Kategoria:Polska

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="pl">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikinews</sitename>
    <dbname>plwikinews</dbname>
    <base>https://pl.wikinews.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna</base>
    <generator>MediaWiki 1.44.0-wmf.8</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Specjalna</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Dyskusja</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Wikireporter</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Dyskusja wikireportera</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikinews</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Dyskusja Wikinews</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Plik</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Dyskusja pliku</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Dyskusja MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Szablon</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Dyskusja szablonu</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Pomoc</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Dyskusja pomocy</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategoria</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Dyskusja kategorii</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">Portal</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">Dyskusja portalu</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Moduł</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Dyskusja modułu</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Kategoria:Polska</title>
    <ns>14</ns>
    <id>995</id>
    <revision>
      <id>343081</id>
      <parentid>275567</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T13:46:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hedger z Castleton</username>
        <id>9823</id>
      </contributor>
      <comment>categorytree przez zmianą portalu na przekierowanie + podziel się newsem, -spis treści (nie działa dla sortowania chronologicznego)</comment>
      <origin>343081</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1498" sha1="1ro6b70mjl0kkw3c3r5t1048mwhpq96" xml:space="preserve">__NOTOC__
{| width=&quot;100%&quot; style=&quot;background:#F5F5F5; border:solid 2px #a8d7fc; margin-top:5px; padding:10px&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;5&quot;
|-valign=&quot;top&quot;
|

{| style=&quot;background: transparent; width: 100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #E32636;&quot;&gt;
=== &lt;big&gt;Najnowsze wiadomości&lt;/big&gt; ===
&lt;/div&gt;
|}
&lt;DynamicPageList&gt;
category=Polska
count=66
namespace=0
addfirstcategorydate=true
&lt;/DynamicPageList&gt;

| width=&quot;40%&quot; |

{| style=&quot;background: transparent; width: 100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #E32636;&quot;&gt;
=== &lt;big&gt;Podziel się wiadomością&lt;/big&gt; ===
&lt;/div&gt;
|}
&lt;br/&gt;
&lt;inputbox&gt;
type=create
preload=Szablon:Nowa strona/Polska/preload
editintro=Szablon:Nowa strona/Polska
default=
placeholder=Tu wpisz tytuł Twojego newsa...
buttonlabel=...i kliknij tu, aby zacząć pisać.
bgcolor=
width=40%
&lt;/inputbox&gt;

{| style=&quot;background: transparent; width: 100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #E32636;&quot;&gt;
=== &lt;big&gt;Kategorie&lt;/big&gt; ===
&lt;/div&gt;
|}
&lt;categorytree&gt;Polska&lt;/categorytree&gt;

{| style=&quot;background: transparent; width: 100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #E32636;&quot;&gt;
=== &lt;big&gt;Polska w projektach siostrzanych&lt;/big&gt; ===
&lt;/div&gt;
|}

{{Wikipedia|Polska|Polski}}
{{Siostrzane kategorie
 |wikipedia = Kategoria:Polska
 |commons  = Category:Poland
 |słownik  = 
 |źródła   = Kategoria:Polska
 |cytaty   = Kategoria:Polska
 |podróże  = Kategoria:Polska
 |species   = 
 |wikiwerek = 
 |ency     = Kategoria:Polska
}}
|}</text>
      <sha1>1ro6b70mjl0kkw3c3r5t1048mwhpq96</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343083</id>
      <parentid>343081</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T13:59:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hedger z Castleton</username>
        <id>9823</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Dodano kategorię &quot;Europa&quot; za pomocą HotCat</comment>
      <origin>343083</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1520" sha1="bx7ha33iprmf7xgdnubpb5mydgx3ux6" xml:space="preserve">__NOTOC__
{| width=&quot;100%&quot; style=&quot;background:#F5F5F5; border:solid 2px #a8d7fc; margin-top:5px; padding:10px&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;5&quot;
|-valign=&quot;top&quot;
|

{| style=&quot;background: transparent; width: 100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #E32636;&quot;&gt;
=== &lt;big&gt;Najnowsze wiadomości&lt;/big&gt; ===
&lt;/div&gt;
|}
&lt;DynamicPageList&gt;
category=Polska
count=66
namespace=0
addfirstcategorydate=true
&lt;/DynamicPageList&gt;

| width=&quot;40%&quot; |

{| style=&quot;background: transparent; width: 100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #E32636;&quot;&gt;
=== &lt;big&gt;Podziel się wiadomością&lt;/big&gt; ===
&lt;/div&gt;
|}
&lt;br/&gt;
&lt;inputbox&gt;
type=create
preload=Szablon:Nowa strona/Polska/preload
editintro=Szablon:Nowa strona/Polska
default=
placeholder=Tu wpisz tytuł Twojego newsa...
buttonlabel=...i kliknij tu, aby zacząć pisać.
bgcolor=
width=40%
&lt;/inputbox&gt;

{| style=&quot;background: transparent; width: 100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #E32636;&quot;&gt;
=== &lt;big&gt;Kategorie&lt;/big&gt; ===
&lt;/div&gt;
|}
&lt;categorytree&gt;Polska&lt;/categorytree&gt;

{| style=&quot;background: transparent; width: 100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #E32636;&quot;&gt;
=== &lt;big&gt;Polska w projektach siostrzanych&lt;/big&gt; ===
&lt;/div&gt;
|}

{{Wikipedia|Polska|Polski}}
{{Siostrzane kategorie
 |wikipedia = Kategoria:Polska
 |commons  = Category:Poland
 |słownik  = 
 |źródła   = Kategoria:Polska
 |cytaty   = Kategoria:Polska
 |podróże  = Kategoria:Polska
 |species   = 
 |wikiwerek = 
 |ency     = Kategoria:Polska
}}
|}

[[Kategoria:Europa]]</text>
      <sha1>bx7ha33iprmf7xgdnubpb5mydgx3ux6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategoria:Niemcy</title>
    <ns>14</ns>
    <id>1199</id>
    <revision>
      <id>343169</id>
      <parentid>203770</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T23:55:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <comment>testy aby złączyć portale z kategoriamii</comment>
      <origin>343169</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1431" sha1="gee7nvo81bkbooh00okzatg80bh16cj" xml:space="preserve">== Najnowsze newsy ==
&lt;DynamicPageList&gt;
category={{PAGENAME}}
count=10
namespace=0
addfirstcategorydate=true
&lt;/DynamicPageList&gt;

== Najnowsze newsy z kategorii tematycznych ==
=== Gospodarka ===
&lt;DynamicPageList&gt;
category={{PAGENAME}}
category=Gospodarka
count=5
namespace=0
suppresserrors=true
&lt;/DynamicPageList&gt;

=== Katastrofy i klęski żywiołowe ===
&lt;DynamicPageList&gt;
category={{PAGENAME}}
category=Katastrofy i klęski żywiołowe
count=5
namespace=0
suppresserrors=true
&lt;/DynamicPageList&gt;

{{Pasek boczny|
== Drzewo ==
&lt;categorytree&gt;Niemcy&lt;/categorytree&gt;
}}

Zobacz '''[[Portal:{{PAGENAME}}]]'''

[[Kategoria:Europa]]

[[ar:تصنيف:ألمانيا]]
[[bs:Kategorija:Njemačka]]
[[ca:Categoria:Alemanya]]
[[cs:Kategorie:Německo]]
[[de:Kategorie:Deutschland]]
[[el:Κατηγορία:Γερμανία]]
[[en:Category:Germany]]
[[es:Categoría:Alemania]]
[[eo:Kategorio:Germanujo]]
[[fa:رده:آلمان]]
[[fr:Catégorie:Allemagne]]
[[ko:분류:독일]]
[[it:Categoria:Germania]]
[[he:קטגוריה:גרמניה]]
[[ja:カテゴリ:ドイツ]]
[[no:Kategori:Tyskland]]
[[pt:Categoria:Alemanha]]
[[ro:Categorie:Germania]]
[[ru:Категория:Германия]]
[[sq:Kategoria:Gjermani]]
[[sr:Категорија:Немачка]]
[[fi:Luokka:Saksa]]
[[sv:Kategori:Tyskland]]
[[ta:பகுப்பு:ஜெர்மனி]]
[[tr:Kategori:Almanya]]
[[uk:Категорія:Німеччина]]
[[zh:Category:德国]]</text>
      <sha1>gee7nvo81bkbooh00okzatg80bh16cj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343176</id>
      <parentid>343169</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T00:40:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <comment>może teraz zadziała</comment>
      <origin>343176</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1362" sha1="qkdu0kycyakcob6wco7266q55pfvvug" xml:space="preserve">== Najnowsze newsy ==
&lt;DynamicPageList&gt;
category={{PAGENAME}}
count=10
namespace=0
addfirstcategorydate=true
&lt;/DynamicPageList&gt;

== Najnowsze newsy z kategorii tematycznych ==
=== Gospodarka ===
&lt;DynamicPageList&gt;
category={{PAGENAME}}
category=Gospodarka
count=5
namespace=0
suppresserrors=true
&lt;/DynamicPageList&gt;

=== Katastrofy i klęski żywiołowe ===
&lt;DynamicPageList&gt;
category={{PAGENAME}}
category=Katastrofy i klęski żywiołowe
count=5
namespace=0
suppresserrors=true
&lt;/DynamicPageList&gt;

Zobacz '''[[Portal:{{PAGENAME}}]]'''

[[Kategoria:Europa]]

[[ar:تصنيف:ألمانيا]]
[[bs:Kategorija:Njemačka]]
[[ca:Categoria:Alemanya]]
[[cs:Kategorie:Německo]]
[[de:Kategorie:Deutschland]]
[[el:Κατηγορία:Γερμανία]]
[[en:Category:Germany]]
[[es:Categoría:Alemania]]
[[eo:Kategorio:Germanujo]]
[[fa:رده:آلمان]]
[[fr:Catégorie:Allemagne]]
[[ko:분류:독일]]
[[it:Categoria:Germania]]
[[he:קטגוריה:גרמניה]]
[[ja:カテゴリ:ドイツ]]
[[no:Kategori:Tyskland]]
[[pt:Categoria:Alemanha]]
[[ro:Categorie:Germania]]
[[ru:Категория:Германия]]
[[sq:Kategoria:Gjermani]]
[[sr:Категорија:Немачка]]
[[fi:Luokka:Saksa]]
[[sv:Kategori:Tyskland]]
[[ta:பகுப்பு:ஜெர்மனி]]
[[tr:Kategori:Almanya]]
[[uk:Категорія:Німеччина]]
[[zh:Category:德国]]</text>
      <sha1>qkdu0kycyakcob6wco7266q55pfvvug</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Polska</title>
    <ns>100</ns>
    <id>5801</id>
    <revision>
      <id>343175</id>
      <parentid>232703</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T00:33:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <comment>a może jednak warto zostawić portale?</comment>
      <origin>343175</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3215" sha1="33ghe6anjzwd2jhhwpwgiebh7zyzyqs" xml:space="preserve">{{nowy nagłówek portalu|{{PAGENAME}}}}

{| width=&quot;100%&quot; style=&quot;background:#F5F5F5; border:solid 2px #a8d7fc; margin-top:5px; padding:10px&quot; cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;5&quot;
|-valign=&quot;top&quot;
|

{| style=&quot;background: transparent; width: 100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #E32636;&quot;&gt;
=== [[Plik:Wikinews-logo.svg|30px]] &lt;big&gt;Najnowsze wiadomości&lt;/big&gt; ===
&lt;/div&gt;
|}
&lt;DynamicPageList&gt;
category={{PAGENAME}}
count=10
namespace=0
addfirstcategorydate=true
&lt;/DynamicPageList&gt;
&lt;div style=&quot;text-align: right; font-size: small;&quot;&gt;[[:Kategoria:{{PAGENAME}}|Archiwum wiadomości]]&lt;/div&gt;

{| style=&quot;background: transparent; width: 100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #E32636;&quot;&gt;
=== [[Plik:Wikinews-logo.svg|30px]] &lt;big&gt;Gospodarka&lt;/big&gt; ===
&lt;/div&gt;
|}
&lt;DynamicPageList&gt;
category={{PAGENAME}}
category=Gospodarka
count=5
namespace=0
suppresserrors=true
&lt;/DynamicPageList&gt;
{| style=&quot;background: transparent; width: 100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #E32636;&quot;&gt;
=== [[Plik:Wikinews-logo.svg|30px]] &lt;big&gt;Katastrofy i klęski żywiołowe&lt;/big&gt; ===
&lt;/div&gt;
|}
&lt;DynamicPageList&gt;
category={{PAGENAME}}
category=Katastrofy i klęski żywiołowe
count=5
namespace=0
suppresserrors=true
&lt;/DynamicPageList&gt;
{| style=&quot;background: transparent; width: 100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #E32636;&quot;&gt;
=== [[Plik:Wikinews-logo.svg|30px]] &lt;big&gt;Kultura i rozrywka&lt;/big&gt; ===
&lt;/div&gt;
|}
&lt;DynamicPageList&gt;
category={{PAGENAME}}
category=Kultura i rozrywka
count=5
namespace=0
suppresserrors=true
&lt;/DynamicPageList&gt;

| width=&quot;50%&quot; |
{| style=&quot;background: transparent; width: 100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #E32636;&quot;&gt;
=== [[Plik:Wikinews-logo.svg|30px]] &lt;big&gt;Polityka&lt;/big&gt; ===
&lt;/div&gt;
|}
&lt;DynamicPageList&gt;
category={{PAGENAME}}
category=Polityka
count=5
namespace=0
suppresserrors=true
&lt;/DynamicPageList&gt;
{| style=&quot;background: transparent; width: 100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #E32636;&quot;&gt;
=== [[Plik:Wikinews-logo.svg|30px]] &lt;big&gt;Prawo i przestępczość&lt;/big&gt; ===
&lt;/div&gt;
|}
&lt;DynamicPageList&gt;
category={{PAGENAME}}
category=Prawo i przestępczość
count=5
namespace=0
suppresserrors=true
&lt;/DynamicPageList&gt;
{| style=&quot;background: transparent; width: 100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #E32636;&quot;&gt;
=== [[Plik:Wikinews-logo.svg|30px]] &lt;big&gt;Sport&lt;/big&gt; ===
&lt;/div&gt;
|}
&lt;DynamicPageList&gt;
category={{PAGENAME}}
category=Sport
count=5
namespace=0
suppresserrors=true
&lt;/DynamicPageList&gt;
{| style=&quot;background: transparent; width: 100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #E32636;&quot;&gt;
=== [[Plik:Wikinews-logo.svg|30px]] &lt;big&gt;Środowisko&lt;/big&gt; ===
&lt;/div&gt;
|}
&lt;DynamicPageList&gt;
category={{PAGENAME}}
category=Środowisko
count=5
namespace=0
suppresserrors=true
&lt;/DynamicPageList&gt;
{| style=&quot;background: transparent; width: 100%&quot;
| width=&quot;100%&quot;|&lt;div style=&quot;border-bottom: solid 2px #E32636;&quot;&gt;
=== [[Plik:Wikinews-logo.svg|30px]] &lt;big&gt;Nauka&lt;/big&gt; ===
&lt;/div&gt;
|}
&lt;DynamicPageList&gt;
category={{PAGENAME}}
category=Nauka
count=5
namespace=0
suppresserrors=true
&lt;/DynamicPageList&gt;
|}

{{Państwa Europy}}
{{Kontynenty}}
__NOEDITSECTION__
__NOTOC__
[[Kategoria:{{PAGENAME}}|!]]
[[Kategoria:Portale|*]]</text>
      <sha1>33ghe6anjzwd2jhhwpwgiebh7zyzyqs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>MediaWiki:Lastmodifiedat</title>
    <ns>8</ns>
    <id>14650</id>
    <revision>
      <id>343234</id>
      <parentid>332236</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:46:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <origin>343234</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="429" sha1="o5m47nnf14th2k3fdaljibjo6vfdbhq" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;float:right; margin-top: -0.9ex;&quot;&gt;[[Plik:CC-BY icon.svg|alt=Creative Commons License|link=creativecommons:by/4.0]]&lt;/div&gt;
Tę stronę ostatnio zmodyfikowano o $2, $1. [[Plik:Chart_bar.png|Statystyki oglądalności|alt=Statystyki oglądalności|link=]] [//pageviews.wmcloud.org/?project=pl.wikinews.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;redirects=0&amp;range=latest-30&amp;pages={{FULLPAGENAMEE}} Statystyki oglądalności strony]</text>
      <sha1>o5m47nnf14th2k3fdaljibjo6vfdbhq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Nowy nagłówek portalu</title>
    <ns>10</ns>
    <id>26127</id>
    <revision>
      <id>343170</id>
      <parentid>232701</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T00:10:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <comment>dla widoku mobilnego lepiej</comment>
      <origin>343170</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1689" sha1="925wfac5xxju5tjlrske5oyyv6he1ut" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;margin: 0 auto; padding: 5px; padding-top: 0; background: white; text-align: center; border: 1px solid #cfcfbf; -moz-border-radius: 15px; -webkit-border-radius: 15px; border-radius: 15px;&quot;&gt;
'''Portale Wikinews:'''
[[Portal:Świat|Świat]] • 
[[Portal:Polska|Polska]] • 
[[Portal:Europa|Europa]] • 
[[Portal:Afryka|Afryka]] • 
[[Portal:Ameryka Południowa|Ameryka Południowa]] • 
[[Portal:Ameryka Północna|Ameryka Północna]] • 
[[Portal:Australia i Oceania|Australia i Oceania]] • 
[[Portal:Azja|Azja]]

[[Portal:Gospodarka|Gospodarka]] • 
[[Portal:Katastrofy i klęski żywiołowe|Katastrofy]] • 
[[Portal:Kultura i rozrywka|Kultura]] • 
[[Portal:Nauka|Nauka]] • 
[[Portal:Polityka|Polityka]] • 
[[Portal:Prawo i przestępczość|Prawo]] • 
[[Portal:Religia|Religia]] • 
[[Portal:Społeczeństwo|Społeczeństwo]] • 
[[Portal:Sport|Sport]] • 
[[Portal:Środowisko|Środowisko]] • 
[[Portal:Technika|Technika]] • 
'''[[Wikinews:Przegląd tematów|Więcej]]'''
&lt;/div&gt;

{|&lt;div style=&quot;margin: 0 auto; padding: 5px; padding-top: 0; background: white; text-align: center; border: 1px solid #cfcfbf; -moz-border-radius: 15px; -webkit-border-radius: 15px; border-radius: 15px;&quot;&gt;
|-
|style=&quot;text-align:center&quot;|Witamy w portalu '''{{{1|{{PAGENAME}}}}}''' Wikinews Polska. &lt;span class=plainlinks&gt;[{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=purge}} Odśwież stronę]&lt;/span&gt;, aby zobaczyć najnowsze wiadomości.
&lt;div style=&quot;margin-top:5px;&gt;
&lt;inputbox&gt;
type=create
preload=Template:Nowa_strona
default=
buttonlabel=Podziel się newsem: Wpisz tytuł i kliknij tu.
bgcolor=
width=80%
&lt;/inputbox&gt;&lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;
[[Kategoria:Szablony portali]]
&lt;/noinclude&gt;
|}</text>
      <sha1>925wfac5xxju5tjlrske5oyyv6he1ut</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343171</id>
      <parentid>343170</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T00:19:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <comment>dla widoku mobilnego lepiej</comment>
      <origin>343171</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1661" sha1="52egp9sgfvawtk8oeztdne6fa85akr0" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;margin: 0 auto; padding: 5px; padding-top: 0; background: white; text-align: center; border: 1px solid #cfcfbf; -moz-border-radius: 15px; -webkit-border-radius: 15px; border-radius: 15px;&quot;&gt;
Witamy w portalu '''{{{1|{{PAGENAME}}}}}''' Wikinews Polska. &lt;span class=plainlinks&gt;[{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=purge}} Odśwież stronę]&lt;/span&gt;, aby zobaczyć najnowsze wiadomości.
&lt;div style=&quot;margin-top:5px;&gt;
&lt;inputbox&gt;
type=create
preload=Template:Nowa_strona
default=
buttonlabel=Podziel się newsem: Wpisz tytuł i kliknij tu.
bgcolor=
width=80%
&lt;/inputbox&gt;&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;div style=&quot;margin: 0 auto; padding: 5px; padding-top: 0; background: white; text-align: center; border: 1px solid #cfcfbf; -moz-border-radius: 15px; -webkit-border-radius: 15px; border-radius: 15px;&quot;&gt;
'''Portale Wikinews:'''
[[Portal:Świat|Świat]] • 
[[Portal:Polska|Polska]] • 
[[Portal:Europa|Europa]] • 
[[Portal:Afryka|Afryka]] • 
[[Portal:Ameryka Południowa|Ameryka Południowa]] • 
[[Portal:Ameryka Północna|Ameryka Północna]] • 
[[Portal:Australia i Oceania|Australia i Oceania]] • 
[[Portal:Azja|Azja]]

[[Portal:Gospodarka|Gospodarka]] • 
[[Portal:Katastrofy i klęski żywiołowe|Katastrofy]] • 
[[Portal:Kultura i rozrywka|Kultura]] • 
[[Portal:Nauka|Nauka]] • 
[[Portal:Polityka|Polityka]] • 
[[Portal:Prawo i przestępczość|Prawo]] • 
[[Portal:Religia|Religia]] • 
[[Portal:Społeczeństwo|Społeczeństwo]] • 
[[Portal:Sport|Sport]] • 
[[Portal:Środowisko|Środowisko]] • 
[[Portal:Technika|Technika]] • 
'''[[Wikinews:Przegląd tematów|Więcej]]'''
&lt;/div&gt;
&lt;noinclude&gt;
[[Kategoria:Szablony portali]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>52egp9sgfvawtk8oeztdne6fa85akr0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343173</id>
      <parentid>343171</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T00:29:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Wycofano edycje użytkownika [[Special:Contributions/Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[User talk:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]). Autor przywróconej wersji to [[User:Szczecinolog|Szczecinolog]].</comment>
      <origin>232701</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2063" sha1="qv02hbk4y6yfmywxm1bosdyb8usn6ll" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;margin: 0 auto; padding: 5px; padding-top: 0; background: white; text-align: center; border: 1px solid #cfcfbf; -moz-border-radius: 15px; -webkit-border-radius: 15px; border-radius: 15px;&quot;&gt;
'''Portale Wikinews:'''
[[Portal:Świat|Świat]] • 
[[Portal:Polska|Polska]] • 
[[Portal:Europa|Europa]] • 
[[Portal:Afryka|Afryka]] • 
[[Portal:Ameryka Południowa|Ameryka Południowa]] • 
[[Portal:Ameryka Północna|Ameryka Północna]] • 
[[Portal:Australia i Oceania|Australia i Oceania]] • 
[[Portal:Azja|Azja]]

[[Portal:Gospodarka|Gospodarka]] • 
[[Portal:Katastrofy i klęski żywiołowe|Katastrofy]] • 
[[Portal:Kultura i rozrywka|Kultura]] • 
[[Portal:Nauka|Nauka]] • 
[[Portal:Polityka|Polityka]] • 
[[Portal:Prawo i przestępczość|Prawo]] • 
[[Portal:Religia|Religia]] • 
[[Portal:Społeczeństwo|Społeczeństwo]] • 
[[Portal:Sport|Sport]] • 
[[Portal:Środowisko|Środowisko]] • 
[[Portal:Technika|Technika]] • 
'''[[Wikinews:Przegląd tematów|Więcej]]'''
&lt;/div&gt;

{| style=&quot;width:100%; margin-top:5px; background: -moz-linear-gradient(top, #fff 0%, #e8f2f8 100%); background: -webkit-gradient(linear, left top, left bottom, color-stop(0%,#fff), color-stop(100%,#e8f2f8)); background: -webkit-linear-gradient(top, #fff 0%,#e8f2f8 100%); background: -o-linear-gradient(top, #fff 0%,#e8f2f8 100%); background: -ms-linear-gradient(top, #fff 0%,#e8f2f8 100%); background: linear-gradient(top, #fff 0%,#e8f2f8 100%); border-bottom: solid 2px #a8d7fc; border-top: solid 2px #a8d7fc; border-left: solid 2px #a8d7fc; border-right: solid 2px #a8d7fc;&quot;
|-
|style=&quot;text-align:center&quot;|Witamy w portalu '''{{{1|{{PAGENAME}}}}}''' Wikinews Polska. &lt;span class=plainlinks&gt;[{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=purge}} Odśwież stronę]&lt;/span&gt;, aby zobaczyć najnowsze wiadomości.
&lt;div style=&quot;margin-top:5px;&gt;
&lt;inputbox&gt;
type=create
preload=Template:Nowa_strona
default=
buttonlabel=Podziel się newsem: Wpisz tytuł i kliknij tu.
bgcolor=
width=80%
&lt;/inputbox&gt;&lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;
[[Kategoria:Szablony portali]]
&lt;/noinclude&gt;
|}</text>
      <sha1>qv02hbk4y6yfmywxm1bosdyb8usn6ll</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343174</id>
      <parentid>343173</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T00:30:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <comment>10 głównych</comment>
      <origin>343174</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2031" sha1="e41gwct2oaf2pejy8x5z8nnu069e730" xml:space="preserve">&lt;div style=&quot;margin: 0 auto; padding: 5px; padding-top: 0; background: white; text-align: center; border: 1px solid #cfcfbf; -moz-border-radius: 15px; -webkit-border-radius: 15px; border-radius: 15px;&quot;&gt;
'''Portale Wikinews:'''
[[Portal:Świat|Świat]] • 
[[Portal:Polska|Polska]] • 
[[Portal:Europa|Europa]] • 
[[Portal:Afryka|Afryka]] • 
[[Portal:Ameryka Południowa|Ameryka Południowa]] • 
[[Portal:Ameryka Północna|Ameryka Północna]] • 
[[Portal:Australia i Oceania|Australia i Oceania]] • 
[[Portal:Azja|Azja]]

[[Portal:Gospodarka|Gospodarka]] • 
[[Portal:Katastrofy i klęski żywiołowe|Katastrofy]] • 
[[Portal:Kultura i rozrywka|Kultura]] • 
[[Portal:Nauka|Nauka]] • 
[[Portal:Polityka|Polityka]] • 
[[Portal:Prawo i przestępczość|Prawo]] • 
[[Portal:Społeczeństwo|Społeczeństwo]] • 
[[Portal:Sport|Sport]] • 
[[Portal:Środowisko|Środowisko]] • 
[[Portal:Technika|Technika]] • 
'''[[Wikinews:Przegląd tematów|Więcej]]'''
&lt;/div&gt;

{| style=&quot;width:100%; margin-top:5px; background: -moz-linear-gradient(top, #fff 0%, #e8f2f8 100%); background: -webkit-gradient(linear, left top, left bottom, color-stop(0%,#fff), color-stop(100%,#e8f2f8)); background: -webkit-linear-gradient(top, #fff 0%,#e8f2f8 100%); background: -o-linear-gradient(top, #fff 0%,#e8f2f8 100%); background: -ms-linear-gradient(top, #fff 0%,#e8f2f8 100%); background: linear-gradient(top, #fff 0%,#e8f2f8 100%); border-bottom: solid 2px #a8d7fc; border-top: solid 2px #a8d7fc; border-left: solid 2px #a8d7fc; border-right: solid 2px #a8d7fc;&quot;
|-
|style=&quot;text-align:center&quot;|Witamy w portalu '''{{{1|{{PAGENAME}}}}}''' Wikinews Polska. &lt;span class=plainlinks&gt;[{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=purge}} Odśwież stronę]&lt;/span&gt;, aby zobaczyć najnowsze wiadomości.
&lt;div style=&quot;margin-top:5px;&gt;
&lt;inputbox&gt;
type=create
preload=Template:Nowa_strona
default=
buttonlabel=Podziel się newsem: Wpisz tytuł i kliknij tu.
bgcolor=
width=80%
&lt;/inputbox&gt;&lt;/div&gt;&lt;noinclude&gt;
[[Kategoria:Szablony portali]]
&lt;/noinclude&gt;
|}</text>
      <sha1>e41gwct2oaf2pejy8x5z8nnu069e730</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Siostrzane kategorie/opis</title>
    <ns>10</ns>
    <id>28236</id>
    <revision>
      <id>343080</id>
      <parentid>322816</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T13:40:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hedger z Castleton</username>
        <id>9823</id>
      </contributor>
      <comment>/* Użycie */ i tu brakowało :)</comment>
      <origin>343080</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="340" sha1="g3qtovvzwagfonp0wgfohjseot2p3hj" xml:space="preserve">{{Podstrona dokumentacji}}
&lt;!-- DODAWAJ KATEGORIE I INTERWIKI NA DOLE STRONY --&gt;
== Użycie ==
{{clear}}
&lt;pre&gt;
{{Siostrzane kategorie
 |commons=
 |słownik=
 |źródła=
 |cytaty=
 |ency=
 |books=
 |podróże=
 |species=
 |wikiwerek=
}}
&lt;/pre&gt;
{{-}}
&lt;includeonly&gt;&lt;!--
++++ DODAWAJ KATEGORIE I INTERWIKI PONIŻEJ TEJ LINII --&gt;
&lt;/includeonly&gt;</text>
      <sha1>g3qtovvzwagfonp0wgfohjseot2p3hj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Strona główna/Artykuł 1</title>
    <ns>10</ns>
    <id>54704</id>
    <revision>
      <id>343050</id>
      <parentid>343039</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:18:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343050</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="467" sha1="ic4bajz6i274reh4ci6elja52u1umf3" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zagłębiowska Giełda Muzyczna w Sosnowcu
        |data=2024-12-17
        |treść=W niedzielę, 22 grudnia 2024 roku, od godziny 11:00 do 15:00, organizatorzy zapraszają do ''Zagłębiowskiej Mediateki'' (ul. Kościelna 11, Sosnowiec) na ''Zagłębiowską Giełdę Muzyczną''.
        |obrazek=Zagłębiowska Mediatka ul. Kośćielna Sosnowiec.jpg
        |portal=Kultura
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>ic4bajz6i274reh4ci6elja52u1umf3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343067</id>
      <parentid>343050</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:58:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343067</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="471" sha1="hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Kamesznica wygrała w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Kamesznica}}, zdobywszy 407 głosów.
        |obrazek=Widok na Kamesznicę.JPG
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343092</id>
      <parentid>343067</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:38:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343092</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="437" sha1="aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Wybuch w kamienicy przy ulicy Floriańskiej w Krakowie
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku w kamienicy przy {{w|Ulica Floriańska w Krakowie|ulicy Floriańskiej}} w {{w|Kraków|Krakowie}} doszło do wybuchu.
        |obrazek=Floriańska street (view from N), Old Town, Krakow, Poland.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343108</id>
      <parentid>343092</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:58:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343108</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="611" sha1="4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Program „Czyste Powietrze” ma powrócić w nowej formule od 31 marca 2025 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Od 31 marca 2025 roku ma powrócić przyjmowanie wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Główne zapowiadane zmiany w programie to brak dotacji do pieców gazowych i wypłat zaliczek prosto na konto wykonawcy, nowa funkcja operatora, a także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawcy, oraz zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343119</id>
      <parentid>343108</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T17:18:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343119</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="588" sha1="0ikh09cs8h58djqx6udpns16hypjgje" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Facebook otrzymał karę 251 mln euro za naruszenie prawa z 2018 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Firma Facebook, która zarządza serwisami Facebook oraz Instagram, otrzymała we wtorek 17 grudnia 2024 karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Facebook zapowiedział odwołanie się od decyzji.
        |obrazek=
        |portal=Prawo i przestępczość
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>0ikh09cs8h58djqx6udpns16hypjgje</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343132</id>
      <parentid>343119</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T18:58:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343132</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="293" sha1="771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zmarli 16 grudnia 2024
        |data=2024-12-16
        |treść=16 grudnia 2024 zmarli: Wittekind Waldeck-Pyrmont, Dick Van Arsdale
        |obrazek=Dick Van Arsdale.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343145</id>
      <parentid>343132</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T20:58:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343145</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="470" sha1="g3krfdmpugqgn0l6nzytca1xf3nu4fc" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Cięcina wygrała w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-17
        |treść=13 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Cięcina}}, zdobywszy 641 głosów.
        |obrazek=Ciecina Wegierska Gorka.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>g3krfdmpugqgn0l6nzytca1xf3nu4fc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343180</id>
      <parentid>343145</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T07:18:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343180</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="548" sha1="0puswsp0wijd5t77yrq10s2ohcqr89w" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Metrorower informuje o przejściu w tryb zimowy i podaje statystyki za pierwszy sezon
        |data=2024-12-18
        |treść=17 grudnia {{w|Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia}} (GZM) opublikowała podsumoanie sezonu 2024 {{w|publiczny system wypożyczania rowerów|systemu metropolitalnej wypożyczalni rowerów}} {{w|Metrorower}} i ogłosiło przejście na tryb zimowy.
        |obrazek=Metrorower, stacja 27910.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>0puswsp0wijd5t77yrq10s2ohcqr89w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343198</id>
      <parentid>343180</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:58:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343198</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="465" sha1="o85zohtz4qj73nezrwk1q5j0dionhun" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Kolej Metropolitalna w Dąbrowie Górniczej
        |data=2024-12-18
        |treść=17 grudnia 2024 zarząd Metropolii GZM i władze Dąbrowy Górniczej poinformowały, że projekt modernizacji linii kolejowej w Dąbrowie Górniczej otrzymał dofinansowanie z programu Kolej Plus.
        |obrazek=Stacja kolejowa Dąbrowa Górnicza - 0070755 20230320.jpg
        |portal=
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>o85zohtz4qj73nezrwk1q5j0dionhun</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343235</id>
      <parentid>343198</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:58:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343235</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="397" sha1="4cmjkzte8hgt4vu05w1ult3hb0ir2xu" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zajawka 20 - o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
        |data=2024-12-18
        |treść=17 grudnia 2024 roku ukazał się 20. odcinek podkastu Zajawka poświęcony Biuletynom Informacji Publicznej. Martyna Bójko rozmawia z Piotrem Rzekieckim.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>4cmjkzte8hgt4vu05w1ult3hb0ir2xu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Strona główna/Artykuł 2</title>
    <ns>10</ns>
    <id>54705</id>
    <revision>
      <id>343051</id>
      <parentid>343040</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:18:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343051</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="457" sha1="fblqowopw9hpxbp6mrxyvrarj74igli" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Magdalena Biejat kandydatką Nowej Lewicy w wyborach prezydenckich 2025
        |data=2024-12-17
        |treść=15 grudnia 2024 roku {{w|Magdalena Biejat}} została wybrana przez Radę Krajową {{w|Nowa Lewica|Nowej Lewicy}} jako kandydatka w wyborach prezydenckich w 2025 roku.
        |obrazek=Magdalena Biejat Kancelaria Senatu 2023.jpg
        |portal=Polityka
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>fblqowopw9hpxbp6mrxyvrarj74igli</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343068</id>
      <parentid>343051</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:58:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343068</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="467" sha1="ic4bajz6i274reh4ci6elja52u1umf3" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zagłębiowska Giełda Muzyczna w Sosnowcu
        |data=2024-12-17
        |treść=W niedzielę, 22 grudnia 2024 roku, od godziny 11:00 do 15:00, organizatorzy zapraszają do ''Zagłębiowskiej Mediateki'' (ul. Kościelna 11, Sosnowiec) na ''Zagłębiowską Giełdę Muzyczną''.
        |obrazek=Zagłębiowska Mediatka ul. Kośćielna Sosnowiec.jpg
        |portal=Kultura
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>ic4bajz6i274reh4ci6elja52u1umf3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343093</id>
      <parentid>343068</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:38:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343093</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="471" sha1="hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Kamesznica wygrała w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Kamesznica}}, zdobywszy 407 głosów.
        |obrazek=Widok na Kamesznicę.JPG
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343109</id>
      <parentid>343093</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:58:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343109</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="437" sha1="aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Wybuch w kamienicy przy ulicy Floriańskiej w Krakowie
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku w kamienicy przy {{w|Ulica Floriańska w Krakowie|ulicy Floriańskiej}} w {{w|Kraków|Krakowie}} doszło do wybuchu.
        |obrazek=Floriańska street (view from N), Old Town, Krakow, Poland.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343120</id>
      <parentid>343109</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T17:18:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343120</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="611" sha1="4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Program „Czyste Powietrze” ma powrócić w nowej formule od 31 marca 2025 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Od 31 marca 2025 roku ma powrócić przyjmowanie wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Główne zapowiadane zmiany w programie to brak dotacji do pieców gazowych i wypłat zaliczek prosto na konto wykonawcy, nowa funkcja operatora, a także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawcy, oraz zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343133</id>
      <parentid>343120</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T18:58:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343133</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="588" sha1="0ikh09cs8h58djqx6udpns16hypjgje" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Facebook otrzymał karę 251 mln euro za naruszenie prawa z 2018 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Firma Facebook, która zarządza serwisami Facebook oraz Instagram, otrzymała we wtorek 17 grudnia 2024 karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Facebook zapowiedział odwołanie się od decyzji.
        |obrazek=
        |portal=Prawo i przestępczość
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>0ikh09cs8h58djqx6udpns16hypjgje</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343146</id>
      <parentid>343133</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T20:58:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343146</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="293" sha1="771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zmarli 16 grudnia 2024
        |data=2024-12-16
        |treść=16 grudnia 2024 zmarli: Wittekind Waldeck-Pyrmont, Dick Van Arsdale
        |obrazek=Dick Van Arsdale.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343181</id>
      <parentid>343146</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T07:18:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343181</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="470" sha1="g3krfdmpugqgn0l6nzytca1xf3nu4fc" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Cięcina wygrała w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-17
        |treść=13 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Cięcina}}, zdobywszy 641 głosów.
        |obrazek=Ciecina Wegierska Gorka.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>g3krfdmpugqgn0l6nzytca1xf3nu4fc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343199</id>
      <parentid>343181</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:58:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343199</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="490" sha1="sjrnmmbkr7q4icwdkch6e3kdpvb4k5q" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zawisza zapowiada kontrole poselskie ws. programu „Czyste Powietrze”
        |data=2024-12-18
        |treść=17 grudnia 2024 roku {{w|Marcelina Zawisza}} poinformowała, że wraz z {{w|Adrian Zandberg|Adrianem Zandbergiem}} rozpoczynają serię kontroli poselskich w NFOŚiGW ws. programu „Czyste Powietrze”.
        |obrazek=Marcelina Zawisza Sejm 2019.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>sjrnmmbkr7q4icwdkch6e3kdpvb4k5q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343236</id>
      <parentid>343199</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:58:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343236</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="465" sha1="o85zohtz4qj73nezrwk1q5j0dionhun" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Kolej Metropolitalna w Dąbrowie Górniczej
        |data=2024-12-18
        |treść=17 grudnia 2024 zarząd Metropolii GZM i władze Dąbrowy Górniczej poinformowały, że projekt modernizacji linii kolejowej w Dąbrowie Górniczej otrzymał dofinansowanie z programu Kolej Plus.
        |obrazek=Stacja kolejowa Dąbrowa Górnicza - 0070755 20230320.jpg
        |portal=
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>o85zohtz4qj73nezrwk1q5j0dionhun</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Strona główna/Artykuł 3</title>
    <ns>10</ns>
    <id>54706</id>
    <revision>
      <id>343052</id>
      <parentid>343041</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:18:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343052</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="445" sha1="tr04wjvczgkx5xrckcdib4gc8xl1c2m" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Wypadek w Bielsku-Białej. Kierowca najechał na pieszą na chodniku
        |data=2024-12-17
        |treść=Jak podaje serwis bielsko.info, 16 grudnia 2024 roku po 17:00 kierowca, jadąc po chodniku, potrącił i najechał na około 50-letnią kobietę w {{w|Bielsko-Biała|Bielsku-Białej}}.
        |obrazek=
        |portal=Prawo i przestępczość
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>tr04wjvczgkx5xrckcdib4gc8xl1c2m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343069</id>
      <parentid>343052</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:58:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343069</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="457" sha1="fblqowopw9hpxbp6mrxyvrarj74igli" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Magdalena Biejat kandydatką Nowej Lewicy w wyborach prezydenckich 2025
        |data=2024-12-17
        |treść=15 grudnia 2024 roku {{w|Magdalena Biejat}} została wybrana przez Radę Krajową {{w|Nowa Lewica|Nowej Lewicy}} jako kandydatka w wyborach prezydenckich w 2025 roku.
        |obrazek=Magdalena Biejat Kancelaria Senatu 2023.jpg
        |portal=Polityka
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>fblqowopw9hpxbp6mrxyvrarj74igli</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343094</id>
      <parentid>343069</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:38:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343094</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="467" sha1="ic4bajz6i274reh4ci6elja52u1umf3" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zagłębiowska Giełda Muzyczna w Sosnowcu
        |data=2024-12-17
        |treść=W niedzielę, 22 grudnia 2024 roku, od godziny 11:00 do 15:00, organizatorzy zapraszają do ''Zagłębiowskiej Mediateki'' (ul. Kościelna 11, Sosnowiec) na ''Zagłębiowską Giełdę Muzyczną''.
        |obrazek=Zagłębiowska Mediatka ul. Kośćielna Sosnowiec.jpg
        |portal=Kultura
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>ic4bajz6i274reh4ci6elja52u1umf3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343110</id>
      <parentid>343094</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:58:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343110</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="471" sha1="hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Kamesznica wygrała w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Kamesznica}}, zdobywszy 407 głosów.
        |obrazek=Widok na Kamesznicę.JPG
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343121</id>
      <parentid>343110</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T17:18:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343121</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="437" sha1="aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Wybuch w kamienicy przy ulicy Floriańskiej w Krakowie
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku w kamienicy przy {{w|Ulica Floriańska w Krakowie|ulicy Floriańskiej}} w {{w|Kraków|Krakowie}} doszło do wybuchu.
        |obrazek=Floriańska street (view from N), Old Town, Krakow, Poland.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343134</id>
      <parentid>343121</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T18:58:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343134</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="611" sha1="4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Program „Czyste Powietrze” ma powrócić w nowej formule od 31 marca 2025 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Od 31 marca 2025 roku ma powrócić przyjmowanie wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Główne zapowiadane zmiany w programie to brak dotacji do pieców gazowych i wypłat zaliczek prosto na konto wykonawcy, nowa funkcja operatora, a także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawcy, oraz zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343147</id>
      <parentid>343134</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T20:58:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343147</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="588" sha1="0ikh09cs8h58djqx6udpns16hypjgje" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Facebook otrzymał karę 251 mln euro za naruszenie prawa z 2018 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Firma Facebook, która zarządza serwisami Facebook oraz Instagram, otrzymała we wtorek 17 grudnia 2024 karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Facebook zapowiedział odwołanie się od decyzji.
        |obrazek=
        |portal=Prawo i przestępczość
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>0ikh09cs8h58djqx6udpns16hypjgje</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343158</id>
      <parentid>343147</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T22:58:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343158</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="601" sha1="adbn5zv33nb09zwjea1gt4oyem12keb" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Nieprawomocne 251 mln euro kary dla Meta Platforms za naruszenie prawa z 2018 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Firma Facebook, która zarządza serwisami Facebook oraz Instagram, otrzymała we wtorek 17 grudnia 2024 karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Facebook zapowiedział odwołanie się od decyzji.
        |obrazek=
        |portal=Prawo i przestępczość
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>adbn5zv33nb09zwjea1gt4oyem12keb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343165</id>
      <parentid>343158</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T23:18:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343165</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="635" sha1="lcptlswbrxquh5zoob0zwa4eacxge1k" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Nieprawomocne 251 mln euro kary dla Meta Platforms za naruszenie prawa z 2018 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=17 grudnia 2024 roku [[d:Q55509366|Komisja Ochrony Danych (Data Protection Commission)]] przyznała administracyjną karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro dla {{w|Meta Platforms}} za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Meta zapowiedziała odwołanie się od decyzji.
        |obrazek=
        |portal=Prawo i przestępczość
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>lcptlswbrxquh5zoob0zwa4eacxge1k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343182</id>
      <parentid>343165</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T07:18:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343182</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="293" sha1="771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zmarli 16 grudnia 2024
        |data=2024-12-16
        |treść=16 grudnia 2024 zmarli: Wittekind Waldeck-Pyrmont, Dick Van Arsdale
        |obrazek=Dick Van Arsdale.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343200</id>
      <parentid>343182</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:58:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343200</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="548" sha1="0puswsp0wijd5t77yrq10s2ohcqr89w" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Metrorower informuje o przejściu w tryb zimowy i podaje statystyki za pierwszy sezon
        |data=2024-12-18
        |treść=17 grudnia {{w|Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia}} (GZM) opublikowała podsumoanie sezonu 2024 {{w|publiczny system wypożyczania rowerów|systemu metropolitalnej wypożyczalni rowerów}} {{w|Metrorower}} i ogłosiło przejście na tryb zimowy.
        |obrazek=Metrorower, stacja 27910.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>0puswsp0wijd5t77yrq10s2ohcqr89w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343237</id>
      <parentid>343200</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:58:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343237</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="490" sha1="sjrnmmbkr7q4icwdkch6e3kdpvb4k5q" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zawisza zapowiada kontrole poselskie ws. programu „Czyste Powietrze”
        |data=2024-12-18
        |treść=17 grudnia 2024 roku {{w|Marcelina Zawisza}} poinformowała, że wraz z {{w|Adrian Zandberg|Adrianem Zandbergiem}} rozpoczynają serię kontroli poselskich w NFOŚiGW ws. programu „Czyste Powietrze”.
        |obrazek=Marcelina Zawisza Sejm 2019.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>sjrnmmbkr7q4icwdkch6e3kdpvb4k5q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Strona główna/Artykuł 4</title>
    <ns>10</ns>
    <id>54707</id>
    <revision>
      <id>343053</id>
      <parentid>343042</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:18:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343053</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="606" sha1="qp4d47kcb409m840ygrhkxn5phf72ju" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Poczta Polska uruchamia usługę recyklingu zużytych baterii oraz elektroniki
        |data=2024-12-16
        |treść=13 grudnia 2024 roku Poczta Polska uruchomiła w 350 placówkach w 3 województwach (mazowieckim, śląskim i łódzkim) usługę, w ramach której można przekazać do recyklingu zużyte baterie oraz starą małą elektronikę czy małe sprzęty AGD. Usługę wspierają kontrahenci, tacy jak Grupa Elemental, MB Recycling czy Terra Recycling.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>qp4d47kcb409m840ygrhkxn5phf72ju</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343070</id>
      <parentid>343053</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:58:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343070</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="445" sha1="tr04wjvczgkx5xrckcdib4gc8xl1c2m" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Wypadek w Bielsku-Białej. Kierowca najechał na pieszą na chodniku
        |data=2024-12-17
        |treść=Jak podaje serwis bielsko.info, 16 grudnia 2024 roku po 17:00 kierowca, jadąc po chodniku, potrącił i najechał na około 50-letnią kobietę w {{w|Bielsko-Biała|Bielsku-Białej}}.
        |obrazek=
        |portal=Prawo i przestępczość
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>tr04wjvczgkx5xrckcdib4gc8xl1c2m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343095</id>
      <parentid>343070</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:38:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343095</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="457" sha1="fblqowopw9hpxbp6mrxyvrarj74igli" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Magdalena Biejat kandydatką Nowej Lewicy w wyborach prezydenckich 2025
        |data=2024-12-17
        |treść=15 grudnia 2024 roku {{w|Magdalena Biejat}} została wybrana przez Radę Krajową {{w|Nowa Lewica|Nowej Lewicy}} jako kandydatka w wyborach prezydenckich w 2025 roku.
        |obrazek=Magdalena Biejat Kancelaria Senatu 2023.jpg
        |portal=Polityka
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>fblqowopw9hpxbp6mrxyvrarj74igli</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343111</id>
      <parentid>343095</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:58:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343111</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="467" sha1="ic4bajz6i274reh4ci6elja52u1umf3" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zagłębiowska Giełda Muzyczna w Sosnowcu
        |data=2024-12-17
        |treść=W niedzielę, 22 grudnia 2024 roku, od godziny 11:00 do 15:00, organizatorzy zapraszają do ''Zagłębiowskiej Mediateki'' (ul. Kościelna 11, Sosnowiec) na ''Zagłębiowską Giełdę Muzyczną''.
        |obrazek=Zagłębiowska Mediatka ul. Kośćielna Sosnowiec.jpg
        |portal=Kultura
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>ic4bajz6i274reh4ci6elja52u1umf3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343122</id>
      <parentid>343111</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T17:18:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343122</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="471" sha1="hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Kamesznica wygrała w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Kamesznica}}, zdobywszy 407 głosów.
        |obrazek=Widok na Kamesznicę.JPG
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343135</id>
      <parentid>343122</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T18:58:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343135</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="437" sha1="aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Wybuch w kamienicy przy ulicy Floriańskiej w Krakowie
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku w kamienicy przy {{w|Ulica Floriańska w Krakowie|ulicy Floriańskiej}} w {{w|Kraków|Krakowie}} doszło do wybuchu.
        |obrazek=Floriańska street (view from N), Old Town, Krakow, Poland.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343148</id>
      <parentid>343135</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T20:58:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343148</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="611" sha1="4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Program „Czyste Powietrze” ma powrócić w nowej formule od 31 marca 2025 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Od 31 marca 2025 roku ma powrócić przyjmowanie wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Główne zapowiadane zmiany w programie to brak dotacji do pieców gazowych i wypłat zaliczek prosto na konto wykonawcy, nowa funkcja operatora, a także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawcy, oraz zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343183</id>
      <parentid>343148</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T07:18:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343183</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="635" sha1="lcptlswbrxquh5zoob0zwa4eacxge1k" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Nieprawomocne 251 mln euro kary dla Meta Platforms za naruszenie prawa z 2018 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=17 grudnia 2024 roku [[d:Q55509366|Komisja Ochrony Danych (Data Protection Commission)]] przyznała administracyjną karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro dla {{w|Meta Platforms}} za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Meta zapowiedziała odwołanie się od decyzji.
        |obrazek=
        |portal=Prawo i przestępczość
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>lcptlswbrxquh5zoob0zwa4eacxge1k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343201</id>
      <parentid>343183</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:58:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343201</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="470" sha1="g3krfdmpugqgn0l6nzytca1xf3nu4fc" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Cięcina wygrała w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-17
        |treść=13 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Cięcina}}, zdobywszy 641 głosów.
        |obrazek=Ciecina Wegierska Gorka.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>g3krfdmpugqgn0l6nzytca1xf3nu4fc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343238</id>
      <parentid>343201</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:58:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343238</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="548" sha1="0puswsp0wijd5t77yrq10s2ohcqr89w" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Metrorower informuje o przejściu w tryb zimowy i podaje statystyki za pierwszy sezon
        |data=2024-12-18
        |treść=17 grudnia {{w|Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia}} (GZM) opublikowała podsumoanie sezonu 2024 {{w|publiczny system wypożyczania rowerów|systemu metropolitalnej wypożyczalni rowerów}} {{w|Metrorower}} i ogłosiło przejście na tryb zimowy.
        |obrazek=Metrorower, stacja 27910.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>0puswsp0wijd5t77yrq10s2ohcqr89w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Strona główna/Artykuł 5</title>
    <ns>10</ns>
    <id>54708</id>
    <revision>
      <id>343054</id>
      <parentid>343043</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:18:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343054</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="627" sha1="9upphjp0s43a3ym4n9x9w2ld5v2i9kc" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Pracownicy Amazona w Ameryce Północnej zagrozili strajkiem
        |data=2024-12-16
        |treść=W amerykańskiej sekcji {{w|Amazon|Amazona}} pracownicy zagrozili, że mogą w każdej chwili rozpocząć strajk ze względu na ich nieuczciwe traktowanie. W międzyczasie, jeden z senatorów amerykańskich, Bernie Sanders, opublikował raport oskarżający Amazona o utrzymywanie „wyjątkowo niebezpiecznych” magazynów oraz stawianie zysków ponad bezpieczeństwo pracowników.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>9upphjp0s43a3ym4n9x9w2ld5v2i9kc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343071</id>
      <parentid>343054</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:58:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343071</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="606" sha1="qp4d47kcb409m840ygrhkxn5phf72ju" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Poczta Polska uruchamia usługę recyklingu zużytych baterii oraz elektroniki
        |data=2024-12-16
        |treść=13 grudnia 2024 roku Poczta Polska uruchomiła w 350 placówkach w 3 województwach (mazowieckim, śląskim i łódzkim) usługę, w ramach której można przekazać do recyklingu zużyte baterie oraz starą małą elektronikę czy małe sprzęty AGD. Usługę wspierają kontrahenci, tacy jak Grupa Elemental, MB Recycling czy Terra Recycling.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>qp4d47kcb409m840ygrhkxn5phf72ju</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343096</id>
      <parentid>343071</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:38:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343096</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="445" sha1="tr04wjvczgkx5xrckcdib4gc8xl1c2m" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Wypadek w Bielsku-Białej. Kierowca najechał na pieszą na chodniku
        |data=2024-12-17
        |treść=Jak podaje serwis bielsko.info, 16 grudnia 2024 roku po 17:00 kierowca, jadąc po chodniku, potrącił i najechał na około 50-letnią kobietę w {{w|Bielsko-Biała|Bielsku-Białej}}.
        |obrazek=
        |portal=Prawo i przestępczość
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>tr04wjvczgkx5xrckcdib4gc8xl1c2m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343112</id>
      <parentid>343096</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:58:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343112</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="457" sha1="fblqowopw9hpxbp6mrxyvrarj74igli" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Magdalena Biejat kandydatką Nowej Lewicy w wyborach prezydenckich 2025
        |data=2024-12-17
        |treść=15 grudnia 2024 roku {{w|Magdalena Biejat}} została wybrana przez Radę Krajową {{w|Nowa Lewica|Nowej Lewicy}} jako kandydatka w wyborach prezydenckich w 2025 roku.
        |obrazek=Magdalena Biejat Kancelaria Senatu 2023.jpg
        |portal=Polityka
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>fblqowopw9hpxbp6mrxyvrarj74igli</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343123</id>
      <parentid>343112</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T17:18:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343123</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="467" sha1="ic4bajz6i274reh4ci6elja52u1umf3" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zagłębiowska Giełda Muzyczna w Sosnowcu
        |data=2024-12-17
        |treść=W niedzielę, 22 grudnia 2024 roku, od godziny 11:00 do 15:00, organizatorzy zapraszają do ''Zagłębiowskiej Mediateki'' (ul. Kościelna 11, Sosnowiec) na ''Zagłębiowską Giełdę Muzyczną''.
        |obrazek=Zagłębiowska Mediatka ul. Kośćielna Sosnowiec.jpg
        |portal=Kultura
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>ic4bajz6i274reh4ci6elja52u1umf3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343136</id>
      <parentid>343123</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T18:58:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343136</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="471" sha1="hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Kamesznica wygrała w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Kamesznica}}, zdobywszy 407 głosów.
        |obrazek=Widok na Kamesznicę.JPG
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343149</id>
      <parentid>343136</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T20:58:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343149</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="437" sha1="aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Wybuch w kamienicy przy ulicy Floriańskiej w Krakowie
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku w kamienicy przy {{w|Ulica Floriańska w Krakowie|ulicy Floriańskiej}} w {{w|Kraków|Krakowie}} doszło do wybuchu.
        |obrazek=Floriańska street (view from N), Old Town, Krakow, Poland.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343184</id>
      <parentid>343149</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T07:18:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343184</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="611" sha1="4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Program „Czyste Powietrze” ma powrócić w nowej formule od 31 marca 2025 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Od 31 marca 2025 roku ma powrócić przyjmowanie wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Główne zapowiadane zmiany w programie to brak dotacji do pieców gazowych i wypłat zaliczek prosto na konto wykonawcy, nowa funkcja operatora, a także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawcy, oraz zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343202</id>
      <parentid>343184</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:58:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343202</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="293" sha1="771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zmarli 16 grudnia 2024
        |data=2024-12-16
        |treść=16 grudnia 2024 zmarli: Wittekind Waldeck-Pyrmont, Dick Van Arsdale
        |obrazek=Dick Van Arsdale.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343239</id>
      <parentid>343202</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:58:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343239</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="470" sha1="g3krfdmpugqgn0l6nzytca1xf3nu4fc" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Cięcina wygrała w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-17
        |treść=13 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Cięcina}}, zdobywszy 641 głosów.
        |obrazek=Ciecina Wegierska Gorka.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>g3krfdmpugqgn0l6nzytca1xf3nu4fc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Kultura i rozrywka/Artykuł 1</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56563</id>
    <revision>
      <id>343055</id>
      <parentid>342945</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:18:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343055</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="467" sha1="ic4bajz6i274reh4ci6elja52u1umf3" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zagłębiowska Giełda Muzyczna w Sosnowcu
        |data=2024-12-17
        |treść=W niedzielę, 22 grudnia 2024 roku, od godziny 11:00 do 15:00, organizatorzy zapraszają do ''Zagłębiowskiej Mediateki'' (ul. Kościelna 11, Sosnowiec) na ''Zagłębiowską Giełdę Muzyczną''.
        |obrazek=Zagłębiowska Mediatka ul. Kośćielna Sosnowiec.jpg
        |portal=Kultura
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>ic4bajz6i274reh4ci6elja52u1umf3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Kultura i rozrywka/Artykuł 2</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56564</id>
    <revision>
      <id>343056</id>
      <parentid>342946</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:18:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343056</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="359" sha1="imcfdh3ggdv2qvazhgjfr3jfk3uz99p" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Centrum Lokalne Żoliborz - 51 tydzień 2024
        |data=2024-12-16
        |treść=15 grudnia 2024 roku zaprezentowano program aktywności Centrum Lokalnego Żoliborz w Warszawie na 51 tydzień 2024 roku (17 - 21 grudnia).
        |obrazek=
        |portal=Kultura
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>imcfdh3ggdv2qvazhgjfr3jfk3uz99p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Kultura i rozrywka/Artykuł 3</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56565</id>
    <revision>
      <id>343057</id>
      <parentid>342947</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:18:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343057</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="592" sha1="511t5ltn0rinn9tcvk8zr21i9b2xle7" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=OG Maco walczy o życie po nieudanej próbie samobójczej
        |data=2024-12-16
        |treść=OG Maco, raper pochodzący z Atlanty w Stanach Zjednoczonych, próbował popełnić samobójstwo w czwartek 13 grudnia 2024 roku około godziny 10 czasu lokalnego. Reakcja sąsiada, który usłyszał wystrzał z broni palnej, najprawdopodobniej przyczyniła się do uratowania artysty – przebywa on w szpitalu w Los Angeles, gdzie miał przejść operację.
        |obrazek=
        |portal=Kultura
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>511t5ltn0rinn9tcvk8zr21i9b2xle7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Kultura i rozrywka/Artykuł 4</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56566</id>
    <revision>
      <id>343058</id>
      <parentid>342948</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:18:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343058</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="688" sha1="5k62gfe9sp3ucti028ze3w1jij85l6k" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Rubinowe pantofelki Judy Garland sprzedane za 28 miliontów dolarów
        |data=2024-12-11
        |treść=7 grudnia 2024 roku para [[d:Q843007|Rubinowych pantofelków]] noszonych przez {{w|Judy Garland}} w roli Dorotki  Gale w filmie {{w|Czarnoksiężnik z Oz}} z 1939 roku została kupiona na aukcji Heritage Auctions w USA za 28 milionów dolarów przez anonimowego nabywcę. {{w|The Hollywood Reporter}} spekulował, że pochodzenie i historia butów przyczyniły się do ich wysokiej ceny sprzedaży.
        |obrazek=Dorothy's_Ruby_Slippers,_Wizard_of_Oz_1938.jpg
        |portal=Kultura
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>5k62gfe9sp3ucti028ze3w1jij85l6k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Kultura i rozrywka/Artykuł 5</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56567</id>
    <revision>
      <id>343059</id>
      <parentid>342949</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:18:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343059</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="330" sha1="i6i8c2lsttc6rlfaexm1cxtzipqktlb" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=&amp;quot;Chciałbym się mylić&amp;quot; Michał Leja
        |data=2024-12-10
        |treść=8 grudnia 2024 roku na YouTube opublikowany został wspólny występ Michała Leji &quot;Chciałbym się mylić&quot;
        |obrazek=
        |portal=Kultura
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>i6i8c2lsttc6rlfaexm1cxtzipqktlb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Prawo i przestępczość/Artykuł 1</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56733</id>
    <revision>
      <id>343124</id>
      <parentid>343035</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T17:18:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343124</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="588" sha1="0ikh09cs8h58djqx6udpns16hypjgje" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Facebook otrzymał karę 251 mln euro za naruszenie prawa z 2018 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Firma Facebook, która zarządza serwisami Facebook oraz Instagram, otrzymała we wtorek 17 grudnia 2024 karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Facebook zapowiedział odwołanie się od decyzji.
        |obrazek=
        |portal=Prawo i przestępczość
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>0ikh09cs8h58djqx6udpns16hypjgje</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343159</id>
      <parentid>343124</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T22:58:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343159</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="601" sha1="adbn5zv33nb09zwjea1gt4oyem12keb" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Nieprawomocne 251 mln euro kary dla Meta Platforms za naruszenie prawa z 2018 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Firma Facebook, która zarządza serwisami Facebook oraz Instagram, otrzymała we wtorek 17 grudnia 2024 karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Facebook zapowiedział odwołanie się od decyzji.
        |obrazek=
        |portal=Prawo i przestępczość
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>adbn5zv33nb09zwjea1gt4oyem12keb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343166</id>
      <parentid>343159</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T23:18:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343166</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="635" sha1="lcptlswbrxquh5zoob0zwa4eacxge1k" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Nieprawomocne 251 mln euro kary dla Meta Platforms za naruszenie prawa z 2018 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=17 grudnia 2024 roku [[d:Q55509366|Komisja Ochrony Danych (Data Protection Commission)]] przyznała administracyjną karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro dla {{w|Meta Platforms}} za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Meta zapowiedziała odwołanie się od decyzji.
        |obrazek=
        |portal=Prawo i przestępczość
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>lcptlswbrxquh5zoob0zwa4eacxge1k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Prawo i przestępczość/Artykuł 2</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56734</id>
    <revision>
      <id>343125</id>
      <parentid>343002</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T17:18:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343125</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="445" sha1="tr04wjvczgkx5xrckcdib4gc8xl1c2m" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Wypadek w Bielsku-Białej. Kierowca najechał na pieszą na chodniku
        |data=2024-12-17
        |treść=Jak podaje serwis bielsko.info, 16 grudnia 2024 roku po 17:00 kierowca, jadąc po chodniku, potrącił i najechał na około 50-letnią kobietę w {{w|Bielsko-Biała|Bielsku-Białej}}.
        |obrazek=
        |portal=Prawo i przestępczość
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>tr04wjvczgkx5xrckcdib4gc8xl1c2m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Prawo i przestępczość/Artykuł 3</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56735</id>
    <revision>
      <id>343126</id>
      <parentid>343003</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T17:18:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343126</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="541" sha1="kcwp5tlq3pxo81d6rtx04kkorb0hhlf" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Marianna Schreiber zaatakowała gaśnicą aktywistę klimatycznego
        |data=2024-12-16
        |treść=12 grudnia 2024 roku Marianna Schreiber weszła do Centrum Aktywizmu Klimatycznego &quot;Gniazdo&quot; przy ulicy Kruczej 17 w Warszawie i rozpyliła proszek z gaśnicy, pryskając prosto w twarz jednemu z aktywistów. Nagranie z akcji opublikowała w Internecie.
        |obrazek=Selfie Marianny Schreiber.jpg
        |portal=Prawo i przestępczość
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>kcwp5tlq3pxo81d6rtx04kkorb0hhlf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Prawo i przestępczość/Artykuł 4</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56736</id>
    <revision>
      <id>343127</id>
      <parentid>343004</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T17:18:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343127</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="420" sha1="gz311c2bnww9xcf3dswusbkfajlxxvg" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Jawność wynagrodzeń w ogłoszeniach o pracę – trwają konsultacje projektu ustawy
        |data=2024-12-13
        |treść=Do 5 stycznia 2025 roku można wziąć udział w konsultacjach projektu ustawy dotyczącego jawności wynagrodzeń w ogłoszeniach o pracę.
        |obrazek=
        |portal=Prawo i przestępczość
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>gz311c2bnww9xcf3dswusbkfajlxxvg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Prawo i przestępczość/Artykuł 5</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56737</id>
    <revision>
      <id>343128</id>
      <parentid>343005</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T17:18:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343128</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="644" sha1="4q0xvohx1jirxvwtoa0o991el23swah" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=ZTP Kraków: &amp;quot;doszło do naruszenia ochrony danych osobowych&amp;#39;&amp;quot;
        |data=2024-12-11
        |treść={{w|Zarząd Transportu Publicznego w Krakowie}} podał na swojej stronie internetowej, że 3 grudnia 2024 roku około godziny 7:00 doszło do ataku cyberprzestępców na infrastrukturę MPK Kraków. Skutkiem ataku było zaszyfrowanie danych krytycznych i utrata dostępu do systemu poczty elektronicznej, co uniemożliwiło dostęp do systemów informatycznych do 9 grudnia 2024 roku.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>4q0xvohx1jirxvwtoa0o991el23swah</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Społeczeństwo/Artykuł 1</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56951</id>
    <revision>
      <id>343072</id>
      <parentid>342981</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:58:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343072</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="471" sha1="hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Kamesznica wygrała w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Kamesznica}}, zdobywszy 407 głosów.
        |obrazek=Widok na Kamesznicę.JPG
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343098</id>
      <parentid>343072</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:38:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343098</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="611" sha1="4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Program „Czyste Powietrze” ma powrócić w nowej formule od 31 marca 2025 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Od 31 marca 2025 roku ma powrócić przyjmowanie wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Główne zapowiadane zmiany w programie to brak dotacji do pieców gazowych i wypłat zaliczek prosto na konto wykonawcy, nowa funkcja operatora, a także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawcy, oraz zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343137</id>
      <parentid>343098</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T18:58:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343137</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="293" sha1="771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zmarli 16 grudnia 2024
        |data=2024-12-16
        |treść=16 grudnia 2024 zmarli: Wittekind Waldeck-Pyrmont, Dick Van Arsdale
        |obrazek=Dick Van Arsdale.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343150</id>
      <parentid>343137</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T20:58:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343150</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="470" sha1="g3krfdmpugqgn0l6nzytca1xf3nu4fc" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Cięcina wygrała w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-17
        |treść=13 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Cięcina}}, zdobywszy 641 głosów.
        |obrazek=Ciecina Wegierska Gorka.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>g3krfdmpugqgn0l6nzytca1xf3nu4fc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343185</id>
      <parentid>343150</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T07:18:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343185</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="548" sha1="0puswsp0wijd5t77yrq10s2ohcqr89w" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Metrorower informuje o przejściu w tryb zimowy i podaje statystyki za pierwszy sezon
        |data=2024-12-18
        |treść=17 grudnia {{w|Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia}} (GZM) opublikowała podsumoanie sezonu 2024 {{w|publiczny system wypożyczania rowerów|systemu metropolitalnej wypożyczalni rowerów}} {{w|Metrorower}} i ogłosiło przejście na tryb zimowy.
        |obrazek=Metrorower, stacja 27910.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>0puswsp0wijd5t77yrq10s2ohcqr89w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343203</id>
      <parentid>343185</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:58:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343203</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="490" sha1="sjrnmmbkr7q4icwdkch6e3kdpvb4k5q" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zawisza zapowiada kontrole poselskie ws. programu „Czyste Powietrze”
        |data=2024-12-18
        |treść=17 grudnia 2024 roku {{w|Marcelina Zawisza}} poinformowała, że wraz z {{w|Adrian Zandberg|Adrianem Zandbergiem}} rozpoczynają serię kontroli poselskich w NFOŚiGW ws. programu „Czyste Powietrze”.
        |obrazek=Marcelina Zawisza Sejm 2019.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>sjrnmmbkr7q4icwdkch6e3kdpvb4k5q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343240</id>
      <parentid>343203</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:58:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343240</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="397" sha1="4cmjkzte8hgt4vu05w1ult3hb0ir2xu" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zajawka 20 - o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
        |data=2024-12-18
        |treść=17 grudnia 2024 roku ukazał się 20. odcinek podkastu Zajawka poświęcony Biuletynom Informacji Publicznej. Martyna Bójko rozmawia z Piotrem Rzekieckim.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>4cmjkzte8hgt4vu05w1ult3hb0ir2xu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Społeczeństwo/Artykuł 2</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56952</id>
    <revision>
      <id>343073</id>
      <parentid>342982</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:58:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343073</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="606" sha1="qp4d47kcb409m840ygrhkxn5phf72ju" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Poczta Polska uruchamia usługę recyklingu zużytych baterii oraz elektroniki
        |data=2024-12-16
        |treść=13 grudnia 2024 roku Poczta Polska uruchomiła w 350 placówkach w 3 województwach (mazowieckim, śląskim i łódzkim) usługę, w ramach której można przekazać do recyklingu zużyte baterie oraz starą małą elektronikę czy małe sprzęty AGD. Usługę wspierają kontrahenci, tacy jak Grupa Elemental, MB Recycling czy Terra Recycling.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>qp4d47kcb409m840ygrhkxn5phf72ju</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343099</id>
      <parentid>343073</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:38:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343099</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="437" sha1="aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Wybuch w kamienicy przy ulicy Floriańskiej w Krakowie
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku w kamienicy przy {{w|Ulica Floriańska w Krakowie|ulicy Floriańskiej}} w {{w|Kraków|Krakowie}} doszło do wybuchu.
        |obrazek=Floriańska street (view from N), Old Town, Krakow, Poland.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343138</id>
      <parentid>343099</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T18:58:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343138</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="611" sha1="4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Program „Czyste Powietrze” ma powrócić w nowej formule od 31 marca 2025 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Od 31 marca 2025 roku ma powrócić przyjmowanie wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Główne zapowiadane zmiany w programie to brak dotacji do pieców gazowych i wypłat zaliczek prosto na konto wykonawcy, nowa funkcja operatora, a także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawcy, oraz zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343151</id>
      <parentid>343138</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T20:58:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343151</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="293" sha1="771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zmarli 16 grudnia 2024
        |data=2024-12-16
        |treść=16 grudnia 2024 zmarli: Wittekind Waldeck-Pyrmont, Dick Van Arsdale
        |obrazek=Dick Van Arsdale.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343186</id>
      <parentid>343151</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T07:18:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343186</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="470" sha1="g3krfdmpugqgn0l6nzytca1xf3nu4fc" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Cięcina wygrała w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-17
        |treść=13 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Cięcina}}, zdobywszy 641 głosów.
        |obrazek=Ciecina Wegierska Gorka.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>g3krfdmpugqgn0l6nzytca1xf3nu4fc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343204</id>
      <parentid>343186</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:58:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343204</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="548" sha1="0puswsp0wijd5t77yrq10s2ohcqr89w" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Metrorower informuje o przejściu w tryb zimowy i podaje statystyki za pierwszy sezon
        |data=2024-12-18
        |treść=17 grudnia {{w|Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia}} (GZM) opublikowała podsumoanie sezonu 2024 {{w|publiczny system wypożyczania rowerów|systemu metropolitalnej wypożyczalni rowerów}} {{w|Metrorower}} i ogłosiło przejście na tryb zimowy.
        |obrazek=Metrorower, stacja 27910.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>0puswsp0wijd5t77yrq10s2ohcqr89w</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343241</id>
      <parentid>343204</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:58:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343241</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="490" sha1="sjrnmmbkr7q4icwdkch6e3kdpvb4k5q" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zawisza zapowiada kontrole poselskie ws. programu „Czyste Powietrze”
        |data=2024-12-18
        |treść=17 grudnia 2024 roku {{w|Marcelina Zawisza}} poinformowała, że wraz z {{w|Adrian Zandberg|Adrianem Zandbergiem}} rozpoczynają serię kontroli poselskich w NFOŚiGW ws. programu „Czyste Powietrze”.
        |obrazek=Marcelina Zawisza Sejm 2019.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>sjrnmmbkr7q4icwdkch6e3kdpvb4k5q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Społeczeństwo/Artykuł 3</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56953</id>
    <revision>
      <id>343074</id>
      <parentid>342983</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:58:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343074</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="627" sha1="9upphjp0s43a3ym4n9x9w2ld5v2i9kc" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Pracownicy Amazona w Ameryce Północnej zagrozili strajkiem
        |data=2024-12-16
        |treść=W amerykańskiej sekcji {{w|Amazon|Amazona}} pracownicy zagrozili, że mogą w każdej chwili rozpocząć strajk ze względu na ich nieuczciwe traktowanie. W międzyczasie, jeden z senatorów amerykańskich, Bernie Sanders, opublikował raport oskarżający Amazona o utrzymywanie „wyjątkowo niebezpiecznych” magazynów oraz stawianie zysków ponad bezpieczeństwo pracowników.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>9upphjp0s43a3ym4n9x9w2ld5v2i9kc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343100</id>
      <parentid>343074</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:38:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343100</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="471" sha1="hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Kamesznica wygrała w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Kamesznica}}, zdobywszy 407 głosów.
        |obrazek=Widok na Kamesznicę.JPG
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343139</id>
      <parentid>343100</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T18:58:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343139</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="437" sha1="aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Wybuch w kamienicy przy ulicy Floriańskiej w Krakowie
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku w kamienicy przy {{w|Ulica Floriańska w Krakowie|ulicy Floriańskiej}} w {{w|Kraków|Krakowie}} doszło do wybuchu.
        |obrazek=Floriańska street (view from N), Old Town, Krakow, Poland.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343152</id>
      <parentid>343139</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T20:58:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343152</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="611" sha1="4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Program „Czyste Powietrze” ma powrócić w nowej formule od 31 marca 2025 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Od 31 marca 2025 roku ma powrócić przyjmowanie wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Główne zapowiadane zmiany w programie to brak dotacji do pieców gazowych i wypłat zaliczek prosto na konto wykonawcy, nowa funkcja operatora, a także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawcy, oraz zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343187</id>
      <parentid>343152</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T07:18:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343187</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="293" sha1="771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zmarli 16 grudnia 2024
        |data=2024-12-16
        |treść=16 grudnia 2024 zmarli: Wittekind Waldeck-Pyrmont, Dick Van Arsdale
        |obrazek=Dick Van Arsdale.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343205</id>
      <parentid>343187</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:58:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343205</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="470" sha1="g3krfdmpugqgn0l6nzytca1xf3nu4fc" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Cięcina wygrała w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-17
        |treść=13 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Cięcina}}, zdobywszy 641 głosów.
        |obrazek=Ciecina Wegierska Gorka.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>g3krfdmpugqgn0l6nzytca1xf3nu4fc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343242</id>
      <parentid>343205</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:58:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343242</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="548" sha1="0puswsp0wijd5t77yrq10s2ohcqr89w" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Metrorower informuje o przejściu w tryb zimowy i podaje statystyki za pierwszy sezon
        |data=2024-12-18
        |treść=17 grudnia {{w|Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia}} (GZM) opublikowała podsumoanie sezonu 2024 {{w|publiczny system wypożyczania rowerów|systemu metropolitalnej wypożyczalni rowerów}} {{w|Metrorower}} i ogłosiło przejście na tryb zimowy.
        |obrazek=Metrorower, stacja 27910.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>0puswsp0wijd5t77yrq10s2ohcqr89w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Społeczeństwo/Artykuł 4</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56954</id>
    <revision>
      <id>343061</id>
      <parentid>342984</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:38:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343061</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="451" sha1="fy19jwsrc34tfmn6gpt6uhxcfm3d3hp" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Ujsoły wygrały w grupie 7 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-16
        |treść=11 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 7 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyły {{w|Ujsoły}}, zdobywszy 451 głosów.
        |obrazek=Ujsoly.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>fy19jwsrc34tfmn6gpt6uhxcfm3d3hp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343075</id>
      <parentid>343061</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:58:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343075</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="310" sha1="0qcum7w58i6ri6xnvirr28ex5u9l48c" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zmarli 15 grudnia 2024
        |data=2024-12-15
        |treść=15 grudnia 2024 zmarli: Ołeksij Drozdenko, Sławomir Marczewski, Zakir Hussain
        |obrazek=Ustad Zakir Hussain 1.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>0qcum7w58i6ri6xnvirr28ex5u9l48c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343101</id>
      <parentid>343075</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:38:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343101</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="606" sha1="qp4d47kcb409m840ygrhkxn5phf72ju" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Poczta Polska uruchamia usługę recyklingu zużytych baterii oraz elektroniki
        |data=2024-12-16
        |treść=13 grudnia 2024 roku Poczta Polska uruchomiła w 350 placówkach w 3 województwach (mazowieckim, śląskim i łódzkim) usługę, w ramach której można przekazać do recyklingu zużyte baterie oraz starą małą elektronikę czy małe sprzęty AGD. Usługę wspierają kontrahenci, tacy jak Grupa Elemental, MB Recycling czy Terra Recycling.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>qp4d47kcb409m840ygrhkxn5phf72ju</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343140</id>
      <parentid>343101</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T18:58:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343140</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="471" sha1="hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Kamesznica wygrała w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Kamesznica}}, zdobywszy 407 głosów.
        |obrazek=Widok na Kamesznicę.JPG
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343153</id>
      <parentid>343140</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T20:58:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343153</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="437" sha1="aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Wybuch w kamienicy przy ulicy Floriańskiej w Krakowie
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku w kamienicy przy {{w|Ulica Floriańska w Krakowie|ulicy Floriańskiej}} w {{w|Kraków|Krakowie}} doszło do wybuchu.
        |obrazek=Floriańska street (view from N), Old Town, Krakow, Poland.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343188</id>
      <parentid>343153</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T07:18:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343188</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="611" sha1="4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Program „Czyste Powietrze” ma powrócić w nowej formule od 31 marca 2025 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Od 31 marca 2025 roku ma powrócić przyjmowanie wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Główne zapowiadane zmiany w programie to brak dotacji do pieców gazowych i wypłat zaliczek prosto na konto wykonawcy, nowa funkcja operatora, a także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawcy, oraz zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343206</id>
      <parentid>343188</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:58:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343206</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="293" sha1="771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zmarli 16 grudnia 2024
        |data=2024-12-16
        |treść=16 grudnia 2024 zmarli: Wittekind Waldeck-Pyrmont, Dick Van Arsdale
        |obrazek=Dick Van Arsdale.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343243</id>
      <parentid>343206</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:58:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343243</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="470" sha1="g3krfdmpugqgn0l6nzytca1xf3nu4fc" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Cięcina wygrała w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-17
        |treść=13 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Cięcina}}, zdobywszy 641 głosów.
        |obrazek=Ciecina Wegierska Gorka.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>g3krfdmpugqgn0l6nzytca1xf3nu4fc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Społeczeństwo/Artykuł 5</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56955</id>
    <revision>
      <id>343076</id>
      <parentid>342985</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:58:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343076</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="451" sha1="fy19jwsrc34tfmn6gpt6uhxcfm3d3hp" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Ujsoły wygrały w grupie 7 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-16
        |treść=11 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 7 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyły {{w|Ujsoły}}, zdobywszy 451 głosów.
        |obrazek=Ujsoly.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>fy19jwsrc34tfmn6gpt6uhxcfm3d3hp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343102</id>
      <parentid>343076</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:38:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343102</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="627" sha1="9upphjp0s43a3ym4n9x9w2ld5v2i9kc" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Pracownicy Amazona w Ameryce Północnej zagrozili strajkiem
        |data=2024-12-16
        |treść=W amerykańskiej sekcji {{w|Amazon|Amazona}} pracownicy zagrozili, że mogą w każdej chwili rozpocząć strajk ze względu na ich nieuczciwe traktowanie. W międzyczasie, jeden z senatorów amerykańskich, Bernie Sanders, opublikował raport oskarżający Amazona o utrzymywanie „wyjątkowo niebezpiecznych” magazynów oraz stawianie zysków ponad bezpieczeństwo pracowników.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>9upphjp0s43a3ym4n9x9w2ld5v2i9kc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343141</id>
      <parentid>343102</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T18:58:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343141</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="606" sha1="qp4d47kcb409m840ygrhkxn5phf72ju" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Poczta Polska uruchamia usługę recyklingu zużytych baterii oraz elektroniki
        |data=2024-12-16
        |treść=13 grudnia 2024 roku Poczta Polska uruchomiła w 350 placówkach w 3 województwach (mazowieckim, śląskim i łódzkim) usługę, w ramach której można przekazać do recyklingu zużyte baterie oraz starą małą elektronikę czy małe sprzęty AGD. Usługę wspierają kontrahenci, tacy jak Grupa Elemental, MB Recycling czy Terra Recycling.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>qp4d47kcb409m840ygrhkxn5phf72ju</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343154</id>
      <parentid>343141</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T20:58:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343154</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="471" sha1="hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Kamesznica wygrała w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Kamesznica}}, zdobywszy 407 głosów.
        |obrazek=Widok na Kamesznicę.JPG
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>hw3ecqgkiog3bid7fo54xrosilker0h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343189</id>
      <parentid>343154</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T07:18:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343189</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="437" sha1="aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Wybuch w kamienicy przy ulicy Floriańskiej w Krakowie
        |data=2024-12-17
        |treść=12 grudnia 2024 roku w kamienicy przy {{w|Ulica Floriańska w Krakowie|ulicy Floriańskiej}} w {{w|Kraków|Krakowie}} doszło do wybuchu.
        |obrazek=Floriańska street (view from N), Old Town, Krakow, Poland.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>aydi4gcgy1qsbfhuwj3zbaaiqdqdbqx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343207</id>
      <parentid>343189</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:58:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343207</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="611" sha1="4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Program „Czyste Powietrze” ma powrócić w nowej formule od 31 marca 2025 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Od 31 marca 2025 roku ma powrócić przyjmowanie wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Główne zapowiadane zmiany w programie to brak dotacji do pieców gazowych i wypłat zaliczek prosto na konto wykonawcy, nowa funkcja operatora, a także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawcy, oraz zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343244</id>
      <parentid>343207</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:58:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343244</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="293" sha1="771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zmarli 16 grudnia 2024
        |data=2024-12-16
        |treść=16 grudnia 2024 zmarli: Wittekind Waldeck-Pyrmont, Dick Van Arsdale
        |obrazek=Dick Van Arsdale.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>771wnifqqfabyxa5xmjqeasi16291mh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Środowisko/Artykuł 1</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56960</id>
    <revision>
      <id>343103</id>
      <parentid>341482</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:38:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343103</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="611" sha1="4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Program „Czyste Powietrze” ma powrócić w nowej formule od 31 marca 2025 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Od 31 marca 2025 roku ma powrócić przyjmowanie wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Główne zapowiadane zmiany w programie to brak dotacji do pieców gazowych i wypłat zaliczek prosto na konto wykonawcy, nowa funkcja operatora, a także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawcy, oraz zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343208</id>
      <parentid>343103</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:58:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343208</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="490" sha1="sjrnmmbkr7q4icwdkch6e3kdpvb4k5q" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zawisza zapowiada kontrole poselskie ws. programu „Czyste Powietrze”
        |data=2024-12-18
        |treść=17 grudnia 2024 roku {{w|Marcelina Zawisza}} poinformowała, że wraz z {{w|Adrian Zandberg|Adrianem Zandbergiem}} rozpoczynają serię kontroli poselskich w NFOŚiGW ws. programu „Czyste Powietrze”.
        |obrazek=Marcelina Zawisza Sejm 2019.jpg
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>sjrnmmbkr7q4icwdkch6e3kdpvb4k5q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Środowisko/Artykuł 2</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56961</id>
    <revision>
      <id>343104</id>
      <parentid>341366</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:38:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343104</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="602" sha1="e52sy1o5nhs5zoo0cwt8k15u44scj6z" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=WIOŚ w Katowicach po kontroli przyznał rację mieszkańcom, że odór może pochodzić z Zakładu Odzysku i Unieszkodliwiania Odpadów przy MPGK
        |data=2024-12-04
        |treść=Na początku grudnia 2024 roku media poinformowały, że wyjaśniona została sprawa odoru w Katowicach i Sosnowcu - po kontroli w Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ) w Katowicach chciał nałożyć mandat za emisję odoru, ale spółka mandatu nie przyjęła.
        |obrazek=
        |portal=Środowisko
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>e52sy1o5nhs5zoo0cwt8k15u44scj6z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343209</id>
      <parentid>343104</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:58:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343209</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="611" sha1="4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Program „Czyste Powietrze” ma powrócić w nowej formule od 31 marca 2025 roku
        |data=2024-12-17
        |treść=Od 31 marca 2025 roku ma powrócić przyjmowanie wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Główne zapowiadane zmiany w programie to brak dotacji do pieców gazowych i wypłat zaliczek prosto na konto wykonawcy, nowa funkcja operatora, a także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawcy, oraz zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>4e7753ps3uow8gyho2lznt0u0rzg4j6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Środowisko/Artykuł 3</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56962</id>
    <revision>
      <id>343105</id>
      <parentid>341367</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:38:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343105</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="409" sha1="5rk8cjhk36ps4mnzfpf6zgp0qkl67zd" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Program „Czyste Powietrze” został zawieszony
        |data=2024-12-02
        |treść=28 listopada 2024 roku zawieszone zostało przyjmowanie nowych wniosków w programie „Czyste Powietrze”. Kontrowersje budzi przede wszystkim brak uprzedzenia o tej decyzji.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>5rk8cjhk36ps4mnzfpf6zgp0qkl67zd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343210</id>
      <parentid>343105</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:58:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343210</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="602" sha1="e52sy1o5nhs5zoo0cwt8k15u44scj6z" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=WIOŚ w Katowicach po kontroli przyznał rację mieszkańcom, że odór może pochodzić z Zakładu Odzysku i Unieszkodliwiania Odpadów przy MPGK
        |data=2024-12-04
        |treść=Na początku grudnia 2024 roku media poinformowały, że wyjaśniona została sprawa odoru w Katowicach i Sosnowcu - po kontroli w Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ) w Katowicach chciał nałożyć mandat za emisję odoru, ale spółka mandatu nie przyjęła.
        |obrazek=
        |portal=Środowisko
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>e52sy1o5nhs5zoo0cwt8k15u44scj6z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Środowisko/Artykuł 4</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56963</id>
    <revision>
      <id>343106</id>
      <parentid>341368</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:38:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343106</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="217" sha1="3x5tpq7j2klwt8bnhvzbjh4j7s9tjr2" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zajawka 19 - o jawności polowań
        |data=2024-11-29
        |treść=
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>3x5tpq7j2klwt8bnhvzbjh4j7s9tjr2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343211</id>
      <parentid>343106</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:58:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343211</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="409" sha1="5rk8cjhk36ps4mnzfpf6zgp0qkl67zd" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Program „Czyste Powietrze” został zawieszony
        |data=2024-12-02
        |treść=28 listopada 2024 roku zawieszone zostało przyjmowanie nowych wniosków w programie „Czyste Powietrze”. Kontrowersje budzi przede wszystkim brak uprzedzenia o tej decyzji.
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>5rk8cjhk36ps4mnzfpf6zgp0qkl67zd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Środowisko/Artykuł 5</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56964</id>
    <revision>
      <id>343107</id>
      <parentid>341369</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:38:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343107</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="590" sha1="ajhalshwjev3d0koj3kdyw7w5nq4v6d" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Rozpoczęto odłów gatunków inwazyjnych ze stawów parkowych w Warszawie
        |data=2024-11-19
        |treść=15 października 2024 roku Łowca Obcych wraz z Zarządem Zieleni Warszawy ogłosił rozpoczęcie odłowu {{w|Gatunek inwazyjny|inwazyjnych gatunków}} - {{w|rak marmurkowy|raka marmurkowego}}, {{w|rak pręgowany|raka pręgowanego}} i {{w|czebaczek amurski|czebaczka amurskiego}} - z kilku stawów w {{w|warszawa|warszawskich}} parkach.
        |obrazek=
        |portal=Środowisko
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>ajhalshwjev3d0koj3kdyw7w5nq4v6d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343212</id>
      <parentid>343107</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:58:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343212</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="217" sha1="3x5tpq7j2klwt8bnhvzbjh4j7s9tjr2" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Zajawka 19 - o jawności polowań
        |data=2024-11-29
        |treść=
        |obrazek=
        |portal=Społeczeństwo
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>3x5tpq7j2klwt8bnhvzbjh4j7s9tjr2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Portal:Technika/Artykuł 2</title>
    <ns>100</ns>
    <id>56968</id>
    <revision>
      <id>343077</id>
      <parentid>343036</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:58:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PastooshekBOT</username>
        <id>16709</id>
      </contributor>
      <comment>Bot zmienia artykuł do ekspozycji</comment>
      <origin>343077</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="381" sha1="ockkadobm8wsviwjf42rmi82bo95z2l" xml:space="preserve">{{Strona główna/Wycinek artykułu
        |tytuł=Wersje językowe Wikinews – polska i angielska – zmieniły licencję na cc-by-4.0
        |data=2024-12-16
        |treść=16 grudnia 2024 roku angielska oraz polska wersja językowa Wikinews zmieniły licencję na CC BY 4.0.
        |obrazek=Wikinews-logo.svg
        |portal=Technika
        |duży={{{duży|}}}
        }}</text>
      <sha1>ockkadobm8wsviwjf42rmi82bo95z2l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wikinews:GUS2Wiki</title>
    <ns>4</ns>
    <id>57027</id>
    <revision>
      <id>343117</id>
      <parentid>341877</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T17:15:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Alexis Jazz</username>
        <id>15063</id>
      </contributor>
      <comment>Updating gadget usage statistics from [[Special:GadgetUsage]] ([[phab:T121049]])</comment>
      <origin>343117</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2197" sha1="pvmn6zpfa9pr6pjxoo4rf4ewcr610oq" xml:space="preserve">{{#ifexist:Project:GUS2Wiki/top|{{/top}}|This page provides a historical record of [[Special:GadgetUsage]] through its page history. To get the data in CSV format, see wikitext. To customize this message or add categories, create [[/top]].}}
Poniższe dane są kopią z pamięci podręcznej. Ostatnia aktualizacja odbyła się o 2024-12-16T09:18:51Z. W pamięci podręcznej {{PLURAL:5000|znajduje|znajdują|znajduje}} się maksymalnie {{PLURAL:5000|jeden wynik|5000 wyniki|5000 wyników}}.
{| class=&quot;sortable wikitable&quot;
! Gadżet !! data-sort-type=&quot;number&quot; | Liczba użytkowników !! data-sort-type=&quot;number&quot; | Użytkownicy aktywni
|-
|AjaxQuickDelete || 12 || 4
|-
|HotCat || 75 || 6
|-
|Link do Wikipedii || 60 || 6
|-
|Navigation popups || 58 || 2
|-
|QuickEdit || 28 || 1
|-
|Slideshow || data-sort-value=&quot;Infinity&quot; | Domyślny || data-sort-value=&quot;Infinity&quot; | Domyślny
|-
|WikidataInfo || 6 || 3
|-
|Wstaw szablon zrodlo || 72 || 4
|-
|btm-actions || 26 || 1
|-
|colored-discussion || 6 || 2
|-
|colored-new-in-rc || 56 || 2
|-
|colored-nicknames || 67 || 4
|-
|delete || 16 || 1
|-
|disable-animations || 10 || 3
|-
|dynamic-ips || 56 || 4
|-
|edithysteria || 34 || 5
|-
|enhanced-search || 5 || 0
|-
|extLinks || 42 || 4
|-
|hideSidebar || 38 || 1
|-
|iw-links || 23 || 3
|-
|mark-disambigs || 11 || 2
|-
|mark-redirs || 12 || 3
|-
|purgeCache || 52 || 3
|-
|quickeditcounter || 77 || 6
|-
|replylinks || 49 || 3
|-
|searchbox || 63 || 4
|-
|sk || 45 || 6
|-
|webarchive || 18 || 5
|-
|wikEd || 43 || 0
|-
|wikipedia-backlinks || 6 || 3
|}
* [[Specjalna:Użycie gadżetów]]
* [[m:Meta:GUS2Wiki/Script|GUS2Wiki]]
&lt;!-- data in CSV format:
AjaxQuickDelete,12,4
HotCat,75,6
Link do Wikipedii,60,6
Navigation popups,58,2
QuickEdit,28,1
Slideshow,default,default
WikidataInfo,6,3
Wstaw szablon zrodlo,72,4
btm-actions,26,1
colored-discussion,6,2
colored-new-in-rc,56,2
colored-nicknames,67,4
delete,16,1
disable-animations,10,3
dynamic-ips,56,4
edithysteria,34,5
enhanced-search,5,0
extLinks,42,4
hideSidebar,38,1
iw-links,23,3
mark-disambigs,11,2
mark-redirs,12,3
purgeCache,52,3
quickeditcounter,77,6
replylinks,49,3
searchbox,63,4
sk,45,6
webarchive,18,5
wikEd,43,0
wikipedia-backlinks,6,3
--&gt;</text>
      <sha1>pvmn6zpfa9pr6pjxoo4rf4ewcr610oq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wikireporter:Igor123121/100wikinewsdays</title>
    <ns>2</ns>
    <id>66231</id>
    <revision>
      <id>343091</id>
      <parentid>343029</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:27:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Igor123121</username>
        <id>19234</id>
      </contributor>
      <origin>343091</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4409" sha1="kz3iyq8xc9ae8ym13ry339agbfey7ul" xml:space="preserve">== Drugie podejście. Start 4 grudnia 2024, (prawdopodobny koniec 14 marca 2025) ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|+
!Dzień
!Tytuł
!Data
|-
| rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center&quot; |1.
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na ulicy Mogilskiej w Krakowie]]
| rowspan=&quot;2&quot; |4 grudnia 2024
|-
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na alei 3 Maja w Krakowie]]
|-
| rowspan=&quot;1&quot; style=&quot;text-align:center&quot; |2.
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na ulicy Westerplatte w Krakowie]]
| rowspan=&quot;1&quot; |5 grudnia 2024
|-
| rowspan=&quot;1&quot; style=&quot;text-align:center&quot; |3.
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na ulicy Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w Krakowie]]
| rowspan=&quot;1&quot; |6 grudnia 2024
|-
| rowspan=&quot;1&quot; style=&quot;text-align:center&quot; |4.
|[[Wypadek na ulicy Wielickiej w Krakowie]]
| rowspan=&quot;1&quot; |7 grudnia 2024
|-
| rowspan=&quot;1&quot; style=&quot;text-align:center&quot; |5.
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na ulicy Pawiej w Krakowie]]
| rowspan=&quot;1&quot; |8 grudnia 2024
|-
| rowspan=&quot;4&quot; style=&quot;text-align:center&quot; |6.
|[[2024-12-09: Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na ulicy Długiej w Krakowie]]
| rowspan=&quot;4&quot; |9 grudnia 2024
|-
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na ulicy Lubicz w Krakowie]]
|-
|[[2024-12-09; Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na ulicy Długiej w Krakowie]]
|-
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na ulicy Stefana Grota-Roweckiego w Krakowie]]
|-
| rowspan=&quot;4&quot; style=&quot;text-align:center&quot; |7.
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na alei Pokoju w Krakowie]]
| rowspan=&quot;4&quot; |10 grudnia 2024
|-
|[[2024-12-10: Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na ulicy Długiej w Krakowie]]
|-
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na ulicy Kotlarskiej w Krakowie]]
|-
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na alei Powstania Warszawskiego w Krakowie]]
|-
| rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center&quot; |8.
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na ulicy Starowiślnej w Krakowie]]
| rowspan=&quot;2&quot; |11 grudnia 2024
|-
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na ulicy Bieńczyckiej w Krakowie]]
|-
| rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center&quot; |9.
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na ulicy Długiej w Krakowie]]
| rowspan=&quot;2&quot; |12 grudnia 2024
|-
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na alei Jana Pawła II w Krakowie]]
|-
| rowspan=&quot;3&quot; style=&quot;text-align:center&quot; |10.
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na rondzie Hipokratesa w Krakowie]]
| rowspan=&quot;3&quot; |13 grudnia 2024
|-
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na ulicy Zakopiańskiej w Krakowie]]
|-
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na ulicy Rakowickiej w Krakowie]]
|-
| rowspan=&quot;1&quot; style=&quot;text-align:center&quot; |11.
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na ulicy Juliana Dunajewskiego w Krakowie]]
| rowspan=&quot;1&quot; |14 grudnia 2024
|-
| rowspan=&quot;2&quot; style=&quot;text-align:center&quot; |12.
|[[W Krakowie otwarto trzy nowe przystanki kolejowe]]
| rowspan=&quot;2&quot; |15 grudnia 2024
|-
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na ulicy Władysława Broniewskiego w Krakowie]]
|-
| rowspan=&quot;5&quot; style=&quot;text-align:center&quot; |13.
|[[Zatrzymanie w ruchu tramwajowym na trasie do Górki Narodowej w Krakowie]]
| rowspan=&quot;5&quot; |16 grudnia 2024
|-
|[[Wypadek na autostradzie A1 w miejscowości Turzynek]]
|-
|[[Prace kanalizacyjne na ulicy Zakopiańskiej w Krakowie]]
|-
|[[Wymiana nawierzchni jezdni na ulicy Bohdana Zielińskiego w Krakowie]]
|-
|[[Zamknięty został fragment ulicy Marii Grzegorzewskiej w Krakowie]]
|-
| rowspan=&quot;1&quot; style=&quot;text-align:center&quot; |14.
|[[Wybuch w kamienicy przy ulicy Floriańskiej w Krakowie]]
| rowspan=&quot;1&quot; |17 grudnia 2024
|}

== Pierwsza próba - od 26 grudnia 2023, zakończona niepowodzeniem 2 stycznia 2024. ==
* [[Pożar w wieżowcu w Olsztynie]]

=== 27 grudnia 2023 ===

* [[Singel Lanberry i Tribbsa „Dzięki, że jesteś” znalazł się na pierwszym miejscu listy OLiA]]

=== 28 grudnia 2023 ===

* [[W Stanach Zjednocznonych doszło do wypadku. Sześć osób nie żyje]]

=== 29 grudnia 2023 ===

* [[Album Janusza Walczuka „Janusz Walczuk” uzyskał certyfikat złotej płyty]]
* [[Album Beteo „Nowy Pop” uzyskał certyfikat złotej płyty]]
* [[Album Solara „Pokój zero” uzyskał certyfikat złotej płyty]]
* [[Album Fukaja „Chaos” uzyskał certyfikat złotej płyty]]

=== 30 grudnia 2023 ===

* [[W Białce Tatrzańskiej doszło do wypadku samochodowego]]

=== 31 grudnia 2023 ===

* [[Podczas pogody na antenie Polsat News doszło do niecodziennego zdarzenia]]

=== 1 stycznia 2024 ===

* [[Sylwester z Polsatem 2023-2024]]

=== 2 stycznia 2024 ===

* [[Zderzenie samolotów na lotnisku w Tokio]]
* [[Wypadek na autostradzie A4]]</text>
      <sha1>kz3iyq8xc9ae8ym13ry339agbfey7ul</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wikinews:Kawiarenka</title>
    <ns>4</ns>
    <id>68324</id>
    <revision>
      <id>343062</id>
      <parentid>342973</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:52:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hedger z Castleton</username>
        <id>9823</id>
      </contributor>
      <comment>/* Nekrologi na SG */ propozycja</comment>
      <origin>343062</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51304" sha1="2v5ratlbkpfcskb7zprkauutt912wkt" xml:space="preserve">__NEWSECTIONLINK__
[[Kategoria:Archiwum kawiarenki|*]]
{{skrót|[[WN:BAR]]}}
{|
|style=&quot;vertical-align: top&quot;|[[Grafika:A small cup of coffee.JPG|left|100px|WikiKawa]]
|Witamy w '''Kawiarence Wikinews'''! Jest to specjalne miejsce, gdzie można przedyskutować przyszłe pomysły związane z Wikinews, a także wszystkie pomysły i kwestie sporne.

Pamiętaj o podpisywaniu się! Możesz to zrobić wpisując cztery tyldy (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) w polu edycji.
|}
* Archiwa znaleźć można pod linkiem [[:Kategoria:Archiwum kawiarenki|Kategoria:Archiwum kawiarenki]].

'''Zobacz też:'''
* [[Wikinews:Kawiarenka/Masowe wiadomości|Wiadomości globalne]] &amp;ndash; [[Wikinews:Discord|kanał na Discordzie]] &amp;ndash; [http://stats.wikimedia.org/wikinews/EN/Sitemap.htm Statystyki Erika Zachte] i [[Wikinews:Statystyki|Millosha]]
* Kawiarenki na stronach: [[m:Meta:Babel|MetaWiki]] &amp;ndash; [[q:Wikicytaty:Bar|Wikicytatów]] &amp;ndash; [[wikt:Wikisłownik:Bar|Wikisłownika]] &amp;ndash; [[:commons:Commons:Bar|Commons]] &amp;ndash; [[b:Wikibooks:Bar|Wikibooks]] &amp;ndash; [[s:Wikiźródła:Skryptorium|Wikiźródeł]] &amp;ndash; [[w:Wikipedia:Kawiarenka pod Wesołym Encyklopedystą|Wikipedii]] &amp;ndash; [[wikidata:Wikidata:Kafejka|Wikidanych]] &amp;ndash; [[wikispecies:Wikispecies:Village Pump|Wikispecies]] &amp;ndash; [[voy:Wikipodróże:Pub podróżnika|Wikipodróży]] &amp;ndash; [[m:Polskojęzyczne projekty Wikimedia|Polskojęzyczne projekty Wikimedia]]
&lt;div style=&quot;text-align:center;border:2px darkblue dashed;padding:0.5em;margin:1em;font-size:130%;&quot;&gt;'''[{{fullurl:Wikinews:Kawiarenka|action=edit&amp;section=new}} Rozpocznij nową dyskusję]'''&lt;/div&gt;

{{Spis treści|right|33%; min-width:250px}}

== stolik pomocy ==

Proponuję podlinkować i zarchiwizować stronę [[Wikinews:Kawiarenka/Pomoc]]. Myślę że poradzimy sobie z jedną stroną kawiarenki. Obiekcje? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 20:24, 9 maj 2024 (CEST)

:{{Za}}, przy obecnej aktywności nie ma sensu dublowania bytów, zwłaszcza że jak widać w zakładce tej nie ma dużego ruchu. Wydaje mi się też, że sporo pytań typowo o kwestie techniczne przeniosła się na inne kanały dyskusji, choćby Discorda. A jeśli ktoś będzie chciał zadać jakieś pytanie, spokojnie może zrobić to na głównym kanale kawiarenki. Nie mamy takiego ruchu, aby dodatkowe pytania niepotrzebnie spamowały przestrzeń. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:47, 10 maj 2024 (CEST)
* Przeniesione do archiwum. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 22:21, 14 maj 2024 (CEST)

== Kryteria artykułów o stanie (zanieczyszczeniu) powietrza ==

Cześć! Dzisiaj [[Wikipedysta: Igor123121|Igor123121]] zapoczątkował dyskusję odnośnie do artykułów nt. stanu powietrza. Zadał pytanie, czy na takie artykuły jak ''[[Stan jakości powietrza 9 maja 2024 w Krakowie]]'' jest miejsce na Wikinews. Jako że zaczęliśmy o tym rozmawiać i sprawa okazała się nie być zero-jedynkowa, postanowiłem założyć ten wątek celem spróbowania ustalenia kryteriów dla podobnych artykułów (na podobnej zasadzie jak warunki encyklopedyczności na Wikipedii) celem łatwego określenia, co może znajdować się na Wikinews, a co nie, i niedyskutowania o tym za każdym razem czy – co gorsza – niekonsekwencji w przyszłości.

Zacznę od tego, że według mnie wrzucanie stanu powietrza danego dnia i o danej godzinie w danym miejscu nie ma sensu, jeżeli nie piszemy o ekstremalnym zanieczyszczeniu. Pozwolę się tu odnieść do warunków pogodowych: nie piszemy artykułów o tym, że w danym mieście wczoraj o 13:00 świeciło słońce i były trzy chmurki na niebie, jednak o rekordowej temperaturze odnotowanej w tym miejscu czy o mrozach uniemożliwiających funkcjonowanie już jak najbardziej można napisać.

Pozostaje kwestia tego, co uznamy za zagrożenie i wysokie zanieczyszczenie: w Polsce w przypadku PM10  poziom informowania zaczyna się od 200 μg/m3, natomiast poziom alarmowy od 300 μg/m3. W Paryżu jest to 80 μg/m3, czyli prawie czterokrotnie mniej, natomiast WHO określa dopuszczalne stężenie jako 50 μg/m3 dla PM 10 oraz 25 μg/m3 dla PM 2,5.

Zbierając do kupy powyższy przydługi wstęp, chciałbym zaproponować następujące zalecenia co do tworzonych artykułów:

# Artykuł musi omawiać stan powietrza danego miejsca, uwzględniając pomiary minimum dobowe. Wyjątkiem mogą być sytuacje, kiedy w danych godzinach przekroczenie norm jest rekordowe (np. kilkunasto-, kilkudziesięciokrotne), jednak wówczas zostanie przekroczona też prawdopodobnie norma dobowa.
# W przypadku, kiedy normy nie zostały przekroczone, artykuł powinien obejmować dłuższy okres niż jedna doba, proponuję miesiąc (najlepiej od 1 do ostatniego dnia miesiąca, aby tworzyć sensowne interwały, nie od np. 15 kwietnia do 15 maja).
# W przypadku, kiedy normy zostały przekroczone, artykuł może powstać już nt. jednego dnia dla danego miejsca, np. ''w Krakowie w dniu X normy powietrza zostały przekroczone o Y''.
# Wyjątek do punktu 2. stanowić może sytuacja, gdy przez kilka dni normy były przekroczone, ale zanieczyszczenie spadło – wówczas warto napisać o zmianie stanu.

Zalecenie techniczne:

# Artykuł powinien odnosić się do źródeł pierwotnych.
# Artykuł powinien wyraźnie przedstawiać, jakiego rodzaju zanieczyszczenia dotyczy, jakiego okresu i w jakim punkcie zmierzono zanieczyszczenie.

Co myślicie o takich propozycjach? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:44, 10 maj 2024 (CEST)

:Generalnie zgoda, dodałbym jeszcze że w przypadku przekroczenia norm należałoby podać o które normy chodzi bo inne są polskie inne od UE a inne od WHO. Oraz że gdyby udało się znaleźć wolnodostępne źródło i przygotować bota to można by zrobić tabelkę pokazującą na bieżąco stan powietrza. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:37, 10 maj 2024 (CEST)
* A i jeszcze jedno. Nie nazywał bym tego encyklopedycznością bo przecież nie jesteśmy encyklopedią. Może [[Wikinews:Zakres projektu]]? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:55, 10 maj 2024 (CEST)
*:Ja, jeśli się nie mylę, pisałem o ''kryteriach dla artykułów'', choć użyłem tego robocze, i nie wiem, czy to dobra nazwa (nie chcę jej hejtować ani bronić, bo sie nad tym nie zastanawiałem), a o ''encyklopedyczności'' wspomniałem jako o odpowiedniku z Wikipedii, bo wydaje mi się, że większość wikireporterów działa również na Wikipedii, stąd chciałem dosadniej zobrazować, o co chodzi [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:25, 15 maj 2024 (CEST)
*:Niemniej zgadazam się, że fajnie byłoby ustalć jakąś sensowną nazwę, której będziemy się później trzymać. Czy zakres projektu – nie wiem [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:26, 15 maj 2024 (CEST)
* Utworzyłem [[Wikinews:Zakres projektu]] i [[Wikinews:Zakres projektu/Stan powietrza]] na razie roboczo. Uwagi mile widziane. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:56, 18 cze 2024 (CEST)

:Kryteria do artykułów są potrzebne, bo obecnie mamy po 3-4 newsy pod rząd o zatrzymaniu ruch w Krakowie i z powietrzem przypuszczam, że może być podobna sytuacja. Trzeba by to jakoś kondensować jednak.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 14:45, 24 sie 2024 (CEST)

== Zmiana licencji - Update of license to cc-by-4.0 ==
Hello!

English Wikinews have discussed a change of license and would like to update from cc-by-2.5 to cc-by-4.0 per [[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#Sum_up_per_march_2024]].

But community would like all versions of Wikinews to change license together so that it is still possible to translate articles into other languages.

So I hope you would also like to update and you are welcome to leave a message on English Wikinews about the change. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 15:46, 26 maj 2024 (CEST)

* Byłem na en.wikinews. Jeśli dobrze rozumiem musimy sobie sami zrobić głosowanie jeżeli chcemy zachować zgodność licencji. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 12:16, 27 maj 2024 (CEST)
* Pozwoliłem sobie zmienić nagłówek tutaj. Żeby zmienić licencje trzeba by przygotować u nas głosowanie [[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] oraz przygotować listę stron do poprawy w przypadku zmiany licencji [[Wikinews:Zmiana licencji na CC:BY 4.0]]. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 23:25, 27 maj 2024 (CEST)

:Zaktualizowałem przygotowaną przez @[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] stronę do głosowania. Zastanawiam się jeszcze, czy nie zaznaczyć, że w przypadku pozytywnego odzewu termin zakończenia głosowania nie jest jednoznaczy ze zmianą licencji w tym samym momencie, ale zrobić sobie furtkę, żeby zachować zgodność, np. ''Zakończenie głosowania nie jest jednoznaczy ze zmianą licencji w tym samym momencie, ale termin zmiany licencji może być dostosowany do zmiany licencji innych wersji językowych, celem zachowania zgodności.'' Co myślicie? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 10:34, 18 lip 2024 (CEST)
::Popieram taki dopisek a nawet bardziej precyzyjną wersję. Czyli  &quot;Zakończenie głosowania nie jest jednoznaczne ze zmianą licencji w tym samym momencie. Licencja zostanie zmieniona wraz ze zmianą na wersji anglojęzycznej.&quot; [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 10:39, 18 lip 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] Thank you for translating. Are you asking me (MGA73) to prepare a vote or do you suggest that someone prepare a vote? 

As for the pages to change here are some possible pages to fix:
#[[MediaWiki:Copyright]] ??
#[[MediaWiki:Copyrightwarning]] 
#[[MediaWiki:Wikimedia-copyrightwarning]] ?? 
#[[MediaWiki:Wikimedia-copyright]] ??
#[[MediaWiki:Mobile-frontend-footer-license]]
--[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:40, 8 cze 2024 (CEST)

:Dzięki. Jeszcze trzeba by zmienić [[Wikinews:Warunki użycia]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:27, 8 cze 2024 (CEST)
:@[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ten temat ciągnie się już ponad miesiąc. Myślę, że to wystarczająco, że ktoś chciał, to coś tam doczytał, a jednocześnie, jeśli głosowanie potrwa kolejne 30 dni, to będzie też czas, aby się jeszcze dokształcić, jeśli ktoś teraz nie zdążył. Myślę, że śmiało możemy uruchomić u nas głosowanie, a widziałem, że zacząłeś tworzyć pod to stronę. Jeśli nie masz czasu, mogę ją zedytować i &quot;odpalić&quot; głosowanie, ale wolę spytać, zanim wejdę Ci tam w paradę. Co myślisz? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:21, 12 lip 2024 (CEST)
::Śmiało możesz edytować. Zatrzymałem się bo mam poczucie że taka decyzja powinna wynikać z woli większej liczby osób. A skoro nikt więcej się tu nie wypowiadał to znaczy że brak wystarczającego zainteresowania. Ale nie będę oponował w sprawie zmiany licencji. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:24, 13 lip 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] I do not know how often there are votes on pl.wikinews. But unless you have a policy that specify how a vote should be held then I think it should be enough to make the suggestion here. 

Looking at [[Specjalna:Aktywni_użytkownicy]] it seems that only a few are very active. As far as I can see only these users have made 10 or more edits: [[User:23stycznia2007]], [[User:Igor123121]], [[User:Kajtus von Rzywiec]], [[User:KrzysztofPoplawski]], [[User:Marek Mazurkiewicz]] and [[User:Wojcisław Nowacki]] (bots excluded)

If those users support (or at least most of them 4 for example?) then I would say it could count as concensus to change.

For example:
;Angielskie Wikinews planują zmianę licencji na CC-BY-4.0. Czy popierasz zmianę licencji na CC-BY-4.0?
* {{Za}} / {{Przeciw}} (I think yes but I will not vote because I'm not an active editor here.) --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 17:51, 14 cze 2024 (CEST)

:Głosowanie tutaj bez dyskusji nad jego czasem i progiem myślę że będzie wbrew dobrym zwyczajom. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:45, 15 cze 2024 (CEST)
:Wstępny szkic: [[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:52, 15 cze 2024 (CEST)

:: Myślę, że to wygląda dobrze. Myślę, że 30 dni wystarczy. Uważam, że głos jest ważny, jeśli więcej głosów na tak niż na nie. Ale tylko użytkownicy, którzy dokonali więcej niż na przykład 10 edycji w głównej przestrzeni nazw, powinni mieć możliwość głosowania. Problem polega na tym, aby znaleźć odpowiednią liczbę minimalnych głosów. Nie określiłbym tego zbyt wysoko, ponieważ aktywnych użytkowników jest niewielu. Zatem 100, a nawet 20 sprawiłoby, że zdobycie jakiegokolwiek głosu byłoby niemożliwe. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:39, 15 cze 2024 (CEST)
:::W przypadku [[Wikinews:Przyznawanie uprawnień administratora|przyznania uprawnień administratora]] mamy próg 50 edycji, a także próg poparcia w wysokości 80%. Proponuję te kryteria, skoro stosujemy je w innych sprawach, zastosować także tutaj. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:06, 18 cze 2024 (CEST)
::Czy mamy kogoś, kto zna się na prawach autorskich i miałby czas i chęci wytłumaczyć w języku polskim, o co dokładnie i z czym wiąże się zmiana licencji? Wydaje mi się, że powinniśmy mieć podobną wiedzę przed głosowaniem. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:08, 18 cze 2024 (CEST)
:::50 edycji i 80% popieram . Zgadzam się, że przydałby się prawnik. Niestety chyba nikt z aktywnych nie orientuje się na tyle by wyjaśniać. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:58, 18 cze 2024 (CEST)
::::A Stowarzyszenie nie ma kogoś oblatanego w kwestii licencji? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 23:59, 18 cze 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] Cześć! Spróbuję z pomocą Tłumacza Google.

Próbowałem przedstawić podsumowanie na stronie [[:en: Wikinews:Water_cooler/policy#Differences_between_2.5_and_4.0_according_to_ChatGpt]], gdzie również zapytałem ChatGpt, czy mógłby dać lepsze podsumowanie ode mnie.

Kilka nagłówków
* Bardziej umiędzynarodowione
* Zwiększona czytelność
* Bardziej szczegółowe wymagania dotyczące autorstwa, dzięki czemu staje się jaśniejsze, co użytkownicy muszą zrobić, aby prawidłowo przypisać oryginalnego twórcę
* Wprowadź „zdroworozsądkowe przypisanie”, które lepiej odzwierciedla przyjęte praktyki (na przykład użycie łącza), a także „30-dniowe okno na skorygowanie naruszeń licencji”. Utrudnia to tym, którzy wykorzystują drobny błąd, pozwać kogoś za naruszenie praw autorskich.
* Zawiera jaśniejsze warunki dotyczące tego, co stanowi adaptację i jak należy postępować z adaptacjami, zapewniając lepszą kompatybilność z innymi licencjami.
Wiem, że to może nie pomóc zbyt wiele, ale Wikipedia i większość innych projektów Wiki korzysta już z wersji 4.0. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 17:48, 27 cze 2024 (CEST)

:Dla potomnych: też spytałem chatGPT i jako podsumowanie wyrzucił mi coś takiego:
:Jurysdykcja: CC BY 2.5 może być dostosowana do specyficznych krajów, podczas gdy CC BY 4.0 jest uniwersalna.
:Zakres praw: CC BY 4.0 obejmuje więcej rodzajów praw, w tym prawa sui generis do baz danych.
:Tłumaczenia i klarowność: CC BY 4.0 jest dostępna w wielu językach i jest bardziej klarowna.
:Egzekwowanie i ochrona: CC BY 4.0 ma lepsze mechanizmy egzekwowania i ochrony praw autorskich.
:CC BY 4.0 jest bardziej nowoczesną, kompleksową i elastyczną licencją w porównaniu do CC BY 2.5. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:03, 12 lip 2024 (CEST)
::Tutaj też są różnice: https://wiki.creativecommons.org/wiki/License_Versions#Detailed_attribution_comparison_chart [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 09:10, 16 lip 2024 (CEST)
{{re|Wikireporter:MGA73}} Jak wygląda sytuacja w innych wersjach językowych? Któraś wersja już zadeklarowała że będą zmieniać? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:23, 17 lip 2024 (CEST)

:Z tego, co zrozumiałem na en.wiki panuje konsensus, aby zmienić licencję z zastrzeżeniem, aby zmieniły ją wszystkie strony językowe. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:07, 17 lip 2024 (CEST)

Cześć! Chińskie Wikinews powiedziało „tak, już najwyższy czas”, gdy tylko zasugerowałem aktualizację. W niemieckich Wikinews naśmiewali się, że zapytali ChatGPT :-). Twoja wiki wciąż dyskutuje. Węgierskie Wikinews przeszło jakiś czas temu wersję 3.0. Poza tym nie słyszałem ani nie widziałem zbyt wiele z innych Wikinews. Na angielskiej Wikinews więcej użytkowników popiera aktualizację. Myślę, że obecnie jest więcej użytkowników chętnych do aktualizacji, nawet jeśli nie wszystkie inne wiki to robią. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:30, 17 lip 2024 (CEST)

:U nas społeczność podjęła decyzję. Zmienimy licencję razem z en.wikinews. Jak u Was sytuacja? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 13:25, 21 sie 2024 (CEST)
::[[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#Comments%20from%20other%20wikis|Tutaj]] można śledzić stan innych wersji językowych [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:53, 22 sie 2024 (CEST)
::[[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#c-MGA73-20241004060600-Kajtus_von_Rzywiec-20241003205800|Update]], wciąż czekamy. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:51, 4 paź 2024 (CEST)
:::W połowie grudnia ma być zmiana na en wiki :) Dostali informacje od prawników, że można, i chcą zmieniać :) [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 20:21, 3 gru 2024 (CET)
::::Super, że zwracasz uwagę na sprawę. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:26, 4 gru 2024 (CET)

English Wikinews has finally completed the discussions about a license upgrade and will upgrade to CC-BY-4.0, effective for all edits made from December 16, 2024. You can read about it at [[:en:Wikinews:2024 Copyright license upgrade]].

To complete the change, each Wikinews project needs to file a request on Phabricator. We made one for English Wikinews at [[Phab:T381421]]. You can also make a request or we can try to add your wiki to the request so the changes can take place at the same time.

To coordinate the license change, we have made this: [[:en:Wikinews:2024_Copyright_license_upgrade/other-Wikinews#Results_all_Wikinews_projects]]. 

---

Angielski Wikinews w końcu zakończył dyskusje na temat aktualizacji licencji i zaktualizuje ją do CC-BY-4.0, co będzie obowiązywać dla wszystkich edycji dokonanych od 16 grudnia 2024 roku. Możesz o tym przeczytać na [[:en:Wikinews:2024 Copyright license upgrade]].

Aby zakończyć zmianę, każdy projekt Wikinews musi złożyć wniosek w Phabricator. Złożyliśmy jeden dla angielskiego Wikinews pod [[Phab:T381421]]. Możesz również złożyć wniosek lub możemy spróbować dodać twój wiki do wniosku, aby zmiany mogły nastąpić jednocześnie.

Aby skoordynować zmianę licencji, stworzyliśmy to: [[:en:Wikinews:2024_Copyright_license_upgrade/other-Wikinews#Results_all_Wikinews_projects]]. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 19:57, 4 gru 2024 (CET)

:[[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] - tutaj jest zgoda naszej społeczności. Czy możesz &quot;spróbować dodać pl.wikinews do wniosku, aby zmiany mogły nastąpić jednocześnie&quot;? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:41, 5 gru 2024 (CET)
:: [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] Cześć! Dodałem prośbę do [[Phab:T381421]] i ktoś stworzył poprawkę, więc zmiana powinna nastąpić 16 grudnia, równocześnie ze zmianą na en.wikinews. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:23, 11 gru 2024 (CET)
::: The change has now been made. Remember to change any local pages that mention 2.5 too. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 09:38, 16 gru 2024 (CET)
::::Chyba wszędzie zmienione. Nie piszecie u siebie (na en.Wikinews) newsa o zmianie licencji? [[Angielskie i polskie wersje językowe zmieniły licencję na cc-by-4.0]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:32, 17 gru 2024 (CET)

== Dyskusja z poczekalni ==
{{Wikinews:Strony do usunięcia/2024:05:14:Szablon:Powiat dębicki}}

== Podtrzymanie ==

Cześć, jestem wikirezydentką Muzeum Narodowego w Krakowie i w tym miesiącu organizujemy wyzwanie Miesiąc ze Stanisławem Wyspiańskim i oddziałem MNK Szołayscy. Wyzwanie potrwa do końca lipca. Napisałam wczoraj ogłoszenie, wtedy też pojawiło się na stronie. Czy jest możliwe podtrzymanie ogłoszenia na stronie? Chcielibyśmy dotrzeć do szerszej grupy odbiorców, np. wikipedystów, którzy mają doświadczenie w edytowaniu w takiej tematyce lub udzielają się w grupach tematycznych o malarstwie. [[Wikireporter:MNK Agata|MNK Agata]] ([[Dyskusja wikireportera:MNK Agata|dyskusja]]) 12:37, 9 lip 2024 (CEST)

:Zaraz wrzucę jako wyróżnione. Ale nie obiecuję na jak długo. To zależy czy ktoś zaproponuje coś co bardziej należałoby wyróżnić. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 12:58, 9 lip 2024 (CEST)
::Dziękuję [[Wikireporter:MNK Agata|MNK Agata]] ([[Dyskusja wikireportera:MNK Agata|dyskusja]]) 13:20, 9 lip 2024 (CEST)

== Zajawki na głównej ==

Co myślicie by zwiększyć z 5 do 7 ilość zajawek na stronie głównej? [[Portal:Lipiec 2024]] i [[Portal:Czerwiec 2024]] pokazują, że zwykle powstaje więcej niż pięć. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 13:24, 9 lip 2024 (CEST)

:{{za}} [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 03:10, 10 lip 2024 (CEST)
:{{za}} [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 17:07, 28 sie 2024 (CEST)

== pliki na Commons ==
Skopiowałem 
*[[:Plik:Kupony Lotto wykorzystane przez tvn24.png]] do [[c:File:Kupony Lotto wykorzystane przez tvn24.png]]
*[[:Plik:SG hack1.png]] do [[c:File:Polish Wikipedia screenshot - Strona główna - 2008-04-01.png]]
wiec można osunąć oryginały. [[Wikireporter:Jarekt|Jarekt]] ([[Dyskusja wikireportera:Jarekt|dyskusja]]) 04:41, 17 sie 2024 (CEST)

== [[MediaWiki:Lastmodifiedat]] ==

Komunikat na dole każdej strony od lat nie linkuje właściwie do statystyk oglądalności strony. 

Kod

//tools.wmflabs.org/pageviews#start={{#time:Y-m-d|-1 months}}&amp;end={{#time:Y-m-d|-1 days}}&amp;project=pl.wikinews.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;pages=

należałoby najprawdopodobniej wymienić na

//pageviews.wmcloud.org/?project=pl.wikinews.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;redirects=0&amp;range=latest-30&amp;pages=

[[Wikireporter:H. Batuta|H. Batuta]] ([[Dyskusja wikireportera:H. Batuta|dyskusja]]) 21:59, 30 wrz 2024 (CEST)

:Dzięki serdeczne. Poprawione wg sugestii. Działa. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:38, 1 paź 2024 (CEST)

== Propozycja akcji na dwudziestolecie ==

Cześć! Jako że niedługo 20-lecie Wikinews (w styczniu 2025), a wczoraj pojawił się 20-tysięczny artykuł na Wikinews, to pomyślałem, że fajnie byłoby zrobić małą akcję z tej okazji, celem uczczenia wcześniej wspomnianych i zachęceniem do tworzenia treści na stronie :)

Nagrodą za udział w akcji byłyby odznaczenia/gwiazdki, podobnie jak za udział w akcjach na Wikipedii. Przygotuję je graficznie, tylko chciałem najpierw zapytać, co sądzicie o takim pomyśle i czy macie nic przeciwko takiej akcji.

Chciałbym, aby były dwie akcje:

# Utworzenie artykułu 20 dni z rzędu (20, bo 20 urodziny i bo 20 tys. artykułów)
# Utworzenie dwudziestu artykułów (o zawartości minimum 2 tys. znaków, nie wliczając źródeł itp), według listy:
## Gospodarka – artykuł w portalu Gospodarka,
## Katastrofy – artykuł w portalu Katastrofy,
## Kultura – artykuł w portalu Kultura,
## Nauka – artykuł w portalu Nauka,
## Polityka – artykuł w portalu Polityka,
## Prawo i przestępczość – artykuł w portalu Gospodarka,
## Sport – artykuł w portalu Sport,
## Społeczeństwo – artykuł w portalu Społeczeństwo,
## Środowisko – artykuł w portalu Środowisko,
## Technika – artykuł w portalu Technika,
## Materiał autorski – materiał autorski, do którego informacje zostały zdobyte samodzielnie przez wikireportera, nie na podstawie innych mediów,
## Fotorelacja – artykuł z autorskimi zdjęciami wikireportera,
## Sprawozdanie z wydarzenia  – artykuł w formie sprawozdania z wybranego wydarzenia.
## Wywiad – artykuł w formie wywiadu z wybraną osobą.
## Tłumaczenie z innej wersji Wikinews – artykuł będący tłumaczeniem artykułu z innej wersji językowej Wikinews,
## Aktualny – artykuł opublikowany w tym samym dniu, w którym odbyło się wydarzenie, którego dotyczy
## Regionalny – artykuł dotyczący wydarzenia z któregoś województwa, opatrzony odpowiednim szablonem,
## Zagraniczny – artykuł dotyczący wydarzenia spoza Polski,
## Wikimedialny – artykuł tematycznie dotyczący któregoś z projektów Wikimedia,
## Rozbudowany – artykuł posiadający aż 10 tysięcy znaków, nie wliczając źródeł itp.

Co myślicie? Listy/pomysły na akcję pod dyskusję :) [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 22:34, 8 paź 2024 (CEST)

:Sory umknął mi ten wątek. Nie ma nic przeciwko, może być miło. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 19:07, 29 paź 2024 (CET)

== Propozycje zmiany w szablonie &quot;Podziel się boczny&quot; ==

Wychodzę z dwiema propozycjami: 

1. zaktualizowania wspomnianego szablonu pojawiającego się na końcu każdego artykułu. Według mnie rozróżnianie ikon poszczególnych serwisów na mniejsze i większe może sprawiać, że te wyróżnione większą ikoną są &quot;ważniejsze&quot; (i na odwrót), dlatego każda ikona powinna być pokazywana w jednakowym rozmiarze.

2. dodanie opcji udostępniania przez Fediwersum. Istnieją narzędzia do tego, np. https://toot.kytta.dev/ - można dodać do tego parametr &quot;?text=&lt;nowiki&gt;[link do artykułu na Wikinews]&lt;/nowiki&gt;&quot;, żeby użytkownik mógł wybrać stąd swoją instancję.

[[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 15:02, 29 paź 2024 (CET)

: Dla wygody dyskusji link [[Szablon:Podziel się boczny]]. Popieram oba postulaty. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 19:04, 29 paź 2024 (CET)

:: Zmiany wprowadzone. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 15:14, 4 lis 2024 (CET)

== bot Wikinews 2 Wikidata ==

Właśnie skończyłem bota do automatycznego dodawania postów z last changes do wikidata. Posty dodawane są w takiej postaci: https://www.wikidata.org/wiki/Q130742783 Teraz będę starał się o uprawnienia na niego na Wikidata i krok następny będę starał się wrzucić na toolserwer z automatyczną inicjacją.  Sugestie, uwagi, wnioski, obiekcje - mile widziane.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 14:34, 31 paź 2024 (CET)

:Czy dobrze rozumiem że bot będzie tworzył elementy Wikidanych na podstawie naszych newsów? Super! Czy bot ma na uwadze {{s|tworzone}}? Myślę że musi mieć żeby nie tworzył elementów gdy news jest nie dokończony lub jest wandalizmem. Czy będziesz w stanie modyfikować bota by dodawał kolejne stwierdzenia? Np byłoby super gdyby bot też dodawał główny temat ale nie wiem jak to oznaczyć na Wikinews. Może dałoby się na podstawie kategorii? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 22:22, 31 paź 2024 (CET)
::Dobrze rozumiesz: bot będzie tworzył element Wikidanych na podstawie newsów. Dobrze, że przypomniałeś o tworzonych - muszę to uwzględnić. To nr 1 do dodania. Będę w stanie modyfikować bota i dodawać rzeczy. Zastanawiałem się właśnie nad tematem głównym na podstawie kategorii, ale ... nie wiem czy jest sens dodawać do wszystkich kategorii, bo mamy też kategorie typu: Polska i kategorię daty.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 20:59, 3 lis 2024 (CET)
:::Więc dodawanie głównego tematu pozostawmy ludziom na razie. Bardzo się cieszę z powodu takiego bota. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 21:13, 3 lis 2024 (CET)

== Depesze ==

Wczoraj wchodząc na stronę główną Wikinews zobaczyłem wyróżnionego newsa bez lidu: [[Zmarli 1 grudnia 2024]]. Trzy razy pojawiało się słowo zmarli, ale nie było poza tym żadnej treści. Za to w depeszach są informacje o wydarzeniach, które odbędą się niebawem, za rok, za kilka lat lub za ponad dekadę (i będą przez ponad dekadę tam wisieć). I się znieświeżą ;) W en Wikinews kiedyś działało [[:en:Wikinews:Briefs]]. Część newsów ma taką postać szortów i wymagałyby dopiero wpisania do nich treści, te o zmarłych, czy np. takie [[Posłanki Iwona Maria Kozłowska i Anna Wojciechowska złożyły interpelację poselską w sprawie działań Ministerstwa Obrony Narodowej na rzecz zapewnienia dostępności]] - długi tytuł, lid, ale nie wiadomo, jaka była treść interpelacji (a było tych szortów kilka i w każdym jedno zdanie, że interpelacja dotyczyła działań tego, czy innego ministerstwa, ale nic poza tym). Część newsów zostaje z szablonem {{s|Tworzone}} i ma też tyle treści (choć czasami brak źródeł informacji powoduje, że szablon zostaje). Może do takich &quot;w telegraficznym skrócie&quot; dodać kategorię [[:Kategoria:Depesze]]? To o przyszłych wydarzeniach można by przenieść do [[Wikinews:Pokój prasowy|Pokoju prasowego]] jako zainkludowaną podstronę. Co wy na to? Na SG depesze mogłyby wisieć jako linki (nie dublowałyby się w najnowszych artykułach) i tam dodatkowo link do tych propozycji przyszłych wydarzeń + ewentualnie link do aktualności w Wikipedii. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:56, 3 gru 2024 (CET)

:Dzięki za uwagi. Mam wrażenie, że poruszasz kilka wątków na raz ale ogólnie Twoją myśli odczytuję jako chęć zwiększenia udziału głębszych informacji. Z tym się zgadzam, że byłoby dobrze ale uważam że lepiej to robić przez rozbudowę niż przez chowanie tych krótszych. 
:A co do konkretów. 
:Listy zmarłych są tworzone botem. Czy masz jakiś lepszy pomysł na lead do tej serii? Celowo jest to tylko w wzmianka. Jeżeli ktoś będzie w stanie tworzyć newsa podają okoliczności śmierci czy informacje o upamiętnieniu czy pogrzebie jak najbardziej jest to mile widziane. Być może warto gdzieś podkreślić zachętę do tego? 
:Depeszy staram się na bieżąco pilnować. Gdy któraś stanie się nie aktualna kasuję ją. Mają być to zwykle zachęty do tworzenia newsów o poszczególnych elementach z tych wydarzeń. (np gdy w depeszach jest wojna to jest to zaproszenie do tworzenia newsów o bitwach tejże). Może by je też rozbudować do szerszych wzmianek takich jak w en:Wikinews:Briefs ewentualnie jeżeli masz ochotę o ile nie będzie to dublowaniem Wikipedii. 
:Wzmianki o interpelacjach już ustaliliśmy z ich twórcą że powinny być gdy już treść będzie dostępna. Niestety sejm publikuje dwuetapowo - najpierw że była interpelacja potem o jakiej treści. Mam w planach dokleić te treści gdy będą dostępne.
:Newsy z szablonem tworzone jak szablon informuje są w trakcie przygotowania. Jeżeli autor nie zdąży ich dopracować i zdjąć szablonu są usuwane. Za granicę aktualności przyjmujemy obecnie 30 dni od wydarzenia. 
:Nie widzę widzę przeszkód ale też nie wiem czemu miałaby służyć kategoria depesze? Czy chodzi o to żeby nie trafiały one w pięć boksów wyświetlanych artykułów? Na razie mamy po kilka artykułów dziennie więc w te pięć boksów trafia wszystko po kolei. Docelowo można by to rozdzielić ale nie wiem czy na tym etapie rozwoju Wikinews. 
:Pokój prasowy to raczej informacje o tym co się dzieje w Wikinews ale możemy ewentualnie zmienić tą rolę. 
:Mam nadzieję, że zostaniesz z nami na dłużej i pomożesz odnotowywać interesujące Cię sprawy. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:02, 4 gru 2024 (CET)

=== Nekrologi na SG ===
::{{re|Marek Mazurkiewicz}}, Dzięki za powitanie :)). Ok, to po kolei. Na razie - jak można by zrobić to ze zmarłymi. Można zmienić obecną składnię na następującą:
&lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;'''DD miesiąca RRRR zmarły następujące osoby: AAA (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), xxx; BBB (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), yyy; CCC (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), zzz.'''&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt; 

::A więc artykuł [[Zmarli 6 grudnia 2024]] miałby postać lidu:

'''6 grudnia 2024 zmarły następujące osoby: [[w:Dickie Rock|Dickie Rock]] (ur. 1936, [[d:Q1210036|WD]]), irlandzki piosenkarz; [[w:Stanisław Tym|Stanisław Tym]] (ur. 1937, [[d:Q1296868|WD]]), polski aktor, satyryk, felietonista; [[w:Witalij Dyrdyra|Witalij Dyrdyra]] (ur. 1938, [[d:Q4171675|WD]]); [[w:Phelekezela Mphoko|Phelekezela Mphoko]] (ur. 1940, [[d:Q7181212|WD]]), zimbabweński polityk; [[w:Miho Nakayama|Miho Nakayama]] (ur. 1970, [[d:Q1318594|WD]]).'''

::Taka treść byłaby widoczna na SG z tytułem i datą zamiast obecnego powtórzenia: &lt;br /&gt;
Zmarli 6 grudnia 2024&lt;br /&gt;
6 grudnia&lt;br /&gt;
6 grudnia 2024 zmarli:

::Ewentualnie lista zmarłych w lidzie mogłaby być ograniczona do pierwszego wpisu bota, albo ograniczenie do liczby osób zmarłych. Kolejne można by dodawać w treści:

&lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;Ponadto w tym dniu zmarli: DDD (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), aaa; EEE (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), bbb.&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt;

::A więc artykuł [[Zmarli 2 grudnia 2024]] byłby rozbudowany przez bota do postaci (krótki opis &quot;duchowny rzymskokatolicki&quot; tu dodany byłby w kolejnej edycji do osoby Héctor Luis Gutiérrez Pabón):

'''2 grudnia 2024 zmarły następujące osoby: [[w:Neale Fraser|Neale Fraser]] (ur. 1933, [[d:Q715173|WD]]), tenisista australijski; [[w:Lucjan Brychczy|Lucjan Brychczy]] (ur. 1934, [[d:Q939593|WD]]), polski piłkarz; [[w:Héctor Luis Gutiérrez Pabón|Héctor Luis Gutiérrez Pabón]], duchowny rzymskokatolicki (ur. 1937, [[d:Q1642811|WD]]); [[w:Helmuth Duckadam|Helmuth Duckadam]] (ur. 1959, [[d:Q311768|WD]]), piłkarz rumuński.'''

Ponadto tego zmarli: [[w:Don Ohl|Don Ohl]] (ur. 1936, [[d:Q1606866|WD]]), amerykański koszykarz; [[w:Israel Vázquez|Israel Vázquez]] (ur. 1977, [[d:Q980711|WD]]), bokser meksykański.

::{{re|Peter Bowman}}, czy technicznie to byłoby do zrobienia?? [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 09:39, 8 gru 2024 (CET)
:::@[[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]]: można zamienić listę wypunktowaną na paragraf, ale nie rozumiem sensu rozbijania tego na dwa (część wytłuszczona oraz następujące &quot;ponadto zmarli...&quot;). Wydawałoby się jednak, że lista jest czytelniejsza. Jeśli problem leży w sposobie wyświetlania jej na stronie głównej, ucinając ową listę, to może należałoby to naprawić? [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 10:31, 8 gru 2024 (CET)
:::: {{re|Peter Bowman}}, to chyba wynika z &quot;niestandardowości&quot; formatu nekrologów. [[Wikireporter:PastooshekBOT|PastooshekBOT]] na SG kopiuje leady, a tu lid ma formę &lt;nowiki&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli:'''&lt;/nowiki&gt;. Można by przesunąć te trzy apostrofy na koniec listy (jeśli to botowi coś ułatwi), ale to byłaby proteza. Ewentualnie poszerzyć zajawkę: &lt;nowiki&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli Dickie Rock, Stanisław Tym, Witalij Dyrdyra, Phelekezela Mphoko, Miho Nakayama'''&lt;/nowiki&gt;, a treść artykułu zacząć zdaniem: 6 grudnia zmarły następujące osoby: i dalej byłaby lista. Da się jeszcze wyciągnąć miejsce śmierci? Czy tak by się dało? ^^ [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 11:51, 8 gru 2024 (CET)
:::::Zajawka z nazwiskami i powtórzenie we wstępie wraz z opisem i ewentualnie miejscem śmierci wydaje się najwłaściwszą opcją. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 15:49, 8 gru 2024 (CET)
:::::: {{re|Peter Bowman}}, czy botem mógłbyś taką wariację z powtórzeniami jak poniżej?? :) [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 15:40, 13 gru 2024 (CET)

&lt;pre&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli: Dickie Rock, Stanisław Tym, Witalij Dyrdyra, Phelekezela Mphoko, Ryszard Rojek, Miho Nakayama'''.

6 grudnia 2024 zmarły następujące osoby:
* [[w:Dickie Rock|Dickie Rock]] (ur. 1936, [[d:Q1210036|WD]]): irlandzki piosenkarz
* [[w:Stanisław Tym|Stanisław Tym]] (ur. 1937, [[d:Q1296868|WD]]): polski aktor, satyryk, felietonista
* [[w:Witalij Dyrdyra|Witalij Dyrdyra]] (ur. 1938, [[d:Q4171675|WD]])
* [[w:Phelekezela Mphoko|Phelekezela Mphoko]] (ur. 1940, [[d:Q7181212|WD]]): zimbabweński polityk
* [[w:Ryszard Rojek|Ryszard Rojek]] (ur. 1943, [[d:Q9324922|WD]]): polski profesor automatyki
* [[w:Miho Nakayama|Miho Nakayama]] (ur. 1970, [[d:Q1318594|WD]])&lt;/pre&gt;

: Hej {{re|Hedger z Castleton}}, przepraszam za brak odpowiedzi. Tak, powinno się dać, i zbadam też uwzględnienie miejsca śmierci. Spróbuję to wdrożyć jutro albo pojutrze. Pozdrawiam, [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 16:19, 13 gru 2024 (CET)

:Super {{za}} [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:04, 13 gru 2024 (CET)
::@[[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]], @[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]]: zrobione, bot odświeżył nekrologi z ostatnich 10 dni (mogę zwiększyć zakres, jeśli chcecie uwzględniać zmiany z WD w starszych nekrologach). Jak miałby wyglądać pojedynczy wpis z uwzględnieniem miejsca śmierci? Musi być w mianowniku. [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 12:01, 15 gru 2024 (CET)
:::{{re|Peter Bowman}}, super! Może tak zmodyfikować formę: &lt;code&gt;Imię nazwisko, ur. RRRR, jako miejsce śmierci wskazano Miejscowość (WD)&lt;/code&gt;. Przy okazji jeszcze mała prośba - na jedno nie zwróciłem uwagi i data idzie trzy razy. W tekście głównym można zmienić &lt;code&gt;DD miesiąca RRRR zmarły następujące osoby:&lt;/code&gt; na &lt;code&gt;W tym dniu zmarły następujące osoby:&lt;/code&gt;. W ledzie niech zostanie jak jest. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 13:52, 17 gru 2024 (CET)

== portale ==

Jakiś czas temu zrobiłem przekierowania z portali tematycznych do kategorii (np [[Portal:Informatyka]]). Proponuję to samo zrobić z portalami geograficznymi. np [[Portal:Polska]]. Wydaje mi się że lepiej wszystkie informacje gromadzić w ramach kategorii zamiast portali. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:29, 4 gru 2024 (CET)
:{{re|Marek Mazurkiewicz}}, główne newsy w portalach sprzed kilku lat to faktycznie... :/ Ale w kategoriach mamy powtórzenie listy najnowszych. Zaszłość, bo kiedyś artykuły w kategoriach Wikinews szły alfabetycznie, a od jakiegoś czasu na szczęście idą chronologicznie. No i przez to mamy najpierw listę najnowszych generowaną przez DynamicPageList, potem kategorie, a potem znów Lista artykułów od najnowszych :D Niemniej portale (także jako przekierowania) są [https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikinews.org/reading/top-viewed-articles/normal|table|last-month|(access)~desktop*mobile-app*mobile-web|monthly najczęściej odwiedzanymi stronami - dzięki ich eksponowaniu na SG]. A może zrobić taki mix: [[Wikireporter:Hedger z Castleton/Brudnopis]] (może jakieś style byłyby tu potrzebne ;). Taka forma byłaby chyba bardziej przystępna dla czytelnika. Zostawiłem tam opcję dla tytułu ostatniego newsa, gdyby dało się go zaciągać botem. Ale jak się nie da, to tylko lista najnowszych + kategorie. Strona kategorii niestety najpierw wyrzuca kategorie, potem artykuły, przez co ta dublująca DynamicPageList jest potrzebna, ale gdyby taka forma &quot;portalu&quot; była akceptowalna, to z kategorii można by usunąć te DynamicPageList. [[Wikireporter:Pastooshek|Pastooshek]], czy twój bot byłby w stanie zaciągać też tytuł + lead dla poszczególnych kategorii tematycznych?? W moim brudnopisie dla kategorii [[:Kategoria:Polska|Polska]]. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:33, 8 gru 2024 (CET)
::Gdy ostatnio modyfikowaliśmy stronę główną plan był taki żeby skupić się na 10 głównych tematach. [[Portal:Gospodarka]] i pozostałe z [[:Kategoria:Portale tematyczne]] - i tego chciałbym się trzymać. Myślę, że w pozostałych przypadkach nie ma sensu utrzymywać jednocześnie strony kategorii i portalu. W którejś wersji językowej widziałem, że mają bardzo rozbudowane kategorie. Na stronie kategorii można by dawać DynamicPageList z podziałem tematycznym. W sensie na Kategoria:Poslka byłaby DynamicPageList z k:polska polityka. Czy myślisz, że to by było dobre dla czytelników którzy zaglądają na strony portali? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 16:06, 8 gru 2024 (CET)
:::Nie wiem, może zrobić sondę i zapytać czytelników? :) Bardziej by mi zależało na categorytree, które lepiej komasuje podkategorie obok siebie. Gdyby na górę wyrzucić (teraz w podkategorii) [[:Kategoria:Polska polityka]], to byłaby zaraz dostępna, tak samo pozostałe z kategorii [[:Kategoria:Tematy dotyczące Polski]]. A gwiazdką można by posortować (zamiast portali województw, jeśli rezygnujemy) poszczególne województwa. I można by wrzucić nawigację na stronach kategorii, która teraz jest w portalach. Indeksy trzeba z kategorii wyrzucić. One były potrzebne, gdy kategorie szły alfabetycznie, a teraz nie działają ;) [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:48, 10 gru 2024 (CET)
::::Eh, wpadłem tu i od razu dygresje. Ale konkretnie, {{re|OliwierJaszczyszyn|Kajtus von Rzywiec|Igor123121|Marek Mazurkiewicz}}, gdy artykuły w kategoriach układane były alfabetycznie, to ten szablon był przydatny, ale od ... chyba paru  lat?... sortowanie idzie chronologicznie, więc ten szablon nie spełnia swojej funkcji. Czy widzicie jakąś jego przydatność na stronach kategorii? [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 16:53, 13 gru 2024 (CET)
:::::Też nie widzę już zastosowania dla indeksów. categorytree jak najbardziej popieram. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:08, 13 gru 2024 (CET)

== Metatag &quot;fediverse:creator&quot; ==

[https://mastodon.social/@wariat/113594979412387463 Jakub Klawiter dał taką propozycję] w świetle tego, że raz na jakiś czas udostępnię w Fediwersum link do artykułu z &quot;naszego&quot; Wikinews. Ponieważ wymagałoby to zmian w konfiguracji strony, trzeba wysłać ticket na Meta-Wiki, żeby się temu przyjrzano. Wymagania tam jednak sugerują, że należy zebrać głosy ze strony lokalnej społeczności, i dopiero wtedy się tam zgłosić.

Zaletą wprowadzenia takiego metatagu by było to, że w m.in. serwisach tworzących Fediwersum (a także w innych projektach wspierających ten metatag) by było widać, kto jest odpowiedzialny za artykuł, nawet gdyby ktoś inny go udostępnił. Dzięki temu konkretne uwagi, gdyby takie były, można by było kierować o wiele szybciej do odpowiedniej osoby.

Informacje do fediwersowego tagu by były pobierane z preferencji danego użytkownika, gdzie mógłby wpisywać powiązane ze sobą linki. Ewentualnie, można by było stworzyć osobne ustawienie, w którym wpisywałoby się tag w stylu @handle@domena.xyz. Prawie jak mail, tyle że w świecie social mediów.

Jak Wy to widzielibyście? [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 20:06, 4 gru 2024 (CET)

:Czy chodzi o to że wpisanie konkretnego tekstu na stronie newsa podawało by konto użytkownika na fediwersum przy udostępnieniu na fediwersum? Czy taki tekst mógłby być komentarzem w wikikodzie czy musiał by być widoczny dla czytelnika Wikinews? Co w sytuacji gdy artykuł miałby więcej autorów? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:36, 5 gru 2024 (CET)
::&gt;Czy chodzi o to że wpisanie konkretnego tekstu na stronie newsa podawało by konto użytkownika na fediwersum przy udostępnieniu na fediwersum?
::Niezupełnie o to mi chodziło. Jest to metatag, który odczytuje przynajmniej Mastodon i potem pokazuje pod załącznikiem do linku odniesienie do konkretnego autora wpisanego w metatagu. Dla przykładu masz tag &lt;meta name=&quot;fediverse:creator&quot; content=&quot;@handle@domena.xyz&quot; /&gt; i serwisy działające w sieci Fediwersum, które ten metatag wspierają, by pokazywały odpowiedni link do profilu.
::&gt;Czy taki tekst mógłby być komentarzem w wikikodzie czy musiał by być widoczny dla czytelnika Wikinews?
::Tak jak powiedziałem, to jest metatag umieszczany w sekcji &lt;head&gt; w kodzie HTML, więc wymagałoby to interwencji ze strony administracji Wikimedia Foundation, żeby wprowadzili odpowiednie zmiany.
::&gt;Co w sytuacji gdy artykuł miałby więcej autorów?
::Z tego co wiem, na przykładzie The Verge'a, który posiada ten metatag, wystarczy po prostu ten metatag zduplikować i wpisać inny odpowiedni fediwersowy handle. Czyli jakbyś tworzył ze mną newsa, to miałbyś dwa metatagi fediverse:creator, jeden odnoszący się do mojego konta, drugi do twojego. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 11:14, 5 gru 2024 (CET)
:::Czy dobrze rozumie teraz, że tag umieszczony w sekcji &lt;head&gt; w kodzie HTML byłby jakby na stałe a użytkownik u siebie w preferencjach użytkownika wpisywał by swoją nazwę w fediwersum czyli taka zmiana ostatecznie nie wymagałaby niczego w trakcie edycji danego newsa? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:41, 5 gru 2024 (CET)
::::Dobrze rozumiesz. Po prostu każdy nowy edytujący by dostawał odpowiednią wzmiankę, gdyby skonfigurował odnośnik do Fediwersum w ustawieniach. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 21:50, 5 gru 2024 (CET)
:::::W takim razie {{za}}. Ale nie wiem gdzie konkretnie by to trzeba zgłosić. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:59, 6 gru 2024 (CET)
::::::Wydaje mi się, że [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Requesting_wiki_configuration_changes tutaj]. Strona po angielsku, ale to żaden problem, akurat ja się mogę zająć wysłaniem odpowiedniego zapytania. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 01:49, 6 gru 2024 (CET)
::::::@[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]]: poszło zgłoszenie - https://meta.wikimedia.org/wiki/Community_Wishlist/Wishes/Fediverse:creator_meta_tag [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 22:50, 13 gru 2024 (CET)</text>
      <sha1>2v5ratlbkpfcskb7zprkauutt912wkt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343082</id>
      <parentid>343062</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T13:55:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hedger z Castleton</username>
        <id>9823</id>
      </contributor>
      <comment>/* portale */ uff :)</comment>
      <origin>343082</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="51909" sha1="ranza3mm5bpykiclk93rkkr323g37os" xml:space="preserve">__NEWSECTIONLINK__
[[Kategoria:Archiwum kawiarenki|*]]
{{skrót|[[WN:BAR]]}}
{|
|style=&quot;vertical-align: top&quot;|[[Grafika:A small cup of coffee.JPG|left|100px|WikiKawa]]
|Witamy w '''Kawiarence Wikinews'''! Jest to specjalne miejsce, gdzie można przedyskutować przyszłe pomysły związane z Wikinews, a także wszystkie pomysły i kwestie sporne.

Pamiętaj o podpisywaniu się! Możesz to zrobić wpisując cztery tyldy (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) w polu edycji.
|}
* Archiwa znaleźć można pod linkiem [[:Kategoria:Archiwum kawiarenki|Kategoria:Archiwum kawiarenki]].

'''Zobacz też:'''
* [[Wikinews:Kawiarenka/Masowe wiadomości|Wiadomości globalne]] &amp;ndash; [[Wikinews:Discord|kanał na Discordzie]] &amp;ndash; [http://stats.wikimedia.org/wikinews/EN/Sitemap.htm Statystyki Erika Zachte] i [[Wikinews:Statystyki|Millosha]]
* Kawiarenki na stronach: [[m:Meta:Babel|MetaWiki]] &amp;ndash; [[q:Wikicytaty:Bar|Wikicytatów]] &amp;ndash; [[wikt:Wikisłownik:Bar|Wikisłownika]] &amp;ndash; [[:commons:Commons:Bar|Commons]] &amp;ndash; [[b:Wikibooks:Bar|Wikibooks]] &amp;ndash; [[s:Wikiźródła:Skryptorium|Wikiźródeł]] &amp;ndash; [[w:Wikipedia:Kawiarenka pod Wesołym Encyklopedystą|Wikipedii]] &amp;ndash; [[wikidata:Wikidata:Kafejka|Wikidanych]] &amp;ndash; [[wikispecies:Wikispecies:Village Pump|Wikispecies]] &amp;ndash; [[voy:Wikipodróże:Pub podróżnika|Wikipodróży]] &amp;ndash; [[m:Polskojęzyczne projekty Wikimedia|Polskojęzyczne projekty Wikimedia]]
&lt;div style=&quot;text-align:center;border:2px darkblue dashed;padding:0.5em;margin:1em;font-size:130%;&quot;&gt;'''[{{fullurl:Wikinews:Kawiarenka|action=edit&amp;section=new}} Rozpocznij nową dyskusję]'''&lt;/div&gt;

{{Spis treści|right|33%; min-width:250px}}

== stolik pomocy ==

Proponuję podlinkować i zarchiwizować stronę [[Wikinews:Kawiarenka/Pomoc]]. Myślę że poradzimy sobie z jedną stroną kawiarenki. Obiekcje? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 20:24, 9 maj 2024 (CEST)

:{{Za}}, przy obecnej aktywności nie ma sensu dublowania bytów, zwłaszcza że jak widać w zakładce tej nie ma dużego ruchu. Wydaje mi się też, że sporo pytań typowo o kwestie techniczne przeniosła się na inne kanały dyskusji, choćby Discorda. A jeśli ktoś będzie chciał zadać jakieś pytanie, spokojnie może zrobić to na głównym kanale kawiarenki. Nie mamy takiego ruchu, aby dodatkowe pytania niepotrzebnie spamowały przestrzeń. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:47, 10 maj 2024 (CEST)
* Przeniesione do archiwum. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 22:21, 14 maj 2024 (CEST)

== Kryteria artykułów o stanie (zanieczyszczeniu) powietrza ==

Cześć! Dzisiaj [[Wikipedysta: Igor123121|Igor123121]] zapoczątkował dyskusję odnośnie do artykułów nt. stanu powietrza. Zadał pytanie, czy na takie artykuły jak ''[[Stan jakości powietrza 9 maja 2024 w Krakowie]]'' jest miejsce na Wikinews. Jako że zaczęliśmy o tym rozmawiać i sprawa okazała się nie być zero-jedynkowa, postanowiłem założyć ten wątek celem spróbowania ustalenia kryteriów dla podobnych artykułów (na podobnej zasadzie jak warunki encyklopedyczności na Wikipedii) celem łatwego określenia, co może znajdować się na Wikinews, a co nie, i niedyskutowania o tym za każdym razem czy – co gorsza – niekonsekwencji w przyszłości.

Zacznę od tego, że według mnie wrzucanie stanu powietrza danego dnia i o danej godzinie w danym miejscu nie ma sensu, jeżeli nie piszemy o ekstremalnym zanieczyszczeniu. Pozwolę się tu odnieść do warunków pogodowych: nie piszemy artykułów o tym, że w danym mieście wczoraj o 13:00 świeciło słońce i były trzy chmurki na niebie, jednak o rekordowej temperaturze odnotowanej w tym miejscu czy o mrozach uniemożliwiających funkcjonowanie już jak najbardziej można napisać.

Pozostaje kwestia tego, co uznamy za zagrożenie i wysokie zanieczyszczenie: w Polsce w przypadku PM10  poziom informowania zaczyna się od 200 μg/m3, natomiast poziom alarmowy od 300 μg/m3. W Paryżu jest to 80 μg/m3, czyli prawie czterokrotnie mniej, natomiast WHO określa dopuszczalne stężenie jako 50 μg/m3 dla PM 10 oraz 25 μg/m3 dla PM 2,5.

Zbierając do kupy powyższy przydługi wstęp, chciałbym zaproponować następujące zalecenia co do tworzonych artykułów:

# Artykuł musi omawiać stan powietrza danego miejsca, uwzględniając pomiary minimum dobowe. Wyjątkiem mogą być sytuacje, kiedy w danych godzinach przekroczenie norm jest rekordowe (np. kilkunasto-, kilkudziesięciokrotne), jednak wówczas zostanie przekroczona też prawdopodobnie norma dobowa.
# W przypadku, kiedy normy nie zostały przekroczone, artykuł powinien obejmować dłuższy okres niż jedna doba, proponuję miesiąc (najlepiej od 1 do ostatniego dnia miesiąca, aby tworzyć sensowne interwały, nie od np. 15 kwietnia do 15 maja).
# W przypadku, kiedy normy zostały przekroczone, artykuł może powstać już nt. jednego dnia dla danego miejsca, np. ''w Krakowie w dniu X normy powietrza zostały przekroczone o Y''.
# Wyjątek do punktu 2. stanowić może sytuacja, gdy przez kilka dni normy były przekroczone, ale zanieczyszczenie spadło – wówczas warto napisać o zmianie stanu.

Zalecenie techniczne:

# Artykuł powinien odnosić się do źródeł pierwotnych.
# Artykuł powinien wyraźnie przedstawiać, jakiego rodzaju zanieczyszczenia dotyczy, jakiego okresu i w jakim punkcie zmierzono zanieczyszczenie.

Co myślicie o takich propozycjach? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:44, 10 maj 2024 (CEST)

:Generalnie zgoda, dodałbym jeszcze że w przypadku przekroczenia norm należałoby podać o które normy chodzi bo inne są polskie inne od UE a inne od WHO. Oraz że gdyby udało się znaleźć wolnodostępne źródło i przygotować bota to można by zrobić tabelkę pokazującą na bieżąco stan powietrza. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:37, 10 maj 2024 (CEST)
* A i jeszcze jedno. Nie nazywał bym tego encyklopedycznością bo przecież nie jesteśmy encyklopedią. Może [[Wikinews:Zakres projektu]]? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:55, 10 maj 2024 (CEST)
*:Ja, jeśli się nie mylę, pisałem o ''kryteriach dla artykułów'', choć użyłem tego robocze, i nie wiem, czy to dobra nazwa (nie chcę jej hejtować ani bronić, bo sie nad tym nie zastanawiałem), a o ''encyklopedyczności'' wspomniałem jako o odpowiedniku z Wikipedii, bo wydaje mi się, że większość wikireporterów działa również na Wikipedii, stąd chciałem dosadniej zobrazować, o co chodzi [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:25, 15 maj 2024 (CEST)
*:Niemniej zgadazam się, że fajnie byłoby ustalć jakąś sensowną nazwę, której będziemy się później trzymać. Czy zakres projektu – nie wiem [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:26, 15 maj 2024 (CEST)
* Utworzyłem [[Wikinews:Zakres projektu]] i [[Wikinews:Zakres projektu/Stan powietrza]] na razie roboczo. Uwagi mile widziane. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:56, 18 cze 2024 (CEST)

:Kryteria do artykułów są potrzebne, bo obecnie mamy po 3-4 newsy pod rząd o zatrzymaniu ruch w Krakowie i z powietrzem przypuszczam, że może być podobna sytuacja. Trzeba by to jakoś kondensować jednak.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 14:45, 24 sie 2024 (CEST)

== Zmiana licencji - Update of license to cc-by-4.0 ==
Hello!

English Wikinews have discussed a change of license and would like to update from cc-by-2.5 to cc-by-4.0 per [[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#Sum_up_per_march_2024]].

But community would like all versions of Wikinews to change license together so that it is still possible to translate articles into other languages.

So I hope you would also like to update and you are welcome to leave a message on English Wikinews about the change. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 15:46, 26 maj 2024 (CEST)

* Byłem na en.wikinews. Jeśli dobrze rozumiem musimy sobie sami zrobić głosowanie jeżeli chcemy zachować zgodność licencji. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 12:16, 27 maj 2024 (CEST)
* Pozwoliłem sobie zmienić nagłówek tutaj. Żeby zmienić licencje trzeba by przygotować u nas głosowanie [[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] oraz przygotować listę stron do poprawy w przypadku zmiany licencji [[Wikinews:Zmiana licencji na CC:BY 4.0]]. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 23:25, 27 maj 2024 (CEST)

:Zaktualizowałem przygotowaną przez @[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] stronę do głosowania. Zastanawiam się jeszcze, czy nie zaznaczyć, że w przypadku pozytywnego odzewu termin zakończenia głosowania nie jest jednoznaczy ze zmianą licencji w tym samym momencie, ale zrobić sobie furtkę, żeby zachować zgodność, np. ''Zakończenie głosowania nie jest jednoznaczy ze zmianą licencji w tym samym momencie, ale termin zmiany licencji może być dostosowany do zmiany licencji innych wersji językowych, celem zachowania zgodności.'' Co myślicie? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 10:34, 18 lip 2024 (CEST)
::Popieram taki dopisek a nawet bardziej precyzyjną wersję. Czyli  &quot;Zakończenie głosowania nie jest jednoznaczne ze zmianą licencji w tym samym momencie. Licencja zostanie zmieniona wraz ze zmianą na wersji anglojęzycznej.&quot; [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 10:39, 18 lip 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] Thank you for translating. Are you asking me (MGA73) to prepare a vote or do you suggest that someone prepare a vote? 

As for the pages to change here are some possible pages to fix:
#[[MediaWiki:Copyright]] ??
#[[MediaWiki:Copyrightwarning]] 
#[[MediaWiki:Wikimedia-copyrightwarning]] ?? 
#[[MediaWiki:Wikimedia-copyright]] ??
#[[MediaWiki:Mobile-frontend-footer-license]]
--[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:40, 8 cze 2024 (CEST)

:Dzięki. Jeszcze trzeba by zmienić [[Wikinews:Warunki użycia]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:27, 8 cze 2024 (CEST)
:@[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ten temat ciągnie się już ponad miesiąc. Myślę, że to wystarczająco, że ktoś chciał, to coś tam doczytał, a jednocześnie, jeśli głosowanie potrwa kolejne 30 dni, to będzie też czas, aby się jeszcze dokształcić, jeśli ktoś teraz nie zdążył. Myślę, że śmiało możemy uruchomić u nas głosowanie, a widziałem, że zacząłeś tworzyć pod to stronę. Jeśli nie masz czasu, mogę ją zedytować i &quot;odpalić&quot; głosowanie, ale wolę spytać, zanim wejdę Ci tam w paradę. Co myślisz? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:21, 12 lip 2024 (CEST)
::Śmiało możesz edytować. Zatrzymałem się bo mam poczucie że taka decyzja powinna wynikać z woli większej liczby osób. A skoro nikt więcej się tu nie wypowiadał to znaczy że brak wystarczającego zainteresowania. Ale nie będę oponował w sprawie zmiany licencji. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:24, 13 lip 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] I do not know how often there are votes on pl.wikinews. But unless you have a policy that specify how a vote should be held then I think it should be enough to make the suggestion here. 

Looking at [[Specjalna:Aktywni_użytkownicy]] it seems that only a few are very active. As far as I can see only these users have made 10 or more edits: [[User:23stycznia2007]], [[User:Igor123121]], [[User:Kajtus von Rzywiec]], [[User:KrzysztofPoplawski]], [[User:Marek Mazurkiewicz]] and [[User:Wojcisław Nowacki]] (bots excluded)

If those users support (or at least most of them 4 for example?) then I would say it could count as concensus to change.

For example:
;Angielskie Wikinews planują zmianę licencji na CC-BY-4.0. Czy popierasz zmianę licencji na CC-BY-4.0?
* {{Za}} / {{Przeciw}} (I think yes but I will not vote because I'm not an active editor here.) --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 17:51, 14 cze 2024 (CEST)

:Głosowanie tutaj bez dyskusji nad jego czasem i progiem myślę że będzie wbrew dobrym zwyczajom. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:45, 15 cze 2024 (CEST)
:Wstępny szkic: [[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:52, 15 cze 2024 (CEST)

:: Myślę, że to wygląda dobrze. Myślę, że 30 dni wystarczy. Uważam, że głos jest ważny, jeśli więcej głosów na tak niż na nie. Ale tylko użytkownicy, którzy dokonali więcej niż na przykład 10 edycji w głównej przestrzeni nazw, powinni mieć możliwość głosowania. Problem polega na tym, aby znaleźć odpowiednią liczbę minimalnych głosów. Nie określiłbym tego zbyt wysoko, ponieważ aktywnych użytkowników jest niewielu. Zatem 100, a nawet 20 sprawiłoby, że zdobycie jakiegokolwiek głosu byłoby niemożliwe. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:39, 15 cze 2024 (CEST)
:::W przypadku [[Wikinews:Przyznawanie uprawnień administratora|przyznania uprawnień administratora]] mamy próg 50 edycji, a także próg poparcia w wysokości 80%. Proponuję te kryteria, skoro stosujemy je w innych sprawach, zastosować także tutaj. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:06, 18 cze 2024 (CEST)
::Czy mamy kogoś, kto zna się na prawach autorskich i miałby czas i chęci wytłumaczyć w języku polskim, o co dokładnie i z czym wiąże się zmiana licencji? Wydaje mi się, że powinniśmy mieć podobną wiedzę przed głosowaniem. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:08, 18 cze 2024 (CEST)
:::50 edycji i 80% popieram . Zgadzam się, że przydałby się prawnik. Niestety chyba nikt z aktywnych nie orientuje się na tyle by wyjaśniać. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:58, 18 cze 2024 (CEST)
::::A Stowarzyszenie nie ma kogoś oblatanego w kwestii licencji? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 23:59, 18 cze 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] Cześć! Spróbuję z pomocą Tłumacza Google.

Próbowałem przedstawić podsumowanie na stronie [[:en: Wikinews:Water_cooler/policy#Differences_between_2.5_and_4.0_according_to_ChatGpt]], gdzie również zapytałem ChatGpt, czy mógłby dać lepsze podsumowanie ode mnie.

Kilka nagłówków
* Bardziej umiędzynarodowione
* Zwiększona czytelność
* Bardziej szczegółowe wymagania dotyczące autorstwa, dzięki czemu staje się jaśniejsze, co użytkownicy muszą zrobić, aby prawidłowo przypisać oryginalnego twórcę
* Wprowadź „zdroworozsądkowe przypisanie”, które lepiej odzwierciedla przyjęte praktyki (na przykład użycie łącza), a także „30-dniowe okno na skorygowanie naruszeń licencji”. Utrudnia to tym, którzy wykorzystują drobny błąd, pozwać kogoś za naruszenie praw autorskich.
* Zawiera jaśniejsze warunki dotyczące tego, co stanowi adaptację i jak należy postępować z adaptacjami, zapewniając lepszą kompatybilność z innymi licencjami.
Wiem, że to może nie pomóc zbyt wiele, ale Wikipedia i większość innych projektów Wiki korzysta już z wersji 4.0. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 17:48, 27 cze 2024 (CEST)

:Dla potomnych: też spytałem chatGPT i jako podsumowanie wyrzucił mi coś takiego:
:Jurysdykcja: CC BY 2.5 może być dostosowana do specyficznych krajów, podczas gdy CC BY 4.0 jest uniwersalna.
:Zakres praw: CC BY 4.0 obejmuje więcej rodzajów praw, w tym prawa sui generis do baz danych.
:Tłumaczenia i klarowność: CC BY 4.0 jest dostępna w wielu językach i jest bardziej klarowna.
:Egzekwowanie i ochrona: CC BY 4.0 ma lepsze mechanizmy egzekwowania i ochrony praw autorskich.
:CC BY 4.0 jest bardziej nowoczesną, kompleksową i elastyczną licencją w porównaniu do CC BY 2.5. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:03, 12 lip 2024 (CEST)
::Tutaj też są różnice: https://wiki.creativecommons.org/wiki/License_Versions#Detailed_attribution_comparison_chart [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 09:10, 16 lip 2024 (CEST)
{{re|Wikireporter:MGA73}} Jak wygląda sytuacja w innych wersjach językowych? Któraś wersja już zadeklarowała że będą zmieniać? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:23, 17 lip 2024 (CEST)

:Z tego, co zrozumiałem na en.wiki panuje konsensus, aby zmienić licencję z zastrzeżeniem, aby zmieniły ją wszystkie strony językowe. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:07, 17 lip 2024 (CEST)

Cześć! Chińskie Wikinews powiedziało „tak, już najwyższy czas”, gdy tylko zasugerowałem aktualizację. W niemieckich Wikinews naśmiewali się, że zapytali ChatGPT :-). Twoja wiki wciąż dyskutuje. Węgierskie Wikinews przeszło jakiś czas temu wersję 3.0. Poza tym nie słyszałem ani nie widziałem zbyt wiele z innych Wikinews. Na angielskiej Wikinews więcej użytkowników popiera aktualizację. Myślę, że obecnie jest więcej użytkowników chętnych do aktualizacji, nawet jeśli nie wszystkie inne wiki to robią. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:30, 17 lip 2024 (CEST)

:U nas społeczność podjęła decyzję. Zmienimy licencję razem z en.wikinews. Jak u Was sytuacja? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 13:25, 21 sie 2024 (CEST)
::[[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#Comments%20from%20other%20wikis|Tutaj]] można śledzić stan innych wersji językowych [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:53, 22 sie 2024 (CEST)
::[[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#c-MGA73-20241004060600-Kajtus_von_Rzywiec-20241003205800|Update]], wciąż czekamy. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:51, 4 paź 2024 (CEST)
:::W połowie grudnia ma być zmiana na en wiki :) Dostali informacje od prawników, że można, i chcą zmieniać :) [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 20:21, 3 gru 2024 (CET)
::::Super, że zwracasz uwagę na sprawę. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:26, 4 gru 2024 (CET)

English Wikinews has finally completed the discussions about a license upgrade and will upgrade to CC-BY-4.0, effective for all edits made from December 16, 2024. You can read about it at [[:en:Wikinews:2024 Copyright license upgrade]].

To complete the change, each Wikinews project needs to file a request on Phabricator. We made one for English Wikinews at [[Phab:T381421]]. You can also make a request or we can try to add your wiki to the request so the changes can take place at the same time.

To coordinate the license change, we have made this: [[:en:Wikinews:2024_Copyright_license_upgrade/other-Wikinews#Results_all_Wikinews_projects]]. 

---

Angielski Wikinews w końcu zakończył dyskusje na temat aktualizacji licencji i zaktualizuje ją do CC-BY-4.0, co będzie obowiązywać dla wszystkich edycji dokonanych od 16 grudnia 2024 roku. Możesz o tym przeczytać na [[:en:Wikinews:2024 Copyright license upgrade]].

Aby zakończyć zmianę, każdy projekt Wikinews musi złożyć wniosek w Phabricator. Złożyliśmy jeden dla angielskiego Wikinews pod [[Phab:T381421]]. Możesz również złożyć wniosek lub możemy spróbować dodać twój wiki do wniosku, aby zmiany mogły nastąpić jednocześnie.

Aby skoordynować zmianę licencji, stworzyliśmy to: [[:en:Wikinews:2024_Copyright_license_upgrade/other-Wikinews#Results_all_Wikinews_projects]]. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 19:57, 4 gru 2024 (CET)

:[[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] - tutaj jest zgoda naszej społeczności. Czy możesz &quot;spróbować dodać pl.wikinews do wniosku, aby zmiany mogły nastąpić jednocześnie&quot;? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:41, 5 gru 2024 (CET)
:: [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] Cześć! Dodałem prośbę do [[Phab:T381421]] i ktoś stworzył poprawkę, więc zmiana powinna nastąpić 16 grudnia, równocześnie ze zmianą na en.wikinews. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:23, 11 gru 2024 (CET)
::: The change has now been made. Remember to change any local pages that mention 2.5 too. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 09:38, 16 gru 2024 (CET)
::::Chyba wszędzie zmienione. Nie piszecie u siebie (na en.Wikinews) newsa o zmianie licencji? [[Angielskie i polskie wersje językowe zmieniły licencję na cc-by-4.0]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:32, 17 gru 2024 (CET)

== Dyskusja z poczekalni ==
{{Wikinews:Strony do usunięcia/2024:05:14:Szablon:Powiat dębicki}}

== Podtrzymanie ==

Cześć, jestem wikirezydentką Muzeum Narodowego w Krakowie i w tym miesiącu organizujemy wyzwanie Miesiąc ze Stanisławem Wyspiańskim i oddziałem MNK Szołayscy. Wyzwanie potrwa do końca lipca. Napisałam wczoraj ogłoszenie, wtedy też pojawiło się na stronie. Czy jest możliwe podtrzymanie ogłoszenia na stronie? Chcielibyśmy dotrzeć do szerszej grupy odbiorców, np. wikipedystów, którzy mają doświadczenie w edytowaniu w takiej tematyce lub udzielają się w grupach tematycznych o malarstwie. [[Wikireporter:MNK Agata|MNK Agata]] ([[Dyskusja wikireportera:MNK Agata|dyskusja]]) 12:37, 9 lip 2024 (CEST)

:Zaraz wrzucę jako wyróżnione. Ale nie obiecuję na jak długo. To zależy czy ktoś zaproponuje coś co bardziej należałoby wyróżnić. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 12:58, 9 lip 2024 (CEST)
::Dziękuję [[Wikireporter:MNK Agata|MNK Agata]] ([[Dyskusja wikireportera:MNK Agata|dyskusja]]) 13:20, 9 lip 2024 (CEST)

== Zajawki na głównej ==

Co myślicie by zwiększyć z 5 do 7 ilość zajawek na stronie głównej? [[Portal:Lipiec 2024]] i [[Portal:Czerwiec 2024]] pokazują, że zwykle powstaje więcej niż pięć. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 13:24, 9 lip 2024 (CEST)

:{{za}} [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 03:10, 10 lip 2024 (CEST)
:{{za}} [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 17:07, 28 sie 2024 (CEST)

== pliki na Commons ==
Skopiowałem 
*[[:Plik:Kupony Lotto wykorzystane przez tvn24.png]] do [[c:File:Kupony Lotto wykorzystane przez tvn24.png]]
*[[:Plik:SG hack1.png]] do [[c:File:Polish Wikipedia screenshot - Strona główna - 2008-04-01.png]]
wiec można osunąć oryginały. [[Wikireporter:Jarekt|Jarekt]] ([[Dyskusja wikireportera:Jarekt|dyskusja]]) 04:41, 17 sie 2024 (CEST)

== [[MediaWiki:Lastmodifiedat]] ==

Komunikat na dole każdej strony od lat nie linkuje właściwie do statystyk oglądalności strony. 

Kod

//tools.wmflabs.org/pageviews#start={{#time:Y-m-d|-1 months}}&amp;end={{#time:Y-m-d|-1 days}}&amp;project=pl.wikinews.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;pages=

należałoby najprawdopodobniej wymienić na

//pageviews.wmcloud.org/?project=pl.wikinews.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;redirects=0&amp;range=latest-30&amp;pages=

[[Wikireporter:H. Batuta|H. Batuta]] ([[Dyskusja wikireportera:H. Batuta|dyskusja]]) 21:59, 30 wrz 2024 (CEST)

:Dzięki serdeczne. Poprawione wg sugestii. Działa. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:38, 1 paź 2024 (CEST)

== Propozycja akcji na dwudziestolecie ==

Cześć! Jako że niedługo 20-lecie Wikinews (w styczniu 2025), a wczoraj pojawił się 20-tysięczny artykuł na Wikinews, to pomyślałem, że fajnie byłoby zrobić małą akcję z tej okazji, celem uczczenia wcześniej wspomnianych i zachęceniem do tworzenia treści na stronie :)

Nagrodą za udział w akcji byłyby odznaczenia/gwiazdki, podobnie jak za udział w akcjach na Wikipedii. Przygotuję je graficznie, tylko chciałem najpierw zapytać, co sądzicie o takim pomyśle i czy macie nic przeciwko takiej akcji.

Chciałbym, aby były dwie akcje:

# Utworzenie artykułu 20 dni z rzędu (20, bo 20 urodziny i bo 20 tys. artykułów)
# Utworzenie dwudziestu artykułów (o zawartości minimum 2 tys. znaków, nie wliczając źródeł itp), według listy:
## Gospodarka – artykuł w portalu Gospodarka,
## Katastrofy – artykuł w portalu Katastrofy,
## Kultura – artykuł w portalu Kultura,
## Nauka – artykuł w portalu Nauka,
## Polityka – artykuł w portalu Polityka,
## Prawo i przestępczość – artykuł w portalu Gospodarka,
## Sport – artykuł w portalu Sport,
## Społeczeństwo – artykuł w portalu Społeczeństwo,
## Środowisko – artykuł w portalu Środowisko,
## Technika – artykuł w portalu Technika,
## Materiał autorski – materiał autorski, do którego informacje zostały zdobyte samodzielnie przez wikireportera, nie na podstawie innych mediów,
## Fotorelacja – artykuł z autorskimi zdjęciami wikireportera,
## Sprawozdanie z wydarzenia  – artykuł w formie sprawozdania z wybranego wydarzenia.
## Wywiad – artykuł w formie wywiadu z wybraną osobą.
## Tłumaczenie z innej wersji Wikinews – artykuł będący tłumaczeniem artykułu z innej wersji językowej Wikinews,
## Aktualny – artykuł opublikowany w tym samym dniu, w którym odbyło się wydarzenie, którego dotyczy
## Regionalny – artykuł dotyczący wydarzenia z któregoś województwa, opatrzony odpowiednim szablonem,
## Zagraniczny – artykuł dotyczący wydarzenia spoza Polski,
## Wikimedialny – artykuł tematycznie dotyczący któregoś z projektów Wikimedia,
## Rozbudowany – artykuł posiadający aż 10 tysięcy znaków, nie wliczając źródeł itp.

Co myślicie? Listy/pomysły na akcję pod dyskusję :) [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 22:34, 8 paź 2024 (CEST)

:Sory umknął mi ten wątek. Nie ma nic przeciwko, może być miło. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 19:07, 29 paź 2024 (CET)

== Propozycje zmiany w szablonie &quot;Podziel się boczny&quot; ==

Wychodzę z dwiema propozycjami: 

1. zaktualizowania wspomnianego szablonu pojawiającego się na końcu każdego artykułu. Według mnie rozróżnianie ikon poszczególnych serwisów na mniejsze i większe może sprawiać, że te wyróżnione większą ikoną są &quot;ważniejsze&quot; (i na odwrót), dlatego każda ikona powinna być pokazywana w jednakowym rozmiarze.

2. dodanie opcji udostępniania przez Fediwersum. Istnieją narzędzia do tego, np. https://toot.kytta.dev/ - można dodać do tego parametr &quot;?text=&lt;nowiki&gt;[link do artykułu na Wikinews]&lt;/nowiki&gt;&quot;, żeby użytkownik mógł wybrać stąd swoją instancję.

[[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 15:02, 29 paź 2024 (CET)

: Dla wygody dyskusji link [[Szablon:Podziel się boczny]]. Popieram oba postulaty. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 19:04, 29 paź 2024 (CET)

:: Zmiany wprowadzone. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 15:14, 4 lis 2024 (CET)

== bot Wikinews 2 Wikidata ==

Właśnie skończyłem bota do automatycznego dodawania postów z last changes do wikidata. Posty dodawane są w takiej postaci: https://www.wikidata.org/wiki/Q130742783 Teraz będę starał się o uprawnienia na niego na Wikidata i krok następny będę starał się wrzucić na toolserwer z automatyczną inicjacją.  Sugestie, uwagi, wnioski, obiekcje - mile widziane.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 14:34, 31 paź 2024 (CET)

:Czy dobrze rozumiem że bot będzie tworzył elementy Wikidanych na podstawie naszych newsów? Super! Czy bot ma na uwadze {{s|tworzone}}? Myślę że musi mieć żeby nie tworzył elementów gdy news jest nie dokończony lub jest wandalizmem. Czy będziesz w stanie modyfikować bota by dodawał kolejne stwierdzenia? Np byłoby super gdyby bot też dodawał główny temat ale nie wiem jak to oznaczyć na Wikinews. Może dałoby się na podstawie kategorii? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 22:22, 31 paź 2024 (CET)
::Dobrze rozumiesz: bot będzie tworzył element Wikidanych na podstawie newsów. Dobrze, że przypomniałeś o tworzonych - muszę to uwzględnić. To nr 1 do dodania. Będę w stanie modyfikować bota i dodawać rzeczy. Zastanawiałem się właśnie nad tematem głównym na podstawie kategorii, ale ... nie wiem czy jest sens dodawać do wszystkich kategorii, bo mamy też kategorie typu: Polska i kategorię daty.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 20:59, 3 lis 2024 (CET)
:::Więc dodawanie głównego tematu pozostawmy ludziom na razie. Bardzo się cieszę z powodu takiego bota. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 21:13, 3 lis 2024 (CET)

== Depesze ==

Wczoraj wchodząc na stronę główną Wikinews zobaczyłem wyróżnionego newsa bez lidu: [[Zmarli 1 grudnia 2024]]. Trzy razy pojawiało się słowo zmarli, ale nie było poza tym żadnej treści. Za to w depeszach są informacje o wydarzeniach, które odbędą się niebawem, za rok, za kilka lat lub za ponad dekadę (i będą przez ponad dekadę tam wisieć). I się znieświeżą ;) W en Wikinews kiedyś działało [[:en:Wikinews:Briefs]]. Część newsów ma taką postać szortów i wymagałyby dopiero wpisania do nich treści, te o zmarłych, czy np. takie [[Posłanki Iwona Maria Kozłowska i Anna Wojciechowska złożyły interpelację poselską w sprawie działań Ministerstwa Obrony Narodowej na rzecz zapewnienia dostępności]] - długi tytuł, lid, ale nie wiadomo, jaka była treść interpelacji (a było tych szortów kilka i w każdym jedno zdanie, że interpelacja dotyczyła działań tego, czy innego ministerstwa, ale nic poza tym). Część newsów zostaje z szablonem {{s|Tworzone}} i ma też tyle treści (choć czasami brak źródeł informacji powoduje, że szablon zostaje). Może do takich &quot;w telegraficznym skrócie&quot; dodać kategorię [[:Kategoria:Depesze]]? To o przyszłych wydarzeniach można by przenieść do [[Wikinews:Pokój prasowy|Pokoju prasowego]] jako zainkludowaną podstronę. Co wy na to? Na SG depesze mogłyby wisieć jako linki (nie dublowałyby się w najnowszych artykułach) i tam dodatkowo link do tych propozycji przyszłych wydarzeń + ewentualnie link do aktualności w Wikipedii. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:56, 3 gru 2024 (CET)

:Dzięki za uwagi. Mam wrażenie, że poruszasz kilka wątków na raz ale ogólnie Twoją myśli odczytuję jako chęć zwiększenia udziału głębszych informacji. Z tym się zgadzam, że byłoby dobrze ale uważam że lepiej to robić przez rozbudowę niż przez chowanie tych krótszych. 
:A co do konkretów. 
:Listy zmarłych są tworzone botem. Czy masz jakiś lepszy pomysł na lead do tej serii? Celowo jest to tylko w wzmianka. Jeżeli ktoś będzie w stanie tworzyć newsa podają okoliczności śmierci czy informacje o upamiętnieniu czy pogrzebie jak najbardziej jest to mile widziane. Być może warto gdzieś podkreślić zachętę do tego? 
:Depeszy staram się na bieżąco pilnować. Gdy któraś stanie się nie aktualna kasuję ją. Mają być to zwykle zachęty do tworzenia newsów o poszczególnych elementach z tych wydarzeń. (np gdy w depeszach jest wojna to jest to zaproszenie do tworzenia newsów o bitwach tejże). Może by je też rozbudować do szerszych wzmianek takich jak w en:Wikinews:Briefs ewentualnie jeżeli masz ochotę o ile nie będzie to dublowaniem Wikipedii. 
:Wzmianki o interpelacjach już ustaliliśmy z ich twórcą że powinny być gdy już treść będzie dostępna. Niestety sejm publikuje dwuetapowo - najpierw że była interpelacja potem o jakiej treści. Mam w planach dokleić te treści gdy będą dostępne.
:Newsy z szablonem tworzone jak szablon informuje są w trakcie przygotowania. Jeżeli autor nie zdąży ich dopracować i zdjąć szablonu są usuwane. Za granicę aktualności przyjmujemy obecnie 30 dni od wydarzenia. 
:Nie widzę widzę przeszkód ale też nie wiem czemu miałaby służyć kategoria depesze? Czy chodzi o to żeby nie trafiały one w pięć boksów wyświetlanych artykułów? Na razie mamy po kilka artykułów dziennie więc w te pięć boksów trafia wszystko po kolei. Docelowo można by to rozdzielić ale nie wiem czy na tym etapie rozwoju Wikinews. 
:Pokój prasowy to raczej informacje o tym co się dzieje w Wikinews ale możemy ewentualnie zmienić tą rolę. 
:Mam nadzieję, że zostaniesz z nami na dłużej i pomożesz odnotowywać interesujące Cię sprawy. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:02, 4 gru 2024 (CET)

=== Nekrologi na SG ===
::{{re|Marek Mazurkiewicz}}, Dzięki za powitanie :)). Ok, to po kolei. Na razie - jak można by zrobić to ze zmarłymi. Można zmienić obecną składnię na następującą:
&lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;'''DD miesiąca RRRR zmarły następujące osoby: AAA (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), xxx; BBB (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), yyy; CCC (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), zzz.'''&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt; 

::A więc artykuł [[Zmarli 6 grudnia 2024]] miałby postać lidu:

'''6 grudnia 2024 zmarły następujące osoby: [[w:Dickie Rock|Dickie Rock]] (ur. 1936, [[d:Q1210036|WD]]), irlandzki piosenkarz; [[w:Stanisław Tym|Stanisław Tym]] (ur. 1937, [[d:Q1296868|WD]]), polski aktor, satyryk, felietonista; [[w:Witalij Dyrdyra|Witalij Dyrdyra]] (ur. 1938, [[d:Q4171675|WD]]); [[w:Phelekezela Mphoko|Phelekezela Mphoko]] (ur. 1940, [[d:Q7181212|WD]]), zimbabweński polityk; [[w:Miho Nakayama|Miho Nakayama]] (ur. 1970, [[d:Q1318594|WD]]).'''

::Taka treść byłaby widoczna na SG z tytułem i datą zamiast obecnego powtórzenia: &lt;br /&gt;
Zmarli 6 grudnia 2024&lt;br /&gt;
6 grudnia&lt;br /&gt;
6 grudnia 2024 zmarli:

::Ewentualnie lista zmarłych w lidzie mogłaby być ograniczona do pierwszego wpisu bota, albo ograniczenie do liczby osób zmarłych. Kolejne można by dodawać w treści:

&lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;Ponadto w tym dniu zmarli: DDD (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), aaa; EEE (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), bbb.&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt;

::A więc artykuł [[Zmarli 2 grudnia 2024]] byłby rozbudowany przez bota do postaci (krótki opis &quot;duchowny rzymskokatolicki&quot; tu dodany byłby w kolejnej edycji do osoby Héctor Luis Gutiérrez Pabón):

'''2 grudnia 2024 zmarły następujące osoby: [[w:Neale Fraser|Neale Fraser]] (ur. 1933, [[d:Q715173|WD]]), tenisista australijski; [[w:Lucjan Brychczy|Lucjan Brychczy]] (ur. 1934, [[d:Q939593|WD]]), polski piłkarz; [[w:Héctor Luis Gutiérrez Pabón|Héctor Luis Gutiérrez Pabón]], duchowny rzymskokatolicki (ur. 1937, [[d:Q1642811|WD]]); [[w:Helmuth Duckadam|Helmuth Duckadam]] (ur. 1959, [[d:Q311768|WD]]), piłkarz rumuński.'''

Ponadto tego zmarli: [[w:Don Ohl|Don Ohl]] (ur. 1936, [[d:Q1606866|WD]]), amerykański koszykarz; [[w:Israel Vázquez|Israel Vázquez]] (ur. 1977, [[d:Q980711|WD]]), bokser meksykański.

::{{re|Peter Bowman}}, czy technicznie to byłoby do zrobienia?? [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 09:39, 8 gru 2024 (CET)
:::@[[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]]: można zamienić listę wypunktowaną na paragraf, ale nie rozumiem sensu rozbijania tego na dwa (część wytłuszczona oraz następujące &quot;ponadto zmarli...&quot;). Wydawałoby się jednak, że lista jest czytelniejsza. Jeśli problem leży w sposobie wyświetlania jej na stronie głównej, ucinając ową listę, to może należałoby to naprawić? [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 10:31, 8 gru 2024 (CET)
:::: {{re|Peter Bowman}}, to chyba wynika z &quot;niestandardowości&quot; formatu nekrologów. [[Wikireporter:PastooshekBOT|PastooshekBOT]] na SG kopiuje leady, a tu lid ma formę &lt;nowiki&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli:'''&lt;/nowiki&gt;. Można by przesunąć te trzy apostrofy na koniec listy (jeśli to botowi coś ułatwi), ale to byłaby proteza. Ewentualnie poszerzyć zajawkę: &lt;nowiki&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli Dickie Rock, Stanisław Tym, Witalij Dyrdyra, Phelekezela Mphoko, Miho Nakayama'''&lt;/nowiki&gt;, a treść artykułu zacząć zdaniem: 6 grudnia zmarły następujące osoby: i dalej byłaby lista. Da się jeszcze wyciągnąć miejsce śmierci? Czy tak by się dało? ^^ [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 11:51, 8 gru 2024 (CET)
:::::Zajawka z nazwiskami i powtórzenie we wstępie wraz z opisem i ewentualnie miejscem śmierci wydaje się najwłaściwszą opcją. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 15:49, 8 gru 2024 (CET)
:::::: {{re|Peter Bowman}}, czy botem mógłbyś taką wariację z powtórzeniami jak poniżej?? :) [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 15:40, 13 gru 2024 (CET)

&lt;pre&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli: Dickie Rock, Stanisław Tym, Witalij Dyrdyra, Phelekezela Mphoko, Ryszard Rojek, Miho Nakayama'''.

6 grudnia 2024 zmarły następujące osoby:
* [[w:Dickie Rock|Dickie Rock]] (ur. 1936, [[d:Q1210036|WD]]): irlandzki piosenkarz
* [[w:Stanisław Tym|Stanisław Tym]] (ur. 1937, [[d:Q1296868|WD]]): polski aktor, satyryk, felietonista
* [[w:Witalij Dyrdyra|Witalij Dyrdyra]] (ur. 1938, [[d:Q4171675|WD]])
* [[w:Phelekezela Mphoko|Phelekezela Mphoko]] (ur. 1940, [[d:Q7181212|WD]]): zimbabweński polityk
* [[w:Ryszard Rojek|Ryszard Rojek]] (ur. 1943, [[d:Q9324922|WD]]): polski profesor automatyki
* [[w:Miho Nakayama|Miho Nakayama]] (ur. 1970, [[d:Q1318594|WD]])&lt;/pre&gt;

: Hej {{re|Hedger z Castleton}}, przepraszam za brak odpowiedzi. Tak, powinno się dać, i zbadam też uwzględnienie miejsca śmierci. Spróbuję to wdrożyć jutro albo pojutrze. Pozdrawiam, [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 16:19, 13 gru 2024 (CET)

:Super {{za}} [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:04, 13 gru 2024 (CET)
::@[[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]], @[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]]: zrobione, bot odświeżył nekrologi z ostatnich 10 dni (mogę zwiększyć zakres, jeśli chcecie uwzględniać zmiany z WD w starszych nekrologach). Jak miałby wyglądać pojedynczy wpis z uwzględnieniem miejsca śmierci? Musi być w mianowniku. [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 12:01, 15 gru 2024 (CET)
:::{{re|Peter Bowman}}, super! Może tak zmodyfikować formę: &lt;code&gt;Imię nazwisko, ur. RRRR, jako miejsce śmierci wskazano Miejscowość (WD)&lt;/code&gt;. Przy okazji jeszcze mała prośba - na jedno nie zwróciłem uwagi i data idzie trzy razy. W tekście głównym można zmienić &lt;code&gt;DD miesiąca RRRR zmarły następujące osoby:&lt;/code&gt; na &lt;code&gt;W tym dniu zmarły następujące osoby:&lt;/code&gt;. W ledzie niech zostanie jak jest. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 13:52, 17 gru 2024 (CET)

== portale ==

Jakiś czas temu zrobiłem przekierowania z portali tematycznych do kategorii (np [[Portal:Informatyka]]). Proponuję to samo zrobić z portalami geograficznymi. np [[Portal:Polska]]. Wydaje mi się że lepiej wszystkie informacje gromadzić w ramach kategorii zamiast portali. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:29, 4 gru 2024 (CET)
:{{re|Marek Mazurkiewicz}}, główne newsy w portalach sprzed kilku lat to faktycznie... :/ Ale w kategoriach mamy powtórzenie listy najnowszych. Zaszłość, bo kiedyś artykuły w kategoriach Wikinews szły alfabetycznie, a od jakiegoś czasu na szczęście idą chronologicznie. No i przez to mamy najpierw listę najnowszych generowaną przez DynamicPageList, potem kategorie, a potem znów Lista artykułów od najnowszych :D Niemniej portale (także jako przekierowania) są [https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikinews.org/reading/top-viewed-articles/normal|table|last-month|(access)~desktop*mobile-app*mobile-web|monthly najczęściej odwiedzanymi stronami - dzięki ich eksponowaniu na SG]. A może zrobić taki mix: [[Wikireporter:Hedger z Castleton/Brudnopis]] (może jakieś style byłyby tu potrzebne ;). Taka forma byłaby chyba bardziej przystępna dla czytelnika. Zostawiłem tam opcję dla tytułu ostatniego newsa, gdyby dało się go zaciągać botem. Ale jak się nie da, to tylko lista najnowszych + kategorie. Strona kategorii niestety najpierw wyrzuca kategorie, potem artykuły, przez co ta dublująca DynamicPageList jest potrzebna, ale gdyby taka forma &quot;portalu&quot; była akceptowalna, to z kategorii można by usunąć te DynamicPageList. [[Wikireporter:Pastooshek|Pastooshek]], czy twój bot byłby w stanie zaciągać też tytuł + lead dla poszczególnych kategorii tematycznych?? W moim brudnopisie dla kategorii [[:Kategoria:Polska|Polska]]. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:33, 8 gru 2024 (CET)
::Gdy ostatnio modyfikowaliśmy stronę główną plan był taki żeby skupić się na 10 głównych tematach. [[Portal:Gospodarka]] i pozostałe z [[:Kategoria:Portale tematyczne]] - i tego chciałbym się trzymać. Myślę, że w pozostałych przypadkach nie ma sensu utrzymywać jednocześnie strony kategorii i portalu. W którejś wersji językowej widziałem, że mają bardzo rozbudowane kategorie. Na stronie kategorii można by dawać DynamicPageList z podziałem tematycznym. W sensie na Kategoria:Poslka byłaby DynamicPageList z k:polska polityka. Czy myślisz, że to by było dobre dla czytelników którzy zaglądają na strony portali? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 16:06, 8 gru 2024 (CET)
:::Nie wiem, może zrobić sondę i zapytać czytelników? :) Bardziej by mi zależało na categorytree, które lepiej komasuje podkategorie obok siebie. Gdyby na górę wyrzucić (teraz w podkategorii) [[:Kategoria:Polska polityka]], to byłaby zaraz dostępna, tak samo pozostałe z kategorii [[:Kategoria:Tematy dotyczące Polski]]. A gwiazdką można by posortować (zamiast portali województw, jeśli rezygnujemy) poszczególne województwa. I można by wrzucić nawigację na stronach kategorii, która teraz jest w portalach. Indeksy trzeba z kategorii wyrzucić. One były potrzebne, gdy kategorie szły alfabetycznie, a teraz nie działają ;) [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:48, 10 gru 2024 (CET)
::::Eh, wpadłem tu i od razu dygresje. Ale konkretnie, {{re|OliwierJaszczyszyn|Kajtus von Rzywiec|Igor123121|Marek Mazurkiewicz}}, gdy artykuły w kategoriach układane były alfabetycznie, to ten szablon był przydatny, ale od ... chyba paru  lat?... sortowanie idzie chronologicznie, więc ten szablon nie spełnia swojej funkcji. Czy widzicie jakąś jego przydatność na stronach kategorii? [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 16:53, 13 gru 2024 (CET)
:::::Też nie widzę już zastosowania dla indeksów. categorytree jak najbardziej popieram. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:08, 13 gru 2024 (CET)
:::Ale gapa ze mnie. Nie zauważyłem, że Pastooshek robi update dla portali głównych. Jakoś chyba założyłem, ze Polska ze względem na objętość też jest portalem głównym :D W każdym razie {{re|Marek Mazurkiewicz}}, zobacz na [[:Kategoria:Polska]]. Drzewko kategorii jeszcze można przyczesać :) Przy okazji w szablonie projektów tematycznych zmieniłem gospodarkę na Polskę ;) Inputbox wstawiłem z dorobionymi dwoma szablonami preload i editintro. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 14:55, 17 gru 2024 (CET)

== Metatag &quot;fediverse:creator&quot; ==

[https://mastodon.social/@wariat/113594979412387463 Jakub Klawiter dał taką propozycję] w świetle tego, że raz na jakiś czas udostępnię w Fediwersum link do artykułu z &quot;naszego&quot; Wikinews. Ponieważ wymagałoby to zmian w konfiguracji strony, trzeba wysłać ticket na Meta-Wiki, żeby się temu przyjrzano. Wymagania tam jednak sugerują, że należy zebrać głosy ze strony lokalnej społeczności, i dopiero wtedy się tam zgłosić.

Zaletą wprowadzenia takiego metatagu by było to, że w m.in. serwisach tworzących Fediwersum (a także w innych projektach wspierających ten metatag) by było widać, kto jest odpowiedzialny za artykuł, nawet gdyby ktoś inny go udostępnił. Dzięki temu konkretne uwagi, gdyby takie były, można by było kierować o wiele szybciej do odpowiedniej osoby.

Informacje do fediwersowego tagu by były pobierane z preferencji danego użytkownika, gdzie mógłby wpisywać powiązane ze sobą linki. Ewentualnie, można by było stworzyć osobne ustawienie, w którym wpisywałoby się tag w stylu @handle@domena.xyz. Prawie jak mail, tyle że w świecie social mediów.

Jak Wy to widzielibyście? [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 20:06, 4 gru 2024 (CET)

:Czy chodzi o to że wpisanie konkretnego tekstu na stronie newsa podawało by konto użytkownika na fediwersum przy udostępnieniu na fediwersum? Czy taki tekst mógłby być komentarzem w wikikodzie czy musiał by być widoczny dla czytelnika Wikinews? Co w sytuacji gdy artykuł miałby więcej autorów? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:36, 5 gru 2024 (CET)
::&gt;Czy chodzi o to że wpisanie konkretnego tekstu na stronie newsa podawało by konto użytkownika na fediwersum przy udostępnieniu na fediwersum?
::Niezupełnie o to mi chodziło. Jest to metatag, który odczytuje przynajmniej Mastodon i potem pokazuje pod załącznikiem do linku odniesienie do konkretnego autora wpisanego w metatagu. Dla przykładu masz tag &lt;meta name=&quot;fediverse:creator&quot; content=&quot;@handle@domena.xyz&quot; /&gt; i serwisy działające w sieci Fediwersum, które ten metatag wspierają, by pokazywały odpowiedni link do profilu.
::&gt;Czy taki tekst mógłby być komentarzem w wikikodzie czy musiał by być widoczny dla czytelnika Wikinews?
::Tak jak powiedziałem, to jest metatag umieszczany w sekcji &lt;head&gt; w kodzie HTML, więc wymagałoby to interwencji ze strony administracji Wikimedia Foundation, żeby wprowadzili odpowiednie zmiany.
::&gt;Co w sytuacji gdy artykuł miałby więcej autorów?
::Z tego co wiem, na przykładzie The Verge'a, który posiada ten metatag, wystarczy po prostu ten metatag zduplikować i wpisać inny odpowiedni fediwersowy handle. Czyli jakbyś tworzył ze mną newsa, to miałbyś dwa metatagi fediverse:creator, jeden odnoszący się do mojego konta, drugi do twojego. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 11:14, 5 gru 2024 (CET)
:::Czy dobrze rozumie teraz, że tag umieszczony w sekcji &lt;head&gt; w kodzie HTML byłby jakby na stałe a użytkownik u siebie w preferencjach użytkownika wpisywał by swoją nazwę w fediwersum czyli taka zmiana ostatecznie nie wymagałaby niczego w trakcie edycji danego newsa? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:41, 5 gru 2024 (CET)
::::Dobrze rozumiesz. Po prostu każdy nowy edytujący by dostawał odpowiednią wzmiankę, gdyby skonfigurował odnośnik do Fediwersum w ustawieniach. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 21:50, 5 gru 2024 (CET)
:::::W takim razie {{za}}. Ale nie wiem gdzie konkretnie by to trzeba zgłosić. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:59, 6 gru 2024 (CET)
::::::Wydaje mi się, że [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Requesting_wiki_configuration_changes tutaj]. Strona po angielsku, ale to żaden problem, akurat ja się mogę zająć wysłaniem odpowiedniego zapytania. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 01:49, 6 gru 2024 (CET)
::::::@[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]]: poszło zgłoszenie - https://meta.wikimedia.org/wiki/Community_Wishlist/Wishes/Fediverse:creator_meta_tag [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 22:50, 13 gru 2024 (CET)</text>
      <sha1>ranza3mm5bpykiclk93rkkr323g37os</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343118</id>
      <parentid>343082</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T17:16:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <comment>/* portale */ Odpowiedź</comment>
      <origin>343118</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="52366" sha1="c90xq8u95gk1477p43qs7ji12ztmpya" xml:space="preserve">__NEWSECTIONLINK__
[[Kategoria:Archiwum kawiarenki|*]]
{{skrót|[[WN:BAR]]}}
{|
|style=&quot;vertical-align: top&quot;|[[Grafika:A small cup of coffee.JPG|left|100px|WikiKawa]]
|Witamy w '''Kawiarence Wikinews'''! Jest to specjalne miejsce, gdzie można przedyskutować przyszłe pomysły związane z Wikinews, a także wszystkie pomysły i kwestie sporne.

