وڪيپيڊيا sdwiki https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%8F%DA%A9_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%88 MediaWiki 1.44.0-wmf.1 first-letter ذريعات خاص بحث واپرائيندڙ واپرائيندڙ بحث وڪيپيڊيا وڪيپيڊيا بحث فائل فائل بحث ذريعات وڪي ذريعات وڪي بحث سانچو سانچو بحث مدد مدد بحث زمرو زمرو بحث باب باب بحث TimedText TimedText talk ماڊيول ماڊيول بحث 0 3493 295193 277374 2024-11-06T10:26:09Z Ibne maryam 17680 295193 wikitext text/x-wiki {{Short description|None}} [[File:Earth from Space.jpg|thumb|True color image of the Earth from space. This image is a composite image collected over 16 days by the [[MODIS]] sensor on NASA’s [[Terra (satellite)|Terra]] satellite.]] [[File:NASA Earth science fleet through 2023 (as of 2020).png|thumb|[[NASA]] Earth science satellite fleet as of September 2020, planned through 2023.]] [[File:ESA-developed Earth observation missions ESA19415147 (cropped).jpeg|thumb|Earth observation satellite missions developed by the [[ESA]] as of 2019.]] '''[[Earth observation satellites]]''' are Earth-orbiting spacecraft with sensors used to collect imagery and measurements of the surface of the earth. These satellites are used to monitor short-term weather, long-term climate change, natural disasters. Earth observations satellites provide information for research subjects that benefit from looking at Earth’s surface from above (such as [[meteorology]], [[oceanography]], [[terrestrial ecology]], [[glaciology]], [[atmospheric science]], [[hydrology]], [[geology]], and many more). Types of sensors on these satellites include [[Passive remote sensing|passive]] and [[Lidar|active]] remote sensors. Sensors on Earth observation satellites often take measurements of emitted energy over some portion of the [[electromagnetic spectrum]] (e.g., UV, visible, infrared, microwave, or radio).<ref name="Emery 2017 p. ">{{cite book | last=Emery | first=William | title=Introduction to satellite remote sensing : atmosphere, ocean, land and cryosphere applications | publisher=Elsevier | publication-place=Amsterdam | year=2017 | isbn=978-0-12-809259-0 | oclc=1002847813 | page=}}</ref> The invention of [[climate research]] through the use of [[satellite]] remote [[telemetry]] began in the 1960s through development of space probes to study other planets. During the U.S. economic decline in 1977, with much of [[NASA]]'s money going toward the [[Space Shuttle|shuttle]] program, the Reagan Administration proposed to reduce spending on planetary exploration. During this time, new scientific evidence emerged from ice and sediment cores that Earth's climate had experienced rapid changes in temperature, running contrary to the previously held belief that the climate changed on a geological time scale. These changes increased political interest in gathering remote-sensing data on the Earth itself and stimulated the science of [[climatology]].<ref>{{cite web|url=https://climate.nasa.gov/NasaRole/ |title=Climate Change: NASA's Role |first=Randal |last=Jackson |year=2007 |publisher=NASA Jet Propulsion Laboratory\California Institute of Technology |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110724230304/https://climate.nasa.gov/NasaRole/ |archive-date=24 July 2011 }}</ref> هيٺ ڌر مشاهداتي اپگرهن جي سلسليوار/ منصوبي وار اڻ پوري فهرست ڏجي ٿي. *''پڻ ڏسندا: [[Timeline of Earth science satellites]]، [[اڻ بشريل خلائي رَٿَ]]، [[اپگرهه]]'' ==تجارتي== *[[Disaster Monitoring Constellation]] *[[IKONOS]] *[[QuickBird]] *[[SPOT (satellites)|SPOT]] *[[EROS (satellite)|EROS]] *[[RapidEye]] *[[FORMOSAT-2]] *[[WorldView-1]] ==[[ڌر مشاهداتي سرشتو]]== *[[Aqua (satellite)|Aqua]] (EOS PM-1) *[[Aura (satellite)|Aura]] *[[Gravity Recovery and Climate Experiment|GRACE]] *[[Jason 1]] *[[Orbview|Orbview-2]] *[[Terra (satellite)|Terra]] (EOS AM-1) ==[[Geostationary Operational Environmental Satellite|GOES (Geostationary Operational Environmental Satellite)]]== *[[GOES 9]] *[[GOES 10]] *[[GOES 12]] ==GMS (Geosynchronous Meteorological Satellite) / هماواري== *GMS-1 / هماواري-1 *GMS-2 / هماواري-2 *GMS-3 / هماواري-3 *GMS-4 / هماواري-4 *GMS-5 / هماواري-5 ==[[Landsat|لينڊسيٽ منصوبو]]== *[[Landsat 1]] *[[Landsat 2]] *[[Landsat 3]] *[[Landsat 4]] *[[Landsat 5]] *[[Landsat 6]] *[[Landsat 7]] ==ٻيا== ===[[Comisión Nacional de Actividades Espaciales|ارجنٽينا پولار ايجنسي]] (CONAE)=== * [[SAC-A]] * [[SAC-B]] * [[SAC-C]] * [[SAOCOM]] ===[[CNES|Centre National d'Études Spatiales]] (CNES)=== * [[SPOT]] ===[[European Space Agency|ESA]]=== [[Image:ERS_2.jpg|thumb|right|200px|A full-size model of an Earth observation satellite from [[ESA]], [[ERS 2]].]] *[[Envisat]] *[[European Remote-Sensing Satellite|ERS]] ===[[Indian Space Research Organisation|ISRO]]=== *[[IRS P6 (Resourcesat 1) 17 October 2003]] *[[IRS P5 (Cartosat 1) 5 May 2005]] *[[IRS P4 (Oceansat 1) 27 May 1999]] *[[IRS P3 21 March 1996]] *[[IRS P2 15 October 1994]] *[[IRS P1 (also IE)]](''Crashed, due to launch failure of Polar Satellite Launch Vehicle, 20 September 1993)'' *[[IRS 1D 29 September 1997]] *[[IRS 1C 28 December 1995]] *[[IRS 1B 29 August 1991]] *[[IRS 1A 17 March 1988]] ===[[JAXA]]=== *[[GOSAT]] ===[[NASA]]=== *[[TIMED (Thermosphere Ionosphere Mesosphere Energetics and Dynamics)]] *[[TOPEX/Poseidon]] *[[Upper Atmosphere Research Satellite]] ====[[ناسا]]==== *[[NOAA-4]] ====[[Project Vanguard]]==== *[[Vanguard 2]] ===National Academy of Sciences of Republic of Belarus=== *[[BelKA]] ===[[Swedish National Space Board]]=== *[[Munin (satellite)|Munin]] ==[[Meteosat]]== *Meteosat 5 *Meteosat 6 *Meteosat 7 *Meteosat 8 *Meteosat 9 ==راڊارسيٽ سلسلو== *[[RADARSAT-1]] *[[RADARSAT-2]] ==[[Tiros program|TIROS]]== *[[TIROS-1]] *[[TIROS-2]] *[[TIROS-3]] *[[TIROS-4]] *[[TIROS-5]] *[[TIROS-6]] *[[TIROS-7]] *[[TIROS-8]] *[[TIROS-9]] *[[TIROS-10]] ==[[Meteor (satellite)|Meteor series]]== *Meteor 1 series *Meteor 2 series *Meteor 3 series ==Okean series== ==FY (Feng Yun) series== * FY-1 series * FY-2 series {{-ڏسندا-}} {{Space exploration lists and timelines}} == خارجي ڳنڍڻا == <!-- Please keep this list alphabetized. Thanks! --> * [http://matox.com/agisrs/arsist/ ARSIST] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071120113512/http://www.matox.com/agisrs/arsist/ |date=2007-11-20 }} &mdash; Alex's Remote Sensing Imagery Summary Table. * [http://www.conae.gov.ar] &mdash; Comision Nacional de Actividades Espaciales (Argentina Space Agency) ==حوالا== [[زمرو:Earth observation satellites]] [[زمرو:ڏور اندريات]] [[زمرو:زميني سائنسون]] 6y5l33ki5q7ljvntlxmr38s9bvbx4ko 295194 295193 2024-11-06T10:35:14Z Ibne maryam 17680 295194 wikitext text/x-wiki {{Short description|None}} [[File:Earth from Space.jpg|thumb|True color image of the Earth from space. This image is a composite image collected over 16 days by the [[MODIS]] sensor on NASA’s [[Terra (satellite)|Terra]] satellite.]] [[File:NASA Earth science fleet through 2023 (as of 2020).png|thumb|[[NASA]] Earth science satellite fleet as of September 2020, planned through 2023.]] [[File:ESA-developed Earth observation missions ESA19415147 (cropped).jpeg|thumb|Earth observation satellite missions developed by the [[ESA]] as of 2019.]] '''ڌرتيءَ جو مشاهدو ڪندڙ سيٽلائيٽ''' (Earth observation satellites) ڌرتيءَ جي چوڌاري گردش ڪندڙ خلائي جهاز آهن، جيڪي سينسرز سان گڏ زمين جي مٿاڇري جي تصويرن ۽ ماپن کي گڏ ڪرڻ لاءِ استعمال ٿيندا آهن. اهي سيٽلائيٽ مختصر مدت جي موسم، ڊگهي مدي واري موسمي تبديلي، قدرتي آفتن جي نگراني ڪرڻ لاء استعمال ڪيا ويندا آهن. ڌرتيءَ جا مشاهدي وارا سيٽلائيٽ تحقيقي مضمونن (جهڙوڪ موسميات، سامونڊي سائنس، زميني ماحوليات، گلئشيالوجي، ماحوليات جي سائنس، هائڊرولوجي، ارضيات، ۽ ٻيا ڪيترائي) لاءِ معلومات مهيا ڪن ٿا جيڪي زمين جي مٿاڇري کي مٿي کان ڏسڻ مان فائدو وٺن ٿا. انهن سيٽلائيٽ تي سينسر جي قسمن ۾ غير فعال ۽ فعال ريموٽ سينسر شامل آهن. ڌرتيءَ جي مشاهدي واري سيٽلائيٽ تي سينسرز اڪثر برقياتي مقناطيسي اسپيڪٽرم جي ڪجهه حصي، مثال طور، الٽرا وائليٽ، انساني نظر جي حدن اندر، انفرا ريڊ، مائڪرو ويوو يا ريڊيائي، تي خارج ٿيل توانائي جي ماپ وٺندا آهن.<ref name="Emery 2017 p.2">{{cite book|last=Emery|first=William|title=Introduction to satellite remote sensing : atmosphere, ocean, land and cryosphere applications|publisher=Elsevier|publication-place=Amsterdam|year=2017|isbn=978-0-12-809259-0|oclc=1002847813|page=}}</ref> The invention of [[climate research]] through the use of [[satellite]] remote [[telemetry]] began in the 1960s through development of space probes to study other planets. During the U.S. economic decline in 1977, with much of [[NASA]]'s money going toward the [[Space Shuttle|shuttle]] program, the Reagan Administration proposed to reduce spending on planetary exploration. During this time, new scientific evidence emerged from ice and sediment cores that Earth's climate had experienced rapid changes in temperature, running contrary to the previously held belief that the climate changed on a geological time scale. These changes increased political interest in gathering remote-sensing data on the Earth itself and stimulated the science of [[climatology]].<ref>{{cite web|url=https://climate.nasa.gov/NasaRole/ |title=Climate Change: NASA's Role |first=Randal |last=Jackson |year=2007 |publisher=NASA Jet Propulsion Laboratory\California Institute of Technology |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110724230304/https://climate.nasa.gov/NasaRole/ |archive-date=24 July 2011 }}</ref> هيٺ ڌر مشاهداتي اپگرهن جي سلسليوار/ منصوبي وار اڻ پوري فهرست ڏجي ٿي. *''پڻ ڏسندا: [[Timeline of Earth science satellites]]، [[اڻ بشريل خلائي رَٿَ]]، [[اپگرهه]]'' ==تجارتي== *[[Disaster Monitoring Constellation]] *[[IKONOS]] *[[QuickBird]] *[[SPOT (satellites)|SPOT]] *[[EROS (satellite)|EROS]] *[[RapidEye]] *[[FORMOSAT-2]] *[[WorldView-1]] ==[[ڌر مشاهداتي سرشتو]]== *[[Aqua (satellite)|Aqua]] (EOS PM-1) *[[Aura (satellite)|Aura]] *[[Gravity Recovery and Climate Experiment|GRACE]] *[[Jason 1]] *[[Orbview|Orbview-2]] *[[Terra (satellite)|Terra]] (EOS AM-1) ==[[Geostationary Operational Environmental Satellite|GOES (Geostationary Operational Environmental Satellite)]]== *[[GOES 9]] *[[GOES 10]] *[[GOES 12]] ==GMS (Geosynchronous Meteorological Satellite) / هماواري== *GMS-1 / هماواري-1 *GMS-2 / هماواري-2 *GMS-3 / هماواري-3 *GMS-4 / هماواري-4 *GMS-5 / هماواري-5 ==[[Landsat|لينڊسيٽ منصوبو]]== *[[Landsat 1]] *[[Landsat 2]] *[[Landsat 3]] *[[Landsat 4]] *[[Landsat 5]] *[[Landsat 6]] *[[Landsat 7]] ==ٻيا== ===[[Comisión Nacional de Actividades Espaciales|ارجنٽينا پولار ايجنسي]] (CONAE)=== * [[SAC-A]] * [[SAC-B]] * [[SAC-C]] * [[SAOCOM]] ===[[CNES|Centre National d'Études Spatiales]] (CNES)=== * [[SPOT]] ===[[European Space Agency|ESA]]=== [[Image:ERS_2.jpg|thumb|right|200px|A full-size model of an Earth observation satellite from [[ESA]], [[ERS 2]].]] *[[Envisat]] *[[European Remote-Sensing Satellite|ERS]] ===[[Indian Space Research Organisation|ISRO]]=== *[[IRS P6 (Resourcesat 1) 17 October 2003]] *[[IRS P5 (Cartosat 1) 5 May 2005]] *[[IRS P4 (Oceansat 1) 27 May 1999]] *[[IRS P3 21 March 1996]] *[[IRS P2 15 October 1994]] *[[IRS P1 (also IE)]](''Crashed, due to launch failure of Polar Satellite Launch Vehicle, 20 September 1993)'' *[[IRS 1D 29 September 1997]] *[[IRS 1C 28 December 1995]] *[[IRS 1B 29 August 1991]] *[[IRS 1A 17 March 1988]] ===[[JAXA]]=== *[[GOSAT]] ===[[NASA]]=== *[[TIMED (Thermosphere Ionosphere Mesosphere Energetics and Dynamics)]] *[[TOPEX/Poseidon]] *[[Upper Atmosphere Research Satellite]] ====[[ناسا]]==== *[[NOAA-4]] ====[[Project Vanguard]]==== *[[Vanguard 2]] ===National Academy of Sciences of Republic of Belarus=== *[[BelKA]] ===[[Swedish National Space Board]]=== *[[Munin (satellite)|Munin]] ==[[Meteosat]]== *Meteosat 5 *Meteosat 6 *Meteosat 7 *Meteosat 8 *Meteosat 9 ==راڊارسيٽ سلسلو== *[[RADARSAT-1]] *[[RADARSAT-2]] ==[[Tiros program|TIROS]]== *[[TIROS-1]] *[[TIROS-2]] *[[TIROS-3]] *[[TIROS-4]] *[[TIROS-5]] *[[TIROS-6]] *[[TIROS-7]] *[[TIROS-8]] *[[TIROS-9]] *[[TIROS-10]] ==[[Meteor (satellite)|Meteor series]]== *Meteor 1 series *Meteor 2 series *Meteor 3 series ==Okean series== ==FY (Feng Yun) series== * FY-1 series * FY-2 series {{-ڏسندا-}} {{Space exploration lists and timelines}} == خارجي ڳنڍڻا == <!-- Please keep this list alphabetized. Thanks! --> * [http://matox.com/agisrs/arsist/ ARSIST] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071120113512/http://www.matox.com/agisrs/arsist/ |date=2007-11-20 }} &mdash; Alex's Remote Sensing Imagery Summary Table. * [http://www.conae.gov.ar] &mdash; Comision Nacional de Actividades Espaciales (Argentina Space Agency) ==حوالا== [[زمرو:Earth observation satellites]] [[زمرو:ڏور اندريات]] [[زمرو:زميني سائنسون]] 7l8e4qbud7eqk8zseq681l71x6zv94j 295195 295194 2024-11-06T10:35:56Z Ibne maryam 17680 Ibne maryam صفحي [[ڌر مشاهداتي اُپگرهه]] کي [[ڌرتيءَ جو مشاهدو ڪندڙ سيٽلائيٽ جي فهرست]] ڏانھن چوريو 295194 wikitext text/x-wiki {{Short description|None}} [[File:Earth from Space.jpg|thumb|True color image of the Earth from space. This image is a composite image collected over 16 days by the [[MODIS]] sensor on NASA’s [[Terra (satellite)|Terra]] satellite.]] [[File:NASA Earth science fleet through 2023 (as of 2020).png|thumb|[[NASA]] Earth science satellite fleet as of September 2020, planned through 2023.]] [[File:ESA-developed Earth observation missions ESA19415147 (cropped).jpeg|thumb|Earth observation satellite missions developed by the [[ESA]] as of 2019.]] '''ڌرتيءَ جو مشاهدو ڪندڙ سيٽلائيٽ''' (Earth observation satellites) ڌرتيءَ جي چوڌاري گردش ڪندڙ خلائي جهاز آهن، جيڪي سينسرز سان گڏ زمين جي مٿاڇري جي تصويرن ۽ ماپن کي گڏ ڪرڻ لاءِ استعمال ٿيندا آهن. اهي سيٽلائيٽ مختصر مدت جي موسم، ڊگهي مدي واري موسمي تبديلي، قدرتي آفتن جي نگراني ڪرڻ لاء استعمال ڪيا ويندا آهن. ڌرتيءَ جا مشاهدي وارا سيٽلائيٽ تحقيقي مضمونن (جهڙوڪ موسميات، سامونڊي سائنس، زميني ماحوليات، گلئشيالوجي، ماحوليات جي سائنس، هائڊرولوجي، ارضيات، ۽ ٻيا ڪيترائي) لاءِ معلومات مهيا ڪن ٿا جيڪي زمين جي مٿاڇري کي مٿي کان ڏسڻ مان فائدو وٺن ٿا. انهن سيٽلائيٽ تي سينسر جي قسمن ۾ غير فعال ۽ فعال ريموٽ سينسر شامل آهن. ڌرتيءَ جي مشاهدي واري سيٽلائيٽ تي سينسرز اڪثر برقياتي مقناطيسي اسپيڪٽرم جي ڪجهه حصي، مثال طور، الٽرا وائليٽ، انساني نظر جي حدن اندر، انفرا ريڊ، مائڪرو ويوو يا ريڊيائي، تي خارج ٿيل توانائي جي ماپ وٺندا آهن.<ref name="Emery 2017 p.2">{{cite book|last=Emery|first=William|title=Introduction to satellite remote sensing : atmosphere, ocean, land and cryosphere applications|publisher=Elsevier|publication-place=Amsterdam|year=2017|isbn=978-0-12-809259-0|oclc=1002847813|page=}}</ref> The invention of [[climate research]] through the use of [[satellite]] remote [[telemetry]] began in the 1960s through development of space probes to study other planets. During the U.S. economic decline in 1977, with much of [[NASA]]'s money going toward the [[Space Shuttle|shuttle]] program, the Reagan Administration proposed to reduce spending on planetary exploration. During this time, new scientific evidence emerged from ice and sediment cores that Earth's climate had experienced rapid changes in temperature, running contrary to the previously held belief that the climate changed on a geological time scale. These changes increased political interest in gathering remote-sensing data on the Earth itself and stimulated the science of [[climatology]].<ref>{{cite web|url=https://climate.nasa.gov/NasaRole/ |title=Climate Change: NASA's Role |first=Randal |last=Jackson |year=2007 |publisher=NASA Jet Propulsion Laboratory\California Institute of Technology |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110724230304/https://climate.nasa.gov/NasaRole/ |archive-date=24 July 2011 }}</ref> هيٺ ڌر مشاهداتي اپگرهن جي سلسليوار/ منصوبي وار اڻ پوري فهرست ڏجي ٿي. *''پڻ ڏسندا: [[Timeline of Earth science satellites]]، [[اڻ بشريل خلائي رَٿَ]]، [[اپگرهه]]'' ==تجارتي== *[[Disaster Monitoring Constellation]] *[[IKONOS]] *[[QuickBird]] *[[SPOT (satellites)|SPOT]] *[[EROS (satellite)|EROS]] *[[RapidEye]] *[[FORMOSAT-2]] *[[WorldView-1]] ==[[ڌر مشاهداتي سرشتو]]== *[[Aqua (satellite)|Aqua]] (EOS PM-1) *[[Aura (satellite)|Aura]] *[[Gravity Recovery and Climate Experiment|GRACE]] *[[Jason 1]] *[[Orbview|Orbview-2]] *[[Terra (satellite)|Terra]] (EOS AM-1) ==[[Geostationary Operational Environmental Satellite|GOES (Geostationary Operational Environmental Satellite)]]== *[[GOES 9]] *[[GOES 10]] *[[GOES 12]] ==GMS (Geosynchronous Meteorological Satellite) / هماواري== *GMS-1 / هماواري-1 *GMS-2 / هماواري-2 *GMS-3 / هماواري-3 *GMS-4 / هماواري-4 *GMS-5 / هماواري-5 ==[[Landsat|لينڊسيٽ منصوبو]]== *[[Landsat 1]] *[[Landsat 2]] *[[Landsat 3]] *[[Landsat 4]] *[[Landsat 5]] *[[Landsat 6]] *[[Landsat 7]] ==ٻيا== ===[[Comisión Nacional de Actividades Espaciales|ارجنٽينا پولار ايجنسي]] (CONAE)=== * [[SAC-A]] * [[SAC-B]] * [[SAC-C]] * [[SAOCOM]] ===[[CNES|Centre National d'Études Spatiales]] (CNES)=== * [[SPOT]] ===[[European Space Agency|ESA]]=== [[Image:ERS_2.jpg|thumb|right|200px|A full-size model of an Earth observation satellite from [[ESA]], [[ERS 2]].]] *[[Envisat]] *[[European Remote-Sensing Satellite|ERS]] ===[[Indian Space Research Organisation|ISRO]]=== *[[IRS P6 (Resourcesat 1) 17 October 2003]] *[[IRS P5 (Cartosat 1) 5 May 2005]] *[[IRS P4 (Oceansat 1) 27 May 1999]] *[[IRS P3 21 March 1996]] *[[IRS P2 15 October 1994]] *[[IRS P1 (also IE)]](''Crashed, due to launch failure of Polar Satellite Launch Vehicle, 20 September 1993)'' *[[IRS 1D 29 September 1997]] *[[IRS 1C 28 December 1995]] *[[IRS 1B 29 August 1991]] *[[IRS 1A 17 March 1988]] ===[[JAXA]]=== *[[GOSAT]] ===[[NASA]]=== *[[TIMED (Thermosphere Ionosphere Mesosphere Energetics and Dynamics)]] *[[TOPEX/Poseidon]] *[[Upper Atmosphere Research Satellite]] ====[[ناسا]]==== *[[NOAA-4]] ====[[Project Vanguard]]==== *[[Vanguard 2]] ===National Academy of Sciences of Republic of Belarus=== *[[BelKA]] ===[[Swedish National Space Board]]=== *[[Munin (satellite)|Munin]] ==[[Meteosat]]== *Meteosat 5 *Meteosat 6 *Meteosat 7 *Meteosat 8 *Meteosat 9 ==راڊارسيٽ سلسلو== *[[RADARSAT-1]] *[[RADARSAT-2]] ==[[Tiros program|TIROS]]== *[[TIROS-1]] *[[TIROS-2]] *[[TIROS-3]] *[[TIROS-4]] *[[TIROS-5]] *[[TIROS-6]] *[[TIROS-7]] *[[TIROS-8]] *[[TIROS-9]] *[[TIROS-10]] ==[[Meteor (satellite)|Meteor series]]== *Meteor 1 series *Meteor 2 series *Meteor 3 series ==Okean series== ==FY (Feng Yun) series== * FY-1 series * FY-2 series {{-ڏسندا-}} {{Space exploration lists and timelines}} == خارجي ڳنڍڻا == <!-- Please keep this list alphabetized. Thanks! --> * [http://matox.com/agisrs/arsist/ ARSIST] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071120113512/http://www.matox.com/agisrs/arsist/ |date=2007-11-20 }} &mdash; Alex's Remote Sensing Imagery Summary Table. * [http://www.conae.gov.ar] &mdash; Comision Nacional de Actividades Espaciales (Argentina Space Agency) ==حوالا== [[زمرو:Earth observation satellites]] [[زمرو:ڏور اندريات]] [[زمرو:زميني سائنسون]] 7l8e4qbud7eqk8zseq681l71x6zv94j 295233 295195 2024-11-06T11:40:45Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295233 wikitext text/x-wiki {{Short description|None}} [[File:Earth from Space.jpg|thumb|True color image of the Earth from space. This image is a composite image collected over 16 days by the [[MODIS]] sensor on NASA’s [[Terra (satellite)|Terra]] satellite.]] [[File:NASA Earth science fleet through 2023 (as of 2020).png|thumb|[[NASA]] Earth science satellite fleet as of September 2020, planned through 2023.]] [[File:ESA-developed Earth observation missions ESA19415147 (cropped).jpeg|thumb|Earth observation satellite missions developed by the [[ESA]] as of 2019.]] '''ڌرتيءَ جو مشاهدو ڪندڙ سيٽلائيٽ''' (Earth observation satellites) ڌرتيءَ جي چوڌاري گردش ڪندڙ خلائي جهاز آهن، جيڪي سينسرز سان گڏ زمين جي مٿاڇري جي تصويرن ۽ ماپن کي گڏ ڪرڻ لاءِ استعمال ٿيندا آهن. اهي سيٽلائيٽ مختصر مدت جي موسم، ڊگهي مدي واري موسمي تبديلي، قدرتي آفتن جي نگراني ڪرڻ لاء استعمال ڪيا ويندا آهن. ڌرتيءَ جا مشاهدي وارا سيٽلائيٽ تحقيقي مضمونن (جهڙوڪ موسميات، سامونڊي سائنس، زميني ماحوليات، گلئشيالوجي، ماحوليات جي سائنس، هائڊرولوجي، ارضيات، ۽ ٻيا ڪيترائي) لاءِ معلومات مهيا ڪن ٿا جيڪي زمين جي مٿاڇري کي مٿي کان ڏسڻ مان فائدو وٺن ٿا. انهن سيٽلائيٽ تي سينسر جي قسمن ۾ غير فعال ۽ فعال ريموٽ سينسر شامل آهن. ڌرتيءَ جي مشاهدي واري سيٽلائيٽ تي سينسرز اڪثر برقياتي مقناطيسي اسپيڪٽرم جي ڪجهه حصي، مثال طور، الٽرا وائليٽ، انساني نظر جي حدن اندر، انفرا ريڊ، مائڪرو ويوو يا ريڊيائي، تي خارج ٿيل توانائي جي ماپ وٺندا آهن.<ref name="Emery 2017 p.2">{{cite book|last=Emery|first=William|title=Introduction to satellite remote sensing : atmosphere, ocean, land and cryosphere applications|publisher=Elsevier|publication-place=Amsterdam|year=2017|isbn=978-0-12-809259-0|oclc=1002847813|page=}}</ref> The invention of [[climate research]] through the use of [[satellite]] remote [[telemetry]] began in the 1960s through development of space probes to study other planets. During the U.S. economic decline in 1977, with much of [[NASA]]'s money going toward the [[Space Shuttle|shuttle]] program, the Reagan Administration proposed to reduce spending on planetary exploration. During this time, new scientific evidence emerged from ice and sediment cores that Earth's climate had experienced rapid changes in temperature, running contrary to the previously held belief that the climate changed on a geological time scale. These changes increased political interest in gathering remote-sensing data on the Earth itself and stimulated the science of [[climatology]].<ref>{{cite web|url=https://climate.nasa.gov/NasaRole/ |title=Climate Change: NASA's Role |first=Randal |last=Jackson |year=2007 |publisher=NASA Jet Propulsion Laboratory\California Institute of Technology |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110724230304/https://climate.nasa.gov/NasaRole/ |archive-date=24 July 2011 }}</ref> هيٺ ڌر مشاهداتي اپگرهن جي سلسليوار/ منصوبي وار اڻ پوري فهرست ڏجي ٿي. *''پڻ ڏسندا: [[Timeline of Earth science satellites]]، [[اڻ بشريل خلائي رَٿَ]]، [[اپگرهه]]'' ==تجارتي== *[[Disaster Monitoring Constellation]] *[[IKONOS]] *[[QuickBird]] *[[SPOT (satellites)|SPOT]] *[[EROS (satellite)|EROS]] *[[RapidEye]] *[[FORMOSAT-2]] *[[WorldView-1]] ==[[ڌر مشاهداتي سرشتو]]== *[[Aqua (satellite)|Aqua]] (EOS PM-1) *[[Aura (satellite)|Aura]] *[[Gravity Recovery and Climate Experiment|GRACE]] *[[Jason 1]] *[[Orbview|Orbview-2]] *[[Terra (satellite)|Terra]] (EOS AM-1) ==[[Geostationary Operational Environmental Satellite|GOES (Geostationary Operational Environmental Satellite)]]== *[[GOES 9]] *[[GOES 10]] *[[GOES 12]] ==GMS (Geosynchronous Meteorological Satellite) / هماواري== *GMS-1 / هماواري-1 *GMS-2 / هماواري-2 *GMS-3 / هماواري-3 *GMS-4 / هماواري-4 *GMS-5 / هماواري-5 ==[[Landsat|لينڊسيٽ منصوبو]]== *[[Landsat 1]] *[[Landsat 2]] *[[Landsat 3]] *[[Landsat 4]] *[[Landsat 5]] *[[Landsat 6]] *[[Landsat 7]] ==ٻيا== ===[[Comisión Nacional de Actividades Espaciales|ارجنٽينا پولار ايجنسي]] (CONAE)=== * [[SAC-A]] * [[SAC-B]] * [[SAC-C]] * [[SAOCOM]] ===[[CNES|Centre National d'Études Spatiales]] (CNES)=== * [[SPOT]] ===[[European Space Agency|ESA]]=== [[Image:ERS_2.jpg|thumb|right|200px|A full-size model of an Earth observation satellite from [[ESA]], [[ERS 2]].]] *[[Envisat]] *[[European Remote-Sensing Satellite|ERS]] ===[[Indian Space Research Organisation|ISRO]]=== *[[IRS P6 (Resourcesat 1) 17 October 2003]] *[[IRS P5 (Cartosat 1) 5 May 2005]] *[[IRS P4 (Oceansat 1) 27 May 1999]] *[[IRS P3 21 March 1996]] *[[IRS P2 15 October 1994]] *[[IRS P1 (also IE)]](''Crashed, due to launch failure of Polar Satellite Launch Vehicle, 20 September 1993)'' *[[IRS 1D 29 September 1997]] *[[IRS 1C 28 December 1995]] *[[IRS 1B 29 August 1991]] *[[IRS 1A 17 March 1988]] ===[[JAXA]]=== *[[GOSAT]] ===[[NASA]]=== *[[TIMED (Thermosphere Ionosphere Mesosphere Energetics and Dynamics)]] *[[TOPEX/Poseidon]] *[[Upper Atmosphere Research Satellite]] ====[[ناسا]]==== *[[NOAA-4]] ====[[Project Vanguard]]==== *[[Vanguard 2]] ===National Academy of Sciences of Republic of Belarus=== *[[BelKA]] ===[[Swedish National Space Board]]=== *[[Munin (satellite)|Munin]] ==[[Meteosat]]== *Meteosat 5 *Meteosat 6 *Meteosat 7 *Meteosat 8 *Meteosat 9 ==راڊارسيٽ سلسلو== *[[RADARSAT-1]] *[[RADARSAT-2]] ==[[Tiros program|TIROS]]== *[[TIROS-1]] *[[TIROS-2]] *[[TIROS-3]] *[[TIROS-4]] *[[TIROS-5]] *[[TIROS-6]] *[[TIROS-7]] *[[TIROS-8]] *[[TIROS-9]] *[[TIROS-10]] ==[[Meteor (satellite)|Meteor series]]== *Meteor 1 series *Meteor 2 series *Meteor 3 series ==Okean series== ==FY (Feng Yun) series== * FY-1 series * FY-2 series {{-ڏسندا-}} {{Space exploration lists and timelines}} == خارجي ڳنڍڻا == <!-- Please keep this list alphabetized. Thanks! --> * [http://matox.com/agisrs/arsist/ ARSIST] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071120113512/http://www.matox.com/agisrs/arsist/ |date=2007-11-20 }} &mdash; Alex's Remote Sensing Imagery Summary Table. * [http://www.conae.gov.ar] &mdash; Comision Nacional de Actividades Espaciales (Argentina Space Agency) ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڏور اندريات]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] [[زمرو:Earth observation satellites]] n6cy67zfig0q1krhy812k7ca6cejdkj 0 5504 295173 277757 2024-11-06T09:31:49Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295173 wikitext text/x-wiki {{بهترين مضمون|آگسٽ 2022}} {{Infobox country | conventional_long_name = '''روس'''<br> رشين فيڊريشن | common_name = روس | native_name = Росси́йская Федерация <br>('''روسياسڪايہ فيدريتسيہ''') | image_flag = Flag of Russia.svg | image_coat = Coat of Arms of the Russian Federation.svg | national_anthem = <br/>"''[[روس جو قومي ترانو|Gosudarstvenny gimn Rossiyskoy Federatsii]]''"{{nbsp|2}}{{small|(رومڻائيزيشن)}}<br/>{{small|"روس جو رياستي قومي ترانو"}}<br/><center>[[فائل:National Anthem of Russia (2000), instrumental, one verse.ogg]]<!-- Please do not replace this with the vocal version. In order to keep continuity with other Wikipedia pages on modern countries, the instrumental version should be used. --></center> | image_map = Russian_Federation (orthographic_projection) - Crimea disputed.svg | map_width =180px | map_caption = روس جو مقام.تيز سائو رنگ . ڪرائميا تڪراري علائقو آهي جيڪو روسي انتظام هيٺ آهي جنھن کي ھلڪي سائي رنگ سان ظاهر ڪيو ويو^a | capital = [[ماسڪو]] | coordinates = {{Coord|55|45|N|37|37|E|type:city}} | largest_city = گاديء جو ھنڌ | official_languages = [[روسي]] يا [[روسي|رشين]] | national_languages = | ethnic_groups = {{unbulleted list | 81.0% [[روسي]] | 3.7% [[تاتاري]] | 1.4% [[يوڪرائيني]] | 1.1% [[باشڪر]] | 1.0% [[چوئاش]] | 0.8% [[چيچن]] | {{nowrap|11.0% ۽ ٻيا}} }} | leader_title1 = صدر | leader_name1 = [[ولاديمير پيوٽن]] | leader_title2 = وزيراعظم | leader_name2 = [[دمتري ميديويدف]] | leader_title3 = فيڊريشن ڪائونسل جو چيئرمين | leader_name3 = [[ويلنٽينا ميٽوي يينڪو]] | leader_title4 = رياستي ڊوما جو چيئرمين | leader_name4 = [[ويچزلاف وولودن]] | legislature = [[فيڊرل اسيمبلي]] | upper_house = [[فيڊريشن ڪائونسل]] | lower_house = [[اسٽيٽ ڊوما]] | sovereignty_type = [[روس جي تشڪيل جي تاريخ]] | established_event1 = [[رورڪ]] جي آمد <ref> {{cite web|url=http://www.1150russia.ru/ukaz-prezidenta-rf-o-prazdnovanii-1150-letiya-zarozhdeniya-rossiyskoy-gosudarstvennosti.html |script-title=ru:Указ Президента РФ "О праздновании 1150-летия зарождения российской государственности" |trans-title=Presidential Decree "On celebrating the 1150th anniversary of Russian statehood" |language=Russian language |author= |date=March 3, 2011 |website=www.1150russia.ru |publisher={{lang|ru| Комитет культуры Новгородской области}} (Novgorod Region Culture Committee) |access-date=October 20, 2016 |quote= |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714233159/http://www.1150russia.ru/ukaz-prezidenta-rf-o-prazdnovanii-1150-letiya-zarozhdeniya-rossiyskoy-gosudarstvennosti.html |archive-date=July 14, 2014 |dead-url=yes}}</ref> | established_date1 = 862 | established_event2 = [[خيويائي روس]] | established_date2 = 882 | established_event3 = [[ماسڪو جي گرينڊ ڊچي]] | established_date3 = 1283 | established_event4 = [[زارشاھي]] | established_date4 = 16 جنوري 1547 | established_event5 = [[روسي ايمپائر]] | established_date5 = 22 آڪٽوبر 1721 | established_event6 = [[روسي ريپبلڪ]] | established_date6 =14 سيپٽيمبر 1917 | established_event7 = [[رشين ڊيموڪريٽڪ فيڊريٽو ريپبلڪ]] | established_date7 = 23 سيپٽمبر 1918 | established_event8 = [[رشين سويت فيڊريٽو سوشلسٽ ريبلڪ]] | established_date8 = [[آڪٽوبر وارو انقلاب| 25 آڪٽوبر 2017]] | established_event9 = [[سويت يونين]] جو قيام | established_date9 = 20 ڊسمبر 1922 | established_event10 = [[خودمختياريء جو ڏينھن]] | established_date10 = 12 جون 1990 | established_event11 = [[بيلاويزا وارا معاھدا]] | established_date11 = 8 ڊسمبر 1991^b | established_event12 = رشين ايس.ايف.ايس.آر. جو نالو بدلائي رشين فيڊريشن رکيو ويو | established_date12 = 25 ڊسمبر 1991^b | established_event13 = [[موجودہ آئين]] | established_date13 = 12 ڊسمبر 1993 | area_km2 = 17,075,200 | area_rank = 1st | area_sq_mi = 6,592,772 | percent_water = 13<ref name=gen>{{cite web|title=The Russian federation: general characteristics |url=http://www.gks.ru/scripts/free/1c.exe?XXXX09F.2.1/010000R |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110728064121/http://www.gks.ru/scripts/free/1c.exe?XXXX09F.2.1/010000R |archivedate=July 28, 2011 |work=Federal State Statistics Service |accessdate=April 5, 2008 |deadurl=yes}}</ref>&nbsp;{{small|(دلدلي حصن سميت)}} | population_estimate = 144,526,636 {{increase}}<ref name="gks.ru">{{cite web|title=ПРЕДВАРИТЕЛЬНАЯ ОЦЕНКА ЧИСЛЕННОСТИ ПОСТОЯННОГО НАСЕЛЕНИЯ на 1 января 2018 г. и в среднем за 2017 г.|url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/PrPopul2018.xlsx|accessdate=February 23, 2018|website=www.gks.ru}}</ref> (ڪرائميا کان بغير){{refn|name="Popnote"|When including the [[Republic of Crimea]] and [[Sevastopol]], the total population of Russia rises to 146,877,088.<ref name="gks.ru"/>}} | population_estimate_year = 2018 | population_estimate_rank = 9th | population_density_km2 = 8.4 | population_density_sq_mi = 21.5 | population_density_rank = 225th | GDP_PPP = $4.152 ٽرلين ڊالر<ref name="imf.org">{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=85&pr.y=9&sy=2018&ey=2022&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=922&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC&grp=0&a=|title=Report for Selected Countries and Subjects|website=www.imf.org}}</ref> | GDP_PPP_year = 2018 | GDP_PPP_rank = 6th | GDP_PPP_per_capita = $28,918<ref name="imf.org"/> | GDP_PPP_per_capita_rank = 49th | GDP_nominal = $1.522 ٽرلين ڊالر<ref name="imf.org"/> | GDP_nominal_year = 2018 | GDP_nominal_rank = 12th | GDP_nominal_per_capita = $10,630<ref name="imf.org"/> | GDP_nominal_per_capita_rank = 67th | Gini = 37.7 <!--number only--> | Gini_year = 2015 | Gini_change = decrease <!--increase/decrease/steady--> | Gini_ref = <ref name="WBgini">{{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=RU |title= GINI index (World Bank estimate) |publisher= World Bank |accessdate= November 2, 2017}}</ref> | Gini_rank = 98 | HDI = 0.804 <!--number only--> | HDI_year = 2015<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = increase<!--increase/decrease/steady--> | HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf|title=Human Development Report 2016 – "Human Development for everyone"|date=2016|accessdate=March 21, 2017|publisher=United Nations Development Programme}}</ref> | HDI_rank = 49th | currency = [[رشين روبل]] ([[روبل جو نشان|₽]]) | currency_code = RUB | utc_offset = +2 to +12 | date_format = dd.mm.yyyy | drives_on = right | calling_code = [[روس جا ٽيليفون ڪوڊ|+7]] | cctld = {{unbulleted list |[[.ru]] |[[.su]] |[[.рф]]}} | footnote_a = ڪرائميائي اپٻيٽ گڏيل قومن جي قرارداد نمبر 68/262 مطابق يوڪرين جو حصو آهي پر اھو درحقيقت روس جي انتظامي تسلط ھيٺ آھي<ref>{{cite news|last=Taylor|first=Adam|title=Crimea has joined the ranks of the world's 'gray areas.' Here are the others on that list.|url=https://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2014/03/22/crimea-has-joined-the-ranks-of-the-worlds-gray-areas-here-are-the-others-on-that-list/|publisher=The Washington Post|accessdate=March 27, 2014|date=March 22, 2014}}</ref> | footnote_b = The [[Belavezha Accords]] was signed in Brest, Belarus on December 8, creating the [[Commonwealth of Independent States]] in which the [[Supreme Soviet of Russia|Supreme Soviet of the Russian SFSR]] ratified the accords on December 12, denouncing the 1922 treaty. On December 25, Russian SFSR was renamed the Russian Federation and the following the day on December 26, the [[Supreme Soviet of the Soviet Union]] ratified the accords, effectively [[Dissolution of the Soviet Union|dissolving]] the Soviet Union. | religion = | area_magnitude = 1 E13 }} '''روس '''{{ٻيا نالا|انگريزي= '''Russia '''}} روسي ٻولي ۾ '''Россия''' ('''روسيا''')، سرڪاري نالو '''رشين فيڊريشن''' (روس جو وفاق) جنھن کي روسي ٻولي ۾ '''روسياسڪايا فيڊريٽسيا''' سڏيندا آهن. [[يوروشيا|يوريشيائي]] جي ھڪ وفاقي ريپبلڪ آھي. اھو پکيڙ ۾ دنيا جو سڀ کان وڏو ملڪ آهي. ان جي پکيڙ 17,075,200 چورس ڪ م يا 6,592,772 چورس ميل آهي جيڪو انساني ابادي واري دنيا جو اٺون حصو آھي. ھن ملڪ جي ان وسيع پکيڙ ۾ 11 ٽائيم زون اچي وڃن ٿا. دنيا ۾ روس جي سرحد سڀ کان وڌيڪَ ملڪن سان لڳي ٿي جن جو تعداد 14 آھي. ان جي اتر اولهه کان ڏکڻ اوڀر جي طرف روس جون زميني سرحدون ناروي، فنلينڊ، استونيا، لٽويا، لٿووينيا ۽ پولينڊ، بيلاروس، يوڪرين، جارجيا، آذربائيجان، قازقستان، چين، منگوليا، ۽ اتر ڪوريا سان ملن ٿيون۔ جڏهن ته هن جون آبي سرحدون [[جاپان]] کان اخوتسڪ سمنڊ، گڏيل آمريڪي رياستن جي ریاست الاسڪا کان بيرنگ سمنڊ ۽ [[ڪينيڊا|ڪئناڊا]] جي ڄميل سمنڊ طرف اتر جا ٻيٽ ملن ٿا. روس جي آبادي 14،62،00،000 آهي. آبادي ۾ اھو يورپ جو سڀ کان وڏو ملڪ آهي. دنيا جي وڏي آبادي وارن ملڪن ۾ ان جو نمبر نائون آھي ان جي گادي جو هنڌ [[ماسڪو]] شھر آھي جيڪو يورپ جو آبادي ۾ سڀ کان وڏو شھر آھي. [[سينٽ پيٽرسبرگ|سينٽ پيٽرز برگ]] روس سميت يورپ جو ٻيون نمبر وڏو شھر آھي. سال 1991ع ۾ سوويت يونين جي خاتمي بعد روسي سوويت سوشلسٽ ريپبلڪ روسي فيڊريشن ۾ تبديل ٿي ۽ 1993ع ۾ نئين آئين ذريعي وفاقي نيم صدارتي نظام قائم ڪيو ويو. سن 2000ع کان وٺي ھن ملڪ جو صدر [[ولاديمير پيوٽن]] آهي.<br> انساني ترقيءَ جي اشاريي مطابق ھن ملڪ جو دنيا ۾ 52ھون نمبر آھي. ملڪ ۾ يونيورسٽي تائين تعليم مفت فراھم ڪئي وڃي ٿي. ملڪ جي معيشت دنيا جي طاقتور معيشتن ۾ شامل آھي ۽ ناليوار جي ڊي پي ۾ ھن ملڪ جو دنيا ۾ يارھون نمبر آھي. مساوي قوت خريد مطابق جي ڊي پي ۾ ھن ملڪ جي معيشت دنيا اندر ڇھين نمبر تي آهي. ھي ملڪ دنيا جي ھڪ وڏي ايٽمي طاقت آھي ۽ گڏيل قومن جو باني ۽ سلامتي ڪائونسل جو ويٽو جو اختيار رکندڙ مستقل رڪن آھي. دنيا ۾ سڀ کان وڌيڪَ ايٽمي ھٿيار پڻ ھن ملڪ وٽ آھن. دنيا جي ٻين وڏي فوج پڻ ھن ملڪ جي آھي ۽ دنيا ۾ فوج تي وڌيڪ خرچ ڪندڙ چوٿون وڏو ملڪ آهي. دنيا جي معدني ۽ توانائي جي ذريعن جو وڏو حصو ھن ملڪ وٽ آهي. روس دنيا ۾ سڀ کان وڏن تيل ۽ قدرتي گيس پيدا ڪندڙ ملڪن ۾ شامل آهي. ملڪ [[جي 20]], [[شنگھائي ڪوآپريشن آرگنائيزيشن]]، [[ڪائونسل آف يورپ]]، [[ايشيا پيسفڪ ايڪانامڪ ڪوآپريشن]]، [[آرگنائيزيشن آف سڪيورٽي اينڊ ڪوآپريشن ان يورپ]]، [[انٽرنيشنل انويسٽمينٽ بينڪ]] ۽ [[ورلڊ ٽريڊ آرگنائيزيشن]]، [[ڪامن ويلٿ آف انڊپينڊنٽ اسٽيٽس]]، [[ڪليڪٽو سيڪيورٽي ٽريٽي آرگنائيزيشن]]، [[يوريشين ايڪانامڪ يونين]] جو رڪن ملڪ آهي. ==روس جي تاريخ== ===سوشلسٽ انقلاب کان اڳ=== [[File:Kievan Rus en.jpg|upright=1.3 |thumb|220px|يارھين صدي عيسويءَ ۾[[خيويائي روس]] ]] ڏھين کان يارھين صدي عيسويءَ ۾ خيويائي روس يورپ جي سڀ کان خوشحال ۽ وڏين رياستن ۾ شمار ٿيندو هو<ref>{{cite book|last=Vernadsky|first=George|title=Kievan Russia|pages=430|publisher=[[Yale University Press]]|date=1973|isbn=978-0-300-01647-5}}</ref> ان رياست جو [[ولاديمير اعظم]] (980–1015) ۽ ان جو ڏاھو جي لقب سان مشھور پٽ [[ياروسلاف]] وارا دؤر ان رياست جو سونھري دور شمار ڪيا ويندا آهن. ان ئي دؤر ۾ ۾ روس جي ماڻھن بازنطيني ايمپائر مان آيل آرٿوڊوڪس عيسائيت کي قبول ڪيو ۽ ان سان گڏوگڏ ساڳي دؤر ۾ پھريون مشرقي قانوني مجموعي جو مسودو [[روسڪايا پراودا]] جوڙيو ويو. يارھين ۽ ٻارھين صدي عيسويءَ ۾ خانه بدوش ترڪ قبيلن: [[قبچاق قبيلو|قبچاقن]] ۽ [[پچنگ قبيلو|پچنگن]] وغيره جي لاڳيتي حملن ڪري مشرقي سلواڪ وارين آبادين وڏي پيماني تي اترئين گھاٽن ٻيلن وارن محفوظ علائقي [[زيلسي]] ڏي ھجرت ڪئي<ref name="V">{{Cite book|author=Klyuchevsky, V.|title=The course of the Russian history|volume=1|url=http://www.kulichki.com/inkwell/text/special/history/kluch/kluch16.htm|isbn=978-5-244-00072-6|year=1987|publisher=Myslʹ}}</ref>. [[File:Lebedev baptism.jpg|left|thumb|'' [[خيويائي ماڻھن جو بپتسمو]]'' جي عنوان سان [[ڪلاوڊي ليبيديف]] پاران ٺاھيل تصوير]] جاگيرداري جي مضبوط ٿيڻ سبب خيويائي رياست جي مرڪزيت ختم ٿيندي وئي جنھن سان رياست اندر گھرو ويڙھ ٿيندي رھي. 1837-40ع دوران منگولن جي حملي خيو کي تباھ ڪري ڇڏيو ۽ روس جي اڌ آبادي ان حملي ۾ ھلاڪ ٿي وئي<ref>{{cite book|first=Michael F.|last=Hamm|title=Kiev: A Portrait, 1800-1917|date=1993|publisher=[[Princeton University]] Press|pages=328|isbn=978-0-691-02585-8}}</ref>. حملي آورن، جن کي بعد ۾ تاتار سڏيو ويو، اتي [[اورد زرين]] (Golden Horde) نالي رياست قائم ڪئي. ان جو ترڪ ٻولي ۾ نالو آلتين اوردو ھيو. روس جو ڏاکڻو ۽ وچون حصو اٽڪل ٻہ صديون ان رياست ھيٺ رھيو<ref>{{cite book|last=Halperin|first=Charles J.|title=Russia and the Golden Horde: The Mongol Impact on Medieval Russian History|date=1987|publisher=[[Indiana University Press]]|pages=192|isbn=978-0-253-20445-5}}</ref>. پولينڊ جي بادشاھت (1025-1385) نيٺ گاليشيا والھينيا کي پاڻ سان ملائي ڇڏيو، جڏهن ته خيو جي پسگردائيءَ ۾ واقع ٻن علائقن: نووگورود ريپبلڪ ۽ منگولن جي زير اثر ولاديمير سوزدال ملي ڪري موجود روسي قوم جو بنياد وڌو. نووگورود ريپبلڪ منگولن جي تسلط مان جان ڇڏائي ۽ پسڪوف واري علائقي سميت انھن ڪنھن حد تائين منگولن جي خيويائي روس تي حملي واري وقت کان وٺي پنھنجي خودمختياري بحال رکي ھئي. نووگورود وارن 1240ع ۾ [[اليگزينڊر نيوسڪي]] جي قيادت ۾ [[نيوا واري جنگ]] ۾ سويڊن جي حملي آورن کي شڪست ڏئي<ref>{{cite encyclopedia|url=https://www.britannica.com/event/Battle-of-the-Neva|title=Battle of the Neva|encyclopedia=[[Encyclopedia Britannica]]|access-date=22 June 2021}}</ref>. 1242ع ۾ انھن [[برف واري جنگ]] ۾ جرمن صليبين کي شڪست ڏئي<ref>{{cite journal|last=Ostrowski|first=Donald|title=Alexander Nevskii's "Battle on the Ice": The Creation of a Legend|date=2006|jstor=24664446|journal=[[Russian History (journal)|Russian History]]|volume=33|number=2/4|pages=289–312|doi=10.1163/187633106X00186}}</ref>. خيويائي روس جي خاتمي بعد روس جي ٻين قائم ٿيندڙ طاقتور رياست [[ماسڪو واري گرينڊ ڊچي]] ھئي جيڪو شروع ۾ ولاديمير سوزدال جو حصو ھئي<ref name="Muscovy">{{cite web|last=Curtis|first=Glenn E.|url=http://countrystudies.us/russia/3.htm|title=Russia - Muscovy|year=1998|location=[[Washington, D.C.]]|publisher=Federal Research Division of the [[Library of Congress]]|access-date=25 June 2021}} </ref><ref>{{cite book|last=Davies|first=Brian L.|title=Warfare, State and Society on the Black Sea Steppe, 1500–1700|publisher=Routledge|year=2014|page=4|url=http://www.reenactor.ru/ARH/PDF/Davies.pdf#page=20}}</ref> <ref>{{cite book|last1=Jotischky|first1=Andrew|last2=Hull|first2=Caroline|date=2005|title=The Penguin Historical Atlas of the Medieval World|publisher=[[Penguin Books]]|pages=122–123|isbn=978-0-14-101449-4}}</ref> ماسڪو پرنس [[دمتري دونسڪوئي]] جي اڳواڻي ۾ [[روسي آرٿوڊوڪس چرچ]] جي حمايت يافتہ روسي پرنسپلٽين جي متحده فوج سان ملي ڪري 1830ع ۾ [[ڪليڪوفو واري جنگ]] ۾ منگول تاتارين کي شڪست ڏئي<ref>{{cite book|last=Galeotti|first=Mark|date=2019|title=Kulikovo 1380: The battle that made Russia|pages=96|isbn=978-1-4728-3121-7}}</ref> ماسڪو آھستي آھستي چوڌاري موجود پرنسيپلٽين کي پاڻ ۾ ضم ڪري ڇڏيو جن ۾ توير واري پرنسپلٽي ۽ نووگورود ريپبلڪ پن شامل ھيون<ref name="Muscovy"/>. عظيم [[اوان ٽيون|ايوان ٽئين]] [[اورد زرين]] جي تسلط کي ختم ڪري وچ روس ۽ اتر روس کي ماسڪو جي راڄ ھيٺ ملائي روس جو پھريون حاڪم ٿيو جنھن سموري روس جي ڊيوڪ وارو لقب اختيار ڪيو<ref name="Muscovy"/>. 1453ع ۾ قسطنطنيہ جي شڪست پاڻ کي [[اوڀر رومن ايمپائر]] جي وارث ھجڻ جو دعويدار ٿيو<ref name="Muscovy"/> ايوان ٽئين [[بازنطيني شھنشاھ]] [[ڪنسٽنٽائين يارھون|ڪنسٽنٽائين يارھين]] جي ڀائٽي [[صوفيه پلائيولاجينا]] سان شادي ڪئي ۽ بازنطيني ايمپائر جي ٻن منڍين واري باز جي نشان کي پنھنجي رياست جو نسبتي نشان بڻايو<ref>{{cite web|url=https://www.theatlantic.com/magazine/archive/1886/12/the-dream-of-russia/522855/|title=The Dream of Russia|work=[[The Atlantic]]|first=Cyrus|last=Hamlin|date=December 1886|access-date=2 June 2021}}</ref>. [[File:Vasnetsov Ioann 4.jpg|thumb|upright=0.7|کاٻو|بيخوف لقب وارو [[ايوان چوٿون]] جي پينٽنگ ]] ماسڪو جي گرينڊ ڊيوڪ ايوان چوٿين بيخوف روسي زارشاھي نالي بادشاھت جو بنياد وجھي 1547ع ۾ پھريون روسي بادشاھ يا زار جي حيثيت سان تخت تي ويٺو ۽ ھن 1550ع ۾ قانونن جو نئون مجموعو [[سديبنڪ 1550|سديبنڪ]] نافذ ڪيو جنھن ذريعي ھن جاگيردارنہ نمائندگي جو پھريون ادارو [[زيمسڪي سابور]] قائم ڪري مذھبي پيشوائن جي مقامي اثر رسوخ کي گھٽائي ختم ڪري ڇڏيو<ref name="Terrible">{{cite book|last1=Payne|first1=Robert|last2=Romanoff|first2=Nikita|title=Ivan the Terrible|date=2002|pages=520|isbn=978-0-8154-1229-8}}</ref>. ان پھرين زار ٽي تاتار خانيٽن: ڏکڻ اولھ سائبيريا واري [[سائبيريائي خانيٽ]]، [[قازان خانيٽ]] ۽ [[آستراخان خانيٽ]] [[وولگا]] سميت کي شامل ڪري روس جي پکيڙ ۾ ٻيڻ تي اضافو ڪيو<ref name="Terrible"/> سورھين صدي عيسويءَ ۾ روس يورال جبلن جي اوڀر تائين وسعت ماڻي<ref name="Sibir">{{cite book|last=Wood|first=Alan|title=Russia's Frozen Frontier: A History of Siberia and the Russian Far East 1581 - 1991|date=2011|pages=320|isbn=978-0-340-97124-6}}</ref>. ان طاقتور زارشاھي کي [[پولينڊ]]، [[لٿوانيا]]، [[سويڊن]]، [[ڊينمارڪ]] ۽ [[ناروي]] جي اتحاد سان [[بالٽڪ سمنڊ]] ۽ سامونڊي واپار لاء پھچ حاصل ڪرڻ جي ھڪ ڊگھي ۽ غير فيصلاڪن [[ليوونيائي جنگ]] ڪمزور ڪري ڇڏيو<ref name="Riasanovsky">{{cite book|last1=Riasanovsky|first1=Nicholas V.|last2=Lawrence|first2=John|title=A history of Russia|url=https://books.google.com/books?id=bHdPAgAAQBAJ|date=1960|pages=654|isbn=978-0-19-534197-3}}</ref> ساڳي وقت [[ڪرائميائي خانيٽ]] جي تاتارين پڻ ڏکڻ پاسي کان روس تي حملا جاري رکيا<ref>{{cite web|first=Eizo|last=Matsuki|url=http://www.econ.hit-u.ac.jp/~areastd/mediterranean/mw/pdf/18/10.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20110501041101/http://www.econ.hit-u.ac.jp/~areastd/mediterranean/mw/pdf/18/10.pdf|archive-date=1 May 2011|title=The Crimean Tatars and their Russian-Captive Slaves|publisher=Mediterranean Studies Group at Hitotsubashi University|access-date=4 May 2013}}</ref> وولگا واريون خانيٽون بحال ڪرائڻ خاطر ڪرائميائي خانيٽ ۽ ان جي اتحادي عثماني خلافت 1571ع ۾ وچ روس تي حملو ڪري ماسڪو جي ديوارن تائين پھچي چڪا ھيا<ref name="Terrible"/> پر ايندڙ ٻئين سال حملي آور وڏي فوج کي [[مولودي واري جنگ]] ۾ شڪست ملي<ref>{{cite book|date=2009|last=Tucker|first=Spencer C.|title=A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East|isbn=978-1-85109-672-5}}</ref> <ref>{{cite web|last=Williams|first=Brian Glyn|title=The Sultan's Raiders: The Military Role of the Crimean Tatars in the Ottoman Empire|url=http://www.jamestown.org/uploads/media/Crimean_Tatar_-_complete_report_01.pdf|website=[[The Jamestown Foundation]]|year=2013|page=27|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20131021092115/http://www.jamestown.org/uploads/media/Crimean_Tatar_-_complete_report_01.pdf|archive-date=21 October 2013|author-link=Brian Glyn Williams}}</ref>. [[File:Peter I by Kneller.jpg|thumb|upright|روسي زار (1682-1721) ۽ پھريون روسي شھنشاھ (1721-1725) [[پيٽر اعظم]]]] 1682 ۾ پيٽر اعظم روس جو زار يا بادشاھ ٿيو ۽ 1721ع ۾ ھن پنھنجي شھنشاھ ھجڻ جو اعلان ڪيو. ھن روس کي يورپ جي ھڪ وڏي طاقتور رياست بڻايو. ھن 1700 کان 1721 تائين ھلندڙ اتر واري وڏي جنگ ذريعي سويڊن کي شڪست ڏئي. 1703ع ۾ ھن بالٽڪ سمنڊ تي [[سينٽ پيٽرسبرگ|سينٽ پيٽرزبرگ]] شھر جو بنياد وجھي روس جي گادي جو هنڌ اتي منتقل ڪيو. ھن روسي ڪلچر کي اولھ يورپ واري ڪلچر ۾ تبديل ڪرڻ لاء سڌارا آندا جن روسي ڪلچر کي ڪافي تبديل ڪيو<ref name="early">{{cite web|last=Curtis|first=Glenn E.|url=http://countrystudies.us/russia/4.htm|title=Russia - Early Imperial Russia|year=1998|location=[[Washington, D.C.]]|publisher=Federal Research Division of the [[Library of Congress]]|access-date=25 June 2021}}</ref>. سندس ڌي [[ايلزبيٿ (روس جي ملڪه)|ايلزبيٿ]] (1741–1762) جي دؤر ۾ روس [[ستن سالن واري جنگ]] (1756–1763) جي ور چڙھيو. ان جنگ ذريعي روس [[اوڀر پروشيا]] کي پنھنجي حدن ۾ ملائي برلن جي دروازن تائين پھتو پر ملڪه جي وفات بعد اھي علائقا پروشيا کي واپس موٽائي ڏنا ويا. عظيم [[ڪيٿرائين ٻين (روس)|ڪيٿرائين ٻين]] روس تي 1762ع کان 1796ع تائين حاڪم رھي جنھن جي دور کي [[روسي جاڳرتا]] وارو دور سڏيو ويندو آهي. ھن روس جي سرحد پولينڊ جي علائقن ۽ ڏکڻ ۾ ڪرائميائي خانيٽ کي شڪست ڏئي ڪاري سمنڊ تائين وڌائي. ڪيٿرائين کان پوءِ سندس پٽ [[پال پھريون (روس)|پال پھريون]] تخت تي ويٺو. ان بعد 1801 ۾ [[اليگزينڊر پھريون (روس)|اليگزينڊر پھريون]] بادشاھ ٿيو جيڪو 1825ع تائين رھيو. ان جي دؤر ۾ روسي الاسڪا پھتا ۽ ان کي آباد ڪرڻ شروع ڪيو<ref name="ruling">{{cite web|url=http://countrystudies.us/russia/5.htm|title=Russia - Ruling the Empire|editor=Glenn E. Curtis|year=1998|location=[[Washington, D.C.]]|publisher=Federal Research Division of the [[Library of Congress]]|access-date=25 June 2021}}</ref> [[File:Territorial Expansion of Russia.svg|thumb|left|چوڏھين کان ويھين صدي تائين روس جي پکيڙ ۾ توسيع<ref>{{cite book|last=Chew|first=Allen F.|title=An Atlas of Russian History: Eleven Centuries of Changing Borders|date=2009|publisher=[[Yale University Press]]|isbn=978-0-300-01445-7}}</ref>]] [[نيپولين واريون جنگون|نيپولين وارين جنگن]] دوران روس فرانس جي ايمپائر خلاف ٻين يورپي ايمپائرن جي اتحاد ۾ شامل ٿيو. 1812ع ۾ فرانس جي فوج ماسڪو تائين پھتي ھئي پر کيس سخت مزاحمت ۽ سردي جي موسم سبب ناڪامي ڏسڻي پئي<ref name="ruling"/>. اتحادي فوج نيٺ پيرس ۾ داخل ٿي. روسي فوجي آفيسر جڏھن فرانس کان واپس آيا تہ پاڻ سان گڏ لبرل ازم وارا خيال کڻي آيا ۽ 1825ع ۾ انھن زار جي اختيارن گھٽائڻ لاء انقلاب جي ناڪام ڪوشش ڪئي. [[نڪولس پھريون (روس)|نڪولس پھرين]] جو جو قدامت پسند دؤر 1825ع کان 1855ع تائين ھليو جنھن بعد ڪرائميا واري جنگ ۾ شڪست روس جو يورپ ۾ غلبو ۽ اثر رسوخ گھٽائي ڇڏيو. 1847 کان 1851 دوران روس ۾ ڪالرا جي وبا ۾ ڏھ لک ماڻھو ھلاڪ ٿي ويا. نڪولس کان پوء اليگزينڊر ٻيون ()|اليگزينڊر ٻئين جو دور 1855 کان 1881 تائين ھليو جنھن دوران صنعتڪاري کي فروغ مليو ۽ روسي شاھي فوج کي جديد بڻايو ويو جنھن 1877 1878 جي روس ترڪ جنگ ذريعي عثماني خلافت کان بلقان جا گھڻا حصا آزاد ڪرايا. عثماني خلافت، قجر گھراڻي جي ايراني ۽ چين جي چنگ گھراڻي جي اثر رسوخ گھٽجڻ سان پيدا ٿيل خال کي برطانيه ۽ روسي ايمپائر ڀرڻ شروع ڪيو ۽ انھن ٻنھي ايمپائرن جي ڇڪتاڻ [[ وڏي راند]] (The Great Game) جو نالي سان مشهور ٿي<ref name="ninteenth">{{cite web|last=Curtis|first=Glenn E.|url=http://countrystudies.us/russia/6.htm|title=Russia - Transformation of Russia in the Nineteenth Century|year=1998|location=[[Washington, D.C.]]|publisher=Federal Research Division of the [[Library of Congress]]|access-date=25 June 2021}}</ref>. اڻويھين صدي دوران روس ۾ سوشلسٽ تحريڪن جي شروعات ٿي. 1881ع ۾ انقلابين جي حملي ۾ اليگزينڊر ٻيون مارجي ويو ۽ سندس جاءِ تي ان جو پٽ [[اليگزينڊر ٽيون (روس)|اليگزينڊر ٽئين]] جي تاج پوشي ٿي جنھن جو راڄ 1894 تائين پرامن طريقي سان ھليو جنھن بعد ان ساڳي سال روس جو آخري زار [[نڪولس ٻيون (روس)|نڪولس ٻيون]] تخت تي ويٺو. ان جي دور ۾ 1905 ۾ خوني انقلاب آيو جنھن کي [[خوني آچر 2005]] سڏيو ويندو آهي. ان انقلاب ۾ بغاوت کي تي چيڀاٽيو ويو پر حڪومت ملڪ ۾ 1906 واري آئين جي صورت ۾ تمام وڏا سڌارا آڻڻ تي مجبور ٿي. ماڻھن کي اظھار جي آزادي ۽ جلوس ڪڍڻ، سياسي جماعتن جي قانوني حيثيت ۽ [[ڊوما]] جي نالي سان چونڊ واري مقننه جي قيام وارا حق ڏنا ويا<ref name="ninteenth"/>. ===روسي سوشلسٽ ريپبلڪ === [[File:Russian Imperial Family 1913.jpg|thumb|left|روسي شھنشاھ نڪولس ٻيون پنھنجي خاندان سان گڏ. 1918 ۾ بالشويڪن ان سموري خاندان کي قتل ڪيو]] 1914ع ۾ آسٽريا ھنگري ايمپائر طرفان روس جي اتحادي سربيا جي بادشاھت سان جنگ جي اعلان بعد روس بہ ٻين جنگ عظيم ۾ شامل ٿي ويو<ref>{{cite web|url=https://www.iwm.org.uk/history/how-the-world-went-to-war-in-1914|title=How The World Went To War In 1914|work=[[Imperial War Museum]]|access-date=30 May 2021}} </ref><ref>{{cite book|first=Fiona K.|last=Tomaszewski|title=A Great Russia: Russia and the Triple Entente, 1905-1914|year=2002|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-275-97366-7|pages=19–}}</ref> 1916 ۾ پبرسلوف واري حملي دوران روسي شاھي فوج آسٽروھنگري ايمپائر جي فوج کي لڳ ڀڳ ناس ڪري چڏيو<ref>{{cite journal|last=Schindler|first=John|date=2003|title=Steamrollered in Galicia: The Austro-Hungarian Army and the Brusilov Offensive, 1916.|journal=[[War in History]]|volume=10|number=1|pages=27–59|doi=10.1191/0968344503wh260oa|jstor=26061940|s2cid=143618581}}</ref> جنگي خرچ ۾ اضافي، جنگ ۾ ٿيل جاني نقصان، بدعنواني ۽ بغاوت جي افواھن روس ۾ اڳواٽ موجود عوامي بي اعتمادي ۾ ويتر گھڻو اضافو ڪيو جنھن 2017ع واري آڪٽوبر انقلاب لاء راھ ھموار ڪئي<ref name="revo">{{cite web|last=Curtis|first=Glenn E.|url=http://countrystudies.us/russia/8.htm|title=Russia - Revolutions and Civil War|year=1998|publisher=Federal Research Division of the [[Library of Congress]]|location=[[Washington, D.C.]]|access-date=26 June 2021}}</ref>. فيبروري 2017 جي انقلاب نڪولس ٻئين کي اقتدار ڇڏڻ تي مجبور ڪيو. ھن ۽ سندس خاندان کي قيد ڪيو ويو ۽ بعد ۾ روسي گھرو ويڙھ دوران [[يڪاتيرنبرگ]] ۾ گوليون ھڻي قتل ڪيو ويو. شاھي نظام کي ختم ڪري پھرين سيپٽمبر 1917ع تي روسي سياسي جماعتن جي اتحاد جي عارضي حڪومت ٺاهي وئي ۽ روسي ريپبلڪ جي قيام جو اعلان ڪيو ويو<ref name="geoffreyswain">{{cite book|first=Geoffrey|last=Swain|title=Trotsky and the Russian Revolution|year=2014|publisher=[[Routledge]]|page=15|isbn=978-1-317-81278-4|quote="The first government to be formed after the February Revolution of 1917 had, with one exception, been composed of liberals."}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.prlib.ru/history/619540|script-title=ru:Провозглашена Российская республика|date=7 February 2017|script-website=ru:Президентская библиотека имени Б.Н. Ельцина}}</ref> 6 جنوري 2018 تي روسي آئين ساز اسيمبلي روسي جنھوري وفاقي ريپبلڪ جو اعلان ڪيو<ref name="revo"/> ٻئي ڏينهن تي [[آل رشين سينٽرل ايگزيڪٽو ڪاميٽي]] ان آئين ساز اسيمبلي کي ٽوڙي ڇڏيو<ref name="revo"/> [[File:Thecristisrizenoldrussiancivilwarposter.jpg|thumb|upright=0.8|سفيد ڌر جو ھڪ پروپيگنڊا وارو پوسٽر 1932ع ]] [[پيٽروگراڊ سوويت]] پڻ ھڪ متبادل سوشلسٽ اداري جي حيثيت ۾ موجود ھئي جيڪا مزدورن ۽ ھارين جي چونڊيل سوويت جي نالي سان مشهور ڪائونسلن ذريعي طاقت کي برقرار رکيو. آڪٽوبر 1917ع ۾ [[بالشويڪ|بالشويڪن]] [[ولاديمير لينن]] جي سربراهي ۾ [[آڪٽوبر انقلاب 2017|انقلاب]] آڻي عارضي حڪومت کي ختم ڪري سوويت جي ذريعي ملڪ ھلائڻ شروع ڪيو ۽ اھڙي طرح دنيا جي پھرين سوشلسٽ رياست وجود ۾ آئي<ref name="revo"/> جنھن سان گڏوگڏ ڪميونسٽ مخالف سفيد تحريڪ جي ويڙهاڪن ۽ سويت ڪائونسلن جي سرخ فوج وچ ۾ گھرو ويڙھ جي شروعات ٿي وئي. بالشويڪ روس کي [[بريسٽ لتووسڪ معاھدي]] ذريعي سموري يوڪرين سان گڏوگڏ پولينڊ، فنلئنڊ ۽ بالٽڪ علائقن تان ھٿ کڻڻو پيو<ref name="revo"/>. پھرين جنگ عظيم جي اتحادي طاقتن روسي گھرو ويڙھ ۾ ڪميونسٽ مخالف فوجين جي مدد ۾ ناڪام مداخلت ڪئي<ref>Carley, M. (1989). [https://www.jstor.org/stable/40106089 Allied Intervention and the Russian Civil War, 1917-1922.] The International History Review, 11(4), 689-700. Retrieved June 26, 2021.</ref><ref>{{cite web|url=https://www.nationalgeographic.com/history/article/red-terror-set-macabre-course-soviet-union|title=How the Red Terror set a macabre course for the Soviet Union|work=[[National Geographic]]|first=Erin|last=Blakemore|date=2 September 2020|access-date=26 June 2021}}</ref> گھرو ويڙھ روس جي معيشت ۽ انفراسٽرڪچر کي ڳرو نقصان رسايو. لڳ ڀڳ 70 کان 120 لکن تائين ماڻھن جو جاني نقصان ٿيو جن اڪثريت عام شھرين جي ھئي<ref name="civilwar">{{cite book|last=Mawdsley|first=Evan|title=The Russian Civil War|location=[[نيو يارڪ سٽي|New York City]]|year=2007|isbn=978-1-68177-009-3|page=287}}</ref> <ref>{{cite book|last=Hassell|first=James E.|title=Russian Refugees in France and the United States Between the World Wars (Transactions of the American Philosophical Society)|date=1992|pages=96|isbn=978-0-87169-817-9}}</ref> 1921 ۽ 1922 واري ڏڪار جا اڌ ڪروڙ ماڻھو شڪار ٿيا<ref>{{cite web|last=Haller|first=Francis|url=https://www.icrc.org/en/doc/resources/documents/article/other/5rfhjy.htm|title=Famine in Russia: the hidden horrors of 1921|publisher=[[International Committee of the Red Cross]]|date=8 December 2003|work=[[Le Temps]]|access-date=26 July 2021}}</ref> [[File:19190525-Lenin and bolshevik leaders on Red square.jpg|thumb|left| [[ولاديمير لينن]] ۽ ٻيا بالشويڪ اڳواڻ 1919ع ۾ [[ريڊ اسڪوائر]] تي لازمي فوجي سکيا وارن جٿن جو معائنو ڪندي ]] 30 ڊسمبر 1922 تي لينن پنھنجي ساٿين سان گڏجي ھڪ معاھدي ذريعي سوويت يونين قائم ڪيو جنھن م روس، يوڪرين، بيلاروس ۽ ٽرانس ڪوھ ڪاف واريون سويت سوشلسٽ ريپبلڪون شامل ھيون جيڪا پوء وڌي 15 ريپبلڪن تائين وسيع ٿي وئي جن ۾ سڀ کان وڌيڪَ آبادي واري ريپبلڪ رشين سوويت سوشلسٽ ريپبلڪ ھئي جنھن ڪري ان جو ٻين تي سياسي، معاشي ۽ ثقافتي غلبو رھيو<ref name="establishment">{{cite web|url=https://www.history.com/this-day-in-history/ussr-established|title=USSR Established|work=[[History (American TV network)|History]]|access-date=26 June 2021}}</ref>. 1924ع ۾ لينن جي وفات بعد سويت يونين جي ڪميونسٽ پارٽي جو جنرل سيڪريٽري [[جوزف اسٽالن]] ملڪ جو سربراھ ٿيو. ھن پنھنجي سڀ کان وڏي مخالف [[ليون ٽراٽسڪي]] کي 1929ع ۾ جلاوطن ڪيو. ھن ملڪ ۾ [[ڪمانڊ ايڪانامي]] جو آغاز ڪيو. ملڪ جي ٻھراڙيءَ جي زراعت ۽ صنعت کي اجتماعي صورت ڏني. ھن سوويت يونين جي وڏي زرعي معيشت کي ٿوري وقت ۾ ھڪ وڏي صنعتي پاور هائوس ۾ تبديل ڪري ڇڏيو. اسٽالن ملڪي پاليسين جي مخالفن سان ڏاڍي سختي سان پيش آيو. [[File:RIAN archive 44732 Soviet soldiers attack house.jpg|thumb|upright=1.3|The [[اسٽالن گراڊ واري جنگ]], جنگن جي تاريخ ۾ سڀ کان وڏي ۽ خوني لڙائي ھئي جيڪا 1943ع ۾ سويت يونين جي جرمن فوج تي فتح سان ختم ٿي]] [[File:World War II military deaths in Europe by theater and by year.png|upright=1.3|thumb|ٻين جنگ عظيم ۾ يورپ ۾ ساليانو جاني نقصان. سوويت يونين محوري طاقتن کي شڪست ڏيڻ ۾ ھڪ وڏو ڪردار ادا ڪيو]] 22 جون 1941ع ۾ نازي جرمني [[مولوٽوف ربنٽراپ پيڪٽ]] جي ڀڃڪڙي ڪندي آپريشن باربروسا ذريعي سوويت يونين تي انساني تاريخ جو سڀ کان زبردست حملو ڪيو<ref>{{cite web|url=https://www.rferl.org/a/operation-barbarossa-photos-nazi-invasion-soviet-union/31320468.html|title=Operation Barbarossa: The Nazi Invasion Of The U.S.S.R. 80 Years Ago|work=[[Radio Free Europe/Radio Liberty]]|first=Amos|last=Chapple|date=22 June 2021|access-date=2 July 2021|quote="Nazi Germany led the largest-ever ground invasion force in an attack on the Soviet Union in 1941 that unleashed a brutal conflict that cost the lives of millions of people."}}</ref> جنھن سان ٻين جنگ عظيم جو اوڀر پاسي وارو سڀ کان وڏو جنگي محاذ شروع ٿيو<ref>{{cite web|url=https://www.theatlantic.com/photo/2011/09/world-war-ii-the-eastern-front/100150/|title=World War II: The Eastern Front|work=[[The Atlantic]]|first=Alan|last=Taylor|date=18 September 2011|access-date=2 July 2021}}</ref> 1941 ۽ 1942 دوران رڳو 8 مھينن ۾ جرمن قيد ۾ 30 لک سويت يونين جي جنگي قيدين کي جرمن فوج قيد دوران ھلاڪ ڪيو<ref>{{cite book|last=Jones|first=Adam|author-link=Adam Jones (Canadian scholar)|date=2010|title=Genocide: A Comprehensive Introduction'' (2nd ed.)|page=271|quote="The large majority of POWs, some 2.8 million, were killed in just eight months of 1941–42, a rate of slaughter matched (to my knowledge) only by the 1994 Rwanda genocide."|publisher=[[Routledge]]|isbn=978-0-415-48619-4}}</ref>. جرمن ۽ فنلئنڊ جي فوجن [[سينٽ پيٽرسبرگ|ليننگراڊ]] شھر جو 1941 کان 1944 تائين زميني محاصرو ڪيو پر شھر ويڙھ جاري رکي. ان محاصري ڪري فاڪاڪشي م لکين ماڻھو مري ويا پر روسي پيش نہ پيا. اسٽالن جي حڪومت ۾ فوجي ڪمان [[جارجي ژوڪوف]] ۽ [[ڪونسٽانٽن روڪوسووسڪي]] سنڀالي ۽ مئي 1945ع ۾ سوويت فوج برلن جي جنگ دوران برلن تي قبضو ڪيو<ref>{{cite web|url=https://www.nationalgeographic.com/history/history-magazine/article/soviet-victory-battle-berlin-finished-nazi-germany|title=The Soviet victory in the Battle of Berlin finished Nazi Germany|work=[[National Geographic]]|first1=Neil|last1=Kagan|first2=Stephen|last2=Hyslop|date=7 May 2020|access-date=29 May 2021}}</ref>. آگسٽ 1945ع ۾ سوويت فوج چين جي علائقي [[مينچوڪئو]] (منچوريا) ۽ اتر ڪوريا مان جپاني فوج کي ٻاھر ڪڍيو<ref>{{cite web|url=https://thediplomat.com/2012/08/the-forgotten-soviet-japanese-war-of-1939/|title=The Forgotten Soviet-Japanese War of 1939|work=[[The Diplomat]]|first=Stuart D.|last=Goldman|date=28 August 2012|access-date=29 May 2021}}</ref>. اوڀر يورپ ۽ وچ يورپ وارن ملڪن مشرقي جرمني سميت سوشلسٽ نظام واريون رياستون ٺھي ويون جن سان سوشلسٽ بلاڪ وجود ۾ آيو. سوويت يونين دنيا جي ٻين ايٽمي طاقت بڻجي ويو جنھن بعد ايٽمي ھٿيار ٺاھڻ جي ڊوڙ شروع ٿي وئي<ref>{{cite book|last=Neiberg|first=Michael|title=Potsdam: The End of World War II and the Remaking of Europe|date=2015|publisher=[[Basic Books]]|pages=368|isbn=978-0-465-04062-9}}</ref> <ref>{{cite book|title=Encyclopedia of Eastern Europe: From the Congress of Vienna to the Fall of Communism |publisher=[[Taylor & Francis|Taylor & Francis Group]]|first=Richard C.|last=Frucht|year=2003|isbn=978-0-203-80109-3}}</ref> <ref>{{cite book|last=Holloway|first=David|title=Stalin and the Bomb: The Soviet Union and Atomic Energy 1939–1956|publisher=[[Yale University Press]]|year=1994|pages=505|isbn=978-0-300-06056-0}}</ref> سوويت يونين [[وارسا پيڪٽ]] ذريعي اتحاد قائم ڪيو<ref>{{cite book|last1=Mastny|first1=Vojtech|last2=Malcolm|first2=Byrne|title=A Cardboard Castle?: An Inside History of the Warsaw Pact, 1955–1991|year=2005|publisher=[[Central European University Press]]|location=[[Budapest]]|isbn=978-963-7326-07-3}}</ref> آمريڪا ٻين يورپي ملڪن سان گڏجي [[اتر بحرالڪاهل معاهدي واري تنظيم|نيٽو ]] وارو اتحاد ٺاھيو جنھن سان دنيا ۾ سرد جنگ جو آغاز ٿيو<ref>{{cite book|last1=Wagg|first1=Stephen|last2=Andrews|first2=David|title=East Plays West: Sport and the Cold War|year=2012|publisher=Routledge|isbn=978-1-134-24167-5|page=11}}</ref> 1953ع ۾ اسٽالن جي موت بعد [[نڪيتا خروشچيف]] سوويت يونين جو نئون سربراھ ٿيو جنھن اسٽالن جي ڪيل ڏوھن ۽ ظلمن جي مذمت ڪئي ۽ [[ڊي اسٽالنائيزيشن]] جي پاليسي شروع ڪئي. ھن لينن جي دور کان قائم ٿيل ليبر ڪيمپن مان لکين سياسي قيدين کي آزاد ڪيو <ref>{{cite book|first=Polly|last=Jones|title=The Dilemmas of De-Stalinization: Negotiating Cultural and Social Change in the Khrushchev Era|date=7 April 2006|publisher=Routledge|isbn=978-1-134-28347-7|pages=2–4}}</ref> ھن عالمي پرامن بقاء باھمي جي پاليسي پڻ اختيار ڪئي. ھن طرفان ظالماڻي پاليسين ۾ نرمي کي خروشچيف جي برف پگھرجڻ واري پاليسي سڏيو ويو<ref name="Khrushchev">{{cite book|last=Taubman|first=William|pages=871|year=1990|title=Khrushchev: The Man and His Era|publisher=[[W. W. Norton & Company]] and [[Simon & Schuster]]|isbn=978-0-393-32484-6}}</ref> ان دور ۾ سرد جنگ ۾ پڻ اضافو ٿيو آمريڪا [[پي جي ايم جوپيٽر ميزائيل]] ترڪي ۾ نصب ڪيا ۽ سوويت يونين ڪيوبا ۾ ميزائل نصب ڪيا<ref>{{cite journal|last=Fuelling|first=Cody|url=https://digitalcommons.northgeorgia.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1218&context=issr|title=To the Brink: Turkish and Cuban Missiles during the Height of the Cold War|journal=International Social Science Review|publisher=[[University of North Georgia]]|volume=93|number=3|access-date=28 May 2021|archive-date=13 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220313053405/https://digitalcommons.northgeorgia.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1218&context=issr|dead-url=yes}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220313053405/https://digitalcommons.northgeorgia.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1218&context=issr |date=13 March 2022 }}</ref> [[File:Sputnik asm.jpg|thumb| دنيا جو پھريون مصنوعي سيٽلائيٽ [[اسپٽنڪ 1]]]] 1957ع ۾ سوويت يونين پھريون مصنوعي سيٽلائيٽ [[اسپٽنڪ 1]] خلا ۾ موڪليو جنھن سان خلائي دؤر جو آغاز ٿيو<ref name="sputnik">{{Cite book|last=Brzezinski|first=Matthew B.|year=2007|title=Red Moon Rising: Sputnik and the Hidden Rivalries That Ignited the Space Age|location=[[نيو يارڪ سٽي|New York City]]|publisher=[[Henry Holt and Company]]|isbn=978-0-8050-8147-3}}</ref> روسي خلاباز [[يوري گئگرين]] پھريون انسان ھيو جنھن 12اپريل 1961ع تي [[ووستوڪ 1]] خلائي جھاز ۾ سوار ٿي خلا ۾ داخل ٿي ڌرتي جي چوڌاري چڪر لڳايو<ref name="gagarin">{{cite book|last=Jenks|first=Andrew L.|title=The Cosmonaut Who Couldn't Stop Smiling: The Life and Legend of Yuri Gagarin|publisher=[[Northern Illinois University Press]]|date=2012|isbn=978-0-87580-447-7}}</ref>. خروشچيف کان پوءِ 1964ع ۾ [[ليوند برژنيف]] سوويت يونين جو سربراھ ٿيو جيڪو 1982ع تائين ان منصب تي رھيو جيڪو سوويت يونين جي معاشي جمود جو دور سڏيو ويندو آهي. ملڪ جي معاشي ترقي ڏاڍي سست ٿي وئي. 1979ع ۾ افغان انقلاب بعد سوويت يونين جي فوج جي اتي داخل ٿيڻ سان [[سوويت افغان جنگ]] جي شروعات ٿي. 12 نومبر 1982تي [[يوري آندروپوف]] ملڪ جو سربراھ ٿيو جيڪو 9 فيبروري 1984 ۾ وفات ڪري ويو ۽ [[ڪانسٽينٽن چرنينڪو]] سربراھ ٿيو جيڪو 10 مارچ 1985 تي فوت ٿيڻ تائين عھدي تي رھيو ۽ پوء [[ميخائيل گورباچوف]] ملڪ جو آخري سربراھ ٿيو. [[File:President Reagan meeting with Soviet General Secretary Gorbachev at Hofdi House during the Reykjavik Summit Iceland.jpg|thumb|left| ميخائيل گورباچوف ۽ رونالڊ ريگن 1986ع ۾ [[ريڪجاويڪ سمٽ]] ۾<ref>{{cite web|last=Brownell|first=Richard|url=https://medium.com/@rickbrownell/reagan-and-gorbachevs-first-brush-with-peace-62311c2bd0ec|title=Reagan and Gorbachev's First Brush with Peace|work=[[Medium (website)|Medium]]|date=12 October 2018|access-date=17 July 2021}}</ref>]] گورباچوف معاشي جمود کي ختم ڪرڻ ۽ حڪومت کي جمھوري بنائڻ خاطر سوويت نظام ۾ لبرل سڌارا [[پرسٽروئڪا]] (نئين تشڪيل) ۽ [[گلاسنوسٽ]] (اظھار جي آزادي) وارين پاليسين جي صورت ۾ نافذ ڪيا<ref>{{cite book|last=Taubman|first=William|date=2017|title=Gorbachev: His Life and Times|location=[[نيو يارڪ سٽي|New York City]]|publisher=[[Simon & Schuster]]|isbn=978-1-4711-4796-8}}</ref> پر انھن پاليسين ملڪ ۾ قومپرستي ۽ علحدگي پسنديءَ کي ھٿي ڏني <ref>{{cite web|last=Beissinger|first=Mark R.|url=https://scholar.princeton.edu/sites/default/files/mbeissinger/files/beissinger.ceh_.article.pdf|title=Nationalism and the Collapse of Soviet Communism|publisher=[[Princeton University]]|access-date=25 June 2021}}</ref>. دنيا جي ٻين وڏي معاشي طاقت پوئين دور ۾ ھڪ وڏي معاشي گھوٽالي جو شڪار ٿيندي وئي <ref>{{cite book|last=Hanson|first=Philip|title=The Rise and Fall of the Soviet Economy|publisher=[[Routledge]]|pages=292|date=2003|isbn=978-0-582-29958-0}}</ref> <ref name="photius.com">{{cite web|url=http://www.photius.com/countries/russia/economy/russia_economy_unforeseen_results_o~1315.html|title=Russia Unforeseen Results of Reform|publisher=The Library of Congress Country Studies; CIA World Factbook|access-date=10 March 2008}}</ref> 1991 ۾ بالٽڪ رياستون سوويت يونين کان ڌار ٿيڻ جي شروعات ڪئي<ref>{{cite news |last1=Dahlburg |first1=John-Thor |last2=Marshall |first2=Tyler |title=Independence for Baltic States: Freedom: Moscow formally recognizes Lithuania, Latvia and Estonia, ending half a century of control. Soviets to begin talks soon on new relationships with the three nations |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1991-09-07-mn-1530-story.html |access-date=September 28, 2021 |work=[[لاس اينجلس ٽائمز|Los Angeles Times]] |date=September 7, 1991 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210603043522/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1991-09-07-mn-1530-story.html?_amp=true |archive-date=2021-06-03 |url-status=unfit}}</ref> 1991ع ۾ ھڪ ريفرينڊم ذريعي سوويت شھرين جي اڪثريت سوويت يونين کي خودمختيار رياستن جي يونين ۾ تبديل ڪرڻ جي حق ۾ ووٽ ڏنو<ref>{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1991-03-19-mn-494-story.html|title=Vote Backs Gorbachev but Not Convincingly : Soviet Union: His plan to preserve federal unity is supported--but so is Yeltsin's for a Russian presidency.|work=[[لاس اينجلس ٽائمز|Los Angeles Times]]|first=Michael|last=Parks|date=19 March 1991|access-date=30 May 2021}}</ref> 1991ع ۾ [[بورس يلٽسن]] روسي سوويت سوشلسٽ ريپبلڪ جو پھريون ڀيرو سڌي چونڊ وسيلي صدر چونڊجي آيو<ref>{{cite web|url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1991/06/14/yeltsin-elected-president-of-russia/8b0dc76b-752c-4e28-a525-45ba6120ff24/|title=YELTSIN ELECTED PRESIDENT OF RUSSIA|work=[[The Washington Post]]|first=David|last=Remnick|date=14 June 1991|access-date=6 June 2021}}</ref> آگسٽ 1991 ۾ ڪميونسٽ پارٽي جي حق ۾ سوويت يونين کي قائم رکڻ خاطر گورباچوف جي خلاف فوجي بغاوت ٿي<ref>{{cite book|last1=Bonnell|first1=Victoria E.|last2=Cooper|first2=Ann|last3=Freidin|first3=Gregory|title=Russia at the Barricades: Eyewitness Accounts of the August 1991 Coup|publisher=[[Routledge]]|date=1994|location=[[دي نيو يارڪ ٽائمز|New York Times]]|pages=384|isbn=978-1-315-70099-1}}</ref> 25 ڊسمبر 1991ع تي سوويت يونين جي خاتمي جو اعلان ٿيو جنھن سان موجوده روس سميت چوڏھن ٻيون نيون رياستون وجود ۾ آيون<ref>{{cite book|last=Plokhy|first=Serhii|title=The Last Empire: The Final Days of the Soviet Union|date=2014|pages=520|isbn=978-1-78074-646-3}}</ref>. ===روسي فيڊريشن === [[File:Vladimir Putin taking the Presidential Oath, 7 May 2000.jpg|thumb|left| سن 2000 ۾ [[ولاديمير پيوٽن]] جي روسي صدر جي عھدي لاءِ حلف برداري جي تقريب ۾ بورس يلٽسن پڻ بيٺل]] سوويت يونين جي معاشي ۽ سياسي زوال روس جي معيشت کي ھڪ ڊگھي وقت لاء ڊپريشن ۾ رکيو<ref>{{cite web|url=http://countrystudies.us/russia/58.htm|title=Russia - Economic Conditions in Mid-1996|editor=Glenn E. Curtis|year=1998|location=[[Washington, D.C.]]|publisher=Federal Research Division of the [[Library of Congress]]|access-date=1 August 2021}}</ref> ان ڪري روس ۾ نجڪاري، آزاد تجارت ۽ لبرلائيزيشن وارا سڌارا آڻدا ويا<ref name="OECD">{{cite web|url=http://www.oecd.org/dataoecd/7/50/2452793.pdf|title=Russian Federation|publisher=Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD)|access-date=24 February 2008}}</ref>. ان کان سواءِ آمريڪا ۽ [[آء ايم ايف]] جون تجويزيل معيشت ۾ بنيادي تبديليون پڻ آنديون ويون<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/1993/12/21/world/us-is-abandoning-shock-therapy-for-therussians.html|title= U.S. is abandoning 'shock therapy' for the Russians|author=Sciolino, E.|work=[[دي نيو يارڪ ٽائمز|The New York Times]]|access-date=20 January 2008|date=21 December 1993}}</ref> پر ملڪ ۾ پيدا ٿيل نئين ارب پتين ناڻو ۽ اثاثا وڏي پيماني تي ملڪ کان ٻاھر منتقل ڪرڻ شروع ڪيا<ref>{{cite news|last=Johnson|first=Scott|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-03-12/capital-flight-from-russia-carries-750-billion-price-tag-chart|title=Capital Flight From Russia Carries $750 Billion Price Tag|work=[[Bloomberg L.P.]]|date=12 March 2019|access-date=1 August 2021}}</ref> معاشي ڊپريشن سماجي خدمتن جو زوال آڻي ڇڏيو. غربت ۾ تيزي سان اضافو ٿيو ۽ ڄمڻ جي شرح کان موت جي شرح وڌي وئي<ref>{{Cite book|first=Branko|last=Milanovic|title=Income, Inequality, and Poverty During the Transformation from Planned to Market Economy|publisher=[[The World Bank]]|year=1998|isbn=978-0-8213-3994-7}}</ref> 1990واري ڏھاڪي ۾ بدعنواني، ڏوھ ۽ لاقانونيت انتھا تي پهچي چڪا ھئا<ref>{{cite book|last=Satter|first=David|title=Darkness at Dawn|date=2003|publisher=[[Yale University Press]]|isbn=978-0-300-10591-9}}</ref>. 