La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sofonia

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="pms">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikisource</sitename>
    <dbname>pmswikisource</dbname>
    <base>https://pms.wikisource.org/wiki/Intrada</base>
    <generator>MediaWiki 1.43.0-wmf.2</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Special</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Discussion</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Utent</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Ciaciarade</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikisource</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Discussion ant sla Wikisource</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Figura</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Discussion dla figura</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Discussion dla MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Stamp</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Discussion dlë stamp</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Agiut</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Discussion ant sl'agiut</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Categorìa</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Discussion ant sla categorìa</namespace>
      <namespace key="102" case="first-letter">Pàgina</namespace>
      <namespace key="103" case="first-letter">Discussion ëd la pàgina</namespace>
      <namespace key="104" case="first-letter">Tàula</namespace>
      <namespace key="105" case="first-letter">Discussion ëd la tàula</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Modulo</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Discussioni modulo</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sofonia</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1251</id>
    <revision>
      <id>31395</id>
      <parentid>31369</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T22:46:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pcastellina</username>
        <id>15</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="804" xml:space="preserve">{{header
 | title    = [[La_Bibia_piemontèisa|La Bibia piemontèisa]]
 | author   =
 | section  = [[La_Bibia_piemontèisa/Testament_Vej|Testament Vej]]
 | previous = [[La_Bibia_piemontèisa/Testament_Vej/Abacuc|Abacuc]]
 | next     = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Age|Age]]
 | notes    = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sofonia/Introdussion|Introdussion]]
}}
== Sofonìa ==
[[File:La Bìbia piemontèisa - Sofonia (test complèt).pdf|thumb|La Bìbia piemontèisa - Sofonia (test complèt)]]
=== Capìtoj ===

* [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sofonia/Sofonia 1|Capìtol 1]]
* [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sofonia/Sofonia 2|Capìtol 2]]
* [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sofonia/Sofonia 3|Capìtol 3]]

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Sofonia]]</text>
      <sha1>ku0csnk55zwkupr0xnj1hpmr5kfmo2t</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sofonia/Sofonia 1</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1252</id>
    <revision>
      <id>31379</id>
      <parentid>29928</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T14:54:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pcastellina</username>
        <id>15</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4301" xml:space="preserve">{{header|title=[[La_Bibia_piemontèisa|La Bibia piemontèisa]]|author=|section=[[La_Bibia_piemontèisa/Testament_Vej/Sofonia|Sofonia]]|previous=[[La_Bibia_piemontèisa/Testament_Vej/Abacuc/Abacuc 3|Abacuc 3]]|next=[[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sofonia/Sofonia 2|Sofonia 2]]|notes=}}
{{TOCright}}
{{chapter|1}}

== 1 ==

{{verse|chapter=1|verse=1}}Sossì a l'é 'l messagi profétich ch' ël Signor a l'ha fidà&lt;ref&gt;O &quot;dàit&quot;.&lt;/ref&gt; a Sofonìa, fieul ëd Cushi, fieul ëd Gadalia, fieul ëd Amaria, fieul ëd Esechia. Sofonìa a l'ha trasmëttù ës messagi antant ch'a regnava Giosia, fieul ëd Amon, Rè 'd Giuda.

=== Ël Dì dël Giudissi as avzin-a ===

{{verse|chapter=1|verse=2}}&quot;I dëstruvrai&lt;ref&gt;O &quot;ramasserai&quot;.&lt;/ref&gt; tut sur la facia dla tèra&quot;, a dis ël Signor. {{verse|chapter=1|verse=3}}&quot;I dëstruvrai la gent e le bestie; i dëstruvrai j'osej dël cel e ij pèss dël mar. (Le mistà idolàtriche 'd coste creature a saran dëstruvùe ansema a la gent grama). I gavrai l'umanità da la facia dla tèra&quot;, a dis ël Signor. 

{{verse|chapter=1|verse=4}}&quot;I andrai a l'atach&lt;ref&gt;O &quot;I dëstenderai mia man&quot;.&lt;/ref&gt; contra la gent ëd Giuda e contra tùit coj ch'a vivo an Gerusalem. I gavrai da stò pòst minca marca dla divossion&lt;ref&gt;O &quot;cult&quot;.&lt;/ref&gt; a Baal e la memòria midema che ambelelà a j'ero ëd sacerdòt pagan.

{{verse|chapter=1|verse=5}}I gavrai coj ch'a rendo l'adorassion dzora dij tèit ëd ca a le stèile, coj ch'a giuro fedeltà a Nosgnor Dé ma ant l'istess temp a fan vot d'ubidiensa a Malcam,  {{verse|chapter=1|verse=6}}coj ch'arnego Nosgnor e ch'a veulo pa sò agiut o soa guida.

{{verse|chapter=1|verse=7}}Tas dëdnans a Nosgnor! Ël Di ëd Nosgnor, ël Di dël Giudissi, a l'é davzin. Nosgnor a l'ha prontà la tàula dël sacrifissi, coj ch'andran a stesse a cola tàula a son già lavasse le man&lt;ref&gt;O &quot;a l'han già fàit soa purificassion ritual&quot;.&lt;/ref&gt;. {{verse|chapter=1|verse=8}}Ant ël Di dël Sacrifissi, ël Di ëd Nosgnor, i castigrai ij prinsi e ij fieuj dël rè, ansema tui coj ch'a seguito ij costum dij pagan. {{verse|chapter=1|verse=9}}An col di là i castigrai tui coj ch'a fan ëd rituaj superstissios, coj ch'a 'mpinìsso la ca 'd sò padron&lt;ref&gt;Ij dé fàuss.&lt;/ref&gt; con le richësse vagnà con la violensa e l'angann.

{{verse|chapter=1|verse=10}}An col di là&quot;, a dis Nosgnor, &quot;da la Pòrta dël Pèss as sentirà crijé fòrt, as sentiran ëd plente ch'a ven-o sù dai quarté dië sgnor ëd la sità, e da le colin-e 'n grand armor. 

{{verse|chapter=1|verse=11}}Fé 'd plente, vojàutri ch'i vive ant ël quarté dël mercà, përchè dij mërcant a-i në sarà pa pì, e coj ch'a conto ij sòld a-i në saran gavà. 

{{verse|chapter=1|verse=12}}An col temp-là i andrai an gir për la sità con la lampia për tiré fòra coj ch'a chërdo 'd podèj fé lòn ch'a veulo sens' esse ciapà e ch'a diso: &quot;A-i é gnun Signor a dé 'd premi o 'd castighé&quot;. {{verse|chapter=1|verse=14}}Soe richësse a saran robà e soe ca a saran dëstruvùe! A vivran pì nen ant le ca ch'a l'han fabricà, nì a beivran ël vin ëd le vigne ch'a l'han piantà. 

{{verse|chapter=1|verse=14}}Ël gran' Di dël Giudissi, ël Di dël Nosgnor a l'é press a rivé, a l'é 'n camin ch'a riva lest. Un grand rabel as sentirà ant ël Di dël Giudissi, ël Di ëd Nosgnor, tanme ij crij ëd n'armeja ch'a fà la guèra. {{verse|chapter=1|verse=15}}Col di-là a sarà 'l Di 'dl'ira 'd Nosgnor, un di d'aflission e d'angossa, un di 'd devastassion e 'd ruin-a, un di 'd top e dë scurità, un di 'd nìvole e 'd cel fosch, {{verse|chapter=1|verse=16}}un di d'arson ëd trombe e 'd crij 'd bataja. Tut ël pèis dël giudissi 'd Nosgnor a drocherà an su le sità fortificà e an sj'àute tor d'àngol.{{verse|chapter=1|verse=17}}I  farai che tuta la gent a sia ciapà da na tribolassion granda  e tùit as antrapran coma 'd bòrgno, përchè a l'han pecà contra Nosgnor. I spantierai sò sangh tanme 'd póer, soa carn a sarà spatarà com ëd drugia. {{verse|chapter=1|verse=18}}Nì sò òr nì sò argent a-j podran salvé ant ël Di dl'ira, ël Di dël Giudissi. A-i é gnun dubi che mi i provocherai na dëstrussion afrosa an su tuti j'abitant ëd la tèra&quot;.

== Nòte ==
&lt;references /&gt;

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Sofonia]]</text>
      <sha1>hrzfof853k1oej2vj6r0539v93jowua</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>31381</id>
      <parentid>31379</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T16:00:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pcastellina</username>
        <id>15</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4559" xml:space="preserve">{{header|title=[[La_Bibia_piemontèisa|La Bibia piemontèisa]]|author=|section=[[La_Bibia_piemontèisa/Testament_Vej/Sofonia|Sofonia]]|previous=[[La_Bibia_piemontèisa/Testament_Vej/Abacuc/Abacuc 3|Abacuc 3]]|next=[[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sofonia/Sofonia 2|Sofonia 2]]|notes=}}
{{TOCright}}
{{chapter|1}}
[[File:La Bìbia piemontèisa - Sofonìa 1.ogg|thumb|La Bìbia piemontèisa - Sofonìa 1]]
== 1 ==

{{verse|chapter=1|verse=1}}Sossì a l'é 'l messagi profétich ch' ël Signor a l'ha fidà&lt;ref&gt;O &quot;dàit&quot;.&lt;/ref&gt; a Sofonìa, fieul ëd Cushi, fieul ëd Gadalia, fieul ëd Amaria, fieul d'Esechia. Sofonìa a l'ha trasmëttù ës messagi antant ch'a regnava Giosia&lt;ref&gt;Cfr. [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Re/2Re 22|2 Rè 22:1-23:30]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Cronache/2Cronache34|2 Crònache 34;1-35:27]].&lt;/ref&gt;, fieul d'Amon, Rè 'd Giuda.

=== Ël Dì dël Giudissi as avzin-a ===

{{verse|chapter=1|verse=2}}&quot;I dëstruvrai&lt;ref&gt;O &quot;ramasserai&quot;.&lt;/ref&gt; tut sur la facia dla tèra&quot;, a dis ël Signor. {{verse|chapter=1|verse=3}}&quot;I dëstruvrai la gent e le bestie; i dëstruvrai j'osej dël cel e ij pèss dël mar. (Le mistà idolàtriche 'd coste creature a saran dëstruvùe ansema a la gent grama). I gavrai l'umanità da la facia dla tèra&quot;, a dis ël Signor. 

{{verse|chapter=1|verse=4}}&quot;I andrai a l'atach&lt;ref&gt;O &quot;I dëstenderai mia man&quot;.&lt;/ref&gt; contra la gent ëd Giuda e contra tuti coj ch'a vivo an Gerusalem. I gavrai da stò pòst minca marca dla divossion&lt;ref&gt;O &quot;cult&quot;.&lt;/ref&gt; a Baal e la memòria midema che ambelelà a j'ero ëd sacerdòt pagan.

{{verse|chapter=1|verse=5}}I gavrai coj ch'a rendo l'adorassion dzora dij tèit ëd le ca a le stèile, coj ch'a giuro fedeltà a Nosgnor Dé ma ant l'istess temp a fan vot d'ubidiensa a Malcam, {{verse|chapter=1|verse=6}}coj ch'arnego Nosgnor e ch'a veulo pa sò agiut o soa guida.

{{verse|chapter=1|verse=7}}Sta ciuto dë 'dnans a Nosgnor! Ël Di 'd Nosgnor, ël Di dël Giudissi, a l'é davzin. Nosgnor a l'ha prontà la tàula dël sacrifissi, coj ch'andran a stesse a cola tàula a son già lavasse le man&lt;ref&gt;O &quot;a l'han già fàit soa purificassion ritual&quot;.&lt;/ref&gt;. {{verse|chapter=1|verse=8}}Ant ël Di dël Sacrifissi, ël Di 'd Nosgnor, i castijerai ij prinsi e ij fieuj dël rè, ansema tui coj ch'a imito ij costum dij pagan. {{verse|chapter=1|verse=9}}An col di là i castijerai tuti coj ch'a fan ëd rituaj superstissios, coj ch'a 'mpinìsso la ca 'd sò padron&lt;ref&gt;Ij dé fàuss.&lt;/ref&gt; con le richësse vagnà con la violensa e l'angann.

{{verse|chapter=1|verse=10}}An col di là&quot;, a dis Nosgnor, &quot;da la Pòrta dël Pèss as sentirà crijé fòrt, as sentiran ëd plente ch'a ven-o sù dai quarté djë sgnor ëd la sità, e da le colin-e 'n grand armor. 

{{verse|chapter=1|verse=11}}Fé 'd plente, vojàutri ch'i vive ant ël quarté dël mercà, përchè dij mërcant a-i në sarà pa pì, e coj ch'a conto ij sòld a-i në saran gavà. 

{{verse|chapter=1|verse=12}}An col temp-là i andrai an gir për la sità con la lampia për tiré fòra coj ch'a chërdo 'd podèj fé lòn ch'a veulo sens' esse ciapà e ch'a diso: &quot;A-i é gnun Signor a dé 'd premi o 'd castijé&quot;. {{verse|chapter=1|verse=14}}Soe richësse a saran robà e soe ca a saran dëstruvùe! A vivran pì nen ant le ca ch'a l'han fabricà, nì a beivran ël vin ëd le vigne ch'a l'han piantà. 

{{verse|chapter=1|verse=14}}Ël gran' Di dël Giudissi, ël Di 'd Nosgnor a l'é press a rivé, a l'é 'n camin ch'a riva lest. Un grand rabel as sentirà ant ël Di dël Giudissi, ël Di ëd Nosgnor, tanme ij crij ëd n'armeja ch'a fà la guèra. {{verse|chapter=1|verse=15}}Col di-là a sarà 'l Di 'dl'ira 'd Nosgnor, un di d'aflission e d'angossa, un di 'd devastassion e 'd ruin-a, un di 'd top e dë scurità, un di 'd nìvole e 'd cel fosch, {{verse|chapter=1|verse=16}}un di d'arson ëd trombe e 'd crij 'd bataja. Tut ël pèis dël giudissi 'd Nosgnor a drocherà an su le sità fortificà e an sj'àute tor d'àngol.{{verse|chapter=1|verse=17}}I farai che tuta la gent a sia ciapà da na tribolassion granda  e tùit as antrapran coma 'd bòrgno, përchè a l'han pecà contra Nosgnor. I spantierai sò sangh tanme 'd póer, soa carn a sarà spatarà com ëd drugia. {{verse|chapter=1|verse=18}}Nì sò òr nì sò argent a-j podran salvé ant ël Di dl'ira, ël Di dël Giudissi. A-i é gnun dubi che mi i provocherai na dëstrussion afrosa an su tuti j'abitant ëd la tèra&quot;.

== Nòte ==
&lt;references /&gt;

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Sofonia]]</text>
      <sha1>pv8dlaqbpuqm8e2126y6371pjlf9w53</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sofonia/Sofonia 2</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1253</id>
    <revision>
      <id>31382</id>
      <parentid>29953</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T16:50:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pcastellina</username>
        <id>15</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5401" xml:space="preserve">{{header|title=[[La_Bibia_piemontèisa|La Bibia piemontèisa]]|author=|section=[[La_Bibia_piemontèisa/Testament_Vej/Sofonia|Sofonia]]|previous=[[La_Bibia_piemontèisa/Testament_Vej/Sofonia/Sofonia 1|Sofonia 1]]|next=[[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sofonia/Sofonia 3|Sofonia 3]]|notes=}}
{{TOCright}}
{{chapter|2}}
[[File:La Bìbia piemontèisa - Sofonìa 2.ogg|thumb|La Bìbia piemontèisa - Sofonìa 2]]
== 2 ==

=== Ël profeta a buta 'l pòpol an sl'avis ===

{{verse|chapter=2|verse=1}}Buteve ansema ant na sola gèrbola tanme 'd paja, vojàutri nassion sensa artnùa&lt;ref&gt;O &quot;andesideràbil&quot;.&lt;/ref&gt;. {{verse|chapter=2|verse=2}}anans ch' ël decret ëd Nosgnor a ven-a realità e l'ocasion për pentisse as në vòla via coma 'd lola bofà dal vent; anans che l'ira afoà dël Signor as àlva ansima 'd vojàutri, anans ch' ël di dël giudissi rabios ël Signor as àlva ansima a vojàutri! {{verse|chapter=2|verse=3}}Supliché Nosgnor përchè av acòrda la grassia&lt;ref&gt;O &quot;sërché Nosgnor&quot;.&lt;/ref&gt;, voi ch'i seve ùmij ant ël pais, voi ch'i l'eve ubidì ai sò comandament!  Sërché 'd fé lòn ch'a l'é giust! Sërché d'esse ùmil! Peul desse che vojàutri i sie sparmià ant ël di dël giudissi rabios ëd Nosgnor!

=== Giudissi an sle nassion ch'a stan tut d'antorn ===

{{verse|chapter=2|verse=4}}A-i é gnun dubi che Gasa a sarà bandonà e che Ascalon a vnirà 'n mugg ëd ruin-e. Për mesdì d'anvasor a porteran via la gent d'Ascalon e Ecron a sarà dësreisà. {{verse|chapter=2|verse=5}}Coj ch'a stan arlongh ël mar, la gent ch'a l'era vnùa da Creta, a son bon tanme 'd mòrt. Nosgnor a l'ha decretà toa crova, Canan, tèra dij Filisté&lt;ref&gt;2:4-7 cfr. [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Isaia/Isaia 14|Isaia 14:29-31]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Geremia/Geremia 47|Geremìa 47:1-7]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Esechiel/Esechiel 25|Esechiel 25:15-17]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Gioel/Gioel 3|Gioel 3:4-8]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Amos/Amos 1|Amos 1:6-8]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sacaria/Sacaria 9|Sacarìa 9:5-7]].&lt;/ref&gt;. {{verse|chapter=2|verse=6}}La region ëd la còsta a sarà dovrà coma na pastura dai bërgé e coma 'n pascagi për ij sò strop. {{verse|chapter=2|verse=7}}Coj ch'a saran restà ant ël pais ëd Giuda a në vniran padron. Press al mar lor a pastureran, ant le ca d'Ascalon a 'ndran a cogiesse la sèira. 

{{verse|chapter=2|verse=8}}I l'hai scotaie le svergne 'd Moab&lt;ref&gt;2:8-11 cfr. [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Isaia/Isaia 15|Isaia 15:1-16:14]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Isaia/Isaia 25|25:10-12]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Geremia/Geremia 48|Geremìa 48:1-47]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Esechiel/Esechiel 25|Esechiel 25:8-11]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Amos/Amos 1|Amos 1:13-15]].&lt;/ref&gt; e j'ansolense dj'Amonita&lt;ref&gt;2:8-11 cfr. [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Geremia/Geremia 49|Geremìa 49:1-6]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Esechiel/Esechiel 21|Esechiel 21:28-32]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Esechiel/Esechiel 25|25:1-7]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Amos/Amos 1|Amos 1:13-15]].&lt;/ref&gt;. A l'han faje le svergne a mia gent e sbefià coj ch'a stasìo 'n Giuda. {{verse|chapter=2|verse=9}}Për lòn, coma ch'a l'é vera ch'i son ël Signor&quot;, a dis ël Signor ch'a comanda d'armeje, ël Dé d'Israel, &quot;sté sicur che Moab a vnirà tanme Sòdoma&lt;ref&gt;Cfr. [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Genesi/Genesi 19|Génesi 19:24]].&lt;/ref&gt; e j'Amonita tanme Gomora. Anté ch'a stan a chërsran mach d'erbass e a-j saran daspërtut ëd tampe d'eva salà. A-j sarà na desolassion permanenta. La rimanensa 'd mè pòpol a faran ravagi 'd lòn ch'a l'avìo; coj ch'a saran restà a Giuda a vniran padron ëd soa tèra. {{verse|chapter=2|verse=10}}A l'é parèj ch'a l'avran fàila spurghé për soa arogansa përché a l'han fàit le svergne e d'ansolense al pòpol dël Signor, ch'a comanda d'armeje. {{verse|chapter=2|verse=11}}Ël Signor a-j farà sburdì përchè chiel a rendrà bon a nen ij dio dla téra. Fin-a le nassion pì da leugn a rendran onor an sò pais al Signor. {{verse|chapter=2|verse=12}}Ëdcò j'Etìop&lt;ref&gt;Cfr. [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Isaia/Isaia 18|Isaia 18:1-7]].&lt;/ref&gt; a meuiran për mia spa! Ël Signor atacherà ël setentrion e a dëstruvrà l'Assiria; ëd Ninive a në farà 'n mugg ëd ruin-e, a sarà sbrolà tanme 'n desert. {{verse|chapter=2|verse=13}}Dë strop e 'd màndrie as trovran ch'as cogio an mes ëd chila e  dcò minca sòrt ëd bestie sarvaje. {{verse|chapter=2|verse=14}}A-i saran dj'oloch ansima dle colòne dij fabricà e a faran sente soa vos travers ëd le fnestre. A-i saran ëd pere e 'd mon a tòch ant le seuje dle ca. Le trav dij tèit a saran dëscheurvùe. {{verse|chapter=2|verse=15}}Costa-sì a sarà la fin ëd la sità che tant as vantava, la sità ch'as sentìa tant sicura. Chila a pensava: 'Mi i son ùnica. A-i é gnun-e d'àutre ch'as peusso paragonesse a mi!' Che bel mugg ëd ruin-e  ch'a l'é dventà, un leugh anté ch'a stan ëd bestie sarvaje! Tuti coj ch'a passo as në sbefio e a fan ëd segn ëd schergna&lt;ref&gt;Cfr. [[La Bibia piemontèisa/Testament Neuv/Arvelassion/Arvelassion 14|Arvelassion 14:5]].&lt;/ref&gt;&quot;.

== Nòte ==
&lt;references /&gt;

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Sofonia]]</text>
      <sha1>jehgh48svbpl3w0jxxqv3tuieio0745</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>31394</id>
      <parentid>31382</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T22:39:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pcastellina</username>
        <id>15</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5429" xml:space="preserve">{{header|title=[[La_Bibia_piemontèisa|La Bibia piemontèisa]]|author=|section=[[La_Bibia_piemontèisa/Testament_Vej/Sofonia|Sofonia]]|previous=[[La_Bibia_piemontèisa/Testament_Vej/Sofonia/Sofonia 1|Sofonia 1]]|next=[[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sofonia/Sofonia 3|Sofonia 3]]|notes=}}
{{TOCright}}
{{chapter|2}}
[[File:La Bìbia piemontèisa - Sofonìa 2.ogg|thumb|La Bìbia piemontèisa - Sofonìa 2]]
== 2 ==

=== Ël profeta a buta 'l pòpol an sl'avis ===

{{verse|chapter=2|verse=1}}Buteve ansema ant na sola gèrbola tanme 'd paja, vojàutri nassion sensa artnùa&lt;ref&gt;O &quot;andesideràbil&quot;.&lt;/ref&gt;. {{verse|chapter=2|verse=2}}anans ch' ël decret ëd Nosgnor a ven-a realità e l'ocasion për pentisse as në vòla via coma 'd lola bofà dal vent; anans che l'ira afoà dël Signor as àlva ansima 'd vojàutri, anans ch' ël di dël giudissi rabios ël Signor as àlva ansima a vojàutri! {{verse|chapter=2|verse=3}}Supliché Nosgnor përchè av acòrda la grassia&lt;ref&gt;O &quot;sërché Nosgnor&quot;.&lt;/ref&gt;, voi ch'i seve ùmij ant ël pais, voi ch'i l'eve ubidì ai sò comandament!  Sërché 'd fé lòn ch'a l'é giust! Sërché d'esse ùmil! Peul desse che vojàutri i sie sparmià ant ël di dël giudissi rabios ëd Nosgnor!

=== Giudissi an sle nassion ch'a stan tut d'antorn ===

{{verse|chapter=2|verse=4}}A-i é gnun dubi che Gasa a sarà bandonà e che Ascalon a vnirà 'n mugg ëd ruin-e. Për mesdì d'anvasor a porteran via la gent d'Ascalon e Ecron a sarà dësreisà. {{verse|chapter=2|verse=5}}Coj ch'a stan arlongh ël mar, la gent ch'a l'era vnùa da Creta, a son bon tanme 'd mòrt. Nosgnor a l'ha decretà toa crova, Canan, tèra dij Filisté&lt;ref&gt;2:4-7 cfr. [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Isaia/Isaia 14|Isaia 14:29-31]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Geremia/Geremia 47|Geremìa 47:1-7]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Esechiel/Esechiel 25|Esechiel 25:15-17]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Gioel/Gioel 3|Gioel 3:4-8]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Amos/Amos 1|Amos 1:6-8]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sacaria/Sacaria 9|Sacarìa 9:5-7]].&lt;/ref&gt;. {{verse|chapter=2|verse=6}}La region ëd la còsta a sarà dovrà coma na pastura dai bërgé e coma 'n pascagi për ij sò strop. {{verse|chapter=2|verse=7}}Coj ch'a saran restà ant ël pais ëd Giuda a në vniran padron. Press al mar lor a pastureran, ant le ca d'Ascalon a 'ndran a cogiesse la sèira. 

{{verse|chapter=2|verse=8}}I l'hai scotaie le svergne 'd Moab&lt;ref&gt;2:8-11 cfr. [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Isaia/Isaia 15|Isaia 15:1-16:14]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Isaia/Isaia 25|25:10-12]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Geremia/Geremia 48|Geremìa 48:1-47]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Esechiel/Esechiel 25|Esechiel 25:8-11]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Amos/Amos 1|Amos 1:13-15]].&lt;/ref&gt; e j'ansolense dj'Amonita&lt;ref&gt;2:8-11 cfr. [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Geremia/Geremia 49|Geremìa 49:1-6]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Esechiel/Esechiel 21|Esechiel 21:28-32]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Esechiel/Esechiel 25|25:1-7]]; [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Amos/Amos 1|Amos 1:13-15]].&lt;/ref&gt;. A l'han faje le svergne a mia gent e sbefià coj ch'a stasìo 'n Giuda. {{verse|chapter=2|verse=9}}Për lòn, coma ch'a l'é vera ch'i son ël Signor&quot;, a dis ël Signor ch'a comanda d'armeje, ël Dé d'Israel, &quot;sté sicur che Moab a vnirà tanme Sòdoma&lt;ref&gt;Cfr. [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Genesi/Genesi 19|Génesi 19:24]].&lt;/ref&gt; e j'Amonita tanme Gomora. Anté ch'a stan a chërsran mach d'erbass e a-j saran daspërtut ëd tampe d'eva salà. A-j sarà na desolassion permanenta. La rimanensa 'd mè pòpol a faran ravagi 'd lòn ch'a l'avìo; coj ch'a saran restà a Giuda a vniran padron ëd soa tèra. {{verse|chapter=2|verse=10}}A l'é parèj ch'a l'avran fàila spurghé për soa arogansa përché a l'han fàit le svergne e d'ansolense al pòpol dël Signor, ch'a comanda d'armeje. {{verse|chapter=2|verse=11}}Ël Signor a-j farà sburdì përchè chiel a rendrà bon a nen ij dio dla téra. Fin-a le nassion pì da leugn a rendran onor an sò pais al Signor. {{verse|chapter=2|verse=12}}Ëdcò j'Etìop&lt;ref&gt;Cfr. [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Isaia/Isaia 18|Isaia 18:1-7]].&lt;/ref&gt; a meuiran për mia spa! Ël Signor atacherà ël setentrion e a dëstruvrà l'Assiria; ëd Ninive a në farà 'n mugg ëd ruin-e, a sarà sbrolà tanme 'n desert. {{verse|chapter=2|verse=13}}Dë strop e 'd màndrie as trovran ch'as cogio an mes ëd chila e  dcò minca sòrt ëd bestie sarvaje. {{verse|chapter=2|verse=14}}A-i saran dj'oloch ansima dle colòne dij fabricà e a faran sente soa vos travers ëd le fnestre. A-i saran ëd pere e 'd mon a tòch ant le seuje dle ca. Le trav dij tèit a saran dëscheurvùe. {{verse|chapter=2|verse=15}}Costa-sì a sarà la fin ëd la sità che tant as vantava, la sità ch'as sentìa tant sicura. {{verse|chapter=2|verse=16}}Chila a pensava: 'Mi i son ùnica. A-i é gnun-e d'àutre ch'as peusso paragonesse a mi!' Che bel mugg ëd ruin-e  ch'a l'é dventà, un leugh anté ch'a stan ëd bestie sarvaje! Tuti coj ch'a passo as në sbefio e a fan ëd segn ëd schergna&lt;ref&gt;Cfr. [[La Bibia piemontèisa/Testament Neuv/Arvelassion/Arvelassion 14|Arvelassion 14:5]].&lt;/ref&gt;&quot;.

== Nòte ==
&lt;references /&gt;

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Sofonia]]</text>
      <sha1>jefuxibidpzjfmfhzxthsr7ndspnche</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wikisource:Piòla</title>
    <ns>4</ns>
    <id>1629</id>
    <revision>
      <id>31392</id>
      <parentid>31244</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T20:20:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>MediaWiki message delivery</username>
        <id>98</id>
      </contributor>
      <comment>/* Vota ora per selezionare i membri del primo U4C */ session neuva</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="85942" xml:space="preserve">__NEWSECTIONLINK__
__FORCETOC__
= Piòla - Discussion an tra j'utent =
:* '''[[/Archivi|Archivi dle discussion veje]]'''
* '''pms:''' {{int:please-translate}}.
* '''en:''' Requests for the [[m:bot|bot]] flag should be made on this page. This wiki uses the [[m:bot policy|standard bot policy]], and allows [[m:bot policy#Global_bots|global bots]] and [[m:bot policy#Automatic_approval|automatic approval of certain types of bots]]. Other bots should apply below, and then [[m:Steward requests/Bot status|request access]] from a steward if there is no objection.

== Subscribe to the This Month in Education newsletter - learn from others and share your stories ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
Dear community members, 

Greetings from the EWOC Newsletter team and the education team at Wikimedia Foundation. We are very excited to share that we on tenth years of Education Newsletter ([[m:Education/News|This Month in Education]]) invite you to join us by [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|subscribing to the newsletter on your talk page]] or by [[m:Education/News/Newsroom|sharing your activities in the upcoming newsletters]]. The Wikimedia Education newsletter is a monthly newsletter that collects articles written by community members using Wikimedia projects in education around the world, and it is published by the EWOC Newsletter team in collaboration with the Education team. These stories can bring you new ideas to try, valuable insights about the success and challenges of our community members in running education programs in their context. 

If your affiliate/language project is developing its own education initiatives, please remember to take advantage of this newsletter to publish your stories with the wider movement that shares your passion for education. You can submit newsletter articles in your own language or submit bilingual articles for the education newsletter. For the month of January the deadline to submit articles is on the 20th January. We look forward to reading your stories.

Older versions of this newsletter can be found in the [[outreach:Education/Newsletter/Archives|complete archive]].

More information about the newsletter can be found at [[m:Education/News/Publication Guidelines|Education/Newsletter/About]].

For more information, please contact spatnaik[at]wikimedia.org.
------
&lt;div style=&quot;text-align: center;&quot;&gt;&lt;div style=&quot;margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;&quot;&gt;[[m:Education/Newsletter/About|About ''This Month in Education'']] · [[m:Global message delivery/Targets/This Month in Education|Subscribe/Unsubscribe]] · [[m:MassMessage|Global message delivery]] · For the team: [[User:ZI Jony|&lt;span style=&quot;color:#8B0000&quot;&gt;'''ZI Jony'''&lt;/span&gt;]] [[User talk:ZI Jony|&lt;sup&gt;&lt;span style=&quot;color:Green&quot;&gt;&lt;i&gt;(Talk)&lt;/i&gt;&lt;/span&gt;&lt;/sup&gt;]], {{&lt;includeonly&gt;subst:&lt;/includeonly&gt;#time:l G:i, d F Y|}} (UTC)&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:ZI Jony@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:ZI_Jony/MassMessage/Awareness_of_Education_Newsletter/List_of_Village_Pumps&amp;oldid=21244129 --&gt;

== Proponi delle dichiarazioni per la bussola elettorale del 2022 ==

&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass| Puoi trovare questo messaggio tradotto in altre lingue su Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Ciao a tutti,
 
I volontari sono [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass|invitati a proporre delle dichiarazioni da utilizzare nella bussola elettorale]] per le [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|elezioni del Board of Trustees del 2022]].
 
Una bussola elettorale è uno strumento nato per aiutare gli elettori a selezionare quei candidati che meglio si conformano alle loro convinzioni e opinioni. I membri della comunità proporranno delle dichiarazioni a cui i candidati risponderanno utilizzando una scala Lickert (d'accordo/neutrale/in disaccordo). Le risposte dei candidati a queste dichiarazioni verranno caricate nella bussola elettorale. Gli elettori utilizzeranno lo strumento inserendo le proprie risposte alle dichiarazioni (d'accordo/neutrale/in disaccordo). I risultati mostreranno quei candidati che meglio si allineano alle convinzioni e ai punti di vista dell'elettore.
 
{| class=&quot;wikitable mw-collapsible mw-collapsed&quot;
|-
! colspan=3 | Ecco il calendario della bussola elettorale
|-
|
'''8 - 20 luglio''': I volontari propongono le dichiarazioni per la bussola elettorale
 
'''21 - 22 luglio''': Il Comitato elettorale rivede le dichiarazioni, assicurandosi che siano chiare, e rimuovendo quelle fuori tema
 
'''23 luglio - 1º agosto''': I volontari votano le dichiarazioni
 
'''2 - 4 agosto''': Il Comitato elettorale sceglie le 15 dichiarazioni più votate
 
'''5 - 12 agosto''': I candidati danno il proprio parere sulle dichiarazioni
 
'''15 agosto''': La bussola elettorale viene aperta all'utilizzo degli elettori al fine di aiutarli nella scelta del voto
|}
 
Il Comitato elettorale sceglierà le 15 dichiarazioni più votate all'inizio di agosto. Il Comitato elettorale supervisionerà l'intero processo, supportato dal team Movement Strategy and Governance. MSG si assicurerà che le domande siano chiare, che non vi siano duplicati, refusi, o qualsiasi altro problema.
 
Cordiali saluti,
 
Movement Strategy and Governance
 
''Questo messaggio è stato inviato per conto della Task Force per la selezione del Board e del Comitato Elettorale''&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; [[Utent:Superpes15|Superpes15]] ([[Ciaciarade:Superpes15|ciaciarade]]) 11:53, 13 luj 2022 (CEST)

== Bot policy ==

&lt;div style=&quot;background:#E3F9DF; padding:0 10px; border:1px solid #AAA;&quot;&gt;

Hello. To facilitate [[:m:Special:MyLanguage/Stewards|steward]] granting of bot access, I suggest implementing the [[m:Special:MyLanguage/Bot policy|standard bot policy]] on this wiki. In particular, this policy allows stewards to automatically flag known interlanguage linking bots (if this page says that is acceptable) or bots that fix double redirects. The policy also enables [[m:Bot policy#Global_bots|global bots]] on this wiki (if this page says that is acceptable), which are trusted bots that will be given bot access on every wiki that allows global bots.

This policy makes bot access requesting much easier for local users, operators, and stewards. To implement it we only need to create a redirect to this page from [[Project:Bot policy]], and add a line at the top noting that it is used here. If you use or prefer to use a dedicated project page for handling bot flag requests, that is also acceptable. Please read [[m:Special:MyLanguage/Bot policy|the text at Meta-Wiki]] before commenting. If you object, please say so; I hope to implement in two weeks if there is no objection, since it is particularly written to streamline bot requests on wikis with little or no community interested in bot access requests. Thank you for your consideration. --'''[[User:Rschen7754|Rs]][[User talk:Rschen7754|chen]][[Special:Contributions/Rschen7754|7754]]''' 20:01, 16 luj 2022 (CEST)

: '''Implemented.''' --[[Utent:MarcoAurelio|MarcoAurelio]] ([[Ciaciarade:MarcoAurelio|ciaciarade]]) 21:48, 30 luj 2022 (CEST)
&lt;/div&gt;

== Discutiamo dei miglioramenti all'interfaccia desktop ==

[[File:Vector 2022 showing language menu with a blue menu trigger and blue menu items 01.jpg|thumb]]
Partecipa a una riunione online col team che sta lavorando a [[mw:Reading/Web/Desktop Improvements/it|questi miglioramenti]]! La riunione si terrà il '''26 luglio 2022 at [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20220726T1200 12:00 UTC] and [https://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20220726T1900 19:00 UTC]''' su Zoom. '''[https://wikimedia.zoom.us/j/5304280674 Clicca qui per partecipare]'''. ID dell'incontro: 5304280674. [https://wikimedia.zoom.us/u/kc2hamfYz9 Numero d'accesso a seconda del tuo Paese].

[[mw:Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/Talk to Web/it|Per saperne di più]]. Speriamo che parteciperai! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|msg]]) 18:32, 25 luj 2022 (CEST)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/It_fallback&amp;oldid=23142194 --&gt;

== Invitation to join the fifth Wikisource Triage meeting (18th August 2022) ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!
 
We are the hosting the fifth [[:m:Wikisource Triage meetings|Wikisource Triage meeting]] on '''18th August 2022 at 4 PM UTC / 9:30 PM IST''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1660838411 check your local time]) according to the [https://wudele.toolforge.org/wIztQjaxX1l5qy3A wudele poll] and also based on the previous feedback to have a Europe-Americas friendly meeting. 
 
As always, you don't have to be a developer to participate in these meetings but the focus of these meetings is to improve the Wikisource infrastructure. 
 
If you are interested in joining the meeting, kindly leave a message on '''sgill@wikimedia.org''' and we will add you to the calendar invite.
 
Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Triage meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest any other topics for the agenda.
 
Regards
 
[[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]] and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]]
 
&lt;small&gt; Sent using [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ciaciarade:MediaWiki message delivery|ciaciarade]]) 17:05, 15 ost 2022 (CEST)&lt;/small&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:SGill (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=23314792 --&gt;

== Poll regarding sixth Wikisource Triage meeting ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!
 
We will be organizing the sixth [[:m:Wikisource Triage meetings|Wikisource Triage meeting]] in the next week of October and we need your help to decide on a time and date that works best for the most number of people. Kindly share your availabilities at the wudele link below: 
 
https://wudele.toolforge.org/aE86KsnqQsBDNdkj
 
Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Triage meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest topics for the agenda.
 
Regards
 
[[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]] and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]]
 
&lt;small&gt;Sent via [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ciaciarade:MediaWiki message delivery|ciaciarade]]) 16:33, 17 otó 2022 (CEST)&lt;/small&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:SGill (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=23895308 --&gt;

== Invitation to join the sixth Wikisource Triage meeting (26th October 2022) ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!
 
We are the hosting the sixth [[:m:Wikisource Triage meetings|Wikisource Triage meeting]] on '''26th October 2022 at 2 PM UTC / 7:30 PM IST''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1666792817 check your local time]) according to the [https://wudele.toolforge.org/aE86KsnqQsBDNdkj wudele poll].
 
As always, you don't have to be a developer to participate in these meetings but the focus of these meetings is to improve the Wikisource infrastructure. We will be discussing the newly launched [[:m:Wiki Rescues Manuscripts|Wiki Rescues Manuscripts]] project and two Wikisource Fellows who will be supporting that project until June 2023 will be joining the conversation as well.
 
If you are interested in joining the meeting, kindly leave a message on '''sgill@wikimedia.org''' and we will add you to the calendar invite.
 
Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Triage meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest any other topics for the agenda.
 
Regards
 
[[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]] and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]]
 
&lt;small&gt; Sent using [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ciaciarade:MediaWiki message delivery|ciaciarade]]) 14:53, 21 otó 2022 (CEST)&lt;/small&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:SGill (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=23895308 --&gt;

== Poll regarding 7th Wikisource Triage meeting ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!
 
We will be organizing the seventh [[:m:Wikisource Triage meetings|Wikisource Triage meeting]] in the last week of November and we need your help to decide on a time and date that works best for the most number of people. Kindly share your availabilities at the wudele link below: 
 
https://wudele.toolforge.org/3rNRZDjKn1oaXM7h
 
Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Triage meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest topics for the agenda.
 
Regards
 
[[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]] and [[:m:User:PMenon-WMF|PMenon-WMF]]
 
&lt;small&gt;Sent via [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ciaciarade:MediaWiki message delivery|ciaciarade]]) 11:07, 14 nov 2022 (CET)&lt;/small&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:SGill (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=23895308 --&gt;

== Invitation to participate in Wikisource Triage Meeting (26 November 2022) ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!
 
We are the hosting the seventh [[:m:Wikisource Triage meetings|Wikisource Triage meeting]] on '''26th November 2022 at 10 AM UTC / 3:30 PM IST''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1669456847 check your local time]) according to the [https://wudele.toolforge.org/3rNRZDjKn1oaXM7h wudele poll]. 
 
There are going to be updates about a few technical projects related to Wikisource and we will be sharing more information during the meeting.

As always, you don't have to be a developer to participate in these meetings but the focus of these meetings is to improve the Wikisource infrastructure. 
 
If you are interested in joining the meeting, kindly leave a message on '''sgill@wikimedia.org''' and we will add you to the calendar invite.
 
Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Triage meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest any other topics for the agenda.
 
Regards
 
[[:m:User:PMenon-WMF|PMenon-WMF]] and [[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]]
 
&lt;small&gt; Sent using [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ciaciarade:MediaWiki message delivery|ciaciarade]]) 13:09, 22 nov 2022 (CET)&lt;/small&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:SGill (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=24074843 --&gt;

== Community Wishlist Survey 2023 opens in January ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
''{{int:Please-translate}}''

(There is [[m:Community Wishlist Survey 2023 opens in January|a translatable version of this message on MetaWiki]])

{{int:Hello}}

The [[m:Community Wishlist Survey 2023|'''Community Wishlist Survey (CWS) 2023''']], which lets contributors propose and vote for tools and improvements, starts next month on Monday, [https://zonestamp.toolforge.org/1674496831 23 January 2023, at 18:00 UTC] and will continue annually.

We are inviting you to share your ideas for technical improvements to our tools and platforms. Long experience in editing or technical skills is not required. If you have ever used our software and thought of an idea to improve it, this is the place to come share those ideas!

The dates for the phases of the Survey will be as follows:

* Phase 1: Submit, discuss, and revise proposals – Monday, Jan 23, 2023 to Sunday, Feb 6, 2023
* Phase 2: WMF/Community Tech reviews and organizes proposals – Monday, Jan 30, 2023 to Friday, Feb 10, 2023
* Phase 3: Vote on proposals – Friday, Feb 10, 2023 to Friday, Feb 24, 2023
* Phase 4: Results posted – Tuesday, Feb 28, 2023

If you want to start writing out your ideas ahead of the Survey, you can start thinking about your proposals and draft them in [[m:Community Wishlist Survey/Sandbox|the CWS sandbox]].

We are grateful to all who participated last year. See you in January 2023!
&lt;/div&gt;

{{int:Feedback-thanks-title}} &lt;bdi lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Community Tech, [[m:User:STei (WMF)|STei (WMF)]]&lt;/bdi&gt; 17:44, 15 dzè 2022 (CET)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:Sannita (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Wishlist_list_for_non-Wikipedias&amp;oldid=24239678 --&gt;

== Interfaccia desktop: ultime novità ==
Ciao,
vi segnalo che [[:mw:Reading/Web/Desktop_Improvements/Updates/it|le ultime novità del progetto delle Migliorie all'interfaccia desktop sono on line]]. Buona lettura!--[[Utent:Patafisik (WMF)|Patafisik (WMF)]] ([[Ciaciarade:Patafisik (WMF)|ciaciarade]]) 15:26, 16 gen 2023 (CET)

== Poll regarding January 2023 Wikisource Community meeting ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!
 
We will be organizing the '''January 2023  [[:m:Wikisource Community meetings|Wikisource Community meeting]]''' in the last week of January and we need your help to decide on a time and date that works best for the most number of people. Kindly '''share your availabilities''' at the wudele link below: 
 
https://wudele.toolforge.org/5tauCFqk8NJQBcBv
 
Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Community meetings|the page on Meta-wiki]] and '''suggest topics for the agenda'''.
 
Regards

[[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]] and [[:m:User:PMenon-WMF|PMenon-WMF]]
 
&lt;small&gt;Sent via [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ciaciarade:MediaWiki message delivery|ciaciarade]]) 04:49, 20 gen 2023 (CET)&lt;/small&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:SGill (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=24128105 --&gt;

== Invitation to join Wikisource Community meeting (28 January 2023) ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!

We are the hosting the first [[:m:Wikisource Community meetings|Wikisource Community meeting]] of the year on '''28th January 2023 at 12 PM UTC / 5:30 PM IST''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1674907242 check your local time]) according to the [https://wudele.toolforge.org/5tauCFqk8NJQBcBv wudele poll].

The first half of the meeting will be focused on non-technical updates and conversations like events, conferences, proofread-a-thons and collaborations. The second half will be focused on technical updates and conversations, such as talking about major challenges faced by Wikisource communities, similar to the ones conducted in previous Triage meetings.

If you are interested in joining the meeting, kindly leave a message on '''sgill@wikimedia.org''' and we will add you to the calendar invite.

Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Community meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest any other topics for the agenda.

Regards

[[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]], [[:m:User:PMenon-WMF|PMenon-WMF]], [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]], and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]]

&lt;small&gt; Sent using [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ciaciarade:MediaWiki message delivery|ciaciarade]]) 14:03, 25 gen 2023 (CET)&lt;/small&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:SGill (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=24128105 --&gt;

== Global ban for PlanespotterA320/RespectCE ==

Per the [[m:Global bans|Global bans]] policy, I'm informing the project of this request for comment: [[m:Requests for comment/Global ban for PlanespotterA320 (2) ]] about banning a member from your community. Thank you.--[[User:Lemonaka|Lemonaka]] ([[User talk:Lemonaka|talk]]) 21:40, 6 February 2023 (UTC)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:Zabe@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Lemonaka/Massmessagelist&amp;oldid=24501599 --&gt;

== Poll regarding February 2023 Wikisource Community meeting ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!
 
We will be organizing this month’s [[:m:Wikisource Community meetings|Wikisource Community meeting]] in the last week of February and we need your help to decide on a time and date that works best for the most number of people. Kindly share your availabilities at the Wudele link below: 
 
https://wudele.toolforge.org/qDEHHRJRNJLmwsi4
 
Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Community meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest topics for the agenda.
 
Regards
[[:m:User:PMenon-WMF|PMenon-WMF]] and [[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]]

[[User:PMenon-WMF|PMenon-WMF]] ([[User talk:PMenon-WMF|talk]]) 08:08, 14 fër 2023 (CET)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:PMenon-WMF@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=24128105 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Community feedback-cycle about updating the Wikimedia Terms of Use starts&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/2023 ToU updates/Office hours/Announcement|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/2023 ToU updates/Office hours/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Legal department/2023 ToU updates/Office hours/Announcement|}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hello everyone,

[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_Legal_department|Wikimedia Foundation Legal Department]] is organizing a feedback-cycle with community members to discuss updating the Wikimedia Terms of Use.

[[:foundation:Special:MyLanguage/Terms of Use|The Terms of Use (ToU)]] are the legal terms that govern the use of websites hosted by the Wikimedia Foundation. We will be gathering your feedback on a draft proposal from February through April. The draft will be translated into several languages, with written feedback accepted in any language.

This update comes in response to several things:
* Implementing the Universal Code of Conduct
* Updating project text to the Creative Commons BY-SA 4.0 license
* Proposal for better addressing undisclosed paid editing
* Bringing our terms in line with current and recently passed laws affecting the Foundation, including the European Digital Services Act

As part of the feedback cycle two office hours will be held, the first on March 2, the second on April 4. 

For further information, please consult:
* The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/2023 ToU updates/Proposed update|proposed update of the ToU by comparison]]  
* The page for your [[m:Talk:Terms of use|feedback]]
* Information about [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/2023 ToU updates/Office hours|the office hours]]

On behalf of the Wikimedia Foundation Legal Team,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:DBarthel (WMF)|DBarthel (WMF)]] 18:48, 21 fër 2023 (CET)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:DBarthel (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Movement_Strategy_and_Governance/Delivery/NWE&amp;oldid=24603771 --&gt;

== Editing news 2023 #1 ==

&lt;div lang=&quot;it&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;&lt;i&gt;[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2023/February|Leggi in un'altra lingua]] • [[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter|Lista d'iscrizione per questa newsletter multilingue]]&lt;/i&gt;

Questa newsletter include due aggiornamenti chiave sul[[mw:Special:MyLanguage/Editing team|Editing]] lavoro di gruppo:

# Il gruppo di editing finirà di aggiungere nuove caratteristiche al [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project|Talk pages project]] e du applicarle.
# Stanno cominciando un nuovo progetto, [[mw:Special:MyLanguage/Edit check|Edit check]].

&lt;strong&gt;Progetto pagine di discussione&lt;/strong&gt;
[[File:Page Frame Features on desktop.png|alt=&lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Screenshot showing the talk page design changes that are currently available as beta features at all Wikimedia wikis. These features include information about the number of people and comments within each discussion.&lt;/span&gt;|thumb|300px|&lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Some of the upcoming changes&lt;/span&gt;]]

&lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;The Editing team is nearly finished with this first phase of the [[mw:Special:MyLanguage/Talk_pages_project|Talk pages project]].&lt;/span&gt; &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Nearly all [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Usability|new features]] are available now in the [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Beta Feature for {{int:discussiontools-preference-label}}]].&lt;/span&gt;

&lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;It will show information about how active a discussion is, such as the date of the most recent comment.&lt;/span&gt; &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;There will soon be a new &quot;{{int:skin-action-addsection}}&quot; button.&lt;/span&gt; &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;You will be able to turn them off at [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].&lt;/span&gt; &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Please [[mw:Special:MyLanguage/Talk:Talk_pages_project/Usability#c-PPelberg_(WMF)-20230215001000-Feedback:_Proposed_Revisions_to_%22Add_topic%22_button|tell them what you think]].&lt;/span&gt;

[[File:Daily edit completion rates mobile talk pages.png|thumb|300px|&lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Daily edit completion rate by test group: DiscussionTools (test group) and MobileFrontend overlay (control group)&lt;/span&gt;]]

&lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;An A/B test for [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/Mobile|{{int:discussiontools-preference-label}} on the mobile site]] has finished.&lt;/span&gt; &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Editors were [[mw:Special:MyLanguage/Talk_pages_project/Mobile#Status_Updates|more successful with {{int:discussiontools-preference-label}}]].&lt;/span&gt; &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;The Editing team is enabling these features for all editors on the mobile site.&lt;/span&gt;

&lt;strong&gt;&lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;New Project: Edit Check&lt;/span&gt;&lt;/strong&gt;

&lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;The Editing team is beginning [[mw:Special:MyLanguage/Edit check|a project to help new editors of Wikipedia]]. It will help people identify some problems before they click &quot;{{int:publishchanges}}&quot;.&lt;/span&gt; &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;The first tool will encourage people to add references when they add new content.&lt;/span&gt; &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Please [[mw:Special:MyLanguage/Help:Watchlist|watch]] that page for more information.&lt;/span&gt; &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;You can [[mw:Special:MyLanguage/Editing_team/Community_Conversations#20230303|join a conference call on 3&amp;nbsp;March&amp;nbsp;2023]] to learn more.&lt;/span&gt;&lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

–[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|{{int:Talkpagelinktext}}]]) 00:25, 23 fër 2023 (CET)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:Quiddity (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=24611966 --&gt;

== Invitation for February 2023 Wikisource Community Meeting ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!

We are the hosting this month's [[:m:Wikisource Community meetings|Wikisource Community meeting]] on '''26th February 2023 at 11 AM UTC''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1677409215 check your local time]) according to the [https://wudele.toolforge.org/qDEHHRJRNJLmwsi4 wudele poll].

The first half of the meeting will be focused on non-technical updates and conversations like events, conferences, proofread-a-thons and collaborations. The second half will be focused on technical updates and conversations, such as talking about major challenges faced by Wikisource communities, similar to the ones conducted in previous Community meetings.

If you are interested in joining the meeting, kindly leave a message on '''sgill@wikimedia.org''' and we will add you to the calendar invite.

Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Community meetings#February_2023_meeting|the page on Meta-wiki]] and suggest any other topics for the agenda.

Regards

[[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]], [[:m:User:PMenon-WMF|PMenon-WMF]], [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]], and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]]
&lt;!-- Messaggio inviato da User:PMenon-WMF@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=24128105 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;it&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Your wiki will be in read only soon&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;it&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;server-switch&quot;/&gt;&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;

[[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Leggi questo messaggio in un'altra lingua]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-Tech%2FServer+switch&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]

[[foundation:|Wikimedia Foundation]] sta effettuando test di passaggio tra il suo data center primario e quello secondario. Lo scopo è accertarsi che Wikipedia e le altre wiki Wikimedia riescano a rimanere online anche dopo un disastro. Al fine di garantire che tutto funzioni a dovere, il dipartimento tecnologico di Wikimedia ha bisogno di condurre un test programmato. Il test dimostrerà se è possibile passare da un data center all'altro in sicurezza. Diversi team si prepareranno per il test e saranno a disposizione per correggere qualsiasi problema imprevisto che si dovesse verificare. 

Tutto il traffico sarà commutato il giorno '''{{#time:j xg|2023-03-01|it}}'''. Il test avrà inizio alle '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2023-03-01T14:00|en}} {{#time:H:i e|2023-03-01T14:00}}]'''.

Sfortunatamente, a causa di alcune limitazioni di [[mw:Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], tutte le attività di modifica dovranno essere interrotte mentre si effettua il cambio. Ci scusiamo per il disagio, stiamo lavorando per minimizzarlo in futuro. 

'''Sarai in grado di leggere, ma non di modificare, tutte le wiki per un breve periodo di tempo.'''

*Il giorno {{#time:l j xg Y|2023-03-01|it}} non sarà possibile effettuare modifiche per al massimo un'ora.
*Se proverai a modificare o a salvare durante il periodo di sospensione, vedrai apparire un messaggio d'errore. Speriamo che nessuna modifica venga persa durante questi pochi minuti, ma non possiamo garantirlo. Se vedi apparire il messaggio di errore, per cortesia attendi fino a che non sia tornato tutto alla normalità. Da quel momento potrai salvare le tue modifiche. È comunque consigliabile fare prima una copia delle modifiche, per essere pronti a ogni eventualità.

''Altre conseguenze'':

*I processi in background saranno più lenti e alcuni potrebbero interrompersi. I link rossi potrebbero non essere aggiornati velocemente come al solito. Se crei una voce per cui esiste già un link entrante a partire da un'altra voce, il collegamento rimarrà rosso più a lungo del solito. Alcuni script in esecuzione di lunga durata dovranno essere fermati.
* La distribuzione del codice dovrebbe avvenire normalmente come le altre settimane. Tuttavia, alcuni blocchi nell'aggiornamento del codice potrebbero avvenire puntualmente se l'operazione lo dovesse richiedere in seguito.
* [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] non sarà disponibile per circa 90 minuti.

Il progetto potrebbe essere posticipato se necessario.  Puoi [[wikitech:Switch_Datacenter|leggere la tabella di marcia su wikitech.wikimedia.org]]. Ogni cambiamento sarà annunciato nella tabella di marcia. Ci saranno ulteriori avvisi riguardo a questo test. Un banner apparirà su tutte le wiki 30 minuti prima dell'inizio dell'operazione. '''Per favore, condividi queste informazioni con la tua comunità.'''&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;server-switch&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;span dir=ltr&gt;[[m:User:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] ([[m:User talk:Trizek (WMF)|{{int:talk}}]])&lt;/span&gt; 22:21, 27 fër 2023 (CET)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:Trizek (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=24390465 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Wikimania 2023 Welcoming Program Submissions&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;wikimania-program-submissions&quot;/&gt;[[File:Wikimania Singapore Logo.svg|right|frameless]]Do you want to host an in-person or virtual session at Wikimania 2023? Maybe a hands-on workshop, a lively discussion, a fun performance, a catchy poster, or a memorable lightning talk? [[wmania:Special:MyLanguage/2023:Program/Submissions|'''Submissions are open until March 28''']]. The event will have dedicated hybrid blocks, so virtual submissions and pre-recorded content are also welcome. If you have any questions, please join us at an upcoming conversation on March 12 or 19, or reach out by email at wikimania@wikimedia.org or on Telegram. More information on-wiki.&lt;section end=&quot;wikimania-program-submissions&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:CKoerner (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=24390465 --&gt;

== Poll regarding March 2023 Wikisource Community meeting ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!

We will be organizing this month’s [[:m:Wikisource Community meetings|Wikisource Community meeting]] in the last week of March and we need your help to decide on a time and date that works best for the most number of people. Kindly share your availabilities at the wudele link below: 

https://wudele.toolforge.org/U2feqmZBy62FJjVd

Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Community meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest topics for the agenda.

Regards

[[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]] and [[:m:User:PMenon-WMF|PMenon-WMF]]
 
&lt;small&gt;Sent via [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ciaciarade:MediaWiki message delivery|ciaciarade]]) 06:31, 19 mar 2023 (CET)&lt;/small&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:PMenon-WMF@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=24128105 --&gt;

== March 2023 Wikisource Community meeting ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!

We are the hosting this month’s [[:m:Wikisource Community meetings|Wikisource Community meeting]] on '''27th March 2023 at 10 AM UTC / 3:30 PM IST''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1679911241 check your local time]) according to the [https://wudele.toolforge.org/U2feqmZBy62FJjVd wudele poll].

The first half of the meeting will be focused on non-technical updates and conversations like events, conferences, proofread-a-thons and collaborations. The second half will be focused on technical updates and conversations, such as talking about major challenges faced by Wikisource communities, similar to the ones conducted in previous Community meetings.

If you are interested in joining the meeting, kindly leave a message on '''sgill@wikimedia.org''' and we will add you to the calendar invite.

Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Community meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest any other topics for the agenda.

Regards

[[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]], [[:m:User:PMenon-WMF|PMenon-WMF]], [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]], and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]]

&lt;small&gt; Sent using [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ciaciarade:MediaWiki message delivery|ciaciarade]]) 11:01, 25 mar 2023 (CET)&lt;/small&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:PMenon-WMF@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=24128105 --&gt;

== Poll regarding April 2023 Wikisource Community meeting ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!
 
We will be organizing this month’s [[:m:Wikisource Community meetings|Wikisource Community meeting]] in the last week of April and we need your help to decide on a time and date that works best for the most number of people. Kindly share your availabilities at the wudele link below: 
 
https://wudele.toolforge.org/kXlPUgNFBo8TdWE9
 
Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Community meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest topics for the agenda.
 
Regards

[[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]] and [[:m:User:PMenon-WMF|PMenon-WMF]]
 
&lt;small&gt;Sent via [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ciaciarade:MediaWiki message delivery|ciaciarade]]) 17:47, 14 avr 2023 (CEST)&lt;/small&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:PMenon-WMF@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=24128105 --&gt;

== Invitation for April 2023 Wikisource Community Meeting ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!

We are the hosting this month’s [[:m:Wikisource Community meetings|Wikisource Community meeting]] on '''25th April 2023 at 8 AM UTC / 1:30 PM IST''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1682409646 check your local time]) according to the [https://wudele.toolforge.org/kXlPUgNFBo8TdWE9 wudele poll].

The first half of the meeting will be focused on non-technical updates and conversations like events, conferences, proofread-a-thons and collaborations. The second half will be focused on technical updates and conversations, such as talking about major challenges faced by Wikisource communities, similar to the ones conducted in previous Community meetings.

There are going to be updates about Transkribus and we will be sharing more information during the meeting.

If you are interested in joining the meeting, kindly leave a message on ''swilson@wikimedia.org''' and we will add you to the calendar invite.

Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Community meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest any other topics for the agenda.

Regards

[[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]], [[:m:User:PMenon-WMF|PMenon-WMF]], [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]], and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]]
&lt;!-- Messaggio inviato da User:PMenon-WMF@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=24128105 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Seeking volunteers for the next step in the Universal Code of Conduct process&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/U4C Building Committee/Nominations/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/U4C Building Committee/Nominations/Announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Hello,

As follow-up to [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikimedia-l@lists.wikimedia.org/message/IOMVS7W75ZYMABQGOQ2QH2JAURC3CHGH/ the message about the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines] by Wikimedia Foundation Board of Trustees Vice Chair, Shani Evenstein Sigalov, I am reaching out about the next steps. I want to bring your attention to the next stage of the Universal Code of Conduct process, which is forming a building committee for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C). I invite community members with experience and deep interest in community health and governance to nominate themselves to be part of the U4C building committee, which needs people who are:

* Community members in good standing
* Knowledgeable about movement community processes, such as, but not limited to, policy drafting, participatory decision making, and application of existing rules and policies on Wikimedia projects
* Aware and appreciative of the diversity of the movement, such as, but not limited to, languages spoken, identity, geography, and project type
* Committed to participate for the entire U4C Building Committee period from mid-May - December 2023
* Comfortable with engaging in difficult, but productive conversations
* Confidently able to communicate in English

The Building Committee shall consist of volunteer community members, affiliate board or staff, and Wikimedia Foundation staff.

The Universal Code of Conduct has been a process strengthened by the skills and knowledge of the community and I look forward to what the U4C Building Committee creates. If you are interested in joining the Building Committee, please either [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/U4C_Building_Committee/Nominations|sign up on the Meta-Wiki page]], or contact ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org by May 12, 2023. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/U4C_Building_Committee|Read more on Meta-Wiki]]'''.

Best regards,&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:Xeno (WMF)|Xeno (WMF)]] 21:01, 26 avr 2023 (CEST)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:Xeno (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=24941045 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Selection of the U4C Building Committee&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
The next stage in the Universal Code of Conduct process is establishing a Building Committee to create the charter for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C). The Building Committee has been selected. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/U4C_Building_Committee|Read about the members and the work ahead on Meta-wiki]].&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

-- [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Project|UCoC Project Team]], 06:21, 27 maj 2023 (CEST)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:RamzyM (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=25018085 --&gt;

== Poll for June Wikisource Community meeting (Europe and Americas-friendly) ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!
 
We will be organizing this month's [[:m:Wikisource Community meetings|Wikisource Community meeting]] in the last week of June and we need your help to decide on a time and date that works best for the most number of people. Kindly share your availabilities at the wudele link below by 22nd June 2023: 

https://wudele.toolforge.org/BsgqYumphlryxu37
 
Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Community meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest topics for the agenda.
 
Regards

[[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]] and [[:m:User:PMenon-WMF|PMenon-WMF]]
 
&lt;small&gt;Sent via [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ciaciarade:MediaWiki message delivery|ciaciarade]]) 17:08, 16 giu 2023 (CEST)&lt;/small&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:SGill (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=24128105 --&gt;

== Invitation for June 2023 Wikisource Community Meeting ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!

We are the hosting this month’s [[:m:Wikisource Community meetings|Wikisource Community meeting]] on '''26 June 2023, 5 PM UTC''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1687798850 check your local time]) according to the [https://wudele.toolforge.org/BsgqYumphlryxu37 wudele poll].

The first half of the meeting will be focused on non-technical updates and conversations like events, conferences, proofread-a-thons and collaborations. The second half will be focused on technical updates and conversations, such as talking about major challenges faced by Wikisource communities, similar to the ones conducted in previous Community meetings.

If you are interested in joining the meeting, kindly leave a message on '''sgill@wikimedia.org''' and we will add you to the calendar invite.

Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Community meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest any other topics for the agenda.

Regards

[[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]], [[:m:User:PMenon-WMF|PMenon-WMF]], [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]], and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]]

&lt;small&gt; Sent using [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ciaciarade:MediaWiki message delivery|ciaciarade]]) 12:17, 21 giu 2023 (CEST)&lt;/small&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:PMenon-WMF@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=24128105 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt; Announcing the new Elections Committee members&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee/Nominatons/2023/Announcement - new members|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee/Nominatons/2023/Announcement - new members|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections committee/Nominatons/2023/Announcement - new members}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Hello there, 

We are glad to announce [[listarchive:list/wikimedia-l@lists.wikimedia.org/message/4TALOUFPAP2VDBR27GKRVOP7IGQYU3DB/|the new members and advisors of the Elections Committee]]. The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections_committee|Elections Committee]] assists with the design and implementation of the process to select Community- and Affiliate-Selected trustees for the Wikimedia Foundation Board of Trustees. After an open nomination process, the strongest candidates spoke with the Board and four candidates were asked to join the Elections Committee. Four other candidates were asked to participate as advisors. 

Thank you to all the community members who submitted their names for consideration. We look forward to working with the Elections Committee in the near future.

On behalf of the Wikimedia Foundation Board of Trustees,&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 20:00, 28 giu 2023 (CEST)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:RamzyM (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=25018085 --&gt;

== Poll regarding August 2023 Wikisource Community meeting ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!
 
We will be organizing this month’s [[:m:Wikisource Community meetings|Wikisource Community meeting]] in the last week of August and we need your help to decide on a time and date that works best for the most number of people. Kindly share your availability at the wudele link below: 

https://wudele.toolforge.org/U9b5TC4QJMPuu1tY

Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Community meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest topics for the agenda.
 
Regards

[[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]] and [[:m:User:PMenon-WMF|PMenon-WMF]]
 
&lt;small&gt;Sent via [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ciaciarade:MediaWiki message delivery|ciaciarade]]) 12:53, 12 ost 2023 (CEST)&lt;/small&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:PMenon-WMF@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=24128105 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Review the Charter for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/U4C Building Committee/Announcement - Review|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/U4C Building Committee/Announcement - Review}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Hello all,

I am pleased to share the next step in the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] work. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) draft charter]] is now ready for your review. 

The [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|Enforcement Guidelines]] require a [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines#4.5_U4C_Building_Committee|Building Committee]] form to draft a charter that outlines procedures and details for a global committee to be called the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines#4._UCoC_Coordinating_Committee_(U4C)|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]]. Over the past few months, the U4C Building Committee worked together as a group to discuss and draft the U4C charter. The U4C Building Committee welcomes feedback about the draft charter now through 22 September 2023. After that date, the U4C Building Committee will revise the charter as needed and a community vote will open shortly afterward.

Join the conversation during the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/U4C Building Committee#Conversation hours|conversation hours]] or on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Meta-wiki]].

Best,&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]], on behalf of the U4C Building Committee, 17:35, 28 ost 2023 (CEST)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:RamzyM (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=25392152 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;it&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;== Opportunità aperte al Comitato di Affiliazione, alla commissione ombudsman e al Comitato di esame dei casi ==&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;it&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;div style=&quot;margin:.2em 0 .5em;margin-{{#switch:{{PAGELANGUAGE}}|ar|arc|ary|arz|azb|bcc|bgn|ckb|bqi|dv|fa|fa-af|glk|ha-arab|he|kk-arab|kk-cn|ks|ku-arab|ms-arab|mzn|pnb|prd|ps|sd|ug|ur|ydd|yi=right|left}}:3ex;&quot;&gt;
[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/Committee appointments/Announcement/Short|''Puoi trovare questo messaggio tradotto in altre lingue su Meta-wiki''.]]

''&lt;span class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/Committee appointments/Announcement/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Legal department/Committee appointments/Announcement/Short}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/span&gt;''&lt;/div&gt;

Ciao a tutti! Il [[m:Special:MyLanguage/Affiliations Committee|Comitato di Affiliati]] (AffCom), la [[m:Special:MyLanguage/Ombuds_commission|commissione di Ombuds]] (OC) e il [[m:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety/Case_Review_Committee|Comitato di Revisione di Caso]] (CRC) cercano nuovi membri. Questi gruppi di volontari forniscono un importante appoggio strutturale e di supervisione alla comunità e al movimento. Le persone sono incoraggiate a presentarsi, o a incoraggiare altri che a loro parere potrebbero dare un contributo. Altre informazioni sui ruoli dei gruppi, le abilità necessarie e l'opportunità di presentare domanda si trovano nella  [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/Committee appointments|'''Pagina di Meta-wiki''']]. 

A nome del gruppo di sostegno del comitato,&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
~ [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 18:41, 9 otó 2023 (CEST) &lt;/div&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:Keegan (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=25570445 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;it&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Revisione e commento sul pacchetto di regole di selezione del Board of Trustees di Wikimedia Foundation del 2024&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;it&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Rules package review - short| Puoi leggere questo messaggio tradotto in altre lingue su Meta-wiki.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/wiki/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Rules package review - short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:wiki/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Rules package review - short}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Carissimi, 

È ora possibile rivedere e commentare il complesso di regole per la selezione del Board of Trustees di WMF. Tale possibilità rimarrà aperta fino al 29 ottobre 2023. Il pacchetto di regole per la selezione è stato basato su versioni precedenti stilate del comitato elettorale e sarà utilizzato nella selezione del Board of Trustees nel 2024. Inviare i tuoi commenti aiuterà a migliorare il processo di selezione del Board e a renderlo più uniforme. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|Puoi trovare maggiori informazioni sulla relativa pagina di Meta-wiki]].

Cordiali saluti,

Katie Chan &lt;br &gt;
Presidente del comitato elettorale&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

03:13, 17 otó 2023 (CEST)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:RamzyM (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=25570445 --&gt;

== Invitation for Wikisource Community Meeting October 2023 ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!

We are the hosting this month’s [[:m:Wikisource Community meetings|Wikisource Community meeting]] on '''28 October 2023, 7 AM UTC''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1698483600 check your local time]). This meeting time is Eastern Hemisphere-focused and we will alternate the meeting times every month.

The first half of the meeting will be focused on non-technical updates and conversations like events, conferences, proofread-a-thons and collaborations. The second half will be focused on technical updates and conversations, such as talking about major challenges faced by Wikisource communities, similar to the ones conducted in previous Community meetings.

If you are interested in joining the meeting, kindly leave a message on '''sgill@wikimedia.org''' and we will add you to the calendar invite.

Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Community meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest any other topics for the agenda.