Pamiętaj o podpisywaniu się! Możesz to zrobić wpisując cztery tyldy (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) w polu edycji.
|}
* Archiwa znaleźć można pod linkiem [[:Kategoria:Archiwum kawiarenki|Kategoria:Archiwum kawiarenki]].

'''Zobacz też:'''
* [[Wikinews:Kawiarenka/Masowe wiadomości|Wiadomości globalne]] &amp;ndash; [[Wikinews:Discord|kanał na Discordzie]] &amp;ndash; [http://stats.wikimedia.org/wikinews/EN/Sitemap.htm Statystyki Erika Zachte] i [[Wikinews:Statystyki|Millosha]]
* Kawiarenki na stronach: [[m:Meta:Babel|MetaWiki]] &amp;ndash; [[q:Wikicytaty:Bar|Wikicytatów]] &amp;ndash; [[wikt:Wikisłownik:Bar|Wikisłownika]] &amp;ndash; [[:commons:Commons:Bar|Commons]] &amp;ndash; [[b:Wikibooks:Bar|Wikibooks]] &amp;ndash; [[s:Wikiźródła:Skryptorium|Wikiźródeł]] &amp;ndash; [[w:Wikipedia:Kawiarenka pod Wesołym Encyklopedystą|Wikipedii]] &amp;ndash; [[wikidata:Wikidata:Kafejka|Wikidanych]] &amp;ndash; [[wikispecies:Wikispecies:Village Pump|Wikispecies]] &amp;ndash; [[voy:Wikipodróże:Pub podróżnika|Wikipodróży]] &amp;ndash; [[m:Polskojęzyczne projekty Wikimedia|Polskojęzyczne projekty Wikimedia]]
&lt;div style=&quot;text-align:center;border:2px darkblue dashed;padding:0.5em;margin:1em;font-size:130%;&quot;&gt;'''[{{fullurl:Wikinews:Kawiarenka|action=edit&amp;section=new}} Rozpocznij nową dyskusję]'''&lt;/div&gt;

{{Spis treści|right|33%; min-width:250px}}

== stolik pomocy ==

Proponuję podlinkować i zarchiwizować stronę [[Wikinews:Kawiarenka/Pomoc]]. Myślę że poradzimy sobie z jedną stroną kawiarenki. Obiekcje? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 20:24, 9 maj 2024 (CEST)

:{{Za}}, przy obecnej aktywności nie ma sensu dublowania bytów, zwłaszcza że jak widać w zakładce tej nie ma dużego ruchu. Wydaje mi się też, że sporo pytań typowo o kwestie techniczne przeniosła się na inne kanały dyskusji, choćby Discorda. A jeśli ktoś będzie chciał zadać jakieś pytanie, spokojnie może zrobić to na głównym kanale kawiarenki. Nie mamy takiego ruchu, aby dodatkowe pytania niepotrzebnie spamowały przestrzeń. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:47, 10 maj 2024 (CEST)
* Przeniesione do archiwum. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 22:21, 14 maj 2024 (CEST)

== Kryteria artykułów o stanie (zanieczyszczeniu) powietrza ==

Cześć! Dzisiaj [[Wikipedysta: Igor123121|Igor123121]] zapoczątkował dyskusję odnośnie do artykułów nt. stanu powietrza. Zadał pytanie, czy na takie artykuły jak ''[[Stan jakości powietrza 9 maja 2024 w Krakowie]]'' jest miejsce na Wikinews. Jako że zaczęliśmy o tym rozmawiać i sprawa okazała się nie być zero-jedynkowa, postanowiłem założyć ten wątek celem spróbowania ustalenia kryteriów dla podobnych artykułów (na podobnej zasadzie jak warunki encyklopedyczności na Wikipedii) celem łatwego określenia, co może znajdować się na Wikinews, a co nie, i niedyskutowania o tym za każdym razem czy – co gorsza – niekonsekwencji w przyszłości.

Zacznę od tego, że według mnie wrzucanie stanu powietrza danego dnia i o danej godzinie w danym miejscu nie ma sensu, jeżeli nie piszemy o ekstremalnym zanieczyszczeniu. Pozwolę się tu odnieść do warunków pogodowych: nie piszemy artykułów o tym, że w danym mieście wczoraj o 13:00 świeciło słońce i były trzy chmurki na niebie, jednak o rekordowej temperaturze odnotowanej w tym miejscu czy o mrozach uniemożliwiających funkcjonowanie już jak najbardziej można napisać.

Pozostaje kwestia tego, co uznamy za zagrożenie i wysokie zanieczyszczenie: w Polsce w przypadku PM10  poziom informowania zaczyna się od 200 μg/m3, natomiast poziom alarmowy od 300 μg/m3. W Paryżu jest to 80 μg/m3, czyli prawie czterokrotnie mniej, natomiast WHO określa dopuszczalne stężenie jako 50 μg/m3 dla PM 10 oraz 25 μg/m3 dla PM 2,5.

Zbierając do kupy powyższy przydługi wstęp, chciałbym zaproponować następujące zalecenia co do tworzonych artykułów:

# Artykuł musi omawiać stan powietrza danego miejsca, uwzględniając pomiary minimum dobowe. Wyjątkiem mogą być sytuacje, kiedy w danych godzinach przekroczenie norm jest rekordowe (np. kilkunasto-, kilkudziesięciokrotne), jednak wówczas zostanie przekroczona też prawdopodobnie norma dobowa.
# W przypadku, kiedy normy nie zostały przekroczone, artykuł powinien obejmować dłuższy okres niż jedna doba, proponuję miesiąc (najlepiej od 1 do ostatniego dnia miesiąca, aby tworzyć sensowne interwały, nie od np. 15 kwietnia do 15 maja).
# W przypadku, kiedy normy zostały przekroczone, artykuł może powstać już nt. jednego dnia dla danego miejsca, np. ''w Krakowie w dniu X normy powietrza zostały przekroczone o Y''.
# Wyjątek do punktu 2. stanowić może sytuacja, gdy przez kilka dni normy były przekroczone, ale zanieczyszczenie spadło – wówczas warto napisać o zmianie stanu.

Zalecenie techniczne:

# Artykuł powinien odnosić się do źródeł pierwotnych.
# Artykuł powinien wyraźnie przedstawiać, jakiego rodzaju zanieczyszczenia dotyczy, jakiego okresu i w jakim punkcie zmierzono zanieczyszczenie.

Co myślicie o takich propozycjach? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:44, 10 maj 2024 (CEST)

:Generalnie zgoda, dodałbym jeszcze że w przypadku przekroczenia norm należałoby podać o które normy chodzi bo inne są polskie inne od UE a inne od WHO. Oraz że gdyby udało się znaleźć wolnodostępne źródło i przygotować bota to można by zrobić tabelkę pokazującą na bieżąco stan powietrza. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:37, 10 maj 2024 (CEST)
* A i jeszcze jedno. Nie nazywał bym tego encyklopedycznością bo przecież nie jesteśmy encyklopedią. Może [[Wikinews:Zakres projektu]]? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:55, 10 maj 2024 (CEST)
*:Ja, jeśli się nie mylę, pisałem o ''kryteriach dla artykułów'', choć użyłem tego robocze, i nie wiem, czy to dobra nazwa (nie chcę jej hejtować ani bronić, bo sie nad tym nie zastanawiałem), a o ''encyklopedyczności'' wspomniałem jako o odpowiedniku z Wikipedii, bo wydaje mi się, że większość wikireporterów działa również na Wikipedii, stąd chciałem dosadniej zobrazować, o co chodzi [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:25, 15 maj 2024 (CEST)
*:Niemniej zgadazam się, że fajnie byłoby ustalć jakąś sensowną nazwę, której będziemy się później trzymać. Czy zakres projektu – nie wiem [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:26, 15 maj 2024 (CEST)
* Utworzyłem [[Wikinews:Zakres projektu]] i [[Wikinews:Zakres projektu/Stan powietrza]] na razie roboczo. Uwagi mile widziane. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:56, 18 cze 2024 (CEST)

:Kryteria do artykułów są potrzebne, bo obecnie mamy po 3-4 newsy pod rząd o zatrzymaniu ruch w Krakowie i z powietrzem przypuszczam, że może być podobna sytuacja. Trzeba by to jakoś kondensować jednak.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 14:45, 24 sie 2024 (CEST)

== Zmiana licencji - Update of license to cc-by-4.0 ==
Hello!

English Wikinews have discussed a change of license and would like to update from cc-by-2.5 to cc-by-4.0 per [[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#Sum_up_per_march_2024]].

But community would like all versions of Wikinews to change license together so that it is still possible to translate articles into other languages.

So I hope you would also like to update and you are welcome to leave a message on English Wikinews about the change. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 15:46, 26 maj 2024 (CEST)

* Byłem na en.wikinews. Jeśli dobrze rozumiem musimy sobie sami zrobić głosowanie jeżeli chcemy zachować zgodność licencji. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 12:16, 27 maj 2024 (CEST)
* Pozwoliłem sobie zmienić nagłówek tutaj. Żeby zmienić licencje trzeba by przygotować u nas głosowanie [[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] oraz przygotować listę stron do poprawy w przypadku zmiany licencji [[Wikinews:Zmiana licencji na CC:BY 4.0]]. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 23:25, 27 maj 2024 (CEST)

:Zaktualizowałem przygotowaną przez @[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] stronę do głosowania. Zastanawiam się jeszcze, czy nie zaznaczyć, że w przypadku pozytywnego odzewu termin zakończenia głosowania nie jest jednoznaczy ze zmianą licencji w tym samym momencie, ale zrobić sobie furtkę, żeby zachować zgodność, np. ''Zakończenie głosowania nie jest jednoznaczy ze zmianą licencji w tym samym momencie, ale termin zmiany licencji może być dostosowany do zmiany licencji innych wersji językowych, celem zachowania zgodności.'' Co myślicie? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 10:34, 18 lip 2024 (CEST)
::Popieram taki dopisek a nawet bardziej precyzyjną wersję. Czyli  &quot;Zakończenie głosowania nie jest jednoznaczne ze zmianą licencji w tym samym momencie. Licencja zostanie zmieniona wraz ze zmianą na wersji anglojęzycznej.&quot; [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 10:39, 18 lip 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] Thank you for translating. Are you asking me (MGA73) to prepare a vote or do you suggest that someone prepare a vote? 

As for the pages to change here are some possible pages to fix:
#[[MediaWiki:Copyright]] ??
#[[MediaWiki:Copyrightwarning]] 
#[[MediaWiki:Wikimedia-copyrightwarning]] ?? 
#[[MediaWiki:Wikimedia-copyright]] ??
#[[MediaWiki:Mobile-frontend-footer-license]]
--[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:40, 8 cze 2024 (CEST)

:Dzięki. Jeszcze trzeba by zmienić [[Wikinews:Warunki użycia]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:27, 8 cze 2024 (CEST)
:@[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ten temat ciągnie się już ponad miesiąc. Myślę, że to wystarczająco, że ktoś chciał, to coś tam doczytał, a jednocześnie, jeśli głosowanie potrwa kolejne 30 dni, to będzie też czas, aby się jeszcze dokształcić, jeśli ktoś teraz nie zdążył. Myślę, że śmiało możemy uruchomić u nas głosowanie, a widziałem, że zacząłeś tworzyć pod to stronę. Jeśli nie masz czasu, mogę ją zedytować i &quot;odpalić&quot; głosowanie, ale wolę spytać, zanim wejdę Ci tam w paradę. Co myślisz? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:21, 12 lip 2024 (CEST)
::Śmiało możesz edytować. Zatrzymałem się bo mam poczucie że taka decyzja powinna wynikać z woli większej liczby osób. A skoro nikt więcej się tu nie wypowiadał to znaczy że brak wystarczającego zainteresowania. Ale nie będę oponował w sprawie zmiany licencji. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:24, 13 lip 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] I do not know how often there are votes on pl.wikinews. But unless you have a policy that specify how a vote should be held then I think it should be enough to make the suggestion here. 

Looking at [[Specjalna:Aktywni_użytkownicy]] it seems that only a few are very active. As far as I can see only these users have made 10 or more edits: [[User:23stycznia2007]], [[User:Igor123121]], [[User:Kajtus von Rzywiec]], [[User:KrzysztofPoplawski]], [[User:Marek Mazurkiewicz]] and [[User:Wojcisław Nowacki]] (bots excluded)

If those users support (or at least most of them 4 for example?) then I would say it could count as concensus to change.

For example:
;Angielskie Wikinews planują zmianę licencji na CC-BY-4.0. Czy popierasz zmianę licencji na CC-BY-4.0?
* {{Za}} / {{Przeciw}} (I think yes but I will not vote because I'm not an active editor here.) --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 17:51, 14 cze 2024 (CEST)

:Głosowanie tutaj bez dyskusji nad jego czasem i progiem myślę że będzie wbrew dobrym zwyczajom. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:45, 15 cze 2024 (CEST)
:Wstępny szkic: [[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:52, 15 cze 2024 (CEST)

:: Myślę, że to wygląda dobrze. Myślę, że 30 dni wystarczy. Uważam, że głos jest ważny, jeśli więcej głosów na tak niż na nie. Ale tylko użytkownicy, którzy dokonali więcej niż na przykład 10 edycji w głównej przestrzeni nazw, powinni mieć możliwość głosowania. Problem polega na tym, aby znaleźć odpowiednią liczbę minimalnych głosów. Nie określiłbym tego zbyt wysoko, ponieważ aktywnych użytkowników jest niewielu. Zatem 100, a nawet 20 sprawiłoby, że zdobycie jakiegokolwiek głosu byłoby niemożliwe. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:39, 15 cze 2024 (CEST)
:::W przypadku [[Wikinews:Przyznawanie uprawnień administratora|przyznania uprawnień administratora]] mamy próg 50 edycji, a także próg poparcia w wysokości 80%. Proponuję te kryteria, skoro stosujemy je w innych sprawach, zastosować także tutaj. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:06, 18 cze 2024 (CEST)
::Czy mamy kogoś, kto zna się na prawach autorskich i miałby czas i chęci wytłumaczyć w języku polskim, o co dokładnie i z czym wiąże się zmiana licencji? Wydaje mi się, że powinniśmy mieć podobną wiedzę przed głosowaniem. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:08, 18 cze 2024 (CEST)
:::50 edycji i 80% popieram . Zgadzam się, że przydałby się prawnik. Niestety chyba nikt z aktywnych nie orientuje się na tyle by wyjaśniać. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:58, 18 cze 2024 (CEST)
::::A Stowarzyszenie nie ma kogoś oblatanego w kwestii licencji? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 23:59, 18 cze 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] Cześć! Spróbuję z pomocą Tłumacza Google.

Próbowałem przedstawić podsumowanie na stronie [[:en: Wikinews:Water_cooler/policy#Differences_between_2.5_and_4.0_according_to_ChatGpt]], gdzie również zapytałem ChatGpt, czy mógłby dać lepsze podsumowanie ode mnie.

Kilka nagłówków
* Bardziej umiędzynarodowione
* Zwiększona czytelność
* Bardziej szczegółowe wymagania dotyczące autorstwa, dzięki czemu staje się jaśniejsze, co użytkownicy muszą zrobić, aby prawidłowo przypisać oryginalnego twórcę
* Wprowadź „zdroworozsądkowe przypisanie”, które lepiej odzwierciedla przyjęte praktyki (na przykład użycie łącza), a także „30-dniowe okno na skorygowanie naruszeń licencji”. Utrudnia to tym, którzy wykorzystują drobny błąd, pozwać kogoś za naruszenie praw autorskich.
* Zawiera jaśniejsze warunki dotyczące tego, co stanowi adaptację i jak należy postępować z adaptacjami, zapewniając lepszą kompatybilność z innymi licencjami.
Wiem, że to może nie pomóc zbyt wiele, ale Wikipedia i większość innych projektów Wiki korzysta już z wersji 4.0. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 17:48, 27 cze 2024 (CEST)

:Dla potomnych: też spytałem chatGPT i jako podsumowanie wyrzucił mi coś takiego:
:Jurysdykcja: CC BY 2.5 może być dostosowana do specyficznych krajów, podczas gdy CC BY 4.0 jest uniwersalna.
:Zakres praw: CC BY 4.0 obejmuje więcej rodzajów praw, w tym prawa sui generis do baz danych.
:Tłumaczenia i klarowność: CC BY 4.0 jest dostępna w wielu językach i jest bardziej klarowna.
:Egzekwowanie i ochrona: CC BY 4.0 ma lepsze mechanizmy egzekwowania i ochrony praw autorskich.
:CC BY 4.0 jest bardziej nowoczesną, kompleksową i elastyczną licencją w porównaniu do CC BY 2.5. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:03, 12 lip 2024 (CEST)
::Tutaj też są różnice: https://wiki.creativecommons.org/wiki/License_Versions#Detailed_attribution_comparison_chart [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 09:10, 16 lip 2024 (CEST)
{{re|Wikireporter:MGA73}} Jak wygląda sytuacja w innych wersjach językowych? Któraś wersja już zadeklarowała że będą zmieniać? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:23, 17 lip 2024 (CEST)

:Z tego, co zrozumiałem na en.wiki panuje konsensus, aby zmienić licencję z zastrzeżeniem, aby zmieniły ją wszystkie strony językowe. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:07, 17 lip 2024 (CEST)

Cześć! Chińskie Wikinews powiedziało „tak, już najwyższy czas”, gdy tylko zasugerowałem aktualizację. W niemieckich Wikinews naśmiewali się, że zapytali ChatGPT :-). Twoja wiki wciąż dyskutuje. Węgierskie Wikinews przeszło jakiś czas temu wersję 3.0. Poza tym nie słyszałem ani nie widziałem zbyt wiele z innych Wikinews. Na angielskiej Wikinews więcej użytkowników popiera aktualizację. Myślę, że obecnie jest więcej użytkowników chętnych do aktualizacji, nawet jeśli nie wszystkie inne wiki to robią. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:30, 17 lip 2024 (CEST)

:U nas społeczność podjęła decyzję. Zmienimy licencję razem z en.wikinews. Jak u Was sytuacja? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 13:25, 21 sie 2024 (CEST)
::[[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#Comments%20from%20other%20wikis|Tutaj]] można śledzić stan innych wersji językowych [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:53, 22 sie 2024 (CEST)
::[[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#c-MGA73-20241004060600-Kajtus_von_Rzywiec-20241003205800|Update]], wciąż czekamy. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:51, 4 paź 2024 (CEST)
:::W połowie grudnia ma być zmiana na en wiki :) Dostali informacje od prawników, że można, i chcą zmieniać :) [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 20:21, 3 gru 2024 (CET)
::::Super, że zwracasz uwagę na sprawę. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:26, 4 gru 2024 (CET)

English Wikinews has finally completed the discussions about a license upgrade and will upgrade to CC-BY-4.0, effective for all edits made from December 16, 2024. You can read about it at [[:en:Wikinews:2024 Copyright license upgrade]].

To complete the change, each Wikinews project needs to file a request on Phabricator. We made one for English Wikinews at [[Phab:T381421]]. You can also make a request or we can try to add your wiki to the request so the changes can take place at the same time.

To coordinate the license change, we have made this: [[:en:Wikinews:2024_Copyright_license_upgrade/other-Wikinews#Results_all_Wikinews_projects]]. 

---

Angielski Wikinews w końcu zakończył dyskusje na temat aktualizacji licencji i zaktualizuje ją do CC-BY-4.0, co będzie obowiązywać dla wszystkich edycji dokonanych od 16 grudnia 2024 roku. Możesz o tym przeczytać na [[:en:Wikinews:2024 Copyright license upgrade]].

Aby zakończyć zmianę, każdy projekt Wikinews musi złożyć wniosek w Phabricator. Złożyliśmy jeden dla angielskiego Wikinews pod [[Phab:T381421]]. Możesz również złożyć wniosek lub możemy spróbować dodać twój wiki do wniosku, aby zmiany mogły nastąpić jednocześnie.

Aby skoordynować zmianę licencji, stworzyliśmy to: [[:en:Wikinews:2024_Copyright_license_upgrade/other-Wikinews#Results_all_Wikinews_projects]]. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 19:57, 4 gru 2024 (CET)

:[[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] - tutaj jest zgoda naszej społeczności. Czy możesz &quot;spróbować dodać pl.wikinews do wniosku, aby zmiany mogły nastąpić jednocześnie&quot;? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:41, 5 gru 2024 (CET)
:: [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] Cześć! Dodałem prośbę do [[Phab:T381421]] i ktoś stworzył poprawkę, więc zmiana powinna nastąpić 16 grudnia, równocześnie ze zmianą na en.wikinews. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:23, 11 gru 2024 (CET)
::: The change has now been made. Remember to change any local pages that mention 2.5 too. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 09:38, 16 gru 2024 (CET)
::::Chyba wszędzie zmienione. Nie piszecie u siebie (na en.Wikinews) newsa o zmianie licencji? [[Angielskie i polskie wersje językowe zmieniły licencję na cc-by-4.0]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:32, 17 gru 2024 (CET)

== Dyskusja z poczekalni ==
{{Wikinews:Strony do usunięcia/2024:05:14:Szablon:Powiat dębicki}}

== Podtrzymanie ==

Cześć, jestem wikirezydentką Muzeum Narodowego w Krakowie i w tym miesiącu organizujemy wyzwanie Miesiąc ze Stanisławem Wyspiańskim i oddziałem MNK Szołayscy. Wyzwanie potrwa do końca lipca. Napisałam wczoraj ogłoszenie, wtedy też pojawiło się na stronie. Czy jest możliwe podtrzymanie ogłoszenia na stronie? Chcielibyśmy dotrzeć do szerszej grupy odbiorców, np. wikipedystów, którzy mają doświadczenie w edytowaniu w takiej tematyce lub udzielają się w grupach tematycznych o malarstwie. [[Wikireporter:MNK Agata|MNK Agata]] ([[Dyskusja wikireportera:MNK Agata|dyskusja]]) 12:37, 9 lip 2024 (CEST)

:Zaraz wrzucę jako wyróżnione. Ale nie obiecuję na jak długo. To zależy czy ktoś zaproponuje coś co bardziej należałoby wyróżnić. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 12:58, 9 lip 2024 (CEST)
::Dziękuję [[Wikireporter:MNK Agata|MNK Agata]] ([[Dyskusja wikireportera:MNK Agata|dyskusja]]) 13:20, 9 lip 2024 (CEST)

== Zajawki na głównej ==

Co myślicie by zwiększyć z 5 do 7 ilość zajawek na stronie głównej? [[Portal:Lipiec 2024]] i [[Portal:Czerwiec 2024]] pokazują, że zwykle powstaje więcej niż pięć. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 13:24, 9 lip 2024 (CEST)

:{{za}} [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 03:10, 10 lip 2024 (CEST)
:{{za}} [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 17:07, 28 sie 2024 (CEST)

== pliki na Commons ==
Skopiowałem 
*[[:Plik:Kupony Lotto wykorzystane przez tvn24.png]] do [[c:File:Kupony Lotto wykorzystane przez tvn24.png]]
*[[:Plik:SG hack1.png]] do [[c:File:Polish Wikipedia screenshot - Strona główna - 2008-04-01.png]]
wiec można osunąć oryginały. [[Wikireporter:Jarekt|Jarekt]] ([[Dyskusja wikireportera:Jarekt|dyskusja]]) 04:41, 17 sie 2024 (CEST)

== [[MediaWiki:Lastmodifiedat]] ==

Komunikat na dole każdej strony od lat nie linkuje właściwie do statystyk oglądalności strony. 

Kod

//tools.wmflabs.org/pageviews#start={{#time:Y-m-d|-1 months}}&amp;end={{#time:Y-m-d|-1 days}}&amp;project=pl.wikinews.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;pages=

należałoby najprawdopodobniej wymienić na

//pageviews.wmcloud.org/?project=pl.wikinews.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;redirects=0&amp;range=latest-30&amp;pages=

[[Wikireporter:H. Batuta|H. Batuta]] ([[Dyskusja wikireportera:H. Batuta|dyskusja]]) 21:59, 30 wrz 2024 (CEST)

:Dzięki serdeczne. Poprawione wg sugestii. Działa. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:38, 1 paź 2024 (CEST)

== Propozycja akcji na dwudziestolecie ==

Cześć! Jako że niedługo 20-lecie Wikinews (w styczniu 2025), a wczoraj pojawił się 20-tysięczny artykuł na Wikinews, to pomyślałem, że fajnie byłoby zrobić małą akcję z tej okazji, celem uczczenia wcześniej wspomnianych i zachęceniem do tworzenia treści na stronie :)

Nagrodą za udział w akcji byłyby odznaczenia/gwiazdki, podobnie jak za udział w akcjach na Wikipedii. Przygotuję je graficznie, tylko chciałem najpierw zapytać, co sądzicie o takim pomyśle i czy macie nic przeciwko takiej akcji.

Chciałbym, aby były dwie akcje:

# Utworzenie artykułu 20 dni z rzędu (20, bo 20 urodziny i bo 20 tys. artykułów)
# Utworzenie dwudziestu artykułów (o zawartości minimum 2 tys. znaków, nie wliczając źródeł itp), według listy:
## Gospodarka – artykuł w portalu Gospodarka,
## Katastrofy – artykuł w portalu Katastrofy,
## Kultura – artykuł w portalu Kultura,
## Nauka – artykuł w portalu Nauka,
## Polityka – artykuł w portalu Polityka,
## Prawo i przestępczość – artykuł w portalu Gospodarka,
## Sport – artykuł w portalu Sport,
## Społeczeństwo – artykuł w portalu Społeczeństwo,
## Środowisko – artykuł w portalu Środowisko,
## Technika – artykuł w portalu Technika,
## Materiał autorski – materiał autorski, do którego informacje zostały zdobyte samodzielnie przez wikireportera, nie na podstawie innych mediów,
## Fotorelacja – artykuł z autorskimi zdjęciami wikireportera,
## Sprawozdanie z wydarzenia  – artykuł w formie sprawozdania z wybranego wydarzenia.
## Wywiad – artykuł w formie wywiadu z wybraną osobą.
## Tłumaczenie z innej wersji Wikinews – artykuł będący tłumaczeniem artykułu z innej wersji językowej Wikinews,
## Aktualny – artykuł opublikowany w tym samym dniu, w którym odbyło się wydarzenie, którego dotyczy
## Regionalny – artykuł dotyczący wydarzenia z któregoś województwa, opatrzony odpowiednim szablonem,
## Zagraniczny – artykuł dotyczący wydarzenia spoza Polski,
## Wikimedialny – artykuł tematycznie dotyczący któregoś z projektów Wikimedia,
## Rozbudowany – artykuł posiadający aż 10 tysięcy znaków, nie wliczając źródeł itp.

Co myślicie? Listy/pomysły na akcję pod dyskusję :) [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 22:34, 8 paź 2024 (CEST)

:Sory umknął mi ten wątek. Nie ma nic przeciwko, może być miło. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 19:07, 29 paź 2024 (CET)

== Propozycje zmiany w szablonie &quot;Podziel się boczny&quot; ==

Wychodzę z dwiema propozycjami: 

1. zaktualizowania wspomnianego szablonu pojawiającego się na końcu każdego artykułu. Według mnie rozróżnianie ikon poszczególnych serwisów na mniejsze i większe może sprawiać, że te wyróżnione większą ikoną są &quot;ważniejsze&quot; (i na odwrót), dlatego każda ikona powinna być pokazywana w jednakowym rozmiarze.

2. dodanie opcji udostępniania przez Fediwersum. Istnieją narzędzia do tego, np. https://toot.kytta.dev/ - można dodać do tego parametr &quot;?text=&lt;nowiki&gt;[link do artykułu na Wikinews]&lt;/nowiki&gt;&quot;, żeby użytkownik mógł wybrać stąd swoją instancję.

[[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 15:02, 29 paź 2024 (CET)

: Dla wygody dyskusji link [[Szablon:Podziel się boczny]]. Popieram oba postulaty. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 19:04, 29 paź 2024 (CET)

:: Zmiany wprowadzone. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 15:14, 4 lis 2024 (CET)

== bot Wikinews 2 Wikidata ==

Właśnie skończyłem bota do automatycznego dodawania postów z last changes do wikidata. Posty dodawane są w takiej postaci: https://www.wikidata.org/wiki/Q130742783 Teraz będę starał się o uprawnienia na niego na Wikidata i krok następny będę starał się wrzucić na toolserwer z automatyczną inicjacją.  Sugestie, uwagi, wnioski, obiekcje - mile widziane.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 14:34, 31 paź 2024 (CET)

:Czy dobrze rozumiem że bot będzie tworzył elementy Wikidanych na podstawie naszych newsów? Super! Czy bot ma na uwadze {{s|tworzone}}? Myślę że musi mieć żeby nie tworzył elementów gdy news jest nie dokończony lub jest wandalizmem. Czy będziesz w stanie modyfikować bota by dodawał kolejne stwierdzenia? Np byłoby super gdyby bot też dodawał główny temat ale nie wiem jak to oznaczyć na Wikinews. Może dałoby się na podstawie kategorii? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 22:22, 31 paź 2024 (CET)
::Dobrze rozumiesz: bot będzie tworzył element Wikidanych na podstawie newsów. Dobrze, że przypomniałeś o tworzonych - muszę to uwzględnić. To nr 1 do dodania. Będę w stanie modyfikować bota i dodawać rzeczy. Zastanawiałem się właśnie nad tematem głównym na podstawie kategorii, ale ... nie wiem czy jest sens dodawać do wszystkich kategorii, bo mamy też kategorie typu: Polska i kategorię daty.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 20:59, 3 lis 2024 (CET)
:::Więc dodawanie głównego tematu pozostawmy ludziom na razie. Bardzo się cieszę z powodu takiego bota. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 21:13, 3 lis 2024 (CET)

== Depesze ==

Wczoraj wchodząc na stronę główną Wikinews zobaczyłem wyróżnionego newsa bez lidu: [[Zmarli 1 grudnia 2024]]. Trzy razy pojawiało się słowo zmarli, ale nie było poza tym żadnej treści. Za to w depeszach są informacje o wydarzeniach, które odbędą się niebawem, za rok, za kilka lat lub za ponad dekadę (i będą przez ponad dekadę tam wisieć). I się znieświeżą ;) W en Wikinews kiedyś działało [[:en:Wikinews:Briefs]]. Część newsów ma taką postać szortów i wymagałyby dopiero wpisania do nich treści, te o zmarłych, czy np. takie [[Posłanki Iwona Maria Kozłowska i Anna Wojciechowska złożyły interpelację poselską w sprawie działań Ministerstwa Obrony Narodowej na rzecz zapewnienia dostępności]] - długi tytuł, lid, ale nie wiadomo, jaka była treść interpelacji (a było tych szortów kilka i w każdym jedno zdanie, że interpelacja dotyczyła działań tego, czy innego ministerstwa, ale nic poza tym). Część newsów zostaje z szablonem {{s|Tworzone}} i ma też tyle treści (choć czasami brak źródeł informacji powoduje, że szablon zostaje). Może do takich &quot;w telegraficznym skrócie&quot; dodać kategorię [[:Kategoria:Depesze]]? To o przyszłych wydarzeniach można by przenieść do [[Wikinews:Pokój prasowy|Pokoju prasowego]] jako zainkludowaną podstronę. Co wy na to? Na SG depesze mogłyby wisieć jako linki (nie dublowałyby się w najnowszych artykułach) i tam dodatkowo link do tych propozycji przyszłych wydarzeń + ewentualnie link do aktualności w Wikipedii. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:56, 3 gru 2024 (CET)

:Dzięki za uwagi. Mam wrażenie, że poruszasz kilka wątków na raz ale ogólnie Twoją myśli odczytuję jako chęć zwiększenia udziału głębszych informacji. Z tym się zgadzam, że byłoby dobrze ale uważam że lepiej to robić przez rozbudowę niż przez chowanie tych krótszych. 
:A co do konkretów. 
:Listy zmarłych są tworzone botem. Czy masz jakiś lepszy pomysł na lead do tej serii? Celowo jest to tylko w wzmianka. Jeżeli ktoś będzie w stanie tworzyć newsa podają okoliczności śmierci czy informacje o upamiętnieniu czy pogrzebie jak najbardziej jest to mile widziane. Być może warto gdzieś podkreślić zachętę do tego? 
:Depeszy staram się na bieżąco pilnować. Gdy któraś stanie się nie aktualna kasuję ją. Mają być to zwykle zachęty do tworzenia newsów o poszczególnych elementach z tych wydarzeń. (np gdy w depeszach jest wojna to jest to zaproszenie do tworzenia newsów o bitwach tejże). Może by je też rozbudować do szerszych wzmianek takich jak w en:Wikinews:Briefs ewentualnie jeżeli masz ochotę o ile nie będzie to dublowaniem Wikipedii. 
:Wzmianki o interpelacjach już ustaliliśmy z ich twórcą że powinny być gdy już treść będzie dostępna. Niestety sejm publikuje dwuetapowo - najpierw że była interpelacja potem o jakiej treści. Mam w planach dokleić te treści gdy będą dostępne.
:Newsy z szablonem tworzone jak szablon informuje są w trakcie przygotowania. Jeżeli autor nie zdąży ich dopracować i zdjąć szablonu są usuwane. Za granicę aktualności przyjmujemy obecnie 30 dni od wydarzenia. 
:Nie widzę widzę przeszkód ale też nie wiem czemu miałaby służyć kategoria depesze? Czy chodzi o to żeby nie trafiały one w pięć boksów wyświetlanych artykułów? Na razie mamy po kilka artykułów dziennie więc w te pięć boksów trafia wszystko po kolei. Docelowo można by to rozdzielić ale nie wiem czy na tym etapie rozwoju Wikinews. 
:Pokój prasowy to raczej informacje o tym co się dzieje w Wikinews ale możemy ewentualnie zmienić tą rolę. 
:Mam nadzieję, że zostaniesz z nami na dłużej i pomożesz odnotowywać interesujące Cię sprawy. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:02, 4 gru 2024 (CET)

=== Nekrologi na SG ===
::{{re|Marek Mazurkiewicz}}, Dzięki za powitanie :)). Ok, to po kolei. Na razie - jak można by zrobić to ze zmarłymi. Można zmienić obecną składnię na następującą:
&lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;'''DD miesiąca RRRR zmarły następujące osoby: AAA (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), xxx; BBB (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), yyy; CCC (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), zzz.'''&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt; 

::A więc artykuł [[Zmarli 6 grudnia 2024]] miałby postać lidu:

'''6 grudnia 2024 zmarły następujące osoby: [[w:Dickie Rock|Dickie Rock]] (ur. 1936, [[d:Q1210036|WD]]), irlandzki piosenkarz; [[w:Stanisław Tym|Stanisław Tym]] (ur. 1937, [[d:Q1296868|WD]]), polski aktor, satyryk, felietonista; [[w:Witalij Dyrdyra|Witalij Dyrdyra]] (ur. 1938, [[d:Q4171675|WD]]); [[w:Phelekezela Mphoko|Phelekezela Mphoko]] (ur. 1940, [[d:Q7181212|WD]]), zimbabweński polityk; [[w:Miho Nakayama|Miho Nakayama]] (ur. 1970, [[d:Q1318594|WD]]).'''

::Taka treść byłaby widoczna na SG z tytułem i datą zamiast obecnego powtórzenia: &lt;br /&gt;
Zmarli 6 grudnia 2024&lt;br /&gt;
6 grudnia&lt;br /&gt;
6 grudnia 2024 zmarli:

::Ewentualnie lista zmarłych w lidzie mogłaby być ograniczona do pierwszego wpisu bota, albo ograniczenie do liczby osób zmarłych. Kolejne można by dodawać w treści:

&lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;Ponadto w tym dniu zmarli: DDD (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), aaa; EEE (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), bbb.&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt;

::A więc artykuł [[Zmarli 2 grudnia 2024]] byłby rozbudowany przez bota do postaci (krótki opis &quot;duchowny rzymskokatolicki&quot; tu dodany byłby w kolejnej edycji do osoby Héctor Luis Gutiérrez Pabón):

'''2 grudnia 2024 zmarły następujące osoby: [[w:Neale Fraser|Neale Fraser]] (ur. 1933, [[d:Q715173|WD]]), tenisista australijski; [[w:Lucjan Brychczy|Lucjan Brychczy]] (ur. 1934, [[d:Q939593|WD]]), polski piłkarz; [[w:Héctor Luis Gutiérrez Pabón|Héctor Luis Gutiérrez Pabón]], duchowny rzymskokatolicki (ur. 1937, [[d:Q1642811|WD]]); [[w:Helmuth Duckadam|Helmuth Duckadam]] (ur. 1959, [[d:Q311768|WD]]), piłkarz rumuński.'''

Ponadto tego zmarli: [[w:Don Ohl|Don Ohl]] (ur. 1936, [[d:Q1606866|WD]]), amerykański koszykarz; [[w:Israel Vázquez|Israel Vázquez]] (ur. 1977, [[d:Q980711|WD]]), bokser meksykański.

::{{re|Peter Bowman}}, czy technicznie to byłoby do zrobienia?? [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 09:39, 8 gru 2024 (CET)
:::@[[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]]: można zamienić listę wypunktowaną na paragraf, ale nie rozumiem sensu rozbijania tego na dwa (część wytłuszczona oraz następujące &quot;ponadto zmarli...&quot;). Wydawałoby się jednak, że lista jest czytelniejsza. Jeśli problem leży w sposobie wyświetlania jej na stronie głównej, ucinając ową listę, to może należałoby to naprawić? [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 10:31, 8 gru 2024 (CET)
:::: {{re|Peter Bowman}}, to chyba wynika z &quot;niestandardowości&quot; formatu nekrologów. [[Wikireporter:PastooshekBOT|PastooshekBOT]] na SG kopiuje leady, a tu lid ma formę &lt;nowiki&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli:'''&lt;/nowiki&gt;. Można by przesunąć te trzy apostrofy na koniec listy (jeśli to botowi coś ułatwi), ale to byłaby proteza. Ewentualnie poszerzyć zajawkę: &lt;nowiki&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli Dickie Rock, Stanisław Tym, Witalij Dyrdyra, Phelekezela Mphoko, Miho Nakayama'''&lt;/nowiki&gt;, a treść artykułu zacząć zdaniem: 6 grudnia zmarły następujące osoby: i dalej byłaby lista. Da się jeszcze wyciągnąć miejsce śmierci? Czy tak by się dało? ^^ [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 11:51, 8 gru 2024 (CET)
:::::Zajawka z nazwiskami i powtórzenie we wstępie wraz z opisem i ewentualnie miejscem śmierci wydaje się najwłaściwszą opcją. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 15:49, 8 gru 2024 (CET)
:::::: {{re|Peter Bowman}}, czy botem mógłbyś taką wariację z powtórzeniami jak poniżej?? :) [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 15:40, 13 gru 2024 (CET)

&lt;pre&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli: Dickie Rock, Stanisław Tym, Witalij Dyrdyra, Phelekezela Mphoko, Ryszard Rojek, Miho Nakayama'''.

6 grudnia 2024 zmarły następujące osoby:
* [[w:Dickie Rock|Dickie Rock]] (ur. 1936, [[d:Q1210036|WD]]): irlandzki piosenkarz
* [[w:Stanisław Tym|Stanisław Tym]] (ur. 1937, [[d:Q1296868|WD]]): polski aktor, satyryk, felietonista
* [[w:Witalij Dyrdyra|Witalij Dyrdyra]] (ur. 1938, [[d:Q4171675|WD]])
* [[w:Phelekezela Mphoko|Phelekezela Mphoko]] (ur. 1940, [[d:Q7181212|WD]]): zimbabweński polityk
* [[w:Ryszard Rojek|Ryszard Rojek]] (ur. 1943, [[d:Q9324922|WD]]): polski profesor automatyki
* [[w:Miho Nakayama|Miho Nakayama]] (ur. 1970, [[d:Q1318594|WD]])&lt;/pre&gt;

: Hej {{re|Hedger z Castleton}}, przepraszam za brak odpowiedzi. Tak, powinno się dać, i zbadam też uwzględnienie miejsca śmierci. Spróbuję to wdrożyć jutro albo pojutrze. Pozdrawiam, [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 16:19, 13 gru 2024 (CET)

:Super {{za}} [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:04, 13 gru 2024 (CET)
::@[[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]], @[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]]: zrobione, bot odświeżył nekrologi z ostatnich 10 dni (mogę zwiększyć zakres, jeśli chcecie uwzględniać zmiany z WD w starszych nekrologach). Jak miałby wyglądać pojedynczy wpis z uwzględnieniem miejsca śmierci? Musi być w mianowniku. [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 12:01, 15 gru 2024 (CET)
:::{{re|Peter Bowman}}, super! Może tak zmodyfikować formę: &lt;code&gt;Imię nazwisko, ur. RRRR, jako miejsce śmierci wskazano Miejscowość (WD)&lt;/code&gt;. Przy okazji jeszcze mała prośba - na jedno nie zwróciłem uwagi i data idzie trzy razy. W tekście głównym można zmienić &lt;code&gt;DD miesiąca RRRR zmarły następujące osoby:&lt;/code&gt; na &lt;code&gt;W tym dniu zmarły następujące osoby:&lt;/code&gt;. W ledzie niech zostanie jak jest. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 13:52, 17 gru 2024 (CET)

== portale ==

Jakiś czas temu zrobiłem przekierowania z portali tematycznych do kategorii (np [[Portal:Informatyka]]). Proponuję to samo zrobić z portalami geograficznymi. np [[Portal:Polska]]. Wydaje mi się że lepiej wszystkie informacje gromadzić w ramach kategorii zamiast portali. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:29, 4 gru 2024 (CET)
:{{re|Marek Mazurkiewicz}}, główne newsy w portalach sprzed kilku lat to faktycznie... :/ Ale w kategoriach mamy powtórzenie listy najnowszych. Zaszłość, bo kiedyś artykuły w kategoriach Wikinews szły alfabetycznie, a od jakiegoś czasu na szczęście idą chronologicznie. No i przez to mamy najpierw listę najnowszych generowaną przez DynamicPageList, potem kategorie, a potem znów Lista artykułów od najnowszych :D Niemniej portale (także jako przekierowania) są [https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikinews.org/reading/top-viewed-articles/normal|table|last-month|(access)~desktop*mobile-app*mobile-web|monthly najczęściej odwiedzanymi stronami - dzięki ich eksponowaniu na SG]. A może zrobić taki mix: [[Wikireporter:Hedger z Castleton/Brudnopis]] (może jakieś style byłyby tu potrzebne ;). Taka forma byłaby chyba bardziej przystępna dla czytelnika. Zostawiłem tam opcję dla tytułu ostatniego newsa, gdyby dało się go zaciągać botem. Ale jak się nie da, to tylko lista najnowszych + kategorie. Strona kategorii niestety najpierw wyrzuca kategorie, potem artykuły, przez co ta dublująca DynamicPageList jest potrzebna, ale gdyby taka forma &quot;portalu&quot; była akceptowalna, to z kategorii można by usunąć te DynamicPageList. [[Wikireporter:Pastooshek|Pastooshek]], czy twój bot byłby w stanie zaciągać też tytuł + lead dla poszczególnych kategorii tematycznych?? W moim brudnopisie dla kategorii [[:Kategoria:Polska|Polska]]. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:33, 8 gru 2024 (CET)
::Gdy ostatnio modyfikowaliśmy stronę główną plan był taki żeby skupić się na 10 głównych tematach. [[Portal:Gospodarka]] i pozostałe z [[:Kategoria:Portale tematyczne]] - i tego chciałbym się trzymać. Myślę, że w pozostałych przypadkach nie ma sensu utrzymywać jednocześnie strony kategorii i portalu. W którejś wersji językowej widziałem, że mają bardzo rozbudowane kategorie. Na stronie kategorii można by dawać DynamicPageList z podziałem tematycznym. W sensie na Kategoria:Poslka byłaby DynamicPageList z k:polska polityka. Czy myślisz, że to by było dobre dla czytelników którzy zaglądają na strony portali? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 16:06, 8 gru 2024 (CET)
:::Nie wiem, może zrobić sondę i zapytać czytelników? :) Bardziej by mi zależało na categorytree, które lepiej komasuje podkategorie obok siebie. Gdyby na górę wyrzucić (teraz w podkategorii) [[:Kategoria:Polska polityka]], to byłaby zaraz dostępna, tak samo pozostałe z kategorii [[:Kategoria:Tematy dotyczące Polski]]. A gwiazdką można by posortować (zamiast portali województw, jeśli rezygnujemy) poszczególne województwa. I można by wrzucić nawigację na stronach kategorii, która teraz jest w portalach. Indeksy trzeba z kategorii wyrzucić. One były potrzebne, gdy kategorie szły alfabetycznie, a teraz nie działają ;) [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:48, 10 gru 2024 (CET)
::::Eh, wpadłem tu i od razu dygresje. Ale konkretnie, {{re|OliwierJaszczyszyn|Kajtus von Rzywiec|Igor123121|Marek Mazurkiewicz}}, gdy artykuły w kategoriach układane były alfabetycznie, to ten szablon był przydatny, ale od ... chyba paru  lat?... sortowanie idzie chronologicznie, więc ten szablon nie spełnia swojej funkcji. Czy widzicie jakąś jego przydatność na stronach kategorii? [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 16:53, 13 gru 2024 (CET)
:::::Też nie widzę już zastosowania dla indeksów. categorytree jak najbardziej popieram. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:08, 13 gru 2024 (CET)
:::Ale gapa ze mnie. Nie zauważyłem, że Pastooshek robi update dla portali głównych. Jakoś chyba założyłem, ze Polska ze względem na objętość też jest portalem głównym :D W każdym razie {{re|Marek Mazurkiewicz}}, zobacz na [[:Kategoria:Polska]]. Drzewko kategorii jeszcze można przyczesać :) Przy okazji w szablonie projektów tematycznych zmieniłem gospodarkę na Polskę ;) Inputbox wstawiłem z dorobionymi dwoma szablonami preload i editintro. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 14:55, 17 gru 2024 (CET)
::::Na pewno nie chciałbym zmieniać gospodarski na Polskę. Dziś o tym myślałem i myślę że powinniśmy mieć dwa miejsca - jeden na temat drugi na położenie geograficzne. Więc położenie dałbym analogicznie jak szablony województwa - poziomo na dole. Tylko jeszcze nie wiem jak to automatycznie zwężać. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:16, 17 gru 2024 (CET)

== Metatag &quot;fediverse:creator&quot; ==

[https://mastodon.social/@wariat/113594979412387463 Jakub Klawiter dał taką propozycję] w świetle tego, że raz na jakiś czas udostępnię w Fediwersum link do artykułu z &quot;naszego&quot; Wikinews. Ponieważ wymagałoby to zmian w konfiguracji strony, trzeba wysłać ticket na Meta-Wiki, żeby się temu przyjrzano. Wymagania tam jednak sugerują, że należy zebrać głosy ze strony lokalnej społeczności, i dopiero wtedy się tam zgłosić.

Zaletą wprowadzenia takiego metatagu by było to, że w m.in. serwisach tworzących Fediwersum (a także w innych projektach wspierających ten metatag) by było widać, kto jest odpowiedzialny za artykuł, nawet gdyby ktoś inny go udostępnił. Dzięki temu konkretne uwagi, gdyby takie były, można by było kierować o wiele szybciej do odpowiedniej osoby.

Informacje do fediwersowego tagu by były pobierane z preferencji danego użytkownika, gdzie mógłby wpisywać powiązane ze sobą linki. Ewentualnie, można by było stworzyć osobne ustawienie, w którym wpisywałoby się tag w stylu @handle@domena.xyz. Prawie jak mail, tyle że w świecie social mediów.

Jak Wy to widzielibyście? [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 20:06, 4 gru 2024 (CET)

:Czy chodzi o to że wpisanie konkretnego tekstu na stronie newsa podawało by konto użytkownika na fediwersum przy udostępnieniu na fediwersum? Czy taki tekst mógłby być komentarzem w wikikodzie czy musiał by być widoczny dla czytelnika Wikinews? Co w sytuacji gdy artykuł miałby więcej autorów? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:36, 5 gru 2024 (CET)
::&gt;Czy chodzi o to że wpisanie konkretnego tekstu na stronie newsa podawało by konto użytkownika na fediwersum przy udostępnieniu na fediwersum?
::Niezupełnie o to mi chodziło. Jest to metatag, który odczytuje przynajmniej Mastodon i potem pokazuje pod załącznikiem do linku odniesienie do konkretnego autora wpisanego w metatagu. Dla przykładu masz tag &lt;meta name=&quot;fediverse:creator&quot; content=&quot;@handle@domena.xyz&quot; /&gt; i serwisy działające w sieci Fediwersum, które ten metatag wspierają, by pokazywały odpowiedni link do profilu.
::&gt;Czy taki tekst mógłby być komentarzem w wikikodzie czy musiał by być widoczny dla czytelnika Wikinews?
::Tak jak powiedziałem, to jest metatag umieszczany w sekcji &lt;head&gt; w kodzie HTML, więc wymagałoby to interwencji ze strony administracji Wikimedia Foundation, żeby wprowadzili odpowiednie zmiany.
::&gt;Co w sytuacji gdy artykuł miałby więcej autorów?
::Z tego co wiem, na przykładzie The Verge'a, który posiada ten metatag, wystarczy po prostu ten metatag zduplikować i wpisać inny odpowiedni fediwersowy handle. Czyli jakbyś tworzył ze mną newsa, to miałbyś dwa metatagi fediverse:creator, jeden odnoszący się do mojego konta, drugi do twojego. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 11:14, 5 gru 2024 (CET)
:::Czy dobrze rozumie teraz, że tag umieszczony w sekcji &lt;head&gt; w kodzie HTML byłby jakby na stałe a użytkownik u siebie w preferencjach użytkownika wpisywał by swoją nazwę w fediwersum czyli taka zmiana ostatecznie nie wymagałaby niczego w trakcie edycji danego newsa? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:41, 5 gru 2024 (CET)
::::Dobrze rozumiesz. Po prostu każdy nowy edytujący by dostawał odpowiednią wzmiankę, gdyby skonfigurował odnośnik do Fediwersum w ustawieniach. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 21:50, 5 gru 2024 (CET)
:::::W takim razie {{za}}. Ale nie wiem gdzie konkretnie by to trzeba zgłosić. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:59, 6 gru 2024 (CET)
::::::Wydaje mi się, że [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Requesting_wiki_configuration_changes tutaj]. Strona po angielsku, ale to żaden problem, akurat ja się mogę zająć wysłaniem odpowiedniego zapytania. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 01:49, 6 gru 2024 (CET)
::::::@[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]]: poszło zgłoszenie - https://meta.wikimedia.org/wiki/Community_Wishlist/Wishes/Fediverse:creator_meta_tag [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 22:50, 13 gru 2024 (CET)</text>
      <sha1>c90xq8u95gk1477p43qs7ji12ztmpya</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343168</id>
      <parentid>343118</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T23:29:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <comment>/* portale */ Odpowiedź</comment>
      <origin>343168</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="53005" sha1="7gctc14p8c9v9s28swmdhty407twy2a" xml:space="preserve">__NEWSECTIONLINK__
[[Kategoria:Archiwum kawiarenki|*]]
{{skrót|[[WN:BAR]]}}
{|
|style=&quot;vertical-align: top&quot;|[[Grafika:A small cup of coffee.JPG|left|100px|WikiKawa]]
|Witamy w '''Kawiarence Wikinews'''! Jest to specjalne miejsce, gdzie można przedyskutować przyszłe pomysły związane z Wikinews, a także wszystkie pomysły i kwestie sporne.

Pamiętaj o podpisywaniu się! Możesz to zrobić wpisując cztery tyldy (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) w polu edycji.
|}
* Archiwa znaleźć można pod linkiem [[:Kategoria:Archiwum kawiarenki|Kategoria:Archiwum kawiarenki]].

'''Zobacz też:'''
* [[Wikinews:Kawiarenka/Masowe wiadomości|Wiadomości globalne]] &amp;ndash; [[Wikinews:Discord|kanał na Discordzie]] &amp;ndash; [http://stats.wikimedia.org/wikinews/EN/Sitemap.htm Statystyki Erika Zachte] i [[Wikinews:Statystyki|Millosha]]
* Kawiarenki na stronach: [[m:Meta:Babel|MetaWiki]] &amp;ndash; [[q:Wikicytaty:Bar|Wikicytatów]] &amp;ndash; [[wikt:Wikisłownik:Bar|Wikisłownika]] &amp;ndash; [[:commons:Commons:Bar|Commons]] &amp;ndash; [[b:Wikibooks:Bar|Wikibooks]] &amp;ndash; [[s:Wikiźródła:Skryptorium|Wikiźródeł]] &amp;ndash; [[w:Wikipedia:Kawiarenka pod Wesołym Encyklopedystą|Wikipedii]] &amp;ndash; [[wikidata:Wikidata:Kafejka|Wikidanych]] &amp;ndash; [[wikispecies:Wikispecies:Village Pump|Wikispecies]] &amp;ndash; [[voy:Wikipodróże:Pub podróżnika|Wikipodróży]] &amp;ndash; [[m:Polskojęzyczne projekty Wikimedia|Polskojęzyczne projekty Wikimedia]]
&lt;div style=&quot;text-align:center;border:2px darkblue dashed;padding:0.5em;margin:1em;font-size:130%;&quot;&gt;'''[{{fullurl:Wikinews:Kawiarenka|action=edit&amp;section=new}} Rozpocznij nową dyskusję]'''&lt;/div&gt;

{{Spis treści|right|33%; min-width:250px}}

== stolik pomocy ==

Proponuję podlinkować i zarchiwizować stronę [[Wikinews:Kawiarenka/Pomoc]]. Myślę że poradzimy sobie z jedną stroną kawiarenki. Obiekcje? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 20:24, 9 maj 2024 (CEST)

:{{Za}}, przy obecnej aktywności nie ma sensu dublowania bytów, zwłaszcza że jak widać w zakładce tej nie ma dużego ruchu. Wydaje mi się też, że sporo pytań typowo o kwestie techniczne przeniosła się na inne kanały dyskusji, choćby Discorda. A jeśli ktoś będzie chciał zadać jakieś pytanie, spokojnie może zrobić to na głównym kanale kawiarenki. Nie mamy takiego ruchu, aby dodatkowe pytania niepotrzebnie spamowały przestrzeń. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:47, 10 maj 2024 (CEST)
* Przeniesione do archiwum. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 22:21, 14 maj 2024 (CEST)

== Kryteria artykułów o stanie (zanieczyszczeniu) powietrza ==

Cześć! Dzisiaj [[Wikipedysta: Igor123121|Igor123121]] zapoczątkował dyskusję odnośnie do artykułów nt. stanu powietrza. Zadał pytanie, czy na takie artykuły jak ''[[Stan jakości powietrza 9 maja 2024 w Krakowie]]'' jest miejsce na Wikinews. Jako że zaczęliśmy o tym rozmawiać i sprawa okazała się nie być zero-jedynkowa, postanowiłem założyć ten wątek celem spróbowania ustalenia kryteriów dla podobnych artykułów (na podobnej zasadzie jak warunki encyklopedyczności na Wikipedii) celem łatwego określenia, co może znajdować się na Wikinews, a co nie, i niedyskutowania o tym za każdym razem czy – co gorsza – niekonsekwencji w przyszłości.

Zacznę od tego, że według mnie wrzucanie stanu powietrza danego dnia i o danej godzinie w danym miejscu nie ma sensu, jeżeli nie piszemy o ekstremalnym zanieczyszczeniu. Pozwolę się tu odnieść do warunków pogodowych: nie piszemy artykułów o tym, że w danym mieście wczoraj o 13:00 świeciło słońce i były trzy chmurki na niebie, jednak o rekordowej temperaturze odnotowanej w tym miejscu czy o mrozach uniemożliwiających funkcjonowanie już jak najbardziej można napisać.

Pozostaje kwestia tego, co uznamy za zagrożenie i wysokie zanieczyszczenie: w Polsce w przypadku PM10  poziom informowania zaczyna się od 200 μg/m3, natomiast poziom alarmowy od 300 μg/m3. W Paryżu jest to 80 μg/m3, czyli prawie czterokrotnie mniej, natomiast WHO określa dopuszczalne stężenie jako 50 μg/m3 dla PM 10 oraz 25 μg/m3 dla PM 2,5.

Zbierając do kupy powyższy przydługi wstęp, chciałbym zaproponować następujące zalecenia co do tworzonych artykułów:

# Artykuł musi omawiać stan powietrza danego miejsca, uwzględniając pomiary minimum dobowe. Wyjątkiem mogą być sytuacje, kiedy w danych godzinach przekroczenie norm jest rekordowe (np. kilkunasto-, kilkudziesięciokrotne), jednak wówczas zostanie przekroczona też prawdopodobnie norma dobowa.
# W przypadku, kiedy normy nie zostały przekroczone, artykuł powinien obejmować dłuższy okres niż jedna doba, proponuję miesiąc (najlepiej od 1 do ostatniego dnia miesiąca, aby tworzyć sensowne interwały, nie od np. 15 kwietnia do 15 maja).
# W przypadku, kiedy normy zostały przekroczone, artykuł może powstać już nt. jednego dnia dla danego miejsca, np. ''w Krakowie w dniu X normy powietrza zostały przekroczone o Y''.
# Wyjątek do punktu 2. stanowić może sytuacja, gdy przez kilka dni normy były przekroczone, ale zanieczyszczenie spadło – wówczas warto napisać o zmianie stanu.

Zalecenie techniczne:

# Artykuł powinien odnosić się do źródeł pierwotnych.
# Artykuł powinien wyraźnie przedstawiać, jakiego rodzaju zanieczyszczenia dotyczy, jakiego okresu i w jakim punkcie zmierzono zanieczyszczenie.

Co myślicie o takich propozycjach? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:44, 10 maj 2024 (CEST)

:Generalnie zgoda, dodałbym jeszcze że w przypadku przekroczenia norm należałoby podać o które normy chodzi bo inne są polskie inne od UE a inne od WHO. Oraz że gdyby udało się znaleźć wolnodostępne źródło i przygotować bota to można by zrobić tabelkę pokazującą na bieżąco stan powietrza. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:37, 10 maj 2024 (CEST)
* A i jeszcze jedno. Nie nazywał bym tego encyklopedycznością bo przecież nie jesteśmy encyklopedią. Może [[Wikinews:Zakres projektu]]? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:55, 10 maj 2024 (CEST)
*:Ja, jeśli się nie mylę, pisałem o ''kryteriach dla artykułów'', choć użyłem tego robocze, i nie wiem, czy to dobra nazwa (nie chcę jej hejtować ani bronić, bo sie nad tym nie zastanawiałem), a o ''encyklopedyczności'' wspomniałem jako o odpowiedniku z Wikipedii, bo wydaje mi się, że większość wikireporterów działa również na Wikipedii, stąd chciałem dosadniej zobrazować, o co chodzi [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:25, 15 maj 2024 (CEST)
*:Niemniej zgadazam się, że fajnie byłoby ustalć jakąś sensowną nazwę, której będziemy się później trzymać. Czy zakres projektu – nie wiem [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:26, 15 maj 2024 (CEST)
* Utworzyłem [[Wikinews:Zakres projektu]] i [[Wikinews:Zakres projektu/Stan powietrza]] na razie roboczo. Uwagi mile widziane. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:56, 18 cze 2024 (CEST)

:Kryteria do artykułów są potrzebne, bo obecnie mamy po 3-4 newsy pod rząd o zatrzymaniu ruch w Krakowie i z powietrzem przypuszczam, że może być podobna sytuacja. Trzeba by to jakoś kondensować jednak.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 14:45, 24 sie 2024 (CEST)

== Zmiana licencji - Update of license to cc-by-4.0 ==
Hello!

English Wikinews have discussed a change of license and would like to update from cc-by-2.5 to cc-by-4.0 per [[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#Sum_up_per_march_2024]].

But community would like all versions of Wikinews to change license together so that it is still possible to translate articles into other languages.

So I hope you would also like to update and you are welcome to leave a message on English Wikinews about the change. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 15:46, 26 maj 2024 (CEST)

* Byłem na en.wikinews. Jeśli dobrze rozumiem musimy sobie sami zrobić głosowanie jeżeli chcemy zachować zgodność licencji. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 12:16, 27 maj 2024 (CEST)
* Pozwoliłem sobie zmienić nagłówek tutaj. Żeby zmienić licencje trzeba by przygotować u nas głosowanie [[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] oraz przygotować listę stron do poprawy w przypadku zmiany licencji [[Wikinews:Zmiana licencji na CC:BY 4.0]]. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 23:25, 27 maj 2024 (CEST)

:Zaktualizowałem przygotowaną przez @[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] stronę do głosowania. Zastanawiam się jeszcze, czy nie zaznaczyć, że w przypadku pozytywnego odzewu termin zakończenia głosowania nie jest jednoznaczy ze zmianą licencji w tym samym momencie, ale zrobić sobie furtkę, żeby zachować zgodność, np. ''Zakończenie głosowania nie jest jednoznaczy ze zmianą licencji w tym samym momencie, ale termin zmiany licencji może być dostosowany do zmiany licencji innych wersji językowych, celem zachowania zgodności.'' Co myślicie? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 10:34, 18 lip 2024 (CEST)
::Popieram taki dopisek a nawet bardziej precyzyjną wersję. Czyli  &quot;Zakończenie głosowania nie jest jednoznaczne ze zmianą licencji w tym samym momencie. Licencja zostanie zmieniona wraz ze zmianą na wersji anglojęzycznej.&quot; [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 10:39, 18 lip 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] Thank you for translating. Are you asking me (MGA73) to prepare a vote or do you suggest that someone prepare a vote? 

As for the pages to change here are some possible pages to fix:
#[[MediaWiki:Copyright]] ??
#[[MediaWiki:Copyrightwarning]] 
#[[MediaWiki:Wikimedia-copyrightwarning]] ?? 
#[[MediaWiki:Wikimedia-copyright]] ??
#[[MediaWiki:Mobile-frontend-footer-license]]
--[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:40, 8 cze 2024 (CEST)

:Dzięki. Jeszcze trzeba by zmienić [[Wikinews:Warunki użycia]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:27, 8 cze 2024 (CEST)
:@[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ten temat ciągnie się już ponad miesiąc. Myślę, że to wystarczająco, że ktoś chciał, to coś tam doczytał, a jednocześnie, jeśli głosowanie potrwa kolejne 30 dni, to będzie też czas, aby się jeszcze dokształcić, jeśli ktoś teraz nie zdążył. Myślę, że śmiało możemy uruchomić u nas głosowanie, a widziałem, że zacząłeś tworzyć pod to stronę. Jeśli nie masz czasu, mogę ją zedytować i &quot;odpalić&quot; głosowanie, ale wolę spytać, zanim wejdę Ci tam w paradę. Co myślisz? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:21, 12 lip 2024 (CEST)
::Śmiało możesz edytować. Zatrzymałem się bo mam poczucie że taka decyzja powinna wynikać z woli większej liczby osób. A skoro nikt więcej się tu nie wypowiadał to znaczy że brak wystarczającego zainteresowania. Ale nie będę oponował w sprawie zmiany licencji. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:24, 13 lip 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] I do not know how often there are votes on pl.wikinews. But unless you have a policy that specify how a vote should be held then I think it should be enough to make the suggestion here. 

Looking at [[Specjalna:Aktywni_użytkownicy]] it seems that only a few are very active. As far as I can see only these users have made 10 or more edits: [[User:23stycznia2007]], [[User:Igor123121]], [[User:Kajtus von Rzywiec]], [[User:KrzysztofPoplawski]], [[User:Marek Mazurkiewicz]] and [[User:Wojcisław Nowacki]] (bots excluded)

If those users support (or at least most of them 4 for example?) then I would say it could count as concensus to change.

For example:
;Angielskie Wikinews planują zmianę licencji na CC-BY-4.0. Czy popierasz zmianę licencji na CC-BY-4.0?
* {{Za}} / {{Przeciw}} (I think yes but I will not vote because I'm not an active editor here.) --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 17:51, 14 cze 2024 (CEST)

:Głosowanie tutaj bez dyskusji nad jego czasem i progiem myślę że będzie wbrew dobrym zwyczajom. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:45, 15 cze 2024 (CEST)
:Wstępny szkic: [[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:52, 15 cze 2024 (CEST)

:: Myślę, że to wygląda dobrze. Myślę, że 30 dni wystarczy. Uważam, że głos jest ważny, jeśli więcej głosów na tak niż na nie. Ale tylko użytkownicy, którzy dokonali więcej niż na przykład 10 edycji w głównej przestrzeni nazw, powinni mieć możliwość głosowania. Problem polega na tym, aby znaleźć odpowiednią liczbę minimalnych głosów. Nie określiłbym tego zbyt wysoko, ponieważ aktywnych użytkowników jest niewielu. Zatem 100, a nawet 20 sprawiłoby, że zdobycie jakiegokolwiek głosu byłoby niemożliwe. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:39, 15 cze 2024 (CEST)
:::W przypadku [[Wikinews:Przyznawanie uprawnień administratora|przyznania uprawnień administratora]] mamy próg 50 edycji, a także próg poparcia w wysokości 80%. Proponuję te kryteria, skoro stosujemy je w innych sprawach, zastosować także tutaj. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:06, 18 cze 2024 (CEST)
::Czy mamy kogoś, kto zna się na prawach autorskich i miałby czas i chęci wytłumaczyć w języku polskim, o co dokładnie i z czym wiąże się zmiana licencji? Wydaje mi się, że powinniśmy mieć podobną wiedzę przed głosowaniem. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:08, 18 cze 2024 (CEST)
:::50 edycji i 80% popieram . Zgadzam się, że przydałby się prawnik. Niestety chyba nikt z aktywnych nie orientuje się na tyle by wyjaśniać. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:58, 18 cze 2024 (CEST)
::::A Stowarzyszenie nie ma kogoś oblatanego w kwestii licencji? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 23:59, 18 cze 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] Cześć! Spróbuję z pomocą Tłumacza Google.

Próbowałem przedstawić podsumowanie na stronie [[:en: Wikinews:Water_cooler/policy#Differences_between_2.5_and_4.0_according_to_ChatGpt]], gdzie również zapytałem ChatGpt, czy mógłby dać lepsze podsumowanie ode mnie.

Kilka nagłówków
* Bardziej umiędzynarodowione
* Zwiększona czytelność
* Bardziej szczegółowe wymagania dotyczące autorstwa, dzięki czemu staje się jaśniejsze, co użytkownicy muszą zrobić, aby prawidłowo przypisać oryginalnego twórcę
* Wprowadź „zdroworozsądkowe przypisanie”, które lepiej odzwierciedla przyjęte praktyki (na przykład użycie łącza), a także „30-dniowe okno na skorygowanie naruszeń licencji”. Utrudnia to tym, którzy wykorzystują drobny błąd, pozwać kogoś za naruszenie praw autorskich.
* Zawiera jaśniejsze warunki dotyczące tego, co stanowi adaptację i jak należy postępować z adaptacjami, zapewniając lepszą kompatybilność z innymi licencjami.
Wiem, że to może nie pomóc zbyt wiele, ale Wikipedia i większość innych projektów Wiki korzysta już z wersji 4.0. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 17:48, 27 cze 2024 (CEST)

:Dla potomnych: też spytałem chatGPT i jako podsumowanie wyrzucił mi coś takiego:
:Jurysdykcja: CC BY 2.5 może być dostosowana do specyficznych krajów, podczas gdy CC BY 4.0 jest uniwersalna.
:Zakres praw: CC BY 4.0 obejmuje więcej rodzajów praw, w tym prawa sui generis do baz danych.
:Tłumaczenia i klarowność: CC BY 4.0 jest dostępna w wielu językach i jest bardziej klarowna.
:Egzekwowanie i ochrona: CC BY 4.0 ma lepsze mechanizmy egzekwowania i ochrony praw autorskich.
:CC BY 4.0 jest bardziej nowoczesną, kompleksową i elastyczną licencją w porównaniu do CC BY 2.5. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:03, 12 lip 2024 (CEST)
::Tutaj też są różnice: https://wiki.creativecommons.org/wiki/License_Versions#Detailed_attribution_comparison_chart [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 09:10, 16 lip 2024 (CEST)
{{re|Wikireporter:MGA73}} Jak wygląda sytuacja w innych wersjach językowych? Któraś wersja już zadeklarowała że będą zmieniać? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:23, 17 lip 2024 (CEST)

:Z tego, co zrozumiałem na en.wiki panuje konsensus, aby zmienić licencję z zastrzeżeniem, aby zmieniły ją wszystkie strony językowe. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:07, 17 lip 2024 (CEST)

Cześć! Chińskie Wikinews powiedziało „tak, już najwyższy czas”, gdy tylko zasugerowałem aktualizację. W niemieckich Wikinews naśmiewali się, że zapytali ChatGPT :-). Twoja wiki wciąż dyskutuje. Węgierskie Wikinews przeszło jakiś czas temu wersję 3.0. Poza tym nie słyszałem ani nie widziałem zbyt wiele z innych Wikinews. Na angielskiej Wikinews więcej użytkowników popiera aktualizację. Myślę, że obecnie jest więcej użytkowników chętnych do aktualizacji, nawet jeśli nie wszystkie inne wiki to robią. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:30, 17 lip 2024 (CEST)

:U nas społeczność podjęła decyzję. Zmienimy licencję razem z en.wikinews. Jak u Was sytuacja? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 13:25, 21 sie 2024 (CEST)
::[[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#Comments%20from%20other%20wikis|Tutaj]] można śledzić stan innych wersji językowych [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:53, 22 sie 2024 (CEST)
::[[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#c-MGA73-20241004060600-Kajtus_von_Rzywiec-20241003205800|Update]], wciąż czekamy. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:51, 4 paź 2024 (CEST)
:::W połowie grudnia ma być zmiana na en wiki :) Dostali informacje od prawników, że można, i chcą zmieniać :) [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 20:21, 3 gru 2024 (CET)
::::Super, że zwracasz uwagę na sprawę. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:26, 4 gru 2024 (CET)

English Wikinews has finally completed the discussions about a license upgrade and will upgrade to CC-BY-4.0, effective for all edits made from December 16, 2024. You can read about it at [[:en:Wikinews:2024 Copyright license upgrade]].

To complete the change, each Wikinews project needs to file a request on Phabricator. We made one for English Wikinews at [[Phab:T381421]]. You can also make a request or we can try to add your wiki to the request so the changes can take place at the same time.

To coordinate the license change, we have made this: [[:en:Wikinews:2024_Copyright_license_upgrade/other-Wikinews#Results_all_Wikinews_projects]]. 

---

Angielski Wikinews w końcu zakończył dyskusje na temat aktualizacji licencji i zaktualizuje ją do CC-BY-4.0, co będzie obowiązywać dla wszystkich edycji dokonanych od 16 grudnia 2024 roku. Możesz o tym przeczytać na [[:en:Wikinews:2024 Copyright license upgrade]].

Aby zakończyć zmianę, każdy projekt Wikinews musi złożyć wniosek w Phabricator. Złożyliśmy jeden dla angielskiego Wikinews pod [[Phab:T381421]]. Możesz również złożyć wniosek lub możemy spróbować dodać twój wiki do wniosku, aby zmiany mogły nastąpić jednocześnie.

Aby skoordynować zmianę licencji, stworzyliśmy to: [[:en:Wikinews:2024_Copyright_license_upgrade/other-Wikinews#Results_all_Wikinews_projects]]. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 19:57, 4 gru 2024 (CET)

:[[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] - tutaj jest zgoda naszej społeczności. Czy możesz &quot;spróbować dodać pl.wikinews do wniosku, aby zmiany mogły nastąpić jednocześnie&quot;? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:41, 5 gru 2024 (CET)
:: [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] Cześć! Dodałem prośbę do [[Phab:T381421]] i ktoś stworzył poprawkę, więc zmiana powinna nastąpić 16 grudnia, równocześnie ze zmianą na en.wikinews. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:23, 11 gru 2024 (CET)
::: The change has now been made. Remember to change any local pages that mention 2.5 too. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 09:38, 16 gru 2024 (CET)
::::Chyba wszędzie zmienione. Nie piszecie u siebie (na en.Wikinews) newsa o zmianie licencji? [[Angielskie i polskie wersje językowe zmieniły licencję na cc-by-4.0]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:32, 17 gru 2024 (CET)

== Dyskusja z poczekalni ==
{{Wikinews:Strony do usunięcia/2024:05:14:Szablon:Powiat dębicki}}

== Podtrzymanie ==

Cześć, jestem wikirezydentką Muzeum Narodowego w Krakowie i w tym miesiącu organizujemy wyzwanie Miesiąc ze Stanisławem Wyspiańskim i oddziałem MNK Szołayscy. Wyzwanie potrwa do końca lipca. Napisałam wczoraj ogłoszenie, wtedy też pojawiło się na stronie. Czy jest możliwe podtrzymanie ogłoszenia na stronie? Chcielibyśmy dotrzeć do szerszej grupy odbiorców, np. wikipedystów, którzy mają doświadczenie w edytowaniu w takiej tematyce lub udzielają się w grupach tematycznych o malarstwie. [[Wikireporter:MNK Agata|MNK Agata]] ([[Dyskusja wikireportera:MNK Agata|dyskusja]]) 12:37, 9 lip 2024 (CEST)

:Zaraz wrzucę jako wyróżnione. Ale nie obiecuję na jak długo. To zależy czy ktoś zaproponuje coś co bardziej należałoby wyróżnić. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 12:58, 9 lip 2024 (CEST)
::Dziękuję [[Wikireporter:MNK Agata|MNK Agata]] ([[Dyskusja wikireportera:MNK Agata|dyskusja]]) 13:20, 9 lip 2024 (CEST)

== Zajawki na głównej ==

Co myślicie by zwiększyć z 5 do 7 ilość zajawek na stronie głównej? [[Portal:Lipiec 2024]] i [[Portal:Czerwiec 2024]] pokazują, że zwykle powstaje więcej niż pięć. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 13:24, 9 lip 2024 (CEST)

:{{za}} [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 03:10, 10 lip 2024 (CEST)
:{{za}} [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 17:07, 28 sie 2024 (CEST)

== pliki na Commons ==
Skopiowałem 
*[[:Plik:Kupony Lotto wykorzystane przez tvn24.png]] do [[c:File:Kupony Lotto wykorzystane przez tvn24.png]]
*[[:Plik:SG hack1.png]] do [[c:File:Polish Wikipedia screenshot - Strona główna - 2008-04-01.png]]
wiec można osunąć oryginały. [[Wikireporter:Jarekt|Jarekt]] ([[Dyskusja wikireportera:Jarekt|dyskusja]]) 04:41, 17 sie 2024 (CEST)

== [[MediaWiki:Lastmodifiedat]] ==

Komunikat na dole każdej strony od lat nie linkuje właściwie do statystyk oglądalności strony. 

Kod

//tools.wmflabs.org/pageviews#start={{#time:Y-m-d|-1 months}}&amp;end={{#time:Y-m-d|-1 days}}&amp;project=pl.wikinews.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;pages=

należałoby najprawdopodobniej wymienić na

//pageviews.wmcloud.org/?project=pl.wikinews.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;redirects=0&amp;range=latest-30&amp;pages=

[[Wikireporter:H. Batuta|H. Batuta]] ([[Dyskusja wikireportera:H. Batuta|dyskusja]]) 21:59, 30 wrz 2024 (CEST)

:Dzięki serdeczne. Poprawione wg sugestii. Działa. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:38, 1 paź 2024 (CEST)

== Propozycja akcji na dwudziestolecie ==

Cześć! Jako że niedługo 20-lecie Wikinews (w styczniu 2025), a wczoraj pojawił się 20-tysięczny artykuł na Wikinews, to pomyślałem, że fajnie byłoby zrobić małą akcję z tej okazji, celem uczczenia wcześniej wspomnianych i zachęceniem do tworzenia treści na stronie :)

Nagrodą za udział w akcji byłyby odznaczenia/gwiazdki, podobnie jak za udział w akcjach na Wikipedii. Przygotuję je graficznie, tylko chciałem najpierw zapytać, co sądzicie o takim pomyśle i czy macie nic przeciwko takiej akcji.

Chciałbym, aby były dwie akcje:

# Utworzenie artykułu 20 dni z rzędu (20, bo 20 urodziny i bo 20 tys. artykułów)
# Utworzenie dwudziestu artykułów (o zawartości minimum 2 tys. znaków, nie wliczając źródeł itp), według listy:
## Gospodarka – artykuł w portalu Gospodarka,
## Katastrofy – artykuł w portalu Katastrofy,
## Kultura – artykuł w portalu Kultura,
## Nauka – artykuł w portalu Nauka,
## Polityka – artykuł w portalu Polityka,
## Prawo i przestępczość – artykuł w portalu Gospodarka,
## Sport – artykuł w portalu Sport,
## Społeczeństwo – artykuł w portalu Społeczeństwo,
## Środowisko – artykuł w portalu Środowisko,
## Technika – artykuł w portalu Technika,
## Materiał autorski – materiał autorski, do którego informacje zostały zdobyte samodzielnie przez wikireportera, nie na podstawie innych mediów,
## Fotorelacja – artykuł z autorskimi zdjęciami wikireportera,
## Sprawozdanie z wydarzenia  – artykuł w formie sprawozdania z wybranego wydarzenia.
## Wywiad – artykuł w formie wywiadu z wybraną osobą.
## Tłumaczenie z innej wersji Wikinews – artykuł będący tłumaczeniem artykułu z innej wersji językowej Wikinews,
## Aktualny – artykuł opublikowany w tym samym dniu, w którym odbyło się wydarzenie, którego dotyczy
## Regionalny – artykuł dotyczący wydarzenia z któregoś województwa, opatrzony odpowiednim szablonem,
## Zagraniczny – artykuł dotyczący wydarzenia spoza Polski,
## Wikimedialny – artykuł tematycznie dotyczący któregoś z projektów Wikimedia,
## Rozbudowany – artykuł posiadający aż 10 tysięcy znaków, nie wliczając źródeł itp.

Co myślicie? Listy/pomysły na akcję pod dyskusję :) [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 22:34, 8 paź 2024 (CEST)

:Sory umknął mi ten wątek. Nie ma nic przeciwko, może być miło. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 19:07, 29 paź 2024 (CET)

== Propozycje zmiany w szablonie &quot;Podziel się boczny&quot; ==

Wychodzę z dwiema propozycjami: 

1. zaktualizowania wspomnianego szablonu pojawiającego się na końcu każdego artykułu. Według mnie rozróżnianie ikon poszczególnych serwisów na mniejsze i większe może sprawiać, że te wyróżnione większą ikoną są &quot;ważniejsze&quot; (i na odwrót), dlatego każda ikona powinna być pokazywana w jednakowym rozmiarze.

2. dodanie opcji udostępniania przez Fediwersum. Istnieją narzędzia do tego, np. https://toot.kytta.dev/ - można dodać do tego parametr &quot;?text=&lt;nowiki&gt;[link do artykułu na Wikinews]&lt;/nowiki&gt;&quot;, żeby użytkownik mógł wybrać stąd swoją instancję.

[[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 15:02, 29 paź 2024 (CET)

: Dla wygody dyskusji link [[Szablon:Podziel się boczny]]. Popieram oba postulaty. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 19:04, 29 paź 2024 (CET)

:: Zmiany wprowadzone. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 15:14, 4 lis 2024 (CET)

== bot Wikinews 2 Wikidata ==

Właśnie skończyłem bota do automatycznego dodawania postów z last changes do wikidata. Posty dodawane są w takiej postaci: https://www.wikidata.org/wiki/Q130742783 Teraz będę starał się o uprawnienia na niego na Wikidata i krok następny będę starał się wrzucić na toolserwer z automatyczną inicjacją.  Sugestie, uwagi, wnioski, obiekcje - mile widziane.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 14:34, 31 paź 2024 (CET)

:Czy dobrze rozumiem że bot będzie tworzył elementy Wikidanych na podstawie naszych newsów? Super! Czy bot ma na uwadze {{s|tworzone}}? Myślę że musi mieć żeby nie tworzył elementów gdy news jest nie dokończony lub jest wandalizmem. Czy będziesz w stanie modyfikować bota by dodawał kolejne stwierdzenia? Np byłoby super gdyby bot też dodawał główny temat ale nie wiem jak to oznaczyć na Wikinews. Może dałoby się na podstawie kategorii? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 22:22, 31 paź 2024 (CET)
::Dobrze rozumiesz: bot będzie tworzył element Wikidanych na podstawie newsów. Dobrze, że przypomniałeś o tworzonych - muszę to uwzględnić. To nr 1 do dodania. Będę w stanie modyfikować bota i dodawać rzeczy. Zastanawiałem się właśnie nad tematem głównym na podstawie kategorii, ale ... nie wiem czy jest sens dodawać do wszystkich kategorii, bo mamy też kategorie typu: Polska i kategorię daty.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 20:59, 3 lis 2024 (CET)
:::Więc dodawanie głównego tematu pozostawmy ludziom na razie. Bardzo się cieszę z powodu takiego bota. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 21:13, 3 lis 2024 (CET)

== Depesze ==

Wczoraj wchodząc na stronę główną Wikinews zobaczyłem wyróżnionego newsa bez lidu: [[Zmarli 1 grudnia 2024]]. Trzy razy pojawiało się słowo zmarli, ale nie było poza tym żadnej treści. Za to w depeszach są informacje o wydarzeniach, które odbędą się niebawem, za rok, za kilka lat lub za ponad dekadę (i będą przez ponad dekadę tam wisieć). I się znieświeżą ;) W en Wikinews kiedyś działało [[:en:Wikinews:Briefs]]. Część newsów ma taką postać szortów i wymagałyby dopiero wpisania do nich treści, te o zmarłych, czy np. takie [[Posłanki Iwona Maria Kozłowska i Anna Wojciechowska złożyły interpelację poselską w sprawie działań Ministerstwa Obrony Narodowej na rzecz zapewnienia dostępności]] - długi tytuł, lid, ale nie wiadomo, jaka była treść interpelacji (a było tych szortów kilka i w każdym jedno zdanie, że interpelacja dotyczyła działań tego, czy innego ministerstwa, ale nic poza tym). Część newsów zostaje z szablonem {{s|Tworzone}} i ma też tyle treści (choć czasami brak źródeł informacji powoduje, że szablon zostaje). Może do takich &quot;w telegraficznym skrócie&quot; dodać kategorię [[:Kategoria:Depesze]]? To o przyszłych wydarzeniach można by przenieść do [[Wikinews:Pokój prasowy|Pokoju prasowego]] jako zainkludowaną podstronę. Co wy na to? Na SG depesze mogłyby wisieć jako linki (nie dublowałyby się w najnowszych artykułach) i tam dodatkowo link do tych propozycji przyszłych wydarzeń + ewentualnie link do aktualności w Wikipedii. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:56, 3 gru 2024 (CET)

:Dzięki za uwagi. Mam wrażenie, że poruszasz kilka wątków na raz ale ogólnie Twoją myśli odczytuję jako chęć zwiększenia udziału głębszych informacji. Z tym się zgadzam, że byłoby dobrze ale uważam że lepiej to robić przez rozbudowę niż przez chowanie tych krótszych. 
:A co do konkretów. 
:Listy zmarłych są tworzone botem. Czy masz jakiś lepszy pomysł na lead do tej serii? Celowo jest to tylko w wzmianka. Jeżeli ktoś będzie w stanie tworzyć newsa podają okoliczności śmierci czy informacje o upamiętnieniu czy pogrzebie jak najbardziej jest to mile widziane. Być może warto gdzieś podkreślić zachętę do tego? 
:Depeszy staram się na bieżąco pilnować. Gdy któraś stanie się nie aktualna kasuję ją. Mają być to zwykle zachęty do tworzenia newsów o poszczególnych elementach z tych wydarzeń. (np gdy w depeszach jest wojna to jest to zaproszenie do tworzenia newsów o bitwach tejże). Może by je też rozbudować do szerszych wzmianek takich jak w en:Wikinews:Briefs ewentualnie jeżeli masz ochotę o ile nie będzie to dublowaniem Wikipedii. 
:Wzmianki o interpelacjach już ustaliliśmy z ich twórcą że powinny być gdy już treść będzie dostępna. Niestety sejm publikuje dwuetapowo - najpierw że była interpelacja potem o jakiej treści. Mam w planach dokleić te treści gdy będą dostępne.
:Newsy z szablonem tworzone jak szablon informuje są w trakcie przygotowania. Jeżeli autor nie zdąży ich dopracować i zdjąć szablonu są usuwane. Za granicę aktualności przyjmujemy obecnie 30 dni od wydarzenia. 
:Nie widzę widzę przeszkód ale też nie wiem czemu miałaby służyć kategoria depesze? Czy chodzi o to żeby nie trafiały one w pięć boksów wyświetlanych artykułów? Na razie mamy po kilka artykułów dziennie więc w te pięć boksów trafia wszystko po kolei. Docelowo można by to rozdzielić ale nie wiem czy na tym etapie rozwoju Wikinews. 
:Pokój prasowy to raczej informacje o tym co się dzieje w Wikinews ale możemy ewentualnie zmienić tą rolę. 
:Mam nadzieję, że zostaniesz z nami na dłużej i pomożesz odnotowywać interesujące Cię sprawy. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:02, 4 gru 2024 (CET)

=== Nekrologi na SG ===
::{{re|Marek Mazurkiewicz}}, Dzięki za powitanie :)). Ok, to po kolei. Na razie - jak można by zrobić to ze zmarłymi. Można zmienić obecną składnię na następującą:
&lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;'''DD miesiąca RRRR zmarły następujące osoby: AAA (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), xxx; BBB (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), yyy; CCC (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), zzz.'''&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt; 

::A więc artykuł [[Zmarli 6 grudnia 2024]] miałby postać lidu:

'''6 grudnia 2024 zmarły następujące osoby: [[w:Dickie Rock|Dickie Rock]] (ur. 1936, [[d:Q1210036|WD]]), irlandzki piosenkarz; [[w:Stanisław Tym|Stanisław Tym]] (ur. 1937, [[d:Q1296868|WD]]), polski aktor, satyryk, felietonista; [[w:Witalij Dyrdyra|Witalij Dyrdyra]] (ur. 1938, [[d:Q4171675|WD]]); [[w:Phelekezela Mphoko|Phelekezela Mphoko]] (ur. 1940, [[d:Q7181212|WD]]), zimbabweński polityk; [[w:Miho Nakayama|Miho Nakayama]] (ur. 1970, [[d:Q1318594|WD]]).'''

::Taka treść byłaby widoczna na SG z tytułem i datą zamiast obecnego powtórzenia: &lt;br /&gt;
Zmarli 6 grudnia 2024&lt;br /&gt;
6 grudnia&lt;br /&gt;
6 grudnia 2024 zmarli:

::Ewentualnie lista zmarłych w lidzie mogłaby być ograniczona do pierwszego wpisu bota, albo ograniczenie do liczby osób zmarłych. Kolejne można by dodawać w treści:

&lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;Ponadto w tym dniu zmarli: DDD (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), aaa; EEE (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), bbb.&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt;

::A więc artykuł [[Zmarli 2 grudnia 2024]] byłby rozbudowany przez bota do postaci (krótki opis &quot;duchowny rzymskokatolicki&quot; tu dodany byłby w kolejnej edycji do osoby Héctor Luis Gutiérrez Pabón):

'''2 grudnia 2024 zmarły następujące osoby: [[w:Neale Fraser|Neale Fraser]] (ur. 1933, [[d:Q715173|WD]]), tenisista australijski; [[w:Lucjan Brychczy|Lucjan Brychczy]] (ur. 1934, [[d:Q939593|WD]]), polski piłkarz; [[w:Héctor Luis Gutiérrez Pabón|Héctor Luis Gutiérrez Pabón]], duchowny rzymskokatolicki (ur. 1937, [[d:Q1642811|WD]]); [[w:Helmuth Duckadam|Helmuth Duckadam]] (ur. 1959, [[d:Q311768|WD]]), piłkarz rumuński.'''

Ponadto tego zmarli: [[w:Don Ohl|Don Ohl]] (ur. 1936, [[d:Q1606866|WD]]), amerykański koszykarz; [[w:Israel Vázquez|Israel Vázquez]] (ur. 1977, [[d:Q980711|WD]]), bokser meksykański.

::{{re|Peter Bowman}}, czy technicznie to byłoby do zrobienia?? [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 09:39, 8 gru 2024 (CET)
:::@[[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]]: można zamienić listę wypunktowaną na paragraf, ale nie rozumiem sensu rozbijania tego na dwa (część wytłuszczona oraz następujące &quot;ponadto zmarli...&quot;). Wydawałoby się jednak, że lista jest czytelniejsza. Jeśli problem leży w sposobie wyświetlania jej na stronie głównej, ucinając ową listę, to może należałoby to naprawić? [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 10:31, 8 gru 2024 (CET)
:::: {{re|Peter Bowman}}, to chyba wynika z &quot;niestandardowości&quot; formatu nekrologów. [[Wikireporter:PastooshekBOT|PastooshekBOT]] na SG kopiuje leady, a tu lid ma formę &lt;nowiki&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli:'''&lt;/nowiki&gt;. Można by przesunąć te trzy apostrofy na koniec listy (jeśli to botowi coś ułatwi), ale to byłaby proteza. Ewentualnie poszerzyć zajawkę: &lt;nowiki&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli Dickie Rock, Stanisław Tym, Witalij Dyrdyra, Phelekezela Mphoko, Miho Nakayama'''&lt;/nowiki&gt;, a treść artykułu zacząć zdaniem: 6 grudnia zmarły następujące osoby: i dalej byłaby lista. Da się jeszcze wyciągnąć miejsce śmierci? Czy tak by się dało? ^^ [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 11:51, 8 gru 2024 (CET)
:::::Zajawka z nazwiskami i powtórzenie we wstępie wraz z opisem i ewentualnie miejscem śmierci wydaje się najwłaściwszą opcją. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 15:49, 8 gru 2024 (CET)
:::::: {{re|Peter Bowman}}, czy botem mógłbyś taką wariację z powtórzeniami jak poniżej?? :) [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 15:40, 13 gru 2024 (CET)

&lt;pre&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli: Dickie Rock, Stanisław Tym, Witalij Dyrdyra, Phelekezela Mphoko, Ryszard Rojek, Miho Nakayama'''.

6 grudnia 2024 zmarły następujące osoby:
* [[w:Dickie Rock|Dickie Rock]] (ur. 1936, [[d:Q1210036|WD]]): irlandzki piosenkarz
* [[w:Stanisław Tym|Stanisław Tym]] (ur. 1937, [[d:Q1296868|WD]]): polski aktor, satyryk, felietonista
* [[w:Witalij Dyrdyra|Witalij Dyrdyra]] (ur. 1938, [[d:Q4171675|WD]])
* [[w:Phelekezela Mphoko|Phelekezela Mphoko]] (ur. 1940, [[d:Q7181212|WD]]): zimbabweński polityk
* [[w:Ryszard Rojek|Ryszard Rojek]] (ur. 1943, [[d:Q9324922|WD]]): polski profesor automatyki
* [[w:Miho Nakayama|Miho Nakayama]] (ur. 1970, [[d:Q1318594|WD]])&lt;/pre&gt;

: Hej {{re|Hedger z Castleton}}, przepraszam za brak odpowiedzi. Tak, powinno się dać, i zbadam też uwzględnienie miejsca śmierci. Spróbuję to wdrożyć jutro albo pojutrze. Pozdrawiam, [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 16:19, 13 gru 2024 (CET)

:Super {{za}} [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:04, 13 gru 2024 (CET)
::@[[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]], @[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]]: zrobione, bot odświeżył nekrologi z ostatnich 10 dni (mogę zwiększyć zakres, jeśli chcecie uwzględniać zmiany z WD w starszych nekrologach). Jak miałby wyglądać pojedynczy wpis z uwzględnieniem miejsca śmierci? Musi być w mianowniku. [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 12:01, 15 gru 2024 (CET)
:::{{re|Peter Bowman}}, super! Może tak zmodyfikować formę: &lt;code&gt;Imię nazwisko, ur. RRRR, jako miejsce śmierci wskazano Miejscowość (WD)&lt;/code&gt;. Przy okazji jeszcze mała prośba - na jedno nie zwróciłem uwagi i data idzie trzy razy. W tekście głównym można zmienić &lt;code&gt;DD miesiąca RRRR zmarły następujące osoby:&lt;/code&gt; na &lt;code&gt;W tym dniu zmarły następujące osoby:&lt;/code&gt;. W ledzie niech zostanie jak jest. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 13:52, 17 gru 2024 (CET)

== portale ==

Jakiś czas temu zrobiłem przekierowania z portali tematycznych do kategorii (np [[Portal:Informatyka]]). Proponuję to samo zrobić z portalami geograficznymi. np [[Portal:Polska]]. Wydaje mi się że lepiej wszystkie informacje gromadzić w ramach kategorii zamiast portali. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:29, 4 gru 2024 (CET)
:{{re|Marek Mazurkiewicz}}, główne newsy w portalach sprzed kilku lat to faktycznie... :/ Ale w kategoriach mamy powtórzenie listy najnowszych. Zaszłość, bo kiedyś artykuły w kategoriach Wikinews szły alfabetycznie, a od jakiegoś czasu na szczęście idą chronologicznie. No i przez to mamy najpierw listę najnowszych generowaną przez DynamicPageList, potem kategorie, a potem znów Lista artykułów od najnowszych :D Niemniej portale (także jako przekierowania) są [https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikinews.org/reading/top-viewed-articles/normal|table|last-month|(access)~desktop*mobile-app*mobile-web|monthly najczęściej odwiedzanymi stronami - dzięki ich eksponowaniu na SG]. A może zrobić taki mix: [[Wikireporter:Hedger z Castleton/Brudnopis]] (może jakieś style byłyby tu potrzebne ;). Taka forma byłaby chyba bardziej przystępna dla czytelnika. Zostawiłem tam opcję dla tytułu ostatniego newsa, gdyby dało się go zaciągać botem. Ale jak się nie da, to tylko lista najnowszych + kategorie. Strona kategorii niestety najpierw wyrzuca kategorie, potem artykuły, przez co ta dublująca DynamicPageList jest potrzebna, ale gdyby taka forma &quot;portalu&quot; była akceptowalna, to z kategorii można by usunąć te DynamicPageList. [[Wikireporter:Pastooshek|Pastooshek]], czy twój bot byłby w stanie zaciągać też tytuł + lead dla poszczególnych kategorii tematycznych?? W moim brudnopisie dla kategorii [[:Kategoria:Polska|Polska]]. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:33, 8 gru 2024 (CET)
::Gdy ostatnio modyfikowaliśmy stronę główną plan był taki żeby skupić się na 10 głównych tematach. [[Portal:Gospodarka]] i pozostałe z [[:Kategoria:Portale tematyczne]] - i tego chciałbym się trzymać. Myślę, że w pozostałych przypadkach nie ma sensu utrzymywać jednocześnie strony kategorii i portalu. W którejś wersji językowej widziałem, że mają bardzo rozbudowane kategorie. Na stronie kategorii można by dawać DynamicPageList z podziałem tematycznym. W sensie na Kategoria:Poslka byłaby DynamicPageList z k:polska polityka. Czy myślisz, że to by było dobre dla czytelników którzy zaglądają na strony portali? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 16:06, 8 gru 2024 (CET)
:::Nie wiem, może zrobić sondę i zapytać czytelników? :) Bardziej by mi zależało na categorytree, które lepiej komasuje podkategorie obok siebie. Gdyby na górę wyrzucić (teraz w podkategorii) [[:Kategoria:Polska polityka]], to byłaby zaraz dostępna, tak samo pozostałe z kategorii [[:Kategoria:Tematy dotyczące Polski]]. A gwiazdką można by posortować (zamiast portali województw, jeśli rezygnujemy) poszczególne województwa. I można by wrzucić nawigację na stronach kategorii, która teraz jest w portalach. Indeksy trzeba z kategorii wyrzucić. One były potrzebne, gdy kategorie szły alfabetycznie, a teraz nie działają ;) [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:48, 10 gru 2024 (CET)
::::Eh, wpadłem tu i od razu dygresje. Ale konkretnie, {{re|OliwierJaszczyszyn|Kajtus von Rzywiec|Igor123121|Marek Mazurkiewicz}}, gdy artykuły w kategoriach układane były alfabetycznie, to ten szablon był przydatny, ale od ... chyba paru  lat?... sortowanie idzie chronologicznie, więc ten szablon nie spełnia swojej funkcji. Czy widzicie jakąś jego przydatność na stronach kategorii? [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 16:53, 13 gru 2024 (CET)
:::::Też nie widzę już zastosowania dla indeksów. categorytree jak najbardziej popieram. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:08, 13 gru 2024 (CET)
:::Ale gapa ze mnie. Nie zauważyłem, że Pastooshek robi update dla portali głównych. Jakoś chyba założyłem, ze Polska ze względem na objętość też jest portalem głównym :D W każdym razie {{re|Marek Mazurkiewicz}}, zobacz na [[:Kategoria:Polska]]. Drzewko kategorii jeszcze można przyczesać :) Przy okazji w szablonie projektów tematycznych zmieniłem gospodarkę na Polskę ;) Inputbox wstawiłem z dorobionymi dwoma szablonami preload i editintro. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 14:55, 17 gru 2024 (CET)
::::Na pewno nie chciałbym zmieniać gospodarski na Polskę. Dziś o tym myślałem i myślę że powinniśmy mieć dwa miejsca - jeden na temat drugi na położenie geograficzne. Więc położenie dałbym analogicznie jak szablony województwa - poziomo na dole. Tylko jeszcze nie wiem jak to automatycznie zwężać. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:16, 17 gru 2024 (CET)
::::Ta ramka na stronie kategorii nie działa w wersji mobilnej. Wymaga poziomego przesuwania. Spójrz na [[:Kategoria:Szablony pomocy]]. Mamy już [[Szablon:Nowa strona/Nauka/Polska-wydarzyło się]] i analogiczne szablony dla każdej z głównych kategorii tematycznych x było / trwa / zapowiedz. Ja wyszukujesz to możesz rozwinąć panel &quot;Wybierz główną kategorię dla artykułu &gt;&gt;&gt; (węższe możesz dodać podczas tworzenia newsa)&quot; który pozwala tworzyć newsy na podstawie tych schematów. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:29, 18 gru 2024 (CET)

== Metatag &quot;fediverse:creator&quot; ==

[https://mastodon.social/@wariat/113594979412387463 Jakub Klawiter dał taką propozycję] w świetle tego, że raz na jakiś czas udostępnię w Fediwersum link do artykułu z &quot;naszego&quot; Wikinews. Ponieważ wymagałoby to zmian w konfiguracji strony, trzeba wysłać ticket na Meta-Wiki, żeby się temu przyjrzano. Wymagania tam jednak sugerują, że należy zebrać głosy ze strony lokalnej społeczności, i dopiero wtedy się tam zgłosić.

Zaletą wprowadzenia takiego metatagu by było to, że w m.in. serwisach tworzących Fediwersum (a także w innych projektach wspierających ten metatag) by było widać, kto jest odpowiedzialny za artykuł, nawet gdyby ktoś inny go udostępnił. Dzięki temu konkretne uwagi, gdyby takie były, można by było kierować o wiele szybciej do odpowiedniej osoby.

Informacje do fediwersowego tagu by były pobierane z preferencji danego użytkownika, gdzie mógłby wpisywać powiązane ze sobą linki. Ewentualnie, można by było stworzyć osobne ustawienie, w którym wpisywałoby się tag w stylu @handle@domena.xyz. Prawie jak mail, tyle że w świecie social mediów.

Jak Wy to widzielibyście? [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 20:06, 4 gru 2024 (CET)

:Czy chodzi o to że wpisanie konkretnego tekstu na stronie newsa podawało by konto użytkownika na fediwersum przy udostępnieniu na fediwersum? Czy taki tekst mógłby być komentarzem w wikikodzie czy musiał by być widoczny dla czytelnika Wikinews? Co w sytuacji gdy artykuł miałby więcej autorów? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:36, 5 gru 2024 (CET)
::&gt;Czy chodzi o to że wpisanie konkretnego tekstu na stronie newsa podawało by konto użytkownika na fediwersum przy udostępnieniu na fediwersum?
::Niezupełnie o to mi chodziło. Jest to metatag, który odczytuje przynajmniej Mastodon i potem pokazuje pod załącznikiem do linku odniesienie do konkretnego autora wpisanego w metatagu. Dla przykładu masz tag &lt;meta name=&quot;fediverse:creator&quot; content=&quot;@handle@domena.xyz&quot; /&gt; i serwisy działające w sieci Fediwersum, które ten metatag wspierają, by pokazywały odpowiedni link do profilu.
::&gt;Czy taki tekst mógłby być komentarzem w wikikodzie czy musiał by być widoczny dla czytelnika Wikinews?
::Tak jak powiedziałem, to jest metatag umieszczany w sekcji &lt;head&gt; w kodzie HTML, więc wymagałoby to interwencji ze strony administracji Wikimedia Foundation, żeby wprowadzili odpowiednie zmiany.
::&gt;Co w sytuacji gdy artykuł miałby więcej autorów?
::Z tego co wiem, na przykładzie The Verge'a, który posiada ten metatag, wystarczy po prostu ten metatag zduplikować i wpisać inny odpowiedni fediwersowy handle. Czyli jakbyś tworzył ze mną newsa, to miałbyś dwa metatagi fediverse:creator, jeden odnoszący się do mojego konta, drugi do twojego. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 11:14, 5 gru 2024 (CET)
:::Czy dobrze rozumie teraz, że tag umieszczony w sekcji &lt;head&gt; w kodzie HTML byłby jakby na stałe a użytkownik u siebie w preferencjach użytkownika wpisywał by swoją nazwę w fediwersum czyli taka zmiana ostatecznie nie wymagałaby niczego w trakcie edycji danego newsa? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:41, 5 gru 2024 (CET)
::::Dobrze rozumiesz. Po prostu każdy nowy edytujący by dostawał odpowiednią wzmiankę, gdyby skonfigurował odnośnik do Fediwersum w ustawieniach. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 21:50, 5 gru 2024 (CET)
:::::W takim razie {{za}}. Ale nie wiem gdzie konkretnie by to trzeba zgłosić. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:59, 6 gru 2024 (CET)
::::::Wydaje mi się, że [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Requesting_wiki_configuration_changes tutaj]. Strona po angielsku, ale to żaden problem, akurat ja się mogę zająć wysłaniem odpowiedniego zapytania. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 01:49, 6 gru 2024 (CET)
::::::@[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]]: poszło zgłoszenie - https://meta.wikimedia.org/wiki/Community_Wishlist/Wishes/Fediverse:creator_meta_tag [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 22:50, 13 gru 2024 (CET)</text>
      <sha1>7gctc14p8c9v9s28swmdhty407twy2a</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343177</id>
      <parentid>343168</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T00:42:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <comment>/* Nekrologi na SG */ Odpowiedź</comment>
      <origin>343177</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="53153" sha1="22lrxrzfamo1d8bx08fjj9t2clyrt8t" xml:space="preserve">__NEWSECTIONLINK__
[[Kategoria:Archiwum kawiarenki|*]]
{{skrót|[[WN:BAR]]}}
{|
|style=&quot;vertical-align: top&quot;|[[Grafika:A small cup of coffee.JPG|left|100px|WikiKawa]]
|Witamy w '''Kawiarence Wikinews'''! Jest to specjalne miejsce, gdzie można przedyskutować przyszłe pomysły związane z Wikinews, a także wszystkie pomysły i kwestie sporne.

Pamiętaj o podpisywaniu się! Możesz to zrobić wpisując cztery tyldy (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) w polu edycji.
|}
* Archiwa znaleźć można pod linkiem [[:Kategoria:Archiwum kawiarenki|Kategoria:Archiwum kawiarenki]].

'''Zobacz też:'''
* [[Wikinews:Kawiarenka/Masowe wiadomości|Wiadomości globalne]] &amp;ndash; [[Wikinews:Discord|kanał na Discordzie]] &amp;ndash; [http://stats.wikimedia.org/wikinews/EN/Sitemap.htm Statystyki Erika Zachte] i [[Wikinews:Statystyki|Millosha]]
* Kawiarenki na stronach: [[m:Meta:Babel|MetaWiki]] &amp;ndash; [[q:Wikicytaty:Bar|Wikicytatów]] &amp;ndash; [[wikt:Wikisłownik:Bar|Wikisłownika]] &amp;ndash; [[:commons:Commons:Bar|Commons]] &amp;ndash; [[b:Wikibooks:Bar|Wikibooks]] &amp;ndash; [[s:Wikiźródła:Skryptorium|Wikiźródeł]] &amp;ndash; [[w:Wikipedia:Kawiarenka pod Wesołym Encyklopedystą|Wikipedii]] &amp;ndash; [[wikidata:Wikidata:Kafejka|Wikidanych]] &amp;ndash; [[wikispecies:Wikispecies:Village Pump|Wikispecies]] &amp;ndash; [[voy:Wikipodróże:Pub podróżnika|Wikipodróży]] &amp;ndash; [[m:Polskojęzyczne projekty Wikimedia|Polskojęzyczne projekty Wikimedia]]
&lt;div style=&quot;text-align:center;border:2px darkblue dashed;padding:0.5em;margin:1em;font-size:130%;&quot;&gt;'''[{{fullurl:Wikinews:Kawiarenka|action=edit&amp;section=new}} Rozpocznij nową dyskusję]'''&lt;/div&gt;

{{Spis treści|right|33%; min-width:250px}}

== stolik pomocy ==

Proponuję podlinkować i zarchiwizować stronę [[Wikinews:Kawiarenka/Pomoc]]. Myślę że poradzimy sobie z jedną stroną kawiarenki. Obiekcje? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 20:24, 9 maj 2024 (CEST)

:{{Za}}, przy obecnej aktywności nie ma sensu dublowania bytów, zwłaszcza że jak widać w zakładce tej nie ma dużego ruchu. Wydaje mi się też, że sporo pytań typowo o kwestie techniczne przeniosła się na inne kanały dyskusji, choćby Discorda. A jeśli ktoś będzie chciał zadać jakieś pytanie, spokojnie może zrobić to na głównym kanale kawiarenki. Nie mamy takiego ruchu, aby dodatkowe pytania niepotrzebnie spamowały przestrzeń. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:47, 10 maj 2024 (CEST)
* Przeniesione do archiwum. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 22:21, 14 maj 2024 (CEST)

== Kryteria artykułów o stanie (zanieczyszczeniu) powietrza ==

Cześć! Dzisiaj [[Wikipedysta: Igor123121|Igor123121]] zapoczątkował dyskusję odnośnie do artykułów nt. stanu powietrza. Zadał pytanie, czy na takie artykuły jak ''[[Stan jakości powietrza 9 maja 2024 w Krakowie]]'' jest miejsce na Wikinews. Jako że zaczęliśmy o tym rozmawiać i sprawa okazała się nie być zero-jedynkowa, postanowiłem założyć ten wątek celem spróbowania ustalenia kryteriów dla podobnych artykułów (na podobnej zasadzie jak warunki encyklopedyczności na Wikipedii) celem łatwego określenia, co może znajdować się na Wikinews, a co nie, i niedyskutowania o tym za każdym razem czy – co gorsza – niekonsekwencji w przyszłości.

Zacznę od tego, że według mnie wrzucanie stanu powietrza danego dnia i o danej godzinie w danym miejscu nie ma sensu, jeżeli nie piszemy o ekstremalnym zanieczyszczeniu. Pozwolę się tu odnieść do warunków pogodowych: nie piszemy artykułów o tym, że w danym mieście wczoraj o 13:00 świeciło słońce i były trzy chmurki na niebie, jednak o rekordowej temperaturze odnotowanej w tym miejscu czy o mrozach uniemożliwiających funkcjonowanie już jak najbardziej można napisać.

Pozostaje kwestia tego, co uznamy za zagrożenie i wysokie zanieczyszczenie: w Polsce w przypadku PM10  poziom informowania zaczyna się od 200 μg/m3, natomiast poziom alarmowy od 300 μg/m3. W Paryżu jest to 80 μg/m3, czyli prawie czterokrotnie mniej, natomiast WHO określa dopuszczalne stężenie jako 50 μg/m3 dla PM 10 oraz 25 μg/m3 dla PM 2,5.

Zbierając do kupy powyższy przydługi wstęp, chciałbym zaproponować następujące zalecenia co do tworzonych artykułów:

# Artykuł musi omawiać stan powietrza danego miejsca, uwzględniając pomiary minimum dobowe. Wyjątkiem mogą być sytuacje, kiedy w danych godzinach przekroczenie norm jest rekordowe (np. kilkunasto-, kilkudziesięciokrotne), jednak wówczas zostanie przekroczona też prawdopodobnie norma dobowa.
# W przypadku, kiedy normy nie zostały przekroczone, artykuł powinien obejmować dłuższy okres niż jedna doba, proponuję miesiąc (najlepiej od 1 do ostatniego dnia miesiąca, aby tworzyć sensowne interwały, nie od np. 15 kwietnia do 15 maja).
# W przypadku, kiedy normy zostały przekroczone, artykuł może powstać już nt. jednego dnia dla danego miejsca, np. ''w Krakowie w dniu X normy powietrza zostały przekroczone o Y''.
# Wyjątek do punktu 2. stanowić może sytuacja, gdy przez kilka dni normy były przekroczone, ale zanieczyszczenie spadło – wówczas warto napisać o zmianie stanu.

Zalecenie techniczne:

# Artykuł powinien odnosić się do źródeł pierwotnych.
# Artykuł powinien wyraźnie przedstawiać, jakiego rodzaju zanieczyszczenia dotyczy, jakiego okresu i w jakim punkcie zmierzono zanieczyszczenie.

Co myślicie o takich propozycjach? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:44, 10 maj 2024 (CEST)

:Generalnie zgoda, dodałbym jeszcze że w przypadku przekroczenia norm należałoby podać o które normy chodzi bo inne są polskie inne od UE a inne od WHO. Oraz że gdyby udało się znaleźć wolnodostępne źródło i przygotować bota to można by zrobić tabelkę pokazującą na bieżąco stan powietrza. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:37, 10 maj 2024 (CEST)
* A i jeszcze jedno. Nie nazywał bym tego encyklopedycznością bo przecież nie jesteśmy encyklopedią. Może [[Wikinews:Zakres projektu]]? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:55, 10 maj 2024 (CEST)
*:Ja, jeśli się nie mylę, pisałem o ''kryteriach dla artykułów'', choć użyłem tego robocze, i nie wiem, czy to dobra nazwa (nie chcę jej hejtować ani bronić, bo sie nad tym nie zastanawiałem), a o ''encyklopedyczności'' wspomniałem jako o odpowiedniku z Wikipedii, bo wydaje mi się, że większość wikireporterów działa również na Wikipedii, stąd chciałem dosadniej zobrazować, o co chodzi [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:25, 15 maj 2024 (CEST)
*:Niemniej zgadazam się, że fajnie byłoby ustalć jakąś sensowną nazwę, której będziemy się później trzymać. Czy zakres projektu – nie wiem [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:26, 15 maj 2024 (CEST)
* Utworzyłem [[Wikinews:Zakres projektu]] i [[Wikinews:Zakres projektu/Stan powietrza]] na razie roboczo. Uwagi mile widziane. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:56, 18 cze 2024 (CEST)

:Kryteria do artykułów są potrzebne, bo obecnie mamy po 3-4 newsy pod rząd o zatrzymaniu ruch w Krakowie i z powietrzem przypuszczam, że może być podobna sytuacja. Trzeba by to jakoś kondensować jednak.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 14:45, 24 sie 2024 (CEST)

== Zmiana licencji - Update of license to cc-by-4.0 ==
Hello!

English Wikinews have discussed a change of license and would like to update from cc-by-2.5 to cc-by-4.0 per [[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#Sum_up_per_march_2024]].

But community would like all versions of Wikinews to change license together so that it is still possible to translate articles into other languages.

So I hope you would also like to update and you are welcome to leave a message on English Wikinews about the change. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 15:46, 26 maj 2024 (CEST)

* Byłem na en.wikinews. Jeśli dobrze rozumiem musimy sobie sami zrobić głosowanie jeżeli chcemy zachować zgodność licencji. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 12:16, 27 maj 2024 (CEST)
* Pozwoliłem sobie zmienić nagłówek tutaj. Żeby zmienić licencje trzeba by przygotować u nas głosowanie [[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] oraz przygotować listę stron do poprawy w przypadku zmiany licencji [[Wikinews:Zmiana licencji na CC:BY 4.0]]. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 23:25, 27 maj 2024 (CEST)

:Zaktualizowałem przygotowaną przez @[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] stronę do głosowania. Zastanawiam się jeszcze, czy nie zaznaczyć, że w przypadku pozytywnego odzewu termin zakończenia głosowania nie jest jednoznaczy ze zmianą licencji w tym samym momencie, ale zrobić sobie furtkę, żeby zachować zgodność, np. ''Zakończenie głosowania nie jest jednoznaczy ze zmianą licencji w tym samym momencie, ale termin zmiany licencji może być dostosowany do zmiany licencji innych wersji językowych, celem zachowania zgodności.'' Co myślicie? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 10:34, 18 lip 2024 (CEST)
::Popieram taki dopisek a nawet bardziej precyzyjną wersję. Czyli  &quot;Zakończenie głosowania nie jest jednoznaczne ze zmianą licencji w tym samym momencie. Licencja zostanie zmieniona wraz ze zmianą na wersji anglojęzycznej.&quot; [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 10:39, 18 lip 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] Thank you for translating. Are you asking me (MGA73) to prepare a vote or do you suggest that someone prepare a vote? 

As for the pages to change here are some possible pages to fix:
#[[MediaWiki:Copyright]] ??
#[[MediaWiki:Copyrightwarning]] 
#[[MediaWiki:Wikimedia-copyrightwarning]] ?? 
#[[MediaWiki:Wikimedia-copyright]] ??
#[[MediaWiki:Mobile-frontend-footer-license]]
--[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:40, 8 cze 2024 (CEST)

:Dzięki. Jeszcze trzeba by zmienić [[Wikinews:Warunki użycia]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:27, 8 cze 2024 (CEST)
:@[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ten temat ciągnie się już ponad miesiąc. Myślę, że to wystarczająco, że ktoś chciał, to coś tam doczytał, a jednocześnie, jeśli głosowanie potrwa kolejne 30 dni, to będzie też czas, aby się jeszcze dokształcić, jeśli ktoś teraz nie zdążył. Myślę, że śmiało możemy uruchomić u nas głosowanie, a widziałem, że zacząłeś tworzyć pod to stronę. Jeśli nie masz czasu, mogę ją zedytować i &quot;odpalić&quot; głosowanie, ale wolę spytać, zanim wejdę Ci tam w paradę. Co myślisz? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:21, 12 lip 2024 (CEST)
::Śmiało możesz edytować. Zatrzymałem się bo mam poczucie że taka decyzja powinna wynikać z woli większej liczby osób. A skoro nikt więcej się tu nie wypowiadał to znaczy że brak wystarczającego zainteresowania. Ale nie będę oponował w sprawie zmiany licencji. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:24, 13 lip 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] I do not know how often there are votes on pl.wikinews. But unless you have a policy that specify how a vote should be held then I think it should be enough to make the suggestion here. 

Looking at [[Specjalna:Aktywni_użytkownicy]] it seems that only a few are very active. As far as I can see only these users have made 10 or more edits: [[User:23stycznia2007]], [[User:Igor123121]], [[User:Kajtus von Rzywiec]], [[User:KrzysztofPoplawski]], [[User:Marek Mazurkiewicz]] and [[User:Wojcisław Nowacki]] (bots excluded)

If those users support (or at least most of them 4 for example?) then I would say it could count as concensus to change.

For example:
;Angielskie Wikinews planują zmianę licencji na CC-BY-4.0. Czy popierasz zmianę licencji na CC-BY-4.0?
* {{Za}} / {{Przeciw}} (I think yes but I will not vote because I'm not an active editor here.) --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 17:51, 14 cze 2024 (CEST)

:Głosowanie tutaj bez dyskusji nad jego czasem i progiem myślę że będzie wbrew dobrym zwyczajom. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:45, 15 cze 2024 (CEST)
:Wstępny szkic: [[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:52, 15 cze 2024 (CEST)

:: Myślę, że to wygląda dobrze. Myślę, że 30 dni wystarczy. Uważam, że głos jest ważny, jeśli więcej głosów na tak niż na nie. Ale tylko użytkownicy, którzy dokonali więcej niż na przykład 10 edycji w głównej przestrzeni nazw, powinni mieć możliwość głosowania. Problem polega na tym, aby znaleźć odpowiednią liczbę minimalnych głosów. Nie określiłbym tego zbyt wysoko, ponieważ aktywnych użytkowników jest niewielu. Zatem 100, a nawet 20 sprawiłoby, że zdobycie jakiegokolwiek głosu byłoby niemożliwe. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:39, 15 cze 2024 (CEST)
:::W przypadku [[Wikinews:Przyznawanie uprawnień administratora|przyznania uprawnień administratora]] mamy próg 50 edycji, a także próg poparcia w wysokości 80%. Proponuję te kryteria, skoro stosujemy je w innych sprawach, zastosować także tutaj. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:06, 18 cze 2024 (CEST)
::Czy mamy kogoś, kto zna się na prawach autorskich i miałby czas i chęci wytłumaczyć w języku polskim, o co dokładnie i z czym wiąże się zmiana licencji? Wydaje mi się, że powinniśmy mieć podobną wiedzę przed głosowaniem. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:08, 18 cze 2024 (CEST)
:::50 edycji i 80% popieram . Zgadzam się, że przydałby się prawnik. Niestety chyba nikt z aktywnych nie orientuje się na tyle by wyjaśniać. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:58, 18 cze 2024 (CEST)
::::A Stowarzyszenie nie ma kogoś oblatanego w kwestii licencji? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 23:59, 18 cze 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] Cześć! Spróbuję z pomocą Tłumacza Google.

Próbowałem przedstawić podsumowanie na stronie [[:en: Wikinews:Water_cooler/policy#Differences_between_2.5_and_4.0_according_to_ChatGpt]], gdzie również zapytałem ChatGpt, czy mógłby dać lepsze podsumowanie ode mnie.

Kilka nagłówków
* Bardziej umiędzynarodowione
* Zwiększona czytelność
* Bardziej szczegółowe wymagania dotyczące autorstwa, dzięki czemu staje się jaśniejsze, co użytkownicy muszą zrobić, aby prawidłowo przypisać oryginalnego twórcę
* Wprowadź „zdroworozsądkowe przypisanie”, które lepiej odzwierciedla przyjęte praktyki (na przykład użycie łącza), a także „30-dniowe okno na skorygowanie naruszeń licencji”. Utrudnia to tym, którzy wykorzystują drobny błąd, pozwać kogoś za naruszenie praw autorskich.
* Zawiera jaśniejsze warunki dotyczące tego, co stanowi adaptację i jak należy postępować z adaptacjami, zapewniając lepszą kompatybilność z innymi licencjami.
Wiem, że to może nie pomóc zbyt wiele, ale Wikipedia i większość innych projektów Wiki korzysta już z wersji 4.0. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 17:48, 27 cze 2024 (CEST)

:Dla potomnych: też spytałem chatGPT i jako podsumowanie wyrzucił mi coś takiego:
:Jurysdykcja: CC BY 2.5 może być dostosowana do specyficznych krajów, podczas gdy CC BY 4.0 jest uniwersalna.
:Zakres praw: CC BY 4.0 obejmuje więcej rodzajów praw, w tym prawa sui generis do baz danych.
:Tłumaczenia i klarowność: CC BY 4.0 jest dostępna w wielu językach i jest bardziej klarowna.
:Egzekwowanie i ochrona: CC BY 4.0 ma lepsze mechanizmy egzekwowania i ochrony praw autorskich.
:CC BY 4.0 jest bardziej nowoczesną, kompleksową i elastyczną licencją w porównaniu do CC BY 2.5. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:03, 12 lip 2024 (CEST)
::Tutaj też są różnice: https://wiki.creativecommons.org/wiki/License_Versions#Detailed_attribution_comparison_chart [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 09:10, 16 lip 2024 (CEST)
{{re|Wikireporter:MGA73}} Jak wygląda sytuacja w innych wersjach językowych? Któraś wersja już zadeklarowała że będą zmieniać? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:23, 17 lip 2024 (CEST)

:Z tego, co zrozumiałem na en.wiki panuje konsensus, aby zmienić licencję z zastrzeżeniem, aby zmieniły ją wszystkie strony językowe. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:07, 17 lip 2024 (CEST)

Cześć! Chińskie Wikinews powiedziało „tak, już najwyższy czas”, gdy tylko zasugerowałem aktualizację. W niemieckich Wikinews naśmiewali się, że zapytali ChatGPT :-). Twoja wiki wciąż dyskutuje. Węgierskie Wikinews przeszło jakiś czas temu wersję 3.0. Poza tym nie słyszałem ani nie widziałem zbyt wiele z innych Wikinews. Na angielskiej Wikinews więcej użytkowników popiera aktualizację. Myślę, że obecnie jest więcej użytkowników chętnych do aktualizacji, nawet jeśli nie wszystkie inne wiki to robią. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:30, 17 lip 2024 (CEST)

:U nas społeczność podjęła decyzję. Zmienimy licencję razem z en.wikinews. Jak u Was sytuacja? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 13:25, 21 sie 2024 (CEST)
::[[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#Comments%20from%20other%20wikis|Tutaj]] można śledzić stan innych wersji językowych [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:53, 22 sie 2024 (CEST)
::[[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#c-MGA73-20241004060600-Kajtus_von_Rzywiec-20241003205800|Update]], wciąż czekamy. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:51, 4 paź 2024 (CEST)
:::W połowie grudnia ma być zmiana na en wiki :) Dostali informacje od prawników, że można, i chcą zmieniać :) [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 20:21, 3 gru 2024 (CET)
::::Super, że zwracasz uwagę na sprawę. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:26, 4 gru 2024 (CET)

English Wikinews has finally completed the discussions about a license upgrade and will upgrade to CC-BY-4.0, effective for all edits made from December 16, 2024. You can read about it at [[:en:Wikinews:2024 Copyright license upgrade]].

To complete the change, each Wikinews project needs to file a request on Phabricator. We made one for English Wikinews at [[Phab:T381421]]. You can also make a request or we can try to add your wiki to the request so the changes can take place at the same time.

To coordinate the license change, we have made this: [[:en:Wikinews:2024_Copyright_license_upgrade/other-Wikinews#Results_all_Wikinews_projects]]. 

---

Angielski Wikinews w końcu zakończył dyskusje na temat aktualizacji licencji i zaktualizuje ją do CC-BY-4.0, co będzie obowiązywać dla wszystkich edycji dokonanych od 16 grudnia 2024 roku. Możesz o tym przeczytać na [[:en:Wikinews:2024 Copyright license upgrade]].

Aby zakończyć zmianę, każdy projekt Wikinews musi złożyć wniosek w Phabricator. Złożyliśmy jeden dla angielskiego Wikinews pod [[Phab:T381421]]. Możesz również złożyć wniosek lub możemy spróbować dodać twój wiki do wniosku, aby zmiany mogły nastąpić jednocześnie.

Aby skoordynować zmianę licencji, stworzyliśmy to: [[:en:Wikinews:2024_Copyright_license_upgrade/other-Wikinews#Results_all_Wikinews_projects]]. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 19:57, 4 gru 2024 (CET)

:[[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] - tutaj jest zgoda naszej społeczności. Czy możesz &quot;spróbować dodać pl.wikinews do wniosku, aby zmiany mogły nastąpić jednocześnie&quot;? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:41, 5 gru 2024 (CET)
:: [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] Cześć! Dodałem prośbę do [[Phab:T381421]] i ktoś stworzył poprawkę, więc zmiana powinna nastąpić 16 grudnia, równocześnie ze zmianą na en.wikinews. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:23, 11 gru 2024 (CET)
::: The change has now been made. Remember to change any local pages that mention 2.5 too. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 09:38, 16 gru 2024 (CET)
::::Chyba wszędzie zmienione. Nie piszecie u siebie (na en.Wikinews) newsa o zmianie licencji? [[Angielskie i polskie wersje językowe zmieniły licencję na cc-by-4.0]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:32, 17 gru 2024 (CET)

== Dyskusja z poczekalni ==
{{Wikinews:Strony do usunięcia/2024:05:14:Szablon:Powiat dębicki}}

== Podtrzymanie ==

Cześć, jestem wikirezydentką Muzeum Narodowego w Krakowie i w tym miesiącu organizujemy wyzwanie Miesiąc ze Stanisławem Wyspiańskim i oddziałem MNK Szołayscy. Wyzwanie potrwa do końca lipca. Napisałam wczoraj ogłoszenie, wtedy też pojawiło się na stronie. Czy jest możliwe podtrzymanie ogłoszenia na stronie? Chcielibyśmy dotrzeć do szerszej grupy odbiorców, np. wikipedystów, którzy mają doświadczenie w edytowaniu w takiej tematyce lub udzielają się w grupach tematycznych o malarstwie. [[Wikireporter:MNK Agata|MNK Agata]] ([[Dyskusja wikireportera:MNK Agata|dyskusja]]) 12:37, 9 lip 2024 (CEST)

:Zaraz wrzucę jako wyróżnione. Ale nie obiecuję na jak długo. To zależy czy ktoś zaproponuje coś co bardziej należałoby wyróżnić. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 12:58, 9 lip 2024 (CEST)
::Dziękuję [[Wikireporter:MNK Agata|MNK Agata]] ([[Dyskusja wikireportera:MNK Agata|dyskusja]]) 13:20, 9 lip 2024 (CEST)

== Zajawki na głównej ==

Co myślicie by zwiększyć z 5 do 7 ilość zajawek na stronie głównej? [[Portal:Lipiec 2024]] i [[Portal:Czerwiec 2024]] pokazują, że zwykle powstaje więcej niż pięć. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 13:24, 9 lip 2024 (CEST)

:{{za}} [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 03:10, 10 lip 2024 (CEST)
:{{za}} [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 17:07, 28 sie 2024 (CEST)

== pliki na Commons ==
Skopiowałem 
*[[:Plik:Kupony Lotto wykorzystane przez tvn24.png]] do [[c:File:Kupony Lotto wykorzystane przez tvn24.png]]
*[[:Plik:SG hack1.png]] do [[c:File:Polish Wikipedia screenshot - Strona główna - 2008-04-01.png]]
wiec można osunąć oryginały. [[Wikireporter:Jarekt|Jarekt]] ([[Dyskusja wikireportera:Jarekt|dyskusja]]) 04:41, 17 sie 2024 (CEST)

== [[MediaWiki:Lastmodifiedat]] ==

Komunikat na dole każdej strony od lat nie linkuje właściwie do statystyk oglądalności strony. 

Kod

//tools.wmflabs.org/pageviews#start={{#time:Y-m-d|-1 months}}&amp;end={{#time:Y-m-d|-1 days}}&amp;project=pl.wikinews.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;pages=

należałoby najprawdopodobniej wymienić na

//pageviews.wmcloud.org/?project=pl.wikinews.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;redirects=0&amp;range=latest-30&amp;pages=

[[Wikireporter:H. Batuta|H. Batuta]] ([[Dyskusja wikireportera:H. Batuta|dyskusja]]) 21:59, 30 wrz 2024 (CEST)

:Dzięki serdeczne. Poprawione wg sugestii. Działa. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:38, 1 paź 2024 (CEST)

== Propozycja akcji na dwudziestolecie ==

Cześć! Jako że niedługo 20-lecie Wikinews (w styczniu 2025), a wczoraj pojawił się 20-tysięczny artykuł na Wikinews, to pomyślałem, że fajnie byłoby zrobić małą akcję z tej okazji, celem uczczenia wcześniej wspomnianych i zachęceniem do tworzenia treści na stronie :)

Nagrodą za udział w akcji byłyby odznaczenia/gwiazdki, podobnie jak za udział w akcjach na Wikipedii. Przygotuję je graficznie, tylko chciałem najpierw zapytać, co sądzicie o takim pomyśle i czy macie nic przeciwko takiej akcji.

Chciałbym, aby były dwie akcje:

# Utworzenie artykułu 20 dni z rzędu (20, bo 20 urodziny i bo 20 tys. artykułów)
# Utworzenie dwudziestu artykułów (o zawartości minimum 2 tys. znaków, nie wliczając źródeł itp), według listy:
## Gospodarka – artykuł w portalu Gospodarka,
## Katastrofy – artykuł w portalu Katastrofy,
## Kultura – artykuł w portalu Kultura,
## Nauka – artykuł w portalu Nauka,
## Polityka – artykuł w portalu Polityka,
## Prawo i przestępczość – artykuł w portalu Gospodarka,
## Sport – artykuł w portalu Sport,
## Społeczeństwo – artykuł w portalu Społeczeństwo,
## Środowisko – artykuł w portalu Środowisko,
## Technika – artykuł w portalu Technika,
## Materiał autorski – materiał autorski, do którego informacje zostały zdobyte samodzielnie przez wikireportera, nie na podstawie innych mediów,
## Fotorelacja – artykuł z autorskimi zdjęciami wikireportera,
## Sprawozdanie z wydarzenia  – artykuł w formie sprawozdania z wybranego wydarzenia.
## Wywiad – artykuł w formie wywiadu z wybraną osobą.
## Tłumaczenie z innej wersji Wikinews – artykuł będący tłumaczeniem artykułu z innej wersji językowej Wikinews,
## Aktualny – artykuł opublikowany w tym samym dniu, w którym odbyło się wydarzenie, którego dotyczy
## Regionalny – artykuł dotyczący wydarzenia z któregoś województwa, opatrzony odpowiednim szablonem,
## Zagraniczny – artykuł dotyczący wydarzenia spoza Polski,
## Wikimedialny – artykuł tematycznie dotyczący któregoś z projektów Wikimedia,
## Rozbudowany – artykuł posiadający aż 10 tysięcy znaków, nie wliczając źródeł itp.

Co myślicie? Listy/pomysły na akcję pod dyskusję :) [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 22:34, 8 paź 2024 (CEST)

:Sory umknął mi ten wątek. Nie ma nic przeciwko, może być miło. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 19:07, 29 paź 2024 (CET)

== Propozycje zmiany w szablonie &quot;Podziel się boczny&quot; ==

Wychodzę z dwiema propozycjami: 

1. zaktualizowania wspomnianego szablonu pojawiającego się na końcu każdego artykułu. Według mnie rozróżnianie ikon poszczególnych serwisów na mniejsze i większe może sprawiać, że te wyróżnione większą ikoną są &quot;ważniejsze&quot; (i na odwrót), dlatego każda ikona powinna być pokazywana w jednakowym rozmiarze.

2. dodanie opcji udostępniania przez Fediwersum. Istnieją narzędzia do tego, np. https://toot.kytta.dev/ - można dodać do tego parametr &quot;?text=&lt;nowiki&gt;[link do artykułu na Wikinews]&lt;/nowiki&gt;&quot;, żeby użytkownik mógł wybrać stąd swoją instancję.

[[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 15:02, 29 paź 2024 (CET)

: Dla wygody dyskusji link [[Szablon:Podziel się boczny]]. Popieram oba postulaty. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 19:04, 29 paź 2024 (CET)

:: Zmiany wprowadzone. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 15:14, 4 lis 2024 (CET)

== bot Wikinews 2 Wikidata ==

Właśnie skończyłem bota do automatycznego dodawania postów z last changes do wikidata. Posty dodawane są w takiej postaci: https://www.wikidata.org/wiki/Q130742783 Teraz będę starał się o uprawnienia na niego na Wikidata i krok następny będę starał się wrzucić na toolserwer z automatyczną inicjacją.  Sugestie, uwagi, wnioski, obiekcje - mile widziane.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 14:34, 31 paź 2024 (CET)

:Czy dobrze rozumiem że bot będzie tworzył elementy Wikidanych na podstawie naszych newsów? Super! Czy bot ma na uwadze {{s|tworzone}}? Myślę że musi mieć żeby nie tworzył elementów gdy news jest nie dokończony lub jest wandalizmem. Czy będziesz w stanie modyfikować bota by dodawał kolejne stwierdzenia? Np byłoby super gdyby bot też dodawał główny temat ale nie wiem jak to oznaczyć na Wikinews. Może dałoby się na podstawie kategorii? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 22:22, 31 paź 2024 (CET)
::Dobrze rozumiesz: bot będzie tworzył element Wikidanych na podstawie newsów. Dobrze, że przypomniałeś o tworzonych - muszę to uwzględnić. To nr 1 do dodania. Będę w stanie modyfikować bota i dodawać rzeczy. Zastanawiałem się właśnie nad tematem głównym na podstawie kategorii, ale ... nie wiem czy jest sens dodawać do wszystkich kategorii, bo mamy też kategorie typu: Polska i kategorię daty.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 20:59, 3 lis 2024 (CET)
:::Więc dodawanie głównego tematu pozostawmy ludziom na razie. Bardzo się cieszę z powodu takiego bota. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 21:13, 3 lis 2024 (CET)

== Depesze ==

Wczoraj wchodząc na stronę główną Wikinews zobaczyłem wyróżnionego newsa bez lidu: [[Zmarli 1 grudnia 2024]]. Trzy razy pojawiało się słowo zmarli, ale nie było poza tym żadnej treści. Za to w depeszach są informacje o wydarzeniach, które odbędą się niebawem, za rok, za kilka lat lub za ponad dekadę (i będą przez ponad dekadę tam wisieć). I się znieświeżą ;) W en Wikinews kiedyś działało [[:en:Wikinews:Briefs]]. Część newsów ma taką postać szortów i wymagałyby dopiero wpisania do nich treści, te o zmarłych, czy np. takie [[Posłanki Iwona Maria Kozłowska i Anna Wojciechowska złożyły interpelację poselską w sprawie działań Ministerstwa Obrony Narodowej na rzecz zapewnienia dostępności]] - długi tytuł, lid, ale nie wiadomo, jaka była treść interpelacji (a było tych szortów kilka i w każdym jedno zdanie, że interpelacja dotyczyła działań tego, czy innego ministerstwa, ale nic poza tym). Część newsów zostaje z szablonem {{s|Tworzone}} i ma też tyle treści (choć czasami brak źródeł informacji powoduje, że szablon zostaje). Może do takich &quot;w telegraficznym skrócie&quot; dodać kategorię [[:Kategoria:Depesze]]? To o przyszłych wydarzeniach można by przenieść do [[Wikinews:Pokój prasowy|Pokoju prasowego]] jako zainkludowaną podstronę. Co wy na to? Na SG depesze mogłyby wisieć jako linki (nie dublowałyby się w najnowszych artykułach) i tam dodatkowo link do tych propozycji przyszłych wydarzeń + ewentualnie link do aktualności w Wikipedii. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:56, 3 gru 2024 (CET)

:Dzięki za uwagi. Mam wrażenie, że poruszasz kilka wątków na raz ale ogólnie Twoją myśli odczytuję jako chęć zwiększenia udziału głębszych informacji. Z tym się zgadzam, że byłoby dobrze ale uważam że lepiej to robić przez rozbudowę niż przez chowanie tych krótszych. 
:A co do konkretów. 
:Listy zmarłych są tworzone botem. Czy masz jakiś lepszy pomysł na lead do tej serii? Celowo jest to tylko w wzmianka. Jeżeli ktoś będzie w stanie tworzyć newsa podają okoliczności śmierci czy informacje o upamiętnieniu czy pogrzebie jak najbardziej jest to mile widziane. Być może warto gdzieś podkreślić zachętę do tego? 
:Depeszy staram się na bieżąco pilnować. Gdy któraś stanie się nie aktualna kasuję ją. Mają być to zwykle zachęty do tworzenia newsów o poszczególnych elementach z tych wydarzeń. (np gdy w depeszach jest wojna to jest to zaproszenie do tworzenia newsów o bitwach tejże). Może by je też rozbudować do szerszych wzmianek takich jak w en:Wikinews:Briefs ewentualnie jeżeli masz ochotę o ile nie będzie to dublowaniem Wikipedii. 
:Wzmianki o interpelacjach już ustaliliśmy z ich twórcą że powinny być gdy już treść będzie dostępna. Niestety sejm publikuje dwuetapowo - najpierw że była interpelacja potem o jakiej treści. Mam w planach dokleić te treści gdy będą dostępne.
:Newsy z szablonem tworzone jak szablon informuje są w trakcie przygotowania. Jeżeli autor nie zdąży ich dopracować i zdjąć szablonu są usuwane. Za granicę aktualności przyjmujemy obecnie 30 dni od wydarzenia. 
:Nie widzę widzę przeszkód ale też nie wiem czemu miałaby służyć kategoria depesze? Czy chodzi o to żeby nie trafiały one w pięć boksów wyświetlanych artykułów? Na razie mamy po kilka artykułów dziennie więc w te pięć boksów trafia wszystko po kolei. Docelowo można by to rozdzielić ale nie wiem czy na tym etapie rozwoju Wikinews. 
:Pokój prasowy to raczej informacje o tym co się dzieje w Wikinews ale możemy ewentualnie zmienić tą rolę. 
:Mam nadzieję, że zostaniesz z nami na dłużej i pomożesz odnotowywać interesujące Cię sprawy. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:02, 4 gru 2024 (CET)

=== Nekrologi na SG ===
::{{re|Marek Mazurkiewicz}}, Dzięki za powitanie :)). Ok, to po kolei. Na razie - jak można by zrobić to ze zmarłymi. Można zmienić obecną składnię na następującą:
&lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;'''DD miesiąca RRRR zmarły następujące osoby: AAA (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), xxx; BBB (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), yyy; CCC (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), zzz.'''&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt; 

::A więc artykuł [[Zmarli 6 grudnia 2024]] miałby postać lidu:

'''6 grudnia 2024 zmarły następujące osoby: [[w:Dickie Rock|Dickie Rock]] (ur. 1936, [[d:Q1210036|WD]]), irlandzki piosenkarz; [[w:Stanisław Tym|Stanisław Tym]] (ur. 1937, [[d:Q1296868|WD]]), polski aktor, satyryk, felietonista; [[w:Witalij Dyrdyra|Witalij Dyrdyra]] (ur. 1938, [[d:Q4171675|WD]]); [[w:Phelekezela Mphoko|Phelekezela Mphoko]] (ur. 1940, [[d:Q7181212|WD]]), zimbabweński polityk; [[w:Miho Nakayama|Miho Nakayama]] (ur. 1970, [[d:Q1318594|WD]]).'''

::Taka treść byłaby widoczna na SG z tytułem i datą zamiast obecnego powtórzenia: &lt;br /&gt;
Zmarli 6 grudnia 2024&lt;br /&gt;
6 grudnia&lt;br /&gt;
6 grudnia 2024 zmarli:

::Ewentualnie lista zmarłych w lidzie mogłaby być ograniczona do pierwszego wpisu bota, albo ograniczenie do liczby osób zmarłych. Kolejne można by dodawać w treści:

&lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;Ponadto w tym dniu zmarli: DDD (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), aaa; EEE (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), bbb.&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt;

::A więc artykuł [[Zmarli 2 grudnia 2024]] byłby rozbudowany przez bota do postaci (krótki opis &quot;duchowny rzymskokatolicki&quot; tu dodany byłby w kolejnej edycji do osoby Héctor Luis Gutiérrez Pabón):

'''2 grudnia 2024 zmarły następujące osoby: [[w:Neale Fraser|Neale Fraser]] (ur. 1933, [[d:Q715173|WD]]), tenisista australijski; [[w:Lucjan Brychczy|Lucjan Brychczy]] (ur. 1934, [[d:Q939593|WD]]), polski piłkarz; [[w:Héctor Luis Gutiérrez Pabón|Héctor Luis Gutiérrez Pabón]], duchowny rzymskokatolicki (ur. 1937, [[d:Q1642811|WD]]); [[w:Helmuth Duckadam|Helmuth Duckadam]] (ur. 1959, [[d:Q311768|WD]]), piłkarz rumuński.'''

Ponadto tego zmarli: [[w:Don Ohl|Don Ohl]] (ur. 1936, [[d:Q1606866|WD]]), amerykański koszykarz; [[w:Israel Vázquez|Israel Vázquez]] (ur. 1977, [[d:Q980711|WD]]), bokser meksykański.

::{{re|Peter Bowman}}, czy technicznie to byłoby do zrobienia?? [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 09:39, 8 gru 2024 (CET)
:::@[[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]]: można zamienić listę wypunktowaną na paragraf, ale nie rozumiem sensu rozbijania tego na dwa (część wytłuszczona oraz następujące &quot;ponadto zmarli...&quot;). Wydawałoby się jednak, że lista jest czytelniejsza. Jeśli problem leży w sposobie wyświetlania jej na stronie głównej, ucinając ową listę, to może należałoby to naprawić? [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 10:31, 8 gru 2024 (CET)
:::: {{re|Peter Bowman}}, to chyba wynika z &quot;niestandardowości&quot; formatu nekrologów. [[Wikireporter:PastooshekBOT|PastooshekBOT]] na SG kopiuje leady, a tu lid ma formę &lt;nowiki&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli:'''&lt;/nowiki&gt;. Można by przesunąć te trzy apostrofy na koniec listy (jeśli to botowi coś ułatwi), ale to byłaby proteza. Ewentualnie poszerzyć zajawkę: &lt;nowiki&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli Dickie Rock, Stanisław Tym, Witalij Dyrdyra, Phelekezela Mphoko, Miho Nakayama'''&lt;/nowiki&gt;, a treść artykułu zacząć zdaniem: 6 grudnia zmarły następujące osoby: i dalej byłaby lista. Da się jeszcze wyciągnąć miejsce śmierci? Czy tak by się dało? ^^ [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 11:51, 8 gru 2024 (CET)
:::::Zajawka z nazwiskami i powtórzenie we wstępie wraz z opisem i ewentualnie miejscem śmierci wydaje się najwłaściwszą opcją. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 15:49, 8 gru 2024 (CET)
:::::: {{re|Peter Bowman}}, czy botem mógłbyś taką wariację z powtórzeniami jak poniżej?? :) [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 15:40, 13 gru 2024 (CET)

&lt;pre&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli: Dickie Rock, Stanisław Tym, Witalij Dyrdyra, Phelekezela Mphoko, Ryszard Rojek, Miho Nakayama'''.

6 grudnia 2024 zmarły następujące osoby:
* [[w:Dickie Rock|Dickie Rock]] (ur. 1936, [[d:Q1210036|WD]]): irlandzki piosenkarz
* [[w:Stanisław Tym|Stanisław Tym]] (ur. 1937, [[d:Q1296868|WD]]): polski aktor, satyryk, felietonista
* [[w:Witalij Dyrdyra|Witalij Dyrdyra]] (ur. 1938, [[d:Q4171675|WD]])
* [[w:Phelekezela Mphoko|Phelekezela Mphoko]] (ur. 1940, [[d:Q7181212|WD]]): zimbabweński polityk
* [[w:Ryszard Rojek|Ryszard Rojek]] (ur. 1943, [[d:Q9324922|WD]]): polski profesor automatyki
* [[w:Miho Nakayama|Miho Nakayama]] (ur. 1970, [[d:Q1318594|WD]])&lt;/pre&gt;

: Hej {{re|Hedger z Castleton}}, przepraszam za brak odpowiedzi. Tak, powinno się dać, i zbadam też uwzględnienie miejsca śmierci. Spróbuję to wdrożyć jutro albo pojutrze. Pozdrawiam, [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 16:19, 13 gru 2024 (CET)

:Super {{za}} [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:04, 13 gru 2024 (CET)
::@[[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]], @[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]]: zrobione, bot odświeżył nekrologi z ostatnich 10 dni (mogę zwiększyć zakres, jeśli chcecie uwzględniać zmiany z WD w starszych nekrologach). Jak miałby wyglądać pojedynczy wpis z uwzględnieniem miejsca śmierci? Musi być w mianowniku. [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 12:01, 15 gru 2024 (CET)
:::{{re|Peter Bowman}}, super! Może tak zmodyfikować formę: &lt;code&gt;Imię nazwisko, ur. RRRR, jako miejsce śmierci wskazano Miejscowość (WD)&lt;/code&gt;. Przy okazji jeszcze mała prośba - na jedno nie zwróciłem uwagi i data idzie trzy razy. W tekście głównym można zmienić &lt;code&gt;DD miesiąca RRRR zmarły następujące osoby:&lt;/code&gt; na &lt;code&gt;W tym dniu zmarły następujące osoby:&lt;/code&gt;. W ledzie niech zostanie jak jest. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 13:52, 17 gru 2024 (CET)
::::{{za}} [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 01:42, 18 gru 2024 (CET)

== portale ==

Jakiś czas temu zrobiłem przekierowania z portali tematycznych do kategorii (np [[Portal:Informatyka]]). Proponuję to samo zrobić z portalami geograficznymi. np [[Portal:Polska]]. Wydaje mi się że lepiej wszystkie informacje gromadzić w ramach kategorii zamiast portali. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:29, 4 gru 2024 (CET)
:{{re|Marek Mazurkiewicz}}, główne newsy w portalach sprzed kilku lat to faktycznie... :/ Ale w kategoriach mamy powtórzenie listy najnowszych. Zaszłość, bo kiedyś artykuły w kategoriach Wikinews szły alfabetycznie, a od jakiegoś czasu na szczęście idą chronologicznie. No i przez to mamy najpierw listę najnowszych generowaną przez DynamicPageList, potem kategorie, a potem znów Lista artykułów od najnowszych :D Niemniej portale (także jako przekierowania) są [https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikinews.org/reading/top-viewed-articles/normal|table|last-month|(access)~desktop*mobile-app*mobile-web|monthly najczęściej odwiedzanymi stronami - dzięki ich eksponowaniu na SG]. A może zrobić taki mix: [[Wikireporter:Hedger z Castleton/Brudnopis]] (może jakieś style byłyby tu potrzebne ;). Taka forma byłaby chyba bardziej przystępna dla czytelnika. Zostawiłem tam opcję dla tytułu ostatniego newsa, gdyby dało się go zaciągać botem. Ale jak się nie da, to tylko lista najnowszych + kategorie. Strona kategorii niestety najpierw wyrzuca kategorie, potem artykuły, przez co ta dublująca DynamicPageList jest potrzebna, ale gdyby taka forma &quot;portalu&quot; była akceptowalna, to z kategorii można by usunąć te DynamicPageList. [[Wikireporter:Pastooshek|Pastooshek]], czy twój bot byłby w stanie zaciągać też tytuł + lead dla poszczególnych kategorii tematycznych?? W moim brudnopisie dla kategorii [[:Kategoria:Polska|Polska]]. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:33, 8 gru 2024 (CET)
::Gdy ostatnio modyfikowaliśmy stronę główną plan był taki żeby skupić się na 10 głównych tematach. [[Portal:Gospodarka]] i pozostałe z [[:Kategoria:Portale tematyczne]] - i tego chciałbym się trzymać. Myślę, że w pozostałych przypadkach nie ma sensu utrzymywać jednocześnie strony kategorii i portalu. W którejś wersji językowej widziałem, że mają bardzo rozbudowane kategorie. Na stronie kategorii można by dawać DynamicPageList z podziałem tematycznym. W sensie na Kategoria:Poslka byłaby DynamicPageList z k:polska polityka. Czy myślisz, że to by było dobre dla czytelników którzy zaglądają na strony portali? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 16:06, 8 gru 2024 (CET)
:::Nie wiem, może zrobić sondę i zapytać czytelników? :) Bardziej by mi zależało na categorytree, które lepiej komasuje podkategorie obok siebie. Gdyby na górę wyrzucić (teraz w podkategorii) [[:Kategoria:Polska polityka]], to byłaby zaraz dostępna, tak samo pozostałe z kategorii [[:Kategoria:Tematy dotyczące Polski]]. A gwiazdką można by posortować (zamiast portali województw, jeśli rezygnujemy) poszczególne województwa. I można by wrzucić nawigację na stronach kategorii, która teraz jest w portalach. Indeksy trzeba z kategorii wyrzucić. One były potrzebne, gdy kategorie szły alfabetycznie, a teraz nie działają ;) [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:48, 10 gru 2024 (CET)
::::Eh, wpadłem tu i od razu dygresje. Ale konkretnie, {{re|OliwierJaszczyszyn|Kajtus von Rzywiec|Igor123121|Marek Mazurkiewicz}}, gdy artykuły w kategoriach układane były alfabetycznie, to ten szablon był przydatny, ale od ... chyba paru  lat?... sortowanie idzie chronologicznie, więc ten szablon nie spełnia swojej funkcji. Czy widzicie jakąś jego przydatność na stronach kategorii? [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 16:53, 13 gru 2024 (CET)
:::::Też nie widzę już zastosowania dla indeksów. categorytree jak najbardziej popieram. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:08, 13 gru 2024 (CET)
:::Ale gapa ze mnie. Nie zauważyłem, że Pastooshek robi update dla portali głównych. Jakoś chyba założyłem, ze Polska ze względem na objętość też jest portalem głównym :D W każdym razie {{re|Marek Mazurkiewicz}}, zobacz na [[:Kategoria:Polska]]. Drzewko kategorii jeszcze można przyczesać :) Przy okazji w szablonie projektów tematycznych zmieniłem gospodarkę na Polskę ;) Inputbox wstawiłem z dorobionymi dwoma szablonami preload i editintro. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 14:55, 17 gru 2024 (CET)
::::Na pewno nie chciałbym zmieniać gospodarski na Polskę. Dziś o tym myślałem i myślę że powinniśmy mieć dwa miejsca - jeden na temat drugi na położenie geograficzne. Więc położenie dałbym analogicznie jak szablony województwa - poziomo na dole. Tylko jeszcze nie wiem jak to automatycznie zwężać. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:16, 17 gru 2024 (CET)
::::Ta ramka na stronie kategorii nie działa w wersji mobilnej. Wymaga poziomego przesuwania. Spójrz na [[:Kategoria:Szablony pomocy]]. Mamy już [[Szablon:Nowa strona/Nauka/Polska-wydarzyło się]] i analogiczne szablony dla każdej z głównych kategorii tematycznych x było / trwa / zapowiedz. Ja wyszukujesz to możesz rozwinąć panel &quot;Wybierz główną kategorię dla artykułu &gt;&gt;&gt; (węższe możesz dodać podczas tworzenia newsa)&quot; który pozwala tworzyć newsy na podstawie tych schematów. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:29, 18 gru 2024 (CET)

== Metatag &quot;fediverse:creator&quot; ==

[https://mastodon.social/@wariat/113594979412387463 Jakub Klawiter dał taką propozycję] w świetle tego, że raz na jakiś czas udostępnię w Fediwersum link do artykułu z &quot;naszego&quot; Wikinews. Ponieważ wymagałoby to zmian w konfiguracji strony, trzeba wysłać ticket na Meta-Wiki, żeby się temu przyjrzano. Wymagania tam jednak sugerują, że należy zebrać głosy ze strony lokalnej społeczności, i dopiero wtedy się tam zgłosić.

Zaletą wprowadzenia takiego metatagu by było to, że w m.in. serwisach tworzących Fediwersum (a także w innych projektach wspierających ten metatag) by było widać, kto jest odpowiedzialny za artykuł, nawet gdyby ktoś inny go udostępnił. Dzięki temu konkretne uwagi, gdyby takie były, można by było kierować o wiele szybciej do odpowiedniej osoby.

Informacje do fediwersowego tagu by były pobierane z preferencji danego użytkownika, gdzie mógłby wpisywać powiązane ze sobą linki. Ewentualnie, można by było stworzyć osobne ustawienie, w którym wpisywałoby się tag w stylu @handle@domena.xyz. Prawie jak mail, tyle że w świecie social mediów.

Jak Wy to widzielibyście? [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 20:06, 4 gru 2024 (CET)

:Czy chodzi o to że wpisanie konkretnego tekstu na stronie newsa podawało by konto użytkownika na fediwersum przy udostępnieniu na fediwersum? Czy taki tekst mógłby być komentarzem w wikikodzie czy musiał by być widoczny dla czytelnika Wikinews? Co w sytuacji gdy artykuł miałby więcej autorów? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:36, 5 gru 2024 (CET)
::&gt;Czy chodzi o to że wpisanie konkretnego tekstu na stronie newsa podawało by konto użytkownika na fediwersum przy udostępnieniu na fediwersum?
::Niezupełnie o to mi chodziło. Jest to metatag, który odczytuje przynajmniej Mastodon i potem pokazuje pod załącznikiem do linku odniesienie do konkretnego autora wpisanego w metatagu. Dla przykładu masz tag &lt;meta name=&quot;fediverse:creator&quot; content=&quot;@handle@domena.xyz&quot; /&gt; i serwisy działające w sieci Fediwersum, które ten metatag wspierają, by pokazywały odpowiedni link do profilu.
::&gt;Czy taki tekst mógłby być komentarzem w wikikodzie czy musiał by być widoczny dla czytelnika Wikinews?
::Tak jak powiedziałem, to jest metatag umieszczany w sekcji &lt;head&gt; w kodzie HTML, więc wymagałoby to interwencji ze strony administracji Wikimedia Foundation, żeby wprowadzili odpowiednie zmiany.
::&gt;Co w sytuacji gdy artykuł miałby więcej autorów?
::Z tego co wiem, na przykładzie The Verge'a, który posiada ten metatag, wystarczy po prostu ten metatag zduplikować i wpisać inny odpowiedni fediwersowy handle. Czyli jakbyś tworzył ze mną newsa, to miałbyś dwa metatagi fediverse:creator, jeden odnoszący się do mojego konta, drugi do twojego. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 11:14, 5 gru 2024 (CET)
:::Czy dobrze rozumie teraz, że tag umieszczony w sekcji &lt;head&gt; w kodzie HTML byłby jakby na stałe a użytkownik u siebie w preferencjach użytkownika wpisywał by swoją nazwę w fediwersum czyli taka zmiana ostatecznie nie wymagałaby niczego w trakcie edycji danego newsa? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:41, 5 gru 2024 (CET)
::::Dobrze rozumiesz. Po prostu każdy nowy edytujący by dostawał odpowiednią wzmiankę, gdyby skonfigurował odnośnik do Fediwersum w ustawieniach. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 21:50, 5 gru 2024 (CET)
:::::W takim razie {{za}}. Ale nie wiem gdzie konkretnie by to trzeba zgłosić. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:59, 6 gru 2024 (CET)
::::::Wydaje mi się, że [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Requesting_wiki_configuration_changes tutaj]. Strona po angielsku, ale to żaden problem, akurat ja się mogę zająć wysłaniem odpowiedniego zapytania. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 01:49, 6 gru 2024 (CET)
::::::@[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]]: poszło zgłoszenie - https://meta.wikimedia.org/wiki/Community_Wishlist/Wishes/Fediverse:creator_meta_tag [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 22:50, 13 gru 2024 (CET)</text>
      <sha1>22lrxrzfamo1d8bx08fjj9t2clyrt8t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343178</id>
      <parentid>343177</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T00:53:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <comment>/* portale */ Odpowiedź</comment>
      <origin>343178</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="53652" sha1="4m4n5aeo3556pgsfnkzrywztpln8v13" xml:space="preserve">__NEWSECTIONLINK__
[[Kategoria:Archiwum kawiarenki|*]]
{{skrót|[[WN:BAR]]}}
{|
|style=&quot;vertical-align: top&quot;|[[Grafika:A small cup of coffee.JPG|left|100px|WikiKawa]]
|Witamy w '''Kawiarence Wikinews'''! Jest to specjalne miejsce, gdzie można przedyskutować przyszłe pomysły związane z Wikinews, a także wszystkie pomysły i kwestie sporne.

Pamiętaj o podpisywaniu się! Możesz to zrobić wpisując cztery tyldy (&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;) w polu edycji.
|}
* Archiwa znaleźć można pod linkiem [[:Kategoria:Archiwum kawiarenki|Kategoria:Archiwum kawiarenki]].

'''Zobacz też:'''
* [[Wikinews:Kawiarenka/Masowe wiadomości|Wiadomości globalne]] &amp;ndash; [[Wikinews:Discord|kanał na Discordzie]] &amp;ndash; [http://stats.wikimedia.org/wikinews/EN/Sitemap.htm Statystyki Erika Zachte] i [[Wikinews:Statystyki|Millosha]]
* Kawiarenki na stronach: [[m:Meta:Babel|MetaWiki]] &amp;ndash; [[q:Wikicytaty:Bar|Wikicytatów]] &amp;ndash; [[wikt:Wikisłownik:Bar|Wikisłownika]] &amp;ndash; [[:commons:Commons:Bar|Commons]] &amp;ndash; [[b:Wikibooks:Bar|Wikibooks]] &amp;ndash; [[s:Wikiźródła:Skryptorium|Wikiźródeł]] &amp;ndash; [[w:Wikipedia:Kawiarenka pod Wesołym Encyklopedystą|Wikipedii]] &amp;ndash; [[wikidata:Wikidata:Kafejka|Wikidanych]] &amp;ndash; [[wikispecies:Wikispecies:Village Pump|Wikispecies]] &amp;ndash; [[voy:Wikipodróże:Pub podróżnika|Wikipodróży]] &amp;ndash; [[m:Polskojęzyczne projekty Wikimedia|Polskojęzyczne projekty Wikimedia]]
&lt;div style=&quot;text-align:center;border:2px darkblue dashed;padding:0.5em;margin:1em;font-size:130%;&quot;&gt;'''[{{fullurl:Wikinews:Kawiarenka|action=edit&amp;section=new}} Rozpocznij nową dyskusję]'''&lt;/div&gt;

{{Spis treści|right|33%; min-width:250px}}

== stolik pomocy ==

Proponuję podlinkować i zarchiwizować stronę [[Wikinews:Kawiarenka/Pomoc]]. Myślę że poradzimy sobie z jedną stroną kawiarenki. Obiekcje? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 20:24, 9 maj 2024 (CEST)

:{{Za}}, przy obecnej aktywności nie ma sensu dublowania bytów, zwłaszcza że jak widać w zakładce tej nie ma dużego ruchu. Wydaje mi się też, że sporo pytań typowo o kwestie techniczne przeniosła się na inne kanały dyskusji, choćby Discorda. A jeśli ktoś będzie chciał zadać jakieś pytanie, spokojnie może zrobić to na głównym kanale kawiarenki. Nie mamy takiego ruchu, aby dodatkowe pytania niepotrzebnie spamowały przestrzeń. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:47, 10 maj 2024 (CEST)
* Przeniesione do archiwum. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 22:21, 14 maj 2024 (CEST)

== Kryteria artykułów o stanie (zanieczyszczeniu) powietrza ==

Cześć! Dzisiaj [[Wikipedysta: Igor123121|Igor123121]] zapoczątkował dyskusję odnośnie do artykułów nt. stanu powietrza. Zadał pytanie, czy na takie artykuły jak ''[[Stan jakości powietrza 9 maja 2024 w Krakowie]]'' jest miejsce na Wikinews. Jako że zaczęliśmy o tym rozmawiać i sprawa okazała się nie być zero-jedynkowa, postanowiłem założyć ten wątek celem spróbowania ustalenia kryteriów dla podobnych artykułów (na podobnej zasadzie jak warunki encyklopedyczności na Wikipedii) celem łatwego określenia, co może znajdować się na Wikinews, a co nie, i niedyskutowania o tym za każdym razem czy – co gorsza – niekonsekwencji w przyszłości.

Zacznę od tego, że według mnie wrzucanie stanu powietrza danego dnia i o danej godzinie w danym miejscu nie ma sensu, jeżeli nie piszemy o ekstremalnym zanieczyszczeniu. Pozwolę się tu odnieść do warunków pogodowych: nie piszemy artykułów o tym, że w danym mieście wczoraj o 13:00 świeciło słońce i były trzy chmurki na niebie, jednak o rekordowej temperaturze odnotowanej w tym miejscu czy o mrozach uniemożliwiających funkcjonowanie już jak najbardziej można napisać.

Pozostaje kwestia tego, co uznamy za zagrożenie i wysokie zanieczyszczenie: w Polsce w przypadku PM10  poziom informowania zaczyna się od 200 μg/m3, natomiast poziom alarmowy od 300 μg/m3. W Paryżu jest to 80 μg/m3, czyli prawie czterokrotnie mniej, natomiast WHO określa dopuszczalne stężenie jako 50 μg/m3 dla PM 10 oraz 25 μg/m3 dla PM 2,5.

Zbierając do kupy powyższy przydługi wstęp, chciałbym zaproponować następujące zalecenia co do tworzonych artykułów:

# Artykuł musi omawiać stan powietrza danego miejsca, uwzględniając pomiary minimum dobowe. Wyjątkiem mogą być sytuacje, kiedy w danych godzinach przekroczenie norm jest rekordowe (np. kilkunasto-, kilkudziesięciokrotne), jednak wówczas zostanie przekroczona też prawdopodobnie norma dobowa.
# W przypadku, kiedy normy nie zostały przekroczone, artykuł powinien obejmować dłuższy okres niż jedna doba, proponuję miesiąc (najlepiej od 1 do ostatniego dnia miesiąca, aby tworzyć sensowne interwały, nie od np. 15 kwietnia do 15 maja).
# W przypadku, kiedy normy zostały przekroczone, artykuł może powstać już nt. jednego dnia dla danego miejsca, np. ''w Krakowie w dniu X normy powietrza zostały przekroczone o Y''.
# Wyjątek do punktu 2. stanowić może sytuacja, gdy przez kilka dni normy były przekroczone, ale zanieczyszczenie spadło – wówczas warto napisać o zmianie stanu.

Zalecenie techniczne:

# Artykuł powinien odnosić się do źródeł pierwotnych.
# Artykuł powinien wyraźnie przedstawiać, jakiego rodzaju zanieczyszczenia dotyczy, jakiego okresu i w jakim punkcie zmierzono zanieczyszczenie.

Co myślicie o takich propozycjach? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:44, 10 maj 2024 (CEST)

:Generalnie zgoda, dodałbym jeszcze że w przypadku przekroczenia norm należałoby podać o które normy chodzi bo inne są polskie inne od UE a inne od WHO. Oraz że gdyby udało się znaleźć wolnodostępne źródło i przygotować bota to można by zrobić tabelkę pokazującą na bieżąco stan powietrza. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:37, 10 maj 2024 (CEST)
* A i jeszcze jedno. Nie nazywał bym tego encyklopedycznością bo przecież nie jesteśmy encyklopedią. Może [[Wikinews:Zakres projektu]]? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:55, 10 maj 2024 (CEST)
*:Ja, jeśli się nie mylę, pisałem o ''kryteriach dla artykułów'', choć użyłem tego robocze, i nie wiem, czy to dobra nazwa (nie chcę jej hejtować ani bronić, bo sie nad tym nie zastanawiałem), a o ''encyklopedyczności'' wspomniałem jako o odpowiedniku z Wikipedii, bo wydaje mi się, że większość wikireporterów działa również na Wikipedii, stąd chciałem dosadniej zobrazować, o co chodzi [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:25, 15 maj 2024 (CEST)
*:Niemniej zgadazam się, że fajnie byłoby ustalć jakąś sensowną nazwę, której będziemy się później trzymać. Czy zakres projektu – nie wiem [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:26, 15 maj 2024 (CEST)
* Utworzyłem [[Wikinews:Zakres projektu]] i [[Wikinews:Zakres projektu/Stan powietrza]] na razie roboczo. Uwagi mile widziane. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:56, 18 cze 2024 (CEST)

:Kryteria do artykułów są potrzebne, bo obecnie mamy po 3-4 newsy pod rząd o zatrzymaniu ruch w Krakowie i z powietrzem przypuszczam, że może być podobna sytuacja. Trzeba by to jakoś kondensować jednak.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 14:45, 24 sie 2024 (CEST)

== Zmiana licencji - Update of license to cc-by-4.0 ==
Hello!

English Wikinews have discussed a change of license and would like to update from cc-by-2.5 to cc-by-4.0 per [[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#Sum_up_per_march_2024]].

But community would like all versions of Wikinews to change license together so that it is still possible to translate articles into other languages.

So I hope you would also like to update and you are welcome to leave a message on English Wikinews about the change. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 15:46, 26 maj 2024 (CEST)

* Byłem na en.wikinews. Jeśli dobrze rozumiem musimy sobie sami zrobić głosowanie jeżeli chcemy zachować zgodność licencji. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 12:16, 27 maj 2024 (CEST)
* Pozwoliłem sobie zmienić nagłówek tutaj. Żeby zmienić licencje trzeba by przygotować u nas głosowanie [[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] oraz przygotować listę stron do poprawy w przypadku zmiany licencji [[Wikinews:Zmiana licencji na CC:BY 4.0]]. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 23:25, 27 maj 2024 (CEST)

:Zaktualizowałem przygotowaną przez @[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] stronę do głosowania. Zastanawiam się jeszcze, czy nie zaznaczyć, że w przypadku pozytywnego odzewu termin zakończenia głosowania nie jest jednoznaczy ze zmianą licencji w tym samym momencie, ale zrobić sobie furtkę, żeby zachować zgodność, np. ''Zakończenie głosowania nie jest jednoznaczy ze zmianą licencji w tym samym momencie, ale termin zmiany licencji może być dostosowany do zmiany licencji innych wersji językowych, celem zachowania zgodności.'' Co myślicie? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 10:34, 18 lip 2024 (CEST)
::Popieram taki dopisek a nawet bardziej precyzyjną wersję. Czyli  &quot;Zakończenie głosowania nie jest jednoznaczne ze zmianą licencji w tym samym momencie. Licencja zostanie zmieniona wraz ze zmianą na wersji anglojęzycznej.&quot; [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 10:39, 18 lip 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] Thank you for translating. Are you asking me (MGA73) to prepare a vote or do you suggest that someone prepare a vote? 

As for the pages to change here are some possible pages to fix:
#[[MediaWiki:Copyright]] ??
#[[MediaWiki:Copyrightwarning]] 
#[[MediaWiki:Wikimedia-copyrightwarning]] ?? 
#[[MediaWiki:Wikimedia-copyright]] ??
#[[MediaWiki:Mobile-frontend-footer-license]]
--[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:40, 8 cze 2024 (CEST)

:Dzięki. Jeszcze trzeba by zmienić [[Wikinews:Warunki użycia]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:27, 8 cze 2024 (CEST)
:@[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ten temat ciągnie się już ponad miesiąc. Myślę, że to wystarczająco, że ktoś chciał, to coś tam doczytał, a jednocześnie, jeśli głosowanie potrwa kolejne 30 dni, to będzie też czas, aby się jeszcze dokształcić, jeśli ktoś teraz nie zdążył. Myślę, że śmiało możemy uruchomić u nas głosowanie, a widziałem, że zacząłeś tworzyć pod to stronę. Jeśli nie masz czasu, mogę ją zedytować i &quot;odpalić&quot; głosowanie, ale wolę spytać, zanim wejdę Ci tam w paradę. Co myślisz? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:21, 12 lip 2024 (CEST)
::Śmiało możesz edytować. Zatrzymałem się bo mam poczucie że taka decyzja powinna wynikać z woli większej liczby osób. A skoro nikt więcej się tu nie wypowiadał to znaczy że brak wystarczającego zainteresowania. Ale nie będę oponował w sprawie zmiany licencji. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:24, 13 lip 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] I do not know how often there are votes on pl.wikinews. But unless you have a policy that specify how a vote should be held then I think it should be enough to make the suggestion here. 

Looking at [[Specjalna:Aktywni_użytkownicy]] it seems that only a few are very active. As far as I can see only these users have made 10 or more edits: [[User:23stycznia2007]], [[User:Igor123121]], [[User:Kajtus von Rzywiec]], [[User:KrzysztofPoplawski]], [[User:Marek Mazurkiewicz]] and [[User:Wojcisław Nowacki]] (bots excluded)

If those users support (or at least most of them 4 for example?) then I would say it could count as concensus to change.

For example:
;Angielskie Wikinews planują zmianę licencji na CC-BY-4.0. Czy popierasz zmianę licencji na CC-BY-4.0?
* {{Za}} / {{Przeciw}} (I think yes but I will not vote because I'm not an active editor here.) --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 17:51, 14 cze 2024 (CEST)

:Głosowanie tutaj bez dyskusji nad jego czasem i progiem myślę że będzie wbrew dobrym zwyczajom. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:45, 15 cze 2024 (CEST)
:Wstępny szkic: [[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:52, 15 cze 2024 (CEST)

:: Myślę, że to wygląda dobrze. Myślę, że 30 dni wystarczy. Uważam, że głos jest ważny, jeśli więcej głosów na tak niż na nie. Ale tylko użytkownicy, którzy dokonali więcej niż na przykład 10 edycji w głównej przestrzeni nazw, powinni mieć możliwość głosowania. Problem polega na tym, aby znaleźć odpowiednią liczbę minimalnych głosów. Nie określiłbym tego zbyt wysoko, ponieważ aktywnych użytkowników jest niewielu. Zatem 100, a nawet 20 sprawiłoby, że zdobycie jakiegokolwiek głosu byłoby niemożliwe. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:39, 15 cze 2024 (CEST)
:::W przypadku [[Wikinews:Przyznawanie uprawnień administratora|przyznania uprawnień administratora]] mamy próg 50 edycji, a także próg poparcia w wysokości 80%. Proponuję te kryteria, skoro stosujemy je w innych sprawach, zastosować także tutaj. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:06, 18 cze 2024 (CEST)
::Czy mamy kogoś, kto zna się na prawach autorskich i miałby czas i chęci wytłumaczyć w języku polskim, o co dokładnie i z czym wiąże się zmiana licencji? Wydaje mi się, że powinniśmy mieć podobną wiedzę przed głosowaniem. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 04:08, 18 cze 2024 (CEST)
:::50 edycji i 80% popieram . Zgadzam się, że przydałby się prawnik. Niestety chyba nikt z aktywnych nie orientuje się na tyle by wyjaśniać. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 11:58, 18 cze 2024 (CEST)
::::A Stowarzyszenie nie ma kogoś oblatanego w kwestii licencji? [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 23:59, 18 cze 2024 (CEST)

[[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] Cześć! Spróbuję z pomocą Tłumacza Google.

Próbowałem przedstawić podsumowanie na stronie [[:en: Wikinews:Water_cooler/policy#Differences_between_2.5_and_4.0_according_to_ChatGpt]], gdzie również zapytałem ChatGpt, czy mógłby dać lepsze podsumowanie ode mnie.

Kilka nagłówków
* Bardziej umiędzynarodowione
* Zwiększona czytelność
* Bardziej szczegółowe wymagania dotyczące autorstwa, dzięki czemu staje się jaśniejsze, co użytkownicy muszą zrobić, aby prawidłowo przypisać oryginalnego twórcę
* Wprowadź „zdroworozsądkowe przypisanie”, które lepiej odzwierciedla przyjęte praktyki (na przykład użycie łącza), a także „30-dniowe okno na skorygowanie naruszeń licencji”. Utrudnia to tym, którzy wykorzystują drobny błąd, pozwać kogoś za naruszenie praw autorskich.
* Zawiera jaśniejsze warunki dotyczące tego, co stanowi adaptację i jak należy postępować z adaptacjami, zapewniając lepszą kompatybilność z innymi licencjami.
Wiem, że to może nie pomóc zbyt wiele, ale Wikipedia i większość innych projektów Wiki korzysta już z wersji 4.0. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 17:48, 27 cze 2024 (CEST)

:Dla potomnych: też spytałem chatGPT i jako podsumowanie wyrzucił mi coś takiego:
:Jurysdykcja: CC BY 2.5 może być dostosowana do specyficznych krajów, podczas gdy CC BY 4.0 jest uniwersalna.
:Zakres praw: CC BY 4.0 obejmuje więcej rodzajów praw, w tym prawa sui generis do baz danych.
:Tłumaczenia i klarowność: CC BY 4.0 jest dostępna w wielu językach i jest bardziej klarowna.
:Egzekwowanie i ochrona: CC BY 4.0 ma lepsze mechanizmy egzekwowania i ochrony praw autorskich.
:CC BY 4.0 jest bardziej nowoczesną, kompleksową i elastyczną licencją w porównaniu do CC BY 2.5. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:03, 12 lip 2024 (CEST)
::Tutaj też są różnice: https://wiki.creativecommons.org/wiki/License_Versions#Detailed_attribution_comparison_chart [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 09:10, 16 lip 2024 (CEST)
{{re|Wikireporter:MGA73}} Jak wygląda sytuacja w innych wersjach językowych? Któraś wersja już zadeklarowała że będą zmieniać? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:23, 17 lip 2024 (CEST)

:Z tego, co zrozumiałem na en.wiki panuje konsensus, aby zmienić licencję z zastrzeżeniem, aby zmieniły ją wszystkie strony językowe. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:07, 17 lip 2024 (CEST)

Cześć! Chińskie Wikinews powiedziało „tak, już najwyższy czas”, gdy tylko zasugerowałem aktualizację. W niemieckich Wikinews naśmiewali się, że zapytali ChatGPT :-). Twoja wiki wciąż dyskutuje. Węgierskie Wikinews przeszło jakiś czas temu wersję 3.0. Poza tym nie słyszałem ani nie widziałem zbyt wiele z innych Wikinews. Na angielskiej Wikinews więcej użytkowników popiera aktualizację. Myślę, że obecnie jest więcej użytkowników chętnych do aktualizacji, nawet jeśli nie wszystkie inne wiki to robią. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:30, 17 lip 2024 (CEST)

:U nas społeczność podjęła decyzję. Zmienimy licencję razem z en.wikinews. Jak u Was sytuacja? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 13:25, 21 sie 2024 (CEST)
::[[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#Comments%20from%20other%20wikis|Tutaj]] można śledzić stan innych wersji językowych [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 01:53, 22 sie 2024 (CEST)
::[[:en:Wikinews:Water_cooler/policy#c-MGA73-20241004060600-Kajtus_von_Rzywiec-20241003205800|Update]], wciąż czekamy. [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 14:51, 4 paź 2024 (CEST)
:::W połowie grudnia ma być zmiana na en wiki :) Dostali informacje od prawników, że można, i chcą zmieniać :) [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 20:21, 3 gru 2024 (CET)
::::Super, że zwracasz uwagę na sprawę. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:26, 4 gru 2024 (CET)

English Wikinews has finally completed the discussions about a license upgrade and will upgrade to CC-BY-4.0, effective for all edits made from December 16, 2024. You can read about it at [[:en:Wikinews:2024 Copyright license upgrade]].

To complete the change, each Wikinews project needs to file a request on Phabricator. We made one for English Wikinews at [[Phab:T381421]]. You can also make a request or we can try to add your wiki to the request so the changes can take place at the same time.

To coordinate the license change, we have made this: [[:en:Wikinews:2024_Copyright_license_upgrade/other-Wikinews#Results_all_Wikinews_projects]]. 

---

Angielski Wikinews w końcu zakończył dyskusje na temat aktualizacji licencji i zaktualizuje ją do CC-BY-4.0, co będzie obowiązywać dla wszystkich edycji dokonanych od 16 grudnia 2024 roku. Możesz o tym przeczytać na [[:en:Wikinews:2024 Copyright license upgrade]].

Aby zakończyć zmianę, każdy projekt Wikinews musi złożyć wniosek w Phabricator. Złożyliśmy jeden dla angielskiego Wikinews pod [[Phab:T381421]]. Możesz również złożyć wniosek lub możemy spróbować dodać twój wiki do wniosku, aby zmiany mogły nastąpić jednocześnie.

Aby skoordynować zmianę licencji, stworzyliśmy to: [[:en:Wikinews:2024_Copyright_license_upgrade/other-Wikinews#Results_all_Wikinews_projects]]. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 19:57, 4 gru 2024 (CET)

:[[Wikinews:Głosowania/Zmiana licencji na CC:BY 4.0]] - tutaj jest zgoda naszej społeczności. Czy możesz &quot;spróbować dodać pl.wikinews do wniosku, aby zmiany mogły nastąpić jednocześnie&quot;? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:41, 5 gru 2024 (CET)
:: [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] Cześć! Dodałem prośbę do [[Phab:T381421]] i ktoś stworzył poprawkę, więc zmiana powinna nastąpić 16 grudnia, równocześnie ze zmianą na en.wikinews. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 08:23, 11 gru 2024 (CET)
::: The change has now been made. Remember to change any local pages that mention 2.5 too. --[[Wikireporter:MGA73|MGA73]] ([[Dyskusja wikireportera:MGA73|dyskusja]]) 09:38, 16 gru 2024 (CET)
::::Chyba wszędzie zmienione. Nie piszecie u siebie (na en.Wikinews) newsa o zmianie licencji? [[Angielskie i polskie wersje językowe zmieniły licencję na cc-by-4.0]] [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:32, 17 gru 2024 (CET)

== Dyskusja z poczekalni ==
{{Wikinews:Strony do usunięcia/2024:05:14:Szablon:Powiat dębicki}}

== Podtrzymanie ==

Cześć, jestem wikirezydentką Muzeum Narodowego w Krakowie i w tym miesiącu organizujemy wyzwanie Miesiąc ze Stanisławem Wyspiańskim i oddziałem MNK Szołayscy. Wyzwanie potrwa do końca lipca. Napisałam wczoraj ogłoszenie, wtedy też pojawiło się na stronie. Czy jest możliwe podtrzymanie ogłoszenia na stronie? Chcielibyśmy dotrzeć do szerszej grupy odbiorców, np. wikipedystów, którzy mają doświadczenie w edytowaniu w takiej tematyce lub udzielają się w grupach tematycznych o malarstwie. [[Wikireporter:MNK Agata|MNK Agata]] ([[Dyskusja wikireportera:MNK Agata|dyskusja]]) 12:37, 9 lip 2024 (CEST)

:Zaraz wrzucę jako wyróżnione. Ale nie obiecuję na jak długo. To zależy czy ktoś zaproponuje coś co bardziej należałoby wyróżnić. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 12:58, 9 lip 2024 (CEST)
::Dziękuję [[Wikireporter:MNK Agata|MNK Agata]] ([[Dyskusja wikireportera:MNK Agata|dyskusja]]) 13:20, 9 lip 2024 (CEST)

== Zajawki na głównej ==

Co myślicie by zwiększyć z 5 do 7 ilość zajawek na stronie głównej? [[Portal:Lipiec 2024]] i [[Portal:Czerwiec 2024]] pokazują, że zwykle powstaje więcej niż pięć. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 13:24, 9 lip 2024 (CEST)

:{{za}} [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 03:10, 10 lip 2024 (CEST)
:{{za}} [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 17:07, 28 sie 2024 (CEST)

== pliki na Commons ==
Skopiowałem 
*[[:Plik:Kupony Lotto wykorzystane przez tvn24.png]] do [[c:File:Kupony Lotto wykorzystane przez tvn24.png]]
*[[:Plik:SG hack1.png]] do [[c:File:Polish Wikipedia screenshot - Strona główna - 2008-04-01.png]]
wiec można osunąć oryginały. [[Wikireporter:Jarekt|Jarekt]] ([[Dyskusja wikireportera:Jarekt|dyskusja]]) 04:41, 17 sie 2024 (CEST)

== [[MediaWiki:Lastmodifiedat]] ==

Komunikat na dole każdej strony od lat nie linkuje właściwie do statystyk oglądalności strony. 

Kod

//tools.wmflabs.org/pageviews#start={{#time:Y-m-d|-1 months}}&amp;end={{#time:Y-m-d|-1 days}}&amp;project=pl.wikinews.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;pages=

należałoby najprawdopodobniej wymienić na

//pageviews.wmcloud.org/?project=pl.wikinews.org&amp;platform=all-access&amp;agent=user&amp;redirects=0&amp;range=latest-30&amp;pages=

[[Wikireporter:H. Batuta|H. Batuta]] ([[Dyskusja wikireportera:H. Batuta|dyskusja]]) 21:59, 30 wrz 2024 (CEST)

:Dzięki serdeczne. Poprawione wg sugestii. Działa. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:38, 1 paź 2024 (CEST)

== Propozycja akcji na dwudziestolecie ==

Cześć! Jako że niedługo 20-lecie Wikinews (w styczniu 2025), a wczoraj pojawił się 20-tysięczny artykuł na Wikinews, to pomyślałem, że fajnie byłoby zrobić małą akcję z tej okazji, celem uczczenia wcześniej wspomnianych i zachęceniem do tworzenia treści na stronie :)

Nagrodą za udział w akcji byłyby odznaczenia/gwiazdki, podobnie jak za udział w akcjach na Wikipedii. Przygotuję je graficznie, tylko chciałem najpierw zapytać, co sądzicie o takim pomyśle i czy macie nic przeciwko takiej akcji.

Chciałbym, aby były dwie akcje:

# Utworzenie artykułu 20 dni z rzędu (20, bo 20 urodziny i bo 20 tys. artykułów)
# Utworzenie dwudziestu artykułów (o zawartości minimum 2 tys. znaków, nie wliczając źródeł itp), według listy:
## Gospodarka – artykuł w portalu Gospodarka,
## Katastrofy – artykuł w portalu Katastrofy,
## Kultura – artykuł w portalu Kultura,
## Nauka – artykuł w portalu Nauka,
## Polityka – artykuł w portalu Polityka,
## Prawo i przestępczość – artykuł w portalu Gospodarka,
## Sport – artykuł w portalu Sport,
## Społeczeństwo – artykuł w portalu Społeczeństwo,
## Środowisko – artykuł w portalu Środowisko,
## Technika – artykuł w portalu Technika,
## Materiał autorski – materiał autorski, do którego informacje zostały zdobyte samodzielnie przez wikireportera, nie na podstawie innych mediów,
## Fotorelacja – artykuł z autorskimi zdjęciami wikireportera,
## Sprawozdanie z wydarzenia  – artykuł w formie sprawozdania z wybranego wydarzenia.
## Wywiad – artykuł w formie wywiadu z wybraną osobą.
## Tłumaczenie z innej wersji Wikinews – artykuł będący tłumaczeniem artykułu z innej wersji językowej Wikinews,
## Aktualny – artykuł opublikowany w tym samym dniu, w którym odbyło się wydarzenie, którego dotyczy
## Regionalny – artykuł dotyczący wydarzenia z któregoś województwa, opatrzony odpowiednim szablonem,
## Zagraniczny – artykuł dotyczący wydarzenia spoza Polski,
## Wikimedialny – artykuł tematycznie dotyczący któregoś z projektów Wikimedia,
## Rozbudowany – artykuł posiadający aż 10 tysięcy znaków, nie wliczając źródeł itp.

Co myślicie? Listy/pomysły na akcję pod dyskusję :) [[Wikireporter:Kajtus von Rzywiec|Kajtus von Rzywiec]] ([[Dyskusja wikireportera:Kajtus von Rzywiec|dyskusja]]) 22:34, 8 paź 2024 (CEST)

:Sory umknął mi ten wątek. Nie ma nic przeciwko, może być miło. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 19:07, 29 paź 2024 (CET)

== Propozycje zmiany w szablonie &quot;Podziel się boczny&quot; ==

Wychodzę z dwiema propozycjami: 

1. zaktualizowania wspomnianego szablonu pojawiającego się na końcu każdego artykułu. Według mnie rozróżnianie ikon poszczególnych serwisów na mniejsze i większe może sprawiać, że te wyróżnione większą ikoną są &quot;ważniejsze&quot; (i na odwrót), dlatego każda ikona powinna być pokazywana w jednakowym rozmiarze.

2. dodanie opcji udostępniania przez Fediwersum. Istnieją narzędzia do tego, np. https://toot.kytta.dev/ - można dodać do tego parametr &quot;?text=&lt;nowiki&gt;[link do artykułu na Wikinews]&lt;/nowiki&gt;&quot;, żeby użytkownik mógł wybrać stąd swoją instancję.

[[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 15:02, 29 paź 2024 (CET)

: Dla wygody dyskusji link [[Szablon:Podziel się boczny]]. Popieram oba postulaty. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 19:04, 29 paź 2024 (CET)

:: Zmiany wprowadzone. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 15:14, 4 lis 2024 (CET)

== bot Wikinews 2 Wikidata ==

Właśnie skończyłem bota do automatycznego dodawania postów z last changes do wikidata. Posty dodawane są w takiej postaci: https://www.wikidata.org/wiki/Q130742783 Teraz będę starał się o uprawnienia na niego na Wikidata i krok następny będę starał się wrzucić na toolserwer z automatyczną inicjacją.  Sugestie, uwagi, wnioski, obiekcje - mile widziane.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 14:34, 31 paź 2024 (CET)

:Czy dobrze rozumiem że bot będzie tworzył elementy Wikidanych na podstawie naszych newsów? Super! Czy bot ma na uwadze {{s|tworzone}}? Myślę że musi mieć żeby nie tworzył elementów gdy news jest nie dokończony lub jest wandalizmem. Czy będziesz w stanie modyfikować bota by dodawał kolejne stwierdzenia? Np byłoby super gdyby bot też dodawał główny temat ale nie wiem jak to oznaczyć na Wikinews. Może dałoby się na podstawie kategorii? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 22:22, 31 paź 2024 (CET)
::Dobrze rozumiesz: bot będzie tworzył element Wikidanych na podstawie newsów. Dobrze, że przypomniałeś o tworzonych - muszę to uwzględnić. To nr 1 do dodania. Będę w stanie modyfikować bota i dodawać rzeczy. Zastanawiałem się właśnie nad tematem głównym na podstawie kategorii, ale ... nie wiem czy jest sens dodawać do wszystkich kategorii, bo mamy też kategorie typu: Polska i kategorię daty.  [[Wikireporter:KrzysztofPoplawski|KrzysztofPoplawski]] ([[Dyskusja wikireportera:KrzysztofPoplawski|dyskusja]]) 20:59, 3 lis 2024 (CET)
:::Więc dodawanie głównego tematu pozostawmy ludziom na razie. Bardzo się cieszę z powodu takiego bota. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 21:13, 3 lis 2024 (CET)

== Depesze ==

Wczoraj wchodząc na stronę główną Wikinews zobaczyłem wyróżnionego newsa bez lidu: [[Zmarli 1 grudnia 2024]]. Trzy razy pojawiało się słowo zmarli, ale nie było poza tym żadnej treści. Za to w depeszach są informacje o wydarzeniach, które odbędą się niebawem, za rok, za kilka lat lub za ponad dekadę (i będą przez ponad dekadę tam wisieć). I się znieświeżą ;) W en Wikinews kiedyś działało [[:en:Wikinews:Briefs]]. Część newsów ma taką postać szortów i wymagałyby dopiero wpisania do nich treści, te o zmarłych, czy np. takie [[Posłanki Iwona Maria Kozłowska i Anna Wojciechowska złożyły interpelację poselską w sprawie działań Ministerstwa Obrony Narodowej na rzecz zapewnienia dostępności]] - długi tytuł, lid, ale nie wiadomo, jaka była treść interpelacji (a było tych szortów kilka i w każdym jedno zdanie, że interpelacja dotyczyła działań tego, czy innego ministerstwa, ale nic poza tym). Część newsów zostaje z szablonem {{s|Tworzone}} i ma też tyle treści (choć czasami brak źródeł informacji powoduje, że szablon zostaje). Może do takich &quot;w telegraficznym skrócie&quot; dodać kategorię [[:Kategoria:Depesze]]? To o przyszłych wydarzeniach można by przenieść do [[Wikinews:Pokój prasowy|Pokoju prasowego]] jako zainkludowaną podstronę. Co wy na to? Na SG depesze mogłyby wisieć jako linki (nie dublowałyby się w najnowszych artykułach) i tam dodatkowo link do tych propozycji przyszłych wydarzeń + ewentualnie link do aktualności w Wikipedii. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:56, 3 gru 2024 (CET)

:Dzięki za uwagi. Mam wrażenie, że poruszasz kilka wątków na raz ale ogólnie Twoją myśli odczytuję jako chęć zwiększenia udziału głębszych informacji. Z tym się zgadzam, że byłoby dobrze ale uważam że lepiej to robić przez rozbudowę niż przez chowanie tych krótszych. 
:A co do konkretów. 
:Listy zmarłych są tworzone botem. Czy masz jakiś lepszy pomysł na lead do tej serii? Celowo jest to tylko w wzmianka. Jeżeli ktoś będzie w stanie tworzyć newsa podają okoliczności śmierci czy informacje o upamiętnieniu czy pogrzebie jak najbardziej jest to mile widziane. Być może warto gdzieś podkreślić zachętę do tego? 
:Depeszy staram się na bieżąco pilnować. Gdy któraś stanie się nie aktualna kasuję ją. Mają być to zwykle zachęty do tworzenia newsów o poszczególnych elementach z tych wydarzeń. (np gdy w depeszach jest wojna to jest to zaproszenie do tworzenia newsów o bitwach tejże). Może by je też rozbudować do szerszych wzmianek takich jak w en:Wikinews:Briefs ewentualnie jeżeli masz ochotę o ile nie będzie to dublowaniem Wikipedii. 
:Wzmianki o interpelacjach już ustaliliśmy z ich twórcą że powinny być gdy już treść będzie dostępna. Niestety sejm publikuje dwuetapowo - najpierw że była interpelacja potem o jakiej treści. Mam w planach dokleić te treści gdy będą dostępne.
:Newsy z szablonem tworzone jak szablon informuje są w trakcie przygotowania. Jeżeli autor nie zdąży ich dopracować i zdjąć szablonu są usuwane. Za granicę aktualności przyjmujemy obecnie 30 dni od wydarzenia. 
:Nie widzę widzę przeszkód ale też nie wiem czemu miałaby służyć kategoria depesze? Czy chodzi o to żeby nie trafiały one w pięć boksów wyświetlanych artykułów? Na razie mamy po kilka artykułów dziennie więc w te pięć boksów trafia wszystko po kolei. Docelowo można by to rozdzielić ale nie wiem czy na tym etapie rozwoju Wikinews. 
:Pokój prasowy to raczej informacje o tym co się dzieje w Wikinews ale możemy ewentualnie zmienić tą rolę. 
:Mam nadzieję, że zostaniesz z nami na dłużej i pomożesz odnotowywać interesujące Cię sprawy. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:02, 4 gru 2024 (CET)

=== Nekrologi na SG ===
::{{re|Marek Mazurkiewicz}}, Dzięki za powitanie :)). Ok, to po kolei. Na razie - jak można by zrobić to ze zmarłymi. Można zmienić obecną składnię na następującą:
&lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;'''DD miesiąca RRRR zmarły następujące osoby: AAA (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), xxx; BBB (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), yyy; CCC (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), zzz.'''&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt; 

::A więc artykuł [[Zmarli 6 grudnia 2024]] miałby postać lidu:

'''6 grudnia 2024 zmarły następujące osoby: [[w:Dickie Rock|Dickie Rock]] (ur. 1936, [[d:Q1210036|WD]]), irlandzki piosenkarz; [[w:Stanisław Tym|Stanisław Tym]] (ur. 1937, [[d:Q1296868|WD]]), polski aktor, satyryk, felietonista; [[w:Witalij Dyrdyra|Witalij Dyrdyra]] (ur. 1938, [[d:Q4171675|WD]]); [[w:Phelekezela Mphoko|Phelekezela Mphoko]] (ur. 1940, [[d:Q7181212|WD]]), zimbabweński polityk; [[w:Miho Nakayama|Miho Nakayama]] (ur. 1970, [[d:Q1318594|WD]]).'''

::Taka treść byłaby widoczna na SG z tytułem i datą zamiast obecnego powtórzenia: &lt;br /&gt;
Zmarli 6 grudnia 2024&lt;br /&gt;
6 grudnia&lt;br /&gt;
6 grudnia 2024 zmarli:

::Ewentualnie lista zmarłych w lidzie mogłaby być ograniczona do pierwszego wpisu bota, albo ograniczenie do liczby osób zmarłych. Kolejne można by dodawać w treści:

&lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;Ponadto w tym dniu zmarli: DDD (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), aaa; EEE (ur. RRRR [[d:Q999999|WD]]), bbb.&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt;

::A więc artykuł [[Zmarli 2 grudnia 2024]] byłby rozbudowany przez bota do postaci (krótki opis &quot;duchowny rzymskokatolicki&quot; tu dodany byłby w kolejnej edycji do osoby Héctor Luis Gutiérrez Pabón):

'''2 grudnia 2024 zmarły następujące osoby: [[w:Neale Fraser|Neale Fraser]] (ur. 1933, [[d:Q715173|WD]]), tenisista australijski; [[w:Lucjan Brychczy|Lucjan Brychczy]] (ur. 1934, [[d:Q939593|WD]]), polski piłkarz; [[w:Héctor Luis Gutiérrez Pabón|Héctor Luis Gutiérrez Pabón]], duchowny rzymskokatolicki (ur. 1937, [[d:Q1642811|WD]]); [[w:Helmuth Duckadam|Helmuth Duckadam]] (ur. 1959, [[d:Q311768|WD]]), piłkarz rumuński.'''

Ponadto tego zmarli: [[w:Don Ohl|Don Ohl]] (ur. 1936, [[d:Q1606866|WD]]), amerykański koszykarz; [[w:Israel Vázquez|Israel Vázquez]] (ur. 1977, [[d:Q980711|WD]]), bokser meksykański.

::{{re|Peter Bowman}}, czy technicznie to byłoby do zrobienia?? [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 09:39, 8 gru 2024 (CET)
:::@[[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]]: można zamienić listę wypunktowaną na paragraf, ale nie rozumiem sensu rozbijania tego na dwa (część wytłuszczona oraz następujące &quot;ponadto zmarli...&quot;). Wydawałoby się jednak, że lista jest czytelniejsza. Jeśli problem leży w sposobie wyświetlania jej na stronie głównej, ucinając ową listę, to może należałoby to naprawić? [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 10:31, 8 gru 2024 (CET)
:::: {{re|Peter Bowman}}, to chyba wynika z &quot;niestandardowości&quot; formatu nekrologów. [[Wikireporter:PastooshekBOT|PastooshekBOT]] na SG kopiuje leady, a tu lid ma formę &lt;nowiki&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli:'''&lt;/nowiki&gt;. Można by przesunąć te trzy apostrofy na koniec listy (jeśli to botowi coś ułatwi), ale to byłaby proteza. Ewentualnie poszerzyć zajawkę: &lt;nowiki&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli Dickie Rock, Stanisław Tym, Witalij Dyrdyra, Phelekezela Mphoko, Miho Nakayama'''&lt;/nowiki&gt;, a treść artykułu zacząć zdaniem: 6 grudnia zmarły następujące osoby: i dalej byłaby lista. Da się jeszcze wyciągnąć miejsce śmierci? Czy tak by się dało? ^^ [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 11:51, 8 gru 2024 (CET)
:::::Zajawka z nazwiskami i powtórzenie we wstępie wraz z opisem i ewentualnie miejscem śmierci wydaje się najwłaściwszą opcją. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 15:49, 8 gru 2024 (CET)
:::::: {{re|Peter Bowman}}, czy botem mógłbyś taką wariację z powtórzeniami jak poniżej?? :) [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 15:40, 13 gru 2024 (CET)

&lt;pre&gt;'''6 grudnia 2024 zmarli: Dickie Rock, Stanisław Tym, Witalij Dyrdyra, Phelekezela Mphoko, Ryszard Rojek, Miho Nakayama'''.

6 grudnia 2024 zmarły następujące osoby:
* [[w:Dickie Rock|Dickie Rock]] (ur. 1936, [[d:Q1210036|WD]]): irlandzki piosenkarz
* [[w:Stanisław Tym|Stanisław Tym]] (ur. 1937, [[d:Q1296868|WD]]): polski aktor, satyryk, felietonista
* [[w:Witalij Dyrdyra|Witalij Dyrdyra]] (ur. 1938, [[d:Q4171675|WD]])
* [[w:Phelekezela Mphoko|Phelekezela Mphoko]] (ur. 1940, [[d:Q7181212|WD]]): zimbabweński polityk
* [[w:Ryszard Rojek|Ryszard Rojek]] (ur. 1943, [[d:Q9324922|WD]]): polski profesor automatyki
* [[w:Miho Nakayama|Miho Nakayama]] (ur. 1970, [[d:Q1318594|WD]])&lt;/pre&gt;

: Hej {{re|Hedger z Castleton}}, przepraszam za brak odpowiedzi. Tak, powinno się dać, i zbadam też uwzględnienie miejsca śmierci. Spróbuję to wdrożyć jutro albo pojutrze. Pozdrawiam, [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 16:19, 13 gru 2024 (CET)

:Super {{za}} [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:04, 13 gru 2024 (CET)
::@[[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]], @[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]]: zrobione, bot odświeżył nekrologi z ostatnich 10 dni (mogę zwiększyć zakres, jeśli chcecie uwzględniać zmiany z WD w starszych nekrologach). Jak miałby wyglądać pojedynczy wpis z uwzględnieniem miejsca śmierci? Musi być w mianowniku. [[Wikireporter:Peter Bowman|Peter Bowman]] ([[Dyskusja wikireportera:Peter Bowman|dyskusja]]) 12:01, 15 gru 2024 (CET)
:::{{re|Peter Bowman}}, super! Może tak zmodyfikować formę: &lt;code&gt;Imię nazwisko, ur. RRRR, jako miejsce śmierci wskazano Miejscowość (WD)&lt;/code&gt;. Przy okazji jeszcze mała prośba - na jedno nie zwróciłem uwagi i data idzie trzy razy. W tekście głównym można zmienić &lt;code&gt;DD miesiąca RRRR zmarły następujące osoby:&lt;/code&gt; na &lt;code&gt;W tym dniu zmarły następujące osoby:&lt;/code&gt;. W ledzie niech zostanie jak jest. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 13:52, 17 gru 2024 (CET)
::::{{za}} [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 01:42, 18 gru 2024 (CET)

== portale ==

Jakiś czas temu zrobiłem przekierowania z portali tematycznych do kategorii (np [[Portal:Informatyka]]). Proponuję to samo zrobić z portalami geograficznymi. np [[Portal:Polska]]. Wydaje mi się że lepiej wszystkie informacje gromadzić w ramach kategorii zamiast portali. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 02:29, 4 gru 2024 (CET)
:{{re|Marek Mazurkiewicz}}, główne newsy w portalach sprzed kilku lat to faktycznie... :/ Ale w kategoriach mamy powtórzenie listy najnowszych. Zaszłość, bo kiedyś artykuły w kategoriach Wikinews szły alfabetycznie, a od jakiegoś czasu na szczęście idą chronologicznie. No i przez to mamy najpierw listę najnowszych generowaną przez DynamicPageList, potem kategorie, a potem znów Lista artykułów od najnowszych :D Niemniej portale (także jako przekierowania) są [https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikinews.org/reading/top-viewed-articles/normal|table|last-month|(access)~desktop*mobile-app*mobile-web|monthly najczęściej odwiedzanymi stronami - dzięki ich eksponowaniu na SG]. A może zrobić taki mix: [[Wikireporter:Hedger z Castleton/Brudnopis]] (może jakieś style byłyby tu potrzebne ;). Taka forma byłaby chyba bardziej przystępna dla czytelnika. Zostawiłem tam opcję dla tytułu ostatniego newsa, gdyby dało się go zaciągać botem. Ale jak się nie da, to tylko lista najnowszych + kategorie. Strona kategorii niestety najpierw wyrzuca kategorie, potem artykuły, przez co ta dublująca DynamicPageList jest potrzebna, ale gdyby taka forma &quot;portalu&quot; była akceptowalna, to z kategorii można by usunąć te DynamicPageList. [[Wikireporter:Pastooshek|Pastooshek]], czy twój bot byłby w stanie zaciągać też tytuł + lead dla poszczególnych kategorii tematycznych?? W moim brudnopisie dla kategorii [[:Kategoria:Polska|Polska]]. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:33, 8 gru 2024 (CET)
::Gdy ostatnio modyfikowaliśmy stronę główną plan był taki żeby skupić się na 10 głównych tematach. [[Portal:Gospodarka]] i pozostałe z [[:Kategoria:Portale tematyczne]] - i tego chciałbym się trzymać. Myślę, że w pozostałych przypadkach nie ma sensu utrzymywać jednocześnie strony kategorii i portalu. W którejś wersji językowej widziałem, że mają bardzo rozbudowane kategorie. Na stronie kategorii można by dawać DynamicPageList z podziałem tematycznym. W sensie na Kategoria:Poslka byłaby DynamicPageList z k:polska polityka. Czy myślisz, że to by było dobre dla czytelników którzy zaglądają na strony portali? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 16:06, 8 gru 2024 (CET)
:::Nie wiem, może zrobić sondę i zapytać czytelników? :) Bardziej by mi zależało na categorytree, które lepiej komasuje podkategorie obok siebie. Gdyby na górę wyrzucić (teraz w podkategorii) [[:Kategoria:Polska polityka]], to byłaby zaraz dostępna, tak samo pozostałe z kategorii [[:Kategoria:Tematy dotyczące Polski]]. A gwiazdką można by posortować (zamiast portali województw, jeśli rezygnujemy) poszczególne województwa. I można by wrzucić nawigację na stronach kategorii, która teraz jest w portalach. Indeksy trzeba z kategorii wyrzucić. One były potrzebne, gdy kategorie szły alfabetycznie, a teraz nie działają ;) [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 12:48, 10 gru 2024 (CET)
::::Eh, wpadłem tu i od razu dygresje. Ale konkretnie, {{re|OliwierJaszczyszyn|Kajtus von Rzywiec|Igor123121|Marek Mazurkiewicz}}, gdy artykuły w kategoriach układane były alfabetycznie, to ten szablon był przydatny, ale od ... chyba paru  lat?... sortowanie idzie chronologicznie, więc ten szablon nie spełnia swojej funkcji. Czy widzicie jakąś jego przydatność na stronach kategorii? [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 16:53, 13 gru 2024 (CET)
:::::Też nie widzę już zastosowania dla indeksów. categorytree jak najbardziej popieram. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:08, 13 gru 2024 (CET)
:::Ale gapa ze mnie. Nie zauważyłem, że Pastooshek robi update dla portali głównych. Jakoś chyba założyłem, ze Polska ze względem na objętość też jest portalem głównym :D W każdym razie {{re|Marek Mazurkiewicz}}, zobacz na [[:Kategoria:Polska]]. Drzewko kategorii jeszcze można przyczesać :) Przy okazji w szablonie projektów tematycznych zmieniłem gospodarkę na Polskę ;) Inputbox wstawiłem z dorobionymi dwoma szablonami preload i editintro. [[Wikireporter:Hedger z Castleton|Hedger z Castleton]] ([[Dyskusja wikireportera:Hedger z Castleton|dyskusja]]) 14:55, 17 gru 2024 (CET)
::::Na pewno nie chciałbym zmieniać gospodarski na Polskę. Dziś o tym myślałem i myślę że powinniśmy mieć dwa miejsca - jeden na temat drugi na położenie geograficzne. Więc położenie dałbym analogicznie jak szablony województwa - poziomo na dole. Tylko jeszcze nie wiem jak to automatycznie zwężać. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:16, 17 gru 2024 (CET)
::::Ta ramka na stronie kategorii nie działa w wersji mobilnej. Wymaga poziomego przesuwania. Spójrz na [[:Kategoria:Szablony pomocy]]. Mamy już [[Szablon:Nowa strona/Nauka/Polska-wydarzyło się]] i analogiczne szablony dla każdej z głównych kategorii tematycznych x było / trwa / zapowiedz. Ja wyszukujesz to możesz rozwinąć panel &quot;Wybierz główną kategorię dla artykułu &gt;&gt;&gt; (węższe możesz dodać podczas tworzenia newsa)&quot; który pozwala tworzyć newsy na podstawie tych schematów. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:29, 18 gru 2024 (CET)
::::Nie widzę tego miejsca gdzie zmieniłeś gospodarkę na Polskę. Próbowałem w bez użycia div-ów zrobić na przykładzie ][[Kategoria:Niemcy]] ale nie wiem dlaczego schodzi na dół gdy zastosuje szablon boczny. A może warto się cofnąć i po prostu skasować główną wiadomość z portali (bo to ona czyni je przestarzałymi) i jednak je zostawić? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 01:53, 18 gru 2024 (CET)

== Metatag &quot;fediverse:creator&quot; ==

[https://mastodon.social/@wariat/113594979412387463 Jakub Klawiter dał taką propozycję] w świetle tego, że raz na jakiś czas udostępnię w Fediwersum link do artykułu z &quot;naszego&quot; Wikinews. Ponieważ wymagałoby to zmian w konfiguracji strony, trzeba wysłać ticket na Meta-Wiki, żeby się temu przyjrzano. Wymagania tam jednak sugerują, że należy zebrać głosy ze strony lokalnej społeczności, i dopiero wtedy się tam zgłosić.

Zaletą wprowadzenia takiego metatagu by było to, że w m.in. serwisach tworzących Fediwersum (a także w innych projektach wspierających ten metatag) by było widać, kto jest odpowiedzialny za artykuł, nawet gdyby ktoś inny go udostępnił. Dzięki temu konkretne uwagi, gdyby takie były, można by było kierować o wiele szybciej do odpowiedniej osoby.

Informacje do fediwersowego tagu by były pobierane z preferencji danego użytkownika, gdzie mógłby wpisywać powiązane ze sobą linki. Ewentualnie, można by było stworzyć osobne ustawienie, w którym wpisywałoby się tag w stylu @handle@domena.xyz. Prawie jak mail, tyle że w świecie social mediów.

Jak Wy to widzielibyście? [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 20:06, 4 gru 2024 (CET)

:Czy chodzi o to że wpisanie konkretnego tekstu na stronie newsa podawało by konto użytkownika na fediwersum przy udostępnieniu na fediwersum? Czy taki tekst mógłby być komentarzem w wikikodzie czy musiał by być widoczny dla czytelnika Wikinews? Co w sytuacji gdy artykuł miałby więcej autorów? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:36, 5 gru 2024 (CET)
::&gt;Czy chodzi o to że wpisanie konkretnego tekstu na stronie newsa podawało by konto użytkownika na fediwersum przy udostępnieniu na fediwersum?
::Niezupełnie o to mi chodziło. Jest to metatag, który odczytuje przynajmniej Mastodon i potem pokazuje pod załącznikiem do linku odniesienie do konkretnego autora wpisanego w metatagu. Dla przykładu masz tag &lt;meta name=&quot;fediverse:creator&quot; content=&quot;@handle@domena.xyz&quot; /&gt; i serwisy działające w sieci Fediwersum, które ten metatag wspierają, by pokazywały odpowiedni link do profilu.
::&gt;Czy taki tekst mógłby być komentarzem w wikikodzie czy musiał by być widoczny dla czytelnika Wikinews?
::Tak jak powiedziałem, to jest metatag umieszczany w sekcji &lt;head&gt; w kodzie HTML, więc wymagałoby to interwencji ze strony administracji Wikimedia Foundation, żeby wprowadzili odpowiednie zmiany.
::&gt;Co w sytuacji gdy artykuł miałby więcej autorów?
::Z tego co wiem, na przykładzie The Verge'a, który posiada ten metatag, wystarczy po prostu ten metatag zduplikować i wpisać inny odpowiedni fediwersowy handle. Czyli jakbyś tworzył ze mną newsa, to miałbyś dwa metatagi fediverse:creator, jeden odnoszący się do mojego konta, drugi do twojego. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 11:14, 5 gru 2024 (CET)
:::Czy dobrze rozumie teraz, że tag umieszczony w sekcji &lt;head&gt; w kodzie HTML byłby jakby na stałe a użytkownik u siebie w preferencjach użytkownika wpisywał by swoją nazwę w fediwersum czyli taka zmiana ostatecznie nie wymagałaby niczego w trakcie edycji danego newsa? [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 18:41, 5 gru 2024 (CET)
::::Dobrze rozumiesz. Po prostu każdy nowy edytujący by dostawał odpowiednią wzmiankę, gdyby skonfigurował odnośnik do Fediwersum w ustawieniach. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 21:50, 5 gru 2024 (CET)
:::::W takim razie {{za}}. Ale nie wiem gdzie konkretnie by to trzeba zgłosić. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:59, 6 gru 2024 (CET)
::::::Wydaje mi się, że [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Requesting_wiki_configuration_changes tutaj]. Strona po angielsku, ale to żaden problem, akurat ja się mogę zająć wysłaniem odpowiedniego zapytania. [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 01:49, 6 gru 2024 (CET)
::::::@[[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]]: poszło zgłoszenie - https://meta.wikimedia.org/wiki/Community_Wishlist/Wishes/Fediverse:creator_meta_tag [[Wikireporter:OliwierJaszczyszyn|OliwierJaszczyszyn]] ([[Dyskusja wikireportera:OliwierJaszczyszyn|dyskusja]]) 22:50, 13 gru 2024 (CET)</text>
      <sha1>4m4n5aeo3556pgsfnkzrywztpln8v13</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Zajawka 19 - o jawności polowań</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71065</id>
    <revision>
      <id>343216</id>
      <parentid>340567</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:26:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <origin>343216</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="60525" sha1="rbi80mc25ookil9r5dv9gyi6ilc6sb7" xml:space="preserve">{{data|2024-11-29}}

'''28 listopada 2024 ukazał się 19. odcinek podkastu Zajawka poświęcony jawności polowań. Martyna Bójko rozmawia z Krzysztofem Wychowałkiem (członkiem Watchdoga, dyrektorem Ośrodka Działań Ekologicznych Źródła, członkiem zespołu ds. reformy łowiectwa przy ministrze klimatu i środowiska o jawności w kontekście informacji o polowaniach).

W odcinku między innymi o tym czy mamy prawo do informacji o polowaniach, czy polowania są jakoś oznaczane i zgłaszane, czy osoba, która nie chce, by polowanie odbywało się na jej terenie, może coś z tym zrobić, czego można się dowiedzieć o polowaniach, korzystając z prawa do informacji publicznej, co niedawno zmieniło się, jeśli chodzi o możliwość konsultowania poselskich projektów ustaw, jak możemy z tego skorzystać.

== Transkrypcja ==
Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej:

=== Intro ===

Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

=== Rozmowa ===
Dzień dobry, tu Marta Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Słyszymy się w kolejnym odcinku podcastu Zajawka. Dzisiaj będziemy rozmawiać o jawności polowań. Moim gościem jest Krzysztof Wychowałek, który jest współzałożycielem i wieloletnim działaczem Organizacji Ekologicznej Źródła, która działa w Łodzi. Krzysztof jest też członkiem naszej organizacji Sieci Obywatelskiej. Jesteś też Krzysztofie członkiem takiego w zasadzie nowo powołanego Zespołu do spraw reformy łowiectwa przy Ministrze Klimatu i Środowiska.

Dzień dobry.

Tak, dzień dobry. I może chciałbyś coś jeszcze dodać na temat swojej działalności, co ja pominęłam? To znaczy tak, jestem działaczem organizacji ekologicznych, pozarządowych od dawna i właśnie od wielu lat też jednym z tematów, którym się zajmuję jest monitoring społeczny rzeczy związanych z gospodarką łowiecką, z polowaniami. Oczywiście z pozycji takiej krytycznej wobec tego. Także tym się zajmujemy od dawna i nie tylko monitorujemy, ale też udzielamy różnych porad, o których pewnie później trochę powiemy więcej. No i też domagamy się różnych zmian prawnych i stąd też pewnie moja obecność w tym zespole w Ministerstwie.

Okej, przechodząc do samego tematu, tak może trochę przewrotnie Cię zapytam. Kiedy w wakacje zaczęłam eksplorować taki teren dosyć odludny Mazur Garbatych i tam zapuszczając się nawet nie tyle do lasu, ale tam są takie otwarte przestrzenie dosyć duże, natrafiłam na takie tabliczki z komunikatami “teren prywatny, zakaz polowania”. Widać, że to były raczej robione takie samoróbki robione przez osoby, które zapewne tam nie wiem, mają jakieś swoje tereny, raczej rekreacyjne działki. I powiem szczerze, że zaczęłam się czuć troszkę, trochę dziwnie, bo skoro są takie tabliczki, to znaczy, że ktoś tam poluje. Zresztą widziałam też ambony, w związku z tym, że to jest taka otwarta przestrzeń, to je dobrze widać.

I zaczęłam się zastanawiać, gdzie w ogóle mogę sprawdzić informacje dotyczące miejsca polowania, czy w tym miejscu te polowania rzeczywiście się odbywają i czy można skutecznie zakazać polowania na swoim terenie właśnie myśliwym?

Tak, to dużo pytań jakby w jednym. Zacznę może od tego, że tak, akurat faktycznie ta okolica, te Mazury Garbate  jest taką okolicą, gdzie pewnie dużo osób z Warszawy na przykład sobie kupuje tereny na takie działki rekreacyjne i te tabliczki, które tam były to troszkę są takim przejawem takiego głosu rozpaczy chyba tych właścicieli, ponieważ one jakby nie niosą żadnych skutków prawnych ze sobą. To znaczy można taką tabliczkę postawić, teren prywatny zakaz polowania, natomiast sama tabliczka taka nic nie daje, znaczy myśliwy może sobie ją ominąć, tą tabliczkę i polować dalej. Żeby faktycznie właściciel nieruchomości uzyskał taką możliwość zadecydowania o tym, że na jego prywatnej działce tych polowań nie ma, to droga jest znacznie trudniejsza. Często nie jest to możliwe. To jest jakby skomplikowane zagadnienie, tak od początku jakby nie przybliżając, to po prostu cała Polska jest podzielona na obwody łowieckie tak zwane, czyli obszary o minimum 3 tysiące hektarów, przeważnie większe, jest ponad 4 tysiące takich obwodów, po prostu Polska się dzieli na te obwody.

Jest bardzo mało terenów, które jakby nie wchodzą w skład tych obwodów, tak z definicji, rezerwaty, parki narodowe, centra miast, chociaż też nie zawsze. I każdy taki obwód ma swojego dzierżawcę, którym jest koło łowieckie, czyli taka lokalna jednostka jakby Polskiego Związku Łowieckiego i ona od starosty dzierżawi ten teren. Dzierżawi go łącznie z tymi wszystkimi prywatnymi działkami, które tam są. To często jest, jak osoby, które się do nas właśnie dzwonią, zgłaszają po poradnictwo, a się o tym dowiadują, są zszokowane, że ktoś ich działkę, że starosta ich działkę wydzierżawił komuś na polowania. No ale tak prawo jest skonstruowane.

Właśnie tutaj przerwę Ci, bo zakładam, że takie po prostu są przepisy i one są, wydają się w dzisiejszych czasach jakoś dramatycznie archaiczne. Od jak dawna one obowiązują?

Nie bez powodu się wydają archaiczne, bo są to przepisy z lat pięćdziesiątych dwudziestego wieku. Tak zwana, ten model jakby cały jest określany jako bierutowski, ponieważ to Bolesław Bierut się podpisał pod tym aktem prawnym. Natomiast ciekawe jest to, że jakby kolejne lata mijały, kolejne ustawy… Ta ustawa, którą mamy obecnie, jakby jest z dziewięćdziesiątego pierwszego roku, ale jakby powiela ten model. Taki model jakby ignorujący własność prywatną i ignorujący możliwość właściciela terenu decydowania o sobie. On stawia jakby w pierwszej kolejności to, że państwo polskie, Skarb Państwa jest właścicielem wszystkich tych zwierząt dziko żyjących i Skarb Państwa zarządza tymi zwierzętami, czy ma być ich dużo, czy mało i zarządza w taki sposób jakby, że je hoduje w lesie i zabija w lesie rękami osób, które są zrzeszone w Polskim Związku Łowieckim.

To trochę brzmi tak, jakby to te polowania były taką wyższą koniecznością i w związku z tym, to prawo do własności  musi być jakoś ograniczone w tym kontekście?

Tak, tak, to właśnie ustawa definiuje jako formę ochrony środowiska wręcz i właśnie formę jakby zarządzania tym zasobem naturalnym. Tutaj oczywiście można się spierać z punktu widzenia, jakby nauk przyrodniczych, na ile taka forma zarządzania populacją jest potrzebna/niepotrzebna, etyczna/nieetyczna? To na pewno tutaj tego nie rozwiążemy, tego problemu w tym podcaście, ale z punktu widzenia prawa tak, ten prymat jakby gospodarki państwowej, gospodarki łowieckiej nad własnością prywatną jest ustawowo potwierdzony.

Mówiłeś, że dzwoni do ciebie, do was, do waszej organizacji, wiele osób właśnie z problemem tych polowań w tym kontekście, że nie chcą się na przykład raz, że chcą jakoś ograniczyć na swoim terenie te polowania albo też chcą zasięgnąć informacji, w jaki sposób w ogóle szukać danych o tym, gdzie to polowanie będzie, bo wy takiego poradnictwa też udzielacie. I tutaj jakby do tematu naszego podcastu dochodzimy, do clue, czyli jawność tych polowań. No bo skoro w zasadzie myśliwi mogą polować wszędzie, także na terenie naszej działki, a my wybieramy się tam z dziećmi na wakacje, to chcielibyśmy wiedzieć, czy w tym czasie akurat tych polowań tam nie będzie. Żeby po prostu się nie narażać fizycznie, a dwa też widok zabijanych zwierząt też nie jest tym może, na co chcielibyśmy się też narażać.

Tak, no to poradnictwo jakby jest na kilku płaszczyznach, właśnie dzwonią, piszą osoby, które nie chcą na swoim prywatnym terenie polowań i chciałyby jakoś wyłączyć ten teren z obwodu łowieckiego, czego praktycznie nie da się zrobić albo przynajmniej zakazać polowań na swoim terenie, co da się zrobić przeważnie. No i bardzo dużo osób jakby właśnie dzwoni w takich kwestiach związanych z bezpieczeństwem, które jest jakby pochodną tego dostępu do informacji, bo dzwonią ludzie, którzy byli na spacerze w lesie, na szlaku turystycznym albo nawet na swojej własnej działce coś robili. No i nagle tam się okazało, że jest, trwa tam polowanie, o którym oni nie wiedzieli wcześniej i chcą właśnie się dowiedzieć po pierwsze, jak wyglądają te przepisy dotyczące informowania o tych polowaniach i czy gdzie oni mogą znaleźć tą informację na przyszłość, żeby wiedzieć, że tam właśnie nie wiadomo, czy żeby tam nie iść, czy żeby jakoś poprosić kogoś, żeby na przykład nie było tego polowania w tym terminie, bo nie wiem, ktoś akurat coś ma zaplanowane na swojej własnej działce, jakąś zabawę na przykład dla dzieci. I takich właśnie porad udzielamy.

A ten stan jakby prawny jest skomplikowany i niedoskonały. Więc jakby wracając do tego pytania z początku, czyli to, co mówiłaś, że są te tabliczki i poczułaś się niepewnie, ja bym powiedział tak, że tabliczka, że “zakaz polowania” to trochę człowiek się pewniej by może czuł niż jak idziesz lasem czy jakimś szlakiem turystycznym i stoi tabliczka “uwaga polowanie”. To jest ten moment, kiedy można się poczuć bardziej właśnie zagrożonym. Natomiast tak, jakby wracając do tego pytania, czy można jakoś to wcześniej sprawdzić, czy można się dowiedzieć, czy te polowania tam bywają albo czy są właśnie teraz, kiedy ja idę, to niestety nie jest dobrze.

Można sprawdzić teoretycznie zupełnie, ale tylko polowania tak zwane zbiorowe, bo tych polowań są różne rodzaje, myślę, że nie jest to podcast, w którym by warto opowiadać, jak one wyglądają. Zresztą pewnie dużo osób, by może nie chciało słuchać, jak one wyglądają, bo nie jest to nic przyjemnego, jeśli ktoś jest wrażliwą osobą. Natomiast taki główny podział, to polowania indywidualne i zbiorowe. Zbiorowe polegają na tym, że po prostu jest kilkanaście osób w jednym miejscu, są osoby, które płoszą zwierzęta i te zwierzęta wypłoszone wybiegają z lasu i tam jakby trafiają na te osoby, które na nie czekają i do nich strzelają. To jest polowanie zbiorowe, tak mówiąc w uproszczeniu, a indywidualne to, gdy myśliwy po prostu chodzi po lesie albo siedzi gdzieś tam zaczajony w ambonce czy w jakimś innym takim urządzeniu łowieckim w lesie, które możemy się natknąć i czeka po prostu na te zwierzęta, które przyjdą, żeby je zabić.

I jeśli chodzi o polowania indywidualne, od razu żeby jakby uciąć tutaj spekulację, jeśli chodzi o polowania indywidualne, nie mamy żadnej możliwości się dowiedzieć, kiedy i gdzie one będą. To jest informacja niepubliczna. Skoro jesteśmy na podcaście Watchdoga to jest informacja, która oczywiście ona według definicji, która jest nam wszystkim członkom Watchdoga bliska, jest to informacja o sprawach publicznych i jeszcze o środkach publicznych tak naprawdę, bo te zabijane zwierzęta stanowią własność skarbu państwa. Natomiast, nie jest nigdzie podawana ona do publicznej wiadomości, gdzie te polowania indywidualne się odbywają, czyli gdzie ten myśliwy jest, kiedy on wychodzi na to polowanie, w jakim regionie będzie polował. Po prostu wszędzie się możemy takiego myśliwego spodziewać.

Natomiast jeśli chodzi o polowania zbiorowe, to jest taki przepis od 2018 roku, on istnieje, który mówi, że one wcześniej powinny być ogłaszane przez gminę. No i tutaj też jakby ciekawe rzeczy, dlatego że ustawa, my jakby jesteśmy w Watchdogu i mam nadzieję, że słuchacze podcastu też, jakby przyzwyczajeni do sprawdzania różnych informacji w Biuletynach informacji publicznej, w BIP-ach. Natomiast ustawa, jakby nie zauważyła tego pojęcia, więc ustawa mówi, że taka informacja powinna być na stronie internetowej gminy. Oczywiście BIP też jest stroną internetową gminy, taką po prostu drugą stroną internetową gminy czy specjalną. W związku z tym jakby tu już od razu jest problem, że jak chcemy faktycznie znaleźć informacje o tych polowaniach zbiorowych,  to musimy szukać i na stronie internetowej gminy i w BIP-ie gminy, bo tak średnio pół na pół. Połowa gmin to zamieszcza w BIP-ach, połowa gmin to zamieszcza na zwykłych takich stronach po prostu, tam gdzie są różne takie informacje lokalne. Powiedziałem połowa i połowa. No właśnie nie, bo jest spora część gmin, która tego w ogóle nie zamieszcza.

Mimo obowiązku informowania o tym?

Tak, jest obowiązek, oczywiście, tylko ten obowiązek jakby jest ustawowo rozdzielony na kilka szczebli, w związku z tym po prostu ten obowiązek w praktyce nie istnieje. Ponieważ tak, ustawa mówi, że to koło łowieckie, które ma zaplanowane polowanie zbiorowe, powinno na co najmniej dwa tygodnie wcześniej przed takim polowaniem wysłać informację do gminy. Informację zawierającą miejsce, termin, godzinę rozpoczęcia, godzinę zakończenia tego polowania. I wtedy wójt, burmistrz tej gminy ma obowiązek w ciągu pięciu dni od otrzymania tej informacji zamieścić tę informację na stronie internetowej.

I tutaj mamy taki problem już od razu, ja zaraz powiem, skąd w ogóle wiem, że te problemy są. Ponieważ robiliśmy dosyć takie dogłębne badanie tego, ale zacznę od tego jak to w praktyce wygląda. Więc jeśli koło łowieckie wysyła tę informację, która jest np. niepełna, czyli np. nie zawiera godzin rozpoczęcia i zakończenia albo też kwestia tego miejsca polowania, no ustawa nie mówi, czym jest to miejsce, jak dokładnie to miejsce ma być określone, więc większość tych informacji, które koła łowieckie wysyłają, to miejsce jest jakby bardzo enigmatycznie określone. Czyli jest napisane np. obwód łowiecki numer 67. I ta informacja jest wysyłana do trzech gmin, ponieważ ten obwód łowiecki 67 leży na terenie trzech różnych gmin, ponieważ te obwody,  zupełnie jakby ich granice zupełnie nie pokrywają się z granicami jednostek samorządu terytorialnego, więc przechodzą przez różne gminy, różne powiaty. Jedynie po ostatnich zmianach te obwody łowieckie muszą w granicach województwa się mieścić.

I teraz taki wójt albo burmistrz, jeśli otrzymuje tą informację niepełną, to w zasadzie nie wiadomo, co ma zrobić i czy powinien się z tego koła łowieckiego zwracać o jej uzupełnienie? W ogóle żadne przepisy o tym nie mówią, więc w sumie tutaj by trochę działał przekraczając uprawnienia swoje jakieś. Czy powinien nie opublikować takiej informacji, bo nie jest to ta informacja, o której mówi ustawa, to jest po prostu jakaś inna informacja, informacja niepełna. Czy może lepiej jednak to opublikować tak jak to dostał? Przynajmniej coś będzie wiadomo, przynajmniej ludzie się dowiedzą, że w tym dniu jest to polowanie albo w tym dniu i właśnie w tym całym obwodzie. Nie wiadomo gdzie, ale przynajmniej jakaś informacja gdzieś do kogoś dotrze.

No i tutaj tak mówię o tych takich dylematach, ale w praktyce niestety urzędnicy, którzy tym się zajmują, nie mają takich dylematów i po prostu, to co przychodzi z koła łowieckiego, to jakby automatycznie trafia na stronę internetową. Naprawdę często automatycznie i bezmyślnie wręcz, bo nieraz są tam jakieś błędy, podany nie ten rok co trzeba, podane tam są dane osobowe tych myśliwych, telefony do tych myśliwych, ale nikt tego po prostu nawet nie analizuje, tylko taki plik pdf, który przyjdzie, ren plik pdf po prostu w niezmienionej formie jest wrzucany na stronę internetową gminy. Taki plik przychodzi na przykład we wrześniu albo październiku, koło łowieckie przysyła do gminy taki kalendarzyk wszystkich polowań zbiorowych zaplanowanych do końca stycznia, kilkunastu tam w różnych datach i gmina to wrzuca w październiku na swoją stronę internetową do “działu aktualności” albo do “działu informacji dla rolników”.

W związku z tym teraz, jakby znowu wracając do tego samego początku, jeśli jesteśmy w wrześniu na wycieczce w lesie i widzimy jakąś tabliczkę, właśnie tabliczkę “zakaz polowania” albo “tabliczkę uwaga polowanie” albo po prostu przypomniało nam się, że jest sezon polowań i jesteśmy w lesie, słyszymy jakieś dźwięki z daleka i byśmy chcieli to sprawdzić. To musimy wiedzieć na stronie jakiej, znaczy na terenie jakiej gminy w ogóle jesteśmy. No to wiemy, jak gdzieś mieszkamy w pobliżu, ale nie wiemy jak sobie siedliśmy w samochód albo w pociąg i pojechaliśmy gdzieś do najbliższego lasu, takiego w pobliżu miasta, w pobliżu naszej aglomeracji, żeby sobie pochodzić po tym lesie. To nie wiemy jaka to jest gmina, ale nawet jak wiemy i wejdziemy na tą stronę internetową, to musimy jeszcze znaleźć ten pdf, który był tam zamieszczony w październiku. No i to jest wyzwanie. I myślę, że nie każdy to jest w stanie na telefonie znaleźć.

Czyli nie ma czegoś takiego jak zakładka “polowania w gminie”?

Czasami jest, a czasami nie, ponieważ tak jak powiedziałem, ten przepis jest tak luźny, tak nieokreślony, że to wszystko zależy oczywiście od gminy. I oczywiście są gminy, które to całkiem sensownie jakby, biorąc pod uwagę ten stan prawny jaki jest, całkiem sensownie ten obowiązek realizują i faktycznie po wejściu na stronę gminy, gdzieś tak zakładka “polowania: na przykład jest w miarę na wierzchu i tam są te terminy i miejsca jakoś opisane po wejściu na stronę. Ale niestety większość…

A przecież no można byłoby coś takiego zrobić, to pierwsza rzecz, która mi przychodzi do głowy, w czasach, kiedy wszyscy mamy właśnie te telefony, GPS, żeby na przykład na podstawie lokalizacji, w której się znajdujemy, żeby jakaś aplikacja nam pokazywała, tylko to musiało być jakiś centralny rejestr tych polowań, prawda? Że gdziekolwiek w Polsce nie jesteśmy i jeśli nam działa ten GPS, mamy zasięg,  to możemy sobie sprawdzić czy w tym miejscu te polowania są planowane, ale zakładam, że coś takiego, czegoś takiego jeszcze nie ma?

Czegoś takiego jeszcze nie ma, ale my, to jest postulat, który mamy i on wynika z tego, że właśnie już w 2018 roku, jak była nowelizacja ostatnia tych przepisów i wprowadzono właśnie ten obowiązek informacyjny. I myślę, że intencją posłów, którzy to wprowadzali, właśnie było dokładnie to, żeby jakby docierać z tą informacją szeroko, żeby każdy mógł łatwo sprawdzić. Problem jest taki, że troszkę jakby autorzy tego przepisu gdzieś utknęli w latach 90., powiedzmy, jeśli chodzi o dostęp, o takie aktywne informowanie, bo ten model jakby był fajny pewnie właśnie w latach 90., jak pierwsze strony internetowe gmin powstawały, to może to by się sprawdzało. Zresztą ustawa też mówi o tym, że tą informację też trzeba wywiesić w miejscu, zgodnie ze zwyczajem lokalnym, czyli gdzieś na tablicy ogłoszeń w gminie. No więc tutaj jakby wciąż te archaiczne takie zasady, bo jak wejdziemy do urzędu gminy, to zazwyczaj na tej tablicy ogłoszeń tam mnóstwo różnych rzeczy wisi i to wszystko jest tylko takie zeszłości z przeszłości, bo przecież nikt nie sprawdza tych informacji o przetargach i tak dalej, o innych rzeczach, na tablicy ogłoszeń w tej gminie. Do wszystkiego są już platformy elektroniczne.

Do tego wykazu polowań nie ma takiego systemu. My prosimy, żeby rozpoczęto pracę nad tym. Mamy różne pomysły, jak to można w praktyce zrealizować. To jest bardzo potrzebne, bo tak jak powiedziałem, przeprowadziliśmy w zeszłym roku taki dokładny monitoring, jak to wygląda. Sprawdziliśmy 300 gmin w Polsce dokładnie, czyli sprawdzając, gdzie te informacje są, czy są, jak wyglądają, w którym miejscu na stronie są umieszczone i tak dalej. To efekt tego monitoringu pokazuje, konkluzje z niego są takie, że ten system, który był jakby,  dobre intencje mieli jego twórcy, ten system po prostu w praktyce nie działa, bo jakby potyka się ten cały proces o kilka rzeczy, które mogą pójść nie tak. Począwszy od tego, co mówiłem, czyli od tego przekazywania informacji. Jeden podmiot przekazuje drugiemu. Ten drugi jest odpowiedzialny za opublikowanie.

Kto jest odpowiedzialny jakby prawnie, jeśli w ogóle ta informacja się nie pojawi? No nikt właśnie. Ustawa nie przewiduje żadnych sankcji ani dla koła łowieckiego  za nieprzysłanie do gminy tych informacji, ani dla wójta, za niezamieszczenie. Ogólna zasada, tak, funkcjonariusz, który nie dopełnia obowiązków, ale  o jest taki mocny też przepis karny. Trudno tutaj też by było udowodnić komuś zamiar tego nieopublikowania, a zwłaszcza w sytuacji, jak na przykład, nie wiem, dostaje nieprawidłowe informacje. Plus takie rzeczy kompletnie techniczne, czyli to, że na przykład na telefonach komórkowych trudno się przegląda takie skany w PDF-ie. To są już takie rzeczy, o których faktycznie posłowie, którzy jakieś przepisy ogólne przygotowują mogą nie myśleć, ale w praktyce później się okazuje, że ten system jest bezużyteczny, bo nie jesteśmy w stanie tego sprawdzić.

Więc tak, my mamy pomysł na taki jeden rejestr, do którego trafiałyby wszystkie te informacje o polowaniach. Co więcej, jeden rejestr pozwoliłby też przejść łatwo z tego problemu, o którym mówiłem wcześniej, czyli tego, że nie wiemy, gdzie są polowania indywidualne. Bo taki rejestr, do którego byłaby jakaś aplikacja, która by pokazywała po prostu w telefonie, na mapie czy w inny sposób właśnie osobom, która sobie lokalizuje swoje miejsce, by pokazywała, co się dzieje jakby w pobliżu, śmiało mogłoby też pokazywać te polowania indywidualne. Tym bardziej, że te wszystkie polowania indywidualne, one już są w chmurze, że tak powiem, ponieważ…

No właśnie, bo ja chciałam się zapytać, czy sami myśliwi na przykład nie korzystają z takich udowodnień technologicznych?

Korzystają, a nawet muszą korzystać, ponieważ od dwóch lat obowiązek. Myśliwi zawsze mieli taki obowiązek prowadzenia takiej książki polowań tak zwanej. I ona przez długi czas była w formie papierowej. Natomiast od powiedzmy niecałych dwóch lat jest obowiązek prowadzenia jej w formie elektronicznej. I jest tak naprawdę kilka aplikacji. Jest główna taka aplikacja polecana przez Polski Związek Łowiecki i kilka innych komercyjnych takich aplikacji, z których wszystkie koła łowieckie korzystają, bo muszą korzystać. I one dokładnie wszystkie realizują podobne funkcje, czyli myśliwy przed wyjściem na polowanie wchodzi w tę aplikację, klika na mapie, gdzie będzie. Ta aplikacja odnotowuje czas wyjścia na polowanie, czas powrotu z polowania. Oczywiście te dodatkowe rzeczy różne tam, czyli numer zezwolenia na odstrzał zwierząt, które zwierzęta on tam zabił i co z nimi później zrobił i tak dalej, to oczywiście też tam jest. Ale przede wszystkim jest też miejsce, gdzie ten myśliwy jest. A to jest związane z tym, z takim przepisem też, że inny myśliwy nie może wykonywać polowania w tym samym miejscu, gdzie już jakiś myśliwy wykonuje polowanie.

I proszę zwrócić uwagę teraz, jakby, że to ten przepis taki sensowny, jak się o nim słyszy, tak? No jakby wynika z kwestii bezpieczeństwa też, podejrzewam. Nie tylko z kwestii takiej, nie wiem, żeby się nie pokłócili o to, kto zabije tego dzika, który tam przyszedł. No ale też po to, żeby nie wchodzili jeden drugiemu sobie pod lufy. Zwłaszcza jeśli to są polowania, na przykład, które się w nocy odbywają, albo o zmroku. I tak, oni jakby mają wewnętrznie wiedzę o tym, gdzie kto z nich jest, w tym całym obwodzie łowieckim, który ma kilka tysięcy hektarów.

Ale osoby postronne, które przecież dokładnie też idą do lasu w ten sam sposób, jakby idą zbierać tam grzyby, czy obserwować ptaki, czy w jakimkolwiek innym celu, ktoś może mieć taki kaprys, jakby, chodzenia po lesie, tak? I buszowania w krzakach. Bo to jest, jakby, las publiczny, każdy może sobie tam do niego wejść. I ktoś, idąc do tego lasu, nie wie, czy gdzieś ten myśliwy w pobliżu nie jest zaczajony, schowany właśnie w celu wykonywania polowania. A to wszystko, tak jak powiedziałem, jest już w chmurze. Więc gdyby te dane trafiały w jedno miejsce takie, w formie otwartych danych takich, żeby później jedna aplikacja, czy nawet nie jedna aplikacja, ale gdyby te dane po prostu były właśnie w otwartej takiej formie w miejscu, w którym, jakby rząd nakazał, żeby te dane były trzymane, to wtedy w łatwy sposób myśmy mogli w lesie mieć taką pewność, że tutaj się nie odbywa polowanie, albo odbywa się polowanie. I jakie ono jest, czy mamy się spodziewać jednej osoby gdzieś ukrytej, czy właśnie raczej możemy się spodziewać tego, że gdzieś kilkanaście osób w jednym miejscu będzie taką strzelaninę urządzać. Wszystko by to było wiadomo.

I to jest jeden z tych postulatów, którym też ten Zespół do spraw łowiectwa w Ministerstwie się już zajmował. Co więcej, taki postulat też jest poparty przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, który również otrzymuje skargi od ludzi, którzy, jakby właśnie gdzieś natknęli się na polowanie i mieli w konsekwencji tego różne mniej lub bardziej takie nieciekawe przygody. I też, Rzecznik, prewencyjnie też jakby, rozumie, że bezpieczeństwo obywateli. Należy jakieś wprowadzać mechanizmy prewencyjne na to. I też Rzecznik Praw Obywatelskich apelował do Ministry Klimatu i Środowiska, żeby takie rozwiązania, nie koniecznie takie, ale po prostu, jakieś zwiększające bezpieczeństwo wprowadzić.

A czy, bo ty mówiłeś o tym, że można się natknąć na tabliczkę “uwaga, polowanie”, czyli w tym terenie też fizycznie myśliwi informują, że trwa polowanie.

Tak. Wiadomo, że tego terenu jakoś tam nie zabezpieczą w całości, ale gdzieś takie tabliczki się pojawiają. Tak, jest taki przepis. On też nie jest idealnie realizowany. To znaczy, robiliśmy takie monitoringi też w terenie, sprawdzając jak te zgłoszone polowania zbiorowe, jak są oznakowywane i wiele razy, natrafiałem na takie, które nie było albo było nieprawidłowo oznakowane. No tutaj nie mam takiego badania, nie mogę powiedzieć, że sprawdziłem tysiąc polowań i nie wiem, z tych 1100 było źle oznakowanych albo 900 było źle oznakowanych, ale jest to problem realny. Mówienie, że to jest, jakby, jakiś ewenement, że to się rzadko zdarza, nie jest uprawnione, bo naprawdę te przepisy są przez myśliwych dosyć lekko traktowane. Natomiast te tabliczki, jakby, warto to pamiętać, one dotyczą tylko tych polowań zbiorowych, a te polowania zbiorowe najczęściej i tak widzimy i słyszymy z daleka.

Więc jeśli chodzi o polowanie indywidualne, tego tam w żadnych tabliczek nie ma i tego nie wiemy i to mówię też z doświadczenia osoby chodzącej, spacerującej sobie po lasach często. Problem taki, że idziemy właśnie gdzieś jakąś drogą leśną o zmierzchu na przykład i gdzieś tam stoi na krawędzi lasu, na granicy lasu ambonka i dopiero jak podejdziemy pod samą tą ambonkę, to się ktoś wychyla z niej i mówi “proszę stąd iść, bo ja tutaj poluję”. To jest częsta sytuacja i naprawdę to nie jest tak oczywiście, że każda osoba chodząca po lesie, jakby jest zagrożona, bo jakby wszyscy użytkownicy lasów są na tyle świadomi, że nie podejmują jakichś ryzykownych rzeczy, no ci myśliwi mają broń w ręku i mam nadzieję, że są świadomi tego, że powinni bardzo być ostrożni w obchodzeniu się z nią.

No ale tych polowań się odbywa rocznie, sam Związek Łowiecki podaje, że to jest ponad 4 miliony wyjść na polowania rocznie w całej Polsce. To oznacza, że siłą rzeczy zawsze się może zdarzyć, ktoś kto się zagapi, nie zauważy czegoś, zapomni. No i później są takie sytuacje, te wypadki są, zdarzają się. Nie zdarzają się jakoś setkami czy tysiącami. Ludzie nie giną w lasach jak muchy przysłowiowe, ale są takie przypadki, że są ludzie pomyleni z dzikiem, to już już takie memy nawet są, pomylili z dzikiem.

Albo nawet pies na spacerze, tym bardziej może być pomylony, prawda?

Tak, dokładnie, tak. No i to się niestety zdarza, a nawet jak się nie zdarza codziennie ani nie pewnie w każdym tygodniu, to jest to jakieś zagrożenie i myślę, że można różne działania podejmować, żeby temu przeciwdziałać. Więc jakby podsumowując to. Te tabliczki, nie ma tych tabliczek przy polowaniach indywidualnych i zbliżając się do takiej ambony nie ma żadnego oznaczenia, że ona jest w użyciu, że ktoś tam w niej jest i czeka na zwierzęta. Żadna, nie wiem, czerwona flaga czy szalik tam z tej ambony nie wystaje.

Mówiłeś już dwukrotnie, wspominałeś o takich monitoringach, które wy realizowaliście, właśnie sprawdzając pewne informacje dotyczące polowań i wiem też, że korzystaliście z tego naszego narzędzia Federowanie, wysyłając wnioski np. do gmin i właśnie te wasze monitoringi dotyczyły gmin czy też np. koła łowieckie pytaliście, bo zakładam, że one też są podmiotem zobowiązanym, prawda, do udzielania informacji.

Tak, robiliśmy kilka różnych monitoringów, bo też pytaliśmy. Właśnie bardzo dziękuję za możliwość korzystania z federowania, to jest naprawdę fajne narzędzie i polecam wszystkim. Te działania, które robimy, wyniki tych federowań, one są na naszych stronach dostępne, mamy taką stronę zakazpolowania.pl i tam jest taka zakładka “monitoringi” i są jakby też dostęp do tych odpowiedzi, które udzielały różne podmioty, bo pytaliśmy też np. powiaty o to, ile osób składało takie oświadczenie o zakazie polowania na swoje nieruchomości.

Ale tak, pytaliśmy też gminy właśnie o te kwestie związane z informowaniem o tych polowaniach zbiorowych, więc na podstawie tego jest raport, o którym już mówiłem i też, więc ten raport można na tej stronie zakazpolowania.pl znaleźć, ale też te źródłowe dane, czyli te odpowiedzi gmin, wszystko jest tam linkowane do Federowania. Natomiast, jeśli chodzi o dostęp do informacji publicznej i na styku kół łowieckich. To tak, oczywiście teoretycznie jest koło łowieckie podmiotem zobowiązanym.

Koło łowieckie ma swoją osobowość prawną, ono jest jakby taką jednostką terenową takiego ogólnopolskiego Polskiego Związku Łowieckiego, który jest takim stowarzyszeniem, nawet nie jest stowarzyszeniem, jakby ma swoją ustawę, która po prostu go powołuje i jest skontrolowany też przez ministra, więc nie jest to taka organizacja obywatelska powiedzmy, ale jej jednostki terenowe, czyli te koła łowieckie mają swoją osobowość prawną i oczywiście powinny udzielać informacji publicznych.

Natomiast tak, tutaj jakby jest kilka problemów, które się pojawiają jak ten temat otwieramy. Przede wszystkim nie ma nigdzie, w żadnej oficjalnej formie listy kół łowieckich, żadnej książki adresowej tych kół łowieckich i to jest problem, który, na który zgłaszają, zwracają uwagę również urzędy i również Straż Łowiecka. Urzędy, np. Urząd Marszałkowski, który jest w postępowaniach dotyczących odszkodowań za szkody, które zwierzęta wyrządzają w lesie,  powiedzmy jest taka ścieżka, gdzie ten Urząd Marszałkowski też występuje i np. powinien przekierowywać wnioski o odszkodowania do tych kół łowieckich. Urząd Marszałkowski nigdzie nie ma formalnie, oficjalnie takiej listy tych kół owieckich. Nawet Straż Łowiecka nie ma tej listy. Oczywiście to są dane, które można wyciągać w różny sposób i one gdzieś tam są, jakby każdy, powiedzmy Straż Łowiecka na jakimś terenie działająca, ma sobie pozyskane te adresy pewnie łącznie z telefonami do tych myśliwych, ale mówię w takiej nieoficjalnej formie.

Dlatego, że te koła łowieckie jakby, tutaj jakby każda jednostka samorządu terytorialnego, każdy szczebel po prostu jest jakby totalnie w innym miejscu tej procedury, czyli np. o tych o polowaniach zbiorowych muszą informować gminy, ale dzierżawy obwodów łowieckich, właśnie kołom łowieckim dokonują starostwa, a wyznaczają te obwody łowieckie sejmiki wojewódzkie, więc tutaj jakby jest duży taki chaos. I teraz jakby wracając do tego, nie ma takiej listy, więc np. jak ja gdzieś nawet się dowiem o tym, że jest polowanie zbiorowe w obwodzie 67, to w zasadzie nie wiem, kto je organizuje. Ja wiem, gdzie znaleźć taką informację, które to jest koło łowieckie, ale tam, gdzie są te informacje, tam nie ma danych kontaktowych, nie ma danych adresowych, nie ma e-maila. Oczywiście, to można wszystko pozyskiwać na różne sposoby, używając wyszukiwarek internetowych przede wszystkim, ale takiego jednego miejsca nie ma.

Na to skarżą się również rolnicy, bo rolnicy powinni od kół łowieckich otrzymywać odszkodowania za szkody, które te zwierzęta, kilka gatunków – znaczy jelenie, daniele, sarny i dziki, szkody, które te zwierzęta wyrządzą komuś w jego uprawach rolnych, powinno koło łowieckie płacić odszkodowanie za to. Rolnicy się skarżą, że nie wiedzą jakby, jak napisać wniosek do tego koła łowieckiego, bo nie wiedzą, jaki adres w ogóle słać. Co więcej, jak gdzieś znajdą ten adres i wyślą list polecony, to czasami ten list polecony wraca w ogóle nieodebrany.

Więc tutaj, jakby przenosząc to na poziom informacji publicznej, tak samo, żeby wysłać do koła łowieckiego wniosek o informację publiczną, to trzeba najpierw jeszcze wiedzieć, gdzie go wysłać i czy faktycznie ktoś go odebrał. Czy ktoś odebrał ten mój e-mail, czy jak wyślę listem poleconym, to ten list polecony nie wróci za dwa tygodnie jako nieodebrany.

Natomiast jest przepis taki ustawowy, który wprost jakby nakazuje kołom łowieckim udzielania pewnej informacji publicznej. No i tutaj też jakby dla zorientowanych słuchaczy taka ciekawostka, bo przyzwyczajeni jesteśmy, że jakby ustawa o dostępie do informacji publicznej reguluje zasady tego, a tutaj mamy w prawie łowieckim taki oddzielny przepis, który nakazuje kołom łowieckim właśnie informowanie o wpisach do tej książki polowań, o której mówiłem wcześniej. Ona jest teraz obecnie w formie elektronicznej, ale to nie ma znaczenia. Każdy może zażądać jakby takiej informacji o tym, kto kiedy polował. Tak więc mogę napisać do koła, poproszę o wpisy z książki polowań. To się formalnie nazywa, oczywiście inaczej też nazywa książka pobytu na polowaniu indywidualnym, ale mówimy potocznie książka polowań, że chcę takie wpisy z ostatniego tygodnia na przykład. I to wysyłam do koła i teraz pytanie, czy jak wyślę mailem, to w ogóle jest to skuteczny sposób doręczenia? I jak koło już to dostanie, to teraz w jakim trybie tutaj idziemy? Ile jest dni na odpowiedź? Bo to jest tryb odrębny. To nie jest ustawa o dostępie, tylko ustawa prawo łowieckie, która tego trybu w ogóle nie reguluje. Ona tylko mówi, że to jest dostępne dla każdego na wniosek. Dla każdego na wniosek, tak. Więc ja składam ten wniosek jako każdy i kiedy dostanę odpowiedź?

No i problem jest taki oczywiście, że ta odpowiedź jest po fakcie, czyli ja mogę po fakcie jakby się dowiedzieć, gdzie te polowania były.

No właśnie, bo nie możesz zapytać o planowane w najbliższych dwóch tygodniach, wpisów jeszcze nie ma, a o plany nie możesz zapytać?

Tak, to jest oczywiście technicznie też problem, bo tych planów nie ma, bo myśliwi nie muszą sobie planować nigdzie do przodu tych polowań, indywidualnych przynajmniej. Po prostu myśliwy rano się obudzi i ma taki imperatyw, poczuje, żeby zabić jakieś zwierzęta dzisiaj, to idzie i wpisuje się w książce, jeśli nikogo nie ma w tym miejscu, gdzie on sobie wybrał nikogo innego, innego myśliwego, to może to robi. No więc tutaj jakby nie ma tego planu, nie można zapytać do przodu o to. Więc stąd ten pomysł takiego rejestru, jeśli on to robi w aplikacji, to te dane od razu w ułamku sekundy byłyby w chmurze, gdzie ktoś inny też by mógł sprawdzić sobie to.

Tak, ale wracając właśnie do kół łowieckich, oczywiście, można też koła łowieckie pytać o inne rzeczy, my pytamy i w tym momencie właśnie też jakby jesteśmy w trakcie takiego monitoringu dotyczącego właśnie kwestii tych odszkodowań, ponieważ to jest taki argument często podnoszony na rzecz jakby utrzymania tej gospodarki łowieckiej w obecnym kształcie, że ona jest bardzo potrzebna, ta gospodarka łowiecka, ponieważ bez niej jakby polskie rolnictwo upadłoby, bo koła łowieckie wypłacają te odszkodowania rolnikom za szkody. Gdyby nie te szkody, to polscy rolnicy, gdyby nie te odszkodowania…

(śmiech) Czyli rozumiem, że rolnicy tak naprawdę utrzymują się z tego, co dostają od kół łowieckich, bo tak trochę to brzmi?

No tak myśliwi to przedstawiają tą narrację. Oczywiście, jak porównamy te liczby, wartość gospodarki rolnej w Polsce, tego produkcji rolnej, to jest kilkadziesiąt miliardów złotych. Natomiast koła łowieckie, oczywiście łącznie w sumie wszystkie, wypłacają rocznie tym rolnikom około 100 milionów złotych. To jest taka kwota, która jakby trafia z kół Polskiego Związku Łowieckiego do rolników. Natomiast tutaj my w tej chwili…

A skąd są te pieniądze? Czy one są ze składek? Jak to jest?

One są… To już oczywiście jest kwestia koła łowieckiego. Koło łowieckie jakby jest swoim podmiotem i skądś musi te pieniądze wziąć. No jak nie ma skąd, to muszą się złożyć jego członkowie na to. Ale w praktyce to są po prostu… Te koła łowieckie mają przychody. Mają przychody po pierwsze ze sprzedaży mięsa tych zwierząt, które zabijają. Jak oni zabijają to mięso, to oddają je do skupu. Może też myśliwy sobie je zabrać do domu i samemu je zjeść, ale to wtedy musi się rozliczyć z kołem łowieckim jakby finansowo. Czyli jakby po prostu odkupić to mięso. No i przeważnie koła łowieckie… To, co na tym mięsie zarobią, to starcza na to odszkodowania.

Po drugie koła łowieckie organizują też takie polowania komercyjne. Tu jest taki ciekawy też wyłom jakby w przepisach, bo oczywiście komercyjnie może być jakby dla innych myśliwych polskich. No i wtedy to jest osoba, która jest też myśliwym i przyjeżdża po prostu, płaci za to, że przyjeżdża w jakieś miejsce, gdzie są jakieś zwierzęta. Na przykład tam, gdzie on ma i gdzie on dzierżawi swoje koło łowieckie, to tam nie ma dorodnych jeleni, a w jakimś innym miejscu są, to on za to zapłaci, żeby mieć tam tą przyjemność zabicia tego jelenia.

Ale ciekawy wyłom jest taki, że osoby nie będące obywatelami Polski, mieszkające poza Polską, bez żadnych egzaminów łowieckich, bez żadnego stażu łowieckiego mogą po prostu zapłacić. To jest tak zwane, to się nazywa polowanie dewizowe. Oczywiście ta nazwa dewizowa już jakby nie ma sensu, ale taka się przyjęła. Także każdy turysta taki zagraniczny, czy z Niemiec, czy ze Skandynawii, dużo Francuzów przyjeżdża, Holendrów, Włochów, ale nawet Czesi przyjeżdżają też. Każdy może po prostu taką usługę wykupić sobie, czyli zapłacić za udział w polowaniu i móc te zwierzęta zabijać, później sobie zabrać na pamiątkę czaszkę czy poroże tego zwierzęcia. I to jest taki też przemysł, który całkiem spore generuje przychody dla Polskiego Związku Łowieckiego. Z tego te wszystkie pieniądze później się biorą.

Już pomijając cały wątek, który jest oddzielny i nie zdążymy omówić polowań, znaczy nie polowań, tylko tak zwanych odstrzałów sanitarnych, czyli państwo polskie tutaj jakby podjęło taką decyzję, że należy wytrzebić dziki w Polsce, więc za każdego zabitego dzika myśliwi otrzymują tam od 300 do 600 zł po prostu z budżetu państwa tak dodatkowo. To jest niby pod pretekstem walki z taką chorobą zakaźną dzików, ale praktycznie żadne z tych dzików nie są zarażone tą chorobą ASF, więc to mięso tych zwierząt się oczywiście nadaje dalej do konsumpcji, do zjedzenia.

Tak i wracając jakby do tego monitoringu, który robimy, to właśnie chcemy sprawdzić, jak to wygląda z tymi odszkodowaniami, bo mamy tutaj takie wstępne nasze badania,które pokazują, że myśliwi mówią, że jakby te odszkodowania są kluczowe, że oni jakby ratują polskie rolnictwo, ale z drugiej strony się okazuje, że rolnicy bardzo są niezadowoleni, mają dużo problemów z uzyskaniem tych odszkodowań i sprawdziliśmy, że jedna szósta kół łowieckich w Polsce nie wypłaca żadnych odszkodowań, a te, które wypłacają, to po prostu są bardzo niskie te odszkodowania. Oczywiście, ponieważ tych kół łowieckich jest łącznie ponad 4000 w Polsce, to ta liczba 100 milionów, jak zbierzemy, to w końcu się robi 100 milionów. Natomiast taka mediana wypłacanych odszkodowań to jest około 5000 zł rocznie, czyli jakby takie połowa kół łowieckich w Polsce wypłaca wszystkim rolnikom przez cały rok na całym swoim terenie poniżej 5000 zł rocznie. Nie jest to jakby duży koszt i myślę, że też dla tych rolników nie jest to kwota, która oczywiście należy się komuś, kto miał jakieś uprawy i zostały one zniszczone, ale myślę, że rolnik nie zbankrutowałby bez tej kwoty. Mówimy o wszystkich rolnikach na terenie tego obwodu, którzy przez cały rok łącznie dostają poniżej 5000 zł.

A też te odszkodowania, tutaj trzeba jeszcze powiedzieć, też te szkody w rolnictwie,  nie biorą się też znikąd, bo jakby bardzo wiele z nich człowiek jest odpowiedzialny przez swoje zachowania. No jeśli mamy las, w którym wytniemy kawał tego lasu i zrobimy w nim tereny rolnicze i pod cały ten teren zasiejemy kukurydzą i tą kukurydzę aż do ściany lasu będzie ta kukurydza rosła, to nie spodziewajmy się, że nikt nie wyjdzie z tego lasu, żeby z tej kukurydzy nie spróbować.

Powiem Ci, że jakoś ta rozmowa z Tobą mnie szczególnie nie uspokaja, więc jeszcze chciałam Ci zadać takie pytanie, czy w związku z tym, że nie mamy wpływu na to, gdzie to polowania będą się odbywały? Bardzo trudno jest doprowadzić do sytuacji, w której na Twoim terenie też myśliwi nie będą strzelać. Czy na przykład są, możesz wskazać takie okresy, kiedy jest większe prawdopodobieństwo, że te polowania będą miały miejsce, okresy w ciągu roku?

Generalnie tak, generalnie jest coś, co można powiedzieć, że jest takim sezonem polowań. Powiedzmy, że on się zaczyna we wrześniu. Tak umownie oczywiście, bo na różne zwierzęta są te okresy polowań różne i na przykład na dziki w tej chwili to już przez cały rok te dziki można zabijać. Natomiast jest taki moment, kiedy tych polowań jest więcej,  i to jest jesień i zima. Wtedy też polowania zbiorowe się odbywają najczęściej.

Tutaj jakby śmieszna sytuacja, bo na ostatnim posiedzeniu tego zespołu myśliwi obiecali, że nie będą organizować polowań zbiorowych, bo rozmawialiśmy też o takim postulacie, żeby nie było w niedzielę tych polowań zbiorowych, ze względu na to, że dużo ludzi po prostu korzysta wtedy rekreacyjnie z lasu. Myśliwi tutaj chcieli zażartować i powiedzieli, że nie będą w piątki, soboty i w niedzielę w ogóle żadnych polowań zbiorowych robić od lutego do września. I tak chyba im się wydawało, że taki żart robią, bo trochę im się pomyliło, bo chyba im chodziło o takie polowania, które z naganką są organizowane i faktycznie tych polowań z naganką się nie organizuje po 31 stycznia. Natomiast polowania zbiorowe odbywają się w tych terminach też.

Polowania zbiorowe na lisy odbywają się w lutym, w marcu. W lutym są takie słynne, w niektórych powiatach się odbywają takie wielkie powiatowe łowy na lisy. Taka wielka impreza jest i po prostu te lisy są masowo zabijane. Natomiast od końca sierpnia już są organizowane polowania na jelenie i później we wrześniu już na ptaki. I bardzo często one są w formie polowań zbiorowych, bo tak przepis też mówi, że to zbiorowe to jest takie polowanie, gdzie tych myśliwych jest więcej niż, po prostu kilku myśliwych musi współdziałać ze sobą.

Więc właśnie nawet takie dewizowe polowania na te jelenie w okresie tak zwanego rykowiska, czyli w okresie, kiedy te jelenie mają takie swoje rytuały godowe. Myślę, że słuchacze słyszeli to czasami w lesie właśnie pod koniec wakacji. Jak jesteśmy w lesie, możemy usłyszeć takie głosy charakterystyczne tych jeleni. One wtedy po prostu się tam przekrzykują, walczą ze sobą trochę. Mają też wszystkie swoje takie rytuały dotyczące tego, żeby sobie tam samce i samice się dobrały odpowiednio. Ale w tym okresie oczywiście te polowania się odbywają i właśnie często właśnie wtedy przyjeżdżają zagraniczni turyści. Są właśnie nawet specjalne oferty takie handlowe jakby do nich skierowane w różnych językach, że w czasie sezonu godowego, żeby przyjechać do tych jeleni i strzelać. No i tak, i często to są polowania zbiorowe właśnie.

Ale odpowiadając dokładnie na to pytanie, tak, jesień, zima to jest ten moment, kiedy tych polowań jest najwięcej. Zwłaszcza ta jesień jest tutaj takim bym powiedział trudnym momentem, bo wtedy też bardzo dużo grzybiarzy jest w lesie.

No właśnie, właśnie, bo powiedzmy, że lato jest w miarę takie jeszcze bezpieczne, rozumiem, bo wtedy jednak wakacje, to im więcej dzieci i rodzin generalnie, po prostu ludzie częściej pewnie chodzą do lasu, ale z kolei jesień,  to jest sezon na grzyby.

Tak i tutaj to jakby rozmawiamy już pod koniec listopada, więc ten sezon na grzyby już chyba troszkę się skończył, ale jeśli ktoś to będzie słuchał w przyszłym roku, to tak, to też apeluję do tego o to, żeby po prostu być ostrożnym w lesie. My na stronie, o której mówiłem zakazpolowania.pl mamy też taką zakładkę, gdzie opracowaliśmy taki poradnik, on jest co prawda skierowany głównie do takich osób, które taką edukacją terenową się zajmują i prowadzą jakieś zajęcia w terenie. To jest taki poradnik jak sprawdzić właśnie, gdzie te polowania się odbywają i co zrobić, żeby uczestnikom zapewnić bezpieczeństwo. Ale w zasadzie wszystkie te porady jakby doskonale też się nadają na przykład dla grzybiarzy, więc zachęcam może, żeby tam przeczytać. To oczywiście są proste porady, to nie jest nic skomplikowanego, natomiast tak jak mówię, tu grzybiarze są najbardziej moim zdaniem narażeni na potencjalne jakąś możliwość takiej sytuacji niebezpiecznej, ponieważ jakby nie chodzą po szlaku, tylko gdzieś tam zbierają te grzyby właśnie w krzakach przysłowiowych czy na kolanach mogą to robić gdzieś tam i często też wcześnie rano przychodzą grzybiarze do lasu, czyli o świcie i to tutaj jest taka możliwość, że coś może się komuś stać.

Dlatego apeluję o to, żeby mieć jakieś jaskrawe ubranie, nie wiem, taką czapkę w takim żarówiastym kolorze na przykład i zbliżając się w jakieś miejsce na przykład, gdzie widzimy, że stoi ambona, po prostu należy głośno się zachowywać, ale głośno tak, żeby to było jasne, że to idzie człowiek, czyli nie wiem, coś śpiewać, krzyczeć, można krzyknąć tak: “halo, halo, czy ktoś jest w tej ambonie”. I wtedy nie będzie takiej niebezpieczeństwa, że ktoś, kto tam w tej ambonie siedzi całą noc i trochę zasnął sobie i słyszy, że ktoś się przedziera przez krzaki w jego stronę, to nie pomyli nas z tym dzikiem.

No tak, to też jakby nawiązując jeszcze do tego, że jesteś członkiem tego Zespołu do spraw reformy łowiectwa, to zakładam, że skoro taki zespół powstał, to jednak jakaś myśl za tym stoi, że te zasady należałoby w jakiś sposób zmienić, jakoś zweryfikować te dotychczasowe przepisy prawa? Wiem, że w tej grupie poza przedstawicielami różnych organizacji społecznych, takich ekologicznych, są też przedstawiciele tych kół łowieckich, więc tutaj pewnie ta praca jest dosyć, znaczy trzeba na jakieś kompromisy iść i czy właśnie jakieś w najbliższym czasie prace legislacyjne będą miały miejsce i czy po prostu zwykli ludzie mogą je śledzić?

Jakby też trochę nawiązuję do tego, że ty jako przedstawiciel organizacji społecznej brałeś też udział w takim spotkaniu dotyczącym właśnie konsultacji społecznych w ogóle wszystkich projektów ustaw tego, co przez Sejm przechodzi i wiadomo, że takie projekty będą teraz dostępne online, będzie można zgłaszać swoje uwagi, więc zakładam, że też jeżeli coś by się działo w kontekście reformy łowiectwa, że też możemy się zmobilizować i zgłaszać uwagi do tego typu zapisów.

Tak, nawet jedna z pierwszych ustaw, które się tam pojawiły właśnie w takiej formie już możliwej do konsultowania, to jest właśnie ustawa dotykająca tego problemu, czyli to jest poselski projekt, bo to jest sejmowy proces legislacyjny. Poselski projekt zmiany ustawy o broni i amunicji przywracający okresowe badania lekarskie dla posiadaczy broni myśliwskiej również, ponieważ posiadacze broni są podzieleni na różne kategorie i te różne kategorie muszą te badania robić okresowo albo nie muszą. Posiadacze kolekcjonerskiej broni na przykład nie muszą okresowych tych badań robić i kwestia badań dla osób posiadających broni do celów myśliwskich tam z tej ustawy przez różne lata się pojawia i znika, pojawia i znika.

To znaczy jak tylko wejdzie ten obowiązek, to zanim się skończy vacatio legis,  to już nowelizacja go usuwa z tej ustawy i tak już kilka razy było. No i tu jest projekt poselski jakby ponownie przywracający te badania. Tym razem z takim krótkim okresem legis.

Ale to jest powodowane jakimś lobbingiem po prostu, że ten przepis zostaje usuwany?

Tak, no jeśli jesteśmy w tematach watchdogowych i lobbingowych to tak. I tutaj jakby mogę powiedzieć, że te przepisy lobbingowe, które mamy, które pewnie jeśli słuchacze się tym interesują, to też oceniają. Ta ustawa lobbingowa jest taka jakby kulawa, bezzębna, którą mamy i też taka archaiczna, ale akurat w tym temacie, o którym mówimy to jakby jak w soczewce to widać. Dlatego że kompletnie nie mamy żadnego mechanizmu żeby się dowiedzieć, którzy posłowie, czy którzy też nie wiem, członkowie rządu czy inni wysocy urzędnicy, którzy pracują właśnie nad projektami ustaw,  które z tych osób same są członkami Polskiego Związku Łowieckiego i nie mamy jak się tego dowiedzieć. Próbowaliśmy kiedyś w poprzedniej jeszcze kadencji zapytać posłów o to, ale ze wszystkich posłów nawet użyliśmy do tego Federowania i ze wszystkich posłów odpowiedziały cztery osoby.

A nie ma żadnych oficjalnych list tego związku?

Nie, związek oczywiście w tą stronę nie podaje. Można żądać od Związku łowieckiego informacji o ich członkach. Tutaj wiadomo RODO i związek nie podaje takich informacji. Można odwrotnie ,od osób publicznych pytać o ich deklarację, czy jest pani członkiem Polskiego Związku Łowieckiego.

Zapytaliście i odpowiedziało czworo?

Tak, czworo posłów odpowiedziało, ze wszystkich zapytanych.

Ale odpowiedzieli twierdząco?

Nie, ci, którzy odpowiedzieli, akurat wszyscy odpowiedzieli, że nie są członkami. Oczywiście jest kilkoro posłów, którzy akurat może nie odpowiedzieli na to pytanie…

Ale jasno o tym mówią?

Tak, no oczywiście. Natomiast co do większości, po prostu nie wiemy i nie wiadomo, czy ktoś pracując w komisji nad takimi projektami ustaw, czy później głosując nad nimi….

No tak, a tutaj jest konflikt interesów ewidentny w takiej sytuacji….

No ja myślę, że ten konflikt interesów to jest w przypadku posłów oczywiście w wielu sytuacjach i to pytanie, natomiast brakuje też tej jawności, bo moim zdaniem konflikt konfliktem, ale dobrze by było wiedzieć też o tym. To też jest informacja dla wyborców, czy chcemy wybierać takiego przedstawiciela, który… Może chcemy, może myśliwi też by się ucieszyli z tego, że wiedzą, którzy posłowie są myśliwymi? Bo wtedy by mogli właśnie na nich głosować, czy do nich adresować jakieś różne swoje własne żądania. Natomiast tak, póki co to jest zupełnie jakby poza wiedzą publiczną.

To tak już zmierzając ku końcowi, chciałam się ciebie zapytać, co na przykład ja, jako zwykła obywatelka, czy ktokolwiek inny, kto słucha tego podcastu, może zrobić, żeby wpłynąć na jednak większą jawność, jeśli chodzi o informowanie o tych polowaniach? Czy ten pomysł Centralnego Rejestru Polowań, żeby został wdrożony? Bo też z tego, co pamiętam z jakiejś innej rozmowy, którą czytałam, czy odsłuchiwałam z tobą, mówiłeś, że w zasadzie wszystkie badania mówią o tym, że badania opinii publicznej, że Polacy nie są jakimiś wielkimi orędownikami polowań, że chcieliby jakichś większych regulacji z tym związanych i co w związku z tym my jako obywatele możemy zrobić, żeby ta presja była większa, żeby, ja nie zakładam, że uda się wprowadzić po prostu zakaz polowań, ale żeby raz, żebyśmy byli bezpieczniejsi i dwa, żeby to było lepiej regulowane?

Tak, no ja też nie zakładam, że się uda taki zakaz polowań wprowadzić. Tam wprowadzenie go tak z dnia na dzień, myślę, że by było, miałoby dużo różnych takich skutków też przyrodniczo, właśnie ekonomicznych, więc nie ma takiego postulatu, żeby jakby z dnia na dzień zakazać polowań czy w ogóle nie prowadzić gospodarki łowieckiej. Nie ma takiego i tutaj jakby bez sensu jest jakby stawianie sprawy w ten sposób, że jakby ekolodzy chcą zakazać polowań i tak dalej.

Znaczy oczywiście prywatnie jako osoba, ja nie jestem zwolennikiem zabijania zwierząt w jakiejkolwiek formie, ale rozmawiamy o konkretnych różnych postulatach, które mamy konkretne, spisane i tak dalej i takich nie ma. Natomiast kwestie regulowania różnych rzeczy, jakby myśliwych jest około 100 tysięcy, reszta społeczeństwa ma prawo się domagać, żeby pewne, jakby we wspólnej przestrzeni, we wspólnym dobru ogólnonarodowym różne rzeczy były spełnione,  tak jak oczekuje tego większość osób. Co my możemy zrobić? No pewnie to samo, co z każdą rzeczą, możemy do swoich posłów jakby pisać, pisać do Ministerstwa Klimatu w takich sytuacjach, w których czujemy, że właśnie jakieś nasze prawa zostały naruszone – takie prawo do swobodnego, nie wiem, chodzenia po lesie czy do korzystania ze swojej własnej nieruchomości na przykład. Możemy pisać takie skargi na przykład właśnie do Rzecznika Praw Obywatelskich. Wszystko i tak, tak naprawdę to jakby tu wszystko już zostało powiedziane, wszystkie instytucje jakby już wiedzą o tych wszystkich problemach. Teraz to już jest tylko i wyłącznie kwestia taka zmian w ustawie, żeby zrobić zmiany w ustawie.

Myślę, że presja cały czas ma sens, im będzie większa prawda, tym może te prace przyspieszą chociaż?

Tak, presja ma zawsze sens, natomiast ktoś musi po prostu odważnie, musi jakiś projekt zmian w ustawie się pojawić i jeśli rząd nie jest w stanie rządowego projektu przedstawić, to posłowie muszą przedstawić pewnie poselski albo obywatele muszą wnieść obywatelski projekt zmian w ustawie. Na pewno jest naprawdę kilka rzeczy, które są do uregulowania pilnie i które są proste do uregulowania. Nie wiem, kwestia tych polowań komercyjnych na przykład, to jest tak naprawdę kwestia wykreślenia jednego punktu z ustawy, który po prostu na nie pozwala. Kwestia zrobienia tego rejestru polowań, to jest bardziej skomplikowana sytuacja, bo tutaj pewnie jakieś rozporządzenia też takie wykonawcze po stronie Ministra Cyfryzacji by musiały być zaprojektowane, trzeba cały ten system jakoś zaprojektować.

Natomiast żeby to powstało, ktoś musi nad tym po prostu pracować. To jak nie zaczniemy tego robić, to pewnie nigdy nie powstanie.

No i musi być coś takiego jednak jak wola polityczna, prawda?

No właśnie, wola polityczna musi być i tutaj tak kończąc jakoś pesymistycznie tę rozmowę, bym powiedział, że tak gdzieś nie widać tej woli do końca. To znaczy, nie jest to jakiś temat, który… Mimo, że to jak widać, bardzo wiele osób jest tym zainteresowanych,  i poruszonych, i to się przejawia ten temat, przewija po prostu w rozmowach bardzo różnych i na jakieś inne tematy. Były teraz kwestie, rozmowy się toczyły takie o lasach społecznych wokół aglomeracji i temat tych polowań też tam powracał i to jest naprawdę… No i ja jako właśnie osoba, która prowadzi to poradnictwo, naprawdę codziennie dzwonią ludzie z takimi sytuacjami. Tak jak mówiłem,  dwa typy sytuacji najczęściej są, że ktoś po prostu nie chce na swoim własnym prywatnym terenie polowań albo ktoś jako turysta się zatknął z tym polowaniem i czuje się po prostu przestraszony, zagrożony. No ale mimo wszystko gdzieś politycy to odsuwają na jakiś boczny tor. Zawsze jest coś ważniejszego lub też można zapytać jednak, nie jako teorię spiskową, ale sensownie tak zapytać, którzy z nich, którzy z tych polityków po prostu sami są zwolennikami myśliwstwa? Którzy sami chodzą do lasu i strzelają do zwierząt. Niech to powiedzą, niech wiemy, kto jest członkiem Polskiego Związku Łowieckiego. Wtedy będziemy wiedzieć, kto jakby w czyim imieniu różne decyzje podejmuje.

No tak, bo niestety pozyskanie tych informacji jest tak jak mówiłaś bardzo trudne. Bardzo ci dziękuję Krzysztofie za rozmowę i życzę,  i tobie, i sobie, żebyśmy następnym razem, kiedy już będziemy rozmawiać następnym razem, to żebyśmy rozmawiali o Centralnym Rejestrze Polowań, który już działa.

Oj, bardzo tak, bardzo bym chciał. Bardzo będę czekał na tę rozmowę w takim razie.

Moim gościem był Krzysztof Wychowałek, członek Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska, ale też działacz ekologicznej organizacji Źródła oraz członek zespołu do spraw reformy łowiectwa. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję bardzo.

=== Outro ===

To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!

{{Jak słuchać
|rss=https://feeds.soundcloud.com/users/soundcloud:users:121753281/sounds.rss
|youtube=
|domowa=
|spotify=
|apple=
|pocket=
|soundcloud=
|deezer=
|peertube=
}}
== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o jawności polowań
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-jawnosci-polowan/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

== Linki zewnętrzne ==
* [https://www.zrodla.org/ Strona Ośrodka Działań Ekologicznych „Źródła”.]
* [https://zakazpolowania.pl/monitoringi Monitoringi „Źródła”.]
* [https://zakazpolowania.pl/poradnik/ Poradnik „Dla bezpiecznych spacerów w lesie”.]
* [https://siecobywatelska.pl/konsultacje-spoleczne-poselskich-i-obywatelskich-projektow-ustaw/ Konsultacje społeczne poselskich projektów ]
* [https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/agent.xsp?symbol=KONSULTACJE_PROJEKTY&amp;NrKadencji=10 Konsultacje społeczne poselskich projektów ustaw na stronie Sejmu.]

{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Podkast]]
[[Kategoria:Zajawka]]
[[Kategoria:Sieć Obywatelska Watchdog Polska]]
[[Kategoria:Łowiectwo]]
[[Kategoria:Ministerstwo Klimatu i Środowiska]]
[[Kategoria:Środowisko]]</text>
      <sha1>rbi80mc25ookil9r5dv9gyi6ilc6sb7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343217</id>
      <parentid>343216</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:26:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <comment>Anulowanie wersji [[Special:Diff/343216|343216]] autorstwa [[Special:Contributions/Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[User talk:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) nie to okno</comment>
      <origin>343217</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="60892" sha1="e94kiycjo0c1atgtl3nnb4cctb0rzxw" xml:space="preserve">{{data|2024-11-29}}

'''28 listopada 2024 ukazał się 19. odcinek podkastu Zajawka poświęcony jawności polowań. Martyna Bójko rozmawia z Krzysztofem Wychowałkiem (członkiem Watchdoga, dyrektorem Ośrodka Działań Ekologicznych Źródła, członkiem zespołu ds. reformy łowiectwa przy ministrze klimatu i środowiska o jawności w kontekście informacji o polowaniach).

W odcinku między innymi o tym czy mamy prawo do informacji o polowaniach, czy polowania są jakoś oznaczane i zgłaszane, czy osoba, która nie chce, by polowanie odbywało się na jej terenie, może coś z tym zrobić, czego można się dowiedzieć o polowaniach, korzystając z prawa do informacji publicznej, co niedawno zmieniło się, jeśli chodzi o możliwość konsultowania poselskich projektów ustaw, jak możemy z tego skorzystać.

== Transkrypcja ==
Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej:

=== Intro ===

Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

=== Rozmowa ===
Dzień dobry, tu Marta Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Słyszymy się w kolejnym odcinku podcastu Zajawka. Dzisiaj będziemy rozmawiać o jawności polowań. Moim gościem jest Krzysztof Wychowałek, który jest współzałożycielem i wieloletnim działaczem Organizacji Ekologicznej Źródła, która działa w Łodzi. Krzysztof jest też członkiem naszej organizacji Sieci Obywatelskiej. Jesteś też Krzysztofie członkiem takiego w zasadzie nowo powołanego Zespołu do spraw reformy łowiectwa przy Ministrze Klimatu i Środowiska.

Dzień dobry.

Tak, dzień dobry. I może chciałbyś coś jeszcze dodać na temat swojej działalności, co ja pominęłam? To znaczy tak, jestem działaczem organizacji ekologicznych, pozarządowych od dawna i właśnie od wielu lat też jednym z tematów, którym się zajmuję jest monitoring społeczny rzeczy związanych z gospodarką łowiecką, z polowaniami. Oczywiście z pozycji takiej krytycznej wobec tego. Także tym się zajmujemy od dawna i nie tylko monitorujemy, ale też udzielamy różnych porad, o których pewnie później trochę powiemy więcej. No i też domagamy się różnych zmian prawnych i stąd też pewnie moja obecność w tym zespole w Ministerstwie.

Okej, przechodząc do samego tematu, tak może trochę przewrotnie Cię zapytam. Kiedy w wakacje zaczęłam eksplorować taki teren dosyć odludny Mazur Garbatych i tam zapuszczając się nawet nie tyle do lasu, ale tam są takie otwarte przestrzenie dosyć duże, natrafiłam na takie tabliczki z komunikatami “teren prywatny, zakaz polowania”. Widać, że to były raczej robione takie samoróbki robione przez osoby, które zapewne tam nie wiem, mają jakieś swoje tereny, raczej rekreacyjne działki. I powiem szczerze, że zaczęłam się czuć troszkę, trochę dziwnie, bo skoro są takie tabliczki, to znaczy, że ktoś tam poluje. Zresztą widziałam też ambony, w związku z tym, że to jest taka otwarta przestrzeń, to je dobrze widać.

I zaczęłam się zastanawiać, gdzie w ogóle mogę sprawdzić informacje dotyczące miejsca polowania, czy w tym miejscu te polowania rzeczywiście się odbywają i czy można skutecznie zakazać polowania na swoim terenie właśnie myśliwym?

Tak, to dużo pytań jakby w jednym. Zacznę może od tego, że tak, akurat faktycznie ta okolica, te Mazury Garbate  jest taką okolicą, gdzie pewnie dużo osób z Warszawy na przykład sobie kupuje tereny na takie działki rekreacyjne i te tabliczki, które tam były to troszkę są takim przejawem takiego głosu rozpaczy chyba tych właścicieli, ponieważ one jakby nie niosą żadnych skutków prawnych ze sobą. To znaczy można taką tabliczkę postawić, teren prywatny zakaz polowania, natomiast sama tabliczka taka nic nie daje, znaczy myśliwy może sobie ją ominąć, tą tabliczkę i polować dalej. Żeby faktycznie właściciel nieruchomości uzyskał taką możliwość zadecydowania o tym, że na jego prywatnej działce tych polowań nie ma, to droga jest znacznie trudniejsza. Często nie jest to możliwe. To jest jakby skomplikowane zagadnienie, tak od początku jakby nie przybliżając, to po prostu cała Polska jest podzielona na obwody łowieckie tak zwane, czyli obszary o minimum 3 tysiące hektarów, przeważnie większe, jest ponad 4 tysiące takich obwodów, po prostu Polska się dzieli na te obwody.

Jest bardzo mało terenów, które jakby nie wchodzą w skład tych obwodów, tak z definicji, rezerwaty, parki narodowe, centra miast, chociaż też nie zawsze. I każdy taki obwód ma swojego dzierżawcę, którym jest koło łowieckie, czyli taka lokalna jednostka jakby Polskiego Związku Łowieckiego i ona od starosty dzierżawi ten teren. Dzierżawi go łącznie z tymi wszystkimi prywatnymi działkami, które tam są. To często jest, jak osoby, które się do nas właśnie dzwonią, zgłaszają po poradnictwo, a się o tym dowiadują, są zszokowane, że ktoś ich działkę, że starosta ich działkę wydzierżawił komuś na polowania. No ale tak prawo jest skonstruowane.

Właśnie tutaj przerwę Ci, bo zakładam, że takie po prostu są przepisy i one są, wydają się w dzisiejszych czasach jakoś dramatycznie archaiczne. Od jak dawna one obowiązują?

Nie bez powodu się wydają archaiczne, bo są to przepisy z lat pięćdziesiątych dwudziestego wieku. Tak zwana, ten model jakby cały jest określany jako bierutowski, ponieważ to Bolesław Bierut się podpisał pod tym aktem prawnym. Natomiast ciekawe jest to, że jakby kolejne lata mijały, kolejne ustawy… Ta ustawa, którą mamy obecnie, jakby jest z dziewięćdziesiątego pierwszego roku, ale jakby powiela ten model. Taki model jakby ignorujący własność prywatną i ignorujący możliwość właściciela terenu decydowania o sobie. On stawia jakby w pierwszej kolejności to, że państwo polskie, Skarb Państwa jest właścicielem wszystkich tych zwierząt dziko żyjących i Skarb Państwa zarządza tymi zwierzętami, czy ma być ich dużo, czy mało i zarządza w taki sposób jakby, że je hoduje w lesie i zabija w lesie rękami osób, które są zrzeszone w Polskim Związku Łowieckim.

To trochę brzmi tak, jakby to te polowania były taką wyższą koniecznością i w związku z tym, to prawo do własności  musi być jakoś ograniczone w tym kontekście?

Tak, tak, to właśnie ustawa definiuje jako formę ochrony środowiska wręcz i właśnie formę jakby zarządzania tym zasobem naturalnym. Tutaj oczywiście można się spierać z punktu widzenia, jakby nauk przyrodniczych, na ile taka forma zarządzania populacją jest potrzebna/niepotrzebna, etyczna/nieetyczna? To na pewno tutaj tego nie rozwiążemy, tego problemu w tym podcaście, ale z punktu widzenia prawa tak, ten prymat jakby gospodarki państwowej, gospodarki łowieckiej nad własnością prywatną jest ustawowo potwierdzony.

Mówiłeś, że dzwoni do ciebie, do was, do waszej organizacji, wiele osób właśnie z problemem tych polowań w tym kontekście, że nie chcą się na przykład raz, że chcą jakoś ograniczyć na swoim terenie te polowania albo też chcą zasięgnąć informacji, w jaki sposób w ogóle szukać danych o tym, gdzie to polowanie będzie, bo wy takiego poradnictwa też udzielacie. I tutaj jakby do tematu naszego podcastu dochodzimy, do clue, czyli jawność tych polowań. No bo skoro w zasadzie myśliwi mogą polować wszędzie, także na terenie naszej działki, a my wybieramy się tam z dziećmi na wakacje, to chcielibyśmy wiedzieć, czy w tym czasie akurat tych polowań tam nie będzie. Żeby po prostu się nie narażać fizycznie, a dwa też widok zabijanych zwierząt też nie jest tym może, na co chcielibyśmy się też narażać.

Tak, no to poradnictwo jakby jest na kilku płaszczyznach, właśnie dzwonią, piszą osoby, które nie chcą na swoim prywatnym terenie polowań i chciałyby jakoś wyłączyć ten teren z obwodu łowieckiego, czego praktycznie nie da się zrobić albo przynajmniej zakazać polowań na swoim terenie, co da się zrobić przeważnie. No i bardzo dużo osób jakby właśnie dzwoni w takich kwestiach związanych z bezpieczeństwem, które jest jakby pochodną tego dostępu do informacji, bo dzwonią ludzie, którzy byli na spacerze w lesie, na szlaku turystycznym albo nawet na swojej własnej działce coś robili. No i nagle tam się okazało, że jest, trwa tam polowanie, o którym oni nie wiedzieli wcześniej i chcą właśnie się dowiedzieć po pierwsze, jak wyglądają te przepisy dotyczące informowania o tych polowaniach i czy gdzie oni mogą znaleźć tą informację na przyszłość, żeby wiedzieć, że tam właśnie nie wiadomo, czy żeby tam nie iść, czy żeby jakoś poprosić kogoś, żeby na przykład nie było tego polowania w tym terminie, bo nie wiem, ktoś akurat coś ma zaplanowane na swojej własnej działce, jakąś zabawę na przykład dla dzieci. I takich właśnie porad udzielamy.

A ten stan jakby prawny jest skomplikowany i niedoskonały. Więc jakby wracając do tego pytania z początku, czyli to, co mówiłaś, że są te tabliczki i poczułaś się niepewnie, ja bym powiedział tak, że tabliczka, że “zakaz polowania” to trochę człowiek się pewniej by może czuł niż jak idziesz lasem czy jakimś szlakiem turystycznym i stoi tabliczka “uwaga polowanie”. To jest ten moment, kiedy można się poczuć bardziej właśnie zagrożonym. Natomiast tak, jakby wracając do tego pytania, czy można jakoś to wcześniej sprawdzić, czy można się dowiedzieć, czy te polowania tam bywają albo czy są właśnie teraz, kiedy ja idę, to niestety nie jest dobrze.

Można sprawdzić teoretycznie zupełnie, ale tylko polowania tak zwane zbiorowe, bo tych polowań są różne rodzaje, myślę, że nie jest to podcast, w którym by warto opowiadać, jak one wyglądają. Zresztą pewnie dużo osób, by może nie chciało słuchać, jak one wyglądają, bo nie jest to nic przyjemnego, jeśli ktoś jest wrażliwą osobą. Natomiast taki główny podział, to polowania indywidualne i zbiorowe. Zbiorowe polegają na tym, że po prostu jest kilkanaście osób w jednym miejscu, są osoby, które płoszą zwierzęta i te zwierzęta wypłoszone wybiegają z lasu i tam jakby trafiają na te osoby, które na nie czekają i do nich strzelają. To jest polowanie zbiorowe, tak mówiąc w uproszczeniu, a indywidualne to, gdy myśliwy po prostu chodzi po lesie albo siedzi gdzieś tam zaczajony w ambonce czy w jakimś innym takim urządzeniu łowieckim w lesie, które możemy się natknąć i czeka po prostu na te zwierzęta, które przyjdą, żeby je zabić.

I jeśli chodzi o polowania indywidualne, od razu żeby jakby uciąć tutaj spekulację, jeśli chodzi o polowania indywidualne, nie mamy żadnej możliwości się dowiedzieć, kiedy i gdzie one będą. To jest informacja niepubliczna. Skoro jesteśmy na podcaście Watchdoga to jest informacja, która oczywiście ona według definicji, która jest nam wszystkim członkom Watchdoga bliska, jest to informacja o sprawach publicznych i jeszcze o środkach publicznych tak naprawdę, bo te zabijane zwierzęta stanowią własność skarbu państwa. Natomiast, nie jest nigdzie podawana ona do publicznej wiadomości, gdzie te polowania indywidualne się odbywają, czyli gdzie ten myśliwy jest, kiedy on wychodzi na to polowanie, w jakim regionie będzie polował. Po prostu wszędzie się możemy takiego myśliwego spodziewać.

Natomiast jeśli chodzi o polowania zbiorowe, to jest taki przepis od 2018 roku, on istnieje, który mówi, że one wcześniej powinny być ogłaszane przez gminę. No i tutaj też jakby ciekawe rzeczy, dlatego że ustawa, my jakby jesteśmy w Watchdogu i mam nadzieję, że słuchacze podcastu też, jakby przyzwyczajeni do sprawdzania różnych informacji w Biuletynach informacji publicznej, w BIP-ach. Natomiast ustawa, jakby nie zauważyła tego pojęcia, więc ustawa mówi, że taka informacja powinna być na stronie internetowej gminy. Oczywiście BIP też jest stroną internetową gminy, taką po prostu drugą stroną internetową gminy czy specjalną. W związku z tym jakby tu już od razu jest problem, że jak chcemy faktycznie znaleźć informacje o tych polowaniach zbiorowych,  to musimy szukać i na stronie internetowej gminy i w BIP-ie gminy, bo tak średnio pół na pół. Połowa gmin to zamieszcza w BIP-ach, połowa gmin to zamieszcza na zwykłych takich stronach po prostu, tam gdzie są różne takie informacje lokalne. Powiedziałem połowa i połowa. No właśnie nie, bo jest spora część gmin, która tego w ogóle nie zamieszcza.

Mimo obowiązku informowania o tym?

Tak, jest obowiązek, oczywiście, tylko ten obowiązek jakby jest ustawowo rozdzielony na kilka szczebli, w związku z tym po prostu ten obowiązek w praktyce nie istnieje. Ponieważ tak, ustawa mówi, że to koło łowieckie, które ma zaplanowane polowanie zbiorowe, powinno na co najmniej dwa tygodnie wcześniej przed takim polowaniem wysłać informację do gminy. Informację zawierającą miejsce, termin, godzinę rozpoczęcia, godzinę zakończenia tego polowania. I wtedy wójt, burmistrz tej gminy ma obowiązek w ciągu pięciu dni od otrzymania tej informacji zamieścić tę informację na stronie internetowej.

I tutaj mamy taki problem już od razu, ja zaraz powiem, skąd w ogóle wiem, że te problemy są. Ponieważ robiliśmy dosyć takie dogłębne badanie tego, ale zacznę od tego jak to w praktyce wygląda. Więc jeśli koło łowieckie wysyła tę informację, która jest np. niepełna, czyli np. nie zawiera godzin rozpoczęcia i zakończenia albo też kwestia tego miejsca polowania, no ustawa nie mówi, czym jest to miejsce, jak dokładnie to miejsce ma być określone, więc większość tych informacji, które koła łowieckie wysyłają, to miejsce jest jakby bardzo enigmatycznie określone. Czyli jest napisane np. obwód łowiecki numer 67. I ta informacja jest wysyłana do trzech gmin, ponieważ ten obwód łowiecki 67 leży na terenie trzech różnych gmin, ponieważ te obwody,  zupełnie jakby ich granice zupełnie nie pokrywają się z granicami jednostek samorządu terytorialnego, więc przechodzą przez różne gminy, różne powiaty. Jedynie po ostatnich zmianach te obwody łowieckie muszą w granicach województwa się mieścić.

I teraz taki wójt albo burmistrz, jeśli otrzymuje tą informację niepełną, to w zasadzie nie wiadomo, co ma zrobić i czy powinien się z tego koła łowieckiego zwracać o jej uzupełnienie? W ogóle żadne przepisy o tym nie mówią, więc w sumie tutaj by trochę działał przekraczając uprawnienia swoje jakieś. Czy powinien nie opublikować takiej informacji, bo nie jest to ta informacja, o której mówi ustawa, to jest po prostu jakaś inna informacja, informacja niepełna. Czy może lepiej jednak to opublikować tak jak to dostał? Przynajmniej coś będzie wiadomo, przynajmniej ludzie się dowiedzą, że w tym dniu jest to polowanie albo w tym dniu i właśnie w tym całym obwodzie. Nie wiadomo gdzie, ale przynajmniej jakaś informacja gdzieś do kogoś dotrze.

No i tutaj tak mówię o tych takich dylematach, ale w praktyce niestety urzędnicy, którzy tym się zajmują, nie mają takich dylematów i po prostu, to co przychodzi z koła łowieckiego, to jakby automatycznie trafia na stronę internetową. Naprawdę często automatycznie i bezmyślnie wręcz, bo nieraz są tam jakieś błędy, podany nie ten rok co trzeba, podane tam są dane osobowe tych myśliwych, telefony do tych myśliwych, ale nikt tego po prostu nawet nie analizuje, tylko taki plik pdf, który przyjdzie, ren plik pdf po prostu w niezmienionej formie jest wrzucany na stronę internetową gminy. Taki plik przychodzi na przykład we wrześniu albo październiku, koło łowieckie przysyła do gminy taki kalendarzyk wszystkich polowań zbiorowych zaplanowanych do końca stycznia, kilkunastu tam w różnych datach i gmina to wrzuca w październiku na swoją stronę internetową do “działu aktualności” albo do “działu informacji dla rolników”.

W związku z tym teraz, jakby znowu wracając do tego samego początku, jeśli jesteśmy w wrześniu na wycieczce w lesie i widzimy jakąś tabliczkę, właśnie tabliczkę “zakaz polowania” albo “tabliczkę uwaga polowanie” albo po prostu przypomniało nam się, że jest sezon polowań i jesteśmy w lesie, słyszymy jakieś dźwięki z daleka i byśmy chcieli to sprawdzić. To musimy wiedzieć na stronie jakiej, znaczy na terenie jakiej gminy w ogóle jesteśmy. No to wiemy, jak gdzieś mieszkamy w pobliżu, ale nie wiemy jak sobie siedliśmy w samochód albo w pociąg i pojechaliśmy gdzieś do najbliższego lasu, takiego w pobliżu miasta, w pobliżu naszej aglomeracji, żeby sobie pochodzić po tym lesie. To nie wiemy jaka to jest gmina, ale nawet jak wiemy i wejdziemy na tą stronę internetową, to musimy jeszcze znaleźć ten pdf, który był tam zamieszczony w październiku. No i to jest wyzwanie. I myślę, że nie każdy to jest w stanie na telefonie znaleźć.

Czyli nie ma czegoś takiego jak zakładka “polowania w gminie”?

Czasami jest, a czasami nie, ponieważ tak jak powiedziałem, ten przepis jest tak luźny, tak nieokreślony, że to wszystko zależy oczywiście od gminy. I oczywiście są gminy, które to całkiem sensownie jakby, biorąc pod uwagę ten stan prawny jaki jest, całkiem sensownie ten obowiązek realizują i faktycznie po wejściu na stronę gminy, gdzieś tak zakładka “polowania: na przykład jest w miarę na wierzchu i tam są te terminy i miejsca jakoś opisane po wejściu na stronę. Ale niestety większość…

A przecież no można byłoby coś takiego zrobić, to pierwsza rzecz, która mi przychodzi do głowy, w czasach, kiedy wszyscy mamy właśnie te telefony, GPS, żeby na przykład na podstawie lokalizacji, w której się znajdujemy, żeby jakaś aplikacja nam pokazywała, tylko to musiało być jakiś centralny rejestr tych polowań, prawda? Że gdziekolwiek w Polsce nie jesteśmy i jeśli nam działa ten GPS, mamy zasięg,  to możemy sobie sprawdzić czy w tym miejscu te polowania są planowane, ale zakładam, że coś takiego, czegoś takiego jeszcze nie ma?

Czegoś takiego jeszcze nie ma, ale my, to jest postulat, który mamy i on wynika z tego, że właśnie już w 2018 roku, jak była nowelizacja ostatnia tych przepisów i wprowadzono właśnie ten obowiązek informacyjny. I myślę, że intencją posłów, którzy to wprowadzali, właśnie było dokładnie to, żeby jakby docierać z tą informacją szeroko, żeby każdy mógł łatwo sprawdzić. Problem jest taki, że troszkę jakby autorzy tego przepisu gdzieś utknęli w latach 90., powiedzmy, jeśli chodzi o dostęp, o takie aktywne informowanie, bo ten model jakby był fajny pewnie właśnie w latach 90., jak pierwsze strony internetowe gmin powstawały, to może to by się sprawdzało. Zresztą ustawa też mówi o tym, że tą informację też trzeba wywiesić w miejscu, zgodnie ze zwyczajem lokalnym, czyli gdzieś na tablicy ogłoszeń w gminie. No więc tutaj jakby wciąż te archaiczne takie zasady, bo jak wejdziemy do urzędu gminy, to zazwyczaj na tej tablicy ogłoszeń tam mnóstwo różnych rzeczy wisi i to wszystko jest tylko takie zeszłości z przeszłości, bo przecież nikt nie sprawdza tych informacji o przetargach i tak dalej, o innych rzeczach, na tablicy ogłoszeń w tej gminie. Do wszystkiego są już platformy elektroniczne.

Do tego wykazu polowań nie ma takiego systemu. My prosimy, żeby rozpoczęto pracę nad tym. Mamy różne pomysły, jak to można w praktyce zrealizować. To jest bardzo potrzebne, bo tak jak powiedziałem, przeprowadziliśmy w zeszłym roku taki dokładny monitoring, jak to wygląda. Sprawdziliśmy 300 gmin w Polsce dokładnie, czyli sprawdzając, gdzie te informacje są, czy są, jak wyglądają, w którym miejscu na stronie są umieszczone i tak dalej. To efekt tego monitoringu pokazuje, konkluzje z niego są takie, że ten system, który był jakby,  dobre intencje mieli jego twórcy, ten system po prostu w praktyce nie działa, bo jakby potyka się ten cały proces o kilka rzeczy, które mogą pójść nie tak. Począwszy od tego, co mówiłem, czyli od tego przekazywania informacji. Jeden podmiot przekazuje drugiemu. Ten drugi jest odpowiedzialny za opublikowanie.

Kto jest odpowiedzialny jakby prawnie, jeśli w ogóle ta informacja się nie pojawi? No nikt właśnie. Ustawa nie przewiduje żadnych sankcji ani dla koła łowieckiego  za nieprzysłanie do gminy tych informacji, ani dla wójta, za niezamieszczenie. Ogólna zasada, tak, funkcjonariusz, który nie dopełnia obowiązków, ale  o jest taki mocny też przepis karny. Trudno tutaj też by było udowodnić komuś zamiar tego nieopublikowania, a zwłaszcza w sytuacji, jak na przykład, nie wiem, dostaje nieprawidłowe informacje. Plus takie rzeczy kompletnie techniczne, czyli to, że na przykład na telefonach komórkowych trudno się przegląda takie skany w PDF-ie. To są już takie rzeczy, o których faktycznie posłowie, którzy jakieś przepisy ogólne przygotowują mogą nie myśleć, ale w praktyce później się okazuje, że ten system jest bezużyteczny, bo nie jesteśmy w stanie tego sprawdzić.

Więc tak, my mamy pomysł na taki jeden rejestr, do którego trafiałyby wszystkie te informacje o polowaniach. Co więcej, jeden rejestr pozwoliłby też przejść łatwo z tego problemu, o którym mówiłem wcześniej, czyli tego, że nie wiemy, gdzie są polowania indywidualne. Bo taki rejestr, do którego byłaby jakaś aplikacja, która by pokazywała po prostu w telefonie, na mapie czy w inny sposób właśnie osobom, która sobie lokalizuje swoje miejsce, by pokazywała, co się dzieje jakby w pobliżu, śmiało mogłoby też pokazywać te polowania indywidualne. Tym bardziej, że te wszystkie polowania indywidualne, one już są w chmurze, że tak powiem, ponieważ…

No właśnie, bo ja chciałam się zapytać, czy sami myśliwi na przykład nie korzystają z takich udowodnień technologicznych?

Korzystają, a nawet muszą korzystać, ponieważ od dwóch lat obowiązek. Myśliwi zawsze mieli taki obowiązek prowadzenia takiej książki polowań tak zwanej. I ona przez długi czas była w formie papierowej. Natomiast od powiedzmy niecałych dwóch lat jest obowiązek prowadzenia jej w formie elektronicznej. I jest tak naprawdę kilka aplikacji. Jest główna taka aplikacja polecana przez Polski Związek Łowiecki i kilka innych komercyjnych takich aplikacji, z których wszystkie koła łowieckie korzystają, bo muszą korzystać. I one dokładnie wszystkie realizują podobne funkcje, czyli myśliwy przed wyjściem na polowanie wchodzi w tę aplikację, klika na mapie, gdzie będzie. Ta aplikacja odnotowuje czas wyjścia na polowanie, czas powrotu z polowania. Oczywiście te dodatkowe rzeczy różne tam, czyli numer zezwolenia na odstrzał zwierząt, które zwierzęta on tam zabił i co z nimi później zrobił i tak dalej, to oczywiście też tam jest. Ale przede wszystkim jest też miejsce, gdzie ten myśliwy jest. A to jest związane z tym, z takim przepisem też, że inny myśliwy nie może wykonywać polowania w tym samym miejscu, gdzie już jakiś myśliwy wykonuje polowanie.

I proszę zwrócić uwagę teraz, jakby, że to ten przepis taki sensowny, jak się o nim słyszy, tak? No jakby wynika z kwestii bezpieczeństwa też, podejrzewam. Nie tylko z kwestii takiej, nie wiem, żeby się nie pokłócili o to, kto zabije tego dzika, który tam przyszedł. No ale też po to, żeby nie wchodzili jeden drugiemu sobie pod lufy. Zwłaszcza jeśli to są polowania, na przykład, które się w nocy odbywają, albo o zmroku. I tak, oni jakby mają wewnętrznie wiedzę o tym, gdzie kto z nich jest, w tym całym obwodzie łowieckim, który ma kilka tysięcy hektarów.

Ale osoby postronne, które przecież dokładnie też idą do lasu w ten sam sposób, jakby idą zbierać tam grzyby, czy obserwować ptaki, czy w jakimkolwiek innym celu, ktoś może mieć taki kaprys, jakby, chodzenia po lesie, tak? I buszowania w krzakach. Bo to jest, jakby, las publiczny, każdy może sobie tam do niego wejść. I ktoś, idąc do tego lasu, nie wie, czy gdzieś ten myśliwy w pobliżu nie jest zaczajony, schowany właśnie w celu wykonywania polowania. A to wszystko, tak jak powiedziałem, jest już w chmurze. Więc gdyby te dane trafiały w jedno miejsce takie, w formie otwartych danych takich, żeby później jedna aplikacja, czy nawet nie jedna aplikacja, ale gdyby te dane po prostu były właśnie w otwartej takiej formie w miejscu, w którym, jakby rząd nakazał, żeby te dane były trzymane, to wtedy w łatwy sposób myśmy mogli w lesie mieć taką pewność, że tutaj się nie odbywa polowanie, albo odbywa się polowanie. I jakie ono jest, czy mamy się spodziewać jednej osoby gdzieś ukrytej, czy właśnie raczej możemy się spodziewać tego, że gdzieś kilkanaście osób w jednym miejscu będzie taką strzelaninę urządzać. Wszystko by to było wiadomo.

I to jest jeden z tych postulatów, którym też ten Zespół do spraw łowiectwa w Ministerstwie się już zajmował. Co więcej, taki postulat też jest poparty przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, który również otrzymuje skargi od ludzi, którzy, jakby właśnie gdzieś natknęli się na polowanie i mieli w konsekwencji tego różne mniej lub bardziej takie nieciekawe przygody. I też, Rzecznik, prewencyjnie też jakby, rozumie, że bezpieczeństwo obywateli. Należy jakieś wprowadzać mechanizmy prewencyjne na to. I też Rzecznik Praw Obywatelskich apelował do Ministry Klimatu i Środowiska, żeby takie rozwiązania, nie koniecznie takie, ale po prostu, jakieś zwiększające bezpieczeństwo wprowadzić.

A czy, bo ty mówiłeś o tym, że można się natknąć na tabliczkę “uwaga, polowanie”, czyli w tym terenie też fizycznie myśliwi informują, że trwa polowanie.

Tak. Wiadomo, że tego terenu jakoś tam nie zabezpieczą w całości, ale gdzieś takie tabliczki się pojawiają. Tak, jest taki przepis. On też nie jest idealnie realizowany. To znaczy, robiliśmy takie monitoringi też w terenie, sprawdzając jak te zgłoszone polowania zbiorowe, jak są oznakowywane i wiele razy, natrafiałem na takie, które nie było albo było nieprawidłowo oznakowane. No tutaj nie mam takiego badania, nie mogę powiedzieć, że sprawdziłem tysiąc polowań i nie wiem, z tych 1100 było źle oznakowanych albo 900 było źle oznakowanych, ale jest to problem realny. Mówienie, że to jest, jakby, jakiś ewenement, że to się rzadko zdarza, nie jest uprawnione, bo naprawdę te przepisy są przez myśliwych dosyć lekko traktowane. Natomiast te tabliczki, jakby, warto to pamiętać, one dotyczą tylko tych polowań zbiorowych, a te polowania zbiorowe najczęściej i tak widzimy i słyszymy z daleka.

Więc jeśli chodzi o polowanie indywidualne, tego tam w żadnych tabliczek nie ma i tego nie wiemy i to mówię też z doświadczenia osoby chodzącej, spacerującej sobie po lasach często. Problem taki, że idziemy właśnie gdzieś jakąś drogą leśną o zmierzchu na przykład i gdzieś tam stoi na krawędzi lasu, na granicy lasu ambonka i dopiero jak podejdziemy pod samą tą ambonkę, to się ktoś wychyla z niej i mówi “proszę stąd iść, bo ja tutaj poluję”. To jest częsta sytuacja i naprawdę to nie jest tak oczywiście, że każda osoba chodząca po lesie, jakby jest zagrożona, bo jakby wszyscy użytkownicy lasów są na tyle świadomi, że nie podejmują jakichś ryzykownych rzeczy, no ci myśliwi mają broń w ręku i mam nadzieję, że są świadomi tego, że powinni bardzo być ostrożni w obchodzeniu się z nią.

No ale tych polowań się odbywa rocznie, sam Związek Łowiecki podaje, że to jest ponad 4 miliony wyjść na polowania rocznie w całej Polsce. To oznacza, że siłą rzeczy zawsze się może zdarzyć, ktoś kto się zagapi, nie zauważy czegoś, zapomni. No i później są takie sytuacje, te wypadki są, zdarzają się. Nie zdarzają się jakoś setkami czy tysiącami. Ludzie nie giną w lasach jak muchy przysłowiowe, ale są takie przypadki, że są ludzie pomyleni z dzikiem, to już już takie memy nawet są, pomylili z dzikiem.

Albo nawet pies na spacerze, tym bardziej może być pomylony, prawda?

Tak, dokładnie, tak. No i to się niestety zdarza, a nawet jak się nie zdarza codziennie ani nie pewnie w każdym tygodniu, to jest to jakieś zagrożenie i myślę, że można różne działania podejmować, żeby temu przeciwdziałać. Więc jakby podsumowując to. Te tabliczki, nie ma tych tabliczek przy polowaniach indywidualnych i zbliżając się do takiej ambony nie ma żadnego oznaczenia, że ona jest w użyciu, że ktoś tam w niej jest i czeka na zwierzęta. Żadna, nie wiem, czerwona flaga czy szalik tam z tej ambony nie wystaje.

Mówiłeś już dwukrotnie, wspominałeś o takich monitoringach, które wy realizowaliście, właśnie sprawdzając pewne informacje dotyczące polowań i wiem też, że korzystaliście z tego naszego narzędzia Federowanie, wysyłając wnioski np. do gmin i właśnie te wasze monitoringi dotyczyły gmin czy też np. koła łowieckie pytaliście, bo zakładam, że one też są podmiotem zobowiązanym, prawda, do udzielania informacji.

Tak, robiliśmy kilka różnych monitoringów, bo też pytaliśmy. Właśnie bardzo dziękuję za możliwość korzystania z federowania, to jest naprawdę fajne narzędzie i polecam wszystkim. Te działania, które robimy, wyniki tych federowań, one są na naszych stronach dostępne, mamy taką stronę zakazpolowania.pl i tam jest taka zakładka “monitoringi” i są jakby też dostęp do tych odpowiedzi, które udzielały różne podmioty, bo pytaliśmy też np. powiaty o to, ile osób składało takie oświadczenie o zakazie polowania na swoje nieruchomości.

Ale tak, pytaliśmy też gminy właśnie o te kwestie związane z informowaniem o tych polowaniach zbiorowych, więc na podstawie tego jest raport, o którym już mówiłem i też, więc ten raport można na tej stronie zakazpolowania.pl znaleźć, ale też te źródłowe dane, czyli te odpowiedzi gmin, wszystko jest tam linkowane do Federowania. Natomiast, jeśli chodzi o dostęp do informacji publicznej i na styku kół łowieckich. To tak, oczywiście teoretycznie jest koło łowieckie podmiotem zobowiązanym.

Koło łowieckie ma swoją osobowość prawną, ono jest jakby taką jednostką terenową takiego ogólnopolskiego Polskiego Związku Łowieckiego, który jest takim stowarzyszeniem, nawet nie jest stowarzyszeniem, jakby ma swoją ustawę, która po prostu go powołuje i jest skontrolowany też przez ministra, więc nie jest to taka organizacja obywatelska powiedzmy, ale jej jednostki terenowe, czyli te koła łowieckie mają swoją osobowość prawną i oczywiście powinny udzielać informacji publicznych.

Natomiast tak, tutaj jakby jest kilka problemów, które się pojawiają jak ten temat otwieramy. Przede wszystkim nie ma nigdzie, w żadnej oficjalnej formie listy kół łowieckich, żadnej książki adresowej tych kół łowieckich i to jest problem, który, na który zgłaszają, zwracają uwagę również urzędy i również Straż Łowiecka. Urzędy, np. Urząd Marszałkowski, który jest w postępowaniach dotyczących odszkodowań za szkody, które zwierzęta wyrządzają w lesie,  powiedzmy jest taka ścieżka, gdzie ten Urząd Marszałkowski też występuje i np. powinien przekierowywać wnioski o odszkodowania do tych kół łowieckich. Urząd Marszałkowski nigdzie nie ma formalnie, oficjalnie takiej listy tych kół owieckich. Nawet Straż Łowiecka nie ma tej listy. Oczywiście to są dane, które można wyciągać w różny sposób i one gdzieś tam są, jakby każdy, powiedzmy Straż Łowiecka na jakimś terenie działająca, ma sobie pozyskane te adresy pewnie łącznie z telefonami do tych myśliwych, ale mówię w takiej nieoficjalnej formie.

Dlatego, że te koła łowieckie jakby, tutaj jakby każda jednostka samorządu terytorialnego, każdy szczebel po prostu jest jakby totalnie w innym miejscu tej procedury, czyli np. o tych o polowaniach zbiorowych muszą informować gminy, ale dzierżawy obwodów łowieckich, właśnie kołom łowieckim dokonują starostwa, a wyznaczają te obwody łowieckie sejmiki wojewódzkie, więc tutaj jakby jest duży taki chaos. I teraz jakby wracając do tego, nie ma takiej listy, więc np. jak ja gdzieś nawet się dowiem o tym, że jest polowanie zbiorowe w obwodzie 67, to w zasadzie nie wiem, kto je organizuje. Ja wiem, gdzie znaleźć taką informację, które to jest koło łowieckie, ale tam, gdzie są te informacje, tam nie ma danych kontaktowych, nie ma danych adresowych, nie ma e-maila. Oczywiście, to można wszystko pozyskiwać na różne sposoby, używając wyszukiwarek internetowych przede wszystkim, ale takiego jednego miejsca nie ma.

Na to skarżą się również rolnicy, bo rolnicy powinni od kół łowieckich otrzymywać odszkodowania za szkody, które te zwierzęta, kilka gatunków – znaczy jelenie, daniele, sarny i dziki, szkody, które te zwierzęta wyrządzą komuś w jego uprawach rolnych, powinno koło łowieckie płacić odszkodowanie za to. Rolnicy się skarżą, że nie wiedzą jakby, jak napisać wniosek do tego koła łowieckiego, bo nie wiedzą, jaki adres w ogóle słać. Co więcej, jak gdzieś znajdą ten adres i wyślą list polecony, to czasami ten list polecony wraca w ogóle nieodebrany.

Więc tutaj, jakby przenosząc to na poziom informacji publicznej, tak samo, żeby wysłać do koła łowieckiego wniosek o informację publiczną, to trzeba najpierw jeszcze wiedzieć, gdzie go wysłać i czy faktycznie ktoś go odebrał. Czy ktoś odebrał ten mój e-mail, czy jak wyślę listem poleconym, to ten list polecony nie wróci za dwa tygodnie jako nieodebrany.

Natomiast jest przepis taki ustawowy, który wprost jakby nakazuje kołom łowieckim udzielania pewnej informacji publicznej. No i tutaj też jakby dla zorientowanych słuchaczy taka ciekawostka, bo przyzwyczajeni jesteśmy, że jakby ustawa o dostępie do informacji publicznej reguluje zasady tego, a tutaj mamy w prawie łowieckim taki oddzielny przepis, który nakazuje kołom łowieckim właśnie informowanie o wpisach do tej książki polowań, o której mówiłem wcześniej. Ona jest teraz obecnie w formie elektronicznej, ale to nie ma znaczenia. Każdy może zażądać jakby takiej informacji o tym, kto kiedy polował. Tak więc mogę napisać do koła, poproszę o wpisy z książki polowań. To się formalnie nazywa, oczywiście inaczej też nazywa książka pobytu na polowaniu indywidualnym, ale mówimy potocznie książka polowań, że chcę takie wpisy z ostatniego tygodnia na przykład. I to wysyłam do koła i teraz pytanie, czy jak wyślę mailem, to w ogóle jest to skuteczny sposób doręczenia? I jak koło już to dostanie, to teraz w jakim trybie tutaj idziemy? Ile jest dni na odpowiedź? Bo to jest tryb odrębny. To nie jest ustawa o dostępie, tylko ustawa prawo łowieckie, która tego trybu w ogóle nie reguluje. Ona tylko mówi, że to jest dostępne dla każdego na wniosek. Dla każdego na wniosek, tak. Więc ja składam ten wniosek jako każdy i kiedy dostanę odpowiedź?

No i problem jest taki oczywiście, że ta odpowiedź jest po fakcie, czyli ja mogę po fakcie jakby się dowiedzieć, gdzie te polowania były.

No właśnie, bo nie możesz zapytać o planowane w najbliższych dwóch tygodniach, wpisów jeszcze nie ma, a o plany nie możesz zapytać?

Tak, to jest oczywiście technicznie też problem, bo tych planów nie ma, bo myśliwi nie muszą sobie planować nigdzie do przodu tych polowań, indywidualnych przynajmniej. Po prostu myśliwy rano się obudzi i ma taki imperatyw, poczuje, żeby zabić jakieś zwierzęta dzisiaj, to idzie i wpisuje się w książce, jeśli nikogo nie ma w tym miejscu, gdzie on sobie wybrał nikogo innego, innego myśliwego, to może to robi. No więc tutaj jakby nie ma tego planu, nie można zapytać do przodu o to. Więc stąd ten pomysł takiego rejestru, jeśli on to robi w aplikacji, to te dane od razu w ułamku sekundy byłyby w chmurze, gdzie ktoś inny też by mógł sprawdzić sobie to.

Tak, ale wracając właśnie do kół łowieckich, oczywiście, można też koła łowieckie pytać o inne rzeczy, my pytamy i w tym momencie właśnie też jakby jesteśmy w trakcie takiego monitoringu dotyczącego właśnie kwestii tych odszkodowań, ponieważ to jest taki argument często podnoszony na rzecz jakby utrzymania tej gospodarki łowieckiej w obecnym kształcie, że ona jest bardzo potrzebna, ta gospodarka łowiecka, ponieważ bez niej jakby polskie rolnictwo upadłoby, bo koła łowieckie wypłacają te odszkodowania rolnikom za szkody. Gdyby nie te szkody, to polscy rolnicy, gdyby nie te odszkodowania…

(śmiech) Czyli rozumiem, że rolnicy tak naprawdę utrzymują się z tego, co dostają od kół łowieckich, bo tak trochę to brzmi?

No tak myśliwi to przedstawiają tą narrację. Oczywiście, jak porównamy te liczby, wartość gospodarki rolnej w Polsce, tego produkcji rolnej, to jest kilkadziesiąt miliardów złotych. Natomiast koła łowieckie, oczywiście łącznie w sumie wszystkie, wypłacają rocznie tym rolnikom około 100 milionów złotych. To jest taka kwota, która jakby trafia z kół Polskiego Związku Łowieckiego do rolników. Natomiast tutaj my w tej chwili…

A skąd są te pieniądze? Czy one są ze składek? Jak to jest?

One są… To już oczywiście jest kwestia koła łowieckiego. Koło łowieckie jakby jest swoim podmiotem i skądś musi te pieniądze wziąć. No jak nie ma skąd, to muszą się złożyć jego członkowie na to. Ale w praktyce to są po prostu… Te koła łowieckie mają przychody. Mają przychody po pierwsze ze sprzedaży mięsa tych zwierząt, które zabijają. Jak oni zabijają to mięso, to oddają je do skupu. Może też myśliwy sobie je zabrać do domu i samemu je zjeść, ale to wtedy musi się rozliczyć z kołem łowieckim jakby finansowo. Czyli jakby po prostu odkupić to mięso. No i przeważnie koła łowieckie… To, co na tym mięsie zarobią, to starcza na to odszkodowania.

Po drugie koła łowieckie organizują też takie polowania komercyjne. Tu jest taki ciekawy też wyłom jakby w przepisach, bo oczywiście komercyjnie może być jakby dla innych myśliwych polskich. No i wtedy to jest osoba, która jest też myśliwym i przyjeżdża po prostu, płaci za to, że przyjeżdża w jakieś miejsce, gdzie są jakieś zwierzęta. Na przykład tam, gdzie on ma i gdzie on dzierżawi swoje koło łowieckie, to tam nie ma dorodnych jeleni, a w jakimś innym miejscu są, to on za to zapłaci, żeby mieć tam tą przyjemność zabicia tego jelenia.

Ale ciekawy wyłom jest taki, że osoby nie będące obywatelami Polski, mieszkające poza Polską, bez żadnych egzaminów łowieckich, bez żadnego stażu łowieckiego mogą po prostu zapłacić. To jest tak zwane, to się nazywa polowanie dewizowe. Oczywiście ta nazwa dewizowa już jakby nie ma sensu, ale taka się przyjęła. Także każdy turysta taki zagraniczny, czy z Niemiec, czy ze Skandynawii, dużo Francuzów przyjeżdża, Holendrów, Włochów, ale nawet Czesi przyjeżdżają też. Każdy może po prostu taką usługę wykupić sobie, czyli zapłacić za udział w polowaniu i móc te zwierzęta zabijać, później sobie zabrać na pamiątkę czaszkę czy poroże tego zwierzęcia. I to jest taki też przemysł, który całkiem spore generuje przychody dla Polskiego Związku Łowieckiego. Z tego te wszystkie pieniądze później się biorą.

Już pomijając cały wątek, który jest oddzielny i nie zdążymy omówić polowań, znaczy nie polowań, tylko tak zwanych odstrzałów sanitarnych, czyli państwo polskie tutaj jakby podjęło taką decyzję, że należy wytrzebić dziki w Polsce, więc za każdego zabitego dzika myśliwi otrzymują tam od 300 do 600 zł po prostu z budżetu państwa tak dodatkowo. To jest niby pod pretekstem walki z taką chorobą zakaźną dzików, ale praktycznie żadne z tych dzików nie są zarażone tą chorobą ASF, więc to mięso tych zwierząt się oczywiście nadaje dalej do konsumpcji, do zjedzenia.

Tak i wracając jakby do tego monitoringu, który robimy, to właśnie chcemy sprawdzić, jak to wygląda z tymi odszkodowaniami, bo mamy tutaj takie wstępne nasze badania,które pokazują, że myśliwi mówią, że jakby te odszkodowania są kluczowe, że oni jakby ratują polskie rolnictwo, ale z drugiej strony się okazuje, że rolnicy bardzo są niezadowoleni, mają dużo problemów z uzyskaniem tych odszkodowań i sprawdziliśmy, że jedna szósta kół łowieckich w Polsce nie wypłaca żadnych odszkodowań, a te, które wypłacają, to po prostu są bardzo niskie te odszkodowania. Oczywiście, ponieważ tych kół łowieckich jest łącznie ponad 4000 w Polsce, to ta liczba 100 milionów, jak zbierzemy, to w końcu się robi 100 milionów. Natomiast taka mediana wypłacanych odszkodowań to jest około 5000 zł rocznie, czyli jakby takie połowa kół łowieckich w Polsce wypłaca wszystkim rolnikom przez cały rok na całym swoim terenie poniżej 5000 zł rocznie. Nie jest to jakby duży koszt i myślę, że też dla tych rolników nie jest to kwota, która oczywiście należy się komuś, kto miał jakieś uprawy i zostały one zniszczone, ale myślę, że rolnik nie zbankrutowałby bez tej kwoty. Mówimy o wszystkich rolnikach na terenie tego obwodu, którzy przez cały rok łącznie dostają poniżej 5000 zł.

A też te odszkodowania, tutaj trzeba jeszcze powiedzieć, też te szkody w rolnictwie,  nie biorą się też znikąd, bo jakby bardzo wiele z nich człowiek jest odpowiedzialny przez swoje zachowania. No jeśli mamy las, w którym wytniemy kawał tego lasu i zrobimy w nim tereny rolnicze i pod cały ten teren zasiejemy kukurydzą i tą kukurydzę aż do ściany lasu będzie ta kukurydza rosła, to nie spodziewajmy się, że nikt nie wyjdzie z tego lasu, żeby z tej kukurydzy nie spróbować.

Powiem Ci, że jakoś ta rozmowa z Tobą mnie szczególnie nie uspokaja, więc jeszcze chciałam Ci zadać takie pytanie, czy w związku z tym, że nie mamy wpływu na to, gdzie to polowania będą się odbywały? Bardzo trudno jest doprowadzić do sytuacji, w której na Twoim terenie też myśliwi nie będą strzelać. Czy na przykład są, możesz wskazać takie okresy, kiedy jest większe prawdopodobieństwo, że te polowania będą miały miejsce, okresy w ciągu roku?

Generalnie tak, generalnie jest coś, co można powiedzieć, że jest takim sezonem polowań. Powiedzmy, że on się zaczyna we wrześniu. Tak umownie oczywiście, bo na różne zwierzęta są te okresy polowań różne i na przykład na dziki w tej chwili to już przez cały rok te dziki można zabijać. Natomiast jest taki moment, kiedy tych polowań jest więcej,  i to jest jesień i zima. Wtedy też polowania zbiorowe się odbywają najczęściej.

Tutaj jakby śmieszna sytuacja, bo na ostatnim posiedzeniu tego zespołu myśliwi obiecali, że nie będą organizować polowań zbiorowych, bo rozmawialiśmy też o takim postulacie, żeby nie było w niedzielę tych polowań zbiorowych, ze względu na to, że dużo ludzi po prostu korzysta wtedy rekreacyjnie z lasu. Myśliwi tutaj chcieli zażartować i powiedzieli, że nie będą w piątki, soboty i w niedzielę w ogóle żadnych polowań zbiorowych robić od lutego do września. I tak chyba im się wydawało, że taki żart robią, bo trochę im się pomyliło, bo chyba im chodziło o takie polowania, które z naganką są organizowane i faktycznie tych polowań z naganką się nie organizuje po 31 stycznia. Natomiast polowania zbiorowe odbywają się w tych terminach też.

Polowania zbiorowe na lisy odbywają się w lutym, w marcu. W lutym są takie słynne, w niektórych powiatach się odbywają takie wielkie powiatowe łowy na lisy. Taka wielka impreza jest i po prostu te lisy są masowo zabijane. Natomiast od końca sierpnia już są organizowane polowania na jelenie i później we wrześniu już na ptaki. I bardzo często one są w formie polowań zbiorowych, bo tak przepis też mówi, że to zbiorowe to jest takie polowanie, gdzie tych myśliwych jest więcej niż, po prostu kilku myśliwych musi współdziałać ze sobą.

Więc właśnie nawet takie dewizowe polowania na te jelenie w okresie tak zwanego rykowiska, czyli w okresie, kiedy te jelenie mają takie swoje rytuały godowe. Myślę, że słuchacze słyszeli to czasami w lesie właśnie pod koniec wakacji. Jak jesteśmy w lesie, możemy usłyszeć takie głosy charakterystyczne tych jeleni. One wtedy po prostu się tam przekrzykują, walczą ze sobą trochę. Mają też wszystkie swoje takie rytuały dotyczące tego, żeby sobie tam samce i samice się dobrały odpowiednio. Ale w tym okresie oczywiście te polowania się odbywają i właśnie często właśnie wtedy przyjeżdżają zagraniczni turyści. Są właśnie nawet specjalne oferty takie handlowe jakby do nich skierowane w różnych językach, że w czasie sezonu godowego, żeby przyjechać do tych jeleni i strzelać. No i tak, i często to są polowania zbiorowe właśnie.

Ale odpowiadając dokładnie na to pytanie, tak, jesień, zima to jest ten moment, kiedy tych polowań jest najwięcej. Zwłaszcza ta jesień jest tutaj takim bym powiedział trudnym momentem, bo wtedy też bardzo dużo grzybiarzy jest w lesie.

No właśnie, właśnie, bo powiedzmy, że lato jest w miarę takie jeszcze bezpieczne, rozumiem, bo wtedy jednak wakacje, to im więcej dzieci i rodzin generalnie, po prostu ludzie częściej pewnie chodzą do lasu, ale z kolei jesień,  to jest sezon na grzyby.

Tak i tutaj to jakby rozmawiamy już pod koniec listopada, więc ten sezon na grzyby już chyba troszkę się skończył, ale jeśli ktoś to będzie słuchał w przyszłym roku, to tak, to też apeluję do tego o to, żeby po prostu być ostrożnym w lesie. My na stronie, o której mówiłem zakazpolowania.pl mamy też taką zakładkę, gdzie opracowaliśmy taki poradnik, on jest co prawda skierowany głównie do takich osób, które taką edukacją terenową się zajmują i prowadzą jakieś zajęcia w terenie. To jest taki poradnik jak sprawdzić właśnie, gdzie te polowania się odbywają i co zrobić, żeby uczestnikom zapewnić bezpieczeństwo. Ale w zasadzie wszystkie te porady jakby doskonale też się nadają na przykład dla grzybiarzy, więc zachęcam może, żeby tam przeczytać. To oczywiście są proste porady, to nie jest nic skomplikowanego, natomiast tak jak mówię, tu grzybiarze są najbardziej moim zdaniem narażeni na potencjalne jakąś możliwość takiej sytuacji niebezpiecznej, ponieważ jakby nie chodzą po szlaku, tylko gdzieś tam zbierają te grzyby właśnie w krzakach przysłowiowych czy na kolanach mogą to robić gdzieś tam i często też wcześnie rano przychodzą grzybiarze do lasu, czyli o świcie i to tutaj jest taka możliwość, że coś może się komuś stać.

Dlatego apeluję o to, żeby mieć jakieś jaskrawe ubranie, nie wiem, taką czapkę w takim żarówiastym kolorze na przykład i zbliżając się w jakieś miejsce na przykład, gdzie widzimy, że stoi ambona, po prostu należy głośno się zachowywać, ale głośno tak, żeby to było jasne, że to idzie człowiek, czyli nie wiem, coś śpiewać, krzyczeć, można krzyknąć tak: “halo, halo, czy ktoś jest w tej ambonie”. I wtedy nie będzie takiej niebezpieczeństwa, że ktoś, kto tam w tej ambonie siedzi całą noc i trochę zasnął sobie i słyszy, że ktoś się przedziera przez krzaki w jego stronę, to nie pomyli nas z tym dzikiem.

No tak, to też jakby nawiązując jeszcze do tego, że jesteś członkiem tego Zespołu do spraw reformy łowiectwa, to zakładam, że skoro taki zespół powstał, to jednak jakaś myśl za tym stoi, że te zasady należałoby w jakiś sposób zmienić, jakoś zweryfikować te dotychczasowe przepisy prawa? Wiem, że w tej grupie poza przedstawicielami różnych organizacji społecznych, takich ekologicznych, są też przedstawiciele tych kół łowieckich, więc tutaj pewnie ta praca jest dosyć, znaczy trzeba na jakieś kompromisy iść i czy właśnie jakieś w najbliższym czasie prace legislacyjne będą miały miejsce i czy po prostu zwykli ludzie mogą je śledzić?

Jakby też trochę nawiązuję do tego, że ty jako przedstawiciel organizacji społecznej brałeś też udział w takim spotkaniu dotyczącym właśnie konsultacji społecznych w ogóle wszystkich projektów ustaw tego, co przez Sejm przechodzi i wiadomo, że takie projekty będą teraz dostępne online, będzie można zgłaszać swoje uwagi, więc zakładam, że też jeżeli coś by się działo w kontekście reformy łowiectwa, że też możemy się zmobilizować i zgłaszać uwagi do tego typu zapisów.

Tak, nawet jedna z pierwszych ustaw, które się tam pojawiły właśnie w takiej formie już możliwej do konsultowania, to jest właśnie ustawa dotykająca tego problemu, czyli to jest poselski projekt, bo to jest sejmowy proces legislacyjny. Poselski projekt zmiany ustawy o broni i amunicji przywracający okresowe badania lekarskie dla posiadaczy broni myśliwskiej również, ponieważ posiadacze broni są podzieleni na różne kategorie i te różne kategorie muszą te badania robić okresowo albo nie muszą. Posiadacze kolekcjonerskiej broni na przykład nie muszą okresowych tych badań robić i kwestia badań dla osób posiadających broni do celów myśliwskich tam z tej ustawy przez różne lata się pojawia i znika, pojawia i znika.

To znaczy jak tylko wejdzie ten obowiązek, to zanim się skończy vacatio legis,  to już nowelizacja go usuwa z tej ustawy i tak już kilka razy było. No i tu jest projekt poselski jakby ponownie przywracający te badania. Tym razem z takim krótkim okresem legis.

Ale to jest powodowane jakimś lobbingiem po prostu, że ten przepis zostaje usuwany?

Tak, no jeśli jesteśmy w tematach watchdogowych i lobbingowych to tak. I tutaj jakby mogę powiedzieć, że te przepisy lobbingowe, które mamy, które pewnie jeśli słuchacze się tym interesują, to też oceniają. Ta ustawa lobbingowa jest taka jakby kulawa, bezzębna, którą mamy i też taka archaiczna, ale akurat w tym temacie, o którym mówimy to jakby jak w soczewce to widać. Dlatego że kompletnie nie mamy żadnego mechanizmu żeby się dowiedzieć, którzy posłowie, czy którzy też nie wiem, członkowie rządu czy inni wysocy urzędnicy, którzy pracują właśnie nad projektami ustaw,  które z tych osób same są członkami Polskiego Związku Łowieckiego i nie mamy jak się tego dowiedzieć. Próbowaliśmy kiedyś w poprzedniej jeszcze kadencji zapytać posłów o to, ale ze wszystkich posłów nawet użyliśmy do tego Federowania i ze wszystkich posłów odpowiedziały cztery osoby.

A nie ma żadnych oficjalnych list tego związku?

Nie, związek oczywiście w tą stronę nie podaje. Można żądać od Związku łowieckiego informacji o ich członkach. Tutaj wiadomo RODO i związek nie podaje takich informacji. Można odwrotnie ,od osób publicznych pytać o ich deklarację, czy jest pani członkiem Polskiego Związku Łowieckiego.

Zapytaliście i odpowiedziało czworo?

Tak, czworo posłów odpowiedziało, ze wszystkich zapytanych.

Ale odpowiedzieli twierdząco?

Nie, ci, którzy odpowiedzieli, akurat wszyscy odpowiedzieli, że nie są członkami. Oczywiście jest kilkoro posłów, którzy akurat może nie odpowiedzieli na to pytanie…

Ale jasno o tym mówią?

Tak, no oczywiście. Natomiast co do większości, po prostu nie wiemy i nie wiadomo, czy ktoś pracując w komisji nad takimi projektami ustaw, czy później głosując nad nimi….

No tak, a tutaj jest konflikt interesów ewidentny w takiej sytuacji….

No ja myślę, że ten konflikt interesów to jest w przypadku posłów oczywiście w wielu sytuacjach i to pytanie, natomiast brakuje też tej jawności, bo moim zdaniem konflikt konfliktem, ale dobrze by było wiedzieć też o tym. To też jest informacja dla wyborców, czy chcemy wybierać takiego przedstawiciela, który… Może chcemy, może myśliwi też by się ucieszyli z tego, że wiedzą, którzy posłowie są myśliwymi? Bo wtedy by mogli właśnie na nich głosować, czy do nich adresować jakieś różne swoje własne żądania. Natomiast tak, póki co to jest zupełnie jakby poza wiedzą publiczną.

To tak już zmierzając ku końcowi, chciałam się ciebie zapytać, co na przykład ja, jako zwykła obywatelka, czy ktokolwiek inny, kto słucha tego podcastu, może zrobić, żeby wpłynąć na jednak większą jawność, jeśli chodzi o informowanie o tych polowaniach? Czy ten pomysł Centralnego Rejestru Polowań, żeby został wdrożony? Bo też z tego, co pamiętam z jakiejś innej rozmowy, którą czytałam, czy odsłuchiwałam z tobą, mówiłeś, że w zasadzie wszystkie badania mówią o tym, że badania opinii publicznej, że Polacy nie są jakimiś wielkimi orędownikami polowań, że chcieliby jakichś większych regulacji z tym związanych i co w związku z tym my jako obywatele możemy zrobić, żeby ta presja była większa, żeby, ja nie zakładam, że uda się wprowadzić po prostu zakaz polowań, ale żeby raz, żebyśmy byli bezpieczniejsi i dwa, żeby to było lepiej regulowane?

Tak, no ja też nie zakładam, że się uda taki zakaz polowań wprowadzić. Tam wprowadzenie go tak z dnia na dzień, myślę, że by było, miałoby dużo różnych takich skutków też przyrodniczo, właśnie ekonomicznych, więc nie ma takiego postulatu, żeby jakby z dnia na dzień zakazać polowań czy w ogóle nie prowadzić gospodarki łowieckiej. Nie ma takiego i tutaj jakby bez sensu jest jakby stawianie sprawy w ten sposób, że jakby ekolodzy chcą zakazać polowań i tak dalej.

Znaczy oczywiście prywatnie jako osoba, ja nie jestem zwolennikiem zabijania zwierząt w jakiejkolwiek formie, ale rozmawiamy o konkretnych różnych postulatach, które mamy konkretne, spisane i tak dalej i takich nie ma. Natomiast kwestie regulowania różnych rzeczy, jakby myśliwych jest około 100 tysięcy, reszta społeczeństwa ma prawo się domagać, żeby pewne, jakby we wspólnej przestrzeni, we wspólnym dobru ogólnonarodowym różne rzeczy były spełnione,  tak jak oczekuje tego większość osób. Co my możemy zrobić? No pewnie to samo, co z każdą rzeczą, możemy do swoich posłów jakby pisać, pisać do Ministerstwa Klimatu w takich sytuacjach, w których czujemy, że właśnie jakieś nasze prawa zostały naruszone – takie prawo do swobodnego, nie wiem, chodzenia po lesie czy do korzystania ze swojej własnej nieruchomości na przykład. Możemy pisać takie skargi na przykład właśnie do Rzecznika Praw Obywatelskich. Wszystko i tak, tak naprawdę to jakby tu wszystko już zostało powiedziane, wszystkie instytucje jakby już wiedzą o tych wszystkich problemach. Teraz to już jest tylko i wyłącznie kwestia taka zmian w ustawie, żeby zrobić zmiany w ustawie.

Myślę, że presja cały czas ma sens, im będzie większa prawda, tym może te prace przyspieszą chociaż?

Tak, presja ma zawsze sens, natomiast ktoś musi po prostu odważnie, musi jakiś projekt zmian w ustawie się pojawić i jeśli rząd nie jest w stanie rządowego projektu przedstawić, to posłowie muszą przedstawić pewnie poselski albo obywatele muszą wnieść obywatelski projekt zmian w ustawie. Na pewno jest naprawdę kilka rzeczy, które są do uregulowania pilnie i które są proste do uregulowania. Nie wiem, kwestia tych polowań komercyjnych na przykład, to jest tak naprawdę kwestia wykreślenia jednego punktu z ustawy, który po prostu na nie pozwala. Kwestia zrobienia tego rejestru polowań, to jest bardziej skomplikowana sytuacja, bo tutaj pewnie jakieś rozporządzenia też takie wykonawcze po stronie Ministra Cyfryzacji by musiały być zaprojektowane, trzeba cały ten system jakoś zaprojektować.

Natomiast żeby to powstało, ktoś musi nad tym po prostu pracować. To jak nie zaczniemy tego robić, to pewnie nigdy nie powstanie.

No i musi być coś takiego jednak jak wola polityczna, prawda?

No właśnie, wola polityczna musi być i tutaj tak kończąc jakoś pesymistycznie tę rozmowę, bym powiedział, że tak gdzieś nie widać tej woli do końca. To znaczy, nie jest to jakiś temat, który… Mimo, że to jak widać, bardzo wiele osób jest tym zainteresowanych,  i poruszonych, i to się przejawia ten temat, przewija po prostu w rozmowach bardzo różnych i na jakieś inne tematy. Były teraz kwestie, rozmowy się toczyły takie o lasach społecznych wokół aglomeracji i temat tych polowań też tam powracał i to jest naprawdę… No i ja jako właśnie osoba, która prowadzi to poradnictwo, naprawdę codziennie dzwonią ludzie z takimi sytuacjami. Tak jak mówiłem,  dwa typy sytuacji najczęściej są, że ktoś po prostu nie chce na swoim własnym prywatnym terenie polowań albo ktoś jako turysta się zatknął z tym polowaniem i czuje się po prostu przestraszony, zagrożony. No ale mimo wszystko gdzieś politycy to odsuwają na jakiś boczny tor. Zawsze jest coś ważniejszego lub też można zapytać jednak, nie jako teorię spiskową, ale sensownie tak zapytać, którzy z nich, którzy z tych polityków po prostu sami są zwolennikami myśliwstwa? Którzy sami chodzą do lasu i strzelają do zwierząt. Niech to powiedzą, niech wiemy, kto jest członkiem Polskiego Związku Łowieckiego. Wtedy będziemy wiedzieć, kto jakby w czyim imieniu różne decyzje podejmuje.

No tak, bo niestety pozyskanie tych informacji jest tak jak mówiłaś bardzo trudne. Bardzo ci dziękuję Krzysztofie za rozmowę i życzę,  i tobie, i sobie, żebyśmy następnym razem, kiedy już będziemy rozmawiać następnym razem, to żebyśmy rozmawiali o Centralnym Rejestrze Polowań, który już działa.

Oj, bardzo tak, bardzo bym chciał. Bardzo będę czekał na tę rozmowę w takim razie.

Moim gościem był Krzysztof Wychowałek, członek Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska, ale też działacz ekologicznej organizacji Źródła oraz członek zespołu do spraw reformy łowiectwa. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję bardzo.

=== Outro ===

To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!

{{Jak słuchać
|rss=https://feeds.soundcloud.com/users/soundcloud:users:121753281/sounds.rss
|youtube=https://www.youtube.com/watch?v=Skhm5l-9CCs
|domowa=
|spotify=https://open.spotify.com/episode/6zQd5kJfVnsKYgM8VTgiNY?si=c3b315fd4c4d4d3c
|apple=
|pocket=
|soundcloud=https://soundcloud.com/sie-obywatelska-watchdog/zajawka-podcast-watchdoga-odc-19-o-jawnosci-polowan?in=sie-obywatelska-watchdog/sets/zajawka-podcast-watchdoga
|deezer=https://www.deezer.com/pl/episode/693082301
|peertube=https://tube.pol.social/w/17SdpcT1LuwKnXZBNS1j6Q
}}
== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o jawności polowań
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-jawnosci-polowan/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

== Linki zewnętrzne ==
* [https://www.zrodla.org/ Strona Ośrodka Działań Ekologicznych „Źródła”.]
* [https://zakazpolowania.pl/monitoringi Monitoringi „Źródła”.]
* [https://zakazpolowania.pl/poradnik/ Poradnik „Dla bezpiecznych spacerów w lesie”.]
* [https://siecobywatelska.pl/konsultacje-spoleczne-poselskich-i-obywatelskich-projektow-ustaw/ Konsultacje społeczne poselskich projektów ]
* [https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/agent.xsp?symbol=KONSULTACJE_PROJEKTY&amp;NrKadencji=10 Konsultacje społeczne poselskich projektów ustaw na stronie Sejmu.]

{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Podkast]]
[[Kategoria:Zajawka]]
[[Kategoria:Sieć Obywatelska Watchdog Polska]]
[[Kategoria:Łowiectwo]]
[[Kategoria:Ministerstwo Klimatu i Środowiska]]
[[Kategoria:Środowisko]]</text>
      <sha1>e94kiycjo0c1atgtl3nnb4cctb0rzxw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343232</id>
      <parentid>343217</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:44:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <origin>343232</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="60897" sha1="inhfw7sjwyh7em2pag5737d7dkbdivv" xml:space="preserve">{{data|2024-11-29}}

'''28 listopada 2024 roku ukazał się 19. odcinek podkastu Zajawka poświęcony jawności polowań. Martyna Bójko rozmawia z Krzysztofem Wychowałkiem (członkiem Watchdoga, dyrektorem Ośrodka Działań Ekologicznych Źródła, członkiem zespołu ds. reformy łowiectwa przy ministrze klimatu i środowiska o jawności w kontekście informacji o polowaniach).

W odcinku między innymi o tym czy mamy prawo do informacji o polowaniach, czy polowania są jakoś oznaczane i zgłaszane, czy osoba, która nie chce, by polowanie odbywało się na jej terenie, może coś z tym zrobić, czego można się dowiedzieć o polowaniach, korzystając z prawa do informacji publicznej, co niedawno zmieniło się, jeśli chodzi o możliwość konsultowania poselskich projektów ustaw, jak możemy z tego skorzystać.

== Transkrypcja ==
Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej:

=== Intro ===

Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

=== Rozmowa ===
Dzień dobry, tu Marta Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Słyszymy się w kolejnym odcinku podcastu Zajawka. Dzisiaj będziemy rozmawiać o jawności polowań. Moim gościem jest Krzysztof Wychowałek, który jest współzałożycielem i wieloletnim działaczem Organizacji Ekologicznej Źródła, która działa w Łodzi. Krzysztof jest też członkiem naszej organizacji Sieci Obywatelskiej. Jesteś też Krzysztofie członkiem takiego w zasadzie nowo powołanego Zespołu do spraw reformy łowiectwa przy Ministrze Klimatu i Środowiska.

Dzień dobry.

Tak, dzień dobry. I może chciałbyś coś jeszcze dodać na temat swojej działalności, co ja pominęłam? To znaczy tak, jestem działaczem organizacji ekologicznych, pozarządowych od dawna i właśnie od wielu lat też jednym z tematów, którym się zajmuję jest monitoring społeczny rzeczy związanych z gospodarką łowiecką, z polowaniami. Oczywiście z pozycji takiej krytycznej wobec tego. Także tym się zajmujemy od dawna i nie tylko monitorujemy, ale też udzielamy różnych porad, o których pewnie później trochę powiemy więcej. No i też domagamy się różnych zmian prawnych i stąd też pewnie moja obecność w tym zespole w Ministerstwie.

Okej, przechodząc do samego tematu, tak może trochę przewrotnie Cię zapytam. Kiedy w wakacje zaczęłam eksplorować taki teren dosyć odludny Mazur Garbatych i tam zapuszczając się nawet nie tyle do lasu, ale tam są takie otwarte przestrzenie dosyć duże, natrafiłam na takie tabliczki z komunikatami “teren prywatny, zakaz polowania”. Widać, że to były raczej robione takie samoróbki robione przez osoby, które zapewne tam nie wiem, mają jakieś swoje tereny, raczej rekreacyjne działki. I powiem szczerze, że zaczęłam się czuć troszkę, trochę dziwnie, bo skoro są takie tabliczki, to znaczy, że ktoś tam poluje. Zresztą widziałam też ambony, w związku z tym, że to jest taka otwarta przestrzeń, to je dobrze widać.

I zaczęłam się zastanawiać, gdzie w ogóle mogę sprawdzić informacje dotyczące miejsca polowania, czy w tym miejscu te polowania rzeczywiście się odbywają i czy można skutecznie zakazać polowania na swoim terenie właśnie myśliwym?

Tak, to dużo pytań jakby w jednym. Zacznę może od tego, że tak, akurat faktycznie ta okolica, te Mazury Garbate  jest taką okolicą, gdzie pewnie dużo osób z Warszawy na przykład sobie kupuje tereny na takie działki rekreacyjne i te tabliczki, które tam były to troszkę są takim przejawem takiego głosu rozpaczy chyba tych właścicieli, ponieważ one jakby nie niosą żadnych skutków prawnych ze sobą. To znaczy można taką tabliczkę postawić, teren prywatny zakaz polowania, natomiast sama tabliczka taka nic nie daje, znaczy myśliwy może sobie ją ominąć, tą tabliczkę i polować dalej. Żeby faktycznie właściciel nieruchomości uzyskał taką możliwość zadecydowania o tym, że na jego prywatnej działce tych polowań nie ma, to droga jest znacznie trudniejsza. Często nie jest to możliwe. To jest jakby skomplikowane zagadnienie, tak od początku jakby nie przybliżając, to po prostu cała Polska jest podzielona na obwody łowieckie tak zwane, czyli obszary o minimum 3 tysiące hektarów, przeważnie większe, jest ponad 4 tysiące takich obwodów, po prostu Polska się dzieli na te obwody.

Jest bardzo mało terenów, które jakby nie wchodzą w skład tych obwodów, tak z definicji, rezerwaty, parki narodowe, centra miast, chociaż też nie zawsze. I każdy taki obwód ma swojego dzierżawcę, którym jest koło łowieckie, czyli taka lokalna jednostka jakby Polskiego Związku Łowieckiego i ona od starosty dzierżawi ten teren. Dzierżawi go łącznie z tymi wszystkimi prywatnymi działkami, które tam są. To często jest, jak osoby, które się do nas właśnie dzwonią, zgłaszają po poradnictwo, a się o tym dowiadują, są zszokowane, że ktoś ich działkę, że starosta ich działkę wydzierżawił komuś na polowania. No ale tak prawo jest skonstruowane.

Właśnie tutaj przerwę Ci, bo zakładam, że takie po prostu są przepisy i one są, wydają się w dzisiejszych czasach jakoś dramatycznie archaiczne. Od jak dawna one obowiązują?

Nie bez powodu się wydają archaiczne, bo są to przepisy z lat pięćdziesiątych dwudziestego wieku. Tak zwana, ten model jakby cały jest określany jako bierutowski, ponieważ to Bolesław Bierut się podpisał pod tym aktem prawnym. Natomiast ciekawe jest to, że jakby kolejne lata mijały, kolejne ustawy… Ta ustawa, którą mamy obecnie, jakby jest z dziewięćdziesiątego pierwszego roku, ale jakby powiela ten model. Taki model jakby ignorujący własność prywatną i ignorujący możliwość właściciela terenu decydowania o sobie. On stawia jakby w pierwszej kolejności to, że państwo polskie, Skarb Państwa jest właścicielem wszystkich tych zwierząt dziko żyjących i Skarb Państwa zarządza tymi zwierzętami, czy ma być ich dużo, czy mało i zarządza w taki sposób jakby, że je hoduje w lesie i zabija w lesie rękami osób, które są zrzeszone w Polskim Związku Łowieckim.

To trochę brzmi tak, jakby to te polowania były taką wyższą koniecznością i w związku z tym, to prawo do własności  musi być jakoś ograniczone w tym kontekście?

Tak, tak, to właśnie ustawa definiuje jako formę ochrony środowiska wręcz i właśnie formę jakby zarządzania tym zasobem naturalnym. Tutaj oczywiście można się spierać z punktu widzenia, jakby nauk przyrodniczych, na ile taka forma zarządzania populacją jest potrzebna/niepotrzebna, etyczna/nieetyczna? To na pewno tutaj tego nie rozwiążemy, tego problemu w tym podcaście, ale z punktu widzenia prawa tak, ten prymat jakby gospodarki państwowej, gospodarki łowieckiej nad własnością prywatną jest ustawowo potwierdzony.

Mówiłeś, że dzwoni do ciebie, do was, do waszej organizacji, wiele osób właśnie z problemem tych polowań w tym kontekście, że nie chcą się na przykład raz, że chcą jakoś ograniczyć na swoim terenie te polowania albo też chcą zasięgnąć informacji, w jaki sposób w ogóle szukać danych o tym, gdzie to polowanie będzie, bo wy takiego poradnictwa też udzielacie. I tutaj jakby do tematu naszego podcastu dochodzimy, do clue, czyli jawność tych polowań. No bo skoro w zasadzie myśliwi mogą polować wszędzie, także na terenie naszej działki, a my wybieramy się tam z dziećmi na wakacje, to chcielibyśmy wiedzieć, czy w tym czasie akurat tych polowań tam nie będzie. Żeby po prostu się nie narażać fizycznie, a dwa też widok zabijanych zwierząt też nie jest tym może, na co chcielibyśmy się też narażać.

Tak, no to poradnictwo jakby jest na kilku płaszczyznach, właśnie dzwonią, piszą osoby, które nie chcą na swoim prywatnym terenie polowań i chciałyby jakoś wyłączyć ten teren z obwodu łowieckiego, czego praktycznie nie da się zrobić albo przynajmniej zakazać polowań na swoim terenie, co da się zrobić przeważnie. No i bardzo dużo osób jakby właśnie dzwoni w takich kwestiach związanych z bezpieczeństwem, które jest jakby pochodną tego dostępu do informacji, bo dzwonią ludzie, którzy byli na spacerze w lesie, na szlaku turystycznym albo nawet na swojej własnej działce coś robili. No i nagle tam się okazało, że jest, trwa tam polowanie, o którym oni nie wiedzieli wcześniej i chcą właśnie się dowiedzieć po pierwsze, jak wyglądają te przepisy dotyczące informowania o tych polowaniach i czy gdzie oni mogą znaleźć tą informację na przyszłość, żeby wiedzieć, że tam właśnie nie wiadomo, czy żeby tam nie iść, czy żeby jakoś poprosić kogoś, żeby na przykład nie było tego polowania w tym terminie, bo nie wiem, ktoś akurat coś ma zaplanowane na swojej własnej działce, jakąś zabawę na przykład dla dzieci. I takich właśnie porad udzielamy.

A ten stan jakby prawny jest skomplikowany i niedoskonały. Więc jakby wracając do tego pytania z początku, czyli to, co mówiłaś, że są te tabliczki i poczułaś się niepewnie, ja bym powiedział tak, że tabliczka, że “zakaz polowania” to trochę człowiek się pewniej by może czuł niż jak idziesz lasem czy jakimś szlakiem turystycznym i stoi tabliczka “uwaga polowanie”. To jest ten moment, kiedy można się poczuć bardziej właśnie zagrożonym. Natomiast tak, jakby wracając do tego pytania, czy można jakoś to wcześniej sprawdzić, czy można się dowiedzieć, czy te polowania tam bywają albo czy są właśnie teraz, kiedy ja idę, to niestety nie jest dobrze.

Można sprawdzić teoretycznie zupełnie, ale tylko polowania tak zwane zbiorowe, bo tych polowań są różne rodzaje, myślę, że nie jest to podcast, w którym by warto opowiadać, jak one wyglądają. Zresztą pewnie dużo osób, by może nie chciało słuchać, jak one wyglądają, bo nie jest to nic przyjemnego, jeśli ktoś jest wrażliwą osobą. Natomiast taki główny podział, to polowania indywidualne i zbiorowe. Zbiorowe polegają na tym, że po prostu jest kilkanaście osób w jednym miejscu, są osoby, które płoszą zwierzęta i te zwierzęta wypłoszone wybiegają z lasu i tam jakby trafiają na te osoby, które na nie czekają i do nich strzelają. To jest polowanie zbiorowe, tak mówiąc w uproszczeniu, a indywidualne to, gdy myśliwy po prostu chodzi po lesie albo siedzi gdzieś tam zaczajony w ambonce czy w jakimś innym takim urządzeniu łowieckim w lesie, które możemy się natknąć i czeka po prostu na te zwierzęta, które przyjdą, żeby je zabić.

I jeśli chodzi o polowania indywidualne, od razu żeby jakby uciąć tutaj spekulację, jeśli chodzi o polowania indywidualne, nie mamy żadnej możliwości się dowiedzieć, kiedy i gdzie one będą. To jest informacja niepubliczna. Skoro jesteśmy na podcaście Watchdoga to jest informacja, która oczywiście ona według definicji, która jest nam wszystkim członkom Watchdoga bliska, jest to informacja o sprawach publicznych i jeszcze o środkach publicznych tak naprawdę, bo te zabijane zwierzęta stanowią własność skarbu państwa. Natomiast, nie jest nigdzie podawana ona do publicznej wiadomości, gdzie te polowania indywidualne się odbywają, czyli gdzie ten myśliwy jest, kiedy on wychodzi na to polowanie, w jakim regionie będzie polował. Po prostu wszędzie się możemy takiego myśliwego spodziewać.

Natomiast jeśli chodzi o polowania zbiorowe, to jest taki przepis od 2018 roku, on istnieje, który mówi, że one wcześniej powinny być ogłaszane przez gminę. No i tutaj też jakby ciekawe rzeczy, dlatego że ustawa, my jakby jesteśmy w Watchdogu i mam nadzieję, że słuchacze podcastu też, jakby przyzwyczajeni do sprawdzania różnych informacji w Biuletynach informacji publicznej, w BIP-ach. Natomiast ustawa, jakby nie zauważyła tego pojęcia, więc ustawa mówi, że taka informacja powinna być na stronie internetowej gminy. Oczywiście BIP też jest stroną internetową gminy, taką po prostu drugą stroną internetową gminy czy specjalną. W związku z tym jakby tu już od razu jest problem, że jak chcemy faktycznie znaleźć informacje o tych polowaniach zbiorowych,  to musimy szukać i na stronie internetowej gminy i w BIP-ie gminy, bo tak średnio pół na pół. Połowa gmin to zamieszcza w BIP-ach, połowa gmin to zamieszcza na zwykłych takich stronach po prostu, tam gdzie są różne takie informacje lokalne. Powiedziałem połowa i połowa. No właśnie nie, bo jest spora część gmin, która tego w ogóle nie zamieszcza.

Mimo obowiązku informowania o tym?

Tak, jest obowiązek, oczywiście, tylko ten obowiązek jakby jest ustawowo rozdzielony na kilka szczebli, w związku z tym po prostu ten obowiązek w praktyce nie istnieje. Ponieważ tak, ustawa mówi, że to koło łowieckie, które ma zaplanowane polowanie zbiorowe, powinno na co najmniej dwa tygodnie wcześniej przed takim polowaniem wysłać informację do gminy. Informację zawierającą miejsce, termin, godzinę rozpoczęcia, godzinę zakończenia tego polowania. I wtedy wójt, burmistrz tej gminy ma obowiązek w ciągu pięciu dni od otrzymania tej informacji zamieścić tę informację na stronie internetowej.

I tutaj mamy taki problem już od razu, ja zaraz powiem, skąd w ogóle wiem, że te problemy są. Ponieważ robiliśmy dosyć takie dogłębne badanie tego, ale zacznę od tego jak to w praktyce wygląda. Więc jeśli koło łowieckie wysyła tę informację, która jest np. niepełna, czyli np. nie zawiera godzin rozpoczęcia i zakończenia albo też kwestia tego miejsca polowania, no ustawa nie mówi, czym jest to miejsce, jak dokładnie to miejsce ma być określone, więc większość tych informacji, które koła łowieckie wysyłają, to miejsce jest jakby bardzo enigmatycznie określone. Czyli jest napisane np. obwód łowiecki numer 67. I ta informacja jest wysyłana do trzech gmin, ponieważ ten obwód łowiecki 67 leży na terenie trzech różnych gmin, ponieważ te obwody,  zupełnie jakby ich granice zupełnie nie pokrywają się z granicami jednostek samorządu terytorialnego, więc przechodzą przez różne gminy, różne powiaty. Jedynie po ostatnich zmianach te obwody łowieckie muszą w granicach województwa się mieścić.

I teraz taki wójt albo burmistrz, jeśli otrzymuje tą informację niepełną, to w zasadzie nie wiadomo, co ma zrobić i czy powinien się z tego koła łowieckiego zwracać o jej uzupełnienie? W ogóle żadne przepisy o tym nie mówią, więc w sumie tutaj by trochę działał przekraczając uprawnienia swoje jakieś. Czy powinien nie opublikować takiej informacji, bo nie jest to ta informacja, o której mówi ustawa, to jest po prostu jakaś inna informacja, informacja niepełna. Czy może lepiej jednak to opublikować tak jak to dostał? Przynajmniej coś będzie wiadomo, przynajmniej ludzie się dowiedzą, że w tym dniu jest to polowanie albo w tym dniu i właśnie w tym całym obwodzie. Nie wiadomo gdzie, ale przynajmniej jakaś informacja gdzieś do kogoś dotrze.

No i tutaj tak mówię o tych takich dylematach, ale w praktyce niestety urzędnicy, którzy tym się zajmują, nie mają takich dylematów i po prostu, to co przychodzi z koła łowieckiego, to jakby automatycznie trafia na stronę internetową. Naprawdę często automatycznie i bezmyślnie wręcz, bo nieraz są tam jakieś błędy, podany nie ten rok co trzeba, podane tam są dane osobowe tych myśliwych, telefony do tych myśliwych, ale nikt tego po prostu nawet nie analizuje, tylko taki plik pdf, który przyjdzie, ren plik pdf po prostu w niezmienionej formie jest wrzucany na stronę internetową gminy. Taki plik przychodzi na przykład we wrześniu albo październiku, koło łowieckie przysyła do gminy taki kalendarzyk wszystkich polowań zbiorowych zaplanowanych do końca stycznia, kilkunastu tam w różnych datach i gmina to wrzuca w październiku na swoją stronę internetową do “działu aktualności” albo do “działu informacji dla rolników”.

W związku z tym teraz, jakby znowu wracając do tego samego początku, jeśli jesteśmy w wrześniu na wycieczce w lesie i widzimy jakąś tabliczkę, właśnie tabliczkę “zakaz polowania” albo “tabliczkę uwaga polowanie” albo po prostu przypomniało nam się, że jest sezon polowań i jesteśmy w lesie, słyszymy jakieś dźwięki z daleka i byśmy chcieli to sprawdzić. To musimy wiedzieć na stronie jakiej, znaczy na terenie jakiej gminy w ogóle jesteśmy. No to wiemy, jak gdzieś mieszkamy w pobliżu, ale nie wiemy jak sobie siedliśmy w samochód albo w pociąg i pojechaliśmy gdzieś do najbliższego lasu, takiego w pobliżu miasta, w pobliżu naszej aglomeracji, żeby sobie pochodzić po tym lesie. To nie wiemy jaka to jest gmina, ale nawet jak wiemy i wejdziemy na tą stronę internetową, to musimy jeszcze znaleźć ten pdf, który był tam zamieszczony w październiku. No i to jest wyzwanie. I myślę, że nie każdy to jest w stanie na telefonie znaleźć.

Czyli nie ma czegoś takiego jak zakładka “polowania w gminie”?

Czasami jest, a czasami nie, ponieważ tak jak powiedziałem, ten przepis jest tak luźny, tak nieokreślony, że to wszystko zależy oczywiście od gminy. I oczywiście są gminy, które to całkiem sensownie jakby, biorąc pod uwagę ten stan prawny jaki jest, całkiem sensownie ten obowiązek realizują i faktycznie po wejściu na stronę gminy, gdzieś tak zakładka “polowania: na przykład jest w miarę na wierzchu i tam są te terminy i miejsca jakoś opisane po wejściu na stronę. Ale niestety większość…

A przecież no można byłoby coś takiego zrobić, to pierwsza rzecz, która mi przychodzi do głowy, w czasach, kiedy wszyscy mamy właśnie te telefony, GPS, żeby na przykład na podstawie lokalizacji, w której się znajdujemy, żeby jakaś aplikacja nam pokazywała, tylko to musiało być jakiś centralny rejestr tych polowań, prawda? Że gdziekolwiek w Polsce nie jesteśmy i jeśli nam działa ten GPS, mamy zasięg,  to możemy sobie sprawdzić czy w tym miejscu te polowania są planowane, ale zakładam, że coś takiego, czegoś takiego jeszcze nie ma?

Czegoś takiego jeszcze nie ma, ale my, to jest postulat, który mamy i on wynika z tego, że właśnie już w 2018 roku, jak była nowelizacja ostatnia tych przepisów i wprowadzono właśnie ten obowiązek informacyjny. I myślę, że intencją posłów, którzy to wprowadzali, właśnie było dokładnie to, żeby jakby docierać z tą informacją szeroko, żeby każdy mógł łatwo sprawdzić. Problem jest taki, że troszkę jakby autorzy tego przepisu gdzieś utknęli w latach 90., powiedzmy, jeśli chodzi o dostęp, o takie aktywne informowanie, bo ten model jakby był fajny pewnie właśnie w latach 90., jak pierwsze strony internetowe gmin powstawały, to może to by się sprawdzało. Zresztą ustawa też mówi o tym, że tą informację też trzeba wywiesić w miejscu, zgodnie ze zwyczajem lokalnym, czyli gdzieś na tablicy ogłoszeń w gminie. No więc tutaj jakby wciąż te archaiczne takie zasady, bo jak wejdziemy do urzędu gminy, to zazwyczaj na tej tablicy ogłoszeń tam mnóstwo różnych rzeczy wisi i to wszystko jest tylko takie zeszłości z przeszłości, bo przecież nikt nie sprawdza tych informacji o przetargach i tak dalej, o innych rzeczach, na tablicy ogłoszeń w tej gminie. Do wszystkiego są już platformy elektroniczne.

Do tego wykazu polowań nie ma takiego systemu. My prosimy, żeby rozpoczęto pracę nad tym. Mamy różne pomysły, jak to można w praktyce zrealizować. To jest bardzo potrzebne, bo tak jak powiedziałem, przeprowadziliśmy w zeszłym roku taki dokładny monitoring, jak to wygląda. Sprawdziliśmy 300 gmin w Polsce dokładnie, czyli sprawdzając, gdzie te informacje są, czy są, jak wyglądają, w którym miejscu na stronie są umieszczone i tak dalej. To efekt tego monitoringu pokazuje, konkluzje z niego są takie, że ten system, który był jakby,  dobre intencje mieli jego twórcy, ten system po prostu w praktyce nie działa, bo jakby potyka się ten cały proces o kilka rzeczy, które mogą pójść nie tak. Począwszy od tego, co mówiłem, czyli od tego przekazywania informacji. Jeden podmiot przekazuje drugiemu. Ten drugi jest odpowiedzialny za opublikowanie.

Kto jest odpowiedzialny jakby prawnie, jeśli w ogóle ta informacja się nie pojawi? No nikt właśnie. Ustawa nie przewiduje żadnych sankcji ani dla koła łowieckiego  za nieprzysłanie do gminy tych informacji, ani dla wójta, za niezamieszczenie. Ogólna zasada, tak, funkcjonariusz, który nie dopełnia obowiązków, ale  o jest taki mocny też przepis karny. Trudno tutaj też by było udowodnić komuś zamiar tego nieopublikowania, a zwłaszcza w sytuacji, jak na przykład, nie wiem, dostaje nieprawidłowe informacje. Plus takie rzeczy kompletnie techniczne, czyli to, że na przykład na telefonach komórkowych trudno się przegląda takie skany w PDF-ie. To są już takie rzeczy, o których faktycznie posłowie, którzy jakieś przepisy ogólne przygotowują mogą nie myśleć, ale w praktyce później się okazuje, że ten system jest bezużyteczny, bo nie jesteśmy w stanie tego sprawdzić.

Więc tak, my mamy pomysł na taki jeden rejestr, do którego trafiałyby wszystkie te informacje o polowaniach. Co więcej, jeden rejestr pozwoliłby też przejść łatwo z tego problemu, o którym mówiłem wcześniej, czyli tego, że nie wiemy, gdzie są polowania indywidualne. Bo taki rejestr, do którego byłaby jakaś aplikacja, która by pokazywała po prostu w telefonie, na mapie czy w inny sposób właśnie osobom, która sobie lokalizuje swoje miejsce, by pokazywała, co się dzieje jakby w pobliżu, śmiało mogłoby też pokazywać te polowania indywidualne. Tym bardziej, że te wszystkie polowania indywidualne, one już są w chmurze, że tak powiem, ponieważ…

No właśnie, bo ja chciałam się zapytać, czy sami myśliwi na przykład nie korzystają z takich udowodnień technologicznych?

Korzystają, a nawet muszą korzystać, ponieważ od dwóch lat obowiązek. Myśliwi zawsze mieli taki obowiązek prowadzenia takiej książki polowań tak zwanej. I ona przez długi czas była w formie papierowej. Natomiast od powiedzmy niecałych dwóch lat jest obowiązek prowadzenia jej w formie elektronicznej. I jest tak naprawdę kilka aplikacji. Jest główna taka aplikacja polecana przez Polski Związek Łowiecki i kilka innych komercyjnych takich aplikacji, z których wszystkie koła łowieckie korzystają, bo muszą korzystać. I one dokładnie wszystkie realizują podobne funkcje, czyli myśliwy przed wyjściem na polowanie wchodzi w tę aplikację, klika na mapie, gdzie będzie. Ta aplikacja odnotowuje czas wyjścia na polowanie, czas powrotu z polowania. Oczywiście te dodatkowe rzeczy różne tam, czyli numer zezwolenia na odstrzał zwierząt, które zwierzęta on tam zabił i co z nimi później zrobił i tak dalej, to oczywiście też tam jest. Ale przede wszystkim jest też miejsce, gdzie ten myśliwy jest. A to jest związane z tym, z takim przepisem też, że inny myśliwy nie może wykonywać polowania w tym samym miejscu, gdzie już jakiś myśliwy wykonuje polowanie.

I proszę zwrócić uwagę teraz, jakby, że to ten przepis taki sensowny, jak się o nim słyszy, tak? No jakby wynika z kwestii bezpieczeństwa też, podejrzewam. Nie tylko z kwestii takiej, nie wiem, żeby się nie pokłócili o to, kto zabije tego dzika, który tam przyszedł. No ale też po to, żeby nie wchodzili jeden drugiemu sobie pod lufy. Zwłaszcza jeśli to są polowania, na przykład, które się w nocy odbywają, albo o zmroku. I tak, oni jakby mają wewnętrznie wiedzę o tym, gdzie kto z nich jest, w tym całym obwodzie łowieckim, który ma kilka tysięcy hektarów.

Ale osoby postronne, które przecież dokładnie też idą do lasu w ten sam sposób, jakby idą zbierać tam grzyby, czy obserwować ptaki, czy w jakimkolwiek innym celu, ktoś może mieć taki kaprys, jakby, chodzenia po lesie, tak? I buszowania w krzakach. Bo to jest, jakby, las publiczny, każdy może sobie tam do niego wejść. I ktoś, idąc do tego lasu, nie wie, czy gdzieś ten myśliwy w pobliżu nie jest zaczajony, schowany właśnie w celu wykonywania polowania. A to wszystko, tak jak powiedziałem, jest już w chmurze. Więc gdyby te dane trafiały w jedno miejsce takie, w formie otwartych danych takich, żeby później jedna aplikacja, czy nawet nie jedna aplikacja, ale gdyby te dane po prostu były właśnie w otwartej takiej formie w miejscu, w którym, jakby rząd nakazał, żeby te dane były trzymane, to wtedy w łatwy sposób myśmy mogli w lesie mieć taką pewność, że tutaj się nie odbywa polowanie, albo odbywa się polowanie. I jakie ono jest, czy mamy się spodziewać jednej osoby gdzieś ukrytej, czy właśnie raczej możemy się spodziewać tego, że gdzieś kilkanaście osób w jednym miejscu będzie taką strzelaninę urządzać. Wszystko by to było wiadomo.

I to jest jeden z tych postulatów, którym też ten Zespół do spraw łowiectwa w Ministerstwie się już zajmował. Co więcej, taki postulat też jest poparty przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, który również otrzymuje skargi od ludzi, którzy, jakby właśnie gdzieś natknęli się na polowanie i mieli w konsekwencji tego różne mniej lub bardziej takie nieciekawe przygody. I też, Rzecznik, prewencyjnie też jakby, rozumie, że bezpieczeństwo obywateli. Należy jakieś wprowadzać mechanizmy prewencyjne na to. I też Rzecznik Praw Obywatelskich apelował do Ministry Klimatu i Środowiska, żeby takie rozwiązania, nie koniecznie takie, ale po prostu, jakieś zwiększające bezpieczeństwo wprowadzić.

A czy, bo ty mówiłeś o tym, że można się natknąć na tabliczkę “uwaga, polowanie”, czyli w tym terenie też fizycznie myśliwi informują, że trwa polowanie.

Tak. Wiadomo, że tego terenu jakoś tam nie zabezpieczą w całości, ale gdzieś takie tabliczki się pojawiają. Tak, jest taki przepis. On też nie jest idealnie realizowany. To znaczy, robiliśmy takie monitoringi też w terenie, sprawdzając jak te zgłoszone polowania zbiorowe, jak są oznakowywane i wiele razy, natrafiałem na takie, które nie było albo było nieprawidłowo oznakowane. No tutaj nie mam takiego badania, nie mogę powiedzieć, że sprawdziłem tysiąc polowań i nie wiem, z tych 1100 było źle oznakowanych albo 900 było źle oznakowanych, ale jest to problem realny. Mówienie, że to jest, jakby, jakiś ewenement, że to się rzadko zdarza, nie jest uprawnione, bo naprawdę te przepisy są przez myśliwych dosyć lekko traktowane. Natomiast te tabliczki, jakby, warto to pamiętać, one dotyczą tylko tych polowań zbiorowych, a te polowania zbiorowe najczęściej i tak widzimy i słyszymy z daleka.

Więc jeśli chodzi o polowanie indywidualne, tego tam w żadnych tabliczek nie ma i tego nie wiemy i to mówię też z doświadczenia osoby chodzącej, spacerującej sobie po lasach często. Problem taki, że idziemy właśnie gdzieś jakąś drogą leśną o zmierzchu na przykład i gdzieś tam stoi na krawędzi lasu, na granicy lasu ambonka i dopiero jak podejdziemy pod samą tą ambonkę, to się ktoś wychyla z niej i mówi “proszę stąd iść, bo ja tutaj poluję”. To jest częsta sytuacja i naprawdę to nie jest tak oczywiście, że każda osoba chodząca po lesie, jakby jest zagrożona, bo jakby wszyscy użytkownicy lasów są na tyle świadomi, że nie podejmują jakichś ryzykownych rzeczy, no ci myśliwi mają broń w ręku i mam nadzieję, że są świadomi tego, że powinni bardzo być ostrożni w obchodzeniu się z nią.

No ale tych polowań się odbywa rocznie, sam Związek Łowiecki podaje, że to jest ponad 4 miliony wyjść na polowania rocznie w całej Polsce. To oznacza, że siłą rzeczy zawsze się może zdarzyć, ktoś kto się zagapi, nie zauważy czegoś, zapomni. No i później są takie sytuacje, te wypadki są, zdarzają się. Nie zdarzają się jakoś setkami czy tysiącami. Ludzie nie giną w lasach jak muchy przysłowiowe, ale są takie przypadki, że są ludzie pomyleni z dzikiem, to już już takie memy nawet są, pomylili z dzikiem.

Albo nawet pies na spacerze, tym bardziej może być pomylony, prawda?

Tak, dokładnie, tak. No i to się niestety zdarza, a nawet jak się nie zdarza codziennie ani nie pewnie w każdym tygodniu, to jest to jakieś zagrożenie i myślę, że można różne działania podejmować, żeby temu przeciwdziałać. Więc jakby podsumowując to. Te tabliczki, nie ma tych tabliczek przy polowaniach indywidualnych i zbliżając się do takiej ambony nie ma żadnego oznaczenia, że ona jest w użyciu, że ktoś tam w niej jest i czeka na zwierzęta. Żadna, nie wiem, czerwona flaga czy szalik tam z tej ambony nie wystaje.

Mówiłeś już dwukrotnie, wspominałeś o takich monitoringach, które wy realizowaliście, właśnie sprawdzając pewne informacje dotyczące polowań i wiem też, że korzystaliście z tego naszego narzędzia Federowanie, wysyłając wnioski np. do gmin i właśnie te wasze monitoringi dotyczyły gmin czy też np. koła łowieckie pytaliście, bo zakładam, że one też są podmiotem zobowiązanym, prawda, do udzielania informacji.

Tak, robiliśmy kilka różnych monitoringów, bo też pytaliśmy. Właśnie bardzo dziękuję za możliwość korzystania z federowania, to jest naprawdę fajne narzędzie i polecam wszystkim. Te działania, które robimy, wyniki tych federowań, one są na naszych stronach dostępne, mamy taką stronę zakazpolowania.pl i tam jest taka zakładka “monitoringi” i są jakby też dostęp do tych odpowiedzi, które udzielały różne podmioty, bo pytaliśmy też np. powiaty o to, ile osób składało takie oświadczenie o zakazie polowania na swoje nieruchomości.

Ale tak, pytaliśmy też gminy właśnie o te kwestie związane z informowaniem o tych polowaniach zbiorowych, więc na podstawie tego jest raport, o którym już mówiłem i też, więc ten raport można na tej stronie zakazpolowania.pl znaleźć, ale też te źródłowe dane, czyli te odpowiedzi gmin, wszystko jest tam linkowane do Federowania. Natomiast, jeśli chodzi o dostęp do informacji publicznej i na styku kół łowieckich. To tak, oczywiście teoretycznie jest koło łowieckie podmiotem zobowiązanym.

Koło łowieckie ma swoją osobowość prawną, ono jest jakby taką jednostką terenową takiego ogólnopolskiego Polskiego Związku Łowieckiego, który jest takim stowarzyszeniem, nawet nie jest stowarzyszeniem, jakby ma swoją ustawę, która po prostu go powołuje i jest skontrolowany też przez ministra, więc nie jest to taka organizacja obywatelska powiedzmy, ale jej jednostki terenowe, czyli te koła łowieckie mają swoją osobowość prawną i oczywiście powinny udzielać informacji publicznych.

Natomiast tak, tutaj jakby jest kilka problemów, które się pojawiają jak ten temat otwieramy. Przede wszystkim nie ma nigdzie, w żadnej oficjalnej formie listy kół łowieckich, żadnej książki adresowej tych kół łowieckich i to jest problem, który, na który zgłaszają, zwracają uwagę również urzędy i również Straż Łowiecka. Urzędy, np. Urząd Marszałkowski, który jest w postępowaniach dotyczących odszkodowań za szkody, które zwierzęta wyrządzają w lesie,  powiedzmy jest taka ścieżka, gdzie ten Urząd Marszałkowski też występuje i np. powinien przekierowywać wnioski o odszkodowania do tych kół łowieckich. Urząd Marszałkowski nigdzie nie ma formalnie, oficjalnie takiej listy tych kół owieckich. Nawet Straż Łowiecka nie ma tej listy. Oczywiście to są dane, które można wyciągać w różny sposób i one gdzieś tam są, jakby każdy, powiedzmy Straż Łowiecka na jakimś terenie działająca, ma sobie pozyskane te adresy pewnie łącznie z telefonami do tych myśliwych, ale mówię w takiej nieoficjalnej formie.

Dlatego, że te koła łowieckie jakby, tutaj jakby każda jednostka samorządu terytorialnego, każdy szczebel po prostu jest jakby totalnie w innym miejscu tej procedury, czyli np. o tych o polowaniach zbiorowych muszą informować gminy, ale dzierżawy obwodów łowieckich, właśnie kołom łowieckim dokonują starostwa, a wyznaczają te obwody łowieckie sejmiki wojewódzkie, więc tutaj jakby jest duży taki chaos. I teraz jakby wracając do tego, nie ma takiej listy, więc np. jak ja gdzieś nawet się dowiem o tym, że jest polowanie zbiorowe w obwodzie 67, to w zasadzie nie wiem, kto je organizuje. Ja wiem, gdzie znaleźć taką informację, które to jest koło łowieckie, ale tam, gdzie są te informacje, tam nie ma danych kontaktowych, nie ma danych adresowych, nie ma e-maila. Oczywiście, to można wszystko pozyskiwać na różne sposoby, używając wyszukiwarek internetowych przede wszystkim, ale takiego jednego miejsca nie ma.

Na to skarżą się również rolnicy, bo rolnicy powinni od kół łowieckich otrzymywać odszkodowania za szkody, które te zwierzęta, kilka gatunków – znaczy jelenie, daniele, sarny i dziki, szkody, które te zwierzęta wyrządzą komuś w jego uprawach rolnych, powinno koło łowieckie płacić odszkodowanie za to. Rolnicy się skarżą, że nie wiedzą jakby, jak napisać wniosek do tego koła łowieckiego, bo nie wiedzą, jaki adres w ogóle słać. Co więcej, jak gdzieś znajdą ten adres i wyślą list polecony, to czasami ten list polecony wraca w ogóle nieodebrany.

Więc tutaj, jakby przenosząc to na poziom informacji publicznej, tak samo, żeby wysłać do koła łowieckiego wniosek o informację publiczną, to trzeba najpierw jeszcze wiedzieć, gdzie go wysłać i czy faktycznie ktoś go odebrał. Czy ktoś odebrał ten mój e-mail, czy jak wyślę listem poleconym, to ten list polecony nie wróci za dwa tygodnie jako nieodebrany.

Natomiast jest przepis taki ustawowy, który wprost jakby nakazuje kołom łowieckim udzielania pewnej informacji publicznej. No i tutaj też jakby dla zorientowanych słuchaczy taka ciekawostka, bo przyzwyczajeni jesteśmy, że jakby ustawa o dostępie do informacji publicznej reguluje zasady tego, a tutaj mamy w prawie łowieckim taki oddzielny przepis, który nakazuje kołom łowieckim właśnie informowanie o wpisach do tej książki polowań, o której mówiłem wcześniej. Ona jest teraz obecnie w formie elektronicznej, ale to nie ma znaczenia. Każdy może zażądać jakby takiej informacji o tym, kto kiedy polował. Tak więc mogę napisać do koła, poproszę o wpisy z książki polowań. To się formalnie nazywa, oczywiście inaczej też nazywa książka pobytu na polowaniu indywidualnym, ale mówimy potocznie książka polowań, że chcę takie wpisy z ostatniego tygodnia na przykład. I to wysyłam do koła i teraz pytanie, czy jak wyślę mailem, to w ogóle jest to skuteczny sposób doręczenia? I jak koło już to dostanie, to teraz w jakim trybie tutaj idziemy? Ile jest dni na odpowiedź? Bo to jest tryb odrębny. To nie jest ustawa o dostępie, tylko ustawa prawo łowieckie, która tego trybu w ogóle nie reguluje. Ona tylko mówi, że to jest dostępne dla każdego na wniosek. Dla każdego na wniosek, tak. Więc ja składam ten wniosek jako każdy i kiedy dostanę odpowiedź?

No i problem jest taki oczywiście, że ta odpowiedź jest po fakcie, czyli ja mogę po fakcie jakby się dowiedzieć, gdzie te polowania były.

No właśnie, bo nie możesz zapytać o planowane w najbliższych dwóch tygodniach, wpisów jeszcze nie ma, a o plany nie możesz zapytać?

Tak, to jest oczywiście technicznie też problem, bo tych planów nie ma, bo myśliwi nie muszą sobie planować nigdzie do przodu tych polowań, indywidualnych przynajmniej. Po prostu myśliwy rano się obudzi i ma taki imperatyw, poczuje, żeby zabić jakieś zwierzęta dzisiaj, to idzie i wpisuje się w książce, jeśli nikogo nie ma w tym miejscu, gdzie on sobie wybrał nikogo innego, innego myśliwego, to może to robi. No więc tutaj jakby nie ma tego planu, nie można zapytać do przodu o to. Więc stąd ten pomysł takiego rejestru, jeśli on to robi w aplikacji, to te dane od razu w ułamku sekundy byłyby w chmurze, gdzie ktoś inny też by mógł sprawdzić sobie to.

Tak, ale wracając właśnie do kół łowieckich, oczywiście, można też koła łowieckie pytać o inne rzeczy, my pytamy i w tym momencie właśnie też jakby jesteśmy w trakcie takiego monitoringu dotyczącego właśnie kwestii tych odszkodowań, ponieważ to jest taki argument często podnoszony na rzecz jakby utrzymania tej gospodarki łowieckiej w obecnym kształcie, że ona jest bardzo potrzebna, ta gospodarka łowiecka, ponieważ bez niej jakby polskie rolnictwo upadłoby, bo koła łowieckie wypłacają te odszkodowania rolnikom za szkody. Gdyby nie te szkody, to polscy rolnicy, gdyby nie te odszkodowania…

(śmiech) Czyli rozumiem, że rolnicy tak naprawdę utrzymują się z tego, co dostają od kół łowieckich, bo tak trochę to brzmi?

No tak myśliwi to przedstawiają tą narrację. Oczywiście, jak porównamy te liczby, wartość gospodarki rolnej w Polsce, tego produkcji rolnej, to jest kilkadziesiąt miliardów złotych. Natomiast koła łowieckie, oczywiście łącznie w sumie wszystkie, wypłacają rocznie tym rolnikom około 100 milionów złotych. To jest taka kwota, która jakby trafia z kół Polskiego Związku Łowieckiego do rolników. Natomiast tutaj my w tej chwili…

A skąd są te pieniądze? Czy one są ze składek? Jak to jest?

One są… To już oczywiście jest kwestia koła łowieckiego. Koło łowieckie jakby jest swoim podmiotem i skądś musi te pieniądze wziąć. No jak nie ma skąd, to muszą się złożyć jego członkowie na to. Ale w praktyce to są po prostu… Te koła łowieckie mają przychody. Mają przychody po pierwsze ze sprzedaży mięsa tych zwierząt, które zabijają. Jak oni zabijają to mięso, to oddają je do skupu. Może też myśliwy sobie je zabrać do domu i samemu je zjeść, ale to wtedy musi się rozliczyć z kołem łowieckim jakby finansowo. Czyli jakby po prostu odkupić to mięso. No i przeważnie koła łowieckie… To, co na tym mięsie zarobią, to starcza na to odszkodowania.

Po drugie koła łowieckie organizują też takie polowania komercyjne. Tu jest taki ciekawy też wyłom jakby w przepisach, bo oczywiście komercyjnie może być jakby dla innych myśliwych polskich. No i wtedy to jest osoba, która jest też myśliwym i przyjeżdża po prostu, płaci za to, że przyjeżdża w jakieś miejsce, gdzie są jakieś zwierzęta. Na przykład tam, gdzie on ma i gdzie on dzierżawi swoje koło łowieckie, to tam nie ma dorodnych jeleni, a w jakimś innym miejscu są, to on za to zapłaci, żeby mieć tam tą przyjemność zabicia tego jelenia.

Ale ciekawy wyłom jest taki, że osoby nie będące obywatelami Polski, mieszkające poza Polską, bez żadnych egzaminów łowieckich, bez żadnego stażu łowieckiego mogą po prostu zapłacić. To jest tak zwane, to się nazywa polowanie dewizowe. Oczywiście ta nazwa dewizowa już jakby nie ma sensu, ale taka się przyjęła. Także każdy turysta taki zagraniczny, czy z Niemiec, czy ze Skandynawii, dużo Francuzów przyjeżdża, Holendrów, Włochów, ale nawet Czesi przyjeżdżają też. Każdy może po prostu taką usługę wykupić sobie, czyli zapłacić za udział w polowaniu i móc te zwierzęta zabijać, później sobie zabrać na pamiątkę czaszkę czy poroże tego zwierzęcia. I to jest taki też przemysł, który całkiem spore generuje przychody dla Polskiego Związku Łowieckiego. Z tego te wszystkie pieniądze później się biorą.

Już pomijając cały wątek, który jest oddzielny i nie zdążymy omówić polowań, znaczy nie polowań, tylko tak zwanych odstrzałów sanitarnych, czyli państwo polskie tutaj jakby podjęło taką decyzję, że należy wytrzebić dziki w Polsce, więc za każdego zabitego dzika myśliwi otrzymują tam od 300 do 600 zł po prostu z budżetu państwa tak dodatkowo. To jest niby pod pretekstem walki z taką chorobą zakaźną dzików, ale praktycznie żadne z tych dzików nie są zarażone tą chorobą ASF, więc to mięso tych zwierząt się oczywiście nadaje dalej do konsumpcji, do zjedzenia.

Tak i wracając jakby do tego monitoringu, który robimy, to właśnie chcemy sprawdzić, jak to wygląda z tymi odszkodowaniami, bo mamy tutaj takie wstępne nasze badania,które pokazują, że myśliwi mówią, że jakby te odszkodowania są kluczowe, że oni jakby ratują polskie rolnictwo, ale z drugiej strony się okazuje, że rolnicy bardzo są niezadowoleni, mają dużo problemów z uzyskaniem tych odszkodowań i sprawdziliśmy, że jedna szósta kół łowieckich w Polsce nie wypłaca żadnych odszkodowań, a te, które wypłacają, to po prostu są bardzo niskie te odszkodowania. Oczywiście, ponieważ tych kół łowieckich jest łącznie ponad 4000 w Polsce, to ta liczba 100 milionów, jak zbierzemy, to w końcu się robi 100 milionów. Natomiast taka mediana wypłacanych odszkodowań to jest około 5000 zł rocznie, czyli jakby takie połowa kół łowieckich w Polsce wypłaca wszystkim rolnikom przez cały rok na całym swoim terenie poniżej 5000 zł rocznie. Nie jest to jakby duży koszt i myślę, że też dla tych rolników nie jest to kwota, która oczywiście należy się komuś, kto miał jakieś uprawy i zostały one zniszczone, ale myślę, że rolnik nie zbankrutowałby bez tej kwoty. Mówimy o wszystkich rolnikach na terenie tego obwodu, którzy przez cały rok łącznie dostają poniżej 5000 zł.

A też te odszkodowania, tutaj trzeba jeszcze powiedzieć, też te szkody w rolnictwie,  nie biorą się też znikąd, bo jakby bardzo wiele z nich człowiek jest odpowiedzialny przez swoje zachowania. No jeśli mamy las, w którym wytniemy kawał tego lasu i zrobimy w nim tereny rolnicze i pod cały ten teren zasiejemy kukurydzą i tą kukurydzę aż do ściany lasu będzie ta kukurydza rosła, to nie spodziewajmy się, że nikt nie wyjdzie z tego lasu, żeby z tej kukurydzy nie spróbować.

Powiem Ci, że jakoś ta rozmowa z Tobą mnie szczególnie nie uspokaja, więc jeszcze chciałam Ci zadać takie pytanie, czy w związku z tym, że nie mamy wpływu na to, gdzie to polowania będą się odbywały? Bardzo trudno jest doprowadzić do sytuacji, w której na Twoim terenie też myśliwi nie będą strzelać. Czy na przykład są, możesz wskazać takie okresy, kiedy jest większe prawdopodobieństwo, że te polowania będą miały miejsce, okresy w ciągu roku?

Generalnie tak, generalnie jest coś, co można powiedzieć, że jest takim sezonem polowań. Powiedzmy, że on się zaczyna we wrześniu. Tak umownie oczywiście, bo na różne zwierzęta są te okresy polowań różne i na przykład na dziki w tej chwili to już przez cały rok te dziki można zabijać. Natomiast jest taki moment, kiedy tych polowań jest więcej,  i to jest jesień i zima. Wtedy też polowania zbiorowe się odbywają najczęściej.

Tutaj jakby śmieszna sytuacja, bo na ostatnim posiedzeniu tego zespołu myśliwi obiecali, że nie będą organizować polowań zbiorowych, bo rozmawialiśmy też o takim postulacie, żeby nie było w niedzielę tych polowań zbiorowych, ze względu na to, że dużo ludzi po prostu korzysta wtedy rekreacyjnie z lasu. Myśliwi tutaj chcieli zażartować i powiedzieli, że nie będą w piątki, soboty i w niedzielę w ogóle żadnych polowań zbiorowych robić od lutego do września. I tak chyba im się wydawało, że taki żart robią, bo trochę im się pomyliło, bo chyba im chodziło o takie polowania, które z naganką są organizowane i faktycznie tych polowań z naganką się nie organizuje po 31 stycznia. Natomiast polowania zbiorowe odbywają się w tych terminach też.

Polowania zbiorowe na lisy odbywają się w lutym, w marcu. W lutym są takie słynne, w niektórych powiatach się odbywają takie wielkie powiatowe łowy na lisy. Taka wielka impreza jest i po prostu te lisy są masowo zabijane. Natomiast od końca sierpnia już są organizowane polowania na jelenie i później we wrześniu już na ptaki. I bardzo często one są w formie polowań zbiorowych, bo tak przepis też mówi, że to zbiorowe to jest takie polowanie, gdzie tych myśliwych jest więcej niż, po prostu kilku myśliwych musi współdziałać ze sobą.

Więc właśnie nawet takie dewizowe polowania na te jelenie w okresie tak zwanego rykowiska, czyli w okresie, kiedy te jelenie mają takie swoje rytuały godowe. Myślę, że słuchacze słyszeli to czasami w lesie właśnie pod koniec wakacji. Jak jesteśmy w lesie, możemy usłyszeć takie głosy charakterystyczne tych jeleni. One wtedy po prostu się tam przekrzykują, walczą ze sobą trochę. Mają też wszystkie swoje takie rytuały dotyczące tego, żeby sobie tam samce i samice się dobrały odpowiednio. Ale w tym okresie oczywiście te polowania się odbywają i właśnie często właśnie wtedy przyjeżdżają zagraniczni turyści. Są właśnie nawet specjalne oferty takie handlowe jakby do nich skierowane w różnych językach, że w czasie sezonu godowego, żeby przyjechać do tych jeleni i strzelać. No i tak, i często to są polowania zbiorowe właśnie.

Ale odpowiadając dokładnie na to pytanie, tak, jesień, zima to jest ten moment, kiedy tych polowań jest najwięcej. Zwłaszcza ta jesień jest tutaj takim bym powiedział trudnym momentem, bo wtedy też bardzo dużo grzybiarzy jest w lesie.

No właśnie, właśnie, bo powiedzmy, że lato jest w miarę takie jeszcze bezpieczne, rozumiem, bo wtedy jednak wakacje, to im więcej dzieci i rodzin generalnie, po prostu ludzie częściej pewnie chodzą do lasu, ale z kolei jesień,  to jest sezon na grzyby.

Tak i tutaj to jakby rozmawiamy już pod koniec listopada, więc ten sezon na grzyby już chyba troszkę się skończył, ale jeśli ktoś to będzie słuchał w przyszłym roku, to tak, to też apeluję do tego o to, żeby po prostu być ostrożnym w lesie. My na stronie, o której mówiłem zakazpolowania.pl mamy też taką zakładkę, gdzie opracowaliśmy taki poradnik, on jest co prawda skierowany głównie do takich osób, które taką edukacją terenową się zajmują i prowadzą jakieś zajęcia w terenie. To jest taki poradnik jak sprawdzić właśnie, gdzie te polowania się odbywają i co zrobić, żeby uczestnikom zapewnić bezpieczeństwo. Ale w zasadzie wszystkie te porady jakby doskonale też się nadają na przykład dla grzybiarzy, więc zachęcam może, żeby tam przeczytać. To oczywiście są proste porady, to nie jest nic skomplikowanego, natomiast tak jak mówię, tu grzybiarze są najbardziej moim zdaniem narażeni na potencjalne jakąś możliwość takiej sytuacji niebezpiecznej, ponieważ jakby nie chodzą po szlaku, tylko gdzieś tam zbierają te grzyby właśnie w krzakach przysłowiowych czy na kolanach mogą to robić gdzieś tam i często też wcześnie rano przychodzą grzybiarze do lasu, czyli o świcie i to tutaj jest taka możliwość, że coś może się komuś stać.

Dlatego apeluję o to, żeby mieć jakieś jaskrawe ubranie, nie wiem, taką czapkę w takim żarówiastym kolorze na przykład i zbliżając się w jakieś miejsce na przykład, gdzie widzimy, że stoi ambona, po prostu należy głośno się zachowywać, ale głośno tak, żeby to było jasne, że to idzie człowiek, czyli nie wiem, coś śpiewać, krzyczeć, można krzyknąć tak: “halo, halo, czy ktoś jest w tej ambonie”. I wtedy nie będzie takiej niebezpieczeństwa, że ktoś, kto tam w tej ambonie siedzi całą noc i trochę zasnął sobie i słyszy, że ktoś się przedziera przez krzaki w jego stronę, to nie pomyli nas z tym dzikiem.

No tak, to też jakby nawiązując jeszcze do tego, że jesteś członkiem tego Zespołu do spraw reformy łowiectwa, to zakładam, że skoro taki zespół powstał, to jednak jakaś myśl za tym stoi, że te zasady należałoby w jakiś sposób zmienić, jakoś zweryfikować te dotychczasowe przepisy prawa? Wiem, że w tej grupie poza przedstawicielami różnych organizacji społecznych, takich ekologicznych, są też przedstawiciele tych kół łowieckich, więc tutaj pewnie ta praca jest dosyć, znaczy trzeba na jakieś kompromisy iść i czy właśnie jakieś w najbliższym czasie prace legislacyjne będą miały miejsce i czy po prostu zwykli ludzie mogą je śledzić?

Jakby też trochę nawiązuję do tego, że ty jako przedstawiciel organizacji społecznej brałeś też udział w takim spotkaniu dotyczącym właśnie konsultacji społecznych w ogóle wszystkich projektów ustaw tego, co przez Sejm przechodzi i wiadomo, że takie projekty będą teraz dostępne online, będzie można zgłaszać swoje uwagi, więc zakładam, że też jeżeli coś by się działo w kontekście reformy łowiectwa, że też możemy się zmobilizować i zgłaszać uwagi do tego typu zapisów.

Tak, nawet jedna z pierwszych ustaw, które się tam pojawiły właśnie w takiej formie już możliwej do konsultowania, to jest właśnie ustawa dotykająca tego problemu, czyli to jest poselski projekt, bo to jest sejmowy proces legislacyjny. Poselski projekt zmiany ustawy o broni i amunicji przywracający okresowe badania lekarskie dla posiadaczy broni myśliwskiej również, ponieważ posiadacze broni są podzieleni na różne kategorie i te różne kategorie muszą te badania robić okresowo albo nie muszą. Posiadacze kolekcjonerskiej broni na przykład nie muszą okresowych tych badań robić i kwestia badań dla osób posiadających broni do celów myśliwskich tam z tej ustawy przez różne lata się pojawia i znika, pojawia i znika.

To znaczy jak tylko wejdzie ten obowiązek, to zanim się skończy vacatio legis,  to już nowelizacja go usuwa z tej ustawy i tak już kilka razy było. No i tu jest projekt poselski jakby ponownie przywracający te badania. Tym razem z takim krótkim okresem legis.

Ale to jest powodowane jakimś lobbingiem po prostu, że ten przepis zostaje usuwany?

Tak, no jeśli jesteśmy w tematach watchdogowych i lobbingowych to tak. I tutaj jakby mogę powiedzieć, że te przepisy lobbingowe, które mamy, które pewnie jeśli słuchacze się tym interesują, to też oceniają. Ta ustawa lobbingowa jest taka jakby kulawa, bezzębna, którą mamy i też taka archaiczna, ale akurat w tym temacie, o którym mówimy to jakby jak w soczewce to widać. Dlatego że kompletnie nie mamy żadnego mechanizmu żeby się dowiedzieć, którzy posłowie, czy którzy też nie wiem, członkowie rządu czy inni wysocy urzędnicy, którzy pracują właśnie nad projektami ustaw,  które z tych osób same są członkami Polskiego Związku Łowieckiego i nie mamy jak się tego dowiedzieć. Próbowaliśmy kiedyś w poprzedniej jeszcze kadencji zapytać posłów o to, ale ze wszystkich posłów nawet użyliśmy do tego Federowania i ze wszystkich posłów odpowiedziały cztery osoby.

A nie ma żadnych oficjalnych list tego związku?

Nie, związek oczywiście w tą stronę nie podaje. Można żądać od Związku łowieckiego informacji o ich członkach. Tutaj wiadomo RODO i związek nie podaje takich informacji. Można odwrotnie ,od osób publicznych pytać o ich deklarację, czy jest pani członkiem Polskiego Związku Łowieckiego.

Zapytaliście i odpowiedziało czworo?

Tak, czworo posłów odpowiedziało, ze wszystkich zapytanych.

Ale odpowiedzieli twierdząco?

Nie, ci, którzy odpowiedzieli, akurat wszyscy odpowiedzieli, że nie są członkami. Oczywiście jest kilkoro posłów, którzy akurat może nie odpowiedzieli na to pytanie…

Ale jasno o tym mówią?

Tak, no oczywiście. Natomiast co do większości, po prostu nie wiemy i nie wiadomo, czy ktoś pracując w komisji nad takimi projektami ustaw, czy później głosując nad nimi….

No tak, a tutaj jest konflikt interesów ewidentny w takiej sytuacji….

No ja myślę, że ten konflikt interesów to jest w przypadku posłów oczywiście w wielu sytuacjach i to pytanie, natomiast brakuje też tej jawności, bo moim zdaniem konflikt konfliktem, ale dobrze by było wiedzieć też o tym. To też jest informacja dla wyborców, czy chcemy wybierać takiego przedstawiciela, który… Może chcemy, może myśliwi też by się ucieszyli z tego, że wiedzą, którzy posłowie są myśliwymi? Bo wtedy by mogli właśnie na nich głosować, czy do nich adresować jakieś różne swoje własne żądania. Natomiast tak, póki co to jest zupełnie jakby poza wiedzą publiczną.

To tak już zmierzając ku końcowi, chciałam się ciebie zapytać, co na przykład ja, jako zwykła obywatelka, czy ktokolwiek inny, kto słucha tego podcastu, może zrobić, żeby wpłynąć na jednak większą jawność, jeśli chodzi o informowanie o tych polowaniach? Czy ten pomysł Centralnego Rejestru Polowań, żeby został wdrożony? Bo też z tego, co pamiętam z jakiejś innej rozmowy, którą czytałam, czy odsłuchiwałam z tobą, mówiłeś, że w zasadzie wszystkie badania mówią o tym, że badania opinii publicznej, że Polacy nie są jakimiś wielkimi orędownikami polowań, że chcieliby jakichś większych regulacji z tym związanych i co w związku z tym my jako obywatele możemy zrobić, żeby ta presja była większa, żeby, ja nie zakładam, że uda się wprowadzić po prostu zakaz polowań, ale żeby raz, żebyśmy byli bezpieczniejsi i dwa, żeby to było lepiej regulowane?

Tak, no ja też nie zakładam, że się uda taki zakaz polowań wprowadzić. Tam wprowadzenie go tak z dnia na dzień, myślę, że by było, miałoby dużo różnych takich skutków też przyrodniczo, właśnie ekonomicznych, więc nie ma takiego postulatu, żeby jakby z dnia na dzień zakazać polowań czy w ogóle nie prowadzić gospodarki łowieckiej. Nie ma takiego i tutaj jakby bez sensu jest jakby stawianie sprawy w ten sposób, że jakby ekolodzy chcą zakazać polowań i tak dalej.

Znaczy oczywiście prywatnie jako osoba, ja nie jestem zwolennikiem zabijania zwierząt w jakiejkolwiek formie, ale rozmawiamy o konkretnych różnych postulatach, które mamy konkretne, spisane i tak dalej i takich nie ma. Natomiast kwestie regulowania różnych rzeczy, jakby myśliwych jest około 100 tysięcy, reszta społeczeństwa ma prawo się domagać, żeby pewne, jakby we wspólnej przestrzeni, we wspólnym dobru ogólnonarodowym różne rzeczy były spełnione,  tak jak oczekuje tego większość osób. Co my możemy zrobić? No pewnie to samo, co z każdą rzeczą, możemy do swoich posłów jakby pisać, pisać do Ministerstwa Klimatu w takich sytuacjach, w których czujemy, że właśnie jakieś nasze prawa zostały naruszone – takie prawo do swobodnego, nie wiem, chodzenia po lesie czy do korzystania ze swojej własnej nieruchomości na przykład. Możemy pisać takie skargi na przykład właśnie do Rzecznika Praw Obywatelskich. Wszystko i tak, tak naprawdę to jakby tu wszystko już zostało powiedziane, wszystkie instytucje jakby już wiedzą o tych wszystkich problemach. Teraz to już jest tylko i wyłącznie kwestia taka zmian w ustawie, żeby zrobić zmiany w ustawie.

Myślę, że presja cały czas ma sens, im będzie większa prawda, tym może te prace przyspieszą chociaż?

Tak, presja ma zawsze sens, natomiast ktoś musi po prostu odważnie, musi jakiś projekt zmian w ustawie się pojawić i jeśli rząd nie jest w stanie rządowego projektu przedstawić, to posłowie muszą przedstawić pewnie poselski albo obywatele muszą wnieść obywatelski projekt zmian w ustawie. Na pewno jest naprawdę kilka rzeczy, które są do uregulowania pilnie i które są proste do uregulowania. Nie wiem, kwestia tych polowań komercyjnych na przykład, to jest tak naprawdę kwestia wykreślenia jednego punktu z ustawy, który po prostu na nie pozwala. Kwestia zrobienia tego rejestru polowań, to jest bardziej skomplikowana sytuacja, bo tutaj pewnie jakieś rozporządzenia też takie wykonawcze po stronie Ministra Cyfryzacji by musiały być zaprojektowane, trzeba cały ten system jakoś zaprojektować.