1993ع ۾ بورس يلٽسن۽ پارليامينٽ وچ ۾ ڇڪتاڻ جي ڪري آئيني گھوٽالو پيدا ٿيو جنھن جي نتيجي ۾ فوج کي مداخلت ڪرڻي پئي. مغربي طاقتن يلٽسن جي حمايت ڪئي. ان بحران دوران 100 کان وڌيڪَ ماڻھو مارجي ويا نيٺ معاملو آئيني ريفرنڊم ذريعي حل ٿيو ۽ نئون آئين جوڙي نافذ ڪيو ويو جنھن ۾ صدر کي وڌيڪ اختيار ڏنا ويا<ref>{{cite web|url=https://www.rferl.org/a/russia-players-1993-crisis/25125000.html|title=Who Was Who? The Key Players In Russia's Dramatic October 1993 Showdown|work=[[Radio Free Europe]]|date=2 October 2018|access-date=28 May 2021}}</ref> 31 ڊسمبر 1999ع تي صدر بورس يلٽسن ملڪ ۾ معاشي بھتري آڻڻ ۾ ناڪامي سبب غير مقبول ٿي چڪو ھو جنھن ڪري ان استعيفا ڏني ۽ پنھنجي جانشين طور روسي وزيراعظم ولاديمير پيوٽن کي چونڊيو<ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2000/01/01/world/yeltsin-resigns-overview-yeltsin-resigns-naming-putin-acting-president-run-march.html|title=YELTSIN RESIGNS: THE OVERVIEW; Yeltsin Resigns, Naming Putin as Acting President To Run in March Election|work=[[دي نيو يارڪ ٽائمز|The New York Times]]|first=Celestine|last=Bohlen|date=1 January 2000|access-date=30 May 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2007/apr/23/russia.marktran|title=A bold buffoon|work=[[دي گارڊين|The Guardian]]|first=Mark|last=Tran|date=23 April 2007|access-date=5 July 2021}}</ref> پيوٽن 2000 ۾ روسي صدرات جي چونڊ کٽي ملڪ جو صدر منتخب ٿيو <ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2000/03/27/world/election-russia-overview-putin-wins-russia-vote-first-round-but-his-majority.html|title=ELECTION IN RUSSIA: THE OVERVIEW; Putin Wins Russia Vote in First Round, But His Majority Is Less Than Expected|work=[[دي نيو يارڪ ٽائمز|The New York Times]]|first=Mark|last=Wines|date=27 March 2000|access-date=30 May 2021}}</ref> ھن چيچنيائي بغاوت کي ڪچليو<ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2002/02/28/world/russia-using-brutality-to-suppress-chechens-rights-group-says.html|title=Russia Using Brutality to Suppress Chechens, Rights Group Says|work=[[دي نيو يارڪ ٽائمز|The New York Times]]|first=Barbara|last=Crossette|date=28 February 2002|access-date=30 May 2021}}</ref>. تيل جي قيمتن ۾ اضافي سان ھتي پرڏيهي سيڙپڪاري وڌي ۽ پيوٽن جي ڏاھپ وارين معاشي ۽ مالياتي پاليسين سبب روسي معيشت اٿڻ شروع ڪيو جنھن سان ماڻھن جي معيار زندگي ۾ اضافو ٿيو ۽ روس جو عالمي سياست ۾ غلبو پڻ وڌيو<ref name="challenges_p12">{{cite book |editor-first=Anders |editor-last=Åslund |editor-first2=Sergei |editor-last2=Guriev |editor-first3=Andrew C. |editor-last3=Kuchins |title=Russia After the Global Economic Crisis|chapter=Challenges Facing the Russian Economy after the Crisis<!-- |pages=9–39 -->|last1=Guriev|first1=Sergei|last2=Tsyvinski|first2=Aleh|publisher=Peterson Institute for International Economics; Centre for Strategic and International Studies; New Economic School|year=2010|isbn=978-0-88132-497-6|pages=12–13}}</ref> 2004 واري صدارتي چونڊ ۾ ھي ڀيھر صدر چونڊجي ويو <ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2004/03/15/world/as-expected-putin-easily-wins-a-second-term-in-russia.html|title=As Expected, Putin Easily Wins a Second Term in Russia|work=[[دي نيو يارڪ ٽائمز|The New York Times]]|first=Seth|last=Mydans|date=15 March 2004|access-date=30 May 2021}}</ref> [[File:Putin with Vladimir Konstantinov, Sergey Aksyonov and Alexey Chaly 4.jpeg|thumb|[[ولاديمير پيوٽن]] (کاٻي طرف کان ٽيون), [[سرگي آڪسونوف]] (کاٻي پاسي پھريون), [[ولاديمير ڪانسٽنٽينوف]] (کاٻي پاسي ٻيون) ۽ [[ايڪسئي چلياء]] (ساڄي پاسي) 2014ع ۾ ڪرائميائي ريپبلڪ جي روس سان الحاق جي معاھدي تي صحيحون ڪندي]] 2 مارچ 2008 تي [[دميتري مدوديف]] صدارتي چونڊ کٽي ملڪ جو صدر ٿيو ۽ پيوٽن وري ملڪ جو وزيراعظم ٿيو. پيوٽن آئيني رڪاوٽ سبب ٽيون ڀيرو لاڳيتو صدر ٿي نہ پئي سگھيو<ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2008/may/08/russia|title=Putin ever present as Medvedev becomes president|work=[[دي گارڊين|The Guardian]]|first=Luke|last=Harding|date=8 May 2008|access-date=6 June 2021}}</ref>. 2012 جي صدراتي چونڊن ۾ پيوٽن وري صدر چونڊجي آيو<ref>{{cite web|url=https://www.washingtonpost.com/world/russians-voting--and-watching/2012/03/04/gIQA3j6CqR_story.html|title=Putin wins election as Russian president; opponents claim widespread fraud|work=[[The Washington Post]]|first1=Kathy|last1=Lally|first2=Will|last2=Englund|date=4 March 2012|access-date= 6 June 2021}}</ref> ۽ مدوديف ملڪ جو وزيراعظم مقرر ٿيو <ref>{{cite web|url=https://www.dw.com/en/putin-and-medvedev-in-role-swap/a-15936376|title=Putin and Medvedev in role swap|work=[[DW News]]|access-date=6 June 2021}}</ref><ref>{{cite web|last=Harding|first=Luke|url=https://www.theguardian.com/world/2020/jan/15/dmitry-medvedev-the-rise-and-fall-of-the-robin-to-putins-batman|title=Dmitry Medvedev: the rise and fall of the Robin to Putin's Batman|work=[[دي گارڊين|The Guardian]]|date=15 January 2020|access-date=16 July 2021}}</ref>. 2014ع ۾ يوڪرين ۾ انقلاب اچڻ سبب اتان جو صدر [[وڪٽر يانوڪوويچ]] ملڪ ڇڏي ٻڄي ويو جنھن بعد پيوٽن پارليامينٽ کان يوڪرين ۾ فوج موڪلڻ جي منظوري ورتي جنھن ذريعي ھن ڪرائميا جو ڪنٽرول حاصل ڪيو<ref>{{cite news|url=http://www.nbcnews.com/storyline/ukraine-crisis/ousted-ukrainian-president-asked-russian-troops-envoy-says-n43506|title=Ousted Ukrainian President Asked For Russian Troops, Envoy Says|work=[[NBC News]]|date=3 March 2014|access-date=21 March 2014}}</ref>. 2014 ۾ ڪرائميا ۾ ريفرنڊم ڪرايو ويو جنھن ۾ ووٽرن جي اڪثريت علحدگي جي حق ۾ ووٽ ڏنو<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-26465962|title=Ukraine crisis: Crimea parliament asks to join Russia|website=[[بي بي سي|BBC]]|date=6 March 2014|access-date=27 April 2015}}</ref> روس ڪرائميا کي پنھنجي وفاق ۾ شامل ڪري ڇڏيو جنھن قدم کي عالمي برادري تسليم ڪرڻ کان انڪار ڪيو<ref>{{cite web|url=https://www.un.org/press/en/2014/ga11493.doc.htm|title=General Assembly Adopts Resolution Calling upon States Not to Recognize Changes in Status of Crimea Region|publisher=[[United Nations]]|date=27 March 2014|access-date=5 July 2021}}</ref> سيپٽمبر 2015ع ۾ روس شام جي گھرو ويڙھ دوران شامي حڪومت جي مدد ۾ فوج موڪلي ۽ جنگجو گروھ [[آء ايس آء ايل]] جي اسلامڪ اسٽيٽ، النصرہ فرنٽ (ليونت جي القاعده)، [[آرمي اف ڪانڪئيسٽ]] ۽ ٻين گروهن تي ھوائي حملا ڪيا<ref>{{cite web|url=https://www.aljazeera.com/features/2020/10/1/what-has-russia-gained-from-five-years-of-fighting-in-syria|title=What has Russia gained from five years of fighting in Syria?|work=[[Al Jazeera]]|first=Mariya|last=Petkova|date=1 October 2020|access-date=30 May 2021}}</ref>. 2018 جي ئ صدارتي چونڊ ۾ پيوٽن چوٿون ڀيرو روس جو صدر چونڊجي آيو جيڪو سندس آخري آئيني مدو ھيو<ref>{{cite web|url=https://edition.cnn.com/2018/03/18/europe/vladimir-putin-russian-election-2018-results-intl/index.html|title=Putin tightens grip on power with overwhelming Russian election win|work=[[سي اين اين|CNN]]|first1=Nathan|last1=Hodge|first2=Kara|last2=Fox|first3=Angela|last3=Dewan|date=19 March 2018|access-date=6 June 2021}}</ref>. جنوري 2020 ۾ روس جي آئين ۾ اھم آئيني ترميمون ڪيون ويون جنھن ذريعي پيوٽن کي ايندڙ وڌيڪ ٻن مدن تائين صدارتي چونڊ ۾ حصي وٺڻ جي اجازت ملي وئي<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-53255964|title=Putin strongly backed in controversial Russian reform vote|work=[[بي بي سي|BBC]]|date=2 July 2020|access-date=18 July 2021}}</ref>. اپريل 2021 ۾ پيوٽن آئين ترميمن جي توثيق ڪئي <ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2021/apr/05/vladimir-putin-passes-law-that-may-keep-him-in-office-until-2036|title=Vladimir Putin passes law that may keep him in office until 2036|work=[[دي گارڊين|The Guardian]]|first=Andrew|last=Roth|date=5 April 2021|access-date=7 May 2021}}</ref> ==جاگرافي== [[File:Russland Relief.png|thumb|upright=1.5|روس جو ٽوپوگرافي وارو نقشو]] روس ڪثيرالبراعظمي ملڪ آھي جيڪو [[ايشيا]] ۽ [[يُورَپ|يورپ]] جي وسيع علائقن تي مشتمل آهي<ref name="natgeo">{{cite encyclopedia|url=https://kids.nationalgeographic.com/geography/countries/article/russia|title=Russia|work=[[National Geographic Kids]]|date=21 March 2014|publisher=[[National Geographic]]|access-date=26 May 2021}}</ref> روس جون سرحدون فنلئنڊ، ناروي، اسٽونيا، ليٽويا، لٿوانيا، پولينڊ، بيلاروس، يوڪرين، جارجيا، آذربائيجان، قزاقستان، چين، منگوليا ۽ اتر ڪوريا ملن ٿيون. روس جي ساحلي ڪنارن جي ڊيگھ {{convert|comma=5|37653|km|mi|abbr=on}} جيڪا دنيا ۾ چوٿين نمبر تي آهي<ref>{{cite news|url=https://www.economist.com/the-economist-explains/2018/08/16/is-the-caspian-a-sea-or-a-lake|title=Is the Caspian a sea or a lake?|newspaper=[[The Economist]]|quote="Like many lakes, it does not feed into an ocean, but it is sea-like in its size and depth."|date=16 August 2018|access-date=27 June 2021}}</ref>}}<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/coastline/|title=Coastline - The World Factbook|work=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=27 June 2021}}</ref>. روس جو جاگرافيائي محل وقوع متوازي ليٽيٽوڊ اتر ۾ °41 ۽ °82 ۽ متوازي لانگيٽيوڊ اوڀر ۾ °19 ۽ اولھ ۾ °169 آھي. روس جي پکيڙ دنيا جي ٽن کنڊن: اوشنيا، ايٽارڪٽيڪا ۽ يورپ کان بہ وڏي آھي<ref>{{cite web|url=https://medium.com/@callummtaylor/russia-is-huge-and-thats-about-the-size-of-it-180d99ab4a81|title=Russia is huge, and that's about the size of it.|work=[[Medium (website)|Medium]]|first=Callum|last=Taylor|quote="Russia takes up 17,098,250 square kilometres, roughly one-eighth of the world's total land mass. That's larger than the entire continent of Antarctica..."|date=2 April 2018|access-date=6 July 2021}}</ref> ان جو زميني مٿاڇرو پلوٽو جي سطحي مٿاڇري جي برابر آهي<ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/science/across-the-universe/2015/jul/28/pluto-ten-things-we-now-know-about-the-dwarf-planet|title=Pluto: ten things we now know about the dwarf planet|work=[[دي گارڊين|The Guardian]]|first=Stuart|last=Clark|quote="Pluto's diameter is larger than expected at 2,370 kilometres across. This is about two-thirds the size of Earth's moon, giving Pluto a surface area comparable to Russia."|date=28 July 2015|access-date=20 June 2021}}</ref> روس جي ي اولھ واري آخري ترين بالٽڪ سمنڊ وارو ڪنارو آھي جيڪو ان جي حد [[ڪاليننگراڊ اوبلاسٽ]] ۾ واقع آھي ۽ اوڀر ۾ آخري ترين حد [[بيرنگ آبي لنگھ]] جو [[بگ دائيوميد ٻيٽ]] آھي. انھن ٻنھي آخري سرحدي ڇيڙن وچ ۾ فاصلو 9000 ڪ م آهي<ref name="Geo">{{cite web|url=http://countrystudies.us/russia/22.htm|title=Global Position and Boundaries|editor=Glenn E. Curtis |year=1998|location=[[Washington, D.C.]]|publisher=Federal Research Division of the [[Library of Congress]]|access-date=8 July 2021}}</ref>. ھن ملڪ ۾ 9 وڏن جبلن جون قطارون آھن جيڪي ان جي ڏاکڻي حصن ۾ واقع آھن جن مان سڀ مشھور ڪوھ قاف جبلن جي قطار آهي جنھن جي سڀ کان وڏي چوٽي مائونٽ ايلبروس آھي جنھن جي اوچائي {{convert|5642|m|0|abbr=on}} آهي. اھا روس جي ۽ يورپ کنڊ جي پڻ سڀ کان اوچي چوٽي آهي.<br> روس جون سرحدون ٻن وڏن سمنڊن ھرھڪ پيسيفڪ سمنڊ ۽ آرڪٽڪ سمنڊ ۽ 13 ننڍن سمنڊن ھرھڪ اولھ ۾ [[بالٽڪ سمنڊ]]، ڏکڻ اولھ ۾ [[ڪارو سمنڊ]] ۽ [[ازوف وارو سمنڊ]]، اتر ۾ [[بارينٽس سمنڊ]]، [[ڪارا سمنڊ]]، [[ليپٽيف سمنڊ]] ، [[پچورا سمنڊ]]، [[اڇو سمنڊ]] ۽ [[اوڀر سائبيريائي سمنڊ]]، اتر اوڀر ۾ [[چڪچي سمنڊ]] ۽ [[بيرنگ سمنڊ]]، ڏکڻ اوڀر ۾ [[اوخاتسڪ سمنڊ]] ۽ [[جپاني سمنڊ]] سان ملن ٿيون<ref name="natgeo"/><ref name="Geo"/> روس جي وڏن ٻيٽن يا ٻيٽن جي جھرمٽن ۾ [[نووايا زيمليا]]، [[فرانز جوزف لينڊ]]، [[سيورنايا زيمليا]]، [[ نيو سائبيرين آئلينڊز]]، [[ورينگل ٻيٽ]] [[ڪرل آئلينڊز]] ۽ [[سيخلن ٻيٽ]] شامل آهن<ref name="Arctic">{{cite web|url=https://www.thearcticinstitute.org/countries/russia/|title=Russia|work=[[The Arctic Institute – Center for Circumpolar Security Studies]]|access-date=27 June 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.euronews.com/travel/2021/02/24/island-hopping-in-russia-sakhalin-kuril-islands-and-kamchatka-peninsula|title=Island hopping in Russia: Sakhalin, Kuril Islands and Kamchatka Peninsula|work=[[Euronews]]|first=Ziryan|last=Aziz|date=28 February 2020|access-date=27 June 2021}}</ref> [[دائيوميد آئلينڊز]] روسي سرزمين کان {{convert|3.8|km|mi|1|abbr=on}} جي فاصلي تي واقع آهن<ref>{{cite web|url=https://www.atlasobscura.com/places/diomede-islands|title=Diomede Islands – Russia|work=[[Atlas Obscura]]|access-date=27 June 2021}}</ref><br> روس ۾ ھڪ لک کان بہ وڌيڪ وڏيون ۽ ننڍڙيون نديون وڻن ٿيون<ref name="natgeo"/> ۽ دنيا ۾ زميني سطح تي موجود پاڻي جي ذخيرن ۾ سڀ وڌيڪ روس ۾ آھن دنيا ۾ تازي پاڻي جي ڍنڍن ۾ چوٿون حصو پاڻي جو ذخيرو روس ۾ آھي. [[بيڪال ڍنڍ]] روس جي سڀ کان وڏي تازي پاڻي واري ڍنڍ آهي جيڪا دنيا جي سڀ کان اونھي، سڀ کان صاف، سڀ کان پراڻي ۽ سڀ کان وڌيڪَ ڪشادي تازي پاڻي واري ڍنڍ آهي جيڪا دنيا جي زميني سطح واري تازي پاڻي جي ذخيرن جو پنجون حصو آهي<ref>{{cite web|title=Lake Baikal—A Touchstone for Global Change and Rift Studies|publisher=[[United States Geological Survey]]|url=http://pubs.usgs.gov/fs/baikal/|access-date=26 December 2007}}</ref>. ان کان سواء [[لادوگا ڍنڍ]] ۽ [[اونيگا ڍنڍ]] روس جي اتر اولھ ۾ يورپ ۾ واقع آھن جن جو شمار يورپ جي سڀ کان وڏين ڍنڍن ۾ ڻئي ٿو<ref name="natgeo"/> متبادل پاڻي وارن ذخيرن ۾ روس برازيل کان پوءِ دنيا ۾ ٻئين نمبر تي آهي<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/total-renewable-water-resources/|title=Total renewable water resources|website=[[The World Factbook]]|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=9 July 2021}}</ref>. روس جي قومي ۽ تاريخي اھميت واري ندي [[وولگا]] آھي جيڪا يورپ جي سٻ کان ڊگھي ندي آھي<ref name="rivers">{{cite web|url=https://www.themoscowtimes.com/2019/05/15/russias-largest-rivers-from-the-amur-to-the-volga-a65593|title=Russia's Largest Rivers From the Amur to the Volga|work=[[The Moscow Times]]|date=15 May 2019|access-date=26 May 2021}}</ref> سائبيريائي ندين ھرھڪ [[اوبي ندي]]، [[يينيسي ندي]]، [[لينا ندي]] ۽ [[آمور ندي]] جو شمار دنيا جي ڊگھين ندين ۾ ٿئي ٿو<ref name="rivers"/>. [[File:Russia Köppen.svg|thumb|upright=1.38|روس جي ڪوپن واري موسمي درجابندي<ref name="climate1">{{cite journal|last1=Beck|first1=Hylke E.|last2=Zimmermann|first2=Niklaus E.|last3=McVicar|first3=Tim R.|last4=Vergopolan|first4=Noemi|last5=Berg|first5=Alexis|last6=Wood|first6=Eric F.|title=Present and future Köppen-Geiger climate classification maps at 1-km resolution|journal=Scientific Data|date=30 October 2018|volume=5|pages=180214|doi=10.1038/sdata.2018.214|pmid=30375988|pmc=6207062|issn=2052-4463|bibcode=2018NatSD...580214B}}</ref>]] == سياسي نظام == {| class="wikitable" style="text-align:left; float:left; margin-left:9px; margin-left:2px;" |- | style="text-align:left;"| [[File:Vladimir Putin (2018-03-01) 03 (cropped).jpg|132px]] | style="text-align:left;"| [[File:Mikhail Mishustin (2020-07-09).jpg|150px]] |- | style="text-align:left;"|[[ولاديمير پيوٽن]]<br /><small>[[روسي فيڊريشن جو صدر]]</small> | style="text-align:left;"|[[مخائيل مسھاستن]]<br /><small>[[روسي فيڊريشن جو وزير اعظم]]</small> |} روسي آئين مطابق ھي ملڪ [[غيرمتناسب وفاقيت|غيرمتناسبي وفاق]] ۽ [[نیم صدارتی نظام|نيم صدارتي]] ريپببلڪ آھي جنھن ۾ صدر رياست جو سربراھ آھي<ref>{{cite web|title=The Constitution of the Russian Federation|website=(Article 80, §&nbsp;1)|url=http://www.constitution.ru/en/10003000-05.htm|access-date=27 December 2007}}</ref> ۽ وزيراعظم حڪومت جو سربراھ آھي. ھتان جو سياسي نظام ڪثيرالجماعتي نمائندگي واري جمھوريت آھي جنھن ۾ وفاقي حڪومت ٽن شاخن تي مشتمل آهي جن ۾ مقننه، انتظاميه ۽ عدليه شامل آهن<ref name="DeRouenHeo2005">{{cite book|first1=Karl R.|last1=DeRouen|first2=Uk|last2=Heo|title=Defense and Security: A Compendium of National Armed Forces and Security Policies|url=https://books.google.com/books?id=wdeBgfmZI0cC&pg=PA666|year=2005|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-85109-781-4|page=666}}</ref> مقننه ٻہ ايواني ادارو آهي جنھن کي [[روس جي فيڊرل اسيمبلي]] سڏين ٿا. ان جي ھيٺين ايوان جو نالو [[اسٽيٽ ڊوما]] آھي جنھن جا 450 رڪن آھن ۽ مٿئين ايوان جو نالو [[فيڊريشن ڪائونسل]] جنھن جا 170 رڪن آھن. روس جي اھا مقننه وفاقي قانون منظور ڪندي آھي، ان کان سواءِ جنگ جو اعلان، معاھدن جي منظوري ۽ صدر جو مواخذو ڪرڻ جا اختيار پڻ رکي ٿي. انتظاميه يا ايگزيڪٽو واري شاخ ۾ صدر روسي فوج جو سپريم ڪمانڊر ان چيف آهي ۽ کيس ڪنھن بہ منظور ڪيل قانوني بل جي توثيق جي بجاء ويٽو ڪرڻ جا اختيار پڻ آهن. حڪومت ۾ شامل وزيرن ۽ افيسرن جي مقرري پڻ ڪندو آهي. عدليه واري شاخ ۾ [[روس جي آئيني عدالت|آئيني عدالت]]، [[روس جي سپريم ڪورٽ|سپريم ڪورٽ]] ۽ ننڍيون وفاقي ڪورٽون شامل آهن. انھن سموري ڪورٽن جي منظوري مقننه جو مٿيون ايوان: فيڊريشن ڪائونسل صدر جي سفارش تي ڪندو آهي. آھي عدالتون قانون جي تشريح ڪرڻ سان گڏوگڏ ڪنھن بہ قانون کي غير آئيني قرار ڏئي سگھن ٿيون. صدر جو مدو 6 سال آھي جيڪو عام ووٽ ذريعي چونڊيو ويندو آهي. ساڳيو ماڻھو لاڳيتو رڳو ٻہ دفعا عھدي تي رھي سگھي ٿو<ref>{{cite web|title=The Constitution of the Russian Federation|website=(Article 81, §&nbsp;3)|url=http://www.constitution.ru/en/10003000-05.htm|access-date=27 December 2007}}</ref> حڪومتي وزارت ۾ وزيراعظم کي پريميئر سڏين ٿا ۽ ڪابينه ۾ ڊپٽي پريميئر ۽ وزير ۽ ٻيا چونڊيل شامل ھوندا آھن جن جي مقرري صدر وزيراعظم جي سفارش سان ڪندو آهي. وزيراعظم جي مقرري اسٽيٽ ڊوما جي منظوري سان ٿيندي آهي == روس جي سياسي ورھاست== [[فائل:Russian_Regions-EN.svg|thumb|300x300px|روس جا [[فيڊرل سبجيڪٽ]]]] روس جي وفاق جي سياسي ورھاست منفرد آھي ان ۾ 85 علائقا شامل آھن جن ۾ ان جون [[اوبلاست|اوبلاسٽون]] (صوبا)، وفاقي انتظام وارا شھر، ريپبلڪون، خودمختيار آبلاسٽون (صوبا)، [[ڪرائي|ڪِرَائَي]] ۽ خودمختيار [[آڪرگ]] شامل آهن. انھن سڀني کي آئين ۾ ھڪ نالو [[فيڊرل سبجيڪٽ]] ڏنو ويو آهي. [[File:Map of federal subjects of Russia (2014).svg||thumb|center|upright=4]] {| class="wikitable sortable" ! فيڊرل سبجيڪٽ ! حڪومت |- | {{legend|#FFEC77|46&nbsp;[[روس جون آبلاسٽ|آبلاسٽ]]}} |فيڊرل سبجيڪٽ ۾ سڀ کان عام ڊويزن آبلاسٽ يا صوبو |- | {{legend|#00C160|22&nbsp;[[روس جون ريپبلڪون|ريپببلڪ]]}} | ھر ريپبلڪ نالي ۾ خودمختيار ھوندي آھي;<ref>{{cite book|last=Saunders|first=R.A.|title=Historical Dictionary of the Russian Federation|publisher=[[Rowman & Littlefield]]|series=Historical Dictionaries of Europe|date=2019|isbn=978-1-5381-2048-4|url=https://books.google.com/books?id=21ynDwAAQBAJ&pg=PA232|page=232|access-date=7 July 2021}}</ref> |- | {{legend|#FF9400|9&nbsp;[[روس جون ڪرائيون|ڪرائيون]]}} | ڪرائيون بہ لڳ ڀڳ اوبلاسٽ جي مثل ھونديون آھن. ڪرائي جي لفظي معني سرحد يا علائقو آهي. اھو سرحد واري جاگرافيائي بيھڪ سبب انھن تي تاريخي نالو پيل آهي. ھاڻي موجود ڪرائيون سرحدن تي واقع ناھن |- | {{legend|#006989|4&nbsp;[[روس جون خودمختيار آڪرگون|خودمختيار آڪرگون]]}} | ڪڏھن ڪڏھن انھن کي خودمختيار ضلعا يا خودمختيار علائقا يا خودمختيار خطا پڻ سڏيو ويندو آهي. اتي ڪانہ ڪا مخصوص نسلي اقليت جي غلبو ھوندو آھي |- | {{legend|#FF0037|3&nbsp;[[روس جا وفاقي شھر|وفاقي شھر]]}} | روس جا اھي وڏا شھر جيڪي ھڪ الڳ علائقي انتظام ھلائن ٿا (جن ۾ [[ماسڪو]]، [[سينٽ پيٽرسبرگ|سينٽ پيٽرزبرگ]] ۽ [[سيواستوپول]] شامل آهن) |- | {{legend|#C300FF|1&nbsp; خودمختيار اوبلاسٽ}} | [[يھودين واري خودمختيار اوبلاسٽ]] روس جي واحد خودمختيار اوبلاسٽ آهي<ref>{{cite book|last=Gessen|first=Masha|title=Where the Jews Aren't: The Sad and Absurd Story of Birobidzhan, Russia's Jewish Autonomous Region|publisher=[[Schocken Books|Schocken]]|date=2016|isbn=978-0-8052-4246-1}}</ref> |} ===روس جون اوبلاسٽ=== فيڊرل سبجيڪٽ ۾ سڀ کان عام ڊويزن اوبلاسٽ يا صوبي واري آھي جن ۾ سربراھ گورنر ۽ اوبلاسٽ جي پنھنجي مقننه پڻ ھوندي آھي. گھڻي ڀاڱي انھن جا نالا انھن جي صدر مقامن جي نالن تان رکيل آھن {{columns-list|colwidth=22em| #{{flagicon|Amur Oblast}} [[آمور اوبلاسٽ|امور]] #{{flagicon|Arkhangelsk Oblast}} [[آرکينگيلسڪ آبلاسٽ|آرکينگيلسڪ]] #{{flagicon|Astrakhan Oblast}} [[آستراخان اوبلاسٽ|آسٽراخان]] #{{flagicon|Belgorod Oblast}} [[بلگورود اوبلاست|بيلگراڊ]] #{{flagicon|Bryansk Oblast}} [[برائنسڪ آبلاسٽ|برائنسڪ]] #{{flagicon|Chelyabinsk Oblast}} [[چيليابنسڪ آبلاسٽ|چيليابنسڪ]] #{{flagicon|Irkutsk Oblast}} [[ارڪتسڪ آبلاسٽ|ارڪتسڪ]] #{{flagicon|Ivanovo Oblast}} [[آئوانوا آبلاسٽ |آئوانوا]] #{{flagicon|Kaliningrad Oblast}} [[ڪاليننگراڊ آبلاسٽ|ڪاليننگراڊ]] #{{flagicon|Kaluga Oblast}} [[ڪالوگا آبلاسٽ|ڪالوگا]] #{{flagicon|Kemerovo Oblast}} [[ڪيميرووا آبلاسٽ|ڪيميرووا]] #{{flagicon|Kirov Oblast}} [[ڪيراو آبلاسٽ|ڪيراو]] #{{flagicon|Kostroma Oblast}} [[ڪاستروما آبلاسٽ|ڪاستروما]] #{{flagicon|Kurgan Oblast}} [[ڪرگان آبلاسٽ|ڪرگان]] #{{flagicon|Kursk Oblast}} [[ڪرسڪ آبلاسٽ|ڪرسڪ]] #{{flagicon|Leningrad Oblast}} [[ليننگراڊ آبلاسٽ|ليننگراڊ]] #{{flagicon|Lipetsk Oblast}} [[ليپيٽسڪ آبلاسٽ|ليپيٽسڪ]] #{{flagicon|Magadan Oblast}} [[ماگيڊين آبلاسٽ|ماگيڊين]] #{{flagicon|Moscow Oblast}} [[ماسڪو آبلاسٽ|ماسڪو]] #{{flagicon|Murmansk Oblast}} [[مرمانسڪ آبلاسٽ|مرمانسڪ]] #{{flagicon|Nizhny Novgorod Oblast}} [[نزني ناوگوراڊ آبلاسٽ|نزني ناوگوراڊ]] #{{flagicon|Novgorod Oblast}} [[ناوگوراڊ آبلاسٽ|ناوگوراڊ]] #{{flagicon|Novosibirsk Oblast}}[[ناوسيبئرسڪ آبلاسٽ|ناوسيبئرسڪ]] #{{flagicon|Omsk Oblast}} [[آمسڪ آبلاسٽ|آمسڪ]] #{{flagicon|Orenburg Oblast}} [[اورينبرگ آبلاسٽ|اورينبرگ]] #{{flagicon|Oryol Oblast}} [[اوريول آبلاسٽ|اوريول]] #{{flagicon|Penza Oblast}} [[پينزا آبلاسٽ|پينزا]] #{{flagicon|Pskov Oblast}} [[پسڪوف آبلاسٽ|پسڪوف]] #{{flagicon|Rostov Oblast}} [[روسٽاف آبلاسٽ|روسٽاف]] #{{flagicon|Ryazan Oblast}} [[ريازين آبلاسٽ|ريازين]] #{{flagicon|Sakhalin Oblast}} [[سئخلين آبلاسٽ|سئخلين]] #{{flagicon|Samara Oblast}} [[سمارا آبلاسٽ|سمارا]] #{{flagicon|Saratov Oblast}} [[سراتوف آبلاسٽ|سراتوف]] #{{flagicon|Smolensk Oblast}} [[سمولينسڪ آبلاسٽ|سِمَولِينِسڪ]] #{{flagicon|Sverdlovsk Oblast}} [[سورڊلوسڪ آبلاسٽ|سوِرِڊلِوَسڪ]] #{{flagicon|Tambov Oblast}} [[ٽامباف آبلاسٽ|ٽامباف]] #{{flagicon|Tomsk Oblast}} [[ٽامسڪ آبلاسٽ|ٽامسڪ]] #{{flagicon|Tver Oblast}} [[ٽيور آبلاسٽ|ٽِيوَر]] #{{flagicon|Tula Oblast}} [[ٽولا آبلاسٽ|ٽُولا]] #{{flagicon|Tyumen Oblast}} [[ٽيومين آبلاسٽ|ٽِيومَين]] #{{flagicon|Ulyanovsk Oblast}} [[اليانووسڪ آبلاسٽ|اُليَانَووِسڪ]] #{{flagicon|Vladimir Oblast}} [[ولاديمير آبلاسٽ|ولاديمير]] #{{flagicon|Volgograd Oblast}} [[وولگاگراد آبلاسٽ|وَولگاگراد]] #{{flagicon|Vologda Oblast}} [[وولگدا آبلاسٽ|وَولگدَا]] #{{flagicon|Voronezh Oblast}} [[وورنيش آبلاسٽ|وَورَنيش]] #{{flagicon|Yaroslavl Oblast}} [[ياروسلاول آبلاسٽ|يَاروسِلاوَل]] }} ===روس جون ريپبلڪون=== روس جي وفاق ۾ ۾ 22 خودمختيار ريپبلڪون شامل آهن. اھي رڳو نالي ۾ خودمختيار ھونديون آھن. اھي ڪنھن نہ ڪنھن اقليتي نسلي گروھ جو وطن ھونديون آھن ۽ انھن جو پنھنجو الڳ آئين پڻ ھوندو آھي پر انھن جي بين الاقوامي نمائندگي روسي وفاقي حڪومت ذريعي ٿيندي آهي<ref>{{Cite book|last1=Orttung|first1=Robert|last2=Lussier|first2=Danielle|last3=Paetskaya|first3=Anna|title=The Republics and Regions of the Russian Federation: A Guide to Politics, Policies, and Leaders|publisher=[[EastWest Institute]]|date=2000|isbn=978-0-7656-0559-7|location=[[نيو يارڪ سٽي|New York City]]|pages=523–524}}</ref>. {{Infobox subdivision type | name = ريپبلڪون | alt_name = | map = [[File:Republics of Russia English.png|330px]]{{col-begin}}{{col-break}} 1. [[آديجيئا]]<br /> 2. [[التائي ريپببلڪ|التائي]]<br /> 3. [[باشڪورٽاسٽن]]<br /> 4. [[بوريئيشيا]]<br /> 5. [[چيچنيا]]<br /> 6. [[چواشيا]]<br /> 7. [[ڪرائميا]]<ref>{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=1z1MDwAAQBAJ |title=The Territories of the Russian Federation 2018 |publisher=Routledge |year=2018 |isbn=9781351103916 |series=Europa Territories of the World series |location=London |pages=180 |chapter-url=https://books.google.com/books?id=1z1MDwAAQBAJ&pg=PT180|chapter=Republic of Crimea |oclc=1027753558 |quote=Note: The territories of the Crimean peninsula, comprising Sevastopol City and the Republic of Crimea, remained internationally recognized as constituting part of Ukraine, following their annexation by Russia in March 2014.}}</ref> <br /> 8. [[داغستان]]<br /> 9. [[انگشيشيا]]<br /> 10. [[ڪيبارڊنو بالڪيريا]]<br /> 11. [[ڪالميڪيا]] {{col-break}} 12. [[ڪيرچي چرڪيسيا|ڪَيرَچَي چَرڪَيسِيا]]<br /> 13. [[ڪريليا]]<br /> 14. [[خاڪيشيا]]<br /> 15. [[ڪامي ريپببلڪ|ڪامي]]<br /> 16. [[ماري ايل]]<br /> 17. [[ماردووائيا]]<br /> 18. [[نارٿ اوسيشيا الانيا]]<br /> 19. [[سيکا ريپببلڪ|سيکا]]<br /> 20. [[تاتارستان]]<br /> 21. [[تووا]]<br /> 22. [[ادمرشيا]] {{col-end}} | category = وفاق ۾ شامل رياستون | territory = روسي فيڊريشن | start_date = | current_number = 22 | number_date = | population_range = سڀ کان ننڍي: [[التائي ريپببلڪ|التائي]], 206,195<br> سڀ کان وڏي: [[باشڪورٽاسٽن]], 4,072,102 | area_range = سڀ کان ننڍي: [[انگشيشيا]], {{Convert|3123|sqkm|abbr=on}}<br> سڀ کان وڏي: [[سيکا ريپببلڪ|سيکا]],{{Convert|3083523|sqkm|abbr=on}} | government = ريپببلڪ جي حڪومت | subdivision = [[روس جا ضلعا|ضلعا]], [[وفاقي انتظام وارا شھر]] }} ==پرڏيهي ناتا== [[File:2019 Foto de família dos Líderes do G20.jpg|thumb|پيوٽن 1919ع ۾ پنھنجي ھم منصبن سان جي 20 جي اوساڪا واري اجلاس ۾ ]] روس سفارتي تعلقاتن ۾ دنيا ۾ پنجين نمبر تي وڏو نيٽورڪ رکندڙ ملڪ آهي. ان جا 190 گڏيل قومن جي رڪن ملڪن، 2 گڏيل قومن جي جزوي تسليم ڪيل ملڪن، 3 گڏيل قومن جي مبصر ملڪن سان سفارتي تعلقات آهن. 140 ملڪن ۾ ان جا سفارتخانا کليل آھن<ref>{{Cite web|url=https://globaldiplomacyindex.lowyinstitute.org/country_rank.html|title=Global Diplomacy Index&nbsp;– Country Rank|publisher=Lowy Institute|access-date=27 January 2021}}</ref>. اھو گڏيل قومن جي سلامتي ڪائونسل جو مستقل رڪن آھي. جي 20، ، ڪائونسل آف يورپ، آرگنائيزيشن فار سيڪيورٽي اينڊ ڪوآپريشن ان يورپ، ايشيا پيسفڪ ايڪانامڪ ڪوآپريشن، ڪامن ويلٿ آف انڊپينڊنٽ اسٽيٽس، يوريشين ايڪانامڪ يونين، ڪليڪٽو سڪيورٽي ٽريٽي آرگنائيزيشن، شنگھائي ڪوآپريشن آرگنائيزيشن ۽ برڪس جو رڪن آهي<ref>{{cite web|url=https://thediplomat.com/2015/07/russias-pivot-to-asia-and-the-sco/|title=Russia's 'Pivot to Asia' and the SCO|work=[[The Diplomat]]|date=21 July 2015|access-date=2 January 2020}}</ref> <ref>{{cite web|url=https://www.evnreport.com/understanding-the-region/fact-sheet-what-is-the-eurasian-economic-union|title=Fact Sheet: What is the Eurasian Economic Union?|work=[[EVN Report]]|first=Karena|last=Avedissian|date=3 November 2019|access-date=15 May 2021}}</ref> <ref>{{cite web|url=https://www.cfr.org/councilofcouncils/global-memos/russia-and-brics-priorities-presidency|title=Russia and the BRICS: Priorities of the Presidency|work=Council of Councils|first=Sergey|last=Kulik|date=7 July 2015|access-date=2 January 2020}}</ref>. سربيا سان ثقافتي، نسلي ۽ مذھبي قربت ھجڻ ڪري روس جا تاريخي ناتا آھن<ref>{{cite web|url=https://www.themoscowtimes.com/2019/10/29/why-serbia-wont-stop-playing-the-russia-card-any-time-soon-a67953|title=Why Serbia Won't Stop Playing the Russia Card Any Time Soon|work=[[The Moscow Times]]|first=Vuk|last=Vuksanovic|date=19 October 2019|access-date=15 May 2021}}</ref>. ايڪويهين صديءَ ۾ روس ۽ چين جا باھمي ۽ معاشي تعلقات تمام مضبوط ٿيا آهن. 2001 ۾ ٻنھي وچ ۾ دوستي وارو معاھدو ٿيو جنھن تحت چين تائين [[ايسٽرن سائبيريا پيسيفڪ اوشن تيل پائيپ لائين]] ۽ [[پاور آف سائبيريا]] تيل جي پائيپ لائين وڇايون ويون.<ref>{{cite news|url=https://thediplomat.com/2021/06/good-china-russia-relations-are-here-to-stay/|title=Good China-Russia Relations Are Here to Stay|work=[[The Diplomat]]|first=Janko|last=Šćepanović|date=14 June 2021|access-date=5 August 2021}}</ref> ==معيشت== [[File:Business Centre of Moscow 2.jpg|thumb|[[ماسڪو انٽرنيشنل بزنس سينٽر|ماسڪو]] يورپ ۾ ھڪ وڏو مالياتي مرڪز آھي. اھو دنيا جي سڀ کان وڏين شھري معيشتن ۾ شامل آھي]] [[File:HDP PPP per capita Russia.jpg|thumb| 1991 کان 2019 تائين بين الاقوامي ڊالرن ۾ مساوي قوت خريد مطابق روس جي جي ڊي پي جي واڌ]] روس قدرتي وسيلن خصوصن تيل ۽ قدرتي گيس جي ذخيرن سان سرشار مڪسڊ ايڪانامي وارو ملڪ آهي<ref>{{cite encyclopedia|url=https://www.britannica.com/topic/mixed-economy|title=Mixed economy|encyclopedia=[[Encyclopedia Britannica]]|quote="Mixed economies also arose in many countries that formerly had centrally planned and socialist economies. The mixed economies in modern China and Russia, for example, evolved from communist systems that were too inefficient to compete in the modern global economy."|access-date=4 June 2021}}</ref> <ref>Excerpted from {{cite web|url=http://countrystudies.us/russia/59.htm|title=Russia - Natural Resources|editor=Glenn E. Curtis |year=1998|publisher=Washington, D.C.: Federal Research Division of the [[Library of Congress]]|quote="Russia is one of the world's richest countries in raw materials, many of which are significant inputs for an industrial economy. Russia accounts for around 20 percent of the world's production of oil and natural gas and possesses large reserves of both fuels. This abundance has made Russia virtually self-sufficient in energy and a large-scale exporter of fuels."|access-date=25 June 2021}}</ref>. ناليوارو جي ڊي پي جي لحاظ کان روسي معيشت دنيا ۾ يارھين نمبر تي ۽ مساوي قوت خريد ۾ ان جي جي ڊي پي دنيا ۾ ڇھين نمبر تي آهي. 2017 ۾ خدمتن واري شعبي جو جي ڊي پي ۾ حصو %62 ھيو ۽ صنعتي شعبي جو حصو %32 ھيو، جڏهن تہ زراعت جي شعبي جو جي ڊي پي ۾ حصو %5 ھيو.\<ref name="cia"/>.روس ۾ بيروزگاري گھٽ آھي ان جي شرح ڪل %4.5 آھي<ref>{{Cite web|title=Unemployment, total (% of total labor force) (national estimate) – Russian Federation {{!}} Data|url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.NE.ZS?locations=RU|access-date=5 November 2020|website=[[ورلڊ بينڪ|World Bank]]}}</ref> ۽ اتي غربت جي شرح ڪل آبادي جي ڀيٽ ۾ گھٽ آھي جيڪا %12.6 آھي<ref>{{Cite web|title=Poverty headcount ratio at national poverty lines (% of population) – Russian Federation {{!}} Data|url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.NAHC?locations=RU|work=[[ورلڊ بينڪ گروپ|The World Bank]]|access-date=5 November 2020}}</ref> سرڪاري انگ اکرن مطابق ملڪ جي %70 آبادي جو شمار وچولي طبقي ۾ ٿئي ٿو <ref>{{Cite news|date=18 March 2020|title=Putin highlights Russia's middle class as comprising more than 70% of population|work=[[TASS]]|url=https://tass.com/economy/1131615|access-date=6 November 2020}}</ref> پر ڪجهه معاشي ماھر ان انگ اکرن تي اختلاف رکن ٿا.<ref>{{Cite web|url=https://en.zois-berlin.de/publications/in-search-of-russias-middle-class|title=In search of Russia's middle class|publisher=Centre for East European and International Studies|first=Bernhard|last=Braun|date=6 October 2020|access-date=6 November 2020}}</ref><ref>{{Cite web|date=26 March 2020|last=Alexandrov|first=Ivan|script-title=ru:Сколько в России среднего класса?|trans-title=How many middle class is there in Russia?|url=https://russian.eurasianet.org/сколько-в-россии-среднего-класса|access-date=6 November 2020|publisher=[[Eurasianet]]|language=ru}}</ref> روس جي زر مبادلہ جا ذخيرا $604 ارب ڊالر آھن جنھن ھن ملڪ جو زر مبادلہ جي سڀ کان وڏن ذخيرن ۾ دنيا جي ملڪن ۾ پنجون نمبر آھي<ref>{{cite web|url=https://www.cbr.ru/eng/hd_base/mrrf/mrrf_7d/|title=International Reserves of the Russian Federation (End of period)|publisher=[[Central Bank of Russia]]|access-date=21 June 2021}}</ref>. ملڪ ۾ مزدورن جو تعداد 7 ڪروڙ آھي. مزدورن جي تعداد ۾ ھي ملڪ دنيا جو ڇھون نمبر وڏو ملڪ آهي<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/labor-force/country-comparison/|title=Labor force - The World Factbook|work=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=16 June 2021}}</ref> اھو موٽر گاڏين جي پيداوار ۾ دنيا جو ڏھون نمبر وڏو ملڪ آهي.<ref>{{cite web|url=https://www.oica.net/category/production-statistics/2020-statistics/|title=2020 PRODUCTION STATISTICS|work=[[Organisation Internationale des Constructeurs d'Automobiles|OICA]]|access-date=16 June 2021}}</ref>. برآمدن ۾ روس دنيا جي ملڪن ۾ چوڏھون نمبر وڏو برآمد ڪندڙ ملڪ آهي<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/exports/country-comparison/|title=Exports - The World Factbook|work=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=16 June 2021}}</ref> In 2016, the oil-and-gas روسي وفاقي بجيٽ ۾ آمدني ۾ برآمدن جو حصو %36 آهي<ref name="EIA">{{cite web|url= https://www.eia.gov/international/analysis/country/RUS|title= Russia – Analysis|publisher=[[U.S. Energy Information Administration|EIA]]|date=31 October 2017|access-date=17 February 2021}}</ref>. ھن ملڪ ۾ ھموار ٽيڪس جي شرح %13 آھي ان ڪري متحده عرب امارات کان پوء روسي ٽيڪس نظام دنيا جو ٻيون نمبر پرڪشش ٽيڪس نظام آهي<ref>{{cite web|title=Global personal taxation comparison survey–market rankings|publisher=Mercer (consulting firms)|url=http://www.mercer.com.au/pressrelease/details.htm?idContent=1287670|access-date=27 December 2007}}{{cbignore}}</ref> == حوالا == {{حوالا}} {{ڪومنز زمرو|Russia}} [[زمرو:ملڪ]] [[زمرو:ايشيا]] [[زمرو:يورپ]] [[زمرو:ايشيا ۾ ملڪ]] [[زمرو:يورپي ملڪ]] [[زمرو:گڏيل قومن جا ڀاتي ملڪ]] [[زمرو:آزاد رياستن جي ڪامن ويلٿ جون ڀاتي رياستون]] [[زمرو:اتر ايشيائي ملڪ]] [[زمرو:اوڀر ايشيائي ملڪ]] [[زمرو:اوڀر يورپ]] [[زمرو:اوڀر يورپي ملڪ]] [[زمرو:بالٽڪ سمنڊ جي ڪناري واقع ملڪ]] [[زمرو:ماٺو سمنڊ جي ڪناري واقع ملڪ]] [[زمرو:اُتر ڄميل وڏو سمنڊ ڪناري ملڪ]] [[زمرو:ڪارو سمنڊ جا ملڪ]] [[زمرو:جي 20 ملڪ]] [[زمرو:روسي-ڳالهائيندڙ ملڪ ۽ علائقا]] [[زمرو:قزوين سمنڊ جا ملڪ]] [[زمرو:گروهه 8 جا ملڪ]] [[زمرو:يورپ جي ڪائونسل جون ڀاتي رياستون]] [[زمرو:ملڪ]] [[زمرو:وچ ايشيائي ملڪ]] [[زمرو:وفاقي ملڪ]] [[زمرو:يورپي ملڪ]] [[زمرو:ٻن کنڊن ۾ ملڪ]] [[زمرو:1991 ايشيا ۾ ادارا]] [[زمرو:1991 يورپ ۾ ادارا]] [[زمرو:بي آر آءِ سي ايس قومون]] [[زمرو:اي7 قومون]] [[زمرو:وفاقي جمهوريا]] [[زمرو:اتر اوڀر ايشيائي ملڪ]] [[زمرو:1991 ۾ ٺاهيل رياستون ۽ علائقا]] fy4raywtub0bq293gae6mqltd4mo1ad 0 7688 295144 248301 2024-11-06T06:23:21Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295144 wikitext text/x-wiki {{Infobox ethnic group | group = ترڪ<br/>Turks<br/>''Türkler'' | image = [[File:Turks collage.png|250px]] | pop = '''[[ترڪي آبادي|66–83 ملين]]''' |popplace = {{flagcountry|Turkey}} 55,500,000–60,500,000<ref>{{Cite news|author=Milliyet|title=55 milyon kişi 'etnik olarak' Türk|url=http://www.milliyet.com.tr/2007/03/22/guncel/agun.html|accessdate=21 July 2011}}</ref><ref>{{Cite web|author=Library of Congress – Federal Research Division |title=Country Proفائل: Turkey |url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Turkey.pdf |accessdate=6 February 2010}}</ref><ref name=CIATurkey>{{Cite web|author=CIA|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tu.html|accessdate=27 July 2011}}</ref> <br/>{{flagcountry|Northern Cyprus}} 300,000 {{Cref|d}}<ref name="International Crisis Group 2010 loc=2">{{Harvnb|International Crisis Group|2010|loc=2}}.</ref><ref name="Ilican 2011 loc=95">{{Harvnb|Ilican|2011|loc=95}}.</ref> '''<small>اقليتون [[بلقان]] ۾</small>''' | region1 = {{flagcountry|Bulgaria}} | pop1 = 588,000–800,000 | ref1 = <ref>{{cite web|author=National Statistical Institute of Bulgaria|year=2011|title=2011 Population Census in the Republic of Bulgaria (Final data)|url=http://www.nsi.bg/census2011/PDOCS2/Census2011final_en.pdf|publisher=National Statistical Institute of Bulgaria}}</ref><ref name="Sosyal 2011 loc=369">{{Harvnb|Sosyal|2011|loc=369}}.</ref><ref name="Bokova 2010 loc=170">{{Harvnb|Bokova|2010|loc=170}}.</ref> | region2 = {{flagcountry|Greece}} | pop2 = 120,000–130,000 {{Cref|g}} | ref2 = <ref name="Whitman 1990 loc=i">{{Harvnb|Whitman|1990|loc=i}}.</ref> | region3 = {{flagcountry|Republic of Macedonia}} | pop3 = 77,959–200,000 | ref3 = <ref name="Republic of Macedonia State Statistical Office 2005 loc=34">{{Harvnb|Republic of Macedonia State Statistical Office|2005|loc=34}}.</ref><ref name="Knowlton 2005 loc=66">{{Harvnb|Knowlton|2005|loc=66}}.</ref><ref name="Abrahams 1996 loc=53">{{Harvnb|Abrahams|1996|loc=53}}.</ref> | region4 = {{flagcountry|Bosnia}} | pop4 = 50,000 | ref4 = <ref name="Sosyal 2011 loc=368">{{Harvnb|Sosyal|2011|loc=368}}.</ref><ref name="Sosyal 2011 loc=368"/> | region5 = {{flagcountry|Romania}} | pop5 = 28,226–80,000 | ref5 = <ref name="Romanian National Institute of Statistics 2011 loc=10">{{Harvnb|National Institute of Statistics|2011|loc=10}}.</ref><ref name="Phinnemore 2006 loc=157">{{Harvnb|Phinnemore|2006|loc=157}}.</ref><ref name="Constantin et al 2006 loc=59">{{Harvnb|Constantin|Goschin|Dragusin|2008|loc=59}}.</ref> | region6 = {{flagcountry|Kosovo}} | pop6 = 18,738–50,000 | ref6 = <ref name="Sosyal 2011 loc=368"/><ref name="OSCE 2010 loc=3">{{Harvnb|OSCE|2010|loc=3}}.</ref> '''<small>اقليتون [[وڏو وچ اوڀر|وچ اوڀر عظيم]] ۾</small>''' | region7 = {{flagcountry|Syria}} | pop7 = 750,000–3,500,000 | ref7 = <ref name="Özkaya 2007 loc=112">{{Harvnb|Özkaya|2007|loc=112}}.</ref><ref>{{citation|author=International Strategic Research Organization|title=An Aspect that Gets Overlooked: The Turks of Syria and Turkey|url=http://www.usak.org.tr/EN/myazdir.asp?id=2784|accessdate=2 February 2013|archive-date=11 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160311044854/http://www.usak.org.tr/EN/myazdir.asp?id=2784|dead-url=yes}}.</ref><ref>{{citation|work=Today's Zaman|title=A unified Syria without Assad is what Turkmen are after|url=http://www.todayszaman.com/news-289267-a-unified-syria-without-assad-is-what-turkmen--are-after.html=|accessdate=2 February 2013}}{{مئل ڳنڍڻو|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}.</ref><ref>[http://www.orsam.org.tr/tr/trUploads/Yazilar/Dosyalar/20121226_rapor14tum.pdf ORSAM Report No: 83], The Turkmens of Syria, Quoted from page 16 (in Turkish): "''Değişik kaynaklar ve saha çalışmasında elde edilen verilerden yola çıkarak Suriye Türkmenlerinin toplam nüfusu 3,5 milyon civarındadır.''"</ref> | region8 = {{flagcountry|Algeria}} | pop8 = 600,000–3,300,000 | ref8 = <ref name="Turkish Embassy in Algeria 2008 loc=4">{{Harvnb|Turkish Embassy in Algeria|2008|loc=4}}.</ref><ref name="OBG 2008 loc=10">{{Harvnb|Oxford Business Group|2008|loc=10}}.</ref><ref name="Zaman">{{cite web |author=Zaman|title=Türk’ün Cezayir’deki lakabı: Hıyarunnas!|url=http://ro.zaman.com.tr/ro/newsDetail_getNewsById.action;jsessionid=E066C0BD415E76A7101FBA78B915F206.node1?sectionId=161&newsId=69|accessdate=18 March 2012}}</ref> | region9 = {{flagcountry|Iraq}} | pop9 = 500,000–3,000,000 | ref9 = <ref name="Park 2005 loc=37">{{Harvnb|Park|2005|loc=37}}.</ref><ref name="Phillips 2006 loc=112">{{Harvnb|Phillips|2006|loc=112}}.</ref><ref name="Taylor 2004 loc=28">{{Harvnb|Taylor|2004|loc=28}}.</ref> | region10 = {{flagcountry|Tunisia}} | pop10 = 500,000–2,400,000 | ref10 = <ref name="Akar 1993 loc=95">{{Harvnb|Akar|1993|loc=95}}.</ref><ref>{{cite web |author=Zaman|title=Türk işadamları Tunus’ta yatırım imkanı aradı|url=http://www.zaman.com.tr/bolge-haberleri_turk-isadamlari-tunusta-yatirim-imkani-aradi_2040605.html|accessdate=27 March 2013}}</ref><ref name="HaftayaBakış">{{citation|last=Ertan|first=Fikret|year=1998|title=Tunus ve tarih|url=http://arsiv.zaman.com.tr//1998/05/06/yazarlar/11.html|publisher=Zaman}}.</ref> | region11 = {{flagcountry|Saudi Arabia}} | pop11 = 150,000–200,000 | ref11 = <ref name="Akar 1993 loc=95"/><ref name="Karpat 2004 loc=12">{{Harvnb|Karpat|2004|loc=12}}.</ref> | region12 = {{flagcountry|Egypt}} | pop12 = 100,000–1,500,000 | ref12 = <ref name="Baedeker 2000 loc=lviii">{{Harvnb|Baedeker|2000|loc=lviii}}.</ref><ref name="Akar 1993 loc=94">{{Harvnb|Akar|1993|loc=94}}.</ref> | region13 = {{flagcountry|Jordan}} | pop13 = 60,000 | ref13 = <ref name="Akar 1993 loc=95"/> | region14 = {{flagcountry|Lebanon}} | pop14 = 50,000–80,000 | ref14 = <ref name=Al-Akhbar>{{cite web|author=Al-Akhbar|title=Lebanese Turks Seek Political and Social Recognition|url= http://english.al-akhbar.com/content/lebanese-turks-seek-political-and-social-recognition|accessdate=2 March 2012}}</ref><ref>{{cite web |work=Today's Zaman|title=Tension adds to existing wounds in Lebanon|url=http://www.todayszaman.com/newsDetail_getNewsById.action;jsessionid=9D641F96F47DDD54F28B8F8B07FFF815?newsId=233911|accessdate=6 April 2011}}</ref> | region15 = {{flagcountry|Libya}} | pop15 = 50,000 | ref15 = <ref name="Akar 1993 loc=95"/> | region16 = {{flagcountry|Israel}} | pop16 = 22,000 | ref16 = <ref>{{Harvnb|Council of Europe|2007|loc=131}}.</ref> '''<small>تارڪين وطن [[يورپ]] ۾ (بغير [[بلقان]])</small>''' | region17 = {{flagcountry|Germany}} | pop17 = 3,500,000–4,000,000 | ref17 = <ref>{{Cite web|author=European Institute|title=Merkel Stokes Immigration Debate in Germany|url=http://www.europeaninstitute.org/October-2010/merkel-stokes-immigration-debate-in-germany.html|accessdate=15 November 2010}}</ref><ref name="Kötter et al 2003 loc=53">{{Harvnb|Kötter|Vonthein|Günaydin|Müller|2003|loc=55}}.</ref><ref name="Haviland et al 2010 loc=675">{{Harvnb|Haviland|Prins|Walrath|McBride|2010|loc=675}}.</ref> | region18 = {{flagcountry|France}} | pop18 = 500,000–1,000,000 | ref18 = <ref name="Leveau & Hunter 2002 loc=6">{{Harvnb|Leveau|Hunter|2002|loc=6}}.</ref><ref name=fransaditib>{{cite web |author=Fransa Diyanet İşleri Türk İslam Birliği|title=2011 YILI DİTİB KADIN KOLLARI GENEL TOPLANTISI PARİS DİTİB’DE YAPILDI|url=http://www.fransaditib.com/?Syf=18&Hbr=255110|accessdate=15 February 2012}}</ref> | region19 = {{flagcountry|United Kingdom}} | pop19 = 500,000{{Cref|a}} | ref19 = <ref name="Home Affairs Committee 2011 loc=38">{{Harvard citation no brackets|Home Affairs Committee|2011|loc=38}}</ref><ref>{{cite news|work=The Guardian|title=UK immigration analysis needed on Turkish legal migration, say MPs|url=http://www.guardian.co.uk/uk/2011/aug/01/turkish-immigration-possibilities-assessed|date= 1 August 2011|accessdate=1 August 2011|deadurl=no}}</ref><ref name="Federation of Turkish Associations UK">{{cite web|author=Federation of Turkish Associations UK|title=Short history of the Federation of Turkish Associations in UK|url=http://www.turkishfederationuk.org/en/index.php?option=com_content&task=view&id=26&Itemid=31|date=19 June 2008|accessdate=13 April 2011|archiveurl = http://www.webcitation.org/5xuhy1DrI|deadurl=no}}</ref> | region20 = {{flagcountry|Netherlands}} | pop20 = 400,000–500,000 {{Cref|c}} | ref20 = <ref>{{Cite web|author= Netherlands Info Services|title=Dutch Queen Tells Turkey 'First Steps Taken' On EU Membership Road|url=http://www.nisnews.nl/public/010307_2.htm|accessdate=16 December 2008}}</ref><ref>{{Cite web|author= Dutch News|title=Dutch Turks swindled, AFM to investigate|url=http://www.dutchnews.nl/news/archives/2007/03/dutch_turks_swindled_afm_to_in.php|accessdate=16 December 2008}}</ref><ref>{{Harvnb|Türkiye Büyük Millet Meclisi|2008|loc=11}}.</ref> | region21 = {{flagcountry|Austria}} | pop21 = 350,000–500,000 | ref21 = <ref>{{Cite news|publisher=BBC News |title=Turkey's ambassador to Austria prompts immigration spat|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-11725311|accessdate=10 November 2010|date=10 November 2010}}</ref><ref>{{cite web|author=Andreas Mölzer|title=In Österreich leben geschätzte 500.000 Türken, aber kaum mehr als 10–12.000 Slowenen|url=http://www.andreas-moelzer.at/index.php?id=24|accessdate=16 October 2011}}</ref><ref>{{cite web|author=CBN|title=Turkey's Islamic Ambitions Grip Austria|url=http://www.cbn.com/cbnnews/world/2010/April/Turkeys-Mulism-Influence-in-Austria/|accessdate=16 October 2011}}</ref> | region22 = {{flagcountry|Belgium}} | pop22 = 200,000 | ref22 = <ref name="King Baudouin Foundation 2008 loc=5">{{Harvnb|King Baudouin Foundation|2008|loc=5}}.</ref><ref>{{Cite web|author=De Morgen|title=Koning Boudewijnstichting doorprikt clichés rond Belgische Turken|url=http://www.demorgen.be/dm/nl/989/Binnenland/article/detail/159126/2008/02/04/Koning-Boudewijnstichting-doorprikt-clich-s-rond-Belgische-Turken.dhtml|accessdate=15 November 2010}}</ref> | region23 = {{flagcountry|Switzerland}} | pop23 = 120,000 {{Cref|e}} | ref23 = <ref>{{cite web |author=The Federal Authorities of the Swiss Confederation|title=Diaspora und Migrantengemeinschaften aus der Türkei in der Schweiz|url=http://www.ejpd.admin.ch/content/dam/data/migration/publikationen/diasporastudie-tuerkei-d.pdf|accessdate=16 December 2008}}</ref> | region24 = {{flagcountry|Sweden}} | pop24 = 100,000–150,000 {{Cref|i}} | ref24 = <ref>{{cite web |author=Swedish International Development Cooperation Agency|title=Turkiet är en viktig bro mellan Öst och Väst|url=http://www.sida.se/Svenska/Lander--regioner/Europa/Turkiet/Utvecklingen-i-Turkiet/|accessdate=14 April 2011}}</ref><ref>{{cite web |work=Hürriyet Daily News|title=Businessman invites Swedes for cheap labor, regional access |url=http://www.hurriyetdailynews.com/n.php?n=businessman-invites-swedish-for-cheap-labor-regional-access-2011-04-14|accessdate=14 April 2011}}</ref> | region25 = {{flagcountry|Denmark}} | pop25 = 70,000 | ref25 = <ref>{{Cite web|author=DR Online|title=Tyrkisk afstand fra Islamisk Trossamfund|url=http://www.dr.dk/Nyheder/Indland/2008/02/21/071316.htm|accessdate=8 February 2009}}</ref> '''<small>تارڪين وطن [[اڳوڻي سوويت رياستون|اڳوڻي سوويت يونين رياستون]] ۾</small>''' | region26 = {{flagcountry|Kazakhstan}} | pop26 = 150,000 {{Cref|h}} | ref26 = <ref name="Aydıngün et al 2006 loc=13">{{Harvnb|Aydıngün|Harding|Hoover|Kuznetsov|2006|loc=13}}.</ref> | region27 = {{flagcountry|Russia}} | pop27 = 120,000–150,000 | ref27 = <ref name="Ryazantsev 2009 loc=172">{{Harvnb|Ryazantsev|2009|loc=172}}.</ref> | region28 = {{flagcountry|Azerbaijan}} | pop28 = 110,000 {{Cref|h}} | ref28 = <ref name="Aydıngün et al 2006 loc=13"/><ref name="UNHCR 1999 loc=14">{{Harvnb|UNHCR|1999|loc=14}}.</ref><ref name=NATOPA>{{cite web |author=NATO Parliamentary Assembly|title=Minorities in the South Caucasus: Factor of Instability?|url=http://www.nato-pa.int/default.asp?SHORTCUT=683|accessdate=16 January 2012}}</ref> | region29 = {{flagcountry|Kyrgyzstan}} | pop29 = 50,000 {{Cref|h}} | ref29 = <ref name="Aydıngün et al 2006 loc=13"/><ref>{{Cite web|author=IRIN Asia|title=KYRGYZSTAN: Focus on Mesketian Turks |url=http://www.irinnews.org/Report.aspx?ReportId=28663|accessdate=17 March 2010}}</ref> '''<small>تارڪين وطن باقي دنيا ۾</small>''' | region30 = {{flagcountry|United States}} | pop30 = 500,000 {{Cref|b}} | ref30 = <ref name="EncyclopediaofClevelandHistory">{{cite web |author=Encyclopedia of Cleveland History |title=Immigration and Ethnicity: Turks |url=http://ech.case.edu/ech-cgi/article.pl?id=TIC |accessdate=7 February 2010}}</ref><ref name=WashingtonDiplomat>{{cite web |author=The Washington Diplomat|title=Census Takes Aim to Tally'Hard to Count' Populations|url=http://www.washdiplomat.com/index.php?option=com_content&view=article&id=6036:census-takes-aim-to-tallyhard-to-count-populations-&catid=205:april-2010&Itemid=239|accessdate=5 May 2011}}</ref><ref name="Farkas 2003 loc=40">{{Harvnb|Farkas|2003|loc=40}}.</ref> | region31 = {{flagcountry|Australia}} | pop31 = 300,000 {{Cref|f}} | ref31 = <ref>{{cite news|work=Milliyet|title=Avustralya’dan THY’ye çağrı var|url=http://ekonomi.milliyet.com.tr/avustralya-dan-thy-ye-cagri-var/ekonomi/ekonomidetay/12.03.2013/1679144/default.htm|accessdate=8 May 2013|date=12 March 2013|archive-date=25 December 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181225063505/http://www.milliyet.com.tr/avustralya-dan-thy-ye-cagri-var-ekonomi-1679144/|dead-url=yes|archivedate=25 December 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225063505/http://www.milliyet.com.tr/avustralya-dan-thy-ye-cagri-var-ekonomi-1679144/}}</ref> | region32 = {{flagcountry|Canada}} | pop32 = 50,000–100,000 | ref32 = <ref>{{Cite web|author=Canada's National Statistical Agency |title=Statistics Canada |url=http://www12.statcan.ca/english/census06/data/topics/RetrieveProductTable.cfm?ALEVEL=3&APATH=3&CATNO=&DETAIL=0&DIM=&DS=99&FL=0&FREE=0&GAL=0&GC=99&GK=NA&GRP=1&IPS=&METH=0&ORDER=1&PID=92333&PTYPE=88971&RL=0&S=1&ShowAll=No&StartRow=1&SUB=801&Temporal=2006&Theme=80&VID=0&VNAMEE=&VNAMEF= |accessdate=9 July 2008}}</ref><ref name="TurkishEmbassyCanada">{{Cite web|author=Turkish Embassy (Ottawa Canada)|title=Turkish-Canadian Relations|url=http://www.turkishembassy.com/II/O/Turkish_Canadian_relations.htm|accessdate=19 March 2010}}</ref><ref name="ZamanCanada">{{cite web |author=Zaman|title=Buyurun Kanada'ya uçalım|url=http://www.zaman.com.tr/yazar.do?yazino=657236|accessdate=27 September 2011}}</ref> | languages = [[ترڪي ٻولي|ترڪي]] | religions = بنيادي طور تي [[اسلام]]<ref name="KONDA">{{cite web |url=http://www.konda.com.tr/en/reports.php |title=Religion, Secularism and the Veil in Daily Life Survey |date=September 2007 |website= |publisher=Konda Arastirma |accessdate=24 May 2013|archiveurl=http://web.archive.org/web/20090325005232/http://www.konda.com.tr/html/dosyalar/ghdl&t_en.pdf}}</ref><ref>[http://sorular.rightsagenda.org/soru-cevap/?g=9 IHGD – Soru Cevap – Azınlıklar<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>[http://www.angelfire.com/az/rescon/ALEVI.html The Alevi Of Anatolia: Turkey'S Largest Minority<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>[http://www.philtar.ac.uk/encyclopedia/islam/shia/shia.html Shi'a<!-- Bot generated title -->]</ref><br/> <small>([[اھل سنت|سني]]{{·}}[[غير مقلدين مسلم|غير مقلدين]]{{·}}[[علوي]]{{·}}[[شيعہ|اھل تشيع]]{{·}}[[فقه جعفري|جعفري]]{{·}}[[اھل توحید]])</small><br/> اقليت [[لادينيت|لادين]]<ref name="KONDA"/><ref>[http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_225_report_en.pdf ReportDGResearchSocialValuesEN2.PDF<!-- Bot generated title -->]</ref> [[مسيحيت]]<ref>{{Citation |title=35,000 Moslems convert into Christianity each year in Turkey. |url=http://www.chowk.com/khadijabibi/iLogs/life/35000-Moslems-convert-into-Christianity-each-year-in-Turkey |accessdate=2015-03-04 |archive-date=2012-03-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120319183323/http://www.chowk.com/khadijabibi/iLogs/life/35000-Moslems-convert-into-Christianity-each-year-in-Turkey |dead-url=yes }}</ref><ref>[http://www.hurriyetdailynews.com/default.aspx?pageid=438&n=christians-in-east-remain-worried-despite-church-opening-2011-07-20 Christians in eastern Turkey worried despite church opening.]</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/7355515.stm When Muslims become Christians.]</ref> [[يھوديت]]{{citation needed|date=سيپٽمبر 2014}} | footnotes = }} '''تُرڪ قوم''' ({{lang-en|Turkish people}}) ،({{lang-tr|Türkler}}) [[ترڪيڪ ماڻهو|ترڪ]] نسل سان تعلق رکندا آھن جيڪي اُتر، اوڀر، مرڪزي يا وچ ۽ اولهه ايشيا ۾ ان کانسواءِ اُتر اولهه چين، ۽ اوڀر يورپ جا ڪجھہ حصا آباد آھن۔ هو ترڪ ٻولين سان تعلق رکڻ واريون ٻوليون ڳالھائيندا آھن. <ref name="Turkic people">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/609972/Turkic-peoples ترڪيڪ ماڻهو], [[انسائيڪلوپيڊيا برٽانيڪا]]، آنلائن اڪيڊمڪ ايڊيشن، 2010</ref> == حوالا == {{حوالا|2}} {{حوالو|2}} [[زمرو:ترڪ اقوام]] [[زمرو:ترڪ ماڻهو]] [[زمرو:چين جا نسلي گروھہ]] [[زمرو:وچ ايشيائي قومون]] [[زمرو:يورپ جا نسلي گروھ]] [[زمرو:يوريشيائي خانہ بدوش]] oko7ou1v7z36jhhgi429ue00evonede 0 9772 295164 294508 2024-11-06T08:32:05Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295164 wikitext text/x-wiki {{Short description|Organ central to the nervous system}} {{About|سڀني قسم جي جانورن جي دماغن |انساني دماغ جي باري ۾ خاص معلومات|انساني دماغ |ٻيا استعمال |دماغ (ضد ابهام)|۽ |مغز (ضد ابهام)}} {{Infobox anatomy | Name = دماغ<br>Brain | Latin = سيريبرم (cerebrum) | Greek = انسيڦالون (encephalon) | Image = Chimp Brain in a jar.jpg | Caption = هڪ چمپئنزي جو دماغ | Image2 = | Caption2 = | IsPartOf = [[اعصابي نظام]] | Components = | Artery = | Vein = }} '''دماغ''' (Brain) هڪ [[عضوو]] آهي جيڪو، سڀني ڪرنگهي وارا جانورن ۽ اڪثر غير ڪرنگھيدار جانورن ۾ اعصابي نظام جي مرڪز جي طور تي ڪم ڪري ٿو. اهو اعصابي تاندورن <small>(Tissues)</small> تي مشتمل آهي ۽ عام طور تي مٿي ۾ واقع هوندو آهي، عام طور تي خاص حواس جهڙوڪ ڏسڻ، ٻڌڻ ۽ چکڻ لاءِ مخصوص عضون جي ويجهو هوندو آهي. سڀ کان وڌيڪ خاص عضوو هجڻ جي ڪري، اهو حس واري اعصابي نظام <small>(Sensory Nervous System)</small> کان معلومات حاصل ڪرڻ، انهن معلومات کي پروسيسنگ ڪرڻ (سوچ، ادراڪ ۽ ذهانت) ۽ حرڪي ڪنٽرول (عضلات جي سرگرمين ۽ غدود جي نظام) جي ڪوآرڊينيشن جو ذميوار آهي. جڏهن ته غير ڪرنگھيدار جانورن جو دماغ وينٽرل اعصابي ڪورڊ <small>(ventral nerve cord)</small> جي الگ الگ ٿيل گئنگليا جي جوڙن <small>(paired segmental ganglia)</small> (جنهن مان هر هڪ صرف لاڳاپيل جسم جي حصي لاءِ ذميوار هوندو آهي) مان پيدا ٿئي ٿو، ڪرنگھيدار جانورن جو دماغ، سڀني جسم جي حصن تي مرڪزي ڪنٽرول سان گڏ، محوري طور تي وچولي ڊورسل اعصاب جي ڪنڊ، جيئن نيورل ٽيوب جي روسٽرل آخر ۾ ويسيڪيولر اينلارجمينٽ مان نڪرندو آهي. سڀني ڪرنگھي واري جانورن جي دماغن کي جينياتي طور ٽن حصن ۾ ورهائي سگھجي ٿو: اڳوڻو دماغ <small>(prosencephalon)</small>، ذيلي طور تي ٽيلنسيڦالون <small>(telencephalon)</small> ۽ ڊائنسيڦالون <small>(diencephalon)</small> ۾ ورهايل، وچولو دماغ <small>(mesencephalon)</small> ۽ پٺيان وارو دماغ <small>(rhombencephalon)،</small> ميٽنسيڦالون <small>(metencephalon)</small> ۽ مائلنسيڦالون <small>(myelencephalon)</small> ۾ ورهايل. اسپائينل ڪنڊ، جيڪو سڌو سنئون سر جي هيٺان صومياتي ڪمن سان رابطو ڪري ٿو، کي ريٺ جي هڏي جي ڪالمن جي اندر بند ٿيل، مائلنسيڦالون جي ڪواڊل توسيع <small>(caudal extension)</small> سمجهي سگھبو آهي. گڏو گڏ، دماغ ۽ اسپينل ڪنڊ سڀني ڪرنگھيدار جانورن ۾ مرڪزي اعصابي نظام ٺاهيندا آهن. انسانن ۾، اڳوڻي دماغي سانچي ۾ تقريبن 14 کان 16 بلين [[نيوران|نيورون]] شامل آهن<ref name="Saladin112">{{cite book|title=Human anatomy|last1=Saladin|first1=Kenneth|date=2011|publisher=McGraw-Hill|isbn=978-0-07-122207-5|edition=3rd|page=416}}</ref> ۽ سيريبيلم ۾ نيورون جو اندازي مطابق تعداد 55 کان 70 بلين آهي.<ref name="JCN2">{{cite journal|last1=von Bartheld|first1=CS|last2=Bahney|first2=J|last3=Herculano-Houzel|first3=S|date=15 December 2016|title=The search for true numbers of neurons and glial cells in the human brain: A review of 150 years of cell counting.|journal=The Journal of Comparative Neurology|volume=524|issue=18|pages=3865–3895|doi=10.1002/cne.24040|issn=0021-9967|pmc=5063692|pmid=27187682}}</ref> هر هڪ نيورون synapses ذريعي ڪيترن ئي هزارن ٻين نيورونن سان ڳنڍيل آهي، عام طور تي هڪ ٻئي سان رابطو ڪري ٿو روٽ جهڙو پروٽريشنز جن کي ڊينڈرائٽس سڏيو وڃي ٿو ۽ ڊگهي فائبر جهڙو ايڪسٽينشن جنهن کي axons سڏيو وڃي ٿو، جيڪي عام طور تي مائلين ٿيل آهن ۽ تيز رفتار مائڪرو اليڪٽرڪ سگنل پلس جي ٽرينن کي کڻندا آهن جن کي ايڪشن پوٽينشنز سڏيو ويندو آهي. دماغ جي ٻين علائقن يا جسم جي ڏور حصن ۾ مخصوص وصول ڪندڙ سيلز کي نشانو بڻائڻ لاء. اڳوڻو پرانتڪس، جيڪو انتظامي ڪمن کي سنڀاليندو آهي، خاص طور تي انسانن ۾ ترقي يافته آهي. جسماني طور تي، دماغ جسم جي ٻين عضون تي مرڪزي ڪنٽرول کي وڌايو. اهي جسم جي باقي حصي تي عمل ڪن ٿا ٻنهي عضون جي سرگرمي جي نمونن کي پيدا ڪندي ۽ هارمونز نالي ڪيميائي جي رطوبت کي هلائڻ سان. هي مرڪزي ڪنٽرول ماحول ۾ تبديلين لاء تيز ۽ هموار جوابن جي اجازت ڏئي ٿو. ردعمل جي ڪجهه بنيادي قسمن جهڙوڪ ريفليڪسس اسپينل ڪنڊ يا پرديري گينگيا جي وچ ۾ ٿي سگهي ٿو، پر پيچيده حسي ان پٽ جي بنياد تي رويي جو نفيس مقصدي ڪنٽرول مرڪزي دماغ جي معلومات کي گڏ ڪرڻ جي صلاحيت جي ضرورت آهي. انفرادي دماغي سيلن جي آپريشن کي هاڻي ڪافي تفصيل سان سمجھايو ويو آهي پر انهن جي تعاون جو طريقو لکين جي تعداد ۾ اڃا تائين حل نه ڪيو ويو آهي. جديد نيورو سائنس ۾ تازو ماڊل دماغ کي هڪ حياتياتي ڪمپيوٽر وانگر سمجهن ٿا، هڪ ڊجيٽل ڪمپيوٽر کان ميڪانيزم ۾ بلڪل مختلف، پر ان لحاظ سان ته اهو ڀرپاسي جي دنيا کان معلومات حاصل ڪري ٿو، ان کي ذخيرو ڪري ٿو، ۽ ان کي مختلف طريقن سان پروسيس ڪري ٿو. دماغ (Brain) اهو [[عضوو]] آهي جنهن سان سوچڻ ۽ سمجهڻ جو ڪم وٺبو آهي. دماغ عام طور تي جسم جي منڍي واري حصي ۾ هوندو آهي ۽ اربين [[نيوران|نيورانز]] مان ٺهيل هوندو آهي. In [[human]]s, the [[cerebral cortex]] contains approximately 14–16 billion neurons, and the estimated number of neurons in the [[cerebellum]] is 55–70 billion. Each neuron is connected by [[synapse]]s to several thousand other neurons, typically communicating with one another via root-like protrusions called [[dendrite]]s and long fiber-like extensions called [[axon]]s, which are usually [[myelinated]] and carry trains of rapid micro-electric signal pulses called [[action potential]]s to target specific recipient cells in other areas of the brain or distant parts of the body. The [[prefrontal cortex]], which controls [[executive function]]s, is particularly well developed in humans. [[Physiologically]], brains exert centralized control over a body's other organs. They act on the rest of the body both by generating patterns of muscle activity and by driving the secretion of chemicals called [[hormone]]s. This centralized control allows rapid and coordinated responses to changes in the [[natural environment|environment]]. Some basic types of responsiveness such as [[reflex]]es can be mediated by the spinal cord or peripheral [[ganglia]], but sophisticated purposeful control of behavior based on complex sensory input requires the information integrating capabilities of a centralized brain. The operations of individual brain cells are now understood in considerable detail but the way they cooperate in ensembles of millions is yet to be solved.<ref>{{cite journal |title=The new century of the brain |journal=Scientific American |date=March 2014 |volume=310 |issue=3 |pages=38–45 |url=http://www.columbia.edu/cu/biology/faculty/yuste/Publications/Yuste_Church_SciAm14.pdf |doi=10.1038/scientificamerican0314-38 |pmid=24660326 |last1=Yuste |first1=Rafael |last2=Church |first2=George M. |bibcode=2014SciAm.310c..38Y |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714190157/http://www.columbia.edu/cu/biology/faculty/yuste/Publications/Yuste_Church_SciAm14.pdf |archive-date=2014-07-14 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140714190157/http://www.columbia.edu/cu/biology/faculty/yuste/Publications/Yuste_Church_SciAm14.pdf |date=2014-07-14 }}</ref> Recent models in modern neuroscience treat the brain as a [[biological computer]], very different in mechanism from a [[digital computer]], but similar in the sense that it acquires information from the surrounding world, stores it, and processes it in a variety of ways. This article compares the properties of brains across the entire range of animal species, with the greatest attention to vertebrates. It deals with the [[human brain]] insofar as it shares the properties of other brains. The ways in which the human brain differs from other brains are covered in the human brain article. Several topics that might be covered here are instead covered there because much more can be said about them in a human context. The most important that are covered in the human brain article are [[brain disease]] and the effects of [[brain damage]]. == ساخت == ترقي: فزيالوجي: ڪم: تحقيق: سماج ۽ ثقافت: پڻ ڏسو: خارجي لنڪس: اسان جا سمورا حواس پنهنجا احساس، اولڙا، عڪس، فوٽو ڪٿي ٿا پهچائن؟ ڏسڻ، ٻڌڻ، ڇهڻ، چکڻ ۽ سنگهڻ جا [[حواس]] جيڪي به عڪس قبولين ٿا، اهي دماغ تائين پهچائين ٿا. هر تصور، هر احساس، هر اولڙو، هر عڪس، هر خيال، هر سوچ، عقيدو، ايمان، وهم، وسوسو، ارادو، عزم، جوش جذبو وغيره سڀ ڄاڻ دماغ ۾ آهي. آڱر ڪٽجي وڃڻ سان سمجهه، ڄاڻ گهٽجي نه ويندي، اکيون نڪرڻ، ٻوڙو ٿيڻ وغيره وقت به اڳ موجود ڄاڻ ۾ کوٽ ڪا نه ٿيندي، پر جيڪڏهن ڪو ڊاڪٽر آپريشن ڪري ميڄالي جو مٿيون تهه يا ياد وارو مرڪز کوٽي، ڪپي ٻاهر ڪڍي ته ماڻهوءَ وٽ سڀ عضوا هئڻ باوجود ڪا به ڄاڻ، ڪا به ياد موجود نه رهندي. اڄ کان پنج لک سال اڳ ٽيهن سالن جي نوجوان جي جسماني قد بت جي ڀيٽ ۾ ان جي کوپڙيءَ يا دماغ جو جيڪو وزن هو ان جي ڀيٽ ۾ اڄوڪي ٽيهن سالن جي نوجوان جو دماغ گهڻو وڏو آهي. ان جو سبب اهو آهي ته پنج لک سال اڳوڻي نوجوان جيتري ڄاڻ ماڻي پئي ان جي ڀيٽ ۾ اڄوڪي انسان جي ڄاڻ لکين ڀيرا وڌيڪ سڌريل آهي. جڏهن کان انسان اپائڻ، پيدا ڪرڻ، پورهيو ڪرڻ سکيو آهي، تڏهن کان هن وٽ دنيا ۾ موجود شين بابت ٻين ساهوارن جي ڀيٽ ۾ نئين ڄاڻ به وڌي. پورهيي جو ڪو هڪ گهڙيءَ جو عمل سوين نوان تصور پيدا ڪري سگهي ٿو، سوين ڀيرا ساڳيو ڪم سوين ڀيرا ساڳيا تصور ۽ سوين ڀيرا مختلف تصور ڏئي سگهي ٿو. انهن جي ڀيٽ، فرق وغيره وري اڃا نوان تصور ڏي ٿو. اسان پنهنجي حياتيءَ ۾ هر ڏيهاڙي ڪيترا ئي نوان تصور ايندا رهن ٿا. هن وقت ڌرتيءَ جي آبادي پنج يا ڇهه ارب آهي ۽ اڄوڪي ڏينهن ۾ هر هڪ انسان جي ذهن وٽ ڪيترا نوان تصور اُڀريا هوندا ۽ اهي سڀ گڏ ڪجن ته ڪيترا نوان تصور ٿيندا. انسان جو هر ڏهاڙي سوين هزارين نون تصورن سان واسطو پوندو رهي ٿو ۽ اهو عمل ماڻهوءَ جي معاملي ۾ گذريل ٽيهن سالن کان هلي رهيو آهي. نون نون عڪسن جو ٺهڻ، انهن جي ٽوڙ ڦوڙ، انهن جو ميلاپ، انهن جي ڪجهه حصن جي ٽٽوڙ ڦوڙ، انهن جي ڪجهه حصن جو ميلاپ، نون عڪسن جو ٻاهرين معاملن سان عمل وسيلي واهپو. جڏهن ٻار ڄمي ٿو تڏهن وٽس ٻين عضون جيان هڪ عضوو، دماغ به آهي. جيئن ڏسڻ يا ٻڌڻ جي عضوي جو ڪم حواسن وسيلي پهچندڙ عڪسن کي سانڍڻ، سنڀالڻ ۽ ياد رکڻ آهي. جيڪڏهن ڪنهن به عضوي کان ڪو به عڪس دماغ تائين نه پهچندو، ته دماغ وٽ ڪو به تصور، ڪو به خيال نه هوندو. نئين ڄاول ٻار وٽ دماغ آهي، جيئرو آهي، حياتياتي ڪم ڪري ٿو پر وٽس ڪو به تصور، خيال، سوچ، ڄاڻ، سمجهه ڪانهي. جيڪڏهن سمورا حواس بيڪار هجن ته دماغ وٽ پنهنجي ليکي ڪو تصور ڪونهي. دماغ خيالَ، تصور، عڪس، اولڙا پنهنجو پاڻ پيدا نه ٿو ڪري پر حواسن وسيلي حقيقتن کان وٺي ٿو، سانڍي ٿو، سنڀالي ٿو، ياد ٿو ڪري.<ref>{{Citation |title=شعور (ڊاڪٽر محبت ٻرڙو) {{!}} سنڌ سلامت ڪتاب گهر<!-- Bot generated title --> |url=http://books.sindhsalamat.com/book.php?book_id=208 |accessdate=2016-08-11 |archive-date=2016-07-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160715211748/http://books.sindhsalamat.com/book.php?book_id=208 |dead-url=yes }}</ref><ref>ڪتاب: شعور، ليکڪ: ڊاڪٽر محبت ٻرڙو</ref> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:دماغ]] [[زمرو:اناٽومي]] 4unumy8ij55bh6wv2t3epf5z9etdnqj 0 10355 295102 255932 2024-11-06T03:52:41Z هوتچند 19261 فائل 295102 wikitext text/x-wiki [[فائل:Mevlana - Schrift über Eingang.jpg|thumb|ترڪي جي شھر ڪونيا ۾ لکيل ھجري واري تاريخ]] '''هجري ڪئلينڊر''' يا '''اسلامي ڪئلينڊر'''{{ٻيا نالا|انگريزي= '''Islamic Calendar '''}} اسلامي سال ٻارھن مھينن تي مشتمل ھوندو آھي. اھو سج جي بدران چنڊ جي ڦيري جي گردش تي مشتمل ھوندو آھي<ref name="انسائيڪلوپيڊيا آف اسلام" />. ھن ڪيلينڊر جي ھر مھيني جي ابتدا حلالي چنڊ جي پھرين جھلڪ ڏسڻ سان ٿيندي آهي<ref name="انسائيڪلوپيڊيا آف اسلام" />. ھن ڪيلينڊر جو ھڪ سال 354.367056 ڏينھن تي مشتمل ھوندو آھي تنھنڪري ھر سال عيسوي ڪيلينڊر جي ڀيٽ ۾ 10 يا 11 ڏينھن اڳ ۾ شروع ٿيندو آهي<ref name="انسائيڪلوپيڊيا آف اسلام" />. دنيا جي مختلف محل وقوعن جي ڪري مختلف ھنڌن تي چنڊ جي پھرين جھلڪ ساڳي ڏينھن نظر نہ ايندي آهي جنھن ڪري اسلامي سال دنيا جي اندر ھرھنڌ ساڳي ڏينھن شروع نہ ٿيندو آهي<ref name="انسائيڪلوپيڊيا آف اسلام" />. [[فائل:Lunar libration with phase Oct 2007 (continuous loop).gif|left|thumb|چنڊ جي گردش جنھن تحت ھجري ڪئلينڊر جڙيل آھي]] ھن ڪيلينڊر جي ابتدا مسلمانن جي مڪي کان مديني طرف 622ع ۾ ٿيل ھجرت کان ٿي. ھن سال ۾ ٻہ مھينا رمضان ۽ ذوالحج وڏي اھميت وارا مھينا آھن. رمضان م روزا رکيا وڃن ٿا ۽ مھيني جي خاتمي سان عيدالفطر ملھائي ويندي آهي ۽ ذوالحج ۾ حج ٿيندو ۽ عیدالاضحی ملھائي ويندي آهي<ref name="انسائيڪلوپيڊيا آف اسلام "> - Encyclopedia of Islam- Juan E. Campo J. Gordon Melton, Series Editor-: Facts On File, Inc. An imprint of Infobase Publishing 132 West 31st Street New York NY 10001 - pages# 124, </ref>. مسلمانن ۾ سني ۽ شيعا پيغمبر صه ، ان جي خاندان جي فردن، امامن ۽ اھم مذھبي شخصيتن جون پيدائش ۽ ورسي واريون تقريبون اسلامي سال جي تاريخن سان ملھائيندا آھن. شيعن ۾ يوم عاشور 10 محرم تي ملھايو ويندو آهي. پيغمبر صہ جي پيدائش 12 ربيع الاول تي ملھائي ويندي آهي. سعودي عرب ۽ مراڪش ۾ اسلامي ڪيلينڊر اتان جو سرڪاري ڪيلينڊر قرار ڏنل آھي. موجوده 2020 ۾ ھلندڙ ھجري سال 1441ھ آھی۔ هن ڪئلينڊر ۾ ٻارنهن مهينا ٿيندا آهن. # [[محرم]] # [[صفر]] # [[ربيع الاول]] # [[ربيع الثاني]] # [[جمادي الاول]] # [[جمادي الثاني]] # [[رجب]] # [[شعبان]] # [[رمضان]] # [[شوال]] # [[ذوالقعد|ذوالقعده]] # [[ذوالحج]] == تاريخ== ھن ڪيلينڊر جو آغاز ٻئين خليفي حضرت عمر رضه ڪيو ھو. هجري ڪئلينڊر جي شروعات اسلام جي پيغمبر [[محمد بن عبدالله|حضرت محمد مصطفيٰ صلّ الله عليه وسلم]] جي [[مڪو|مڪي شريف]] مان [[مدينو|مديني شريف]] ڏانهن هجرت جي واقعي واري سال کان ڪيو ويو جيڪا 12 ربيع الاول تي عيسوي سال مطابق 21 سيپٽمبر 622ع ۾ ٿي. مطلب هيءُ ته هجرت وارو سال سن 1 هجري آهي. اسلام م چار مهينا حرمت وارا مھينا آھن جن ۾ محرم، رجب، ذوالقعد ۽ ذوالحج شامل آهن<ref name="الراشدون - التقويم الهجري">[https://alrashedoon.com/?p=1022 التقويم الهجري]، موقع الراشدون. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161017040857/http://alrashedoon.com/?p=1022 |date=17 أكتوبر 2016}}</ref>. جيتوڻيڪ ھجري ڪئلينڊر خلافت راشدہ ۾ شروع ڪيو ويو پر ان جا ٻارھن مھينا اسلام کان اڳ ساڳين نالن سان مقرر ھيا. نئين ڪيلينڊر ۾ صرف سالن جي شروعات ھجرت کان قرار ڏني وئي. وڪيپيڊيا فارسي مطابق ھجري سال اڳ ايراني ساساني بادشاھ جي تاج پوشي کان سال شروع ڪيو ويندو ھيو جيڪو مسلمانن لاء ھڪ تڪراري معاملو ھيو ۽ پوء حضرت عمر رضه ان کي تبديل ڪيو. اسلام کان اڳ ۽ پوء سن 2 ھجري تائين ان ڪيلينڊر ۾ ھر ٽئين سال ھڪ مھيني نسي کي شامل ڪري شمسي ڪيلينڊر جي برابر ڪيو ويندو ھو ڇو تہ قمري ۽ شمسي ڪيلينڊر ۾ ھر سال 10 ڏينھن جو فرق ايندو ھو. سن 2 ھجري ۾ سورة التوبہ ۾ فرمايو ويو تہ : سال ۾ ٻارھن مھينا ھوندا آھن. جنھن بعد تيرھين مھيني نسي کي ختم ڪري صرف ٻارھن مھينن کي مستقل برقرار رکيو ويو. سورة التوبہ جي اھي آيتون ھيٺ ڏجن ٿيون: {{quote| إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِي كِتَابِ اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلَا تَظْلِمُوا فِيهِنَّ أَنْفُسَكُمْ وَقَاتِلُوا الْمُشْرِكِينَ كَافَّةً كَمَا يُقَاتِلُونَكُمْ كَافَّةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ |التوبة 9:36|}} حضرت عمر رضه ھجرت کان اسلامي سال شروع ڪرڻ جو فيصلو حضرت علي رضه جي جي رٿ تي صحابين سان مشاورت سان ڪيو هو <ref> Book: "The Day of the History of Islam (Muharram)", By: Sayyid Taghi Wardi, Publication: Dar al-Talqin, </ref>. حضرت محمد {{درود}} ھجرت ڪري 8 ربيع الاول تي مديني پھتو ھيو، پر سال جي ابتدا ان ڏينھن کان ٿيڻ جي ڪري ان کي پھرين محرم 1ھ قرار ڏنو ويو<ref> {{Mentioned | Author = Iqbal Ashtiani, Abbas | Book = History of Iran: After Islam | Publisher = Publication Look | Page = 1 | Date = 3 | Location = Tehran}} </ref> <ref>{{Citation |title=Calendar Date in Iran and Islamic Countries, University of Tehran Calendar Center, Occasional Section in Arab Countries |url=http://calendar.ut.ac.ir/Fa/CalHistory/CalHistory3-3.asp |accessdate=2020-02-12 |archive-date=2014-09-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140914080648/http://calendar.ut.ac.ir/Fa/CalHistory/CalHistory3-3.asp |dead-url=yes }}</ref>. == چنڊ ڏسڻي ڪميٽي== پاڪستان ۾ اسلامي سال جي مهينن جي تعين لاء چنڊ جي پھرين جھلڪ ڏسڻ لاء ھڪ آئيني ڪميٽي ڪم ڪندي آهي جنھن جا رڪن ديني عالم ھوندا آھن جيڪي موسمياتي کاتي جي ماھرن جي مدد سان چنڊ جي جھلڪ ڏسندا آھن ۽ ملڪ جي مختلف حصن مان اسلامي طريقي سان شاھديون گڏ ڪري مھيني جي شروعات جو تعين ڪندا آهن. ان ڪميٽيءَ کي چنڊ ڏسڻي ڪميٽي يا رؤيت ھلال ڪاميٽي سڏيندا آهن. == حوالا == [[زمرو:اسلامي اصطلاح]] [[زمرو:اسلامي تقويم]] lruo0a3pta30dkdcg9b6p1iad7qhonc 0 10832 295215 287785 2024-11-06T11:15:35Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295215 wikitext text/x-wiki [[فائل:Sonu Nigam121.jpg|thumb|سونو نگم]] {{Infobox musical artist 3 |Name = سونو نگم | image = Sonu Nigam121.jpg |image_size = |Background = گلوڪار |نالو = سونو نگم |Alias = سونو نگم |Born =، 1974 |Died = |Origin = انديا |Instrument = |Genre = [[ورلڊ]]، [[پاپ]]، [[برقي پاپ]]، [[راڪ]] |Occupation =گلوڪار |Label = [[Polydor Records|پوليڊور]] |Associated_acts = |URL = http://sonunigham.in }} '''سونو نگم''' (پيدائش30، جولاءِ ، سن1973ء [[فريدآباد]] ، [[هريانا]] ، [[ڀارت]]) جو مشهور گلوڪار آهي. جنهن جا بيشمار گيت [[بالي وڊ|اردو فلمن]] ۾ شامل ڪيا ويا آهن۔ ان کان سواءِ هِن بيشمار پاپ البم به ڪيا ۽ ڪجهه اردو فلمن ۾به پنهنجا جلوا ڏيکاريا۔<ref>{{cite news|title=It's Nigam, not Niigaam, Says Sonu|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-09-08/news-and-interviews/28225350_1_sonu-nigam-change-phase|accessdate=3 April 2012|newspaper=[[The Times of India]]|date=8 September 2010|archive-date=5 September 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130905013636/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-09-08/news-and-interviews/28225350_1_sonu-nigam-change-phase|dead-url=yes|archivedate=5 September 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130905013636/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-09-08/news-and-interviews/28225350_1_sonu-nigam-change-phase}}</ref> == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:راڳي]] [[زمرو:ڀارت]] [[زمرو:پنجابي ٻولي جا راڳي]] [[زمرو:1973ع جون پيدائشون]] {{ڀارتي پسِ پرده گلوڪار}} ebbt11f5mrjiqvqfdmeistxc822c43l 0 10977 295070 243343 2024-11-05T18:52:01Z Ibne maryam 17680 /* خارجي ڳنڍڻا */ 295070 wikitext text/x-wiki {{فرق|فوج}} {{پاڪستان آرمي سائيڊبار}} '''پاڪستان فوج''' ({{lang-en|Pakistan Army}}) دنيا جي ڇهين وڏي فوج آهي، جنهن جو شمار دنيا جي بهترين فوجن ۾ ٿئي ٿو. ==تاريخ== {{حوالا}} ==خارجي ڳنڍڻا== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان جي فوج]] [[زمرو:پاڪستاني فوج]] [[زمرو:پاڪستان ۾ موجود ادارا]] 3w4hu5mnfcv7fnbzli1c74zprn7zs51 0 11003 294993 293655 2024-11-05T12:30:24Z Ibne maryam 17680 294993 wikitext text/x-wiki {{Short description|Reproductive structure in flowering plants}} {{other uses}} {{redirect|Floral}} [[File:Flower poster 2.jpg|thumb|upright=1.5]] '''گل''' (Flower) ڪجهه ٻوٽن جي هڪ حصي کي چيو ويندو آهي. گل ٻوٽي جي نسل جي واڌ جو ڪم ڪندو آهي. گل عام طور تي [[نر]] ۽ [[مادي]] حصن تي مشتمل هوندو آهي. A '''flower''', also known as a '''bloom''' or '''blossom''', is the reproductive structure found in [[flowering plant]]s (plants of the division [[Angiospermae]]). Flowers consist of a combination of vegetative organs – [[sepals]] that enclose and protect the developing flower. These petals attract pollinators, and reproductive organs that produce [[gametophyte]]s, which in flowering plants produce [[gametes]]. The male gametophytes, which produce sperm, are enclosed within [[pollen grains]] produced in the [[anther]]s. The female gametophytes are contained within the [[ovule]]s produced in the [[ovary (botany)|ovary]]. Most flowering plants depend on animals, such as bees, moths, and butterflies, to transfer their pollen between different flowers, and have evolved to attract these [[pollinator]]s by various strategies, including brightly colored, conspicuous petals, attractive scents, and the production of [[nectar]], a food source for pollinators.