Regards
[[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]], [[:m:User:PMenon-WMF|PMenon-WMF]], [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]], and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]]

&lt;small&gt; Sent using [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ciaciarade:MediaWiki message delivery|ciaciarade]]) 16:11, 18 otó 2023 (CEST)&lt;/small&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:PMenon-WMF@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=24128105 --&gt;

== The Vector 2022 skin as the default in three weeks? ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
''[[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/2023-10 for sister projects|Read this in your language]] • &lt;span class=plainlinks&gt;[https://mediawiki.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-Reading%2FWeb%2FDesktop+Improvements%2FUpdates%2F2023-10+for+sister+projects&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{Int:please-translate}}]&lt;/span&gt; • Please tell other users about these changes''

Hello. I'm writing on behalf of the [[mw:Reading/Web|Wikimedia Foundation Web team]]. '''In three weeks, we would like to make the Vector 2022 skin the default on this wiki.'''
[[File:Desktop Improvements - how to enable globally.png|thumb|[[Special:GlobalPreferences|{{int:globalpreferences}}]]]]
'''If you prefer keeping the current skin''' select &quot;Vector legacy (2010)&quot; on [[Special:GlobalPreferences#mw-prefsection-rendering|the appearance tab of the global preferences]] and save the change. We encourage you to give the new skin a try, though.

It would become the default for all logged-out users, and also all logged-in users who currently use Vector legacy as a [[Special:Preferences#mw-prefsection-rendering|local]] (but not global) preference. Logged-in users can at any time switch to any other skin. No changes are expected for these skins.
&lt;div style=&quot;width:100%; margin:auto;&quot;&gt;&lt;gallery widths=&quot;250&quot; heights=&quot;180&quot; mode=&quot;packed&quot; caption=&quot;Top of an article&quot;&gt;
Screenshot Historia da moeda do Tíbet - 2022-09-22 - Vector 2010 top.png|Vector legacy (current default)
Screenshot Historia da moeda do Tíbet - 2022-09-22 - Vector 2022 top.png|Vector 2022
&lt;/gallery&gt;&lt;gallery widths=&quot;250&quot; heights=&quot;180&quot; mode=&quot;packed&quot; caption=&quot;A section of an article&quot;&gt;
Screenshot Historia da moeda do Tíbet - 2022-09-22 - Vector 2010 scrolled.png|Vector legacy (current default)
Screenshot Historia da moeda do Tíbet - 2022-09-22 - Vector 2022 scrolled.png|Vector 2022
&lt;/gallery&gt;&lt;/div&gt;
=== About the skin ===
[[File:Wikimania 2022 Vector (2022) Presentation.pdf|thumb|Slides to our Wikimania 2022 presentation. [https://www.youtube.com/watch?v=yC-ItaXDe2A You may also listen to the recording on YouTube (in English)].]]
'''[Why is a change necessary]''' When the current default skin was created, it reflected the needs of the readers and editors as these were 14 years ago. Since then, new users have begun using the Internet and Wikimedia projects in different ways. [[wmfblog:2022/08/18/prioritizing-equity-within-wikipedias-new-desktop/|The old Vector does not meet their needs]].

'''[Objective]''' The objective for the Vector 2022 skin is to make the interface more welcoming and comfortable for readers and useful for advanced users. It introduces a series of changes that aim to improve problems new and existing readers and editors were having with the old skin. It draws inspiration from previous user requests, the [[metawiki:Special:MyLanguage/Community_Wishlist_Survey|Community Wishlist Surveys]], and gadgets and scripts. The work helped our code follow the standards and improve all other skins. [[phab:phame/post/view/290/how_and_why_we_moved_our_skins_to_mustache/|The PHP code in the other available skins has been reduced by 75%]]. The project has also focused on making it easier to support gadgets and use APIs.
[[File:Screenshot of the Vector-2022 skin's fullscreen toggle.png|thumb]]
'''[Changes in a nutshell]''' The skin introduces changes that improve readability and usability. The new skin does not remove any functionality currently available on the Vector skin.
* The limited width and pin-able menus allow to adjust the interface to the screen size, and focus on editing or reading. Logged-in and logged-out users may use a toggle button to keep the full width, though.
* The sticky header makes it easier to find tools that editors use often. It decreases scrolling to the top of the page by 16%.
* The new table of contents makes it easier to navigate to different sections. Readers and editors jump to different sections of the page 50% more than with the old table of contents. It also looks a bit different on talk pages.
* The new search bar is easier to find and makes it easier to find the correct search result from the list. This increased the amount of searches started by 30% on the tested wikis.
* The skin does not negatively affect pageviews, edit rates, or account creation. There is evidence of increases in pageviews and account creation across partner communities.
'''[Customize this skin]''' It's possible to configure and personalize our changes. We support volunteers who create new gadgets and user scripts. Check out [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Repository|the repository]] for a list of currently available customizations and changes, or add your own.

=== Our plan ===

'''If no large concerns are raised, we plan on deploying on 14 November'''. If you'd like to ask our team anything, if you have questions, concerns, or additional thoughts, please comment in any language. If this is the first comment to my message, make sure to ping me. We will gladly answer! Also, check out [[mw:Reading/Web/Desktop Improvements/Frequently asked questions|our FAQ]]. Thank you! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;discussion&lt;/span&gt;]]) 03:17, 26 otó 2023 (CEST)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/Varia&amp;oldid=25791827 --&gt;

== El vost Twitter ==

Ciao amis, ve scrivi in lombard che tant se capissom per parlà &quot;de amis&quot; de una roba, o ben el vost [https://x.com/WikisourceP profil in su X]. Hoo vist che gh'è roba compagna de contegnud politegh e promozzion de podcast de foeura: per quant che se po vesser d'acordi, a gh'è el ris'c che la Wikimedia Foundation la intervegn perchè se dopera el marchi de Wikisource per quella reson chi. Ve inviti, donca, a dà una netada prima che vegnen foeura di problema. [[Utent:Sciking|Sciking]] ([[Ciaciarade:Sciking|ciaciarade]]) 19:50, 14 dzè 2023 (CET)

== Invitation to join January Wikisource Community Meeting ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!

We are the hosting this month’s [[:m:Wikisource Community meetings|Wikisource Community meeting]] on '''27 January 2024, 3 PM UTC''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1706367600 check your local time]).

As we gear up for our upcoming Wikisource Community meeting, we are excited to share some additional information with you.

The meetings will now be held on the last Saturday of each month. We understand the importance of accommodating different time zones, so to better cater to our global community, we've decided to alternate meeting times. The meeting will take place at 3 pm UTC this month, and next month it will be scheduled for 7 am UTC on the last Saturday. This rotation will continue, allowing for a balanced representation of different time zones.

As always, the meeting agenda will be divided into two halves. The first half of the meeting will focus on non-technical updates, including discussions about events, conferences, proofread-a-thons, and collaborations. The second half will delve into technical updates and conversations, addressing major challenges faced by Wikisource communities, similar to our previous Community meetings.

If you are interested in joining the meeting, kindly leave a message on '''klawal-ctr@wikimedia.org''' and we will add you to the calendar invite.

Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Community meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest any other topics for the agenda.

Regards

[[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]], [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]], and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]]

&lt;small&gt; Sent using [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ciaciarade:MediaWiki message delivery|ciaciarade]]) 11:54, 18 gen 2024 (CET)&lt;/small&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:KLawal-WMF@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=25768507 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;it&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Voto del regolamento del comitato di coordinamento del codice universale di condotta.&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;it&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens|Su Meta-wiki trovi questo messaggio tradotto in altre lingue.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''
Ciao a tutti,

Vi contatto per annunciare che è aperto il voto per il  regolamento del [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Comitato di coordinamento del codice universale di condotta]] (U4C). I volontari delle comunità possono [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|votare e commentare il regolamento tramite SecurePoll]] da ora fino al '''2 febbraio 2024'''. Coloro che hanno espresso commenti durante l'elaborazione delle [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|linee guida di applicazione del codice universale di condotta]] noteranno le similitudini nel processo.

La [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|versione attuale del regolamento del comitato di coordinamento del codice universale di condotta]] è su Meta-wiki, sono disponibili le traduzioni. 

Leggi il regolamento, vota e condividi questo annuncio con gli altri volontari. Il comitato di creazione dello U4C conta sulla tua partecipazione.

A nome del team del progetto UCoC,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 19:09, 19 gen 2024 (CET)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:RamzyM (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=25853527 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;it&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Ultimi giorni per votare per il regolamento del comitato di coordinamento del codice universale di condotta&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;it&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder|Su Meta-wiki trovi questo messaggio tradotto in altre lingue.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''
Ciao a tutti,

Vi contatto per ricordare a tutti che periodo utile per votare per il regolamento del [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Comitato di coordinamento del codice universale di condotta]] (U4C) si concluderà il '''2 febbraio'''. I volontari delle comunità possono [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|votare e commentare il regolamento tramite SecurePoll]] fino al 2 febbraio. Coloro che hanno espresso commenti durante l'elaborazione delle [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|linee guida di applicazione del codice universale di condotta]] noteranno le similitudini nel processo.

La [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|versione attuale del regolamento del comitato di coordinamento del codice universale di condotta]] è su Meta-wiki, sono disponibili le traduzioni. 

Leggi il regolamento, vota e condividi questo annuncio con gli altri volontari. Il comitato di creazione dello U4C conta sulla tua partecipazione.

Cordiali saluti,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 18:01, 31 gen 2024 (CET)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:RamzyM (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=25853527 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Announcing the results of the UCoC Coordinating Committee Charter ratification vote&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Dear all,

Thank you everyone for following the progress of the Universal Code of Conduct. I am writing to you today to announce the outcome of the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|ratification vote]] on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee Charter]]. 1746 contributors voted in this ratification vote with 1249 voters supporting the Charter and 420 voters not. The ratification vote process allowed for voters to provide comments about the Charter. 

A report of voting statistics and a summary of voter comments will be published on Meta-wiki in the coming weeks.

Please look forward to hearing about the next steps soon.

On behalf of the UCoC Project team,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 19:24, 12 fër 2024 (CET)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:RamzyM (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26160150 --&gt;

== Invitation to join February Wikisource Community Meeting ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!


We are the hosting this month’s [[:m:Wikisource Community meetings|Wikisource Community meeting]] on '''24 February 2024, 7 AM UTC''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1708758000 check your local time]).


The meeting agenda will be divided into two halves. The first half of the meeting will focus on non-technical updates, including discussions about events, conferences, proofread-a-thons, and collaborations. The second half will delve into technical updates and conversations, addressing major challenges faced by Wikisource communities, similar to our previous Community meetings.


If you are interested in joining the meeting, kindly leave a message on '''klawal-ctr@wikimedia.org''' and we will add you to the calendar invite.


Meanwhile, feel free to check out [[:m:Wikisource Community meetings|the page on Meta-wiki]] and suggest any other topics for the agenda.


Regards
[[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]], [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]], and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]]


&lt;small&gt; Sent using [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ciaciarade:MediaWiki message delivery|ciaciarade]]) 12:11, 20 fër 2024 (CET)&lt;/small&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:KLawal-WMF@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=25768507 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;it&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt; Sono disponibili la relazione sulla ratifica del regolamento del comitato U4C e l'invito a candidati per il comitato&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;it&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates| Puoi trovare questo messaggio tradotto in altre lingue su Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Buongiorno,

vi scrivo per fornirvi due informazioni importanti. In primo luogo è ora disponibile la [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Vote results|relazione sui commenti sulla la ratifica del regolamento del Comitato di coordinamento del codice universale di condotta (U4C)]]. In secondo luogo, fino al 1° aprile 2024 è aperto l'invito a presentare candidature per lo U4C.

Il [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Comitato di coordinamento del codice universale di condotta]] (U4C) è un comitato globale il cui scopo è quello di provvedere all'attuazione coerente ed equa del codice universale di condotta. I volontari delle comunità dei progetti sono invitati a presentare le loro candidature per il comitato U4C. Per maggiori informazioni sulle responsabilità dello U4C, vi invito a fare riferimento al [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|regolamento del comitato U4C]].

Da regolamento di sono 16 posti: otto sono a disposizione per le comunità in senso ampio e 8 sono a carattere regionale in modo da assicurare che il comitato rappresenti la diversità del movimento.

Maggiori informazioni e come presentare la candidatura si trovano su [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|Meta-wiki]].

A nome del Team del progetto UCoC,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 17:25, 5 mar 2024 (CET)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:RamzyM (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26276337 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;it&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt; Selezione del 2024 dei membri del Board di Wikimedia Foundation&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;it&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
: ''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement| Potete trovare questo messaggio tradotto in altre lingue su Meta-wiki.]]''
: ''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Buongiorno,

Quest'anno termina il mandato di 4 (quattro) dei membri del Board di Wikimedia Foundation scelti dalla comunità e dagli affiliati [1]. Il Board invita tutto il movimento a partecipare al processo di selezione di quest'anno e a votare per trovare dei membri per questi seggi.

Il [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|comitato elettorale]] supervisionerà questo processo con il supporto del personale di Wikimedia Foundation [2]. Il Comitato per la governance del Board ha creato un gruppo di lavoro per la selezione del Board, il gruppo è composto da Dariusz Jemielniak, Nataliia Tymkiv, Esra'a Al Shafei, Kathy Collins e Shani Evenstein Sigalov, che non possono essere candidati al processo di selezione degli amministratori della comunità e degli affiliati per il 2024 [3]. Il gruppo ha il compito di supervisionare il processo di selezione dei membri del Board per il 2024 e di tenere informato il Board. Maggiori dettagli sui ruoli del Comitato elettorale, del Board e dello staff sono disponibili qui [4]. 

Di seguito il calendario pianificato:

*  Maggio 2024: Invito a presentare candidature e domande
*  Giugno 2024: Gli affiliati votano per la pre-selezione di 12 candidati (non vi sarà pre-selezione se si presentano 15 o meno candidati) [5].
*  Giugno-agosto 2024: campagna elettorale
*  Fine agosto/inizio settembre 2024: due settimane di votazione comunitaria
*  Ottobre-novembre 2024: Controllo del background dei candidati selezionati
*  Riunione del Board nel dicembre 2024: entrata in carica dei nuovi amministratori

Per saperne di più sul processo di selezione per il 2024 - compresa la tempistica dettagliata, il processo di candidatura, le regole della campagna e i criteri di eleggibilità degli elettori - si può consultare la [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|questa pagina Meta-wiki]].

'''Volontari delle elezioni'''

Un altro modo per partecipare al processo di selezione del 2024 è quello di essere un volontario elettorale. I volontari elettorali sono un ponte tra il comitato elettorale e la rispettiva comunità. Aiutano a garantire che la loro comunità sia rappresentata e la mobilitano a votare. Per saperne di più sul programma e sulle modalità di adesione, consultare questa [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Election Volunteers|pagina su meta-wiki]].

Cordiali saluti,

[[m:Special:MyLanguage/User:Pundit|Dariusz Jemielniak]] (Governance Committee Chair, Board Selection Working Group)

[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021/Results#Elected

[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter

[3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Minutes:2023-08-15#Governance_Committee

[4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles

[5] Anche se il numero ideale è di 12 candidati per 4 seggi aperti, il processo di pre-selezione verrà attivato se ci sono più di 15 candidati, perché gli 1-3 candidati che vengono eliminati potrebbero sentirsi esclusi e sarebbe molto faticoso per gli affiliati portare avanti il processo di pre-selezione per eliminare solo 1-3 candidati dalla lista dei candidati.&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:MPossoupe_(WMF)|MPossoupe_(WMF)]]20:57, 12 mar 2024 (CET)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:MPossoupe (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26349432 --&gt;

== Switching to the Vector 2022 skin ==

[[File:Vector 2022 video-en.webm|thumb]]
''[[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web/Desktop Improvements/Updates/2024-03 for Wikisource|Read this in your language]] • &lt;span class=plainlinks&gt;[https://mediawiki.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-Reading%2FWeb%2FDesktop+Improvements%2FUpdates%2F2024-03+for+Wikisource&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{Int:please-translate}}]&lt;/span&gt; • Please tell other users about these changes''

Hi everyone. We are the [[mw:Special:MyLanguage/Reading/Web|Wikimedia Foundation Web team]]. As you may have read in our previous message, over the past year, we have been getting closer to switching every wiki to the Vector 2022 skin as the new default. In our previous conversations with Wikisource communities, we had identified an issue with the Index namespace that prevented switching the skin on. [[phab:T352162|This issue is now resolved]].

We are now ready to continue and will be deploying on Wikisource wikis on '''March 25th'''. 

To learn more about the new skin and what improvements it introduces, please [[mw:Reading/Web/Desktop Improvements|see our documentation]]. If you have any issues with the skin after the change, if you spot any gadgets not working, or notice any bugs – please comment below! We are also open to joining events like the [[m:Wikisource Community meetings|Wikisource Community meetings]] to talk to you directly. Thank you! [[User:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[User talk:SGrabarczuk (WMF)|&lt;span class=&quot;signature-talk&quot;&gt;discussion&lt;/span&gt;]]) 21:50, 18 mar 2024 (CET)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:SGrabarczuk (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGrabarczuk_(WMF)/sandbox/MM/Varia&amp;oldid=26416927 --&gt;

== Invitation to join March Wikisource Community Meeting ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!

We're excited to announce our upcoming Wikisource Community meeting, scheduled for '''30 March 2024, 3 PM UTC''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1711810800 check your local time]). As always, your participation is crucial to the success of our community discussions.

Similar to previous meetings, the agenda will be split into two segments. The first half will cover non-technical updates, such as events, conferences, proofread-a-thons, and collaborations. In the second half, we'll dive into technical updates and discussions, addressing key challenges faced by Wikisource communities.

'''New Feature: Event Registration!'''  &lt;br /&gt;
Exciting news! We're switching to a new event registration feature for our meetings. You can now register for the event through our dedicated page on Meta-wiki. Simply follow the link below to secure your spot and engage with fellow Wikisource enthusiasts:

[[:m:Event:Wikisource Community Meeting March 2024|Event Registration Page]]

'''Agenda Suggestions:'''  &lt;br /&gt;
Your input matters! Feel free to suggest any additional topics you'd like to see included in the agenda.

If you have any suggestions or would just prefer being added to the meeting the old way,
simply drop a message on '''klawal-ctr@wikimedia.org'''.

Thank you for your continued dedication to Wikisource. We look forward to your active participation in our upcoming meeting.

Best regards,  &lt;br /&gt;
[[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]], [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]], and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]]
&lt;!-- Messaggio inviato da User:KLawal-WMF@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=25768507 --&gt;

== Invitation to join April Wikisource Community Meeting ==

Hello fellow Wikisource enthusiasts!


We are the hosting this month’s Wikisource Community meeting on '''27 April 2024, 7 AM UTC''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1714201200 check your local time]).


Similar to previous meetings, the agenda will be split into two segments. The first half will cover non-technical updates, such as events, conferences, proofread-a-thons, and collaborations. In the second half, we'll dive into technical updates and discussions, addressing key challenges faced by Wikisource communities.

Simply follow the link below to secure your spot and engage with fellow Wikisource enthusiasts:

[[:m:Event:Wikisource Community Meeting April 2024|Event Registration Page]]

If you have any suggestions or would just prefer being added to the meeting the old way,
simply drop a message on '''klawal-ctr@wikimedia.org'''. 

Thank you for your continued dedication to Wikisource. We look forward to your active participation in our upcoming meeting.

Regards
[[:m:User:KLawal-WMF|KLawal-WMF]], [[:m:User:SWilson (WMF)|Sam Wilson (WMF)]], and [[:m:User:SGill (WMF)|Satdeep Gill (WMF)]]


&lt;small&gt; Sent using [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Ciaciarade:MediaWiki message delivery|ciaciarade]]) 14:21, 22 avr 2024 (CEST)&lt;/small&gt;
&lt;!-- Messaggio inviato da User:KLawal-WMF@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:SGill_(WMF)/lists/WS_VPs&amp;oldid=25768507 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;it&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Vota ora per selezionare i membri del primo U4C&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;it&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens|Puoi trovare questo messaggio tradotto in altre lingue su Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Buongiorno,

vi scrivo per informarvi che il periodo di votazione per il Comitato di coordinamento per il Codice universale di condotta (U4C) è aperto fino al 9 maggio 2024. Leggete le informazioni sulla [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|pagina di votazione su Meta-wiki]] per saperne di più sul voto e sull'idoneità al voto.

Il Comitato di coordinamento del Codice universale di condotta (U4C) è un gruppo globale dedicato all'attuazione equa e coerente dello UCoC. I membri della comunità sono stati invitati a presentare le loro candidature per l'U4C. Per maggiori informazioni e per le responsabilità dell'U4C, si prega di [[m:Special:MyLanguage/Codice universale di condotta/Comitato di coordinamento/Carta|rivedere la carta dell'U4C]].

Vi preghiamo di condividere questo messaggio con i membri della vostra comunità affinché anche loro possano partecipare.

A nome del Team del progetto UCoC,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 22:20, 25 avr 2024 (CEST)
&lt;!-- Messaggio inviato da User:RamzyM (WMF)@metawiki usando l'elenco su https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=26390244 --&gt;</text>
      <sha1>9r4fndhr54ed5s6zwbn1fpl0rptdezc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sofonia/Sofonia 3</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1805</id>
    <revision>
      <id>31383</id>
      <parentid>29956</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T16:51:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pcastellina</username>
        <id>15</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4812" xml:space="preserve">{{header|title=[[La_Bibia_piemontèisa|La Bibia piemontèisa]]|author=|section=[[La_Bibia_piemontèisa/Testament_Vej/Sofonia|Sofonia]]|previous=[[La_Bibia_piemontèisa/Testament_Vej/Sofonia/Sofonia 2|Sofonia 2]]|next=[[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Age/Age 1|Agé 1]]|notes=}}
{{TOCright}}
{{chapter|3}}

== 3 ==

=== Gerusalem a l'é corompusse ===

{{verse|chapter=3|verse=1}}La sità, pien-a 'd saloparìe e dë mnis a l'é bon-a tanme 'd mòrt; la sità pien-a 'd craseur e 'd prepotent a l'é finìa. {{verse|chapter=3|verse=2}}A l'é dzubidienta, a 'rfuda la coression. A l'ha nen fiusa an Nosgnor, a scota pa ij consèj ëd sò Dé. {{verse|chapter=3|verse=3}}Ij sò prinsi a son tanme 'd leon feros ch'a breugio, coj ch'a-j comando a son afamà tanme 'd luv ant ël desert che, për la matin, a divoro tuta soa piàita. {{verse|chapter=3|verse=4}}Ij sò profeta a son pien ëd superbia, a fan nen d'àutr ch' ambrojé. Ij sò sacerdòt a son specialisà 'nt la profanassion ëd le ciòse sante; a rispeto nen la Lej ëd Nosgnor. 

{{verse|chapter=3|verse=5}}Nosgnor a stà 'd ca ambelelà, an mes a chila. Tut lòn che chiel a fà a l'é giust. Minca matin chiel a 'rvela Soa giustissia; a lo fà sensa falì fin-a a la sèira. Tutun, cola gent a l'ha pa d'onta e a meprisa la giustissia.

=== Ël giudissi 'd purificassion ===

{{verse|chapter=3|verse=6}}I l'hai dëstruvù 'd nassion; soe fortificassion a son an ruìn-a; i l'hai dësblà soe stra; a-i é pì gnun ch'a-j passa. Soe sità a son ant la desolassion; a-i é pì gnun ch'a-i viv. {{verse|chapter=3|verse=7}}I l'hai pensà: 'A l'é sicur che adess it l'avras ëd rispet për mi, adess it acetras mia coression!&quot;. Se chila a l'avèissa falo, soa ca a sarìa nen stàita dëstruvùa da tùit ij castigh ch'i l'avìa mnassà. Lor, nopà, as dësvijavo già la matin con l'anvìa 'd fé lòn ch'a l'é pa giust&lt;ref&gt;O &quot;A l'han slongà 'l pass për andé a fé lòn ch'a l'é pa giust&quot;, &quot;a l'han përvertì tute soe assion&quot;&lt;/ref&gt;. {{verse|chapter=3|verse=8}}A l'é për lòn che adess it l'has mach da speté ch'i rivo. I son pront a taché e buté a sach. I l'hai dessidù 'd ciamé ansem ëd nassion, ëd buté ansema dij règn, paréj ch'i peussa dëscarié an su lor tut mè fot, tuta mia ira afrosa, përchè tuta la tèra a sarà butà a fèr e feu da mia flin-a. {{verse|chapter=3|verse=9}}Sie mach sicur ch'i farai an manera che tute le nassion am rendran ëd làude agradìe. Cand ch'a pregheran a 'nvocheran ël Nòm ëd Nosgnor e a-j rendran onor e glòria tute ansema. 

{{verse|chapter=3|verse=10}}Coj ch'am pòrto ij sò tribut a vniran da pì dëdlà che l'Etiòpia. {{verse|chapter=3|verse=11}} An col di-là ti 't l'avras pa pì da vnì rossa a càusa 'd tuta toa arvira contra 'd mi, përchè anlora i l'avrai gavà da 'n mes a ti tui coj ch'a son arogant, e ti 't l'avras pa pì d'orgheuj an su mia Colin-a Santa. {{verse|chapter=3|verse=12}}I lasserai an mes a ti un pòpol ùmil e pasi: a saran lor a trové 'd sicurëssa an presensa 'd Nosgnor. {{verse|chapter=3|verse=13}}La rimanensa dj'Israelita a vivran pì nen për angané. A diran pa pì ëd busiarderìe, na lenga busiarda as troverà pì nen an soa boca. Sensa dubi lor a pastureran pacìfich tanme 'd fèje e as cogeran për arposesse sensa pì avèj 'd tëmma. 

{{verse|chapter=3|verse=14}}Fija 'd Sion! Manda 'd crij ëd gòj! Israel! Sàuta d'argioissansa! Esse alègher e canté 'd trionf con tut ël cheur, fija 'd Gerusalem! {{verse|chapter=3|verse=15}}Nosgnor a l'ha gavate la condana ch'it l’avìe arseivù, a l'ha mandà 'ndarera ij tò nemis. Ël Rè d'Israel, Nosgnor, a l'é 'n mes a ti. It l'has pa pì da manca d'avèj tëmma d'un disastr. {{verse|chapter=3|verse=16}}An col di-là it diras a Gerusalem: &quot;Avèj pa tëmma, òh Sion! Toe man a deuvo pì nen esse paralisà da lë sparm! {{verse|chapter=3|verse=17}}Ël Signor tò Dé a l'é 'n mes a vojàutri, Chiel a l'é 'n guerié ch'a peul liberete. Chiel a l'é pijasse 'n grand piasì 'd ti. Chiel at arneuva con Sò amor. Chiel a canta për la gòj dë 'dnans a ti.

{{verse|chapter=3|verse=18}}Rësguard a coj ch'a pioro përchè a peulo pa pijé part a le feste, i l'hai gavaje da 'n mes ëd vojàutri. At sarìo stàit un pèis për ti e na vërgògna. {{verse|chapter=3|verse=19}}Varda, an col temp-là, a coj ch'a l'han fate dël mal i-j darai lòn ch'a mérito. I andrai a 'rcuperé le fèje sòpe e i archeujerai ansema tùit ij bërro. I gavraj via vòstra umiliassion i farai che tùit an sla tèra av rispeto e a sio pien d'amirassion për vojàutri. {{verse|chapter=3|verse=20}}An col temp-là i sarai vòstra guida e v' archeujerai ansema. Sté sicur ëd sòn: i farai an manera che tute le nassion ëd la Tèra av dago 'd rispet e d'amirassion.

== Nòte ==
&lt;references /&gt;</text>
      <sha1>bvg81ffgq55ov2iljvjaftzwxnbzq7q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>31384</id>
      <parentid>31383</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T17:09:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pcastellina</username>
        <id>15</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5083" xml:space="preserve">{{header|title=[[La_Bibia_piemontèisa|La Bibia piemontèisa]]|author=|section=[[La_Bibia_piemontèisa/Testament_Vej/Sofonia|Sofonia]]|previous=[[La_Bibia_piemontèisa/Testament_Vej/Sofonia/Sofonia 2|Sofonia 2]]|next=[[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Age/Age 1|Agé 1]]|notes=}}
{{TOCright}}
{{chapter|3}}
[[File:La Bìbia piemontèisa - Sofonìa 3.ogg|thumb|La Bìbia piemontèisa - Sofonìa 3]]
== 3 ==

=== Gerusalem a l'é corompusse ===

{{verse|chapter=3|verse=1}}La sità, pien-a 'd saloparìe e dë mnis a l'é bon-a tanme 'd mòrt; la sità pien-a 'd craseur e 'd prepotent a l'é finìa. {{verse|chapter=3|verse=2}}A l'é dzubidienta, a 'rfuda la coression. A l'ha nen fiusa an Nosgnor, a scota pa ij consèj ëd sò Dé. {{verse|chapter=3|verse=3}}Ij sò prinsi a son tanme 'd leon feros ch'a breugio, coj ch'a-j comando a son afamà tanme 'd luv ant ël desert che, për la matin, a divoro tuta soa piàita. {{verse|chapter=3|verse=4}}Ij sò profeta a son pien ëd superbia, a fan nen d'àutr ch' ambrojé. Ij sò sacerdòt a son ëspecialisà 'nt la profanassion ëd le còse sante; a rispeto nen la Lege 'd Nosgnor. 

{{verse|chapter=3|verse=5}}Nosgnor a stà 'd ca ambelelà, an mes ëd chila. Tut lòn che chiel a fà a l'é giust. Minca matin chiel a 'rvela soa giustissia; a lo fà sensa falì fin-a a la sèira. Tutun, cola gent a l'ha pa d'onta e a meprisa la giustissia.

=== Ël giudissi 'd purificassion ===

{{verse|chapter=3|verse=6}}I l'hai dëstruvù 'd nassion; soe fortificassion a son an ruìn-a; i l'hai dësblà soe stra; a-i é pì gnun ch'a-i passa. Soe sità a son ant la desolassion; a-i é pì gnun ch'a-i viv. {{verse|chapter=3|verse=7}}I l'hai pensà: 'A l'é sicur che adess it l'avras ëd rispet për mi, adess it acetras mia coression!&quot;. Se chila a l'avèissa falo, soa ca a sarìa nen stàita dëstruvùa da tùit ij castigh ch'i l'avìa mnassà. Lor, nopà, as dësvijavo già la matin con l'anvìa 'd fé lòn ch'a l'é pa giust&lt;ref&gt;O &quot;A l'han slongà 'l pass për andé a fé lòn ch'a l'é pa giust&quot;, &quot;a l'han përvertì tute soe assion&quot;&lt;/ref&gt;. {{verse|chapter=3|verse=8}}A l'é për lòn che adess it l'has mach da speté ch'i rivo mi. I son pront a taché e buté a sach. I l'hai pijà la decision ëd ciamé ansem ëd nassion, ëd buté ansema dij règn, paréj ch'i peussa dëscarié an su lor tut mè fot, tuta mia ira afrosa, përchè tuta la tèra a sarà butà a fèr e feu da mia flin-a. {{verse|chapter=3|verse=9}}Sie mach sicur ch'i farai an manera che tute le nassion am rendran ëd làude agradìe. Cand ch'a pregheran a 'nvocheran ël Nòm ëd Nosgnor e a-j rendran onor e glòria tute ansema. 

{{verse|chapter=3|verse=10}}Coj ch'am pòrto ij sò tribut a vniran da pì dëdlà che l'Etiòpia. {{verse|chapter=3|verse=11}} An col di-là ti 't l'avras pa pì da vnì rossa a càusa 'd tuta toa arvira contra 'd mi, përchè antlora i l'avrai gavà da 'n mes a ti tuti coj ch'a son arogant, e ti 't l'avras pa pì d'orgheuj an su mè Mont Sant. {{verse|chapter=3|verse=12}}I lasserai an mes a ti un pòpol ùmil e pasi: a saran lor a trové 'd sicurëssa an presensa 'd Nosgnor. {{verse|chapter=3|verse=13}}La rimanensa dj'Israelita a vivran pì nen për angané. A diran pa pì ëd busiarderìe, na lenga busiarda as troverà pì nen an soa boca&lt;ref&gt;Cfr. [[La Bibia piemontèisa/Testament Neuv/Arvelassion/Arvelassion 14|Arvelassion 14:5]].&lt;/ref&gt;. Sensa dubi lor a pastureran pacìfich tanme 'd fèje e as cogeran për arposesse sensa pì avèj 'd tëmma. 

{{verse|chapter=3|verse=14}}Fija 'd Sion! Manda 'd crij ëd gòj! Israel! Sàuta d'argioissansa! Sta alègra e canta 'd trionf con tut ël cheur, fija 'd Gerusalem! {{verse|chapter=3|verse=15}}Nosgnor a l'ha gavate la condan-a ch'it l’avìe arseivù, a l'ha mandà 'ndarera ij tò nemis. Ël Rè d'Israel, Nosgnor, a l'é 'n mes ëd ti. It l'has pa pì da manca d'avèj tëmma d'un disastr. {{verse|chapter=3|verse=16}}An col di-là it diras a Gerusalem: &quot;Àbie pa tëmma, Sion! Toe man a deuvo pì nen esse paralisà da lë sparm! {{verse|chapter=3|verse=17}}Ël Signor tò Dé a l'é 'n mes ëd vojàutri, chiel a l'é 'n guerié ch'a peul liberete. Chiel a l'é pijasse 'n grand piasì 'd ti. Chiel at arneuva con sò amor. Chiel a canta për la gòj dë 'dnans a ti.

{{verse|chapter=3|verse=18}}Rësguard a coj ch'a pioro përchè a peulo pa pijé part a le feste, i l'hai gavaje da 'n mes ëd vojàutri. At sarìo stàit un pèis për ti e na vërgògna. {{verse|chapter=3|verse=19}}Varda, an col temp-là, a coj ch'a l'han fate dël mal i-j darai lòn ch'a mérito. I andrai a 'rcuperé le fèje sòpe e i archeujerai ansema tùit ij bërro. I gavraj via vòstra umiliassion i farai che tùit an sla tèra av rispeto e a sio pien d'amirassion për vojàutri. {{verse|chapter=3|verse=20}}An col temp-là i sarai vòstra guida e v' archeujerai ansema. Sté sicur ëd sòn: i farai an manera che tute le nassion ëd la tèra av dago 'd rispet e d'amirassion.

== Nòte ==
&lt;references /&gt;

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Sofonia]]</text>
      <sha1>p1gl98krqluagvtl9x7b3brcksvrfpa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dissionari Italian-Piemontèis/r</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1895</id>
    <revision>
      <id>31376</id>
      <parentid>31373</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T14:37:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pcastellina</username>
        <id>15</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* RIM */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19806" xml:space="preserve">{{dissionari}}
{{TOCright}}
== R ==

=== RA ===

* '''Racchiudere''' (vt): saré andrinta, saré, ten-e andrinta, conten-e.
* '''Raccogliere''' (vt): cheuje, archeuje, ('''gli avanzi''') rabasté, racagné; '''(il grano''') fé  ('l gran); sijé ('l gran); ('''spigolare''') mëssoné, amsoné.
* '''Raccogliersi''' (vr): concentresse, saresse, artiresse.
* '''Raccoglimento''' (sm): archeuje, archeujta; (dello spirito) archeujiment, racheujiment.
* '''Raccolta''' (pp): cujìa; (sf) archeujta, cheujta, arcòlt, racòlt, artreta, retreta, ritirata; ('''mietitura''') amson, ('''vendemmia''') vëndumia, vandumia; ('''di francobolli o sim'''.) colession.
* '''Raccolto''' (pp): cujì; (sm) arcòlt, racòlt, archeujta, cheujta.
* '''Raccomandare''' (vt): buté na bon-a paròla.
* '''Raccontare''' (vt): conté, dé cont, fé cont, raconté, dì, fé conòsse, dé notissia, fé la relassion (esposission). [arconté: raccontare di nuovo], proclamé, nunsié, spantié.
* '''Racimolare''' (vt) [spigolare i grappoli d'uva non raccolti dal vendemmiatore] rapolé.
* '''Racimolatura''' (sf): rapolura. 
* '''Racconto''' (sm): conta, racont, narassion, relassion, stòria, fàula, novela, legenda./
* '''Radere''' (vt): rasé, fé la barba, sbarbé, tosoné, pié, fé la testa plà; (raschiare) ras-cé, graté vìa;  (rasentare) sfioré, rasenté; (con la rasiera) randé, (le pecore) tosoné, tajé la lan-a.
* '''Radicare''' (vt): buté le rèis (radis), anreisesse, anradisesse, taché.
* '''Radicato''' (agg.): anreisà, bin anreisà, anradissà, tacà.
* '''Radice''' (sf): rèis, radis.
* '''Rado''' (sm): ràir; ('''capelli radi''':) cavèj ràir; &gt; mnestra ràira.
* '''Radunare''' (vt): raduné, riunì, samblé, assamblé ('''ammucchiare''') mugé, ambaroné.
*'''Raggiungere''' (vt): ciapé, arciapé, angionze, arivé, guadagné, vagné, conseguì, oten-e.
*'''Ragguardevole''' (agg.): notàbil, armarcabil, pì amportant,  riguard.d
*'''Rallegrare''' (vt): arlegré, ralegré, arjoisé, argiovisé, argiojì, fé argiojì, fé sté alégher, arfëstié; '''rallegrarsi''' (vr): alegresse, agiojì; ('''felicitarsi''') felicitesse, arlegresse, complimentesse, congratulesse.
*'''Rammaricarsi''' (vr): regreté, ringreté, armogné, lamentesse, avèj d'aringret.
*'''Rammarico''' (sm): aringret, ringret, regret.
*'''Ramo''' (sm): branch, rama,  ramo di ulivo: ramuliva; (fig.) ram, branch.
*'''Ramoscello''' ('''d'olivo benedetto'''): Uliv benedet, ramuliva.
*'''Rancore''' (sm): rancor, rancugna, rancora, amerura, animosità, malvorej.
* '''Rapare''' (vt): tosoné, rasé, tajé a ras.
* '''Rapato''' (agg.): tosonà; (sm) (fam.) testa plà.
* '''Raramente''' (av): da ràir, rarament.
* '''Rarefare''' (vt): rarefé; '''(rarefarsi''') rarefesse.
* '''Rarità''' (sf): rarità.
* '''Raro''' (agg.) rèir, réir; '''rare volte''': da ràir; pols ràir; ('''piuttosto raro)''' rairòt; (:'''polso raso, di frequenza inferiore a la media'''); mdd. ràir coma la brava gent, ràir coma le mosche bianca.
* '''Rasente''' (av): a brus.
* '''Rasoio''' (sm): rasor; (rasoio elettrico): rasor elétrich; rasoio a lametta: rasor a machinëtta.
* '''Rassegnare''' (vt): (lett.) rëscontré, controlé, censì; ('''consegnare''') rassegné, consigné, consegné, rende, restituì: '''rassegnarsi''' (vr): rassegnesse, arendse, adatesse, desse pas, pasiesse, chiné le spale.
* '''Rassicurante''' (agg.): sicurant, sicur. 
* '''Rassicurare''' (vt): sicuré, assicuré, tranquilisé, , conforté, fé coragi, fé cheur, ancoragé.
* '''Ravvedersi''' (vr): pentisse, arpijesse, arlevesse, convertisse, coregg-se, emendesse.
* ﻿'''Ravvedimento''' (sm)﻿: pentiment, conversion, emendassion.
* '''Razza''' (sf): rassa, progenia, gent, pòpol, famija, smens, sangh, sëppa, such; procreare: fé rassa. 
* '''Razzia''' (sf): rassìa, ravagi; '''far razzia''': ravagé, fé ravagi. 
* '''Razziare''' (vr): rassié, ravagé, fé ravagi. 
* '''Razziatore''' (sm): ravagieur, ravaseur, brigant, predon, pirata. 

=== RE ===

* '''Reagire''' (vi): reagì, arviresse, arbate,resiste, fé resistensa, contrasté.
* '''Realizzare''' (vt): realisé, fé, compì, eseguì.
* '''Realizzatore''' (sm):realisator, esecutor.
* '''Realizzazione''' (sf): realisassion.
* '''Realtà''' (sf): realtà, realità.
* '''Reato''' (sm): delìt, crimin, vrìmen, colpa, contravension.
* '''Reattivo''' (agg.): reativ, reagent.
* '''Reattore''' (sm): reator.
* '''Reazionario''' (sm, agg.): reassoionari.
* '''Reazione''' (sf): reassion.
* '''Reboante''' (agg.) rumoros, arbombant (fig.) ronfant.
* '''Rebus''' (sm): rébus, rébos, enìgma, misteri, ròba misteriosa, discors dificil.
* '''Recalcitrante''' (agg.): ch'a tira 'd càuss tanme n'aso, teston, ostinà, resistent, ch'a colàbora pòch.
* '''Recalcitrare''' (vi): tiré 'd causs tanme n'aso, impontesse, ostinesse, intestesse, intestardisse, fé resistensa.
* '''Recapitare''' (vt): arcapité, recapité, consegné, fé avèj.
* '''Recapito''' (sm): arcàpit, recàpit, adressa, indiriss.
* '''Recare''' (vt): porté, trasporté; '''recarsi''' (vr) andé, portesse.
* '''Recedere''' (vi): dé andaré, artiresse, ritiresse; (fig.) arnunsié, rinunsié, lassé sté.
* '''Recensione''' (sf): recension, artìcol critich, indiriss.
* '''Recente''' (agg.): fresch, neuv, nuviss, recent, ùltim.
* '''Recintare''' (vt): cinté, recinté, saré con la cinta.
* '''Recinto''' (sm): cinta, ciusa, cioenda; [fòra ‘d cinta :fuori dalla cintura daziaria]; cinta ‘d paj, palissada.
* '''Recitare il Rosario''' (espr)﻿: dì la coron-a.
* '''Reclamare''' (vt): reclamé, protesté, contesté, fé le rimostranse.
* '''Redentore''' (sm): redentor, liberator.
* '''Redenzione''' (sf): redension, liberassion, riscàt.
* '''Redigere''' (vt):: buté giù, compilé, scrive, redige.
* '''Redimere''' (vt): redime, riscaté, liberé, salvé, riabilité.
* '''Regione''' (sf) region, valba; ('''località''') contrà, canton, borgà, quarté, bariera, ocalità, part.
* '''Regola''' (sf): régola, nòrma, màassima, usansa, costuma, mzura, misura, mësura, régola, moderassion.
* '''Remissione'''﻿ (sf) remission, armission, përdon, indulgensa.
* '''Rendere conto''' (espr.): rende cont;  ('''chiedere a uno ragione delle sue azioni''') Ciamé un a cont ëd soe assion.
* '''Rendiconto''' (sm) rendicont.
* '''Rendimento''' (sm): rendiment, ùtil, frut.
* '''Rendita''' (sf): rèndita, benefissi, interesse, frut, provent, rédit.
* '''Rene''' (sm): ren, rognon; ('''di animali''') rognon, argnun.
* '''Reputazione''' (vt): arputassion, reputassion, stima, fama,  (buona:) bon nòm; cattiva reputazione: brut nòm, dëscrédit, cativa reputassion, cativa nòmina.
* '''Residuo ('''vt): rest, resta, rimanensa, vansum, avans, vansroj, vansoiro, lòn ch’a-i resta, lòn ch’a-i vansa.
* '''Resistenza''' (sf): resistensa.
* '''Resistere''' (vi): resiste, arziste, fé resistensa, duré, soporté, sosten-e, sté frem, sté ferm, nen bogé, ten-e dur, ten-e testa.
* '''Responsabilità''' (sf): responsabilità; ('''assumersi una difficile responsabilità''') pijesse 'n badò.
* '''Restituire''' (vt): ('''ridare''') rende; dé andaré, ridé, ardé, restituì, rimborsé; (r'''endere conto''') rende cont.
* '''Resto''' (sm): rest, resta, avans, òn ch’a-i resta, lòn ch’a-i vansa.
* '''Restringere''' (vt): strenze; (fig.) riduve, limité, fé economìa.
* '''Retroguardia''' (sf): retroguardia, scòrta, séguit.
* '''Rettile''' (sm): strusant. ch'a rabasta; rettili: reptij, rétij, serpent.
* '''Rettitudine''' (sf): giustissia, condission d'òm giust ch'osserva la lej, dritura, onestà, retitùdin, franchëssa, galantomism, lealtà.

=== RI ===

* '''Rialzare''' (vt): rialvé, riarlevé, riaussé, aussé torna, torné a aussé; ('''di prezzo''') aumenté, aussé, arcaré, rincaré,
* Rialzo (sm): àussa, riàuss, arcar, rincar,
* Riassumere (vt): arsume, arpijé a servissi, arpijé an càrich, arpijé, ringagé; (compendiare) riassume, archeje, compendié, arcapitolé, ricapitolé.
* Riassunto (sm): sunt, arsunt, compendi, sìntesi, ricapitolassion, abresé.
* Ribaltare (vt): arvërsé, ranversé, sversé, ambussé, ribalté, stravaché; fé basculé.
* Ribellarsi (vr): arviresse; arvoltesse; solevesse; contesté (vt). 
* Ribelle (sm): (sm) rivoltos; arviros; rivolussionari; contestator; (indocile) ostinà, difìcil; flon, dzubidient, indomàbil.
* Ribellione (sf): arvira, rivolussion, arvòlta, rivòlta; insurression; amutinament, amotinassion, solevassion.
* Richiedere (vt): ciamé, domandé, preghé, pretende.
* Ricompensa (sf): arcompensa, compens, onorari, armérit, retribussion, paga, ricompensa.
* Ricompensare (vt): arcompensé, armerité, contracabié, premié, arpaghé, retribuì.
* '''Ricorrente''' (agg.): ch'a ricor, che a torna mincatant, arcorent, ricorent, che a fà ricors; (sm) arcorent, reclamant, apelant, ricorent.
* '''Ricorrenza''' (sf): ricorensa, arcorensa, data memoràbil,.
* '''Ricorrere''' (vi): arcore, ricore, fé ricors, reclamé; ('''una data''') avèje ricors; '''presentare un ricorso''': dé un ricors; '''ritornare spesso''': artorné, ricore, arcore, arvene; ricorrere a: fé ricors a..., adressesse a..., servisse de…, dovré. 
* '''Ricorso''' (sm): arcors, ricors, apel, reclam; ricorsi storici: artorn ëstòrich. 
* '''Ricostruire''' (vt): arcostruve, arcostruì, ricostruve, arfé, rifabriché, arfabriché.
* '''Ricostruzione''' (sf): ricostrussion, arcostrussion.
* '''Riconciliarsi''' (vr): arconciliesse, butesse d'accord, arfé la pas con.
* '''Riconciliazione''' (sf): riconciliassion, arconciliassion.
* '''Ricordare''' (vt): arcordé, ricordé, arciamé a la ment (a memòria), ('''far menzione)''' mensioné, mansioné, nomoné, memorié, comemoré; '''ricordarsi'''﻿ (vi): arcordesse, visesse, avisesse, arsovnisse.
* '''Ridire''' (vt): ridì, torné a dì, dì torna, ripete, arpete; ['''trovar da ridire a qualcuno''': trové da dì a un].
* '''Ridondante''' (agg.) bondos, abondant, fosonant. 
* '''Ridosso''' (avv.) ['''a ridosso di''']: dapara '''(dietro un albero''': dapara a 'n erbo), '''(davanti al lume''': dapara al ciàir), ('''mettersi dietro la porta''': butesse dapara dla pòrta), ('''davanti a lui''': dapara 'd chiel).
* '''Ridurre''' (vt): ridùe, diminuì, strenze, scursé, tajé; ('''ricondurre''') arporté, f é torné, artorné, armné, armené.
* '''Riempire''' (vt): ampinì, anoì, ampì, (cuc) farsì.
* '''Riferimento''' (sm): riferiment, riferta; '''in riferimento a''': an rësguard, për rësguard a; '''punto di riferimento''': punt ëd riferta (ëd riferiment); '''fare riferimento''': arfesse a.
* '''Riferire''' (vt): riferì, conté, dì, fé savèj, rivelé; fé la spìa, fé rapòrt; ('''far riferimento''') arfesse, fé riferiment, arciamesse; ('''ascrivere''') atribuì, arconòsse, arporté, riporté a.
* '''Riferimento''': riferiment, riferta; ('''fare riferimento''') arfesse a.
* '''Rifiutare''' (vt): arfudé, rifudé, arfusé, dì che 'd nò, neghé, arnunsié.
* '''Riflettere''' (vi): ('''di luce''') arbate, riflete; ('''pensare''') riflete, pensé ansima, medité, misuré bin, peisé bin, ponderé, fé na riflession; ('''concernere''') rësguardé, riguardé, arfesse a, 
* '''Rigagnolo''' (sm): arianòt.
* '''Rigenerare''' (vt): argeneré, rigeneré, regeneré, arnové.
* '''Rigenerazione''' (sf): rigenerassion, neuva nàscita, neuv nassiment.
* '''Rigoglioso''' (ag): fiorì, viv, vigoros, spompos, pompos, esuberant.
* '''Riguardare''' (vt) riguardé, rësguardé, argoardé, torna guardé, torné a guardé; ('''aver riguardo''') avèj riguard, avèj d’atension, guerné, guardé, riguardé, cudì; ('''concernere''') riguardé, avèj da fé con, antajesse (vr); '''riguardarsi''' (vr) guardesse, vardesse, pijesse varda, pijesse guarda; sté a la lontan-a.
* '''Riguardo''' (sm): rësguard;  (avv.) riguardo a: riguard a, al rësguard de, ansìma; ('''per quel che mi concerne''') riguard a mi; ('''aver riguardo''') aveje riguard; ('''non aver riguardo per nessuno''') aveje ‘d riguard a gnun; ('''aversi riguardo''') aveisse ‘d riguard; ('''in considerazione di''')  për riguard; ('''per dovuta considerazione''') për ògni bon riguard;  ('''in considerazione di''') për riguard; (i'''n quanto a quell’affare''') riguard a col afé; ('''senza rispetto''') sensa riguard.
* '''Rilasciare''' (vi) lassé andé, lassé, liberé [dé camin], publiché, rende pùblich, fé cognosse.
* '''Rilevante''' (agg.) rilevant, nòtèivol, important, përtinent, ch'a s'afà.
* '''Rilevare''' (vt): arlevé, riaussé, torné a ‘lvé; (fig) arlevé, spiché, evidensié, buté an evidensa, risalé, osservé.
* '''Rilevazione''' (sf): rilevassion, osservassion, nòta.
* '''Rilievo''' (sm): arlev, (scult) riliev, bass-riliev, àut-riliev; (fig) evidensa, arlev, riliev, spich, importansa; (osservazione) osservassion, rimpròcc.
* '''Rimanere''' (vi): resté, sté.
* '''Rimbombo''' (sm): arbomb, rimbomb, arson, strun, strum.
* Rimediare (vi): armedié, rimedié, buté armedi /rimedi, rangé, taconé, riparé, meisiné, comodé.
* Rimettere (vt): arbité, buté torna, torna buté; (restituire) armëtte, artorné, armandé, ritorné; (mettere via con cura) ardrissé; (scapitare, perdere) gioneje, perde; (mandare) spedì, mandé; (condonare) përdoné, dëscancelé ‘l débit; (rigermogliare) arbuté, argiché, argité; (restaurare) rangé, restauré, comodé, riparé; (vomitare): campé vìa, gumité, rigeté.

=== RIM ===
* Rimproverare (vt): arprocé, rimprocé, rimproveré, crijé, brajé, rusé, arbufé, arbrufé, arbrusché, maltraté, aussé la vos, mortifiché, (fam) pentné, lavé la testa.
* Rimuovere; tramué, tramuvé, bogé, dësplassé, sposté; (deporre) licensié, lassé liber; (﻿togliere﻿) gavé.
*Rincasare (vi): torness-ne a ca; rincasare tardi: bate la diana.
* Rincorrere (vt): core da press (dapress) a un.
* Rincrescere (vi): dëspiasèj, rinchërse, ringreté, argreté, regreté; quanto mi dispiace: s’am rincress!
* Rincrescimento (sm): rinchërsiment, dëspiasì, ringret, aringret, regret.
* Rimproverare (vt): arprocé, rimprocé, crijé, brajé, rusé, arbufé, arbrufé, arbrusché, maltraté, aussé la vos, mortifiché, (fam) pentné, lavé la testa.
* Rinomato (agg.): avosà, conossù, bin cognossù, famos, arnomà, arnominà.
* Rinsecchire (vt): sëcché, arsëcché, arsëcchì; (di persona) vnì màire, vnì në stech, stëcchisse.
* Riparazione (sf): riparassion (dij dani, d’ingiuria).
* '''Riparo''' (sm): arpar, ripar, difèisa, protession, sosta; (fig) armedi, rimedi. ('''Al riparo''') a l'abrì, a la sosta.
* Ripetere (vt): arpete, ripete, arfé, rifé, tornè a dì; (duplicare) ardobié, rindoblé.
* Riportare (vt): arporté, torna porté, porté andaré, restituì; torna mné, armné, armené; (riferire,) riferì, conté, (iron.) subié, fé ‘l pòrta pachèt; (conseguire) oten-e, otnì; guadagné, vagné; (mat.) porté.
* Riposare (vi): arposé, riposé;  (vr) arposesse, riposesse.
* Riposato (ag): arposà, riposà.
* '''Riposo''' (sm): arpòs, ripòs, rechie, arlass; ('''mandare in pensione''') a ripòs, an pension, buté a ripòs; '''intervallo di riposo:''' arlass, rescamp; '''un breve riposo''': arfial, arfiaj.
* '''Ripudiare''' (vt): arpudié, ripudié, ardudé, rifudé, arneghé.
* '''Risalire''' (vt): armonté, rimonté, torna monté, trové soa origin.
* '''Risaltare''' (vi): arsauté, rissauté, torné a sauté; ('''distinguersi''') risalté, spiché, arlevé,  rilevé, fé spich; dëstachesse.
* '''Risalto''' (sm): risalt, arlev, riliev, spich, dëstach.
* '''Risanare''' (vt): arsanì, guarì, varì; ('''bonificare''') arsanì, bonifiché.
* '''Riscattare''' (vt): riscaté, liberé, svincolé, dëspoteghé, dësampegné, riavèj, ricompré, ricaté, arcaté; '''riscattarsi''' (vr): arfesse, riscatesse, redimse.
* Riscatto (sm): riscat, redension, liberassion, svincol; trattare il riscatto dei prigionieri: traté ‘l riscat dij përzoné.
* Risolversi (vr): ciapé la risolussion, decidse, desse ardriss.
* Riscattare (vi): riscaté, redime, liberé, svincolé, dëspoteghé, riavèj, ricompré, ricatè, arcatà. riscattarsi (vr): arfesse, riscatesse, redimse.
* Rischio (sm): arzigh, risigh, asar, asard.
* Rischioso (agg.): arzigos, risigos, asaros, asardos.
* Rischiarare (vt): fé ciàir, fé cèir, s-ciairì, anluminé, fé lus; ars-ciairé, (fig) s-ciairì, spieghé.
* Risentimento (sm): fot, arsentiment, risentiment, ameror (f.).
* Risentirsi (vr): arsentisse, ofendse, pijess-la, pijess-la mal, avèiss-la a mal.
* Risentito (agg.): arsentì, ofèis, anrabià.
* Riserva (sf) (di caccia) bandìa.
* Riservare (vt): riservé; (serbare) guerné, conservé, buté da banda.
* Risiedere (vi): sté, avej la cà, logé.
* Risoluzione (sf): risolussion, rissolussion, arsolussion.
* Risolvere (vt): risòlve, decide, definé, stabilì; (vr) decidse, desse ardriss; pijé na risolussion; (di malattia) pijé na bon-a piega (na piega grama).
* Risparmiare (vt): buté da part.
* Rispettare (vt): rispeté, porté rispet, avèj ‘d riguard, riverì, onoré, rende onor, esse rispetos ëd,
* '''Rispettivo''' (ag) usare: &quot;sò&quot;; ch'a riguarda, ch'a concern.
* Rispetto (sm): rispet, riguard. rispetto a: visavì ëd; con rispetto parlando: con rispet parland, parland con bon rispet, con bon rispet parland; rispetto umano: rispet uman; (saluto) ij mè rispet.
* Risplendere (vi): risplende, splende, luse, arluse, splendrì.
* Rispondere (vt) rësponde, risponde; repliché, rëscontré; (rispondere al saluto) rende ‘l salùt.
* Ristabilire (vt): ristabilì; (restituire) rende, dé andaré, restituì, ridé, ardé; (ristabilirsi): guarì, varì, arpijesse, ristabilisse.
* Risvegliare (vt): dësvijé.
* Risveglio (sm): dësvij, dësvijesse; (fig.) arpijesse.
* '''Ritegno''' (sm): gena, artegm, ritegn, mzura, discression, '''senza ritegno:''' (da) sfacià.
* '''Ritocco''' (sm): aròch, ritòch, cita modìfica, coression.
* '''Rituale''' (agg. e sm): ritual, sirimoònia.
* '''Riunire ('''vt): riunì; ('''ricongiungere''') artaché, riunì; ('''adunare''') raduné, riunì, cheuje ansema, buté ansema.
* Riuscire a...: esse bon a…
* Riva (sf): riva, rivera, arvera, sponda, bòrd, broa.
* Rivelare: arvelé, rivelé.
* Rivolgere (vt): arviré, argiré, arvolté, bolversé; (indirizzare) adressé, indirissé; andé vers, arviaré.
* Rivolta (sf): arvira.
* Rivelarsi: arvelesse.

=== RO ===

* ﻿'''Rompere''' (vt): brisé, rumpe, ronte, fracassé, s-ciapé, cassé.
* '''Rosicchiare''' (vt): rusié, smangé; ('''di topi''') raté.
* '''Rotolare''' (vi): rotolé, anrotolé, anrolé, rolé; '''cadere rotoloni''': robaté, rubaté.
* '''Rovesciare''' (vt): anvërsé, ranvërsé, vërsé ('''di barca o veicoli''') de 'l gir, capoté, ('''di pioggia''') vnì a verse, arversesse.
* '''Rovescio (a)''': arvers.
* '''Rovina''' (sf): rovin-a; ruin-a; '''in rovina''': a rabel.
* '''Rovinare''' (vt): ruiné, guasté, vasté, s-ciapé, fé a tòch, dësblé, mandé 'n malora; ('''sciupare''') sgairé; (crollare): droché, crolé, prové, tombé.
* '''Rovistare''' (vt): sgaté, rumé, armus-cé.

=== RU ===

* '''Rubare''' (vt): robé; [robé sël pèis; robé ‘l cheur; robé ‘l mesté]. 
* '''Ruberia''' (sf): ladrarìa, robarìa, roberìa, mangiarìa, mangerìa. 
* '''Rudimenti''' (smp): rudiment, prima dreta; '''non conoscere i rudimenti di qualcosa''': Nen savèj l'abecé.
* '''Ruggine''' (sf): ruso (dël fer) ; ('''malattia del frumento''') carbon, ruso; '''arrugginirsi''': pijé la ruso; ('''della pelle''') ruso dla pel, lola.
* '''Ruggire''' (vi): breugé, brajé.
* '''Ruggito''' (sm): breugg, braj.
* '''Rumoroso''' (agg.): rumoros, tapagé.
* '''Ruolo''' (sm): ròl, ròlo.</text>
      <sha1>rymfeaqpzrhj78ni17u4emvxdqwxvvm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>31377</id>
      <parentid>31376</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T14:37:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pcastellina</username>
        <id>15</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* RA */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19808" xml:space="preserve">{{dissionari}}
{{TOCright}}
== R ==

=== RA ===

* '''Racchiudere''' (vt): saré andrinta, saré, ten-e andrinta, conten-e.
* '''Raccogliere''' (vt): cheuje, archeuje, ('''gli avanzi''') rabasté, racagné; '''(il grano''') fé  ('l gran); sijé ('l gran); ('''spigolare''') mëssoné, amsoné.
* '''Raccogliersi''' (vr): concentresse, saresse, artiresse.
* '''Raccoglimento''' (sm): archeuje, archeujta; (dello spirito) archeujiment, racheujiment.
* '''Raccolta''' (pp): cujìa; (sf) archeujta, cheujta, arcòlt, racòlt, artreta, retreta, ritirata; ('''mietitura''') amson, ('''vendemmia''') vëndumia, vandumia; ('''di francobolli o sim'''.) colession.
* '''Raccolto''' (pp): cujì; (sm) arcòlt, racòlt, archeujta, cheujta.
* '''Raccomandare''' (vt): buté na bon-a paròla.
* '''Raccontare''' (vt): conté, dé cont, fé cont, raconté, dì, fé conòsse, dé notissia, fé la relassion (esposission). [arconté: raccontare di nuovo], proclamé, nunsié, spantié.
* '''Racimolare''' (vt) [spigolare i grappoli d'uva non raccolti dal vendemmiatore] rapolé.
* '''Racimolatura''' (sf): rapolura. 
* '''Racconto''' (sm): conta, racont, narassion, relassion, stòria, fàula, novela, legenda./
* '''Radere''' (vt): rasé, fé la barba, sbarbé, tosoné, pié, fé la testa plà; (raschiare) ras-cé, graté vìa;  (rasentare) sfioré, rasenté; (con la rasiera) randé, (le pecore) tosoné, tajé la lan-a.
* '''Radicare''' (vt): buté le rèis (radis), anreisesse, anradisesse, taché.
* '''Radicato''' (agg.): anreisà, bin anreisà, anradissà, tacà.
* '''Radice''' (sf): rèis, radis.
* '''Rado''' (sm): ràir; ('''capelli radi''':) cavèj ràir; &gt; mnestra ràira.
* '''Radunare''' (vt): raduné, riunì, samblé, assamblé ('''ammucchiare''') mugé, ambaroné.
*'''Raggiungere''' (vt): ciapé, arciapé, angionze, arivé, guadagné, vagné, conseguì, oten-e.
*'''Ragguardevole''' (agg.): notàbil, armarcabil, pì amportant, ëd riguard.
*'''Rallegrare''' (vt): arlegré, ralegré, arjoisé, argiovisé, argiojì, fé argiojì, fé sté alégher, arfëstié; '''rallegrarsi''' (vr): alegresse, agiojì; ('''felicitarsi''') felicitesse, arlegresse, complimentesse, congratulesse.
*'''Rammaricarsi''' (vr): regreté, ringreté, armogné, lamentesse, avèj d'aringret.
*'''Rammarico''' (sm): aringret, ringret, regret.
*'''Ramo''' (sm): branch, rama,  ramo di ulivo: ramuliva; (fig.) ram, branch.
*'''Ramoscello''' ('''d'olivo benedetto'''): Uliv benedet, ramuliva.
*'''Rancore''' (sm): rancor, rancugna, rancora, amerura, animosità, malvorej.
* '''Rapare''' (vt): tosoné, rasé, tajé a ras.
* '''Rapato''' (agg.): tosonà; (sm) (fam.) testa plà.
* '''Raramente''' (av): da ràir, rarament.
* '''Rarefare''' (vt): rarefé; '''(rarefarsi''') rarefesse.
* '''Rarità''' (sf): rarità.
* '''Raro''' (agg.) rèir, réir; '''rare volte''': da ràir; pols ràir; ('''piuttosto raro)''' rairòt; (:'''polso raso, di frequenza inferiore a la media'''); mdd. ràir coma la brava gent, ràir coma le mosche bianca.
* '''Rasente''' (av): a brus.
* '''Rasoio''' (sm): rasor; (rasoio elettrico): rasor elétrich; rasoio a lametta: rasor a machinëtta.
* '''Rassegnare''' (vt): (lett.) rëscontré, controlé, censì; ('''consegnare''') rassegné, consigné, consegné, rende, restituì: '''rassegnarsi''' (vr): rassegnesse, arendse, adatesse, desse pas, pasiesse, chiné le spale.
* '''Rassicurante''' (agg.): sicurant, sicur. 
* '''Rassicurare''' (vt): sicuré, assicuré, tranquilisé, , conforté, fé coragi, fé cheur, ancoragé.
* '''Ravvedersi''' (vr): pentisse, arpijesse, arlevesse, convertisse, coregg-se, emendesse.
* ﻿'''Ravvedimento''' (sm)﻿: pentiment, conversion, emendassion.
* '''Razza''' (sf): rassa, progenia, gent, pòpol, famija, smens, sangh, sëppa, such; procreare: fé rassa. 
* '''Razzia''' (sf): rassìa, ravagi; '''far razzia''': ravagé, fé ravagi. 
* '''Razziare''' (vr): rassié, ravagé, fé ravagi. 
* '''Razziatore''' (sm): ravagieur, ravaseur, brigant, predon, pirata. 

=== RE ===

* '''Reagire''' (vi): reagì, arviresse, arbate,resiste, fé resistensa, contrasté.
* '''Realizzare''' (vt): realisé, fé, compì, eseguì.
* '''Realizzatore''' (sm):realisator, esecutor.
* '''Realizzazione''' (sf): realisassion.
* '''Realtà''' (sf): realtà, realità.
* '''Reato''' (sm): delìt, crimin, vrìmen, colpa, contravension.
* '''Reattivo''' (agg.): reativ, reagent.
* '''Reattore''' (sm): reator.
* '''Reazionario''' (sm, agg.): reassoionari.
* '''Reazione''' (sf): reassion.
* '''Reboante''' (agg.) rumoros, arbombant (fig.) ronfant.
* '''Rebus''' (sm): rébus, rébos, enìgma, misteri, ròba misteriosa, discors dificil.
* '''Recalcitrante''' (agg.): ch'a tira 'd càuss tanme n'aso, teston, ostinà, resistent, ch'a colàbora pòch.
* '''Recalcitrare''' (vi): tiré 'd causs tanme n'aso, impontesse, ostinesse, intestesse, intestardisse, fé resistensa.
* '''Recapitare''' (vt): arcapité, recapité, consegné, fé avèj.
* '''Recapito''' (sm): arcàpit, recàpit, adressa, indiriss.
* '''Recare''' (vt): porté, trasporté; '''recarsi''' (vr) andé, portesse.
* '''Recedere''' (vi): dé andaré, artiresse, ritiresse; (fig.) arnunsié, rinunsié, lassé sté.
* '''Recensione''' (sf): recension, artìcol critich, indiriss.
* '''Recente''' (agg.): fresch, neuv, nuviss, recent, ùltim.
* '''Recintare''' (vt): cinté, recinté, saré con la cinta.
* '''Recinto''' (sm): cinta, ciusa, cioenda; [fòra ‘d cinta :fuori dalla cintura daziaria]; cinta ‘d paj, palissada.
* '''Recitare il Rosario''' (espr)﻿: dì la coron-a.
* '''Reclamare''' (vt): reclamé, protesté, contesté, fé le rimostranse.
* '''Redentore''' (sm): redentor, liberator.
* '''Redenzione''' (sf): redension, liberassion, riscàt.
* '''Redigere''' (vt):: buté giù, compilé, scrive, redige.
* '''Redimere''' (vt): redime, riscaté, liberé, salvé, riabilité.
* '''Regione''' (sf) region, valba; ('''località''') contrà, canton, borgà, quarté, bariera, ocalità, part.
* '''Regola''' (sf): régola, nòrma, màassima, usansa, costuma, mzura, misura, mësura, régola, moderassion.
* '''Remissione'''﻿ (sf) remission, armission, përdon, indulgensa.
* '''Rendere conto''' (espr.): rende cont;  ('''chiedere a uno ragione delle sue azioni''') Ciamé un a cont ëd soe assion.
* '''Rendiconto''' (sm) rendicont.
* '''Rendimento''' (sm): rendiment, ùtil, frut.
* '''Rendita''' (sf): rèndita, benefissi, interesse, frut, provent, rédit.
* '''Rene''' (sm): ren, rognon; ('''di animali''') rognon, argnun.
* '''Reputazione''' (vt): arputassion, reputassion, stima, fama,  (buona:) bon nòm; cattiva reputazione: brut nòm, dëscrédit, cativa reputassion, cativa nòmina.
* '''Residuo ('''vt): rest, resta, rimanensa, vansum, avans, vansroj, vansoiro, lòn ch’a-i resta, lòn ch’a-i vansa.
* '''Resistenza''' (sf): resistensa.
* '''Resistere''' (vi): resiste, arziste, fé resistensa, duré, soporté, sosten-e, sté frem, sté ferm, nen bogé, ten-e dur, ten-e testa.
* '''Responsabilità''' (sf): responsabilità; ('''assumersi una difficile responsabilità''') pijesse 'n badò.
* '''Restituire''' (vt): ('''ridare''') rende; dé andaré, ridé, ardé, restituì, rimborsé; (r'''endere conto''') rende cont.
* '''Resto''' (sm): rest, resta, avans, òn ch’a-i resta, lòn ch’a-i vansa.
* '''Restringere''' (vt): strenze; (fig.) riduve, limité, fé economìa.
* '''Retroguardia''' (sf): retroguardia, scòrta, séguit.
* '''Rettile''' (sm): strusant. ch'a rabasta; rettili: reptij, rétij, serpent.
* '''Rettitudine''' (sf): giustissia, condission d'òm giust ch'osserva la lej, dritura, onestà, retitùdin, franchëssa, galantomism, lealtà.

=== RI ===

* '''Rialzare''' (vt): rialvé, riarlevé, riaussé, aussé torna, torné a aussé; ('''di prezzo''') aumenté, aussé, arcaré, rincaré,
* Rialzo (sm): àussa, riàuss, arcar, rincar,
* Riassumere (vt): arsume, arpijé a servissi, arpijé an càrich, arpijé, ringagé; (compendiare) riassume, archeje, compendié, arcapitolé, ricapitolé.
* Riassunto (sm): sunt, arsunt, compendi, sìntesi, ricapitolassion, abresé.
* Ribaltare (vt): arvërsé, ranversé, sversé, ambussé, ribalté, stravaché; fé basculé.
* Ribellarsi (vr): arviresse; arvoltesse; solevesse; contesté (vt). 
* Ribelle (sm): (sm) rivoltos; arviros; rivolussionari; contestator; (indocile) ostinà, difìcil; flon, dzubidient, indomàbil.
* Ribellione (sf): arvira, rivolussion, arvòlta, rivòlta; insurression; amutinament, amotinassion, solevassion.
* Richiedere (vt): ciamé, domandé, preghé, pretende.
* Ricompensa (sf): arcompensa, compens, onorari, armérit, retribussion, paga, ricompensa.
* Ricompensare (vt): arcompensé, armerité, contracabié, premié, arpaghé, retribuì.
* '''Ricorrente''' (agg.): ch'a ricor, che a torna mincatant, arcorent, ricorent, che a fà ricors; (sm) arcorent, reclamant, apelant, ricorent.
* '''Ricorrenza''' (sf): ricorensa, arcorensa, data memoràbil,.
* '''Ricorrere''' (vi): arcore, ricore, fé ricors, reclamé; ('''una data''') avèje ricors; '''presentare un ricorso''': dé un ricors; '''ritornare spesso''': artorné, ricore, arcore, arvene; ricorrere a: fé ricors a..., adressesse a..., servisse de…, dovré. 
* '''Ricorso''' (sm): arcors, ricors, apel, reclam; ricorsi storici: artorn ëstòrich. 
* '''Ricostruire''' (vt): arcostruve, arcostruì, ricostruve, arfé, rifabriché, arfabriché.
* '''Ricostruzione''' (sf): ricostrussion, arcostrussion.
* '''Riconciliarsi''' (vr): arconciliesse, butesse d'accord, arfé la pas con.
* '''Riconciliazione''' (sf): riconciliassion, arconciliassion.
* '''Ricordare''' (vt): arcordé, ricordé, arciamé a la ment (a memòria), ('''far menzione)''' mensioné, mansioné, nomoné, memorié, comemoré; '''ricordarsi'''﻿ (vi): arcordesse, visesse, avisesse, arsovnisse.
* '''Ridire''' (vt): ridì, torné a dì, dì torna, ripete, arpete; ['''trovar da ridire a qualcuno''': trové da dì a un].
* '''Ridondante''' (agg.) bondos, abondant, fosonant. 
* '''Ridosso''' (avv.) ['''a ridosso di''']: dapara '''(dietro un albero''': dapara a 'n erbo), '''(davanti al lume''': dapara al ciàir), ('''mettersi dietro la porta''': butesse dapara dla pòrta), ('''davanti a lui''': dapara 'd chiel).
* '''Ridurre''' (vt): ridùe, diminuì, strenze, scursé, tajé; ('''ricondurre''') arporté, f é torné, artorné, armné, armené.
* '''Riempire''' (vt): ampinì, anoì, ampì, (cuc) farsì.
* '''Riferimento''' (sm): riferiment, riferta; '''in riferimento a''': an rësguard, për rësguard a; '''punto di riferimento''': punt ëd riferta (ëd riferiment); '''fare riferimento''': arfesse a.
* '''Riferire''' (vt): riferì, conté, dì, fé savèj, rivelé; fé la spìa, fé rapòrt; ('''far riferimento''') arfesse, fé riferiment, arciamesse; ('''ascrivere''') atribuì, arconòsse, arporté, riporté a.
* '''Riferimento''': riferiment, riferta; ('''fare riferimento''') arfesse a.
* '''Rifiutare''' (vt): arfudé, rifudé, arfusé, dì che 'd nò, neghé, arnunsié.
* '''Riflettere''' (vi): ('''di luce''') arbate, riflete; ('''pensare''') riflete, pensé ansima, medité, misuré bin, peisé bin, ponderé, fé na riflession; ('''concernere''') rësguardé, riguardé, arfesse a, 
* '''Rigagnolo''' (sm): arianòt.
* '''Rigenerare''' (vt): argeneré, rigeneré, regeneré, arnové.
* '''Rigenerazione''' (sf): rigenerassion, neuva nàscita, neuv nassiment.
* '''Rigoglioso''' (ag): fiorì, viv, vigoros, spompos, pompos, esuberant.
* '''Riguardare''' (vt) riguardé, rësguardé, argoardé, torna guardé, torné a guardé; ('''aver riguardo''') avèj riguard, avèj d’atension, guerné, guardé, riguardé, cudì; ('''concernere''') riguardé, avèj da fé con, antajesse (vr); '''riguardarsi''' (vr) guardesse, vardesse, pijesse varda, pijesse guarda; sté a la lontan-a.
* '''Riguardo''' (sm): rësguard;  (avv.) riguardo a: riguard a, al rësguard de, ansìma; ('''per quel che mi concerne''') riguard a mi; ('''aver riguardo''') aveje riguard; ('''non aver riguardo per nessuno''') aveje ‘d riguard a gnun; ('''aversi riguardo''') aveisse ‘d riguard; ('''in considerazione di''')  për riguard; ('''per dovuta considerazione''') për ògni bon riguard;  ('''in considerazione di''') për riguard; (i'''n quanto a quell’affare''') riguard a col afé; ('''senza rispetto''') sensa riguard.
* '''Rilasciare''' (vi) lassé andé, lassé, liberé [dé camin], publiché, rende pùblich, fé cognosse.
* '''Rilevante''' (agg.) rilevant, nòtèivol, important, përtinent, ch'a s'afà.
* '''Rilevare''' (vt): arlevé, riaussé, torné a ‘lvé; (fig) arlevé, spiché, evidensié, buté an evidensa, risalé, osservé.
* '''Rilevazione''' (sf): rilevassion, osservassion, nòta.
* '''Rilievo''' (sm): arlev, (scult) riliev, bass-riliev, àut-riliev; (fig) evidensa, arlev, riliev, spich, importansa; (osservazione) osservassion, rimpròcc.
* '''Rimanere''' (vi): resté, sté.
* '''Rimbombo''' (sm): arbomb, rimbomb, arson, strun, strum.
* Rimediare (vi): armedié, rimedié, buté armedi /rimedi, rangé, taconé, riparé, meisiné, comodé.
* Rimettere (vt): arbité, buté torna, torna buté; (restituire) armëtte, artorné, armandé, ritorné; (mettere via con cura) ardrissé; (scapitare, perdere) gioneje, perde; (mandare) spedì, mandé; (condonare) përdoné, dëscancelé ‘l débit; (rigermogliare) arbuté, argiché, argité; (restaurare) rangé, restauré, comodé, riparé; (vomitare): campé vìa, gumité, rigeté.

=== RIM ===
* Rimproverare (vt): arprocé, rimprocé, rimproveré, crijé, brajé, rusé, arbufé, arbrufé, arbrusché, maltraté, aussé la vos, mortifiché, (fam) pentné, lavé la testa.
* Rimuovere; tramué, tramuvé, bogé, dësplassé, sposté; (deporre) licensié, lassé liber; (﻿togliere﻿) gavé.
*Rincasare (vi): torness-ne a ca; rincasare tardi: bate la diana.
* Rincorrere (vt): core da press (dapress) a un.
* Rincrescere (vi): dëspiasèj, rinchërse, ringreté, argreté, regreté; quanto mi dispiace: s’am rincress!
* Rincrescimento (sm): rinchërsiment, dëspiasì, ringret, aringret, regret.
* Rimproverare (vt): arprocé, rimprocé, crijé, brajé, rusé, arbufé, arbrufé, arbrusché, maltraté, aussé la vos, mortifiché, (fam) pentné, lavé la testa.
* Rinomato (agg.): avosà, conossù, bin cognossù, famos, arnomà, arnominà.
* Rinsecchire (vt): sëcché, arsëcché, arsëcchì; (di persona) vnì màire, vnì në stech, stëcchisse.
* Riparazione (sf): riparassion (dij dani, d’ingiuria).
* '''Riparo''' (sm): arpar, ripar, difèisa, protession, sosta; (fig) armedi, rimedi. ('''Al riparo''') a l'abrì, a la sosta.
* Ripetere (vt): arpete, ripete, arfé, rifé, tornè a dì; (duplicare) ardobié, rindoblé.
* Riportare (vt): arporté, torna porté, porté andaré, restituì; torna mné, armné, armené; (riferire,) riferì, conté, (iron.) subié, fé ‘l pòrta pachèt; (conseguire) oten-e, otnì; guadagné, vagné; (mat.) porté.
* Riposare (vi): arposé, riposé;  (vr) arposesse, riposesse.
* Riposato (ag): arposà, riposà.
* '''Riposo''' (sm): arpòs, ripòs, rechie, arlass; ('''mandare in pensione''') a ripòs, an pension, buté a ripòs; '''intervallo di riposo:''' arlass, rescamp; '''un breve riposo''': arfial, arfiaj.
* '''Ripudiare''' (vt): arpudié, ripudié, ardudé, rifudé, arneghé.
* '''Risalire''' (vt): armonté, rimonté, torna monté, trové soa origin.
* '''Risaltare''' (vi): arsauté, rissauté, torné a sauté; ('''distinguersi''') risalté, spiché, arlevé,  rilevé, fé spich; dëstachesse.
* '''Risalto''' (sm): risalt, arlev, riliev, spich, dëstach.
* '''Risanare''' (vt): arsanì, guarì, varì; ('''bonificare''') arsanì, bonifiché.
* '''Riscattare''' (vt): riscaté, liberé, svincolé, dëspoteghé, dësampegné, riavèj, ricompré, ricaté, arcaté; '''riscattarsi''' (vr): arfesse, riscatesse, redimse.
* Riscatto (sm): riscat, redension, liberassion, svincol; trattare il riscatto dei prigionieri: traté ‘l riscat dij përzoné.
* Risolversi (vr): ciapé la risolussion, decidse, desse ardriss.
* Riscattare (vi): riscaté, redime, liberé, svincolé, dëspoteghé, riavèj, ricompré, ricatè, arcatà. riscattarsi (vr): arfesse, riscatesse, redimse.
* Rischio (sm): arzigh, risigh, asar, asard.
* Rischioso (agg.): arzigos, risigos, asaros, asardos.
* Rischiarare (vt): fé ciàir, fé cèir, s-ciairì, anluminé, fé lus; ars-ciairé, (fig) s-ciairì, spieghé.
* Risentimento (sm): fot, arsentiment, risentiment, ameror (f.).
* Risentirsi (vr): arsentisse, ofendse, pijess-la, pijess-la mal, avèiss-la a mal.
* Risentito (agg.): arsentì, ofèis, anrabià.
* Riserva (sf) (di caccia) bandìa.
* Riservare (vt): riservé; (serbare) guerné, conservé, buté da banda.
* Risiedere (vi): sté, avej la cà, logé.
* Risoluzione (sf): risolussion, rissolussion, arsolussion.
* Risolvere (vt): risòlve, decide, definé, stabilì; (vr) decidse, desse ardriss; pijé na risolussion; (di malattia) pijé na bon-a piega (na piega grama).
* Risparmiare (vt): buté da part.
* Rispettare (vt): rispeté, porté rispet, avèj ‘d riguard, riverì, onoré, rende onor, esse rispetos ëd,
* '''Rispettivo''' (ag) usare: &quot;sò&quot;; ch'a riguarda, ch'a concern.
* Rispetto (sm): rispet, riguard. rispetto a: visavì ëd; con rispetto parlando: con rispet parland, parland con bon rispet, con bon rispet parland; rispetto umano: rispet uman; (saluto) ij mè rispet.
* Risplendere (vi): risplende, splende, luse, arluse, splendrì.
* Rispondere (vt) rësponde, risponde; repliché, rëscontré; (rispondere al saluto) rende ‘l salùt.
* Ristabilire (vt): ristabilì; (restituire) rende, dé andaré, restituì, ridé, ardé; (ristabilirsi): guarì, varì, arpijesse, ristabilisse.
* Risvegliare (vt): dësvijé.
* Risveglio (sm): dësvij, dësvijesse; (fig.) arpijesse.
* '''Ritegno''' (sm): gena, artegm, ritegn, mzura, discression, '''senza ritegno:''' (da) sfacià.
* '''Ritocco''' (sm): aròch, ritòch, cita modìfica, coression.
* '''Rituale''' (agg. e sm): ritual, sirimoònia.
* '''Riunire ('''vt): riunì; ('''ricongiungere''') artaché, riunì; ('''adunare''') raduné, riunì, cheuje ansema, buté ansema.
* Riuscire a...: esse bon a…
* Riva (sf): riva, rivera, arvera, sponda, bòrd, broa.
* Rivelare: arvelé, rivelé.
* Rivolgere (vt): arviré, argiré, arvolté, bolversé; (indirizzare) adressé, indirissé; andé vers, arviaré.
* Rivolta (sf): arvira.
* Rivelarsi: arvelesse.

=== RO ===

* ﻿'''Rompere''' (vt): brisé, rumpe, ronte, fracassé, s-ciapé, cassé.
* '''Rosicchiare''' (vt): rusié, smangé; ('''di topi''') raté.
* '''Rotolare''' (vi): rotolé, anrotolé, anrolé, rolé; '''cadere rotoloni''': robaté, rubaté.
* '''Rovesciare''' (vt): anvërsé, ranvërsé, vërsé ('''di barca o veicoli''') de 'l gir, capoté, ('''di pioggia''') vnì a verse, arversesse.
* '''Rovescio (a)''': arvers.
* '''Rovina''' (sf): rovin-a; ruin-a; '''in rovina''': a rabel.
* '''Rovinare''' (vt): ruiné, guasté, vasté, s-ciapé, fé a tòch, dësblé, mandé 'n malora; ('''sciupare''') sgairé; (crollare): droché, crolé, prové, tombé.
* '''Rovistare''' (vt): sgaté, rumé, armus-cé.

=== RU ===

* '''Rubare''' (vt): robé; [robé sël pèis; robé ‘l cheur; robé ‘l mesté]. 
* '''Ruberia''' (sf): ladrarìa, robarìa, roberìa, mangiarìa, mangerìa. 
* '''Rudimenti''' (smp): rudiment, prima dreta; '''non conoscere i rudimenti di qualcosa''': Nen savèj l'abecé.
* '''Ruggine''' (sf): ruso (dël fer) ; ('''malattia del frumento''') carbon, ruso; '''arrugginirsi''': pijé la ruso; ('''della pelle''') ruso dla pel, lola.
* '''Ruggire''' (vi): breugé, brajé.
* '''Ruggito''' (sm): breugg, braj.
* '''Rumoroso''' (agg.): rumoros, tapagé.
* '''Ruolo''' (sm): ròl, ròlo.</text>
      <sha1>em6hlmnefrtinsxiqo48ebe7u99r9wl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dissionari Italian-Piemontèis/s</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1896</id>
    <revision>
      <id>31375</id>
      <parentid>31355</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T14:30:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pcastellina</username>
        <id>15</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* SC */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="41855" xml:space="preserve">{{dissionari}}
{{TOCright}}
== S ==

=== SA ===

* '''Sabato''' (sm): saba; ('''sabato con il pomeriggio festivo''') saba inglèis, (s'''abato non lavorativo'''): saba dla sman-a curta, saba festiv.
* '''Sabaudo''' (ag): dla Savoja, savojard, sabàud.
* '''Sabbatico''' (ag): sabàtich; '''anno sabbatico:''' ann sabàtich.
* '''Sabbia''' (sf): sabia, sabiëtta, sabion.
* '''Sabbiare''' (vt): sabié.
* '''Sabbiatura''' (sf): sabiura, sabiatura; bagn ëd sabia.
* '''Sabbioso''' (ag): sabios.
* '''Sabotaggio''' (sm): sabotagi.
* Sabotare: saboté, fé ‘d sabotagi.
* '''Sabotatore''' (sm): sabotator, saboteur.
* '''Sacca''' (sf): sach, taschèt, taschëtta, sacàcia da viagi, bërsach, sach, sach sa spala, sacapan; ('''insenatura''') ansa, ansen; ('''di acqua ferma''') lama, meuja, armeuj,  (mil.) saca, ambotiadura; ('''d’aria''') gòla, veuid.
* '''Saccarina''' (sf): sacarin-a.
* '''Saccarosio''' (sm): sacaròsi; sùcher.
* '''Saccente''' (sm): savantin, savantuss, savù, cacam; '''darsi delle arie:''' fé ij cacam.
* '''Saccheggiare''' (vt): sachëzzé, sachegé, ravagé, dëstrùe, ruviné ‘d pianta, rasé; (mil) buté a sach.
* '''Saccheggio''' (sm): saches, sachegg, ravagi, dëstrussion, distrussion, ruvin-a.
* '''Sacco''' (sm): sach; (dim) sachèti; taschìt, ('''da montagna''') sach a montagna, bërsach, sach da spala, zàin; ('''sacco a pelo''') sach plissà; sach a pèil; ('''gran quantità''') baron, sach, mugg.
* Sacerdotale (ag): sacerdotal, da prèive, dël prèive.
* Sacerdote (sm): sacerdòt, prèive, preve.
* Sacerdotessa (sf): sacerdotëssa, prèiva. 
* Sacerdozio (sm): sacerdossi, caràter sacerdotal.
* Sacrale (ag): sacral, sacrè, sant;  (sm) rit, serimònia sacral.
* Sacramentale (ag): sacramental; [grassia sacramental]; sacramentali: sacramentaj.
* Sacramentare (vi): dé ij sacrament, aministré ij sacrament; (giurare) giuré, fé sacrament; (bestemmiare) sacramenté, bëstëmmié.
* Sacramento (sm): sacrament; i due sacramenti: ij doi sacramentI: [batésim; Sin-a ‘d Nosgnor, o Santa Sin-a]; i sette sacramenti (cattol.) ij set sacrament [batésim, crésima, eucaristìa (comunion), penitensa (confession), estrema onsion, órdin (sacerdossi), matrimòni]; accostarsi ai sacramenti: pijé ij sacrament; (giuramento) sacrament, sarament, giurament. 
* Sacrario (sm) sacrari, santuari; [sacrari ‘d famija].
* Sacrificare (vt): sacrifiché; (vr) sacrifichesse.
* Sacrificio (sm) sacrifissi; [fé ‘d sacrifissi].
* Sacrilegio (sm): sacrilegi, profanassion.
* Sacrilego (ag): sacrilegh, profanator.
* Sacro (ag): sacrà, sant, sàcr, sàcher; [ël sacr e ‘l profan].
* Sacrosanto (ag): sacrossant, sachërsant, sacrosant, sacrà, santissim: la sacrosanta verità: la pura verità.
* Saetta (sf): sajëtta, saetta; )freccia) frecia; (fulmine) sforgo, fùlmin, lòsna.
* Saggio (sm) assagg, atast, campion, preuva, provin, esame, esperiment; (scolastico): sagi; saggio di ginnastica: sagi ‘d ginastica; (letter.) studi, monografia, sagi leterari.
* Sagace (ag): (fig.) antivist, averì, furb, sutil, adret.
* Sagacia e sagacità (sf): furbissia, finëssa, malissia.
* Saggezza (sf): saviëssa, sapiensa.
* Saggiare (vt): sagé, assagé, prové; (saggiare le intenzioni); sondé j’intension; (assaggiare) tasté, sagé.
* Saggiatore (sm): sagieur, sagiator, assagiator.
* Saggio (ag. sm): savi, sapient, prudent.
* Saggista (sm): sagista.
* Saggistico (ag): sagìstich.
* Sagoma (sf): sàgoma, sagma, model, fòrma, profil.
* Sagomare (vt): sagomé, dé la sàgoma, dé la forma, modlé, profilé.
* Sagra (sf): festa patronal, festa.
* Sagrato (sm): sagrà, sacrà.
* Sagrestano (sm): sacrista, sacrestan.
* Saio (sm): còta da frà (da mònio, da mònia), vesta, sach da frà (da mònio, da mònia).
* Sala (sf): sala; (da pranzo) stansia a mangé; sala a mangé; (del consiglio comunale) sala.
* Salace (ag): salà, pontù, cissant, trivial, salòp, grossé.
* Salacità (sf): trivialità, saloparìam salopada. 
* Saldare (vt): saldé, paghé (antregh); (vr) saldesse; saldare i debiti: saldé ij débit.
* Saldo (sm): sald, saldo; (attivo o passivo) sald ativ o passiv; (fare il saldo, la quietanza): fé ‘l saldo. 
* Saltare di palo in frasca: sauté d'an val an corbela.
* Salutare (agg.): salutar, ch'a fà bin a la salute, san, igiénich, util, ch'a serv. [saluti:] Ciao! Ciau! Adiù! Adieu! éila!, bondi! bon-a sèira! bon-a neuit! it saluto! alégher! alegra! Arvëdse! A l'arvìsta! Cerea! Cereja!
* Salute (sf): salute, sanità; (nei brindisi) bon pro; essere sanissimo: scopié ‘d salute; (a chi starnutisce): Salute! Salve! Avere salute da vendere: avèj ëd salute da vende; brindare: bèive a la salute; crepa di salute: quant a salute a podr’ìa ampiché ‘l bòja. 
* Salutare (agg.): salutar, ch’a fà bin; ch’a fà bin a la salute, san, igiénich; (fig.) ùtil, ch’a serv.
* Salutare (vt): saluté; dé ‘l salut, fé ij salut, porté ij salut, arsoné; (rispondere al saluto) rende’l salùt; (salutare a alta voce) arsoné; salutare con la mano: fé ‘l salut; togliere il saluto: gavé ‘l salut; (al mattino) dè ‘l bon dì; (alla sera) dé la bon-a sèira; (andando a dormire) dé la bon-a neuit;  (prov.) saluté a l’é cortesìa, rësponde a l’é òbligh.
* Salva (sf) (sparo): salva. 
* Saluto (sm): salut, salutassion; (a chiusura delle lettere) tanti bej salut. (I più conosciuti): ciào, cerea, cereja, bondì, bon-a sèira, bon-a neuit; alégher, alegra, salve, Dio at salva, adiù, adieu, arvëdse, a l’arvista, sta bin, it salut, bin ëvnù, bon viagi, bon travaj, bon arpòs, salute, bon pro, përmess, con përmess, alé, andoma.     
* Salvacondotto (sm): salvacondot.
* Salvagente (sm): salvagent; (marciapiede) marciapé.
* Salvaguardare (vt): guerné, cudì, guardé, difende, riparé.
* Salvaguardia (sf): guerna, guardia, difèisa; (riparo) sosta.
* Salvare (vt): salvé; (preservare) guerné, difende, dësfende; (vr) salvesse, scampé; Si salvi chi può: Salva, salva! - Chi ch’a peul salvesse ch’as salva.
* Salvataggio (sm): salvatagi, salvament.
* Salvatore (sm): salvator; ël Salvator.
* Salve! (escl.) cerea, ciào, ciau, alégher, alegra!
* Salvezza (sf): salvëssa, salvament, salvassion, salute.
* Salvo (agg. e sm): salv; in salvo: al sicur essere in salvo: esse an salv; sano e salvo: san e salv; trarre in salvo: salvé.
* Salvo (prep. e cong.) salv, foravìa ‘d, foravìa che, meno che, salvand, fasend ecession.
* Sandalo (sm): (calzature) sàndola, sàndala; (smp) le sàndole; (imbarcazione) sàndal, sàndalo; sandalino: sandalin.
* Sano (agg.): san, bin dispòst, bon, ardì, robust; (onesto) san, onest, brav; (integro) san, anter, antregh, tut d’un tòch; sano di mente: an santor, an sentor.
* Sbagliare (vt): sbalié, falì, manché, sgaré, fé ‘d boro, pijé ‘n bàilo, pijé në scapuss;  sbagliarsi (vr): sbaliesse, falisse [(si sbaglia:) as falìss]; fé maron, manché la bòta.
* Sbaglio (sm): eror, fala, sbalio,  svista, boro, scapuss, bàilo, cantonà, fota. 
* Sberleffo (sm): svërgna. 
* Sbrigarsi (vr): dësgagesse, desse da fé, fé lest, dësciolesse ; sbrigati! dësgàgëte! dësgàite!

=== SC ===
*'''Scalare''' ('''arrampicarsi''') (vt): rampié.
*'''Scalatore''' (sm): grimpeur.
*'''Scacciare''' (vt): mandé via, scassé, taparé fòra, taparé via, fé core.
*'''Scala a chiocciola''': scala lumassòria.
*'''Scampare''' (vi): seurte san, seurte san e salv, seurte viv, scampé, gavesla; ('''rifugiarsi''') scapé,  stëmesse; '''scampare all'estero:''' scapé, stërmesse an... (vt)  salvè, difende, dësfende, guardé; '''Dio ci scampi:''' Giusfenda!
*'''Scapito''' (sm): dëscapit, discapit, scapit, darmagi, andarmagi, dësvantagi, dzavantagi, svantagi, dann.
*'''Scarabocchiare''' (vi/vt): babocé, sbabocé, scarabocé, fé dë scarabòcc.
*'''Scarsamente''' (avv.) scars.
*'''Scartare''' (vt): scarté, lassé da banda; ('''togliere dalla carta''') dëscarté; ('''deviare''') scarté, viré, giré; ('''scansare''') scarté, schivié; ('''al calcio''') scarté, driblé.
*'''Scatenare''' (vt): dëscadné, gavé la caden-a; ('''fig. per aizzare''') ''cissé, larghé; ('''sfogare''')'' dé sfògh, sfoghé.
*'''Scaturire''' (vi): sorzì, seurte, nasse, sauté fòra, spricé, s-cionfé fòra, sgorghé.
*'''Scavalcare''' (vt): dësmonté da caval, calé giù da caval; campé giù da caval, dëscavalché, dzarsoné, disarsoné; ('''passare davanti''') scavalché, èassé prima; ('''valicare''') dscavalché, scavalché, travërsé, dëstraversé, passé da l'àutra.
*'''Scavare''' (vt): scavé, angavé; ('''liberare dalla terra''') dëssotré; ('''fig. per ecogitare''') anventé, trové, dëscheurve.
*'''Scegliere''' (vt): serne, soasì, fé la sernìa, tiré le busche.
* '''Scelta''' (sf): sernìa, sèrnita, fior, selession, val.
* '''Schematico''' (agg): schematich, essensial.
* '''Schernire''' (vt): sghergné, schergné, schernì, fé le schergne (svergne), svergné, sbefié, fé le sbefie, pijé an gir, dëspresié, rije dapress.
* '''Schernitore''' (sm): schërnidor, schërnitor, svergnos, sbefios.
* '''Scherno''' (sm): sghergn, scherni, schergna, svergna, dëspresia. '''Avere il danno e le beffe''': avèj ël dann e le sghergne. 
* '''Scherzare''' (vi) schersé, facessié, badiné, ('''divertirsi''') amusesse, divertisse; '''non scherzare''': fé sël serio.
* '''Schiacciare''' (vt): crasé, sgnaché, sbërgnaché, fiaché, cassé, rompe, s-ciapé.
* '''Schiavitù''' (sf): s-ciavitù, (fig) s-ciavensa (= '''dipendenza, cura del podere altrui a pagamento''').
* '''Schieramento''' (sm): formassion, disposission.
* '''Schiera''' (sf); trop, strop, (mil) tropa, (fam.) banda.
* '''schierare''' (vt): buté an fila, ordiné a trop, ('''schierarsi''') (fig). butesse da la part ëd, butesse con, pijé le part ëd.
* '''Sciamare''' (vi): ('''delle api''') gité; (fig.) svantajesse. 
* '''Sciame''' (sm): scòp (d’avije), bocc, strop.
* '''Scienza''' (sf): siensa.
* '''Scienzato''' (sm): òm d siensa, savant, sapient. 
* '''Sciogliere''' (vi): ('''liquefare''') fonde, slingué, sleivé, slaivé, dëslaivé, deslingué, dëslùe, dësluve; ('''disfare''') dësfé, dësgropé, dëslié, dësblé; ('''sciogliere la lingua''') dëslié la lenga; ('''sciogliere un contratto''') rompe ‘n contrat; ('''sciogliere l’assemblea''') alvé la ciambréa (la radunansa).
* '''Scivolare''' (vi) sghijé, schijé, sglissé, glissé, scaré, squaré; '''(per divertimento''') scariolé, scariolesse; sghijé, fé la sghijaròla; (s'''ugli sci''') schijé, sghijé.
* '''Scivolatata''' (sf): sghijada, sglissada, sghijà, sglissà.
* '''Scivolo''' (sm): sghijaròla; ('''piano inclinato''') sghijon, ramblé.
* '''Scivolone''' (sm): sghijon.
* Scivoloso (ag): sglissant, glissant, sgijos, ch’a sgjija; ch’a fà sghijé.
* Scogliera (sf): scheuj (smpl), rochera.
* ﻿Scoiattolo:﻿ Schërieul.
* Scompiglio (sm): sconquass, bolversament, angarboj, trambust, disòrdin, pastiss, paciòch, patoj.
* Sconosciuta: dësconossuva.
* Sconcertato: dëstornà, dësconcertà, stravirà, sbalordì, sturnicà, stupì; (imbarazzato) ambarassà, genà.
* '''Sconfitta''' (sf) dërota, dirota, rota, dësfàita.
* '''Scongiurare''': scongiuré, esorcisé, rompe 'l ghignon; (supplicare) supliché, scongiuré, preghé, strapreghé.
* Sconsiderato (ag): svantà, sconsiderà, malprudent.
* Scontare (vt): sconté, dësconté, fé lë scont; (espiare) spurghé, paghela, sconté (la pen-a).
* Sconto (sm): scont; (di prezzo) redussion; (bancario) scont bancari.
* '''Sconvolgere''' (vt): bolversé, buté sot dzura, dësquinterné, ravagé, tarabasché.
* '''Sconvolgimento''' (sm): bolversaman, ravagi.
* '''Sconvolto''' (agg. e p. p.): bolversà, arversà; ('''di persona''') arvers, stravirà.
* '''Scopo''' (sm): but, bu, motiv, fin, mira, propòsit; allo scopo di: a fin ëd.
* '''Scoppiare''' (vi): s-ciopé, chërpé, scopié, s-ciaté; (in risa o in lacrime) s-cionfé; (disaccoppiare) dëscobié, dëscompagné.

* '''Scoprire''' (vt): dëscheurve, dësquaté, dëscurvì; (togliere il coperchio) dëscuercé; (fare una scoperta) dëscheurve, dëscurvì, trové, inventé.
* Scoraggiante (agg): dëscoragiant.
* Scoraggiare (vt): dëscoragé, demoralisé, sfreidé, svilì.
* '''Scorciatoia''' (sf): scursa, traversa; prendere la scorciatoia: passé travers.
* Scorgere (vt): s-ciairé, vëdde, veje, voghe, veghi: (distinguere) disserne, distingue.
* Scorretto (agg.): pien d’eror, sbalià, difetos; (fam.) maleducà, malgrassios, malgarbà, dësdeuit, dzadeuit, sensa deuit; (disonesto): disonest, dzonest, malonest. dësleal, pèrfid, pervers, malign.
* Scorso: passà [l'ani passà (l'anno scorso)].
* Scossone (sm): sopaton, socrolon; (sussulto) arsàut, arbit; (di tremore) tramolon, tramolass, tërmolon, tërmolass.
* Scritto: (ag) scrit; (part. pass.) scrivù; (sm) scrit, scritura.
* '''Scrollare''' (vt): socrolé, scrolé, sopaté, ('''le spalle)''' aussé le spale. 

* '''Scrollata''' (sf): sopatà, sopatament, [Na sopatà d’orije e ‘l gieugh a l’é fàit].
* Scrupolo (sm): scrùpol; (esitare) fesse scrùpol; senza tanti scrupoli: sensa tanti scrùpoj; nen fesse scrupoj ëd gnente; scrupoli inutili: scrupol dij beatej.
* Scrupoloso (agg.): scrupolos, pien dë scrupoj, dë strèita oservansa; [esse tut àutr che scrupolos].
* '''Scuotere''' (vt): sopaté, ('''scrollare''') socrolé; ('''dare strattoni''') strincuné, s-cinconé, s-cianconé; ('''i panni''') sbate, sopaté; [sopaté le spale, la testa, ij brass; sopata la testa an segn ëd negassion].
* '''Scure''' (sf): àpia, apiòt, piòla, piolèt, piolòt, assul, sul.
* '''Scuro''' (ag): scur, sombr, sòmber; (sm) scur, scurità, oscurità.
* '''Sdraiato''' (ag): strojassà.

=== SE ===
* '''Se''' (cong.) se; ('''se mai''') ëd vòlte mai, se ‘d vòlte mai; s'''e no:''' se nò, se dësnò; se non ('''eccetto'''): fòra che. 
* '''Sebbene''' (cong.): quand bin che, bin che, contut che, a rispet.
* '''Seccare''' (vt/vi): sëcché, fé sëcché; ('''annoiare''') nojosé, fastidié. 
* '''Seccatura''' (sf) sëccadura, sëccura, ('''noia''') fastidi, neuja, incòmod ('''grattacapo, molestia'''): “Bren a valé”.
* '''Seconda''' (sf): ('''auto''') sconda, seconda, sgonda; (ferr.) sconda (classe); '''a seconda di''': second, conforma.
* '''Secondo''' (agg.): scond, second; (sm) second.
* '''Secondo''' (prep. avv.) conforma, conform, second; secondo che: conforma, fors; secondo me: a mè avìs.
* '''Sedere''' (vi): seté, sté  (vi): setesse, stesse, astesse, ansetesse, assetesse.
* ﻿'''Sedere''' (sm): cul, col pòst.
* '''Segreto''' (sm e agg.): segret; (arcano) misteri, mascheugn.
* '''Seguente''' (agg.): ch’a ven dòp, ch’a ven, ch’a séguito.
* '''Seguire''' (vt): andé dapress, andé daré, ten-e dapress, ('''accompagnare''') compagné; ('''continuare''') seguité, continué, andé anans.
* '''Seguito''' (sm): séguit; ('''continuazione''') continuassion, prosecussion, conseguensa; ('''codazzo''') séguir, compagnament, scòrta, companìa. (avv.) an séguit, apress /dòp ēd lòn, an càusa 'd, an dipendensa da, a parte da, sùbit dòp.
* '''Selvatico''' (ag.): selvàtich, servaj, sarvaj.
* '''Sembrare''' (vt): smijé, parësse.
* '''Seme''' (sm): smens; ('''di cereali''') gran-a; ('''di frutta''') òss, ninsola; ('''delle cucurbitacee''') grumela; ('''delle carte''') smersa.
* '''Semmai''' (avv.): ëd vòlte mai, se ‘d vòlte mai, pitòst, 
* '''Semplificazione''' (sf): semplificassion. 
* '''Sempre''' (avv.): sempre, sèmper, sèmpe, tavòta; ('''una volta per sempre''': na vira për sempe). [&quot;Tavòta&quot; a l'é l'abreviassion ëd &quot;tute le vòlte che&quot;, &quot;tute le vòte&quot;. L'espression: &quot;na vòta o tavòta&quot;, na vòta o sempe]. 
* '''Sentiero''' (sm): senté, santé, vieul, violèt, viëtta; ('''sentiero di montagna''') mulatera, carera.
* '''Sentire''' (vt): sente, sentì; chërde [i chërdo che it esàgere la situassion], [im sento strach]; ('''intendere''') capì, antende; ('''ascoltare''') scoté, sente, fé atension; ('''consultare''') sente, informesse, consulté; '''l'ho sentito con le mie proprie orecchie'''﻿: i l'hai sentù pròpri con mie orije; ('''rendersi conto''') sente [chièl a sent gnun regret për soa veja cà], përcepì [i l'hai përcepì che chièl a fussa pitòst anrabià], rend-se cont, avèj la sensassion che; ('''al tatto''') avèj la sensassion al toch, toché, tasté, impression, [toca com a l'é grotolù sto papé]
* '''Sentire''' (sm): sensibilità.
* '''Sentitamente''' (avv.): ëd cheur.
* '''Senza''' (prep): sensa; '''senz'altro''': sens'àutr; '''senza contare che:''' a part; '''senza senso alcuno''': sensa gnun costrut; '''senza valore''': a rub e quìndes; '''senza dubbio''': pa privo.
* '''Separare''' (vt): separé, divide, dësgionté, dësgionze, dëstaché, dëssamblé, slontané; (separarsi) slontanesse, separesse, dividse, lassesse; ('''di innamorati''') piantesse.
* '''Sepolcro''' (sm): tomba, sepolcr, sepulcro, sepolcro.
* '''Sepoltura''' (sf): sepoltura, seportura, funeral; suonare le campane per la sepoltura: soné la ‘lvà, soné da mòrt, soné la compagnà.
* '''Serio''' (ag) seri, serio, serios, posà;  sul serio: sël serio; (severo) sever, seri, rudi.
* '''Sermone''' (sm): Sermon, omelìa, prédica, discors, ('''predicozzo''') rimprocc, arpròcc, rimpròver, prédica.
* '''Serrato''' (agg): strèit, ravzinà, fòrt.
* '''Servire''' (vt): serve, servè, esse a servissi; ('''occorrere''') avèj da manca, serve, servì; (vr) servisse; ('''adoperare''') dovré.
* '''Servo''' (sm): servidor, servitor, sërvent, servent, domesti, creada, domestich; ('''di fatica'''): òm; (della gleba) serv.
* '''Servizio''' (sm): servissi; '''essere a servizio''': esse a servissi; '''persona di servizio''': përson-a ‘d servissi; '''porta di servizio''': pòrta ‘d servissi; '''servizio di piatti''': servissi ‘d piat; '''servizi igienici:''' servissi; '''area di servizio''': stassion ëd servissi; '''fuori servizio''': fòra servissi.
* '''Sete''' (sf): sèj; '''aver molta sete''': esse mòrt ëd sèj, esse assià, meuire ‘d sèj.
* '''Sfaldarsi''' (vi): sfrisesse, sfrangesse, dëscajesse, sfojesse.
* '''Sfaldatura''' (sf): dësfeuja, scajora, sfrangiament.
* '''Sfamare''' (vt) gavé la fam, dësfamé; (fam.) gavé la pì gròssa; sfamarsi: gavesse la fam.
* '''Sfida''' (sf): dësfida, sfida.
* '''Sfidare''' (v.) dësfidé, sfidé; cimenté; (rifl) sfidesse, cimentesse; [mdd: '''sfido io, bella forza''':] sfido mi.
* '''Sfinimento''' (sm): sfiniment, esauriment, debolëssa, strachità.
* '''Sfinire''' (vt): sfinì, esaurì, fé perde la fòrse.
* '''Sfoggio''' (sm): blaga, pompa, svass, lusso, sagna, parada, patuss, spatuss; '''fare sfoggio:''' fé 'd patuss, fé dë spatuss, patussé.
* '''Sfortunatamente''' (avv.): maleureusman.
* '''Sfortunato''' (agg.): dësfortunà, sfortunà, maluros, dësgrassià, scarognà, cativ [na cativa man, na cativa fin, un cativ incontr].
* '''Sfrontato''' ('''essere'''): avèj un bel topé.
* '''Sfruttamento''' (sm): sfrutament.
* '''Sfruttare''' (vt): sfruté; aprofité, fé rende, fé fruté.
* '''Sgabello''' (sm): scagn, scagnet, taborèt.
* '''Sgarbatezza''' (sf): bru deuit
* '''Sgoccioli''' (smp): '''essere agli sgoccioli''': esse a l'ablativ.
* '''Sgomento''' (sm): spavent, sparm, sburdiment, sbalordiment, stupiment, sbeuj, stupor, sgoment (:sconveniente), sbalordiment.
* '''Sgorgare''' (vt): sgorghé, sboché, dësboché, buté, campé, dé fòra; (fam.) pissé.
* '''Sgradevole''' (agg.): dzagreàbil, dësgustos.
* '''Sguainare''' (vt): dësfodré la spa;  tiré fòra la spa da (soa); '''rinfoderare la spada''': anfodré la spa.
* '''Sguardo''' (sm): sguard, uciada, ociada, guardà, vardà, beicà, bucà; '''dare uno sguardo''': dé n’euj; '''al primo sguardo''': a prima vista; ('''occhi, vista)''': euj, vista.

=== SI ===
* '''Sì''' (avv.): é, éh, si, sé, òhi, già, bòh, bò, bin.
* Sia ... sia; sia ... tant, tant ... coma, sia ... che; e sia: nah!
* ﻿Si dice﻿: as dìs.
* '''Siccità''' (sf): suitin-a, sech, arsuv, s cura.c
* '''Sicché''' (cong.): tant che, parèj che, a l'é për lòn (sòn, lolì, lolà) che, donca.
* Siepe, cespuglio: bussonà (incolta), cioenda, sev, cinta, spalera, 
* '''Siffatto''' (agg.) parèj, fàit parèj.
* '''Sigillare''' (vt): sigilé, cacëttté, buté (ampronté) 'l sigil (ij sigij); ('''di piombo''') ampiombé.
* '''Sigillatura''' (sf): sigil, amprontura dij sigij.
* '''Sigillo''' (sm): sigi, cacèt, bol, piomb, timber, stamp.
* '''Significare''' (vt): significhé, vorèj dì, dimostré, valèj, esprime, indiché.
* '''Significativo''' (ag): significativ, espressiv, significant, ch’a l’ha ‘d pèis, ch’a val la pen-a, ëd manera significanta.
* Significato (sm): significà, significassion, sens; (valore): valor, concet, espression, sentiment; (importanza) importansa.
* Simboleggiare (vt): simbolisé, simbolegé, figuré, significhé, rapresenté, virêj dì. valèj; (fam.) fé për finta.
* Simbolico (ag): simbòlich. alegòrich.
* Simbolismo (sm): simbolism.
* '''Simbolo''' (sm): simbol, figura, figurassion. segn, alegorìa.
* '''Simile''' (agg.): sìmil, squasi l'istess, squasi parèj, squasi midem, ch'a smija, conform, compagn; '''essere simile a''': smijé; (sm) simil.
* '''Simmetria''' (sf): simitrìa, simetrìa, corispondensa, rëscontr; ('''cosa posta in simmetria con un'altra''', '''riscontro''') fé pandan.
* '''Simmetrico''' (agg.) simétrich, con simitrìa, ch'a fà pandan con.
* Sin da prima di: dë 'dnans a.
* Sincerarsi (vr): sicuresse, sinceresse, acertesse.
* Sincerità (sf): sincerità, franchëssa, lealtà.
* Sincero (ag); sincer, franch, leal, s-cet, (genuino) genit, genuin, pur.
* '''Sinedrio''' (sm): sinedri, sinèdrio, consistori, consèj; [esse dël sinèdrio: '''essere della lega, del partito'''; fé consistori: '''radunarsi''']. 
* '''Singolare''' (sm): (gramm.) singolàr; (agg.): singolàr, ùnich, ràir, special, original, dròlo. 
* '''Sinistra''' (sf): mancin-a, snistra, gàucia.
* '''Sintetizzare''' (vt): sintetisé, arsumé, riassume, compendié.
* Sissignore: sì-sgnor.
* '''Sistemare''' (vt) rangé, ('''mettere in ordine'''): dé deuit. ﻿'''sistemare con un impiego'''﻿: buté al pòst, dé deuit.
* '''Situare''' (vt): situé, sistemé, coloché, piassé, posté, buté, posé.
* '''Slacciare''' (vt): dësboclé (na coreja).
* '''Slogare''' (vt): ('''delle ossa del corpo'''): dësloghé, dësloé, sloé.
* '''Smorfia''' (sf): bòba, svërgna, schergna, smòrfia, grimassa; ('''sberleffo'''): vërgnassa.
* '''Smorfioso''' (agg.) smorfios, smorflos, schifignos, bërnufi, sbefios.

=== SO ===
* Sobillare (vt): përturbé, cissé, issé, ansighé, soborné, sturniché, agité.
* ﻿Sobrio (ag): moderà, misurà, mzurà, sòbri, ch'as ten.
* Soccorrere (vt): giuté, socore, dé d’agiut, dé na man.
* Soccorritore (sm): socoritor, ch’a pòrta agiut. ch’a dà na man.
* Soccorso (sm): agiut, socors; pronto soccorso: pront intervent, pront socors.
* Socio (sm): (compagno) somà.
* Soddisfacente (ag) sodisfacent, sodisfasent.
* Soddisfare (vt) sodisfé, dé ‘d sodisfassion, contenté; [sodisfé a j’impegn].
* Soddisfatto (ag): sodisfàit.
* Soddisfazione (sf): sodisfassion; [pijesse la sodisfassion].
* Sofferenza: soferensa, patiment.
* Soffermarsi (vr): fërmesse ‘n moment, bëstandé.  
* Soffiare (vt): sofié, bofé, bufé; soffiarsi il naso﻿: sofiesse 'l nas; mochesse 'l nas.
* '''Soffio''' (sm): sofi, bof, buf, bufà.
* '''Soggezione''' (sm): sogession, dipendensa, sotomission; (i'''mbarazzo''') gena, ambarass, sogession; ('''porre in soggezione''') gené.
* '''Soggiornare''' (vi): sogiorné, passé (fërmesse) dontrè dì, antërtense dontrè di.
* '''Solcare''' (vt): lauré, ansorghé, fé ‘d sorgh; solcare il mare: sorghé ‘l mar.
* '''Solo''' (avv.): mach, pen-a, pa mach che, solament, nen pì che, nen àutr che; non solo ... ma anche: nen mach ... ma' dcò.
* Solamente (avv): mach.
* Solenne (agg.): grandios, grand, pompos, important, magnifich, famos; messa solenne; mëssa granda, mëssa cantà; encomio solenne: làuda pùblica.
* Solennemente (avv.) solenement; con na fòrma strasordinària /pomposa /sfarsosa.
* Solennità (sf):  solenità, festa granda, festa gròssa, festa; cerimònia, solenità.
* Solennizzare (vt): fé festa, fé festa granda, solenisé.
* '''Solere''' (vi): esse sòlit.
* '''Solito''' (agg.): sòlit, ordinari, comun; ('''medesimo''') midem, medesim, l'istess; '''secondo il solito''': coma 'l sòlit, coma as costuma, conforma a la costuma; ëd sòlit, solitament; (sm): ('''consuetudine''') costuma, consuetùdin.
* '''Sollevare''' (vt): aussé, alvé, lvé, lev, solevé; ('''alleggerire''') dësgrevé, dëscarié, arlamé, legerì, solevé; (dare sollievo) arlassé, dé d’arlass, dé respr, solevé, giuté, dé na man; solagé.
* Sollevazione (sf): solevassion, solevament, 
* Sollievo (sm): soliev, confòrt, arlass, respir, solagi.
* Solo (non - ... ma anche...) (cong) nen mach ... ma 'dcò; se fosse solo per...  A fussa mach ëd  [A fussa mach ëd chièl i sarìo mal ciapà = fosse solo per lui, saremmo mal messi (letteralm. fosse solo di lui saremmo mal presi)]. 
* Somiglianza (sf): smijansa, simijansa.
* Sommario: (sm) tàula, somari; abresé (ag) aprossimativ, a truch e branca, a trabucà.
* Sommergere (vt): fonghé, inondé, cheurve, quaté.
* Sonno (sm): seugn; avere sonno: avèj seugn, avèj na seugn; morire di sonno: robaté da la seugn; un attacco di sonno: na ramà ‘d seugn; fregarsi gli occhi dal sonno: fërtesse j’euj da la seugn; essere cotto dal sonno: esse cheuit da la seugn; mi ha preso sonno: a l’é ciapame seugn; la seugn a l’ha guadagname; essere nelle prime ore del sonno: esse ant ël prim seugn; conciliare il sonno: fé vnì seugn.  
* Sonnolento (agg.) ansugnochì, sugnocù, (fig.) meusi.
* Sontuosità (sf): sontosità, sontuosità, fastosità, richëssa, richisia, lusso, pompa, spatuss.
* Sontuoso (ag): sontos, sontuos, fastos, sfarsos, grandios, lussos, pompos, spatussant, da sgnor.
* '''Sopra''' (avv.) ansima ('d), dzura ('d).
* '''Sopraffazione''' (sf): crasament, violensa, prepotensa.
* '''Sopraggiungere''' (vt): dzurven-e, dzurëvnì, capité, rivé. 
*'''Soprappiù:''' sul pat, an sla paciara.
*'''Soprattutto''': ﻿dzortut, dzoratut, sovratut.
*'''Sopportare''' (vt): soporté, sosten-e, ten-e, toleré, resiste.
*'''Sopprimere''' (vt): crasé, sofoché, fé fòra; ('''uccidere''') massé.
*'''Sordità''' (sf): ciorgnerìa, ciorgnision, sordision, sordità.
*'''Sordo''' (agg.): ciòrgn, sord, dur d’orija; '''rumore sordo''': rumor mut (sord).
*'''Sorella''' (sf): seur.
*'''Sorprendere''' (vt): pijé (ciapé) a l'improvista; ('''meraviglia''') stupì; maravijé, anciarmé, ancanté, fé sorprèisa.
*'''Sorprendente''' (ag): sorprendent.
*'''Sorpresa''' (sf): sorprèisa, sovraprèisa, improvisà, improvisada; ('''stupore''') stupor, maravija; '''di sorpresa''': a l'improvista. '''Fare una sorpresa''': fé na sorprèisa.
*'''Sorpreso''' (ag): sorprèis.
*'''Sospinto''' (ag): ('''ad ogni pié sospinto''')﻿: viravoltà.
* '''Sostenere''' (vt): sosten-e; ten-e sù; sostnì; (fig.) giuté, agiuté, manten-e, sostenté; ('''affermare''') fortì, sosten-e, confermé; ('''tollerare''') soporté, sosten-e, porté. '''Sostenere le spese''': sosten-e le spèise; '''sostenere le proprie idee''': sosten-e soe idèje; ('''interpretare la parte'''): sosten-e la part.
* '''Sostituire''' (vt): scambié, cambié, baraté; ('''prendere il posto di un altro''') sostituì, buté al pòst, pijé 'l pòst, arlevé 'l pòst (l'incàrich), pijé 'l pòst.
* '''Sottana''' (sf): camisòla, combineus; ('''gonna''') cotin; (eccl.) vesta, còta.
* '''Sottolineare''' (vt): sotligné, sotsigné, (fig.) buté an evidensa, arciamé.
* '''Sottomettere''' (vt): sogeté, buté sota, sotmëtte; ('''soggiogare''') dominé, conquisté.
* '''﻿Sottomettersi''' (vr): sogetesse, assogetesse, arendse, rendse, cede, armëtse.
*'''Sottosopra''' (av): sotzora.
*'''Sottoterra''' (av.): sot-tèra.
*'''Sottovalutare''' (vt): sotvaluté, sotëstimé.
*'''Sottoveste''' (sf): combineus, camisòla,
*'''Sottovoce, piano''', avv. piàn.
*'''Sovente''' (av): sovens, soens, sovens, spess, dë spess; [es.“As artreuvo soens ij midem përsonage ant le conte”]; '''soventissimo''' [tutti i momenti, ad ogni pié sospinto]: viravoltà, ògni man virà.
*'''Sovrappiù''' (sm): ('''in sovrappiù, in regalo'''): sul pat, an sla paciara.
*'''Sovvenire''' (vi): provëdde, fornì, procuré, munì, rimedité, ven-e ancontra.
*'''Sovvertire''' (vt): ranvërsé, arvërsé, sovertì, rivolussioné.
=== SP ===
* '''Spalla''' (sf): spala; ('''della camicia''') spalòt, spala, spalëtta; [alzare le spalle:] fé spalëtta; socrolé le spale; [portare a cavalluccio sulle spalle:] porté a baticòle; [mettere con le spalle al muro:] pijé un a le strèite.
* Spallata (sf): spalà, còlp dë spala; socrolada dë spale.   
* ﻿Spandere il fieno﻿: sbardé 'l fen.
* Spargere (vt): spataré, spantié, sbardé, sbardié; spargere la voce: sparpajé la vos.
* Sparire (vi): sparì, dësparì, scomparì, dëscomparì; dissolversi: svanì.
* Sparpagliare (vt): sparpajé, dësparpajé, spanti*, spataré, sbardé.
* Spartire (vt): spartì, fé le part; (di beni, di eredità) fé le spartingaje, fé le spartiore, divide, spartì; (separare) spartì, separé, dëstaché, divide.
* '''Spauracchio''' (sm): buatass, buracio, burabecio, ('''per i bambini''') babàu.
* '''Spavento''' (sm): sbaruv, spa vent, sburdiment,  sparm, teror, afr.
* '''Spaventoso''' (agg.): fros, afros, spaventos, pauros, oribil.
* '''Spazzatura''' (sf): mnis, ramassura, rumenta, spassadura, ramassìe; cassetta della spazzatura: portamnis; cassiëtta dle mnis; deposito della spazzatura: mnisera.
* Specchio (sm): specc; specchio d'acqua: lòja (leuja).
* Speciale (agg.): special, original, particolar, caraterìstich, foravia.
* Specie (sf): specie, sòrt, qualità, rassa; (apparenza) fòrma, aspet; fa specie: a stupiss; la specie umana: la specie uman-a; (cambiare genere) cambié specie. 
* ﻿Specialmente (avv.)﻿: surtut, dzortut, an manera particular.
* Spelare (vt): plé.
* '''Spegnere''' (vt): dëstissé, dësmorté, smorté, smorsé; ('''la radio, la tv'''): dëstaché, dëstissé; ('''spegnere la calce'''): bagné la caussin-a.
* Spergiurare (vi): spërgiuré, giuré ‘l fàuss. 
* Spergiuro (sm): spergiurament; (spergiuratore) spergiur, ch’a giura ‘l fàuss, fàuss, busiard.
* '''Sperimentare''' (vt): sperimenté, esperimenté, fé l'esperiment, fé d'esperiment, fé l'esperiensa, prové, cimenté.
*'''Spesso''' (ag): spèss; (folto) satì, s-ciass, strèit. (avv): sovens, soèns, spèss, dëspess; minca pòch; '''molto spesso''': viravoltà.
* Spettegolare (vi): mné la bërtavela, tajé ij colet.
* Spettinato: Scarpentà.
* Spezzare (vt): s-ciapé, rompe; (in modo irreparabile) fracassé, dësblé; (di noci ecc.) cassé.
* Spezzatino (sm): fricandolin; pietanza di spezzatini: fricandò.
* Spezzettare (vt): tajoché, tajëtté, tajé an tanti tòch; (tritare) ciapolé.
* Spezzone (sm): spesson.  
* '''Spia''' (sf): spion (m).  
* Spiga (sf): spì.
* Spigolare (vt): mëssoné, amsoné, tajé ‘l gran.
* Spigolatore (sm) mëssonor; (sf) mëssonera, mëssonòira.
* Spigolatura (sf): mëssonora, amsonora, mësson.    
* '''Spionaggio''' (sm) spionagi.    
* Spioncino (sm): sghicèt, spia, spioncin, giudin.
* Spoglio (agg.): dëspojà, dësvestì, patanù, biot; (sm) speuj, dëspeuja; (delle schede): dëspeuj, dëpojament, speuj.
* '''Spontaneo''' (ag.) natural, istintiv, spòtich, ch'a l'é surtì daspërchiel; (genuin:) genit.
*'''Sporco''' (agg): cuncc, gilard, maunèt, salòp, spòrch, tenc, voit.
* Sporgere (vt): spòrze, seurte fòra, buté fòra; (offrire) spòrze, eufre, ufrì, ofrì, smon-e; sporgersi: spòrz-se, sporzisse; (alla finestra) butesse a la fnestra, fesse a la fnestra; (dal balcone) pendse.
* Sposarsi (vr): mariesse, maridesse, sposesse; stare per sposarsi: porté le busche.
* Spostare (vt): sposté; tramudé; tramuvé; dëspiassé; buté fòra 'd pòst; (differire:) rimandé.
* Sprecare (vt): sgairé, sgheiré; [sgairé ij sòld].
* Spreco (sm): sgàir, sghèir, pèrdita.
* Sprecone  (sm): sgairon.
* '''Sprofondare''' (vt): spërfondé, përfondé, tombé andrinta, abimé, bimé; ('''affondare''') fonghé, anfonghé; ('''sfondare)''' sfondé, dësfonfé. 
* Sproposito (sm): spropòsit; (sbaglio) eror, sbalio, spropòsit, (fam.) bestialità;  dire uno sproposito: dila gròssa; prezzo eccessivo: spropòsit, esagerassion.
* Spuntare (vt): (rompere la punta) sponté, dësponté, moché la ponta; (staccare una cosa appuntita) dësponté; (superare) fèjla, riussì, spontela; (nascwere) sponté, nasse, alvesse, seurte fòra; allo spuntare del giorno: a la ponta dël dì.  
* Squadra (sf): squadra, echip, echipag; caposquadra: capësquadra; (arnese di misura): squadra, squara, squadrëtta; squadra zoppa: squadra fàussa; (ad angolo retto) a squadra. 
* Squadrone (sm): squadron.
* Squillo (sm): arson, arbomb, son.

=== ST ===
*'''Stabilire''' (vt): stabilì, fissé, determiné, definì; (﻿'''decidere'''﻿) decide, dispon-e; (vr) stabilisse, pijé residensa.
* '''Stagnante''' (ag): armeuj, stagnant; '''acqua stagnante''': eva mòrta, aqua mòrta.
* '''Stagno''' (sm): (acqua) armeuj, eva mòrta, aqua mòrta, baciass, rëstagn.
* '''Stalla''': Stala, Stabi (sm)
* Stamane: Stamatin.
* '''Stampella''' (sf): Cròssa
* '''Stancare''' (vt): straché, fatighé, stanché; ('''estenuare''') sbate, bate, fiaché, sfinì; (i'''nfastidire''') straché, stufié, nojosé, dé fastidi, fé perde la passiensa.
* '''Stanziare''' (vt) stansié, stabilì, buté an bilansi; (vr) stabilisse, avèj stansia, sogiorné.
* '''Stappare''' (vt): dëstopé, ['''stappare una bottiglia:''' dëstopé na bota].
* '''Stare''' (vi): sté; ('''restare''') resté, sté; ('''abitare''') sté, sté ‘d ca; [('''azione progressiva''') esse an camin a fé; '''vedasi anche con''' sté  o andé + gerundio]. '''Stare accanto''': sté dacant. ﻿'''Stare ai fianchi di uno''': sté a le còste, sté sle croste. '''Stare in ozio''': gratesse ij ginoj. '''Stare in pensiero''': sté malsuà, esse inchiet. '''Stare per finire qualcosa''': Esse tòst al bon. '''Sta pur certo che...''' : Sagrinte nen che...
* '''Stassera''' (av): stassèira.
* Stella (sf): stèila; stella mattutina: stèila matinera; stella della sera: stèila dël vèsper, stèila boera, stèila dël bërgé; stella cadente: stèila robatà, drocà, cascà; stella polare: stèila timon, stèila polar.
* Stendere (vt): stende, dëstende, dësdoblé, (﻿allentare﻿) arlamé; (﻿le gambe﻿) slunghé; (﻿il bucato al sole) stende, dëstende, slarghé; (﻿redigere﻿) buté giù, compilé, scrive, redige.
* Steppa (sf): vàuda.
* Stesso (ag) istess, l’istess, midem, medésim; io stesso: bele mi;, pròpi mi, mi da sol. Lo stesso: tutun; (se gli piacesse lo stesso: se a-j piasèissa tutun).
* Stirpe: rassa, progenia, progenie, sangh, gent, dissendensa, stirpe, sëppa, such.
* '''Storpiare''' (vt): stropié, stërpié.
* '''Storpio''' (ag.): Stropi; (fig.) fàit con la piòla, fàit an pressa, mal dësgrossà, mal fàit, mal forgià, dësdeuit, sbiesà.
* Stolto (agg.): fabiòch, tòrto, torolo, stupid, folitro, pataloch.
*Storto (agg): gàucc, ghercc, sbiess, stòrt. 
*Stoviglie (sf): ciapamenta, ciaparìa. 
* Strada (sf) via, contrà
* Strangolare (vt): strangolé, strossé; (soffocare) stenze, sofoché.
* Straniero: strangé, forësté.
* Straordinario (ag): strasordinari, straordinari.
* Strappare (vt): s-cianché; (sradicare) dësreisé, sreisé, dësradisé, sradisé; (squarciare) ranché, ranché vìa, gavé.
* Strappo (sm): s-cianch, s-ciancon;  (squarcio) squars, squarson, sgarbel; (strattone) s-cincon, s-ciancon; (strappo muscolare): stirament, (fig) ecession,
* Strascicare (vt): rablé, (i piedi) rabasté ij pé.
* Strisciare: rabasté për tèra, strusé, fërté; strisciare i piedi: rabasté ij pé; rasentare: rasenté, sfioré, ras-cé, rasaté, fërté; (fam. per adulare) bërliché ij pé, fërté le scarpe, rabastesse dnans.
* '''Stringere''' (vt): strenze, saré; '''stringere al muro''': pussé contra la muraja; '''stringere nel mezzo''': sancré; '''stringere il vestito alla vita''': sancré la vesta (la giaca); '''dell'abito che tira da una parte perché stretto''': scantiré; '''stringersi nelle spalle''': strenze le spale; '''alzare le spalle:''' aussé le spale, strenz-se /strenzisse: '''stringersi, restringersi: stringersi intorno:''' strenz-se dantorn. '''Il tempo stringe''': ël temp a l'é contà; ël temp a pressa.
* '''Stritolare''' (vt): sfrisé, sfërvajé, trié, fé a tòch, fé a frise; ('''annientare''') crasé, anienté, dësblé.
* Strizzare (vt): spërme, schissé; strizzare l’occhio: sghicé l’euj, nicé; strizzare il bucato: stòrze.
* Studente (sm): student (studentëssa); (delle elementari) scolé (scolera).
* Studentesco (agg.) djë student, dj’ëstudent, studentesch.
* Studiare (vt.): studié.
* Studio (sm): studi.
* Studioso (sm. e agg.) studios.   
* '''Stupefacente''' (agg.) anciarmant, ancantévol, amiràbil, ch'a fà stupì, sbalorditiv, strasordinari, frapant, sbalorditiv, incredibil.
* Stupendo (ag): stupend, maravijos, magnifich, grandios, superbi.
* '''Stupire''' (vt): stupì, maravijé, ancanté, anciarmé; (far stupire, allibire) fé resté 'd carta pista.
* Stupirsi (vr): stupisse, maravijesse; [a venta mai stupisse ‘d gnente].
* Stupito (agg.) stupì, maravijà, ancantà, anciarmà; (fam.) sbërlondì.

=== SU ===
* Su (prep): su, ansima. 1. Stato in luogo (esse an sla tor); 2. Moto a luogo (monté sël cioché); 3. Tempo (a l'é an sij trant'ani); 4. Argomento (a l'ha parlà sla poesìa).
*'''Subbio''' (sm): sobi da tëssior.
* Subire (vt): patì, seufre, soporté, rassegnesse.
* Subitamente (av): zichin zichet.
* Subito, presto (av): don-a, sùbit., ëd longh, dlongh, a l'improvista.
* '''Sublimare''' (vt): (chim.) sublimé; (fig.) esalté, magnifiché, porté a lë stèile, sublimé, orienté ij nòstri sentiment anvers quaicòsa 'd pì àut, ch'an consola e ch'an fà sente meno pesant, doloros, lòn ch'i l'oma da passé ancheuj.
* '''Sublimazione''' (sf): sublimassion.
* '''Sublime''' (agg.): sublìm, magnìfich, grand; straordinari; dzur tut, dzor tuti.
* '''Succedere''' (vi): pijé ‘l pòst, sucede, ardité, vnì dòp, arlevé; (accadere) rivé, capité, sucede.
* '''Successione''' (sf): sucession, sequensa.
* '''Successivo''' (ag): ch’a ven dòp, sucessiv; '''il giorno successivo''': ël dì dòp.
* '''Successo''' (sm): sucess, riussìa, ésit; (buon successo) bon-a riussìa, bon sucess, bon ésit.
* '''Suddividere''' (vt): rispartì, sudivide.
* '''Suddivisione''' (sf): rispartission. sudivision.
* '''Sudicio''' (agg.): maunèt, spòrch, anflà, salòp, lurid.
* '''Sudicione''' (sm): salòp, crin, porcacion, sporcacion, scroson, gërlon, gërlé.
* '''Sufficienza''' (a ~) (av):  pro; &quot;Na tempesta a l'era pro për mandé 'n malora l'arcòrt e magara dovèj fé San Martin&quot;].
* Suggellare (vt): sigilé, sugelé, sarà con ël sigil (cacèt).
* '''Suggerimento''' (sm): sugeriment, consej.
* '''Suggerire''' (vt): sugerì, dé ‘d sugeriment, consijé, dé ‘d consèj, propon-e.
* Suggeritore (sm): sugeritor.
* Suocera (sf): madòna.
* Suocero (sm): mëssé, l'amsé.
* Superbia (sf): superbia, bòria, babìa. orgheuj, prosopopea.
* Superbo (ag): superbi, superbios, borios, orgojos, orgolios; pien ëd babìa, pien ëd prosopopea; àut a la man; (essere superbo) avèj j’arie àute.
* ﻿Superficie﻿: surfassa.
* '''Superstite''' (ag): scampà, sorvivù, sopravivù, supersti, supèrstit, supesti.
* Supino: arvers
* Supplicare: supliché (dë), preghé, imploré, scongiuré, arcomandesse.
* Supplire: suplì, sostituì.
* '''Surriscaldamento''' (sm): afoagi, foagi, sovra-scaudament, suscaudament.
* Suscettibile (agg): sussetibil; (facile all’offesa) përmalos, moschin, sussetìbil, ombros.
* '''Suscettibilità''' (sf): përmalosità, ombrosità.  
* '''Suscitare''' (vt): dësvijé, anvisché, arlevé, cissé, ansighé, fé nasse, sussité, sturniché, provoché.                                                                     
* '''Sussistenza''' (sf): sussistensa.  
* '''Sussurrar'''e (vi): ciosoné, clusioné, ciusié, bësbijé.
* '''Sussurro''' (sm): ciusij, ciosion, clusion, bësbij.

== SV ==
* '''Svariato''' (agg.) vari, svarià, dësvarì, dësvarià; (pl.) vàire, tanti, diversi; (ho comperato svariati libri: i l’hai catà vàire lìber).
* '''Svegliare''' (vt): dësvijé; dësagé, dës-ciolé, dësgioghé, cissé, issé, ansighé.
* '''Sveglio''' (ag): dësvij, dësvijà, dësgagià, ardì, svicc, arbiciolù, pront.
* '''Svettare''' (vi): ('''agitare la vetta, detto di alberi''') svanté la ponta /la sima; ('''ergersi''') alvesse, ausesse, spiché; ('''tagliare la cima di un albero''') scarvé, scalvé, scopé, scamoté, moché.
* '''Sviare''' (vt): dëstravié, dëstorné, devié, buté an sla cativa strà, fé perde la strà.
* '''Svolgere''' (vt): ('''sciogliere''') dëslié, dëslupé, dësvërtojé; ('''di matassa''') dsdavané; ('''di gomitolo''') dësgrumislé; ('''di pacco''') dëspachëtté, dësfé, dësblé; ('''di rotolo''') dësrolé; ('''dispiegare''') dësfoblé; ('''svolgere un argomento''') traté; ('''una missione''') compì, porté anans.
* '''Svolgimento''' (sm): dësvilup, svilup; ('''di tema e azione scenica''') svolgiment.
* '''Svuotare''': sveuidé, dësveuidé, veuidé ('''svuotare la casa''') dësbarassé ca.</text>
      <sha1>tpu29vw8b80cy794rj12l6pog7ff85n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich/Sapiensa</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5203</id>
    <revision>
      <id>31385</id>
      <parentid>31337</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T20:07:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>93.150.252.83</ip>
      </contributor>
      <comment>/* 8 */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25529" xml:space="preserve">{{header
 | title    = [[La_Bibia_piemontèisa|La Bibia piemontèisa]]
 | author   =
 | section  = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich|Ij Deuterocanònich]]
 | previous = 
 | next     = 
 | notes    = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich/Sapiensa/Introdussion|Introdussion]]
}}

= La sapiensa 'd Salomon =
{{chapter|1}}
== 1 ==
=== Ël destin dj’òm conform a la saviëssa ‘d Dé ===
{{verse|chapter=1|verse=1}}Veuje bin a la giustissia, vojàutri che i governe an sla tèra, pensé con dritura ‘d Nosgnor, sërchelo con cheur genit. {{verse|chapter=1|verse=2}}An efet, chiel as fa trové da coj che a lo tento pa, as mostra a coj che a ‘cuso nen ëd chërde an chiel. {{verse|chapter=1|verse=3}}Ij pensé malegn a slontan-o da Dé; l’omnipotensa, butà a la preuva, a tapara ij torolo. {{verse|chapter=1|verse=1}}La saviëssa a intra pa drinta ëd n’ànima malfasanta, nì a stà ant un còrp ës-ciav dël pecà. {{verse|chapter=1|verse=5}}Lë Spìrit Sant a mostra dë scampé  da la fausserìa, e as në stà a la larga da le paròle sensa sust, se a-i riva l’angiustissia a l’è parà via. {{verse|chapter=1|verse=6}}La saviëssa a l’è në Spìrit ch’a l’ha grinor dj’òm, ma a a lassa pa da punì ij blasfem, përchè Dé a l’è testimòni ëd lòn ch’a pensa, osservator an vrità ‘d sò cheur e dle paròle ‘d soa lenga. {{verse|chapter=1|verse=7}}A l’è che, an efet, l’Univers a l’è satì dlë Spìrit ëd Nosgnor, e sòn a l’è lòn che a ten tut ansema: chiel a conòss tute le vos. {{verse|chapter=1|verse=8}}Për lòn chi a fa ëd ròbe nen giuste, a sarà pa risparmià da l’arvangia dla Giustissia. {{verse|chapter=1|verse=9}}An efet, a s’andrà 'ndaghé an sij but dël përvers, l’arson ëd soe paròle a rivrà fin-a Nosgnor, a condana ‘d soe përversità; {{verse|chapter=1|verse=10}}përchè n’orija gelosa a scota tut, fin-a la ciusiada dle mormorassion a-j resta pa secret. {{verse|chapter=1|verse=11}}Për lòn, pijeve varda dël ciancé a dzoneus; esse antivist an sla lenga dla maldicensa, përchè gnanca na paròla da stërmà a sarà sensa efet: na boca busiarda a massa l’ànima. {{verse|chapter=1|verse=12}}Vòsta vita a dovrà mai porté a la mòrt: con j’euvre ‘d vòste man venta pa provoché ruin-a, {{verse|chapter=1|verse=13}}përchè Dé a l’ha pa creà la mòrt e a l’ha an ghignon la ruin-a dla gent. {{verse|chapter=1|verse=14}}Tut lòn che chiel a l’ha creà a l’è për l’esiste; le creature dël mond a son san-e, a-i è pa ‘l tòssi dla mòrt andrinta ‘d lor, nì j’ìnfer a l’han regn an sla tèra: {{verse|chapter=1|verse=15}}giustissia a lé mai mòrta. {{verse|chapter=1|verse=16}}Mach ij përvers a ‘mplòro la mòrt për lor, con paròle e ‘d vers: a penso ch’a sia amisa e as masin-o për chila, as në fan aleansa përchè a son già an podèj dla mòrt. {{verse|chapter=1|verse=17}}.

== 2 ==
2
1	An tra ‘d lor a diso an  rasonand dë sbiess: “Nòstra vita a l’è trista e a dura pòch; cora che l’òm a meuir, gnun rimedi: mai conossusse gnun ch’a lìbera da l’ìnfern”.
2	“ I rivoma da na generassion nassùa a l’asard e apress a sarà com i fùisso mai stàit.
Ël sofi ëd nòste nariss a l’è buf ëd vent e ‘l pensé na spluva bogià dal baté ‘d nòstr cheur.
3	Na vira che tut a sia dëstissasse, ël còrp a vnirà esse sënner e l’ëspìrit a svaporerà tant ‘me aria sensa consistensa.
4	Ant ël temp ëdcò nòst nòm a sarà dësmentià e ‘d nòste euvre gnun as n’avisrà. Nòstra vita a passerà parèj ëd la trassa ‘d na nìvola, e a sarà parà via tant ‘me ceja sbardlà dai raj dël sol e slinguà da sò calor.
5	Nòstr esìste a l’è l’ombra d’un moment ch’a passa e nòstra fin a torna pa su soe pianà, përchè ‘l cacèt a l’è stàit butà e gnun a torna pa pì andaré.
6	Sah! Profitómse dël bon present, e dovromà ‘l creà con ardensa ‘d gioventura!
7	Anciocómse dël vin pì soasì e dij profum, fómse pa scapé le fior ëd la prima.
8	Coronómse ‘d boton ëd reusa anans ch’a splufrisso!
9	Che gnun ëd nojàutri a vada a manch ëd nòsta ‘ntemperansa, an lassand dëspertut le marche ‘d nòstra argiojissansa, përchè lòn ch’a në speta a l’è nòsta part. 
10	Fómse padron dij pòver giust, pa rësguard për le vidoe, dómje nen da ment ai vej carà d’ann e ‘d cavèj bianch.
11	Che la lege ‘d nòsta fòrsa a vada ampónse an sla giustissia, përchè a l’è a dzoneus l’esse débol.
12	Butómse a l’avàit dël giust, përchè a l’è d’ambreuj a lòn ch’i foma, an rimpròcia nòste trasgression ëd la lege e an rinfàcia le mancanse contra l’educassion arseivùa.
13	Chiel a proclama d’avèj la conossensa ‘d Dé e a blaga d’esse fieul ëd Nosgnor. 
14	Për nojàutri chiel a l’è mach pì la condana dij nòsti pensé: i podoma  gnanca pì vëdlo, i podoma pa pì soportelo, 
15	Përchè soa manera ‘d vëdde a l’è diferenta da cola dj’àutri, e as compòrta tant ‘me gnun d’àutri.
16	Chiel an consìdera parèj ëd moneda fàussa, a schin-a nòste costume com a fùisso ëmnis. A proclama beà la fin dij giust e a pòrta ‘l vant d’avèj Dé për pare.
17	Anlora vëdoma se soe paròle a son vrità e butomlo a la preuva për vëdde còs ch’a-i në ven fòra a la fin.
18	Përchè se ‘l giust a l’è fieul ëd Dé, antlora Nosgnor as në farà càrich, e a lo libererà da le man ëd coj ch’a-j son contra.
19	Butómlo a la preuva: tormentómlo, ansolentómlo, e i savroma còs në l’è ‘d soa mansuetùdin: foma stim ëd soa rassegnassion.
20	Condanómlo a na mòrt d’anfàmia, da già che com a dis a-j rivrà socors da Dé.”


=== SÒRT FINAL DIJ GIUST E DIJ PËRVERS ===

21	Lor a rason-o përparèj ma a l’han ravà la stra, soa malìssia a l’ha sborgnaje.
22	A conòsso pa ij mister ëd Dé; gnun-e speranse ant na santità ch’a paga nì a chërdo a l’arcompensa dj’ànime pure.
23	Òi! Dé a l’ha creà l’òm për esse anmortal, a l’ha falo mistà ‘d soa midema sostansa. 
Mach, che për anvidia ‘d Satan a l’è intraie la mòrt ant ësto mond: coj ch’a son dël diav a në fan esperiensa.

== 3 ==

 
=== IJ GIUST A PEULO SPERÉ ANT LA VITA ===

'''1 Ma j’ànime dij giust a son nopà ant le man ëd Dé: a saran tocà da gnun torment.'''

'''2 A j’euj dij sensa sust a smijava ch’a dovèisso meuire: tut a sarìa finì con la mòrt ëd lor.'''

'''3 Dcò mach ël sò slontanesse da nojàutri a l’era un disàstr: ma lor a son ant la pas.'''

'''4 E se a fùisso dcò condanà a j’euj dj’òm, lor a spero ant na vita sensa fin.'''

'''5  Dé a l’ha provaje con na pen-a legera e cola dissiplin-a a portrà a lor boneur grand, përchè Nosgnor a l’ha trovaje degn ëd Chiel.'''

'''6 Chiel a l’ha stimaie tant ‘me ant un griseul e a l’ha gradije parèj d’un sacrifissi complet.'''

'''7 Lor a splendran ant ël di dël giudissi com ëspluve ch’a bruso tuta la stobia.'''

'''8 Lor a giudicheran le nassion e a comanderan a le gent, e Nosgnor a regnerà për sempe.'''

'''9 Përchè col ch’a l’ha fiusa an Nosgnor a comprendrà la/an vrità, chi a-j sarà fedel a vivrà con chiel ant l’amor, përchè grassia e misericòrdia a son për ij sò sernù.''' 

=== RËSPÒSTA  A J’OBIESSION ===

=== LA SPERANSA DIJ GRAM A L’HA PA 'D FONDAMENT ===

'''10 Ma ij përvers a ‘rseivran castigh për ij so pensé d’ësbies, lor a l’han dëspresià ‘l giust e a son arvirasse a Nosgnor.'''

'''11 A l’ha pa felicità col ch’a dëspresia la saviëssa: soa speransa a l’è a  dzoneus e so fatighé a ser a nen tant ‘me soe euvre.'''

'''12 Le fomne ‘d lor a son sensa sust, ij fieuj gram, maledìa soa prosperità.'''

'''13 Binurosa a l’è la stéril fedela, cola ch’a l’ha pa conossù un let ëd pecà; a l’avrà soa arcompensa ant ël giudissi dj’ànime.'''

'''14 Dcò l’eunuch, col ch’a l’ha mai trasgredì la Lej, e mai pensà ‘d gramissie contra ‘d Nosgnor a arseivrà na grassia soasìa për esse stàit fedel: na part pì che avosà ant ël templ ëd Nosgnor.'''

'''15 An efet, ël frut ëd n’angagi generos  a l’è la glòria, e la rèis ëd la saviëssa a l’è sensa fin.'''

'''16 Nopà, ij fieuj dl’adùlter a l’avran pa ‘d boneur, la dëssendensa ‘d n’union pa legìtima a finirà mal.'''

'''17 Përchè s’a l’avèisso dcò vita longa a saran apressià për nen, e, a la fin soa veciaia a sarà stimà sensa onor.'''

'''18 A dovèisso peui meuire giovo, ël di dël giudissi a sarà sensa speransa nì consolassion,'''

'''19 përchè për na rassa grama ël destin a l’è crudel.'''

== 4 ==
               
1 A val ëd pì esse sensa masnà  ma esse onest, përchè as lassa na memòria sensa fin, arconossùa da j’òm e da Dé.
2 Se l’òm a l’è viv a l’è imità; se  a l’é mòrt, anlora a -i n’a-i é anvìa: a l’è parèj d’un guerié ancoronà përchè a l’ha vinciù ant un combatiment leal. 


=== IJ FIEUJ DIJ GRAM ===

3 La dëssendensa ‘d bon nùmer dij përvers a servirà a nen përchè a butrà nen rèis ancreuse ma mach ëd branch bastàrd: a sarà pa consolidà ant un sep/such sòlid. 
4 E se dcò a buta ‘d gich për un moment an sij branch, sò but precari a saran bolversà e dësreisà da vent violent.
5 So branchèt tënner a s’ës-ciapran e so frut a sarà a dzoneus, pa mur da mangé a servirà a nen.
6 Përchè le masnà nassùe da union pa legal a son testimòni, ant ël giudissi, ëd la përversità dij pare e mare.
 

=== MEUIRE DA GIOVO A L’É PA SÈMPER UN MAL ===

7 L’òm onest, pura s’a meuir giovo a l’ha na sòrt ëd boneur.
8 An efet, un vej a l’è pa onorà për soa ansianità nì as misura për ël nùmer dj’ani.
9 Ma ‘l sust ëd n’òm a l’è pa ant ij cavèj bianch e na vita ‘d saviëssa sensa colpa a l’è pì che l’esistensa/l’età venaranda.
10 S’a l’è rendusse agradì a Dé, che a l’ha vorsuje bin: a l’è stàit gavà d’ant ij pecador, andova ch’a vivìa.
11 Chiel a l’è stàit portà via përchè ‘l mal a vada pa antamné sò sentiment o a në sfausseissa l’ànima. 
12  Përchè l’anciarm dël vissi a scuriss la vrità e ‘l turbij ant la cossiensa a bolversa dcò n’òm sensa malissia.
13 Nopà l’òm giust a riva an pressa a la pienëssa, com a l’avèissa compila për vàire temp.
14 Soa ànima a l’è stàita gradìa al Signor: për lòn Chiel a l’ha gavalo an pressa da n’ambient malegn. Ma la gent a vëdd sensa capì; a pensa pa a sòn an soa ment:
15 che për ij sò sernù a-i è grassia e misericòrdia e  për ij sò sant a-i sarà soa presensa. 
16 L’òm onest ch’a patiss a condana ancor an vita ij përvers: na gioventura, ch’a sia rivà an pressa a la perfession, a l’è condana për la veciaja longa dël sensa sust.


=== ËL GIUST, A LA FIN, A SARÀ FIEUL ËD DÉ ===

17 As vëdrà la fin dël savi, m’as comprendrà pa lòn che Dé a l’ha decidù për chiel/sò rësguard, nì dla rason che Nosgnor a l’àbia butalo a la sosta.
18 Le gent a vëddo e a dësprésio: tutun ël darié ant ël giudissi a l’è Nosgnor.
19 A la fin, lor a saran na caròpa ‘d dëspresi, a saran oget d’ësvergna fin-a an tra ij mòrt, për sèmper, an efet, Dé a-j farà crové da le fondamenta, a-j farà tombé giù, e lor a saran mut, ruinà për sèmper e an tra ij dolor as perdrà la memòria ‘d lor.


=== IJ GRAM AN FACIA A J’ONEST ===

20 Ant ël rendicont ëd lòn ch’a l’han fàit ëd mal, lor, ij gram as presentran tërmolant : soe përversità as presentran an facia, për acuseje dij mancament a la Lej.

== 5 ==

1 Antlora ‘l giust as tnirà con fiusa granda an facia ‘d coj ch’a lo crasavo
e ‘d chi ch’a l’avìa dëspresià ij sò sagrin.
2 An vëddéndlo, a saran sesì da n’ësparm afros, e a saran stupì për soa salvëssa pa atendùa.
3 Pentì as diran an tra ‘d lor, 
angossà ant l’ëspìrit tormentà:
4 “ Vardé col che na vira noi i l’avìo svergnà
e che da sensa sust i l’avìo pijà ‘n gir;
i giudicavo soa esistensa na matarìa
e soa fin sensa onor.
5 Për che motiv adess a l’è considerà an tra ij fieuj ëd Dé 
e a condivid la sòrt dij sant?


=== IJ GRAM A ‘RCONOSRAN IJ SÒ EROR ===

6 Donch i soma ‘ndàit fòra ‘d carzà dal camin ëd la vrità;
la lus ëd la giustissia a sbërlus pa për nojàutri,
nì mai për noi a l’è alvasse ‘l sol.
7 I soma arpatasse ant le stra dla përversità e dla perdission;
i l’oma travërsà ‘d desert afros
sensa arconòsse la pista trassà da Nosgnor.
8 Còs a l’è servune nòstra arogànsa?
Còs ha-lo portane la richëssa con la blaga?
9 Tut sòn a l’è passà tant ‘me n’ombra
Parèj ëd na neuva ch’a passa sensa esse scotà,
10 tant ‘me na nav ch’a sórca l’onda agità:
gnun-a trassa ‘d sò passagi,
soa caren-a a lassa pa 'd sorch an sj’onde.
11 A l’è parèj ëd n’oslin ch’a vola ant l’aria:
gnun-a marca o segn ëd sò passagi,
përchè ‘l sofi leger tocà da soe piume
a l’è dividù da l’ìmpit dël moviment dj’ale,
ma, contut, a-i resta pan nen ëd soa  traversada.
12 O tanme na flecia sfrandà an sla sibla,
ch’a fa divide l’aria ma che peui a dissòlv ël passagi
an tornand com anans e fasend nen conòsse la traiectòria:
13 përparèj dcò nojàutri, pen-a nassù, i l’oma già chità d’esiste
e i l’oma pa avù  gnun-a marca ‘d virtù da mostré
consumàndze mach an nòstra gramissia”.
14 Përchè la speransa dël përvers a l’è parèj ëd bula portà dal vent,
tant ‘me s-ciuma legera possà da la buria
che parèj ‘d fum a l’è dësperdù dal vent,
tanme memòria dl’òspite d’un di sol as dìssipa.


=== DÉ A L’É DA LA PART DL’ONEST ===

15  Ma ij giust al contrari a vivo sempe, 
përchè a san che Nosgnor a l’ha soèn  ëd lor
e a-j garantis n’arcompensa sicura. 
16 Aranda ‘d Nosgnor lor arseivran un mant regal,
e na coron-a dë splendor da soa man,
përchè a-j darà protession con soa drita,
e a-j farà scu con sò brass.


=== La natura midema ardeuvrà a nen ij nemis ===

17 Për chiel Nosgnor a sarà parèj d’un guerié
Ch’as servirà dla creassion për castijé ij sò nemis;
18 a sarà vestì ‘d giustissia com a fussa na corassa
E l’elm a sarà ‘l giudissi ch’a fala pa.
19 Sò scu a sarà na santità inespugnàbila.
20 Soa flin-a inesoràbila a sarà molà tanme na spa.
E le fòrse dla natura a saran con Chiel contra ij sensa sust.
21 Dzora ‘d lor a s’ësfrandran ëd lòsne che a falo nen,
e parèj ëd n’arch bin tendù
da le nìvole a colpiran la sibla.
22 Da la franda a s’ëslansran 
grele ‘d tempesta pien-e ‘d fot.
L’eva ‘d mar a sarà furiosa contra ‘d lor
E ij fium a-j travonderan sensa misericòrdia.
23 Na buria poderosa a s’alvrà contra ‘d lor
e a saran sbardlà coma da n’orissi.
Tant ‘me un desert la tèra a sarà vastà da la përversità,
e la pràtica dla gramissia a darà ‘l gir ai tròno dij potent.

== 6 ==


=== ELÒGI DLA SAVIËSSA ===
=== La saviëssa a serv ai potent a governé da bin ===

1 Scoté donch, ò rè, e sërché ‘d capì,
vojàutri ch’i governe tuta la tèra:amprénde!
2 Spòrze l’orija, voi ch’i dòmine le moltitùdin
e i seve pien d’orgheuj për ël foson ëd vòstre gent!
3 Përchè vòst govern a l’è stave donà da Nosgnor, e vòstra sovranità dal pì àut.
Chiel a beicrà da bin vòstre euvre e a vaitrà vòstri proget.
4 Se, combin ministr dël regn, vòst govern a sarà pa stàit ëd dritura an guernand la Lej,
e portàndve conform al vorèj ëd Dé.
5 Antlora dun-a e con sparm Chiel as drisserà contra ‘d vojàutri
e un giudissi sever as compirà contra ‘d coj ch’a stan an àut.
6 Përchè misericòrdia a mérita col ch’a stà sota,
ma ij potent a saran giudicà con potensa.
7 Përchè ‘l Mèistr ëd tuti a arcula pa dëdnans ëd gnun,
a l’ha nen sogission ëd la grandeur,
përchè a l’ha fàit ël grand parèj dël cit,
e a soagna un coma n’àutr.
8 Mach che për coj ch’a governo a l’è motobin rigoros.
9  Përtant, a l’è për vojàutri, ò sovra, ch’a son adressà mie paròle,
përchè i amprende la Saviëssa e i vade pa a tombé.
10 Përchè a sarà santificà col che a guerna con santità lòn ch’a l’è sant,
e chi a l’ha amprendù an santità a trovrà difèisa.
11 përtant, avèj anvìa ‘d mie paròle, 
aspiré a ciòse sante e i arseivreve educassion.
12 La Saviëssa a sberlusa e a sarà mai falëtta,
belfé da contemplé për chi a-j veul bin
e as fà trové da col ch’a la sërca.
13 Cora che un a veul saviëssa, a l’è chila ch’as fa conòsse për prima.
14 A la trovrà stà a soa pòrta,
col ch’a va ‘lvesse bonora ‘d prima matin: sensa sfòrs.
15 Perfession ëd disserniment a l’è la riflession ansima a la saviëssa,
e chi a vija dzora ‘d chila a sarà dun-a sensa afann.
16 Ëd coj ch’a në son degn, chila a va ‘n serca
a fa aparission për le stra, e a va ‘ncontra con binvolensa.
17  So prinsipi a l’é l’anvìa d’istrussion;
amor, a l’é la guerna dl’educassion;
18 amor, a l’é guerna ‘d soe legi;
e ‘l rispet ëd le legi a l’è garansia d’imortalità.
19 e l’imortalità a fa sté aranda ‘d Dé.
20 l’anvìa dla saviëssa a men-a donch al regn.
21 Alora, se, tiran ëd le gent, i l’eve anvìa ‘d tròni e ‘d baròt ëd ël comand,
onoré la saviëssa, përchè i peude regné sempe.

=== SALOMON ÈSPLUCA LA NATURA DLA SAVIËSSA ===
22 Lòn ch’a l’è saviëssa, e com a l’è nassùa, adess i l’esponrai;
iv tnirai pa stermà ij sò misteri.
I seghitrai soe pianà fina da l’orìgin,
dal cominsament.
23 E i butrai bin an ciàir soa conossensa, sensa dëstrademe dal camin ëd la vrità.
Ma i marcerai pa con gelosìa ch’a consuma,
përchè l’anvidia a intra nen con la saviëssa.
24 A l’è ‘l nùmer dij savi al mond ch’a fa soa salvëssa,
e un rè savant a l’è salute dla gent.
25 Donca, lasseve eduché da mie paròle ,
e i n’avreve profit.


== 7 ==


=== SALOMON ËL GRAND: N’ÒM PARÈJ ËD J’ÀUTRI ===

1 Dcò mi i son, parèj ëd tuti, n’òm mortal, dëssendent dal prim òm modlà ant la creja.
Ant l’ùter ëd na mare i son ëstàit formà,
2 frut ëd l’ësmens  ëd n’òm e dal piasì ch’a compagna l’amor
për neuv mèis i son ëstàit consolidà ant ël sò sangh.
3 Dcò mi, pen-a nassù, i l’hai respirà l’ària ‘d tùit,
alvand an piorand mè prim crij, parèj ëd tuti.
4 I son ëstàit fassà e riondà ‘d soèn,
5 Gnun rè a l’ha ‘ncaminà ant n’àutra manera soa esistensa.
6 Për tùit a-i è la midema manera d’intré ant la vita e’d seurtne.


=== SALOMON A L’HA CIAMÀ AN DON LA SAVIËSSA ===

7 Për lòn i l’hai pregà Dé e a l’è stame donà ‘l “sust”:
i l’hai suplicà e a l’è rivame n’ëspìrit ëd Saviëssa.
8 I l’hai avune pì car a tròno e séptr ëd comand,
gnun-a richëssa as peul confrontesse.
9 La saviëssa a l’è motobin ëd pì che na pera pressiosa inestimàbila,
përchè a sò confront l’òr a l’è mach un pòch ëd sàbia
e l’argent tant ‘me ‘d pàuta.
10 Mi i l’hai preferì la saviëssa pì che salute e blëssa,
i l’hai avù pì car ëd chila che dla lus,
përchè sò splendor a va mai a la fin.


=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===

11 Tut lòn ch’i l’hai a l’è rivame con la saviëssa, 
an soe man na richëssa ch’as peul pa calcolesse.
12 Ëd tut i l’hai avune piasì, përchè tut a l’è portà da la Saviëssa:
mi i savìa pa che tut a l’è generà da la Saviëssa.
13 Mi i l’hai amprendù onestament sensa fràuda e i l’hai mostrà con generosità.
I l’hai mai stërmà soa richëssa.
14 La saviëssa a l’è tesòr ch’a va mai a la fin për j’òm.
Soa aquisission a sicura l’amicissia ‘d Dé,
e a peul smon-e a Nosgnor ël don ëd na vita
adestrà a la scòla ‘d soa educassion.


=== SALOMON A CIAMA L’AGIUT ËD NOSGNOR PËR PODÈINE PARLÉ DA BIN ===

15 Che Dé a peuda giuteme a parlé con anteligensa,
e ‘d pensé an manera degna ‘d lòn ch’i l’hai arseivù;
përchè Chiel a guida la Saviëssa vers j’òm
e a buta ij savant an sla strap ì drita.
16 Përchè nojàutri, nòste paròle, minca ‘ntendiment e tute noste abilità a son ant le man ëd Nosgnor.


=== ËL DON ËD LA SIENSA A SALOMON ===

17  E Chiel a l’ha concedume la conossensa vera dle ciòse, 
për conòsse la consistensa dël mond
e la fòrsa dj’element.
18 Ël prinsipi, la fin e ‘l mojen dij temp, 
l’altërnansa dij solstissi e ‘l cangiament ëd le stagion,
19 la tornà dj’ann e la posission dj’astr,
20 la natura dle bestie e l’ànima dle bestie ferose,
le pulsion violénte dj’ëspìrit e ij rasonament uman, 
la varietà dle piante e le virtù dle rèis.
21 Mi i conòsso tut lòn ch’a l’è stërmà coma lòn ch’as peul vëdse,
përchè a l’é la saviëssa, Artësan-a dël mond, ch’a l’ha mostràmlo.


=== LÒN CH’A L’É SAVIËSSA ===

22 An chila a - i è n’ëspìrit anteligent, sant,
ùnich, mùltipl, sutil,
mòbil, distint, sensa macia,
mond, pa ofensiv, amis dël bin, auss,
23 lìber, binfesant, amis dl’òm,
frem, sicur, sansossì,
ch’a peul tut, ch’a vëdd tut
e ch’a travérsa tuti j’ëspìrit,
j’anteligent, pur ij pì sutij.
24 La saviëssa a l’è pì àbil ch e tùit ij moviment,
a passa an mes a tut e soa purëssa a s’ëspàntia.
25 A l’é n’emanassion ëd la potensa divin-a,
n’emanassion genìta dla glòria dl’Omnipotent
e a l’è  për lòn che nen a va ‘ntamnela.
26 La lus etérna arbat drint ‘d chila,
spècc sensa macia dl’atività ‘d Dé 
e mistà ‘d sò bin.
27 Combin ùnica: a peul tut;
combin an chila midema: a fa tut neuv
e traversand generassion a passa da n’ànima santa a n’àutra,
e a forma ‘d profeta e d’amis ëd Dé.
28 An efet Nosgnor a l’ha grinor mach për chi a viv con saviëssa.
29 La saviëssa a l’è realtà pì bela dël sol
e a sùpera minca posission d’ëstèile;
comparà a la lus a l’è ‘ncora pì bela.
30 Përchè se la neuit a subìntra a la lus
ël mal a podrà mai prevalèj a la saviëssa.

=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===


== 8 ==

1 La Saviëssa a s’ëstend da ‘n finagi a l’àutr con fòrsa,
e a governa tut con grinor fiamengh.


=== SALOMON ANNAMORÀ DLA SAVIËSSA: a conta ‘d soa educassion ===

2 Fin-a da cand j’era giovo i l’hai amala e vorsula,
i vorìa ch’a fùssa compagna ‘d mia vita,
i son annamorame ‘d soa blëssa.
3 Chila a manifesta soa nobiltà,
përchè a viv ëd Dé,
e përchè a l’ha l’amor  ëd Dé.
4 Chila a partessipa a la conossensa midema ‘d Dé
E a soe euvre.
5 Se ant la vita a l’è richëssa desideràbil,
a-i saralo richëssa pì granda dla saviëssa?
Tut a l’è fàit da chila!
6 Se un a veul fé un travaj an manera anteligenta,
chi podràlo esse pì artéfiss ëd chila?
7 Se un a veul esse onest,
Ch’a sàpia ch’a l’è la saviëssa che a genera virtù.
Përchè a mostra temperansa e prudensa,
 giustissia e corage, e nen pì che sòn a l’è amportant
a j’òm ant la vita.
8 Se un a vorèissa andè a fond ‘d soe esperiense,
ch’a sàpia che la Saviëssa a conòss ël passà
e a conòss ëdcò lòn che a-i rivrà,
con vision an sle finësse dij dëscors
e prevision ëd la solussion dj’enìgma,
an pronosticand segn dij temp a rivé.
9 Për lòn i son dessidume ‘d mariela e sté con chila,
an savend ch’am darà consèj ëd bin
e confort ant le tribulassion e ‘l maleur.
10 Grassie a chila, i l’avrai glòria an mes ëd la gent,
e, dcò se giovo, i sarai onorà an tra j’ansian.
11 A diran che mè giudissi a l’è pien ëd sust,
e i l’avrai l’amirassion ëdnans dij potent.
12 Se i dovèissa sté ciuto, lor a restran a speté,
se i parlerai, lor am daran da ment,
se i andrai anans ant ël dëscors 
lor am seghitran anciarmà!
13 La Saviëssa am darà glòria imortal 
E a coj ch’a vniran apress ëd mi un ricòrd sensa fin.
14 I governerai le gent e ‘d nassion a saran sotmëttùe a mi.
15 Sovran afros a l’avran tëmma ‘d mi
ma  la gent am considererà brav e coragios an guera.
16 Tornà a ca m’arlamerai dacant ëd la Saviëssa,
përchè sté con chila a dà pa amaritùdin,
nì l’intimità con chila tristëssa,
nopà mach piasì e gòj.


=== SALOMON, PARÈJ ËD TÙIT IJ FIEUJ D’ADAM, VENTA CH’A CIAMA LA SAVIËSSA ‘D DÉ ===

17 Drinta ‘d mi i l’hai pensà a tut sòn
e i l’hai capì che stasend ansema a la saviëssa
l’imortalità a l’è sicura,
18 e an soa amicìssia a-i è godiment sincer
E an soe man richëssa sensa fin.
I l’hai capì che mach con saviëssa a peul essie d’anteligensa:
la fama a riva mach dal rapòrt con chila.
I son sèmper andàit an serca për avèila.

19 I j’era ancor un cit, bel e nòbil,
ch’i l’avìa avù la grassia ‘d n’ànima bon-a,
20 o mej ancor, i j’era intrà, essend brav,
 ant un còrp nen antamnà.
21 Ma mi i savìa che i l’avrìa mai otnula 
se Nosgnor a l’avèissa nen concedùmla.
E ‘s don a ven pròpi dal savèj da chi a peul rivé,
 e për lòn i son adressame a Dé,
 an pregàndlo con tut mè cheur parèj:


{{itravajoma}}

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Deuterocanònich]]</text>
      <sha1>301h1mdihipukitw3q32tv6zktb957m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>31386</id>
      <parentid>31385</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T20:09:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>93.150.252.83</ip>
      </contributor>
      <comment>/* SALOMON ANNAMORÀ DLA SAVIËSSA: a conta ‘d soa educassion */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25527" xml:space="preserve">{{header
 | title    = [[La_Bibia_piemontèisa|La Bibia piemontèisa]]
 | author   =
 | section  = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich|Ij Deuterocanònich]]
 | previous = 
 | next     = 
 | notes    = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich/Sapiensa/Introdussion|Introdussion]]
}}

= La sapiensa 'd Salomon =
{{chapter|1}}
== 1 ==
=== Ël destin dj’òm conform a la saviëssa ‘d Dé ===
{{verse|chapter=1|verse=1}}Veuje bin a la giustissia, vojàutri che i governe an sla tèra, pensé con dritura ‘d Nosgnor, sërchelo con cheur genit. {{verse|chapter=1|verse=2}}An efet, chiel as fa trové da coj che a lo tento pa, as mostra a coj che a ‘cuso nen ëd chërde an chiel. {{verse|chapter=1|verse=3}}Ij pensé malegn a slontan-o da Dé; l’omnipotensa, butà a la preuva, a tapara ij torolo. {{verse|chapter=1|verse=1}}La saviëssa a intra pa drinta ëd n’ànima malfasanta, nì a stà ant un còrp ës-ciav dël pecà. {{verse|chapter=1|verse=5}}Lë Spìrit Sant a mostra dë scampé  da la fausserìa, e as në stà a la larga da le paròle sensa sust, se a-i riva l’angiustissia a l’è parà via. {{verse|chapter=1|verse=6}}La saviëssa a l’è në Spìrit ch’a l’ha grinor dj’òm, ma a a lassa pa da punì ij blasfem, përchè Dé a l’è testimòni ëd lòn ch’a pensa, osservator an vrità ‘d sò cheur e dle paròle ‘d soa lenga. {{verse|chapter=1|verse=7}}A l’è che, an efet, l’Univers a l’è satì dlë Spìrit ëd Nosgnor, e sòn a l’è lòn che a ten tut ansema: chiel a conòss tute le vos. {{verse|chapter=1|verse=8}}Për lòn chi a fa ëd ròbe nen giuste, a sarà pa risparmià da l’arvangia dla Giustissia. {{verse|chapter=1|verse=9}}An efet, a s’andrà 'ndaghé an sij but dël përvers, l’arson ëd soe paròle a rivrà fin-a Nosgnor, a condana ‘d soe përversità; {{verse|chapter=1|verse=10}}përchè n’orija gelosa a scota tut, fin-a la ciusiada dle mormorassion a-j resta pa secret. {{verse|chapter=1|verse=11}}Për lòn, pijeve varda dël ciancé a dzoneus; esse antivist an sla lenga dla maldicensa, përchè gnanca na paròla da stërmà a sarà sensa efet: na boca busiarda a massa l’ànima. {{verse|chapter=1|verse=12}}Vòsta vita a dovrà mai porté a la mòrt: con j’euvre ‘d vòste man venta pa provoché ruin-a, {{verse|chapter=1|verse=13}}përchè Dé a l’ha pa creà la mòrt e a l’ha an ghignon la ruin-a dla gent. {{verse|chapter=1|verse=14}}Tut lòn che chiel a l’ha creà a l’è për l’esiste; le creature dël mond a son san-e, a-i è pa ‘l tòssi dla mòrt andrinta ‘d lor, nì j’ìnfer a l’han regn an sla tèra: {{verse|chapter=1|verse=15}}giustissia a lé mai mòrta. {{verse|chapter=1|verse=16}}Mach ij përvers a ‘mplòro la mòrt për lor, con paròle e ‘d vers: a penso ch’a sia amisa e as masin-o për chila, as në fan aleansa përchè a son già an podèj dla mòrt. {{verse|chapter=1|verse=17}}.

== 2 ==
2
1	An tra ‘d lor a diso an  rasonand dë sbiess: “Nòstra vita a l’è trista e a dura pòch; cora che l’òm a meuir, gnun rimedi: mai conossusse gnun ch’a lìbera da l’ìnfern”.
2	“ I rivoma da na generassion nassùa a l’asard e apress a sarà com i fùisso mai stàit.
Ël sofi ëd nòste nariss a l’è buf ëd vent e ‘l pensé na spluva bogià dal baté ‘d nòstr cheur.
3	Na vira che tut a sia dëstissasse, ël còrp a vnirà esse sënner e l’ëspìrit a svaporerà tant ‘me aria sensa consistensa.
4	Ant ël temp ëdcò nòst nòm a sarà dësmentià e ‘d nòste euvre gnun as n’avisrà. Nòstra vita a passerà parèj ëd la trassa ‘d na nìvola, e a sarà parà via tant ‘me ceja sbardlà dai raj dël sol e slinguà da sò calor.
5	Nòstr esìste a l’è l’ombra d’un moment ch’a passa e nòstra fin a torna pa su soe pianà, përchè ‘l cacèt a l’è stàit butà e gnun a torna pa pì andaré.
6	Sah! Profitómse dël bon present, e dovromà ‘l creà con ardensa ‘d gioventura!
7	Anciocómse dël vin pì soasì e dij profum, fómse pa scapé le fior ëd la prima.
8	Coronómse ‘d boton ëd reusa anans ch’a splufrisso!
9	Che gnun ëd nojàutri a vada a manch ëd nòsta ‘ntemperansa, an lassand dëspertut le marche ‘d nòstra argiojissansa, përchè lòn ch’a në speta a l’è nòsta part. 
10	Fómse padron dij pòver giust, pa rësguard për le vidoe, dómje nen da ment ai vej carà d’ann e ‘d cavèj bianch.
11	Che la lege ‘d nòsta fòrsa a vada ampónse an sla giustissia, përchè a l’è a dzoneus l’esse débol.
12	Butómse a l’avàit dël giust, përchè a l’è d’ambreuj a lòn ch’i foma, an rimpròcia nòste trasgression ëd la lege e an rinfàcia le mancanse contra l’educassion arseivùa.
13	Chiel a proclama d’avèj la conossensa ‘d Dé e a blaga d’esse fieul ëd Nosgnor. 
14	Për nojàutri chiel a l’è mach pì la condana dij nòsti pensé: i podoma  gnanca pì vëdlo, i podoma pa pì soportelo, 
15	Përchè soa manera ‘d vëdde a l’è diferenta da cola dj’àutri, e as compòrta tant ‘me gnun d’àutri.
16	Chiel an consìdera parèj ëd moneda fàussa, a schin-a nòste costume com a fùisso ëmnis. A proclama beà la fin dij giust e a pòrta ‘l vant d’avèj Dé për pare.
17	Anlora vëdoma se soe paròle a son vrità e butomlo a la preuva për vëdde còs ch’a-i në ven fòra a la fin.
18	Përchè se ‘l giust a l’è fieul ëd Dé, antlora Nosgnor as në farà càrich, e a lo libererà da le man ëd coj ch’a-j son contra.
19	Butómlo a la preuva: tormentómlo, ansolentómlo, e i savroma còs në l’è ‘d soa mansuetùdin: foma stim ëd soa rassegnassion.
20	Condanómlo a na mòrt d’anfàmia, da già che com a dis a-j rivrà socors da Dé.”


=== SÒRT FINAL DIJ GIUST E DIJ PËRVERS ===

21	Lor a rason-o përparèj ma a l’han ravà la stra, soa malìssia a l’ha sborgnaje.
22	A conòsso pa ij mister ëd Dé; gnun-e speranse ant na santità ch’a paga nì a chërdo a l’arcompensa dj’ànime pure.
23	Òi! Dé a l’ha creà l’òm për esse anmortal, a l’ha falo mistà ‘d soa midema sostansa. 
Mach, che për anvidia ‘d Satan a l’è intraie la mòrt ant ësto mond: coj ch’a son dël diav a në fan esperiensa.

== 3 ==

 
=== IJ GIUST A PEULO SPERÉ ANT LA VITA ===

'''1 Ma j’ànime dij giust a son nopà ant le man ëd Dé: a saran tocà da gnun torment.'''

'''2 A j’euj dij sensa sust a smijava ch’a dovèisso meuire: tut a sarìa finì con la mòrt ëd lor.'''

'''3 Dcò mach ël sò slontanesse da nojàutri a l’era un disàstr: ma lor a son ant la pas.'''

'''4 E se a fùisso dcò condanà a j’euj dj’òm, lor a spero ant na vita sensa fin.'''

'''5  Dé a l’ha provaje con na pen-a legera e cola dissiplin-a a portrà a lor boneur grand, përchè Nosgnor a l’ha trovaje degn ëd Chiel.'''

'''6 Chiel a l’ha stimaie tant ‘me ant un griseul e a l’ha gradije parèj d’un sacrifissi complet.'''

'''7 Lor a splendran ant ël di dël giudissi com ëspluve ch’a bruso tuta la stobia.'''

'''8 Lor a giudicheran le nassion e a comanderan a le gent, e Nosgnor a regnerà për sempe.'''

'''9 Përchè col ch’a l’ha fiusa an Nosgnor a comprendrà la/an vrità, chi a-j sarà fedel a vivrà con chiel ant l’amor, përchè grassia e misericòrdia a son për ij sò sernù.''' 

=== RËSPÒSTA  A J’OBIESSION ===

=== LA SPERANSA DIJ GRAM A L’HA PA 'D FONDAMENT ===

'''10 Ma ij përvers a ‘rseivran castigh për ij so pensé d’ësbies, lor a l’han dëspresià ‘l giust e a son arvirasse a Nosgnor.'''

'''11 A l’ha pa felicità col ch’a dëspresia la saviëssa: soa speransa a l’è a  dzoneus e so fatighé a ser a nen tant ‘me soe euvre.'''

'''12 Le fomne ‘d lor a son sensa sust, ij fieuj gram, maledìa soa prosperità.'''

'''13 Binurosa a l’è la stéril fedela, cola ch’a l’ha pa conossù un let ëd pecà; a l’avrà soa arcompensa ant ël giudissi dj’ànime.'''

'''14 Dcò l’eunuch, col ch’a l’ha mai trasgredì la Lej, e mai pensà ‘d gramissie contra ‘d Nosgnor a arseivrà na grassia soasìa për esse stàit fedel: na part pì che avosà ant ël templ ëd Nosgnor.'''

'''15 An efet, ël frut ëd n’angagi generos  a l’è la glòria, e la rèis ëd la saviëssa a l’è sensa fin.'''

'''16 Nopà, ij fieuj dl’adùlter a l’avran pa ‘d boneur, la dëssendensa ‘d n’union pa legìtima a finirà mal.'''

'''17 Përchè s’a l’avèisso dcò vita longa a saran apressià për nen, e, a la fin soa veciaia a sarà stimà sensa onor.'''

'''18 A dovèisso peui meuire giovo, ël di dël giudissi a sarà sensa speransa nì consolassion,'''

'''19 përchè për na rassa grama ël destin a l’è crudel.'''

== 4 ==
               
1 A val ëd pì esse sensa masnà  ma esse onest, përchè as lassa na memòria sensa fin, arconossùa da j’òm e da Dé.
2 Se l’òm a l’è viv a l’è imità; se  a l’é mòrt, anlora a -i n’a-i é anvìa: a l’è parèj d’un guerié ancoronà përchè a l’ha vinciù ant un combatiment leal. 


=== IJ FIEUJ DIJ GRAM ===

3 La dëssendensa ‘d bon nùmer dij përvers a servirà a nen përchè a butrà nen rèis ancreuse ma mach ëd branch bastàrd: a sarà pa consolidà ant un sep/such sòlid. 
4 E se dcò a buta ‘d gich për un moment an sij branch, sò but precari a saran bolversà e dësreisà da vent violent.
5 So branchèt tënner a s’ës-ciapran e so frut a sarà a dzoneus, pa mur da mangé a servirà a nen.
6 Përchè le masnà nassùe da union pa legal a son testimòni, ant ël giudissi, ëd la përversità dij pare e mare.
 

=== MEUIRE DA GIOVO A L’É PA SÈMPER UN MAL ===

7 L’òm onest, pura s’a meuir giovo a l’ha na sòrt ëd boneur.
8 An efet, un vej a l’è pa onorà për soa ansianità nì as misura për ël nùmer dj’ani.
9 Ma ‘l sust ëd n’òm a l’è pa ant ij cavèj bianch e na vita ‘d saviëssa sensa colpa a l’è pì che l’esistensa/l’età venaranda.
10 S’a l’è rendusse agradì a Dé, che a l’ha vorsuje bin: a l’è stàit gavà d’ant ij pecador, andova ch’a vivìa.
11 Chiel a l’è stàit portà via përchè ‘l mal a vada pa antamné sò sentiment o a në sfausseissa l’ànima. 
12  Përchè l’anciarm dël vissi a scuriss la vrità e ‘l turbij ant la cossiensa a bolversa dcò n’òm sensa malissia.
13 Nopà l’òm giust a riva an pressa a la pienëssa, com a l’avèissa compila për vàire temp.
14 Soa ànima a l’è stàita gradìa al Signor: për lòn Chiel a l’ha gavalo an pressa da n’ambient malegn. Ma la gent a vëdd sensa capì; a pensa pa a sòn an soa ment:
15 che për ij sò sernù a-i è grassia e misericòrdia e  për ij sò sant a-i sarà soa presensa. 
16 L’òm onest ch’a patiss a condana ancor an vita ij përvers: na gioventura, ch’a sia rivà an pressa a la perfession, a l’è condana për la veciaja longa dël sensa sust.


=== ËL GIUST, A LA FIN, A SARÀ FIEUL ËD DÉ ===

17 As vëdrà la fin dël savi, m’as comprendrà pa lòn che Dé a l’ha decidù për chiel/sò rësguard, nì dla rason che Nosgnor a l’àbia butalo a la sosta.
18 Le gent a vëddo e a dësprésio: tutun ël darié ant ël giudissi a l’è Nosgnor.
19 A la fin, lor a saran na caròpa ‘d dëspresi, a saran oget d’ësvergna fin-a an tra ij mòrt, për sèmper, an efet, Dé a-j farà crové da le fondamenta, a-j farà tombé giù, e lor a saran mut, ruinà për sèmper e an tra ij dolor as perdrà la memòria ‘d lor.


=== IJ GRAM AN FACIA A J’ONEST ===

20 Ant ël rendicont ëd lòn ch’a l’han fàit ëd mal, lor, ij gram as presentran tërmolant : soe përversità as presentran an facia, për acuseje dij mancament a la Lej.

== 5 ==

1 Antlora ‘l giust as tnirà con fiusa granda an facia ‘d coj ch’a lo crasavo
e ‘d chi ch’a l’avìa dëspresià ij sò sagrin.
2 An vëddéndlo, a saran sesì da n’ësparm afros, e a saran stupì për soa salvëssa pa atendùa.
3 Pentì as diran an tra ‘d lor, 
angossà ant l’ëspìrit tormentà:
4 “ Vardé col che na vira noi i l’avìo svergnà
e che da sensa sust i l’avìo pijà ‘n gir;
i giudicavo soa esistensa na matarìa
e soa fin sensa onor.
5 Për che motiv adess a l’è considerà an tra ij fieuj ëd Dé 
e a condivid la sòrt dij sant?


=== IJ GRAM A ‘RCONOSRAN IJ SÒ EROR ===

6 Donch i soma ‘ndàit fòra ‘d carzà dal camin ëd la vrità;
la lus ëd la giustissia a sbërlus pa për nojàutri,
nì mai për noi a l’è alvasse ‘l sol.
7 I soma arpatasse ant le stra dla përversità e dla perdission;
i l’oma travërsà ‘d desert afros
sensa arconòsse la pista trassà da Nosgnor.
8 Còs a l’è servune nòstra arogànsa?
Còs ha-lo portane la richëssa con la blaga?
9 Tut sòn a l’è passà tant ‘me n’ombra
Parèj ëd na neuva ch’a passa sensa esse scotà,
10 tant ‘me na nav ch’a sórca l’onda agità:
gnun-a trassa ‘d sò passagi,
soa caren-a a lassa pa 'd sorch an sj’onde.
11 A l’è parèj ëd n’oslin ch’a vola ant l’aria:
gnun-a marca o segn ëd sò passagi,
përchè ‘l sofi leger tocà da soe piume
a l’è dividù da l’ìmpit dël moviment dj’ale,
ma, contut, a-i resta pan nen ëd soa  traversada.
12 O tanme na flecia sfrandà an sla sibla,
ch’a fa divide l’aria ma che peui a dissòlv ël passagi
an tornand com anans e fasend nen conòsse la traiectòria:
13 përparèj dcò nojàutri, pen-a nassù, i l’oma già chità d’esiste
e i l’oma pa avù  gnun-a marca ‘d virtù da mostré
consumàndze mach an nòstra gramissia”.
14 Përchè la speransa dël përvers a l’è parèj ëd bula portà dal vent,
tant ‘me s-ciuma legera possà da la buria
che parèj ‘d fum a l’è dësperdù dal vent,
tanme memòria dl’òspite d’un di sol as dìssipa.


=== DÉ A L’É DA LA PART DL’ONEST ===

15  Ma ij giust al contrari a vivo sempe, 
përchè a san che Nosgnor a l’ha soèn  ëd lor
e a-j garantis n’arcompensa sicura. 
16 Aranda ‘d Nosgnor lor arseivran un mant regal,
e na coron-a dë splendor da soa man,
përchè a-j darà protession con soa drita,
e a-j farà scu con sò brass.


=== La natura midema ardeuvrà a nen ij nemis ===

17 Për chiel Nosgnor a sarà parèj d’un guerié
Ch’as servirà dla creassion për castijé ij sò nemis;
18 a sarà vestì ‘d giustissia com a fussa na corassa
E l’elm a sarà ‘l giudissi ch’a fala pa.
19 Sò scu a sarà na santità inespugnàbila.
20 Soa flin-a inesoràbila a sarà molà tanme na spa.
E le fòrse dla natura a saran con Chiel contra ij sensa sust.
21 Dzora ‘d lor a s’ësfrandran ëd lòsne che a falo nen,
e parèj ëd n’arch bin tendù
da le nìvole a colpiran la sibla.
22 Da la franda a s’ëslansran 
grele ‘d tempesta pien-e ‘d fot.
L’eva ‘d mar a sarà furiosa contra ‘d lor
E ij fium a-j travonderan sensa misericòrdia.
23 Na buria poderosa a s’alvrà contra ‘d lor
e a saran sbardlà coma da n’orissi.
Tant ‘me un desert la tèra a sarà vastà da la përversità,
e la pràtica dla gramissia a darà ‘l gir ai tròno dij potent.

== 6 ==


=== ELÒGI DLA SAVIËSSA ===
=== La saviëssa a serv ai potent a governé da bin ===

1 Scoté donch, ò rè, e sërché ‘d capì,
vojàutri ch’i governe tuta la tèra:amprénde!
2 Spòrze l’orija, voi ch’i dòmine le moltitùdin
e i seve pien d’orgheuj për ël foson ëd vòstre gent!
3 Përchè vòst govern a l’è stave donà da Nosgnor, e vòstra sovranità dal pì àut.
Chiel a beicrà da bin vòstre euvre e a vaitrà vòstri proget.
4 Se, combin ministr dël regn, vòst govern a sarà pa stàit ëd dritura an guernand la Lej,
e portàndve conform al vorèj ëd Dé.
5 Antlora dun-a e con sparm Chiel as drisserà contra ‘d vojàutri
e un giudissi sever as compirà contra ‘d coj ch’a stan an àut.
6 Përchè misericòrdia a mérita col ch’a stà sota,
ma ij potent a saran giudicà con potensa.
7 Përchè ‘l Mèistr ëd tuti a arcula pa dëdnans ëd gnun,
a l’ha nen sogission ëd la grandeur,
përchè a l’ha fàit ël grand parèj dël cit,
e a soagna un coma n’àutr.
8 Mach che për coj ch’a governo a l’è motobin rigoros.
9  Përtant, a l’è për vojàutri, ò sovra, ch’a son adressà mie paròle,
përchè i amprende la Saviëssa e i vade pa a tombé.
10 Përchè a sarà santificà col che a guerna con santità lòn ch’a l’è sant,
e chi a l’ha amprendù an santità a trovrà difèisa.
11 përtant, avèj anvìa ‘d mie paròle, 
aspiré a ciòse sante e i arseivreve educassion.
12 La Saviëssa a sberlusa e a sarà mai falëtta,
belfé da contemplé për chi a-j veul bin
e as fà trové da col ch’a la sërca.
13 Cora che un a veul saviëssa, a l’è chila ch’as fa conòsse për prima.
14 A la trovrà stà a soa pòrta,
col ch’a va ‘lvesse bonora ‘d prima matin: sensa sfòrs.
15 Perfession ëd disserniment a l’è la riflession ansima a la saviëssa,
e chi a vija dzora ‘d chila a sarà dun-a sensa afann.
16 Ëd coj ch’a në son degn, chila a va ‘n serca
a fa aparission për le stra, e a va ‘ncontra con binvolensa.
17  So prinsipi a l’é l’anvìa d’istrussion;
amor, a l’é la guerna dl’educassion;
18 amor, a l’é guerna ‘d soe legi;
e ‘l rispet ëd le legi a l’è garansia d’imortalità.
19 e l’imortalità a fa sté aranda ‘d Dé.
20 l’anvìa dla saviëssa a men-a donch al regn.
21 Alora, se, tiran ëd le gent, i l’eve anvìa ‘d tròni e ‘d baròt ëd ël comand,
onoré la saviëssa, përchè i peude regné sempe.

=== SALOMON ÈSPLUCA LA NATURA DLA SAVIËSSA ===
22 Lòn ch’a l’è saviëssa, e com a l’è nassùa, adess i l’esponrai;
iv tnirai pa stermà ij sò misteri.
I seghitrai soe pianà fina da l’orìgin,
dal cominsament.
23 E i butrai bin an ciàir soa conossensa, sensa dëstrademe dal camin ëd la vrità.
Ma i marcerai pa con gelosìa ch’a consuma,
përchè l’anvidia a intra nen con la saviëssa.
24 A l’è ‘l nùmer dij savi al mond ch’a fa soa salvëssa,
e un rè savant a l’è salute dla gent.
25 Donca, lasseve eduché da mie paròle ,
e i n’avreve profit.


== 7 ==


=== SALOMON ËL GRAND: N’ÒM PARÈJ ËD J’ÀUTRI ===

1 Dcò mi i son, parèj ëd tuti, n’òm mortal, dëssendent dal prim òm modlà ant la creja.
Ant l’ùter ëd na mare i son ëstàit formà,
2 frut ëd l’ësmens  ëd n’òm e dal piasì ch’a compagna l’amor
për neuv mèis i son ëstàit consolidà ant ël sò sangh.
3 Dcò mi, pen-a nassù, i l’hai respirà l’ària ‘d tùit,
alvand an piorand mè prim crij, parèj ëd tuti.
4 I son ëstàit fassà e riondà ‘d soèn,
5 Gnun rè a l’ha ‘ncaminà ant n’àutra manera soa esistensa.
6 Për tùit a-i è la midema manera d’intré ant la vita e’d seurtne.


=== SALOMON A L’HA CIAMÀ AN DON LA SAVIËSSA ===

7 Për lòn i l’hai pregà Dé e a l’è stame donà ‘l “sust”:
i l’hai suplicà e a l’è rivame n’ëspìrit ëd Saviëssa.
8 I l’hai avune pì car a tròno e séptr ëd comand,
gnun-a richëssa as peul confrontesse.
9 La saviëssa a l’è motobin ëd pì che na pera pressiosa inestimàbila,
përchè a sò confront l’òr a l’è mach un pòch ëd sàbia
e l’argent tant ‘me ‘d pàuta.
10 Mi i l’hai preferì la saviëssa pì che salute e blëssa,
i l’hai avù pì car ëd chila che dla lus,
përchè sò splendor a va mai a la fin.


=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===

11 Tut lòn ch’i l’hai a l’è rivame con la saviëssa, 
an soe man na richëssa ch’as peul pa calcolesse.
12 Ëd tut i l’hai avune piasì, përchè tut a l’è portà da la Saviëssa:
mi i savìa pa che tut a l’è generà da la Saviëssa.
13 Mi i l’hai amprendù onestament sensa fràuda e i l’hai mostrà con generosità.
I l’hai mai stërmà soa richëssa.
14 La saviëssa a l’è tesòr ch’a va mai a la fin për j’òm.
Soa aquisission a sicura l’amicissia ‘d Dé,
e a peul smon-e a Nosgnor ël don ëd na vita
adestrà a la scòla ‘d soa educassion.


=== SALOMON A CIAMA L’AGIUT ËD NOSGNOR PËR PODÈINE PARLÉ DA BIN ===

15 Che Dé a peuda giuteme a parlé con anteligensa,
e ‘d pensé an manera degna ‘d lòn ch’i l’hai arseivù;
përchè Chiel a guida la Saviëssa vers j’òm
e a buta ij savant an sla strap ì drita.
16 Përchè nojàutri, nòste paròle, minca ‘ntendiment e tute noste abilità a son ant le man ëd Nosgnor.


=== ËL DON ËD LA SIENSA A SALOMON ===

17  E Chiel a l’ha concedume la conossensa vera dle ciòse, 
për conòsse la consistensa dël mond
e la fòrsa dj’element.
18 Ël prinsipi, la fin e ‘l mojen dij temp, 
l’altërnansa dij solstissi e ‘l cangiament ëd le stagion,
19 la tornà dj’ann e la posission dj’astr,
20 la natura dle bestie e l’ànima dle bestie ferose,
le pulsion violénte dj’ëspìrit e ij rasonament uman, 
la varietà dle piante e le virtù dle rèis.
21 Mi i conòsso tut lòn ch’a l’è stërmà coma lòn ch’as peul vëdse,
përchè a l’é la saviëssa, Artësan-a dël mond, ch’a l’ha mostràmlo.


=== LÒN CH’A L’É SAVIËSSA ===

22 An chila a - i è n’ëspìrit anteligent, sant,
ùnich, mùltipl, sutil,
mòbil, distint, sensa macia,
mond, pa ofensiv, amis dël bin, auss,
23 lìber, binfesant, amis dl’òm,
frem, sicur, sansossì,
ch’a peul tut, ch’a vëdd tut
e ch’a travérsa tuti j’ëspìrit,
j’anteligent, pur ij pì sutij.
24 La saviëssa a l’è pì àbil ch e tùit ij moviment,
a passa an mes a tut e soa purëssa a s’ëspàntia.
25 A l’é n’emanassion ëd la potensa divin-a,
n’emanassion genìta dla glòria dl’Omnipotent
e a l’è  për lòn che nen a va ‘ntamnela.
26 La lus etérna arbat drint ‘d chila,
spècc sensa macia dl’atività ‘d Dé 
e mistà ‘d sò bin.
27 Combin ùnica: a peul tut;
combin an chila midema: a fa tut neuv
e traversand generassion a passa da n’ànima santa a n’àutra,
e a forma ‘d profeta e d’amis ëd Dé.
28 An efet Nosgnor a l’ha grinor mach për chi a viv con saviëssa.
29 La saviëssa a l’è realtà pì bela dël sol
e a sùpera minca posission d’ëstèile;
comparà a la lus a l’è ‘ncora pì bela.
30 Përchè se la neuit a subìntra a la lus
ël mal a podrà mai prevalèj a la saviëssa.

=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===


== 8 ==

1 La Saviëssa a s’ëstend da ‘n finagi a l’àutr con fòrsa,
e a governa tut con grinor fiamengh.


=== SALOMON ANNAMORÀ DLA SAVIËSSA: a conta ‘d soa educassion ===

2 Fin-a da cand j’era giovo i l’hai amala e vorsula,
i vorìa ch’a fùssa compagna ‘d mia vita,
i son annamorame ‘d soa blëssa.
3 Chila a manifesta soa nobiltà,
përchè a viv ëd Dé,
e përchè a l’ha l’amor  ëd Dé.
4 Chila a partessipa a la conossensa midema ‘d Dé
E a soe euvre.
5 Se ant la vita a l’è richëssa desideràbil,
a-i saralo richëssa pì granda dla saviëssa?
Tut a l’è fàit da chila!
6 Se un a veul fé un travaj an manera anteligenta,
chi podràlo esse pì artéfiss ëd chila?
7 Se un a veul esse onest,
Ch’a sàpia ch’a l’è la saviëssa che a genera virtù.
Përchè a mostra temperansa e prudensa,
giustissia e corage, e nen pì che sòn a l’è amportant
a j’òm ant la vita.
8 Se un a vorèissa andè a fond ‘d soe esperiense,
ch’a sàpia che la Saviëssa a conòss ël passà
e a conòss ëdcò lòn che a-i rivrà,
con vision an sle finësse dij dëscors
e prevision ëd la solussion dj’enìgma,
an pronosticand segn dij temp a rivé.
9 Për lòn i son dessidume ‘d mariela e sté con chila,
an savend ch’am darà consèj ëd bin
e confort ant le tribulassion e ‘l maleur.
10 Grassie a chila, i l’avrai glòria an mes ëd la gent,
e, dcò se giovo, i sarai onorà an tra j’ansian.
11 A diran che mè giudissi a l’è pien ëd sust,
e i l’avrai l’amirassion ëdnans dij potent.
12 Se i dovèissa sté ciuto, lor a restran a speté,
se i parlerai, lor am daran da ment,
se i andrai anans ant ël dëscors 
lor am seghitran anciarmà!
13 La Saviëssa am darà glòria imortal 
E a coj ch’a vniran apress ëd mi un ricòrd sensa fin.
14 I governerai le gent e ‘d nassion a saran sotmëttùe a mi.
15 Sovran afros a l’avran tëmma ‘d mi
ma  la gent am considererà brav e coragios an guera.
16 Tornà a ca m’arlamerai dacant ëd la Saviëssa,
përchè sté con chila a dà pa amaritùdin,
nì l’intimità con chila tristëssa,
nopà mach piasì e gòj.

=== SALOMON, PARÈJ ËD TÙIT IJ FIEUJ D’ADAM, VENTA CH’A CIAMA LA SAVIËSSA ‘D DÉ ===

17 Drinta ‘d mi i l’hai pensà a tut sòn
e i l’hai capì che stasend ansema a la saviëssa
l’imortalità a l’è sicura,
18 e an soa amicìssia a-i è godiment sincer
E an soe man richëssa sensa fin.
I l’hai capì che mach con saviëssa a peul essie d’anteligensa:
la fama a riva mach dal rapòrt con chila.
I son sèmper andàit an serca për avèila.

19 I j’era ancor un cit, bel e nòbil,
ch’i l’avìa avù la grassia ‘d n’ànima bon-a,
20 o mej ancor, i j’era intrà, essend brav,
 ant un còrp nen antamnà.
21 Ma mi i savìa che i l’avrìa mai otnula 
se Nosgnor a l’avèissa nen concedùmla.
E ‘s don a ven pròpi dal savèj da chi a peul rivé,
 e për lòn i son adressame a Dé,
 an pregàndlo con tut mè cheur parèj:


{{itravajoma}}

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Deuterocanònich]]</text>
      <sha1>l64xvznz2hhn9o9ezwk70qod0yvon6j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>31387</id>
      <parentid>31386</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T20:10:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>93.150.252.83</ip>
      </contributor>
      <comment>/* SALOMON, PARÈJ ËD TÙIT IJ FIEUJ D’ADAM, VENTA CH’A CIAMA LA SAVIËSSA ‘D DÉ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25534" xml:space="preserve">{{header
 | title    = [[La_Bibia_piemontèisa|La Bibia piemontèisa]]
 | author   =
 | section  = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich|Ij Deuterocanònich]]
 | previous = 
 | next     = 
 | notes    = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich/Sapiensa/Introdussion|Introdussion]]
}}

= La sapiensa 'd Salomon =
{{chapter|1}}
== 1 ==
=== Ël destin dj’òm conform a la saviëssa ‘d Dé ===
{{verse|chapter=1|verse=1}}Veuje bin a la giustissia, vojàutri che i governe an sla tèra, pensé con dritura ‘d Nosgnor, sërchelo con cheur genit. {{verse|chapter=1|verse=2}}An efet, chiel as fa trové da coj che a lo tento pa, as mostra a coj che a ‘cuso nen ëd chërde an chiel. {{verse|chapter=1|verse=3}}Ij pensé malegn a slontan-o da Dé; l’omnipotensa, butà a la preuva, a tapara ij torolo. {{verse|chapter=1|verse=1}}La saviëssa a intra pa drinta ëd n’ànima malfasanta, nì a stà ant un còrp ës-ciav dël pecà. {{verse|chapter=1|verse=5}}Lë Spìrit Sant a mostra dë scampé  da la fausserìa, e as në stà a la larga da le paròle sensa sust, se a-i riva l’angiustissia a l’è parà via. {{verse|chapter=1|verse=6}}La saviëssa a l’è në Spìrit ch’a l’ha grinor dj’òm, ma a a lassa pa da punì ij blasfem, përchè Dé a l’è testimòni ëd lòn ch’a pensa, osservator an vrità ‘d sò cheur e dle paròle ‘d soa lenga. {{verse|chapter=1|verse=7}}A l’è che, an efet, l’Univers a l’è satì dlë Spìrit ëd Nosgnor, e sòn a l’è lòn che a ten tut ansema: chiel a conòss tute le vos. {{verse|chapter=1|verse=8}}Për lòn chi a fa ëd ròbe nen giuste, a sarà pa risparmià da l’arvangia dla Giustissia. {{verse|chapter=1|verse=9}}An efet, a s’andrà 'ndaghé an sij but dël përvers, l’arson ëd soe paròle a rivrà fin-a Nosgnor, a condana ‘d soe përversità; {{verse|chapter=1|verse=10}}përchè n’orija gelosa a scota tut, fin-a la ciusiada dle mormorassion a-j resta pa secret. {{verse|chapter=1|verse=11}}Për lòn, pijeve varda dël ciancé a dzoneus; esse antivist an sla lenga dla maldicensa, përchè gnanca na paròla da stërmà a sarà sensa efet: na boca busiarda a massa l’ànima. {{verse|chapter=1|verse=12}}Vòsta vita a dovrà mai porté a la mòrt: con j’euvre ‘d vòste man venta pa provoché ruin-a, {{verse|chapter=1|verse=13}}përchè Dé a l’ha pa creà la mòrt e a l’ha an ghignon la ruin-a dla gent. {{verse|chapter=1|verse=14}}Tut lòn che chiel a l’ha creà a l’è për l’esiste; le creature dël mond a son san-e, a-i è pa ‘l tòssi dla mòrt andrinta ‘d lor, nì j’ìnfer a l’han regn an sla tèra: {{verse|chapter=1|verse=15}}giustissia a lé mai mòrta. {{verse|chapter=1|verse=16}}Mach ij përvers a ‘mplòro la mòrt për lor, con paròle e ‘d vers: a penso ch’a sia amisa e as masin-o për chila, as në fan aleansa përchè a son già an podèj dla mòrt. {{verse|chapter=1|verse=17}}.

== 2 ==
2
1	An tra ‘d lor a diso an  rasonand dë sbiess: “Nòstra vita a l’è trista e a dura pòch; cora che l’òm a meuir, gnun rimedi: mai conossusse gnun ch’a lìbera da l’ìnfern”.
2	“ I rivoma da na generassion nassùa a l’asard e apress a sarà com i fùisso mai stàit.
Ël sofi ëd nòste nariss a l’è buf ëd vent e ‘l pensé na spluva bogià dal baté ‘d nòstr cheur.
3	Na vira che tut a sia dëstissasse, ël còrp a vnirà esse sënner e l’ëspìrit a svaporerà tant ‘me aria sensa consistensa.
4	Ant ël temp ëdcò nòst nòm a sarà dësmentià e ‘d nòste euvre gnun as n’avisrà. Nòstra vita a passerà parèj ëd la trassa ‘d na nìvola, e a sarà parà via tant ‘me ceja sbardlà dai raj dël sol e slinguà da sò calor.
5	Nòstr esìste a l’è l’ombra d’un moment ch’a passa e nòstra fin a torna pa su soe pianà, përchè ‘l cacèt a l’è stàit butà e gnun a torna pa pì andaré.
6	Sah! Profitómse dël bon present, e dovromà ‘l creà con ardensa ‘d gioventura!
7	Anciocómse dël vin pì soasì e dij profum, fómse pa scapé le fior ëd la prima.
8	Coronómse ‘d boton ëd reusa anans ch’a splufrisso!
9	Che gnun ëd nojàutri a vada a manch ëd nòsta ‘ntemperansa, an lassand dëspertut le marche ‘d nòstra argiojissansa, përchè lòn ch’a në speta a l’è nòsta part. 
10	Fómse padron dij pòver giust, pa rësguard për le vidoe, dómje nen da ment ai vej carà d’ann e ‘d cavèj bianch.
11	Che la lege ‘d nòsta fòrsa a vada ampónse an sla giustissia, përchè a l’è a dzoneus l’esse débol.
12	Butómse a l’avàit dël giust, përchè a l’è d’ambreuj a lòn ch’i foma, an rimpròcia nòste trasgression ëd la lege e an rinfàcia le mancanse contra l’educassion arseivùa.
13	Chiel a proclama d’avèj la conossensa ‘d Dé e a blaga d’esse fieul ëd Nosgnor. 
14	Për nojàutri chiel a l’è mach pì la condana dij nòsti pensé: i podoma  gnanca pì vëdlo, i podoma pa pì soportelo, 
15	Përchè soa manera ‘d vëdde a l’è diferenta da cola dj’àutri, e as compòrta tant ‘me gnun d’àutri.
16	Chiel an consìdera parèj ëd moneda fàussa, a schin-a nòste costume com a fùisso ëmnis. A proclama beà la fin dij giust e a pòrta ‘l vant d’avèj Dé për pare.
17	Anlora vëdoma se soe paròle a son vrità e butomlo a la preuva për vëdde còs ch’a-i në ven fòra a la fin.
18	Përchè se ‘l giust a l’è fieul ëd Dé, antlora Nosgnor as në farà càrich, e a lo libererà da le man ëd coj ch’a-j son contra.
19	Butómlo a la preuva: tormentómlo, ansolentómlo, e i savroma còs në l’è ‘d soa mansuetùdin: foma stim ëd soa rassegnassion.
20	Condanómlo a na mòrt d’anfàmia, da già che com a dis a-j rivrà socors da Dé.”


=== SÒRT FINAL DIJ GIUST E DIJ PËRVERS ===

21	Lor a rason-o përparèj ma a l’han ravà la stra, soa malìssia a l’ha sborgnaje.
22	A conòsso pa ij mister ëd Dé; gnun-e speranse ant na santità ch’a paga nì a chërdo a l’arcompensa dj’ànime pure.
23	Òi! Dé a l’ha creà l’òm për esse anmortal, a l’ha falo mistà ‘d soa midema sostansa. 
Mach, che për anvidia ‘d Satan a l’è intraie la mòrt ant ësto mond: coj ch’a son dël diav a në fan esperiensa.

== 3 ==

 
=== IJ GIUST A PEULO SPERÉ ANT LA VITA ===

'''1 Ma j’ànime dij giust a son nopà ant le man ëd Dé: a saran tocà da gnun torment.'''

'''2 A j’euj dij sensa sust a smijava ch’a dovèisso meuire: tut a sarìa finì con la mòrt ëd lor.'''

'''3 Dcò mach ël sò slontanesse da nojàutri a l’era un disàstr: ma lor a son ant la pas.'''

'''4 E se a fùisso dcò condanà a j’euj dj’òm, lor a spero ant na vita sensa fin.'''

'''5  Dé a l’ha provaje con na pen-a legera e cola dissiplin-a a portrà a lor boneur grand, përchè Nosgnor a l’ha trovaje degn ëd Chiel.'''

'''6 Chiel a l’ha stimaie tant ‘me ant un griseul e a l’ha gradije parèj d’un sacrifissi complet.'''

'''7 Lor a splendran ant ël di dël giudissi com ëspluve ch’a bruso tuta la stobia.'''

'''8 Lor a giudicheran le nassion e a comanderan a le gent, e Nosgnor a regnerà për sempe.'''

'''9 Përchè col ch’a l’ha fiusa an Nosgnor a comprendrà la/an vrità, chi a-j sarà fedel a vivrà con chiel ant l’amor, përchè grassia e misericòrdia a son për ij sò sernù.''' 

=== RËSPÒSTA  A J’OBIESSION ===

=== LA SPERANSA DIJ GRAM A L’HA PA 'D FONDAMENT ===

'''10 Ma ij përvers a ‘rseivran castigh për ij so pensé d’ësbies, lor a l’han dëspresià ‘l giust e a son arvirasse a Nosgnor.'''

'''11 A l’ha pa felicità col ch’a dëspresia la saviëssa: soa speransa a l’è a  dzoneus e so fatighé a ser a nen tant ‘me soe euvre.'''

'''12 Le fomne ‘d lor a son sensa sust, ij fieuj gram, maledìa soa prosperità.'''

'''13 Binurosa a l’è la stéril fedela, cola ch’a l’ha pa conossù un let ëd pecà; a l’avrà soa arcompensa ant ël giudissi dj’ànime.'''

'''14 Dcò l’eunuch, col ch’a l’ha mai trasgredì la Lej, e mai pensà ‘d gramissie contra ‘d Nosgnor a arseivrà na grassia soasìa për esse stàit fedel: na part pì che avosà ant ël templ ëd Nosgnor.'''

'''15 An efet, ël frut ëd n’angagi generos  a l’è la glòria, e la rèis ëd la saviëssa a l’è sensa fin.'''

'''16 Nopà, ij fieuj dl’adùlter a l’avran pa ‘d boneur, la dëssendensa ‘d n’union pa legìtima a finirà mal.'''

'''17 Përchè s’a l’avèisso dcò vita longa a saran apressià për nen, e, a la fin soa veciaia a sarà stimà sensa onor.'''

'''18 A dovèisso peui meuire giovo, ël di dël giudissi a sarà sensa speransa nì consolassion,'''

'''19 përchè për na rassa grama ël destin a l’è crudel.'''

== 4 ==
               
1 A val ëd pì esse sensa masnà  ma esse onest, përchè as lassa na memòria sensa fin, arconossùa da j’òm e da Dé.
2 Se l’òm a l’è viv a l’è imità; se  a l’é mòrt, anlora a -i n’a-i é anvìa: a l’è parèj d’un guerié ancoronà përchè a l’ha vinciù ant un combatiment leal. 