Natomiast żeby to powstało, ktoś musi nad tym po prostu pracować. To jak nie zaczniemy tego robić, to pewnie nigdy nie powstanie.

No i musi być coś takiego jednak jak wola polityczna, prawda?

No właśnie, wola polityczna musi być i tutaj tak kończąc jakoś pesymistycznie tę rozmowę, bym powiedział, że tak gdzieś nie widać tej woli do końca. To znaczy, nie jest to jakiś temat, który… Mimo, że to jak widać, bardzo wiele osób jest tym zainteresowanych,  i poruszonych, i to się przejawia ten temat, przewija po prostu w rozmowach bardzo różnych i na jakieś inne tematy. Były teraz kwestie, rozmowy się toczyły takie o lasach społecznych wokół aglomeracji i temat tych polowań też tam powracał i to jest naprawdę… No i ja jako właśnie osoba, która prowadzi to poradnictwo, naprawdę codziennie dzwonią ludzie z takimi sytuacjami. Tak jak mówiłem,  dwa typy sytuacji najczęściej są, że ktoś po prostu nie chce na swoim własnym prywatnym terenie polowań albo ktoś jako turysta się zatknął z tym polowaniem i czuje się po prostu przestraszony, zagrożony. No ale mimo wszystko gdzieś politycy to odsuwają na jakiś boczny tor. Zawsze jest coś ważniejszego lub też można zapytać jednak, nie jako teorię spiskową, ale sensownie tak zapytać, którzy z nich, którzy z tych polityków po prostu sami są zwolennikami myśliwstwa? Którzy sami chodzą do lasu i strzelają do zwierząt. Niech to powiedzą, niech wiemy, kto jest członkiem Polskiego Związku Łowieckiego. Wtedy będziemy wiedzieć, kto jakby w czyim imieniu różne decyzje podejmuje.

No tak, bo niestety pozyskanie tych informacji jest tak jak mówiłaś bardzo trudne. Bardzo ci dziękuję Krzysztofie za rozmowę i życzę,  i tobie, i sobie, żebyśmy następnym razem, kiedy już będziemy rozmawiać następnym razem, to żebyśmy rozmawiali o Centralnym Rejestrze Polowań, który już działa.

Oj, bardzo tak, bardzo bym chciał. Bardzo będę czekał na tę rozmowę w takim razie.

Moim gościem był Krzysztof Wychowałek, członek Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska, ale też działacz ekologicznej organizacji Źródła oraz członek zespołu do spraw reformy łowiectwa. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję bardzo.

=== Outro ===

To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!

{{Jak słuchać
|rss=https://feeds.soundcloud.com/users/soundcloud:users:121753281/sounds.rss
|youtube=https://www.youtube.com/watch?v=Skhm5l-9CCs
|domowa=
|spotify=https://open.spotify.com/episode/6zQd5kJfVnsKYgM8VTgiNY?si=c3b315fd4c4d4d3c
|apple=
|pocket=
|soundcloud=https://soundcloud.com/sie-obywatelska-watchdog/zajawka-podcast-watchdoga-odc-19-o-jawnosci-polowan?in=sie-obywatelska-watchdog/sets/zajawka-podcast-watchdoga
|deezer=https://www.deezer.com/pl/episode/693082301
|peertube=https://tube.pol.social/w/17SdpcT1LuwKnXZBNS1j6Q
}}
== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o jawności polowań
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-jawnosci-polowan/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

== Linki zewnętrzne ==
* [https://www.zrodla.org/ Strona Ośrodka Działań Ekologicznych „Źródła”.]
* [https://zakazpolowania.pl/monitoringi Monitoringi „Źródła”.]
* [https://zakazpolowania.pl/poradnik/ Poradnik „Dla bezpiecznych spacerów w lesie”.]
* [https://siecobywatelska.pl/konsultacje-spoleczne-poselskich-i-obywatelskich-projektow-ustaw/ Konsultacje społeczne poselskich projektów ]
* [https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/agent.xsp?symbol=KONSULTACJE_PROJEKTY&amp;NrKadencji=10 Konsultacje społeczne poselskich projektów ustaw na stronie Sejmu.]

{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Podkast]]
[[Kategoria:Zajawka]]
[[Kategoria:Sieć Obywatelska Watchdog Polska]]
[[Kategoria:Łowiectwo]]
[[Kategoria:Ministerstwo Klimatu i Środowiska]]
[[Kategoria:Środowisko]]</text>
      <sha1>inhfw7sjwyh7em2pag5737d7dkbdivv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Program „Czyste Powietrze” został zawieszony</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71122</id>
    <revision>
      <id>343086</id>
      <parentid>340964</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:23:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kajtus von Rzywiec</username>
        <id>19016</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Dodano kategorię &quot;Program „Czyste Powietrze”&quot; za pomocą HotCat</comment>
      <origin>343086</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4930" sha1="n1n4qkh1ou6g7r8lvzoadcutyyhf98c" xml:space="preserve">{{data|2024-12-02}}

'''28 listopada 2024 roku zawieszone zostało przyjmowanie nowych wniosków w programie „Czyste Powietrze”. Kontrowersje budzi przede wszystkim brak uprzedzenia o tej decyzji.'''

Czyste Powietrze to program dla właścicieli i współwłaścicieli jednorodzinnych domów mieszkalnych lub lokali mieszkalnych wydzielonych w budynkach jednorodzinnych posiadających wyodrębnioną księgę wieczystą pozwalający na dofinansowanie kompleksowej termomodernizacji budynków oraz wymiany starych i nieefektywnych źródeł ciepła na paliwo stałe na nowoczesne źródła ciepła.

=== Zawieszenie ===
28 listopada 2024 roku zawieszone zostało przyjmowanie nowych wniosków w programie „Czyste Powietrze”. Program ma obecnie „skupić się na pomocy powodzianom i na obsłudze wszystkich złożonych wniosków”.

O sprawie poinformowała Dorota Zawadzka-Stępniak, prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zapewniła, że zawieszenie programu jest chwilowe i zostanie on ponownie uruchomiony na wiosnę przyszłego roku.

Decyzję tłumaczył Robert Gajda, zastępca prezesa zarządu NFOŚiGW. Powodem zawieszenia są nadużcycia w programie:

{{Cytat|Trzeba skończyć ze 100-procentowym dofinansowaniem na kilka domów, z wielokrotnym zawyżaniem rachunków przez nieuczciwych wykonawców za usługi i materiały, z wymuszaniem pełnomocnictwa, na podstawie którego firmy dostawały zaliczkę na swój rachunek, znikały z rynku, a cała odpowiedzialność spadała na nieświadomego beneficjenta}}

=== Reakcje ===
Decyzję o zawieszeniu programu skrytykował m.in. Andrzej Guła, prezes Polskiego Alarmu Smogowego, który stwierdził, że decyzja ta uderza we właścicieli gospodarstw domowych, którzy planowali skorzystać z programu.
{{Cytat|Jestem przerażony stopniem niekompetencji zarządu NFOŚiGW, który z dnia na dzień bez żadnej zapowiedzi wyłączył możliwość składania wniosków. Proszę sobie wyobrazić, że ktoś od tygodnia zbierał faktury, już chciał złożyć ten wniosek i nagle w sposób absolutnie niezapowiedziany dowiaduje się o tym, że nie będzie mógł tego zrobić}}
Polski Alarm Smogowy zwrócił się do Donalda Tuska o pilne wznowienie przyjmowania wniosków o dofinansowanie wymiany starych pieców grzewczych. Na swojej stronie uruchomił także licznik odmierzający zawieszony czas programu.

Minister Klimatu i Środowiska {{w|Paulina Hennig-Kloska}} zapytana, co z osobami, które są w trakcie remontu, zbierały faktury i zamierzały złożyć wniosek, stwierdziła, że nie ponosi wniosku za zamiary ludzi. Dodała także, że program został zawieszony z dnia na dzień, aby uniknąć dyskusji. {{w|Jan Śpiewak}} określił to jako „niepoważne”.

== Linki zewnętrzne ==

* [https://czystepowietrze.gov.pl/ Strona programu]

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = bach
| url = https://www.money.pl/gospodarka/nfosigw-zawiesza-przyjmowanie-wnioskow-w-programie-czyste-powietrze-7097553376893504a.html
| archiwum = 
| tytuł = NFOŚiGW zawiesza przyjmowanie wniosków w programie &quot;Czyste Powietrze&quot;
| źródło = money.pl
| data = 28 listopada 2024
}}
* {{Źródło
| url = https://www.infor.pl/twoje-pieniadze/swiadczenia/6790206,teraz-nie-ma-gwarancji-zwrotu-czesci-wydatkow-na-termomodernizacje-czyste-powietrze-zawieszone.html
| tytuł = Nabici w Czyste Powietrze muszą poczekać do wiosny, a i tak nie wiadomo czy dostaną jakieś pieniądze za wymianę kopciucha czy termomodernizację
| autor = Zbigniew Biskupski
| źródło = infor.pl
| data = 2 grudnia 2024
}}
* {{Źródło
| url = https://www.money.pl/gospodarka/apeluja-do-tuska-ws-glosnego-programu-uruchomili-specjalny-licznik-7098689048869472a.html
| tytuł = &quot;Jestem przerażony&quot;. Oburzenie po zawieszeniu programu &quot;Czystego powietrza&quot;
| autor = Paweł Gospodarczyk
| źródło = money.pl
| data = 1 grudnia 2024
}}
* {{Źródło
| url = https://polskialarmsmogowy.pl/2024/11/polski-alarm-smogowy-apeluje-do-premiera-tuska-o-przywrocenie-programu-czyste-powietrze/
| tytuł = Polski Alarm Smogowy apeluje do premiera Tuska o przywrócenie programu Czyste Powietrze
| źródło = polskialarmsmogowy.pl
| data = 29 listopada 2024
}}
* {{Źródło
| url = https://www.youtube.com/watch?v=rV_Jayn3mJM&amp;ab_channel=Jan%C5%9Apiewak
| tytuł = Rząd wstrzymuje Czyste Powietrze. Co dalej z walką ze smogiem i transformacją energetyczną?
| autor = Jan Śpiewak
| źródło = youtube.com
| data = 2 grudnia 2024
}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Polska]]
[[Kategoria:Polska polityka]]
[[Kategoria:Środowisko]]
[[Kategoria:Paulina Hennig-Kloska]]
[[Kategoria:Polski Alarm Smogowy]]
[[Kategoria:Trzeci rząd Donalda Tuska]]
[[Kategoria:Transformacja energetyczna w Polsce]]
[[Kategoria:Energetyka]]
[[Kategoria:Energetyka w Polsce]]
[[Kategoria:Jan Śpiewak]]
[[Kategoria:Program „Czyste Powietrze”]]</text>
      <sha1>n1n4qkh1ou6g7r8lvzoadcutyyhf98c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Zmarli 13 grudnia 2024</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71290</id>
    <revision>
      <id>343131</id>
      <parentid>342717</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T18:55:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PBbot</username>
        <id>18540</id>
      </contributor>
      <comment>nekrolog na podstawie https://w.wiki/CR3r</comment>
      <origin>343131</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="560" sha1="d9yqnfl7qqv9mqpz4875jowcbhchnqe" xml:space="preserve">{{data|2024-12-13}}

'''13 grudnia 2024 zmarli: Charles Handy, Halina Lercher'''.

13 grudnia 2024 zmarły następujące osoby:
* [[w:Charles Handy|Charles Handy]] (ur. 1932, [[d:Q1064743|WD]]): irlandzki teoretyk zarządzania
* [[w:Halina Lercher|Halina Lercher]] (ur. 1951, [[d:Q9285401|WD]]): polska aktorka

== Źródło ==
* To zestawienie zostało automatycznie wygenerowane z Wikidanych. Zobacz [https://w.wiki/CR3r zapytanie SPARQL].

{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Archiwalne]]
[[Kategoria:Nekrologi 2024]]</text>
      <sha1>d9yqnfl7qqv9mqpz4875jowcbhchnqe</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wersje językowe Wikinews – polska i angielska – zmieniły licencję na cc-by-4.0</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71310</id>
    <revision>
      <id>343064</id>
      <parentid>343033</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:57:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hedger z Castleton</username>
        <id>9823</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Hedger z Castleton przeniósł(-osła) stronę [[Angielskie i polskie wersje językowe zmieniły licencję na cc-by-4.0]] do [[Wersje językowe Wikinews – polska i angielska – zmieniły licencję na cc-by-4.0]]: wersje czego - Wikinews; jedna polska i jedna angielska - dla ujednoznacznienia :)</comment>
      <origin>343033</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1572" sha1="nhxflags9aclhklgo7q5qdzxbw5ic5h" xml:space="preserve">{{data|2024-12-16}}
[[Plik:Wikinews-logo.svg|mały|Logo Wikinews]]
'''16 grudnia 2024 roku angielska oraz polska wersja językowa Wikinews zmieniły licencję na CC BY 4.0.'''

Propozycja wyszła od Wikireporterów angielskiej wersji językowej Wikinews. W trakcie dyskusji wypracowano konsensus, aby licencję zmienić na CC BY-4.0.

Od 25 września 2005 roku polskie Wikinews opierało się na licencji CC BY 2.5. W sierpniu 2024 polskie Wikinews w wyniku jednomyślnego [[Zakończone głosowanie nad zmianą licencji polskiego Wikinews na CC:BY 4.0|wyniku głosowania]] postanowiło zmienić swoją wersję w tej samej dacie, co angielskie Wikinews, celem zachowania spójności licencji między wersjami językowymi.

[[Arabskie Wikinews zmieniło licencję na CC-BY-SA 4.0|Arabska wersja językowa przyjęła wersję CC BY-SA-4.0]]. Niemiecka wersja językowa także zdecydowała się na wersję CC BY-SA-4.0, planując jej wprowadzenie 1 stycznia. Na ten moment nie wiadomo, co postanowią administratorzy pozostałych wersji językowych.

== Zobacz też ==

* [[Wikinews:Kronika|Kronika Polskiego Wikinews]]

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = 
| url = https://phabricator.wikimedia.org/T381421
| archiwum = 
| tytuł = Change default license on en.wikinews and pl.wikinews to cc-by-4.0 on December 16, 2024
| źródło = phabricator.wikimedia.org/
| data = 
}}
{{Pasek boczny|
{{Technika}}{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Wikimedia]]
[[Kategoria:Wikinews]]
[[Kategoria:Wikimedia Foundation]]
[[Kategoria:Creative Commons]]
[[Kategoria:Prawo autorskie]]</text>
      <sha1>nhxflags9aclhklgo7q5qdzxbw5ic5h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ujsoły wygrały w grupie 7 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71320</id>
    <revision>
      <id>343060</id>
      <parentid>342906</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:36:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kajtus von Rzywiec</username>
        <id>19016</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>343060</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1758" sha1="0zg6yydylg2svnwx19b6gy9nppekopc" xml:space="preserve">{{data|2024-12-16}}
[[Plik:Ujsoly.jpg|mały|Widok na Ujsoły z Wilczego Gronia (2007)]]
'''11 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 7 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyły {{w|Ujsoły}}, zdobywszy 451 głosów.'''

Podczas [[Rozpoczęły się piąte wybory najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes|losowania]] w grupie 7 znalazły się następujące cztery miejscowości: {{w|Krzyżowa (województwo śląskie)|Krzyżowa}}, {{w|Okrajnik}}, {{w|Ujsoły}} i {{w|Zwardoń}}.

W 2020 roku Ujsoły wyszły z grupy, w 1/8 wygrały z Sól-Kiczorą i odpadły dopiero w ćwierć finale, przegrywając z Żabnicą. W 2021 również Ujsołom udało się wyjść z grupy, obie jednak odpadły już w 1/8 finału: z Żabnicą, a Międzybrodzie z Lipową. W 2022 nie wyszły z grupy. W 2023 roku awansowały z grupy 15 i [[Zakończyła się 1/8 finału wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego|przegrały w 1/8]] z Wieprzem. Pozostałe miejscowości nigdy nie awansowały z grupy, toteż raczej nie były faworytami.

== Wyniki ==

* {{w|Ujsoły}} – 451
* {{w|Zwardoń}} – 284
* {{w|Okrajnik}} – 122
* {{w|Krzyżowa (województwo śląskie)|Krzyżowa}} – 90

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Żywiec memes
| url = https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1177185290613350&amp;set=pb.100049656713072.-2207520000&amp;type=3
| archiwum = 
| tytuł = Głosowanie grupy 7
| źródło = facebook.com
| data = 
}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Memy]]
[[Kategoria:Plebiscyty]]
[[Kategoria:Plebiscyty Żywiec memes]]
[[Kategoria:Powiat żywiecki]]
[[Kategoria:Krzyżowa (województwo śląskie)]]
[[Kategoria:Okrajnik]]
[[Kategoria:Ujsoły]]
[[Kategoria:Zwardoń]]</text>
      <sha1>0zg6yydylg2svnwx19b6gy9nppekopc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Zmarli 15 grudnia 2024</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71322</id>
    <revision>
      <id>343130</id>
      <parentid>342923</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T18:55:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PBbot</username>
        <id>18540</id>
      </contributor>
      <comment>nekrolog na podstawie https://w.wiki/CSKm</comment>
      <origin>343130</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="753" sha1="nk1ctxna5zumr8obr5islge200fuyl9" xml:space="preserve">{{data|2024-12-15}}
[[Plik:Ustad Zakir Hussain 1.jpg|thumb|Zakir Hussain (1951–2024)]]
'''15 grudnia 2024 zmarli: Ołeksij Drozdenko, Sławomir Marczewski, Zakir Hussain'''.

15 grudnia 2024 zmarły następujące osoby:
* [[w:Ołeksij Drozdenko|Ołeksij Drozdenko]] (ur. 1941, [[d:Q11801501|WD]]): piłkarz
* [[w:Sławomir Marczewski|Sławomir Marczewski]] (ur. 1950, [[d:Q9353168|WD]]): polski polityk
* [[w:Zakir Hussain (muzyk)|Zakir Hussain]] (ur. 1951, [[d:Q144719|WD]]): indyjski muzyk, tablista

== Źródło ==
* To zestawienie zostało automatycznie wygenerowane z Wikidanych. Zobacz [https://w.wiki/CSKm zapytanie SPARQL].

{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Archiwalne]]
[[Kategoria:Nekrologi 2024]]</text>
      <sha1>nk1ctxna5zumr8obr5islge200fuyl9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wypadek w Bielsku-Białej. Kierowca najechał na pieszą na chodniku</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71326</id>
    <revision>
      <id>343085</id>
      <parentid>343032</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:17:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kajtus von Rzywiec</username>
        <id>19016</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Dodano kategorię &quot;Złote Łany (Bielsko-Biała)&quot; za pomocą HotCat</comment>
      <origin>343085</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1031" sha1="35ueuelkdw68eu58q6qjtm3ugyilrv0" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}

'''Jak podaje serwis bielsko.info, 16 grudnia 2024 roku po 17:00 kierowca, jadąc po chodniku, potrącił i najechał na około 50-letnią kobietę w {{w|Bielsko-Biała|Bielsku-Białej}}.'''

Zdarzenie miało miejsce przy ul. Jutrzenki. Poszkodowaną spod dostawczego Renault Mastera wydostali strażacy z JRG-1 w Bielsku-Białej, podnosząc auto. Kobieta została przewieziona do szpitala. Policja z wydziału ruchu drogowego wyjaśnia szczegóły zdarzenia. 

== Źródła ==
* {{źródło
|autor    = sid
|url      = https://www.bielsko.info/wiadomosci/41592-foto-wypadek-podczas-cofania-po-chodniku-piesza-przejechana-przez-auto-dostawcze
|archiwum = 
|tytuł    = FOTO: Wypadek podczas cofania po chodniku. Piesza przejechana przez auto dostawcze!
|źródło   = bielsko.info
|data     = 16 grudnia 2024
}}

{{Pasek boczny|
{{Prawo i przestępczość}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Bielsko-Biała]]
[[Kategoria:Wypadki]]
[[Kategoria:Wypadki drogowe]]
[[Kategoria:Złote Łany (Bielsko-Biała)]]</text>
      <sha1>35ueuelkdw68eu58q6qjtm3ugyilrv0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Zagłębiowska Giełda Muzyczna w Sosnowcu</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71328</id>
    <revision>
      <id>343049</id>
      <timestamp>2024-12-17T12:11:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KrzysztofPoplawski</username>
        <id>2844</id>
      </contributor>
      <comment>Utworzono nową stronę &quot;{{data|{{subst:#time:Y-m-d|now}}}} [[Plik:Zagłębiowska Mediatka ul. Kośćielna Sosnowiec.jpg|mały|Zagłębiowska Mediatka]]  '''W niedzielę, 22 grudnia 2024 roku, od godziny 11:00 do 15:00, organizatorzy zapraszają do ''Zagłębiowskiej Mediateki'' (ul. Kościelna 11, Sosnowiec) na ''Zagłębiowską Giełdę Muzyczną''.''' {{Gdzie|50.27214365714568|19.129367458355816|Zagłębiowska Mediateka}}  Na giełdzie można będzie kupić  {{w|płyta gramofonowa|winyl…&quot;</comment>
      <origin>343049</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1896" sha1="b8tdqpmdsi0plfqpfarrrgrij70n1n8" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}
[[Plik:Zagłębiowska Mediatka ul. Kośćielna Sosnowiec.jpg|mały|Zagłębiowska Mediatka]]

'''W niedzielę, 22 grudnia 2024 roku, od godziny 11:00 do 15:00, organizatorzy zapraszają do ''Zagłębiowskiej Mediateki'' (ul. Kościelna 11, Sosnowiec) na ''Zagłębiowską Giełdę Muzyczną''.'''
{{Gdzie|50.27214365714568|19.129367458355816|Zagłębiowska Mediateka}}

Na giełdzie można będzie kupić  {{w|płyta gramofonowa|winyle}}, kasety i {{w|Płyta kompaktowa|płyty CD}} – od klasyki rocka i jazzu po najnowsze hity. Na stoiskach zwykle można znaleźć limitowane edycje płyt, rzadkie winyle z lat 70. i 80., kasety, które od dawna zniknęły z rynku, oraz płyty CD, które stanowią prawdziwe skarby dla miłośników niszowych gatunków.


== Źródła ==
* {{źródło
| autor = 
| url = https://sosnowiecki.pl/i,kolejna-zaglebiowska-gielda-muzyczna-rusza-w-najblizsza-niedziele,200274,842114.html
| archiwum = 
| tytuł = Kolejna Zagłębiowska Giełda Muzyczna rusza w najbliższą niedzielę!
| źródło = Sosnowiecki
| data = 17 grudnia 2024}}

* {{źródło
| autor = 
| url = https://www.nazaglebiu.pl/2024/11/16/zaglebiowska-gielda-muzyczna-sosnowiec/
| archiwum = 
| tytuł = Zagłębiowska Giełda Muzyczna Sosnowiec
| źródło = Nazaglebiu.pl
| data = 16 listopada 2024}}

* {{źródło
| autor = 
| url = https://us.edu.pl/student/event/zaglebiowska-gielda-muzyczna-odkryj-nowoczesne-brzmienia-zaopatrz-sie-w-klasyki/
| archiwum = 
| tytuł = Zagłębiowska Giełda Muzyczna – Odkryj nowoczesne brzmienia, zaopatrz się w klasyki!
| źródło = Uniwersytet Śląski
| data = 17 grudnia 2024}}

{{Pasek boczny|
{{Kultura}} {{Podziel się boczny}} }}

[[Kategoria:Sosnowiec]]
[[Kategoria:Wydarzenia muzyczne]]
[[Kategoria:Giełda muzyczna]]
[[Kategoria:Zagłębiowska mediatek]]
[[Kategoria:Przyszłe wydarzenia]]
[[Kategoria:22 grudnia 2024]]</text>
      <sha1>b8tdqpmdsi0plfqpfarrrgrij70n1n8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kamesznica wygrała w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71329</id>
    <revision>
      <id>343063</id>
      <timestamp>2024-12-17T12:56:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kajtus von Rzywiec</username>
        <id>19016</id>
      </contributor>
      <comment>utworzenie</comment>
      <origin>343063</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2737" sha1="pgjgclqf8k7idhvxepzeqda0hc7an08" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}
[[Plik:Widok na Kamesznicę.JPG|mały|Widok na Kamesznicę z Koczego Zamku (2008)]]
'''12 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Kamesznica}}, zdobywszy 407 głosów.'''

Podczas [[Rozpoczęły się piąte wybory najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes|losowania]] w grupie 8 znalazły się następujące cztery miejscowości: Kamesznica, Łodygowice, Mutne i Ślemień.

== Poprzednie wyniki ==
W 2020 roku Kamesznica dostała się do fazy pucharowej jako ''lucky loser''. Mimo że w grupie przegrała z Milówką, miała drugie miejsce, jeśli chodzi o liczbę głosów zdobytych przez wszystkie wsie w fazie grupowej. Więcej miała właśnie tylko Lipowa. W 1/8 przegrała jednak z Lipową.

Co ciekawe, mimo że grupy składały się one z gmin, nie udało się awansować Ślemieniowi (z gminy awansował Las) oraz Łodygowicom (awansowały Pietrzykowice).

W 2021 roku żadna z miejscowości biorących udział w tym starciu, nie wyszła z grupy.

W 2022 roku awansowały Łodygowice, przegrały jednak w 1/8 z Milówką. Pozostałym miejscowościom nie udało się opuścić fazy grupowej.

W zeszłym roku z grupy wyszły Łodygowice, które w [[Zakończyła się 1/8 finału wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego|1/8 finału przegrały]] z Żabnicą, a także Kamesznica, która w 1/8 wygrała z Sopotnią Wielką, następnie wygrała z Wieprzem w [[Zakończyła się 1/4 finału wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego|ćwierć finale]] i dopiero w [[Żabnica pokonała Kamesznicę w półfinale wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego|półfinale przegrała]] z Żabnicą.

Ślemień i Mutne nigdy więc nie wyszły z grupy.

== Tegoroczne starcie ==
W ciągu pierwszych minut na prowadzeniu był Ślemień, zostawiając w tyle pozostałą trójkę. Szybko jednak liczbę głosów wyrównały Łodygowice i Kamesznica, która objęła prowadzenie. Łodygowice goniły ją do końca, jednak zwyciężyła z bezpieczną przewagą.

=== Wyniki ===

* Kamesznica – 407
* Łodygowice – 318
* Ślemień – 140
* Mutne – 78

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Żywiec memes
| url = https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1178054713859741&amp;set=pb.100049656713072.-2207520000&amp;type=3
| archiwum = 
| tytuł = Głosowanie grupy 8
| źródło = facebook.com
| data = 
}}
{{Materiał autorski|Kajtus von Rzywiec}}{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Memy]]
[[Kategoria:Plebiscyty]]
[[Kategoria:Plebiscyty Żywiec memes]]
[[Kategoria:Powiat żywiecki]]
[[Kategoria:Kamesznica]]
[[Kategoria:Łodygowice]]
[[Kategoria:Mutne]]
[[Kategoria:Ślemień]]</text>
      <sha1>pgjgclqf8k7idhvxepzeqda0hc7an08</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343066</id>
      <parentid>343063</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T12:57:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kajtus von Rzywiec</username>
        <id>19016</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>wikizacja</comment>
      <origin>343066</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2785" sha1="dnff4ox2pnbs6sy8a9y4b1xepu71unj" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}
[[Plik:Widok na Kamesznicę.JPG|mały|Widok na Kamesznicę z Koczego Zamku (2008)]]
'''12 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Kamesznica}}, zdobywszy 407 głosów.'''

Podczas [[Rozpoczęły się piąte wybory najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes|losowania]] w grupie 8 znalazły się następujące cztery miejscowości: {{w|Kamesznica}}, {{w|Łodygowice}}, {{w|Mutne}} i {{w|Ślemień}}.

== Poprzednie wyniki ==
W 2020 roku Kamesznica dostała się do fazy pucharowej jako ''lucky loser''. Mimo że w grupie przegrała z Milówką, miała drugie miejsce, jeśli chodzi o liczbę głosów zdobytych przez wszystkie wsie w fazie grupowej. Więcej miała właśnie tylko Lipowa. W 1/8 przegrała jednak z Lipową.

Co ciekawe, mimo że grupy składały się one z gmin, nie udało się awansować Ślemieniowi (z gminy awansował Las) oraz Łodygowicom (awansowały Pietrzykowice).

W 2021 roku żadna z miejscowości biorących udział w tym starciu, nie wyszła z grupy.

W 2022 roku awansowały Łodygowice, przegrały jednak w 1/8 z Milówką. Pozostałym miejscowościom nie udało się opuścić fazy grupowej.

W zeszłym roku z grupy wyszły Łodygowice, które w [[Zakończyła się 1/8 finału wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego|1/8 finału przegrały]] z Żabnicą, a także Kamesznica, która w 1/8 wygrała z Sopotnią Wielką, następnie wygrała z Wieprzem w [[Zakończyła się 1/4 finału wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego|ćwierć finale]] i dopiero w [[Żabnica pokonała Kamesznicę w półfinale wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego|półfinale przegrała]] z Żabnicą.

Ślemień i Mutne nigdy więc nie wyszły z grupy.

== Tegoroczne starcie ==
W ciągu pierwszych minut na prowadzeniu był Ślemień, zostawiając w tyle pozostałą trójkę. Szybko jednak liczbę głosów wyrównały Łodygowice i Kamesznica, która objęła prowadzenie. Łodygowice goniły ją do końca, jednak zwyciężyła z bezpieczną przewagą.

=== Wyniki ===

* {{w|Kamesznica}} – 407
* {{w|Łodygowice}} – 318
* {{w|Ślemień}} – 140
* {{w|Mutne}} – 78

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Żywiec memes
| url = https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1178054713859741&amp;set=pb.100049656713072.-2207520000&amp;type=3
| archiwum = 
| tytuł = Głosowanie grupy 8
| źródło = facebook.com
| data = 
}}
{{Materiał autorski|Kajtus von Rzywiec}}{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Memy]]
[[Kategoria:Plebiscyty]]
[[Kategoria:Plebiscyty Żywiec memes]]
[[Kategoria:Powiat żywiecki]]
[[Kategoria:Kamesznica]]
[[Kategoria:Łodygowice]]
[[Kategoria:Mutne]]
[[Kategoria:Ślemień]]</text>
      <sha1>dnff4ox2pnbs6sy8a9y4b1xepu71unj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343142</id>
      <parentid>343066</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T19:43:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kajtus von Rzywiec</username>
        <id>19016</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tegoroczne starcie */</comment>
      <origin>343142</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2989" sha1="gnnmb58cfs7j9m9j3uf65ifuhtnn1ov" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}
[[Plik:Widok na Kamesznicę.JPG|mały|Widok na Kamesznicę z Koczego Zamku (2008)]]
'''12 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Kamesznica}}, zdobywszy 407 głosów.'''

Podczas [[Rozpoczęły się piąte wybory najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes|losowania]] w grupie 8 znalazły się następujące cztery miejscowości: {{w|Kamesznica}}, {{w|Łodygowice}}, {{w|Mutne}} i {{w|Ślemień}}.

== Poprzednie wyniki ==
W 2020 roku Kamesznica dostała się do fazy pucharowej jako ''lucky loser''. Mimo że w grupie przegrała z Milówką, miała drugie miejsce, jeśli chodzi o liczbę głosów zdobytych przez wszystkie wsie w fazie grupowej. Więcej miała właśnie tylko Lipowa. W 1/8 przegrała jednak z Lipową.

Co ciekawe, mimo że grupy składały się one z gmin, nie udało się awansować Ślemieniowi (z gminy awansował Las) oraz Łodygowicom (awansowały Pietrzykowice).

W 2021 roku żadna z miejscowości biorących udział w tym starciu, nie wyszła z grupy.

W 2022 roku awansowały Łodygowice, przegrały jednak w 1/8 z Milówką. Pozostałym miejscowościom nie udało się opuścić fazy grupowej.

W zeszłym roku z grupy wyszły Łodygowice, które w [[Zakończyła się 1/8 finału wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego|1/8 finału przegrały]] z Żabnicą, a także Kamesznica, która w 1/8 wygrała z Sopotnią Wielką, następnie wygrała z Wieprzem w [[Zakończyła się 1/4 finału wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego|ćwierć finale]] i dopiero w [[Żabnica pokonała Kamesznicę w półfinale wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego|półfinale przegrała]] z Żabnicą.

Ślemień i Mutne nigdy więc nie wyszły z grupy.

== Tegoroczne starcie ==
W ciągu pierwszych minut na prowadzeniu był Ślemień, zostawiając w tyle pozostałą trójkę. Szybko jednak liczbę głosów wyrównały Łodygowice i Kamesznica, która objęła prowadzenie. Łodygowice goniły ją do końca, jednak zwyciężyła z bezpieczną przewagą.

=== Wyniki ===

* {{w|Kamesznica}} – 407
* {{w|Łodygowice}} – 318
* {{w|Ślemień}} – 140
* {{w|Mutne}} – 78
Zwycięstwo Kamesznicy oznacza, że w 1/8 finału zmierzy się z Ujsołami, które [[Ujsoły wygrały w grupie 7 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes|wygrały grupę 7]].

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Żywiec memes
| url = https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1178054713859741&amp;set=pb.100049656713072.-2207520000&amp;type=3
| archiwum = 
| tytuł = Głosowanie grupy 8
| źródło = facebook.com
| data = 
}}
{{Materiał autorski|Kajtus von Rzywiec}}{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Memy]]
[[Kategoria:Plebiscyty]]
[[Kategoria:Plebiscyty Żywiec memes]]
[[Kategoria:Powiat żywiecki]]
[[Kategoria:Kamesznica]]
[[Kategoria:Łodygowice]]
[[Kategoria:Mutne]]
[[Kategoria:Ślemień]]</text>
      <sha1>gnnmb58cfs7j9m9j3uf65ifuhtnn1ov</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343143</id>
      <parentid>343142</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T19:43:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kajtus von Rzywiec</username>
        <id>19016</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>wikizacja</comment>
      <origin>343143</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3003" sha1="n1id38q58s29il2b4ystsmmrnqce07h" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}
[[Plik:Widok na Kamesznicę.JPG|mały|Widok na Kamesznicę z Koczego Zamku (2008)]]
'''12 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 8 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Kamesznica}}, zdobywszy 407 głosów.'''

Podczas [[Rozpoczęły się piąte wybory najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes|losowania]] w grupie 8 znalazły się następujące cztery miejscowości: {{w|Kamesznica}}, {{w|Łodygowice}}, {{w|Mutne}} i {{w|Ślemień}}.

== Poprzednie wyniki ==
W 2020 roku Kamesznica dostała się do fazy pucharowej jako ''lucky loser''. Mimo że w grupie przegrała z Milówką, miała drugie miejsce, jeśli chodzi o liczbę głosów zdobytych przez wszystkie wsie w fazie grupowej. Więcej miała właśnie tylko Lipowa. W 1/8 przegrała jednak z Lipową.

Co ciekawe, mimo że grupy składały się one z gmin, nie udało się awansować Ślemieniowi (z gminy awansował Las) oraz Łodygowicom (awansowały Pietrzykowice).

W 2021 roku żadna z miejscowości biorących udział w tym starciu, nie wyszła z grupy.

W 2022 roku awansowały Łodygowice, przegrały jednak w 1/8 z Milówką. Pozostałym miejscowościom nie udało się opuścić fazy grupowej.

W zeszłym roku z grupy wyszły Łodygowice, które w [[Zakończyła się 1/8 finału wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego|1/8 finału przegrały]] z Żabnicą, a także Kamesznica, która w 1/8 wygrała z Sopotnią Wielką, następnie wygrała z Wieprzem w [[Zakończyła się 1/4 finału wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego|ćwierć finale]] i dopiero w [[Żabnica pokonała Kamesznicę w półfinale wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego|półfinale przegrała]] z Żabnicą.

Ślemień i Mutne nigdy więc nie wyszły z grupy.

== Tegoroczne starcie ==
W ciągu pierwszych minut na prowadzeniu był Ślemień, zostawiając w tyle pozostałą trójkę. Szybko jednak liczbę głosów wyrównały Łodygowice i Kamesznica, która objęła prowadzenie. Łodygowice goniły ją do końca, jednak zwyciężyła z bezpieczną przewagą.

=== Wyniki ===

* {{w|Kamesznica}} – 407
* {{w|Łodygowice}} – 318
* {{w|Ślemień}} – 140
* {{w|Mutne}} – 78
Zwycięstwo Kamesznicy oznacza, że w 1/8 finału zmierzy się z {{w|Ujsoły|Ujsołami}}, które [[Ujsoły wygrały w grupie 7 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes|wygrały grupę 7]].

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Żywiec memes
| url = https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1178054713859741&amp;set=pb.100049656713072.-2207520000&amp;type=3
| archiwum = 
| tytuł = Głosowanie grupy 8
| źródło = facebook.com
| data = 
}}
{{Materiał autorski|Kajtus von Rzywiec}}{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Memy]]
[[Kategoria:Plebiscyty]]
[[Kategoria:Plebiscyty Żywiec memes]]
[[Kategoria:Powiat żywiecki]]
[[Kategoria:Kamesznica]]
[[Kategoria:Łodygowice]]
[[Kategoria:Mutne]]
[[Kategoria:Ślemień]]</text>
      <sha1>n1id38q58s29il2b4ystsmmrnqce07h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Angielskie i polskie wersje językowe zmieniły licencję na cc-by-4.0</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71330</id>
    <redirect title="Wersje językowe Wikinews – polska i angielska – zmieniły licencję na cc-by-4.0" />
    <revision>
      <id>343065</id>
      <timestamp>2024-12-17T12:57:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hedger z Castleton</username>
        <id>9823</id>
      </contributor>
      <comment>Hedger z Castleton przeniósł(-osła) stronę [[Angielskie i polskie wersje językowe zmieniły licencję na cc-by-4.0]] do [[Wersje językowe Wikinews – polska i angielska – zmieniły licencję na cc-by-4.0]]: wersje czego - Wikinews; jedna polska i jedna angielska - dla ujednoznacznienia :)</comment>
      <origin>343065</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="96" sha1="l9y3q823353j0tiwza9j32vy4pqbtai" xml:space="preserve">#PATRZ [[Wersje językowe Wikinews – polska i angielska – zmieniły licencję na cc-by-4.0]]</text>
      <sha1>l9y3q823353j0tiwza9j32vy4pqbtai</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Nowa strona/Polska/preload</title>
    <ns>10</ns>
    <id>71331</id>
    <revision>
      <id>343078</id>
      <timestamp>2024-12-17T13:17:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hedger z Castleton</username>
        <id>9823</id>
      </contributor>
      <comment>na podstawie [[Szablon:Nowa strona/Nauka/Świat-zapowiedź/preload]]</comment>
      <origin>343078</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="597" sha1="cyv4tgicef75qgtq7ksur9tr7ayxupr" xml:space="preserve">{{data|{{&lt;includeonly&gt;subst:&lt;/includeonly&gt;#time:Y-m-d|now}}}}

'''Tu wpisz dwa, trzy zdania, czyli tzw. lead (akapit wprowadzający).'''

W tym miejscu napisz artykuł na temat wydarzenia związanego z Polską.

== Źródła ==
* {{źródło
|autor  = Jan Kowalski
|url    = http://www.magazyn.pl/artykul1.html
|tytuł  = Tytuł artykułu
|źródło = Magazyn Polski
|data   = DD miesiąca RRRR
}}

{{tworzone|Tu wpisz ewentualne uwagi - co jeszcze należy dodać przed publikacją artykułu}}
{{Pasek boczny|
{{Polska}}
{{Podziel się boczny}}
}}

&lt;includeonly&gt;[[Kategoria:Polska]]
&lt;/includeonly&gt;</text>
      <sha1>cyv4tgicef75qgtq7ksur9tr7ayxupr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Szablon:Nowa strona/Polska</title>
    <ns>10</ns>
    <id>71332</id>
    <revision>
      <id>343079</id>
      <timestamp>2024-12-17T13:37:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hedger z Castleton</username>
        <id>9823</id>
      </contributor>
      <comment>kopia z [[Szablon:Nowa strona/Nauka/Świat-zapowiedź]] i modyfikacja</comment>
      <origin>343079</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1708" sha1="qjq0spl030h7l0k6twcqt42fk8sit3v" xml:space="preserve">&lt;table style=&quot;vertical-align:top&quot;&gt;&lt;tr&gt;&lt;td width=&quot;30%&quot;&gt;
&lt;div id=&quot;new_article_intro_help&quot; style=&quot;background: Moccasin; border: 1px solid #333333; padding: 5px; width:90%; margin: 5px auto;&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;toc&quot; style=&quot;background: Linen; float:right;width:240px;&quot;&gt;[[Pomoc:Kategorie|Pomoc dotycząca &lt;br &gt;szczegółowych kategorii]] &lt;br /&gt; Rozwiń drzewko: &lt;br /&gt; &lt;categorytree depth=&quot;0&quot;&gt;Polska&lt;/categorytree&gt;&lt;/div&gt;
Jeśli nie tworzyłeś/aś jeszcze artykułów w Wikinews, przeczytaj '''[[Wikinews:Zalecenia edycyjne|zalecenia edycyjne]]''' (otwórz link w nowym oknie).
* Zachowuj '''[[Wikinews:Neutralny punkt widzenia|neutralny punkt widzenia]]''' – nie oceniaj wydarzenia.
* Respektuj '''[[Wikinews:Prawa autorskie#Ochrona praw autorskich|prawa autorskie]]''' – nie plagiatuj, napisz wiadomość własnymi słowami.
* '''[[Wikinews:Zalecenia edycyjne#Źródła|Zaznacz źródła informacji]]''' - wypełnij szablon na dole strony, lub wstaw:
** &lt;big&gt;&lt;nowiki&gt;{{&lt;/nowiki&gt;[[Wikinews:Materiał autorski|Materiał autorski]]|Twój login&lt;nowiki&gt;}}&lt;/nowiki&gt;&lt;/big&gt;, jeżeli informacja została uzyskana przez Ciebie osobiście,
** &lt;small&gt;Przeszukaj więcej źródeł w [http://news.google.pl/news/section?pz=1&amp;cf=all&amp;topic=t&amp;ict=ln Google News] lub [http://news.search.yahoo.com/?fr=sfp Yahoo News]&lt;/small&gt;
* W przypadku istotnych pojęć, warto dodać linki do haseł w Wikipedii w postaci: '''&lt;nowiki&gt;[[w:Wisła|Wisły]]&lt;/nowiki&gt;'''
* Przed zapisaniem sprawdź, czy w artykule nie ma błędów - użyj przycisku '''Pokaż podgląd''' (ten komunikat wówczas zniknie). 
** Gdy artykuł będzie gotowy, usuń ze strony szablon {{S|Tworzone}}.
&lt;/div&gt;
&lt;/table&gt;
&lt;noinclude&gt;
[[Kategoria:Szablony pomocy]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>qjq0spl030h7l0k6twcqt42fk8sit3v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategoria:Inwestycje</title>
    <ns>14</ns>
    <id>71333</id>
    <revision>
      <id>343084</id>
      <timestamp>2024-12-17T14:34:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hedger z Castleton</username>
        <id>9823</id>
      </contributor>
      <comment>Utworzono nową stronę &quot;[[Kategoria:Gospodarka]]&quot;</comment>
      <origin>343084</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24" sha1="5ej17cjl557rlb6wadt8mf9luen1ndr" xml:space="preserve">[[Kategoria:Gospodarka]]</text>
      <sha1>5ej17cjl557rlb6wadt8mf9luen1ndr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategoria:Program „Czyste Powietrze”</title>
    <ns>14</ns>
    <id>71334</id>
    <revision>
      <id>343087</id>
      <timestamp>2024-12-17T16:24:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kajtus von Rzywiec</username>
        <id>19016</id>
      </contributor>
      <comment>utworzenie</comment>
      <origin>343087</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="83" sha1="ozv8fbutuqkkvzvt6f9d68bvv0j4lf7" xml:space="preserve">[[Kategoria:Transformacja energetyczna w Polsce]]
[[Kategoria:Energetyka w Polsce]]</text>
      <sha1>ozv8fbutuqkkvzvt6f9d68bvv0j4lf7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wybuch w kamienicy przy ulicy Floriańskiej w Krakowie</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71335</id>
    <revision>
      <id>343088</id>
      <timestamp>2024-12-17T16:26:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Igor123121</username>
        <id>19234</id>
      </contributor>
      <comment>Utworzono nową stronę &quot;{{data|2024-12-17}}  [[Plik:Floriańska street (view from N), Old Town, Krakow, Poland.jpg|mały|{{w|Ulica Floriańska w Krakowie|Ulica Floriańska}}]] '''12 grudnia 2024 roku w kamienicy przy {{w|Ulica Floriańska w Krakowie|ulicy Floriańskiej}} w {{w|Kraków|Krakowie}} doszło do wybuchu.'''  Jak informuje serwis &quot;Co w Krakowie&quot; na miejscu zdarzenia okazało się, że do eksplozji doszło podczas przygotowywania kąpieli piwnej / winnej przez 30-latkę. Kobieta…&quot;</comment>
      <origin>343088</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1230" sha1="0uimc5jj0uz7lprsmzr93jwh1vckri2" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}

[[Plik:Floriańska street (view from N), Old Town, Krakow, Poland.jpg|mały|{{w|Ulica Floriańska w Krakowie|Ulica Floriańska}}]]
'''12 grudnia 2024 roku w kamienicy przy {{w|Ulica Floriańska w Krakowie|ulicy Floriańskiej}} w {{w|Kraków|Krakowie}} doszło do wybuchu.'''

Jak informuje serwis &quot;Co w Krakowie&quot; na miejscu zdarzenia okazało się, że do eksplozji doszło podczas przygotowywania kąpieli piwnej / winnej przez 30-latkę. Kobieta została przetransportowana przez ratowników medycznych do jednego z krakowskich szpitali w celu dalszej diagnostyki.

W budynku doszło do uszkodzeń (uszkodzone zostały m.in.: okna). Na miejscu zdarzenia działało 5 jednostek straży pożarnej. Konieczna była również ewakuacja sześciu osób.

== Źródła ==
* {{źródło
|autor    = 
|url      = https://cowkrakowie.pl/2024/12/wybuch-w-lokalu-przy-ul-florianskiej-jedna-osoba-poszkodowana-zdjecia
|archiwum = 
|tytuł    = Wybuch w lokalu przy ul. Floriańskiej. Jedna osoba poszkodowana.
|źródło   = Co w Krakowie
|data     = 12 grudnia 2024
}}

{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Polska]]
[[Kategoria:Kraków]]
[[Kategoria:Ulica Floriańska w Krakowie]]</text>
      <sha1>0uimc5jj0uz7lprsmzr93jwh1vckri2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343089</id>
      <parentid>343088</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:26:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Igor123121</username>
        <id>19234</id>
      </contributor>
      <origin>343089</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1243" sha1="73v3bl6mp49zfb3k1lz2nixjfm4zipp" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}

[[Plik:Floriańska street (view from N), Old Town, Krakow, Poland.jpg|mały|{{w|Ulica Floriańska w Krakowie|Ulica Floriańska}}]]
'''12 grudnia 2024 roku w kamienicy przy {{w|Ulica Floriańska w Krakowie|ulicy Floriańskiej}} w {{w|Kraków|Krakowie}} doszło do wybuchu.'''

Jak informuje serwis &quot;Co w Krakowie&quot; na miejscu zdarzenia okazało się, że do eksplozji doszło podczas przygotowywania kąpieli piwnej / winnej przez 30-latkęw salonie SPA. Kobieta została przetransportowana przez ratowników medycznych do jednego z krakowskich szpitali w celu dalszej diagnostyki.

W budynku doszło do uszkodzeń (uszkodzone zostały m.in.: okna). Na miejscu zdarzenia działało 5 jednostek straży pożarnej. Konieczna była również ewakuacja sześciu osób.

== Źródła ==
* {{źródło
|autor    = 
|url      = https://cowkrakowie.pl/2024/12/wybuch-w-lokalu-przy-ul-florianskiej-jedna-osoba-poszkodowana-zdjecia
|archiwum = 
|tytuł    = Wybuch w lokalu przy ul. Floriańskiej. Jedna osoba poszkodowana.
|źródło   = Co w Krakowie
|data     = 12 grudnia 2024
}}

{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Polska]]
[[Kategoria:Kraków]]
[[Kategoria:Ulica Floriańska w Krakowie]]</text>
      <sha1>73v3bl6mp49zfb3k1lz2nixjfm4zipp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343090</id>
      <parentid>343089</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T16:26:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Igor123121</username>
        <id>19234</id>
      </contributor>
      <origin>343090</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1235" sha1="nmh74aq97jcm7209tzpxo67p9mabj0w" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}

[[Plik:Floriańska street (view from N), Old Town, Krakow, Poland.jpg|mały|{{w|Ulica Floriańska w Krakowie|Ulica Floriańska}}]]
'''12 grudnia 2024 roku w kamienicy przy {{w|Ulica Floriańska w Krakowie|ulicy Floriańskiej}} w {{w|Kraków|Krakowie}} doszło do wybuchu.'''

Jak informuje serwis &quot;Co w Krakowie&quot; na miejscu zdarzenia okazało się, że do eksplozji doszło podczas przygotowywania kąpieli piwnej / winnej przez 30-latkęw salonie SPA. Kobieta została przetransportowana przez ratowników medycznych do jednego z krakowskich szpitali w celu przebadania.

W budynku doszło do uszkodzeń (uszkodzone zostały m.in.: okna). Na miejscu zdarzenia działało 5 jednostek straży pożarnej. Konieczna była również ewakuacja sześciu osób.

== Źródła ==
* {{źródło
|autor    = 
|url      = https://cowkrakowie.pl/2024/12/wybuch-w-lokalu-przy-ul-florianskiej-jedna-osoba-poszkodowana-zdjecia
|archiwum = 
|tytuł    = Wybuch w lokalu przy ul. Floriańskiej. Jedna osoba poszkodowana.
|źródło   = Co w Krakowie
|data     = 12 grudnia 2024
}}

{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Polska]]
[[Kategoria:Kraków]]
[[Kategoria:Ulica Floriańska w Krakowie]]</text>
      <sha1>nmh74aq97jcm7209tzpxo67p9mabj0w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Program „Czyste Powietrze” ma powrócić w nowej formule od 31 marca 2025 roku</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71336</id>
    <revision>
      <id>343097</id>
      <timestamp>2024-12-17T16:38:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kajtus von Rzywiec</username>
        <id>19016</id>
      </contributor>
      <comment>utworzenie</comment>
      <origin>343097</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2862" sha1="oe7zsmloq6fil3piwo4kh9zkf3lc0vg" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}

'''Od 31 marca 2025 roku ma powrócić przyjmowanie wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Główne zapowiadane zmiany w programie to brak dotacji do pieców gazowych i wypłat zaliczek prosto na konto wykonawcy, nowa funkcja operatora, a także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawcy, oraz zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów.'''

Jedną z głównych zmian jest wprowadzenie maksymalnych cen dla produktów i usług, co zdaniem twórców programu ma zmniejszyć liczbę nadużyć. Wiceprezes NFOŚiGW Robert Gajda w rozmowie z money.pl przekazał:

{{Cytat|Będziemy sprawdzać nie tylko beneficjentów i wykonawców, ale też operatorów. Każda inwestycja musi być udokumentowana fotograficznie. Wprowadzamy też standardowe wzory umów i dokumentów, co ułatwi kontrolę. Wojewódzkie fundusze będą mogły się skupić właśnie na kontrolach, bo część ich dotychczasowych zadań przejmą operatorzy i banki}}

Andrzej Guła, Prezes Stowarzyszenie Krakowski Alarm Smogowy, podsumował te zmiany słowami: „Tak to jest gdy bogata Warszawa projektuje program wsparcia dla uboższej Polski powiatowej”. Na X (stara nazwa: Twitter) napisał:

{{Cytat|W nowym programie #CzystePowietrze zaproponowanym przez podwładnych minister Hennig-Kloski rodzina, której miesięczny dochód wynosi 3 500 zł i która płaci za ogrzewanie domu gazem 9 tys. zł rocznie, lub ogrzewa się „kopciuchem” na węgiel za  7 tys. zł rocznie nie będzie mogła już otrzymać najwyższej dotacji do ocieplenia domu i obniżenia rachunków za ogrzewanie, a taką możliwość miała dotychczas.
&quot;Czas na Prawdziwie Czyste Powietrze&quot;, jak obiecywali obecnie rządzący przed wyborami.
Pieniędzy nie ma i nie będzie, a prawdziwą intencją rządu jest znaczące zmniejszenie pomocy na termomodernizację domów. Fatalna decyzja w kryzysie energetycznym.}}

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = 
| url = https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/szykuja-sie-ostre-kontrole-w-programie-czyste-powietrze-kto-powinien-sie-obawiac/4wh6s61
| archiwum = 
| tytuł = Szykują się ostre kontrole w programie Czyste powietrze. Kto powinien się obawiać?
| źródło = businessinsider.com.pl
| data = 17 grudnia 2024
}}
* {{Źródło
| url = https://www.portalsamorzadowy.pl/ochrona-srodowiska/pieniedzy-nie-ma-i-nie-bedzie-fatalna-decyzja-rzadu-w-kryzysie-energetycznym,588972.html
| tytuł = Pieniędzy nie ma i nie będzie. Fatalna decyzja rządu w kryzysie energetycznym
| źródło = portalsamorzadowy.pl
| data = 17 grudnia 2024
}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Polska]]
[[Kategoria:Polska polityka]]
[[Kategoria:Środowisko]]
[[Kategoria:Transformacja energetyczna w Polsce]]
[[Kategoria:Energetyka]]
[[Kategoria:Energetyka w Polsce]]
[[Kategoria:Program „Czyste Powietrze”]]</text>
      <sha1>oe7zsmloq6fil3piwo4kh9zkf3lc0vg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343172</id>
      <parentid>343097</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T00:21:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Dodano kategorię &quot;31 marca 2025&quot; za pomocą HotCat</comment>
      <origin>343172</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2890" sha1="skk2c6yzjyhfbsjdhmq3s6fbkwavmli" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}

'''Od 31 marca 2025 roku ma powrócić przyjmowanie wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Główne zapowiadane zmiany w programie to brak dotacji do pieców gazowych i wypłat zaliczek prosto na konto wykonawcy, nowa funkcja operatora, a także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawcy, oraz zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów.'''

Jedną z głównych zmian jest wprowadzenie maksymalnych cen dla produktów i usług, co zdaniem twórców programu ma zmniejszyć liczbę nadużyć. Wiceprezes NFOŚiGW Robert Gajda w rozmowie z money.pl przekazał:

{{Cytat|Będziemy sprawdzać nie tylko beneficjentów i wykonawców, ale też operatorów. Każda inwestycja musi być udokumentowana fotograficznie. Wprowadzamy też standardowe wzory umów i dokumentów, co ułatwi kontrolę. Wojewódzkie fundusze będą mogły się skupić właśnie na kontrolach, bo część ich dotychczasowych zadań przejmą operatorzy i banki}}

Andrzej Guła, Prezes Stowarzyszenie Krakowski Alarm Smogowy, podsumował te zmiany słowami: „Tak to jest gdy bogata Warszawa projektuje program wsparcia dla uboższej Polski powiatowej”. Na X (stara nazwa: Twitter) napisał:

{{Cytat|W nowym programie #CzystePowietrze zaproponowanym przez podwładnych minister Hennig-Kloski rodzina, której miesięczny dochód wynosi 3 500 zł i która płaci za ogrzewanie domu gazem 9 tys. zł rocznie, lub ogrzewa się „kopciuchem” na węgiel za  7 tys. zł rocznie nie będzie mogła już otrzymać najwyższej dotacji do ocieplenia domu i obniżenia rachunków za ogrzewanie, a taką możliwość miała dotychczas.
&quot;Czas na Prawdziwie Czyste Powietrze&quot;, jak obiecywali obecnie rządzący przed wyborami.
Pieniędzy nie ma i nie będzie, a prawdziwą intencją rządu jest znaczące zmniejszenie pomocy na termomodernizację domów. Fatalna decyzja w kryzysie energetycznym.}}

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = 
| url = https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/szykuja-sie-ostre-kontrole-w-programie-czyste-powietrze-kto-powinien-sie-obawiac/4wh6s61
| archiwum = 
| tytuł = Szykują się ostre kontrole w programie Czyste powietrze. Kto powinien się obawiać?
| źródło = businessinsider.com.pl
| data = 17 grudnia 2024
}}
* {{Źródło
| url = https://www.portalsamorzadowy.pl/ochrona-srodowiska/pieniedzy-nie-ma-i-nie-bedzie-fatalna-decyzja-rzadu-w-kryzysie-energetycznym,588972.html
| tytuł = Pieniędzy nie ma i nie będzie. Fatalna decyzja rządu w kryzysie energetycznym
| źródło = portalsamorzadowy.pl
| data = 17 grudnia 2024
}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Polska]]
[[Kategoria:Polska polityka]]
[[Kategoria:Środowisko]]
[[Kategoria:Transformacja energetyczna w Polsce]]
[[Kategoria:Energetyka]]
[[Kategoria:Energetyka w Polsce]]
[[Kategoria:Program „Czyste Powietrze”]]
[[Kategoria:31 marca 2025]]</text>
      <sha1>skk2c6yzjyhfbsjdhmq3s6fbkwavmli</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343190</id>
      <parentid>343172</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:36:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kajtus von Rzywiec</username>
        <id>19016</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>343190</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2890" sha1="flxyhbrdrxcut8rhtu3h9emv3093cv2" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}

'''Od 31 marca 2025 roku ma powrócić przyjmowanie wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Główne zapowiadane zmiany w programie to brak dotacji do pieców gazowych i wypłat zaliczek prosto na konto wykonawcy, nowa funkcja operatora, a także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawcy, oraz zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów.'''

Jedną z głównych zmian jest wprowadzenie maksymalnych cen dla produktów i usług, co zdaniem twórców programu ma zmniejszyć liczbę nadużyć. Wiceprezes NFOŚiGW Robert Gajda w rozmowie z money.pl przekazał:

{{Cytat|Będziemy sprawdzać nie tylko beneficjentów i wykonawców, ale też operatorów. Każda inwestycja musi być udokumentowana fotograficznie. Wprowadzamy też standardowe wzory umów i dokumentów, co ułatwi kontrolę. Wojewódzkie fundusze będą mogły się skupić właśnie na kontrolach, bo część ich dotychczasowych zadań przejmą operatorzy i banki}}

Andrzej Guła, Prezes Stowarzyszenia Krakowski Alarm Smogowy, podsumował te zmiany słowami: „Tak to jest gdy bogata Warszawa projektuje program wsparcia dla uboższej Polski powiatowej”. Na X (stara nazwa: Twitter) napisał:

{{Cytat|W nowym programie #CzystePowietrze zaproponowanym przez podwładnych minister Hennig-Kloski rodzina, której miesięczny dochód wynosi 3 500 zł i która płaci za ogrzewanie domu gazem 9 tys. zł rocznie, lub ogrzewa się „kopciuchem” na węgiel za  7 tys. zł rocznie nie będzie mogła już otrzymać najwyższej dotacji do ocieplenia domu i obniżenia rachunków za ogrzewanie, a taką możliwość miała dotychczas.
&quot;Czas na Prawdziwie Czyste Powietrze&quot;, jak obiecywali obecnie rządzący przed wyborami.
Pieniędzy nie ma i nie będzie, a prawdziwą intencją rządu jest znaczące zmniejszenie pomocy na termomodernizację domów. Fatalna decyzja w kryzysie energetycznym.}}

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = 
| url = https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/szykuja-sie-ostre-kontrole-w-programie-czyste-powietrze-kto-powinien-sie-obawiac/4wh6s61
| archiwum = 
| tytuł = Szykują się ostre kontrole w programie Czyste powietrze. Kto powinien się obawiać?
| źródło = businessinsider.com.pl
| data = 17 grudnia 2024
}}
* {{Źródło
| url = https://www.portalsamorzadowy.pl/ochrona-srodowiska/pieniedzy-nie-ma-i-nie-bedzie-fatalna-decyzja-rzadu-w-kryzysie-energetycznym,588972.html
| tytuł = Pieniędzy nie ma i nie będzie. Fatalna decyzja rządu w kryzysie energetycznym
| źródło = portalsamorzadowy.pl
| data = 17 grudnia 2024
}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Polska]]
[[Kategoria:Polska polityka]]
[[Kategoria:Środowisko]]
[[Kategoria:Transformacja energetyczna w Polsce]]
[[Kategoria:Energetyka]]
[[Kategoria:Energetyka w Polsce]]
[[Kategoria:Program „Czyste Powietrze”]]
[[Kategoria:31 marca 2025]]</text>
      <sha1>flxyhbrdrxcut8rhtu3h9emv3093cv2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343191</id>
      <parentid>343190</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:37:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kajtus von Rzywiec</username>
        <id>19016</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Dodano kategorię &quot;Andrzej Guła&quot; za pomocą HotCat</comment>
      <origin>343191</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2918" sha1="b9rlkx3wfqggpyw9sr6ayoc70je40s2" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}

'''Od 31 marca 2025 roku ma powrócić przyjmowanie wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Główne zapowiadane zmiany w programie to brak dotacji do pieców gazowych i wypłat zaliczek prosto na konto wykonawcy, nowa funkcja operatora, a także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawcy, oraz zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów.'''

Jedną z głównych zmian jest wprowadzenie maksymalnych cen dla produktów i usług, co zdaniem twórców programu ma zmniejszyć liczbę nadużyć. Wiceprezes NFOŚiGW Robert Gajda w rozmowie z money.pl przekazał:

{{Cytat|Będziemy sprawdzać nie tylko beneficjentów i wykonawców, ale też operatorów. Każda inwestycja musi być udokumentowana fotograficznie. Wprowadzamy też standardowe wzory umów i dokumentów, co ułatwi kontrolę. Wojewódzkie fundusze będą mogły się skupić właśnie na kontrolach, bo część ich dotychczasowych zadań przejmą operatorzy i banki}}

Andrzej Guła, Prezes Stowarzyszenia Krakowski Alarm Smogowy, podsumował te zmiany słowami: „Tak to jest gdy bogata Warszawa projektuje program wsparcia dla uboższej Polski powiatowej”. Na X (stara nazwa: Twitter) napisał:

{{Cytat|W nowym programie #CzystePowietrze zaproponowanym przez podwładnych minister Hennig-Kloski rodzina, której miesięczny dochód wynosi 3 500 zł i która płaci za ogrzewanie domu gazem 9 tys. zł rocznie, lub ogrzewa się „kopciuchem” na węgiel za  7 tys. zł rocznie nie będzie mogła już otrzymać najwyższej dotacji do ocieplenia domu i obniżenia rachunków za ogrzewanie, a taką możliwość miała dotychczas.
&quot;Czas na Prawdziwie Czyste Powietrze&quot;, jak obiecywali obecnie rządzący przed wyborami.
Pieniędzy nie ma i nie będzie, a prawdziwą intencją rządu jest znaczące zmniejszenie pomocy na termomodernizację domów. Fatalna decyzja w kryzysie energetycznym.}}

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = 
| url = https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/szykuja-sie-ostre-kontrole-w-programie-czyste-powietrze-kto-powinien-sie-obawiac/4wh6s61
| archiwum = 
| tytuł = Szykują się ostre kontrole w programie Czyste powietrze. Kto powinien się obawiać?
| źródło = businessinsider.com.pl
| data = 17 grudnia 2024
}}
* {{Źródło
| url = https://www.portalsamorzadowy.pl/ochrona-srodowiska/pieniedzy-nie-ma-i-nie-bedzie-fatalna-decyzja-rzadu-w-kryzysie-energetycznym,588972.html
| tytuł = Pieniędzy nie ma i nie będzie. Fatalna decyzja rządu w kryzysie energetycznym
| źródło = portalsamorzadowy.pl
| data = 17 grudnia 2024
}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Polska]]
[[Kategoria:Polska polityka]]
[[Kategoria:Środowisko]]
[[Kategoria:Transformacja energetyczna w Polsce]]
[[Kategoria:Energetyka]]
[[Kategoria:Energetyka w Polsce]]
[[Kategoria:Program „Czyste Powietrze”]]
[[Kategoria:31 marca 2025]]
[[Kategoria:Andrzej Guła]]</text>
      <sha1>b9rlkx3wfqggpyw9sr6ayoc70je40s2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343192</id>
      <parentid>343191</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:38:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kajtus von Rzywiec</username>
        <id>19016</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Dodano kategorię &quot;Polski Alarm Smogowy&quot; za pomocą HotCat</comment>
      <origin>343192</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2953" sha1="5qiwoftjj6j3s535f0q4l56igsarjqw" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}

'''Od 31 marca 2025 roku ma powrócić przyjmowanie wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Główne zapowiadane zmiany w programie to brak dotacji do pieców gazowych i wypłat zaliczek prosto na konto wykonawcy, nowa funkcja operatora, a także obowiązkowe ubezpieczenie OC wykonawcy, oraz zaktualizowane progi dochodowe i limity kosztów.'''

Jedną z głównych zmian jest wprowadzenie maksymalnych cen dla produktów i usług, co zdaniem twórców programu ma zmniejszyć liczbę nadużyć. Wiceprezes NFOŚiGW Robert Gajda w rozmowie z money.pl przekazał:

{{Cytat|Będziemy sprawdzać nie tylko beneficjentów i wykonawców, ale też operatorów. Każda inwestycja musi być udokumentowana fotograficznie. Wprowadzamy też standardowe wzory umów i dokumentów, co ułatwi kontrolę. Wojewódzkie fundusze będą mogły się skupić właśnie na kontrolach, bo część ich dotychczasowych zadań przejmą operatorzy i banki}}

Andrzej Guła, Prezes Stowarzyszenia Krakowski Alarm Smogowy, podsumował te zmiany słowami: „Tak to jest gdy bogata Warszawa projektuje program wsparcia dla uboższej Polski powiatowej”. Na X (stara nazwa: Twitter) napisał:

{{Cytat|W nowym programie #CzystePowietrze zaproponowanym przez podwładnych minister Hennig-Kloski rodzina, której miesięczny dochód wynosi 3 500 zł i która płaci za ogrzewanie domu gazem 9 tys. zł rocznie, lub ogrzewa się „kopciuchem” na węgiel za  7 tys. zł rocznie nie będzie mogła już otrzymać najwyższej dotacji do ocieplenia domu i obniżenia rachunków za ogrzewanie, a taką możliwość miała dotychczas.
&quot;Czas na Prawdziwie Czyste Powietrze&quot;, jak obiecywali obecnie rządzący przed wyborami.
Pieniędzy nie ma i nie będzie, a prawdziwą intencją rządu jest znaczące zmniejszenie pomocy na termomodernizację domów. Fatalna decyzja w kryzysie energetycznym.}}

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = 
| url = https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/szykuja-sie-ostre-kontrole-w-programie-czyste-powietrze-kto-powinien-sie-obawiac/4wh6s61
| archiwum = 
| tytuł = Szykują się ostre kontrole w programie Czyste powietrze. Kto powinien się obawiać?
| źródło = businessinsider.com.pl
| data = 17 grudnia 2024
}}
* {{Źródło
| url = https://www.portalsamorzadowy.pl/ochrona-srodowiska/pieniedzy-nie-ma-i-nie-bedzie-fatalna-decyzja-rzadu-w-kryzysie-energetycznym,588972.html
| tytuł = Pieniędzy nie ma i nie będzie. Fatalna decyzja rządu w kryzysie energetycznym
| źródło = portalsamorzadowy.pl
| data = 17 grudnia 2024
}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Polska]]
[[Kategoria:Polska polityka]]
[[Kategoria:Środowisko]]
[[Kategoria:Transformacja energetyczna w Polsce]]
[[Kategoria:Energetyka]]
[[Kategoria:Energetyka w Polsce]]
[[Kategoria:Program „Czyste Powietrze”]]
[[Kategoria:31 marca 2025]]
[[Kategoria:Andrzej Guła]]
[[Kategoria:Polski Alarm Smogowy]]</text>
      <sha1>5qiwoftjj6j3s535f0q4l56igsarjqw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nieprawomocne 251 mln euro kary dla Meta Platforms za naruszenie prawa z 2018 roku</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71337</id>
    <revision>
      <id>343113</id>
      <timestamp>2024-12-17T17:03:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>OliwierJaszczyszyn</username>
        <id>20712</id>
      </contributor>
      <comment>Utworzono nową stronę &quot;{{data|{{subst:#time:Y-m-d|now}}}}  '''Firma Facebook, która zarządza serwisami Facebook oraz Instagram, otrzymała karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Facebook zapowiedział odwołanie się od decyzji.'''  W 2018 roku Facebook poinformował irlandzki organ nadzorczy, że w wyniku ataku cyberprzestępców na infrastrukturę serwis…&quot;</comment>
      <origin>343113</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1853" sha1="mnzpgtirldo3544p6zhwvphp9fu2ebo" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}

'''Firma Facebook, która zarządza serwisami Facebook oraz Instagram, otrzymała karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Facebook zapowiedział odwołanie się od decyzji.'''

W 2018 roku Facebook poinformował irlandzki organ nadzorczy, że w wyniku ataku cyberprzestępców na infrastrukturę serwisów ujawnione zostały dane użytkowników Facebooka. Została wykorzystana luka w funkcji podejrzenia profilu, jak on mógłby wyglądać publicznie, za której pomocą konta użytkowników były przejmowane. Z poziomu przejętych kont pobierano potem informacje o kontach znajdujących się na personalnych listach „znajomych”.

Wstępne szacunki określały liczbę tak potraktowanych kont na 50 milionów, jednak po dłuższym śledztwie naruszenie stwierdzone zostało na 29 milionach kont. Facebook zapewnił, że luka została usunięta natychmiast po jej odnalezieniu, a o zdarzeniu poinformowano irlandzką Komisję Ochrony Danych, amerykańskie FBI oraz unijnych regulatorów.

Wszczęte przez Dublin dochodzenie poskutkowało nałożeniem nagany oraz kary pieniężnej na Facebooka, której wysokość określono na 251 milionów euro.

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Jowita Kiwnik Pargana
| url = https://www.pap.pl/aktualnosci/meta-ukarana-grzywna-251-mln-euro-za-ujawnienie-danych-uzytkownikow
| archiwum = 
| tytuł = Meta ukarana grzywną 251 mln euro za ujawnienie danych użytkowników {{!}} Polska Agencja Prasowa SA
| źródło = Polska Agencja Prasowa
| data = 17 grudnia 2024
}}
{{Pasek boczny|{{Prawo i przestępczość}}
{{Podziel się boczny}}
}}
[[Kategoria:Prawo i przestępczość]]
[[Kategoria:Facebook]]
[[Kategoria:Instagram]]
[[Kategoria:Meta Platforms]]</text>
      <sha1>mnzpgtirldo3544p6zhwvphp9fu2ebo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343114</id>
      <parentid>343113</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T17:04:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>OliwierJaszczyszyn</username>
        <id>20712</id>
      </contributor>
      <origin>343114</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1821" sha1="crobums0z8xdgrqk8gtdt4bo8xfz221" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}

'''Firma Facebook, która zarządza serwisami Facebook oraz Instagram, otrzymała karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Facebook zapowiedział odwołanie się od decyzji.'''

W 2018 roku Facebook poinformował irlandzki organ nadzorczy, że w wyniku ataku cyberprzestępców na infrastrukturę serwisów ujawnione zostały dane użytkowników Facebooka. Została wykorzystana luka w funkcji podejrzenia profilu, jak on mógłby wyglądać publicznie, za której pomocą konta użytkowników były przejmowane. Z poziomu przejętych kont pobierano potem informacje o kontach znajdujących się na personalnych listach „znajomych”.

Wstępne szacunki określały liczbę tak potraktowanych kont na 50 milionów, jednak po dłuższym śledztwie naruszenie stwierdzone zostało na 29 milionach kont. Facebook zapewnił, że luka została usunięta natychmiast po jej odnalezieniu, a o zdarzeniu poinformowano irlandzką Komisję Ochrony Danych, amerykańskie FBI oraz unijnych regulatorów.

Wszczęte przez Dublin dochodzenie poskutkowało nałożeniem nagany oraz kary pieniężnej na Facebooka, której wysokość określono na 251 milionów euro.

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Jowita Kiwnik Pargana
| url = https://www.pap.pl/aktualnosci/meta-ukarana-grzywna-251-mln-euro-za-ujawnienie-danych-uzytkownikow
| archiwum = 
| tytuł = Meta ukarana grzywną 251 mln euro za ujawnienie danych użytkowników
| źródło = Polska Agencja Prasowa
| data = 17 grudnia 2024
}}
{{Pasek boczny|{{Prawo i przestępczość}}
{{Podziel się boczny}}
}}
[[Kategoria:Prawo i przestępczość]]
[[Kategoria:Facebook]]
[[Kategoria:Instagram]]
[[Kategoria:Meta Platforms]]</text>
      <sha1>crobums0z8xdgrqk8gtdt4bo8xfz221</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343115</id>
      <parentid>343114</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T17:07:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <origin>343115</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1860" sha1="mxg0ct3biugzys5ika8t9wkixbh547m" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}
{{Tworzone|Kiedy to się wydarzyło? }}
'''Firma Facebook, która zarządza serwisami Facebook oraz Instagram, otrzymała karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Facebook zapowiedział odwołanie się od decyzji.'''

W 2018 roku Facebook poinformował irlandzki organ nadzorczy, że w wyniku ataku cyberprzestępców na infrastrukturę serwisów ujawnione zostały dane użytkowników Facebooka. Została wykorzystana luka w funkcji podejrzenia profilu, jak on mógłby wyglądać publicznie, za której pomocą konta użytkowników były przejmowane. Z poziomu przejętych kont pobierano potem informacje o kontach znajdujących się na personalnych listach „znajomych”.

Wstępne szacunki określały liczbę tak potraktowanych kont na 50 milionów, jednak po dłuższym śledztwie naruszenie stwierdzone zostało na 29 milionach kont. Facebook zapewnił, że luka została usunięta natychmiast po jej odnalezieniu, a o zdarzeniu poinformowano irlandzką Komisję Ochrony Danych, amerykańskie FBI oraz unijnych regulatorów.

Wszczęte przez Dublin dochodzenie poskutkowało nałożeniem nagany oraz kary pieniężnej na Facebooka, której wysokość określono na 251 milionów euro.

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Jowita Kiwnik Pargana
| url = https://www.pap.pl/aktualnosci/meta-ukarana-grzywna-251-mln-euro-za-ujawnienie-danych-uzytkownikow
| archiwum = 
| tytuł = Meta ukarana grzywną 251 mln euro za ujawnienie danych użytkowników
| źródło = Polska Agencja Prasowa
| data = 17 grudnia 2024
}}
{{Pasek boczny|{{Prawo i przestępczość}}
{{Podziel się boczny}}
}}
[[Kategoria:Prawo i przestępczość]]
[[Kategoria:Facebook]]
[[Kategoria:Instagram]]
[[Kategoria:Meta Platforms]]</text>
      <sha1>mxg0ct3biugzys5ika8t9wkixbh547m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343116</id>
      <parentid>343115</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T17:09:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>OliwierJaszczyszyn</username>
        <id>20712</id>
      </contributor>
      <origin>343116</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1846" sha1="b6fv1y73ka52c4288apmo262vbs34lx" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}
'''Firma Facebook, która zarządza serwisami Facebook oraz Instagram, otrzymała we wtorek 17 grudnia 2024 karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Facebook zapowiedział odwołanie się od decyzji.'''

W 2018 roku Facebook poinformował irlandzki organ nadzorczy, że w wyniku ataku cyberprzestępców na infrastrukturę serwisów ujawnione zostały dane użytkowników Facebooka. Została wykorzystana luka w funkcji podejrzenia profilu, jak on mógłby wyglądać publicznie, za której pomocą konta użytkowników były przejmowane. Z poziomu przejętych kont pobierano potem informacje o kontach znajdujących się na personalnych listach „znajomych”.

Wstępne szacunki określały liczbę tak potraktowanych kont na 50 milionów, jednak po dłuższym śledztwie naruszenie stwierdzone zostało na 29 milionach kont. Facebook zapewnił, że luka została usunięta natychmiast po jej odnalezieniu, a o zdarzeniu poinformowano irlandzką Komisję Ochrony Danych, amerykańskie FBI oraz unijnych regulatorów.

Wszczęte przez Dublin dochodzenie poskutkowało nałożeniem nagany oraz kary pieniężnej na Facebooka, której wysokość określono na 251 milionów euro.

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Jowita Kiwnik Pargana
| url = https://www.pap.pl/aktualnosci/meta-ukarana-grzywna-251-mln-euro-za-ujawnienie-danych-uzytkownikow
| archiwum = 
| tytuł = Meta ukarana grzywną 251 mln euro za ujawnienie danych użytkowników
| źródło = Polska Agencja Prasowa
| data = 17 grudnia 2024
}}
{{Pasek boczny|{{Prawo i przestępczość}}
{{Podziel się boczny}}
}}
[[Kategoria:Prawo i przestępczość]]
[[Kategoria:Facebook]]
[[Kategoria:Instagram]]
[[Kategoria:Meta Platforms]]</text>
      <sha1>b6fv1y73ka52c4288apmo262vbs34lx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343156</id>
      <parentid>343116</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T22:52:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Marek Mazurkiewicz przeniósł stronę [[Facebook otrzymał karę 251 mln euro za naruszenie prawa z 2018 roku]] do [[Nieprawomocne 251 mln euro kary dla Meta Platforms za naruszenie prawa z 2018 roku]]: precyzyjniej i jednoliciej</comment>
      <origin>343116</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1846" sha1="b6fv1y73ka52c4288apmo262vbs34lx" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}
'''Firma Facebook, która zarządza serwisami Facebook oraz Instagram, otrzymała we wtorek 17 grudnia 2024 karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Facebook zapowiedział odwołanie się od decyzji.'''

W 2018 roku Facebook poinformował irlandzki organ nadzorczy, że w wyniku ataku cyberprzestępców na infrastrukturę serwisów ujawnione zostały dane użytkowników Facebooka. Została wykorzystana luka w funkcji podejrzenia profilu, jak on mógłby wyglądać publicznie, za której pomocą konta użytkowników były przejmowane. Z poziomu przejętych kont pobierano potem informacje o kontach znajdujących się na personalnych listach „znajomych”.

Wstępne szacunki określały liczbę tak potraktowanych kont na 50 milionów, jednak po dłuższym śledztwie naruszenie stwierdzone zostało na 29 milionach kont. Facebook zapewnił, że luka została usunięta natychmiast po jej odnalezieniu, a o zdarzeniu poinformowano irlandzką Komisję Ochrony Danych, amerykańskie FBI oraz unijnych regulatorów.

Wszczęte przez Dublin dochodzenie poskutkowało nałożeniem nagany oraz kary pieniężnej na Facebooka, której wysokość określono na 251 milionów euro.

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Jowita Kiwnik Pargana
| url = https://www.pap.pl/aktualnosci/meta-ukarana-grzywna-251-mln-euro-za-ujawnienie-danych-uzytkownikow
| archiwum = 
| tytuł = Meta ukarana grzywną 251 mln euro za ujawnienie danych użytkowników
| źródło = Polska Agencja Prasowa
| data = 17 grudnia 2024
}}
{{Pasek boczny|{{Prawo i przestępczość}}
{{Podziel się boczny}}
}}
[[Kategoria:Prawo i przestępczość]]
[[Kategoria:Facebook]]
[[Kategoria:Instagram]]
[[Kategoria:Meta Platforms]]</text>
      <sha1>b6fv1y73ka52c4288apmo262vbs34lx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343160</id>
      <parentid>343156</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T23:01:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <origin>343160</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1788" sha1="kb5s2gslm943amqg0ewc25t3o4ki5ib" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}
'''17 grudnia 2024 DPC przyznała karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro dla Meta Platforms za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Meta zapowiedziała odwołanie się od decyzji.'''

W 2018 roku Facebook poinformował irlandzki organ nadzorczy, że w wyniku ataku cyberprzestępców na infrastrukturę serwisów ujawnione zostały dane użytkowników Facebooka. Została wykorzystana luka w funkcji podejrzenia profilu, jak on mógłby wyglądać publicznie, za której pomocą konta użytkowników były przejmowane. Z poziomu przejętych kont pobierano potem informacje o kontach znajdujących się na personalnych listach „znajomych”.

Wstępne szacunki określały liczbę tak potraktowanych kont na 50 milionów, jednak po dłuższym śledztwie naruszenie stwierdzone zostało na 29 milionach kont. Facebook zapewnił, że luka została usunięta natychmiast po jej odnalezieniu, a o zdarzeniu poinformowano irlandzką Komisję Ochrony Danych, amerykańskie FBI oraz unijnych regulatorów.

Wszczęte przez Dublin dochodzenie poskutkowało nałożeniem nagany oraz kary pieniężnej na Facebooka, której wysokość określono na 251 milionów euro.

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Jowita Kiwnik Pargana
| url = https://www.pap.pl/aktualnosci/meta-ukarana-grzywna-251-mln-euro-za-ujawnienie-danych-uzytkownikow
| archiwum = 
| tytuł = Meta ukarana grzywną 251 mln euro za ujawnienie danych użytkowników
| źródło = Polska Agencja Prasowa
| data = 17 grudnia 2024
}}
{{Pasek boczny|{{Prawo i przestępczość}}
{{Podziel się boczny}}
}}
[[Kategoria:Prawo i przestępczość]]
[[Kategoria:Facebook]]
[[Kategoria:Instagram]]
[[Kategoria:Meta Platforms]]</text>
      <sha1>kb5s2gslm943amqg0ewc25t3o4ki5ib</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343161</id>
      <parentid>343160</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T23:06:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <comment>źródło pierwotne</comment>
      <origin>343161</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2141" sha1="bq3g13yuvdgcxqotu1jg6nunxf79hja" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}
'''17 grudnia 2024 Data Protection Commission przyznała karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro dla Meta Platforms za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Meta zapowiedziała odwołanie się od decyzji.'''

W 2018 roku Facebook poinformował irlandzki organ nadzorczy, że w wyniku ataku cyberprzestępców na infrastrukturę serwisów ujawnione zostały dane użytkowników Facebooka. Została wykorzystana luka w funkcji podejrzenia profilu, jak on mógłby wyglądać publicznie, za której pomocą konta użytkowników były przejmowane. Z poziomu przejętych kont pobierano potem informacje o kontach znajdujących się na personalnych listach „znajomych”.

Wstępne szacunki określały liczbę tak potraktowanych kont na 50 milionów, jednak po dłuższym śledztwie naruszenie stwierdzone zostało na 29 milionach kont. Facebook zapewnił, że luka została usunięta natychmiast po jej odnalezieniu, a o zdarzeniu poinformowano irlandzką Komisję Ochrony Danych, amerykańskie FBI oraz unijnych regulatorów.

Wszczęte przez Dublin dochodzenie poskutkowało nałożeniem nagany oraz kary pieniężnej na Facebooka, której wysokość określono na 251 milionów euro.

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Data Protection Commission
| url = https://www.dataprotection.ie/en/news-media/press-releases/irish-data-protection-commission-fines-meta-eu251-million
| archiwum = 
| tytuł = Irish Data Protection Commission fines Meta €251 Million
| źródło = Data Protection Commission
| data = 17 grudnia 2024
}}
* {{źródło
| autor = Jowita Kiwnik Pargana
| url = https://www.pap.pl/aktualnosci/meta-ukarana-grzywna-251-mln-euro-za-ujawnienie-danych-uzytkownikow
| archiwum = 
| tytuł = Meta ukarana grzywną 251 mln euro za ujawnienie danych użytkowników
| źródło = Polska Agencja Prasowa
| data = 17 grudnia 2024
}}
{{Pasek boczny|
{{Prawo i przestępczość}}
{{Podziel się boczny}}
}}
[[Kategoria:Prawo i przestępczość]]
[[Kategoria:Facebook]]
[[Kategoria:Instagram]]
[[Kategoria:Meta Platforms]]</text>
      <sha1>bq3g13yuvdgcxqotu1jg6nunxf79hja</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343162</id>
      <parentid>343161</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T23:14:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <origin>343162</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2244" sha1="ordge8tky5w7ruh9qsp8np7dafh6fju" xml:space="preserve">{{Q55509366data|2024-12-17}}
'''17 grudnia 2024 [[d:Q55509366|Komisja Ochrony Danych (Data Protection Commission)]] przyznała administracyjną karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro dla {{w|Meta Platforms}} za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Meta zapowiedziała odwołanie się od decyzji.'''

W 2018 roku Facebook poinformował irlandzki organ nadzorczy, że w wyniku ataku cyberprzestępców na infrastrukturę serwisów ujawnione zostały dane użytkowników Facebooka. Została wykorzystana luka w funkcji podejrzenia profilu, jak on mógłby wyglądać publicznie, za której pomocą konta użytkowników były przejmowane. Z poziomu przejętych kont pobierano potem informacje o kontach znajdujących się na personalnych listach „znajomych”.

Wstępne szacunki określały liczbę tak potraktowanych kont na 50 milionów, jednak po dłuższym śledztwie naruszenie stwierdzone zostało na 29 milionach kont. Facebook zapewnił, że luka została usunięta natychmiast po jej odnalezieniu, a o zdarzeniu poinformowano irlandzką Komisję Ochrony Danych, amerykańskie FBI oraz unijnych regulatorów.

Wszczęte przez Komisję Ochrony Danych dochodzenie poskutkowało nałożeniem nagany oraz kary pieniężnej na Meta Platforms, której wysokość określono w sumie na 251 milionów euro.

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Data Protection Commission
| url = https://www.dataprotection.ie/en/news-media/press-releases/irish-data-protection-commission-fines-meta-eu251-million
| archiwum = 
| tytuł = Irish Data Protection Commission fines Meta €251 Million
| źródło = Data Protection Commission
| data = 17 grudnia 2024
}}
* {{źródło
| autor = Jowita Kiwnik Pargana
| url = https://www.pap.pl/aktualnosci/meta-ukarana-grzywna-251-mln-euro-za-ujawnienie-danych-uzytkownikow
| archiwum = 
| tytuł = Meta ukarana grzywną 251 mln euro za ujawnienie danych użytkowników
| źródło = Polska Agencja Prasowa
| data = 17 grudnia 2024
}}
{{Pasek boczny|
{{Prawo i przestępczość}}
{{Podziel się boczny}}
}}
[[Kategoria:Prawo i przestępczość]]
[[Kategoria:Facebook]]
[[Kategoria:Instagram]]
[[Kategoria:Meta Platforms]]</text>
      <sha1>ordge8tky5w7ruh9qsp8np7dafh6fju</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343163</id>
      <parentid>343162</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T23:15:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <origin>343163</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2235" sha1="n2byjtgyj3dhvxg4jwibt1tpwn8zu43" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}
'''17 grudnia 2024 [[d:Q55509366|Komisja Ochrony Danych (Data Protection Commission)]] przyznała administracyjną karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro dla {{w|Meta Platforms}} za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Meta zapowiedziała odwołanie się od decyzji.'''

W 2018 roku Facebook poinformował irlandzki organ nadzorczy, że w wyniku ataku cyberprzestępców na infrastrukturę serwisów ujawnione zostały dane użytkowników Facebooka. Została wykorzystana luka w funkcji podejrzenia profilu, jak on mógłby wyglądać publicznie, za której pomocą konta użytkowników były przejmowane. Z poziomu przejętych kont pobierano potem informacje o kontach znajdujących się na personalnych listach „znajomych”.

Wstępne szacunki określały liczbę tak potraktowanych kont na 50 milionów, jednak po dłuższym śledztwie naruszenie stwierdzone zostało na 29 milionach kont. Facebook zapewnił, że luka została usunięta natychmiast po jej odnalezieniu, a o zdarzeniu poinformowano irlandzką Komisję Ochrony Danych, amerykańskie FBI oraz unijnych regulatorów.

Wszczęte przez Komisję Ochrony Danych dochodzenie poskutkowało nałożeniem nagany oraz kary pieniężnej na Meta Platforms, której wysokość określono w sumie na 251 milionów euro.

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Data Protection Commission
| url = https://www.dataprotection.ie/en/news-media/press-releases/irish-data-protection-commission-fines-meta-eu251-million
| archiwum = 
| tytuł = Irish Data Protection Commission fines Meta €251 Million
| źródło = Data Protection Commission
| data = 17 grudnia 2024
}}
* {{źródło
| autor = Jowita Kiwnik Pargana
| url = https://www.pap.pl/aktualnosci/meta-ukarana-grzywna-251-mln-euro-za-ujawnienie-danych-uzytkownikow
| archiwum = 
| tytuł = Meta ukarana grzywną 251 mln euro za ujawnienie danych użytkowników
| źródło = Polska Agencja Prasowa
| data = 17 grudnia 2024
}}
{{Pasek boczny|
{{Prawo i przestępczość}}
{{Podziel się boczny}}
}}
[[Kategoria:Prawo i przestępczość]]
[[Kategoria:Facebook]]
[[Kategoria:Instagram]]
[[Kategoria:Meta Platforms]]</text>
      <sha1>n2byjtgyj3dhvxg4jwibt1tpwn8zu43</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343164</id>
      <parentid>343163</parentid>
      <timestamp>2024-12-17T23:15:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <origin>343164</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2240" sha1="9u06alqorsv5dxg1djm8ohl88r93g2f" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}
'''17 grudnia 2024 roku [[d:Q55509366|Komisja Ochrony Danych (Data Protection Commission)]] przyznała administracyjną karę pieniężną w wysokości 251 milionów euro dla {{w|Meta Platforms}} za naruszenie prywatności 29 mln użytkowników w 2018 roku. 3 miliony z nich pochodziło z krajów Unii Europejskiej. Meta zapowiedziała odwołanie się od decyzji.'''

W 2018 roku Facebook poinformował irlandzki organ nadzorczy, że w wyniku ataku cyberprzestępców na infrastrukturę serwisów ujawnione zostały dane użytkowników Facebooka. Została wykorzystana luka w funkcji podejrzenia profilu, jak on mógłby wyglądać publicznie, za której pomocą konta użytkowników były przejmowane. Z poziomu przejętych kont pobierano potem informacje o kontach znajdujących się na personalnych listach „znajomych”.

Wstępne szacunki określały liczbę tak potraktowanych kont na 50 milionów, jednak po dłuższym śledztwie naruszenie stwierdzone zostało na 29 milionach kont. Facebook zapewnił, że luka została usunięta natychmiast po jej odnalezieniu, a o zdarzeniu poinformowano irlandzką Komisję Ochrony Danych, amerykańskie FBI oraz unijnych regulatorów.

Wszczęte przez Komisję Ochrony Danych dochodzenie poskutkowało nałożeniem nagany oraz kary pieniężnej na Meta Platforms, której wysokość określono w sumie na 251 milionów euro.

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Data Protection Commission
| url = https://www.dataprotection.ie/en/news-media/press-releases/irish-data-protection-commission-fines-meta-eu251-million
| archiwum = 
| tytuł = Irish Data Protection Commission fines Meta €251 Million
| źródło = Data Protection Commission
| data = 17 grudnia 2024
}}
* {{źródło
| autor = Jowita Kiwnik Pargana
| url = https://www.pap.pl/aktualnosci/meta-ukarana-grzywna-251-mln-euro-za-ujawnienie-danych-uzytkownikow
| archiwum = 
| tytuł = Meta ukarana grzywną 251 mln euro za ujawnienie danych użytkowników
| źródło = Polska Agencja Prasowa
| data = 17 grudnia 2024
}}
{{Pasek boczny|
{{Prawo i przestępczość}}
{{Podziel się boczny}}
}}
[[Kategoria:Prawo i przestępczość]]
[[Kategoria:Facebook]]
[[Kategoria:Instagram]]
[[Kategoria:Meta Platforms]]</text>
      <sha1>9u06alqorsv5dxg1djm8ohl88r93g2f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Zmarli 16 grudnia 2024</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71338</id>
    <revision>
      <id>343129</id>
      <timestamp>2024-12-17T18:55:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PBbot</username>
        <id>18540</id>
      </contributor>
      <comment>nekrolog na podstawie https://w.wiki/CSvG</comment>
      <origin>343129</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="617" sha1="6vlp6jn1bb9wqeioknvh12bofoesytb" xml:space="preserve">{{data|2024-12-16}}
[[Plik:Dick Van Arsdale.jpg|thumb|Dick Van Arsdale (1943–2024)]]
'''16 grudnia 2024 zmarli: Wittekind Waldeck-Pyrmont, Dick Van Arsdale'''.

16 grudnia 2024 zmarły następujące osoby:
* [[w:Wittekind Waldeck-Pyrmont|Wittekind Waldeck-Pyrmont]] (ur. 1936, [[d:Q70797|WD]])
* [[w:Dick Van Arsdale|Dick Van Arsdale]] (ur. 1943, [[d:Q1027929|WD]]): amerykański koszykarz

== Źródło ==
* To zestawienie zostało automatycznie wygenerowane z Wikidanych. Zobacz [https://w.wiki/CSvG zapytanie SPARQL].

{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Nekrologi 2024]]</text>
      <sha1>6vlp6jn1bb9wqeioknvh12bofoesytb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Cięcina wygrała w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71339</id>
    <revision>
      <id>343144</id>
      <timestamp>2024-12-17T20:57:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kajtus von Rzywiec</username>
        <id>19016</id>
      </contributor>
      <comment>utworzenie</comment>
      <origin>343144</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1574" sha1="of6n24zlkstsqjzhgtpzw4sw9ty8oq0" xml:space="preserve">{{data|2024-12-17}}
[[Plik:Ciecina Wegierska Gorka.jpg|mały|Widok na Cięcinę i Węgierską Górkę z Glinnego (2007)]]
'''13 grudnia 2024 roku zakończyło się głosowanie w grupie 9 wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego. Zwyciężyła {{w|Cięcina}}, zdobywszy 641 głosów.'''

Podczas [[Rozpoczęły się piąte wybory najlepszej wsi powiatu żywieckiego na stronie Żywiec memes|losowania]] w grupie 9 znalazły się następujące cztery miejscowości: {{w|Cięcina}}, {{w|Laliki}}, {{w|Ostre (województwo śląskie)|Ostre}} i {{w|Sopotnia Mała}}.

Od początku największym faworytem była Cięcina, która w 2022 roku przegrała dopiero w półfinale z Węgierską Górką, [[Zakończyła się 1/4 finału wyborów najlepszej wsi powiatu żywieckiego|rok temu w ćwierćfinale]] z Żabnicą. Pozostałe wsie nigdy nie wyszły z grupy.

=== Wyniki ===

* {{w|Cięcina}} – 641
* {{w|Sopotnia Mała}} – 218
* {{w|Laliki}} – 162
* {{w|Ostre (województwo śląskie)|Ostre}} – 79

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Żywiec memes
| url = https://www.facebook.com/photo/?fbid=1178767210455158&amp;set=pb.100049656713072.-2207520000
| archiwum = 
| tytuł = Głosowanie grupy 9
| źródło = facebook.com
| data = 
}}
{{Materiał autorski|Kajtus von Rzywiec}}{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Memy]]
[[Kategoria:Plebiscyty]]
[[Kategoria:Plebiscyty Żywiec memes]]
[[Kategoria:Powiat żywiecki]]
[[Kategoria:Cięcina]]
[[Kategoria:Laliki]]
[[Kategoria:Ostre (województwo śląskie)]]
[[Kategoria:Sopotnia Mała]]</text>
      <sha1>of6n24zlkstsqjzhgtpzw4sw9ty8oq0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategoria:Gaśnica</title>
    <ns>14</ns>
    <id>71340</id>
    <revision>
      <id>343155</id>
      <timestamp>2024-12-17T21:37:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kajtus von Rzywiec</username>
        <id>19016</id>
      </contributor>
      <comment>utworzenie</comment>
      <origin>343155</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13" sha1="r7jn6jvzknt34q52hdbs08c6jipxoa9" xml:space="preserve">{{Wikipedia}}</text>
      <sha1>r7jn6jvzknt34q52hdbs08c6jipxoa9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Facebook otrzymał karę 251 mln euro za naruszenie prawa z 2018 roku</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71341</id>
    <redirect title="Nieprawomocne 251 mln euro kary dla Meta Platforms za naruszenie prawa z 2018 roku" />
    <revision>
      <id>343157</id>
      <timestamp>2024-12-17T22:52:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <comment>Marek Mazurkiewicz przeniósł stronę [[Facebook otrzymał karę 251 mln euro za naruszenie prawa z 2018 roku]] do [[Nieprawomocne 251 mln euro kary dla Meta Platforms za naruszenie prawa z 2018 roku]]: precyzyjniej i jednoliciej</comment>
      <origin>343157</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="93" sha1="ogk2kwtrg95yglc7p8p5tq66viil2td" xml:space="preserve">#PATRZ [[Nieprawomocne 251 mln euro kary dla Meta Platforms za naruszenie prawa z 2018 roku]]</text>
      <sha1>ogk2kwtrg95yglc7p8p5tq66viil2td</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dyskusja kategorii:Inwestycje</title>
    <ns>15</ns>
    <id>71342</id>
    <revision>
      <id>343167</id>
      <timestamp>2024-12-17T23:22:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <comment>Utworzono nową stronę &quot;Zakres kategorii. Mam wątpliwości czy wydatki środków publicznych powinny być umieszczane w tej kategorii. Inwestycja jest dziś pojęciem często nadużywanym i nieneutralnym. ~~~~&quot;</comment>
      <origin>343167</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="318" sha1="2hotpx43raj047as9enzh4uk0175s9o" xml:space="preserve">Zakres kategorii. Mam wątpliwości czy wydatki środków publicznych powinny być umieszczane w tej kategorii. Inwestycja jest dziś pojęciem często nadużywanym i nieneutralnym. [[Wikireporter:Marek Mazurkiewicz|Marek Mazurkiewicz]] ([[Dyskusja wikireportera:Marek Mazurkiewicz|dyskusja]]) 00:22, 18 gru 2024 (CET)</text>
      <sha1>2hotpx43raj047as9enzh4uk0175s9o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Metrorower informuje o przejściu w tryb zimowy i podaje statystyki za pierwszy sezon</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71343</id>
    <revision>
      <id>343179</id>
      <timestamp>2024-12-18T07:16:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KrzysztofPoplawski</username>
        <id>2844</id>
      </contributor>
      <comment>utworzenie</comment>
      <origin>343179</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2986" sha1="ac6g316hkxas19e3muppiy721txlqnb" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}
[[Plik:Metrorower, stacja 27910.jpg|mały|Stacja Metrorowru w Tarnowskich Górach]]
[[Plik:METROROWER - stacja roweru metropolitalnego nr 27026 przy ulicy Norwida w Sosnowcu, osiedle Środula, w pobliżu CH Plejada, Aura Park i pawilonu Norwida 3.jpg|mały|Stacja Metroroweru w Sosnowcu]]
'''17 grudnia {{w|Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia}} (GZM) opublikowała podsumoanie sezonu 2024 {{w|publiczny system wypożyczania rowerów|systemu metropolitalnej wypożyczalni rowerów}} {{w|Metrorower}} i ogłosiło przejście na tryb zimowy.'''

W 2024 roku użytkownicy wypożyczyli rowery dokładnie 1 006 989 razy, pokonując łączny dystans ponad 3,74 mln kilometrów i spędzając w siodełku ponad 27 mln minut. Najwięcej wypożyczeń odnotowano w {{w|Katowice|Katowicach}}, {{w|Gliwice|Gliwicach}}, {{w|Chorzów|Chorzowie}} i {{w|Sosnowiec|Sosnowcu}}.

Wraz z zakończeniem letniego sezonu rowerowego, {{w|Metrorower}} przechodzi na tryb zimowy. Do 1 marca na ulicach GZM dostępnych będzie około 3500 rowerów, co stanowi połowę liczby dostępnej w sezonie letnim. W dniach 1-16 grudnia rowery zostały wypożyczone ponad 16 tys. razy.

{{w|Tomasz Wojtkiewicz|Tomasz Wojtkiewicz}}, prezes zarządu Grupy {{w|Nextbike|Nextbike}}, podkreślił, że całoroczny charakter {{w|Metrorower}}u odpowiada na potrzeby mieszkańców i zmieniające się nawyki komunikacyjne. System ten już stał się stałym elementem życia w polskich miastach.

{{w|publiczny system wypożyczania rowerów|System}}, uruchomiony w lutym 2024 roku, jest największym w Polsce i trzecim co do wielkości w Europie. Jest również w pełni zintegrowany z systemem transportu publicznego, co umożliwia posiadaczom biletów średnio- i długookresowych korzystanie z rowerów przez godzinę dziennie bez dodatkowych opłat. 

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = 
| url = https://transportgzm.pl/aktualnosci/pierwszy-milion-wypozyczen-metrorower-podsumowuje-wyniki-za-sezon-2024-i-przechodzi-na-tryb-zimowy
| archiwum = 
| tytuł = Pierwszy milion wypożyczeń. Metrorower podsumowuje wyniki za sezon 2024 i przechodzi na tryb zimowy
| źródło = Transport GZM
| data = 17 grudnia 2024
}}
* {{źródło
| autor = Antoni Zubek
| url = https://silesion.pl/pierwszy-milion-wypozyczen-metrorower-podsumowuje-wyniki-za-sezon-2024-i-przechodzi-na-tryb-zimowy/
| archiwum = 
| tytuł = Pierwszy milion wypożyczeń. Metrorower podsumowuje wyniki za sezon 2024 i przechodzi na tryb zimowy
| źródło = Silesion.pl
| data = 17 grudnia 2024
}}

{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}{{Śląskie}}
[[Kategoria:Rower]]
[[Kategoria:Infrastruktura]]
[[Kategoria:Katowice]]
[[Kategoria:Sosnowiec]]
[[Kategoria:Chorzów]]
[[Kategoria:Gliwice]]
[[Kategoria:Metrorower]]
[[Kategoria:Transport rowerowy]] 
[[Kategoria:Infrastruktura rowerowa]]
[[Kategoria:Wypożyczalnie rowerów]] 
[[Kategoria:Ekologia]]
[[Kategoria:Transport publiczny]]
[[Kategoria:Metropolia GZM]]</text>
      <sha1>ac6g316hkxas19e3muppiy721txlqnb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Zawisza zapowiada kontrole poselskie ws. programu „Czyste Powietrze”</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71344</id>
    <revision>
      <id>343193</id>
      <timestamp>2024-12-18T10:39:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kajtus von Rzywiec</username>
        <id>19016</id>
      </contributor>
      <comment>utworzenie</comment>
      <origin>343193</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2766" sha1="q7y96h9ltr4gnb9u7meda65j8fr2g5n" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}
[[Plik:Marcelina Zawisza Sejm 2019.jpg|mały|Marcelina Zawisza (2019)]]
'''17 grudnia 2024 roku Marcelina Zawisza poinformował, że wraz z Adrianem Zandbergiem rozpoczynają serię kontroli poselskich w NFOŚiGW ws. programu „Czyste Powietrze”.'''

Marcelina Zawisza napisała na Facebooku:

{{Cytat|Chcemy dowiedzieć się co tu się... wydarzyło w sprawie programu &quot;Czyste Powietrze&quot;. Organizacje społeczne informują, że od marca alarmowały o nieprawidłowościach. Chcemy sprawdzić doniesienia, że władza najpierw nie robiła nic, a potem z dnia na dzień program zawiesiła.

Co zabawne, dowiedzieliśmy się, że NFOŚ ma analizę prawną, że nie podlegają kontroli poselskiej. Analiza jest z października 2024 roku xD. Serio? Czekamy na dokumenty. Zakładamy dobrą wolę, ale jak jej zabraknie to czeka nas weryfikacja tez zawartych w ekspertyzie w sądzie.}}

Tego samego dnia ukazał się wywiad na portalu money.pl, w którym wiceprezes NFOŚiGW Robert Gajda stwierdził, że ma pewne zastrzeżenia do działania niektórych NGO-sów, szczególnie Alarmu Smogowego:

{{Cytat|Skoro twierdzą, że od dawna widziały nieprawidłowości, powinny były wcześniej zgłaszać te problemy do odpowiednich służb.}}

Dziennikarz odpowiedział, że twierdzą, że zgłaszali od marca, bez reakcji. Robert Gajda stwierdził, że oni nie mieli wiedzy o konkretnych przypadkach, a Andrzej Guła, Prezes Stowarzyszenia Krakowski Alarm Smogowy, powinien był zgłosić zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do prokuratury.

== Zobacz też ==

* [[Program „Czyste Powietrze” ma powrócić w nowej formule od 31 marca 2025 roku]]

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Marcelina Zawisza
| url = https://www.facebook.com/story.php?story_fbid=1149918069827883&amp;id=100044291026464&amp;rdid=i9Sdn3bRKSOXICvy
| archiwum = 
| tytuł = Post
| źródło = facebook.com
| data = 17 grudnia 2024
}}
* {{Źródło
| url = https://www.money.pl/pieniadze/rewolucja-w-czystym-powietrzu-specjalne-konta-dla-beneficjentow-i-wieksza-kontrola-wykonawcow-7103935858174688a.html
| tytuł = Rewolucja w &quot;Czystym powietrzu&quot;: specjalne konta dla beneficjentów i większa kontrola wykonawców
| autor = Grzegorz Osiecki i Tomasz Żółciak
| źródło = money.pl
| data = 17 grudnia 2024
}}

{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Polska]]
[[Kategoria:Polska polityka]]
[[Kategoria:Środowisko]]
[[Kategoria:Transformacja energetyczna w Polsce]]
[[Kategoria:Energetyka]]
[[Kategoria:Energetyka w Polsce]]
[[Kategoria:Program „Czyste Powietrze”]]
[[Kategoria:Marcelina Zawisza]]
[[Kategoria:Adrian Zandberg]]
[[Kategoria:Lewica Razem]]
[[Kategoria:Andrzej Guła]]
[[Kategoria:Polski Alarm Smogowy]]</text>
      <sha1>q7y96h9ltr4gnb9u7meda65j8fr2g5n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343194</id>
      <parentid>343193</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:39:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kajtus von Rzywiec</username>
        <id>19016</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>wikizacja</comment>
      <origin>343194</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2795" sha1="9nvcl8nzc9oc9vjp8n7w0ficg9p8vr0" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}
[[Plik:Marcelina Zawisza Sejm 2019.jpg|mały|Marcelina Zawisza (2019)]]
'''17 grudnia 2024 roku {{w|Marcelina Zawisza}} poinformowała, że wraz z {{w|Adrian Zandberg|Adrianem Zandbergiem}} rozpoczynają serię kontroli poselskich w NFOŚiGW ws. programu „Czyste Powietrze”.'''

Marcelina Zawisza napisała na Facebooku:

{{Cytat|Chcemy dowiedzieć się co tu się... wydarzyło w sprawie programu &quot;Czyste Powietrze&quot;. Organizacje społeczne informują, że od marca alarmowały o nieprawidłowościach. Chcemy sprawdzić doniesienia, że władza najpierw nie robiła nic, a potem z dnia na dzień program zawiesiła.

Co zabawne, dowiedzieliśmy się, że NFOŚ ma analizę prawną, że nie podlegają kontroli poselskiej. Analiza jest z października 2024 roku xD. Serio? Czekamy na dokumenty. Zakładamy dobrą wolę, ale jak jej zabraknie to czeka nas weryfikacja tez zawartych w ekspertyzie w sądzie.}}

Tego samego dnia ukazał się wywiad na portalu money.pl, w którym wiceprezes NFOŚiGW Robert Gajda stwierdził, że ma pewne zastrzeżenia do działania niektórych NGO-sów, szczególnie Alarmu Smogowego:

{{Cytat|Skoro twierdzą, że od dawna widziały nieprawidłowości, powinny były wcześniej zgłaszać te problemy do odpowiednich służb.}}

Dziennikarz odpowiedział, że twierdzą, że zgłaszali od marca, bez reakcji. Robert Gajda stwierdził, że oni nie mieli wiedzy o konkretnych przypadkach, a Andrzej Guła, Prezes Stowarzyszenia Krakowski Alarm Smogowy, powinien był zgłosić zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do prokuratury.

== Zobacz też ==

* [[Program „Czyste Powietrze” ma powrócić w nowej formule od 31 marca 2025 roku]]

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Marcelina Zawisza
| url = https://www.facebook.com/story.php?story_fbid=1149918069827883&amp;id=100044291026464&amp;rdid=i9Sdn3bRKSOXICvy
| archiwum = 
| tytuł = Post
| źródło = facebook.com
| data = 17 grudnia 2024
}}
* {{Źródło
| url = https://www.money.pl/pieniadze/rewolucja-w-czystym-powietrzu-specjalne-konta-dla-beneficjentow-i-wieksza-kontrola-wykonawcow-7103935858174688a.html
| tytuł = Rewolucja w &quot;Czystym powietrzu&quot;: specjalne konta dla beneficjentów i większa kontrola wykonawców
| autor = Grzegorz Osiecki i Tomasz Żółciak
| źródło = money.pl
| data = 17 grudnia 2024
}}

{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Polska]]
[[Kategoria:Polska polityka]]
[[Kategoria:Środowisko]]
[[Kategoria:Transformacja energetyczna w Polsce]]
[[Kategoria:Energetyka]]
[[Kategoria:Energetyka w Polsce]]
[[Kategoria:Program „Czyste Powietrze”]]
[[Kategoria:Marcelina Zawisza]]
[[Kategoria:Adrian Zandberg]]
[[Kategoria:Lewica Razem]]
[[Kategoria:Andrzej Guła]]
[[Kategoria:Polski Alarm Smogowy]]</text>
      <sha1>9nvcl8nzc9oc9vjp8n7w0ficg9p8vr0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343195</id>
      <parentid>343194</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:40:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kajtus von Rzywiec</username>
        <id>19016</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>343195</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2781" sha1="6zujla6pee4xfmtuezpgrhzge4b7ovi" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}
[[Plik:Marcelina Zawisza Sejm 2019.jpg|mały|Marcelina Zawisza (2019)]]
'''17 grudnia 2024 roku {{w|Marcelina Zawisza}} poinformowała, że wraz z {{w|Adrian Zandberg|Adrianem Zandbergiem}} rozpoczynają serię kontroli poselskich w NFOŚiGW ws. programu „Czyste Powietrze”.'''

Marcelina Zawisza napisała na Facebooku:

{{Cytat|Chcemy dowiedzieć się co tu się... wydarzyło w sprawie programu &quot;Czyste Powietrze&quot;. Organizacje społeczne informują, że od marca alarmowały o nieprawidłowościach. Chcemy sprawdzić doniesienia, że władza najpierw nie robiła nic, a potem z dnia na dzień program zawiesiła.

Co zabawne, dowiedzieliśmy się, że NFOŚ ma analizę prawną, że nie podlegają kontroli poselskiej. Analiza jest z października 2024 roku xD. Serio? Czekamy na dokumenty. Zakładamy dobrą wolę, ale jak jej zabraknie to czeka nas weryfikacja tez zawartych w ekspertyzie w sądzie.}}

Tego samego dnia ukazał się wywiad na portalu money.pl, w którym wiceprezes NFOŚiGW Robert Gajda stwierdził, że ma pewne zastrzeżenia do działania niektórych NGO-sów, szczególnie Alarmu Smogowego:

{{Cytat|Skoro twierdzą, że od dawna widziały nieprawidłowości, powinny były wcześniej zgłaszać te problemy do odpowiednich służb.}}

Dziennikarz odpowiedział, że twierdzą, że zgłaszali od marca, bez reakcji. Robert Gajda stwierdził, że oni nie mieli wiedzy o konkretnych przypadkach, a Andrzej Guła, Prezes Stowarzyszenia Krakowski Alarm Smogowy, powinien był zgłosić zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa do prokuratury.

== Zobacz też ==

* [[Program „Czyste Powietrze” ma powrócić w nowej formule od 31 marca 2025 roku]]

== Źródła ==
* {{źródło
| autor = Marcelina Zawisza
| url = https://www.facebook.com/story.php?story_fbid=1149918069827883&amp;id=100044291026464&amp;rdid=i9Sdn3bRKSOXICvy
| archiwum = 
| tytuł = Post
| źródło = facebook.com
| data = 17 grudnia 2024
}}
* {{Źródło
| url = https://www.money.pl/pieniadze/rewolucja-w-czystym-powietrzu-specjalne-konta-dla-beneficjentow-i-wieksza-kontrola-wykonawcow-7103935858174688a.html
| tytuł = Rewolucja w &quot;Czystym powietrzu&quot;: specjalne konta dla beneficjentów i większa kontrola wykonawców
| autor = Grzegorz Osiecki i Tomasz Żółciak
| źródło = money.pl
| data = 17 grudnia 2024
}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Polska]]
[[Kategoria:Polska polityka]]
[[Kategoria:Środowisko]]
[[Kategoria:Transformacja energetyczna w Polsce]]
[[Kategoria:Energetyka]]
[[Kategoria:Energetyka w Polsce]]
[[Kategoria:Program „Czyste Powietrze”]]
[[Kategoria:Marcelina Zawisza]]
[[Kategoria:Adrian Zandberg]]
[[Kategoria:Lewica Razem]]
[[Kategoria:Andrzej Guła]]
[[Kategoria:Polski Alarm Smogowy]]</text>
      <sha1>6zujla6pee4xfmtuezpgrhzge4b7ovi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kolej Metropolitalna w Dąbrowie Górniczej</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71345</id>
    <revision>
      <id>343196</id>
      <timestamp>2024-12-18T10:56:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KrzysztofPoplawski</username>
        <id>2844</id>
      </contributor>
      <comment>utworzenie</comment>
      <origin>343196</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2622" sha1="k36pf6l4ith8dofcrp7oss2uc8kd04j" xml:space="preserve">[[Plik:Stacja kolejowa Dąbrowa Górnicza - 0070755 20230320.jpg|mały|Stacja kolejowa Dąbrowa Górnicza]]
{{data|2024-12-18}}

'''17 grudnia 2024 zarząd Metropolii GZM i władze Dąbrowy Górniczej poinformowały, że projekt modernizacji linii kolejowej w Dąbrowie Górniczej otrzymał dofinansowanie z programu Kolej Plus.'''

Projekt modernizacji {{w|linia kolejowa|linii kolejowej}} w {{w|Dąbrowa Górnicza|Dąbrowie Górniczej}} otrzymał dofinansowanie z programu {{w|Kolej Plus}}. W regionie wsparcie finansowe otrzyma sześć przedsięwzięć, które wpisują się w budowę {{w|Kolej Metropolitalna w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii|Kolei Metropolitalnej}}. {{w|Dąbrowa Górnicza}} planuje budowę 12 kilometrów nowych torów. Projekt, który ma ruszyć w przyszłym roku, przewiduje inwestycję o wartości około miliarda złotych, mającą znacząco poprawić komunikację w regionie. Bez tej inwestycji powstało by „wąskie gardło”, które ograniczy możliwości zwiększenia liczby pociągów na tej trasie do Katowic i łączy się ściśle z budową Kolei Metropolitalnej na {{w|Linia kolejowa nr 659|linii Będzin — Katowice}}.
Dlatego GZM 15 grudnia 2024 roku zwróciła się do Ministra Infrastruktury o budowę dwóch dodatkowych torów na trasie między Będzinem a Dąbrową Górniczą-Ząbkowicami. 


== Źródła ==
* {{źródło
| autor = 
| url = https://www.wnp.pl/transport-kolejowy/gzm-apeluje-o-budowe-dodatkowych-torow-miedzy-bedzinem-a-dabrowa-gornicza,123456.html
| archiwum = 
| tytuł = GZM apeluje o budowę dodatkowych torów między Będzinem a Dąbrową Górniczą
| źródło = WNP.pl
| data = 2024-12-15
}}
* {{źródło
| autor = 
| url = https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/dabrowa-gornicza-planuje-budowe-12-km-nowych-torow-123457.html
| archiwum = 
| tytuł = Dąbrowa Górnicza planuje budowę 12 km nowych torów
| źródło = Transport Publiczny
| data = 2024-12-16
}}
* {{źródło
| autor = 
| url = https://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/projekt-modernizacji-linii-kolejowej-w-dabrowie-gorniczej-otrzymal-dofinansowanie-123458.html
| archiwum = 
| tytuł = Projekt modernizacji linii kolejowej w Dąbrowie Górniczej otrzymał dofinansowanie
| źródło = Rynek Kolejowy
| data = 2024-12-17
}}

{{Pasek boczny|
{{Transport}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Dąbrowa Górnicza]]
[[Kategoria:Transport kolejowy]]
[[Kategoria:Inwestycje infrastrukturalne]]
[[Kategoria:Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia]]
[[Kategoria:Kolej Metropolitalna w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii]]
[[Kategoria:Linia kolejowa nr 659]]</text>
      <sha1>k36pf6l4ith8dofcrp7oss2uc8kd04j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343197</id>
      <parentid>343196</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T10:56:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>KrzysztofPoplawski</username>
        <id>2844</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>343197</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2636" sha1="9g59crjij3b3v1zummd9opn6bdrn9r2" xml:space="preserve">[[Plik:Stacja kolejowa Dąbrowa Górnicza - 0070755 20230320.jpg|mały|Stacja kolejowa Dąbrowa Górnicza]]
{{data|2024-12-18}}

'''17 grudnia 2024 zarząd Metropolii GZM i władze Dąbrowy Górniczej poinformowały, że projekt modernizacji linii kolejowej w Dąbrowie Górniczej otrzymał dofinansowanie z programu Kolej Plus.'''

Projekt modernizacji {{w|linia kolejowa|linii kolejowej}} w {{w|Dąbrowa Górnicza|Dąbrowie Górniczej}} otrzymał dofinansowanie z programu {{w|Kolej Plus}}. W regionie wsparcie finansowe otrzyma sześć przedsięwzięć, które wpisują się w budowę {{w|Kolej Metropolitalna w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii|Kolei Metropolitalnej}}. {{w|Dąbrowa Górnicza}} planuje budowę 12 kilometrów nowych torów. Projekt, który ma ruszyć w przyszłym roku, przewiduje inwestycję o wartości około miliarda złotych, mającą znacząco poprawić komunikację w regionie. Bez tej inwestycji powstało by „wąskie gardło”, które ograniczy możliwości zwiększenia liczby pociągów na tej trasie do Katowic i łączy się ściśle z budową Kolei Metropolitalnej na {{w|Linia kolejowa nr 659|linii Będzin — Katowice}}.
Dlatego GZM 15 grudnia 2024 roku zwróciła się do Ministra Infrastruktury o budowę dwóch dodatkowych torów na trasie między Będzinem a Dąbrową Górniczą-Ząbkowicami. 


== Źródła ==
* {{źródło
| autor = 
| url = https://www.wnp.pl/transport-kolejowy/gzm-apeluje-o-budowe-dodatkowych-torow-miedzy-bedzinem-a-dabrowa-gornicza,123456.html
| archiwum = 
| tytuł = GZM apeluje o budowę dodatkowych torów między Będzinem a Dąbrową Górniczą
| źródło = WNP.pl
| data = 2024-12-15
}}
* {{źródło
| autor = 
| url = https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/dabrowa-gornicza-planuje-budowe-12-km-nowych-torow-123457.html
| archiwum = 
| tytuł = Dąbrowa Górnicza planuje budowę 12 km nowych torów
| źródło = Transport Publiczny
| data = 2024-12-16
}}
* {{źródło
| autor = 
| url = https://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci/projekt-modernizacji-linii-kolejowej-w-dabrowie-gorniczej-otrzymal-dofinansowanie-123458.html
| archiwum = 
| tytuł = Projekt modernizacji linii kolejowej w Dąbrowie Górniczej otrzymał dofinansowanie
| źródło = Rynek Kolejowy
| data = 2024-12-17
}}

{{Pasek boczny|
{{Transport}}
{{Podziel się boczny}}
}}
{{śląskie}}

[[Kategoria:Dąbrowa Górnicza]]
[[Kategoria:Transport kolejowy]]
[[Kategoria:Inwestycje infrastrukturalne]]
[[Kategoria:Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia]]
[[Kategoria:Kolej Metropolitalna w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii]]
[[Kategoria:Linia kolejowa nr 659]]</text>
      <sha1>9g59crjij3b3v1zummd9opn6bdrn9r2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Zajawka 20 - o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71346</id>
    <revision>
      <id>343213</id>
      <timestamp>2024-12-18T11:18:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <comment>CC: BY-SA 4.0; |autor= Redakcja</comment>
      <origin>343213</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50278" sha1="loqwnr5pzeunt1zzxsakh9ov34fxg62" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}

'''Tutaj wpisz najważniejsze informacje z twojego newsa Co? Gdzie? Kiedy? Kto?'''

17 grudnia 2024
Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
Autor: Redakcja

,,Biuletyny Informacji Publicznej to, przynajmniej w założeniu pierwotnym, świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? Mogę zaspojlerować, że nie zawsze” – mówi o BIP-ach Piotr Rzekiecki, ekspert prawny Watchdoga. 

 
W tym odcinku podcastu Zajawka rozmawiamy o BIP-ach. Czym są Biuletyny Informacji Publicznej? Kto musi prowadzić BIP? Co powinno się w nich znajdować? Co możemy zrobić, gdy urząd nie publikuje w BIP-ie tego, co powinien lub w sposób odbiegający od naszych oczekiwań? Dlaczego nie ma jednego, wspólnego wzoru BIPu? Posłuchajcie i dajcie znać, jak wyglądają BIP-y w Waszych gminach!

Podcast możecie odsłuchać na:

    Youtube
    Spotify
    Soundcloud
    Deezer
    PeerTube

Zajawka. Podcast Watchdoga. Wspieraj na patronite.pl/watchdog

Pomocne linki:
1. BIP w pigułce: https://informacjapubliczna.org/news/bip-w-pigulce/
2. Biuletyn Informacji Publicznej w pytaniach i odpowiedziach: https://informacjapubliczna.org/news/biuletyn-informacji-publicznej-w-pytaniach-i-odpowiedziach/
3. Co zrobić, jeśli ze strony BIP jakiejś instytucji zniknęły oświadczenia majątkowe? https://informacjapubliczna.org/news/co-zrobic-jesli-ze-strony-bip-jakiejs-instytucji-zniknely-oswiadczenia-majatkowe
4.Plus ciekawostka, protokół z sejmowej komisji pracującej w 2000 r. nad Ustawą o dostępie do informacji publicznej: https://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/BC0551F090B08A04C1256B73003D21D8?OpenDocument Pojawia się tam też kwestia BIP-ów.
 

Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej

Intro:

Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

Dzień dobry, tu Martyna Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. To jest podcast Zajawka, kolejny jego odcinek. Dzisiaj zaprosiłam do rozmowy Piotra Rzekieckiego, prawnika Sieci Obywatelskiej.

Cześć, dzień dobry.

Cześć, dzień dobry. Witam Ciebie Martyno i słuchaczy także.

Zaprosiłam Cię do rozmowy o BIP-ach, czyli Biuletynach Informacji Publicznej. Zapewne dla osób, które w jakiś sposób jakby interesują się naszą działalnością czy w ogóle dostępem do informacji czy watchdogowaniem to na pewno nie jest obca nazwa. Natomiast może osobom, które mniej są zorientowane w temacie, coś dzwoni, ale niekoniecznie muszą wiedzieć w którym kościele, więc chcielibyśmy w dzisiejszej rozmowie trochę ten temat BIP-u uporządkować, powiedzieć czym BIP jest, ale też nasze takie rozeznanie wcześniejsze w tym temacie, co wy o BIP-ach myślicie, pokazuje, że jest to wbrew pozorom temat dosyć taki bulwersujący, to może złe słowo, ale budzący wiele emocji, co może wydawać się dziwne. Ale o tym zaraz będziemy o tych szczegółach mówić.

Na początku Piotrze bym cię prosiła o taką porządkującą informację, czym są właśnie Biuletyny Informacji Publicznej?

Biuletyny Informacji Publicznej to są przynajmniej w założeniu pierwotnym świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? To mogę zaspojlerować, że nie zawsze, ale to pewnie rozwiniemy ten temat w późniejszej rozmowie. Więc Biuletyny Informacji w skrócie są taką stroną internetową, oficjalną stroną internetową, w której dany podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien te informacje zamieszczać.

I to nie jest tak, że on może, ale nie musi, tylko jest po prostu zobowiązany do tego prawem?

Jest zobowiązany prawem, ale czy prawo zapewnia także skuteczne narzędzia, które mogłyby ten obowiązek wyegzekwować? To jest inna rzecz, do której pewnie przejdziemy później. Ale tak, to jest obowiązek, to nie jest dobrowolne. Posiadanie BIP-u czy publikowanie tam określonych informacji nie jest dobrą wolą danego organu, tylko jest obowiązkiem wynikającym właśnie z Ustawy o dostępie do informacji publicznej.

No właśnie, bo to jakby tutaj jest ten styk tego prawa do informacji i funkcjonowania biuletynów, bo w ustawie jest mowa o tym, że na wniosek są udostępniane te informacje, które nie są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, czyli w takim idealnym świecie jednak większość informacji, których potrzebujemy dotyczących funkcjonowania danej instytucji publicznej znajdziemy w biuletynie, a jeżeli czegoś nie znajdziemy, to wówczas o to wnioskujemy.

Tak, takie jest założenie. To można już wyjść nawet od samego początku, czyli Konstytucji. Konstytucja z 97 roku w artykule 61 przesądza właśnie, że obywatele mają prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy i innych podmiotów, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym. No więc mamy tutaj ten punkt wyjścia, czyli prawo do informacji, a to w jaki sposób już zapewnimy to prawo, żeby to nie było tylko zapisane prawo na świstku papieru, który później ciężko jest wyegzekwować, to jest inna rzecz i właśnie mamy Konstytucję z 97 roku. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest z roku 2001 i przez te cztery lata parlamentarzyści zastanawiali się, jak tutaj wyegzekwować ten dostęp do informacji publicznej i pomysły były najróżniejsze.

Ja polecam zainteresowanym odczytanie dzienników z posiedzeń komisji, która się tym zajmowała. Tam niektóre takie pomysły były naprawdę dzikie. Moim ulubionym jest na przykład to, że jeden z posłów, chyba to był poseł, lobbował za takim pomysłem, żeby w każdym urzędzie była taka maszynka i zainteresowany obywatel, który ma chęć uzyskania jakiejś informacji może przyjść do urzędu z dyskietką, do tej maszynki włożyć dyskietkę i pobrać interesujące go informacje. To wydaje się dzisiaj mega abstrakcyjne, ale w 2021 roku…

2001.

Tak, 2001, z racji wieku tego nie pamiętam, ale wydaje mi się, że dostęp do internetu jeszcze raczkował.

Tak, ale myślę, że teraz niektórym naszym słuchaczom trzeba byłoby tłumaczyć czym jest dyskietka. Natomiast cały czas innowacyjność tego pomysłu jest duża, bo nawet teraz nie jest tak, że wtedy trzeba było przyjść dyskietką, bo nie było takich stron internetowych, a teraz teoretycznie tą dyskietką jest ten dostęp online, ale też nie jest tak, że wszystko jest.

Właśnie i ten pomysł z tymi maszynkami oczywiście nie przeszedł, ale przeszedł inny pomysł właśnie, na tamten czas, czyli 2001 rok, moim zdaniem mega innowacyjny i bardzo ciekawy, czyli właśnie Biuletyny Informacji Publicznej. Założenie było takie, że właśnie każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej zakłada taki Biuletyn Informacji Publicznej, czyli specjalnie dedykowaną do tego stronę internetową, na której publikuje informacje dotyczące swojej działalności. Jest to rozwiązanie świetne właśnie zarówno z perspektywy wnioskodawcy, osoby zainteresowanej dostępem do informacji, ponieważ zyskuje ona właśnie 24 godziny dostęp do informacji, bezpłatny, bez praktycznie żadnych ograniczeń. Jedyne ograniczenie jest takie, że po prostu trzeba mieć dostęp do internetu, dostęp do komputera, co w 2001 roku jeszcze może było jakimś problemem, ale teraz w 2024 roku już jest chyba absolutnie powszechne. Więc ten pomysł w 2001 roku był świetny.

Założenie było takie, że te informacje, które są w Biuletynie, są po prostu dostępne w Biuletynie, a tego, czego tam nie znajdziemy, ewentualnie możemy uzyskać w tym trybie wnioskowym, czyli domyślnym sposobem dostępu do informacji był właśnie Biuletyn Informacji Publicznej i dopiero w tym drugim kroku narzędziem takim pomocniczym miał być wniosek o dostęp do informacji publicznej, który wymagał już zaangażowania urzędnika, wszczęcia procedury, no i przeprowadzenia tej całej…

No bo fakt, czas ma znaczenie, że w Biuletynie już coś jest, to natychmiast mamy do tego dostęp, a w tej procedurze wnioskowej teoretycznie bez zbędnej zwłoki ta informacja będzie udostępniana, ale realnie to jest te 14 dni i często rzeczywiście ten czas mija, nim te informacje otrzymamy.

Tak, tam w założeniach były nawet takie odważne myśli i wizje, że z czasem te biuletyny już tak się rozrosną, już tam wszystkie informacje będą publikowane, że ten tryb wnioskowy to on już praktycznie stanie się bezużyteczny. Jak czas zweryfikował te wizje, to widzimy chyba wszyscy. Te biuletyny działają średnio. Dlaczego tak jest, to za chwilę pewnie rozwiniemy.

Jeszcze chciałabym, żebyśmy chwilę porozmawiali o tym, jakiego typu instytucje są zobowiązane do prowadzenia biuletynów, czy są jakieś takie… No właśnie, pewnie nie ma zamkniętej listy tych instytucji, ale po prostu te, które nie wiem, czy dysponują publicznymi pieniędzmi, czy realizują jakieś zadania publiczne, są pewnie jakieś wytyczne?

Przede wszystkim tak, nie ma zamkniętej listy, ponieważ Biuletyn Informacji Publicznej teoretycznie powinien posiadać każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, a lista tych podmiotów nie jest zamknięta. Są to oczywiście takie podstawowe podmioty, jak organy władzy publicznej, czyli wszystkie gminy, powiaty, województwa, a ściśle rzecz biorąc organy tych gmin, organy centralne, wojewodowie, ministrowie, dalej także organy samorządów zawodowych, czy samorządów gospodarczych, różnego rodzaju izby rolnicze, przechodząc właśnie do tych samorządów gospodarczych, izby rzemieślnicze, z samorządów zawodowych to np. Krajowa Izba Radców Prawnych, Izba Architektów, Krajowa Izba…

To jest takie już mniej oczywiste, bo te organy władzy publicznej to nam się wydaje oczywiste, ale np. też szkoły, czy przedszkola, czy jakieś instytucje kultury też?

Tak, zdecydowanie. Wszystkie podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym, czyli katalog tych podmiotów jest bardzo szeroki. Jeżeli możemy szacować to myślę, że to mogą być dziesiątki, jeżeli nie nawet setki tysięcy podmiotów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że aktualnie w Polsce mamy chyba 2,5 tysiąca gmin, w każdej z tych gmin jest szkoła, jest przedszkole, jest szpital, są jakieś spółki wodociągowe, inne spółki gminne. Tych podmiotów jest naprawdę nieograniczona ilość i każdy z tych podmiotów teoretycznie powinien posiadać Biuletyn Informacji Publicznej i publikować tam informacje o swojej działalności.

No właśnie, a ja już tak od praktycznej strony. To jest tak, że fizycznie to musi być oddzielna strona? Mam na myśli np. jakąś niewielką szkołę, nie wiem, szkoła wiejska, która ma tam czasem zdarzać się naprawdę kilkudziesięciu uczniów i niewielka kadra pedagogiczna i zakładając, że organem prowadzącym tę szkołę jest gmina, czy może być tak, że jak klikniemy na to okienko BIP-u na stronie szkoły, bo jednak szkoły mają te strony, to może nas odesłać np. na stronę gminy, gdzie te informacje o tej instytucji będą, tej szkole na przykład. Czy ona powinna mieć oddzielny BIP?

Teoretycznie powinna mieć oddzielny BIP, ponieważ każdy podmiot jest zobowiązany do samodzielnego udostępniania informacji i samodzielnego prowadzenia BIP-u. Jeżeli interesują nas informacje o danej szkole czy przedszkolu, no to musimy zwrócić się z wnioskiem bezpośrednio do tego przedszkola czy dyrektora danej szkoły. Tutaj urząd gminy czy inny organ tych spraw za daną jednostkę nie będzie załatwiać.

Z drugiej strony, skoro szkoły mają jednak te strony internetowe, to już w zasadzie jest normą, skoro są w stanie prowadzić stronę, to dlaczego nie byłyby w stanie prowadzić biuletynu?

No tak, to jest teoria, a w praktyce bardzo często zdarza się, trzymając się tego przykładu szkół, że szkoła rzadko, może nie, zdarza się, że po prostu szkoła nie ma osobnego BIP-u samodzielnego, tylko ma albo jakąś zakładkę w BIP-ie urzędu gminy czy miasta albo po prostu w ogóle nie prowadzi tego BIP-u, to to już jest po prostu na pewno rzecz niezgodna z prawem i która wymaga poprawy.

Wiele szkół i przedszkoli tak naprawdę nie robi tego z chęci ukrycia czegoś czy zatajenia jakiejś informacji, czy niechęci do rodziców, którzy mogliby tam zadawać jakieś niewygodne pytania, tylko ze zwykłej niewiedzy i niskiej świadomości tych obowiązków informacyjnych i także niewiedzy, że to jest także w interesie danej szkoły i w interesie danej jednostki, mówiąc ogólnie, żeby ten BIP posiadać, to nie jest nic strasznego i także te podmioty zobowiązane z posiadania BIP-ów moim zdaniem mogą mieć bardzo dużo korzyści.

Tutaj ważną rzecz powiedziałeś o tym obowiązku informacyjnym, bo tak jakby już trzymając się właśnie tematu szkół, to jednak my widzimy w naszej praktyce, że szkoły często nieprawidłowo reagują na wnioski, może już to się rzadziej zdarza, ale jednak cały czas jest to całkiem sporo setek szkół, które nie bardzo zdają sobie sprawę z tego, że są podmiotami zobowiązanymi, jak ta procedura wygląda, więc jakby to się ze sobą łączy z kwestią tego BIP-u, że też nie mają do końca świadomości, że ten BIP jest tym obowiązkiem. I też inna rzecz jeszcze, która mi jakby przyszła do głowy, to kwestia tego, jak ten BIP powinien wyglądać, bo jesteśmy przyzwyczajeni do tych BIP-ów, ci, którzy zaglądają do nich częściej, że często mają taką uporządkowaną strukturę według pewnego schematu, bo można korzystać, ja zakładam, z takiego szablonu, który jest, nie wiem przez który resort, ale wyobrażam sobie, że może przez MSWiA?

To Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło taki zcentralizowany system dostępu do informacji publicznej i tam wydaje mi się, że mają dostęp do takiego darmowego pliku źródłowego, czy jakiegoś takiego pewnego wzoru, który mogą wykorzystać.

Takiego szablonu.

No i często te BIP-y wyglądają w taki sposób, jakbyśmy je żywcem przynieśli właśnie z tego 2001 roku. One nie wyglądają zachęcająco, ciężko się po nich czasem poruszać. Nie wyglądają one jednolicie na pewno, więc to też jest problem, że znając dobrze jeden BIP na przykład naszej gminy, po przeprowadzce do gminy nawet sąsiedniej, możemy wchodząc na stronę danego urzędu gminy już zobaczyć zupełnie inną stronę i na nowo się tego wszystkiego uczyć.

Wynika to z tego, że w ustawie nie narzucono podmiotom zobowiązanym jednego wzoru, jednej jednolitej wersji tego jak BIP ma wyglądać. Czy to dobrze, czy to źle? Pewnie są argumenty za i przeciw, ale fakt jest taki, że takiego jednolitego wzoru nie ma i niektóre gminy korzystają właśnie z tych wzorów zapewnionych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Niektóre gminy korzystają też z rozwiązań komercyjnych.

Inne podmioty próbują zaangażować, dostosować swoją stronę internetową bardziej do tych wymagań BIP, ponieważ tutaj jest bardzo ważna kwestia, że prowadzenie BIP-u co do zasady jest obowiązkowe, ale jeżeli strona internetowa danego podmiotu jest dostosowana do tych wymogów BIP, czyli między innymi zawiera takie informacje, informacje tam zamieszczane zawierają, przedstawiają także tożsamość osoby odpowiedzialnej za udostępnienie tej informacji, zawierają czas jej wrzucenia, takie rzeczy, które właśnie potwierdzają oficjalność tych informacji, potwierdzają ich wiarygodność oraz ta strona przestrzega także szereg innych takich wymogów, które są na BIP-y narzucane, to jeżeli taka strona internetowa istnieje, to jednostka jest zwolniona z posiadania BIP-u, nie musi go posiadać. Czyli strona internetowa może pełnić tę rolę skutecznie.

Tak, czyli w zasadzie ta strona może być po prostu tym BIP-em, nie według tego szablonu i mówisz, że nie narzucono schematu i ja myślę o tych minusach tego rozwiązania i one mogą być takie, że gdyby rzeczywiście Ministerstwo Cyfryzacji miało nad tym piecze i aktualizowałoby te schematy, strukturę tej strony jakby szło z duchem czasu i też oznaczało obszary, które powinny być uwzględnione w tym BIP-ie, to pewnie byłoby to z korzyścią dla odbiorców, bo teraz to tak naprawdę rzeczywiście w tych BIP-ach, które wyglądają bardzo różnie, są też bardzo różne treści i to myślę, że jest największy problem.

No z tą treścią przede wszystkim jest problem, bo w ustawie mamy bardzo szeroki katalog informacji, które w tym BIP-ie powinny być. Czy tak jest? Często nie. W BIP-ie powinny być naprawdę bardzo szeroki katalog informacji, informacje o polityce wewnętrznej, zagranicznej, zamierzeniach władzy ustawodawczej, projektowaniu aktów normatywnych, informacji o organach władzy, o majątku publicznym. Jest taka kategoria, że informacje o majątku publicznym powinny być udostępnione w BIP-ie. To jest bardzo szeroki katalog informacji, który ja też patrzę za to z drugiej strony, ze strony podmiotu zobowiązanego. Jeżeli tutaj jest w ustawie napisane, że w biuletynie powinny być informacje o majątku publicznym, to doprecyzowanie tego zakresu koniecznych do udostępnienia informacji jest w praktyce dosyć trudne.

Zdecydowanie i też wydaje mi się, że dużym problemem jest to, że gminy mają sporą część tych dokumentów w formie analogowej, czyli papierowej i przetworzenie tego na takie dokumenty, które byłyby też przeszukiwalne, bo wrzucenie skanu też wszystkich problemów nie rozwiązuje. Ale też jeszcze, nim ten wątek rozwiniemy, to o jednej rzeczy chciałam zwrócić uwagę, że ja ilekroć przeglądam BIP, jak na przykład jakiegoś organu, jakiejś instytucji i stronę internetową, to o ile strona jednak widać, że jest zwykle dosyć aktualna, że są aktualne informacje, widać, że ona żyje. Jednak tak jest, czy to jest fanpage na Facebooku, że tam jest sporo informacji aktualnych, na bieżąco uzupełnionych.

Natomiast jak się zajrzy do BIP-u, to czasem ma się wrażenie, że tam naprawdę wiatr hula i bardzo dawno nikt nie zaglądał, że te aktualizacje, bo tam jest ten rejestr zmian, że były robione naprawdę dawno, że to jest tak traktowane po macoszemu.

Tak, bo to też wynika z tego, że właśnie jak wchodziła ustawa o dostępie do informacji publicznej w życie w roku 2001 i nałożyła na podmioty zobowiązany obowiązek posiadania BIP-u, to wiele gmin i szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych miało już swoje strony internetowe i stanęło one przy takim dylematem, że tutaj z jednej strony prowadzimy już rozwijamy swoją stronę internetową, publikujemy tam pewnego rodzaju informacje, a z drugiej strony ustawodawca nakazuje nam otworzenie takiej specjalnej strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej i ten obowiązek był traktowany tak po macoszemu jako zupełnie niepotrzebny, skoro my już tutaj mamy stronę i publikujemy na niej informacje, to czemu tutaj wymagać się od nas jeszcze tworzenia jakiejś, dublowania tego wszystkiego jeszcze raz?

I faktycznie wyglądało to tak, że dobrze skoro jest obowiązek to tworzymy BIP, wrzucamy tam informacje, które już wcześniej wrzucaliśmy na stronę, ale praktycznie tego BIP-u już później nie rozwijamy, on niech sobie tam funkcjonuje. I mieliśmy do czynienia z takim dualizmem, że z jednej strony mamy te strony internetowe, gmin, czy szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych, które są pewnie trochę bardziej atrakcyjne, są tam jakieś obrazki, więcej zdjęć, bardziej to jest takie interaktywne, a z drugiej strony mamy BIP, który jest taki szary, ponury, nieaktualizowany, po którym właśnie ciężko cokolwiek wyszukać, bo są tam wrzucane jakieś skany, ciężko się po tym poruszać i mieliśmy do czynienia z takim dualizmem.

I właśnie ustawodawca zobaczył, że to tak w sumie średnio działa i  w tym rozporządzeniu z 2007 roku stwierdził, że jeżeli podmiot posiada już stronę internetową, która spełnia cechy wyznaczone BIP-owi, to może zrezygnować z prowadzenia BIP-u. Ale te BIP-y już powstały wcześniej, przez te 6-7 lat one funkcjonowały, więc jak już to powstało to często dalej istnieje i z jednej strony został wysłany taki sygnał, że porzucamy te BIP-y i że jak macie strony to jest ok, a z drugiej strony te BIP-y pozostały i właściwie ciężko powiedzieć jaka jest teraz ich rola.

Bardzo rzadko organy rezygnowały w ogóle z prowadzenia tych BIP-ów. Ja wiem na pewno, że Rzecznik Praw Obywatelskich zrezygnował z prowadzenia BIP-u. Ma po prostu stronę swoją internetową, która wygląda fajnie, która spełnia te wymagania BIP-u, przynajmniej po takim powierzchownym zapoznaniu się przeze mnie z nią. Tak samo Urząd Ochrony Danych Osobowych także nie prowadzi BIP-u, ma swoją stronę internetową oficjalną, która pełni tę rolę. Rzadko gminy z tego korzystają, być może są takie gminy, ja akurat teraz nie kojarzę. Być może słuchacze mogą teraz po przesłuchaniu rozmowy to sprawdzić, czy ich gmina prowadzi stronę, a jeżeli tak to czy ten BIP jest równocześnie prowadzony. Prowadzony w takim sensie, że prowadzony rzeczywiście, aktualizowany, niech wrzucane są do niego informacje, a nie, że on po prostu jest, istnieje, ale niewiele się w nim dzieje.

Myślę, że gdybym była zwolenniczką jakichś teorii spiskowych, to mogłabym uznać, że w zasadzie dla gmin to może być korzystniejsze, jak są te BIP-y, gdzie wrzuca się informacje takie, którymi nie zawsze chcemy się chwalić, bo liczby nie kłamią, nie wiem czy są jakieś problemy finansowe, czy jakaś umowa była zawarta na jakąś może dużą kwotę, takie rzeczy, które są ciekawe dla watchdoga, ale przeciętny mieszkaniec raczej do BIP-u nie zajrzy, no bo bardziej go interesuje właśnie strona internetowa, nie wiem gdzie jest informacja o tym, że będzie grała Beata Kozidrak, a nie BIP, gdzie będzie umowa z Beatą Kozidrak i dowie się ile ten koncert kosztował.

Więc to może tak właśnie być, że te BIP-y no musimy, no to niech gdzieś tam będą, nie są ładne, atrakcyjne, przyciągające, trudno przeszukiwalne, to ludzie nie będą tam szczególnie kopać.

No może to tak być, może być taka intencja też za tym stanem faktycznym, który niestety jest daleki od ideału. Ale trzeba to tutaj oddać, że jeżeli tutaj włodarz danej gminy by wrzucił tą umowę z Beatą Kozidrak czy z inną artystką, to już był to naprawdę duży krok w stronę jawności i nawet jak wrzuca to w BIP, to i tak jest ok.

Tak, mimo że te dokumenty finansowe teoretycznie powinny tam się wszystkie znaleźć, no to wiadomo, że zwykle jakieś takie totalne minimum jest w BIP-ach realizowane. Jakbyśmy mogli chwilę zatrzymać się nad tym, co rzeczywiście tak realnie w tych BIP-ach jest,  bo to, co powinno być już mówiłeś, wiele, wiele naprawdę dokumentów, a co zwykle się tam znajduje, co możemy tam znaleźć, to co innego.

Co może się w nich znaleźć? To praktycznie musielibyśmy przeanalizować każdy BIP jednostkowo. Gdyby to, co rzeczywiście ma się znaleźć w BIP-ie zgodnie z ustawą w tym BIP-ie było, to tryb wnioskowy byłby używany znacznie, znacznie, znacznie rzadziej. Ale każda jednostka prowadzi swój BIP i to, w jaki sposób je prowadzi, czy wypełnia ten obowiązek ustawowy, to jest do indywidualnej oceny. Są BIP-y niezłe, są BIP-y zupełnie bezużyteczne, są BIP-y, w których są absolutnie podstawowe informacje.

No właśnie, bo wejdę ci w słowo, na przykład takie, bo jak ja właśnie przeglądam jakieś BIP-y, to to, co zawsze znajdziesz, to oświadczenia majątkowe, bo to jest też ten obowiązek publikacji.

Zawsze pewnie też nie, na poradni mamy takie sprawy, że mieszkańcy zwracają się do nas, były oświadczenia, nagle zniknęły jednego dnia, co teraz mamy zrobić, jak to się stało, albo że w ogóle nigdy tych oświadczeń nie było? Więc na pewno przeważnie te oświadczenia są tam, ale czy zawsze, to jest takim słowem, trzeba też uważać.

Nie byłam tego świadoma, wydawało mi się, że to już takie naprawdę totalne minimum i też zwykle jakieś tam informacje o przetargach, ogłoszenia, ale już rzadziej zauważyłam, że informacje o ich rozstrzygnięciach, że właśnie ta informacja o przetargu, to musi być powieszona, no bo też to są jakieś pewnie dodatkowe.

Tak, to już wynika z, oprócz tego, co mamy w ustawie o dostępie do informacji publicznej, mamy także szereg ustaw szczegółowych, na przykład Prawo zamówień publicznych, które wymaga właśnie, żeby te informacje o przetargach w BIP-ie były zamieszczane, także Ustawa o pracownikach samorządowych wymaga, żeby pewne konkursy były właśnie ogłaszane w BIP-ie i także przebieg ich powinien być relacjonowany w BIP-ie, czyli informacje o kandydatach, którzy się zgłosili, wyniki, także przebieg tego konkursu, to powinno w BIP-ie się znajdować.

Zazwyczaj pewnie jest, ale też nie powiedziałbym, że zawsze. Praktyka jest różnoraka, tak jak mówiłem, tych podmiotów zobowiązanych do posiadania BIP-u jest bardzo, bardzo, bardzo sporo i pewnie większość nie wywiązuje się z tego obowiązku, w ogóle nie posiada BIP-u, a te, które posiadają BIP, bardzo różnie podchodzą do tego.

To ja bym teraz chciała się trochę pociągnąć na język, bo zdradziłeś, że do poradni sporo spraw trafia, takich związanych z BIP-ami. Jakbyś mógł wskazać na takie najczęstsze problemy, na co klienci poradni i klientki skarżą się i z czym do nas trafiają?

Najczęstsze problemy są to po pierwsze, organ nie posiada BIP-u, co robić? Organ posiada BIP, ale jest on słaby, żeby nie użyć mocniejszego słowa. No bo obywatel czyta ustawę, patrzy, że przecież tutaj jest zapisane, że informacja o majątku powinna być w biuletynie. Później zagląda na stronę, a tam wiatr hula, nic się nie można znaleźć i taki zachodzi dysonans poznawczy, że jak to jest? Tutaj przecież żyjemy w praworządnym państwie, w ustawie jest zapisane, że powinno być tak i tak, a empirycznie sprawdzam, że jest daleko od ideału. I co robić? Co zrobić, żeby tę informację, żeby doprowadzić do tego, żeby ta informacja była opublikowana, żeby ten organ poważnie podchodził do swoich obowiązków?

No właśnie i co wtedy radzisz?

Wtedy z wielkim smutkiem ogłaszam, że niestety nasze prawo jest dalekie od idealnego. Z jednej strony ustawodawca nałożył na organy i inne podmioty zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej szereg obowiązków. Tutaj jest naprawdę tych obowiązków dużo, czyli posiadanie tego biuletynu i publikowanie w nim bardzo dużego zakresu informacji. A z drugiej strony nie w ustawie, albo szerzej mówiąc w prawie i także w innych ustawach, nie tylko Ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie wskazał realnych sankcji, które groziłyby podmiotom za niewywiązywanie się z tego obowiązku.

Jeżeli nie ustanowiono żadnego organu, który nadzorowałby przestrzeganie tego obowiązku i nie kontrolowałby po pierwsze posiadania BIP-u, a po drugie tego jak on jest prowadzony, nie upoważniono także sądów administracyjnych do badania tego typu kwestii, to pozostają nam tak naprawdę środki średnio skuteczne – środki powszechne, czyli środki przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego, przede wszystkim skarga, skarga z artykułu 227 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taka skarga powszechna, taka skarga ogólna. Jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości w działaniu władzy, to jeżeli nie ma żadnego innego środka, to w ostateczności przysługuje nam złożenie takiej skargi powszechnej. Problem z tą skargą jest taki, że składa się ją do organu wyższego stopnia. Tam w kodeksie postępowania administracyjnego jest wyrażony taki podstawowy katalog tych organów właściwych do rozpatrzenia skargi. I na przykład w stosunku do gmin problem jest taki, że tutaj organem odpowiedzialnym za prowadzenie BIP-u jest wójt / burmistrz / prezydent, czyli jeżeli zobaczymy, że w danej gminie albo BIP-u nie ma, takie przypadki chyba są już bardzo rzadkie, gminy raczej posiadają te BIP-y, to jak one wyglądają to jest inna sprawa. Więc jeżeli właśnie zobaczymy, że ten BIP nie spełnia naszych oczekiwań, nie są publikowane tam informacje, albo te informacje znikają, albo nie jest oznaczony czas, kiedy one zostały opublikowane, nie ma podanych informacji o autorze tego wpisu danego, to możemy złożyć taką skargę powszechną z artykułu, przypominam jeszcze raz, 227 kodeksu postępowania administracyjnego. I tu zachodzi problem, ponieważ podmiotem właściwym do rozpatrzenia takiej skargi jest Rada Gminy, Rada Miasta.

Ja myślałam, że to SKO, ale to nie.

Niestety nie. Jeżeli to by było SKO, to ta kontrola byłaby pewnie bardziej merytoryczna.

SKO to jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Tak. Ono rozpatruje odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta / burmistrza / prezydenta. Niestety, tych skarg powszechnych z KPA nie rozpatruje. Więc tutaj mamy właściwość Rady Gminy, Rady Miasta. A niestety w wielu gminach praktyka funkcjonowania jest taka, że Rada Miasta, Rada Gminy jest politycznie związana z wójtem, uzależniona od wójta burmistrza prezydenta. Radni są uzależniani także finansowo poprzez zasiadanie w rozmaitych spółkach komunalnych. No i możemy sobie wyobrazić, jeżeli taki radny uzyskał zatrudnienie dzięki wójtowi w spółce komunalnej, jest mu tam wygodnie, jest wdzięczny, dobrze mu się tam pracuje, pieniądze też są okej, to czy później taki radny będzie skory do tego, żeby uznać skargę na tego wójta, burmistrza czy prezydenta za zasadną.

Ale wiesz, to jest w ogóle szerszy problem, no bo zasadniczo Rada Gminy jest tym organem takim kontrolnym wobec władzy wykładawczej w gminie. Więc to w zasadzie dotyczy wszystkich kroków podejmowanych przez…

No więc w zasadzie tutaj jakby ustawodawca dobrze wskazał, że tutaj Rada powinna rozpatrywać te skargi, no bo przecież tak jak mówisz, Rada jest organem kontrolnym, to kto jak nie Rada ma kontrolować wójta? No w praktyce ta funkcja kontrolna jest w wielu przypadkach iluzoryczna.

Iluzoryczna, a w przypadku kiedy,  bo to jest gmina, ale jeżeli mówimy o jakimś domu kultury czy o szkole, to każdorazowo musimy znaleźć na tej drabince ten organ, który ma kontrolować? Nie zawsze to jest takie oczywiste, prawda?

Tak, no to pewnie właśnie wymaga indywidualnego spojrzenia. Najlepiej zacząć od lektury statutu szkoły. Tam zazwyczaj powinno być, kto jest organem prowadzącym. Jeżeli nie chcemy składać skarg, bo skarga to zawsze się kojarzy z takim…

No właśnie, bo może po dobroci na początku.

Właśnie, w pierwszej kolejności można uprzejmie przypomnieć, że takie obowiązki istnieją, że dobrze by było, żeby ten BIP był doprowadzony do takiego stanu rzeczy odpowiadającego prawu. To może przybrać albo formę zwykłej wiadomości, albo jeżeli chcemy trochę bardziej nabrać waloru oficjalności i mieć pewność, że jednostka nam odpowie, to możemy skorzystać z wniosku. Wniosek taki też powszechny z artykułu 241 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taki wniosek, który służy temu, że jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości, to możemy zawnioskować do organu, że ,,zobaczyliśmy taką i taką sytuację, jest tak, naszym zdaniem jest to niezgodne z takim i takim przepisem. Dobrze by było organie, żebyś doprowadził to do stanu odpowiedniego, czyli takiego i takiego, oczekujemy podjęcia działań XYZ”. I taki organ musi w ciągu bodajże 30 dni udzielić odpowiedzi na ten wniosek, rozpatrzeć go albo pozytywnie, albo negatywnie. I co ciekawe, na sposób rozpatrzenia takiego wniosku przysługuje ta skarga powszechna, czyli możemy najpierw skorzystać z tego wniosku ogólnego i skierować później ewentualnie skargę, jeżeli sposób rozpatrzenia tego wniosku będzie niekorzystny. No i tu największy problem z tą procedurą jest niestety taki, że po rozpatrzeniu tej skargi przez tą radę albo inny organ, to zamyka ścieżkę. Tu już po rozpatrzeniu tej skargi nie przysługuje nam jakiekolwiek odwołanie, nie przysługuje nam skarga do sądu w szczególności. To jest postępowanie jednoinstancyjne, od którego już sposób rozpatrzenia tej skargi nie podlega w żaden sposób zaskarżeniu.

Myślę, że może źródłem tych problemów z egzekwowaniem publikacji informacji w biuletynie jest sformułowanie tego zapisu w ustawie, która mówi o tym, że jeżeli coś jest nieopublikowane, to w trybie wnioskowym. Może organy czy w ogóle sądy wychodzą z założenia, ,,no dobra nie ma w biuletynie, to zawsze jest ta druga opcja, że można zawnioskować i że to jest takie komplementarne, że albo jedno, albo drugie”. W ten sposób organy też sobie myślą, że ,,jak ktoś będzie chciał, to udostępnimy i może wtedy wrzucimy do BIP-u, jak już zeskanujemy, bo ktoś będzie tego potrzebował”. Nie jest to takie wychodzenie naprzeciw potrzebom, że coś po prostu publikujemy. Moje pytanie jest jeszcze takie, czy na przykład w statucie gminy można jakoś zapisać, co w BIP-ie powinno być? Czy żeby na przykład jakoś, no tutaj radni mogliby coś na to wpływać.

Oczywiście, w statucie jak najbardziej można zapisać, ale tylko dodatkowe rzeczy. Nie można statutem gminy na przykład ograniczyć ustawę. Niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której radni w statucie stwierdziliby, że co prawda Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje nam udostępnienia informacji takich i owakich w BIP-ie, ale my tutaj na mocy statutu ograniczamy to prawo i stwierdzamy, że będziemy publikować tylko część tych informacji. Takich rzeczy w statucie być nie może. Może być na plus, że tutaj co prawda ustawodawca narzuca nam, że musimy opublikować dane informacje, ale my jako gmina otwarta, gmina sprzyjająca jawności i proobywatelska jeszcze będziemy publikować informacje ponad to. Przy czym to nawet nie musi być w statucie określane, ponieważ Ustawa o dostępie do informacji publicznej wprost wskazuje, że poza tym katalogiem wymienionym tam informacji, które powinny być, podmiot zobowiązany we własnym zakresie może udostępniać inne informacje publiczne wedle własnego uznania.

Dobrą praktyką moim zdaniem jest to, że jeżeli organ dostrzega, że o daną informację pyta szereg obywateli, jeżeli dane kwestie powracają co jakiś czas, to w odpowiedzi na te zapytania stwierdza, że od tego czasu będzie publikował to w BIP-ie. To jest dobre dla wnioskodawców, ponieważ nie trzeba składać wniosków, nie trzeba oczekiwać, nie trzeba przechodzić przez tą całą procedurę. To jest dobre także dla urzędników, ponieważ jaki jest sens rozpatrywania dziesięciu wniosków i udostępnienia tej samej informacji dziesięciu innym osobom, skoro można raz to zeskanować, albo raz, zależy od informacji, ale raz to po prostu opublikować w BIP-ie, niech każdy zainteresowany się z tym zapozna. I to by było rozwiązanie idealne. Czy w praktyce tak to funkcjonuje, to pewnie zależy od gminy niestety i ogólnie od podmiotu zobowiązania.

No tak, rzeczywiście i też myślę sobie jeszcze o tym rozwiązaniu statucie, że to też może być taki sposób, żeby zabezpieczyć gminę na przyszłość przez na przykład radę taką i wójta, czy burmistrza, którzy są jakby świadomi tego, że dobrze jest jak najwięcej publikować i wpisują to do statutu z myślą o tym, że może przyjść taka władza potem, która już nie będzie tak skora do publikowania, ale ten statut jednak będzie ją jakby trochę dyscyplinował i będzie to robiła.

Jak najbardziej, znaczy ja zachęcam na pewno, żeby gminy, jeżeli mają taką chęć, mają takie podejście projawnościowe, transparentne, nie mają nic do ukrycia, to niech w statutach publikują, niech w statutach określają te informacje dodatkowe, które chcą i mają możliwość publikowania. Szkoda, że obywatele nie mają takiego wiążącego narzędzia, z który mogliby zobowiązać dany podmiot do publikowania tej informacji w BIP-ie to zależy tak głównie od dobrej woli danego organu.

My na poradni i ogólnie toczyła się w sądach administracyjnych taka batalia, takie postępowania, czy obywatel ma możliwość złożenia wniosku o udostępnienie danej informacji w BIP-ie i w dalszym kroku, czy taką odmowę, ewentualnie rozpatrzenia takiego wniosku pozytywnie, czy taką odmowę ma możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Niestety, tę batalię przegraliśmy. Sądy administracyjne uznają, że prawo aktualnie obowiązujące nie daje takich narzędzi, ponieważ sądy administracyjne stoją na takim stanowisku, co już wcześniej też zasugerowałaś, że obywatel zawsze ma taką możliwość, że skoro widzi, że w biuletynie danej informacji nie ma, to może złożyć wniosek. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć wniosek. Jeżeli na wniosek taka informacja nie zostanie udostępniona, to wchodzi już ta ścieżka albo administracyjna, najpierw odwołania do SKO, czy innego organu i następnie skarga do sądu administracyjnego, ewentualnie także skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta cała procedura administracyjno-sądowo-administracyjna się uruchamia, ale niestety w odniesieniu do funkcjonowania BIP-u, to nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego tego, że dany podmiot nie posiada BIP-u albo nie publikuje w nim informacji, które powinny być w tym BIP-ie opublikowane. A szkoda, bo to by się przydało.

To jest takie moim zdaniem trochę opatrzne rozumienie tego obowiązku informacyjnego, bo czym innym jest udostępnienie na wniosek czegoś osobie, która o coś wnioskuje, bo wie, że dana informacja na przykład jest w posiadaniu urzędu, ale bywa tak, że po prostu ludzie nawet nie mają świadomości, że coś jest w posiadaniu urzędu, czy jakaś informacja jest właśnie w urzędzie i ten obowiązek informacyjny, jego właśnie realizacją jest poinformowanie urzędników, mamy taką umowę, taką inwestycję, coś takiego się dzieje i dopiero w momencie, gdy mieszkańcy zobaczą w BIP-ie taką informację, to wtedy się o niej dowiedzą, a jeżeli nie zobaczą, to po prostu się nie dowiedzą i ten obowiązek informacyjny nie zostanie jakby wypełniony.

No tak, zdecydowanie, przecież tutaj obywatel musiałby za pomocą wniosków szukać igły w stogu siana, a przecież nie wie, jest za tą zasłoną niewiedzy, nie wie co dokładnie organ, jakie umowy organ zawiera. Dopiero na przykład jak weszły te obowiązki publikowania rejestru umów, to dopiero jest przed nami, ale na przykład dobrze to widać po rejestrze wpłat na przykład partii politycznych, bodajże w zeszłym roku czy jakiś czas temu wszedł taki obowiązek, że partie polityczne muszą w swoich Biuletynach Informacji Publicznej publikować rejestry wpłat od swoich sympatyków oraz rejestry zawartych umów.

I dopiero po zapoznaniu się z tymi rejestrami na przykład taka osoba, która zajrzała do BIP-u, zobaczyła jakąś podejrzaną wpłatę albo zastanawiającą umowę może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej i zapytać o szczegóły danej informacji, danego działania i tutaj właśnie mamy do czynienia z taką kulą śniegową jawności, że udostępnienie kilku podstawowych informacji w BIP-ie później zwiększa ten zakres jawności poprzez wnioski pojedyncze, które mogą dalej pogłębiać ten temat.

Ja bym też nie chciała, żeby wrażenie było takie, że jesteśmy takimi bezdusznymi aktywistami, którzy przestawiają pistolet do skroni urzędnika, że ma wszystko publikować, cokolwiek by się nie działo, bo jakby też chyba jesteśmy świadomi tego, że po stronie urzędu jest wiele problemów takich po prostu czysto technicznych związanych z taką ślimaczącą się cyfryzacją urzędów i tego, że wiele dokumentów wciąż w tym obiegu takim papierowym jest, to zresztą na ostatnim Zlocie fanek i fanów jawności mówili nasi goście. Jeden z burmistrzów mówił po prostu o tym, że on idąc do urzędu miał taką ideę, że będzie cyfryzował od pierwszego dnia i zobaczył jak bardzo jest to trudne, żeby to wszystko się znalazło w tym obiegu elektronicznym i żeby można było to w miarę sprawnie na bieżąco publikować i pytanie czy macie w ramach tej pracy poradnianej, czy taki feedback właśnie od urzędów jest, jeżeli w ogóle w jakiś dialog z urzędem wchodzicie, jakieś pisma wysyłacie, że to jest trudne?

Rzadko, rzadko mamy do czynienia z tym dialogiem. Raczej to jest takie, że urzędy odpowiadają w sposób bardzo formalistyczny, powołując się na określone przepisy stwierdzają, że jest sytuacja taka i taka. Rzadko w uzasadnieniach jest taka próba zaapelowania do serca wnioskodawcy i żeby zrozumiał on.

,,Człowieku zrozum nas.”

Tak, tak. Mimo, że dobrze gdyby ten dialog między wnioskodawcami czy takimi organizacjami jak nasza, a urzędnikami się odbywał, bo to nie jest tak, że we wszystkich urzędach panuje kultura tajności i kultura zdarza się to, ale nie możemy wrzucać na pewno wszystkich do jednego worka jako przeciwników jawności i zwolenników właśnie czy takiego inkwizycyjnego działania. Często tutaj właśnie na przeszkodzie większej transparentności po pierwsze stoi niewiedza. Niewiedza związana z brakiem często świadomości, że dane informacje podlegają udostępnieniu. Po drugie obawa, że udostępnimy za dużo i spotka się to później z jakimiś reperkusjami w postaci skarg czy to do Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy innego rodzaju organów. Często taki urzędnik skonfrontowany z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej woli w pierwszej kolejności nie udostępnić informacji, poczekać na skargę do sądu czy do innego organu i dopiero jeżeli ten wyższy organ albo sąd stwierdzi, że ,,masz udostępnić informację”, to wtedy ok,  udostępniam informację. Jest to taka trochę spychologia odpowiedzialności, ale z drugiej strony pewnie też trzeba to w jakiś sposób zrozumieć. Jest to niestety ze szkodą zawsze dla wnioskodawcy, ponieważ te procedury administracyjno-sądowo-administracyjne z natury rzeczy muszą swoje trochę czasu potrwać.

Więc ta waga udostępniania informacji niezwłocznie, a informacji udostępnionej za 3, 4, 5, 6 miesięcy czy nawet czasem, niestety, znacznie dłużej jest zupełnie inna.

To jest bardzo frustrujące, bo właśnie porównując to co powiedziałeś. Albo jest to niezwłocznie, czyli po prostu już w BiP-ie ta informacja na mnie czeka.

No właśnie.

Albo muszę o nią walczyć, jeżeli mam wystarczająco dużo determinacji. Najpierw wnioskując, a potem właśnie przechodząc te całe procedury w sądzie administracyjnym. I jakby widząc, przeglądając pytania, które do nas spłynęły dotyczące właśnie BIP-ów, bo przygotowując się do tego podcastu wrzuciliśmy właśnie taką zajawkę, jakie problemy związane z BIP-em nasi odbiorcy spotykają. Więc jest naprawdę duża frustracja, przede wszystkim związana z tym, że nie działają wyszukiwarki, że urzędy właśnie rzadko aktualizują, wrzucają dokumenty w takiej postaci, że trudno w ogóle jest przeczytać, bo to są bardzo słabej jakości skany. Długo by wymieniać te problemy i zastanawiam się, czy one są w ogóle do rozwiązania na takim poziomie tych poszczególnych jednostek, czy jednak tu jest potrzebna jakaś zmiana systemowa i czy to urzędy powinny wyjść z inicjatywą, ale wydaje mi się, że niekoniecznie będą chciały? Czy może właśnie to jest zadanie dla takich organizacji jak nasza, czy właśnie użytkowników tych BIP-ów, watchdogów, żeby, nie wiem, wystosować jakąś petycję, że to jest temat, którym trzeba się zająć trochę od początku i po pierwsze dać urzędom możliwość, takie trochę narzędzia, żeby mogli rzeczywiście w tych BIP- ach bezproblemowo pewne rzeczy publikować, czyli ta cyfryzacja jeszcze raz wraca, a z drugiej strony dać obywatelom narzędzia do egzekwowania tego, jeżeli czegoś nie będzie.

Znaczy zawsze można próbować podejmować takie działania jednostkowe, czyli w konkretnej swojej gminie próbować wpływać na kształt tego BIPu, właśnie poprzez te instytucje wniosków, czy skarg, o których wcześniej mówiłem, ale to jest działanie jednostkowe, czasem skuteczne, w większym wymiarze, czasem w mniejszym, czasem w ogóle trafia się na beton i odmowę jakichkolwiek działań. Potrzebne są działania systemowe.

Ten BIP w zamyśle dwadzieścia kilka lat temu był świetnym rozwiązaniem, był fajną ideą, był ideą innowacyjną, powszechny dostęp do wiedzy 24 godziny na dobę i ten BIP był właśnie takim mega uzdolnionym dzieckiem, takim geniuszem, ale to potem podczas właśnie tego dorastania trochę zaniedbanym, trochę bez nadzoru. Do szkoły raczej rzadko chodził, a jeżeli chodził już to raczej na ostatniej ławce przebywał i więcej spał niż słuchał nauczycieli i po tych 20 latach funkcjonowania BIP -u właśnie z tego fajnego pomysłu, z tego bardzo innowacyjnego rozwiązania wyszedł taki potworek, który nie wiadomo czy on w ogóle działa, czy to jest potrzebne, czy co właściwie z tym zrobić?

Problemem BIP-u był właśnie moim zdaniem brak nadzoru nad jego funkcjonowaniem. Brakuje organu, który po pierwsze zebrałby nawet wszystkie BIP-y działające w kraju. Teoretycznie takie uprawnienie ma Minister Cyfryzacji, ponieważ istnieje taka strona ogólna gov.pl/bip, na której powinny być odnośniki do wszystkich BIP-ów, które są w kraju utworzone.

Tylko problem polega na tym, że ta lista jest aktualizowana tylko w momencie, gdy dany podmiot sam się zgłosi do ministra i ogłosi, że my tu prowadzimy BIP pod takim adresem, to wtedy minister cyfryzacji aktualizuje tą listę. I jeżeli tutaj obowiązek jest nałożony na same podmioty to możemy się domyśleć, jak to funkcjonuje i w tej chwili nawet nie połowa gmin jest obecna w tym rejestrze centralnym, więc jak już mówimy, że nawet gminy nie są w nim obecne, to jak tutaj w ogóle oczekiwać, że szkoły, czy spółki komunalne, czy innego rodzaju organizacje pozarządowe, które mogą wykonywać zadania publiczne będą w tym rejestrze publikowane.

Czyli właśnie brakuje tego elementu nadzoru nad wykonywaniem tego obowiązku publikowania informacji w biuletynie. Jeżeli nie ma nadzoru ze strony sądów administracyjnych, nie ma nadzoru administracyjnego ze strony organów administracji publicznej, to te BIPy czasem są, czasem ich nie ma. Jeżeli nie ma to właściwie sankcji jakichkolwiek próżno oczekiwać, w związku z tym może zawsze obywatel złożyć wniosek i w ten sposób działać, ale te wnioski to właściwie są zawsze o charakterze jednostkowym i nawet jeżeli 100 osób złożyłoby tożsamy wniosek i wygrywało w sądach sprawy dotyczące udostępnienia tej informacji, to nie ma żadnego narzędzia, który by mógł zmusić organ do opublikowania takiej informacji w BIPie. I to jest właśnie wielki mankament tej instytucji, czyli brak jakiegokolwiek nadzoru nad jej funkcjonowaniem.

Niestety konkluzja naszej rozmowy nie jest zbyt taka pozytywna. W zasadzie możemy zakończyć apelem do Ministra Cyfryzacji, żeby jeszcze ratował to cudowne dziecko, dopóki jeszcze jest co ratować, a wszystkich naszych słuchaczy i słuchaczki zachęcamy do tego, żeby mimo wszystko zaglądali do BIPów instytucji, których działalność ich interesuje i jeśli zobaczą, że one są jakoś wyjątkowo zaniedbane, czy nie ma tam informacji, które powinny być publikowane, żeby właśnie kierowali na początku te wnioski, prosząc o uzupełnienie informacji, potem ewentualnie skargi, żeby dawać znać instytucjom, że my z tych BIPów korzystamy i one są potrzebne, bo myślę, że to też jest istotne, żeby był ten feedback, że one są potrzebne, że to nie jest właśnie jakiś wymysł urzędników w tym 2001 roku, czy ustawodawcy, żeby coś takiego było, tylko rzeczywiście jest to przydatne narzędzie.

Piotrze, dziękuję ci bardzo za rozmowę. Mam nadzieję, że wrócimy kiedyś do tematu i będziemy mieć jakieś bardziej optymistyczne wnioski. Rozmawiałam z Piotrem Rzekiecskim, prawnikiem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.

Do usłyszenia.

Do usłyszenia. 

Outro:

To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!
== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
|link=|tytuł=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-bipach/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
&lt;!-- Zamiast tej linii wstaw SZABLON TEMATYCZNY, możesz też wstawić coś z [[Kategoria:Szablony_paska_bocznego]] --&gt;
{{Podziel się boczny}}
}}

&lt;!-- Tutaj wpisz kategorie, aby twój materiał mógł się pojawić w spisach tekstów. [[Pomoc:Kategorie|Pomoc: jak i jakie dodać kategorie]] - kiedy skończysz pisać materiał usuń ten tekst, zostawiając same kategorie. --&gt;

[[Kategoria:aaa]]
[[Kategoria:xxx]]</text>
      <sha1>loqwnr5pzeunt1zzxsakh9ov34fxg62</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343214</id>
      <parentid>343213</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:19:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <origin>343214</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50170" sha1="relx9er2883me160fmfuomfv0yghn7d" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}

'''Tutaj wpisz najważniejsze informacje z twojego newsa Co? Gdzie? Kiedy? Kto?'''

17 grudnia 2024
Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
Autor: Redakcja

,,Biuletyny Informacji Publicznej to, przynajmniej w założeniu pierwotnym, świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? Mogę zaspojlerować, że nie zawsze” – mówi o BIP-ach Piotr Rzekiecki, ekspert prawny Watchdoga. 

 
W tym odcinku podcastu Zajawka rozmawiamy o BIP-ach. Czym są Biuletyny Informacji Publicznej? Kto musi prowadzić BIP? Co powinno się w nich znajdować? Co możemy zrobić, gdy urząd nie publikuje w BIP-ie tego, co powinien lub w sposób odbiegający od naszych oczekiwań? Dlaczego nie ma jednego, wspólnego wzoru BIPu? Posłuchajcie i dajcie znać, jak wyglądają BIP-y w Waszych gminach!

Podcast możecie odsłuchać na:

    Youtube
    Spotify
    Soundcloud
    Deezer
    PeerTube

Zajawka. Podcast Watchdoga. Wspieraj na patronite.pl/watchdog

Pomocne linki:
1. BIP w pigułce: https://informacjapubliczna.org/news/bip-w-pigulce/
2. Biuletyn Informacji Publicznej w pytaniach i odpowiedziach: https://informacjapubliczna.org/news/biuletyn-informacji-publicznej-w-pytaniach-i-odpowiedziach/
3. Co zrobić, jeśli ze strony BIP jakiejś instytucji zniknęły oświadczenia majątkowe? https://informacjapubliczna.org/news/co-zrobic-jesli-ze-strony-bip-jakiejs-instytucji-zniknely-oswiadczenia-majatkowe
4.Plus ciekawostka, protokół z sejmowej komisji pracującej w 2000 r. nad Ustawą o dostępie do informacji publicznej: https://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/BC0551F090B08A04C1256B73003D21D8?OpenDocument Pojawia się tam też kwestia BIP-ów.
 

Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej

Intro:

Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

Dzień dobry, tu Martyna Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. To jest podcast Zajawka, kolejny jego odcinek. Dzisiaj zaprosiłam do rozmowy Piotra Rzekieckiego, prawnika Sieci Obywatelskiej.

Cześć, dzień dobry.

Cześć, dzień dobry. Witam Ciebie Martyno i słuchaczy także.

Zaprosiłam Cię do rozmowy o BIP-ach, czyli Biuletynach Informacji Publicznej. Zapewne dla osób, które w jakiś sposób jakby interesują się naszą działalnością czy w ogóle dostępem do informacji czy watchdogowaniem to na pewno nie jest obca nazwa. Natomiast może osobom, które mniej są zorientowane w temacie, coś dzwoni, ale niekoniecznie muszą wiedzieć w którym kościele, więc chcielibyśmy w dzisiejszej rozmowie trochę ten temat BIP-u uporządkować, powiedzieć czym BIP jest, ale też nasze takie rozeznanie wcześniejsze w tym temacie, co wy o BIP-ach myślicie, pokazuje, że jest to wbrew pozorom temat dosyć taki bulwersujący, to może złe słowo, ale budzący wiele emocji, co może wydawać się dziwne. Ale o tym zaraz będziemy o tych szczegółach mówić.

Na początku Piotrze bym cię prosiła o taką porządkującą informację, czym są właśnie Biuletyny Informacji Publicznej?

Biuletyny Informacji Publicznej to są przynajmniej w założeniu pierwotnym świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? To mogę zaspojlerować, że nie zawsze, ale to pewnie rozwiniemy ten temat w późniejszej rozmowie. Więc Biuletyny Informacji w skrócie są taką stroną internetową, oficjalną stroną internetową, w której dany podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien te informacje zamieszczać.

I to nie jest tak, że on może, ale nie musi, tylko jest po prostu zobowiązany do tego prawem?

Jest zobowiązany prawem, ale czy prawo zapewnia także skuteczne narzędzia, które mogłyby ten obowiązek wyegzekwować? To jest inna rzecz, do której pewnie przejdziemy później. Ale tak, to jest obowiązek, to nie jest dobrowolne. Posiadanie BIP-u czy publikowanie tam określonych informacji nie jest dobrą wolą danego organu, tylko jest obowiązkiem wynikającym właśnie z Ustawy o dostępie do informacji publicznej.

No właśnie, bo to jakby tutaj jest ten styk tego prawa do informacji i funkcjonowania biuletynów, bo w ustawie jest mowa o tym, że na wniosek są udostępniane te informacje, które nie są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, czyli w takim idealnym świecie jednak większość informacji, których potrzebujemy dotyczących funkcjonowania danej instytucji publicznej znajdziemy w biuletynie, a jeżeli czegoś nie znajdziemy, to wówczas o to wnioskujemy.

Tak, takie jest założenie. To można już wyjść nawet od samego początku, czyli Konstytucji. Konstytucja z 97 roku w artykule 61 przesądza właśnie, że obywatele mają prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy i innych podmiotów, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym. No więc mamy tutaj ten punkt wyjścia, czyli prawo do informacji, a to w jaki sposób już zapewnimy to prawo, żeby to nie było tylko zapisane prawo na świstku papieru, który później ciężko jest wyegzekwować, to jest inna rzecz i właśnie mamy Konstytucję z 97 roku. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest z roku 2001 i przez te cztery lata parlamentarzyści zastanawiali się, jak tutaj wyegzekwować ten dostęp do informacji publicznej i pomysły były najróżniejsze.

Ja polecam zainteresowanym odczytanie dzienników z posiedzeń komisji, która się tym zajmowała. Tam niektóre takie pomysły były naprawdę dzikie. Moim ulubionym jest na przykład to, że jeden z posłów, chyba to był poseł, lobbował za takim pomysłem, żeby w każdym urzędzie była taka maszynka i zainteresowany obywatel, który ma chęć uzyskania jakiejś informacji może przyjść do urzędu z dyskietką, do tej maszynki włożyć dyskietkę i pobrać interesujące go informacje. To wydaje się dzisiaj mega abstrakcyjne, ale w 2021 roku…

2001.

Tak, 2001, z racji wieku tego nie pamiętam, ale wydaje mi się, że dostęp do internetu jeszcze raczkował.

Tak, ale myślę, że teraz niektórym naszym słuchaczom trzeba byłoby tłumaczyć czym jest dyskietka. Natomiast cały czas innowacyjność tego pomysłu jest duża, bo nawet teraz nie jest tak, że wtedy trzeba było przyjść dyskietką, bo nie było takich stron internetowych, a teraz teoretycznie tą dyskietką jest ten dostęp online, ale też nie jest tak, że wszystko jest.

Właśnie i ten pomysł z tymi maszynkami oczywiście nie przeszedł, ale przeszedł inny pomysł właśnie, na tamten czas, czyli 2001 rok, moim zdaniem mega innowacyjny i bardzo ciekawy, czyli właśnie Biuletyny Informacji Publicznej. Założenie było takie, że właśnie każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej zakłada taki Biuletyn Informacji Publicznej, czyli specjalnie dedykowaną do tego stronę internetową, na której publikuje informacje dotyczące swojej działalności. Jest to rozwiązanie świetne właśnie zarówno z perspektywy wnioskodawcy, osoby zainteresowanej dostępem do informacji, ponieważ zyskuje ona właśnie 24 godziny dostęp do informacji, bezpłatny, bez praktycznie żadnych ograniczeń. Jedyne ograniczenie jest takie, że po prostu trzeba mieć dostęp do internetu, dostęp do komputera, co w 2001 roku jeszcze może było jakimś problemem, ale teraz w 2024 roku już jest chyba absolutnie powszechne. Więc ten pomysł w 2001 roku był świetny.

Założenie było takie, że te informacje, które są w Biuletynie, są po prostu dostępne w Biuletynie, a tego, czego tam nie znajdziemy, ewentualnie możemy uzyskać w tym trybie wnioskowym, czyli domyślnym sposobem dostępu do informacji był właśnie Biuletyn Informacji Publicznej i dopiero w tym drugim kroku narzędziem takim pomocniczym miał być wniosek o dostęp do informacji publicznej, który wymagał już zaangażowania urzędnika, wszczęcia procedury, no i przeprowadzenia tej całej…

No bo fakt, czas ma znaczenie, że w Biuletynie już coś jest, to natychmiast mamy do tego dostęp, a w tej procedurze wnioskowej teoretycznie bez zbędnej zwłoki ta informacja będzie udostępniana, ale realnie to jest te 14 dni i często rzeczywiście ten czas mija, nim te informacje otrzymamy.

Tak, tam w założeniach były nawet takie odważne myśli i wizje, że z czasem te biuletyny już tak się rozrosną, już tam wszystkie informacje będą publikowane, że ten tryb wnioskowy to on już praktycznie stanie się bezużyteczny. Jak czas zweryfikował te wizje, to widzimy chyba wszyscy. Te biuletyny działają średnio. Dlaczego tak jest, to za chwilę pewnie rozwiniemy.

Jeszcze chciałabym, żebyśmy chwilę porozmawiali o tym, jakiego typu instytucje są zobowiązane do prowadzenia biuletynów, czy są jakieś takie… No właśnie, pewnie nie ma zamkniętej listy tych instytucji, ale po prostu te, które nie wiem, czy dysponują publicznymi pieniędzmi, czy realizują jakieś zadania publiczne, są pewnie jakieś wytyczne?

Przede wszystkim tak, nie ma zamkniętej listy, ponieważ Biuletyn Informacji Publicznej teoretycznie powinien posiadać każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, a lista tych podmiotów nie jest zamknięta. Są to oczywiście takie podstawowe podmioty, jak organy władzy publicznej, czyli wszystkie gminy, powiaty, województwa, a ściśle rzecz biorąc organy tych gmin, organy centralne, wojewodowie, ministrowie, dalej także organy samorządów zawodowych, czy samorządów gospodarczych, różnego rodzaju izby rolnicze, przechodząc właśnie do tych samorządów gospodarczych, izby rzemieślnicze, z samorządów zawodowych to np. Krajowa Izba Radców Prawnych, Izba Architektów, Krajowa Izba…

To jest takie już mniej oczywiste, bo te organy władzy publicznej to nam się wydaje oczywiste, ale np. też szkoły, czy przedszkola, czy jakieś instytucje kultury też?

Tak, zdecydowanie. Wszystkie podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym, czyli katalog tych podmiotów jest bardzo szeroki. Jeżeli możemy szacować to myślę, że to mogą być dziesiątki, jeżeli nie nawet setki tysięcy podmiotów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że aktualnie w Polsce mamy chyba 2,5 tysiąca gmin, w każdej z tych gmin jest szkoła, jest przedszkole, jest szpital, są jakieś spółki wodociągowe, inne spółki gminne. Tych podmiotów jest naprawdę nieograniczona ilość i każdy z tych podmiotów teoretycznie powinien posiadać Biuletyn Informacji Publicznej i publikować tam informacje o swojej działalności.

No właśnie, a ja już tak od praktycznej strony. To jest tak, że fizycznie to musi być oddzielna strona? Mam na myśli np. jakąś niewielką szkołę, nie wiem, szkoła wiejska, która ma tam czasem zdarzać się naprawdę kilkudziesięciu uczniów i niewielka kadra pedagogiczna i zakładając, że organem prowadzącym tę szkołę jest gmina, czy może być tak, że jak klikniemy na to okienko BIP-u na stronie szkoły, bo jednak szkoły mają te strony, to może nas odesłać np. na stronę gminy, gdzie te informacje o tej instytucji będą, tej szkole na przykład. Czy ona powinna mieć oddzielny BIP?

Teoretycznie powinna mieć oddzielny BIP, ponieważ każdy podmiot jest zobowiązany do samodzielnego udostępniania informacji i samodzielnego prowadzenia BIP-u. Jeżeli interesują nas informacje o danej szkole czy przedszkolu, no to musimy zwrócić się z wnioskiem bezpośrednio do tego przedszkola czy dyrektora danej szkoły. Tutaj urząd gminy czy inny organ tych spraw za daną jednostkę nie będzie załatwiać.

Z drugiej strony, skoro szkoły mają jednak te strony internetowe, to już w zasadzie jest normą, skoro są w stanie prowadzić stronę, to dlaczego nie byłyby w stanie prowadzić biuletynu?

No tak, to jest teoria, a w praktyce bardzo często zdarza się, trzymając się tego przykładu szkół, że szkoła rzadko, może nie, zdarza się, że po prostu szkoła nie ma osobnego BIP-u samodzielnego, tylko ma albo jakąś zakładkę w BIP-ie urzędu gminy czy miasta albo po prostu w ogóle nie prowadzi tego BIP-u, to to już jest po prostu na pewno rzecz niezgodna z prawem i która wymaga poprawy.

Wiele szkół i przedszkoli tak naprawdę nie robi tego z chęci ukrycia czegoś czy zatajenia jakiejś informacji, czy niechęci do rodziców, którzy mogliby tam zadawać jakieś niewygodne pytania, tylko ze zwykłej niewiedzy i niskiej świadomości tych obowiązków informacyjnych i także niewiedzy, że to jest także w interesie danej szkoły i w interesie danej jednostki, mówiąc ogólnie, żeby ten BIP posiadać, to nie jest nic strasznego i także te podmioty zobowiązane z posiadania BIP-ów moim zdaniem mogą mieć bardzo dużo korzyści.

Tutaj ważną rzecz powiedziałeś o tym obowiązku informacyjnym, bo tak jakby już trzymając się właśnie tematu szkół, to jednak my widzimy w naszej praktyce, że szkoły często nieprawidłowo reagują na wnioski, może już to się rzadziej zdarza, ale jednak cały czas jest to całkiem sporo setek szkół, które nie bardzo zdają sobie sprawę z tego, że są podmiotami zobowiązanymi, jak ta procedura wygląda, więc jakby to się ze sobą łączy z kwestią tego BIP-u, że też nie mają do końca świadomości, że ten BIP jest tym obowiązkiem. I też inna rzecz jeszcze, która mi jakby przyszła do głowy, to kwestia tego, jak ten BIP powinien wyglądać, bo jesteśmy przyzwyczajeni do tych BIP-ów, ci, którzy zaglądają do nich częściej, że często mają taką uporządkowaną strukturę według pewnego schematu, bo można korzystać, ja zakładam, z takiego szablonu, który jest, nie wiem przez który resort, ale wyobrażam sobie, że może przez MSWiA?

To Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło taki zcentralizowany system dostępu do informacji publicznej i tam wydaje mi się, że mają dostęp do takiego darmowego pliku źródłowego, czy jakiegoś takiego pewnego wzoru, który mogą wykorzystać.

Takiego szablonu.

No i często te BIP-y wyglądają w taki sposób, jakbyśmy je żywcem przynieśli właśnie z tego 2001 roku. One nie wyglądają zachęcająco, ciężko się po nich czasem poruszać. Nie wyglądają one jednolicie na pewno, więc to też jest problem, że znając dobrze jeden BIP na przykład naszej gminy, po przeprowadzce do gminy nawet sąsiedniej, możemy wchodząc na stronę danego urzędu gminy już zobaczyć zupełnie inną stronę i na nowo się tego wszystkiego uczyć.

Wynika to z tego, że w ustawie nie narzucono podmiotom zobowiązanym jednego wzoru, jednej jednolitej wersji tego jak BIP ma wyglądać. Czy to dobrze, czy to źle? Pewnie są argumenty za i przeciw, ale fakt jest taki, że takiego jednolitego wzoru nie ma i niektóre gminy korzystają właśnie z tych wzorów zapewnionych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Niektóre gminy korzystają też z rozwiązań komercyjnych.

Inne podmioty próbują zaangażować, dostosować swoją stronę internetową bardziej do tych wymagań BIP, ponieważ tutaj jest bardzo ważna kwestia, że prowadzenie BIP-u co do zasady jest obowiązkowe, ale jeżeli strona internetowa danego podmiotu jest dostosowana do tych wymogów BIP, czyli między innymi zawiera takie informacje, informacje tam zamieszczane zawierają, przedstawiają także tożsamość osoby odpowiedzialnej za udostępnienie tej informacji, zawierają czas jej wrzucenia, takie rzeczy, które właśnie potwierdzają oficjalność tych informacji, potwierdzają ich wiarygodność oraz ta strona przestrzega także szereg innych takich wymogów, które są na BIP-y narzucane, to jeżeli taka strona internetowa istnieje, to jednostka jest zwolniona z posiadania BIP-u, nie musi go posiadać. Czyli strona internetowa może pełnić tę rolę skutecznie.

Tak, czyli w zasadzie ta strona może być po prostu tym BIP-em, nie według tego szablonu i mówisz, że nie narzucono schematu i ja myślę o tych minusach tego rozwiązania i one mogą być takie, że gdyby rzeczywiście Ministerstwo Cyfryzacji miało nad tym piecze i aktualizowałoby te schematy, strukturę tej strony jakby szło z duchem czasu i też oznaczało obszary, które powinny być uwzględnione w tym BIP-ie, to pewnie byłoby to z korzyścią dla odbiorców, bo teraz to tak naprawdę rzeczywiście w tych BIP-ach, które wyglądają bardzo różnie, są też bardzo różne treści i to myślę, że jest największy problem.

No z tą treścią przede wszystkim jest problem, bo w ustawie mamy bardzo szeroki katalog informacji, które w tym BIP-ie powinny być. Czy tak jest? Często nie. W BIP-ie powinny być naprawdę bardzo szeroki katalog informacji, informacje o polityce wewnętrznej, zagranicznej, zamierzeniach władzy ustawodawczej, projektowaniu aktów normatywnych, informacji o organach władzy, o majątku publicznym. Jest taka kategoria, że informacje o majątku publicznym powinny być udostępnione w BIP-ie. To jest bardzo szeroki katalog informacji, który ja też patrzę za to z drugiej strony, ze strony podmiotu zobowiązanego. Jeżeli tutaj jest w ustawie napisane, że w biuletynie powinny być informacje o majątku publicznym, to doprecyzowanie tego zakresu koniecznych do udostępnienia informacji jest w praktyce dosyć trudne.

Zdecydowanie i też wydaje mi się, że dużym problemem jest to, że gminy mają sporą część tych dokumentów w formie analogowej, czyli papierowej i przetworzenie tego na takie dokumenty, które byłyby też przeszukiwalne, bo wrzucenie skanu też wszystkich problemów nie rozwiązuje. Ale też jeszcze, nim ten wątek rozwiniemy, to o jednej rzeczy chciałam zwrócić uwagę, że ja ilekroć przeglądam BIP, jak na przykład jakiegoś organu, jakiejś instytucji i stronę internetową, to o ile strona jednak widać, że jest zwykle dosyć aktualna, że są aktualne informacje, widać, że ona żyje. Jednak tak jest, czy to jest fanpage na Facebooku, że tam jest sporo informacji aktualnych, na bieżąco uzupełnionych.

Natomiast jak się zajrzy do BIP-u, to czasem ma się wrażenie, że tam naprawdę wiatr hula i bardzo dawno nikt nie zaglądał, że te aktualizacje, bo tam jest ten rejestr zmian, że były robione naprawdę dawno, że to jest tak traktowane po macoszemu.

Tak, bo to też wynika z tego, że właśnie jak wchodziła ustawa o dostępie do informacji publicznej w życie w roku 2001 i nałożyła na podmioty zobowiązany obowiązek posiadania BIP-u, to wiele gmin i szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych miało już swoje strony internetowe i stanęło one przy takim dylematem, że tutaj z jednej strony prowadzimy już rozwijamy swoją stronę internetową, publikujemy tam pewnego rodzaju informacje, a z drugiej strony ustawodawca nakazuje nam otworzenie takiej specjalnej strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej i ten obowiązek był traktowany tak po macoszemu jako zupełnie niepotrzebny, skoro my już tutaj mamy stronę i publikujemy na niej informacje, to czemu tutaj wymagać się od nas jeszcze tworzenia jakiejś, dublowania tego wszystkiego jeszcze raz?

I faktycznie wyglądało to tak, że dobrze skoro jest obowiązek to tworzymy BIP, wrzucamy tam informacje, które już wcześniej wrzucaliśmy na stronę, ale praktycznie tego BIP-u już później nie rozwijamy, on niech sobie tam funkcjonuje. I mieliśmy do czynienia z takim dualizmem, że z jednej strony mamy te strony internetowe, gmin, czy szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych, które są pewnie trochę bardziej atrakcyjne, są tam jakieś obrazki, więcej zdjęć, bardziej to jest takie interaktywne, a z drugiej strony mamy BIP, który jest taki szary, ponury, nieaktualizowany, po którym właśnie ciężko cokolwiek wyszukać, bo są tam wrzucane jakieś skany, ciężko się po tym poruszać i mieliśmy do czynienia z takim dualizmem.

I właśnie ustawodawca zobaczył, że to tak w sumie średnio działa i  w tym rozporządzeniu z 2007 roku stwierdził, że jeżeli podmiot posiada już stronę internetową, która spełnia cechy wyznaczone BIP-owi, to może zrezygnować z prowadzenia BIP-u. Ale te BIP-y już powstały wcześniej, przez te 6-7 lat one funkcjonowały, więc jak już to powstało to często dalej istnieje i z jednej strony został wysłany taki sygnał, że porzucamy te BIP-y i że jak macie strony to jest ok, a z drugiej strony te BIP-y pozostały i właściwie ciężko powiedzieć jaka jest teraz ich rola.

Bardzo rzadko organy rezygnowały w ogóle z prowadzenia tych BIP-ów. Ja wiem na pewno, że Rzecznik Praw Obywatelskich zrezygnował z prowadzenia BIP-u. Ma po prostu stronę swoją internetową, która wygląda fajnie, która spełnia te wymagania BIP-u, przynajmniej po takim powierzchownym zapoznaniu się przeze mnie z nią. Tak samo Urząd Ochrony Danych Osobowych także nie prowadzi BIP-u, ma swoją stronę internetową oficjalną, która pełni tę rolę. Rzadko gminy z tego korzystają, być może są takie gminy, ja akurat teraz nie kojarzę. Być może słuchacze mogą teraz po przesłuchaniu rozmowy to sprawdzić, czy ich gmina prowadzi stronę, a jeżeli tak to czy ten BIP jest równocześnie prowadzony. Prowadzony w takim sensie, że prowadzony rzeczywiście, aktualizowany, niech wrzucane są do niego informacje, a nie, że on po prostu jest, istnieje, ale niewiele się w nim dzieje.

Myślę, że gdybym była zwolenniczką jakichś teorii spiskowych, to mogłabym uznać, że w zasadzie dla gmin to może być korzystniejsze, jak są te BIP-y, gdzie wrzuca się informacje takie, którymi nie zawsze chcemy się chwalić, bo liczby nie kłamią, nie wiem czy są jakieś problemy finansowe, czy jakaś umowa była zawarta na jakąś może dużą kwotę, takie rzeczy, które są ciekawe dla watchdoga, ale przeciętny mieszkaniec raczej do BIP-u nie zajrzy, no bo bardziej go interesuje właśnie strona internetowa, nie wiem gdzie jest informacja o tym, że będzie grała Beata Kozidrak, a nie BIP, gdzie będzie umowa z Beatą Kozidrak i dowie się ile ten koncert kosztował.

Więc to może tak właśnie być, że te BIP-y no musimy, no to niech gdzieś tam będą, nie są ładne, atrakcyjne, przyciągające, trudno przeszukiwalne, to ludzie nie będą tam szczególnie kopać.

No może to tak być, może być taka intencja też za tym stanem faktycznym, który niestety jest daleki od ideału. Ale trzeba to tutaj oddać, że jeżeli tutaj włodarz danej gminy by wrzucił tą umowę z Beatą Kozidrak czy z inną artystką, to już był to naprawdę duży krok w stronę jawności i nawet jak wrzuca to w BIP, to i tak jest ok.

Tak, mimo że te dokumenty finansowe teoretycznie powinny tam się wszystkie znaleźć, no to wiadomo, że zwykle jakieś takie totalne minimum jest w BIP-ach realizowane. Jakbyśmy mogli chwilę zatrzymać się nad tym, co rzeczywiście tak realnie w tych BIP-ach jest,  bo to, co powinno być już mówiłeś, wiele, wiele naprawdę dokumentów, a co zwykle się tam znajduje, co możemy tam znaleźć, to co innego.

Co może się w nich znaleźć? To praktycznie musielibyśmy przeanalizować każdy BIP jednostkowo. Gdyby to, co rzeczywiście ma się znaleźć w BIP-ie zgodnie z ustawą w tym BIP-ie było, to tryb wnioskowy byłby używany znacznie, znacznie, znacznie rzadziej. Ale każda jednostka prowadzi swój BIP i to, w jaki sposób je prowadzi, czy wypełnia ten obowiązek ustawowy, to jest do indywidualnej oceny. Są BIP-y niezłe, są BIP-y zupełnie bezużyteczne, są BIP-y, w których są absolutnie podstawowe informacje.

No właśnie, bo wejdę ci w słowo, na przykład takie, bo jak ja właśnie przeglądam jakieś BIP-y, to to, co zawsze znajdziesz, to oświadczenia majątkowe, bo to jest też ten obowiązek publikacji.

Zawsze pewnie też nie, na poradni mamy takie sprawy, że mieszkańcy zwracają się do nas, były oświadczenia, nagle zniknęły jednego dnia, co teraz mamy zrobić, jak to się stało, albo że w ogóle nigdy tych oświadczeń nie było? Więc na pewno przeważnie te oświadczenia są tam, ale czy zawsze, to jest takim słowem, trzeba też uważać.

Nie byłam tego świadoma, wydawało mi się, że to już takie naprawdę totalne minimum i też zwykle jakieś tam informacje o przetargach, ogłoszenia, ale już rzadziej zauważyłam, że informacje o ich rozstrzygnięciach, że właśnie ta informacja o przetargu, to musi być powieszona, no bo też to są jakieś pewnie dodatkowe.

Tak, to już wynika z, oprócz tego, co mamy w ustawie o dostępie do informacji publicznej, mamy także szereg ustaw szczegółowych, na przykład Prawo zamówień publicznych, które wymaga właśnie, żeby te informacje o przetargach w BIP-ie były zamieszczane, także Ustawa o pracownikach samorządowych wymaga, żeby pewne konkursy były właśnie ogłaszane w BIP-ie i także przebieg ich powinien być relacjonowany w BIP-ie, czyli informacje o kandydatach, którzy się zgłosili, wyniki, także przebieg tego konkursu, to powinno w BIP-ie się znajdować.

Zazwyczaj pewnie jest, ale też nie powiedziałbym, że zawsze. Praktyka jest różnoraka, tak jak mówiłem, tych podmiotów zobowiązanych do posiadania BIP-u jest bardzo, bardzo, bardzo sporo i pewnie większość nie wywiązuje się z tego obowiązku, w ogóle nie posiada BIP-u, a te, które posiadają BIP, bardzo różnie podchodzą do tego.

To ja bym teraz chciała się trochę pociągnąć na język, bo zdradziłeś, że do poradni sporo spraw trafia, takich związanych z BIP-ami. Jakbyś mógł wskazać na takie najczęstsze problemy, na co klienci poradni i klientki skarżą się i z czym do nas trafiają?

Najczęstsze problemy są to po pierwsze, organ nie posiada BIP-u, co robić? Organ posiada BIP, ale jest on słaby, żeby nie użyć mocniejszego słowa. No bo obywatel czyta ustawę, patrzy, że przecież tutaj jest zapisane, że informacja o majątku powinna być w biuletynie. Później zagląda na stronę, a tam wiatr hula, nic się nie można znaleźć i taki zachodzi dysonans poznawczy, że jak to jest? Tutaj przecież żyjemy w praworządnym państwie, w ustawie jest zapisane, że powinno być tak i tak, a empirycznie sprawdzam, że jest daleko od ideału. I co robić? Co zrobić, żeby tę informację, żeby doprowadzić do tego, żeby ta informacja była opublikowana, żeby ten organ poważnie podchodził do swoich obowiązków?