<ref>{{cite web |title=Plant Pollination Strategies |url=https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml |website=US Forest Service |date=12 December 2022 |access-date=16 February 2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230216223224/https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml |archive-date=Feb 16, 2023}}</ref> In this way, many flowering plants have [[Co-evolution|co-evolved]] with pollinators to be mutually dependent on services they provide to one another—in the plant's case, a means of reproduction; in the pollinator's case, a source of food.<ref>{{cite web |title=Pollinators in the Landscape II: Plants and Pollinators |url=https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators |date=9 September 2015 |publisher=Center for Agriculture, Food, and the Environment at University of Massachusetts Amherst |first1=Mandy |last1=Bayer |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240107212549/https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators |archive-date=Jan 7, 2024}}</ref> When pollen from the anther of a flower is deposited on the [[Stigma (botany)|stigma]], this is called pollination. Some flowers may [[self-pollination|self-pollinate]], producing seed using pollen from a different flower of the same plant, but others have mechanisms to prevent self-pollination and rely on [[Pollination#Mechanism|cross-pollination]], when pollen is transferred from the anther of one flower to the stigma of another flower on a different individual of the same species. Self-pollination happens in flowers where the [[stamen]] and [[carpel]] mature at the same time, and are positioned so that the pollen can land on the flower's stigma. This pollination does not require an investment from the plant to provide nectar and pollen as food for pollinators.<ref>{{Cite web |url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II |website=Lumen Learning |access-date=2020-07-21 |archive-date=2020-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |url-status=live}}</ref> Some flowers produce [[Diaspore (botany)|diaspores]] without fertilization ([[parthenocarpy]]). After fertilization, the ovary of the flower develops into [[fruit]] containing [[seed]]s. Flowers have long been appreciated for their beauty and pleasant scents, and also hold cultural significance as religious, ritual, or symbolic objects, or sources of [[Medicinal plants|medicine]] and food. ==گيلري== [[عڪس:Phalaenopsis_(aka).jpg|thumb|هڪ گل جو قسم]] [[عڪس:Nelumno_nucifera_open_flower_-_botanic_garden_adelaide2.jpg|thumb|آسٽريليا جي شهر ايڊيليڊ جي نباتاتي باغ جو هڪ گل]] [[فائل:Animated flower.GIF]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:گل]] [[زمرو:نباتيات]] mia3pndke5xqeo782zt8m71vjhllh0b 294994 294993 2024-11-05T12:30:59Z Ibne maryam 17680 294994 wikitext text/x-wiki {{Short description|Reproductive structure in flowering plants}} [[File:Flower poster 2.jpg|thumb|upright=1.5]] '''گل''' (Flower) ڪجهه ٻوٽن جي هڪ حصي کي چيو ويندو آهي. گل ٻوٽي جي نسل جي واڌ جو ڪم ڪندو آهي. گل عام طور تي [[نر]] ۽ [[مادي]] حصن تي مشتمل هوندو آهي. A '''flower''', also known as a '''bloom''' or '''blossom''', is the reproductive structure found in [[flowering plant]]s (plants of the division [[Angiospermae]]). Flowers consist of a combination of vegetative organs – [[sepals]] that enclose and protect the developing flower. These petals attract pollinators, and reproductive organs that produce [[gametophyte]]s, which in flowering plants produce [[gametes]]. The male gametophytes, which produce sperm, are enclosed within [[pollen grains]] produced in the [[anther]]s. The female gametophytes are contained within the [[ovule]]s produced in the [[ovary (botany)|ovary]]. Most flowering plants depend on animals, such as bees, moths, and butterflies, to transfer their pollen between different flowers, and have evolved to attract these [[pollinator]]s by various strategies, including brightly colored, conspicuous petals, attractive scents, and the production of [[nectar]], a food source for pollinators.<ref>{{cite web |title=Plant Pollination Strategies |url=https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml |website=US Forest Service |date=12 December 2022 |access-date=16 February 2023 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230216223224/https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml |archive-date=Feb 16, 2023}}</ref> In this way, many flowering plants have [[Co-evolution|co-evolved]] with pollinators to be mutually dependent on services they provide to one another—in the plant's case, a means of reproduction; in the pollinator's case, a source of food.<ref>{{cite web |title=Pollinators in the Landscape II: Plants and Pollinators |url=https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators |date=9 September 2015 |publisher=Center for Agriculture, Food, and the Environment at University of Massachusetts Amherst |first1=Mandy |last1=Bayer |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240107212549/https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators |archive-date=Jan 7, 2024}}</ref> When pollen from the anther of a flower is deposited on the [[Stigma (botany)|stigma]], this is called pollination. Some flowers may [[self-pollination|self-pollinate]], producing seed using pollen from a different flower of the same plant, but others have mechanisms to prevent self-pollination and rely on [[Pollination#Mechanism|cross-pollination]], when pollen is transferred from the anther of one flower to the stigma of another flower on a different individual of the same species. Self-pollination happens in flowers where the [[stamen]] and [[carpel]] mature at the same time, and are positioned so that the pollen can land on the flower's stigma. This pollination does not require an investment from the plant to provide nectar and pollen as food for pollinators.<ref>{{Cite web |url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II |website=Lumen Learning |access-date=2020-07-21 |archive-date=2020-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |url-status=live}}</ref> Some flowers produce [[Diaspore (botany)|diaspores]] without fertilization ([[parthenocarpy]]). After fertilization, the ovary of the flower develops into [[fruit]] containing [[seed]]s. Flowers have long been appreciated for their beauty and pleasant scents, and also hold cultural significance as religious, ritual, or symbolic objects, or sources of [[Medicinal plants|medicine]] and food. ==گيلري== [[عڪس:Phalaenopsis_(aka).jpg|thumb|هڪ گل جو قسم]] [[عڪس:Nelumno_nucifera_open_flower_-_botanic_garden_adelaide2.jpg|thumb|آسٽريليا جي شهر ايڊيليڊ جي نباتاتي باغ جو هڪ گل]] [[فائل:Animated flower.GIF]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:گل]] [[زمرو:نباتيات]] a8jan89rjcwxj429uo79udphih2wtwe 294995 294994 2024-11-05T13:00:17Z Ibne maryam 17680 294995 wikitext text/x-wiki {{Short description|Reproductive structure in flowering plants}} [[File:Flower poster 2.jpg|thumb|upright=1.5]] '''گل''' (Flower) ڪجهه ٻوٽن جي هڪ حصي کي چيو ويندو آهي. گل ٻوٽي جي نسل جي واڌ جو ڪم ڪندو آهي. گل عام طور تي [[نر]] ۽ [[مادي]] حصن تي مشتمل هوندو آهي. گل، جنهن کي ڦل به چيو ويندو آهي، اهو پيدائشي ڍانچو آهي جيڪو گلن واري ٻوٽن ( Angiosperms) ۾ ملي ٿو. گل عضون جي ميلاپ تي مشتمل آهي؛ سيپل، جيڪي ترقي پذير گلن جي حفاظت ڪن ٿا. پنکڙيون، پولينئٽر (pollinators) کي راغب ڪن ٿيون ۽ توليدي عضوا (گائينيشيئم ۽ اينڊروشيئم) جيڪي گيمٽوفائٽ پيدا ڪن ٿا، جيڪا گلن واري ٻوٽن ۾ گيميٽ پيدا ڪن ٿا. نر گيمٽوفائٽ، جيڪا اسپرم پيدا ڪن ٿا، ان ۾ پيدا ٿيندڙ پولن جي داڻن ۾ بند ٿيل هوندا آهن. مادي جا گيموفائٽس بيضاداني ۾ پيدا ٿيندڙ، اوويول (ovules) جي اندر موجود هوندا آهن. اڪثر گلن وارا ٻوٽا، پنهنجي پولن کي مختلف گلن جي وچ ۾ منتقل ڪرڻ لاءِ، جانورن تي ڀاڙين ٿا، جهڙوڪ مکيون، پتنگا ۽ تتليون ۽ مختلف حڪمت عملين ذريعي انهن پولينٽرز (جيت) کي راغب ڪرڻ لاءِ ترقي ڪئي آهي، جن ۾ چمڪندڙ رنگ، نمايا پن، دلڪش خوشبو ۽ امرت، جيت لاء خوراڪ جو ذريعو، جي پيداوار شامل آهن.<ref>{{cite web|title=Plant Pollination Strategies|url=https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|website=US Forest Service|date=12 December 2022|access-date=16 February 2023|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230216223224/https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|archive-date=Feb 16, 2023}}</ref> اهڙيءَ طرح، ڪيترائي گل ٻوٽا پولينٽرن سان گڏجي، هڪ ٻئي کي مهيا ڪيل خدمتن تي باهمي انحصار ڪن؛ ٻوٽن جي صورت ۾، پيدائش جو هڪ ذريعو؛ پولينٽر جي صورت ۾، کاڌي جو هڪ ذريعو، ترقي ڪئين ٿا.<ref>{{cite web|title=Pollinators in the Landscape II: Plants and Pollinators|url=https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|date=9 September 2015|publisher=Center for Agriculture, Food, and the Environment at University of Massachusetts Amherst|first1=Mandy|last1=Bayer|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20240107212549/https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|archive-date=Jan 7, 2024}}</ref> جڏهن گلن جي ٻوٽي مان پولن اسٽگما تي جمع ڪيو ويندو آهي، ان مرحلي کي "پولينيشن" سڏيو ويندو آهي. ڪجھ گل خود پولينيشن ڪري سگھن ٿا، هڪ ئي ٻوٽي جي مختلف گلن مان پولن استعمال ڪندي ٻج پيدا ڪري سگھن ٿا، پر ٻين وٽ ميکانيزم ھوندا آھن جن کي خود پولينيشن کي روڪيو وڃي ۽ ڪراس پولينيشن تي ڀروسو ڪيو وڃي، جڏھن پولن ھڪڙي گل جي اينٿر مان منتقل ڪيو وڃي ٿو. ٻيو گل ساڳئي نسل جي مختلف فرد تي. خود پولينيشن (Self-pollination) گلن ۾ هن وقت ٿئي ٿو جتي اسٽيمن (stamen) ۽ ڪارپل (carpel) هڪ ئي وقت پختو ٿين ٿا، ۽ اهڙي جاءِ تي رکيل آهن ته جيئن پولن گلن جي اسٽگما تي اچي سگهي. This pollination does not require an investment from the plant to provide nectar and pollen as food for pollinators.<ref>{{Cite web |url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II |website=Lumen Learning |access-date=2020-07-21 |archive-date=2020-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |url-status=live}}</ref> Some flowers produce [[Diaspore (botany)|diaspores]] without fertilization ([[parthenocarpy]]). After fertilization, the ovary of the flower develops into [[fruit]] containing [[seed]]s. Flowers have long been appreciated for their beauty and pleasant scents, and also hold cultural significance as religious, ritual, or symbolic objects, or sources of [[Medicinal plants|medicine]] and food. ==گيلري== [[عڪس:Phalaenopsis_(aka).jpg|thumb|هڪ گل جو قسم]] [[عڪس:Nelumno_nucifera_open_flower_-_botanic_garden_adelaide2.jpg|thumb|آسٽريليا جي شهر ايڊيليڊ جي نباتاتي باغ جو هڪ گل]] [[فائل:Animated flower.GIF]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:گل]] [[زمرو:نباتيات]] 3nh94lp2no7v4j4iy9e674d9huu4rer 294996 294995 2024-11-05T13:03:14Z Ibne maryam 17680 294996 wikitext text/x-wiki {{Short description|Reproductive structure in flowering plants}} [[File:Flower poster 2.jpg|thumb|upright=1.5]] '''گل''' (Flower) جنهن کي ڦل به چيو ويندو آهي، اهو پيدائشي ڍانچو آهي جيڪو گلن واري ٻوٽن ( Angiosperms) ۾ ملي ٿو. گل ٻوٽي جي نسل جي واڌ جو ڪم ڪندو آهي. گل عام طور تي [[نر]] ۽ [[مادي]] حصن تي مشتمل هوندو آهي. هڪ گل عضون جي ميلاپ تي مشتمل آهي؛ سيپل، جيڪي ترقي پذير گلن جي حفاظت ڪن ٿا. پنکڙيون، پولينئٽر کي راغب ڪن ٿيون ۽ توليدي عضوا (گائينيشيئم ۽ اينڊروشيئم) جيڪي گيمٽوفائٽ پيدا ڪن ٿا، جيڪا گلن واري ٻوٽن ۾ گيميٽ پيدا ڪن ٿا. نر گيمٽوفائٽ، جيڪا اسپرم پيدا ڪن ٿا، ان ۾ پيدا ٿيندڙ پولن جي داڻن ۾ بند ٿيل هوندا آهن. مادي جا گيموفائٽس بيضاداني ۾ پيدا ٿيندڙ، اوويول (ovules) جي اندر موجود هوندا آهن. اڪثر گلن وارا ٻوٽا، پنهنجي پولن کي مختلف گلن جي وچ ۾ منتقل ڪرڻ لاءِ، جانورن تي ڀاڙين ٿا، جهڙوڪ مکيون، پتنگا ۽ تتليون ۽ مختلف حڪمت عملين ذريعي انهن پولينٽرز (جيت) کي راغب ڪرڻ لاءِ ترقي ڪئي آهي، جن ۾ چمڪندڙ رنگ، نمايا پن، دلڪش خوشبو ۽ امرت، جيت لاء خوراڪ جو ذريعو، جي پيداوار شامل آهن.<ref>{{cite web|title=Plant Pollination Strategies|url=https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|website=US Forest Service|date=12 December 2022|access-date=16 February 2023|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230216223224/https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|archive-date=Feb 16, 2023}}</ref> اهڙيءَ طرح، ڪيترائي گل ٻوٽا پولينٽرن سان گڏجي، هڪ ٻئي کي مهيا ڪيل خدمتن تي باهمي انحصار ڪن؛ ٻوٽن جي صورت ۾، پيدائش جو هڪ ذريعو؛ پولينٽر جي صورت ۾، کاڌي جو هڪ ذريعو، ترقي ڪئين ٿا.<ref>{{cite web|title=Pollinators in the Landscape II: Plants and Pollinators|url=https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|date=9 September 2015|publisher=Center for Agriculture, Food, and the Environment at University of Massachusetts Amherst|first1=Mandy|last1=Bayer|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20240107212549/https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|archive-date=Jan 7, 2024}}</ref> جڏهن گلن جي ٻوٽي مان پولن اسٽگما تي جمع ڪيو ويندو آهي، ان مرحلي کي "پولينيشن" سڏيو ويندو آهي. ڪجھ گل خود پولينيشن ڪري سگھن ٿا، هڪ ئي ٻوٽي جي مختلف گلن مان پولن استعمال ڪندي ٻج پيدا ڪري سگھن ٿا، پر ٻين وٽ ميکانيزم ھوندا آھن جن کي خود پولينيشن کي روڪيو وڃي ۽ ڪراس پولينيشن تي ڀروسو ڪيو وڃي، جڏھن پولن ھڪڙي گل جي اينٿر مان منتقل ڪيو وڃي ٿو. ٻيو گل ساڳئي نسل جي مختلف فرد تي. خود پولينيشن (Self-pollination) گلن ۾ هن وقت ٿئي ٿو جتي اسٽيمن (stamen) ۽ ڪارپل (carpel) هڪ ئي وقت پختو ٿين ٿا، ۽ اهڙي جاءِ تي رکيل آهن ته جيئن پولن گلن جي اسٽگما تي اچي سگهي. This pollination does not require an investment from the plant to provide nectar and pollen as food for pollinators.<ref>{{Cite web |url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II |website=Lumen Learning |access-date=2020-07-21 |archive-date=2020-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |url-status=live}}</ref> Some flowers produce [[Diaspore (botany)|diaspores]] without fertilization ([[parthenocarpy]]). After fertilization, the ovary of the flower develops into [[fruit]] containing [[seed]]s. Flowers have long been appreciated for their beauty and pleasant scents, and also hold cultural significance as religious, ritual, or symbolic objects, or sources of [[Medicinal plants|medicine]] and food. ==گيلري== [[عڪس:Phalaenopsis_(aka).jpg|thumb|هڪ گل جو قسم]] [[عڪس:Nelumno_nucifera_open_flower_-_botanic_garden_adelaide2.jpg|thumb|آسٽريليا جي شهر ايڊيليڊ جي نباتاتي باغ جو هڪ گل]] [[فائل:Animated flower.GIF]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:گل]] [[زمرو:نباتيات]] m1fuxk84gkv91brhcig94h4gfufmfbm 294997 294996 2024-11-05T13:17:15Z Ibne maryam 17680 294997 wikitext text/x-wiki {{Short description|Reproductive structure in flowering plants}} [[File:Flower poster 2.jpg|thumb|upright=1.5]] '''گل''' (Flower) جنهن کي ڦل به چيو ويندو آهي، اهو پيدائشي ڍانچو آهي جيڪو گلن واري ٻوٽن ( Angiosperms) ۾ ملي ٿو. گل ٻوٽي جي نسل جي واڌ جو ڪم ڪندو آهي. گل عام طور تي [[نر]] ۽ [[مادي]] حصن تي مشتمل هوندو آهي. هڪ گل عضون جي ميلاپ تي مشتمل آهي؛ سيپل، جيڪي ترقي پذير گلن جي حفاظت ڪن ٿا. پنکڙيون، پولينئٽر کي راغب ڪن ٿيون ۽ توليدي عضوا (گائينيشيئم ۽ اينڊروشيئم) جيڪي گيمٽوفائٽ پيدا ڪن ٿا، جيڪا گلن واري ٻوٽن ۾ گيميٽ پيدا ڪن ٿا. نر گيمٽوفائٽ، جيڪا اسپرم پيدا ڪن ٿا، ان ۾ پيدا ٿيندڙ پولن جي داڻن ۾ بند ٿيل هوندا آهن. مادي جا گيموفائٽس بيضاداني ۾ پيدا ٿيندڙ، اوويول (ovules) جي اندر موجود هوندا آهن. اڪثر گلن وارا ٻوٽا، پنهنجي پولن کي مختلف گلن جي وچ ۾ منتقل ڪرڻ لاءِ، جانورن تي ڀاڙين ٿا، جهڙوڪ مکيون، پتنگا ۽ تتليون ۽ مختلف حڪمت عملين ذريعي انهن پولينٽرز (جيت) کي راغب ڪرڻ لاءِ ترقي ڪئي آهي، جن ۾ چمڪندڙ رنگ، نمايا پن، دلڪش خوشبو ۽ امرت، جيت لاء خوراڪ جو ذريعو، جي پيداوار شامل آهن.<ref>{{cite web|title=Plant Pollination Strategies|url=https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|website=US Forest Service|date=12 December 2022|access-date=16 February 2023|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230216223224/https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|archive-date=Feb 16, 2023}}</ref> اهڙيءَ طرح، ڪيترائي گل ٻوٽا پولينٽرن سان گڏجي، هڪ ٻئي کي مهيا ڪيل خدمتن تي باهمي انحصار ڪن؛ ٻوٽن جي صورت ۾، پيدائش جو هڪ ذريعو؛ پولينٽر جي صورت ۾، کاڌي جو هڪ ذريعو، ترقي ڪئين ٿا.<ref>{{cite web|title=Pollinators in the Landscape II: Plants and Pollinators|url=https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|date=9 September 2015|publisher=Center for Agriculture, Food, and the Environment at University of Massachusetts Amherst|first1=Mandy|last1=Bayer|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20240107212549/https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|archive-date=Jan 7, 2024}}</ref> جڏهن گلن جي ٻوٽي مان پولن اسٽگما تي جمع ڪيو ويندو آهي، ان مرحلي کي "پولينيشن" سڏيو ويندو آهي. ڪجھ گل خود پولينيشن ڪري سگھن ٿا، هڪ ئي ٻوٽي جي مختلف گلن مان پولن استعمال ڪندي ٻج پيدا ڪري سگھن ٿا، پر ٻين وٽ ميکانيزم ھوندا آھن جن کي خود پولينيشن کي روڪيو وڃي ۽ ڪراس پولينيشن تي ڀروسو ڪيو وڃي، جڏھن پولن ھڪڙي گل جي اينٿر مان منتقل ڪيو وڃي ٿو. ٻيو گل ساڳئي نسل جي مختلف فرد تي. خود پولينيشن گلن ۾ هن وقت ٿئي ٿو جڏهن اسٽيمن (stamen) ۽ ڪارپل (carpel) هڪ ئي وقت پختو ٿين ٿا ۽ اهڙي جاءِ تي رکيل آهن ته جيئن پولن گلن جي اسٽگما تي اچي سگهي. هن پولينيشن لاءِ ٻوٽن کي ڪا به قسم جي سيڙپڪاري جي ضرورت نه آهي ته جيئن پولينئٽر (جيت ۽ پکين) امرت ۽ پولن غذا طور فراهم ڪرڻ.<ref>{{Cite web|url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/|title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II|website=Lumen Learning|access-date=2020-07-21|archive-date=2020-07-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/|url-status=live}}</ref> ڪي ٻوٽا، بغير ڀاڻ (پارٿينوڪارپي) جي ڊائيسپور پيدا ڪن ٿا. فرٽيلائزيشن کان پوء، گل جي بيضي ۾ ٻج تي مشتمل ميوو بڻجي ٿو. گلن کي انهن جي حسن ۽ خوشگوار خوشبوءَ ۽ ثقافتي اهميت کي پڻ وڏي عرصي کان ساراهيو ويو آهي، گل مذهبي يا عام رسمن يا علامتي شين يا دوائن ۽ کاڌي جا ذريعا آهن. == اصطلاح == مورفولوجي: ترقي: فنڪشن: پولينيشن: ڀاڻ: ٻج جي ترقي: ميوي جي ترقي: ٻج پکيڙڻ: ارتقا: رنگ: ڪلاسيڪل ٽيڪنامي: سمبولزم: انساني استعمال: پڻ ڏسو: خارجي لنڪس: This pollination does not require an investment from the plant to provide nectar and pollen as food for pollinators.<ref>{{Cite web |url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II |website=Lumen Learning |access-date=2020-07-21 |archive-date=2020-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |url-status=live}}</ref> Some flowers produce [[Diaspore (botany)|diaspores]] without fertilization ([[parthenocarpy]]). After fertilization, the ovary of the flower develops into [[fruit]] containing [[seed]]s. Flowers have long been appreciated for their beauty and pleasant scents, and also hold cultural significance as religious, ritual, or symbolic objects, or sources of [[Medicinal plants|medicine]] and food. ==گيلري== [[عڪس:Phalaenopsis_(aka).jpg|thumb|هڪ گل جو قسم]] [[عڪس:Nelumno_nucifera_open_flower_-_botanic_garden_adelaide2.jpg|thumb|آسٽريليا جي شهر ايڊيليڊ جي نباتاتي باغ جو هڪ گل]] [[فائل:Animated flower.GIF]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:گل]] [[زمرو:نباتيات]] g1jvs2xxnl4lt15oqmeifezpbf0u8yi 294999 294997 2024-11-05T13:21:20Z Ibne maryam 17680 /* اصطلاح */ 294999 wikitext text/x-wiki {{Short description|Reproductive structure in flowering plants}} [[File:Flower poster 2.jpg|thumb|upright=1.5]] '''گل''' (Flower) جنهن کي ڦل به چيو ويندو آهي، اهو پيدائشي ڍانچو آهي جيڪو گلن واري ٻوٽن ( Angiosperms) ۾ ملي ٿو. گل ٻوٽي جي نسل جي واڌ جو ڪم ڪندو آهي. گل عام طور تي [[نر]] ۽ [[مادي]] حصن تي مشتمل هوندو آهي. هڪ گل عضون جي ميلاپ تي مشتمل آهي؛ سيپل، جيڪي ترقي پذير گلن جي حفاظت ڪن ٿا. پنکڙيون، پولينئٽر کي راغب ڪن ٿيون ۽ توليدي عضوا (گائينيشيئم ۽ اينڊروشيئم) جيڪي گيمٽوفائٽ پيدا ڪن ٿا، جيڪا گلن واري ٻوٽن ۾ گيميٽ پيدا ڪن ٿا. نر گيمٽوفائٽ، جيڪا اسپرم پيدا ڪن ٿا، ان ۾ پيدا ٿيندڙ پولن جي داڻن ۾ بند ٿيل هوندا آهن. مادي جا گيموفائٽس بيضاداني ۾ پيدا ٿيندڙ، اوويول (ovules) جي اندر موجود هوندا آهن. اڪثر گلن وارا ٻوٽا، پنهنجي پولن کي مختلف گلن جي وچ ۾ منتقل ڪرڻ لاءِ، جانورن تي ڀاڙين ٿا، جهڙوڪ مکيون، پتنگا ۽ تتليون ۽ مختلف حڪمت عملين ذريعي انهن پولينٽرز (جيت) کي راغب ڪرڻ لاءِ ترقي ڪئي آهي، جن ۾ چمڪندڙ رنگ، نمايا پن، دلڪش خوشبو ۽ امرت، جيت لاء خوراڪ جو ذريعو، جي پيداوار شامل آهن.<ref>{{cite web|title=Plant Pollination Strategies|url=https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|website=US Forest Service|date=12 December 2022|access-date=16 February 2023|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230216223224/https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|archive-date=Feb 16, 2023}}</ref> اهڙيءَ طرح، ڪيترائي گل ٻوٽا پولينٽرن سان گڏجي، هڪ ٻئي کي مهيا ڪيل خدمتن تي باهمي انحصار ڪن؛ ٻوٽن جي صورت ۾، پيدائش جو هڪ ذريعو؛ پولينٽر جي صورت ۾، کاڌي جو هڪ ذريعو، ترقي ڪئين ٿا.<ref>{{cite web|title=Pollinators in the Landscape II: Plants and Pollinators|url=https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|date=9 September 2015|publisher=Center for Agriculture, Food, and the Environment at University of Massachusetts Amherst|first1=Mandy|last1=Bayer|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20240107212549/https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|archive-date=Jan 7, 2024}}</ref> جڏهن گلن جي ٻوٽي مان پولن اسٽگما تي جمع ڪيو ويندو آهي، ان مرحلي کي "پولينيشن" سڏيو ويندو آهي. ڪجھ گل خود پولينيشن ڪري سگھن ٿا، هڪ ئي ٻوٽي جي مختلف گلن مان پولن استعمال ڪندي ٻج پيدا ڪري سگھن ٿا، پر ٻين وٽ ميکانيزم ھوندا آھن جن کي خود پولينيشن کي روڪيو وڃي ۽ ڪراس پولينيشن تي ڀروسو ڪيو وڃي، جڏھن پولن ھڪڙي گل جي اينٿر مان منتقل ڪيو وڃي ٿو. ٻيو گل ساڳئي نسل جي مختلف فرد تي. خود پولينيشن گلن ۾ هن وقت ٿئي ٿو جڏهن اسٽيمن (stamen) ۽ ڪارپل (carpel) هڪ ئي وقت پختو ٿين ٿا ۽ اهڙي جاءِ تي رکيل آهن ته جيئن پولن گلن جي اسٽگما تي اچي سگهي. هن پولينيشن لاءِ ٻوٽن کي ڪا به قسم جي سيڙپڪاري جي ضرورت نه آهي ته جيئن پولينئٽر (جيت ۽ پکين) امرت ۽ پولن غذا طور فراهم ڪرڻ.<ref>{{Cite web|url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/|title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II|website=Lumen Learning|access-date=2020-07-21|archive-date=2020-07-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/|url-status=live}}</ref> ڪي ٻوٽا، بغير ڀاڻ (پارٿينوڪارپي) جي ڊائيسپور پيدا ڪن ٿا. فرٽيلائزيشن کان پوء، گل جي بيضي ۾ ٻج تي مشتمل ميوو بڻجي ٿو. گلن کي انهن جي حسن ۽ خوشگوار خوشبوءَ ۽ ثقافتي اهميت کي پڻ وڏي عرصي کان ساراهيو ويو آهي، گل مذهبي يا عام رسمن يا علامتي شين يا دوائن ۽ کاڌي جا ذريعا آهن. ==اصطلاح== ==مورفولوجي== ==ترقي== ==فنڪشن== ==پولينيشن== ==ڀاڻ== ==ٻج جي ترقي== ==ميوي جي ترقي== ==ٻج پکيڙڻ== ==ارتقا== ==رنگ== ==ڪلاسيڪل ٽيڪسانومي== ==علامتي رجحان== ==انساني استعمال== This pollination does not require an investment from the plant to provide nectar and pollen as food for pollinators.<ref>{{Cite web |url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II |website=Lumen Learning |access-date=2020-07-21 |archive-date=2020-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |url-status=live}}</ref> Some flowers produce [[Diaspore (botany)|diaspores]] without fertilization ([[parthenocarpy]]). After fertilization, the ovary of the flower develops into [[fruit]] containing [[seed]]s. Flowers have long been appreciated for their beauty and pleasant scents, and also hold cultural significance as religious, ritual, or symbolic objects, or sources of [[Medicinal plants|medicine]] and food. ==گيلري== [[عڪس:Phalaenopsis_(aka).jpg|thumb|هڪ گل جو قسم]] [[عڪس:Nelumno_nucifera_open_flower_-_botanic_garden_adelaide2.jpg|thumb|آسٽريليا جي شهر ايڊيليڊ جي نباتاتي باغ جو هڪ گل]] [[فائل:Animated flower.GIF]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:گل]] [[زمرو:نباتيات]] kq9v0gjy5iygvvphvfgr9fc7lod6f4i 295000 294999 2024-11-05T13:21:44Z Ibne maryam 17680 /* گيلري */ 295000 wikitext text/x-wiki {{Short description|Reproductive structure in flowering plants}} [[File:Flower poster 2.jpg|thumb|upright=1.5]] '''گل''' (Flower) جنهن کي ڦل به چيو ويندو آهي، اهو پيدائشي ڍانچو آهي جيڪو گلن واري ٻوٽن ( Angiosperms) ۾ ملي ٿو. گل ٻوٽي جي نسل جي واڌ جو ڪم ڪندو آهي. گل عام طور تي [[نر]] ۽ [[مادي]] حصن تي مشتمل هوندو آهي. هڪ گل عضون جي ميلاپ تي مشتمل آهي؛ سيپل، جيڪي ترقي پذير گلن جي حفاظت ڪن ٿا. پنکڙيون، پولينئٽر کي راغب ڪن ٿيون ۽ توليدي عضوا (گائينيشيئم ۽ اينڊروشيئم) جيڪي گيمٽوفائٽ پيدا ڪن ٿا، جيڪا گلن واري ٻوٽن ۾ گيميٽ پيدا ڪن ٿا. نر گيمٽوفائٽ، جيڪا اسپرم پيدا ڪن ٿا، ان ۾ پيدا ٿيندڙ پولن جي داڻن ۾ بند ٿيل هوندا آهن. مادي جا گيموفائٽس بيضاداني ۾ پيدا ٿيندڙ، اوويول (ovules) جي اندر موجود هوندا آهن. اڪثر گلن وارا ٻوٽا، پنهنجي پولن کي مختلف گلن جي وچ ۾ منتقل ڪرڻ لاءِ، جانورن تي ڀاڙين ٿا، جهڙوڪ مکيون، پتنگا ۽ تتليون ۽ مختلف حڪمت عملين ذريعي انهن پولينٽرز (جيت) کي راغب ڪرڻ لاءِ ترقي ڪئي آهي، جن ۾ چمڪندڙ رنگ، نمايا پن، دلڪش خوشبو ۽ امرت، جيت لاء خوراڪ جو ذريعو، جي پيداوار شامل آهن.<ref>{{cite web|title=Plant Pollination Strategies|url=https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|website=US Forest Service|date=12 December 2022|access-date=16 February 2023|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230216223224/https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|archive-date=Feb 16, 2023}}</ref> اهڙيءَ طرح، ڪيترائي گل ٻوٽا پولينٽرن سان گڏجي، هڪ ٻئي کي مهيا ڪيل خدمتن تي باهمي انحصار ڪن؛ ٻوٽن جي صورت ۾، پيدائش جو هڪ ذريعو؛ پولينٽر جي صورت ۾، کاڌي جو هڪ ذريعو، ترقي ڪئين ٿا.<ref>{{cite web|title=Pollinators in the Landscape II: Plants and Pollinators|url=https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|date=9 September 2015|publisher=Center for Agriculture, Food, and the Environment at University of Massachusetts Amherst|first1=Mandy|last1=Bayer|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20240107212549/https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|archive-date=Jan 7, 2024}}</ref> جڏهن گلن جي ٻوٽي مان پولن اسٽگما تي جمع ڪيو ويندو آهي، ان مرحلي کي "پولينيشن" سڏيو ويندو آهي. ڪجھ گل خود پولينيشن ڪري سگھن ٿا، هڪ ئي ٻوٽي جي مختلف گلن مان پولن استعمال ڪندي ٻج پيدا ڪري سگھن ٿا، پر ٻين وٽ ميکانيزم ھوندا آھن جن کي خود پولينيشن کي روڪيو وڃي ۽ ڪراس پولينيشن تي ڀروسو ڪيو وڃي، جڏھن پولن ھڪڙي گل جي اينٿر مان منتقل ڪيو وڃي ٿو. ٻيو گل ساڳئي نسل جي مختلف فرد تي. خود پولينيشن گلن ۾ هن وقت ٿئي ٿو جڏهن اسٽيمن (stamen) ۽ ڪارپل (carpel) هڪ ئي وقت پختو ٿين ٿا ۽ اهڙي جاءِ تي رکيل آهن ته جيئن پولن گلن جي اسٽگما تي اچي سگهي. هن پولينيشن لاءِ ٻوٽن کي ڪا به قسم جي سيڙپڪاري جي ضرورت نه آهي ته جيئن پولينئٽر (جيت ۽ پکين) امرت ۽ پولن غذا طور فراهم ڪرڻ.<ref>{{Cite web|url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/|title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II|website=Lumen Learning|access-date=2020-07-21|archive-date=2020-07-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/|url-status=live}}</ref> ڪي ٻوٽا، بغير ڀاڻ (پارٿينوڪارپي) جي ڊائيسپور پيدا ڪن ٿا. فرٽيلائزيشن کان پوء، گل جي بيضي ۾ ٻج تي مشتمل ميوو بڻجي ٿو. گلن کي انهن جي حسن ۽ خوشگوار خوشبوءَ ۽ ثقافتي اهميت کي پڻ وڏي عرصي کان ساراهيو ويو آهي، گل مذهبي يا عام رسمن يا علامتي شين يا دوائن ۽ کاڌي جا ذريعا آهن. ==اصطلاح== ==مورفولوجي== ==ترقي== ==فنڪشن== ==پولينيشن== ==ڀاڻ== ==ٻج جي ترقي== ==ميوي جي ترقي== ==ٻج پکيڙڻ== ==ارتقا== ==رنگ== ==ڪلاسيڪل ٽيڪسانومي== ==علامتي رجحان== ==انساني استعمال== This pollination does not require an investment from the plant to provide nectar and pollen as food for pollinators.<ref>{{Cite web |url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II |website=Lumen Learning |access-date=2020-07-21 |archive-date=2020-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |url-status=live}}</ref> Some flowers produce [[Diaspore (botany)|diaspores]] without fertilization ([[parthenocarpy]]). After fertilization, the ovary of the flower develops into [[fruit]] containing [[seed]]s. Flowers have long been appreciated for their beauty and pleasant scents, and also hold cultural significance as religious, ritual, or symbolic objects, or sources of [[Medicinal plants|medicine]] and food. ==گيلري== [[عڪس:Phalaenopsis_(aka).jpg|thumb|هڪ گل جو قسم]] [[عڪس:Nelumno_nucifera_open_flower_-_botanic_garden_adelaide2.jpg|thumb|آسٽريليا جي شهر ايڊيليڊ جي نباتاتي باغ جو هڪ گل]] [[فائل:Animated flower.GIF]] ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:گل]] [[زمرو:نباتيات]] cc0viq3x6r5hm79131arpw4z9t0rnks 295001 295000 2024-11-05T13:22:26Z Ibne maryam 17680 /* گيلري */ 295001 wikitext text/x-wiki {{Short description|Reproductive structure in flowering plants}} [[File:Flower poster 2.jpg|thumb|upright=1.5]] '''گل''' (Flower) جنهن کي ڦل به چيو ويندو آهي، اهو پيدائشي ڍانچو آهي جيڪو گلن واري ٻوٽن ( Angiosperms) ۾ ملي ٿو. گل ٻوٽي جي نسل جي واڌ جو ڪم ڪندو آهي. گل عام طور تي [[نر]] ۽ [[مادي]] حصن تي مشتمل هوندو آهي. هڪ گل عضون جي ميلاپ تي مشتمل آهي؛ سيپل، جيڪي ترقي پذير گلن جي حفاظت ڪن ٿا. پنکڙيون، پولينئٽر کي راغب ڪن ٿيون ۽ توليدي عضوا (گائينيشيئم ۽ اينڊروشيئم) جيڪي گيمٽوفائٽ پيدا ڪن ٿا، جيڪا گلن واري ٻوٽن ۾ گيميٽ پيدا ڪن ٿا. نر گيمٽوفائٽ، جيڪا اسپرم پيدا ڪن ٿا، ان ۾ پيدا ٿيندڙ پولن جي داڻن ۾ بند ٿيل هوندا آهن. مادي جا گيموفائٽس بيضاداني ۾ پيدا ٿيندڙ، اوويول (ovules) جي اندر موجود هوندا آهن. اڪثر گلن وارا ٻوٽا، پنهنجي پولن کي مختلف گلن جي وچ ۾ منتقل ڪرڻ لاءِ، جانورن تي ڀاڙين ٿا، جهڙوڪ مکيون، پتنگا ۽ تتليون ۽ مختلف حڪمت عملين ذريعي انهن پولينٽرز (جيت) کي راغب ڪرڻ لاءِ ترقي ڪئي آهي، جن ۾ چمڪندڙ رنگ، نمايا پن، دلڪش خوشبو ۽ امرت، جيت لاء خوراڪ جو ذريعو، جي پيداوار شامل آهن.<ref>{{cite web|title=Plant Pollination Strategies|url=https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|website=US Forest Service|date=12 December 2022|access-date=16 February 2023|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230216223224/https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|archive-date=Feb 16, 2023}}</ref> اهڙيءَ طرح، ڪيترائي گل ٻوٽا پولينٽرن سان گڏجي، هڪ ٻئي کي مهيا ڪيل خدمتن تي باهمي انحصار ڪن؛ ٻوٽن جي صورت ۾، پيدائش جو هڪ ذريعو؛ پولينٽر جي صورت ۾، کاڌي جو هڪ ذريعو، ترقي ڪئين ٿا.<ref>{{cite web|title=Pollinators in the Landscape II: Plants and Pollinators|url=https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|date=9 September 2015|publisher=Center for Agriculture, Food, and the Environment at University of Massachusetts Amherst|first1=Mandy|last1=Bayer|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20240107212549/https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|archive-date=Jan 7, 2024}}</ref> جڏهن گلن جي ٻوٽي مان پولن اسٽگما تي جمع ڪيو ويندو آهي، ان مرحلي کي "پولينيشن" سڏيو ويندو آهي. ڪجھ گل خود پولينيشن ڪري سگھن ٿا، هڪ ئي ٻوٽي جي مختلف گلن مان پولن استعمال ڪندي ٻج پيدا ڪري سگھن ٿا، پر ٻين وٽ ميکانيزم ھوندا آھن جن کي خود پولينيشن کي روڪيو وڃي ۽ ڪراس پولينيشن تي ڀروسو ڪيو وڃي، جڏھن پولن ھڪڙي گل جي اينٿر مان منتقل ڪيو وڃي ٿو. ٻيو گل ساڳئي نسل جي مختلف فرد تي. خود پولينيشن گلن ۾ هن وقت ٿئي ٿو جڏهن اسٽيمن (stamen) ۽ ڪارپل (carpel) هڪ ئي وقت پختو ٿين ٿا ۽ اهڙي جاءِ تي رکيل آهن ته جيئن پولن گلن جي اسٽگما تي اچي سگهي. هن پولينيشن لاءِ ٻوٽن کي ڪا به قسم جي سيڙپڪاري جي ضرورت نه آهي ته جيئن پولينئٽر (جيت ۽ پکين) امرت ۽ پولن غذا طور فراهم ڪرڻ.<ref>{{Cite web|url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/|title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II|website=Lumen Learning|access-date=2020-07-21|archive-date=2020-07-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/|url-status=live}}</ref> ڪي ٻوٽا، بغير ڀاڻ (پارٿينوڪارپي) جي ڊائيسپور پيدا ڪن ٿا. فرٽيلائزيشن کان پوء، گل جي بيضي ۾ ٻج تي مشتمل ميوو بڻجي ٿو. گلن کي انهن جي حسن ۽ خوشگوار خوشبوءَ ۽ ثقافتي اهميت کي پڻ وڏي عرصي کان ساراهيو ويو آهي، گل مذهبي يا عام رسمن يا علامتي شين يا دوائن ۽ کاڌي جا ذريعا آهن. ==اصطلاح== ==مورفولوجي== ==ترقي== ==فنڪشن== ==پولينيشن== ==ڀاڻ== ==ٻج جي ترقي== ==ميوي جي ترقي== ==ٻج پکيڙڻ== ==ارتقا== ==رنگ== ==ڪلاسيڪل ٽيڪسانومي== ==علامتي رجحان== ==انساني استعمال== This pollination does not require an investment from the plant to provide nectar and pollen as food for pollinators.<ref>{{Cite web |url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II |website=Lumen Learning |access-date=2020-07-21 |archive-date=2020-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |url-status=live}}</ref> Some flowers produce [[Diaspore (botany)|diaspores]] without fertilization ([[parthenocarpy]]). After fertilization, the ovary of the flower develops into [[fruit]] containing [[seed]]s. Flowers have long been appreciated for their beauty and pleasant scents, and also hold cultural significance as religious, ritual, or symbolic objects, or sources of [[Medicinal plants|medicine]] and food. ==گيلري== [[عڪس:Phalaenopsis_(aka).jpg|thumb|هڪ گل جو قسم]] [[عڪس:Nelumno_nucifera_open_flower_-_botanic_garden_adelaide2.jpg|thumb|آسٽريليا جي شهر ايڊيليڊ جي نباتاتي باغ جو هڪ گل]] ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:گل]] [[زمرو:نباتيات]] nzu90r2bhu0kko2qoo2rhi6ua6o0k4l 295002 295001 2024-11-05T13:23:14Z Ibne maryam 17680 295002 wikitext text/x-wiki {{Short description|Reproductive structure in flowering plants}} [[File:Flower poster 2.jpg|thumb|upright=1.5]] '''گل''' (Flower) جنهن کي ڦل به چيو ويندو آهي، اهو پيدائشي ڍانچو آهي جيڪو گلن واري ٻوٽن ( Angiosperms) ۾ ملي ٿو. گل ٻوٽي جي نسل جي واڌ جو ڪم ڪندو آهي. گل عام طور تي [[نر]] ۽ [[مادي]] حصن تي مشتمل هوندو آهي. هڪ گل عضون جي ميلاپ تي مشتمل آهي؛ سيپل، جيڪي ترقي پذير گلن جي حفاظت ڪن ٿا. پنکڙيون، پولينئٽر کي راغب ڪن ٿيون ۽ توليدي عضوا (گائينيشيئم ۽ اينڊروشيئم) جيڪي گيمٽوفائٽ پيدا ڪن ٿا، جيڪا گلن واري ٻوٽن ۾ گيميٽ پيدا ڪن ٿا. نر گيمٽوفائٽ، جيڪا اسپرم پيدا ڪن ٿا، ان ۾ پيدا ٿيندڙ پولن جي داڻن ۾ بند ٿيل هوندا آهن. مادي جا گيموفائٽس بيضاداني ۾ پيدا ٿيندڙ، اوويول (ovules) جي اندر موجود هوندا آهن. اڪثر گلن وارا ٻوٽا، پنهنجي پولن کي مختلف گلن جي وچ ۾ منتقل ڪرڻ لاءِ، جانورن تي ڀاڙين ٿا، جهڙوڪ مکيون، پتنگا ۽ تتليون ۽ مختلف حڪمت عملين ذريعي انهن پولينٽرز (جيت) کي راغب ڪرڻ لاءِ ترقي ڪئي آهي، جن ۾ چمڪندڙ رنگ، نمايا پن، دلڪش خوشبو ۽ امرت، جيت لاء خوراڪ جو ذريعو، جي پيداوار شامل آهن.<ref>{{cite web|title=Plant Pollination Strategies|url=https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|website=US Forest Service|date=12 December 2022|access-date=16 February 2023|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230216223224/https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|archive-date=Feb 16, 2023}}</ref> اهڙيءَ طرح، ڪيترائي گل ٻوٽا پولينٽرن سان گڏجي، هڪ ٻئي کي مهيا ڪيل خدمتن تي باهمي انحصار ڪن؛ ٻوٽن جي صورت ۾، پيدائش جو هڪ ذريعو؛ پولينٽر جي صورت ۾، کاڌي جو هڪ ذريعو، ترقي ڪئين ٿا.<ref>{{cite web|title=Pollinators in the Landscape II: Plants and Pollinators|url=https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|date=9 September 2015|publisher=Center for Agriculture, Food, and the Environment at University of Massachusetts Amherst|first1=Mandy|last1=Bayer|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20240107212549/https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|archive-date=Jan 7, 2024}}</ref> جڏهن گلن جي ٻوٽي مان پولن اسٽگما تي جمع ڪيو ويندو آهي، ان مرحلي کي "پولينيشن" سڏيو ويندو آهي. ڪجھ گل خود پولينيشن ڪري سگھن ٿا، هڪ ئي ٻوٽي جي مختلف گلن مان پولن استعمال ڪندي ٻج پيدا ڪري سگھن ٿا، پر ٻين وٽ ميکانيزم ھوندا آھن جن کي خود پولينيشن کي روڪيو وڃي ۽ ڪراس پولينيشن تي ڀروسو ڪيو وڃي، جڏھن پولن ھڪڙي گل جي اينٿر مان منتقل ڪيو وڃي ٿو. ٻيو گل ساڳئي نسل جي مختلف فرد تي. خود پولينيشن گلن ۾ هن وقت ٿئي ٿو جڏهن اسٽيمن (stamen) ۽ ڪارپل (carpel) هڪ ئي وقت پختو ٿين ٿا ۽ اهڙي جاءِ تي رکيل آهن ته جيئن پولن گلن جي اسٽگما تي اچي سگهي. هن پولينيشن لاءِ ٻوٽن کي ڪا به قسم جي سيڙپڪاري جي ضرورت نه آهي ته جيئن پولينئٽر (جيت ۽ پکين) امرت ۽ پولن غذا طور فراهم ڪرڻ.<ref>{{Cite web|url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/|title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II|website=Lumen Learning|access-date=2020-07-21|archive-date=2020-07-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/|url-status=live}}</ref> ڪي ٻوٽا، بغير ڀاڻ (پارٿينوڪارپي) جي ڊائيسپور پيدا ڪن ٿا. فرٽيلائزيشن کان پوء، گل جي بيضي ۾ ٻج تي مشتمل ميوو بڻجي ٿو. [[فائل:Animated flower.GIF]] گلن کي انهن جي حسن ۽ خوشگوار خوشبوءَ ۽ ثقافتي اهميت کي پڻ وڏي عرصي کان ساراهيو ويو آهي، گل مذهبي يا عام رسمن يا علامتي شين يا دوائن ۽ کاڌي جا ذريعا آهن. ==اصطلاح== ==مورفولوجي== ==ترقي== ==فنڪشن== ==پولينيشن== ==ڀاڻ== ==ٻج جي ترقي== ==ميوي جي ترقي== ==ٻج پکيڙڻ== ==ارتقا== ==رنگ== ==ڪلاسيڪل ٽيڪسانومي== ==علامتي رجحان== ==انساني استعمال== This pollination does not require an investment from the plant to provide nectar and pollen as food for pollinators.<ref>{{Cite web |url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II |website=Lumen Learning |access-date=2020-07-21 |archive-date=2020-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |url-status=live}}</ref> Some flowers produce [[Diaspore (botany)|diaspores]] without fertilization ([[parthenocarpy]]). After fertilization, the ovary of the flower develops into [[fruit]] containing [[seed]]s. Flowers have long been appreciated for their beauty and pleasant scents, and also hold cultural significance as religious, ritual, or symbolic objects, or sources of [[Medicinal plants|medicine]] and food. ==گيلري== [[عڪس:Phalaenopsis_(aka).jpg|thumb|هڪ گل جو قسم]] [[عڪس:Nelumno_nucifera_open_flower_-_botanic_garden_adelaide2.jpg|thumb|آسٽريليا جي شهر ايڊيليڊ جي نباتاتي باغ جو هڪ گل]] ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:گل]] [[زمرو:نباتيات]] qqtxr7obqfq5sa4c4dje0kpyf0lqqlg 295003 295002 2024-11-05T13:25:30Z Ibne maryam 17680 /* خارجي لنڪس */ 295003 wikitext text/x-wiki {{Short description|Reproductive structure in flowering plants}} [[File:Flower poster 2.jpg|thumb|upright=1.5]] '''گل''' (Flower) جنهن کي ڦل به چيو ويندو آهي، اهو پيدائشي ڍانچو آهي جيڪو گلن واري ٻوٽن ( Angiosperms) ۾ ملي ٿو. گل ٻوٽي جي نسل جي واڌ جو ڪم ڪندو آهي. گل عام طور تي [[نر]] ۽ [[مادي]] حصن تي مشتمل هوندو آهي. هڪ گل عضون جي ميلاپ تي مشتمل آهي؛ سيپل، جيڪي ترقي پذير گلن جي حفاظت ڪن ٿا. پنکڙيون، پولينئٽر کي راغب ڪن ٿيون ۽ توليدي عضوا (گائينيشيئم ۽ اينڊروشيئم) جيڪي گيمٽوفائٽ پيدا ڪن ٿا، جيڪا گلن واري ٻوٽن ۾ گيميٽ پيدا ڪن ٿا. نر گيمٽوفائٽ، جيڪا اسپرم پيدا ڪن ٿا، ان ۾ پيدا ٿيندڙ پولن جي داڻن ۾ بند ٿيل هوندا آهن. مادي جا گيموفائٽس بيضاداني ۾ پيدا ٿيندڙ، اوويول (ovules) جي اندر موجود هوندا آهن. اڪثر گلن وارا ٻوٽا، پنهنجي پولن کي مختلف گلن جي وچ ۾ منتقل ڪرڻ لاءِ، جانورن تي ڀاڙين ٿا، جهڙوڪ مکيون، پتنگا ۽ تتليون ۽ مختلف حڪمت عملين ذريعي انهن پولينٽرز (جيت) کي راغب ڪرڻ لاءِ ترقي ڪئي آهي، جن ۾ چمڪندڙ رنگ، نمايا پن، دلڪش خوشبو ۽ امرت، جيت لاء خوراڪ جو ذريعو، جي پيداوار شامل آهن.<ref>{{cite web|title=Plant Pollination Strategies|url=https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|website=US Forest Service|date=12 December 2022|access-date=16 February 2023|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230216223224/https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|archive-date=Feb 16, 2023}}</ref> اهڙيءَ طرح، ڪيترائي گل ٻوٽا پولينٽرن سان گڏجي، هڪ ٻئي کي مهيا ڪيل خدمتن تي باهمي انحصار ڪن؛ ٻوٽن جي صورت ۾، پيدائش جو هڪ ذريعو؛ پولينٽر جي صورت ۾، کاڌي جو هڪ ذريعو، ترقي ڪئين ٿا.<ref>{{cite web|title=Pollinators in the Landscape II: Plants and Pollinators|url=https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|date=9 September 2015|publisher=Center for Agriculture, Food, and the Environment at University of Massachusetts Amherst|first1=Mandy|last1=Bayer|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20240107212549/https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|archive-date=Jan 7, 2024}}</ref> جڏهن گلن جي ٻوٽي مان پولن اسٽگما تي جمع ڪيو ويندو آهي، ان مرحلي کي "پولينيشن" سڏيو ويندو آهي. ڪجھ گل خود پولينيشن ڪري سگھن ٿا، هڪ ئي ٻوٽي جي مختلف گلن مان پولن استعمال ڪندي ٻج پيدا ڪري سگھن ٿا، پر ٻين وٽ ميکانيزم ھوندا آھن جن کي خود پولينيشن کي روڪيو وڃي ۽ ڪراس پولينيشن تي ڀروسو ڪيو وڃي، جڏھن پولن ھڪڙي گل جي اينٿر مان منتقل ڪيو وڃي ٿو. ٻيو گل ساڳئي نسل جي مختلف فرد تي. خود پولينيشن گلن ۾ هن وقت ٿئي ٿو جڏهن اسٽيمن (stamen) ۽ ڪارپل (carpel) هڪ ئي وقت پختو ٿين ٿا ۽ اهڙي جاءِ تي رکيل آهن ته جيئن پولن گلن جي اسٽگما تي اچي سگهي. هن پولينيشن لاءِ ٻوٽن کي ڪا به قسم جي سيڙپڪاري جي ضرورت نه آهي ته جيئن پولينئٽر (جيت ۽ پکين) امرت ۽ پولن غذا طور فراهم ڪرڻ.<ref>{{Cite web|url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/|title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II|website=Lumen Learning|access-date=2020-07-21|archive-date=2020-07-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/|url-status=live}}</ref> ڪي ٻوٽا، بغير ڀاڻ (پارٿينوڪارپي) جي ڊائيسپور پيدا ڪن ٿا. فرٽيلائزيشن کان پوء، گل جي بيضي ۾ ٻج تي مشتمل ميوو بڻجي ٿو. [[فائل:Animated flower.GIF]] گلن کي انهن جي حسن ۽ خوشگوار خوشبوءَ ۽ ثقافتي اهميت کي پڻ وڏي عرصي کان ساراهيو ويو آهي، گل مذهبي يا عام رسمن يا علامتي شين يا دوائن ۽ کاڌي جا ذريعا آهن. ==اصطلاح== ==مورفولوجي== ==ترقي== ==فنڪشن== ==پولينيشن== ==ڀاڻ== ==ٻج جي ترقي== ==ميوي جي ترقي== ==ٻج پکيڙڻ== ==ارتقا== ==رنگ== ==ڪلاسيڪل ٽيڪسانومي== ==علامتي رجحان== ==انساني استعمال== This pollination does not require an investment from the plant to provide nectar and pollen as food for pollinators.<ref>{{Cite web |url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II |website=Lumen Learning |access-date=2020-07-21 |archive-date=2020-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |url-status=live}}</ref> Some flowers produce [[Diaspore (botany)|diaspores]] without fertilization ([[parthenocarpy]]). After fertilization, the ovary of the flower develops into [[fruit]] containing [[seed]]s. Flowers have long been appreciated for their beauty and pleasant scents, and also hold cultural significance as religious, ritual, or symbolic objects, or sources of [[Medicinal plants|medicine]] and food. ==گيلري== [[عڪس:Phalaenopsis_(aka).jpg|thumb|هڪ گل جو قسم]] [[عڪس:Nelumno_nucifera_open_flower_-_botanic_garden_adelaide2.jpg|thumb|آسٽريليا جي شهر ايڊيليڊ جي نباتاتي باغ جو هڪ گل]] ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Wiktionary|flower}} {{Commons and category|Flowers|Flowers}} * {{wikiquote-inline|Flowers}} * [https://web.archive.org/web/20090510230926/http://wildflower.utexas.edu/ Native Plant Information Network] * [https://www.flower-db.com/en Flower Database] {{Botany}} {{Authority control}} [[Category:Flowers| ]] [[Category:Plant morphology]] [[Category:Plant reproductive system]] [[Category:Plant sexuality]] [[Category:Pollination]] [[Category:Periodic phenomena]] [[Category:Symbols]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:گل]] [[زمرو:نباتيات]] hu9qhz166wijgvndqz7a51fbdr1cnth 295004 295003 2024-11-05T13:26:31Z Ibne maryam 17680 295004 wikitext text/x-wiki {{Short description|Reproductive structure in flowering plants}} [[File:Flower poster 2.jpg|thumb|upright=1.5]] '''گل''' (Flower) جنهن کي ڦل به چيو ويندو آهي، اهو پيدائشي ڍانچو آهي جيڪو گلن واري ٻوٽن ( Angiosperms) ۾ ملي ٿو. گل ٻوٽي جي نسل جي واڌ جو ڪم ڪندو آهي. گل عام طور تي [[نر]] ۽ [[مادي]] حصن تي مشتمل هوندو آهي. هڪ گل عضون جي ميلاپ تي مشتمل آهي؛ سيپل، جيڪي ترقي پذير گلن جي حفاظت ڪن ٿا. پنکڙيون، پولينئٽر کي راغب ڪن ٿيون ۽ توليدي عضوا (گائينيشيئم ۽ اينڊروشيئم) جيڪي گيمٽوفائٽ پيدا ڪن ٿا، جيڪا گلن واري ٻوٽن ۾ گيميٽ پيدا ڪن ٿا. نر گيمٽوفائٽ، جيڪا اسپرم پيدا ڪن ٿا، ان ۾ پيدا ٿيندڙ پولن جي داڻن ۾ بند ٿيل هوندا آهن. مادي جا گيموفائٽس بيضاداني ۾ پيدا ٿيندڙ، اوويول (ovules) جي اندر موجود هوندا آهن. اڪثر گلن وارا ٻوٽا، پنهنجي پولن کي مختلف گلن جي وچ ۾ منتقل ڪرڻ لاءِ، جانورن تي ڀاڙين ٿا، جهڙوڪ مکيون، پتنگا ۽ تتليون ۽ مختلف حڪمت عملين ذريعي انهن پولينٽرز (جيت) کي راغب ڪرڻ لاءِ ترقي ڪئي آهي، جن ۾ چمڪندڙ رنگ، نمايا پن، دلڪش خوشبو ۽ امرت، جيت لاء خوراڪ جو ذريعو، جي پيداوار شامل آهن.<ref>{{cite web|title=Plant Pollination Strategies|url=https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|website=US Forest Service|date=12 December 2022|access-date=16 February 2023|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20230216223224/https://www.fs.usda.gov/wildflowers/pollinators/Plant_Strategies/index.shtml|archive-date=Feb 16, 2023}}</ref> اهڙيءَ طرح، ڪيترائي گل ٻوٽا پولينٽرن سان گڏجي، هڪ ٻئي کي مهيا ڪيل خدمتن تي باهمي انحصار ڪن؛ ٻوٽن جي صورت ۾، پيدائش جو هڪ ذريعو؛ پولينٽر جي صورت ۾، کاڌي جو هڪ ذريعو، ترقي ڪئين ٿا.<ref>{{cite web|title=Pollinators in the Landscape II: Plants and Pollinators|url=https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|date=9 September 2015|publisher=Center for Agriculture, Food, and the Environment at University of Massachusetts Amherst|first1=Mandy|last1=Bayer|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20240107212549/https://ag.umass.edu/landscape/fact-sheets/pollinators-in-landscape-ii-plants-pollinators|archive-date=Jan 7, 2024}}</ref> جڏهن گلن جي ٻوٽي مان پولن اسٽگما تي جمع ڪيو ويندو آهي، ان مرحلي کي "پولينيشن" سڏيو ويندو آهي. ڪجھ گل خود پولينيشن ڪري سگھن ٿا، هڪ ئي ٻوٽي جي مختلف گلن مان پولن استعمال ڪندي ٻج پيدا ڪري سگھن ٿا، پر ٻين وٽ ميکانيزم ھوندا آھن جن کي خود پولينيشن کي روڪيو وڃي ۽ ڪراس پولينيشن تي ڀروسو ڪيو وڃي، جڏھن پولن ھڪڙي گل جي اينٿر مان منتقل ڪيو وڃي ٿو. ٻيو گل ساڳئي نسل جي مختلف فرد تي. خود پولينيشن گلن ۾ هن وقت ٿئي ٿو جڏهن اسٽيمن (stamen) ۽ ڪارپل (carpel) هڪ ئي وقت پختو ٿين ٿا ۽ اهڙي جاءِ تي رکيل آهن ته جيئن پولن گلن جي اسٽگما تي اچي سگهي. هن پولينيشن لاءِ ٻوٽن کي ڪا به قسم جي سيڙپڪاري جي ضرورت نه آهي ته جيئن پولينئٽر (جيت ۽ پکين) امرت ۽ پولن غذا طور فراهم ڪرڻ.<ref>{{Cite web|url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/|title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II|website=Lumen Learning|access-date=2020-07-21|archive-date=2020-07-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/|url-status=live}}</ref> ڪي ٻوٽا، بغير ڀاڻ (پارٿينوڪارپي) جي ڊائيسپور پيدا ڪن ٿا. فرٽيلائزيشن کان پوء، گل جي بيضي ۾ ٻج تي مشتمل ميوو بڻجي ٿو. [[فائل:Animated flower.GIF]] گلن کي انهن جي حسن ۽ خوشگوار خوشبوءَ ۽ ثقافتي اهميت کي پڻ وڏي عرصي کان ساراهيو ويو آهي، گل مذهبي يا عام رسمن يا علامتي شين يا دوائن ۽ کاڌي جا ذريعا آهن. ==اصطلاح== ==مورفولوجي== ==ترقي== ==فنڪشن== ==پولينيشن== ==ڀاڻ== ==ٻج جي ترقي== ==ميوي جي ترقي== ==ٻج پکيڙڻ== ==ارتقا== ==رنگ== ==ڪلاسيڪل ٽيڪسانومي== ==علامتي رجحان== ==انساني استعمال== This pollination does not require an investment from the plant to provide nectar and pollen as food for pollinators.<ref>{{Cite web |url=https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |title=Self-Pollination and Cross-Pollination &#124; Biology for Majors II |website=Lumen Learning |access-date=2020-07-21 |archive-date=2020-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721145554/https://courses.lumenlearning.com/wm-biology2/chapter/self-pollination-and-cross-pollination/ |url-status=live}}</ref> Some flowers produce [[Diaspore (botany)|diaspores]] without fertilization ([[parthenocarpy]]). After fertilization, the ovary of the flower develops into [[fruit]] containing [[seed]]s. Flowers have long been appreciated for their beauty and pleasant scents, and also hold cultural significance as religious, ritual, or symbolic objects, or sources of [[Medicinal plants|medicine]] and food. ==گيلري== [[عڪس:Phalaenopsis_(aka).jpg|thumb|هڪ گل جو قسم]] [[عڪس:Nelumno_nucifera_open_flower_-_botanic_garden_adelaide2.jpg|thumb|آسٽريليا جي شهر ايڊيليڊ جي نباتاتي باغ جو هڪ گل]] ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Wiktionary|گل}} * {{wikiquote-inline|Flowers}} * [https://web.archive.org/web/20090510230926/http://wildflower.utexas.edu/ Native Plant Information Network] * [https://www.flower-db.com/en Flower Database] {{Authority control}} [[Category:Flowers| ]] [[Category:Plant morphology]] [[Category:Plant reproductive system]] [[Category:Plant sexuality]] [[Category:Pollination]] [[Category:Periodic phenomena]] [[Category:Symbols]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:گل]] [[زمرو:نباتيات]] 18yv8jqbgcgqx0byhxtqlgyo3nh0psa 0 11163 295103 251556 2024-11-06T03:54:14Z هوتچند 19261 فائل 295103 wikitext text/x-wiki '''زراعت''' (Agriculture) معيشت جو اهو شعبو آهي جنهن جو تعلق [[زمين]] مان پيداوا حاصل ڪرڻ آهي، جيئن [[ڪپهه]]، ڪڻڪ، [[ڪمند]] وغيره جي پيداوار. زراعت ذريعي فصل پوکڻ لاء زمين تي کيتي ۽ چوپائي مال جي افزائش ڪئي ويندي آهي [[فائل:Unload wheat by the combine Claas Lexion 584.jpg|thumb|upright=2.2| [[ڪمبائن ھارويسٽر]] ٽريڪٽر۽ ٽرالي سان گڏوگڏ ھلندي ڪڻڪ ڀريندي ]] زراعت ٻوٽا پوکڻ ۽ چوپائي مال جي افزائش جي سائنس ۽ آرٽ جو نالو آهي.<ref name="Office1999">{{cite book |title=Safety and health in agriculture |url={{google books|plainurl=y|id=GtBa6XIW_aQC|page=77}} |year=1999 |publisher=International Labour Organization |isbn=978-92-2-111517-5 |page=77 |accessdate=13 September 2010 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110722061757/http://books.google.com/books?id=GtBa6XIW_aQC |archivedate=22 July 2011 |df=dmy-all |quote=defined agriculture as 'all forms of activities connected with growing, harvesting and primary processing of all types of crops, with the breeding, raising and caring for animals, and with tending gardens and nurseries'.}}</ref> زراعت انساني تھذيب جي آغاز ۾ اھم ڪردار ڪيو. ان جي مدد سان کاڌن جي جنسن جي پوکي سان ملندڙ واڌو پيداوار ماڻھن جي شھرن ۾ رھڻ کي آسان بڻائي ڇڏيو. انسان اٽڪل 105000 سال اڳ ٻيلن يا جھنگ مان اناج ميڙي گھرن ۾ رکڻ جي شروعات ڪئي ۽ 11500 سال اڳ ان جي ٻجن کي پوکڻ سکيو. == نالا == زراعت کي انگريزي ۾ ايگريڪلچر چون ٿا جيڪو لاطيني ٻولي جي لفظ ايگريڪلچرا (agricultūra) مان نڪتل آهي. جيڪو اصل ۾ ٻن يوناني لفظن اگير (ager) جنھن جي معني آهي زمين۽ ڪلچرا (cultūra) جنھن جي معني آهي پوکي .<ref>{{cite book |page=14 |title=The Oxford Dictionary of Word Histories |editor=Chantrell, Glynnis |publisher=Oxford University Press |year=2002 |isbn=978-0-19-863121-7}}</ref> زمين تي پوکي انسان سان گڏ جاندارن ذريعي پڻ ٿيندي آهي. [[فائل:Woman harvesting wheat, Raisen district, Madhya Pradesh, India ggia version.jpg|thumb|هڪ ڀارتي هارياڻي ٻني ۾ ڪم ڪندي]] [[زمرو:زراعت]] ==تاریخ== قديم آثارن جي ماھرن کيسڀ کان قديم زراعت جي شھادت 8000 سال قبل مسيح جي ايران، عراق ، ترڪي ۽ فلسطين ۾ ملي آھي. آبپاشي جي استعمال سان زراعت 3100 قبل مسيح ۾ دريائن وارين ميسوپوٽاميا ۽ مصر جي وادين ۾ سڀ کان پھريان شھر ٻڌجڻ جي شروعات ڪئي<ref name ="انسائيڪلوپيڊيا آف اسلام " > - Encyclopedia of Islam- Juan E. Campo J. Gordon Melton, Series Editor-: Facts On File, Inc. An imprint of Infobase Publishing 132 West 31st Street New York NY 10001 - pages # 21,22,23 , </ref>. == حوالا == r9olzvpgmxz14rpy6cgmmi1k0jfpwpp 0 11251 295095 294950 2024-11-06T03:35:28Z هوتچند 19261 /* گيلري */فائل 295095 wikitext text/x-wiki {{Short description|Species of flowering plant in the family Malvaceae}} {{Speciesbox |image=Phalsa03_Asit.jpg |image2=Phalsa09 Asit.jpg |image_caption=Flowers and leaves |status = LC |status_system = IUCN3.1 |status_ref = <ref name="iucn status 20 November 2021">{{cite iucn |author=Botanic Gardens Conservation International (BGCI). |author2=IUCN SSC Global Tree Specialist Group |date=2019 |title=''Grewia asiatica'' |volume=2019 |page=e.T147027384A147027386 |doi=10.2305/IUCN.UK.2019-2.RLTS.T147027384A147027386.en |access-date=20 November 2021}}</ref> |genus=Grewia |species=asiatica |authority=[[Carl Linnaeus|L.]] |synonyms_ref=<ref name="834064-1" >{{cite web |url=http://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:834064-1 |title=''Grewia asiatica'' L. |author=<!--Not stated--> |website=Plants of the World Online |publisher=Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew |access-date=3 June 2021 }}</ref> |synonyms= *''Grewia hainesiana'' <small>Hole</small> *''Grewia obtecta'' <small>Wall.</small> *''Grewia subinaequalis'' <small>DC.</small> }} '''ڦاروا''' (انگريزي: Grewia asiatica؛ اردو:فالسا)، گلن واري ٻوٽن جو ھڪڙو قسم آھي جيڪو خاندان مالوئسي کان تعلق رکي ٿو.<ref name="fop2">Flora of India [http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=5&taxon_id=242413284 ''Grewia asiatica'']</ref> <ref name="pier2">Pacific Island Ecosystems at Risk: [http://www.hear.org/Pier/species/grewia_asiatica.htm ''Grewia asiatica'']</ref> هڪ ٻيو ٻوٽو، گريويا سيلٽيڊيفوليا (Grewia celtidifolia) شروعاتي طور تي ڦاروا جي ٻوٽن جي ھڪڙي قسم کي سمجھيو ويندو ھو، پر ھاڻي ھڪ الڳ نسل طور سڃاتو وڃي ٿو. اھا ھڪ جهاڙي يا ننڍڙو وڻ آھي جيڪو 8 ميٽر ڊگھو ٿئي ٿو. پن گول، 5-18 سينٽي ڊگها ۽ ويڪرو، 1-1.5 سينٽي ميٽر هوندو آهي. ٻوٽا ڪيترن ئي جهنڊ ۾ پيدا ٿين ٿا، انفرادي گل اٽڪل 2 سينٽي قطر جا، جن ۾ پنج وڏا (12 ملي ميٽر) سيپل ۽ پنج ننڍا (4-5 ملي ميٽر) پيٽل هوندا آهن، پيلا ٿين ٿا. ميوو، جن کي به ڦاروا چيو ويندو آهي، کائڻ لائق ڊروپ 5-12 ملي ميٽر قطر جو آهي، پڪي ٿيڻ تي واڱڻائي کان ڪارو ٿئي ٿو.<ref name="fwa2">Flora of Western Australia: [http://florabase.calm.wa.gov.au/browse/flora?f=220&level=s&id=20000&type=l ''Grewia asiatica''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070901170122/http://florabase.calm.wa.gov.au/browse/flora?f=220&level=s&id=20000&type=l|date=2007-09-01}}</ref> ڦاروا کي فارسيءَ توڙي هندستانيءَ ۾ فالسه چوندا آهن. هي هندستان جي سڀني ڀاڱن ۾ ٿيندا آهن. هي ٻيرن وانگي ککڙن وارن ميون مان آهن، مگر قد ۾ ٻيرن کان ننڍا ٿيندا آهن. رنگ جا ڪارا ٿين ٿا ۽ کائڻ ۾ کٽا ٿين ٿا. لوڻ لائي ڪچا کائيندا اٿن ۽ ڪڏهن ڪڏهن کٽاڻ لاءِ ڀاڄيءَ يا ٻوڙ ۾ يا آچار ۾ ڪم آڻيندا آهن. انهن مان شربت به جوڙيندا آهن.اڪثر گرميءَ وارن مهينن ۾ ٿيندا آهن. سانوڻ جي موسم ۾ ٻج پوکيندا آهن، مگر قلمن مان به ٿين ٿا. ڪي ڪي وڻ ته قد ۾ سورهن فوٽن تائين هلن ٿا. زمين مٺي ۽ چڱي هئڻ گهرجي نه ته وڌيڪ کٽا ٿيندا.<ref>ڪتاب: باغ ۽ باغباني؛ ليکڪ: مرزا قليچ بيگ؛ ايڊيشن:1960؛ پبلشر: سنڌي ادبي بورڊ، ڄامشورو.</ref> ==طب== * نالا: ڦاروا، اردو فالسه، هندي: پهالسه، فارسي: پالسا ۽ پيروڪ. * اثر: سرد خشڪ * نقصان: سرد مزاجن لاء * ميل: گلقند، وزن: ٻه تولا * سڃاڻپ: ڪاري رنگ جا گول ۽ کٽا داڻا ٿيندا آهن. * خاصيت: دل، دماغ ۽ جگر کي طاقت ڏين ٿا، صفرا جو تپ، رت جو جوش، الٽي، دست، هڏڪي، جگر جي گرمي ۽ گهڻي اُڃ کي گهٽائڻ ۽ هٽائڻ لاءِ مفيد آهن. هن وڻ جي پاڙن ۽ ڦارؤن کي گڏي شربت ڪري پياربو ته مثاني جي ڦٽ، سوزش، ۽ پيشاب جي ساڙي، سيني ۽ معدي جي حرارت کي فائدو ڪندو.<ref>ڪتاب: فرھنگ جعفري، ليکڪ: حڪيم محمد جعفر؛ ايڊيشن: 2007ع؛ پبلشر: سنڌي ادبي بورڊ، ڄامشورو.</ref> ==گيلري== <gallery> Phalsa01_Asit.jpg|پن Phalsa02_Asit.jpg|پن Phalsa04_Asit.jpg|گل Phalsa05_Asit.jpg|گل Phalsa06_Asit.jpg|گل Phalsa07_Asit.jpg|گل Phalsa08_Asit.jpg|میوو Phalsa09_Asit.jpg|میوو Phalsa10_Asit.jpg|میوو Phalsa11_Asit.jpg|میوو GA12.JPG|میوو Phalsa13_Asit.jpg|میو Phalsa14_Asit.jpg|میوو ۽ ٻج </gallery> ==پڻ ڏسو== * [[ڪاريون ٻيريون|ڪارا شهتوت]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ٻوٽا]] [[زمرو:ميوا]] [[زمرو:آئي يو سي اين خطري کان دور جنسن جي ڳاڙهي فهرست]] 401m1uw0firdpnf7oq6clkvhjzv4ira 0 11789 295211 279449 2024-11-06T11:07:29Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295211 wikitext text/x-wiki {{Short description|Country in Southern Africa}} <!-- *** Don't edit this article to change the name of the country to Swaziland without reading the consensus on this article's talk page first. Don't change historical references pre-2018 to Eswatini. *** --> {{Infobox country | conventional_long_name = ايسواتيني جي بادشاھت<br>Kingdom of Eswatini | common_name = ايسواتيني | native_name = {{native name|ss|Umbuso weSwatini}} | image_flag = Flag of Eswatini.svg | image_coat = Coat of arms of Eswatini.svg | coa_size = 90 | national_motto = {{native phrase|ss|"Siyinqaba"|italics=on}} <br>"اسان قلعو آهيون"<br>"اسان طاقتور آهيون" | national_anthem = <br />"[[Nkulunkulu Mnikati wetibusiso temaSwati]]"<br /> "اي خدا، سوازي کي نعمت ڏيڻ وارا" <br />[[File:Nkulunkulu Mnikati wetibusiso temaSwati (instrumental).ogg]] | image_map = Eswatini on the globe (special marker) (Madagascar centered).svg | map_caption = ايسواتيني جو مقام (ڳاڙهو) | capital = {{plainlist| * باباني (انتظامي) * لوبامبا (قانون ساز)}} | largest_city = [[باباني]]/[[مباني]] (Mbabane) | official_languages = * سوازي * انگريزي | ethnic_groups = {{unbulleted list | 84% [[Swazi people|Swazi]] | 10% [[Zulu people|Zulu]] | 6% others }} 84٪ سوازي. 10٪ زولو. 6٪ ٻيا | ethnic_groups_year = 2017ع | religion = {{ublist |item_style=white-space; |{{Tree list}} * 89.3% [[Christianity in Eswatini|Christianity]] ** 88.8% [[Protestantism]] ** 0.5% other [[List of Christian denominations|Christian]] {{Tree list/end}} |7.4% [[Irreligion|no religion]] |2.5% [[African traditional religion|traditional faiths]] |0.8% others<ref>{{cite web|url=http://www.gov.sz/images/FinanceDocuments/Volume-3.pdf|title=The 2017 Population and Housing Census Volume 3|publisher=Central Statistics Office|access-date=15 June 2021}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.state.gov/reports/2022-report-on-international-religious-freedom/eswatini/|title=Eswatini}}</ref> }} * 89.3٪ عيسائيت * 7.4٪ ڪوبه مذهب ناهي * 2.5٪ روايتي عقيدن * 0.8٪ ٻيا | religion_year = 2017 | religion_ref = | demonym = سوازي{{efn|In the Swazi language, emaSwati (plural) and liSwati (singular) are used.}} | government_type = وحداني مطلق بادشاهت | leader_title1 = بادشاهه | leader_name1 = مسواٽي ٽيون | leader_title2 = راڻي ماءُ | leader_name2 = ایسواتینی جی نٽفومبي | leader_title3 = وزير اعظم | leader_name3 = رسل دلامیني | leader_title4 = چيف جسٽس | leader_name4 = ڀیڪي مافالالا | legislature = پارليامينٽ | upper_house = سينيٽ | lower_house = ھائوس آف اسيمبلي | sovereignty_type = برطانيه کان آزادي | established_event1 = آزادي ڏني وئي | established_date1 = 6 سيپٽمبر 1968ع | established_event2 = گڏيل قومن جي رڪنيت | established_date2 = 24 سيپٽمبر 1968ع | established_event3 = موجوده آئين | established_date3 = 2005<ref>{{cite web|url=https://www.wipo.int/edocs/lexdocs/laws/en/sz/sz010en.pdf |title=Laws |publisher=wipo.int |access-date=27 December 2019}}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.ilo.org/dyn/natlex/docs/ELECTRONIC/71892/111269/F1996008974/SWZ71892.pdf |title=Archived copy |access-date=29 September 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190929043736/https://www.ilo.org/dyn/natlex/docs/ELECTRONIC/71892/111269/F1996008974/SWZ71892.pdf |archive-date=29 September 2019 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.gov.sz/images/stories/Constitution%20of%20%20SD-2005A001.pdf |title=Constitution |publisher=gov.sz |access-date=27 December 2019}}</ref> | established_event4 = نالو بدلائڻ | established_date4 = 19 اپريل 2018ع | coordinates = {{Coord|26|30|S|31|30|E|display=inline,title}} | area_km2 = 17,364 | area_rank = 153rd <!-- Area rank should match [[List of countries and dependencies by area]] --> | area_sq_mi = 6,704 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | percent_water = 0.9 | population_estimate = 1,236,126 <ref>{{cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=SZ |title=Population, total – Eswatini|publisher=The World Bank Group |access-date=11 July 2021}}</ref> | population_census = 1,093,238<ref>{{cite web|url=https://swaziland.unfpa.org/en/news/swaziland-releases-population-count-2017-census|title=Swaziland Releases Population Count from 2017 Census|publisher=United Nations Population Fund|access-date=7 August 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180807130048/https://swaziland.unfpa.org/en/news/swaziland-releases-population-count-2017-census|archive-date=7 August 2018|url-status=dead}}</ref> | population_estimate_year = 2023ع | population_estimate_rank = 155ھون | population_census_year = 2017ع | population_density_km2 = 66.8 | population_density_sq_mi = 173.1 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | population_density_rank = 135ھون | GDP_PPP = 13.797 بلين آمريڪي ڊالر {{increase}} $ 13.797 billion<ref name="IMFWEO.SZ">{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=734,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2020&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |title=World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Eswatini) |publisher=[[International Monetary Fund]] |website=IMF.org |date=10 October 2023 |access-date=20 October 2023}}</ref> | GDP_PPP_year = 2023 | GDP_PPP_rank = 158th | GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $11,858<ref name="IMFWEO.SZ" /> | GDP_PPP_per_capita_rank = 113th | GDP_nominal = {{decrease}} $4.648 billion<ref name="IMFWEO.SZ" /> | GDP_nominal_year = 2023 | GDP_nominal_rank = 168th | GDP_nominal_per_capita = {{decrease}} $3,995<ref name="IMFWEO.SZ" /> | GDP_nominal_per_capita_rank = 122nd | Gini = 54.6 <!-- number only --> | Gini_year = 2016 | Gini_change = increase <!--increase/decrease/steady--> | Gini_ref = <ref name="wb-gini">{{cite web |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/gini-index-coefficient-distribution-of-family-income/country-comparison |title=Gini Index coefficient|publisher=CIA Factbook |access-date=17 July 2021}}</ref> | Gini_rank = | HDI = 0.610 <!--number only--> | HDI_year = 2022 <!--Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = decrease <!--increase/decrease/steady--> | HDI_ref = <ref>{{cite web | url=https://hdr.undp.org/data-center/specific-country-data#/countries/SWZ | title=Specific country data }}</ref> | HDI_rank = 142nd | currency = {{plainlist| * [[Swazi lilangeni|Lilangeni]] (SZL) * [[South African rand]] (ZAR)}} | time_zone = [[South African Standard Time|SAST]] | utc_offset = +2 | utc_offset_DST = | time_zone_DST = | drives_on = left | calling_code = [[+268]] | cctld = [[.sz]] | official_website = {{URL|http://www.gov.sz/}} | today = }} <!-- BEFORE changing "Eswatini" to "eSwatini", discuss on talk page" --> '''اسواتيني''' (Eswatini)، سرڪاري طور تي ايسواتيني جي سلطنت ۽ ان جي اڳوڻي سرڪاري نالو سوازيلينڊ ۽ اڳوڻي سوازيلينڊ جي بادشاهي سان پڻ مشهور آهي، ڏکڻ آفريڪا ۾ واقع هڪ زمين بند ملڪ آھي. هن ملڪ جو سرحدون [[ڏکڻ آفريڪا]] ۽ [[موزمبيق]] سان ملن ٿيون. 200 ڪلوميٽر (120 ميل) اتر کان ڏکڻ ۽ 130 ڪلوميٽر (81 ميل) اوڀر کان اولهه، ايسوتيني آفريڪا جي ننڍن ملڪن مان هڪ آهي؛ ان جي باوجود، ان جي آبهوا ۽ جاگرافيائي بيهڪ مختلف آهن، جن ۾ ٿڌي ۽ جبلن جي بلندي کان وٺي گرم ۽ خشڪ هيٺاهين تائين. آبادي بنيادي طور تي نسلي سوزين تي مشتمل آهي. مروج ٻولي سوازي آهي (سيسواتي ڏيهي صورت ۾). ان جي گاديء جو ھنڌ لوممبا/مابانی آھي. ايسواتيني جي ڪرنسي، ليلانگيني، ڏکڻ آفريڪي رينڊ ڏانهن وڌي وئي آهي. سوازين 18ھین صدي جي وچ ڌاري نگوان ٽين جي اڳواڻي ۾ پنهنجي سلطنت قائم ڪئي. ملڪ ۽ سوزي پنهنجا نالا 19هين صديءَ جي بادشاهه مسواتي ٻين کان وٺي، جنهن جي حڪومت هيٺ ملڪ کي وڌايو ۽ متحد ڪيو ويو؛ ان جون حدون 1881ع ۾ آفريڪا لاءِ اسڪرامبل جي وچ ۾ ٺھي ويون. ٻي بوئر جنگ کان پوءِ، بادشاهت، سوازيلينڊ جي نالي سان، 1903ع کان برطانوي هاءِ ڪميشن جو علائقو هو، جيستائين هن 6 سيپٽمبر 1968ع تي پنهنجي مڪمل آزادي حاصل ڪئي. اپريل 2018ع ۾، سرڪاري نالو ڪنگڊم آف سوزيلينڊ مان تبديل ڪري ڪنگڊم آف اسواتيني ڪيو ويو. اسواتيني، نالو ظاهر ڪندي عام طور تي سوازي ۾ استعمال ٿيندو آهي. ايسواتيني هڪ ترقي پذير ملڪ آهي جنهن کي درجه بندي ڪيو ويو آهي هڪ هيٺين وچولي آمدني واري معيشت. ڏکڻ آفريڪي ڪسٽمس يونين جي ميمبر جي حيثيت سان ۽ مشرقي ۽ ڏاکڻي آفريڪا لاءِ عام بازار، ان جو مکيه مقامي واپاري پارٽنر ڏکڻ آفريڪا آهي؛ معاشي استحڪام کي يقيني بڻائڻ لاءِ، ايسواتيني جي ڪرنسي، ليلانگيني، ڏکڻ آفريڪي رينڊ ڏانهن وڌي وئي آهي. ايسواٽيني جا وڏا اوورسيز واپاري پارٽنر آمريڪا ۽ يورپي يونين آهن. ملڪ جي روزگار جي اڪثريت ان جي زرعي ۽ پيداواري شعبن مان مهيا ڪيل آهي. ايسواتيني ڏکڻ آفريڪي ڊولپمينٽ ڪميونٽي، آفريڪن يونين، ڪمن ويلٿ آف نشنز، ۽ گڏيل قومن جو ميمبر آهي. حڪومت هڪ مطلق بادشاهت آهي، جيڪا آفريڪا ۾ پنهنجي قسم جي آخري آهي، ۽ 1986ع کان بادشاهه مسواتي ٽيون حڪومت ڪري رهي آهي. اسيمبليءَ ۽ سينيٽ جي اڪثريت جو تعين ڪرڻ لاءِ هر پنجن سالن ۾ چونڊون ڪرايون وينديون آهن، پر سياسي پارٽين کي هلڻ کان منع ٿيل آهي. . ان جو آئين 2005 ۾ منظور ڪيو ويو. اُملنگا، آگسٽ/سيپٽمبر ۾ منعقد ٿيندڙ ريڊ ڊانس ۽ ڊسمبر/جنوري ۾ منعقد ٿيندڙ بادشاهي ناچ انکوالا incwala، قوم جا سڀ کان اهم واقعا آهن. سوازي جي آبادي کي صحت جي اهم مسئلن کي منهن ڏيڻو پوي ٿو: ايڇ آءِ وي/ايڊز ۽ (گهٽ ۾ گهٽ) تپ دق وڏي پيماني تي آهي. 88 سيڪڙو بالغ آبادي ايڇ آئي وي مثبت آهي. سال 2018ع تائين، ايسواتيني دنيا ۾ 12هين گھٽ ۾ گھٽ زندگي، 58 سالن، جي اميد رکي ٿي. ايسواتيني جي آبادي نوجوان آهي. '''Eswatini''' ({{IPAc-en|ˌ|ɛ|s|w|ɑː|ˈ|t|iː|n|i}} {{respell|ESS|wah|TEE|nee}}; {{lang-ss|eSwatini}} {{IPA-ss|ɛswáˈtʼiːni|}}), officially the '''Kingdom of Eswatini''' and also known by its former official name '''Swaziland''' ({{IPAc-en|ˈ|s|w|ɑː|z|i|l|æ|n|d}} {{respell|SWAH|zee|land}}) and formerly the '''Kingdom of Swaziland''',<ref name=":2" /><ref name="KingdEswatini" /> is a [[landlocked country]] in [[Southern Africa]]. It is bordered by [[Mozambique]] to its northeast and [[South Africa]] to its north, west, south, and southeast. At no more than {{convert|200|km|mi|abbr=on}} north to south and {{convert|130|km|mi|abbr=on}} east to west, Eswatini is one of the smallest countries in [[Africa]]; despite this, its climate and topography are diverse, ranging from a cool and mountainous [[highveld]] to a hot and dry [[Veld|lowveld]]. The population is composed primarily of [[Swazi people|ethnic Swazis]]. The prevalent language is [[Swazi language|Swazi]] (''siSwati'' in native form). The Swazis established their kingdom in the mid-18th century under the leadership of [[Ngwane III]].<ref name="Bonner82">{{cite book |last=Bonner |first=Philip |title=Kings, Commoners and Concessionaires |year=1982 |publisher=Cambridge University Press |location=Great Britain |isbn=0521242703 |pages=9–27}}</ref> The country and the Swazi take their names from [[Mswati II]], the 19th-century king under whose rule the country was expanded and unified; its boundaries were drawn up in 1881 in the midst of the [[Scramble for Africa]].<ref name="Kuper86">{{cite book |last=Kuper |first=Hilda |title=The Swazi: A South African Kingdom |year=1986 |publisher=Holt, Rinehart and Winston |pages=9–10}}</ref> After the [[Second Boer War]], the kingdom, under the name of Swaziland<!-- Don't change historical references pre-2018 to Swaziland-->, was a British [[High Commissioner for Southern Africa|high commission territory]] from 1903 until it regained its full independence on 6 September 1968.<ref name="Gillis99">{{cite book |last=Gillis |first=Hugh |title=The Kingdom of Swaziland: Studies in Political History |year=1999 |publisher=Greenwood Publishing Group |isbn=0313306702}}</ref> In April 2018, the official name was changed from Kingdom of Swaziland to Kingdom of Eswatini, mirroring the name commonly used in Swazi.<ref name=KingdEswatini/><ref>{{cite web|url=https://www.howdareshe.org/swaziland-facts-info-guide-swaziland-renamed-the-kingdom-of-eswatini/|title=Swaziland facts and guide as the country renamed the Kingdom of Eswatini|date=20 April 2018|website=How Dare She|language=en-US|access-date=27 September 2019|archive-date=11 May 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210511235735/https://www.howdareshe.org/swaziland-facts-info-guide-swaziland-renamed-the-kingdom-of-eswatini/|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web |title=UN Member States |url=http://www.un.org/en/member-states/index.html#gotoE |publisher=[[United Nations]] |access-date=30 June 2018 |date=30 May 2018}}</ref> Eswatini is a [[developing country]] that is classified as having a lower-middle income economy. As a member of the [[Southern African Customs Union]] and the [[Common Market for Eastern and Southern Africa]], its main local trading partner is South Africa; to ensure economic stability, Eswatini's currency, the [[Swazi lilangeni|lilangeni]], is [[Fixed exchange rate system|pegged]] to the [[South African rand]]. Eswatini's major overseas trading partners are the [[United States]]<ref>{{cite web |url=http://www.ustr.gov/countries-regions/africa/southern-africa/swaziland |title=Swaziland &#124; Office of the United States Trade Representative |publisher=Ustr.gov |access-date=16 August 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140720043500/http://www.ustr.gov/countries-regions/africa/southern-africa/swaziland |archive-date=20 July 2014 |url-status=dead }}</ref> and the [[European Union]].<ref>{{cite web |url=http://www.comesaria.org/site/en/article.php?chaine=swaziland&id_article=31 |title=Swaziland |publisher=Comesaria.org |access-date=16 August 2014 |archive-date=10 October 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141010174918/http://www.comesaria.org/site/en/article.php?chaine=swaziland&id_article=31 |url-status=dead }}</ref> The majority of the country's employment is provided by its agricultural and manufacturing sectors. Eswatini is a member of the [[Southern African Development Community]], the [[African Union]], the [[Commonwealth of Nations]], and the [[United Nations]]. The government is an [[absolute monarchy]], the last of its kind in Africa,<ref>{{Cite news |last=Staff |date=2021-06-29 |title=Armed forces open fire in crackdown on anti-monarchy protests in Eswatini |url=https://www.theguardian.com/world/2021/jun/29/soldiers-deployed-eswatini-crackdown-protests |access-date=2023-08-31 |work=The Guardian |language=en-GB |issn=0261-3077}}</ref> and has been ruled by King [[Mswati III]] since 1986.<ref>{{cite news |issue=630 |last=Tofa |first=Moses |title=Swaziland: Wither absolute monarchism? |work=Pambazuka News |access-date=19 October 2014 |date=16 May 2013 |url=http://www.pambazuka.net/en/category/features/87402/print |archive-url=https://archive.today/20141019191941/http://www.pambazuka.net/en/category/features/87402/print |url-status=dead |archive-date=19 October 2014 |accessdate=26 July 2024 |archivedate=19 October 2014 |archiveurl=https://archive.today/20141019191941/http://www.pambazuka.net/en/category/features/87402/print }}</ref><ref>{{cite web |title=Swaziland: Africa′s last absolute monarchy |work=Deutsche Welle |access-date=19 October 2014 |date=14 July 2014 |url=http://www.dw.de/swaziland-africas-last-absolute-monarchy/a-17784664}}</ref> Elections are held every five years to determine the House of Assembly and the Senate majority, but political parties are prohibited from running.<ref>{{Cite news |last1=Eligon |first1=John |last2=Silva |first2=Joao |date=2024-02-17 |title=The Father, the Son and the Fight Over Their King |url=https://www.nytimes.com/2024/02/17/world/africa/king-mswati-eswatini-africa-youth.html |work=The New York Times |language=en-US |issn=0362-4331}}</ref> Its [[Constitution of Eswatini|constitution]] was adopted in 2005. ''[[Umhlanga (ceremony)|Umhlanga]]'', the reed dance held in August/September,<ref>{{cite web|url=http://www.sntc.org.sz/cultural/umhlanga.asp|title=Cultural Resources – Swazi Culture – The Umhlanga or Reed Dance|publisher=Swaziland National Trust Commission|access-date=12 November 2013|archive-date=28 August 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090828032318/http://www.sntc.org.sz/cultural/umhlanga.asp|url-status=dead}}</ref> and ''[[incwala]]'', the kingship dance held in December/January, are the nation's most important events.<ref>{{cite web|url=http://www.sntc.org.sz/cultural/incwala.asp|title=Cultural Resources – Swazi Culture – The Incwala or Kingship Ceremony|author=kbraun@africaonline.co.sz|publisher=Swaziland National Trust Commission|access-date=12 November 2013|archive-date=30 October 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131030220124/http://www.sntc.org.sz/cultural/incwala.asp|url-status=dead}}</ref> The Swazi population faces major health issues: [[HIV/AIDS]] and (to a lesser extent) [[tuberculosis]] is widespread.<ref>{{cite web |url=http://www.worldbank.org/projects/P110156/swaziland-health-hivaids-tb-project?lang=en |title=Projects : Swaziland Health, HIV/AIDS and TB Project |publisher=The World Bank |access-date=16 August 2014}}</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20131112141926/http://www.doctorswithoutborders.org/press/release.cfm?id=4861 Swaziland: Dual HIV and Tuberculosis Epidemic Demands Urgent Action] updated 18 November 2010</ref> Twenty-eight percent of the adult population is HIV-positive.<ref>{{cite web |title=Eswatini 2021 Country Factsheet |url=https://www.unaids.org/en/regionscountries/countries/swaziland |website=UNAIDS |access-date=30 September 2022}}</ref> As of 2018, Eswatini has the 12th-lowest [[List of countries by life expectancy|life expectancy in the world]], at 58 years.<ref name=Economist>{{cite news|url=https://www.economist.com/blogs/economist-explains/2018/05/economist-explains|title=The Economist explains: Why is Swaziland's king renaming his country?|newspaper=[[The Economist]]|date=30 April 2018|access-date=30 April 2018}}</ref> The population of Eswatini is young. As of 2018, people aged 14 years or younger constitute 35% of the country's population and the median age is 22 years.<ref name="Demo">{{cite web |url=http://www.indexmundi.com/swaziland/demographics_profile.html |title=Swaziland Demographics Profile 2013 |publisher=Indexmundi.com |date=21 February 2013 |access-date=19 August 2021}}</ref> <!-- As per site policy (see [[WP:LEAD]]) no more than a maximum of 4 intro paragraphs --> [[فائل:Flag of Eswatini.svg|thumb|سوازي لينڊ جو جھنڊو]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:آفريڪا]] [[زمرو:ملڪ]] [[زمرو:آفريڪا جا ملڪ]] [[زمرو:گڏيل قومن جا ڀاتي ملڪ]] [[زمرو:دولت مشترڪه جون رڪن قومون]] 29g48r9ewsdc6nwkn0z249mlc5ubehd 0 12070 295158 292685 2024-11-06T07:08:14Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295158 wikitext text/x-wiki {{حوالا سڌارو}} {{Infobox musical artist | name = جنيد جمشيد | background = solo_singer | image = Junaid Jamshed by Mobeen Ansari.jpg | image_size = 300px | native_name = | birth_name = {{Nastaliq|جنید جمشید}} | alias = J. | birth_date = {{birth date|df=y|1964|9|3}}<ref name="Dawn: This week">{{cite news |title=This week in history |url=http://www.dawn.com/news/656211/this-week-in-history-46 |accessdate=6 February 2014 |newspaper=Dawn |date=3 September 2011}}</ref> | birth_place = [[ڪراچي]]، [[سنڌ]]، [[پاڪستان]] | death_date = {{death date and age|df=y|2016|12|7|1964|9|3}} | death_place = [[حويليان]]، [[خيبر پختونخوا]]، [[پاڪستان]] | occupation = موسيقار، گانا لکندڙ (1987–2004)<br/>[[نعت خوان]] (2002–2016)، اسلامي مبلغ، جنيد جمشيد جو برانڊ امبيسڊر | instrument = Vocals, [[Acoustic guitar|guitar]] | years_active = 1987–2016 | label = [[پاڪستان ٽيليويزن ڪارپوريشن|پي ٽي وي اسٽوڊيو]]، [[اي ايم آءِ]] پاڪستان اسٽوڊيوز، [[پيپسي|پيپسي پاڪستان انڪ.]] | associated_acts = [[Vital Signs (pop band)|Vital Signs]] (1987–1998) | notable_instruments = [[Fender Stratocaster]] }} [[فائل:JUnaijd1.jpg|250px|thumb|جنيد جمشيد]] {{مبسس4}} '''جنيد جمشيد''' اڳوڻو پاپ [[گلوڪار]] ۽ [[نعت خوان]] ھو۔ هن پاپ موسيقي گروپ وائٽل سائنز جي نمائنده گلوڪار جي حيثيت سان شهرت حاصل ڪئي۔ هو يونيورسٽي آف انجينئرنگ اينڊ ٽيڪنالوجي، لاهور جو فارغ التحصيل ھو۔ 1987ء ۾ دل دل پاڪستان جي رليز سان گڏ ئي هو شهرت جي بلندين تائين پهچي ويو۔ هن جي پاپ گلوڪاري جي دور ۾ هيٺ ڏنل البمز رليز ٿيا۔ * [[جنيد آف وائٽل سائنز]] 1994ع * [[اس راھ پر]] 1999ع * [[دل ڪي بات]] 2002ع ان سان گڏ هن جو رجحان اسلامي تعليمات جي طرف وڌي ويو ۽ آهستي آهستي هو موسيقي جي صنعت کي خير آباد چئي ڪري نڪري آيو۔ بعد ۾ ھو نعت خوان ۽ بزنس مين جي طور تي ڄاتو وڃڻ لڳو۔ هن جي بوتيڪ جون شاخون سڄي ملڪ ۾ آهن۔ جنيد جمشيد ۽ سندس زال 7 ڊسمبر 2016 تي ان وقت فوت ٿي ويا جڏھن [[پي آءِ اي فلائيٽ 661|پي آءِ اي جي اڏام 661]] چترال کان اسلام آباد ويندي ڪري تباھ ٿي وئي. ھو چترال ۾ [[تبليغي جماعت]] جي سلسلي ۾ ويل ھو ۽ اسلام آباد واپس اچي رھيو ھو.<ref name="dp">{{cite news|url=https://en.dailypakistan.com.pk/pakistan/junaid-jamshed-and-family-among-passengers-on-board-the-pia-plane-that-crashed-near-havelian/|title=Junaid Jamshed and family dead in PIA plane crash near Havelian|newspaper=Daily Pakistan|date=7 December 2016|accessdate=7 December 2016|archive-date=26 January 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170126161523/https://en.dailypakistan.com.pk/pakistan/junaid-jamshed-and-family-among-passengers-on-board-the-pia-plane-that-crashed-near-havelian/|dead-url=yes|archivedate=26 January 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170126161523/https://en.dailypakistan.com.pk/pakistan/junaid-jamshed-and-family-among-passengers-on-board-the-pia-plane-that-crashed-near-havelian/}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.dawn.com/news/1301042/pia-flight-pk-661-crashes-enroute-to-islamabad|title=PIA flight PK-661 crashes enroute to Islamabad|date=7 December 2016|publisher=DAWN|accessdate=7 December 2016}}</ref> {{ڪومنز زمرو|Category:Junaid Jamshed}} {{-}} ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:راڳي]] [[زمرو:پاڪستاني شخصيتون]] [[زمرو:1964ع جون پيدائشون]] [[زمرو:2016ع جون وفاتون]] [[زمرو:پاڪستاني گلوڪار]] [[زمرو:پاڪستاني ماڻهو]] [[زمرو:پاڪستاني مسلم شخصيتون]] [[زمرو:پاڪستاني نعت خوان]] [[زمرو:قرآن جا قاري]] [[زمرو:ڪراچي جا ماڻھو]] 1meqajiluehv4zsvgobjc24fw68i5mf 0 12244 295124 275601 2024-11-06T05:28:31Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295124 wikitext text/x-wiki {{Short description|Country in Northwestern Europe}} {{About|the country|other uses}} {{Infobox country | conventional_long_name = بيلجيم جي سلطنت<br>Kingdom of Belgium | native_name = Koninkrijk België (ڊچ فليمش)<br> Royaume de Belgique (فرانسیسي)<br> Königreich Belgien (جرمن) | common_name = بيلجيم | image_flag = Flag of Belgium.svg <!--Please do not replace the official 2:3 size flag by the more commonly used civil flag. Thank you.--> | image_coat = Great_coat_of_arms_of_Belgium.svg | symbol_type = ڪوٽ آف آرمز | national_motto = اتحاد طاقت پيدا ڪري ٿو<br> Eendracht maakt macht (فليمش، ڊچ)<br> L'union fait la force (فرانسيسي)<br> Einigkeit macht stark (جرمني) | englishmotto = ({{Lang-en|"[[Unity makes strength]]"}}) | national_anthem = برابانشيئن<br> ''[[La Brabançonne]]'' <br> "The Brabantian" <nowiki>}})</nowiki><br /><div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:The Brabanconne.ogg]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:Belgium (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|Belgium centred on the globe|[[File:EU-Belgium.svg|upright=1.15|frameless]]|Map of Europe centred on Belgium|default=1}} | map_caption = بيلجيم جو هنڌ (ڪارو سائو) | official_languages = ڊچ، فرانسيسي ء جرمن | demonym = بيلجين | religion = {{plainlist| {{Tree list}} * 63.7% [[Christianity in Belgium|Christianity]] ** 60.6% [[Catholic Church in Belgium|Catholicism]] ** 3.1% other [[List of Christian denominations|Christian]] {{Tree list/end}} * 28.0% [[Irreligion in Belgium|no religion]] * 7.4% [[Islam in Belgium|Islam]] * 0.9% other }} | religion_year = 2020<ref>{{cite web | url=https://www.thearda.com/world-religion/national-profiles?u=22c | title=National Profiles &#124; World Religion }}</ref> | capital = [[برسلز]] | coordinates = {{Coord|50|51|N|4|21|E|type:city}} | largest_city = گادي جو شھر | government_type = وفاقي پارلياماني آئيني بادشاهت<ref name="CVGVo">{{cite web|title=Government type: Belgium|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2128.html|work=The World Factbook|publisher=CIA|access-date=19 December 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20120207225832/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2128.html|archive-date=7 February 2012|url-status=dead}}</ref> | leader_title1 = بادشاھہ | leader_name1 = فلپ | leader_title2 = وزير اعظم | leader_name2 = اليگزينڊر ڊي ڪرو | legislature = [[Belgian Federal Parliament|Federal Parliament]] | upper_house = [[Senate (Belgium)|Senate]] | lower_house = [[Chamber of Representatives (Belgium)|Chamber of Representatives]] | area_km2 = 30,689<ref name="autogenerated1">{{cite web|url=https://bestat.statbel.fgov.be/bestat/crosstable.xhtml?view=90c1e218-dc4f-4827-824d-9b25abfefe59|title=be.STAT|publisher=Bestat.statbel.fgov.be|date=26 November 2019}}</ref><ref>{{cite web |title=Belgium country profile |url=https://www.bbc.com/news/world-europe-17205436 |website=BBC News |access-date=17 October 2023 |date=17 October 2023}}</ref> | area_sq_mi = 11,849 | area_rank = 136th <!-- Area rank should match [[List of countries and dependencies by area]] --> | percent_water = 0.71 (2015)<ref name="cn5oK">{{cite web|title=Surface water and surface water change|access-date=11 October 2020|publisher=[[Organisation for Economic Co-operation and Development]] (OECD)|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER#}}</ref> | population_estimate = {{IncreaseNeutral}} 11,697,557<ref name="Population">{{cite web|url=https://statbel.fgov.be/en/themes/population/structure-population|title=Structure of the Population|language=en|publisher=Statbel|access-date=8 June 2023}}</ref><!-- Belgium does not work with censuses and estimates but has an always up-to-date population register, with official data for 1 January of each year. Monthly updated statistics are available via http://www.ibz.rrn.fgov.be/fileadmin/user_upload/Registre/nl/statistieken_bevolking/stat_1_n.pdf --> | population_estimate_year = 2023 | population_estimate_rank = 82nd | population_density_km2 = 376<!-- based on the 2019-11-01 population number, else it does not make sense in the light of everything above --> | population_density_rank = 22ھین | population_density_sq_mi = 63.7٪ عيسائيت. 28.0٪ ڪوبه مذهب ناهي. 7.4٪ اسلام 0.9٪ ٻيا. بيلجيم. . اليگزينڊر ڊي ڪرو. وفاقي پارليامينٽ. سينيٽ. نمائندن جو چيمبر. هالينڊ کان آزادي. • اعلان ڪيو ويو. 4 آڪٽوبر 1830ع • سڃاتل. 19 اپريل 1839ع 30,689 چورس ڪلوميٽر. 136 هو. غير جانبدار وڌايو. 1,16,97,557. 82 هين. 376 في sq.km (973.8 /sq mi). 22 هين. 769.682 بلين آمريڪي ڊالر. 37 هين. 65.813 آمريڪي ڊالر. 627.511 بلين آمريڪي ڊالر. 23 هين. | ethnic_groups = * 66.6% بيلجين * 33.4% ٻيا | ethnic_groups_year = 2022<ref name="Demographics2020"/> | GDP_PPP_year = 2023 | GDP_PPP = {{increase}} $769.682 billion<ref name="IMFWEO.BE">{{cite web |url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=124,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2020&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1 |title=World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Belgium) |publisher=[[International Monetary Fund]] |website=IMF.org |date=10 October 2023 |access-date=11 October 2023}}</ref> | GDP_PPP_rank = 37th | GDP_PPP_per_capita = {{increase}} $65,813<ref name="IMFWEO.BE" /> | GDP_PPP_per_capita_rank = 20th | GDP_nominal_year = 2023 | GDP_nominal = {{increase}} $627.511 billion<ref name="IMFWEO.BE" /> | GDP_nominal_rank = 23rd | GDP_nominal_per_capita = {{increase}} $53,656<ref name="IMFWEO.BE" /> | GDP_nominal_per_capita_rank = 16th | Gini_year = 2022 | Gini_change = increase <!--increase/decrease/steady--> | Gini = 24.9 <!--number only--> | Gini_ref = <ref name="eurogini">{{cite web|url=https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tessi190/default/table?lang=en|title=Gini coefficient of equivalised disposable income – EU-SILC survey|publisher=[[Eurostat]]|website=ec.europa.eu|access-date=28 June 2023}}</ref> | HDI_year = 2022 <!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady--> | HDI = 0.942 <!--number only--> | HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2023-24reporten.pdf|title=Human Development Report 2023/24|language=en|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=13 March 2024|page=288|access-date=13 March 2024}}</ref> | HDI_rank = 12th | sovereignty_type = [[Belgian Revolution|Independence]] | sovereignty_note = from the [[United Kingdom of the Netherlands|Netherlands]] | established_event1 = Declared | established_date1 = 4 October 1830 | established_event2 = [[Treaty of London (1839)|Recognized]] | established_date2 = 19 April 1839 | currency = [[Euro]] ([[Euro sign|€]]) | currency_code = EUR | time_zone = [[Central European Time|CET]] | utc_offset = +1 | time_zone_DST = [[Central European Summer Time|CEST]] | utc_offset_DST = +2 | drives_on = right | calling_code = [[Telephone numbers in Belgium|+32]] | cctld = [[.be]] and [[.eu]] | footnote_a = The flag's official proportions of 13:15 are rarely seen; proportions of 2:3 or similar are more common. | footnote_b = The [[Brussels]] region is the ''de facto'' capital, but the [[City of Brussels]] municipality is the ''de jure'' capital.<ref name="lmUvF">{{cite book|title=The Belgian Constitution|date=May 2014|publisher=Belgian House of Representatives|location=Brussels, Belgium|page=63|url=http://www.const-court.be/en/basic_text/belgian_constitution.pdf|access-date=10 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150810142522/http://www.const-court.be/en/basic_text/belgian_constitution.pdf|archive-date=10 August 2015|url-status=live}}</ref> | footnote_c = The [[.eu]] domain is also used, as it is shared with other European Union member states. }} '''بيلجيم (Belgium؛ Belgique)'''، سرڪاري نالو '''بيلجيم جي شهنشاهيت (Kingdom of Belgium)''' اتر اولهه يورپ ۾ هڪ ملڪ آهي. هن ملڪ جي سرحد اتر ۾ هالينڊ، اوڀر ۾ [[جرمني]]، ڏکڻ اوڀر ۾ لگزمبرگ، ڏکڻ ۾ [[فرانس]] ۽ اولهه ۾ اتر سمنڊ سان لڳل آهي. اهو 30,689 چورس ڪلوميٽر (11,849 اسڪوائر ميل) جي ايراضيءَ تي پکڙيل آهي<ref name="autogenerated12">{{cite web|url=https://bestat.statbel.fgov.be/bestat/crosstable.xhtml?view=90c1e218-dc4f-4827-824d-9b25abfefe59|title=be.STAT|date=26 November 2019|publisher=Bestat.statbel.fgov.be}}</ref> ۽ ان جي آبادي هڪ ڪروڙ پندرهن لک (11.5 ملين) کان وڌيڪ آهي، <ref>{{Cite web|url=https://statbel.fgov.be/nl/themas/bevolking/structuur-van-de-bevolking|title=Structuur van de bevolking {{!}} Statbel|website=statbel.fgov.be|access-date=3 June 2022}}</ref> ان کي دنيا ۾ 22هين سڀ کان گهڻ آبادي وارو ملڪ ۽ يورپ ۾ ڇهين نمبر تي گهڻ آبادي وارو ملڪ، 376 في چورس ڪلوميٽر جي کثافت سان (970 في اسڪوائر ميل) کان گهڻ آبادي وارو ملڪ بنائی تی. بيلجئم هڪ علائقي جو حصو آهي جنهن کي هيٺين ملڪن جي نالي سان سڃاتو وڃي ٿو، تاريخي طور تي رياستن جي بينيلڪس گروپ کان ڪجهه وڏو علائقو، جيئن ته ان ۾ اتر فرانس جا حصا پڻ شامل آهن. راڄڌاني ۽ سڀ کان وڏو ميٽروپوليٽن علائقو [[بروسیلز]] آهي. ستن صوبن تي مشتمل هن ملڪ جي سرڪاري ٻولي ”فليمش“ آهي. جڏهن ته ٻين ٻولين ۾ فرينچ ۽ جرمن کي ڄڻ ٻئي نمبر تي حيثيت حاصل آهي. سرڪاري مذهب ”عيسائيت“ ۽ سڪو ”بيلجين فرئنڪ“ اٿس. بيلجيم هڪ خودمختيار رياست آهي ۽ هڪ وفاقي آئيني بادشاهت آهي جنهن ۾ پارلياماني نظام آهي. ان جي ادارتي جوڙجڪ پيچيده آهي ۽ ٻنهي علائقائي ۽ لساني بنيادن تي ٺهيل آهي. اهو ٽن انتهائي خودمختيار علائقن ۾ ورهايل آهي:<ref name="dBWtI2">Pateman, Robert and Elliott, Mark (2006). ''[{{GBurl|id=lV-k7lGyKl4C|p=27}} Belgium]''. Benchmark Books. p. 27. {{ISBN|978-0-7614-2059-0}}</ref> اتر ۾ فليمش ريجن (فلينڊرز)، ڏکڻ ۾ والاون علائقو (والونيا) ۽ برسلز۔ڪيپيٽل علائقو. <ref name="Belgian Constitution2">{{Cite book|url=http://www.const-court.be/en/basic_text/belgian_constitution.pdf|title=The Belgian Constitution|date=May 2014|publisher=Belgian House of Representatives|location=Brussels, Belgium|page=5|quote=Article 3: Belgium comprises three Regions: the Flemish Region, the Walloon Region and the Brussels Region. Article 4: Belgium comprises four linguistic regions: the Dutch-speaking region, the French-speaking region, the bilingual region of Brussels-Capital and the German-speaking region.|access-date=10 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150810142522/http://www.const-court.be/en/basic_text/belgian_constitution.pdf|archive-date=10 August 2015|url-status=dead}}</ref> برسلز سڀ کان ننڍڙو ۽ سڀ کان وڌيڪ گنجان آبادي وارو علائقو آهي، انهي سان گڏ GDP في ماڻهو جي لحاظ کان امير ترين علائقو آهي. بيلجيم پڻ ٻن مکيه لساني برادرين جو گهر آهي: فليمش ڪميونٽي، جيڪا آبادي جو اٽڪل 60 سيڪڙو آهي، ۽ فرينچ ڪميونٽي، جيڪا آبادي جو 40 سيڪڙو آهي. هڪ ننڍڙي جرمن ڳالهائيندڙ ڪميونٽي، جيڪا آبادي جو اٽڪل هڪ سيڪڙو ٺاهيندي، اوڀر ڪنڊن ۾ موجود آهي. برسلز۔گاديء جو علائقو سرڪاري طور تي فرانسيسي ۽ ڊچ ۾ ٻه لساني آهي،<ref name="brusselsstudies2">{{Cite journal|last=Janssens|first=Rudi|year=2008|title=Language use in Brussels and the position of Dutch|url=https://journals.openedition.org/brussels/520|journal=Brussels Studies|language=en|publisher=Brussels Studies [Online]|doi=10.4000/brussels.520|access-date=17 July 2018|doi-access=free}}</ref> جيتوڻيڪ فرانسيسي اڪثريت جي ٻولي ۽ لنگوا فرانڪا آهي.<ref name="qLn0J2">{{cite web|url=http://www.tlfq.ulaval.ca/axl/EtatsNsouverains/bruxelles-capitale.htm|title=Belgique • België • Belgien—Région de Bruxelles-Capitale • Brussels Hoofdstedelijk Gewest|author=Leclerc, Jacques|date=18 January 2007|work=L'aménagement linguistique dans le monde|publisher=Host: Trésor de la langue française au Québec (TLFQ), [[Université Laval]], Quebec|language=fr|archive-url=https://web.archive.org/web/20070609031824/http://www.tlfq.ulaval.ca/AXL/EtatsNsouverains/bruxelles-capitale.htm|archive-date=9 June 2007|access-date=18 June 2007|quote=C'est une région officiellement bilingue formant au centre du pays une enclave dans la province du Brabant flamand (Vlaams Brabant)|url-status=dead}} *{{cite web|url=http://www.belgium.or.kr/page60.html|title=About Belgium|publisher=Belgian Federal Public Service (ministry) / Embassy of Belgium in the Republic of Korea|archive-url=https://web.archive.org/web/20081002031948/http://www.belgium.or.kr/page60.html|archive-date=2 October 2008|access-date=21 June 2007|quote=the Brussels-Capital Region is an enclave of 162&nbsp;km² within the Flemish region.|url-status=dead}} *{{cite encyclopedia|year=2007|title=Flanders (administrative region)|encyclopedia=Microsoft Encarta Online Encyclopedia|publisher=Microsoft|url=http://uk.encarta.msn.com/encnet/refpages/RefArtTextonly.aspx?refid=781531490|access-date=21 June 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20090615191444/http://uk.encarta.msn.com/encnet/refpages/RefArtTextonly.aspx?refid=781531490|archive-date=2009-06-15|quote=The capital of Belgium, Brussels, is an enclave within Flanders.|url-status=dead}} *{{cite web|url=http://www.ncata.org/doc/Oct99.pdf|title=The FIT Invasions of Mons|author=McMillan, Eric|date=October 1999|work=Capital translator, Newsletter of the NCATA, Vol. 21, No. 7, p. 1|publisher=National Capital Area Chapter of the American Translators Association (NCATA)|archive-url=https://web.archive.org/web/20070626185804/http://www.ncata.org/doc/Oct99.pdf|archive-date=26 June 2007|access-date=21 June 2007|quote=The country is divided into three autonomous regions: Dutch-speaking Flanders in the north, mostly French-speaking [[Brussels]] in the center as an enclave within Flanders and French-speaking Wallonia in the south, including the German-speaking ''Cantons de l'Est''.|url-status=dead}} *{{cite web|url=http://perswww.kuleuven.be/~u0025631/pdf/RANDBRUS.pdf|title=Language Facilities in the Brussels Periphery|author=Van de Walle, Steven|publisher=[[KULeuven]]—Leuvens Universitair Dienstencentrum voor Informatica en Telematica|archive-url=https://www.webcitation.org/5kwPxLurr?url=http://uk.encarta.msn.com/encnet/refpages/RefArtTextonly.aspx?refid=781531490|archive-date=31 October 2009|access-date=21 June 2007|quote=Brussels is a kind of enclave within Flanders—it has no direct link with Wallonia.|url-status=dead}}</ref> بيلجيم جو لساني تنوع ۽ لاڳاپيل سياسي تڪرار ان جي پيچيده نظام حڪومت ۾ ظاهر ٿيندا آهن، ڇهه مختلف حڪومتن مان ٺهيل آهن. وچين دور کان وٺي، بيلجيم جي مرڪزي مقام جو مطلب اهو آهي ته اهو علائقو نسبتا خوشحال، تجارتي ۽ سياسي طور تي پنهنجي وڏن پاڙيسرين سان ڳنڍيل آهي. هي ملڪ جيئن اڄ موجود آهي، 1830ع جي بيلجيم جي انقلاب کان پوءِ قائم ٿيو، جڏهن اهو برطانيه جي هالينڊ کان ڌار ٿيو، جنهن 1815ع ۾ ويانا جي ڪانگريس کان پوءِ ڏاکڻي هالينڊ (جنهن ۾ جديد دور جو اڪثر بيلجيم شامل هو) شامل ڪيو ويو. نئين رياست لاءِ چونڊيل نالو لاطيني لفظ بيلجيم مان ورتل آهي، جيڪو جوليس سيزر جي ”گليڪ وارز“ ۾ استعمال ڪيو ويو آهي، جيڪو 55 قبل مسيح جي آس پاس واري علائقي کي بيان ڪرڻ لاءِ آهي.<ref name="MkNje2">C. Julius Caesar, ''De Bello Gallico'', book 8, [https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.02.0002:book=8:chapter=46&highlight=belgium chapter 46].</ref> بيلجيم پڻ يورپي طاقتن جو ميدان جنگ رهيو آهي، جنهن کي ”يورپ جو ميدان جنگ“ جو نالو ڏنو ويو آهي، <ref name="Hass2">{{cite book|url=http://www.fh-kehl.de/zeitung/rezensionen/2003/cook,belgium.htm|title=Rezension zu (Review of) Cook, Bernard: Belgium. A History|author=Haß, Torsten|date=17 February 2003|publisher=FH-Zeitung (journal of the [[Fachhochschule]])|isbn=978-0-8204-5824-3|language=de|quote=die Bezeichnung Belgiens als "the cockpit of Europe" (James Howell, 1640), die damals noch auf eine kriegerische Hahnenkampf-Arena hindeutete|access-date=24 May 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070609152931/http://www.fh-kehl.de/zeitung/rezensionen/2003/cook%2Cbelgium.htm|archive-date=9 June 2007|url-status=dead}}—The book reviewer, Haß, attributes the expression in English to [[James Howell]] in 1640. Howell's original phrase "the cockpit of [[Christendom]]" became modified afterwards, as shown by: * {{cite web|url=http://www.napier.ac.uk/warpoets/Hydraissues/Hyn01/hyn01a03.html|title=The Hydra No.1 New Series (November&nbsp;1917)—Arras And Captain Satan|author=Carmont, John|work=War Poets Collection|publisher=Napier University's Business School|archive-url=https://web.archive.org/web/20080511040638/http://www2.napier.ac.uk/warpoets/Hydraissues/Hyn01/hyn01a03.html|archive-date=11 May 2008|access-date=24 May 2007|url-status=dead}}—and as such coined for Belgium: * {{cite web|url=http://www.fromoldbooks.org/Wood-NuttallEncyclopaedia/c/cockpitofeurope.html|title=Nuttall Encyclopaedia of General Knowledge—Cockpit of Europe|author=Wood, James|year=1907|archive-url=https://web.archive.org/web/20110809172927/http://www.fromoldbooks.org/Wood-NuttallEncyclopaedia/c/cockpitofeurope.html|archive-date=9 August 2011|access-date=24 May 2007|quote=Cockpit of Europe, Belgium, as the scene of so many battles between the Powers of Europe.|url-status=live}} (See also [[The Nuttall Encyclopaedia]])</ref>جنهن شهرت کي 20 صدي ۾ ٻنهي عالمي جنگين ذريعي مضبوط ڪيو. بيلجيم صنعتي انقلاب ۾ حصو ورتو <ref name="Fitzmaurice2">{{cite web|url=http://cain.ulst.ac.uk/dd/report9/report9d.htm|title=New Order? International models of peace and reconciliation—Diversity and civil society|author=Fitzmaurice, John|year=1996|publisher=Democratic Dialogue Northern Ireland's first think tank, Belfast, Northern Ireland, UK|archive-url=https://web.archive.org/web/20110513081653/http://cain.ulst.ac.uk/dd/report9/report9d.htm|archive-date=13 May 2011|access-date=12 August 2007|url-status=live}}</ref><ref name="EUbusiness2">{{cite web|url=http://www.eubusiness.com/Belgium/belgium-country-profile/|title=Belgium country profile|date=27 August 2006|publisher=EUbusiness, Richmond, UK|archive-url=https://web.archive.org/web/20091007053429/http://www.eubusiness.com/Belgium/belgium-country-profile|archive-date=7 October 2009|access-date=12 August 2007|url-status=live}}</ref> ۽ 20ھین صدي عيسويء جي دوران، آفريڪا ۾ ڪيترن ئي نوآبادين تي قبضو ڪيو. <ref name="Karl2">{{cite web|url=http://www.args.k12.va.us/academics/history/Stoneking/chapters/world2/world27.pdf|title=Chapter 27. The Age of Imperialism (Section 2. The Partition of Africa)|author=Karl, Farah|author2=Stoneking, James|year=1999|work=World History II|publisher=Appomattox Regional Governor's School (History Department), Petersburg, Virginia, US|archive-url=https://web.archive.org/web/20070925221249/http://www.args.k12.va.us/academics/history/Stoneking/chapters/world2/world27.pdf|archive-date=25 September 2007|access-date=16 August 2007|url-status=dead}}</ref> 1885ع ۽ 1908ع جي وچ ۾، ڪانگو فري اسٽيٽ، جيڪا ذاتي طور تي بيلجيم جي بادشاهه ليوپولڊ دوم جي ملڪيت هئي، وڏي پيماني تي ظلم ۽ بيماري جي خاصيت هئي؛ يورپ ۾ عوامي آواز جي وچ ۾، بيلجيم علائقي کي ڪالوني طور شامل ڪيو. <ref>{{cite news|url=https://www.independent.co.uk/news/long_reads/belgium-s-genocidal-colonial-legacy-haunts-country-s-future-a7984191.html|title=Belgium's genocidal colonial legacy haunts the country's future|last=Gerdziunas|first=Benas|date=17 October 2017|accessdate=22 June 2021|website=The Independent}}</ref> بيلجيم جي نوآباديون سال 1960ع ۽ 1962ع جي وچ ۾ آزادي حاصل ڪئي. <ref>{{Cite web|url=https://mondediplo.com/2021/06/11rwanda|title=Belgium's role in Rwandan genocide|last=Braeckman|first=Colette|date=1 June 2021|website=Le Monde Diplomatique|access-date=20 January 2022}}</ref> 20ھین صدي جي ٻئي اڌ ۾ ڊچ ڳالهائيندڙ ۽ فرانسيسي ڳالهائيندڙ شهرين جي وچ ۾ وڌندڙ ڇڪتاڻ جي نشاندهي ڪئي وئي جيڪا ٻولي ۽ ثقافت ۾ اختلافن ۽ فلانڊرز ۽ والونيا جي غير مساوي معاشي ترقي جي ڪري وڌي وئي. هي مسلسل دشمني ڪيترن ئي دور رس رياستي سڌارن جو سبب بڻي آهي، جنهن جي نتيجي ۾ 1970ع ۽ 1993ع جي وچ ۾ هڪ وحداني کان وفاق ۾ منتقلي ٿي آهي. سڌارن جي باوجود، تناؤ برقرار آهي: فليمش جي وچ ۾ خاص طور تي، ٻولي جي قانونن جهڙوڪ، اهم علحدگيءَ جو جذبو موجود آهي. جيئن ته ٻولي جي سهولتن سان گڏ ميونسپلٽيون تمام گهڻو تڪرار جو ذريعو رهيون آهن، <ref name="UCL2">{{cite web|url=https://www.ucl.ac.uk/dutchstudies/an/SP_LINKS_UCL_POPUP/SPs_english/brussels/eiland.html|title=Bilingual island in Flanders|author=Buoyant Brussels|work=UCL|archive-url=https://web.archive.org/web/20160524135618/http://www.ucl.ac.uk/dutchstudies/an/SP_LINKS_UCL_POPUP/SPs_english/brussels/eiland.html|archive-date=24 May 2016|access-date=5 June 2016|url-status=live}}</ref> 2010ع جي وفاقي چونڊن کان پوء حڪومت جي قيام جي مدت 589 ڏينهن تي عالمي رڪارڊ قائم ڪيو.<ref name="QLUnh2">{{cite news|url=http://www.expatica.com/be/news/belgian-news/belgian-government-sworn-in-ending-18-month-crisis_193630.html|title=Belgian government sworn in, ending 18-month crisis|date=6 December 2011|work=[[Expatica]]|access-date=8 December 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20140202144509/http://www.expatica.com/be/news/belgian-news/belgian-government-sworn-in-ending-18-month-crisis_193630.html|archive-date=2 February 2014|url-status=dead|accessdate=12 April 2024|archivedate=2 February 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140202144509/http://www.expatica.com/be/news/belgian-news/belgian-government-sworn-in-ending-18-month-crisis_193630.html}}</ref> والونيا ۾ بيروزگاري فلانڊرز جي ڀيٽ ۾ ٻيڻي کان وڌيڪ آهي، جيڪا ٻي عالمي جنگ کانپوءِ وڌي وئي.<ref name="lCDbg2">{{cite news|url=https://www.ft.com/content/c45dfbd4-7349-11e5-bdb1-e6e4767162cc|title=Belgium: A nation divided by more than two languages|last1=Robinson|first1=Duncan|date=3 November 2015|access-date=19 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170809172755/https://www.ft.com/content/c45dfbd4-7349-11e5-bdb1-e6e4767162cc|archive-date=9 August 2017|website=Financial Times|url-status=live|url-access=subscription}}</ref><ref name="statbel32">{{cite web|url=https://statbel.fgov.be/nl/themas/werk-opleiding/arbeidsmarkt/werkgelegenheid-en-werkloosheid#panel-13|title="Werkgelegenheid en werkloosheid"|author=<!--Not stated-->|access-date=9 August 2023}}</ref> بيلجيم، هڪ ترقي يافته اعلي آمدني معيشت سان، هڪ ترقي يافته ملڪ آهي. هي ملڪ يورپي يونين جي ڇهن باني ميمبرن مان هڪ آهي ۽ ان جي گاديءَ جو هنڌ، برسلز، پڻ خود يورپي يونين جی حقيقي راڄڌاني آهي، جيڪو يورپي ڪميشن جي سرڪاري سيٽن جي ميزباني ڪري ٿو، يورپي يونين جي ڪائونسل، ۽ يورپي ڪائونسل، گڏوگڏ يورپي پارليامينٽ جي ٻن سيٽن مان هڪ (ٻي اسٽراسبرگ آهي). بيلجيم پڻ يوروزون، نيٽو، او اي سي ڊي، ۽ ڊبليو ٽي او جو هڪ باني ميمبر آهي، ۽ ٽي طرفي بينيلڪس يونين ۽ شينگن ايريا جو هڪ حصو آهي. برسلز ڪيترن ئي وڏن بين الاقوامي تنظيمن، جهڙوڪ ناتو جي مرڪزي آفيسن جي ميزباني ڪري ٿو. == تفصیل == [[فائل:Animated-Flag-Belgium.gif|بيلجيم جو جھنڊو]] [[فائل:Great coat of arms of Belgium.svg|thumb|بيلجيم جي سرڪاري مهر]] [[فائل:Be-map.png|thumb|بيلجيم جو نقشو]] هن ملڪ جو سرڪاري نالو '''بيلجيم جي شهنشاهيت (Kingdom of Belgium)''' آهي. اتر ۾ نيدر لئنڊس، ڏکڻ ۾ [[فرانس]]، [[اوڀر]] ۾ [[جرمني]] ۽ اولهه ۾ سمنڊ اٿس. گاديءَ جو هنڌ برسلز آهي. ستن صوبن تي مشتمل هن ملڪ جي سرڪاري ٻولي ”فليمش“ آهي. جڏهن ته ٻين ٻولين ۾ فرينچ ۽ جرمن کي ڄڻ ٻئي نمبر تي حيثيت حاصل آهي. سرڪاري مذهب ”عيسائيت“ ۽ سڪو ”بيلجين فرئنڪ“ اٿس. هن جو ڏکڻ اوڀر وارو حصو پهاڙن تي مشتمل آهي، باقي حصو سرسبز آهي، جنهن ۾ ندين ۽ واهن جو ڄار پکڙيل آهي. [[اتر]] طرف کان ڊگهي سامونڊي پٽي هجڻ ڪري، سڄو سال موسم خوشگوار رهي ٿي. ’والونس‘ (Wallons) ۽ فليمنگس ۾ اندروني جهيڙي سبب ڪيتريون ئي حڪومتون تبديل ٿينديون رهيون ۽ نتيجي ۾ 1989ع جي آئين موجب بيلجيم، فلئنڊرس، والونيا ۽ برسلز جي خودمختيار رياستن ۾ تقسيم ٿي ويو. 1993ع ڌاري آئين ۾ ترميم ڪري مختلف رياستن کي وفاق جي ماتحت ڪيو ويو. بيلجيم ۾ هن وقت شهنشاهي نظام آهي. سينيٽ ۽ چيمبر جا ميمبر شهنشاهه جي ماتحت هوندا آهن. معيشت جو دارومدار صنعت ۽ زراعت تي آهي. هتي [[ڪڻڪ]]، پٽاٽا، [[ڪمند]] ۽ ٻيا [[فصل]] جام ٿين ٿا. ترقي يافته ملڪن ۾ شمار ڪيو ويندو آهي. بيلجيم ۾ ڌاڳي، شيشي، دوائن ۽ پئٽرول صاف ڪرڻ جا ڪارخانا تمام گهڻا آهن. بيلجئم ۾ هيرن تراشڻ جو ڪم پڻ ٿيندو آهي ۽ بيلجئم جا تراشيل هيرا گهڻا مشهور آهن. [[سنڌ]] ۾ وڏ گهراڻيون عورتون اهي ڳهن ۾ جڙائي پائينديون آهن. هن وقت، هيءُ ملڪ [[يورپ]] ۾ واپار جو وڏو مرڪز آهي. هتي ڪيترين ئي بين الاقوامي تنظيمن جا هيڊڪوارٽر پڻ آهن<ref>http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=بيلجيم</ref> {{-}} ==تاريخ== ==جاگرافي== ==سياست ۽ حڪومت== ==معيشت== ==آبادي== ==ثقافت== ==پڻ ڏسو== • [[برسلز]] • [[يورپي يونين]] ==خارجي لنڪس== {{Sister project links|voy=Belgium}} Government * [https://www.monarchie.be/ Official site of the Belgian monarchy] * [https://www.belgium.be/ Official site of the Belgian federal government] General * [https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/belgium/ Belgium]. ''[[The World Factbook]]''. [[Central Intelligence Agency]]. * [https://web.archive.org/web/20080607084449/http://ucblibraries.colorado.edu/govpubs/for/belgium.htm Belgium] at ''UCB Libraries GovPubs'' * [https://2009-2017.state.gov/p/eur/ci/be/ Belgium] information from the [[United States Department of State]] * {{curlie|Regional/Europe/Belgium}} * [https://www.loc.gov/rr/international/european/belgium/be.html Portals to the World] from the United States [[Library of Congress]] * [https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-17205436 Belgium profile] from the [[BBC News]] * [http://www.fao.org/countryprofiles/index.asp?lang=en&iso3=BEL&subj=1&paia= FAO Country Profiles: Belgium] * [http://www.thearda.com/internationalData/countries/Country_22_1.asp Statistical Profile of Belgium at the Association of Religion Data Archives] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141028171157/http://www.thearda.com/internationalData/countries/Country_22_1.asp |date=28 October 2014 }} * {{wikiatlas|Belgium}} * [http://www.ifs.du.edu/ifs/frm_CountryProfile.aspx?Country=BE Key Development Forecasts for Belgium] from [[International Futures]] * [http://www.visitbelgium.com/ Official Site of the Belgian Tourist Office in the Americas and GlobeScope] {{Belgium topics}} {{Navboxes |list1 = {{Belgian Revolution of 1830|collapsed}} {{Countries of Europe}} {{Members of the European Union (EU)}} {{European Economic Area (EEA)}} {{Council of Europe}} {{OSCE}} {{Dutch Language Union}} {{Benelux countries}} {{La Francophonie|collapsed}} }} {{Authority control}} {{Coord|50|50|N|4|00|E|type:country_region:BE|display=title}} [[Category:Belgium| ]] [[Category:Benelux]] [[Category:Countries and territories where Dutch is an official language]] [[Category:Federal monarchies]] [[Category:French-speaking countries and territories]] [[Category:Countries and territories where German is an official language]] [[Category:Member states of the Organisation internationale de la Francophonie]] [[Category:Member states of NATO]] [[Category:Member states of the Dutch Language Union]] [[Category:Member states of the European Union]] [[Category:Member states of the Union for the Mediterranean]] [[Category:Member states of the United Nations]] [[Category:Member states of the Council of Europe]] [[Category:States and territories established in 1830]] [[Category:Countries in Europe]] [[Category:Geographical articles missing image alternative text]] [[Category:Kingdoms]] [[Category:OECD members]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ملڪ]] [[زمرو:يورپ]] [[زمرو:يورپي ملڪ]] [[زمرو:يورپي اتحاد جا رڪن ملڪ]] [[زمرو:يورپ جي ڪائونسل جون ڀاتي رياستون]] [[زمرو:گڏيل قومن جا ڀاتي ملڪ]] ak6mt3ncghvjhgd2yfzihbqzjr3jr41 14 14276 295225 283482 2024-11-06T11:33:49Z Ibne maryam 17680 295225 wikitext text/x-wiki {{Infobox library classification |DDC=900 |LCC=G |UDC=9}} {{stack|{{Commons cat|جاگرافي}}{{portal|جاگرافي}}}} {{cat main|جاگرافي|جاگرافي جو خاڪو}} {{ٻيا زمرا|نقشا}} [[زمرو:دنيا]] [[زمرو:ارضيات]] [[زمرو:سماجي سائنس]] [[زمرو:زميني سائنسون]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] [[زمرو:جاگرافي ۽ علائقا]] [[زمرو:اصل مقالو جماعت بندي]] 5drhqijdewnjuf0x5vkocii5gblybc6 14 14285 295226 286893 2024-11-06T11:34:52Z Ibne maryam 17680 295226 wikitext text/x-wiki {{Portal|زمين}} {{Cat main}} {{Commons category}} {{Category diffuse}} [[زمرو:دنيا]] [[زمرو:فطرت]] [[زمرو:سيارا]] [[زمرو:ارضيات]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] [[زمرو:زميني سائنسون]] [[زمرو:نظام شمسي جا سيارا]] hhjcjv335mx4ap6pcu6uetzagitvasi 0 14461 295200 245058 2024-11-06T10:43:28Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295200 wikitext text/x-wiki [[پاڪستان]] ۽ [[ڀارت]] جي وچ ۾ 1960ع ۾ [[سنڌوندي]] ۽ ٻين دريائن جو پاڻي منصفانه طور تي حصيداری جو معاهدو ٿيو، جيڪو '''سنڌ طاس معاهدو''' چورائيندو آهي۔<ref>{{cite journal |last1=نوشین |first1= |last2=بيگم |first2=توهيده |year= |title= |journal=Abasyn Journal of Social Sciences |volume=4 |issue=2 |pages=256-288 |publisher= |doi= |url=http://64.17.184.140/wp-content/uploads/2012/12/V4I2-2.pdf |accessdate= |archive-date=2016-04-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160416105541/http://64.17.184.140/wp-content/uploads/2012/12/V4I2-2.pdf |dead-url=yes }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160416105541/http://64.17.184.140/wp-content/uploads/2012/12/V4I2-2.pdf |date=2016-04-16 }}</ref> == وڌيڪ ڏسو == * [[پاڪ ڀارت تعلقات]] {{حوالا}} {{پاڪ ڀارت تعلقات}} [[زمرو:پاڪ ڀارت تعلقات]] [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:درياء سنڌ طاس]] [[زمرو:ڀارت]] [[زمرو:ھندستان–پاڪستان لاڳاپا]] 2wmkbi7jtxgh26bzkbgvuw7e5zqepwd 14 16435 295127 55692 2024-11-06T05:39:48Z Ibne maryam 17680 295127 wikitext text/x-wiki [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:سائنس جا باب]] suwx2l1fbp0q3vd8s99eyml6192moll 14 16627 295223 167554 2024-11-06T11:31:38Z Ibne maryam 17680 295223 wikitext text/x-wiki [[زمرو:زميني سائنسون]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] pctg8i32gu0qosxpwnpkh6xrusom1dz 0 16994 295081 174454 2024-11-06T03:14:22Z هوتچند 19261 /* عڪسي گیلري */فائل 295081 wikitext text/x-wiki [[فائل:Double-alaskan-rainbow.jpg|thumb|left|400px|Double rainbow and supernumerary rainbows on the inside of the primary arc. The shadow of the photographer's head on the bottom marks the centre of the rainbow circle ([[antisolar point]]).]][[فائل:Радуга над Гродно.jpg|left|thumb|470px|Rainbow after the rain. Grodno, Belarus.]] '''انڊلٺ''' ({{lang-en|Rainbow}}، ({{lang-ur|دھنک}})) [[فطرت]] جو هڪ مظهر آهي۔جنهن ۾ [[برسات|بارش يا مينهن (برسات)]] کان بعد فضا ۾ موجود [[پاڻي]]ءَ جا قطرا هڪ منشور جيطرح ڪم ڪندا آهن۔ جڏهن انهن منجهان سج جون شعائون گزرنديون آهن ۽ اهي گزرڻ هي بعد ست رنگن ۾ بدلجي ويندي آهي ۽ ائين آسمان جي مٿان هڪ سترنگي ڪمانَ يا انڊلٺ (مُڙيل) دھنڪ بڻجي ويندي آهي۔ انکي قوس و قزح به ڇوندا آهن۔ انڊلٺ جا هي ست رنگ [[ڳاڙهو|سرخ يا ڳاڙهو (Red)]]، [[نارنگي (رنگ)|مالٽائي, گيڙو يا نارنگي (Orange)]]، [[ڦڪو|پيلو يا ڦِڪو (Yellow)]]، [[سائو|سائو (Green)]]، [[نيرو|نیرو (Blue)]]، ڄامنئي (Indigo) ۽ [[گهاٽو نیرو|گهاٽو نیرو (Violet)]] شامل آهن۔ انڊلٺ اس وقت نظر آتی ہے جب بارش کے قطرے فضا میں ہوں اور سورج کی روشنی دیکھنے والے کے پیچھے سے چھوٹے زاویے سے آرہی ہوں۔ زیادہ خوبصورت دھنک اس وقت بنتی ہے جب آدھے آسمان پر بادل ہوں اور آدھا آسمان صاف ہو اور دیکھنے والے کے سر پر بھی آسمان صاف ہو۔ دھنک کے آبشاروں اور فواروں کے گرد بننے کے مواقع زیادہ ہوتے ہیں۔ شعاع کا قطرے میں داخل ہونا، مڑنا، منعکس ہونا، پھر مڑنا اور سات رنگوں میں بٹنا دھنک اس وقت بنتی ہے جب سورج کی روشنی کی شعاع پانی کے ایک قطرے میں داخل ہوتی ہے یہ قطرہ مثلثی منشور کی طرح کام کرتا ہے۔ پانی کے قطرے میں داخل ہونے کے بعد یہ شعاع مڑتی ہے قطرے کے آخر میں پہنچ کر یہ شعاع منعکس ہوتی ہے اور واپس مڑتی ہے قطرے سے باہر نکلتے ہوئے یو دوبارا مڑتی ہے اور سات رنگوں ميں تبدیل ہو جاتی ہے۔ دھنک آسمان پر عملی طور پر موجود نہیں ہوتی بلکہ یہ ایک نظری مظہر ہے۔ جس کا مقام دیکھنے والے کی جگہ پر منحصر ہوتا ہے۔ تمام قطرے سورج کی شعاعوں کو موڑتے اور منعکس کرتے ہیں۔ لیکن چند قطروں کی روشنی ہی دیکھنے والے تک پہنچتی ہے۔ ==عمومي جائزو عا مُعائنو ۔ پڙتال Overview== ==نموداري== == قوس و قزاح ۾ رنگن جو تعداد== قوس و قزاح ۾ رنگن جو تعداد ست رنگ آهن ، جِن ۾ [[ڳاڙهو|سرخ يا ڳاڙهو (Red)]]، [[نارنگي (رنگ)|مالٽائي, گيڙو يا نارنگي (Orange)]]، [[ڦڪو|پيلو يا ڦِڪو (Yellow)]]، [[سائو|سائو (Green)]]، [[نيرو|نیرو (Blue)]]، ڄامنئي (Indigo) ۽ [[گهاٽو نیرو|گهاٽو نیرو (Violet)]] شامل آهن۔ ==وضاحت== روشني ستن رنگن جي ميلاپ سان ٺهيل هوندي آهي، تيز رفتاريءَ جي ڪري هڪڙي رنگ م ڏسبي آهي ۽ جڏهن بارش پوندي آهي ته پاڻيءَ جا ننڍڙا ننڍڙا ذررا جيڪي هوا ۾ موجود هوندا آهن اهي هڪ پرزم جو ڪم ڏيندا اهن ۽جڏهن روشني انهن ذرڙن مان ٽپندي آهي ته پنهن جي اصلي رنگن ۾ ٽٽي ويندي آهي ۽ ان جا ستئي رنگ پنهن جي اصلي واٽ تي نظر ايندا آهن جنهن کي اسين انڊ لٺ چوندا آهيون۔ اهوئي قدرت جو ڪمال آهي برسات- کان پوءِ -آسمان- ۾ ظاهر ٿيندڙ ستن رنگن وارو آسماني -پٽو-. انڊلٺ ۾ ترتيبوار ست رنگ ٿيندا آهن: واڱڻائي، نيرو، اڇو، سائو، پيلو، ترنجي ۽ ڳاڙهو. واڱڻائي رنگ مٿان ۽ ڳاڙهو رنگ هيٺيان ٿيندو اٿس. ٻيا رنگ انهن ٻنهي جي وچ ۾ هوندا آهن. -انڊلٺ- جي سائنسي جوڙجڪ هيٺينءَ ريت آهي: مينهن وسڻ کان پوءِ وايومنڊل ۾ مينهن جي سنهي بوندار رهجي ويندي آهي، پوءِ جڏهن سج مان ايندڙ سفيد روشني، انهن سنهين بوندن مان لنگهندي آهي ته اُن جا ست رنگ الڳ الڳ ٿي ويندا آهن. مينهن جون بوندون گول هونديون آهن، تنهنڪري -انڊلٺ- جي شڪل به گولائيءَ ۾ هوندي آهي ۽ اها ڪمان جي صورت ۾، اڌ گول وانگر نظر ايندي آهي. انڊلٺ عام طور تي -ان- صورت ۾ نظر ايندي آهي، جڏهن سج پٺئين طرف ۽ پاڻيءَ جي ڦڙن جو ميڙ اکين جي سامهون هوندو آهي. -انڊلٺ- ظاهر ٿيڻ لاءِ اهو لازمي آهي ته مينهن وسڻ کان پوءِ يڪدم سج نڪري اچي. حقيقت ۾ -انڊلٺ-، سج جي ڪرڻن يعني روشنيءَ جي قدرتي ستن رنگن جي تقسيم آهي. انڊلٺ کي هنديءَ وارا ”اندر ڌنش“ چوندا آهن. فارسيءَ ۾ هن کي ”قوس قزح“ ۽ انگريزيءَ ۾ ”رين بو“ (Rainbow) سڏيندا آهن.<ref>[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D9%86%DA%8A%D9%84%D9%BA انڊلٺ : (Sindhianaسنڌيانا)<!-- Bot generated title -->]</ref> انڊ لٺ جو تمام بهترين نظارو تمام خوبصورت ونڊ ==تبدیلي== ===مختلف انڊلٺون=== مرڪب يا ڪيترن ئي حصن تي مشتمل انڊلٺون ===جاڙيون انڊلٺون=== ===مڪمل-گول انڊلٺ=== ===اضافي انڊلٺ=== ===عڪسي (Reflection) انڊلٺ=== ===هڪ رنگ واري انڊلٺ=== ===اونچي-ترتیب انڊلٺون=== ===چانڊوڪيءَ هيٺ انڊلٺون=== چاندني ،چنڊ جي روشني ===دنڌ انڊلٺ Fog-Bow=== ===افقي مُحیط ۽ چوڌاري اَوج قوس=== نقطہ عروج،سمت الراس ===سج ديوتا تي انڊلٺون=== دیو پیڪر سورج دیوتا تي انڊلٺون ٺهنديون آهن جيئن چنڊ ، زحل وغيره تي. ==سائنسي تاريخ== ==تهذیب، ثقافت== ==عڪسي گیلري== <gallery> Rainbow Rising.jpg|Rainbow rising over the [[Atacama Large Millimeter Array]].<ref>{{cite web|title=Rainbow Rising|url=http://www.eso.org/public/images/potw1450a/|website=www.eso.org|publisher=European Southern Observatory|accessdate=15 December 2014}}</ref> Rainbow from the air2.JPG|A view of a rainbow from a [[هيلي ڪاپٽر|helicopter]] Steam Phase eruption of Castle geyser with double rainbow.jpg|Eruption of Castle geyser, [[ييلوسٽون نیشنل پارڪ|Yellowstone National Park]], with double rainbow Rainbow At Maraetai Beach New Zealand.jpg|Rainbow after sunlight bursts through after an intense shower in [[Maraetai]], [[نيوزيلينڊ|New Zealand]] Regenbogen über dem Lipno-Stausee.JPG|Alexander's Band. </gallery> ==پڻ ڏسو== {{وڪيپيڊيا ڪتاب|انڊلٺ}} * [https://sd.wiktionary.org/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%8A%D9%84%D9%BA انڊلٺ سنڌي وڪشنري] ==نوٽس== ==خارجي ڳنڍڻا== {{Wikiquote|انڊلٺ}} {{Commons|Rainbow}} {{حوالا}} [[زمرو:رنگ]] cwiq1qvxcew79zvmumio3f00bhfm4zf 0 17073 295097 289800 2024-11-06T03:43:36Z هوتچند 19261 /* گيلري */ 295097 wikitext text/x-wiki {{Infobox Historic Site | name = فيض محل | native_language = sd | image = FaizMahal.jpg | image_size = 270px | caption = فيض محل جي اڳياڙي وارو حصو | location = [[خيرپور]]، [[خيرپور ضلعو]] [[سنڌ]]، [[پاڪستان]] | height = | built = 1798 | architect = سنڌي عمارتساز | architecture = [[پاڪستاني عمارتسازي]]، [[مغل عمارتسازي]] سان ھڪجھڙائي اٿس | latd = 27 | latm = 32| lats =| latNS =N | longd = 68 | longm = 46| longs =| longEW = E<!--http://www.travelmath.com/city/Khairpur,+Pakistan-->{{better source|date=January 2016}} | locmapin = [[پاڪستان]] | map_caption = [[پاڪستان]] جي ڏاکڻي صوبي [[سنڌ]] ۾ مڪانيت | coord_display = inline, title | visitation_num = لڳ ڀڳ 10 لک | visitation_year = 2010 }} [[فائل:An architectural detail of Faiz Mahal by Usman Ghani.jpg|thumb|فيض محل جي ھڪ بناوٽي تفصيل]] '''فيض محل''' (Faiz Mahal) جي تعمير سال 1798ع ۾ [[رستم علي خان]] جي دور ۾ ٿي. هي صوبي [[سنڌ]] جي شھر، [[خيرپور]] ۾ هڪ عاليشان محل آهي،<ref>{{cite news|last1=Daud|first1=Nyla|title=200-year-old palace Faiz Mahal gets a second life|url=https://images.dawn.com/news/1179859|access-date=19 April 2018|work=Dawn|date=15 April 2018}}</ref> جنهن تي لکن جي تعداد ۾ خرچ آيو. هن کي "لکي بنگلو" ۽ "تاج محل" بہ سڏيندا هئا. منجهنس جديد قسم جو بهترين فرنيچر آهي. وچون هال درٻار ۽ سرڪاري تقريبن جو ڪم ڏيندو هو، هن جي اڳيان هڪ عاليشان باغ آهي، جنهن ۾ بهترين قسم جا لان ۽ طرح طرح جا گل پوکيل آهن. هي محل هميشہ شاهي درٻار ۽ حاڪمن جي رهائش لاءِ استعمال ٿيندو رهيو آهي. محل جي اڳيان ٽالپر دور جي حڪمرانن لاءِ ساليانہ پريڊ ۽ سلامي ٿيندي هئي. پاڪستان ٺهڻ بعد منجهنس قانون ساز اسيمبليءَ جا اجلاس بہ ٿيندا هئا، محل مير علي مراد خان ثاني جي تحويل ۾ آهي ۽ مير مهدي رضا ٽالپر هن جي ڏيک واٺ ڪري رهيو آهي. ==تاريخ== اها محل مير سهراب خان سال 1798ع ۾ تعمير ڪرائي هئي، جيڪا اصل عمارت هئي، جيڪا خيرپور خاندان جي ٽالپر بادشاهن جي شاهي محلات جي ڪمپليڪس لاءِ خودمختار درٻار جي طور تي ڪم ڪندي هئي. اصل ۾ ان ۾ حڪمرانن جي چيمبرن سان گڏ درٻار ۽ ڊائننگ هال سان گڏ شاهي مهمانن لاءِ 16 ويٽنگ روم ۽ شاهي مهمانن لاءِ مهمان خانا شامل هئا. ان کان علاوه شاهي هاٿي ۽ گھوڙن لاء اتي هڪ هاٿي خانو (اصطبل) هو، جتي اڄ به انبن جو باغ آهي.<ref name="auto">{{cite news|last1=Sarfaraz Memon|title=Meet the royal family of Talpur|url=http://tribune.com.pk/story/862062/meet-the-royal-family-of-talpur/|access-date=16 November 2015|agency=The Express Tribune|date=1 April 2015}}</ref><ref>{{cite web|last1=Architecture, Culture|first1=History, Places|title=Faiz Palace of Khairpur, Sindh|url=http://www.thelovelyplanet.net/faiz-palace-of-khairpur-sindh/|website=The Lovely Planet|access-date=16 November 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151117014449/http://www.thelovelyplanet.net/faiz-palace-of-khairpur-sindh/|archive-date=17 November 2015|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|title=Faiz Mahal|url=http://www.tourisminpakistan.com/sindh/sukkur/faiz-mahal/|website=Tourism in Pakistan|access-date=16 November 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151117023809/http://www.tourisminpakistan.com/sindh/sukkur/faiz-mahal/|archive-date=17 November 2015|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|last1=Sindhi Dunya|title=Faiz Mahal and Royalty of Talpurs Sindh|url=http://www.sindhidunya.com/faiz-mahal-and-royalty-of-talpurs-sindh/|website=Sindhi Dunya|date=2 September 2015 |access-date=16 November 2015}}</ref> هن وقت، فيض محل آخري ٽالپر حڪمران، ایچ.ایچ. مير علي مراد خان ٽالپر دوم (پيدائش 1933ع) ۽ سندس پٽن، پرنس عباس رضا ٽالپر ۽ شهزادي مهدي رضا ٽالپر جي گهر جي حيثيت ۾ ڪم ڪري ٿو. پاڪستان جي اصل آئين ساز اسيمبليءَ کي چوڌري غلام محمد ء جنرل اسڪندر مرزا جي آمريت پاران ختم ڪرڻ کان پوءِ، خيرپور رياست کي سال 1955ع ۾ پاڪستاني رياست ۾ ضم ڪيو ويو. اڄ، اڳوڻو حڪمران هڪ ماحولياتي ماهر آهي ۽ هن کي هڪ غير معمولي نباتات ۽ جانور محفوظ جنت سڏيو وڃي ٿو جنهن کي مهراڻ ریزرو سڏيو ويندو آهي، جيڪو پنهنجي ڪاري ۽ جهنگلي هرڻن لاء مشهور آهي، جيڪي هاڻي سنڌ ۾ نادر آهن. ==گيلري== <gallery> Faiz Mahal Khairpur Sindh.jpg|Exterior view Inside view of FaizMahal.jpg|Interior view An architectural detail of Faiz Mahal by Usman Ghani.jpg|Architectural detail of the Faiz Mahal's exterior Faiz mehal khiarpur (asad aman).jpg|Walkways around the exterior Oil painting of Faiz Mahal.jpg|Oil painting of Faiz Mahal by Sher Khan </gallery> == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:تاريخي ماڳ]] [[زمرو:سنڌ ۾ سياحت]] [[زمرو:سنڌ جا تاريخي ماڳ]] [[زمرو:سنڌ ۾ عمارتون ۽ ساختون]] e80oqu8fs9ija577jbygvyq4o4ttav4 0 17919 295112 275442 2024-11-06T05:02:32Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295112 wikitext text/x-wiki {{Orphan|date=جُولاءِ 2024}} [[عڪس:Amazon_Kindle_3.JPG|thumb|Amazon جي ٻاريندڙ ڪي بورڊ برقي_ پڙهندڙ هڪ برقي ڪتاب نمائش]] هڪ عام اصطلاح، هڪ برقي ڪتاب (مختلف: اي ڪتاب، eBook، اي ڪتاب، ebook، ڊجيٽل ڪتاب يا اي ايڊيشن) يا هڪ ڊجيٽل ڪتاب  آهي هڪ ڪتاب ڊجيٽل يا جديد صورت ۾ ڇپائي، جنهن جو متن  تصويرون، يا ٻئي، ڪمپيوٽرن يا ٻين اليڪٽرانڪ ڊوائيسز تي پڙهڻ<ref>Gardiner, Eileen and Ronald G. Musto.</ref>. جيتوڻيڪ ڪڏهن ڪڏهن ته جيئن "هڪ طباعت ڪتاب جي هڪ برقي نسخو" بيان ڪيو ويو آهي، ڪيترن ئي خواهشن جي ڪتابن تي ڪنهن به طباعت جي برابر کان سواء موجود آهن. وڻج روپ ۽ وڪرو خواهشن جي ڪتابن جا اڪثر وقف تي پڙهيو ويندو ڪرڻ جو ارادو ڪري رهيا آهن اي قارئين . تنهن هوندي به، لڳ ڀڳ ڪنهن به جديد اليڪٽرانڪ اوزار آهي ته سميت هڪ controllable ڏسندي اسڪرين، وچون ڪمپيوٽرن ، لکئي ۽ smartphones به خواهشن جي ڪتابن جو مطالعو ڪرڻ لاء استعمال ڪري سگهجي ٿو. اي ڪتاب (برقي ڪتاب) پڙهڻ جي ۾ آمريڪا  وڌي رهيو آهي ؛ 2014 ع جي بالغ جي 28٪ 2013. ۾، هڪ اي ڪتاب پڙهي پئي 23٪ ڪرڻ جي مقابلي ۾ هن ۾ واڌارو ڪيو آهي، ڇاڪاڻ ته 2014 ع جي آمريڪي بالغ جي 50٪، يا هڪ اي پڙهندڙ يا هڪ گولي، هڪ وقف اوزار پيو 30٪ صنعتن جي ڀيٽ ۾ 2013. جي پڇاڙي جي اهڙي هڪ اوزار جي تمنا == تاريخ == === Readies (1930 ع) === جي خواهشن پڙهندڙ جو خيال سندس پهريون ڀيرو "ڏسڻ کان پوء باب لغاري آيو talkie " (آواز سان فلمن). 1930 ع ۾، هن چيو ته هن خيال تي هڪ ڪتاب لکيو ۽ ان کي سنڌ جي Readies ماهي، ته "talkie" جي خيال بند رهي.  پنهنجي ڪتاب ۾، لغاري چوي ٿو فلمون جي "talkies" ٺاهڻ جي ڪتاب outmaneuvered آهن ۽، هڪ ته جيئن "هڪ اهڙي مشين آهي ته اسان اڄ به موجود پرنٽ جي وڏي مقدار سان مٿي رکو ۽ optically ڪرتوت ٿيڻ جي اجازت ڏيندو": نتيجي ۾، سيني هڪ نئين وچولي سٽ گهرجي. جيتوڻيڪ لغاري جي 1930s ۾ خيال ذهني سان مٿي اچي ويا هوندا، جي شروعات تجارتي اي قارئين سندس ماڊل جي تابعداري نه ڪيو. پر ان جي باوجود، ڪيترن ئي طريقن ۾ لغاري اڳڪٿي اي قارئين بڻجي ها ۽ اهي پڙهڻ جي وچولي کي ڇا مطلب ها ڇا. هڪ مضمون Jennifer Schuessler لکي ٿو ع ۾، "سنڌ جي مشين، لغاري دليل، قارئين، هن قسم جي سائيز جي پورائي ڪاغذن کي تباهيء کان بچڻ ۽ وڻن جي بچاء ڪرڻ جي اجازت ڏئي ها سڀ جڏهن ته جنھن ڏينھن لفظن سگهي ٿي تڪڙو گھرندا 'جي palpitating اسوار تي سڌو سنئون رڪارڊ.'" هن محسوس ڪيو ته اي پڙهندڙ پڙهڻ جي وچولي کي هڪ مڪمل نئين زندگي آڻڻ گهرجي. Schuessler هڪ کي ان بابت ڊي جي طور تي هڪ واقف گيت جي صرف هڪ remix ڪرڻ جي مخالفت هڪ وڏائيء يا هڪ معنى نئون گيت پيدا ڪرڻ پراڻي گيت جي کاتن مانين === اميدوار براءِ پهرين اي-ڪتاب موجد === پهرين اي-ڪتاب جو موجد وڏي پيماني تي اتفاق نه آهي. ڪجهه فعال اميدوارن جي هيٺيان شامل آهن: ==== Roberto Busa (مرحوم 1940s) ==== هن جو پهريون اي ڪتاب انديڪس Thomisticus، جو ڪم لاء ڳرا تفسير اليڪٽرانڪ اشهد ٿي سگهي ٿو توما Aquinas ، جي تيار Roberto Busa 1949 ع ۾ آهستي آهستي ۽ 1970s ۾ مڪمل.  اصل ھڪ ڪمپيوٽر، هڪ distributable ڊي تي محفوظ جيتوڻيڪ -ROM نسخو 1989. ۾ بيٺو تنهن هوندي به، هن ڪم ڪڏهن ڪڏهن ختم ڪيو ويو آهي. مان ڇاڪاڻ ته هن ۾ ڊجيٽل ڪريو متن لکيل حجاج بن زير تعليم ۽ لساني concordances، بلڪه ان جي پنهنجي حق ۾ شايع ٿيل ڇاپي جي حيثيت کان وڌيڪ ترقي ڪرڻ لاء هڪ وسيلو هو. <ref name="thomisticus">{{Cite news|first=Ernesto|last=Priego|work=The Guardian|title=Father Roberto Busa: one academic’s impact on HE and my career|url=http://www.guardian.co.uk/higher-education-network/blog/2011/aug/12/father-roberto-busa-academic-impact|date=12 August 2011|accessdate=30 September 2012|location=London}}</ref> 2005 ع ۾، سنڌ جي انديڪس آن لائين شايع ڪيو ويو آهي<ref><cite class="citation">[http://www.corpusthomisticum.org/it/index.age "Index Thomisticus"], ''Corpus Thomisticum''</cite><cite class="citation"></cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fen.wikipedia.org%3AE-book&rft.atitle=Index+Thomisticus&rft.btitle=Corpus+Thomisticum&rft.genre=bookitem&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.corpusthomisticum.org%2Fit%2Findex.age&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook">&nbsp;</span>.</ref> ==== اينجلو Ruiz Robles (1949 ع) ==== 1949 ع ۾، اينجلو Ruiz Robles ، مان هڪ استاد Galicia ، اسپين ، سندس ملڪ ۾ پهرين برقي ڪتاب، لا Enciclopedia Mecánica، يا مشيني انسائيڪلوپيڊيا patented. هن ڊوائيس جي پويان سندس خيال ڪتابن ۾ آهي ته سندس شاگرد کي اسڪول لاء ايندا جي تعداد ۾ ضايع ڪري ويو<ref>{{حوالو ويب|last=Lallanilla|first=Marc|title=Is This 1949 Device the World's First E-Reader?|url=http://www.livescience.com/26728-first-e-reader.html|publisher=Live Science|accessdate=15 May 2014}}</ref> ==== Doug Engelbart ۽ Andries وإن ڊيم (1960s) ==== ٻيو، ڪي مورخ غور برقي ڪتابن جي سان، جي شروعات 1960s ۾ شروع ڪيو NLS منصوبي جي سربراهي ۾ Doug Engelbart تي Stanford ريسرچ انسٽيٽيوٽ (سري)، ۽ Hypertext آڻيندي نظام ۽ FRESS منصوبن جي سربراهي ۾ Andries وإن ڊيم تي برائون يونيورسٽي . <ref name="ML">{{Cite journal|doi=10.1162/109966299751940814|first1=Steven J|last1=DeRose|first2=Andries|last2=van Dam|title=Document Structure and Markup in the FRESS Hypertext System|journal=Markup Languages|volume=1|issue=1|pages=7–32|year=1999}}</ref><ref name="HES"><cite class="citation" id="CITEREFCarmodyGrossNelsonRice1969">Carmody, Steven; Gross, Walter; Nelson, Theodor H; Rice, David; van Dam, Andries (1969), "A Hypertext Editing System for the /360", in Faiman; Nievergelt, ''Pertinent Concepts in Computer Graphics: Proceedings of the Second 17 University of Illinois Conference on Computer Graphics'', University of Illinois Press, pp.&nbsp;291–330</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fen.wikipedia.org%3AE-book&rft.atitle=A+Hypertext+Editing+System+for+the+%2F360&rft.aufirst=Steven&rft.au=Gross%2C+Walter&rft.aulast=Carmody&rft.au=Nelson%2C+Theodor+H&rft.au=Rice%2C+David&rft.au=van+Dam%2C+Andries&rft.btitle=Pertinent+Concepts+in+Computer+Graphics%3A+Proceedings+of+the+Second+17+University+of+Illinois+Conference+on+Computer+Graphics&rft.date=1969&rft.genre=bookitem&rft.pages=291-330&rft.pub=University+of+Illinois+Press&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook">&nbsp;</span>.</ref><ref name="cpub"><cite class="citation" id="CITEREFvan_DamRice1970">van Dam, Andries; Rice, David E (1970), ''Computers and Publishing: Writing, Editing and Printing'', Advances in Computers (10), Academic Press, pp.&nbsp;145–74</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fen.wikipedia.org%3AE-book&rft.aufirst=Andries&rft.aulast=van+Dam&rft.au=Rice%2C+David+E&rft.btitle=Computers+and+Publishing%3A+Writing%2C+Editing+and+Printing&rft.date=1970&rft.genre=book&rft.pages=145-74&rft.pub=Academic+Press&rft.series=Advances+in+Computers&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook">&nbsp;</span>.</ref> Augment، specialized هارڊويئر تي ڀڳو، جڏهن ته FRESS IBM mainframes تي ڀڳو. FRESS دستاويز جوڙجڪ-ايجنڊا بجاء ليڪ-پرور، ۽ مختلف صارفين لاء dynamically فارميٽ ڪيا ويا، ڊسپلي هارڊويئر، دري ڪاٺ جون، ۽ پوء تي، گڏو گڏ خود موڪليل جي ٽيبل پوڻ، indexes، ۽ پوء تي هئا. اهي سڀ نظام پڻ وسيع مهيا hyperlinking ، چٽ، ۽ ٻين صلاحيتون. وإن ڊيم جي عام اصطلاح "برقي ڪتاب"، خزان ڪيو ڪرڻ جو فڪر آهي<ref><cite class="citation" id="CITEREFReilly2003">Reilly, Edwin D (Aug 30, 2003), [https://books.google.com/books?id=JTYPKxug49IC&pg=PA85 ''Milestones in Computer Science and Information Technology''], Greenwood, p.&nbsp;85</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fen.wikipedia.org%3AE-book&rft.aufirst=Edwin+D&rft.aulast=Reilly&rft.btitle=Milestones+in+Computer+Science+and+Information+Technology&rft.date=2003-08-30&rft.genre=book&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DJTYPKxug49IC%26pg%3DPA85&rft.pages=85&rft.pub=Greenwood&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook">&nbsp;</span>.</ref><ref><cite class="citation" id="CITEREFHamm1998">Hamm, Steve (December 14, 1998), [http://www.infotoday.com/searcher/apr00/ardito.htm "Bits & Bytes: Making E-Books Easier on the Eyes"], ''Business Week'', p.&nbsp;134B</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fen.wikipedia.org%3AE-book&rft.atitle=Bits+%26+Bytes%3A+Making+E-Books+Easier+on+the+Eyes&rft.aufirst=Steve&rft.aulast=Hamm&rft.date=1998-12-14&rft.genre=article&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.infotoday.com%2Fsearcher%2Fapr00%2Fardito.htm&rft.jtitle=Business+Week&rft.pages=134B&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal">&nbsp;</span>.</ref> ۽ ان کي ڪافي قائم ڪيو ويو 1985. جي هڪ مضمون جو عنوان ۾ استعمال ڪرڻ لاء FRESS وسيع بنيادي حجاج آن لائن پڙهڻ لاء، گڏو گڏ ڪيترن ئي ڪورس ۾ سمجھاڻي ۽ آن لائن بحث، سميت انگريزي شاعري ۽ Biochemistry لاء استعمال ڪيو ويو آهي. لغاري وائيس چانسلر FRESS جي وسيع استعمال ڪيو. مثال طور هن فلسفي Roderick Chisholm ان کي استعمال ڪري پنهنجي ڪتابن جي ڪيترن ئي پيدا ڪري. اهڙيء طرح شخص جي ديباچي ۽ مفعول (1979 ع) ۾ هن لکيو آهي ته "هن ڪتاب ها ته عهد-بڻائي عڪس Retrieval ۽ آڻيندي نظام کان سواء مڪمل ڪيا ويا آهن نه ..." برقي ڪتاب نظام ڪيترن ئي سالن تائين جاري رهي، سميت ۾ لغاري يونيورسٽي جي ڪم آمريڪي نيوي ؛ اليڪٽرانڪ جي مرمت-manuals لاء بدولت منصوبن <ref name="Feiner">"An experimental system for creating and presenting interactive graphical documents."</ref> ؛ InterMedia طور سڃاتو هڪ وڏي-پيماني تي تقسيم hypermedia نظام  هڪ spinoff ڪمپني اليڪٽرانڪ ڪتاب ٽيڪنالاجي آهي ته تعمير DynaText ، پهرين SGML تي ٻڌل ڪتاب-پڙهندڙ نظام؛ ۽ علمي ٽيڪنالاجي گروپ جي اڃا-پکڙجي تي وسيع ڪم کليل eBook معياري. [[عڪس:Michael_Hart_and_Gregory_Newby_at_HOPE_Conference.jpg|right|thumb|210x210px|انجنيئر Hart (کاٻي) ۽ Gregory Newby (حق) پروجيڪٽ Gutenberg جي، 2006 ع]] ==== انجنيئر ايس Hart (1971 ع) ==== جي وسيع اڳ جي تاريخ، ڪيترن ئي پبليڪيشن رپورٽ باوجود انجنيئر ايس Hart ته اي ڪتاب جو موجد آهي. <ref name="GutenbergMH"><cite class="citation">[[gutenbergwiki:Michael S. Hart|''Michael S. Hart'']], Project Gutenberg</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fen.wikipedia.org%3AE-book&rft.btitle=Michael+S.+Hart&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gutenberg.org%2Fwiki%2FMichael_S._Hart&rft.pub=Project+Gutenberg&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook">&nbsp;</span></ref><ref name="Guardian">{{Cite news|first=Alison|last=Flood|work=The Guardian|title=Michael Hart, inventor of the ebook, dies aged 64|url=http://www.guardian.co.uk/books/2011/sep/08/michael-hart-inventor-ebook-dies|date=8 September 2011|accessdate=8 September 2011|location=London}}</ref><ref name="NYT">{{Cite news|first=William|last=Grimes|work=The New York Times|title=Michael Hart, a Pioneer of E-Books, Dies at 64|url=http://www.nytimes.com/2011/09/09/business/michael-hart-a-pioneer-of-e-books-dies-at-64.html?pagewanted=all|date=8 September 2011|accessdate=8 September 2011}}</ref> 1971 ع ۾، هن تي Xerox اسڪاٽ لينڊ ۾ ٿيل مين فريم جي آپريٽرس مينڌري جي يونيورسٽي Hart وسيع ڏني ڪمپيوٽر جي وقت. هن وسيلن جي هڪ لائق استعمال کي ڳولهڻ، هن جي ٽائپ ڪري سندس پهرين برقي سند پيدا آزاديء جي گڏيل قومن جي اعلان پڌرو متن ۾ هڪ ڪمپيوٽر ۾.  Hart انھن جي لحاظ کان جيترو آسان ڊائون لوڊ ڪرڻ لاء بنائڻ لاء پڌرو جملا استعمال ڪري دستاويز پيدا ڪرڻ جي رٿ رٿي ۽ ڊوائيسز تي نظر. === ابتدائي اي ڪتاب لاڳو ٿيڻ === پوء Hart پهريون ڀيرو هڪ برقي سند ۾ آزاديء جي پڌرنامي طورتي 1971ع ۾، پراجيڪٽ Gutenberg وڌيڪ حجاج جي برقي ڪاپيون پيدا ڪرڻ شروع ڪيو هو -. خاص ڪري ڪتابن هڪ ٻي جي ​​شروعات اي ڪتاب تي عمل هڪ تجويز بڪ ڪمپيوٽر، جي لاء ڊيسڪ ٽاپ prototype هو Dynabook ، تي 1970s ۾ آمريڪي :. هڪ عام-مقصد ايبل ذاتي ڪمپيوٽر پڙهڻ لاء ڪتابن جي نمائش جي قابل<ref>[http://www.newmediareader.com/book_samples/nmr-26-kay.pdf Personal Dynamic Media]&nbsp;– By Alan Kay and Adele Goldberg </ref> [[عڪس:Personal_Electronic_Aid_to_Maintenance_PEAM.jpg|thumb|پهريون ايبل برقي ڪتاب]] 1980 ع ۾ دفاع جي کاتي منصوبي PEAM سڏيو فني سار سنڀال جي معلومات، جي مرمت لاء ايبل اليڪٽرانڪ امداد لاء هڪ ايبل اليڪٽرانڪ پهچائڻ جي ڊوائس لاء تصور جي پيداوار شروع ڪيو. تفصيلي specifications FY 82 ۾ مڪمل ڪيا ويا، ۽ prototype ترقي ته ساڳئي سال جانسن آلات سان شروع ڪيو. لطيف prototypes جي روپ ۾ ۽ جاچ لاء پهچائي 1986. ٽيسٽ ۾ 1987. هن آخري خلاصو رپورٽ 1989 رابرٽ Wisher ۽ اڪرم پطرس Kincaid جي تصنيف ۾ رويي ۽ سوشل سائنس جي لاء آمريڪا جي فوج جي تحقيق اداري جي روپ ۾ ڪيو ويو ع ۾ مڪمل ڪيا ويا هئا.<ref>{{حوالو ويب|url=http://www.dtic.mil/cgi-bin/GetTRDoc?AD=ADA210348|title=Personal Electronic Aid for Maintenance: Final Summary Report|last1=Wisher|first1=Robert A.|last2=Kincaid|first2=J. Peter|date=March 1989|website=[[Defense Technical Information Center]]|format=PDF}}</ref> هڪ کليل لڳائڻ لاء PEAM اوزار <ref>EP0163511 A1</ref> "طريقي ڪار قسم جون هدايتون delivering لاء مشڪن کي" ماهي جانسن آلات جي ذريعي پيش ڪيو ويو ڊسمبر 4، 1985 ع پيش ڪيو ويو ايجاد طور جان نهال Harkins ۽ دفنايو H. Morriss لسٽنگ. 1992 ع ۾، سوني جي شروع ڊيٽا Discman ، هڪ برقي ڪتاب پڙهندڙ ته اي ڪتاب لکيا ته ڊي تي محفوظ ٿيل هئا پڙهي سگهي ٿو. جي برقي پبليڪيشن تي ڊيٽا Discman ادا ٿي سگهي ٿو ته جي هڪ مستقبل جي لائبريريء سڏيو ويندو هو.<ref>[http://www.vam.ac.uk/vastatic/wid/exhibits/bookandbeyond/ The book and beyond: electronic publishing and the art of the book.]</ref> اوائلي اي-ڪتابن جي عام خاص علائقن ۽ هڪ محدود پهتو، رڳو ننڍڙي ۽ مريد دلچسپي گروپن جي پڙهڻ ٿيڻ جو مطلب لاء لکيل هئا. انهن خواهشن جي ڪتابن جي موضوع ڪم جي گنجائش هارڊويئر، صنعت طريقن، ۽ ٻين مضمونن لاء فني manuals شامل آهن. [ citation جي ضرورت آهي ] جي 1990s ۾، هن جي عام دستيابي انٽرنيٽ اليڪٽرانڪ فائلون اي ڪتابن سميت، گهڻو آسان transferring ڪيو. [ citation جي ضرورت آهي ] === اي ڪتاب فارميٽ === [[عڪس:Reading_on_the_bus_train_or_transit.jpg|thumb|267x267px|عوامي سفر تي هڪ اي ڪتاب پڙهڻ]] جيئن ته اي ڪتاب فارميٽ emerged ۽ proliferated، [ citation جي ضرورت آهي ] ڪي جيئن وڏيون سافٽ ويئر ڪمپنين، مان جي حمايت ڪن حد تائين Adobe ان سان ڪر PDF فارميٽ ۽ آزاد ۽ کليل-ذريعو programmers سان معاونت ٻيا. [ citation جي ضرورت آهي ] مختلف خواهشن قارئين مختلف فارميٽ پٺيان ، انھن مان گھڻا رڳو هڪ فارميٽ ۾ specializing، اهڙيء طرح هن اي ڪتاب مارڪيٽ کان به وڌيڪ fragmenting. جي exclusiveness ۽ خواهشن جي ڪتابن جي محدود readerships جي ڪري، آزاد پبلشر ۽ خاص ليکڪ جي fractured مارڪيٽ ۾ پيڪنگ مان ۽ وڪرو اي ڪتابن لاء معياري حوالي سان اتفاق رهڻ. [ citation جي ضرورت آهي ] بهرحال، مرحوم 1990s ۾، هڪ ٺاهيو جي ترقيء لاء ٺهيل کليل eBook ليکڪ ۽ پبلشر هڪ واحد ذريعو-سند جنهن ڪيترن ئي ڪتاب-پڙهڻ سافٽويئر ۽ هارڊويئر پليٽ فارمن تي عمل ڪري سگهي مهيا ڪرڻ لاء هڪ واٽ جي طور تي فارميٽ. جي بيان جي ضرورت subsets طور eBook کليل XHTML ۽ CSS ؛ multimedia فارميٽ جي هڪ سيٽ (ٻين کي استعمال ڪري سگهي ٿو، پر اتي به دعا گهري فارميٽ مان هڪ ۾ هڪ fallback هجي)، ۽ هڪ كل هڪ "پڌرو" لاء schema، هڪ ڏنو اي ڪتاب جي جزا جي فهرست ۾، هڪ ميز جي نشاندهي مواد جي، فن جو پورائو ڪري، ۽ پوء تي. [ citation جي ضرورت آهي ] هن فارميٽ جي کليل فارميٽ ڪرڻ جي سربراهي ۾ EPUB . گوگل ڪتاب ڪيترن ئي تبديل ڪري ڇڏيو آهي عوام ڊومين هن کليل فارميٽ ڪرڻ جي ڪمائي.<ref>[http://support.google.com/books/answer/43726?hl=en-IN&ref_topic=4359341 Where do these books come from?]</ref> 2010 ع ۾، خواهشن جي ڪتابن کي پنهنجي زير زمين مارڪيٽ ۾ حاصل ڪرڻ تائين جاري رهي. [ citation جي ضرورت آهي ] ڪيترائي اي ڪتاب پبلشر ڪتابن ۾ ته ٿي ويا هئا ورڇ شروع عوام ڊومين . [ citation جي ضرورت آهي ، هڪ ئي وقت ۾] ڪتابن سان ليکڪ ته قبول نه ڪيا ويا پوء اهي ٻين جي ڏٺو وڃي ها ۽ پبلشر جي آن لائن سندن ڪمن جي آڇ ڪئي. ڪتابن جي دفاعي (۽ ڪڏهن ڪڏهن غير معياري) catalogs جي ويب تي موجود ٿيو، ۽ خواهشن جي ڪتابن جا مجاور ٿي وھندا سائيٽن جي عوام کي ڪرڻ جي باري ۾ اي ڪتابن جي معلومات disseminating شروع ڪيو. [29] آمريڪا جي صارفين اي ڪتاب شايع ڪرڻ مارڪيٽ مان اٽڪل ٻه ٽھايون آھن، جي ويل "پنج" جي ذريحي ڪنٽرول ٿين. جڏهن ته "بگ پنج" پبلشر شامل آهن: Hachette ، HarperCollins ، Macmillan ، Penguin عليكم بيت ۽ شمعون ۽ Schuster .<ref>{{حوالو ويب|url=http://www.ala.org/transforminglibraries/frequently-asked-questions-e-books-us-libraries|title=Frequently asked questions regarding e-books and U.S. libraries|date=2014-10-03|accessdate=2014-10-09|website=Transforming Libraries|publisher=American Library Association|last=|first=}}</ref> === لائبريريون === آمريڪا ۾ لائبريريون سندن ويب سائيٽون ۽ انهن سان لاڳاپيل خدمتن جي ذريعي 1998 ع ۾ سنڌ جي عوام کي آزاد اي ڪتابن فراهم ڪرڻ لڳو، <ref>Doris Small.</ref>، باقي جي خواهشن جي ڪتابن جي طبيعت ۾، بنيادي علمي فني يا ور هئا، ۽ ڊائون لوڊ نه ٿي سگهي. 2003 ع ۾، لائبريريون جي عوام کي آزاد downloadable مشهور سموري افسانوي ۽ غير افسانوي ادب اي ڪتابن کي آڇي لڳو، هڪ اي ڪتاب عاري ماڊل آهي ته عوام لائبريريون لاء گهڻو وڌيڪ ڪاميابيء سان ڪم شروع. <ref>Genco, Barbara.</ref> اين اي ڪتاب تقسيم ۽ عاري جو تعداد ماڊلس ايندڙ ڪجهه سالن کان وڌي کي جاري رکيو. 2005 ع کان 2008 ع تائين لائبريريون اي ڪتاب ٿري ۾ 60٪ ترقي محسوس ڪئي. <ref name="Saylor124">{{Cite book|title=The Mobile Wave: How Mobile Intelligence Will Change Everything|last=Saylor|first=Michael|authorlink=|coauthors=|year=2012|publisher=Vanguard Press|location=|isbn=1-59315-720-7|page=124|pages=|url=|accessdate=20 September 2012}}</ref> 2010 ع ۾، هڪ پبلڪ لائبريري پئسي ۽ ٽيڪنالاجي رسائي Study <ref>[https://web.archive.org/web/20110116010558/http://www.ala.org/ala/research/initiatives/plftas/2009_2010/index.cfm Libraries Connect Communities: Public Library Funding & Technology Access Study 2009–2010]. ala.org</ref> مليو آهي ته آمريڪا ۾ عوامي لائبريريون جي 66٪، خواهشن جي ڪتابن کي آڇي هئا <ref>{{حوالو ويب|url=http://www.libraries.wright.edu/noshelfrequired/?p=1353|title=66% of Public Libraries in US offering e-Books|publisher=Libraries.wright.edu|date=2010-08-18|accessdate=2011-10-24}}</ref> ۽ لائبريري صنعت ۾ هڪ وڏي تحريڪ سنجيدگي، عاري اي ڪتابن سان لاڳاپيل مسئلن پڙتال وسيع اي ڪتاب جي استعمال جي هڪ tipping نڪتو مؤمن شروع ڪيو. <ref>"At the Tipping Point: Four voices probe the top e-book issues for librarians."</ref> جڏهن ته، ڪجهه پبلشر ۽ ليکڪ جي تصور جي حمايت نه ڪئي آهي اليڪٽرانڪ اشاعت ، مطالبو ڪيو، پائريسي ۽ Proprietary ڊوائيسز سان مسئلن چاهي. <ref>{{Cite news|url=http://www.usatoday.com/life/books/news/2005-06-14-rowling-refuses-ebooks_x.htm|work=USA Today|title=J.K. Rowling refuses e-books for Potter|date=2005-06-14}}</ref> interlibrary قرض librarians جي هڪ سروي ۾ اهو مليو هو ته لائبريريون جي 92٪ سندن ٿري ۾ ebooks منعقد ۽ ته جن لائبريريون جي 27٪ سندن ebooks جي ڪجهه لاء interlibrary قرض جي حقن ٿينديون پئي . هن سروي لاء اي ڪتابن interlibrary قرض ڪرائڻ لاء اهم رڪاوٽون مليو. <ref>[http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/1072303X.2011.585102# Ebooks and Interlibrary Loan.]</ref> مطالبو-کنيو حصول (DDA) عوامي لائبريريون ۾ ٿورن سالن تائين جي آس پاس ڪيو ويو آهي، جنهن جي دلالن ۽ هڪ اين جي چونڊ سان ڀيٽ ڪرڻ جي قرباني ڏيندي سنڌ جي حصول عمل ڪارگر ڪرڻ جي اجازت ڏئي جي فروش جي اي ڪتاب ڳوليو ڪرڻ لاء موجود نه آهي.  جڏهن ته لائبريري جي ست پوء جي سڀني خواهشن جي ڪتابن آهي ته سنڌ سلامت کي شاديء لاء حوالن سان لکڻو آهي. جيتوڻيڪ هن لائبريري ڪري سگهي ٿو جي عنوان خريد ڪرڻ جو فيصلو ڪيو ته <ref name="Becker">Becker, B. W. The e-Book Apocalypse: A Survivor's Guide.</ref> ڪنھن ڪري ڇڏي آهي، سيٽ ۽ خريداري تهه اهڙي وڌ ۾ وڌ قيمت جي طور تي حالتون خريداري پوء ته وقف پئسن جي لائبريري جي بجيٽ مطابق گذاري رهيا آهن.  آمريڪي يونيورسٽي پريسون جي ايسوسيئيشن جي 2012 ع اجلاس ۾ ڪتابن جي سائين-بيوس جي حصول (سفر PDA) تي هڪ پينل ۾ شامل يوسف Esposito، هڪ ڊجيٽل شايع ڪرڻ جو ماهر جن مان هڪ خليفو سان سفر PDA جي امڪانات اڀياس ڪيو آھي جي هڪ مقدمه رپورٽ جي بنياد تي [[سنڌ يونيورسٽي]] پريسون جي روپ ۾ ٻيو ڊبيلو اچ ملون فائونڊيشن .<ref>[http://www.insidehighered.com/news/2012/06/20/research-foresees-demand-driven-book-acquisition-replacing-librarians-discretion#ixzz1ycQKnfeo Affection for PDA] ''Inside Higher Ed'' Steve Kolowich, June 20, 2012</ref> ==== ڏُکيائيون ==== جيتوڻيڪ لائبريريون ۾ اي ڪتاب جي خدمتن لاء هن مطالبو ڪيو ته ڀڙڪي چڪو آهي، سختيء جي eBooks فراهم ڪرڻ کان لائبريريون رکيو. <ref name="thedigitalshift.com">{{حوالو ويب|url=http://www.thedigitalshift.com/2014/08/ebooks/big-five-ebooks-now-available-ebook-vendors-assess-road-ahead/|title=Library Ebook Vendors Assess the Road Ahead|work=The Digital Shift}}</ref> نشر لائبريريون کي اي ڪتابن وڪرو ڪندو، پر اھي رڳو سڀ کان ڪيس ۾ ڪتاب کي هڪ محدود لائسنس آهن. مطلب هي ته لائبريري جي برقي متن پنهنجو نه ڪندو آھي پر اهي يا ته وقت جي هڪ مخصوص دور ۾ يا چيڪ آئوٽ جي هڪ مخصوص رقم لاء اهو گردش ڪري سگهي ٿو، يا ٻئي ته. هڪ لائبريري هڪ اي ڪتاب لائسنس خريداري جڏهن، ان جي قيمت ڇا اهو هڪ ذاتي صارفين جي لاء وڃي ها ٽي دفعا آهي. === Archival اسٽوريج === انٽرنيٽ آرڪائيو ۽ کليل لائبريري 6.000.000 تي پوريء طرح پهچ عوام ڊومين اي ڪتابن مليو آهي. === وقف ڪري هارڊويئر قارئين ۽ موبائل پڙهندڙ سافٽ ويئر === [[عڪس:E-Reader_held_up.JPG|thumb| BEBook برقي پڙهندڙ]] ڪ اي پڙهندڙ ، پڻ هڪ اي ڪتاب پڙهندڙ يا اي ڪتاب اوزار سڏيو، هڪ آهي موبائل برقي اوزار آهي ته بنيادي پڙهڻ جي مقصد لاء ٺهيل آهي اي ڪتابن ۽ ڊجيٽل periodicals. هڪ اي پڙهندڙ صورت ۾ ساڳي آهي، پر هڪ کان وڌيڪ مقصد ۾ وڌيڪ محدود گولي . لکئي کي مقابلي ۾، ڪيترن ئي خواهشن قارئين پڙهڻ لاء لکئي کان ڀلو ڇاڪاڻ ته اهي وڌيڪ ايبل آهن، ڀرواري ۾ ڀلي readability آهن ۽ هاڻي جي بيٽري جي زندگي آهي آھن.<ref>{{حوالو ويب|url=http://news.cnet.com/8301-17938_105-20009738-1/kindle-vs-nook-vs-ipad-which-e-book-reader-should-you-buy/|title=Kindle vs. Nook vs. iPad: Which e-book reader should you buy?|last=Falcone|first=John|date=July 6, 2010|publisher=[[CNet]]|accessdate=January 26, 2013}}</ref> نه وقف هارڊويئر اي قارئين جي ڪيترن ئي جڳ ٿي ويا آهن. هن Rocket eBook <ref name="rocket">[http://wiki.mobileread.com/wiki/Rocket_eBook MobileRead Wiki – Rocket eBook].</ref> ۽ ڪيترن ئي ٻين کي 1998 ع جي آس پاس متعارف ڪرايون ويون هيون، پر وڏي پيماني تي قبول حاصل نه ڪيو. هن جو قيام أي أنك ڪارپوريشن 1997 ع ۾ جي ترقي لاء روانا اليڪٽرانڪ پيپر ، هڪ ٽيڪنالاجي جنهن کي هڪ backlight لاء ضرورت کان سواء عام ڪاغذ وانگر روشني فڪر ڪرڻ جي هڪ ڊسپلي اسڪرين جي اجازت ڏئي ٿو. اليڪٽرانڪ اخبار ۾ پهريون ڀيرو شامل ڪيو ويو سوني Librie آهي ته 2004 ع ۾ آزاد ڪيو ويو ۽ سوني پڙهندڙ کي 2006 ع ۾، هن جي پٺيان Amazon ٻاريندا ، هڪ اوزار جنهن، 2007 ع ۾ ان جو ڇڏڻ تي، پنج ۽ هڪ اڌ ڪلاڪ اندر ٻاهر ايندي. <ref name="Patel">{{حوالو ويب|url=http://www.engadget.com/2007/11/21/kindle-sells-out-in-two-days/|title=Kindle Sells Out in 5.5 Hours|accessdate=November 21, 2007|work=Engadget.com|date=November 21, 2007|first=Nilay|last=Patel|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071123084048/http://www.engadget.com/2007/11/21/kindle-sells-out-in-two-days/|archivedate=November 23, 2007 <!--DASHBot-->|deadurl=no}}</ref> هن ٻاريو. هن تائين رسائي شامل ٻاريندا جي دڪان اي ڪتاب سهڻا ۽ پهچائڻ لاء. 2009 ع جي جيئن ، لاء اي ڪتابن جي نئين مارڪيٽنگ ماڊلس اڀري پئي ويو ۽ پڙهڻ هارڊويئر جي هڪ نئين نسل جي روپ ۾ ڪيو ويو. اي-ڪتابن (جيئن خواهشن قارئين ڪرڻ جي مخالفت) عالمي ورڇ حاصل ڪرڻ لاء موجود آهن. گڏيل قومن ۾، سيپٽمبر 2009 ع جي طور تي، جي Amazon ٿا ٻاريو. ماڊل ۽ سوني صاحب سڪرنڊ-500 جي غالب اي پڙهائي ڊوائيسز هئا. [45] جو قسم مارچ 2010 ع، ڪجهه ٻڌايو ته بارنيس ۽ غالب جا وارثو کان وڌيڪ يونٽ وڪرو ٿي سگھي ٿي آمريڪا ۾ ٻاريو.<ref>Rodney Chan [http://www.digitimes.com/news/a20100426VL204.html Nook outnumbers Kindle in March, says Digitimes Research], DIGITIMES, Taipei, 26 April 2010</ref> 27 جنوري تي 2010 ايپل ايء هڪ گھڻ-فعل جي ڊوائس کي سڏيو شروع iPad [47] ۽ ڇهه وڏي پبلشر [جي پنجن سان معاهدي جو اعلان ڪيو citation جي ضرورت آهي ته ايپل اي ڪتابن distribute ڪرڻ جي اجازت ڏئي ها. <ref>{{حوالو ويب|url=http://www.apple.com/pr/library/2010/01/27ipad.html|title=Apple Launches iPad|publisher=Apple.com|date=2010-01-27|accessdate=2011-10-24}}</ref> هن iPad شامل آهن اي ڪتاب پڙهڻ لاء تعمير ۾ ائپ هڪ سڏيو iBooks ۽ ھو iBookstore مواد مان سهڻا ۽ پهچائڻ لاء. هن iPad، پهرين وڻج منافعي گولي ڪمپيوٽر ، پهرين جي ڇڏڻ جي 2011 ع ۾ پٺيان ويو کي Android -based لکئي سان گڏو گڏ جيئن وارثو، ۽ ٻاريندا جي LCD نسخن؛ گذريل وقف اي قارئين وسنديون، گولي ڪمپيوٽرن، گھڻ-فعل آهي LCD ٽچ اسڪرين ڏيکاري منجهان، ۽، اي ڪتاب فروش اپليڪيشن کي وڌيڪ agnostic ٿي ويا آهن ٻين اي ڪتاب دلالن جي انسٽاليشن لاء رهڻ. عام-مقصد ٽيبليٽ ڪمپيوٽر جي استعمال جي 2010s ۾ برقي ڪتابن جي مقبوليت ۾ وڌيڪ ترقي لاء اجازت ڏني. جولاء 2010 ع ۾، آن لائن bookseller Amazon.com اي ڪتابن جي سيلز ٻڌايو لاء ان جي Proprietary ٿا ٻاريو. هليا جا سهڻا hardcover ڪتابن جو ٻيو دور ۾ پهريون ڀيرو ڪڏهن لاء لڏ 2010 ع جي، جو چوڻ آهي ته اها هر 100 hardcover ڪتابن لاء 140 اي ڪتاب لکيا ايندي، سميت hardcovers جنهن لاء ڪو به نه هو ڊجيٽل ايڊيشن . <ref name="NYT071910">{{Cite news|url=http://www.nytimes.com/2010/07/20/technology/20kindle.html|title=E-Books Top Hardcovers at Amazon|publisher=''[[New York Times]]''|date=2010-07-19|accessdate=2010-07-19}}</ref> جنوري 2011 ع جو قسم، Amazon تي اي ڪتاب سيلز ان ناول سيلز surpassed هئا. <ref>{{حوالو ويب|url=http://phx.corporate-ir.net/phoenix.zhtml?c=176060&p=irol-newsArticle&ID=1521090&highlight&ref=tsm_1_tw_kin_prearn_20110127|title=Amazon Media Room: Press Releases|publisher=Phx.corporate-ir.net|date=|accessdate=2011-10-24}}</ref>  مجموعي طور آمريڪا جي بازار ۾، ناول ڪتاب سيلز اڃا يا hardcover يا خواهشن جي ڀيٽ ۾ تمام وڏو آهي ڪتاب؛ آمريڪي اشاعت ايسوسيئيشن اي ڪتابن کنيو 3٪ هڪ سال اڳ کان، وچ 2010 ع جي طور تي سيلز ٽيڪس جي 8.5٪ ظاھر اندازي.<ref>{{حوالو ويب|url=http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=128789516|title=Conflict Widens In E-Books Publishing|author=Lynn Neary, Don Gonyea|publisher=NPR|accessdate=2010-07-27|date=2010-07-27}}</ref> 2012 ع جي پهرئين ٽه ماهي جي آخر ۾، گڏيل قومن ۾ اي ڪتاب سيلز hardcover surpassed پهريون ڀيرو لاء ڪتاب سيلز.<ref>[http://www.mediabistro.com/galleycat/ebooks-top-hardcover-revenues-in-q1_b53090 eBook Revenues Top Hardcover - GalleyCat].</ref> ع ۾ ڪئناڊا ، هن Sentimentalists جي prestigious قومي جت Giller انعام . هن ناول جي آزاد پبلشر جي ننڍي پيماني جي ڪري روڪيا ويا، هن ڪتاب جي شروعات ۾ طباعت جي صورت ۾ وڏي پيماني تي موجود نه هو، پر اي ڪتاب ڇاپي لاء مٿي-وڪرو عنوان ٿيو Kobo 2010. ۾ ڊوائيسز<ref>[http://www.thestar.com/entertainment/books/article/889818--scarcity-of-giller-winning-sentimentalists-a-boon-to-ebook-sales?bn=1 "Scarcity of Giller-winning 'Sentimentalists' a boon to eBook sales"].</ref>  2013 ع تائين، هڪ اي پڙهندڙ جي استعمال takeoff ۽ آورد دوران هوائي جهاز تي اجازت ڏني وئي نه.<ref>{{Cite news|title=Kindle DX: Must You Turn it Off for Takeoff and Landing?|author=Matt Phillips|url=http://blogs.wsj.com/middleseat/2009/05/07/kindle-dx-must-you-turn-it-off-for-takeoff-and-landing/|newspaper=[[The Wall Street Journal]]|date=2009-05-07|accessdate=2011-07-28}}</ref> نومبر 2013 ع ۾، سنڌ جي محمدخان جو سڀ زماني ۾ هوائي جهاز تي اي قارئين جي استعمال جي اجازت ڏني ته ان کي هوائي اڏي موڊ، جنهن سڀ مطلب ۾ آهي radios بند موٽيو، ۽ يورپ جي ايندڙ مهيني هن ھدايت جي تابعداري. <ref>{{حوالو ويب|url=http://www.independent.co.uk/travel/news-and-advice/cleared-for-takeoff-europe-allows-use-of-ereaders-on-planes-from-gate-to-gate-8993384.html|title=Cleared for take-off: Europe allows use of e-readers on planes from gate to gate|work=The Independent}}</ref> 2014 ع ۾، سنڌ جي دوران New York Times اڳڪٿي آهي ته 2018 جي خواهشن جي ڪتابن جي گڏيل قومن جي ۽ وڏي برطانيه ۾ ڪل صارفين جي اشاعت وڏن جي 50٪ کان مٿي کنيو ڪندو.<ref>[http://www.nytimes.com/2014/11/13/arts/international/in-europe-slower-growth-for-e-books.html In Europe, Slower Growth for e-Books].</ref> ==== اي-پڙهندڙ اپليڪشن ==== هن اهم ڪتاب پرچون ۽ گھڻن ٽئين پارٽي ڊولپر آزاد آڇ (۽ ڪجهه ٽئين پارٽي جي ڪيس ۾، پريميئم ادا) جي ڳوڙهي ۽ پي سي ڪمپيوٽرن لاء اي پڙهندڙ اپليڪشن جي ڪجهه گڏو گڏ کي Android، Blackberry، iPad، فون آئي، ونڊوز فون لاء ۽ دست او ايس ڊوائيسز اي ڪتابن ۽ ٻين دستاويزن وقف اي ڪتاب ڊوائيسز جي آزادي جي سيني جي اجازت ڏيڻ. مثال جي لاء ايپس آهن Amazon ٻاريندا ، بارنيس ۽ غالب جا وارثو ، Kobo eReader ، ۽ سوني پڙهندڙ کي . === مقرر وقت === ==== 1979 ع تان ==== ~ 1949 ع *  اينجلو Ruiz Robles Galicia، اسپين، جي برقي ڪتاب، جي مشيني انسائيڪلوپيڊيا سڏيو جي خيال ۾ * patented. Roberto Busa جي انديڪس Thomisticus رٿابندي ٿيندي آهي.  ~1963 * Doug Engelbart جو ٿئي ٿو NLS (۽ بعد ۾ Augment ) منصوبن. ~1965 * Andries وإن ڊيم جو ٿئي ٿو HES (۽ بعد ۾ FRESS کان مدد سان،) منصوبن ٽيڊ نيلسن ، ترقيء ۽ humanities لاء ۽ pedagogy ۾ اليڪٽرانڪ درسي استعمال ڪرڻ. [12] [13] 1971 * انجنيئر ايس Hart قسمن جي آزاديء جي آمريڪا اعلان هڪ ڪمپيوٽر ۾ ۽ launches پروجيڪٽ Gutenberg کان وڌيڪ ڪتابن جي برقي ڪاپيون ٺاهي.  <ref name="Hart">{{Cite news|author=Alison Flood|url=http://www.guardian.co.uk/books/2011/sep/08/michael-hart-inventor-ebook-dies|title=Michael Hart, inventor of the ebook, dies aged 64|publisher=Guardian|date=2011-09-08|accessdate=2011-10-24|location=London}}</ref> 1978 * Hitchhiker جي ھدايت جي ڪيتري قدر ڪرڻ ريڊيو سيريز launches (پهريون ڀيرو 1979 ع ۾ شايع ناول)، سنڌ جي ڪيتري ۾ سڀ علم تي مشتمل هڪ برقي حوالي ڪتاب خاصيت. انگن اکرن جي هن وڏي رقم، ڪجهه هڪ وڏي ناول ڪتاب جي سائيز ۾ فٽ ٿي سگهي سان تازه کي "سب Etha" تي مليو. [ citation جي ضرورت آهي ] ==== 1980-1999 ==== 1990 * Eastgate نظام جي پهرين publishes hypertext افسانا ، " منجھند جو، هڪ ڪهاڻي ،" جي انجنيئر ويهي ، فلاپي ڊسڪ تي موجود.<ref>Gutermann, Jimmy, 'Hypertext Before the Web,' Chicago Tribune, April 8, 1999</ref>] * اليڪٽرانڪ ڪتاب ٽيڪنالاجي ريليز DynaText ، جيئن جهاز فني manuals جيئن وڏي-پيماني تي ڪتابن delivering لاء پهريون SGML تي ٻڌل نظام. ان کان پوء پيپر manuals لاء متبادل طور هڪ آمريڪي جهاز جو ڪريئر تي ڏبا ڪيو ويو. [ citation جي ضرورت آهي ] 1991 * Voyager ڪمپني develops وسعت ڪتاب ، جنهن تي ڪتاب لکيا آهن سي ڊي روم هڪ ڊجيٽل فارميٽ ۾. <nowiki>https://en.wikipedia.org/wiki/فائل:DD_8_Electronic_Book_Player_1.jpg</nowiki> * ايف Crugnola ۽ علي اڪبر Rigamonti جوڙجڪ ۽ تي هڪ مقالو منصوبي طور، پهرين اي-پڙهندڙ، Incipit سڏيو پيدا ملان جي Polytechnic يونيورسٽي .<ref>{{حوالو ويب|url=http://milano.repubblica.it/cronaca/2011/06/24/foto/franco_l_uomo_che_invento_l_e-book_ma_nel_1993_nessuno_ci_diede_retta-18137331/1/|title=Foto Franco, l'uomo che inventò l'e-book "Ma nel 1993 nessuno ci diede retta" – 1 di 10|publisher=Milano.repubblica.it|date=|accessdate=2011-10-24}}</ref><ref>[http://europaconcorsi.com/projects/185708-INCIPIT-1992 Incipit 1992]{{مئل ڳنڍڻو|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>] * سوني جي launches ڊيٽا Discman اي پڙهندڙ. * چارلس Stack جي ڪتاب Stacks لا نئين جسماني ڪتابن آن لائن وڪرو ٿيندي آهي. 1993 * بهترين ناول لاء Hugo ايوارڊ وڏ وزارت جي سي ڊي روم تي شايع حجاج بن ٻئي Templeton . [ citation جي ضرورت آهي ] * Bibliobytes، هن تي ڊجيٽل ڪتابن، ٻنهي کي آزاد ڪرڻ لاء ۽ وڪري لاء جي حاصلات لاء هڪ ويب سائيٽ انٽرنيٽ ، launches.<ref>[http://www.theguardian.com/books/2002/jan/03/ebooks.technology Ebook timeline] 3 January 2002.</ref> 1994 * C & M آن لائين Raleigh، اتر کيرو ۾ ٺهرايو ۽ ان جي imprint، ذريعي publishes اي ڪتابن آهي Boson ڪتاب . ليکڪ شامل Fred Chappell ، Kelly چيري ، ليون Katz ، رچرڊ Popkin ، ۽ رابرٽ Rodman . * اشاعت جي خواهشن جي ڪتابن لاء سنڌ جي مشهور فارميٽ کي پڌرو متن کان تبديل HTML . 1995 * 1995 آن لائن شاعر الڪسي Kirke وائرليس انٽرنيٽ جي ضرورت تي بحث ڪري اليڪٽرانڪ ڪاغذ پنهنجي مضمون "سنڌ جي Emuse" ۾ قارئين. <ref>{{Cite news|author=[[Alexis Kirke|Alexis KIRKE]]|title=The Emuse: Symbiosis and the Principles of Hyperpoetry|journal=Brink|publisher=Electronic Poetry Centre, University of Buffalo|year=1995|url=http://wings.buffalo.edu/epc/ezines/brink/brink02/emuse.html|access-date=2016-03-19|archive-date=2016-03-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303221837/http://wings.buffalo.edu/epc/ezines/brink/brink02/emuse.html|dead-url=yes|accessdate=2016-03-19|archivedate=2016-03-03|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160303221837/http://wings.buffalo.edu/epc/ezines/brink/brink02/emuse.html}}</ref> 1996 * پروجيڪٽ Gutenberg 1.000 ڳوليو پھچي. هن منصوبي جي مقصد 2000. جي سڀ کان صلاح اي ڪتابن جي 10،000 مهيا ڪرڻ آهي <ref>{{Cite book|author=Day, B. H.; Wortman, W. A.|year=2000|title=Literature in English: A Guide for Librarians in the Digital Age|page=170|publisher=Association of College and Research Libraries|location=Chicago|isbn=0-8389-8081-3}}</ref> 1997 * أي أنك ڪارپوريشن MIT جي 1997 ع ۾ شريڪ ٺهرايو آهي جد Albert، Barrett Comiskey، MIT پروفيسر undergraduates يوسف Jacobson ، Jeremy Rubin ۽ Russ Wilcox. [64] سندن ٽيڪنالاجي ٿوري دير کان پوء هن طرح شين کي ترقيء ڪرڻ لاء استعمال ڪيو ويندو آهي سوني پڙهندڙ کي ، بارنيس ۽ غالب جا وارثو ، ۽ Amazon ٿا ٻاريو . 1998 * NuroMedia جي پهرين handheld اي پڙهندڙ آزاد - Rocket eBook .<ref>[http://www.gutenbergnews.org/20110716/ebooks-1998-the-first-ebook-readers/ eBooks: 1998 – The first ebook readers].</ref> * SoftBook لانچ ڪيو SoftBook پڙهندڙ شروع ڪئي. هي اي-پڙهندڙ مواد مان 00.000 صفحا، متن، گرافڪس ۽ تصويرن سميت لاء محفوظ ٿي سگهي ٿو. * Cybook جي ايندي هئي ۽ پيش رفت ۽ پهريون ڀيرو Cytale (1998-2003) جي ۽ بعد ۾ Bookeen * اهڙي eReader.com ۽ eReads.com طور تي ويب سائيٽون، انگريزي ۾ وڪرو اي ڪتابن شروع ڪيو. [ citation جي ضرورت آهي ] 1999 * ناشر شمعون ۽ Schuster  هڪ نئين imprint پيدا ڪيوجنهنکي  ibooks سڏيو ويو ۽ جهازن اي ڪتاب ۽ پرنٽ فارميٽ ۾ سندن ڳوليو جي ڪجهه شايع ڪرڻ لاء پهرين واپار پبلشر ٿيو. * آڪسفورڊ يونيورسٽي پريس netLibrary جي ذريعي طور تي اي ڪتابن ۾ موجود ان جي ڪتابن مان هڪ جي چونڊ جي آڇ ڪئي. * ناشر Baen ڪتاب جي در Baen ڪانهي لائبريريء جي طور تي آزاد اي ڪتابن موجود Baen ڳوليو ڪرڻ.<ref>{{حوالو ويب|url=http://www.baen.com/library/palaver6.htm|title=Prime Palaver #6|publisher=Baen.com|date=2002-04-15|accessdate=2010-01-28|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100102041103/http://baen.com/library/palaver6.htm|archivedate=2010-01-02|deadurl=no}}</ref> * نمآن Blagg، سندس صحبت ڪتاب OnScreen ذريعي، سميت پرچون جي ذريعي وڪرو ڊي تي multimedia-بهتر اي ڪتابن شروع Amazon ، بارنيس ۽ غالب ۽ حدون ڪتاب .<ref>[https://news.google.com/newspapers?nid=1817&dat=20000629&id=SModAAAAIBAJ&sjid=RKYEAAAAIBAJ&pg=3786,5721296 Tuscaloosa News] June 29, 2000</ref> ==== 2000s ==== 2000 * Microsoft جي جي ريليز جي Microsoft پڙهندڙ سان ClearType سيز ۽ handheld ڊوائيسز تي وڌي readability لاء * Microsoft ۽ Amazon گڏجي ڪم اي ڪتابن جي آن لائن bookstore تي خريد ڪري سگهي ٿي ته ۽ پوء سيز ۽ handhelds کي به ڊائون لوڊ وڪرو ڪرڻ. * اسٽيفن ڪنگ پنهنجو ناول آڇيو ته گولي سوار صرف هڪ ڊجيٽل ڪتاب جي طور تي؛ هن وقت ان کي رڳو هڪ ڪمپيوٽر تي پڙهي ٿي سگهي ٿو.<ref>{{حوالو ويب|url=http://www.planetpdf.com/enterprise/article.asp?ContentID=6358|title=eBooks are Here to Stay|author=De Abrew, Karl|website=Adobe.com|date=April 24, 2000|accessdate=2009-12-15}}</ref> * ڊجيٽل ڪتاب انديڪس آپريشن ٿيندي آهي. DBI ۽ آن لائن ڪتاب صفحي کي ٻنهي واحد، ڳولها indexes ۾ disparate سائيٽن مان برقي ڪتابن کي منظم، ebooks جي وڏي مجازي لائبريريون پيدا ٿي ويا. [ citation جي ضرورت آهي ] 2001 * Todoebook.com جي پهرين ويب سائيٽ ٿيندڙ ۾ اي ڪتابن وڪرو ڪرڻ ٿيندو. [ citation جي ضرورت آهي ] 2002 رينڊم هائوس ۽ HarperCollins انگريزي ۾ سندن لقبن جي ڊجيٽل نسخن وڪرو ڪرڻ شروع. [ citation جي ضرورت آهي ] * 2004 <nowiki>https://sd.wikipedia.org/wiki/فائل:KDX_and_K2.jpg</nowiki> == Formats == ڊاونسائيڊز === اسپين === == پڻ ڏسو == == حوالا == {{Reflist|30em}} b27fapi3g8h9xlnl9mo8yf52j1jwbrx 0 19145 295066 276108 2024-11-05T18:46:09Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295066 wikitext text/x-wiki جڏهن [[پاڪستان]] وجود ۾ آيو ته -ٿوري- وقت لاءِ -ان- وقت جي سرڪاري ڏيتي ليتي رِزرو -بئنڪ- آف -پاڪستان- (Reserve Bank of Pakistan) ذريعي ٿيندي هئي، پر جيئن ته رِزرو -بئنڪ- هندستان جي ضابطي هيٺ هئي، -ان- ڪري -پاڪستان- لاءِ ضروري هو ته اقتصادي سرشتي کي محفوظ رکڻ لاءِ پنهنجي سرڪاري -بئنڪ- قائم ڪجي، -ان- مقصد کي سامهون رکي 1948ع ۾ هڪڙو قانون پاس ڪري -بئنڪ- آف پاڪستان'>-اسٽيٽ -بئنڪ- آف پاڪستان- جو بنياد وڌو ويو. -بئنڪ- کولڻ لاءِ -ٽن- ڪروڙ رپين جي موڙي منظور ڪئي وئي، جنهن کي -ٽن- لکن حصن ۾ ورهايو ويو ۽ هر حصي (Share) جي قيمت هڪ سئو روپيا هئي. انهن -ٽن- لکن حصن مان 51 سيڪڙو حصا (Share) حڪومت پاڻ خريد ڪيا ۽ باقي 49 سيڪڙو حصا عوام کي خريد ڪرڻ لاءِ آڇيا. -بئنڪ- جي انتظام هلائڻ لاءِ هڪ مرڪزي ۽ ٽي علائقائي بورڊ يا انتظامي جماعتون قائم ڪيون ويون. علائقائي بورڊ ڪراچي، لاهور ۽ ڍاڪا ۾ مقرر ڪيا ويا. اهي بورڊ يا انتظامي جماعتون ئي اسٽيٽ -بئنڪ- جو ڪاروبار هلائينديون هيون. مرڪزي بورڊ ۾ هڪ گورنر، ڊپٽي گورنر ۽ ڪجهه ڊائريڪٽر مقرر ڪيا ويندا هئا، -جن- مان ڇهه ڊائريڪٽر حڪومت رکندي هئي مرڪزي. بورڊ سال ۾ گهٽ ۾ گهٽ ڇهه دفعا گڏ ٿيندو هو، بورڊ طرفان وري هڪڙي انتظامي ڪاميٽي مقرر ٿيل هوندي هئي، جنهن ۾ گورنر، ڊپٽي گورنر ۽ ٽي چونڊيل ڊائريڪٽر هوندا هئا. جڏهن مرڪزي بورڊ ڪن سببن ڪري گڏ نه ٿي سگهندو هو ته -ان- جا سمورا ڪاروباري اختيار، اها انتظامي ڪاميٽي هلائيندي هئي. اسٽيٽ -بئنڪ- قائم ٿيڻ مهل کيس ڪا بهتر عمارت مليل نه هئي، اُن ڪري هڪ پراڻي عمارت ۾ -بئنڪ- کولي وئي پر جلد ئي ڪراچيءَ ۾ اسٽيٽ -بئنڪ- جي ڏهه ماڙ عمارت ٺاهي وئي. -ان- کانسواءِ مختلف شهرن ۾ پڻ اسٽيٽ -بئنڪ- جون زبردست عمارتون ٺهيل آهن. اسٽيٽ -بئنڪ- جا ڪيترائي فرض ۽ اختياريون آهن، -جن- ۾: (1) -پاڪستان- سرڪار طرفان نوٽ -جاري- ڪرڻ جا اختيار صرف اسٽيٽ -بئنڪ- کي مليل آهن. (2) سرڪاري ڏيتيون ليتيون اسٽيٽ -بئنڪ- جي ذمي آهن. -ان- ڪري هن کي سرڪاري -بئنڪ- به سڏيو وڃي ٿو. سرڪار جا سمورا خرچ ۽ آمدني اسٽيٽ -بئنڪ- ذريعي عمل ۾ اچن ٿا. (3) اسٽيٽ -بئنڪ-، مُلڪ جي ٻين سمورين بئنڪن جي -بئنڪ- طور پڻ ڪم ڪري ٿي، ٻين بئنڪن کي -ترقي- ڏيارڻ ۽ انهن تي ضابطو رکڻ به اسٽيٽ -بئنڪ- جي اختيار ۾ آهي. (4) ملڪ جي پرڏيهي ناڻي جو ذخيرو اسٽيٽ -بئنڪ- وٽ رهي ٿو ۽ پرڏيهي ناڻي جي مَٽا سٽا تي ضابطو به اسٽيٽ -بئنڪ- رکي ٿي. پاڪستاني ناڻي جو پرڏيهي اگهه قائم رکڻ ۽ -ان- کي وڌائڻ لاءِ اسٽيٽ -بئنڪ- پرڏيهي مٽا سٽا ۽ ضابطي (Forgein Exchange Control) جي رٿابندي پڻ ڪندي آهي. (5) سڀ کان اهم ڪم اسٽيٽ -بئنڪ- جو اِهو آهي ته اها ملڪ جي اقتصادي -اوسر- لاءِ ڪاروايون ڪندي رهي ٿي. ناڻي واري ڦيري ۽ ڏيتي ليتيءَ تي ضابطو نه هوندو ته اقتصادي حالتون بگڙي وينديون. ساڳيءَ طرح ملڪ جي ڪارپت جي سرشتي (Credit System) تي ضابطو نه هوندو ته ملڪ جون حالتون خراب ٿي وينديون، -ان- ڪري ملڪ جي اقتصادي صورتحال جي جائزي وٺڻ لاءِ اسٽيٽ -بئنڪ- ضروري آهي. -بئنڪ- آف پاڪستان'>-اسٽيٽ -بئنڪ- آف پاڪستان-، مُلڪ جي ڄڻ ساهه واري رڳ آهي، جا مُلڪ جي اقتصادي نسن ۽ نبضن ۾ وقت به وقت صحيح -اوسر- لاءِ رت پهچائيندي رهي ٿي. -بئنڪ- آف پاڪستان'>-اسٽيٽ -بئنڪ- آف پاڪستان- جي افتتاحي تقريب ۾ خطاب ڪندي قائد اعظم محمد علي جناح چيو هو ته ”-بئنڪ- آف پاڪستان'>-اسٽيٽ -بئنڪ- آف پاڪستان- آرڊر 1948ع مطابق نوٽ ڇاپيندي ۽ پيسي جي ڏيتي ليتي کي مستحڪم بڻائي، مُلڪ کي خود ڪفيل بڻائيندي“. اسٽيٽ -بئنڪ- پنهنجي طرفان ڪيتريون بئنڪون پڻ کوليون آهن، -جن- ۾ زرعي ترقياتي -بئنڪ-، نيشنل -بئنڪ- آف -پاڪستان- ۽ ٻيون شامل آهن. هن وقت تائين -بئنڪ- آف پاڪستان'>-اسٽيٽ -بئنڪ- آف پاڪستان- جا هي گورنر رهيا آهن: (1) زاهد حسين 1948ع کان 1953ع (2) عبدالقادر 1953ع کان 1960ع (3) شجاعت علي حسيني 1960ع کان 1971ع (4) ماهُب بر راشد 1967ع کان 1971ع (5) شاڪرالله دراني -جنوري- 1971ع کان ڊسمبر 1971ع (6) غلام اسحاق خان 1971ع کان 1975ع (8) جي. اين قاضي 1978ع کان 1986ع (9) وي. اي -جعفري- 1986ع کان 1988ع (10) آءِ. اي حنفي 1988ع کان 1989ع (11) ڪشمر پاريک 1989ع کان 1990ع (12) آءِ. اي حنفي ( ٻيهر) 1990ع کان 1993ع (13) محمد يعقوب 1993ع کان 1999ع (14) عشرت حسين 1999ع کان 2005ع (15) شمشاد -اختر- ڏيٿو (عورت) 2006ع کان 2009ع (16) سيد سليم رضا 2009ع کان 2010ع (17) ياسين -انور- (چارج) 2010ع کان سيپٽمبر 2010ع (18) شاهد ڪاردار 2010ع کان 2011ع. هن وقت ياسين -انور- اسٽيٽ -بئنڪ- جو گورنر آهي.<ref>http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A7%D8%B3%D9%BD%D9%8A%D9%BD%20%D8%A8%D8%A6%D9%86%DA%AA%20%D8%A2%D9%81%20%D9%BE%D8%A7%DA%AA%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86</ref> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:پاڪستان ۾ موجود ادارا]] [[زمرو:پاڪستان جي معيشت]] [[زمرو:پاڪستان جا سرڪاري ادارا]] [[زمرو:پاڪستان جا وفاقي ادارا ۽ گماشتگيري]] 5wwe4q8o6egdrcdpv2qqhbqs8q8lb3m 0 30629 295005 293585 2024-11-05T13:27:23Z Ibne maryam 17680 295005 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |image = Frangipani_flowers.jpg |image_caption = ''Plumeria'' sp. |display_parents = 2 |taxon = Plumeria |authority = [[Carl Linnaeus|L.]]<ref name="GRIN">{{Cite web|url=http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/genus.pl?9609 |title=Genus: ''Plumeria'' L. |work=Germplasm Resources Information Network |publisher=United States Department of Agriculture |date=2003-03-14 |accessdate=2010-09-08}}</ref> |synonyms = *''Plumieria'' <small>Scop.</small> |synonyms_ref = <ref name=j>{{cite web |url=http://apps.kew.org/wcsp/synonomy.do?name_id=161516 |title=World Checklist of Selected Plant Families |accessdate=May 18, 2014}}</ref> }} [[عڪس:Frangipani flowers.jpg|thumb|کاٻو|ڇمپا جا گل]] '''چمپا''' (Plumeria /Temple Tree) هڪ سدا بهار ٻوٽو آهي، جنهن کي چنپئو، چنپيو، سن، چمپڪ وغيره به سڏيو وڃي ٿو. هن جا گل خوشبودار ۽ خوبصورت ٿيندا آهن. ==ٻوٽو== هن جا گل نارنگي رنگ جا ٿيندا آهن. هن ٻوٽي جون ڪاٺيون اڇيون ٿينديون آهن. هن جا گُل دِل کي فرحت ۽ سرور بخشيندا آهن. انهن مان عطر به ڪڍيو ويندو آهي. چمپا جا ڇوڏا واري جي تپ لاءِ سفوف طور ڪتب آندا وڃن ٿا ۽ هن جا گونچ پاڻيءَ ۾ پُسائي، اکين جي بيماريءَ لاءِ استعمال ڪرائيندا آهن. هن جي پاڙ ڦَٽَن ۽ ڳڙن تي لڳائڻ سان آرام اچي وڃي ٿو. ==قسم== چـمـپـا جـا پـنج قـسـم ٿـيـن ٿـا: * (1) ’ڀـونءِ چـمـپا‘ * (2) ’نـاگ چـمـپـا‘ * (3) ’سلطان چمپا‘ * (4) ’هار چمپا‘ * (5) خيرسون چمپا‘. ==عطرسازي== انـگـريــزيءَ ۾ چمپا کي ’پلوميريا‘ چوندا آهن. سترهين صديءَ جي مشهور ماهر حيات چارلس چمپا ۽ ٻين گلن ۽ ٻوٽن تي نمايان ڪــم ڪـيـو هــو. فرانس ۾ چمپا مان ’چمپا پرفيم‘ ٺاهي وڃي ٿي. چمپا ڏکڻ ۽ ڏکڻ اوڀر ايشيا جو مشهور ٻوٽو آهي. هندستاني ۽ ملائي قديم ادب ۾ چمپا جو ڪارج اهو بيان ڪيو ويو آهي ته ان جي پنن جي خوشبوءِ سان جن ڀوت ڀڄي ويندا آهن. چمپا جا گل هندن ۽ ٻڌن جي مندرن ۽ وهارن ۾ مذهبي رسمن ادا ڪرڻ لاءِ ڪم ايندا آهن. چمپا جي گل ۾ رنگ، خوبصورتي ۽ هٻڪار ٽي خوبيون آهن، پر عجب آهي هن تي ماکيءَ جون مکيون نه ويهنديون آهن.<ref>ڪتاب: [[انسائيڪلوپيڊيا سنڌيانا]]، جلد چوٿون، ڇپيندڙ: [[سنڌي ٻولي جو با اختيار ادارو|سنڌي لئنگئيج اٿارٽي]] (ISBN 978-969-9098-80-2) سال: 2012</ref> ==طب== نالا: عربي - فاغرو، هندي ۽ اردو - چمپا، سنسڪرت- چمپڪا، بنگالي- چانپا، انگريزي- (Michelia Champaca). سڃاڻپ: هي هڪ سدا بهار ٻوٽو آهي، جنهن جا گل خوشبودار ۽ خوبصورت ٿيندا آهن. رنگ: گل نارنگي، ڇوڏا - خاڪستري، ڪاٺيون - اڇيون،. ذائقو: گل ڦڪا، ڇوڏا ڪوڙا. مزاج: ڇوڏا ٻئي درجي ۾ گرم خشڪ ۽ گل سرد تر. مقدار خوراڪ: ڇوڏا پنجن کان پنڌرهن رتين تائين. پيدائش: هماليه جي وچولي ڀاڱي، نيپال، بنگال، آسام ۽ برما وغيره ۾ ٿئي ٿي. خاصيت: هن جا گل دل جي فرحت ۽ سـُـرور لاءِ عجيب آهن، جن مان عطر به ڪڍيو ويندو آهي. ڇوڏا نوبتي وغيره بخار لاءِ سفوف طور ڪتب آندا وڃن ٿا. اکين جي تقويت لاءِ هن جا گونچ پاڻيءَ ۾ پسائي اکين لاءِ استعمال ڪرائيندا آهن. هن جي پاڙ ڏهيءَ ۾ ملائي ڦٽن ۽ ڳڙهن تي لڳائجي ته آرام اچي وڃي ٿو.<ref>ڪتاب فرھنگ جعفري :؛ ليکڪ: حڪيم محمد جعفر؛ايڊيشن: 2007؛ پبلشر: سنڌي ادبي بورڊ ڄامشورو</ref>، ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:گل]] [[زمرو:ٻوٽا]] kqcwoeqnd9wlnwdfyy09ielmvuom6hd 0 30844 295165 273657 2024-11-06T08:39:04Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295165 wikitext text/x-wiki {{Infobox athlete | name = ديپيڪا ڪماري | image = | birth_name = | fullname = | nickname = | nationality = [[ڀارت|ڀارتي]] | residence = [[رانچي]]، [[جهارکنڊ]]، [[ڀارت]] | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1994|06|13}} | birth_place = [[رانچي]]، [[بهار (ڀارت)]]، [[ڀارت]] | death_date = | death_place = | height = {{convert|1.61|m|ftin|abbr=on}} (2010) | weight = {{convert|56|kg|lb|abbr=on}} (2010) | website = www.deepikakumari.com | country = [[ڀارت]] | sport = [[تير اندازي]] | event = | collegeteam = | club = ٽاٽا آرچري اڪيڊمي | team = انڊين آرچري وومن ٽيم | turnedpro = 2006ء | coach = | retired = | coaching = | worlds = | regionals = | nationals = | olympics = | paralympics = | highestranking = 1,<ref>{{cite news |title= India's Deepika Kumari becomes World No. 1 archer |url= http://sports.ndtv.com/othersports/othersports/192199-indias-deepika-kumari-becomes-world-no-1-archer |publisher= ''NDTV'' |date= 21 June 2012 |accessdate= 20 July 2013 |archive-date= 20 July 2013 |archive-url= https://archive.ph/20130720182222/http://sports.ndtv.com/othersports/othersports/192199-indias-deepika-kumari-becomes-world-no-1-archer |dead-url= yes |archivedate= 20 July 2013 |archiveurl= https://archive.today/20130720182222/http://sports.ndtv.com/othersports/othersports/192199-indias-deepika-kumari-becomes-world-no-1-archer }}</ref> World record women recurve archery<ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/sports/more-sports/others/Deepika-Kumari-equals-world-record-at-Archery-World-Cup/articleshow/52011040.cms Deepika Kumari equals world record at Archery World Cup | More sports News - Times of India<!-- Bot generated title -->]</ref> | pb = | medaltemplates = {{MedalSport|Women's [[Target archery|archery]]}} {{MedalCountry | {{IND}}}} {{MedalCompetition|[[World Archery Championships|World Championships]]}} {{MedalSilver| [[2011 World Archery Championships|2011 Torino]] |Women's Team}} {{MedalSilver| [[2015 World Archery Championships|2015 Copenhagen]] |Women's Team}} {{MedalCompetition|[[FITA Archery World Cup|World Cup]]}} {{MedalSilver| [[2011 FITA Archery World Cup|2011 Istanbul]] |Individual}} {{MedalSilver| [[2012 FITA Archery World Cup|2012 Tokyo]] |Individual}} {{MedalSilver| [[2013 FITA Archery World Cup|2013 Shanghai]] |Individual}} {{MedalCompetition|[[دولت مشترڪہ رانديون|ڪامن ويلٿ گيمز]]}} {{MedalGold| [[2010 Commonwealth Games|2010 Delhi]] | [[Archery at the 2010 Commonwealth Games – Women's recurve individual|Recurve individual]]}} {{MedalGold| [[2010 Commonwealth Games|2010 Delhi]] | [[Archery at the 2010 Commonwealth Games – Women's recurve team|Recurve team]]}} {{MedalCompetition|[[ايشيائي رانديون|ايشين گيمز]]}} {{MedalBronze| [[ايشيائي رانديون 2010|2010 Guangzhou]] | Recurve team}} }} '' ديپيڪا ڪماري''' (پيدائش: 13 جون 1994ع) هڪ ڀارتي ايٿليٽ آهي جيڪا تيراندازي (آرچري) جي مقابلن ۾ حصو وٺندي آهي ، جيڪا هن وقت عالمي نمبر 5 جي رتبي تي آهي، ۽ اڳوڻي عالمي نمبر هڪ چيمپيئن آهي . [3] [4] هن 2010 جي ڪامن ويلٿ گيمز ۾ عورتن جي انفرادي (Recurve) ايونٽ ۾ طلائي تمغو کٽيو. هن ساڳئي ايونٽ ۾ عورتن (خواتين) جي Recurve ٽيم جي صورت ۾ جيتا ڊولا بنرجي ۽ بُمبيلا ديوي (Bombayala) سان ڪَٺِي سون جو تمغو کٽيو . == حوالا == {{حوالا}} == ٻاهريان ڳنڍڻا == {{ڪومنز}} * [http://worldarchery.org/athlete/8734/deepika-kumari ورلڊ آرچري تي ديپيڪا ڪُماري] * [http://www.deepikakumari.com ديپيڪا ڪماري جي دفتري ويب سائٽ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190218155556/http://www.deepikakumari.com/ |date=2019-02-18 }} [[زمرو:1994ع جون پيدائشون]] [[زمرو:1994ء جون پيدائشون]] [[زمرو:ارجنا اعزاز يافتگان]] [[زمرو:ايشيائي راندين ۾ ڪانسي تمغو يافتگان]] [[زمرو:ايشيائي رانديون 2010ء ۾ شريڪ تير انداز]] [[زمرو:ايشيائي رانديون 2014ء ۾ شريڪ تير انداز]] [[زمرو:پدم شري وصول ڪندڙ]] [[زمرو:تير انداز خواتين]] [[زمرو:تير اندازي ۾ ايشيائي راند تمغو يافتگان]] [[زمرو:جهارکنڊ جا رانديگر]] [[زمرو:جيئرا ماڻهو]] [[زمرو:جيئريون شخصيتون]] [[زمرو:دولت مشترڪہ راندين جا طلائي تمغو يافتگان براءِ ڀارت]] [[زمرو:دولت مشترڪہ رانديون 2010ء ۾ شريڪ تير انداز]] [[زمرو:رانچي جون شخصيتون]] [[زمرو:رانچي ۾ رانديون]] [[زمرو:سرمائي اولمپڪ 2012ء ۾ شريڪ تير انداز]] [[زمرو:ڀارت جا اولمپڪ تير انداز]] [[زمرو:ڀارتی تيرانداز]] [[زمرو:ڀارتي خواتين رانديگر]] [[زمرو:جيوت ماڻهو]] 6c67al92njrc9an3whv9ui1v1jxddhs 0 32300 295082 255593 2024-11-06T03:16:47Z هوتچند 19261 /* گيلري- ڪٽهڙو */فائل 295082 wikitext text/x-wiki [[فائل:Tour du Doubs 2014 - Pontarlier - Jérémy Leveau.jpg|thumb|A man wearing a [[سائيڪل هيلمٽ|bicycling helmet]]]] '''هيلمٽ''' ''(حفاظتي ٽوپلو) (مٿي لاءِ لوه جو ٽوپ) '', زخمن کان مٿو، سسيءَ جي حفاظت ڪرڻ جي لاءِ پائڻ جي حفاظتي پوشاڪ جي هڪ صورت آهي. هيلمٽ کوپڙيءَ انساني دماغ جي حفاظت ۾ مدد ڪري ٿو. تقريباتي يا علامتي هيلميٽ (مثال طور برطانيا ۾ پوليس اهلڪار جي هيلمٽ) حفاظتي فعل کان سواء ڪڏهن ڪڏهن استعمال ٿيندي آهي. هيلميٽ جي سڀ کان قديم معروت استعمال BC 900 (قبل مسيح) ۾ اسيري فوجي سپاهين پاران استعمال ڪيو ويو. ==ڊزائين( نمونو- ساخت)== [[فائل:Climbing helmet.jpg|thumb|right|A protective helmet worn during rock climbing]] ===مٽيريل=== [[فائل:Amelia Earhart 1928.jpg|thumb|[[Amelia Earhart]] wearing a helmet just before her transatlantic crossing of 1928]] ==هيلمٽ قسم==<!-- Helmet (disambiguation) links to this section. --> [[فائل:Knight-in-Shining-Armour.jpg|thumb|left|upright|Medieval helmet]] [[فائل:MotoX Helmet.jpg|thumb|right|A [[موٽرڪراس|motocross]] helmet showing the elongated visor and chin bar]] ==گيلري- ڪٽهڙو== فن جي نماءُ جو ڪمرو يا جاءِ <!-- THIS IS A SMALL SAMPLING OF REPRESENTATIVE FORMS, NOT AN EXHAUSTIVE LIST. PLEASE SEEK CONSENSUS ON THE TALK PAGE BEFORE ADDING MORE EXAMPLES TO IT. --> <gallery> Corinthian helmet Denda Staatliche Antikensammlungen 4330.jpg|Corinthian Helmet, 500 BCE Greek - Chalcidian-Type Helmet - Walters 542468.jpg|Greek Chalcidian Helmet, 500 BCE Sofia - Unique Tracian Helmet from Bronze and Silver.jpg|Thracian Helmet, 4th Century BCE Parade helmet.jpg|Celtic (Gallic) Parade Helmet, 350 BCE Ancient bronze greek helmet -South Italy.jpg|Ancient Bronze Greek Helmet, 350 BCE to 300 BCE Roman helmet.jpg|Roman Cavalry Helmet, 1st Century The Nijmegen cavalry helmet, an iron mask sheathed in bronze and silver discovered in 1915 on the left bank of the Waal river near Nijmegen, second half of the first century, Museum het Valkhof, Nijmegen (Netherlands) (9569873010).jpg|Roman Cavalry Helmet The black helmet of a Mongolian army.JPG|Black Mongolian Helmet KHM Wien A 12 - Bascinet by Master A, Milan, c. 1400, side.jpg|Early 15th century [[bascinet]] DHM - Helmhaube.jpg|15th-century German [[jousting]] helmet. Ottoman Empire helmet (chichak).jpg|Ottoman [[zischagge]] helmet, mid-16th century. German - Close Helmet of the "Maximilian" Style - Walters 51465 - Profile.jpg|16th century Maximilian style [[close helmet]] Parade helmet VandA M.52-1909.jpg|19th-century Japanese [[kabuto]] 1er reg cuirassier casque officier.JPG|Prussian Pickelhaube Musee-de-lArmee-IMG 0976.jpg|Late 19th-century pith helmet VMA-311Flight Helmet.JPG|[[Vietnam War]] Era Marine [[Squadron (aviation)|squadron]] VMA-311 [[Fighter pilot helmet|flight helmet]] US soldiers wearing the PASGT helmet, Hawaii.jpg|PASGT helmet FF_Helmet.JPG|Leather firefighting helmet Veronika Staber Semmering 2010.jpg|Ski helmet STS-135 Sandy Magnus undergoes a fit check of her Sokol suit.jpg|Astronaut helmet Kranos (helmet), white metal and black leather, third quarter of 20th century.jpg|Motorcycle helmet ([[Peloponnesian Folklore Foundation|PFF]]'s collection). Aviakit Pudding basin helmet.jpg|Aviakit motorcyclist "pudding basin" helmet White-helmets.jpg|Full face and open face motorcycle helmet Hurling helmet 000 0200.jpg|[[Hurling]]/[[Camogie]] helmet </gallery> == حوالا == <references/> ==External links== {{commons category|Category:Helmets}} * [https://books.google.com/books?id=XicDAAAAMBAJ&lpg=PA56&pg=PA56#v=onepage&f=true "Helmets...A Medieval Note In Modern Warfare"], August 1942, ''[[Popular Science]]'' evolution of military helmets {{پوشاڪ}} {{هيلمٽ- حفاظتي ٽوپلا}} {{مٿي جي پوشاڪ}} {{اختياري سَندَ}} [[زمرو:هيلمٽ]] [[زمرو:حفاظت]] bidae4r9nsbcjo5mxhdsnsau2ufdt4c 0 37243 295153 244990 2024-11-06T06:51:24Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295153 wikitext text/x-wiki {{Infobox philosopher | image = John Smibert - Bishop George Berkeley - Google Art Project.jpg | caption = 1727 ۾ جان سميبرٽ پاران ٺاھيل برڪلي جو پورٽريٽ | region = [[مغربي فلسفو]] | era = [[ارڙھين صديءَ جو فلسفو]] | name = جارج برڪلي | birth_date = {{birth date|df=yes|1685|3|12}} | birth_place = [[ڪائونٽي ڪلڪيني]], [[آئرلينڊ]] | alma_mater = [[ٽرنيٽي ڪاليج، ڊبلن ]] | death_date = {{موت جي تاريخ ۽ عمر|df=yes|1753|1|14|1685|3|12}} | death_place = [[آڪسفورڊ]], انگلينڊ | nationality = آئرش | school_tradition = [[داخلي عينيت]] ([[مظھريت]]{{ٻيا نالا|انگريزي=phenomenonalism}})<br>[[تجربيت]]{{ٻيا نالا|انگريزي=Empiricism}} <br>[[بنيادپرستي]]<ref>{{cite web | url=http://plato.stanford.edu/entries/justep-foundational/#4 | title=Foundationalist Theories of Epistemic Justification | publisher=Stanford Encyclopedia of Philosophy | date=21 February 2000 | accessdate=August 19, 2018 | author=Fumerton, Richard}}</ref><br>[[تصوريت]]{{ٻيا نالا|انگريزي= Conceptualism}}<ref>David Bostock, ''Philosophy of Mathematics: An Introduction'', Wiley-Blackwell, 2009, p. 43: "All of Descartes, Locke, Berkeley, and Hume supposed that mathematics is a theory of our ''ideas'', but none of them offered any argument for this conceptualist claim, and apparently took it to be uncontroversial."</ref><br>[[انڊائريڪٽ ريئلزم ]]<ref>[https://plato.stanford.edu/entries/perception-episprob/ The Problem of Perception (Stanford Encyclopedia of Philosophy)]: "Paraphrasing David Hume (1739...; see also Locke 1690, Berkeley 1710, Russell 1912): nothing is ever directly present to the mind in perception except perceptual appearances."</ref> | main_interests = [[عيسائيت]], [[مابعدالطبعيات]], [[epistemology]], [[ٻولي جو فلسفو|ٻولي ]], [[رياضي جو فلسفو|رياضي ]], [[ادراڪ ]] | notable_ideas = [[داخلي عينيت ]], مرڪزي تڪرار , پريوري ۽ پوسٽيريوري ۾ فرق | influences = [[جان لاڪ ]], [[آئزڪ نيوٽن ]], [[نڪولس ميلبرانچ]] | influenced = [[ڊيوڊ ھيوم ]], [[امونيئل ڪانٽ ]], [[ٿامس ريڊ]], [[آرٿر شوپنھار ]], [[جان اسٽورٽ مل ]], [[ارنيسٽ ماخ ]] | signature = George Berkeley signature.jpg }} '''جارج برڪلي'''{{ٻيا نالا|انگريزي= '''George Berkeley'''}} {{IPAc-en|ˈ|b|ɑːr|k|l|i}} ;<ref>{{cite journal| last=Watson| first=Richard A.| authorlink=Richard Watson (philosopher)| title=Berkeley Is Pronounced Barclay| journal=[[Berkeley Newsletter]]| issue=13| year=1993–94| pages=1–3| url=http://people.hsc.edu/berkeleystudies/past_issues_pdf/no13-1993-94.pdf| accessdate=8 November 2010| archive-date=3 July 2013| archive-url=https://web.archive.org/web/20130703153456/http://people.hsc.edu/berkeleystudies/past_issues_pdf/no13-1993-94.pdf| dead-url=yes}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130703153456/http://people.hsc.edu/berkeleystudies/past_issues_pdf/no13-1993-94.pdf |date=3 July 2013 }}</ref><ref>[http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/berkeley "Berkeley"] entry in ''[[Collins English Dictionary]]''.</ref> (12 مارچ 1685 ۾ ڄائو ۽ 14 جنوري 1753 م وفات ڪيائين) [[ڪلوئن]] جي بشپ ھجڻ ڪري اڪثر بشپ برڪلي جي نالي سان سڃاتو ويندو هو. فلسفي ھيو ۽ امٽيريل ازم{{ٻيا نالا|انگريزي=immaterialism}} جو نظريو پيش ڪيو ھئائين جنھن کي بعد ۾ داخلي عينيت{{ٻيا نالا|انگريزي=subjective idealism}} جو نالو ڏنو ويو [[فائل:Berkeley College (South) at Yale.jpg|thumb|ييل جي برڪلي ڪاليج]] آئرلينڊ ۾ ڪلڪيني (Kilkenny) لڳ هڪ ڳوٺ ۾ ڄائو.''<ref name="سنڌيانا">[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A8%D8%B1%DA%AA%D9%84%D9%8A ''برڪلي''] ''انسائيڪلوپيڊيا سنڌيانا، جلد پھريون، سنڌي ٻوليءَ جو با اختيار ادارو، حيدرآباد. سال 2012ع''</ref>جارج برڪلي ڊيڪارٽ کان پوءِ واري دؤر جو يورپ جي جديد فلسفي جو ھڪ وڏو مفڪر ھيو ۽ ريني ڊيڪارٽ ۽ جان لاڪ جي فلسفي جو نقاد ھيو. ھن فلسفياڻي عينيت{{ٻيا نالا|انگريزي=idealism}} کي فروغ ڏنو ۽ ان جو دفاع ڪيو. ھن اھو خيال ڏنو تہ رڳو ذھن ۽ خيال حقيقت آھن. ھن جي خيال کان امونيل ڪانٽ ۽ ڊيوڊ ھيومز ڪافي متاثر ٿيا.15 سالن جي عمر ۾، ڪلڪيني ڪاليج مان تعليم حاصل ڪري، ھي ڊبلن جي ٽرنيٽي ڪاليج ۾ داخل ٿيو. 1707 ۾ ٽرنيٽي ڪاليج جو فيلو{{ٻيا نالا|انگريزي=fellow}} ٿيو جلد ئي [[اينگليڪن چرچ]] ۾ منصب سان نوازيو ويو. ٽرنيٽي ڪاليج ۾ ھن جو عينيت وارو فلسفو ظاهر ٿيڻ لڳو جنھن ۾ ھن ڊيڪارٽ، جان لاڪ، نڪولس ميلبرانچ، آئزڪ نيوٽن ۽ ٿامس ھوبس جي تعليم جو جواب ڏنو<ref name ="Time" >Encyclopedia of Time (Science, Philosophy, Theology, & Culture) By: H. James Birx Editor Canisius College State University of New York at Geneseo Buffalo Museum of Science-- SAGE Publications Ltd. 1 Oliver’s Yard 55 City Road London EC1Y 1SP United Kingdom--page no:86</ref>.. ==ذاتي زندگي== زندگي جي ٽيھن واري ڏھاڪي م ھي چار سال يورپ گھميو ٽرنيٽي م ھن جي نالي ٿيڻ سان کيس 1724 م ڊين آف ڊيري طور مقرري ٿي. ان عرصي دؤران ھن برموڊا ۾ ڪاليج جي قيام لاءِ تياري ورتي.1728 ۾ پنھنجي نئين ڪنوار ائن فارسٽر کي ساڻ ڪري آمريڪا جي رياست رھوڊ آئلينڊ جي شھر نيوپورٽ روانو ٿيو جتي ھي نئين منصوبي لاء برٽش پارليامينٽ طرفان فنڊ ملڻ جي اوسيئڙي ۾ رھيو پر کيس پيسا نہ مليا ۽ 1731 م کيس واپس موٽي اچڻ لاءِ مجبور ڪيو ويو. 1734 ۾ ھن جي ڪلوئن ۾ بطور بشپ مقرري ٿي اھڙي طرح ھي آئرلينڊ موٽي آيو جتي ھن پنھنجو آخري ڪتاب:Siris لکيو.<ref name = " Time "/><ref name ="نجھوف" > Jessop, T. E. (1973). A bibliography of George Berkeley. The Hague, Netherlands: M. Nijhoff.</ref> == ''فلسفو'' == ''هن پنهنجي فلسفي جو آغاز لاڪ جي نظرين تي تنقيد سان ڪيو. هن جو چوڻ هو ته جيڪڏهن تجربو اسان جي علم جو بنياد آهي، ته پوءِ ان جو مطلب ٿيندو “To be is to be perceived” يعني ”ڪنهن شيءِ جي وجود جو دارومدار ان ڳالهه تي آهي ته اسان کي ان جو ادراڪ ٿي رهيو آهي يا نه“. ٻين لفظن ۾ هن اهو چوڻ ٿي چاهيو ته مادي جو جدا ڪو وجود ڪونهي ۽ مادو اسان جي شعور يا ذهن جو مرهون منت آهي. جڏهن ته برڪلي شين جي الڳ وجود جو انڪار ڪونه ڪيو آهي، هڪ لحاظ کان هو شين جي وجود جو قائل آهي، پر انهن جي مادي وجود کي نٿو مڃي. هو صاف صاف چوي ٿو ته انهن جي وجود جو دارومدار اسان جي ذهن يا شعور تي آهي؛ يعني جيستائين ڪو ذهن شيءِ جو ادراڪ ڪري رهيو آهي، تيستائين اهي شيون موجود آهن. ليڪن پوءِ سوال پيدا ٿو ٿئي ته جيڪڏهن ڪنهن ڪمري ۾ ماڻهو موجود نه آهي ته ڇا ان ڪمري ۾ رکيل سڀ شيون غائب ٿي وينديون. ان جي جواب ۾ برڪلي جو چوڻ آهي ته خدا جي ذهن ۾ مادي جو وجود قائم رهي ٿو، تنهنڪري اهي مادي شيون اتي موجود آهن. اهڙيءَ طرح برڪلي ماديت جي پنهنجي ليکي وجود واري تصور کي رد ڪري، موضوعي تصوريت يا داخلي آدرشيت (Subjective idealism) جو بنياد رکي ٿو.''<ref name="سنڌيانا"/> == ''وفات'' == ''هن 14 جنوري 1753ع تي آڪسفورڊ، انگلنڊ ۾ وفات ڪئي.''<ref name="سنڌيانا"/>1753 م آڪسفورڊ ۾ پنھنجي ٽن پٽن مان ھڪ پٽ جارج جي تعليم خاطر منتقل ٿيڻ بعد جلد ئي وفات ڪري ويو<ref name = " Time "/> == ''حوالا'' == {{حوالا|2}} [[زمرو:1685ع جون پيدائشون]] [[زمرو:1753ع جون وفاتون]] [[زمرو:جارج برڪلي| ]] [[زمرو:ڪلڪيني ڪائونٽيءَ جا ماڻھو]] [[زمرو:ڪلڪيني ڪاليج ۾ پڙھيل ماڻھو]] [[زمرو:Alumni of Trinity College, Dublin]] [[زمرو:Academics of Trinity College, Dublin]] [[زمرو:Deans of Dromore]] [[زمرو:Deans of Derry]] [[زمرو:Anglican bishops of Cloyne]] [[زمرو:18ھين صديءَ جا آئرستاني ليکڪ]] [[زمرو:18ھين صديءَ جا فلاسافر]] [[زمرو:Anglican philosophers]] [[زمرو:Anglican saints]] [[زمرو:Burials at Christ Church Cathedral, Oxford]] [[زمرو:عيسائي فلاسافر]] [[زمرو:Early Modern philosophers]] [[زمرو:Empiricists]] [[زمرو:Enlightenment philosophers]] [[زمرو:Epistemologists]] [[زمرو:History of calculus]] [[زمرو:Idealists]] [[زمرو:Irish natural philosophers]] [[زمرو:آئرستاني فلاسافر]] [[زمرو:آئرستاني مذھبي ليکڪ]] [[زمرو:Metaphysicians]] [[زمرو:سائنس جا فلاسافر]] jom8k0dbsrq9yse4bgslnhith6huu8u 0 37431 295157 282959 2024-11-06T06:57:42Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295157 wikitext text/x-wiki {{Short description|British Overseas Territory on the southern tip of the Iberian Peninsula}} {{About}} {{Infobox dependency | name = جبل الطارق<br>Gibraltar | settlement_type = برطانوي اوورسيز علائقو | linking_name = Gibraltar | official_name = | image_flag = Flag of Gibraltar.svg | flag_size = 140px | flag_link = Flag of Gibraltar | image_seal = Coat of arms of Gibraltar1.svg | seal_size = 85px | seal_type = Coat of arms | seal_link = Coat of arms of Gibraltar | motto = {{native phrase|la|"Montis Insignia Calpe"|italics=off}}<br />"جبرالٽر جي چٽان جو بیج" <nowiki>}})</nowiki><ref>{{Cite web |title=National Symbols |url=https://www.gibraltar.gov.gi/national-symbols |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141113200625/https://www.gibraltar.gov.gi/national-symbols |archive-date=13 November 2014 |access-date=21 June 2013 |publisher=Gibraltar.gov.gi |df=dmy-all}}</ref> | anthem = ''[[God Save the King]]''<br />"خدا بادشاهه رکي سلامت رکي"<br /> {{center|[[File:United_States_Navy_Band_-_God_Save_the_Queen.oga]]}} | song = ''[[Gibraltar Anthem]]''<br /> "جبرالٽر جو ترانو"<br /> {{center| }} | image_map = Gibraltar location in Europe.svg | map_alt = Location of Gibraltar in Europe | map_caption = {{map caption |location_color= ڳاڙهو سائو}} گڏيل بادشاھت، هلڪو سائو | mapsize = | image_map2 = Gibraltar map-en-edit2.svg | map_alt2 = Map of Gibraltar | map_caption2 = جبرالٽر جو نقشو | mapsize2 = | subdivision_type = خودمختيار رياست | subdivision_name = {{flag|United Kingdom}} | established_title = اسپين کان قبضو ڪیو | established_date = 4 آگسٽ 1704ع | established_title2 = برطانيه ڏانهن الحاق گڏيل بادشاھت | established_date2 = 11 اپريل 1713ع | established_title3 = قومي ڏينهن | established_date3 = 10 سيپٽمبر 1967ع | established_title4 = یوروپین اکنامک برادری (EEC) تائين رسائي | established_date4 = 1 جنوري 1973ع | established_title5 = یوروپی اتحاد EU مان نڪرڻ | established_date5 = 31 جنوري 2020ع | official_languages = انگريزي | languages_type = Spoken languages | languages = {{hlist|[[English language|English]]|[[Spanish language|Spanish]]|[[Llanito]]}} | coordinates = {{coord|36.14|-5.35|type:city_region:GI|display=inline,title}} | largest_settlement_type = ودو ضلعو <br />{{nobold|by population}} | largest_settlement = گاديء جو ھنڌ | demonym = جبرالٽيرين، لانيٽو | government_type = ترقي يافته نمائندو انحصار | leader_title1 = بادشاهہ | leader_name1 = بادشاهه چارلس ٽيون | leader_title2 = گورنر | leader_name2 = بين باٿرسٽ | leader_title3 = وزيراعلي | leader_name3 = فابيان پڪارڊو | leader_title4 = ميئر | leader_name4 = ڪارمين گومز<ref>{{Cite news |date=2023-05-30 |title=Investiture of Ms Carmen Gomez GMD as Gibraltar's Mayor - 342/2023 |language=en |url=https://www.gibraltar.gov.gi/press-releases/investiture-of-ms-carmen-gomez-gmd-as-gibraltars-mayor-3422023-8906 |access-date=2023-06-12}}</ref> | legislature = پارليامينٽ | national_representation = [[Government of the United Kingdom]] | national_representation_type1 = [[Parliamentary Under-Secretary of State for Europe|Minister]] | national_representation1 = Vacant | area_km2 = 6.8<ref name="gibraltar.gov.gi">{{Cite web |date=2024 |title=Gibraltar - Key Indicators |url=https://www.gibraltar.gov.gi/statistics/key-indicators |access-date=10 July 2024 |website=Gibraltar.gov.gi }}</ref> | area_sq_mi = 2.6 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | percent_water = 0 | elevation_max_m = 426 | population_estimate = 34,003<ref name="gibraltar.gov.gi">{{Cite web |date=2024 |title=Gibraltar - Key Indicators |url=https://www.gibraltar.gov.gi/statistics/key-indicators |access-date=10 July 2024 |website=Gibraltar.gov.gi }}</ref> | population_estimate_rank = 220th | population_estimate_year = 2020 | population_census = 32,688 | population_census_year = 2022 | population_density_km2 = 5,000 | population_density_sq_mi = 12,264 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | population_density_rank = | GDP_PPP = £1.64 billion | GDP_PPP_rank =not ranked | GDP_PPP_year = 2013 | GDP_PPP_per_capita = £50,941 | GDP_PPP_per_capita_rank = not ranked | HDI_year = 2018 | HDI_change = <!--increase/decrease/steady--> | HDI = 0.961 <!--number only--> | HDI_ref = <ref>[https://en.populationdata.net/rankings/hdi/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210809144053/https://en.populationdata.net/rankings/hdi/ |date=9 August 2021 }} Rankings – Human Development Index (HDI)</ref> | HDI_rank = 3rd | currency = [[Pound sterling]]<br />[[Gibraltar pound]] (£) | currency_code = GIP | timezone = [[Central European Time|CET]] | utc_offset = +01:00 | timezone_DST = [[Central European Summer Time|CEST]] | utc_offset_DST = +02:00 | drives_on = right | calling_code = [[Telephone numbers in Gibraltar|+350]] | postal_code_type = [[Postal addresses in Gibraltar|Postcode]] | postal_code = GX11 1AA | cctld = [[.gi]] | website = {{URL|https://www.gibraltar.gov.gi}} |GDP_nominal=£2.911 billion<ref name="gibraltar.gov.gi">{{Cite web |date=2024 |title=Gibraltar - Key Indicators |url=https://www.gibraltar.gov.gi/statistics/key-indicators |access-date=10 July 2024 |website=Gibraltar.gov.gi }}</ref> | GDP_nominal_year = 2024 |GDP_nominal_per_capita= £85,614<ref name="gibraltar.gov.gi">{{Cite web |date=2024 |title=Gibraltar - Key Indicators |url=https://www.gibraltar.gov.gi/statistics/key-indicators |access-date=10 July 2024 |website=Gibraltar.gov.gi }}</ref> }} [[File:Gibraltar5.jpg|thumb|فضائي نظارو]] [[File:Gibraltar aerial view looking northwest.jpg|thumb|جبل الطارق جو هوائي نظارو، اتر-اولهه ڏیک]] '''جبل الطارق''' (انگريزي: Jibraltar؛ اسپيني: xiβɾalˈtaɾ) ھڪ برطانوي اوورسيز علائقو ۽ شھر آھي<ref>{{Cite news|url=https://amp.theguardian.com/world/2022/aug/28/better-late-than-never-gibraltar-becomes-city-after-180-year-delay|title=Better late than never: Gibraltar 'becomes' city after 180-year delay|date=28 August 2022|work=The Guardian|access-date=2022-08-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20220828222257/https://amp.theguardian.com/world/2022/aug/28/better-late-than-never-gibraltar-becomes-city-after-180-year-delay|archive-date=28 August 2022|url-status=live}}</ref> جيڪو آئیبیرین جزیری نما جي ڏاکڻي ڪناري تي واقع آھي، جبرالٽر جي خليج تي، ائٽلانٽڪ سمنڊ ۾ ميڊيٽرينين سمنڊ مان نڪرڻدر، اسٽريت آف جبرالٽر جي ويجھو آھي. <ref>''[[Dictionary.com]]'': [http://dictionary.reference.com/browse/Gibraltar Gibraltar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304053524/http://dictionary.reference.com/browse/Gibraltar|date=4 March 2016}}</ref><ref>''[[TheFreeDictionary.com|The Free Dictionary]]'': [http://www.thefreedictionary.com/Gibraltar Gibraltar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210426183430/http://www.thefreedictionary.com/Gibraltar|date=26 April 2021}}</ref> ان جي ايراضي 6.8 چورس ڪلوميٽر (2.6 اسڪوائر ميل) آهي<ref name="gibraltar.gov.gi2">{{Cite web|url=https://www.gibraltar.gov.gi/statistics/key-indicators|title=Gibraltar - Key Indicators|date=2024|website=Gibraltar.gov.gi|access-date=10 July 2024}}</ref> ۽ اتر طرف [[اسپين]] (ڪيمپو دي جبرالٽر) جي سرحد آهي. نظارن تي جبل الطارق جي چتان جو تسلط آهي، جنهن جي پيرن ۾ هڪ گنجان آبادي وارو شهر آهي، جنهن ۾ 34,003 ماڻهن، بنيادي طور تي جبرالٽرين، جو گهر آهي.<ref>{{Cite web|url=http://www.gibraltar.gov.gi/images/stories/PDF/statistics/2009/Abstract%20of%20Statistics%20Report%202009%20Website.pdf|title=Abstract of Statistics 2009|last=Statistics Office|year=2009|publisher=Statistics Office of the Government of Gibraltar|page=2|archive-url=https://web.archive.org/web/20141222033409/https://www.gibraltar.gov.gi/images/stories/PDF/statistics/2009/Abstract%20of%20Statistics%20Report%202009%20Website.pdf|archive-date=22 December 2014|access-date=12 November 2010|url-status=dead}} ''The civilian population includes Gibraltarian residents, other British residents (including the wives and families of UK-based servicemen, but not the servicemen themselves) and non-British residents. Visitors and transients are not included.'' In 2009, this broke down into 23,907 native-born citizens, 3,129 UK British citizens and 2,395 others, making a total population of 29,431. On census night, there were 31,623 people present in Gibraltar.</ref> جبرالٽر 1160ع ۾ الموحدون طرفان مستقل واچ ٽاور جي طور تي ٺهرايو ويو هو. اهو وچين دور جي آخر ۾ ناصرين، ڪاسٽيلين ۽ مارينيڊن جي وچ ۾ ڪنٽرول تبديل ڪيو، ويجھي الجيسراس 1337ع جي تباهي کان پوءِ وڏي اھمیت حاصل ڪئي. اهو ٻيهر ڪسٽائل جي تاج جو حصو بڻجي ويو. 1462ع ۾ ء 1704ع ۾، اسپين جي جانشينيءَ جي جنگ دوران اينگلو ڊچ فوجن اسپين کان جبرالٽر تي قبضو ڪيو ۽ 1713ع ۾ اُتریخٽ جي معاهدي تحت اُن کي دائمي طور برطانيه جي حوالي ڪيو ويو. اهو شاهي بحريه جو هڪ اهم مرڪز بڻجي ويو، خاص طور تي، نيپولين وارين جنگين ۽ ٻي عالمي جنگ دوران، جيئن ته اهو ميڊيٽرينين سمنڊ ڏانهن تنگ داخل ۽ نڪرڻ تي ڪنٽرول ڪندو هو، آبنائے جبرالٽر، جنهن مان اڌ دنيا جو سامونڊي واپار ان مان گذرندو هو.<ref>{{Cite web |date=24 November 2016 |title=Brexit makes Gibraltar even more important to the UK |url=http://bfpg.co.uk/2016/11/brexit-makes-gibraltar-even-more-important-to-the-uk/ |access-date=2 April 2017 |website=British Foreign Policy Group |archive-date=3 April 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170403194836/http://bfpg.co.uk/2016/11/brexit-makes-gibraltar-even-more-important-to-the-uk/ |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |date=21 July 2009 |title=Gibraltar: what is at stake? |url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/spain/5878914/Gibraltar-what-is-at-stake.html |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220110/https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/spain/5878914/Gibraltar-what-is-at-stake.html |archive-date=10 January 2022 |url-access=subscription |url-status=live |access-date=2 April 2017 |website=Telegraph}}{{cbignore}}</ref><ref>{{Cite web |date=12 November 2015 |title=Inside the rock: Gibraltar's strategic and military importance is complemented by financial and gaming leadership |url=http://www.cityam.com/228586/inside-rock |access-date=2 April 2017 |website=City AM |archive-date=3 April 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170403194818/http://www.cityam.com/228586/inside-rock |url-status=live }}</ref> جبرالٽر جي خودمختاري اينگلو-اسپين لاڳاپن ۾ تڪرار جو هڪ نقطو آهي، جيئن اسپين هن علائقي تي دعويٰ ڪري ٿو.<ref name="Maec2">{{in lang|es}} [http://www.maec.es/subwebs/embajadas/londres/es/menuppal/gibraltar/Paginas/LacuestiondeGibraltar.aspx Informe sobre la cuestión de Gibraltar], Spanish Foreign Ministry. {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100325220954/http://www.maec.es/subwebs/embajadas/londres/es/menuppal/gibraltar/Paginas/LacuestiondeGibraltar.aspx|date=25 March 2010}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.exteriores.gob.es/Portal/en/PoliticaExteriorCooperacion/Gibraltar/Paginas/Historia.aspx|title=History and Legal Aspects of the Dispute|publisher=The Ministry of Foreign Affairs, European Union and Cooperation|archive-url=https://web.archive.org/web/20181213012303/http://www.exteriores.gob.es/Portal/en/PoliticaExteriorCooperacion/Gibraltar/Paginas/Historia.aspx|archive-date=13 December 2018|access-date=23 July 2018|url-status=live}}</ref> جبرالٽرين سال 1967ع جي ريفرينڊم ۾ اسپين جي مختياري جي تجويز کي رد ڪري ڇڏيو ۽ 2002ع جي ريفرنڊم ۾ گڏيل خودمختياري لاءِ ريفرنڊم کي بہ رد ڪري ڇڏيو.<ref>{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/2002/11/08/gibraltar-votes-to-remain-british/aa4f79c0-ddb6-4141-ae3c-cf2f2523909d/?pagewanted=1|title=Gibraltar Votes to Remain British|last=Daly|first=Emma|date=8 November 2002|newspaper=[[The Washington Post]]|access-date=28 January 2019}}</ref> ان جي باوجود، جبرالٽر اسپين سان ويجهن معاشي ۽ ثقافتي لاڳاپن کي برقرار رکي ٿو، ڪيترن جبرالٽرين سان گڏ اسپيني ڳالهائيندڙن سان گڏ هڪ مقامي ٻولي به آهي جنهن کي لانيتو جي نالي سان سڃاتو وڃي ٿو.<ref name="Levey2008">{{cite book|author=David Levey|title=Language Change and Variation in Gibraltar|url=https://books.google.com/books?id=VKW6uqxsj4YC|date=January 2008|publisher=John Benjamins Publishing|isbn=978-90-272-1862-9|pages=1–4}}</ref><ref>{{Cite web |title=Employment Survey 2022|url=https://www.gibraltar.gov.gi/uploads/statistics/2022/Reports/Employment%20Survey%20Report%202022.pdf |access-date=21 July 2023 |publisher=Government of Gibraltar}}</ref><ref>{{Cite web |title=Govt's stark analysis highlights Brexit border challenge |url=https://www.chronicle.gi/govts-stark-analysis-highlights-brexit-border-challenge/ |access-date=11 March 2023 |publisher=Gibraltar Chronicle}}</ref> جبرالٽر جي معيشت مالي خدمتن، اي۔گيمنگ، سياحت ۽ بندرگاهن تي ٻڌل آهي.<ref>{{Cite journal|last1=Ravinesh Kumar|first1=Ronald|last2=Stauvermann|first2=Peter Josef|last3=Pate|first3=Arvind|year=2015|title=Nexus between electricity consumption and economic growth: a study of Gibraltar|url=https://repository.usp.ac.fj/8653/1/Gibraltar.pdf|journal=Economic Change and Restructuring|publisher=[[Springer Science+Business Media|Springer]]|volume=48|issue=2|page=120|doi=10.1007/s10644-014-9156-0|s2cid=254472584|access-date=2024-07-25|archive-date=2024-03-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20240326071937/https://repository.usp.ac.fj/8653/1/Gibraltar.pdf|dead-url=yes}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240326071937/https://repository.usp.ac.fj/8653/1/Gibraltar.pdf |date=2024-03-26 }}</ref> دنيا جي گھٽ ۾ گھٽ بيروزگاري جي شرحن مان ھڪڙي سان، مزدور قوت جو سڀ کان وڏو حصو، خاص طور تي نجي شعبي ۾، اسپين ۾ رھندڙ يا غير جبرالٽرين آھن. بریگزٽ کان وٺي، جبرالٽر يورپي يونين جو ميمبر نه آهي پر ڳالهين جاري آهي ته ان کي شينگن معاهدي ۾ حصو وٺڻ لاء جبرالٽر ۽ اسپين جي وچ ۾ سرحدي حرڪت کي آسان بڻائي. مارچ 2023ع تائين، ڳالهيون ختم ٿي ويون آهن..<ref name="FT240323" /> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:يورپ]] [[زمرو:جاگرافي يورپ]] [[زمرو:يورپ جا علائقا]] fmt75qoxe0ctu99gnoi3mw9n8yto3zr 0 37982 295177 248562 2024-11-06T09:46:52Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295177 wikitext text/x-wiki {{Infobox planet | name = زحل | symbol = [[فائل:Saturn symbol (bold).svg|24px|♄]] | image = Saturn during Equinox.jpg | image_size = | caption = Pictured in natural color approaching [[equinox]], photographed by ''[[Cassini–Huygens|Cassini]]'' in July 2008; the dot in the bottom left corner is [[Titan (moon)|Titan]] | background = #f8f9fa | pronounced = {{IPAc-en|audio=en-us-Saturn.ogg|ˈ|s|æ|t|ər|n}}<ref name="walter2003"/> | named_after = [[Saturn (mythology)|Saturn]] | adjectives = Saturnian, Cronian | orbit_ref = <ref name="fact" /> | epoch = [[J2000.0]] | aphelion = {{convert|1514.50|e6km|AU|4|abbr=unit}} | perihelion = {{convert|1352.55|e6km|AU|4|abbr=unit}} | semimajor = {{convert|1433.53|e6km|AU|4|abbr=unit}} | eccentricity = {{val|0.0565}} | period = {{plainlist | * {{val|29.4571|u=[[Julian year (astronomy)|yr]]}} * {{val|fmt=commas|10759.22|u=days}} * {{val|fmt=commas|24491.07}} Saturnian [[solar day]]s<ref name="CSeligman" /> }} | synodic_period = 378.09 days | avg_speed = {{convert|9.68|km/s|mi/s|sigfig=3|abbr=unit}} | mean_anomaly = {{val|317.020|u=°}}<ref name="VSOP87" /> | inclination = {{plainlist | * {{val|2.485|u=°}} to [[ecliptic]]<ref name="VSOP87" /> * {{val|5.51|u=°}} to [[Sun]]'s [[equator]]<ref name="VSOP87" /> * {{val|0.93|u=°}} to [[invariable plane]]<ref name="meanplane" /> }} | asc_node = {{val|113.665|u=°}} | arg_peri = {{val|339.392|u=°}}<ref name="VSOP87" /> | satellites = [[moons of Saturn|62]] with formal designations; innumerable additional [[moonlet]]s.<ref name=fact /> | physical_ref = <ref name="fact" /> | mean_radius = {{convert|58232|km|mi|0|abbr=unit}}<ref group=lower-alpha name=1bar /> | equatorial_radius = {{plainlist | * {{convert|60268|km|mi|0|abbr=unit}}<ref group=lower-alpha name=1bar>Refers to the level of 1 bar atmospheric pressure</ref> * {{val|9.449}} Earths }} | polar_radius = {{plainlist | * {{convert|54364|km|mi|0|abbr=unit}}<ref group=lower-alpha name=1bar /> * {{val|8.552|u=Earths}} }} | flattening = {{val|0.09796}} | surface_area = {{plainlist | * {{convert|4.27e10|km2|sqmi|abbr=unit}}<ref name="nasafact" /><ref group=lower-alpha name=1bar /> * {{val|83.703|u=Earths}} }} | volume = {{plainlist | * {{convert|8.2713e14|km3|cumi|abbr=unit}}<ref group=lower-alpha name=1bar /> * {{val|763.59|u=Earths}} }} | mass = {{plainlist | * {{val|5.6834e26|u=kg}} * {{val|95.159|u=Earths}} }} | density = {{convert|0.687|g/cm3|lk=on|abbr=unit}}<ref group=lower-alpha name=1bar_b>Based on the volume within the level of 1 bar atmospheric pressure</ref> {{small|(less than water)}} | surface_grav = {{plainlist | * {{convert|10.44|m/s2|lk=on|abbr=unit}}<ref group=lower-alpha name=1bar /> * 1.065 ''[[g-force|g]]'' }} | moment_of_inertia_factor = {{val|0.210|u=I/MR²}} {{small|estimate}} | escape_velocity = {{convert|35.5|km/s|mi/s|abbr=unit}}<ref group=lower-alpha name=1bar /> | sidereal_day = <span class="nowrap">{{RA|10|33|38}} {{+-|{{RA||1|52}}|{{RA||1|19}}}}&thinsp;</span><ref name="NASA-20190118">{{cite news |last1=McCartney |first1=Gretchen |last2=Wendel |first2=JoAnna |title=Scientists Finally Know What Time It Is on Saturn |url=https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?feature=731 |date=18 January 2019 |work=[[NASA]] |accessdate=18 January 2019 |archive-date=29 August 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190829054935/https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?feature=731 |dead-url=yes |archivedate=29 August 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190829054935/https://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?feature=731 }}</ref><ref name="APJ-20190117">{{cite journal |author=Mankovich, Christopher |display-authors=etal |title=Cassini Ring Seismology as a Probe of Saturn's Interior. I. Rigid Rotation |date=17 January 2019 |journal=[[The Astrophysical Journal]] |volume=871 |pages=1 |number=1 |doi=10.3847/1538-4357/aaf798 }}</ref> | rot_velocity = {{convert|9.87|km/s|mi/s km/h|abbr=unit}}<ref group=lower-alpha name=1bar /> | axial_tilt = 26.73° {{small|(to orbit)}} | right_asc_north_pole = 40.589°; {{RA|2|42|21}} | declination = 83.537° | albedo = {{plainlist | * 0.342 ([[Bond albedo|Bond]])<ref name="Hanel_et_al"/> * 0.499 ([[Geometric albedo|geometric]])<ref name="Mallama_et_al"/> }} | temp_name1 = 1 [[bar (unit)|bar]] | mean_temp_1 = {{convert|134|K|C|0|lk=on}} | temp_name2 = 0.1 [[bar (unit)|bar]] | mean_temp_2 = {{convert|84|K|C|0|lk=on}} | magnitude = −0.55<ref name="Mallama_and_Hilton" /> to +1.17<ref name="Mallama_and_Hilton"/> | angular_size = 14.5″ to 20.1″ (excludes rings) | atmosphere_ref = <ref name="fact" /> | surface_pressure = 140&nbsp;kPa<ref>{{cite web |title=On The Atmospheres Of Different Planets |first=Robin |last=Knecht |date=24 October 2005 |url=http://www.tp.umu.se/space/Proj_05/Robin.K.pdf |access-date=14 October 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171014234631/http://www.tp.umu.se/space/Proj_05/Robin.K.pdf |archive-date=14 October 2017 |deadurl=yes |df=dmy-all}}</ref> | scale_height = {{convert|59.5|km|mi|abbr=unit}} | atmosphere_composition = by volume: {{aligned table|cols=2 | {{val|96.3|2.4|u=%}} |[[hydrogen]] ({{chem2|H2}}) | {{val|3.25|2.4|u=%}} |[[helium]] ({{chem2|He}}) | {{val|0.45|0.2|u=%}} |[[methane]] ({{chem2|CH4}}) | {{val|0.0125|0.0075|u=%}} |[[ammonia]] ({{chem2|NH3}}) | {{val|0.0110|0.0058|u=%}} |[[hydrogen deuteride]] (HD) | {{val|0.0007|0.00015|u=%|fmt=none}} |[[ethane]] ({{chem2|C2H6}}) }}'''Ices''': * [[ammonia]] ({{chem2|NH3}}) * [[water]] ({{chem2|H2O}}) * [[ammonium hydrosulfide]] ({{chem2|NH4SH}}) }} '''زحل''' SATURN [[فائل:Saturn.png|thumb]] زحل جنھن کي انگريزي ۾ سيٽرن چيو ويندو آھي . جيڪو اسانجي [[شمسي سرشتو|نظام شمسي]] ڇھون گرھ آھي . پراڻن علم فلڪيات جي ماھرن جي ويجھو ھي گرھ نظام شمسي جو آخري گرھ تصور ڪيو ويندو ھو . نظام شمسي جو سڀني کان خوبصورت گرھ زحل سج کان اٺ سو نوي ملين ميل 890 پري آھي . زحل نظام شمسي جو ٻئي نمبر تي وڏي ۾ وڏو گرھ آھي . گليليو گليلي 1610ء ۾ پھرين چڪر دوربين ذريعي ھن گرھ کي ڏٺو . مفاصلو گھڻو ھجڻ ڪري گليليو ھن جي دائرن کي ڪون سڃاڻي سگھيو . ھن کي طرح طرح جا خيال پئي آيا . ھن سمجھيو شايد زحل سان گڏ ٻه چنڊ اٿس يا ڪجهه ٻيون شيون . يونانين زحل کي جوپيٽر جو پي ۽ ڪنگ آف ايگريڪلچر سڏيو آھي . اساني نظام شمسي جو ھي وڏو گيسي پربت جي ڪيمسٽري به جوپيٽر وانگي عجيب آھي . ھن عجيب و غريب گيسي پربت جا دائرا جيڪي ھن جي چوگرد آھن اھي تقريبا 175000 ميل ڊگھا ۽ 30 فٽ ويڪرا آھن . زحل جي ھن مھل تائين دريافت ٿيل چنڊن جي تعداد 62 آھي . 100 کان مٿي ننڍا ننڍا جسم پڻ ھن گرھ کي ڦرن ٿا پر انھن کي چنڊ نه ٿو تسليم ڪيو وڃي . اڃان تائين ھن گرھ تي رڳو چار اسپيس ڪرافٽ وڃين چڪا آھن . Pioneer 11 ء 1979 ۾ وائجر 1 وائجر 2 ستت ئي 1980 ء ۾ ۽ ويھن سالن کان پوء ڪسيني کي 2004 ء ۾ زحل ڏانھن موڪليو ويو . زحل جي ڊکڻ پول تي ھڪ وڏو ۽ صاف نظر ايندڙ آء بال طوفان آھي . ان کان پھرين رڳو زمين تي ان نموني جا طوفان ڏٺا ويا . زحل تي ھي طوفان ڪئي ڪروڙن سالن کان موجود آھي . == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:نظام شمسي]] k3ykq7a6vsl1morjl5i1kyoltqz07dr 0 38969 295227 167449 2024-11-06T11:36:37Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295227 wikitext text/x-wiki [[فائل:Joda paleontologist.jpg|thumb|A paleontologist at work at [[John Day Fossil Beds National Monument]]]] '''پئلئينٽولاجي'''. --( Palaeontology) : [[سائنس]] جي ھيء شاخ تاريخ کان آڳاٽي دؤر جي جنسن جي باري ۾ علم بابت آهي، جيڪي گھڻو ڪري نابود ٿي چڪيون ھجن. ان علم جو مدار فاسل جي بائيلاجيڪل، ڪيميڪل ۽ فزيڪل ٽيڪنڪ جي استعمال سان ھٿ ڪيل ڄاڻ جي تجزيي تي آھي.<ref>{{https://www.nature.com/subjects/palaeontology}}</ref>ھيء سائنس ارڙھين صديء ۾ جارجيس ڪوو وائر جي ڪمپريٽو اناٽامي يا تقابلي ايناٽامي ۾ ڪيل خدمتن جي نتيجي ۾ قائم ٿي، ۽ اوڻويھين صديءَ ۾ تيزيءَ سان فروغ ۾ آئي. انگريزيءَ جو ھي لفظ پيليئنٽالاجي اصل ۾ يوناني ٻوليءَ جي ٽن لفظن مان نڪتل آهي؛ پيلائس (palaios) جنھن جي معني آهي پراڻو يا قديم؛ آنٽس (ontos) جي معني آهي وجود يا مخلوق؛ ۽ لاگس (logos) جي معني آهي ڳالھ، خيال يا مطالعو.<ref name=OnlineEtDict>{{cite web|title=paleontology|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=paleontology&allowed_in_frame=0|publisher=[[Online Etymology Dictionary]]}}</ref>[[فائل:Europasaurus Praeparation.JPG|thumb|The preparation of the fossilised bones of ''[[Europasaurus|Europasaurus holgeri]]'']] [[فائل:Fossil Tyranausaurus Rex at the Royal Tyrell Museum, Alberta, Canada.jpg|thumb|150px|left| Analyses using [[engineering]] techniques show that ''[[Tyrannosaurus]]'' had a devastating bite, but raise doubts about how fast it could move.]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڌرتي سائنس]] [[زمرو:زميني سائنسون]] [[زمرو:علم ارضيات جي تاريخ]] 044tg7o1j8h6ftt3gxwkt8n1e6e7qqc 295229 295227 2024-11-06T11:37:40Z Ibne maryam 17680 295229 wikitext text/x-wiki [[فائل:Joda paleontologist.jpg|thumb|A paleontologist at work at [[John Day Fossil Beds National Monument]]]] '''پئلئينٽولاجي''' (Palaeontology)، [[سائنس]] جي ھيء شاخ تاريخ کان آڳاٽي دؤر جي جنسن جي باري ۾ علم بابت آهي، جيڪي گھڻو ڪري نابود ٿي چڪيون ھجن. ان علم جو مدار فاسل جي بائيلاجيڪل، ڪيميڪل ۽ فزيڪل ٽيڪنڪ جي استعمال سان ھٿ ڪيل ڄاڻ جي تجزيي تي آھي.<ref>{{https://www.nature.com/subjects/palaeontology}}</ref>ھيء سائنس ارڙھين صديء ۾ جارجيس ڪوو وائر جي ڪمپريٽو اناٽامي يا تقابلي ايناٽامي ۾ ڪيل خدمتن جي نتيجي ۾ قائم ٿي، ۽ اوڻويھين صديءَ ۾ تيزيءَ سان فروغ ۾ آئي. انگريزيءَ جو ھي لفظ پيليئنٽالاجي اصل ۾ يوناني ٻوليءَ جي ٽن لفظن مان نڪتل آهي؛ پيلائس (palaios) جنھن جي معني آهي پراڻو يا قديم؛ آنٽس (ontos) جي معني آهي وجود يا مخلوق؛ ۽ لاگس (logos) جي معني آهي ڳالھ، خيال يا مطالعو.<ref name=OnlineEtDict>{{cite web|title=paleontology|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=paleontology&allowed_in_frame=0|publisher=[[Online Etymology Dictionary]]}}</ref>[[فائل:Europasaurus Praeparation.JPG|thumb|The preparation of the fossilised bones of ''[[Europasaurus|Europasaurus holgeri]]'']] [[فائل:Fossil Tyranausaurus Rex at the Royal Tyrell Museum, Alberta, Canada.jpg|thumb|150px|left| Analyses using [[engineering]] techniques show that ''[[Tyrannosaurus]]'' had a devastating bite, but raise doubts about how fast it could move.]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڌرتي سائنس]] [[زمرو:زميني سائنسون]] [[زمرو:علم ارضيات جي تاريخ]] 4p364dh0b5gfhsdxuz8k01qytx5okzd 295234 295229 2024-11-06T11:41:41Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295234 wikitext text/x-wiki [[فائل:Joda paleontologist.jpg|thumb|A paleontologist at work at [[John Day Fossil Beds National Monument]]]] '''پئلئينٽولاجي''' (Palaeontology)، [[سائنس]] جي ھيء شاخ تاريخ کان آڳاٽي دؤر جي جنسن جي باري ۾ علم بابت آهي، جيڪي گھڻو ڪري نابود ٿي چڪيون ھجن. ان علم جو مدار فاسل جي بائيلاجيڪل، ڪيميڪل ۽ فزيڪل ٽيڪنڪ جي استعمال سان ھٿ ڪيل ڄاڻ جي تجزيي تي آھي.<ref>{{https://www.nature.com/subjects/palaeontology}}</ref>ھيء سائنس ارڙھين صديء ۾ جارجيس ڪوو وائر جي ڪمپريٽو اناٽامي يا تقابلي ايناٽامي ۾ ڪيل خدمتن جي نتيجي ۾ قائم ٿي، ۽ اوڻويھين صديءَ ۾ تيزيءَ سان فروغ ۾ آئي. انگريزيءَ جو ھي لفظ پيليئنٽالاجي اصل ۾ يوناني ٻوليءَ جي ٽن لفظن مان نڪتل آهي؛ پيلائس (palaios) جنھن جي معني آهي پراڻو يا قديم؛ آنٽس (ontos) جي معني آهي وجود يا مخلوق؛ ۽ لاگس (logos) جي معني آهي ڳالھ، خيال يا مطالعو.<ref name=OnlineEtDict>{{cite web|title=paleontology|url=http://www.etymonline.com/index.php?term=paleontology&allowed_in_frame=0|publisher=[[Online Etymology Dictionary]]}}</ref>[[فائل:Europasaurus Praeparation.JPG|thumb|The preparation of the fossilised bones of ''[[Europasaurus|Europasaurus holgeri]]'']] [[فائل:Fossil Tyranausaurus Rex at the Royal Tyrell Museum, Alberta, Canada.jpg|thumb|150px|left| Analyses using [[engineering]] techniques show that ''[[Tyrannosaurus]]'' had a devastating bite, but raise doubts about how fast it could move.]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڌرتي سائنس]] [[زمرو:علم ارضيات جي تاريخ]] g6wzthkgffbeq9dmoci5tw2knmglm9d 0 39446 295018 293631 2024-11-05T15:33:57Z Ibne maryam 17680 295018 wikitext text/x-wiki {{Short description|Genus of flowering plants}} {{Distinguish|Chinese water chestnut}} {{Infobox settlement | name = Water caltrop | image = Illustration Trapa natans1.jpg | image_caption = ''Trapa natans'' | parent_authority = [[Joachim Otto Voigt|Voigt]] | taxon = Trapa | authority = [[Carl Linnaeus|L.]] | type_species = ''Trapa natans'' | type_species_authority = L. | subdivision_ranks = Species | subdivision = *''[[Trapa natans]]'' *''[[Trapa bicornis]]'' *''[[Trapa rossica]]'' }} [[File:Water caltrop 1.jpg|thumb|Water caltrop, West Bengal, India]] '''پاني ڦل''' (Water Caltrop) هي پٻڻ وانگي هڪڙو پاڻيءَ جو اوڀڙ آهي ۽ هندستان جي گهڻن ڀاڱن ۾ ٿيندو آهي. هي لوڙهه جيڏو گول ڦر جهليندو آهي، مگر گول ۽ لسو نه ٿيندو آهي. ڏاند جي مٿي جهڙو ٿيندو آهي ۽ سڱن وانگي ٻه نوڪون به نڪتل اٿس. ڪڏهن ڪڏهن رنگ جو بلڪل ڪارو ٿيندو آهي. کل لاهي تري کائيندا اٿس. ول شڪل جي سهڻي ٿيندي آهي، خصوصاً مينهن جي موسم ۾، جڏهن سانجهن مهل سندس صاف ۽ اڇا گل کلندا آهن. تلائن ۾ پوکڻ ڪري سارا تلاءَ وڪوڙي ويندو آهي. ڪي چون ٿا ته تلائن ۾ ٿيڻ ڪري پاڻي صاف ٿئي ٿو.سنڌي م ان کي [[سنگھارا]] يا ھڪ کي سنگھارو پڻ چوندا آهن. هن ميوي کي انگريزيءَ ۾ واٽر چيسٽ نٽ چون ٿا.<ref>ڪتاب: باغ ۽ باغباني؛ ليکڪ: مرزا قليچ بيگ؛ايڊيشن:1960؛پبلشر: [[سنڌي ادبي بورڊ]] ڄامشورو</ref> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ٻوٽا]] [[زمرو:ميوا]] jc10msjjqc3c2v9t1berfj85qwxd0dl 0 39585 295035 269793 2024-11-05T16:38:20Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295035 wikitext text/x-wiki '''ڪائي غارون''' ([[انگريزي]]: Kai Caves) [[پاڪستان]] جي صوبي [[سنڌ]] جي [[سيوهڻ شريف تعلقو|سيوھڻ تعلقي]] جي [[ڄامشورو ضلعو|ڄامشوري ضلعي]] جي شهر [[سيوهڻ شريف]] کان اٽڪل 40 ڪلوميٽرن جي مفاصلي تي [[کيرٿر]] جبل جي سليسلي جي ڪائي ماٿريءَ ۾<ref>{{Citation |title=Kai Valley: The Scenic Spot For Visitors In Sindh, Pakistan<!-- Bot generated title --> |url=http://www.pakistansource.com/kai-valley-scenic-spot-visitors-sindh/ |accessdate=2018-03-31 |archive-date=2018-06-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180619163542/http://www.pakistansource.com/kai-valley-scenic-spot-visitors-sindh/ |dead-url=yes }}</ref> واقع آهن. هت غارن جا ٻہ ماڳ آهن. غارن وارو هڪ ماڳ محمد خان نوحاڻي ڳوٺ کان ڏکڻ طرف مٿانهين ٽڪريءَ تي آهي جيڪو [[عزيز ڪنگراڻي]] ڳولي لڌو<ref name="autogenerated1">[https://www.dawn.com/news/727095 Heritage: The ancient sites of Kai and Naig valleys - Newspaper - DAWN.COM<!-- Bot generated title -->]</ref> ۽ ٻيو ڳوٺ جي اولھ ۾ هيٺانهين ٽڪري تي آهي جيڪو تاج صحرائي ڳولي لڌو،<ref>[http://www.sindhiadabiboard.org/Catalogue/History/Book10/Book_page18.html Sindhi Adabi Board Online Library (History)<!-- Bot generated title -->]</ref> جيڪي مقامي طور '''ست گھريون''' (ست غارون) جي نالي سان مشهور آهن ڇاڪاڻ تہ هت ست غارون آهن. غارن جا ٻئي ماڳ هڪ ٻئي جي اوڀر اولھ ۾ آهن. ڪائي ماٿريءَ جي جبلن ڏانهن نهار ڪجي ٿي تہ ايئن لڳي ٿو تہ ماٿري قديم زماني ۾ جبلن جي هيٺ رهي هُئي. هت جبلن مان قدرتي چشمي جي واهي بہ وهي اچي ٿي جاڪا صدين کان ڪائي مٿري کي سيراب ڪري ٿي. قديم آثارن جي ماهرن جي راءِ آهي تہ هيءُ غارون سنڌو تهذيب جي پٿر جي نئين دور نيوليٿڪ (Neolithic) دؤر جون آهن. [[تاج صحرائي]] جي کوجنا موجب غارن جي آس پاس ڪائي ماٿري ۾ بُلي جي بُٺي، نُڪو بُٺي ۽ [[نئيگ شريف]] '''ڪئلڪوليٿڪ''' (Chalcolithicl) دؤر جون بستيون بہ آهن، ڪاني ماٿري ۾ هڪ قديم ماڳ آهي جيڪو هاڻ '''پنج تن جي باغ''' سان مشهور آهي. نئيگ ماٿري جيان هت وهندڙ واهيءَ تي اٽي پيهڻ لاءِ جنڊ يا جانڊھ بہ آهي جيڪو واهيءَ جي پاڻيءَ جي تيز وهڪري تي هلي ٿو ۽ ماڻهو ان پيهن ٿا. تاج صحرائي هت زرتشتي يا [[زردشتي]] آثار بہ ڳولي لڌا هئا.<ref>{{Citation |title=Kai<!-- Bot generated title --> |url=http://www.discover-pakistan.com/kai.html |accessdate=2018-03-31 |archive-date=2021-01-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210116052045/https://www.discover-pakistan.com/kai.html |dead-url=yes }}</ref><ref name="autogenerated1" /> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:قديم آثار]] 0gzml54nsf6re8qw1ym91sr7r5bt26y 0 39635 295090 252605 2024-11-06T03:31:22Z هوتچند 19261 /* گيلري */فائل 295090 wikitext text/x-wiki '''جوَ''' [[انگريزي]] (Barley)ڪڻڪ جهڙو فصل ٿئي ٿو جيڪو اناج طور کاڌ خوراڪ طور استعمال ٿيندو آهي. جَوَ [[سنڌ]] ۾ به پوکيو ويندو آهي. طبي حوالي سان به جَوَ جا ڪيترائي فائدا ٿين ٿا. جَوَن جي ڪش به ٿيندي آهي جيڪا مريضن لاءِ مفيد هوندي آهي.<ref>{{حوالو_ويب|url=http://www.dunya.com.pk/index.php/special-feature/2018-02-07/20723|title=Roznama Dunya: اسپیشل فیچرز :- جَو کے کثیر فوائد|website=Roznama Dunya: اسپیشل فیچرز :-|access-date=2019-08-12}}</ref> ==طب== نالا: ع. شعير، ف. جـوَ، هه. وغيره___ جو، اريا، صعاري ۽ فرثما. اثر: گرم تر، نقصان: آنڊن ۽ مثاني کي، ميل: گيهه ۽ کنڊ، عيوض: ___-، وزن: هڪ کان چار تولا. سڃاڻپ: مشهور ان جا داڻا آهن، جيڪي کل ۾ ڍڪيل ۽ ڊگهيڙا ڏسبا آهن، ڇڙي يا ٻيءَ طرح کل لاهي صاف ڪري پوءِ ڪم آڻبا آهن. خاصيت: هنن جي ماني هلڪي غذا آهي، رت ۽ صفرا جي جوش، اُڃ ۽ گـرميءَ جـي تپ کي گهٽائين ٿا. هنن جي رٻ جگر، ڦڦڙن، سلهه، تپ دق، سيني ۽ پـاسـي جـي سـور، کنگهـه، مٿـي جي سور ۾ فـائدو ڪـري ٿي. بلغمي خلط کي تحليل ڪري ٿي، پيشاب جاري ڪري ٿي، بيمارن لاءِ لطيف غذا آهي.<ref>ڪتاب فرھنگ جعفري :؛ ليکڪ: حڪيم محمد جعفر؛ايڊيشن: 2007؛ پبلشر: سنڌي ادبي بورڊ ڄامشورو</ref>، == گيلري == <Gallery> Illustration Hordeum vulgare1.jpg|جو Barley Seeds.jpg|جَوَ جو سُڪو ٻج Barley (Hordeum vulgare) - United States National Arboretum - 24 May 2009.jpg|جَوَ جي پوک </Gallery> == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:فصل]] [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:اناج]] 52r1r0hohwxrigzlyeow8s1yadpgps2 0 39637 295106 269823 2024-11-06T03:57:54Z هوتچند 19261 فائل 295106 wikitext text/x-wiki '''جوئر''' [[انگريزي]] (Sorghum vulgare) ھڪ قَسم جو ان وارو فصل آھي جيڪو قديم زماني کان سنڌ ۾ پوکبو اچي ٿو. هاڻ جوئر جو فصل اڪثر ڪري باراني علائقن ۾ پوکجي ٿو. ان جو ٻوٽو وڏو به ته ننڍو به ٿيندو آهي. جوئر جي به ڪڻڪ وانگر ماني پچائي کاڌي ويندي آهي. جوئر جو داڻو رنگ ۾ اڇو، ڳاڙهو ۽ ٻين رنگن جو ٿئي ٿو. جوئر جي قسمن ۾ ڪانگڙ، تُري وغيره شامل آهن. <ref>{{حوالو_ويب|url=http://dic.sindhila.edu.pk/index.php?txtsrch=%DA%B3%D8%A7%DA%99%D9%87%D9%8A%20%D8%AC%D9%88%D8%A6%D8%B1|title=ڳاڙهي جوئر {{!}} Online Sindhi Dictionaries {{!}} آن لائين سنڌي ڊڪشنريون|website=dic.sindhila.edu.pk|access-date=2019-08-04}}</ref>.<ref>{{حوالو_ويب|url=http://dic.sindhila.edu.pk/index.php?txtsrch=%D8%AC%D9%88%D8%A6%D8%B1%D8%8C%20%D9%BB%D8%A7%D8%AC%D9%87%D8%B1%D9%8A|title=جوئر، ٻاجهري {{!}} Online Sindhi Dictionaries {{!}} آن لائين سنڌي ڊڪشنريون|website=dic.sindhila.edu.pk|access-date=2019-08-04}}</ref> [[فائل:Eat of Millet.jpg|180px|thumb|جوئر جو سنگ]] == طبي فائدا == [[فائل:Colours_of_Juar.jpg|200px|thumb|جوئر جي سڱ جا رنگ]] طب مطابق جوئر جو اثر معتدل ھوندو آھي. ان جي سنگ جو رنگ اڇو ۽ ڳاڙهو ھوندو آھي ۽ ان جا داڻا گول ھوندا آھن جوئر جي اٽي جي ماني گهاٽي بلغم کي وڃائي ٿي، رت ۽ صفرا جي جوش کي گهٽائي ٿي، سلھ جي رت کي بند ڪري ٿي، غليظ وائي باديءَ کي تحليل ڪري ٿي، تپ، صفراوي دستن لاءِ فائديمند آهي. هن جي لپري سخت ڳوڙهن کي ڦاڙي ٿي. هن جو ڀت رڌجي ان ۾ وڏف وجهجي، انهي ڀت کائڻ سان زالن جي ٿڇ ۾ واڌارو ٿيندو.<ref>ڪتاب: فرھنگ جعفري؛ ليکڪ: حڪيم محمد جعفر؛ ايڊيشن: 2007ع؛ پبلشر: [[سنڌي ادبي بورڊ]]، ڄامشورو.</ref> [[فائل:Corn_of_Juar.jpg|300px|thumb|جوئر جو ان ڳاھ کان پوء گڏ ڪيل]] == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:فصل]] [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:اناج]] 3lp2unvf34neetrxy9iwc8isskybs89 0 40135 295230 251237 2024-11-06T11:39:05Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295230 wikitext text/x-wiki [[فائل:Joseph Justus Scaliger - Imagines philologorum.jpg|thumb|222px|[[جوزف جسٽس اسڪيليگر جديد ڪرنولاجي جي علم جو باني آھي]]]]<ref>{{cite book | first = E. G. | last = Richards | author-link = E. G. Richards | title = Mapping Time: The Calendar and History | place = Oxford | publisher = [[Oxford University Press]] | year = 1998 | pages = 12–13 | isbn = 0-19-286205-7}}</ref> تاريخ وار __(Chronology): گذريل واقعن تي تاريخ جو تعين ڪرڻ لاءِ تاريخي دستاويزن جي زماني جي حساب سان ترتيب ۽ اڀياس ڪرڻ. ايم. ايڇ پنهور سنڌ جي واقعاتي لغت Chronological Dictionary of Sindh لکي، جنهن ۾ تخليق ڪائنات کان وٺي سمن جي دور تائين سنڌ جي واقعن کي تاريخ وار بيان ڪيو آهي. <ref>.ڪتاب:ادبي اصطلاحن جي تشريحي لغت؛مرتب: مختيار احمد ملاح؛پبلشر:سنڌ لئنگئيج اٿارٽي</ref> ڪرنولاجي لاطيني ٻوليءَ جي لفظ ڪرنولاگيا ''chronologia'' جيڪو وري قديم يوناني لفظ {{lang|grc|[[χρόνος|χρόνος]]}},'{{lang|grc|-λογί}}, ڪورونوس chrónos مان نڪتل آهي جنھن جي معني آهي وقت.<ref>{{cite EB1911|wstitle=Chronology|volume=6|page=305}}</ref>اھا واقعن جي واقع ٿيڻ واري وقت کي ترتيب ۾ رکڻ واري سائنس آهي جنهن جو مثال ٽائيم لائين آھي<ref name="wordnet">Memidex/WordNet, "chronology," [http://www.memidex.com/chronology+humanistic-discipline memidex.com] (accessed September 25, 2010).</ref> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڌرتي سائنس]] [[زمرو:واقعن جي تاريخ وار ترتيب]] srxi3y826ucks5wjdrlebd6tdky26pg 0 40519 295202 287611 2024-11-06T10:51:31Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295202 wikitext text/x-wiki {{TAFI}} {{چونڊ مضمون}} {{Infobox writing system |sample=Indus seal impression.jpg |name= سنڌو لکت <br/> Indus script |type=سمجه نه ايندڙ |typedesc= ڪنجھي واري زماني جي لکت |languages=نامعلوم |time=3500–1900 قبل مسيح<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/sci/tech/334517.stm|title='Earliest writing' found|accessdate=2 September 2014}}</ref><ref>{{cite web|title=Evidence for Indus script dated to ca. 3500 BCE|url=http://www.docstoc.com/docs/95980790/Evidence-for-Indus-script-dated-to-ca-3500-BCE|accessdate=2 September 2014}}</ref><ref>{{cite book|title=The Quest for the Origins of Vedic Culture: The Indo-Aryan Migration Debate|page=178|author=Edwin Bryant|publisher=Oxford University}}</ref> |iso15924=Inds |note=none <!-- remove this line if IPA phonetics are added to article --> }} '''سنڌو لکت''' ({{lang-en|Indus script}})، نشانين جو مجموعو آهي، جيڪا [[سنڌو ماٿريء جي تهذيب|سنڌو تهذيب]] جي ماڻهن، [[ڪوٽڏجي]] ۽ هڙاپا واري دور ۾ 3500 کان 1900 قبل مسيح ۾ جوڙي هئي. جن مُهرن تي اها لکت لکيل آهي اهي بيحد ننڍا آهن، ان لاءِ اهو چوڻ مشڪل آهي ته اهي نشانيون لکت سرشتو آهي يا نه،<ref name="Locklear">{{cite web |first1=Mallory |last1=Locklear |quote="After a century of failing to crack an ancient script, linguists turn to machines." |url=https://www.theverge.com/2017/1/25/14371450/indus-valley-civilization-ancient-seals-symbols-language-algorithms-ai |title=Science: Machine learning could finally crack the 4,000-year-old Indus script |work=[[The Verge]] |location=Manhattan, New York, NY |publisher=[[Vox Media]] |date=January 25, 2017 |accessdate=January 25, 2017}}</ref> ڪيترن ئي ڪوشش باجود<ref>(Possehl, 1996)</ref> ان لکت کي ڪير پڙهي نه سگھيو آهي، تنهن باوجود ان تي ڪوششون هلندڙ آهن. سنڌو لکت سان ميل کائيندڙ ٻي ڪا به لکت اڃان تائين موجود ناهي نه ئي ڪا گھڻ لساني مُهر موجود آهي، جنهن جي ذريعي لکت کي پڙهڻ جي ڪوشش ڪجي. لکت ۾ ڪجهه تبديلون آهن، جن جي باري ۾ خيال ڪيو وڃي ٿو ته مختلف جڳهن تي لکت ڪجهه تبديل ٿيندڙ هئي.<ref name="Locklear"/> هڙاپا لکت واري پهرين مُهر جي اشاعت 1875ع ۾ [[اليگزينڊر ڪننگھام]] جي چٽيل عڪس ذريعي ڪئي وئي.<ref>{{cite journal|last1=Cunningham|first1=Alexander|title=Harappa|journal=Archaeological Survey of India: Report for the Years 1872-3|date=1875|volume=5|pages=105–108}}</ref> ان کان پوءِ 4 هزار کان وڌيڪ لکت واريون مُهرون لڌيون ويون، جن مان ڪيترا [[ميسوپوٽيميا]] جا همعصر آهن. 1970ع ڌاري ايراوٿم مهاديون 3700 مُهر ۽ 417 نشانين کي مخصوص انداز ۾ ترتيب ڏئي پيش ڪيو. جنهن ۾ هن ڄاڻايو ته عام اکرن ۾ اڪثر 5 نشانيون آهن، وڏي سٽ صرف 14 نشانين تي مشتمل آهي.<ref>[http://www.nature.com/news/ancient-civilization-cracking-the-indus-script-1.18587 Ancient civilization_ Cracking the Indus script _ Nature News & Comment]</ref> هن ئي سنڌو لکت متعلق ٻڌايو ته اها ساڄي کان کاٻي پاسي لکي ويندڙ رسم الخط هئي.<ref name="natureindia2009">{{cite web|url=http://www.nature.com/nindia/2009/090531/full/nindia.2009.147.html|title=Write signs for Indus script?|date=2009-05-31|publisher=Nature India|accessdate=2009-06-01}}</ref> ڪجهه عالم، جي.آر هنٽر،<ref name="Hunter 1934">{{citation| title=The Script of Harappa and Mohenjodaro and Its Connection with Other Scripts|last=Hunter|first=G.R.|year=1934|publisher=London:K. Paul, Trench, Trubner|series=Studies in the history of culture|url=http://ufdc.ufl.edu/AA00013642/}}</ref> [[ايس. آر. رائو]]، جوهان نيوبيري،<ref>"Indus script monographs - Volumes 1-7", p.10-20, 1980, John Newberry</ref> ڪرشنا رائو<ref>"An Encyclopaedia of Indian Archaeology", Amalananda Ghosh, p.362, 1990</ref> ۽ سڀاش ڪاڪ<ref>Patel, P.G., Pandey, P., Rajgor, D. (2007) The Indic Scripts: Palaeographic and Linguistic Perspectives. D.K. Printworld.</ref> جي دليل مطابق سنڌو لکت، [[برھمي رسم الخط]] سان ملندڙ جهلندڙ آهي. پر ٻيا ماهر جيئن ايراوٿم مهاديون، ڪامل زوئليبيل، [[آسڪو پارپولا]] جي مطابق سنڌو لکت [[دراوڙ|دراوڙي ٻولين]] جي نسل مان آهي.<ref>{{cite web | last = Rahman | first = Tariq | title = Peoples and languages in pre-islamic Indus valley | url=http://asnic.utexas.edu/asnic/subject/peoplesandlanguages.html| quote=most scholars have taken the 'Dravidian hypothesis' seriously | accessdate = 2008-11-20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080509053921/http://asnic.utexas.edu/asnic/subject/peoplesandlanguages.html |archivedate=2008-05-09}}</ref><ref>[https://www.harappa.com/script/maha0.html The Indus Script]</ref> ريمنڊ الچين مسلسل ان خيال جو حامي آهي ته<ref>{{Citation | last=Goody|first=Jack|title=The Interface Between the Written and the Oral|publisher=Cambridge University Press|year=1987|pages=301–302 (note 4)}}</ref><ref>{{Citation | last=Allchin | first=F.Raymond |last2=Erdosy|first2=George | title=The Archaeology of Early Historic South Asia: The Emergence of Cities and States | publisher=Cambridge University Press |year=1995|page=336}}</ref> ڀل ڪيترن جي خيال مطابق [[برھمي رسم الخط|برھمي]] مٿان، آرامي لکت جو اثر هجي،<ref name="Salomon 1995">{{Citation | last=Salomon | first=Richard | title=On The Origin Of The Early Indian Scripts: A Review Article. ''Journal of the American Oriental Society'' 115.2 (1995), 271–279|url=http://indology.info/papers/salomon/}}</ref> پر برهمڻي لکت مٿان ڪجهه سنڌو لکت جو اثر پڻ آهي. == مجموعا == [[فائل:IndusValleySeals.JPG|thumb|مُهرن جو مجموعو]] هن لکت جون نشانيون، شروعاتي هڙاپا ۽ [[سنڌو ماٿريء جي تهذيب|سنڌو تهذيت]] مان مليون، جنهن جي باري ۾ اندازو آهي ته 35 سو قبل مسيح جون آهن.<ref>{{cite encyclopedia |first1=Richard H. |last1=Meadow |first2=Jonathan Mark |last2=Kenoyer |authorlink2=Jonathan Mark Kenoyer |chapter=Excavations at Harappa 2000–2001: New insights on Chronology and City Organization |title=South Asian Archaeology 2001 |conference=Sixteenth international conference of the Association of South Asian Archaeologists |date=2001-07-02 |publisher=Collège de France |location=Paris |editor1-first=C. |editor1-last=Jarrige |editor2-first=V. |editor2-last=Lefèvre |url=http://a.harappa.com/content/excavations-harappa-2000-2001-new-insights-chronology-and-city-organization |isbn=978-2-8653830-1-6 |accessdate=2013-05-27}} </ref><ref>{{cite news|last=Whitehouse |first=David |date=1999-05-04 |url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/334517.stm |title='Earliest writing' found |publisher=[[BBC]] |work=[[BBC News Online]] |accessdate=2014-08-21 |deadurl=no |archivedate=2014-08-21 |archiveurl=https://www.webcitation.org/6RztiugCy?url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/334517.stm |df=}}</ref> پُختي هڙاپا وارو دور، 2600 قبل مسيح کان 1900 قبل مسيح ۾ سنڌو لکت جون نشانيون سڌن ۽ چوڪنڊن مُهرن، اوزارن ۽ ٿانون ۾ لڌيون ويون. اهي نشانيون ڪيترن ئي قسمن سان لکيل آهن، جيئن نقش ٿيل، گھڙيل وغيره، لکت پڻ ڪيترن ئي قسمن جي شين ذريعي ڪيل آهي، جيئن پٿر، هڏن، ٽامي، چاندي ۽ سون وغيره سان.<ref>{{cite encyclopedia|encyclopedia=Corpus of Indus Seals and Inscriptions|volume=Volume 3: New material, untraced objects, and collections outside India and Pakistan - Part 1: Mohenjo-daro and Harappa|url=http://www.harappa.com/indus/Kenoyer-Meadow-2010-HARP.pdf|editor1-first=Asko|editor1-last=Parpola|editor2-first=B.M.|editor2-last=Pande|editor3-first=Petteri|editor3-last=Koskikallio|title=Inscribed Objects from Harappa Excavations 1986-2007|first=J. Mark|last=Kenoyer|first2=Richard H.|last2=Meadow|page=xlviii|date=2010|publisher=Suomalainen Tiedeakatemia|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110630045110/http://www.harappa.com/indus/Kenoyer-Meadow-2010-HARP.pdf|archivedate=2011-06-30|df=}}</ref> اڪثر جانور، ڍڳن، [[هاٿي|هاٿين]]، گينڊن، [[مينهن|مينهنن]] ۽ ڏندڪٿائي يونيڪارن جون نشايون اکرن سان گڏ ڏنل آهن جيئن اڻپڙهيل ماڻهو سمجهي سگھن ته اها مُهر اصل ڪٿي جي آهي.<ref>{{cite book|title=Themes in History, Part-I|publisher=NCERT|page=15}}</ref> === هڙاپا جو آخري دور === 1900 قبل مسيح کان پوءِ، هڙاپا جي پُختي دور جي آخر ۾، نشانين جو باترتيب استعمال ختم ٿي ويو. 1100 قبل مسيح ۾، هڙاپا ۾ نشانين جي ڪجهه استعمال جون شاهديون ملن ٿيون، اهو دور [[هندوستان]] ۾ لوهه واري دور جي شروعات هو. [[گجرات]] جي بيت دورڪا سمنڊ ڪناري کوٽائي مان پراڻي سنڌو تهذيب جون نشانيون مليون آهن، جنهن ۾ هڪ ٽن مٿن وارو جانور، مٽي جي ٿانءُ تي چٽيل نشانيون جنهن لاءِ چيو وڃي ٿو ته اهي آڳاٽي هڙاپا جي لکت آهي، اتان هٿ آيل ٿانءُ 1528 قبل مسيح جا آهن، ان لاءِ اهو دليل ڏنو وڃي پيو ته آڳاٽي هڙاپا جي ٻولي 1500 قبل مسيح تائين جاري هئي.<ref>Sullivan, S. M. (2011) Indus Script Dictionary, page viii</ref> == خصوصيتون == اکر گھڻي ڀاڳي تصويري صورت ۾ آهن ۽ ڪجهه خيالي نشانيون پڻ آهن. لکت گھڻي ڀاڱي ساڄي کان کاٻي طرف لکيل آهي، ڇو ته ڪيترن ئي جاين تي اکر کاٻي پاسي گھٽ وڌ ٿيل آهن، ان لاءِ سمجهيو وڃي ٿو ته لکڻي ساڄي پاسي ٿيندي هئي ۽ جاءِ نه بچڻ جي صورت ۾ کاپي پاسي جڳهه ڇڏي ڏبي هئي. نشانين جو تعداد 400 آهي، اهو لکڻي لاءِ تمام گھڻيون نشانيون آهن، ان لاءِ هن ٻولي کي ''لوگو گرام'' تصور ڪيو وڃي ٿو. == ڀاڃ متعلق سوال == [[فائل:Indus civilisation seal unicorn at Indian Museum, Kolkata.jpg|thumb|هندوستان جي ميوزم ۾ رکيل، سنڌو تهذيب مان مليل هڪ سڱي (يونيڪارن) جي نشاني]] مائيڪل وٽزل ۽اسٽيوو فارمر جي مطابق سنڌو جي ڪا لکت ناهي، پر اهي صرف خاندانن، خدائن، قبيلن ۽ مذهبي نشانيون آهن.<ref>Farmer ''et al.'' (2004)</ref> 2004ع جي هڪ مضمون ۾ فارمر، سپروٽ ۽ وٽزل سنڌو لکت متعلق ڪيترائي دليل پيش ڪيا ته هي ڪا لکت سرشتو ناهي. هنن ڄاڻيو ته ڪي به اکر لکت ۾ ٻيهر استعمال نٿا ٿين، جيئن عام ٻولين ۾ ٿين ٿا.<ref>{{cite journal | last1 = Lawler | first1 = Andrew | year = 2004 | title = The Indus script: Write or wrong? | url = | journal = Science | volume = 306 | issue = | pages = 2026–2029 | doi=10.1126/science.306.5704.2026}}</ref> [[آسڪو پارپولا]]، فارمر، سپروٽ ۽ وٽزل جي ٿيسزز جو 2005ع ۾ جائزو وٺندي چيو ته اهي دليل تمام ڪمزور آهن.<ref>(Parpola, 2005, p. 37)</ref> هن [[چيني ٻولي]] جي ڪيترن ئي اکرن (نشانين) جي باري ۾ ٻڌايو جيڪي تمام ٿوري مقدار ۾ استعمال ٿين ٿا. هن دليل کي رد ڪندي اهو چيو ته جيئن ته مُهر تمام ننڍا آهن ان ۾ اکرن جو ورجاءُ ممڪن ناهي.<ref>(Parpola, 2008).</ref> 2009ع<ref>{{cite journal|last=Rao|first=R.P.N.|title=Entropic Evidence for Linguistic Structure in the Indus Script|doi=10.1126/science.1170391 |journal=Science|volume=324|date=6 May 2009|url=http://www.cs.washington.edu/homes/rao/ScienceIndus.pdf|pmid=19389998|pages=1165|display-authors=etal}}</ref> جي هڪ تحقيقي لکڻي ۾ راجيش پي. اين. رائو، ايراوٿم مهاديون ۽ ٻين [[سائنس]] [[جرنل (رسالو)|جرنل]] ۾ لکيو، جنهن ۾ هنن ان خيال کي رد ڪيو ته سنڌو لکت، لکت جو سرشتو ناهي، هن لکڻي جو تت هو ته سنڌو لکت سميري لکت جيان لوگو گرام يا [[رگويد]] جي [[سنسڪرت]] سان ملندڙ لکت آهي. تنهن هوندي هنن محتاط ٿي اها دعوا نه ڪئي ته ٻين ٻولين سان ملڻ جي باوجود هي لکت لکڻي سرشتو آهي يا نه.<ref>{{cite journal|last=Rao|first=R.P.N.|title=Probabilistic Analysis of an Ancient Undeciphered Script|journal=IEEE Computer|volume=43 | issue = 4|pages=76–80|date=April 2010|url=http://www.cs.washington.edu/homes/rao/ieeeIndus.pdf|doi=10.1109/mc.2010.112}}</ref> جواب ۾ سپروٽ ان ڳالهه تي زور ڏنو ته ايراوٿم مهاديون ۽ ٻين جي لکڻي ۾ اسان جي موقف کي درست سمجهي جواب نه ڏنو ويو، سندس خيال موجب ان لکڻين ۾ نظرياتي کوٽ هئي. سپروٽ چيو ته راجيش پي. اين. رائو، ايراوٿم مهاديون ۽ ٻين جي ماڊل کي جيڪڏهن [[ميسوپوٽيميا]] جي مذهبي نشانن جيڪي لکت وارو سرشتو ناهي، ان سان لاڳو ڪجي ته نتيجو سنڌولکت جهڙو ايندو. ايراوٿم مهاديون ۽ سپروٽ جا هڪ ٻي کي جواب 2010ع ۾ ڇپيا. <ref>[http://www.mitpressjournals.org/toc/coli/36/4 Computational Linguistics], Volume 36, Issue 4, December 2010.</ref> == ڀاڃ جون ڪوششون == [[فائل:The'Ten Indus Scripts' discovered near the northen gateway of the citadel Dholavira.svg|thumb|کاٻو|ڍولاويرا مان مليل لکت جا 10 اکر]] {{main|هڙاپن لکت}} سنڌو لکت جي ڀاڃ بابت ڪيتريون ئي دعوائون ڪيون ويون، پر انهن تي سڀ عالم متفق ناهن.<ref>{{cite book|title=The Indus Civilization: A Contemporary Perspective|page=136|publisher=Rowman Altamira|url=https://books.google.com/books?id=pmAuAsi4ePIC&pg=PA136&dq=|author=Gregory L. Possehl}}</ref> هيٺ ڏنل مسئلا لکت جي ڀاڃ ۾ وڏيون رڪاوٽون تصور ڪيون وينديون آهن: * لکت جي سڌ ناهي پئي، جيتوڻڪ [[رگويد]] ۾ آيل 300 ڌاريان لفظ صوتي ڀيٽ لاءِ سٺو شروعاتي نقطو آهن.<ref>FBJ Kuiper, Aryans in the Rigveda, Amsterdam/Atlanta 1991</ref><ref>M. Witzel underlines the prefixing nature of these words and calls them Para-Munda, a language related to but not belonging to Proto-Munda; see: Witzel, M. Substrate Languages in Old Indo-Aryan (Ṛgvedic, Middle and Late Vedic), EJVS Vol. 5,1, 1999, 1-67</ref> * لکڻين ۾ سرسري 5 نشانيون آيل آهن.<ref>[http://www.safarmer.com/indus/longestinscription.htm Longest Indus inscription]</ref> صرف هڪ لکت اهڙي آهي جنهن ۾ 26 نشانيون آيل آهن. پر تازي ڳولا مان ملندڙ هڪ ٽامي جي مُهر تي 34 نشانيون آيل آهن، جن لاءِ تصور ڪيو وڃي ٿو ته اهي پُختي هڙاپا واري دور جون آهن.<ref>Shinde, V. & Willis, R.J., (2014). A New Type of Inscribed Copper Plate from Indus Valley (Harappan) Civilisation . Ancient Asia . 5 , p . Art. 1 . DOI: http://doi.org/10.5334/aa.12317</ref> * ڪا به گھڻ لساني ([[روزيٽا پٿر]] جهڙي) لکت نه ملي سگھي آهي. هي موضوع ڪيترن ئي ماهر تحقيقدانن ۾ مشهور آهي، ۽ ڀاڃ جون ڪيتريون ئي دعوائون پڻ ڪيون ويون آهن.<ref>see e.g. [[Egbert Richter]] and [[N. S. Rajaram]] for examples.</ref> === دراوڙي مفروضو === روسي عالم يوري نوروزوف [[ڪمپيوٽر]] ذريعي جائزو وٺي تجويز ڪيو ته سمجهه نه ايندڙ لکت [[دراوڙن وارو زمانو|دراوڙي ٻولين]] ۾ مان آهي.<ref>(Knorozov 1965)</ref> اها تجويز هينري هيرس جي ڪم جي پيروري هئي،جيڪو پڻ ان خيال جو هو ته سنڌو لکت دراوڙي ٻولين مان هڪ آهي.<ref>(Heras, 1953)</ref> [[فن لينڊ]] جي عالم [[آسڪو پارپولا]] مطابق سنڌو ۽ هڙاپا لکتون، دراوڙي ٻولين جي خاندان مان آهن.<ref>{{cite book|title=The Quest for the Origins of Vedic Culture: The Indo-Aryan Migration Debate|page=183|author=Edwin Bryant|publisher=Oxford|isbn=9780195169478}}</ref> پارپولا 1960 ۽ 80 واري ڏهاڪي ۾ ۽ سويت يونين جي ماهر نوروزوف ڪيترن ئي مُهرن کي پڙهڻ جي دعوا ڪئي. ڪيترائي ماڻهو هيرس ۽ نوروزوف جي ڀاڃ سان متفق آهن. ان ڳالهه جي پڪ تڏهن ٿي جڏهن هڙاپا مان مليل هڪ مُهر ۾ مڇي ۽ تارو چٽيل هو. ۽ دراوڙي ٻولي ۾ مٿي ۽ تاري لاءِ هڪ ئي لفظ ”من” استعمال ٿيندو آهي.<ref>{{cite web|title=Indus Script|url=http://www.ancientscripts.com/indus.html|website=ancient scripts.com}}</ref> 1994ع تائين پارپولا جو ڪيل ڪم سندس ڪتاب سنڌ لکت جي ڀاڃ ({{lang-en|Deciphering the Indus Script}}) ۾ آيل آهي.<ref>(Parpola, 1994)</ref> ايراوٿم مهاديون، جيڪو پڻ دروڙي مفروضي جو حامي آهي، ان مطابق ”اميد آهي ته اسان دواڙي، هڙاپن ۽ ڏکڻ انڊيا جي دراوڙي ٻولين جو هڪ ٻي سان ڳانڍاپو ڳولي وٺنداسين. اهو هڪ مفروضو آهي [...] پر مونکي يقين ناهي ته آئون سنڌو لکت کي سمجهي سگهندس ۽ مونکي ان تي افسوس به ناهي“.<ref>[http://www.harappa.com/script/mahadevantext.html#14 Interview at Harrappa.com]</ref> مهاديون جي مطابق، تامل ناڊو جي علائقي ميئيلاڊوٿورائي مان ملندڙ هڪ پٿر ۾ اهي ئي نشانيون آهن جيڪي سنڌو لکت ۾ آهن. هن جي مطابق هڙاپا جي پڇاڙي ۽ ڏکڻ هندوستان ۾ هڪ ئي ٻولي رائج هئي.<ref>(Subramanium 2006; see also [https://www.harappa.com/content/arrow/stone_celt_indus_signs.html A Note on the Muruku Sign of the Indus Script in light of the Mayiladuthurai Stone Axe Discovery] by I. Mahadevan (2006)</ref><ref>{{cite web|url=http://www.hinduonnet.com/2006/05/01/stories/2006050101992000.htm|title=Significance of Mayiladuthurai find - The Hindu |date=May 1, 2006}}</ref> مئي 2017ع ۾ ٽامل ناڊو مان ملندڙ ڀانءُ جن ۾ تير جا نشان هئا، انهن کي موهن جي ڌڙي مان مليل ساڳي قسم جي نشانين جي يادگيري قرار ڏنو وڃي ٿو.<ref name="indus_coastaltn">{{cite news | last=Subramaniam | first=T. S. | title=From Indus Valley to coastal Tamil Nadu | date=May 1, 2006 | url=http://www.hindu.com/2008/05/03/stories/2008050353942200.htm | work=The Hindu | accessdate=2008-05-23 | location=Chennai, India | archive-date=2008-05-06 | archive-url=https://web.archive.org/web/20080506065250/http://www.hindu.com/2008/05/03/stories/2008050353942200.htm | dead-url=yes | archivedate=2008-05-06 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20080506065250/http://www.hindu.com/2008/05/03/stories/2008050353942200.htm }}</ref> === سنسڪرتي مفروضو === [[ايس. آر. رائو]] سنڌو لکت جي ڀاڃ جو دعويدار آهي، هن لکت کي فونيقي لپي سان ڀيٽائي ۽ مختلف نشانين کي آواز پڻ ڏنا. هن جي ڀاڃ جو نتيجو [[سنسڪرت]] جيان آهن. ان ڀاڃ ۾ انگن جا آواز سنسڪرت '''ايڪا'''، '''ترا'''، '''چاتوس'''، '''پانتا'''، '''هاپتا'''/'''سپتا'''، '''داسا'''، '''داوداسا'''، '''ساتا''' (1، 3، 4، 5، 10، 12، 100) جهڙا آهن.<ref>{{cite book|title=A Manual of Historical Research Methodology|page=268|year=2007|publisher=South Indian Studies|author=Sreedharan}}</ref> هن جي مطابق نشانين جي بناوٽ فونيڪي اکرن جي بناوٽ جهڙي آهي. فونيڪي لکت هراپا جي لکت مان ارتقا ڪئي آهي، هي ان دعوا جي پڻ نفي آهي جنهن موجب فونيڪي لکت سينائي لکت مان نڪتل آهي.<ref name=LostLanguages>Robinson, Andrew. ''Lost Languages: The Enigma of the World's Undeciphered Scripts.'' 2002</ref> سنڌو ۽ [[برھمي رسم الخط|برھمي]] لکت ۾ ڳانڊاپي تي ڪيترائي ماهر متفق آهن. ٻنهي لکتن جون ڪيتريون ئي نشانيون هڪ جهڙيون آهن. گريگوري پاسل پنهنجي ڪتاب (Indus Age: The Writing System) ۾ تجويز ڏني ته سڀاش ڪاڪ جو اهو خيال درست آهي ته سنڌو لکت جون [[برھمي رسم الخط|برھمي]] سان هڪجهڙايون آهن.<ref>Kak, S. (1988). A frequency analysis of the Indus script. Cryptologia 12: 129-143. http://www.ece.lsu.edu/kak/IndusFreqAnalysis.pdf</ref><ref>Kak, S. (1990). Indus and Brahmi - further connections, Cryptologia 14: 169-183.</ref><ref>{{Citation |first=Subhash | last=Kak| title=The evolution of early writing in India| journal=Indian Journal of History of Science |volume=28| pages=375–388| year=1994|url=http://www.ece.lsu.edu/kak/writ.pdf}}</ref> === متفرق مفروضا === سنڌو لکت بابت ڪيترائي مفروضا موجود آهن، انهن مان هڪ مفروضو اهو آهي ته هي لکت انڊو-آريائي ٻولين سان تعلق رکي ٿي، پر ان مفروضي سان ڪيترائي مسئلا آهن. جيئن هندوستاني-يورپي تهذيب سان تعلق رکندڙ ماڻهو حجرت پسند هئا ۽ انهن جي حجرت ۾ [[گهوڙو|گھوڙن]] جو وڏو ڪردار هو، پر ننڍي کنڊ ۾ 2000 قبل مسيع کان پهرين ڪنهن به مُهر تي [[گهوڙو|گھوڙي]] جو نشان نه مليو، ان لاءِ چيو ويندو آهي ته اها لکت [[آريائي ٻوليون|آريائي]] نه آهي، پر انهن کان اڳ جي آهي. ٻي مفروضي موجب، سنڌو لکت جو تعلق منڊا ٻولين جي خاندان مان آهي. ٻولين جو اهو خاندان اوڀرندي هندوستان ۽ ڏکڻ اوڀر ايشيا ۾ ڳالهائي ويندي آهي. پر هن مفروضي سان پڻ اهو مسئلو آهي ته جيڪي لفظ منڊا ٻولي ۾ آهن انهن ۾ سنڌو لکت يا هڙاپا جو ڪو عڪس نظر نٿو اچي.<ref>{{cite web|title=Indus Script|url=http://www.ancientscripts.com/indus.html|website=ancientscripts.com}}</ref> عالمن سنڌو نشانين کي قديم فارس جي ٻولي ايلامي سان ڀيٽين ٿا، ڇو ته ٻئي ٻوليون هڪ ٻي سان هم عصر آهن. علمن کي ايلامي ٻولي هڪ گھڻ لساني مجسمي مان ملي جيڪو فرانس جي لوف ميوزم ۾ رکيل آهي. ان مجسمي ۾ هڪ ڄاتل ٻولي اڪدي ۾ لکيل اکر آهن ٻيو ايلامي ۾. هن قديم ٻولي کي سنڌو لکت سان ڀيٽائڻ سان ڪيتريون ئي هڪجهڙايون مليون آهن.<ref>{{cite web|last1=Redalia|first1=Suzanne|title=Cracking the Indus Script: A Potential Breakthrough|url=http://swarajyamag.com/culture/how-i-deciphered-the-indus-valley-script|website=swarajyamag.com}}</ref> ڍولاويرا مان مليل بورڊ ڊگھو آهي، جنهن جي لکڻي ۾ هڪ نشاني جو چار دفعا ورجاءُ ٿيو آهي، نشانين جي ورجاءُ سبب ماهر ان نتيجي تي پهتل آهن، ته سنڌو جون نشانيون اصل ۾ لکت سرشتو آهي. == انڪوڊنگ == {{main| انڊس اسڪرپٽ فونٽ}} سنڌو لکت کي آئي ايس او 15924 جو معياري ڪوڊ '''Inds''' جاري ڪيو ويو آهي. لکت کي يونيڪوڊ جي گھڻ لساني ضمني ٻولين ۾ داخل ڪرڻ لاءِ 1999ع ۾ پيش ڪيو ويو، پر اڃان تائين ان کي قبول نه ڪيو ويو.<ref>{{harvnb|Everson|1999}} and http://unicode.org/pending/pending.html</ref> 2017ع ۾ [[موهن جو دڙو]] عالمي ڪانفرنس ۾ [[سنڌي ٻولي]] جي ماهرن [[امر فياض ٻرڙو]] ۽ [[شبير ڪنڀار]] آگاهي ڏني ته سنڌو لکت جي 1839 نشانين لاءِ ڪمپيوٽر اکر ({{lang-en|Fonts}}) جوڙيا ويا آهن.<ref>https://www.thenews.com.pk/print/188398-Revisiting-Mohenjodaro</ref><ref>https://www.mohenjodaroonline.net/index.php/indus-script</ref> == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:لپيون]] [[زمرو:سنڌي ٻولي]] [[زمرو:وادي سنڌ جي تهذيب]] gyrntoytf4p8tijns2j1287omdf4edm 0 41036 294992 294991 2024-11-05T12:02:10Z Ibne maryam 17680 294992 wikitext text/x-wiki [[فائل:Ferns02.jpg|thumb|''[[Dicksonia antarctica]]'', a species of [[tree fern]]]] {{Infobox settlement | name = ٻوٽا | fossil_range = {{long fossil range|Mesoproterozoic|present}} | image = Diversity of plants (Streptophyta) version 2.png | image_caption = | domain = [[Eukaryota]] | unranked_regnum = [[Archaeplastida]] | regnum = '''Plantae''' | regnum_authority = ''sensu'' Copeland, 1956 | subdivision_ranks = Divisions | subdivision = * [[Chlorokybophyceae|Chlorokybophyta]] * [[Mesostigmatophyceae|Mesostigmatophyta]] * '''Chlorobionta''' <small>Kenrick & Crane 1997</small> ** [[Chlorophyta]] * '''[[Streptophyta|Streptobionta]]''' <small>Kenrick & Crane 1997</small> ** [[Klebsormidiophyceae|Klebsormidiophyta]] ** [[Charophyta]] (stoneworts) ** ?[[Chaetosphaeridiales]] ** [[Coleochaetophyceae|Coleochaetophyta]] ** [[Zygnematophyceae|Zygnematophyta]] ** [[Embryophyta|Embryobiotes]] <small>Kenrick & Crane 1997</small>(land plants) *** [[Marchantiophyta]] *** [[Moss|Bryophyta]] *** [[Anthocerotophyta]] *** †[[Horneophytopsida|Horneophyta]] *** †[[Aglaophyton|Aglaophyta]] *** [[Tracheophyta]] (vascular plants) | synonyms = {{hidden begin}} * [[Viridiplantae]] <small>Cavalier-Smith 1981</small><ref name=CavalierSmith1981>{{cite journal |first=T. |last=Cavalier-Smith|date=1981|title=Eukaryote kingdoms: Seven or nine?|journal=BioSystems|volume=14|issue=3–4|pages=461–481|doi=10.1016/0303-2647(81)90050-2|pmid=7337818}}</ref> * Chlorobionta <small>Jeffrey 1982, emend. Bremer 1985, emend. Lewis and McCourt 2004</small><ref name=LewisMcCourt>{{cite journal|last1=Lewis|first1=L.A.|first2=R.M.|last2=McCourt|date=2004|title=Green algae and the origin of land plants|journal=American Journal of Botany|volume=91|pages=1535–1556|doi=10.3732/ajb.91.10.1535|pmid=21652308}}</ref> * Chlorobiota <small>Kenrick and Crane 1997</small><ref name=KenrickCrane1997>{{cite book |last1=Kenrick|first1=Paul|last2=Crane|first2=Peter R.|date=1997|title=The origin and early diversification of land plants: A cladistic study|location=Washington, D. C.|publisher=Smithsonian Institution Press|isbn=1-56098-730-8}}</ref> * Chloroplastida <small>Adl et al., 2005 </small><ref name=Adl>{{cite journal|authors=Adl, S.M.| date=2005|title=The new higher level classification of eukaryotes with emphasis on the taxonomy of protists|journal=Journal of Eukaryote Microbiology|volume= 52|pages=399–451|doi=10.1111/j.1550-7408.2005.00053.x |display-authors=etal|pmid=16248873}}</ref> * Phyta <small>Barkley 1939</small> emend. <small>Holt & Uidica 2007</small> * Cormophyta <small>Endlicher, 1836</small> * Cormobionta <small>Rothmaler, 1948</small> * Euplanta <small>Barkley, 1949</small> * Telomobionta <small>Takhtajan, 1964</small> * Embryobionta <small>Cronquist et al., 1966</small> * Metaphyta <small>Whittaker, 1969</small> {{hidden end}} }} '''نباتات''' يا '''ٻوٽا''' (Plants) يوڪئريوٽس (eukaryotes) آهن جيڪا [[ڪنگڊم (حياتيات)|ڪنگڊم]]، پلانٽائي (Plantae) ٺاهيندا آهن؛ اها اڪثر ڪري خوراڪ لاء [[ڦوٽوسنٿيسس|ڦوٽوسنٿيسز]] (Photosynthesis) استعمال ڪندا آهن. مطلب، اهي پنهنجي توانائي، [[ڪلوروپلاسٽ]]، جيڪا سايانوبيڪٽيريا سان اينڊوسمبايوسس (Endosymbiosis) کان نڪتل آهن، استعمال ڪندي، سج جي روشني مان، ڪاربن ڊاءِ آڪسائيڊ ۽ پاڻي مان کنڊ پيدا ڪرڻ لاءِ، سائي رنگ جو ڪلوروفل استعمال ڪندي، حاصل ڪن ٿا. استثنا پرازي (Parasitic) ٻوٽا آهن جيڪي ڪلوروفل ۽ ڦوٽوسنٿيسز لاءِ جينز وڃائي ويٺا آهن ۽ پنهنجي توانائي ٻين ٻوٽن يا [[فنگس]] مان حاصل ڪن ٿا. گھڻا ٻوٽا، سواءِ ڪجھ سائي الجي جي، گھڻ-جيو گھرڙن وارا جاندار آھن. تاريخي طور تي، جيئن ارسطو جي حياتيات ۾، ٻوٽن جي ڪنگڊم سڀني جاندار شين کي شامل ڪيو جيڪي جانور نه هئا. ۽ شامل آهن algae ۽ fungi. وصفون ان وقت کان تنگ ٿي ويون آهن؛ موجوده وصفن ۾ فنگس ۽ ڪجهه الجي شامل آهن. هن مضمون ۾ استعمال ڪيل وصف موجب، ٻوٽا ڪليڊ، Viridiplantae (سبز ٻوٽا) ٺاهيندا آهن، جيڪي سائي الجي ۽ گرين ٻوٽن يا زميني ٻوٽن تي مشتمل آهن (hornworts، liverworts، mosses، lycophytes، ferns، conifers ۽ ٻيا جمناسپرم، ۽ گلن جا ٻوٽا. ). جينوم جي بنياد تي هڪ تعريف شامل آهي Viridiplantae، ڳاڙهي الجي ۽ glaucophytes سان گڏ، ڪليڊ Archaeplastida ۾. ٻوٽن جا اٽڪل 3,80,000 ڄاتل سڃاتل نسل آهن، جن مان اڪثريت، ڪي 2،60،000، Spermatophyte، ٻج پيدا ڪن ٿا. اهي سائيز ۾ سنگل سيلن کان وٺي وڏن وڻن تائين آهن. سائو ٻوٽا دنيا جي ماليڪيولر آڪسيجن جو هڪ وڏو حصو مهيا ڪن ٿا. شگر جيڪي پيدا ڪن ٿا توانائي فراهم ڪن ٿا. ڌرتيءَ جي اڪثر ماحولياتي نظامن ۽ ٻين جاندارن لاءِ، جن ۾ جانور به شامل آهن، يا ته ڀاڄيون، ٻوٽا سڌو سنئون کائيندا آهن يا انهن جاندارن تي ڀروسو ڪندا آهن جيڪي ائين ڪندا آهن. اناج، ميوا ۽ ڀاڄيون بنيادي انساني کاڌو آهن. گھڻ گھرڙيائي يوڪيريوٽڪ ۽ ڪلوروفل رکندڙ جاندار آھن. جنھن ۾ گھرڙي جي ڀت سيليلوز جي ٺھيل ۽ زائگوٽ وري ايمبريو ۾ واڌ ويجھ وٺي ٿو. ٻوٽا ڏينھن جو روشنائيءَ جِي ترڪيب وسيلي ڪاربوھائيڊريٽس ٺاھيندا آھن. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:نباتيات]] [[زمرو:نباتاتيات]] nrn3hmmlcn9lq9d3p3ysw6f2ag7idnz 0 42048 295175 254611 2024-11-06T09:39:12Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295175 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Reham Khan <br/>ریحام خان | image = | caption = | birthname = ريحام نير خان <ref>{{cite news|title=Imran Khan Marries Reham Khan Despite Opposition by Family|url=http://www.pakistantribune.com.pk/29003/imran-khan-marries-reham-khan-despite-opposition-family.html|accessdate=1 January 2015|work=Pakistan Tribune|date=31 December 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141231194733/http://www.pakistantribune.com.pk/29003/imran-khan-marries-reham-khan-despite-opposition-family.html |archivedate= 31 December 2014}}</ref><ref>{{cite news|title=Imran Khan Marries Reham Khan Despite Opposition by Family|url=http://en.newhub.shafaqna.com/PK/109038-Imran-Khan-Marries-Reham-Khan-Despite-Opposition-by-Family|accessdate=1 January 2015|publisher=Shafaqna|date=31 December 2014|archive-date=9 January 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150109184458/http://en.newhub.shafaqna.com/PK/109038-Imran-Khan-Marries-Reham-Khan-Despite-Opposition-by-Family|dead-url=yes|archivedate=9 January 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150109184458/http://en.newhub.shafaqna.com/PK/109038-Imran-Khan-Marries-Reham-Khan-Despite-Opposition-by-Family}}</ref><ref>{{cite news|title=Imran Khan 'secretly married BBC weather girl' despite concerns from family and political party about divorced mother|url=https://www.mirror.co.uk/3am/celebrity-news/imran-khan-secretly-married-bbc-4897395|accessdate=1 January 2015|work=Mirror|date=31 December 2014}}</ref> | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1973|4|3}} | birth_place =[[اجدابيا]] ، [[لبيا]] | death_date = | death_place = | education = تعليم ۾ گريجوئيشن | alma mater = [[جناح ڪاليج فار وومين]] | occupation = صحافي | years_active = 2007 ۽ ھاڻ تائين. | alias = | nationality = | title = | parents =نير رمضان (پيء) | children = 3 (سڀ پھرين مڙس مان ) | religion =اسلام | spouse = *پھريون مڙس: اعجاز الرحمان(1993 کان 2005 ) *عمران خان (2015 سڳي سال طلاق) | relatives = عبدالحڪيم خان (,چاچو) | agent = | website = http://www.rehamkhanofficial.com }} ريحام خان: ھڪ پاڪستاني صحافي ۽ فلم پروڊيوسر جو نالو<ref> {{cite news|title=Reham Khan: From Hazara to Bani Gala|url=http://tribune.com.pk/story/818700/reham-khan-from-hazara-to-bani-gala/|accessdate=8 January 2015|work=The Express Tribune|date=8 January 2015}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.independent.co.uk/news/people/reham-khan-outrage-in-pakistan-as-former-bbc-presenter-who-recently-married-imran-khan-is-filmed-9982839.html|title=Reham Khan: Outrage in Pakistan as former BBC presenter who recently married Imran Khan is filmed cooking sausages|work=The Independent|date=16 January 2015|accessdate=19 September 2016|first=Jenn|last=Selby}}</ref> جيڪا 3 اپريل 1973 ۾ لبيا ۾ پيدا ٿي . سندس والد ڊاڪٽر نير رمضان 1960 جي ڏھاڪي ۾ پاڪستان کان لبيا ھليو ويو هو. == تفصيلي تعارف == ريحام شروعاتي تعليم لبيا م حاصل ڪئي پوء پشاور آئي جتان جناح ڪاليج فار وومين پشاور مان بي اي ڪيائين. 1993 م اڻوييھن سالن جي عمر ۾ ان جي شادي پنھنجي سؤٽ ڊاڪٽر اعجاز رحمان سان ٿي جنھن بعد لنڊن روانا ٿي ويا جتي کيس ٽي ٻار پيدا ٿيا. ھن شادي کان پوء ميڊيا ۽ براڊڪاسٽ جنرلزم ۾ ڊپلوما ڪئي انھن جي شادي 2005 تائين ھلي سگھي طلاق کانپوءِ ھن صحافت جو پيشو اختيار ڪيو. 2006 ۾ ليگل ٽي وي تي پروگرام شروع ڪيو، پوء سن شائين ريڊيو تي ڪم ڪيائين.2008 ۾ بي بي سي ۾ ڪم ڪيائين 2007ء ۾ لنڊن ۾ شاہ رخ خان سان چند سيڪنڊن جو اشتھار پڻ ڪيو.پاڪستان م نيوز ون چينل ۾پروگرام شروع ڪيائين.پوءآج ٽي وي ۾ شامل ٿي جتي نعيم الحق جي مدد سان ھن عمران خان جو انٽرويو ڪيو جنھن م ھن عمران خان کي ڏاڍو متاثر ڪيو ۽ بعد۾ٻنھي شادي ڪري ڇڏي جيڪا يارھن مھينا ھلي سگھي ۽ سندن طلاق ٿي وئي. == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:1973ع جون پيدائشون]] [[زمرو:پاڪستاني صحافي]] [[زمرو:پاڪستاني ليکڪ]] [[زمرو:جيئرا ماڻهو]] [[زمرو:جيوت ماڻهو]] lka4c8nyi5hst5d0czyc3x289wtcsrh 0 42077 295056 253957 2024-11-05T18:06:37Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295056 wikitext text/x-wiki {{infobox high court |court_name = سپريم ڪورٽ پاڪستان |native_name = '''اعلى عدالت پاڪستان''' |image = Emblem of the Supreme Court of Pakistan.svg |imagesize =200px |caption =فاحكم بين الناس بالحق<br>ماڻهن ۽ حق جي وچ ۾ فيصلو <br>([[قرآن]] [http://corpus.quran.com/wordbyword.jsp?chapter=38&verse=26 38:26]) |motto = ماڻهن ۽ حق جي وچ ۾ فيصلو |established ={{Start date and age|df=yes|1947|08|14}}<br>{{small|([[وفاقي ڪورٽ انڊيا]] طور)}}<br>{{Start date|df=yes|1956|03|02}}<br>{{small|( [[پاڪستان جو 1956 وارو آئين|موجوده تشڪيل]])}} |dissolved = <!-- year --> |country =[[پاڪستان]] |location =[[شاهراهه دستور (اسلام آباد)|شاهراهه دستور]]، <small>[[اسلام آباد]]</small> |type =[[پاڪستان جو وزيراعظم|وزيراعظم پاڪستان]]، [[پاڪستان جو صدر|پاڪستان جي صدر]] سان صلاح کان پوءِ<br/><small>(قابليت شرط)</small> |authority = [[پاڪستان جو آئين]] |appeals = [[معافي ڏيڻ#ڀارت|همدردي]] يا [[سزا جي حڪم ۾ تبديلي]] لاءِ [[پاڪستان جو صدر]] |terms = تبديل ٿيندڙ <small>(عمر 65 سالن تائين)</small> |positions 18, [[List of Justices of the Supreme Court of Pakistan|by statue]] |budget = <!-- amount of annual budget --> |website = [http://www.supremecourt.gov.pk www.supremecourt.gov.pk] |chiefjudgetitle =[[پاڪستان جو چيف جسٽس]] |chiefjudgename =[[ميان ثاقت نثار|جسٽس ميان ثاقت نثار]] |termstart =31 ڊسمبر 2016 |termend = <!-- year term for current chief as chief ends, if applicable --> |termend2 = <!-- year term of current chief ends if applicable --> |chiefjudgetitle2 = <!-- title of the second top judge if applicable--> |chiefjudgename2 = <!-- current deputy chief's name --> |termstart2 = <!-- year current deputy chief became chief --> |termend3 = <!-- year term for current deputy chief as chief ends, if applicable --> |termend4 = <!-- year term of current deputy chief ends if applicable -->}} '''اعلى عدالت پاڪستان , سپريم ڪورٽ پاڪستان''' [[انگريزي]] (Supreme Court of Pakistan) [[پاڪستان]] جي عدالتي نّظام جي سڀ کان اعلى ۽ وڏي عدالت آهي جنهن جي موجوده تشڪيل 1973ع جي آئين جي هصي 7 موجب ڪئي وئي آهي.<ref>{{Cite news|url=https://awamiawaz.com/225381/|title=نيوز :سپريم ڪورٽ آف پاڪستان (پي ايم ڊي سي) ڪائونسل کي ٽوڙي ڇڏيو - Awami Awaz|work=Awami Awaz|access-date=2018-06-08|language=ur}}</ref> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان جا عجائب گهر]] fh2beqmrneloeyqwihd8khhldcbnlnv 295063 295056 2024-11-05T18:42:10Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295063 wikitext text/x-wiki {{infobox high court |court_name = سپريم ڪورٽ پاڪستان |native_name = '''اعلى عدالت پاڪستان''' |image = Emblem of the Supreme Court of Pakistan.svg |imagesize =200px |caption =فاحكم بين الناس بالحق<br>ماڻهن ۽ حق جي وچ ۾ فيصلو <br>([[قرآن]] [http://corpus.quran.com/wordbyword.jsp?chapter=38&verse=26 38:26]) |motto = ماڻهن ۽ حق جي وچ ۾ فيصلو |established ={{Start date and age|df=yes|1947|08|14}}<br>{{small|([[وفاقي ڪورٽ انڊيا]] طور)}}<br>{{Start date|df=yes|1956|03|02}}<br>{{small|( [[پاڪستان جو 1956 وارو آئين|موجوده تشڪيل]])}} |dissolved = <!-- year --> |country =[[پاڪستان]] |location =[[شاهراهه دستور (اسلام آباد)|شاهراهه دستور]]، <small>[[اسلام آباد]]</small> |type =[[پاڪستان جو وزيراعظم|وزيراعظم پاڪستان]]، [[پاڪستان جو صدر|پاڪستان جي صدر]] سان صلاح کان پوءِ<br/><small>(قابليت شرط)</small> |authority = [[پاڪستان جو آئين]] |appeals = [[معافي ڏيڻ#ڀارت|همدردي]] يا [[سزا جي حڪم ۾ تبديلي]] لاءِ [[پاڪستان جو صدر]] |terms = تبديل ٿيندڙ <small>(عمر 65 سالن تائين)</small> |positions 18, [[List of Justices of the Supreme Court of Pakistan|by statue]] |budget = <!-- amount of annual budget --> |website = [http://www.supremecourt.gov.pk www.supremecourt.gov.pk] |chiefjudgetitle =[[پاڪستان جو چيف جسٽس]] |chiefjudgename =[[ميان ثاقت نثار|جسٽس ميان ثاقت نثار]] |termstart =31 ڊسمبر 2016 |termend = <!-- year term for current chief as chief ends, if applicable --> |termend2 = <!-- year term of current chief ends if applicable --> |chiefjudgetitle2 = <!-- title of the second top judge if applicable--> |chiefjudgename2 = <!-- current deputy chief's name --> |termstart2 = <!-- year current deputy chief became chief --> |termend3 = <!-- year term for current deputy chief as chief ends, if applicable --> |termend4 = <!-- year term of current deputy chief ends if applicable -->}} '''اعلى عدالت پاڪستان , سپريم ڪورٽ پاڪستان''' [[انگريزي]] (Supreme Court of Pakistan) [[پاڪستان]] جي عدالتي نّظام جي سڀ کان اعلى ۽ وڏي عدالت آهي جنهن جي موجوده تشڪيل 1973ع جي آئين جي هصي 7 موجب ڪئي وئي آهي.<ref>{{Cite news|url=https://awamiawaz.com/225381/|title=نيوز :سپريم ڪورٽ آف پاڪستان (پي ايم ڊي سي) ڪائونسل کي ٽوڙي ڇڏيو - Awami Awaz|work=Awami Awaz|access-date=2018-06-08|language=ur}}</ref> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان]] ksdhdge7fpbgwh4xn0ppe3293l8jil9 295064 295063 2024-11-05T18:43:36Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295064 wikitext text/x-wiki {{infobox high court |court_name = سپريم ڪورٽ پاڪستان |native_name = '''اعلى عدالت پاڪستان''' |image = Emblem of the Supreme Court of Pakistan.svg |imagesize =200px |caption =فاحكم بين الناس بالحق<br>ماڻهن ۽ حق جي وچ ۾ فيصلو <br>([[قرآن]] [http://corpus.quran.com/wordbyword.jsp?chapter=38&verse=26 38:26]) |motto = ماڻهن ۽ حق جي وچ ۾ فيصلو |established ={{Start date and age|df=yes|1947|08|14}}<br>{{small|([[وفاقي ڪورٽ انڊيا]] طور)}}<br>{{Start date|df=yes|1956|03|02}}<br>{{small|( [[پاڪستان جو 1956 وارو آئين|موجوده تشڪيل]])}} |dissolved = <!-- year --> |country =[[پاڪستان]] |location =[[شاهراهه دستور (اسلام آباد)|شاهراهه دستور]]، <small>[[اسلام آباد]]</small> |type =[[پاڪستان جو وزيراعظم|وزيراعظم پاڪستان]]، [[پاڪستان جو صدر|پاڪستان جي صدر]] سان صلاح کان پوءِ<br/><small>(قابليت شرط)</small> |authority = [[پاڪستان جو آئين]] |appeals = [[معافي ڏيڻ#ڀارت|همدردي]] يا [[سزا جي حڪم ۾ تبديلي]] لاءِ [[پاڪستان جو صدر]] |terms = تبديل ٿيندڙ <small>(عمر 65 سالن تائين)</small> |positions 18, [[List of Justices of the Supreme Court of Pakistan|by statue]] |budget = <!-- amount of annual budget --> |website = [http://www.supremecourt.gov.pk www.supremecourt.gov.pk] |chiefjudgetitle =[[پاڪستان جو چيف جسٽس]] |chiefjudgename =[[ميان ثاقت نثار|جسٽس ميان ثاقت نثار]] |termstart =31 ڊسمبر 2016 |termend = <!-- year term for current chief as chief ends, if applicable --> |termend2 = <!-- year term of current chief ends if applicable --> |chiefjudgetitle2 = <!-- title of the second top judge if applicable--> |chiefjudgename2 = <!-- current deputy chief's name --> |termstart2 = <!-- year current deputy chief became chief --> |termend3 = <!-- year term for current deputy chief as chief ends, if applicable --> |termend4 = <!-- year term of current deputy chief ends if applicable -->}} '''اعلى عدالت پاڪستان , سپريم ڪورٽ پاڪستان''' [[انگريزي]] (Supreme Court of Pakistan) [[پاڪستان]] جي عدالتي نّظام جي سڀ کان اعلى ۽ وڏي عدالت آهي جنهن جي موجوده تشڪيل 1973ع جي آئين جي هصي 7 موجب ڪئي وئي آهي.<ref>{{Cite news|url=https://awamiawaz.com/225381/|title=نيوز :سپريم ڪورٽ آف پاڪستان (پي ايم ڊي سي) ڪائونسل کي ٽوڙي ڇڏيو - Awami Awaz|work=Awami Awaz|access-date=2018-06-08|language=ur}}</ref> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:پاڪستان ۾ موجود ادارا]] 2o33urnayevepshwb7t3gq1voh9f5se 14 43519 295071 276120 2024-11-05T18:53:09Z Ibne maryam 17680 295071 wikitext text/x-wiki {{اصل مضمون}} {{زمرو ڪامنز}} [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:حڪومت پاڪستان]] [[زمرو:فوج بلحاظ ملڪ]] [[زمرو:پاڪستان ۾ موجود ادارا]] [[زمرو:پاڪستان جا وفاقي ادارا ۽ گماشتگيري]] 20rj2yu3aqarku7ugij45ctbr8hr5hc 295072 295071 2024-11-05T18:53:59Z Ibne maryam 17680 295072 wikitext text/x-wiki {{اصل مضمون|پاڪستان فوج}} {{زمرو ڪامنز}} [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:حڪومت پاڪستان]] [[زمرو:فوج بلحاظ ملڪ]] [[زمرو:پاڪستان ۾ موجود ادارا]] [[زمرو:پاڪستان جا وفاقي ادارا ۽ گماشتگيري]] lb20b8v3jt3umrfy0772mpj7jbjfq4h 295075 295072 2024-11-05T19:31:45Z KaleemBot 10779 خودڪار: اضافو زمرا 295075 wikitext text/x-wiki {{اصل مضمون|پاڪستان فوج}} {{زمرو ڪامنز}} [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:حڪومت پاڪستان]] [[زمرو:فوج بلحاظ ملڪ]] [[زمرو:پاڪستان ۾ موجود ادارا]] [[زمرو:پاڪستان جا وفاقي ادارا ۽ گماشتگيري]] [[زمرو:ايشيا ۾ فوج]] njfylyade3tmf131q23xcda2l07dz71 14 43920 295189 272750 2024-11-06T10:22:16Z Ibne maryam 17680 295189 wikitext text/x-wiki {{اصل مضمون}} {{زمرو ڪامنز}} [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:زمين]] [[زمرو:علم طبعي سائنس]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] 0e2n401ce9ynaznr5lbpb4c74ctsd8i 295190 295189 2024-11-06T10:22:54Z Ibne maryam 17680 295190 wikitext text/x-wiki {{اصل مضمون|ڌرتي سائنس }} {{زمرو ڪامنز}} [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:زمين]] [[زمرو:علم طبعي سائنس]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] 4wqnn0s3lvym21f2z5f7urs41yd6827 295235 295190 2024-11-06T11:42:42Z Ibne maryam 17680 295235 wikitext text/x-wiki {{اصل مضمون|ڌرتي سائنس}} {{زمرو ڪامنز}} [[زمرو:ڌرتي سائنس]] [[زمرو:علم طبعي سائنس]] pj97ix9s8s00kxgyg39tmmhesxd895j 295237 295235 2024-11-06T11:44:54Z Ibne maryam 17680 295237 wikitext text/x-wiki {{اصل مضمون|ڌرتي سائنس}} {{زمرو ڪامنز}} [[زمرو:علم طبعي سائنس]] e9386itqmdycb8wdzfwwo698y87y6tc 14 43921 295191 289235 2024-11-06T10:24:04Z Ibne maryam 17680 295191 wikitext text/x-wiki {{اصل مضمون}} {{زمرو ڪامنز}} [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:علم طبعي سائنس]] [[زمرو:زميني سائنسون]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] 7s5gy1riied4tjupkb9j6a5t4ykj4zo 14 43981 295224 124016 2024-11-06T11:32:37Z Ibne maryam 17680 295224 wikitext text/x-wiki {{اصل مضمون}} {{زمرو ڪامنز}} [[زمرو:زميني سائنسون]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] hqdgpioqhxb2xoxt9djmadb1cbb9ma1 0 45092 295160 251842 2024-11-06T07:42:43Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295160 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | image = Julia Roberts Cannes 2016 3.jpg | imagesize = | caption = جوليا رابرٽس 2016 ۾ 2016 واري ڪينز فلم فيسٽيول ۾ | birth_name = جوليا فيئونا رابرٽس | birth_date = {{Birth date and age|mf=yes|1967|10|28}} | birth_place = [[سمرنا]]، [[جارجيا]]، [[گڏيل آمريڪي رياستون]] | alma_mater = [[جارجيا اسٽيٽ يونيورسٽي]] (تعليم ترڪ ڪيائين) | occupation =اداڪارا ۽ فلمساز | years_active = 1987– ھاڻي تائين | spouse = {{marriage|[[ليلي لوويٽ]]|1993|1995|reason=طلاق}} <br> {{marriage|[[ڊينيئل ماڊر]]|2002}} | children = 3 | parents =والٽر گريڊي رابرٽس <br>[[بيٽي لئو بريڊيمس]] | relatives = [[ايرڪ رابرٽس]] (ڀاء) <br>[[ليزا رابرٽس گيلان]] (ڀيڻ) <br>[[ايما رابرٽس]] (ڀائٽي) }} ''' جوليا فيئونا رابرٽس'''{{ٻيا نالا|انگريزي='''Julia Fiona Roberts'''}} (born October 28, 1967) ھڪ اداڪارہ ۽ پروڊيوسر آھي. ھيء 1990 ۾ ھاليوڊ جي دنيا ۾ رومانٽڪ مزاحيہ فلم '''[[پريٽي وومن]]''' م سندس اداڪاري جي ڪري چمڪي وئي جنھن فلم پوري دنيا ۾ 46.40 ڪروڙ ڊالرن جو بزنس ڪيو.ان فلم ۾ اداڪاري تي ھن جي نالي جي چونڊ اٺن ايوارڊن لاءِ ٿي جن مان ھن ٽي ايوارڊ کٽيا جن م [[گولڊن گلوب ايوارڊ]] شامل آھن. سن 2000 م ھن جو نالو فلم ''ارين بروڪووچ'' ۾ بھترين اداڪاري جي ڪري [[اڪيڊمي ايوارڊ]] لاء چونڊيو ويو. ھن جي فلمن ھڪٻئي پٺيان دنيا جي اندر رڪارڊ بزنس ڪيو جنھن ڪري ھيء 1990 واري ڏھاڪي جي ھاليوڊ جي مھانگي ترين اداڪارئن ۾ شامل ھئي.<ref name=RfaoHRpl>{{cite news | newspaper=The Guardian | title=Julia Roberts first actress on Hollywood Reporter power list | url=https://www.theguardian.com/film/2000/dec/05/news.juliaroberts | date=December 5, 2000 | accessdate=February 1, 2015}}</ref> رڳو 1995 ۾ [[ڊيمي مور]] فلم ''اسٽرپ ٽيز'' لاء ان سال جو سڀ کان وڌيڪَ معاوضو ساڍا ٻارھن ڪروڙ ڊالر ورتو.<ref name=NKTtHRAASL>{{cite journal | url=http://www.thefreelibrary.com/Nicole+Kidman+Tops+The+Hollywood+Reporter%27s+Annual+Actress+Salary...-a0155216809 | journal=The Hollywood Reporter | title=Nicole Kidman Tops the Hollywood Reporter's Annual Actress Salary List | date=November 30, 2006 | accessdate=February 1, 2015 | archive-date=September 15, 2012 | archive-url=https://archive.ph/20120915/http://www.thefreelibrary.com/Nicole+Kidman+Tops+The+Hollywood+Reporter%27s+Annual+Actress+Salary...-a0155216809 | dead-url=yes }} {{Webarchive|url=https://archive.today/20120915/http://www.thefreelibrary.com/Nicole+Kidman+Tops+The+Hollywood+Reporter%27s+Annual+Actress+Salary...-a0155216809 |date=September 15, 2012 }}</ref>جوليا پرٽي وومن فلم جو معاوضو ٽي لک ڊالر ورتو ھو<ref>{{cite web|url=http://www.the-numbers.com/people/JROBE.php|title=Julia Roberts|accessdate=July 23, 2011|publisher=Nash Information Services, LLC}}</ref> 2003 ۾ کيس فلم ''موناليزاس سمائيل''(Mona Lisa Smile) جو اڍائي ڪروڙ ڊالر معاوضو مليو. مختلف ميگزين سروي ۾ ھن جو شمار دنيا جي حسين ترين عورتن ۾ ٿيندو رھيو آھي [[فائل:JuliaRoberts12.JPG|thumb|left|1990 ۾ فرانس جي نارمنڊي ۾ آمريڪي فلمي ميلي ۾]] == ذاتي زندگي ۽ ڪيريئر == پاڻ 28 آڪٽوبر 1967 ۾ آمريڪي رياست جارجيا جي شھر [[سمرنا]]{{ٻيا نالا|انگريزي= Smyrna}} ۾ پيدا ٿي بيٽي ليو بريڊيمس (1934–2015) ۽ والٽر گريڊي رابرٽس(1933–1977) جي گھر پيدا ٿي.<ref name=filmref>{{cite web | url = http://www.filmreference.com/film/29/Julia-Roberts.html| title = Julia Roberts Biography (1967–) | publisher= FilmReference.com | accessdate = October 25, 2013}}</ref><ref name=ancestry.com>{{cite web| url=http://freepages.genealogy.rootsweb.ancestry.com/~battle/celeb/roberts.htm |publisher=Ancestry.com| title = Julie "Julia" Fiona Roberts |accessdate=May 3, 2010}}</ref><ref name="ref1">{{cite news|last=Taylor|first=Clarke|title=Eric Roberts: His 'Star 80' Shines|work=[[Los Angeles Times]]|date=November 24, 1983|url=https://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/671674182.html?dids=671674182:671674182&FMT=ABS&FMTS=ABS:AI&type=historic&date=Nov+24,+1983&author=&pub=Los+Angeles+Times&desc=ERIC+ROBERTS:+HIS+%27STAR+80%27+SHINES&pqatl=google|accessdate=December 16, 2009|archive-date=January 6, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120106164710/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/671674182.html?dids=671674182%3A671674182&FMT=ABS&FMTS=ABS%3AAI&type=historic&date=Nov+24%2C+1983&author=&pub=Los+Angeles+Times&desc=ERIC+ROBERTS%3A+HIS+%27STAR+80%27+SHINES&pqatl=google|dead-url=yes|archivedate=January 6, 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120106164710/http://pqasb.pqarchiver.com/latimes/access/671674182.html?dids=671674182%3A671674182&FMT=ABS&FMTS=ABS%3AAI&type=historic&date=Nov+24%2C+1983&author=&pub=Los+Angeles+Times&desc=ERIC+ROBERTS%3A+HIS+%27STAR+80%27+SHINES&pqatl=google}}</ref> سندس پيءُ [[بپٽسٽ]] ۽ ماء [[رومن ڪيٿولڪ]] ھئي.<ref>{{cite news|last=Oh|first=Eunice|url=http://www.people.com/people/article/0,,20407807,00.html| title=Why Julia Roberts Refuses to Get Botox|date=August 4, 2010|publisher=people.com|accessdate=January 20, 2013}}</ref>ھي پاڻ ننڍپڻ کان رومن ڪيٿولڪ ھئي.<ref>{{cite news|url=http://www.washingtontimes.com/news/2010/aug/18/eat-pray-love-star-julia-roberts-happy-as-is/|title='Eat Pray Love' star Julia Roberts happy as is|agency=Associated Press |work=The Washington Times|date=August 18, 2010|quote = Julia, who was raised a Catholic...|accessdate=September 12, 2010|first=Eric|last=Talmadge}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.huffingtonpost.com/2010/08/18/hindu-julia-roberts-im-do_n_685893.html|title=Hindu Julia Roberts: I'm Done Talking About Religion|work=Huffington Post |location=USA|date=August 18, 2010|quote = |accessdate=September 16, 2010 | first = Katherine | last = Thomson}}</ref> ھن جو ڀاءُ ايرڪ رابرٽس، ڀيڻ ليزا رابرٽس ۽ ڀائٽي ايما رابرٽس بہ اداڪاري جي ڌنڌي سان تعلق رکندڙ ھئا.ھن جي والدين جو پيشو بہ اداڪاري ۽ ڊراما نويسي ھيو. جڏھن جوليا ماء جي پيٽ ۾ ھئي تہ ان وقت سندس پيءُ ماءُ جارجيا جي شھر ڊڪاٽر ۾ اداڪاري جي سکيا جو اسڪول ھلائندا ھئا جنھن ۾ مشھور سياسي اڳواڻ [[مارٽن لوٿر ڪنگ]] ۽ڪوريٽا اسڪاٽ ڪنگ جا ٻار ان اسڪول ۾ داخل ھيا.جوليا جو پيءُ سندن ڌي [[يولنڊا ڪنگ]] کي اداڪاري سيکاريندڙ ڪوچ ھيو.<ref>{{cite book |editor=Smith, Jessie Carney |title=Notable Black American Women: Book 2 |publisher=VNR AG |year=1996 |isbn=9780810391772 |page=385}}</ref>ان خدمت جي مھرباني جي اعتراف ۾ جوليا جي ڄمڻ جو اسپتال وارو بل مارٽن لوٿر ڪنگ ڀريو ھيو .<ref name="ref3">{{cite news |title=Julia Roberts&nbsp;– Coretta Scott King was Julia Roberts's Fairy Godmother |publisher=Contact Music |date=February 10, 2006 |url=http://www.contactmusic.com/new/xmlfeed.nsf/story/coretta-scott-king-was-julia-roberts-fairy-godmother_10_02_2006 |accessdate=December 16, 2009}}</ref> ھن جي والدين جي شادي 1955 ۾ ٿي ھئي ۽ 1971 ۾ سندس ماء طلاق جي لاءِ ڪيس داخل ڪيو ۽ 1972 م سندس طلاق منظور ٿي.<ref>''Julia: Her Life'', James Spada. St Martin's Press, New York, p. 32</ref>جوليا 1972 کان جارجيا جي شھر سمرنا ۾ رھي ۽ اتي جي اسڪولن ۾ شروعاتي تعليم حاصل ڪئي.<ref>[http://www.georgiaencyclopedia.org/nge/Article.jsp?id=h-1517 "Julia Roberts."] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130116234419/http://www.georgiaencyclopedia.org/nge/Article.jsp?id=h-1517 |date=2013-01-16 }} ''The New Georgia Encyclopedia''</ref> 1972 م سندس ماء مائيڪل موٽس نالي شخص سان شادي ڪئي جيڪو اڪثر بي روزگار ھوندو ھو .<ref name="mirror.co.uk">{{cite news|last=Bucktin |first=Christopher |url=https://www.mirror.co.uk/3am/celebrity-news/picture-exclusive-julia-roberts-smiles-2800516 |title=Picture exclusive: Julia Roberts smiles through the terror of abusive stepfather she 'feared and despised' |work=[[Daily Mirror]] |date=November 17, 2013 |accessdate=January 2, 2014}}</ref>اھا شادي 1983 ۾ ٽٽي وئي. جوليا جي ماء ظالماڻي ورتاء واري جواز تي طلاق ورتي. جوليا جڏهن ڏھن سالن جي ھئي تہ سندس سڳو پيءُ ڪينسر ۾ وفات ڪري ويو .<ref name=India>[https://web.archive.org/web/20090704060240/http://www.info2india.com/hollywood/celebrity/julia-roberts.html Profile] Info 2 India</ref> ننڍي ھوندي جوليا جانورن جي ڊاڪٽر ٿيڻ پئي چاهيو.<ref>{{cite web|title=About Julia Roberts|url=https://movies.yahoo.com/person/julia-roberts/biography.html|work=Yahoo movies|accessdate=July 14, 2012}}</ref> اسڪولجي دؤر م جوليا ميوزڪل بئنڊ ۾ [[ڪليرينيٽ]] (توتارو) پڻ وڄائيندي ھئي. <ref>{{cite web|title=About Julia Roberts|url=http://www.movieactors.com/superstars/julia_roberts.htm|work=www.movieactors.com|accessdate=July 14, 2012}}</ref><ref>{{cite web|title=Julia Roberts: I Was A Late Bloomer|url=http://www.accesshollywood.com/julia-roberts-i-wasnt-popular-in-high-school-i-coasted-by_article_54909|work=accesshollywood.com|date=October 10, 2011|accessdate=July 14, 2012}}</ref> سمرنا جي ڪئمپ بيل ھاء اسڪول مان گريجوئيشن کان پوء جارجيا اسٽيٽ يونيورسٽي ۾ داخل ٿي پر پوء تعليم ڇڏي نيويارڪ سٽي ھلي وئي جتي ھن اداڪاري جي ڪيريئر جو پيڇو ڪيو. اتي ھيء ڪلڪ ماڊلنگ ايجنسي ۾ پڻ شامل ٿي ۽ اداڪاري جي ڪلاسن ۾ پڻ حصو ورتائين.<ref>{{cite web|title=Julia Roberts|url=http://www.filmmakers.com/artists/juliaroberts/links/|work=filmmakers.com|accessdate=July 14, 2012}}</ref><ref>{{cite web|title=Julia Roberts Profile |url=http://stars.ign.com/objects/916/916890.html |work=IGN |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120617021334/http://stars.ign.com/objects/916/916890.html |archivedate=June 17, 2012}}</ref> 1988 ۾ ھن پھريون دفعو فلم ''سئٽسفيڪشن'' ۾ ليئم نيسن ۽ جسٽن بيٽمين سان گڏ ڪم ڪيو. ٽيليويزن۾ ھن جي پھرين شرڪت ھڪ ڪرائيم اسٽوري ۾ ھڪ نوجوان زيادتي جو شڪار ٿيل ڇوڪري جي ڪردار سان ٿي. == فلموگرافي == [[فائل:JuliaRoberts3.jpg|thumb|upright|alt=A photograph of Roberts in 2002|مئي 2012 ۾]] [[فائل:Julia Roberts 2010.jpg|thumb|upright|alt=A photograph of Roberts in Paris, 2010|2010 ۾ پيرس ۾]] {| class="wikitable plainrowheaders sortable" !scope="col"|نالو !scope="col"|سال !scope="col"|ڪردار ! scope="col"|ھدايتڪار !scope="col" class="unsortable" | نوٽ !scope="col" class="unsortable" | {{abbr|حوالا|Reference(s)}} |- !scope=row| ''[[Firehouse (1987 film)|Firehouse]]'' | 1987 | بيبس |جي. ڪرسچن انگووڊسين | سڌوسنئون وڊيو جاري ٿي |style="text-align:center;"|<ref name=Spada/><ref>{{cite news|url=http://www.latimes.com/entertainment/news/celebrity/la-et-bio-jroberts-pg-photogallery.html|title=Julia Roberts: Life in pictures|work=[[Los Angeles Times]]|publisher=[[Austin Beutner]]|accessdate=January 7, 2015}}</ref><ref name=McDonald>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=--RN2J36-1IC&pg=PA1988 |format=Google eBook |last1=McDonald |first1=Paul |title=Hollywood Stardom |date=November 26, 2012 |publisher=[[Wiley-Blackwell]] |location=[[Chichester]] |isbn=978-1405179836 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Satisfaction (film)|Satisfaction]]'' | 1988 | ڊيريل شين | [[جوئن فريمين]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/movie/review?res=940DE2DF123DF930A25751C0A96E948260 |title=Satisfaction (1988) |work=[[The New York Times]] |publisher=[[Arthur Ochs Sulzberger]] |date=February 13, 1988 |accessdate=December 31, 2014 |last=James |first=Caryn |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305102043/http://www.nytimes.com/movie/review?res=940DE2DF123DF930A25751C0A96E948260 |archivedate=March 5, 2016 |df=}}</ref> |- !scope=row| ''[[Mystic Pizza]]'' | 1988 | ڊيئسي اروجو | [[ڊونالڊ پيٽري]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite web|url=http://www.rogerebert.com/reviews/mystic-pizza-1988 |title=Mystic Pizza Movie Review & Film Summary (1988) |last=Ebert |first=Roger |authorlink=Roger Ebert |publisher=Roger Ebert |date=October 21, 1988 |accessdate=December 31, 2014 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150310123116/http://www.rogerebert.com/reviews/mystic-pizza-1988 |archivedate=March 10, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row| ''[[Blood Red (film)|Blood Red]]'' | 1989 | مريسا | [[پيٽر ماسٽرسن]] |فلم 1986 ۾ ٺھي |style="text-align:center;"|<ref name=McDonald/><ref>{{cite web|url=http://www.tcm.com/tcmdb/title/69143/Blood-Red/ |title=Blood Red (1989) |publisher=[[Turner Classic Movies]] |accessdate=December 31, 2014 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141216102555/http://www.tcm.com/tcmdb/title/69143/Blood-Red/ |archivedate=December 16, 2014 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Steel Magnolias]]'' | 1989 | شيلبي ايٽنٽن | [[ھربرٽ راس]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite web|url=http://www.rogerebert.com/reviews/steel-magnolias-1989 |title=Steel Magnolias Movie Review & Film Summary (1989) |publisher=Roger Ebert |last=Ebert |first=Roger |authorlink=Roger Ebert |date=November 17, 1989 |accessdate=December 31, 2014 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150209031717/http://www.rogerebert.com/reviews/steel-magnolias-1989 |archivedate=February 9, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row| ''[[Pretty Woman]]'' | 1990 | ووين وارڊ | [[گيري مارشل]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/movie/review?res=9C0CE2DD143EF930A15750C0A966958260 |title=Pretty Woman (1990) |work=[[The New York Times]] |publisher=[[Arthur Ochs Sulzberger]] |last=Maslin |first=Janet |date=March 23, 1990 |accessdate=January 7, 2015 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150203064234/http://www.nytimes.com/movie/review?res=9C0CE2DD143EF930A15750C0A966958260 |archivedate=February 3, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Flatliners]]'' | 1990 | ريچل منوس | [[جول شوميڪر]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=http://articles.chicagotribune.com/1990-08-10/entertainment/9003070261_1_flatliners-rachel-mannus-bits|title='Flatliners' Succeeds With Excess|work=[[Chicago Tribune]]|publisher=Tony W. Hunter|date=August 10, 1990|accessdate=January 9, 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150109131227/http://articles.chicagotribune.com/1990-08-10/entertainment/9003070261_1_flatliners-rachel-mannus-bits|archivedate=January 9, 2015|last=Kehr|first=Dave}}</ref> |- !scope=row|''[[Sleeping with the Enemy]]'' | 1991 | سارہ واٽرس | [[جوزف روبن]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite web|url=http://www.mbc.net/en/mbc-max/articles/Sleeping-with-the-Enemy.html |title=Sleeping with the Enemy |publisher=[[Middle East Broadcasting Center]] |accessdate=January 9, 2015 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141102124444/http://www.mbc.net/en/mbc-max/articles/Sleeping-with-the-Enemy.html |archivedate=November 2, 2014 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Dying Young]]'' | 1991 | ھيلري او نيل | جول شوميڪر | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=http://articles.latimes.com/1991-06-21/entertainment/ca-817_1_victor-geddes |title=Movie Reviews: Roberts, Scott Give Life to 'Dying Young' |work=[[Los Angeles Times]] |last=Turan |first=Kenneth |publisher=[[Austin Beutner]] |date=June 21, 1991 |accessdate=January 9, 2015 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150418125603/http://articles.latimes.com/1991-06-21/entertainment/ca-817_1_victor-geddes |archivedate=April 18, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Hook (film)|Hook]]'' | 1991 | ٽنڪر بيل | [[اسٽيون اسپيئلبرگ]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite web|url=http://www.rogerebert.com/reviews/hook-1991 |title=Hook Movie Review & Film Summary |publisher=Roger Ebert |last=Ebert |first=Roger |authorlink=Roger Ebert |date=December 11, 1991 |accessdate=January 7, 2015 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150111044245/http://www.rogerebert.com/reviews/hook-1991 |archivedate=January 11, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''{{sort|Player|[[The Player (film)|The Player]]}}'' | 1992 | پاڻ | [[رابرٽ الٽمين]] | ڪيميو |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/movies/movie/38437/The-Player/cast |title=The Player (1992)&nbsp;– Cast |work=[[The New York Times]] |publisher=[[Arthur Ochs Sulzberger, Jr.]] |accessdate=January 9, 2015 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305192656/http://www.nytimes.com/movies/movie/38437/The-Player/cast |archivedate=March 5, 2016 |df=}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.empireonline.com/features/35-great-movie-cameos/p25 |title=Julia Roberts / Bruce Willis |work=[[Empire (film magazine)|Empire]] |publisher=[[Bauer Media Group]] |accessdate=January 7, 2015 |last1=O'Hara |first1=Helen |last2=De Semlyen |first2=Phil |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150920023221/http://www.empireonline.com/features/35-great-movie-cameos/p25 |archivedate=September 20, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''{{sort|Pelican Brief|[[The Pelican Brief (film)|The Pelican Brief]]}}'' | 1993 |ڊربي شا | [[ايلن جي. پاڪولا]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://variety.com/1993/film/reviews/the-pelican-brief-1200434789/ |title=Review: 'The Pelican Brief' |work=[[Variety (magazine)|Variety]] |publisher=[[Penske Media Corporation]] |date=December 12, 1993 |accessdate=January 7, 2015 |last=Lowry |first=Brian |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141018043738/http://variety.com/1993/film/reviews/the-pelican-brief-1200434789/ |archivedate=October 18, 2014 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[I Love Trouble (1994 film)|I Love Trouble]]'' | 1994 | سبرينا پيٽرسن | [[چارلس شاير]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=http://articles.latimes.com/1994-06-29/entertainment/ca-9711_1_i-love-trouble |title=Movie Review : 'I Love Trouble'--Yes, Indeed : Nolte, Roberts and Newsprint. Light and Frothy It Isn't |work=[[Los Angeles Times]] |publisher=[[Austin Beutner]] |date=June 29, 1994 |accessdate=January 7, 2015 |last=Turan |first=Kenneth |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141222223413/http://articles.latimes.com/1994-06-29/entertainment/ca-9711_1_i-love-trouble |archivedate=December 22, 2014 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Prêt-à-Porter (film)|Prêt-à-Porter]]'' | 1995 | ايني آئزن ھاور | رابرٽ الٽمين | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite web|url=http://www.rogerebert.com/reviews/ready-to-wear-prêt-à-porter-1994 |title=Ready to Wear (Prêt-à-Porter) Movie Review (1994) |publisher=Roger Ebert |last=Ebert |first=Roger |authorlink=Roger Ebert |date=December 25, 1994 |accessdate=January 9, 2015 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150111081636/http://www.rogerebert.com/reviews/ready-to-wear-prêt-à-porter-1994 |archivedate=January 11, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row| ''[[Something to Talk About (film)|Something to Talk About]]'' | 1995 | گريس بيشان | [[لئسي ھال اسٽرام]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=http://articles.latimes.com/1995-08-04/entertainment/ca-31492_1_strong-language |title=Movie Review : Strong Cast Cuts 'Something' From Familiar Material |work=[[Los Angeles Times]] |publisher=[[Austin Beutner]] |date=August 4, 1995 |accessdate=January 7, 2015 |last=Turan |first=Kenneth |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305224343/http://articles.latimes.com/1995-08-04/entertainment/ca-31492_1_strong-language |archivedate=March 5, 2016 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Mary Reilly (film)|Mary Reilly]]'' | 1996 | ميري ريلي | [[اسٽيفن فريئرس]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=http://articles.latimes.com/1996-02-23/entertainment/ca-39067_1_mary-reilly |title=Servant of a Troubled Master |work=[[Los Angeles Times]] |publisher=[[Austin Beutner]] |date=February 23, 1996 |accessdate=January 7, 2015 |last=Turan |first=Kenneth |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160306044809/http://articles.latimes.com/1996-02-23/entertainment/ca-39067_1_mary-reilly |archivedate=March 6, 2016 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Michael Collins (film)|Michael Collins]]'' | 1996 |ڪٽي ڪيئرنان | [[نيل جارڊن]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://variety.com/1996/film/reviews/michael-collins-1200446989/ |title=Review: 'Michael Collins' |work=[[Variety (magazine)|Variety]] |publisher=[[Penske Media Corporation]] |date=September 3, 1996 |accessdate=January 7, 2015 |last=McCarthy |first=Todd |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160807063901/http://variety.com/1996/film/reviews/michael-collins-1200446989/ |archivedate=August 7, 2016 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Everyone Says I Love You]]'' | 1996 | عام سڊل | [[ووڊي ايلن]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=http://articles.latimes.com/1996-12-06/entertainment/ca-6147_1_woody-allen |title=Woody's Chorus Lines |work=[[Los Angeles Times]] |publisher=[[Austin Beutner]] |date=December 6, 1996 |accessdate=January 9, 2015 |last=Turan |first=Kenneth |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151004185722/http://articles.latimes.com/1996-12-06/entertainment/ca-6147_1_woody-allen |archivedate=October 4, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[My Best Friend's Wedding]]'' | 1997 | جوليئان پاٽر | [[پي. جي. ھوگن]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite web|url=http://www.rogerebert.com/reviews/my-best-friends-wedding-1997 |title=My Best Friend's Wedding Movie Review (1997) |publisher=Roger Ebert |last=Ebert |first=Roger |authorlink=Roger Ebert |date=June 27, 1997 |accessdate=January 7, 2015 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150111031759/http://www.rogerebert.com/reviews/my-best-friends-wedding-1997 |archivedate=January 11, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Conspiracy Theory (film)|Conspiracy Theory]]'' | 1997 |ايلس سوٽن | [[رچرڊ ڊونر]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite web|url=http://www.rogerebert.com/reviews/conspiracy-theory-1997 |title=Conspiracy Theory Movie Review (1997) |publisher=Roger Ebert |last=Ebert |first=Roger |authorlink=Roger Ebert |date=August 8, 1997 |accessdate=January 7, 2015 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141228183045/http://www.rogerebert.com/reviews/conspiracy-theory-1997 |archivedate=December 28, 2014 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Stepmom (film)|Stepmom]]'' | 1998 | ڪيلي ازابيل | [[ڪرس ڪولمبس]] | ايگزيڪيوٽو پروڊيوسر پڻ ھئي |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/movies/movie/174232/Stepmom/details |title=Stepmom (1998) |work=[[The New York Times]] |publisher=[[Arthur Ochs Sulzberger, Jr.]] |accessdate=August 30, 2014 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160306023031/http://www.nytimes.com/movies/movie/174232/Stepmom/details |archivedate=March 6, 2016 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Notting Hill (film)|Notting Hill]]'' | 1999 | ائنا اسڪاٽ | [[راجر مشيل]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/film/filmblog/2014/mar/17/notting-hill-julia-roberts-richard-curtis-film-guilty-pleasure |title=My guilty pleasure: Notting Hill |work=[[The Guardian]] |publisher=[[Guardian Media Group]] |date=March 17, 2014 |accessdate=January 7, 2015 |last=Bradshaw |first=Peter |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150415081238/http://www.theguardian.com/film/filmblog/2014/mar/17/notting-hill-julia-roberts-richard-curtis-film-guilty-pleasure |archivedate=April 15, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Runaway Bride (film)|Runaway Bride]]'' | 1999 | ميگي ڪارپينٽر | گيري مارشل | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/movie/review?res=9902E0DC1431F933A05754C0A96F958260 |title=Runaway Bride (1999) |work=[[The New York Times]] |publisher=[[Arthur Ochs Sulzberger, Jr.]] |accessdate=August 30, 2014 |last=Maslin |first=Janet |date=July 30, 1999 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141107200818/http://www.nytimes.com/movie/review?res=9902E0DC1431F933A05754C0A96F958260 |archivedate=November 7, 2014 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Erin Brockovich (film)|Erin Brockovich]]'' | 2000 |ايران بروڪووچ | [[اسٽيون سوڊربرگ]] | |style="text-align:center;"|<ref name=tele/> |- !scope=row|''{{sort|Mexican|[[The Mexican]]}}'' | 2001 | {{sort|Barzel|Samantha Barzel}} | [[Gore Verbinski]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=http://articles.latimes.com/2001/mar/02/entertainment/ca-32062 |title=Roberts and Pitt Take Dead Aim |work=[[Los Angeles Times]] |publisher=[[Austin Beutner]] |date=March 2, 2001 |accessdate=January 9, 2015 |last=Turan |first=Kenneth |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305210745/http://articles.latimes.com/2001/mar/02/entertainment/ca-32062 |archivedate=March 5, 2016 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[America's Sweethearts]]'' | 2001 | ڪڪي ھيريسن | [[جؤ روٿ]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/movie/review?res=9A05E5DE143AF933A15754C0A9679C8B63& |title=America's Sweethearts (2001) |work=[[The New York Times]] |publisher=[[Arthur Ochs Sulzberger, Jr.]] |accessdate=August 30, 2014 |last=Scott |first=A. O. |date=July 20, 2001 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160307045754/http://www.nytimes.com/movie/review?res=9A05E5DE143AF933A15754C0A9679C8B63& |archivedate=March 7, 2016 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Ocean's Eleven]]'' | 2001 |ٽينس اوشن | اسٽيون ساڊربرگ | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite web|url=http://www.rogerebert.com/reviews/oceans-eleven-2001 |publisher=Roger Ebert |title=Ocean's Eleven Movie Review & Film Summary (2001) |date=December 7, 2001 |accessdate=January 7, 2015 |last=Ebert |first=Roger |authorlink=Roger Ebert |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150111090132/http://www.rogerebert.com/reviews/oceans-eleven-2001 |archivedate=January 11, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Grand Champion]]'' | 2002 | جولين | [[بئري ٽب]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=http://www.austinchronicle.com/screens/2002-04-12/85586/ |title=A Blue Ribbon Benefit |work=[[The Austin Chronicle]] |publisher=Nick Barbaro |date=April 12, 2002 |accessdate=January 9, 2014 |last=Baumgarten |first=Marjorie |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151022162234/http://www.austinchronicle.com/screens/2002-04-12/85586/ |archivedate=October 22, 2015 |df=}}</ref><ref>{{cite news|url=http://articles.sun-sentinel.com/2004-09-22/lifestyle/0409200421_1_julia-roberts-grand-champion-emma-roberts |title=Emma Roberts Tries To Steer Fans To New Film Grand Champion |work=[[Sun-Sentinel]] |publisher=[[Tribune Publishing]] |date=September 22, 2004 |accessdate=January 9, 2015 |last=Blair |first=Iain |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160303221419/http://articles.sun-sentinel.com/2004-09-22/lifestyle/0409200421_1_julia-roberts-grand-champion-emma-roberts |archivedate=March 3, 2016 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Full Frontal (film)|Full Frontal]]'' | 2002 | ڪيٿرائين / فرانسيسڪا | اسٽيون ساڊربرگ | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/movie/review?res=9A0DE4D7113BF931A3575BC0A9649C8B63 |title=Full Frontal (2002) |work=[[The New York Times]] |publisher=[[Arthur Ochs Sulzberger, Jr.]] |accessdate=August 30, 2014 |last=Scott |first=A. O. |date=August 2, 2002 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305215614/http://www.nytimes.com/movie/review?res=9A0DE4D7113BF931A3575BC0A9649C8B63 |archivedate=March 5, 2016 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Confessions of a Dangerous Mind]]'' | 2002 |پيٽريشيا واٽسن | [[جارج ڪلوني]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/movies/movie/272630/Confessions-of-a-Dangerous-Mind/details |title=Confessions of a Dangerous Mind (2002) |work=[[The New York Times]] |publisher=[[Arthur Ochs Sulzberger, Jr.]] |accessdate=August 30, 2014 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150409161110/http://www.nytimes.com/movies/movie/272630/Confessions-of-a-Dangerous-Mind/details |archivedate=April 9, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Mona Lisa Smile]]'' | 2003 | ڪيٿرائيناين واٽسن | [[مائيڪ نيوئل]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/movies/movie/283264/Mona-Lisa-Smile/details |title=Mona Lisa Smile (2003) |work=[[The New York Times]] |publisher=[[Arthur Ochs Sulzberger, Jr.]] |accessdate=August 30, 2014 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160307105246/http://www.nytimes.com/movies/movie/283264/Mona-Lisa-Smile/details |archivedate=March 7, 2016 |df=}}</ref> |- !scope=row|''Tell Them Who You Are'' | 2004 | پاڻ | مارڪ ويگزلر | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://variety.com/2004/film/news/thinkfilm-docs-wexler-1117910780/ |title=ThinkFilm docs Wexler |work=[[Variety (magazine)|Variety]] |publisher=[[Penske Media Corporation]] |date=September 22, 2004 |accessdate=January 9, 2015 |last=Harris |first=Dana |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304111658/https://variety.com/2004/film/news/thinkfilm-docs-wexler-1117910780/ |archivedate=March 4, 2016 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Closer (2004 film)|Closer]]'' | 2004 | اينا ڪئمرون | [[مائيڪ نڪولس]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=http://www.sfbg.com/39/09/art_film_closer.html |title=Cold Season |work=[[San Francisco Bay Guardian]] |publisher=Marke Bieschke |accessdate=January 9, 2015 |last=Huston |first=Johnny Ray |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160303194913/http://www.sfbg.com/39/09/art_film_closer.html |archivedate=March 3, 2016 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Ocean's Twelve]]'' | 2004 | ٽينس اوشن | اسٽيون ساڊربرگ | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite web|url=http://www.rogerebert.com/reviews/oceans-twelve-2004 |title=Ocean's Twelve Movie Review & Film Summary (2004) |publisher=Roger Ebert |date=December 9, 2004 |accessdate=January 7, 2015 |last=Ebert |first=Roger |authorlink=Roger Ebert |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150111091453/http://www.rogerebert.com/reviews/oceans-twelve-2004 |archivedate=January 11, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''{{sort|Ant|[[The Ant Bully (film)|The Ant Bully]]}}'' | 2006 | ھووا | [[جان اين ڊيويس]] | رڳو آواز |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2006/07/28/movies/28ant.html?_r=0|title=The Ant Bully (2006)|work=[[The New York Times]]|publisher=[[Arthur Ochs Sulzberger, Jr.]]|accessdate=August 30, 2014|last=Scott|first=A. O.|date=July 28, 2006}}</ref> |- !scope=row|''[[Charlotte's Web (2006 film)|Charlotte's Web]]'' | 2006 | شارليٽ | [[گيري ونڪ]] | رڳو آواز |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=http://articles.latimes.com/2006/dec/15/entertainment/et-charlotte15 |title=In the barn, there's nothing new |work=[[Los Angeles Times]] |publisher=[[Austin Beutner]] |date=December 15, 2006 |last=Crust |first=Kevin |accessdate=January 9, 2015 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151017131038/http://articles.latimes.com/2006/dec/15/entertainment/et-charlotte15 |archivedate=October 17, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Charlie Wilson's War (film)|Charlie Wilson's War]]'' | 2007 | جوئين ھيرنگ | مائيڪ نڪولس | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/film/2010/nov/18/reel-history-charlie-wilsons-war |last=Von Tunzelmann |first=Alex |title=The fog of Charlie Wilson's War |work=[[The Guardian]] |publisher=[[Guardian Media Group]] |date=November 18, 2010 |accessdate=September 5, 2014 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140906020846/http://www.theguardian.com/film/2010/nov/18/reel-history-charlie-wilsons-war |archivedate=September 6, 2014 |df=}}</ref> |- !scope=row| ''[[Fireflies in the Garden]]'' |2008 | ليزا ٽيلرس | ڊينس لي | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/film/movie/129754/fireflies-in-the-garden |title=Fireflies in the Garden |work=[[The Guardian]] |publisher=[[Guardian Media Group]] |accessdate=January 9, 2015 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160918070320/https://www.theguardian.com/film/movie/129754/fireflies-in-the-garden |archivedate=September 18, 2016 |df=}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.rogerebert.com/reviews/fireflies-in-the-garden-2011 |title=Fireflies in the Garden Movie Review (2011) |last=Ebert |first=Roger |authorlink=Roger Ebert |date=October 12, 2011 |accessdate=January 9, 2015 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150425150234/http://www.rogerebert.com/reviews/fireflies-in-the-garden-2011 |archivedate=April 25, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row| ''[[Kit Kittredge: An American Girl]]'' |2008 |align="center"|— | [[پيثريڪا روزيما]] |ايگزيڪيوٽو پروڊيوسر |style="text-align:center;"|<ref>{{cite web|url=http://www.cbsnews.com/pictures/kit-kittredge-premieres-in-nyc/ |title="Kit Kittredge" Premieres in NYC |publisher=[[CBS]] |accessdate=January 9, 2014 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160809020104/http://www.cbsnews.com/pictures/kit-kittredge-premieres-in-nyc/ |archivedate=August 9, 2016 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Duplicity (film)|Duplicity]]'' | 2009 | اسٽينوڪ ڪليئر | [[ٽوني گلوري]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite book|last1=Ebert |first1=Roger |authorlink1=Roger Ebert |title=Roger Ebert's Movie Yearbook 2011|date=December 14, 2010|publisher=Andrews McMeel Publishing|location=[[Kansas City, Missouri]]|isbn=9780740797699|page=142}}</ref> |- !scope=row|''[[Valentine's Day (2010 film)|Valentine's Day]]'' | 2010 | ڪيپٽن ڪيٽ ھئزلٽائين | گيري مارشل | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite book|last1=Ebert |first1=Roger |authorlink1=Roger Ebert |title=Roger Ebert's Movie Yearbook 2011|date=December 14, 2010|publisher=Andrews McMeel Publishing|location=[[Kansas City, Missouri]]|isbn=9780740797699|page=576}}</ref> |- !scope=row|''[[Eat Pray Love]]'' | 2010 | ايلزبٽ گلبرٽ | [[رين مرفي]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=http://www.newyorker.com/magazine/2010/08/30/now-voyager |title=Now, Voyager |work=[[The New Yorker]] |publisher=[[Condé Nast]] |date=August 30, 2010 |accessdate=January 9, 2015 |last=Denby |first=David |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150508042024/http://www.newyorker.com/magazine/2010/08/30/now-voyager |archivedate=May 8, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Jesus Henry Christ]]'' | 2011 | align="center"|— | ڊينس لي |ايگزيڪيوٽو پروڊيوسر |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=http://www.hollywoodreporter.com/news/entertainment-one-acquires-dennis-lees-290013 |title=Entertainment One Acquires Dennis Lee's 'Jesus Henry Christ' for North America |work=[[The Hollywood Reporter]] |publisher=[[Prometheus Global Media]] |date=February 13, 2012 |accessdate=January 7, 2014 |last=Vlessing |first=Etan |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120430021001/http://www.hollywoodreporter.com/news/entertainment-one-acquires-dennis-lees-290013 |archivedate=April 30, 2012 |df=}}</ref><ref>{{cite web |url=http://arts.columbia.edu/school-arts-filmmakers-tribeca-film-fest-0 |title=School of the Arts Filmmakers in Tribeca Film Fest |publisher=[[Columbia University School of the Arts]] |accessdate=January 9, 2015 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150109231407/http://arts.columbia.edu/school-arts-filmmakers-tribeca-film-fest-0 |archivedate=January 9, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Love, Wedding, Marriage]]'' | 2011 | ايوا | [[ڊرموٽ ملروني]] | رڳو آواز |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/movies/movie/461170/Love-Wedding-Marriage/cast |title=Love, Wedding, Marriage&nbsp;– Cast |work=[[The New York Times]] |publisher=[[Arthur Ochs Sulzberger, Jr.]] |accessdate=August 30, 2014 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150203140929/http://www.nytimes.com/movies/movie/461170/Love-Wedding-Marriage/cast |archivedate=February 3, 2015 |df=}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.timeoutdubai.com/aroundtown/features/38634-37-fun-things-to-do-in-twos |title=37 fun things to do in twos |date=February 5, 2013 |work=[[Time Out (magazine)|Time Out Dubai]] |publisher=Time Out Group Limited |last=Walsh |first=Penelope |accessdate=February 3, 2015 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150203142811/http://www.timeoutdubai.com/aroundtown/features/38634-37-fun-things-to-do-in-twos |archivedate=February 3, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Larry Crowne]]'' | 2011 | مرسيڊيز | [[ٽام ھينڪس]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2011/07/01/movies/tom-hanks-and-julia-roberts-in-larry-crowne-review.html |last=Holden |first=Stephen |title=Larry Crowne (2011) |work=[[The New York Times]] |publisher=[[Arthur Ochs Sulzberger, Jr.]] |date=June 30, 2011 |accessdate=August 30, 2014 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140907194835/http://www.nytimes.com/2011/07/01/movies/tom-hanks-and-julia-roberts-in-larry-crowne-review.html |archivedate=September 7, 2014 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Mirror Mirror (film)|Mirror, Mirror]]'' | 2012 | ڪليمنٽيانا | [[ترسيم سنگھ]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite web|url=http://www.slantmagazine.com/film/review/mirror-mirror |title=Mirror Mirror (2012) |publisher=[[Slant Magazine]] |date=March 29, 2012 |accessdate=January 9, 2015 |last=Osenlund |first=R. Kurt |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150905175938/http://www.slantmagazine.com/film/review/mirror-mirror |archivedate=September 5, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[August: Osage County (film)|August: Osage County]]'' | 2013 | باربرا فورڌم | [[جان ويلس]] | |style="text-align:center;"|<ref name=tele>{{cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/film/10584525/Julia-Roberts-interview-for-August-Osage-County-I-might-actually-go-to-hell-for-this....html |title=Julia Roberts interview for August: Osage County&nbsp;– 'I might actually go to hell for this...' |work=[[The Daily Telegraph]] |publisher=[[Telegraph Media Group]] |date=January 21, 2014 |accessdate=January 7, 2015 |last=Hoby |first=Hermione |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141105213747/http://www.telegraph.co.uk/culture/film/10584525/Julia-Roberts-interview-for-August-Osage-County-I-might-actually-go-to-hell-for-this....html |archivedate=November 5, 2014 |df=}}</ref><ref>{{cite web|url=http://deadline.com/2010/09/julia-roberts-meryl-streep-to-team-in-august-osage-county-71370/ |title=Julia Roberts And Meryl Streep To Team In 'August: Osage County' For John Wells |website=[[Deadline Hollywood]]. [[Penske Media Corporation]] |date=September 30, 2010 |accessdate=January 7, 2015 |last=Fleming Jr. |first=Mike |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150421210002/http://deadline.com/2010/09/julia-roberts-meryl-streep-to-team-in-august-osage-county-71370/ |archivedate=April 21, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''{{sort|Secret|[[Secret in Their Eyes]]}}'' |2015 |جيس ڪاب | [[بلي ري]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://variety.com/2015/film/reviews/secret-in-their-eyes-review-1201637157/ |title=Film Review: 'Secret in Their Eyes' |work=[[Variety (magazine)|Variety]] |publisher=[[Penske Media Corporation]] |date=November 19, 2015 |accessdate=November 22, 2015 |last=Chang |first=Justin |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151121212402/http://variety.com/2015/film/reviews/secret-in-their-eyes-review-1201637157/ |archivedate=November 21, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Mother's Day (2016 film)|Mother's Day]]'' |2016 |مرينڊا | گيري مارشل | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|last1=Jaafar |first1=Ali |title=Julia Roberts, Jennifer Aniston, Kate Hudson, Jason Sudeikis Anchor Garry Marshall’s ‘Mother’s Day’ Package |url=http://deadline.com/2015/06/julia-roberts-jennifer-aniston-kate-hudson-jason-sudeikis-mothers-day-garry-marshall-1201465357/ |accessdate=July 1, 2015 |website=[[Deadline Hollywood]]|publisher=[[Penske Media Corporation]] |date=June 30, 2015 |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150701171832/http://deadline.com/2015/06/julia-roberts-jennifer-aniston-kate-hudson-jason-sudeikis-mothers-day-garry-marshall-1201465357/ |archivedate=July 1, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Money Monster]]'' |2016 |پيٽي فين | [[جوڊي فاسٽر]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite web|url=http://deadline.com/2015/03/giancarlo-esposito-money-monster-jodie-foster-george-clooney-julia-roberts-1201386769/ |title=Giancarlo Esposito Joins George Clooney & Julia Roberts In 'Money Monster' |website=[[Deadline Hollywood]]|publisher=[[Penske Media Corporation]] |date=March 5, 2015 |accessdate=April 4, 2015 |last=Busch |first=Anita |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150407050509/http://deadline.com/2015/03/giancarlo-esposito-money-monster-jodie-foster-george-clooney-julia-roberts-1201386769/ |archivedate=April 7, 2015 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Smurfs: The Lost Village]]'' |2017 |سمرف ولو | [[ڪيلي اسبري]] |رڳو آواز | style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=http://www.hollywoodreporter.com/lists/smurfs-lost-village-demi-lovato-voices-behind-animated-character-990182 |title='Smurfs: The Lost Village': Meet the Voices Behind the Animated Characters |work=[[The Hollywood Reporter]] |date=April 4, 2017 |accessdate=April 15, 2017 |last=Washington |first=Arlene |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170415104049/http://www.hollywoodreporter.com/lists/smurfs-lost-village-demi-lovato-voices-behind-animated-character-990182 |archivedate=April 15, 2017 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Wonder (film)|Wonder]]'' |2017 |ازابيل پلمين | [[اسٽيفن چوبوسڪي]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=https://variety.com/2017/film/news/julia-roberts-wonder-1201986998/ |title=Julia Roberts Drama 'Wonder' Moves to November (Exclusive) |work=Variety |date=February 13, 2017 |accessdate=April 14, 2017 |last1=Lang |first1=Brent |last2=Setoodeh |first2=Ramin |deadurl=no |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170415200710/http://variety.com/2017/film/news/julia-roberts-wonder-1201986998/ |archivedate=April 15, 2017 |df=}}</ref> |- !scope=row|''[[Ben Is Back]]'' |2018 |نالي برنس | [[پيٽر ھيجز]] | |style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|url=http://deadline.com/2017/12/courtney-b-vance-julia-roberts-lucas-hedges-ben-is-back-1202220583/ |title=Courtney B. Vance Joins Julia Roberts & Lucas Hedges In ‘Ben Is Back’ |website=Deadline Hollywood |date=December 5, 2017 |accessdate=December 5, 2017 |last1=N'Duka |first1=Amanda |last2= |first2= |deadurl=no|df=}}</ref> |- <!--do ''not'' put films that are 'in pre-production' or 'in development' per WP:CRYSTAL--> |} {| class="wikitable" |+Key | style="background:#FFFFCC;"| {{dagger|alt=Films that have not yet been released}} |Denotes films that have not yet been released |} == حوالا == {{حوالا|2}} [[زمرو:1967ع جون پيدائشون]] [[زمرو:جيئرا ماڻهو]] [[زمرو:جيوت ماڻهو]] 2pzn6v00pfyzmo6pg3rwc89nekg8mj9 0 45217 295172 251127 2024-11-06T09:17:46Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295172 wikitext text/x-wiki {{ infobox zoo | zoo_name = راڻي باغ | logo = | logo_width = | logo_caption = | image = PK Hyderabad asv2020-02 img02 Rani Bagh gate.jpg | image_width = | image_caption = | date_opened = 1861 (نباتاتي باغ طور)<ref name="save_rani_bagh"/> | date_opening = | date_closed = | location = [[حيدرآباد، سنڌ|حيدرآباد]]، <br /> [[سنڌ]]، [[پاڪستان]] {{flagicon|Pakistan}} | area = 53 ايڪڙ<ref name="save_rani_bagh"/> | coordinates = {{Coord|25.38223|68.34305|region:PK_type:landmark|display=inline,title}} | num_animals = | num_species = لڳ ڀڳ 70 (جانور)<ref name="save_rani_bagh"/> <br /> لڳ ڀڳ 230 (ٻوٽا)<ref name="save_rani_bagh"/> | largest_tank_vol = | total_tank_vol = | annual_visitors = ? | members = | exhibits = | website = }} '''راڻي باغ''' {{ٻيا نالا|انگريزي='''Rani Bagh''' يا '''Queen's Garden'''، پراڻو نالو: '''داس گارڊن'''}}، [[حيدرآباد، سنڌ|حيدرآباد]] ۾ واقع هڪ [[چڙيا گهر]] آهي. هن جو نالو [[راڻي وڪٽوريه]] جي نالو پٺيان رکيو ويو.<ref name="Talpur">{{cite journal|last1=Talpur|first1=Mir Atta Muhammad|title=The Vanishing Glory of Hyderabad (Sindh, Pakistan)|journal=Web Journal on Cultural Patrimony|date=2007|url=http://www.webjournal.unior.it/dati/19/72/web%20journal%203,%20hyderabad.pdf|publisher=University of Naples|issn=1827-8868|access-date=2018-10-01|archive-date=2018-12-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20181225191715/http://www.webjournal.unior.it/Dati/19/72/Web%20Journal%203,%20Hyderabad.pdf%0A|dead-url=yes}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181225191715/http://www.webjournal.unior.it/Dati/19/72/Web%20Journal%203,%20Hyderabad.pdf%0A |date=2018-12-25 }}</ref> It was هي راڻي باغ نباتاتي باغ طور 1861ع ۾ آگرو-هورٽيڪلچرل سوسائٽي طرفان جوڙايو ويو، جنهن ۾ بعد ۾ جانور منتقل ڪيا ويا.<ref name="save_rani_bagh">{{cite web|url=http://www.saveranibagh.org/faq.html |title=SAVE RANI BAGH BOTANICAL GARDEN ACTION COMMITTEE|work=www.saveranibagh.org |accessdate=6 June 2010}}</ref> راڻي باغ 45 ايڪڙن تي مشتمل آهي، جنهن کي چار حصن ۾ ورهايو ويو، جنهن عيد گاهه، عباس ڀائي پارڪ، چڙيا گھر ۽ باغيچو، ٻارن جو پارڪ، ڊوڙڻ جي جاءِ ۽ گاڏين جي پارڪنگ شامل آهي. راڻي باغ ۾ 21 [[مئمل]]، 41 [[پکي]] ۽ 10 ريڙهيون پائيندڙ [[جاندار]]، ۽ 227 نسلن جا 3177 وڻ توڙي [[ٻوٽا]] موجود آهن.<ref name="save_rani_bagh"/> == حوالا == {{حوالا}} ==خارجي ڳنڍڻا== * [https://web.archive.org/web/20111004061323/http://www.hyderabad.gov.pk/?page=rani_bagh_inauguration راڻي باغ افتتاحي تقريب (تصويرون)] * [http://www.dawn.com/2006/11/02/local9.htm وقت تي منصوبو مڪمل ڪرڻ جو مطالبو: راني باغ منصوبو - روزاني ڊان] * [http://www.dawn.com/2008/11/22/local13.htm حيدرآباد: مرمت ڪيل راڻي باغ گهمندڙن جي منتظر] * [http://www.dawn.com/2008/12/09/letted.htm#12 راڻي باغ خطري ۾ - روزاني ڊان] {{حيدرآباد ضلعو، پاڪستان}} {{پاڪستان جا چڙيا گهر}} [[زمرو:پاڪستان ۾ نباتاتي باغ]] [[زمرو:پاڪستان جا چڙيا گهر]] [[زمرو:حيدرآباد، سنڌ]] [[زمرو:1861ع تي برطانيوي هندوستان ۾ قائم ٿيل]] [[زمرو:حيدرآباد، سنڌ ۾ گهمڻ جون جايون]] czj9cxh0a0hur1uajb1q79sf10e1nzb 0 45476 295108 290969 2024-11-06T04:27:01Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295108 wikitext text/x-wiki {{multiple image |align=left |direction=vertical |width=250 |image1=Large bonfire.jpg |caption1=ڪاٺين جي باھ |image2=Feu-de-paille-couverture.ogg |caption2= رنديل ڪاٺي جي ٻوري ۾ باھ ٻاري وسائڻ متعلق ھڪ وڊيو }} [[فائل:MOD14A1 M FIRE.ogv|thumb|دنيا جي اندر باھ لڳڻ وارين جاين جو ناسا جي سيٽلائيٽ مشاھدي سان ٺھيل نقشو جنھن ۾ مختلف رنگ باھ جي بار بار لڳڻ جي مقدار کي ظاھر ڪن ٿا]] '''باھه''' (Fire) [[آڪسيجن]] جي مدد سان شين جي اخراجي گرمي يا ان جي اثر مان پيدا ٿيندڙ ٻرڻ جو ھڪ ڪيميائي عمل جو نالو آھي جنھن ذريعي گرم روشني ٻاھر نڪرندي آهي.<ref>{{Cite journal | url = http://www.nwcg.gov/pms/pubs/glossary/pms205.pdf | title = Glossary of Wildland Fire Terminology | date = November 2009 | publisher = National Wildfire Coordinating Group | accessdate = 2008-12-18 | archive-date = 2008-08-21 | archive-url = https://web.archive.org/web/20080821230940/http://www.nwcg.gov/pms/pubs/glossary/pms205.pdf | dead-url = yes }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080821230940/http://www.nwcg.gov/pms/pubs/glossary/pms205.pdf |date=2008-08-21 }}</ref> شين جي ان اخراجي گرمي کي علم ڪيميا ۾ گرمي ٻاھر ڪڍڻ وارا پروسس (Exothermic process) ۽ ٻرڻ جي ان عمل کي ڪمبسشن (Combustion) چئبو آهي. باھه جي گرم ھجڻ جو ڪيميائي سبب ان ٻرڻ جي عمل ۾ ماليڪيول واري آڪسيجن جي ڪمزور ٻٽي بانڊ (double bond) O₂ جو، ڪاربن ڊاءِ آڪسائيڊ CO 2 وارين شين جي طاقتور بانڊن ۾ تبديلي ۽ ان جو 418 ڪلو جول في مول (32 گرام) توانائي جاري ڪرڻ آھي.<ref name="Schmidt-Rohr 15">{{cite journal | last1 = Schmidt-Rohr | first1 = K | year = 2015 | title = Why Combustions Are Always Exothermic, Yielding About 418 kJ per Mole of O₂ | doi = 10.1021/acs.jchemed.5b00333 | journal = J. Chem. Educ. | volume = 92 | issue = 12| pages = 2094–99 | bibcode = 2015JChEd..92.2094S }}</ref> ٻرڻ جي ان عمل ۾ گرمي جو درجو ھڪ اھڙي سطح تي ٿي ويندو آهي جو باھه جا شعلا ڀڙڪي پوندا آهن جنھن کي اگنيشن پوائنٽ (ignition point) چوندا آهن. شعلو باھه جو نظر ايندڙ حصو ھوندو آھي جنھن م ڪاربن ڊاءِ آڪسائيڊ، پاڻي جا بخار، آڪسيجن ۽ نائيٽروجن شامل ھوندا آھن. جڏھن اھي تمام گرم ھوندا آھن تہ انھن جون گئسون [[آئن|آئئنن]](ions) ۾ تبديل ٿي [[پلازما (فزڪس)|پلازما]] پيدا ڪنديون آهن.<ref>{{cite web | url = http://chemistry.about.com/od/chemistryfaqs/f/firechemistry.htm | title = What is the State of Matter of Fire or Flame? Is it a Liquid, Solid, or Gas? | publisher = About.com | accessdate = 2009-01-21 | last = Helmenstine | first = Anne Marie | postscript = <!--None-->}}</ref> ٻرندڙ شين جي مادي ۽ ان جي ٻاھران لڳل ملاوٽ جي آڌارَ تي باھه جي رنگ ۽ ان جي شدت ۾ فرق ٿيندو آهي.<ref>Lentile, ''et al.'', 319</ref> جڏھن ساون وڻن ٻوٽن وغيره کي باھه لڳندي آهي تہ باھه نائيٽروجن ٻاھر ڪڍندي آهي ۽ ٻيا عنصر جن ۾ [[پوٽيشيم]] ۽ [[فاسفورس]] شامل آهن خاڪ ۾ رھجي ويندا آهن ۽ جلد مٽي جو حصو ٿي ويندا آهن. [[عڪس:Firefighting_exercise.jpg|thumb|280px|آمريڪي هوائي فوج جا جوان تربيت جي دوران باھ وسائڻ جو عملي مظاهرو ڪندي]] ==تاريخ== هي قديم عنصر آهي، جيڪو زمين تي ٻين "آدين" (هميشه قائم رهندڙ) عنصرن سان گڏ وجود ۾ آيو. يونانين ۽ ان کان پوءِ مصرين جن چئن عنصرن کي بنيادي قرار ڏنو، تن ۾ باھه به شامل آهي. هوا، باھه، پاڻي ۽ مٽي بنيادي عنصر آهن. يوناني فلسفين کان پوءِ ايرانين باھه کي مقدس عنصر ڄاڻي، اُن جي پوڄا ڪرڻ شروع ڪئي. بابل ۽ نينوا جي تهذيب ۾ باھه جي پوڄا لاءِ وڏا آتشڪدا ٺاهيا ويا. زردشتي دستور مطابق اُها جاءِ جتي مقدس باھه رکي وڃي ٿي، عموماً اٺ ڪنڊي ٺاهي ويندي هئي، جنهن جي وچ ۾ آتشدان هوندو هو. آهستي آهستي اهو دستور ٿي ويو تہ مقدس باهه تي سج جي روشني نه پوي، تنهن ڪري عبادتگاهه اونداها رهڻ لڳا هئا. 31 ھجري بمطابق 651ع ۾ جڏهن بلخ فتح ٿيو ته اَهڙن آتش ڪدن جي باھه هميشه لاءِ ٿڌي ٿي ويئي. هندو ڌرم ۾ "اندر ديوتا" کي باھه جو ديوتا سڏيو وڃي ٿو.<ref>[http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A8%D8%A7%D9%87%D9%87 باهه : (Sindhianaسنڌيانا)<!-- Bot generated title -->]</ref> ==انساني زندگيءَ ۾ باھ جي اھميت== باھه ماڻهوءَ کي آب و هوا جي محتاجيءَ کان آجو ڪيو ۽ کيس دنيا تي ڇانئجڻ جي اهليت ڏني. باهه سان ئي ماڻهوءَ جا اوزار مضبوط ٿيا ۽ اهڙيون شيون جيڪي اڳ هو کائي نٿي سگهيو سندس خوراڪ جو حصو ٿيون. سڀ کان اهم ڳالهه اها ٿي ته باهه ماڻهوءَ کي رات جو مالڪ بڻايو ۽ هن جي شامن ۽ صبحن کي روشن ڪيو. ٿوري دير لاءِ ان زماني جو تصور ڪيو جڏهن ماڻهو اوندهه تي غالب نه ٿيو هو. اڃا تائين اسان جي روايتن ۽ شايد ته اسان جي رت ۾ ان دور جو روپ موجود آهي. ڪو وقت هو جو اوندهه ماڻهوءَ لاءِ عذاب هئي ۽ اوندهه کان ڊڄي هو پنهنجي غار ۾ هليو ويندو هو. هاڻي اسين صبح کان اڳ غارن ۾ نٿا وڃون. صبح جو سج اڀرڻ جي نظاري کان محروم ٿيڻ وڏي بيوقوفي آهي پر اوندهه جي ڊپ کان آزاد ٿيڻ به وڏي نعمت آهي. ماڻهوءَ جڏهن پنهنجن هٿن سان روشن ڪيل ستارن سان رات کي روشن ڪيو ته هن جو روح روشن ٿي ويو ۽ زندگيءَ جي چرپر ۽ خوشي ماڻڻ جا امڪان وڌي ويا. اسان شايد ڪڏهن به هٿرادو روشنيءَ جي ايجاد جا ٿورا لاهي نه سگهنداسين.<ref name ="ول ڊيورنٽ" > ڪتاب جو نالو: فلسفي جون راحتون، ليکڪ: وِل ڊيوران، سنڌيڪار: آغا سليم؛ ايڊيشن 2016ع؛ ڇپائيندڙ:[[سنڌي ادبي بورڊ]]، ڄام شورو.</ref> == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:فلسفو]] eqn3vuksougsb670fu10tc84bcvlnl9 0 45735 295121 277736 2024-11-06T05:22:36Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295121 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = Commonwealth of The Bahamas | common_name = The Bahamas | image_flag = Flag of the Bahamas.svg | image_coat = Coat of arms of the Bahamas.svg | national_motto = "Forward, Upward, Onward, Together" | national_anthem = "[[March On, Bahamaland]]"<br/><center>[[فائل:National anthem of the Bahamas.oga]]</center> | royal_anthem = "[[God Save the Queen]]"<br/><center>[[فائل:United States Navy Band - God Save the King.oga|God Save the Queen]] | image_map = The Bahamas on the globe (Americas centered).svg | image_map2 = The Bahamas - Location Map (2013) - BHS - UNOCHA.svg | capital = [[نيسا]] | coordinates = {{Coord|25|4|N|77|20|W|type:city}} | largest_city = گاديءَ جو هنڌ | official_languages = [[انگريزي]]<!---NOTE: Just English, don't add "Bahamian English"---> |languages_type=[[مقامي ٻولي]] |languages=[[بھاميائي ڪريئول|ڪريئول]] | ethnic_groups = 92.7% [[بھاميائي آفريڪي ماڻهو|آفريڪي]]<br/>4.7% [[يورپي]]<br/>2.1% گڊرا يا گڏيل نسل <br/>1.9% باقي ٻيا <ref name="cia.gov">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bf.html Bahamas, The] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100402000413/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bf.html |date=2010-04-02 }}. CIA World Factbook.</ref><ref name="statistics">[http://statistics.bahamas.gov.bs/download/095261300.pdf Bahamas Department of Statistics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151209035543/http://statistics.bahamas.gov.bs/download/095261300.pdf |date=2015-12-09 }}, PDF document retrieved 20 April 2014.</ref> | ethnic_groups_year = 2016 | demonym = [[بھامين]] يا بھاميائي | government_type = {{nowrap|[[وحداني رياست|وحداني]] [[پارلياماني نظام|پارلياماني]] <br/>[[آئيني بادشاهت]]<ref name="A12">{{cite web |first= |last= |title=•GENERAL SITUATION AND TRENDS |work=[[Pan American Health Organization]] |url=http://www.paho.org/english/dd/ais/cp_044.htm}}</ref><ref name="A13">{{cite news |first= |last= |title= Mission to Long Island in the Bahamas |work= Evangelical Association of the Caribbean |url= http://www.caribbeanevangelical.org/newsevents/oldarticles.htm?id=82 |access-date= 2018-10-23 |archive-date= 2016-03-04 |archive-url= https://web.archive.org/web/20160304083539/http://www.caribbeanevangelical.org/newsevents/oldarticles.htm?id=82 |dead-url= yes |accessdate= 2018-10-23 |archivedate= 2016-03-04 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20160304083539/http://www.caribbeanevangelical.org/newsevents/oldarticles.htm?id=82 }}</ref><!--(end nowrap:)-->}} | leader_title1 = بھاماس جو شاھي سربراهه | leader_name1 = [[ايلزبيٿ II]] | leader_title2 = {{nowrap|[[بھاماس جا گورنر جنرل|گورنر جنرل]]}} | leader_name2 = [[مارگريٽ پنڊلنگ]] | leader_title3 = [[بھاماس جا وزيراعظم|وزيراعظم]] | leader_name3 = [[ھيوبرٽ منيس]] | legislature = [[بھاماس جي پارليامينٽ|پارليامينٽ]] | upper_house = [[بھاماس جي سينيٽ|سينيٽ]] | lower_house = [[بھاماس جو ھائوس آف اسيمبلي|ھائوس آف اسيمبلي]] | sovereignty_type = آزادي | established_event1 = [[يونائيٽيڊ ڪنگڊم]] کان | established_date1 = 10 جولاءِ 1973<ref name="bbc_Bahamas">{{cite news |date=9 July 1973 |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/july/9/newsid_2498000/2498835.stm |title=1973: Bahamas' sun sets on British Empire |publisher=BBC News |accessdate=1 May 2009 |last= |quote=}}</ref> | area_km2 = 13,878 | area_rank = 155th <!-- Should match the list it links to--> | area_sq_mi = 5358 <!-- Do not remove [[WP:MOSNUM]]--> | percent_water = 28% | population_estimate = {{UN_Population|Bahamas}}{{UN_Population|ref}} | population_census = 351,461 | population_estimate_year = {{UN_Population|Year}} | population_estimate_rank = 177th | population_census_year = 2010 | population_density_km2 = 25.21 | population_density_sq_mi = 63.5 <!-- Do not remove [[WP:MOSNUM]]--> | population_density_rank = 181st | GDP_PPP = $9.792 ارب ڊالر<ref name="imf2">{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?sy=2017&ey=2020&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=313&s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC,LP&grp=0&a=&pr.x=73&pr.y=10 |title=The Bahamas |publisher=International Monetary Fund}}</ref> | GDP_PPP_year = 2018 | GDP_PPP_rank = | GDP_PPP_per_capita = $26,005<ref name="imf2"/> | GDP_PPP_per_capita_rank = | GDP_nominal = $9.529 ارب ڊالر <ref name="imf2"/> | GDP_nominal_year = 2018 | GDP_nominal_per_capita = $25,306<ref name="imf2"/> | Gini = | Gini_year = | Gini_change =<!--increase/decrease/steady--> | Gini_ref = | Gini_rank = | HDI = 0.792 <!--number only--> | HDI_year = 2015 <!--Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady--> | HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf |title=2016 Human Development Report |year=2016 |accessdate=23 March 2017 |publisher=United Nations Development Programme}}</ref> | HDI_rank = 58th | currency = {{nowrap|بھامين ڊالر (BSD) <br/> {{smaller| آمريڪي ڊالر بہ ھلندڙ آھي}}}} | time_zone =[[ايسٽرن ٽائيم زون| EST]] | utc_offset = −5 | utc_offset_DST = −4 | time_zone_DST = [[Eastern Daylight Time|EDT]] | drives_on = کاٻو پاسو | calling_code = [[Area code 242|+1 242]] | iso3166code = BS | cctld = [[.bs]] | footnote_a = {{note|bahoffbox}}Also referred to as ''Bahamian dialect'' or ''Bahamianese''<ref>{{cite web|url=https://www.ethnologue.com/country/BS/languages|title=Bahamas|publisher=}}</ref> }} '''بھاماس'''{{ٻيا نالا|انگريزي=''' The Bahamas'''}} {{IPAc-en|audio=En-us-Bahamas.ogg|b|ə|ˈ|h|ɑ:|m|ə|z}} جنھن جو سرڪاري نالو بھاماس جي دولت مشترڪه آھي.<ref>{{cite web|last1=Official government website|title=The Constitution|url= http://www.bahamas.gov.bs/wps/portal/public/About%20The%20Bahamas/Constitution/!ut/p/b1/vZLZjqMwEEW_JR8wjc1i4NEJgZCA2cz6ggLpQBZDEsgCXz8ZqaVZpMm8THfVk6VTdXWvi8u4hMua9W1Xrftd26yPP94ZygVg2BiLim1IAAEzdC3sygvegdITSJ8A-Eth8HJ-xXMxl9CUf2idWRmmvz153R77JxNFNdlo5tW6wl3lij3DM5K7ifQIJUeFwrXsSkYubG4ILT9vkJxIctNMcTCv0flWk_C9qdvL7UgTOgTbh9QJl4VEQtlgfLUSk7hObbzxAJp3-fnO_IitDJ3UAqmzs02TUtWloWpPqO424bVH6fwKuqN-1rMCFE6bKHaivoOpVE0mH_5fGPxHfjGXvURE8AG8iJgsWvbOpU9M_mUPjQAwIcB-AD2gEMhRLgFiHuyHkzkeRn8P7jyxSmBrvgsPAFJaRIQag02WJLj4NgzBGNBsaY8e7A7V0BPqbiI_nGINr2F4-1PQ4an6FJxBtAolEADxswUNyVGeScnUxRIPDAd-taDwpZEargM-3eFvRyN6__8Pl1y2K9jbvWRv4E1REZRkRVQVBERRkblon4qypph3zaT5rO0X607tpt4hnuNeQ6lVkt3OZ20ZqIqRL6XgOK9utCm_xTfFXsmwPcjmDJ_Y4UwNx4LHa8Vv0ytOk9ZBM6d-DyNd1y5NUDXxTGX6ecBWv92LuUaqcIyR7vMEAX455mwIUNEHSuEqe1bKejNm6bhKVDNlnic-gJcfN114AKu4S0rLrVrBKDesR6AK3KJeRBWIbvumRpfFkMXroeBF-ahggTfltTjhTiy8WchXyPZn23gy-Q7eqwK-/dl4/d5/L2dBISEvZ0FBIS9nQSEh/|accessdate=29 May 2017}}</ref> ھي ملڪ اينٽلانٽڪ وڏي سمنڊ ۾ 700 کان وڌيڪَ ٻيٽن{{ٻيا نالا|انگريزي=islands}}، ٻيٽن نما ھموار زميني مٿاڇرن{{ٻيا نالا|انگريزي=cay}} ۽ ننڍڙن ٻيٽن{{ٻيا نالا|انگريزي=islets}} تي مشتمل آهي. اھو [[ڪيوبا]]، [[ھيٽي]]، [[ھسپانيولا]] ۽ [[ڊومينيڪن ريپبلڪ]] جي اتر ۾ ، [[ترڪس ۽ ڪئيڪس ٻيٽن]] جي اتر اولهه ۾ ۽ [[فلوريڊا]] جي اوڀر ۾ واقع آھن. ھن ملڪ جي گاديءَ جو هنڌ [[نيسا]]{{ٻيا نالا|انگريزي=Nassau}} آھي جيڪو [[نيو پراويڊنس]] ٻيٽ تي واقع آهي. == تاريخ == [[فائل:Landing of Columbus (2).jpg|thumb|left|ڪولمبس جي آمد<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?vid=OCLC03615973 |title=The Journal of Christopher Columbus (during His First Voyage, 1492–93) |page=35 |author=Markham, Clements R. |year=1893 |publisher=London: The Hakluyt Society |accessdate=13 September 2015}}</ref>]] 1492 ۾ [[ڪرسٽوفر ڪولمبس]] سڀ کان پھريان ھن نئين دنيا جي بھاماس جي ڌرتيءَ تي قدم رکيو ۽ ان وقت ھتي [[ليوڪين]]{{ٻيا نالا|انگريزي=Lucayan}} قبيلي جا ماڻهو رھندا ھئا جيڪي [[ايراواڪين]] ٻولي ڳالهائيندڙ [[ٽائنو]] نسل سان تعلق رکندڙ ھيا. اسپيني ماڻھن ھن ملڪ کي ڪالوني نہ بڻايو پر ھتان جي رھاڪن کي غلام بڻائي [[ھسپانيولا]] موڪلي انھن جو وڪرو شروع ڪيو. سن 1530 کان 1648 تائين [[برموڊا]] واري انگريزن واري ڪالوني مان انگريز جڏهن [[اليوٿيرا]] ٻيٽ تي تي آباد ٿيا تہ موجوده بھاماس جا ٻيٽ تقريبن آبادي کان خالي ٿي چڪا ھئا. 1718 ۾ بھاماس [[برطانيا]] جي ڪالوني ٿي چڪي هئي. [[آمريڪا جي آزادي جي جنگ]] شروع ٿيڻ کان پوءِ برطانيا ھزارين وفادار آمريڪي ماڻھن کي ھتي منتقل ڪيو جن پنھنجا غلام پڻ آندا ۽ اتي انھن کان گرانٽ ۾ مليل زمينن تي پوکيءَ جو ڪم ورتو. == جاگرافي == [[فائل:Beaches in Nassau, Bahamas.jpg|thumb|نيسا جو سامونڊي ڪنارو]] [[فائل:Great Isaac Cay, Bahamas.jpg|thumb|گريٽ اسحاق ڪي جو لائيٽ هائوس]] ھي ملڪ ڄڻ تہ ٻيٽن جو زنجير آھي جيڪو اتر اينٽلانٽڪ وڏي سمنڊ ۾ آمريڪي رياست فلوريڊا جي ڏکڻ اوڀر ۾ ڪيوبا جي اتر اوڀر ۾ جاگرافيائي بيھڪ 24 15 N, 76 00 W تي واقع آهي. ملڪ جي پکيڙ 13,880 چورس ڪلوميٽر آهي جنھن مان 10,010 چورس ڪلوميٽر خشڪي ۽ 3,870 چورس ڪلوميٽر پاڻي اٿس. دنيا م پکيڙ ۾ 161 نمبر تي آهي. ملڪ جي ڪابہ خشڪي واري سرحد ڪانھي پر ان جي بحري سرحد 3,542 ڪلوميٽر آهي. سندس بحري علائقي جي دعویٰ 12 [[ناٽيڪل ميل]]، مخصوص معاشي زون جي دعویٰ 200 ناٽيڪل ميل آھي. ان جي ٻيٽن جي بناوٽ ٽڪرين وانگر آهي. سڀ کان بلند ترين مقام [[مائونٽ الويرنيا]] آھي جيڪو ڪيٽ نالي ٻيٽ تي واقع آهي جنھن جي بلندي 64 ڪلوميٽر آهي<ref name = " سي آء اي"/><br>. [[فائل:Bahamas 2009.jpg|thumb|بھاماس جي سيٽلائيٽ تصوير 2009 ۾]] == آبهوا == ھن ملڪ جي آبھوا سمنڊ واري [[ٽراپيڪل]] آھي.سامونڊي نار{{ٻيا نالا|انگريزي=Gulf}} جي گرم پاڻي سان ماڊريٽ يا موافق رھندي آھي<ref name = " سي آء اي"/><br>. == معدنيات ۽ قدرتي وسيلا == لوڻ، اراگونائٽ، عمارتي ڪاٺ ۽ پوکي واري زمين ھن ملڪ جي قدرتي وسيلن ۽ معدنيات ۾ شامل آهن<ref name = " سي آء اي"/><br>. == زراعت == ھتان جي زرعي زمين ڪل زمين جو 1.4 سيڪڙو آهي جنھن مان پوکي جي لائق 0.8 سيڪڙو آهي. مستقل فصل ڪل زرعي زمين جو 0.4 سيڪڙو آھن. مستقل چراگاھون 0.2 سيڪڙو ۽ ٻيلا زرعي زمين جو 51.4 سيڪڙو آھن. آبپاشي نظام 2012 ۾ صرف 10 چورس ڪلوميٽرن تي مشتمل ھيس<ref name = " سي آء اي"/><br>. == بھاماس جا ماڻهو == [[فائل:Gary White Visits Local Schools - Bahamas.JPG|thumb|مقامي اسڪول ۾ بھاميائي ٻار]] 2017 ۾ ھتان جي آبادي 329,988 ھئي ۽ دنيا ۾ 179 نمبر تي ھيو. ماڻھن کي بھامين يا بھاميئن يا بھاميائي چوندا آهن جن ۾ 90.6 سيڪڙو ڪارا، 4.7 سيڪڙو گورا، 1.9 سيڪڙو. ملڪ جي سرڪاري ٻولي انگريزي آهي. ٻي ٻولي ڪريئول اٿن.ملڪ جي آبادي جو 66 سيڪڙو نيو پراويڊنس ٻيٽ تي رھندڙ آھي جتي ملڪ جو گاديءَ جو هنڌ پڻ واقع آهي.ملڪ جا 69.9 ماڻھو پروٽسٽنٽ مذھب سان تعلق رکن ٿا جن ۾ 34.9 بئپٽسٽ پڻ شامل آهن. 13.7 سيڪڙو اينگليڪن، 8.9 سيڪڙو پينٽيڪوسٽل، 4.4 سيڪڙو سيونٿ ڊي آف ايڊوينٽسٽ، 3.6 سيڪڙو ميٿڊالسٽ، 1.9 چرچ آف گاڊ، 12 سيڪڙو رومن ڪيٿولڪ آھن<ref name = " سي آء اي"/><br>. == نالو == ملڪ جو نالو بھاماس آھي . سرڪاري نالو بھاماس جي دولت مشترڪه اٿس. بھاماس نالو اسپيني ٻولي جي ٻن لفظن مان نڪتل آهي : بھا ۽ مار جن جي معني آھي اونھو سمنڊ. بھاماس جي ٻيٽن جي ڪنارن تي پاڻي اونھو ھجڻ ڪري سندس اھو نالو پئجي ويو<ref name = " سي آء اي"/><br>. == سياسي نظام == [[فائل:Districts of the Bahamas (Labeled).png|thumb|upright=1.6|بھاماس جي ضلعي تقسيم]] ھن ملڪ جو سياسي نظام پارلياماني جمھوريت آھي جيڪا آئيني بادشاهت جي نگراني ۾ دولت مشترڪه تحت ھلندڙ آھي. ملڪ جي گاديءَ جو هنڌ نيسا آھي.ھن ملڪ جي انتظامي تقسيم ضلعن ۾ ٿيل آهي. ملڪ 31 ضلعن ۾ ورھايل آھي ۽ ھر ضلعو خود ٻيٽ يا ٻيٽن تي مشتمل آهي جن جا نالا آهن: بيري وارا ٻيٽ، بمني، بليڪ پوائنٽ، ڪيٽ آئلينڊ، سينٽرل اباڪو، سينٽرل ائنڊروس، سينٽرل اليوٿيرا، سٽي آف فري پورٽ، ڪروڪڊ ائلينڊ ۽ لانگ ڪي، ايسٽ گرينڊ بھاما، اڪسيوما، گرينڊ ڪي، ھاربر آئلينڊ، ھوپ ٽائون، اناگئا، لانگ آئلينڊ، منگروو ڪي، مئياگوانا، مورس آئلينڊ، نارٿ اباڪو، نارٿ ائنڊروس، نارٿ اليوٿيرا، رئگڊ آئلينڊ، رم ڪي، سين سيلويڊور، سائوٿ اباڪو، سائوٿ ائنڊروس، سائوٿ اليوٿيرا، اسپينش ويلس ۽ ويسٽ گرئنڊ بھاما<ref name = " سي آء اي"/><br>ملڪ 10 جولاءِ 1973 ۾ يونائيٽيڊ ڪنگڊم کان آزادي ورتي.ساڳي تاريخ تي ملڪ جو موجوده آئين بہ لاڳو ٿيو. ھن ملڪ جو نظام ڪامن لا سسٽم تي بيٺل آھي. ملڪ اڃان بين الاقوامي عدالت جي نظام ۾ شامل ناھي ٿيو.ملڪ جو رياستي سربراھ ھن وقت برطانيا جي راڻي ايلزبيٿ II آھي جنھن جي نمائندگي سندس نامزد ڪيل گورنر جنرل ڪندو آھي.ملڪ جي حڪومت جو سربراھ وزيراعظم آھي. [[فائل:BahamianParliamentPanorama.jpg|thumb|upright=1.35|نيسا ۾ بھاماس جي پارليامينٽ]] ملڪ جي پارليامينٽ ٻہ ايواني آھي جن مان ھڪ ايوان سينيٽ آھي جنھن جا 16 ميمبر آھن جن جي مقرري گورنر جنرل وزيراعظم ۽ حزب اختلاف جي سربراهه جي مشوري سان ڪندو آهي. ٻيون ايوان ھائوس آف اسيمبلي آھي جنھن جا 39 ميمبر آھن جن جي سڌي چونڊ پنجن سالن لاءِ ٿيندي آهي<ref name ="سي آء اي">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bf.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100402000413/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bf.html |date=2010-04-02 }}سي آء اي فيڪٽس بڪ</ref>. == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:ملڪ]] [[زمرو:اتر آمريڪا]] [[زمرو:اتر آمريڪا جا ملڪ]] [[زمرو:گڏيل قومن جا ڀاتي ملڪ]] [[زمرو:دولت مشترڪه جون رڪن قومون]] 5icynqhijlp2xgaciumjc9ms433vrjd 0 45781 295145 286854 2024-11-06T06:27:50Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295145 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = يونائيٽيڊ ريپبلڪ آف تنزانيه | common_name =تنزانيا | native_name = {{native name|sw|Jamhuri ya Muungano wa Tanzania}} | image_flag = Flag of Tanzania.svg | image_coat = Coat of arms of Tanzania.svg | national_motto = {{native phrase|sw|"Uhuru na Umoja"|italics=off|nolink=on}}<br/>"[[آزادي ۽ اتحاد]]" | national_anthem = "[[Mungu ibariki Afrika]]"<br/>({{Lang-en|"God Bless Africa"}})<br/><center>[[فائل:National Anthem of Tanzania by US Navy Band.ogg]]</center> | image_map = Tanzania (orthographic projection).svg | image_map2 = Tanzania map-sw.svg | capital = [[ڊوڊوما]](ڊي جيور)<br> | largest_city = [[دارالسلام]] | official_languages = ڪابہ نہ | languages_type = قومي زبان | languages = [[سواحلي ٻولي]]<ref name="Tanzania Ethnolgue">{{cite web|url=https://www.ethnologue.com/country/TZ/languages| title=Tanzania| work=Ethnologue| publisher=SL International}}</ref> | languages2_type = ٻيون ٻوليون | languages2 = [[انگريزي]] | demonym = تنزانين يا تنزانيائي | government_type = [[وحداني رياست| وحداني]] [[غلبي واري جماعت]] [[صدارتي نظام|صدارتي]]، [[سوشلسٽ رياست|سوشلسٽ]][[ريپبلڪ]]<ref name="Lawrence2009">{{cite book |author=David Lawrence |title=Tanzania: The Land, Its People and Contemporary Life |url=https://books.google.com/books?id=qVDYbCfaPuQC&pg=PA146 |date=2009 |publisher=Intercontinental Books |isbn=978-9987-9308-3-8 |page=146}}</ref><ref>{{cite web | url=https://tanzania-un.org/index.asp?pgid=56 | title=About the United Republic of Tanzania | publisher=[[Permanent Representative of Tanzania to the United Nations]] | accessdate=31 January 2015 | deadurl=yes | archiveurl=https://web.archive.org/web/20110219043350/http://tanzania-un.org/index.asp?pgid=56 | archivedate=19 February 2011}}</ref><ref>{{cite constitution|article=3|section=1|country=the United Republic of Tanzania|language=|ratified=25 April 1978|url=http://www.judiciary.go.tz/downloads/constitution.pdf|accessdate=|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150421001106/http://www.judiciary.go.tz/downloads/constitution.pdf|archivedate=21 April 2015|df=}}</ref> | leader_title1 = [[تنزانيا جا صدر|صدر]] | leader_name1 = [[جان ميگوفولي]] | leader_title2 = [[تنزانيا جا نائب صدر|نائب صدر]] | leader_name2 = [[سميعہ سولوحو]] | leader_title3 = [[تنزانيه جا وزيراعظم|وزيراعظم]] | leader_name3 = [[قاسم مجالوا]] | leader_title4 = [[تنزانياجي قومي اسيمبلي جا اسپيڪر| اسپيڪر]] | leader_name4 = [[جاب اين دوگائي]] | leader_title5 = [[تنزانيا جا چيف جسٽس| چيف جسٽس]] | leader_name5 = [[ابراھيم حمث جمعا]] | legislature = [[تنزانيا جي قومي اسيمبلي|نيشنل اسيمبلي]] | sovereignty_type = خودمختياري {{nobold|[[يونائيٽيڊ ڪنگڊم]] کان ورتائين}} | established_event1 = [[ٽانگانيڪا]] | established_date1 = 9 ڊسمبر 1961 | established_event2 = {{nowrap|[[عوامي جمھوريہ زينزيبار ۽ پيمبا]]}} | established_date2 = 10 ڊسمبر 1963 | established_event3 =انضمام | established_date3 = 26 اپريل 1964 | established_event4 = موجوده آئين | established_date4 = 25 آپريل 1977 | area_km2 = 947,303 | area_rank = 31st | area_sq_mi = 365,756<ref name="BFF"/> <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | percent_water = 6.4 | population_estimate = | population_census = 44,928,923 | population_estimate_year = | population_estimate_rank = 26th | population_census_year = 2012 | population_density_km2 = 47.5 | population_density_sq_mi = 123.1 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | population_density_rank = | GDP_PPP = $176.465 ارب ڊالر <ref name="IMF">[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=56&pr.y=3&sy=2018&ey=2021&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=738&s=NGDPD,NGDPDPC,PPPGDP,PPPPC&grp=0&a= Tanzania]. IMF.org</ref> | GDP_PPP_year = 2018 | GDP_PPP_rank = | GDP_PPP_per_capita = $3,456<ref name="IMF"/> | GDP_PPP_per_capita_rank = | GDP_nominal = $56.664 ارب ڊالر <ref name="IMF"/> | GDP_nominal_year = 2018 | GDP_nominal_per_capita = $1,100<ref name="IMF"/> | Gini = 37.8 | Gini_year = 2012 | Gini_change = <!--increase/decrease/steady--> | Gini_ref = <ref>{{cite web | url=http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI | title=GINI Index | publisher=The World Bank | accessdate=14 October 2014}}</ref> | Gini_rank = | HDI = 0.538<!--number only, between 0 and 1--> | HDI_year = 2017<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady--> | HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web |url=http://www.hdr.undp.org/en/2018-update |title=2018 Human Development Report |year=2018 |accessdate=14 September 2018 |publisher=United Nations Development Programme}}</ref> | HDI_rank = 154th | currency = [[تنزانيئن شلنگ]] | currency_code = TZS | time_zone = [[ايسٽ آفريڪا جو ٽائيم|EAT]] | utc_offset = +3 | utc_offset_DST = | time_zone_DST = | drives_on = کاٻو پاسو | iso3166code = TZ | calling_code = [[+255]]<ref name=c group=note>+007 from [[Kenya]] and [[Uganda]]. </ref> | cctld = [[.tz]] | footnote_a = Revised to $41.33 billion<ref>{{Cite news |url=https://af.reuters.com/article/tanzaniaNews/idAFL6N0U312N20141219?sp=true |title=UPDATE 2-Tanzania's GDP expands by 32 pct after rebasing – officials |date=19 December 2014 |agency=Reuters |accessdate=19 December 2014 |newspaper=Reuters |archive-date=8 February 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180208123403/https://af.reuters.com/article/tanzaniaNews/idAFL6N0U312N20141219?sp=true |dead-url=yes |archivedate=8 February 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180208123403/https://af.reuters.com/article/tanzaniaNews/idAFL6N0U312N20141219?sp=true }}</ref> | religion = (2010 تخمينو )<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tz.html CIA World Factbook] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127225447/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tz.html |date=2020-11-27 }} 2010. Retrieved 23 May 2017.</ref>{{plainlist| *[[عيسائيت]] 41.4% *[[اسلام]] 55.2% * لوڪ مذھب 1.8% *[[لا مذھب]] 1.4% *ٻيا 0.2%}} (نوٽ: زينزيبار ۾ تقريبن مسلمان رھن ٿا.) }} '''تنزانيا''', ''' تنزانيہ'''، '''تنزانيه'''{{ٻيا نالا|انگريزي= '''Tanzania'''}} {{IPAc-en|ˌ|t|æ|n|z|ə|ˈ|n|i:|ə}} <ref> {{cite web | url=https://dictionary.reference.com/browse/tanzania | title=Tanzania &#124; Define Tanzania at Dictionary.com | website=Dictionary.reference.com | accessdate=19 February 2014}}<br/ {{IPA-sw|tanzaˈni.a|} {{IPA|/tænˈzeɪniə/}}</ref> سرڪاري نالو يونائيٽيڊ ريپبلڪ آف تنزانيا ھڪ [[اوڀر آفريڪا]] جو ملڪ آهي جيڪو آفريڪا جي وڏين ڍنڍن واري علائقي ۾ شامل آھي. ان جي سرحد اتر ۾ [[يوگنڊا]]، اتر اوڀر ۾ [[ڪينيا]]، اوڀر ۾ ھندي وڏو سمنڊ، ڏکڻ ۾ [[موزمبيق]] ۽ [[ملاوي]]، ڏکڻ اولھ ۾ [[زيمبيا]] ۽ اولھ ۾ [[روانڊا]]، [[برونڊي]] ۽ ڊيموڪرٽڪ ريپبلڪ آف ڪانگو واقع آھن. ھن جي اتر اوڀر ۾ آفريڪا جو سڀ کان وڏو جبل مائونٽ ڪليمنجارو واقع آهي. == تاريخ == تاريخ کان آڳاٽي زماني ۾ ايٿوپيا کان ڏکڻ ڪوش واريون {{ٻيا نالا|انگريزي=South Cushitic}} ٻوليون ڳالھائيندڙ تنزانيا لڏي آيا ھئا. اوڀر ڪوش وارا ماڻهو 2000 کان 4000 سال اڳ ترڪانا ڍنڊ جي اتر ۾ آيا. اھڙي طرح سوڊان مان بہ تنزانيا طرف ماڻھن جي ھجرت ٿي ۽ تنزانيا ۾ آبادي جي شروعات ٿي وئي. [[فائل:Arusha Declaration Monument.jpg|thumb|[[اروشا وارو پڌرنامو|اروشا واري پڌرنامي]] جو يادگار]] == جاگرافي == [[File:Tz-map.png|right|تنزانيه جو نقشو]] [[فائل:LocationTanzania.svg|260px|thumb|دنيا جي نقشي ۾ تنزانيا جو مقام]] تنزانيا جي جاگرافيائي بيهڪ6 00 S, 35 00 E آھي. ڪل پکيڙ 947,300 چورس ڪلوميٽر اٿس جنھن مان 885,800 چورس ڪلوميٽر خشڪي ۽ 61,500 چورس ڪلوميٽر پاڻي اٿس. ھن لڪير جي پکيڙ ۾ [[مافيا]]، [[پيمبا]]، ۽ [[زينزيبار]] جا ٻيٽ پڻ شامل آهن . پکيڙ ۾ ھي ملڪ دنيا ۾ 32 نمبر تي آهي. ھن ملڪ جون خشڪي واريون سرحدون 4,161 ڪلوميٽر آھن جيڪي 8 ملڪن سان ملن ٿيون. ان مان 589 ڪلوميٽر [[برونڊي]] سان ، 479 [[ڊيموڪرٽڪ ريپبلڪ آف ڪانگو]] سان، 775 ڪلوميٽر [[ڪينيا]] سان، 512 ڪلوميٽر [[ملاوي]] سان، 840 ڪلوميٽر [[موزمبيق]] سان، 222 ڪلوميٽر [[روانڊا]] سان، 391 ڪلوميٽر [[يوگنڊا]] سان ۽ 353 ڪلوميٽر [[زيمبيا]] سان ملن ٿيون. ملڪ جي بحري سرحد 1424 ڪلوميٽر آهي ۽ سرحد اندر بحري علائقي جي دعویٰ 12 ناٽيڪل ميل ، ۽ مخصوص معاشي زون 200 ناٽيڪل ميل اٿس.ملڪ جي سراسري بلندي 1018 ميٽر ۽ سڀ کان بلند ترين مقام ڪليمنجارو آھي جنھن جي بلندي 5895 ميٽر آھي جيڪو پوري آفريڪا کنڊ جو بلند ترين مقام آھي<ref name = " سي آء اي "/>. [[فائل:Spice Islands (Zanzibar highlighted) sv.svg|thumb|upright|اسپائس ٻيٽ ([[زنجبار]])]] {{multiple image |align = right |direction = horizontal |image1 = Elephant and Kilimanjaro.jpg |caption1 = ھڪ ھاٿي مائونٽ ڪليمنجارو وٽان گذرندي |width1 = 280 |image2 = Ngorongoro Crater.jpg |caption2 = [[نگورنوگورو ڪريٽر]] دنيا جو وڏو خاموش ٻرندڙ جبل آھي |width2 = 260 |header_align = centre }} == آبهوا == ساحلي علائقن ۾ [[ٽراپيڪل]] ۽ مٿاھين ميداني علائقن ۾ [[ٽيمپريٽ]] ھوندي آھي<ref name = " سي آء اي "/>. == معدنيات ۽ قدرتي وسيلا == ھتي جي وسيلن ۾ ھائڊرو پاور، ٽين، فاسفيٽ، ڪچو لوھ، ڪوئلو، ھيرا، جواھر، سون، قدرتي گئس ۽ نڪل شامل آهن<ref name = " سي آء اي "/>. == زراعت == [[فائل:Tea fields, Tukuyu, Tanzania.jpg|thumb|ٽڪويو ۾ چانھ جي پوک]] ھن ملڪ جي زرعي زمين 43.7 سيڪڙو آھي جنھن مان پوکي لائق ان جو 14.3 سيڪڙو آهي، مستقل پوک 2.3 سيڪڙو، مستقل چراگاھون 27.1 سيڪڙو ۽ ٻيلا 37.3 سيڪڙو تي واقع آھن<ref name = " سي آء اي "/>. == تنزانيائي ماڻهو == [[فائل:The close view of the Kariakoo market in Dar es Salaam.JPG|thumb|دارالسلام ۾ ڪارياڪو مارڪيٽ ۾ تنزانيائي ماڻهو]] ھن ملڪ جي آبادي 53,950,935 آھي ۽ آبادي ۾ ھي دنيا جو 26 وڏو ملڪ آهي. ھتان جي ماڻھن کي تنزانيئن چوندا آهن ۽ سنڌي ۾ کين تنزانيائي چئبو آهي. ملڪ جي آبادي جو 99 سيڪڙو آفريڪي آھن جن مان 95 سيڪڙو بانٽو نسل جي 130 کان وڌيڪَ قبيلن سان تعلق رکندڙ آھن. ھڪ سيڪڙو آبادي ۾ ايشيائي، عرب ۽ يورپي شامل آهن. ھتان جي ٻولي ڪسواحلي يا سواحلي آھي جيڪا ھتان جي سرڪاري ٻولي آھي ۽ بانٽو نسل وارن جي مادري ٻولي آهي. انگريزي بہ ھتان جي سرڪاري ٻولي آھي. زينزيبار ۾ سڀ کان وڌيڪَ عربي ڳالھائي ويندي آھي. ھتان جا 61.4 سيڪڙو ماڻهو عيسائي، 35.2 سيڪڙو مسلمان، 1.8 سيڪڙو لوڪ مذھب سان تعلق رکندڙ آھن<ref name = " سي آء اي "/>. == نالو == ملڪ ريپبلڪ آف تنزانيه يا جمھوريہ تنزانيا آھي. ملڪ جو نالو ٻن لفظن جي پھرين اکرن کي ملائي ٺاھيو ويو. اھي لفظ آھن : ٽانگانيڪا ۽ زانزبار جيڪي ٻہ رياستون ھيون جن جي 1964 ۾ انضمام سان اھو نالو ان تي رکيو ويو<ref name = " سي آء اي "/>. [[فائل:Bank of Tanzania golden hour.jpg|thumb|right|[[بينڪ آف تنزانيا]] جا جاڙا ٽاور]] == سياسي نظام == {{multiple image|caption_align=center |align= right |direction= horizontal |image1= John Magufuli 2015.png |width1 = 208 |caption1= [[صدر جان ميگوفولي]] |image2= Kassim Majaliwa.jpg |width2 =209 |caption2= [[وزيراعظم قاسم مجالوا]] |header= |header_align= centre }} ھتان جو سياسي نظام صدارتي ۽ جمھوري آھي. حڪومت جي گادي [[ڊوڊوما]] شھر ۾ آھي جتي پارليامينٽ واقع آهي پر ملڪ جو انتظامي گاديءَ جو هنڌ [[دارالسلام]] آھي.ملڪ جي انتظامي ورھاست ريجن جي نالي ٿيل آهي . ملڪ ۾ ڪل 31 ريجن آھن جن جا نالا آھن؛ [[اروشا]]، [[دارالسلام]]، [[ڊوڊوما]]، [[گيئٽا]]، [[ارنگا]]، [[ڪاغيرا]]، [[ اتر پيمبا|ڪاسڪازيني پيمبا]]، [[اتر انگوجا|ڪاسڪازيني انگوجا]] (اتر [[زنجبار]])، [[ڪاٽاوي]]، [[ڪيگوما]]، [[ڪليمنجارو]]، [[ڏکڻ پيمبا|ڪوسيني پيمبا]] ، [[ڏکڻ انگوجا|ڪوسيني انگوجا]] (ڏکڻ يا وچ [[زنجبار]])، [[لنڊي، تنزانيا|لنڊي]]، [[مانيارا]]، [[مارا]]، [[مبييا]]، [[ اولھ زنجبار|مجني مغربي]] (مغربي [[زنجبار]])، [[موروگورو]]، [[مٽوارا]]، [[موانزا]]، [[نجومبي]]، [[پواني]] (ساحل)، [[رڪوا]]، [[رووما]]، [[شنيانگا]]، [[سمي يو]]، [[سنگيدا]]، [[سانگوي]]، [[ٽيبورا]] ۽ [[ ٽانگا]].<br> [[فائل:Tanzania, administrative divisions - de - colored (+details).svg|thumb|تنزانيه جا ريجن]] ھتان جو قانوني نظام انگريزي ڪامن لا وارو آھي. بين الاقوامي قانون ۾ ھي ملڪ بين الاقوامي عدالت جي اختيار کي تسليم ڪندڙ آھي.ھتي ووٽ جو حق 18 سالن جي عمر ۾ حاصل ٿيندو آهي<ref name ="سي آء اي">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tz.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201127225447/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tz.html |date=2020-11-27 }}سي آء اي فيڪٽس بڪ</ref>. == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:آفريڪا]] [[زمرو:ملڪ]] [[زمرو:آفريڪا جا ملڪ]] [[زمرو:گڏيل قومن جا ڀاتي ملڪ]] [[زمرو:دولت مشترڪه جون رڪن قومون]] fpjwh7zfw3lq3fzcs3rgl7b0ipvi19o 0 46787 295092 270754 2024-11-06T03:32:31Z هوتچند 19261 /* گيلري */فائل 295092 wikitext text/x-wiki {{speciesbox | name = Ratel | fossil_range = وچولو [[Pliocene]] – تازو | image = Mellivora capensis in Howletts Wild Animal Park.jpg | image_caption = | status = LC | status_system = IUCN3.1 | status_ref = <ref name=iucn /> | grandparent_authority = <ref>{{cite web|url=http://www.badgers.org.uk/badgerpages/honey-badger-02.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20011214122926/http://www.badgers.org.uk/badgerpages/honey-badger-02.html |dead-url=yes |archive-date=14 December 2001 |title=Honey Badger... |author=Steve Jackson |accessdate=6 July 2011 }}</ref> | genus = ميليوورا | parent_authority = [[گاٽليب ڪونراڊ ڪرسچن اسٽور]], 1780 | species = capensis | authority = ([[جوھان ڪرسچن ڊينئل وان شريبر ]], 1776) | display_parents = 2 | range_map = Mellivora capensis distribution.png | range_map_caption = ورھاست }} {| class="wikitable" |+ !<big>نمبر شمار</big> !<big>سنڌي نالو</big> !<big>انگريزي نالو</big> !<big>سائينسي نالو</big> |- |1 |'''<big>ڳورپٽ</big>''' |<big>[[:en:Honey_badger|Honey Badger]]</big> |'''<big>Mellivora Capensis</big>''' |} <big>'''ڳورپٽ'''</big> {{ٻيا نالا|انگريزي= ''' Ratel'''}} يا (Honey Badger) :ڳورپٽ بنيادي طور تي آفريڪي ايشيائي نسل آهي. ڳورپٽ جي مادي کي '''ڳونهاري''' چئبو آهي. ڳورپٽ بي ڊپو جانور آهي ۽ بهادريءَ سان وڙهندو آهي. جڏهن ڪو جانور ان تي حملو ڪندو آهي ته ويڙھ دوران ڪني ڌپ ڇڏيندو آهي. ان جي کل جسم تي ڍرڙي ۽ مضبوط ٿئي ٿي، ان ڪري ان کي ڌڪ ۽ زخم کان بچاءُ رهي ٿو. هي هڪ ڪرنگھي وارو گوشت خور جانور آهي. هي صحرا، چراگاھن، ٻيلن ۽ رهندا آهن. خوراڪ ۾ ماڪوڙا، ڪوئا، پکي، ڪِرڙيون ۽ ماکي شامل اٿس. ماکي ۽ ماکيءَ جي لاروا (ڪيٽ) جو تمام شوقين آهي. ڏرڙن ۾، وڻن جي پاڙن ۽ لوگھن ۾ رهندو آهي ۽ وڻن تي به چڙهندو آهي، رات جو نڪرندو آهي. == <big>جسم جي بناوت</big> == <big>ڳورپٽ جانور 2 کان 3 فٽ ڊگھو ٿيندو آهي. پڇ وڌ ۾ وڌ 8 کان 12 انچ هوندو اٿس. سرمائي سليٽي بجدار پٺيءَ واري هن جانور جو رنگ منهن کان سڄو پيٽ، ٽنگون ۽ پچ جو هيٺيون حصو ڪارو ٿيندو آهي. چنبا تمام مضبوط هوندا اٿس، خاص ڪري اڳيان جن جي مدد سان شڪار ۽ کوٽائيءَ جو ڪم ڪندو آهي. انهن جي چنبن جي مدد سان اهو ڪڏهن ڪڏهن قبرون کوٽي سگھي ٿو، انڪري ڳور(قبر) پٽ (پٽيندڙ) نالو پيو. هونئن به ڳورپٽ پنهنجو ٻر زمين ۾ هيٺ ڪافي اونهو ٺاهيندو آهي. اهو ڪڏهن ايترو هيٺ هوندو آهي جو پاڻيءَ جي سطح تائين وڃي پهچندو آهي.</big> == نسل جي واڌويجھ == <big>ڳورپٽ جي مادي ڳونهاري پنج ڇھ مهينا پيٽ سان هوندي آهي ۽ هڪ کان چار</big> ٻچا ڄڻيندي آهي. == گيلري == <gallery> Honey Badger (Mellivora capensis) (17425848662).jpg Honey Badger (Mellivora capensis) on the way to the garbage can ... (17180942718).jpg Honey badger, Mellivora capensis, carrying young pup in her mouth at Kgalagadi Transfrontier Park, Northern Cape, South Africa (34059940553).jpg Prague ZOO - Mellivora capensis 1.jpg </gallery> == حوالا == {{حوالا}} '''ڪتاب- سنڌ جي جھنگلي جيوت- مصنف- بدر ابڙو- سنڌي لئنگئيج اٿارٽي'''<ref>{{حوالو_ويب|url=http://www.sl.sindhila.org/en|title=Welcome to the Website of Sindhi Language Authority|website=www.sl.sindhila.org|access-date=2018-12-26}}</ref> [[زمرو:جانور]] [[زمرو:مماليا]] kkbv9w0515uvdo702swk9fook5bi1qi 0 46790 295088 294446 2024-11-06T03:29:56Z هوتچند 19261 /* گيلري */فائل 295088 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = لُڌڙو | image = Smooth-coated Otter (14157590954).jpg | image_caption = لُڌڙو | status=VU | status_system =IUCN3.1 | status_ref =<ref name=iucn/> | regnum = [[Animal]]ia | phylum = [[Chordata]] | classis = [[Mammal]]ia | ordo = [[Carnivora]] | familia = [[Mustelidae]] | subfamilia = [[Lutrinae]] | genus = ''[[Lutrogale]]'' | species = '''''L. perspicillata''''' | binomial = ''Lutrogale perspicillata'' | binomial_authority = ([[Isidore Geoffroy Saint-Hilaire|I. Geoffroy Saint-Hilaire]], 1826) | synonyms = ''Lutra perspicillata'' | range_map = Smooth-coated Otter area.png | range_map_caption = Smooth-coated otter range }} '''لڌڙو''' (Otter) هڪ ريڙهيون پائيندڙ جانور آهي، خشڪي ۽ پاڻي ٻنهي ۾ رهي سگهي ٿو، ان ڪري هن جو شمار جل ٿيلين (Amphibians) ۾ ٻه ٿئي ٿو. == تعارف == {| class="wikitable" !<big>نمبر شمار</big> !<big>سنڌي نالو</big> !<big>انگريزي نالو</big> !<big>سائينسي نالو</big> |- |1 |<big>لُڌڙو</big> |<big>[[:en:Smooth-coated_otter|Smooth-Coated Otter]]</big> |''Lutrogale perspicillata'' |} <big>اُودبلائو به هن نسل مان آهن ۽ هي ٻئي مماليه خشڪيءَ کان وڌيڪ پاڻيءَ ۾ خوش رهن ٿا.</big> == جسم جي بناوٽ == <big>هن جو وزن 7 کان 11 ڪلوگرام ٿيندو آهي. هن جي جسم ڊيگھ 22 کان 25 هوندي آهي. هن جو پُڇ 10 کان 16 انچن جو ڊيگھو هوندو آهي.هن جي بت تي وڏي بج يا لسي کل يورپ ۾ سند س دشمن بڻجي وئي جنهن ڪري سڄي دنيا ۾ ان پشم لاءِ هن جانور جو شڪار عام جام ٿيو آهي. لڌڙي کي پاڻيءَ ۾ رهڻ جي عادت آهي. پيرن جون آڱريون پاڻ ۾ ڳنڍيل هونديون اٿس جنهن ڪري پاڻ کي پاڻيءَ ۾ سولائي سان اڳتي ڌڪي يا تري سگھي ٿو. ان جو پڇ عام جانور وانگر سنهو نه ٿيندو آهي، پر ويڪرو ٿئي ٿو، جنهن سان ترڻ ۾ مدد ملندي آهيس. انجي نڪ ۾ وَالوَ هوندا آهن جيڪي پاڻيءَ ۾ وڃڻ سان بند ٿي ويندا آهن. اکين تي شفاف پردو اٿس جيڪو اک جي ڌوڏي کي پاڻي اندر ڍڪي محفوظ رکي ٿو. ان جا ٿلها وار هوا کي پاڻيءَ اندر روڪي رکن ٿا. هي رنگ جو ناسي ٿيندو آهي.</big> <br /> == کاڌ خوراڪ ۽ رهائش == <big>لڌڙو صبح، شام ۽ رات جو سرگرم رهندو آهي، شور ڪندو آهي. مهاڻن جي ڄار ۾ ڦاثل مڇيءَ کي تباھ ڪري ڇڏيندو آهي. جڏهن لڳ جي مند نه هوندي آهي خشڪي تي هلندو آهي. هي ٻرن، ڍنڍن ڍورن جي گاھ ۽ وڻن جي لڙڪندڙ ٽارين ۾ لڪو پيو هوندو آهي. لڌڙا پنهنجيون حدون مقرر ڪندا آهن. جيڪي 20 ڪلوميٽرن تائين ٿي سگھن ٿيون. هڪ بالغ لڌڙي کي روزانو هڪ ڪلو گوشت کائيندو آهي. ڪڏهن ڪڏهن هي 11 لڌڙن جي ٽولن جي صورتن شڪار ڪندا آهن. بنگال ۾ لڌڙن جي مدد سان مهاڻا مڇيءَ جو شڪار ڪندا آهن.</big> <big>لڌڙا جي خوراڪ جو 70 سيڪڙو مڇي، باقي ڏيڏر، جيت، جھينگا ۽ ننڍا ميمل پڻ کائيندو آهي.</big> == نسل جي واڌويجھ == <big>لڌڙا لڳ جي مند ۾ ٻن ٽن مهينن لاءِ عارضي جوڙا ٺاهيندا رهندا آهن. ٻچا ٽي مهينا کن کير ڌارائين ٿا پر ماءُ سان سال کن گڏ رهندا آهن. لڌڙا مختلف آوازن ذريعي ۽ ڪجهه رطوبتون خاج ڪري ان جي بوءِ وسيلي هڪٻئي سان رابطو ڪندا آهن. 60 کان 63 ڏينهن جي پيٽ کان پوءِ 5 تائين ٻچڙا ڄڻيندا آهن.</big> == گيلري == <gallery> Smooth-coated Otter DSC 1263.jpg 2006-kabini-otter.jpg Smooth-coated-otters.jpg Smooth-coated Otter in Tungabhadra River by Samad Kottur.jpg Lutra (Lutrogale) perspicillata (Indian smooth-coated otter) fur skins.jpg Smooth Coated Otter Babies at WWP.jpg Smooth -Coated Otter(Lurtogale perspicillata).jpg Smooth-coated otter.jpg </gallery> ==حوالا== {{حوالا}} * [http://www.sl.sindhila.org/en ڪتاب- سنڌ جي جھنگلي جيوت- مصنف- بدر ابڙو- سنڌي لئنگئيج اٿارٽي] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181226143053/http://www.sl.sindhila.org/en |date=2018-12-26 }} [[زمرو:مماليا]] [[زمرو:ريڙهيون پائيندڙ جانور]] 99nkptoru9gotmuj1yob0sajnns8xqm 0 47433 295118 284833 2024-11-06T05:14:49Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295118 wikitext text/x-wiki {{Short description|Object that has a no-return boundary}} {{Multiple image|total_width = 270 <!-- Layout parameters --> | align = right | direction = vertical | width = 270 | caption_align = right <!--image 1--> | image1 = Black hole - Messier 87 crop max res.jpg | width1 = <!-- displayed width of image; overridden by "width" above --> | alt1 = Blackness of space with black marked as centre of donut of orange and red gases | caption1 = مئسیئر 87 جی کور تي هڪ سپر وڏي بليڪ هول جي سڌي ريڊيو تصوير. <ref>{{cite journal |author=Oldham, L. J. |author2=Auger, M. W. |title=Galaxy structure from multiple tracers – II. M87 from parsec to megaparsec scales |date=March 2016 |journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society |volume=457 |issue=1 |pages=421–439 |doi=10.1093/mnras/stv2982 |doi-access=free |arxiv=1601.01323 |bibcode=2016MNRAS.457..421O|s2cid=119166670 |issn=0035-8711 }}</ref> <!--image 2--> | image2 = Black hole lensing web.gif | width2 = <!-- displayed width of image; overridden by "width" above --> | alt2 = | caption2 = هڪ شوارزچائلڊ بليڪ هول جو متحرڪ تخليق هڪ ڪهڪشان جي پويان گذري رهيو آهي. ترتيب جي وقت جي چوڌاري، ڪهڪشان جي انتهائي ڪشش ثقل لينسنگ جو مشاهدو ڪيو ويو آهي. <!-- and so on --> }} '''بليڪ هول''' (Black Hole) خلائي وقت جو هڪ اهڙو علائقو آهي جتي ڪشش ثقل ايتري مضبوط آهي جو ڪابه شيءِ، نه ته روشني ۽ نہ ٻيون برقي مقناطيسي لهرون، ان کان بچڻ لاءِ ايتري توانائي رکڻ جي قابل نه آهن.<ref>{{harvnb|Wald|1984|pp=299–300}}</ref> آئن اسٽائن جي ٿيوري آف جنرل ريليٽيویٽي جي اڳڪٿي ڪري ٿي ته هڪ ڪافي ٺهڪندڙ ماس اسپيس ٽائيم کي خراب ڪري بليڪ هول ٺاهي سگهي ٿو.<ref name="wald 19972">{{cite book|title=Black Holes, Gravitational Radiation and the Universe|last=Wald|first=R. M.|date=1997|publisher=Springer|isbn=978-9401709347|editor1=Iyer, B. R.|location=Dordrecht|pages=69–86|chapter=Gravitational Collapse and Cosmic Censorship|arxiv=gr-qc/9710068|doi=10.1007/978-94-017-0934-7|author-link=Robert Wald|editor2=Bhawal, B.}}</ref> <ref name="NYT-201506082">{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2015/06/09/science/black-hole-event-horizon-telescope.html|title=Black Hole Hunters|last=Overbye|first=Dennis|date=8 June 2015|work=[[NASA]]|access-date=8 June 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150609023631/http://www.nytimes.com/2015/06/09/science/black-hole-event-horizon-telescope.html|archive-date=9 June 2015|author-link=Dennis Overbye|url-status=live}}</ref> ڪنهن به فرار جي حد کي واقعو افق (Event horizon) سڏيو ويندو آهي. بليڪ هول ڪنهن شئي جي پار ٿيڻ جي قسمت ۽ حالتن تي وڏو اثر وجهندو آهي، پر جنرل ريليٽيویٽي جي لحاظ کان ان ۾ مقامي طور تي ڪا به سڃاڻپ نه ٿي سگهي آهي.<ref name="HamiltonA3">{{cite web|url=http://jila.colorado.edu/~ajsh/insidebh/schw.html|title=Journey into a Schwarzschild black hole|author=Hamilton, A.|website=jila.colorado.edu|archive-url=https://web.archive.org/web/20190903235853/https://jila.colorado.edu/~ajsh/insidebh/schw.html|archive-date=3 September 2019|access-date=28 June 2020|url-status=live}}</ref> ڪيترن ئي طريقن سان، هڪ بليڪ هول هڪ مثالي ڪاري جسم وانگر ڪم ڪري ٿو، ڇاڪاڻ ته اهو روشنيءَ جي عڪاسي نٿو ڪري.<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=P_T0xxhDcsIC|title=Gravity from the ground up|last1=Schutz|first1=Bernard F.|date=2003|publisher=[[Cambridge University Press]]|isbn=978-0-521-45506-0|page=110|author-link1=Bernard F. Schutz|archive-url=https://web.archive.org/web/20161202222711/https://books.google.com/books?id=P_T0xxhDcsIC|archive-date=2 December 2016|url-status=live}}</ref> <ref>{{cite journal|last=Davies|first=P. C. W.|date=1978|title=Thermodynamics of Black Holes|url=http://cosmos.asu.edu/publications/papers/ThermodynamicTheoryofBlackHoles%2034.pdf|journal=[[Reports on Progress in Physics]]|volume=41|issue=8|pages=1313–1355|bibcode=1978RPPh...41.1313D|doi=10.1088/0034-4885/41/8/004|archive-url=https://web.archive.org/web/20130510184530/http://cosmos.asu.edu/publications/papers/ThermodynamicTheoryofBlackHoles%2034.pdf|archive-date=10 May 2013|author-link1=Paul Davies|s2cid=250916407|url-status=dead}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080719005558/http://cosmos.asu.edu/publications/papers/ThermodynamicTheoryofBlackHoles%2034.pdf |date=19 July 2008 }}</ref> وکر اسپيس ٽائيم ۾ ڪوانٽم فيلڊ ٿيوري اڳڪٿي ڪري ٿو ته ساڳئي اسپيڪٽرم سان گڏ هڪ ڪاري جسم جي درجه حرارت جو ان جي ڪمیت جي متضاد تناسب سان واقعا افق (event horizon) هاڪنگ تابڪاري کي خارج ڪن ٿا. اسٽيلر بليڪ هولز لاءِ هي درجه حرارت اربين ڪیلون جي ترتيب جو آهي، جنهن ڪري ان کي سڌو سنئون ڏسڻ ناممڪن آهي. اهي شيون جن جي ڪشش ثقل جا ميدان روشنيءَ کان بچڻ لاءِ ايترا مضبوط آهن، جن تي پهريون ڀيرو 18هين صديءَ ۾ جان ميشل ۽ پيئر سائمن لاپلاس پاران غور ڪيو ويو.<ref name="origin2">{{cite journal|last1=Montgomery|first1=Colin|last2=Orchiston|first2=Wayne|last3=Whittingham|first3=Ian|year=2009|title=Michell, Laplace and the origin of the black hole concept|url=https://researchonline.jcu.edu.au/9892/1/Microsoft_Word_-_Paper__Black_Hole_Concept_Final_.pdf|journal=Journal of Astronomical History and Heritage|volume=12|issue=2|pages=90–96|bibcode=2009JAHH...12...90M|doi=10.3724/SP.J.1440-2807.2009.02.01|s2cid=55890996}}</ref> سال 1916ع ۾ ڪارل شوارز چائلڊ جنرل ريليٽيویٽي جو پهريون جديد حل ڳولي لڌو جيڪو بليڪ هول جي خاصيت ڪندو. ڊيوڊ فنڪلسٽین، 1958ع ۾، پهريون ڀيرو "بليڪ هول" جي، خلا جي هڪ علائقي جي طور تي، تشريح شايع ڪئي، جنهن مان ڪجھ به فرار نه ٿي سگهي. بليڪ هول ڊگهي عرصي تائين رياضياتي تجسس سمجهيا ويندا هئا. اهو 1960ع جي ڏهاڪي تائين نه هو ته نظرياتي ڪم اهو ظاهر ڪيو ته اهي عام نسبت جي هڪ عام اڳڪٿي هئي. 1967ع ۾ جوسلين بيل برنيل پاران نيوٽران تارن جي دريافت ڪشش ثقل جي لحاظ کان ختم ٿيل ڪمپيڪٽ شين ۾ دلچسپي پيدا ڪئي جيئن هڪ ممڪن فلڪياتي حقيقت. پهريون بليڪ هول سائگنس X-1 هو، جنهن جي سڃاڻپ ڪيترن ئي محققن آزاديءَ سان سال 1971ع ۾ ڪئي.<ref>{{citation|last1=Webster|first1=B. Louise|last2=Murdin|first2=Paul|date=1972|title=Cygnus&nbsp;X-1—a Spectroscopic Binary with a Heavy Companion?|journal=Nature|volume=235|issue=5332|pages=37–38|doi=10.1038/235037a0|bibcode=1972Natur.235...37W|s2cid=4195462}}</ref><ref>{{citation|last=Bolton|first=C. T.|date=1972|title=Identification of Cygnus&nbsp;X-1 with HDE&nbsp;226868|journal=Nature|volume=235|issue=5336|pages=271–273|doi=10.1038/235271b0|bibcode=1972Natur.235..271B|s2cid=4222070}}</ref> اسٽيلر ماس جا بليڪ هول تڏهن ٺهندا آهن جڏهن وڏا تارا پنهنجي زندگيءَ جي چڪر جي پڄاڻيءَ تي ٽٽندا آهن. بليڪ هول ٺهڻ کان پوءِ، اهو پنهنجي چوڌاري ماس جذب ڪندي وڌي سگهي ٿو. لکين شمسي ماس جا سپر ماسيو بليڪ هول (سانچو:Solar mass) ٻين تارن کي جذب ڪرڻ ۽ ٻين بليڪ هولز سان ضم ٿيڻ، يا گيس ڪڪرن جي سڌي تباهيءَ ذريعي ٺهي سگهن ٿا. ان ڳالهه تي اتفاق آهي ته اڪثر ڪهڪشائن جي مرڪزن ۾ سپر ماسيو بليڪ هول موجود آهن. بليڪ هول جي موجودگيءَ جو اندازو ان جي ٻين مادي سان رابطي ۽ برقي مقناطيسي شعاعن جهڙوڪ نظر ايندڙ روشنيءَ سان لڳائي سگهجي ٿو. ڪو به مادو جيڪو بليڪ هول جي طرف اچي ٿو اهو رگڙ سان گرم ٿيل هڪ خارجي ايڪريشن ڊسڪ ٺاهي سگهي ٿو، ڪواسار ٺاهي سگهي ٿو، ڪائنات ۾ ڪجهه روشن شيون. ستارن جو تمام گهڻو ويجھو گذرندڙ هڪ سپر ماسيو بليڪ هول کي اسٽريمرز ۾ ورهائي سگهجي ٿو جيڪي ”نگل“ ٿيڻ کان اڳ تمام گهڻي روشنيءَ سان چمڪندا آهن. اهڙا مشاهدا ممڪن متبادلن کي خارج ڪرڻ لاءِ استعمال ڪري سگهجن ٿا جهڙوڪ نيوٽران تارا. اهڙيءَ طرح، astronomers بائنري نظامن ۾ بيشمار اسٽيلر بليڪ هول اميدوارن کي سڃاڻي ورتو آهي ۽ اهو قائم ڪيو آهي ته ريڊيو جو ذريعو Sagittarius A* جي نالي سان سڃاتو وڃي ٿو، ملڪي واٽ ڪهڪشان جي مرڪز ۾، اٽڪل 4.3 ملين شمسي ماس جو هڪ سپر ماسيو بليڪ هول آهي. Black holes of stellar mass form when massive stars collapse at the end of their life cycle. After a black hole has formed, it can grow by absorbing mass from its surroundings. [[Supermassive black hole]]s of millions of [[solar mass]]es ({{Solar mass}}) may form by absorbing other stars and merging with other black holes, or via [[Direct collapse black hole|direct collapse]] of [[gas cloud]]s. There is consensus that supermassive black holes exist in the centres of most [[galaxy|galaxies]]. The presence of a black hole can be inferred through its interaction with other [[matter]] and with electromagnetic radiation such as visible light. Any matter that falls toward a black hole can form an external [[accretion disk]] heated by [[friction]], forming [[quasar]]s, some of the brightest objects in the universe. Stars passing too close to a supermassive black hole can be shredded into streamers that shine very brightly before being "swallowed."<ref name="pmid32001633">{{cite journal | author=Clery D | title=Black holes caught in the act of swallowing stars | journal=[[Science (journal)|Science]] | volume=367 | issue=6477 | page=495 | year=2020 | doi = 10.1126/science.367.6477.495 | pmid=32001633| bibcode=2020Sci...367..495C| s2cid=210984462 }}</ref> If other stars are orbiting a black hole, their orbits can be used to determine the black hole's mass and location. Such observations can be used to exclude possible alternatives such as neutron stars. In this way, astronomers have identified numerous stellar black hole candidates in [[binary star|binary systems]] and established that the radio source known as [[Sagittarius A*]], at the core of the [[Milky Way]] galaxy, contains a supermassive black hole of about 4.3&nbsp;million [[Solar energy|solar]] masses. ڇا بليڪ هول ہمیشہ جي لاءِ حيات رهندا آهن؟ جڏھن هڪ ستارو پنهنجي ٻارڻ ختم ڪري چڪو هوندو آهي انجا ممڪن ٽي انجام ٿي سگھجن ٿا يا تہ هو اڇو بونو (ستارو) بڻجي ويندو آهي يا نيوٽران ستارو بڻجي ويندو آهي يا وري بليڪ هول بڻجي ويندو آهي، هڪ ستارو انھن 3 مان ڇا بڻبو؟ هي انجي ڪمیت تي مدار رکي ٿو. اڇا بونا ستارا ۽ نيوٽران ستارا بہ وقت گذرڻ سان گڏوگڏ ويجهي وارو مادو گڏ ڪري آخرڪار بليڪ هول بڻجي ويندا آهن. پر ڇا بليڪ هول ہمیشہ جي لاءِ رهندا؟ جي نہ، هاڪنگ ريڊي ايشن جي وجهہ سان بليڪ هول جو ماس گهٽ ٿيندو رهندو آهي ۽ هڪ نہ هڪ ڏينهن بليڪ هول پنھنجو سڀ ماس وڃائي ڇڏيندو ۽ ضايع ٿي ويندو گهڻا وڏا بليڪ هولز خاص طور تي گھڻو وقت وٺندا ضايع ٿيڻ ۾ ۽ خاص طور تي ننڍن بليڪ هولز جي مقابلي ۾ جيڪي جلدي ضايع ٿي ويندا آهن. هاڻي اچو تہ هي سمجهون ٿا تہ ائين ڪيئن ٿيندو آهي؟ اسپيس جنھن کي اسان خلا چوندا آهيون حقيقت ۾ اهو بلڪل خالي نا هوندو آھي. ڪوانٽم  میڪینڪس اسانکي ٻڌائي ٿي تہ اسپيس ۾ اڳ کان اهڙا ذرا ۽ ضد ذرا بڻبا آهن ۽ گهڻي ئي گهٽ وقت ۾ هڪ ٻئي سان ملي ڪري ختم ٿي ويندا آهن هي ذرا ہمیشہ ذرن ۽ ضد ذرن جي جوڙين جي صورت ۾ ئي بڻبا آهن، انھن ذرن کي ورچوئل پارٽيڪلس چئبو آهي. هي ذرا پيدا ٿيڻ جي لاءِ توانائي وٺندا آهن جڏهن هي ذرا هڪ ٻئي سان ملي ڪري ختم ٿي ويندا آهن تہ هي توانائي واپس اچي ويندي آهي. هي ذرا پيدا ٿيڻ جي لاءِ جيتري گھڻي توانائي وٺندا اوترو ئي گهٽ وقت هي ذرا وجود رهندا. اسٽيفن هاڪنگ اهيو سوچيو تہ ڇا ٿيندو جڏهن هي ورچوئل ذرا بليڪ هول جي واقعا افق جي بلڪل ويجهو ٺھندا.! ۽ ٺهڻ کان پوءِ هڪ ذرو واقعا افق جي اندر هجي ۽ هڪ ٻاهر. هڪ بليڪ هول جي گرد اُهي چوڌاري جتان کان روشني واپس بليڪ هول ۾ ڪرندي آهي انکي واقعا افق (event horizon) چئبو آهي، ٻين لفظن ۾ اهو مقام آهي جتان کان اڳتي روشني بہ فرار نٿي ڪري سگھي. ائين ئي هڪ ذري کي بليڪ هول جي ثقلي قوت ڇڪيء وٺندي ۽ انجي ضد ذري کي ڇوجو ڪوبہ ذرو ختم ڪرڻ جي لاءِ نہ ملندو تہ ائين اھو ورچوئل ذرو حقيقي ذرو بڻجي ويندو ۽ واقع افق سان ٻاهر نڪري هليو ويندو. هاڻي جيڪا توانائي انھن ٻنھي ذرن جي ملڻ سان واپس اچڻي هئي اُها بليڪ هول جي ماس ۾ گهٽتائي سان پوري ٿيندي ان منظر جي وجهہ سان جيڪڏهن ڪو بليڪ هول ويجھي جو مادو نہ چوري ڪري رهيو هجي تہ آهستي آهستي پنهنجو ڪمیت وڃائي ڇڏيندو ۽ ضايع ٿيندو ويندو. جڏهن تہ ان منظر جي وجهہ سان بليڪ هول جي ماس ۾ گهٽتائي جي شرح گهڻي گهٽ آهي خاص طور تي هڪ وڏي بليڪ هولز جي لاءِ. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:تحقيق]] [[زمرو:فلڪي شيون]] [[زمرو:ڪوانٽم میڪینڪس]] fcr1oizk8i661qaw4my8hh4mw3nq6e5 0 47657 295218 291736 2024-11-06T11:19:06Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295218 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | official_name = | name = Sialkot | native_name = سيالڪوٽ | other_name = | nickname =شھر اقبال | settlement_type = شھر | image_skyline = {{Photomontage | photo1a =Clock Tower, Sialkot 21.jpg | photo2a = | photo2b = | photo4a = | size = | position = center }} | image_caption = صدر بازار، سيالڪوٽ جو گھڙيالي مينار | mapsize = | map_alt = | map_caption = | coordinates = {{Coord|32|29|33|N|74|31|52|E|type:city_region:PK|display=inline,title}} | pushpin_map = Pakistan#Asia | pushpin_label_position = left | pushpin_mapsize = | pushpin_map_caption = پاڪستان ۾ مقام | subdivision_type = ملڪ | subdivision_name = {{PAK}} | subdivision_type1 = صوبو | subdivision_name1 = {{flagicon|Punjab, Pakistan}}&nbsp; پنجاب، پاڪستان | subdivision_type2 = ضلعو | subdivision_name2 = [[سيالڪوٽ ضلعو]] | subdivision_type3 = تحصيل | subdivision_name3 = [[سيالڪوٽ تحصيل]] | image_blank_emblem = Municipal Corporation Sialkot.jpg | blank_emblem_type = Municipal Corporation logo | blank_emblem_alt = ميونسپل ڪارپوريشن سيالڪوٽ | blank_name_sec1 = پراڻو نالو | blank_info_sec1 = [[سگالا]]<ref>{{cite news|author1=Abdul Majeed Abid|title=Pakistan's Greek connection|url=http://nation.com.pk/columns/28-Dec-2015/pakistan-s-greek-connection|accessdate=17 March 2017|work=The Nation|date=28 December 2015}}</ref><ref>{{cite book|last1=Tarn|first1=William Woodthorpe|title=The Greeks in Bactria and India|publisher=Cambridge University Press|isbn=9781108009416|page=171|url=https://books.google.com/books?id=-HeJS3nE9cAC&pg=PA171&dq=Sagala+Sialkot#v=onepage&q=Sagala%20Sialkot&f=false|accessdate=17 March 2017}}</ref>يا سڪالا <ref>{{cite news|author1=Mushtaq Soofi|title=Ravi and Chenab: demons and lovers|url=https://www.dawn.com/news/779563/ravi-and-chenab-demons-and-lovers-2|accessdate=17 March 2017|work=DAWN.COM|date=18 January 2013}}</ref> | population_total = 655852 | population_blank1_title = ميونسپل ڪارپوريشن | population_blank1 = 591,668 | population_blank2_title = [[سيالڪوٽ ڪينٽونمينٽ]] | population_blank2 = 64,184 | population_as_of = [[2017 Census of Pakistan|2017]] | population_footnotes = <ref name="census2017">{{cite web|url=http://www.pbscensus.gov.pk/sites/default/files/bwpsr/punjab/SIALKOT_BLOCKWISE.pdf|title=POPULATION AND HOUSEHOLD DETAIL FROM BLOCK TO DISTRICT LEVEL: PUNJAB (SIALKOT DISTRICT)|date=2018-01-03|access-date=2018-04-27|publisher=[[Pakistan Bureau of Statistics]]}}</ref> | elevation_m = 256 | elevation_m_min = | elevation_m_max = | population_density_km2 = auto | government_type = ميونسپل ڪارپوريشن | leader_title = ميئر | leader_name = توحيد اختر چوڌري | leader_title1 = ڊپٽي ميئر | leader_name1 = چوڌري بشير احمد | leader_title2 = | leader_name2 = | government_footnotes = <ref name="mcorp-web">{{cite web|url=http://www.mcsialkot.lgpunjab.org.pk/Administrative-Setup.html|title=MC Sialkot: Administrative Setup|publisher=Local Government Punjab|access-date=2018-04-27}}</ref> | blank_name_sec2 = ضلعي يونين ڪائونسلن جو تعداد | blank_info_sec2 = 152 | postal_code_type = پوسٽل ڪوڊ | postal_code = 51310 | area_code = 052 | area_code_type = ڊائلنگ ڪوڊ | timezone1 = [[Pakistan Standard Time|PST]] | utc_offset1 = +5 | blank1_name_sec1 =[[ انساني ترقي جو اشاريو]] | blank1_info_sec1 = 834 <small>(data for 2014–2015)</small> {{increase}}<ref>{{cite web|url=http://www.spdc.org.pk/Data/Publication/PDF/AR2014-15.pdf|title=SOCIAL DEVELOPMENT IN PAKISTAN ANNUAL REVIEW 2014–15|date=2016|publisher=SOCIAL POLICY AND DEVELOPMENT CENTRE|accessdate=26 March 2017}}</ref> | blank2_name_sec1 = انساني ترقي جي اشاريي جو درجو | blank2_info_sec1 = تمام اوچو | | blank_name= موسم | blank_info = گھميل ۽ سب ٽراپيڪل | website = [http://www.mcsialkot.lgpunjab.org.pk/ Municipal Corporation Sialkot] }} '''سيالڪوٽ''' (Sialkot) پاڪستان جي صوبي پنجاب جو هڪ شھر جيڪو پاڪستان جو 13 وڏو شهر ۽ ضلعي صدر مقام آهي.<ref name="census2017">{{cite web|url=http://www.pbscensus.gov.pk/sites/default/files/bwpsr/punjab/SIALKOT_BLOCKWISE.pdf|title=POPULATION AND HOUSEHOLD DETAIL FROM BLOCK TO DISTRICT LEVEL: PUNJAB (SIALKOT DISTRICT)|date=2018-01-03|access-date=2018-04-27|publisher=[[Pakistan Bureau of Statistics]]}}</ref> ۽ اتر اوڀر پنجاب جي سڀ کان وڏي صنعتي علائقي ۾ واقع آهي.<ref>{{cite web|last1=Azhar|first1=Annus|last2=Adil|first2=Shahid|title=Effect of Agglomeration on Socio-Economic Outcomes: A District Level Panel study of Punjab|url=http://www.pide.org.pk/psde/pdf/AGM32/papers/Effect%20of%20Agglomeration%20on%20Socio-Economic%20Outcomes.pdf|publisher=Pakistan Institute of Developmental Economics|accessdate=2 June 2017}}</ref> ھي شھر ٻين صنعتي شھرن جھڙوڪ گجرات ۽ گجرانوالا سان ملي ڪري صنعتي شھرن جي گولڊن ٽرائينگل جو حصو بڻجي ٿو جيڪو برآمدي صنعت جو مرڪز آھي.<ref name=":11">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=P5pvAwAAQBAJ&pg=PA2&lpg=PA2&dq=sialkot+gujranwala+gujrat+golden+triangle&source=bl&ots=G3CAFE-Jxj&sig=D24M5cRh6i_UvdwNdWjFFH-GKzI&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj0v4TAkITZAhViHGMKHeFABDkQ6AEIVDAH#v=onepage&q=sialkot%20gujranwala%20gujrat%20golden%20triangle&f=false|title=An assessment of industrial employment skill gaps among university graduates: In the Gujrat-Sialkot-Gujranwala industrial cluster, Pakistan|last=Mehmood|first=Mirza, Faisal|last2=Ali|first2=Jaffri, Atif|last3=Saim|first3=Hashmi, Muhammad|date=2014-04-21|publisher=Intl Food Policy Res Inst|year=|isbn=|location=|pages=2}}</ref> سيالڪوٽ لاءِ خيال آهي ته اھو قديم شھر سگالا جي جاءِ تي اَڏيل شھر آھي جنھن کي سڪندر اعظم 326 ق.م. ۾ ٺھرايو ھو ۽ ان کي ٻين صدي ق.م. ۾ ميناندر پھرين انڊو۔گريڪ بادشاھت جو گاديءَ جو هنڌ بڻايو ھيو ۽ ان وقت ھي شھر ترقي ماڻي واپاري مرڪز بڻيو.<ref name="google1">{{cite book|last1=McEvilley|first1=Thomas|title=The Shape of Ancient Thought: Comparative Studies in Greek and Indian Philosophies|date=2012|publisher=Skyhorse Publishing|isbn=9781581159332|url=https://books.google.com/books?id=gbjelOMYyN8C&pg=PT568&dq=sagala+sialkot&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiLk9Opq6DUAhUBU2MKHVAICR4Q6AEIUTAI#v=onepage&q=sagala%20sialkot&f=false|accessdate=2 June 2017}}</ref> پھرين ملينيئم دوران لاھور جي عروج تائين ھي شھر سياست جو مرڪز پڻ رھيو جنھن بعد ان جي اھميت لاھور جي ڪري گھٽجي وئي ۽ وري برٽش دور ۾ وري اھميت حاصل ڪيائين ۽ ھن وقت پاڪستان جو اھم صنعتي مرڪز آھي. سيالڪوٽ ڏکڻ ايشيا جي امير ترين شھرن ۾ شامل آھي سال 2014ع ۾ ان جي نامينل پر ڪيپيٽا انڪم 2800 آمريڪي ڊالر ھئي.<ref name="anwar" /><ref>{{cite news|last1=Ghani|first1=Faras|title=The Story of Football|url=https://webapps.aljazeera.net/aje/custom/2014/wcball/index.html|accessdate=11 October 2017|publisher=Al Jazeera|archive-date=11 November 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201111235859/https://webapps.aljazeera.net/aje/custom/2014/wcball/index.html|dead-url=yes|archivedate=11 November 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201111235859/https://webapps.aljazeera.net/aje/custom/2014/wcball/index.html}}</ref> علامہ اقبال جو تعلق بہ ھن شھر سان آھي. [[فائل:Iqbal Manzil.jpg|thumb|سيالڪوٽ ۾ واقع اقبال منزل جتي علامہ اقبال پيدا ٿي وڏو ٿيو ]] == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان جا شهر]] [[زمرو:پنجاب جا شهر (پاڪستان)]] [[زمرو:پنجاب (پاڪستان) جا آباد مقام]] ply4ab1isryhwwgm2fbpdgfge5pezfn 0 48572 295159 273889 2024-11-06T07:09:47Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295159 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name =جھارکنڊ | native_name = | image_skyline = Shikharji Parasnath Giridih.jpg |image_caption = [[پارسناٿ]] وارين ٽڪرين تي شیکرجي جو جين مندر | image_seal = Jharkhand Rajakiya Chihna.svg | seal_alt = جھارکنڊ جي مھر | image_map = IN-JH.svg | map_alt = | map_caption = جھارکنڊ جو مقام | image_map1 = Jharkhand locator map.svg | map_caption1 = جھارکنڊ جو نقشو | coordinates = {{coord|23.35|85.33|region:IN-JH_type:adm1st|display=inline,title}} | coor_pinpoint = [[رانچي]] | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ملڪ | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[انڊيا جا خطا|خطو]] | subdivision_name1 = [[اوڀر انڊيا]] | established_title =بنياد | established_date = 15 نومبر 2000ع | seat = [[رانچي ]] | seat_type = گادي جو هنڌ | seat1 = [[جمشيدپور]] | seat1_type = وڏو شھر | parts_type = [[انڊيا جا ضلعا|ضلعا]] | parts_style = para | p1 = [[جھارکنڊ جا ضلعا| ٽوٽل 24 ضلعا]] | government_footnotes = | governing_body = [[جھارکنڊ جي حڪومت]] | leader_title = [[جھرکنڊجا گورنر|گورنر]] | leader_name = [[دروپدي مورمو]] | leader_title1 = [[جھرکنڊ جا وزيراعلي|وزيراعلي]] | leader_name1 = [[رگھوبیرداس]] ([[ڀارتيا جنتا پارٽي|بي جي پي]]) | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 79,714 | area_rank = پکيڙ ۾ انڊيا جي سورھين وڏي رياست | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = 32,988,134 | population_as_of = 2011 | population_footnotes = <ref name="2011 pp tableA2">{{cite web |url= http://censusindia.gov.in/2011census/censusinfodashboard/stock/profiles/en/IND020_Jharkhand.pdf |title= Jharkhand Profile 2011 Census |publisher= Registrar General & Census Commissioner, India |accessdate= 13 February 2017 |archive-url= https://web.archive.org/web/20160422071627/http://censusindia.gov.in/2011census/censusinfodashboard/stock/profiles/en/IND020_Jharkhand.pdf |archive-date= 22 April 2016 |dead-url= no |df= dmy-all }}</ref> | population_density_km2 = 414 | population_rank = آبادي ۾ انڊيا جي چوڏھين وڏي رياست | population_note = | type = [[انڊيا جون رياستون ۽ يونين ٽيريٽريون|رياست]] | leader_title2 = [[جھرکنڊ جي قانونساز اسيمبلي|قانون ساز اسيمبلي]] | leader_name2 = [[ھڪ ايواني]] (81 سيٽون) | leader_title3 = پارليامينٽ ۾ نمائندگي | leader_name3 = [[راجيا سڀا]] ۾ 6<br /> [[لوڪ سڀا]] ۾ 14 | leader_title4 = [[انڊيا جون ھاء ڪورٽون|ھاء ڪورٽ]] | leader_name4 = [[جھارکنڊ ھاء ڪورٽ]] | demographics_type1 = ٽوٽل جي ڊي پي | demographics1_footnotes = | demographics1_title1 = {{nobold|(2017-18)}} | demographics1_info1 = {{INRConvert|2.82|lc}} | demographics1_title2 =جي ڊي پي (في ڪس) | demographics1_info2 = {{INRConvert|62816}} | blank_name_sec2 = [[هيومن ڊويلپمنٽ انڊيڪس|ايڇ ڊي آء]] {{nobold|(2018)}} | blank_info_sec2 = {{increase}} 0.589 (<span style="color:#fc0">medium</span>) [[List of Indian states and territories by Human Development Index|34th]] | blank1_name_sec2 خواندگي جي شرح 2011ع ۾ | blank1_info_sec2 = 67.6% ([[Indian states ranking by literacy rate|31st]]) | blank2_name_sec2 =انساني جنس جي شرح | blank2_info_sec2 = 948 [[females|♀]]/1000 [[males|♂]] ([[List of states and union territories of India by sex ratio|18th]]) |demographics_type2 = ٻوليون | demographics2_title1 = {{nowrap|[[سرڪاري ٻولي ]]}}<ref name="NCLM52nd">{{cite web |url = http://www.nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf |title = Report of the Commissioner for linguistic minorities: 52nd report (July 2014 to June 2015) |pages = 43–44 |publisher = Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India |accessdate = 16 February 2016 |df = dmy-all |archiveurl = https://web.archive.org/web/20161115133948/http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf |archivedate = 15 November 2016}}</ref> | demographics2_info1 = [[ھندي]] | demographics2_title2 = ٻيون تسليم شده | demographics2_info2 = {{hlist |[[ڀوجپوري ٻولي|ڀوڄپوري]]|[[بنگالي ٻولي| بنگالي]]|[[ھو ٻولي|ھو]]|[[کاريا ٻولي|کاريا]]| [[کورٿا ٻولي|کورٿا]]|[[ڪورمالي ٻولي|ڪورمالي]] |[[ڪورک ٻولي|ڪورک]]|[[مندري ٻولي|مندري]] |[[مگاھي ٻولي|مگاھي]]|[[مائيٿيلي ٻولي|مائيٿيلي ]]| [[اوڙيا ٻولي|اوڙيا]]|[[سادري ٻولي|ناگپوري ]]|[[اردو]]|[[سنتالي ٻولي|سنتالي]] }}<ref name="The Avenue Mail">{{cite news |title=Jharkhand gives second language status to Magahi, Angika, Bhojpuri and Maithili |url=https://www.avenuemail.in/ranchi/jharkhand-gives-second-language-status-to-magahi-angika-bhojpuri-and-maithili/118291/ |work=The Avenue Mail |date=21 March 2018 |access-date=30 April 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190328090028/https://www.avenuemail.in/ranchi/jharkhand-gives-second-language-status-to-magahi-angika-bhojpuri-and-maithili/118291/ |archive-date=28 March 2019 |dead-url=no |df=dmy-all |accessdate=22 June 2019 |archivedate=28 March 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190328090028/https://www.avenuemail.in/ranchi/jharkhand-gives-second-language-status-to-magahi-angika-bhojpuri-and-maithili/118291/ }}</ref> | timezone1 = [[انڊيا جو معياري وقت]] | utc_offset1 = +05:30 | iso_code = [[ISO 3166-2:IN|IN-JH]] | unemployment_rate = | area_code_type = | area_code = | registration_plate = [[List of RTO districts in India#JH—Jharkhand|JH]] | website = {{nowrap|{{url|www.jharkhand.gov.in}}}} | footnotes = {{ref|cap|†}}Formed by the [[Bihar Reorganisation Act, 2000]] {{Infobox region symbols | embedded = yes | region = جھارکنڊ | country = انڊيا | flag = | emblem = | song = | dance = | animal = [[فائل:Elephas maximus (Bandipur).jpg|50px]] [[انڊين ھاٿي ]]<ref name="wiisymbols">{{cite web|url=http://www.wii.gov.in/nwdc/state_animals_tree_flowers.pdf |title=State animals, birds, trees and flowers |publisher=Wildlife Institute of India |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090304232302/http://www.wii.gov.in/nwdc/state_animals_tree_flowers.pdf |archivedate= 4 March 2009 |deadurl=yes |accessdate=5 March 2012 |df= }}</ref> | bird = [[فائل:Asian koel.jpg|50px]] [[ڪوئل]] | flower = [[فائل:STS 001 Butea monosperma.jpg|50px]] [[پالاش (گل) ]]<ref name="wiisymbols" /> | fruit = | tree = [[فائل:Sal (Shorea robusta)- flowering canopy W Picture 117.jpg|50px]] (Shorea robusta)[[سال (وڻ) ]]<ref name="wiisymbols" /> | river = | sport = | costume = }} }} '''جھارکنڊ''' {{ٻيا نالا|انگريزي=Jharkhand}} (جھار جي معني: جھنگ يا ٻيلو ۽ کنڊ جي معني: سرزمين) اھا انڊيا جي اوڀر واري خطي جي ھڪ رياست آھي جيڪا 15 نومبر 2000ع ۾ [[بھار (رياست)|بھار]] جي ڏاکڻي حصي کي ڌار ڪري ٺاھي وئي.<ref>{{cite web|title=Jharkhand – At a Glance|url=http://www.jharkhand.gov.in/|access-date=9 May 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120505155252/http://www.jharkhand.gov.in/|archive-date=5 May 2012|dead-url=no|df=dmy-all}}</ref> ھن رياست جون حدون اتر ۾ [[بھار (رياست)|بھار]]، اتر اولھ ۾ [[اتر پرديش]]، اولھ ۾ [[ڇتيس ڳڙھ]]، ڏکڻ ۾ [[اوڙيسيا|اوڙيسہ]] ۽ اوڀر ۾ [[اولھ بنگال]] سان ملن ٿيون. ھن رياست جي پکيڙ {{convert|30778|sqmi|km2|abbr=on|order=flip}} آهي. پکيڙ ۾ انڊيا جي سورھين ۽ آبادي ۾ چوڏھين وڏي رياست آھي. سرڪاري ٻولي ھندي اٿس.<ref name="NCLM52nd">{{cite web |url = http://www.nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf |title = Report of the Commissioner for linguistic minorities: 52nd report (July 2014 to June 2015) |pages = 43–44 |publisher = Commissioner for Linguistic Minorities, Ministry of Minority Affairs, Government of India |accessdate = 16 February 2016 |df = dmy-all |archiveurl = https://web.archive.org/web/20161115133948/http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf |archivedate = 15 November 2016}}</ref> رياست جی گادي جو هنڌ [[رانچي]] آھي ۽ [[ڊمڪا]] پڻ ان جو ذيلي گادي جو هنڌ آهي. ھي رياست آبشارن، پھاڙن ۽ مقدس جاين جي ڪري مشھور آھي.<ref>{{cite news|url=https://www.nyoooz.com/features/travel/adventure-capital-of-the-east-jharkhand-will-drive-you-crazy.html/249/|title=Adventure capital of the east, Jharkhand will drive you crazy|website=nyoooz.com|access-date=30 April 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190403051841/https://www.nyoooz.com/features/travel/adventure-capital-of-the-east-jharkhand-will-drive-you-crazy.html/249/|archive-date=3 April 2019|dead-url=no|df=dmy-all}}</ref> مشھور مقدس ماڳن م [[بائيدياناٿ ڌام مندر]]، [[پارس ناٿ مندر]] ۽ راجراپا مندر شامل آهن. ==انتظامي ورھاست== {| |- valign=top | * '''[[پلمو ڊويزن]]''' ** [[گارھوا ضلعو|گارھوا]] ** [[پلمو ضلعو|پلمو]] ** [[لاٽيھار ضلعو|لاٽيھار]] | * '''[[اتر ڇوٽاناگپور ڊويزن]]''' ** [[ چاترا ضلعو|چاترا]] ** [[ھزاري باغ ضلعو|ھزاري باغ]] ** [[گرديھ ضلعو|گرديھ]] ** [[ڪوڊرما ضلعو|ڪوڊرما]] ** [[ڌنباد ضلعو|ڌنباد]] ** [[بوڪارو ضلعو|بوڪارو]] ** [[رام ڳڙھ ضلعو|رام ڳڙھ]] | * '''[[ڏکڻ ڇوٽاناگپور ڊويزن]]''' ** [[رانچي ضلعو|رانچي]] ** [[لوھارداگا ضلعو|لوھارداگا]] ** [[گملا ضلعو|گملا]] ** [[سمديگا ضلعو|سمديگا]] ** [[ڪنتي ضلعو|ڪنتي]] | * '''[[ڪولھان ڊويزن]]''' ** [[ويسٽ سنگھڀوم ضلعو|ويسٽ سنگھڀوم]] ** [[سرائيڪيلا کارساوان ضلعو|سرائيڪيلا کارساوان]] ** [[ايسٽ سنگھڀوم ضلعو|ايسٽ سنگھڀوم]] | * '''[[سنٿال پرڳڻا ڊويزن]]''' ** [[ديوگھر ضلعو|ديوگھر]] ** [[جامتارا ضلعو|جامتارا ]] ** [[دومڪا ضلعو|دومڪا]] ** [[گوڊا ضلعو|گوڊا]] ** [[پاڪر ضلعو|پاڪر ]] ** [[صاحب گنج ضلعو|صاحب گنج ]] |} ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڀارت]] [[زمرو:ڀارت جي رياستون]] 01zmju280za8io84bq6goaqezqp94sa 0 49088 295034 269736 2024-11-05T16:36:29Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295034 wikitext text/x-wiki '''نئيگ ماٿري''' [[انگريزي]] (Naig Valley) [[سنڌ]] [[پاڪستان]] جي [[کيرٿر]] جابلو سلسلي ۾ واقع ماٿري آهي جيڪا [[ڄامشورو ضلعو]]، [[سيوهڻ شريف تعلقو]] جي [[سيوھڻ شريف]] کان 45 ڪلوميٽرن جي مفاصلي تي اولهه ڏکڻ ۾ آهي. ميءُ ماٿري ڀت جبل ۽ بڊو جبل ۾ گهيريل آهي. نئي [[نئيگ]] هن وادي ۾ وهي ٿي جنهن ڪري ماٿري ۽ ڳوٺ [[نئيگ شريف]] تي نالو پيو. هتي پاڻي تي هلندڙ جنڊ پڻ آهي. ماٿري ۾ کجي، پپر ۽ ٻيا وڻ آهن جنهنڪري وادي خوبصورت نظر اچي ٿي. هت [[لکمير دڙو]] آهي جيڪو [[اين. جي. مجمدار]] موجب ڪنجهي جي دور(اٽڪل 6000-7000)جو آهي سو مقامي طور لکمير جي ماڙي سڏجي ٿو. ماٿري ۾ [[ٻڌمت]] جو ٺلھ، مائي روهيءَ ۽ سيد قمبر علي شاھ جون مزارون آهن. هتان صوفين، سناسين ۽ جوڳين جو تمام قديم رستو نڪري ٿو جيڪو [[لاهوت لامڪان]] ۽ [[هنگلاج]] تائين وڃي ٿو. لاهوتي هتان پيادل لاهوت ويندا آهن.<ref>{{حوالو_ويب|url=http://www.dawn.com/news/727095|title=Heritage: The ancient sites of Kai and Naig valleys|last=InpaperMagazine|first=From|date=2012-06-16|website=DAWN.COM|language=en|access-date=2019-07-24}}</ref><ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.discover-pakistan.com/naing.html|title=Naing|website=Discover Pakistan|language=en|access-date=2019-07-24}}</ref> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:سنڌ]] [[زمرو:سنڌ جي جاگرافي]] 75ugw80ygqtu3f7tvc4z3j3rix4imvl 0 49336 295091 252126 2024-11-06T03:31:58Z هوتچند 19261 /* گيلري */فائل 295091 wikitext text/x-wiki {{speciesbox | name = بگڙو يا ڀورو [[تتر]] | status = LC | status_system = IUCN3.1 | status_ref = <ref>{{IUCN|id=22678911 |title=''Perdix perdix'' |assessor=BirdLife International |assessor-link=BirdLife International |version=2013.2 |year=2012 |accessdate=26 November 2013}}</ref> | image = Perdix_perdix_(Marek_Szczepanek).jpg | genus = پريڊڪس | species =پريڊڪس | authority = ڪارل لينيوئس | subdivision_ranks = [[ذيلي جنس]] | subdivision = 8 | range_map = Verbreitungskarte Rebhuhn.jpg | range_map_caption = پي. پريڊڪس {{leftlegend|#E8CF5E|اصل وطن |outline=gray}}{{leftlegend|#D090BE|نئون وطن |outline=gray}} | synonyms = ''ٽيٽرائو پريڊڪس '' {{small|ڪارل لينيوئس;1758}} }} '''بگڙو تتر''' يا '''ڀورو تتر''' {{ٻيا نالا|انگريزي= '''Grey Patridge '''}} 28 کان 32 سينٽي ميٽر قد بت واري هن پکي ۾ نر ۽ ماد لڳ ڀڳ هڪجهڙا ٿين ٿا. سرمائي ناسي ڀورو ۽ اخروٽي رنگ جي پٺي ۽ پرن تي ناسي رنگ جي کرڙي ڪجهه وڌيڪ ٿئي ٿي. پيٽ ۽ ڇاتيءَ جو رنگ ڪجهه هلڪو هوندو اٿس. ڳچيءَ وارو حصو ڪاري ليڪ سان ميرانجهڙو هيڊو هلڪو ٿئس ٿو. چهنب ڪاري ۽ پير ڳاڙها ٿينس ٿا. سٺو ٻوليندڙ آهي. ٻوليندو آهي ان کي"ڪِيڙو ڪِيڙو" چوندا آهن. هن تتر جي نر ٻوليءَ کي "ٺهڪو" چئبو آهي ۽ مادي جا ساڻس سر جھلائيندي آهي ان کي "کيتو" چئبو آهي. پنهنجي رنگ سبب پٿريلي ۽ ٻُوڙن سان ڀريل ماحول ۾ چڱيءَ طرح لڪي وڃي ٿو. <br> سڄي هندستان ۾ سري لنڪا تائين موجود آهي. خشڪ کليل ميدانن ۽ ڇڏن ٻيلن ۾ رهي ٿو. تتر ڊوڙ جو سٺو هوندو آهي. انڪري خطري مهل اڏامڻ بدران ڊوڙ کي ترجيح ڏيندو آهي ۽ پوءِ پر تي ڀڙڪو ڏيئي اڏامي پري وڃي لهندو ۽ غائب ٿي ويندو آهي يا وري خطري وقت ٻوڙن ۾ لڪي ويندو آهي پر جيڪڏهن خطرو سڌو ٻوڙن طرف اچي ته پوءِ ولر جي صورت ۾ ڀڙڪو ڏيئي اڏرندو ۽ زمين سان هيٺاهين اڏام اڏامندو پري هليو ويندو آهي. ڀورو تتر ماڻهو سان جلدي هري ويندو آهي انڪري عام طرح پاليو به ويندو آهي۽ هنن کي پاڻ ۾ وڙهائيندا آهن.<ref>{{حوالو_ويب|url=http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=تتر|title=تتر : (Sindhianaسنڌيانا)|website=www.encyclopediasindhiana.org|language=sd|access-date=2020-03-22}}</ref> == حوالا == {{حوالا}} === گيلري === <gallery> Grey Francolin or Grey Partridge - Francolinus pondicerianus.jpg Grey partridge- (Perdix perdix)- Яребица.jpg Grey Francolin, adult male, Chennai, India.jpg Perdix perdix MHNT.ZOO.2010.11.5.10.jpg Grey Francolin Grey Partridge - Francolinus pondicerianus.jpg Grey Partridge Perdix perdix, Netherlands 1.jpg </gallery> <br /> lfu0eio0cigtymzuw84uifivneuzm5y 0 49338 295093 158893 2024-11-06T03:33:32Z هوتچند 19261 /* گيلري */فائل 295093 wikitext text/x-wiki {{speciesbox | name = ڪارو تتر<br> ڪارڙو تتر | status = LC | status_system = IUCN3.1 | status_ref = <ref>{{IUCN|id=22678719 |title=''Francolinus francolinus'' |assessor=BirdLife International |assessor-link=BirdLife International |version=2013.2 |year=2012 |accessdate=26 November 2013}}</ref> | image = Black Francolin.jpg | genus = فرينڪولنيوس | species =فرينڪولنيوس | authority = ڪارل لينيوئس | synonyms = ''ٽيٽرائو فرينڪولنيوس'' }} '''ڪارو تتر''' :{{ٻيا نالا|انگريزي= ''' Black Francolin '''}} ھي خوبصورت تتر بنيادي طرح ڪارو آھي پر ان تي اڇا ۽ اخروٽي ھيڊا چِٽ ٿين ٿا. ڳچيءَ ۾ تيز اکروٽي ناسي پٽو ھوندو اٿس. پاسڙن تي کنڀن کي ھيڊيون ڌاريون، چھنب ۽ ٽنگون ڳاڙھيون ۽ سِسي مڪمل ڪاري ٿئيس ٿي. ڪاري سِسيءَ تي اک ھيٺان ۽ ڪنن مٿان پاپڙيءَ تي سفيد کنڀ اٿس. مادي به لڳ ڀڳ ساڳي ھوندي آھي پر سِسي ڪاري ڪونه ٿيندي اٿس ۽ نه وري اڇي پاپڙي اٿس. ڪنڌ تي ناسيپٽو اڌورو ھوندو آھيس. ماديءَ جي ڳچي اڇي ٿئي ٿي. ڪارڙي تتر جي ماديءَ کي ’'''ڪَٻي'''‘ يا ’'''ڪٻوهڙي''' ‘ سڏيندا آهن. ڪاري تتر جي ٻولي ”ڪَر... ڪَر... ڪِي ... ڪَي ... ڪِي“ ٿئي ٿي جنھن کي سنڌي ماڻھو ”خضر پير ... خضر پير ..“ ســان تشبــيھه ڏيــندا آھــن. اڪثر اڪيلو، جوڙيءَ ۾ يا ننڍڙي گروھه ۾ رھندو آھي. گھاٽن ٻُوڙن ۾ آرام ڪندو آھي. ڊپ جي صورت ۾ ڊوڙي ڀڄي ويندو آھي يا تيزيءَ سان ڀڙڪو ڏيئي اڏامي ويندو آھي. صبح جو سوير يا شام جو سرگرم نظر ايندو آھي. لَڳ جي مند ۾ ڏينھن جو ڪنھن به وقت ڪنھن وڻ يا ٿُـڙتان ٻوليندو آھي. پوکن ۾، ٻِج دار کيتن ۾، وڏي گاھه ، واھن ، ندين جي وھڪرن، ميدان، ۽ ٽڪرين ۾ ملندو آھي. 1200 ميٽرن جي اوچائيءَ تائين رھي ٿو. === گيلري === <gallery> Black Francolin (27764995243) (cropped).jpg Black Francolin.jpg Francolinus francolinus 1.jpg Francolinus francolinus hm.jpg Francolinus francolinus MWNH 1117.JPG NRCSHI03041 - Hawaii (2147)(NRCS Photo Gallery).jpg </gallery> == حوالا == {{حوالا}} 6n6p733ye2vszjzxi0sublrxqk8u7z3 0 49346 295123 253341 2024-11-06T05:23:33Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295123 wikitext text/x-wiki [[فائل:Kitchen_in_Hyderabad,_Pak.jpg|280px|]]<br>رڌڻي ۾ ناشتي لاء ٽيبل ڪرسين جو بندوبست '''بورچيخانو''', '''رڌڻو''': {{ٻيا نالا|انگريزي= '''Kitchen '''}} ڪنھن عمارت اندر ھڪ ڪمرو يا ڪمري جو حصو يا عمارت جي اندر يا ٻاھران ڪو حصو جتي رڌ پچاء ڪيو ويندو آهي. ان جو بندوبست رھائش واري ھر قسم جي گھر، ھوٽل، ريسٽورنٽ، اسپتالن وغيره م اڪثر ڪيو ويندو آهي جنھن ۾ باھ ٻارڻ لاء [[چلھو|چلھي]] يا [[تنور]] يا [[ڪڪنگ رينج]] ، [[مائڪرو ويو اوون]]ٿانون رکڻ لاء ڪٻٽن، کاڌي رکڻ لاء [[نعمت خانو|نعمت خاني]]يا [[فرج]] يا [[ريفريجريٽر]]، ٿانون ڌوئڻ لاء [[سنڪ]] يا [[ڊش واشر]]<ref>{{Cite news|url=http://www.homedecorexpert.com/the-pros-and-cons-of-using-a-commercial-sink-at-home.html|title=The Pros and Cons of Using A Commercial Sink at Home – Home Decor Expert and|date=2018-06-14|work=Home Decor Expert|access-date=2018-07-22|archive-date=2019-03-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20190330022733/https://www.homedecorexpert.com/the-pros-and-cons-of-using-a-commercial-sink-at-home.html|dead-url=yes|accessdate=2019-08-25|archivedate=2019-03-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190330022733/https://www.homedecorexpert.com/the-pros-and-cons-of-using-a-commercial-sink-at-home.html}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/1982/12/09/garden/the-commercial-kitchen-at-home-pros-and-cons-by-carol-vogel.html|title=The commercial litchen at home: pros and cons |author=Vogel, Carol|date=1982-12-09|work=New York Times}}</ref> جون سهولتون رکيون وينديون آهن. ڪي بورچيخانا گھر اندر کليل حصي ۾ ھوندا آھن جتي ناشتي کائڻ لاء ٽيبل ء ڪرسين جو بندوبست پڻ رکيو ويندو آهي. ترقي يافتہ ملڪن ۾ ڪمرشل بورچيخانن يا رڌڻ ۾ صحت جي اصولن کي قائم رکڻ لاء قانونسازي پڻ ڪئي ويندي آهي. == حوالا == == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:خوراڪ ۽ مشروب ٺاھڻ]] pgurrn9s8zegb1t72wjpadsvthjtiou 0 49363 295214 265993 2024-11-06T11:14:03Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295214 wikitext text/x-wiki {{Infobox country |conventional_long_name = سولومن آئلينڊز |native_name = |common_name = سليماني ٻيٽ |image_flag = Flag of the Solomon Islands.svg |image_coat = Coat_of_arms_of_the_Solomon_Islands.svg |image_map = Solomon Islands on the globe (Oceania centered).svg |image_map2 = Solomon Islands - Location Map (2012) - SLB - UNOCHA.svg |national_motto = "وٺي ھلڻ خدمت ڪرڻ آھي" |national_anthem = "خدا اسانجي سليماني ٻيٽن کي پنھنجي امان ۾ رکي"<ref>{{Cite web|url=https://www.lyricsondemand.com/n/nationalanthemlyrics/solomonislandsnationalanthemlyrics.html|title=Solomon Islands National Anthem Lyrics|website=Lyrics On Demand|language=en|access-date=2019-01-03}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.parliament.gov.sb/files/hansard/8th_session/1st_meeting/tuesday9may2006.pdf|title=National Parliament of Solomon Islands Daily Hansard: First Meeting – Eighth Session Tuesday 9th May 2006|last=|first=|date=|year=2006|website=www.parliament.gov.sb|page=12|access-date=2019-01-03}}</ref> |royal_anthem = "خدا راڻي کي امان ۾ رکي " |capital = [[Honiara]] |official_languages = [[انگريزي]] |ethnic_groups = {{unbulleted list| 94.5% [[ميلانيشيائي]] | 3.0% [[پولينيشيائي]] | 1.2% [[مائڪرنيشائي]] | 1.1% ٻيا | 0.2% اڻڄاتل}} |ethnic_groups_year = 1999 |coordinates = {{Coord|9|28|S|159|49|E|type:city}} |largest_city = گاديءَ جو هنڌ |government_type = [[وحداني رياست| وحداني]] [[پارلياماني نظام|پارلياماني]] [[آئيني بادشاهت]] |leader_title1 = [[سولومن آئلينڊز جا شاھي سربراھ| شاھي سربراھ]] |leader_name1 = [[ايلزبيٿ ٻين (برطانيا)|ايلزبيٿ ٻين]] |leader_title2 = [[سولومن آئلينڊز جا گورنر جنرل|گورنر جنرل]] |leader_name2 = [[ڊيوڊ ووناگي]] |leader_title3 = [[سولومن آئلينڊز جا وزيراعظم|وزيراعظم]] |leader_name3 = [[مناسيح سوگاويئر]] |legislature = [[سولومن آئلينڊز جي نيشنل پارليامينٽ| نيشنل پارليامينٽ]] |sovereignty_type = آزادي |established_event1 = يونائيٽيڊ ڪنگڊم کان |established_date1 = 7 جولاءِ 1978 |area_rank = 139th <!-- Area rank should match [[List of countries and dependencies by area]] --> |area_km2 = 28,400 |area_sq_mi = 10,965 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> |percent_water = 3.2% |population_estimate = {{UN_Population|Solomon Islands}}{{UN_Population|ref}} |population_estimate_rank = 162nd |population_estimate_year = {{UN_Population|Year}} |population_census = |population_census_year = |population_density_km2 = 18.1 |population_density_sq_mi = 46.9 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> |population_density_rank = 200th |GDP_PPP = $1.479 billion<ref name=imf2>{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/weorept.aspx?sy=2017&ey=2020&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=22&pr1.y=12&c=813&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC&grp=0&a=|title=Solomon Islands |publisher=International Monetary Fund |accessdate=12 April 2019}}</ref> |GDP_PPP_rank = |GDP_PPP_year = 2019 |GDP_PPP_per_capita = $2,307<ref name=imf2/> |GDP_PPP_per_capita_rank = |GDP_nominal = $1.511 ارب يو ايس ڊالر |GDP_nominal_year = 2019 |GDP_nominal_per_capita = $2,357 |Gini_year = |Gini_change = <!--increase/decrease/steady--> |Gini = <!--number only--> |Gini_ref = |Gini_rank = |HDI_year = 2015<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> |HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady--> |HDI = 0.515 <!--number only--> |HDI_ref = |HDI_rank = 156th |demonym = سولومن آئلينڊ |currency = [[سولومن آئلينڊز جو ڊالر]] |currency_code = SBD |time_zone = |utc_offset = +11 |time_zone_DST = |utc_offset_DST = |drives_on = کاٻو پاسو |calling_code = [[+677]] |cctld = [[.sb]] }} ''' سولومن آئلينڊز''' {{ٻيا نالا|انگريزي= '''Soloman Islands '''}} (سليمان ٻيٽ, جزيرا سليمان) ڇھن وڏن ۽ نو سؤ ننڍن ٻيٽن تي مشتمل [[اوشيانا|اوشنيا(بحرستان)]] کنڊ ۾ ھڪ خودمختيار مُلڪ آهي جيڪو [[پاپوا نيو گني]] جي اوڀر ۾ ۽ [[وينوآتو]] جي اتر اولھ ۾ واقع آهي. ھن ملڪ جي پکيڙ 28400 چورس ڪلوميٽر آهي.ملڪ جو گاديءَ جو هنڌ [[ھونيئارا]] آهي جيڪو [[گئاڊلڪنال ٻيٽ]] تي واقع آھي. ملڪ جو نالو سولومن ٻيٽ جي نالي تي رکيل آهي. ھن ملڪ 1978 ۾ برطانيا کان آزادي ورتي ان کان اڳ ھي ٻيٽن وارو علائقو برطانوي والاريل سولومن آئلينڊز سڏبو هو. ملڪ جو آئين 1970 ۾ ٺاھيو ويو. ملڪ ۾ آئيني بادشاهت وارو پارلياماني نظام آهي . برطانوي ملڪہ ايلزبيٿ ٻين ھن ملڪ جي شاھي سربراھ آھي جنھن جو نمائندو گورنر جنرل آھي . ملڪ جي پارليامينٽ ھڪ ايواني آهي جنھن جا ڪل 50 ميمبر آھن جيڪي چئن سالن لاءِ چونڊجي ايندا آهن. ملڪ م سڀني 21 سالن ء ان کان وڏي عمر وارا ووٽنگ ۾ حصو وٺي سگھندا آھن. [[فائل:SI Houses of Parliament.jpg|thumb| پارليامينٽ جي عمارت ھن ملڪ کي آمريڪا تحفي ۾ ٺاھي ڏني ھئي]] ==نالو== اسپيني جھازران [[الويرو ڊي مينڊانا]] پھريون يورپي ھيو جيڪو 1568 ۾ سولومن ٻيٽن واري جھرمٽ گھميو ۽ ان جھرمٽ کي حضرت سليمان جي بائيبل واري سولومن نالي تي ھن سولومن ٻيٽن جو نالو ڏنو<ref name="Princeton University Library"/> اھو بہ چيو ويندو آهي ته انھن ٻيٽن کي اھو نالو ان غلطفھمي ۾ ڏنو ويو تہ اتي تمام وڏا امير رھندڙ ھيا<ref>{{cite web |url=http://hansard.millbanksystems.com/lords/1978/apr/27/solomon-islands-bill-hl |title=Lord GORONWY-ROBERTS, speaking in the House of Lords, HL Deb 27 April 1978 vol 390 cc2003-19 |access-date=19 November 2014}}</ref> ھن جو خيال ھو تہ ٻيٽن وارو شھر بائيبل ۾ ڄاڻايل [[اوڦر]] شھر آھي<ref>HOGBIN, H. In, ''Experiments in Civilization: The Effects of European Culture on a Native Community of the Solomon Islands'', New York: Schocken Books, 1970</ref> ڪالوني واري دور جي وڏي حصي ۾ 1975ع تائين ھن ٻيٽن جو نالو "برٽش سولومن آئلينڊز پروٽيڪٽوريٽ" رھيو پوء ان کي تبديل ڪري سولومن آئلينڊز رکيو ويو<ref>‘International Encyclopedia of Comparative Law: Instalment 37’ edited by K. Zweigert, S-65</ref><ref>The British Solomon Islands Protectorate (Name of Territory) Order 1975</ref> محاورتن ھن ٻيٽن کي دي سولومنس پڻ سڏيو ويندو آهي<ref>John Prados, ''Islands of Destiny'', Dutton Caliber, 2012, p,20 and passim</ref>. ==تاريخ== ===ڪالوني جي شروعات کان آڳ=== [[بوڪا آئلينڊ]] جي [[ڪلو غار|ڪِلُو غار]] وارن قديم آثارن مان پتو پوي ٿو ته سولومن ٻيٽن تي سڀ کان اول 30،000 ق م کان 28،000 ق م دوران [[بسمارڪ آئلينڊز]] ۽ [[ نيو گني]] جا ماڻھو آباد ٿيا ھئا<ref name="Review">{{cite web |last1=Walter |first1=Richard |last2=Sheppard |first2=Peter |title=A review of Solomon Island archaeology |url=https://www.researchgate.net/publication/275213610 |website=Research Gate |date=February 2009| access-date=31 August 2020}}</ref><ref>Sheppard, Peter J. "Lapita Colonization Across the Near/Remote Boundary" ''Current Anthropology'', Vol 53, No. 6 (Dec 2011), p. 800</ref> [[File:Alvaro de Mendaña de Neyra.png|thumb|left|180px|الوارو ڊي مينڊانا ڊي نيئرا (1542–1595) پھريون يورپي ھيو جنھن سولومن ٻيٽ ڏٺا ]] اسپين جي جھازران [[الوارو ڊي مينڊانا|الوارو ڊي مينڊانا ڊي نيئرا]] 1568ع ۾ پھريون ڀيرو [[پيرو واري وائسرائلٽي]] کان روانو ٿي اتي پھتو<ref name="Princeton">{{cite web|url=http://libweb5.princeton.edu/visual_materials/maps/websites/pacific/mendana-queiros/mendana-queiros.html|title=Alvaro de Mendaña de Neira, 1542?–1595|publisher=Princeton University Library|access-date=February 8, 2013}}</ref> 7 فيبروري تي [[سانتا اسابيل ٻيٽ|سانتا اسابيل]] تي قدم رکيو جنھن بعد ھن کوڙ ٻين ٻيٽن جي پڻ جاچ ورتي جن ۾ [[ماڪرا]]، گئاڊلڪينال ۽ [[ملائيٽا]] شامل ھيا<ref name="Princeton"/><ref>Sharp, Andrew ''The discovery of the Pacific Islands'' Clarendon Press, Oxford, 1960, p.45.</ref><ref name="DRL">{{cite book |last1=Lawrence |first1=David Russell |title=The Naturalist and His 'beautiful Islands': Charles Morris Woodford in the Western Pacific |date=2014 |chapter=3. Commerce, trade and labour|pages=35–62 |publisher=ANU Press |jstor=j.ctt13wwvg4.8 |isbn=9781925022032 }}</ref> مقامي ماڻھن جو شروع م ھن سان تعلق محبت وارو رھيو پر وقت گذرڻ سان تعلق بگڙن شروع ٿيو.<ref name="Princeton"/> آگسٽ 1568 م ھي پيرو واپس موٽي ويو ۽ 1595ع ۾ ھي اتي آبادڪاري جي خيال سان وڏي عملي سان گڏ موٽي آيو<ref name="Princeton"/>. انھن سانتا ڪروز ٻيٽن جي نينڊو ٻيٽ تي پڙاء ڪيو جتي انھن [[گراسيئوسو اپسمنڊ]] لڳ وسندي قائم ڪئي پر اھا مقامي ماڻھن سان تعلق نہ جڙي سگھڻ ۽ وبا ڦھلجڻ سان جاني نقصان ٿيڻ ڪري ناڪام وئي. خود مينڊانا وبا جو شڪار ٿي آڪٽوبر جي مهيني ۾ فوت ٿي ويو<ref name="Princeton"/><ref name="DRL"/> نئين ڪمانڊر پيڊرو فرنينڊس ڊي ڪئيروس وسندي ترڪ ڪرڻ جو فيصلو ڪيو ۽ فلپائن جي اسپيني علائقي طرف جھازراني ڪئي ۽ 1606ع ۾ واپس موٽي آيو<ref name="DRL"/><ref>Kelly, Celsus, O.F.M. ''La Austrialia del Espiritu Santo. The Journal of Fray Martín de Munilla O.F.M. and other documents relating to the Voyage of Pedro Fernández de Quirós to the South Sea (1605-1606) and the Franciscan Missionary Plan (1617-1627)'' Cambridge, 1966, p.39, 62.</ref> 1767ع ۾ برطانوي جھازران [[فلپ ڪارٽريٽ]] سانتا ڪروز آئلينڊز، ملائيٽا ۽ بسمارڪ آئلينڊز تائين سفر ڪيو. 1768ع ۽ 1769ع ۾ فرينچ جھازران پڻ اتي پھتا<ref name="Exploration"/><ref>{{cite web|title=The fate of La Perouse|url=http://www.sl.nsw.gov.au/discover_collections/society_art/french/perouse/index.html|work=Discover Collections|publisher=State Library of NSW|access-date=7 February 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130517004231/http://www.sl.nsw.gov.au/discover_collections/society_art/french/perouse/index.html|archive-date=17 May 2013|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref><ref name="NLA">{{cite web|url=http://www.nla.gov.au/pub/nlanews/2002/sep02/article5.html|title=In search of Lapérouse|last=Duyker|first=Edward|date = September 2002|work=NLA news Volume XII Number 12|publisher=National Library of Australia}}</ref> ان بعد يورپي واپارين جا جھاز کاڌي ۽ پاڻي لاء ۽ پوء کوپري، سامونڊي کيري، ڪمي جي کوپن ۽ صندل جي ڪاٺي جي واپار لاءِ ايندا رھيا. [[File:Solomon Islands canoe crop.jpg|thumb|right|سولومن ٻيٽ واسي ويڙھاڪ نيزن سان مسلح 1895 ۾ ھڪ سينگاريل جنگي ٻيڙي تي سوار]] 1840 واري ڏهاڪي ۾ آسٽريليا، فجي ۽ ساموآ جي ڪالونين لاء مزدورن طور ھتان جي ماڻھن کي ڀرتي (يا اڪثر اغوا) ڪيو ويو ۽ 1860 واري ڏھاڪي ۾ ان عمل ۾ تيزي آئي جنھن کي [[بليڪبرڊنگ]] جو نالو ڏنو ويو<ref name="DRL"/><ref name="UN">{{cite web |title=Issue on the Solomon Islands |url=https://www.un.org/dppa/decolonization/sites/www.un.org.dppa.decolonization/files/decon_num_12.pdf |publisher=UN Department of Political Affairs |access-date=3 September 2020}}</ref>. ان مزدوري جا شرط مڃڻ جي قابل نہ ھيا نتيجي م مقامي ماڻھن يورپين تي شدت سان حملا ڪرڻ شروع ڪيا<ref name=adb>{{cite web|last1=Corris|first1=Peter|title=Melvin, Joseph Dalgarno (1852–1909)|url=http://adb.anu.edu.au/biography/melvin-joseph-dalgarno-7556/text13185|website=Australian Dictionary of Biography|publisher=Australian National University|access-date=2018-01-11}}</ref>. فرانس جا تبليغي عيسائي 1840 ۾ ھتي اچڻ شروع ٿيا جن سانتا اسابيل ۾ جين بپٽست ايپيل جي سربراهي ۾ مشن قائم ڪيو پر 1845ع ۾ مقامي ماڻھن کيس قتل ڪيو <ref name="Exploration"/><ref name="UN"/> 1850 واري ڏھاڪي ۾ اينگليڪن مشينري اچڻ شروع ڪيو جن ذريعي وڏي پيماني تي ماڻهو عيسائي مذھب ۾ داخل ٿيندا ويا<ref>{{cite web |url=https://www.solomonencyclopaedia.net/biogs/E000247b.htm |publisher=Solomon Encyclopedia |title=Religion|access-date=1 September 2020}}</ref> ===ڪالوني جي شروعات کان آزادي تائين=== 1886 ۾ جرمني ھتان جي اترئين ٻيٽن تي قبضو ڪيو<ref>{{cite web |title=German New Guinea |url=https://www.solomonencyclopaedia.net/biogs/E000117b.htm |publisher=Solomon Encyclopedia |access-date=2 September 2020}}</ref> ڏکڻ واري ٻيٽن تي برطانوي اثررسوخ برقرار رھيو<ref name="Sack">{{cite book|first=Peter|last=Sack|editor-first1=Anthony|editor-last1=Regan|editor-first2=Helga-Maria|editor-last2=Griffin|chapter=German Colonial Rule in the Northern Solomons|year=2005|title=Bougainville Before the Conflict|pages=77–107|publisher=Stranger Journalism|jstor=j.ctt1bgzbgg.14|isbn=9781921934230|url=https://www.jstor.org/stable/j.ctt1bgzbgg.14}}</ref> مارچ 1893 ۾ برطانيا ڏکڻ سولومن ٻيٽن کي پنھنجي پروٽيڪٽوريٽ قرار ڏنو ۽ شروع ۾ ان بيٺڪ ۾ نيو جارجيا، ملائيٽا، ماڪرا، مونو ٻيٽ ۽ سينٽرل نگيلا وارا ٻيٽ شامل ھيا<ref name="BRL6"/><ref name="Proclamation">{{cite web |title=British Solomon Islands Protectorate, Proclamation of |url=https://www.solomonencyclopaedia.net/biogs/E000042b.htm |publisher=Solomon Encyclopedia |access-date=2 September 2020}}</ref> اپريل 1896ع ۾ به [[چارلس مورس ووڊفورڊ]] کي برٽش قائم مقام ڊپٽي ڪمشنر مقرر ڪيو ويو جنھن تلاگي نالي ننڍڙي ٻيٽ تي پنھنجو صدرمقام قائم ڪيو. آھستي آھستي 1899 تائين رينيل۽ بيلونا ٻيٽ، سڪائيئانا ۽ سانتا ڪروز ٻيٽ پروٽيڪٽوريٽ جو حصو بڻيا<ref name="Proclamation"/><ref name="BRL7a">{{cite book |last1= Lawrence |first1= David Russell |title= The Naturalist and his "Beautiful Islands": Charles Morris Woodford in the Western Pacific|date= October 2014|publisher=ANU Press |isbn=9781925022032|pages=198–206 |chapter= Chapter 7 Expansion of the Protectorate 1898–1900 |chapter-url= http://press-files.anu.edu.au/downloads/press/p298111/pdf/ch073.pdf}}</ref> 1900ع ۾ [[ٽرائپارٽائٽ ڪنوينشن]] جي شرطن تحت جرمني ٻن ٻيٽن بوڪا ۽ بوگنويل ٻيٽن کي ڇڏي اتر سولومن جا باقي سمورا ٻيٽ برطانيا جي حوالي ڪري ڇڏيا. بوڪا ء بوگنويل کي [[جرمن نيو گني]] ۾ شامل ڪيو ويو. 1900 تائين مقامي ماڻھو کوڙ يورپين کي ماري چڪا ھئا ۽ بدلي م برطانوي ووڊفورڊ واري مالي مشڪلاتن جو شڪار انتظاميا باغي ڳوٺاڻن جي مٿان بمباري ۽ انڌاڌنڌ فائرنگ ڪندي آئي. 1902 تائين اتي ڪل 80 يورپي آبادڪار رھندڙ ھيا<ref name="BRL9-1">{{cite book |last1= Lawrence |first1= David Russell |title= The Naturalist and his "Beautiful Islands": Charles Morris Woodford in the Western Pacific|date= October 2014|publisher=ANU Press |isbn=9781925022032|pages=245–249|chapter= Chapter 9 The plantation economy |chapter-url= http://press-files.anu.edu.au/downloads/press/p298111/pdf/ch092.pdf}}</ref> ليور برادرز ڪمپني جي مدد سان اتي کوپري جي پوک واري صنعت قائم ڪئي وئي جنھن سان مقامي ماڻھن کي روزگار مليو. ننڍي پيماني تي کاڻن ۽ ڪاٺ واري صنعتن ۾ پڻ واڌارو آيو<ref>{{cite web |title=Forestry |url=https://www.solomonencyclopaedia.net/biogs/E000113b.htm |publisher=Solomon Encyclopedia |access-date=2 September 2020}}</ref><ref>{{cite web |title=Mining |url=https://www.solomonencyclopaedia.net/biogs/E000205b.htm |publisher=Solomon Encyclopedia |access-date=2 September 2020}}</ref> ان معاشي ترقيءَ ھوندي بہ سماجي ڀلائيءَ وارا تعليم، صحت ۽ ٻين سماجي خدمتن واري ڪمن جي ذميداري تبليغين تائين محدود رھي<ref name="UN"/> مقامي ماڻھن جو قتل عام بپڻ جاري رھيو<ref name="WRB">{{cite web |url=http://www.solomonencyclopaedia.net/biogs/E000385b.htm|title=Bell, William Robert (1876 - 1927) |access-date=24 March 2014 |publisher=Solomon Islands Historical Encyclopaedia 1893-1978 }}</ref> 1942 کان 1943 تائين ھن سولومن آئلينڊز جي حدن ۾ جپاني ايمپائر جي فوج ۽ اتحادي فوجن وچ ۾ کوڙ سامونڊي، بري ۽ فضائي چڪريون واقع ٿيون<ref name="NL">{{cite web |title=The Solomon Islands Campaign: Guadalcanal |url=https://www.nationalww2museum.org/war/articles/solomon-islands-campaign-guadalcanal |website=National World War II Museum |access-date=3 September 2020}}</ref> مئي 1942ر ۾ جاپاني ايمپائر آپريشن مو شروع ڪري تلاگي ۽ اولھ سولومن ٻيٽن جي وڏي تعداد تي قبضو ڪيو<ref name="ANU">{{cite web |title=Solomon Islanders in World War II |url=http://press-files.anu.edu.au/downloads/press/n4039/html/ch01.xhtml?referer=4039&page=6# |publisher=Australian National University}}</ref> برطانوي انتظاميه [[ملائيٽا]] جي گادي واري شهر [[اوڪي]] منتقل ٿي وئي ۽ يورپي آبادي اتان کان آسٽريليا منتقل ڪئي وئي. اتحاين ڪنٽرول واپس وٺڻ لاءِ جنگ مسلسل جاري رکي جنھن م ھزارين جانيون ضايع ٿيون. 3200 مقامي ماڻھو سولومن آئلينڊز ليبر ڪور ۾ شامل ٿيا ۽ 6000 جي لڳ ڀڳ مقامي ماڻھن برٽش سولومن آئلينڊز پروٽيڪٽوريٽ ڊفينس فورس ۾ پنھنجو نالو درج ڪرايو<ref>{{Cite web|url=http://www.nps.gov/archive/wapa/indepth/extContent/wapa/encounters/encounters5.htm|title=Pacific Memories: Island Encounters of World War II|access-date=2007-06-12}}</ref>.ٻي جنگ عظيم جا ڪجهه شديد معرڪا سولومن آئلينڊز واري پاسي پيش آيا ھئا جن ۾ اتحادي فوجن ۽ جپاني ايمپائر جي فوج وچ ۾ ڇتي ويڙھ ٿي ھئي<ref>{{cite web|url=http://mylescfoxdd829.net/TulagiBattle.htm|title=The Tulagi Battle|publisher=Mylescfoxdd829.net|date=7 August 1942|access-date=7 July 2011}}</ref> [[File:Marines rest in the field on Guadalcanal.jpg|220px|thumb|1942ع ۾ گئاڊلڪينال واري مھم دوران ھڪ آمريڪي فوجي آرام وٺندي]]. 1943-44 ۾ ملائيٽا جي ھڪ سردار اليڪي نونو اوھيمئي [[ماسينا رورو|مسينا رول موومينٽ]] (ڀائيچاري واري تحريڪ) قائم ڪئي جنھن ۾ بعد ۾ ھڪ ٻيو سردار ھئاسيھئو پڻ شامل ٿيو<ref name="Maasina">{{cite web |title=Maasina Rule |url=https://www.solomonencyclopaedia.net/biogs/E000181b.htm |publisher=Solomon Encyclopedia |access-date=3 September 2020}}</ref> ان تحريڪ جو مقصد مقامي ماڻھن جو معاشي سڌارو آڻڻ ۽ خودمختياري حاصل ڪرڻ ھو. ان تحريڪ مقامي ماڻھن ۽ ڪالوني واري انتظاميه وچ ۾ رابطي جو ڪم ڪيو<ref name="UN"/><ref name="ANU-C4"/> ان تحريڪ ۾ فوج جي ليبر ڪور مان فارغ ٿيل مقامي فوجين جي شامل ٿيڻ جي ڪري مقبول ٿي پوري سولومن پآئلينڊز ۾ ڦھلجي وئي جنھن مان خطرو محسوس ڪندي 1947-48 ۾ برطانيا اتي آپريشن ڊي لائوز شروع ڪري ان تحريڪ جي کوڙ اڳواڻن کي گرفتار ڪيو<ref name="ANU-C4"/><ref name="Maasina"/> ملائيٽا وارن شھري نافرماني شروع ڪئي جنھن سان وڏي پيماني تي گرفتاريون ٿيون. 1950 ۾ گريگوري سمٿ نالي نئون ريزيڊنٽ ڪمشنر مقرر ٿيو جنھن سول نافرماني جاري ھوندي سڀني کي آزاد ڪري ڇڏيو<ref name="Maasina"/> 1952 ۾ نئين ھاء ڪمشنر ۽ بعد ۾ ٿيندڙ گورنر [[رابرٽ ڪرسٽوفر اسٽيفورڊ اسٽينلي|رابرٽ اسٽينلي]] تحريڪ جي اڳواڻن سان مذاڪرات ڪيا اھڙي طرح انھن ۾ آئلينڊ ڪائونسل جي قيام تي اتفاق ٿيو<ref name="Maasina"/><ref>The Commonwealth, Solomon Islands : History,https://thecommonwealth.org/our-member-countries/solomon-islands/history {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200123132336/https://thecommonwealth.org/our-member-countries/solomon-islands/history |date=2020-01-23 }}</ref>. 1952ع ۾ اسٽينلي آئلئنڊز جي گادي جي ھنڌ کي ھانيئارا ۾ منتقل ڪيو<ref>{{cite web|title=Stanley, Robert Christopher Stafford|url=http://www.solomonencyclopaedia.net/biogs/E000695b.htm|website=Solomon Islands Historical Encyclopaedia 1893-1978|publisher=© Solomon Islands Historical Encyclopaedia, 1893-1978, 2013|access-date=31 August 2015}}</ref>. 1960ع ۾ [[ايگزيڪيوٽو اينڊ ليجسليٽو ڪائونسل آف سولومن آئلينڊز| ليجسليٽو ڪائونسل]] قائم ڪئي وئي جنھن ۾ 1964 ۾ مقامي ماڻھن کي ٿورڙي چونڊ ذريعي نمائندگي ڏني وئي جنھن ۾ 1967ع ۾ اضافو آندو ويو<ref name="UN"/><ref>{{cite web|title=Self rule starting in Solomon Islands|url=https://news.google.com/newspapers?id=VZxYAAAAIBAJ&pg=4718%2C4136204|website=Virgin Islands Daily News|access-date=31 August 2015|date=29 November 1960}}</ref><ref>[https://nla.gov.au/nla.obj-326212346/view?partId=nla.obj-326215032#page/n8/mode/1up Busy end-of-year for Islands legislature] ''Pacific Islands Monthly'', January 1967, p7</ref> 1970ع ۾ نئون آئين تيار ڪيو ويو جنھن ۾ ايگزيڪيوٽو ڪائونسل ۽ ليجسليٽو ڪائونسل کي پاڻ ۾ ضم ڪري [[سولومن آئلينڊز جي گورننگ ڪائونسل]] جوڙي وئي پر پوء بہ برطانوي گورنر وٽ تمام گھڻا اختيار ھئا<ref name="UN"/><ref>[https://nla.gov.au/nla.obj-331579987/view?partId=nla.obj-331695594#page/n22/mode/1up Islanders feel their way in the new Solomons council] ''Pacific Islands Monthly'', September 1970, p19</ref> ان تي ناراضپي نئين آئين جي ضرورت پيدا ڪئي اھڙي طرح 1974ع وري نئون آئين آندو ويو جنھن م گورنر جي اختيارن کي محدود ڪري وزيراعلي جو عھدو قائم ڪيو ويو. پھريون وزير اعلي [[سولومن ميملوني]] مقرر ٿيو<ref name="UN"/><ref name="Ind.">{{cite web |title=Independence |url=https://www.solomonencyclopaedia.net/biogs/E000144b.htm |publisher=Solomon Encyclopedia |access-date=3 September 2020}}</ref>. پاڙيسري ملڪ پاپوا نيوگني جي آسٽريليا کان آزادي بعد 1976ع ۾ سولومن آئلينڊز کي باقاعده پنھنجي حڪمراني وارو حق مليو<ref name="UN"/> ان دوران اولھندي پاسي وارن ۾ بيچيني جنم ورتو، کين خدشو ھيو تہ مستقبل جي ھانيئارا يا ملائيٽا جي رياست ۾ کين محدود رکيو ويندو. اھڙي طرح اولھ جي علحدگي واري تحريڪ جو ظھور ٿيو<ref name="Ind."/> 1977ع ۾ لنڊن ۾ ڪانفرنس ۾ سولومن آئلينڊز کي ايندڙ سال ۾ مڪمل خودمختياري ڏيڻ لاء اتفاق ٿيو. سولومن آئلينڊز ايڪٽ 1978 تحت برطانيا ھن ملڪ کي ڊومينين ۾ شامل ڪري 7 جولاء 1978ر ۾ کيس آزاد ڪري ڇڏيو. ان جو پھريون وزيراعظم [[سولومن آئلينڊز يونائيٽيڊ پارٽي]] جو سر [[پيٽر ڪينيلوريا]] ٿيو ۽ پھريون رياستي سربراھ راڻي [[ايلزبيٿ ٻين]] ٿي جنھن جو نمائندو سولومن آئلينڊز جو گورنر جنرل ھيو. [[File:I was present for the Solomon Islands Independence Ceremony on 7 July 1978.jpg|thumb|220px| 7 جولاء 1978ع تي سولومن آئلينڊز جي آزادي جي تقريب]] ===آزادي بعد ھاڻي تائين=== پيٽر ڪينيلوريا 1980 ۾ عام چونڊون کٽي 1981 تائين وزيراعظم رھيو جنھن کان پوءِ عدم اعتماد جي تحريڪ سان ان جي جاء تي [[پيپلز الائنس پارٽي، سولومن آئلينڊز|پيپلز الائنس پارٽي]] جو [[سولومن ميملوني]] وزيراعظم ٿيو<ref name="Kenilorea">{{cite web |title=Kenilorea, Peter Kau'ona Keninaraiso'ona (1943 - ) |url=https://www.solomonencyclopaedia.net/biogs/E000525b.htm |publisher=Solomon Encyclopedia |access-date=4 September 2020}}</ref> ھن مرڪزي بينڪ ۽ قومي ايئرلائين قائم ڪيون<ref name="Mamaloni">{{cite web |title=Mamaloni, Solomon Suna'one (1943 - ) |url=https://www.solomonencyclopaedia.net/biogs/E000574b.htm |publisher=Solomon Encyclopedia |access-date=4 September 2020}}</ref> 1984ع م ڪينيلوريا وري چونڊون کٽي ويو پر ٻہ سالن تائين وزيراعظم جي عهدي تي رهيو پر پوء کيس فرانس جي ڏنل مالي مدد ۾ ناجائز استعمال جي الزام لڳڻ ڪري ھٽڻو پيو ۽ [[ازيڪيل آلبوئا]] سندس جاء تي وزيراعظم ٿيو<ref>[https://nla.gov.au/nla.obj-339603828/view?partId=nla.obj-339623050#page/n6/mode/1up Eight ministers out in Solomons poll] ''Pacific Islands Monthly'', December 1984, p7</ref><ref>[https://nla.gov.au/nla.obj-334941320/view?partId=nla.obj-335065516#page/n6/mode/1up Kenilorea is Solomons P.M.] ''Pacific Islands Monthly'', January 1985, p7</ref> 1986ع ۾ ھن ملڪ علائقائي واپار ۽ سھڪار کي وڌائڻ لاءِ [[ميلنيشيائي اسپيئرھيڊ گروپ]] جي قيام م مدد ڪئي<ref name="MSGSec">{{cite web| title= Melanesian Spearhead Group Secretariat|url=http://msgsec.info/index.php/about-us |access-date=19 July 2015}}</ref>. 1989ع ۾ ميملوني ۽ ان جي پيپلز الائنس پارٽي چونڊون کٽي آئي ۽ ھي سولومن آئلينڊز جي سياست تي 1990 واري ڏھاڪي جي اڌ تائين حاوي ٿي ويو. ھن ملڪ کي ريپبلڪ بڻائڻ جون ڪوششون ورتيون پر ڪامياب ٿي نہ سگھيو. کيس بوگنويل واري تڪرار کي پڻ منھن ڏيڻو پيو جيڪو 1988 ۾ شروع ٿيو ۽ ان جي ڪري کوڙ ماڻھن اتان ڀڄي سولومن آئلينڊز ۾ پناھ وٺڻ لاءِ پھتا<ref name="Situ">{{cite web |last1=May |first1=RJ |title=The Situation on Bougainville: Implications for Papua New Guinea, Australia and the Region |url=https://www.aph.gov.au/sitecore/content/Home/About_Parliament/Parliamentary_Departments/Parliamentary_Library/Publications_Archive/CIB/CIB9697/97cib9#:~:text=Since%201989%20%2D%20and%20especially%20since,of%20medical%20and%20other%20supplies |publisher=Parliament of Australia |access-date=4 September 2020}}</ref>. ان سان پاپوا نيوگني سان ھن ملڪ جو تناء وڌي ويو. اڪثر ان جون فوجون باغين جو پيڇو ڪندي سولومن آئلينڊز جي حدن ۾ داخل ٿينديون هيون<ref name="Situ"/> 1998ع ۾ ان تڪرار جو خاتمو ٿيو. ملڪ ان سموري عرصي م مالي مسئلن جو شڪار رھيو<ref name="Mamaloni"/> 1993 م پيپلز الائنس پارٽي ڌڙابندي جو شڪار ٿي وئي ۽ ان سال جي عام چونڊن ۾ ان کي شڪست آئي ۽ [[فرانسس بلي ھلي]] وزيراعظم ٿيو پر گورنر جنرل ان جي ساٿين سندس پارٽي ڇڏڻ ڪري اڪثريت وڃائجڻ سبب کيس ھٽائي ڇڏيو ۽ 1994 ۾ اقتدار وري ميملوني کي مليو جيڪو 1997 تائين حڪومت ۾ رھيو<ref name="Mamaloni"/>. ان سال چونڊن ۾ ميملوني وري شڪست کاڌي<ref name="Mamaloni"/><ref name="TTK"/>. [[سولومن آئلينڊز لبرل پارٽي]] جو [[بارٿولوميو الوفائلو]] وزيراعظم ٿيو. 1998 کان 2003 تائين ملڪ نسلي فسادن جي ور چڙهي ويو جن کي ٽينشن جو نالو ڏنو ويو. گئاڊلڪينال وارن ۽ ملائيٽا وارن جي وچ ۾ نسلي ڇڪتاڻ انھن فسادن کي جنم ڏنو. 5 جون 2000 م پرائيم منسٽر الوفائلو کي اغوا ڪيو ويو ۽ ان کي استعيفا جي عيوض آزاد ڪيو ويو. ان بعد مناسيح سوگاويئر وزيراعظم ٿيو.2001 جي شروعات م ملڪ جي معيشت ويھجي وئي ۽ حڪومت جو ڏيوالو نڪري ويو. ڊسمبر 2001 ۾ چونڊون ٿيون ۽ [[ايلن ڪيماڪيزا]] ملڪ جو وزيراعظم ٿيو. ملڪ ۾ ھٿياربند نسلي گروھن ملڪ کي يرغمال ڪري رکيو ۽ ملڪ پوء ڦرلٽ جي ور چڙهي ويو. حڪومت جي رٽ ختم ٿي چڪي ھئي. آخرڪار جولاء 2003 ۾ آسٽريليائي ۽ پيسفڪ آئلينڊز پوليس ۽ فوج جا 2200 جوان آسٽريليا ۽ نيوزيلينڊ جي اڳواڻي ۾ ۽ 15 ٻين پيسفڪ ملڪن جي نمائندگي ۾ [[ريجنل اسسٽنس مشن ٽو سولومن آئلينڊز ]] جي سھڪار تحت سولومن آئلينڊز م پھتا جن اتي آپريشن ھيلپيم فرين شروع ڪيو<ref name="bbc">{{cite news| title = Solomons warlord surrenders| work = [[BBC News]]| date = 2003-08-13| url = http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/3146413.stm | access-date = 2007-07-07 }}</ref> ان آپريشن ۾ 200 جي لڳ ڀڳ ماڻھو مارجي ويا. ڪيماڪيزا اپريل 2006 تائين وزيراعظم رھيو. چونڊن م ان سال ھي شڪست کائي ويو ۽ [[سنيدر ريني]] ملڪ جو نئون وزيراعظم ٿيو پر جلد ئي کيس استعيفا ڏيڻي پئي ۽ مناسيح سوگاويئر ملڪ جو وزيراعظم ٿيو<ref name="NZ_Herald_10379008">{{cite news |url=http://www.nzherald.co.nz/world/news/article.cfm?c_id=2&objectid=10379008 |title=Rini resigns as Solomons PM |date=26 April 2006 |agency=[[Reuters]], [[Newstalk ZB]] |work=[[The New Zealand Herald]] |access-date=12 November 2011}}</ref><ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4945090.stm |title=Embattled Solomons PM steps down |date=26 April 2006 |work=[[BBC News]] |access-date=12 November 2011}}</ref>. 2007 ۾ کيس تحريڪ عدم اعتماد ذريعي ھٽايو ويو ۽ پوءِ سولومن آئلينڊز لبرل پارٽي جو [[ڊيريڪ سيڪوئا]] وزيراعظم ٿيو<ref>Tom Allard, [http://www.smh.com.au/news/world/solomon-islands-prime-minister-ousted/2007/12/13/1197135655553.html "Solomon Islands Prime Minister ousted"], ''The Sydney Morning Herald'', 14 December 2007.</ref>. 2010 ۾ چونڊن ۾ کيس شڪست ملي ۽ پوء ,[[ڊيني فلپ]] ملڪ جو نئون وزيراعظم ٿيو پر رشوت جي الزامن ھيٺ تحريڪ عدم اعتماد آڻي کيس فارغ ڪيو ويو ۽ [[گورڊن ڊارڪي ليلو]] ملڪ جو نئون وزيراعظم ٿيو<ref>[https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-pacific-11080298 "Solomons Islands get new PM weeks after election"], BBC, August 25, 2010</ref><ref name=solomonstar3>{{cite news |first=Eddie |last=Osifelo |title=Former PM now a backbencher |url=http://www.solomonstarnews.com/news/national/12901-former-pm-now-a-backbencher |work=[[Solomon Star]] |date=24 November 2011 |access-date=2011-12-04 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120410124437/http://www.solomonstarnews.com/news/national/12901-former-pm-now-a-backbencher |archive-date=10 April 2012 |df=dmy-all |accessdate=15 June 2021 |archivedate=10 April 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120410124437/http://www.solomonstarnews.com/news/national/12901-former-pm-now-a-backbencher }}</ref>. 2014 جي چونڊ ۾ سوگاويئر ٻيھر اقتدار ۾آيو ۽ ان جي دؤر م 2017 ۾ ٻاھرين فوج جي واپسي شروع ٿي. کيس تحريڪ عدم اعتماد ذريعي اقتدار کان ٻاھر ڪيو ويو ۽ [[رڪ ھوئينيپويلا]] سندس جاء ورتي پر 2019 جي چونڊ وري سوگاويئر کٽي ورتي ۽ پوء ھانيئارا ۾ فساد شروع ٿي ويا<ref>{{Cite web|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2019/04/24/asia-pacific/politics-diplomacy-asia-pacific/ex-pm-wins-solomons-run-off-sparking-riots/|title=Ex-PM wins Solomons run-off sparking riots|website=Japan Times|access-date=2019-07-25}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hawaiipublicradio.org/post/pacific-news-minute-protests-riots-follow-election-new-prime-minister-solomon-islands#stream/0| title=Pacific News Minute:Protests, Riots Follow Election Of New Prime Minister In Solomon Islands|website=Hawai'i Public Radio|access-date=2019-07-25}}</ref> 2019 م سوگاويئر تائيوان جي بجاء چين کي تسليم ڪرڻ جو اعلان ڪيو<ref name="rnz.co.nz">https://www.rnz.co.nz/international/pacific-news/399722/sacked-solomons-minister-says-pm-lied-china-switch-pre-determined</ref><ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2019/sep/16/china-extends-influence-in-pacific-as-solomon-islands-break-with-taiwan|title=China extends influence in Pacific as Solomon Islands break with Taiwan|last1=Lyons|first1=Kate|access-date=17 September 2019|agency=The Guardian}}</ref> ==سياسي نظام== [[File:Long shot of the Solomon Islands Parliament House. (10708895683).jpg|thumb|سولومن آئلينڊز نيشنل پارليامينٽ بلڊنگ ھن ملڪ کي يونائيٽيڊ اسٽيٽس طرفان مليل ھڪ تحفو ھيو]] [[File:Honiara Ministry of the Interior.jpg|thumb|وزارت داخلا]] سولومن آئلينڊز ھڪ آئيني بادشاهت ھيٺ پارلياماني نظام رکندڙ ملڪ آهي. ان جي رياست جي سربراھ برطانوي راڻي ايلزبيٿ ٻين آھي جنھن جي نمائندگي گورنر جنرل ڪندو آهي جنھن جي چونڊ پارليامينٽ پنجن سالن لاء ڪندي آهي. ھتان جي پارليامينٽ ھڪ ايواني ۽ 50 رڪنن تي مشتمل آهي جيڪي چئن سالن لاءِ چونڊجي ايندا آهن. ھتي ووٽ جو حق 21 سالن جي عمر م ملندو آهي<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/solomon-islands/|title=CIA – The World Factbook – Solomon Islands|access-date=19 November 2014}}</ref> ملڪ جي حڪومت جو سربراھ وزيراعظم ھوندو آھي جنھن کي پارليامينٽ چونڊيندي آھي. وزيراعظم ملڪ جي ڪابينه جوڙيندو آھي ھر وزارت جو سربراھ ڪابينه جو رڪن ھوندو آھي جنھن جي مدد پرمننٽ سيڪريٽري ڪندو آهي جيڪو ملڪ جو سڀ کان وڏو انتظامي عملدار ھوندو آھي. ملڪ م فوج ڪانه آهي پر رايل سولومن آئلينڊز پوليس فورس ھتي 500 ڄڻن تي مشتمل آهي جيڪا فورس ھتي باھ وسائڻ، قدرتي آفتن ۾ مدد پھچائڻ ۽ سمنڊ جي چوڪسي جو ڪم ڪري ٿي. ان جو سربراھ ڪمشنر ھوندو آھي جنھن کي گورنر جنرل مقرر ڪندو آهي ۽ اھو وزيراعظم آڏو جوابده ھوندو آھي. ==عدليه== سپريم ڪورٽ جي چيف جسٽس جي مقرري گورنر جنرل وزيراعظم ۽ مخالف ڌر جي اڳواڻ جي صلاح سان ڪندو آھي ۽ ٻين ججن جي مقرري جوڊيشل ڪميشن جي صلاح سان ڪندو آهي. سولومن آئلينڊز م ھڪ ھاء ڪورٽ پڻ آهي. ==پرڏيهي ناتا== [[File:蔡英文總統接見索羅門群島總理蘇嘉瓦瑞伉儷訪華團.jpg|thumb|وزيراعظم [[مناسيح سوگاويئر]] جولاءِ 2016 م تائيوان جي صدر [[زائي ئنگ وين]] سان ملندي]] سولومن آئلينڊز گڏيل قومن، انٽرپول، ڪامن ويلٿ، پيسيفڪ آئلينڊز فورم، پيسيفڪ ڪميونٽي، انٽرنيشنل مانيٽري فنڊ، لومي ڪنوينشن ۽ آفريڪن ڪيريبيئن اينڊ پيسيفڪ ڪنٽريز جو رڪن ملڪ آھي. سيپٽمبر 2019 تائين اھو دنيا جي ڪجهه اھڙن ملڪن م شامل ھيو جيڪي تائيوان جي ريپبلڪ آف چين کي تسليم ڪندڙ ھيا<ref>{{cite web |url=https://amp.theguardian.com/world/2019/sep/16/china-extends-influence-in-pacific-as-solomon-islands-break-with-taiwan |title=China extends influence in Pacific as Solomon Islands break with Taiwan |last=Lyons |first=Kate |date=16 September 2019 |website=theguardian.com |access-date=17 September 2019}}</ref>. ==انتظامي ورھاست== [[فائل:Solomon Isles.jpg|right|thumb|سولومن آئلينڊز جو فضائي منظر]] ملڪ ۾ ڏھ صوبا آھن ۽ سواء ھڪ جي ھر صوبي جي پنھنجي اسيمبلي آهي. باقي ھڪ ۾ اسيمبلي ڪانھي جيڪو ملڪ جو گادي وارو شھر ھونيئارا آھي جنھن م وري شھري ڪائونسل ھوندي آھي. {| class="wikitable sortable" |- ! نمبر || صوبو!! گادي !! پرميئر !! پکيڙ چورس ڪلوميٽر ! 1999 آبادي !! آبادي في ڪلوميٽر !! 2009 آبادي |- | 1 || {{flagicon image|Flag of Central Province Solomon Islands.png}} [[سينٽرل پراونس، سولومن آئلينڊز|سينٽرل صوبو]] || [[تلاگي]] || پئٽرڪ واسوني ||align="right"| 615 ||align="right"| 21,577 ||align="right"| 42.4 ||align="right"| 26,051 |- | 2 || {{flagicon image|Flag of Choiseul.png}} [[چوئائسيئول صوبو]] || [[ٽارو ٻيٽ]] || جيڪسن ڪلوئي ||align="right"| 3,837 ||align="right"| 20,008 ||align="right"| 6.9 ||align="right"| 26,371 |- | 3 || {{flagicon image|Flag of Guadalcanal.png}} [[گئاڊلڪنال صوبو]]{{Ref|1}} || [[ھونيئارا]] ||اينٿوني ويڪ ||align="right"| 5,336 ||align="right"| 60,275 ||align="right"| 17.5 ||align="right"|93,613 |- | 4 || {{flagicon image|Flag of Isabel Province Solomon Islands.png}} [[اسابيل صوبو]] || [[بئالا]] || جيمز ھابو ||align="right"| 4,136 ||align="right"| 20,421 ||align="right"| 6.3 ||align="right"| 26,158 |- | 5 || {{flagicon image|Flag Makira and Ulawa.png}} [[مڪيرا-الاوا صوبو]] || [[ڪيراڪيرا]] || اسٽينلي سياپو ||align="right"| 3,188 ||align="right"| 31,006 ||align="right"| 12.7 || style="text-align:right;"| 40,419 |- | 6 || {{flagicon image|Flag of Malaiita.png}} [[ملائيٽا صوبو]] || [[اوڪي]] || پيٽر ريموھيا ||align="right"| 4,225 ||align="right"| 122,620 ||align="right"| 32.6 || style="text-align:right;"| 137,596 |- | 7 || {{flagicon image|Flag_of_Rennell_and_Bellona_Province.svg}} [[رينيل ۽ بيلونا صوبو]] || [[ٽيگوئا]] ||جارج ٽھائڪا ||align="right"| 671 ||align="right"| 2,377 || style="text-align:right;"| 4.5 ||align="right"| 3,041 |- | 8 || {{flagicon image|Temotu province flag.svg}} [[ٽيموٽو صوبو]] || [[لاٽا، سولومن آئلينڊز]] || چارلس برائون||align="right"| 895 ||align="right"| 18,912 ||align="right"| 23.9 ||align="right"| 21,362 |- | 9 || {{flagicon image|Flag of Western Province Solomon Islands.png}} [[ويسٽرن صوبو، سولومن آئلينڊز|ويسٽرن صوبو]] || [[گزو، سولومن آئلينڊز|گزو]] || ڊيوڊ گينا ||align="right"| 5,475 ||align="right"| 62,739 ||align="right"| 14.0 ||align="right"| 76,649 |- | – || {{flagicon image|Flag of Honiara.svg}} [[ھونيئارا واري ڪيپيٽل ٽيريٽري]] || [[ھونيئارا]] || موئا (ميئر) ||align="right"| 22 ||align="right"| 49,107 ||align="right"| 2,936.8 ||align="right"| 64,609 |- style="background:#ddd;" class="sortbottom" | &nbsp; || '''سولومن آئلينڊز ''' || [[ھونيئارا]] || – ||align="right"| 28,400 ||align="right"| 409,042 ||align="right"| 14.7 ||align="right"| 515,870 |} [1] ھونيئارا واري گاديءَ واري خطي کانسواءِ {{clear}} == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:اوشينيا]] [[زمرو:دولت مشترڪه جون رڪن قومون]] [[زمرو:ملڪ]] [[زمرو:گڏيل قومن جا ڀاتي ملڪ]] qp7mrjik0pg6i8mosfom9n984f84jex 0 49732 295109 273623 2024-11-06T04:41:03Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295109 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = بدخشان صوبو | native_name = {{lang|fa|ولایت بدخشان}} | settlement_type = افغانستان جا صوبا | image_skyline = Badakhshan province of Afghanistan.jpg | image_alt = | image_caption =بدخشان صوبي جا ضلعا | image_flag = | flag_alt = | image_seal = | seal_alt = | image_shield = | shield_alt = | nickname = | motto = | image_map = Badakhshan in Afghanistan.svg | map_alt = | map_caption = افغانستان جي نقشي ۾ بدخشان نمايان ڏيکاريل | pushpin_map =Afghanistan | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = {{coord|38|0|N|71|0|E|region:AF_type:adm1st|display=inline,title}} | coor_pinpoint = | coordinates_footnotes = | subdivision_type = ملڪ | subdivision_name = [[افغانستان ]] | established_title = | established_date = | founder = | seat_type = گادي جو هنڌ | seat = [[فيض آباد]] | government_footnotes = | leader_party = | leader_title = [[بدخشان صوبي جا گورنر|گورنر]] | leader_name = [[احمد فيصل بيگزاد]] | leader_title1 = | leader_name1 = | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes =<ref>{{cite web |url=http://www.statoids.com/uaf.html|title=Statoids}}</ref> | area_total_km2 = 44059 | area_land_km2 = | area_water_km2 = | area_water_percent = | area_note = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = 904700 | population_as_of = 2012 | population_density_km2 = auto | population_demonym = بدخشاني | population_note = | blank_name_sec1 = ٻولي | blank_info_sec1 = [[فارسي|دري]]، [[کووار ٻولي|کووار]]، [[ڪرغز ٻولي|ڪرغز]]، [[شوگني ٻولي|شوگني]]، [[مونجي ٻولي|مونجي]]، [[اشڪاشمي ٻولي|اشڪاشمي]] ۽ [[واخي ٻولي|واخي]] | timezone1 = [[UTC+4:30]] | utc_offset1 = | timezone1_DST = | utc_offset1_DST = | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = | area_code = | iso_code = AF-BDS | website = | footnotes = }} '''بدخشان صوبو''' يا '''ولايت بدخشان''' (Badakhshan Province) [[افغانستان]] جي 34 صوبن مان ھڪ صوبو آهي جيڪو ان جي اتر اوڀر واري آخري ڇيڙي تي واقع آھي. ان صوبي جون سرحدون [[تاجڪستان]] ۽ [[پاڪستان]] سان پڻ ملن ٿيون ان جي سرحد 91 ڪلوميٽرن تائين [[چين]] سان پڻ ملي ٿي. ھن صوبي جي معيشت جو وڏو ذريعو [[ڏوڏي]] جو فصل آهي جنھن مان آفيم جو پيداوار ٿئي ٿي. ھي صوبو تمام پسمانده آھي جتي تمام گھڻي غربت آھي. ھتي [[سنگ لاجورد]] (Lapis lazuli) جون کاڻون پڻ آھن جيڪو ھڪ قيمتي پٿر آهي. اهو هڪ وسيع تاريخي بدخشان علائقي جو حصو آهي، جنهن جا ڪجهه حصا هاڻي [[تاجڪستان]] ۽ [[چين]] ۾ به آهن. صوبي ۾ 22 ضلعا، 1200 کان وڌيڪ ڳوٺ ۽ لڳ ڀڳ 10,55,000 ماڻهو آهن.<ref>https://euaa.europa.eu/country-guidance-afghanistan-2020/badakhshan]</ref> فيض آباد صوبائي راڄڌاني طور ڪم ڪري ٿو. سال 2021ع ۾ افغانستان تي طالبان جي قبضي کان وٺي صوبي ۾ مزاحمتي سرگرميون رپورٽ ٿيون آهن.<ref>{{cite news|url=https://www.indianarrative.com/world-news/afghanistan-s-national-resistance-front-formally-announces-guerrilla-war-against-the-taliban-from-badakhshan-124151.html|title=Afghanistan's National Resistance Front formally announces guerrilla war against the Taliban from Badakhshan|publisher=India Narrative|date=2021-10-27|accessdate=2021-12-19|archive-date=20 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211220000037/https://www.indianarrative.com/world-news/afghanistan-s-national-resistance-front-formally-announces-guerrilla-war-against-the-taliban-from-badakhshan-124151.html|url-status=dead|archivedate=2021-12-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211220000037/https://www.indianarrative.com/world-news/afghanistan-s-national-resistance-front-formally-announces-guerrilla-war-against-the-taliban-from-badakhshan-124151.html}}</ref><ref>{{cite news|url=https://thediplomat.com/2021/12/what-does-the-national-resistance-front-of-afghanistan-have-to-offer/|title=What Does the National Resistance Front of Afghanistan Have to Offer?|first=Nilly|last=Kohzad|publisher=The Diplomat|date=2021-12-15|accessdate=2021-12-19}}</ref> ==نالو== ==جاگرافي== ==تاريخ== ==آبادي== ==صحت جي سار سنڀار== ==تعليم== ==معيشت== ==ٽرانسپورٽ== ==ثقافت== ==راند== ==وڌيڪ ڏسو== {{افغانستان جا صوبا}} ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:افغانستان جا صوبا]] [[زمرو:اسلامي جهموريا افغانستان جا صوبا]] exncyu54vm3hgk58ad3lcprzi2oxttv 0 50181 295240 245088 2024-11-06T11:50:34Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295240 wikitext text/x-wiki {{بهترين_مضمون|مئي 2021}} {{Infobox World Heritage Site | Name = [[پراڻو شهر (باڪو)|آڳاٽُو شهر باڪو]] ۾ شروان شاهان محل ۽ [[ڪنواري مينار (باڪو)|ڪنواري مينار]] | Image = [[فائل:Palace of Shirvanshahs common.JPG|300px|View of the Palace of the Shirvanshahs]] | State Party = [[آذربائيجان]] | Type = ثقافتي | Criteria = iv | ID = 958 | Region = [[يورپ ۾ عالمي ورثو ماڳن جي فهرست|يورپ]] | Year = 2000 | Session = 24th | Danger = 2003-2009 }} '''شروان شاهان محل''' ({{lang-az|Şirvanşahlar Sarayı}}, {{lang-fa|کاخ شروان‌شاهان}}, {{Lang-en|Palace of the Shirvanshahs}}) [[پندرهين صدي]] ۾ '''[[شروان]]''' جي '''[[شروان شاهہ|شاهان]]''' پاران تعمير ڪرايل هڪ [[محل]] آهي، [[2000]] ۾ انکي [[يونيسڪو عالمي ثقافتي ورثو]] جي فهرست ۾ شامل ڪيو ويو۔<ref>{{Cite web |url=http://whc.unesco.org/en/list/958 |title=Walled City of Baku with the Shirvanshah's Palace and Maiden Tower&nbsp;— UNESCO World Heritage Centre |last=Centre |first=UNESCO World Heritage |publisher=UNESCO |language=en|access-date=2016-05-31| archiveurl = http://web.archive.org/web/20181225194841/http://whc.unesco.org/en/list/958%20 | archivedate = 25 نومبر 2018}}</ref> ۽ يونيسڪو پاران "آذربائيجان جي فن تعمير جي موتين منجهان هڪ" جي طور تي بيان ڪيل آهي. اهو [[آذربائيجان]]، [[باڪو|باڪو شهر]] جي اندر واقع آهي، ۽ [[ڪنواري مينار (باڪو)|ڪنواري ٽاور]] سان گڏ، تاريخي يادگارن جي يونيسڪو عالمي ورثو فهرست تحت ڏنل تاريخي يادگار جو هڪ جوڙو ٺاهي ٿو. ان عمارت جي اڱڻ ۾ محلات جي مُکيا عمارت، ديوان هاني، دفن ڪرڻ وارو تهه خانو، منارو سان شاهه جي هڪ مسجد، سيد يحيي بکوي جو مقبرو(نام نهاد "درويش جو مقبرو")، محل جي ڏکڻ، اوڀر ۾ ٻُنڀو، مُراد جو ٻاهريون دروازو، هڪ تلاءُ(حوض) ۽ شنان واري جاءِ جي باقيات شامل آهن.<ref>{{حوالو_ويب|url=http://www.window2baku.com/eng/shirvan/9sh_00shirvan.htm|title=The Ensemble of the Shirvanshahs’ Palace|website=www.window2baku.com|access-date=2019-11-13}}</ref> ان کان اڳ، اتي مزار جي ڀر۾ ھڪڙي آڳاٽي مسجد ھئي. مقبري جي اولهه ۾، اڃا تائين وهنجