Wikisource pmswikisource https://pms.wikisource.org/wiki/Intrada MediaWiki 1.44.0-wmf.1 first-letter Media Special Discussion Utent Ciaciarade Wikisource Discussion ant sla Wikisource Figura Discussion dla figura MediaWiki Discussion dla MediaWiki Stamp Discussion dlë stamp Agiut Discussion ant sl'agiut Categorìa Discussion ant sla categorìa Pàgina Discussion ëd la pàgina Tàula Discussion ëd la tàula TimedText TimedText talk Modulo Discussioni modulo 0 1885 34989 34973 2024-10-30T14:56:51Z Pcastellina 15 /* EM */ 34989 wikitext text/x-wiki {{dissionari}} {{TOCright}} == E == * '''E''' (cong): e, e peui. * '''Ebanista''' (sm): ebanista, stipëtté, minusié. * '''Ebanisteria''' (sf): botega d'ebanista, ebanisterìa. * '''Ebano''' (sm): ébano. * '''Ebbene''' (cong); ebin, eben, bin, ben. * '''Ebbrezza''' (sf): bela cioca, cioca bin-a, cioca, (fig) esaltassion. * '''Ebbro''' (agg): cioch; (fig) esaltà, stordì, fòra 'd sentor. * '''Ebdomadario''' (sm e agg): ebdomadari, setimanal; ('''lezione ebdomadaria''') démode. * '''Ebete''' (agg e sm): beté, ebeté, rimbambì, idiòta. * '''Ebollizione''' (sf): beuj. * '''Ebraico''' (sm. e agg): ebràich, dj’ebréo, dij giudé; '''lingua ebraica''': ebràich. * '''Ebraismo''' (sm): ebraism, giudaism. * '''Ebreo''' (sm e agg): ebréo, giudé, israelita, (femm) ebréura; [rabin ëd j’ebreo: '''rabbino''']; '''ebreo errante''': Giampetadé, marciafalì. * '''Ecatombe''' (sf): ecatomba; (fig) stermini, massacri. * '''Eccedente''' (agg): ëd tròp, ecedent, esuberant. * '''Eccedenza''' (sf): tròp, versa, surplù, dzorpì; ('''residuo''') resta. * '''Eccedere''' (vi): depassé, passé, trapassé, esse ‘d tròp, versé, debordé, ecede, abusesse. * '''Eccellente''' (agg): soasì, sernù, ecelent, squisì, straordinari, con ij fiòch, al basin. * '''Eccellenza''' (sf): ecelensa. * '''Eccellere''' (vi): spiché, alvesse dzor tuti, eclaté, dëstachesse, figuré, superé, sovrasté. * '''Eccelso''' (agg): dzor tuti, prim, pì àut, sublim. * '''Eccentricità''' (sf) ecentricità; (fig) stravagansa. * '''Eccentrico''' (agg): ecentrich, dës-centrich, dës-centrà; (fig) drolo, stran, stravagant. * '''Eccepire''' (vi): obieté, opon-e, repliché, ecepì. * '''Eccessivo''' (agg):esagerà, dzorbitant, ecessiv. * '''Eccesso''' (sm): esagerassion, ecess. * '''Eccettera''': via fòrt, e via fòrt paréj. * '''Eccetto''' (prep): foravìa, meno, meno che, se as gava, fòra che. * '''Eccettuare''' (vt): fé ecession, gavé, buté fòra, nen conté, esenté * '''Eccettuato''' (agg): gavà, foravìa, nen contà, esentà. * '''Eccezione''' (sf): ecession; '''ad eccezione di''': salv che, gavà che. * '''Eccezionale''' (avv.): foravìa, ecessional, strasordinari, special. * '''Ecchimosi''' (sf): niss, nisson, nissura. * '''Eccidio''' (sm): massacri, carnagi, stermini, strage, ecatombe. * '''Eccitabile''' (agg): pront, cissàbil, moschin, ecitàbil,, ch'as anvisca sùbit, sofranin. * '''Eccitabilità''' (sf): prontëssa, ecitabilità. * '''Eccitamento''' (sm): incentiv, incitament, stimol, cissament, ecitament, ansigh, ansigament. * '''Eccitante''' (agg): cissant, stimolant, ecitant. * '''Eccitare''' (vt): cissé, ansighé, stimolé, arvivé, anvisché scaudé, anfiamé, foé, sproné, des-ciolé, evité, gassé, issé, sionanta. * '''Eccitatore''' (sm): cisseur, ecitator. * '''Eccitazione''' (sf): cissa, ansigh, stimol, ecitassion, incitament. * '''Ecclesiastico''' (ag): dla cesa, dla gesia, eclesiàstich. * '''Ecco''' (avv.): varda-sì, varda-lì, varda-là, vardé-sì, vardé-lì, vardé-là; '''eccoci''': vardeje-sì, vardeje-là; '''quand'ecco:''' * '''Eccome''' (inter): e come! * '''Echeggiare''' (vt): arsoné, arbate, arbombé. * '''Eclettico''' (agg): eclétich. * '''Eclissare''' (vt): scurì (con l'ecliss), eclissé, scurisse, stërmesse; (fig) andé via, andesne. * '''Eclissi''' (sf): ecliss, eclisse. * '''Eclittica''' (sf): eclitica. * '''Eco''' (sm) arson, arbat, arbomb, eco. * '''Ecologia''' (sf): ecologìa. * '''Economato''' (sm): ufissi d'ecònomo, economà, economato. * '''Economia''' (sf): economìa, conomìa. * '''Economico''' (agg): econòmich, convenient, a bon pat. * '''Economizzare''' (vt): fé economìa, fé d'ecomìe, risparmié, ecomisé. * '''Economo''' (sm): ecònomo; (agg) economios. * '''Ecumenico''' (agg): ecuménich; '''Concilio Ecumenico:''' Consili Ecuménich, Consèj Ecumenich. * '''Eczema''' (sf): croste, scravasse, egzema, eczema. == ED == * '''Edema''' (sm): edema, bognon. * '''Edera''' (sf): brassabòsch. * '''Edicola''' (sf): pilon, pilonèt, caplëtta, cesiòta, tabërnacol; ('''dei giornali''') baracòt, chiòsch, edìcola. * '''Edificante''' (agg): esemplar, edificant. * '''Edificare''' (vt): fabriché, costrùe, aussé, alvé, tiré sù, edifiché, edifié; (fig) dé bon esempi, mostré bi, edifiché, pijé bon esempi, edifichesse. * '''Edificatore''' (sm): impresari, costrutor, morador. * '''Edificazione''' (sf): edificassion. * '''Edificio''' (sm): fàbrica, edifissi, fabricà, costrussion, ca, palass. * '''Edile''' (agg): da costrussion, da murador, edil, édil. * '''Edilizia''' (sf): edilissia, costrussion. * '''Edito''' (agg): stampà, publicà, édit. * '''Editore''' (sm): editor. * '''Editoriale''' (agg e sm): editorial, articol ëd fond (ëd test). * '''Editto''' (sm): edìt, crija, proclama, band, * '''Editore''' (sm): editor. * '''Edizione''' (sf): edission. * '''Edonismo''' (sm): edonism. * '''Edotto''' (agg): informà, avertì, ch'a 'é al corent, * '''Educare''' (vt): eduché, anlevé, mostré, dotriné. * '''Educativo''' (agg): educativ. * '''Educato''' (agg): educà, bin educà, bin anlevà, bin costumà, fin, compì, ëd bel deuit. * '''Educazione''' (sf): educassion, bon-a educassion, bel deuit, creansa, ('''buona educazione''':) bon-a creansa. == EF == * '''Efelide''' (sf): lentìa, giajeul; '''lentigginoso''': giajolà, lentios. * '''Effemeride''' (sf): efemérida, armanach. * '''Effemminatezza''' (sf): fomnarìa, fumelarìa; (fig.) molanciarìa, smorbiarìa. * '''Effemminato''' (agg): fomnin, fomlin; (fig) mòl, dlicà, smòrbi. * '''Efferatezza''' (sf): crudeltà, ferosità, eferosità, gramìssia. * '''Efferat'''o (agg): crudel, feros, eferos, gram. * '''Effervescente''' (agg): gasà. * '''Effervescenza''' (sf): arbeuj, gasamenta, fermentassion. * '''Effettivo''' (agg): efetiv, real. * '''Effettuare''' (vt): fé, realisé, compì, buté an pràtica /esecussion, eseguì. * '''Efficace''' (agg): bon, vàlid, vajant, d'efet sicur, valèivol, ch'a fà efet. * '''Efficiente''' (agg): vajant, valèivol, ativ, an fòrsa, valid, an piòta, an gamba. * '''Efficienza''' (sf): eficensa, rendiment. * '''Effige''' (sf): ritrat, figura, impront, bigieuja, mistà, quàder. * '''Effimero''' (agg): precari, ch'a passa sùbit, passeger, ch'a dura gnente, ch'a dura pòch. * '''Efflorescenza''' (sf): fiorìa, fioridura; (med) ruf; ('''nelle mani''') calor, gòle, croste. * '''Efflusso''' (sm): sboch, scol, fluss. * '''Effluvio''' (sm): effluvi, esalassion, përfum, odor. * '''Effondere''' (vt): spantié, spataré, sparpajé, sbardé, difonde, efonde, versé fòra. * '''Effrazione''' (sf): (giur) rotura, rompura, scansinament,. * '''Effusione''' (sf): spantiura, spatarada, sparpàj, sbardiura, difusion, efusion. == EG == * '''Egida''' (sf): protession, arpar, ripar, sosta, difèisa, égida. * '''Egli''' (pron): chiel, chel, cel. * '''Egocentrico''' (sm): egocèntrich, (fam) mi son ël mond. * '''Egocentrismo''' (sm): egocentrism. * '''Egoismo''' (sm): egoism, egotism. * '''Egoista''' (sm): egoista. * '''Egoistico''' (agg): egoista, egoistich. * '''Egregio''' (agg): fòra dl'ordinari, vajant, degn; ('''nelle lettere: egregio signore''') Monsù. * '''Eguaglianza''' (sf): ugualiansa. * '''Eguagliare''' (vt): rende ugual, ugualisé, ugualié. * '''Eguale''' (agg): ugual, istess, midem. == EL == * '''Elaborare''' (vt): travajé, elaboré, sislé. * '''Elaborato''' (agg):travajà, tut travajà, sislà; (sm) rapòrt, relassion, articol, composission, scrit, travak. * '''Elaborazione''' (sf): elaborassion. * '''Elargire''' (vt): dé bondos, regalé, dispensé, doné, largì, elargì, eufre, ufrì, distribuì. * '''Elargizione''' (sf): elargission, oferta, distribussion. * '''Eleggere''' (vt): ('''scegliere''') preferì, serne, soasì; ('''nominare''') elege, elege, nominé, serne. * '''Eleggibile''' §(agg): elegìbil, bon da elege. * '''Elencare''' (vt): fé la lista, marché, noté, registré, elenché. * '''Elenco''' (sm): lista, nòta, tàula, rubrica, rolo, registr, elench; '''elenco telefonico''': anuari telefonich, elench telefònich. * '''Elemosina''' (sf): limòsna, alimòsna, limòsina, carità; '''cassetta per l’elemosina''': bùssola (dla limòsna); '''borsa dell’elemosina''': taschet dla limòsna; '''fare l’elemosina''': fé limòsna; '''chiedere l’elemosina''': andé ciamand, ciamé la limòsna, andé a j’uss. * '''Elettricità''' (sf): eletricità, corent, corent elétrica, fòrsa, fòrsa elétrica. * '''Elettrico''' (agg): elétrich; (fig) viv, svicc, pront, lest. * '''Elmetto''' (sm): elmèt, casch. * '''Elogio''' (sm): làuda, elògi, compliment. * '''Eloquente''' (agg): eloquent, ch’a parla bin, comunicativ. * '''Eloquenza''' (sf): eloquensa, oratòria, parlantin-a, comunicativa. == EM == * '''Emanare''' (vt): derivé, vnì, ven-e; (di leggi, ecc.) publiché, proclamé, emané; ('''emanare una sentenza'''): levé na sentensa; ('''esalare'''): esalé. * '''Emettere''' (vt): mandé fòra, buté fòra, campé fòra; ('''di leggi, bandi, e sim.''') publiché, difonde, proclamé, emané; ('''vomitare''') campé vìa, gumité. * '''Eminente''' (agg): àut; (fig.) eminent, ecelent, distint, vajant, nòbil. * '''Emoraggia''' (sf): fluss ëd sangh, emoragìa. * '''Empietà''' (sf): impietà, empietà, sacrilegi, mancansa ‘d religion, cativeria, crudeltà, ferosità. * '''Empio''' (sm): empi, ireligios, sensa religion, sensa pietà, crudel, gram, pervers, feros. * '''Enigma''' (sf): enigma, andvinaja, rompatesta, rébus, tramajin, paròle ancrosià. * '''Enigmatico''' (ag): enigmàtich, enimìstich, dificil, mascareul, trigos. * '''Enorme''' (agg) strasordinari, smisurà, dësformà, badial, stragròss, gross, straordinari, mostros, bestial, enòrme. * '''Enormità''' (sf): enormità strasordinarietà; (fig) bestialit.. * '''Entrambi''' (pron. e agg.): un e l'àutr, tuti doi. * '''Entrante''': (agg) ch' ven, ch'a ven, ch'a-i ven, ch'a-i riva. * '''Entrare''' (vi): intré, vnì, andé drinta; non c’entra: a l’é nen adatt [adatt co ij còj a marenda: '''c’entra come i cavoli a merenda''']. * '''Entrata''' (sf): intrada, ingress, vestìbol, andor, (rendita) guadagn, intrada, réndita; (arrivo) vnùa. * '''Entro''' (prep) drinta, drenta, drin, andrinta, drint, andrint, ant, an: ('''di tempo''') da sì a, ant, an. * '''Entusiasmante''' (agg): passionant, apassionant, cissant, cissos, frapant, anciarmant, entusiasmant. * '''Entusiasmare''' (vt): visché, cissé, passioné, apassioné, esalté, antusiasmé, anciarmé, (fam.) andé (mandé) sù ‘d gir. * '''Entusiasmo''' (sm): calor, passion, entusiasm, esaltassion, anciarm, fërvor; (fam.) cheuita. == EP == * '''Epilessia''' (sf): mal caduch, mal ëd San gioann, epilëssìa. * '''Epilettico''' (sm e agg): ch’a l’ha ‘l mal caduch, ch’a casca dal mal, ch’a l’ha ‘l mal ëd San Gioann; '''essere epilettico''': casché dal mal. * '''Epoca''' (sf): época, era, evo, ev; ('''tempi andati''') época dël rè piciòt; '''fare epoca''': fé época. * '''Eppure''' (cong): pura, epura, comsissìa, tutun (con tut lòn, con tut sòn) tantutun. * '''Equilibrare''' (sm): equilibré, echilibré. * '''Equilibrato''' (ag): equilibrà, echilibrà, savi, moderà, giust, (sm) testa quadra. * '''Equilibrio''' (sm): echilibri, equilibrio. * '''Equilibrista''' (sm): echilibrista, equilibrista, acròbata. * '''Equo''' (ag): giust, imparsial. * '''Era''' (sf): era, época, temp, , età, ev, evo. * '''Erigere''' (vt): alvé, lvé, aussé, drissé, costruì, fabriché, erige. * '''Eroe''' (sm): eròe. * '''Eroico''' (agg): eròich, da eròe. * '''Esaltare''' (vt): esalté, vanté, laudé, magnifiché. * '''Esaltarsi''' (vr): cissesse, esaltesse. * '''Esaltato''' (ag): esse n’esaltà, chërdse d’esse. * '''Esaltazione''' (sf): esaltassion, onor, làuda, elevassion. * '''Esatto''' (agg): precis, esat, pontual, giust, scrupolos. * '''Esaudimento''' (sm): esaudiment. * '''Esaudire''' (vt): scoté, esaudì, concede, sodisfé , contenté, dé la contenta, dì che 'd sì. * '''Escavatore''' (sm): scavator, gavator, (màchina) scavatriss. * '''Escludere''' (vt): lassé fòra, arfudé, rajé, esenté, esclude. * '''Esclusione''' (sf): esclusion, radiassion, scancelassion, scomùnica. * '''Escremento''' (sm): arfud, porcherìa, mnis, botala, drugia, merdaria. * '''Esercitare''' (vt): esercité, abitué, dovré, alené, pratiché, prové. * '''Esigere''' (vt): esige, volej, vorèj, pretende. * '''Esitare''' (vi): esité, esse artërdoà, fesse scrùpol, limocé, esité; (pensarci su) studié. * '''Esitazione''' (sf): esitassion, esitansa, indecision, dùbi, dùbit. * '''Esortare''' (vt): esorté, consijé, sugerì, cissé, ansighé, possé, arcomandesse, scongiuré. * '''Esortazione''' (sf): esortassion, consèj, sugeriment. * '''Espediente''' (sm): spedient, espedient, arsorsa, rimedi. * '''Esplicitamente''' (avv.): ciàir e nèt. * '''Espressamente''' (avv.): ('''a bella posta''') espressament, espress, a spress, a pòsta; ('''chiaramente''') ciàir, ciàir e net. * '''Esperto''' (sm): espert, "dësprucà" (:'''una persona esperta ed irreprensibile''') che "gnun a-j fà la pruca". * '''Esponente''' (sm): rapresentant, esponent, (mat) esponent. * '''Esporre''' (vt): espon-, mostré, dimostré, dëscrive, conté, arvelé. * '''Esprimere''' (vt): esprime, manifesté, dì, spieghé, paré, dimostré, espon-e, s-ciairì. * '''Esteriormente''' (av): esternament, da fòra. * '''Esterno''' (agg): estern, esterior, ch’a l’é fòra, forest; (sm) estern, forësté, ëd fòra, strangé. * '''Estraneo''' (agg): strangé, foresté, dësconossù, mai vëddù nì conossù, ch’a ven da fòra. * '''Estraniarsi''' (vr): dëstachesse, slontanesse, butesse fòra. * '''Estremista''' (sm e agg): estremista. * '''Estremismo''' (sm): estremism, ideologìa radical. * '''Estremità''' (sf): ponta, broa, cò, sima, fin, coa, confin, fond, fàuda, òrlo, riva, estremità, estrem. * '''Estremo''' (agg): ùltim, final, estrem, grand. * '''Esultare''' (vi): arjojì, esulté, spricé 'd gòj, sauté 'd gòj. * '''Etichetta''' (sf): tichëtta, etichëtta, serimonial, gala, costuma, ritual, rit; ('''cartellino''') tichëtta, cartlin, scrita, dita; ('''galateo''') bon-e manere, bel deuit, bon-a creansa, bel fé. == EU == * '''Eulogia''' (sf): làuda, elògi, compliment, encòmi, panegìrich, panegiri. * '''Eunuco''' (sm): eunuch. * '''Evento''' (sm): aveniment, circostansa, event, cas. * '''Eventuale''' (agg): eventual, probàbil, possìbil. * '''Eventualità''' (sf): ancàpit, eventualità, evelensa, cas. * '''Eventualmente''' (avv): se mai, ëd vòlte mai, caso mai, se ‘d vòlte mai. * '''Evidente''' (agg): ciàir, evident, vuajant, spicant. * '''Evidenza''' (sf): evidensa, ciairëssa. * '''Evidenziare''': ('''mettere in rilievo, sottolineare, mettere in evidenza''') carché, evidensié, buté an evidensa. * '''Evitare''' (vt): schivié, scapé, sté lontan da, evité. * '''Evocazione''' (sf): evocassion, scongiur, màgica, magìa. 