=== IJ FIEUJ DIJ GRAM ===

3 La dëssendensa ‘d bon nùmer dij përvers a servirà a nen përchè a butrà nen rèis ancreuse ma mach ëd branch bastàrd: a sarà pa consolidà ant un sep/such sòlid. 
4 E se dcò a buta ‘d gich për un moment an sij branch, sò but precari a saran bolversà e dësreisà da vent violent.
5 So branchèt tënner a s’ës-ciapran e so frut a sarà a dzoneus, pa mur da mangé a servirà a nen.
6 Përchè le masnà nassùe da union pa legal a son testimòni, ant ël giudissi, ëd la përversità dij pare e mare.
 

=== MEUIRE DA GIOVO A L’É PA SÈMPER UN MAL ===

7 L’òm onest, pura s’a meuir giovo a l’ha na sòrt ëd boneur.
8 An efet, un vej a l’è pa onorà për soa ansianità nì as misura për ël nùmer dj’ani.
9 Ma ‘l sust ëd n’òm a l’è pa ant ij cavèj bianch e na vita ‘d saviëssa sensa colpa a l’è pì che l’esistensa/l’età venaranda.
10 S’a l’è rendusse agradì a Dé, che a l’ha vorsuje bin: a l’è stàit gavà d’ant ij pecador, andova ch’a vivìa.
11 Chiel a l’è stàit portà via përchè ‘l mal a vada pa antamné sò sentiment o a në sfausseissa l’ànima. 
12  Përchè l’anciarm dël vissi a scuriss la vrità e ‘l turbij ant la cossiensa a bolversa dcò n’òm sensa malissia.
13 Nopà l’òm giust a riva an pressa a la pienëssa, com a l’avèissa compila për vàire temp.
14 Soa ànima a l’è stàita gradìa al Signor: për lòn Chiel a l’ha gavalo an pressa da n’ambient malegn. Ma la gent a vëdd sensa capì; a pensa pa a sòn an soa ment:
15 che për ij sò sernù a-i è grassia e misericòrdia e  për ij sò sant a-i sarà soa presensa. 
16 L’òm onest ch’a patiss a condana ancor an vita ij përvers: na gioventura, ch’a sia rivà an pressa a la perfession, a l’è condana për la veciaja longa dël sensa sust.


=== ËL GIUST, A LA FIN, A SARÀ FIEUL ËD DÉ ===

17 As vëdrà la fin dël savi, m’as comprendrà pa lòn che Dé a l’ha decidù për chiel/sò rësguard, nì dla rason che Nosgnor a l’àbia butalo a la sosta.
18 Le gent a vëddo e a dësprésio: tutun ël darié ant ël giudissi a l’è Nosgnor.
19 A la fin, lor a saran na caròpa ‘d dëspresi, a saran oget d’ësvergna fin-a an tra ij mòrt, për sèmper, an efet, Dé a-j farà crové da le fondamenta, a-j farà tombé giù, e lor a saran mut, ruinà për sèmper e an tra ij dolor as perdrà la memòria ‘d lor.


=== IJ GRAM AN FACIA A J’ONEST ===

20 Ant ël rendicont ëd lòn ch’a l’han fàit ëd mal, lor, ij gram as presentran tërmolant : soe përversità as presentran an facia, për acuseje dij mancament a la Lej.

== 5 ==

1 Antlora ‘l giust as tnirà con fiusa granda an facia ‘d coj ch’a lo crasavo
e ‘d chi ch’a l’avìa dëspresià ij sò sagrin.
2 An vëddéndlo, a saran sesì da n’ësparm afros, e a saran stupì për soa salvëssa pa atendùa.
3 Pentì as diran an tra ‘d lor, 
angossà ant l’ëspìrit tormentà:
4 “ Vardé col che na vira noi i l’avìo svergnà
e che da sensa sust i l’avìo pijà ‘n gir;
i giudicavo soa esistensa na matarìa
e soa fin sensa onor.
5 Për che motiv adess a l’è considerà an tra ij fieuj ëd Dé 
e a condivid la sòrt dij sant?


=== IJ GRAM A ‘RCONOSRAN IJ SÒ EROR ===

6 Donch i soma ‘ndàit fòra ‘d carzà dal camin ëd la vrità;
la lus ëd la giustissia a sbërlus pa për nojàutri,
nì mai për noi a l’è alvasse ‘l sol.
7 I soma arpatasse ant le stra dla përversità e dla perdission;
i l’oma travërsà ‘d desert afros
sensa arconòsse la pista trassà da Nosgnor.
8 Còs a l’è servune nòstra arogànsa?
Còs ha-lo portane la richëssa con la blaga?
9 Tut sòn a l’è passà tant ‘me n’ombra
Parèj ëd na neuva ch’a passa sensa esse scotà,
10 tant ‘me na nav ch’a sórca l’onda agità:
gnun-a trassa ‘d sò passagi,
soa caren-a a lassa pa 'd sorch an sj’onde.
11 A l’è parèj ëd n’oslin ch’a vola ant l’aria:
gnun-a marca o segn ëd sò passagi,
përchè ‘l sofi leger tocà da soe piume
a l’è dividù da l’ìmpit dël moviment dj’ale,
ma, contut, a-i resta pan nen ëd soa  traversada.
12 O tanme na flecia sfrandà an sla sibla,
ch’a fa divide l’aria ma che peui a dissòlv ël passagi
an tornand com anans e fasend nen conòsse la traiectòria:
13 përparèj dcò nojàutri, pen-a nassù, i l’oma già chità d’esiste
e i l’oma pa avù  gnun-a marca ‘d virtù da mostré
consumàndze mach an nòstra gramissia”.
14 Përchè la speransa dël përvers a l’è parèj ëd bula portà dal vent,
tant ‘me s-ciuma legera possà da la buria
che parèj ‘d fum a l’è dësperdù dal vent,
tanme memòria dl’òspite d’un di sol as dìssipa.


=== DÉ A L’É DA LA PART DL’ONEST ===

15  Ma ij giust al contrari a vivo sempe, 
përchè a san che Nosgnor a l’ha soèn  ëd lor
e a-j garantis n’arcompensa sicura. 
16 Aranda ‘d Nosgnor lor arseivran un mant regal,
e na coron-a dë splendor da soa man,
përchè a-j darà protession con soa drita,
e a-j farà scu con sò brass.


=== La natura midema ardeuvrà a nen ij nemis ===

17 Për chiel Nosgnor a sarà parèj d’un guerié
Ch’as servirà dla creassion për castijé ij sò nemis;
18 a sarà vestì ‘d giustissia com a fussa na corassa
E l’elm a sarà ‘l giudissi ch’a fala pa.
19 Sò scu a sarà na santità inespugnàbila.
20 Soa flin-a inesoràbila a sarà molà tanme na spa.
E le fòrse dla natura a saran con Chiel contra ij sensa sust.
21 Dzora ‘d lor a s’ësfrandran ëd lòsne che a falo nen,
e parèj ëd n’arch bin tendù
da le nìvole a colpiran la sibla.
22 Da la franda a s’ëslansran 
grele ‘d tempesta pien-e ‘d fot.
L’eva ‘d mar a sarà furiosa contra ‘d lor
E ij fium a-j travonderan sensa misericòrdia.
23 Na buria poderosa a s’alvrà contra ‘d lor
e a saran sbardlà coma da n’orissi.
Tant ‘me un desert la tèra a sarà vastà da la përversità,
e la pràtica dla gramissia a darà ‘l gir ai tròno dij potent.

== 6 ==


=== ELÒGI DLA SAVIËSSA ===
=== La saviëssa a serv ai potent a governé da bin ===

1 Scoté donch, ò rè, e sërché ‘d capì,
vojàutri ch’i governe tuta la tèra:amprénde!
2 Spòrze l’orija, voi ch’i dòmine le moltitùdin
e i seve pien d’orgheuj për ël foson ëd vòstre gent!
3 Përchè vòst govern a l’è stave donà da Nosgnor, e vòstra sovranità dal pì àut.
Chiel a beicrà da bin vòstre euvre e a vaitrà vòstri proget.
4 Se, combin ministr dël regn, vòst govern a sarà pa stàit ëd dritura an guernand la Lej,
e portàndve conform al vorèj ëd Dé.
5 Antlora dun-a e con sparm Chiel as drisserà contra ‘d vojàutri
e un giudissi sever as compirà contra ‘d coj ch’a stan an àut.
6 Përchè misericòrdia a mérita col ch’a stà sota,
ma ij potent a saran giudicà con potensa.
7 Përchè ‘l Mèistr ëd tuti a arcula pa dëdnans ëd gnun,
a l’ha nen sogission ëd la grandeur,
përchè a l’ha fàit ël grand parèj dël cit,
e a soagna un coma n’àutr.
8 Mach che për coj ch’a governo a l’è motobin rigoros.
9  Përtant, a l’è për vojàutri, ò sovra, ch’a son adressà mie paròle,
përchè i amprende la Saviëssa e i vade pa a tombé.
10 Përchè a sarà santificà col che a guerna con santità lòn ch’a l’è sant,
e chi a l’ha amprendù an santità a trovrà difèisa.
11 përtant, avèj anvìa ‘d mie paròle, 
aspiré a ciòse sante e i arseivreve educassion.
12 La Saviëssa a sberlusa e a sarà mai falëtta,
belfé da contemplé për chi a-j veul bin
e as fà trové da col ch’a la sërca.
13 Cora che un a veul saviëssa, a l’è chila ch’as fa conòsse për prima.
14 A la trovrà stà a soa pòrta,
col ch’a va ‘lvesse bonora ‘d prima matin: sensa sfòrs.
15 Perfession ëd disserniment a l’è la riflession ansima a la saviëssa,
e chi a vija dzora ‘d chila a sarà dun-a sensa afann.
16 Ëd coj ch’a në son degn, chila a va ‘n serca
a fa aparission për le stra, e a va ‘ncontra con binvolensa.
17  So prinsipi a l’é l’anvìa d’istrussion;
amor, a l’é la guerna dl’educassion;
18 amor, a l’é guerna ‘d soe legi;
e ‘l rispet ëd le legi a l’è garansia d’imortalità.
19 e l’imortalità a fa sté aranda ‘d Dé.
20 l’anvìa dla saviëssa a men-a donch al regn.
21 Alora, se, tiran ëd le gent, i l’eve anvìa ‘d tròni e ‘d baròt ëd ël comand,
onoré la saviëssa, përchè i peude regné sempe.

=== SALOMON ÈSPLUCA LA NATURA DLA SAVIËSSA ===
22 Lòn ch’a l’è saviëssa, e com a l’è nassùa, adess i l’esponrai;
iv tnirai pa stermà ij sò misteri.
I seghitrai soe pianà fina da l’orìgin,
dal cominsament.
23 E i butrai bin an ciàir soa conossensa, sensa dëstrademe dal camin ëd la vrità.
Ma i marcerai pa con gelosìa ch’a consuma,
përchè l’anvidia a intra nen con la saviëssa.
24 A l’è ‘l nùmer dij savi al mond ch’a fa soa salvëssa,
e un rè savant a l’è salute dla gent.
25 Donca, lasseve eduché da mie paròle ,
e i n’avreve profit.


== 7 ==


=== SALOMON ËL GRAND: N’ÒM PARÈJ ËD J’ÀUTRI ===

1 Dcò mi i son, parèj ëd tuti, n’òm mortal, dëssendent dal prim òm modlà ant la creja.
Ant l’ùter ëd na mare i son ëstàit formà,
2 frut ëd l’ësmens  ëd n’òm e dal piasì ch’a compagna l’amor
për neuv mèis i son ëstàit consolidà ant ël sò sangh.
3 Dcò mi, pen-a nassù, i l’hai respirà l’ària ‘d tùit,
alvand an piorand mè prim crij, parèj ëd tuti.
4 I son ëstàit fassà e riondà ‘d soèn,
5 Gnun rè a l’ha ‘ncaminà ant n’àutra manera soa esistensa.
6 Për tùit a-i è la midema manera d’intré ant la vita e’d seurtne.


=== SALOMON A L’HA CIAMÀ AN DON LA SAVIËSSA ===

7 Për lòn i l’hai pregà Dé e a l’è stame donà ‘l “sust”:
i l’hai suplicà e a l’è rivame n’ëspìrit ëd Saviëssa.
8 I l’hai avune pì car a tròno e séptr ëd comand,
gnun-a richëssa as peul confrontesse.
9 La saviëssa a l’è motobin ëd pì che na pera pressiosa inestimàbila,
përchè a sò confront l’òr a l’è mach un pòch ëd sàbia
e l’argent tant ‘me ‘d pàuta.
10 Mi i l’hai preferì la saviëssa pì che salute e blëssa,
i l’hai avù pì car ëd chila che dla lus,
përchè sò splendor a va mai a la fin.


=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===

11 Tut lòn ch’i l’hai a l’è rivame con la saviëssa, 
an soe man na richëssa ch’as peul pa calcolesse.
12 Ëd tut i l’hai avune piasì, përchè tut a l’è portà da la Saviëssa:
mi i savìa pa che tut a l’è generà da la Saviëssa.
13 Mi i l’hai amprendù onestament sensa fràuda e i l’hai mostrà con generosità.
I l’hai mai stërmà soa richëssa.
14 La saviëssa a l’è tesòr ch’a va mai a la fin për j’òm.
Soa aquisission a sicura l’amicissia ‘d Dé,
e a peul smon-e a Nosgnor ël don ëd na vita
adestrà a la scòla ‘d soa educassion.


=== SALOMON A CIAMA L’AGIUT ËD NOSGNOR PËR PODÈINE PARLÉ DA BIN ===

15 Che Dé a peuda giuteme a parlé con anteligensa,
e ‘d pensé an manera degna ‘d lòn ch’i l’hai arseivù;
përchè Chiel a guida la Saviëssa vers j’òm
e a buta ij savant an sla strap ì drita.
16 Përchè nojàutri, nòste paròle, minca ‘ntendiment e tute noste abilità a son ant le man ëd Nosgnor.


=== ËL DON ËD LA SIENSA A SALOMON ===

17  E Chiel a l’ha concedume la conossensa vera dle ciòse, 
për conòsse la consistensa dël mond
e la fòrsa dj’element.
18 Ël prinsipi, la fin e ‘l mojen dij temp, 
l’altërnansa dij solstissi e ‘l cangiament ëd le stagion,
19 la tornà dj’ann e la posission dj’astr,
20 la natura dle bestie e l’ànima dle bestie ferose,
le pulsion violénte dj’ëspìrit e ij rasonament uman, 
la varietà dle piante e le virtù dle rèis.
21 Mi i conòsso tut lòn ch’a l’è stërmà coma lòn ch’as peul vëdse,
përchè a l’é la saviëssa, Artësan-a dël mond, ch’a l’ha mostràmlo.


=== LÒN CH’A L’É SAVIËSSA ===

22 An chila a - i è n’ëspìrit anteligent, sant,
ùnich, mùltipl, sutil,
mòbil, distint, sensa macia,
mond, pa ofensiv, amis dël bin, auss,
23 lìber, binfesant, amis dl’òm,
frem, sicur, sansossì,
ch’a peul tut, ch’a vëdd tut
e ch’a travérsa tuti j’ëspìrit,
j’anteligent, pur ij pì sutij.
24 La saviëssa a l’è pì àbil ch e tùit ij moviment,
a passa an mes a tut e soa purëssa a s’ëspàntia.
25 A l’é n’emanassion ëd la potensa divin-a,
n’emanassion genìta dla glòria dl’Omnipotent
e a l’è  për lòn che nen a va ‘ntamnela.
26 La lus etérna arbat drint ‘d chila,
spècc sensa macia dl’atività ‘d Dé 
e mistà ‘d sò bin.
27 Combin ùnica: a peul tut;
combin an chila midema: a fa tut neuv
e traversand generassion a passa da n’ànima santa a n’àutra,
e a forma ‘d profeta e d’amis ëd Dé.
28 An efet Nosgnor a l’ha grinor mach për chi a viv con saviëssa.
29 La saviëssa a l’è realtà pì bela dël sol
e a sùpera minca posission d’ëstèile;
comparà a la lus a l’è ‘ncora pì bela.
30 Përchè se la neuit a subìntra a la lus
ël mal a podrà mai prevalèj a la saviëssa.

=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===


== 8 ==

1 La Saviëssa a s’ëstend da ‘n finagi a l’àutr con fòrsa,
e a governa tut con grinor fiamengh.


=== SALOMON ANNAMORÀ DLA SAVIËSSA: a conta ‘d soa educassion ===

2 Fin-a da cand j’era giovo i l’hai amala e vorsula,
i vorìa ch’a fùssa compagna ‘d mia vita,
i son annamorame ‘d soa blëssa.
3 Chila a manifesta soa nobiltà,
përchè a viv ëd Dé,
e përchè a l’ha l’amor  ëd Dé.
4 Chila a partessipa a la conossensa midema ‘d Dé
E a soe euvre.
5 Se ant la vita a l’è richëssa desideràbil,
a-i saralo richëssa pì granda dla saviëssa?
Tut a l’è fàit da chila!
6 Se un a veul fé un travaj an manera anteligenta,
chi podràlo esse pì artéfiss ëd chila?
7 Se un a veul esse onest,
Ch’a sàpia ch’a l’è la saviëssa che a genera virtù.
Përchè a mostra temperansa e prudensa,
giustissia e corage, e nen pì che sòn a l’è amportant
a j’òm ant la vita.
8 Se un a vorèissa andè a fond ‘d soe esperiense,
ch’a sàpia che la Saviëssa a conòss ël passà
e a conòss ëdcò lòn che a-i rivrà,
con vision an sle finësse dij dëscors
e prevision ëd la solussion dj’enìgma,
an pronosticand segn dij temp a rivé.
9 Për lòn i son dessidume ‘d mariela e sté con chila,
an savend ch’am darà consèj ëd bin
e confort ant le tribulassion e ‘l maleur.
10 Grassie a chila, i l’avrai glòria an mes ëd la gent,
e, dcò se giovo, i sarai onorà an tra j’ansian.
11 A diran che mè giudissi a l’è pien ëd sust,
e i l’avrai l’amirassion ëdnans dij potent.
12 Se i dovèissa sté ciuto, lor a restran a speté,
se i parlerai, lor am daran da ment,
se i andrai anans ant ël dëscors 
lor am seghitran anciarmà!
13 La Saviëssa am darà glòria imortal 
E a coj ch’a vniran apress ëd mi un ricòrd sensa fin.
14 I governerai le gent e ‘d nassion a saran sotmëttùe a mi.
15 Sovran afros a l’avran tëmma ‘d mi
ma  la gent am considererà brav e coragios an guera.
16 Tornà a ca m’arlamerai dacant ëd la Saviëssa,
përchè sté con chila a dà pa amaritùdin,
nì l’intimità con chila tristëssa,
nopà mach piasì e gòj.

=== SALOMON, PARÈJ ËD TÙIT IJ FIEUJ D’ADAM, VENTA CH’A CIAMA LA SAVIËSSA ‘D DÉ ===

17 Drinta ‘d mi i l’hai pensà a tut sòn
e i l’hai capì che stasend ansema a la saviëssa
l’imortalità a l’è sicura,
18 e an soa amicìssia a-i è godiment sincer
E an soe man richëssa sensa fin.
I l’hai capì che mach con saviëssa a peul essie d’anteligensa:
la fama a riva mach dal rapòrt con chila.
I son sèmper andàit an serca për avèila.

19 I j’era ancor un cit, bel e nòbil,
ch’i l’avìa avù la grassia ‘d n’ànima bon-a,
20 o mej ancor, i j’era intrà, essend brav,
ant un còrp nen antamnà.
21 Ma mi i savìa che i l’avrìa mai otnula 
se Nosgnor a l’avèissa nen concedùmla.
E ‘s don a ven pròpi dal savèj da chi a peul rivé,
e për lòn i son adressame a Dé,
an pregàndlo con tut mè cheur parèj:


== 9 ==


{{itravajoma}}

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Deuterocanònich]]</text>
      <sha1>s5ut1tmzucg2dnvc6s1t94bk840zzt0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>31388</id>
      <parentid>31387</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T20:14:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>93.150.252.83</ip>
      </contributor>
      <comment>/* 9 */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28082" xml:space="preserve">{{header
 | title    = [[La_Bibia_piemontèisa|La Bibia piemontèisa]]
 | author   =
 | section  = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich|Ij Deuterocanònich]]
 | previous = 
 | next     = 
 | notes    = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich/Sapiensa/Introdussion|Introdussion]]
}}

= La sapiensa 'd Salomon =
{{chapter|1}}
== 1 ==
=== Ël destin dj’òm conform a la saviëssa ‘d Dé ===
{{verse|chapter=1|verse=1}}Veuje bin a la giustissia, vojàutri che i governe an sla tèra, pensé con dritura ‘d Nosgnor, sërchelo con cheur genit. {{verse|chapter=1|verse=2}}An efet, chiel as fa trové da coj che a lo tento pa, as mostra a coj che a ‘cuso nen ëd chërde an chiel. {{verse|chapter=1|verse=3}}Ij pensé malegn a slontan-o da Dé; l’omnipotensa, butà a la preuva, a tapara ij torolo. {{verse|chapter=1|verse=1}}La saviëssa a intra pa drinta ëd n’ànima malfasanta, nì a stà ant un còrp ës-ciav dël pecà. {{verse|chapter=1|verse=5}}Lë Spìrit Sant a mostra dë scampé  da la fausserìa, e as në stà a la larga da le paròle sensa sust, se a-i riva l’angiustissia a l’è parà via. {{verse|chapter=1|verse=6}}La saviëssa a l’è në Spìrit ch’a l’ha grinor dj’òm, ma a a lassa pa da punì ij blasfem, përchè Dé a l’è testimòni ëd lòn ch’a pensa, osservator an vrità ‘d sò cheur e dle paròle ‘d soa lenga. {{verse|chapter=1|verse=7}}A l’è che, an efet, l’Univers a l’è satì dlë Spìrit ëd Nosgnor, e sòn a l’è lòn che a ten tut ansema: chiel a conòss tute le vos. {{verse|chapter=1|verse=8}}Për lòn chi a fa ëd ròbe nen giuste, a sarà pa risparmià da l’arvangia dla Giustissia. {{verse|chapter=1|verse=9}}An efet, a s’andrà 'ndaghé an sij but dël përvers, l’arson ëd soe paròle a rivrà fin-a Nosgnor, a condana ‘d soe përversità; {{verse|chapter=1|verse=10}}përchè n’orija gelosa a scota tut, fin-a la ciusiada dle mormorassion a-j resta pa secret. {{verse|chapter=1|verse=11}}Për lòn, pijeve varda dël ciancé a dzoneus; esse antivist an sla lenga dla maldicensa, përchè gnanca na paròla da stërmà a sarà sensa efet: na boca busiarda a massa l’ànima. {{verse|chapter=1|verse=12}}Vòsta vita a dovrà mai porté a la mòrt: con j’euvre ‘d vòste man venta pa provoché ruin-a, {{verse|chapter=1|verse=13}}përchè Dé a l’ha pa creà la mòrt e a l’ha an ghignon la ruin-a dla gent. {{verse|chapter=1|verse=14}}Tut lòn che chiel a l’ha creà a l’è për l’esiste; le creature dël mond a son san-e, a-i è pa ‘l tòssi dla mòrt andrinta ‘d lor, nì j’ìnfer a l’han regn an sla tèra: {{verse|chapter=1|verse=15}}giustissia a lé mai mòrta. {{verse|chapter=1|verse=16}}Mach ij përvers a ‘mplòro la mòrt për lor, con paròle e ‘d vers: a penso ch’a sia amisa e as masin-o për chila, as në fan aleansa përchè a son già an podèj dla mòrt. {{verse|chapter=1|verse=17}}.

== 2 ==
2
1	An tra ‘d lor a diso an  rasonand dë sbiess: “Nòstra vita a l’è trista e a dura pòch; cora che l’òm a meuir, gnun rimedi: mai conossusse gnun ch’a lìbera da l’ìnfern”.
2	“ I rivoma da na generassion nassùa a l’asard e apress a sarà com i fùisso mai stàit.
Ël sofi ëd nòste nariss a l’è buf ëd vent e ‘l pensé na spluva bogià dal baté ‘d nòstr cheur.
3	Na vira che tut a sia dëstissasse, ël còrp a vnirà esse sënner e l’ëspìrit a svaporerà tant ‘me aria sensa consistensa.
4	Ant ël temp ëdcò nòst nòm a sarà dësmentià e ‘d nòste euvre gnun as n’avisrà. Nòstra vita a passerà parèj ëd la trassa ‘d na nìvola, e a sarà parà via tant ‘me ceja sbardlà dai raj dël sol e slinguà da sò calor.
5	Nòstr esìste a l’è l’ombra d’un moment ch’a passa e nòstra fin a torna pa su soe pianà, përchè ‘l cacèt a l’è stàit butà e gnun a torna pa pì andaré.
6	Sah! Profitómse dël bon present, e dovromà ‘l creà con ardensa ‘d gioventura!
7	Anciocómse dël vin pì soasì e dij profum, fómse pa scapé le fior ëd la prima.
8	Coronómse ‘d boton ëd reusa anans ch’a splufrisso!
9	Che gnun ëd nojàutri a vada a manch ëd nòsta ‘ntemperansa, an lassand dëspertut le marche ‘d nòstra argiojissansa, përchè lòn ch’a në speta a l’è nòsta part. 
10	Fómse padron dij pòver giust, pa rësguard për le vidoe, dómje nen da ment ai vej carà d’ann e ‘d cavèj bianch.
11	Che la lege ‘d nòsta fòrsa a vada ampónse an sla giustissia, përchè a l’è a dzoneus l’esse débol.
12	Butómse a l’avàit dël giust, përchè a l’è d’ambreuj a lòn ch’i foma, an rimpròcia nòste trasgression ëd la lege e an rinfàcia le mancanse contra l’educassion arseivùa.
13	Chiel a proclama d’avèj la conossensa ‘d Dé e a blaga d’esse fieul ëd Nosgnor. 
14	Për nojàutri chiel a l’è mach pì la condana dij nòsti pensé: i podoma  gnanca pì vëdlo, i podoma pa pì soportelo, 
15	Përchè soa manera ‘d vëdde a l’è diferenta da cola dj’àutri, e as compòrta tant ‘me gnun d’àutri.
16	Chiel an consìdera parèj ëd moneda fàussa, a schin-a nòste costume com a fùisso ëmnis. A proclama beà la fin dij giust e a pòrta ‘l vant d’avèj Dé për pare.
17	Anlora vëdoma se soe paròle a son vrità e butomlo a la preuva për vëdde còs ch’a-i në ven fòra a la fin.
18	Përchè se ‘l giust a l’è fieul ëd Dé, antlora Nosgnor as në farà càrich, e a lo libererà da le man ëd coj ch’a-j son contra.
19	Butómlo a la preuva: tormentómlo, ansolentómlo, e i savroma còs në l’è ‘d soa mansuetùdin: foma stim ëd soa rassegnassion.
20	Condanómlo a na mòrt d’anfàmia, da già che com a dis a-j rivrà socors da Dé.”


=== SÒRT FINAL DIJ GIUST E DIJ PËRVERS ===

21	Lor a rason-o përparèj ma a l’han ravà la stra, soa malìssia a l’ha sborgnaje.
22	A conòsso pa ij mister ëd Dé; gnun-e speranse ant na santità ch’a paga nì a chërdo a l’arcompensa dj’ànime pure.
23	Òi! Dé a l’ha creà l’òm për esse anmortal, a l’ha falo mistà ‘d soa midema sostansa. 
Mach, che për anvidia ‘d Satan a l’è intraie la mòrt ant ësto mond: coj ch’a son dël diav a në fan esperiensa.

== 3 ==

 
=== IJ GIUST A PEULO SPERÉ ANT LA VITA ===

'''1 Ma j’ànime dij giust a son nopà ant le man ëd Dé: a saran tocà da gnun torment.'''

'''2 A j’euj dij sensa sust a smijava ch’a dovèisso meuire: tut a sarìa finì con la mòrt ëd lor.'''

'''3 Dcò mach ël sò slontanesse da nojàutri a l’era un disàstr: ma lor a son ant la pas.'''

'''4 E se a fùisso dcò condanà a j’euj dj’òm, lor a spero ant na vita sensa fin.'''

'''5  Dé a l’ha provaje con na pen-a legera e cola dissiplin-a a portrà a lor boneur grand, përchè Nosgnor a l’ha trovaje degn ëd Chiel.'''

'''6 Chiel a l’ha stimaie tant ‘me ant un griseul e a l’ha gradije parèj d’un sacrifissi complet.'''

'''7 Lor a splendran ant ël di dël giudissi com ëspluve ch’a bruso tuta la stobia.'''

'''8 Lor a giudicheran le nassion e a comanderan a le gent, e Nosgnor a regnerà për sempe.'''

'''9 Përchè col ch’a l’ha fiusa an Nosgnor a comprendrà la/an vrità, chi a-j sarà fedel a vivrà con chiel ant l’amor, përchè grassia e misericòrdia a son për ij sò sernù.''' 

=== RËSPÒSTA  A J’OBIESSION ===

=== LA SPERANSA DIJ GRAM A L’HA PA 'D FONDAMENT ===

'''10 Ma ij përvers a ‘rseivran castigh për ij so pensé d’ësbies, lor a l’han dëspresià ‘l giust e a son arvirasse a Nosgnor.'''

'''11 A l’ha pa felicità col ch’a dëspresia la saviëssa: soa speransa a l’è a  dzoneus e so fatighé a ser a nen tant ‘me soe euvre.'''

'''12 Le fomne ‘d lor a son sensa sust, ij fieuj gram, maledìa soa prosperità.'''

'''13 Binurosa a l’è la stéril fedela, cola ch’a l’ha pa conossù un let ëd pecà; a l’avrà soa arcompensa ant ël giudissi dj’ànime.'''

'''14 Dcò l’eunuch, col ch’a l’ha mai trasgredì la Lej, e mai pensà ‘d gramissie contra ‘d Nosgnor a arseivrà na grassia soasìa për esse stàit fedel: na part pì che avosà ant ël templ ëd Nosgnor.'''

'''15 An efet, ël frut ëd n’angagi generos  a l’è la glòria, e la rèis ëd la saviëssa a l’è sensa fin.'''

'''16 Nopà, ij fieuj dl’adùlter a l’avran pa ‘d boneur, la dëssendensa ‘d n’union pa legìtima a finirà mal.'''

'''17 Përchè s’a l’avèisso dcò vita longa a saran apressià për nen, e, a la fin soa veciaia a sarà stimà sensa onor.'''

'''18 A dovèisso peui meuire giovo, ël di dël giudissi a sarà sensa speransa nì consolassion,'''

'''19 përchè për na rassa grama ël destin a l’è crudel.'''

== 4 ==
               
1 A val ëd pì esse sensa masnà  ma esse onest, përchè as lassa na memòria sensa fin, arconossùa da j’òm e da Dé.
2 Se l’òm a l’è viv a l’è imità; se  a l’é mòrt, anlora a -i n’a-i é anvìa: a l’è parèj d’un guerié ancoronà përchè a l’ha vinciù ant un combatiment leal. 


=== IJ FIEUJ DIJ GRAM ===

3 La dëssendensa ‘d bon nùmer dij përvers a servirà a nen përchè a butrà nen rèis ancreuse ma mach ëd branch bastàrd: a sarà pa consolidà ant un sep/such sòlid. 
4 E se dcò a buta ‘d gich për un moment an sij branch, sò but precari a saran bolversà e dësreisà da vent violent.
5 So branchèt tënner a s’ës-ciapran e so frut a sarà a dzoneus, pa mur da mangé a servirà a nen.
6 Përchè le masnà nassùe da union pa legal a son testimòni, ant ël giudissi, ëd la përversità dij pare e mare.
 

=== MEUIRE DA GIOVO A L’É PA SÈMPER UN MAL ===

7 L’òm onest, pura s’a meuir giovo a l’ha na sòrt ëd boneur.
8 An efet, un vej a l’è pa onorà për soa ansianità nì as misura për ël nùmer dj’ani.
9 Ma ‘l sust ëd n’òm a l’è pa ant ij cavèj bianch e na vita ‘d saviëssa sensa colpa a l’è pì che l’esistensa/l’età venaranda.
10 S’a l’è rendusse agradì a Dé, che a l’ha vorsuje bin: a l’è stàit gavà d’ant ij pecador, andova ch’a vivìa.
11 Chiel a l’è stàit portà via përchè ‘l mal a vada pa antamné sò sentiment o a në sfausseissa l’ànima. 
12  Përchè l’anciarm dël vissi a scuriss la vrità e ‘l turbij ant la cossiensa a bolversa dcò n’òm sensa malissia.
13 Nopà l’òm giust a riva an pressa a la pienëssa, com a l’avèissa compila për vàire temp.
14 Soa ànima a l’è stàita gradìa al Signor: për lòn Chiel a l’ha gavalo an pressa da n’ambient malegn. Ma la gent a vëdd sensa capì; a pensa pa a sòn an soa ment:
15 che për ij sò sernù a-i è grassia e misericòrdia e  për ij sò sant a-i sarà soa presensa. 
16 L’òm onest ch’a patiss a condana ancor an vita ij përvers: na gioventura, ch’a sia rivà an pressa a la perfession, a l’è condana për la veciaja longa dël sensa sust.


=== ËL GIUST, A LA FIN, A SARÀ FIEUL ËD DÉ ===

17 As vëdrà la fin dël savi, m’as comprendrà pa lòn che Dé a l’ha decidù për chiel/sò rësguard, nì dla rason che Nosgnor a l’àbia butalo a la sosta.
18 Le gent a vëddo e a dësprésio: tutun ël darié ant ël giudissi a l’è Nosgnor.
19 A la fin, lor a saran na caròpa ‘d dëspresi, a saran oget d’ësvergna fin-a an tra ij mòrt, për sèmper, an efet, Dé a-j farà crové da le fondamenta, a-j farà tombé giù, e lor a saran mut, ruinà për sèmper e an tra ij dolor as perdrà la memòria ‘d lor.


=== IJ GRAM AN FACIA A J’ONEST ===

20 Ant ël rendicont ëd lòn ch’a l’han fàit ëd mal, lor, ij gram as presentran tërmolant : soe përversità as presentran an facia, për acuseje dij mancament a la Lej.

== 5 ==

1 Antlora ‘l giust as tnirà con fiusa granda an facia ‘d coj ch’a lo crasavo
e ‘d chi ch’a l’avìa dëspresià ij sò sagrin.
2 An vëddéndlo, a saran sesì da n’ësparm afros, e a saran stupì për soa salvëssa pa atendùa.
3 Pentì as diran an tra ‘d lor, 
angossà ant l’ëspìrit tormentà:
4 “ Vardé col che na vira noi i l’avìo svergnà
e che da sensa sust i l’avìo pijà ‘n gir;
i giudicavo soa esistensa na matarìa
e soa fin sensa onor.
5 Për che motiv adess a l’è considerà an tra ij fieuj ëd Dé 
e a condivid la sòrt dij sant?


=== IJ GRAM A ‘RCONOSRAN IJ SÒ EROR ===

6 Donch i soma ‘ndàit fòra ‘d carzà dal camin ëd la vrità;
la lus ëd la giustissia a sbërlus pa për nojàutri,
nì mai për noi a l’è alvasse ‘l sol.
7 I soma arpatasse ant le stra dla përversità e dla perdission;
i l’oma travërsà ‘d desert afros
sensa arconòsse la pista trassà da Nosgnor.
8 Còs a l’è servune nòstra arogànsa?
Còs ha-lo portane la richëssa con la blaga?
9 Tut sòn a l’è passà tant ‘me n’ombra
Parèj ëd na neuva ch’a passa sensa esse scotà,
10 tant ‘me na nav ch’a sórca l’onda agità:
gnun-a trassa ‘d sò passagi,
soa caren-a a lassa pa 'd sorch an sj’onde.
11 A l’è parèj ëd n’oslin ch’a vola ant l’aria:
gnun-a marca o segn ëd sò passagi,
përchè ‘l sofi leger tocà da soe piume
a l’è dividù da l’ìmpit dël moviment dj’ale,
ma, contut, a-i resta pan nen ëd soa  traversada.
12 O tanme na flecia sfrandà an sla sibla,
ch’a fa divide l’aria ma che peui a dissòlv ël passagi
an tornand com anans e fasend nen conòsse la traiectòria:
13 përparèj dcò nojàutri, pen-a nassù, i l’oma già chità d’esiste
e i l’oma pa avù  gnun-a marca ‘d virtù da mostré
consumàndze mach an nòstra gramissia”.
14 Përchè la speransa dël përvers a l’è parèj ëd bula portà dal vent,
tant ‘me s-ciuma legera possà da la buria
che parèj ‘d fum a l’è dësperdù dal vent,
tanme memòria dl’òspite d’un di sol as dìssipa.


=== DÉ A L’É DA LA PART DL’ONEST ===

15  Ma ij giust al contrari a vivo sempe, 
përchè a san che Nosgnor a l’ha soèn  ëd lor
e a-j garantis n’arcompensa sicura. 
16 Aranda ‘d Nosgnor lor arseivran un mant regal,
e na coron-a dë splendor da soa man,
përchè a-j darà protession con soa drita,
e a-j farà scu con sò brass.


=== La natura midema ardeuvrà a nen ij nemis ===

17 Për chiel Nosgnor a sarà parèj d’un guerié
Ch’as servirà dla creassion për castijé ij sò nemis;
18 a sarà vestì ‘d giustissia com a fussa na corassa
E l’elm a sarà ‘l giudissi ch’a fala pa.
19 Sò scu a sarà na santità inespugnàbila.
20 Soa flin-a inesoràbila a sarà molà tanme na spa.
E le fòrse dla natura a saran con Chiel contra ij sensa sust.
21 Dzora ‘d lor a s’ësfrandran ëd lòsne che a falo nen,
e parèj ëd n’arch bin tendù
da le nìvole a colpiran la sibla.
22 Da la franda a s’ëslansran 
grele ‘d tempesta pien-e ‘d fot.
L’eva ‘d mar a sarà furiosa contra ‘d lor
E ij fium a-j travonderan sensa misericòrdia.
23 Na buria poderosa a s’alvrà contra ‘d lor
e a saran sbardlà coma da n’orissi.
Tant ‘me un desert la tèra a sarà vastà da la përversità,
e la pràtica dla gramissia a darà ‘l gir ai tròno dij potent.

== 6 ==


=== ELÒGI DLA SAVIËSSA ===
=== La saviëssa a serv ai potent a governé da bin ===

1 Scoté donch, ò rè, e sërché ‘d capì,
vojàutri ch’i governe tuta la tèra:amprénde!
2 Spòrze l’orija, voi ch’i dòmine le moltitùdin
e i seve pien d’orgheuj për ël foson ëd vòstre gent!
3 Përchè vòst govern a l’è stave donà da Nosgnor, e vòstra sovranità dal pì àut.
Chiel a beicrà da bin vòstre euvre e a vaitrà vòstri proget.
4 Se, combin ministr dël regn, vòst govern a sarà pa stàit ëd dritura an guernand la Lej,
e portàndve conform al vorèj ëd Dé.
5 Antlora dun-a e con sparm Chiel as drisserà contra ‘d vojàutri
e un giudissi sever as compirà contra ‘d coj ch’a stan an àut.
6 Përchè misericòrdia a mérita col ch’a stà sota,
ma ij potent a saran giudicà con potensa.
7 Përchè ‘l Mèistr ëd tuti a arcula pa dëdnans ëd gnun,
a l’ha nen sogission ëd la grandeur,
përchè a l’ha fàit ël grand parèj dël cit,
e a soagna un coma n’àutr.
8 Mach che për coj ch’a governo a l’è motobin rigoros.
9  Përtant, a l’è për vojàutri, ò sovra, ch’a son adressà mie paròle,
përchè i amprende la Saviëssa e i vade pa a tombé.
10 Përchè a sarà santificà col che a guerna con santità lòn ch’a l’è sant,
e chi a l’ha amprendù an santità a trovrà difèisa.
11 përtant, avèj anvìa ‘d mie paròle, 
aspiré a ciòse sante e i arseivreve educassion.
12 La Saviëssa a sberlusa e a sarà mai falëtta,
belfé da contemplé për chi a-j veul bin
e as fà trové da col ch’a la sërca.
13 Cora che un a veul saviëssa, a l’è chila ch’as fa conòsse për prima.
14 A la trovrà stà a soa pòrta,
col ch’a va ‘lvesse bonora ‘d prima matin: sensa sfòrs.
15 Perfession ëd disserniment a l’è la riflession ansima a la saviëssa,
e chi a vija dzora ‘d chila a sarà dun-a sensa afann.
16 Ëd coj ch’a në son degn, chila a va ‘n serca
a fa aparission për le stra, e a va ‘ncontra con binvolensa.
17  So prinsipi a l’é l’anvìa d’istrussion;
amor, a l’é la guerna dl’educassion;
18 amor, a l’é guerna ‘d soe legi;
e ‘l rispet ëd le legi a l’è garansia d’imortalità.
19 e l’imortalità a fa sté aranda ‘d Dé.
20 l’anvìa dla saviëssa a men-a donch al regn.
21 Alora, se, tiran ëd le gent, i l’eve anvìa ‘d tròni e ‘d baròt ëd ël comand,
onoré la saviëssa, përchè i peude regné sempe.

=== SALOMON ÈSPLUCA LA NATURA DLA SAVIËSSA ===
22 Lòn ch’a l’è saviëssa, e com a l’è nassùa, adess i l’esponrai;
iv tnirai pa stermà ij sò misteri.
I seghitrai soe pianà fina da l’orìgin,
dal cominsament.
23 E i butrai bin an ciàir soa conossensa, sensa dëstrademe dal camin ëd la vrità.
Ma i marcerai pa con gelosìa ch’a consuma,
përchè l’anvidia a intra nen con la saviëssa.
24 A l’è ‘l nùmer dij savi al mond ch’a fa soa salvëssa,
e un rè savant a l’è salute dla gent.
25 Donca, lasseve eduché da mie paròle ,
e i n’avreve profit.


== 7 ==


=== SALOMON ËL GRAND: N’ÒM PARÈJ ËD J’ÀUTRI ===

1 Dcò mi i son, parèj ëd tuti, n’òm mortal, dëssendent dal prim òm modlà ant la creja.
Ant l’ùter ëd na mare i son ëstàit formà,
2 frut ëd l’ësmens  ëd n’òm e dal piasì ch’a compagna l’amor
për neuv mèis i son ëstàit consolidà ant ël sò sangh.
3 Dcò mi, pen-a nassù, i l’hai respirà l’ària ‘d tùit,
alvand an piorand mè prim crij, parèj ëd tuti.
4 I son ëstàit fassà e riondà ‘d soèn,
5 Gnun rè a l’ha ‘ncaminà ant n’àutra manera soa esistensa.
6 Për tùit a-i è la midema manera d’intré ant la vita e’d seurtne.


=== SALOMON A L’HA CIAMÀ AN DON LA SAVIËSSA ===

7 Për lòn i l’hai pregà Dé e a l’è stame donà ‘l “sust”:
i l’hai suplicà e a l’è rivame n’ëspìrit ëd Saviëssa.
8 I l’hai avune pì car a tròno e séptr ëd comand,
gnun-a richëssa as peul confrontesse.
9 La saviëssa a l’è motobin ëd pì che na pera pressiosa inestimàbila,
përchè a sò confront l’òr a l’è mach un pòch ëd sàbia
e l’argent tant ‘me ‘d pàuta.
10 Mi i l’hai preferì la saviëssa pì che salute e blëssa,
i l’hai avù pì car ëd chila che dla lus,
përchè sò splendor a va mai a la fin.


=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===

11 Tut lòn ch’i l’hai a l’è rivame con la saviëssa, 
an soe man na richëssa ch’as peul pa calcolesse.
12 Ëd tut i l’hai avune piasì, përchè tut a l’è portà da la Saviëssa:
mi i savìa pa che tut a l’è generà da la Saviëssa.
13 Mi i l’hai amprendù onestament sensa fràuda e i l’hai mostrà con generosità.
I l’hai mai stërmà soa richëssa.
14 La saviëssa a l’è tesòr ch’a va mai a la fin për j’òm.
Soa aquisission a sicura l’amicissia ‘d Dé,
e a peul smon-e a Nosgnor ël don ëd na vita
adestrà a la scòla ‘d soa educassion.


=== SALOMON A CIAMA L’AGIUT ËD NOSGNOR PËR PODÈINE PARLÉ DA BIN ===

15 Che Dé a peuda giuteme a parlé con anteligensa,
e ‘d pensé an manera degna ‘d lòn ch’i l’hai arseivù;
përchè Chiel a guida la Saviëssa vers j’òm
e a buta ij savant an sla strap ì drita.
16 Përchè nojàutri, nòste paròle, minca ‘ntendiment e tute noste abilità a son ant le man ëd Nosgnor.


=== ËL DON ËD LA SIENSA A SALOMON ===

17  E Chiel a l’ha concedume la conossensa vera dle ciòse, 
për conòsse la consistensa dël mond
e la fòrsa dj’element.
18 Ël prinsipi, la fin e ‘l mojen dij temp, 
l’altërnansa dij solstissi e ‘l cangiament ëd le stagion,
19 la tornà dj’ann e la posission dj’astr,
20 la natura dle bestie e l’ànima dle bestie ferose,
le pulsion violénte dj’ëspìrit e ij rasonament uman, 
la varietà dle piante e le virtù dle rèis.
21 Mi i conòsso tut lòn ch’a l’è stërmà coma lòn ch’as peul vëdse,
përchè a l’é la saviëssa, Artësan-a dël mond, ch’a l’ha mostràmlo.


=== LÒN CH’A L’É SAVIËSSA ===

22 An chila a - i è n’ëspìrit anteligent, sant,
ùnich, mùltipl, sutil,
mòbil, distint, sensa macia,
mond, pa ofensiv, amis dël bin, auss,
23 lìber, binfesant, amis dl’òm,
frem, sicur, sansossì,
ch’a peul tut, ch’a vëdd tut
e ch’a travérsa tuti j’ëspìrit,
j’anteligent, pur ij pì sutij.
24 La saviëssa a l’è pì àbil ch e tùit ij moviment,
a passa an mes a tut e soa purëssa a s’ëspàntia.
25 A l’é n’emanassion ëd la potensa divin-a,
n’emanassion genìta dla glòria dl’Omnipotent
e a l’è  për lòn che nen a va ‘ntamnela.
26 La lus etérna arbat drint ‘d chila,
spècc sensa macia dl’atività ‘d Dé 
e mistà ‘d sò bin.
27 Combin ùnica: a peul tut;
combin an chila midema: a fa tut neuv
e traversand generassion a passa da n’ànima santa a n’àutra,
e a forma ‘d profeta e d’amis ëd Dé.
28 An efet Nosgnor a l’ha grinor mach për chi a viv con saviëssa.
29 La saviëssa a l’è realtà pì bela dël sol
e a sùpera minca posission d’ëstèile;
comparà a la lus a l’è ‘ncora pì bela.
30 Përchè se la neuit a subìntra a la lus
ël mal a podrà mai prevalèj a la saviëssa.

=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===


== 8 ==

1 La Saviëssa a s’ëstend da ‘n finagi a l’àutr con fòrsa,
e a governa tut con grinor fiamengh.


=== SALOMON ANNAMORÀ DLA SAVIËSSA: a conta ‘d soa educassion ===

2 Fin-a da cand j’era giovo i l’hai amala e vorsula,
i vorìa ch’a fùssa compagna ‘d mia vita,
i son annamorame ‘d soa blëssa.
3 Chila a manifesta soa nobiltà,
përchè a viv ëd Dé,
e përchè a l’ha l’amor  ëd Dé.
4 Chila a partessipa a la conossensa midema ‘d Dé
E a soe euvre.
5 Se ant la vita a l’è richëssa desideràbil,
a-i saralo richëssa pì granda dla saviëssa?
Tut a l’è fàit da chila!
6 Se un a veul fé un travaj an manera anteligenta,
chi podràlo esse pì artéfiss ëd chila?
7 Se un a veul esse onest,
Ch’a sàpia ch’a l’è la saviëssa che a genera virtù.
Përchè a mostra temperansa e prudensa,
giustissia e corage, e nen pì che sòn a l’è amportant
a j’òm ant la vita.
8 Se un a vorèissa andè a fond ‘d soe esperiense,
ch’a sàpia che la Saviëssa a conòss ël passà
e a conòss ëdcò lòn che a-i rivrà,
con vision an sle finësse dij dëscors
e prevision ëd la solussion dj’enìgma,
an pronosticand segn dij temp a rivé.
9 Për lòn i son dessidume ‘d mariela e sté con chila,
an savend ch’am darà consèj ëd bin
e confort ant le tribulassion e ‘l maleur.
10 Grassie a chila, i l’avrai glòria an mes ëd la gent,
e, dcò se giovo, i sarai onorà an tra j’ansian.
11 A diran che mè giudissi a l’è pien ëd sust,
e i l’avrai l’amirassion ëdnans dij potent.
12 Se i dovèissa sté ciuto, lor a restran a speté,
se i parlerai, lor am daran da ment,
se i andrai anans ant ël dëscors 
lor am seghitran anciarmà!
13 La Saviëssa am darà glòria imortal 
E a coj ch’a vniran apress ëd mi un ricòrd sensa fin.
14 I governerai le gent e ‘d nassion a saran sotmëttùe a mi.
15 Sovran afros a l’avran tëmma ‘d mi
ma  la gent am considererà brav e coragios an guera.
16 Tornà a ca m’arlamerai dacant ëd la Saviëssa,
përchè sté con chila a dà pa amaritùdin,
nì l’intimità con chila tristëssa,
nopà mach piasì e gòj.

=== SALOMON, PARÈJ ËD TÙIT IJ FIEUJ D’ADAM, VENTA CH’A CIAMA LA SAVIËSSA ‘D DÉ ===

17 Drinta ‘d mi i l’hai pensà a tut sòn
e i l’hai capì che stasend ansema a la saviëssa
l’imortalità a l’è sicura,
18 e an soa amicìssia a-i è godiment sincer
E an soe man richëssa sensa fin.
I l’hai capì che mach con saviëssa a peul essie d’anteligensa:
la fama a riva mach dal rapòrt con chila.
I son sèmper andàit an serca për avèila.

19 I j’era ancor un cit, bel e nòbil,
ch’i l’avìa avù la grassia ‘d n’ànima bon-a,
20 o mej ancor, i j’era intrà, essend brav,
ant un còrp nen antamnà.
21 Ma mi i savìa che i l’avrìa mai otnula 
se Nosgnor a l’avèissa nen concedùmla.
E ‘s don a ven pròpi dal savèj da chi a peul rivé,
e për lòn i son adressame a Dé,
an pregàndlo con tut mè cheur parèj:


== 9 ==


=== PREGHIERA PËR OTNÌ LA SAVIËSSA ===

1 “ Dé dij Cé e Signor ëd misericòrdia, 
ch’it l’has fàit tut con toa Paròla, 
 2 che con toa Saviëssa it l’has formà l’òm,
për ch’a dòmina an sle crature fàite da ti,
3 për ch’a governa ‘l mond an santità e giustissia
an dasend ëd giudissi con ànim  ëd dritura,
4 dame Saviëssa, cola ch’a l’é stà an tròno aranda ‘d ti,
e bùtme pa da banda ant ël nùmer dij tò fieuj, 
5 përchè mi i son tò servidor e fieul ëd na toa sërventa,
òm débol e ‘d vita curta, 
pa bon a capì giustissia e lege.
6 Se dcò un a fùssa la pì përfession an tra j’òm,
s’a-i ven a manch la saviëssa a conta pa nen.
7 E mi, ch’i son ëstàit sernù tanme rè ‘d toa gent
 e giùdess dij tò fieuj e toe fije,
8 it l’avìe dime ‘d drissete un Templ an sël tò mont sant, 
n’autar an toa sità,
an imitassion ëd la Tenda Santa 
ch’it j’ere parate dal prinsipi.

9 La Saviëssa ch’a conòss toe euvre a l’è aranda ‘d ti,
e a-i j’era già cora ch’it creave ‘l mond;
chila as n’antend ëd lòn ch’a l’è mej a tò euj
e lòn ch’a l’è sgond ij tò comandament. 
10 Màndla da la santità dij tò cej,
màndla da tò trono ‘d Glòria,
përchè am soagna e a sia con mi ant la tribolassion
e mi i peuda savèj lòn ch’a l’è mej a tò euj.
11 A conòss tut e as n’antaja ‘d tut,
e a sarà mia guida prudenta an lòn ch’i faso
protegéndme con soa glòria.
12 A l’è përparèj che mie euvre a saran agradìe
e  mi i giudicrai tò pòpol con giustissia
e i sarai degn dël tròno ëd mè pare.
13 Chi è-lo ch’a peul conòsse ‘l vorèj ëd Dé?
e chi a podrìa mach pensé a la Volontà ‘d Nosgnor?

14 Përchè ij proponiment dij mortaj a son tìmid
e lòn ch’i pensoma pa sicur;
15 an efet l’ànima a l’è grevà da ‘n còrp ëd corussion, 
tanme na tenda ‘d tèra  a pèisa dzora a nòsti sens e pensé.
16 A stent noi ‘s figuroma lòn ch’a l’è an sla tèra,
con pen-a i vëddoma lòn ch’a l’è a portà ‘d man.
Chi podrialo trov-è lòn ch’a l’è an cel?
Chi a podrìa conòsse tò pensé 
se Ti ‘t l’avèisse pa daje la Saviëssa
e it l’avèisse nen mandaje tò Spìrit sant da l’àut?


=== LA SAVIËSSA ‘D DÉ ANT LA STÒRIA ===
=== Arconossensa a Dé për soa Saviëssa ===

18 Parèj a l’ero stàit ardrissà ij vieuj ëd col ch’a l’é an sla tèra;
j’òm a l’han amprendù lòn che a l’è mej,
e a l’ero stàit salvà për mojen ëd la saviëssa


== 10 ==


{{itravajoma}}

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Deuterocanònich]]</text>
      <sha1>aa91su9t0qjt6z0lpglnttu6tdz0dur</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>31389</id>
      <parentid>31388</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T20:15:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>93.150.252.83</ip>
      </contributor>
      <comment>/* PREGHIERA PËR OTNÌ LA SAVIËSSA */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28079" xml:space="preserve">{{header
 | title    = [[La_Bibia_piemontèisa|La Bibia piemontèisa]]
 | author   =
 | section  = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich|Ij Deuterocanònich]]
 | previous = 
 | next     = 
 | notes    = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich/Sapiensa/Introdussion|Introdussion]]
}}

= La sapiensa 'd Salomon =
{{chapter|1}}
== 1 ==
=== Ël destin dj’òm conform a la saviëssa ‘d Dé ===
{{verse|chapter=1|verse=1}}Veuje bin a la giustissia, vojàutri che i governe an sla tèra, pensé con dritura ‘d Nosgnor, sërchelo con cheur genit. {{verse|chapter=1|verse=2}}An efet, chiel as fa trové da coj che a lo tento pa, as mostra a coj che a ‘cuso nen ëd chërde an chiel. {{verse|chapter=1|verse=3}}Ij pensé malegn a slontan-o da Dé; l’omnipotensa, butà a la preuva, a tapara ij torolo. {{verse|chapter=1|verse=1}}La saviëssa a intra pa drinta ëd n’ànima malfasanta, nì a stà ant un còrp ës-ciav dël pecà. {{verse|chapter=1|verse=5}}Lë Spìrit Sant a mostra dë scampé  da la fausserìa, e as në stà a la larga da le paròle sensa sust, se a-i riva l’angiustissia a l’è parà via. {{verse|chapter=1|verse=6}}La saviëssa a l’è në Spìrit ch’a l’ha grinor dj’òm, ma a a lassa pa da punì ij blasfem, përchè Dé a l’è testimòni ëd lòn ch’a pensa, osservator an vrità ‘d sò cheur e dle paròle ‘d soa lenga. {{verse|chapter=1|verse=7}}A l’è che, an efet, l’Univers a l’è satì dlë Spìrit ëd Nosgnor, e sòn a l’è lòn che a ten tut ansema: chiel a conòss tute le vos. {{verse|chapter=1|verse=8}}Për lòn chi a fa ëd ròbe nen giuste, a sarà pa risparmià da l’arvangia dla Giustissia. {{verse|chapter=1|verse=9}}An efet, a s’andrà 'ndaghé an sij but dël përvers, l’arson ëd soe paròle a rivrà fin-a Nosgnor, a condana ‘d soe përversità; {{verse|chapter=1|verse=10}}përchè n’orija gelosa a scota tut, fin-a la ciusiada dle mormorassion a-j resta pa secret. {{verse|chapter=1|verse=11}}Për lòn, pijeve varda dël ciancé a dzoneus; esse antivist an sla lenga dla maldicensa, përchè gnanca na paròla da stërmà a sarà sensa efet: na boca busiarda a massa l’ànima. {{verse|chapter=1|verse=12}}Vòsta vita a dovrà mai porté a la mòrt: con j’euvre ‘d vòste man venta pa provoché ruin-a, {{verse|chapter=1|verse=13}}përchè Dé a l’ha pa creà la mòrt e a l’ha an ghignon la ruin-a dla gent. {{verse|chapter=1|verse=14}}Tut lòn che chiel a l’ha creà a l’è për l’esiste; le creature dël mond a son san-e, a-i è pa ‘l tòssi dla mòrt andrinta ‘d lor, nì j’ìnfer a l’han regn an sla tèra: {{verse|chapter=1|verse=15}}giustissia a lé mai mòrta. {{verse|chapter=1|verse=16}}Mach ij përvers a ‘mplòro la mòrt për lor, con paròle e ‘d vers: a penso ch’a sia amisa e as masin-o për chila, as në fan aleansa përchè a son già an podèj dla mòrt. {{verse|chapter=1|verse=17}}.

== 2 ==
2
1	An tra ‘d lor a diso an  rasonand dë sbiess: “Nòstra vita a l’è trista e a dura pòch; cora che l’òm a meuir, gnun rimedi: mai conossusse gnun ch’a lìbera da l’ìnfern”.
2	“ I rivoma da na generassion nassùa a l’asard e apress a sarà com i fùisso mai stàit.
Ël sofi ëd nòste nariss a l’è buf ëd vent e ‘l pensé na spluva bogià dal baté ‘d nòstr cheur.
3	Na vira che tut a sia dëstissasse, ël còrp a vnirà esse sënner e l’ëspìrit a svaporerà tant ‘me aria sensa consistensa.
4	Ant ël temp ëdcò nòst nòm a sarà dësmentià e ‘d nòste euvre gnun as n’avisrà. Nòstra vita a passerà parèj ëd la trassa ‘d na nìvola, e a sarà parà via tant ‘me ceja sbardlà dai raj dël sol e slinguà da sò calor.
5	Nòstr esìste a l’è l’ombra d’un moment ch’a passa e nòstra fin a torna pa su soe pianà, përchè ‘l cacèt a l’è stàit butà e gnun a torna pa pì andaré.
6	Sah! Profitómse dël bon present, e dovromà ‘l creà con ardensa ‘d gioventura!
7	Anciocómse dël vin pì soasì e dij profum, fómse pa scapé le fior ëd la prima.
8	Coronómse ‘d boton ëd reusa anans ch’a splufrisso!
9	Che gnun ëd nojàutri a vada a manch ëd nòsta ‘ntemperansa, an lassand dëspertut le marche ‘d nòstra argiojissansa, përchè lòn ch’a në speta a l’è nòsta part. 
10	Fómse padron dij pòver giust, pa rësguard për le vidoe, dómje nen da ment ai vej carà d’ann e ‘d cavèj bianch.
11	Che la lege ‘d nòsta fòrsa a vada ampónse an sla giustissia, përchè a l’è a dzoneus l’esse débol.
12	Butómse a l’avàit dël giust, përchè a l’è d’ambreuj a lòn ch’i foma, an rimpròcia nòste trasgression ëd la lege e an rinfàcia le mancanse contra l’educassion arseivùa.
13	Chiel a proclama d’avèj la conossensa ‘d Dé e a blaga d’esse fieul ëd Nosgnor. 
14	Për nojàutri chiel a l’è mach pì la condana dij nòsti pensé: i podoma  gnanca pì vëdlo, i podoma pa pì soportelo, 
15	Përchè soa manera ‘d vëdde a l’è diferenta da cola dj’àutri, e as compòrta tant ‘me gnun d’àutri.
16	Chiel an consìdera parèj ëd moneda fàussa, a schin-a nòste costume com a fùisso ëmnis. A proclama beà la fin dij giust e a pòrta ‘l vant d’avèj Dé për pare.
17	Anlora vëdoma se soe paròle a son vrità e butomlo a la preuva për vëdde còs ch’a-i në ven fòra a la fin.
18	Përchè se ‘l giust a l’è fieul ëd Dé, antlora Nosgnor as në farà càrich, e a lo libererà da le man ëd coj ch’a-j son contra.
19	Butómlo a la preuva: tormentómlo, ansolentómlo, e i savroma còs në l’è ‘d soa mansuetùdin: foma stim ëd soa rassegnassion.
20	Condanómlo a na mòrt d’anfàmia, da già che com a dis a-j rivrà socors da Dé.”


=== SÒRT FINAL DIJ GIUST E DIJ PËRVERS ===

21	Lor a rason-o përparèj ma a l’han ravà la stra, soa malìssia a l’ha sborgnaje.
22	A conòsso pa ij mister ëd Dé; gnun-e speranse ant na santità ch’a paga nì a chërdo a l’arcompensa dj’ànime pure.
23	Òi! Dé a l’ha creà l’òm për esse anmortal, a l’ha falo mistà ‘d soa midema sostansa. 
Mach, che për anvidia ‘d Satan a l’è intraie la mòrt ant ësto mond: coj ch’a son dël diav a në fan esperiensa.

== 3 ==

 
=== IJ GIUST A PEULO SPERÉ ANT LA VITA ===

'''1 Ma j’ànime dij giust a son nopà ant le man ëd Dé: a saran tocà da gnun torment.'''

'''2 A j’euj dij sensa sust a smijava ch’a dovèisso meuire: tut a sarìa finì con la mòrt ëd lor.'''

'''3 Dcò mach ël sò slontanesse da nojàutri a l’era un disàstr: ma lor a son ant la pas.'''

'''4 E se a fùisso dcò condanà a j’euj dj’òm, lor a spero ant na vita sensa fin.'''

'''5  Dé a l’ha provaje con na pen-a legera e cola dissiplin-a a portrà a lor boneur grand, përchè Nosgnor a l’ha trovaje degn ëd Chiel.'''

'''6 Chiel a l’ha stimaie tant ‘me ant un griseul e a l’ha gradije parèj d’un sacrifissi complet.'''

'''7 Lor a splendran ant ël di dël giudissi com ëspluve ch’a bruso tuta la stobia.'''

'''8 Lor a giudicheran le nassion e a comanderan a le gent, e Nosgnor a regnerà për sempe.'''

'''9 Përchè col ch’a l’ha fiusa an Nosgnor a comprendrà la/an vrità, chi a-j sarà fedel a vivrà con chiel ant l’amor, përchè grassia e misericòrdia a son për ij sò sernù.''' 

=== RËSPÒSTA  A J’OBIESSION ===

=== LA SPERANSA DIJ GRAM A L’HA PA 'D FONDAMENT ===

'''10 Ma ij përvers a ‘rseivran castigh për ij so pensé d’ësbies, lor a l’han dëspresià ‘l giust e a son arvirasse a Nosgnor.'''

'''11 A l’ha pa felicità col ch’a dëspresia la saviëssa: soa speransa a l’è a  dzoneus e so fatighé a ser a nen tant ‘me soe euvre.'''

'''12 Le fomne ‘d lor a son sensa sust, ij fieuj gram, maledìa soa prosperità.'''

'''13 Binurosa a l’è la stéril fedela, cola ch’a l’ha pa conossù un let ëd pecà; a l’avrà soa arcompensa ant ël giudissi dj’ànime.'''

'''14 Dcò l’eunuch, col ch’a l’ha mai trasgredì la Lej, e mai pensà ‘d gramissie contra ‘d Nosgnor a arseivrà na grassia soasìa për esse stàit fedel: na part pì che avosà ant ël templ ëd Nosgnor.'''

'''15 An efet, ël frut ëd n’angagi generos  a l’è la glòria, e la rèis ëd la saviëssa a l’è sensa fin.'''

'''16 Nopà, ij fieuj dl’adùlter a l’avran pa ‘d boneur, la dëssendensa ‘d n’union pa legìtima a finirà mal.'''

'''17 Përchè s’a l’avèisso dcò vita longa a saran apressià për nen, e, a la fin soa veciaia a sarà stimà sensa onor.'''

'''18 A dovèisso peui meuire giovo, ël di dël giudissi a sarà sensa speransa nì consolassion,'''

'''19 përchè për na rassa grama ël destin a l’è crudel.'''

== 4 ==
               
1 A val ëd pì esse sensa masnà  ma esse onest, përchè as lassa na memòria sensa fin, arconossùa da j’òm e da Dé.
2 Se l’òm a l’è viv a l’è imità; se  a l’é mòrt, anlora a -i n’a-i é anvìa: a l’è parèj d’un guerié ancoronà përchè a l’ha vinciù ant un combatiment leal. 


=== IJ FIEUJ DIJ GRAM ===

3 La dëssendensa ‘d bon nùmer dij përvers a servirà a nen përchè a butrà nen rèis ancreuse ma mach ëd branch bastàrd: a sarà pa consolidà ant un sep/such sòlid. 
4 E se dcò a buta ‘d gich për un moment an sij branch, sò but precari a saran bolversà e dësreisà da vent violent.
5 So branchèt tënner a s’ës-ciapran e so frut a sarà a dzoneus, pa mur da mangé a servirà a nen.
6 Përchè le masnà nassùe da union pa legal a son testimòni, ant ël giudissi, ëd la përversità dij pare e mare.
 

=== MEUIRE DA GIOVO A L’É PA SÈMPER UN MAL ===

7 L’òm onest, pura s’a meuir giovo a l’ha na sòrt ëd boneur.
8 An efet, un vej a l’è pa onorà për soa ansianità nì as misura për ël nùmer dj’ani.
9 Ma ‘l sust ëd n’òm a l’è pa ant ij cavèj bianch e na vita ‘d saviëssa sensa colpa a l’è pì che l’esistensa/l’età venaranda.
10 S’a l’è rendusse agradì a Dé, che a l’ha vorsuje bin: a l’è stàit gavà d’ant ij pecador, andova ch’a vivìa.
11 Chiel a l’è stàit portà via përchè ‘l mal a vada pa antamné sò sentiment o a në sfausseissa l’ànima. 
12  Përchè l’anciarm dël vissi a scuriss la vrità e ‘l turbij ant la cossiensa a bolversa dcò n’òm sensa malissia.
13 Nopà l’òm giust a riva an pressa a la pienëssa, com a l’avèissa compila për vàire temp.
14 Soa ànima a l’è stàita gradìa al Signor: për lòn Chiel a l’ha gavalo an pressa da n’ambient malegn. Ma la gent a vëdd sensa capì; a pensa pa a sòn an soa ment:
15 che për ij sò sernù a-i è grassia e misericòrdia e  për ij sò sant a-i sarà soa presensa. 
16 L’òm onest ch’a patiss a condana ancor an vita ij përvers: na gioventura, ch’a sia rivà an pressa a la perfession, a l’è condana për la veciaja longa dël sensa sust.


=== ËL GIUST, A LA FIN, A SARÀ FIEUL ËD DÉ ===

17 As vëdrà la fin dël savi, m’as comprendrà pa lòn che Dé a l’ha decidù për chiel/sò rësguard, nì dla rason che Nosgnor a l’àbia butalo a la sosta.
18 Le gent a vëddo e a dësprésio: tutun ël darié ant ël giudissi a l’è Nosgnor.
19 A la fin, lor a saran na caròpa ‘d dëspresi, a saran oget d’ësvergna fin-a an tra ij mòrt, për sèmper, an efet, Dé a-j farà crové da le fondamenta, a-j farà tombé giù, e lor a saran mut, ruinà për sèmper e an tra ij dolor as perdrà la memòria ‘d lor.


=== IJ GRAM AN FACIA A J’ONEST ===

20 Ant ël rendicont ëd lòn ch’a l’han fàit ëd mal, lor, ij gram as presentran tërmolant : soe përversità as presentran an facia, për acuseje dij mancament a la Lej.

== 5 ==

1 Antlora ‘l giust as tnirà con fiusa granda an facia ‘d coj ch’a lo crasavo
e ‘d chi ch’a l’avìa dëspresià ij sò sagrin.
2 An vëddéndlo, a saran sesì da n’ësparm afros, e a saran stupì për soa salvëssa pa atendùa.
3 Pentì as diran an tra ‘d lor, 
angossà ant l’ëspìrit tormentà:
4 “ Vardé col che na vira noi i l’avìo svergnà
e che da sensa sust i l’avìo pijà ‘n gir;
i giudicavo soa esistensa na matarìa
e soa fin sensa onor.
5 Për che motiv adess a l’è considerà an tra ij fieuj ëd Dé 
e a condivid la sòrt dij sant?


=== IJ GRAM A ‘RCONOSRAN IJ SÒ EROR ===

6 Donch i soma ‘ndàit fòra ‘d carzà dal camin ëd la vrità;
la lus ëd la giustissia a sbërlus pa për nojàutri,
nì mai për noi a l’è alvasse ‘l sol.
7 I soma arpatasse ant le stra dla përversità e dla perdission;
i l’oma travërsà ‘d desert afros
sensa arconòsse la pista trassà da Nosgnor.
8 Còs a l’è servune nòstra arogànsa?
Còs ha-lo portane la richëssa con la blaga?
9 Tut sòn a l’è passà tant ‘me n’ombra
Parèj ëd na neuva ch’a passa sensa esse scotà,
10 tant ‘me na nav ch’a sórca l’onda agità:
gnun-a trassa ‘d sò passagi,
soa caren-a a lassa pa 'd sorch an sj’onde.
11 A l’è parèj ëd n’oslin ch’a vola ant l’aria:
gnun-a marca o segn ëd sò passagi,
përchè ‘l sofi leger tocà da soe piume
a l’è dividù da l’ìmpit dël moviment dj’ale,
ma, contut, a-i resta pan nen ëd soa  traversada.
12 O tanme na flecia sfrandà an sla sibla,
ch’a fa divide l’aria ma che peui a dissòlv ël passagi
an tornand com anans e fasend nen conòsse la traiectòria:
13 përparèj dcò nojàutri, pen-a nassù, i l’oma già chità d’esiste
e i l’oma pa avù  gnun-a marca ‘d virtù da mostré
consumàndze mach an nòstra gramissia”.
14 Përchè la speransa dël përvers a l’è parèj ëd bula portà dal vent,
tant ‘me s-ciuma legera possà da la buria
che parèj ‘d fum a l’è dësperdù dal vent,
tanme memòria dl’òspite d’un di sol as dìssipa.