No właśnie i co wtedy radzisz?

Wtedy z wielkim smutkiem ogłaszam, że niestety nasze prawo jest dalekie od idealnego. Z jednej strony ustawodawca nałożył na organy i inne podmioty zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej szereg obowiązków. Tutaj jest naprawdę tych obowiązków dużo, czyli posiadanie tego biuletynu i publikowanie w nim bardzo dużego zakresu informacji. A z drugiej strony nie w ustawie, albo szerzej mówiąc w prawie i także w innych ustawach, nie tylko Ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie wskazał realnych sankcji, które groziłyby podmiotom za niewywiązywanie się z tego obowiązku.

Jeżeli nie ustanowiono żadnego organu, który nadzorowałby przestrzeganie tego obowiązku i nie kontrolowałby po pierwsze posiadania BIP-u, a po drugie tego jak on jest prowadzony, nie upoważniono także sądów administracyjnych do badania tego typu kwestii, to pozostają nam tak naprawdę środki średnio skuteczne – środki powszechne, czyli środki przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego, przede wszystkim skarga, skarga z artykułu 227 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taka skarga powszechna, taka skarga ogólna. Jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości w działaniu władzy, to jeżeli nie ma żadnego innego środka, to w ostateczności przysługuje nam złożenie takiej skargi powszechnej. Problem z tą skargą jest taki, że składa się ją do organu wyższego stopnia. Tam w kodeksie postępowania administracyjnego jest wyrażony taki podstawowy katalog tych organów właściwych do rozpatrzenia skargi. I na przykład w stosunku do gmin problem jest taki, że tutaj organem odpowiedzialnym za prowadzenie BIP-u jest wójt / burmistrz / prezydent, czyli jeżeli zobaczymy, że w danej gminie albo BIP-u nie ma, takie przypadki chyba są już bardzo rzadkie, gminy raczej posiadają te BIP-y, to jak one wyglądają to jest inna sprawa. Więc jeżeli właśnie zobaczymy, że ten BIP nie spełnia naszych oczekiwań, nie są publikowane tam informacje, albo te informacje znikają, albo nie jest oznaczony czas, kiedy one zostały opublikowane, nie ma podanych informacji o autorze tego wpisu danego, to możemy złożyć taką skargę powszechną z artykułu, przypominam jeszcze raz, 227 kodeksu postępowania administracyjnego. I tu zachodzi problem, ponieważ podmiotem właściwym do rozpatrzenia takiej skargi jest Rada Gminy, Rada Miasta.

Ja myślałam, że to SKO, ale to nie.

Niestety nie. Jeżeli to by było SKO, to ta kontrola byłaby pewnie bardziej merytoryczna.

SKO to jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Tak. Ono rozpatruje odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta / burmistrza / prezydenta. Niestety, tych skarg powszechnych z KPA nie rozpatruje. Więc tutaj mamy właściwość Rady Gminy, Rady Miasta. A niestety w wielu gminach praktyka funkcjonowania jest taka, że Rada Miasta, Rada Gminy jest politycznie związana z wójtem, uzależniona od wójta burmistrza prezydenta. Radni są uzależniani także finansowo poprzez zasiadanie w rozmaitych spółkach komunalnych. No i możemy sobie wyobrazić, jeżeli taki radny uzyskał zatrudnienie dzięki wójtowi w spółce komunalnej, jest mu tam wygodnie, jest wdzięczny, dobrze mu się tam pracuje, pieniądze też są okej, to czy później taki radny będzie skory do tego, żeby uznać skargę na tego wójta, burmistrza czy prezydenta za zasadną.

Ale wiesz, to jest w ogóle szerszy problem, no bo zasadniczo Rada Gminy jest tym organem takim kontrolnym wobec władzy wykładawczej w gminie. Więc to w zasadzie dotyczy wszystkich kroków podejmowanych przez…

No więc w zasadzie tutaj jakby ustawodawca dobrze wskazał, że tutaj Rada powinna rozpatrywać te skargi, no bo przecież tak jak mówisz, Rada jest organem kontrolnym, to kto jak nie Rada ma kontrolować wójta? No w praktyce ta funkcja kontrolna jest w wielu przypadkach iluzoryczna.

Iluzoryczna, a w przypadku kiedy,  bo to jest gmina, ale jeżeli mówimy o jakimś domu kultury czy o szkole, to każdorazowo musimy znaleźć na tej drabince ten organ, który ma kontrolować? Nie zawsze to jest takie oczywiste, prawda?

Tak, no to pewnie właśnie wymaga indywidualnego spojrzenia. Najlepiej zacząć od lektury statutu szkoły. Tam zazwyczaj powinno być, kto jest organem prowadzącym. Jeżeli nie chcemy składać skarg, bo skarga to zawsze się kojarzy z takim…

No właśnie, bo może po dobroci na początku.

Właśnie, w pierwszej kolejności można uprzejmie przypomnieć, że takie obowiązki istnieją, że dobrze by było, żeby ten BIP był doprowadzony do takiego stanu rzeczy odpowiadającego prawu. To może przybrać albo formę zwykłej wiadomości, albo jeżeli chcemy trochę bardziej nabrać waloru oficjalności i mieć pewność, że jednostka nam odpowie, to możemy skorzystać z wniosku. Wniosek taki też powszechny z artykułu 241 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taki wniosek, który służy temu, że jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości, to możemy zawnioskować do organu, że ,,zobaczyliśmy taką i taką sytuację, jest tak, naszym zdaniem jest to niezgodne z takim i takim przepisem. Dobrze by było organie, żebyś doprowadził to do stanu odpowiedniego, czyli takiego i takiego, oczekujemy podjęcia działań XYZ”. I taki organ musi w ciągu bodajże 30 dni udzielić odpowiedzi na ten wniosek, rozpatrzeć go albo pozytywnie, albo negatywnie. I co ciekawe, na sposób rozpatrzenia takiego wniosku przysługuje ta skarga powszechna, czyli możemy najpierw skorzystać z tego wniosku ogólnego i skierować później ewentualnie skargę, jeżeli sposób rozpatrzenia tego wniosku będzie niekorzystny. No i tu największy problem z tą procedurą jest niestety taki, że po rozpatrzeniu tej skargi przez tą radę albo inny organ, to zamyka ścieżkę. Tu już po rozpatrzeniu tej skargi nie przysługuje nam jakiekolwiek odwołanie, nie przysługuje nam skarga do sądu w szczególności. To jest postępowanie jednoinstancyjne, od którego już sposób rozpatrzenia tej skargi nie podlega w żaden sposób zaskarżeniu.

Myślę, że może źródłem tych problemów z egzekwowaniem publikacji informacji w biuletynie jest sformułowanie tego zapisu w ustawie, która mówi o tym, że jeżeli coś jest nieopublikowane, to w trybie wnioskowym. Może organy czy w ogóle sądy wychodzą z założenia, ,,no dobra nie ma w biuletynie, to zawsze jest ta druga opcja, że można zawnioskować i że to jest takie komplementarne, że albo jedno, albo drugie”. W ten sposób organy też sobie myślą, że ,,jak ktoś będzie chciał, to udostępnimy i może wtedy wrzucimy do BIP-u, jak już zeskanujemy, bo ktoś będzie tego potrzebował”. Nie jest to takie wychodzenie naprzeciw potrzebom, że coś po prostu publikujemy. Moje pytanie jest jeszcze takie, czy na przykład w statucie gminy można jakoś zapisać, co w BIP-ie powinno być? Czy żeby na przykład jakoś, no tutaj radni mogliby coś na to wpływać.

Oczywiście, w statucie jak najbardziej można zapisać, ale tylko dodatkowe rzeczy. Nie można statutem gminy na przykład ograniczyć ustawę. Niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której radni w statucie stwierdziliby, że co prawda Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje nam udostępnienia informacji takich i owakich w BIP-ie, ale my tutaj na mocy statutu ograniczamy to prawo i stwierdzamy, że będziemy publikować tylko część tych informacji. Takich rzeczy w statucie być nie może. Może być na plus, że tutaj co prawda ustawodawca narzuca nam, że musimy opublikować dane informacje, ale my jako gmina otwarta, gmina sprzyjająca jawności i proobywatelska jeszcze będziemy publikować informacje ponad to. Przy czym to nawet nie musi być w statucie określane, ponieważ Ustawa o dostępie do informacji publicznej wprost wskazuje, że poza tym katalogiem wymienionym tam informacji, które powinny być, podmiot zobowiązany we własnym zakresie może udostępniać inne informacje publiczne wedle własnego uznania.

Dobrą praktyką moim zdaniem jest to, że jeżeli organ dostrzega, że o daną informację pyta szereg obywateli, jeżeli dane kwestie powracają co jakiś czas, to w odpowiedzi na te zapytania stwierdza, że od tego czasu będzie publikował to w BIP-ie. To jest dobre dla wnioskodawców, ponieważ nie trzeba składać wniosków, nie trzeba oczekiwać, nie trzeba przechodzić przez tą całą procedurę. To jest dobre także dla urzędników, ponieważ jaki jest sens rozpatrywania dziesięciu wniosków i udostępnienia tej samej informacji dziesięciu innym osobom, skoro można raz to zeskanować, albo raz, zależy od informacji, ale raz to po prostu opublikować w BIP-ie, niech każdy zainteresowany się z tym zapozna. I to by było rozwiązanie idealne. Czy w praktyce tak to funkcjonuje, to pewnie zależy od gminy niestety i ogólnie od podmiotu zobowiązania.

No tak, rzeczywiście i też myślę sobie jeszcze o tym rozwiązaniu statucie, że to też może być taki sposób, żeby zabezpieczyć gminę na przyszłość przez na przykład radę taką i wójta, czy burmistrza, którzy są jakby świadomi tego, że dobrze jest jak najwięcej publikować i wpisują to do statutu z myślą o tym, że może przyjść taka władza potem, która już nie będzie tak skora do publikowania, ale ten statut jednak będzie ją jakby trochę dyscyplinował i będzie to robiła.

Jak najbardziej, znaczy ja zachęcam na pewno, żeby gminy, jeżeli mają taką chęć, mają takie podejście projawnościowe, transparentne, nie mają nic do ukrycia, to niech w statutach publikują, niech w statutach określają te informacje dodatkowe, które chcą i mają możliwość publikowania. Szkoda, że obywatele nie mają takiego wiążącego narzędzia, z który mogliby zobowiązać dany podmiot do publikowania tej informacji w BIP-ie to zależy tak głównie od dobrej woli danego organu.

My na poradni i ogólnie toczyła się w sądach administracyjnych taka batalia, takie postępowania, czy obywatel ma możliwość złożenia wniosku o udostępnienie danej informacji w BIP-ie i w dalszym kroku, czy taką odmowę, ewentualnie rozpatrzenia takiego wniosku pozytywnie, czy taką odmowę ma możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Niestety, tę batalię przegraliśmy. Sądy administracyjne uznają, że prawo aktualnie obowiązujące nie daje takich narzędzi, ponieważ sądy administracyjne stoją na takim stanowisku, co już wcześniej też zasugerowałaś, że obywatel zawsze ma taką możliwość, że skoro widzi, że w biuletynie danej informacji nie ma, to może złożyć wniosek. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć wniosek. Jeżeli na wniosek taka informacja nie zostanie udostępniona, to wchodzi już ta ścieżka albo administracyjna, najpierw odwołania do SKO, czy innego organu i następnie skarga do sądu administracyjnego, ewentualnie także skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta cała procedura administracyjno-sądowo-administracyjna się uruchamia, ale niestety w odniesieniu do funkcjonowania BIP-u, to nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego tego, że dany podmiot nie posiada BIP-u albo nie publikuje w nim informacji, które powinny być w tym BIP-ie opublikowane. A szkoda, bo to by się przydało.

To jest takie moim zdaniem trochę opatrzne rozumienie tego obowiązku informacyjnego, bo czym innym jest udostępnienie na wniosek czegoś osobie, która o coś wnioskuje, bo wie, że dana informacja na przykład jest w posiadaniu urzędu, ale bywa tak, że po prostu ludzie nawet nie mają świadomości, że coś jest w posiadaniu urzędu, czy jakaś informacja jest właśnie w urzędzie i ten obowiązek informacyjny, jego właśnie realizacją jest poinformowanie urzędników, mamy taką umowę, taką inwestycję, coś takiego się dzieje i dopiero w momencie, gdy mieszkańcy zobaczą w BIP-ie taką informację, to wtedy się o niej dowiedzą, a jeżeli nie zobaczą, to po prostu się nie dowiedzą i ten obowiązek informacyjny nie zostanie jakby wypełniony.

No tak, zdecydowanie, przecież tutaj obywatel musiałby za pomocą wniosków szukać igły w stogu siana, a przecież nie wie, jest za tą zasłoną niewiedzy, nie wie co dokładnie organ, jakie umowy organ zawiera. Dopiero na przykład jak weszły te obowiązki publikowania rejestru umów, to dopiero jest przed nami, ale na przykład dobrze to widać po rejestrze wpłat na przykład partii politycznych, bodajże w zeszłym roku czy jakiś czas temu wszedł taki obowiązek, że partie polityczne muszą w swoich Biuletynach Informacji Publicznej publikować rejestry wpłat od swoich sympatyków oraz rejestry zawartych umów.

I dopiero po zapoznaniu się z tymi rejestrami na przykład taka osoba, która zajrzała do BIP-u, zobaczyła jakąś podejrzaną wpłatę albo zastanawiającą umowę może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej i zapytać o szczegóły danej informacji, danego działania i tutaj właśnie mamy do czynienia z taką kulą śniegową jawności, że udostępnienie kilku podstawowych informacji w BIP-ie później zwiększa ten zakres jawności poprzez wnioski pojedyncze, które mogą dalej pogłębiać ten temat.

Ja bym też nie chciała, żeby wrażenie było takie, że jesteśmy takimi bezdusznymi aktywistami, którzy przestawiają pistolet do skroni urzędnika, że ma wszystko publikować, cokolwiek by się nie działo, bo jakby też chyba jesteśmy świadomi tego, że po stronie urzędu jest wiele problemów takich po prostu czysto technicznych związanych z taką ślimaczącą się cyfryzacją urzędów i tego, że wiele dokumentów wciąż w tym obiegu takim papierowym jest, to zresztą na ostatnim Zlocie fanek i fanów jawności mówili nasi goście. Jeden z burmistrzów mówił po prostu o tym, że on idąc do urzędu miał taką ideę, że będzie cyfryzował od pierwszego dnia i zobaczył jak bardzo jest to trudne, żeby to wszystko się znalazło w tym obiegu elektronicznym i żeby można było to w miarę sprawnie na bieżąco publikować i pytanie czy macie w ramach tej pracy poradnianej, czy taki feedback właśnie od urzędów jest, jeżeli w ogóle w jakiś dialog z urzędem wchodzicie, jakieś pisma wysyłacie, że to jest trudne?

Rzadko, rzadko mamy do czynienia z tym dialogiem. Raczej to jest takie, że urzędy odpowiadają w sposób bardzo formalistyczny, powołując się na określone przepisy stwierdzają, że jest sytuacja taka i taka. Rzadko w uzasadnieniach jest taka próba zaapelowania do serca wnioskodawcy i żeby zrozumiał on.

,,Człowieku zrozum nas.”

Tak, tak. Mimo, że dobrze gdyby ten dialog między wnioskodawcami czy takimi organizacjami jak nasza, a urzędnikami się odbywał, bo to nie jest tak, że we wszystkich urzędach panuje kultura tajności i kultura zdarza się to, ale nie możemy wrzucać na pewno wszystkich do jednego worka jako przeciwników jawności i zwolenników właśnie czy takiego inkwizycyjnego działania. Często tutaj właśnie na przeszkodzie większej transparentności po pierwsze stoi niewiedza. Niewiedza związana z brakiem często świadomości, że dane informacje podlegają udostępnieniu. Po drugie obawa, że udostępnimy za dużo i spotka się to później z jakimiś reperkusjami w postaci skarg czy to do Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy innego rodzaju organów. Często taki urzędnik skonfrontowany z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej woli w pierwszej kolejności nie udostępnić informacji, poczekać na skargę do sądu czy do innego organu i dopiero jeżeli ten wyższy organ albo sąd stwierdzi, że ,,masz udostępnić informację”, to wtedy ok,  udostępniam informację. Jest to taka trochę spychologia odpowiedzialności, ale z drugiej strony pewnie też trzeba to w jakiś sposób zrozumieć. Jest to niestety ze szkodą zawsze dla wnioskodawcy, ponieważ te procedury administracyjno-sądowo-administracyjne z natury rzeczy muszą swoje trochę czasu potrwać.

Więc ta waga udostępniania informacji niezwłocznie, a informacji udostępnionej za 3, 4, 5, 6 miesięcy czy nawet czasem, niestety, znacznie dłużej jest zupełnie inna.

To jest bardzo frustrujące, bo właśnie porównując to co powiedziałeś. Albo jest to niezwłocznie, czyli po prostu już w BiP-ie ta informacja na mnie czeka.

No właśnie.

Albo muszę o nią walczyć, jeżeli mam wystarczająco dużo determinacji. Najpierw wnioskując, a potem właśnie przechodząc te całe procedury w sądzie administracyjnym. I jakby widząc, przeglądając pytania, które do nas spłynęły dotyczące właśnie BIP-ów, bo przygotowując się do tego podcastu wrzuciliśmy właśnie taką zajawkę, jakie problemy związane z BIP-em nasi odbiorcy spotykają. Więc jest naprawdę duża frustracja, przede wszystkim związana z tym, że nie działają wyszukiwarki, że urzędy właśnie rzadko aktualizują, wrzucają dokumenty w takiej postaci, że trudno w ogóle jest przeczytać, bo to są bardzo słabej jakości skany. Długo by wymieniać te problemy i zastanawiam się, czy one są w ogóle do rozwiązania na takim poziomie tych poszczególnych jednostek, czy jednak tu jest potrzebna jakaś zmiana systemowa i czy to urzędy powinny wyjść z inicjatywą, ale wydaje mi się, że niekoniecznie będą chciały? Czy może właśnie to jest zadanie dla takich organizacji jak nasza, czy właśnie użytkowników tych BIP-ów, watchdogów, żeby, nie wiem, wystosować jakąś petycję, że to jest temat, którym trzeba się zająć trochę od początku i po pierwsze dać urzędom możliwość, takie trochę narzędzia, żeby mogli rzeczywiście w tych BIP- ach bezproblemowo pewne rzeczy publikować, czyli ta cyfryzacja jeszcze raz wraca, a z drugiej strony dać obywatelom narzędzia do egzekwowania tego, jeżeli czegoś nie będzie.

Znaczy zawsze można próbować podejmować takie działania jednostkowe, czyli w konkretnej swojej gminie próbować wpływać na kształt tego BIPu, właśnie poprzez te instytucje wniosków, czy skarg, o których wcześniej mówiłem, ale to jest działanie jednostkowe, czasem skuteczne, w większym wymiarze, czasem w mniejszym, czasem w ogóle trafia się na beton i odmowę jakichkolwiek działań. Potrzebne są działania systemowe.

Ten BIP w zamyśle dwadzieścia kilka lat temu był świetnym rozwiązaniem, był fajną ideą, był ideą innowacyjną, powszechny dostęp do wiedzy 24 godziny na dobę i ten BIP był właśnie takim mega uzdolnionym dzieckiem, takim geniuszem, ale to potem podczas właśnie tego dorastania trochę zaniedbanym, trochę bez nadzoru. Do szkoły raczej rzadko chodził, a jeżeli chodził już to raczej na ostatniej ławce przebywał i więcej spał niż słuchał nauczycieli i po tych 20 latach funkcjonowania BIP -u właśnie z tego fajnego pomysłu, z tego bardzo innowacyjnego rozwiązania wyszedł taki potworek, który nie wiadomo czy on w ogóle działa, czy to jest potrzebne, czy co właściwie z tym zrobić?

Problemem BIP-u był właśnie moim zdaniem brak nadzoru nad jego funkcjonowaniem. Brakuje organu, który po pierwsze zebrałby nawet wszystkie BIP-y działające w kraju. Teoretycznie takie uprawnienie ma Minister Cyfryzacji, ponieważ istnieje taka strona ogólna gov.pl/bip, na której powinny być odnośniki do wszystkich BIP-ów, które są w kraju utworzone.

Tylko problem polega na tym, że ta lista jest aktualizowana tylko w momencie, gdy dany podmiot sam się zgłosi do ministra i ogłosi, że my tu prowadzimy BIP pod takim adresem, to wtedy minister cyfryzacji aktualizuje tą listę. I jeżeli tutaj obowiązek jest nałożony na same podmioty to możemy się domyśleć, jak to funkcjonuje i w tej chwili nawet nie połowa gmin jest obecna w tym rejestrze centralnym, więc jak już mówimy, że nawet gminy nie są w nim obecne, to jak tutaj w ogóle oczekiwać, że szkoły, czy spółki komunalne, czy innego rodzaju organizacje pozarządowe, które mogą wykonywać zadania publiczne będą w tym rejestrze publikowane.

Czyli właśnie brakuje tego elementu nadzoru nad wykonywaniem tego obowiązku publikowania informacji w biuletynie. Jeżeli nie ma nadzoru ze strony sądów administracyjnych, nie ma nadzoru administracyjnego ze strony organów administracji publicznej, to te BIPy czasem są, czasem ich nie ma. Jeżeli nie ma to właściwie sankcji jakichkolwiek próżno oczekiwać, w związku z tym może zawsze obywatel złożyć wniosek i w ten sposób działać, ale te wnioski to właściwie są zawsze o charakterze jednostkowym i nawet jeżeli 100 osób złożyłoby tożsamy wniosek i wygrywało w sądach sprawy dotyczące udostępnienia tej informacji, to nie ma żadnego narzędzia, który by mógł zmusić organ do opublikowania takiej informacji w BIPie. I to jest właśnie wielki mankament tej instytucji, czyli brak jakiegokolwiek nadzoru nad jej funkcjonowaniem.

Niestety konkluzja naszej rozmowy nie jest zbyt taka pozytywna. W zasadzie możemy zakończyć apelem do Ministra Cyfryzacji, żeby jeszcze ratował to cudowne dziecko, dopóki jeszcze jest co ratować, a wszystkich naszych słuchaczy i słuchaczki zachęcamy do tego, żeby mimo wszystko zaglądali do BIPów instytucji, których działalność ich interesuje i jeśli zobaczą, że one są jakoś wyjątkowo zaniedbane, czy nie ma tam informacji, które powinny być publikowane, żeby właśnie kierowali na początku te wnioski, prosząc o uzupełnienie informacji, potem ewentualnie skargi, żeby dawać znać instytucjom, że my z tych BIPów korzystamy i one są potrzebne, bo myślę, że to też jest istotne, żeby był ten feedback, że one są potrzebne, że to nie jest właśnie jakiś wymysł urzędników w tym 2001 roku, czy ustawodawcy, żeby coś takiego było, tylko rzeczywiście jest to przydatne narzędzie.

Piotrze, dziękuję ci bardzo za rozmowę. Mam nadzieję, że wrócimy kiedyś do tematu i będziemy mieć jakieś bardziej optymistyczne wnioski. Rozmawiałam z Piotrem Rzekiecskim, prawnikiem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.

Do usłyszenia.

Do usłyszenia. 

Outro:

To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!
== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-bipach/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

&lt;!-- Tutaj wpisz kategorie, aby twój materiał mógł się pojawić w spisach tekstów. [[Pomoc:Kategorie|Pomoc: jak i jakie dodać kategorie]] - kiedy skończysz pisać materiał usuń ten tekst, zostawiając same kategorie. --&gt;

[[Kategoria:aaa]]
[[Kategoria:xxx]]</text>
      <sha1>relx9er2883me160fmfuomfv0yghn7d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343215</id>
      <parentid>343214</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:24:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <origin>343215</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49789" sha1="ambfgq9c6xz0329hkgehrol0eobogyj" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}

'''Tutaj wpisz najważniejsze informacje z twojego newsa Co? Gdzie? Kiedy? Kto?'''

'''17 grudnia 2024 ukazał się 20. odcinek podkastu Zajawka poświęcony Biuletynom Informacji Publicznej. Martyna Bójko rozmawia z Piotrem Rzekieckim.'''

W odcinku między innymi czym są Biuletyny Informacji Publicznej, kto musi prowadzić BIP, co powinno się w nich znajdować, co możemy zrobić, gdy urząd nie publikuje w BIP-ie tego, co powinien lub w sposób odbiegający od naszych oczekiwań, dlaczego nie ma jednego, wspólnego wzoru BIPu?

Podcast możecie odsłuchać na:

    Youtube
    Spotify
    Soundcloud
    Deezer
    PeerTube

Zajawka. Podcast Watchdoga. Wspieraj na patronite.pl/watchdog

Pomocne linki:
1. BIP w pigułce: https://informacjapubliczna.org/news/bip-w-pigulce/
2. Biuletyn Informacji Publicznej w pytaniach i odpowiedziach: https://informacjapubliczna.org/news/biuletyn-informacji-publicznej-w-pytaniach-i-odpowiedziach/
3. Co zrobić, jeśli ze strony BIP jakiejś instytucji zniknęły oświadczenia majątkowe? https://informacjapubliczna.org/news/co-zrobic-jesli-ze-strony-bip-jakiejs-instytucji-zniknely-oswiadczenia-majatkowe
4.Plus ciekawostka, protokół z sejmowej komisji pracującej w 2000 r. nad Ustawą o dostępie do informacji publicznej: https://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/BC0551F090B08A04C1256B73003D21D8?OpenDocument Pojawia się tam też kwestia BIP-ów.
 

Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej

Intro:

Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

Dzień dobry, tu Martyna Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. To jest podcast Zajawka, kolejny jego odcinek. Dzisiaj zaprosiłam do rozmowy Piotra Rzekieckiego, prawnika Sieci Obywatelskiej.

Cześć, dzień dobry.

Cześć, dzień dobry. Witam Ciebie Martyno i słuchaczy także.

Zaprosiłam Cię do rozmowy o BIP-ach, czyli Biuletynach Informacji Publicznej. Zapewne dla osób, które w jakiś sposób jakby interesują się naszą działalnością czy w ogóle dostępem do informacji czy watchdogowaniem to na pewno nie jest obca nazwa. Natomiast może osobom, które mniej są zorientowane w temacie, coś dzwoni, ale niekoniecznie muszą wiedzieć w którym kościele, więc chcielibyśmy w dzisiejszej rozmowie trochę ten temat BIP-u uporządkować, powiedzieć czym BIP jest, ale też nasze takie rozeznanie wcześniejsze w tym temacie, co wy o BIP-ach myślicie, pokazuje, że jest to wbrew pozorom temat dosyć taki bulwersujący, to może złe słowo, ale budzący wiele emocji, co może wydawać się dziwne. Ale o tym zaraz będziemy o tych szczegółach mówić.

Na początku Piotrze bym cię prosiła o taką porządkującą informację, czym są właśnie Biuletyny Informacji Publicznej?

Biuletyny Informacji Publicznej to są przynajmniej w założeniu pierwotnym świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? To mogę zaspojlerować, że nie zawsze, ale to pewnie rozwiniemy ten temat w późniejszej rozmowie. Więc Biuletyny Informacji w skrócie są taką stroną internetową, oficjalną stroną internetową, w której dany podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien te informacje zamieszczać.

I to nie jest tak, że on może, ale nie musi, tylko jest po prostu zobowiązany do tego prawem?

Jest zobowiązany prawem, ale czy prawo zapewnia także skuteczne narzędzia, które mogłyby ten obowiązek wyegzekwować? To jest inna rzecz, do której pewnie przejdziemy później. Ale tak, to jest obowiązek, to nie jest dobrowolne. Posiadanie BIP-u czy publikowanie tam określonych informacji nie jest dobrą wolą danego organu, tylko jest obowiązkiem wynikającym właśnie z Ustawy o dostępie do informacji publicznej.

No właśnie, bo to jakby tutaj jest ten styk tego prawa do informacji i funkcjonowania biuletynów, bo w ustawie jest mowa o tym, że na wniosek są udostępniane te informacje, które nie są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, czyli w takim idealnym świecie jednak większość informacji, których potrzebujemy dotyczących funkcjonowania danej instytucji publicznej znajdziemy w biuletynie, a jeżeli czegoś nie znajdziemy, to wówczas o to wnioskujemy.

Tak, takie jest założenie. To można już wyjść nawet od samego początku, czyli Konstytucji. Konstytucja z 97 roku w artykule 61 przesądza właśnie, że obywatele mają prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy i innych podmiotów, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym. No więc mamy tutaj ten punkt wyjścia, czyli prawo do informacji, a to w jaki sposób już zapewnimy to prawo, żeby to nie było tylko zapisane prawo na świstku papieru, który później ciężko jest wyegzekwować, to jest inna rzecz i właśnie mamy Konstytucję z 97 roku. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest z roku 2001 i przez te cztery lata parlamentarzyści zastanawiali się, jak tutaj wyegzekwować ten dostęp do informacji publicznej i pomysły były najróżniejsze.

Ja polecam zainteresowanym odczytanie dzienników z posiedzeń komisji, która się tym zajmowała. Tam niektóre takie pomysły były naprawdę dzikie. Moim ulubionym jest na przykład to, że jeden z posłów, chyba to był poseł, lobbował za takim pomysłem, żeby w każdym urzędzie była taka maszynka i zainteresowany obywatel, który ma chęć uzyskania jakiejś informacji może przyjść do urzędu z dyskietką, do tej maszynki włożyć dyskietkę i pobrać interesujące go informacje. To wydaje się dzisiaj mega abstrakcyjne, ale w 2021 roku…

2001.

Tak, 2001, z racji wieku tego nie pamiętam, ale wydaje mi się, że dostęp do internetu jeszcze raczkował.

Tak, ale myślę, że teraz niektórym naszym słuchaczom trzeba byłoby tłumaczyć czym jest dyskietka. Natomiast cały czas innowacyjność tego pomysłu jest duża, bo nawet teraz nie jest tak, że wtedy trzeba było przyjść dyskietką, bo nie było takich stron internetowych, a teraz teoretycznie tą dyskietką jest ten dostęp online, ale też nie jest tak, że wszystko jest.

Właśnie i ten pomysł z tymi maszynkami oczywiście nie przeszedł, ale przeszedł inny pomysł właśnie, na tamten czas, czyli 2001 rok, moim zdaniem mega innowacyjny i bardzo ciekawy, czyli właśnie Biuletyny Informacji Publicznej. Założenie było takie, że właśnie każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej zakłada taki Biuletyn Informacji Publicznej, czyli specjalnie dedykowaną do tego stronę internetową, na której publikuje informacje dotyczące swojej działalności. Jest to rozwiązanie świetne właśnie zarówno z perspektywy wnioskodawcy, osoby zainteresowanej dostępem do informacji, ponieważ zyskuje ona właśnie 24 godziny dostęp do informacji, bezpłatny, bez praktycznie żadnych ograniczeń. Jedyne ograniczenie jest takie, że po prostu trzeba mieć dostęp do internetu, dostęp do komputera, co w 2001 roku jeszcze może było jakimś problemem, ale teraz w 2024 roku już jest chyba absolutnie powszechne. Więc ten pomysł w 2001 roku był świetny.

Założenie było takie, że te informacje, które są w Biuletynie, są po prostu dostępne w Biuletynie, a tego, czego tam nie znajdziemy, ewentualnie możemy uzyskać w tym trybie wnioskowym, czyli domyślnym sposobem dostępu do informacji był właśnie Biuletyn Informacji Publicznej i dopiero w tym drugim kroku narzędziem takim pomocniczym miał być wniosek o dostęp do informacji publicznej, który wymagał już zaangażowania urzędnika, wszczęcia procedury, no i przeprowadzenia tej całej…

No bo fakt, czas ma znaczenie, że w Biuletynie już coś jest, to natychmiast mamy do tego dostęp, a w tej procedurze wnioskowej teoretycznie bez zbędnej zwłoki ta informacja będzie udostępniana, ale realnie to jest te 14 dni i często rzeczywiście ten czas mija, nim te informacje otrzymamy.

Tak, tam w założeniach były nawet takie odważne myśli i wizje, że z czasem te biuletyny już tak się rozrosną, już tam wszystkie informacje będą publikowane, że ten tryb wnioskowy to on już praktycznie stanie się bezużyteczny. Jak czas zweryfikował te wizje, to widzimy chyba wszyscy. Te biuletyny działają średnio. Dlaczego tak jest, to za chwilę pewnie rozwiniemy.

Jeszcze chciałabym, żebyśmy chwilę porozmawiali o tym, jakiego typu instytucje są zobowiązane do prowadzenia biuletynów, czy są jakieś takie… No właśnie, pewnie nie ma zamkniętej listy tych instytucji, ale po prostu te, które nie wiem, czy dysponują publicznymi pieniędzmi, czy realizują jakieś zadania publiczne, są pewnie jakieś wytyczne?

Przede wszystkim tak, nie ma zamkniętej listy, ponieważ Biuletyn Informacji Publicznej teoretycznie powinien posiadać każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, a lista tych podmiotów nie jest zamknięta. Są to oczywiście takie podstawowe podmioty, jak organy władzy publicznej, czyli wszystkie gminy, powiaty, województwa, a ściśle rzecz biorąc organy tych gmin, organy centralne, wojewodowie, ministrowie, dalej także organy samorządów zawodowych, czy samorządów gospodarczych, różnego rodzaju izby rolnicze, przechodząc właśnie do tych samorządów gospodarczych, izby rzemieślnicze, z samorządów zawodowych to np. Krajowa Izba Radców Prawnych, Izba Architektów, Krajowa Izba…

To jest takie już mniej oczywiste, bo te organy władzy publicznej to nam się wydaje oczywiste, ale np. też szkoły, czy przedszkola, czy jakieś instytucje kultury też?

Tak, zdecydowanie. Wszystkie podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym, czyli katalog tych podmiotów jest bardzo szeroki. Jeżeli możemy szacować to myślę, że to mogą być dziesiątki, jeżeli nie nawet setki tysięcy podmiotów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że aktualnie w Polsce mamy chyba 2,5 tysiąca gmin, w każdej z tych gmin jest szkoła, jest przedszkole, jest szpital, są jakieś spółki wodociągowe, inne spółki gminne. Tych podmiotów jest naprawdę nieograniczona ilość i każdy z tych podmiotów teoretycznie powinien posiadać Biuletyn Informacji Publicznej i publikować tam informacje o swojej działalności.

No właśnie, a ja już tak od praktycznej strony. To jest tak, że fizycznie to musi być oddzielna strona? Mam na myśli np. jakąś niewielką szkołę, nie wiem, szkoła wiejska, która ma tam czasem zdarzać się naprawdę kilkudziesięciu uczniów i niewielka kadra pedagogiczna i zakładając, że organem prowadzącym tę szkołę jest gmina, czy może być tak, że jak klikniemy na to okienko BIP-u na stronie szkoły, bo jednak szkoły mają te strony, to może nas odesłać np. na stronę gminy, gdzie te informacje o tej instytucji będą, tej szkole na przykład. Czy ona powinna mieć oddzielny BIP?

Teoretycznie powinna mieć oddzielny BIP, ponieważ każdy podmiot jest zobowiązany do samodzielnego udostępniania informacji i samodzielnego prowadzenia BIP-u. Jeżeli interesują nas informacje o danej szkole czy przedszkolu, no to musimy zwrócić się z wnioskiem bezpośrednio do tego przedszkola czy dyrektora danej szkoły. Tutaj urząd gminy czy inny organ tych spraw za daną jednostkę nie będzie załatwiać.

Z drugiej strony, skoro szkoły mają jednak te strony internetowe, to już w zasadzie jest normą, skoro są w stanie prowadzić stronę, to dlaczego nie byłyby w stanie prowadzić biuletynu?

No tak, to jest teoria, a w praktyce bardzo często zdarza się, trzymając się tego przykładu szkół, że szkoła rzadko, może nie, zdarza się, że po prostu szkoła nie ma osobnego BIP-u samodzielnego, tylko ma albo jakąś zakładkę w BIP-ie urzędu gminy czy miasta albo po prostu w ogóle nie prowadzi tego BIP-u, to to już jest po prostu na pewno rzecz niezgodna z prawem i która wymaga poprawy.

Wiele szkół i przedszkoli tak naprawdę nie robi tego z chęci ukrycia czegoś czy zatajenia jakiejś informacji, czy niechęci do rodziców, którzy mogliby tam zadawać jakieś niewygodne pytania, tylko ze zwykłej niewiedzy i niskiej świadomości tych obowiązków informacyjnych i także niewiedzy, że to jest także w interesie danej szkoły i w interesie danej jednostki, mówiąc ogólnie, żeby ten BIP posiadać, to nie jest nic strasznego i także te podmioty zobowiązane z posiadania BIP-ów moim zdaniem mogą mieć bardzo dużo korzyści.

Tutaj ważną rzecz powiedziałeś o tym obowiązku informacyjnym, bo tak jakby już trzymając się właśnie tematu szkół, to jednak my widzimy w naszej praktyce, że szkoły często nieprawidłowo reagują na wnioski, może już to się rzadziej zdarza, ale jednak cały czas jest to całkiem sporo setek szkół, które nie bardzo zdają sobie sprawę z tego, że są podmiotami zobowiązanymi, jak ta procedura wygląda, więc jakby to się ze sobą łączy z kwestią tego BIP-u, że też nie mają do końca świadomości, że ten BIP jest tym obowiązkiem. I też inna rzecz jeszcze, która mi jakby przyszła do głowy, to kwestia tego, jak ten BIP powinien wyglądać, bo jesteśmy przyzwyczajeni do tych BIP-ów, ci, którzy zaglądają do nich częściej, że często mają taką uporządkowaną strukturę według pewnego schematu, bo można korzystać, ja zakładam, z takiego szablonu, który jest, nie wiem przez który resort, ale wyobrażam sobie, że może przez MSWiA?

To Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło taki zcentralizowany system dostępu do informacji publicznej i tam wydaje mi się, że mają dostęp do takiego darmowego pliku źródłowego, czy jakiegoś takiego pewnego wzoru, który mogą wykorzystać.

Takiego szablonu.

No i często te BIP-y wyglądają w taki sposób, jakbyśmy je żywcem przynieśli właśnie z tego 2001 roku. One nie wyglądają zachęcająco, ciężko się po nich czasem poruszać. Nie wyglądają one jednolicie na pewno, więc to też jest problem, że znając dobrze jeden BIP na przykład naszej gminy, po przeprowadzce do gminy nawet sąsiedniej, możemy wchodząc na stronę danego urzędu gminy już zobaczyć zupełnie inną stronę i na nowo się tego wszystkiego uczyć.

Wynika to z tego, że w ustawie nie narzucono podmiotom zobowiązanym jednego wzoru, jednej jednolitej wersji tego jak BIP ma wyglądać. Czy to dobrze, czy to źle? Pewnie są argumenty za i przeciw, ale fakt jest taki, że takiego jednolitego wzoru nie ma i niektóre gminy korzystają właśnie z tych wzorów zapewnionych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Niektóre gminy korzystają też z rozwiązań komercyjnych.

Inne podmioty próbują zaangażować, dostosować swoją stronę internetową bardziej do tych wymagań BIP, ponieważ tutaj jest bardzo ważna kwestia, że prowadzenie BIP-u co do zasady jest obowiązkowe, ale jeżeli strona internetowa danego podmiotu jest dostosowana do tych wymogów BIP, czyli między innymi zawiera takie informacje, informacje tam zamieszczane zawierają, przedstawiają także tożsamość osoby odpowiedzialnej za udostępnienie tej informacji, zawierają czas jej wrzucenia, takie rzeczy, które właśnie potwierdzają oficjalność tych informacji, potwierdzają ich wiarygodność oraz ta strona przestrzega także szereg innych takich wymogów, które są na BIP-y narzucane, to jeżeli taka strona internetowa istnieje, to jednostka jest zwolniona z posiadania BIP-u, nie musi go posiadać. Czyli strona internetowa może pełnić tę rolę skutecznie.

Tak, czyli w zasadzie ta strona może być po prostu tym BIP-em, nie według tego szablonu i mówisz, że nie narzucono schematu i ja myślę o tych minusach tego rozwiązania i one mogą być takie, że gdyby rzeczywiście Ministerstwo Cyfryzacji miało nad tym piecze i aktualizowałoby te schematy, strukturę tej strony jakby szło z duchem czasu i też oznaczało obszary, które powinny być uwzględnione w tym BIP-ie, to pewnie byłoby to z korzyścią dla odbiorców, bo teraz to tak naprawdę rzeczywiście w tych BIP-ach, które wyglądają bardzo różnie, są też bardzo różne treści i to myślę, że jest największy problem.

No z tą treścią przede wszystkim jest problem, bo w ustawie mamy bardzo szeroki katalog informacji, które w tym BIP-ie powinny być. Czy tak jest? Często nie. W BIP-ie powinny być naprawdę bardzo szeroki katalog informacji, informacje o polityce wewnętrznej, zagranicznej, zamierzeniach władzy ustawodawczej, projektowaniu aktów normatywnych, informacji o organach władzy, o majątku publicznym. Jest taka kategoria, że informacje o majątku publicznym powinny być udostępnione w BIP-ie. To jest bardzo szeroki katalog informacji, który ja też patrzę za to z drugiej strony, ze strony podmiotu zobowiązanego. Jeżeli tutaj jest w ustawie napisane, że w biuletynie powinny być informacje o majątku publicznym, to doprecyzowanie tego zakresu koniecznych do udostępnienia informacji jest w praktyce dosyć trudne.

Zdecydowanie i też wydaje mi się, że dużym problemem jest to, że gminy mają sporą część tych dokumentów w formie analogowej, czyli papierowej i przetworzenie tego na takie dokumenty, które byłyby też przeszukiwalne, bo wrzucenie skanu też wszystkich problemów nie rozwiązuje. Ale też jeszcze, nim ten wątek rozwiniemy, to o jednej rzeczy chciałam zwrócić uwagę, że ja ilekroć przeglądam BIP, jak na przykład jakiegoś organu, jakiejś instytucji i stronę internetową, to o ile strona jednak widać, że jest zwykle dosyć aktualna, że są aktualne informacje, widać, że ona żyje. Jednak tak jest, czy to jest fanpage na Facebooku, że tam jest sporo informacji aktualnych, na bieżąco uzupełnionych.

Natomiast jak się zajrzy do BIP-u, to czasem ma się wrażenie, że tam naprawdę wiatr hula i bardzo dawno nikt nie zaglądał, że te aktualizacje, bo tam jest ten rejestr zmian, że były robione naprawdę dawno, że to jest tak traktowane po macoszemu.

Tak, bo to też wynika z tego, że właśnie jak wchodziła ustawa o dostępie do informacji publicznej w życie w roku 2001 i nałożyła na podmioty zobowiązany obowiązek posiadania BIP-u, to wiele gmin i szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych miało już swoje strony internetowe i stanęło one przy takim dylematem, że tutaj z jednej strony prowadzimy już rozwijamy swoją stronę internetową, publikujemy tam pewnego rodzaju informacje, a z drugiej strony ustawodawca nakazuje nam otworzenie takiej specjalnej strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej i ten obowiązek był traktowany tak po macoszemu jako zupełnie niepotrzebny, skoro my już tutaj mamy stronę i publikujemy na niej informacje, to czemu tutaj wymagać się od nas jeszcze tworzenia jakiejś, dublowania tego wszystkiego jeszcze raz?

I faktycznie wyglądało to tak, że dobrze skoro jest obowiązek to tworzymy BIP, wrzucamy tam informacje, które już wcześniej wrzucaliśmy na stronę, ale praktycznie tego BIP-u już później nie rozwijamy, on niech sobie tam funkcjonuje. I mieliśmy do czynienia z takim dualizmem, że z jednej strony mamy te strony internetowe, gmin, czy szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych, które są pewnie trochę bardziej atrakcyjne, są tam jakieś obrazki, więcej zdjęć, bardziej to jest takie interaktywne, a z drugiej strony mamy BIP, który jest taki szary, ponury, nieaktualizowany, po którym właśnie ciężko cokolwiek wyszukać, bo są tam wrzucane jakieś skany, ciężko się po tym poruszać i mieliśmy do czynienia z takim dualizmem.

I właśnie ustawodawca zobaczył, że to tak w sumie średnio działa i  w tym rozporządzeniu z 2007 roku stwierdził, że jeżeli podmiot posiada już stronę internetową, która spełnia cechy wyznaczone BIP-owi, to może zrezygnować z prowadzenia BIP-u. Ale te BIP-y już powstały wcześniej, przez te 6-7 lat one funkcjonowały, więc jak już to powstało to często dalej istnieje i z jednej strony został wysłany taki sygnał, że porzucamy te BIP-y i że jak macie strony to jest ok, a z drugiej strony te BIP-y pozostały i właściwie ciężko powiedzieć jaka jest teraz ich rola.

Bardzo rzadko organy rezygnowały w ogóle z prowadzenia tych BIP-ów. Ja wiem na pewno, że Rzecznik Praw Obywatelskich zrezygnował z prowadzenia BIP-u. Ma po prostu stronę swoją internetową, która wygląda fajnie, która spełnia te wymagania BIP-u, przynajmniej po takim powierzchownym zapoznaniu się przeze mnie z nią. Tak samo Urząd Ochrony Danych Osobowych także nie prowadzi BIP-u, ma swoją stronę internetową oficjalną, która pełni tę rolę. Rzadko gminy z tego korzystają, być może są takie gminy, ja akurat teraz nie kojarzę. Być może słuchacze mogą teraz po przesłuchaniu rozmowy to sprawdzić, czy ich gmina prowadzi stronę, a jeżeli tak to czy ten BIP jest równocześnie prowadzony. Prowadzony w takim sensie, że prowadzony rzeczywiście, aktualizowany, niech wrzucane są do niego informacje, a nie, że on po prostu jest, istnieje, ale niewiele się w nim dzieje.

Myślę, że gdybym była zwolenniczką jakichś teorii spiskowych, to mogłabym uznać, że w zasadzie dla gmin to może być korzystniejsze, jak są te BIP-y, gdzie wrzuca się informacje takie, którymi nie zawsze chcemy się chwalić, bo liczby nie kłamią, nie wiem czy są jakieś problemy finansowe, czy jakaś umowa była zawarta na jakąś może dużą kwotę, takie rzeczy, które są ciekawe dla watchdoga, ale przeciętny mieszkaniec raczej do BIP-u nie zajrzy, no bo bardziej go interesuje właśnie strona internetowa, nie wiem gdzie jest informacja o tym, że będzie grała Beata Kozidrak, a nie BIP, gdzie będzie umowa z Beatą Kozidrak i dowie się ile ten koncert kosztował.

Więc to może tak właśnie być, że te BIP-y no musimy, no to niech gdzieś tam będą, nie są ładne, atrakcyjne, przyciągające, trudno przeszukiwalne, to ludzie nie będą tam szczególnie kopać.

No może to tak być, może być taka intencja też za tym stanem faktycznym, który niestety jest daleki od ideału. Ale trzeba to tutaj oddać, że jeżeli tutaj włodarz danej gminy by wrzucił tą umowę z Beatą Kozidrak czy z inną artystką, to już był to naprawdę duży krok w stronę jawności i nawet jak wrzuca to w BIP, to i tak jest ok.

Tak, mimo że te dokumenty finansowe teoretycznie powinny tam się wszystkie znaleźć, no to wiadomo, że zwykle jakieś takie totalne minimum jest w BIP-ach realizowane. Jakbyśmy mogli chwilę zatrzymać się nad tym, co rzeczywiście tak realnie w tych BIP-ach jest,  bo to, co powinno być już mówiłeś, wiele, wiele naprawdę dokumentów, a co zwykle się tam znajduje, co możemy tam znaleźć, to co innego.

Co może się w nich znaleźć? To praktycznie musielibyśmy przeanalizować każdy BIP jednostkowo. Gdyby to, co rzeczywiście ma się znaleźć w BIP-ie zgodnie z ustawą w tym BIP-ie było, to tryb wnioskowy byłby używany znacznie, znacznie, znacznie rzadziej. Ale każda jednostka prowadzi swój BIP i to, w jaki sposób je prowadzi, czy wypełnia ten obowiązek ustawowy, to jest do indywidualnej oceny. Są BIP-y niezłe, są BIP-y zupełnie bezużyteczne, są BIP-y, w których są absolutnie podstawowe informacje.

No właśnie, bo wejdę ci w słowo, na przykład takie, bo jak ja właśnie przeglądam jakieś BIP-y, to to, co zawsze znajdziesz, to oświadczenia majątkowe, bo to jest też ten obowiązek publikacji.

Zawsze pewnie też nie, na poradni mamy takie sprawy, że mieszkańcy zwracają się do nas, były oświadczenia, nagle zniknęły jednego dnia, co teraz mamy zrobić, jak to się stało, albo że w ogóle nigdy tych oświadczeń nie było? Więc na pewno przeważnie te oświadczenia są tam, ale czy zawsze, to jest takim słowem, trzeba też uważać.

Nie byłam tego świadoma, wydawało mi się, że to już takie naprawdę totalne minimum i też zwykle jakieś tam informacje o przetargach, ogłoszenia, ale już rzadziej zauważyłam, że informacje o ich rozstrzygnięciach, że właśnie ta informacja o przetargu, to musi być powieszona, no bo też to są jakieś pewnie dodatkowe.

Tak, to już wynika z, oprócz tego, co mamy w ustawie o dostępie do informacji publicznej, mamy także szereg ustaw szczegółowych, na przykład Prawo zamówień publicznych, które wymaga właśnie, żeby te informacje o przetargach w BIP-ie były zamieszczane, także Ustawa o pracownikach samorządowych wymaga, żeby pewne konkursy były właśnie ogłaszane w BIP-ie i także przebieg ich powinien być relacjonowany w BIP-ie, czyli informacje o kandydatach, którzy się zgłosili, wyniki, także przebieg tego konkursu, to powinno w BIP-ie się znajdować.

Zazwyczaj pewnie jest, ale też nie powiedziałbym, że zawsze. Praktyka jest różnoraka, tak jak mówiłem, tych podmiotów zobowiązanych do posiadania BIP-u jest bardzo, bardzo, bardzo sporo i pewnie większość nie wywiązuje się z tego obowiązku, w ogóle nie posiada BIP-u, a te, które posiadają BIP, bardzo różnie podchodzą do tego.

To ja bym teraz chciała się trochę pociągnąć na język, bo zdradziłeś, że do poradni sporo spraw trafia, takich związanych z BIP-ami. Jakbyś mógł wskazać na takie najczęstsze problemy, na co klienci poradni i klientki skarżą się i z czym do nas trafiają?

Najczęstsze problemy są to po pierwsze, organ nie posiada BIP-u, co robić? Organ posiada BIP, ale jest on słaby, żeby nie użyć mocniejszego słowa. No bo obywatel czyta ustawę, patrzy, że przecież tutaj jest zapisane, że informacja o majątku powinna być w biuletynie. Później zagląda na stronę, a tam wiatr hula, nic się nie można znaleźć i taki zachodzi dysonans poznawczy, że jak to jest? Tutaj przecież żyjemy w praworządnym państwie, w ustawie jest zapisane, że powinno być tak i tak, a empirycznie sprawdzam, że jest daleko od ideału. I co robić? Co zrobić, żeby tę informację, żeby doprowadzić do tego, żeby ta informacja była opublikowana, żeby ten organ poważnie podchodził do swoich obowiązków?

No właśnie i co wtedy radzisz?

Wtedy z wielkim smutkiem ogłaszam, że niestety nasze prawo jest dalekie od idealnego. Z jednej strony ustawodawca nałożył na organy i inne podmioty zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej szereg obowiązków. Tutaj jest naprawdę tych obowiązków dużo, czyli posiadanie tego biuletynu i publikowanie w nim bardzo dużego zakresu informacji. A z drugiej strony nie w ustawie, albo szerzej mówiąc w prawie i także w innych ustawach, nie tylko Ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie wskazał realnych sankcji, które groziłyby podmiotom za niewywiązywanie się z tego obowiązku.

Jeżeli nie ustanowiono żadnego organu, który nadzorowałby przestrzeganie tego obowiązku i nie kontrolowałby po pierwsze posiadania BIP-u, a po drugie tego jak on jest prowadzony, nie upoważniono także sądów administracyjnych do badania tego typu kwestii, to pozostają nam tak naprawdę środki średnio skuteczne – środki powszechne, czyli środki przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego, przede wszystkim skarga, skarga z artykułu 227 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taka skarga powszechna, taka skarga ogólna. Jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości w działaniu władzy, to jeżeli nie ma żadnego innego środka, to w ostateczności przysługuje nam złożenie takiej skargi powszechnej. Problem z tą skargą jest taki, że składa się ją do organu wyższego stopnia. Tam w kodeksie postępowania administracyjnego jest wyrażony taki podstawowy katalog tych organów właściwych do rozpatrzenia skargi. I na przykład w stosunku do gmin problem jest taki, że tutaj organem odpowiedzialnym za prowadzenie BIP-u jest wójt / burmistrz / prezydent, czyli jeżeli zobaczymy, że w danej gminie albo BIP-u nie ma, takie przypadki chyba są już bardzo rzadkie, gminy raczej posiadają te BIP-y, to jak one wyglądają to jest inna sprawa. Więc jeżeli właśnie zobaczymy, że ten BIP nie spełnia naszych oczekiwań, nie są publikowane tam informacje, albo te informacje znikają, albo nie jest oznaczony czas, kiedy one zostały opublikowane, nie ma podanych informacji o autorze tego wpisu danego, to możemy złożyć taką skargę powszechną z artykułu, przypominam jeszcze raz, 227 kodeksu postępowania administracyjnego. I tu zachodzi problem, ponieważ podmiotem właściwym do rozpatrzenia takiej skargi jest Rada Gminy, Rada Miasta.

Ja myślałam, że to SKO, ale to nie.

Niestety nie. Jeżeli to by było SKO, to ta kontrola byłaby pewnie bardziej merytoryczna.

SKO to jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Tak. Ono rozpatruje odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta / burmistrza / prezydenta. Niestety, tych skarg powszechnych z KPA nie rozpatruje. Więc tutaj mamy właściwość Rady Gminy, Rady Miasta. A niestety w wielu gminach praktyka funkcjonowania jest taka, że Rada Miasta, Rada Gminy jest politycznie związana z wójtem, uzależniona od wójta burmistrza prezydenta. Radni są uzależniani także finansowo poprzez zasiadanie w rozmaitych spółkach komunalnych. No i możemy sobie wyobrazić, jeżeli taki radny uzyskał zatrudnienie dzięki wójtowi w spółce komunalnej, jest mu tam wygodnie, jest wdzięczny, dobrze mu się tam pracuje, pieniądze też są okej, to czy później taki radny będzie skory do tego, żeby uznać skargę na tego wójta, burmistrza czy prezydenta za zasadną.

Ale wiesz, to jest w ogóle szerszy problem, no bo zasadniczo Rada Gminy jest tym organem takim kontrolnym wobec władzy wykładawczej w gminie. Więc to w zasadzie dotyczy wszystkich kroków podejmowanych przez…

No więc w zasadzie tutaj jakby ustawodawca dobrze wskazał, że tutaj Rada powinna rozpatrywać te skargi, no bo przecież tak jak mówisz, Rada jest organem kontrolnym, to kto jak nie Rada ma kontrolować wójta? No w praktyce ta funkcja kontrolna jest w wielu przypadkach iluzoryczna.

Iluzoryczna, a w przypadku kiedy,  bo to jest gmina, ale jeżeli mówimy o jakimś domu kultury czy o szkole, to każdorazowo musimy znaleźć na tej drabince ten organ, który ma kontrolować? Nie zawsze to jest takie oczywiste, prawda?

Tak, no to pewnie właśnie wymaga indywidualnego spojrzenia. Najlepiej zacząć od lektury statutu szkoły. Tam zazwyczaj powinno być, kto jest organem prowadzącym. Jeżeli nie chcemy składać skarg, bo skarga to zawsze się kojarzy z takim…

No właśnie, bo może po dobroci na początku.

Właśnie, w pierwszej kolejności można uprzejmie przypomnieć, że takie obowiązki istnieją, że dobrze by było, żeby ten BIP był doprowadzony do takiego stanu rzeczy odpowiadającego prawu. To może przybrać albo formę zwykłej wiadomości, albo jeżeli chcemy trochę bardziej nabrać waloru oficjalności i mieć pewność, że jednostka nam odpowie, to możemy skorzystać z wniosku. Wniosek taki też powszechny z artykułu 241 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taki wniosek, który służy temu, że jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości, to możemy zawnioskować do organu, że ,,zobaczyliśmy taką i taką sytuację, jest tak, naszym zdaniem jest to niezgodne z takim i takim przepisem. Dobrze by było organie, żebyś doprowadził to do stanu odpowiedniego, czyli takiego i takiego, oczekujemy podjęcia działań XYZ”. I taki organ musi w ciągu bodajże 30 dni udzielić odpowiedzi na ten wniosek, rozpatrzeć go albo pozytywnie, albo negatywnie. I co ciekawe, na sposób rozpatrzenia takiego wniosku przysługuje ta skarga powszechna, czyli możemy najpierw skorzystać z tego wniosku ogólnego i skierować później ewentualnie skargę, jeżeli sposób rozpatrzenia tego wniosku będzie niekorzystny. No i tu największy problem z tą procedurą jest niestety taki, że po rozpatrzeniu tej skargi przez tą radę albo inny organ, to zamyka ścieżkę. Tu już po rozpatrzeniu tej skargi nie przysługuje nam jakiekolwiek odwołanie, nie przysługuje nam skarga do sądu w szczególności. To jest postępowanie jednoinstancyjne, od którego już sposób rozpatrzenia tej skargi nie podlega w żaden sposób zaskarżeniu.

Myślę, że może źródłem tych problemów z egzekwowaniem publikacji informacji w biuletynie jest sformułowanie tego zapisu w ustawie, która mówi o tym, że jeżeli coś jest nieopublikowane, to w trybie wnioskowym. Może organy czy w ogóle sądy wychodzą z założenia, ,,no dobra nie ma w biuletynie, to zawsze jest ta druga opcja, że można zawnioskować i że to jest takie komplementarne, że albo jedno, albo drugie”. W ten sposób organy też sobie myślą, że ,,jak ktoś będzie chciał, to udostępnimy i może wtedy wrzucimy do BIP-u, jak już zeskanujemy, bo ktoś będzie tego potrzebował”. Nie jest to takie wychodzenie naprzeciw potrzebom, że coś po prostu publikujemy. Moje pytanie jest jeszcze takie, czy na przykład w statucie gminy można jakoś zapisać, co w BIP-ie powinno być? Czy żeby na przykład jakoś, no tutaj radni mogliby coś na to wpływać.

Oczywiście, w statucie jak najbardziej można zapisać, ale tylko dodatkowe rzeczy. Nie można statutem gminy na przykład ograniczyć ustawę. Niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której radni w statucie stwierdziliby, że co prawda Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje nam udostępnienia informacji takich i owakich w BIP-ie, ale my tutaj na mocy statutu ograniczamy to prawo i stwierdzamy, że będziemy publikować tylko część tych informacji. Takich rzeczy w statucie być nie może. Może być na plus, że tutaj co prawda ustawodawca narzuca nam, że musimy opublikować dane informacje, ale my jako gmina otwarta, gmina sprzyjająca jawności i proobywatelska jeszcze będziemy publikować informacje ponad to. Przy czym to nawet nie musi być w statucie określane, ponieważ Ustawa o dostępie do informacji publicznej wprost wskazuje, że poza tym katalogiem wymienionym tam informacji, które powinny być, podmiot zobowiązany we własnym zakresie może udostępniać inne informacje publiczne wedle własnego uznania.

Dobrą praktyką moim zdaniem jest to, że jeżeli organ dostrzega, że o daną informację pyta szereg obywateli, jeżeli dane kwestie powracają co jakiś czas, to w odpowiedzi na te zapytania stwierdza, że od tego czasu będzie publikował to w BIP-ie. To jest dobre dla wnioskodawców, ponieważ nie trzeba składać wniosków, nie trzeba oczekiwać, nie trzeba przechodzić przez tą całą procedurę. To jest dobre także dla urzędników, ponieważ jaki jest sens rozpatrywania dziesięciu wniosków i udostępnienia tej samej informacji dziesięciu innym osobom, skoro można raz to zeskanować, albo raz, zależy od informacji, ale raz to po prostu opublikować w BIP-ie, niech każdy zainteresowany się z tym zapozna. I to by było rozwiązanie idealne. Czy w praktyce tak to funkcjonuje, to pewnie zależy od gminy niestety i ogólnie od podmiotu zobowiązania.

No tak, rzeczywiście i też myślę sobie jeszcze o tym rozwiązaniu statucie, że to też może być taki sposób, żeby zabezpieczyć gminę na przyszłość przez na przykład radę taką i wójta, czy burmistrza, którzy są jakby świadomi tego, że dobrze jest jak najwięcej publikować i wpisują to do statutu z myślą o tym, że może przyjść taka władza potem, która już nie będzie tak skora do publikowania, ale ten statut jednak będzie ją jakby trochę dyscyplinował i będzie to robiła.

Jak najbardziej, znaczy ja zachęcam na pewno, żeby gminy, jeżeli mają taką chęć, mają takie podejście projawnościowe, transparentne, nie mają nic do ukrycia, to niech w statutach publikują, niech w statutach określają te informacje dodatkowe, które chcą i mają możliwość publikowania. Szkoda, że obywatele nie mają takiego wiążącego narzędzia, z który mogliby zobowiązać dany podmiot do publikowania tej informacji w BIP-ie to zależy tak głównie od dobrej woli danego organu.

My na poradni i ogólnie toczyła się w sądach administracyjnych taka batalia, takie postępowania, czy obywatel ma możliwość złożenia wniosku o udostępnienie danej informacji w BIP-ie i w dalszym kroku, czy taką odmowę, ewentualnie rozpatrzenia takiego wniosku pozytywnie, czy taką odmowę ma możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Niestety, tę batalię przegraliśmy. Sądy administracyjne uznają, że prawo aktualnie obowiązujące nie daje takich narzędzi, ponieważ sądy administracyjne stoją na takim stanowisku, co już wcześniej też zasugerowałaś, że obywatel zawsze ma taką możliwość, że skoro widzi, że w biuletynie danej informacji nie ma, to może złożyć wniosek. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć wniosek. Jeżeli na wniosek taka informacja nie zostanie udostępniona, to wchodzi już ta ścieżka albo administracyjna, najpierw odwołania do SKO, czy innego organu i następnie skarga do sądu administracyjnego, ewentualnie także skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta cała procedura administracyjno-sądowo-administracyjna się uruchamia, ale niestety w odniesieniu do funkcjonowania BIP-u, to nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego tego, że dany podmiot nie posiada BIP-u albo nie publikuje w nim informacji, które powinny być w tym BIP-ie opublikowane. A szkoda, bo to by się przydało.

To jest takie moim zdaniem trochę opatrzne rozumienie tego obowiązku informacyjnego, bo czym innym jest udostępnienie na wniosek czegoś osobie, która o coś wnioskuje, bo wie, że dana informacja na przykład jest w posiadaniu urzędu, ale bywa tak, że po prostu ludzie nawet nie mają świadomości, że coś jest w posiadaniu urzędu, czy jakaś informacja jest właśnie w urzędzie i ten obowiązek informacyjny, jego właśnie realizacją jest poinformowanie urzędników, mamy taką umowę, taką inwestycję, coś takiego się dzieje i dopiero w momencie, gdy mieszkańcy zobaczą w BIP-ie taką informację, to wtedy się o niej dowiedzą, a jeżeli nie zobaczą, to po prostu się nie dowiedzą i ten obowiązek informacyjny nie zostanie jakby wypełniony.

No tak, zdecydowanie, przecież tutaj obywatel musiałby za pomocą wniosków szukać igły w stogu siana, a przecież nie wie, jest za tą zasłoną niewiedzy, nie wie co dokładnie organ, jakie umowy organ zawiera. Dopiero na przykład jak weszły te obowiązki publikowania rejestru umów, to dopiero jest przed nami, ale na przykład dobrze to widać po rejestrze wpłat na przykład partii politycznych, bodajże w zeszłym roku czy jakiś czas temu wszedł taki obowiązek, że partie polityczne muszą w swoich Biuletynach Informacji Publicznej publikować rejestry wpłat od swoich sympatyków oraz rejestry zawartych umów.

I dopiero po zapoznaniu się z tymi rejestrami na przykład taka osoba, która zajrzała do BIP-u, zobaczyła jakąś podejrzaną wpłatę albo zastanawiającą umowę może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej i zapytać o szczegóły danej informacji, danego działania i tutaj właśnie mamy do czynienia z taką kulą śniegową jawności, że udostępnienie kilku podstawowych informacji w BIP-ie później zwiększa ten zakres jawności poprzez wnioski pojedyncze, które mogą dalej pogłębiać ten temat.

Ja bym też nie chciała, żeby wrażenie było takie, że jesteśmy takimi bezdusznymi aktywistami, którzy przestawiają pistolet do skroni urzędnika, że ma wszystko publikować, cokolwiek by się nie działo, bo jakby też chyba jesteśmy świadomi tego, że po stronie urzędu jest wiele problemów takich po prostu czysto technicznych związanych z taką ślimaczącą się cyfryzacją urzędów i tego, że wiele dokumentów wciąż w tym obiegu takim papierowym jest, to zresztą na ostatnim Zlocie fanek i fanów jawności mówili nasi goście. Jeden z burmistrzów mówił po prostu o tym, że on idąc do urzędu miał taką ideę, że będzie cyfryzował od pierwszego dnia i zobaczył jak bardzo jest to trudne, żeby to wszystko się znalazło w tym obiegu elektronicznym i żeby można było to w miarę sprawnie na bieżąco publikować i pytanie czy macie w ramach tej pracy poradnianej, czy taki feedback właśnie od urzędów jest, jeżeli w ogóle w jakiś dialog z urzędem wchodzicie, jakieś pisma wysyłacie, że to jest trudne?

Rzadko, rzadko mamy do czynienia z tym dialogiem. Raczej to jest takie, że urzędy odpowiadają w sposób bardzo formalistyczny, powołując się na określone przepisy stwierdzają, że jest sytuacja taka i taka. Rzadko w uzasadnieniach jest taka próba zaapelowania do serca wnioskodawcy i żeby zrozumiał on.

,,Człowieku zrozum nas.”

Tak, tak. Mimo, że dobrze gdyby ten dialog między wnioskodawcami czy takimi organizacjami jak nasza, a urzędnikami się odbywał, bo to nie jest tak, że we wszystkich urzędach panuje kultura tajności i kultura zdarza się to, ale nie możemy wrzucać na pewno wszystkich do jednego worka jako przeciwników jawności i zwolenników właśnie czy takiego inkwizycyjnego działania. Często tutaj właśnie na przeszkodzie większej transparentności po pierwsze stoi niewiedza. Niewiedza związana z brakiem często świadomości, że dane informacje podlegają udostępnieniu. Po drugie obawa, że udostępnimy za dużo i spotka się to później z jakimiś reperkusjami w postaci skarg czy to do Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy innego rodzaju organów. Często taki urzędnik skonfrontowany z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej woli w pierwszej kolejności nie udostępnić informacji, poczekać na skargę do sądu czy do innego organu i dopiero jeżeli ten wyższy organ albo sąd stwierdzi, że ,,masz udostępnić informację”, to wtedy ok,  udostępniam informację. Jest to taka trochę spychologia odpowiedzialności, ale z drugiej strony pewnie też trzeba to w jakiś sposób zrozumieć. Jest to niestety ze szkodą zawsze dla wnioskodawcy, ponieważ te procedury administracyjno-sądowo-administracyjne z natury rzeczy muszą swoje trochę czasu potrwać.

Więc ta waga udostępniania informacji niezwłocznie, a informacji udostępnionej za 3, 4, 5, 6 miesięcy czy nawet czasem, niestety, znacznie dłużej jest zupełnie inna.

To jest bardzo frustrujące, bo właśnie porównując to co powiedziałeś. Albo jest to niezwłocznie, czyli po prostu już w BiP-ie ta informacja na mnie czeka.

No właśnie.

Albo muszę o nią walczyć, jeżeli mam wystarczająco dużo determinacji. Najpierw wnioskując, a potem właśnie przechodząc te całe procedury w sądzie administracyjnym. I jakby widząc, przeglądając pytania, które do nas spłynęły dotyczące właśnie BIP-ów, bo przygotowując się do tego podcastu wrzuciliśmy właśnie taką zajawkę, jakie problemy związane z BIP-em nasi odbiorcy spotykają. Więc jest naprawdę duża frustracja, przede wszystkim związana z tym, że nie działają wyszukiwarki, że urzędy właśnie rzadko aktualizują, wrzucają dokumenty w takiej postaci, że trudno w ogóle jest przeczytać, bo to są bardzo słabej jakości skany. Długo by wymieniać te problemy i zastanawiam się, czy one są w ogóle do rozwiązania na takim poziomie tych poszczególnych jednostek, czy jednak tu jest potrzebna jakaś zmiana systemowa i czy to urzędy powinny wyjść z inicjatywą, ale wydaje mi się, że niekoniecznie będą chciały? Czy może właśnie to jest zadanie dla takich organizacji jak nasza, czy właśnie użytkowników tych BIP-ów, watchdogów, żeby, nie wiem, wystosować jakąś petycję, że to jest temat, którym trzeba się zająć trochę od początku i po pierwsze dać urzędom możliwość, takie trochę narzędzia, żeby mogli rzeczywiście w tych BIP- ach bezproblemowo pewne rzeczy publikować, czyli ta cyfryzacja jeszcze raz wraca, a z drugiej strony dać obywatelom narzędzia do egzekwowania tego, jeżeli czegoś nie będzie.

Znaczy zawsze można próbować podejmować takie działania jednostkowe, czyli w konkretnej swojej gminie próbować wpływać na kształt tego BIPu, właśnie poprzez te instytucje wniosków, czy skarg, o których wcześniej mówiłem, ale to jest działanie jednostkowe, czasem skuteczne, w większym wymiarze, czasem w mniejszym, czasem w ogóle trafia się na beton i odmowę jakichkolwiek działań. Potrzebne są działania systemowe.

Ten BIP w zamyśle dwadzieścia kilka lat temu był świetnym rozwiązaniem, był fajną ideą, był ideą innowacyjną, powszechny dostęp do wiedzy 24 godziny na dobę i ten BIP był właśnie takim mega uzdolnionym dzieckiem, takim geniuszem, ale to potem podczas właśnie tego dorastania trochę zaniedbanym, trochę bez nadzoru. Do szkoły raczej rzadko chodził, a jeżeli chodził już to raczej na ostatniej ławce przebywał i więcej spał niż słuchał nauczycieli i po tych 20 latach funkcjonowania BIP -u właśnie z tego fajnego pomysłu, z tego bardzo innowacyjnego rozwiązania wyszedł taki potworek, który nie wiadomo czy on w ogóle działa, czy to jest potrzebne, czy co właściwie z tym zrobić?

Problemem BIP-u był właśnie moim zdaniem brak nadzoru nad jego funkcjonowaniem. Brakuje organu, który po pierwsze zebrałby nawet wszystkie BIP-y działające w kraju. Teoretycznie takie uprawnienie ma Minister Cyfryzacji, ponieważ istnieje taka strona ogólna gov.pl/bip, na której powinny być odnośniki do wszystkich BIP-ów, które są w kraju utworzone.

Tylko problem polega na tym, że ta lista jest aktualizowana tylko w momencie, gdy dany podmiot sam się zgłosi do ministra i ogłosi, że my tu prowadzimy BIP pod takim adresem, to wtedy minister cyfryzacji aktualizuje tą listę. I jeżeli tutaj obowiązek jest nałożony na same podmioty to możemy się domyśleć, jak to funkcjonuje i w tej chwili nawet nie połowa gmin jest obecna w tym rejestrze centralnym, więc jak już mówimy, że nawet gminy nie są w nim obecne, to jak tutaj w ogóle oczekiwać, że szkoły, czy spółki komunalne, czy innego rodzaju organizacje pozarządowe, które mogą wykonywać zadania publiczne będą w tym rejestrze publikowane.

Czyli właśnie brakuje tego elementu nadzoru nad wykonywaniem tego obowiązku publikowania informacji w biuletynie. Jeżeli nie ma nadzoru ze strony sądów administracyjnych, nie ma nadzoru administracyjnego ze strony organów administracji publicznej, to te BIPy czasem są, czasem ich nie ma. Jeżeli nie ma to właściwie sankcji jakichkolwiek próżno oczekiwać, w związku z tym może zawsze obywatel złożyć wniosek i w ten sposób działać, ale te wnioski to właściwie są zawsze o charakterze jednostkowym i nawet jeżeli 100 osób złożyłoby tożsamy wniosek i wygrywało w sądach sprawy dotyczące udostępnienia tej informacji, to nie ma żadnego narzędzia, który by mógł zmusić organ do opublikowania takiej informacji w BIPie. I to jest właśnie wielki mankament tej instytucji, czyli brak jakiegokolwiek nadzoru nad jej funkcjonowaniem.

Niestety konkluzja naszej rozmowy nie jest zbyt taka pozytywna. W zasadzie możemy zakończyć apelem do Ministra Cyfryzacji, żeby jeszcze ratował to cudowne dziecko, dopóki jeszcze jest co ratować, a wszystkich naszych słuchaczy i słuchaczki zachęcamy do tego, żeby mimo wszystko zaglądali do BIPów instytucji, których działalność ich interesuje i jeśli zobaczą, że one są jakoś wyjątkowo zaniedbane, czy nie ma tam informacji, które powinny być publikowane, żeby właśnie kierowali na początku te wnioski, prosząc o uzupełnienie informacji, potem ewentualnie skargi, żeby dawać znać instytucjom, że my z tych BIPów korzystamy i one są potrzebne, bo myślę, że to też jest istotne, żeby był ten feedback, że one są potrzebne, że to nie jest właśnie jakiś wymysł urzędników w tym 2001 roku, czy ustawodawcy, żeby coś takiego było, tylko rzeczywiście jest to przydatne narzędzie.

Piotrze, dziękuję ci bardzo za rozmowę. Mam nadzieję, że wrócimy kiedyś do tematu i będziemy mieć jakieś bardziej optymistyczne wnioski. Rozmawiałam z Piotrem Rzekiecskim, prawnikiem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.

Do usłyszenia.

Do usłyszenia. 

Outro:

To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!
== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-bipach/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

&lt;!-- Tutaj wpisz kategorie, aby twój materiał mógł się pojawić w spisach tekstów. [[Pomoc:Kategorie|Pomoc: jak i jakie dodać kategorie]] - kiedy skończysz pisać materiał usuń ten tekst, zostawiając same kategorie. --&gt;

[[Kategoria:aaa]]
[[Kategoria:xxx]]</text>
      <sha1>ambfgq9c6xz0329hkgehrol0eobogyj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343218</id>
      <parentid>343215</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:27:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <origin>343218</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49883" sha1="a0i7wytsqgjgclqwv00ebvvd8w07wjp" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}

'''17 grudnia 2024 ukazał się 20. odcinek podkastu Zajawka poświęcony Biuletynom Informacji Publicznej. Martyna Bójko rozmawia z Piotrem Rzekieckim.'''

W odcinku między innymi czym są Biuletyny Informacji Publicznej, kto musi prowadzić BIP, co powinno się w nich znajdować, co możemy zrobić, gdy urząd nie publikuje w BIP-ie tego, co powinien lub w sposób odbiegający od naszych oczekiwań, dlaczego nie ma jednego, wspólnego wzoru BIPu?

Podcast możecie odsłuchać na:

    Youtube
    Spotify
    Soundcloud
    Deezer
    PeerTube

Zajawka. Podcast Watchdoga. Wspieraj na patronite.pl/watchdog

Pomocne linki:
1. BIP w pigułce: https://informacjapubliczna.org/news/bip-w-pigulce/
2. Biuletyn Informacji Publicznej w pytaniach i odpowiedziach: https://informacjapubliczna.org/news/biuletyn-informacji-publicznej-w-pytaniach-i-odpowiedziach/
3. Co zrobić, jeśli ze strony BIP jakiejś instytucji zniknęły oświadczenia majątkowe? https://informacjapubliczna.org/news/co-zrobic-jesli-ze-strony-bip-jakiejs-instytucji-zniknely-oswiadczenia-majatkowe
4.Plus ciekawostka, protokół z sejmowej komisji pracującej w 2000 r. nad Ustawą o dostępie do informacji publicznej: https://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/BC0551F090B08A04C1256B73003D21D8?OpenDocument Pojawia się tam też kwestia BIP-ów.
 

Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej

Intro:

Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

Dzień dobry, tu Martyna Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. To jest podcast Zajawka, kolejny jego odcinek. Dzisiaj zaprosiłam do rozmowy Piotra Rzekieckiego, prawnika Sieci Obywatelskiej.

Cześć, dzień dobry.

Cześć, dzień dobry. Witam Ciebie Martyno i słuchaczy także.

Zaprosiłam Cię do rozmowy o BIP-ach, czyli Biuletynach Informacji Publicznej. Zapewne dla osób, które w jakiś sposób jakby interesują się naszą działalnością czy w ogóle dostępem do informacji czy watchdogowaniem to na pewno nie jest obca nazwa. Natomiast może osobom, które mniej są zorientowane w temacie, coś dzwoni, ale niekoniecznie muszą wiedzieć w którym kościele, więc chcielibyśmy w dzisiejszej rozmowie trochę ten temat BIP-u uporządkować, powiedzieć czym BIP jest, ale też nasze takie rozeznanie wcześniejsze w tym temacie, co wy o BIP-ach myślicie, pokazuje, że jest to wbrew pozorom temat dosyć taki bulwersujący, to może złe słowo, ale budzący wiele emocji, co może wydawać się dziwne. Ale o tym zaraz będziemy o tych szczegółach mówić.

Na początku Piotrze bym cię prosiła o taką porządkującą informację, czym są właśnie Biuletyny Informacji Publicznej?

Biuletyny Informacji Publicznej to są przynajmniej w założeniu pierwotnym świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? To mogę zaspojlerować, że nie zawsze, ale to pewnie rozwiniemy ten temat w późniejszej rozmowie. Więc Biuletyny Informacji w skrócie są taką stroną internetową, oficjalną stroną internetową, w której dany podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien te informacje zamieszczać.

I to nie jest tak, że on może, ale nie musi, tylko jest po prostu zobowiązany do tego prawem?

Jest zobowiązany prawem, ale czy prawo zapewnia także skuteczne narzędzia, które mogłyby ten obowiązek wyegzekwować? To jest inna rzecz, do której pewnie przejdziemy później. Ale tak, to jest obowiązek, to nie jest dobrowolne. Posiadanie BIP-u czy publikowanie tam określonych informacji nie jest dobrą wolą danego organu, tylko jest obowiązkiem wynikającym właśnie z Ustawy o dostępie do informacji publicznej.

No właśnie, bo to jakby tutaj jest ten styk tego prawa do informacji i funkcjonowania biuletynów, bo w ustawie jest mowa o tym, że na wniosek są udostępniane te informacje, które nie są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, czyli w takim idealnym świecie jednak większość informacji, których potrzebujemy dotyczących funkcjonowania danej instytucji publicznej znajdziemy w biuletynie, a jeżeli czegoś nie znajdziemy, to wówczas o to wnioskujemy.

Tak, takie jest założenie. To można już wyjść nawet od samego początku, czyli Konstytucji. Konstytucja z 97 roku w artykule 61 przesądza właśnie, że obywatele mają prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy i innych podmiotów, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym. No więc mamy tutaj ten punkt wyjścia, czyli prawo do informacji, a to w jaki sposób już zapewnimy to prawo, żeby to nie było tylko zapisane prawo na świstku papieru, który później ciężko jest wyegzekwować, to jest inna rzecz i właśnie mamy Konstytucję z 97 roku. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest z roku 2001 i przez te cztery lata parlamentarzyści zastanawiali się, jak tutaj wyegzekwować ten dostęp do informacji publicznej i pomysły były najróżniejsze.

Ja polecam zainteresowanym odczytanie dzienników z posiedzeń komisji, która się tym zajmowała. Tam niektóre takie pomysły były naprawdę dzikie. Moim ulubionym jest na przykład to, że jeden z posłów, chyba to był poseł, lobbował za takim pomysłem, żeby w każdym urzędzie była taka maszynka i zainteresowany obywatel, który ma chęć uzyskania jakiejś informacji może przyjść do urzędu z dyskietką, do tej maszynki włożyć dyskietkę i pobrać interesujące go informacje. To wydaje się dzisiaj mega abstrakcyjne, ale w 2021 roku…

2001.

Tak, 2001, z racji wieku tego nie pamiętam, ale wydaje mi się, że dostęp do internetu jeszcze raczkował.

Tak, ale myślę, że teraz niektórym naszym słuchaczom trzeba byłoby tłumaczyć czym jest dyskietka. Natomiast cały czas innowacyjność tego pomysłu jest duża, bo nawet teraz nie jest tak, że wtedy trzeba było przyjść dyskietką, bo nie było takich stron internetowych, a teraz teoretycznie tą dyskietką jest ten dostęp online, ale też nie jest tak, że wszystko jest.

Właśnie i ten pomysł z tymi maszynkami oczywiście nie przeszedł, ale przeszedł inny pomysł właśnie, na tamten czas, czyli 2001 rok, moim zdaniem mega innowacyjny i bardzo ciekawy, czyli właśnie Biuletyny Informacji Publicznej. Założenie było takie, że właśnie każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej zakłada taki Biuletyn Informacji Publicznej, czyli specjalnie dedykowaną do tego stronę internetową, na której publikuje informacje dotyczące swojej działalności. Jest to rozwiązanie świetne właśnie zarówno z perspektywy wnioskodawcy, osoby zainteresowanej dostępem do informacji, ponieważ zyskuje ona właśnie 24 godziny dostęp do informacji, bezpłatny, bez praktycznie żadnych ograniczeń. Jedyne ograniczenie jest takie, że po prostu trzeba mieć dostęp do internetu, dostęp do komputera, co w 2001 roku jeszcze może było jakimś problemem, ale teraz w 2024 roku już jest chyba absolutnie powszechne. Więc ten pomysł w 2001 roku był świetny.

Założenie było takie, że te informacje, które są w Biuletynie, są po prostu dostępne w Biuletynie, a tego, czego tam nie znajdziemy, ewentualnie możemy uzyskać w tym trybie wnioskowym, czyli domyślnym sposobem dostępu do informacji był właśnie Biuletyn Informacji Publicznej i dopiero w tym drugim kroku narzędziem takim pomocniczym miał być wniosek o dostęp do informacji publicznej, który wymagał już zaangażowania urzędnika, wszczęcia procedury, no i przeprowadzenia tej całej…

No bo fakt, czas ma znaczenie, że w Biuletynie już coś jest, to natychmiast mamy do tego dostęp, a w tej procedurze wnioskowej teoretycznie bez zbędnej zwłoki ta informacja będzie udostępniana, ale realnie to jest te 14 dni i często rzeczywiście ten czas mija, nim te informacje otrzymamy.

Tak, tam w założeniach były nawet takie odważne myśli i wizje, że z czasem te biuletyny już tak się rozrosną, już tam wszystkie informacje będą publikowane, że ten tryb wnioskowy to on już praktycznie stanie się bezużyteczny. Jak czas zweryfikował te wizje, to widzimy chyba wszyscy. Te biuletyny działają średnio. Dlaczego tak jest, to za chwilę pewnie rozwiniemy.

Jeszcze chciałabym, żebyśmy chwilę porozmawiali o tym, jakiego typu instytucje są zobowiązane do prowadzenia biuletynów, czy są jakieś takie… No właśnie, pewnie nie ma zamkniętej listy tych instytucji, ale po prostu te, które nie wiem, czy dysponują publicznymi pieniędzmi, czy realizują jakieś zadania publiczne, są pewnie jakieś wytyczne?

Przede wszystkim tak, nie ma zamkniętej listy, ponieważ Biuletyn Informacji Publicznej teoretycznie powinien posiadać każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, a lista tych podmiotów nie jest zamknięta. Są to oczywiście takie podstawowe podmioty, jak organy władzy publicznej, czyli wszystkie gminy, powiaty, województwa, a ściśle rzecz biorąc organy tych gmin, organy centralne, wojewodowie, ministrowie, dalej także organy samorządów zawodowych, czy samorządów gospodarczych, różnego rodzaju izby rolnicze, przechodząc właśnie do tych samorządów gospodarczych, izby rzemieślnicze, z samorządów zawodowych to np. Krajowa Izba Radców Prawnych, Izba Architektów, Krajowa Izba…

To jest takie już mniej oczywiste, bo te organy władzy publicznej to nam się wydaje oczywiste, ale np. też szkoły, czy przedszkola, czy jakieś instytucje kultury też?

Tak, zdecydowanie. Wszystkie podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym, czyli katalog tych podmiotów jest bardzo szeroki. Jeżeli możemy szacować to myślę, że to mogą być dziesiątki, jeżeli nie nawet setki tysięcy podmiotów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że aktualnie w Polsce mamy chyba 2,5 tysiąca gmin, w każdej z tych gmin jest szkoła, jest przedszkole, jest szpital, są jakieś spółki wodociągowe, inne spółki gminne. Tych podmiotów jest naprawdę nieograniczona ilość i każdy z tych podmiotów teoretycznie powinien posiadać Biuletyn Informacji Publicznej i publikować tam informacje o swojej działalności.

No właśnie, a ja już tak od praktycznej strony. To jest tak, że fizycznie to musi być oddzielna strona? Mam na myśli np. jakąś niewielką szkołę, nie wiem, szkoła wiejska, która ma tam czasem zdarzać się naprawdę kilkudziesięciu uczniów i niewielka kadra pedagogiczna i zakładając, że organem prowadzącym tę szkołę jest gmina, czy może być tak, że jak klikniemy na to okienko BIP-u na stronie szkoły, bo jednak szkoły mają te strony, to może nas odesłać np. na stronę gminy, gdzie te informacje o tej instytucji będą, tej szkole na przykład. Czy ona powinna mieć oddzielny BIP?

Teoretycznie powinna mieć oddzielny BIP, ponieważ każdy podmiot jest zobowiązany do samodzielnego udostępniania informacji i samodzielnego prowadzenia BIP-u. Jeżeli interesują nas informacje o danej szkole czy przedszkolu, no to musimy zwrócić się z wnioskiem bezpośrednio do tego przedszkola czy dyrektora danej szkoły. Tutaj urząd gminy czy inny organ tych spraw za daną jednostkę nie będzie załatwiać.

Z drugiej strony, skoro szkoły mają jednak te strony internetowe, to już w zasadzie jest normą, skoro są w stanie prowadzić stronę, to dlaczego nie byłyby w stanie prowadzić biuletynu?

No tak, to jest teoria, a w praktyce bardzo często zdarza się, trzymając się tego przykładu szkół, że szkoła rzadko, może nie, zdarza się, że po prostu szkoła nie ma osobnego BIP-u samodzielnego, tylko ma albo jakąś zakładkę w BIP-ie urzędu gminy czy miasta albo po prostu w ogóle nie prowadzi tego BIP-u, to to już jest po prostu na pewno rzecz niezgodna z prawem i która wymaga poprawy.

Wiele szkół i przedszkoli tak naprawdę nie robi tego z chęci ukrycia czegoś czy zatajenia jakiejś informacji, czy niechęci do rodziców, którzy mogliby tam zadawać jakieś niewygodne pytania, tylko ze zwykłej niewiedzy i niskiej świadomości tych obowiązków informacyjnych i także niewiedzy, że to jest także w interesie danej szkoły i w interesie danej jednostki, mówiąc ogólnie, żeby ten BIP posiadać, to nie jest nic strasznego i także te podmioty zobowiązane z posiadania BIP-ów moim zdaniem mogą mieć bardzo dużo korzyści.

Tutaj ważną rzecz powiedziałeś o tym obowiązku informacyjnym, bo tak jakby już trzymając się właśnie tematu szkół, to jednak my widzimy w naszej praktyce, że szkoły często nieprawidłowo reagują na wnioski, może już to się rzadziej zdarza, ale jednak cały czas jest to całkiem sporo setek szkół, które nie bardzo zdają sobie sprawę z tego, że są podmiotami zobowiązanymi, jak ta procedura wygląda, więc jakby to się ze sobą łączy z kwestią tego BIP-u, że też nie mają do końca świadomości, że ten BIP jest tym obowiązkiem. I też inna rzecz jeszcze, która mi jakby przyszła do głowy, to kwestia tego, jak ten BIP powinien wyglądać, bo jesteśmy przyzwyczajeni do tych BIP-ów, ci, którzy zaglądają do nich częściej, że często mają taką uporządkowaną strukturę według pewnego schematu, bo można korzystać, ja zakładam, z takiego szablonu, który jest, nie wiem przez który resort, ale wyobrażam sobie, że może przez MSWiA?

To Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło taki zcentralizowany system dostępu do informacji publicznej i tam wydaje mi się, że mają dostęp do takiego darmowego pliku źródłowego, czy jakiegoś takiego pewnego wzoru, który mogą wykorzystać.

Takiego szablonu.

No i często te BIP-y wyglądają w taki sposób, jakbyśmy je żywcem przynieśli właśnie z tego 2001 roku. One nie wyglądają zachęcająco, ciężko się po nich czasem poruszać. Nie wyglądają one jednolicie na pewno, więc to też jest problem, że znając dobrze jeden BIP na przykład naszej gminy, po przeprowadzce do gminy nawet sąsiedniej, możemy wchodząc na stronę danego urzędu gminy już zobaczyć zupełnie inną stronę i na nowo się tego wszystkiego uczyć.

Wynika to z tego, że w ustawie nie narzucono podmiotom zobowiązanym jednego wzoru, jednej jednolitej wersji tego jak BIP ma wyglądać. Czy to dobrze, czy to źle? Pewnie są argumenty za i przeciw, ale fakt jest taki, że takiego jednolitego wzoru nie ma i niektóre gminy korzystają właśnie z tych wzorów zapewnionych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Niektóre gminy korzystają też z rozwiązań komercyjnych.

Inne podmioty próbują zaangażować, dostosować swoją stronę internetową bardziej do tych wymagań BIP, ponieważ tutaj jest bardzo ważna kwestia, że prowadzenie BIP-u co do zasady jest obowiązkowe, ale jeżeli strona internetowa danego podmiotu jest dostosowana do tych wymogów BIP, czyli między innymi zawiera takie informacje, informacje tam zamieszczane zawierają, przedstawiają także tożsamość osoby odpowiedzialnej za udostępnienie tej informacji, zawierają czas jej wrzucenia, takie rzeczy, które właśnie potwierdzają oficjalność tych informacji, potwierdzają ich wiarygodność oraz ta strona przestrzega także szereg innych takich wymogów, które są na BIP-y narzucane, to jeżeli taka strona internetowa istnieje, to jednostka jest zwolniona z posiadania BIP-u, nie musi go posiadać. Czyli strona internetowa może pełnić tę rolę skutecznie.

Tak, czyli w zasadzie ta strona może być po prostu tym BIP-em, nie według tego szablonu i mówisz, że nie narzucono schematu i ja myślę o tych minusach tego rozwiązania i one mogą być takie, że gdyby rzeczywiście Ministerstwo Cyfryzacji miało nad tym piecze i aktualizowałoby te schematy, strukturę tej strony jakby szło z duchem czasu i też oznaczało obszary, które powinny być uwzględnione w tym BIP-ie, to pewnie byłoby to z korzyścią dla odbiorców, bo teraz to tak naprawdę rzeczywiście w tych BIP-ach, które wyglądają bardzo różnie, są też bardzo różne treści i to myślę, że jest największy problem.

No z tą treścią przede wszystkim jest problem, bo w ustawie mamy bardzo szeroki katalog informacji, które w tym BIP-ie powinny być. Czy tak jest? Często nie. W BIP-ie powinny być naprawdę bardzo szeroki katalog informacji, informacje o polityce wewnętrznej, zagranicznej, zamierzeniach władzy ustawodawczej, projektowaniu aktów normatywnych, informacji o organach władzy, o majątku publicznym. Jest taka kategoria, że informacje o majątku publicznym powinny być udostępnione w BIP-ie. To jest bardzo szeroki katalog informacji, który ja też patrzę za to z drugiej strony, ze strony podmiotu zobowiązanego. Jeżeli tutaj jest w ustawie napisane, że w biuletynie powinny być informacje o majątku publicznym, to doprecyzowanie tego zakresu koniecznych do udostępnienia informacji jest w praktyce dosyć trudne.

Zdecydowanie i też wydaje mi się, że dużym problemem jest to, że gminy mają sporą część tych dokumentów w formie analogowej, czyli papierowej i przetworzenie tego na takie dokumenty, które byłyby też przeszukiwalne, bo wrzucenie skanu też wszystkich problemów nie rozwiązuje. Ale też jeszcze, nim ten wątek rozwiniemy, to o jednej rzeczy chciałam zwrócić uwagę, że ja ilekroć przeglądam BIP, jak na przykład jakiegoś organu, jakiejś instytucji i stronę internetową, to o ile strona jednak widać, że jest zwykle dosyć aktualna, że są aktualne informacje, widać, że ona żyje. Jednak tak jest, czy to jest fanpage na Facebooku, że tam jest sporo informacji aktualnych, na bieżąco uzupełnionych.

Natomiast jak się zajrzy do BIP-u, to czasem ma się wrażenie, że tam naprawdę wiatr hula i bardzo dawno nikt nie zaglądał, że te aktualizacje, bo tam jest ten rejestr zmian, że były robione naprawdę dawno, że to jest tak traktowane po macoszemu.

Tak, bo to też wynika z tego, że właśnie jak wchodziła ustawa o dostępie do informacji publicznej w życie w roku 2001 i nałożyła na podmioty zobowiązany obowiązek posiadania BIP-u, to wiele gmin i szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych miało już swoje strony internetowe i stanęło one przy takim dylematem, że tutaj z jednej strony prowadzimy już rozwijamy swoją stronę internetową, publikujemy tam pewnego rodzaju informacje, a z drugiej strony ustawodawca nakazuje nam otworzenie takiej specjalnej strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej i ten obowiązek był traktowany tak po macoszemu jako zupełnie niepotrzebny, skoro my już tutaj mamy stronę i publikujemy na niej informacje, to czemu tutaj wymagać się od nas jeszcze tworzenia jakiejś, dublowania tego wszystkiego jeszcze raz?

I faktycznie wyglądało to tak, że dobrze skoro jest obowiązek to tworzymy BIP, wrzucamy tam informacje, które już wcześniej wrzucaliśmy na stronę, ale praktycznie tego BIP-u już później nie rozwijamy, on niech sobie tam funkcjonuje. I mieliśmy do czynienia z takim dualizmem, że z jednej strony mamy te strony internetowe, gmin, czy szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych, które są pewnie trochę bardziej atrakcyjne, są tam jakieś obrazki, więcej zdjęć, bardziej to jest takie interaktywne, a z drugiej strony mamy BIP, który jest taki szary, ponury, nieaktualizowany, po którym właśnie ciężko cokolwiek wyszukać, bo są tam wrzucane jakieś skany, ciężko się po tym poruszać i mieliśmy do czynienia z takim dualizmem.

I właśnie ustawodawca zobaczył, że to tak w sumie średnio działa i  w tym rozporządzeniu z 2007 roku stwierdził, że jeżeli podmiot posiada już stronę internetową, która spełnia cechy wyznaczone BIP-owi, to może zrezygnować z prowadzenia BIP-u. Ale te BIP-y już powstały wcześniej, przez te 6-7 lat one funkcjonowały, więc jak już to powstało to często dalej istnieje i z jednej strony został wysłany taki sygnał, że porzucamy te BIP-y i że jak macie strony to jest ok, a z drugiej strony te BIP-y pozostały i właściwie ciężko powiedzieć jaka jest teraz ich rola.

Bardzo rzadko organy rezygnowały w ogóle z prowadzenia tych BIP-ów. Ja wiem na pewno, że Rzecznik Praw Obywatelskich zrezygnował z prowadzenia BIP-u. Ma po prostu stronę swoją internetową, która wygląda fajnie, która spełnia te wymagania BIP-u, przynajmniej po takim powierzchownym zapoznaniu się przeze mnie z nią. Tak samo Urząd Ochrony Danych Osobowych także nie prowadzi BIP-u, ma swoją stronę internetową oficjalną, która pełni tę rolę. Rzadko gminy z tego korzystają, być może są takie gminy, ja akurat teraz nie kojarzę. Być może słuchacze mogą teraz po przesłuchaniu rozmowy to sprawdzić, czy ich gmina prowadzi stronę, a jeżeli tak to czy ten BIP jest równocześnie prowadzony. Prowadzony w takim sensie, że prowadzony rzeczywiście, aktualizowany, niech wrzucane są do niego informacje, a nie, że on po prostu jest, istnieje, ale niewiele się w nim dzieje.

Myślę, że gdybym była zwolenniczką jakichś teorii spiskowych, to mogłabym uznać, że w zasadzie dla gmin to może być korzystniejsze, jak są te BIP-y, gdzie wrzuca się informacje takie, którymi nie zawsze chcemy się chwalić, bo liczby nie kłamią, nie wiem czy są jakieś problemy finansowe, czy jakaś umowa była zawarta na jakąś może dużą kwotę, takie rzeczy, które są ciekawe dla watchdoga, ale przeciętny mieszkaniec raczej do BIP-u nie zajrzy, no bo bardziej go interesuje właśnie strona internetowa, nie wiem gdzie jest informacja o tym, że będzie grała Beata Kozidrak, a nie BIP, gdzie będzie umowa z Beatą Kozidrak i dowie się ile ten koncert kosztował.

Więc to może tak właśnie być, że te BIP-y no musimy, no to niech gdzieś tam będą, nie są ładne, atrakcyjne, przyciągające, trudno przeszukiwalne, to ludzie nie będą tam szczególnie kopać.

No może to tak być, może być taka intencja też za tym stanem faktycznym, który niestety jest daleki od ideału. Ale trzeba to tutaj oddać, że jeżeli tutaj włodarz danej gminy by wrzucił tą umowę z Beatą Kozidrak czy z inną artystką, to już był to naprawdę duży krok w stronę jawności i nawet jak wrzuca to w BIP, to i tak jest ok.

Tak, mimo że te dokumenty finansowe teoretycznie powinny tam się wszystkie znaleźć, no to wiadomo, że zwykle jakieś takie totalne minimum jest w BIP-ach realizowane. Jakbyśmy mogli chwilę zatrzymać się nad tym, co rzeczywiście tak realnie w tych BIP-ach jest,  bo to, co powinno być już mówiłeś, wiele, wiele naprawdę dokumentów, a co zwykle się tam znajduje, co możemy tam znaleźć, to co innego.

Co może się w nich znaleźć? To praktycznie musielibyśmy przeanalizować każdy BIP jednostkowo. Gdyby to, co rzeczywiście ma się znaleźć w BIP-ie zgodnie z ustawą w tym BIP-ie było, to tryb wnioskowy byłby używany znacznie, znacznie, znacznie rzadziej. Ale każda jednostka prowadzi swój BIP i to, w jaki sposób je prowadzi, czy wypełnia ten obowiązek ustawowy, to jest do indywidualnej oceny. Są BIP-y niezłe, są BIP-y zupełnie bezużyteczne, są BIP-y, w których są absolutnie podstawowe informacje.

No właśnie, bo wejdę ci w słowo, na przykład takie, bo jak ja właśnie przeglądam jakieś BIP-y, to to, co zawsze znajdziesz, to oświadczenia majątkowe, bo to jest też ten obowiązek publikacji.

Zawsze pewnie też nie, na poradni mamy takie sprawy, że mieszkańcy zwracają się do nas, były oświadczenia, nagle zniknęły jednego dnia, co teraz mamy zrobić, jak to się stało, albo że w ogóle nigdy tych oświadczeń nie było? Więc na pewno przeważnie te oświadczenia są tam, ale czy zawsze, to jest takim słowem, trzeba też uważać.

Nie byłam tego świadoma, wydawało mi się, że to już takie naprawdę totalne minimum i też zwykle jakieś tam informacje o przetargach, ogłoszenia, ale już rzadziej zauważyłam, że informacje o ich rozstrzygnięciach, że właśnie ta informacja o przetargu, to musi być powieszona, no bo też to są jakieś pewnie dodatkowe.

Tak, to już wynika z, oprócz tego, co mamy w ustawie o dostępie do informacji publicznej, mamy także szereg ustaw szczegółowych, na przykład Prawo zamówień publicznych, które wymaga właśnie, żeby te informacje o przetargach w BIP-ie były zamieszczane, także Ustawa o pracownikach samorządowych wymaga, żeby pewne konkursy były właśnie ogłaszane w BIP-ie i także przebieg ich powinien być relacjonowany w BIP-ie, czyli informacje o kandydatach, którzy się zgłosili, wyniki, także przebieg tego konkursu, to powinno w BIP-ie się znajdować.

Zazwyczaj pewnie jest, ale też nie powiedziałbym, że zawsze. Praktyka jest różnoraka, tak jak mówiłem, tych podmiotów zobowiązanych do posiadania BIP-u jest bardzo, bardzo, bardzo sporo i pewnie większość nie wywiązuje się z tego obowiązku, w ogóle nie posiada BIP-u, a te, które posiadają BIP, bardzo różnie podchodzą do tego.

To ja bym teraz chciała się trochę pociągnąć na język, bo zdradziłeś, że do poradni sporo spraw trafia, takich związanych z BIP-ami. Jakbyś mógł wskazać na takie najczęstsze problemy, na co klienci poradni i klientki skarżą się i z czym do nas trafiają?

Najczęstsze problemy są to po pierwsze, organ nie posiada BIP-u, co robić? Organ posiada BIP, ale jest on słaby, żeby nie użyć mocniejszego słowa. No bo obywatel czyta ustawę, patrzy, że przecież tutaj jest zapisane, że informacja o majątku powinna być w biuletynie. Później zagląda na stronę, a tam wiatr hula, nic się nie można znaleźć i taki zachodzi dysonans poznawczy, że jak to jest? Tutaj przecież żyjemy w praworządnym państwie, w ustawie jest zapisane, że powinno być tak i tak, a empirycznie sprawdzam, że jest daleko od ideału. I co robić? Co zrobić, żeby tę informację, żeby doprowadzić do tego, żeby ta informacja była opublikowana, żeby ten organ poważnie podchodził do swoich obowiązków?

No właśnie i co wtedy radzisz?

Wtedy z wielkim smutkiem ogłaszam, że niestety nasze prawo jest dalekie od idealnego. Z jednej strony ustawodawca nałożył na organy i inne podmioty zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej szereg obowiązków. Tutaj jest naprawdę tych obowiązków dużo, czyli posiadanie tego biuletynu i publikowanie w nim bardzo dużego zakresu informacji. A z drugiej strony nie w ustawie, albo szerzej mówiąc w prawie i także w innych ustawach, nie tylko Ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie wskazał realnych sankcji, które groziłyby podmiotom za niewywiązywanie się z tego obowiązku.

Jeżeli nie ustanowiono żadnego organu, który nadzorowałby przestrzeganie tego obowiązku i nie kontrolowałby po pierwsze posiadania BIP-u, a po drugie tego jak on jest prowadzony, nie upoważniono także sądów administracyjnych do badania tego typu kwestii, to pozostają nam tak naprawdę środki średnio skuteczne – środki powszechne, czyli środki przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego, przede wszystkim skarga, skarga z artykułu 227 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taka skarga powszechna, taka skarga ogólna. Jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości w działaniu władzy, to jeżeli nie ma żadnego innego środka, to w ostateczności przysługuje nam złożenie takiej skargi powszechnej. Problem z tą skargą jest taki, że składa się ją do organu wyższego stopnia. Tam w kodeksie postępowania administracyjnego jest wyrażony taki podstawowy katalog tych organów właściwych do rozpatrzenia skargi. I na przykład w stosunku do gmin problem jest taki, że tutaj organem odpowiedzialnym za prowadzenie BIP-u jest wójt / burmistrz / prezydent, czyli jeżeli zobaczymy, że w danej gminie albo BIP-u nie ma, takie przypadki chyba są już bardzo rzadkie, gminy raczej posiadają te BIP-y, to jak one wyglądają to jest inna sprawa. Więc jeżeli właśnie zobaczymy, że ten BIP nie spełnia naszych oczekiwań, nie są publikowane tam informacje, albo te informacje znikają, albo nie jest oznaczony czas, kiedy one zostały opublikowane, nie ma podanych informacji o autorze tego wpisu danego, to możemy złożyć taką skargę powszechną z artykułu, przypominam jeszcze raz, 227 kodeksu postępowania administracyjnego. I tu zachodzi problem, ponieważ podmiotem właściwym do rozpatrzenia takiej skargi jest Rada Gminy, Rada Miasta.

Ja myślałam, że to SKO, ale to nie.

Niestety nie. Jeżeli to by było SKO, to ta kontrola byłaby pewnie bardziej merytoryczna.

SKO to jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Tak. Ono rozpatruje odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta / burmistrza / prezydenta. Niestety, tych skarg powszechnych z KPA nie rozpatruje. Więc tutaj mamy właściwość Rady Gminy, Rady Miasta. A niestety w wielu gminach praktyka funkcjonowania jest taka, że Rada Miasta, Rada Gminy jest politycznie związana z wójtem, uzależniona od wójta burmistrza prezydenta. Radni są uzależniani także finansowo poprzez zasiadanie w rozmaitych spółkach komunalnych. No i możemy sobie wyobrazić, jeżeli taki radny uzyskał zatrudnienie dzięki wójtowi w spółce komunalnej, jest mu tam wygodnie, jest wdzięczny, dobrze mu się tam pracuje, pieniądze też są okej, to czy później taki radny będzie skory do tego, żeby uznać skargę na tego wójta, burmistrza czy prezydenta za zasadną.

Ale wiesz, to jest w ogóle szerszy problem, no bo zasadniczo Rada Gminy jest tym organem takim kontrolnym wobec władzy wykładawczej w gminie. Więc to w zasadzie dotyczy wszystkich kroków podejmowanych przez…

No więc w zasadzie tutaj jakby ustawodawca dobrze wskazał, że tutaj Rada powinna rozpatrywać te skargi, no bo przecież tak jak mówisz, Rada jest organem kontrolnym, to kto jak nie Rada ma kontrolować wójta? No w praktyce ta funkcja kontrolna jest w wielu przypadkach iluzoryczna.

Iluzoryczna, a w przypadku kiedy,  bo to jest gmina, ale jeżeli mówimy o jakimś domu kultury czy o szkole, to każdorazowo musimy znaleźć na tej drabince ten organ, który ma kontrolować? Nie zawsze to jest takie oczywiste, prawda?

Tak, no to pewnie właśnie wymaga indywidualnego spojrzenia. Najlepiej zacząć od lektury statutu szkoły. Tam zazwyczaj powinno być, kto jest organem prowadzącym. Jeżeli nie chcemy składać skarg, bo skarga to zawsze się kojarzy z takim…

No właśnie, bo może po dobroci na początku.

Właśnie, w pierwszej kolejności można uprzejmie przypomnieć, że takie obowiązki istnieją, że dobrze by było, żeby ten BIP był doprowadzony do takiego stanu rzeczy odpowiadającego prawu. To może przybrać albo formę zwykłej wiadomości, albo jeżeli chcemy trochę bardziej nabrać waloru oficjalności i mieć pewność, że jednostka nam odpowie, to możemy skorzystać z wniosku. Wniosek taki też powszechny z artykułu 241 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taki wniosek, który służy temu, że jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości, to możemy zawnioskować do organu, że ,,zobaczyliśmy taką i taką sytuację, jest tak, naszym zdaniem jest to niezgodne z takim i takim przepisem. Dobrze by było organie, żebyś doprowadził to do stanu odpowiedniego, czyli takiego i takiego, oczekujemy podjęcia działań XYZ”. I taki organ musi w ciągu bodajże 30 dni udzielić odpowiedzi na ten wniosek, rozpatrzeć go albo pozytywnie, albo negatywnie. I co ciekawe, na sposób rozpatrzenia takiego wniosku przysługuje ta skarga powszechna, czyli możemy najpierw skorzystać z tego wniosku ogólnego i skierować później ewentualnie skargę, jeżeli sposób rozpatrzenia tego wniosku będzie niekorzystny. No i tu największy problem z tą procedurą jest niestety taki, że po rozpatrzeniu tej skargi przez tą radę albo inny organ, to zamyka ścieżkę. Tu już po rozpatrzeniu tej skargi nie przysługuje nam jakiekolwiek odwołanie, nie przysługuje nam skarga do sądu w szczególności. To jest postępowanie jednoinstancyjne, od którego już sposób rozpatrzenia tej skargi nie podlega w żaden sposób zaskarżeniu.

Myślę, że może źródłem tych problemów z egzekwowaniem publikacji informacji w biuletynie jest sformułowanie tego zapisu w ustawie, która mówi o tym, że jeżeli coś jest nieopublikowane, to w trybie wnioskowym. Może organy czy w ogóle sądy wychodzą z założenia, ,,no dobra nie ma w biuletynie, to zawsze jest ta druga opcja, że można zawnioskować i że to jest takie komplementarne, że albo jedno, albo drugie”. W ten sposób organy też sobie myślą, że ,,jak ktoś będzie chciał, to udostępnimy i może wtedy wrzucimy do BIP-u, jak już zeskanujemy, bo ktoś będzie tego potrzebował”. Nie jest to takie wychodzenie naprzeciw potrzebom, że coś po prostu publikujemy. Moje pytanie jest jeszcze takie, czy na przykład w statucie gminy można jakoś zapisać, co w BIP-ie powinno być? Czy żeby na przykład jakoś, no tutaj radni mogliby coś na to wpływać.

Oczywiście, w statucie jak najbardziej można zapisać, ale tylko dodatkowe rzeczy. Nie można statutem gminy na przykład ograniczyć ustawę. Niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której radni w statucie stwierdziliby, że co prawda Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje nam udostępnienia informacji takich i owakich w BIP-ie, ale my tutaj na mocy statutu ograniczamy to prawo i stwierdzamy, że będziemy publikować tylko część tych informacji. Takich rzeczy w statucie być nie może. Może być na plus, że tutaj co prawda ustawodawca narzuca nam, że musimy opublikować dane informacje, ale my jako gmina otwarta, gmina sprzyjająca jawności i proobywatelska jeszcze będziemy publikować informacje ponad to. Przy czym to nawet nie musi być w statucie określane, ponieważ Ustawa o dostępie do informacji publicznej wprost wskazuje, że poza tym katalogiem wymienionym tam informacji, które powinny być, podmiot zobowiązany we własnym zakresie może udostępniać inne informacje publiczne wedle własnego uznania.

Dobrą praktyką moim zdaniem jest to, że jeżeli organ dostrzega, że o daną informację pyta szereg obywateli, jeżeli dane kwestie powracają co jakiś czas, to w odpowiedzi na te zapytania stwierdza, że od tego czasu będzie publikował to w BIP-ie. To jest dobre dla wnioskodawców, ponieważ nie trzeba składać wniosków, nie trzeba oczekiwać, nie trzeba przechodzić przez tą całą procedurę. To jest dobre także dla urzędników, ponieważ jaki jest sens rozpatrywania dziesięciu wniosków i udostępnienia tej samej informacji dziesięciu innym osobom, skoro można raz to zeskanować, albo raz, zależy od informacji, ale raz to po prostu opublikować w BIP-ie, niech każdy zainteresowany się z tym zapozna. I to by było rozwiązanie idealne. Czy w praktyce tak to funkcjonuje, to pewnie zależy od gminy niestety i ogólnie od podmiotu zobowiązania.

No tak, rzeczywiście i też myślę sobie jeszcze o tym rozwiązaniu statucie, że to też może być taki sposób, żeby zabezpieczyć gminę na przyszłość przez na przykład radę taką i wójta, czy burmistrza, którzy są jakby świadomi tego, że dobrze jest jak najwięcej publikować i wpisują to do statutu z myślą o tym, że może przyjść taka władza potem, która już nie będzie tak skora do publikowania, ale ten statut jednak będzie ją jakby trochę dyscyplinował i będzie to robiła.

Jak najbardziej, znaczy ja zachęcam na pewno, żeby gminy, jeżeli mają taką chęć, mają takie podejście projawnościowe, transparentne, nie mają nic do ukrycia, to niech w statutach publikują, niech w statutach określają te informacje dodatkowe, które chcą i mają możliwość publikowania. Szkoda, że obywatele nie mają takiego wiążącego narzędzia, z który mogliby zobowiązać dany podmiot do publikowania tej informacji w BIP-ie to zależy tak głównie od dobrej woli danego organu.

My na poradni i ogólnie toczyła się w sądach administracyjnych taka batalia, takie postępowania, czy obywatel ma możliwość złożenia wniosku o udostępnienie danej informacji w BIP-ie i w dalszym kroku, czy taką odmowę, ewentualnie rozpatrzenia takiego wniosku pozytywnie, czy taką odmowę ma możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Niestety, tę batalię przegraliśmy. Sądy administracyjne uznają, że prawo aktualnie obowiązujące nie daje takich narzędzi, ponieważ sądy administracyjne stoją na takim stanowisku, co już wcześniej też zasugerowałaś, że obywatel zawsze ma taką możliwość, że skoro widzi, że w biuletynie danej informacji nie ma, to może złożyć wniosek. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć wniosek. Jeżeli na wniosek taka informacja nie zostanie udostępniona, to wchodzi już ta ścieżka albo administracyjna, najpierw odwołania do SKO, czy innego organu i następnie skarga do sądu administracyjnego, ewentualnie także skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta cała procedura administracyjno-sądowo-administracyjna się uruchamia, ale niestety w odniesieniu do funkcjonowania BIP-u, to nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego tego, że dany podmiot nie posiada BIP-u albo nie publikuje w nim informacji, które powinny być w tym BIP-ie opublikowane. A szkoda, bo to by się przydało.

To jest takie moim zdaniem trochę opatrzne rozumienie tego obowiązku informacyjnego, bo czym innym jest udostępnienie na wniosek czegoś osobie, która o coś wnioskuje, bo wie, że dana informacja na przykład jest w posiadaniu urzędu, ale bywa tak, że po prostu ludzie nawet nie mają świadomości, że coś jest w posiadaniu urzędu, czy jakaś informacja jest właśnie w urzędzie i ten obowiązek informacyjny, jego właśnie realizacją jest poinformowanie urzędników, mamy taką umowę, taką inwestycję, coś takiego się dzieje i dopiero w momencie, gdy mieszkańcy zobaczą w BIP-ie taką informację, to wtedy się o niej dowiedzą, a jeżeli nie zobaczą, to po prostu się nie dowiedzą i ten obowiązek informacyjny nie zostanie jakby wypełniony.

No tak, zdecydowanie, przecież tutaj obywatel musiałby za pomocą wniosków szukać igły w stogu siana, a przecież nie wie, jest za tą zasłoną niewiedzy, nie wie co dokładnie organ, jakie umowy organ zawiera. Dopiero na przykład jak weszły te obowiązki publikowania rejestru umów, to dopiero jest przed nami, ale na przykład dobrze to widać po rejestrze wpłat na przykład partii politycznych, bodajże w zeszłym roku czy jakiś czas temu wszedł taki obowiązek, że partie polityczne muszą w swoich Biuletynach Informacji Publicznej publikować rejestry wpłat od swoich sympatyków oraz rejestry zawartych umów.

I dopiero po zapoznaniu się z tymi rejestrami na przykład taka osoba, która zajrzała do BIP-u, zobaczyła jakąś podejrzaną wpłatę albo zastanawiającą umowę może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej i zapytać o szczegóły danej informacji, danego działania i tutaj właśnie mamy do czynienia z taką kulą śniegową jawności, że udostępnienie kilku podstawowych informacji w BIP-ie później zwiększa ten zakres jawności poprzez wnioski pojedyncze, które mogą dalej pogłębiać ten temat.

Ja bym też nie chciała, żeby wrażenie było takie, że jesteśmy takimi bezdusznymi aktywistami, którzy przestawiają pistolet do skroni urzędnika, że ma wszystko publikować, cokolwiek by się nie działo, bo jakby też chyba jesteśmy świadomi tego, że po stronie urzędu jest wiele problemów takich po prostu czysto technicznych związanych z taką ślimaczącą się cyfryzacją urzędów i tego, że wiele dokumentów wciąż w tym obiegu takim papierowym jest, to zresztą na ostatnim Zlocie fanek i fanów jawności mówili nasi goście. Jeden z burmistrzów mówił po prostu o tym, że on idąc do urzędu miał taką ideę, że będzie cyfryzował od pierwszego dnia i zobaczył jak bardzo jest to trudne, żeby to wszystko się znalazło w tym obiegu elektronicznym i żeby można było to w miarę sprawnie na bieżąco publikować i pytanie czy macie w ramach tej pracy poradnianej, czy taki feedback właśnie od urzędów jest, jeżeli w ogóle w jakiś dialog z urzędem wchodzicie, jakieś pisma wysyłacie, że to jest trudne?

Rzadko, rzadko mamy do czynienia z tym dialogiem. Raczej to jest takie, że urzędy odpowiadają w sposób bardzo formalistyczny, powołując się na określone przepisy stwierdzają, że jest sytuacja taka i taka. Rzadko w uzasadnieniach jest taka próba zaapelowania do serca wnioskodawcy i żeby zrozumiał on.

,,Człowieku zrozum nas.”

Tak, tak. Mimo, że dobrze gdyby ten dialog między wnioskodawcami czy takimi organizacjami jak nasza, a urzędnikami się odbywał, bo to nie jest tak, że we wszystkich urzędach panuje kultura tajności i kultura zdarza się to, ale nie możemy wrzucać na pewno wszystkich do jednego worka jako przeciwników jawności i zwolenników właśnie czy takiego inkwizycyjnego działania. Często tutaj właśnie na przeszkodzie większej transparentności po pierwsze stoi niewiedza. Niewiedza związana z brakiem często świadomości, że dane informacje podlegają udostępnieniu. Po drugie obawa, że udostępnimy za dużo i spotka się to później z jakimiś reperkusjami w postaci skarg czy to do Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy innego rodzaju organów. Często taki urzędnik skonfrontowany z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej woli w pierwszej kolejności nie udostępnić informacji, poczekać na skargę do sądu czy do innego organu i dopiero jeżeli ten wyższy organ albo sąd stwierdzi, że ,,masz udostępnić informację”, to wtedy ok,  udostępniam informację. Jest to taka trochę spychologia odpowiedzialności, ale z drugiej strony pewnie też trzeba to w jakiś sposób zrozumieć. Jest to niestety ze szkodą zawsze dla wnioskodawcy, ponieważ te procedury administracyjno-sądowo-administracyjne z natury rzeczy muszą swoje trochę czasu potrwać.

Więc ta waga udostępniania informacji niezwłocznie, a informacji udostępnionej za 3, 4, 5, 6 miesięcy czy nawet czasem, niestety, znacznie dłużej jest zupełnie inna.

To jest bardzo frustrujące, bo właśnie porównując to co powiedziałeś. Albo jest to niezwłocznie, czyli po prostu już w BiP-ie ta informacja na mnie czeka.

No właśnie.

Albo muszę o nią walczyć, jeżeli mam wystarczająco dużo determinacji. Najpierw wnioskując, a potem właśnie przechodząc te całe procedury w sądzie administracyjnym. I jakby widząc, przeglądając pytania, które do nas spłynęły dotyczące właśnie BIP-ów, bo przygotowując się do tego podcastu wrzuciliśmy właśnie taką zajawkę, jakie problemy związane z BIP-em nasi odbiorcy spotykają. Więc jest naprawdę duża frustracja, przede wszystkim związana z tym, że nie działają wyszukiwarki, że urzędy właśnie rzadko aktualizują, wrzucają dokumenty w takiej postaci, że trudno w ogóle jest przeczytać, bo to są bardzo słabej jakości skany. Długo by wymieniać te problemy i zastanawiam się, czy one są w ogóle do rozwiązania na takim poziomie tych poszczególnych jednostek, czy jednak tu jest potrzebna jakaś zmiana systemowa i czy to urzędy powinny wyjść z inicjatywą, ale wydaje mi się, że niekoniecznie będą chciały? Czy może właśnie to jest zadanie dla takich organizacji jak nasza, czy właśnie użytkowników tych BIP-ów, watchdogów, żeby, nie wiem, wystosować jakąś petycję, że to jest temat, którym trzeba się zająć trochę od początku i po pierwsze dać urzędom możliwość, takie trochę narzędzia, żeby mogli rzeczywiście w tych BIP- ach bezproblemowo pewne rzeczy publikować, czyli ta cyfryzacja jeszcze raz wraca, a z drugiej strony dać obywatelom narzędzia do egzekwowania tego, jeżeli czegoś nie będzie.

Znaczy zawsze można próbować podejmować takie działania jednostkowe, czyli w konkretnej swojej gminie próbować wpływać na kształt tego BIPu, właśnie poprzez te instytucje wniosków, czy skarg, o których wcześniej mówiłem, ale to jest działanie jednostkowe, czasem skuteczne, w większym wymiarze, czasem w mniejszym, czasem w ogóle trafia się na beton i odmowę jakichkolwiek działań. Potrzebne są działania systemowe.

Ten BIP w zamyśle dwadzieścia kilka lat temu był świetnym rozwiązaniem, był fajną ideą, był ideą innowacyjną, powszechny dostęp do wiedzy 24 godziny na dobę i ten BIP był właśnie takim mega uzdolnionym dzieckiem, takim geniuszem, ale to potem podczas właśnie tego dorastania trochę zaniedbanym, trochę bez nadzoru. Do szkoły raczej rzadko chodził, a jeżeli chodził już to raczej na ostatniej ławce przebywał i więcej spał niż słuchał nauczycieli i po tych 20 latach funkcjonowania BIP -u właśnie z tego fajnego pomysłu, z tego bardzo innowacyjnego rozwiązania wyszedł taki potworek, który nie wiadomo czy on w ogóle działa, czy to jest potrzebne, czy co właściwie z tym zrobić?

Problemem BIP-u był właśnie moim zdaniem brak nadzoru nad jego funkcjonowaniem. Brakuje organu, który po pierwsze zebrałby nawet wszystkie BIP-y działające w kraju. Teoretycznie takie uprawnienie ma Minister Cyfryzacji, ponieważ istnieje taka strona ogólna gov.pl/bip, na której powinny być odnośniki do wszystkich BIP-ów, które są w kraju utworzone.

Tylko problem polega na tym, że ta lista jest aktualizowana tylko w momencie, gdy dany podmiot sam się zgłosi do ministra i ogłosi, że my tu prowadzimy BIP pod takim adresem, to wtedy minister cyfryzacji aktualizuje tą listę. I jeżeli tutaj obowiązek jest nałożony na same podmioty to możemy się domyśleć, jak to funkcjonuje i w tej chwili nawet nie połowa gmin jest obecna w tym rejestrze centralnym, więc jak już mówimy, że nawet gminy nie są w nim obecne, to jak tutaj w ogóle oczekiwać, że szkoły, czy spółki komunalne, czy innego rodzaju organizacje pozarządowe, które mogą wykonywać zadania publiczne będą w tym rejestrze publikowane.

Czyli właśnie brakuje tego elementu nadzoru nad wykonywaniem tego obowiązku publikowania informacji w biuletynie. Jeżeli nie ma nadzoru ze strony sądów administracyjnych, nie ma nadzoru administracyjnego ze strony organów administracji publicznej, to te BIPy czasem są, czasem ich nie ma. Jeżeli nie ma to właściwie sankcji jakichkolwiek próżno oczekiwać, w związku z tym może zawsze obywatel złożyć wniosek i w ten sposób działać, ale te wnioski to właściwie są zawsze o charakterze jednostkowym i nawet jeżeli 100 osób złożyłoby tożsamy wniosek i wygrywało w sądach sprawy dotyczące udostępnienia tej informacji, to nie ma żadnego narzędzia, który by mógł zmusić organ do opublikowania takiej informacji w BIPie. I to jest właśnie wielki mankament tej instytucji, czyli brak jakiegokolwiek nadzoru nad jej funkcjonowaniem.

Niestety konkluzja naszej rozmowy nie jest zbyt taka pozytywna. W zasadzie możemy zakończyć apelem do Ministra Cyfryzacji, żeby jeszcze ratował to cudowne dziecko, dopóki jeszcze jest co ratować, a wszystkich naszych słuchaczy i słuchaczki zachęcamy do tego, żeby mimo wszystko zaglądali do BIPów instytucji, których działalność ich interesuje i jeśli zobaczą, że one są jakoś wyjątkowo zaniedbane, czy nie ma tam informacji, które powinny być publikowane, żeby właśnie kierowali na początku te wnioski, prosząc o uzupełnienie informacji, potem ewentualnie skargi, żeby dawać znać instytucjom, że my z tych BIPów korzystamy i one są potrzebne, bo myślę, że to też jest istotne, żeby był ten feedback, że one są potrzebne, że to nie jest właśnie jakiś wymysł urzędników w tym 2001 roku, czy ustawodawcy, żeby coś takiego było, tylko rzeczywiście jest to przydatne narzędzie.

Piotrze, dziękuję ci bardzo za rozmowę. Mam nadzieję, że wrócimy kiedyś do tematu i będziemy mieć jakieś bardziej optymistyczne wnioski. Rozmawiałam z Piotrem Rzekiecskim, prawnikiem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.

Do usłyszenia.

Do usłyszenia. 

Outro:

To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!

{{Jak słuchać
|rss=https://feeds.soundcloud.com/users/soundcloud:users:121753281/sounds.rss
|youtube=
|domowa=
|spotify=
|apple=
|pocket=
|soundcloud=
|deezer=
|peertube=
}}

== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-bipach/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

&lt;!-- Tutaj wpisz kategorie, aby twój materiał mógł się pojawić w spisach tekstów. [[Pomoc:Kategorie|Pomoc: jak i jakie dodać kategorie]] - kiedy skończysz pisać materiał usuń ten tekst, zostawiając same kategorie. --&gt;

[[Kategoria:aaa]]
[[Kategoria:xxx]]</text>
      <sha1>a0i7wytsqgjgclqwv00ebvvd8w07wjp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343219</id>
      <parentid>343218</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:29:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <origin>343219</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49775" sha1="je2ua4kdf0x1uy46yqjskiq2hfttywv" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}

'''17 grudnia 2024 ukazał się 20. odcinek podkastu Zajawka poświęcony Biuletynom Informacji Publicznej. Martyna Bójko rozmawia z Piotrem Rzekieckim.'''

W odcinku między innymi czym są Biuletyny Informacji Publicznej, kto musi prowadzić BIP, co powinno się w nich znajdować, co możemy zrobić, gdy urząd nie publikuje w BIP-ie tego, co powinien lub w sposób odbiegający od naszych oczekiwań, dlaczego nie ma jednego, wspólnego wzoru BIPu?

== Transkrypcja ==
Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej

== Intro ===
Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

=== Rozmowa ===
Dzień dobry, tu Martyna Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. To jest podcast Zajawka, kolejny jego odcinek. Dzisiaj zaprosiłam do rozmowy Piotra Rzekieckiego, prawnika Sieci Obywatelskiej.

Cześć, dzień dobry.

Cześć, dzień dobry. Witam Ciebie Martyno i słuchaczy także.

Zaprosiłam Cię do rozmowy o BIP-ach, czyli Biuletynach Informacji Publicznej. Zapewne dla osób, które w jakiś sposób jakby interesują się naszą działalnością czy w ogóle dostępem do informacji czy watchdogowaniem to na pewno nie jest obca nazwa. Natomiast może osobom, które mniej są zorientowane w temacie, coś dzwoni, ale niekoniecznie muszą wiedzieć w którym kościele, więc chcielibyśmy w dzisiejszej rozmowie trochę ten temat BIP-u uporządkować, powiedzieć czym BIP jest, ale też nasze takie rozeznanie wcześniejsze w tym temacie, co wy o BIP-ach myślicie, pokazuje, że jest to wbrew pozorom temat dosyć taki bulwersujący, to może złe słowo, ale budzący wiele emocji, co może wydawać się dziwne. Ale o tym zaraz będziemy o tych szczegółach mówić.

Na początku Piotrze bym cię prosiła o taką porządkującą informację, czym są właśnie Biuletyny Informacji Publicznej?

Biuletyny Informacji Publicznej to są przynajmniej w założeniu pierwotnym świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? To mogę zaspojlerować, że nie zawsze, ale to pewnie rozwiniemy ten temat w późniejszej rozmowie. Więc Biuletyny Informacji w skrócie są taką stroną internetową, oficjalną stroną internetową, w której dany podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien te informacje zamieszczać.

I to nie jest tak, że on może, ale nie musi, tylko jest po prostu zobowiązany do tego prawem?

Jest zobowiązany prawem, ale czy prawo zapewnia także skuteczne narzędzia, które mogłyby ten obowiązek wyegzekwować? To jest inna rzecz, do której pewnie przejdziemy później. Ale tak, to jest obowiązek, to nie jest dobrowolne. Posiadanie BIP-u czy publikowanie tam określonych informacji nie jest dobrą wolą danego organu, tylko jest obowiązkiem wynikającym właśnie z Ustawy o dostępie do informacji publicznej.

No właśnie, bo to jakby tutaj jest ten styk tego prawa do informacji i funkcjonowania biuletynów, bo w ustawie jest mowa o tym, że na wniosek są udostępniane te informacje, które nie są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, czyli w takim idealnym świecie jednak większość informacji, których potrzebujemy dotyczących funkcjonowania danej instytucji publicznej znajdziemy w biuletynie, a jeżeli czegoś nie znajdziemy, to wówczas o to wnioskujemy.

Tak, takie jest założenie. To można już wyjść nawet od samego początku, czyli Konstytucji. Konstytucja z 97 roku w artykule 61 przesądza właśnie, że obywatele mają prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy i innych podmiotów, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym. No więc mamy tutaj ten punkt wyjścia, czyli prawo do informacji, a to w jaki sposób już zapewnimy to prawo, żeby to nie było tylko zapisane prawo na świstku papieru, który później ciężko jest wyegzekwować, to jest inna rzecz i właśnie mamy Konstytucję z 97 roku. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest z roku 2001 i przez te cztery lata parlamentarzyści zastanawiali się, jak tutaj wyegzekwować ten dostęp do informacji publicznej i pomysły były najróżniejsze.

Ja polecam zainteresowanym odczytanie dzienników z posiedzeń komisji, która się tym zajmowała. Tam niektóre takie pomysły były naprawdę dzikie. Moim ulubionym jest na przykład to, że jeden z posłów, chyba to był poseł, lobbował za takim pomysłem, żeby w każdym urzędzie była taka maszynka i zainteresowany obywatel, który ma chęć uzyskania jakiejś informacji może przyjść do urzędu z dyskietką, do tej maszynki włożyć dyskietkę i pobrać interesujące go informacje. To wydaje się dzisiaj mega abstrakcyjne, ale w 2021 roku…

2001.

Tak, 2001, z racji wieku tego nie pamiętam, ale wydaje mi się, że dostęp do internetu jeszcze raczkował.

Tak, ale myślę, że teraz niektórym naszym słuchaczom trzeba byłoby tłumaczyć czym jest dyskietka. Natomiast cały czas innowacyjność tego pomysłu jest duża, bo nawet teraz nie jest tak, że wtedy trzeba było przyjść dyskietką, bo nie było takich stron internetowych, a teraz teoretycznie tą dyskietką jest ten dostęp online, ale też nie jest tak, że wszystko jest.

Właśnie i ten pomysł z tymi maszynkami oczywiście nie przeszedł, ale przeszedł inny pomysł właśnie, na tamten czas, czyli 2001 rok, moim zdaniem mega innowacyjny i bardzo ciekawy, czyli właśnie Biuletyny Informacji Publicznej. Założenie było takie, że właśnie każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej zakłada taki Biuletyn Informacji Publicznej, czyli specjalnie dedykowaną do tego stronę internetową, na której publikuje informacje dotyczące swojej działalności. Jest to rozwiązanie świetne właśnie zarówno z perspektywy wnioskodawcy, osoby zainteresowanej dostępem do informacji, ponieważ zyskuje ona właśnie 24 godziny dostęp do informacji, bezpłatny, bez praktycznie żadnych ograniczeń. Jedyne ograniczenie jest takie, że po prostu trzeba mieć dostęp do internetu, dostęp do komputera, co w 2001 roku jeszcze może było jakimś problemem, ale teraz w 2024 roku już jest chyba absolutnie powszechne. Więc ten pomysł w 2001 roku był świetny.

Założenie było takie, że te informacje, które są w Biuletynie, są po prostu dostępne w Biuletynie, a tego, czego tam nie znajdziemy, ewentualnie możemy uzyskać w tym trybie wnioskowym, czyli domyślnym sposobem dostępu do informacji był właśnie Biuletyn Informacji Publicznej i dopiero w tym drugim kroku narzędziem takim pomocniczym miał być wniosek o dostęp do informacji publicznej, który wymagał już zaangażowania urzędnika, wszczęcia procedury, no i przeprowadzenia tej całej…

No bo fakt, czas ma znaczenie, że w Biuletynie już coś jest, to natychmiast mamy do tego dostęp, a w tej procedurze wnioskowej teoretycznie bez zbędnej zwłoki ta informacja będzie udostępniana, ale realnie to jest te 14 dni i często rzeczywiście ten czas mija, nim te informacje otrzymamy.

Tak, tam w założeniach były nawet takie odważne myśli i wizje, że z czasem te biuletyny już tak się rozrosną, już tam wszystkie informacje będą publikowane, że ten tryb wnioskowy to on już praktycznie stanie się bezużyteczny. Jak czas zweryfikował te wizje, to widzimy chyba wszyscy. Te biuletyny działają średnio. Dlaczego tak jest, to za chwilę pewnie rozwiniemy.

Jeszcze chciałabym, żebyśmy chwilę porozmawiali o tym, jakiego typu instytucje są zobowiązane do prowadzenia biuletynów, czy są jakieś takie… No właśnie, pewnie nie ma zamkniętej listy tych instytucji, ale po prostu te, które nie wiem, czy dysponują publicznymi pieniędzmi, czy realizują jakieś zadania publiczne, są pewnie jakieś wytyczne?

Przede wszystkim tak, nie ma zamkniętej listy, ponieważ Biuletyn Informacji Publicznej teoretycznie powinien posiadać każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, a lista tych podmiotów nie jest zamknięta. Są to oczywiście takie podstawowe podmioty, jak organy władzy publicznej, czyli wszystkie gminy, powiaty, województwa, a ściśle rzecz biorąc organy tych gmin, organy centralne, wojewodowie, ministrowie, dalej także organy samorządów zawodowych, czy samorządów gospodarczych, różnego rodzaju izby rolnicze, przechodząc właśnie do tych samorządów gospodarczych, izby rzemieślnicze, z samorządów zawodowych to np. Krajowa Izba Radców Prawnych, Izba Architektów, Krajowa Izba…

To jest takie już mniej oczywiste, bo te organy władzy publicznej to nam się wydaje oczywiste, ale np. też szkoły, czy przedszkola, czy jakieś instytucje kultury też?

Tak, zdecydowanie. Wszystkie podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym, czyli katalog tych podmiotów jest bardzo szeroki. Jeżeli możemy szacować to myślę, że to mogą być dziesiątki, jeżeli nie nawet setki tysięcy podmiotów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że aktualnie w Polsce mamy chyba 2,5 tysiąca gmin, w każdej z tych gmin jest szkoła, jest przedszkole, jest szpital, są jakieś spółki wodociągowe, inne spółki gminne. Tych podmiotów jest naprawdę nieograniczona ilość i każdy z tych podmiotów teoretycznie powinien posiadać Biuletyn Informacji Publicznej i publikować tam informacje o swojej działalności.

No właśnie, a ja już tak od praktycznej strony. To jest tak, że fizycznie to musi być oddzielna strona? Mam na myśli np. jakąś niewielką szkołę, nie wiem, szkoła wiejska, która ma tam czasem zdarzać się naprawdę kilkudziesięciu uczniów i niewielka kadra pedagogiczna i zakładając, że organem prowadzącym tę szkołę jest gmina, czy może być tak, że jak klikniemy na to okienko BIP-u na stronie szkoły, bo jednak szkoły mają te strony, to może nas odesłać np. na stronę gminy, gdzie te informacje o tej instytucji będą, tej szkole na przykład. Czy ona powinna mieć oddzielny BIP?

Teoretycznie powinna mieć oddzielny BIP, ponieważ każdy podmiot jest zobowiązany do samodzielnego udostępniania informacji i samodzielnego prowadzenia BIP-u. Jeżeli interesują nas informacje o danej szkole czy przedszkolu, no to musimy zwrócić się z wnioskiem bezpośrednio do tego przedszkola czy dyrektora danej szkoły. Tutaj urząd gminy czy inny organ tych spraw za daną jednostkę nie będzie załatwiać.

Z drugiej strony, skoro szkoły mają jednak te strony internetowe, to już w zasadzie jest normą, skoro są w stanie prowadzić stronę, to dlaczego nie byłyby w stanie prowadzić biuletynu?

No tak, to jest teoria, a w praktyce bardzo często zdarza się, trzymając się tego przykładu szkół, że szkoła rzadko, może nie, zdarza się, że po prostu szkoła nie ma osobnego BIP-u samodzielnego, tylko ma albo jakąś zakładkę w BIP-ie urzędu gminy czy miasta albo po prostu w ogóle nie prowadzi tego BIP-u, to to już jest po prostu na pewno rzecz niezgodna z prawem i która wymaga poprawy.

Wiele szkół i przedszkoli tak naprawdę nie robi tego z chęci ukrycia czegoś czy zatajenia jakiejś informacji, czy niechęci do rodziców, którzy mogliby tam zadawać jakieś niewygodne pytania, tylko ze zwykłej niewiedzy i niskiej świadomości tych obowiązków informacyjnych i także niewiedzy, że to jest także w interesie danej szkoły i w interesie danej jednostki, mówiąc ogólnie, żeby ten BIP posiadać, to nie jest nic strasznego i także te podmioty zobowiązane z posiadania BIP-ów moim zdaniem mogą mieć bardzo dużo korzyści.

Tutaj ważną rzecz powiedziałeś o tym obowiązku informacyjnym, bo tak jakby już trzymając się właśnie tematu szkół, to jednak my widzimy w naszej praktyce, że szkoły często nieprawidłowo reagują na wnioski, może już to się rzadziej zdarza, ale jednak cały czas jest to całkiem sporo setek szkół, które nie bardzo zdają sobie sprawę z tego, że są podmiotami zobowiązanymi, jak ta procedura wygląda, więc jakby to się ze sobą łączy z kwestią tego BIP-u, że też nie mają do końca świadomości, że ten BIP jest tym obowiązkiem. I też inna rzecz jeszcze, która mi jakby przyszła do głowy, to kwestia tego, jak ten BIP powinien wyglądać, bo jesteśmy przyzwyczajeni do tych BIP-ów, ci, którzy zaglądają do nich częściej, że często mają taką uporządkowaną strukturę według pewnego schematu, bo można korzystać, ja zakładam, z takiego szablonu, który jest, nie wiem przez który resort, ale wyobrażam sobie, że może przez MSWiA?

To Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło taki zcentralizowany system dostępu do informacji publicznej i tam wydaje mi się, że mają dostęp do takiego darmowego pliku źródłowego, czy jakiegoś takiego pewnego wzoru, który mogą wykorzystać.

Takiego szablonu.

No i często te BIP-y wyglądają w taki sposób, jakbyśmy je żywcem przynieśli właśnie z tego 2001 roku. One nie wyglądają zachęcająco, ciężko się po nich czasem poruszać. Nie wyglądają one jednolicie na pewno, więc to też jest problem, że znając dobrze jeden BIP na przykład naszej gminy, po przeprowadzce do gminy nawet sąsiedniej, możemy wchodząc na stronę danego urzędu gminy już zobaczyć zupełnie inną stronę i na nowo się tego wszystkiego uczyć.

Wynika to z tego, że w ustawie nie narzucono podmiotom zobowiązanym jednego wzoru, jednej jednolitej wersji tego jak BIP ma wyglądać. Czy to dobrze, czy to źle? Pewnie są argumenty za i przeciw, ale fakt jest taki, że takiego jednolitego wzoru nie ma i niektóre gminy korzystają właśnie z tych wzorów zapewnionych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Niektóre gminy korzystają też z rozwiązań komercyjnych.

Inne podmioty próbują zaangażować, dostosować swoją stronę internetową bardziej do tych wymagań BIP, ponieważ tutaj jest bardzo ważna kwestia, że prowadzenie BIP-u co do zasady jest obowiązkowe, ale jeżeli strona internetowa danego podmiotu jest dostosowana do tych wymogów BIP, czyli między innymi zawiera takie informacje, informacje tam zamieszczane zawierają, przedstawiają także tożsamość osoby odpowiedzialnej za udostępnienie tej informacji, zawierają czas jej wrzucenia, takie rzeczy, które właśnie potwierdzają oficjalność tych informacji, potwierdzają ich wiarygodność oraz ta strona przestrzega także szereg innych takich wymogów, które są na BIP-y narzucane, to jeżeli taka strona internetowa istnieje, to jednostka jest zwolniona z posiadania BIP-u, nie musi go posiadać. Czyli strona internetowa może pełnić tę rolę skutecznie.

Tak, czyli w zasadzie ta strona może być po prostu tym BIP-em, nie według tego szablonu i mówisz, że nie narzucono schematu i ja myślę o tych minusach tego rozwiązania i one mogą być takie, że gdyby rzeczywiście Ministerstwo Cyfryzacji miało nad tym piecze i aktualizowałoby te schematy, strukturę tej strony jakby szło z duchem czasu i też oznaczało obszary, które powinny być uwzględnione w tym BIP-ie, to pewnie byłoby to z korzyścią dla odbiorców, bo teraz to tak naprawdę rzeczywiście w tych BIP-ach, które wyglądają bardzo różnie, są też bardzo różne treści i to myślę, że jest największy problem.

No z tą treścią przede wszystkim jest problem, bo w ustawie mamy bardzo szeroki katalog informacji, które w tym BIP-ie powinny być. Czy tak jest? Często nie. W BIP-ie powinny być naprawdę bardzo szeroki katalog informacji, informacje o polityce wewnętrznej, zagranicznej, zamierzeniach władzy ustawodawczej, projektowaniu aktów normatywnych, informacji o organach władzy, o majątku publicznym. Jest taka kategoria, że informacje o majątku publicznym powinny być udostępnione w BIP-ie. To jest bardzo szeroki katalog informacji, który ja też patrzę za to z drugiej strony, ze strony podmiotu zobowiązanego. Jeżeli tutaj jest w ustawie napisane, że w biuletynie powinny być informacje o majątku publicznym, to doprecyzowanie tego zakresu koniecznych do udostępnienia informacji jest w praktyce dosyć trudne.

Zdecydowanie i też wydaje mi się, że dużym problemem jest to, że gminy mają sporą część tych dokumentów w formie analogowej, czyli papierowej i przetworzenie tego na takie dokumenty, które byłyby też przeszukiwalne, bo wrzucenie skanu też wszystkich problemów nie rozwiązuje. Ale też jeszcze, nim ten wątek rozwiniemy, to o jednej rzeczy chciałam zwrócić uwagę, że ja ilekroć przeglądam BIP, jak na przykład jakiegoś organu, jakiejś instytucji i stronę internetową, to o ile strona jednak widać, że jest zwykle dosyć aktualna, że są aktualne informacje, widać, że ona żyje. Jednak tak jest, czy to jest fanpage na Facebooku, że tam jest sporo informacji aktualnych, na bieżąco uzupełnionych.

Natomiast jak się zajrzy do BIP-u, to czasem ma się wrażenie, że tam naprawdę wiatr hula i bardzo dawno nikt nie zaglądał, że te aktualizacje, bo tam jest ten rejestr zmian, że były robione naprawdę dawno, że to jest tak traktowane po macoszemu.

Tak, bo to też wynika z tego, że właśnie jak wchodziła ustawa o dostępie do informacji publicznej w życie w roku 2001 i nałożyła na podmioty zobowiązany obowiązek posiadania BIP-u, to wiele gmin i szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych miało już swoje strony internetowe i stanęło one przy takim dylematem, że tutaj z jednej strony prowadzimy już rozwijamy swoją stronę internetową, publikujemy tam pewnego rodzaju informacje, a z drugiej strony ustawodawca nakazuje nam otworzenie takiej specjalnej strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej i ten obowiązek był traktowany tak po macoszemu jako zupełnie niepotrzebny, skoro my już tutaj mamy stronę i publikujemy na niej informacje, to czemu tutaj wymagać się od nas jeszcze tworzenia jakiejś, dublowania tego wszystkiego jeszcze raz?

I faktycznie wyglądało to tak, że dobrze skoro jest obowiązek to tworzymy BIP, wrzucamy tam informacje, które już wcześniej wrzucaliśmy na stronę, ale praktycznie tego BIP-u już później nie rozwijamy, on niech sobie tam funkcjonuje. I mieliśmy do czynienia z takim dualizmem, że z jednej strony mamy te strony internetowe, gmin, czy szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych, które są pewnie trochę bardziej atrakcyjne, są tam jakieś obrazki, więcej zdjęć, bardziej to jest takie interaktywne, a z drugiej strony mamy BIP, który jest taki szary, ponury, nieaktualizowany, po którym właśnie ciężko cokolwiek wyszukać, bo są tam wrzucane jakieś skany, ciężko się po tym poruszać i mieliśmy do czynienia z takim dualizmem.

I właśnie ustawodawca zobaczył, że to tak w sumie średnio działa i  w tym rozporządzeniu z 2007 roku stwierdził, że jeżeli podmiot posiada już stronę internetową, która spełnia cechy wyznaczone BIP-owi, to może zrezygnować z prowadzenia BIP-u. Ale te BIP-y już powstały wcześniej, przez te 6-7 lat one funkcjonowały, więc jak już to powstało to często dalej istnieje i z jednej strony został wysłany taki sygnał, że porzucamy te BIP-y i że jak macie strony to jest ok, a z drugiej strony te BIP-y pozostały i właściwie ciężko powiedzieć jaka jest teraz ich rola.

Bardzo rzadko organy rezygnowały w ogóle z prowadzenia tych BIP-ów. Ja wiem na pewno, że Rzecznik Praw Obywatelskich zrezygnował z prowadzenia BIP-u. Ma po prostu stronę swoją internetową, która wygląda fajnie, która spełnia te wymagania BIP-u, przynajmniej po takim powierzchownym zapoznaniu się przeze mnie z nią. Tak samo Urząd Ochrony Danych Osobowych także nie prowadzi BIP-u, ma swoją stronę internetową oficjalną, która pełni tę rolę. Rzadko gminy z tego korzystają, być może są takie gminy, ja akurat teraz nie kojarzę. Być może słuchacze mogą teraz po przesłuchaniu rozmowy to sprawdzić, czy ich gmina prowadzi stronę, a jeżeli tak to czy ten BIP jest równocześnie prowadzony. Prowadzony w takim sensie, że prowadzony rzeczywiście, aktualizowany, niech wrzucane są do niego informacje, a nie, że on po prostu jest, istnieje, ale niewiele się w nim dzieje.

Myślę, że gdybym była zwolenniczką jakichś teorii spiskowych, to mogłabym uznać, że w zasadzie dla gmin to może być korzystniejsze, jak są te BIP-y, gdzie wrzuca się informacje takie, którymi nie zawsze chcemy się chwalić, bo liczby nie kłamią, nie wiem czy są jakieś problemy finansowe, czy jakaś umowa była zawarta na jakąś może dużą kwotę, takie rzeczy, które są ciekawe dla watchdoga, ale przeciętny mieszkaniec raczej do BIP-u nie zajrzy, no bo bardziej go interesuje właśnie strona internetowa, nie wiem gdzie jest informacja o tym, że będzie grała Beata Kozidrak, a nie BIP, gdzie będzie umowa z Beatą Kozidrak i dowie się ile ten koncert kosztował.

Więc to może tak właśnie być, że te BIP-y no musimy, no to niech gdzieś tam będą, nie są ładne, atrakcyjne, przyciągające, trudno przeszukiwalne, to ludzie nie będą tam szczególnie kopać.

No może to tak być, może być taka intencja też za tym stanem faktycznym, który niestety jest daleki od ideału. Ale trzeba to tutaj oddać, że jeżeli tutaj włodarz danej gminy by wrzucił tą umowę z Beatą Kozidrak czy z inną artystką, to już był to naprawdę duży krok w stronę jawności i nawet jak wrzuca to w BIP, to i tak jest ok.

Tak, mimo że te dokumenty finansowe teoretycznie powinny tam się wszystkie znaleźć, no to wiadomo, że zwykle jakieś takie totalne minimum jest w BIP-ach realizowane. Jakbyśmy mogli chwilę zatrzymać się nad tym, co rzeczywiście tak realnie w tych BIP-ach jest,  bo to, co powinno być już mówiłeś, wiele, wiele naprawdę dokumentów, a co zwykle się tam znajduje, co możemy tam znaleźć, to co innego.

Co może się w nich znaleźć? To praktycznie musielibyśmy przeanalizować każdy BIP jednostkowo. Gdyby to, co rzeczywiście ma się znaleźć w BIP-ie zgodnie z ustawą w tym BIP-ie było, to tryb wnioskowy byłby używany znacznie, znacznie, znacznie rzadziej. Ale każda jednostka prowadzi swój BIP i to, w jaki sposób je prowadzi, czy wypełnia ten obowiązek ustawowy, to jest do indywidualnej oceny. Są BIP-y niezłe, są BIP-y zupełnie bezużyteczne, są BIP-y, w których są absolutnie podstawowe informacje.

No właśnie, bo wejdę ci w słowo, na przykład takie, bo jak ja właśnie przeglądam jakieś BIP-y, to to, co zawsze znajdziesz, to oświadczenia majątkowe, bo to jest też ten obowiązek publikacji.

Zawsze pewnie też nie, na poradni mamy takie sprawy, że mieszkańcy zwracają się do nas, były oświadczenia, nagle zniknęły jednego dnia, co teraz mamy zrobić, jak to się stało, albo że w ogóle nigdy tych oświadczeń nie było? Więc na pewno przeważnie te oświadczenia są tam, ale czy zawsze, to jest takim słowem, trzeba też uważać.

Nie byłam tego świadoma, wydawało mi się, że to już takie naprawdę totalne minimum i też zwykle jakieś tam informacje o przetargach, ogłoszenia, ale już rzadziej zauważyłam, że informacje o ich rozstrzygnięciach, że właśnie ta informacja o przetargu, to musi być powieszona, no bo też to są jakieś pewnie dodatkowe.

Tak, to już wynika z, oprócz tego, co mamy w ustawie o dostępie do informacji publicznej, mamy także szereg ustaw szczegółowych, na przykład Prawo zamówień publicznych, które wymaga właśnie, żeby te informacje o przetargach w BIP-ie były zamieszczane, także Ustawa o pracownikach samorządowych wymaga, żeby pewne konkursy były właśnie ogłaszane w BIP-ie i także przebieg ich powinien być relacjonowany w BIP-ie, czyli informacje o kandydatach, którzy się zgłosili, wyniki, także przebieg tego konkursu, to powinno w BIP-ie się znajdować.

Zazwyczaj pewnie jest, ale też nie powiedziałbym, że zawsze. Praktyka jest różnoraka, tak jak mówiłem, tych podmiotów zobowiązanych do posiadania BIP-u jest bardzo, bardzo, bardzo sporo i pewnie większość nie wywiązuje się z tego obowiązku, w ogóle nie posiada BIP-u, a te, które posiadają BIP, bardzo różnie podchodzą do tego.

To ja bym teraz chciała się trochę pociągnąć na język, bo zdradziłeś, że do poradni sporo spraw trafia, takich związanych z BIP-ami. Jakbyś mógł wskazać na takie najczęstsze problemy, na co klienci poradni i klientki skarżą się i z czym do nas trafiają?

Najczęstsze problemy są to po pierwsze, organ nie posiada BIP-u, co robić? Organ posiada BIP, ale jest on słaby, żeby nie użyć mocniejszego słowa. No bo obywatel czyta ustawę, patrzy, że przecież tutaj jest zapisane, że informacja o majątku powinna być w biuletynie. Później zagląda na stronę, a tam wiatr hula, nic się nie można znaleźć i taki zachodzi dysonans poznawczy, że jak to jest? Tutaj przecież żyjemy w praworządnym państwie, w ustawie jest zapisane, że powinno być tak i tak, a empirycznie sprawdzam, że jest daleko od ideału. I co robić? Co zrobić, żeby tę informację, żeby doprowadzić do tego, żeby ta informacja była opublikowana, żeby ten organ poważnie podchodził do swoich obowiązków?

No właśnie i co wtedy radzisz?

Wtedy z wielkim smutkiem ogłaszam, że niestety nasze prawo jest dalekie od idealnego. Z jednej strony ustawodawca nałożył na organy i inne podmioty zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej szereg obowiązków. Tutaj jest naprawdę tych obowiązków dużo, czyli posiadanie tego biuletynu i publikowanie w nim bardzo dużego zakresu informacji. A z drugiej strony nie w ustawie, albo szerzej mówiąc w prawie i także w innych ustawach, nie tylko Ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie wskazał realnych sankcji, które groziłyby podmiotom za niewywiązywanie się z tego obowiązku.

Jeżeli nie ustanowiono żadnego organu, który nadzorowałby przestrzeganie tego obowiązku i nie kontrolowałby po pierwsze posiadania BIP-u, a po drugie tego jak on jest prowadzony, nie upoważniono także sądów administracyjnych do badania tego typu kwestii, to pozostają nam tak naprawdę środki średnio skuteczne – środki powszechne, czyli środki przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego, przede wszystkim skarga, skarga z artykułu 227 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taka skarga powszechna, taka skarga ogólna. Jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości w działaniu władzy, to jeżeli nie ma żadnego innego środka, to w ostateczności przysługuje nam złożenie takiej skargi powszechnej. Problem z tą skargą jest taki, że składa się ją do organu wyższego stopnia. Tam w kodeksie postępowania administracyjnego jest wyrażony taki podstawowy katalog tych organów właściwych do rozpatrzenia skargi. I na przykład w stosunku do gmin problem jest taki, że tutaj organem odpowiedzialnym za prowadzenie BIP-u jest wójt / burmistrz / prezydent, czyli jeżeli zobaczymy, że w danej gminie albo BIP-u nie ma, takie przypadki chyba są już bardzo rzadkie, gminy raczej posiadają te BIP-y, to jak one wyglądają to jest inna sprawa. Więc jeżeli właśnie zobaczymy, że ten BIP nie spełnia naszych oczekiwań, nie są publikowane tam informacje, albo te informacje znikają, albo nie jest oznaczony czas, kiedy one zostały opublikowane, nie ma podanych informacji o autorze tego wpisu danego, to możemy złożyć taką skargę powszechną z artykułu, przypominam jeszcze raz, 227 kodeksu postępowania administracyjnego. I tu zachodzi problem, ponieważ podmiotem właściwym do rozpatrzenia takiej skargi jest Rada Gminy, Rada Miasta.

Ja myślałam, że to SKO, ale to nie.

Niestety nie. Jeżeli to by było SKO, to ta kontrola byłaby pewnie bardziej merytoryczna.

SKO to jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Tak. Ono rozpatruje odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta / burmistrza / prezydenta. Niestety, tych skarg powszechnych z KPA nie rozpatruje. Więc tutaj mamy właściwość Rady Gminy, Rady Miasta. A niestety w wielu gminach praktyka funkcjonowania jest taka, że Rada Miasta, Rada Gminy jest politycznie związana z wójtem, uzależniona od wójta burmistrza prezydenta. Radni są uzależniani także finansowo poprzez zasiadanie w rozmaitych spółkach komunalnych. No i możemy sobie wyobrazić, jeżeli taki radny uzyskał zatrudnienie dzięki wójtowi w spółce komunalnej, jest mu tam wygodnie, jest wdzięczny, dobrze mu się tam pracuje, pieniądze też są okej, to czy później taki radny będzie skory do tego, żeby uznać skargę na tego wójta, burmistrza czy prezydenta za zasadną.

Ale wiesz, to jest w ogóle szerszy problem, no bo zasadniczo Rada Gminy jest tym organem takim kontrolnym wobec władzy wykładawczej w gminie. Więc to w zasadzie dotyczy wszystkich kroków podejmowanych przez…

No więc w zasadzie tutaj jakby ustawodawca dobrze wskazał, że tutaj Rada powinna rozpatrywać te skargi, no bo przecież tak jak mówisz, Rada jest organem kontrolnym, to kto jak nie Rada ma kontrolować wójta? No w praktyce ta funkcja kontrolna jest w wielu przypadkach iluzoryczna.

Iluzoryczna, a w przypadku kiedy,  bo to jest gmina, ale jeżeli mówimy o jakimś domu kultury czy o szkole, to każdorazowo musimy znaleźć na tej drabince ten organ, który ma kontrolować? Nie zawsze to jest takie oczywiste, prawda?

Tak, no to pewnie właśnie wymaga indywidualnego spojrzenia. Najlepiej zacząć od lektury statutu szkoły. Tam zazwyczaj powinno być, kto jest organem prowadzącym. Jeżeli nie chcemy składać skarg, bo skarga to zawsze się kojarzy z takim…

No właśnie, bo może po dobroci na początku.

Właśnie, w pierwszej kolejności można uprzejmie przypomnieć, że takie obowiązki istnieją, że dobrze by było, żeby ten BIP był doprowadzony do takiego stanu rzeczy odpowiadającego prawu. To może przybrać albo formę zwykłej wiadomości, albo jeżeli chcemy trochę bardziej nabrać waloru oficjalności i mieć pewność, że jednostka nam odpowie, to możemy skorzystać z wniosku. Wniosek taki też powszechny z artykułu 241 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taki wniosek, który służy temu, że jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości, to możemy zawnioskować do organu, że ,,zobaczyliśmy taką i taką sytuację, jest tak, naszym zdaniem jest to niezgodne z takim i takim przepisem. Dobrze by było organie, żebyś doprowadził to do stanu odpowiedniego, czyli takiego i takiego, oczekujemy podjęcia działań XYZ”. I taki organ musi w ciągu bodajże 30 dni udzielić odpowiedzi na ten wniosek, rozpatrzeć go albo pozytywnie, albo negatywnie. I co ciekawe, na sposób rozpatrzenia takiego wniosku przysługuje ta skarga powszechna, czyli możemy najpierw skorzystać z tego wniosku ogólnego i skierować później ewentualnie skargę, jeżeli sposób rozpatrzenia tego wniosku będzie niekorzystny. No i tu największy problem z tą procedurą jest niestety taki, że po rozpatrzeniu tej skargi przez tą radę albo inny organ, to zamyka ścieżkę. Tu już po rozpatrzeniu tej skargi nie przysługuje nam jakiekolwiek odwołanie, nie przysługuje nam skarga do sądu w szczególności. To jest postępowanie jednoinstancyjne, od którego już sposób rozpatrzenia tej skargi nie podlega w żaden sposób zaskarżeniu.

Myślę, że może źródłem tych problemów z egzekwowaniem publikacji informacji w biuletynie jest sformułowanie tego zapisu w ustawie, która mówi o tym, że jeżeli coś jest nieopublikowane, to w trybie wnioskowym. Może organy czy w ogóle sądy wychodzą z założenia, ,,no dobra nie ma w biuletynie, to zawsze jest ta druga opcja, że można zawnioskować i że to jest takie komplementarne, że albo jedno, albo drugie”. W ten sposób organy też sobie myślą, że ,,jak ktoś będzie chciał, to udostępnimy i może wtedy wrzucimy do BIP-u, jak już zeskanujemy, bo ktoś będzie tego potrzebował”. Nie jest to takie wychodzenie naprzeciw potrzebom, że coś po prostu publikujemy. Moje pytanie jest jeszcze takie, czy na przykład w statucie gminy można jakoś zapisać, co w BIP-ie powinno być? Czy żeby na przykład jakoś, no tutaj radni mogliby coś na to wpływać.

Oczywiście, w statucie jak najbardziej można zapisać, ale tylko dodatkowe rzeczy. Nie można statutem gminy na przykład ograniczyć ustawę. Niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której radni w statucie stwierdziliby, że co prawda Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje nam udostępnienia informacji takich i owakich w BIP-ie, ale my tutaj na mocy statutu ograniczamy to prawo i stwierdzamy, że będziemy publikować tylko część tych informacji. Takich rzeczy w statucie być nie może. Może być na plus, że tutaj co prawda ustawodawca narzuca nam, że musimy opublikować dane informacje, ale my jako gmina otwarta, gmina sprzyjająca jawności i proobywatelska jeszcze będziemy publikować informacje ponad to. Przy czym to nawet nie musi być w statucie określane, ponieważ Ustawa o dostępie do informacji publicznej wprost wskazuje, że poza tym katalogiem wymienionym tam informacji, które powinny być, podmiot zobowiązany we własnym zakresie może udostępniać inne informacje publiczne wedle własnego uznania.

Dobrą praktyką moim zdaniem jest to, że jeżeli organ dostrzega, że o daną informację pyta szereg obywateli, jeżeli dane kwestie powracają co jakiś czas, to w odpowiedzi na te zapytania stwierdza, że od tego czasu będzie publikował to w BIP-ie. To jest dobre dla wnioskodawców, ponieważ nie trzeba składać wniosków, nie trzeba oczekiwać, nie trzeba przechodzić przez tą całą procedurę. To jest dobre także dla urzędników, ponieważ jaki jest sens rozpatrywania dziesięciu wniosków i udostępnienia tej samej informacji dziesięciu innym osobom, skoro można raz to zeskanować, albo raz, zależy od informacji, ale raz to po prostu opublikować w BIP-ie, niech każdy zainteresowany się z tym zapozna. I to by było rozwiązanie idealne. Czy w praktyce tak to funkcjonuje, to pewnie zależy od gminy niestety i ogólnie od podmiotu zobowiązania.

No tak, rzeczywiście i też myślę sobie jeszcze o tym rozwiązaniu statucie, że to też może być taki sposób, żeby zabezpieczyć gminę na przyszłość przez na przykład radę taką i wójta, czy burmistrza, którzy są jakby świadomi tego, że dobrze jest jak najwięcej publikować i wpisują to do statutu z myślą o tym, że może przyjść taka władza potem, która już nie będzie tak skora do publikowania, ale ten statut jednak będzie ją jakby trochę dyscyplinował i będzie to robiła.

Jak najbardziej, znaczy ja zachęcam na pewno, żeby gminy, jeżeli mają taką chęć, mają takie podejście projawnościowe, transparentne, nie mają nic do ukrycia, to niech w statutach publikują, niech w statutach określają te informacje dodatkowe, które chcą i mają możliwość publikowania. Szkoda, że obywatele nie mają takiego wiążącego narzędzia, z który mogliby zobowiązać dany podmiot do publikowania tej informacji w BIP-ie to zależy tak głównie od dobrej woli danego organu.

My na poradni i ogólnie toczyła się w sądach administracyjnych taka batalia, takie postępowania, czy obywatel ma możliwość złożenia wniosku o udostępnienie danej informacji w BIP-ie i w dalszym kroku, czy taką odmowę, ewentualnie rozpatrzenia takiego wniosku pozytywnie, czy taką odmowę ma możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Niestety, tę batalię przegraliśmy. Sądy administracyjne uznają, że prawo aktualnie obowiązujące nie daje takich narzędzi, ponieważ sądy administracyjne stoją na takim stanowisku, co już wcześniej też zasugerowałaś, że obywatel zawsze ma taką możliwość, że skoro widzi, że w biuletynie danej informacji nie ma, to może złożyć wniosek. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć wniosek. Jeżeli na wniosek taka informacja nie zostanie udostępniona, to wchodzi już ta ścieżka albo administracyjna, najpierw odwołania do SKO, czy innego organu i następnie skarga do sądu administracyjnego, ewentualnie także skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta cała procedura administracyjno-sądowo-administracyjna się uruchamia, ale niestety w odniesieniu do funkcjonowania BIP-u, to nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego tego, że dany podmiot nie posiada BIP-u albo nie publikuje w nim informacji, które powinny być w tym BIP-ie opublikowane. A szkoda, bo to by się przydało.

To jest takie moim zdaniem trochę opatrzne rozumienie tego obowiązku informacyjnego, bo czym innym jest udostępnienie na wniosek czegoś osobie, która o coś wnioskuje, bo wie, że dana informacja na przykład jest w posiadaniu urzędu, ale bywa tak, że po prostu ludzie nawet nie mają świadomości, że coś jest w posiadaniu urzędu, czy jakaś informacja jest właśnie w urzędzie i ten obowiązek informacyjny, jego właśnie realizacją jest poinformowanie urzędników, mamy taką umowę, taką inwestycję, coś takiego się dzieje i dopiero w momencie, gdy mieszkańcy zobaczą w BIP-ie taką informację, to wtedy się o niej dowiedzą, a jeżeli nie zobaczą, to po prostu się nie dowiedzą i ten obowiązek informacyjny nie zostanie jakby wypełniony.

No tak, zdecydowanie, przecież tutaj obywatel musiałby za pomocą wniosków szukać igły w stogu siana, a przecież nie wie, jest za tą zasłoną niewiedzy, nie wie co dokładnie organ, jakie umowy organ zawiera. Dopiero na przykład jak weszły te obowiązki publikowania rejestru umów, to dopiero jest przed nami, ale na przykład dobrze to widać po rejestrze wpłat na przykład partii politycznych, bodajże w zeszłym roku czy jakiś czas temu wszedł taki obowiązek, że partie polityczne muszą w swoich Biuletynach Informacji Publicznej publikować rejestry wpłat od swoich sympatyków oraz rejestry zawartych umów.

I dopiero po zapoznaniu się z tymi rejestrami na przykład taka osoba, która zajrzała do BIP-u, zobaczyła jakąś podejrzaną wpłatę albo zastanawiającą umowę może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej i zapytać o szczegóły danej informacji, danego działania i tutaj właśnie mamy do czynienia z taką kulą śniegową jawności, że udostępnienie kilku podstawowych informacji w BIP-ie później zwiększa ten zakres jawności poprzez wnioski pojedyncze, które mogą dalej pogłębiać ten temat.

Ja bym też nie chciała, żeby wrażenie było takie, że jesteśmy takimi bezdusznymi aktywistami, którzy przestawiają pistolet do skroni urzędnika, że ma wszystko publikować, cokolwiek by się nie działo, bo jakby też chyba jesteśmy świadomi tego, że po stronie urzędu jest wiele problemów takich po prostu czysto technicznych związanych z taką ślimaczącą się cyfryzacją urzędów i tego, że wiele dokumentów wciąż w tym obiegu takim papierowym jest, to zresztą na ostatnim Zlocie fanek i fanów jawności mówili nasi goście. Jeden z burmistrzów mówił po prostu o tym, że on idąc do urzędu miał taką ideę, że będzie cyfryzował od pierwszego dnia i zobaczył jak bardzo jest to trudne, żeby to wszystko się znalazło w tym obiegu elektronicznym i żeby można było to w miarę sprawnie na bieżąco publikować i pytanie czy macie w ramach tej pracy poradnianej, czy taki feedback właśnie od urzędów jest, jeżeli w ogóle w jakiś dialog z urzędem wchodzicie, jakieś pisma wysyłacie, że to jest trudne?

Rzadko, rzadko mamy do czynienia z tym dialogiem. Raczej to jest takie, że urzędy odpowiadają w sposób bardzo formalistyczny, powołując się na określone przepisy stwierdzają, że jest sytuacja taka i taka. Rzadko w uzasadnieniach jest taka próba zaapelowania do serca wnioskodawcy i żeby zrozumiał on.

,,Człowieku zrozum nas.”

Tak, tak. Mimo, że dobrze gdyby ten dialog między wnioskodawcami czy takimi organizacjami jak nasza, a urzędnikami się odbywał, bo to nie jest tak, że we wszystkich urzędach panuje kultura tajności i kultura zdarza się to, ale nie możemy wrzucać na pewno wszystkich do jednego worka jako przeciwników jawności i zwolenników właśnie czy takiego inkwizycyjnego działania. Często tutaj właśnie na przeszkodzie większej transparentności po pierwsze stoi niewiedza. Niewiedza związana z brakiem często świadomości, że dane informacje podlegają udostępnieniu. Po drugie obawa, że udostępnimy za dużo i spotka się to później z jakimiś reperkusjami w postaci skarg czy to do Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy innego rodzaju organów. Często taki urzędnik skonfrontowany z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej woli w pierwszej kolejności nie udostępnić informacji, poczekać na skargę do sądu czy do innego organu i dopiero jeżeli ten wyższy organ albo sąd stwierdzi, że ,,masz udostępnić informację”, to wtedy ok,  udostępniam informację. Jest to taka trochę spychologia odpowiedzialności, ale z drugiej strony pewnie też trzeba to w jakiś sposób zrozumieć. Jest to niestety ze szkodą zawsze dla wnioskodawcy, ponieważ te procedury administracyjno-sądowo-administracyjne z natury rzeczy muszą swoje trochę czasu potrwać.

Więc ta waga udostępniania informacji niezwłocznie, a informacji udostępnionej za 3, 4, 5, 6 miesięcy czy nawet czasem, niestety, znacznie dłużej jest zupełnie inna.

To jest bardzo frustrujące, bo właśnie porównując to co powiedziałeś. Albo jest to niezwłocznie, czyli po prostu już w BiP-ie ta informacja na mnie czeka.

No właśnie.

Albo muszę o nią walczyć, jeżeli mam wystarczająco dużo determinacji. Najpierw wnioskując, a potem właśnie przechodząc te całe procedury w sądzie administracyjnym. I jakby widząc, przeglądając pytania, które do nas spłynęły dotyczące właśnie BIP-ów, bo przygotowując się do tego podcastu wrzuciliśmy właśnie taką zajawkę, jakie problemy związane z BIP-em nasi odbiorcy spotykają. Więc jest naprawdę duża frustracja, przede wszystkim związana z tym, że nie działają wyszukiwarki, że urzędy właśnie rzadko aktualizują, wrzucają dokumenty w takiej postaci, że trudno w ogóle jest przeczytać, bo to są bardzo słabej jakości skany. Długo by wymieniać te problemy i zastanawiam się, czy one są w ogóle do rozwiązania na takim poziomie tych poszczególnych jednostek, czy jednak tu jest potrzebna jakaś zmiana systemowa i czy to urzędy powinny wyjść z inicjatywą, ale wydaje mi się, że niekoniecznie będą chciały? Czy może właśnie to jest zadanie dla takich organizacji jak nasza, czy właśnie użytkowników tych BIP-ów, watchdogów, żeby, nie wiem, wystosować jakąś petycję, że to jest temat, którym trzeba się zająć trochę od początku i po pierwsze dać urzędom możliwość, takie trochę narzędzia, żeby mogli rzeczywiście w tych BIP- ach bezproblemowo pewne rzeczy publikować, czyli ta cyfryzacja jeszcze raz wraca, a z drugiej strony dać obywatelom narzędzia do egzekwowania tego, jeżeli czegoś nie będzie.

Znaczy zawsze można próbować podejmować takie działania jednostkowe, czyli w konkretnej swojej gminie próbować wpływać na kształt tego BIPu, właśnie poprzez te instytucje wniosków, czy skarg, o których wcześniej mówiłem, ale to jest działanie jednostkowe, czasem skuteczne, w większym wymiarze, czasem w mniejszym, czasem w ogóle trafia się na beton i odmowę jakichkolwiek działań. Potrzebne są działania systemowe.

Ten BIP w zamyśle dwadzieścia kilka lat temu był świetnym rozwiązaniem, był fajną ideą, był ideą innowacyjną, powszechny dostęp do wiedzy 24 godziny na dobę i ten BIP był właśnie takim mega uzdolnionym dzieckiem, takim geniuszem, ale to potem podczas właśnie tego dorastania trochę zaniedbanym, trochę bez nadzoru. Do szkoły raczej rzadko chodził, a jeżeli chodził już to raczej na ostatniej ławce przebywał i więcej spał niż słuchał nauczycieli i po tych 20 latach funkcjonowania BIP -u właśnie z tego fajnego pomysłu, z tego bardzo innowacyjnego rozwiązania wyszedł taki potworek, który nie wiadomo czy on w ogóle działa, czy to jest potrzebne, czy co właściwie z tym zrobić?

Problemem BIP-u był właśnie moim zdaniem brak nadzoru nad jego funkcjonowaniem. Brakuje organu, który po pierwsze zebrałby nawet wszystkie BIP-y działające w kraju. Teoretycznie takie uprawnienie ma Minister Cyfryzacji, ponieważ istnieje taka strona ogólna gov.pl/bip, na której powinny być odnośniki do wszystkich BIP-ów, które są w kraju utworzone.

Tylko problem polega na tym, że ta lista jest aktualizowana tylko w momencie, gdy dany podmiot sam się zgłosi do ministra i ogłosi, że my tu prowadzimy BIP pod takim adresem, to wtedy minister cyfryzacji aktualizuje tą listę. I jeżeli tutaj obowiązek jest nałożony na same podmioty to możemy się domyśleć, jak to funkcjonuje i w tej chwili nawet nie połowa gmin jest obecna w tym rejestrze centralnym, więc jak już mówimy, że nawet gminy nie są w nim obecne, to jak tutaj w ogóle oczekiwać, że szkoły, czy spółki komunalne, czy innego rodzaju organizacje pozarządowe, które mogą wykonywać zadania publiczne będą w tym rejestrze publikowane.

Czyli właśnie brakuje tego elementu nadzoru nad wykonywaniem tego obowiązku publikowania informacji w biuletynie. Jeżeli nie ma nadzoru ze strony sądów administracyjnych, nie ma nadzoru administracyjnego ze strony organów administracji publicznej, to te BIPy czasem są, czasem ich nie ma. Jeżeli nie ma to właściwie sankcji jakichkolwiek próżno oczekiwać, w związku z tym może zawsze obywatel złożyć wniosek i w ten sposób działać, ale te wnioski to właściwie są zawsze o charakterze jednostkowym i nawet jeżeli 100 osób złożyłoby tożsamy wniosek i wygrywało w sądach sprawy dotyczące udostępnienia tej informacji, to nie ma żadnego narzędzia, który by mógł zmusić organ do opublikowania takiej informacji w BIPie. I to jest właśnie wielki mankament tej instytucji, czyli brak jakiegokolwiek nadzoru nad jej funkcjonowaniem.

Niestety konkluzja naszej rozmowy nie jest zbyt taka pozytywna. W zasadzie możemy zakończyć apelem do Ministra Cyfryzacji, żeby jeszcze ratował to cudowne dziecko, dopóki jeszcze jest co ratować, a wszystkich naszych słuchaczy i słuchaczki zachęcamy do tego, żeby mimo wszystko zaglądali do BIPów instytucji, których działalność ich interesuje i jeśli zobaczą, że one są jakoś wyjątkowo zaniedbane, czy nie ma tam informacji, które powinny być publikowane, żeby właśnie kierowali na początku te wnioski, prosząc o uzupełnienie informacji, potem ewentualnie skargi, żeby dawać znać instytucjom, że my z tych BIPów korzystamy i one są potrzebne, bo myślę, że to też jest istotne, żeby był ten feedback, że one są potrzebne, że to nie jest właśnie jakiś wymysł urzędników w tym 2001 roku, czy ustawodawcy, żeby coś takiego było, tylko rzeczywiście jest to przydatne narzędzie.

Piotrze, dziękuję ci bardzo za rozmowę. Mam nadzieję, że wrócimy kiedyś do tematu i będziemy mieć jakieś bardziej optymistyczne wnioski. Rozmawiałam z Piotrem Rzekiecskim, prawnikiem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.

Do usłyszenia.

Do usłyszenia. 

=== Outro ===
To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!

{{Jak słuchać
|rss=https://feeds.soundcloud.com/users/soundcloud:users:121753281/sounds.rss
|youtube=
|domowa=
|spotify=
|apple=
|pocket=
|soundcloud=
|deezer=
|peertube=
}}

== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-bipach/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

== Linki zewnętrzne ==

1. BIP w pigułce: https://informacjapubliczna.org/news/bip-w-pigulce/
2. Biuletyn Informacji Publicznej w pytaniach i odpowiedziach: https://informacjapubliczna.org/news/biuletyn-informacji-publicznej-w-pytaniach-i-odpowiedziach/
3. Co zrobić, jeśli ze strony BIP jakiejś instytucji zniknęły oświadczenia majątkowe? https://informacjapubliczna.org/news/co-zrobic-jesli-ze-strony-bip-jakiejs-instytucji-zniknely-oswiadczenia-majatkowe
4.Plus ciekawostka, protokół z sejmowej komisji pracującej w 2000 r. nad Ustawą o dostępie do informacji publicznej: https://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/BC0551F090B08A04C1256B73003D21D8?OpenDocument Pojawia się tam też kwestia BIP-ów.
{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

&lt;!-- Tutaj wpisz kategorie, aby twój materiał mógł się pojawić w spisach tekstów. [[Pomoc:Kategorie|Pomoc: jak i jakie dodać kategorie]] - kiedy skończysz pisać materiał usuń ten tekst, zostawiając same kategorie. --&gt;

[[Kategoria:aaa]]
[[Kategoria:xxx]]</text>
      <sha1>je2ua4kdf0x1uy46yqjskiq2hfttywv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343220</id>
      <parentid>343219</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:29:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <origin>343220</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49776" sha1="7am7f8yksvnfg5y36278mlioo5nxoco" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}

'''17 grudnia 2024 ukazał się 20. odcinek podkastu Zajawka poświęcony Biuletynom Informacji Publicznej. Martyna Bójko rozmawia z Piotrem Rzekieckim.'''

W odcinku między innymi czym są Biuletyny Informacji Publicznej, kto musi prowadzić BIP, co powinno się w nich znajdować, co możemy zrobić, gdy urząd nie publikuje w BIP-ie tego, co powinien lub w sposób odbiegający od naszych oczekiwań, dlaczego nie ma jednego, wspólnego wzoru BIPu?

== Transkrypcja ==
Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej

=== Intro ===
Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

=== Rozmowa ===
Dzień dobry, tu Martyna Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. To jest podcast Zajawka, kolejny jego odcinek. Dzisiaj zaprosiłam do rozmowy Piotra Rzekieckiego, prawnika Sieci Obywatelskiej.

Cześć, dzień dobry.

Cześć, dzień dobry. Witam Ciebie Martyno i słuchaczy także.

Zaprosiłam Cię do rozmowy o BIP-ach, czyli Biuletynach Informacji Publicznej. Zapewne dla osób, które w jakiś sposób jakby interesują się naszą działalnością czy w ogóle dostępem do informacji czy watchdogowaniem to na pewno nie jest obca nazwa. Natomiast może osobom, które mniej są zorientowane w temacie, coś dzwoni, ale niekoniecznie muszą wiedzieć w którym kościele, więc chcielibyśmy w dzisiejszej rozmowie trochę ten temat BIP-u uporządkować, powiedzieć czym BIP jest, ale też nasze takie rozeznanie wcześniejsze w tym temacie, co wy o BIP-ach myślicie, pokazuje, że jest to wbrew pozorom temat dosyć taki bulwersujący, to może złe słowo, ale budzący wiele emocji, co może wydawać się dziwne. Ale o tym zaraz będziemy o tych szczegółach mówić.

Na początku Piotrze bym cię prosiła o taką porządkującą informację, czym są właśnie Biuletyny Informacji Publicznej?

Biuletyny Informacji Publicznej to są przynajmniej w założeniu pierwotnym świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? To mogę zaspojlerować, że nie zawsze, ale to pewnie rozwiniemy ten temat w późniejszej rozmowie. Więc Biuletyny Informacji w skrócie są taką stroną internetową, oficjalną stroną internetową, w której dany podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien te informacje zamieszczać.

I to nie jest tak, że on może, ale nie musi, tylko jest po prostu zobowiązany do tego prawem?

Jest zobowiązany prawem, ale czy prawo zapewnia także skuteczne narzędzia, które mogłyby ten obowiązek wyegzekwować? To jest inna rzecz, do której pewnie przejdziemy później. Ale tak, to jest obowiązek, to nie jest dobrowolne. Posiadanie BIP-u czy publikowanie tam określonych informacji nie jest dobrą wolą danego organu, tylko jest obowiązkiem wynikającym właśnie z Ustawy o dostępie do informacji publicznej.

No właśnie, bo to jakby tutaj jest ten styk tego prawa do informacji i funkcjonowania biuletynów, bo w ustawie jest mowa o tym, że na wniosek są udostępniane te informacje, które nie są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, czyli w takim idealnym świecie jednak większość informacji, których potrzebujemy dotyczących funkcjonowania danej instytucji publicznej znajdziemy w biuletynie, a jeżeli czegoś nie znajdziemy, to wówczas o to wnioskujemy.

Tak, takie jest założenie. To można już wyjść nawet od samego początku, czyli Konstytucji. Konstytucja z 97 roku w artykule 61 przesądza właśnie, że obywatele mają prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy i innych podmiotów, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym. No więc mamy tutaj ten punkt wyjścia, czyli prawo do informacji, a to w jaki sposób już zapewnimy to prawo, żeby to nie było tylko zapisane prawo na świstku papieru, który później ciężko jest wyegzekwować, to jest inna rzecz i właśnie mamy Konstytucję z 97 roku. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest z roku 2001 i przez te cztery lata parlamentarzyści zastanawiali się, jak tutaj wyegzekwować ten dostęp do informacji publicznej i pomysły były najróżniejsze.

Ja polecam zainteresowanym odczytanie dzienników z posiedzeń komisji, która się tym zajmowała. Tam niektóre takie pomysły były naprawdę dzikie. Moim ulubionym jest na przykład to, że jeden z posłów, chyba to był poseł, lobbował za takim pomysłem, żeby w każdym urzędzie była taka maszynka i zainteresowany obywatel, który ma chęć uzyskania jakiejś informacji może przyjść do urzędu z dyskietką, do tej maszynki włożyć dyskietkę i pobrać interesujące go informacje. To wydaje się dzisiaj mega abstrakcyjne, ale w 2021 roku…

2001.

Tak, 2001, z racji wieku tego nie pamiętam, ale wydaje mi się, że dostęp do internetu jeszcze raczkował.

Tak, ale myślę, że teraz niektórym naszym słuchaczom trzeba byłoby tłumaczyć czym jest dyskietka. Natomiast cały czas innowacyjność tego pomysłu jest duża, bo nawet teraz nie jest tak, że wtedy trzeba było przyjść dyskietką, bo nie było takich stron internetowych, a teraz teoretycznie tą dyskietką jest ten dostęp online, ale też nie jest tak, że wszystko jest.

Właśnie i ten pomysł z tymi maszynkami oczywiście nie przeszedł, ale przeszedł inny pomysł właśnie, na tamten czas, czyli 2001 rok, moim zdaniem mega innowacyjny i bardzo ciekawy, czyli właśnie Biuletyny Informacji Publicznej. Założenie było takie, że właśnie każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej zakłada taki Biuletyn Informacji Publicznej, czyli specjalnie dedykowaną do tego stronę internetową, na której publikuje informacje dotyczące swojej działalności. Jest to rozwiązanie świetne właśnie zarówno z perspektywy wnioskodawcy, osoby zainteresowanej dostępem do informacji, ponieważ zyskuje ona właśnie 24 godziny dostęp do informacji, bezpłatny, bez praktycznie żadnych ograniczeń. Jedyne ograniczenie jest takie, że po prostu trzeba mieć dostęp do internetu, dostęp do komputera, co w 2001 roku jeszcze może było jakimś problemem, ale teraz w 2024 roku już jest chyba absolutnie powszechne. Więc ten pomysł w 2001 roku był świetny.

Założenie było takie, że te informacje, które są w Biuletynie, są po prostu dostępne w Biuletynie, a tego, czego tam nie znajdziemy, ewentualnie możemy uzyskać w tym trybie wnioskowym, czyli domyślnym sposobem dostępu do informacji był właśnie Biuletyn Informacji Publicznej i dopiero w tym drugim kroku narzędziem takim pomocniczym miał być wniosek o dostęp do informacji publicznej, który wymagał już zaangażowania urzędnika, wszczęcia procedury, no i przeprowadzenia tej całej…

No bo fakt, czas ma znaczenie, że w Biuletynie już coś jest, to natychmiast mamy do tego dostęp, a w tej procedurze wnioskowej teoretycznie bez zbędnej zwłoki ta informacja będzie udostępniana, ale realnie to jest te 14 dni i często rzeczywiście ten czas mija, nim te informacje otrzymamy.

Tak, tam w założeniach były nawet takie odważne myśli i wizje, że z czasem te biuletyny już tak się rozrosną, już tam wszystkie informacje będą publikowane, że ten tryb wnioskowy to on już praktycznie stanie się bezużyteczny. Jak czas zweryfikował te wizje, to widzimy chyba wszyscy. Te biuletyny działają średnio. Dlaczego tak jest, to za chwilę pewnie rozwiniemy.

Jeszcze chciałabym, żebyśmy chwilę porozmawiali o tym, jakiego typu instytucje są zobowiązane do prowadzenia biuletynów, czy są jakieś takie… No właśnie, pewnie nie ma zamkniętej listy tych instytucji, ale po prostu te, które nie wiem, czy dysponują publicznymi pieniędzmi, czy realizują jakieś zadania publiczne, są pewnie jakieś wytyczne?

Przede wszystkim tak, nie ma zamkniętej listy, ponieważ Biuletyn Informacji Publicznej teoretycznie powinien posiadać każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, a lista tych podmiotów nie jest zamknięta. Są to oczywiście takie podstawowe podmioty, jak organy władzy publicznej, czyli wszystkie gminy, powiaty, województwa, a ściśle rzecz biorąc organy tych gmin, organy centralne, wojewodowie, ministrowie, dalej także organy samorządów zawodowych, czy samorządów gospodarczych, różnego rodzaju izby rolnicze, przechodząc właśnie do tych samorządów gospodarczych, izby rzemieślnicze, z samorządów zawodowych to np. Krajowa Izba Radców Prawnych, Izba Architektów, Krajowa Izba…

To jest takie już mniej oczywiste, bo te organy władzy publicznej to nam się wydaje oczywiste, ale np. też szkoły, czy przedszkola, czy jakieś instytucje kultury też?

Tak, zdecydowanie. Wszystkie podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym, czyli katalog tych podmiotów jest bardzo szeroki. Jeżeli możemy szacować to myślę, że to mogą być dziesiątki, jeżeli nie nawet setki tysięcy podmiotów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że aktualnie w Polsce mamy chyba 2,5 tysiąca gmin, w każdej z tych gmin jest szkoła, jest przedszkole, jest szpital, są jakieś spółki wodociągowe, inne spółki gminne. Tych podmiotów jest naprawdę nieograniczona ilość i każdy z tych podmiotów teoretycznie powinien posiadać Biuletyn Informacji Publicznej i publikować tam informacje o swojej działalności.

No właśnie, a ja już tak od praktycznej strony. To jest tak, że fizycznie to musi być oddzielna strona? Mam na myśli np. jakąś niewielką szkołę, nie wiem, szkoła wiejska, która ma tam czasem zdarzać się naprawdę kilkudziesięciu uczniów i niewielka kadra pedagogiczna i zakładając, że organem prowadzącym tę szkołę jest gmina, czy może być tak, że jak klikniemy na to okienko BIP-u na stronie szkoły, bo jednak szkoły mają te strony, to może nas odesłać np. na stronę gminy, gdzie te informacje o tej instytucji będą, tej szkole na przykład. Czy ona powinna mieć oddzielny BIP?

Teoretycznie powinna mieć oddzielny BIP, ponieważ każdy podmiot jest zobowiązany do samodzielnego udostępniania informacji i samodzielnego prowadzenia BIP-u. Jeżeli interesują nas informacje o danej szkole czy przedszkolu, no to musimy zwrócić się z wnioskiem bezpośrednio do tego przedszkola czy dyrektora danej szkoły. Tutaj urząd gminy czy inny organ tych spraw za daną jednostkę nie będzie załatwiać.

Z drugiej strony, skoro szkoły mają jednak te strony internetowe, to już w zasadzie jest normą, skoro są w stanie prowadzić stronę, to dlaczego nie byłyby w stanie prowadzić biuletynu?

No tak, to jest teoria, a w praktyce bardzo często zdarza się, trzymając się tego przykładu szkół, że szkoła rzadko, może nie, zdarza się, że po prostu szkoła nie ma osobnego BIP-u samodzielnego, tylko ma albo jakąś zakładkę w BIP-ie urzędu gminy czy miasta albo po prostu w ogóle nie prowadzi tego BIP-u, to to już jest po prostu na pewno rzecz niezgodna z prawem i która wymaga poprawy.

Wiele szkół i przedszkoli tak naprawdę nie robi tego z chęci ukrycia czegoś czy zatajenia jakiejś informacji, czy niechęci do rodziców, którzy mogliby tam zadawać jakieś niewygodne pytania, tylko ze zwykłej niewiedzy i niskiej świadomości tych obowiązków informacyjnych i także niewiedzy, że to jest także w interesie danej szkoły i w interesie danej jednostki, mówiąc ogólnie, żeby ten BIP posiadać, to nie jest nic strasznego i także te podmioty zobowiązane z posiadania BIP-ów moim zdaniem mogą mieć bardzo dużo korzyści.

Tutaj ważną rzecz powiedziałeś o tym obowiązku informacyjnym, bo tak jakby już trzymając się właśnie tematu szkół, to jednak my widzimy w naszej praktyce, że szkoły często nieprawidłowo reagują na wnioski, może już to się rzadziej zdarza, ale jednak cały czas jest to całkiem sporo setek szkół, które nie bardzo zdają sobie sprawę z tego, że są podmiotami zobowiązanymi, jak ta procedura wygląda, więc jakby to się ze sobą łączy z kwestią tego BIP-u, że też nie mają do końca świadomości, że ten BIP jest tym obowiązkiem. I też inna rzecz jeszcze, która mi jakby przyszła do głowy, to kwestia tego, jak ten BIP powinien wyglądać, bo jesteśmy przyzwyczajeni do tych BIP-ów, ci, którzy zaglądają do nich częściej, że często mają taką uporządkowaną strukturę według pewnego schematu, bo można korzystać, ja zakładam, z takiego szablonu, który jest, nie wiem przez który resort, ale wyobrażam sobie, że może przez MSWiA?

To Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło taki zcentralizowany system dostępu do informacji publicznej i tam wydaje mi się, że mają dostęp do takiego darmowego pliku źródłowego, czy jakiegoś takiego pewnego wzoru, który mogą wykorzystać.

Takiego szablonu.

No i często te BIP-y wyglądają w taki sposób, jakbyśmy je żywcem przynieśli właśnie z tego 2001 roku. One nie wyglądają zachęcająco, ciężko się po nich czasem poruszać. Nie wyglądają one jednolicie na pewno, więc to też jest problem, że znając dobrze jeden BIP na przykład naszej gminy, po przeprowadzce do gminy nawet sąsiedniej, możemy wchodząc na stronę danego urzędu gminy już zobaczyć zupełnie inną stronę i na nowo się tego wszystkiego uczyć.

Wynika to z tego, że w ustawie nie narzucono podmiotom zobowiązanym jednego wzoru, jednej jednolitej wersji tego jak BIP ma wyglądać. Czy to dobrze, czy to źle? Pewnie są argumenty za i przeciw, ale fakt jest taki, że takiego jednolitego wzoru nie ma i niektóre gminy korzystają właśnie z tych wzorów zapewnionych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Niektóre gminy korzystają też z rozwiązań komercyjnych.

Inne podmioty próbują zaangażować, dostosować swoją stronę internetową bardziej do tych wymagań BIP, ponieważ tutaj jest bardzo ważna kwestia, że prowadzenie BIP-u co do zasady jest obowiązkowe, ale jeżeli strona internetowa danego podmiotu jest dostosowana do tych wymogów BIP, czyli między innymi zawiera takie informacje, informacje tam zamieszczane zawierają, przedstawiają także tożsamość osoby odpowiedzialnej za udostępnienie tej informacji, zawierają czas jej wrzucenia, takie rzeczy, które właśnie potwierdzają oficjalność tych informacji, potwierdzają ich wiarygodność oraz ta strona przestrzega także szereg innych takich wymogów, które są na BIP-y narzucane, to jeżeli taka strona internetowa istnieje, to jednostka jest zwolniona z posiadania BIP-u, nie musi go posiadać. Czyli strona internetowa może pełnić tę rolę skutecznie.

Tak, czyli w zasadzie ta strona może być po prostu tym BIP-em, nie według tego szablonu i mówisz, że nie narzucono schematu i ja myślę o tych minusach tego rozwiązania i one mogą być takie, że gdyby rzeczywiście Ministerstwo Cyfryzacji miało nad tym piecze i aktualizowałoby te schematy, strukturę tej strony jakby szło z duchem czasu i też oznaczało obszary, które powinny być uwzględnione w tym BIP-ie, to pewnie byłoby to z korzyścią dla odbiorców, bo teraz to tak naprawdę rzeczywiście w tych BIP-ach, które wyglądają bardzo różnie, są też bardzo różne treści i to myślę, że jest największy problem.

No z tą treścią przede wszystkim jest problem, bo w ustawie mamy bardzo szeroki katalog informacji, które w tym BIP-ie powinny być. Czy tak jest? Często nie. W BIP-ie powinny być naprawdę bardzo szeroki katalog informacji, informacje o polityce wewnętrznej, zagranicznej, zamierzeniach władzy ustawodawczej, projektowaniu aktów normatywnych, informacji o organach władzy, o majątku publicznym. Jest taka kategoria, że informacje o majątku publicznym powinny być udostępnione w BIP-ie. To jest bardzo szeroki katalog informacji, który ja też patrzę za to z drugiej strony, ze strony podmiotu zobowiązanego. Jeżeli tutaj jest w ustawie napisane, że w biuletynie powinny być informacje o majątku publicznym, to doprecyzowanie tego zakresu koniecznych do udostępnienia informacji jest w praktyce dosyć trudne.

Zdecydowanie i też wydaje mi się, że dużym problemem jest to, że gminy mają sporą część tych dokumentów w formie analogowej, czyli papierowej i przetworzenie tego na takie dokumenty, które byłyby też przeszukiwalne, bo wrzucenie skanu też wszystkich problemów nie rozwiązuje. Ale też jeszcze, nim ten wątek rozwiniemy, to o jednej rzeczy chciałam zwrócić uwagę, że ja ilekroć przeglądam BIP, jak na przykład jakiegoś organu, jakiejś instytucji i stronę internetową, to o ile strona jednak widać, że jest zwykle dosyć aktualna, że są aktualne informacje, widać, że ona żyje. Jednak tak jest, czy to jest fanpage na Facebooku, że tam jest sporo informacji aktualnych, na bieżąco uzupełnionych.

Natomiast jak się zajrzy do BIP-u, to czasem ma się wrażenie, że tam naprawdę wiatr hula i bardzo dawno nikt nie zaglądał, że te aktualizacje, bo tam jest ten rejestr zmian, że były robione naprawdę dawno, że to jest tak traktowane po macoszemu.

Tak, bo to też wynika z tego, że właśnie jak wchodziła ustawa o dostępie do informacji publicznej w życie w roku 2001 i nałożyła na podmioty zobowiązany obowiązek posiadania BIP-u, to wiele gmin i szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych miało już swoje strony internetowe i stanęło one przy takim dylematem, że tutaj z jednej strony prowadzimy już rozwijamy swoją stronę internetową, publikujemy tam pewnego rodzaju informacje, a z drugiej strony ustawodawca nakazuje nam otworzenie takiej specjalnej strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej i ten obowiązek był traktowany tak po macoszemu jako zupełnie niepotrzebny, skoro my już tutaj mamy stronę i publikujemy na niej informacje, to czemu tutaj wymagać się od nas jeszcze tworzenia jakiejś, dublowania tego wszystkiego jeszcze raz?

I faktycznie wyglądało to tak, że dobrze skoro jest obowiązek to tworzymy BIP, wrzucamy tam informacje, które już wcześniej wrzucaliśmy na stronę, ale praktycznie tego BIP-u już później nie rozwijamy, on niech sobie tam funkcjonuje. I mieliśmy do czynienia z takim dualizmem, że z jednej strony mamy te strony internetowe, gmin, czy szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych, które są pewnie trochę bardziej atrakcyjne, są tam jakieś obrazki, więcej zdjęć, bardziej to jest takie interaktywne, a z drugiej strony mamy BIP, który jest taki szary, ponury, nieaktualizowany, po którym właśnie ciężko cokolwiek wyszukać, bo są tam wrzucane jakieś skany, ciężko się po tym poruszać i mieliśmy do czynienia z takim dualizmem.

I właśnie ustawodawca zobaczył, że to tak w sumie średnio działa i  w tym rozporządzeniu z 2007 roku stwierdził, że jeżeli podmiot posiada już stronę internetową, która spełnia cechy wyznaczone BIP-owi, to może zrezygnować z prowadzenia BIP-u. Ale te BIP-y już powstały wcześniej, przez te 6-7 lat one funkcjonowały, więc jak już to powstało to często dalej istnieje i z jednej strony został wysłany taki sygnał, że porzucamy te BIP-y i że jak macie strony to jest ok, a z drugiej strony te BIP-y pozostały i właściwie ciężko powiedzieć jaka jest teraz ich rola.

Bardzo rzadko organy rezygnowały w ogóle z prowadzenia tych BIP-ów. Ja wiem na pewno, że Rzecznik Praw Obywatelskich zrezygnował z prowadzenia BIP-u. Ma po prostu stronę swoją internetową, która wygląda fajnie, która spełnia te wymagania BIP-u, przynajmniej po takim powierzchownym zapoznaniu się przeze mnie z nią. Tak samo Urząd Ochrony Danych Osobowych także nie prowadzi BIP-u, ma swoją stronę internetową oficjalną, która pełni tę rolę. Rzadko gminy z tego korzystają, być może są takie gminy, ja akurat teraz nie kojarzę. Być może słuchacze mogą teraz po przesłuchaniu rozmowy to sprawdzić, czy ich gmina prowadzi stronę, a jeżeli tak to czy ten BIP jest równocześnie prowadzony. Prowadzony w takim sensie, że prowadzony rzeczywiście, aktualizowany, niech wrzucane są do niego informacje, a nie, że on po prostu jest, istnieje, ale niewiele się w nim dzieje.

Myślę, że gdybym była zwolenniczką jakichś teorii spiskowych, to mogłabym uznać, że w zasadzie dla gmin to może być korzystniejsze, jak są te BIP-y, gdzie wrzuca się informacje takie, którymi nie zawsze chcemy się chwalić, bo liczby nie kłamią, nie wiem czy są jakieś problemy finansowe, czy jakaś umowa była zawarta na jakąś może dużą kwotę, takie rzeczy, które są ciekawe dla watchdoga, ale przeciętny mieszkaniec raczej do BIP-u nie zajrzy, no bo bardziej go interesuje właśnie strona internetowa, nie wiem gdzie jest informacja o tym, że będzie grała Beata Kozidrak, a nie BIP, gdzie będzie umowa z Beatą Kozidrak i dowie się ile ten koncert kosztował.

Więc to może tak właśnie być, że te BIP-y no musimy, no to niech gdzieś tam będą, nie są ładne, atrakcyjne, przyciągające, trudno przeszukiwalne, to ludzie nie będą tam szczególnie kopać.

No może to tak być, może być taka intencja też za tym stanem faktycznym, który niestety jest daleki od ideału. Ale trzeba to tutaj oddać, że jeżeli tutaj włodarz danej gminy by wrzucił tą umowę z Beatą Kozidrak czy z inną artystką, to już był to naprawdę duży krok w stronę jawności i nawet jak wrzuca to w BIP, to i tak jest ok.