6bfc2m5k32f76jqmxrna9aphji5cndd 0 1887 34997 34680 2024-10-30T19:48:52Z Pcastellina 15 /* GI */ 34997 wikitext text/x-wiki {{dissionari}} {{TOCright}} == G == === GA === * '''Gabbana''' (sf): chiri, chirich. * '''Gabbare''' (vt): gabé, trassé, trocioné, ambrojé, sbefié, fé le schergne, pijé ‘d bala. * '''Gabbia''' (sf): gabia; ('''sbarre della gabbia''') barbëtte; ('''per l’uccellagione''') passarera; ('''gabbia toracica''') cassia; (dim) gabiòt, gabiëtta. * '''Gabbiano''' (sm): ochëtta, ochëtta marin-a, ochëtta ‘d mar. * '''Gabinetto''' ('''toilette''') (sm): gabinèt, cambrin, ufissi particolar; ('''latrina''') gabinèt, cess, còmod, col pòst, ('''ritirarsi per un bisogno''') andé al còmod; (bagno), bagn, toaleta. * '''Gaelico''' (agg) gaèlich. * '''Gagliardetto''' (sm): cit drapeau, gajardèt. * '''Gagliardo''' (agg): gajard, fòrt, robust, bin piantà. * '''Gaiezza''' (sf): alegrìa, festosità. * '''Gaio''' (agg): alégher, festèivol * '''Galantuomo''' (sm): galantòm, onestòm. * '''Galletta''' (sf): galëtta, pan bëscotà, pan bëscheuit. * '''Garantire''' (vt): garantì, sicuré, avalé, caussioné, rësponde. * '''Garbo''' (sm): ('''grazia''') ghëddo [dé 'l ghëddo giust: '''usare il giusto tono o garbo'''; deuit (: '''modo di agire, garbo, grazia'''); bel deuit, brut deuit (:'''sgarbatezza, sgarbo, mala grazia'''); dé deuit (:'''sistemare, assestare, mettere in ordine'''); desse deuit (:'''accingersi, apprestarsi a fare'''); dé 'd deuit (:'''dare la giusta graziosità'''); grassia, finëssa, tornura, atension; bel garbo: bel fé, bel deuit, bela grassia; mal garbo: mal fé, dësdeuitarìa, da dësdeuit. * '''Gatta''' (sf) ('''gatta da pelare''') pijesse 'n badò. === GE === * '''Gelosia''' (sf): gelosìa, invidia; '''ingelosire''': dé 'd gelosìa, angelosì. * '''Gemere''' (vi): gmme, gëmmi, lamentesse, piorassé. * '''Gemito''' (sm): gem, gëmm lament; ('''lungo gemito''') piorassera. * '''Genealogia''' (sf): genealogìa, dissemdensa. * '''Genealogico''' (ag): genealògich; '''albero genealogico''': erbo dij parent. * '''Generare''' (vt): dé vita, creé, fé, generé, prodùe; ('''cagionare''') esse motiv, esse càusa, porté. * '''Genere''' (sf): géner, sòrt, spece, qualità, natura, manera. * '''Genesi''' (sf): Génesi. * '''Genuino''' (agg.): ('''puro, schietto''') genit, gënit. * '''Genitali''' (smp): part vergognose, part dlicà. * '''Gentaglia''' (sf): furfaja. * '''Gentile''' (ag): gentil, grassios, bin costumà, bin educà, educà, caparant, afàbil, amàbil, flicà, fin, piasos, rispetos. * '''Gentilezza''' (sf) : gentilëssa, grassiosità, educasion, amabilità, bon-a creansa, bel deuit, finëssa. * '''Gentiluomo''' (sm): gentilòm. * '''Gentaglia''' (sf): gineuria. * '''Germogliare''' (vt): giché, buté, arbuté, possé, nasse; ('''sbocciare''') dësbandì, duvertesse, fiorì. * '''Germoglio''' (sm): but, gich, ('''pollone di piante''':) arbut, gëmma. * '''Gettare''' (vt): campé, rampé, tiré; ('''con violenza''') slansé, frandé; ('''con disprezzo''') sbate vìa, sbate fòra; '''versare un metallo nella forma''': colé. * '''Getto''' (sm): campà; ('''zampillo''') sbrincc; ('''vomito''') vòmit, gòmit; '''di getto''': tut an un-a vòlta; ('''di grano o simili''': '''seminare a getto''') s né a la volà.m === GI === * '''Giacché''' (cong,): da già che. * '''Giammai''' (avv.): mai, an gnun cas. * '''Gigante''' (sm): gigant. * '''Ginocchio''' (sm): ginoj, gënoj, snoj. * '''Giocare''' (vt): gieughe, giughé, giuvé, giué; ('''scommettere''') gieughe, fé andé, scomëtte, ponté; ('''trastrullarsi''') dësmoresse; ('''divertirsi''') amusesse, divertisse; ('''scherzare''') schersé, burlé, facessié. * '''Giocoliere''' (sm): prestigiator, scamoteur, ch'a fà la fìsica, ciarlatan. * '''Gioia''' (sf): gòj, argioissansa, contentëssa, letissia, alegrëssa, alegrìa, giocondità, festosità, esultansa, godiment, piasì; ('''pietra preziosa''') giòja. * '''Gioioso''' (ag): gioios, giojal, alégher, giovial; ëd bon umor, content. * '''Giorno''' (sm): di; giornà; '''giorno feriale''': ël di 'd travaj; '''giorno festivo''': la festa. * '''Giovare''' (vi): (giové), fé bon pro, vni bin, esse ùtil, vnì a taj. * '''Giovamento''' (sm): vantagi, avantagi, profit, frut, pro, utilità. * '''Gironzolare''' (vi): ('''senza meta, andare a zonzo)''' andé an gir, rablesse. * '''Giudicare''' (vt): giudiché, dé ‘n giudissi, pronunsié na sentensa, esaminé, stimé, valé, passé al val, vané; '''giudicare ad occhio e croce''': dì a stim. * '''Giunco''' (sm): gionch; ('''fiorito''') gavaboro, cavabòra; ('''tondo''') giunchin-a. * '''Giuntura''' (sf): giontura. * '''Giuramento''' (sm): giurament, sacrament, sarament, vot. * '''Giurare''' (vt): giuré, fé giurament, fé vot, fé sacrament. * '''Giustamente''' (av): giusta. * '''Giustappunto''': giusta. * '''Gloriarsi''' (vr): vantesse, laudesse, angloriesse, gloriesse. === GO === * '''Gongolare''' (vt): argiojì, avèj gòj, arlegresse. === GR === * '''Gradire''' (vt): agradì (:'''accogliere di buon grado, ricevere con piacere'''), gradì, aceté con piasì; ('''gustare''') gusté: ('''desiderare''') avèj piasì ëd, desideré, avèj l’anvìa ëd; (vi) piasèj, piase. * '''Gradito''' (agg.) agradì, gradì, bin acetà; benvist; piasos, agreàbil, car. * '''Gradualmente''' (avv.): pòch a la vòlta, pòch a pòch. * '''Grammatica''' (sf): gramàtica. * '''Grappolo''' (sm): rapa, rapolin, rapèt, rapëtta; '''raccogliere i grappoli rimasti dopo la vendemmia''': rapolé. * '''Grattacapo''' (sm): bren a valé. [pijesse ‘d bren a valé]. *'''Gregge''' (sm): tropèja [ëd fèje]. * '''Gridare''' (vi): crijé, crié, brajé, vosé, bramé, ('''a squarciagola''') crijé àuta ganassa, criassé, brajassé, sbrajassé, urlé; '''gridare aiuto''': crijé agiut; '''che grida vendetta''': crijant. * '''Grido''' (sm): crij, braj, bram, url, urlo; '''accorrere al richiamo''': core al crij. * '''Gruppo di gente''': trop ëd gent. * '''Gruzzolo''' (sm): (gruzzolo nascosto): maciòca, massòch. === GU === * '''Guadagnare''' (vt): vagné, guadagné. * '''Guadagno''' (sm): guadagn, profit, ùtil, vantagi, lucro, compens, dné, fortun-a, frut, interesse, tornacont, (salario): salari, stipendi, paga, giornà, quindezen-a, meisà; (profitto) prebenda, bon-aman. percentual. rèndita, utilità. * '''Guai''' (inter.): guaj, guaja; gara ["gara" '''vuol dire 'Attenzione! All'erta! Come in:''' G''ara a chi toca; gara chi l'é sota'']; maleur; trist ['''come in:''' ''Trist a col ch’a dà scàndol! trist a col ch’a s’arvira! Trist a ti! Trist a col nch’a fà d’ògni erba un fass!]''. * '''Guadare''' (vt): svassé, passé a svass, traversé, dëstraversé, passé a napula. * '''Guaina''' (sf): guèrna, feuder, feudra, feuro stucc, astucc; (passante) ven-a, passant, (ventriera) pansera; sguainare la spada: dësfodré; rinfoderare la spada: anfodré la spa. * '''Guancia''' (sf): ciafela, ciafërla, giova, gioa, cara. * '''Guardare''' (vi): vardé, guardé, ardé, beiché, buché, eiché; (custodire) cudì, guardé, vardé, dé d'euj. guerné; (adocchiare) docé, ducé, aducé. * Guardarsi (vr): piesse varda, vardesse, guardesse; (astenersi) vardesse, tense. * '''Guardia''' (sf): guardia, vardia; ('''sorvegliante''') guardia, guardion, sorveliant, ('''di pubblica sicurezza''') polissiòt, agent (ëd la poliss); (mil.) sentinela, guardia, pianton, ronda; ('''guardia civica''') cìvich; ('''guardia notturna''') guardiòt; fé la guardia 'd neuit; ('''guardia campestre''') vardacamp, guardia-camp. '''Montare la guardia''': monté la guardia, fé la guardia, sté 'd guardia; '''stare in guardia''': pijé guarda, pijesse varda, sté an avertensa; vardesse, sté an sl'avìs; '''mettere in guardia''': avertì, prevnì, buté an sl'avis. * '''Guida''' (sf): ('''in generale''') guida, scorta; ('''leader''') guida, cap, capitani, condotié. * '''Guizzare''' (vi): sghicé, sghincé, sghijé, svicé; (fig) scapé vìa; ('''dimenarsi''') sgambité, tërpigné. 6cih1svvp9p3n4hfha8nqnpo4j5kl2q 0 1889 34996 34910 2024-10-30T19:43:12Z Pcastellina 15 /* LU */ 34996 wikitext text/x-wiki {{dissionari}} {{TOCright}} === L === * '''La''' (art) la. * '''Là''' (avv): là, ansilà; al di là: dë dlà. * '''La''' (mus): la. * '''Laccio''' (sm): lass, angassa, langassa, trabucèt, tràpola, truch, ingann; '''(laccio delle scape)''': liassa, giutal. * '''Ladro''' (sm): làder, tajaborse, galiné, rapinator, malandrin, làder dë strà. * '''Laicato''' (sm): laicà. * '''Laicizzare''' (vt): laicisé. * '''Laico''' (sm e ag): làich. * '''Lamentazione''' (sf): lamenta, lamentassion, plenta, ('''andazzo''':) tren. * '''Lamentela''' (sf): lamenta, plenta, lamentassion. * '''Lamentevole''' (agg): lamentos, lamentèivol, lamentèvol, pioros; (fam) gnaulon. * '''Lamento''' (sm): lament, lamenta, lamentassion, plenta; (fam.) gnaulada, gëm, pior, sospir. * '''Lamentoso''' (agg) lamentos, pioros. * '''Lampo''' (sm): lòsna, sludi, slussi, slusi, sluss, sfòrgo. * '''Lanciare''' (vt): lansé, campé, tapé, tiré; (scagliare) slansé, frandé, sbate. * '''Landa''' (sf): gërbola, gèrbola, gerbi, vàuda; lamentarsi per capriccio: pianté la landa; mostrarsi restio: fé ‘d lande; giocare disordinatamente: fé ‘d lande. * '''Lapidare''' (vt): lapidé, massé a pere, massé a prassà, prassé a mort. * '''Largheggiare''' (vi): (concedere generosamente): larghegé, fé bon-a mësura. * '''Largo''' (agg):largh, ampi, grand; ('''aperto''') arios, duvert; ('''di persona''') generos, liberal, grandios; (sm) largh, larghëssa, largor; (mus) largh, largo; '''fare largo''': fé largo. * '''Lasciapassare''' (sm): përmess ëd passagi, salvacondòt. * '''Lasciare''' (vt): lassé; (sospendere) chité; ('''allentare''') lassé andé, molé; ('''desistere''') lassé perde, pianté lì, chité; ('''abbandonare''') lassé, bandoné, pianté tut, slontanesse, chité; '''(serbare)''' goerné, vansé, lassé lì; ('''dimenticare''') sauté, dësmentié, lassé andaré; ('''affidare''') lassé an goerna; ('''affidare per testamento'''): lassé an testa a… lassé; ('''imprimere''') lassé ‘l segn; ('''non trattenere''') lassé andé; ('''concedere''') lassé fé, lassé dì, dé la contenta; '''lasciarsi''' (vr): lassesse; ('''trascurarsi''') lassesse andé; ('''di innamorati''') piantesse, lassesse, chitesse; '''lasciarsi sfuggire''': perde, lassesse scapé (l'ocasion). * '''Lassù''' (avv): lassù, su là, là dzura, là an àut. * '''Lato''' (sm): fianch, banda, part, facia; (geom.) lato; da ogni lato: da tute part, da tute bande; in senso lato: an sens largh. * '''Lattante''' (sm): puparin, masnà da làit /da pupa. * '''Lavagna''' (sf): lavagna, pera nèira, lòsa (‘d lavagna), lòsa nèira, ardèsia. * '''Lavorare''' (vi): tavajé, fé, fatighé, opré, operé, masenté (an ca), sgobé, sfachiné; '''lavorare sodo''': deje d'euli 'd gomo. === LE === * '''Lebbra''' (sf): lebra, lepra. * '''Lebbrosario''' (sm): lebrosari, lazarèt. * '''Lebbroso''' (agg e sm): lebros. * '''Leccare''' (vt): bërliché; '''puoi essere contento''': it peude bërlichete ij quat dij e ‘l pòles. * '''Leccornia''' (sf): galuparìa, lechèt, golosità. * '''Legame''' (sm): liura, liama, grop, (fig) vincol. * '''Legare''' (vt): lié, lighé, gropé, taché ansema, staché, fé 'l grop, fërmé; ('''la lingua''') anlié, lié, pané, ampané; ('''di metalli''') lighé, afesse, taché; ('''per testamento''') lassé për testament, lassé an testa, testé, antesté; [stacà pegg d’un can]. * '''Legge''' (sf): lej, lege, còdes, costitussion, decret, decretaj, drit, digest, disposission, crija, edìt, giure, giurisprudensa, regolament, statut.[http://pms.wikipedia.org/wiki/Lej]. * '''Legittimare''' (vt): legitimé, ('''di figli''') anfiolì, legitimé; ('''riconoscere la regolarità''') giustifiché. * '''Legittimazione''' (sf): legitimassion, giustificassion. * '''Legittimità''' (sf): legitimità. * '''Legittimo''' (agg legitim, legal, giust. * '''Lentamente''' (avv) lentament, pòch a pòch. * '''Lentezza''' (sf): meusiarìa, lentëssa, flema, calma, tardarìa, (fig.) gargarìa, pigrissia, fingardarìa. * '''Lento''' (agg): meusi, pasi, lent, calm, longh, tard, ciogn, gargh; '''persona senza vigore:''' magna cieugna; ('''allentato''') alam, arlam, lem, mol; ('''lento nel parlare, nel camminare, nel fare''') pasi ant parlé, meusi ant ël marcé, long ant ël fé. * '''Leone''' (sm): lion, leon. (mdd) Avèj un coragi (un cheur) da leon; Marca leon ('''di qualità superiore'''), vos dël leon (:'''ruggito'''); a la sèira leon, a la matin poltron; leon antëcà, agnel an companìa. * '''Leonessa''' (sf): lionëssa, leonëssa. * '''Letamaio''' (sm): liamé, liamera, aliamera, tampa dl'aliam, drugé. * '''Letame''' (sm): liam, aliam, drugia, '''spargere il letame''': spataré l'aliam (la drugia), andrugé, anliamé. * '''Leva'''; (mecc.) leva, palanchin, far leva: aussé leva; ('''coscrizione''') leva, coscrission, contingent, ëd soldà. === LI === * '''Lì''' (avv): ambelelì, lì, ansilì; '''essere vicinissimo a''': esse lì lì për. * '''Liberare''' (vt): liberé, delivré, dliberé; salvé; (tecn.) gavé la sicura. * '''Lievito''' (sm): alvà, chërsent, liévit, fërment. * '''Limite''' (sm): lìmit, confin, bariera, seuja, fin, finansa, cò; ('''contrassegno di confin'''e) termo; '''passare i limiti''': andé fòra dij feuj. * '''Limpido''' (agg): limpid, ciàir, sclint, puir, polid, seren, trasparent. * '''Linguaggio''' (sm): lengagi, lenga, parlada, parlé, dialèt, gergon. * '''Liscio''' (agg) tutto fila liscio: tutti a fila seuli. * '''Litigare''' (vi): rusé, pianté 'd gate, vnì a paròle. * '''Litio''' (sm): litio. * '''Livellare''' (vt): spiané, livelé, parié, paregé. === LO === * Locusta (sf): cavalëtta, cravëtta, sautamartin; (di montagna) aliòstra. * Lontananza (sf): lontanansa, distansa; in lontanansa: da lontan. * '''Lontano''' (agg: distant, lontan, leugn, lògn, daleugn, dëscòst. (av) lontan, distant, leugn, lògn; (da lontano) da lontan, da distant, a distansa, da leugn, da lògn. Andare distante: andé leugn; stare lontano: sté dëscòst. * Lotta (sf): lòta, rusa, ciacòt, batajòla, bataja, gara, guèra. === LU === * '''Luccicare''' (vi): sbërluse. * '''Luccichìo''' (sm): sbërlus. * '''Luce''' (sf): lus, ciàir, céir; ('''del sole o naturale''') lus; ('''di lumi)''' lum, ciàir, cèir, lus; ('''elettrica''') lus. ['''Alla luce del sole''' = a euj vëddent]. * '''Lucente''' (agg: lusent, splendent, eclatant, splendrient; lustr, lùcid. * '''Lucentezza''' (sf): lusor, splendor, eclat, lustr. * '''Lucerna''' (sf): luserna, lucerna, lum, ciàir, cèir; ('''lucerna issata su un bastone nelle processioni'''): calignëtta; ('''lucerna pensile''') chincé. * '''Lucidità''' (sf): ciairor, ciairëssa, lucidità. * '''Lungimiranza''' (sf): antivision; previdensa; prudensa. * '''Lungo''' (agg): longh; ('''lento''') meusi; '''lungo e disteso:''' longh e tirà; '''a lungo andare''': a la longa, a longh andé; bislungo: bislongh; (prep.) arlongh; (sm) arlongh, long (:longh Pò), '''per lungo''': për longh; '''in lungo e largo''': an longh e an largh. * '''Luogo''' (sm): leu, leugh, pòst, mira, sit; d'''a ogni luogo''': da tute part; '''aver luogo''': aveje leu; '''dare luog'''o: dé leu, tnì leu; '''fuori luogo''': fòra ‘d leu; * '''Lupo''' (sm): luv; ('''lupo cerviere o lince)''' luv ravass; ululare del lupo: ulé, uché; '''lupo mannaro''': babàu, barabàu, barabìo. * '''Lusingare''' (vt): lusinghé, anciarmé, buté sël gust. * '''Lusinghiero''' (ag): anciarmant, piasos, angagiant. * '''Lussureggiante''' (agg): bondos, vuajant, pompos, rich. * '''Lussuria''' (sf): lussuria, carnalità, libìdin, dzonestà, disonestà. * '''Lussurioso''' (agg): lussurios, carnal, libidinos, disonest, salòp, crin. * '''Luteranesimo''' (sm): luteranism. * '''Luterano''' (agg) luteran; '''chiesa luterana''': cesa luteran-a. * '''Lutto''' (sm): ël deul; '''portare il lutto''': porté ‘l deul, fé ‘l deul; '''chiesa parata a lutto''': cesa tapissà da mòrt. * '''Luttuoso''' (agg: mortal, sagrinos, trist. * '''Lutulento''' (agg) pien ëd pàuta, ëd paciòch, ëd lacra; mojiss, mars. 2dpdki5xyf5nlofy9srejhe3esy0zvk 0 1890 34995 34959 2024-10-30T19:39:42Z Pcastellina 15 /* ME */ 34995 wikitext text/x-wiki {{dissionari}} {{TOCright}} == M == === MA === * '''Ma''' (cong.): ma. * '''Macchia''' (sf): macia, taca; (livido) niss; ('''colpa'''): pecà, colpa; '''darsi alla macchia''': desse bandì. * '''Macellaio''' (sm): maslé, bëcché. * '''Macellare''' (vt): massé, bate, massé al masel, maslé. * '''Madia''' (sf): érca pastòira, pastin, érca da pan; ('''grossa madia dei fornai'''): mastra. * '''Maestà''' (sf): maestà, majestà. * '''Maestosità''' (sf): majestà, grandor, grandeur, maestosità. * '''Maestoso''' (agg): maestos, dignitos, imponent, grandios. * '''Maestro''' (sm): magister, majestro, maestro, mèistr, meist, metre; '''maestro di scherma''': metre d’arme; '''falegname''': mèistr da bòsch; '''maestro di musica''': magìster ëd mùsica; '''maestro severo''': maestro nissard. * '''Maggiordomo''' (sm): magìster ëd ca. * '''Maggiore''' (agg): pì grand, pì gròss, pì àut, pì longh, pì vej; '''la maggior parte''': la pipart, la pì part. ël pì. * '''Maggiorenne''' (sm): fòra ‘d tùa; '''essere maggiorenne''': esse fòra dle busche. * '''Maggiorenti''' (smp): j'autorità, (scherz.) ij cacam; '''darsi delle arie:''' fé ij cacam. * '''Magnate''' (sm): magnà, magnat, capitalista, finansié, capitani (dla finansa), (volg) bàudro; cacam; (fam) can gròss. papàver. * '''Magnificare''' (vt): decanté, vanté, esalté, magnifiché. * '''Mago''' (sm): mago, mascon, strion, stregon, masch, andvin, stròlogh. * '''Mai''' (avv): mai: '''mai più, giammai''': mai pì; '''eventualmente''': se mai, ëd vòlte mai, '''caso mai:''' se ‘d vòlte mai; '''mal volentieri:''' a stracheur. * '''Malafede''' (sf): malafaj, malafé, essere in malafede: esse dësgiust. * '''Malapena''' (sf): stent, stanton, marlipen-a, mala pen-a; a stento: a stent. * '''Malattia''' (sf)''':''' maladìa, languor, incòmod. * '''Malauguratamente''' (avv.): belavans. * '''Maledetto''' (agg): maledet; maléfich; orìbil; fros, afros. "'''Maledetto chi...'''": che na/la maledission a casca dzura chi.... * '''Maledire''' (vt): maledì; scomuniché; bëstëmmié; dëspresié; meprisé. * '''Malfidente''' (agg): malfiant, mefiant, malfidà, difident, sospetos, ombros, prudent, posà, antivist.. * '''Malgrado''': malgré. * '''Malora (andare in)''': andé a baron. * '''Maltrattare''' (vt): maltraté, malmné, s-cinconé, armné. * '''Malvagio''' (agg): pervers, gram, canaja, pèrfid; [n] malègn, malign. * '''Malvagità''' (sf): gramissia, cativèria. * '''Mammella''' (sf): pupa; '''mammella e capezzolo''': pupa e mimin; '''mammelle degli animali''': pupe dle bestie, pét. * '''Mancanza''' (sf): manch, mancansa, mancament, fala, falòpa, eror, boro; '''in