=== DÉ A L’É DA LA PART DL’ONEST ===

15  Ma ij giust al contrari a vivo sempe, 
përchè a san che Nosgnor a l’ha soèn  ëd lor
e a-j garantis n’arcompensa sicura. 
16 Aranda ‘d Nosgnor lor arseivran un mant regal,
e na coron-a dë splendor da soa man,
përchè a-j darà protession con soa drita,
e a-j farà scu con sò brass.


=== La natura midema ardeuvrà a nen ij nemis ===

17 Për chiel Nosgnor a sarà parèj d’un guerié
Ch’as servirà dla creassion për castijé ij sò nemis;
18 a sarà vestì ‘d giustissia com a fussa na corassa
E l’elm a sarà ‘l giudissi ch’a fala pa.
19 Sò scu a sarà na santità inespugnàbila.
20 Soa flin-a inesoràbila a sarà molà tanme na spa.
E le fòrse dla natura a saran con Chiel contra ij sensa sust.
21 Dzora ‘d lor a s’ësfrandran ëd lòsne che a falo nen,
e parèj ëd n’arch bin tendù
da le nìvole a colpiran la sibla.
22 Da la franda a s’ëslansran 
grele ‘d tempesta pien-e ‘d fot.
L’eva ‘d mar a sarà furiosa contra ‘d lor
E ij fium a-j travonderan sensa misericòrdia.
23 Na buria poderosa a s’alvrà contra ‘d lor
e a saran sbardlà coma da n’orissi.
Tant ‘me un desert la tèra a sarà vastà da la përversità,
e la pràtica dla gramissia a darà ‘l gir ai tròno dij potent.

== 6 ==


=== ELÒGI DLA SAVIËSSA ===
=== La saviëssa a serv ai potent a governé da bin ===

1 Scoté donch, ò rè, e sërché ‘d capì,
vojàutri ch’i governe tuta la tèra:amprénde!
2 Spòrze l’orija, voi ch’i dòmine le moltitùdin
e i seve pien d’orgheuj për ël foson ëd vòstre gent!
3 Përchè vòst govern a l’è stave donà da Nosgnor, e vòstra sovranità dal pì àut.
Chiel a beicrà da bin vòstre euvre e a vaitrà vòstri proget.
4 Se, combin ministr dël regn, vòst govern a sarà pa stàit ëd dritura an guernand la Lej,
e portàndve conform al vorèj ëd Dé.
5 Antlora dun-a e con sparm Chiel as drisserà contra ‘d vojàutri
e un giudissi sever as compirà contra ‘d coj ch’a stan an àut.
6 Përchè misericòrdia a mérita col ch’a stà sota,
ma ij potent a saran giudicà con potensa.
7 Përchè ‘l Mèistr ëd tuti a arcula pa dëdnans ëd gnun,
a l’ha nen sogission ëd la grandeur,
përchè a l’ha fàit ël grand parèj dël cit,
e a soagna un coma n’àutr.
8 Mach che për coj ch’a governo a l’è motobin rigoros.
9  Përtant, a l’è për vojàutri, ò sovra, ch’a son adressà mie paròle,
përchè i amprende la Saviëssa e i vade pa a tombé.
10 Përchè a sarà santificà col che a guerna con santità lòn ch’a l’è sant,
e chi a l’ha amprendù an santità a trovrà difèisa.
11 përtant, avèj anvìa ‘d mie paròle, 
aspiré a ciòse sante e i arseivreve educassion.
12 La Saviëssa a sberlusa e a sarà mai falëtta,
belfé da contemplé për chi a-j veul bin
e as fà trové da col ch’a la sërca.
13 Cora che un a veul saviëssa, a l’è chila ch’as fa conòsse për prima.
14 A la trovrà stà a soa pòrta,
col ch’a va ‘lvesse bonora ‘d prima matin: sensa sfòrs.
15 Perfession ëd disserniment a l’è la riflession ansima a la saviëssa,
e chi a vija dzora ‘d chila a sarà dun-a sensa afann.
16 Ëd coj ch’a në son degn, chila a va ‘n serca
a fa aparission për le stra, e a va ‘ncontra con binvolensa.
17  So prinsipi a l’é l’anvìa d’istrussion;
amor, a l’é la guerna dl’educassion;
18 amor, a l’é guerna ‘d soe legi;
e ‘l rispet ëd le legi a l’è garansia d’imortalità.
19 e l’imortalità a fa sté aranda ‘d Dé.
20 l’anvìa dla saviëssa a men-a donch al regn.
21 Alora, se, tiran ëd le gent, i l’eve anvìa ‘d tròni e ‘d baròt ëd ël comand,
onoré la saviëssa, përchè i peude regné sempe.

=== SALOMON ÈSPLUCA LA NATURA DLA SAVIËSSA ===
22 Lòn ch’a l’è saviëssa, e com a l’è nassùa, adess i l’esponrai;
iv tnirai pa stermà ij sò misteri.
I seghitrai soe pianà fina da l’orìgin,
dal cominsament.
23 E i butrai bin an ciàir soa conossensa, sensa dëstrademe dal camin ëd la vrità.
Ma i marcerai pa con gelosìa ch’a consuma,
përchè l’anvidia a intra nen con la saviëssa.
24 A l’è ‘l nùmer dij savi al mond ch’a fa soa salvëssa,
e un rè savant a l’è salute dla gent.
25 Donca, lasseve eduché da mie paròle ,
e i n’avreve profit.


== 7 ==


=== SALOMON ËL GRAND: N’ÒM PARÈJ ËD J’ÀUTRI ===

1 Dcò mi i son, parèj ëd tuti, n’òm mortal, dëssendent dal prim òm modlà ant la creja.
Ant l’ùter ëd na mare i son ëstàit formà,
2 frut ëd l’ësmens  ëd n’òm e dal piasì ch’a compagna l’amor
për neuv mèis i son ëstàit consolidà ant ël sò sangh.
3 Dcò mi, pen-a nassù, i l’hai respirà l’ària ‘d tùit,
alvand an piorand mè prim crij, parèj ëd tuti.
4 I son ëstàit fassà e riondà ‘d soèn,
5 Gnun rè a l’ha ‘ncaminà ant n’àutra manera soa esistensa.
6 Për tùit a-i è la midema manera d’intré ant la vita e’d seurtne.


=== SALOMON A L’HA CIAMÀ AN DON LA SAVIËSSA ===

7 Për lòn i l’hai pregà Dé e a l’è stame donà ‘l “sust”:
i l’hai suplicà e a l’è rivame n’ëspìrit ëd Saviëssa.
8 I l’hai avune pì car a tròno e séptr ëd comand,
gnun-a richëssa as peul confrontesse.
9 La saviëssa a l’è motobin ëd pì che na pera pressiosa inestimàbila,
përchè a sò confront l’òr a l’è mach un pòch ëd sàbia
e l’argent tant ‘me ‘d pàuta.
10 Mi i l’hai preferì la saviëssa pì che salute e blëssa,
i l’hai avù pì car ëd chila che dla lus,
përchè sò splendor a va mai a la fin.


=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===

11 Tut lòn ch’i l’hai a l’è rivame con la saviëssa, 
an soe man na richëssa ch’as peul pa calcolesse.
12 Ëd tut i l’hai avune piasì, përchè tut a l’è portà da la Saviëssa:
mi i savìa pa che tut a l’è generà da la Saviëssa.
13 Mi i l’hai amprendù onestament sensa fràuda e i l’hai mostrà con generosità.
I l’hai mai stërmà soa richëssa.
14 La saviëssa a l’è tesòr ch’a va mai a la fin për j’òm.
Soa aquisission a sicura l’amicissia ‘d Dé,
e a peul smon-e a Nosgnor ël don ëd na vita
adestrà a la scòla ‘d soa educassion.


=== SALOMON A CIAMA L’AGIUT ËD NOSGNOR PËR PODÈINE PARLÉ DA BIN ===

15 Che Dé a peuda giuteme a parlé con anteligensa,
e ‘d pensé an manera degna ‘d lòn ch’i l’hai arseivù;
përchè Chiel a guida la Saviëssa vers j’òm
e a buta ij savant an sla strap ì drita.
16 Përchè nojàutri, nòste paròle, minca ‘ntendiment e tute noste abilità a son ant le man ëd Nosgnor.


=== ËL DON ËD LA SIENSA A SALOMON ===

17  E Chiel a l’ha concedume la conossensa vera dle ciòse, 
për conòsse la consistensa dël mond
e la fòrsa dj’element.
18 Ël prinsipi, la fin e ‘l mojen dij temp, 
l’altërnansa dij solstissi e ‘l cangiament ëd le stagion,
19 la tornà dj’ann e la posission dj’astr,
20 la natura dle bestie e l’ànima dle bestie ferose,
le pulsion violénte dj’ëspìrit e ij rasonament uman, 
la varietà dle piante e le virtù dle rèis.
21 Mi i conòsso tut lòn ch’a l’è stërmà coma lòn ch’as peul vëdse,
përchè a l’é la saviëssa, Artësan-a dël mond, ch’a l’ha mostràmlo.


=== LÒN CH’A L’É SAVIËSSA ===

22 An chila a - i è n’ëspìrit anteligent, sant,
ùnich, mùltipl, sutil,
mòbil, distint, sensa macia,
mond, pa ofensiv, amis dël bin, auss,
23 lìber, binfesant, amis dl’òm,
frem, sicur, sansossì,
ch’a peul tut, ch’a vëdd tut
e ch’a travérsa tuti j’ëspìrit,
j’anteligent, pur ij pì sutij.
24 La saviëssa a l’è pì àbil ch e tùit ij moviment,
a passa an mes a tut e soa purëssa a s’ëspàntia.
25 A l’é n’emanassion ëd la potensa divin-a,
n’emanassion genìta dla glòria dl’Omnipotent
e a l’è  për lòn che nen a va ‘ntamnela.
26 La lus etérna arbat drint ‘d chila,
spècc sensa macia dl’atività ‘d Dé 
e mistà ‘d sò bin.
27 Combin ùnica: a peul tut;
combin an chila midema: a fa tut neuv
e traversand generassion a passa da n’ànima santa a n’àutra,
e a forma ‘d profeta e d’amis ëd Dé.
28 An efet Nosgnor a l’ha grinor mach për chi a viv con saviëssa.
29 La saviëssa a l’è realtà pì bela dël sol
e a sùpera minca posission d’ëstèile;
comparà a la lus a l’è ‘ncora pì bela.
30 Përchè se la neuit a subìntra a la lus
ël mal a podrà mai prevalèj a la saviëssa.

=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===


== 8 ==

1 La Saviëssa a s’ëstend da ‘n finagi a l’àutr con fòrsa,
e a governa tut con grinor fiamengh.


=== SALOMON ANNAMORÀ DLA SAVIËSSA: a conta ‘d soa educassion ===

2 Fin-a da cand j’era giovo i l’hai amala e vorsula,
i vorìa ch’a fùssa compagna ‘d mia vita,
i son annamorame ‘d soa blëssa.
3 Chila a manifesta soa nobiltà,
përchè a viv ëd Dé,
e përchè a l’ha l’amor  ëd Dé.
4 Chila a partessipa a la conossensa midema ‘d Dé
E a soe euvre.
5 Se ant la vita a l’è richëssa desideràbil,
a-i saralo richëssa pì granda dla saviëssa?
Tut a l’è fàit da chila!
6 Se un a veul fé un travaj an manera anteligenta,
chi podràlo esse pì artéfiss ëd chila?
7 Se un a veul esse onest,
Ch’a sàpia ch’a l’è la saviëssa che a genera virtù.
Përchè a mostra temperansa e prudensa,
giustissia e corage, e nen pì che sòn a l’è amportant
a j’òm ant la vita.
8 Se un a vorèissa andè a fond ‘d soe esperiense,
ch’a sàpia che la Saviëssa a conòss ël passà
e a conòss ëdcò lòn che a-i rivrà,
con vision an sle finësse dij dëscors
e prevision ëd la solussion dj’enìgma,
an pronosticand segn dij temp a rivé.
9 Për lòn i son dessidume ‘d mariela e sté con chila,
an savend ch’am darà consèj ëd bin
e confort ant le tribulassion e ‘l maleur.
10 Grassie a chila, i l’avrai glòria an mes ëd la gent,
e, dcò se giovo, i sarai onorà an tra j’ansian.
11 A diran che mè giudissi a l’è pien ëd sust,
e i l’avrai l’amirassion ëdnans dij potent.
12 Se i dovèissa sté ciuto, lor a restran a speté,
se i parlerai, lor am daran da ment,
se i andrai anans ant ël dëscors 
lor am seghitran anciarmà!
13 La Saviëssa am darà glòria imortal 
E a coj ch’a vniran apress ëd mi un ricòrd sensa fin.
14 I governerai le gent e ‘d nassion a saran sotmëttùe a mi.
15 Sovran afros a l’avran tëmma ‘d mi
ma  la gent am considererà brav e coragios an guera.
16 Tornà a ca m’arlamerai dacant ëd la Saviëssa,
përchè sté con chila a dà pa amaritùdin,
nì l’intimità con chila tristëssa,
nopà mach piasì e gòj.

=== SALOMON, PARÈJ ËD TÙIT IJ FIEUJ D’ADAM, VENTA CH’A CIAMA LA SAVIËSSA ‘D DÉ ===

17 Drinta ‘d mi i l’hai pensà a tut sòn
e i l’hai capì che stasend ansema a la saviëssa
l’imortalità a l’è sicura,
18 e an soa amicìssia a-i è godiment sincer
E an soe man richëssa sensa fin.
I l’hai capì che mach con saviëssa a peul essie d’anteligensa:
la fama a riva mach dal rapòrt con chila.
I son sèmper andàit an serca për avèila.

19 I j’era ancor un cit, bel e nòbil,
ch’i l’avìa avù la grassia ‘d n’ànima bon-a,
20 o mej ancor, i j’era intrà, essend brav,
ant un còrp nen antamnà.
21 Ma mi i savìa che i l’avrìa mai otnula 
se Nosgnor a l’avèissa nen concedùmla.
E ‘s don a ven pròpi dal savèj da chi a peul rivé,
e për lòn i son adressame a Dé,
an pregàndlo con tut mè cheur parèj:


== 9 ==


=== PREGHIERA PËR OTNÌ LA SAVIËSSA ===

1 “ Dé dij Cé e Signor ëd misericòrdia, 
ch’it l’has fàit tut con toa Paròla, 
2 che con toa Saviëssa it l’has formà l’òm,
për ch’a dòmina an sle crature fàite da ti,
3 për ch’a governa ‘l mond an santità e giustissia
an dasend ëd giudissi con ànim  ëd dritura,
4 dame Saviëssa, cola ch’a l’é stà an tròno aranda ‘d ti,
e bùtme pa da banda ant ël nùmer dij tò fieuj, 
5 përchè mi i son tò servidor e fieul ëd na toa sërventa,
òm débol e ‘d vita curta, 
pa bon a capì giustissia e lege.
6 Se dcò un a fùssa la pì përfession an tra j’òm,
s’a-i ven a manch la saviëssa a conta pa nen.
7 E mi, ch’i son ëstàit sernù tanme rè ‘d toa gent
e giùdess dij tò fieuj e toe fije,
8 it l’avìe dime ‘d drissete un Templ an sël tò mont sant, 
n’autar an toa sità,
an imitassion ëd la Tenda Santa 
ch’it j’ere parate dal prinsipi.

9 La Saviëssa ch’a conòss toe euvre a l’è aranda ‘d ti,
e a-i j’era già cora ch’it creave ‘l mond;
chila as n’antend ëd lòn ch’a l’è mej a tò euj
e lòn ch’a l’è sgond ij tò comandament. 
10 Màndla da la santità dij tò cej,
màndla da tò trono ‘d Glòria,
përchè am soagna e a sia con mi ant la tribolassion
e mi i peuda savèj lòn ch’a l’è mej a tò euj.
11 A conòss tut e as n’antaja ‘d tut,
e a sarà mia guida prudenta an lòn ch’i faso
protegéndme con soa glòria.
12 A l’è përparèj che mie euvre a saran agradìe
e  mi i giudicrai tò pòpol con giustissia
e i sarai degn dël tròno ëd mè pare.
13 Chi è-lo ch’a peul conòsse ‘l vorèj ëd Dé?
e chi a podrìa mach pensé a la Volontà ‘d Nosgnor?

14 Përchè ij proponiment dij mortaj a son tìmid
e lòn ch’i pensoma pa sicur;
15 an efet l’ànima a l’è grevà da ‘n còrp ëd corussion, 
tanme na tenda ‘d tèra  a pèisa dzora a nòsti sens e pensé.
16 A stent noi ‘s figuroma lòn ch’a l’è an sla tèra,
con pen-a i vëddoma lòn ch’a l’è a portà ‘d man.
Chi podrialo trov-è lòn ch’a l’è an cel?
Chi a podrìa conòsse tò pensé 
se Ti ‘t l’avèisse pa daje la Saviëssa
e it l’avèisse nen mandaje tò Spìrit sant da l’àut?

=== LA SAVIËSSA ‘D DÉ ANT LA STÒRIA ===
=== Arconossensa a Dé për soa Saviëssa ===

18 Parèj a l’ero stàit ardrissà ij vieuj ëd col ch’a l’é an sla tèra;
j’òm a l’han amprendù lòn che a l’è mej,
e a l’ero stàit salvà për mojen ëd la saviëssa


== 10 ==


{{itravajoma}}

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Deuterocanònich]]</text>
      <sha1>de7erpoolawrct49wut5j6x62hxhcyc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>31390</id>
      <parentid>31389</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T20:16:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>93.150.252.83</ip>
      </contributor>
      <comment>/* PREGHIERA PËR OTNÌ LA SAVIËSSA */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28080" xml:space="preserve">{{header
 | title    = [[La_Bibia_piemontèisa|La Bibia piemontèisa]]
 | author   =
 | section  = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich|Ij Deuterocanònich]]
 | previous = 
 | next     = 
 | notes    = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich/Sapiensa/Introdussion|Introdussion]]
}}

= La sapiensa 'd Salomon =
{{chapter|1}}
== 1 ==
=== Ël destin dj’òm conform a la saviëssa ‘d Dé ===
{{verse|chapter=1|verse=1}}Veuje bin a la giustissia, vojàutri che i governe an sla tèra, pensé con dritura ‘d Nosgnor, sërchelo con cheur genit. {{verse|chapter=1|verse=2}}An efet, chiel as fa trové da coj che a lo tento pa, as mostra a coj che a ‘cuso nen ëd chërde an chiel. {{verse|chapter=1|verse=3}}Ij pensé malegn a slontan-o da Dé; l’omnipotensa, butà a la preuva, a tapara ij torolo. {{verse|chapter=1|verse=1}}La saviëssa a intra pa drinta ëd n’ànima malfasanta, nì a stà ant un còrp ës-ciav dël pecà. {{verse|chapter=1|verse=5}}Lë Spìrit Sant a mostra dë scampé  da la fausserìa, e as në stà a la larga da le paròle sensa sust, se a-i riva l’angiustissia a l’è parà via. {{verse|chapter=1|verse=6}}La saviëssa a l’è në Spìrit ch’a l’ha grinor dj’òm, ma a a lassa pa da punì ij blasfem, përchè Dé a l’è testimòni ëd lòn ch’a pensa, osservator an vrità ‘d sò cheur e dle paròle ‘d soa lenga. {{verse|chapter=1|verse=7}}A l’è che, an efet, l’Univers a l’è satì dlë Spìrit ëd Nosgnor, e sòn a l’è lòn che a ten tut ansema: chiel a conòss tute le vos. {{verse|chapter=1|verse=8}}Për lòn chi a fa ëd ròbe nen giuste, a sarà pa risparmià da l’arvangia dla Giustissia. {{verse|chapter=1|verse=9}}An efet, a s’andrà 'ndaghé an sij but dël përvers, l’arson ëd soe paròle a rivrà fin-a Nosgnor, a condana ‘d soe përversità; {{verse|chapter=1|verse=10}}përchè n’orija gelosa a scota tut, fin-a la ciusiada dle mormorassion a-j resta pa secret. {{verse|chapter=1|verse=11}}Për lòn, pijeve varda dël ciancé a dzoneus; esse antivist an sla lenga dla maldicensa, përchè gnanca na paròla da stërmà a sarà sensa efet: na boca busiarda a massa l’ànima. {{verse|chapter=1|verse=12}}Vòsta vita a dovrà mai porté a la mòrt: con j’euvre ‘d vòste man venta pa provoché ruin-a, {{verse|chapter=1|verse=13}}përchè Dé a l’ha pa creà la mòrt e a l’ha an ghignon la ruin-a dla gent. {{verse|chapter=1|verse=14}}Tut lòn che chiel a l’ha creà a l’è për l’esiste; le creature dël mond a son san-e, a-i è pa ‘l tòssi dla mòrt andrinta ‘d lor, nì j’ìnfer a l’han regn an sla tèra: {{verse|chapter=1|verse=15}}giustissia a lé mai mòrta. {{verse|chapter=1|verse=16}}Mach ij përvers a ‘mplòro la mòrt për lor, con paròle e ‘d vers: a penso ch’a sia amisa e as masin-o për chila, as në fan aleansa përchè a son già an podèj dla mòrt. {{verse|chapter=1|verse=17}}.

== 2 ==
2
1	An tra ‘d lor a diso an  rasonand dë sbiess: “Nòstra vita a l’è trista e a dura pòch; cora che l’òm a meuir, gnun rimedi: mai conossusse gnun ch’a lìbera da l’ìnfern”.
2	“ I rivoma da na generassion nassùa a l’asard e apress a sarà com i fùisso mai stàit.
Ël sofi ëd nòste nariss a l’è buf ëd vent e ‘l pensé na spluva bogià dal baté ‘d nòstr cheur.
3	Na vira che tut a sia dëstissasse, ël còrp a vnirà esse sënner e l’ëspìrit a svaporerà tant ‘me aria sensa consistensa.
4	Ant ël temp ëdcò nòst nòm a sarà dësmentià e ‘d nòste euvre gnun as n’avisrà. Nòstra vita a passerà parèj ëd la trassa ‘d na nìvola, e a sarà parà via tant ‘me ceja sbardlà dai raj dël sol e slinguà da sò calor.
5	Nòstr esìste a l’è l’ombra d’un moment ch’a passa e nòstra fin a torna pa su soe pianà, përchè ‘l cacèt a l’è stàit butà e gnun a torna pa pì andaré.
6	Sah! Profitómse dël bon present, e dovromà ‘l creà con ardensa ‘d gioventura!
7	Anciocómse dël vin pì soasì e dij profum, fómse pa scapé le fior ëd la prima.
8	Coronómse ‘d boton ëd reusa anans ch’a splufrisso!
9	Che gnun ëd nojàutri a vada a manch ëd nòsta ‘ntemperansa, an lassand dëspertut le marche ‘d nòstra argiojissansa, përchè lòn ch’a në speta a l’è nòsta part. 
10	Fómse padron dij pòver giust, pa rësguard për le vidoe, dómje nen da ment ai vej carà d’ann e ‘d cavèj bianch.
11	Che la lege ‘d nòsta fòrsa a vada ampónse an sla giustissia, përchè a l’è a dzoneus l’esse débol.
12	Butómse a l’avàit dël giust, përchè a l’è d’ambreuj a lòn ch’i foma, an rimpròcia nòste trasgression ëd la lege e an rinfàcia le mancanse contra l’educassion arseivùa.
13	Chiel a proclama d’avèj la conossensa ‘d Dé e a blaga d’esse fieul ëd Nosgnor. 
14	Për nojàutri chiel a l’è mach pì la condana dij nòsti pensé: i podoma  gnanca pì vëdlo, i podoma pa pì soportelo, 
15	Përchè soa manera ‘d vëdde a l’è diferenta da cola dj’àutri, e as compòrta tant ‘me gnun d’àutri.
16	Chiel an consìdera parèj ëd moneda fàussa, a schin-a nòste costume com a fùisso ëmnis. A proclama beà la fin dij giust e a pòrta ‘l vant d’avèj Dé për pare.
17	Anlora vëdoma se soe paròle a son vrità e butomlo a la preuva për vëdde còs ch’a-i në ven fòra a la fin.
18	Përchè se ‘l giust a l’è fieul ëd Dé, antlora Nosgnor as në farà càrich, e a lo libererà da le man ëd coj ch’a-j son contra.
19	Butómlo a la preuva: tormentómlo, ansolentómlo, e i savroma còs në l’è ‘d soa mansuetùdin: foma stim ëd soa rassegnassion.
20	Condanómlo a na mòrt d’anfàmia, da già che com a dis a-j rivrà socors da Dé.”


=== SÒRT FINAL DIJ GIUST E DIJ PËRVERS ===

21	Lor a rason-o përparèj ma a l’han ravà la stra, soa malìssia a l’ha sborgnaje.
22	A conòsso pa ij mister ëd Dé; gnun-e speranse ant na santità ch’a paga nì a chërdo a l’arcompensa dj’ànime pure.
23	Òi! Dé a l’ha creà l’òm për esse anmortal, a l’ha falo mistà ‘d soa midema sostansa. 
Mach, che për anvidia ‘d Satan a l’è intraie la mòrt ant ësto mond: coj ch’a son dël diav a në fan esperiensa.

== 3 ==

 
=== IJ GIUST A PEULO SPERÉ ANT LA VITA ===

'''1 Ma j’ànime dij giust a son nopà ant le man ëd Dé: a saran tocà da gnun torment.'''

'''2 A j’euj dij sensa sust a smijava ch’a dovèisso meuire: tut a sarìa finì con la mòrt ëd lor.'''

'''3 Dcò mach ël sò slontanesse da nojàutri a l’era un disàstr: ma lor a son ant la pas.'''

'''4 E se a fùisso dcò condanà a j’euj dj’òm, lor a spero ant na vita sensa fin.'''

'''5  Dé a l’ha provaje con na pen-a legera e cola dissiplin-a a portrà a lor boneur grand, përchè Nosgnor a l’ha trovaje degn ëd Chiel.'''

'''6 Chiel a l’ha stimaie tant ‘me ant un griseul e a l’ha gradije parèj d’un sacrifissi complet.'''

'''7 Lor a splendran ant ël di dël giudissi com ëspluve ch’a bruso tuta la stobia.'''

'''8 Lor a giudicheran le nassion e a comanderan a le gent, e Nosgnor a regnerà për sempe.'''

'''9 Përchè col ch’a l’ha fiusa an Nosgnor a comprendrà la/an vrità, chi a-j sarà fedel a vivrà con chiel ant l’amor, përchè grassia e misericòrdia a son për ij sò sernù.''' 

=== RËSPÒSTA  A J’OBIESSION ===

=== LA SPERANSA DIJ GRAM A L’HA PA 'D FONDAMENT ===

'''10 Ma ij përvers a ‘rseivran castigh për ij so pensé d’ësbies, lor a l’han dëspresià ‘l giust e a son arvirasse a Nosgnor.'''

'''11 A l’ha pa felicità col ch’a dëspresia la saviëssa: soa speransa a l’è a  dzoneus e so fatighé a ser a nen tant ‘me soe euvre.'''

'''12 Le fomne ‘d lor a son sensa sust, ij fieuj gram, maledìa soa prosperità.'''

'''13 Binurosa a l’è la stéril fedela, cola ch’a l’ha pa conossù un let ëd pecà; a l’avrà soa arcompensa ant ël giudissi dj’ànime.'''

'''14 Dcò l’eunuch, col ch’a l’ha mai trasgredì la Lej, e mai pensà ‘d gramissie contra ‘d Nosgnor a arseivrà na grassia soasìa për esse stàit fedel: na part pì che avosà ant ël templ ëd Nosgnor.'''

'''15 An efet, ël frut ëd n’angagi generos  a l’è la glòria, e la rèis ëd la saviëssa a l’è sensa fin.'''

'''16 Nopà, ij fieuj dl’adùlter a l’avran pa ‘d boneur, la dëssendensa ‘d n’union pa legìtima a finirà mal.'''

'''17 Përchè s’a l’avèisso dcò vita longa a saran apressià për nen, e, a la fin soa veciaia a sarà stimà sensa onor.'''

'''18 A dovèisso peui meuire giovo, ël di dël giudissi a sarà sensa speransa nì consolassion,'''

'''19 përchè për na rassa grama ël destin a l’è crudel.'''

== 4 ==
               
1 A val ëd pì esse sensa masnà  ma esse onest, përchè as lassa na memòria sensa fin, arconossùa da j’òm e da Dé.
2 Se l’òm a l’è viv a l’è imità; se  a l’é mòrt, anlora a -i n’a-i é anvìa: a l’è parèj d’un guerié ancoronà përchè a l’ha vinciù ant un combatiment leal. 


=== IJ FIEUJ DIJ GRAM ===

3 La dëssendensa ‘d bon nùmer dij përvers a servirà a nen përchè a butrà nen rèis ancreuse ma mach ëd branch bastàrd: a sarà pa consolidà ant un sep/such sòlid. 
4 E se dcò a buta ‘d gich për un moment an sij branch, sò but precari a saran bolversà e dësreisà da vent violent.
5 So branchèt tënner a s’ës-ciapran e so frut a sarà a dzoneus, pa mur da mangé a servirà a nen.
6 Përchè le masnà nassùe da union pa legal a son testimòni, ant ël giudissi, ëd la përversità dij pare e mare.
 

=== MEUIRE DA GIOVO A L’É PA SÈMPER UN MAL ===

7 L’òm onest, pura s’a meuir giovo a l’ha na sòrt ëd boneur.
8 An efet, un vej a l’è pa onorà për soa ansianità nì as misura për ël nùmer dj’ani.
9 Ma ‘l sust ëd n’òm a l’è pa ant ij cavèj bianch e na vita ‘d saviëssa sensa colpa a l’è pì che l’esistensa/l’età venaranda.
10 S’a l’è rendusse agradì a Dé, che a l’ha vorsuje bin: a l’è stàit gavà d’ant ij pecador, andova ch’a vivìa.
11 Chiel a l’è stàit portà via përchè ‘l mal a vada pa antamné sò sentiment o a në sfausseissa l’ànima. 
12  Përchè l’anciarm dël vissi a scuriss la vrità e ‘l turbij ant la cossiensa a bolversa dcò n’òm sensa malissia.
13 Nopà l’òm giust a riva an pressa a la pienëssa, com a l’avèissa compila për vàire temp.
14 Soa ànima a l’è stàita gradìa al Signor: për lòn Chiel a l’ha gavalo an pressa da n’ambient malegn. Ma la gent a vëdd sensa capì; a pensa pa a sòn an soa ment:
15 che për ij sò sernù a-i è grassia e misericòrdia e  për ij sò sant a-i sarà soa presensa. 
16 L’òm onest ch’a patiss a condana ancor an vita ij përvers: na gioventura, ch’a sia rivà an pressa a la perfession, a l’è condana për la veciaja longa dël sensa sust.


=== ËL GIUST, A LA FIN, A SARÀ FIEUL ËD DÉ ===

17 As vëdrà la fin dël savi, m’as comprendrà pa lòn che Dé a l’ha decidù për chiel/sò rësguard, nì dla rason che Nosgnor a l’àbia butalo a la sosta.
18 Le gent a vëddo e a dësprésio: tutun ël darié ant ël giudissi a l’è Nosgnor.
19 A la fin, lor a saran na caròpa ‘d dëspresi, a saran oget d’ësvergna fin-a an tra ij mòrt, për sèmper, an efet, Dé a-j farà crové da le fondamenta, a-j farà tombé giù, e lor a saran mut, ruinà për sèmper e an tra ij dolor as perdrà la memòria ‘d lor.


=== IJ GRAM AN FACIA A J’ONEST ===

20 Ant ël rendicont ëd lòn ch’a l’han fàit ëd mal, lor, ij gram as presentran tërmolant : soe përversità as presentran an facia, për acuseje dij mancament a la Lej.

== 5 ==

1 Antlora ‘l giust as tnirà con fiusa granda an facia ‘d coj ch’a lo crasavo
e ‘d chi ch’a l’avìa dëspresià ij sò sagrin.
2 An vëddéndlo, a saran sesì da n’ësparm afros, e a saran stupì për soa salvëssa pa atendùa.
3 Pentì as diran an tra ‘d lor, 
angossà ant l’ëspìrit tormentà:
4 “ Vardé col che na vira noi i l’avìo svergnà
e che da sensa sust i l’avìo pijà ‘n gir;
i giudicavo soa esistensa na matarìa
e soa fin sensa onor.
5 Për che motiv adess a l’è considerà an tra ij fieuj ëd Dé 
e a condivid la sòrt dij sant?


=== IJ GRAM A ‘RCONOSRAN IJ SÒ EROR ===

6 Donch i soma ‘ndàit fòra ‘d carzà dal camin ëd la vrità;
la lus ëd la giustissia a sbërlus pa për nojàutri,
nì mai për noi a l’è alvasse ‘l sol.
7 I soma arpatasse ant le stra dla përversità e dla perdission;
i l’oma travërsà ‘d desert afros
sensa arconòsse la pista trassà da Nosgnor.
8 Còs a l’è servune nòstra arogànsa?
Còs ha-lo portane la richëssa con la blaga?
9 Tut sòn a l’è passà tant ‘me n’ombra
Parèj ëd na neuva ch’a passa sensa esse scotà,
10 tant ‘me na nav ch’a sórca l’onda agità:
gnun-a trassa ‘d sò passagi,
soa caren-a a lassa pa 'd sorch an sj’onde.
11 A l’è parèj ëd n’oslin ch’a vola ant l’aria:
gnun-a marca o segn ëd sò passagi,
përchè ‘l sofi leger tocà da soe piume
a l’è dividù da l’ìmpit dël moviment dj’ale,
ma, contut, a-i resta pan nen ëd soa  traversada.
12 O tanme na flecia sfrandà an sla sibla,
ch’a fa divide l’aria ma che peui a dissòlv ël passagi
an tornand com anans e fasend nen conòsse la traiectòria:
13 përparèj dcò nojàutri, pen-a nassù, i l’oma già chità d’esiste
e i l’oma pa avù  gnun-a marca ‘d virtù da mostré
consumàndze mach an nòstra gramissia”.
14 Përchè la speransa dël përvers a l’è parèj ëd bula portà dal vent,
tant ‘me s-ciuma legera possà da la buria
che parèj ‘d fum a l’è dësperdù dal vent,
tanme memòria dl’òspite d’un di sol as dìssipa.


=== DÉ A L’É DA LA PART DL’ONEST ===

15  Ma ij giust al contrari a vivo sempe, 
përchè a san che Nosgnor a l’ha soèn  ëd lor
e a-j garantis n’arcompensa sicura. 
16 Aranda ‘d Nosgnor lor arseivran un mant regal,
e na coron-a dë splendor da soa man,
përchè a-j darà protession con soa drita,
e a-j farà scu con sò brass.


=== La natura midema ardeuvrà a nen ij nemis ===

17 Për chiel Nosgnor a sarà parèj d’un guerié
Ch’as servirà dla creassion për castijé ij sò nemis;
18 a sarà vestì ‘d giustissia com a fussa na corassa
E l’elm a sarà ‘l giudissi ch’a fala pa.
19 Sò scu a sarà na santità inespugnàbila.
20 Soa flin-a inesoràbila a sarà molà tanme na spa.
E le fòrse dla natura a saran con Chiel contra ij sensa sust.
21 Dzora ‘d lor a s’ësfrandran ëd lòsne che a falo nen,
e parèj ëd n’arch bin tendù
da le nìvole a colpiran la sibla.
22 Da la franda a s’ëslansran 
grele ‘d tempesta pien-e ‘d fot.
L’eva ‘d mar a sarà furiosa contra ‘d lor
E ij fium a-j travonderan sensa misericòrdia.
23 Na buria poderosa a s’alvrà contra ‘d lor
e a saran sbardlà coma da n’orissi.
Tant ‘me un desert la tèra a sarà vastà da la përversità,
e la pràtica dla gramissia a darà ‘l gir ai tròno dij potent.

== 6 ==


=== ELÒGI DLA SAVIËSSA ===
=== La saviëssa a serv ai potent a governé da bin ===

1 Scoté donch, ò rè, e sërché ‘d capì,
vojàutri ch’i governe tuta la tèra:amprénde!
2 Spòrze l’orija, voi ch’i dòmine le moltitùdin
e i seve pien d’orgheuj për ël foson ëd vòstre gent!
3 Përchè vòst govern a l’è stave donà da Nosgnor, e vòstra sovranità dal pì àut.
Chiel a beicrà da bin vòstre euvre e a vaitrà vòstri proget.
4 Se, combin ministr dël regn, vòst govern a sarà pa stàit ëd dritura an guernand la Lej,
e portàndve conform al vorèj ëd Dé.
5 Antlora dun-a e con sparm Chiel as drisserà contra ‘d vojàutri
e un giudissi sever as compirà contra ‘d coj ch’a stan an àut.
6 Përchè misericòrdia a mérita col ch’a stà sota,
ma ij potent a saran giudicà con potensa.
7 Përchè ‘l Mèistr ëd tuti a arcula pa dëdnans ëd gnun,
a l’ha nen sogission ëd la grandeur,
përchè a l’ha fàit ël grand parèj dël cit,
e a soagna un coma n’àutr.
8 Mach che për coj ch’a governo a l’è motobin rigoros.
9  Përtant, a l’è për vojàutri, ò sovra, ch’a son adressà mie paròle,
përchè i amprende la Saviëssa e i vade pa a tombé.
10 Përchè a sarà santificà col che a guerna con santità lòn ch’a l’è sant,
e chi a l’ha amprendù an santità a trovrà difèisa.
11 përtant, avèj anvìa ‘d mie paròle, 
aspiré a ciòse sante e i arseivreve educassion.
12 La Saviëssa a sberlusa e a sarà mai falëtta,
belfé da contemplé për chi a-j veul bin
e as fà trové da col ch’a la sërca.
13 Cora che un a veul saviëssa, a l’è chila ch’as fa conòsse për prima.
14 A la trovrà stà a soa pòrta,
col ch’a va ‘lvesse bonora ‘d prima matin: sensa sfòrs.
15 Perfession ëd disserniment a l’è la riflession ansima a la saviëssa,
e chi a vija dzora ‘d chila a sarà dun-a sensa afann.
16 Ëd coj ch’a në son degn, chila a va ‘n serca
a fa aparission për le stra, e a va ‘ncontra con binvolensa.
17  So prinsipi a l’é l’anvìa d’istrussion;
amor, a l’é la guerna dl’educassion;
18 amor, a l’é guerna ‘d soe legi;
e ‘l rispet ëd le legi a l’è garansia d’imortalità.
19 e l’imortalità a fa sté aranda ‘d Dé.
20 l’anvìa dla saviëssa a men-a donch al regn.
21 Alora, se, tiran ëd le gent, i l’eve anvìa ‘d tròni e ‘d baròt ëd ël comand,
onoré la saviëssa, përchè i peude regné sempe.

=== SALOMON ÈSPLUCA LA NATURA DLA SAVIËSSA ===
22 Lòn ch’a l’è saviëssa, e com a l’è nassùa, adess i l’esponrai;
iv tnirai pa stermà ij sò misteri.
I seghitrai soe pianà fina da l’orìgin,
dal cominsament.
23 E i butrai bin an ciàir soa conossensa, sensa dëstrademe dal camin ëd la vrità.
Ma i marcerai pa con gelosìa ch’a consuma,
përchè l’anvidia a intra nen con la saviëssa.
24 A l’è ‘l nùmer dij savi al mond ch’a fa soa salvëssa,
e un rè savant a l’è salute dla gent.
25 Donca, lasseve eduché da mie paròle ,
e i n’avreve profit.


== 7 ==


=== SALOMON ËL GRAND: N’ÒM PARÈJ ËD J’ÀUTRI ===

1 Dcò mi i son, parèj ëd tuti, n’òm mortal, dëssendent dal prim òm modlà ant la creja.
Ant l’ùter ëd na mare i son ëstàit formà,
2 frut ëd l’ësmens  ëd n’òm e dal piasì ch’a compagna l’amor
për neuv mèis i son ëstàit consolidà ant ël sò sangh.
3 Dcò mi, pen-a nassù, i l’hai respirà l’ària ‘d tùit,
alvand an piorand mè prim crij, parèj ëd tuti.
4 I son ëstàit fassà e riondà ‘d soèn,
5 Gnun rè a l’ha ‘ncaminà ant n’àutra manera soa esistensa.
6 Për tùit a-i è la midema manera d’intré ant la vita e’d seurtne.


=== SALOMON A L’HA CIAMÀ AN DON LA SAVIËSSA ===

7 Për lòn i l’hai pregà Dé e a l’è stame donà ‘l “sust”:
i l’hai suplicà e a l’è rivame n’ëspìrit ëd Saviëssa.
8 I l’hai avune pì car a tròno e séptr ëd comand,
gnun-a richëssa as peul confrontesse.
9 La saviëssa a l’è motobin ëd pì che na pera pressiosa inestimàbila,
përchè a sò confront l’òr a l’è mach un pòch ëd sàbia
e l’argent tant ‘me ‘d pàuta.
10 Mi i l’hai preferì la saviëssa pì che salute e blëssa,
i l’hai avù pì car ëd chila che dla lus,
përchè sò splendor a va mai a la fin.


=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===

11 Tut lòn ch’i l’hai a l’è rivame con la saviëssa, 
an soe man na richëssa ch’as peul pa calcolesse.
12 Ëd tut i l’hai avune piasì, përchè tut a l’è portà da la Saviëssa:
mi i savìa pa che tut a l’è generà da la Saviëssa.
13 Mi i l’hai amprendù onestament sensa fràuda e i l’hai mostrà con generosità.
I l’hai mai stërmà soa richëssa.
14 La saviëssa a l’è tesòr ch’a va mai a la fin për j’òm.
Soa aquisission a sicura l’amicissia ‘d Dé,
e a peul smon-e a Nosgnor ël don ëd na vita
adestrà a la scòla ‘d soa educassion.


=== SALOMON A CIAMA L’AGIUT ËD NOSGNOR PËR PODÈINE PARLÉ DA BIN ===

15 Che Dé a peuda giuteme a parlé con anteligensa,
e ‘d pensé an manera degna ‘d lòn ch’i l’hai arseivù;
përchè Chiel a guida la Saviëssa vers j’òm
e a buta ij savant an sla strap ì drita.
16 Përchè nojàutri, nòste paròle, minca ‘ntendiment e tute noste abilità a son ant le man ëd Nosgnor.


=== ËL DON ËD LA SIENSA A SALOMON ===

17  E Chiel a l’ha concedume la conossensa vera dle ciòse, 
për conòsse la consistensa dël mond
e la fòrsa dj’element.
18 Ël prinsipi, la fin e ‘l mojen dij temp, 
l’altërnansa dij solstissi e ‘l cangiament ëd le stagion,
19 la tornà dj’ann e la posission dj’astr,
20 la natura dle bestie e l’ànima dle bestie ferose,
le pulsion violénte dj’ëspìrit e ij rasonament uman, 
la varietà dle piante e le virtù dle rèis.
21 Mi i conòsso tut lòn ch’a l’è stërmà coma lòn ch’as peul vëdse,
përchè a l’é la saviëssa, Artësan-a dël mond, ch’a l’ha mostràmlo.


=== LÒN CH’A L’É SAVIËSSA ===

22 An chila a - i è n’ëspìrit anteligent, sant,
ùnich, mùltipl, sutil,
mòbil, distint, sensa macia,
mond, pa ofensiv, amis dël bin, auss,
23 lìber, binfesant, amis dl’òm,
frem, sicur, sansossì,
ch’a peul tut, ch’a vëdd tut
e ch’a travérsa tuti j’ëspìrit,
j’anteligent, pur ij pì sutij.
24 La saviëssa a l’è pì àbil ch e tùit ij moviment,
a passa an mes a tut e soa purëssa a s’ëspàntia.
25 A l’é n’emanassion ëd la potensa divin-a,
n’emanassion genìta dla glòria dl’Omnipotent
e a l’è  për lòn che nen a va ‘ntamnela.
26 La lus etérna arbat drint ‘d chila,
spècc sensa macia dl’atività ‘d Dé 
e mistà ‘d sò bin.
27 Combin ùnica: a peul tut;
combin an chila midema: a fa tut neuv
e traversand generassion a passa da n’ànima santa a n’àutra,
e a forma ‘d profeta e d’amis ëd Dé.
28 An efet Nosgnor a l’ha grinor mach për chi a viv con saviëssa.
29 La saviëssa a l’è realtà pì bela dël sol
e a sùpera minca posission d’ëstèile;
comparà a la lus a l’è ‘ncora pì bela.
30 Përchè se la neuit a subìntra a la lus
ël mal a podrà mai prevalèj a la saviëssa.

=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===


== 8 ==

1 La Saviëssa a s’ëstend da ‘n finagi a l’àutr con fòrsa,
e a governa tut con grinor fiamengh.


=== SALOMON ANNAMORÀ DLA SAVIËSSA: a conta ‘d soa educassion ===

2 Fin-a da cand j’era giovo i l’hai amala e vorsula,
i vorìa ch’a fùssa compagna ‘d mia vita,
i son annamorame ‘d soa blëssa.
3 Chila a manifesta soa nobiltà,
përchè a viv ëd Dé,
e përchè a l’ha l’amor  ëd Dé.
4 Chila a partessipa a la conossensa midema ‘d Dé
E a soe euvre.
5 Se ant la vita a l’è richëssa desideràbil,
a-i saralo richëssa pì granda dla saviëssa?
Tut a l’è fàit da chila!
6 Se un a veul fé un travaj an manera anteligenta,
chi podràlo esse pì artéfiss ëd chila?
7 Se un a veul esse onest,
Ch’a sàpia ch’a l’è la saviëssa che a genera virtù.
Përchè a mostra temperansa e prudensa,
giustissia e corage, e nen pì che sòn a l’è amportant
a j’òm ant la vita.
8 Se un a vorèissa andè a fond ‘d soe esperiense,
ch’a sàpia che la Saviëssa a conòss ël passà
e a conòss ëdcò lòn che a-i rivrà,
con vision an sle finësse dij dëscors
e prevision ëd la solussion dj’enìgma,
an pronosticand segn dij temp a rivé.
9 Për lòn i son dessidume ‘d mariela e sté con chila,
an savend ch’am darà consèj ëd bin
e confort ant le tribulassion e ‘l maleur.
10 Grassie a chila, i l’avrai glòria an mes ëd la gent,
e, dcò se giovo, i sarai onorà an tra j’ansian.
11 A diran che mè giudissi a l’è pien ëd sust,
e i l’avrai l’amirassion ëdnans dij potent.
12 Se i dovèissa sté ciuto, lor a restran a speté,
se i parlerai, lor am daran da ment,
se i andrai anans ant ël dëscors 
lor am seghitran anciarmà!
13 La Saviëssa am darà glòria imortal 
E a coj ch’a vniran apress ëd mi un ricòrd sensa fin.
14 I governerai le gent e ‘d nassion a saran sotmëttùe a mi.
15 Sovran afros a l’avran tëmma ‘d mi
ma  la gent am considererà brav e coragios an guera.
16 Tornà a ca m’arlamerai dacant ëd la Saviëssa,
përchè sté con chila a dà pa amaritùdin,
nì l’intimità con chila tristëssa,
nopà mach piasì e gòj.

=== SALOMON, PARÈJ ËD TÙIT IJ FIEUJ D’ADAM, VENTA CH’A CIAMA LA SAVIËSSA ‘D DÉ ===

17 Drinta ‘d mi i l’hai pensà a tut sòn
e i l’hai capì che stasend ansema a la saviëssa
l’imortalità a l’è sicura,
18 e an soa amicìssia a-i è godiment sincer
E an soe man richëssa sensa fin.
I l’hai capì che mach con saviëssa a peul essie d’anteligensa:
la fama a riva mach dal rapòrt con chila.
I son sèmper andàit an serca për avèila.

19 I j’era ancor un cit, bel e nòbil,
ch’i l’avìa avù la grassia ‘d n’ànima bon-a,
20 o mej ancor, i j’era intrà, essend brav,
ant un còrp nen antamnà.
21 Ma mi i savìa che i l’avrìa mai otnula 
se Nosgnor a l’avèissa nen concedùmla.
E ‘s don a ven pròpi dal savèj da chi a peul rivé,
e për lòn i son adressame a Dé,
an pregàndlo con tut mè cheur parèj:


== 9 ==


=== PREGHIERA PËR OTNÌ LA SAVIËSSA ===

1 “ Dé dij Cé e Signor ëd misericòrdia, 
ch’it l’has fàit tut con toa Paròla, 
2 che con toa Saviëssa it l’has formà l’òm,
për ch’a dòmina an sle crature fàite da ti,
3 për ch’a governa ‘l mond an santità e giustissia
an dasend ëd giudissi con ànim  ëd dritura,
4 dame Saviëssa, cola ch’a l’é stà an tròno aranda ‘d ti,
e bùtme pa da banda ant ël nùmer dij tò fieuj, 
5 përchè mi i son tò servidor e fieul ëd na toa sërventa,
òm débol e ‘d vita curta, 
pa bon a capì giustissia e lege.
6 Se dcò un a fùssa la pì përfession an tra j’òm,
s’a-i ven a manch la saviëssa a conta pa nen.
7 E mi, ch’i son ëstàit sernù tanme rè ‘d toa gent
e giùdess dij tò fieuj e toe fije,
8 it l’avìe dime ‘d drissete un Templ an sël tò mont sant, 
n’autar an toa sità,
an imitassion ëd la Tenda Santa 
ch’it j’ere parate dal prinsipi.

9 La Saviëssa ch’a conòss toe euvre a l’è aranda ‘d ti,
e a-i j’era già cora ch’it creave ‘l mond;
chila as n’antend ëd lòn ch’a l’è mej a tò euj
e lòn ch’a l’è sgond ij tò comandament. 
10 Màndla da la santità dij tò cej,
màndla da tò trono ‘d Glòria,
përchè am soagna e a sia con mi ant la tribolassion
e mi i peuda savèj lòn ch’a l’è mej a tò euj.
11 A conòss tut e as n’antaja ‘d tut,
e a sarà mia guida prudenta an lòn ch’i faso
protegéndme con soa glòria.
12 A l’è përparèj che mie euvre a saran agradìe
e  mi i giudicrai tò pòpol con giustissia
e i sarai degn dël tròno ëd mè pare.
13 Chi è-lo ch’a peul conòsse ‘l vorèj ëd Dé?
e chi a podrìa mach pensé a la Volontà ‘d Nosgnor?

14 Përchè ij proponiment dij mortaj a son tìmid
e lòn ch’i pensoma pa sicur;
15 an efet l’ànima a l’è grevà da ‘n còrp ëd corussion, 
tanme na tenda ‘d tèra  a pèisa dzora a nòsti sens e pensé.
16 A stent noi ‘s figuroma lòn ch’a l’è an sla tèra,
con pen-a i vëddoma lòn ch’a l’è a portà ‘d man.
Chi podrialo trov-è lòn ch’a l’è an cel?
Chi a podrìa conòsse tò pensé 
se Ti ‘t l’avèisse pa daje la Saviëssa
e it l’avèisse nen mandaje tò Spìrit sant da l’àut?&quot;

=== LA SAVIËSSA ‘D DÉ ANT LA STÒRIA ===
=== Arconossensa a Dé për soa Saviëssa ===

18 Parèj a l’ero stàit ardrissà ij vieuj ëd col ch’a l’é an sla tèra;
j’òm a l’han amprendù lòn che a l’è mej,
e a l’ero stàit salvà për mojen ëd la saviëssa


== 10 ==


{{itravajoma}}

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Deuterocanònich]]</text>
      <sha1>lk48q1ytv0uv7wdcxknb7o8dhxec8o9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>31391</id>
      <parentid>31390</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T20:17:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>93.150.252.83</ip>
      </contributor>
      <comment>/* PREGHIERA PËR OTNÌ LA SAVIËSSA */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28081" xml:space="preserve">{{header
 | title    = [[La_Bibia_piemontèisa|La Bibia piemontèisa]]
 | author   =
 | section  = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich|Ij Deuterocanònich]]
 | previous = 
 | next     = 
 | notes    = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich/Sapiensa/Introdussion|Introdussion]]
}}

= La sapiensa 'd Salomon =
{{chapter|1}}
== 1 ==
=== Ël destin dj’òm conform a la saviëssa ‘d Dé ===
{{verse|chapter=1|verse=1}}Veuje bin a la giustissia, vojàutri che i governe an sla tèra, pensé con dritura ‘d Nosgnor, sërchelo con cheur genit. {{verse|chapter=1|verse=2}}An efet, chiel as fa trové da coj che a lo tento pa, as mostra a coj che a ‘cuso nen ëd chërde an chiel. {{verse|chapter=1|verse=3}}Ij pensé malegn a slontan-o da Dé; l’omnipotensa, butà a la preuva, a tapara ij torolo. {{verse|chapter=1|verse=1}}La saviëssa a intra pa drinta ëd n’ànima malfasanta, nì a stà ant un còrp ës-ciav dël pecà. {{verse|chapter=1|verse=5}}Lë Spìrit Sant a mostra dë scampé  da la fausserìa, e as në stà a la larga da le paròle sensa sust, se a-i riva l’angiustissia a l’è parà via. {{verse|chapter=1|verse=6}}La saviëssa a l’è në Spìrit ch’a l’ha grinor dj’òm, ma a a lassa pa da punì ij blasfem, përchè Dé a l’è testimòni ëd lòn ch’a pensa, osservator an vrità ‘d sò cheur e dle paròle ‘d soa lenga. {{verse|chapter=1|verse=7}}A l’è che, an efet, l’Univers a l’è satì dlë Spìrit ëd Nosgnor, e sòn a l’è lòn che a ten tut ansema: chiel a conòss tute le vos. {{verse|chapter=1|verse=8}}Për lòn chi a fa ëd ròbe nen giuste, a sarà pa risparmià da l’arvangia dla Giustissia. {{verse|chapter=1|verse=9}}An efet, a s’andrà 'ndaghé an sij but dël përvers, l’arson ëd soe paròle a rivrà fin-a Nosgnor, a condana ‘d soe përversità; {{verse|chapter=1|verse=10}}përchè n’orija gelosa a scota tut, fin-a la ciusiada dle mormorassion a-j resta pa secret. {{verse|chapter=1|verse=11}}Për lòn, pijeve varda dël ciancé a dzoneus; esse antivist an sla lenga dla maldicensa, përchè gnanca na paròla da stërmà a sarà sensa efet: na boca busiarda a massa l’ànima. {{verse|chapter=1|verse=12}}Vòsta vita a dovrà mai porté a la mòrt: con j’euvre ‘d vòste man venta pa provoché ruin-a, {{verse|chapter=1|verse=13}}përchè Dé a l’ha pa creà la mòrt e a l’ha an ghignon la ruin-a dla gent. {{verse|chapter=1|verse=14}}Tut lòn che chiel a l’ha creà a l’è për l’esiste; le creature dël mond a son san-e, a-i è pa ‘l tòssi dla mòrt andrinta ‘d lor, nì j’ìnfer a l’han regn an sla tèra: {{verse|chapter=1|verse=15}}giustissia a lé mai mòrta. {{verse|chapter=1|verse=16}}Mach ij përvers a ‘mplòro la mòrt për lor, con paròle e ‘d vers: a penso ch’a sia amisa e as masin-o për chila, as në fan aleansa përchè a son già an podèj dla mòrt. {{verse|chapter=1|verse=17}}.

== 2 ==
2
1	An tra ‘d lor a diso an  rasonand dë sbiess: “Nòstra vita a l’è trista e a dura pòch; cora che l’òm a meuir, gnun rimedi: mai conossusse gnun ch’a lìbera da l’ìnfern”.
2	“ I rivoma da na generassion nassùa a l’asard e apress a sarà com i fùisso mai stàit.
Ël sofi ëd nòste nariss a l’è buf ëd vent e ‘l pensé na spluva bogià dal baté ‘d nòstr cheur.
3	Na vira che tut a sia dëstissasse, ël còrp a vnirà esse sënner e l’ëspìrit a svaporerà tant ‘me aria sensa consistensa.
4	Ant ël temp ëdcò nòst nòm a sarà dësmentià e ‘d nòste euvre gnun as n’avisrà. Nòstra vita a passerà parèj ëd la trassa ‘d na nìvola, e a sarà parà via tant ‘me ceja sbardlà dai raj dël sol e slinguà da sò calor.
5	Nòstr esìste a l’è l’ombra d’un moment ch’a passa e nòstra fin a torna pa su soe pianà, përchè ‘l cacèt a l’è stàit butà e gnun a torna pa pì andaré.
6	Sah! Profitómse dël bon present, e dovromà ‘l creà con ardensa ‘d gioventura!
7	Anciocómse dël vin pì soasì e dij profum, fómse pa scapé le fior ëd la prima.
8	Coronómse ‘d boton ëd reusa anans ch’a splufrisso!
9	Che gnun ëd nojàutri a vada a manch ëd nòsta ‘ntemperansa, an lassand dëspertut le marche ‘d nòstra argiojissansa, përchè lòn ch’a në speta a l’è nòsta part. 
10	Fómse padron dij pòver giust, pa rësguard për le vidoe, dómje nen da ment ai vej carà d’ann e ‘d cavèj bianch.
11	Che la lege ‘d nòsta fòrsa a vada ampónse an sla giustissia, përchè a l’è a dzoneus l’esse débol.
12	Butómse a l’avàit dël giust, përchè a l’è d’ambreuj a lòn ch’i foma, an rimpròcia nòste trasgression ëd la lege e an rinfàcia le mancanse contra l’educassion arseivùa.
13	Chiel a proclama d’avèj la conossensa ‘d Dé e a blaga d’esse fieul ëd Nosgnor. 
14	Për nojàutri chiel a l’è mach pì la condana dij nòsti pensé: i podoma  gnanca pì vëdlo, i podoma pa pì soportelo, 
15	Përchè soa manera ‘d vëdde a l’è diferenta da cola dj’àutri, e as compòrta tant ‘me gnun d’àutri.
16	Chiel an consìdera parèj ëd moneda fàussa, a schin-a nòste costume com a fùisso ëmnis. A proclama beà la fin dij giust e a pòrta ‘l vant d’avèj Dé për pare.
17	Anlora vëdoma se soe paròle a son vrità e butomlo a la preuva për vëdde còs ch’a-i në ven fòra a la fin.
18	Përchè se ‘l giust a l’è fieul ëd Dé, antlora Nosgnor as në farà càrich, e a lo libererà da le man ëd coj ch’a-j son contra.
19	Butómlo a la preuva: tormentómlo, ansolentómlo, e i savroma còs në l’è ‘d soa mansuetùdin: foma stim ëd soa rassegnassion.
20	Condanómlo a na mòrt d’anfàmia, da già che com a dis a-j rivrà socors da Dé.”


=== SÒRT FINAL DIJ GIUST E DIJ PËRVERS ===

21	Lor a rason-o përparèj ma a l’han ravà la stra, soa malìssia a l’ha sborgnaje.
22	A conòsso pa ij mister ëd Dé; gnun-e speranse ant na santità ch’a paga nì a chërdo a l’arcompensa dj’ànime pure.
23	Òi! Dé a l’ha creà l’òm për esse anmortal, a l’ha falo mistà ‘d soa midema sostansa. 
Mach, che për anvidia ‘d Satan a l’è intraie la mòrt ant ësto mond: coj ch’a son dël diav a në fan esperiensa.

== 3 ==

 
=== IJ GIUST A PEULO SPERÉ ANT LA VITA ===

'''1 Ma j’ànime dij giust a son nopà ant le man ëd Dé: a saran tocà da gnun torment.'''

'''2 A j’euj dij sensa sust a smijava ch’a dovèisso meuire: tut a sarìa finì con la mòrt ëd lor.'''

'''3 Dcò mach ël sò slontanesse da nojàutri a l’era un disàstr: ma lor a son ant la pas.'''

'''4 E se a fùisso dcò condanà a j’euj dj’òm, lor a spero ant na vita sensa fin.'''

'''5  Dé a l’ha provaje con na pen-a legera e cola dissiplin-a a portrà a lor boneur grand, përchè Nosgnor a l’ha trovaje degn ëd Chiel.'''

'''6 Chiel a l’ha stimaie tant ‘me ant un griseul e a l’ha gradije parèj d’un sacrifissi complet.'''

'''7 Lor a splendran ant ël di dël giudissi com ëspluve ch’a bruso tuta la stobia.'''

'''8 Lor a giudicheran le nassion e a comanderan a le gent, e Nosgnor a regnerà për sempe.'''

'''9 Përchè col ch’a l’ha fiusa an Nosgnor a comprendrà la/an vrità, chi a-j sarà fedel a vivrà con chiel ant l’amor, përchè grassia e misericòrdia a son për ij sò sernù.''' 

=== RËSPÒSTA  A J’OBIESSION ===

=== LA SPERANSA DIJ GRAM A L’HA PA 'D FONDAMENT ===

'''10 Ma ij përvers a ‘rseivran castigh për ij so pensé d’ësbies, lor a l’han dëspresià ‘l giust e a son arvirasse a Nosgnor.'''

'''11 A l’ha pa felicità col ch’a dëspresia la saviëssa: soa speransa a l’è a  dzoneus e so fatighé a ser a nen tant ‘me soe euvre.'''

'''12 Le fomne ‘d lor a son sensa sust, ij fieuj gram, maledìa soa prosperità.'''

'''13 Binurosa a l’è la stéril fedela, cola ch’a l’ha pa conossù un let ëd pecà; a l’avrà soa arcompensa ant ël giudissi dj’ànime.'''

'''14 Dcò l’eunuch, col ch’a l’ha mai trasgredì la Lej, e mai pensà ‘d gramissie contra ‘d Nosgnor a arseivrà na grassia soasìa për esse stàit fedel: na part pì che avosà ant ël templ ëd Nosgnor.'''

'''15 An efet, ël frut ëd n’angagi generos  a l’è la glòria, e la rèis ëd la saviëssa a l’è sensa fin.'''

'''16 Nopà, ij fieuj dl’adùlter a l’avran pa ‘d boneur, la dëssendensa ‘d n’union pa legìtima a finirà mal.'''

'''17 Përchè s’a l’avèisso dcò vita longa a saran apressià për nen, e, a la fin soa veciaia a sarà stimà sensa onor.'''

'''18 A dovèisso peui meuire giovo, ël di dël giudissi a sarà sensa speransa nì consolassion,'''

'''19 përchè për na rassa grama ël destin a l’è crudel.'''

== 4 ==
               
1 A val ëd pì esse sensa masnà  ma esse onest, përchè as lassa na memòria sensa fin, arconossùa da j’òm e da Dé.
2 Se l’òm a l’è viv a l’è imità; se  a l’é mòrt, anlora a -i n’a-i é anvìa: a l’è parèj d’un guerié ancoronà përchè a l’ha vinciù ant un combatiment leal. 


=== IJ FIEUJ DIJ GRAM ===

3 La dëssendensa ‘d bon nùmer dij përvers a servirà a nen përchè a butrà nen rèis ancreuse ma mach ëd branch bastàrd: a sarà pa consolidà ant un sep/such sòlid. 
4 E se dcò a buta ‘d gich për un moment an sij branch, sò but precari a saran bolversà e dësreisà da vent violent.
5 So branchèt tënner a s’ës-ciapran e so frut a sarà a dzoneus, pa mur da mangé a servirà a nen.
6 Përchè le masnà nassùe da union pa legal a son testimòni, ant ël giudissi, ëd la përversità dij pare e mare.
 

=== MEUIRE DA GIOVO A L’É PA SÈMPER UN MAL ===

7 L’òm onest, pura s’a meuir giovo a l’ha na sòrt ëd boneur.
8 An efet, un vej a l’è pa onorà për soa ansianità nì as misura për ël nùmer dj’ani.
9 Ma ‘l sust ëd n’òm a l’è pa ant ij cavèj bianch e na vita ‘d saviëssa sensa colpa a l’è pì che l’esistensa/l’età venaranda.
10 S’a l’è rendusse agradì a Dé, che a l’ha vorsuje bin: a l’è stàit gavà d’ant ij pecador, andova ch’a vivìa.
11 Chiel a l’è stàit portà via përchè ‘l mal a vada pa antamné sò sentiment o a në sfausseissa l’ànima. 
12  Përchè l’anciarm dël vissi a scuriss la vrità e ‘l turbij ant la cossiensa a bolversa dcò n’òm sensa malissia.
13 Nopà l’òm giust a riva an pressa a la pienëssa, com a l’avèissa compila për vàire temp.
14 Soa ànima a l’è stàita gradìa al Signor: për lòn Chiel a l’ha gavalo an pressa da n’ambient malegn. Ma la gent a vëdd sensa capì; a pensa pa a sòn an soa ment:
15 che për ij sò sernù a-i è grassia e misericòrdia e  për ij sò sant a-i sarà soa presensa. 
16 L’òm onest ch’a patiss a condana ancor an vita ij përvers: na gioventura, ch’a sia rivà an pressa a la perfession, a l’è condana për la veciaja longa dël sensa sust.


=== ËL GIUST, A LA FIN, A SARÀ FIEUL ËD DÉ ===

17 As vëdrà la fin dël savi, m’as comprendrà pa lòn che Dé a l’ha decidù për chiel/sò rësguard, nì dla rason che Nosgnor a l’àbia butalo a la sosta.
18 Le gent a vëddo e a dësprésio: tutun ël darié ant ël giudissi a l’è Nosgnor.
19 A la fin, lor a saran na caròpa ‘d dëspresi, a saran oget d’ësvergna fin-a an tra ij mòrt, për sèmper, an efet, Dé a-j farà crové da le fondamenta, a-j farà tombé giù, e lor a saran mut, ruinà për sèmper e an tra ij dolor as perdrà la memòria ‘d lor.


=== IJ GRAM AN FACIA A J’ONEST ===

20 Ant ël rendicont ëd lòn ch’a l’han fàit ëd mal, lor, ij gram as presentran tërmolant : soe përversità as presentran an facia, për acuseje dij mancament a la Lej.

== 5 ==

1 Antlora ‘l giust as tnirà con fiusa granda an facia ‘d coj ch’a lo crasavo
e ‘d chi ch’a l’avìa dëspresià ij sò sagrin.
2 An vëddéndlo, a saran sesì da n’ësparm afros, e a saran stupì për soa salvëssa pa atendùa.
3 Pentì as diran an tra ‘d lor, 
angossà ant l’ëspìrit tormentà:
4 “ Vardé col che na vira noi i l’avìo svergnà
e che da sensa sust i l’avìo pijà ‘n gir;
i giudicavo soa esistensa na matarìa
e soa fin sensa onor.
5 Për che motiv adess a l’è considerà an tra ij fieuj ëd Dé 
e a condivid la sòrt dij sant?


=== IJ GRAM A ‘RCONOSRAN IJ SÒ EROR ===

6 Donch i soma ‘ndàit fòra ‘d carzà dal camin ëd la vrità;
la lus ëd la giustissia a sbërlus pa për nojàutri,
nì mai për noi a l’è alvasse ‘l sol.
7 I soma arpatasse ant le stra dla përversità e dla perdission;
i l’oma travërsà ‘d desert afros
sensa arconòsse la pista trassà da Nosgnor.
8 Còs a l’è servune nòstra arogànsa?
Còs ha-lo portane la richëssa con la blaga?
9 Tut sòn a l’è passà tant ‘me n’ombra
Parèj ëd na neuva ch’a passa sensa esse scotà,
10 tant ‘me na nav ch’a sórca l’onda agità:
gnun-a trassa ‘d sò passagi,
soa caren-a a lassa pa 'd sorch an sj’onde.
11 A l’è parèj ëd n’oslin ch’a vola ant l’aria:
gnun-a marca o segn ëd sò passagi,
përchè ‘l sofi leger tocà da soe piume
a l’è dividù da l’ìmpit dël moviment dj’ale,
ma, contut, a-i resta pan nen ëd soa  traversada.
12 O tanme na flecia sfrandà an sla sibla,
ch’a fa divide l’aria ma che peui a dissòlv ël passagi
an tornand com anans e fasend nen conòsse la traiectòria:
13 përparèj dcò nojàutri, pen-a nassù, i l’oma già chità d’esiste
e i l’oma pa avù  gnun-a marca ‘d virtù da mostré
consumàndze mach an nòstra gramissia”.
14 Përchè la speransa dël përvers a l’è parèj ëd bula portà dal vent,
tant ‘me s-ciuma legera possà da la buria
che parèj ‘d fum a l’è dësperdù dal vent,
tanme memòria dl’òspite d’un di sol as dìssipa.


=== DÉ A L’É DA LA PART DL’ONEST ===

15  Ma ij giust al contrari a vivo sempe, 
përchè a san che Nosgnor a l’ha soèn  ëd lor
e a-j garantis n’arcompensa sicura. 
16 Aranda ‘d Nosgnor lor arseivran un mant regal,
e na coron-a dë splendor da soa man,
përchè a-j darà protession con soa drita,
e a-j farà scu con sò brass.


=== La natura midema ardeuvrà a nen ij nemis ===

17 Për chiel Nosgnor a sarà parèj d’un guerié
Ch’as servirà dla creassion për castijé ij sò nemis;
18 a sarà vestì ‘d giustissia com a fussa na corassa
E l’elm a sarà ‘l giudissi ch’a fala pa.
19 Sò scu a sarà na santità inespugnàbila.
20 Soa flin-a inesoràbila a sarà molà tanme na spa.
E le fòrse dla natura a saran con Chiel contra ij sensa sust.
21 Dzora ‘d lor a s’ësfrandran ëd lòsne che a falo nen,
e parèj ëd n’arch bin tendù
da le nìvole a colpiran la sibla.
22 Da la franda a s’ëslansran 
grele ‘d tempesta pien-e ‘d fot.
L’eva ‘d mar a sarà furiosa contra ‘d lor
E ij fium a-j travonderan sensa misericòrdia.
23 Na buria poderosa a s’alvrà contra ‘d lor
e a saran sbardlà coma da n’orissi.
Tant ‘me un desert la tèra a sarà vastà da la përversità,
e la pràtica dla gramissia a darà ‘l gir ai tròno dij potent.