Tak, mimo że te dokumenty finansowe teoretycznie powinny tam się wszystkie znaleźć, no to wiadomo, że zwykle jakieś takie totalne minimum jest w BIP-ach realizowane. Jakbyśmy mogli chwilę zatrzymać się nad tym, co rzeczywiście tak realnie w tych BIP-ach jest,  bo to, co powinno być już mówiłeś, wiele, wiele naprawdę dokumentów, a co zwykle się tam znajduje, co możemy tam znaleźć, to co innego.

Co może się w nich znaleźć? To praktycznie musielibyśmy przeanalizować każdy BIP jednostkowo. Gdyby to, co rzeczywiście ma się znaleźć w BIP-ie zgodnie z ustawą w tym BIP-ie było, to tryb wnioskowy byłby używany znacznie, znacznie, znacznie rzadziej. Ale każda jednostka prowadzi swój BIP i to, w jaki sposób je prowadzi, czy wypełnia ten obowiązek ustawowy, to jest do indywidualnej oceny. Są BIP-y niezłe, są BIP-y zupełnie bezużyteczne, są BIP-y, w których są absolutnie podstawowe informacje.

No właśnie, bo wejdę ci w słowo, na przykład takie, bo jak ja właśnie przeglądam jakieś BIP-y, to to, co zawsze znajdziesz, to oświadczenia majątkowe, bo to jest też ten obowiązek publikacji.

Zawsze pewnie też nie, na poradni mamy takie sprawy, że mieszkańcy zwracają się do nas, były oświadczenia, nagle zniknęły jednego dnia, co teraz mamy zrobić, jak to się stało, albo że w ogóle nigdy tych oświadczeń nie było? Więc na pewno przeważnie te oświadczenia są tam, ale czy zawsze, to jest takim słowem, trzeba też uważać.

Nie byłam tego świadoma, wydawało mi się, że to już takie naprawdę totalne minimum i też zwykle jakieś tam informacje o przetargach, ogłoszenia, ale już rzadziej zauważyłam, że informacje o ich rozstrzygnięciach, że właśnie ta informacja o przetargu, to musi być powieszona, no bo też to są jakieś pewnie dodatkowe.

Tak, to już wynika z, oprócz tego, co mamy w ustawie o dostępie do informacji publicznej, mamy także szereg ustaw szczegółowych, na przykład Prawo zamówień publicznych, które wymaga właśnie, żeby te informacje o przetargach w BIP-ie były zamieszczane, także Ustawa o pracownikach samorządowych wymaga, żeby pewne konkursy były właśnie ogłaszane w BIP-ie i także przebieg ich powinien być relacjonowany w BIP-ie, czyli informacje o kandydatach, którzy się zgłosili, wyniki, także przebieg tego konkursu, to powinno w BIP-ie się znajdować.

Zazwyczaj pewnie jest, ale też nie powiedziałbym, że zawsze. Praktyka jest różnoraka, tak jak mówiłem, tych podmiotów zobowiązanych do posiadania BIP-u jest bardzo, bardzo, bardzo sporo i pewnie większość nie wywiązuje się z tego obowiązku, w ogóle nie posiada BIP-u, a te, które posiadają BIP, bardzo różnie podchodzą do tego.

To ja bym teraz chciała się trochę pociągnąć na język, bo zdradziłeś, że do poradni sporo spraw trafia, takich związanych z BIP-ami. Jakbyś mógł wskazać na takie najczęstsze problemy, na co klienci poradni i klientki skarżą się i z czym do nas trafiają?

Najczęstsze problemy są to po pierwsze, organ nie posiada BIP-u, co robić? Organ posiada BIP, ale jest on słaby, żeby nie użyć mocniejszego słowa. No bo obywatel czyta ustawę, patrzy, że przecież tutaj jest zapisane, że informacja o majątku powinna być w biuletynie. Później zagląda na stronę, a tam wiatr hula, nic się nie można znaleźć i taki zachodzi dysonans poznawczy, że jak to jest? Tutaj przecież żyjemy w praworządnym państwie, w ustawie jest zapisane, że powinno być tak i tak, a empirycznie sprawdzam, że jest daleko od ideału. I co robić? Co zrobić, żeby tę informację, żeby doprowadzić do tego, żeby ta informacja była opublikowana, żeby ten organ poważnie podchodził do swoich obowiązków?

No właśnie i co wtedy radzisz?

Wtedy z wielkim smutkiem ogłaszam, że niestety nasze prawo jest dalekie od idealnego. Z jednej strony ustawodawca nałożył na organy i inne podmioty zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej szereg obowiązków. Tutaj jest naprawdę tych obowiązków dużo, czyli posiadanie tego biuletynu i publikowanie w nim bardzo dużego zakresu informacji. A z drugiej strony nie w ustawie, albo szerzej mówiąc w prawie i także w innych ustawach, nie tylko Ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie wskazał realnych sankcji, które groziłyby podmiotom za niewywiązywanie się z tego obowiązku.

Jeżeli nie ustanowiono żadnego organu, który nadzorowałby przestrzeganie tego obowiązku i nie kontrolowałby po pierwsze posiadania BIP-u, a po drugie tego jak on jest prowadzony, nie upoważniono także sądów administracyjnych do badania tego typu kwestii, to pozostają nam tak naprawdę środki średnio skuteczne – środki powszechne, czyli środki przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego, przede wszystkim skarga, skarga z artykułu 227 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taka skarga powszechna, taka skarga ogólna. Jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości w działaniu władzy, to jeżeli nie ma żadnego innego środka, to w ostateczności przysługuje nam złożenie takiej skargi powszechnej. Problem z tą skargą jest taki, że składa się ją do organu wyższego stopnia. Tam w kodeksie postępowania administracyjnego jest wyrażony taki podstawowy katalog tych organów właściwych do rozpatrzenia skargi. I na przykład w stosunku do gmin problem jest taki, że tutaj organem odpowiedzialnym za prowadzenie BIP-u jest wójt / burmistrz / prezydent, czyli jeżeli zobaczymy, że w danej gminie albo BIP-u nie ma, takie przypadki chyba są już bardzo rzadkie, gminy raczej posiadają te BIP-y, to jak one wyglądają to jest inna sprawa. Więc jeżeli właśnie zobaczymy, że ten BIP nie spełnia naszych oczekiwań, nie są publikowane tam informacje, albo te informacje znikają, albo nie jest oznaczony czas, kiedy one zostały opublikowane, nie ma podanych informacji o autorze tego wpisu danego, to możemy złożyć taką skargę powszechną z artykułu, przypominam jeszcze raz, 227 kodeksu postępowania administracyjnego. I tu zachodzi problem, ponieważ podmiotem właściwym do rozpatrzenia takiej skargi jest Rada Gminy, Rada Miasta.

Ja myślałam, że to SKO, ale to nie.

Niestety nie. Jeżeli to by było SKO, to ta kontrola byłaby pewnie bardziej merytoryczna.

SKO to jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Tak. Ono rozpatruje odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta / burmistrza / prezydenta. Niestety, tych skarg powszechnych z KPA nie rozpatruje. Więc tutaj mamy właściwość Rady Gminy, Rady Miasta. A niestety w wielu gminach praktyka funkcjonowania jest taka, że Rada Miasta, Rada Gminy jest politycznie związana z wójtem, uzależniona od wójta burmistrza prezydenta. Radni są uzależniani także finansowo poprzez zasiadanie w rozmaitych spółkach komunalnych. No i możemy sobie wyobrazić, jeżeli taki radny uzyskał zatrudnienie dzięki wójtowi w spółce komunalnej, jest mu tam wygodnie, jest wdzięczny, dobrze mu się tam pracuje, pieniądze też są okej, to czy później taki radny będzie skory do tego, żeby uznać skargę na tego wójta, burmistrza czy prezydenta za zasadną.

Ale wiesz, to jest w ogóle szerszy problem, no bo zasadniczo Rada Gminy jest tym organem takim kontrolnym wobec władzy wykładawczej w gminie. Więc to w zasadzie dotyczy wszystkich kroków podejmowanych przez…

No więc w zasadzie tutaj jakby ustawodawca dobrze wskazał, że tutaj Rada powinna rozpatrywać te skargi, no bo przecież tak jak mówisz, Rada jest organem kontrolnym, to kto jak nie Rada ma kontrolować wójta? No w praktyce ta funkcja kontrolna jest w wielu przypadkach iluzoryczna.

Iluzoryczna, a w przypadku kiedy,  bo to jest gmina, ale jeżeli mówimy o jakimś domu kultury czy o szkole, to każdorazowo musimy znaleźć na tej drabince ten organ, który ma kontrolować? Nie zawsze to jest takie oczywiste, prawda?

Tak, no to pewnie właśnie wymaga indywidualnego spojrzenia. Najlepiej zacząć od lektury statutu szkoły. Tam zazwyczaj powinno być, kto jest organem prowadzącym. Jeżeli nie chcemy składać skarg, bo skarga to zawsze się kojarzy z takim…

No właśnie, bo może po dobroci na początku.

Właśnie, w pierwszej kolejności można uprzejmie przypomnieć, że takie obowiązki istnieją, że dobrze by było, żeby ten BIP był doprowadzony do takiego stanu rzeczy odpowiadającego prawu. To może przybrać albo formę zwykłej wiadomości, albo jeżeli chcemy trochę bardziej nabrać waloru oficjalności i mieć pewność, że jednostka nam odpowie, to możemy skorzystać z wniosku. Wniosek taki też powszechny z artykułu 241 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taki wniosek, który służy temu, że jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości, to możemy zawnioskować do organu, że ,,zobaczyliśmy taką i taką sytuację, jest tak, naszym zdaniem jest to niezgodne z takim i takim przepisem. Dobrze by było organie, żebyś doprowadził to do stanu odpowiedniego, czyli takiego i takiego, oczekujemy podjęcia działań XYZ”. I taki organ musi w ciągu bodajże 30 dni udzielić odpowiedzi na ten wniosek, rozpatrzeć go albo pozytywnie, albo negatywnie. I co ciekawe, na sposób rozpatrzenia takiego wniosku przysługuje ta skarga powszechna, czyli możemy najpierw skorzystać z tego wniosku ogólnego i skierować później ewentualnie skargę, jeżeli sposób rozpatrzenia tego wniosku będzie niekorzystny. No i tu największy problem z tą procedurą jest niestety taki, że po rozpatrzeniu tej skargi przez tą radę albo inny organ, to zamyka ścieżkę. Tu już po rozpatrzeniu tej skargi nie przysługuje nam jakiekolwiek odwołanie, nie przysługuje nam skarga do sądu w szczególności. To jest postępowanie jednoinstancyjne, od którego już sposób rozpatrzenia tej skargi nie podlega w żaden sposób zaskarżeniu.

Myślę, że może źródłem tych problemów z egzekwowaniem publikacji informacji w biuletynie jest sformułowanie tego zapisu w ustawie, która mówi o tym, że jeżeli coś jest nieopublikowane, to w trybie wnioskowym. Może organy czy w ogóle sądy wychodzą z założenia, ,,no dobra nie ma w biuletynie, to zawsze jest ta druga opcja, że można zawnioskować i że to jest takie komplementarne, że albo jedno, albo drugie”. W ten sposób organy też sobie myślą, że ,,jak ktoś będzie chciał, to udostępnimy i może wtedy wrzucimy do BIP-u, jak już zeskanujemy, bo ktoś będzie tego potrzebował”. Nie jest to takie wychodzenie naprzeciw potrzebom, że coś po prostu publikujemy. Moje pytanie jest jeszcze takie, czy na przykład w statucie gminy można jakoś zapisać, co w BIP-ie powinno być? Czy żeby na przykład jakoś, no tutaj radni mogliby coś na to wpływać.

Oczywiście, w statucie jak najbardziej można zapisać, ale tylko dodatkowe rzeczy. Nie można statutem gminy na przykład ograniczyć ustawę. Niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której radni w statucie stwierdziliby, że co prawda Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje nam udostępnienia informacji takich i owakich w BIP-ie, ale my tutaj na mocy statutu ograniczamy to prawo i stwierdzamy, że będziemy publikować tylko część tych informacji. Takich rzeczy w statucie być nie może. Może być na plus, że tutaj co prawda ustawodawca narzuca nam, że musimy opublikować dane informacje, ale my jako gmina otwarta, gmina sprzyjająca jawności i proobywatelska jeszcze będziemy publikować informacje ponad to. Przy czym to nawet nie musi być w statucie określane, ponieważ Ustawa o dostępie do informacji publicznej wprost wskazuje, że poza tym katalogiem wymienionym tam informacji, które powinny być, podmiot zobowiązany we własnym zakresie może udostępniać inne informacje publiczne wedle własnego uznania.

Dobrą praktyką moim zdaniem jest to, że jeżeli organ dostrzega, że o daną informację pyta szereg obywateli, jeżeli dane kwestie powracają co jakiś czas, to w odpowiedzi na te zapytania stwierdza, że od tego czasu będzie publikował to w BIP-ie. To jest dobre dla wnioskodawców, ponieważ nie trzeba składać wniosków, nie trzeba oczekiwać, nie trzeba przechodzić przez tą całą procedurę. To jest dobre także dla urzędników, ponieważ jaki jest sens rozpatrywania dziesięciu wniosków i udostępnienia tej samej informacji dziesięciu innym osobom, skoro można raz to zeskanować, albo raz, zależy od informacji, ale raz to po prostu opublikować w BIP-ie, niech każdy zainteresowany się z tym zapozna. I to by było rozwiązanie idealne. Czy w praktyce tak to funkcjonuje, to pewnie zależy od gminy niestety i ogólnie od podmiotu zobowiązania.

No tak, rzeczywiście i też myślę sobie jeszcze o tym rozwiązaniu statucie, że to też może być taki sposób, żeby zabezpieczyć gminę na przyszłość przez na przykład radę taką i wójta, czy burmistrza, którzy są jakby świadomi tego, że dobrze jest jak najwięcej publikować i wpisują to do statutu z myślą o tym, że może przyjść taka władza potem, która już nie będzie tak skora do publikowania, ale ten statut jednak będzie ją jakby trochę dyscyplinował i będzie to robiła.

Jak najbardziej, znaczy ja zachęcam na pewno, żeby gminy, jeżeli mają taką chęć, mają takie podejście projawnościowe, transparentne, nie mają nic do ukrycia, to niech w statutach publikują, niech w statutach określają te informacje dodatkowe, które chcą i mają możliwość publikowania. Szkoda, że obywatele nie mają takiego wiążącego narzędzia, z który mogliby zobowiązać dany podmiot do publikowania tej informacji w BIP-ie to zależy tak głównie od dobrej woli danego organu.

My na poradni i ogólnie toczyła się w sądach administracyjnych taka batalia, takie postępowania, czy obywatel ma możliwość złożenia wniosku o udostępnienie danej informacji w BIP-ie i w dalszym kroku, czy taką odmowę, ewentualnie rozpatrzenia takiego wniosku pozytywnie, czy taką odmowę ma możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Niestety, tę batalię przegraliśmy. Sądy administracyjne uznają, że prawo aktualnie obowiązujące nie daje takich narzędzi, ponieważ sądy administracyjne stoją na takim stanowisku, co już wcześniej też zasugerowałaś, że obywatel zawsze ma taką możliwość, że skoro widzi, że w biuletynie danej informacji nie ma, to może złożyć wniosek. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć wniosek. Jeżeli na wniosek taka informacja nie zostanie udostępniona, to wchodzi już ta ścieżka albo administracyjna, najpierw odwołania do SKO, czy innego organu i następnie skarga do sądu administracyjnego, ewentualnie także skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta cała procedura administracyjno-sądowo-administracyjna się uruchamia, ale niestety w odniesieniu do funkcjonowania BIP-u, to nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego tego, że dany podmiot nie posiada BIP-u albo nie publikuje w nim informacji, które powinny być w tym BIP-ie opublikowane. A szkoda, bo to by się przydało.

To jest takie moim zdaniem trochę opatrzne rozumienie tego obowiązku informacyjnego, bo czym innym jest udostępnienie na wniosek czegoś osobie, która o coś wnioskuje, bo wie, że dana informacja na przykład jest w posiadaniu urzędu, ale bywa tak, że po prostu ludzie nawet nie mają świadomości, że coś jest w posiadaniu urzędu, czy jakaś informacja jest właśnie w urzędzie i ten obowiązek informacyjny, jego właśnie realizacją jest poinformowanie urzędników, mamy taką umowę, taką inwestycję, coś takiego się dzieje i dopiero w momencie, gdy mieszkańcy zobaczą w BIP-ie taką informację, to wtedy się o niej dowiedzą, a jeżeli nie zobaczą, to po prostu się nie dowiedzą i ten obowiązek informacyjny nie zostanie jakby wypełniony.

No tak, zdecydowanie, przecież tutaj obywatel musiałby za pomocą wniosków szukać igły w stogu siana, a przecież nie wie, jest za tą zasłoną niewiedzy, nie wie co dokładnie organ, jakie umowy organ zawiera. Dopiero na przykład jak weszły te obowiązki publikowania rejestru umów, to dopiero jest przed nami, ale na przykład dobrze to widać po rejestrze wpłat na przykład partii politycznych, bodajże w zeszłym roku czy jakiś czas temu wszedł taki obowiązek, że partie polityczne muszą w swoich Biuletynach Informacji Publicznej publikować rejestry wpłat od swoich sympatyków oraz rejestry zawartych umów.

I dopiero po zapoznaniu się z tymi rejestrami na przykład taka osoba, która zajrzała do BIP-u, zobaczyła jakąś podejrzaną wpłatę albo zastanawiającą umowę może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej i zapytać o szczegóły danej informacji, danego działania i tutaj właśnie mamy do czynienia z taką kulą śniegową jawności, że udostępnienie kilku podstawowych informacji w BIP-ie później zwiększa ten zakres jawności poprzez wnioski pojedyncze, które mogą dalej pogłębiać ten temat.

Ja bym też nie chciała, żeby wrażenie było takie, że jesteśmy takimi bezdusznymi aktywistami, którzy przestawiają pistolet do skroni urzędnika, że ma wszystko publikować, cokolwiek by się nie działo, bo jakby też chyba jesteśmy świadomi tego, że po stronie urzędu jest wiele problemów takich po prostu czysto technicznych związanych z taką ślimaczącą się cyfryzacją urzędów i tego, że wiele dokumentów wciąż w tym obiegu takim papierowym jest, to zresztą na ostatnim Zlocie fanek i fanów jawności mówili nasi goście. Jeden z burmistrzów mówił po prostu o tym, że on idąc do urzędu miał taką ideę, że będzie cyfryzował od pierwszego dnia i zobaczył jak bardzo jest to trudne, żeby to wszystko się znalazło w tym obiegu elektronicznym i żeby można było to w miarę sprawnie na bieżąco publikować i pytanie czy macie w ramach tej pracy poradnianej, czy taki feedback właśnie od urzędów jest, jeżeli w ogóle w jakiś dialog z urzędem wchodzicie, jakieś pisma wysyłacie, że to jest trudne?

Rzadko, rzadko mamy do czynienia z tym dialogiem. Raczej to jest takie, że urzędy odpowiadają w sposób bardzo formalistyczny, powołując się na określone przepisy stwierdzają, że jest sytuacja taka i taka. Rzadko w uzasadnieniach jest taka próba zaapelowania do serca wnioskodawcy i żeby zrozumiał on.

,,Człowieku zrozum nas.”

Tak, tak. Mimo, że dobrze gdyby ten dialog między wnioskodawcami czy takimi organizacjami jak nasza, a urzędnikami się odbywał, bo to nie jest tak, że we wszystkich urzędach panuje kultura tajności i kultura zdarza się to, ale nie możemy wrzucać na pewno wszystkich do jednego worka jako przeciwników jawności i zwolenników właśnie czy takiego inkwizycyjnego działania. Często tutaj właśnie na przeszkodzie większej transparentności po pierwsze stoi niewiedza. Niewiedza związana z brakiem często świadomości, że dane informacje podlegają udostępnieniu. Po drugie obawa, że udostępnimy za dużo i spotka się to później z jakimiś reperkusjami w postaci skarg czy to do Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy innego rodzaju organów. Często taki urzędnik skonfrontowany z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej woli w pierwszej kolejności nie udostępnić informacji, poczekać na skargę do sądu czy do innego organu i dopiero jeżeli ten wyższy organ albo sąd stwierdzi, że ,,masz udostępnić informację”, to wtedy ok,  udostępniam informację. Jest to taka trochę spychologia odpowiedzialności, ale z drugiej strony pewnie też trzeba to w jakiś sposób zrozumieć. Jest to niestety ze szkodą zawsze dla wnioskodawcy, ponieważ te procedury administracyjno-sądowo-administracyjne z natury rzeczy muszą swoje trochę czasu potrwać.

Więc ta waga udostępniania informacji niezwłocznie, a informacji udostępnionej za 3, 4, 5, 6 miesięcy czy nawet czasem, niestety, znacznie dłużej jest zupełnie inna.

To jest bardzo frustrujące, bo właśnie porównując to co powiedziałeś. Albo jest to niezwłocznie, czyli po prostu już w BiP-ie ta informacja na mnie czeka.

No właśnie.

Albo muszę o nią walczyć, jeżeli mam wystarczająco dużo determinacji. Najpierw wnioskując, a potem właśnie przechodząc te całe procedury w sądzie administracyjnym. I jakby widząc, przeglądając pytania, które do nas spłynęły dotyczące właśnie BIP-ów, bo przygotowując się do tego podcastu wrzuciliśmy właśnie taką zajawkę, jakie problemy związane z BIP-em nasi odbiorcy spotykają. Więc jest naprawdę duża frustracja, przede wszystkim związana z tym, że nie działają wyszukiwarki, że urzędy właśnie rzadko aktualizują, wrzucają dokumenty w takiej postaci, że trudno w ogóle jest przeczytać, bo to są bardzo słabej jakości skany. Długo by wymieniać te problemy i zastanawiam się, czy one są w ogóle do rozwiązania na takim poziomie tych poszczególnych jednostek, czy jednak tu jest potrzebna jakaś zmiana systemowa i czy to urzędy powinny wyjść z inicjatywą, ale wydaje mi się, że niekoniecznie będą chciały? Czy może właśnie to jest zadanie dla takich organizacji jak nasza, czy właśnie użytkowników tych BIP-ów, watchdogów, żeby, nie wiem, wystosować jakąś petycję, że to jest temat, którym trzeba się zająć trochę od początku i po pierwsze dać urzędom możliwość, takie trochę narzędzia, żeby mogli rzeczywiście w tych BIP- ach bezproblemowo pewne rzeczy publikować, czyli ta cyfryzacja jeszcze raz wraca, a z drugiej strony dać obywatelom narzędzia do egzekwowania tego, jeżeli czegoś nie będzie.

Znaczy zawsze można próbować podejmować takie działania jednostkowe, czyli w konkretnej swojej gminie próbować wpływać na kształt tego BIPu, właśnie poprzez te instytucje wniosków, czy skarg, o których wcześniej mówiłem, ale to jest działanie jednostkowe, czasem skuteczne, w większym wymiarze, czasem w mniejszym, czasem w ogóle trafia się na beton i odmowę jakichkolwiek działań. Potrzebne są działania systemowe.

Ten BIP w zamyśle dwadzieścia kilka lat temu był świetnym rozwiązaniem, był fajną ideą, był ideą innowacyjną, powszechny dostęp do wiedzy 24 godziny na dobę i ten BIP był właśnie takim mega uzdolnionym dzieckiem, takim geniuszem, ale to potem podczas właśnie tego dorastania trochę zaniedbanym, trochę bez nadzoru. Do szkoły raczej rzadko chodził, a jeżeli chodził już to raczej na ostatniej ławce przebywał i więcej spał niż słuchał nauczycieli i po tych 20 latach funkcjonowania BIP -u właśnie z tego fajnego pomysłu, z tego bardzo innowacyjnego rozwiązania wyszedł taki potworek, który nie wiadomo czy on w ogóle działa, czy to jest potrzebne, czy co właściwie z tym zrobić?

Problemem BIP-u był właśnie moim zdaniem brak nadzoru nad jego funkcjonowaniem. Brakuje organu, który po pierwsze zebrałby nawet wszystkie BIP-y działające w kraju. Teoretycznie takie uprawnienie ma Minister Cyfryzacji, ponieważ istnieje taka strona ogólna gov.pl/bip, na której powinny być odnośniki do wszystkich BIP-ów, które są w kraju utworzone.

Tylko problem polega na tym, że ta lista jest aktualizowana tylko w momencie, gdy dany podmiot sam się zgłosi do ministra i ogłosi, że my tu prowadzimy BIP pod takim adresem, to wtedy minister cyfryzacji aktualizuje tą listę. I jeżeli tutaj obowiązek jest nałożony na same podmioty to możemy się domyśleć, jak to funkcjonuje i w tej chwili nawet nie połowa gmin jest obecna w tym rejestrze centralnym, więc jak już mówimy, że nawet gminy nie są w nim obecne, to jak tutaj w ogóle oczekiwać, że szkoły, czy spółki komunalne, czy innego rodzaju organizacje pozarządowe, które mogą wykonywać zadania publiczne będą w tym rejestrze publikowane.

Czyli właśnie brakuje tego elementu nadzoru nad wykonywaniem tego obowiązku publikowania informacji w biuletynie. Jeżeli nie ma nadzoru ze strony sądów administracyjnych, nie ma nadzoru administracyjnego ze strony organów administracji publicznej, to te BIPy czasem są, czasem ich nie ma. Jeżeli nie ma to właściwie sankcji jakichkolwiek próżno oczekiwać, w związku z tym może zawsze obywatel złożyć wniosek i w ten sposób działać, ale te wnioski to właściwie są zawsze o charakterze jednostkowym i nawet jeżeli 100 osób złożyłoby tożsamy wniosek i wygrywało w sądach sprawy dotyczące udostępnienia tej informacji, to nie ma żadnego narzędzia, który by mógł zmusić organ do opublikowania takiej informacji w BIPie. I to jest właśnie wielki mankament tej instytucji, czyli brak jakiegokolwiek nadzoru nad jej funkcjonowaniem.

Niestety konkluzja naszej rozmowy nie jest zbyt taka pozytywna. W zasadzie możemy zakończyć apelem do Ministra Cyfryzacji, żeby jeszcze ratował to cudowne dziecko, dopóki jeszcze jest co ratować, a wszystkich naszych słuchaczy i słuchaczki zachęcamy do tego, żeby mimo wszystko zaglądali do BIPów instytucji, których działalność ich interesuje i jeśli zobaczą, że one są jakoś wyjątkowo zaniedbane, czy nie ma tam informacji, które powinny być publikowane, żeby właśnie kierowali na początku te wnioski, prosząc o uzupełnienie informacji, potem ewentualnie skargi, żeby dawać znać instytucjom, że my z tych BIPów korzystamy i one są potrzebne, bo myślę, że to też jest istotne, żeby był ten feedback, że one są potrzebne, że to nie jest właśnie jakiś wymysł urzędników w tym 2001 roku, czy ustawodawcy, żeby coś takiego było, tylko rzeczywiście jest to przydatne narzędzie.

Piotrze, dziękuję ci bardzo za rozmowę. Mam nadzieję, że wrócimy kiedyś do tematu i będziemy mieć jakieś bardziej optymistyczne wnioski. Rozmawiałam z Piotrem Rzekiecskim, prawnikiem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.

Do usłyszenia.

Do usłyszenia. 

=== Outro ===
To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!

{{Jak słuchać
|rss=https://feeds.soundcloud.com/users/soundcloud:users:121753281/sounds.rss
|youtube=
|domowa=
|spotify=
|apple=
|pocket=
|soundcloud=
|deezer=
|peertube=
}}

== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-bipach/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

== Linki zewnętrzne ==

1. BIP w pigułce: https://informacjapubliczna.org/news/bip-w-pigulce/
2. Biuletyn Informacji Publicznej w pytaniach i odpowiedziach: https://informacjapubliczna.org/news/biuletyn-informacji-publicznej-w-pytaniach-i-odpowiedziach/
3. Co zrobić, jeśli ze strony BIP jakiejś instytucji zniknęły oświadczenia majątkowe? https://informacjapubliczna.org/news/co-zrobic-jesli-ze-strony-bip-jakiejs-instytucji-zniknely-oswiadczenia-majatkowe
4.Plus ciekawostka, protokół z sejmowej komisji pracującej w 2000 r. nad Ustawą o dostępie do informacji publicznej: https://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/BC0551F090B08A04C1256B73003D21D8?OpenDocument Pojawia się tam też kwestia BIP-ów.
{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

&lt;!-- Tutaj wpisz kategorie, aby twój materiał mógł się pojawić w spisach tekstów. [[Pomoc:Kategorie|Pomoc: jak i jakie dodać kategorie]] - kiedy skończysz pisać materiał usuń ten tekst, zostawiając same kategorie. --&gt;

[[Kategoria:aaa]]
[[Kategoria:xxx]]</text>
      <sha1>7am7f8yksvnfg5y36278mlioo5nxoco</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343221</id>
      <parentid>343220</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:32:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <comment>/* Linki zewnętrzne */</comment>
      <origin>343221</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49761" sha1="qra5a2ocwt2xer4q43oocsn6t7k8alt" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}

'''17 grudnia 2024 ukazał się 20. odcinek podkastu Zajawka poświęcony Biuletynom Informacji Publicznej. Martyna Bójko rozmawia z Piotrem Rzekieckim.'''

W odcinku między innymi czym są Biuletyny Informacji Publicznej, kto musi prowadzić BIP, co powinno się w nich znajdować, co możemy zrobić, gdy urząd nie publikuje w BIP-ie tego, co powinien lub w sposób odbiegający od naszych oczekiwań, dlaczego nie ma jednego, wspólnego wzoru BIPu?

== Transkrypcja ==
Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej

=== Intro ===
Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

=== Rozmowa ===
Dzień dobry, tu Martyna Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. To jest podcast Zajawka, kolejny jego odcinek. Dzisiaj zaprosiłam do rozmowy Piotra Rzekieckiego, prawnika Sieci Obywatelskiej.

Cześć, dzień dobry.

Cześć, dzień dobry. Witam Ciebie Martyno i słuchaczy także.

Zaprosiłam Cię do rozmowy o BIP-ach, czyli Biuletynach Informacji Publicznej. Zapewne dla osób, które w jakiś sposób jakby interesują się naszą działalnością czy w ogóle dostępem do informacji czy watchdogowaniem to na pewno nie jest obca nazwa. Natomiast może osobom, które mniej są zorientowane w temacie, coś dzwoni, ale niekoniecznie muszą wiedzieć w którym kościele, więc chcielibyśmy w dzisiejszej rozmowie trochę ten temat BIP-u uporządkować, powiedzieć czym BIP jest, ale też nasze takie rozeznanie wcześniejsze w tym temacie, co wy o BIP-ach myślicie, pokazuje, że jest to wbrew pozorom temat dosyć taki bulwersujący, to może złe słowo, ale budzący wiele emocji, co może wydawać się dziwne. Ale o tym zaraz będziemy o tych szczegółach mówić.

Na początku Piotrze bym cię prosiła o taką porządkującą informację, czym są właśnie Biuletyny Informacji Publicznej?

Biuletyny Informacji Publicznej to są przynajmniej w założeniu pierwotnym świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? To mogę zaspojlerować, że nie zawsze, ale to pewnie rozwiniemy ten temat w późniejszej rozmowie. Więc Biuletyny Informacji w skrócie są taką stroną internetową, oficjalną stroną internetową, w której dany podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien te informacje zamieszczać.

I to nie jest tak, że on może, ale nie musi, tylko jest po prostu zobowiązany do tego prawem?

Jest zobowiązany prawem, ale czy prawo zapewnia także skuteczne narzędzia, które mogłyby ten obowiązek wyegzekwować? To jest inna rzecz, do której pewnie przejdziemy później. Ale tak, to jest obowiązek, to nie jest dobrowolne. Posiadanie BIP-u czy publikowanie tam określonych informacji nie jest dobrą wolą danego organu, tylko jest obowiązkiem wynikającym właśnie z Ustawy o dostępie do informacji publicznej.

No właśnie, bo to jakby tutaj jest ten styk tego prawa do informacji i funkcjonowania biuletynów, bo w ustawie jest mowa o tym, że na wniosek są udostępniane te informacje, które nie są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, czyli w takim idealnym świecie jednak większość informacji, których potrzebujemy dotyczących funkcjonowania danej instytucji publicznej znajdziemy w biuletynie, a jeżeli czegoś nie znajdziemy, to wówczas o to wnioskujemy.

Tak, takie jest założenie. To można już wyjść nawet od samego początku, czyli Konstytucji. Konstytucja z 97 roku w artykule 61 przesądza właśnie, że obywatele mają prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy i innych podmiotów, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym. No więc mamy tutaj ten punkt wyjścia, czyli prawo do informacji, a to w jaki sposób już zapewnimy to prawo, żeby to nie było tylko zapisane prawo na świstku papieru, który później ciężko jest wyegzekwować, to jest inna rzecz i właśnie mamy Konstytucję z 97 roku. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest z roku 2001 i przez te cztery lata parlamentarzyści zastanawiali się, jak tutaj wyegzekwować ten dostęp do informacji publicznej i pomysły były najróżniejsze.

Ja polecam zainteresowanym odczytanie dzienników z posiedzeń komisji, która się tym zajmowała. Tam niektóre takie pomysły były naprawdę dzikie. Moim ulubionym jest na przykład to, że jeden z posłów, chyba to był poseł, lobbował za takim pomysłem, żeby w każdym urzędzie była taka maszynka i zainteresowany obywatel, który ma chęć uzyskania jakiejś informacji może przyjść do urzędu z dyskietką, do tej maszynki włożyć dyskietkę i pobrać interesujące go informacje. To wydaje się dzisiaj mega abstrakcyjne, ale w 2021 roku…

2001.

Tak, 2001, z racji wieku tego nie pamiętam, ale wydaje mi się, że dostęp do internetu jeszcze raczkował.

Tak, ale myślę, że teraz niektórym naszym słuchaczom trzeba byłoby tłumaczyć czym jest dyskietka. Natomiast cały czas innowacyjność tego pomysłu jest duża, bo nawet teraz nie jest tak, że wtedy trzeba było przyjść dyskietką, bo nie było takich stron internetowych, a teraz teoretycznie tą dyskietką jest ten dostęp online, ale też nie jest tak, że wszystko jest.

Właśnie i ten pomysł z tymi maszynkami oczywiście nie przeszedł, ale przeszedł inny pomysł właśnie, na tamten czas, czyli 2001 rok, moim zdaniem mega innowacyjny i bardzo ciekawy, czyli właśnie Biuletyny Informacji Publicznej. Założenie było takie, że właśnie każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej zakłada taki Biuletyn Informacji Publicznej, czyli specjalnie dedykowaną do tego stronę internetową, na której publikuje informacje dotyczące swojej działalności. Jest to rozwiązanie świetne właśnie zarówno z perspektywy wnioskodawcy, osoby zainteresowanej dostępem do informacji, ponieważ zyskuje ona właśnie 24 godziny dostęp do informacji, bezpłatny, bez praktycznie żadnych ograniczeń. Jedyne ograniczenie jest takie, że po prostu trzeba mieć dostęp do internetu, dostęp do komputera, co w 2001 roku jeszcze może było jakimś problemem, ale teraz w 2024 roku już jest chyba absolutnie powszechne. Więc ten pomysł w 2001 roku był świetny.

Założenie było takie, że te informacje, które są w Biuletynie, są po prostu dostępne w Biuletynie, a tego, czego tam nie znajdziemy, ewentualnie możemy uzyskać w tym trybie wnioskowym, czyli domyślnym sposobem dostępu do informacji był właśnie Biuletyn Informacji Publicznej i dopiero w tym drugim kroku narzędziem takim pomocniczym miał być wniosek o dostęp do informacji publicznej, który wymagał już zaangażowania urzędnika, wszczęcia procedury, no i przeprowadzenia tej całej…

No bo fakt, czas ma znaczenie, że w Biuletynie już coś jest, to natychmiast mamy do tego dostęp, a w tej procedurze wnioskowej teoretycznie bez zbędnej zwłoki ta informacja będzie udostępniana, ale realnie to jest te 14 dni i często rzeczywiście ten czas mija, nim te informacje otrzymamy.

Tak, tam w założeniach były nawet takie odważne myśli i wizje, że z czasem te biuletyny już tak się rozrosną, już tam wszystkie informacje będą publikowane, że ten tryb wnioskowy to on już praktycznie stanie się bezużyteczny. Jak czas zweryfikował te wizje, to widzimy chyba wszyscy. Te biuletyny działają średnio. Dlaczego tak jest, to za chwilę pewnie rozwiniemy.

Jeszcze chciałabym, żebyśmy chwilę porozmawiali o tym, jakiego typu instytucje są zobowiązane do prowadzenia biuletynów, czy są jakieś takie… No właśnie, pewnie nie ma zamkniętej listy tych instytucji, ale po prostu te, które nie wiem, czy dysponują publicznymi pieniędzmi, czy realizują jakieś zadania publiczne, są pewnie jakieś wytyczne?

Przede wszystkim tak, nie ma zamkniętej listy, ponieważ Biuletyn Informacji Publicznej teoretycznie powinien posiadać każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, a lista tych podmiotów nie jest zamknięta. Są to oczywiście takie podstawowe podmioty, jak organy władzy publicznej, czyli wszystkie gminy, powiaty, województwa, a ściśle rzecz biorąc organy tych gmin, organy centralne, wojewodowie, ministrowie, dalej także organy samorządów zawodowych, czy samorządów gospodarczych, różnego rodzaju izby rolnicze, przechodząc właśnie do tych samorządów gospodarczych, izby rzemieślnicze, z samorządów zawodowych to np. Krajowa Izba Radców Prawnych, Izba Architektów, Krajowa Izba…

To jest takie już mniej oczywiste, bo te organy władzy publicznej to nam się wydaje oczywiste, ale np. też szkoły, czy przedszkola, czy jakieś instytucje kultury też?

Tak, zdecydowanie. Wszystkie podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym, czyli katalog tych podmiotów jest bardzo szeroki. Jeżeli możemy szacować to myślę, że to mogą być dziesiątki, jeżeli nie nawet setki tysięcy podmiotów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że aktualnie w Polsce mamy chyba 2,5 tysiąca gmin, w każdej z tych gmin jest szkoła, jest przedszkole, jest szpital, są jakieś spółki wodociągowe, inne spółki gminne. Tych podmiotów jest naprawdę nieograniczona ilość i każdy z tych podmiotów teoretycznie powinien posiadać Biuletyn Informacji Publicznej i publikować tam informacje o swojej działalności.

No właśnie, a ja już tak od praktycznej strony. To jest tak, że fizycznie to musi być oddzielna strona? Mam na myśli np. jakąś niewielką szkołę, nie wiem, szkoła wiejska, która ma tam czasem zdarzać się naprawdę kilkudziesięciu uczniów i niewielka kadra pedagogiczna i zakładając, że organem prowadzącym tę szkołę jest gmina, czy może być tak, że jak klikniemy na to okienko BIP-u na stronie szkoły, bo jednak szkoły mają te strony, to może nas odesłać np. na stronę gminy, gdzie te informacje o tej instytucji będą, tej szkole na przykład. Czy ona powinna mieć oddzielny BIP?

Teoretycznie powinna mieć oddzielny BIP, ponieważ każdy podmiot jest zobowiązany do samodzielnego udostępniania informacji i samodzielnego prowadzenia BIP-u. Jeżeli interesują nas informacje o danej szkole czy przedszkolu, no to musimy zwrócić się z wnioskiem bezpośrednio do tego przedszkola czy dyrektora danej szkoły. Tutaj urząd gminy czy inny organ tych spraw za daną jednostkę nie będzie załatwiać.

Z drugiej strony, skoro szkoły mają jednak te strony internetowe, to już w zasadzie jest normą, skoro są w stanie prowadzić stronę, to dlaczego nie byłyby w stanie prowadzić biuletynu?

No tak, to jest teoria, a w praktyce bardzo często zdarza się, trzymając się tego przykładu szkół, że szkoła rzadko, może nie, zdarza się, że po prostu szkoła nie ma osobnego BIP-u samodzielnego, tylko ma albo jakąś zakładkę w BIP-ie urzędu gminy czy miasta albo po prostu w ogóle nie prowadzi tego BIP-u, to to już jest po prostu na pewno rzecz niezgodna z prawem i która wymaga poprawy.

Wiele szkół i przedszkoli tak naprawdę nie robi tego z chęci ukrycia czegoś czy zatajenia jakiejś informacji, czy niechęci do rodziców, którzy mogliby tam zadawać jakieś niewygodne pytania, tylko ze zwykłej niewiedzy i niskiej świadomości tych obowiązków informacyjnych i także niewiedzy, że to jest także w interesie danej szkoły i w interesie danej jednostki, mówiąc ogólnie, żeby ten BIP posiadać, to nie jest nic strasznego i także te podmioty zobowiązane z posiadania BIP-ów moim zdaniem mogą mieć bardzo dużo korzyści.

Tutaj ważną rzecz powiedziałeś o tym obowiązku informacyjnym, bo tak jakby już trzymając się właśnie tematu szkół, to jednak my widzimy w naszej praktyce, że szkoły często nieprawidłowo reagują na wnioski, może już to się rzadziej zdarza, ale jednak cały czas jest to całkiem sporo setek szkół, które nie bardzo zdają sobie sprawę z tego, że są podmiotami zobowiązanymi, jak ta procedura wygląda, więc jakby to się ze sobą łączy z kwestią tego BIP-u, że też nie mają do końca świadomości, że ten BIP jest tym obowiązkiem. I też inna rzecz jeszcze, która mi jakby przyszła do głowy, to kwestia tego, jak ten BIP powinien wyglądać, bo jesteśmy przyzwyczajeni do tych BIP-ów, ci, którzy zaglądają do nich częściej, że często mają taką uporządkowaną strukturę według pewnego schematu, bo można korzystać, ja zakładam, z takiego szablonu, który jest, nie wiem przez który resort, ale wyobrażam sobie, że może przez MSWiA?

To Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło taki zcentralizowany system dostępu do informacji publicznej i tam wydaje mi się, że mają dostęp do takiego darmowego pliku źródłowego, czy jakiegoś takiego pewnego wzoru, który mogą wykorzystać.

Takiego szablonu.

No i często te BIP-y wyglądają w taki sposób, jakbyśmy je żywcem przynieśli właśnie z tego 2001 roku. One nie wyglądają zachęcająco, ciężko się po nich czasem poruszać. Nie wyglądają one jednolicie na pewno, więc to też jest problem, że znając dobrze jeden BIP na przykład naszej gminy, po przeprowadzce do gminy nawet sąsiedniej, możemy wchodząc na stronę danego urzędu gminy już zobaczyć zupełnie inną stronę i na nowo się tego wszystkiego uczyć.

Wynika to z tego, że w ustawie nie narzucono podmiotom zobowiązanym jednego wzoru, jednej jednolitej wersji tego jak BIP ma wyglądać. Czy to dobrze, czy to źle? Pewnie są argumenty za i przeciw, ale fakt jest taki, że takiego jednolitego wzoru nie ma i niektóre gminy korzystają właśnie z tych wzorów zapewnionych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Niektóre gminy korzystają też z rozwiązań komercyjnych.

Inne podmioty próbują zaangażować, dostosować swoją stronę internetową bardziej do tych wymagań BIP, ponieważ tutaj jest bardzo ważna kwestia, że prowadzenie BIP-u co do zasady jest obowiązkowe, ale jeżeli strona internetowa danego podmiotu jest dostosowana do tych wymogów BIP, czyli między innymi zawiera takie informacje, informacje tam zamieszczane zawierają, przedstawiają także tożsamość osoby odpowiedzialnej za udostępnienie tej informacji, zawierają czas jej wrzucenia, takie rzeczy, które właśnie potwierdzają oficjalność tych informacji, potwierdzają ich wiarygodność oraz ta strona przestrzega także szereg innych takich wymogów, które są na BIP-y narzucane, to jeżeli taka strona internetowa istnieje, to jednostka jest zwolniona z posiadania BIP-u, nie musi go posiadać. Czyli strona internetowa może pełnić tę rolę skutecznie.

Tak, czyli w zasadzie ta strona może być po prostu tym BIP-em, nie według tego szablonu i mówisz, że nie narzucono schematu i ja myślę o tych minusach tego rozwiązania i one mogą być takie, że gdyby rzeczywiście Ministerstwo Cyfryzacji miało nad tym piecze i aktualizowałoby te schematy, strukturę tej strony jakby szło z duchem czasu i też oznaczało obszary, które powinny być uwzględnione w tym BIP-ie, to pewnie byłoby to z korzyścią dla odbiorców, bo teraz to tak naprawdę rzeczywiście w tych BIP-ach, które wyglądają bardzo różnie, są też bardzo różne treści i to myślę, że jest największy problem.

No z tą treścią przede wszystkim jest problem, bo w ustawie mamy bardzo szeroki katalog informacji, które w tym BIP-ie powinny być. Czy tak jest? Często nie. W BIP-ie powinny być naprawdę bardzo szeroki katalog informacji, informacje o polityce wewnętrznej, zagranicznej, zamierzeniach władzy ustawodawczej, projektowaniu aktów normatywnych, informacji o organach władzy, o majątku publicznym. Jest taka kategoria, że informacje o majątku publicznym powinny być udostępnione w BIP-ie. To jest bardzo szeroki katalog informacji, który ja też patrzę za to z drugiej strony, ze strony podmiotu zobowiązanego. Jeżeli tutaj jest w ustawie napisane, że w biuletynie powinny być informacje o majątku publicznym, to doprecyzowanie tego zakresu koniecznych do udostępnienia informacji jest w praktyce dosyć trudne.

Zdecydowanie i też wydaje mi się, że dużym problemem jest to, że gminy mają sporą część tych dokumentów w formie analogowej, czyli papierowej i przetworzenie tego na takie dokumenty, które byłyby też przeszukiwalne, bo wrzucenie skanu też wszystkich problemów nie rozwiązuje. Ale też jeszcze, nim ten wątek rozwiniemy, to o jednej rzeczy chciałam zwrócić uwagę, że ja ilekroć przeglądam BIP, jak na przykład jakiegoś organu, jakiejś instytucji i stronę internetową, to o ile strona jednak widać, że jest zwykle dosyć aktualna, że są aktualne informacje, widać, że ona żyje. Jednak tak jest, czy to jest fanpage na Facebooku, że tam jest sporo informacji aktualnych, na bieżąco uzupełnionych.

Natomiast jak się zajrzy do BIP-u, to czasem ma się wrażenie, że tam naprawdę wiatr hula i bardzo dawno nikt nie zaglądał, że te aktualizacje, bo tam jest ten rejestr zmian, że były robione naprawdę dawno, że to jest tak traktowane po macoszemu.

Tak, bo to też wynika z tego, że właśnie jak wchodziła ustawa o dostępie do informacji publicznej w życie w roku 2001 i nałożyła na podmioty zobowiązany obowiązek posiadania BIP-u, to wiele gmin i szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych miało już swoje strony internetowe i stanęło one przy takim dylematem, że tutaj z jednej strony prowadzimy już rozwijamy swoją stronę internetową, publikujemy tam pewnego rodzaju informacje, a z drugiej strony ustawodawca nakazuje nam otworzenie takiej specjalnej strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej i ten obowiązek był traktowany tak po macoszemu jako zupełnie niepotrzebny, skoro my już tutaj mamy stronę i publikujemy na niej informacje, to czemu tutaj wymagać się od nas jeszcze tworzenia jakiejś, dublowania tego wszystkiego jeszcze raz?

I faktycznie wyglądało to tak, że dobrze skoro jest obowiązek to tworzymy BIP, wrzucamy tam informacje, które już wcześniej wrzucaliśmy na stronę, ale praktycznie tego BIP-u już później nie rozwijamy, on niech sobie tam funkcjonuje. I mieliśmy do czynienia z takim dualizmem, że z jednej strony mamy te strony internetowe, gmin, czy szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych, które są pewnie trochę bardziej atrakcyjne, są tam jakieś obrazki, więcej zdjęć, bardziej to jest takie interaktywne, a z drugiej strony mamy BIP, który jest taki szary, ponury, nieaktualizowany, po którym właśnie ciężko cokolwiek wyszukać, bo są tam wrzucane jakieś skany, ciężko się po tym poruszać i mieliśmy do czynienia z takim dualizmem.

I właśnie ustawodawca zobaczył, że to tak w sumie średnio działa i  w tym rozporządzeniu z 2007 roku stwierdził, że jeżeli podmiot posiada już stronę internetową, która spełnia cechy wyznaczone BIP-owi, to może zrezygnować z prowadzenia BIP-u. Ale te BIP-y już powstały wcześniej, przez te 6-7 lat one funkcjonowały, więc jak już to powstało to często dalej istnieje i z jednej strony został wysłany taki sygnał, że porzucamy te BIP-y i że jak macie strony to jest ok, a z drugiej strony te BIP-y pozostały i właściwie ciężko powiedzieć jaka jest teraz ich rola.

Bardzo rzadko organy rezygnowały w ogóle z prowadzenia tych BIP-ów. Ja wiem na pewno, że Rzecznik Praw Obywatelskich zrezygnował z prowadzenia BIP-u. Ma po prostu stronę swoją internetową, która wygląda fajnie, która spełnia te wymagania BIP-u, przynajmniej po takim powierzchownym zapoznaniu się przeze mnie z nią. Tak samo Urząd Ochrony Danych Osobowych także nie prowadzi BIP-u, ma swoją stronę internetową oficjalną, która pełni tę rolę. Rzadko gminy z tego korzystają, być może są takie gminy, ja akurat teraz nie kojarzę. Być może słuchacze mogą teraz po przesłuchaniu rozmowy to sprawdzić, czy ich gmina prowadzi stronę, a jeżeli tak to czy ten BIP jest równocześnie prowadzony. Prowadzony w takim sensie, że prowadzony rzeczywiście, aktualizowany, niech wrzucane są do niego informacje, a nie, że on po prostu jest, istnieje, ale niewiele się w nim dzieje.

Myślę, że gdybym była zwolenniczką jakichś teorii spiskowych, to mogłabym uznać, że w zasadzie dla gmin to może być korzystniejsze, jak są te BIP-y, gdzie wrzuca się informacje takie, którymi nie zawsze chcemy się chwalić, bo liczby nie kłamią, nie wiem czy są jakieś problemy finansowe, czy jakaś umowa była zawarta na jakąś może dużą kwotę, takie rzeczy, które są ciekawe dla watchdoga, ale przeciętny mieszkaniec raczej do BIP-u nie zajrzy, no bo bardziej go interesuje właśnie strona internetowa, nie wiem gdzie jest informacja o tym, że będzie grała Beata Kozidrak, a nie BIP, gdzie będzie umowa z Beatą Kozidrak i dowie się ile ten koncert kosztował.

Więc to może tak właśnie być, że te BIP-y no musimy, no to niech gdzieś tam będą, nie są ładne, atrakcyjne, przyciągające, trudno przeszukiwalne, to ludzie nie będą tam szczególnie kopać.

No może to tak być, może być taka intencja też za tym stanem faktycznym, który niestety jest daleki od ideału. Ale trzeba to tutaj oddać, że jeżeli tutaj włodarz danej gminy by wrzucił tą umowę z Beatą Kozidrak czy z inną artystką, to już był to naprawdę duży krok w stronę jawności i nawet jak wrzuca to w BIP, to i tak jest ok.

Tak, mimo że te dokumenty finansowe teoretycznie powinny tam się wszystkie znaleźć, no to wiadomo, że zwykle jakieś takie totalne minimum jest w BIP-ach realizowane. Jakbyśmy mogli chwilę zatrzymać się nad tym, co rzeczywiście tak realnie w tych BIP-ach jest,  bo to, co powinno być już mówiłeś, wiele, wiele naprawdę dokumentów, a co zwykle się tam znajduje, co możemy tam znaleźć, to co innego.

Co może się w nich znaleźć? To praktycznie musielibyśmy przeanalizować każdy BIP jednostkowo. Gdyby to, co rzeczywiście ma się znaleźć w BIP-ie zgodnie z ustawą w tym BIP-ie było, to tryb wnioskowy byłby używany znacznie, znacznie, znacznie rzadziej. Ale każda jednostka prowadzi swój BIP i to, w jaki sposób je prowadzi, czy wypełnia ten obowiązek ustawowy, to jest do indywidualnej oceny. Są BIP-y niezłe, są BIP-y zupełnie bezużyteczne, są BIP-y, w których są absolutnie podstawowe informacje.

No właśnie, bo wejdę ci w słowo, na przykład takie, bo jak ja właśnie przeglądam jakieś BIP-y, to to, co zawsze znajdziesz, to oświadczenia majątkowe, bo to jest też ten obowiązek publikacji.

Zawsze pewnie też nie, na poradni mamy takie sprawy, że mieszkańcy zwracają się do nas, były oświadczenia, nagle zniknęły jednego dnia, co teraz mamy zrobić, jak to się stało, albo że w ogóle nigdy tych oświadczeń nie było? Więc na pewno przeważnie te oświadczenia są tam, ale czy zawsze, to jest takim słowem, trzeba też uważać.

Nie byłam tego świadoma, wydawało mi się, że to już takie naprawdę totalne minimum i też zwykle jakieś tam informacje o przetargach, ogłoszenia, ale już rzadziej zauważyłam, że informacje o ich rozstrzygnięciach, że właśnie ta informacja o przetargu, to musi być powieszona, no bo też to są jakieś pewnie dodatkowe.

Tak, to już wynika z, oprócz tego, co mamy w ustawie o dostępie do informacji publicznej, mamy także szereg ustaw szczegółowych, na przykład Prawo zamówień publicznych, które wymaga właśnie, żeby te informacje o przetargach w BIP-ie były zamieszczane, także Ustawa o pracownikach samorządowych wymaga, żeby pewne konkursy były właśnie ogłaszane w BIP-ie i także przebieg ich powinien być relacjonowany w BIP-ie, czyli informacje o kandydatach, którzy się zgłosili, wyniki, także przebieg tego konkursu, to powinno w BIP-ie się znajdować.

Zazwyczaj pewnie jest, ale też nie powiedziałbym, że zawsze. Praktyka jest różnoraka, tak jak mówiłem, tych podmiotów zobowiązanych do posiadania BIP-u jest bardzo, bardzo, bardzo sporo i pewnie większość nie wywiązuje się z tego obowiązku, w ogóle nie posiada BIP-u, a te, które posiadają BIP, bardzo różnie podchodzą do tego.

To ja bym teraz chciała się trochę pociągnąć na język, bo zdradziłeś, że do poradni sporo spraw trafia, takich związanych z BIP-ami. Jakbyś mógł wskazać na takie najczęstsze problemy, na co klienci poradni i klientki skarżą się i z czym do nas trafiają?

Najczęstsze problemy są to po pierwsze, organ nie posiada BIP-u, co robić? Organ posiada BIP, ale jest on słaby, żeby nie użyć mocniejszego słowa. No bo obywatel czyta ustawę, patrzy, że przecież tutaj jest zapisane, że informacja o majątku powinna być w biuletynie. Później zagląda na stronę, a tam wiatr hula, nic się nie można znaleźć i taki zachodzi dysonans poznawczy, że jak to jest? Tutaj przecież żyjemy w praworządnym państwie, w ustawie jest zapisane, że powinno być tak i tak, a empirycznie sprawdzam, że jest daleko od ideału. I co robić? Co zrobić, żeby tę informację, żeby doprowadzić do tego, żeby ta informacja była opublikowana, żeby ten organ poważnie podchodził do swoich obowiązków?

No właśnie i co wtedy radzisz?

Wtedy z wielkim smutkiem ogłaszam, że niestety nasze prawo jest dalekie od idealnego. Z jednej strony ustawodawca nałożył na organy i inne podmioty zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej szereg obowiązków. Tutaj jest naprawdę tych obowiązków dużo, czyli posiadanie tego biuletynu i publikowanie w nim bardzo dużego zakresu informacji. A z drugiej strony nie w ustawie, albo szerzej mówiąc w prawie i także w innych ustawach, nie tylko Ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie wskazał realnych sankcji, które groziłyby podmiotom za niewywiązywanie się z tego obowiązku.

Jeżeli nie ustanowiono żadnego organu, który nadzorowałby przestrzeganie tego obowiązku i nie kontrolowałby po pierwsze posiadania BIP-u, a po drugie tego jak on jest prowadzony, nie upoważniono także sądów administracyjnych do badania tego typu kwestii, to pozostają nam tak naprawdę środki średnio skuteczne – środki powszechne, czyli środki przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego, przede wszystkim skarga, skarga z artykułu 227 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taka skarga powszechna, taka skarga ogólna. Jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości w działaniu władzy, to jeżeli nie ma żadnego innego środka, to w ostateczności przysługuje nam złożenie takiej skargi powszechnej. Problem z tą skargą jest taki, że składa się ją do organu wyższego stopnia. Tam w kodeksie postępowania administracyjnego jest wyrażony taki podstawowy katalog tych organów właściwych do rozpatrzenia skargi. I na przykład w stosunku do gmin problem jest taki, że tutaj organem odpowiedzialnym za prowadzenie BIP-u jest wójt / burmistrz / prezydent, czyli jeżeli zobaczymy, że w danej gminie albo BIP-u nie ma, takie przypadki chyba są już bardzo rzadkie, gminy raczej posiadają te BIP-y, to jak one wyglądają to jest inna sprawa. Więc jeżeli właśnie zobaczymy, że ten BIP nie spełnia naszych oczekiwań, nie są publikowane tam informacje, albo te informacje znikają, albo nie jest oznaczony czas, kiedy one zostały opublikowane, nie ma podanych informacji o autorze tego wpisu danego, to możemy złożyć taką skargę powszechną z artykułu, przypominam jeszcze raz, 227 kodeksu postępowania administracyjnego. I tu zachodzi problem, ponieważ podmiotem właściwym do rozpatrzenia takiej skargi jest Rada Gminy, Rada Miasta.

Ja myślałam, że to SKO, ale to nie.

Niestety nie. Jeżeli to by było SKO, to ta kontrola byłaby pewnie bardziej merytoryczna.

SKO to jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Tak. Ono rozpatruje odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta / burmistrza / prezydenta. Niestety, tych skarg powszechnych z KPA nie rozpatruje. Więc tutaj mamy właściwość Rady Gminy, Rady Miasta. A niestety w wielu gminach praktyka funkcjonowania jest taka, że Rada Miasta, Rada Gminy jest politycznie związana z wójtem, uzależniona od wójta burmistrza prezydenta. Radni są uzależniani także finansowo poprzez zasiadanie w rozmaitych spółkach komunalnych. No i możemy sobie wyobrazić, jeżeli taki radny uzyskał zatrudnienie dzięki wójtowi w spółce komunalnej, jest mu tam wygodnie, jest wdzięczny, dobrze mu się tam pracuje, pieniądze też są okej, to czy później taki radny będzie skory do tego, żeby uznać skargę na tego wójta, burmistrza czy prezydenta za zasadną.

Ale wiesz, to jest w ogóle szerszy problem, no bo zasadniczo Rada Gminy jest tym organem takim kontrolnym wobec władzy wykładawczej w gminie. Więc to w zasadzie dotyczy wszystkich kroków podejmowanych przez…

No więc w zasadzie tutaj jakby ustawodawca dobrze wskazał, że tutaj Rada powinna rozpatrywać te skargi, no bo przecież tak jak mówisz, Rada jest organem kontrolnym, to kto jak nie Rada ma kontrolować wójta? No w praktyce ta funkcja kontrolna jest w wielu przypadkach iluzoryczna.

Iluzoryczna, a w przypadku kiedy,  bo to jest gmina, ale jeżeli mówimy o jakimś domu kultury czy o szkole, to każdorazowo musimy znaleźć na tej drabince ten organ, który ma kontrolować? Nie zawsze to jest takie oczywiste, prawda?

Tak, no to pewnie właśnie wymaga indywidualnego spojrzenia. Najlepiej zacząć od lektury statutu szkoły. Tam zazwyczaj powinno być, kto jest organem prowadzącym. Jeżeli nie chcemy składać skarg, bo skarga to zawsze się kojarzy z takim…

No właśnie, bo może po dobroci na początku.

Właśnie, w pierwszej kolejności można uprzejmie przypomnieć, że takie obowiązki istnieją, że dobrze by było, żeby ten BIP był doprowadzony do takiego stanu rzeczy odpowiadającego prawu. To może przybrać albo formę zwykłej wiadomości, albo jeżeli chcemy trochę bardziej nabrać waloru oficjalności i mieć pewność, że jednostka nam odpowie, to możemy skorzystać z wniosku. Wniosek taki też powszechny z artykułu 241 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taki wniosek, który służy temu, że jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości, to możemy zawnioskować do organu, że ,,zobaczyliśmy taką i taką sytuację, jest tak, naszym zdaniem jest to niezgodne z takim i takim przepisem. Dobrze by było organie, żebyś doprowadził to do stanu odpowiedniego, czyli takiego i takiego, oczekujemy podjęcia działań XYZ”. I taki organ musi w ciągu bodajże 30 dni udzielić odpowiedzi na ten wniosek, rozpatrzeć go albo pozytywnie, albo negatywnie. I co ciekawe, na sposób rozpatrzenia takiego wniosku przysługuje ta skarga powszechna, czyli możemy najpierw skorzystać z tego wniosku ogólnego i skierować później ewentualnie skargę, jeżeli sposób rozpatrzenia tego wniosku będzie niekorzystny. No i tu największy problem z tą procedurą jest niestety taki, że po rozpatrzeniu tej skargi przez tą radę albo inny organ, to zamyka ścieżkę. Tu już po rozpatrzeniu tej skargi nie przysługuje nam jakiekolwiek odwołanie, nie przysługuje nam skarga do sądu w szczególności. To jest postępowanie jednoinstancyjne, od którego już sposób rozpatrzenia tej skargi nie podlega w żaden sposób zaskarżeniu.

Myślę, że może źródłem tych problemów z egzekwowaniem publikacji informacji w biuletynie jest sformułowanie tego zapisu w ustawie, która mówi o tym, że jeżeli coś jest nieopublikowane, to w trybie wnioskowym. Może organy czy w ogóle sądy wychodzą z założenia, ,,no dobra nie ma w biuletynie, to zawsze jest ta druga opcja, że można zawnioskować i że to jest takie komplementarne, że albo jedno, albo drugie”. W ten sposób organy też sobie myślą, że ,,jak ktoś będzie chciał, to udostępnimy i może wtedy wrzucimy do BIP-u, jak już zeskanujemy, bo ktoś będzie tego potrzebował”. Nie jest to takie wychodzenie naprzeciw potrzebom, że coś po prostu publikujemy. Moje pytanie jest jeszcze takie, czy na przykład w statucie gminy można jakoś zapisać, co w BIP-ie powinno być? Czy żeby na przykład jakoś, no tutaj radni mogliby coś na to wpływać.

Oczywiście, w statucie jak najbardziej można zapisać, ale tylko dodatkowe rzeczy. Nie można statutem gminy na przykład ograniczyć ustawę. Niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której radni w statucie stwierdziliby, że co prawda Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje nam udostępnienia informacji takich i owakich w BIP-ie, ale my tutaj na mocy statutu ograniczamy to prawo i stwierdzamy, że będziemy publikować tylko część tych informacji. Takich rzeczy w statucie być nie może. Może być na plus, że tutaj co prawda ustawodawca narzuca nam, że musimy opublikować dane informacje, ale my jako gmina otwarta, gmina sprzyjająca jawności i proobywatelska jeszcze będziemy publikować informacje ponad to. Przy czym to nawet nie musi być w statucie określane, ponieważ Ustawa o dostępie do informacji publicznej wprost wskazuje, że poza tym katalogiem wymienionym tam informacji, które powinny być, podmiot zobowiązany we własnym zakresie może udostępniać inne informacje publiczne wedle własnego uznania.

Dobrą praktyką moim zdaniem jest to, że jeżeli organ dostrzega, że o daną informację pyta szereg obywateli, jeżeli dane kwestie powracają co jakiś czas, to w odpowiedzi na te zapytania stwierdza, że od tego czasu będzie publikował to w BIP-ie. To jest dobre dla wnioskodawców, ponieważ nie trzeba składać wniosków, nie trzeba oczekiwać, nie trzeba przechodzić przez tą całą procedurę. To jest dobre także dla urzędników, ponieważ jaki jest sens rozpatrywania dziesięciu wniosków i udostępnienia tej samej informacji dziesięciu innym osobom, skoro można raz to zeskanować, albo raz, zależy od informacji, ale raz to po prostu opublikować w BIP-ie, niech każdy zainteresowany się z tym zapozna. I to by było rozwiązanie idealne. Czy w praktyce tak to funkcjonuje, to pewnie zależy od gminy niestety i ogólnie od podmiotu zobowiązania.

No tak, rzeczywiście i też myślę sobie jeszcze o tym rozwiązaniu statucie, że to też może być taki sposób, żeby zabezpieczyć gminę na przyszłość przez na przykład radę taką i wójta, czy burmistrza, którzy są jakby świadomi tego, że dobrze jest jak najwięcej publikować i wpisują to do statutu z myślą o tym, że może przyjść taka władza potem, która już nie będzie tak skora do publikowania, ale ten statut jednak będzie ją jakby trochę dyscyplinował i będzie to robiła.

Jak najbardziej, znaczy ja zachęcam na pewno, żeby gminy, jeżeli mają taką chęć, mają takie podejście projawnościowe, transparentne, nie mają nic do ukrycia, to niech w statutach publikują, niech w statutach określają te informacje dodatkowe, które chcą i mają możliwość publikowania. Szkoda, że obywatele nie mają takiego wiążącego narzędzia, z który mogliby zobowiązać dany podmiot do publikowania tej informacji w BIP-ie to zależy tak głównie od dobrej woli danego organu.

My na poradni i ogólnie toczyła się w sądach administracyjnych taka batalia, takie postępowania, czy obywatel ma możliwość złożenia wniosku o udostępnienie danej informacji w BIP-ie i w dalszym kroku, czy taką odmowę, ewentualnie rozpatrzenia takiego wniosku pozytywnie, czy taką odmowę ma możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Niestety, tę batalię przegraliśmy. Sądy administracyjne uznają, że prawo aktualnie obowiązujące nie daje takich narzędzi, ponieważ sądy administracyjne stoją na takim stanowisku, co już wcześniej też zasugerowałaś, że obywatel zawsze ma taką możliwość, że skoro widzi, że w biuletynie danej informacji nie ma, to może złożyć wniosek. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć wniosek. Jeżeli na wniosek taka informacja nie zostanie udostępniona, to wchodzi już ta ścieżka albo administracyjna, najpierw odwołania do SKO, czy innego organu i następnie skarga do sądu administracyjnego, ewentualnie także skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta cała procedura administracyjno-sądowo-administracyjna się uruchamia, ale niestety w odniesieniu do funkcjonowania BIP-u, to nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego tego, że dany podmiot nie posiada BIP-u albo nie publikuje w nim informacji, które powinny być w tym BIP-ie opublikowane. A szkoda, bo to by się przydało.

To jest takie moim zdaniem trochę opatrzne rozumienie tego obowiązku informacyjnego, bo czym innym jest udostępnienie na wniosek czegoś osobie, która o coś wnioskuje, bo wie, że dana informacja na przykład jest w posiadaniu urzędu, ale bywa tak, że po prostu ludzie nawet nie mają świadomości, że coś jest w posiadaniu urzędu, czy jakaś informacja jest właśnie w urzędzie i ten obowiązek informacyjny, jego właśnie realizacją jest poinformowanie urzędników, mamy taką umowę, taką inwestycję, coś takiego się dzieje i dopiero w momencie, gdy mieszkańcy zobaczą w BIP-ie taką informację, to wtedy się o niej dowiedzą, a jeżeli nie zobaczą, to po prostu się nie dowiedzą i ten obowiązek informacyjny nie zostanie jakby wypełniony.

No tak, zdecydowanie, przecież tutaj obywatel musiałby za pomocą wniosków szukać igły w stogu siana, a przecież nie wie, jest za tą zasłoną niewiedzy, nie wie co dokładnie organ, jakie umowy organ zawiera. Dopiero na przykład jak weszły te obowiązki publikowania rejestru umów, to dopiero jest przed nami, ale na przykład dobrze to widać po rejestrze wpłat na przykład partii politycznych, bodajże w zeszłym roku czy jakiś czas temu wszedł taki obowiązek, że partie polityczne muszą w swoich Biuletynach Informacji Publicznej publikować rejestry wpłat od swoich sympatyków oraz rejestry zawartych umów.

I dopiero po zapoznaniu się z tymi rejestrami na przykład taka osoba, która zajrzała do BIP-u, zobaczyła jakąś podejrzaną wpłatę albo zastanawiającą umowę może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej i zapytać o szczegóły danej informacji, danego działania i tutaj właśnie mamy do czynienia z taką kulą śniegową jawności, że udostępnienie kilku podstawowych informacji w BIP-ie później zwiększa ten zakres jawności poprzez wnioski pojedyncze, które mogą dalej pogłębiać ten temat.

Ja bym też nie chciała, żeby wrażenie było takie, że jesteśmy takimi bezdusznymi aktywistami, którzy przestawiają pistolet do skroni urzędnika, że ma wszystko publikować, cokolwiek by się nie działo, bo jakby też chyba jesteśmy świadomi tego, że po stronie urzędu jest wiele problemów takich po prostu czysto technicznych związanych z taką ślimaczącą się cyfryzacją urzędów i tego, że wiele dokumentów wciąż w tym obiegu takim papierowym jest, to zresztą na ostatnim Zlocie fanek i fanów jawności mówili nasi goście. Jeden z burmistrzów mówił po prostu o tym, że on idąc do urzędu miał taką ideę, że będzie cyfryzował od pierwszego dnia i zobaczył jak bardzo jest to trudne, żeby to wszystko się znalazło w tym obiegu elektronicznym i żeby można było to w miarę sprawnie na bieżąco publikować i pytanie czy macie w ramach tej pracy poradnianej, czy taki feedback właśnie od urzędów jest, jeżeli w ogóle w jakiś dialog z urzędem wchodzicie, jakieś pisma wysyłacie, że to jest trudne?

Rzadko, rzadko mamy do czynienia z tym dialogiem. Raczej to jest takie, że urzędy odpowiadają w sposób bardzo formalistyczny, powołując się na określone przepisy stwierdzają, że jest sytuacja taka i taka. Rzadko w uzasadnieniach jest taka próba zaapelowania do serca wnioskodawcy i żeby zrozumiał on.

,,Człowieku zrozum nas.”

Tak, tak. Mimo, że dobrze gdyby ten dialog między wnioskodawcami czy takimi organizacjami jak nasza, a urzędnikami się odbywał, bo to nie jest tak, że we wszystkich urzędach panuje kultura tajności i kultura zdarza się to, ale nie możemy wrzucać na pewno wszystkich do jednego worka jako przeciwników jawności i zwolenników właśnie czy takiego inkwizycyjnego działania. Często tutaj właśnie na przeszkodzie większej transparentności po pierwsze stoi niewiedza. Niewiedza związana z brakiem często świadomości, że dane informacje podlegają udostępnieniu. Po drugie obawa, że udostępnimy za dużo i spotka się to później z jakimiś reperkusjami w postaci skarg czy to do Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy innego rodzaju organów. Często taki urzędnik skonfrontowany z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej woli w pierwszej kolejności nie udostępnić informacji, poczekać na skargę do sądu czy do innego organu i dopiero jeżeli ten wyższy organ albo sąd stwierdzi, że ,,masz udostępnić informację”, to wtedy ok,  udostępniam informację. Jest to taka trochę spychologia odpowiedzialności, ale z drugiej strony pewnie też trzeba to w jakiś sposób zrozumieć. Jest to niestety ze szkodą zawsze dla wnioskodawcy, ponieważ te procedury administracyjno-sądowo-administracyjne z natury rzeczy muszą swoje trochę czasu potrwać.

Więc ta waga udostępniania informacji niezwłocznie, a informacji udostępnionej za 3, 4, 5, 6 miesięcy czy nawet czasem, niestety, znacznie dłużej jest zupełnie inna.

To jest bardzo frustrujące, bo właśnie porównując to co powiedziałeś. Albo jest to niezwłocznie, czyli po prostu już w BiP-ie ta informacja na mnie czeka.

No właśnie.

Albo muszę o nią walczyć, jeżeli mam wystarczająco dużo determinacji. Najpierw wnioskując, a potem właśnie przechodząc te całe procedury w sądzie administracyjnym. I jakby widząc, przeglądając pytania, które do nas spłynęły dotyczące właśnie BIP-ów, bo przygotowując się do tego podcastu wrzuciliśmy właśnie taką zajawkę, jakie problemy związane z BIP-em nasi odbiorcy spotykają. Więc jest naprawdę duża frustracja, przede wszystkim związana z tym, że nie działają wyszukiwarki, że urzędy właśnie rzadko aktualizują, wrzucają dokumenty w takiej postaci, że trudno w ogóle jest przeczytać, bo to są bardzo słabej jakości skany. Długo by wymieniać te problemy i zastanawiam się, czy one są w ogóle do rozwiązania na takim poziomie tych poszczególnych jednostek, czy jednak tu jest potrzebna jakaś zmiana systemowa i czy to urzędy powinny wyjść z inicjatywą, ale wydaje mi się, że niekoniecznie będą chciały? Czy może właśnie to jest zadanie dla takich organizacji jak nasza, czy właśnie użytkowników tych BIP-ów, watchdogów, żeby, nie wiem, wystosować jakąś petycję, że to jest temat, którym trzeba się zająć trochę od początku i po pierwsze dać urzędom możliwość, takie trochę narzędzia, żeby mogli rzeczywiście w tych BIP- ach bezproblemowo pewne rzeczy publikować, czyli ta cyfryzacja jeszcze raz wraca, a z drugiej strony dać obywatelom narzędzia do egzekwowania tego, jeżeli czegoś nie będzie.

Znaczy zawsze można próbować podejmować takie działania jednostkowe, czyli w konkretnej swojej gminie próbować wpływać na kształt tego BIPu, właśnie poprzez te instytucje wniosków, czy skarg, o których wcześniej mówiłem, ale to jest działanie jednostkowe, czasem skuteczne, w większym wymiarze, czasem w mniejszym, czasem w ogóle trafia się na beton i odmowę jakichkolwiek działań. Potrzebne są działania systemowe.

Ten BIP w zamyśle dwadzieścia kilka lat temu był świetnym rozwiązaniem, był fajną ideą, był ideą innowacyjną, powszechny dostęp do wiedzy 24 godziny na dobę i ten BIP był właśnie takim mega uzdolnionym dzieckiem, takim geniuszem, ale to potem podczas właśnie tego dorastania trochę zaniedbanym, trochę bez nadzoru. Do szkoły raczej rzadko chodził, a jeżeli chodził już to raczej na ostatniej ławce przebywał i więcej spał niż słuchał nauczycieli i po tych 20 latach funkcjonowania BIP -u właśnie z tego fajnego pomysłu, z tego bardzo innowacyjnego rozwiązania wyszedł taki potworek, który nie wiadomo czy on w ogóle działa, czy to jest potrzebne, czy co właściwie z tym zrobić?

Problemem BIP-u był właśnie moim zdaniem brak nadzoru nad jego funkcjonowaniem. Brakuje organu, który po pierwsze zebrałby nawet wszystkie BIP-y działające w kraju. Teoretycznie takie uprawnienie ma Minister Cyfryzacji, ponieważ istnieje taka strona ogólna gov.pl/bip, na której powinny być odnośniki do wszystkich BIP-ów, które są w kraju utworzone.

Tylko problem polega na tym, że ta lista jest aktualizowana tylko w momencie, gdy dany podmiot sam się zgłosi do ministra i ogłosi, że my tu prowadzimy BIP pod takim adresem, to wtedy minister cyfryzacji aktualizuje tą listę. I jeżeli tutaj obowiązek jest nałożony na same podmioty to możemy się domyśleć, jak to funkcjonuje i w tej chwili nawet nie połowa gmin jest obecna w tym rejestrze centralnym, więc jak już mówimy, że nawet gminy nie są w nim obecne, to jak tutaj w ogóle oczekiwać, że szkoły, czy spółki komunalne, czy innego rodzaju organizacje pozarządowe, które mogą wykonywać zadania publiczne będą w tym rejestrze publikowane.

Czyli właśnie brakuje tego elementu nadzoru nad wykonywaniem tego obowiązku publikowania informacji w biuletynie. Jeżeli nie ma nadzoru ze strony sądów administracyjnych, nie ma nadzoru administracyjnego ze strony organów administracji publicznej, to te BIPy czasem są, czasem ich nie ma. Jeżeli nie ma to właściwie sankcji jakichkolwiek próżno oczekiwać, w związku z tym może zawsze obywatel złożyć wniosek i w ten sposób działać, ale te wnioski to właściwie są zawsze o charakterze jednostkowym i nawet jeżeli 100 osób złożyłoby tożsamy wniosek i wygrywało w sądach sprawy dotyczące udostępnienia tej informacji, to nie ma żadnego narzędzia, który by mógł zmusić organ do opublikowania takiej informacji w BIPie. I to jest właśnie wielki mankament tej instytucji, czyli brak jakiegokolwiek nadzoru nad jej funkcjonowaniem.

Niestety konkluzja naszej rozmowy nie jest zbyt taka pozytywna. W zasadzie możemy zakończyć apelem do Ministra Cyfryzacji, żeby jeszcze ratował to cudowne dziecko, dopóki jeszcze jest co ratować, a wszystkich naszych słuchaczy i słuchaczki zachęcamy do tego, żeby mimo wszystko zaglądali do BIPów instytucji, których działalność ich interesuje i jeśli zobaczą, że one są jakoś wyjątkowo zaniedbane, czy nie ma tam informacji, które powinny być publikowane, żeby właśnie kierowali na początku te wnioski, prosząc o uzupełnienie informacji, potem ewentualnie skargi, żeby dawać znać instytucjom, że my z tych BIPów korzystamy i one są potrzebne, bo myślę, że to też jest istotne, żeby był ten feedback, że one są potrzebne, że to nie jest właśnie jakiś wymysł urzędników w tym 2001 roku, czy ustawodawcy, żeby coś takiego było, tylko rzeczywiście jest to przydatne narzędzie.

Piotrze, dziękuję ci bardzo za rozmowę. Mam nadzieję, że wrócimy kiedyś do tematu i będziemy mieć jakieś bardziej optymistyczne wnioski. Rozmawiałam z Piotrem Rzekiecskim, prawnikiem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.

Do usłyszenia.

Do usłyszenia. 

=== Outro ===
To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!

{{Jak słuchać
|rss=https://feeds.soundcloud.com/users/soundcloud:users:121753281/sounds.rss
|youtube=
|domowa=
|spotify=
|apple=
|pocket=
|soundcloud=
|deezer=
|peertube=
}}

== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-bipach/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

== Linki zewnętrzne ==

* [https://informacjapubliczna.org/news/bip-w-pigulce/ BIP w pigułce]
* [https://informacjapubliczna.org/news/biuletyn-informacji-publicznej-w-pytaniach-i-odpowiedziach/ Biuletyn Informacji Publicznej w pytaniach i odpowiedziach]
* [https://informacjapubliczna.org/news/co-zrobic-jesli-ze-strony-bip-jakiejs-instytucji-zniknely-oswiadczenia-majatkowe Co zrobić, jeśli ze strony BIP jakiejś instytucji zniknęły oświadczenia majątkowe?]
* [https://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/BC0551F090B08A04C1256B73003D21D8?OpenDocument Protokół z sejmowej komisji pracującej w 2000 r. nad Ustawą o dostępie do informacji publicznej. Pojawia się tam też kwestia BIP-ów.]
{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

&lt;!-- Tutaj wpisz kategorie, aby twój materiał mógł się pojawić w spisach tekstów. [[Pomoc:Kategorie|Pomoc: jak i jakie dodać kategorie]] - kiedy skończysz pisać materiał usuń ten tekst, zostawiając same kategorie. --&gt;

[[Kategoria:aaa]]
[[Kategoria:xxx]]</text>
      <sha1>qra5a2ocwt2xer4q43oocsn6t7k8alt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343222</id>
      <parentid>343221</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:32:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Usunięto kategorię &quot;Aaa&quot;; Dodano kategorię &quot;Podkast&quot; za pomocą HotCat</comment>
      <origin>343222</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49765" sha1="61qfiy5jdtcxs53w08tkddqeg74kr14" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}

'''17 grudnia 2024 ukazał się 20. odcinek podkastu Zajawka poświęcony Biuletynom Informacji Publicznej. Martyna Bójko rozmawia z Piotrem Rzekieckim.'''

W odcinku między innymi czym są Biuletyny Informacji Publicznej, kto musi prowadzić BIP, co powinno się w nich znajdować, co możemy zrobić, gdy urząd nie publikuje w BIP-ie tego, co powinien lub w sposób odbiegający od naszych oczekiwań, dlaczego nie ma jednego, wspólnego wzoru BIPu?

== Transkrypcja ==
Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej

=== Intro ===
Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

=== Rozmowa ===
Dzień dobry, tu Martyna Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. To jest podcast Zajawka, kolejny jego odcinek. Dzisiaj zaprosiłam do rozmowy Piotra Rzekieckiego, prawnika Sieci Obywatelskiej.

Cześć, dzień dobry.

Cześć, dzień dobry. Witam Ciebie Martyno i słuchaczy także.

Zaprosiłam Cię do rozmowy o BIP-ach, czyli Biuletynach Informacji Publicznej. Zapewne dla osób, które w jakiś sposób jakby interesują się naszą działalnością czy w ogóle dostępem do informacji czy watchdogowaniem to na pewno nie jest obca nazwa. Natomiast może osobom, które mniej są zorientowane w temacie, coś dzwoni, ale niekoniecznie muszą wiedzieć w którym kościele, więc chcielibyśmy w dzisiejszej rozmowie trochę ten temat BIP-u uporządkować, powiedzieć czym BIP jest, ale też nasze takie rozeznanie wcześniejsze w tym temacie, co wy o BIP-ach myślicie, pokazuje, że jest to wbrew pozorom temat dosyć taki bulwersujący, to może złe słowo, ale budzący wiele emocji, co może wydawać się dziwne. Ale o tym zaraz będziemy o tych szczegółach mówić.

Na początku Piotrze bym cię prosiła o taką porządkującą informację, czym są właśnie Biuletyny Informacji Publicznej?

Biuletyny Informacji Publicznej to są przynajmniej w założeniu pierwotnym świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? To mogę zaspojlerować, że nie zawsze, ale to pewnie rozwiniemy ten temat w późniejszej rozmowie. Więc Biuletyny Informacji w skrócie są taką stroną internetową, oficjalną stroną internetową, w której dany podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien te informacje zamieszczać.

I to nie jest tak, że on może, ale nie musi, tylko jest po prostu zobowiązany do tego prawem?

Jest zobowiązany prawem, ale czy prawo zapewnia także skuteczne narzędzia, które mogłyby ten obowiązek wyegzekwować? To jest inna rzecz, do której pewnie przejdziemy później. Ale tak, to jest obowiązek, to nie jest dobrowolne. Posiadanie BIP-u czy publikowanie tam określonych informacji nie jest dobrą wolą danego organu, tylko jest obowiązkiem wynikającym właśnie z Ustawy o dostępie do informacji publicznej.

No właśnie, bo to jakby tutaj jest ten styk tego prawa do informacji i funkcjonowania biuletynów, bo w ustawie jest mowa o tym, że na wniosek są udostępniane te informacje, które nie są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, czyli w takim idealnym świecie jednak większość informacji, których potrzebujemy dotyczących funkcjonowania danej instytucji publicznej znajdziemy w biuletynie, a jeżeli czegoś nie znajdziemy, to wówczas o to wnioskujemy.

Tak, takie jest założenie. To można już wyjść nawet od samego początku, czyli Konstytucji. Konstytucja z 97 roku w artykule 61 przesądza właśnie, że obywatele mają prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy i innych podmiotów, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym. No więc mamy tutaj ten punkt wyjścia, czyli prawo do informacji, a to w jaki sposób już zapewnimy to prawo, żeby to nie było tylko zapisane prawo na świstku papieru, który później ciężko jest wyegzekwować, to jest inna rzecz i właśnie mamy Konstytucję z 97 roku. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest z roku 2001 i przez te cztery lata parlamentarzyści zastanawiali się, jak tutaj wyegzekwować ten dostęp do informacji publicznej i pomysły były najróżniejsze.

Ja polecam zainteresowanym odczytanie dzienników z posiedzeń komisji, która się tym zajmowała. Tam niektóre takie pomysły były naprawdę dzikie. Moim ulubionym jest na przykład to, że jeden z posłów, chyba to był poseł, lobbował za takim pomysłem, żeby w każdym urzędzie była taka maszynka i zainteresowany obywatel, który ma chęć uzyskania jakiejś informacji może przyjść do urzędu z dyskietką, do tej maszynki włożyć dyskietkę i pobrać interesujące go informacje. To wydaje się dzisiaj mega abstrakcyjne, ale w 2021 roku…

2001.

Tak, 2001, z racji wieku tego nie pamiętam, ale wydaje mi się, że dostęp do internetu jeszcze raczkował.

Tak, ale myślę, że teraz niektórym naszym słuchaczom trzeba byłoby tłumaczyć czym jest dyskietka. Natomiast cały czas innowacyjność tego pomysłu jest duża, bo nawet teraz nie jest tak, że wtedy trzeba było przyjść dyskietką, bo nie było takich stron internetowych, a teraz teoretycznie tą dyskietką jest ten dostęp online, ale też nie jest tak, że wszystko jest.

Właśnie i ten pomysł z tymi maszynkami oczywiście nie przeszedł, ale przeszedł inny pomysł właśnie, na tamten czas, czyli 2001 rok, moim zdaniem mega innowacyjny i bardzo ciekawy, czyli właśnie Biuletyny Informacji Publicznej. Założenie było takie, że właśnie każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej zakłada taki Biuletyn Informacji Publicznej, czyli specjalnie dedykowaną do tego stronę internetową, na której publikuje informacje dotyczące swojej działalności. Jest to rozwiązanie świetne właśnie zarówno z perspektywy wnioskodawcy, osoby zainteresowanej dostępem do informacji, ponieważ zyskuje ona właśnie 24 godziny dostęp do informacji, bezpłatny, bez praktycznie żadnych ograniczeń. Jedyne ograniczenie jest takie, że po prostu trzeba mieć dostęp do internetu, dostęp do komputera, co w 2001 roku jeszcze może było jakimś problemem, ale teraz w 2024 roku już jest chyba absolutnie powszechne. Więc ten pomysł w 2001 roku był świetny.

Założenie było takie, że te informacje, które są w Biuletynie, są po prostu dostępne w Biuletynie, a tego, czego tam nie znajdziemy, ewentualnie możemy uzyskać w tym trybie wnioskowym, czyli domyślnym sposobem dostępu do informacji był właśnie Biuletyn Informacji Publicznej i dopiero w tym drugim kroku narzędziem takim pomocniczym miał być wniosek o dostęp do informacji publicznej, który wymagał już zaangażowania urzędnika, wszczęcia procedury, no i przeprowadzenia tej całej…

No bo fakt, czas ma znaczenie, że w Biuletynie już coś jest, to natychmiast mamy do tego dostęp, a w tej procedurze wnioskowej teoretycznie bez zbędnej zwłoki ta informacja będzie udostępniana, ale realnie to jest te 14 dni i często rzeczywiście ten czas mija, nim te informacje otrzymamy.

Tak, tam w założeniach były nawet takie odważne myśli i wizje, że z czasem te biuletyny już tak się rozrosną, już tam wszystkie informacje będą publikowane, że ten tryb wnioskowy to on już praktycznie stanie się bezużyteczny. Jak czas zweryfikował te wizje, to widzimy chyba wszyscy. Te biuletyny działają średnio. Dlaczego tak jest, to za chwilę pewnie rozwiniemy.

Jeszcze chciałabym, żebyśmy chwilę porozmawiali o tym, jakiego typu instytucje są zobowiązane do prowadzenia biuletynów, czy są jakieś takie… No właśnie, pewnie nie ma zamkniętej listy tych instytucji, ale po prostu te, które nie wiem, czy dysponują publicznymi pieniędzmi, czy realizują jakieś zadania publiczne, są pewnie jakieś wytyczne?

Przede wszystkim tak, nie ma zamkniętej listy, ponieważ Biuletyn Informacji Publicznej teoretycznie powinien posiadać każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, a lista tych podmiotów nie jest zamknięta. Są to oczywiście takie podstawowe podmioty, jak organy władzy publicznej, czyli wszystkie gminy, powiaty, województwa, a ściśle rzecz biorąc organy tych gmin, organy centralne, wojewodowie, ministrowie, dalej także organy samorządów zawodowych, czy samorządów gospodarczych, różnego rodzaju izby rolnicze, przechodząc właśnie do tych samorządów gospodarczych, izby rzemieślnicze, z samorządów zawodowych to np. Krajowa Izba Radców Prawnych, Izba Architektów, Krajowa Izba…

To jest takie już mniej oczywiste, bo te organy władzy publicznej to nam się wydaje oczywiste, ale np. też szkoły, czy przedszkola, czy jakieś instytucje kultury też?

Tak, zdecydowanie. Wszystkie podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym, czyli katalog tych podmiotów jest bardzo szeroki. Jeżeli możemy szacować to myślę, że to mogą być dziesiątki, jeżeli nie nawet setki tysięcy podmiotów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że aktualnie w Polsce mamy chyba 2,5 tysiąca gmin, w każdej z tych gmin jest szkoła, jest przedszkole, jest szpital, są jakieś spółki wodociągowe, inne spółki gminne. Tych podmiotów jest naprawdę nieograniczona ilość i każdy z tych podmiotów teoretycznie powinien posiadać Biuletyn Informacji Publicznej i publikować tam informacje o swojej działalności.

No właśnie, a ja już tak od praktycznej strony. To jest tak, że fizycznie to musi być oddzielna strona? Mam na myśli np. jakąś niewielką szkołę, nie wiem, szkoła wiejska, która ma tam czasem zdarzać się naprawdę kilkudziesięciu uczniów i niewielka kadra pedagogiczna i zakładając, że organem prowadzącym tę szkołę jest gmina, czy może być tak, że jak klikniemy na to okienko BIP-u na stronie szkoły, bo jednak szkoły mają te strony, to może nas odesłać np. na stronę gminy, gdzie te informacje o tej instytucji będą, tej szkole na przykład. Czy ona powinna mieć oddzielny BIP?

Teoretycznie powinna mieć oddzielny BIP, ponieważ każdy podmiot jest zobowiązany do samodzielnego udostępniania informacji i samodzielnego prowadzenia BIP-u. Jeżeli interesują nas informacje o danej szkole czy przedszkolu, no to musimy zwrócić się z wnioskiem bezpośrednio do tego przedszkola czy dyrektora danej szkoły. Tutaj urząd gminy czy inny organ tych spraw za daną jednostkę nie będzie załatwiać.

Z drugiej strony, skoro szkoły mają jednak te strony internetowe, to już w zasadzie jest normą, skoro są w stanie prowadzić stronę, to dlaczego nie byłyby w stanie prowadzić biuletynu?

No tak, to jest teoria, a w praktyce bardzo często zdarza się, trzymając się tego przykładu szkół, że szkoła rzadko, może nie, zdarza się, że po prostu szkoła nie ma osobnego BIP-u samodzielnego, tylko ma albo jakąś zakładkę w BIP-ie urzędu gminy czy miasta albo po prostu w ogóle nie prowadzi tego BIP-u, to to już jest po prostu na pewno rzecz niezgodna z prawem i która wymaga poprawy.

Wiele szkół i przedszkoli tak naprawdę nie robi tego z chęci ukrycia czegoś czy zatajenia jakiejś informacji, czy niechęci do rodziców, którzy mogliby tam zadawać jakieś niewygodne pytania, tylko ze zwykłej niewiedzy i niskiej świadomości tych obowiązków informacyjnych i także niewiedzy, że to jest także w interesie danej szkoły i w interesie danej jednostki, mówiąc ogólnie, żeby ten BIP posiadać, to nie jest nic strasznego i także te podmioty zobowiązane z posiadania BIP-ów moim zdaniem mogą mieć bardzo dużo korzyści.

Tutaj ważną rzecz powiedziałeś o tym obowiązku informacyjnym, bo tak jakby już trzymając się właśnie tematu szkół, to jednak my widzimy w naszej praktyce, że szkoły często nieprawidłowo reagują na wnioski, może już to się rzadziej zdarza, ale jednak cały czas jest to całkiem sporo setek szkół, które nie bardzo zdają sobie sprawę z tego, że są podmiotami zobowiązanymi, jak ta procedura wygląda, więc jakby to się ze sobą łączy z kwestią tego BIP-u, że też nie mają do końca świadomości, że ten BIP jest tym obowiązkiem. I też inna rzecz jeszcze, która mi jakby przyszła do głowy, to kwestia tego, jak ten BIP powinien wyglądać, bo jesteśmy przyzwyczajeni do tych BIP-ów, ci, którzy zaglądają do nich częściej, że często mają taką uporządkowaną strukturę według pewnego schematu, bo można korzystać, ja zakładam, z takiego szablonu, który jest, nie wiem przez który resort, ale wyobrażam sobie, że może przez MSWiA?

To Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło taki zcentralizowany system dostępu do informacji publicznej i tam wydaje mi się, że mają dostęp do takiego darmowego pliku źródłowego, czy jakiegoś takiego pewnego wzoru, który mogą wykorzystać.

Takiego szablonu.

No i często te BIP-y wyglądają w taki sposób, jakbyśmy je żywcem przynieśli właśnie z tego 2001 roku. One nie wyglądają zachęcająco, ciężko się po nich czasem poruszać. Nie wyglądają one jednolicie na pewno, więc to też jest problem, że znając dobrze jeden BIP na przykład naszej gminy, po przeprowadzce do gminy nawet sąsiedniej, możemy wchodząc na stronę danego urzędu gminy już zobaczyć zupełnie inną stronę i na nowo się tego wszystkiego uczyć.

Wynika to z tego, że w ustawie nie narzucono podmiotom zobowiązanym jednego wzoru, jednej jednolitej wersji tego jak BIP ma wyglądać. Czy to dobrze, czy to źle? Pewnie są argumenty za i przeciw, ale fakt jest taki, że takiego jednolitego wzoru nie ma i niektóre gminy korzystają właśnie z tych wzorów zapewnionych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Niektóre gminy korzystają też z rozwiązań komercyjnych.

Inne podmioty próbują zaangażować, dostosować swoją stronę internetową bardziej do tych wymagań BIP, ponieważ tutaj jest bardzo ważna kwestia, że prowadzenie BIP-u co do zasady jest obowiązkowe, ale jeżeli strona internetowa danego podmiotu jest dostosowana do tych wymogów BIP, czyli między innymi zawiera takie informacje, informacje tam zamieszczane zawierają, przedstawiają także tożsamość osoby odpowiedzialnej za udostępnienie tej informacji, zawierają czas jej wrzucenia, takie rzeczy, które właśnie potwierdzają oficjalność tych informacji, potwierdzają ich wiarygodność oraz ta strona przestrzega także szereg innych takich wymogów, które są na BIP-y narzucane, to jeżeli taka strona internetowa istnieje, to jednostka jest zwolniona z posiadania BIP-u, nie musi go posiadać. Czyli strona internetowa może pełnić tę rolę skutecznie.

Tak, czyli w zasadzie ta strona może być po prostu tym BIP-em, nie według tego szablonu i mówisz, że nie narzucono schematu i ja myślę o tych minusach tego rozwiązania i one mogą być takie, że gdyby rzeczywiście Ministerstwo Cyfryzacji miało nad tym piecze i aktualizowałoby te schematy, strukturę tej strony jakby szło z duchem czasu i też oznaczało obszary, które powinny być uwzględnione w tym BIP-ie, to pewnie byłoby to z korzyścią dla odbiorców, bo teraz to tak naprawdę rzeczywiście w tych BIP-ach, które wyglądają bardzo różnie, są też bardzo różne treści i to myślę, że jest największy problem.

No z tą treścią przede wszystkim jest problem, bo w ustawie mamy bardzo szeroki katalog informacji, które w tym BIP-ie powinny być. Czy tak jest? Często nie. W BIP-ie powinny być naprawdę bardzo szeroki katalog informacji, informacje o polityce wewnętrznej, zagranicznej, zamierzeniach władzy ustawodawczej, projektowaniu aktów normatywnych, informacji o organach władzy, o majątku publicznym. Jest taka kategoria, że informacje o majątku publicznym powinny być udostępnione w BIP-ie. To jest bardzo szeroki katalog informacji, który ja też patrzę za to z drugiej strony, ze strony podmiotu zobowiązanego. Jeżeli tutaj jest w ustawie napisane, że w biuletynie powinny być informacje o majątku publicznym, to doprecyzowanie tego zakresu koniecznych do udostępnienia informacji jest w praktyce dosyć trudne.

Zdecydowanie i też wydaje mi się, że dużym problemem jest to, że gminy mają sporą część tych dokumentów w formie analogowej, czyli papierowej i przetworzenie tego na takie dokumenty, które byłyby też przeszukiwalne, bo wrzucenie skanu też wszystkich problemów nie rozwiązuje. Ale też jeszcze, nim ten wątek rozwiniemy, to o jednej rzeczy chciałam zwrócić uwagę, że ja ilekroć przeglądam BIP, jak na przykład jakiegoś organu, jakiejś instytucji i stronę internetową, to o ile strona jednak widać, że jest zwykle dosyć aktualna, że są aktualne informacje, widać, że ona żyje. Jednak tak jest, czy to jest fanpage na Facebooku, że tam jest sporo informacji aktualnych, na bieżąco uzupełnionych.

Natomiast jak się zajrzy do BIP-u, to czasem ma się wrażenie, że tam naprawdę wiatr hula i bardzo dawno nikt nie zaglądał, że te aktualizacje, bo tam jest ten rejestr zmian, że były robione naprawdę dawno, że to jest tak traktowane po macoszemu.

Tak, bo to też wynika z tego, że właśnie jak wchodziła ustawa o dostępie do informacji publicznej w życie w roku 2001 i nałożyła na podmioty zobowiązany obowiązek posiadania BIP-u, to wiele gmin i szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych miało już swoje strony internetowe i stanęło one przy takim dylematem, że tutaj z jednej strony prowadzimy już rozwijamy swoją stronę internetową, publikujemy tam pewnego rodzaju informacje, a z drugiej strony ustawodawca nakazuje nam otworzenie takiej specjalnej strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej i ten obowiązek był traktowany tak po macoszemu jako zupełnie niepotrzebny, skoro my już tutaj mamy stronę i publikujemy na niej informacje, to czemu tutaj wymagać się od nas jeszcze tworzenia jakiejś, dublowania tego wszystkiego jeszcze raz?

I faktycznie wyglądało to tak, że dobrze skoro jest obowiązek to tworzymy BIP, wrzucamy tam informacje, które już wcześniej wrzucaliśmy na stronę, ale praktycznie tego BIP-u już później nie rozwijamy, on niech sobie tam funkcjonuje. I mieliśmy do czynienia z takim dualizmem, że z jednej strony mamy te strony internetowe, gmin, czy szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych, które są pewnie trochę bardziej atrakcyjne, są tam jakieś obrazki, więcej zdjęć, bardziej to jest takie interaktywne, a z drugiej strony mamy BIP, który jest taki szary, ponury, nieaktualizowany, po którym właśnie ciężko cokolwiek wyszukać, bo są tam wrzucane jakieś skany, ciężko się po tym poruszać i mieliśmy do czynienia z takim dualizmem.

I właśnie ustawodawca zobaczył, że to tak w sumie średnio działa i  w tym rozporządzeniu z 2007 roku stwierdził, że jeżeli podmiot posiada już stronę internetową, która spełnia cechy wyznaczone BIP-owi, to może zrezygnować z prowadzenia BIP-u. Ale te BIP-y już powstały wcześniej, przez te 6-7 lat one funkcjonowały, więc jak już to powstało to często dalej istnieje i z jednej strony został wysłany taki sygnał, że porzucamy te BIP-y i że jak macie strony to jest ok, a z drugiej strony te BIP-y pozostały i właściwie ciężko powiedzieć jaka jest teraz ich rola.

Bardzo rzadko organy rezygnowały w ogóle z prowadzenia tych BIP-ów. Ja wiem na pewno, że Rzecznik Praw Obywatelskich zrezygnował z prowadzenia BIP-u. Ma po prostu stronę swoją internetową, która wygląda fajnie, która spełnia te wymagania BIP-u, przynajmniej po takim powierzchownym zapoznaniu się przeze mnie z nią. Tak samo Urząd Ochrony Danych Osobowych także nie prowadzi BIP-u, ma swoją stronę internetową oficjalną, która pełni tę rolę. Rzadko gminy z tego korzystają, być może są takie gminy, ja akurat teraz nie kojarzę. Być może słuchacze mogą teraz po przesłuchaniu rozmowy to sprawdzić, czy ich gmina prowadzi stronę, a jeżeli tak to czy ten BIP jest równocześnie prowadzony. Prowadzony w takim sensie, że prowadzony rzeczywiście, aktualizowany, niech wrzucane są do niego informacje, a nie, że on po prostu jest, istnieje, ale niewiele się w nim dzieje.

Myślę, że gdybym była zwolenniczką jakichś teorii spiskowych, to mogłabym uznać, że w zasadzie dla gmin to może być korzystniejsze, jak są te BIP-y, gdzie wrzuca się informacje takie, którymi nie zawsze chcemy się chwalić, bo liczby nie kłamią, nie wiem czy są jakieś problemy finansowe, czy jakaś umowa była zawarta na jakąś może dużą kwotę, takie rzeczy, które są ciekawe dla watchdoga, ale przeciętny mieszkaniec raczej do BIP-u nie zajrzy, no bo bardziej go interesuje właśnie strona internetowa, nie wiem gdzie jest informacja o tym, że będzie grała Beata Kozidrak, a nie BIP, gdzie będzie umowa z Beatą Kozidrak i dowie się ile ten koncert kosztował.

Więc to może tak właśnie być, że te BIP-y no musimy, no to niech gdzieś tam będą, nie są ładne, atrakcyjne, przyciągające, trudno przeszukiwalne, to ludzie nie będą tam szczególnie kopać.

No może to tak być, może być taka intencja też za tym stanem faktycznym, który niestety jest daleki od ideału. Ale trzeba to tutaj oddać, że jeżeli tutaj włodarz danej gminy by wrzucił tą umowę z Beatą Kozidrak czy z inną artystką, to już był to naprawdę duży krok w stronę jawności i nawet jak wrzuca to w BIP, to i tak jest ok.

Tak, mimo że te dokumenty finansowe teoretycznie powinny tam się wszystkie znaleźć, no to wiadomo, że zwykle jakieś takie totalne minimum jest w BIP-ach realizowane. Jakbyśmy mogli chwilę zatrzymać się nad tym, co rzeczywiście tak realnie w tych BIP-ach jest,  bo to, co powinno być już mówiłeś, wiele, wiele naprawdę dokumentów, a co zwykle się tam znajduje, co możemy tam znaleźć, to co innego.

Co może się w nich znaleźć? To praktycznie musielibyśmy przeanalizować każdy BIP jednostkowo. Gdyby to, co rzeczywiście ma się znaleźć w BIP-ie zgodnie z ustawą w tym BIP-ie było, to tryb wnioskowy byłby używany znacznie, znacznie, znacznie rzadziej. Ale każda jednostka prowadzi swój BIP i to, w jaki sposób je prowadzi, czy wypełnia ten obowiązek ustawowy, to jest do indywidualnej oceny. Są BIP-y niezłe, są BIP-y zupełnie bezużyteczne, są BIP-y, w których są absolutnie podstawowe informacje.

No właśnie, bo wejdę ci w słowo, na przykład takie, bo jak ja właśnie przeglądam jakieś BIP-y, to to, co zawsze znajdziesz, to oświadczenia majątkowe, bo to jest też ten obowiązek publikacji.

Zawsze pewnie też nie, na poradni mamy takie sprawy, że mieszkańcy zwracają się do nas, były oświadczenia, nagle zniknęły jednego dnia, co teraz mamy zrobić, jak to się stało, albo że w ogóle nigdy tych oświadczeń nie było? Więc na pewno przeważnie te oświadczenia są tam, ale czy zawsze, to jest takim słowem, trzeba też uważać.

Nie byłam tego świadoma, wydawało mi się, że to już takie naprawdę totalne minimum i też zwykle jakieś tam informacje o przetargach, ogłoszenia, ale już rzadziej zauważyłam, że informacje o ich rozstrzygnięciach, że właśnie ta informacja o przetargu, to musi być powieszona, no bo też to są jakieś pewnie dodatkowe.

Tak, to już wynika z, oprócz tego, co mamy w ustawie o dostępie do informacji publicznej, mamy także szereg ustaw szczegółowych, na przykład Prawo zamówień publicznych, które wymaga właśnie, żeby te informacje o przetargach w BIP-ie były zamieszczane, także Ustawa o pracownikach samorządowych wymaga, żeby pewne konkursy były właśnie ogłaszane w BIP-ie i także przebieg ich powinien być relacjonowany w BIP-ie, czyli informacje o kandydatach, którzy się zgłosili, wyniki, także przebieg tego konkursu, to powinno w BIP-ie się znajdować.

Zazwyczaj pewnie jest, ale też nie powiedziałbym, że zawsze. Praktyka jest różnoraka, tak jak mówiłem, tych podmiotów zobowiązanych do posiadania BIP-u jest bardzo, bardzo, bardzo sporo i pewnie większość nie wywiązuje się z tego obowiązku, w ogóle nie posiada BIP-u, a te, które posiadają BIP, bardzo różnie podchodzą do tego.

To ja bym teraz chciała się trochę pociągnąć na język, bo zdradziłeś, że do poradni sporo spraw trafia, takich związanych z BIP-ami. Jakbyś mógł wskazać na takie najczęstsze problemy, na co klienci poradni i klientki skarżą się i z czym do nas trafiają?

Najczęstsze problemy są to po pierwsze, organ nie posiada BIP-u, co robić? Organ posiada BIP, ale jest on słaby, żeby nie użyć mocniejszego słowa. No bo obywatel czyta ustawę, patrzy, że przecież tutaj jest zapisane, że informacja o majątku powinna być w biuletynie. Później zagląda na stronę, a tam wiatr hula, nic się nie można znaleźć i taki zachodzi dysonans poznawczy, że jak to jest? Tutaj przecież żyjemy w praworządnym państwie, w ustawie jest zapisane, że powinno być tak i tak, a empirycznie sprawdzam, że jest daleko od ideału. I co robić? Co zrobić, żeby tę informację, żeby doprowadzić do tego, żeby ta informacja była opublikowana, żeby ten organ poważnie podchodził do swoich obowiązków?

No właśnie i co wtedy radzisz?

Wtedy z wielkim smutkiem ogłaszam, że niestety nasze prawo jest dalekie od idealnego. Z jednej strony ustawodawca nałożył na organy i inne podmioty zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej szereg obowiązków. Tutaj jest naprawdę tych obowiązków dużo, czyli posiadanie tego biuletynu i publikowanie w nim bardzo dużego zakresu informacji. A z drugiej strony nie w ustawie, albo szerzej mówiąc w prawie i także w innych ustawach, nie tylko Ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie wskazał realnych sankcji, które groziłyby podmiotom za niewywiązywanie się z tego obowiązku.

Jeżeli nie ustanowiono żadnego organu, który nadzorowałby przestrzeganie tego obowiązku i nie kontrolowałby po pierwsze posiadania BIP-u, a po drugie tego jak on jest prowadzony, nie upoważniono także sądów administracyjnych do badania tego typu kwestii, to pozostają nam tak naprawdę środki średnio skuteczne – środki powszechne, czyli środki przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego, przede wszystkim skarga, skarga z artykułu 227 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taka skarga powszechna, taka skarga ogólna. Jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości w działaniu władzy, to jeżeli nie ma żadnego innego środka, to w ostateczności przysługuje nam złożenie takiej skargi powszechnej. Problem z tą skargą jest taki, że składa się ją do organu wyższego stopnia. Tam w kodeksie postępowania administracyjnego jest wyrażony taki podstawowy katalog tych organów właściwych do rozpatrzenia skargi. I na przykład w stosunku do gmin problem jest taki, że tutaj organem odpowiedzialnym za prowadzenie BIP-u jest wójt / burmistrz / prezydent, czyli jeżeli zobaczymy, że w danej gminie albo BIP-u nie ma, takie przypadki chyba są już bardzo rzadkie, gminy raczej posiadają te BIP-y, to jak one wyglądają to jest inna sprawa. Więc jeżeli właśnie zobaczymy, że ten BIP nie spełnia naszych oczekiwań, nie są publikowane tam informacje, albo te informacje znikają, albo nie jest oznaczony czas, kiedy one zostały opublikowane, nie ma podanych informacji o autorze tego wpisu danego, to możemy złożyć taką skargę powszechną z artykułu, przypominam jeszcze raz, 227 kodeksu postępowania administracyjnego. I tu zachodzi problem, ponieważ podmiotem właściwym do rozpatrzenia takiej skargi jest Rada Gminy, Rada Miasta.

Ja myślałam, że to SKO, ale to nie.

Niestety nie. Jeżeli to by było SKO, to ta kontrola byłaby pewnie bardziej merytoryczna.

SKO to jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Tak. Ono rozpatruje odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta / burmistrza / prezydenta. Niestety, tych skarg powszechnych z KPA nie rozpatruje. Więc tutaj mamy właściwość Rady Gminy, Rady Miasta. A niestety w wielu gminach praktyka funkcjonowania jest taka, że Rada Miasta, Rada Gminy jest politycznie związana z wójtem, uzależniona od wójta burmistrza prezydenta. Radni są uzależniani także finansowo poprzez zasiadanie w rozmaitych spółkach komunalnych. No i możemy sobie wyobrazić, jeżeli taki radny uzyskał zatrudnienie dzięki wójtowi w spółce komunalnej, jest mu tam wygodnie, jest wdzięczny, dobrze mu się tam pracuje, pieniądze też są okej, to czy później taki radny będzie skory do tego, żeby uznać skargę na tego wójta, burmistrza czy prezydenta za zasadną.

Ale wiesz, to jest w ogóle szerszy problem, no bo zasadniczo Rada Gminy jest tym organem takim kontrolnym wobec władzy wykładawczej w gminie. Więc to w zasadzie dotyczy wszystkich kroków podejmowanych przez…

No więc w zasadzie tutaj jakby ustawodawca dobrze wskazał, że tutaj Rada powinna rozpatrywać te skargi, no bo przecież tak jak mówisz, Rada jest organem kontrolnym, to kto jak nie Rada ma kontrolować wójta? No w praktyce ta funkcja kontrolna jest w wielu przypadkach iluzoryczna.

Iluzoryczna, a w przypadku kiedy,  bo to jest gmina, ale jeżeli mówimy o jakimś domu kultury czy o szkole, to każdorazowo musimy znaleźć na tej drabince ten organ, który ma kontrolować? Nie zawsze to jest takie oczywiste, prawda?

Tak, no to pewnie właśnie wymaga indywidualnego spojrzenia. Najlepiej zacząć od lektury statutu szkoły. Tam zazwyczaj powinno być, kto jest organem prowadzącym. Jeżeli nie chcemy składać skarg, bo skarga to zawsze się kojarzy z takim…

No właśnie, bo może po dobroci na początku.

Właśnie, w pierwszej kolejności można uprzejmie przypomnieć, że takie obowiązki istnieją, że dobrze by było, żeby ten BIP był doprowadzony do takiego stanu rzeczy odpowiadającego prawu. To może przybrać albo formę zwykłej wiadomości, albo jeżeli chcemy trochę bardziej nabrać waloru oficjalności i mieć pewność, że jednostka nam odpowie, to możemy skorzystać z wniosku. Wniosek taki też powszechny z artykułu 241 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taki wniosek, który służy temu, że jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości, to możemy zawnioskować do organu, że ,,zobaczyliśmy taką i taką sytuację, jest tak, naszym zdaniem jest to niezgodne z takim i takim przepisem. Dobrze by było organie, żebyś doprowadził to do stanu odpowiedniego, czyli takiego i takiego, oczekujemy podjęcia działań XYZ”. I taki organ musi w ciągu bodajże 30 dni udzielić odpowiedzi na ten wniosek, rozpatrzeć go albo pozytywnie, albo negatywnie. I co ciekawe, na sposób rozpatrzenia takiego wniosku przysługuje ta skarga powszechna, czyli możemy najpierw skorzystać z tego wniosku ogólnego i skierować później ewentualnie skargę, jeżeli sposób rozpatrzenia tego wniosku będzie niekorzystny. No i tu największy problem z tą procedurą jest niestety taki, że po rozpatrzeniu tej skargi przez tą radę albo inny organ, to zamyka ścieżkę. Tu już po rozpatrzeniu tej skargi nie przysługuje nam jakiekolwiek odwołanie, nie przysługuje nam skarga do sądu w szczególności. To jest postępowanie jednoinstancyjne, od którego już sposób rozpatrzenia tej skargi nie podlega w żaden sposób zaskarżeniu.

Myślę, że może źródłem tych problemów z egzekwowaniem publikacji informacji w biuletynie jest sformułowanie tego zapisu w ustawie, która mówi o tym, że jeżeli coś jest nieopublikowane, to w trybie wnioskowym. Może organy czy w ogóle sądy wychodzą z założenia, ,,no dobra nie ma w biuletynie, to zawsze jest ta druga opcja, że można zawnioskować i że to jest takie komplementarne, że albo jedno, albo drugie”. W ten sposób organy też sobie myślą, że ,,jak ktoś będzie chciał, to udostępnimy i może wtedy wrzucimy do BIP-u, jak już zeskanujemy, bo ktoś będzie tego potrzebował”. Nie jest to takie wychodzenie naprzeciw potrzebom, że coś po prostu publikujemy. Moje pytanie jest jeszcze takie, czy na przykład w statucie gminy można jakoś zapisać, co w BIP-ie powinno być? Czy żeby na przykład jakoś, no tutaj radni mogliby coś na to wpływać.

Oczywiście, w statucie jak najbardziej można zapisać, ale tylko dodatkowe rzeczy. Nie można statutem gminy na przykład ograniczyć ustawę. Niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której radni w statucie stwierdziliby, że co prawda Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje nam udostępnienia informacji takich i owakich w BIP-ie, ale my tutaj na mocy statutu ograniczamy to prawo i stwierdzamy, że będziemy publikować tylko część tych informacji. Takich rzeczy w statucie być nie może. Może być na plus, że tutaj co prawda ustawodawca narzuca nam, że musimy opublikować dane informacje, ale my jako gmina otwarta, gmina sprzyjająca jawności i proobywatelska jeszcze będziemy publikować informacje ponad to. Przy czym to nawet nie musi być w statucie określane, ponieważ Ustawa o dostępie do informacji publicznej wprost wskazuje, że poza tym katalogiem wymienionym tam informacji, które powinny być, podmiot zobowiązany we własnym zakresie może udostępniać inne informacje publiczne wedle własnego uznania.

Dobrą praktyką moim zdaniem jest to, że jeżeli organ dostrzega, że o daną informację pyta szereg obywateli, jeżeli dane kwestie powracają co jakiś czas, to w odpowiedzi na te zapytania stwierdza, że od tego czasu będzie publikował to w BIP-ie. To jest dobre dla wnioskodawców, ponieważ nie trzeba składać wniosków, nie trzeba oczekiwać, nie trzeba przechodzić przez tą całą procedurę. To jest dobre także dla urzędników, ponieważ jaki jest sens rozpatrywania dziesięciu wniosków i udostępnienia tej samej informacji dziesięciu innym osobom, skoro można raz to zeskanować, albo raz, zależy od informacji, ale raz to po prostu opublikować w BIP-ie, niech każdy zainteresowany się z tym zapozna. I to by było rozwiązanie idealne. Czy w praktyce tak to funkcjonuje, to pewnie zależy od gminy niestety i ogólnie od podmiotu zobowiązania.

No tak, rzeczywiście i też myślę sobie jeszcze o tym rozwiązaniu statucie, że to też może być taki sposób, żeby zabezpieczyć gminę na przyszłość przez na przykład radę taką i wójta, czy burmistrza, którzy są jakby świadomi tego, że dobrze jest jak najwięcej publikować i wpisują to do statutu z myślą o tym, że może przyjść taka władza potem, która już nie będzie tak skora do publikowania, ale ten statut jednak będzie ją jakby trochę dyscyplinował i będzie to robiła.

Jak najbardziej, znaczy ja zachęcam na pewno, żeby gminy, jeżeli mają taką chęć, mają takie podejście projawnościowe, transparentne, nie mają nic do ukrycia, to niech w statutach publikują, niech w statutach określają te informacje dodatkowe, które chcą i mają możliwość publikowania. Szkoda, że obywatele nie mają takiego wiążącego narzędzia, z który mogliby zobowiązać dany podmiot do publikowania tej informacji w BIP-ie to zależy tak głównie od dobrej woli danego organu.

My na poradni i ogólnie toczyła się w sądach administracyjnych taka batalia, takie postępowania, czy obywatel ma możliwość złożenia wniosku o udostępnienie danej informacji w BIP-ie i w dalszym kroku, czy taką odmowę, ewentualnie rozpatrzenia takiego wniosku pozytywnie, czy taką odmowę ma możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Niestety, tę batalię przegraliśmy. Sądy administracyjne uznają, że prawo aktualnie obowiązujące nie daje takich narzędzi, ponieważ sądy administracyjne stoją na takim stanowisku, co już wcześniej też zasugerowałaś, że obywatel zawsze ma taką możliwość, że skoro widzi, że w biuletynie danej informacji nie ma, to może złożyć wniosek. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć wniosek. Jeżeli na wniosek taka informacja nie zostanie udostępniona, to wchodzi już ta ścieżka albo administracyjna, najpierw odwołania do SKO, czy innego organu i następnie skarga do sądu administracyjnego, ewentualnie także skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta cała procedura administracyjno-sądowo-administracyjna się uruchamia, ale niestety w odniesieniu do funkcjonowania BIP-u, to nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego tego, że dany podmiot nie posiada BIP-u albo nie publikuje w nim informacji, które powinny być w tym BIP-ie opublikowane. A szkoda, bo to by się przydało.

To jest takie moim zdaniem trochę opatrzne rozumienie tego obowiązku informacyjnego, bo czym innym jest udostępnienie na wniosek czegoś osobie, która o coś wnioskuje, bo wie, że dana informacja na przykład jest w posiadaniu urzędu, ale bywa tak, że po prostu ludzie nawet nie mają świadomości, że coś jest w posiadaniu urzędu, czy jakaś informacja jest właśnie w urzędzie i ten obowiązek informacyjny, jego właśnie realizacją jest poinformowanie urzędników, mamy taką umowę, taką inwestycję, coś takiego się dzieje i dopiero w momencie, gdy mieszkańcy zobaczą w BIP-ie taką informację, to wtedy się o niej dowiedzą, a jeżeli nie zobaczą, to po prostu się nie dowiedzą i ten obowiązek informacyjny nie zostanie jakby wypełniony.

No tak, zdecydowanie, przecież tutaj obywatel musiałby za pomocą wniosków szukać igły w stogu siana, a przecież nie wie, jest za tą zasłoną niewiedzy, nie wie co dokładnie organ, jakie umowy organ zawiera. Dopiero na przykład jak weszły te obowiązki publikowania rejestru umów, to dopiero jest przed nami, ale na przykład dobrze to widać po rejestrze wpłat na przykład partii politycznych, bodajże w zeszłym roku czy jakiś czas temu wszedł taki obowiązek, że partie polityczne muszą w swoich Biuletynach Informacji Publicznej publikować rejestry wpłat od swoich sympatyków oraz rejestry zawartych umów.

I dopiero po zapoznaniu się z tymi rejestrami na przykład taka osoba, która zajrzała do BIP-u, zobaczyła jakąś podejrzaną wpłatę albo zastanawiającą umowę może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej i zapytać o szczegóły danej informacji, danego działania i tutaj właśnie mamy do czynienia z taką kulą śniegową jawności, że udostępnienie kilku podstawowych informacji w BIP-ie później zwiększa ten zakres jawności poprzez wnioski pojedyncze, które mogą dalej pogłębiać ten temat.

Ja bym też nie chciała, żeby wrażenie było takie, że jesteśmy takimi bezdusznymi aktywistami, którzy przestawiają pistolet do skroni urzędnika, że ma wszystko publikować, cokolwiek by się nie działo, bo jakby też chyba jesteśmy świadomi tego, że po stronie urzędu jest wiele problemów takich po prostu czysto technicznych związanych z taką ślimaczącą się cyfryzacją urzędów i tego, że wiele dokumentów wciąż w tym obiegu takim papierowym jest, to zresztą na ostatnim Zlocie fanek i fanów jawności mówili nasi goście. Jeden z burmistrzów mówił po prostu o tym, że on idąc do urzędu miał taką ideę, że będzie cyfryzował od pierwszego dnia i zobaczył jak bardzo jest to trudne, żeby to wszystko się znalazło w tym obiegu elektronicznym i żeby można było to w miarę sprawnie na bieżąco publikować i pytanie czy macie w ramach tej pracy poradnianej, czy taki feedback właśnie od urzędów jest, jeżeli w ogóle w jakiś dialog z urzędem wchodzicie, jakieś pisma wysyłacie, że to jest trudne?

Rzadko, rzadko mamy do czynienia z tym dialogiem. Raczej to jest takie, że urzędy odpowiadają w sposób bardzo formalistyczny, powołując się na określone przepisy stwierdzają, że jest sytuacja taka i taka. Rzadko w uzasadnieniach jest taka próba zaapelowania do serca wnioskodawcy i żeby zrozumiał on.

,,Człowieku zrozum nas.”

Tak, tak. Mimo, że dobrze gdyby ten dialog między wnioskodawcami czy takimi organizacjami jak nasza, a urzędnikami się odbywał, bo to nie jest tak, że we wszystkich urzędach panuje kultura tajności i kultura zdarza się to, ale nie możemy wrzucać na pewno wszystkich do jednego worka jako przeciwników jawności i zwolenników właśnie czy takiego inkwizycyjnego działania. Często tutaj właśnie na przeszkodzie większej transparentności po pierwsze stoi niewiedza. Niewiedza związana z brakiem często świadomości, że dane informacje podlegają udostępnieniu. Po drugie obawa, że udostępnimy za dużo i spotka się to później z jakimiś reperkusjami w postaci skarg czy to do Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy innego rodzaju organów. Często taki urzędnik skonfrontowany z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej woli w pierwszej kolejności nie udostępnić informacji, poczekać na skargę do sądu czy do innego organu i dopiero jeżeli ten wyższy organ albo sąd stwierdzi, że ,,masz udostępnić informację”, to wtedy ok,  udostępniam informację. Jest to taka trochę spychologia odpowiedzialności, ale z drugiej strony pewnie też trzeba to w jakiś sposób zrozumieć. Jest to niestety ze szkodą zawsze dla wnioskodawcy, ponieważ te procedury administracyjno-sądowo-administracyjne z natury rzeczy muszą swoje trochę czasu potrwać.

Więc ta waga udostępniania informacji niezwłocznie, a informacji udostępnionej za 3, 4, 5, 6 miesięcy czy nawet czasem, niestety, znacznie dłużej jest zupełnie inna.

To jest bardzo frustrujące, bo właśnie porównując to co powiedziałeś. Albo jest to niezwłocznie, czyli po prostu już w BiP-ie ta informacja na mnie czeka.

No właśnie.

Albo muszę o nią walczyć, jeżeli mam wystarczająco dużo determinacji. Najpierw wnioskując, a potem właśnie przechodząc te całe procedury w sądzie administracyjnym. I jakby widząc, przeglądając pytania, które do nas spłynęły dotyczące właśnie BIP-ów, bo przygotowując się do tego podcastu wrzuciliśmy właśnie taką zajawkę, jakie problemy związane z BIP-em nasi odbiorcy spotykają. Więc jest naprawdę duża frustracja, przede wszystkim związana z tym, że nie działają wyszukiwarki, że urzędy właśnie rzadko aktualizują, wrzucają dokumenty w takiej postaci, że trudno w ogóle jest przeczytać, bo to są bardzo słabej jakości skany. Długo by wymieniać te problemy i zastanawiam się, czy one są w ogóle do rozwiązania na takim poziomie tych poszczególnych jednostek, czy jednak tu jest potrzebna jakaś zmiana systemowa i czy to urzędy powinny wyjść z inicjatywą, ale wydaje mi się, że niekoniecznie będą chciały? Czy może właśnie to jest zadanie dla takich organizacji jak nasza, czy właśnie użytkowników tych BIP-ów, watchdogów, żeby, nie wiem, wystosować jakąś petycję, że to jest temat, którym trzeba się zająć trochę od początku i po pierwsze dać urzędom możliwość, takie trochę narzędzia, żeby mogli rzeczywiście w tych BIP- ach bezproblemowo pewne rzeczy publikować, czyli ta cyfryzacja jeszcze raz wraca, a z drugiej strony dać obywatelom narzędzia do egzekwowania tego, jeżeli czegoś nie będzie.

Znaczy zawsze można próbować podejmować takie działania jednostkowe, czyli w konkretnej swojej gminie próbować wpływać na kształt tego BIPu, właśnie poprzez te instytucje wniosków, czy skarg, o których wcześniej mówiłem, ale to jest działanie jednostkowe, czasem skuteczne, w większym wymiarze, czasem w mniejszym, czasem w ogóle trafia się na beton i odmowę jakichkolwiek działań. Potrzebne są działania systemowe.

Ten BIP w zamyśle dwadzieścia kilka lat temu był świetnym rozwiązaniem, był fajną ideą, był ideą innowacyjną, powszechny dostęp do wiedzy 24 godziny na dobę i ten BIP był właśnie takim mega uzdolnionym dzieckiem, takim geniuszem, ale to potem podczas właśnie tego dorastania trochę zaniedbanym, trochę bez nadzoru. Do szkoły raczej rzadko chodził, a jeżeli chodził już to raczej na ostatniej ławce przebywał i więcej spał niż słuchał nauczycieli i po tych 20 latach funkcjonowania BIP -u właśnie z tego fajnego pomysłu, z tego bardzo innowacyjnego rozwiązania wyszedł taki potworek, który nie wiadomo czy on w ogóle działa, czy to jest potrzebne, czy co właściwie z tym zrobić?

Problemem BIP-u był właśnie moim zdaniem brak nadzoru nad jego funkcjonowaniem. Brakuje organu, który po pierwsze zebrałby nawet wszystkie BIP-y działające w kraju. Teoretycznie takie uprawnienie ma Minister Cyfryzacji, ponieważ istnieje taka strona ogólna gov.pl/bip, na której powinny być odnośniki do wszystkich BIP-ów, które są w kraju utworzone.

Tylko problem polega na tym, że ta lista jest aktualizowana tylko w momencie, gdy dany podmiot sam się zgłosi do ministra i ogłosi, że my tu prowadzimy BIP pod takim adresem, to wtedy minister cyfryzacji aktualizuje tą listę. I jeżeli tutaj obowiązek jest nałożony na same podmioty to możemy się domyśleć, jak to funkcjonuje i w tej chwili nawet nie połowa gmin jest obecna w tym rejestrze centralnym, więc jak już mówimy, że nawet gminy nie są w nim obecne, to jak tutaj w ogóle oczekiwać, że szkoły, czy spółki komunalne, czy innego rodzaju organizacje pozarządowe, które mogą wykonywać zadania publiczne będą w tym rejestrze publikowane.

Czyli właśnie brakuje tego elementu nadzoru nad wykonywaniem tego obowiązku publikowania informacji w biuletynie. Jeżeli nie ma nadzoru ze strony sądów administracyjnych, nie ma nadzoru administracyjnego ze strony organów administracji publicznej, to te BIPy czasem są, czasem ich nie ma. Jeżeli nie ma to właściwie sankcji jakichkolwiek próżno oczekiwać, w związku z tym może zawsze obywatel złożyć wniosek i w ten sposób działać, ale te wnioski to właściwie są zawsze o charakterze jednostkowym i nawet jeżeli 100 osób złożyłoby tożsamy wniosek i wygrywało w sądach sprawy dotyczące udostępnienia tej informacji, to nie ma żadnego narzędzia, który by mógł zmusić organ do opublikowania takiej informacji w BIPie. I to jest właśnie wielki mankament tej instytucji, czyli brak jakiegokolwiek nadzoru nad jej funkcjonowaniem.

Niestety konkluzja naszej rozmowy nie jest zbyt taka pozytywna. W zasadzie możemy zakończyć apelem do Ministra Cyfryzacji, żeby jeszcze ratował to cudowne dziecko, dopóki jeszcze jest co ratować, a wszystkich naszych słuchaczy i słuchaczki zachęcamy do tego, żeby mimo wszystko zaglądali do BIPów instytucji, których działalność ich interesuje i jeśli zobaczą, że one są jakoś wyjątkowo zaniedbane, czy nie ma tam informacji, które powinny być publikowane, żeby właśnie kierowali na początku te wnioski, prosząc o uzupełnienie informacji, potem ewentualnie skargi, żeby dawać znać instytucjom, że my z tych BIPów korzystamy i one są potrzebne, bo myślę, że to też jest istotne, żeby był ten feedback, że one są potrzebne, że to nie jest właśnie jakiś wymysł urzędników w tym 2001 roku, czy ustawodawcy, żeby coś takiego było, tylko rzeczywiście jest to przydatne narzędzie.

Piotrze, dziękuję ci bardzo za rozmowę. Mam nadzieję, że wrócimy kiedyś do tematu i będziemy mieć jakieś bardziej optymistyczne wnioski. Rozmawiałam z Piotrem Rzekiecskim, prawnikiem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.

Do usłyszenia.

Do usłyszenia. 

=== Outro ===
To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!

{{Jak słuchać
|rss=https://feeds.soundcloud.com/users/soundcloud:users:121753281/sounds.rss
|youtube=
|domowa=
|spotify=
|apple=
|pocket=
|soundcloud=
|deezer=
|peertube=
}}

== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-bipach/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

== Linki zewnętrzne ==

* [https://informacjapubliczna.org/news/bip-w-pigulce/ BIP w pigułce]
* [https://informacjapubliczna.org/news/biuletyn-informacji-publicznej-w-pytaniach-i-odpowiedziach/ Biuletyn Informacji Publicznej w pytaniach i odpowiedziach]
* [https://informacjapubliczna.org/news/co-zrobic-jesli-ze-strony-bip-jakiejs-instytucji-zniknely-oswiadczenia-majatkowe Co zrobić, jeśli ze strony BIP jakiejś instytucji zniknęły oświadczenia majątkowe?]
* [https://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/BC0551F090B08A04C1256B73003D21D8?OpenDocument Protokół z sejmowej komisji pracującej w 2000 r. nad Ustawą o dostępie do informacji publicznej. Pojawia się tam też kwestia BIP-ów.]
{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

&lt;!-- Tutaj wpisz kategorie, aby twój materiał mógł się pojawić w spisach tekstów. [[Pomoc:Kategorie|Pomoc: jak i jakie dodać kategorie]] - kiedy skończysz pisać materiał usuń ten tekst, zostawiając same kategorie. --&gt;

[[Kategoria:Podkast]]
[[Kategoria:xxx]]</text>
      <sha1>61qfiy5jdtcxs53w08tkddqeg74kr14</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343223</id>
      <parentid>343222</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:33:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Usunięto kategorię &quot;Xxx&quot;; Dodano kategorię &quot;Zajawka&quot; za pomocą HotCat</comment>
      <origin>343223</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49769" sha1="9kg7gt6l8fxkmw55sxprontxggln2xb" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}

'''17 grudnia 2024 ukazał się 20. odcinek podkastu Zajawka poświęcony Biuletynom Informacji Publicznej. Martyna Bójko rozmawia z Piotrem Rzekieckim.'''

W odcinku między innymi czym są Biuletyny Informacji Publicznej, kto musi prowadzić BIP, co powinno się w nich znajdować, co możemy zrobić, gdy urząd nie publikuje w BIP-ie tego, co powinien lub w sposób odbiegający od naszych oczekiwań, dlaczego nie ma jednego, wspólnego wzoru BIPu?

== Transkrypcja ==
Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej

=== Intro ===
Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

=== Rozmowa ===
Dzień dobry, tu Martyna Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. To jest podcast Zajawka, kolejny jego odcinek. Dzisiaj zaprosiłam do rozmowy Piotra Rzekieckiego, prawnika Sieci Obywatelskiej.

Cześć, dzień dobry.

Cześć, dzień dobry. Witam Ciebie Martyno i słuchaczy także.

Zaprosiłam Cię do rozmowy o BIP-ach, czyli Biuletynach Informacji Publicznej. Zapewne dla osób, które w jakiś sposób jakby interesują się naszą działalnością czy w ogóle dostępem do informacji czy watchdogowaniem to na pewno nie jest obca nazwa. Natomiast może osobom, które mniej są zorientowane w temacie, coś dzwoni, ale niekoniecznie muszą wiedzieć w którym kościele, więc chcielibyśmy w dzisiejszej rozmowie trochę ten temat BIP-u uporządkować, powiedzieć czym BIP jest, ale też nasze takie rozeznanie wcześniejsze w tym temacie, co wy o BIP-ach myślicie, pokazuje, że jest to wbrew pozorom temat dosyć taki bulwersujący, to może złe słowo, ale budzący wiele emocji, co może wydawać się dziwne. Ale o tym zaraz będziemy o tych szczegółach mówić.

Na początku Piotrze bym cię prosiła o taką porządkującą informację, czym są właśnie Biuletyny Informacji Publicznej?

Biuletyny Informacji Publicznej to są przynajmniej w założeniu pierwotnym świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? To mogę zaspojlerować, że nie zawsze, ale to pewnie rozwiniemy ten temat w późniejszej rozmowie. Więc Biuletyny Informacji w skrócie są taką stroną internetową, oficjalną stroną internetową, w której dany podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien te informacje zamieszczać.

I to nie jest tak, że on może, ale nie musi, tylko jest po prostu zobowiązany do tego prawem?

Jest zobowiązany prawem, ale czy prawo zapewnia także skuteczne narzędzia, które mogłyby ten obowiązek wyegzekwować? To jest inna rzecz, do której pewnie przejdziemy później. Ale tak, to jest obowiązek, to nie jest dobrowolne. Posiadanie BIP-u czy publikowanie tam określonych informacji nie jest dobrą wolą danego organu, tylko jest obowiązkiem wynikającym właśnie z Ustawy o dostępie do informacji publicznej.

No właśnie, bo to jakby tutaj jest ten styk tego prawa do informacji i funkcjonowania biuletynów, bo w ustawie jest mowa o tym, że na wniosek są udostępniane te informacje, które nie są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, czyli w takim idealnym świecie jednak większość informacji, których potrzebujemy dotyczących funkcjonowania danej instytucji publicznej znajdziemy w biuletynie, a jeżeli czegoś nie znajdziemy, to wówczas o to wnioskujemy.

Tak, takie jest założenie. To można już wyjść nawet od samego początku, czyli Konstytucji. Konstytucja z 97 roku w artykule 61 przesądza właśnie, że obywatele mają prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy i innych podmiotów, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym. No więc mamy tutaj ten punkt wyjścia, czyli prawo do informacji, a to w jaki sposób już zapewnimy to prawo, żeby to nie było tylko zapisane prawo na świstku papieru, który później ciężko jest wyegzekwować, to jest inna rzecz i właśnie mamy Konstytucję z 97 roku. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest z roku 2001 i przez te cztery lata parlamentarzyści zastanawiali się, jak tutaj wyegzekwować ten dostęp do informacji publicznej i pomysły były najróżniejsze.

Ja polecam zainteresowanym odczytanie dzienników z posiedzeń komisji, która się tym zajmowała. Tam niektóre takie pomysły były naprawdę dzikie. Moim ulubionym jest na przykład to, że jeden z posłów, chyba to był poseł, lobbował za takim pomysłem, żeby w każdym urzędzie była taka maszynka i zainteresowany obywatel, który ma chęć uzyskania jakiejś informacji może przyjść do urzędu z dyskietką, do tej maszynki włożyć dyskietkę i pobrać interesujące go informacje. To wydaje się dzisiaj mega abstrakcyjne, ale w 2021 roku…

2001.

Tak, 2001, z racji wieku tego nie pamiętam, ale wydaje mi się, że dostęp do internetu jeszcze raczkował.

Tak, ale myślę, że teraz niektórym naszym słuchaczom trzeba byłoby tłumaczyć czym jest dyskietka. Natomiast cały czas innowacyjność tego pomysłu jest duża, bo nawet teraz nie jest tak, że wtedy trzeba było przyjść dyskietką, bo nie było takich stron internetowych, a teraz teoretycznie tą dyskietką jest ten dostęp online, ale też nie jest tak, że wszystko jest.

Właśnie i ten pomysł z tymi maszynkami oczywiście nie przeszedł, ale przeszedł inny pomysł właśnie, na tamten czas, czyli 2001 rok, moim zdaniem mega innowacyjny i bardzo ciekawy, czyli właśnie Biuletyny Informacji Publicznej. Założenie było takie, że właśnie każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej zakłada taki Biuletyn Informacji Publicznej, czyli specjalnie dedykowaną do tego stronę internetową, na której publikuje informacje dotyczące swojej działalności. Jest to rozwiązanie świetne właśnie zarówno z perspektywy wnioskodawcy, osoby zainteresowanej dostępem do informacji, ponieważ zyskuje ona właśnie 24 godziny dostęp do informacji, bezpłatny, bez praktycznie żadnych ograniczeń. Jedyne ograniczenie jest takie, że po prostu trzeba mieć dostęp do internetu, dostęp do komputera, co w 2001 roku jeszcze może było jakimś problemem, ale teraz w 2024 roku już jest chyba absolutnie powszechne. Więc ten pomysł w 2001 roku był świetny.

Założenie było takie, że te informacje, które są w Biuletynie, są po prostu dostępne w Biuletynie, a tego, czego tam nie znajdziemy, ewentualnie możemy uzyskać w tym trybie wnioskowym, czyli domyślnym sposobem dostępu do informacji był właśnie Biuletyn Informacji Publicznej i dopiero w tym drugim kroku narzędziem takim pomocniczym miał być wniosek o dostęp do informacji publicznej, który wymagał już zaangażowania urzędnika, wszczęcia procedury, no i przeprowadzenia tej całej…

No bo fakt, czas ma znaczenie, że w Biuletynie już coś jest, to natychmiast mamy do tego dostęp, a w tej procedurze wnioskowej teoretycznie bez zbędnej zwłoki ta informacja będzie udostępniana, ale realnie to jest te 14 dni i często rzeczywiście ten czas mija, nim te informacje otrzymamy.

Tak, tam w założeniach były nawet takie odważne myśli i wizje, że z czasem te biuletyny już tak się rozrosną, już tam wszystkie informacje będą publikowane, że ten tryb wnioskowy to on już praktycznie stanie się bezużyteczny. Jak czas zweryfikował te wizje, to widzimy chyba wszyscy. Te biuletyny działają średnio. Dlaczego tak jest, to za chwilę pewnie rozwiniemy.

Jeszcze chciałabym, żebyśmy chwilę porozmawiali o tym, jakiego typu instytucje są zobowiązane do prowadzenia biuletynów, czy są jakieś takie… No właśnie, pewnie nie ma zamkniętej listy tych instytucji, ale po prostu te, które nie wiem, czy dysponują publicznymi pieniędzmi, czy realizują jakieś zadania publiczne, są pewnie jakieś wytyczne?

Przede wszystkim tak, nie ma zamkniętej listy, ponieważ Biuletyn Informacji Publicznej teoretycznie powinien posiadać każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, a lista tych podmiotów nie jest zamknięta. Są to oczywiście takie podstawowe podmioty, jak organy władzy publicznej, czyli wszystkie gminy, powiaty, województwa, a ściśle rzecz biorąc organy tych gmin, organy centralne, wojewodowie, ministrowie, dalej także organy samorządów zawodowych, czy samorządów gospodarczych, różnego rodzaju izby rolnicze, przechodząc właśnie do tych samorządów gospodarczych, izby rzemieślnicze, z samorządów zawodowych to np. Krajowa Izba Radców Prawnych, Izba Architektów, Krajowa Izba…

To jest takie już mniej oczywiste, bo te organy władzy publicznej to nam się wydaje oczywiste, ale np. też szkoły, czy przedszkola, czy jakieś instytucje kultury też?

Tak, zdecydowanie. Wszystkie podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym, czyli katalog tych podmiotów jest bardzo szeroki. Jeżeli możemy szacować to myślę, że to mogą być dziesiątki, jeżeli nie nawet setki tysięcy podmiotów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że aktualnie w Polsce mamy chyba 2,5 tysiąca gmin, w każdej z tych gmin jest szkoła, jest przedszkole, jest szpital, są jakieś spółki wodociągowe, inne spółki gminne. Tych podmiotów jest naprawdę nieograniczona ilość i każdy z tych podmiotów teoretycznie powinien posiadać Biuletyn Informacji Publicznej i publikować tam informacje o swojej działalności.

No właśnie, a ja już tak od praktycznej strony. To jest tak, że fizycznie to musi być oddzielna strona? Mam na myśli np. jakąś niewielką szkołę, nie wiem, szkoła wiejska, która ma tam czasem zdarzać się naprawdę kilkudziesięciu uczniów i niewielka kadra pedagogiczna i zakładając, że organem prowadzącym tę szkołę jest gmina, czy może być tak, że jak klikniemy na to okienko BIP-u na stronie szkoły, bo jednak szkoły mają te strony, to może nas odesłać np. na stronę gminy, gdzie te informacje o tej instytucji będą, tej szkole na przykład. Czy ona powinna mieć oddzielny BIP?

Teoretycznie powinna mieć oddzielny BIP, ponieważ każdy podmiot jest zobowiązany do samodzielnego udostępniania informacji i samodzielnego prowadzenia BIP-u. Jeżeli interesują nas informacje o danej szkole czy przedszkolu, no to musimy zwrócić się z wnioskiem bezpośrednio do tego przedszkola czy dyrektora danej szkoły. Tutaj urząd gminy czy inny organ tych spraw za daną jednostkę nie będzie załatwiać.

Z drugiej strony, skoro szkoły mają jednak te strony internetowe, to już w zasadzie jest normą, skoro są w stanie prowadzić stronę, to dlaczego nie byłyby w stanie prowadzić biuletynu?

No tak, to jest teoria, a w praktyce bardzo często zdarza się, trzymając się tego przykładu szkół, że szkoła rzadko, może nie, zdarza się, że po prostu szkoła nie ma osobnego BIP-u samodzielnego, tylko ma albo jakąś zakładkę w BIP-ie urzędu gminy czy miasta albo po prostu w ogóle nie prowadzi tego BIP-u, to to już jest po prostu na pewno rzecz niezgodna z prawem i która wymaga poprawy.

Wiele szkół i przedszkoli tak naprawdę nie robi tego z chęci ukrycia czegoś czy zatajenia jakiejś informacji, czy niechęci do rodziców, którzy mogliby tam zadawać jakieś niewygodne pytania, tylko ze zwykłej niewiedzy i niskiej świadomości tych obowiązków informacyjnych i także niewiedzy, że to jest także w interesie danej szkoły i w interesie danej jednostki, mówiąc ogólnie, żeby ten BIP posiadać, to nie jest nic strasznego i także te podmioty zobowiązane z posiadania BIP-ów moim zdaniem mogą mieć bardzo dużo korzyści.

Tutaj ważną rzecz powiedziałeś o tym obowiązku informacyjnym, bo tak jakby już trzymając się właśnie tematu szkół, to jednak my widzimy w naszej praktyce, że szkoły często nieprawidłowo reagują na wnioski, może już to się rzadziej zdarza, ale jednak cały czas jest to całkiem sporo setek szkół, które nie bardzo zdają sobie sprawę z tego, że są podmiotami zobowiązanymi, jak ta procedura wygląda, więc jakby to się ze sobą łączy z kwestią tego BIP-u, że też nie mają do końca świadomości, że ten BIP jest tym obowiązkiem. I też inna rzecz jeszcze, która mi jakby przyszła do głowy, to kwestia tego, jak ten BIP powinien wyglądać, bo jesteśmy przyzwyczajeni do tych BIP-ów, ci, którzy zaglądają do nich częściej, że często mają taką uporządkowaną strukturę według pewnego schematu, bo można korzystać, ja zakładam, z takiego szablonu, który jest, nie wiem przez który resort, ale wyobrażam sobie, że może przez MSWiA?

To Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło taki zcentralizowany system dostępu do informacji publicznej i tam wydaje mi się, że mają dostęp do takiego darmowego pliku źródłowego, czy jakiegoś takiego pewnego wzoru, który mogą wykorzystać.

Takiego szablonu.

No i często te BIP-y wyglądają w taki sposób, jakbyśmy je żywcem przynieśli właśnie z tego 2001 roku. One nie wyglądają zachęcająco, ciężko się po nich czasem poruszać. Nie wyglądają one jednolicie na pewno, więc to też jest problem, że znając dobrze jeden BIP na przykład naszej gminy, po przeprowadzce do gminy nawet sąsiedniej, możemy wchodząc na stronę danego urzędu gminy już zobaczyć zupełnie inną stronę i na nowo się tego wszystkiego uczyć.

Wynika to z tego, że w ustawie nie narzucono podmiotom zobowiązanym jednego wzoru, jednej jednolitej wersji tego jak BIP ma wyglądać. Czy to dobrze, czy to źle? Pewnie są argumenty za i przeciw, ale fakt jest taki, że takiego jednolitego wzoru nie ma i niektóre gminy korzystają właśnie z tych wzorów zapewnionych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Niektóre gminy korzystają też z rozwiązań komercyjnych.

Inne podmioty próbują zaangażować, dostosować swoją stronę internetową bardziej do tych wymagań BIP, ponieważ tutaj jest bardzo ważna kwestia, że prowadzenie BIP-u co do zasady jest obowiązkowe, ale jeżeli strona internetowa danego podmiotu jest dostosowana do tych wymogów BIP, czyli między innymi zawiera takie informacje, informacje tam zamieszczane zawierają, przedstawiają także tożsamość osoby odpowiedzialnej za udostępnienie tej informacji, zawierają czas jej wrzucenia, takie rzeczy, które właśnie potwierdzają oficjalność tych informacji, potwierdzają ich wiarygodność oraz ta strona przestrzega także szereg innych takich wymogów, które są na BIP-y narzucane, to jeżeli taka strona internetowa istnieje, to jednostka jest zwolniona z posiadania BIP-u, nie musi go posiadać. Czyli strona internetowa może pełnić tę rolę skutecznie.

Tak, czyli w zasadzie ta strona może być po prostu tym BIP-em, nie według tego szablonu i mówisz, że nie narzucono schematu i ja myślę o tych minusach tego rozwiązania i one mogą być takie, że gdyby rzeczywiście Ministerstwo Cyfryzacji miało nad tym piecze i aktualizowałoby te schematy, strukturę tej strony jakby szło z duchem czasu i też oznaczało obszary, które powinny być uwzględnione w tym BIP-ie, to pewnie byłoby to z korzyścią dla odbiorców, bo teraz to tak naprawdę rzeczywiście w tych BIP-ach, które wyglądają bardzo różnie, są też bardzo różne treści i to myślę, że jest największy problem.

No z tą treścią przede wszystkim jest problem, bo w ustawie mamy bardzo szeroki katalog informacji, które w tym BIP-ie powinny być. Czy tak jest? Często nie. W BIP-ie powinny być naprawdę bardzo szeroki katalog informacji, informacje o polityce wewnętrznej, zagranicznej, zamierzeniach władzy ustawodawczej, projektowaniu aktów normatywnych, informacji o organach władzy, o majątku publicznym. Jest taka kategoria, że informacje o majątku publicznym powinny być udostępnione w BIP-ie. To jest bardzo szeroki katalog informacji, który ja też patrzę za to z drugiej strony, ze strony podmiotu zobowiązanego. Jeżeli tutaj jest w ustawie napisane, że w biuletynie powinny być informacje o majątku publicznym, to doprecyzowanie tego zakresu koniecznych do udostępnienia informacji jest w praktyce dosyć trudne.

Zdecydowanie i też wydaje mi się, że dużym problemem jest to, że gminy mają sporą część tych dokumentów w formie analogowej, czyli papierowej i przetworzenie tego na takie dokumenty, które byłyby też przeszukiwalne, bo wrzucenie skanu też wszystkich problemów nie rozwiązuje. Ale też jeszcze, nim ten wątek rozwiniemy, to o jednej rzeczy chciałam zwrócić uwagę, że ja ilekroć przeglądam BIP, jak na przykład jakiegoś organu, jakiejś instytucji i stronę internetową, to o ile strona jednak widać, że jest zwykle dosyć aktualna, że są aktualne informacje, widać, że ona żyje. Jednak tak jest, czy to jest fanpage na Facebooku, że tam jest sporo informacji aktualnych, na bieżąco uzupełnionych.

Natomiast jak się zajrzy do BIP-u, to czasem ma się wrażenie, że tam naprawdę wiatr hula i bardzo dawno nikt nie zaglądał, że te aktualizacje, bo tam jest ten rejestr zmian, że były robione naprawdę dawno, że to jest tak traktowane po macoszemu.

Tak, bo to też wynika z tego, że właśnie jak wchodziła ustawa o dostępie do informacji publicznej w życie w roku 2001 i nałożyła na podmioty zobowiązany obowiązek posiadania BIP-u, to wiele gmin i szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych miało już swoje strony internetowe i stanęło one przy takim dylematem, że tutaj z jednej strony prowadzimy już rozwijamy swoją stronę internetową, publikujemy tam pewnego rodzaju informacje, a z drugiej strony ustawodawca nakazuje nam otworzenie takiej specjalnej strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej i ten obowiązek był traktowany tak po macoszemu jako zupełnie niepotrzebny, skoro my już tutaj mamy stronę i publikujemy na niej informacje, to czemu tutaj wymagać się od nas jeszcze tworzenia jakiejś, dublowania tego wszystkiego jeszcze raz?

I faktycznie wyglądało to tak, że dobrze skoro jest obowiązek to tworzymy BIP, wrzucamy tam informacje, które już wcześniej wrzucaliśmy na stronę, ale praktycznie tego BIP-u już później nie rozwijamy, on niech sobie tam funkcjonuje. I mieliśmy do czynienia z takim dualizmem, że z jednej strony mamy te strony internetowe, gmin, czy szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych, które są pewnie trochę bardziej atrakcyjne, są tam jakieś obrazki, więcej zdjęć, bardziej to jest takie interaktywne, a z drugiej strony mamy BIP, który jest taki szary, ponury, nieaktualizowany, po którym właśnie ciężko cokolwiek wyszukać, bo są tam wrzucane jakieś skany, ciężko się po tym poruszać i mieliśmy do czynienia z takim dualizmem.

I właśnie ustawodawca zobaczył, że to tak w sumie średnio działa i  w tym rozporządzeniu z 2007 roku stwierdził, że jeżeli podmiot posiada już stronę internetową, która spełnia cechy wyznaczone BIP-owi, to może zrezygnować z prowadzenia BIP-u. Ale te BIP-y już powstały wcześniej, przez te 6-7 lat one funkcjonowały, więc jak już to powstało to często dalej istnieje i z jednej strony został wysłany taki sygnał, że porzucamy te BIP-y i że jak macie strony to jest ok, a z drugiej strony te BIP-y pozostały i właściwie ciężko powiedzieć jaka jest teraz ich rola.

Bardzo rzadko organy rezygnowały w ogóle z prowadzenia tych BIP-ów. Ja wiem na pewno, że Rzecznik Praw Obywatelskich zrezygnował z prowadzenia BIP-u. Ma po prostu stronę swoją internetową, która wygląda fajnie, która spełnia te wymagania BIP-u, przynajmniej po takim powierzchownym zapoznaniu się przeze mnie z nią. Tak samo Urząd Ochrony Danych Osobowych także nie prowadzi BIP-u, ma swoją stronę internetową oficjalną, która pełni tę rolę. Rzadko gminy z tego korzystają, być może są takie gminy, ja akurat teraz nie kojarzę. Być może słuchacze mogą teraz po przesłuchaniu rozmowy to sprawdzić, czy ich gmina prowadzi stronę, a jeżeli tak to czy ten BIP jest równocześnie prowadzony. Prowadzony w takim sensie, że prowadzony rzeczywiście, aktualizowany, niech wrzucane są do niego informacje, a nie, że on po prostu jest, istnieje, ale niewiele się w nim dzieje.

Myślę, że gdybym była zwolenniczką jakichś teorii spiskowych, to mogłabym uznać, że w zasadzie dla gmin to może być korzystniejsze, jak są te BIP-y, gdzie wrzuca się informacje takie, którymi nie zawsze chcemy się chwalić, bo liczby nie kłamią, nie wiem czy są jakieś problemy finansowe, czy jakaś umowa była zawarta na jakąś może dużą kwotę, takie rzeczy, które są ciekawe dla watchdoga, ale przeciętny mieszkaniec raczej do BIP-u nie zajrzy, no bo bardziej go interesuje właśnie strona internetowa, nie wiem gdzie jest informacja o tym, że będzie grała Beata Kozidrak, a nie BIP, gdzie będzie umowa z Beatą Kozidrak i dowie się ile ten koncert kosztował.

Więc to może tak właśnie być, że te BIP-y no musimy, no to niech gdzieś tam będą, nie są ładne, atrakcyjne, przyciągające, trudno przeszukiwalne, to ludzie nie będą tam szczególnie kopać.

No może to tak być, może być taka intencja też za tym stanem faktycznym, który niestety jest daleki od ideału. Ale trzeba to tutaj oddać, że jeżeli tutaj włodarz danej gminy by wrzucił tą umowę z Beatą Kozidrak czy z inną artystką, to już był to naprawdę duży krok w stronę jawności i nawet jak wrzuca to w BIP, to i tak jest ok.

Tak, mimo że te dokumenty finansowe teoretycznie powinny tam się wszystkie znaleźć, no to wiadomo, że zwykle jakieś takie totalne minimum jest w BIP-ach realizowane. Jakbyśmy mogli chwilę zatrzymać się nad tym, co rzeczywiście tak realnie w tych BIP-ach jest,  bo to, co powinno być już mówiłeś, wiele, wiele naprawdę dokumentów, a co zwykle się tam znajduje, co możemy tam znaleźć, to co innego.

Co może się w nich znaleźć? To praktycznie musielibyśmy przeanalizować każdy BIP jednostkowo. Gdyby to, co rzeczywiście ma się znaleźć w BIP-ie zgodnie z ustawą w tym BIP-ie było, to tryb wnioskowy byłby używany znacznie, znacznie, znacznie rzadziej. Ale każda jednostka prowadzi swój BIP i to, w jaki sposób je prowadzi, czy wypełnia ten obowiązek ustawowy, to jest do indywidualnej oceny. Są BIP-y niezłe, są BIP-y zupełnie bezużyteczne, są BIP-y, w których są absolutnie podstawowe informacje.

No właśnie, bo wejdę ci w słowo, na przykład takie, bo jak ja właśnie przeglądam jakieś BIP-y, to to, co zawsze znajdziesz, to oświadczenia majątkowe, bo to jest też ten obowiązek publikacji.

Zawsze pewnie też nie, na poradni mamy takie sprawy, że mieszkańcy zwracają się do nas, były oświadczenia, nagle zniknęły jednego dnia, co teraz mamy zrobić, jak to się stało, albo że w ogóle nigdy tych oświadczeń nie było? Więc na pewno przeważnie te oświadczenia są tam, ale czy zawsze, to jest takim słowem, trzeba też uważać.

Nie byłam tego świadoma, wydawało mi się, że to już takie naprawdę totalne minimum i też zwykle jakieś tam informacje o przetargach, ogłoszenia, ale już rzadziej zauważyłam, że informacje o ich rozstrzygnięciach, że właśnie ta informacja o przetargu, to musi być powieszona, no bo też to są jakieś pewnie dodatkowe.

Tak, to już wynika z, oprócz tego, co mamy w ustawie o dostępie do informacji publicznej, mamy także szereg ustaw szczegółowych, na przykład Prawo zamówień publicznych, które wymaga właśnie, żeby te informacje o przetargach w BIP-ie były zamieszczane, także Ustawa o pracownikach samorządowych wymaga, żeby pewne konkursy były właśnie ogłaszane w BIP-ie i także przebieg ich powinien być relacjonowany w BIP-ie, czyli informacje o kandydatach, którzy się zgłosili, wyniki, także przebieg tego konkursu, to powinno w BIP-ie się znajdować.

Zazwyczaj pewnie jest, ale też nie powiedziałbym, że zawsze. Praktyka jest różnoraka, tak jak mówiłem, tych podmiotów zobowiązanych do posiadania BIP-u jest bardzo, bardzo, bardzo sporo i pewnie większość nie wywiązuje się z tego obowiązku, w ogóle nie posiada BIP-u, a te, które posiadają BIP, bardzo różnie podchodzą do tego.

To ja bym teraz chciała się trochę pociągnąć na język, bo zdradziłeś, że do poradni sporo spraw trafia, takich związanych z BIP-ami. Jakbyś mógł wskazać na takie najczęstsze problemy, na co klienci poradni i klientki skarżą się i z czym do nas trafiają?

Najczęstsze problemy są to po pierwsze, organ nie posiada BIP-u, co robić? Organ posiada BIP, ale jest on słaby, żeby nie użyć mocniejszego słowa. No bo obywatel czyta ustawę, patrzy, że przecież tutaj jest zapisane, że informacja o majątku powinna być w biuletynie. Później zagląda na stronę, a tam wiatr hula, nic się nie można znaleźć i taki zachodzi dysonans poznawczy, że jak to jest? Tutaj przecież żyjemy w praworządnym państwie, w ustawie jest zapisane, że powinno być tak i tak, a empirycznie sprawdzam, że jest daleko od ideału. I co robić? Co zrobić, żeby tę informację, żeby doprowadzić do tego, żeby ta informacja była opublikowana, żeby ten organ poważnie podchodził do swoich obowiązków?

No właśnie i co wtedy radzisz?

Wtedy z wielkim smutkiem ogłaszam, że niestety nasze prawo jest dalekie od idealnego. Z jednej strony ustawodawca nałożył na organy i inne podmioty zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej szereg obowiązków. Tutaj jest naprawdę tych obowiązków dużo, czyli posiadanie tego biuletynu i publikowanie w nim bardzo dużego zakresu informacji. A z drugiej strony nie w ustawie, albo szerzej mówiąc w prawie i także w innych ustawach, nie tylko Ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie wskazał realnych sankcji, które groziłyby podmiotom za niewywiązywanie się z tego obowiązku.

Jeżeli nie ustanowiono żadnego organu, który nadzorowałby przestrzeganie tego obowiązku i nie kontrolowałby po pierwsze posiadania BIP-u, a po drugie tego jak on jest prowadzony, nie upoważniono także sądów administracyjnych do badania tego typu kwestii, to pozostają nam tak naprawdę środki średnio skuteczne – środki powszechne, czyli środki przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego, przede wszystkim skarga, skarga z artykułu 227 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taka skarga powszechna, taka skarga ogólna. Jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości w działaniu władzy, to jeżeli nie ma żadnego innego środka, to w ostateczności przysługuje nam złożenie takiej skargi powszechnej. Problem z tą skargą jest taki, że składa się ją do organu wyższego stopnia. Tam w kodeksie postępowania administracyjnego jest wyrażony taki podstawowy katalog tych organów właściwych do rozpatrzenia skargi. I na przykład w stosunku do gmin problem jest taki, że tutaj organem odpowiedzialnym za prowadzenie BIP-u jest wójt / burmistrz / prezydent, czyli jeżeli zobaczymy, że w danej gminie albo BIP-u nie ma, takie przypadki chyba są już bardzo rzadkie, gminy raczej posiadają te BIP-y, to jak one wyglądają to jest inna sprawa. Więc jeżeli właśnie zobaczymy, że ten BIP nie spełnia naszych oczekiwań, nie są publikowane tam informacje, albo te informacje znikają, albo nie jest oznaczony czas, kiedy one zostały opublikowane, nie ma podanych informacji o autorze tego wpisu danego, to możemy złożyć taką skargę powszechną z artykułu, przypominam jeszcze raz, 227 kodeksu postępowania administracyjnego. I tu zachodzi problem, ponieważ podmiotem właściwym do rozpatrzenia takiej skargi jest Rada Gminy, Rada Miasta.

Ja myślałam, że to SKO, ale to nie.

Niestety nie. Jeżeli to by było SKO, to ta kontrola byłaby pewnie bardziej merytoryczna.

SKO to jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Tak. Ono rozpatruje odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta / burmistrza / prezydenta. Niestety, tych skarg powszechnych z KPA nie rozpatruje. Więc tutaj mamy właściwość Rady Gminy, Rady Miasta. A niestety w wielu gminach praktyka funkcjonowania jest taka, że Rada Miasta, Rada Gminy jest politycznie związana z wójtem, uzależniona od wójta burmistrza prezydenta. Radni są uzależniani także finansowo poprzez zasiadanie w rozmaitych spółkach komunalnych. No i możemy sobie wyobrazić, jeżeli taki radny uzyskał zatrudnienie dzięki wójtowi w spółce komunalnej, jest mu tam wygodnie, jest wdzięczny, dobrze mu się tam pracuje, pieniądze też są okej, to czy później taki radny będzie skory do tego, żeby uznać skargę na tego wójta, burmistrza czy prezydenta za zasadną.

Ale wiesz, to jest w ogóle szerszy problem, no bo zasadniczo Rada Gminy jest tym organem takim kontrolnym wobec władzy wykładawczej w gminie. Więc to w zasadzie dotyczy wszystkich kroków podejmowanych przez…

No więc w zasadzie tutaj jakby ustawodawca dobrze wskazał, że tutaj Rada powinna rozpatrywać te skargi, no bo przecież tak jak mówisz, Rada jest organem kontrolnym, to kto jak nie Rada ma kontrolować wójta? No w praktyce ta funkcja kontrolna jest w wielu przypadkach iluzoryczna.

Iluzoryczna, a w przypadku kiedy,  bo to jest gmina, ale jeżeli mówimy o jakimś domu kultury czy o szkole, to każdorazowo musimy znaleźć na tej drabince ten organ, który ma kontrolować? Nie zawsze to jest takie oczywiste, prawda?

Tak, no to pewnie właśnie wymaga indywidualnego spojrzenia. Najlepiej zacząć od lektury statutu szkoły. Tam zazwyczaj powinno być, kto jest organem prowadzącym. Jeżeli nie chcemy składać skarg, bo skarga to zawsze się kojarzy z takim…

No właśnie, bo może po dobroci na początku.

Właśnie, w pierwszej kolejności można uprzejmie przypomnieć, że takie obowiązki istnieją, że dobrze by było, żeby ten BIP był doprowadzony do takiego stanu rzeczy odpowiadającego prawu. To może przybrać albo formę zwykłej wiadomości, albo jeżeli chcemy trochę bardziej nabrać waloru oficjalności i mieć pewność, że jednostka nam odpowie, to możemy skorzystać z wniosku. Wniosek taki też powszechny z artykułu 241 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taki wniosek, który służy temu, że jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości, to możemy zawnioskować do organu, że ,,zobaczyliśmy taką i taką sytuację, jest tak, naszym zdaniem jest to niezgodne z takim i takim przepisem. Dobrze by było organie, żebyś doprowadził to do stanu odpowiedniego, czyli takiego i takiego, oczekujemy podjęcia działań XYZ”. I taki organ musi w ciągu bodajże 30 dni udzielić odpowiedzi na ten wniosek, rozpatrzeć go albo pozytywnie, albo negatywnie. I co ciekawe, na sposób rozpatrzenia takiego wniosku przysługuje ta skarga powszechna, czyli możemy najpierw skorzystać z tego wniosku ogólnego i skierować później ewentualnie skargę, jeżeli sposób rozpatrzenia tego wniosku będzie niekorzystny. No i tu największy problem z tą procedurą jest niestety taki, że po rozpatrzeniu tej skargi przez tą radę albo inny organ, to zamyka ścieżkę. Tu już po rozpatrzeniu tej skargi nie przysługuje nam jakiekolwiek odwołanie, nie przysługuje nam skarga do sądu w szczególności. To jest postępowanie jednoinstancyjne, od którego już sposób rozpatrzenia tej skargi nie podlega w żaden sposób zaskarżeniu.

Myślę, że może źródłem tych problemów z egzekwowaniem publikacji informacji w biuletynie jest sformułowanie tego zapisu w ustawie, która mówi o tym, że jeżeli coś jest nieopublikowane, to w trybie wnioskowym. Może organy czy w ogóle sądy wychodzą z założenia, ,,no dobra nie ma w biuletynie, to zawsze jest ta druga opcja, że można zawnioskować i że to jest takie komplementarne, że albo jedno, albo drugie”. W ten sposób organy też sobie myślą, że ,,jak ktoś będzie chciał, to udostępnimy i może wtedy wrzucimy do BIP-u, jak już zeskanujemy, bo ktoś będzie tego potrzebował”. Nie jest to takie wychodzenie naprzeciw potrzebom, że coś po prostu publikujemy. Moje pytanie jest jeszcze takie, czy na przykład w statucie gminy można jakoś zapisać, co w BIP-ie powinno być? Czy żeby na przykład jakoś, no tutaj radni mogliby coś na to wpływać.

Oczywiście, w statucie jak najbardziej można zapisać, ale tylko dodatkowe rzeczy. Nie można statutem gminy na przykład ograniczyć ustawę. Niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której radni w statucie stwierdziliby, że co prawda Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje nam udostępnienia informacji takich i owakich w BIP-ie, ale my tutaj na mocy statutu ograniczamy to prawo i stwierdzamy, że będziemy publikować tylko część tych informacji. Takich rzeczy w statucie być nie może. Może być na plus, że tutaj co prawda ustawodawca narzuca nam, że musimy opublikować dane informacje, ale my jako gmina otwarta, gmina sprzyjająca jawności i proobywatelska jeszcze będziemy publikować informacje ponad to. Przy czym to nawet nie musi być w statucie określane, ponieważ Ustawa o dostępie do informacji publicznej wprost wskazuje, że poza tym katalogiem wymienionym tam informacji, które powinny być, podmiot zobowiązany we własnym zakresie może udostępniać inne informacje publiczne wedle własnego uznania.

Dobrą praktyką moim zdaniem jest to, że jeżeli organ dostrzega, że o daną informację pyta szereg obywateli, jeżeli dane kwestie powracają co jakiś czas, to w odpowiedzi na te zapytania stwierdza, że od tego czasu będzie publikował to w BIP-ie. To jest dobre dla wnioskodawców, ponieważ nie trzeba składać wniosków, nie trzeba oczekiwać, nie trzeba przechodzić przez tą całą procedurę. To jest dobre także dla urzędników, ponieważ jaki jest sens rozpatrywania dziesięciu wniosków i udostępnienia tej samej informacji dziesięciu innym osobom, skoro można raz to zeskanować, albo raz, zależy od informacji, ale raz to po prostu opublikować w BIP-ie, niech każdy zainteresowany się z tym zapozna. I to by było rozwiązanie idealne. Czy w praktyce tak to funkcjonuje, to pewnie zależy od gminy niestety i ogólnie od podmiotu zobowiązania.

No tak, rzeczywiście i też myślę sobie jeszcze o tym rozwiązaniu statucie, że to też może być taki sposób, żeby zabezpieczyć gminę na przyszłość przez na przykład radę taką i wójta, czy burmistrza, którzy są jakby świadomi tego, że dobrze jest jak najwięcej publikować i wpisują to do statutu z myślą o tym, że może przyjść taka władza potem, która już nie będzie tak skora do publikowania, ale ten statut jednak będzie ją jakby trochę dyscyplinował i będzie to robiła.

Jak najbardziej, znaczy ja zachęcam na pewno, żeby gminy, jeżeli mają taką chęć, mają takie podejście projawnościowe, transparentne, nie mają nic do ukrycia, to niech w statutach publikują, niech w statutach określają te informacje dodatkowe, które chcą i mają możliwość publikowania. Szkoda, że obywatele nie mają takiego wiążącego narzędzia, z który mogliby zobowiązać dany podmiot do publikowania tej informacji w BIP-ie to zależy tak głównie od dobrej woli danego organu.

My na poradni i ogólnie toczyła się w sądach administracyjnych taka batalia, takie postępowania, czy obywatel ma możliwość złożenia wniosku o udostępnienie danej informacji w BIP-ie i w dalszym kroku, czy taką odmowę, ewentualnie rozpatrzenia takiego wniosku pozytywnie, czy taką odmowę ma możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Niestety, tę batalię przegraliśmy. Sądy administracyjne uznają, że prawo aktualnie obowiązujące nie daje takich narzędzi, ponieważ sądy administracyjne stoją na takim stanowisku, co już wcześniej też zasugerowałaś, że obywatel zawsze ma taką możliwość, że skoro widzi, że w biuletynie danej informacji nie ma, to może złożyć wniosek. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć wniosek. Jeżeli na wniosek taka informacja nie zostanie udostępniona, to wchodzi już ta ścieżka albo administracyjna, najpierw odwołania do SKO, czy innego organu i następnie skarga do sądu administracyjnego, ewentualnie także skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta cała procedura administracyjno-sądowo-administracyjna się uruchamia, ale niestety w odniesieniu do funkcjonowania BIP-u, to nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego tego, że dany podmiot nie posiada BIP-u albo nie publikuje w nim informacji, które powinny być w tym BIP-ie opublikowane. A szkoda, bo to by się przydało.

To jest takie moim zdaniem trochę opatrzne rozumienie tego obowiązku informacyjnego, bo czym innym jest udostępnienie na wniosek czegoś osobie, która o coś wnioskuje, bo wie, że dana informacja na przykład jest w posiadaniu urzędu, ale bywa tak, że po prostu ludzie nawet nie mają świadomości, że coś jest w posiadaniu urzędu, czy jakaś informacja jest właśnie w urzędzie i ten obowiązek informacyjny, jego właśnie realizacją jest poinformowanie urzędników, mamy taką umowę, taką inwestycję, coś takiego się dzieje i dopiero w momencie, gdy mieszkańcy zobaczą w BIP-ie taką informację, to wtedy się o niej dowiedzą, a jeżeli nie zobaczą, to po prostu się nie dowiedzą i ten obowiązek informacyjny nie zostanie jakby wypełniony.

No tak, zdecydowanie, przecież tutaj obywatel musiałby za pomocą wniosków szukać igły w stogu siana, a przecież nie wie, jest za tą zasłoną niewiedzy, nie wie co dokładnie organ, jakie umowy organ zawiera. Dopiero na przykład jak weszły te obowiązki publikowania rejestru umów, to dopiero jest przed nami, ale na przykład dobrze to widać po rejestrze wpłat na przykład partii politycznych, bodajże w zeszłym roku czy jakiś czas temu wszedł taki obowiązek, że partie polityczne muszą w swoich Biuletynach Informacji Publicznej publikować rejestry wpłat od swoich sympatyków oraz rejestry zawartych umów.

I dopiero po zapoznaniu się z tymi rejestrami na przykład taka osoba, która zajrzała do BIP-u, zobaczyła jakąś podejrzaną wpłatę albo zastanawiającą umowę może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej i zapytać o szczegóły danej informacji, danego działania i tutaj właśnie mamy do czynienia z taką kulą śniegową jawności, że udostępnienie kilku podstawowych informacji w BIP-ie później zwiększa ten zakres jawności poprzez wnioski pojedyncze, które mogą dalej pogłębiać ten temat.

Ja bym też nie chciała, żeby wrażenie było takie, że jesteśmy takimi bezdusznymi aktywistami, którzy przestawiają pistolet do skroni urzędnika, że ma wszystko publikować, cokolwiek by się nie działo, bo jakby też chyba jesteśmy świadomi tego, że po stronie urzędu jest wiele problemów takich po prostu czysto technicznych związanych z taką ślimaczącą się cyfryzacją urzędów i tego, że wiele dokumentów wciąż w tym obiegu takim papierowym jest, to zresztą na ostatnim Zlocie fanek i fanów jawności mówili nasi goście. Jeden z burmistrzów mówił po prostu o tym, że on idąc do urzędu miał taką ideę, że będzie cyfryzował od pierwszego dnia i zobaczył jak bardzo jest to trudne, żeby to wszystko się znalazło w tym obiegu elektronicznym i żeby można było to w miarę sprawnie na bieżąco publikować i pytanie czy macie w ramach tej pracy poradnianej, czy taki feedback właśnie od urzędów jest, jeżeli w ogóle w jakiś dialog z urzędem wchodzicie, jakieś pisma wysyłacie, że to jest trudne?

Rzadko, rzadko mamy do czynienia z tym dialogiem. Raczej to jest takie, że urzędy odpowiadają w sposób bardzo formalistyczny, powołując się na określone przepisy stwierdzają, że jest sytuacja taka i taka. Rzadko w uzasadnieniach jest taka próba zaapelowania do serca wnioskodawcy i żeby zrozumiał on.

,,Człowieku zrozum nas.”

Tak, tak. Mimo, że dobrze gdyby ten dialog między wnioskodawcami czy takimi organizacjami jak nasza, a urzędnikami się odbywał, bo to nie jest tak, że we wszystkich urzędach panuje kultura tajności i kultura zdarza się to, ale nie możemy wrzucać na pewno wszystkich do jednego worka jako przeciwników jawności i zwolenników właśnie czy takiego inkwizycyjnego działania. Często tutaj właśnie na przeszkodzie większej transparentności po pierwsze stoi niewiedza. Niewiedza związana z brakiem często świadomości, że dane informacje podlegają udostępnieniu. Po drugie obawa, że udostępnimy za dużo i spotka się to później z jakimiś reperkusjami w postaci skarg czy to do Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy innego rodzaju organów. Często taki urzędnik skonfrontowany z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej woli w pierwszej kolejności nie udostępnić informacji, poczekać na skargę do sądu czy do innego organu i dopiero jeżeli ten wyższy organ albo sąd stwierdzi, że ,,masz udostępnić informację”, to wtedy ok,  udostępniam informację. Jest to taka trochę spychologia odpowiedzialności, ale z drugiej strony pewnie też trzeba to w jakiś sposób zrozumieć. Jest to niestety ze szkodą zawsze dla wnioskodawcy, ponieważ te procedury administracyjno-sądowo-administracyjne z natury rzeczy muszą swoje trochę czasu potrwać.

Więc ta waga udostępniania informacji niezwłocznie, a informacji udostępnionej za 3, 4, 5, 6 miesięcy czy nawet czasem, niestety, znacznie dłużej jest zupełnie inna.

To jest bardzo frustrujące, bo właśnie porównując to co powiedziałeś. Albo jest to niezwłocznie, czyli po prostu już w BiP-ie ta informacja na mnie czeka.

No właśnie.

Albo muszę o nią walczyć, jeżeli mam wystarczająco dużo determinacji. Najpierw wnioskując, a potem właśnie przechodząc te całe procedury w sądzie administracyjnym. I jakby widząc, przeglądając pytania, które do nas spłynęły dotyczące właśnie BIP-ów, bo przygotowując się do tego podcastu wrzuciliśmy właśnie taką zajawkę, jakie problemy związane z BIP-em nasi odbiorcy spotykają. Więc jest naprawdę duża frustracja, przede wszystkim związana z tym, że nie działają wyszukiwarki, że urzędy właśnie rzadko aktualizują, wrzucają dokumenty w takiej postaci, że trudno w ogóle jest przeczytać, bo to są bardzo słabej jakości skany. Długo by wymieniać te problemy i zastanawiam się, czy one są w ogóle do rozwiązania na takim poziomie tych poszczególnych jednostek, czy jednak tu jest potrzebna jakaś zmiana systemowa i czy to urzędy powinny wyjść z inicjatywą, ale wydaje mi się, że niekoniecznie będą chciały? Czy może właśnie to jest zadanie dla takich organizacji jak nasza, czy właśnie użytkowników tych BIP-ów, watchdogów, żeby, nie wiem, wystosować jakąś petycję, że to jest temat, którym trzeba się zająć trochę od początku i po pierwsze dać urzędom możliwość, takie trochę narzędzia, żeby mogli rzeczywiście w tych BIP- ach bezproblemowo pewne rzeczy publikować, czyli ta cyfryzacja jeszcze raz wraca, a z drugiej strony dać obywatelom narzędzia do egzekwowania tego, jeżeli czegoś nie będzie.

Znaczy zawsze można próbować podejmować takie działania jednostkowe, czyli w konkretnej swojej gminie próbować wpływać na kształt tego BIPu, właśnie poprzez te instytucje wniosków, czy skarg, o których wcześniej mówiłem, ale to jest działanie jednostkowe, czasem skuteczne, w większym wymiarze, czasem w mniejszym, czasem w ogóle trafia się na beton i odmowę jakichkolwiek działań. Potrzebne są działania systemowe.

Ten BIP w zamyśle dwadzieścia kilka lat temu był świetnym rozwiązaniem, był fajną ideą, był ideą innowacyjną, powszechny dostęp do wiedzy 24 godziny na dobę i ten BIP był właśnie takim mega uzdolnionym dzieckiem, takim geniuszem, ale to potem podczas właśnie tego dorastania trochę zaniedbanym, trochę bez nadzoru. Do szkoły raczej rzadko chodził, a jeżeli chodził już to raczej na ostatniej ławce przebywał i więcej spał niż słuchał nauczycieli i po tych 20 latach funkcjonowania BIP -u właśnie z tego fajnego pomysłu, z tego bardzo innowacyjnego rozwiązania wyszedł taki potworek, który nie wiadomo czy on w ogóle działa, czy to jest potrzebne, czy co właściwie z tym zrobić?

Problemem BIP-u był właśnie moim zdaniem brak nadzoru nad jego funkcjonowaniem. Brakuje organu, który po pierwsze zebrałby nawet wszystkie BIP-y działające w kraju. Teoretycznie takie uprawnienie ma Minister Cyfryzacji, ponieważ istnieje taka strona ogólna gov.pl/bip, na której powinny być odnośniki do wszystkich BIP-ów, które są w kraju utworzone.

Tylko problem polega na tym, że ta lista jest aktualizowana tylko w momencie, gdy dany podmiot sam się zgłosi do ministra i ogłosi, że my tu prowadzimy BIP pod takim adresem, to wtedy minister cyfryzacji aktualizuje tą listę. I jeżeli tutaj obowiązek jest nałożony na same podmioty to możemy się domyśleć, jak to funkcjonuje i w tej chwili nawet nie połowa gmin jest obecna w tym rejestrze centralnym, więc jak już mówimy, że nawet gminy nie są w nim obecne, to jak tutaj w ogóle oczekiwać, że szkoły, czy spółki komunalne, czy innego rodzaju organizacje pozarządowe, które mogą wykonywać zadania publiczne będą w tym rejestrze publikowane.

Czyli właśnie brakuje tego elementu nadzoru nad wykonywaniem tego obowiązku publikowania informacji w biuletynie. Jeżeli nie ma nadzoru ze strony sądów administracyjnych, nie ma nadzoru administracyjnego ze strony organów administracji publicznej, to te BIPy czasem są, czasem ich nie ma. Jeżeli nie ma to właściwie sankcji jakichkolwiek próżno oczekiwać, w związku z tym może zawsze obywatel złożyć wniosek i w ten sposób działać, ale te wnioski to właściwie są zawsze o charakterze jednostkowym i nawet jeżeli 100 osób złożyłoby tożsamy wniosek i wygrywało w sądach sprawy dotyczące udostępnienia tej informacji, to nie ma żadnego narzędzia, który by mógł zmusić organ do opublikowania takiej informacji w BIPie. I to jest właśnie wielki mankament tej instytucji, czyli brak jakiegokolwiek nadzoru nad jej funkcjonowaniem.

Niestety konkluzja naszej rozmowy nie jest zbyt taka pozytywna. W zasadzie możemy zakończyć apelem do Ministra Cyfryzacji, żeby jeszcze ratował to cudowne dziecko, dopóki jeszcze jest co ratować, a wszystkich naszych słuchaczy i słuchaczki zachęcamy do tego, żeby mimo wszystko zaglądali do BIPów instytucji, których działalność ich interesuje i jeśli zobaczą, że one są jakoś wyjątkowo zaniedbane, czy nie ma tam informacji, które powinny być publikowane, żeby właśnie kierowali na początku te wnioski, prosząc o uzupełnienie informacji, potem ewentualnie skargi, żeby dawać znać instytucjom, że my z tych BIPów korzystamy i one są potrzebne, bo myślę, że to też jest istotne, żeby był ten feedback, że one są potrzebne, że to nie jest właśnie jakiś wymysł urzędników w tym 2001 roku, czy ustawodawcy, żeby coś takiego było, tylko rzeczywiście jest to przydatne narzędzie.

Piotrze, dziękuję ci bardzo za rozmowę. Mam nadzieję, że wrócimy kiedyś do tematu i będziemy mieć jakieś bardziej optymistyczne wnioski. Rozmawiałam z Piotrem Rzekiecskim, prawnikiem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.

Do usłyszenia.

Do usłyszenia. 

=== Outro ===
To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!

{{Jak słuchać
|rss=https://feeds.soundcloud.com/users/soundcloud:users:121753281/sounds.rss
|youtube=
|domowa=
|spotify=
|apple=
|pocket=
|soundcloud=
|deezer=
|peertube=
}}

== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-bipach/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

== Linki zewnętrzne ==

* [https://informacjapubliczna.org/news/bip-w-pigulce/ BIP w pigułce]
* [https://informacjapubliczna.org/news/biuletyn-informacji-publicznej-w-pytaniach-i-odpowiedziach/ Biuletyn Informacji Publicznej w pytaniach i odpowiedziach]
* [https://informacjapubliczna.org/news/co-zrobic-jesli-ze-strony-bip-jakiejs-instytucji-zniknely-oswiadczenia-majatkowe Co zrobić, jeśli ze strony BIP jakiejś instytucji zniknęły oświadczenia majątkowe?]
* [https://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/BC0551F090B08A04C1256B73003D21D8?OpenDocument Protokół z sejmowej komisji pracującej w 2000 r. nad Ustawą o dostępie do informacji publicznej. Pojawia się tam też kwestia BIP-ów.]
{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

&lt;!-- Tutaj wpisz kategorie, aby twój materiał mógł się pojawić w spisach tekstów. [[Pomoc:Kategorie|Pomoc: jak i jakie dodać kategorie]] - kiedy skończysz pisać materiał usuń ten tekst, zostawiając same kategorie. --&gt;

[[Kategoria:Podkast]]
[[Kategoria:Zajawka]]</text>
      <sha1>9kg7gt6l8fxkmw55sxprontxggln2xb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343224</id>
      <parentid>343223</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:33:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Dodano kategorię &quot;Sieć Obywatelska Watchdog Polska&quot; za pomocą HotCat</comment>
      <origin>343224</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49817" sha1="dk4lsxogeixpqulgh8ptmsvasi1arys" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}

'''17 grudnia 2024 ukazał się 20. odcinek podkastu Zajawka poświęcony Biuletynom Informacji Publicznej. Martyna Bójko rozmawia z Piotrem Rzekieckim.'''

W odcinku między innymi czym są Biuletyny Informacji Publicznej, kto musi prowadzić BIP, co powinno się w nich znajdować, co możemy zrobić, gdy urząd nie publikuje w BIP-ie tego, co powinien lub w sposób odbiegający od naszych oczekiwań, dlaczego nie ma jednego, wspólnego wzoru BIPu?

== Transkrypcja ==
Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej

=== Intro ===
Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

=== Rozmowa ===
Dzień dobry, tu Martyna Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. To jest podcast Zajawka, kolejny jego odcinek. Dzisiaj zaprosiłam do rozmowy Piotra Rzekieckiego, prawnika Sieci Obywatelskiej.

Cześć, dzień dobry.

Cześć, dzień dobry. Witam Ciebie Martyno i słuchaczy także.

Zaprosiłam Cię do rozmowy o BIP-ach, czyli Biuletynach Informacji Publicznej. Zapewne dla osób, które w jakiś sposób jakby interesują się naszą działalnością czy w ogóle dostępem do informacji czy watchdogowaniem to na pewno nie jest obca nazwa. Natomiast może osobom, które mniej są zorientowane w temacie, coś dzwoni, ale niekoniecznie muszą wiedzieć w którym kościele, więc chcielibyśmy w dzisiejszej rozmowie trochę ten temat BIP-u uporządkować, powiedzieć czym BIP jest, ale też nasze takie rozeznanie wcześniejsze w tym temacie, co wy o BIP-ach myślicie, pokazuje, że jest to wbrew pozorom temat dosyć taki bulwersujący, to może złe słowo, ale budzący wiele emocji, co może wydawać się dziwne. Ale o tym zaraz będziemy o tych szczegółach mówić.

Na początku Piotrze bym cię prosiła o taką porządkującą informację, czym są właśnie Biuletyny Informacji Publicznej?

Biuletyny Informacji Publicznej to są przynajmniej w założeniu pierwotnym świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? To mogę zaspojlerować, że nie zawsze, ale to pewnie rozwiniemy ten temat w późniejszej rozmowie. Więc Biuletyny Informacji w skrócie są taką stroną internetową, oficjalną stroną internetową, w której dany podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien te informacje zamieszczać.

I to nie jest tak, że on może, ale nie musi, tylko jest po prostu zobowiązany do tego prawem?

Jest zobowiązany prawem, ale czy prawo zapewnia także skuteczne narzędzia, które mogłyby ten obowiązek wyegzekwować? To jest inna rzecz, do której pewnie przejdziemy później. Ale tak, to jest obowiązek, to nie jest dobrowolne. Posiadanie BIP-u czy publikowanie tam określonych informacji nie jest dobrą wolą danego organu, tylko jest obowiązkiem wynikającym właśnie z Ustawy o dostępie do informacji publicznej.

No właśnie, bo to jakby tutaj jest ten styk tego prawa do informacji i funkcjonowania biuletynów, bo w ustawie jest mowa o tym, że na wniosek są udostępniane te informacje, które nie są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, czyli w takim idealnym świecie jednak większość informacji, których potrzebujemy dotyczących funkcjonowania danej instytucji publicznej znajdziemy w biuletynie, a jeżeli czegoś nie znajdziemy, to wówczas o to wnioskujemy.

Tak, takie jest założenie. To można już wyjść nawet od samego początku, czyli Konstytucji. Konstytucja z 97 roku w artykule 61 przesądza właśnie, że obywatele mają prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy i innych podmiotów, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym. No więc mamy tutaj ten punkt wyjścia, czyli prawo do informacji, a to w jaki sposób już zapewnimy to prawo, żeby to nie było tylko zapisane prawo na świstku papieru, który później ciężko jest wyegzekwować, to jest inna rzecz i właśnie mamy Konstytucję z 97 roku. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest z roku 2001 i przez te cztery lata parlamentarzyści zastanawiali się, jak tutaj wyegzekwować ten dostęp do informacji publicznej i pomysły były najróżniejsze.

Ja polecam zainteresowanym odczytanie dzienników z posiedzeń komisji, która się tym zajmowała. Tam niektóre takie pomysły były naprawdę dzikie. Moim ulubionym jest na przykład to, że jeden z posłów, chyba to był poseł, lobbował za takim pomysłem, żeby w każdym urzędzie była taka maszynka i zainteresowany obywatel, który ma chęć uzyskania jakiejś informacji może przyjść do urzędu z dyskietką, do tej maszynki włożyć dyskietkę i pobrać interesujące go informacje. To wydaje się dzisiaj mega abstrakcyjne, ale w 2021 roku…

2001.

Tak, 2001, z racji wieku tego nie pamiętam, ale wydaje mi się, że dostęp do internetu jeszcze raczkował.

Tak, ale myślę, że teraz niektórym naszym słuchaczom trzeba byłoby tłumaczyć czym jest dyskietka. Natomiast cały czas innowacyjność tego pomysłu jest duża, bo nawet teraz nie jest tak, że wtedy trzeba było przyjść dyskietką, bo nie było takich stron internetowych, a teraz teoretycznie tą dyskietką jest ten dostęp online, ale też nie jest tak, że wszystko jest.

Właśnie i ten pomysł z tymi maszynkami oczywiście nie przeszedł, ale przeszedł inny pomysł właśnie, na tamten czas, czyli 2001 rok, moim zdaniem mega innowacyjny i bardzo ciekawy, czyli właśnie Biuletyny Informacji Publicznej. Założenie było takie, że właśnie każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej zakłada taki Biuletyn Informacji Publicznej, czyli specjalnie dedykowaną do tego stronę internetową, na której publikuje informacje dotyczące swojej działalności. Jest to rozwiązanie świetne właśnie zarówno z perspektywy wnioskodawcy, osoby zainteresowanej dostępem do informacji, ponieważ zyskuje ona właśnie 24 godziny dostęp do informacji, bezpłatny, bez praktycznie żadnych ograniczeń. Jedyne ograniczenie jest takie, że po prostu trzeba mieć dostęp do internetu, dostęp do komputera, co w 2001 roku jeszcze może było jakimś problemem, ale teraz w 2024 roku już jest chyba absolutnie powszechne. Więc ten pomysł w 2001 roku był świetny.

Założenie było takie, że te informacje, które są w Biuletynie, są po prostu dostępne w Biuletynie, a tego, czego tam nie znajdziemy, ewentualnie możemy uzyskać w tym trybie wnioskowym, czyli domyślnym sposobem dostępu do informacji był właśnie Biuletyn Informacji Publicznej i dopiero w tym drugim kroku narzędziem takim pomocniczym miał być wniosek o dostęp do informacji publicznej, który wymagał już zaangażowania urzędnika, wszczęcia procedury, no i przeprowadzenia tej całej…

No bo fakt, czas ma znaczenie, że w Biuletynie już coś jest, to natychmiast mamy do tego dostęp, a w tej procedurze wnioskowej teoretycznie bez zbędnej zwłoki ta informacja będzie udostępniana, ale realnie to jest te 14 dni i często rzeczywiście ten czas mija, nim te informacje otrzymamy.

Tak, tam w założeniach były nawet takie odważne myśli i wizje, że z czasem te biuletyny już tak się rozrosną, już tam wszystkie informacje będą publikowane, że ten tryb wnioskowy to on już praktycznie stanie się bezużyteczny. Jak czas zweryfikował te wizje, to widzimy chyba wszyscy. Te biuletyny działają średnio. Dlaczego tak jest, to za chwilę pewnie rozwiniemy.

Jeszcze chciałabym, żebyśmy chwilę porozmawiali o tym, jakiego typu instytucje są zobowiązane do prowadzenia biuletynów, czy są jakieś takie… No właśnie, pewnie nie ma zamkniętej listy tych instytucji, ale po prostu te, które nie wiem, czy dysponują publicznymi pieniędzmi, czy realizują jakieś zadania publiczne, są pewnie jakieś wytyczne?

Przede wszystkim tak, nie ma zamkniętej listy, ponieważ Biuletyn Informacji Publicznej teoretycznie powinien posiadać każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, a lista tych podmiotów nie jest zamknięta. Są to oczywiście takie podstawowe podmioty, jak organy władzy publicznej, czyli wszystkie gminy, powiaty, województwa, a ściśle rzecz biorąc organy tych gmin, organy centralne, wojewodowie, ministrowie, dalej także organy samorządów zawodowych, czy samorządów gospodarczych, różnego rodzaju izby rolnicze, przechodząc właśnie do tych samorządów gospodarczych, izby rzemieślnicze, z samorządów zawodowych to np. Krajowa Izba Radców Prawnych, Izba Architektów, Krajowa Izba…

To jest takie już mniej oczywiste, bo te organy władzy publicznej to nam się wydaje oczywiste, ale np. też szkoły, czy przedszkola, czy jakieś instytucje kultury też?

Tak, zdecydowanie. Wszystkie podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym, czyli katalog tych podmiotów jest bardzo szeroki. Jeżeli możemy szacować to myślę, że to mogą być dziesiątki, jeżeli nie nawet setki tysięcy podmiotów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że aktualnie w Polsce mamy chyba 2,5 tysiąca gmin, w każdej z tych gmin jest szkoła, jest przedszkole, jest szpital, są jakieś spółki wodociągowe, inne spółki gminne. Tych podmiotów jest naprawdę nieograniczona ilość i każdy z tych podmiotów teoretycznie powinien posiadać Biuletyn Informacji Publicznej i publikować tam informacje o swojej działalności.

No właśnie, a ja już tak od praktycznej strony. To jest tak, że fizycznie to musi być oddzielna strona? Mam na myśli np. jakąś niewielką szkołę, nie wiem, szkoła wiejska, która ma tam czasem zdarzać się naprawdę kilkudziesięciu uczniów i niewielka kadra pedagogiczna i zakładając, że organem prowadzącym tę szkołę jest gmina, czy może być tak, że jak klikniemy na to okienko BIP-u na stronie szkoły, bo jednak szkoły mają te strony, to może nas odesłać np. na stronę gminy, gdzie te informacje o tej instytucji będą, tej szkole na przykład. Czy ona powinna mieć oddzielny BIP?

Teoretycznie powinna mieć oddzielny BIP, ponieważ każdy podmiot jest zobowiązany do samodzielnego udostępniania informacji i samodzielnego prowadzenia BIP-u. Jeżeli interesują nas informacje o danej szkole czy przedszkolu, no to musimy zwrócić się z wnioskiem bezpośrednio do tego przedszkola czy dyrektora danej szkoły. Tutaj urząd gminy czy inny organ tych spraw za daną jednostkę nie będzie załatwiać.

Z drugiej strony, skoro szkoły mają jednak te strony internetowe, to już w zasadzie jest normą, skoro są w stanie prowadzić stronę, to dlaczego nie byłyby w stanie prowadzić biuletynu?

No tak, to jest teoria, a w praktyce bardzo często zdarza się, trzymając się tego przykładu szkół, że szkoła rzadko, może nie, zdarza się, że po prostu szkoła nie ma osobnego BIP-u samodzielnego, tylko ma albo jakąś zakładkę w BIP-ie urzędu gminy czy miasta albo po prostu w ogóle nie prowadzi tego BIP-u, to to już jest po prostu na pewno rzecz niezgodna z prawem i która wymaga poprawy.

Wiele szkół i przedszkoli tak naprawdę nie robi tego z chęci ukrycia czegoś czy zatajenia jakiejś informacji, czy niechęci do rodziców, którzy mogliby tam zadawać jakieś niewygodne pytania, tylko ze zwykłej niewiedzy i niskiej świadomości tych obowiązków informacyjnych i także niewiedzy, że to jest także w interesie danej szkoły i w interesie danej jednostki, mówiąc ogólnie, żeby ten BIP posiadać, to nie jest nic strasznego i także te podmioty zobowiązane z posiadania BIP-ów moim zdaniem mogą mieć bardzo dużo korzyści.

Tutaj ważną rzecz powiedziałeś o tym obowiązku informacyjnym, bo tak jakby już trzymając się właśnie tematu szkół, to jednak my widzimy w naszej praktyce, że szkoły często nieprawidłowo reagują na wnioski, może już to się rzadziej zdarza, ale jednak cały czas jest to całkiem sporo setek szkół, które nie bardzo zdają sobie sprawę z tego, że są podmiotami zobowiązanymi, jak ta procedura wygląda, więc jakby to się ze sobą łączy z kwestią tego BIP-u, że też nie mają do końca świadomości, że ten BIP jest tym obowiązkiem. I też inna rzecz jeszcze, która mi jakby przyszła do głowy, to kwestia tego, jak ten BIP powinien wyglądać, bo jesteśmy przyzwyczajeni do tych BIP-ów, ci, którzy zaglądają do nich częściej, że często mają taką uporządkowaną strukturę według pewnego schematu, bo można korzystać, ja zakładam, z takiego szablonu, który jest, nie wiem przez który resort, ale wyobrażam sobie, że może przez MSWiA?

To Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło taki zcentralizowany system dostępu do informacji publicznej i tam wydaje mi się, że mają dostęp do takiego darmowego pliku źródłowego, czy jakiegoś takiego pewnego wzoru, który mogą wykorzystać.

Takiego szablonu.

No i często te BIP-y wyglądają w taki sposób, jakbyśmy je żywcem przynieśli właśnie z tego 2001 roku. One nie wyglądają zachęcająco, ciężko się po nich czasem poruszać. Nie wyglądają one jednolicie na pewno, więc to też jest problem, że znając dobrze jeden BIP na przykład naszej gminy, po przeprowadzce do gminy nawet sąsiedniej, możemy wchodząc na stronę danego urzędu gminy już zobaczyć zupełnie inną stronę i na nowo się tego wszystkiego uczyć.

Wynika to z tego, że w ustawie nie narzucono podmiotom zobowiązanym jednego wzoru, jednej jednolitej wersji tego jak BIP ma wyglądać. Czy to dobrze, czy to źle? Pewnie są argumenty za i przeciw, ale fakt jest taki, że takiego jednolitego wzoru nie ma i niektóre gminy korzystają właśnie z tych wzorów zapewnionych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Niektóre gminy korzystają też z rozwiązań komercyjnych.

Inne podmioty próbują zaangażować, dostosować swoją stronę internetową bardziej do tych wymagań BIP, ponieważ tutaj jest bardzo ważna kwestia, że prowadzenie BIP-u co do zasady jest obowiązkowe, ale jeżeli strona internetowa danego podmiotu jest dostosowana do tych wymogów BIP, czyli między innymi zawiera takie informacje, informacje tam zamieszczane zawierają, przedstawiają także tożsamość osoby odpowiedzialnej za udostępnienie tej informacji, zawierają czas jej wrzucenia, takie rzeczy, które właśnie potwierdzają oficjalność tych informacji, potwierdzają ich wiarygodność oraz ta strona przestrzega także szereg innych takich wymogów, które są na BIP-y narzucane, to jeżeli taka strona internetowa istnieje, to jednostka jest zwolniona z posiadania BIP-u, nie musi go posiadać. Czyli strona internetowa może pełnić tę rolę skutecznie.

Tak, czyli w zasadzie ta strona może być po prostu tym BIP-em, nie według tego szablonu i mówisz, że nie narzucono schematu i ja myślę o tych minusach tego rozwiązania i one mogą być takie, że gdyby rzeczywiście Ministerstwo Cyfryzacji miało nad tym piecze i aktualizowałoby te schematy, strukturę tej strony jakby szło z duchem czasu i też oznaczało obszary, które powinny być uwzględnione w tym BIP-ie, to pewnie byłoby to z korzyścią dla odbiorców, bo teraz to tak naprawdę rzeczywiście w tych BIP-ach, które wyglądają bardzo różnie, są też bardzo różne treści i to myślę, że jest największy problem.

No z tą treścią przede wszystkim jest problem, bo w ustawie mamy bardzo szeroki katalog informacji, które w tym BIP-ie powinny być. Czy tak jest? Często nie. W BIP-ie powinny być naprawdę bardzo szeroki katalog informacji, informacje o polityce wewnętrznej, zagranicznej, zamierzeniach władzy ustawodawczej, projektowaniu aktów normatywnych, informacji o organach władzy, o majątku publicznym. Jest taka kategoria, że informacje o majątku publicznym powinny być udostępnione w BIP-ie. To jest bardzo szeroki katalog informacji, który ja też patrzę za to z drugiej strony, ze strony podmiotu zobowiązanego. Jeżeli tutaj jest w ustawie napisane, że w biuletynie powinny być informacje o majątku publicznym, to doprecyzowanie tego zakresu koniecznych do udostępnienia informacji jest w praktyce dosyć trudne.

Zdecydowanie i też wydaje mi się, że dużym problemem jest to, że gminy mają sporą część tych dokumentów w formie analogowej, czyli papierowej i przetworzenie tego na takie dokumenty, które byłyby też przeszukiwalne, bo wrzucenie skanu też wszystkich problemów nie rozwiązuje. Ale też jeszcze, nim ten wątek rozwiniemy, to o jednej rzeczy chciałam zwrócić uwagę, że ja ilekroć przeglądam BIP, jak na przykład jakiegoś organu, jakiejś instytucji i stronę internetową, to o ile strona jednak widać, że jest zwykle dosyć aktualna, że są aktualne informacje, widać, że ona żyje. Jednak tak jest, czy to jest fanpage na Facebooku, że tam jest sporo informacji aktualnych, na bieżąco uzupełnionych.

Natomiast jak się zajrzy do BIP-u, to czasem ma się wrażenie, że tam naprawdę wiatr hula i bardzo dawno nikt nie zaglądał, że te aktualizacje, bo tam jest ten rejestr zmian, że były robione naprawdę dawno, że to jest tak traktowane po macoszemu.

Tak, bo to też wynika z tego, że właśnie jak wchodziła ustawa o dostępie do informacji publicznej w życie w roku 2001 i nałożyła na podmioty zobowiązany obowiązek posiadania BIP-u, to wiele gmin i szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych miało już swoje strony internetowe i stanęło one przy takim dylematem, że tutaj z jednej strony prowadzimy już rozwijamy swoją stronę internetową, publikujemy tam pewnego rodzaju informacje, a z drugiej strony ustawodawca nakazuje nam otworzenie takiej specjalnej strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej i ten obowiązek był traktowany tak po macoszemu jako zupełnie niepotrzebny, skoro my już tutaj mamy stronę i publikujemy na niej informacje, to czemu tutaj wymagać się od nas jeszcze tworzenia jakiejś, dublowania tego wszystkiego jeszcze raz?

I faktycznie wyglądało to tak, że dobrze skoro jest obowiązek to tworzymy BIP, wrzucamy tam informacje, które już wcześniej wrzucaliśmy na stronę, ale praktycznie tego BIP-u już później nie rozwijamy, on niech sobie tam funkcjonuje. I mieliśmy do czynienia z takim dualizmem, że z jednej strony mamy te strony internetowe, gmin, czy szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych, które są pewnie trochę bardziej atrakcyjne, są tam jakieś obrazki, więcej zdjęć, bardziej to jest takie interaktywne, a z drugiej strony mamy BIP, który jest taki szary, ponury, nieaktualizowany, po którym właśnie ciężko cokolwiek wyszukać, bo są tam wrzucane jakieś skany, ciężko się po tym poruszać i mieliśmy do czynienia z takim dualizmem.

I właśnie ustawodawca zobaczył, że to tak w sumie średnio działa i  w tym rozporządzeniu z 2007 roku stwierdził, że jeżeli podmiot posiada już stronę internetową, która spełnia cechy wyznaczone BIP-owi, to może zrezygnować z prowadzenia BIP-u. Ale te BIP-y już powstały wcześniej, przez te 6-7 lat one funkcjonowały, więc jak już to powstało to często dalej istnieje i z jednej strony został wysłany taki sygnał, że porzucamy te BIP-y i że jak macie strony to jest ok, a z drugiej strony te BIP-y pozostały i właściwie ciężko powiedzieć jaka jest teraz ich rola.

Bardzo rzadko organy rezygnowały w ogóle z prowadzenia tych BIP-ów. Ja wiem na pewno, że Rzecznik Praw Obywatelskich zrezygnował z prowadzenia BIP-u. Ma po prostu stronę swoją internetową, która wygląda fajnie, która spełnia te wymagania BIP-u, przynajmniej po takim powierzchownym zapoznaniu się przeze mnie z nią. Tak samo Urząd Ochrony Danych Osobowych także nie prowadzi BIP-u, ma swoją stronę internetową oficjalną, która pełni tę rolę. Rzadko gminy z tego korzystają, być może są takie gminy, ja akurat teraz nie kojarzę. Być może słuchacze mogą teraz po przesłuchaniu rozmowy to sprawdzić, czy ich gmina prowadzi stronę, a jeżeli tak to czy ten BIP jest równocześnie prowadzony. Prowadzony w takim sensie, że prowadzony rzeczywiście, aktualizowany, niech wrzucane są do niego informacje, a nie, że on po prostu jest, istnieje, ale niewiele się w nim dzieje.

Myślę, że gdybym była zwolenniczką jakichś teorii spiskowych, to mogłabym uznać, że w zasadzie dla gmin to może być korzystniejsze, jak są te BIP-y, gdzie wrzuca się informacje takie, którymi nie zawsze chcemy się chwalić, bo liczby nie kłamią, nie wiem czy są jakieś problemy finansowe, czy jakaś umowa była zawarta na jakąś może dużą kwotę, takie rzeczy, które są ciekawe dla watchdoga, ale przeciętny mieszkaniec raczej do BIP-u nie zajrzy, no bo bardziej go interesuje właśnie strona internetowa, nie wiem gdzie jest informacja o tym, że będzie grała Beata Kozidrak, a nie BIP, gdzie będzie umowa z Beatą Kozidrak i dowie się ile ten koncert kosztował.

Więc to może tak właśnie być, że te BIP-y no musimy, no to niech gdzieś tam będą, nie są ładne, atrakcyjne, przyciągające, trudno przeszukiwalne, to ludzie nie będą tam szczególnie kopać.

No może to tak być, może być taka intencja też za tym stanem faktycznym, który niestety jest daleki od ideału. Ale trzeba to tutaj oddać, że jeżeli tutaj włodarz danej gminy by wrzucił tą umowę z Beatą Kozidrak czy z inną artystką, to już był to naprawdę duży krok w stronę jawności i nawet jak wrzuca to w BIP, to i tak jest ok.

Tak, mimo że te dokumenty finansowe teoretycznie powinny tam się wszystkie znaleźć, no to wiadomo, że zwykle jakieś takie totalne minimum jest w BIP-ach realizowane. Jakbyśmy mogli chwilę zatrzymać się nad tym, co rzeczywiście tak realnie w tych BIP-ach jest,  bo to, co powinno być już mówiłeś, wiele, wiele naprawdę dokumentów, a co zwykle się tam znajduje, co możemy tam znaleźć, to co innego.

Co może się w nich znaleźć? To praktycznie musielibyśmy przeanalizować każdy BIP jednostkowo. Gdyby to, co rzeczywiście ma się znaleźć w BIP-ie zgodnie z ustawą w tym BIP-ie było, to tryb wnioskowy byłby używany znacznie, znacznie, znacznie rzadziej. Ale każda jednostka prowadzi swój BIP i to, w jaki sposób je prowadzi, czy wypełnia ten obowiązek ustawowy, to jest do indywidualnej oceny. Są BIP-y niezłe, są BIP-y zupełnie bezużyteczne, są BIP-y, w których są absolutnie podstawowe informacje.

No właśnie, bo wejdę ci w słowo, na przykład takie, bo jak ja właśnie przeglądam jakieś BIP-y, to to, co zawsze znajdziesz, to oświadczenia majątkowe, bo to jest też ten obowiązek publikacji.

Zawsze pewnie też nie, na poradni mamy takie sprawy, że mieszkańcy zwracają się do nas, były oświadczenia, nagle zniknęły jednego dnia, co teraz mamy zrobić, jak to się stało, albo że w ogóle nigdy tych oświadczeń nie było? Więc na pewno przeważnie te oświadczenia są tam, ale czy zawsze, to jest takim słowem, trzeba też uważać.

Nie byłam tego świadoma, wydawało mi się, że to już takie naprawdę totalne minimum i też zwykle jakieś tam informacje o przetargach, ogłoszenia, ale już rzadziej zauważyłam, że informacje o ich rozstrzygnięciach, że właśnie ta informacja o przetargu, to musi być powieszona, no bo też to są jakieś pewnie dodatkowe.

Tak, to już wynika z, oprócz tego, co mamy w ustawie o dostępie do informacji publicznej, mamy także szereg ustaw szczegółowych, na przykład Prawo zamówień publicznych, które wymaga właśnie, żeby te informacje o przetargach w BIP-ie były zamieszczane, także Ustawa o pracownikach samorządowych wymaga, żeby pewne konkursy były właśnie ogłaszane w BIP-ie i także przebieg ich powinien być relacjonowany w BIP-ie, czyli informacje o kandydatach, którzy się zgłosili, wyniki, także przebieg tego konkursu, to powinno w BIP-ie się znajdować.

Zazwyczaj pewnie jest, ale też nie powiedziałbym, że zawsze. Praktyka jest różnoraka, tak jak mówiłem, tych podmiotów zobowiązanych do posiadania BIP-u jest bardzo, bardzo, bardzo sporo i pewnie większość nie wywiązuje się z tego obowiązku, w ogóle nie posiada BIP-u, a te, które posiadają BIP, bardzo różnie podchodzą do tego.

To ja bym teraz chciała się trochę pociągnąć na język, bo zdradziłeś, że do poradni sporo spraw trafia, takich związanych z BIP-ami. Jakbyś mógł wskazać na takie najczęstsze problemy, na co klienci poradni i klientki skarżą się i z czym do nas trafiają?

Najczęstsze problemy są to po pierwsze, organ nie posiada BIP-u, co robić? Organ posiada BIP, ale jest on słaby, żeby nie użyć mocniejszego słowa. No bo obywatel czyta ustawę, patrzy, że przecież tutaj jest zapisane, że informacja o majątku powinna być w biuletynie. Później zagląda na stronę, a tam wiatr hula, nic się nie można znaleźć i taki zachodzi dysonans poznawczy, że jak to jest? Tutaj przecież żyjemy w praworządnym państwie, w ustawie jest zapisane, że powinno być tak i tak, a empirycznie sprawdzam, że jest daleko od ideału. I co robić? Co zrobić, żeby tę informację, żeby doprowadzić do tego, żeby ta informacja była opublikowana, żeby ten organ poważnie podchodził do swoich obowiązków?

No właśnie i co wtedy radzisz?

Wtedy z wielkim smutkiem ogłaszam, że niestety nasze prawo jest dalekie od idealnego. Z jednej strony ustawodawca nałożył na organy i inne podmioty zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej szereg obowiązków. Tutaj jest naprawdę tych obowiązków dużo, czyli posiadanie tego biuletynu i publikowanie w nim bardzo dużego zakresu informacji. A z drugiej strony nie w ustawie, albo szerzej mówiąc w prawie i także w innych ustawach, nie tylko Ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie wskazał realnych sankcji, które groziłyby podmiotom za niewywiązywanie się z tego obowiązku.

Jeżeli nie ustanowiono żadnego organu, który nadzorowałby przestrzeganie tego obowiązku i nie kontrolowałby po pierwsze posiadania BIP-u, a po drugie tego jak on jest prowadzony, nie upoważniono także sądów administracyjnych do badania tego typu kwestii, to pozostają nam tak naprawdę środki średnio skuteczne – środki powszechne, czyli środki przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego, przede wszystkim skarga, skarga z artykułu 227 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taka skarga powszechna, taka skarga ogólna. Jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości w działaniu władzy, to jeżeli nie ma żadnego innego środka, to w ostateczności przysługuje nam złożenie takiej skargi powszechnej. Problem z tą skargą jest taki, że składa się ją do organu wyższego stopnia. Tam w kodeksie postępowania administracyjnego jest wyrażony taki podstawowy katalog tych organów właściwych do rozpatrzenia skargi. I na przykład w stosunku do gmin problem jest taki, że tutaj organem odpowiedzialnym za prowadzenie BIP-u jest wójt / burmistrz / prezydent, czyli jeżeli zobaczymy, że w danej gminie albo BIP-u nie ma, takie przypadki chyba są już bardzo rzadkie, gminy raczej posiadają te BIP-y, to jak one wyglądają to jest inna sprawa. Więc jeżeli właśnie zobaczymy, że ten BIP nie spełnia naszych oczekiwań, nie są publikowane tam informacje, albo te informacje znikają, albo nie jest oznaczony czas, kiedy one zostały opublikowane, nie ma podanych informacji o autorze tego wpisu danego, to możemy złożyć taką skargę powszechną z artykułu, przypominam jeszcze raz, 227 kodeksu postępowania administracyjnego. I tu zachodzi problem, ponieważ podmiotem właściwym do rozpatrzenia takiej skargi jest Rada Gminy, Rada Miasta.

Ja myślałam, że to SKO, ale to nie.

Niestety nie. Jeżeli to by było SKO, to ta kontrola byłaby pewnie bardziej merytoryczna.

SKO to jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Tak. Ono rozpatruje odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta / burmistrza / prezydenta. Niestety, tych skarg powszechnych z KPA nie rozpatruje. Więc tutaj mamy właściwość Rady Gminy, Rady Miasta. A niestety w wielu gminach praktyka funkcjonowania jest taka, że Rada Miasta, Rada Gminy jest politycznie związana z wójtem, uzależniona od wójta burmistrza prezydenta. Radni są uzależniani także finansowo poprzez zasiadanie w rozmaitych spółkach komunalnych. No i możemy sobie wyobrazić, jeżeli taki radny uzyskał zatrudnienie dzięki wójtowi w spółce komunalnej, jest mu tam wygodnie, jest wdzięczny, dobrze mu się tam pracuje, pieniądze też są okej, to czy później taki radny będzie skory do tego, żeby uznać skargę na tego wójta, burmistrza czy prezydenta za zasadną.

Ale wiesz, to jest w ogóle szerszy problem, no bo zasadniczo Rada Gminy jest tym organem takim kontrolnym wobec władzy wykładawczej w gminie. Więc to w zasadzie dotyczy wszystkich kroków podejmowanych przez…

No więc w zasadzie tutaj jakby ustawodawca dobrze wskazał, że tutaj Rada powinna rozpatrywać te skargi, no bo przecież tak jak mówisz, Rada jest organem kontrolnym, to kto jak nie Rada ma kontrolować wójta? No w praktyce ta funkcja kontrolna jest w wielu przypadkach iluzoryczna.

Iluzoryczna, a w przypadku kiedy,  bo to jest gmina, ale jeżeli mówimy o jakimś domu kultury czy o szkole, to każdorazowo musimy znaleźć na tej drabince ten organ, który ma kontrolować? Nie zawsze to jest takie oczywiste, prawda?

Tak, no to pewnie właśnie wymaga indywidualnego spojrzenia. Najlepiej zacząć od lektury statutu szkoły. Tam zazwyczaj powinno być, kto jest organem prowadzącym. Jeżeli nie chcemy składać skarg, bo skarga to zawsze się kojarzy z takim…

No właśnie, bo może po dobroci na początku.

Właśnie, w pierwszej kolejności można uprzejmie przypomnieć, że takie obowiązki istnieją, że dobrze by było, żeby ten BIP był doprowadzony do takiego stanu rzeczy odpowiadającego prawu. To może przybrać albo formę zwykłej wiadomości, albo jeżeli chcemy trochę bardziej nabrać waloru oficjalności i mieć pewność, że jednostka nam odpowie, to możemy skorzystać z wniosku. Wniosek taki też powszechny z artykułu 241 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taki wniosek, który służy temu, że jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości, to możemy zawnioskować do organu, że ,,zobaczyliśmy taką i taką sytuację, jest tak, naszym zdaniem jest to niezgodne z takim i takim przepisem. Dobrze by było organie, żebyś doprowadził to do stanu odpowiedniego, czyli takiego i takiego, oczekujemy podjęcia działań XYZ”. I taki organ musi w ciągu bodajże 30 dni udzielić odpowiedzi na ten wniosek, rozpatrzeć go albo pozytywnie, albo negatywnie. I co ciekawe, na sposób rozpatrzenia takiego wniosku przysługuje ta skarga powszechna, czyli możemy najpierw skorzystać z tego wniosku ogólnego i skierować później ewentualnie skargę, jeżeli sposób rozpatrzenia tego wniosku będzie niekorzystny. No i tu największy problem z tą procedurą jest niestety taki, że po rozpatrzeniu tej skargi przez tą radę albo inny organ, to zamyka ścieżkę. Tu już po rozpatrzeniu tej skargi nie przysługuje nam jakiekolwiek odwołanie, nie przysługuje nam skarga do sądu w szczególności. To jest postępowanie jednoinstancyjne, od którego już sposób rozpatrzenia tej skargi nie podlega w żaden sposób zaskarżeniu.

Myślę, że może źródłem tych problemów z egzekwowaniem publikacji informacji w biuletynie jest sformułowanie tego zapisu w ustawie, która mówi o tym, że jeżeli coś jest nieopublikowane, to w trybie wnioskowym. Może organy czy w ogóle sądy wychodzą z założenia, ,,no dobra nie ma w biuletynie, to zawsze jest ta druga opcja, że można zawnioskować i że to jest takie komplementarne, że albo jedno, albo drugie”. W ten sposób organy też sobie myślą, że ,,jak ktoś będzie chciał, to udostępnimy i może wtedy wrzucimy do BIP-u, jak już zeskanujemy, bo ktoś będzie tego potrzebował”. Nie jest to takie wychodzenie naprzeciw potrzebom, że coś po prostu publikujemy. Moje pytanie jest jeszcze takie, czy na przykład w statucie gminy można jakoś zapisać, co w BIP-ie powinno być? Czy żeby na przykład jakoś, no tutaj radni mogliby coś na to wpływać.

Oczywiście, w statucie jak najbardziej można zapisać, ale tylko dodatkowe rzeczy. Nie można statutem gminy na przykład ograniczyć ustawę. Niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której radni w statucie stwierdziliby, że co prawda Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje nam udostępnienia informacji takich i owakich w BIP-ie, ale my tutaj na mocy statutu ograniczamy to prawo i stwierdzamy, że będziemy publikować tylko część tych informacji. Takich rzeczy w statucie być nie może. Może być na plus, że tutaj co prawda ustawodawca narzuca nam, że musimy opublikować dane informacje, ale my jako gmina otwarta, gmina sprzyjająca jawności i proobywatelska jeszcze będziemy publikować informacje ponad to. Przy czym to nawet nie musi być w statucie określane, ponieważ Ustawa o dostępie do informacji publicznej wprost wskazuje, że poza tym katalogiem wymienionym tam informacji, które powinny być, podmiot zobowiązany we własnym zakresie może udostępniać inne informacje publiczne wedle własnego uznania.

Dobrą praktyką moim zdaniem jest to, że jeżeli organ dostrzega, że o daną informację pyta szereg obywateli, jeżeli dane kwestie powracają co jakiś czas, to w odpowiedzi na te zapytania stwierdza, że od tego czasu będzie publikował to w BIP-ie. To jest dobre dla wnioskodawców, ponieważ nie trzeba składać wniosków, nie trzeba oczekiwać, nie trzeba przechodzić przez tą całą procedurę. To jest dobre także dla urzędników, ponieważ jaki jest sens rozpatrywania dziesięciu wniosków i udostępnienia tej samej informacji dziesięciu innym osobom, skoro można raz to zeskanować, albo raz, zależy od informacji, ale raz to po prostu opublikować w BIP-ie, niech każdy zainteresowany się z tym zapozna. I to by było rozwiązanie idealne. Czy w praktyce tak to funkcjonuje, to pewnie zależy od gminy niestety i ogólnie od podmiotu zobowiązania.

No tak, rzeczywiście i też myślę sobie jeszcze o tym rozwiązaniu statucie, że to też może być taki sposób, żeby zabezpieczyć gminę na przyszłość przez na przykład radę taką i wójta, czy burmistrza, którzy są jakby świadomi tego, że dobrze jest jak najwięcej publikować i wpisują to do statutu z myślą o tym, że może przyjść taka władza potem, która już nie będzie tak skora do publikowania, ale ten statut jednak będzie ją jakby trochę dyscyplinował i będzie to robiła.

Jak najbardziej, znaczy ja zachęcam na pewno, żeby gminy, jeżeli mają taką chęć, mają takie podejście projawnościowe, transparentne, nie mają nic do ukrycia, to niech w statutach publikują, niech w statutach określają te informacje dodatkowe, które chcą i mają możliwość publikowania. Szkoda, że obywatele nie mają takiego wiążącego narzędzia, z który mogliby zobowiązać dany podmiot do publikowania tej informacji w BIP-ie to zależy tak głównie od dobrej woli danego organu.

My na poradni i ogólnie toczyła się w sądach administracyjnych taka batalia, takie postępowania, czy obywatel ma możliwość złożenia wniosku o udostępnienie danej informacji w BIP-ie i w dalszym kroku, czy taką odmowę, ewentualnie rozpatrzenia takiego wniosku pozytywnie, czy taką odmowę ma możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Niestety, tę batalię przegraliśmy. Sądy administracyjne uznają, że prawo aktualnie obowiązujące nie daje takich narzędzi, ponieważ sądy administracyjne stoją na takim stanowisku, co już wcześniej też zasugerowałaś, że obywatel zawsze ma taką możliwość, że skoro widzi, że w biuletynie danej informacji nie ma, to może złożyć wniosek. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć wniosek. Jeżeli na wniosek taka informacja nie zostanie udostępniona, to wchodzi już ta ścieżka albo administracyjna, najpierw odwołania do SKO, czy innego organu i następnie skarga do sądu administracyjnego, ewentualnie także skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta cała procedura administracyjno-sądowo-administracyjna się uruchamia, ale niestety w odniesieniu do funkcjonowania BIP-u, to nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego tego, że dany podmiot nie posiada BIP-u albo nie publikuje w nim informacji, które powinny być w tym BIP-ie opublikowane. A szkoda, bo to by się przydało.

To jest takie moim zdaniem trochę opatrzne rozumienie tego obowiązku informacyjnego, bo czym innym jest udostępnienie na wniosek czegoś osobie, która o coś wnioskuje, bo wie, że dana informacja na przykład jest w posiadaniu urzędu, ale bywa tak, że po prostu ludzie nawet nie mają świadomości, że coś jest w posiadaniu urzędu, czy jakaś informacja jest właśnie w urzędzie i ten obowiązek informacyjny, jego właśnie realizacją jest poinformowanie urzędników, mamy taką umowę, taką inwestycję, coś takiego się dzieje i dopiero w momencie, gdy mieszkańcy zobaczą w BIP-ie taką informację, to wtedy się o niej dowiedzą, a jeżeli nie zobaczą, to po prostu się nie dowiedzą i ten obowiązek informacyjny nie zostanie jakby wypełniony.

No tak, zdecydowanie, przecież tutaj obywatel musiałby za pomocą wniosków szukać igły w stogu siana, a przecież nie wie, jest za tą zasłoną niewiedzy, nie wie co dokładnie organ, jakie umowy organ zawiera. Dopiero na przykład jak weszły te obowiązki publikowania rejestru umów, to dopiero jest przed nami, ale na przykład dobrze to widać po rejestrze wpłat na przykład partii politycznych, bodajże w zeszłym roku czy jakiś czas temu wszedł taki obowiązek, że partie polityczne muszą w swoich Biuletynach Informacji Publicznej publikować rejestry wpłat od swoich sympatyków oraz rejestry zawartych umów.

I dopiero po zapoznaniu się z tymi rejestrami na przykład taka osoba, która zajrzała do BIP-u, zobaczyła jakąś podejrzaną wpłatę albo zastanawiającą umowę może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej i zapytać o szczegóły danej informacji, danego działania i tutaj właśnie mamy do czynienia z taką kulą śniegową jawności, że udostępnienie kilku podstawowych informacji w BIP-ie później zwiększa ten zakres jawności poprzez wnioski pojedyncze, które mogą dalej pogłębiać ten temat.

Ja bym też nie chciała, żeby wrażenie było takie, że jesteśmy takimi bezdusznymi aktywistami, którzy przestawiają pistolet do skroni urzędnika, że ma wszystko publikować, cokolwiek by się nie działo, bo jakby też chyba jesteśmy świadomi tego, że po stronie urzędu jest wiele problemów takich po prostu czysto technicznych związanych z taką ślimaczącą się cyfryzacją urzędów i tego, że wiele dokumentów wciąż w tym obiegu takim papierowym jest, to zresztą na ostatnim Zlocie fanek i fanów jawności mówili nasi goście. Jeden z burmistrzów mówił po prostu o tym, że on idąc do urzędu miał taką ideę, że będzie cyfryzował od pierwszego dnia i zobaczył jak bardzo jest to trudne, żeby to wszystko się znalazło w tym obiegu elektronicznym i żeby można było to w miarę sprawnie na bieżąco publikować i pytanie czy macie w ramach tej pracy poradnianej, czy taki feedback właśnie od urzędów jest, jeżeli w ogóle w jakiś dialog z urzędem wchodzicie, jakieś pisma wysyłacie, że to jest trudne?

Rzadko, rzadko mamy do czynienia z tym dialogiem. Raczej to jest takie, że urzędy odpowiadają w sposób bardzo formalistyczny, powołując się na określone przepisy stwierdzają, że jest sytuacja taka i taka. Rzadko w uzasadnieniach jest taka próba zaapelowania do serca wnioskodawcy i żeby zrozumiał on.

,,Człowieku zrozum nas.”

Tak, tak. Mimo, że dobrze gdyby ten dialog między wnioskodawcami czy takimi organizacjami jak nasza, a urzędnikami się odbywał, bo to nie jest tak, że we wszystkich urzędach panuje kultura tajności i kultura zdarza się to, ale nie możemy wrzucać na pewno wszystkich do jednego worka jako przeciwników jawności i zwolenników właśnie czy takiego inkwizycyjnego działania. Często tutaj właśnie na przeszkodzie większej transparentności po pierwsze stoi niewiedza. Niewiedza związana z brakiem często świadomości, że dane informacje podlegają udostępnieniu. Po drugie obawa, że udostępnimy za dużo i spotka się to później z jakimiś reperkusjami w postaci skarg czy to do Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy innego rodzaju organów. Często taki urzędnik skonfrontowany z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej woli w pierwszej kolejności nie udostępnić informacji, poczekać na skargę do sądu czy do innego organu i dopiero jeżeli ten wyższy organ albo sąd stwierdzi, że ,,masz udostępnić informację”, to wtedy ok,  udostępniam informację. Jest to taka trochę spychologia odpowiedzialności, ale z drugiej strony pewnie też trzeba to w jakiś sposób zrozumieć. Jest to niestety ze szkodą zawsze dla wnioskodawcy, ponieważ te procedury administracyjno-sądowo-administracyjne z natury rzeczy muszą swoje trochę czasu potrwać.

Więc ta waga udostępniania informacji niezwłocznie, a informacji udostępnionej za 3, 4, 5, 6 miesięcy czy nawet czasem, niestety, znacznie dłużej jest zupełnie inna.

To jest bardzo frustrujące, bo właśnie porównując to co powiedziałeś. Albo jest to niezwłocznie, czyli po prostu już w BiP-ie ta informacja na mnie czeka.

No właśnie.

Albo muszę o nią walczyć, jeżeli mam wystarczająco dużo determinacji. Najpierw wnioskując, a potem właśnie przechodząc te całe procedury w sądzie administracyjnym. I jakby widząc, przeglądając pytania, które do nas spłynęły dotyczące właśnie BIP-ów, bo przygotowując się do tego podcastu wrzuciliśmy właśnie taką zajawkę, jakie problemy związane z BIP-em nasi odbiorcy spotykają. Więc jest naprawdę duża frustracja, przede wszystkim związana z tym, że nie działają wyszukiwarki, że urzędy właśnie rzadko aktualizują, wrzucają dokumenty w takiej postaci, że trudno w ogóle jest przeczytać, bo to są bardzo słabej jakości skany. Długo by wymieniać te problemy i zastanawiam się, czy one są w ogóle do rozwiązania na takim poziomie tych poszczególnych jednostek, czy jednak tu jest potrzebna jakaś zmiana systemowa i czy to urzędy powinny wyjść z inicjatywą, ale wydaje mi się, że niekoniecznie będą chciały? Czy może właśnie to jest zadanie dla takich organizacji jak nasza, czy właśnie użytkowników tych BIP-ów, watchdogów, żeby, nie wiem, wystosować jakąś petycję, że to jest temat, którym trzeba się zająć trochę od początku i po pierwsze dać urzędom możliwość, takie trochę narzędzia, żeby mogli rzeczywiście w tych BIP- ach bezproblemowo pewne rzeczy publikować, czyli ta cyfryzacja jeszcze raz wraca, a z drugiej strony dać obywatelom narzędzia do egzekwowania tego, jeżeli czegoś nie będzie.

Znaczy zawsze można próbować podejmować takie działania jednostkowe, czyli w konkretnej swojej gminie próbować wpływać na kształt tego BIPu, właśnie poprzez te instytucje wniosków, czy skarg, o których wcześniej mówiłem, ale to jest działanie jednostkowe, czasem skuteczne, w większym wymiarze, czasem w mniejszym, czasem w ogóle trafia się na beton i odmowę jakichkolwiek działań. Potrzebne są działania systemowe.

Ten BIP w zamyśle dwadzieścia kilka lat temu był świetnym rozwiązaniem, był fajną ideą, był ideą innowacyjną, powszechny dostęp do wiedzy 24 godziny na dobę i ten BIP był właśnie takim mega uzdolnionym dzieckiem, takim geniuszem, ale to potem podczas właśnie tego dorastania trochę zaniedbanym, trochę bez nadzoru. Do szkoły raczej rzadko chodził, a jeżeli chodził już to raczej na ostatniej ławce przebywał i więcej spał niż słuchał nauczycieli i po tych 20 latach funkcjonowania BIP -u właśnie z tego fajnego pomysłu, z tego bardzo innowacyjnego rozwiązania wyszedł taki potworek, który nie wiadomo czy on w ogóle działa, czy to jest potrzebne, czy co właściwie z tym zrobić?

Problemem BIP-u był właśnie moim zdaniem brak nadzoru nad jego funkcjonowaniem. Brakuje organu, który po pierwsze zebrałby nawet wszystkie BIP-y działające w kraju. Teoretycznie takie uprawnienie ma Minister Cyfryzacji, ponieważ istnieje taka strona ogólna gov.pl/bip, na której powinny być odnośniki do wszystkich BIP-ów, które są w kraju utworzone.

Tylko problem polega na tym, że ta lista jest aktualizowana tylko w momencie, gdy dany podmiot sam się zgłosi do ministra i ogłosi, że my tu prowadzimy BIP pod takim adresem, to wtedy minister cyfryzacji aktualizuje tą listę. I jeżeli tutaj obowiązek jest nałożony na same podmioty to możemy się domyśleć, jak to funkcjonuje i w tej chwili nawet nie połowa gmin jest obecna w tym rejestrze centralnym, więc jak już mówimy, że nawet gminy nie są w nim obecne, to jak tutaj w ogóle oczekiwać, że szkoły, czy spółki komunalne, czy innego rodzaju organizacje pozarządowe, które mogą wykonywać zadania publiczne będą w tym rejestrze publikowane.

Czyli właśnie brakuje tego elementu nadzoru nad wykonywaniem tego obowiązku publikowania informacji w biuletynie. Jeżeli nie ma nadzoru ze strony sądów administracyjnych, nie ma nadzoru administracyjnego ze strony organów administracji publicznej, to te BIPy czasem są, czasem ich nie ma. Jeżeli nie ma to właściwie sankcji jakichkolwiek próżno oczekiwać, w związku z tym może zawsze obywatel złożyć wniosek i w ten sposób działać, ale te wnioski to właściwie są zawsze o charakterze jednostkowym i nawet jeżeli 100 osób złożyłoby tożsamy wniosek i wygrywało w sądach sprawy dotyczące udostępnienia tej informacji, to nie ma żadnego narzędzia, który by mógł zmusić organ do opublikowania takiej informacji w BIPie. I to jest właśnie wielki mankament tej instytucji, czyli brak jakiegokolwiek nadzoru nad jej funkcjonowaniem.

Niestety konkluzja naszej rozmowy nie jest zbyt taka pozytywna. W zasadzie możemy zakończyć apelem do Ministra Cyfryzacji, żeby jeszcze ratował to cudowne dziecko, dopóki jeszcze jest co ratować, a wszystkich naszych słuchaczy i słuchaczki zachęcamy do tego, żeby mimo wszystko zaglądali do BIPów instytucji, których działalność ich interesuje i jeśli zobaczą, że one są jakoś wyjątkowo zaniedbane, czy nie ma tam informacji, które powinny być publikowane, żeby właśnie kierowali na początku te wnioski, prosząc o uzupełnienie informacji, potem ewentualnie skargi, żeby dawać znać instytucjom, że my z tych BIPów korzystamy i one są potrzebne, bo myślę, że to też jest istotne, żeby był ten feedback, że one są potrzebne, że to nie jest właśnie jakiś wymysł urzędników w tym 2001 roku, czy ustawodawcy, żeby coś takiego było, tylko rzeczywiście jest to przydatne narzędzie.

Piotrze, dziękuję ci bardzo za rozmowę. Mam nadzieję, że wrócimy kiedyś do tematu i będziemy mieć jakieś bardziej optymistyczne wnioski. Rozmawiałam z Piotrem Rzekiecskim, prawnikiem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.

Do usłyszenia.

Do usłyszenia. 

=== Outro ===
To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!

{{Jak słuchać
|rss=https://feeds.soundcloud.com/users/soundcloud:users:121753281/sounds.rss
|youtube=
|domowa=
|spotify=
|apple=
|pocket=
|soundcloud=
|deezer=
|peertube=
}}

== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-bipach/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

== Linki zewnętrzne ==

* [https://informacjapubliczna.org/news/bip-w-pigulce/ BIP w pigułce]
* [https://informacjapubliczna.org/news/biuletyn-informacji-publicznej-w-pytaniach-i-odpowiedziach/ Biuletyn Informacji Publicznej w pytaniach i odpowiedziach]
* [https://informacjapubliczna.org/news/co-zrobic-jesli-ze-strony-bip-jakiejs-instytucji-zniknely-oswiadczenia-majatkowe Co zrobić, jeśli ze strony BIP jakiejś instytucji zniknęły oświadczenia majątkowe?]
* [https://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/BC0551F090B08A04C1256B73003D21D8?OpenDocument Protokół z sejmowej komisji pracującej w 2000 r. nad Ustawą o dostępie do informacji publicznej. Pojawia się tam też kwestia BIP-ów.]
{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

&lt;!-- Tutaj wpisz kategorie, aby twój materiał mógł się pojawić w spisach tekstów. [[Pomoc:Kategorie|Pomoc: jak i jakie dodać kategorie]] - kiedy skończysz pisać materiał usuń ten tekst, zostawiając same kategorie. --&gt;

[[Kategoria:Podkast]]
[[Kategoria:Zajawka]]
[[Kategoria:Sieć Obywatelska Watchdog Polska]]</text>
      <sha1>dk4lsxogeixpqulgh8ptmsvasi1arys</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343225</id>
      <parentid>343224</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:33:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Dodano kategorię &quot;Biuletyn Informacji Publicznej&quot; za pomocą HotCat</comment>
      <origin>343225</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49862" sha1="d9un5ghxowd87ipw3z7ab29oajz3fpq" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}

'''17 grudnia 2024 ukazał się 20. odcinek podkastu Zajawka poświęcony Biuletynom Informacji Publicznej. Martyna Bójko rozmawia z Piotrem Rzekieckim.'''

W odcinku między innymi czym są Biuletyny Informacji Publicznej, kto musi prowadzić BIP, co powinno się w nich znajdować, co możemy zrobić, gdy urząd nie publikuje w BIP-ie tego, co powinien lub w sposób odbiegający od naszych oczekiwań, dlaczego nie ma jednego, wspólnego wzoru BIPu?

== Transkrypcja ==
Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej

=== Intro ===
Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

=== Rozmowa ===
Dzień dobry, tu Martyna Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. To jest podcast Zajawka, kolejny jego odcinek. Dzisiaj zaprosiłam do rozmowy Piotra Rzekieckiego, prawnika Sieci Obywatelskiej.

Cześć, dzień dobry.

Cześć, dzień dobry. Witam Ciebie Martyno i słuchaczy także.

Zaprosiłam Cię do rozmowy o BIP-ach, czyli Biuletynach Informacji Publicznej. Zapewne dla osób, które w jakiś sposób jakby interesują się naszą działalnością czy w ogóle dostępem do informacji czy watchdogowaniem to na pewno nie jest obca nazwa. Natomiast może osobom, które mniej są zorientowane w temacie, coś dzwoni, ale niekoniecznie muszą wiedzieć w którym kościele, więc chcielibyśmy w dzisiejszej rozmowie trochę ten temat BIP-u uporządkować, powiedzieć czym BIP jest, ale też nasze takie rozeznanie wcześniejsze w tym temacie, co wy o BIP-ach myślicie, pokazuje, że jest to wbrew pozorom temat dosyć taki bulwersujący, to może złe słowo, ale budzący wiele emocji, co może wydawać się dziwne. Ale o tym zaraz będziemy o tych szczegółach mówić.

Na początku Piotrze bym cię prosiła o taką porządkującą informację, czym są właśnie Biuletyny Informacji Publicznej?

Biuletyny Informacji Publicznej to są przynajmniej w założeniu pierwotnym świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? To mogę zaspojlerować, że nie zawsze, ale to pewnie rozwiniemy ten temat w późniejszej rozmowie. Więc Biuletyny Informacji w skrócie są taką stroną internetową, oficjalną stroną internetową, w której dany podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien te informacje zamieszczać.

I to nie jest tak, że on może, ale nie musi, tylko jest po prostu zobowiązany do tego prawem?

Jest zobowiązany prawem, ale czy prawo zapewnia także skuteczne narzędzia, które mogłyby ten obowiązek wyegzekwować? To jest inna rzecz, do której pewnie przejdziemy później. Ale tak, to jest obowiązek, to nie jest dobrowolne. Posiadanie BIP-u czy publikowanie tam określonych informacji nie jest dobrą wolą danego organu, tylko jest obowiązkiem wynikającym właśnie z Ustawy o dostępie do informacji publicznej.

No właśnie, bo to jakby tutaj jest ten styk tego prawa do informacji i funkcjonowania biuletynów, bo w ustawie jest mowa o tym, że na wniosek są udostępniane te informacje, które nie są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, czyli w takim idealnym świecie jednak większość informacji, których potrzebujemy dotyczących funkcjonowania danej instytucji publicznej znajdziemy w biuletynie, a jeżeli czegoś nie znajdziemy, to wówczas o to wnioskujemy.

Tak, takie jest założenie. To można już wyjść nawet od samego początku, czyli Konstytucji. Konstytucja z 97 roku w artykule 61 przesądza właśnie, że obywatele mają prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy i innych podmiotów, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym. No więc mamy tutaj ten punkt wyjścia, czyli prawo do informacji, a to w jaki sposób już zapewnimy to prawo, żeby to nie było tylko zapisane prawo na świstku papieru, który później ciężko jest wyegzekwować, to jest inna rzecz i właśnie mamy Konstytucję z 97 roku. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest z roku 2001 i przez te cztery lata parlamentarzyści zastanawiali się, jak tutaj wyegzekwować ten dostęp do informacji publicznej i pomysły były najróżniejsze.

Ja polecam zainteresowanym odczytanie dzienników z posiedzeń komisji, która się tym zajmowała. Tam niektóre takie pomysły były naprawdę dzikie. Moim ulubionym jest na przykład to, że jeden z posłów, chyba to był poseł, lobbował za takim pomysłem, żeby w każdym urzędzie była taka maszynka i zainteresowany obywatel, który ma chęć uzyskania jakiejś informacji może przyjść do urzędu z dyskietką, do tej maszynki włożyć dyskietkę i pobrać interesujące go informacje. To wydaje się dzisiaj mega abstrakcyjne, ale w 2021 roku…

2001.

Tak, 2001, z racji wieku tego nie pamiętam, ale wydaje mi się, że dostęp do internetu jeszcze raczkował.

Tak, ale myślę, że teraz niektórym naszym słuchaczom trzeba byłoby tłumaczyć czym jest dyskietka. Natomiast cały czas innowacyjność tego pomysłu jest duża, bo nawet teraz nie jest tak, że wtedy trzeba było przyjść dyskietką, bo nie było takich stron internetowych, a teraz teoretycznie tą dyskietką jest ten dostęp online, ale też nie jest tak, że wszystko jest.

Właśnie i ten pomysł z tymi maszynkami oczywiście nie przeszedł, ale przeszedł inny pomysł właśnie, na tamten czas, czyli 2001 rok, moim zdaniem mega innowacyjny i bardzo ciekawy, czyli właśnie Biuletyny Informacji Publicznej. Założenie było takie, że właśnie każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej zakłada taki Biuletyn Informacji Publicznej, czyli specjalnie dedykowaną do tego stronę internetową, na której publikuje informacje dotyczące swojej działalności. Jest to rozwiązanie świetne właśnie zarówno z perspektywy wnioskodawcy, osoby zainteresowanej dostępem do informacji, ponieważ zyskuje ona właśnie 24 godziny dostęp do informacji, bezpłatny, bez praktycznie żadnych ograniczeń. Jedyne ograniczenie jest takie, że po prostu trzeba mieć dostęp do internetu, dostęp do komputera, co w 2001 roku jeszcze może było jakimś problemem, ale teraz w 2024 roku już jest chyba absolutnie powszechne. Więc ten pomysł w 2001 roku był świetny.

Założenie było takie, że te informacje, które są w Biuletynie, są po prostu dostępne w Biuletynie, a tego, czego tam nie znajdziemy, ewentualnie możemy uzyskać w tym trybie wnioskowym, czyli domyślnym sposobem dostępu do informacji był właśnie Biuletyn Informacji Publicznej i dopiero w tym drugim kroku narzędziem takim pomocniczym miał być wniosek o dostęp do informacji publicznej, który wymagał już zaangażowania urzędnika, wszczęcia procedury, no i przeprowadzenia tej całej…

No bo fakt, czas ma znaczenie, że w Biuletynie już coś jest, to natychmiast mamy do tego dostęp, a w tej procedurze wnioskowej teoretycznie bez zbędnej zwłoki ta informacja będzie udostępniana, ale realnie to jest te 14 dni i często rzeczywiście ten czas mija, nim te informacje otrzymamy.

Tak, tam w założeniach były nawet takie odważne myśli i wizje, że z czasem te biuletyny już tak się rozrosną, już tam wszystkie informacje będą publikowane, że ten tryb wnioskowy to on już praktycznie stanie się bezużyteczny. Jak czas zweryfikował te wizje, to widzimy chyba wszyscy. Te biuletyny działają średnio. Dlaczego tak jest, to za chwilę pewnie rozwiniemy.

Jeszcze chciałabym, żebyśmy chwilę porozmawiali o tym, jakiego typu instytucje są zobowiązane do prowadzenia biuletynów, czy są jakieś takie… No właśnie, pewnie nie ma zamkniętej listy tych instytucji, ale po prostu te, które nie wiem, czy dysponują publicznymi pieniędzmi, czy realizują jakieś zadania publiczne, są pewnie jakieś wytyczne?

Przede wszystkim tak, nie ma zamkniętej listy, ponieważ Biuletyn Informacji Publicznej teoretycznie powinien posiadać każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, a lista tych podmiotów nie jest zamknięta. Są to oczywiście takie podstawowe podmioty, jak organy władzy publicznej, czyli wszystkie gminy, powiaty, województwa, a ściśle rzecz biorąc organy tych gmin, organy centralne, wojewodowie, ministrowie, dalej także organy samorządów zawodowych, czy samorządów gospodarczych, różnego rodzaju izby rolnicze, przechodząc właśnie do tych samorządów gospodarczych, izby rzemieślnicze, z samorządów zawodowych to np. Krajowa Izba Radców Prawnych, Izba Architektów, Krajowa Izba…

To jest takie już mniej oczywiste, bo te organy władzy publicznej to nam się wydaje oczywiste, ale np. też szkoły, czy przedszkola, czy jakieś instytucje kultury też?

Tak, zdecydowanie. Wszystkie podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym, czyli katalog tych podmiotów jest bardzo szeroki. Jeżeli możemy szacować to myślę, że to mogą być dziesiątki, jeżeli nie nawet setki tysięcy podmiotów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że aktualnie w Polsce mamy chyba 2,5 tysiąca gmin, w każdej z tych gmin jest szkoła, jest przedszkole, jest szpital, są jakieś spółki wodociągowe, inne spółki gminne. Tych podmiotów jest naprawdę nieograniczona ilość i każdy z tych podmiotów teoretycznie powinien posiadać Biuletyn Informacji Publicznej i publikować tam informacje o swojej działalności.

No właśnie, a ja już tak od praktycznej strony. To jest tak, że fizycznie to musi być oddzielna strona? Mam na myśli np. jakąś niewielką szkołę, nie wiem, szkoła wiejska, która ma tam czasem zdarzać się naprawdę kilkudziesięciu uczniów i niewielka kadra pedagogiczna i zakładając, że organem prowadzącym tę szkołę jest gmina, czy może być tak, że jak klikniemy na to okienko BIP-u na stronie szkoły, bo jednak szkoły mają te strony, to może nas odesłać np. na stronę gminy, gdzie te informacje o tej instytucji będą, tej szkole na przykład. Czy ona powinna mieć oddzielny BIP?

Teoretycznie powinna mieć oddzielny BIP, ponieważ każdy podmiot jest zobowiązany do samodzielnego udostępniania informacji i samodzielnego prowadzenia BIP-u. Jeżeli interesują nas informacje o danej szkole czy przedszkolu, no to musimy zwrócić się z wnioskiem bezpośrednio do tego przedszkola czy dyrektora danej szkoły. Tutaj urząd gminy czy inny organ tych spraw za daną jednostkę nie będzie załatwiać.

Z drugiej strony, skoro szkoły mają jednak te strony internetowe, to już w zasadzie jest normą, skoro są w stanie prowadzić stronę, to dlaczego nie byłyby w stanie prowadzić biuletynu?

No tak, to jest teoria, a w praktyce bardzo często zdarza się, trzymając się tego przykładu szkół, że szkoła rzadko, może nie, zdarza się, że po prostu szkoła nie ma osobnego BIP-u samodzielnego, tylko ma albo jakąś zakładkę w BIP-ie urzędu gminy czy miasta albo po prostu w ogóle nie prowadzi tego BIP-u, to to już jest po prostu na pewno rzecz niezgodna z prawem i która wymaga poprawy.

Wiele szkół i przedszkoli tak naprawdę nie robi tego z chęci ukrycia czegoś czy zatajenia jakiejś informacji, czy niechęci do rodziców, którzy mogliby tam zadawać jakieś niewygodne pytania, tylko ze zwykłej niewiedzy i niskiej świadomości tych obowiązków informacyjnych i także niewiedzy, że to jest także w interesie danej szkoły i w interesie danej jednostki, mówiąc ogólnie, żeby ten BIP posiadać, to nie jest nic strasznego i także te podmioty zobowiązane z posiadania BIP-ów moim zdaniem mogą mieć bardzo dużo korzyści.

Tutaj ważną rzecz powiedziałeś o tym obowiązku informacyjnym, bo tak jakby już trzymając się właśnie tematu szkół, to jednak my widzimy w naszej praktyce, że szkoły często nieprawidłowo reagują na wnioski, może już to się rzadziej zdarza, ale jednak cały czas jest to całkiem sporo setek szkół, które nie bardzo zdają sobie sprawę z tego, że są podmiotami zobowiązanymi, jak ta procedura wygląda, więc jakby to się ze sobą łączy z kwestią tego BIP-u, że też nie mają do końca świadomości, że ten BIP jest tym obowiązkiem. I też inna rzecz jeszcze, która mi jakby przyszła do głowy, to kwestia tego, jak ten BIP powinien wyglądać, bo jesteśmy przyzwyczajeni do tych BIP-ów, ci, którzy zaglądają do nich częściej, że często mają taką uporządkowaną strukturę według pewnego schematu, bo można korzystać, ja zakładam, z takiego szablonu, który jest, nie wiem przez który resort, ale wyobrażam sobie, że może przez MSWiA?

To Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło taki zcentralizowany system dostępu do informacji publicznej i tam wydaje mi się, że mają dostęp do takiego darmowego pliku źródłowego, czy jakiegoś takiego pewnego wzoru, który mogą wykorzystać.

Takiego szablonu.

No i często te BIP-y wyglądają w taki sposób, jakbyśmy je żywcem przynieśli właśnie z tego 2001 roku. One nie wyglądają zachęcająco, ciężko się po nich czasem poruszać. Nie wyglądają one jednolicie na pewno, więc to też jest problem, że znając dobrze jeden BIP na przykład naszej gminy, po przeprowadzce do gminy nawet sąsiedniej, możemy wchodząc na stronę danego urzędu gminy już zobaczyć zupełnie inną stronę i na nowo się tego wszystkiego uczyć.

Wynika to z tego, że w ustawie nie narzucono podmiotom zobowiązanym jednego wzoru, jednej jednolitej wersji tego jak BIP ma wyglądać. Czy to dobrze, czy to źle? Pewnie są argumenty za i przeciw, ale fakt jest taki, że takiego jednolitego wzoru nie ma i niektóre gminy korzystają właśnie z tych wzorów zapewnionych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Niektóre gminy korzystają też z rozwiązań komercyjnych.

Inne podmioty próbują zaangażować, dostosować swoją stronę internetową bardziej do tych wymagań BIP, ponieważ tutaj jest bardzo ważna kwestia, że prowadzenie BIP-u co do zasady jest obowiązkowe, ale jeżeli strona internetowa danego podmiotu jest dostosowana do tych wymogów BIP, czyli między innymi zawiera takie informacje, informacje tam zamieszczane zawierają, przedstawiają także tożsamość osoby odpowiedzialnej za udostępnienie tej informacji, zawierają czas jej wrzucenia, takie rzeczy, które właśnie potwierdzają oficjalność tych informacji, potwierdzają ich wiarygodność oraz ta strona przestrzega także szereg innych takich wymogów, które są na BIP-y narzucane, to jeżeli taka strona internetowa istnieje, to jednostka jest zwolniona z posiadania BIP-u, nie musi go posiadać. Czyli strona internetowa może pełnić tę rolę skutecznie.

Tak, czyli w zasadzie ta strona może być po prostu tym BIP-em, nie według tego szablonu i mówisz, że nie narzucono schematu i ja myślę o tych minusach tego rozwiązania i one mogą być takie, że gdyby rzeczywiście Ministerstwo Cyfryzacji miało nad tym piecze i aktualizowałoby te schematy, strukturę tej strony jakby szło z duchem czasu i też oznaczało obszary, które powinny być uwzględnione w tym BIP-ie, to pewnie byłoby to z korzyścią dla odbiorców, bo teraz to tak naprawdę rzeczywiście w tych BIP-ach, które wyglądają bardzo różnie, są też bardzo różne treści i to myślę, że jest największy problem.

No z tą treścią przede wszystkim jest problem, bo w ustawie mamy bardzo szeroki katalog informacji, które w tym BIP-ie powinny być. Czy tak jest? Często nie. W BIP-ie powinny być naprawdę bardzo szeroki katalog informacji, informacje o polityce wewnętrznej, zagranicznej, zamierzeniach władzy ustawodawczej, projektowaniu aktów normatywnych, informacji o organach władzy, o majątku publicznym. Jest taka kategoria, że informacje o majątku publicznym powinny być udostępnione w BIP-ie. To jest bardzo szeroki katalog informacji, który ja też patrzę za to z drugiej strony, ze strony podmiotu zobowiązanego. Jeżeli tutaj jest w ustawie napisane, że w biuletynie powinny być informacje o majątku publicznym, to doprecyzowanie tego zakresu koniecznych do udostępnienia informacji jest w praktyce dosyć trudne.

Zdecydowanie i też wydaje mi się, że dużym problemem jest to, że gminy mają sporą część tych dokumentów w formie analogowej, czyli papierowej i przetworzenie tego na takie dokumenty, które byłyby też przeszukiwalne, bo wrzucenie skanu też wszystkich problemów nie rozwiązuje. Ale też jeszcze, nim ten wątek rozwiniemy, to o jednej rzeczy chciałam zwrócić uwagę, że ja ilekroć przeglądam BIP, jak na przykład jakiegoś organu, jakiejś instytucji i stronę internetową, to o ile strona jednak widać, że jest zwykle dosyć aktualna, że są aktualne informacje, widać, że ona żyje. Jednak tak jest, czy to jest fanpage na Facebooku, że tam jest sporo informacji aktualnych, na bieżąco uzupełnionych.

Natomiast jak się zajrzy do BIP-u, to czasem ma się wrażenie, że tam naprawdę wiatr hula i bardzo dawno nikt nie zaglądał, że te aktualizacje, bo tam jest ten rejestr zmian, że były robione naprawdę dawno, że to jest tak traktowane po macoszemu.

Tak, bo to też wynika z tego, że właśnie jak wchodziła ustawa o dostępie do informacji publicznej w życie w roku 2001 i nałożyła na podmioty zobowiązany obowiązek posiadania BIP-u, to wiele gmin i szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych miało już swoje strony internetowe i stanęło one przy takim dylematem, że tutaj z jednej strony prowadzimy już rozwijamy swoją stronę internetową, publikujemy tam pewnego rodzaju informacje, a z drugiej strony ustawodawca nakazuje nam otworzenie takiej specjalnej strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej i ten obowiązek był traktowany tak po macoszemu jako zupełnie niepotrzebny, skoro my już tutaj mamy stronę i publikujemy na niej informacje, to czemu tutaj wymagać się od nas jeszcze tworzenia jakiejś, dublowania tego wszystkiego jeszcze raz?

I faktycznie wyglądało to tak, że dobrze skoro jest obowiązek to tworzymy BIP, wrzucamy tam informacje, które już wcześniej wrzucaliśmy na stronę, ale praktycznie tego BIP-u już później nie rozwijamy, on niech sobie tam funkcjonuje. I mieliśmy do czynienia z takim dualizmem, że z jednej strony mamy te strony internetowe, gmin, czy szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych, które są pewnie trochę bardziej atrakcyjne, są tam jakieś obrazki, więcej zdjęć, bardziej to jest takie interaktywne, a z drugiej strony mamy BIP, który jest taki szary, ponury, nieaktualizowany, po którym właśnie ciężko cokolwiek wyszukać, bo są tam wrzucane jakieś skany, ciężko się po tym poruszać i mieliśmy do czynienia z takim dualizmem.

I właśnie ustawodawca zobaczył, że to tak w sumie średnio działa i  w tym rozporządzeniu z 2007 roku stwierdził, że jeżeli podmiot posiada już stronę internetową, która spełnia cechy wyznaczone BIP-owi, to może zrezygnować z prowadzenia BIP-u. Ale te BIP-y już powstały wcześniej, przez te 6-7 lat one funkcjonowały, więc jak już to powstało to często dalej istnieje i z jednej strony został wysłany taki sygnał, że porzucamy te BIP-y i że jak macie strony to jest ok, a z drugiej strony te BIP-y pozostały i właściwie ciężko powiedzieć jaka jest teraz ich rola.

Bardzo rzadko organy rezygnowały w ogóle z prowadzenia tych BIP-ów. Ja wiem na pewno, że Rzecznik Praw Obywatelskich zrezygnował z prowadzenia BIP-u. Ma po prostu stronę swoją internetową, która wygląda fajnie, która spełnia te wymagania BIP-u, przynajmniej po takim powierzchownym zapoznaniu się przeze mnie z nią. Tak samo Urząd Ochrony Danych Osobowych także nie prowadzi BIP-u, ma swoją stronę internetową oficjalną, która pełni tę rolę. Rzadko gminy z tego korzystają, być może są takie gminy, ja akurat teraz nie kojarzę. Być może słuchacze mogą teraz po przesłuchaniu rozmowy to sprawdzić, czy ich gmina prowadzi stronę, a jeżeli tak to czy ten BIP jest równocześnie prowadzony. Prowadzony w takim sensie, że prowadzony rzeczywiście, aktualizowany, niech wrzucane są do niego informacje, a nie, że on po prostu jest, istnieje, ale niewiele się w nim dzieje.

Myślę, że gdybym była zwolenniczką jakichś teorii spiskowych, to mogłabym uznać, że w zasadzie dla gmin to może być korzystniejsze, jak są te BIP-y, gdzie wrzuca się informacje takie, którymi nie zawsze chcemy się chwalić, bo liczby nie kłamią, nie wiem czy są jakieś problemy finansowe, czy jakaś umowa była zawarta na jakąś może dużą kwotę, takie rzeczy, które są ciekawe dla watchdoga, ale przeciętny mieszkaniec raczej do BIP-u nie zajrzy, no bo bardziej go interesuje właśnie strona internetowa, nie wiem gdzie jest informacja o tym, że będzie grała Beata Kozidrak, a nie BIP, gdzie będzie umowa z Beatą Kozidrak i dowie się ile ten koncert kosztował.

Więc to może tak właśnie być, że te BIP-y no musimy, no to niech gdzieś tam będą, nie są ładne, atrakcyjne, przyciągające, trudno przeszukiwalne, to ludzie nie będą tam szczególnie kopać.

No może to tak być, może być taka intencja też za tym stanem faktycznym, który niestety jest daleki od ideału. Ale trzeba to tutaj oddać, że jeżeli tutaj włodarz danej gminy by wrzucił tą umowę z Beatą Kozidrak czy z inną artystką, to już był to naprawdę duży krok w stronę jawności i nawet jak wrzuca to w BIP, to i tak jest ok.

Tak, mimo że te dokumenty finansowe teoretycznie powinny tam się wszystkie znaleźć, no to wiadomo, że zwykle jakieś takie totalne minimum jest w BIP-ach realizowane. Jakbyśmy mogli chwilę zatrzymać się nad tym, co rzeczywiście tak realnie w tych BIP-ach jest,  bo to, co powinno być już mówiłeś, wiele, wiele naprawdę dokumentów, a co zwykle się tam znajduje, co możemy tam znaleźć, to co innego.

Co może się w nich znaleźć? To praktycznie musielibyśmy przeanalizować każdy BIP jednostkowo. Gdyby to, co rzeczywiście ma się znaleźć w BIP-ie zgodnie z ustawą w tym BIP-ie było, to tryb wnioskowy byłby używany znacznie, znacznie, znacznie rzadziej. Ale każda jednostka prowadzi swój BIP i to, w jaki sposób je prowadzi, czy wypełnia ten obowiązek ustawowy, to jest do indywidualnej oceny. Są BIP-y niezłe, są BIP-y zupełnie bezużyteczne, są BIP-y, w których są absolutnie podstawowe informacje.

No właśnie, bo wejdę ci w słowo, na przykład takie, bo jak ja właśnie przeglądam jakieś BIP-y, to to, co zawsze znajdziesz, to oświadczenia majątkowe, bo to jest też ten obowiązek publikacji.

Zawsze pewnie też nie, na poradni mamy takie sprawy, że mieszkańcy zwracają się do nas, były oświadczenia, nagle zniknęły jednego dnia, co teraz mamy zrobić, jak to się stało, albo że w ogóle nigdy tych oświadczeń nie było? Więc na pewno przeważnie te oświadczenia są tam, ale czy zawsze, to jest takim słowem, trzeba też uważać.

Nie byłam tego świadoma, wydawało mi się, że to już takie naprawdę totalne minimum i też zwykle jakieś tam informacje o przetargach, ogłoszenia, ale już rzadziej zauważyłam, że informacje o ich rozstrzygnięciach, że właśnie ta informacja o przetargu, to musi być powieszona, no bo też to są jakieś pewnie dodatkowe.

Tak, to już wynika z, oprócz tego, co mamy w ustawie o dostępie do informacji publicznej, mamy także szereg ustaw szczegółowych, na przykład Prawo zamówień publicznych, które wymaga właśnie, żeby te informacje o przetargach w BIP-ie były zamieszczane, także Ustawa o pracownikach samorządowych wymaga, żeby pewne konkursy były właśnie ogłaszane w BIP-ie i także przebieg ich powinien być relacjonowany w BIP-ie, czyli informacje o kandydatach, którzy się zgłosili, wyniki, także przebieg tego konkursu, to powinno w BIP-ie się znajdować.

Zazwyczaj pewnie jest, ale też nie powiedziałbym, że zawsze. Praktyka jest różnoraka, tak jak mówiłem, tych podmiotów zobowiązanych do posiadania BIP-u jest bardzo, bardzo, bardzo sporo i pewnie większość nie wywiązuje się z tego obowiązku, w ogóle nie posiada BIP-u, a te, które posiadają BIP, bardzo różnie podchodzą do tego.

To ja bym teraz chciała się trochę pociągnąć na język, bo zdradziłeś, że do poradni sporo spraw trafia, takich związanych z BIP-ami. Jakbyś mógł wskazać na takie najczęstsze problemy, na co klienci poradni i klientki skarżą się i z czym do nas trafiają?

Najczęstsze problemy są to po pierwsze, organ nie posiada BIP-u, co robić? Organ posiada BIP, ale jest on słaby, żeby nie użyć mocniejszego słowa. No bo obywatel czyta ustawę, patrzy, że przecież tutaj jest zapisane, że informacja o majątku powinna być w biuletynie. Później zagląda na stronę, a tam wiatr hula, nic się nie można znaleźć i taki zachodzi dysonans poznawczy, że jak to jest? Tutaj przecież żyjemy w praworządnym państwie, w ustawie jest zapisane, że powinno być tak i tak, a empirycznie sprawdzam, że jest daleko od ideału. I co robić? Co zrobić, żeby tę informację, żeby doprowadzić do tego, żeby ta informacja była opublikowana, żeby ten organ poważnie podchodził do swoich obowiązków?

No właśnie i co wtedy radzisz?

Wtedy z wielkim smutkiem ogłaszam, że niestety nasze prawo jest dalekie od idealnego. Z jednej strony ustawodawca nałożył na organy i inne podmioty zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej szereg obowiązków. Tutaj jest naprawdę tych obowiązków dużo, czyli posiadanie tego biuletynu i publikowanie w nim bardzo dużego zakresu informacji. A z drugiej strony nie w ustawie, albo szerzej mówiąc w prawie i także w innych ustawach, nie tylko Ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie wskazał realnych sankcji, które groziłyby podmiotom za niewywiązywanie się z tego obowiązku.

Jeżeli nie ustanowiono żadnego organu, który nadzorowałby przestrzeganie tego obowiązku i nie kontrolowałby po pierwsze posiadania BIP-u, a po drugie tego jak on jest prowadzony, nie upoważniono także sądów administracyjnych do badania tego typu kwestii, to pozostają nam tak naprawdę środki średnio skuteczne – środki powszechne, czyli środki przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego, przede wszystkim skarga, skarga z artykułu 227 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taka skarga powszechna, taka skarga ogólna. Jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości w działaniu władzy, to jeżeli nie ma żadnego innego środka, to w ostateczności przysługuje nam złożenie takiej skargi powszechnej. Problem z tą skargą jest taki, że składa się ją do organu wyższego stopnia. Tam w kodeksie postępowania administracyjnego jest wyrażony taki podstawowy katalog tych organów właściwych do rozpatrzenia skargi. I na przykład w stosunku do gmin problem jest taki, że tutaj organem odpowiedzialnym za prowadzenie BIP-u jest wójt / burmistrz / prezydent, czyli jeżeli zobaczymy, że w danej gminie albo BIP-u nie ma, takie przypadki chyba są już bardzo rzadkie, gminy raczej posiadają te BIP-y, to jak one wyglądają to jest inna sprawa. Więc jeżeli właśnie zobaczymy, że ten BIP nie spełnia naszych oczekiwań, nie są publikowane tam informacje, albo te informacje znikają, albo nie jest oznaczony czas, kiedy one zostały opublikowane, nie ma podanych informacji o autorze tego wpisu danego, to możemy złożyć taką skargę powszechną z artykułu, przypominam jeszcze raz, 227 kodeksu postępowania administracyjnego. I tu zachodzi problem, ponieważ podmiotem właściwym do rozpatrzenia takiej skargi jest Rada Gminy, Rada Miasta.

Ja myślałam, że to SKO, ale to nie.

Niestety nie. Jeżeli to by było SKO, to ta kontrola byłaby pewnie bardziej merytoryczna.

SKO to jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Tak. Ono rozpatruje odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta / burmistrza / prezydenta. Niestety, tych skarg powszechnych z KPA nie rozpatruje. Więc tutaj mamy właściwość Rady Gminy, Rady Miasta. A niestety w wielu gminach praktyka funkcjonowania jest taka, że Rada Miasta, Rada Gminy jest politycznie związana z wójtem, uzależniona od wójta burmistrza prezydenta. Radni są uzależniani także finansowo poprzez zasiadanie w rozmaitych spółkach komunalnych. No i możemy sobie wyobrazić, jeżeli taki radny uzyskał zatrudnienie dzięki wójtowi w spółce komunalnej, jest mu tam wygodnie, jest wdzięczny, dobrze mu się tam pracuje, pieniądze też są okej, to czy później taki radny będzie skory do tego, żeby uznać skargę na tego wójta, burmistrza czy prezydenta za zasadną.

Ale wiesz, to jest w ogóle szerszy problem, no bo zasadniczo Rada Gminy jest tym organem takim kontrolnym wobec władzy wykładawczej w gminie. Więc to w zasadzie dotyczy wszystkich kroków podejmowanych przez…

No więc w zasadzie tutaj jakby ustawodawca dobrze wskazał, że tutaj Rada powinna rozpatrywać te skargi, no bo przecież tak jak mówisz, Rada jest organem kontrolnym, to kto jak nie Rada ma kontrolować wójta? No w praktyce ta funkcja kontrolna jest w wielu przypadkach iluzoryczna.

Iluzoryczna, a w przypadku kiedy,  bo to jest gmina, ale jeżeli mówimy o jakimś domu kultury czy o szkole, to każdorazowo musimy znaleźć na tej drabince ten organ, który ma kontrolować? Nie zawsze to jest takie oczywiste, prawda?

Tak, no to pewnie właśnie wymaga indywidualnego spojrzenia. Najlepiej zacząć od lektury statutu szkoły. Tam zazwyczaj powinno być, kto jest organem prowadzącym. Jeżeli nie chcemy składać skarg, bo skarga to zawsze się kojarzy z takim…

No właśnie, bo może po dobroci na początku.

Właśnie, w pierwszej kolejności można uprzejmie przypomnieć, że takie obowiązki istnieją, że dobrze by było, żeby ten BIP był doprowadzony do takiego stanu rzeczy odpowiadającego prawu. To może przybrać albo formę zwykłej wiadomości, albo jeżeli chcemy trochę bardziej nabrać waloru oficjalności i mieć pewność, że jednostka nam odpowie, to możemy skorzystać z wniosku. Wniosek taki też powszechny z artykułu 241 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taki wniosek, który służy temu, że jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości, to możemy zawnioskować do organu, że ,,zobaczyliśmy taką i taką sytuację, jest tak, naszym zdaniem jest to niezgodne z takim i takim przepisem. Dobrze by było organie, żebyś doprowadził to do stanu odpowiedniego, czyli takiego i takiego, oczekujemy podjęcia działań XYZ”. I taki organ musi w ciągu bodajże 30 dni udzielić odpowiedzi na ten wniosek, rozpatrzeć go albo pozytywnie, albo negatywnie. I co ciekawe, na sposób rozpatrzenia takiego wniosku przysługuje ta skarga powszechna, czyli możemy najpierw skorzystać z tego wniosku ogólnego i skierować później ewentualnie skargę, jeżeli sposób rozpatrzenia tego wniosku będzie niekorzystny. No i tu największy problem z tą procedurą jest niestety taki, że po rozpatrzeniu tej skargi przez tą radę albo inny organ, to zamyka ścieżkę. Tu już po rozpatrzeniu tej skargi nie przysługuje nam jakiekolwiek odwołanie, nie przysługuje nam skarga do sądu w szczególności. To jest postępowanie jednoinstancyjne, od którego już sposób rozpatrzenia tej skargi nie podlega w żaden sposób zaskarżeniu.

Myślę, że może źródłem tych problemów z egzekwowaniem publikacji informacji w biuletynie jest sformułowanie tego zapisu w ustawie, która mówi o tym, że jeżeli coś jest nieopublikowane, to w trybie wnioskowym. Może organy czy w ogóle sądy wychodzą z założenia, ,,no dobra nie ma w biuletynie, to zawsze jest ta druga opcja, że można zawnioskować i że to jest takie komplementarne, że albo jedno, albo drugie”. W ten sposób organy też sobie myślą, że ,,jak ktoś będzie chciał, to udostępnimy i może wtedy wrzucimy do BIP-u, jak już zeskanujemy, bo ktoś będzie tego potrzebował”. Nie jest to takie wychodzenie naprzeciw potrzebom, że coś po prostu publikujemy. Moje pytanie jest jeszcze takie, czy na przykład w statucie gminy można jakoś zapisać, co w BIP-ie powinno być? Czy żeby na przykład jakoś, no tutaj radni mogliby coś na to wpływać.

Oczywiście, w statucie jak najbardziej można zapisać, ale tylko dodatkowe rzeczy. Nie można statutem gminy na przykład ograniczyć ustawę. Niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której radni w statucie stwierdziliby, że co prawda Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje nam udostępnienia informacji takich i owakich w BIP-ie, ale my tutaj na mocy statutu ograniczamy to prawo i stwierdzamy, że będziemy publikować tylko część tych informacji. Takich rzeczy w statucie być nie może. Może być na plus, że tutaj co prawda ustawodawca narzuca nam, że musimy opublikować dane informacje, ale my jako gmina otwarta, gmina sprzyjająca jawności i proobywatelska jeszcze będziemy publikować informacje ponad to. Przy czym to nawet nie musi być w statucie określane, ponieważ Ustawa o dostępie do informacji publicznej wprost wskazuje, że poza tym katalogiem wymienionym tam informacji, które powinny być, podmiot zobowiązany we własnym zakresie może udostępniać inne informacje publiczne wedle własnego uznania.

Dobrą praktyką moim zdaniem jest to, że jeżeli organ dostrzega, że o daną informację pyta szereg obywateli, jeżeli dane kwestie powracają co jakiś czas, to w odpowiedzi na te zapytania stwierdza, że od tego czasu będzie publikował to w BIP-ie. To jest dobre dla wnioskodawców, ponieważ nie trzeba składać wniosków, nie trzeba oczekiwać, nie trzeba przechodzić przez tą całą procedurę. To jest dobre także dla urzędników, ponieważ jaki jest sens rozpatrywania dziesięciu wniosków i udostępnienia tej samej informacji dziesięciu innym osobom, skoro można raz to zeskanować, albo raz, zależy od informacji, ale raz to po prostu opublikować w BIP-ie, niech każdy zainteresowany się z tym zapozna. I to by było rozwiązanie idealne. Czy w praktyce tak to funkcjonuje, to pewnie zależy od gminy niestety i ogólnie od podmiotu zobowiązania.

No tak, rzeczywiście i też myślę sobie jeszcze o tym rozwiązaniu statucie, że to też może być taki sposób, żeby zabezpieczyć gminę na przyszłość przez na przykład radę taką i wójta, czy burmistrza, którzy są jakby świadomi tego, że dobrze jest jak najwięcej publikować i wpisują to do statutu z myślą o tym, że może przyjść taka władza potem, która już nie będzie tak skora do publikowania, ale ten statut jednak będzie ją jakby trochę dyscyplinował i będzie to robiła.

Jak najbardziej, znaczy ja zachęcam na pewno, żeby gminy, jeżeli mają taką chęć, mają takie podejście projawnościowe, transparentne, nie mają nic do ukrycia, to niech w statutach publikują, niech w statutach określają te informacje dodatkowe, które chcą i mają możliwość publikowania. Szkoda, że obywatele nie mają takiego wiążącego narzędzia, z który mogliby zobowiązać dany podmiot do publikowania tej informacji w BIP-ie to zależy tak głównie od dobrej woli danego organu.

My na poradni i ogólnie toczyła się w sądach administracyjnych taka batalia, takie postępowania, czy obywatel ma możliwość złożenia wniosku o udostępnienie danej informacji w BIP-ie i w dalszym kroku, czy taką odmowę, ewentualnie rozpatrzenia takiego wniosku pozytywnie, czy taką odmowę ma możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Niestety, tę batalię przegraliśmy. Sądy administracyjne uznają, że prawo aktualnie obowiązujące nie daje takich narzędzi, ponieważ sądy administracyjne stoją na takim stanowisku, co już wcześniej też zasugerowałaś, że obywatel zawsze ma taką możliwość, że skoro widzi, że w biuletynie danej informacji nie ma, to może złożyć wniosek. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć wniosek. Jeżeli na wniosek taka informacja nie zostanie udostępniona, to wchodzi już ta ścieżka albo administracyjna, najpierw odwołania do SKO, czy innego organu i następnie skarga do sądu administracyjnego, ewentualnie także skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta cała procedura administracyjno-sądowo-administracyjna się uruchamia, ale niestety w odniesieniu do funkcjonowania BIP-u, to nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego tego, że dany podmiot nie posiada BIP-u albo nie publikuje w nim informacji, które powinny być w tym BIP-ie opublikowane. A szkoda, bo to by się przydało.

To jest takie moim zdaniem trochę opatrzne rozumienie tego obowiązku informacyjnego, bo czym innym jest udostępnienie na wniosek czegoś osobie, która o coś wnioskuje, bo wie, że dana informacja na przykład jest w posiadaniu urzędu, ale bywa tak, że po prostu ludzie nawet nie mają świadomości, że coś jest w posiadaniu urzędu, czy jakaś informacja jest właśnie w urzędzie i ten obowiązek informacyjny, jego właśnie realizacją jest poinformowanie urzędników, mamy taką umowę, taką inwestycję, coś takiego się dzieje i dopiero w momencie, gdy mieszkańcy zobaczą w BIP-ie taką informację, to wtedy się o niej dowiedzą, a jeżeli nie zobaczą, to po prostu się nie dowiedzą i ten obowiązek informacyjny nie zostanie jakby wypełniony.

No tak, zdecydowanie, przecież tutaj obywatel musiałby za pomocą wniosków szukać igły w stogu siana, a przecież nie wie, jest za tą zasłoną niewiedzy, nie wie co dokładnie organ, jakie umowy organ zawiera. Dopiero na przykład jak weszły te obowiązki publikowania rejestru umów, to dopiero jest przed nami, ale na przykład dobrze to widać po rejestrze wpłat na przykład partii politycznych, bodajże w zeszłym roku czy jakiś czas temu wszedł taki obowiązek, że partie polityczne muszą w swoich Biuletynach Informacji Publicznej publikować rejestry wpłat od swoich sympatyków oraz rejestry zawartych umów.

I dopiero po zapoznaniu się z tymi rejestrami na przykład taka osoba, która zajrzała do BIP-u, zobaczyła jakąś podejrzaną wpłatę albo zastanawiającą umowę może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej i zapytać o szczegóły danej informacji, danego działania i tutaj właśnie mamy do czynienia z taką kulą śniegową jawności, że udostępnienie kilku podstawowych informacji w BIP-ie później zwiększa ten zakres jawności poprzez wnioski pojedyncze, które mogą dalej pogłębiać ten temat.

Ja bym też nie chciała, żeby wrażenie było takie, że jesteśmy takimi bezdusznymi aktywistami, którzy przestawiają pistolet do skroni urzędnika, że ma wszystko publikować, cokolwiek by się nie działo, bo jakby też chyba jesteśmy świadomi tego, że po stronie urzędu jest wiele problemów takich po prostu czysto technicznych związanych z taką ślimaczącą się cyfryzacją urzędów i tego, że wiele dokumentów wciąż w tym obiegu takim papierowym jest, to zresztą na ostatnim Zlocie fanek i fanów jawności mówili nasi goście. Jeden z burmistrzów mówił po prostu o tym, że on idąc do urzędu miał taką ideę, że będzie cyfryzował od pierwszego dnia i zobaczył jak bardzo jest to trudne, żeby to wszystko się znalazło w tym obiegu elektronicznym i żeby można było to w miarę sprawnie na bieżąco publikować i pytanie czy macie w ramach tej pracy poradnianej, czy taki feedback właśnie od urzędów jest, jeżeli w ogóle w jakiś dialog z urzędem wchodzicie, jakieś pisma wysyłacie, że to jest trudne?

Rzadko, rzadko mamy do czynienia z tym dialogiem. Raczej to jest takie, że urzędy odpowiadają w sposób bardzo formalistyczny, powołując się na określone przepisy stwierdzają, że jest sytuacja taka i taka. Rzadko w uzasadnieniach jest taka próba zaapelowania do serca wnioskodawcy i żeby zrozumiał on.

,,Człowieku zrozum nas.”

Tak, tak. Mimo, że dobrze gdyby ten dialog między wnioskodawcami czy takimi organizacjami jak nasza, a urzędnikami się odbywał, bo to nie jest tak, że we wszystkich urzędach panuje kultura tajności i kultura zdarza się to, ale nie możemy wrzucać na pewno wszystkich do jednego worka jako przeciwników jawności i zwolenników właśnie czy takiego inkwizycyjnego działania. Często tutaj właśnie na przeszkodzie większej transparentności po pierwsze stoi niewiedza. Niewiedza związana z brakiem często świadomości, że dane informacje podlegają udostępnieniu. Po drugie obawa, że udostępnimy za dużo i spotka się to później z jakimiś reperkusjami w postaci skarg czy to do Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy innego rodzaju organów. Często taki urzędnik skonfrontowany z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej woli w pierwszej kolejności nie udostępnić informacji, poczekać na skargę do sądu czy do innego organu i dopiero jeżeli ten wyższy organ albo sąd stwierdzi, że ,,masz udostępnić informację”, to wtedy ok,  udostępniam informację. Jest to taka trochę spychologia odpowiedzialności, ale z drugiej strony pewnie też trzeba to w jakiś sposób zrozumieć. Jest to niestety ze szkodą zawsze dla wnioskodawcy, ponieważ te procedury administracyjno-sądowo-administracyjne z natury rzeczy muszą swoje trochę czasu potrwać.

Więc ta waga udostępniania informacji niezwłocznie, a informacji udostępnionej za 3, 4, 5, 6 miesięcy czy nawet czasem, niestety, znacznie dłużej jest zupełnie inna.

To jest bardzo frustrujące, bo właśnie porównując to co powiedziałeś. Albo jest to niezwłocznie, czyli po prostu już w BiP-ie ta informacja na mnie czeka.

No właśnie.

Albo muszę o nią walczyć, jeżeli mam wystarczająco dużo determinacji. Najpierw wnioskując, a potem właśnie przechodząc te całe procedury w sądzie administracyjnym. I jakby widząc, przeglądając pytania, które do nas spłynęły dotyczące właśnie BIP-ów, bo przygotowując się do tego podcastu wrzuciliśmy właśnie taką zajawkę, jakie problemy związane z BIP-em nasi odbiorcy spotykają. Więc jest naprawdę duża frustracja, przede wszystkim związana z tym, że nie działają wyszukiwarki, że urzędy właśnie rzadko aktualizują, wrzucają dokumenty w takiej postaci, że trudno w ogóle jest przeczytać, bo to są bardzo słabej jakości skany. Długo by wymieniać te problemy i zastanawiam się, czy one są w ogóle do rozwiązania na takim poziomie tych poszczególnych jednostek, czy jednak tu jest potrzebna jakaś zmiana systemowa i czy to urzędy powinny wyjść z inicjatywą, ale wydaje mi się, że niekoniecznie będą chciały? Czy może właśnie to jest zadanie dla takich organizacji jak nasza, czy właśnie użytkowników tych BIP-ów, watchdogów, żeby, nie wiem, wystosować jakąś petycję, że to jest temat, którym trzeba się zająć trochę od początku i po pierwsze dać urzędom możliwość, takie trochę narzędzia, żeby mogli rzeczywiście w tych BIP- ach bezproblemowo pewne rzeczy publikować, czyli ta cyfryzacja jeszcze raz wraca, a z drugiej strony dać obywatelom narzędzia do egzekwowania tego, jeżeli czegoś nie będzie.

Znaczy zawsze można próbować podejmować takie działania jednostkowe, czyli w konkretnej swojej gminie próbować wpływać na kształt tego BIPu, właśnie poprzez te instytucje wniosków, czy skarg, o których wcześniej mówiłem, ale to jest działanie jednostkowe, czasem skuteczne, w większym wymiarze, czasem w mniejszym, czasem w ogóle trafia się na beton i odmowę jakichkolwiek działań. Potrzebne są działania systemowe.

Ten BIP w zamyśle dwadzieścia kilka lat temu był świetnym rozwiązaniem, był fajną ideą, był ideą innowacyjną, powszechny dostęp do wiedzy 24 godziny na dobę i ten BIP był właśnie takim mega uzdolnionym dzieckiem, takim geniuszem, ale to potem podczas właśnie tego dorastania trochę zaniedbanym, trochę bez nadzoru. Do szkoły raczej rzadko chodził, a jeżeli chodził już to raczej na ostatniej ławce przebywał i więcej spał niż słuchał nauczycieli i po tych 20 latach funkcjonowania BIP -u właśnie z tego fajnego pomysłu, z tego bardzo innowacyjnego rozwiązania wyszedł taki potworek, który nie wiadomo czy on w ogóle działa, czy to jest potrzebne, czy co właściwie z tym zrobić?

Problemem BIP-u był właśnie moim zdaniem brak nadzoru nad jego funkcjonowaniem. Brakuje organu, który po pierwsze zebrałby nawet wszystkie BIP-y działające w kraju. Teoretycznie takie uprawnienie ma Minister Cyfryzacji, ponieważ istnieje taka strona ogólna gov.pl/bip, na której powinny być odnośniki do wszystkich BIP-ów, które są w kraju utworzone.

Tylko problem polega na tym, że ta lista jest aktualizowana tylko w momencie, gdy dany podmiot sam się zgłosi do ministra i ogłosi, że my tu prowadzimy BIP pod takim adresem, to wtedy minister cyfryzacji aktualizuje tą listę. I jeżeli tutaj obowiązek jest nałożony na same podmioty to możemy się domyśleć, jak to funkcjonuje i w tej chwili nawet nie połowa gmin jest obecna w tym rejestrze centralnym, więc jak już mówimy, że nawet gminy nie są w nim obecne, to jak tutaj w ogóle oczekiwać, że szkoły, czy spółki komunalne, czy innego rodzaju organizacje pozarządowe, które mogą wykonywać zadania publiczne będą w tym rejestrze publikowane.

Czyli właśnie brakuje tego elementu nadzoru nad wykonywaniem tego obowiązku publikowania informacji w biuletynie. Jeżeli nie ma nadzoru ze strony sądów administracyjnych, nie ma nadzoru administracyjnego ze strony organów administracji publicznej, to te BIPy czasem są, czasem ich nie ma. Jeżeli nie ma to właściwie sankcji jakichkolwiek próżno oczekiwać, w związku z tym może zawsze obywatel złożyć wniosek i w ten sposób działać, ale te wnioski to właściwie są zawsze o charakterze jednostkowym i nawet jeżeli 100 osób złożyłoby tożsamy wniosek i wygrywało w sądach sprawy dotyczące udostępnienia tej informacji, to nie ma żadnego narzędzia, który by mógł zmusić organ do opublikowania takiej informacji w BIPie. I to jest właśnie wielki mankament tej instytucji, czyli brak jakiegokolwiek nadzoru nad jej funkcjonowaniem.

Niestety konkluzja naszej rozmowy nie jest zbyt taka pozytywna. W zasadzie możemy zakończyć apelem do Ministra Cyfryzacji, żeby jeszcze ratował to cudowne dziecko, dopóki jeszcze jest co ratować, a wszystkich naszych słuchaczy i słuchaczki zachęcamy do tego, żeby mimo wszystko zaglądali do BIPów instytucji, których działalność ich interesuje i jeśli zobaczą, że one są jakoś wyjątkowo zaniedbane, czy nie ma tam informacji, które powinny być publikowane, żeby właśnie kierowali na początku te wnioski, prosząc o uzupełnienie informacji, potem ewentualnie skargi, żeby dawać znać instytucjom, że my z tych BIPów korzystamy i one są potrzebne, bo myślę, że to też jest istotne, żeby był ten feedback, że one są potrzebne, że to nie jest właśnie jakiś wymysł urzędników w tym 2001 roku, czy ustawodawcy, żeby coś takiego było, tylko rzeczywiście jest to przydatne narzędzie.

Piotrze, dziękuję ci bardzo za rozmowę. Mam nadzieję, że wrócimy kiedyś do tematu i będziemy mieć jakieś bardziej optymistyczne wnioski. Rozmawiałam z Piotrem Rzekiecskim, prawnikiem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.

Do usłyszenia.

Do usłyszenia. 

=== Outro ===
To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!

{{Jak słuchać
|rss=https://feeds.soundcloud.com/users/soundcloud:users:121753281/sounds.rss
|youtube=
|domowa=
|spotify=
|apple=
|pocket=
|soundcloud=
|deezer=
|peertube=
}}

== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-bipach/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

== Linki zewnętrzne ==

* [https://informacjapubliczna.org/news/bip-w-pigulce/ BIP w pigułce]
* [https://informacjapubliczna.org/news/biuletyn-informacji-publicznej-w-pytaniach-i-odpowiedziach/ Biuletyn Informacji Publicznej w pytaniach i odpowiedziach]
* [https://informacjapubliczna.org/news/co-zrobic-jesli-ze-strony-bip-jakiejs-instytucji-zniknely-oswiadczenia-majatkowe Co zrobić, jeśli ze strony BIP jakiejś instytucji zniknęły oświadczenia majątkowe?]
* [https://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/BC0551F090B08A04C1256B73003D21D8?OpenDocument Protokół z sejmowej komisji pracującej w 2000 r. nad Ustawą o dostępie do informacji publicznej. Pojawia się tam też kwestia BIP-ów.]
{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

&lt;!-- Tutaj wpisz kategorie, aby twój materiał mógł się pojawić w spisach tekstów. [[Pomoc:Kategorie|Pomoc: jak i jakie dodać kategorie]] - kiedy skończysz pisać materiał usuń ten tekst, zostawiając same kategorie. --&gt;

[[Kategoria:Podkast]]
[[Kategoria:Zajawka]]
[[Kategoria:Sieć Obywatelska Watchdog Polska]]
[[Kategoria:Biuletyn Informacji Publicznej]]</text>
      <sha1>d9un5ghxowd87ipw3z7ab29oajz3fpq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343226</id>
      <parentid>343225</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:34:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Dodano kategorię &quot;Cyfryzacja&quot; za pomocą HotCat</comment>
      <origin>343226</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49887" sha1="bcp8ou1ecz32fx1rmt7rqaerk9j5495" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}

'''17 grudnia 2024 ukazał się 20. odcinek podkastu Zajawka poświęcony Biuletynom Informacji Publicznej. Martyna Bójko rozmawia z Piotrem Rzekieckim.'''

W odcinku między innymi czym są Biuletyny Informacji Publicznej, kto musi prowadzić BIP, co powinno się w nich znajdować, co możemy zrobić, gdy urząd nie publikuje w BIP-ie tego, co powinien lub w sposób odbiegający od naszych oczekiwań, dlaczego nie ma jednego, wspólnego wzoru BIPu?

== Transkrypcja ==
Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej

=== Intro ===
Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

=== Rozmowa ===
Dzień dobry, tu Martyna Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. To jest podcast Zajawka, kolejny jego odcinek. Dzisiaj zaprosiłam do rozmowy Piotra Rzekieckiego, prawnika Sieci Obywatelskiej.

Cześć, dzień dobry.

Cześć, dzień dobry. Witam Ciebie Martyno i słuchaczy także.

Zaprosiłam Cię do rozmowy o BIP-ach, czyli Biuletynach Informacji Publicznej. Zapewne dla osób, które w jakiś sposób jakby interesują się naszą działalnością czy w ogóle dostępem do informacji czy watchdogowaniem to na pewno nie jest obca nazwa. Natomiast może osobom, które mniej są zorientowane w temacie, coś dzwoni, ale niekoniecznie muszą wiedzieć w którym kościele, więc chcielibyśmy w dzisiejszej rozmowie trochę ten temat BIP-u uporządkować, powiedzieć czym BIP jest, ale też nasze takie rozeznanie wcześniejsze w tym temacie, co wy o BIP-ach myślicie, pokazuje, że jest to wbrew pozorom temat dosyć taki bulwersujący, to może złe słowo, ale budzący wiele emocji, co może wydawać się dziwne. Ale o tym zaraz będziemy o tych szczegółach mówić.

Na początku Piotrze bym cię prosiła o taką porządkującą informację, czym są właśnie Biuletyny Informacji Publicznej?

Biuletyny Informacji Publicznej to są przynajmniej w założeniu pierwotnym świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? To mogę zaspojlerować, że nie zawsze, ale to pewnie rozwiniemy ten temat w późniejszej rozmowie. Więc Biuletyny Informacji w skrócie są taką stroną internetową, oficjalną stroną internetową, w której dany podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien te informacje zamieszczać.

I to nie jest tak, że on może, ale nie musi, tylko jest po prostu zobowiązany do tego prawem?

Jest zobowiązany prawem, ale czy prawo zapewnia także skuteczne narzędzia, które mogłyby ten obowiązek wyegzekwować? To jest inna rzecz, do której pewnie przejdziemy później. Ale tak, to jest obowiązek, to nie jest dobrowolne. Posiadanie BIP-u czy publikowanie tam określonych informacji nie jest dobrą wolą danego organu, tylko jest obowiązkiem wynikającym właśnie z Ustawy o dostępie do informacji publicznej.

No właśnie, bo to jakby tutaj jest ten styk tego prawa do informacji i funkcjonowania biuletynów, bo w ustawie jest mowa o tym, że na wniosek są udostępniane te informacje, które nie są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, czyli w takim idealnym świecie jednak większość informacji, których potrzebujemy dotyczących funkcjonowania danej instytucji publicznej znajdziemy w biuletynie, a jeżeli czegoś nie znajdziemy, to wówczas o to wnioskujemy.

Tak, takie jest założenie. To można już wyjść nawet od samego początku, czyli Konstytucji. Konstytucja z 97 roku w artykule 61 przesądza właśnie, że obywatele mają prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy i innych podmiotów, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym. No więc mamy tutaj ten punkt wyjścia, czyli prawo do informacji, a to w jaki sposób już zapewnimy to prawo, żeby to nie było tylko zapisane prawo na świstku papieru, który później ciężko jest wyegzekwować, to jest inna rzecz i właśnie mamy Konstytucję z 97 roku. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest z roku 2001 i przez te cztery lata parlamentarzyści zastanawiali się, jak tutaj wyegzekwować ten dostęp do informacji publicznej i pomysły były najróżniejsze.

Ja polecam zainteresowanym odczytanie dzienników z posiedzeń komisji, która się tym zajmowała. Tam niektóre takie pomysły były naprawdę dzikie. Moim ulubionym jest na przykład to, że jeden z posłów, chyba to był poseł, lobbował za takim pomysłem, żeby w każdym urzędzie była taka maszynka i zainteresowany obywatel, który ma chęć uzyskania jakiejś informacji może przyjść do urzędu z dyskietką, do tej maszynki włożyć dyskietkę i pobrać interesujące go informacje. To wydaje się dzisiaj mega abstrakcyjne, ale w 2021 roku…

2001.

Tak, 2001, z racji wieku tego nie pamiętam, ale wydaje mi się, że dostęp do internetu jeszcze raczkował.

Tak, ale myślę, że teraz niektórym naszym słuchaczom trzeba byłoby tłumaczyć czym jest dyskietka. Natomiast cały czas innowacyjność tego pomysłu jest duża, bo nawet teraz nie jest tak, że wtedy trzeba było przyjść dyskietką, bo nie było takich stron internetowych, a teraz teoretycznie tą dyskietką jest ten dostęp online, ale też nie jest tak, że wszystko jest.

Właśnie i ten pomysł z tymi maszynkami oczywiście nie przeszedł, ale przeszedł inny pomysł właśnie, na tamten czas, czyli 2001 rok, moim zdaniem mega innowacyjny i bardzo ciekawy, czyli właśnie Biuletyny Informacji Publicznej. Założenie było takie, że właśnie każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej zakłada taki Biuletyn Informacji Publicznej, czyli specjalnie dedykowaną do tego stronę internetową, na której publikuje informacje dotyczące swojej działalności. Jest to rozwiązanie świetne właśnie zarówno z perspektywy wnioskodawcy, osoby zainteresowanej dostępem do informacji, ponieważ zyskuje ona właśnie 24 godziny dostęp do informacji, bezpłatny, bez praktycznie żadnych ograniczeń. Jedyne ograniczenie jest takie, że po prostu trzeba mieć dostęp do internetu, dostęp do komputera, co w 2001 roku jeszcze może było jakimś problemem, ale teraz w 2024 roku już jest chyba absolutnie powszechne. Więc ten pomysł w 2001 roku był świetny.

Założenie było takie, że te informacje, które są w Biuletynie, są po prostu dostępne w Biuletynie, a tego, czego tam nie znajdziemy, ewentualnie możemy uzyskać w tym trybie wnioskowym, czyli domyślnym sposobem dostępu do informacji był właśnie Biuletyn Informacji Publicznej i dopiero w tym drugim kroku narzędziem takim pomocniczym miał być wniosek o dostęp do informacji publicznej, który wymagał już zaangażowania urzędnika, wszczęcia procedury, no i przeprowadzenia tej całej…

No bo fakt, czas ma znaczenie, że w Biuletynie już coś jest, to natychmiast mamy do tego dostęp, a w tej procedurze wnioskowej teoretycznie bez zbędnej zwłoki ta informacja będzie udostępniana, ale realnie to jest te 14 dni i często rzeczywiście ten czas mija, nim te informacje otrzymamy.

Tak, tam w założeniach były nawet takie odważne myśli i wizje, że z czasem te biuletyny już tak się rozrosną, już tam wszystkie informacje będą publikowane, że ten tryb wnioskowy to on już praktycznie stanie się bezużyteczny. Jak czas zweryfikował te wizje, to widzimy chyba wszyscy. Te biuletyny działają średnio. Dlaczego tak jest, to za chwilę pewnie rozwiniemy.

Jeszcze chciałabym, żebyśmy chwilę porozmawiali o tym, jakiego typu instytucje są zobowiązane do prowadzenia biuletynów, czy są jakieś takie… No właśnie, pewnie nie ma zamkniętej listy tych instytucji, ale po prostu te, które nie wiem, czy dysponują publicznymi pieniędzmi, czy realizują jakieś zadania publiczne, są pewnie jakieś wytyczne?

Przede wszystkim tak, nie ma zamkniętej listy, ponieważ Biuletyn Informacji Publicznej teoretycznie powinien posiadać każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, a lista tych podmiotów nie jest zamknięta. Są to oczywiście takie podstawowe podmioty, jak organy władzy publicznej, czyli wszystkie gminy, powiaty, województwa, a ściśle rzecz biorąc organy tych gmin, organy centralne, wojewodowie, ministrowie, dalej także organy samorządów zawodowych, czy samorządów gospodarczych, różnego rodzaju izby rolnicze, przechodząc właśnie do tych samorządów gospodarczych, izby rzemieślnicze, z samorządów zawodowych to np. Krajowa Izba Radców Prawnych, Izba Architektów, Krajowa Izba…

To jest takie już mniej oczywiste, bo te organy władzy publicznej to nam się wydaje oczywiste, ale np. też szkoły, czy przedszkola, czy jakieś instytucje kultury też?

Tak, zdecydowanie. Wszystkie podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym, czyli katalog tych podmiotów jest bardzo szeroki. Jeżeli możemy szacować to myślę, że to mogą być dziesiątki, jeżeli nie nawet setki tysięcy podmiotów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że aktualnie w Polsce mamy chyba 2,5 tysiąca gmin, w każdej z tych gmin jest szkoła, jest przedszkole, jest szpital, są jakieś spółki wodociągowe, inne spółki gminne. Tych podmiotów jest naprawdę nieograniczona ilość i każdy z tych podmiotów teoretycznie powinien posiadać Biuletyn Informacji Publicznej i publikować tam informacje o swojej działalności.

No właśnie, a ja już tak od praktycznej strony. To jest tak, że fizycznie to musi być oddzielna strona? Mam na myśli np. jakąś niewielką szkołę, nie wiem, szkoła wiejska, która ma tam czasem zdarzać się naprawdę kilkudziesięciu uczniów i niewielka kadra pedagogiczna i zakładając, że organem prowadzącym tę szkołę jest gmina, czy może być tak, że jak klikniemy na to okienko BIP-u na stronie szkoły, bo jednak szkoły mają te strony, to może nas odesłać np. na stronę gminy, gdzie te informacje o tej instytucji będą, tej szkole na przykład. Czy ona powinna mieć oddzielny BIP?

Teoretycznie powinna mieć oddzielny BIP, ponieważ każdy podmiot jest zobowiązany do samodzielnego udostępniania informacji i samodzielnego prowadzenia BIP-u. Jeżeli interesują nas informacje o danej szkole czy przedszkolu, no to musimy zwrócić się z wnioskiem bezpośrednio do tego przedszkola czy dyrektora danej szkoły. Tutaj urząd gminy czy inny organ tych spraw za daną jednostkę nie będzie załatwiać.

Z drugiej strony, skoro szkoły mają jednak te strony internetowe, to już w zasadzie jest normą, skoro są w stanie prowadzić stronę, to dlaczego nie byłyby w stanie prowadzić biuletynu?

No tak, to jest teoria, a w praktyce bardzo często zdarza się, trzymając się tego przykładu szkół, że szkoła rzadko, może nie, zdarza się, że po prostu szkoła nie ma osobnego BIP-u samodzielnego, tylko ma albo jakąś zakładkę w BIP-ie urzędu gminy czy miasta albo po prostu w ogóle nie prowadzi tego BIP-u, to to już jest po prostu na pewno rzecz niezgodna z prawem i która wymaga poprawy.

Wiele szkół i przedszkoli tak naprawdę nie robi tego z chęci ukrycia czegoś czy zatajenia jakiejś informacji, czy niechęci do rodziców, którzy mogliby tam zadawać jakieś niewygodne pytania, tylko ze zwykłej niewiedzy i niskiej świadomości tych obowiązków informacyjnych i także niewiedzy, że to jest także w interesie danej szkoły i w interesie danej jednostki, mówiąc ogólnie, żeby ten BIP posiadać, to nie jest nic strasznego i także te podmioty zobowiązane z posiadania BIP-ów moim zdaniem mogą mieć bardzo dużo korzyści.

Tutaj ważną rzecz powiedziałeś o tym obowiązku informacyjnym, bo tak jakby już trzymając się właśnie tematu szkół, to jednak my widzimy w naszej praktyce, że szkoły często nieprawidłowo reagują na wnioski, może już to się rzadziej zdarza, ale jednak cały czas jest to całkiem sporo setek szkół, które nie bardzo zdają sobie sprawę z tego, że są podmiotami zobowiązanymi, jak ta procedura wygląda, więc jakby to się ze sobą łączy z kwestią tego BIP-u, że też nie mają do końca świadomości, że ten BIP jest tym obowiązkiem. I też inna rzecz jeszcze, która mi jakby przyszła do głowy, to kwestia tego, jak ten BIP powinien wyglądać, bo jesteśmy przyzwyczajeni do tych BIP-ów, ci, którzy zaglądają do nich częściej, że często mają taką uporządkowaną strukturę według pewnego schematu, bo można korzystać, ja zakładam, z takiego szablonu, który jest, nie wiem przez który resort, ale wyobrażam sobie, że może przez MSWiA?

To Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło taki zcentralizowany system dostępu do informacji publicznej i tam wydaje mi się, że mają dostęp do takiego darmowego pliku źródłowego, czy jakiegoś takiego pewnego wzoru, który mogą wykorzystać.

Takiego szablonu.

No i często te BIP-y wyglądają w taki sposób, jakbyśmy je żywcem przynieśli właśnie z tego 2001 roku. One nie wyglądają zachęcająco, ciężko się po nich czasem poruszać. Nie wyglądają one jednolicie na pewno, więc to też jest problem, że znając dobrze jeden BIP na przykład naszej gminy, po przeprowadzce do gminy nawet sąsiedniej, możemy wchodząc na stronę danego urzędu gminy już zobaczyć zupełnie inną stronę i na nowo się tego wszystkiego uczyć.

Wynika to z tego, że w ustawie nie narzucono podmiotom zobowiązanym jednego wzoru, jednej jednolitej wersji tego jak BIP ma wyglądać. Czy to dobrze, czy to źle? Pewnie są argumenty za i przeciw, ale fakt jest taki, że takiego jednolitego wzoru nie ma i niektóre gminy korzystają właśnie z tych wzorów zapewnionych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Niektóre gminy korzystają też z rozwiązań komercyjnych.

Inne podmioty próbują zaangażować, dostosować swoją stronę internetową bardziej do tych wymagań BIP, ponieważ tutaj jest bardzo ważna kwestia, że prowadzenie BIP-u co do zasady jest obowiązkowe, ale jeżeli strona internetowa danego podmiotu jest dostosowana do tych wymogów BIP, czyli między innymi zawiera takie informacje, informacje tam zamieszczane zawierają, przedstawiają także tożsamość osoby odpowiedzialnej za udostępnienie tej informacji, zawierają czas jej wrzucenia, takie rzeczy, które właśnie potwierdzają oficjalność tych informacji, potwierdzają ich wiarygodność oraz ta strona przestrzega także szereg innych takich wymogów, które są na BIP-y narzucane, to jeżeli taka strona internetowa istnieje, to jednostka jest zwolniona z posiadania BIP-u, nie musi go posiadać. Czyli strona internetowa może pełnić tę rolę skutecznie.

Tak, czyli w zasadzie ta strona może być po prostu tym BIP-em, nie według tego szablonu i mówisz, że nie narzucono schematu i ja myślę o tych minusach tego rozwiązania i one mogą być takie, że gdyby rzeczywiście Ministerstwo Cyfryzacji miało nad tym piecze i aktualizowałoby te schematy, strukturę tej strony jakby szło z duchem czasu i też oznaczało obszary, które powinny być uwzględnione w tym BIP-ie, to pewnie byłoby to z korzyścią dla odbiorców, bo teraz to tak naprawdę rzeczywiście w tych BIP-ach, które wyglądają bardzo różnie, są też bardzo różne treści i to myślę, że jest największy problem.

No z tą treścią przede wszystkim jest problem, bo w ustawie mamy bardzo szeroki katalog informacji, które w tym BIP-ie powinny być. Czy tak jest? Często nie. W BIP-ie powinny być naprawdę bardzo szeroki katalog informacji, informacje o polityce wewnętrznej, zagranicznej, zamierzeniach władzy ustawodawczej, projektowaniu aktów normatywnych, informacji o organach władzy, o majątku publicznym. Jest taka kategoria, że informacje o majątku publicznym powinny być udostępnione w BIP-ie. To jest bardzo szeroki katalog informacji, który ja też patrzę za to z drugiej strony, ze strony podmiotu zobowiązanego. Jeżeli tutaj jest w ustawie napisane, że w biuletynie powinny być informacje o majątku publicznym, to doprecyzowanie tego zakresu koniecznych do udostępnienia informacji jest w praktyce dosyć trudne.

Zdecydowanie i też wydaje mi się, że dużym problemem jest to, że gminy mają sporą część tych dokumentów w formie analogowej, czyli papierowej i przetworzenie tego na takie dokumenty, które byłyby też przeszukiwalne, bo wrzucenie skanu też wszystkich problemów nie rozwiązuje. Ale też jeszcze, nim ten wątek rozwiniemy, to o jednej rzeczy chciałam zwrócić uwagę, że ja ilekroć przeglądam BIP, jak na przykład jakiegoś organu, jakiejś instytucji i stronę internetową, to o ile strona jednak widać, że jest zwykle dosyć aktualna, że są aktualne informacje, widać, że ona żyje. Jednak tak jest, czy to jest fanpage na Facebooku, że tam jest sporo informacji aktualnych, na bieżąco uzupełnionych.

Natomiast jak się zajrzy do BIP-u, to czasem ma się wrażenie, że tam naprawdę wiatr hula i bardzo dawno nikt nie zaglądał, że te aktualizacje, bo tam jest ten rejestr zmian, że były robione naprawdę dawno, że to jest tak traktowane po macoszemu.

Tak, bo to też wynika z tego, że właśnie jak wchodziła ustawa o dostępie do informacji publicznej w życie w roku 2001 i nałożyła na podmioty zobowiązany obowiązek posiadania BIP-u, to wiele gmin i szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych miało już swoje strony internetowe i stanęło one przy takim dylematem, że tutaj z jednej strony prowadzimy już rozwijamy swoją stronę internetową, publikujemy tam pewnego rodzaju informacje, a z drugiej strony ustawodawca nakazuje nam otworzenie takiej specjalnej strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej i ten obowiązek był traktowany tak po macoszemu jako zupełnie niepotrzebny, skoro my już tutaj mamy stronę i publikujemy na niej informacje, to czemu tutaj wymagać się od nas jeszcze tworzenia jakiejś, dublowania tego wszystkiego jeszcze raz?

I faktycznie wyglądało to tak, że dobrze skoro jest obowiązek to tworzymy BIP, wrzucamy tam informacje, które już wcześniej wrzucaliśmy na stronę, ale praktycznie tego BIP-u już później nie rozwijamy, on niech sobie tam funkcjonuje. I mieliśmy do czynienia z takim dualizmem, że z jednej strony mamy te strony internetowe, gmin, czy szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych, które są pewnie trochę bardziej atrakcyjne, są tam jakieś obrazki, więcej zdjęć, bardziej to jest takie interaktywne, a z drugiej strony mamy BIP, który jest taki szary, ponury, nieaktualizowany, po którym właśnie ciężko cokolwiek wyszukać, bo są tam wrzucane jakieś skany, ciężko się po tym poruszać i mieliśmy do czynienia z takim dualizmem.

I właśnie ustawodawca zobaczył, że to tak w sumie średnio działa i  w tym rozporządzeniu z 2007 roku stwierdził, że jeżeli podmiot posiada już stronę internetową, która spełnia cechy wyznaczone BIP-owi, to może zrezygnować z prowadzenia BIP-u. Ale te BIP-y już powstały wcześniej, przez te 6-7 lat one funkcjonowały, więc jak już to powstało to często dalej istnieje i z jednej strony został wysłany taki sygnał, że porzucamy te BIP-y i że jak macie strony to jest ok, a z drugiej strony te BIP-y pozostały i właściwie ciężko powiedzieć jaka jest teraz ich rola.

Bardzo rzadko organy rezygnowały w ogóle z prowadzenia tych BIP-ów. Ja wiem na pewno, że Rzecznik Praw Obywatelskich zrezygnował z prowadzenia BIP-u. Ma po prostu stronę swoją internetową, która wygląda fajnie, która spełnia te wymagania BIP-u, przynajmniej po takim powierzchownym zapoznaniu się przeze mnie z nią. Tak samo Urząd Ochrony Danych Osobowych także nie prowadzi BIP-u, ma swoją stronę internetową oficjalną, która pełni tę rolę. Rzadko gminy z tego korzystają, być może są takie gminy, ja akurat teraz nie kojarzę. Być może słuchacze mogą teraz po przesłuchaniu rozmowy to sprawdzić, czy ich gmina prowadzi stronę, a jeżeli tak to czy ten BIP jest równocześnie prowadzony. Prowadzony w takim sensie, że prowadzony rzeczywiście, aktualizowany, niech wrzucane są do niego informacje, a nie, że on po prostu jest, istnieje, ale niewiele się w nim dzieje.

Myślę, że gdybym była zwolenniczką jakichś teorii spiskowych, to mogłabym uznać, że w zasadzie dla gmin to może być korzystniejsze, jak są te BIP-y, gdzie wrzuca się informacje takie, którymi nie zawsze chcemy się chwalić, bo liczby nie kłamią, nie wiem czy są jakieś problemy finansowe, czy jakaś umowa była zawarta na jakąś może dużą kwotę, takie rzeczy, które są ciekawe dla watchdoga, ale przeciętny mieszkaniec raczej do BIP-u nie zajrzy, no bo bardziej go interesuje właśnie strona internetowa, nie wiem gdzie jest informacja o tym, że będzie grała Beata Kozidrak, a nie BIP, gdzie będzie umowa z Beatą Kozidrak i dowie się ile ten koncert kosztował.

Więc to może tak właśnie być, że te BIP-y no musimy, no to niech gdzieś tam będą, nie są ładne, atrakcyjne, przyciągające, trudno przeszukiwalne, to ludzie nie będą tam szczególnie kopać.

No może to tak być, może być taka intencja też za tym stanem faktycznym, który niestety jest daleki od ideału. Ale trzeba to tutaj oddać, że jeżeli tutaj włodarz danej gminy by wrzucił tą umowę z Beatą Kozidrak czy z inną artystką, to już był to naprawdę duży krok w stronę jawności i nawet jak wrzuca to w BIP, to i tak jest ok.

Tak, mimo że te dokumenty finansowe teoretycznie powinny tam się wszystkie znaleźć, no to wiadomo, że zwykle jakieś takie totalne minimum jest w BIP-ach realizowane. Jakbyśmy mogli chwilę zatrzymać się nad tym, co rzeczywiście tak realnie w tych BIP-ach jest,  bo to, co powinno być już mówiłeś, wiele, wiele naprawdę dokumentów, a co zwykle się tam znajduje, co możemy tam znaleźć, to co innego.

Co może się w nich znaleźć? To praktycznie musielibyśmy przeanalizować każdy BIP jednostkowo. Gdyby to, co rzeczywiście ma się znaleźć w BIP-ie zgodnie z ustawą w tym BIP-ie było, to tryb wnioskowy byłby używany znacznie, znacznie, znacznie rzadziej. Ale każda jednostka prowadzi swój BIP i to, w jaki sposób je prowadzi, czy wypełnia ten obowiązek ustawowy, to jest do indywidualnej oceny. Są BIP-y niezłe, są BIP-y zupełnie bezużyteczne, są BIP-y, w których są absolutnie podstawowe informacje.

No właśnie, bo wejdę ci w słowo, na przykład takie, bo jak ja właśnie przeglądam jakieś BIP-y, to to, co zawsze znajdziesz, to oświadczenia majątkowe, bo to jest też ten obowiązek publikacji.

Zawsze pewnie też nie, na poradni mamy takie sprawy, że mieszkańcy zwracają się do nas, były oświadczenia, nagle zniknęły jednego dnia, co teraz mamy zrobić, jak to się stało, albo że w ogóle nigdy tych oświadczeń nie było? Więc na pewno przeważnie te oświadczenia są tam, ale czy zawsze, to jest takim słowem, trzeba też uważać.

Nie byłam tego świadoma, wydawało mi się, że to już takie naprawdę totalne minimum i też zwykle jakieś tam informacje o przetargach, ogłoszenia, ale już rzadziej zauważyłam, że informacje o ich rozstrzygnięciach, że właśnie ta informacja o przetargu, to musi być powieszona, no bo też to są jakieś pewnie dodatkowe.

Tak, to już wynika z, oprócz tego, co mamy w ustawie o dostępie do informacji publicznej, mamy także szereg ustaw szczegółowych, na przykład Prawo zamówień publicznych, które wymaga właśnie, żeby te informacje o przetargach w BIP-ie były zamieszczane, także Ustawa o pracownikach samorządowych wymaga, żeby pewne konkursy były właśnie ogłaszane w BIP-ie i także przebieg ich powinien być relacjonowany w BIP-ie, czyli informacje o kandydatach, którzy się zgłosili, wyniki, także przebieg tego konkursu, to powinno w BIP-ie się znajdować.

Zazwyczaj pewnie jest, ale też nie powiedziałbym, że zawsze. Praktyka jest różnoraka, tak jak mówiłem, tych podmiotów zobowiązanych do posiadania BIP-u jest bardzo, bardzo, bardzo sporo i pewnie większość nie wywiązuje się z tego obowiązku, w ogóle nie posiada BIP-u, a te, które posiadają BIP, bardzo różnie podchodzą do tego.

To ja bym teraz chciała się trochę pociągnąć na język, bo zdradziłeś, że do poradni sporo spraw trafia, takich związanych z BIP-ami. Jakbyś mógł wskazać na takie najczęstsze problemy, na co klienci poradni i klientki skarżą się i z czym do nas trafiają?

Najczęstsze problemy są to po pierwsze, organ nie posiada BIP-u, co robić? Organ posiada BIP, ale jest on słaby, żeby nie użyć mocniejszego słowa. No bo obywatel czyta ustawę, patrzy, że przecież tutaj jest zapisane, że informacja o majątku powinna być w biuletynie. Później zagląda na stronę, a tam wiatr hula, nic się nie można znaleźć i taki zachodzi dysonans poznawczy, że jak to jest? Tutaj przecież żyjemy w praworządnym państwie, w ustawie jest zapisane, że powinno być tak i tak, a empirycznie sprawdzam, że jest daleko od ideału. I co robić? Co zrobić, żeby tę informację, żeby doprowadzić do tego, żeby ta informacja była opublikowana, żeby ten organ poważnie podchodził do swoich obowiązków?

No właśnie i co wtedy radzisz?

Wtedy z wielkim smutkiem ogłaszam, że niestety nasze prawo jest dalekie od idealnego. Z jednej strony ustawodawca nałożył na organy i inne podmioty zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej szereg obowiązków. Tutaj jest naprawdę tych obowiązków dużo, czyli posiadanie tego biuletynu i publikowanie w nim bardzo dużego zakresu informacji. A z drugiej strony nie w ustawie, albo szerzej mówiąc w prawie i także w innych ustawach, nie tylko Ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie wskazał realnych sankcji, które groziłyby podmiotom za niewywiązywanie się z tego obowiązku.

Jeżeli nie ustanowiono żadnego organu, który nadzorowałby przestrzeganie tego obowiązku i nie kontrolowałby po pierwsze posiadania BIP-u, a po drugie tego jak on jest prowadzony, nie upoważniono także sądów administracyjnych do badania tego typu kwestii, to pozostają nam tak naprawdę środki średnio skuteczne – środki powszechne, czyli środki przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego, przede wszystkim skarga, skarga z artykułu 227 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taka skarga powszechna, taka skarga ogólna. Jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości w działaniu władzy, to jeżeli nie ma żadnego innego środka, to w ostateczności przysługuje nam złożenie takiej skargi powszechnej. Problem z tą skargą jest taki, że składa się ją do organu wyższego stopnia. Tam w kodeksie postępowania administracyjnego jest wyrażony taki podstawowy katalog tych organów właściwych do rozpatrzenia skargi. I na przykład w stosunku do gmin problem jest taki, że tutaj organem odpowiedzialnym za prowadzenie BIP-u jest wójt / burmistrz / prezydent, czyli jeżeli zobaczymy, że w danej gminie albo BIP-u nie ma, takie przypadki chyba są już bardzo rzadkie, gminy raczej posiadają te BIP-y, to jak one wyglądają to jest inna sprawa. Więc jeżeli właśnie zobaczymy, że ten BIP nie spełnia naszych oczekiwań, nie są publikowane tam informacje, albo te informacje znikają, albo nie jest oznaczony czas, kiedy one zostały opublikowane, nie ma podanych informacji o autorze tego wpisu danego, to możemy złożyć taką skargę powszechną z artykułu, przypominam jeszcze raz, 227 kodeksu postępowania administracyjnego. I tu zachodzi problem, ponieważ podmiotem właściwym do rozpatrzenia takiej skargi jest Rada Gminy, Rada Miasta.

Ja myślałam, że to SKO, ale to nie.

Niestety nie. Jeżeli to by było SKO, to ta kontrola byłaby pewnie bardziej merytoryczna.

SKO to jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Tak. Ono rozpatruje odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta / burmistrza / prezydenta. Niestety, tych skarg powszechnych z KPA nie rozpatruje. Więc tutaj mamy właściwość Rady Gminy, Rady Miasta. A niestety w wielu gminach praktyka funkcjonowania jest taka, że Rada Miasta, Rada Gminy jest politycznie związana z wójtem, uzależniona od wójta burmistrza prezydenta. Radni są uzależniani także finansowo poprzez zasiadanie w rozmaitych spółkach komunalnych. No i możemy sobie wyobrazić, jeżeli taki radny uzyskał zatrudnienie dzięki wójtowi w spółce komunalnej, jest mu tam wygodnie, jest wdzięczny, dobrze mu się tam pracuje, pieniądze też są okej, to czy później taki radny będzie skory do tego, żeby uznać skargę na tego wójta, burmistrza czy prezydenta za zasadną.

Ale wiesz, to jest w ogóle szerszy problem, no bo zasadniczo Rada Gminy jest tym organem takim kontrolnym wobec władzy wykładawczej w gminie. Więc to w zasadzie dotyczy wszystkich kroków podejmowanych przez…

No więc w zasadzie tutaj jakby ustawodawca dobrze wskazał, że tutaj Rada powinna rozpatrywać te skargi, no bo przecież tak jak mówisz, Rada jest organem kontrolnym, to kto jak nie Rada ma kontrolować wójta? No w praktyce ta funkcja kontrolna jest w wielu przypadkach iluzoryczna.

Iluzoryczna, a w przypadku kiedy,  bo to jest gmina, ale jeżeli mówimy o jakimś domu kultury czy o szkole, to każdorazowo musimy znaleźć na tej drabince ten organ, który ma kontrolować? Nie zawsze to jest takie oczywiste, prawda?

Tak, no to pewnie właśnie wymaga indywidualnego spojrzenia. Najlepiej zacząć od lektury statutu szkoły. Tam zazwyczaj powinno być, kto jest organem prowadzącym. Jeżeli nie chcemy składać skarg, bo skarga to zawsze się kojarzy z takim…

No właśnie, bo może po dobroci na początku.

Właśnie, w pierwszej kolejności można uprzejmie przypomnieć, że takie obowiązki istnieją, że dobrze by było, żeby ten BIP był doprowadzony do takiego stanu rzeczy odpowiadającego prawu. To może przybrać albo formę zwykłej wiadomości, albo jeżeli chcemy trochę bardziej nabrać waloru oficjalności i mieć pewność, że jednostka nam odpowie, to możemy skorzystać z wniosku. Wniosek taki też powszechny z artykułu 241 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taki wniosek, który służy temu, że jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości, to możemy zawnioskować do organu, że ,,zobaczyliśmy taką i taką sytuację, jest tak, naszym zdaniem jest to niezgodne z takim i takim przepisem. Dobrze by było organie, żebyś doprowadził to do stanu odpowiedniego, czyli takiego i takiego, oczekujemy podjęcia działań XYZ”. I taki organ musi w ciągu bodajże 30 dni udzielić odpowiedzi na ten wniosek, rozpatrzeć go albo pozytywnie, albo negatywnie. I co ciekawe, na sposób rozpatrzenia takiego wniosku przysługuje ta skarga powszechna, czyli możemy najpierw skorzystać z tego wniosku ogólnego i skierować później ewentualnie skargę, jeżeli sposób rozpatrzenia tego wniosku będzie niekorzystny. No i tu największy problem z tą procedurą jest niestety taki, że po rozpatrzeniu tej skargi przez tą radę albo inny organ, to zamyka ścieżkę. Tu już po rozpatrzeniu tej skargi nie przysługuje nam jakiekolwiek odwołanie, nie przysługuje nam skarga do sądu w szczególności. To jest postępowanie jednoinstancyjne, od którego już sposób rozpatrzenia tej skargi nie podlega w żaden sposób zaskarżeniu.

Myślę, że może źródłem tych problemów z egzekwowaniem publikacji informacji w biuletynie jest sformułowanie tego zapisu w ustawie, która mówi o tym, że jeżeli coś jest nieopublikowane, to w trybie wnioskowym. Może organy czy w ogóle sądy wychodzą z założenia, ,,no dobra nie ma w biuletynie, to zawsze jest ta druga opcja, że można zawnioskować i że to jest takie komplementarne, że albo jedno, albo drugie”. W ten sposób organy też sobie myślą, że ,,jak ktoś będzie chciał, to udostępnimy i może wtedy wrzucimy do BIP-u, jak już zeskanujemy, bo ktoś będzie tego potrzebował”. Nie jest to takie wychodzenie naprzeciw potrzebom, że coś po prostu publikujemy. Moje pytanie jest jeszcze takie, czy na przykład w statucie gminy można jakoś zapisać, co w BIP-ie powinno być? Czy żeby na przykład jakoś, no tutaj radni mogliby coś na to wpływać.

Oczywiście, w statucie jak najbardziej można zapisać, ale tylko dodatkowe rzeczy. Nie można statutem gminy na przykład ograniczyć ustawę. Niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której radni w statucie stwierdziliby, że co prawda Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje nam udostępnienia informacji takich i owakich w BIP-ie, ale my tutaj na mocy statutu ograniczamy to prawo i stwierdzamy, że będziemy publikować tylko część tych informacji. Takich rzeczy w statucie być nie może. Może być na plus, że tutaj co prawda ustawodawca narzuca nam, że musimy opublikować dane informacje, ale my jako gmina otwarta, gmina sprzyjająca jawności i proobywatelska jeszcze będziemy publikować informacje ponad to. Przy czym to nawet nie musi być w statucie określane, ponieważ Ustawa o dostępie do informacji publicznej wprost wskazuje, że poza tym katalogiem wymienionym tam informacji, które powinny być, podmiot zobowiązany we własnym zakresie może udostępniać inne informacje publiczne wedle własnego uznania.

Dobrą praktyką moim zdaniem jest to, że jeżeli organ dostrzega, że o daną informację pyta szereg obywateli, jeżeli dane kwestie powracają co jakiś czas, to w odpowiedzi na te zapytania stwierdza, że od tego czasu będzie publikował to w BIP-ie. To jest dobre dla wnioskodawców, ponieważ nie trzeba składać wniosków, nie trzeba oczekiwać, nie trzeba przechodzić przez tą całą procedurę. To jest dobre także dla urzędników, ponieważ jaki jest sens rozpatrywania dziesięciu wniosków i udostępnienia tej samej informacji dziesięciu innym osobom, skoro można raz to zeskanować, albo raz, zależy od informacji, ale raz to po prostu opublikować w BIP-ie, niech każdy zainteresowany się z tym zapozna. I to by było rozwiązanie idealne. Czy w praktyce tak to funkcjonuje, to pewnie zależy od gminy niestety i ogólnie od podmiotu zobowiązania.

No tak, rzeczywiście i też myślę sobie jeszcze o tym rozwiązaniu statucie, że to też może być taki sposób, żeby zabezpieczyć gminę na przyszłość przez na przykład radę taką i wójta, czy burmistrza, którzy są jakby świadomi tego, że dobrze jest jak najwięcej publikować i wpisują to do statutu z myślą o tym, że może przyjść taka władza potem, która już nie będzie tak skora do publikowania, ale ten statut jednak będzie ją jakby trochę dyscyplinował i będzie to robiła.

Jak najbardziej, znaczy ja zachęcam na pewno, żeby gminy, jeżeli mają taką chęć, mają takie podejście projawnościowe, transparentne, nie mają nic do ukrycia, to niech w statutach publikują, niech w statutach określają te informacje dodatkowe, które chcą i mają możliwość publikowania. Szkoda, że obywatele nie mają takiego wiążącego narzędzia, z który mogliby zobowiązać dany podmiot do publikowania tej informacji w BIP-ie to zależy tak głównie od dobrej woli danego organu.

My na poradni i ogólnie toczyła się w sądach administracyjnych taka batalia, takie postępowania, czy obywatel ma możliwość złożenia wniosku o udostępnienie danej informacji w BIP-ie i w dalszym kroku, czy taką odmowę, ewentualnie rozpatrzenia takiego wniosku pozytywnie, czy taką odmowę ma możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Niestety, tę batalię przegraliśmy. Sądy administracyjne uznają, że prawo aktualnie obowiązujące nie daje takich narzędzi, ponieważ sądy administracyjne stoją na takim stanowisku, co już wcześniej też zasugerowałaś, że obywatel zawsze ma taką możliwość, że skoro widzi, że w biuletynie danej informacji nie ma, to może złożyć wniosek. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć wniosek. Jeżeli na wniosek taka informacja nie zostanie udostępniona, to wchodzi już ta ścieżka albo administracyjna, najpierw odwołania do SKO, czy innego organu i następnie skarga do sądu administracyjnego, ewentualnie także skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta cała procedura administracyjno-sądowo-administracyjna się uruchamia, ale niestety w odniesieniu do funkcjonowania BIP-u, to nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego tego, że dany podmiot nie posiada BIP-u albo nie publikuje w nim informacji, które powinny być w tym BIP-ie opublikowane. A szkoda, bo to by się przydało.

To jest takie moim zdaniem trochę opatrzne rozumienie tego obowiązku informacyjnego, bo czym innym jest udostępnienie na wniosek czegoś osobie, która o coś wnioskuje, bo wie, że dana informacja na przykład jest w posiadaniu urzędu, ale bywa tak, że po prostu ludzie nawet nie mają świadomości, że coś jest w posiadaniu urzędu, czy jakaś informacja jest właśnie w urzędzie i ten obowiązek informacyjny, jego właśnie realizacją jest poinformowanie urzędników, mamy taką umowę, taką inwestycję, coś takiego się dzieje i dopiero w momencie, gdy mieszkańcy zobaczą w BIP-ie taką informację, to wtedy się o niej dowiedzą, a jeżeli nie zobaczą, to po prostu się nie dowiedzą i ten obowiązek informacyjny nie zostanie jakby wypełniony.

No tak, zdecydowanie, przecież tutaj obywatel musiałby za pomocą wniosków szukać igły w stogu siana, a przecież nie wie, jest za tą zasłoną niewiedzy, nie wie co dokładnie organ, jakie umowy organ zawiera. Dopiero na przykład jak weszły te obowiązki publikowania rejestru umów, to dopiero jest przed nami, ale na przykład dobrze to widać po rejestrze wpłat na przykład partii politycznych, bodajże w zeszłym roku czy jakiś czas temu wszedł taki obowiązek, że partie polityczne muszą w swoich Biuletynach Informacji Publicznej publikować rejestry wpłat od swoich sympatyków oraz rejestry zawartych umów.

I dopiero po zapoznaniu się z tymi rejestrami na przykład taka osoba, która zajrzała do BIP-u, zobaczyła jakąś podejrzaną wpłatę albo zastanawiającą umowę może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej i zapytać o szczegóły danej informacji, danego działania i tutaj właśnie mamy do czynienia z taką kulą śniegową jawności, że udostępnienie kilku podstawowych informacji w BIP-ie później zwiększa ten zakres jawności poprzez wnioski pojedyncze, które mogą dalej pogłębiać ten temat.

Ja bym też nie chciała, żeby wrażenie było takie, że jesteśmy takimi bezdusznymi aktywistami, którzy przestawiają pistolet do skroni urzędnika, że ma wszystko publikować, cokolwiek by się nie działo, bo jakby też chyba jesteśmy świadomi tego, że po stronie urzędu jest wiele problemów takich po prostu czysto technicznych związanych z taką ślimaczącą się cyfryzacją urzędów i tego, że wiele dokumentów wciąż w tym obiegu takim papierowym jest, to zresztą na ostatnim Zlocie fanek i fanów jawności mówili nasi goście. Jeden z burmistrzów mówił po prostu o tym, że on idąc do urzędu miał taką ideę, że będzie cyfryzował od pierwszego dnia i zobaczył jak bardzo jest to trudne, żeby to wszystko się znalazło w tym obiegu elektronicznym i żeby można było to w miarę sprawnie na bieżąco publikować i pytanie czy macie w ramach tej pracy poradnianej, czy taki feedback właśnie od urzędów jest, jeżeli w ogóle w jakiś dialog z urzędem wchodzicie, jakieś pisma wysyłacie, że to jest trudne?

Rzadko, rzadko mamy do czynienia z tym dialogiem. Raczej to jest takie, że urzędy odpowiadają w sposób bardzo formalistyczny, powołując się na określone przepisy stwierdzają, że jest sytuacja taka i taka. Rzadko w uzasadnieniach jest taka próba zaapelowania do serca wnioskodawcy i żeby zrozumiał on.

,,Człowieku zrozum nas.”

Tak, tak. Mimo, że dobrze gdyby ten dialog między wnioskodawcami czy takimi organizacjami jak nasza, a urzędnikami się odbywał, bo to nie jest tak, że we wszystkich urzędach panuje kultura tajności i kultura zdarza się to, ale nie możemy wrzucać na pewno wszystkich do jednego worka jako przeciwników jawności i zwolenników właśnie czy takiego inkwizycyjnego działania. Często tutaj właśnie na przeszkodzie większej transparentności po pierwsze stoi niewiedza. Niewiedza związana z brakiem często świadomości, że dane informacje podlegają udostępnieniu. Po drugie obawa, że udostępnimy za dużo i spotka się to później z jakimiś reperkusjami w postaci skarg czy to do Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy innego rodzaju organów. Często taki urzędnik skonfrontowany z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej woli w pierwszej kolejności nie udostępnić informacji, poczekać na skargę do sądu czy do innego organu i dopiero jeżeli ten wyższy organ albo sąd stwierdzi, że ,,masz udostępnić informację”, to wtedy ok,  udostępniam informację. Jest to taka trochę spychologia odpowiedzialności, ale z drugiej strony pewnie też trzeba to w jakiś sposób zrozumieć. Jest to niestety ze szkodą zawsze dla wnioskodawcy, ponieważ te procedury administracyjno-sądowo-administracyjne z natury rzeczy muszą swoje trochę czasu potrwać.

Więc ta waga udostępniania informacji niezwłocznie, a informacji udostępnionej za 3, 4, 5, 6 miesięcy czy nawet czasem, niestety, znacznie dłużej jest zupełnie inna.

To jest bardzo frustrujące, bo właśnie porównując to co powiedziałeś. Albo jest to niezwłocznie, czyli po prostu już w BiP-ie ta informacja na mnie czeka.

No właśnie.

Albo muszę o nią walczyć, jeżeli mam wystarczająco dużo determinacji. Najpierw wnioskując, a potem właśnie przechodząc te całe procedury w sądzie administracyjnym. I jakby widząc, przeglądając pytania, które do nas spłynęły dotyczące właśnie BIP-ów, bo przygotowując się do tego podcastu wrzuciliśmy właśnie taką zajawkę, jakie problemy związane z BIP-em nasi odbiorcy spotykają. Więc jest naprawdę duża frustracja, przede wszystkim związana z tym, że nie działają wyszukiwarki, że urzędy właśnie rzadko aktualizują, wrzucają dokumenty w takiej postaci, że trudno w ogóle jest przeczytać, bo to są bardzo słabej jakości skany. Długo by wymieniać te problemy i zastanawiam się, czy one są w ogóle do rozwiązania na takim poziomie tych poszczególnych jednostek, czy jednak tu jest potrzebna jakaś zmiana systemowa i czy to urzędy powinny wyjść z inicjatywą, ale wydaje mi się, że niekoniecznie będą chciały? Czy może właśnie to jest zadanie dla takich organizacji jak nasza, czy właśnie użytkowników tych BIP-ów, watchdogów, żeby, nie wiem, wystosować jakąś petycję, że to jest temat, którym trzeba się zająć trochę od początku i po pierwsze dać urzędom możliwość, takie trochę narzędzia, żeby mogli rzeczywiście w tych BIP- ach bezproblemowo pewne rzeczy publikować, czyli ta cyfryzacja jeszcze raz wraca, a z drugiej strony dać obywatelom narzędzia do egzekwowania tego, jeżeli czegoś nie będzie.

Znaczy zawsze można próbować podejmować takie działania jednostkowe, czyli w konkretnej swojej gminie próbować wpływać na kształt tego BIPu, właśnie poprzez te instytucje wniosków, czy skarg, o których wcześniej mówiłem, ale to jest działanie jednostkowe, czasem skuteczne, w większym wymiarze, czasem w mniejszym, czasem w ogóle trafia się na beton i odmowę jakichkolwiek działań. Potrzebne są działania systemowe.

Ten BIP w zamyśle dwadzieścia kilka lat temu był świetnym rozwiązaniem, był fajną ideą, był ideą innowacyjną, powszechny dostęp do wiedzy 24 godziny na dobę i ten BIP był właśnie takim mega uzdolnionym dzieckiem, takim geniuszem, ale to potem podczas właśnie tego dorastania trochę zaniedbanym, trochę bez nadzoru. Do szkoły raczej rzadko chodził, a jeżeli chodził już to raczej na ostatniej ławce przebywał i więcej spał niż słuchał nauczycieli i po tych 20 latach funkcjonowania BIP -u właśnie z tego fajnego pomysłu, z tego bardzo innowacyjnego rozwiązania wyszedł taki potworek, który nie wiadomo czy on w ogóle działa, czy to jest potrzebne, czy co właściwie z tym zrobić?

Problemem BIP-u był właśnie moim zdaniem brak nadzoru nad jego funkcjonowaniem. Brakuje organu, który po pierwsze zebrałby nawet wszystkie BIP-y działające w kraju. Teoretycznie takie uprawnienie ma Minister Cyfryzacji, ponieważ istnieje taka strona ogólna gov.pl/bip, na której powinny być odnośniki do wszystkich BIP-ów, które są w kraju utworzone.

Tylko problem polega na tym, że ta lista jest aktualizowana tylko w momencie, gdy dany podmiot sam się zgłosi do ministra i ogłosi, że my tu prowadzimy BIP pod takim adresem, to wtedy minister cyfryzacji aktualizuje tą listę. I jeżeli tutaj obowiązek jest nałożony na same podmioty to możemy się domyśleć, jak to funkcjonuje i w tej chwili nawet nie połowa gmin jest obecna w tym rejestrze centralnym, więc jak już mówimy, że nawet gminy nie są w nim obecne, to jak tutaj w ogóle oczekiwać, że szkoły, czy spółki komunalne, czy innego rodzaju organizacje pozarządowe, które mogą wykonywać zadania publiczne będą w tym rejestrze publikowane.

Czyli właśnie brakuje tego elementu nadzoru nad wykonywaniem tego obowiązku publikowania informacji w biuletynie. Jeżeli nie ma nadzoru ze strony sądów administracyjnych, nie ma nadzoru administracyjnego ze strony organów administracji publicznej, to te BIPy czasem są, czasem ich nie ma. Jeżeli nie ma to właściwie sankcji jakichkolwiek próżno oczekiwać, w związku z tym może zawsze obywatel złożyć wniosek i w ten sposób działać, ale te wnioski to właściwie są zawsze o charakterze jednostkowym i nawet jeżeli 100 osób złożyłoby tożsamy wniosek i wygrywało w sądach sprawy dotyczące udostępnienia tej informacji, to nie ma żadnego narzędzia, który by mógł zmusić organ do opublikowania takiej informacji w BIPie. I to jest właśnie wielki mankament tej instytucji, czyli brak jakiegokolwiek nadzoru nad jej funkcjonowaniem.

Niestety konkluzja naszej rozmowy nie jest zbyt taka pozytywna. W zasadzie możemy zakończyć apelem do Ministra Cyfryzacji, żeby jeszcze ratował to cudowne dziecko, dopóki jeszcze jest co ratować, a wszystkich naszych słuchaczy i słuchaczki zachęcamy do tego, żeby mimo wszystko zaglądali do BIPów instytucji, których działalność ich interesuje i jeśli zobaczą, że one są jakoś wyjątkowo zaniedbane, czy nie ma tam informacji, które powinny być publikowane, żeby właśnie kierowali na początku te wnioski, prosząc o uzupełnienie informacji, potem ewentualnie skargi, żeby dawać znać instytucjom, że my z tych BIPów korzystamy i one są potrzebne, bo myślę, że to też jest istotne, żeby był ten feedback, że one są potrzebne, że to nie jest właśnie jakiś wymysł urzędników w tym 2001 roku, czy ustawodawcy, żeby coś takiego było, tylko rzeczywiście jest to przydatne narzędzie.

Piotrze, dziękuję ci bardzo za rozmowę. Mam nadzieję, że wrócimy kiedyś do tematu i będziemy mieć jakieś bardziej optymistyczne wnioski. Rozmawiałam z Piotrem Rzekiecskim, prawnikiem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.

Do usłyszenia.

Do usłyszenia. 

=== Outro ===
To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!

{{Jak słuchać
|rss=https://feeds.soundcloud.com/users/soundcloud:users:121753281/sounds.rss
|youtube=
|domowa=
|spotify=
|apple=
|pocket=
|soundcloud=
|deezer=
|peertube=
}}

== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-bipach/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

== Linki zewnętrzne ==

* [https://informacjapubliczna.org/news/bip-w-pigulce/ BIP w pigułce]
* [https://informacjapubliczna.org/news/biuletyn-informacji-publicznej-w-pytaniach-i-odpowiedziach/ Biuletyn Informacji Publicznej w pytaniach i odpowiedziach]
* [https://informacjapubliczna.org/news/co-zrobic-jesli-ze-strony-bip-jakiejs-instytucji-zniknely-oswiadczenia-majatkowe Co zrobić, jeśli ze strony BIP jakiejś instytucji zniknęły oświadczenia majątkowe?]
* [https://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/BC0551F090B08A04C1256B73003D21D8?OpenDocument Protokół z sejmowej komisji pracującej w 2000 r. nad Ustawą o dostępie do informacji publicznej. Pojawia się tam też kwestia BIP-ów.]
{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

&lt;!-- Tutaj wpisz kategorie, aby twój materiał mógł się pojawić w spisach tekstów. [[Pomoc:Kategorie|Pomoc: jak i jakie dodać kategorie]] - kiedy skończysz pisać materiał usuń ten tekst, zostawiając same kategorie. --&gt;

[[Kategoria:Podkast]]
[[Kategoria:Zajawka]]
[[Kategoria:Sieć Obywatelska Watchdog Polska]]
[[Kategoria:Biuletyn Informacji Publicznej]]
[[Kategoria:Cyfryzacja]]</text>
      <sha1>bcp8ou1ecz32fx1rmt7rqaerk9j5495</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343227</id>
      <parentid>343226</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:34:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Dodano kategorię &quot;Ministerstwo Cyfryzacji&quot; za pomocą HotCat</comment>
      <origin>343227</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="49925" sha1="brun6cxy9k37qk5ex0l0uvmwbjfoktm" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}

'''17 grudnia 2024 ukazał się 20. odcinek podkastu Zajawka poświęcony Biuletynom Informacji Publicznej. Martyna Bójko rozmawia z Piotrem Rzekieckim.'''

W odcinku między innymi czym są Biuletyny Informacji Publicznej, kto musi prowadzić BIP, co powinno się w nich znajdować, co możemy zrobić, gdy urząd nie publikuje w BIP-ie tego, co powinien lub w sposób odbiegający od naszych oczekiwań, dlaczego nie ma jednego, wspólnego wzoru BIPu?

== Transkrypcja ==
Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej

=== Intro ===
Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

=== Rozmowa ===
Dzień dobry, tu Martyna Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. To jest podcast Zajawka, kolejny jego odcinek. Dzisiaj zaprosiłam do rozmowy Piotra Rzekieckiego, prawnika Sieci Obywatelskiej.

Cześć, dzień dobry.

Cześć, dzień dobry. Witam Ciebie Martyno i słuchaczy także.

Zaprosiłam Cię do rozmowy o BIP-ach, czyli Biuletynach Informacji Publicznej. Zapewne dla osób, które w jakiś sposób jakby interesują się naszą działalnością czy w ogóle dostępem do informacji czy watchdogowaniem to na pewno nie jest obca nazwa. Natomiast może osobom, które mniej są zorientowane w temacie, coś dzwoni, ale niekoniecznie muszą wiedzieć w którym kościele, więc chcielibyśmy w dzisiejszej rozmowie trochę ten temat BIP-u uporządkować, powiedzieć czym BIP jest, ale też nasze takie rozeznanie wcześniejsze w tym temacie, co wy o BIP-ach myślicie, pokazuje, że jest to wbrew pozorom temat dosyć taki bulwersujący, to może złe słowo, ale budzący wiele emocji, co może wydawać się dziwne. Ale o tym zaraz będziemy o tych szczegółach mówić.

Na początku Piotrze bym cię prosiła o taką porządkującą informację, czym są właśnie Biuletyny Informacji Publicznej?

Biuletyny Informacji Publicznej to są przynajmniej w założeniu pierwotnym świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? To mogę zaspojlerować, że nie zawsze, ale to pewnie rozwiniemy ten temat w późniejszej rozmowie. Więc Biuletyny Informacji w skrócie są taką stroną internetową, oficjalną stroną internetową, w której dany podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien te informacje zamieszczać.

I to nie jest tak, że on może, ale nie musi, tylko jest po prostu zobowiązany do tego prawem?

Jest zobowiązany prawem, ale czy prawo zapewnia także skuteczne narzędzia, które mogłyby ten obowiązek wyegzekwować? To jest inna rzecz, do której pewnie przejdziemy później. Ale tak, to jest obowiązek, to nie jest dobrowolne. Posiadanie BIP-u czy publikowanie tam określonych informacji nie jest dobrą wolą danego organu, tylko jest obowiązkiem wynikającym właśnie z Ustawy o dostępie do informacji publicznej.

No właśnie, bo to jakby tutaj jest ten styk tego prawa do informacji i funkcjonowania biuletynów, bo w ustawie jest mowa o tym, że na wniosek są udostępniane te informacje, które nie są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, czyli w takim idealnym świecie jednak większość informacji, których potrzebujemy dotyczących funkcjonowania danej instytucji publicznej znajdziemy w biuletynie, a jeżeli czegoś nie znajdziemy, to wówczas o to wnioskujemy.

Tak, takie jest założenie. To można już wyjść nawet od samego początku, czyli Konstytucji. Konstytucja z 97 roku w artykule 61 przesądza właśnie, że obywatele mają prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy i innych podmiotów, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym. No więc mamy tutaj ten punkt wyjścia, czyli prawo do informacji, a to w jaki sposób już zapewnimy to prawo, żeby to nie było tylko zapisane prawo na świstku papieru, który później ciężko jest wyegzekwować, to jest inna rzecz i właśnie mamy Konstytucję z 97 roku. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest z roku 2001 i przez te cztery lata parlamentarzyści zastanawiali się, jak tutaj wyegzekwować ten dostęp do informacji publicznej i pomysły były najróżniejsze.

Ja polecam zainteresowanym odczytanie dzienników z posiedzeń komisji, która się tym zajmowała. Tam niektóre takie pomysły były naprawdę dzikie. Moim ulubionym jest na przykład to, że jeden z posłów, chyba to był poseł, lobbował za takim pomysłem, żeby w każdym urzędzie była taka maszynka i zainteresowany obywatel, który ma chęć uzyskania jakiejś informacji może przyjść do urzędu z dyskietką, do tej maszynki włożyć dyskietkę i pobrać interesujące go informacje. To wydaje się dzisiaj mega abstrakcyjne, ale w 2021 roku…

2001.

Tak, 2001, z racji wieku tego nie pamiętam, ale wydaje mi się, że dostęp do internetu jeszcze raczkował.

Tak, ale myślę, że teraz niektórym naszym słuchaczom trzeba byłoby tłumaczyć czym jest dyskietka. Natomiast cały czas innowacyjność tego pomysłu jest duża, bo nawet teraz nie jest tak, że wtedy trzeba było przyjść dyskietką, bo nie było takich stron internetowych, a teraz teoretycznie tą dyskietką jest ten dostęp online, ale też nie jest tak, że wszystko jest.

Właśnie i ten pomysł z tymi maszynkami oczywiście nie przeszedł, ale przeszedł inny pomysł właśnie, na tamten czas, czyli 2001 rok, moim zdaniem mega innowacyjny i bardzo ciekawy, czyli właśnie Biuletyny Informacji Publicznej. Założenie było takie, że właśnie każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej zakłada taki Biuletyn Informacji Publicznej, czyli specjalnie dedykowaną do tego stronę internetową, na której publikuje informacje dotyczące swojej działalności. Jest to rozwiązanie świetne właśnie zarówno z perspektywy wnioskodawcy, osoby zainteresowanej dostępem do informacji, ponieważ zyskuje ona właśnie 24 godziny dostęp do informacji, bezpłatny, bez praktycznie żadnych ograniczeń. Jedyne ograniczenie jest takie, że po prostu trzeba mieć dostęp do internetu, dostęp do komputera, co w 2001 roku jeszcze może było jakimś problemem, ale teraz w 2024 roku już jest chyba absolutnie powszechne. Więc ten pomysł w 2001 roku był świetny.

Założenie było takie, że te informacje, które są w Biuletynie, są po prostu dostępne w Biuletynie, a tego, czego tam nie znajdziemy, ewentualnie możemy uzyskać w tym trybie wnioskowym, czyli domyślnym sposobem dostępu do informacji był właśnie Biuletyn Informacji Publicznej i dopiero w tym drugim kroku narzędziem takim pomocniczym miał być wniosek o dostęp do informacji publicznej, który wymagał już zaangażowania urzędnika, wszczęcia procedury, no i przeprowadzenia tej całej…

No bo fakt, czas ma znaczenie, że w Biuletynie już coś jest, to natychmiast mamy do tego dostęp, a w tej procedurze wnioskowej teoretycznie bez zbędnej zwłoki ta informacja będzie udostępniana, ale realnie to jest te 14 dni i często rzeczywiście ten czas mija, nim te informacje otrzymamy.

Tak, tam w założeniach były nawet takie odważne myśli i wizje, że z czasem te biuletyny już tak się rozrosną, już tam wszystkie informacje będą publikowane, że ten tryb wnioskowy to on już praktycznie stanie się bezużyteczny. Jak czas zweryfikował te wizje, to widzimy chyba wszyscy. Te biuletyny działają średnio. Dlaczego tak jest, to za chwilę pewnie rozwiniemy.

Jeszcze chciałabym, żebyśmy chwilę porozmawiali o tym, jakiego typu instytucje są zobowiązane do prowadzenia biuletynów, czy są jakieś takie… No właśnie, pewnie nie ma zamkniętej listy tych instytucji, ale po prostu te, które nie wiem, czy dysponują publicznymi pieniędzmi, czy realizują jakieś zadania publiczne, są pewnie jakieś wytyczne?

Przede wszystkim tak, nie ma zamkniętej listy, ponieważ Biuletyn Informacji Publicznej teoretycznie powinien posiadać każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, a lista tych podmiotów nie jest zamknięta. Są to oczywiście takie podstawowe podmioty, jak organy władzy publicznej, czyli wszystkie gminy, powiaty, województwa, a ściśle rzecz biorąc organy tych gmin, organy centralne, wojewodowie, ministrowie, dalej także organy samorządów zawodowych, czy samorządów gospodarczych, różnego rodzaju izby rolnicze, przechodząc właśnie do tych samorządów gospodarczych, izby rzemieślnicze, z samorządów zawodowych to np. Krajowa Izba Radców Prawnych, Izba Architektów, Krajowa Izba…

To jest takie już mniej oczywiste, bo te organy władzy publicznej to nam się wydaje oczywiste, ale np. też szkoły, czy przedszkola, czy jakieś instytucje kultury też?

Tak, zdecydowanie. Wszystkie podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym, czyli katalog tych podmiotów jest bardzo szeroki. Jeżeli możemy szacować to myślę, że to mogą być dziesiątki, jeżeli nie nawet setki tysięcy podmiotów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że aktualnie w Polsce mamy chyba 2,5 tysiąca gmin, w każdej z tych gmin jest szkoła, jest przedszkole, jest szpital, są jakieś spółki wodociągowe, inne spółki gminne. Tych podmiotów jest naprawdę nieograniczona ilość i każdy z tych podmiotów teoretycznie powinien posiadać Biuletyn Informacji Publicznej i publikować tam informacje o swojej działalności.

No właśnie, a ja już tak od praktycznej strony. To jest tak, że fizycznie to musi być oddzielna strona? Mam na myśli np. jakąś niewielką szkołę, nie wiem, szkoła wiejska, która ma tam czasem zdarzać się naprawdę kilkudziesięciu uczniów i niewielka kadra pedagogiczna i zakładając, że organem prowadzącym tę szkołę jest gmina, czy może być tak, że jak klikniemy na to okienko BIP-u na stronie szkoły, bo jednak szkoły mają te strony, to może nas odesłać np. na stronę gminy, gdzie te informacje o tej instytucji będą, tej szkole na przykład. Czy ona powinna mieć oddzielny BIP?

Teoretycznie powinna mieć oddzielny BIP, ponieważ każdy podmiot jest zobowiązany do samodzielnego udostępniania informacji i samodzielnego prowadzenia BIP-u. Jeżeli interesują nas informacje o danej szkole czy przedszkolu, no to musimy zwrócić się z wnioskiem bezpośrednio do tego przedszkola czy dyrektora danej szkoły. Tutaj urząd gminy czy inny organ tych spraw za daną jednostkę nie będzie załatwiać.

Z drugiej strony, skoro szkoły mają jednak te strony internetowe, to już w zasadzie jest normą, skoro są w stanie prowadzić stronę, to dlaczego nie byłyby w stanie prowadzić biuletynu?

No tak, to jest teoria, a w praktyce bardzo często zdarza się, trzymając się tego przykładu szkół, że szkoła rzadko, może nie, zdarza się, że po prostu szkoła nie ma osobnego BIP-u samodzielnego, tylko ma albo jakąś zakładkę w BIP-ie urzędu gminy czy miasta albo po prostu w ogóle nie prowadzi tego BIP-u, to to już jest po prostu na pewno rzecz niezgodna z prawem i która wymaga poprawy.

Wiele szkół i przedszkoli tak naprawdę nie robi tego z chęci ukrycia czegoś czy zatajenia jakiejś informacji, czy niechęci do rodziców, którzy mogliby tam zadawać jakieś niewygodne pytania, tylko ze zwykłej niewiedzy i niskiej świadomości tych obowiązków informacyjnych i także niewiedzy, że to jest także w interesie danej szkoły i w interesie danej jednostki, mówiąc ogólnie, żeby ten BIP posiadać, to nie jest nic strasznego i także te podmioty zobowiązane z posiadania BIP-ów moim zdaniem mogą mieć bardzo dużo korzyści.

Tutaj ważną rzecz powiedziałeś o tym obowiązku informacyjnym, bo tak jakby już trzymając się właśnie tematu szkół, to jednak my widzimy w naszej praktyce, że szkoły często nieprawidłowo reagują na wnioski, może już to się rzadziej zdarza, ale jednak cały czas jest to całkiem sporo setek szkół, które nie bardzo zdają sobie sprawę z tego, że są podmiotami zobowiązanymi, jak ta procedura wygląda, więc jakby to się ze sobą łączy z kwestią tego BIP-u, że też nie mają do końca świadomości, że ten BIP jest tym obowiązkiem. I też inna rzecz jeszcze, która mi jakby przyszła do głowy, to kwestia tego, jak ten BIP powinien wyglądać, bo jesteśmy przyzwyczajeni do tych BIP-ów, ci, którzy zaglądają do nich częściej, że często mają taką uporządkowaną strukturę według pewnego schematu, bo można korzystać, ja zakładam, z takiego szablonu, który jest, nie wiem przez który resort, ale wyobrażam sobie, że może przez MSWiA?

To Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło taki zcentralizowany system dostępu do informacji publicznej i tam wydaje mi się, że mają dostęp do takiego darmowego pliku źródłowego, czy jakiegoś takiego pewnego wzoru, który mogą wykorzystać.

Takiego szablonu.

No i często te BIP-y wyglądają w taki sposób, jakbyśmy je żywcem przynieśli właśnie z tego 2001 roku. One nie wyglądają zachęcająco, ciężko się po nich czasem poruszać. Nie wyglądają one jednolicie na pewno, więc to też jest problem, że znając dobrze jeden BIP na przykład naszej gminy, po przeprowadzce do gminy nawet sąsiedniej, możemy wchodząc na stronę danego urzędu gminy już zobaczyć zupełnie inną stronę i na nowo się tego wszystkiego uczyć.

Wynika to z tego, że w ustawie nie narzucono podmiotom zobowiązanym jednego wzoru, jednej jednolitej wersji tego jak BIP ma wyglądać. Czy to dobrze, czy to źle? Pewnie są argumenty za i przeciw, ale fakt jest taki, że takiego jednolitego wzoru nie ma i niektóre gminy korzystają właśnie z tych wzorów zapewnionych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Niektóre gminy korzystają też z rozwiązań komercyjnych.

Inne podmioty próbują zaangażować, dostosować swoją stronę internetową bardziej do tych wymagań BIP, ponieważ tutaj jest bardzo ważna kwestia, że prowadzenie BIP-u co do zasady jest obowiązkowe, ale jeżeli strona internetowa danego podmiotu jest dostosowana do tych wymogów BIP, czyli między innymi zawiera takie informacje, informacje tam zamieszczane zawierają, przedstawiają także tożsamość osoby odpowiedzialnej za udostępnienie tej informacji, zawierają czas jej wrzucenia, takie rzeczy, które właśnie potwierdzają oficjalność tych informacji, potwierdzają ich wiarygodność oraz ta strona przestrzega także szereg innych takich wymogów, które są na BIP-y narzucane, to jeżeli taka strona internetowa istnieje, to jednostka jest zwolniona z posiadania BIP-u, nie musi go posiadać. Czyli strona internetowa może pełnić tę rolę skutecznie.

Tak, czyli w zasadzie ta strona może być po prostu tym BIP-em, nie według tego szablonu i mówisz, że nie narzucono schematu i ja myślę o tych minusach tego rozwiązania i one mogą być takie, że gdyby rzeczywiście Ministerstwo Cyfryzacji miało nad tym piecze i aktualizowałoby te schematy, strukturę tej strony jakby szło z duchem czasu i też oznaczało obszary, które powinny być uwzględnione w tym BIP-ie, to pewnie byłoby to z korzyścią dla odbiorców, bo teraz to tak naprawdę rzeczywiście w tych BIP-ach, które wyglądają bardzo różnie, są też bardzo różne treści i to myślę, że jest największy problem.

No z tą treścią przede wszystkim jest problem, bo w ustawie mamy bardzo szeroki katalog informacji, które w tym BIP-ie powinny być. Czy tak jest? Często nie. W BIP-ie powinny być naprawdę bardzo szeroki katalog informacji, informacje o polityce wewnętrznej, zagranicznej, zamierzeniach władzy ustawodawczej, projektowaniu aktów normatywnych, informacji o organach władzy, o majątku publicznym. Jest taka kategoria, że informacje o majątku publicznym powinny być udostępnione w BIP-ie. To jest bardzo szeroki katalog informacji, który ja też patrzę za to z drugiej strony, ze strony podmiotu zobowiązanego. Jeżeli tutaj jest w ustawie napisane, że w biuletynie powinny być informacje o majątku publicznym, to doprecyzowanie tego zakresu koniecznych do udostępnienia informacji jest w praktyce dosyć trudne.

Zdecydowanie i też wydaje mi się, że dużym problemem jest to, że gminy mają sporą część tych dokumentów w formie analogowej, czyli papierowej i przetworzenie tego na takie dokumenty, które byłyby też przeszukiwalne, bo wrzucenie skanu też wszystkich problemów nie rozwiązuje. Ale też jeszcze, nim ten wątek rozwiniemy, to o jednej rzeczy chciałam zwrócić uwagę, że ja ilekroć przeglądam BIP, jak na przykład jakiegoś organu, jakiejś instytucji i stronę internetową, to o ile strona jednak widać, że jest zwykle dosyć aktualna, że są aktualne informacje, widać, że ona żyje. Jednak tak jest, czy to jest fanpage na Facebooku, że tam jest sporo informacji aktualnych, na bieżąco uzupełnionych.

Natomiast jak się zajrzy do BIP-u, to czasem ma się wrażenie, że tam naprawdę wiatr hula i bardzo dawno nikt nie zaglądał, że te aktualizacje, bo tam jest ten rejestr zmian, że były robione naprawdę dawno, że to jest tak traktowane po macoszemu.

Tak, bo to też wynika z tego, że właśnie jak wchodziła ustawa o dostępie do informacji publicznej w życie w roku 2001 i nałożyła na podmioty zobowiązany obowiązek posiadania BIP-u, to wiele gmin i szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych miało już swoje strony internetowe i stanęło one przy takim dylematem, że tutaj z jednej strony prowadzimy już rozwijamy swoją stronę internetową, publikujemy tam pewnego rodzaju informacje, a z drugiej strony ustawodawca nakazuje nam otworzenie takiej specjalnej strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej i ten obowiązek był traktowany tak po macoszemu jako zupełnie niepotrzebny, skoro my już tutaj mamy stronę i publikujemy na niej informacje, to czemu tutaj wymagać się od nas jeszcze tworzenia jakiejś, dublowania tego wszystkiego jeszcze raz?

I faktycznie wyglądało to tak, że dobrze skoro jest obowiązek to tworzymy BIP, wrzucamy tam informacje, które już wcześniej wrzucaliśmy na stronę, ale praktycznie tego BIP-u już później nie rozwijamy, on niech sobie tam funkcjonuje. I mieliśmy do czynienia z takim dualizmem, że z jednej strony mamy te strony internetowe, gmin, czy szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych, które są pewnie trochę bardziej atrakcyjne, są tam jakieś obrazki, więcej zdjęć, bardziej to jest takie interaktywne, a z drugiej strony mamy BIP, który jest taki szary, ponury, nieaktualizowany, po którym właśnie ciężko cokolwiek wyszukać, bo są tam wrzucane jakieś skany, ciężko się po tym poruszać i mieliśmy do czynienia z takim dualizmem.

I właśnie ustawodawca zobaczył, że to tak w sumie średnio działa i  w tym rozporządzeniu z 2007 roku stwierdził, że jeżeli podmiot posiada już stronę internetową, która spełnia cechy wyznaczone BIP-owi, to może zrezygnować z prowadzenia BIP-u. Ale te BIP-y już powstały wcześniej, przez te 6-7 lat one funkcjonowały, więc jak już to powstało to często dalej istnieje i z jednej strony został wysłany taki sygnał, że porzucamy te BIP-y i że jak macie strony to jest ok, a z drugiej strony te BIP-y pozostały i właściwie ciężko powiedzieć jaka jest teraz ich rola.

Bardzo rzadko organy rezygnowały w ogóle z prowadzenia tych BIP-ów. Ja wiem na pewno, że Rzecznik Praw Obywatelskich zrezygnował z prowadzenia BIP-u. Ma po prostu stronę swoją internetową, która wygląda fajnie, która spełnia te wymagania BIP-u, przynajmniej po takim powierzchownym zapoznaniu się przeze mnie z nią. Tak samo Urząd Ochrony Danych Osobowych także nie prowadzi BIP-u, ma swoją stronę internetową oficjalną, która pełni tę rolę. Rzadko gminy z tego korzystają, być może są takie gminy, ja akurat teraz nie kojarzę. Być może słuchacze mogą teraz po przesłuchaniu rozmowy to sprawdzić, czy ich gmina prowadzi stronę, a jeżeli tak to czy ten BIP jest równocześnie prowadzony. Prowadzony w takim sensie, że prowadzony rzeczywiście, aktualizowany, niech wrzucane są do niego informacje, a nie, że on po prostu jest, istnieje, ale niewiele się w nim dzieje.

Myślę, że gdybym była zwolenniczką jakichś teorii spiskowych, to mogłabym uznać, że w zasadzie dla gmin to może być korzystniejsze, jak są te BIP-y, gdzie wrzuca się informacje takie, którymi nie zawsze chcemy się chwalić, bo liczby nie kłamią, nie wiem czy są jakieś problemy finansowe, czy jakaś umowa była zawarta na jakąś może dużą kwotę, takie rzeczy, które są ciekawe dla watchdoga, ale przeciętny mieszkaniec raczej do BIP-u nie zajrzy, no bo bardziej go interesuje właśnie strona internetowa, nie wiem gdzie jest informacja o tym, że będzie grała Beata Kozidrak, a nie BIP, gdzie będzie umowa z Beatą Kozidrak i dowie się ile ten koncert kosztował.

Więc to może tak właśnie być, że te BIP-y no musimy, no to niech gdzieś tam będą, nie są ładne, atrakcyjne, przyciągające, trudno przeszukiwalne, to ludzie nie będą tam szczególnie kopać.

No może to tak być, może być taka intencja też za tym stanem faktycznym, który niestety jest daleki od ideału. Ale trzeba to tutaj oddać, że jeżeli tutaj włodarz danej gminy by wrzucił tą umowę z Beatą Kozidrak czy z inną artystką, to już był to naprawdę duży krok w stronę jawności i nawet jak wrzuca to w BIP, to i tak jest ok.

Tak, mimo że te dokumenty finansowe teoretycznie powinny tam się wszystkie znaleźć, no to wiadomo, że zwykle jakieś takie totalne minimum jest w BIP-ach realizowane. Jakbyśmy mogli chwilę zatrzymać się nad tym, co rzeczywiście tak realnie w tych BIP-ach jest,  bo to, co powinno być już mówiłeś, wiele, wiele naprawdę dokumentów, a co zwykle się tam znajduje, co możemy tam znaleźć, to co innego.

Co może się w nich znaleźć? To praktycznie musielibyśmy przeanalizować każdy BIP jednostkowo. Gdyby to, co rzeczywiście ma się znaleźć w BIP-ie zgodnie z ustawą w tym BIP-ie było, to tryb wnioskowy byłby używany znacznie, znacznie, znacznie rzadziej. Ale każda jednostka prowadzi swój BIP i to, w jaki sposób je prowadzi, czy wypełnia ten obowiązek ustawowy, to jest do indywidualnej oceny. Są BIP-y niezłe, są BIP-y zupełnie bezużyteczne, są BIP-y, w których są absolutnie podstawowe informacje.

No właśnie, bo wejdę ci w słowo, na przykład takie, bo jak ja właśnie przeglądam jakieś BIP-y, to to, co zawsze znajdziesz, to oświadczenia majątkowe, bo to jest też ten obowiązek publikacji.

Zawsze pewnie też nie, na poradni mamy takie sprawy, że mieszkańcy zwracają się do nas, były oświadczenia, nagle zniknęły jednego dnia, co teraz mamy zrobić, jak to się stało, albo że w ogóle nigdy tych oświadczeń nie było? Więc na pewno przeważnie te oświadczenia są tam, ale czy zawsze, to jest takim słowem, trzeba też uważać.

Nie byłam tego świadoma, wydawało mi się, że to już takie naprawdę totalne minimum i też zwykle jakieś tam informacje o przetargach, ogłoszenia, ale już rzadziej zauważyłam, że informacje o ich rozstrzygnięciach, że właśnie ta informacja o przetargu, to musi być powieszona, no bo też to są jakieś pewnie dodatkowe.

Tak, to już wynika z, oprócz tego, co mamy w ustawie o dostępie do informacji publicznej, mamy także szereg ustaw szczegółowych, na przykład Prawo zamówień publicznych, które wymaga właśnie, żeby te informacje o przetargach w BIP-ie były zamieszczane, także Ustawa o pracownikach samorządowych wymaga, żeby pewne konkursy były właśnie ogłaszane w BIP-ie i także przebieg ich powinien być relacjonowany w BIP-ie, czyli informacje o kandydatach, którzy się zgłosili, wyniki, także przebieg tego konkursu, to powinno w BIP-ie się znajdować.

Zazwyczaj pewnie jest, ale też nie powiedziałbym, że zawsze. Praktyka jest różnoraka, tak jak mówiłem, tych podmiotów zobowiązanych do posiadania BIP-u jest bardzo, bardzo, bardzo sporo i pewnie większość nie wywiązuje się z tego obowiązku, w ogóle nie posiada BIP-u, a te, które posiadają BIP, bardzo różnie podchodzą do tego.

To ja bym teraz chciała się trochę pociągnąć na język, bo zdradziłeś, że do poradni sporo spraw trafia, takich związanych z BIP-ami. Jakbyś mógł wskazać na takie najczęstsze problemy, na co klienci poradni i klientki skarżą się i z czym do nas trafiają?

Najczęstsze problemy są to po pierwsze, organ nie posiada BIP-u, co robić? Organ posiada BIP, ale jest on słaby, żeby nie użyć mocniejszego słowa. No bo obywatel czyta ustawę, patrzy, że przecież tutaj jest zapisane, że informacja o majątku powinna być w biuletynie. Później zagląda na stronę, a tam wiatr hula, nic się nie można znaleźć i taki zachodzi dysonans poznawczy, że jak to jest? Tutaj przecież żyjemy w praworządnym państwie, w ustawie jest zapisane, że powinno być tak i tak, a empirycznie sprawdzam, że jest daleko od ideału. I co robić? Co zrobić, żeby tę informację, żeby doprowadzić do tego, żeby ta informacja była opublikowana, żeby ten organ poważnie podchodził do swoich obowiązków?

No właśnie i co wtedy radzisz?

Wtedy z wielkim smutkiem ogłaszam, że niestety nasze prawo jest dalekie od idealnego. Z jednej strony ustawodawca nałożył na organy i inne podmioty zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej szereg obowiązków. Tutaj jest naprawdę tych obowiązków dużo, czyli posiadanie tego biuletynu i publikowanie w nim bardzo dużego zakresu informacji. A z drugiej strony nie w ustawie, albo szerzej mówiąc w prawie i także w innych ustawach, nie tylko Ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie wskazał realnych sankcji, które groziłyby podmiotom za niewywiązywanie się z tego obowiązku.

Jeżeli nie ustanowiono żadnego organu, który nadzorowałby przestrzeganie tego obowiązku i nie kontrolowałby po pierwsze posiadania BIP-u, a po drugie tego jak on jest prowadzony, nie upoważniono także sądów administracyjnych do badania tego typu kwestii, to pozostają nam tak naprawdę środki średnio skuteczne – środki powszechne, czyli środki przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego, przede wszystkim skarga, skarga z artykułu 227 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taka skarga powszechna, taka skarga ogólna. Jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości w działaniu władzy, to jeżeli nie ma żadnego innego środka, to w ostateczności przysługuje nam złożenie takiej skargi powszechnej. Problem z tą skargą jest taki, że składa się ją do organu wyższego stopnia. Tam w kodeksie postępowania administracyjnego jest wyrażony taki podstawowy katalog tych organów właściwych do rozpatrzenia skargi. I na przykład w stosunku do gmin problem jest taki, że tutaj organem odpowiedzialnym za prowadzenie BIP-u jest wójt / burmistrz / prezydent, czyli jeżeli zobaczymy, że w danej gminie albo BIP-u nie ma, takie przypadki chyba są już bardzo rzadkie, gminy raczej posiadają te BIP-y, to jak one wyglądają to jest inna sprawa. Więc jeżeli właśnie zobaczymy, że ten BIP nie spełnia naszych oczekiwań, nie są publikowane tam informacje, albo te informacje znikają, albo nie jest oznaczony czas, kiedy one zostały opublikowane, nie ma podanych informacji o autorze tego wpisu danego, to możemy złożyć taką skargę powszechną z artykułu, przypominam jeszcze raz, 227 kodeksu postępowania administracyjnego. I tu zachodzi problem, ponieważ podmiotem właściwym do rozpatrzenia takiej skargi jest Rada Gminy, Rada Miasta.

Ja myślałam, że to SKO, ale to nie.

Niestety nie. Jeżeli to by było SKO, to ta kontrola byłaby pewnie bardziej merytoryczna.

SKO to jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Tak. Ono rozpatruje odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta / burmistrza / prezydenta. Niestety, tych skarg powszechnych z KPA nie rozpatruje. Więc tutaj mamy właściwość Rady Gminy, Rady Miasta. A niestety w wielu gminach praktyka funkcjonowania jest taka, że Rada Miasta, Rada Gminy jest politycznie związana z wójtem, uzależniona od wójta burmistrza prezydenta. Radni są uzależniani także finansowo poprzez zasiadanie w rozmaitych spółkach komunalnych. No i możemy sobie wyobrazić, jeżeli taki radny uzyskał zatrudnienie dzięki wójtowi w spółce komunalnej, jest mu tam wygodnie, jest wdzięczny, dobrze mu się tam pracuje, pieniądze też są okej, to czy później taki radny będzie skory do tego, żeby uznać skargę na tego wójta, burmistrza czy prezydenta za zasadną.

Ale wiesz, to jest w ogóle szerszy problem, no bo zasadniczo Rada Gminy jest tym organem takim kontrolnym wobec władzy wykładawczej w gminie. Więc to w zasadzie dotyczy wszystkich kroków podejmowanych przez…

No więc w zasadzie tutaj jakby ustawodawca dobrze wskazał, że tutaj Rada powinna rozpatrywać te skargi, no bo przecież tak jak mówisz, Rada jest organem kontrolnym, to kto jak nie Rada ma kontrolować wójta? No w praktyce ta funkcja kontrolna jest w wielu przypadkach iluzoryczna.

Iluzoryczna, a w przypadku kiedy,  bo to jest gmina, ale jeżeli mówimy o jakimś domu kultury czy o szkole, to każdorazowo musimy znaleźć na tej drabince ten organ, który ma kontrolować? Nie zawsze to jest takie oczywiste, prawda?

Tak, no to pewnie właśnie wymaga indywidualnego spojrzenia. Najlepiej zacząć od lektury statutu szkoły. Tam zazwyczaj powinno być, kto jest organem prowadzącym. Jeżeli nie chcemy składać skarg, bo skarga to zawsze się kojarzy z takim…

No właśnie, bo może po dobroci na początku.

Właśnie, w pierwszej kolejności można uprzejmie przypomnieć, że takie obowiązki istnieją, że dobrze by było, żeby ten BIP był doprowadzony do takiego stanu rzeczy odpowiadającego prawu. To może przybrać albo formę zwykłej wiadomości, albo jeżeli chcemy trochę bardziej nabrać waloru oficjalności i mieć pewność, że jednostka nam odpowie, to możemy skorzystać z wniosku. Wniosek taki też powszechny z artykułu 241 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taki wniosek, który służy temu, że jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości, to możemy zawnioskować do organu, że ,,zobaczyliśmy taką i taką sytuację, jest tak, naszym zdaniem jest to niezgodne z takim i takim przepisem. Dobrze by było organie, żebyś doprowadził to do stanu odpowiedniego, czyli takiego i takiego, oczekujemy podjęcia działań XYZ”. I taki organ musi w ciągu bodajże 30 dni udzielić odpowiedzi na ten wniosek, rozpatrzeć go albo pozytywnie, albo negatywnie. I co ciekawe, na sposób rozpatrzenia takiego wniosku przysługuje ta skarga powszechna, czyli możemy najpierw skorzystać z tego wniosku ogólnego i skierować później ewentualnie skargę, jeżeli sposób rozpatrzenia tego wniosku będzie niekorzystny. No i tu największy problem z tą procedurą jest niestety taki, że po rozpatrzeniu tej skargi przez tą radę albo inny organ, to zamyka ścieżkę. Tu już po rozpatrzeniu tej skargi nie przysługuje nam jakiekolwiek odwołanie, nie przysługuje nam skarga do sądu w szczególności. To jest postępowanie jednoinstancyjne, od którego już sposób rozpatrzenia tej skargi nie podlega w żaden sposób zaskarżeniu.

Myślę, że może źródłem tych problemów z egzekwowaniem publikacji informacji w biuletynie jest sformułowanie tego zapisu w ustawie, która mówi o tym, że jeżeli coś jest nieopublikowane, to w trybie wnioskowym. Może organy czy w ogóle sądy wychodzą z założenia, ,,no dobra nie ma w biuletynie, to zawsze jest ta druga opcja, że można zawnioskować i że to jest takie komplementarne, że albo jedno, albo drugie”. W ten sposób organy też sobie myślą, że ,,jak ktoś będzie chciał, to udostępnimy i może wtedy wrzucimy do BIP-u, jak już zeskanujemy, bo ktoś będzie tego potrzebował”. Nie jest to takie wychodzenie naprzeciw potrzebom, że coś po prostu publikujemy. Moje pytanie jest jeszcze takie, czy na przykład w statucie gminy można jakoś zapisać, co w BIP-ie powinno być? Czy żeby na przykład jakoś, no tutaj radni mogliby coś na to wpływać.

Oczywiście, w statucie jak najbardziej można zapisać, ale tylko dodatkowe rzeczy. Nie można statutem gminy na przykład ograniczyć ustawę. Niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której radni w statucie stwierdziliby, że co prawda Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje nam udostępnienia informacji takich i owakich w BIP-ie, ale my tutaj na mocy statutu ograniczamy to prawo i stwierdzamy, że będziemy publikować tylko część tych informacji. Takich rzeczy w statucie być nie może. Może być na plus, że tutaj co prawda ustawodawca narzuca nam, że musimy opublikować dane informacje, ale my jako gmina otwarta, gmina sprzyjająca jawności i proobywatelska jeszcze będziemy publikować informacje ponad to. Przy czym to nawet nie musi być w statucie określane, ponieważ Ustawa o dostępie do informacji publicznej wprost wskazuje, że poza tym katalogiem wymienionym tam informacji, które powinny być, podmiot zobowiązany we własnym zakresie może udostępniać inne informacje publiczne wedle własnego uznania.

Dobrą praktyką moim zdaniem jest to, że jeżeli organ dostrzega, że o daną informację pyta szereg obywateli, jeżeli dane kwestie powracają co jakiś czas, to w odpowiedzi na te zapytania stwierdza, że od tego czasu będzie publikował to w BIP-ie. To jest dobre dla wnioskodawców, ponieważ nie trzeba składać wniosków, nie trzeba oczekiwać, nie trzeba przechodzić przez tą całą procedurę. To jest dobre także dla urzędników, ponieważ jaki jest sens rozpatrywania dziesięciu wniosków i udostępnienia tej samej informacji dziesięciu innym osobom, skoro można raz to zeskanować, albo raz, zależy od informacji, ale raz to po prostu opublikować w BIP-ie, niech każdy zainteresowany się z tym zapozna. I to by było rozwiązanie idealne. Czy w praktyce tak to funkcjonuje, to pewnie zależy od gminy niestety i ogólnie od podmiotu zobowiązania.

No tak, rzeczywiście i też myślę sobie jeszcze o tym rozwiązaniu statucie, że to też może być taki sposób, żeby zabezpieczyć gminę na przyszłość przez na przykład radę taką i wójta, czy burmistrza, którzy są jakby świadomi tego, że dobrze jest jak najwięcej publikować i wpisują to do statutu z myślą o tym, że może przyjść taka władza potem, która już nie będzie tak skora do publikowania, ale ten statut jednak będzie ją jakby trochę dyscyplinował i będzie to robiła.

Jak najbardziej, znaczy ja zachęcam na pewno, żeby gminy, jeżeli mają taką chęć, mają takie podejście projawnościowe, transparentne, nie mają nic do ukrycia, to niech w statutach publikują, niech w statutach określają te informacje dodatkowe, które chcą i mają możliwość publikowania. Szkoda, że obywatele nie mają takiego wiążącego narzędzia, z który mogliby zobowiązać dany podmiot do publikowania tej informacji w BIP-ie to zależy tak głównie od dobrej woli danego organu.

My na poradni i ogólnie toczyła się w sądach administracyjnych taka batalia, takie postępowania, czy obywatel ma możliwość złożenia wniosku o udostępnienie danej informacji w BIP-ie i w dalszym kroku, czy taką odmowę, ewentualnie rozpatrzenia takiego wniosku pozytywnie, czy taką odmowę ma możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Niestety, tę batalię przegraliśmy. Sądy administracyjne uznają, że prawo aktualnie obowiązujące nie daje takich narzędzi, ponieważ sądy administracyjne stoją na takim stanowisku, co już wcześniej też zasugerowałaś, że obywatel zawsze ma taką możliwość, że skoro widzi, że w biuletynie danej informacji nie ma, to może złożyć wniosek. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć wniosek. Jeżeli na wniosek taka informacja nie zostanie udostępniona, to wchodzi już ta ścieżka albo administracyjna, najpierw odwołania do SKO, czy innego organu i następnie skarga do sądu administracyjnego, ewentualnie także skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta cała procedura administracyjno-sądowo-administracyjna się uruchamia, ale niestety w odniesieniu do funkcjonowania BIP-u, to nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego tego, że dany podmiot nie posiada BIP-u albo nie publikuje w nim informacji, które powinny być w tym BIP-ie opublikowane. A szkoda, bo to by się przydało.

To jest takie moim zdaniem trochę opatrzne rozumienie tego obowiązku informacyjnego, bo czym innym jest udostępnienie na wniosek czegoś osobie, która o coś wnioskuje, bo wie, że dana informacja na przykład jest w posiadaniu urzędu, ale bywa tak, że po prostu ludzie nawet nie mają świadomości, że coś jest w posiadaniu urzędu, czy jakaś informacja jest właśnie w urzędzie i ten obowiązek informacyjny, jego właśnie realizacją jest poinformowanie urzędników, mamy taką umowę, taką inwestycję, coś takiego się dzieje i dopiero w momencie, gdy mieszkańcy zobaczą w BIP-ie taką informację, to wtedy się o niej dowiedzą, a jeżeli nie zobaczą, to po prostu się nie dowiedzą i ten obowiązek informacyjny nie zostanie jakby wypełniony.

No tak, zdecydowanie, przecież tutaj obywatel musiałby za pomocą wniosków szukać igły w stogu siana, a przecież nie wie, jest za tą zasłoną niewiedzy, nie wie co dokładnie organ, jakie umowy organ zawiera. Dopiero na przykład jak weszły te obowiązki publikowania rejestru umów, to dopiero jest przed nami, ale na przykład dobrze to widać po rejestrze wpłat na przykład partii politycznych, bodajże w zeszłym roku czy jakiś czas temu wszedł taki obowiązek, że partie polityczne muszą w swoich Biuletynach Informacji Publicznej publikować rejestry wpłat od swoich sympatyków oraz rejestry zawartych umów.

I dopiero po zapoznaniu się z tymi rejestrami na przykład taka osoba, która zajrzała do BIP-u, zobaczyła jakąś podejrzaną wpłatę albo zastanawiającą umowę może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej i zapytać o szczegóły danej informacji, danego działania i tutaj właśnie mamy do czynienia z taką kulą śniegową jawności, że udostępnienie kilku podstawowych informacji w BIP-ie później zwiększa ten zakres jawności poprzez wnioski pojedyncze, które mogą dalej pogłębiać ten temat.

Ja bym też nie chciała, żeby wrażenie było takie, że jesteśmy takimi bezdusznymi aktywistami, którzy przestawiają pistolet do skroni urzędnika, że ma wszystko publikować, cokolwiek by się nie działo, bo jakby też chyba jesteśmy świadomi tego, że po stronie urzędu jest wiele problemów takich po prostu czysto technicznych związanych z taką ślimaczącą się cyfryzacją urzędów i tego, że wiele dokumentów wciąż w tym obiegu takim papierowym jest, to zresztą na ostatnim Zlocie fanek i fanów jawności mówili nasi goście. Jeden z burmistrzów mówił po prostu o tym, że on idąc do urzędu miał taką ideę, że będzie cyfryzował od pierwszego dnia i zobaczył jak bardzo jest to trudne, żeby to wszystko się znalazło w tym obiegu elektronicznym i żeby można było to w miarę sprawnie na bieżąco publikować i pytanie czy macie w ramach tej pracy poradnianej, czy taki feedback właśnie od urzędów jest, jeżeli w ogóle w jakiś dialog z urzędem wchodzicie, jakieś pisma wysyłacie, że to jest trudne?

Rzadko, rzadko mamy do czynienia z tym dialogiem. Raczej to jest takie, że urzędy odpowiadają w sposób bardzo formalistyczny, powołując się na określone przepisy stwierdzają, że jest sytuacja taka i taka. Rzadko w uzasadnieniach jest taka próba zaapelowania do serca wnioskodawcy i żeby zrozumiał on.

,,Człowieku zrozum nas.”

Tak, tak. Mimo, że dobrze gdyby ten dialog między wnioskodawcami czy takimi organizacjami jak nasza, a urzędnikami się odbywał, bo to nie jest tak, że we wszystkich urzędach panuje kultura tajności i kultura zdarza się to, ale nie możemy wrzucać na pewno wszystkich do jednego worka jako przeciwników jawności i zwolenników właśnie czy takiego inkwizycyjnego działania. Często tutaj właśnie na przeszkodzie większej transparentności po pierwsze stoi niewiedza. Niewiedza związana z brakiem często świadomości, że dane informacje podlegają udostępnieniu. Po drugie obawa, że udostępnimy za dużo i spotka się to później z jakimiś reperkusjami w postaci skarg czy to do Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy innego rodzaju organów. Często taki urzędnik skonfrontowany z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej woli w pierwszej kolejności nie udostępnić informacji, poczekać na skargę do sądu czy do innego organu i dopiero jeżeli ten wyższy organ albo sąd stwierdzi, że ,,masz udostępnić informację”, to wtedy ok,  udostępniam informację. Jest to taka trochę spychologia odpowiedzialności, ale z drugiej strony pewnie też trzeba to w jakiś sposób zrozumieć. Jest to niestety ze szkodą zawsze dla wnioskodawcy, ponieważ te procedury administracyjno-sądowo-administracyjne z natury rzeczy muszą swoje trochę czasu potrwać.

Więc ta waga udostępniania informacji niezwłocznie, a informacji udostępnionej za 3, 4, 5, 6 miesięcy czy nawet czasem, niestety, znacznie dłużej jest zupełnie inna.

To jest bardzo frustrujące, bo właśnie porównując to co powiedziałeś. Albo jest to niezwłocznie, czyli po prostu już w BiP-ie ta informacja na mnie czeka.

No właśnie.

Albo muszę o nią walczyć, jeżeli mam wystarczająco dużo determinacji. Najpierw wnioskując, a potem właśnie przechodząc te całe procedury w sądzie administracyjnym. I jakby widząc, przeglądając pytania, które do nas spłynęły dotyczące właśnie BIP-ów, bo przygotowując się do tego podcastu wrzuciliśmy właśnie taką zajawkę, jakie problemy związane z BIP-em nasi odbiorcy spotykają. Więc jest naprawdę duża frustracja, przede wszystkim związana z tym, że nie działają wyszukiwarki, że urzędy właśnie rzadko aktualizują, wrzucają dokumenty w takiej postaci, że trudno w ogóle jest przeczytać, bo to są bardzo słabej jakości skany. Długo by wymieniać te problemy i zastanawiam się, czy one są w ogóle do rozwiązania na takim poziomie tych poszczególnych jednostek, czy jednak tu jest potrzebna jakaś zmiana systemowa i czy to urzędy powinny wyjść z inicjatywą, ale wydaje mi się, że niekoniecznie będą chciały? Czy może właśnie to jest zadanie dla takich organizacji jak nasza, czy właśnie użytkowników tych BIP-ów, watchdogów, żeby, nie wiem, wystosować jakąś petycję, że to jest temat, którym trzeba się zająć trochę od początku i po pierwsze dać urzędom możliwość, takie trochę narzędzia, żeby mogli rzeczywiście w tych BIP- ach bezproblemowo pewne rzeczy publikować, czyli ta cyfryzacja jeszcze raz wraca, a z drugiej strony dać obywatelom narzędzia do egzekwowania tego, jeżeli czegoś nie będzie.

Znaczy zawsze można próbować podejmować takie działania jednostkowe, czyli w konkretnej swojej gminie próbować wpływać na kształt tego BIPu, właśnie poprzez te instytucje wniosków, czy skarg, o których wcześniej mówiłem, ale to jest działanie jednostkowe, czasem skuteczne, w większym wymiarze, czasem w mniejszym, czasem w ogóle trafia się na beton i odmowę jakichkolwiek działań. Potrzebne są działania systemowe.

Ten BIP w zamyśle dwadzieścia kilka lat temu był świetnym rozwiązaniem, był fajną ideą, był ideą innowacyjną, powszechny dostęp do wiedzy 24 godziny na dobę i ten BIP był właśnie takim mega uzdolnionym dzieckiem, takim geniuszem, ale to potem podczas właśnie tego dorastania trochę zaniedbanym, trochę bez nadzoru. Do szkoły raczej rzadko chodził, a jeżeli chodził już to raczej na ostatniej ławce przebywał i więcej spał niż słuchał nauczycieli i po tych 20 latach funkcjonowania BIP -u właśnie z tego fajnego pomysłu, z tego bardzo innowacyjnego rozwiązania wyszedł taki potworek, który nie wiadomo czy on w ogóle działa, czy to jest potrzebne, czy co właściwie z tym zrobić?

Problemem BIP-u był właśnie moim zdaniem brak nadzoru nad jego funkcjonowaniem. Brakuje organu, który po pierwsze zebrałby nawet wszystkie BIP-y działające w kraju. Teoretycznie takie uprawnienie ma Minister Cyfryzacji, ponieważ istnieje taka strona ogólna gov.pl/bip, na której powinny być odnośniki do wszystkich BIP-ów, które są w kraju utworzone.

Tylko problem polega na tym, że ta lista jest aktualizowana tylko w momencie, gdy dany podmiot sam się zgłosi do ministra i ogłosi, że my tu prowadzimy BIP pod takim adresem, to wtedy minister cyfryzacji aktualizuje tą listę. I jeżeli tutaj obowiązek jest nałożony na same podmioty to możemy się domyśleć, jak to funkcjonuje i w tej chwili nawet nie połowa gmin jest obecna w tym rejestrze centralnym, więc jak już mówimy, że nawet gminy nie są w nim obecne, to jak tutaj w ogóle oczekiwać, że szkoły, czy spółki komunalne, czy innego rodzaju organizacje pozarządowe, które mogą wykonywać zadania publiczne będą w tym rejestrze publikowane.

Czyli właśnie brakuje tego elementu nadzoru nad wykonywaniem tego obowiązku publikowania informacji w biuletynie. Jeżeli nie ma nadzoru ze strony sądów administracyjnych, nie ma nadzoru administracyjnego ze strony organów administracji publicznej, to te BIPy czasem są, czasem ich nie ma. Jeżeli nie ma to właściwie sankcji jakichkolwiek próżno oczekiwać, w związku z tym może zawsze obywatel złożyć wniosek i w ten sposób działać, ale te wnioski to właściwie są zawsze o charakterze jednostkowym i nawet jeżeli 100 osób złożyłoby tożsamy wniosek i wygrywało w sądach sprawy dotyczące udostępnienia tej informacji, to nie ma żadnego narzędzia, który by mógł zmusić organ do opublikowania takiej informacji w BIPie. I to jest właśnie wielki mankament tej instytucji, czyli brak jakiegokolwiek nadzoru nad jej funkcjonowaniem.

Niestety konkluzja naszej rozmowy nie jest zbyt taka pozytywna. W zasadzie możemy zakończyć apelem do Ministra Cyfryzacji, żeby jeszcze ratował to cudowne dziecko, dopóki jeszcze jest co ratować, a wszystkich naszych słuchaczy i słuchaczki zachęcamy do tego, żeby mimo wszystko zaglądali do BIPów instytucji, których działalność ich interesuje i jeśli zobaczą, że one są jakoś wyjątkowo zaniedbane, czy nie ma tam informacji, które powinny być publikowane, żeby właśnie kierowali na początku te wnioski, prosząc o uzupełnienie informacji, potem ewentualnie skargi, żeby dawać znać instytucjom, że my z tych BIPów korzystamy i one są potrzebne, bo myślę, że to też jest istotne, żeby był ten feedback, że one są potrzebne, że to nie jest właśnie jakiś wymysł urzędników w tym 2001 roku, czy ustawodawcy, żeby coś takiego było, tylko rzeczywiście jest to przydatne narzędzie.

Piotrze, dziękuję ci bardzo za rozmowę. Mam nadzieję, że wrócimy kiedyś do tematu i będziemy mieć jakieś bardziej optymistyczne wnioski. Rozmawiałam z Piotrem Rzekiecskim, prawnikiem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.

Do usłyszenia.

Do usłyszenia. 

=== Outro ===
To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!

{{Jak słuchać
|rss=https://feeds.soundcloud.com/users/soundcloud:users:121753281/sounds.rss
|youtube=
|domowa=
|spotify=
|apple=
|pocket=
|soundcloud=
|deezer=
|peertube=
}}

== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-bipach/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

== Linki zewnętrzne ==

* [https://informacjapubliczna.org/news/bip-w-pigulce/ BIP w pigułce]
* [https://informacjapubliczna.org/news/biuletyn-informacji-publicznej-w-pytaniach-i-odpowiedziach/ Biuletyn Informacji Publicznej w pytaniach i odpowiedziach]
* [https://informacjapubliczna.org/news/co-zrobic-jesli-ze-strony-bip-jakiejs-instytucji-zniknely-oswiadczenia-majatkowe Co zrobić, jeśli ze strony BIP jakiejś instytucji zniknęły oświadczenia majątkowe?]
* [https://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/BC0551F090B08A04C1256B73003D21D8?OpenDocument Protokół z sejmowej komisji pracującej w 2000 r. nad Ustawą o dostępie do informacji publicznej. Pojawia się tam też kwestia BIP-ów.]
{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

&lt;!-- Tutaj wpisz kategorie, aby twój materiał mógł się pojawić w spisach tekstów. [[Pomoc:Kategorie|Pomoc: jak i jakie dodać kategorie]] - kiedy skończysz pisać materiał usuń ten tekst, zostawiając same kategorie. --&gt;

[[Kategoria:Podkast]]
[[Kategoria:Zajawka]]
[[Kategoria:Sieć Obywatelska Watchdog Polska]]
[[Kategoria:Biuletyn Informacji Publicznej]]
[[Kategoria:Cyfryzacja]]
[[Kategoria:Ministerstwo Cyfryzacji]]</text>
      <sha1>brun6cxy9k37qk5ex0l0uvmwbjfoktm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343228</id>
      <parentid>343227</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:42:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <origin>343228</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50275" sha1="k1vv8hyzzt3kyef3tdwafon5wucdfac" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}

'''17 grudnia 2024 ukazał się 20. odcinek podkastu Zajawka poświęcony Biuletynom Informacji Publicznej. Martyna Bójko rozmawia z Piotrem Rzekieckim.'''

W odcinku między innymi czym są Biuletyny Informacji Publicznej, kto musi prowadzić BIP, co powinno się w nich znajdować, co możemy zrobić, gdy urząd nie publikuje w BIP-ie tego, co powinien lub w sposób odbiegający od naszych oczekiwań, dlaczego nie ma jednego, wspólnego wzoru BIPu?

== Transkrypcja ==
Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej

=== Intro ===
Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

=== Rozmowa ===
Dzień dobry, tu Martyna Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. To jest podcast Zajawka, kolejny jego odcinek. Dzisiaj zaprosiłam do rozmowy Piotra Rzekieckiego, prawnika Sieci Obywatelskiej.

Cześć, dzień dobry.

Cześć, dzień dobry. Witam Ciebie Martyno i słuchaczy także.

Zaprosiłam Cię do rozmowy o BIP-ach, czyli Biuletynach Informacji Publicznej. Zapewne dla osób, które w jakiś sposób jakby interesują się naszą działalnością czy w ogóle dostępem do informacji czy watchdogowaniem to na pewno nie jest obca nazwa. Natomiast może osobom, które mniej są zorientowane w temacie, coś dzwoni, ale niekoniecznie muszą wiedzieć w którym kościele, więc chcielibyśmy w dzisiejszej rozmowie trochę ten temat BIP-u uporządkować, powiedzieć czym BIP jest, ale też nasze takie rozeznanie wcześniejsze w tym temacie, co wy o BIP-ach myślicie, pokazuje, że jest to wbrew pozorom temat dosyć taki bulwersujący, to może złe słowo, ale budzący wiele emocji, co może wydawać się dziwne. Ale o tym zaraz będziemy o tych szczegółach mówić.

Na początku Piotrze bym cię prosiła o taką porządkującą informację, czym są właśnie Biuletyny Informacji Publicznej?

Biuletyny Informacji Publicznej to są przynajmniej w założeniu pierwotnym świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? To mogę zaspojlerować, że nie zawsze, ale to pewnie rozwiniemy ten temat w późniejszej rozmowie. Więc Biuletyny Informacji w skrócie są taką stroną internetową, oficjalną stroną internetową, w której dany podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien te informacje zamieszczać.

I to nie jest tak, że on może, ale nie musi, tylko jest po prostu zobowiązany do tego prawem?

Jest zobowiązany prawem, ale czy prawo zapewnia także skuteczne narzędzia, które mogłyby ten obowiązek wyegzekwować? To jest inna rzecz, do której pewnie przejdziemy później. Ale tak, to jest obowiązek, to nie jest dobrowolne. Posiadanie BIP-u czy publikowanie tam określonych informacji nie jest dobrą wolą danego organu, tylko jest obowiązkiem wynikającym właśnie z Ustawy o dostępie do informacji publicznej.

No właśnie, bo to jakby tutaj jest ten styk tego prawa do informacji i funkcjonowania biuletynów, bo w ustawie jest mowa o tym, że na wniosek są udostępniane te informacje, które nie są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, czyli w takim idealnym świecie jednak większość informacji, których potrzebujemy dotyczących funkcjonowania danej instytucji publicznej znajdziemy w biuletynie, a jeżeli czegoś nie znajdziemy, to wówczas o to wnioskujemy.

Tak, takie jest założenie. To można już wyjść nawet od samego początku, czyli Konstytucji. Konstytucja z 97 roku w artykule 61 przesądza właśnie, że obywatele mają prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy i innych podmiotów, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym. No więc mamy tutaj ten punkt wyjścia, czyli prawo do informacji, a to w jaki sposób już zapewnimy to prawo, żeby to nie było tylko zapisane prawo na świstku papieru, który później ciężko jest wyegzekwować, to jest inna rzecz i właśnie mamy Konstytucję z 97 roku. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest z roku 2001 i przez te cztery lata parlamentarzyści zastanawiali się, jak tutaj wyegzekwować ten dostęp do informacji publicznej i pomysły były najróżniejsze.

Ja polecam zainteresowanym odczytanie dzienników z posiedzeń komisji, która się tym zajmowała. Tam niektóre takie pomysły były naprawdę dzikie. Moim ulubionym jest na przykład to, że jeden z posłów, chyba to był poseł, lobbował za takim pomysłem, żeby w każdym urzędzie była taka maszynka i zainteresowany obywatel, który ma chęć uzyskania jakiejś informacji może przyjść do urzędu z dyskietką, do tej maszynki włożyć dyskietkę i pobrać interesujące go informacje. To wydaje się dzisiaj mega abstrakcyjne, ale w 2021 roku…

2001.

Tak, 2001, z racji wieku tego nie pamiętam, ale wydaje mi się, że dostęp do internetu jeszcze raczkował.

Tak, ale myślę, że teraz niektórym naszym słuchaczom trzeba byłoby tłumaczyć czym jest dyskietka. Natomiast cały czas innowacyjność tego pomysłu jest duża, bo nawet teraz nie jest tak, że wtedy trzeba było przyjść dyskietką, bo nie było takich stron internetowych, a teraz teoretycznie tą dyskietką jest ten dostęp online, ale też nie jest tak, że wszystko jest.

Właśnie i ten pomysł z tymi maszynkami oczywiście nie przeszedł, ale przeszedł inny pomysł właśnie, na tamten czas, czyli 2001 rok, moim zdaniem mega innowacyjny i bardzo ciekawy, czyli właśnie Biuletyny Informacji Publicznej. Założenie było takie, że właśnie każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej zakłada taki Biuletyn Informacji Publicznej, czyli specjalnie dedykowaną do tego stronę internetową, na której publikuje informacje dotyczące swojej działalności. Jest to rozwiązanie świetne właśnie zarówno z perspektywy wnioskodawcy, osoby zainteresowanej dostępem do informacji, ponieważ zyskuje ona właśnie 24 godziny dostęp do informacji, bezpłatny, bez praktycznie żadnych ograniczeń. Jedyne ograniczenie jest takie, że po prostu trzeba mieć dostęp do internetu, dostęp do komputera, co w 2001 roku jeszcze może było jakimś problemem, ale teraz w 2024 roku już jest chyba absolutnie powszechne. Więc ten pomysł w 2001 roku był świetny.

Założenie było takie, że te informacje, które są w Biuletynie, są po prostu dostępne w Biuletynie, a tego, czego tam nie znajdziemy, ewentualnie możemy uzyskać w tym trybie wnioskowym, czyli domyślnym sposobem dostępu do informacji był właśnie Biuletyn Informacji Publicznej i dopiero w tym drugim kroku narzędziem takim pomocniczym miał być wniosek o dostęp do informacji publicznej, który wymagał już zaangażowania urzędnika, wszczęcia procedury, no i przeprowadzenia tej całej…

No bo fakt, czas ma znaczenie, że w Biuletynie już coś jest, to natychmiast mamy do tego dostęp, a w tej procedurze wnioskowej teoretycznie bez zbędnej zwłoki ta informacja będzie udostępniana, ale realnie to jest te 14 dni i często rzeczywiście ten czas mija, nim te informacje otrzymamy.

Tak, tam w założeniach były nawet takie odważne myśli i wizje, że z czasem te biuletyny już tak się rozrosną, już tam wszystkie informacje będą publikowane, że ten tryb wnioskowy to on już praktycznie stanie się bezużyteczny. Jak czas zweryfikował te wizje, to widzimy chyba wszyscy. Te biuletyny działają średnio. Dlaczego tak jest, to za chwilę pewnie rozwiniemy.

Jeszcze chciałabym, żebyśmy chwilę porozmawiali o tym, jakiego typu instytucje są zobowiązane do prowadzenia biuletynów, czy są jakieś takie… No właśnie, pewnie nie ma zamkniętej listy tych instytucji, ale po prostu te, które nie wiem, czy dysponują publicznymi pieniędzmi, czy realizują jakieś zadania publiczne, są pewnie jakieś wytyczne?

Przede wszystkim tak, nie ma zamkniętej listy, ponieważ Biuletyn Informacji Publicznej teoretycznie powinien posiadać każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, a lista tych podmiotów nie jest zamknięta. Są to oczywiście takie podstawowe podmioty, jak organy władzy publicznej, czyli wszystkie gminy, powiaty, województwa, a ściśle rzecz biorąc organy tych gmin, organy centralne, wojewodowie, ministrowie, dalej także organy samorządów zawodowych, czy samorządów gospodarczych, różnego rodzaju izby rolnicze, przechodząc właśnie do tych samorządów gospodarczych, izby rzemieślnicze, z samorządów zawodowych to np. Krajowa Izba Radców Prawnych, Izba Architektów, Krajowa Izba…

To jest takie już mniej oczywiste, bo te organy władzy publicznej to nam się wydaje oczywiste, ale np. też szkoły, czy przedszkola, czy jakieś instytucje kultury też?

Tak, zdecydowanie. Wszystkie podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym, czyli katalog tych podmiotów jest bardzo szeroki. Jeżeli możemy szacować to myślę, że to mogą być dziesiątki, jeżeli nie nawet setki tysięcy podmiotów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że aktualnie w Polsce mamy chyba 2,5 tysiąca gmin, w każdej z tych gmin jest szkoła, jest przedszkole, jest szpital, są jakieś spółki wodociągowe, inne spółki gminne. Tych podmiotów jest naprawdę nieograniczona ilość i każdy z tych podmiotów teoretycznie powinien posiadać Biuletyn Informacji Publicznej i publikować tam informacje o swojej działalności.

No właśnie, a ja już tak od praktycznej strony. To jest tak, że fizycznie to musi być oddzielna strona? Mam na myśli np. jakąś niewielką szkołę, nie wiem, szkoła wiejska, która ma tam czasem zdarzać się naprawdę kilkudziesięciu uczniów i niewielka kadra pedagogiczna i zakładając, że organem prowadzącym tę szkołę jest gmina, czy może być tak, że jak klikniemy na to okienko BIP-u na stronie szkoły, bo jednak szkoły mają te strony, to może nas odesłać np. na stronę gminy, gdzie te informacje o tej instytucji będą, tej szkole na przykład. Czy ona powinna mieć oddzielny BIP?

Teoretycznie powinna mieć oddzielny BIP, ponieważ każdy podmiot jest zobowiązany do samodzielnego udostępniania informacji i samodzielnego prowadzenia BIP-u. Jeżeli interesują nas informacje o danej szkole czy przedszkolu, no to musimy zwrócić się z wnioskiem bezpośrednio do tego przedszkola czy dyrektora danej szkoły. Tutaj urząd gminy czy inny organ tych spraw za daną jednostkę nie będzie załatwiać.

Z drugiej strony, skoro szkoły mają jednak te strony internetowe, to już w zasadzie jest normą, skoro są w stanie prowadzić stronę, to dlaczego nie byłyby w stanie prowadzić biuletynu?

No tak, to jest teoria, a w praktyce bardzo często zdarza się, trzymając się tego przykładu szkół, że szkoła rzadko, może nie, zdarza się, że po prostu szkoła nie ma osobnego BIP-u samodzielnego, tylko ma albo jakąś zakładkę w BIP-ie urzędu gminy czy miasta albo po prostu w ogóle nie prowadzi tego BIP-u, to to już jest po prostu na pewno rzecz niezgodna z prawem i która wymaga poprawy.