mancanza di''': an difet ëd... * '''Mancare''' (vi): manché, nen esse pro, nen basté; (vt) falì, sbalié, manché; '''mancare di qc.''' : patì ëd na còsa. * '''Mancato''': ['''ci è mancato poco''': A-i é calaje pòch]. * '''Mandare''' (vt): mandé, mandé vìa, spedì; '''mandare via''': taparé fòra, fé cure. * '''Mandato''' (sm): mandat, livransa, òrdin, intimassion; (agg) mandà. * '''Mandibola''' (sf): mangiòira, massëlla, sot-ganassa. * '''Mandria''' (sf): trop, strop, màndria. * '''Manganese''' (sm): manganèis. * '''Mangiare''' (vt): mangé; (fig.) spicassé; ('''con avidità''') lufré, galufré; ('''mangiare smodatamente''') mangiassé, smangiassé; ('''mangiare in fretta ingozzandosi''') mangé da strangojon; '''rosicchiare:''' rusié; '''sgretolare''': croché. * '''Mangiatoia''' (sf): grupia, ghërpia, mangiòira. * '''Mangime''' (sf): mangim, mangium, noritura; ('''di pascolo''') pasturagi. * '''Mangiucchiare''' (vt): cipoté, splucassé. * '''Manicaretto''' (sm): galuperìa, potarèt, fricotin, mangiarèt. * '''Manifestare''' (vt): esprime, manifesté, esterné, dimostré, arvelé; ('''manifestarsi''') aussé ‘l drapò. * '''Manipolare''' (vt): mastrojé. antamné, manipolé; ('''mescolare''') bodré, mës-cé. * '''le dita della mano''': ij dìj dla man: '''pollice''': pòles, '''indice''': ìndes; '''medi'''o: dil lungh, dil ëd mes; '''anulare''': dì dl’anel, '''mignolo''': mamlin, dìl mamlin; '''prendere per mano:''' dé man, desse da man; '''a mano a mano''': a man a man, maraman, maniman; '''aiutare''': dé na man; '''alla buona''': a la man; '''in mano di terz'''i: an tersa man; '''essere familiare, a disposizione''': avèj na cosa a la man; ('''essere abile di mano'''): avèj ëd man bon-e a tut; ('''avventarsi contro'''): aussé le man a còl a…'''metter mano'''; buté la man; '''di seconda mano''': dë sconda man; '''mani callose''': man faitose, rudie; '''mani sudate''': man pissose; '''fuori mano''': fòra man; '''stringersi le mani''': tochesse la man; '''dare una mano''': dé na man; '''forzare la mano:''' sforsé la man; * '''Manesco''' (agg): lest ëd man. * '''Manoscritto''' (sm): scrit a man. * Mantello; Mantel, mantlin-a. * Male: mal. * '''Maltrattare''' (vt): strapassé, armné, maltraté, s-cinconé. * '''Mangiucchiare''' (vt): mangioté; ('''mangiucchiare disordinatamente''') mangiostré. * '''Manto''' (sm): mant, clamì, mantija, mantel. * '''Marginale''' (ag) marginal, acessòri, secondari, ch’a sta ai màrgin. * '''Margine''' (sm): màrgin, broa, bordura, termo. * '''Martellare''' (vt): martlé; martellare la falce: martlé la faussìa. * '''Martellata''' (sf): martlà. * '''Martello''' (sm): martel; '''essere fra il martello e l’incudine:''' esse fra ‘l martel e l’ancuso; '''un buon incudine non teme il martello''': bon ancuso a tëmm nen ël martel; [parti: ('''bocca''') testa, ('''occhio''') euj, ('''penna''') ongia o taj, ('''manico''') man-i]. * '''Martirio''' (sm): martiri, suplissi, tortura. * '''Mascella''' (sf): mangiòira, massëlla, ganassa. * '''Massa''' (sf): ('''moltitudine di persone o d’animali''') sconzubia, ('''congerie''') conzëbbia, ('''lungo corteo''') coalera; ('''mucchio''') baron, mugg; ('''folla''') (gran quantità ‘d) pòpol, gent, furfa, pien-a, mond, confusion, sbërgnachëtta ‘d gent; ('''calca''') possa, ('''moltitudine, sciame''') në scop; (fis.) massa. * '''Massacro''' (sm): massacri, masel, ravagi, carnagi, carnefissin-a, disastr, ruvin-a. * '''Massima''' (sf): régola, prinsipi, sentensa, màssima, dita. * '''Massimo''' (ag, sup.): ël pì grand, ël pì àut, màssim; ('''al massimo''', avv.) al màssim. * '''Mattinata''' (sf): matinè, obada. * '''Mattiniero''' (sm e agg) matiné. * '''Mattino''' (sm): matin (f.), matinà; '''verso il mattino''': an sla matin; '''di buon mattino''': an sël fé dël dì, ëd bon matin; '''questa mattina''': stamatin; '''per tutto il giorno''': da matin a sèira; '''stella mattuttina''': stèila dla matin, stèila boera; '''alzarsi presto''': dësmatinesse. * '''Medaglia''' (sf): midaja; placa (da cavajer, etc.); '''medaglia al valore''': midaja al valor; '''l’altra faccia della medaglia''': l’arvers ëd la midaja. === ME === * '''Medesimo''' (agg e pron dim): midem, midésim, medésim; istèss, l'istèss, ugual. * '''Medico''' (sm): médich, dotor; medico chirurgo: sirògi, sirògich; (ag) médich. * '''Meglio''' (avv): mej, pì bin, ëd pì; (agg inv) pì bon, mej; '''alla meglio''': a la bela mej; (sm) mej.'' * '''Membro''' (sm): mèmber, orgo, part; (fig) sòcio, mèmber. * '''Mendicante''' (sm): almosinant, mandiant, che a va ciamand, pòver, chistonant, chiston, '''frate mendicante''': frà chiston, frà da miche. * '''Mendicità''' (sf): povertà, miseria, chistonagi. * '''Meno''' (avv.) men, meno; (agg) men, meno, minor, pì cit, pì bass; (sm) men, meno; '''venir meno''': manché; '''meno male che''': ancor pro, pa privo che; '''né più nè meno''': nì pì nì meno; (all’incirca) dal pì al meno; '''a meno che''': gavà che, a meno che; '''farne a meno''': fé a men, fene franch a meno; '''a meno che''': a men che; '''per lo meno''': për lo men; '''essere meno di un altro''': esse manch d’un àutr, esse men d’un àutr. * '''Mente''' (sf): ment, intendiment; '''dar retta''': dé da ment; '''imparare a memoria''': amparé a ment. * '''Mentire''' (vi): busiardé, dì ‘l fàuss, dì la busìa, di ‘d busìe, mentì; ('''fingere''') fé finta. * '''Mento''' (sm): manton, menton, (pop.) taburet; ('''a sbazza''') sbéssola, béssola; '''mento sporgente''': béssola a rampin; '''dare un colpo sotto il mento''': dé 'n sotmanton. * '''Mentre''' (cong.): antant che, antratan, antratant, antramentre, tramantré, damantré, ant ël mentre, tanto, quand che. * '''Menzogna''' (sf): busiardarìa, fandònia, busìa, cuca, demantìa, mantìa, dì 'd faussarìe. * '''Mercé''' [mdd '''essere alla mercé di''']: esse a la mersì /an man, /an balìa ëd, a la discression ëd. * '''Mercanzia''' (sf): marcansìa, mercansìa, marcandisa. * '''Mercato''' (sm): mercà, marcà, mërcà; '''all'ingrosso''': dòch; '''a buon mercato''': a strassapat; '''mercato coperto, tettoia del mercato''': ala. * '''Meschino''' (sm): meschin, miser, cit, miseràbil, avàr, tirà, verd. * '''Mestiere''' (sm): mësté, profession, art, travaj. * '''Metafora''' (sf): figura, alegoria, metàfora, similitùdin, paragon, '''con metafore''': an manera figurativa. * '''Meticoloso''' (agg): miticolos, mticolos, scrupolos, pistin. * '''Metodico''' (agg): metòdich, meticolos, ordinà, costumà, regolà. * '''Metodo''' (sm): métod, método, sistema, régola, costuma, manera 'd fé. * '''Metro''' (sm): méter; (norma) nòrma, criteri (ëd giudissi, ëd comparision); régola. * '''Mettere alla prova''' (espr.): buté a la preuva, cimenté; '''mettere assieme''': samblé; '''mettere da parte''': buté an dëspart. '''mettere in ordine''': buté a pòst. * '''Mezzo''' (sm): mojen; (avv.) '''in mezzo a''': trames a. === MI === * '''Migliaio''' (sm) mijé; (agg) mila, milanta. * '''Miliardo''' (sm): miliard, mijard, mila milion. * '''Millanteria''' (sf): blaga, blagada, vantarìa, vant. * '''Minacciare''' (vt): mnassé, mënnassé, minassé. * '''Minorenne''' (sm): sota tùa, minor, nen fòra 'd tùa. * '''Miope''' (sm): curt ëd vista, ëd vista curta, mìope. * '''Miopia''' (sf): vista curta, miopìa. * '''Mirare''' (vi): pijé la mira, miré, visé; (vt) beuché, vardé, vardé fiss; ('''aspirare, tendere a qualcosa''') miré, visé, desideré, sugné. * '''Mirra''' (sf): (farm) mira. '''[Il termine viene dal latino murra o myrrha, quest'ultimo a sua volta derivato dal greco, che a sua volta lo ha preso dall'ebraico mor (מור) utilizzato nella Bibbia per indicare questa resina. La parola ebraica è collegata a una radice semitica mrr, con il significato di "amaro" - cfr. anche l'aramaico murr (ܡܪܝܪܐ) e l'arabo mur (مر)].''' * '''Miserabile''' (agg): miseràbil, mìser. miserèivol, miseèvol. * '''Miseria''' (sf): miseria, povertà nèira; '''essere in miseria''': esse a l'ablativ; ('''carestia''') famin-a. * '''Misericordia''' (sf): misericòrdia, pietà, compassion, përdon, scusa. * '''Misericordioso''' (agg): misericordios, misericòrdi, pietos, compassionèivol, ëd bon cheur. * '''Misurare''' (vt): mzuré, mësuré, misuré; prové; stimé; giudiché; misuresse; tense; contense; fé la gara; '''misurare con precisione''': comparsé (mzuré con ël compars); '''misurare le parole''': comparsé bin le paròle. *'''Misura''' (sf): mzura, misura. ['''misure alla buona:]''' ambòsta, brancà, pëssia, frisa, frisin-a, bërlicà, sospèt. *'''Mitezza''' (sf): dosseur, bontà, moderassion. *'''Mitizzare''' (vt): mitisé, favolisé. *'''Mito''' (sm); mit, fàula, fàvola. *'''Mio proprio''': pròpri mè... === MO === * '''Miele''' (sm): amel, mel. *Modestia a parte: sensa rimpròcc. * '''Modo''' (sm): meud, meu, manera; deuit, fasson, mòda; '''fare in modo che''': fé 'd sòrt che. '''Modo di agire, garbo, grazia:''' bel deuit; '''grosso modo''': pì o meno, apopré, sù për giù, squasi, circa; '''modo di fare''': ghëddo [Chiel-lì a l'ha 'n bel ghëddo]. * '''Mogio''' (agg): nech, avilì, sbatù, abatù. * '''Molto''' (avv):: motobin, motoben, motben, varie, un baron ëd... '''molti''': diversi. * '''Moltiplicare''' (vt): moltipliché, multipliché. * '''Moltitudine''' (sf): strop, forfa, trop, mond, baron, fiòta, fròta, caterva, mondass. * '''Momento''' (sm): moment, àtim, momentin, istant, ocasion, moment bon; dal momento che: quand che; '''dal momento che le cose stanno così''': quand ch’a l’é parèj; '''in qualunque momento:''' quandsëssìa. * '''Moneta''' (sf): moneja, modeda, pessa, dné, sòld, (fig.) mojëtta; da due soldi: pessa da doi sòld, dobion; da dodici soldi: doson. * '''Monito''' (sm): amoniment, avertiment, rimprocc, arpròcc. * '''Monte''' (sm): mont, montagna, brich. * '''Montone''' (sm): moton. * '''Monticello''' (sm): truch, montruch, bricòla. * '''Montuoso''' (agg):montagnos, montos, alpin, dij mont. * '''Morbido''' (agg): (soffice): còti. * '''Morire''' (vi): meuire, morì, manché, dësmortesse. * '''Mortificare''' (vt): mortifiché, svërgogné, nacé, “buté a mòrt”. * '''Mortificazione''' (sf); mortificassion, umiliassion, penitensa. * '''Mosto''' (sm): most. * '''Mostrare''' (vt): mostré, mosté, fé vëdde; ('''manifestare''') dësvelé; ('''fingere''') fé finta; ('''esporre'''): smon-e. * '''Mostro''' (sm): monstro, mostro, babàu. === MU === * '''Mucchio''' (sm): mucc, mugg, baron, bocc, malòch; ('''mucchio di fieno''') maciairon. * '''Muovere''' (vt): bogé, meuve; ('''smuovere''') dësbogé; ('''spiazzare''') dëspiassé; ('''avviare''') anviarè, (vr) bogé, bogesse; '''Stimolare''': ansighé; '''sbrigati!''' bogg-te! '''sollevare una questione''': meuve na question; '''muoversi a compassione''': meuvse a compassion, dësmeuvse a pietà. * '''Muto''' (agg): mut, chet, silension. dq68chhe36tivt8wbysnfct5qz4s9l8 0 1892 34994 34974 2024-10-30T19:10:32Z Pcastellina 15 34994 wikitext text/x-wiki {{dissionari}} {{TOCright}} == O == * '''Obiettare''' (vi): arbate, arbëcché, obieté, fé obiession, fé noté. * '''Obiettivo''' (sm): (scopo:) fin, finalità, but, intension. * '''Obiettivo''' (agg): imparsial, obietiv. * '''Occasione''' (sf): ocasion, circostansa, cas, ancàpit (:'''caso, sorte'''), pretest, '''congiuntura, scusa; occasione propizia''': la bon-a ocasion; '''cogliere l’occasione''': pijé l’ocasion; '''con l’occasione''': con l’ocasion; '''offrire l’opportunità''': dé ocasion. * '''Occhiolino''' (sm): fare l’occhiolino d’intesa: gavme sta busca. * '''Occidentale ('''ag): ocidental, ëd ponent, d’ocident. * '''Occidentalizzare''' (vt): ocidentalisé. * '''Occidente''' (sm): ocident, ponent, òvest; (vento) Mistral, Maestral. * '''Occorrere''' (vi): fé da bzògn, venté, anté, bzogné, fé da manca, essje da manca; ('''accadere''') ancapité, sucede, capité. * '''Odiare''' (vt): odié, detesté, avèj an òdio, avèj an ghignon, ghignoné, non podèj s-ciairé, vorèj mal. * '''Odio''' (sm): òdio, ghignon [:'''uggia, senso di fastidio, di avversione'''] > pijé an ghignon. * '''Offendersi''' (vr): pijé an mala part. * '''Offerta''' (sf): oferta, oblassion, don, regal, present, limòsna. * '''Offertorio''' (sm): ofertòri. * '''Offrire''' (vt): eufre, ufrì, ofrì, dé, regalé (porgere) spòrze, smon-e, presenté. * '''Oggi''' (avgv e sm): ancheuj. * '''Ogni''' (agg): minca [regge l’art. ind. minca na vòlta], ògni, tut; ogni cosa: ogni còsa; ogni poco: ògni mincatant, mincatant; ogni qual volta: tute vòlte; ogni qualità di... tute sòrt ëd; ogni volta: tute le vòlte, ògni vòlta; quand che; '''ogni tanto''': minca tant; '''ogni volta che''': quand che. * Ognuno (pron): minca un, ognidun, ognun, tuti (pl.), ciaschedun, ciascun; ognuno deve fare il suo dovere (la sua parte): ognidun a deuv fé soa part; ognuno per sé: ognidun a pensa për chiel. * '''Ohibò''' (escl): bòh! * '''Oliveto:''' ulivé. * '''Olivo (albero'''): Uliv. * '''Olocausto''' (sm): olocàust, sacrifissi complet. * '''Oltraggiare''' (vt): ofende, dëspresié, maltraté, parlé mal, lese la vita, ingiurié, oltragé. * '''Oltraggio''' (sm): oféisa, oltragi, dëspresia, dëspressi, ingiuria, insolensa, insult. * '''Oltraggioso''' (agg): ofensiv, oltragios, ingiurios. * '''Oltre''' (avv.): oltra, oltre, pì anans; (prep) dë dlà, dlà; ('''più che''') pì che, pì dë. * '''Oltremodo''' (avv): oltra mësura, fòra mzura. * '''Oltrepassare''' (vt): oltrepassé, trapassé, dëstraversé, passé dë dlà, passé ‘dnans; (superare) superé, sorpassé, passé danans, passé anans, vantagesse; (eccedere) passé ij lìmit, esageré. * '''Ombelico''' (sm): amburì. * '''Omicidio''' (sm): amassidi, omissidi, sassinagi. * '''Omonimo''' (sm): nòm compagn. * '''Onda''' (sf): onda; dare onde ai capelli: ondolé ij cavèj; fé j’onde; (radio) buté (mandé) an onda, trasmëtte. * '''Ondata''' (sf): onda, ondà. * '''Onestamente''' (avv): Da galantòm. * '''Onnipotente''' (agg): tut-potent, onipotent, ch'a peul tut; (sm) De, Dio, Nosgnor. * '''Onnipotenza''' (sf): onipotensa. * '''Onnipresente''' (agg): onipresent, sèmper presentch'a l'é daspërtut. * '''Onnisciente''' (agg): onissient, tut-savent, ch'a sa tut. * '''Onniveggente''' (agg): ch'a ved tut. * '''Onomastico''' (sm): festa dël nòm, dì 'd mé nòm. * '''Onorabile''' (agg): onoràbil, ch'a merita onor, degn d'onor, onorèivol, meritevol, degn, ('''di vecchi''') veneràbil. * '''Onorare''' (vt): onoré, fé onor, rende onor, rende omagi. * '''Opporre''' (vt): buté contra, opon-e, contrapon-e, aversé, contrasté, confuté, contradì, contrarié, contesté, disputé, protesté, impedì, ambarassé, resiste, paré, arbëcché, arbate; opporsi (vr) butesse (fé, dì, sté) contra, arviresse. * '''Opposto''' (agg): opòst, contrari; nemis, aversari; (loc) da 'àutra banda; [esse l’opost o l’arvers ëd la medaja]. * '''Opportunista''' (sf): Oportunista * '''Opportunità''' (sf): conveniensa, ocasion, moment bon, comodità, vantagi, fortun-a, pretest, scusa, oportunità. * '''Opportuno''' (agg): convenient, adàt, còmod, conform, fàit apòsta, convenèivol, vantagios, oportun. * '''Opprimere (vt)''': crasé, acablé. * '''Oppure '''(cong): o, opura, o bin. * '''Ora''' (avv): adess, ora, ore, dëdsadess, ''aor, aora, piror, aoror''; '''fin ora''': d’adess, fin d’adess; '''d’ora in poi''': d’adess anan; '''or ora:''' mach adess; '''non veder l'ora di''': maitass /martass (avèje) * '''Orco''' (sm): mostro, mago, babào, barabào, barabìo; '''(demonio)'''; b * '''Orda '''(sf): banda, orda, burià ‘d gentaja, marmaja. * '''Ordinare''' (vt) ardrissé, rangé, ordiné, buté an órdin, buté d’órdin, regolé, pronté, masenté; (comandare) ordiné, comandé, dé d’órdin, dé órdin; (conferire ordini sacri) ordiné, dé l’Ordinassion; (mettere ordine): ardrissé, dé deuit. * '''Ordine''' (sm) órdin, órdo; ordinament, lege; ordinassion, comission; comand, armonìa, ardriss; régola; órdin, congregassion; in ordine alfabetico: pr'órdin d'alfabet. * '''Orecchino''' (sm): orcin, pendin, pendoj, pendaj, pendant, ('''ciondolo di orecchini''') gossa, angossa. * '''Orefice''' (sm): Oréfiss, oréfice; bisotié. * '''Oreficeria''' (sf): orefisserìa, oreficerìa. * '''Orgoglio''' (sm): orgheuj, auteur, superbia, ambission, pontilio, vant, glòria. * '''Orgoglioso '''(sm): orgojor, orgolios, superbi, ambissios, pontilios. * '''Origine '''(sf): adoss (='''sorgente'''), orìgin, prinsipi, sorgiss, inissi, rèis, radis, progenia, such, sëppa. * '''Orlo (fino all'):''': a ras. * '''Orma''' (sf): pianà, orma, marca, piotà, pista, segn. * '''Ormai''' (avv.): oramai, giumai, ormai; a sta mira. * '''Ornamento''' (sm): ornament, soegn, soen, soagn; giòje; decorassion, ornura, finiment. * '''Ornare''' (vt): orné, guarnì, paré, soagné, archinché, dobé, fiorì, ambigioté, frangé. * '''Orribile''' (agg): afros, oribil, spaventos, orend, brut da fé paura. * '''Orrore''' (sm): oror, afr, àfer, fror, sparm, paura, sbaruv, teror. * '''Ospitante''' (sm): ospitant. * '''Ospitale''' (agg): ospital, ëd bon-a ca, cordial. * '''Ospitalità''' (sf): ospitalità. * '''Ospitare''' (vt): ospité, dé l’ospitalità, logé, alogé, arsèive an ca. * '''Ospite''' (sm): òspite, òspit, ospità, forësté. * '''Osanna''' (sf): osana! Viva! Eviva! Tòpa! * '''Osannare''' (vt): osané, canté l'osana. * '''Ormai''' (avv): oramai, ormai, giumai, a sta mira. * '''Oscurità''' (sf): scurità, scur, top. * '''Ossequio''' (sm): rispet, riverensa, deferensa, divossion, compliment, venerassion, omagi, onor. * '''Osservare''' (vr): osservé, guardé, vardé, beiché, noté, arlevé, marché, avertì, consideré, fé oservassion, arprocé, rimprocé. * '''Osservazione''' (sf): osservassion, considerassion, atension, disàmina, esplorassion, arserca, rëscontr, armarca, rimarca, avertensa, nòta, rimpròcc, arpròcc. * '''Ostacolare''' (vt): antrapé, antravé, antopé, ambarassé, ostacolé, ambrojé, imped^, contrasté, fërné, saré, buté /fé dj’impediment. * '''Ostacolo''' (sm): antrap, antrav, antrop, ambarass, ambreuj, impediment, ostàcol, trabucét, tràpola. * '''Ostentazion'''e (sf): bòria, bravada, grandor, mostra, blaga, sagna, sicomera, afetassion, ostentassion, superbia. * '''Ostile''' (ag): nemis, inimis, contrari, aversari * '''Ostilità''' (sf): ostilità, aversion, adversion, malànim, nimicissia, inimicissia, contrarietà; (mil) combatiment, guèra, bataja. * '''Ostinarsi''' (vr): antestesse, ampontesse, insiste, fissesse, ostinesse, ampignatresse, avèj ël ciò (an testa), gieughe ‘d testa. * '''Ostinato''' (ag): teston, testard, ampignatrù, fissà, ostinà, pontinios, ciuch, frem, ferm, goregn. * '''Ostinazione''' (sf): ostinassion, testardarìa, testardàgin, pontili, pontuilio, fissa, insistensa. * '''Ostracismo''' (sm): ostracism, përsecussion muta, esclusion, emarginassion, nimicissia. * '''Otre''' (sm): oiro; fiaschëtta; "ampinisse com un oiro", "pien coma n'oiro" (pieno zeppo). * '''Ottenebrare''' (vt): scurì, fé scur, oscuré, sombré, stenëbré. * '''Ottone''' (sm): loton, oton; un vaso d'ottone: un vas d'oton; chi lavora l'ottone: lotoné. * '''Ovile''' (sm): (chiuso) stabi, stale, bërgerìa; (all’aperto) pascagi. * '''Ovunque''' (avv.) daspërtut, da tute part, a fà nen andova. 9p0ab02ch2cq157xlvnl1pe0uix15ig 0 5174 34990 34928 2024-10-30T15:38:57Z Pcastellina 15 34990 wikitext text/x-wiki [[Document dla fej cristian-a|Artorn]] ---- {{Pelerin}} = La stra dël pelerin = '''Romans alegòrich ëd John Bunyan (1628-1688)''' [[Figura:Pilgrim's Progress.jpg|miniatura|400x400px]] == Introdussion == L’alegorìa a l’é na figura dla retòrica, già dovrà ant la antichità clàssica, ch’a dà espression a n’ideja astrata stërmand-la darera n’imàgine, na conta ‘d fantasìa, n’assion o na còsa ch’a smija ‘d dì d’àutr. Ёl termin alegorìa a ven da la lenga greca e a l’é fàit butand ansema ''állos'' (àutr, divers) e ''agoreúō'' ("mi i parlo") con la significassion ëd dì cheicòsa ‘d bel e diferent dal sens leteral ch’a parëss sùbit. Da sta mira-sì John Bunyan (1628-1688) a l’ha scrivù ‘l racont alegòrich “La stra dël pelerin” ch’a fà la dëscrission dl’esperiensa ‘d conversion a la fede cristian-a e dlë dësfide ch’a n’arzulto, coma ‘l pelerinagi ‘d n’òm da cost mond fin-a a soa destinassion final, ël cel, o paradis. John Bunyan a l’ha scrivù cost racont, dal titol complèt: “La stra dël pelerin da cost mond a col ch’a vnirà, scrivù coma s’a fussa ‘n seugn che chiel a l’ha avù<ref>“The Pilgrim's Progress from This World, to That Which Is to Come: Delivered under the Similitude of a Dream”.</ref>” an tra j’agn 1678 e 1684 an Inghiltera, antant che chiel a stasìa an përzon ant la sità ‘d Bedford (Bedfordshire). Bunyan a l’era stàit condanà a la përzon për vàire agn da j’autorità për soa “ostinassion” a prediché l’Evangeli an pùblich sensa ess-ne autorisà dai vësco, feura da la giurisdission e dal contròl ëd la gesia. A l’é seurtine parèj ‘n lìber (ma a-i son motobin d’àutri ancora!) ch’a l’é stàit apressià e publicà mijé ‘d vire an tut ël mond an vàire lenghe fin-a al dì d’ancheuj e ch’a l’é considerà ‘n classich ëd la litratura anglèisa e studià ant le scòle. A podrìa esse ‘d sicur considerà dai cristian coma ‘l catechìsim pì d’efet ch’a-i sia përchè a deuvra d’imagine e pa mach ëd paròle astrate e malfé da arten-e an ment. Parèj i l’oma viralo për la prima vira ant la lenga piemontèisa coma “un compagn” ëd nòstra neuva tradussion an piemontèis ëd la Bìbia cristian-a antrega, dont ij vërsèt pertinent a parësso coma na spiegassion ëd le figure e situassion contà da “La stra dël pelerin”. Pàul Castlin-a, Dzember 2023. ---- [[Figura:Mr. John Bunyan late minister of the Gospel at Bedford, author of 'The Pilgrims Progress', 'Holy War' and other celebrated works (5293972).jpg|left|miniatura]] ==== Capìtoj ==== # [[Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/ 1 La përzon|La përzon]] # [[Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/2 La necessità dë scapess-ne|La necessità dë scapess-ne]] # [[Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/ 3 Ël Mojiss dël Dëscorament|Ël Mojiss dël Dëscorament]] # [[Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/Evangelista a treuva Cristian sota ‘l Mont Sinai e a lo varda sever|Evangelista a treuva Cristian sota ‘l Mont Sinai e a lo varda sever]] # [[Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/Cristian a la cros e ij tre Splendrient|Cristian a la cros e ij tre Splendrient]] # [[Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/Capìtol 6|Rëscontr con Bonomeri, Pigrissia e Presunsion, e peui con Formalista e Ipocrisìa]] # [[Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/Capìtol 7|La colin-a dla dificoltà]] # [[Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/Capìtol 8|Ël palass “Na Blëssa”]] # [[Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/Capìtol 9|La Val ëd l’Umiliassion]] # [[Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/Capìtol 10|Combatiment contra Apolion]] # [[Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/Capìtol 11|La Val ëd l’Ombra dla Mòrt]] # [[Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/Capìtol 12|Rëscontr con Fidelin]] # [[Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/Capìtol 13|Rëscontr con Ciaciaron e peui torna con Evangelista]] A seguitrà... == Nòte == <references /> 0ea6ndzvt9cymg9f3m9xe0osgvlpivo 0 5303 34991 34984 2024-10-30T15:40:41Z Pcastellina 15 34991 wikitext text/x-wiki [[Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin|Artorn]] ---- {{Pelerin}} == Rëscontr con Fidelin == Ore, damentre che Cristian a pijava soa stra, a l’é rivà a na pcita montà, ch’a l’era stàita creà a pòsta, parèj che ij pelerin a podèisso vardé anans ëd lor. Donca, Cristian a l’é andaie e, an beicand anans ëd chiel, a l’ha vëddù Fidelin, ch’a përcorìa soa stra midema. Alora Cristian a l’ha dit a vos àuta: “Spetme ‘n moment ch’i rivo, e i marceroma ansema”. Tutun, Fidelin an vardand andarera, as fërmava pa. E Cristian: “Spetme, spetme ‘n moment ch’i rivo!”, ma chiel a l’ha rëspondù: “Nò, i lo peudo pa, ël vendicator dël sangh a podrìa ciapeme!”. A sta mira-sì, Cristian a l’é fasse fòrsa e, con tuta l’energìa ch’a l’avìa, a l’ha argionzù Fidelin e a l’ha fin-a corìje ‘dnans, e parèj l’ùltim a l’é dventà ‘l prim. Peui Cristian a l’é butasse a sorije sodisfàit përchè ch’a l’avìa superà Fidelin ma a vardava nen andova ch’a butava ij pé. Parèj a l’é antrapasse e, a l’amprovista, a l’é cascà për tèra. A podìa pì nen tiresse sù e Fidelin a l’é rivà a sò agiùt. Peui i l’hai vëddù an mè seugn che adess loràutri doi a marciavo ansema e a dëscorìo ‘d manera piasosa ans lòn ch’a l’era capità a mincadun ëd lor durant sò pelerinagi. Cristian: “Mè onorà e tant amà frel! I son contet d’avèj podù gionteme a ti e che Dé a l’àbia fane dl’istessa ment, tant da podèj marcé ansema an costa stra agreàbil”. Fidelin: “Mi, i l’avrìa vorsù avèj toa companìa tant pì tòst; përchè ti ‘t ses partì anans ëd mi - a l’é për lòn ch’i son ëstàit forsà a ven-e da sol fin-a sì”. Cristian: “Vàire ch’a l’era ch’it ses restà ant la Sità ‘d Dëstrussion anans ëd parte për tò pelerinage?”. Fidelin: “Fin-a a l’ora ch’i l’hai podù pì nen resteie; përchè giusta apress ch’it ses partì a l’é fasse ‘n gran’ parlé che nòstra sità a sarìa stàita tòst ardovùa ‘n sënner da ‘n feu dal Cel!”. Cristian: Che? Ij nòstri vzin, l’han-ne dìt lòn përdabon?”. Fidelin: “Pròpi parèj! Për un pò lolì a l’era tut lòn ch’as në parlava an sita!”. Cristian: “Erës-to l’ùnich a scapé da col perìcol?”. Fidelin: “Bele se a-i fussa stàit, com i disìa, un gran’ parlé dla dëstrussion ch’a stasìa për capité a nòstra sità, i penso pa che lor a lo chërdèisso përdabon. përchè, ant ël calor ëd la discussion, i l’hai sentù cheidun ch’a fasìa le schergne ‘d ti e ‘d tò viagi disperà - përchè parèj a ciamavo tò pelerinagi. Ma mi i chërdìa, e ancora i lo chërdo, che nòstra sità a sarà dëstruvùa dal feugh e dal sorfo da l’àut - a l’é për lòn che mi i son ëscapaie”. Cristian: “Has-to sentù cheicòsa ch’a riguardèissa Acomodant, nòstr ëvzin?”. Fidelin: “Sì, i l’hai sentù che chiel a l’era state dapress fin-a al moment ch’al l’é rivà al mojiss dël Dëscorament che, coma ch’a disìa cheidun, chiel a l’era tombaje ‘ndrinta. Acomodant, contut, a l’avrìa mai amëttù d’essie finì, ma i son sicur che chiel a l’era tut anflà da la pàuta dël mojiss”. Cristian: “Còs é-lo che jë vzin a disìo ‘d chiel?”. Fidelin: “Dàit ch’a l’era tornass-ne an sità, minca sòrt ëd gent a lo pijava an gir! Cheidun a lo sbefiava e dëspresiava - e scasi gnun a l’era pì dispòst a pijess-lo nsema a travajé. Chiel adess a l’é sèt vire pes che s’a l’avèissa mai chità la sità!”. Cristian: “Ma përchè mai avèila tanta 'mèra con chiel, dàit che lor tant a dëspresio la via strèita che chiel a l’ha chità?”. Fidelin: “Oh! A diso, col-lì a l’é ‘n voltagaban, un traditor ch’a mérita d’esse ampicà! A l’é nen ëstàit Fidelin a soa profession ëd religion!”. Mi i penso che Dé a l’àbia fin-a cissà ij sò nemis a subié contra ‘d chiel e a felo dventé ‘n proverbi, përchè ch’a l’ha chità la via strèita!”. Cristian: “Avìes-to podù parleje anans d’andetne da la Sità dla Dëstrussion?” Fidelin: “I l’hai rëscontralo na vira për la stra, ma chiel a l’ha schiviame da l’àutra banda, coma un ch’a l’avèissa onta ‘d lòn ch’a l’ha fàit. Parèj i l’hai pa podù parleje”. Cristian: “Cand che mi i son partì, la prima vira, i l’avìa sperà ‘d col Acomodant, ma adess i l’hai tëmma ch’a vada an përdission ansem a la sità. përchè a l’é capitaje conform al proverbi: ‘Ël can a l’é tornà a mangé lòn ch'a l'avìa gumità", e ‘La treuja, dòp ch'a l'avìo lavala, a l'é tornà a sbaciassesse 'nt la pàuta<ref>Cfr. 2 Pero 2:20-22 “Përchè, apress d'esse scapà da la contaminassion ëd còst mond grassie a la conossensa bondosa 'd nòst Signor e Salvator Gesù Crist, as në lasso torna angavigné e a në son crasà tant che la condission ch'a n'arsulta a l'é pes che la prima. Përchè a sarìa stàit mej për lor ëd nen avèj conossù la via dla giustissia, che dòp d'avèjla conossua, volté le spale al sant comandament ch'a l'era staje dàit. A l'é rivaje lòn ch'a dis ël proverbi midem: "Ël can a l'é tornà a mangé lòn ch'a l'avìa gumità", e "La treuja, dòp ch'a l'avìo lavala, a l'é tornà a sbaciassesse 'nt la pàuta".</ref>’". Fidelin: “I l’hai ‘dcò mi cola tëmma - ma chi ch’a podrìa prevnì soa croa?”. Cristian: “Ebin, mè vzin Fidelin, parloma ‘n pò adess ëd lòn ch’an riguarda ‘d manera pì direta. Dime chi ‘t l’has ancontrà mentre ch’it marciave arlongh ëd la via”. Fidelin: “I l’hai schivià ‘l mojiss anté ch’it j’ere tombà ti e i son rivà a la Pòrta sensa tombé an col perìcol-lì. Tutun, i l’hai ancontrà na fomna, Sensualità, ch’a l’avrìa podù feme tant mal”. Cristian: “A l’é stàit bin ch’it l’has podù scapé da soa rèj. Giusèp a l’era stàit ëdcò tentà da chila<ref>Giusep e la fomna ‘d Potifar, Génesi 39.</ref> e chiel a l’é scapaje giusta coma ‘t l’has falo ti, ma a l’è scasi costaje la vita. Còsa ch’a l'ha fate chila?”. Fidelin: “Ti ‘t podrìe gnanca imaginete vàire che soa lenga a l’era anciarmanta! Chila a l’ha fòrt cissame a ‘ndé con chila con la promëssa ‘d minca sòrt ëd piasì dla carn”. Cristian: “Ma é-la ch’a l’ha promëttute la sodisfassion ëd na consiensa ciàira<ref>Cfr. 1 Pero 3:21.</ref>?”. Fidelin: “Nò, mach ëd piasì dla carn”. Cristian: “Ringrassia mach Dé ch’it l’has podù scapeje! La boca dla meretris a l'é tanme 'n trabucèt arzigos - a-i tombran coj ch'a fan anrabié 'l Signor<ref>Cfr. Proverbi 22:14.</ref>!”. Fidelin: “Mi i sai nen pro s’i l’hai podula scapé dël tut”. Cristian: “përchè dises-to parèj? Sicur ti ‘t l’has nen consentì a soe anvìe malegne!”. Fidelin: “No, nen a la mira d’antamneme, përchè i son bin arcordame ‘d na scritura veja ch’a dis: ‘Ij sò pé a coro lest anvers la mòrt, ij sò pass a men-o drit a la tomba<ref>Cfr. Proverbi 5:5.</ref>! Parèj i l’hai sarà j’euj për nen resté ambabiolà da sò sguard sedusent. Anlora chila a l’ha maligname, ma mi i l’hai chitala an pressa!”. Cristian: “É-lo ch’it l’has ancontrà d’àutri ch’a l’avrìo vorsù agredite durant tò viagi?”. Fidelin: “Cand ch’i son rivà ai pé dla Colin-a dla Dificoltà, i l’hai ancontrà n’òm motobin d’età ch’a l’ha ciamame chi ch’a son e andova ch’a ‘ndasìo. I l’hai dije ch’i l’ero ‘n pelerin an viage për la Sità dël Cel. Col vej anlora a l’ha dime: ‘Ti më smije n’òm onest - saries-to content ëd resté con mi e d’arsèive na bon-a paga?’. Alora i l’hai ciamaje coma ch’as ciama e anté ch’a stasìa. A l’ha dime che sò nom a l’é Adam ël Prim<ref>Cfr. 1 Corint 15:45.</ref>, e che chiel a viv ant la sità dla Tromparìa. I l’hai peui ciamaje col ch’a l’era sò travaj. A l’ha dime che sò travaj a l’è la sorgiss ëd delissie sensa nùmer e che mìa arcompensa a sarìa stàita cola ‘d dventé sò ardité. A l’ha dime che soa cà a l’era pien-a ‘d tute le galuparìe dë sto mond. Peui i l’hai ciamaje se chiel a l’avèissa ‘d fieuj o ‘d fije. Chiel a l’ha dime ch’a l’avìa tre fije: Passion carnal, Anvìa dj'euj, e Orgheuj 'd possede<ref>Cfr. 1 Gioann 2:16.</ref> e che mi i l’avrìa podù marieme con tut’ e tre, si l’avèissa vorsulo. Peui i l’hai ciamaje për vàire temp i l’avrìa dovù resté con chiel. A l’ha rëspondume për tut ël temp che chiel a sarìa vivù”. Cristian: “Ebin, a cola conclusion seve-ne rivane a la fin, ti e col òm?”. Fidelin: “Beh, an sle prime mi i son trovame bin dispòst a ‘ndé con chiel, përchè soe paròle a më smijavo motobin përsuasive. Tutun, mentre ch’i parlava con col òm, i l’hai antajame che chiel a l’avìa scrit an sla front coste paròle: ‘Dësvestìve dl’òm vej con soe assion grame!’<ref>Cfr. Colossèis 3:22.</ref>”. Cristian: “E peui?”. Fidelin: “Peui a l’ha travërsame la ment che, qual ch’a fussa lòn ch’a disèissa e vàire ch’im lusinghèissa, s’a l’avèissa portame a ca soa, chiel a l’avrìa vëndume tanme në s-ciav! Parèj i l’hai dije dë stess-ne ciuto, përchè mi i l’avrìa mai gnanca avziname a la pòrta ‘d soa ca. Peui a l’ha dame ‘d brut nòm e a l’ha dime ch’a m’avrìa mandà dré cheidun ch’a l’avèissa rendume la stra motobin mèra! Parèj, pròpi mentre ch’i son virame për chitelo, i l’hai sentù ch’am ciapava la carn con në s-cincon tant violent ch’i pensava ch’a l’avèissa s-ciancame vìa na part. Lolì a l’ha fame crijé: ‘Mè provròm! Miserabil ch’i son<ref>Cfr. Roman 7:24.</ref>! Parèj i son ëscapà e i son ancaminame për monté an sla colin-a. Ore, cand ch’i son rivà a metà stra, i son virame andré e i l’hai vëddù un ch’a më vnisìa dré për ciapeme, lest coma ‘l vent. A l’é rivame dacant giusta an sël pont andoa ch’a-i é n’agreàbil bërsò”. Cristian: “Col-lì a l’é pròpi ‘l pòst andova ch’i son setame për arposé e, avend ciapame la seugn, i l’hai përdù mè ròtol ëd bërgamin-a!”. Fidelin: “Ma, mè bon frel, stame a sente. Tòst che col òm a l‘ha arciapame, a l’ha dame na bòta e a l’ha campame a tèra che scasi am massava. Cand ch’i son arpijame ‘n pò, i l’hai ciamaje përchè mai a l’avèissa tant maltratame. A l’ha rëspondume: “Për càusa ‘d toa inclinassion segreta ‘d volèj andé con Adam ël Prim!”. E con lòn a l’ha dame n’àutra bòta volenta al pèt e a l’ha campame andré. Parèj i son restà ai sò pé coma mòrt. Cand ch’i son torna arpijame, i l’hai crijaje d’avèj pietà ‘d mi, ma chiel a l’ha dit: “I sai nen lòn ch’a sìa la pietà!’. E con lòn a l’ha torna campame a tèra. Sensa dubi a l’avrìa massame se a fussa pa passà da lì Un ch’a l’ha dije d’astense da feme dl mal. Cristian: “Chi ch’a l’era col ch’a l’ha fërmalo?” Fidelin: “An sle prime i l’hai nen arconossulo, ma cand ch’a l’é passà, i son ancorzume ch’a l’avìa dij përtus an sle man e an sle còste<ref>Cfr. Gioann 19:34.