== 6 ==


=== ELÒGI DLA SAVIËSSA ===
=== La saviëssa a serv ai potent a governé da bin ===

1 Scoté donch, ò rè, e sërché ‘d capì,
vojàutri ch’i governe tuta la tèra:amprénde!
2 Spòrze l’orija, voi ch’i dòmine le moltitùdin
e i seve pien d’orgheuj për ël foson ëd vòstre gent!
3 Përchè vòst govern a l’è stave donà da Nosgnor, e vòstra sovranità dal pì àut.
Chiel a beicrà da bin vòstre euvre e a vaitrà vòstri proget.
4 Se, combin ministr dël regn, vòst govern a sarà pa stàit ëd dritura an guernand la Lej,
e portàndve conform al vorèj ëd Dé.
5 Antlora dun-a e con sparm Chiel as drisserà contra ‘d vojàutri
e un giudissi sever as compirà contra ‘d coj ch’a stan an àut.
6 Përchè misericòrdia a mérita col ch’a stà sota,
ma ij potent a saran giudicà con potensa.
7 Përchè ‘l Mèistr ëd tuti a arcula pa dëdnans ëd gnun,
a l’ha nen sogission ëd la grandeur,
përchè a l’ha fàit ël grand parèj dël cit,
e a soagna un coma n’àutr.
8 Mach che për coj ch’a governo a l’è motobin rigoros.
9  Përtant, a l’è për vojàutri, ò sovra, ch’a son adressà mie paròle,
përchè i amprende la Saviëssa e i vade pa a tombé.
10 Përchè a sarà santificà col che a guerna con santità lòn ch’a l’è sant,
e chi a l’ha amprendù an santità a trovrà difèisa.
11 përtant, avèj anvìa ‘d mie paròle, 
aspiré a ciòse sante e i arseivreve educassion.
12 La Saviëssa a sberlusa e a sarà mai falëtta,
belfé da contemplé për chi a-j veul bin
e as fà trové da col ch’a la sërca.
13 Cora che un a veul saviëssa, a l’è chila ch’as fa conòsse për prima.
14 A la trovrà stà a soa pòrta,
col ch’a va ‘lvesse bonora ‘d prima matin: sensa sfòrs.
15 Perfession ëd disserniment a l’è la riflession ansima a la saviëssa,
e chi a vija dzora ‘d chila a sarà dun-a sensa afann.
16 Ëd coj ch’a në son degn, chila a va ‘n serca
a fa aparission për le stra, e a va ‘ncontra con binvolensa.
17  So prinsipi a l’é l’anvìa d’istrussion;
amor, a l’é la guerna dl’educassion;
18 amor, a l’é guerna ‘d soe legi;
e ‘l rispet ëd le legi a l’è garansia d’imortalità.
19 e l’imortalità a fa sté aranda ‘d Dé.
20 l’anvìa dla saviëssa a men-a donch al regn.
21 Alora, se, tiran ëd le gent, i l’eve anvìa ‘d tròni e ‘d baròt ëd ël comand,
onoré la saviëssa, përchè i peude regné sempe.

=== SALOMON ÈSPLUCA LA NATURA DLA SAVIËSSA ===
22 Lòn ch’a l’è saviëssa, e com a l’è nassùa, adess i l’esponrai;
iv tnirai pa stermà ij sò misteri.
I seghitrai soe pianà fina da l’orìgin,
dal cominsament.
23 E i butrai bin an ciàir soa conossensa, sensa dëstrademe dal camin ëd la vrità.
Ma i marcerai pa con gelosìa ch’a consuma,
përchè l’anvidia a intra nen con la saviëssa.
24 A l’è ‘l nùmer dij savi al mond ch’a fa soa salvëssa,
e un rè savant a l’è salute dla gent.
25 Donca, lasseve eduché da mie paròle ,
e i n’avreve profit.


== 7 ==


=== SALOMON ËL GRAND: N’ÒM PARÈJ ËD J’ÀUTRI ===

1 Dcò mi i son, parèj ëd tuti, n’òm mortal, dëssendent dal prim òm modlà ant la creja.
Ant l’ùter ëd na mare i son ëstàit formà,
2 frut ëd l’ësmens  ëd n’òm e dal piasì ch’a compagna l’amor
për neuv mèis i son ëstàit consolidà ant ël sò sangh.
3 Dcò mi, pen-a nassù, i l’hai respirà l’ària ‘d tùit,
alvand an piorand mè prim crij, parèj ëd tuti.
4 I son ëstàit fassà e riondà ‘d soèn,
5 Gnun rè a l’ha ‘ncaminà ant n’àutra manera soa esistensa.
6 Për tùit a-i è la midema manera d’intré ant la vita e’d seurtne.


=== SALOMON A L’HA CIAMÀ AN DON LA SAVIËSSA ===

7 Për lòn i l’hai pregà Dé e a l’è stame donà ‘l “sust”:
i l’hai suplicà e a l’è rivame n’ëspìrit ëd Saviëssa.
8 I l’hai avune pì car a tròno e séptr ëd comand,
gnun-a richëssa as peul confrontesse.
9 La saviëssa a l’è motobin ëd pì che na pera pressiosa inestimàbila,
përchè a sò confront l’òr a l’è mach un pòch ëd sàbia
e l’argent tant ‘me ‘d pàuta.
10 Mi i l’hai preferì la saviëssa pì che salute e blëssa,
i l’hai avù pì car ëd chila che dla lus,
përchè sò splendor a va mai a la fin.


=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===

11 Tut lòn ch’i l’hai a l’è rivame con la saviëssa, 
an soe man na richëssa ch’as peul pa calcolesse.
12 Ëd tut i l’hai avune piasì, përchè tut a l’è portà da la Saviëssa:
mi i savìa pa che tut a l’è generà da la Saviëssa.
13 Mi i l’hai amprendù onestament sensa fràuda e i l’hai mostrà con generosità.
I l’hai mai stërmà soa richëssa.
14 La saviëssa a l’è tesòr ch’a va mai a la fin për j’òm.
Soa aquisission a sicura l’amicissia ‘d Dé,
e a peul smon-e a Nosgnor ël don ëd na vita
adestrà a la scòla ‘d soa educassion.


=== SALOMON A CIAMA L’AGIUT ËD NOSGNOR PËR PODÈINE PARLÉ DA BIN ===

15 Che Dé a peuda giuteme a parlé con anteligensa,
e ‘d pensé an manera degna ‘d lòn ch’i l’hai arseivù;
përchè Chiel a guida la Saviëssa vers j’òm
e a buta ij savant an sla strap ì drita.
16 Përchè nojàutri, nòste paròle, minca ‘ntendiment e tute noste abilità a son ant le man ëd Nosgnor.


=== ËL DON ËD LA SIENSA A SALOMON ===

17  E Chiel a l’ha concedume la conossensa vera dle ciòse, 
për conòsse la consistensa dël mond
e la fòrsa dj’element.
18 Ël prinsipi, la fin e ‘l mojen dij temp, 
l’altërnansa dij solstissi e ‘l cangiament ëd le stagion,
19 la tornà dj’ann e la posission dj’astr,
20 la natura dle bestie e l’ànima dle bestie ferose,
le pulsion violénte dj’ëspìrit e ij rasonament uman, 
la varietà dle piante e le virtù dle rèis.
21 Mi i conòsso tut lòn ch’a l’è stërmà coma lòn ch’as peul vëdse,
përchè a l’é la saviëssa, Artësan-a dël mond, ch’a l’ha mostràmlo.


=== LÒN CH’A L’É SAVIËSSA ===

22 An chila a - i è n’ëspìrit anteligent, sant,
ùnich, mùltipl, sutil,
mòbil, distint, sensa macia,
mond, pa ofensiv, amis dël bin, auss,
23 lìber, binfesant, amis dl’òm,
frem, sicur, sansossì,
ch’a peul tut, ch’a vëdd tut
e ch’a travérsa tuti j’ëspìrit,
j’anteligent, pur ij pì sutij.
24 La saviëssa a l’è pì àbil ch e tùit ij moviment,
a passa an mes a tut e soa purëssa a s’ëspàntia.
25 A l’é n’emanassion ëd la potensa divin-a,
n’emanassion genìta dla glòria dl’Omnipotent
e a l’è  për lòn che nen a va ‘ntamnela.
26 La lus etérna arbat drint ‘d chila,
spècc sensa macia dl’atività ‘d Dé 
e mistà ‘d sò bin.
27 Combin ùnica: a peul tut;
combin an chila midema: a fa tut neuv
e traversand generassion a passa da n’ànima santa a n’àutra,
e a forma ‘d profeta e d’amis ëd Dé.
28 An efet Nosgnor a l’ha grinor mach për chi a viv con saviëssa.
29 La saviëssa a l’è realtà pì bela dël sol
e a sùpera minca posission d’ëstèile;
comparà a la lus a l’è ‘ncora pì bela.
30 Përchè se la neuit a subìntra a la lus
ël mal a podrà mai prevalèj a la saviëssa.

=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===


== 8 ==

1 La Saviëssa a s’ëstend da ‘n finagi a l’àutr con fòrsa,
e a governa tut con grinor fiamengh.


=== SALOMON ANNAMORÀ DLA SAVIËSSA: a conta ‘d soa educassion ===

2 Fin-a da cand j’era giovo i l’hai amala e vorsula,
i vorìa ch’a fùssa compagna ‘d mia vita,
i son annamorame ‘d soa blëssa.
3 Chila a manifesta soa nobiltà,
përchè a viv ëd Dé,
e përchè a l’ha l’amor  ëd Dé.
4 Chila a partessipa a la conossensa midema ‘d Dé
E a soe euvre.
5 Se ant la vita a l’è richëssa desideràbil,
a-i saralo richëssa pì granda dla saviëssa?
Tut a l’è fàit da chila!
6 Se un a veul fé un travaj an manera anteligenta,
chi podràlo esse pì artéfiss ëd chila?
7 Se un a veul esse onest,
Ch’a sàpia ch’a l’è la saviëssa che a genera virtù.
Përchè a mostra temperansa e prudensa,
giustissia e corage, e nen pì che sòn a l’è amportant
a j’òm ant la vita.
8 Se un a vorèissa andè a fond ‘d soe esperiense,
ch’a sàpia che la Saviëssa a conòss ël passà
e a conòss ëdcò lòn che a-i rivrà,
con vision an sle finësse dij dëscors
e prevision ëd la solussion dj’enìgma,
an pronosticand segn dij temp a rivé.
9 Për lòn i son dessidume ‘d mariela e sté con chila,
an savend ch’am darà consèj ëd bin
e confort ant le tribulassion e ‘l maleur.
10 Grassie a chila, i l’avrai glòria an mes ëd la gent,
e, dcò se giovo, i sarai onorà an tra j’ansian.
11 A diran che mè giudissi a l’è pien ëd sust,
e i l’avrai l’amirassion ëdnans dij potent.
12 Se i dovèissa sté ciuto, lor a restran a speté,
se i parlerai, lor am daran da ment,
se i andrai anans ant ël dëscors 
lor am seghitran anciarmà!
13 La Saviëssa am darà glòria imortal 
E a coj ch’a vniran apress ëd mi un ricòrd sensa fin.
14 I governerai le gent e ‘d nassion a saran sotmëttùe a mi.
15 Sovran afros a l’avran tëmma ‘d mi
ma  la gent am considererà brav e coragios an guera.
16 Tornà a ca m’arlamerai dacant ëd la Saviëssa,
përchè sté con chila a dà pa amaritùdin,
nì l’intimità con chila tristëssa,
nopà mach piasì e gòj.

=== SALOMON, PARÈJ ËD TÙIT IJ FIEUJ D’ADAM, VENTA CH’A CIAMA LA SAVIËSSA ‘D DÉ ===

17 Drinta ‘d mi i l’hai pensà a tut sòn
e i l’hai capì che stasend ansema a la saviëssa
l’imortalità a l’è sicura,
18 e an soa amicìssia a-i è godiment sincer
E an soe man richëssa sensa fin.
I l’hai capì che mach con saviëssa a peul essie d’anteligensa:
la fama a riva mach dal rapòrt con chila.
I son sèmper andàit an serca për avèila.

19 I j’era ancor un cit, bel e nòbil,
ch’i l’avìa avù la grassia ‘d n’ànima bon-a,
20 o mej ancor, i j’era intrà, essend brav,
ant un còrp nen antamnà.
21 Ma mi i savìa che i l’avrìa mai otnula 
se Nosgnor a l’avèissa nen concedùmla.
E ‘s don a ven pròpi dal savèj da chi a peul rivé,
e për lòn i son adressame a Dé,
an pregàndlo con tut mè cheur parèj:


== 9 ==


=== PREGHIERA PËR OTNÌ LA SAVIËSSA ===

1 “ Dé dij Cé e Signor ëd misericòrdia, 
ch’it l’has fàit tut con toa Paròla, 
2 che con toa Saviëssa it l’has formà l’òm,
për ch’a dòmina an sle creature fàite da ti,
3 për ch’a governa ‘l mond an santità e giustissia
an dasend ëd giudissi con ànim  ëd dritura,
4 dame Saviëssa, cola ch’a l’é stà an tròno aranda ‘d ti,
e bùtme pa da banda ant ël nùmer dij tò fieuj, 
5 përchè mi i son tò servidor e fieul ëd na toa sërventa,
òm débol e ‘d vita curta, 
pa bon a capì giustissia e lege.
6 Se dcò un a fùssa la pì përfession an tra j’òm,
s’a-i ven a manch la saviëssa a conta pa nen.
7 E mi, ch’i son ëstàit sernù tanme rè ‘d toa gent
e giùdess dij tò fieuj e toe fije,
8 it l’avìe dime ‘d drissete un Templ an sël tò mont sant, 
n’autar an toa sità,
an imitassion ëd la Tenda Santa 
ch’it j’ere parate dal prinsipi.

9 La Saviëssa ch’a conòss toe euvre a l’è aranda ‘d ti,
e a-i j’era già cora ch’it creave ‘l mond;
chila as n’antend ëd lòn ch’a l’è mej a tò euj
e lòn ch’a l’è sgond ij tò comandament. 
10 Màndla da la santità dij tò cej,
màndla da tò trono ‘d Glòria,
përchè am soagna e a sia con mi ant la tribolassion
e mi i peuda savèj lòn ch’a l’è mej a tò euj.
11 A conòss tut e as n’antaja ‘d tut,
e a sarà mia guida prudenta an lòn ch’i faso
protegéndme con soa glòria.
12 A l’è përparèj che mie euvre a saran agradìe
e  mi i giudicrai tò pòpol con giustissia
e i sarai degn dël tròno ëd mè pare.
13 Chi è-lo ch’a peul conòsse ‘l vorèj ëd Dé?
e chi a podrìa mach pensé a la Volontà ‘d Nosgnor?

14 Përchè ij proponiment dij mortaj a son tìmid
e lòn ch’i pensoma pa sicur;
15 an efet l’ànima a l’è grevà da ‘n còrp ëd corussion, 
tanme na tenda ‘d tèra  a pèisa dzora a nòsti sens e pensé.
16 A stent noi ‘s figuroma lòn ch’a l’è an sla tèra,
con pen-a i vëddoma lòn ch’a l’è a portà ‘d man.
Chi podrialo trov-è lòn ch’a l’è an cel?
Chi a podrìa conòsse tò pensé 
se Ti ‘t l’avèisse pa daje la Saviëssa
e it l’avèisse nen mandaje tò Spìrit sant da l’àut?&quot;

=== LA SAVIËSSA ‘D DÉ ANT LA STÒRIA ===
=== Arconossensa a Dé për soa Saviëssa ===

18 Parèj a l’ero stàit ardrissà ij vieuj ëd col ch’a l’é an sla tèra;
j’òm a l’han amprendù lòn che a l’è mej,
e a l’ero stàit salvà për mojen ëd la saviëssa


== 10 ==


{{itravajoma}}

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Deuterocanònich]]</text>
      <sha1>r15jbgz5kfcov39x86fqsenqntac5ts</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>31396</id>
      <parentid>31391</parentid>
      <timestamp>2024-04-26T08:40:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>93.150.255.245</ip>
      </contributor>
      <comment>/* 10 */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31281" xml:space="preserve">{{header
 | title    = [[La_Bibia_piemontèisa|La Bibia piemontèisa]]
 | author   =
 | section  = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich|Ij Deuterocanònich]]
 | previous = 
 | next     = 
 | notes    = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich/Sapiensa/Introdussion|Introdussion]]
}}

= La sapiensa 'd Salomon =
{{chapter|1}}
== 1 ==
=== Ël destin dj’òm conform a la saviëssa ‘d Dé ===
{{verse|chapter=1|verse=1}}Veuje bin a la giustissia, vojàutri che i governe an sla tèra, pensé con dritura ‘d Nosgnor, sërchelo con cheur genit. {{verse|chapter=1|verse=2}}An efet, chiel as fa trové da coj che a lo tento pa, as mostra a coj che a ‘cuso nen ëd chërde an chiel. {{verse|chapter=1|verse=3}}Ij pensé malegn a slontan-o da Dé; l’omnipotensa, butà a la preuva, a tapara ij torolo. {{verse|chapter=1|verse=1}}La saviëssa a intra pa drinta ëd n’ànima malfasanta, nì a stà ant un còrp ës-ciav dël pecà. {{verse|chapter=1|verse=5}}Lë Spìrit Sant a mostra dë scampé  da la fausserìa, e as në stà a la larga da le paròle sensa sust, se a-i riva l’angiustissia a l’è parà via. {{verse|chapter=1|verse=6}}La saviëssa a l’è në Spìrit ch’a l’ha grinor dj’òm, ma a a lassa pa da punì ij blasfem, përchè Dé a l’è testimòni ëd lòn ch’a pensa, osservator an vrità ‘d sò cheur e dle paròle ‘d soa lenga. {{verse|chapter=1|verse=7}}A l’è che, an efet, l’Univers a l’è satì dlë Spìrit ëd Nosgnor, e sòn a l’è lòn che a ten tut ansema: chiel a conòss tute le vos. {{verse|chapter=1|verse=8}}Për lòn chi a fa ëd ròbe nen giuste, a sarà pa risparmià da l’arvangia dla Giustissia. {{verse|chapter=1|verse=9}}An efet, a s’andrà 'ndaghé an sij but dël përvers, l’arson ëd soe paròle a rivrà fin-a Nosgnor, a condana ‘d soe përversità; {{verse|chapter=1|verse=10}}përchè n’orija gelosa a scota tut, fin-a la ciusiada dle mormorassion a-j resta pa secret. {{verse|chapter=1|verse=11}}Për lòn, pijeve varda dël ciancé a dzoneus; esse antivist an sla lenga dla maldicensa, përchè gnanca na paròla da stërmà a sarà sensa efet: na boca busiarda a massa l’ànima. {{verse|chapter=1|verse=12}}Vòsta vita a dovrà mai porté a la mòrt: con j’euvre ‘d vòste man venta pa provoché ruin-a, {{verse|chapter=1|verse=13}}përchè Dé a l’ha pa creà la mòrt e a l’ha an ghignon la ruin-a dla gent. {{verse|chapter=1|verse=14}}Tut lòn che chiel a l’ha creà a l’è për l’esiste; le creature dël mond a son san-e, a-i è pa ‘l tòssi dla mòrt andrinta ‘d lor, nì j’ìnfer a l’han regn an sla tèra: {{verse|chapter=1|verse=15}}giustissia a lé mai mòrta. {{verse|chapter=1|verse=16}}Mach ij përvers a ‘mplòro la mòrt për lor, con paròle e ‘d vers: a penso ch’a sia amisa e as masin-o për chila, as në fan aleansa përchè a son già an podèj dla mòrt. {{verse|chapter=1|verse=17}}.

== 2 ==
2
1	An tra ‘d lor a diso an  rasonand dë sbiess: “Nòstra vita a l’è trista e a dura pòch; cora che l’òm a meuir, gnun rimedi: mai conossusse gnun ch’a lìbera da l’ìnfern”.
2	“ I rivoma da na generassion nassùa a l’asard e apress a sarà com i fùisso mai stàit.
Ël sofi ëd nòste nariss a l’è buf ëd vent e ‘l pensé na spluva bogià dal baté ‘d nòstr cheur.
3	Na vira che tut a sia dëstissasse, ël còrp a vnirà esse sënner e l’ëspìrit a svaporerà tant ‘me aria sensa consistensa.
4	Ant ël temp ëdcò nòst nòm a sarà dësmentià e ‘d nòste euvre gnun as n’avisrà. Nòstra vita a passerà parèj ëd la trassa ‘d na nìvola, e a sarà parà via tant ‘me ceja sbardlà dai raj dël sol e slinguà da sò calor.
5	Nòstr esìste a l’è l’ombra d’un moment ch’a passa e nòstra fin a torna pa su soe pianà, përchè ‘l cacèt a l’è stàit butà e gnun a torna pa pì andaré.
6	Sah! Profitómse dël bon present, e dovromà ‘l creà con ardensa ‘d gioventura!
7	Anciocómse dël vin pì soasì e dij profum, fómse pa scapé le fior ëd la prima.
8	Coronómse ‘d boton ëd reusa anans ch’a splufrisso!
9	Che gnun ëd nojàutri a vada a manch ëd nòsta ‘ntemperansa, an lassand dëspertut le marche ‘d nòstra argiojissansa, përchè lòn ch’a në speta a l’è nòsta part. 
10	Fómse padron dij pòver giust, pa rësguard për le vidoe, dómje nen da ment ai vej carà d’ann e ‘d cavèj bianch.
11	Che la lege ‘d nòsta fòrsa a vada ampónse an sla giustissia, përchè a l’è a dzoneus l’esse débol.
12	Butómse a l’avàit dël giust, përchè a l’è d’ambreuj a lòn ch’i foma, an rimpròcia nòste trasgression ëd la lege e an rinfàcia le mancanse contra l’educassion arseivùa.
13	Chiel a proclama d’avèj la conossensa ‘d Dé e a blaga d’esse fieul ëd Nosgnor. 
14	Për nojàutri chiel a l’è mach pì la condana dij nòsti pensé: i podoma  gnanca pì vëdlo, i podoma pa pì soportelo, 
15	Përchè soa manera ‘d vëdde a l’è diferenta da cola dj’àutri, e as compòrta tant ‘me gnun d’àutri.
16	Chiel an consìdera parèj ëd moneda fàussa, a schin-a nòste costume com a fùisso ëmnis. A proclama beà la fin dij giust e a pòrta ‘l vant d’avèj Dé për pare.
17	Anlora vëdoma se soe paròle a son vrità e butomlo a la preuva për vëdde còs ch’a-i në ven fòra a la fin.
18	Përchè se ‘l giust a l’è fieul ëd Dé, antlora Nosgnor as në farà càrich, e a lo libererà da le man ëd coj ch’a-j son contra.
19	Butómlo a la preuva: tormentómlo, ansolentómlo, e i savroma còs në l’è ‘d soa mansuetùdin: foma stim ëd soa rassegnassion.
20	Condanómlo a na mòrt d’anfàmia, da già che com a dis a-j rivrà socors da Dé.”


=== SÒRT FINAL DIJ GIUST E DIJ PËRVERS ===

21	Lor a rason-o përparèj ma a l’han ravà la stra, soa malìssia a l’ha sborgnaje.
22	A conòsso pa ij mister ëd Dé; gnun-e speranse ant na santità ch’a paga nì a chërdo a l’arcompensa dj’ànime pure.
23	Òi! Dé a l’ha creà l’òm për esse anmortal, a l’ha falo mistà ‘d soa midema sostansa. 
Mach, che për anvidia ‘d Satan a l’è intraie la mòrt ant ësto mond: coj ch’a son dël diav a në fan esperiensa.

== 3 ==

 
=== IJ GIUST A PEULO SPERÉ ANT LA VITA ===

'''1 Ma j’ànime dij giust a son nopà ant le man ëd Dé: a saran tocà da gnun torment.'''

'''2 A j’euj dij sensa sust a smijava ch’a dovèisso meuire: tut a sarìa finì con la mòrt ëd lor.'''

'''3 Dcò mach ël sò slontanesse da nojàutri a l’era un disàstr: ma lor a son ant la pas.'''

'''4 E se a fùisso dcò condanà a j’euj dj’òm, lor a spero ant na vita sensa fin.'''

'''5  Dé a l’ha provaje con na pen-a legera e cola dissiplin-a a portrà a lor boneur grand, përchè Nosgnor a l’ha trovaje degn ëd Chiel.'''

'''6 Chiel a l’ha stimaie tant ‘me ant un griseul e a l’ha gradije parèj d’un sacrifissi complet.'''

'''7 Lor a splendran ant ël di dël giudissi com ëspluve ch’a bruso tuta la stobia.'''

'''8 Lor a giudicheran le nassion e a comanderan a le gent, e Nosgnor a regnerà për sempe.'''

'''9 Përchè col ch’a l’ha fiusa an Nosgnor a comprendrà la/an vrità, chi a-j sarà fedel a vivrà con chiel ant l’amor, përchè grassia e misericòrdia a son për ij sò sernù.''' 

=== RËSPÒSTA  A J’OBIESSION ===

=== LA SPERANSA DIJ GRAM A L’HA PA 'D FONDAMENT ===

'''10 Ma ij përvers a ‘rseivran castigh për ij so pensé d’ësbies, lor a l’han dëspresià ‘l giust e a son arvirasse a Nosgnor.'''

'''11 A l’ha pa felicità col ch’a dëspresia la saviëssa: soa speransa a l’è a  dzoneus e so fatighé a ser a nen tant ‘me soe euvre.'''

'''12 Le fomne ‘d lor a son sensa sust, ij fieuj gram, maledìa soa prosperità.'''

'''13 Binurosa a l’è la stéril fedela, cola ch’a l’ha pa conossù un let ëd pecà; a l’avrà soa arcompensa ant ël giudissi dj’ànime.'''

'''14 Dcò l’eunuch, col ch’a l’ha mai trasgredì la Lej, e mai pensà ‘d gramissie contra ‘d Nosgnor a arseivrà na grassia soasìa për esse stàit fedel: na part pì che avosà ant ël templ ëd Nosgnor.'''

'''15 An efet, ël frut ëd n’angagi generos  a l’è la glòria, e la rèis ëd la saviëssa a l’è sensa fin.'''

'''16 Nopà, ij fieuj dl’adùlter a l’avran pa ‘d boneur, la dëssendensa ‘d n’union pa legìtima a finirà mal.'''

'''17 Përchè s’a l’avèisso dcò vita longa a saran apressià për nen, e, a la fin soa veciaia a sarà stimà sensa onor.'''

'''18 A dovèisso peui meuire giovo, ël di dël giudissi a sarà sensa speransa nì consolassion,'''

'''19 përchè për na rassa grama ël destin a l’è crudel.'''

== 4 ==
               
1 A val ëd pì esse sensa masnà  ma esse onest, përchè as lassa na memòria sensa fin, arconossùa da j’òm e da Dé.
2 Se l’òm a l’è viv a l’è imità; se  a l’é mòrt, anlora a -i n’a-i é anvìa: a l’è parèj d’un guerié ancoronà përchè a l’ha vinciù ant un combatiment leal. 


=== IJ FIEUJ DIJ GRAM ===

3 La dëssendensa ‘d bon nùmer dij përvers a servirà a nen përchè a butrà nen rèis ancreuse ma mach ëd branch bastàrd: a sarà pa consolidà ant un sep/such sòlid. 
4 E se dcò a buta ‘d gich për un moment an sij branch, sò but precari a saran bolversà e dësreisà da vent violent.
5 So branchèt tënner a s’ës-ciapran e so frut a sarà a dzoneus, pa mur da mangé a servirà a nen.
6 Përchè le masnà nassùe da union pa legal a son testimòni, ant ël giudissi, ëd la përversità dij pare e mare.
 

=== MEUIRE DA GIOVO A L’É PA SÈMPER UN MAL ===

7 L’òm onest, pura s’a meuir giovo a l’ha na sòrt ëd boneur.
8 An efet, un vej a l’è pa onorà për soa ansianità nì as misura për ël nùmer dj’ani.
9 Ma ‘l sust ëd n’òm a l’è pa ant ij cavèj bianch e na vita ‘d saviëssa sensa colpa a l’è pì che l’esistensa/l’età venaranda.
10 S’a l’è rendusse agradì a Dé, che a l’ha vorsuje bin: a l’è stàit gavà d’ant ij pecador, andova ch’a vivìa.
11 Chiel a l’è stàit portà via përchè ‘l mal a vada pa antamné sò sentiment o a në sfausseissa l’ànima. 
12  Përchè l’anciarm dël vissi a scuriss la vrità e ‘l turbij ant la cossiensa a bolversa dcò n’òm sensa malissia.
13 Nopà l’òm giust a riva an pressa a la pienëssa, com a l’avèissa compila për vàire temp.
14 Soa ànima a l’è stàita gradìa al Signor: për lòn Chiel a l’ha gavalo an pressa da n’ambient malegn. Ma la gent a vëdd sensa capì; a pensa pa a sòn an soa ment:
15 che për ij sò sernù a-i è grassia e misericòrdia e  për ij sò sant a-i sarà soa presensa. 
16 L’òm onest ch’a patiss a condana ancor an vita ij përvers: na gioventura, ch’a sia rivà an pressa a la perfession, a l’è condana për la veciaja longa dël sensa sust.


=== ËL GIUST, A LA FIN, A SARÀ FIEUL ËD DÉ ===

17 As vëdrà la fin dël savi, m’as comprendrà pa lòn che Dé a l’ha decidù për chiel/sò rësguard, nì dla rason che Nosgnor a l’àbia butalo a la sosta.
18 Le gent a vëddo e a dësprésio: tutun ël darié ant ël giudissi a l’è Nosgnor.
19 A la fin, lor a saran na caròpa ‘d dëspresi, a saran oget d’ësvergna fin-a an tra ij mòrt, për sèmper, an efet, Dé a-j farà crové da le fondamenta, a-j farà tombé giù, e lor a saran mut, ruinà për sèmper e an tra ij dolor as perdrà la memòria ‘d lor.


=== IJ GRAM AN FACIA A J’ONEST ===

20 Ant ël rendicont ëd lòn ch’a l’han fàit ëd mal, lor, ij gram as presentran tërmolant : soe përversità as presentran an facia, për acuseje dij mancament a la Lej.

== 5 ==

1 Antlora ‘l giust as tnirà con fiusa granda an facia ‘d coj ch’a lo crasavo
e ‘d chi ch’a l’avìa dëspresià ij sò sagrin.
2 An vëddéndlo, a saran sesì da n’ësparm afros, e a saran stupì për soa salvëssa pa atendùa.
3 Pentì as diran an tra ‘d lor, 
angossà ant l’ëspìrit tormentà:
4 “ Vardé col che na vira noi i l’avìo svergnà
e che da sensa sust i l’avìo pijà ‘n gir;
i giudicavo soa esistensa na matarìa
e soa fin sensa onor.
5 Për che motiv adess a l’è considerà an tra ij fieuj ëd Dé 
e a condivid la sòrt dij sant?


=== IJ GRAM A ‘RCONOSRAN IJ SÒ EROR ===

6 Donch i soma ‘ndàit fòra ‘d carzà dal camin ëd la vrità;
la lus ëd la giustissia a sbërlus pa për nojàutri,
nì mai për noi a l’è alvasse ‘l sol.
7 I soma arpatasse ant le stra dla përversità e dla perdission;
i l’oma travërsà ‘d desert afros
sensa arconòsse la pista trassà da Nosgnor.
8 Còs a l’è servune nòstra arogànsa?
Còs ha-lo portane la richëssa con la blaga?
9 Tut sòn a l’è passà tant ‘me n’ombra
Parèj ëd na neuva ch’a passa sensa esse scotà,
10 tant ‘me na nav ch’a sórca l’onda agità:
gnun-a trassa ‘d sò passagi,
soa caren-a a lassa pa 'd sorch an sj’onde.
11 A l’è parèj ëd n’oslin ch’a vola ant l’aria:
gnun-a marca o segn ëd sò passagi,
përchè ‘l sofi leger tocà da soe piume
a l’è dividù da l’ìmpit dël moviment dj’ale,
ma, contut, a-i resta pan nen ëd soa  traversada.
12 O tanme na flecia sfrandà an sla sibla,
ch’a fa divide l’aria ma che peui a dissòlv ël passagi
an tornand com anans e fasend nen conòsse la traiectòria:
13 përparèj dcò nojàutri, pen-a nassù, i l’oma già chità d’esiste
e i l’oma pa avù  gnun-a marca ‘d virtù da mostré
consumàndze mach an nòstra gramissia”.
14 Përchè la speransa dël përvers a l’è parèj ëd bula portà dal vent,
tant ‘me s-ciuma legera possà da la buria
che parèj ‘d fum a l’è dësperdù dal vent,
tanme memòria dl’òspite d’un di sol as dìssipa.


=== DÉ A L’É DA LA PART DL’ONEST ===

15  Ma ij giust al contrari a vivo sempe, 
përchè a san che Nosgnor a l’ha soèn  ëd lor
e a-j garantis n’arcompensa sicura. 
16 Aranda ‘d Nosgnor lor arseivran un mant regal,
e na coron-a dë splendor da soa man,
përchè a-j darà protession con soa drita,
e a-j farà scu con sò brass.


=== La natura midema ardeuvrà a nen ij nemis ===

17 Për chiel Nosgnor a sarà parèj d’un guerié
Ch’as servirà dla creassion për castijé ij sò nemis;
18 a sarà vestì ‘d giustissia com a fussa na corassa
E l’elm a sarà ‘l giudissi ch’a fala pa.
19 Sò scu a sarà na santità inespugnàbila.
20 Soa flin-a inesoràbila a sarà molà tanme na spa.
E le fòrse dla natura a saran con Chiel contra ij sensa sust.
21 Dzora ‘d lor a s’ësfrandran ëd lòsne che a falo nen,
e parèj ëd n’arch bin tendù
da le nìvole a colpiran la sibla.
22 Da la franda a s’ëslansran 
grele ‘d tempesta pien-e ‘d fot.
L’eva ‘d mar a sarà furiosa contra ‘d lor
E ij fium a-j travonderan sensa misericòrdia.
23 Na buria poderosa a s’alvrà contra ‘d lor
e a saran sbardlà coma da n’orissi.
Tant ‘me un desert la tèra a sarà vastà da la përversità,
e la pràtica dla gramissia a darà ‘l gir ai tròno dij potent.

== 6 ==


=== ELÒGI DLA SAVIËSSA ===
=== La saviëssa a serv ai potent a governé da bin ===

1 Scoté donch, ò rè, e sërché ‘d capì,
vojàutri ch’i governe tuta la tèra:amprénde!
2 Spòrze l’orija, voi ch’i dòmine le moltitùdin
e i seve pien d’orgheuj për ël foson ëd vòstre gent!
3 Përchè vòst govern a l’è stave donà da Nosgnor, e vòstra sovranità dal pì àut.
Chiel a beicrà da bin vòstre euvre e a vaitrà vòstri proget.
4 Se, combin ministr dël regn, vòst govern a sarà pa stàit ëd dritura an guernand la Lej,
e portàndve conform al vorèj ëd Dé.
5 Antlora dun-a e con sparm Chiel as drisserà contra ‘d vojàutri
e un giudissi sever as compirà contra ‘d coj ch’a stan an àut.
6 Përchè misericòrdia a mérita col ch’a stà sota,
ma ij potent a saran giudicà con potensa.
7 Përchè ‘l Mèistr ëd tuti a arcula pa dëdnans ëd gnun,
a l’ha nen sogission ëd la grandeur,
përchè a l’ha fàit ël grand parèj dël cit,
e a soagna un coma n’àutr.
8 Mach che për coj ch’a governo a l’è motobin rigoros.
9  Përtant, a l’è për vojàutri, ò sovra, ch’a son adressà mie paròle,
përchè i amprende la Saviëssa e i vade pa a tombé.
10 Përchè a sarà santificà col che a guerna con santità lòn ch’a l’è sant,
e chi a l’ha amprendù an santità a trovrà difèisa.
11 përtant, avèj anvìa ‘d mie paròle, 
aspiré a ciòse sante e i arseivreve educassion.
12 La Saviëssa a sberlusa e a sarà mai falëtta,
belfé da contemplé për chi a-j veul bin
e as fà trové da col ch’a la sërca.
13 Cora che un a veul saviëssa, a l’è chila ch’as fa conòsse për prima.
14 A la trovrà stà a soa pòrta,
col ch’a va ‘lvesse bonora ‘d prima matin: sensa sfòrs.
15 Perfession ëd disserniment a l’è la riflession ansima a la saviëssa,
e chi a vija dzora ‘d chila a sarà dun-a sensa afann.
16 Ëd coj ch’a në son degn, chila a va ‘n serca
a fa aparission për le stra, e a va ‘ncontra con binvolensa.
17  So prinsipi a l’é l’anvìa d’istrussion;
amor, a l’é la guerna dl’educassion;
18 amor, a l’é guerna ‘d soe legi;
e ‘l rispet ëd le legi a l’è garansia d’imortalità.
19 e l’imortalità a fa sté aranda ‘d Dé.
20 l’anvìa dla saviëssa a men-a donch al regn.
21 Alora, se, tiran ëd le gent, i l’eve anvìa ‘d tròni e ‘d baròt ëd ël comand,
onoré la saviëssa, përchè i peude regné sempe.

=== SALOMON ÈSPLUCA LA NATURA DLA SAVIËSSA ===
22 Lòn ch’a l’è saviëssa, e com a l’è nassùa, adess i l’esponrai;
iv tnirai pa stermà ij sò misteri.
I seghitrai soe pianà fina da l’orìgin,
dal cominsament.
23 E i butrai bin an ciàir soa conossensa, sensa dëstrademe dal camin ëd la vrità.
Ma i marcerai pa con gelosìa ch’a consuma,
përchè l’anvidia a intra nen con la saviëssa.
24 A l’è ‘l nùmer dij savi al mond ch’a fa soa salvëssa,
e un rè savant a l’è salute dla gent.
25 Donca, lasseve eduché da mie paròle ,
e i n’avreve profit.


== 7 ==


=== SALOMON ËL GRAND: N’ÒM PARÈJ ËD J’ÀUTRI ===

1 Dcò mi i son, parèj ëd tuti, n’òm mortal, dëssendent dal prim òm modlà ant la creja.
Ant l’ùter ëd na mare i son ëstàit formà,
2 frut ëd l’ësmens  ëd n’òm e dal piasì ch’a compagna l’amor
për neuv mèis i son ëstàit consolidà ant ël sò sangh.
3 Dcò mi, pen-a nassù, i l’hai respirà l’ària ‘d tùit,
alvand an piorand mè prim crij, parèj ëd tuti.
4 I son ëstàit fassà e riondà ‘d soèn,
5 Gnun rè a l’ha ‘ncaminà ant n’àutra manera soa esistensa.
6 Për tùit a-i è la midema manera d’intré ant la vita e’d seurtne.


=== SALOMON A L’HA CIAMÀ AN DON LA SAVIËSSA ===

7 Për lòn i l’hai pregà Dé e a l’è stame donà ‘l “sust”:
i l’hai suplicà e a l’è rivame n’ëspìrit ëd Saviëssa.
8 I l’hai avune pì car a tròno e séptr ëd comand,
gnun-a richëssa as peul confrontesse.
9 La saviëssa a l’è motobin ëd pì che na pera pressiosa inestimàbila,
përchè a sò confront l’òr a l’è mach un pòch ëd sàbia
e l’argent tant ‘me ‘d pàuta.
10 Mi i l’hai preferì la saviëssa pì che salute e blëssa,
i l’hai avù pì car ëd chila che dla lus,
përchè sò splendor a va mai a la fin.


=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===

11 Tut lòn ch’i l’hai a l’è rivame con la saviëssa, 
an soe man na richëssa ch’as peul pa calcolesse.
12 Ëd tut i l’hai avune piasì, përchè tut a l’è portà da la Saviëssa:
mi i savìa pa che tut a l’è generà da la Saviëssa.
13 Mi i l’hai amprendù onestament sensa fràuda e i l’hai mostrà con generosità.
I l’hai mai stërmà soa richëssa.
14 La saviëssa a l’è tesòr ch’a va mai a la fin për j’òm.
Soa aquisission a sicura l’amicissia ‘d Dé,
e a peul smon-e a Nosgnor ël don ëd na vita
adestrà a la scòla ‘d soa educassion.


=== SALOMON A CIAMA L’AGIUT ËD NOSGNOR PËR PODÈINE PARLÉ DA BIN ===

15 Che Dé a peuda giuteme a parlé con anteligensa,
e ‘d pensé an manera degna ‘d lòn ch’i l’hai arseivù;
përchè Chiel a guida la Saviëssa vers j’òm
e a buta ij savant an sla strap ì drita.
16 Përchè nojàutri, nòste paròle, minca ‘ntendiment e tute noste abilità a son ant le man ëd Nosgnor.


=== ËL DON ËD LA SIENSA A SALOMON ===

17  E Chiel a l’ha concedume la conossensa vera dle ciòse, 
për conòsse la consistensa dël mond
e la fòrsa dj’element.
18 Ël prinsipi, la fin e ‘l mojen dij temp, 
l’altërnansa dij solstissi e ‘l cangiament ëd le stagion,
19 la tornà dj’ann e la posission dj’astr,
20 la natura dle bestie e l’ànima dle bestie ferose,
le pulsion violénte dj’ëspìrit e ij rasonament uman, 
la varietà dle piante e le virtù dle rèis.
21 Mi i conòsso tut lòn ch’a l’è stërmà coma lòn ch’as peul vëdse,
përchè a l’é la saviëssa, Artësan-a dël mond, ch’a l’ha mostràmlo.


=== LÒN CH’A L’É SAVIËSSA ===

22 An chila a - i è n’ëspìrit anteligent, sant,
ùnich, mùltipl, sutil,
mòbil, distint, sensa macia,
mond, pa ofensiv, amis dël bin, auss,
23 lìber, binfesant, amis dl’òm,
frem, sicur, sansossì,
ch’a peul tut, ch’a vëdd tut
e ch’a travérsa tuti j’ëspìrit,
j’anteligent, pur ij pì sutij.
24 La saviëssa a l’è pì àbil ch e tùit ij moviment,
a passa an mes a tut e soa purëssa a s’ëspàntia.
25 A l’é n’emanassion ëd la potensa divin-a,
n’emanassion genìta dla glòria dl’Omnipotent
e a l’è  për lòn che nen a va ‘ntamnela.
26 La lus etérna arbat drint ‘d chila,
spècc sensa macia dl’atività ‘d Dé 
e mistà ‘d sò bin.
27 Combin ùnica: a peul tut;
combin an chila midema: a fa tut neuv
e traversand generassion a passa da n’ànima santa a n’àutra,
e a forma ‘d profeta e d’amis ëd Dé.
28 An efet Nosgnor a l’ha grinor mach për chi a viv con saviëssa.
29 La saviëssa a l’è realtà pì bela dël sol
e a sùpera minca posission d’ëstèile;
comparà a la lus a l’è ‘ncora pì bela.
30 Përchè se la neuit a subìntra a la lus
ël mal a podrà mai prevalèj a la saviëssa.

=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===


== 8 ==

1 La Saviëssa a s’ëstend da ‘n finagi a l’àutr con fòrsa,
e a governa tut con grinor fiamengh.


=== SALOMON ANNAMORÀ DLA SAVIËSSA: a conta ‘d soa educassion ===

2 Fin-a da cand j’era giovo i l’hai amala e vorsula,
i vorìa ch’a fùssa compagna ‘d mia vita,
i son annamorame ‘d soa blëssa.
3 Chila a manifesta soa nobiltà,
përchè a viv ëd Dé,
e përchè a l’ha l’amor  ëd Dé.
4 Chila a partessipa a la conossensa midema ‘d Dé
E a soe euvre.
5 Se ant la vita a l’è richëssa desideràbil,
a-i saralo richëssa pì granda dla saviëssa?
Tut a l’è fàit da chila!
6 Se un a veul fé un travaj an manera anteligenta,
chi podràlo esse pì artéfiss ëd chila?
7 Se un a veul esse onest,
Ch’a sàpia ch’a l’è la saviëssa che a genera virtù.
Përchè a mostra temperansa e prudensa,
giustissia e corage, e nen pì che sòn a l’è amportant
a j’òm ant la vita.
8 Se un a vorèissa andè a fond ‘d soe esperiense,
ch’a sàpia che la Saviëssa a conòss ël passà
e a conòss ëdcò lòn che a-i rivrà,
con vision an sle finësse dij dëscors
e prevision ëd la solussion dj’enìgma,
an pronosticand segn dij temp a rivé.
9 Për lòn i son dessidume ‘d mariela e sté con chila,
an savend ch’am darà consèj ëd bin
e confort ant le tribulassion e ‘l maleur.
10 Grassie a chila, i l’avrai glòria an mes ëd la gent,
e, dcò se giovo, i sarai onorà an tra j’ansian.
11 A diran che mè giudissi a l’è pien ëd sust,
e i l’avrai l’amirassion ëdnans dij potent.
12 Se i dovèissa sté ciuto, lor a restran a speté,
se i parlerai, lor am daran da ment,
se i andrai anans ant ël dëscors 
lor am seghitran anciarmà!
13 La Saviëssa am darà glòria imortal 
E a coj ch’a vniran apress ëd mi un ricòrd sensa fin.
14 I governerai le gent e ‘d nassion a saran sotmëttùe a mi.
15 Sovran afros a l’avran tëmma ‘d mi
ma  la gent am considererà brav e coragios an guera.
16 Tornà a ca m’arlamerai dacant ëd la Saviëssa,
përchè sté con chila a dà pa amaritùdin,
nì l’intimità con chila tristëssa,
nopà mach piasì e gòj.

=== SALOMON, PARÈJ ËD TÙIT IJ FIEUJ D’ADAM, VENTA CH’A CIAMA LA SAVIËSSA ‘D DÉ ===

17 Drinta ‘d mi i l’hai pensà a tut sòn
e i l’hai capì che stasend ansema a la saviëssa
l’imortalità a l’è sicura,
18 e an soa amicìssia a-i è godiment sincer
E an soe man richëssa sensa fin.
I l’hai capì che mach con saviëssa a peul essie d’anteligensa:
la fama a riva mach dal rapòrt con chila.
I son sèmper andàit an serca për avèila.

19 I j’era ancor un cit, bel e nòbil,
ch’i l’avìa avù la grassia ‘d n’ànima bon-a,
20 o mej ancor, i j’era intrà, essend brav,
ant un còrp nen antamnà.
21 Ma mi i savìa che i l’avrìa mai otnula 
se Nosgnor a l’avèissa nen concedùmla.
E ‘s don a ven pròpi dal savèj da chi a peul rivé,
e për lòn i son adressame a Dé,
an pregàndlo con tut mè cheur parèj:


== 9 ==


=== PREGHIERA PËR OTNÌ LA SAVIËSSA ===

1 “ Dé dij Cé e Signor ëd misericòrdia, 
ch’it l’has fàit tut con toa Paròla, 
2 che con toa Saviëssa it l’has formà l’òm,
për ch’a dòmina an sle creature fàite da ti,
3 për ch’a governa ‘l mond an santità e giustissia
an dasend ëd giudissi con ànim  ëd dritura,
4 dame Saviëssa, cola ch’a l’é stà an tròno aranda ‘d ti,
e bùtme pa da banda ant ël nùmer dij tò fieuj, 
5 përchè mi i son tò servidor e fieul ëd na toa sërventa,
òm débol e ‘d vita curta, 
pa bon a capì giustissia e lege.
6 Se dcò un a fùssa la pì përfession an tra j’òm,
s’a-i ven a manch la saviëssa a conta pa nen.
7 E mi, ch’i son ëstàit sernù tanme rè ‘d toa gent
e giùdess dij tò fieuj e toe fije,
8 it l’avìe dime ‘d drissete un Templ an sël tò mont sant, 
n’autar an toa sità,
an imitassion ëd la Tenda Santa 
ch’it j’ere parate dal prinsipi.

9 La Saviëssa ch’a conòss toe euvre a l’è aranda ‘d ti,
e a-i j’era già cora ch’it creave ‘l mond;
chila as n’antend ëd lòn ch’a l’è mej a tò euj
e lòn ch’a l’è sgond ij tò comandament. 
10 Màndla da la santità dij tò cej,
màndla da tò trono ‘d Glòria,
përchè am soagna e a sia con mi ant la tribolassion
e mi i peuda savèj lòn ch’a l’è mej a tò euj.
11 A conòss tut e as n’antaja ‘d tut,
e a sarà mia guida prudenta an lòn ch’i faso
protegéndme con soa glòria.
12 A l’è përparèj che mie euvre a saran agradìe
e  mi i giudicrai tò pòpol con giustissia
e i sarai degn dël tròno ëd mè pare.
13 Chi è-lo ch’a peul conòsse ‘l vorèj ëd Dé?
e chi a podrìa mach pensé a la Volontà ‘d Nosgnor?

14 Përchè ij proponiment dij mortaj a son tìmid
e lòn ch’i pensoma pa sicur;
15 an efet l’ànima a l’è grevà da ‘n còrp ëd corussion, 
tanme na tenda ‘d tèra  a pèisa dzora a nòsti sens e pensé.
16 A stent noi ‘s figuroma lòn ch’a l’è an sla tèra,
con pen-a i vëddoma lòn ch’a l’è a portà ‘d man.
Chi podrialo trov-è lòn ch’a l’è an cel?
Chi a podrìa conòsse tò pensé 
se Ti ‘t l’avèisse pa daje la Saviëssa
e it l’avèisse nen mandaje tò Spìrit sant da l’àut?&quot;

=== LA SAVIËSSA ‘D DÉ ANT LA STÒRIA ===
=== Arconossensa a Dé për soa Saviëssa ===

18 Parèj a l’ero stàit ardrissà ij vieuj ëd col ch’a l’é an sla tèra;
j’òm a l’han amprendù lòn che a l’è mej,
e a l’ero stàit salvà për mojen ëd la saviëssa


== 10 ==


1 La Saviëssa a l’ha dàit protession al Pare dël mond, formà da Dé,
cand a l’era ‘ncora da sol; peuia l’ha liberalo da soa colpa
2 e a l’ha daje la fòrsa për dominé an sl’Univers.


=== CAIN E ‘L DILUVI ===

3 N’òm pa giust, an slontanàndze da la Saviëssa drinta ‘d soa midema flin-a
A l’è perdùsse për sò sentiment sassin anvers sò frel.
4 A l’è stàit për càusa soa che ‘l mond a l’è nijàsse,
 ma la Saviëssa a l’ha torna salvalo
an guidand n’òm onest për mojen d’un cit tòch ëd bòsch.


=== ABRAHAM ===

5 Cand che le nassion as capìo mach pì
ant la përversion, la Saviëssa a l’ha ‘rconossù n’òm giust
e a l’ha conservalo sensa taca dëdnans ëd Dé
mantléndlo fòrt ëdcò combin so grinor grand ch’a l’avìa për soa masnà.


=== LÒT E LA DISTRUSSION ËD LE SINCH SITÀ ===
 
6 E antramentre ch’andasìo a meuire ij gram,
un giust as salvava dal feu tombà dzora ‘d sich sità.
7 Na tèra ‘d desolassion, pien-a ‘d tuf, con d’erbo malavi ëd marin
e sensa  fruta mura, a në pòrta ‘ncora testimoniansa,
e, për memorié n’ànima miscredenta
as drissa na colòna ‘d sal .
8 Slontanànze da la Saviëssa,
nen mach ij pervers a son danasse ‘d nen conòsse ‘l bin,
ma a l’han dcò lassà a la posterità
na memòria d’ansipiensa,
 e përchè a s’ëstermèissa pa la càusa ‘d soa colpa.
9 Nopà la Saviëssa a lìbera da tribulassion
Ij sò divòt:


=== GIACÒB ===

10 a l’ha mnà për ij vieuj pì drit
ël giust ch’a scampava da la zara ëd sò frel:
e a l’ha mostraje ‘l regn ëd Dé
daséndje conossensa ‘d lòn ch’a l’è sant.
Soe fatighe a l’han avù ‘d boneur
e ij frut ëd sò travajë  a son moltiplicasse.
11 A l’ha daje assistensa contra ‘d l’avarissia dij sò nemis,
an daséndje ‘d richëssa.
12 A l’ha cudìlo dai sò aversari,
tnùlo san da col ch’a-j tendìa ‘d trabucèt,
ant un ciment motobin dur a l’ha donaje vitòria
për feje capì che la misericòrdia’d Dé a l’è pì che tut.


=== GIUSÈP ===

13 Ël giust vendù a l’è nen  stàit bandonà
Ma preservà dal pëccà.
14 Calà con chiel an përzon, 
a l’ha mai chitalo antramentre ch’a l’era an liasse,
fin-a ch’a l’ha avù ‘d podèj regal
e autorità an sj’aversari,
an  dësmascrand ij sò caluniador
e daséndje glòria eternal.


=== MOSÈ: SURTÌA ===

15 La Saviëssa a l’ha liberà na dëssendensa santa e na nassion fidela an tut
da ‘d gent ch’a la crasava.
16 A l’è intrà ant l’ànima d’un sërvent ëd Nosgnor
e a l’ha contrastà rè afros con ëd portent e segn.
17  A l’ha daje ai sant la giusta arcompensa 
‘d soe tribulassion, an mnàndje për stra ‘d maravija.
Ëd di a l’era na sosta për lor,
e ‘d neuit lus d’ëstèile.
18 A l’ha faje travërsé ‘l mar Ross,
An guidàndje për d’eve bondose.
19 Nopà ij sò  nemis a son spërfondà,
abimàndze dal fond ëd ël mar.
20 Për lòn i giust a l’han dëspojà ij pervers,
e glorificà, Nosgnor, tò Nòm sant
an laudànd unànim toa man protetris,
21 përchè fin-a ai mut la Saviëssa a l’ha dovertà la boca
e slinguà ij làver dij pì cit.


== 11 ==
 

{{itravajoma}}

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Deuterocanònich]]</text>
      <sha1>2npg2lrbuhujakjh0v8kcvlcfwot06y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>31397</id>
      <parentid>31396</parentid>
      <timestamp>2024-04-26T08:40:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>93.150.255.245</ip>
      </contributor>
      <comment>/* CAIN E ‘L DILUVI */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31279" xml:space="preserve">{{header
 | title    = [[La_Bibia_piemontèisa|La Bibia piemontèisa]]
 | author   =
 | section  = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich|Ij Deuterocanònich]]
 | previous = 
 | next     = 
 | notes    = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich/Sapiensa/Introdussion|Introdussion]]
}}

= La sapiensa 'd Salomon =
{{chapter|1}}
== 1 ==
=== Ël destin dj’òm conform a la saviëssa ‘d Dé ===
{{verse|chapter=1|verse=1}}Veuje bin a la giustissia, vojàutri che i governe an sla tèra, pensé con dritura ‘d Nosgnor, sërchelo con cheur genit. {{verse|chapter=1|verse=2}}An efet, chiel as fa trové da coj che a lo tento pa, as mostra a coj che a ‘cuso nen ëd chërde an chiel. {{verse|chapter=1|verse=3}}Ij pensé malegn a slontan-o da Dé; l’omnipotensa, butà a la preuva, a tapara ij torolo. {{verse|chapter=1|verse=1}}La saviëssa a intra pa drinta ëd n’ànima malfasanta, nì a stà ant un còrp ës-ciav dël pecà. {{verse|chapter=1|verse=5}}Lë Spìrit Sant a mostra dë scampé  da la fausserìa, e as në stà a la larga da le paròle sensa sust, se a-i riva l’angiustissia a l’è parà via. {{verse|chapter=1|verse=6}}La saviëssa a l’è në Spìrit ch’a l’ha grinor dj’òm, ma a a lassa pa da punì ij blasfem, përchè Dé a l’è testimòni ëd lòn ch’a pensa, osservator an vrità ‘d sò cheur e dle paròle ‘d soa lenga. {{verse|chapter=1|verse=7}}A l’è che, an efet, l’Univers a l’è satì dlë Spìrit ëd Nosgnor, e sòn a l’è lòn che a ten tut ansema: chiel a conòss tute le vos. {{verse|chapter=1|verse=8}}Për lòn chi a fa ëd ròbe nen giuste, a sarà pa risparmià da l’arvangia dla Giustissia. {{verse|chapter=1|verse=9}}An efet, a s’andrà 'ndaghé an sij but dël përvers, l’arson ëd soe paròle a rivrà fin-a Nosgnor, a condana ‘d soe përversità; {{verse|chapter=1|verse=10}}përchè n’orija gelosa a scota tut, fin-a la ciusiada dle mormorassion a-j resta pa secret. {{verse|chapter=1|verse=11}}Për lòn, pijeve varda dël ciancé a dzoneus; esse antivist an sla lenga dla maldicensa, përchè gnanca na paròla da stërmà a sarà sensa efet: na boca busiarda a massa l’ànima. {{verse|chapter=1|verse=12}}Vòsta vita a dovrà mai porté a la mòrt: con j’euvre ‘d vòste man venta pa provoché ruin-a, {{verse|chapter=1|verse=13}}përchè Dé a l’ha pa creà la mòrt e a l’ha an ghignon la ruin-a dla gent. {{verse|chapter=1|verse=14}}Tut lòn che chiel a l’ha creà a l’è për l’esiste; le creature dël mond a son san-e, a-i è pa ‘l tòssi dla mòrt andrinta ‘d lor, nì j’ìnfer a l’han regn an sla tèra: {{verse|chapter=1|verse=15}}giustissia a lé mai mòrta. {{verse|chapter=1|verse=16}}Mach ij përvers a ‘mplòro la mòrt për lor, con paròle e ‘d vers: a penso ch’a sia amisa e as masin-o për chila, as në fan aleansa përchè a son già an podèj dla mòrt. {{verse|chapter=1|verse=17}}.

== 2 ==
2
1	An tra ‘d lor a diso an  rasonand dë sbiess: “Nòstra vita a l’è trista e a dura pòch; cora che l’òm a meuir, gnun rimedi: mai conossusse gnun ch’a lìbera da l’ìnfern”.
2	“ I rivoma da na generassion nassùa a l’asard e apress a sarà com i fùisso mai stàit.
Ël sofi ëd nòste nariss a l’è buf ëd vent e ‘l pensé na spluva bogià dal baté ‘d nòstr cheur.
3	Na vira che tut a sia dëstissasse, ël còrp a vnirà esse sënner e l’ëspìrit a svaporerà tant ‘me aria sensa consistensa.
4	Ant ël temp ëdcò nòst nòm a sarà dësmentià e ‘d nòste euvre gnun as n’avisrà. Nòstra vita a passerà parèj ëd la trassa ‘d na nìvola, e a sarà parà via tant ‘me ceja sbardlà dai raj dël sol e slinguà da sò calor.
5	Nòstr esìste a l’è l’ombra d’un moment ch’a passa e nòstra fin a torna pa su soe pianà, përchè ‘l cacèt a l’è stàit butà e gnun a torna pa pì andaré.
6	Sah! Profitómse dël bon present, e dovromà ‘l creà con ardensa ‘d gioventura!
7	Anciocómse dël vin pì soasì e dij profum, fómse pa scapé le fior ëd la prima.
8	Coronómse ‘d boton ëd reusa anans ch’a splufrisso!
9	Che gnun ëd nojàutri a vada a manch ëd nòsta ‘ntemperansa, an lassand dëspertut le marche ‘d nòstra argiojissansa, përchè lòn ch’a në speta a l’è nòsta part. 
10	Fómse padron dij pòver giust, pa rësguard për le vidoe, dómje nen da ment ai vej carà d’ann e ‘d cavèj bianch.
11	Che la lege ‘d nòsta fòrsa a vada ampónse an sla giustissia, përchè a l’è a dzoneus l’esse débol.
12	Butómse a l’avàit dël giust, përchè a l’è d’ambreuj a lòn ch’i foma, an rimpròcia nòste trasgression ëd la lege e an rinfàcia le mancanse contra l’educassion arseivùa.
13	Chiel a proclama d’avèj la conossensa ‘d Dé e a blaga d’esse fieul ëd Nosgnor. 
14	Për nojàutri chiel a l’è mach pì la condana dij nòsti pensé: i podoma  gnanca pì vëdlo, i podoma pa pì soportelo, 
15	Përchè soa manera ‘d vëdde a l’è diferenta da cola dj’àutri, e as compòrta tant ‘me gnun d’àutri.
16	Chiel an consìdera parèj ëd moneda fàussa, a schin-a nòste costume com a fùisso ëmnis. A proclama beà la fin dij giust e a pòrta ‘l vant d’avèj Dé për pare.
17	Anlora vëdoma se soe paròle a son vrità e butomlo a la preuva për vëdde còs ch’a-i në ven fòra a la fin.
18	Përchè se ‘l giust a l’è fieul ëd Dé, antlora Nosgnor as në farà càrich, e a lo libererà da le man ëd coj ch’a-j son contra.
19	Butómlo a la preuva: tormentómlo, ansolentómlo, e i savroma còs në l’è ‘d soa mansuetùdin: foma stim ëd soa rassegnassion.
20	Condanómlo a na mòrt d’anfàmia, da già che com a dis a-j rivrà socors da Dé.”


=== SÒRT FINAL DIJ GIUST E DIJ PËRVERS ===

21	Lor a rason-o përparèj ma a l’han ravà la stra, soa malìssia a l’ha sborgnaje.
22	A conòsso pa ij mister ëd Dé; gnun-e speranse ant na santità ch’a paga nì a chërdo a l’arcompensa dj’ànime pure.
23	Òi! Dé a l’ha creà l’òm për esse anmortal, a l’ha falo mistà ‘d soa midema sostansa. 
Mach, che për anvidia ‘d Satan a l’è intraie la mòrt ant ësto mond: coj ch’a son dël diav a në fan esperiensa.

== 3 ==

 
=== IJ GIUST A PEULO SPERÉ ANT LA VITA ===

'''1 Ma j’ànime dij giust a son nopà ant le man ëd Dé: a saran tocà da gnun torment.'''

'''2 A j’euj dij sensa sust a smijava ch’a dovèisso meuire: tut a sarìa finì con la mòrt ëd lor.'''

'''3 Dcò mach ël sò slontanesse da nojàutri a l’era un disàstr: ma lor a son ant la pas.'''

'''4 E se a fùisso dcò condanà a j’euj dj’òm, lor a spero ant na vita sensa fin.'''

'''5  Dé a l’ha provaje con na pen-a legera e cola dissiplin-a a portrà a lor boneur grand, përchè Nosgnor a l’ha trovaje degn ëd Chiel.'''

'''6 Chiel a l’ha stimaie tant ‘me ant un griseul e a l’ha gradije parèj d’un sacrifissi complet.'''

'''7 Lor a splendran ant ël di dël giudissi com ëspluve ch’a bruso tuta la stobia.'''

'''8 Lor a giudicheran le nassion e a comanderan a le gent, e Nosgnor a regnerà për sempe.'''

'''9 Përchè col ch’a l’ha fiusa an Nosgnor a comprendrà la/an vrità, chi a-j sarà fedel a vivrà con chiel ant l’amor, përchè grassia e misericòrdia a son për ij sò sernù.''' 

=== RËSPÒSTA  A J’OBIESSION ===

=== LA SPERANSA DIJ GRAM A L’HA PA 'D FONDAMENT ===

'''10 Ma ij përvers a ‘rseivran castigh për ij so pensé d’ësbies, lor a l’han dëspresià ‘l giust e a son arvirasse a Nosgnor.'''

'''11 A l’ha pa felicità col ch’a dëspresia la saviëssa: soa speransa a l’è a  dzoneus e so fatighé a ser a nen tant ‘me soe euvre.'''

'''12 Le fomne ‘d lor a son sensa sust, ij fieuj gram, maledìa soa prosperità.'''

'''13 Binurosa a l’è la stéril fedela, cola ch’a l’ha pa conossù un let ëd pecà; a l’avrà soa arcompensa ant ël giudissi dj’ànime.'''

'''14 Dcò l’eunuch, col ch’a l’ha mai trasgredì la Lej, e mai pensà ‘d gramissie contra ‘d Nosgnor a arseivrà na grassia soasìa për esse stàit fedel: na part pì che avosà ant ël templ ëd Nosgnor.'''

'''15 An efet, ël frut ëd n’angagi generos  a l’è la glòria, e la rèis ëd la saviëssa a l’è sensa fin.'''

'''16 Nopà, ij fieuj dl’adùlter a l’avran pa ‘d boneur, la dëssendensa ‘d n’union pa legìtima a finirà mal.'''

'''17 Përchè s’a l’avèisso dcò vita longa a saran apressià për nen, e, a la fin soa veciaia a sarà stimà sensa onor.'''

'''18 A dovèisso peui meuire giovo, ël di dël giudissi a sarà sensa speransa nì consolassion,'''

'''19 përchè për na rassa grama ël destin a l’è crudel.'''

== 4 ==
               
1 A val ëd pì esse sensa masnà  ma esse onest, përchè as lassa na memòria sensa fin, arconossùa da j’òm e da Dé.
2 Se l’òm a l’è viv a l’è imità; se  a l’é mòrt, anlora a -i n’a-i é anvìa: a l’è parèj d’un guerié ancoronà përchè a l’ha vinciù ant un combatiment leal. 


=== IJ FIEUJ DIJ GRAM ===

3 La dëssendensa ‘d bon nùmer dij përvers a servirà a nen përchè a butrà nen rèis ancreuse ma mach ëd branch bastàrd: a sarà pa consolidà ant un sep/such sòlid. 
4 E se dcò a buta ‘d gich për un moment an sij branch, sò but precari a saran bolversà e dësreisà da vent violent.
5 So branchèt tënner a s’ës-ciapran e so frut a sarà a dzoneus, pa mur da mangé a servirà a nen.
6 Përchè le masnà nassùe da union pa legal a son testimòni, ant ël giudissi, ëd la përversità dij pare e mare.
 

=== MEUIRE DA GIOVO A L’É PA SÈMPER UN MAL ===

7 L’òm onest, pura s’a meuir giovo a l’ha na sòrt ëd boneur.
8 An efet, un vej a l’è pa onorà për soa ansianità nì as misura për ël nùmer dj’ani.
9 Ma ‘l sust ëd n’òm a l’è pa ant ij cavèj bianch e na vita ‘d saviëssa sensa colpa a l’è pì che l’esistensa/l’età venaranda.
10 S’a l’è rendusse agradì a Dé, che a l’ha vorsuje bin: a l’è stàit gavà d’ant ij pecador, andova ch’a vivìa.
11 Chiel a l’è stàit portà via përchè ‘l mal a vada pa antamné sò sentiment o a në sfausseissa l’ànima. 
12  Përchè l’anciarm dël vissi a scuriss la vrità e ‘l turbij ant la cossiensa a bolversa dcò n’òm sensa malissia.
13 Nopà l’òm giust a riva an pressa a la pienëssa, com a l’avèissa compila për vàire temp.
14 Soa ànima a l’è stàita gradìa al Signor: për lòn Chiel a l’ha gavalo an pressa da n’ambient malegn. Ma la gent a vëdd sensa capì; a pensa pa a sòn an soa ment:
15 che për ij sò sernù a-i è grassia e misericòrdia e  për ij sò sant a-i sarà soa presensa. 
16 L’òm onest ch’a patiss a condana ancor an vita ij përvers: na gioventura, ch’a sia rivà an pressa a la perfession, a l’è condana për la veciaja longa dël sensa sust.


=== ËL GIUST, A LA FIN, A SARÀ FIEUL ËD DÉ ===

17 As vëdrà la fin dël savi, m’as comprendrà pa lòn che Dé a l’ha decidù për chiel/sò rësguard, nì dla rason che Nosgnor a l’àbia butalo a la sosta.
18 Le gent a vëddo e a dësprésio: tutun ël darié ant ël giudissi a l’è Nosgnor.
19 A la fin, lor a saran na caròpa ‘d dëspresi, a saran oget d’ësvergna fin-a an tra ij mòrt, për sèmper, an efet, Dé a-j farà crové da le fondamenta, a-j farà tombé giù, e lor a saran mut, ruinà për sèmper e an tra ij dolor as perdrà la memòria ‘d lor.


=== IJ GRAM AN FACIA A J’ONEST ===

20 Ant ël rendicont ëd lòn ch’a l’han fàit ëd mal, lor, ij gram as presentran tërmolant : soe përversità as presentran an facia, për acuseje dij mancament a la Lej.

== 5 ==

1 Antlora ‘l giust as tnirà con fiusa granda an facia ‘d coj ch’a lo crasavo
e ‘d chi ch’a l’avìa dëspresià ij sò sagrin.
2 An vëddéndlo, a saran sesì da n’ësparm afros, e a saran stupì për soa salvëssa pa atendùa.
3 Pentì as diran an tra ‘d lor, 
angossà ant l’ëspìrit tormentà:
4 “ Vardé col che na vira noi i l’avìo svergnà
e che da sensa sust i l’avìo pijà ‘n gir;
i giudicavo soa esistensa na matarìa
e soa fin sensa onor.
5 Për che motiv adess a l’è considerà an tra ij fieuj ëd Dé 
e a condivid la sòrt dij sant?