Wiele szkół i przedszkoli tak naprawdę nie robi tego z chęci ukrycia czegoś czy zatajenia jakiejś informacji, czy niechęci do rodziców, którzy mogliby tam zadawać jakieś niewygodne pytania, tylko ze zwykłej niewiedzy i niskiej świadomości tych obowiązków informacyjnych i także niewiedzy, że to jest także w interesie danej szkoły i w interesie danej jednostki, mówiąc ogólnie, żeby ten BIP posiadać, to nie jest nic strasznego i także te podmioty zobowiązane z posiadania BIP-ów moim zdaniem mogą mieć bardzo dużo korzyści.

Tutaj ważną rzecz powiedziałeś o tym obowiązku informacyjnym, bo tak jakby już trzymając się właśnie tematu szkół, to jednak my widzimy w naszej praktyce, że szkoły często nieprawidłowo reagują na wnioski, może już to się rzadziej zdarza, ale jednak cały czas jest to całkiem sporo setek szkół, które nie bardzo zdają sobie sprawę z tego, że są podmiotami zobowiązanymi, jak ta procedura wygląda, więc jakby to się ze sobą łączy z kwestią tego BIP-u, że też nie mają do końca świadomości, że ten BIP jest tym obowiązkiem. I też inna rzecz jeszcze, która mi jakby przyszła do głowy, to kwestia tego, jak ten BIP powinien wyglądać, bo jesteśmy przyzwyczajeni do tych BIP-ów, ci, którzy zaglądają do nich częściej, że często mają taką uporządkowaną strukturę według pewnego schematu, bo można korzystać, ja zakładam, z takiego szablonu, który jest, nie wiem przez który resort, ale wyobrażam sobie, że może przez MSWiA?

To Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło taki zcentralizowany system dostępu do informacji publicznej i tam wydaje mi się, że mają dostęp do takiego darmowego pliku źródłowego, czy jakiegoś takiego pewnego wzoru, który mogą wykorzystać.

Takiego szablonu.

No i często te BIP-y wyglądają w taki sposób, jakbyśmy je żywcem przynieśli właśnie z tego 2001 roku. One nie wyglądają zachęcająco, ciężko się po nich czasem poruszać. Nie wyglądają one jednolicie na pewno, więc to też jest problem, że znając dobrze jeden BIP na przykład naszej gminy, po przeprowadzce do gminy nawet sąsiedniej, możemy wchodząc na stronę danego urzędu gminy już zobaczyć zupełnie inną stronę i na nowo się tego wszystkiego uczyć.

Wynika to z tego, że w ustawie nie narzucono podmiotom zobowiązanym jednego wzoru, jednej jednolitej wersji tego jak BIP ma wyglądać. Czy to dobrze, czy to źle? Pewnie są argumenty za i przeciw, ale fakt jest taki, że takiego jednolitego wzoru nie ma i niektóre gminy korzystają właśnie z tych wzorów zapewnionych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Niektóre gminy korzystają też z rozwiązań komercyjnych.

Inne podmioty próbują zaangażować, dostosować swoją stronę internetową bardziej do tych wymagań BIP, ponieważ tutaj jest bardzo ważna kwestia, że prowadzenie BIP-u co do zasady jest obowiązkowe, ale jeżeli strona internetowa danego podmiotu jest dostosowana do tych wymogów BIP, czyli między innymi zawiera takie informacje, informacje tam zamieszczane zawierają, przedstawiają także tożsamość osoby odpowiedzialnej za udostępnienie tej informacji, zawierają czas jej wrzucenia, takie rzeczy, które właśnie potwierdzają oficjalność tych informacji, potwierdzają ich wiarygodność oraz ta strona przestrzega także szereg innych takich wymogów, które są na BIP-y narzucane, to jeżeli taka strona internetowa istnieje, to jednostka jest zwolniona z posiadania BIP-u, nie musi go posiadać. Czyli strona internetowa może pełnić tę rolę skutecznie.

Tak, czyli w zasadzie ta strona może być po prostu tym BIP-em, nie według tego szablonu i mówisz, że nie narzucono schematu i ja myślę o tych minusach tego rozwiązania i one mogą być takie, że gdyby rzeczywiście Ministerstwo Cyfryzacji miało nad tym piecze i aktualizowałoby te schematy, strukturę tej strony jakby szło z duchem czasu i też oznaczało obszary, które powinny być uwzględnione w tym BIP-ie, to pewnie byłoby to z korzyścią dla odbiorców, bo teraz to tak naprawdę rzeczywiście w tych BIP-ach, które wyglądają bardzo różnie, są też bardzo różne treści i to myślę, że jest największy problem.

No z tą treścią przede wszystkim jest problem, bo w ustawie mamy bardzo szeroki katalog informacji, które w tym BIP-ie powinny być. Czy tak jest? Często nie. W BIP-ie powinny być naprawdę bardzo szeroki katalog informacji, informacje o polityce wewnętrznej, zagranicznej, zamierzeniach władzy ustawodawczej, projektowaniu aktów normatywnych, informacji o organach władzy, o majątku publicznym. Jest taka kategoria, że informacje o majątku publicznym powinny być udostępnione w BIP-ie. To jest bardzo szeroki katalog informacji, który ja też patrzę za to z drugiej strony, ze strony podmiotu zobowiązanego. Jeżeli tutaj jest w ustawie napisane, że w biuletynie powinny być informacje o majątku publicznym, to doprecyzowanie tego zakresu koniecznych do udostępnienia informacji jest w praktyce dosyć trudne.

Zdecydowanie i też wydaje mi się, że dużym problemem jest to, że gminy mają sporą część tych dokumentów w formie analogowej, czyli papierowej i przetworzenie tego na takie dokumenty, które byłyby też przeszukiwalne, bo wrzucenie skanu też wszystkich problemów nie rozwiązuje. Ale też jeszcze, nim ten wątek rozwiniemy, to o jednej rzeczy chciałam zwrócić uwagę, że ja ilekroć przeglądam BIP, jak na przykład jakiegoś organu, jakiejś instytucji i stronę internetową, to o ile strona jednak widać, że jest zwykle dosyć aktualna, że są aktualne informacje, widać, że ona żyje. Jednak tak jest, czy to jest fanpage na Facebooku, że tam jest sporo informacji aktualnych, na bieżąco uzupełnionych.

Natomiast jak się zajrzy do BIP-u, to czasem ma się wrażenie, że tam naprawdę wiatr hula i bardzo dawno nikt nie zaglądał, że te aktualizacje, bo tam jest ten rejestr zmian, że były robione naprawdę dawno, że to jest tak traktowane po macoszemu.

Tak, bo to też wynika z tego, że właśnie jak wchodziła ustawa o dostępie do informacji publicznej w życie w roku 2001 i nałożyła na podmioty zobowiązany obowiązek posiadania BIP-u, to wiele gmin i szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych miało już swoje strony internetowe i stanęło one przy takim dylematem, że tutaj z jednej strony prowadzimy już rozwijamy swoją stronę internetową, publikujemy tam pewnego rodzaju informacje, a z drugiej strony ustawodawca nakazuje nam otworzenie takiej specjalnej strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej i ten obowiązek był traktowany tak po macoszemu jako zupełnie niepotrzebny, skoro my już tutaj mamy stronę i publikujemy na niej informacje, to czemu tutaj wymagać się od nas jeszcze tworzenia jakiejś, dublowania tego wszystkiego jeszcze raz?

I faktycznie wyglądało to tak, że dobrze skoro jest obowiązek to tworzymy BIP, wrzucamy tam informacje, które już wcześniej wrzucaliśmy na stronę, ale praktycznie tego BIP-u już później nie rozwijamy, on niech sobie tam funkcjonuje. I mieliśmy do czynienia z takim dualizmem, że z jednej strony mamy te strony internetowe, gmin, czy szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych, które są pewnie trochę bardziej atrakcyjne, są tam jakieś obrazki, więcej zdjęć, bardziej to jest takie interaktywne, a z drugiej strony mamy BIP, który jest taki szary, ponury, nieaktualizowany, po którym właśnie ciężko cokolwiek wyszukać, bo są tam wrzucane jakieś skany, ciężko się po tym poruszać i mieliśmy do czynienia z takim dualizmem.

I właśnie ustawodawca zobaczył, że to tak w sumie średnio działa i  w tym rozporządzeniu z 2007 roku stwierdził, że jeżeli podmiot posiada już stronę internetową, która spełnia cechy wyznaczone BIP-owi, to może zrezygnować z prowadzenia BIP-u. Ale te BIP-y już powstały wcześniej, przez te 6-7 lat one funkcjonowały, więc jak już to powstało to często dalej istnieje i z jednej strony został wysłany taki sygnał, że porzucamy te BIP-y i że jak macie strony to jest ok, a z drugiej strony te BIP-y pozostały i właściwie ciężko powiedzieć jaka jest teraz ich rola.

Bardzo rzadko organy rezygnowały w ogóle z prowadzenia tych BIP-ów. Ja wiem na pewno, że Rzecznik Praw Obywatelskich zrezygnował z prowadzenia BIP-u. Ma po prostu stronę swoją internetową, która wygląda fajnie, która spełnia te wymagania BIP-u, przynajmniej po takim powierzchownym zapoznaniu się przeze mnie z nią. Tak samo Urząd Ochrony Danych Osobowych także nie prowadzi BIP-u, ma swoją stronę internetową oficjalną, która pełni tę rolę. Rzadko gminy z tego korzystają, być może są takie gminy, ja akurat teraz nie kojarzę. Być może słuchacze mogą teraz po przesłuchaniu rozmowy to sprawdzić, czy ich gmina prowadzi stronę, a jeżeli tak to czy ten BIP jest równocześnie prowadzony. Prowadzony w takim sensie, że prowadzony rzeczywiście, aktualizowany, niech wrzucane są do niego informacje, a nie, że on po prostu jest, istnieje, ale niewiele się w nim dzieje.

Myślę, że gdybym była zwolenniczką jakichś teorii spiskowych, to mogłabym uznać, że w zasadzie dla gmin to może być korzystniejsze, jak są te BIP-y, gdzie wrzuca się informacje takie, którymi nie zawsze chcemy się chwalić, bo liczby nie kłamią, nie wiem czy są jakieś problemy finansowe, czy jakaś umowa była zawarta na jakąś może dużą kwotę, takie rzeczy, które są ciekawe dla watchdoga, ale przeciętny mieszkaniec raczej do BIP-u nie zajrzy, no bo bardziej go interesuje właśnie strona internetowa, nie wiem gdzie jest informacja o tym, że będzie grała Beata Kozidrak, a nie BIP, gdzie będzie umowa z Beatą Kozidrak i dowie się ile ten koncert kosztował.

Więc to może tak właśnie być, że te BIP-y no musimy, no to niech gdzieś tam będą, nie są ładne, atrakcyjne, przyciągające, trudno przeszukiwalne, to ludzie nie będą tam szczególnie kopać.

No może to tak być, może być taka intencja też za tym stanem faktycznym, który niestety jest daleki od ideału. Ale trzeba to tutaj oddać, że jeżeli tutaj włodarz danej gminy by wrzucił tą umowę z Beatą Kozidrak czy z inną artystką, to już był to naprawdę duży krok w stronę jawności i nawet jak wrzuca to w BIP, to i tak jest ok.

Tak, mimo że te dokumenty finansowe teoretycznie powinny tam się wszystkie znaleźć, no to wiadomo, że zwykle jakieś takie totalne minimum jest w BIP-ach realizowane. Jakbyśmy mogli chwilę zatrzymać się nad tym, co rzeczywiście tak realnie w tych BIP-ach jest,  bo to, co powinno być już mówiłeś, wiele, wiele naprawdę dokumentów, a co zwykle się tam znajduje, co możemy tam znaleźć, to co innego.

Co może się w nich znaleźć? To praktycznie musielibyśmy przeanalizować każdy BIP jednostkowo. Gdyby to, co rzeczywiście ma się znaleźć w BIP-ie zgodnie z ustawą w tym BIP-ie było, to tryb wnioskowy byłby używany znacznie, znacznie, znacznie rzadziej. Ale każda jednostka prowadzi swój BIP i to, w jaki sposób je prowadzi, czy wypełnia ten obowiązek ustawowy, to jest do indywidualnej oceny. Są BIP-y niezłe, są BIP-y zupełnie bezużyteczne, są BIP-y, w których są absolutnie podstawowe informacje.

No właśnie, bo wejdę ci w słowo, na przykład takie, bo jak ja właśnie przeglądam jakieś BIP-y, to to, co zawsze znajdziesz, to oświadczenia majątkowe, bo to jest też ten obowiązek publikacji.

Zawsze pewnie też nie, na poradni mamy takie sprawy, że mieszkańcy zwracają się do nas, były oświadczenia, nagle zniknęły jednego dnia, co teraz mamy zrobić, jak to się stało, albo że w ogóle nigdy tych oświadczeń nie było? Więc na pewno przeważnie te oświadczenia są tam, ale czy zawsze, to jest takim słowem, trzeba też uważać.

Nie byłam tego świadoma, wydawało mi się, że to już takie naprawdę totalne minimum i też zwykle jakieś tam informacje o przetargach, ogłoszenia, ale już rzadziej zauważyłam, że informacje o ich rozstrzygnięciach, że właśnie ta informacja o przetargu, to musi być powieszona, no bo też to są jakieś pewnie dodatkowe.

Tak, to już wynika z, oprócz tego, co mamy w ustawie o dostępie do informacji publicznej, mamy także szereg ustaw szczegółowych, na przykład Prawo zamówień publicznych, które wymaga właśnie, żeby te informacje o przetargach w BIP-ie były zamieszczane, także Ustawa o pracownikach samorządowych wymaga, żeby pewne konkursy były właśnie ogłaszane w BIP-ie i także przebieg ich powinien być relacjonowany w BIP-ie, czyli informacje o kandydatach, którzy się zgłosili, wyniki, także przebieg tego konkursu, to powinno w BIP-ie się znajdować.

Zazwyczaj pewnie jest, ale też nie powiedziałbym, że zawsze. Praktyka jest różnoraka, tak jak mówiłem, tych podmiotów zobowiązanych do posiadania BIP-u jest bardzo, bardzo, bardzo sporo i pewnie większość nie wywiązuje się z tego obowiązku, w ogóle nie posiada BIP-u, a te, które posiadają BIP, bardzo różnie podchodzą do tego.

To ja bym teraz chciała się trochę pociągnąć na język, bo zdradziłeś, że do poradni sporo spraw trafia, takich związanych z BIP-ami. Jakbyś mógł wskazać na takie najczęstsze problemy, na co klienci poradni i klientki skarżą się i z czym do nas trafiają?

Najczęstsze problemy są to po pierwsze, organ nie posiada BIP-u, co robić? Organ posiada BIP, ale jest on słaby, żeby nie użyć mocniejszego słowa. No bo obywatel czyta ustawę, patrzy, że przecież tutaj jest zapisane, że informacja o majątku powinna być w biuletynie. Później zagląda na stronę, a tam wiatr hula, nic się nie można znaleźć i taki zachodzi dysonans poznawczy, że jak to jest? Tutaj przecież żyjemy w praworządnym państwie, w ustawie jest zapisane, że powinno być tak i tak, a empirycznie sprawdzam, że jest daleko od ideału. I co robić? Co zrobić, żeby tę informację, żeby doprowadzić do tego, żeby ta informacja była opublikowana, żeby ten organ poważnie podchodził do swoich obowiązków?

No właśnie i co wtedy radzisz?

Wtedy z wielkim smutkiem ogłaszam, że niestety nasze prawo jest dalekie od idealnego. Z jednej strony ustawodawca nałożył na organy i inne podmioty zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej szereg obowiązków. Tutaj jest naprawdę tych obowiązków dużo, czyli posiadanie tego biuletynu i publikowanie w nim bardzo dużego zakresu informacji. A z drugiej strony nie w ustawie, albo szerzej mówiąc w prawie i także w innych ustawach, nie tylko Ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie wskazał realnych sankcji, które groziłyby podmiotom za niewywiązywanie się z tego obowiązku.

Jeżeli nie ustanowiono żadnego organu, który nadzorowałby przestrzeganie tego obowiązku i nie kontrolowałby po pierwsze posiadania BIP-u, a po drugie tego jak on jest prowadzony, nie upoważniono także sądów administracyjnych do badania tego typu kwestii, to pozostają nam tak naprawdę środki średnio skuteczne – środki powszechne, czyli środki przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego, przede wszystkim skarga, skarga z artykułu 227 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taka skarga powszechna, taka skarga ogólna. Jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości w działaniu władzy, to jeżeli nie ma żadnego innego środka, to w ostateczności przysługuje nam złożenie takiej skargi powszechnej. Problem z tą skargą jest taki, że składa się ją do organu wyższego stopnia. Tam w kodeksie postępowania administracyjnego jest wyrażony taki podstawowy katalog tych organów właściwych do rozpatrzenia skargi. I na przykład w stosunku do gmin problem jest taki, że tutaj organem odpowiedzialnym za prowadzenie BIP-u jest wójt / burmistrz / prezydent, czyli jeżeli zobaczymy, że w danej gminie albo BIP-u nie ma, takie przypadki chyba są już bardzo rzadkie, gminy raczej posiadają te BIP-y, to jak one wyglądają to jest inna sprawa. Więc jeżeli właśnie zobaczymy, że ten BIP nie spełnia naszych oczekiwań, nie są publikowane tam informacje, albo te informacje znikają, albo nie jest oznaczony czas, kiedy one zostały opublikowane, nie ma podanych informacji o autorze tego wpisu danego, to możemy złożyć taką skargę powszechną z artykułu, przypominam jeszcze raz, 227 kodeksu postępowania administracyjnego. I tu zachodzi problem, ponieważ podmiotem właściwym do rozpatrzenia takiej skargi jest Rada Gminy, Rada Miasta.

Ja myślałam, że to SKO, ale to nie.

Niestety nie. Jeżeli to by było SKO, to ta kontrola byłaby pewnie bardziej merytoryczna.

SKO to jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Tak. Ono rozpatruje odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta / burmistrza / prezydenta. Niestety, tych skarg powszechnych z KPA nie rozpatruje. Więc tutaj mamy właściwość Rady Gminy, Rady Miasta. A niestety w wielu gminach praktyka funkcjonowania jest taka, że Rada Miasta, Rada Gminy jest politycznie związana z wójtem, uzależniona od wójta burmistrza prezydenta. Radni są uzależniani także finansowo poprzez zasiadanie w rozmaitych spółkach komunalnych. No i możemy sobie wyobrazić, jeżeli taki radny uzyskał zatrudnienie dzięki wójtowi w spółce komunalnej, jest mu tam wygodnie, jest wdzięczny, dobrze mu się tam pracuje, pieniądze też są okej, to czy później taki radny będzie skory do tego, żeby uznać skargę na tego wójta, burmistrza czy prezydenta za zasadną.

Ale wiesz, to jest w ogóle szerszy problem, no bo zasadniczo Rada Gminy jest tym organem takim kontrolnym wobec władzy wykładawczej w gminie. Więc to w zasadzie dotyczy wszystkich kroków podejmowanych przez…

No więc w zasadzie tutaj jakby ustawodawca dobrze wskazał, że tutaj Rada powinna rozpatrywać te skargi, no bo przecież tak jak mówisz, Rada jest organem kontrolnym, to kto jak nie Rada ma kontrolować wójta? No w praktyce ta funkcja kontrolna jest w wielu przypadkach iluzoryczna.

Iluzoryczna, a w przypadku kiedy,  bo to jest gmina, ale jeżeli mówimy o jakimś domu kultury czy o szkole, to każdorazowo musimy znaleźć na tej drabince ten organ, który ma kontrolować? Nie zawsze to jest takie oczywiste, prawda?

Tak, no to pewnie właśnie wymaga indywidualnego spojrzenia. Najlepiej zacząć od lektury statutu szkoły. Tam zazwyczaj powinno być, kto jest organem prowadzącym. Jeżeli nie chcemy składać skarg, bo skarga to zawsze się kojarzy z takim…

No właśnie, bo może po dobroci na początku.

Właśnie, w pierwszej kolejności można uprzejmie przypomnieć, że takie obowiązki istnieją, że dobrze by było, żeby ten BIP był doprowadzony do takiego stanu rzeczy odpowiadającego prawu. To może przybrać albo formę zwykłej wiadomości, albo jeżeli chcemy trochę bardziej nabrać waloru oficjalności i mieć pewność, że jednostka nam odpowie, to możemy skorzystać z wniosku. Wniosek taki też powszechny z artykułu 241 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taki wniosek, który służy temu, że jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości, to możemy zawnioskować do organu, że ,,zobaczyliśmy taką i taką sytuację, jest tak, naszym zdaniem jest to niezgodne z takim i takim przepisem. Dobrze by było organie, żebyś doprowadził to do stanu odpowiedniego, czyli takiego i takiego, oczekujemy podjęcia działań XYZ”. I taki organ musi w ciągu bodajże 30 dni udzielić odpowiedzi na ten wniosek, rozpatrzeć go albo pozytywnie, albo negatywnie. I co ciekawe, na sposób rozpatrzenia takiego wniosku przysługuje ta skarga powszechna, czyli możemy najpierw skorzystać z tego wniosku ogólnego i skierować później ewentualnie skargę, jeżeli sposób rozpatrzenia tego wniosku będzie niekorzystny. No i tu największy problem z tą procedurą jest niestety taki, że po rozpatrzeniu tej skargi przez tą radę albo inny organ, to zamyka ścieżkę. Tu już po rozpatrzeniu tej skargi nie przysługuje nam jakiekolwiek odwołanie, nie przysługuje nam skarga do sądu w szczególności. To jest postępowanie jednoinstancyjne, od którego już sposób rozpatrzenia tej skargi nie podlega w żaden sposób zaskarżeniu.

Myślę, że może źródłem tych problemów z egzekwowaniem publikacji informacji w biuletynie jest sformułowanie tego zapisu w ustawie, która mówi o tym, że jeżeli coś jest nieopublikowane, to w trybie wnioskowym. Może organy czy w ogóle sądy wychodzą z założenia, ,,no dobra nie ma w biuletynie, to zawsze jest ta druga opcja, że można zawnioskować i że to jest takie komplementarne, że albo jedno, albo drugie”. W ten sposób organy też sobie myślą, że ,,jak ktoś będzie chciał, to udostępnimy i może wtedy wrzucimy do BIP-u, jak już zeskanujemy, bo ktoś będzie tego potrzebował”. Nie jest to takie wychodzenie naprzeciw potrzebom, że coś po prostu publikujemy. Moje pytanie jest jeszcze takie, czy na przykład w statucie gminy można jakoś zapisać, co w BIP-ie powinno być? Czy żeby na przykład jakoś, no tutaj radni mogliby coś na to wpływać.

Oczywiście, w statucie jak najbardziej można zapisać, ale tylko dodatkowe rzeczy. Nie można statutem gminy na przykład ograniczyć ustawę. Niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której radni w statucie stwierdziliby, że co prawda Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje nam udostępnienia informacji takich i owakich w BIP-ie, ale my tutaj na mocy statutu ograniczamy to prawo i stwierdzamy, że będziemy publikować tylko część tych informacji. Takich rzeczy w statucie być nie może. Może być na plus, że tutaj co prawda ustawodawca narzuca nam, że musimy opublikować dane informacje, ale my jako gmina otwarta, gmina sprzyjająca jawności i proobywatelska jeszcze będziemy publikować informacje ponad to. Przy czym to nawet nie musi być w statucie określane, ponieważ Ustawa o dostępie do informacji publicznej wprost wskazuje, że poza tym katalogiem wymienionym tam informacji, które powinny być, podmiot zobowiązany we własnym zakresie może udostępniać inne informacje publiczne wedle własnego uznania.

Dobrą praktyką moim zdaniem jest to, że jeżeli organ dostrzega, że o daną informację pyta szereg obywateli, jeżeli dane kwestie powracają co jakiś czas, to w odpowiedzi na te zapytania stwierdza, że od tego czasu będzie publikował to w BIP-ie. To jest dobre dla wnioskodawców, ponieważ nie trzeba składać wniosków, nie trzeba oczekiwać, nie trzeba przechodzić przez tą całą procedurę. To jest dobre także dla urzędników, ponieważ jaki jest sens rozpatrywania dziesięciu wniosków i udostępnienia tej samej informacji dziesięciu innym osobom, skoro można raz to zeskanować, albo raz, zależy od informacji, ale raz to po prostu opublikować w BIP-ie, niech każdy zainteresowany się z tym zapozna. I to by było rozwiązanie idealne. Czy w praktyce tak to funkcjonuje, to pewnie zależy od gminy niestety i ogólnie od podmiotu zobowiązania.

No tak, rzeczywiście i też myślę sobie jeszcze o tym rozwiązaniu statucie, że to też może być taki sposób, żeby zabezpieczyć gminę na przyszłość przez na przykład radę taką i wójta, czy burmistrza, którzy są jakby świadomi tego, że dobrze jest jak najwięcej publikować i wpisują to do statutu z myślą o tym, że może przyjść taka władza potem, która już nie będzie tak skora do publikowania, ale ten statut jednak będzie ją jakby trochę dyscyplinował i będzie to robiła.

Jak najbardziej, znaczy ja zachęcam na pewno, żeby gminy, jeżeli mają taką chęć, mają takie podejście projawnościowe, transparentne, nie mają nic do ukrycia, to niech w statutach publikują, niech w statutach określają te informacje dodatkowe, które chcą i mają możliwość publikowania. Szkoda, że obywatele nie mają takiego wiążącego narzędzia, z który mogliby zobowiązać dany podmiot do publikowania tej informacji w BIP-ie to zależy tak głównie od dobrej woli danego organu.

My na poradni i ogólnie toczyła się w sądach administracyjnych taka batalia, takie postępowania, czy obywatel ma możliwość złożenia wniosku o udostępnienie danej informacji w BIP-ie i w dalszym kroku, czy taką odmowę, ewentualnie rozpatrzenia takiego wniosku pozytywnie, czy taką odmowę ma możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Niestety, tę batalię przegraliśmy. Sądy administracyjne uznają, że prawo aktualnie obowiązujące nie daje takich narzędzi, ponieważ sądy administracyjne stoją na takim stanowisku, co już wcześniej też zasugerowałaś, że obywatel zawsze ma taką możliwość, że skoro widzi, że w biuletynie danej informacji nie ma, to może złożyć wniosek. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć wniosek. Jeżeli na wniosek taka informacja nie zostanie udostępniona, to wchodzi już ta ścieżka albo administracyjna, najpierw odwołania do SKO, czy innego organu i następnie skarga do sądu administracyjnego, ewentualnie także skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta cała procedura administracyjno-sądowo-administracyjna się uruchamia, ale niestety w odniesieniu do funkcjonowania BIP-u, to nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego tego, że dany podmiot nie posiada BIP-u albo nie publikuje w nim informacji, które powinny być w tym BIP-ie opublikowane. A szkoda, bo to by się przydało.

To jest takie moim zdaniem trochę opatrzne rozumienie tego obowiązku informacyjnego, bo czym innym jest udostępnienie na wniosek czegoś osobie, która o coś wnioskuje, bo wie, że dana informacja na przykład jest w posiadaniu urzędu, ale bywa tak, że po prostu ludzie nawet nie mają świadomości, że coś jest w posiadaniu urzędu, czy jakaś informacja jest właśnie w urzędzie i ten obowiązek informacyjny, jego właśnie realizacją jest poinformowanie urzędników, mamy taką umowę, taką inwestycję, coś takiego się dzieje i dopiero w momencie, gdy mieszkańcy zobaczą w BIP-ie taką informację, to wtedy się o niej dowiedzą, a jeżeli nie zobaczą, to po prostu się nie dowiedzą i ten obowiązek informacyjny nie zostanie jakby wypełniony.

No tak, zdecydowanie, przecież tutaj obywatel musiałby za pomocą wniosków szukać igły w stogu siana, a przecież nie wie, jest za tą zasłoną niewiedzy, nie wie co dokładnie organ, jakie umowy organ zawiera. Dopiero na przykład jak weszły te obowiązki publikowania rejestru umów, to dopiero jest przed nami, ale na przykład dobrze to widać po rejestrze wpłat na przykład partii politycznych, bodajże w zeszłym roku czy jakiś czas temu wszedł taki obowiązek, że partie polityczne muszą w swoich Biuletynach Informacji Publicznej publikować rejestry wpłat od swoich sympatyków oraz rejestry zawartych umów.

I dopiero po zapoznaniu się z tymi rejestrami na przykład taka osoba, która zajrzała do BIP-u, zobaczyła jakąś podejrzaną wpłatę albo zastanawiającą umowę może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej i zapytać o szczegóły danej informacji, danego działania i tutaj właśnie mamy do czynienia z taką kulą śniegową jawności, że udostępnienie kilku podstawowych informacji w BIP-ie później zwiększa ten zakres jawności poprzez wnioski pojedyncze, które mogą dalej pogłębiać ten temat.

Ja bym też nie chciała, żeby wrażenie było takie, że jesteśmy takimi bezdusznymi aktywistami, którzy przestawiają pistolet do skroni urzędnika, że ma wszystko publikować, cokolwiek by się nie działo, bo jakby też chyba jesteśmy świadomi tego, że po stronie urzędu jest wiele problemów takich po prostu czysto technicznych związanych z taką ślimaczącą się cyfryzacją urzędów i tego, że wiele dokumentów wciąż w tym obiegu takim papierowym jest, to zresztą na ostatnim Zlocie fanek i fanów jawności mówili nasi goście. Jeden z burmistrzów mówił po prostu o tym, że on idąc do urzędu miał taką ideę, że będzie cyfryzował od pierwszego dnia i zobaczył jak bardzo jest to trudne, żeby to wszystko się znalazło w tym obiegu elektronicznym i żeby można było to w miarę sprawnie na bieżąco publikować i pytanie czy macie w ramach tej pracy poradnianej, czy taki feedback właśnie od urzędów jest, jeżeli w ogóle w jakiś dialog z urzędem wchodzicie, jakieś pisma wysyłacie, że to jest trudne?

Rzadko, rzadko mamy do czynienia z tym dialogiem. Raczej to jest takie, że urzędy odpowiadają w sposób bardzo formalistyczny, powołując się na określone przepisy stwierdzają, że jest sytuacja taka i taka. Rzadko w uzasadnieniach jest taka próba zaapelowania do serca wnioskodawcy i żeby zrozumiał on.

,,Człowieku zrozum nas.”

Tak, tak. Mimo, że dobrze gdyby ten dialog między wnioskodawcami czy takimi organizacjami jak nasza, a urzędnikami się odbywał, bo to nie jest tak, że we wszystkich urzędach panuje kultura tajności i kultura zdarza się to, ale nie możemy wrzucać na pewno wszystkich do jednego worka jako przeciwników jawności i zwolenników właśnie czy takiego inkwizycyjnego działania. Często tutaj właśnie na przeszkodzie większej transparentności po pierwsze stoi niewiedza. Niewiedza związana z brakiem często świadomości, że dane informacje podlegają udostępnieniu. Po drugie obawa, że udostępnimy za dużo i spotka się to później z jakimiś reperkusjami w postaci skarg czy to do Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy innego rodzaju organów. Często taki urzędnik skonfrontowany z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej woli w pierwszej kolejności nie udostępnić informacji, poczekać na skargę do sądu czy do innego organu i dopiero jeżeli ten wyższy organ albo sąd stwierdzi, że ,,masz udostępnić informację”, to wtedy ok,  udostępniam informację. Jest to taka trochę spychologia odpowiedzialności, ale z drugiej strony pewnie też trzeba to w jakiś sposób zrozumieć. Jest to niestety ze szkodą zawsze dla wnioskodawcy, ponieważ te procedury administracyjno-sądowo-administracyjne z natury rzeczy muszą swoje trochę czasu potrwać.

Więc ta waga udostępniania informacji niezwłocznie, a informacji udostępnionej za 3, 4, 5, 6 miesięcy czy nawet czasem, niestety, znacznie dłużej jest zupełnie inna.

To jest bardzo frustrujące, bo właśnie porównując to co powiedziałeś. Albo jest to niezwłocznie, czyli po prostu już w BiP-ie ta informacja na mnie czeka.

No właśnie.

Albo muszę o nią walczyć, jeżeli mam wystarczająco dużo determinacji. Najpierw wnioskując, a potem właśnie przechodząc te całe procedury w sądzie administracyjnym. I jakby widząc, przeglądając pytania, które do nas spłynęły dotyczące właśnie BIP-ów, bo przygotowując się do tego podcastu wrzuciliśmy właśnie taką zajawkę, jakie problemy związane z BIP-em nasi odbiorcy spotykają. Więc jest naprawdę duża frustracja, przede wszystkim związana z tym, że nie działają wyszukiwarki, że urzędy właśnie rzadko aktualizują, wrzucają dokumenty w takiej postaci, że trudno w ogóle jest przeczytać, bo to są bardzo słabej jakości skany. Długo by wymieniać te problemy i zastanawiam się, czy one są w ogóle do rozwiązania na takim poziomie tych poszczególnych jednostek, czy jednak tu jest potrzebna jakaś zmiana systemowa i czy to urzędy powinny wyjść z inicjatywą, ale wydaje mi się, że niekoniecznie będą chciały? Czy może właśnie to jest zadanie dla takich organizacji jak nasza, czy właśnie użytkowników tych BIP-ów, watchdogów, żeby, nie wiem, wystosować jakąś petycję, że to jest temat, którym trzeba się zająć trochę od początku i po pierwsze dać urzędom możliwość, takie trochę narzędzia, żeby mogli rzeczywiście w tych BIP- ach bezproblemowo pewne rzeczy publikować, czyli ta cyfryzacja jeszcze raz wraca, a z drugiej strony dać obywatelom narzędzia do egzekwowania tego, jeżeli czegoś nie będzie.

Znaczy zawsze można próbować podejmować takie działania jednostkowe, czyli w konkretnej swojej gminie próbować wpływać na kształt tego BIPu, właśnie poprzez te instytucje wniosków, czy skarg, o których wcześniej mówiłem, ale to jest działanie jednostkowe, czasem skuteczne, w większym wymiarze, czasem w mniejszym, czasem w ogóle trafia się na beton i odmowę jakichkolwiek działań. Potrzebne są działania systemowe.

Ten BIP w zamyśle dwadzieścia kilka lat temu był świetnym rozwiązaniem, był fajną ideą, był ideą innowacyjną, powszechny dostęp do wiedzy 24 godziny na dobę i ten BIP był właśnie takim mega uzdolnionym dzieckiem, takim geniuszem, ale to potem podczas właśnie tego dorastania trochę zaniedbanym, trochę bez nadzoru. Do szkoły raczej rzadko chodził, a jeżeli chodził już to raczej na ostatniej ławce przebywał i więcej spał niż słuchał nauczycieli i po tych 20 latach funkcjonowania BIP -u właśnie z tego fajnego pomysłu, z tego bardzo innowacyjnego rozwiązania wyszedł taki potworek, który nie wiadomo czy on w ogóle działa, czy to jest potrzebne, czy co właściwie z tym zrobić?

Problemem BIP-u był właśnie moim zdaniem brak nadzoru nad jego funkcjonowaniem. Brakuje organu, który po pierwsze zebrałby nawet wszystkie BIP-y działające w kraju. Teoretycznie takie uprawnienie ma Minister Cyfryzacji, ponieważ istnieje taka strona ogólna gov.pl/bip, na której powinny być odnośniki do wszystkich BIP-ów, które są w kraju utworzone.

Tylko problem polega na tym, że ta lista jest aktualizowana tylko w momencie, gdy dany podmiot sam się zgłosi do ministra i ogłosi, że my tu prowadzimy BIP pod takim adresem, to wtedy minister cyfryzacji aktualizuje tą listę. I jeżeli tutaj obowiązek jest nałożony na same podmioty to możemy się domyśleć, jak to funkcjonuje i w tej chwili nawet nie połowa gmin jest obecna w tym rejestrze centralnym, więc jak już mówimy, że nawet gminy nie są w nim obecne, to jak tutaj w ogóle oczekiwać, że szkoły, czy spółki komunalne, czy innego rodzaju organizacje pozarządowe, które mogą wykonywać zadania publiczne będą w tym rejestrze publikowane.

Czyli właśnie brakuje tego elementu nadzoru nad wykonywaniem tego obowiązku publikowania informacji w biuletynie. Jeżeli nie ma nadzoru ze strony sądów administracyjnych, nie ma nadzoru administracyjnego ze strony organów administracji publicznej, to te BIPy czasem są, czasem ich nie ma. Jeżeli nie ma to właściwie sankcji jakichkolwiek próżno oczekiwać, w związku z tym może zawsze obywatel złożyć wniosek i w ten sposób działać, ale te wnioski to właściwie są zawsze o charakterze jednostkowym i nawet jeżeli 100 osób złożyłoby tożsamy wniosek i wygrywało w sądach sprawy dotyczące udostępnienia tej informacji, to nie ma żadnego narzędzia, który by mógł zmusić organ do opublikowania takiej informacji w BIPie. I to jest właśnie wielki mankament tej instytucji, czyli brak jakiegokolwiek nadzoru nad jej funkcjonowaniem.

Niestety konkluzja naszej rozmowy nie jest zbyt taka pozytywna. W zasadzie możemy zakończyć apelem do Ministra Cyfryzacji, żeby jeszcze ratował to cudowne dziecko, dopóki jeszcze jest co ratować, a wszystkich naszych słuchaczy i słuchaczki zachęcamy do tego, żeby mimo wszystko zaglądali do BIPów instytucji, których działalność ich interesuje i jeśli zobaczą, że one są jakoś wyjątkowo zaniedbane, czy nie ma tam informacji, które powinny być publikowane, żeby właśnie kierowali na początku te wnioski, prosząc o uzupełnienie informacji, potem ewentualnie skargi, żeby dawać znać instytucjom, że my z tych BIPów korzystamy i one są potrzebne, bo myślę, że to też jest istotne, żeby był ten feedback, że one są potrzebne, że to nie jest właśnie jakiś wymysł urzędników w tym 2001 roku, czy ustawodawcy, żeby coś takiego było, tylko rzeczywiście jest to przydatne narzędzie.

Piotrze, dziękuję ci bardzo za rozmowę. Mam nadzieję, że wrócimy kiedyś do tematu i będziemy mieć jakieś bardziej optymistyczne wnioski. Rozmawiałam z Piotrem Rzekiecskim, prawnikiem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.

Do usłyszenia.

Do usłyszenia. 

=== Outro ===
To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!

{{Jak słuchać
|rss=https://feeds.soundcloud.com/users/soundcloud:users:121753281/sounds.rss
|youtube=https://www.youtube.com/watch?si=msvheaTimk1mEbck&amp;v=INMQjqFtfYA
|domowa=
|spotify=https://open.spotify.com/episode/1KGCPh9xL5OmvYt7ikBDyO?si=ZgoMWA5_QQWv5LG80o92OQ&amp;nd=1&amp;dlsi=301040adb67a4c2e
|apple=
|pocket=
|soundcloud=https://soundcloud.com/sie-obywatelska-watchdog/zajawka-podcast-watchdoga-odc-20-o-biuletynach-informacji-publicznej?in=sie-obywatelska-watchdog/sets/zajawka-podcast-watchdoga&amp;si=b82a05d0255647639cda7450bae5404d
|deezer=https://www.deezer.com/pl/episode/699331661?host=0&amp;utm_campaign=clipboard-generic&amp;utm_source=user_sharing&amp;utm_content=talk_episode-699331661&amp;deferredFl=1
|peertube=https://tube.pol.social/w/ut3Lf1o4Pfq5nSn8wFJk3T
}}

== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-bipach/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

== Linki zewnętrzne ==
* [https://informacjapubliczna.org/news/bip-w-pigulce/ BIP w pigułce]
* [https://informacjapubliczna.org/news/biuletyn-informacji-publicznej-w-pytaniach-i-odpowiedziach/ Biuletyn Informacji Publicznej w pytaniach i odpowiedziach]
* [https://informacjapubliczna.org/news/co-zrobic-jesli-ze-strony-bip-jakiejs-instytucji-zniknely-oswiadczenia-majatkowe Co zrobić, jeśli ze strony BIP jakiejś instytucji zniknęły oświadczenia majątkowe?]
* [https://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/BC0551F090B08A04C1256B73003D21D8?OpenDocument Protokół z sejmowej komisji pracującej w 2000 r. nad Ustawą o dostępie do informacji publicznej. Pojawia się tam też kwestia BIP-ów.]
{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Podkast]]
[[Kategoria:Zajawka]]
[[Kategoria:Sieć Obywatelska Watchdog Polska]]
[[Kategoria:Biuletyn Informacji Publicznej]]
[[Kategoria:Cyfryzacja]]
[[Kategoria:Ministerstwo Cyfryzacji]]</text>
      <sha1>k1vv8hyzzt3kyef3tdwafon5wucdfac</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343229</id>
      <parentid>343228</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:43:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Marek Mazurkiewicz przeniósł stronę [[Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)]] do [[Zajawka 20 - o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)]]</comment>
      <origin>343228</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50275" sha1="k1vv8hyzzt3kyef3tdwafon5wucdfac" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}

'''17 grudnia 2024 ukazał się 20. odcinek podkastu Zajawka poświęcony Biuletynom Informacji Publicznej. Martyna Bójko rozmawia z Piotrem Rzekieckim.'''

W odcinku między innymi czym są Biuletyny Informacji Publicznej, kto musi prowadzić BIP, co powinno się w nich znajdować, co możemy zrobić, gdy urząd nie publikuje w BIP-ie tego, co powinien lub w sposób odbiegający od naszych oczekiwań, dlaczego nie ma jednego, wspólnego wzoru BIPu?

== Transkrypcja ==
Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej

=== Intro ===
Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

=== Rozmowa ===
Dzień dobry, tu Martyna Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. To jest podcast Zajawka, kolejny jego odcinek. Dzisiaj zaprosiłam do rozmowy Piotra Rzekieckiego, prawnika Sieci Obywatelskiej.

Cześć, dzień dobry.

Cześć, dzień dobry. Witam Ciebie Martyno i słuchaczy także.

Zaprosiłam Cię do rozmowy o BIP-ach, czyli Biuletynach Informacji Publicznej. Zapewne dla osób, które w jakiś sposób jakby interesują się naszą działalnością czy w ogóle dostępem do informacji czy watchdogowaniem to na pewno nie jest obca nazwa. Natomiast może osobom, które mniej są zorientowane w temacie, coś dzwoni, ale niekoniecznie muszą wiedzieć w którym kościele, więc chcielibyśmy w dzisiejszej rozmowie trochę ten temat BIP-u uporządkować, powiedzieć czym BIP jest, ale też nasze takie rozeznanie wcześniejsze w tym temacie, co wy o BIP-ach myślicie, pokazuje, że jest to wbrew pozorom temat dosyć taki bulwersujący, to może złe słowo, ale budzący wiele emocji, co może wydawać się dziwne. Ale o tym zaraz będziemy o tych szczegółach mówić.

Na początku Piotrze bym cię prosiła o taką porządkującą informację, czym są właśnie Biuletyny Informacji Publicznej?

Biuletyny Informacji Publicznej to są przynajmniej w założeniu pierwotnym świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? To mogę zaspojlerować, że nie zawsze, ale to pewnie rozwiniemy ten temat w późniejszej rozmowie. Więc Biuletyny Informacji w skrócie są taką stroną internetową, oficjalną stroną internetową, w której dany podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien te informacje zamieszczać.

I to nie jest tak, że on może, ale nie musi, tylko jest po prostu zobowiązany do tego prawem?

Jest zobowiązany prawem, ale czy prawo zapewnia także skuteczne narzędzia, które mogłyby ten obowiązek wyegzekwować? To jest inna rzecz, do której pewnie przejdziemy później. Ale tak, to jest obowiązek, to nie jest dobrowolne. Posiadanie BIP-u czy publikowanie tam określonych informacji nie jest dobrą wolą danego organu, tylko jest obowiązkiem wynikającym właśnie z Ustawy o dostępie do informacji publicznej.

No właśnie, bo to jakby tutaj jest ten styk tego prawa do informacji i funkcjonowania biuletynów, bo w ustawie jest mowa o tym, że na wniosek są udostępniane te informacje, które nie są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, czyli w takim idealnym świecie jednak większość informacji, których potrzebujemy dotyczących funkcjonowania danej instytucji publicznej znajdziemy w biuletynie, a jeżeli czegoś nie znajdziemy, to wówczas o to wnioskujemy.

Tak, takie jest założenie. To można już wyjść nawet od samego początku, czyli Konstytucji. Konstytucja z 97 roku w artykule 61 przesądza właśnie, że obywatele mają prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy i innych podmiotów, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym. No więc mamy tutaj ten punkt wyjścia, czyli prawo do informacji, a to w jaki sposób już zapewnimy to prawo, żeby to nie było tylko zapisane prawo na świstku papieru, który później ciężko jest wyegzekwować, to jest inna rzecz i właśnie mamy Konstytucję z 97 roku. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest z roku 2001 i przez te cztery lata parlamentarzyści zastanawiali się, jak tutaj wyegzekwować ten dostęp do informacji publicznej i pomysły były najróżniejsze.

Ja polecam zainteresowanym odczytanie dzienników z posiedzeń komisji, która się tym zajmowała. Tam niektóre takie pomysły były naprawdę dzikie. Moim ulubionym jest na przykład to, że jeden z posłów, chyba to był poseł, lobbował za takim pomysłem, żeby w każdym urzędzie była taka maszynka i zainteresowany obywatel, który ma chęć uzyskania jakiejś informacji może przyjść do urzędu z dyskietką, do tej maszynki włożyć dyskietkę i pobrać interesujące go informacje. To wydaje się dzisiaj mega abstrakcyjne, ale w 2021 roku…

2001.

Tak, 2001, z racji wieku tego nie pamiętam, ale wydaje mi się, że dostęp do internetu jeszcze raczkował.

Tak, ale myślę, że teraz niektórym naszym słuchaczom trzeba byłoby tłumaczyć czym jest dyskietka. Natomiast cały czas innowacyjność tego pomysłu jest duża, bo nawet teraz nie jest tak, że wtedy trzeba było przyjść dyskietką, bo nie było takich stron internetowych, a teraz teoretycznie tą dyskietką jest ten dostęp online, ale też nie jest tak, że wszystko jest.

Właśnie i ten pomysł z tymi maszynkami oczywiście nie przeszedł, ale przeszedł inny pomysł właśnie, na tamten czas, czyli 2001 rok, moim zdaniem mega innowacyjny i bardzo ciekawy, czyli właśnie Biuletyny Informacji Publicznej. Założenie było takie, że właśnie każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej zakłada taki Biuletyn Informacji Publicznej, czyli specjalnie dedykowaną do tego stronę internetową, na której publikuje informacje dotyczące swojej działalności. Jest to rozwiązanie świetne właśnie zarówno z perspektywy wnioskodawcy, osoby zainteresowanej dostępem do informacji, ponieważ zyskuje ona właśnie 24 godziny dostęp do informacji, bezpłatny, bez praktycznie żadnych ograniczeń. Jedyne ograniczenie jest takie, że po prostu trzeba mieć dostęp do internetu, dostęp do komputera, co w 2001 roku jeszcze może było jakimś problemem, ale teraz w 2024 roku już jest chyba absolutnie powszechne. Więc ten pomysł w 2001 roku był świetny.

Założenie było takie, że te informacje, które są w Biuletynie, są po prostu dostępne w Biuletynie, a tego, czego tam nie znajdziemy, ewentualnie możemy uzyskać w tym trybie wnioskowym, czyli domyślnym sposobem dostępu do informacji był właśnie Biuletyn Informacji Publicznej i dopiero w tym drugim kroku narzędziem takim pomocniczym miał być wniosek o dostęp do informacji publicznej, który wymagał już zaangażowania urzędnika, wszczęcia procedury, no i przeprowadzenia tej całej…

No bo fakt, czas ma znaczenie, że w Biuletynie już coś jest, to natychmiast mamy do tego dostęp, a w tej procedurze wnioskowej teoretycznie bez zbędnej zwłoki ta informacja będzie udostępniana, ale realnie to jest te 14 dni i często rzeczywiście ten czas mija, nim te informacje otrzymamy.

Tak, tam w założeniach były nawet takie odważne myśli i wizje, że z czasem te biuletyny już tak się rozrosną, już tam wszystkie informacje będą publikowane, że ten tryb wnioskowy to on już praktycznie stanie się bezużyteczny. Jak czas zweryfikował te wizje, to widzimy chyba wszyscy. Te biuletyny działają średnio. Dlaczego tak jest, to za chwilę pewnie rozwiniemy.

Jeszcze chciałabym, żebyśmy chwilę porozmawiali o tym, jakiego typu instytucje są zobowiązane do prowadzenia biuletynów, czy są jakieś takie… No właśnie, pewnie nie ma zamkniętej listy tych instytucji, ale po prostu te, które nie wiem, czy dysponują publicznymi pieniędzmi, czy realizują jakieś zadania publiczne, są pewnie jakieś wytyczne?

Przede wszystkim tak, nie ma zamkniętej listy, ponieważ Biuletyn Informacji Publicznej teoretycznie powinien posiadać każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, a lista tych podmiotów nie jest zamknięta. Są to oczywiście takie podstawowe podmioty, jak organy władzy publicznej, czyli wszystkie gminy, powiaty, województwa, a ściśle rzecz biorąc organy tych gmin, organy centralne, wojewodowie, ministrowie, dalej także organy samorządów zawodowych, czy samorządów gospodarczych, różnego rodzaju izby rolnicze, przechodząc właśnie do tych samorządów gospodarczych, izby rzemieślnicze, z samorządów zawodowych to np. Krajowa Izba Radców Prawnych, Izba Architektów, Krajowa Izba…

To jest takie już mniej oczywiste, bo te organy władzy publicznej to nam się wydaje oczywiste, ale np. też szkoły, czy przedszkola, czy jakieś instytucje kultury też?

Tak, zdecydowanie. Wszystkie podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym, czyli katalog tych podmiotów jest bardzo szeroki. Jeżeli możemy szacować to myślę, że to mogą być dziesiątki, jeżeli nie nawet setki tysięcy podmiotów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że aktualnie w Polsce mamy chyba 2,5 tysiąca gmin, w każdej z tych gmin jest szkoła, jest przedszkole, jest szpital, są jakieś spółki wodociągowe, inne spółki gminne. Tych podmiotów jest naprawdę nieograniczona ilość i każdy z tych podmiotów teoretycznie powinien posiadać Biuletyn Informacji Publicznej i publikować tam informacje o swojej działalności.

No właśnie, a ja już tak od praktycznej strony. To jest tak, że fizycznie to musi być oddzielna strona? Mam na myśli np. jakąś niewielką szkołę, nie wiem, szkoła wiejska, która ma tam czasem zdarzać się naprawdę kilkudziesięciu uczniów i niewielka kadra pedagogiczna i zakładając, że organem prowadzącym tę szkołę jest gmina, czy może być tak, że jak klikniemy na to okienko BIP-u na stronie szkoły, bo jednak szkoły mają te strony, to może nas odesłać np. na stronę gminy, gdzie te informacje o tej instytucji będą, tej szkole na przykład. Czy ona powinna mieć oddzielny BIP?

Teoretycznie powinna mieć oddzielny BIP, ponieważ każdy podmiot jest zobowiązany do samodzielnego udostępniania informacji i samodzielnego prowadzenia BIP-u. Jeżeli interesują nas informacje o danej szkole czy przedszkolu, no to musimy zwrócić się z wnioskiem bezpośrednio do tego przedszkola czy dyrektora danej szkoły. Tutaj urząd gminy czy inny organ tych spraw za daną jednostkę nie będzie załatwiać.

Z drugiej strony, skoro szkoły mają jednak te strony internetowe, to już w zasadzie jest normą, skoro są w stanie prowadzić stronę, to dlaczego nie byłyby w stanie prowadzić biuletynu?

No tak, to jest teoria, a w praktyce bardzo często zdarza się, trzymając się tego przykładu szkół, że szkoła rzadko, może nie, zdarza się, że po prostu szkoła nie ma osobnego BIP-u samodzielnego, tylko ma albo jakąś zakładkę w BIP-ie urzędu gminy czy miasta albo po prostu w ogóle nie prowadzi tego BIP-u, to to już jest po prostu na pewno rzecz niezgodna z prawem i która wymaga poprawy.

Wiele szkół i przedszkoli tak naprawdę nie robi tego z chęci ukrycia czegoś czy zatajenia jakiejś informacji, czy niechęci do rodziców, którzy mogliby tam zadawać jakieś niewygodne pytania, tylko ze zwykłej niewiedzy i niskiej świadomości tych obowiązków informacyjnych i także niewiedzy, że to jest także w interesie danej szkoły i w interesie danej jednostki, mówiąc ogólnie, żeby ten BIP posiadać, to nie jest nic strasznego i także te podmioty zobowiązane z posiadania BIP-ów moim zdaniem mogą mieć bardzo dużo korzyści.

Tutaj ważną rzecz powiedziałeś o tym obowiązku informacyjnym, bo tak jakby już trzymając się właśnie tematu szkół, to jednak my widzimy w naszej praktyce, że szkoły często nieprawidłowo reagują na wnioski, może już to się rzadziej zdarza, ale jednak cały czas jest to całkiem sporo setek szkół, które nie bardzo zdają sobie sprawę z tego, że są podmiotami zobowiązanymi, jak ta procedura wygląda, więc jakby to się ze sobą łączy z kwestią tego BIP-u, że też nie mają do końca świadomości, że ten BIP jest tym obowiązkiem. I też inna rzecz jeszcze, która mi jakby przyszła do głowy, to kwestia tego, jak ten BIP powinien wyglądać, bo jesteśmy przyzwyczajeni do tych BIP-ów, ci, którzy zaglądają do nich częściej, że często mają taką uporządkowaną strukturę według pewnego schematu, bo można korzystać, ja zakładam, z takiego szablonu, który jest, nie wiem przez który resort, ale wyobrażam sobie, że może przez MSWiA?

To Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło taki zcentralizowany system dostępu do informacji publicznej i tam wydaje mi się, że mają dostęp do takiego darmowego pliku źródłowego, czy jakiegoś takiego pewnego wzoru, który mogą wykorzystać.

Takiego szablonu.

No i często te BIP-y wyglądają w taki sposób, jakbyśmy je żywcem przynieśli właśnie z tego 2001 roku. One nie wyglądają zachęcająco, ciężko się po nich czasem poruszać. Nie wyglądają one jednolicie na pewno, więc to też jest problem, że znając dobrze jeden BIP na przykład naszej gminy, po przeprowadzce do gminy nawet sąsiedniej, możemy wchodząc na stronę danego urzędu gminy już zobaczyć zupełnie inną stronę i na nowo się tego wszystkiego uczyć.

Wynika to z tego, że w ustawie nie narzucono podmiotom zobowiązanym jednego wzoru, jednej jednolitej wersji tego jak BIP ma wyglądać. Czy to dobrze, czy to źle? Pewnie są argumenty za i przeciw, ale fakt jest taki, że takiego jednolitego wzoru nie ma i niektóre gminy korzystają właśnie z tych wzorów zapewnionych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Niektóre gminy korzystają też z rozwiązań komercyjnych.

Inne podmioty próbują zaangażować, dostosować swoją stronę internetową bardziej do tych wymagań BIP, ponieważ tutaj jest bardzo ważna kwestia, że prowadzenie BIP-u co do zasady jest obowiązkowe, ale jeżeli strona internetowa danego podmiotu jest dostosowana do tych wymogów BIP, czyli między innymi zawiera takie informacje, informacje tam zamieszczane zawierają, przedstawiają także tożsamość osoby odpowiedzialnej za udostępnienie tej informacji, zawierają czas jej wrzucenia, takie rzeczy, które właśnie potwierdzają oficjalność tych informacji, potwierdzają ich wiarygodność oraz ta strona przestrzega także szereg innych takich wymogów, które są na BIP-y narzucane, to jeżeli taka strona internetowa istnieje, to jednostka jest zwolniona z posiadania BIP-u, nie musi go posiadać. Czyli strona internetowa może pełnić tę rolę skutecznie.

Tak, czyli w zasadzie ta strona może być po prostu tym BIP-em, nie według tego szablonu i mówisz, że nie narzucono schematu i ja myślę o tych minusach tego rozwiązania i one mogą być takie, że gdyby rzeczywiście Ministerstwo Cyfryzacji miało nad tym piecze i aktualizowałoby te schematy, strukturę tej strony jakby szło z duchem czasu i też oznaczało obszary, które powinny być uwzględnione w tym BIP-ie, to pewnie byłoby to z korzyścią dla odbiorców, bo teraz to tak naprawdę rzeczywiście w tych BIP-ach, które wyglądają bardzo różnie, są też bardzo różne treści i to myślę, że jest największy problem.

No z tą treścią przede wszystkim jest problem, bo w ustawie mamy bardzo szeroki katalog informacji, które w tym BIP-ie powinny być. Czy tak jest? Często nie. W BIP-ie powinny być naprawdę bardzo szeroki katalog informacji, informacje o polityce wewnętrznej, zagranicznej, zamierzeniach władzy ustawodawczej, projektowaniu aktów normatywnych, informacji o organach władzy, o majątku publicznym. Jest taka kategoria, że informacje o majątku publicznym powinny być udostępnione w BIP-ie. To jest bardzo szeroki katalog informacji, który ja też patrzę za to z drugiej strony, ze strony podmiotu zobowiązanego. Jeżeli tutaj jest w ustawie napisane, że w biuletynie powinny być informacje o majątku publicznym, to doprecyzowanie tego zakresu koniecznych do udostępnienia informacji jest w praktyce dosyć trudne.

Zdecydowanie i też wydaje mi się, że dużym problemem jest to, że gminy mają sporą część tych dokumentów w formie analogowej, czyli papierowej i przetworzenie tego na takie dokumenty, które byłyby też przeszukiwalne, bo wrzucenie skanu też wszystkich problemów nie rozwiązuje. Ale też jeszcze, nim ten wątek rozwiniemy, to o jednej rzeczy chciałam zwrócić uwagę, że ja ilekroć przeglądam BIP, jak na przykład jakiegoś organu, jakiejś instytucji i stronę internetową, to o ile strona jednak widać, że jest zwykle dosyć aktualna, że są aktualne informacje, widać, że ona żyje. Jednak tak jest, czy to jest fanpage na Facebooku, że tam jest sporo informacji aktualnych, na bieżąco uzupełnionych.

Natomiast jak się zajrzy do BIP-u, to czasem ma się wrażenie, że tam naprawdę wiatr hula i bardzo dawno nikt nie zaglądał, że te aktualizacje, bo tam jest ten rejestr zmian, że były robione naprawdę dawno, że to jest tak traktowane po macoszemu.

Tak, bo to też wynika z tego, że właśnie jak wchodziła ustawa o dostępie do informacji publicznej w życie w roku 2001 i nałożyła na podmioty zobowiązany obowiązek posiadania BIP-u, to wiele gmin i szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych miało już swoje strony internetowe i stanęło one przy takim dylematem, że tutaj z jednej strony prowadzimy już rozwijamy swoją stronę internetową, publikujemy tam pewnego rodzaju informacje, a z drugiej strony ustawodawca nakazuje nam otworzenie takiej specjalnej strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej i ten obowiązek był traktowany tak po macoszemu jako zupełnie niepotrzebny, skoro my już tutaj mamy stronę i publikujemy na niej informacje, to czemu tutaj wymagać się od nas jeszcze tworzenia jakiejś, dublowania tego wszystkiego jeszcze raz?

I faktycznie wyglądało to tak, że dobrze skoro jest obowiązek to tworzymy BIP, wrzucamy tam informacje, które już wcześniej wrzucaliśmy na stronę, ale praktycznie tego BIP-u już później nie rozwijamy, on niech sobie tam funkcjonuje. I mieliśmy do czynienia z takim dualizmem, że z jednej strony mamy te strony internetowe, gmin, czy szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych, które są pewnie trochę bardziej atrakcyjne, są tam jakieś obrazki, więcej zdjęć, bardziej to jest takie interaktywne, a z drugiej strony mamy BIP, który jest taki szary, ponury, nieaktualizowany, po którym właśnie ciężko cokolwiek wyszukać, bo są tam wrzucane jakieś skany, ciężko się po tym poruszać i mieliśmy do czynienia z takim dualizmem.

I właśnie ustawodawca zobaczył, że to tak w sumie średnio działa i  w tym rozporządzeniu z 2007 roku stwierdził, że jeżeli podmiot posiada już stronę internetową, która spełnia cechy wyznaczone BIP-owi, to może zrezygnować z prowadzenia BIP-u. Ale te BIP-y już powstały wcześniej, przez te 6-7 lat one funkcjonowały, więc jak już to powstało to często dalej istnieje i z jednej strony został wysłany taki sygnał, że porzucamy te BIP-y i że jak macie strony to jest ok, a z drugiej strony te BIP-y pozostały i właściwie ciężko powiedzieć jaka jest teraz ich rola.

Bardzo rzadko organy rezygnowały w ogóle z prowadzenia tych BIP-ów. Ja wiem na pewno, że Rzecznik Praw Obywatelskich zrezygnował z prowadzenia BIP-u. Ma po prostu stronę swoją internetową, która wygląda fajnie, która spełnia te wymagania BIP-u, przynajmniej po takim powierzchownym zapoznaniu się przeze mnie z nią. Tak samo Urząd Ochrony Danych Osobowych także nie prowadzi BIP-u, ma swoją stronę internetową oficjalną, która pełni tę rolę. Rzadko gminy z tego korzystają, być może są takie gminy, ja akurat teraz nie kojarzę. Być może słuchacze mogą teraz po przesłuchaniu rozmowy to sprawdzić, czy ich gmina prowadzi stronę, a jeżeli tak to czy ten BIP jest równocześnie prowadzony. Prowadzony w takim sensie, że prowadzony rzeczywiście, aktualizowany, niech wrzucane są do niego informacje, a nie, że on po prostu jest, istnieje, ale niewiele się w nim dzieje.

Myślę, że gdybym była zwolenniczką jakichś teorii spiskowych, to mogłabym uznać, że w zasadzie dla gmin to może być korzystniejsze, jak są te BIP-y, gdzie wrzuca się informacje takie, którymi nie zawsze chcemy się chwalić, bo liczby nie kłamią, nie wiem czy są jakieś problemy finansowe, czy jakaś umowa była zawarta na jakąś może dużą kwotę, takie rzeczy, które są ciekawe dla watchdoga, ale przeciętny mieszkaniec raczej do BIP-u nie zajrzy, no bo bardziej go interesuje właśnie strona internetowa, nie wiem gdzie jest informacja o tym, że będzie grała Beata Kozidrak, a nie BIP, gdzie będzie umowa z Beatą Kozidrak i dowie się ile ten koncert kosztował.

Więc to może tak właśnie być, że te BIP-y no musimy, no to niech gdzieś tam będą, nie są ładne, atrakcyjne, przyciągające, trudno przeszukiwalne, to ludzie nie będą tam szczególnie kopać.

No może to tak być, może być taka intencja też za tym stanem faktycznym, który niestety jest daleki od ideału. Ale trzeba to tutaj oddać, że jeżeli tutaj włodarz danej gminy by wrzucił tą umowę z Beatą Kozidrak czy z inną artystką, to już był to naprawdę duży krok w stronę jawności i nawet jak wrzuca to w BIP, to i tak jest ok.

Tak, mimo że te dokumenty finansowe teoretycznie powinny tam się wszystkie znaleźć, no to wiadomo, że zwykle jakieś takie totalne minimum jest w BIP-ach realizowane. Jakbyśmy mogli chwilę zatrzymać się nad tym, co rzeczywiście tak realnie w tych BIP-ach jest,  bo to, co powinno być już mówiłeś, wiele, wiele naprawdę dokumentów, a co zwykle się tam znajduje, co możemy tam znaleźć, to co innego.

Co może się w nich znaleźć? To praktycznie musielibyśmy przeanalizować każdy BIP jednostkowo. Gdyby to, co rzeczywiście ma się znaleźć w BIP-ie zgodnie z ustawą w tym BIP-ie było, to tryb wnioskowy byłby używany znacznie, znacznie, znacznie rzadziej. Ale każda jednostka prowadzi swój BIP i to, w jaki sposób je prowadzi, czy wypełnia ten obowiązek ustawowy, to jest do indywidualnej oceny. Są BIP-y niezłe, są BIP-y zupełnie bezużyteczne, są BIP-y, w których są absolutnie podstawowe informacje.

No właśnie, bo wejdę ci w słowo, na przykład takie, bo jak ja właśnie przeglądam jakieś BIP-y, to to, co zawsze znajdziesz, to oświadczenia majątkowe, bo to jest też ten obowiązek publikacji.

Zawsze pewnie też nie, na poradni mamy takie sprawy, że mieszkańcy zwracają się do nas, były oświadczenia, nagle zniknęły jednego dnia, co teraz mamy zrobić, jak to się stało, albo że w ogóle nigdy tych oświadczeń nie było? Więc na pewno przeważnie te oświadczenia są tam, ale czy zawsze, to jest takim słowem, trzeba też uważać.

Nie byłam tego świadoma, wydawało mi się, że to już takie naprawdę totalne minimum i też zwykle jakieś tam informacje o przetargach, ogłoszenia, ale już rzadziej zauważyłam, że informacje o ich rozstrzygnięciach, że właśnie ta informacja o przetargu, to musi być powieszona, no bo też to są jakieś pewnie dodatkowe.

Tak, to już wynika z, oprócz tego, co mamy w ustawie o dostępie do informacji publicznej, mamy także szereg ustaw szczegółowych, na przykład Prawo zamówień publicznych, które wymaga właśnie, żeby te informacje o przetargach w BIP-ie były zamieszczane, także Ustawa o pracownikach samorządowych wymaga, żeby pewne konkursy były właśnie ogłaszane w BIP-ie i także przebieg ich powinien być relacjonowany w BIP-ie, czyli informacje o kandydatach, którzy się zgłosili, wyniki, także przebieg tego konkursu, to powinno w BIP-ie się znajdować.

Zazwyczaj pewnie jest, ale też nie powiedziałbym, że zawsze. Praktyka jest różnoraka, tak jak mówiłem, tych podmiotów zobowiązanych do posiadania BIP-u jest bardzo, bardzo, bardzo sporo i pewnie większość nie wywiązuje się z tego obowiązku, w ogóle nie posiada BIP-u, a te, które posiadają BIP, bardzo różnie podchodzą do tego.

To ja bym teraz chciała się trochę pociągnąć na język, bo zdradziłeś, że do poradni sporo spraw trafia, takich związanych z BIP-ami. Jakbyś mógł wskazać na takie najczęstsze problemy, na co klienci poradni i klientki skarżą się i z czym do nas trafiają?

Najczęstsze problemy są to po pierwsze, organ nie posiada BIP-u, co robić? Organ posiada BIP, ale jest on słaby, żeby nie użyć mocniejszego słowa. No bo obywatel czyta ustawę, patrzy, że przecież tutaj jest zapisane, że informacja o majątku powinna być w biuletynie. Później zagląda na stronę, a tam wiatr hula, nic się nie można znaleźć i taki zachodzi dysonans poznawczy, że jak to jest? Tutaj przecież żyjemy w praworządnym państwie, w ustawie jest zapisane, że powinno być tak i tak, a empirycznie sprawdzam, że jest daleko od ideału. I co robić? Co zrobić, żeby tę informację, żeby doprowadzić do tego, żeby ta informacja była opublikowana, żeby ten organ poważnie podchodził do swoich obowiązków?

No właśnie i co wtedy radzisz?

Wtedy z wielkim smutkiem ogłaszam, że niestety nasze prawo jest dalekie od idealnego. Z jednej strony ustawodawca nałożył na organy i inne podmioty zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej szereg obowiązków. Tutaj jest naprawdę tych obowiązków dużo, czyli posiadanie tego biuletynu i publikowanie w nim bardzo dużego zakresu informacji. A z drugiej strony nie w ustawie, albo szerzej mówiąc w prawie i także w innych ustawach, nie tylko Ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie wskazał realnych sankcji, które groziłyby podmiotom za niewywiązywanie się z tego obowiązku.

Jeżeli nie ustanowiono żadnego organu, który nadzorowałby przestrzeganie tego obowiązku i nie kontrolowałby po pierwsze posiadania BIP-u, a po drugie tego jak on jest prowadzony, nie upoważniono także sądów administracyjnych do badania tego typu kwestii, to pozostają nam tak naprawdę środki średnio skuteczne – środki powszechne, czyli środki przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego, przede wszystkim skarga, skarga z artykułu 227 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taka skarga powszechna, taka skarga ogólna. Jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości w działaniu władzy, to jeżeli nie ma żadnego innego środka, to w ostateczności przysługuje nam złożenie takiej skargi powszechnej. Problem z tą skargą jest taki, że składa się ją do organu wyższego stopnia. Tam w kodeksie postępowania administracyjnego jest wyrażony taki podstawowy katalog tych organów właściwych do rozpatrzenia skargi. I na przykład w stosunku do gmin problem jest taki, że tutaj organem odpowiedzialnym za prowadzenie BIP-u jest wójt / burmistrz / prezydent, czyli jeżeli zobaczymy, że w danej gminie albo BIP-u nie ma, takie przypadki chyba są już bardzo rzadkie, gminy raczej posiadają te BIP-y, to jak one wyglądają to jest inna sprawa. Więc jeżeli właśnie zobaczymy, że ten BIP nie spełnia naszych oczekiwań, nie są publikowane tam informacje, albo te informacje znikają, albo nie jest oznaczony czas, kiedy one zostały opublikowane, nie ma podanych informacji o autorze tego wpisu danego, to możemy złożyć taką skargę powszechną z artykułu, przypominam jeszcze raz, 227 kodeksu postępowania administracyjnego. I tu zachodzi problem, ponieważ podmiotem właściwym do rozpatrzenia takiej skargi jest Rada Gminy, Rada Miasta.

Ja myślałam, że to SKO, ale to nie.

Niestety nie. Jeżeli to by było SKO, to ta kontrola byłaby pewnie bardziej merytoryczna.

SKO to jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Tak. Ono rozpatruje odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta / burmistrza / prezydenta. Niestety, tych skarg powszechnych z KPA nie rozpatruje. Więc tutaj mamy właściwość Rady Gminy, Rady Miasta. A niestety w wielu gminach praktyka funkcjonowania jest taka, że Rada Miasta, Rada Gminy jest politycznie związana z wójtem, uzależniona od wójta burmistrza prezydenta. Radni są uzależniani także finansowo poprzez zasiadanie w rozmaitych spółkach komunalnych. No i możemy sobie wyobrazić, jeżeli taki radny uzyskał zatrudnienie dzięki wójtowi w spółce komunalnej, jest mu tam wygodnie, jest wdzięczny, dobrze mu się tam pracuje, pieniądze też są okej, to czy później taki radny będzie skory do tego, żeby uznać skargę na tego wójta, burmistrza czy prezydenta za zasadną.

Ale wiesz, to jest w ogóle szerszy problem, no bo zasadniczo Rada Gminy jest tym organem takim kontrolnym wobec władzy wykładawczej w gminie. Więc to w zasadzie dotyczy wszystkich kroków podejmowanych przez…

No więc w zasadzie tutaj jakby ustawodawca dobrze wskazał, że tutaj Rada powinna rozpatrywać te skargi, no bo przecież tak jak mówisz, Rada jest organem kontrolnym, to kto jak nie Rada ma kontrolować wójta? No w praktyce ta funkcja kontrolna jest w wielu przypadkach iluzoryczna.

Iluzoryczna, a w przypadku kiedy,  bo to jest gmina, ale jeżeli mówimy o jakimś domu kultury czy o szkole, to każdorazowo musimy znaleźć na tej drabince ten organ, który ma kontrolować? Nie zawsze to jest takie oczywiste, prawda?

Tak, no to pewnie właśnie wymaga indywidualnego spojrzenia. Najlepiej zacząć od lektury statutu szkoły. Tam zazwyczaj powinno być, kto jest organem prowadzącym. Jeżeli nie chcemy składać skarg, bo skarga to zawsze się kojarzy z takim…

No właśnie, bo może po dobroci na początku.

Właśnie, w pierwszej kolejności można uprzejmie przypomnieć, że takie obowiązki istnieją, że dobrze by było, żeby ten BIP był doprowadzony do takiego stanu rzeczy odpowiadającego prawu. To może przybrać albo formę zwykłej wiadomości, albo jeżeli chcemy trochę bardziej nabrać waloru oficjalności i mieć pewność, że jednostka nam odpowie, to możemy skorzystać z wniosku. Wniosek taki też powszechny z artykułu 241 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taki wniosek, który służy temu, że jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości, to możemy zawnioskować do organu, że ,,zobaczyliśmy taką i taką sytuację, jest tak, naszym zdaniem jest to niezgodne z takim i takim przepisem. Dobrze by było organie, żebyś doprowadził to do stanu odpowiedniego, czyli takiego i takiego, oczekujemy podjęcia działań XYZ”. I taki organ musi w ciągu bodajże 30 dni udzielić odpowiedzi na ten wniosek, rozpatrzeć go albo pozytywnie, albo negatywnie. I co ciekawe, na sposób rozpatrzenia takiego wniosku przysługuje ta skarga powszechna, czyli możemy najpierw skorzystać z tego wniosku ogólnego i skierować później ewentualnie skargę, jeżeli sposób rozpatrzenia tego wniosku będzie niekorzystny. No i tu największy problem z tą procedurą jest niestety taki, że po rozpatrzeniu tej skargi przez tą radę albo inny organ, to zamyka ścieżkę. Tu już po rozpatrzeniu tej skargi nie przysługuje nam jakiekolwiek odwołanie, nie przysługuje nam skarga do sądu w szczególności. To jest postępowanie jednoinstancyjne, od którego już sposób rozpatrzenia tej skargi nie podlega w żaden sposób zaskarżeniu.

Myślę, że może źródłem tych problemów z egzekwowaniem publikacji informacji w biuletynie jest sformułowanie tego zapisu w ustawie, która mówi o tym, że jeżeli coś jest nieopublikowane, to w trybie wnioskowym. Może organy czy w ogóle sądy wychodzą z założenia, ,,no dobra nie ma w biuletynie, to zawsze jest ta druga opcja, że można zawnioskować i że to jest takie komplementarne, że albo jedno, albo drugie”. W ten sposób organy też sobie myślą, że ,,jak ktoś będzie chciał, to udostępnimy i może wtedy wrzucimy do BIP-u, jak już zeskanujemy, bo ktoś będzie tego potrzebował”. Nie jest to takie wychodzenie naprzeciw potrzebom, że coś po prostu publikujemy. Moje pytanie jest jeszcze takie, czy na przykład w statucie gminy można jakoś zapisać, co w BIP-ie powinno być? Czy żeby na przykład jakoś, no tutaj radni mogliby coś na to wpływać.

Oczywiście, w statucie jak najbardziej można zapisać, ale tylko dodatkowe rzeczy. Nie można statutem gminy na przykład ograniczyć ustawę. Niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której radni w statucie stwierdziliby, że co prawda Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje nam udostępnienia informacji takich i owakich w BIP-ie, ale my tutaj na mocy statutu ograniczamy to prawo i stwierdzamy, że będziemy publikować tylko część tych informacji. Takich rzeczy w statucie być nie może. Może być na plus, że tutaj co prawda ustawodawca narzuca nam, że musimy opublikować dane informacje, ale my jako gmina otwarta, gmina sprzyjająca jawności i proobywatelska jeszcze będziemy publikować informacje ponad to. Przy czym to nawet nie musi być w statucie określane, ponieważ Ustawa o dostępie do informacji publicznej wprost wskazuje, że poza tym katalogiem wymienionym tam informacji, które powinny być, podmiot zobowiązany we własnym zakresie może udostępniać inne informacje publiczne wedle własnego uznania.

Dobrą praktyką moim zdaniem jest to, że jeżeli organ dostrzega, że o daną informację pyta szereg obywateli, jeżeli dane kwestie powracają co jakiś czas, to w odpowiedzi na te zapytania stwierdza, że od tego czasu będzie publikował to w BIP-ie. To jest dobre dla wnioskodawców, ponieważ nie trzeba składać wniosków, nie trzeba oczekiwać, nie trzeba przechodzić przez tą całą procedurę. To jest dobre także dla urzędników, ponieważ jaki jest sens rozpatrywania dziesięciu wniosków i udostępnienia tej samej informacji dziesięciu innym osobom, skoro można raz to zeskanować, albo raz, zależy od informacji, ale raz to po prostu opublikować w BIP-ie, niech każdy zainteresowany się z tym zapozna. I to by było rozwiązanie idealne. Czy w praktyce tak to funkcjonuje, to pewnie zależy od gminy niestety i ogólnie od podmiotu zobowiązania.

No tak, rzeczywiście i też myślę sobie jeszcze o tym rozwiązaniu statucie, że to też może być taki sposób, żeby zabezpieczyć gminę na przyszłość przez na przykład radę taką i wójta, czy burmistrza, którzy są jakby świadomi tego, że dobrze jest jak najwięcej publikować i wpisują to do statutu z myślą o tym, że może przyjść taka władza potem, która już nie będzie tak skora do publikowania, ale ten statut jednak będzie ją jakby trochę dyscyplinował i będzie to robiła.

Jak najbardziej, znaczy ja zachęcam na pewno, żeby gminy, jeżeli mają taką chęć, mają takie podejście projawnościowe, transparentne, nie mają nic do ukrycia, to niech w statutach publikują, niech w statutach określają te informacje dodatkowe, które chcą i mają możliwość publikowania. Szkoda, że obywatele nie mają takiego wiążącego narzędzia, z który mogliby zobowiązać dany podmiot do publikowania tej informacji w BIP-ie to zależy tak głównie od dobrej woli danego organu.

My na poradni i ogólnie toczyła się w sądach administracyjnych taka batalia, takie postępowania, czy obywatel ma możliwość złożenia wniosku o udostępnienie danej informacji w BIP-ie i w dalszym kroku, czy taką odmowę, ewentualnie rozpatrzenia takiego wniosku pozytywnie, czy taką odmowę ma możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Niestety, tę batalię przegraliśmy. Sądy administracyjne uznają, że prawo aktualnie obowiązujące nie daje takich narzędzi, ponieważ sądy administracyjne stoją na takim stanowisku, co już wcześniej też zasugerowałaś, że obywatel zawsze ma taką możliwość, że skoro widzi, że w biuletynie danej informacji nie ma, to może złożyć wniosek. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć wniosek. Jeżeli na wniosek taka informacja nie zostanie udostępniona, to wchodzi już ta ścieżka albo administracyjna, najpierw odwołania do SKO, czy innego organu i następnie skarga do sądu administracyjnego, ewentualnie także skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta cała procedura administracyjno-sądowo-administracyjna się uruchamia, ale niestety w odniesieniu do funkcjonowania BIP-u, to nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego tego, że dany podmiot nie posiada BIP-u albo nie publikuje w nim informacji, które powinny być w tym BIP-ie opublikowane. A szkoda, bo to by się przydało.

To jest takie moim zdaniem trochę opatrzne rozumienie tego obowiązku informacyjnego, bo czym innym jest udostępnienie na wniosek czegoś osobie, która o coś wnioskuje, bo wie, że dana informacja na przykład jest w posiadaniu urzędu, ale bywa tak, że po prostu ludzie nawet nie mają świadomości, że coś jest w posiadaniu urzędu, czy jakaś informacja jest właśnie w urzędzie i ten obowiązek informacyjny, jego właśnie realizacją jest poinformowanie urzędników, mamy taką umowę, taką inwestycję, coś takiego się dzieje i dopiero w momencie, gdy mieszkańcy zobaczą w BIP-ie taką informację, to wtedy się o niej dowiedzą, a jeżeli nie zobaczą, to po prostu się nie dowiedzą i ten obowiązek informacyjny nie zostanie jakby wypełniony.

No tak, zdecydowanie, przecież tutaj obywatel musiałby za pomocą wniosków szukać igły w stogu siana, a przecież nie wie, jest za tą zasłoną niewiedzy, nie wie co dokładnie organ, jakie umowy organ zawiera. Dopiero na przykład jak weszły te obowiązki publikowania rejestru umów, to dopiero jest przed nami, ale na przykład dobrze to widać po rejestrze wpłat na przykład partii politycznych, bodajże w zeszłym roku czy jakiś czas temu wszedł taki obowiązek, że partie polityczne muszą w swoich Biuletynach Informacji Publicznej publikować rejestry wpłat od swoich sympatyków oraz rejestry zawartych umów.

I dopiero po zapoznaniu się z tymi rejestrami na przykład taka osoba, która zajrzała do BIP-u, zobaczyła jakąś podejrzaną wpłatę albo zastanawiającą umowę może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej i zapytać o szczegóły danej informacji, danego działania i tutaj właśnie mamy do czynienia z taką kulą śniegową jawności, że udostępnienie kilku podstawowych informacji w BIP-ie później zwiększa ten zakres jawności poprzez wnioski pojedyncze, które mogą dalej pogłębiać ten temat.

Ja bym też nie chciała, żeby wrażenie było takie, że jesteśmy takimi bezdusznymi aktywistami, którzy przestawiają pistolet do skroni urzędnika, że ma wszystko publikować, cokolwiek by się nie działo, bo jakby też chyba jesteśmy świadomi tego, że po stronie urzędu jest wiele problemów takich po prostu czysto technicznych związanych z taką ślimaczącą się cyfryzacją urzędów i tego, że wiele dokumentów wciąż w tym obiegu takim papierowym jest, to zresztą na ostatnim Zlocie fanek i fanów jawności mówili nasi goście. Jeden z burmistrzów mówił po prostu o tym, że on idąc do urzędu miał taką ideę, że będzie cyfryzował od pierwszego dnia i zobaczył jak bardzo jest to trudne, żeby to wszystko się znalazło w tym obiegu elektronicznym i żeby można było to w miarę sprawnie na bieżąco publikować i pytanie czy macie w ramach tej pracy poradnianej, czy taki feedback właśnie od urzędów jest, jeżeli w ogóle w jakiś dialog z urzędem wchodzicie, jakieś pisma wysyłacie, że to jest trudne?

Rzadko, rzadko mamy do czynienia z tym dialogiem. Raczej to jest takie, że urzędy odpowiadają w sposób bardzo formalistyczny, powołując się na określone przepisy stwierdzają, że jest sytuacja taka i taka. Rzadko w uzasadnieniach jest taka próba zaapelowania do serca wnioskodawcy i żeby zrozumiał on.

,,Człowieku zrozum nas.”

Tak, tak. Mimo, że dobrze gdyby ten dialog między wnioskodawcami czy takimi organizacjami jak nasza, a urzędnikami się odbywał, bo to nie jest tak, że we wszystkich urzędach panuje kultura tajności i kultura zdarza się to, ale nie możemy wrzucać na pewno wszystkich do jednego worka jako przeciwników jawności i zwolenników właśnie czy takiego inkwizycyjnego działania. Często tutaj właśnie na przeszkodzie większej transparentności po pierwsze stoi niewiedza. Niewiedza związana z brakiem często świadomości, że dane informacje podlegają udostępnieniu. Po drugie obawa, że udostępnimy za dużo i spotka się to później z jakimiś reperkusjami w postaci skarg czy to do Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy innego rodzaju organów. Często taki urzędnik skonfrontowany z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej woli w pierwszej kolejności nie udostępnić informacji, poczekać na skargę do sądu czy do innego organu i dopiero jeżeli ten wyższy organ albo sąd stwierdzi, że ,,masz udostępnić informację”, to wtedy ok,  udostępniam informację. Jest to taka trochę spychologia odpowiedzialności, ale z drugiej strony pewnie też trzeba to w jakiś sposób zrozumieć. Jest to niestety ze szkodą zawsze dla wnioskodawcy, ponieważ te procedury administracyjno-sądowo-administracyjne z natury rzeczy muszą swoje trochę czasu potrwać.

Więc ta waga udostępniania informacji niezwłocznie, a informacji udostępnionej za 3, 4, 5, 6 miesięcy czy nawet czasem, niestety, znacznie dłużej jest zupełnie inna.

To jest bardzo frustrujące, bo właśnie porównując to co powiedziałeś. Albo jest to niezwłocznie, czyli po prostu już w BiP-ie ta informacja na mnie czeka.

No właśnie.

Albo muszę o nią walczyć, jeżeli mam wystarczająco dużo determinacji. Najpierw wnioskując, a potem właśnie przechodząc te całe procedury w sądzie administracyjnym. I jakby widząc, przeglądając pytania, które do nas spłynęły dotyczące właśnie BIP-ów, bo przygotowując się do tego podcastu wrzuciliśmy właśnie taką zajawkę, jakie problemy związane z BIP-em nasi odbiorcy spotykają. Więc jest naprawdę duża frustracja, przede wszystkim związana z tym, że nie działają wyszukiwarki, że urzędy właśnie rzadko aktualizują, wrzucają dokumenty w takiej postaci, że trudno w ogóle jest przeczytać, bo to są bardzo słabej jakości skany. Długo by wymieniać te problemy i zastanawiam się, czy one są w ogóle do rozwiązania na takim poziomie tych poszczególnych jednostek, czy jednak tu jest potrzebna jakaś zmiana systemowa i czy to urzędy powinny wyjść z inicjatywą, ale wydaje mi się, że niekoniecznie będą chciały? Czy może właśnie to jest zadanie dla takich organizacji jak nasza, czy właśnie użytkowników tych BIP-ów, watchdogów, żeby, nie wiem, wystosować jakąś petycję, że to jest temat, którym trzeba się zająć trochę od początku i po pierwsze dać urzędom możliwość, takie trochę narzędzia, żeby mogli rzeczywiście w tych BIP- ach bezproblemowo pewne rzeczy publikować, czyli ta cyfryzacja jeszcze raz wraca, a z drugiej strony dać obywatelom narzędzia do egzekwowania tego, jeżeli czegoś nie będzie.

Znaczy zawsze można próbować podejmować takie działania jednostkowe, czyli w konkretnej swojej gminie próbować wpływać na kształt tego BIPu, właśnie poprzez te instytucje wniosków, czy skarg, o których wcześniej mówiłem, ale to jest działanie jednostkowe, czasem skuteczne, w większym wymiarze, czasem w mniejszym, czasem w ogóle trafia się na beton i odmowę jakichkolwiek działań. Potrzebne są działania systemowe.

Ten BIP w zamyśle dwadzieścia kilka lat temu był świetnym rozwiązaniem, był fajną ideą, był ideą innowacyjną, powszechny dostęp do wiedzy 24 godziny na dobę i ten BIP był właśnie takim mega uzdolnionym dzieckiem, takim geniuszem, ale to potem podczas właśnie tego dorastania trochę zaniedbanym, trochę bez nadzoru. Do szkoły raczej rzadko chodził, a jeżeli chodził już to raczej na ostatniej ławce przebywał i więcej spał niż słuchał nauczycieli i po tych 20 latach funkcjonowania BIP -u właśnie z tego fajnego pomysłu, z tego bardzo innowacyjnego rozwiązania wyszedł taki potworek, który nie wiadomo czy on w ogóle działa, czy to jest potrzebne, czy co właściwie z tym zrobić?

Problemem BIP-u był właśnie moim zdaniem brak nadzoru nad jego funkcjonowaniem. Brakuje organu, który po pierwsze zebrałby nawet wszystkie BIP-y działające w kraju. Teoretycznie takie uprawnienie ma Minister Cyfryzacji, ponieważ istnieje taka strona ogólna gov.pl/bip, na której powinny być odnośniki do wszystkich BIP-ów, które są w kraju utworzone.

Tylko problem polega na tym, że ta lista jest aktualizowana tylko w momencie, gdy dany podmiot sam się zgłosi do ministra i ogłosi, że my tu prowadzimy BIP pod takim adresem, to wtedy minister cyfryzacji aktualizuje tą listę. I jeżeli tutaj obowiązek jest nałożony na same podmioty to możemy się domyśleć, jak to funkcjonuje i w tej chwili nawet nie połowa gmin jest obecna w tym rejestrze centralnym, więc jak już mówimy, że nawet gminy nie są w nim obecne, to jak tutaj w ogóle oczekiwać, że szkoły, czy spółki komunalne, czy innego rodzaju organizacje pozarządowe, które mogą wykonywać zadania publiczne będą w tym rejestrze publikowane.

Czyli właśnie brakuje tego elementu nadzoru nad wykonywaniem tego obowiązku publikowania informacji w biuletynie. Jeżeli nie ma nadzoru ze strony sądów administracyjnych, nie ma nadzoru administracyjnego ze strony organów administracji publicznej, to te BIPy czasem są, czasem ich nie ma. Jeżeli nie ma to właściwie sankcji jakichkolwiek próżno oczekiwać, w związku z tym może zawsze obywatel złożyć wniosek i w ten sposób działać, ale te wnioski to właściwie są zawsze o charakterze jednostkowym i nawet jeżeli 100 osób złożyłoby tożsamy wniosek i wygrywało w sądach sprawy dotyczące udostępnienia tej informacji, to nie ma żadnego narzędzia, który by mógł zmusić organ do opublikowania takiej informacji w BIPie. I to jest właśnie wielki mankament tej instytucji, czyli brak jakiegokolwiek nadzoru nad jej funkcjonowaniem.

Niestety konkluzja naszej rozmowy nie jest zbyt taka pozytywna. W zasadzie możemy zakończyć apelem do Ministra Cyfryzacji, żeby jeszcze ratował to cudowne dziecko, dopóki jeszcze jest co ratować, a wszystkich naszych słuchaczy i słuchaczki zachęcamy do tego, żeby mimo wszystko zaglądali do BIPów instytucji, których działalność ich interesuje i jeśli zobaczą, że one są jakoś wyjątkowo zaniedbane, czy nie ma tam informacji, które powinny być publikowane, żeby właśnie kierowali na początku te wnioski, prosząc o uzupełnienie informacji, potem ewentualnie skargi, żeby dawać znać instytucjom, że my z tych BIPów korzystamy i one są potrzebne, bo myślę, że to też jest istotne, żeby był ten feedback, że one są potrzebne, że to nie jest właśnie jakiś wymysł urzędników w tym 2001 roku, czy ustawodawcy, żeby coś takiego było, tylko rzeczywiście jest to przydatne narzędzie.

Piotrze, dziękuję ci bardzo za rozmowę. Mam nadzieję, że wrócimy kiedyś do tematu i będziemy mieć jakieś bardziej optymistyczne wnioski. Rozmawiałam z Piotrem Rzekiecskim, prawnikiem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.

Do usłyszenia.

Do usłyszenia. 

=== Outro ===
To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!

{{Jak słuchać
|rss=https://feeds.soundcloud.com/users/soundcloud:users:121753281/sounds.rss
|youtube=https://www.youtube.com/watch?si=msvheaTimk1mEbck&amp;v=INMQjqFtfYA
|domowa=
|spotify=https://open.spotify.com/episode/1KGCPh9xL5OmvYt7ikBDyO?si=ZgoMWA5_QQWv5LG80o92OQ&amp;nd=1&amp;dlsi=301040adb67a4c2e
|apple=
|pocket=
|soundcloud=https://soundcloud.com/sie-obywatelska-watchdog/zajawka-podcast-watchdoga-odc-20-o-biuletynach-informacji-publicznej?in=sie-obywatelska-watchdog/sets/zajawka-podcast-watchdoga&amp;si=b82a05d0255647639cda7450bae5404d
|deezer=https://www.deezer.com/pl/episode/699331661?host=0&amp;utm_campaign=clipboard-generic&amp;utm_source=user_sharing&amp;utm_content=talk_episode-699331661&amp;deferredFl=1
|peertube=https://tube.pol.social/w/ut3Lf1o4Pfq5nSn8wFJk3T
}}

== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-bipach/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

== Linki zewnętrzne ==
* [https://informacjapubliczna.org/news/bip-w-pigulce/ BIP w pigułce]
* [https://informacjapubliczna.org/news/biuletyn-informacji-publicznej-w-pytaniach-i-odpowiedziach/ Biuletyn Informacji Publicznej w pytaniach i odpowiedziach]
* [https://informacjapubliczna.org/news/co-zrobic-jesli-ze-strony-bip-jakiejs-instytucji-zniknely-oswiadczenia-majatkowe Co zrobić, jeśli ze strony BIP jakiejś instytucji zniknęły oświadczenia majątkowe?]
* [https://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/BC0551F090B08A04C1256B73003D21D8?OpenDocument Protokół z sejmowej komisji pracującej w 2000 r. nad Ustawą o dostępie do informacji publicznej. Pojawia się tam też kwestia BIP-ów.]
{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Podkast]]
[[Kategoria:Zajawka]]
[[Kategoria:Sieć Obywatelska Watchdog Polska]]
[[Kategoria:Biuletyn Informacji Publicznej]]
[[Kategoria:Cyfryzacja]]
[[Kategoria:Ministerstwo Cyfryzacji]]</text>
      <sha1>k1vv8hyzzt3kyef3tdwafon5wucdfac</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343231</id>
      <parentid>343229</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:44:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <origin>343231</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50280" sha1="qdlqedlmwh3bsnwq11s03svlvkjlm5u" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}

'''17 grudnia 2024 roku ukazał się 20. odcinek podkastu Zajawka poświęcony Biuletynom Informacji Publicznej. Martyna Bójko rozmawia z Piotrem Rzekieckim.'''

W odcinku między innymi czym są Biuletyny Informacji Publicznej, kto musi prowadzić BIP, co powinno się w nich znajdować, co możemy zrobić, gdy urząd nie publikuje w BIP-ie tego, co powinien lub w sposób odbiegający od naszych oczekiwań, dlaczego nie ma jednego, wspólnego wzoru BIPu?

== Transkrypcja ==
Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej

=== Intro ===
Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

=== Rozmowa ===
Dzień dobry, tu Martyna Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. To jest podcast Zajawka, kolejny jego odcinek. Dzisiaj zaprosiłam do rozmowy Piotra Rzekieckiego, prawnika Sieci Obywatelskiej.

Cześć, dzień dobry.

Cześć, dzień dobry. Witam Ciebie Martyno i słuchaczy także.

Zaprosiłam Cię do rozmowy o BIP-ach, czyli Biuletynach Informacji Publicznej. Zapewne dla osób, które w jakiś sposób jakby interesują się naszą działalnością czy w ogóle dostępem do informacji czy watchdogowaniem to na pewno nie jest obca nazwa. Natomiast może osobom, które mniej są zorientowane w temacie, coś dzwoni, ale niekoniecznie muszą wiedzieć w którym kościele, więc chcielibyśmy w dzisiejszej rozmowie trochę ten temat BIP-u uporządkować, powiedzieć czym BIP jest, ale też nasze takie rozeznanie wcześniejsze w tym temacie, co wy o BIP-ach myślicie, pokazuje, że jest to wbrew pozorom temat dosyć taki bulwersujący, to może złe słowo, ale budzący wiele emocji, co może wydawać się dziwne. Ale o tym zaraz będziemy o tych szczegółach mówić.

Na początku Piotrze bym cię prosiła o taką porządkującą informację, czym są właśnie Biuletyny Informacji Publicznej?

Biuletyny Informacji Publicznej to są przynajmniej w założeniu pierwotnym świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? To mogę zaspojlerować, że nie zawsze, ale to pewnie rozwiniemy ten temat w późniejszej rozmowie. Więc Biuletyny Informacji w skrócie są taką stroną internetową, oficjalną stroną internetową, w której dany podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien te informacje zamieszczać.

I to nie jest tak, że on może, ale nie musi, tylko jest po prostu zobowiązany do tego prawem?

Jest zobowiązany prawem, ale czy prawo zapewnia także skuteczne narzędzia, które mogłyby ten obowiązek wyegzekwować? To jest inna rzecz, do której pewnie przejdziemy później. Ale tak, to jest obowiązek, to nie jest dobrowolne. Posiadanie BIP-u czy publikowanie tam określonych informacji nie jest dobrą wolą danego organu, tylko jest obowiązkiem wynikającym właśnie z Ustawy o dostępie do informacji publicznej.

No właśnie, bo to jakby tutaj jest ten styk tego prawa do informacji i funkcjonowania biuletynów, bo w ustawie jest mowa o tym, że na wniosek są udostępniane te informacje, które nie są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, czyli w takim idealnym świecie jednak większość informacji, których potrzebujemy dotyczących funkcjonowania danej instytucji publicznej znajdziemy w biuletynie, a jeżeli czegoś nie znajdziemy, to wówczas o to wnioskujemy.

Tak, takie jest założenie. To można już wyjść nawet od samego początku, czyli Konstytucji. Konstytucja z 97 roku w artykule 61 przesądza właśnie, że obywatele mają prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy i innych podmiotów, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym. No więc mamy tutaj ten punkt wyjścia, czyli prawo do informacji, a to w jaki sposób już zapewnimy to prawo, żeby to nie było tylko zapisane prawo na świstku papieru, który później ciężko jest wyegzekwować, to jest inna rzecz i właśnie mamy Konstytucję z 97 roku. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest z roku 2001 i przez te cztery lata parlamentarzyści zastanawiali się, jak tutaj wyegzekwować ten dostęp do informacji publicznej i pomysły były najróżniejsze.

Ja polecam zainteresowanym odczytanie dzienników z posiedzeń komisji, która się tym zajmowała. Tam niektóre takie pomysły były naprawdę dzikie. Moim ulubionym jest na przykład to, że jeden z posłów, chyba to był poseł, lobbował za takim pomysłem, żeby w każdym urzędzie była taka maszynka i zainteresowany obywatel, który ma chęć uzyskania jakiejś informacji może przyjść do urzędu z dyskietką, do tej maszynki włożyć dyskietkę i pobrać interesujące go informacje. To wydaje się dzisiaj mega abstrakcyjne, ale w 2021 roku…

2001.

Tak, 2001, z racji wieku tego nie pamiętam, ale wydaje mi się, że dostęp do internetu jeszcze raczkował.

Tak, ale myślę, że teraz niektórym naszym słuchaczom trzeba byłoby tłumaczyć czym jest dyskietka. Natomiast cały czas innowacyjność tego pomysłu jest duża, bo nawet teraz nie jest tak, że wtedy trzeba było przyjść dyskietką, bo nie było takich stron internetowych, a teraz teoretycznie tą dyskietką jest ten dostęp online, ale też nie jest tak, że wszystko jest.

Właśnie i ten pomysł z tymi maszynkami oczywiście nie przeszedł, ale przeszedł inny pomysł właśnie, na tamten czas, czyli 2001 rok, moim zdaniem mega innowacyjny i bardzo ciekawy, czyli właśnie Biuletyny Informacji Publicznej. Założenie było takie, że właśnie każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej zakłada taki Biuletyn Informacji Publicznej, czyli specjalnie dedykowaną do tego stronę internetową, na której publikuje informacje dotyczące swojej działalności. Jest to rozwiązanie świetne właśnie zarówno z perspektywy wnioskodawcy, osoby zainteresowanej dostępem do informacji, ponieważ zyskuje ona właśnie 24 godziny dostęp do informacji, bezpłatny, bez praktycznie żadnych ograniczeń. Jedyne ograniczenie jest takie, że po prostu trzeba mieć dostęp do internetu, dostęp do komputera, co w 2001 roku jeszcze może było jakimś problemem, ale teraz w 2024 roku już jest chyba absolutnie powszechne. Więc ten pomysł w 2001 roku był świetny.

Założenie było takie, że te informacje, które są w Biuletynie, są po prostu dostępne w Biuletynie, a tego, czego tam nie znajdziemy, ewentualnie możemy uzyskać w tym trybie wnioskowym, czyli domyślnym sposobem dostępu do informacji był właśnie Biuletyn Informacji Publicznej i dopiero w tym drugim kroku narzędziem takim pomocniczym miał być wniosek o dostęp do informacji publicznej, który wymagał już zaangażowania urzędnika, wszczęcia procedury, no i przeprowadzenia tej całej…

No bo fakt, czas ma znaczenie, że w Biuletynie już coś jest, to natychmiast mamy do tego dostęp, a w tej procedurze wnioskowej teoretycznie bez zbędnej zwłoki ta informacja będzie udostępniana, ale realnie to jest te 14 dni i często rzeczywiście ten czas mija, nim te informacje otrzymamy.

Tak, tam w założeniach były nawet takie odważne myśli i wizje, że z czasem te biuletyny już tak się rozrosną, już tam wszystkie informacje będą publikowane, że ten tryb wnioskowy to on już praktycznie stanie się bezużyteczny. Jak czas zweryfikował te wizje, to widzimy chyba wszyscy. Te biuletyny działają średnio. Dlaczego tak jest, to za chwilę pewnie rozwiniemy.

Jeszcze chciałabym, żebyśmy chwilę porozmawiali o tym, jakiego typu instytucje są zobowiązane do prowadzenia biuletynów, czy są jakieś takie… No właśnie, pewnie nie ma zamkniętej listy tych instytucji, ale po prostu te, które nie wiem, czy dysponują publicznymi pieniędzmi, czy realizują jakieś zadania publiczne, są pewnie jakieś wytyczne?

Przede wszystkim tak, nie ma zamkniętej listy, ponieważ Biuletyn Informacji Publicznej teoretycznie powinien posiadać każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, a lista tych podmiotów nie jest zamknięta. Są to oczywiście takie podstawowe podmioty, jak organy władzy publicznej, czyli wszystkie gminy, powiaty, województwa, a ściśle rzecz biorąc organy tych gmin, organy centralne, wojewodowie, ministrowie, dalej także organy samorządów zawodowych, czy samorządów gospodarczych, różnego rodzaju izby rolnicze, przechodząc właśnie do tych samorządów gospodarczych, izby rzemieślnicze, z samorządów zawodowych to np. Krajowa Izba Radców Prawnych, Izba Architektów, Krajowa Izba…

To jest takie już mniej oczywiste, bo te organy władzy publicznej to nam się wydaje oczywiste, ale np. też szkoły, czy przedszkola, czy jakieś instytucje kultury też?

Tak, zdecydowanie. Wszystkie podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym, czyli katalog tych podmiotów jest bardzo szeroki. Jeżeli możemy szacować to myślę, że to mogą być dziesiątki, jeżeli nie nawet setki tysięcy podmiotów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że aktualnie w Polsce mamy chyba 2,5 tysiąca gmin, w każdej z tych gmin jest szkoła, jest przedszkole, jest szpital, są jakieś spółki wodociągowe, inne spółki gminne. Tych podmiotów jest naprawdę nieograniczona ilość i każdy z tych podmiotów teoretycznie powinien posiadać Biuletyn Informacji Publicznej i publikować tam informacje o swojej działalności.

No właśnie, a ja już tak od praktycznej strony. To jest tak, że fizycznie to musi być oddzielna strona? Mam na myśli np. jakąś niewielką szkołę, nie wiem, szkoła wiejska, która ma tam czasem zdarzać się naprawdę kilkudziesięciu uczniów i niewielka kadra pedagogiczna i zakładając, że organem prowadzącym tę szkołę jest gmina, czy może być tak, że jak klikniemy na to okienko BIP-u na stronie szkoły, bo jednak szkoły mają te strony, to może nas odesłać np. na stronę gminy, gdzie te informacje o tej instytucji będą, tej szkole na przykład. Czy ona powinna mieć oddzielny BIP?

Teoretycznie powinna mieć oddzielny BIP, ponieważ każdy podmiot jest zobowiązany do samodzielnego udostępniania informacji i samodzielnego prowadzenia BIP-u. Jeżeli interesują nas informacje o danej szkole czy przedszkolu, no to musimy zwrócić się z wnioskiem bezpośrednio do tego przedszkola czy dyrektora danej szkoły. Tutaj urząd gminy czy inny organ tych spraw za daną jednostkę nie będzie załatwiać.

Z drugiej strony, skoro szkoły mają jednak te strony internetowe, to już w zasadzie jest normą, skoro są w stanie prowadzić stronę, to dlaczego nie byłyby w stanie prowadzić biuletynu?

No tak, to jest teoria, a w praktyce bardzo często zdarza się, trzymając się tego przykładu szkół, że szkoła rzadko, może nie, zdarza się, że po prostu szkoła nie ma osobnego BIP-u samodzielnego, tylko ma albo jakąś zakładkę w BIP-ie urzędu gminy czy miasta albo po prostu w ogóle nie prowadzi tego BIP-u, to to już jest po prostu na pewno rzecz niezgodna z prawem i która wymaga poprawy.

Wiele szkół i przedszkoli tak naprawdę nie robi tego z chęci ukrycia czegoś czy zatajenia jakiejś informacji, czy niechęci do rodziców, którzy mogliby tam zadawać jakieś niewygodne pytania, tylko ze zwykłej niewiedzy i niskiej świadomości tych obowiązków informacyjnych i także niewiedzy, że to jest także w interesie danej szkoły i w interesie danej jednostki, mówiąc ogólnie, żeby ten BIP posiadać, to nie jest nic strasznego i także te podmioty zobowiązane z posiadania BIP-ów moim zdaniem mogą mieć bardzo dużo korzyści.

Tutaj ważną rzecz powiedziałeś o tym obowiązku informacyjnym, bo tak jakby już trzymając się właśnie tematu szkół, to jednak my widzimy w naszej praktyce, że szkoły często nieprawidłowo reagują na wnioski, może już to się rzadziej zdarza, ale jednak cały czas jest to całkiem sporo setek szkół, które nie bardzo zdają sobie sprawę z tego, że są podmiotami zobowiązanymi, jak ta procedura wygląda, więc jakby to się ze sobą łączy z kwestią tego BIP-u, że też nie mają do końca świadomości, że ten BIP jest tym obowiązkiem. I też inna rzecz jeszcze, która mi jakby przyszła do głowy, to kwestia tego, jak ten BIP powinien wyglądać, bo jesteśmy przyzwyczajeni do tych BIP-ów, ci, którzy zaglądają do nich częściej, że często mają taką uporządkowaną strukturę według pewnego schematu, bo można korzystać, ja zakładam, z takiego szablonu, który jest, nie wiem przez który resort, ale wyobrażam sobie, że może przez MSWiA?

To Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło taki zcentralizowany system dostępu do informacji publicznej i tam wydaje mi się, że mają dostęp do takiego darmowego pliku źródłowego, czy jakiegoś takiego pewnego wzoru, który mogą wykorzystać.

Takiego szablonu.

No i często te BIP-y wyglądają w taki sposób, jakbyśmy je żywcem przynieśli właśnie z tego 2001 roku. One nie wyglądają zachęcająco, ciężko się po nich czasem poruszać. Nie wyglądają one jednolicie na pewno, więc to też jest problem, że znając dobrze jeden BIP na przykład naszej gminy, po przeprowadzce do gminy nawet sąsiedniej, możemy wchodząc na stronę danego urzędu gminy już zobaczyć zupełnie inną stronę i na nowo się tego wszystkiego uczyć.

Wynika to z tego, że w ustawie nie narzucono podmiotom zobowiązanym jednego wzoru, jednej jednolitej wersji tego jak BIP ma wyglądać. Czy to dobrze, czy to źle? Pewnie są argumenty za i przeciw, ale fakt jest taki, że takiego jednolitego wzoru nie ma i niektóre gminy korzystają właśnie z tych wzorów zapewnionych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Niektóre gminy korzystają też z rozwiązań komercyjnych.

Inne podmioty próbują zaangażować, dostosować swoją stronę internetową bardziej do tych wymagań BIP, ponieważ tutaj jest bardzo ważna kwestia, że prowadzenie BIP-u co do zasady jest obowiązkowe, ale jeżeli strona internetowa danego podmiotu jest dostosowana do tych wymogów BIP, czyli między innymi zawiera takie informacje, informacje tam zamieszczane zawierają, przedstawiają także tożsamość osoby odpowiedzialnej za udostępnienie tej informacji, zawierają czas jej wrzucenia, takie rzeczy, które właśnie potwierdzają oficjalność tych informacji, potwierdzają ich wiarygodność oraz ta strona przestrzega także szereg innych takich wymogów, które są na BIP-y narzucane, to jeżeli taka strona internetowa istnieje, to jednostka jest zwolniona z posiadania BIP-u, nie musi go posiadać. Czyli strona internetowa może pełnić tę rolę skutecznie.

Tak, czyli w zasadzie ta strona może być po prostu tym BIP-em, nie według tego szablonu i mówisz, że nie narzucono schematu i ja myślę o tych minusach tego rozwiązania i one mogą być takie, że gdyby rzeczywiście Ministerstwo Cyfryzacji miało nad tym piecze i aktualizowałoby te schematy, strukturę tej strony jakby szło z duchem czasu i też oznaczało obszary, które powinny być uwzględnione w tym BIP-ie, to pewnie byłoby to z korzyścią dla odbiorców, bo teraz to tak naprawdę rzeczywiście w tych BIP-ach, które wyglądają bardzo różnie, są też bardzo różne treści i to myślę, że jest największy problem.

No z tą treścią przede wszystkim jest problem, bo w ustawie mamy bardzo szeroki katalog informacji, które w tym BIP-ie powinny być. Czy tak jest? Często nie. W BIP-ie powinny być naprawdę bardzo szeroki katalog informacji, informacje o polityce wewnętrznej, zagranicznej, zamierzeniach władzy ustawodawczej, projektowaniu aktów normatywnych, informacji o organach władzy, o majątku publicznym. Jest taka kategoria, że informacje o majątku publicznym powinny być udostępnione w BIP-ie. To jest bardzo szeroki katalog informacji, który ja też patrzę za to z drugiej strony, ze strony podmiotu zobowiązanego. Jeżeli tutaj jest w ustawie napisane, że w biuletynie powinny być informacje o majątku publicznym, to doprecyzowanie tego zakresu koniecznych do udostępnienia informacji jest w praktyce dosyć trudne.

Zdecydowanie i też wydaje mi się, że dużym problemem jest to, że gminy mają sporą część tych dokumentów w formie analogowej, czyli papierowej i przetworzenie tego na takie dokumenty, które byłyby też przeszukiwalne, bo wrzucenie skanu też wszystkich problemów nie rozwiązuje. Ale też jeszcze, nim ten wątek rozwiniemy, to o jednej rzeczy chciałam zwrócić uwagę, że ja ilekroć przeglądam BIP, jak na przykład jakiegoś organu, jakiejś instytucji i stronę internetową, to o ile strona jednak widać, że jest zwykle dosyć aktualna, że są aktualne informacje, widać, że ona żyje. Jednak tak jest, czy to jest fanpage na Facebooku, że tam jest sporo informacji aktualnych, na bieżąco uzupełnionych.

Natomiast jak się zajrzy do BIP-u, to czasem ma się wrażenie, że tam naprawdę wiatr hula i bardzo dawno nikt nie zaglądał, że te aktualizacje, bo tam jest ten rejestr zmian, że były robione naprawdę dawno, że to jest tak traktowane po macoszemu.

Tak, bo to też wynika z tego, że właśnie jak wchodziła ustawa o dostępie do informacji publicznej w życie w roku 2001 i nałożyła na podmioty zobowiązany obowiązek posiadania BIP-u, to wiele gmin i szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych miało już swoje strony internetowe i stanęło one przy takim dylematem, że tutaj z jednej strony prowadzimy już rozwijamy swoją stronę internetową, publikujemy tam pewnego rodzaju informacje, a z drugiej strony ustawodawca nakazuje nam otworzenie takiej specjalnej strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej i ten obowiązek był traktowany tak po macoszemu jako zupełnie niepotrzebny, skoro my już tutaj mamy stronę i publikujemy na niej informacje, to czemu tutaj wymagać się od nas jeszcze tworzenia jakiejś, dublowania tego wszystkiego jeszcze raz?

I faktycznie wyglądało to tak, że dobrze skoro jest obowiązek to tworzymy BIP, wrzucamy tam informacje, które już wcześniej wrzucaliśmy na stronę, ale praktycznie tego BIP-u już później nie rozwijamy, on niech sobie tam funkcjonuje. I mieliśmy do czynienia z takim dualizmem, że z jednej strony mamy te strony internetowe, gmin, czy szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych, które są pewnie trochę bardziej atrakcyjne, są tam jakieś obrazki, więcej zdjęć, bardziej to jest takie interaktywne, a z drugiej strony mamy BIP, który jest taki szary, ponury, nieaktualizowany, po którym właśnie ciężko cokolwiek wyszukać, bo są tam wrzucane jakieś skany, ciężko się po tym poruszać i mieliśmy do czynienia z takim dualizmem.

I właśnie ustawodawca zobaczył, że to tak w sumie średnio działa i  w tym rozporządzeniu z 2007 roku stwierdził, że jeżeli podmiot posiada już stronę internetową, która spełnia cechy wyznaczone BIP-owi, to może zrezygnować z prowadzenia BIP-u. Ale te BIP-y już powstały wcześniej, przez te 6-7 lat one funkcjonowały, więc jak już to powstało to często dalej istnieje i z jednej strony został wysłany taki sygnał, że porzucamy te BIP-y i że jak macie strony to jest ok, a z drugiej strony te BIP-y pozostały i właściwie ciężko powiedzieć jaka jest teraz ich rola.

Bardzo rzadko organy rezygnowały w ogóle z prowadzenia tych BIP-ów. Ja wiem na pewno, że Rzecznik Praw Obywatelskich zrezygnował z prowadzenia BIP-u. Ma po prostu stronę swoją internetową, która wygląda fajnie, która spełnia te wymagania BIP-u, przynajmniej po takim powierzchownym zapoznaniu się przeze mnie z nią. Tak samo Urząd Ochrony Danych Osobowych także nie prowadzi BIP-u, ma swoją stronę internetową oficjalną, która pełni tę rolę. Rzadko gminy z tego korzystają, być może są takie gminy, ja akurat teraz nie kojarzę. Być może słuchacze mogą teraz po przesłuchaniu rozmowy to sprawdzić, czy ich gmina prowadzi stronę, a jeżeli tak to czy ten BIP jest równocześnie prowadzony. Prowadzony w takim sensie, że prowadzony rzeczywiście, aktualizowany, niech wrzucane są do niego informacje, a nie, że on po prostu jest, istnieje, ale niewiele się w nim dzieje.

Myślę, że gdybym była zwolenniczką jakichś teorii spiskowych, to mogłabym uznać, że w zasadzie dla gmin to może być korzystniejsze, jak są te BIP-y, gdzie wrzuca się informacje takie, którymi nie zawsze chcemy się chwalić, bo liczby nie kłamią, nie wiem czy są jakieś problemy finansowe, czy jakaś umowa była zawarta na jakąś może dużą kwotę, takie rzeczy, które są ciekawe dla watchdoga, ale przeciętny mieszkaniec raczej do BIP-u nie zajrzy, no bo bardziej go interesuje właśnie strona internetowa, nie wiem gdzie jest informacja o tym, że będzie grała Beata Kozidrak, a nie BIP, gdzie będzie umowa z Beatą Kozidrak i dowie się ile ten koncert kosztował.

Więc to może tak właśnie być, że te BIP-y no musimy, no to niech gdzieś tam będą, nie są ładne, atrakcyjne, przyciągające, trudno przeszukiwalne, to ludzie nie będą tam szczególnie kopać.

No może to tak być, może być taka intencja też za tym stanem faktycznym, który niestety jest daleki od ideału. Ale trzeba to tutaj oddać, że jeżeli tutaj włodarz danej gminy by wrzucił tą umowę z Beatą Kozidrak czy z inną artystką, to już był to naprawdę duży krok w stronę jawności i nawet jak wrzuca to w BIP, to i tak jest ok.

Tak, mimo że te dokumenty finansowe teoretycznie powinny tam się wszystkie znaleźć, no to wiadomo, że zwykle jakieś takie totalne minimum jest w BIP-ach realizowane. Jakbyśmy mogli chwilę zatrzymać się nad tym, co rzeczywiście tak realnie w tych BIP-ach jest,  bo to, co powinno być już mówiłeś, wiele, wiele naprawdę dokumentów, a co zwykle się tam znajduje, co możemy tam znaleźć, to co innego.

Co może się w nich znaleźć? To praktycznie musielibyśmy przeanalizować każdy BIP jednostkowo. Gdyby to, co rzeczywiście ma się znaleźć w BIP-ie zgodnie z ustawą w tym BIP-ie było, to tryb wnioskowy byłby używany znacznie, znacznie, znacznie rzadziej. Ale każda jednostka prowadzi swój BIP i to, w jaki sposób je prowadzi, czy wypełnia ten obowiązek ustawowy, to jest do indywidualnej oceny. Są BIP-y niezłe, są BIP-y zupełnie bezużyteczne, są BIP-y, w których są absolutnie podstawowe informacje.

No właśnie, bo wejdę ci w słowo, na przykład takie, bo jak ja właśnie przeglądam jakieś BIP-y, to to, co zawsze znajdziesz, to oświadczenia majątkowe, bo to jest też ten obowiązek publikacji.

Zawsze pewnie też nie, na poradni mamy takie sprawy, że mieszkańcy zwracają się do nas, były oświadczenia, nagle zniknęły jednego dnia, co teraz mamy zrobić, jak to się stało, albo że w ogóle nigdy tych oświadczeń nie było? Więc na pewno przeważnie te oświadczenia są tam, ale czy zawsze, to jest takim słowem, trzeba też uważać.

Nie byłam tego świadoma, wydawało mi się, że to już takie naprawdę totalne minimum i też zwykle jakieś tam informacje o przetargach, ogłoszenia, ale już rzadziej zauważyłam, że informacje o ich rozstrzygnięciach, że właśnie ta informacja o przetargu, to musi być powieszona, no bo też to są jakieś pewnie dodatkowe.

Tak, to już wynika z, oprócz tego, co mamy w ustawie o dostępie do informacji publicznej, mamy także szereg ustaw szczegółowych, na przykład Prawo zamówień publicznych, które wymaga właśnie, żeby te informacje o przetargach w BIP-ie były zamieszczane, także Ustawa o pracownikach samorządowych wymaga, żeby pewne konkursy były właśnie ogłaszane w BIP-ie i także przebieg ich powinien być relacjonowany w BIP-ie, czyli informacje o kandydatach, którzy się zgłosili, wyniki, także przebieg tego konkursu, to powinno w BIP-ie się znajdować.

Zazwyczaj pewnie jest, ale też nie powiedziałbym, że zawsze. Praktyka jest różnoraka, tak jak mówiłem, tych podmiotów zobowiązanych do posiadania BIP-u jest bardzo, bardzo, bardzo sporo i pewnie większość nie wywiązuje się z tego obowiązku, w ogóle nie posiada BIP-u, a te, które posiadają BIP, bardzo różnie podchodzą do tego.

To ja bym teraz chciała się trochę pociągnąć na język, bo zdradziłeś, że do poradni sporo spraw trafia, takich związanych z BIP-ami. Jakbyś mógł wskazać na takie najczęstsze problemy, na co klienci poradni i klientki skarżą się i z czym do nas trafiają?

Najczęstsze problemy są to po pierwsze, organ nie posiada BIP-u, co robić? Organ posiada BIP, ale jest on słaby, żeby nie użyć mocniejszego słowa. No bo obywatel czyta ustawę, patrzy, że przecież tutaj jest zapisane, że informacja o majątku powinna być w biuletynie. Później zagląda na stronę, a tam wiatr hula, nic się nie można znaleźć i taki zachodzi dysonans poznawczy, że jak to jest? Tutaj przecież żyjemy w praworządnym państwie, w ustawie jest zapisane, że powinno być tak i tak, a empirycznie sprawdzam, że jest daleko od ideału. I co robić? Co zrobić, żeby tę informację, żeby doprowadzić do tego, żeby ta informacja była opublikowana, żeby ten organ poważnie podchodził do swoich obowiązków?

No właśnie i co wtedy radzisz?

Wtedy z wielkim smutkiem ogłaszam, że niestety nasze prawo jest dalekie od idealnego. Z jednej strony ustawodawca nałożył na organy i inne podmioty zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej szereg obowiązków. Tutaj jest naprawdę tych obowiązków dużo, czyli posiadanie tego biuletynu i publikowanie w nim bardzo dużego zakresu informacji. A z drugiej strony nie w ustawie, albo szerzej mówiąc w prawie i także w innych ustawach, nie tylko Ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie wskazał realnych sankcji, które groziłyby podmiotom za niewywiązywanie się z tego obowiązku.

Jeżeli nie ustanowiono żadnego organu, który nadzorowałby przestrzeganie tego obowiązku i nie kontrolowałby po pierwsze posiadania BIP-u, a po drugie tego jak on jest prowadzony, nie upoważniono także sądów administracyjnych do badania tego typu kwestii, to pozostają nam tak naprawdę środki średnio skuteczne – środki powszechne, czyli środki przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego, przede wszystkim skarga, skarga z artykułu 227 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taka skarga powszechna, taka skarga ogólna. Jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości w działaniu władzy, to jeżeli nie ma żadnego innego środka, to w ostateczności przysługuje nam złożenie takiej skargi powszechnej. Problem z tą skargą jest taki, że składa się ją do organu wyższego stopnia. Tam w kodeksie postępowania administracyjnego jest wyrażony taki podstawowy katalog tych organów właściwych do rozpatrzenia skargi. I na przykład w stosunku do gmin problem jest taki, że tutaj organem odpowiedzialnym za prowadzenie BIP-u jest wójt / burmistrz / prezydent, czyli jeżeli zobaczymy, że w danej gminie albo BIP-u nie ma, takie przypadki chyba są już bardzo rzadkie, gminy raczej posiadają te BIP-y, to jak one wyglądają to jest inna sprawa. Więc jeżeli właśnie zobaczymy, że ten BIP nie spełnia naszych oczekiwań, nie są publikowane tam informacje, albo te informacje znikają, albo nie jest oznaczony czas, kiedy one zostały opublikowane, nie ma podanych informacji o autorze tego wpisu danego, to możemy złożyć taką skargę powszechną z artykułu, przypominam jeszcze raz, 227 kodeksu postępowania administracyjnego. I tu zachodzi problem, ponieważ podmiotem właściwym do rozpatrzenia takiej skargi jest Rada Gminy, Rada Miasta.

Ja myślałam, że to SKO, ale to nie.

Niestety nie. Jeżeli to by było SKO, to ta kontrola byłaby pewnie bardziej merytoryczna.

SKO to jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Tak. Ono rozpatruje odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta / burmistrza / prezydenta. Niestety, tych skarg powszechnych z KPA nie rozpatruje. Więc tutaj mamy właściwość Rady Gminy, Rady Miasta. A niestety w wielu gminach praktyka funkcjonowania jest taka, że Rada Miasta, Rada Gminy jest politycznie związana z wójtem, uzależniona od wójta burmistrza prezydenta. Radni są uzależniani także finansowo poprzez zasiadanie w rozmaitych spółkach komunalnych. No i możemy sobie wyobrazić, jeżeli taki radny uzyskał zatrudnienie dzięki wójtowi w spółce komunalnej, jest mu tam wygodnie, jest wdzięczny, dobrze mu się tam pracuje, pieniądze też są okej, to czy później taki radny będzie skory do tego, żeby uznać skargę na tego wójta, burmistrza czy prezydenta za zasadną.

Ale wiesz, to jest w ogóle szerszy problem, no bo zasadniczo Rada Gminy jest tym organem takim kontrolnym wobec władzy wykładawczej w gminie. Więc to w zasadzie dotyczy wszystkich kroków podejmowanych przez…

No więc w zasadzie tutaj jakby ustawodawca dobrze wskazał, że tutaj Rada powinna rozpatrywać te skargi, no bo przecież tak jak mówisz, Rada jest organem kontrolnym, to kto jak nie Rada ma kontrolować wójta? No w praktyce ta funkcja kontrolna jest w wielu przypadkach iluzoryczna.

Iluzoryczna, a w przypadku kiedy,  bo to jest gmina, ale jeżeli mówimy o jakimś domu kultury czy o szkole, to każdorazowo musimy znaleźć na tej drabince ten organ, który ma kontrolować? Nie zawsze to jest takie oczywiste, prawda?

Tak, no to pewnie właśnie wymaga indywidualnego spojrzenia. Najlepiej zacząć od lektury statutu szkoły. Tam zazwyczaj powinno być, kto jest organem prowadzącym. Jeżeli nie chcemy składać skarg, bo skarga to zawsze się kojarzy z takim…

No właśnie, bo może po dobroci na początku.

Właśnie, w pierwszej kolejności można uprzejmie przypomnieć, że takie obowiązki istnieją, że dobrze by było, żeby ten BIP był doprowadzony do takiego stanu rzeczy odpowiadającego prawu. To może przybrać albo formę zwykłej wiadomości, albo jeżeli chcemy trochę bardziej nabrać waloru oficjalności i mieć pewność, że jednostka nam odpowie, to możemy skorzystać z wniosku. Wniosek taki też powszechny z artykułu 241 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taki wniosek, który służy temu, że jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości, to możemy zawnioskować do organu, że ,,zobaczyliśmy taką i taką sytuację, jest tak, naszym zdaniem jest to niezgodne z takim i takim przepisem. Dobrze by było organie, żebyś doprowadził to do stanu odpowiedniego, czyli takiego i takiego, oczekujemy podjęcia działań XYZ”. I taki organ musi w ciągu bodajże 30 dni udzielić odpowiedzi na ten wniosek, rozpatrzeć go albo pozytywnie, albo negatywnie. I co ciekawe, na sposób rozpatrzenia takiego wniosku przysługuje ta skarga powszechna, czyli możemy najpierw skorzystać z tego wniosku ogólnego i skierować później ewentualnie skargę, jeżeli sposób rozpatrzenia tego wniosku będzie niekorzystny. No i tu największy problem z tą procedurą jest niestety taki, że po rozpatrzeniu tej skargi przez tą radę albo inny organ, to zamyka ścieżkę. Tu już po rozpatrzeniu tej skargi nie przysługuje nam jakiekolwiek odwołanie, nie przysługuje nam skarga do sądu w szczególności. To jest postępowanie jednoinstancyjne, od którego już sposób rozpatrzenia tej skargi nie podlega w żaden sposób zaskarżeniu.

Myślę, że może źródłem tych problemów z egzekwowaniem publikacji informacji w biuletynie jest sformułowanie tego zapisu w ustawie, która mówi o tym, że jeżeli coś jest nieopublikowane, to w trybie wnioskowym. Może organy czy w ogóle sądy wychodzą z założenia, ,,no dobra nie ma w biuletynie, to zawsze jest ta druga opcja, że można zawnioskować i że to jest takie komplementarne, że albo jedno, albo drugie”. W ten sposób organy też sobie myślą, że ,,jak ktoś będzie chciał, to udostępnimy i może wtedy wrzucimy do BIP-u, jak już zeskanujemy, bo ktoś będzie tego potrzebował”. Nie jest to takie wychodzenie naprzeciw potrzebom, że coś po prostu publikujemy. Moje pytanie jest jeszcze takie, czy na przykład w statucie gminy można jakoś zapisać, co w BIP-ie powinno być? Czy żeby na przykład jakoś, no tutaj radni mogliby coś na to wpływać.

Oczywiście, w statucie jak najbardziej można zapisać, ale tylko dodatkowe rzeczy. Nie można statutem gminy na przykład ograniczyć ustawę. Niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której radni w statucie stwierdziliby, że co prawda Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje nam udostępnienia informacji takich i owakich w BIP-ie, ale my tutaj na mocy statutu ograniczamy to prawo i stwierdzamy, że będziemy publikować tylko część tych informacji. Takich rzeczy w statucie być nie może. Może być na plus, że tutaj co prawda ustawodawca narzuca nam, że musimy opublikować dane informacje, ale my jako gmina otwarta, gmina sprzyjająca jawności i proobywatelska jeszcze będziemy publikować informacje ponad to. Przy czym to nawet nie musi być w statucie określane, ponieważ Ustawa o dostępie do informacji publicznej wprost wskazuje, że poza tym katalogiem wymienionym tam informacji, które powinny być, podmiot zobowiązany we własnym zakresie może udostępniać inne informacje publiczne wedle własnego uznania.

Dobrą praktyką moim zdaniem jest to, że jeżeli organ dostrzega, że o daną informację pyta szereg obywateli, jeżeli dane kwestie powracają co jakiś czas, to w odpowiedzi na te zapytania stwierdza, że od tego czasu będzie publikował to w BIP-ie. To jest dobre dla wnioskodawców, ponieważ nie trzeba składać wniosków, nie trzeba oczekiwać, nie trzeba przechodzić przez tą całą procedurę. To jest dobre także dla urzędników, ponieważ jaki jest sens rozpatrywania dziesięciu wniosków i udostępnienia tej samej informacji dziesięciu innym osobom, skoro można raz to zeskanować, albo raz, zależy od informacji, ale raz to po prostu opublikować w BIP-ie, niech każdy zainteresowany się z tym zapozna. I to by było rozwiązanie idealne. Czy w praktyce tak to funkcjonuje, to pewnie zależy od gminy niestety i ogólnie od podmiotu zobowiązania.

No tak, rzeczywiście i też myślę sobie jeszcze o tym rozwiązaniu statucie, że to też może być taki sposób, żeby zabezpieczyć gminę na przyszłość przez na przykład radę taką i wójta, czy burmistrza, którzy są jakby świadomi tego, że dobrze jest jak najwięcej publikować i wpisują to do statutu z myślą o tym, że może przyjść taka władza potem, która już nie będzie tak skora do publikowania, ale ten statut jednak będzie ją jakby trochę dyscyplinował i będzie to robiła.

Jak najbardziej, znaczy ja zachęcam na pewno, żeby gminy, jeżeli mają taką chęć, mają takie podejście projawnościowe, transparentne, nie mają nic do ukrycia, to niech w statutach publikują, niech w statutach określają te informacje dodatkowe, które chcą i mają możliwość publikowania. Szkoda, że obywatele nie mają takiego wiążącego narzędzia, z który mogliby zobowiązać dany podmiot do publikowania tej informacji w BIP-ie to zależy tak głównie od dobrej woli danego organu.

My na poradni i ogólnie toczyła się w sądach administracyjnych taka batalia, takie postępowania, czy obywatel ma możliwość złożenia wniosku o udostępnienie danej informacji w BIP-ie i w dalszym kroku, czy taką odmowę, ewentualnie rozpatrzenia takiego wniosku pozytywnie, czy taką odmowę ma możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Niestety, tę batalię przegraliśmy. Sądy administracyjne uznają, że prawo aktualnie obowiązujące nie daje takich narzędzi, ponieważ sądy administracyjne stoją na takim stanowisku, co już wcześniej też zasugerowałaś, że obywatel zawsze ma taką możliwość, że skoro widzi, że w biuletynie danej informacji nie ma, to może złożyć wniosek. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć wniosek. Jeżeli na wniosek taka informacja nie zostanie udostępniona, to wchodzi już ta ścieżka albo administracyjna, najpierw odwołania do SKO, czy innego organu i następnie skarga do sądu administracyjnego, ewentualnie także skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta cała procedura administracyjno-sądowo-administracyjna się uruchamia, ale niestety w odniesieniu do funkcjonowania BIP-u, to nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego tego, że dany podmiot nie posiada BIP-u albo nie publikuje w nim informacji, które powinny być w tym BIP-ie opublikowane. A szkoda, bo to by się przydało.

To jest takie moim zdaniem trochę opatrzne rozumienie tego obowiązku informacyjnego, bo czym innym jest udostępnienie na wniosek czegoś osobie, która o coś wnioskuje, bo wie, że dana informacja na przykład jest w posiadaniu urzędu, ale bywa tak, że po prostu ludzie nawet nie mają świadomości, że coś jest w posiadaniu urzędu, czy jakaś informacja jest właśnie w urzędzie i ten obowiązek informacyjny, jego właśnie realizacją jest poinformowanie urzędników, mamy taką umowę, taką inwestycję, coś takiego się dzieje i dopiero w momencie, gdy mieszkańcy zobaczą w BIP-ie taką informację, to wtedy się o niej dowiedzą, a jeżeli nie zobaczą, to po prostu się nie dowiedzą i ten obowiązek informacyjny nie zostanie jakby wypełniony.

No tak, zdecydowanie, przecież tutaj obywatel musiałby za pomocą wniosków szukać igły w stogu siana, a przecież nie wie, jest za tą zasłoną niewiedzy, nie wie co dokładnie organ, jakie umowy organ zawiera. Dopiero na przykład jak weszły te obowiązki publikowania rejestru umów, to dopiero jest przed nami, ale na przykład dobrze to widać po rejestrze wpłat na przykład partii politycznych, bodajże w zeszłym roku czy jakiś czas temu wszedł taki obowiązek, że partie polityczne muszą w swoich Biuletynach Informacji Publicznej publikować rejestry wpłat od swoich sympatyków oraz rejestry zawartych umów.

I dopiero po zapoznaniu się z tymi rejestrami na przykład taka osoba, która zajrzała do BIP-u, zobaczyła jakąś podejrzaną wpłatę albo zastanawiającą umowę może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej i zapytać o szczegóły danej informacji, danego działania i tutaj właśnie mamy do czynienia z taką kulą śniegową jawności, że udostępnienie kilku podstawowych informacji w BIP-ie później zwiększa ten zakres jawności poprzez wnioski pojedyncze, które mogą dalej pogłębiać ten temat.

Ja bym też nie chciała, żeby wrażenie było takie, że jesteśmy takimi bezdusznymi aktywistami, którzy przestawiają pistolet do skroni urzędnika, że ma wszystko publikować, cokolwiek by się nie działo, bo jakby też chyba jesteśmy świadomi tego, że po stronie urzędu jest wiele problemów takich po prostu czysto technicznych związanych z taką ślimaczącą się cyfryzacją urzędów i tego, że wiele dokumentów wciąż w tym obiegu takim papierowym jest, to zresztą na ostatnim Zlocie fanek i fanów jawności mówili nasi goście. Jeden z burmistrzów mówił po prostu o tym, że on idąc do urzędu miał taką ideę, że będzie cyfryzował od pierwszego dnia i zobaczył jak bardzo jest to trudne, żeby to wszystko się znalazło w tym obiegu elektronicznym i żeby można było to w miarę sprawnie na bieżąco publikować i pytanie czy macie w ramach tej pracy poradnianej, czy taki feedback właśnie od urzędów jest, jeżeli w ogóle w jakiś dialog z urzędem wchodzicie, jakieś pisma wysyłacie, że to jest trudne?

Rzadko, rzadko mamy do czynienia z tym dialogiem. Raczej to jest takie, że urzędy odpowiadają w sposób bardzo formalistyczny, powołując się na określone przepisy stwierdzają, że jest sytuacja taka i taka. Rzadko w uzasadnieniach jest taka próba zaapelowania do serca wnioskodawcy i żeby zrozumiał on.

,,Człowieku zrozum nas.”

Tak, tak. Mimo, że dobrze gdyby ten dialog między wnioskodawcami czy takimi organizacjami jak nasza, a urzędnikami się odbywał, bo to nie jest tak, że we wszystkich urzędach panuje kultura tajności i kultura zdarza się to, ale nie możemy wrzucać na pewno wszystkich do jednego worka jako przeciwników jawności i zwolenników właśnie czy takiego inkwizycyjnego działania. Często tutaj właśnie na przeszkodzie większej transparentności po pierwsze stoi niewiedza. Niewiedza związana z brakiem często świadomości, że dane informacje podlegają udostępnieniu. Po drugie obawa, że udostępnimy za dużo i spotka się to później z jakimiś reperkusjami w postaci skarg czy to do Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy innego rodzaju organów. Często taki urzędnik skonfrontowany z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej woli w pierwszej kolejności nie udostępnić informacji, poczekać na skargę do sądu czy do innego organu i dopiero jeżeli ten wyższy organ albo sąd stwierdzi, że ,,masz udostępnić informację”, to wtedy ok,  udostępniam informację. Jest to taka trochę spychologia odpowiedzialności, ale z drugiej strony pewnie też trzeba to w jakiś sposób zrozumieć. Jest to niestety ze szkodą zawsze dla wnioskodawcy, ponieważ te procedury administracyjno-sądowo-administracyjne z natury rzeczy muszą swoje trochę czasu potrwać.

Więc ta waga udostępniania informacji niezwłocznie, a informacji udostępnionej za 3, 4, 5, 6 miesięcy czy nawet czasem, niestety, znacznie dłużej jest zupełnie inna.

To jest bardzo frustrujące, bo właśnie porównując to co powiedziałeś. Albo jest to niezwłocznie, czyli po prostu już w BiP-ie ta informacja na mnie czeka.

No właśnie.

Albo muszę o nią walczyć, jeżeli mam wystarczająco dużo determinacji. Najpierw wnioskując, a potem właśnie przechodząc te całe procedury w sądzie administracyjnym. I jakby widząc, przeglądając pytania, które do nas spłynęły dotyczące właśnie BIP-ów, bo przygotowując się do tego podcastu wrzuciliśmy właśnie taką zajawkę, jakie problemy związane z BIP-em nasi odbiorcy spotykają. Więc jest naprawdę duża frustracja, przede wszystkim związana z tym, że nie działają wyszukiwarki, że urzędy właśnie rzadko aktualizują, wrzucają dokumenty w takiej postaci, że trudno w ogóle jest przeczytać, bo to są bardzo słabej jakości skany. Długo by wymieniać te problemy i zastanawiam się, czy one są w ogóle do rozwiązania na takim poziomie tych poszczególnych jednostek, czy jednak tu jest potrzebna jakaś zmiana systemowa i czy to urzędy powinny wyjść z inicjatywą, ale wydaje mi się, że niekoniecznie będą chciały? Czy może właśnie to jest zadanie dla takich organizacji jak nasza, czy właśnie użytkowników tych BIP-ów, watchdogów, żeby, nie wiem, wystosować jakąś petycję, że to jest temat, którym trzeba się zająć trochę od początku i po pierwsze dać urzędom możliwość, takie trochę narzędzia, żeby mogli rzeczywiście w tych BIP- ach bezproblemowo pewne rzeczy publikować, czyli ta cyfryzacja jeszcze raz wraca, a z drugiej strony dać obywatelom narzędzia do egzekwowania tego, jeżeli czegoś nie będzie.

Znaczy zawsze można próbować podejmować takie działania jednostkowe, czyli w konkretnej swojej gminie próbować wpływać na kształt tego BIPu, właśnie poprzez te instytucje wniosków, czy skarg, o których wcześniej mówiłem, ale to jest działanie jednostkowe, czasem skuteczne, w większym wymiarze, czasem w mniejszym, czasem w ogóle trafia się na beton i odmowę jakichkolwiek działań. Potrzebne są działania systemowe.

Ten BIP w zamyśle dwadzieścia kilka lat temu był świetnym rozwiązaniem, był fajną ideą, był ideą innowacyjną, powszechny dostęp do wiedzy 24 godziny na dobę i ten BIP był właśnie takim mega uzdolnionym dzieckiem, takim geniuszem, ale to potem podczas właśnie tego dorastania trochę zaniedbanym, trochę bez nadzoru. Do szkoły raczej rzadko chodził, a jeżeli chodził już to raczej na ostatniej ławce przebywał i więcej spał niż słuchał nauczycieli i po tych 20 latach funkcjonowania BIP -u właśnie z tego fajnego pomysłu, z tego bardzo innowacyjnego rozwiązania wyszedł taki potworek, który nie wiadomo czy on w ogóle działa, czy to jest potrzebne, czy co właściwie z tym zrobić?

Problemem BIP-u był właśnie moim zdaniem brak nadzoru nad jego funkcjonowaniem. Brakuje organu, który po pierwsze zebrałby nawet wszystkie BIP-y działające w kraju. Teoretycznie takie uprawnienie ma Minister Cyfryzacji, ponieważ istnieje taka strona ogólna gov.pl/bip, na której powinny być odnośniki do wszystkich BIP-ów, które są w kraju utworzone.

Tylko problem polega na tym, że ta lista jest aktualizowana tylko w momencie, gdy dany podmiot sam się zgłosi do ministra i ogłosi, że my tu prowadzimy BIP pod takim adresem, to wtedy minister cyfryzacji aktualizuje tą listę. I jeżeli tutaj obowiązek jest nałożony na same podmioty to możemy się domyśleć, jak to funkcjonuje i w tej chwili nawet nie połowa gmin jest obecna w tym rejestrze centralnym, więc jak już mówimy, że nawet gminy nie są w nim obecne, to jak tutaj w ogóle oczekiwać, że szkoły, czy spółki komunalne, czy innego rodzaju organizacje pozarządowe, które mogą wykonywać zadania publiczne będą w tym rejestrze publikowane.

Czyli właśnie brakuje tego elementu nadzoru nad wykonywaniem tego obowiązku publikowania informacji w biuletynie. Jeżeli nie ma nadzoru ze strony sądów administracyjnych, nie ma nadzoru administracyjnego ze strony organów administracji publicznej, to te BIPy czasem są, czasem ich nie ma. Jeżeli nie ma to właściwie sankcji jakichkolwiek próżno oczekiwać, w związku z tym może zawsze obywatel złożyć wniosek i w ten sposób działać, ale te wnioski to właściwie są zawsze o charakterze jednostkowym i nawet jeżeli 100 osób złożyłoby tożsamy wniosek i wygrywało w sądach sprawy dotyczące udostępnienia tej informacji, to nie ma żadnego narzędzia, który by mógł zmusić organ do opublikowania takiej informacji w BIPie. I to jest właśnie wielki mankament tej instytucji, czyli brak jakiegokolwiek nadzoru nad jej funkcjonowaniem.

Niestety konkluzja naszej rozmowy nie jest zbyt taka pozytywna. W zasadzie możemy zakończyć apelem do Ministra Cyfryzacji, żeby jeszcze ratował to cudowne dziecko, dopóki jeszcze jest co ratować, a wszystkich naszych słuchaczy i słuchaczki zachęcamy do tego, żeby mimo wszystko zaglądali do BIPów instytucji, których działalność ich interesuje i jeśli zobaczą, że one są jakoś wyjątkowo zaniedbane, czy nie ma tam informacji, które powinny być publikowane, żeby właśnie kierowali na początku te wnioski, prosząc o uzupełnienie informacji, potem ewentualnie skargi, żeby dawać znać instytucjom, że my z tych BIPów korzystamy i one są potrzebne, bo myślę, że to też jest istotne, żeby był ten feedback, że one są potrzebne, że to nie jest właśnie jakiś wymysł urzędników w tym 2001 roku, czy ustawodawcy, żeby coś takiego było, tylko rzeczywiście jest to przydatne narzędzie.

Piotrze, dziękuję ci bardzo za rozmowę. Mam nadzieję, że wrócimy kiedyś do tematu i będziemy mieć jakieś bardziej optymistyczne wnioski. Rozmawiałam z Piotrem Rzekiecskim, prawnikiem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.

Do usłyszenia.

Do usłyszenia. 

=== Outro ===
To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!

{{Jak słuchać
|rss=https://feeds.soundcloud.com/users/soundcloud:users:121753281/sounds.rss
|youtube=https://www.youtube.com/watch?si=msvheaTimk1mEbck&amp;v=INMQjqFtfYA
|domowa=
|spotify=https://open.spotify.com/episode/1KGCPh9xL5OmvYt7ikBDyO?si=ZgoMWA5_QQWv5LG80o92OQ&amp;nd=1&amp;dlsi=301040adb67a4c2e
|apple=
|pocket=
|soundcloud=https://soundcloud.com/sie-obywatelska-watchdog/zajawka-podcast-watchdoga-odc-20-o-biuletynach-informacji-publicznej?in=sie-obywatelska-watchdog/sets/zajawka-podcast-watchdoga&amp;si=b82a05d0255647639cda7450bae5404d
|deezer=https://www.deezer.com/pl/episode/699331661?host=0&amp;utm_campaign=clipboard-generic&amp;utm_source=user_sharing&amp;utm_content=talk_episode-699331661&amp;deferredFl=1
|peertube=https://tube.pol.social/w/ut3Lf1o4Pfq5nSn8wFJk3T
}}

== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-bipach/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

== Linki zewnętrzne ==
* [https://informacjapubliczna.org/news/bip-w-pigulce/ BIP w pigułce]
* [https://informacjapubliczna.org/news/biuletyn-informacji-publicznej-w-pytaniach-i-odpowiedziach/ Biuletyn Informacji Publicznej w pytaniach i odpowiedziach]
* [https://informacjapubliczna.org/news/co-zrobic-jesli-ze-strony-bip-jakiejs-instytucji-zniknely-oswiadczenia-majatkowe Co zrobić, jeśli ze strony BIP jakiejś instytucji zniknęły oświadczenia majątkowe?]
* [https://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/BC0551F090B08A04C1256B73003D21D8?OpenDocument Protokół z sejmowej komisji pracującej w 2000 r. nad Ustawą o dostępie do informacji publicznej. Pojawia się tam też kwestia BIP-ów.]
{{tworzone}}
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Podkast]]
[[Kategoria:Zajawka]]
[[Kategoria:Sieć Obywatelska Watchdog Polska]]
[[Kategoria:Biuletyn Informacji Publicznej]]
[[Kategoria:Cyfryzacja]]
[[Kategoria:Ministerstwo Cyfryzacji]]</text>
      <sha1>qdlqedlmwh3bsnwq11s03svlvkjlm5u</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>343233</id>
      <parentid>343231</parentid>
      <timestamp>2024-12-18T11:45:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <origin>343233</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50266" sha1="mch3rjauw63ejg2u5ptsr6kow664w9h" xml:space="preserve">{{data|2024-12-18}}

'''17 grudnia 2024 roku ukazał się 20. odcinek podkastu Zajawka poświęcony Biuletynom Informacji Publicznej. Martyna Bójko rozmawia z Piotrem Rzekieckim.'''

W odcinku między innymi czym są Biuletyny Informacji Publicznej, kto musi prowadzić BIP, co powinno się w nich znajdować, co możemy zrobić, gdy urząd nie publikuje w BIP-ie tego, co powinien lub w sposób odbiegający od naszych oczekiwań, dlaczego nie ma jednego, wspólnego wzoru BIPu?

== Transkrypcja ==
Automatyczna transkrypcja podcastu poniżej

=== Intro ===
Co król Karol królowej Karolinie kupił, chciałabym wiedzieć co kupił i za ile ile. Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami. I że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji. Prawa do pytań, do informacji.

=== Rozmowa ===
Dzień dobry, tu Martyna Bójko z Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. To jest podcast Zajawka, kolejny jego odcinek. Dzisiaj zaprosiłam do rozmowy Piotra Rzekieckiego, prawnika Sieci Obywatelskiej.

Cześć, dzień dobry.

Cześć, dzień dobry. Witam Ciebie Martyno i słuchaczy także.

Zaprosiłam Cię do rozmowy o BIP-ach, czyli Biuletynach Informacji Publicznej. Zapewne dla osób, które w jakiś sposób jakby interesują się naszą działalnością czy w ogóle dostępem do informacji czy watchdogowaniem to na pewno nie jest obca nazwa. Natomiast może osobom, które mniej są zorientowane w temacie, coś dzwoni, ale niekoniecznie muszą wiedzieć w którym kościele, więc chcielibyśmy w dzisiejszej rozmowie trochę ten temat BIP-u uporządkować, powiedzieć czym BIP jest, ale też nasze takie rozeznanie wcześniejsze w tym temacie, co wy o BIP-ach myślicie, pokazuje, że jest to wbrew pozorom temat dosyć taki bulwersujący, to może złe słowo, ale budzący wiele emocji, co może wydawać się dziwne. Ale o tym zaraz będziemy o tych szczegółach mówić.

Na początku Piotrze bym cię prosiła o taką porządkującą informację, czym są właśnie Biuletyny Informacji Publicznej?

Biuletyny Informacji Publicznej to są przynajmniej w założeniu pierwotnym świetne narzędzia, które mogą pozwolić na najprostszy, powszechny, nieuciążliwy, bezpłatny i 24-godzinny dostęp do informacji. Czy tak jest w rzeczywistości? To mogę zaspojlerować, że nie zawsze, ale to pewnie rozwiniemy ten temat w późniejszej rozmowie. Więc Biuletyny Informacji w skrócie są taką stroną internetową, oficjalną stroną internetową, w której dany podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej powinien te informacje zamieszczać.

I to nie jest tak, że on może, ale nie musi, tylko jest po prostu zobowiązany do tego prawem?

Jest zobowiązany prawem, ale czy prawo zapewnia także skuteczne narzędzia, które mogłyby ten obowiązek wyegzekwować? To jest inna rzecz, do której pewnie przejdziemy później. Ale tak, to jest obowiązek, to nie jest dobrowolne. Posiadanie BIP-u czy publikowanie tam określonych informacji nie jest dobrą wolą danego organu, tylko jest obowiązkiem wynikającym właśnie z Ustawy o dostępie do informacji publicznej.

No właśnie, bo to jakby tutaj jest ten styk tego prawa do informacji i funkcjonowania biuletynów, bo w ustawie jest mowa o tym, że na wniosek są udostępniane te informacje, które nie są dostępne w Biuletynie Informacji Publicznej, czyli w takim idealnym świecie jednak większość informacji, których potrzebujemy dotyczących funkcjonowania danej instytucji publicznej znajdziemy w biuletynie, a jeżeli czegoś nie znajdziemy, to wówczas o to wnioskujemy.

Tak, takie jest założenie. To można już wyjść nawet od samego początku, czyli Konstytucji. Konstytucja z 97 roku w artykule 61 przesądza właśnie, że obywatele mają prawo dostępu do informacji o działalności organów władzy i innych podmiotów, które wykonują zadania publiczne i dysponują majątkiem publicznym. No więc mamy tutaj ten punkt wyjścia, czyli prawo do informacji, a to w jaki sposób już zapewnimy to prawo, żeby to nie było tylko zapisane prawo na świstku papieru, który później ciężko jest wyegzekwować, to jest inna rzecz i właśnie mamy Konstytucję z 97 roku. Ustawa o dostępie do informacji publicznej jest z roku 2001 i przez te cztery lata parlamentarzyści zastanawiali się, jak tutaj wyegzekwować ten dostęp do informacji publicznej i pomysły były najróżniejsze.

Ja polecam zainteresowanym odczytanie dzienników z posiedzeń komisji, która się tym zajmowała. Tam niektóre takie pomysły były naprawdę dzikie. Moim ulubionym jest na przykład to, że jeden z posłów, chyba to był poseł, lobbował za takim pomysłem, żeby w każdym urzędzie była taka maszynka i zainteresowany obywatel, który ma chęć uzyskania jakiejś informacji może przyjść do urzędu z dyskietką, do tej maszynki włożyć dyskietkę i pobrać interesujące go informacje. To wydaje się dzisiaj mega abstrakcyjne, ale w 2021 roku…

2001.

Tak, 2001, z racji wieku tego nie pamiętam, ale wydaje mi się, że dostęp do internetu jeszcze raczkował.

Tak, ale myślę, że teraz niektórym naszym słuchaczom trzeba byłoby tłumaczyć czym jest dyskietka. Natomiast cały czas innowacyjność tego pomysłu jest duża, bo nawet teraz nie jest tak, że wtedy trzeba było przyjść dyskietką, bo nie było takich stron internetowych, a teraz teoretycznie tą dyskietką jest ten dostęp online, ale też nie jest tak, że wszystko jest.

Właśnie i ten pomysł z tymi maszynkami oczywiście nie przeszedł, ale przeszedł inny pomysł właśnie, na tamten czas, czyli 2001 rok, moim zdaniem mega innowacyjny i bardzo ciekawy, czyli właśnie Biuletyny Informacji Publicznej. Założenie było takie, że właśnie każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej zakłada taki Biuletyn Informacji Publicznej, czyli specjalnie dedykowaną do tego stronę internetową, na której publikuje informacje dotyczące swojej działalności. Jest to rozwiązanie świetne właśnie zarówno z perspektywy wnioskodawcy, osoby zainteresowanej dostępem do informacji, ponieważ zyskuje ona właśnie 24 godziny dostęp do informacji, bezpłatny, bez praktycznie żadnych ograniczeń. Jedyne ograniczenie jest takie, że po prostu trzeba mieć dostęp do internetu, dostęp do komputera, co w 2001 roku jeszcze może było jakimś problemem, ale teraz w 2024 roku już jest chyba absolutnie powszechne. Więc ten pomysł w 2001 roku był świetny.

Założenie było takie, że te informacje, które są w Biuletynie, są po prostu dostępne w Biuletynie, a tego, czego tam nie znajdziemy, ewentualnie możemy uzyskać w tym trybie wnioskowym, czyli domyślnym sposobem dostępu do informacji był właśnie Biuletyn Informacji Publicznej i dopiero w tym drugim kroku narzędziem takim pomocniczym miał być wniosek o dostęp do informacji publicznej, który wymagał już zaangażowania urzędnika, wszczęcia procedury, no i przeprowadzenia tej całej…

No bo fakt, czas ma znaczenie, że w Biuletynie już coś jest, to natychmiast mamy do tego dostęp, a w tej procedurze wnioskowej teoretycznie bez zbędnej zwłoki ta informacja będzie udostępniana, ale realnie to jest te 14 dni i często rzeczywiście ten czas mija, nim te informacje otrzymamy.

Tak, tam w założeniach były nawet takie odważne myśli i wizje, że z czasem te biuletyny już tak się rozrosną, już tam wszystkie informacje będą publikowane, że ten tryb wnioskowy to on już praktycznie stanie się bezużyteczny. Jak czas zweryfikował te wizje, to widzimy chyba wszyscy. Te biuletyny działają średnio. Dlaczego tak jest, to za chwilę pewnie rozwiniemy.

Jeszcze chciałabym, żebyśmy chwilę porozmawiali o tym, jakiego typu instytucje są zobowiązane do prowadzenia biuletynów, czy są jakieś takie… No właśnie, pewnie nie ma zamkniętej listy tych instytucji, ale po prostu te, które nie wiem, czy dysponują publicznymi pieniędzmi, czy realizują jakieś zadania publiczne, są pewnie jakieś wytyczne?

Przede wszystkim tak, nie ma zamkniętej listy, ponieważ Biuletyn Informacji Publicznej teoretycznie powinien posiadać każdy podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznej, a lista tych podmiotów nie jest zamknięta. Są to oczywiście takie podstawowe podmioty, jak organy władzy publicznej, czyli wszystkie gminy, powiaty, województwa, a ściśle rzecz biorąc organy tych gmin, organy centralne, wojewodowie, ministrowie, dalej także organy samorządów zawodowych, czy samorządów gospodarczych, różnego rodzaju izby rolnicze, przechodząc właśnie do tych samorządów gospodarczych, izby rzemieślnicze, z samorządów zawodowych to np. Krajowa Izba Radców Prawnych, Izba Architektów, Krajowa Izba…

To jest takie już mniej oczywiste, bo te organy władzy publicznej to nam się wydaje oczywiste, ale np. też szkoły, czy przedszkola, czy jakieś instytucje kultury też?

Tak, zdecydowanie. Wszystkie podmioty wykonujące zadania publiczne lub dysponujące majątkiem publicznym, czyli katalog tych podmiotów jest bardzo szeroki. Jeżeli możemy szacować to myślę, że to mogą być dziesiątki, jeżeli nie nawet setki tysięcy podmiotów. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że aktualnie w Polsce mamy chyba 2,5 tysiąca gmin, w każdej z tych gmin jest szkoła, jest przedszkole, jest szpital, są jakieś spółki wodociągowe, inne spółki gminne. Tych podmiotów jest naprawdę nieograniczona ilość i każdy z tych podmiotów teoretycznie powinien posiadać Biuletyn Informacji Publicznej i publikować tam informacje o swojej działalności.

No właśnie, a ja już tak od praktycznej strony. To jest tak, że fizycznie to musi być oddzielna strona? Mam na myśli np. jakąś niewielką szkołę, nie wiem, szkoła wiejska, która ma tam czasem zdarzać się naprawdę kilkudziesięciu uczniów i niewielka kadra pedagogiczna i zakładając, że organem prowadzącym tę szkołę jest gmina, czy może być tak, że jak klikniemy na to okienko BIP-u na stronie szkoły, bo jednak szkoły mają te strony, to może nas odesłać np. na stronę gminy, gdzie te informacje o tej instytucji będą, tej szkole na przykład. Czy ona powinna mieć oddzielny BIP?

Teoretycznie powinna mieć oddzielny BIP, ponieważ każdy podmiot jest zobowiązany do samodzielnego udostępniania informacji i samodzielnego prowadzenia BIP-u. Jeżeli interesują nas informacje o danej szkole czy przedszkolu, no to musimy zwrócić się z wnioskiem bezpośrednio do tego przedszkola czy dyrektora danej szkoły. Tutaj urząd gminy czy inny organ tych spraw za daną jednostkę nie będzie załatwiać.

Z drugiej strony, skoro szkoły mają jednak te strony internetowe, to już w zasadzie jest normą, skoro są w stanie prowadzić stronę, to dlaczego nie byłyby w stanie prowadzić biuletynu?

No tak, to jest teoria, a w praktyce bardzo często zdarza się, trzymając się tego przykładu szkół, że szkoła rzadko, może nie, zdarza się, że po prostu szkoła nie ma osobnego BIP-u samodzielnego, tylko ma albo jakąś zakładkę w BIP-ie urzędu gminy czy miasta albo po prostu w ogóle nie prowadzi tego BIP-u, to to już jest po prostu na pewno rzecz niezgodna z prawem i która wymaga poprawy.

Wiele szkół i przedszkoli tak naprawdę nie robi tego z chęci ukrycia czegoś czy zatajenia jakiejś informacji, czy niechęci do rodziców, którzy mogliby tam zadawać jakieś niewygodne pytania, tylko ze zwykłej niewiedzy i niskiej świadomości tych obowiązków informacyjnych i także niewiedzy, że to jest także w interesie danej szkoły i w interesie danej jednostki, mówiąc ogólnie, żeby ten BIP posiadać, to nie jest nic strasznego i także te podmioty zobowiązane z posiadania BIP-ów moim zdaniem mogą mieć bardzo dużo korzyści.

Tutaj ważną rzecz powiedziałeś o tym obowiązku informacyjnym, bo tak jakby już trzymając się właśnie tematu szkół, to jednak my widzimy w naszej praktyce, że szkoły często nieprawidłowo reagują na wnioski, może już to się rzadziej zdarza, ale jednak cały czas jest to całkiem sporo setek szkół, które nie bardzo zdają sobie sprawę z tego, że są podmiotami zobowiązanymi, jak ta procedura wygląda, więc jakby to się ze sobą łączy z kwestią tego BIP-u, że też nie mają do końca świadomości, że ten BIP jest tym obowiązkiem. I też inna rzecz jeszcze, która mi jakby przyszła do głowy, to kwestia tego, jak ten BIP powinien wyglądać, bo jesteśmy przyzwyczajeni do tych BIP-ów, ci, którzy zaglądają do nich częściej, że często mają taką uporządkowaną strukturę według pewnego schematu, bo można korzystać, ja zakładam, z takiego szablonu, który jest, nie wiem przez który resort, ale wyobrażam sobie, że może przez MSWiA?

To Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło taki zcentralizowany system dostępu do informacji publicznej i tam wydaje mi się, że mają dostęp do takiego darmowego pliku źródłowego, czy jakiegoś takiego pewnego wzoru, który mogą wykorzystać.

Takiego szablonu.

No i często te BIP-y wyglądają w taki sposób, jakbyśmy je żywcem przynieśli właśnie z tego 2001 roku. One nie wyglądają zachęcająco, ciężko się po nich czasem poruszać. Nie wyglądają one jednolicie na pewno, więc to też jest problem, że znając dobrze jeden BIP na przykład naszej gminy, po przeprowadzce do gminy nawet sąsiedniej, możemy wchodząc na stronę danego urzędu gminy już zobaczyć zupełnie inną stronę i na nowo się tego wszystkiego uczyć.

Wynika to z tego, że w ustawie nie narzucono podmiotom zobowiązanym jednego wzoru, jednej jednolitej wersji tego jak BIP ma wyglądać. Czy to dobrze, czy to źle? Pewnie są argumenty za i przeciw, ale fakt jest taki, że takiego jednolitego wzoru nie ma i niektóre gminy korzystają właśnie z tych wzorów zapewnionych przez Ministerstwo Cyfryzacji. Niektóre gminy korzystają też z rozwiązań komercyjnych.

Inne podmioty próbują zaangażować, dostosować swoją stronę internetową bardziej do tych wymagań BIP, ponieważ tutaj jest bardzo ważna kwestia, że prowadzenie BIP-u co do zasady jest obowiązkowe, ale jeżeli strona internetowa danego podmiotu jest dostosowana do tych wymogów BIP, czyli między innymi zawiera takie informacje, informacje tam zamieszczane zawierają, przedstawiają także tożsamość osoby odpowiedzialnej za udostępnienie tej informacji, zawierają czas jej wrzucenia, takie rzeczy, które właśnie potwierdzają oficjalność tych informacji, potwierdzają ich wiarygodność oraz ta strona przestrzega także szereg innych takich wymogów, które są na BIP-y narzucane, to jeżeli taka strona internetowa istnieje, to jednostka jest zwolniona z posiadania BIP-u, nie musi go posiadać. Czyli strona internetowa może pełnić tę rolę skutecznie.

Tak, czyli w zasadzie ta strona może być po prostu tym BIP-em, nie według tego szablonu i mówisz, że nie narzucono schematu i ja myślę o tych minusach tego rozwiązania i one mogą być takie, że gdyby rzeczywiście Ministerstwo Cyfryzacji miało nad tym piecze i aktualizowałoby te schematy, strukturę tej strony jakby szło z duchem czasu i też oznaczało obszary, które powinny być uwzględnione w tym BIP-ie, to pewnie byłoby to z korzyścią dla odbiorców, bo teraz to tak naprawdę rzeczywiście w tych BIP-ach, które wyglądają bardzo różnie, są też bardzo różne treści i to myślę, że jest największy problem.

No z tą treścią przede wszystkim jest problem, bo w ustawie mamy bardzo szeroki katalog informacji, które w tym BIP-ie powinny być. Czy tak jest? Często nie. W BIP-ie powinny być naprawdę bardzo szeroki katalog informacji, informacje o polityce wewnętrznej, zagranicznej, zamierzeniach władzy ustawodawczej, projektowaniu aktów normatywnych, informacji o organach władzy, o majątku publicznym. Jest taka kategoria, że informacje o majątku publicznym powinny być udostępnione w BIP-ie. To jest bardzo szeroki katalog informacji, który ja też patrzę za to z drugiej strony, ze strony podmiotu zobowiązanego. Jeżeli tutaj jest w ustawie napisane, że w biuletynie powinny być informacje o majątku publicznym, to doprecyzowanie tego zakresu koniecznych do udostępnienia informacji jest w praktyce dosyć trudne.

Zdecydowanie i też wydaje mi się, że dużym problemem jest to, że gminy mają sporą część tych dokumentów w formie analogowej, czyli papierowej i przetworzenie tego na takie dokumenty, które byłyby też przeszukiwalne, bo wrzucenie skanu też wszystkich problemów nie rozwiązuje. Ale też jeszcze, nim ten wątek rozwiniemy, to o jednej rzeczy chciałam zwrócić uwagę, że ja ilekroć przeglądam BIP, jak na przykład jakiegoś organu, jakiejś instytucji i stronę internetową, to o ile strona jednak widać, że jest zwykle dosyć aktualna, że są aktualne informacje, widać, że ona żyje. Jednak tak jest, czy to jest fanpage na Facebooku, że tam jest sporo informacji aktualnych, na bieżąco uzupełnionych.

Natomiast jak się zajrzy do BIP-u, to czasem ma się wrażenie, że tam naprawdę wiatr hula i bardzo dawno nikt nie zaglądał, że te aktualizacje, bo tam jest ten rejestr zmian, że były robione naprawdę dawno, że to jest tak traktowane po macoszemu.

Tak, bo to też wynika z tego, że właśnie jak wchodziła ustawa o dostępie do informacji publicznej w życie w roku 2001 i nałożyła na podmioty zobowiązany obowiązek posiadania BIP-u, to wiele gmin i szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych miało już swoje strony internetowe i stanęło one przy takim dylematem, że tutaj z jednej strony prowadzimy już rozwijamy swoją stronę internetową, publikujemy tam pewnego rodzaju informacje, a z drugiej strony ustawodawca nakazuje nam otworzenie takiej specjalnej strony internetowej Biuletynu Informacji Publicznej i ten obowiązek był traktowany tak po macoszemu jako zupełnie niepotrzebny, skoro my już tutaj mamy stronę i publikujemy na niej informacje, to czemu tutaj wymagać się od nas jeszcze tworzenia jakiejś, dublowania tego wszystkiego jeszcze raz?

I faktycznie wyglądało to tak, że dobrze skoro jest obowiązek to tworzymy BIP, wrzucamy tam informacje, które już wcześniej wrzucaliśmy na stronę, ale praktycznie tego BIP-u już później nie rozwijamy, on niech sobie tam funkcjonuje. I mieliśmy do czynienia z takim dualizmem, że z jednej strony mamy te strony internetowe, gmin, czy szerzej mówiąc podmiotów zobowiązanych, które są pewnie trochę bardziej atrakcyjne, są tam jakieś obrazki, więcej zdjęć, bardziej to jest takie interaktywne, a z drugiej strony mamy BIP, który jest taki szary, ponury, nieaktualizowany, po którym właśnie ciężko cokolwiek wyszukać, bo są tam wrzucane jakieś skany, ciężko się po tym poruszać i mieliśmy do czynienia z takim dualizmem.

I właśnie ustawodawca zobaczył, że to tak w sumie średnio działa i  w tym rozporządzeniu z 2007 roku stwierdził, że jeżeli podmiot posiada już stronę internetową, która spełnia cechy wyznaczone BIP-owi, to może zrezygnować z prowadzenia BIP-u. Ale te BIP-y już powstały wcześniej, przez te 6-7 lat one funkcjonowały, więc jak już to powstało to często dalej istnieje i z jednej strony został wysłany taki sygnał, że porzucamy te BIP-y i że jak macie strony to jest ok, a z drugiej strony te BIP-y pozostały i właściwie ciężko powiedzieć jaka jest teraz ich rola.

Bardzo rzadko organy rezygnowały w ogóle z prowadzenia tych BIP-ów. Ja wiem na pewno, że Rzecznik Praw Obywatelskich zrezygnował z prowadzenia BIP-u. Ma po prostu stronę swoją internetową, która wygląda fajnie, która spełnia te wymagania BIP-u, przynajmniej po takim powierzchownym zapoznaniu się przeze mnie z nią. Tak samo Urząd Ochrony Danych Osobowych także nie prowadzi BIP-u, ma swoją stronę internetową oficjalną, która pełni tę rolę. Rzadko gminy z tego korzystają, być może są takie gminy, ja akurat teraz nie kojarzę. Być może słuchacze mogą teraz po przesłuchaniu rozmowy to sprawdzić, czy ich gmina prowadzi stronę, a jeżeli tak to czy ten BIP jest równocześnie prowadzony. Prowadzony w takim sensie, że prowadzony rzeczywiście, aktualizowany, niech wrzucane są do niego informacje, a nie, że on po prostu jest, istnieje, ale niewiele się w nim dzieje.

Myślę, że gdybym była zwolenniczką jakichś teorii spiskowych, to mogłabym uznać, że w zasadzie dla gmin to może być korzystniejsze, jak są te BIP-y, gdzie wrzuca się informacje takie, którymi nie zawsze chcemy się chwalić, bo liczby nie kłamią, nie wiem czy są jakieś problemy finansowe, czy jakaś umowa była zawarta na jakąś może dużą kwotę, takie rzeczy, które są ciekawe dla watchdoga, ale przeciętny mieszkaniec raczej do BIP-u nie zajrzy, no bo bardziej go interesuje właśnie strona internetowa, nie wiem gdzie jest informacja o tym, że będzie grała Beata Kozidrak, a nie BIP, gdzie będzie umowa z Beatą Kozidrak i dowie się ile ten koncert kosztował.

Więc to może tak właśnie być, że te BIP-y no musimy, no to niech gdzieś tam będą, nie są ładne, atrakcyjne, przyciągające, trudno przeszukiwalne, to ludzie nie będą tam szczególnie kopać.

No może to tak być, może być taka intencja też za tym stanem faktycznym, który niestety jest daleki od ideału. Ale trzeba to tutaj oddać, że jeżeli tutaj włodarz danej gminy by wrzucił tą umowę z Beatą Kozidrak czy z inną artystką, to już był to naprawdę duży krok w stronę jawności i nawet jak wrzuca to w BIP, to i tak jest ok.

Tak, mimo że te dokumenty finansowe teoretycznie powinny tam się wszystkie znaleźć, no to wiadomo, że zwykle jakieś takie totalne minimum jest w BIP-ach realizowane. Jakbyśmy mogli chwilę zatrzymać się nad tym, co rzeczywiście tak realnie w tych BIP-ach jest,  bo to, co powinno być już mówiłeś, wiele, wiele naprawdę dokumentów, a co zwykle się tam znajduje, co możemy tam znaleźć, to co innego.

Co może się w nich znaleźć? To praktycznie musielibyśmy przeanalizować każdy BIP jednostkowo. Gdyby to, co rzeczywiście ma się znaleźć w BIP-ie zgodnie z ustawą w tym BIP-ie było, to tryb wnioskowy byłby używany znacznie, znacznie, znacznie rzadziej. Ale każda jednostka prowadzi swój BIP i to, w jaki sposób je prowadzi, czy wypełnia ten obowiązek ustawowy, to jest do indywidualnej oceny. Są BIP-y niezłe, są BIP-y zupełnie bezużyteczne, są BIP-y, w których są absolutnie podstawowe informacje.

No właśnie, bo wejdę ci w słowo, na przykład takie, bo jak ja właśnie przeglądam jakieś BIP-y, to to, co zawsze znajdziesz, to oświadczenia majątkowe, bo to jest też ten obowiązek publikacji.

Zawsze pewnie też nie, na poradni mamy takie sprawy, że mieszkańcy zwracają się do nas, były oświadczenia, nagle zniknęły jednego dnia, co teraz mamy zrobić, jak to się stało, albo że w ogóle nigdy tych oświadczeń nie było? Więc na pewno przeważnie te oświadczenia są tam, ale czy zawsze, to jest takim słowem, trzeba też uważać.

Nie byłam tego świadoma, wydawało mi się, że to już takie naprawdę totalne minimum i też zwykle jakieś tam informacje o przetargach, ogłoszenia, ale już rzadziej zauważyłam, że informacje o ich rozstrzygnięciach, że właśnie ta informacja o przetargu, to musi być powieszona, no bo też to są jakieś pewnie dodatkowe.

Tak, to już wynika z, oprócz tego, co mamy w ustawie o dostępie do informacji publicznej, mamy także szereg ustaw szczegółowych, na przykład Prawo zamówień publicznych, które wymaga właśnie, żeby te informacje o przetargach w BIP-ie były zamieszczane, także Ustawa o pracownikach samorządowych wymaga, żeby pewne konkursy były właśnie ogłaszane w BIP-ie i także przebieg ich powinien być relacjonowany w BIP-ie, czyli informacje o kandydatach, którzy się zgłosili, wyniki, także przebieg tego konkursu, to powinno w BIP-ie się znajdować.

Zazwyczaj pewnie jest, ale też nie powiedziałbym, że zawsze. Praktyka jest różnoraka, tak jak mówiłem, tych podmiotów zobowiązanych do posiadania BIP-u jest bardzo, bardzo, bardzo sporo i pewnie większość nie wywiązuje się z tego obowiązku, w ogóle nie posiada BIP-u, a te, które posiadają BIP, bardzo różnie podchodzą do tego.

To ja bym teraz chciała się trochę pociągnąć na język, bo zdradziłeś, że do poradni sporo spraw trafia, takich związanych z BIP-ami. Jakbyś mógł wskazać na takie najczęstsze problemy, na co klienci poradni i klientki skarżą się i z czym do nas trafiają?

Najczęstsze problemy są to po pierwsze, organ nie posiada BIP-u, co robić? Organ posiada BIP, ale jest on słaby, żeby nie użyć mocniejszego słowa. No bo obywatel czyta ustawę, patrzy, że przecież tutaj jest zapisane, że informacja o majątku powinna być w biuletynie. Później zagląda na stronę, a tam wiatr hula, nic się nie można znaleźć i taki zachodzi dysonans poznawczy, że jak to jest? Tutaj przecież żyjemy w praworządnym państwie, w ustawie jest zapisane, że powinno być tak i tak, a empirycznie sprawdzam, że jest daleko od ideału. I co robić? Co zrobić, żeby tę informację, żeby doprowadzić do tego, żeby ta informacja była opublikowana, żeby ten organ poważnie podchodził do swoich obowiązków?

No właśnie i co wtedy radzisz?

Wtedy z wielkim smutkiem ogłaszam, że niestety nasze prawo jest dalekie od idealnego. Z jednej strony ustawodawca nałożył na organy i inne podmioty zobowiązania do udostępnienia informacji publicznej szereg obowiązków. Tutaj jest naprawdę tych obowiązków dużo, czyli posiadanie tego biuletynu i publikowanie w nim bardzo dużego zakresu informacji. A z drugiej strony nie w ustawie, albo szerzej mówiąc w prawie i także w innych ustawach, nie tylko Ustawie o dostępie do informacji publicznej, nie wskazał realnych sankcji, które groziłyby podmiotom za niewywiązywanie się z tego obowiązku.

Jeżeli nie ustanowiono żadnego organu, który nadzorowałby przestrzeganie tego obowiązku i nie kontrolowałby po pierwsze posiadania BIP-u, a po drugie tego jak on jest prowadzony, nie upoważniono także sądów administracyjnych do badania tego typu kwestii, to pozostają nam tak naprawdę środki średnio skuteczne – środki powszechne, czyli środki przewidziane przez kodeks postępowania administracyjnego, przede wszystkim skarga, skarga z artykułu 227 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taka skarga powszechna, taka skarga ogólna. Jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości w działaniu władzy, to jeżeli nie ma żadnego innego środka, to w ostateczności przysługuje nam złożenie takiej skargi powszechnej. Problem z tą skargą jest taki, że składa się ją do organu wyższego stopnia. Tam w kodeksie postępowania administracyjnego jest wyrażony taki podstawowy katalog tych organów właściwych do rozpatrzenia skargi. I na przykład w stosunku do gmin problem jest taki, że tutaj organem odpowiedzialnym za prowadzenie BIP-u jest wójt / burmistrz / prezydent, czyli jeżeli zobaczymy, że w danej gminie albo BIP-u nie ma, takie przypadki chyba są już bardzo rzadkie, gminy raczej posiadają te BIP-y, to jak one wyglądają to jest inna sprawa. Więc jeżeli właśnie zobaczymy, że ten BIP nie spełnia naszych oczekiwań, nie są publikowane tam informacje, albo te informacje znikają, albo nie jest oznaczony czas, kiedy one zostały opublikowane, nie ma podanych informacji o autorze tego wpisu danego, to możemy złożyć taką skargę powszechną z artykułu, przypominam jeszcze raz, 227 kodeksu postępowania administracyjnego. I tu zachodzi problem, ponieważ podmiotem właściwym do rozpatrzenia takiej skargi jest Rada Gminy, Rada Miasta.

Ja myślałam, że to SKO, ale to nie.

Niestety nie. Jeżeli to by było SKO, to ta kontrola byłaby pewnie bardziej merytoryczna.

SKO to jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

Tak. Ono rozpatruje odwołania od decyzji administracyjnych wydawanych przez wójta / burmistrza / prezydenta. Niestety, tych skarg powszechnych z KPA nie rozpatruje. Więc tutaj mamy właściwość Rady Gminy, Rady Miasta. A niestety w wielu gminach praktyka funkcjonowania jest taka, że Rada Miasta, Rada Gminy jest politycznie związana z wójtem, uzależniona od wójta burmistrza prezydenta. Radni są uzależniani także finansowo poprzez zasiadanie w rozmaitych spółkach komunalnych. No i możemy sobie wyobrazić, jeżeli taki radny uzyskał zatrudnienie dzięki wójtowi w spółce komunalnej, jest mu tam wygodnie, jest wdzięczny, dobrze mu się tam pracuje, pieniądze też są okej, to czy później taki radny będzie skory do tego, żeby uznać skargę na tego wójta, burmistrza czy prezydenta za zasadną.

Ale wiesz, to jest w ogóle szerszy problem, no bo zasadniczo Rada Gminy jest tym organem takim kontrolnym wobec władzy wykładawczej w gminie. Więc to w zasadzie dotyczy wszystkich kroków podejmowanych przez…

No więc w zasadzie tutaj jakby ustawodawca dobrze wskazał, że tutaj Rada powinna rozpatrywać te skargi, no bo przecież tak jak mówisz, Rada jest organem kontrolnym, to kto jak nie Rada ma kontrolować wójta? No w praktyce ta funkcja kontrolna jest w wielu przypadkach iluzoryczna.

Iluzoryczna, a w przypadku kiedy,  bo to jest gmina, ale jeżeli mówimy o jakimś domu kultury czy o szkole, to każdorazowo musimy znaleźć na tej drabince ten organ, który ma kontrolować? Nie zawsze to jest takie oczywiste, prawda?

Tak, no to pewnie właśnie wymaga indywidualnego spojrzenia. Najlepiej zacząć od lektury statutu szkoły. Tam zazwyczaj powinno być, kto jest organem prowadzącym. Jeżeli nie chcemy składać skarg, bo skarga to zawsze się kojarzy z takim…

No właśnie, bo może po dobroci na początku.

Właśnie, w pierwszej kolejności można uprzejmie przypomnieć, że takie obowiązki istnieją, że dobrze by było, żeby ten BIP był doprowadzony do takiego stanu rzeczy odpowiadającego prawu. To może przybrać albo formę zwykłej wiadomości, albo jeżeli chcemy trochę bardziej nabrać waloru oficjalności i mieć pewność, że jednostka nam odpowie, to możemy skorzystać z wniosku. Wniosek taki też powszechny z artykułu 241 kodeksu postępowania administracyjnego. To jest taki wniosek, który służy temu, że jeżeli dostrzeżemy jakieś nieprawidłowości, to możemy zawnioskować do organu, że ,,zobaczyliśmy taką i taką sytuację, jest tak, naszym zdaniem jest to niezgodne z takim i takim przepisem. Dobrze by było organie, żebyś doprowadził to do stanu odpowiedniego, czyli takiego i takiego, oczekujemy podjęcia działań XYZ”. I taki organ musi w ciągu bodajże 30 dni udzielić odpowiedzi na ten wniosek, rozpatrzeć go albo pozytywnie, albo negatywnie. I co ciekawe, na sposób rozpatrzenia takiego wniosku przysługuje ta skarga powszechna, czyli możemy najpierw skorzystać z tego wniosku ogólnego i skierować później ewentualnie skargę, jeżeli sposób rozpatrzenia tego wniosku będzie niekorzystny. No i tu największy problem z tą procedurą jest niestety taki, że po rozpatrzeniu tej skargi przez tą radę albo inny organ, to zamyka ścieżkę. Tu już po rozpatrzeniu tej skargi nie przysługuje nam jakiekolwiek odwołanie, nie przysługuje nam skarga do sądu w szczególności. To jest postępowanie jednoinstancyjne, od którego już sposób rozpatrzenia tej skargi nie podlega w żaden sposób zaskarżeniu.

Myślę, że może źródłem tych problemów z egzekwowaniem publikacji informacji w biuletynie jest sformułowanie tego zapisu w ustawie, która mówi o tym, że jeżeli coś jest nieopublikowane, to w trybie wnioskowym. Może organy czy w ogóle sądy wychodzą z założenia, ,,no dobra nie ma w biuletynie, to zawsze jest ta druga opcja, że można zawnioskować i że to jest takie komplementarne, że albo jedno, albo drugie”. W ten sposób organy też sobie myślą, że ,,jak ktoś będzie chciał, to udostępnimy i może wtedy wrzucimy do BIP-u, jak już zeskanujemy, bo ktoś będzie tego potrzebował”. Nie jest to takie wychodzenie naprzeciw potrzebom, że coś po prostu publikujemy. Moje pytanie jest jeszcze takie, czy na przykład w statucie gminy można jakoś zapisać, co w BIP-ie powinno być? Czy żeby na przykład jakoś, no tutaj radni mogliby coś na to wpływać.

Oczywiście, w statucie jak najbardziej można zapisać, ale tylko dodatkowe rzeczy. Nie można statutem gminy na przykład ograniczyć ustawę. Niedopuszczalna byłaby sytuacja, w której radni w statucie stwierdziliby, że co prawda Ustawa o dostępie do informacji publicznej nakazuje nam udostępnienia informacji takich i owakich w BIP-ie, ale my tutaj na mocy statutu ograniczamy to prawo i stwierdzamy, że będziemy publikować tylko część tych informacji. Takich rzeczy w statucie być nie może. Może być na plus, że tutaj co prawda ustawodawca narzuca nam, że musimy opublikować dane informacje, ale my jako gmina otwarta, gmina sprzyjająca jawności i proobywatelska jeszcze będziemy publikować informacje ponad to. Przy czym to nawet nie musi być w statucie określane, ponieważ Ustawa o dostępie do informacji publicznej wprost wskazuje, że poza tym katalogiem wymienionym tam informacji, które powinny być, podmiot zobowiązany we własnym zakresie może udostępniać inne informacje publiczne wedle własnego uznania.

Dobrą praktyką moim zdaniem jest to, że jeżeli organ dostrzega, że o daną informację pyta szereg obywateli, jeżeli dane kwestie powracają co jakiś czas, to w odpowiedzi na te zapytania stwierdza, że od tego czasu będzie publikował to w BIP-ie. To jest dobre dla wnioskodawców, ponieważ nie trzeba składać wniosków, nie trzeba oczekiwać, nie trzeba przechodzić przez tą całą procedurę. To jest dobre także dla urzędników, ponieważ jaki jest sens rozpatrywania dziesięciu wniosków i udostępnienia tej samej informacji dziesięciu innym osobom, skoro można raz to zeskanować, albo raz, zależy od informacji, ale raz to po prostu opublikować w BIP-ie, niech każdy zainteresowany się z tym zapozna. I to by było rozwiązanie idealne. Czy w praktyce tak to funkcjonuje, to pewnie zależy od gminy niestety i ogólnie od podmiotu zobowiązania.

No tak, rzeczywiście i też myślę sobie jeszcze o tym rozwiązaniu statucie, że to też może być taki sposób, żeby zabezpieczyć gminę na przyszłość przez na przykład radę taką i wójta, czy burmistrza, którzy są jakby świadomi tego, że dobrze jest jak najwięcej publikować i wpisują to do statutu z myślą o tym, że może przyjść taka władza potem, która już nie będzie tak skora do publikowania, ale ten statut jednak będzie ją jakby trochę dyscyplinował i będzie to robiła.

Jak najbardziej, znaczy ja zachęcam na pewno, żeby gminy, jeżeli mają taką chęć, mają takie podejście projawnościowe, transparentne, nie mają nic do ukrycia, to niech w statutach publikują, niech w statutach określają te informacje dodatkowe, które chcą i mają możliwość publikowania. Szkoda, że obywatele nie mają takiego wiążącego narzędzia, z który mogliby zobowiązać dany podmiot do publikowania tej informacji w BIP-ie to zależy tak głównie od dobrej woli danego organu.

My na poradni i ogólnie toczyła się w sądach administracyjnych taka batalia, takie postępowania, czy obywatel ma możliwość złożenia wniosku o udostępnienie danej informacji w BIP-ie i w dalszym kroku, czy taką odmowę, ewentualnie rozpatrzenia takiego wniosku pozytywnie, czy taką odmowę ma możliwość zaskarżenia do sądu administracyjnego. Niestety, tę batalię przegraliśmy. Sądy administracyjne uznają, że prawo aktualnie obowiązujące nie daje takich narzędzi, ponieważ sądy administracyjne stoją na takim stanowisku, co już wcześniej też zasugerowałaś, że obywatel zawsze ma taką możliwość, że skoro widzi, że w biuletynie danej informacji nie ma, to może złożyć wniosek. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby złożyć wniosek. Jeżeli na wniosek taka informacja nie zostanie udostępniona, to wchodzi już ta ścieżka albo administracyjna, najpierw odwołania do SKO, czy innego organu i następnie skarga do sądu administracyjnego, ewentualnie także skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ta cała procedura administracyjno-sądowo-administracyjna się uruchamia, ale niestety w odniesieniu do funkcjonowania BIP-u, to nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego tego, że dany podmiot nie posiada BIP-u albo nie publikuje w nim informacji, które powinny być w tym BIP-ie opublikowane. A szkoda, bo to by się przydało.

To jest takie moim zdaniem trochę opatrzne rozumienie tego obowiązku informacyjnego, bo czym innym jest udostępnienie na wniosek czegoś osobie, która o coś wnioskuje, bo wie, że dana informacja na przykład jest w posiadaniu urzędu, ale bywa tak, że po prostu ludzie nawet nie mają świadomości, że coś jest w posiadaniu urzędu, czy jakaś informacja jest właśnie w urzędzie i ten obowiązek informacyjny, jego właśnie realizacją jest poinformowanie urzędników, mamy taką umowę, taką inwestycję, coś takiego się dzieje i dopiero w momencie, gdy mieszkańcy zobaczą w BIP-ie taką informację, to wtedy się o niej dowiedzą, a jeżeli nie zobaczą, to po prostu się nie dowiedzą i ten obowiązek informacyjny nie zostanie jakby wypełniony.

No tak, zdecydowanie, przecież tutaj obywatel musiałby za pomocą wniosków szukać igły w stogu siana, a przecież nie wie, jest za tą zasłoną niewiedzy, nie wie co dokładnie organ, jakie umowy organ zawiera. Dopiero na przykład jak weszły te obowiązki publikowania rejestru umów, to dopiero jest przed nami, ale na przykład dobrze to widać po rejestrze wpłat na przykład partii politycznych, bodajże w zeszłym roku czy jakiś czas temu wszedł taki obowiązek, że partie polityczne muszą w swoich Biuletynach Informacji Publicznej publikować rejestry wpłat od swoich sympatyków oraz rejestry zawartych umów.

I dopiero po zapoznaniu się z tymi rejestrami na przykład taka osoba, która zajrzała do BIP-u, zobaczyła jakąś podejrzaną wpłatę albo zastanawiającą umowę może złożyć wniosek o dostęp do informacji publicznej i zapytać o szczegóły danej informacji, danego działania i tutaj właśnie mamy do czynienia z taką kulą śniegową jawności, że udostępnienie kilku podstawowych informacji w BIP-ie później zwiększa ten zakres jawności poprzez wnioski pojedyncze, które mogą dalej pogłębiać ten temat.

Ja bym też nie chciała, żeby wrażenie było takie, że jesteśmy takimi bezdusznymi aktywistami, którzy przestawiają pistolet do skroni urzędnika, że ma wszystko publikować, cokolwiek by się nie działo, bo jakby też chyba jesteśmy świadomi tego, że po stronie urzędu jest wiele problemów takich po prostu czysto technicznych związanych z taką ślimaczącą się cyfryzacją urzędów i tego, że wiele dokumentów wciąż w tym obiegu takim papierowym jest, to zresztą na ostatnim Zlocie fanek i fanów jawności mówili nasi goście. Jeden z burmistrzów mówił po prostu o tym, że on idąc do urzędu miał taką ideę, że będzie cyfryzował od pierwszego dnia i zobaczył jak bardzo jest to trudne, żeby to wszystko się znalazło w tym obiegu elektronicznym i żeby można było to w miarę sprawnie na bieżąco publikować i pytanie czy macie w ramach tej pracy poradnianej, czy taki feedback właśnie od urzędów jest, jeżeli w ogóle w jakiś dialog z urzędem wchodzicie, jakieś pisma wysyłacie, że to jest trudne?

Rzadko, rzadko mamy do czynienia z tym dialogiem. Raczej to jest takie, że urzędy odpowiadają w sposób bardzo formalistyczny, powołując się na określone przepisy stwierdzają, że jest sytuacja taka i taka. Rzadko w uzasadnieniach jest taka próba zaapelowania do serca wnioskodawcy i żeby zrozumiał on.

,,Człowieku zrozum nas.”

Tak, tak. Mimo, że dobrze gdyby ten dialog między wnioskodawcami czy takimi organizacjami jak nasza, a urzędnikami się odbywał, bo to nie jest tak, że we wszystkich urzędach panuje kultura tajności i kultura zdarza się to, ale nie możemy wrzucać na pewno wszystkich do jednego worka jako przeciwników jawności i zwolenników właśnie czy takiego inkwizycyjnego działania. Często tutaj właśnie na przeszkodzie większej transparentności po pierwsze stoi niewiedza. Niewiedza związana z brakiem często świadomości, że dane informacje podlegają udostępnieniu. Po drugie obawa, że udostępnimy za dużo i spotka się to później z jakimiś reperkusjami w postaci skarg czy to do Urzędu Ochrony Danych Osobowych czy innego rodzaju organów. Często taki urzędnik skonfrontowany z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej woli w pierwszej kolejności nie udostępnić informacji, poczekać na skargę do sądu czy do innego organu i dopiero jeżeli ten wyższy organ albo sąd stwierdzi, że ,,masz udostępnić informację”, to wtedy ok,  udostępniam informację. Jest to taka trochę spychologia odpowiedzialności, ale z drugiej strony pewnie też trzeba to w jakiś sposób zrozumieć. Jest to niestety ze szkodą zawsze dla wnioskodawcy, ponieważ te procedury administracyjno-sądowo-administracyjne z natury rzeczy muszą swoje trochę czasu potrwać.

Więc ta waga udostępniania informacji niezwłocznie, a informacji udostępnionej za 3, 4, 5, 6 miesięcy czy nawet czasem, niestety, znacznie dłużej jest zupełnie inna.

To jest bardzo frustrujące, bo właśnie porównując to co powiedziałeś. Albo jest to niezwłocznie, czyli po prostu już w BiP-ie ta informacja na mnie czeka.

No właśnie.

Albo muszę o nią walczyć, jeżeli mam wystarczająco dużo determinacji. Najpierw wnioskując, a potem właśnie przechodząc te całe procedury w sądzie administracyjnym. I jakby widząc, przeglądając pytania, które do nas spłynęły dotyczące właśnie BIP-ów, bo przygotowując się do tego podcastu wrzuciliśmy właśnie taką zajawkę, jakie problemy związane z BIP-em nasi odbiorcy spotykają. Więc jest naprawdę duża frustracja, przede wszystkim związana z tym, że nie działają wyszukiwarki, że urzędy właśnie rzadko aktualizują, wrzucają dokumenty w takiej postaci, że trudno w ogóle jest przeczytać, bo to są bardzo słabej jakości skany. Długo by wymieniać te problemy i zastanawiam się, czy one są w ogóle do rozwiązania na takim poziomie tych poszczególnych jednostek, czy jednak tu jest potrzebna jakaś zmiana systemowa i czy to urzędy powinny wyjść z inicjatywą, ale wydaje mi się, że niekoniecznie będą chciały? Czy może właśnie to jest zadanie dla takich organizacji jak nasza, czy właśnie użytkowników tych BIP-ów, watchdogów, żeby, nie wiem, wystosować jakąś petycję, że to jest temat, którym trzeba się zająć trochę od początku i po pierwsze dać urzędom możliwość, takie trochę narzędzia, żeby mogli rzeczywiście w tych BIP- ach bezproblemowo pewne rzeczy publikować, czyli ta cyfryzacja jeszcze raz wraca, a z drugiej strony dać obywatelom narzędzia do egzekwowania tego, jeżeli czegoś nie będzie.

Znaczy zawsze można próbować podejmować takie działania jednostkowe, czyli w konkretnej swojej gminie próbować wpływać na kształt tego BIPu, właśnie poprzez te instytucje wniosków, czy skarg, o których wcześniej mówiłem, ale to jest działanie jednostkowe, czasem skuteczne, w większym wymiarze, czasem w mniejszym, czasem w ogóle trafia się na beton i odmowę jakichkolwiek działań. Potrzebne są działania systemowe.

Ten BIP w zamyśle dwadzieścia kilka lat temu był świetnym rozwiązaniem, był fajną ideą, był ideą innowacyjną, powszechny dostęp do wiedzy 24 godziny na dobę i ten BIP był właśnie takim mega uzdolnionym dzieckiem, takim geniuszem, ale to potem podczas właśnie tego dorastania trochę zaniedbanym, trochę bez nadzoru. Do szkoły raczej rzadko chodził, a jeżeli chodził już to raczej na ostatniej ławce przebywał i więcej spał niż słuchał nauczycieli i po tych 20 latach funkcjonowania BIP -u właśnie z tego fajnego pomysłu, z tego bardzo innowacyjnego rozwiązania wyszedł taki potworek, który nie wiadomo czy on w ogóle działa, czy to jest potrzebne, czy co właściwie z tym zrobić?

Problemem BIP-u był właśnie moim zdaniem brak nadzoru nad jego funkcjonowaniem. Brakuje organu, który po pierwsze zebrałby nawet wszystkie BIP-y działające w kraju. Teoretycznie takie uprawnienie ma Minister Cyfryzacji, ponieważ istnieje taka strona ogólna gov.pl/bip, na której powinny być odnośniki do wszystkich BIP-ów, które są w kraju utworzone.

Tylko problem polega na tym, że ta lista jest aktualizowana tylko w momencie, gdy dany podmiot sam się zgłosi do ministra i ogłosi, że my tu prowadzimy BIP pod takim adresem, to wtedy minister cyfryzacji aktualizuje tą listę. I jeżeli tutaj obowiązek jest nałożony na same podmioty to możemy się domyśleć, jak to funkcjonuje i w tej chwili nawet nie połowa gmin jest obecna w tym rejestrze centralnym, więc jak już mówimy, że nawet gminy nie są w nim obecne, to jak tutaj w ogóle oczekiwać, że szkoły, czy spółki komunalne, czy innego rodzaju organizacje pozarządowe, które mogą wykonywać zadania publiczne będą w tym rejestrze publikowane.

Czyli właśnie brakuje tego elementu nadzoru nad wykonywaniem tego obowiązku publikowania informacji w biuletynie. Jeżeli nie ma nadzoru ze strony sądów administracyjnych, nie ma nadzoru administracyjnego ze strony organów administracji publicznej, to te BIPy czasem są, czasem ich nie ma. Jeżeli nie ma to właściwie sankcji jakichkolwiek próżno oczekiwać, w związku z tym może zawsze obywatel złożyć wniosek i w ten sposób działać, ale te wnioski to właściwie są zawsze o charakterze jednostkowym i nawet jeżeli 100 osób złożyłoby tożsamy wniosek i wygrywało w sądach sprawy dotyczące udostępnienia tej informacji, to nie ma żadnego narzędzia, który by mógł zmusić organ do opublikowania takiej informacji w BIPie. I to jest właśnie wielki mankament tej instytucji, czyli brak jakiegokolwiek nadzoru nad jej funkcjonowaniem.

Niestety konkluzja naszej rozmowy nie jest zbyt taka pozytywna. W zasadzie możemy zakończyć apelem do Ministra Cyfryzacji, żeby jeszcze ratował to cudowne dziecko, dopóki jeszcze jest co ratować, a wszystkich naszych słuchaczy i słuchaczki zachęcamy do tego, żeby mimo wszystko zaglądali do BIPów instytucji, których działalność ich interesuje i jeśli zobaczą, że one są jakoś wyjątkowo zaniedbane, czy nie ma tam informacji, które powinny być publikowane, żeby właśnie kierowali na początku te wnioski, prosząc o uzupełnienie informacji, potem ewentualnie skargi, żeby dawać znać instytucjom, że my z tych BIPów korzystamy i one są potrzebne, bo myślę, że to też jest istotne, żeby był ten feedback, że one są potrzebne, że to nie jest właśnie jakiś wymysł urzędników w tym 2001 roku, czy ustawodawcy, żeby coś takiego było, tylko rzeczywiście jest to przydatne narzędzie.

Piotrze, dziękuję ci bardzo za rozmowę. Mam nadzieję, że wrócimy kiedyś do tematu i będziemy mieć jakieś bardziej optymistyczne wnioski. Rozmawiałam z Piotrem Rzekiecskim, prawnikiem Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska. Dziękuję za rozmowę.

Dziękuję.

Do usłyszenia.

Do usłyszenia. 

=== Outro ===
To była Zajawka. Podcast Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.

Co król Karol królowej Karol kupił, chciałabym wiedzieć, co kupił i za ile, ile? Dobrze, że jesteś i że rozmawiamy, nawet przy stole z powyłamywanymi nogami, i że rozumiesz, że nie odmówisz mi tej racji, prawa do pytań, do informacji!

{{Jak słuchać
|rss=https://feeds.soundcloud.com/users/soundcloud:users:121753281/sounds.rss
|youtube=https://www.youtube.com/watch?si=msvheaTimk1mEbck&amp;v=INMQjqFtfYA
|domowa=
|spotify=https://open.spotify.com/episode/1KGCPh9xL5OmvYt7ikBDyO?si=ZgoMWA5_QQWv5LG80o92OQ&amp;nd=1&amp;dlsi=301040adb67a4c2e
|apple=
|pocket=
|soundcloud=https://soundcloud.com/sie-obywatelska-watchdog/zajawka-podcast-watchdoga-odc-20-o-biuletynach-informacji-publicznej?in=sie-obywatelska-watchdog/sets/zajawka-podcast-watchdoga&amp;si=b82a05d0255647639cda7450bae5404d
|deezer=https://www.deezer.com/pl/episode/699331661?host=0&amp;utm_campaign=clipboard-generic&amp;utm_source=user_sharing&amp;utm_content=talk_episode-699331661&amp;deferredFl=1
|peertube=https://tube.pol.social/w/ut3Lf1o4Pfq5nSn8wFJk3T
}}
== Źródła ==
* {{Zaimportowany 
|tytuł=Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)
|link=https://siecobywatelska.pl/podcast-o-bipach/
|archiwum=
|serwis=siecobywatelska.pl 
|serwis link=https://siecobywatelska.pl
|autor= Redakcja
|licencja=[https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.pl CC BY 4.0]
}}

== Linki zewnętrzne ==
* [https://informacjapubliczna.org/news/bip-w-pigulce/ BIP w pigułce]
* [https://informacjapubliczna.org/news/biuletyn-informacji-publicznej-w-pytaniach-i-odpowiedziach/ Biuletyn Informacji Publicznej w pytaniach i odpowiedziach]
* [https://informacjapubliczna.org/news/co-zrobic-jesli-ze-strony-bip-jakiejs-instytucji-zniknely-oswiadczenia-majatkowe Co zrobić, jeśli ze strony BIP jakiejś instytucji zniknęły oświadczenia majątkowe?]
* [https://orka.sejm.gov.pl/Biuletyn.nsf/0/BC0551F090B08A04C1256B73003D21D8?OpenDocument Protokół z sejmowej komisji pracującej w 2000 r. nad Ustawą o dostępie do informacji publicznej. Pojawia się tam też kwestia BIP-ów.]
{{Pasek boczny|
{{Społeczeństwo}}
{{Podziel się boczny}}
}}

[[Kategoria:Podkast]]
[[Kategoria:Zajawka]]
[[Kategoria:Sieć Obywatelska Watchdog Polska]]
[[Kategoria:Biuletyn Informacji Publicznej]]
[[Kategoria:Cyfryzacja]]
[[Kategoria:Ministerstwo Cyfryzacji]]</text>
      <sha1>mch3rjauw63ejg2u5ptsr6kow664w9h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71347</id>
    <redirect title="Zajawka 20 - o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)" />
    <revision>
      <id>343230</id>
      <timestamp>2024-12-18T11:43:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Marek Mazurkiewicz</username>
        <id>5219</id>
      </contributor>
      <comment>Marek Mazurkiewicz przeniósł stronę [[Podcast o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)]] do [[Zajawka 20 - o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)]]</comment>
      <origin>343230</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="69" sha1="kamvb45rof55xgmol0i692ivxoof27i" xml:space="preserve">#PATRZ [[Zajawka 20 - o Biuletynach Informacji Publicznej (BIP-ach)]]</text>
      <sha1>kamvb45rof55xgmol0i692ivxoof27i</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>