</ref> - a l’é antlora ch’i l’hai capì che Chiel a l’era Nosgnor. Parèj i l’hai seguità a monté për la colin-a”. Cristian: “Col òm ch’a l’avìa arciapate a l’era Mosè. Col-lì a sparmia gnun, e gnanca a sà coma avèj misericòrdia për coj ch’a rispeto pa soa lege”. Fidelin: “I lo sai bin, përchè cola-lì a l’era nen la prima vira ch’i l’avìa ancontralo. A l’era chiel che a l’era vnume a trové la prima vira, cand ch’i stasìo an santa pas a ca mìa, e ch’a l’avìa dime ch’a l’avrìa butà a feu mia ca con mi andrinta, se mi i l’avèissa continuà a sté lì”. Cristian: “Ma has-to pa vëddù ‘l palass ch’a-i é ‘nsima dla colin-a?”. Fidelin: “Si, e i l’hai vëddù ‘dcò ij leon! Ma coj leon a l’ero andurmisse, përchè ch’a l’era scasi mesdì. Sicoma peui che i l’avìa tant dël dì anans ëd mi, i l’hai passà dacant al portié e i l’hai seguità a calé giù da cola colin-a”. Cristian: “Chiel, a l’é vera, a l’ha dime ch’a l’avìa bin vëddute passé, ma che a l’avìa anvitate a resté ant la cà për mostrete le còse rèire ch’a-i son, tant che ti ‘t l’avrìe mai pì dësmentiaje fin-a al temp ëd toa mòrt. Ma për piasì, dime ‘n pò, l’has-to rëscontrà cheidun ant la Val ëd l’Umiliassion?”. Fidelin: “Sì, i l’hai rëscontrà n’òm ciamà Malcontent, ch’a l’avrìa vorsà përsuad-me ‘d torné andré con chiel. Soa rason a l’era che cola val a l’era dël tut sensa onor. Pì ‘d lòn, a l’ha dime che për mi ël travërsela a l’avrìa fàit dëspiasì a tùit ij mè parent, coma Orgheuj, Arogansa, Compiasensa, Glòria mondan-a, ansema a d’àutri che - a disìa - a sarìo motobin ofendusse s’i fussa stàit tant badòla da travërsé la Val ëd l’Umiliassion”. Cristian: “Bin, e coma ch’it l’has rësponduje?”. Fidelin: “I l’hai dije che, bele se coj ch’a l’avìa nominà a l’avèisso bin podù dì ch’am conossìo - përchè ch’a son an efet ij mè parent ëscond la carn - pura i son dventà ‘n Pelerin, e lor a l’han dësconossume, e mi i l’hai ‘dcò arpossaje. A l’é për lòn che adess, për mi, bele s’a j’ero ij mè parent, i l’hai arnegaje. Pì ‘d lòn i l’hai dije che chiel a l’avìa n’idèja sbajà ‘d cola val, përchè darera dl’umiltà a-i ven l’onor<ref>Cfr. Proverbi 18:12.</ref>. A Malcontent i l’hai dije ch’i l’avrìa bin vorsù travërsé cola val për oten-e col onor ch’a l’e l’anvìa dla gent savia, che serne lòn che chiel a consìdera pì ‘d valor”. Cristian: “É-lo ch’it l’has rëscontà cheidun d’àutri an cola val?”. Fidelin: “Sì, i l’hai rëscontrà Onta - ma an tra ‘d tuti j’òm ch’i l’hai ancontrà an mè pelerinage i penso che chiel a pòrta ‘n nòm ësbalià. A sarìa stàit mej che chiel as ciamèissa Sensa Onta”. Cristian: “Përchè? Còsa ch’a l’ha dite?”. Fidelin: “A l’ha dime che gnentemeno che chiel a l’era contra la religion midema! A l’ha dime che la religion a l’é n’atività da fé pietà, anferior e nen na ròba che n’òm a mérita ocupess-ne. A disìa che na consiensa fròla a l’era na ròba pòch viril e che për n’òm fé tension a soe paròle e condòta, a l’avrìa falo diventé ridìcol a j’euj ëd la gent. A disìa ‘dcò che mach pòchi potent, rich o savi a l’ero ‘d mia opinion, e che costi pòchi a l’ero ‘d folaton a asardesse a perde tùt, e chi sà për còsa peui. A fasìa peui oposission a la condission pòvra e dëspresià ‘d tùit ij pelerin dij temp passà, ansema a soa gnoransa ‘d lor e a la mancansa ‘d comprension ëd tute le neuve teorìe sientifiche. Vera, a l’ha rimprociame fin-a ‘d pì ‘d lòn ch’at conto ambelessì. Am disìa ch’a l’era na vërgògna stess-ne setà a sente ‘d sermon e chërdje coma se përdabon nojàutri i fussa ‘d gent condanà, o ‘d sagrinesse për le realità eterne. Am disìa ch’a l’era na vergògna ciameje ai mè vzin ëd përdoné ij mè difèt ëpcit, o ‘d deje andré a cheidun lòn ch’i l’avìa robaje. A disìa ‘dcò che la religion a fà mach che un a smija dròlo e baraventan a j’euj ëd le përson-e grande dë sto mond, e che ij pelerin a son, për la pì part, pòver e umij. Për chiel, costa-sì a l’era na gran vërgògna. Cristian: “E ti, lòn ch’it l’has rësponduje?”. Fidelin: “Lòn ch’i l’avrìa podù dije? Im sentiva tant umilià che sùbit i l’hai poduje dì gnente. A la fin i l’hai comensà a consideré che: ‘Lòn ch’a l’é apressià da la gent, Nosgnor a lo detesta<ref>Cfr. Luca 16:15-16.</ref>’. Onta a l’avìa dime lòn che ‘l mond a aceta volenté, ma a l’ha dime nen ëd lòn che Nosgnor a-j pias e a ciama ‘d fé. Mi i l’hai ‘dcò pensà che al giudissi final, nojàutri i saroma pa destinà a la vita o a la mòrt an sla base dij criteri dë sto mond, ma conform a la saviëssa e la Lege dël Dé Altissim. A l’é për costa rason che lòn che Dé a dis a l’é sensa dubi ‘l mej. Sicoma Dé a preferiss Soa religion divin-a e na consiensa fròla, e che coj ch’as rendo ‘d fòj për ël regn dël Cel a son ij pì savi ch’a-i sìa; e che col ch’a-j veul bin al Crist a l’é pì sgnor che l’òm pì grand al mond ch’a l’ha an òdio - vatne vìa, Onta, përchè ti ‘t ses ël nemis ëd mìa salvassion! Podrìa-ne fòrsi pijé toa part contra mè Signor sovran? Se adess i l’avèissa onta ‘d Soe vìe e servitor, coma podrìa mi vardelo ant j’euj e arsèive Soa benedission a Soa vnùa? Sensa dubi cost Onta a l’era n’òm gram e arzigos! I podìa scasi pì gavemlo da ‘ntorn. Vera, a seguitava a përseguiteme e ciosoneme ant le orije coj ch’a l’ero, scond chiel, ij dëscàpit ëd la vera religion. A la fin, tutun, i l’hai dije ch’a l’era inùtil tenté ‘d dëstorneme pì anans. Përchè cole còse che chiel tant a meprisava, ai mè euj a j’ero le pì gloriose. Parèj, costa përson-a genanta i son gavamla dai pé. Cand, a l’ha fin, i l’hai podù col òm socrolamlo da dòss, antlora i son anandiame a canté: “Le preuve ch’a-j van ancontra coj òm ch’a son ubidient a la vocassion dël Cel, a son vàire e adate a la carn. Lor a ven-o, a ven-o, e a ven-o ancora. Che nojàutri i peuda buteje an derota e campeje vìa! Che donca tùit ij Pelerin, a peudo vijé e comportesse coma d’òm coragios!”. Cristian: “I son content, mè frel, che ti t’àbie podù arziste con tant coragi contra col òm gram, përchè, coma ti ‘t dise, chiel a l’avìa ‘l nòm sbalià. Përchè chiel as arziga a vnine dré për le stra e a sërca ‘d rend-ne odios a la gent. A sërca ‘d fene vërgogné ‘d lòn ch’a l’è bon. Se chiel a fussa pa csì arzigos, a sërcherìa mai ‘d fé lòn ch’a fà. Che nojàutri, contut a l’arzista, përchè malgré tuta soa baldansa, chiel a l’é nen d’àutr che ‘n fòl ësfacià. Salomon a disìa: “Ij savi a l’avran la glòria për n’ardità, ma ij fòj la vërgògna<ref>Cfr. Proverbi 3:35.</ref>”. Fidelin: “Mi i penso che contra d’Onta i l’oma da ciamé agiùt a Nosgnor. Chiel a vorerìa che nojàutri i fussa ardì an sla tèra a dësfende la vrità”. Cristian: “Lolì a l’é bin vera. L’has-to ancontrà cheidun d’àutri ant la Val ëd l’Umiliassion?”. Fidelin: “Nò, gnun d’àutri, përchè për lòn ch’a restava dël dì i j’era sota ‘l ciàir dël sol, e ‘dcò për tuta la Val ëd l’Ombra dla Mòrt”. Cristian: “Toa a l’era pròpi na bon-a sòrt - ma për mi a l’é stàita pròpi dura. Scasi sùbit cora ch’i son intrà ant la Val ëd l’Umiliassion, mi i l’hai avù ‘n combatiment longh e afros contra Apolion, ël nemis! Si, i l’avìa pròpi pensà che costa vira mi i fussa stàit massà, dzortot cand ch’a l’ha ciapame sota ‘d chiel e a l’ha scasi sgnacame sota ij sò pé. I l’avìa tëmma d’esse fàit pròpi a tòch. Peui a l’ha sbatume lontan e mia spa a l’é scapame da ‘n man. Tutun, i l’hai crijà a Dé, e Chiel a l’ha scotame e a l’ha liberame da tùit ij mè sagrin. Peui i son intrà ant la Val ëd l’Ombra dla Mòrt, e i l’hai dovù marcé ant ël top pì complèt për metà dla stra. l l’hai pensà dcò antlora ch’i sarìa mòrt, ma a la fin ël sol a l’é surtì e i l’hai marcià për lòn ch’am restava ‘d cola Val an manera pì belfé e chieta”. == Nòte == <references /> 9br392df3zwqfecmq7g3i2nwsdy2pxl 0 5304 34992 2024-10-30T16:02:20Z Pcastellina 15 Creà la pàgina con '[[Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin|Artorn]] ---- {{Pelerin}} == 13. Rëscontr con Ciaciaron e peui torna con Evangelista == Apress, I l’hai vëddù an mè seugn che, mentre che lor a ‘ndasìo anans, ël cas a vorìa che Fidelin a vardèissa da na banda, e a l’ha vëddù n’òm, ch’a pòrta ‘l nòm ëd Ciaciaron, ch’a marciava a na certa distansa darera ‘d lor - përchè an cost leugh a-i era assé dë spassi për tuti da marceie. Col-l...' 34992 wikitext text/x-wiki [[Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin|Artorn]] ---- {{Pelerin}} == 13. Rëscontr con Ciaciaron e peui torna con Evangelista == Apress, I l’hai vëddù an mè seugn che, mentre che lor a ‘ndasìo anans, ël cas a vorìa che Fidelin a vardèissa da na banda, e a l’ha vëddù n’òm, ch’a pòrta ‘l nòm ëd Ciaciaron, ch’a marciava a na certa distansa darera ‘d lor - përchè an cost leugh a-i era assé dë spassi për tuti da marceie. Col-lì a l’era n’òm grand ch’a smijava fé na pì bela figura da lontan che da tacà. Anlora Fidelin a l’é adressasse a Ciaciaron an costa manera. Fidelin: “Amis, andova ch’it ses adressà - al pais dël Cel?”. Ciaciaron: “Sì, i l’hai l’intension ëd rivé pròpi a col pòst-lì”. Fidelin: “Bel! Bel!I sarìa pròpi content che nojàutri is fèisso compagnìa”. Ciaciaron: “Volenté. I sarìa bin content ëd marcé ansema a vojàutri”. Fidelin: “Bin, marcioma ansema - e pijomse ‘l temp për dëscore ‘d còse për nòstra edificassion ressìproca”. Ciaciaron: “Ciaciaré ‘d còse bon-e a va pròpi bin për mi, sìa con vojàutri che con qualsëssìa d’àutr. I son content d’avèj ancontrà vojàutri ch’i seve dispòst a dovré ‘l temp an cola bon-a manera, përchè, për dì la vrità, la pì part ëd la gent a parla mach ëd ròbe ‘d gnun profit, e lolì a l’ha sempe sagriname”. Fidelin: “Cola-lì a l’é përdabon na cosa da ringretesse; a-i é gnente ch’a sìa pì degn ëd conversassion che le còse dël Dé dël Cel. Ciaciaron: “I son motobin content ëd gionteme a vojàutri, përchè vojàutri i parle con convinsion. A-i é nen d’àutr ch’a sìa autërtant agreàbil e profitèivol che ‘d parlé dle còse ‘d Nosgnor. Për esempi: se n’òm a treuva piasì a dëscore dël misteri dle còse, o se n’òm a-j pias ëd parlé ‘d miracoj, maravije, o ‘d segn, a-i é gnun pòst ch’a sìa mej tratà con delissia e dëspiegà ‘d manera pì dossa che ant le Scriture Sante”. Fidelin: “Lolì a l’é vera, ma nòst but a dovrìa esse an nòstra conversassion ëd tiresne profit da cole còse ”. Ciaciaron: “Lolì a l’é giusta lòn che mi i disìa - përché parlé ‘d cole còse a l’é la còsa pì profitèivola ch’a-i sìa. An fasend parèj, as peul ambaroné conossensa sù motobin ëd sugèt - tanme la vanità dle còse dë sto mond e ‘l benefissi ch’a dan an general le còse dël Cel. An particolar, un a podrìa amprende dla necessità dl’argenerassion, dla neuva nassensa; ëd coma ch’a sio nen assé nòstre euvre; ëd vàire ch’i l’oma da manca dla giustissia dël Crist, e vìa fòrt. Pì ‘d lòn, n’òm a podrìa ‘mprende lòn ch’a veul dì arpentisse, chërde, preghé, patì e còse parija. Con lòn n’òm a podrìa amprende dle gran promësse e consolassion dl’Evangeli, a sò vantagi. Ancora, con lòn, l’òm a peudrìa amprende a arfuté d’idèje fàusse, a dësfende la vrità e ‘dcò mostreje a j’ignorant”. Fidelin: “Tut lolì a l’é vera, e i son content dë scoté coste còse da ti”. Ciaciaron: “Ahidemì, la mancansa ‘d dëscors parèj a l’é giusta la càusa ch’a son pòchi coj ch’a comprendo la necessità dla fede e dl’euvra dla grassia ant soa ànima për podèj oten-e la vita eterna. Cola gent-lì a viv ant l’ignoransa dle euvre dla Lege, che, për sò mojen, l’òm a podrà mai oten-e ‘l Regn dël Cel”. Fidelin: “Ma, s’i peudo fé chèica precisassion, la conossensa celeste ‘d coste còse a l’é ‘n don ëd Dé. A-i é gnun ch’a-i riva daspërchiel, con lë sfòrs uman, o mach s’a në parla”. Ciaciaron: “Lolì i lo sai bin, perchè l'òm a peul arsèive nen ch'a-j sìa pa dàit dal cel<ref>Cfr. Gioann 3:27.</ref>. Tut a l’é për grassia, pa nen për d’euvre<ref>Cfr. Efesin 2:8.</ref>. I podrìa dete ‘n un baron ëd test bìblich a confermassion ëd lolì”. Fidelin: “Bin, adess lòn ch’i podrìo dëscute?”. Ciaciaron: “Tut lòn ch’it veule. Mi i son bon a parlé dle còse dël cel e dle còse dla tèra; dle còse religiose e nen religiose; dle còse dël passà e dl’avnì; dle còse strangere e ‘d nòstra ca; dle còse essensiaj e ‘d cole d’amportansa secondaria, basta mach ch’a sìo për nòst vantagi”. Ora Fidelin a l’avìa comensà a maravijesse e, avzinand-se ora a Cristian, ch’a l’avìa për un pò marcià da sol, a l’ha dije a bassa vos: “Che cambrada nòbil ch’i l’oma! A l’é sicur che cost òm a dventerà ‘n Pelerin ecelent, un Pelerin con ij fiòch!”. A coste paròle Cristian a l’ha fàit un soris ùmil, e a l’ha dit: Cristian: “Cost òm, ch’it në ses tant annamorà, a peudrìa ambrojé vint përson-e ch’a lo conosso nen, con cola soa lenga!”. Fidelin: “Alora ti ‘t lo conòsse?”. Cristian: “Conòsse? Sì, mej che chiel a conòss chiel midem”. Fidelin: “Dime - lòn ch’a l’é?”. Cristian: “Sò nòm a l’é Ciaciaron e a stà an nòstra sità. Im maravijo che ti ‘t lo conòsse pa, ma lolì as capiss, përchè nòstra sità a l’é csì larga!”. Fidelin: “Ëd chi ch’a l’é ‘l fieul? E ‘ndoa ch’a sta ‘d ca?”. Cristian: “A l’é ‘l fieul ëd Dis-bin e a vivìa ant la Stra dle Ciàciare. A l’é conossù con ël nòm ëd Ciaciaron dla Stra dle Ciàciare. Malgré soa bela lenga, chiel a l’é ‘n tipo miseràbil!”. Fidelin: “Ma a smija n’òm motobin fassinant”. Cristian: “A l’é për coj ch’a lo conòsso nen tant bin. A smija brav da lontan, ma da davzin a l’é tut ël contrari. Ël fàit che ti ‘t dise ch’a sìa fassinant am fà vnì an ment lòn ch’i l’avìa osservà ant l’euvra dël pitor, dont ij quader a smijo mej da lontan, ma motobin da vzin a son bin pòch bej”. Fidelin: “Mi i penso che ti ‘t lo dise nen an sël sèrio, përchè it l’has fàit in soris…”. Cristian: “Che Dé a veuja nen che mi i badin-o, bele se i l’hai soridù a sta facenda, o che mi i fasa d’acusassion ingiuste! It dirai cheicòsa ‘d pì sù chiel. Ciaciaron a va bin për qualsëssìa companìa e për na conversassion qualsëssìa. Pròpi coma chiel a parla con ti adess, parèj a parlerà cand ch’a sarà ant na piòla e pì ‘d vin a l’avrà an testa, pì ‘d ciàciare a l’avrà an sla boca. La vera religion a sta nen ant sò cheur, an soa ca o an soa condòta. Tuta soa blagada religiosa a sta mach an soa lenga”. Fidelin: “Anlora i son ëstàit fòrt anganà da col òm”. Cristian: “Anganà? Ti ‘t peude essne sicur! Fà memòria dël proverbi: “Lor a fan nen lòn ch’a diso ‘d fé<ref>Cfr. Maté 23:3.</ref>”, përchè 'l Regn ëd Nosgnor a consist nen an lòn ch’as dis, ma an lòn ch’as fà<ref>Cfr. 1 Corint 4:20.</ref>. Chiel a parla ‘d preghiera, ëd pentiment, ëd fede, e dla nassensa neuva - ma chiel a sa mach parlé ‘d lolì. Mi i son ëstàit an soa famija, e i l’hai beicalo sìa an soa ca che fòra - e mi mi sai che lòn ch’i diso a l’é vrità. Soa ca a l’é veuida ‘d religion coma n’euv a l’é ‘d savor. An soa ca a-i é nen ëd preghiera, nì ‘d pentiment dal pecà - fin-a le bestie a servo Nosgnor mej che chiel. Për tuti coj ch’a lo conòsso, chiel a l’é la macia midema, l’arprocc e l’onta dla religion! Për motiv ëd chiel ij pagan a bëstëmmio 'l nòm ëd Nosgnor<ref>Roman 9:30.</ref> a la fin ëd la sità anté ch’a viv. A l’é parèj che coj ch’a lo conòsso a diso: ‘un sant fòra ‘d cà e ‘n diav antëcà”. Soa pòvra famija a lo trova parèj, përchè ch’a l’é pròpi un bërgnif. A l’è tant dësrasonèivol con ij sò serv e a-j arpròcia csì tant, che soens lor a san nen còsa fé con chiel o coma parleje. Coj ch’a fan d’afé con chiel a diso ch’a l’é mej traté con j’anfedej che con chiel, përchè antlora a l’avrìo ‘d relassion pì giuste. Përchè Ciaciaron a andrìa bin dëdlà ‘d lor për fraudeje, anganeje e ambrojeje. Chiel ‘dcò a anleva ij sò fieuj a seguité soe pianà e se a treuva an cheidun ëd lor na chèich timidità nossenta - përchè parèj a ciama la prima aparensa ‘d na consiensa fròla, anlora a-j ciama folitro e stupid e a-j darà gnun impiegh nì a-j arcomandrà a d’àutri. Da mia banda, i son ëd l’opinion che chiel a l’àbia, con soa vita malegna, fàit antrapé e tombé tanti; e chiel a sarà, se Dé a lo ampedirà nen, la ruin-a ‘d motobin d’àutri”. Fidelin: Bin. mè frel, i son obligà a chërd-te; nen mach përchè it dise ‘d conòss-lo, ma ‘dcò përchè, da cristian, it fase ‘d rendicont onest ëd la gent. Përchè i sai ch’it dise parèj nen për gramissia, ma përchè ch’a l’é la vrità”. Cristian: “Se mi i l’avèissa conossulo nen ëd pì che ti ‘t lo conòsse, mi i l’avrìa pensà ‘d chiel pròpi coma ti. Vera, se Ciaciaron a l’avèissa arseivù cost rapòrt dai nemis ëd la vera religion, ëdcò mi i l’avrìa pensà ch’as tratèissa ‘d na maldicensa - che soens as treuva ‘n sij làver ëd gent malegna contra ‘l bon nòm dij chërdent. Ma tute coste còse e motobin d’àutre ch’i conòsso, a son autërtant sèrie e i peudo prové che chiel a n’é colpèivol. Pì ‘d lòn, ëd gent giusta as vërgògna ‘d chiel - lor a peudo considerelo nì un frel, ni n’amis. Mach a përnunsié sò nòm a-j fà vni ross da la vërgògna, se lor a lo conòsso”. Fidelin: “Bin, i vëddo che dì e fé a son ëd còse diverse, a da adess anans i osservarà mej costa distinsion”. Cristian: “Sensa dubi a son ëd còse diverse, e tant diverse coma l’ànima e ‘l còrp - përchè ‘l còrp sensa l’ànima a l’é mach un cadàver. L’ànima ëd la religion a l’é la part pràtica. La religion pura e sensa macia anvers ëd Nosgnor, nòst Pare, a l'é 'd giuté j'orfanin e le vìdoe cand ch'a l'han dabzògn e vardesse da la malissia dël mond<ref>Cfr. Giaco 1:27.</ref>. Ciaciaron a l’ha pa la consiensa ‘d lòn e parèj chiel a angan-a soa ànima. Sté a sente a l’é mach la sëmna dla smens. Parlé a l’é nen pro për dé la preuva che ‘l frut a sìa përdabon ant ël cheur e ant la vita. I soma sicur che ant ël dì darié, tuti a saran giudicà confom ai sò frut. Antlora an ciameran pa: ‘É-lo chi l’eve chërdù?’, ma ‘L’eve-ne butà an pràtica la paròla o i l’eve mach parlà<ref>Giaco 1:22-24 “Buté an pràtica la Paròla; a l'é nen pro dë stela a sente, përchè iv pijerie mach an bàilo da voi midem. Përché se cheidun a la sent mach la Paròla e a la buta nen an pràtica, a l'é parèj 'd col-lì ch'as varda 'nt lë specc për fesse bel ma peui as na va dësmentiand-se 'd lòn ch'a l'ha vëddù”.</ref>?’. Tuti a saran giudicà conform a lòn. La fin dël mond a l’é comparisionà a l’amson - e j’òm al temp ëd l’amson a veulo nen d’àutr che ‘l frut. Nen che cheicòsa a peuda esse acetà da Nosgnor s’a l’é pa fàit ant la fede - ma mi i veuj mach mostrete vàire che veuida a sarà la profession ëd fede ‘d Ciaciaron an col dì-là”. Fidelin: “Lolì am arcòrda ‘l capìtol ëd Mosè anté che chiel a fà la dëscrission dle bestie pure ch’as peudo mangé. A l’é scrit: ‘An tra tute le bestie dla tèra i podreve mangene: cole ch’a l’han ‘l pé forcù, l’ongia s-ciapà e ch’a rùmio. Ma, an tra cole che, combin ch’a l’abio ‘l pé forcù o ch’a rùmio, i në mangereve pa ‘d coste-sì: ël gamel, che combin ch’a rùmia, a l’ha pa l’ongia s-ciapà: a l’ha da consideresse nen pur; ël tasson dle rochere, che, bele s’a l’é ‘n rumiant, a l’ha pa tutun l’ongia chërpà; la levr, che, combin ch’a daga l’idèja ‘d rumié, a l’ha nen, contut, l’ongia s-ciapà; ël crin, che, an avend l’ongia forcùa, con tut lòn, a rùmia pa. Mangé nen la carn ëd coste bestie nì toché ij sò còrp mòrt. Considereje nen pure<ref>Cfr. Levìtich 11:2-8.</ref>’. Lolì a smija a Ciaciaron: chiel a rumia, visadì a sërca la conossensa, a mastia la Paròla, ma chiel a l’ha pa ‘l’ongia chërpà’, visadì as dëstaca pa da la vìa dij pecator. A l’é për lòn che chiel a l’é antamnà”. Cristian: “Për lòn ch’i sai mi0, ti ‘t l’has giusta dëspiegà ‘l sens dij coj test. I gionterai mach na ròba. Pàul a ciama certa gent ëd gran’ ciaciaron: ‘dij coèrcc ësbatù ansema ch'a fan mach ëd fracass o 'n tarabass ch’a stroma<ref>Cfr. 1 Corint 13:1.</ref>’. A son ëd ròbe sensa vita ch’a dan mach ëd son. Ròbe sensa vita, visadì sensa na fede vera e la grassia dl’Evangeli. Për conseguensa, a-i é ‘d coj ch’a saran mai butà ant ël regn dël Cel an tra coj ch’a son ij fieuj ëd la vita - bele s’a parlèisso con la lenga o con la vos dj’àngej”. Fidelin: “Beh, anans i l’avìa gòj dë sté an soa companìa, ma adess am fà pròpi scheur! Coma farom-ne për dësbarassesse ‘d chiel?”. Cristian: “Aceta mè consèj e fà coma che mi it diso, e ti ‘t trovras che bin tòst a sarà chiel a pì nen soporté toa companìa, a men che Dé a toca sò cheur e a lo convert”. Fidelin: “Anlora, lòn ch’i dovrìa fé mi?”. Cristian: “Va da chiel e angagg-lo ant un discors seri an sla fòrsa dla religion. Peui ciamje ciàir e net (cand ch’a l’ha aprovalo, përchè a lo farà) se la fòrsa dla religion a l’é bin ëstabilìa an sò cheur, ca e condòta”. Alora Fidelin a l’é avzinasse torna a Ciaciaron e a l’ha dije: “Coma ch’a va?”. Ciaciaron: “Bin, bin, mersì! I pensava che, për cost’ ora-sì nojàutri i l’avèisso già fàit na longa conversassion”. Fidelin: “Beh, se ti ‘t n’has anvìa, i podrìo anandiela sùbit. Sicoma che ti ‘t l’has dame ‘l vìa ‘d fete la propòsta d’un tema, ch’a sìa cost-sì: An che manera la grassia ‘d Dé as arvela ant ël cheur ëd n’òm?”. Ciaciaron: “I comprendo che nòstra conversassion a l’ha da fé con la potensa dle còse. E bin, costa-sì a l’é na chestion motobin bon-a, e mi it darai na rëspòsta volonté. An prim leugh, andoa che la grassia ‘d Dé a l’é ativa ant ël cheur, a càusa ‘n gran’ crij contra ‘l pecà. An ëscond leu…”. Fidelin: “Speta ‘n moment - consideroma na ròba për vòta. Mi i penso che pitòst ti ‘t dovrie dì: La grassia ch’a salva as arvela an dasend a l’ànima l’inclinassion d’avèj an ghignon sò pecà”. Ciaciaron: “Përchè? Cola ch’a l’é la diferensa an tra crijé contra ‘l pecà e d’avèj an ghignon ël pecà?”. Fidelin: “Oh, na diferensa granda! N’òm a podrìa bin crijé contra ‘l pecà coma ‘n prinsìpi general, ma chiel a peul mach avèj an ghignon ‘l pecà, detestelo, an fòrsa ‘d na santa antipatìa contra ‘l pecà. I l’hai sentì tanti ch’a crijo contra ‘l pecà da l’ambon, ël pùlpit, ma ch’a n’han pitòst la toleransa ant sò cheur, ca, e condòta. La fomna ch’a l’avìa crijà fòrt contra ‘l pecà e ch’a l’avìa acusane Giusèp, coma se chila a fussa stàita motobin santa, a l’avìa bin vorsù comëtte n’adulteri con chiel. A-i é ‘d gent ch’a crija contra ‘l pecà l’istess coma na mare a ‘rpròcia sò fieulin ch’a ten an fàuda e ch’a lo ciama cativ matòt, ma peui a comensa a ‘mbrasselo e a baselo”. Ciaciaron: “A më smija che ti ‘t veule angarbioleme an mie paròle mideme!”. Fidelin: “Nò, pa nen mi! I veuj mach esse precis. Ma col ch’a l’é lë scond segn ch’a podrìa prové che la grassia a sìa ‘n camin ëd travajé ant un cheur?”. Ciaciaron: “Na conossensa granda dij misteri dl’Evangeli”. Fidelin: “Cost segn a l’avrìa deuvù esse ‘l prim. Për lòn ch’a riguarda la conossensa, na conossensa granda dij misteri dl’Evangeli a peul esse otnùa ‘dcò sensa ch’a-i sìa l’euvra dla grassia ant ël cheur. Propi parej! N’òm a podrìa avèj minca na conossensa e, ant l’istess temp, esse nen, e ‘d conseguensa esse pa ‘n fieul ëd Dé. Cand ël Crist a l’avìa ciamà: “Conossèvene coste còse?”, ij sò dissépoj a l’han replicà: “Eh, i le conossoma”. E Chiel: “Ora ch'i seve ste còse, Nosgnor av benedirà s'i-j buteve an pràtica!<ref>Cfr. Gioann 13:17.</ref>". Për arsèive la benedission a l’é nen pro conòsse, ma buté an pràtica. Përchè a-i é mach na conossensa ‘dla testa’ ch’a l’é nen seguità da na pràtica ch’a-j coresponda. An efet: ‘Ël servitor ch’a l’ha conossù ‘l volej d sò padron, ma ch’a l’ha pa tenusse pront, e ch’a l’ha nen fàit conforma ‘l volèj ëd chiel, a-j sarà dàit motobin ëd patele<ref>Cfr. Luca 12:47.</ref>’. L’òm a podrìa avèj la conossensa ‘d n’àngel, e pura pa nen esse ‘n cristian. Donca lòn ch’it dise ch’a l’é ‘n segn, a l’é nen pròpi parèj. A l’é vera, pitòst, che conòsse a l’é lòn ch’a-j pias ai ciaciaron e ai blagheur, ma lòn ch’a-j pias a Nosgnor a l’é ‘l fé. Nen che ‘l cheur a peuda esse bon sensa conossensa, përchè sensa conossensa l‘ cheur a sa gnente. A-i é doe sorte distinte ‘d conossensa. Na conossensa ch’as compias mach ëd speculassion an sle còse, e a-i é na conossensa ch’a l’é companià da le grassie dla fede e dl’amor. A l’é lolì ch’a fà sì che n’òm a ubidissa al volèj ëd Dé da sò cheur. La prima a rend servissi a col ch’a ciancia mach, ma ‘l Cristian genit a peul pa sté sensa ubidiensa. ‘Fame bin comprende toa Lege, ch’i la veulo scoté con tùt mè cheur<ref>Salm 119:34.</ref>’”. Ciaciaron: “Ti ‘t sërche torna d’angarbioleme. Costa-sì a l’é pa na conversassion da fé piasì”. Fidelin: “Anlora, s’at pias, propon-me n’àutr segn ch’a mostra coma l’euvra dla grassia as arvela ant ël cheur”. Ciaciaron: “Nen mi, përchè i vëddo ch’i sario nen d’acòrdi”. Fidelin: “Bin, s’it lo faras nen ti, am lo das ël përmes ëd felo mi?”. Ciaciaron: “Va pura anans, s’at pias”. Fidelin: “L’euvra dla grassia a la vëd sìa col ch’a l’ha, sìa j’àutri ch’a-j stan dantorn. Për col ch’a l’ha, a l’é ciair che a-j dà la consiensa d’esse un pecator, dzortut che soa natura a l’é antamnà e ch’a l’é colpèivol ëd mischërdensa. A l’é për lòn che a sà d’esse ‘d sicur condanà s’a treuva nen la misericòrdia ‘d Dé për fede an Gesù Crist. Costa vista e sentiment ëd pecà a lo pòrta a ringretess-ne e a vërgogness-ne. Pì ‘d lòn, chiel a trova che Gesù a l’é arvelà coma ‘l Salvator dël mond e ch’a-i è la necessità assoluta ‘d chërde an Chiel për oten-e vita eterna. Për lòn a sent na fòrta fam e sèit ëd Chiel - sicoma la promëssa ‘d salvëssa a l’é dàita a coj ch’a l’han. Ore, conform a la fòrsa e a la debolëssa ‘d soa fede an sò Salvator, l’istess chiel a dësvlopa goj e pas, n’amor për la santità, l’anvìa ‘d conòss-Lo sèmper ëd pì e d’esse a Sò sërvissi ant ël mond. Tutun, bele se tut sossì as arvela a chiel, a l’è rèir ch’a në concluda che a-i sìa an chiel na vera euvra dla grassia. Lolì përchè soe corussion e soa rason antamnà dal pecà, a-j lo rend nen tant ciàir. A l’é për lòn che ‘n giudissi san an col ch’a l’ha an chiel costa euvra divin-a, a l’é necessari për rivé a la conclusion che chiel a l’ha n’euvra génita dla grassia an sò cheur. Ore, a për j’àutri, cost’euvra dla grassia a l’é manifestà, an prim leugh ant na confession pùblica ‘d tut cheur ant ël Crist. An ëscond leugh, con na vita coerenta con cola confession. L’é a dì, na vita ‘d santità, santità ‘d cheur e santità an famija - s’a l’ha na famija - e na condòta ‘d santità ant ël mond. Costa euvra dla grassia an sò cheur a-j mostra a detesté sò pëccà e chiel midem për sò pecà. A-j mostra ‘dcò esternament a crasé ‘l pecà an soa famija e a cissé la santità ant ël mond - nen mach a paròle, coma ch’a fan j’ipòcrita e ij ciaciaron, ma për ël mojen ëd n’ubidiensa pràtica, ant la fede e ant l’amor, a la Paròla ‘d Nosgnor. Ora, monsù, për lòn ch’a riguarda costa corta dëscrission ëd l’euvra dla grassia e ‘d soa manifestassion, s’it l’has cheicòsa da feje obiession, anlora fela, ma se nò, dame ‘l përmess ëd propon-te na sconda chestion”. Ciaciaron: “Mìa part a l’é nen ëd fé d’obiession, ma dë sté a sente. Fame anlora sta sconda chestion”. Fidelin: “A l’é costa-sì: Has-to fàit l’esperiensa dla prima part ëd costa euvra dla grassia? L’é a dì: toa vita e condòta dà-la la testimoniansa ch’a-j sìa an toa vita? Opura toa religion a l’é mach fàita ‘d paròle e con la lenga e pa nen ant ij fàit e an vrità? Për piasì, s’it pije la decision ëd respond-me, dis nen ëd pì ‘d lòn ch’it sas che Dé a l’arconoss-rà coma ver.  Pì ‘d lòn, dì nen ëd pì che lòn che toa consiensa at lo giustificherà, përchè a l’é nen col ch’as arcomanda da sol ch’a l’é aprovà, ma col, dont la condòta Dé a-j dà l’aprovassion. A l’é ancora da disse che dì che ti’t ses lolì e lolà - cand che toa condòta ‘d tùit ij dì a mostro ai tò vzin che ti ‘t dise ‘d busiardarìe, e bin, lolì a sarìa na gran gramissia”. A sente coste paròle, Ciaciaron a l’é fasse tut ross an facia, ma tòst a l’é arpijasse e a l’ha replicà: “Ti’t fase ‘n discors ch’a riguarda l’esperiensa e la consiensa ‘d na përson-a e it fase apel a Dé për giustifiché lòn ch’it dise. Mi i spetava nen costa sòrt ëd discors, nì i son dispòst a rësponde a cole chestion, përchè i son nen obligà a felo, a men che ti’t chërde d’esse mè magister. E fin-a ant ël cas che ti ‘t lo fusse, im arfudo ‘d considerete mè giùdes. Ma, për piasì, dime përchè ti ‘t im fase cole chestion”. Fidelin: “A l’é përchè i l’hai vëddute tant dispòst a parlé, e përchè i savìa nen se ti’t l’avìe o nò mach d’idèje teòriche. E peui, s’it veule tuta la vrità, a l’é përchè i l’hai sentì a tò riguard che toa religion a l’é mach cheicòsa ch’at pias parlene, ma che toa condòta a dà la ciàira impression che lòn ch’it professe a sio mach ëd paròle. La gent a dis che, an tra ij cristian, ti ‘t ses na macia ch’a dëscrèdita soa fede. Toa religion a smija ch’a vada bin sotbrassëtta a j’osterìe, l’angordisa, l’impurità, j’imprecassion, le busiardarìe e le cative companìe. Ël proverbi ch’as mension-a a pròpòsit ëd le meretriss, ch’a son na vërgògna për tute le fomne, a podrìa ‘dcò aplichesse a ti, visadì ch’it ses na vergògna për tuti coj ch’as profësso cristian”. Ciaciaron: “Sicoma ti ‘t ses tant dispòst a chërde a tut lòn ch’as dis an gir e a giudiché an na manera tant ësvantà, coma ti ‘t fas, i peudo nen che rivé a la conclusion ch’it sìe mach un criticon malegn e ch’as peuda pa parlé con ti. Donca, it saluto. Adiù!”. Alora Cristian a l’é vnù e a l’ha dit a sò frel Fidelin: “I l’avìa dite che lolì a sarìa capità - toe paròle e e soe anvìe a van nen d’acòrdi! Gent parìja a preferiss chité toa companìa pitòst che arformé soa vita. Ma chiel adess a l’é andass-ne - lass-lo andé, col ch’a perd a l’é mach chiel. A l’ha sparmiane ‘l sagrin ëd chitelo nojàutri - përchè s’a fussa restà con noi, a sarìa dimostrasse n’arprocc a nòstra companìa. E peui, coma ch’a dis l’apòstol, ‘Artireve da d‘ gent parèj<ref>1 Timòt 6:4-5: “... a son amborgnà da l’orgheuj e a capisso nen. A përson-e parèj a-j pias ëd trové sèmpre ‘d rampin ant ël sens da desse a le paròle, e lolì a cissa mach ëd polémiche ch’a finisso për provoché ‘d gelosìe, ëd contrast, ëd maldicense, e ‘d sospet malign. Cola gent-lì a l’é sèmper càusa d’incòmod. A l’han la ment antamnà e a l’han virà le spale a la vrità. Për lor la religion a l’é mach na manera për fé ‘d sòld”.</ref>!’”. Fidelin: “Tutun, i son content d’avèj avù na conversassion con chiel - a podrìa desse che chiel a penserà ancora a lòn ch’i l’avìa dije. Comsëssìa, se chiel a ‘ndrà an përdission, i sarai nossent ëd sò sangh<ref>Esechiel 33:4-6: “S’a-i é cheidun ch’a sent bin ciàir ël son dël còrn, e malgré lòn a-j dà pa da ment e as lassa sorprende da la spa, la colpa ‘d soa mòrt a sarà mach la soa. A meuirerà për colpa soa, përchè a l’ha nen daje da ment al son d’avertiment dël còrn. S’a l’avèissa daje da ment a l’avrìa salvasse la vita. Butoma, al opòst, che la sentinela a vëdda ch’as avzin-a la spa dël nemis, ma a son-a pa ‘l còrn për buté an vardia la gent. Se cheidun parèj a l’é pijà ‘d sorprèisa e a ven massà, col-lì a ‘ndrà a meuire pr’ ij sò pëccà, ma ‘d sò sangh mi i në ciamerai cont a la sentinela”</ref>”. Cristian: “It l’has fàit bin a parleje tant ciàir. Ant ël dì d’ancheuj a-i é pòchi ch’a sio dispòst a parlé ciàir a la gent: cola-lì a l’é un-a dle rason përché la religion a l’é dventà coma na spussa a le naris ëd tanti. Përché costi folitro ‘d ciaciaron, dont la religion a l’é mach paròle, a son licensios e vanitos an soa condòta ‘d lor. Cand ch’a son acetà ant la companìa dij devòt, mach a confondo ‘l mond, a macio ‘l cristianèsim e a buto an cros ël chërdent sincer. Am piasrìa tant che tùit a tratèisso con j’ipòcrita coma ‘t l’has falo ti. Alora o lor a dventerìo dij chërdent sincer o la companìa dij sant a sarìa tròp afoà për lor da resteie”.   Alora Fidelin a l’ha dit: ''“Coma che Ciaciaron a l’inissi a àussa soe piume! Coma ch’a parla da ardì! Coma ch’a l’ha la presunsion ëd campé giù tut ëdnans ëd chiel! Ma sì tòst che Fidelin a parla dl’euvra dël cheur, coma la lun-a apress ch’a l’era pien-a a va ‘nvers ël calé, parèj a fan tuti, ma chi ch’a travaja ‘d cheur a lo sa”.'' Parèj, lor doi a l’han seguità a marcé anans e, për nen rende ‘l camin nojosant - sicoma ch’a marciavo ant un desert - a dëscorìo ‘d lòn ch’a l’avìo vëddù fin-a antlora. Cand ch’a son rivà scasi a la fin ëd col desert, për asar Fidelin a l’ha vardà ‘ndré e a l’ha ‘rmarcà ch’a-i era cheidun che a-i rivava dré. “Oh!”, a l’ha sclamà Fidelin a sò frel, “Cheidun a riva!”. Alora Cristian a l’ha vardà  e a l’ha dit: “Ma a l’é mè bon amis Evangelista!”. “Sì, e ‘dcò ‘l mè bon amis”, a l’ha replicà Fidelin, “Përchè a l’é stàit chiel ch’a l’ha mostrame la vìa ch’a men-a a la Pòrta”. Ore Evangelista a l’avìa arciapaje e a l’ha salutaje disend: “Che la pas a sìa con vojàutri, car amà - e che la pas a sìa con coj ch’a l’han giutave”. Cristian: “Bin-ëvnù, bin-ëvnù, mè car amis! Vëdde toa facia am fà arcordé coma ti’t sie stàit gentil e mai strach a travajé për mè bin etern”. Fidelin: “Sì, mila vire bin-ëvnù! Toa companìa, doss Evangelista, vàire ch’a l’é desideràbil për nojàutri, pòver Pelerin!”. Evangelista: “Coma ch’a l’é andàita për vojàutri dal temp ch’i l’oma vëddusse l’ùltima vira? Chi l’evene ancontrà, e coma ch’i seve comportave?”. Alora Cristian e Fidelin a l’han contaje ‘d tut lòn ch’a l’era capitaje durant sò viage fin-a a col moment-lì, e ‘d cole ch’a j’ero le dificoltà ch’a l’avìo ancontrà. Evangelista: “I son pròpi content, nen ch’i l’eve ancontrà ‘d preuve, ma ch’i na sie stàit vitorios; e che malgré ‘d tante debolësse, i l’eve continuà për la vìa strèita fin-a a cost dì. I son content tant për mi che për vojàutri. Mi i l’hai sëmnà e vojàutri i l’eve ciapà l’arcòlt. A vnirà ‘l dì che tant coj ch’a l’han sëmnà che coj ch’a l’han mëssonà as arlegraran ansema<ref>Gioann 4:36 - “Ij mëssonor a arsèivo 'n salari e a cheujo 'd frut an vita eterna përchè col ch'a sëmna e col ch'a mëssona a peusso arlegresse ansema. Ora lòn ch'as dis ëd sòlit, a ste ocasion, a l'é vera: 'Un a sëmna e l'àutr a mëssona”.</ref>. L’é a dì, s’i l’eve ‘d përseveransa, a sò temp i mëssonreve<ref>Galat 6:9 - “Stracom-se nen ëd fé ‘l bin, përchè s’is lassoma nen ëstraché, cand ch’a rivrà 'l temp i cheujeroma. Stracom-se nen ëd fé dël bin, përchè s’is lassoma nen ëstraché, cand ch’a rivrà ‘l temp i n'avroma l'arcòlt. Parèj, donca, damentré ch’i n’oma 'l temp, foma dël bin a tuti, ma dzortut a coj ch’a son ëd la famija dla fede”.