=== IJ GRAM A ‘RCONOSRAN IJ SÒ EROR ===

6 Donch i soma ‘ndàit fòra ‘d carzà dal camin ëd la vrità;
la lus ëd la giustissia a sbërlus pa për nojàutri,
nì mai për noi a l’è alvasse ‘l sol.
7 I soma arpatasse ant le stra dla përversità e dla perdission;
i l’oma travërsà ‘d desert afros
sensa arconòsse la pista trassà da Nosgnor.
8 Còs a l’è servune nòstra arogànsa?
Còs ha-lo portane la richëssa con la blaga?
9 Tut sòn a l’è passà tant ‘me n’ombra
Parèj ëd na neuva ch’a passa sensa esse scotà,
10 tant ‘me na nav ch’a sórca l’onda agità:
gnun-a trassa ‘d sò passagi,
soa caren-a a lassa pa 'd sorch an sj’onde.
11 A l’è parèj ëd n’oslin ch’a vola ant l’aria:
gnun-a marca o segn ëd sò passagi,
përchè ‘l sofi leger tocà da soe piume
a l’è dividù da l’ìmpit dël moviment dj’ale,
ma, contut, a-i resta pan nen ëd soa  traversada.
12 O tanme na flecia sfrandà an sla sibla,
ch’a fa divide l’aria ma che peui a dissòlv ël passagi
an tornand com anans e fasend nen conòsse la traiectòria:
13 përparèj dcò nojàutri, pen-a nassù, i l’oma già chità d’esiste
e i l’oma pa avù  gnun-a marca ‘d virtù da mostré
consumàndze mach an nòstra gramissia”.
14 Përchè la speransa dël përvers a l’è parèj ëd bula portà dal vent,
tant ‘me s-ciuma legera possà da la buria
che parèj ‘d fum a l’è dësperdù dal vent,
tanme memòria dl’òspite d’un di sol as dìssipa.


=== DÉ A L’É DA LA PART DL’ONEST ===

15  Ma ij giust al contrari a vivo sempe, 
përchè a san che Nosgnor a l’ha soèn  ëd lor
e a-j garantis n’arcompensa sicura. 
16 Aranda ‘d Nosgnor lor arseivran un mant regal,
e na coron-a dë splendor da soa man,
përchè a-j darà protession con soa drita,
e a-j farà scu con sò brass.


=== La natura midema ardeuvrà a nen ij nemis ===

17 Për chiel Nosgnor a sarà parèj d’un guerié
Ch’as servirà dla creassion për castijé ij sò nemis;
18 a sarà vestì ‘d giustissia com a fussa na corassa
E l’elm a sarà ‘l giudissi ch’a fala pa.
19 Sò scu a sarà na santità inespugnàbila.
20 Soa flin-a inesoràbila a sarà molà tanme na spa.
E le fòrse dla natura a saran con Chiel contra ij sensa sust.
21 Dzora ‘d lor a s’ësfrandran ëd lòsne che a falo nen,
e parèj ëd n’arch bin tendù
da le nìvole a colpiran la sibla.
22 Da la franda a s’ëslansran 
grele ‘d tempesta pien-e ‘d fot.
L’eva ‘d mar a sarà furiosa contra ‘d lor
E ij fium a-j travonderan sensa misericòrdia.
23 Na buria poderosa a s’alvrà contra ‘d lor
e a saran sbardlà coma da n’orissi.
Tant ‘me un desert la tèra a sarà vastà da la përversità,
e la pràtica dla gramissia a darà ‘l gir ai tròno dij potent.

== 6 ==


=== ELÒGI DLA SAVIËSSA ===
=== La saviëssa a serv ai potent a governé da bin ===

1 Scoté donch, ò rè, e sërché ‘d capì,
vojàutri ch’i governe tuta la tèra:amprénde!
2 Spòrze l’orija, voi ch’i dòmine le moltitùdin
e i seve pien d’orgheuj për ël foson ëd vòstre gent!
3 Përchè vòst govern a l’è stave donà da Nosgnor, e vòstra sovranità dal pì àut.
Chiel a beicrà da bin vòstre euvre e a vaitrà vòstri proget.
4 Se, combin ministr dël regn, vòst govern a sarà pa stàit ëd dritura an guernand la Lej,
e portàndve conform al vorèj ëd Dé.
5 Antlora dun-a e con sparm Chiel as drisserà contra ‘d vojàutri
e un giudissi sever as compirà contra ‘d coj ch’a stan an àut.
6 Përchè misericòrdia a mérita col ch’a stà sota,
ma ij potent a saran giudicà con potensa.
7 Përchè ‘l Mèistr ëd tuti a arcula pa dëdnans ëd gnun,
a l’ha nen sogission ëd la grandeur,
përchè a l’ha fàit ël grand parèj dël cit,
e a soagna un coma n’àutr.
8 Mach che për coj ch’a governo a l’è motobin rigoros.
9  Përtant, a l’è për vojàutri, ò sovra, ch’a son adressà mie paròle,
përchè i amprende la Saviëssa e i vade pa a tombé.
10 Përchè a sarà santificà col che a guerna con santità lòn ch’a l’è sant,
e chi a l’ha amprendù an santità a trovrà difèisa.
11 përtant, avèj anvìa ‘d mie paròle, 
aspiré a ciòse sante e i arseivreve educassion.
12 La Saviëssa a sberlusa e a sarà mai falëtta,
belfé da contemplé për chi a-j veul bin
e as fà trové da col ch’a la sërca.
13 Cora che un a veul saviëssa, a l’è chila ch’as fa conòsse për prima.
14 A la trovrà stà a soa pòrta,
col ch’a va ‘lvesse bonora ‘d prima matin: sensa sfòrs.
15 Perfession ëd disserniment a l’è la riflession ansima a la saviëssa,
e chi a vija dzora ‘d chila a sarà dun-a sensa afann.
16 Ëd coj ch’a në son degn, chila a va ‘n serca
a fa aparission për le stra, e a va ‘ncontra con binvolensa.
17  So prinsipi a l’é l’anvìa d’istrussion;
amor, a l’é la guerna dl’educassion;
18 amor, a l’é guerna ‘d soe legi;
e ‘l rispet ëd le legi a l’è garansia d’imortalità.
19 e l’imortalità a fa sté aranda ‘d Dé.
20 l’anvìa dla saviëssa a men-a donch al regn.
21 Alora, se, tiran ëd le gent, i l’eve anvìa ‘d tròni e ‘d baròt ëd ël comand,
onoré la saviëssa, përchè i peude regné sempe.

=== SALOMON ÈSPLUCA LA NATURA DLA SAVIËSSA ===
22 Lòn ch’a l’è saviëssa, e com a l’è nassùa, adess i l’esponrai;
iv tnirai pa stermà ij sò misteri.
I seghitrai soe pianà fina da l’orìgin,
dal cominsament.
23 E i butrai bin an ciàir soa conossensa, sensa dëstrademe dal camin ëd la vrità.
Ma i marcerai pa con gelosìa ch’a consuma,
përchè l’anvidia a intra nen con la saviëssa.
24 A l’è ‘l nùmer dij savi al mond ch’a fa soa salvëssa,
e un rè savant a l’è salute dla gent.
25 Donca, lasseve eduché da mie paròle ,
e i n’avreve profit.


== 7 ==


=== SALOMON ËL GRAND: N’ÒM PARÈJ ËD J’ÀUTRI ===

1 Dcò mi i son, parèj ëd tuti, n’òm mortal, dëssendent dal prim òm modlà ant la creja.
Ant l’ùter ëd na mare i son ëstàit formà,
2 frut ëd l’ësmens  ëd n’òm e dal piasì ch’a compagna l’amor
për neuv mèis i son ëstàit consolidà ant ël sò sangh.
3 Dcò mi, pen-a nassù, i l’hai respirà l’ària ‘d tùit,
alvand an piorand mè prim crij, parèj ëd tuti.
4 I son ëstàit fassà e riondà ‘d soèn,
5 Gnun rè a l’ha ‘ncaminà ant n’àutra manera soa esistensa.
6 Për tùit a-i è la midema manera d’intré ant la vita e’d seurtne.


=== SALOMON A L’HA CIAMÀ AN DON LA SAVIËSSA ===

7 Për lòn i l’hai pregà Dé e a l’è stame donà ‘l “sust”:
i l’hai suplicà e a l’è rivame n’ëspìrit ëd Saviëssa.
8 I l’hai avune pì car a tròno e séptr ëd comand,
gnun-a richëssa as peul confrontesse.
9 La saviëssa a l’è motobin ëd pì che na pera pressiosa inestimàbila,
përchè a sò confront l’òr a l’è mach un pòch ëd sàbia
e l’argent tant ‘me ‘d pàuta.
10 Mi i l’hai preferì la saviëssa pì che salute e blëssa,
i l’hai avù pì car ëd chila che dla lus,
përchè sò splendor a va mai a la fin.


=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===

11 Tut lòn ch’i l’hai a l’è rivame con la saviëssa, 
an soe man na richëssa ch’as peul pa calcolesse.
12 Ëd tut i l’hai avune piasì, përchè tut a l’è portà da la Saviëssa:
mi i savìa pa che tut a l’è generà da la Saviëssa.
13 Mi i l’hai amprendù onestament sensa fràuda e i l’hai mostrà con generosità.
I l’hai mai stërmà soa richëssa.
14 La saviëssa a l’è tesòr ch’a va mai a la fin për j’òm.
Soa aquisission a sicura l’amicissia ‘d Dé,
e a peul smon-e a Nosgnor ël don ëd na vita
adestrà a la scòla ‘d soa educassion.


=== SALOMON A CIAMA L’AGIUT ËD NOSGNOR PËR PODÈINE PARLÉ DA BIN ===

15 Che Dé a peuda giuteme a parlé con anteligensa,
e ‘d pensé an manera degna ‘d lòn ch’i l’hai arseivù;
përchè Chiel a guida la Saviëssa vers j’òm
e a buta ij savant an sla strap ì drita.
16 Përchè nojàutri, nòste paròle, minca ‘ntendiment e tute noste abilità a son ant le man ëd Nosgnor.


=== ËL DON ËD LA SIENSA A SALOMON ===

17  E Chiel a l’ha concedume la conossensa vera dle ciòse, 
për conòsse la consistensa dël mond
e la fòrsa dj’element.
18 Ël prinsipi, la fin e ‘l mojen dij temp, 
l’altërnansa dij solstissi e ‘l cangiament ëd le stagion,
19 la tornà dj’ann e la posission dj’astr,
20 la natura dle bestie e l’ànima dle bestie ferose,
le pulsion violénte dj’ëspìrit e ij rasonament uman, 
la varietà dle piante e le virtù dle rèis.
21 Mi i conòsso tut lòn ch’a l’è stërmà coma lòn ch’as peul vëdse,
përchè a l’é la saviëssa, Artësan-a dël mond, ch’a l’ha mostràmlo.


=== LÒN CH’A L’É SAVIËSSA ===

22 An chila a - i è n’ëspìrit anteligent, sant,
ùnich, mùltipl, sutil,
mòbil, distint, sensa macia,
mond, pa ofensiv, amis dël bin, auss,
23 lìber, binfesant, amis dl’òm,
frem, sicur, sansossì,
ch’a peul tut, ch’a vëdd tut
e ch’a travérsa tuti j’ëspìrit,
j’anteligent, pur ij pì sutij.
24 La saviëssa a l’è pì àbil ch e tùit ij moviment,
a passa an mes a tut e soa purëssa a s’ëspàntia.
25 A l’é n’emanassion ëd la potensa divin-a,
n’emanassion genìta dla glòria dl’Omnipotent
e a l’è  për lòn che nen a va ‘ntamnela.
26 La lus etérna arbat drint ‘d chila,
spècc sensa macia dl’atività ‘d Dé 
e mistà ‘d sò bin.
27 Combin ùnica: a peul tut;
combin an chila midema: a fa tut neuv
e traversand generassion a passa da n’ànima santa a n’àutra,
e a forma ‘d profeta e d’amis ëd Dé.
28 An efet Nosgnor a l’ha grinor mach për chi a viv con saviëssa.
29 La saviëssa a l’è realtà pì bela dël sol
e a sùpera minca posission d’ëstèile;
comparà a la lus a l’è ‘ncora pì bela.
30 Përchè se la neuit a subìntra a la lus
ël mal a podrà mai prevalèj a la saviëssa.

=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===


== 8 ==

1 La Saviëssa a s’ëstend da ‘n finagi a l’àutr con fòrsa,
e a governa tut con grinor fiamengh.


=== SALOMON ANNAMORÀ DLA SAVIËSSA: a conta ‘d soa educassion ===

2 Fin-a da cand j’era giovo i l’hai amala e vorsula,
i vorìa ch’a fùssa compagna ‘d mia vita,
i son annamorame ‘d soa blëssa.
3 Chila a manifesta soa nobiltà,
përchè a viv ëd Dé,
e përchè a l’ha l’amor  ëd Dé.
4 Chila a partessipa a la conossensa midema ‘d Dé
E a soe euvre.
5 Se ant la vita a l’è richëssa desideràbil,
a-i saralo richëssa pì granda dla saviëssa?
Tut a l’è fàit da chila!
6 Se un a veul fé un travaj an manera anteligenta,
chi podràlo esse pì artéfiss ëd chila?
7 Se un a veul esse onest,
Ch’a sàpia ch’a l’è la saviëssa che a genera virtù.
Përchè a mostra temperansa e prudensa,
giustissia e corage, e nen pì che sòn a l’è amportant
a j’òm ant la vita.
8 Se un a vorèissa andè a fond ‘d soe esperiense,
ch’a sàpia che la Saviëssa a conòss ël passà
e a conòss ëdcò lòn che a-i rivrà,
con vision an sle finësse dij dëscors
e prevision ëd la solussion dj’enìgma,
an pronosticand segn dij temp a rivé.
9 Për lòn i son dessidume ‘d mariela e sté con chila,
an savend ch’am darà consèj ëd bin
e confort ant le tribulassion e ‘l maleur.
10 Grassie a chila, i l’avrai glòria an mes ëd la gent,
e, dcò se giovo, i sarai onorà an tra j’ansian.
11 A diran che mè giudissi a l’è pien ëd sust,
e i l’avrai l’amirassion ëdnans dij potent.
12 Se i dovèissa sté ciuto, lor a restran a speté,
se i parlerai, lor am daran da ment,
se i andrai anans ant ël dëscors 
lor am seghitran anciarmà!
13 La Saviëssa am darà glòria imortal 
E a coj ch’a vniran apress ëd mi un ricòrd sensa fin.
14 I governerai le gent e ‘d nassion a saran sotmëttùe a mi.
15 Sovran afros a l’avran tëmma ‘d mi
ma  la gent am considererà brav e coragios an guera.
16 Tornà a ca m’arlamerai dacant ëd la Saviëssa,
përchè sté con chila a dà pa amaritùdin,
nì l’intimità con chila tristëssa,
nopà mach piasì e gòj.

=== SALOMON, PARÈJ ËD TÙIT IJ FIEUJ D’ADAM, VENTA CH’A CIAMA LA SAVIËSSA ‘D DÉ ===

17 Drinta ‘d mi i l’hai pensà a tut sòn
e i l’hai capì che stasend ansema a la saviëssa
l’imortalità a l’è sicura,
18 e an soa amicìssia a-i è godiment sincer
E an soe man richëssa sensa fin.
I l’hai capì che mach con saviëssa a peul essie d’anteligensa:
la fama a riva mach dal rapòrt con chila.
I son sèmper andàit an serca për avèila.

19 I j’era ancor un cit, bel e nòbil,
ch’i l’avìa avù la grassia ‘d n’ànima bon-a,
20 o mej ancor, i j’era intrà, essend brav,
ant un còrp nen antamnà.
21 Ma mi i savìa che i l’avrìa mai otnula 
se Nosgnor a l’avèissa nen concedùmla.
E ‘s don a ven pròpi dal savèj da chi a peul rivé,
e për lòn i son adressame a Dé,
an pregàndlo con tut mè cheur parèj:


== 9 ==


=== PREGHIERA PËR OTNÌ LA SAVIËSSA ===

1 “ Dé dij Cé e Signor ëd misericòrdia, 
ch’it l’has fàit tut con toa Paròla, 
2 che con toa Saviëssa it l’has formà l’òm,
për ch’a dòmina an sle creature fàite da ti,
3 për ch’a governa ‘l mond an santità e giustissia
an dasend ëd giudissi con ànim  ëd dritura,
4 dame Saviëssa, cola ch’a l’é stà an tròno aranda ‘d ti,
e bùtme pa da banda ant ël nùmer dij tò fieuj, 
5 përchè mi i son tò servidor e fieul ëd na toa sërventa,
òm débol e ‘d vita curta, 
pa bon a capì giustissia e lege.
6 Se dcò un a fùssa la pì përfession an tra j’òm,
s’a-i ven a manch la saviëssa a conta pa nen.
7 E mi, ch’i son ëstàit sernù tanme rè ‘d toa gent
e giùdess dij tò fieuj e toe fije,
8 it l’avìe dime ‘d drissete un Templ an sël tò mont sant, 
n’autar an toa sità,
an imitassion ëd la Tenda Santa 
ch’it j’ere parate dal prinsipi.

9 La Saviëssa ch’a conòss toe euvre a l’è aranda ‘d ti,
e a-i j’era già cora ch’it creave ‘l mond;
chila as n’antend ëd lòn ch’a l’è mej a tò euj
e lòn ch’a l’è sgond ij tò comandament. 
10 Màndla da la santità dij tò cej,
màndla da tò trono ‘d Glòria,
përchè am soagna e a sia con mi ant la tribolassion
e mi i peuda savèj lòn ch’a l’è mej a tò euj.
11 A conòss tut e as n’antaja ‘d tut,
e a sarà mia guida prudenta an lòn ch’i faso
protegéndme con soa glòria.
12 A l’è përparèj che mie euvre a saran agradìe
e  mi i giudicrai tò pòpol con giustissia
e i sarai degn dël tròno ëd mè pare.
13 Chi è-lo ch’a peul conòsse ‘l vorèj ëd Dé?
e chi a podrìa mach pensé a la Volontà ‘d Nosgnor?

14 Përchè ij proponiment dij mortaj a son tìmid
e lòn ch’i pensoma pa sicur;
15 an efet l’ànima a l’è grevà da ‘n còrp ëd corussion, 
tanme na tenda ‘d tèra  a pèisa dzora a nòsti sens e pensé.
16 A stent noi ‘s figuroma lòn ch’a l’è an sla tèra,
con pen-a i vëddoma lòn ch’a l’è a portà ‘d man.
Chi podrialo trov-è lòn ch’a l’è an cel?
Chi a podrìa conòsse tò pensé 
se Ti ‘t l’avèisse pa daje la Saviëssa
e it l’avèisse nen mandaje tò Spìrit sant da l’àut?&quot;

=== LA SAVIËSSA ‘D DÉ ANT LA STÒRIA ===
=== Arconossensa a Dé për soa Saviëssa ===

18 Parèj a l’ero stàit ardrissà ij vieuj ëd col ch’a l’é an sla tèra;
j’òm a l’han amprendù lòn che a l’è mej,
e a l’ero stàit salvà për mojen ëd la saviëssa


== 10 ==


1 La Saviëssa a l’ha dàit protession al Pare dël mond, formà da Dé,
cand a l’era ‘ncora da sol; peuia l’ha liberalo da soa colpa
2 e a l’ha daje la fòrsa për dominé an sl’Univers.


=== CAIN E ‘L DILUVI ===

3 N’òm pa giust, an slontanàndze da la Saviëssa drinta ‘d soa midema flin-a
A l’è perdùsse për sò sentiment sassin anvers sò frel.
4 A l’è stàit për càusa soa che ‘l mond a l’è nijàsse,
ma la Saviëssa a l’ha torna salvalo
an guidand n’òm onest për mojen d’un cit tòch ëd bòsch.

=== ABRAHAM ===

5 Cand che le nassion as capìo mach pì
ant la përversion, la Saviëssa a l’ha ‘rconossù n’òm giust
e a l’ha conservalo sensa taca dëdnans ëd Dé
mantléndlo fòrt ëdcò combin so grinor grand ch’a l’avìa për soa masnà.


=== LÒT E LA DISTRUSSION ËD LE SINCH SITÀ ===
 
6 E antramentre ch’andasìo a meuire ij gram,
un giust as salvava dal feu tombà dzora ‘d sich sità.
7 Na tèra ‘d desolassion, pien-a ‘d tuf, con d’erbo malavi ëd marin
e sensa  fruta mura, a në pòrta ‘ncora testimoniansa,
e, për memorié n’ànima miscredenta
as drissa na colòna ‘d sal .
8 Slontanànze da la Saviëssa,
nen mach ij pervers a son danasse ‘d nen conòsse ‘l bin,
ma a l’han dcò lassà a la posterità
na memòria d’ansipiensa,
 e përchè a s’ëstermèissa pa la càusa ‘d soa colpa.
9 Nopà la Saviëssa a lìbera da tribulassion
Ij sò divòt:


=== GIACÒB ===

10 a l’ha mnà për ij vieuj pì drit
ël giust ch’a scampava da la zara ëd sò frel:
e a l’ha mostraje ‘l regn ëd Dé
daséndje conossensa ‘d lòn ch’a l’è sant.
Soe fatighe a l’han avù ‘d boneur
e ij frut ëd sò travajë  a son moltiplicasse.
11 A l’ha daje assistensa contra ‘d l’avarissia dij sò nemis,
an daséndje ‘d richëssa.
12 A l’ha cudìlo dai sò aversari,
tnùlo san da col ch’a-j tendìa ‘d trabucèt,
ant un ciment motobin dur a l’ha donaje vitòria
për feje capì che la misericòrdia’d Dé a l’è pì che tut.


=== GIUSÈP ===

13 Ël giust vendù a l’è nen  stàit bandonà
Ma preservà dal pëccà.
14 Calà con chiel an përzon, 
a l’ha mai chitalo antramentre ch’a l’era an liasse,
fin-a ch’a l’ha avù ‘d podèj regal
e autorità an sj’aversari,
an  dësmascrand ij sò caluniador
e daséndje glòria eternal.


=== MOSÈ: SURTÌA ===

15 La Saviëssa a l’ha liberà na dëssendensa santa e na nassion fidela an tut
da ‘d gent ch’a la crasava.
16 A l’è intrà ant l’ànima d’un sërvent ëd Nosgnor
e a l’ha contrastà rè afros con ëd portent e segn.
17  A l’ha daje ai sant la giusta arcompensa 
‘d soe tribulassion, an mnàndje për stra ‘d maravija.
Ëd di a l’era na sosta për lor,
e ‘d neuit lus d’ëstèile.
18 A l’ha faje travërsé ‘l mar Ross,
An guidàndje për d’eve bondose.
19 Nopà ij sò  nemis a son spërfondà,
abimàndze dal fond ëd ël mar.
20 Për lòn i giust a l’han dëspojà ij pervers,
e glorificà, Nosgnor, tò Nòm sant
an laudànd unànim toa man protetris,
21 përchè fin-a ai mut la Saviëssa a l’ha dovertà la boca
e slinguà ij làver dij pì cit.


== 11 ==
 

{{itravajoma}}

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Deuterocanònich]]</text>
      <sha1>194ushe7f1ynynj4x5nrmzpu6tk3e7i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>31398</id>
      <parentid>31397</parentid>
      <timestamp>2024-04-26T08:41:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>93.150.255.245</ip>
      </contributor>
      <comment>/* LÒT E LA DISTRUSSION ËD LE SINCH SITÀ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31277" xml:space="preserve">{{header
 | title    = [[La_Bibia_piemontèisa|La Bibia piemontèisa]]
 | author   =
 | section  = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich|Ij Deuterocanònich]]
 | previous = 
 | next     = 
 | notes    = [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich/Sapiensa/Introdussion|Introdussion]]
}}

= La sapiensa 'd Salomon =
{{chapter|1}}
== 1 ==
=== Ël destin dj’òm conform a la saviëssa ‘d Dé ===
{{verse|chapter=1|verse=1}}Veuje bin a la giustissia, vojàutri che i governe an sla tèra, pensé con dritura ‘d Nosgnor, sërchelo con cheur genit. {{verse|chapter=1|verse=2}}An efet, chiel as fa trové da coj che a lo tento pa, as mostra a coj che a ‘cuso nen ëd chërde an chiel. {{verse|chapter=1|verse=3}}Ij pensé malegn a slontan-o da Dé; l’omnipotensa, butà a la preuva, a tapara ij torolo. {{verse|chapter=1|verse=1}}La saviëssa a intra pa drinta ëd n’ànima malfasanta, nì a stà ant un còrp ës-ciav dël pecà. {{verse|chapter=1|verse=5}}Lë Spìrit Sant a mostra dë scampé  da la fausserìa, e as në stà a la larga da le paròle sensa sust, se a-i riva l’angiustissia a l’è parà via. {{verse|chapter=1|verse=6}}La saviëssa a l’è në Spìrit ch’a l’ha grinor dj’òm, ma a a lassa pa da punì ij blasfem, përchè Dé a l’è testimòni ëd lòn ch’a pensa, osservator an vrità ‘d sò cheur e dle paròle ‘d soa lenga. {{verse|chapter=1|verse=7}}A l’è che, an efet, l’Univers a l’è satì dlë Spìrit ëd Nosgnor, e sòn a l’è lòn che a ten tut ansema: chiel a conòss tute le vos. {{verse|chapter=1|verse=8}}Për lòn chi a fa ëd ròbe nen giuste, a sarà pa risparmià da l’arvangia dla Giustissia. {{verse|chapter=1|verse=9}}An efet, a s’andrà 'ndaghé an sij but dël përvers, l’arson ëd soe paròle a rivrà fin-a Nosgnor, a condana ‘d soe përversità; {{verse|chapter=1|verse=10}}përchè n’orija gelosa a scota tut, fin-a la ciusiada dle mormorassion a-j resta pa secret. {{verse|chapter=1|verse=11}}Për lòn, pijeve varda dël ciancé a dzoneus; esse antivist an sla lenga dla maldicensa, përchè gnanca na paròla da stërmà a sarà sensa efet: na boca busiarda a massa l’ànima. {{verse|chapter=1|verse=12}}Vòsta vita a dovrà mai porté a la mòrt: con j’euvre ‘d vòste man venta pa provoché ruin-a, {{verse|chapter=1|verse=13}}përchè Dé a l’ha pa creà la mòrt e a l’ha an ghignon la ruin-a dla gent. {{verse|chapter=1|verse=14}}Tut lòn che chiel a l’ha creà a l’è për l’esiste; le creature dël mond a son san-e, a-i è pa ‘l tòssi dla mòrt andrinta ‘d lor, nì j’ìnfer a l’han regn an sla tèra: {{verse|chapter=1|verse=15}}giustissia a lé mai mòrta. {{verse|chapter=1|verse=16}}Mach ij përvers a ‘mplòro la mòrt për lor, con paròle e ‘d vers: a penso ch’a sia amisa e as masin-o për chila, as në fan aleansa përchè a son già an podèj dla mòrt. {{verse|chapter=1|verse=17}}.

== 2 ==
2
1	An tra ‘d lor a diso an  rasonand dë sbiess: “Nòstra vita a l’è trista e a dura pòch; cora che l’òm a meuir, gnun rimedi: mai conossusse gnun ch’a lìbera da l’ìnfern”.
2	“ I rivoma da na generassion nassùa a l’asard e apress a sarà com i fùisso mai stàit.
Ël sofi ëd nòste nariss a l’è buf ëd vent e ‘l pensé na spluva bogià dal baté ‘d nòstr cheur.
3	Na vira che tut a sia dëstissasse, ël còrp a vnirà esse sënner e l’ëspìrit a svaporerà tant ‘me aria sensa consistensa.
4	Ant ël temp ëdcò nòst nòm a sarà dësmentià e ‘d nòste euvre gnun as n’avisrà. Nòstra vita a passerà parèj ëd la trassa ‘d na nìvola, e a sarà parà via tant ‘me ceja sbardlà dai raj dël sol e slinguà da sò calor.
5	Nòstr esìste a l’è l’ombra d’un moment ch’a passa e nòstra fin a torna pa su soe pianà, përchè ‘l cacèt a l’è stàit butà e gnun a torna pa pì andaré.
6	Sah! Profitómse dël bon present, e dovromà ‘l creà con ardensa ‘d gioventura!
7	Anciocómse dël vin pì soasì e dij profum, fómse pa scapé le fior ëd la prima.
8	Coronómse ‘d boton ëd reusa anans ch’a splufrisso!
9	Che gnun ëd nojàutri a vada a manch ëd nòsta ‘ntemperansa, an lassand dëspertut le marche ‘d nòstra argiojissansa, përchè lòn ch’a në speta a l’è nòsta part. 
10	Fómse padron dij pòver giust, pa rësguard për le vidoe, dómje nen da ment ai vej carà d’ann e ‘d cavèj bianch.
11	Che la lege ‘d nòsta fòrsa a vada ampónse an sla giustissia, përchè a l’è a dzoneus l’esse débol.
12	Butómse a l’avàit dël giust, përchè a l’è d’ambreuj a lòn ch’i foma, an rimpròcia nòste trasgression ëd la lege e an rinfàcia le mancanse contra l’educassion arseivùa.
13	Chiel a proclama d’avèj la conossensa ‘d Dé e a blaga d’esse fieul ëd Nosgnor. 
14	Për nojàutri chiel a l’è mach pì la condana dij nòsti pensé: i podoma  gnanca pì vëdlo, i podoma pa pì soportelo, 
15	Përchè soa manera ‘d vëdde a l’è diferenta da cola dj’àutri, e as compòrta tant ‘me gnun d’àutri.
16	Chiel an consìdera parèj ëd moneda fàussa, a schin-a nòste costume com a fùisso ëmnis. A proclama beà la fin dij giust e a pòrta ‘l vant d’avèj Dé për pare.
17	Anlora vëdoma se soe paròle a son vrità e butomlo a la preuva për vëdde còs ch’a-i në ven fòra a la fin.
18	Përchè se ‘l giust a l’è fieul ëd Dé, antlora Nosgnor as në farà càrich, e a lo libererà da le man ëd coj ch’a-j son contra.
19	Butómlo a la preuva: tormentómlo, ansolentómlo, e i savroma còs në l’è ‘d soa mansuetùdin: foma stim ëd soa rassegnassion.
20	Condanómlo a na mòrt d’anfàmia, da già che com a dis a-j rivrà socors da Dé.”


=== SÒRT FINAL DIJ GIUST E DIJ PËRVERS ===

21	Lor a rason-o përparèj ma a l’han ravà la stra, soa malìssia a l’ha sborgnaje.
22	A conòsso pa ij mister ëd Dé; gnun-e speranse ant na santità ch’a paga nì a chërdo a l’arcompensa dj’ànime pure.
23	Òi! Dé a l’ha creà l’òm për esse anmortal, a l’ha falo mistà ‘d soa midema sostansa. 
Mach, che për anvidia ‘d Satan a l’è intraie la mòrt ant ësto mond: coj ch’a son dël diav a në fan esperiensa.

== 3 ==

 
=== IJ GIUST A PEULO SPERÉ ANT LA VITA ===

'''1 Ma j’ànime dij giust a son nopà ant le man ëd Dé: a saran tocà da gnun torment.'''

'''2 A j’euj dij sensa sust a smijava ch’a dovèisso meuire: tut a sarìa finì con la mòrt ëd lor.'''

'''3 Dcò mach ël sò slontanesse da nojàutri a l’era un disàstr: ma lor a son ant la pas.'''

'''4 E se a fùisso dcò condanà a j’euj dj’òm, lor a spero ant na vita sensa fin.'''

'''5  Dé a l’ha provaje con na pen-a legera e cola dissiplin-a a portrà a lor boneur grand, përchè Nosgnor a l’ha trovaje degn ëd Chiel.'''

'''6 Chiel a l’ha stimaie tant ‘me ant un griseul e a l’ha gradije parèj d’un sacrifissi complet.'''

'''7 Lor a splendran ant ël di dël giudissi com ëspluve ch’a bruso tuta la stobia.'''

'''8 Lor a giudicheran le nassion e a comanderan a le gent, e Nosgnor a regnerà për sempe.'''

'''9 Përchè col ch’a l’ha fiusa an Nosgnor a comprendrà la/an vrità, chi a-j sarà fedel a vivrà con chiel ant l’amor, përchè grassia e misericòrdia a son për ij sò sernù.''' 

=== RËSPÒSTA  A J’OBIESSION ===

=== LA SPERANSA DIJ GRAM A L’HA PA 'D FONDAMENT ===

'''10 Ma ij përvers a ‘rseivran castigh për ij so pensé d’ësbies, lor a l’han dëspresià ‘l giust e a son arvirasse a Nosgnor.'''

'''11 A l’ha pa felicità col ch’a dëspresia la saviëssa: soa speransa a l’è a  dzoneus e so fatighé a ser a nen tant ‘me soe euvre.'''

'''12 Le fomne ‘d lor a son sensa sust, ij fieuj gram, maledìa soa prosperità.'''

'''13 Binurosa a l’è la stéril fedela, cola ch’a l’ha pa conossù un let ëd pecà; a l’avrà soa arcompensa ant ël giudissi dj’ànime.'''

'''14 Dcò l’eunuch, col ch’a l’ha mai trasgredì la Lej, e mai pensà ‘d gramissie contra ‘d Nosgnor a arseivrà na grassia soasìa për esse stàit fedel: na part pì che avosà ant ël templ ëd Nosgnor.'''

'''15 An efet, ël frut ëd n’angagi generos  a l’è la glòria, e la rèis ëd la saviëssa a l’è sensa fin.'''

'''16 Nopà, ij fieuj dl’adùlter a l’avran pa ‘d boneur, la dëssendensa ‘d n’union pa legìtima a finirà mal.'''

'''17 Përchè s’a l’avèisso dcò vita longa a saran apressià për nen, e, a la fin soa veciaia a sarà stimà sensa onor.'''

'''18 A dovèisso peui meuire giovo, ël di dël giudissi a sarà sensa speransa nì consolassion,'''

'''19 përchè për na rassa grama ël destin a l’è crudel.'''

== 4 ==
               
1 A val ëd pì esse sensa masnà  ma esse onest, përchè as lassa na memòria sensa fin, arconossùa da j’òm e da Dé.
2 Se l’òm a l’è viv a l’è imità; se  a l’é mòrt, anlora a -i n’a-i é anvìa: a l’è parèj d’un guerié ancoronà përchè a l’ha vinciù ant un combatiment leal. 


=== IJ FIEUJ DIJ GRAM ===

3 La dëssendensa ‘d bon nùmer dij përvers a servirà a nen përchè a butrà nen rèis ancreuse ma mach ëd branch bastàrd: a sarà pa consolidà ant un sep/such sòlid. 
4 E se dcò a buta ‘d gich për un moment an sij branch, sò but precari a saran bolversà e dësreisà da vent violent.
5 So branchèt tënner a s’ës-ciapran e so frut a sarà a dzoneus, pa mur da mangé a servirà a nen.
6 Përchè le masnà nassùe da union pa legal a son testimòni, ant ël giudissi, ëd la përversità dij pare e mare.
 

=== MEUIRE DA GIOVO A L’É PA SÈMPER UN MAL ===

7 L’òm onest, pura s’a meuir giovo a l’ha na sòrt ëd boneur.
8 An efet, un vej a l’è pa onorà për soa ansianità nì as misura për ël nùmer dj’ani.
9 Ma ‘l sust ëd n’òm a l’è pa ant ij cavèj bianch e na vita ‘d saviëssa sensa colpa a l’è pì che l’esistensa/l’età venaranda.
10 S’a l’è rendusse agradì a Dé, che a l’ha vorsuje bin: a l’è stàit gavà d’ant ij pecador, andova ch’a vivìa.
11 Chiel a l’è stàit portà via përchè ‘l mal a vada pa antamné sò sentiment o a në sfausseissa l’ànima. 
12  Përchè l’anciarm dël vissi a scuriss la vrità e ‘l turbij ant la cossiensa a bolversa dcò n’òm sensa malissia.
13 Nopà l’òm giust a riva an pressa a la pienëssa, com a l’avèissa compila për vàire temp.
14 Soa ànima a l’è stàita gradìa al Signor: për lòn Chiel a l’ha gavalo an pressa da n’ambient malegn. Ma la gent a vëdd sensa capì; a pensa pa a sòn an soa ment:
15 che për ij sò sernù a-i è grassia e misericòrdia e  për ij sò sant a-i sarà soa presensa. 
16 L’òm onest ch’a patiss a condana ancor an vita ij përvers: na gioventura, ch’a sia rivà an pressa a la perfession, a l’è condana për la veciaja longa dël sensa sust.


=== ËL GIUST, A LA FIN, A SARÀ FIEUL ËD DÉ ===

17 As vëdrà la fin dël savi, m’as comprendrà pa lòn che Dé a l’ha decidù për chiel/sò rësguard, nì dla rason che Nosgnor a l’àbia butalo a la sosta.
18 Le gent a vëddo e a dësprésio: tutun ël darié ant ël giudissi a l’è Nosgnor.
19 A la fin, lor a saran na caròpa ‘d dëspresi, a saran oget d’ësvergna fin-a an tra ij mòrt, për sèmper, an efet, Dé a-j farà crové da le fondamenta, a-j farà tombé giù, e lor a saran mut, ruinà për sèmper e an tra ij dolor as perdrà la memòria ‘d lor.


=== IJ GRAM AN FACIA A J’ONEST ===

20 Ant ël rendicont ëd lòn ch’a l’han fàit ëd mal, lor, ij gram as presentran tërmolant : soe përversità as presentran an facia, për acuseje dij mancament a la Lej.

== 5 ==

1 Antlora ‘l giust as tnirà con fiusa granda an facia ‘d coj ch’a lo crasavo
e ‘d chi ch’a l’avìa dëspresià ij sò sagrin.
2 An vëddéndlo, a saran sesì da n’ësparm afros, e a saran stupì për soa salvëssa pa atendùa.
3 Pentì as diran an tra ‘d lor, 
angossà ant l’ëspìrit tormentà:
4 “ Vardé col che na vira noi i l’avìo svergnà
e che da sensa sust i l’avìo pijà ‘n gir;
i giudicavo soa esistensa na matarìa
e soa fin sensa onor.
5 Për che motiv adess a l’è considerà an tra ij fieuj ëd Dé 
e a condivid la sòrt dij sant?


=== IJ GRAM A ‘RCONOSRAN IJ SÒ EROR ===

6 Donch i soma ‘ndàit fòra ‘d carzà dal camin ëd la vrità;
la lus ëd la giustissia a sbërlus pa për nojàutri,
nì mai për noi a l’è alvasse ‘l sol.
7 I soma arpatasse ant le stra dla përversità e dla perdission;
i l’oma travërsà ‘d desert afros
sensa arconòsse la pista trassà da Nosgnor.
8 Còs a l’è servune nòstra arogànsa?
Còs ha-lo portane la richëssa con la blaga?
9 Tut sòn a l’è passà tant ‘me n’ombra
Parèj ëd na neuva ch’a passa sensa esse scotà,
10 tant ‘me na nav ch’a sórca l’onda agità:
gnun-a trassa ‘d sò passagi,
soa caren-a a lassa pa 'd sorch an sj’onde.
11 A l’è parèj ëd n’oslin ch’a vola ant l’aria:
gnun-a marca o segn ëd sò passagi,
përchè ‘l sofi leger tocà da soe piume
a l’è dividù da l’ìmpit dël moviment dj’ale,
ma, contut, a-i resta pan nen ëd soa  traversada.
12 O tanme na flecia sfrandà an sla sibla,
ch’a fa divide l’aria ma che peui a dissòlv ël passagi
an tornand com anans e fasend nen conòsse la traiectòria:
13 përparèj dcò nojàutri, pen-a nassù, i l’oma già chità d’esiste
e i l’oma pa avù  gnun-a marca ‘d virtù da mostré
consumàndze mach an nòstra gramissia”.
14 Përchè la speransa dël përvers a l’è parèj ëd bula portà dal vent,
tant ‘me s-ciuma legera possà da la buria
che parèj ‘d fum a l’è dësperdù dal vent,
tanme memòria dl’òspite d’un di sol as dìssipa.


=== DÉ A L’É DA LA PART DL’ONEST ===

15  Ma ij giust al contrari a vivo sempe, 
përchè a san che Nosgnor a l’ha soèn  ëd lor
e a-j garantis n’arcompensa sicura. 
16 Aranda ‘d Nosgnor lor arseivran un mant regal,
e na coron-a dë splendor da soa man,
përchè a-j darà protession con soa drita,
e a-j farà scu con sò brass.


=== La natura midema ardeuvrà a nen ij nemis ===

17 Për chiel Nosgnor a sarà parèj d’un guerié
Ch’as servirà dla creassion për castijé ij sò nemis;
18 a sarà vestì ‘d giustissia com a fussa na corassa
E l’elm a sarà ‘l giudissi ch’a fala pa.
19 Sò scu a sarà na santità inespugnàbila.
20 Soa flin-a inesoràbila a sarà molà tanme na spa.
E le fòrse dla natura a saran con Chiel contra ij sensa sust.
21 Dzora ‘d lor a s’ësfrandran ëd lòsne che a falo nen,
e parèj ëd n’arch bin tendù
da le nìvole a colpiran la sibla.
22 Da la franda a s’ëslansran 
grele ‘d tempesta pien-e ‘d fot.
L’eva ‘d mar a sarà furiosa contra ‘d lor
E ij fium a-j travonderan sensa misericòrdia.
23 Na buria poderosa a s’alvrà contra ‘d lor
e a saran sbardlà coma da n’orissi.
Tant ‘me un desert la tèra a sarà vastà da la përversità,
e la pràtica dla gramissia a darà ‘l gir ai tròno dij potent.

== 6 ==


=== ELÒGI DLA SAVIËSSA ===
=== La saviëssa a serv ai potent a governé da bin ===

1 Scoté donch, ò rè, e sërché ‘d capì,
vojàutri ch’i governe tuta la tèra:amprénde!
2 Spòrze l’orija, voi ch’i dòmine le moltitùdin
e i seve pien d’orgheuj për ël foson ëd vòstre gent!
3 Përchè vòst govern a l’è stave donà da Nosgnor, e vòstra sovranità dal pì àut.
Chiel a beicrà da bin vòstre euvre e a vaitrà vòstri proget.
4 Se, combin ministr dël regn, vòst govern a sarà pa stàit ëd dritura an guernand la Lej,
e portàndve conform al vorèj ëd Dé.
5 Antlora dun-a e con sparm Chiel as drisserà contra ‘d vojàutri
e un giudissi sever as compirà contra ‘d coj ch’a stan an àut.
6 Përchè misericòrdia a mérita col ch’a stà sota,
ma ij potent a saran giudicà con potensa.
7 Përchè ‘l Mèistr ëd tuti a arcula pa dëdnans ëd gnun,
a l’ha nen sogission ëd la grandeur,
përchè a l’ha fàit ël grand parèj dël cit,
e a soagna un coma n’àutr.
8 Mach che për coj ch’a governo a l’è motobin rigoros.
9  Përtant, a l’è për vojàutri, ò sovra, ch’a son adressà mie paròle,
përchè i amprende la Saviëssa e i vade pa a tombé.
10 Përchè a sarà santificà col che a guerna con santità lòn ch’a l’è sant,
e chi a l’ha amprendù an santità a trovrà difèisa.
11 përtant, avèj anvìa ‘d mie paròle, 
aspiré a ciòse sante e i arseivreve educassion.
12 La Saviëssa a sberlusa e a sarà mai falëtta,
belfé da contemplé për chi a-j veul bin
e as fà trové da col ch’a la sërca.
13 Cora che un a veul saviëssa, a l’è chila ch’as fa conòsse për prima.
14 A la trovrà stà a soa pòrta,
col ch’a va ‘lvesse bonora ‘d prima matin: sensa sfòrs.
15 Perfession ëd disserniment a l’è la riflession ansima a la saviëssa,
e chi a vija dzora ‘d chila a sarà dun-a sensa afann.
16 Ëd coj ch’a në son degn, chila a va ‘n serca
a fa aparission për le stra, e a va ‘ncontra con binvolensa.
17  So prinsipi a l’é l’anvìa d’istrussion;
amor, a l’é la guerna dl’educassion;
18 amor, a l’é guerna ‘d soe legi;
e ‘l rispet ëd le legi a l’è garansia d’imortalità.
19 e l’imortalità a fa sté aranda ‘d Dé.
20 l’anvìa dla saviëssa a men-a donch al regn.
21 Alora, se, tiran ëd le gent, i l’eve anvìa ‘d tròni e ‘d baròt ëd ël comand,
onoré la saviëssa, përchè i peude regné sempe.

=== SALOMON ÈSPLUCA LA NATURA DLA SAVIËSSA ===
22 Lòn ch’a l’è saviëssa, e com a l’è nassùa, adess i l’esponrai;
iv tnirai pa stermà ij sò misteri.
I seghitrai soe pianà fina da l’orìgin,
dal cominsament.
23 E i butrai bin an ciàir soa conossensa, sensa dëstrademe dal camin ëd la vrità.
Ma i marcerai pa con gelosìa ch’a consuma,
përchè l’anvidia a intra nen con la saviëssa.
24 A l’è ‘l nùmer dij savi al mond ch’a fa soa salvëssa,
e un rè savant a l’è salute dla gent.
25 Donca, lasseve eduché da mie paròle ,
e i n’avreve profit.


== 7 ==


=== SALOMON ËL GRAND: N’ÒM PARÈJ ËD J’ÀUTRI ===

1 Dcò mi i son, parèj ëd tuti, n’òm mortal, dëssendent dal prim òm modlà ant la creja.
Ant l’ùter ëd na mare i son ëstàit formà,
2 frut ëd l’ësmens  ëd n’òm e dal piasì ch’a compagna l’amor
për neuv mèis i son ëstàit consolidà ant ël sò sangh.
3 Dcò mi, pen-a nassù, i l’hai respirà l’ària ‘d tùit,
alvand an piorand mè prim crij, parèj ëd tuti.
4 I son ëstàit fassà e riondà ‘d soèn,
5 Gnun rè a l’ha ‘ncaminà ant n’àutra manera soa esistensa.
6 Për tùit a-i è la midema manera d’intré ant la vita e’d seurtne.


=== SALOMON A L’HA CIAMÀ AN DON LA SAVIËSSA ===

7 Për lòn i l’hai pregà Dé e a l’è stame donà ‘l “sust”:
i l’hai suplicà e a l’è rivame n’ëspìrit ëd Saviëssa.
8 I l’hai avune pì car a tròno e séptr ëd comand,
gnun-a richëssa as peul confrontesse.
9 La saviëssa a l’è motobin ëd pì che na pera pressiosa inestimàbila,
përchè a sò confront l’òr a l’è mach un pòch ëd sàbia
e l’argent tant ‘me ‘d pàuta.
10 Mi i l’hai preferì la saviëssa pì che salute e blëssa,
i l’hai avù pì car ëd chila che dla lus,
përchè sò splendor a va mai a la fin.


=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===

11 Tut lòn ch’i l’hai a l’è rivame con la saviëssa, 
an soe man na richëssa ch’as peul pa calcolesse.
12 Ëd tut i l’hai avune piasì, përchè tut a l’è portà da la Saviëssa:
mi i savìa pa che tut a l’è generà da la Saviëssa.
13 Mi i l’hai amprendù onestament sensa fràuda e i l’hai mostrà con generosità.
I l’hai mai stërmà soa richëssa.
14 La saviëssa a l’è tesòr ch’a va mai a la fin për j’òm.
Soa aquisission a sicura l’amicissia ‘d Dé,
e a peul smon-e a Nosgnor ël don ëd na vita
adestrà a la scòla ‘d soa educassion.


=== SALOMON A CIAMA L’AGIUT ËD NOSGNOR PËR PODÈINE PARLÉ DA BIN ===

15 Che Dé a peuda giuteme a parlé con anteligensa,
e ‘d pensé an manera degna ‘d lòn ch’i l’hai arseivù;
përchè Chiel a guida la Saviëssa vers j’òm
e a buta ij savant an sla strap ì drita.
16 Përchè nojàutri, nòste paròle, minca ‘ntendiment e tute noste abilità a son ant le man ëd Nosgnor.


=== ËL DON ËD LA SIENSA A SALOMON ===

17  E Chiel a l’ha concedume la conossensa vera dle ciòse, 
për conòsse la consistensa dël mond
e la fòrsa dj’element.
18 Ël prinsipi, la fin e ‘l mojen dij temp, 
l’altërnansa dij solstissi e ‘l cangiament ëd le stagion,
19 la tornà dj’ann e la posission dj’astr,
20 la natura dle bestie e l’ànima dle bestie ferose,
le pulsion violénte dj’ëspìrit e ij rasonament uman, 
la varietà dle piante e le virtù dle rèis.
21 Mi i conòsso tut lòn ch’a l’è stërmà coma lòn ch’as peul vëdse,
përchè a l’é la saviëssa, Artësan-a dël mond, ch’a l’ha mostràmlo.


=== LÒN CH’A L’É SAVIËSSA ===

22 An chila a - i è n’ëspìrit anteligent, sant,
ùnich, mùltipl, sutil,
mòbil, distint, sensa macia,
mond, pa ofensiv, amis dël bin, auss,
23 lìber, binfesant, amis dl’òm,
frem, sicur, sansossì,
ch’a peul tut, ch’a vëdd tut
e ch’a travérsa tuti j’ëspìrit,
j’anteligent, pur ij pì sutij.
24 La saviëssa a l’è pì àbil ch e tùit ij moviment,
a passa an mes a tut e soa purëssa a s’ëspàntia.
25 A l’é n’emanassion ëd la potensa divin-a,
n’emanassion genìta dla glòria dl’Omnipotent
e a l’è  për lòn che nen a va ‘ntamnela.
26 La lus etérna arbat drint ‘d chila,
spècc sensa macia dl’atività ‘d Dé 
e mistà ‘d sò bin.
27 Combin ùnica: a peul tut;
combin an chila midema: a fa tut neuv
e traversand generassion a passa da n’ànima santa a n’àutra,
e a forma ‘d profeta e d’amis ëd Dé.
28 An efet Nosgnor a l’ha grinor mach për chi a viv con saviëssa.
29 La saviëssa a l’è realtà pì bela dël sol
e a sùpera minca posission d’ëstèile;
comparà a la lus a l’è ‘ncora pì bela.
30 Përchè se la neuit a subìntra a la lus
ël mal a podrà mai prevalèj a la saviëssa.

=== DÉ A L’HA SCOTÀ LA PREGHIERA ‘D SALOMON ===


== 8 ==

1 La Saviëssa a s’ëstend da ‘n finagi a l’àutr con fòrsa,
e a governa tut con grinor fiamengh.


=== SALOMON ANNAMORÀ DLA SAVIËSSA: a conta ‘d soa educassion ===

2 Fin-a da cand j’era giovo i l’hai amala e vorsula,
i vorìa ch’a fùssa compagna ‘d mia vita,
i son annamorame ‘d soa blëssa.
3 Chila a manifesta soa nobiltà,
përchè a viv ëd Dé,
e përchè a l’ha l’amor  ëd Dé.
4 Chila a partessipa a la conossensa midema ‘d Dé
E a soe euvre.
5 Se ant la vita a l’è richëssa desideràbil,
a-i saralo richëssa pì granda dla saviëssa?
Tut a l’è fàit da chila!
6 Se un a veul fé un travaj an manera anteligenta,
chi podràlo esse pì artéfiss ëd chila?
7 Se un a veul esse onest,
Ch’a sàpia ch’a l’è la saviëssa che a genera virtù.
Përchè a mostra temperansa e prudensa,
giustissia e corage, e nen pì che sòn a l’è amportant
a j’òm ant la vita.
8 Se un a vorèissa andè a fond ‘d soe esperiense,
ch’a sàpia che la Saviëssa a conòss ël passà
e a conòss ëdcò lòn che a-i rivrà,
con vision an sle finësse dij dëscors
e prevision ëd la solussion dj’enìgma,
an pronosticand segn dij temp a rivé.
9 Për lòn i son dessidume ‘d mariela e sté con chila,
an savend ch’am darà consèj ëd bin
e confort ant le tribulassion e ‘l maleur.
10 Grassie a chila, i l’avrai glòria an mes ëd la gent,
e, dcò se giovo, i sarai onorà an tra j’ansian.
11 A diran che mè giudissi a l’è pien ëd sust,
e i l’avrai l’amirassion ëdnans dij potent.
12 Se i dovèissa sté ciuto, lor a restran a speté,
se i parlerai, lor am daran da ment,
se i andrai anans ant ël dëscors 
lor am seghitran anciarmà!
13 La Saviëssa am darà glòria imortal 
E a coj ch’a vniran apress ëd mi un ricòrd sensa fin.
14 I governerai le gent e ‘d nassion a saran sotmëttùe a mi.
15 Sovran afros a l’avran tëmma ‘d mi
ma  la gent am considererà brav e coragios an guera.
16 Tornà a ca m’arlamerai dacant ëd la Saviëssa,
përchè sté con chila a dà pa amaritùdin,
nì l’intimità con chila tristëssa,
nopà mach piasì e gòj.

=== SALOMON, PARÈJ ËD TÙIT IJ FIEUJ D’ADAM, VENTA CH’A CIAMA LA SAVIËSSA ‘D DÉ ===

17 Drinta ‘d mi i l’hai pensà a tut sòn
e i l’hai capì che stasend ansema a la saviëssa
l’imortalità a l’è sicura,
18 e an soa amicìssia a-i è godiment sincer
E an soe man richëssa sensa fin.
I l’hai capì che mach con saviëssa a peul essie d’anteligensa:
la fama a riva mach dal rapòrt con chila.
I son sèmper andàit an serca për avèila.

19 I j’era ancor un cit, bel e nòbil,
ch’i l’avìa avù la grassia ‘d n’ànima bon-a,
20 o mej ancor, i j’era intrà, essend brav,
ant un còrp nen antamnà.
21 Ma mi i savìa che i l’avrìa mai otnula 
se Nosgnor a l’avèissa nen concedùmla.
E ‘s don a ven pròpi dal savèj da chi a peul rivé,
e për lòn i son adressame a Dé,
an pregàndlo con tut mè cheur parèj:


== 9 ==


=== PREGHIERA PËR OTNÌ LA SAVIËSSA ===

1 “ Dé dij Cé e Signor ëd misericòrdia, 
ch’it l’has fàit tut con toa Paròla, 
2 che con toa Saviëssa it l’has formà l’òm,
për ch’a dòmina an sle creature fàite da ti,
3 për ch’a governa ‘l mond an santità e giustissia
an dasend ëd giudissi con ànim  ëd dritura,
4 dame Saviëssa, cola ch’a l’é stà an tròno aranda ‘d ti,
e bùtme pa da banda ant ël nùmer dij tò fieuj, 
5 përchè mi i son tò servidor e fieul ëd na toa sërventa,
òm débol e ‘d vita curta, 
pa bon a capì giustissia e lege.
6 Se dcò un a fùssa la pì përfession an tra j’òm,
s’a-i ven a manch la saviëssa a conta pa nen.
7 E mi, ch’i son ëstàit sernù tanme rè ‘d toa gent
e giùdess dij tò fieuj e toe fije,
8 it l’avìe dime ‘d drissete un Templ an sël tò mont sant, 
n’autar an toa sità,
an imitassion ëd la Tenda Santa 
ch’it j’ere parate dal prinsipi.

9 La Saviëssa ch’a conòss toe euvre a l’è aranda ‘d ti,
e a-i j’era già cora ch’it creave ‘l mond;
chila as n’antend ëd lòn ch’a l’è mej a tò euj
e lòn ch’a l’è sgond ij tò comandament. 
10 Màndla da la santità dij tò cej,
màndla da tò trono ‘d Glòria,
përchè am soagna e a sia con mi ant la tribolassion
e mi i peuda savèj lòn ch’a l’è mej a tò euj.
11 A conòss tut e as n’antaja ‘d tut,
e a sarà mia guida prudenta an lòn ch’i faso
protegéndme con soa glòria.
12 A l’è përparèj che mie euvre a saran agradìe
e  mi i giudicrai tò pòpol con giustissia
e i sarai degn dël tròno ëd mè pare.
13 Chi è-lo ch’a peul conòsse ‘l vorèj ëd Dé?
e chi a podrìa mach pensé a la Volontà ‘d Nosgnor?

14 Përchè ij proponiment dij mortaj a son tìmid
e lòn ch’i pensoma pa sicur;
15 an efet l’ànima a l’è grevà da ‘n còrp ëd corussion, 
tanme na tenda ‘d tèra  a pèisa dzora a nòsti sens e pensé.
16 A stent noi ‘s figuroma lòn ch’a l’è an sla tèra,
con pen-a i vëddoma lòn ch’a l’è a portà ‘d man.
Chi podrialo trov-è lòn ch’a l’è an cel?
Chi a podrìa conòsse tò pensé 
se Ti ‘t l’avèisse pa daje la Saviëssa
e it l’avèisse nen mandaje tò Spìrit sant da l’àut?&quot;

=== LA SAVIËSSA ‘D DÉ ANT LA STÒRIA ===
=== Arconossensa a Dé për soa Saviëssa ===

18 Parèj a l’ero stàit ardrissà ij vieuj ëd col ch’a l’é an sla tèra;
j’òm a l’han amprendù lòn che a l’è mej,
e a l’ero stàit salvà për mojen ëd la saviëssa


== 10 ==


1 La Saviëssa a l’ha dàit protession al Pare dël mond, formà da Dé,
cand a l’era ‘ncora da sol; peuia l’ha liberalo da soa colpa
2 e a l’ha daje la fòrsa për dominé an sl’Univers.


=== CAIN E ‘L DILUVI ===

3 N’òm pa giust, an slontanàndze da la Saviëssa drinta ‘d soa midema flin-a
A l’è perdùsse për sò sentiment sassin anvers sò frel.
4 A l’è stàit për càusa soa che ‘l mond a l’è nijàsse,
ma la Saviëssa a l’ha torna salvalo
an guidand n’òm onest për mojen d’un cit tòch ëd bòsch.

=== ABRAHAM ===

5 Cand che le nassion as capìo mach pì
ant la përversion, la Saviëssa a l’ha ‘rconossù n’òm giust
e a l’ha conservalo sensa taca dëdnans ëd Dé
mantléndlo fòrt ëdcò combin so grinor grand ch’a l’avìa për soa masnà.


=== LÒT E LA DISTRUSSION ËD LE SINCH SITÀ ===
 
6 E antramentre ch’andasìo a meuire ij gram,
un giust as salvava dal feu tombà dzora ‘d sich sità.
7 Na tèra ‘d desolassion, pien-a ‘d tuf, con d’erbo malavi ëd marin
e sensa  fruta mura, a në pòrta ‘ncora testimoniansa,
e, për memorié n’ànima miscredenta
as drissa na colòna ‘d sal .
8 Slontanànze da la Saviëssa,
nen mach ij pervers a son danasse ‘d nen conòsse ‘l bin,
ma a l’han dcò lassà a la posterità
na memòria d’ansipiensa,
e përchè a s’ëstermèissa pa la càusa ‘d soa colpa.
9 Nopà la Saviëssa a lìbera da tribulassion
ij sò divòt:

=== GIACÒB ===

10 a l’ha mnà për ij vieuj pì drit
ël giust ch’a scampava da la zara ëd sò frel:
e a l’ha mostraje ‘l regn ëd Dé
daséndje conossensa ‘d lòn ch’a l’è sant.
Soe fatighe a l’han avù ‘d boneur
e ij frut ëd sò travajë  a son moltiplicasse.
11 A l’ha daje assistensa contra ‘d l’avarissia dij sò nemis,
an daséndje ‘d richëssa.
12 A l’ha cudìlo dai sò aversari,
tnùlo san da col ch’a-j tendìa ‘d trabucèt,
ant un ciment motobin dur a l’ha donaje vitòria
për feje capì che la misericòrdia’d Dé a l’è pì che tut.


=== GIUSÈP ===

13 Ël giust vendù a l’è nen  stàit bandonà
Ma preservà dal pëccà.
14 Calà con chiel an përzon, 
a l’ha mai chitalo antramentre ch’a l’era an liasse,
fin-a ch’a l’ha avù ‘d podèj regal
e autorità an sj’aversari,
an  dësmascrand ij sò caluniador
e daséndje glòria eternal.


=== MOSÈ: SURTÌA ===

15 La Saviëssa a l’ha liberà na dëssendensa santa e na nassion fidela an tut
da ‘d gent ch’a la crasava.
16 A l’è intrà ant l’ànima d’un sërvent ëd Nosgnor
e a l’ha contrastà rè afros con ëd portent e segn.
17  A l’ha daje ai sant la giusta arcompensa 
‘d soe tribulassion, an mnàndje për stra ‘d maravija.
Ëd di a l’era na sosta për lor,
e ‘d neuit lus d’ëstèile.
18 A l’ha faje travërsé ‘l mar Ross,
An guidàndje për d’eve bondose.
19 Nopà ij sò  nemis a son spërfondà,
abimàndze dal fond ëd ël mar.
20 Për lòn i giust a l’han dëspojà ij pervers,
e glorificà, Nosgnor, tò Nòm sant
an laudànd unànim toa man protetris,
21 përchè fin-a ai mut la Saviëssa a l’ha dovertà la boca
e slinguà ij làver dij pì cit.


== 11 ==
 

{{itravajoma}}

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Deuterocanònich]]</text>
      <sha1>lqrlydp7k4hjqi6bg7y2sfqhmjzmwm6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sofonia/Introdussion</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5238</id>
    <revision>
      <id>31378</id>
      <parentid>31370</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T14:51:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pcastellina</username>
        <id>15</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2412" xml:space="preserve">[[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sofonia|Artorn]]
----

== Introdussion ==
Sofonia a compiss soa mission ëd profeta ant ël regn ëd Giuda vers la fin dël sétim sécol durant ël regn ëd Iosìa (640-609) e, second vàire savant, anans ëd l'arforma religiosa che Iosìa a l'avrìa anandiasse a fé (cfr. [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Re/2Re 23|2 Rè 23:1-28]]). La situassion ëstòrica a l'é apopré la midema dël temp anté ch'a l'avìo predicà ij profeta Naum e Abacuch. L'imperi dl'Assìria a l'era scasi a la fin ëd sò domini e ch'a l'era rivà al cò con la croa 'd Gerusalem. D'àutra part, l'Egit a fasìa pression dal sud e a provava d'anfilesse an costi gieugh ëd podèj. Ël regn ëd Giuda a podìa nen resté fòra da costi aveniment, ch'a l'avìo n'influensa ancreusa 'dcò an sla tradission religiosa e soa situassion polìtica e sossial.

Ës lìber a armonta an sostansa a l'época 'd cost profeta, ma cost lìber l'é stàit sogetà a cite modìfiche e slargament an d'époche sucessive. Ël lìber as doverta con l'anunsi che Dé a l'ha pijà la decision ëd castijé Gerusalem e 'l regn ëd Giuda përché a l'han pëccà contra 'd chiel an vivend ant l'idolatrìa e la violensa (1:2-13). Cost giudissi as compirà ant ël Di dl'ira 'd Dé e a-i sarà na dëstrussion granda (1:14-18), ma coj ch'a ubidisso al Signor a podran seurti-ne san e salv (2:1-3). Ël giudissi e la dëstrussion a implicheran nen mach ël regn ëd Giuda, ma 'dcò le nassion ëvzin-e (2:4-15). Gerusalem e le përson-e pì 'd riguard a l'avìo ignorà Nosgnor: për lòn la sità a sarà frapà (3:1-8). Da la mòrt, contut, a seurtirà la vita: Nosgnor a trasformerà le nassion e lor a-j rendran ël cult ch'a jë speta. Nosgnor a formera con ij dzurvivù un pòpol neuv ch'a-j darà onor. A l'é antlora che Gerusalem e ij sò abitant a sautaran ëd gòj, përché 'l Signor a l'avrà manifestà sò amor (3:9-20).

A la gent ëd sò temp, ch'as ciamo se Dé ancora as interessa dla gent e se chiel a guida la stòria përdabon, Sofonia a nunsia n'intervension divin-a ch'a trasformerà dël tut la situassion, con riguard particolar dij pòver e dj'umij (2:3; 3:12).

=== '''Schema''' ===

* Ël di 'd Nognor - 1:2-2:3
* Giudissi an sij pòpoj davzin a Israel e an sù Gerusalem - 2:4-3:8
* Promësse 'd salvassion - 3:9-20

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Sofonia]]</text>
      <sha1>747rjns8kw6ug7prixt76hkx8acv505</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>31380</id>
      <parentid>31378</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T14:56:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pcastellina</username>
        <id>15</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2414" xml:space="preserve">[[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sofonia|Artorn]]
----

== Introdussion ==
Sofonìa a compiss soa mission ëd profeta ant ël regn ëd Giuda vers la fin dël sétim sécol durant ël regn ëd Iosìa (640-609) e, second vàire savant, anans ëd l'arforma religiosa che Iosìa a l'avrìa anandiasse a fé (cfr. [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Re/2Re 23|2 Rè 23:1-28]]). La situassion ëstòrica a l'é apopré la midema dël temp anté ch'a l'avìo predicà ij profeta Naum e Abacuch. L'imperi dl'Assìria a l'era scasi a la fin ëd sò domini e ch'a l'era rivà al cò con la croa 'd Gerusalem. D'àutra part, l'Egit a fasìa pression dal sud e a provava d'anfilesse an costi gieugh ëd podèj. Ël regn ëd Giuda a podìa nen resté fòra da costi aveniment, ch'a l'avìo n'influensa ancreusa 'dcò an sla tradission religiosa e soa situassion polìtica e sossial.

Ës lìber a armonta an sostansa a l'época 'd cost profeta, ma cost lìber l'é stàit sogetà a cite modìfiche e slargament an d'époche sucessive. Ël lìber as doverta con l'anunsi che Dé a l'ha pijà la decision ëd castijé Gerusalem e 'l regn ëd Giuda përché a l'han pëccà contra 'd chiel an vivend ant l'idolatrìa e la violensa (1:2-13). Cost giudissi as compirà ant ël Di dl'ira 'd Dé e a-i sarà na dëstrussion granda (1:14-18), ma coj ch'a ubidisso al Signor a podran seurti-ne san e salv (2:1-3). Ël giudissi e la dëstrussion a implicheran nen mach ël regn ëd Giuda, ma 'dcò le nassion ëvzin-e (2:4-15). Gerusalem e le përson-e pì 'd riguard a l'avìo ignorà Nosgnor: për lòn la sità a sarà frapà (3:1-8). Da la mòrt, contut, a seurtirà la vita: Nosgnor a trasformerà le nassion e lor a-j rendran ël cult ch'a jë speta. Nosgnor a formera con ij dzurvivù un pòpol neuv ch'a-j darà onor. A l'é antlora che Gerusalem e ij sò abitant a sautaran ëd gòj, përché 'l Signor a l'avrà manifestà sò amor (3:9-20).

A la gent ëd sò temp, ch'as ciamo se Dé ancora as interessa dla gent e se chiel a guida la stòria përdabon, Sofonìa a nunsia n'intervension divin-a ch'a trasformerà dël tut la situassion, con riguard particolar dij pòver e dj'umij (2:3; 3:12).

=== '''Schema''' ===

* Ël di 'd Nognor - 1:2-2:3
* Giudissi an sij pòpoj davzin a Israel e an sù Gerusalem - 2:4-3:8
* Promësse 'd salvassion - 3:9-20

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Sofonia]]</text>
      <sha1>drtrb1socc8xw7arzx2hjngaexuofib</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>31393</id>
      <parentid>31380</parentid>
      <timestamp>2024-04-25T20:29:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>93.150.252.83</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Introdussion */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2414" xml:space="preserve">[[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Sofonia|Artorn]]
----

== Introdussion ==
Sofonìa a compiss soa mission ëd profeta ant ël regn ëd Giuda vers la fin dël sétim sécol durant ël regn ëd Iosìa (640-609) e, second vàire savant, anans ëd l'arforma religiosa che Iosìa a l'avrìa anandiasse a fé (cfr. [[La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Re/2Re 23|2 Rè 23:1-28]]). La situassion ëstòrica a l'é apopré la midema dël temp anté ch'a l'avìo predicà ij profeta Naum e Abacuch. L'imperi dl'Assìria a l'era scasi a la fin ëd sò domini e ch'a l'era rivà al cò con la croa 'd Gerusalem. D'àutra part, l'Egit a fasìa pression dal sud e a provava d'anfilesse an costi gieugh ëd podèj. Ël regn ëd Giuda a podìa nen resté fòra da costi aveniment, ch'a l'avìo n'influensa ancreusa 'dcò an sla tradission religiosa e soa situassion polìtica e sossial.

Ës lìber a armonta an sostansa a l'época 'd cost profeta, ma cost lìber l'é stàit sogetà a cite modìfiche e slargament an d'époche sucessive. Ël lìber as doverta con l'anunsi che Dé a l'ha pijà la decision ëd castijé Gerusalem e 'l regn ëd Giuda përché a l'han pëccà contra 'd chiel an vivend ant l'idolatrìa e la violensa (1:2-13). Cost giudissi as compirà ant ël Di dl'ira 'd Dé e a-i sarà na dëstrussion granda (1:14-18), ma coj ch'a ubidisso al Signor a podran seurti-ne san e salv (2:1-3). Ël giudissi e la dëstrussion a implicheran nen mach ël regn ëd Giuda, ma 'dcò le nassion ëvzin-e (2:4-15). Gerusalem e le përson-e pì 'd riguard a l'avìo ignorà Nosgnor: për lòn la sità a sarà frapà (3:1-8). Da la mòrt, contut, a seurtirà la vita: Nosgnor a trasformerà le nassion e lor a-j rendran ël cult ch'a jë speta. Nosgnor a formera con ij dzorvivù un pòpol neuv ch'a-j darà onor. A l'é antlora che Gerusalem e ij sò abitant a sauteran ëd gòj, përché 'l Signor a l'avrà manifestà sò amor (3:9-20).

A la gent ëd sò temp, ch'as ciamo se Dé ancora as interessa dla gent e se chiel a guida la stòria përdabon, Sofonìa a nunsia n'intervension divin-a ch'a trasformerà dël tut la situassion, con riguard particolar dij pòver e dj'umij (2:3; 3:12).

=== '''Schema''' ===

* Ël di 'd Nognor - 1:2-2:3
* Giudissi an sij pòpoj davzin a Israel e an sù Gerusalem - 2:4-3:8
* Promësse 'd salvassion - 3:9-20

[[Category:Bibia]]
[[Category:Testament Vej]]
[[Category:Sofonia]]</text>
      <sha1>52555y4m26opw2j3dl9tlxqsqw9uic8</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>