</ref>, s’i stracheve nen. Na coron-a a l’é stàita prontà për voi, e a vnirà mai fiapa<ref>1 Corint 9:24-25 - “Sevene pa che a lë stadi tùit ij coridor a së slanso a la corsa, ma mach un ëd lor a vagna 'l premi? Vojàutri, donca, core për vagnelo! L’atleta as asten ëd motobin ëd còse, e tut për podèj vagnesse na coron-a ch’a bin tost a vnirà fiapa, mentre che nojàutri i l’oma da vagnene un-a ch’a vnirà mai fiapa”.</ref>. Donca core për vagnela. A-i é vàire ch’a son butasse an sla stra për ciapess-la e, apress d’esse andà lontan për otnila, as la son vëdula gavé. Tnive strèit a lòn ch’i l’eve e gnun av la porterà vìa la coron-a<ref>Arvelassion 3:11 - “I vnirai bin tòst: goerna fedelment lòn ch’it l’has, përchè gnun as pija toa coron-a”.</ref>. I seve nen ancora fòra dla portà dij còlp dël diav. I l’eve ancora nen arzistù a la mira ‘d vërsé ‘l sangh an lotand contra ‘l pecà<ref>Ebrèo 12:4 - “Vòst combatiment contra ‘l pecà ancora a l’ha nen portave d’arziste a la mira ‘d vërsé ‘l sangh”.</ref>. Fé che ‘l regn a sìa sempe dnans dij vòstri euj. Chërde frem a lòn ch’as vëdd ancora nen, përchè le còse ch’as vëddo a son provisòrie e cole ch’as vëddo ancora nen a son eterne<ref>2 Corint 4:18 - “A l'é për costa rason-sì ch'i vardoma nen tant ai sagrin ch'a peulo vëdd-se ancheuj, ma i fërmoma lë sguard a lòn ch'as peul ancora nen vëdd-se, përchè lòn ch'i vëdoma adess a vnirà bin tòst a la fin, ma lòn che adess i vëdoma nen a durerà për sèmper”.</ref>. Lasseve nen che le còse d’ës mond a caturo vòstre afession le pì àute. Dzortut, fé atension a vòstre anvìe carnaj e a vòst cheur, përché tanti a veulo nen chërdje vàire ch’a sia maléfich<ref>Geremia 17:9 - “A-i é gnente ch’a sia pì fàuss che ‘l cheur ëd l’òm: a l’é pròpi sensa 'rmedi! Tanti a veulo nen chërdje vàire ch’a sia maléfich”.</ref>. Steve sald: i l’eve tùt ël podèj an cel e an tèra da vòstra part”. Anlora Cristian a l’ha ringrassialo për soa esortassion e a l’ha ciamaje ‘d parleje ‘d pì con loràutri për giuteje për la stra che ancora lor a deuvìo përcore. Lor a savìo che Evangelista a l’era ‘n profeta e a podìa bin dije lòn ch’a-j sarìa capità e coma lor a l’avrìo podù arziste e superé le neuve preuve. Parèj Evangelista a l’é anandiasse a dije parèj: “Mè fieuj! Vojàutri i l’eve scotà le verità dl’Evangeli, ch’i l’eve da passé për vàire tribulassion<ref>At 14:22 - “ l’han fait coragi ai dissépoj e a l’han esortaje a ten-e dur ant la fede. A-j disìo: “Për intré ant ël Regn ëd Nosgnor a-i é da passé për motobin ëd tribulassion”.</ref> për intré ant ël regn dël Cel - e ancora che, an minca sità i l’eve da afronté caden-e e aflission. Për lòn i l’eve nen da chërde ch’a-i saran pì ‘d dificoltà durant vòstr viage, an na manera o an n’àutra. Già i l’eve trovà cheicòsa dla vrità ‘d coste testimonianse - e vàire d’àutre a seguiteran d’apress. Për ël moment i seve scasi fòra da cost desert, ma bin tòst i rivreve a na sità ch’i vëdreve dë ‘dnans ëd vojàutri. An cola sità i sareve atacà grev da ‘d nemis ch’a sërcheran an tute le manere ‘d feve meuire. Sìe cert che un o tuti doi i deuvreve sigilé con vòstr sangh la testimoniansa ch’i deve. Resté fidej fin-a a la mòrt e ‘l Rè av darà la coron-a dla vita<ref>Arvelassion 2:10 - “Resta fedel fin-a a la mòrt e it darai la coron-a dla vita”.</ref>. Col ch’a meuirerà là, combin che soa mòr a sarà violenta e ij patiment fòrse grand, a starà mej che l’àutr, përchè a rivà pì lest a la Sità dël Cel, e përchè a schivierà parèj a motobin ëd misèro+ je che l’àutr a ‘nconterà për lòn ch’a resta dël viage. Tutun, cand ch’i sareve intrà a la sità, e i-i trovreve compì lòn ch’i l’hai dit, alora ardordé lòn ch’i l’hai dive. Sìe d’òm coragios e fideve a vòst fedel Creator, mentre ch’a seguité a fé lòn ch’a l’é giust”. == Nòte == <references /> ncu0dgo218g3n3niut7cpu56rukh6o8 34993 34992 2024-10-30T16:23:39Z 93.150.251.212 Ciòse da nen. 34993 wikitext text/x-wiki [[Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin|Artorn]] ---- {{Pelerin}} == 13. Rëscontr con Ciaciaron e peui torna con Evangelista == Apress, I l’hai vëddù an mè seugn che, mentre che lor a ‘ndasìo anans, ël cas a vorìa che Fidelin a vardèissa da na banda, e a l’ha vëddù n’òm, ch’a pòrta ‘l nòm ëd Ciaciaron, ch’a marciava a na certa distansa darera ‘d lor - përchè an cost leugh a-i j'era assé dë spassi për tuti da marceie. Col-lì a l’era n’òm grand ch’a smijava fé na pì bela figura da lontan che da tacà. Anlora Fidelin a l’é adressasse a Ciaciaron an costa manera. Fidelin: “Amis, andova ch’it ses adressà - al pais dël Cel?”. Ciaciaron: “Sì, i l’hai l’intension ëd rivé pròpi a col pòst-lì”. Fidelin: “Bel! Bel!I sarìa pròpi content che nojàutri is fèisso compagnìa”. Ciaciaron: “Volenté. I sarìa bin content ëd marcé ansema a vojàutri”. Fidelin: “Bin, marcioma ansema - e pijomse ‘l temp për dëscore ‘d còse për nòstra edificassion ressìproca”. Ciaciaron: “Ciaciaré ‘d còse bon-e a va pròpi bin për mi, sìa con vojàutri che con qualsëssìa d’àutr. I son content d’avèj ancontrà vojàutri ch’i seve dispòst a dovré ‘l temp an cola bon-a manera, përchè, për dì la vrità, la pì part ëd la gent a parla mach ëd ròbe ‘d gnun profit, e lolì a l’ha sempe sagriname”. Fidelin: “Cola-lì a l’é përdabon na cosa da ringretesse; a-i é gnente ch’a sìa pì degn ëd conversassion che le còse dël Dé dël Cel. Ciaciaron: “I son motobin content ëd gionteme a vojàutri, përchè vojàutri i parle con convinsion. A-i é nen d’àutr ch’a sìa autërtant agreàbil e profitèivol che ‘d parlé dle còse ‘d Nosgnor. Për esempi: se n’òm a treuva piasì a dëscore dël misteri dle còse, o se n’òm a-j pias ëd parlé ‘d miracoj, maravije, o ‘d segn, a-i é gnun pòst ch’a sìa mej tratà con delissia e dëspiegà ‘d manera pì dossa che ant le Scriture Sante”. Fidelin: “Lolì a l’é vera, ma nòst but a dovrìa esse an nòstra conversassion ëd tiresne profit da cole còse ”. Ciaciaron: “Lolì a l’é giusta lòn che mi i disìa - përché parlé ‘d cole còse a l’é la còsa pì profitèivola ch’a-i sìa. An fasend parèj, as peul ambaroné conossensa sù motobin ëd sugèt - tanme la vanità dle còse dë sto mond e ‘l benefissi ch’a dan an general le còse dël Cel. An particolar, un a podrìa amprende dla necessità dl’argenerassion, dla neuva nassensa; ëd coma ch’a sio nen assé nòstre euvre; ëd vàire ch’i l’oma da manca dla giustissia dël Crist, e vìa fòrt. Pì ‘d lòn, n’òm a podrìa ‘mprende lòn ch’a veul dì arpentisse, chërde, preghé, patì e còse parija. Con lòn n’òm a podrìa amprende dle gran promësse e consolassion dl’Evangeli, a sò vantagi. Ancora, con lòn, l’òm a peudrìa amprende a arfuté d’idèje fàusse, a dësfende la vrità e ‘dcò mostreje a j’ignorant”. Fidelin: “Tut lolì a l’é vera, e i son content dë scoté coste còse da ti”. Ciaciaron: “Ahidemì, la mancansa ‘d dëscors parèj a l’é giusta la càusa ch’a son pòchi coj ch’a comprendo la necessità dla fede e dl’euvra dla grassia ant soa ànima për podèj oten-e la vita eterna. Cola gent-lì a viv ant l’ignoransa dle euvre dla Lege, che, për sò mojen, l’òm a podrà mai oten-e ‘l Regn dël Cel”. Fidelin: “Ma, s’i peudo fé chèica precisassion, la conossensa celeste ‘d coste còse a l’é ‘n don ëd Dé. A-i é gnun ch’a-i riva daspërchiel, con lë sfòrs uman, o mach s’a në parla”. Ciaciaron: “Lolì i lo sai bin, perchè l'òm a peul arsèive nen ch'a-j sìa pa dàit dal cel<ref>Cfr. Gioann 3:27.</ref>. Tut a l’é për grassia, pa nen për d’euvre<ref>Cfr. Efesin 2:8.</ref>. I podrìa dete ‘n un baron ëd test bìblich a confermassion ëd lolì”. Fidelin: “Bin, adess lòn ch’i podrìo dëscute?”. Ciaciaron: “Tut lòn ch’it veule. Mi i son bon a parlé dle còse dël cel e dle còse dla tèra; dle còse religiose e nen religiose; dle còse dël passà e dl’avnì; dle còse strangere e ‘d nòstra ca; dle còse essensiaj e ‘d cole d’amportansa secondaria, basta mach ch’a sìo për nòst vantagi”. Ora Fidelin a l’avìa comensà a maravijesse e, avzinand-se ora a Cristian, ch’a l’avìa për un pò marcià da sol, a l’ha dije a bassa vos: “Che cambrada nòbil ch’i l’oma! A l’é sicur che cost òm a dventerà ‘n Pelerin ecelent, un Pelerin con ij fiòch!”. A coste paròle Cristian a l’ha fàit un soris ùmil, e a l’ha dit: Cristian: “Cost òm, ch’it në ses tant annamorà, a peudrìa ambrojé vint përson-e ch’a lo conosso nen, con cola soa lenga!”. Fidelin: “Alora ti ‘t lo conòsse?”. Cristian: “Conòsse? Sì, mej che chiel a conòss chiel midem”. Fidelin: “Dime - lòn ch’a l’é?”. Cristian: “Sò nòm a l’é Ciaciaron e a stà an nòstra sità. Im maravijo che ti ‘t lo conòsse pa, ma lolì as capiss, përchè nòstra sità a l’é csì larga!”. Fidelin: “Ëd chi ch’a l’é ‘l fieul? E ‘ndoa ch’a sta ‘d ca?”. Cristian: “A l’é ‘l fieul ëd Dis-bin e a vivìa ant la Stra dle Ciàciare. A l’é conossù con ël nòm ëd Ciaciaron dla Stra dle Ciàciare. Malgré soa bela lenga, chiel a l’é ‘n tipo miseràbil!”. Fidelin: “Ma a smija n’òm motobin fassinant”. Cristian: “A l’é për coj ch’a lo conòsso nen tant bin. A smija brav da lontan, ma da davzin a l’é tut ël contrari. Ël fàit che ti ‘t dise ch’a sìa fassinant am fà vnì an ment lòn ch’i l’avìa osservà ant l’euvra dël pitor, dont ij quader a smijo mej da lontan, ma motobin da vzin a son bin pòch bej”. Fidelin: “Mi i penso che ti ‘t lo dise nen an sël sèrio, përchè it l’has fàit in soris…”. Cristian: “Che Dé a veuja nen che mi i badin-o, bele se i l’hai soridù a sta facenda, o che mi i fasa d’acusassion ingiuste! It dirai cheicòsa ‘d pì sù chiel. Ciaciaron a va bin për qualsëssìa companìa e për na conversassion qualsëssìa. Pròpi coma chiel a parla con ti adess, parèj a parlerà cand ch’a sarà ant na piòla e pì ‘d vin a l’avrà an testa, pì ‘d ciàciare a l’avrà an sla boca. La vera religion a sta nen ant sò cheur, an soa ca o an soa condòta. Tuta soa blagada religiosa a sta mach an soa lenga”. Fidelin: “Anlora i son ëstàit fòrt anganà da col òm”. Cristian: “Anganà? Ti ‘t peude essne sicur! Fà memòria dël proverbi: “Lor a fan nen lòn ch’a diso ‘d fé<ref>Cfr. Maté 23:3.</ref>”, përchè 'l Regn ëd Nosgnor a consist nen an lòn ch’as dis, ma an lòn ch’as fà<ref>Cfr. 1 Corint 4:20.</ref>. Chiel a parla ‘d preghiera, ëd pentiment, ëd fede, e dla nassensa neuva - ma chiel a sa mach parlé ‘d lolì. Mi i son ëstàit an soa famija, e i l’hai beicalo sìa an soa ca che fòra - e mi mi sai che lòn ch’i diso a l’é vrità. Soa ca a l’é veuida ‘d religion coma n’euv a l’é ‘d savor. An soa ca a-i é nen ëd preghiera, nì ‘d pentiment dal pecà - fin-a le bestie a servo Nosgnor mej che chiel. Për tuti coj ch’a lo conòsso, chiel a l’é la macia midema, l’arprocc e l’onta dla religion! Për motiv ëd chiel ij pagan a bëstëmmio 'l nòm ëd Nosgnor<ref>Roman 9:30.</ref> a la fin ëd la sità anté ch’a viv. A l’é parèj che coj ch’a lo conòsso a diso: ‘un sant fòra ‘d cà e ‘n diav antëcà”. Soa pòvra famija a lo trova parèj, përchè ch’a l’é pròpi un bërgnif. A l’è tant dësrasonèivol con ij sò serv e a-j arpròcia csì tant, che soens lor a san nen còsa fé con chiel o coma parleje. Coj ch’a fan d’afé con chiel a diso ch’a l’é mej traté con j’anfedej che con chiel, përchè antlora a l’avrìo ‘d relassion pì giuste. Përchè Ciaciaron a andrìa bin dëdlà ‘d lor për fraudeje, anganeje e ambrojeje. Chiel ‘dcò a anleva ij sò fieuj a seguité soe pianà e se a treuva an cheidun ëd lor na chèich timidità nossenta - përchè parèj a ciama la prima aparensa ‘d na consiensa fròla, anlora a-j ciama folitro e stupid e a-j darà gnun impiegh nì a-j arcomandrà a d’àutri. Da mia banda, i son ëd l’opinion che chiel a l’àbia, con soa vita malegna, fàit antrapé e tombé tanti; e chiel a sarà, se Dé a lo ampedirà nen, la ruin-a ‘d motobin d’àutri”. Fidelin: Bin. mè frel, i son obligà a chërd-te; nen mach përchè it dise ‘d conòss-lo, ma ‘dcò përchè, da cristian, it fase ‘d rendicont onest ëd la gent. Përchè i sai ch’it dise parèj nen për gramissia, ma përchè ch’a l’é la vrità”. Cristian: “Se mi i l’avèissa conossulo nen ëd pì che ti ‘t lo conòsse, mi i l’avrìa pensà ‘d chiel pròpi coma ti. Vera, se Ciaciaron a l’avèissa arseivù cost rapòrt dai nemis ëd la vera religion, ëdcò mi i l’avrìa pensà ch’as tratèissa ‘d na maldicensa - che soens as treuva ‘n sij làver ëd gent malegna contra ‘l bon nòm dij chërdent. Ma tute coste còse e motobin d’àutre ch’i conòsso, a son autërtant sèrie e i peudo prové che chiel a n’é colpèivol. Pì ‘d lòn, ëd gent giusta as vërgògna ‘d chiel - lor a peudo considerelo nì un frel, ni n’amis. Mach a përnunsié sò nòm a-j fà vni ross da la vërgògna, se lor a lo conòsso”. Fidelin: “Bin, i vëddo che dì e fé a son ëd còse diverse, a da adess anans i osservarà mej costa distinsion”. Cristian: “Sensa dubi a son ëd còse diverse, e tant diverse coma l’ànima e ‘l còrp - përchè ‘l còrp sensa l’ànima a l’é mach un cadàver. L’ànima ëd la religion a l’é la part pràtica. La religion pura e sensa macia anvers ëd Nosgnor, nòst Pare, a l'é 'd giuté j'orfanin e le vìdoe cand ch'a l'han dabzògn e vardesse da la malissia dël mond<ref>Cfr. Giaco 1:27.</ref>. Ciaciaron a l’ha pa la consiensa ‘d lòn e parèj chiel a angan-a soa ànima. Sté a sente a l’é mach la sëmna dla smens. Parlé a l’é nen pro për dé la preuva che ‘l frut a sìa përdabon ant ël cheur e ant la vita. I soma sicur che ant ël dì darié, tuti a saran giudicà confom ai sò frut. Antlora an ciameran pa: ‘É-lo chi l’eve chërdù?’, ma ‘L’eve-ne butà an pràtica la paròla o i l’eve mach parlà<ref>Giaco 1:22-24 “Buté an pràtica la Paròla; a l'é nen pro dë stela a sente, përchè iv pijerie mach an bàilo da voi midem. Përché se cheidun a la sent mach la Paròla e a la buta nen an pràtica, a l'é parèj 'd col-lì ch'as varda 'nt lë specc për fesse bel ma peui as na va dësmentiand-se 'd lòn ch'a l'ha vëddù”.</ref>?’. Tuti a saran giudicà conform a lòn. La fin dël mond a l’é comparisionà a l’amson - e j’òm al temp ëd l’amson a veulo nen d’àutr che ‘l frut. Nen che cheicòsa a peuda esse acetà da Nosgnor s’a l’é pa fàit ant la fede - ma mi i veuj mach mostrete vàire che veuida a sarà la profession ëd fede ‘d Ciaciaron an col dì-là”. Fidelin: “Lolì am arcòrda ‘l capìtol ëd Mosè anté che chiel a fà la dëscrission dle bestie pure ch’as peudo mangé. A l’é scrit: ‘An tra tute le bestie dla tèra i podreve mangene: cole ch’a l’han ‘l pé forcù, l’ongia s-ciapà e ch’a rùmio. Ma, an tra cole che, combin ch’a l’abio ‘l pé forcù o ch’a rùmio, i në mangereve pa ‘d coste-sì: ël gamel, che combin ch’a rùmia, a l’ha pa l’ongia s-ciapà: a l’ha da consideresse nen pur; ël tasson dle rochere, che, bele s’a l’é ‘n rumiant, a l’ha pa tutun l’ongia chërpà; la levr, che, combin ch’a daga l’idèja ‘d rumié, a l’ha nen, contut, l’ongia s-ciapà; ël crin, che, an avend l’ongia forcùa, con tut lòn, a rùmia pa. Mangé nen la carn ëd coste bestie nì toché ij sò còrp mòrt. Considereje nen pure<ref>Cfr. Levìtich 11:2-8.</ref>’. Lolì a smija a Ciaciaron: chiel a rumia, visadì a sërca la conossensa, a mastia la Paròla, ma chiel a l’ha pa ‘l’ongia chërpà’, visadì as dëstaca pa da la vìa dij pecator. A l’é për lòn che chiel a l’é antamnà”. Cristian: “Për lòn ch’i sai mi0, ti ‘t l’has giusta dëspiegà ‘l sens dij coj test. I gionterai mach na ròba. Pàul a ciama certa gent ëd gran’ ciaciaron: ‘dij coèrcc ësbatù ansema ch'a fan mach ëd fracass o 'n tarabass ch’a stroma<ref>Cfr. 1 Corint 13:1.</ref>’. A son ëd ròbe sensa vita ch’a dan mach ëd son. Ròbe sensa vita, visadì sensa na fede vera e la grassia dl’Evangeli. Për conseguensa, a-i é ‘d coj ch’a saran mai butà ant ël regn dël Cel an tra coj ch’a son ij fieuj ëd la vita - bele s’a parlèisso con la lenga o con la vos dj’àngej”. Fidelin: “Beh, anans i l’avìa gòj dë sté an soa companìa, ma adess am fà pròpi scheur! Coma farom-ne për dësbarassesse ‘d chiel?”. Cristian: “Aceta mè consèj e fà coma che mi it diso, e ti ‘t trovras che bin tòst a sarà chiel a pì nen soporté toa companìa, a men che Dé a toca sò cheur e a lo convert”. Fidelin: “Anlora, lòn ch’i dovrìa fé mi?”. Cristian: “Va da chiel e angagg-lo ant un discors seri an sla fòrsa dla religion. Peui ciamje ciàir e net (cand ch’a l’ha aprovalo, përchè a lo farà) se la fòrsa dla religion a l’é bin ëstabilìa an sò cheur, ca e condòta”. Alora Fidelin a l’é avzinasse torna a Ciaciaron e a l’ha dije: “Coma ch’a va?”. Ciaciaron: “Bin, bin, mersì! I pensava che, për cost’ ora-sì nojàutri i l’avèisso già fàit na longa conversassion”. Fidelin: “Beh, se ti ‘t n’has anvìa, i podrìo anandiela sùbit. Sicoma che ti ‘t l’has dame ‘l vìa ‘d fete la propòsta d’un tema, ch’a sìa cost-sì: An che manera la grassia ‘d Dé as arvela ant ël cheur ëd n’òm?”. Ciaciaron: “I comprendo che nòstra conversassion a l’ha da fé con la potensa dle còse. E bin, costa-sì a l’é na chestion motobin bon-a, e mi it darai na rëspòsta volonté. An prim leugh, andoa che la grassia ‘d Dé a l’é ativa ant ël cheur, a càusa ‘n gran’ crij contra ‘l pecà. An ëscond leu…”. Fidelin: “Speta ‘n moment - consideroma na ròba për vòta. Mi i penso che pitòst ti ‘t dovrie dì: La grassia ch’a salva as arvela an dasend a l’ànima l’inclinassion d’avèj an ghignon sò pecà”. Ciaciaron: “Përchè? Cola ch’a l’é la diferensa an tra crijé contra ‘l pecà e d’avèj an ghignon ël pecà?”. Fidelin: “Oh, na diferensa granda! N’òm a podrìa bin crijé contra ‘l pecà coma ‘n prinsìpi general, ma chiel a peul mach avèj an ghignon ‘l pecà, detestelo, an fòrsa ‘d na santa antipatìa contra ‘l pecà. I l’hai sentì tanti ch’a crijo contra ‘l pecà da l’ambon, ël pùlpit, ma ch’a n’han pitòst la toleransa ant sò cheur, ca, e condòta. La fomna ch’a l’avìa crijà fòrt contra ‘l pecà e ch’a l’avìa acusane Giusèp, coma se chila a fussa stàita motobin santa, a l’avìa bin vorsù comëtte n’adulteri con chiel. A-i é ‘d gent ch’a crija contra ‘l pecà l’istess coma na mare a ‘rpròcia sò fieulin ch’a ten an fàuda e ch’a lo ciama cativ matòt, ma peui a comensa a ‘mbrasselo e a baselo”. Ciaciaron: “A më smija che ti ‘t veule angarbioleme an mie paròle mideme!”. Fidelin: “Nò, pa nen mi! I veuj mach esse precis. Ma col ch’a l’é lë scond segn ch’a podrìa prové che la grassia a sìa ‘n camin ëd travajé ant un cheur?”. Ciaciaron: “Na conossensa granda dij misteri dl’Evangeli”. Fidelin: “Cost segn a l’avrìa deuvù esse ‘l prim. Për lòn ch’a riguarda la conossensa, na conossensa granda dij misteri dl’Evangeli a peul esse otnùa ‘dcò sensa ch’a-i sìa l’euvra dla grassia ant ël cheur. Propi parej! N’òm a podrìa avèj minca na conossensa e, ant l’istess temp, esse nen, e ‘d conseguensa esse pa ‘n fieul ëd Dé. Cand ël Crist a l’avìa ciamà: “Conossèvene coste còse?”, ij sò dissépoj a l’han replicà: “Eh, i le conossoma”. E Chiel: “Ora ch'i seve ste còse, Nosgnor av benedirà s'i-j buteve an pràtica!<ref>Cfr. Gioann 13:17.</ref>". Për arsèive la benedission a l’é nen pro conòsse, ma buté an pràtica. Përchè a-i é mach na conossensa ‘dla testa’ ch’a l’é nen seguità da na pràtica ch’a-j coresponda. An efet: ‘Ël servitor ch’a l’ha conossù ‘l volej d sò padron, ma ch’a l’ha pa tenusse pront, e ch’a l’ha nen fàit conforma ‘l volèj ëd chiel, a-j sarà dàit motobin ëd patele<ref>Cfr. Luca 12:47.</ref>’. L’òm a podrìa avèj la conossensa ‘d n’àngel, e pura pa nen esse ‘n cristian. Donca lòn ch’it dise ch’a l’é ‘n segn, a l’é nen pròpi parèj. A l’é vera, pitòst, che conòsse a l’é lòn ch’a-j pias ai ciaciaron e ai blagheur, ma lòn ch’a-j pias a Nosgnor a l’é ‘l fé. Nen che ‘l cheur a peuda esse bon sensa conossensa, përchè sensa conossensa l‘ cheur a sa gnente. A-i é doe sorte distinte ‘d conossensa. Na conossensa ch’as compias mach ëd speculassion an sle còse, e a-i é na conossensa ch’a l’é companià da le grassie dla fede e dl’amor. A l’é lolì ch’a fà sì che n’òm a ubidissa al volèj ëd Dé da sò cheur. La prima a rend servissi a col ch’a ciancia mach, ma ‘l Cristian genit a peul pa sté sensa ubidiensa. ‘Fame bin comprende toa Lege, ch’i la veulo scoté con tùt mè cheur<ref>Salm 119:34.</ref>’”. Ciaciaron: “Ti ‘t sërche torna d’angarbioleme. Costa-sì a l’é pa na conversassion da fé piasì”. Fidelin: “Anlora, s’at pias, propon-me n’àutr segn ch’a mostra coma l’euvra dla grassia as arvela ant ël cheur”. Ciaciaron: “Nen mi, përchè i vëddo ch’i sario nen d’acòrdi”. Fidelin: “Bin, s’it lo faras nen ti, am lo das ël përmes ëd felo mi?”. Ciaciaron: “Va pura anans, s’at pias”. Fidelin: “L’euvra dla grassia a la vëd sìa col ch’a l’ha, sìa j’àutri ch’a-j stan dantorn. Për col ch’a l’ha, a l’é ciair che a-j dà la consiensa d’esse un pecator, dzortut che soa natura a l’é antamnà e ch’a l’é colpèivol ëd mischërdensa. A l’é për lòn che a sà d’esse ‘d sicur condanà s’a treuva nen la misericòrdia ‘d Dé për fede an Gesù Crist. Costa vista e sentiment ëd pecà a lo pòrta a ringretess-ne e a vërgogness-ne. Pì ‘d lòn, chiel a trova che Gesù a l’é arvelà coma ‘l Salvator dël mond e ch’a-i è la necessità assoluta ‘d chërde an Chiel për oten-e vita eterna. Për lòn a sent na fòrta fam e sèit ëd Chiel - sicoma la promëssa ‘d salvëssa a l’é dàita a coj ch’a l’han. Ore, conform a la fòrsa e a la debolëssa ‘d soa fede an sò Salvator, l’istess chiel a dësvlopa goj e pas, n’amor për la santità, l’anvìa ‘d conòss-Lo sèmper ëd pì e d’esse a Sò sërvissi ant ël mond. Tutun, bele se tut sossì as arvela a chiel, a l’è rèir ch’a në concluda che a-i sìa an chiel na vera euvra dla grassia. Lolì përchè soe corussion e soa rason antamnà dal pecà, a-j lo rend nen tant ciàir. A l’é për lòn che ‘n giudissi san an col ch’a l’ha an chiel costa euvra divin-a, a l’é necessari për rivé a la conclusion che chiel a l’ha n’euvra génita dla grassia an sò cheur. Ore, a për j’àutri, cost’euvra dla grassia a l’é manifestà, an prim leugh ant na confession pùblica ‘d tut cheur ant ël Crist. An ëscond leugh, con na vita coerenta con cola confession. L’é a dì, na vita ‘d santità, santità ‘d cheur e santità an famija - s’a l’ha na famija - e na condòta ‘d santità ant ël mond. Costa euvra dla grassia an sò cheur a-j mostra a detesté sò pëccà e chiel midem për sò pecà. A-j mostra ‘dcò esternament a crasé ‘l pecà an soa famija e a cissé la santità ant ël mond - nen mach a paròle, coma ch’a fan j’ipòcrita e ij ciaciaron, ma për ël mojen ëd n’ubidiensa pràtica, ant la fede e ant l’amor, a la Paròla ‘d Nosgnor. Ora, monsù, për lòn ch’a riguarda costa corta dëscrission ëd l’euvra dla grassia e ‘d soa manifestassion, s’it l’has cheicòsa da feje obiession, anlora fela, ma se nò, dame ‘l përmess ëd propon-te na sconda chestion”. Ciaciaron: “Mìa part a l’é nen ëd fé d’obiession, ma dë sté a sente. Fame anlora sta sconda chestion”. Fidelin: “A l’é costa-sì: Has-to fàit l’esperiensa dla prima part ëd costa euvra dla grassia? L’é a dì: toa vita e condòta dà-la la testimoniansa ch’a-j sìa an toa vita? Opura toa religion a l’é mach fàita ‘d paròle e con la lenga e pa nen ant ij fàit e an vrità? Për piasì, s’it pije la decision ëd respond-me, dis nen ëd pì ‘d lòn ch’it sas che Dé a l’arconoss-rà coma ver.  Pì ‘d lòn, dì nen ëd pì che lòn che toa consiensa at lo giustificherà, përchè a l’é nen col ch’as arcomanda da sol ch’a l’é aprovà, ma col, dont la condòta Dé a-j dà l’aprovassion. A l’é ancora da disse che dì che ti’t ses lolì e lolà - cand che toa condòta ‘d tùit ij dì a mostro ai tò vzin che ti ‘t dise ‘d busiardarìe, e bin, lolì a sarìa na gran gramissia”. A sente coste paròle, Ciaciaron a l’é fasse tut ross an facia, ma tòst a l’é arpijasse e a l’ha replicà: “Ti’t fase ‘n discors ch’a riguarda l’esperiensa e la consiensa ‘d na përson-a e it fase apel a Dé për giustifiché lòn ch’it dise. Mi i spetava nen costa sòrt ëd discors, nì i son dispòst a rësponde a cole chestion, përchè i son nen obligà a felo, a men che ti’t chërde d’esse mè magister. E fin-a ant ël cas che ti ‘t lo fusse, im arfudo ‘d considerete mè giùdes. Ma, për piasì, dime përchè ti ‘t im fase cole chestion”. Fidelin: “A l’é përchè i l’hai vëddute tant dispòst a parlé, e përchè i savìa nen se ti’t l’avìe o nò mach d’idèje teòriche. E peui, s’it veule tuta la vrità, a l’é përchè i l’hai sentì a tò riguard che toa religion a l’é mach cheicòsa ch’at pias parlene, ma che toa condòta a dà la ciàira impression che lòn ch’it professe a sio mach ëd paròle. La gent a dis che, an tra ij cristian, ti ‘t ses na macia ch’a dëscrèdita soa fede. Toa religion a smija ch’a vada bin sotbrassëtta a j’osterìe, l’angordisa, l’impurità, j’imprecassion, le busiardarìe e le cative companìe. Ël proverbi ch’as mension-a a pròpòsit ëd le meretriss, ch’a son na vërgògna për tute le fomne, a podrìa ‘dcò aplichesse a ti, visadì ch’it ses na vergògna për tuti coj ch’as profësso cristian”. Ciaciaron: “Sicoma ti ‘t ses tant dispòst a chërde a tut lòn ch’as dis an gir e a giudiché an na manera tant ësvantà, coma ti ‘t fas, i peudo nen che rivé a la conclusion ch’it sìe mach un criticon malegn e ch’as peuda pa parlé con ti. Donca, it saluto. Adiù!”. Alora Cristian a l’é vnù e a l’ha dit a sò frel Fidelin: “I l’avìa dite che lolì a sarìa capità - toe paròle e e soe anvìe a van nen d’acòrdi! Gent parìja a preferiss chité toa companìa pitòst che arformé soa vita. Ma chiel adess a l’é andass-ne - lass-lo andé, col ch’a perd a l’é mach chiel. A l’ha sparmiane ‘l sagrin ëd chitelo nojàutri - përchè s’a fussa restà con noi, a sarìa dimostrasse n’arprocc a nòstra companìa. E peui, coma ch’a dis l’apòstol, ‘Artireve da d‘ gent parèj<ref>1 Timòt 6:4-5: “... a son amborgnà da l’orgheuj e a capisso nen. A përson-e parèj a-j pias ëd trové sèmpre ‘d rampin ant ël sens da desse a le paròle, e lolì a cissa mach ëd polémiche ch’a finisso për provoché ‘d gelosìe, ëd contrast, ëd maldicense, e ‘d sospet malign. Cola gent-lì a l’é sèmper càusa d’incòmod. A l’han la ment antamnà e a l’han virà le spale a la vrità. Për lor la religion a l’é mach na manera për fé ‘d sòld”.</ref>!’”. Fidelin: “Tutun, i son content d’avèj avù na conversassion con chiel - a podrìa desse che chiel a penserà ancora a lòn ch’i l’avìa dije. Comsëssìa, se chiel a ‘ndrà an përdission, i sarai nossent ëd sò sangh<ref>Esechiel 33:4-6: “S’a-i é cheidun ch’a sent bin ciàir ël son dël còrn, e malgré lòn a-j dà pa da ment e as lassa sorprende da la spa, la colpa ‘d soa mòrt a sarà mach la soa. A meuirerà për colpa soa, përchè a l’ha nen daje da ment al son d’avertiment dël còrn. S’a l’avèissa daje da ment a l’avrìa salvasse la vita. Butoma, al opòst, che la sentinela a vëdda ch’as avzin-a la spa dël nemis, ma a son-a pa ‘l còrn për buté an vardia la gent. Se cheidun parèj a l’é pijà ‘d sorprèisa e a ven massà, col-lì a ‘ndrà a meuire pr’ ij sò pëccà, ma ‘d sò sangh mi i në ciamerai cont a la sentinela”</ref>”. Cristian: “It l’has fàit bin a parleje tant ciàir. Ant ël dì d’ancheuj a-i é pòchi ch’a sio dispòst a parlé ciàir a la gent: cola-lì a l’é un-a dle rason përché la religion a l’é dventà coma na spussa a le naris ëd tanti. Përché costi folitro ‘d ciaciaron, dont la religion a l’é mach paròle, a son licensios e vanitos an soa condòta ‘d lor. Cand ch’a son acetà ant la companìa dij devòt, mach a confondo ‘l mond, a macio ‘l cristianèsim e a buto an cros ël chërdent sincer. Am piasrìa tant che tùit a tratèisso con j’ipòcrita coma ‘t l’has falo ti. Alora o lor a dventerìo dij chërdent sincer o la companìa dij sant a sarìa tròp afoà për lor da resteie”.   Alora Fidelin a l’ha dit: ''“Coma che Ciaciaron a l’inissi a àussa soe piume! Coma ch’a parla da ardì! Coma ch’a l’ha la presunsion ëd campé giù tut ëdnans ëd chiel! Ma sì tòst che Fidelin a parla dl’euvra dël cheur, coma la lun-a apress ch’a l’era pien-a a va ‘nvers ël calé, parèj a fan tuti, ma chi ch’a travaja ‘d cheur a lo sa”.'' Parèj, lor doi a l’han seguità a marcé anans e, për nen rende ‘l camin nojosant - sicoma ch’a marciavo ant un desert - a dëscorìo ‘d lòn ch’a l’avìo vëddù fin-a antlora. Cand ch’a son rivà scasi a la fin ëd col desert, për asar Fidelin a l’ha vardà ‘ndré e a l’ha ‘rmarcà ch’a-i era cheidun che a-i rivava dré. “Oh!”, a l’ha sclamà Fidelin a sò frel, “Cheidun a riva!”. Alora Cristian a l’ha vardà  e a l’ha dit: “Ma a l’é mè bon amis Evangelista!”. “Sì, e ‘dcò ‘l mè bon amis”, a l’ha replicà Fidelin, “Përchè a l’é stàit chiel ch’a l’ha mostrame la vìa ch’a men-a a la Pòrta”. Ore Evangelista a l’avìa arciapaje e a l’ha salutaje disend: “Che la pas a sìa con vojàutri, car amà - e che la pas a sìa con coj ch’a l’han giutave”. Cristian: “Bin-ëvnù, bin-ëvnù, mè car amis! Vëdde toa facia am fà arcordé coma ti’t sie stàit gentil e mai strach a travajé për mè bin etern”. Fidelin: “Sì, mila vire bin-ëvnù! Toa companìa, doss Evangelista, vàire ch’a l’é desideràbil për nojàutri, pòver Pelerin!”. Evangelista: “Coma ch’a l’é andàita për vojàutri dal temp ch’i l’oma vëddusse l’ùltima vira? Chi l’evene ancontrà, e coma ch’i seve comportave?”. Alora Cristian e Fidelin a l’han contaje ‘d tut lòn ch’a l’era capitaje durant sò viage fin-a a col moment-lì, e ‘d cole ch’a j’ero le dificoltà ch’a l’avìo ancontrà. Evangelista: “I son pròpi content, nen ch’i l’eve ancontrà ‘d preuve, ma ch’i na sie stàit vitorios; e che malgré ‘d tante debolësse, i l’eve continuà për la vìa strèita fin-a a cost dì. I son content tant për mi che për vojàutri. Mi i l’hai sëmnà e vojàutri i l’eve ciapà l’arcòlt. A vnirà ‘l dì che tant coj ch’a l’han sëmnà che coj ch’a l’han mëssonà as arlegraran ansema<ref>Gioann 4:36 - “Ij mëssonor a arsèivo 'n salari e a cheujo 'd frut an vita eterna përchè col ch'a sëmna e col ch'a mëssona a peusso arlegresse ansema. Ora lòn ch'as dis ëd sòlit, a ste ocasion, a l'é vera: 'Un a sëmna e l'àutr a mëssona”.</ref>. L’é a dì, s’i l’eve ‘d përseveransa, a sò temp i mëssonreve<ref>Galat 6:9 - “Stracom-se nen ëd fé ‘l bin, përchè s’is lassoma nen ëstraché, cand ch’a rivrà 'l temp i cheujeroma. Stracom-se nen ëd fé dël bin, përchè s’is lassoma nen ëstraché, cand ch’a rivrà ‘l temp i n'avroma l'arcòlt. Parèj, donca, damentré ch’i n’oma 'l temp, foma dël bin a tuti, ma dzortut a coj ch’a son ëd la famija dla fede”.</ref>, s’i stracheve nen. Na coron-a a l’é stàita prontà për voi, e a vnirà mai fiapa<ref>1 Corint 9:24-25 - “Sevene pa che a lë stadi tùit ij coridor a së slanso a la corsa, ma mach un ëd lor a vagna 'l premi? Vojàutri, donca, core për vagnelo! L’atleta as asten ëd motobin ëd còse, e tut për podèj vagnesse na coron-a ch’a bin tost a vnirà fiapa, mentre che nojàutri i l’oma da vagnene un-a ch’a vnirà mai fiapa”.</ref>. Donca core për vagnela. A-i é vàire ch’a son butasse an sla stra për ciapess-la e, apress d’esse andà lontan për otnila, as la son vëdula gavé. Tnive strèit a lòn ch’i l’eve e gnun av la porterà vìa la coron-a<ref>Arvelassion 3:11 - “I vnirai bin tòst: goerna fedelment lòn ch’it l’has, përchè gnun as pija toa coron-a”.</ref>. I seve nen ancora fòra dla portà dij còlp dël diav. I l’eve ancora nen arzistù a la mira ‘d vërsé ‘l sangh an lotand contra ‘l pecà<ref>Ebrèo 12:4 - “Vòst combatiment contra ‘l pecà ancora a l’ha nen portave d’arziste a la mira ‘d vërsé ‘l sangh”.</ref>. Fé che ‘l regn a sìa sempe dnans dij vòstri euj. Chërde frem a lòn ch’as vëdd ancora nen, përchè le còse ch’as vëddo a son provisòrie e cole ch’as vëddo ancora nen a son eterne<ref>2 Corint 4:18 - “A l'é për costa rason-sì ch'i vardoma nen tant ai sagrin ch'a peulo vëdd-se ancheuj, ma i fërmoma lë sguard a lòn ch'as peul ancora nen vëdd-se, përchè lòn ch'i vëdoma adess a vnirà bin tòst a la fin, ma lòn che adess i vëdoma nen a durerà për sèmper”.</ref>. Lasseve nen che le còse d’ës mond a caturo vòstre afession le pì àute. Dzortut, fé atension a vòstre anvìe carnaj e a vòst cheur, përché tanti a veulo nen chërdje vàire ch’a sia maléfich<ref>Geremia 17:9 - “A-i é gnente ch’a sia pì fàuss che ‘l cheur ëd l’òm: a l’é pròpi sensa 'rmedi! Tanti a veulo nen chërdje vàire ch’a sia maléfich”.</ref>. Steve sald: i l’eve tùt ël podèj an cel e an tèra da vòstra part”. Anlora Cristian a l’ha ringrassialo për soa esortassion e a l’ha ciamaje ‘d parleje ‘d pì con loràutri për giuteje për la stra che ancora lor a deuvìo përcore. Lor a savìo che Evangelista a l’era ‘n profeta e a podìa bin dije lòn ch’a-j sarìa capità e coma lor a l’avrìo podù arziste e superé le neuve preuve. Parèj Evangelista a l’é anandiasse a dije parèj: “Mè fieuj! Vojàutri i l’eve scotà le verità dl’Evangeli, ch’i l’eve da passé për vàire tribulassion<ref>At 14:22 - “ l’han fait coragi ai dissépoj e a l’han esortaje a ten-e dur ant la fede. A-j disìo: “Për intré ant ël Regn ëd Nosgnor a-i é da passé për motobin ëd tribulassion”.</ref> për intré ant ël regn dël Cel - e ancora che, an minca sità i l’eve da afronté caden-e e aflission. Për lòn i l’eve nen da chërde ch’a-i saran pì ‘d dificoltà durant vòstr viage, an na manera o an n’àutra. Già i l’eve trovà cheicòsa dla vrità ‘d coste testimonianse - e vàire d’àutre a seguiteran d’apress. Për ël moment i seve scasi fòra da cost desert, ma bin tòst i rivreve a na sità ch’i vëdreve dë ‘dnans ëd vojàutri. An cola sità i sareve atacà grev da ‘d nemis ch’a sërcheran an tute le manere ‘d feve meuire. Sìe cert che un o tuti doi i deuvreve sigilé con vòstr sangh la testimoniansa ch’i deve. Resté fidej fin-a a la mòrt e ‘l Rè av darà la coron-a dla vita<ref>Arvelassion 2:10 - “Resta fedel fin-a a la mòrt e it darai la coron-a dla vita”.</ref>. Col ch’a meuirerà là, combin che soa mòr a sarà violenta e ij patiment fòrse grand, a starà mej che l’àutr, përchè a rivà pì lest a la Sità dël Cel, e përchè a schivierà parèj a motobin ëd misèro+ je che l’àutr a ‘nconterà për lòn ch’a resta dël viage. Tutun, cand ch’i sareve intrà a la sità, e i-i trovreve compì lòn ch’i l’hai dit, alora ardordé lòn ch’i l’hai dive. Sìe d’òm coragios e fideve a vòst fedel Creator, mentre ch’a seguité a fé lòn ch’a l’é giust”. == Nòte == <references /> srfaq4o1un2h7vygah7p5tahah3ew3k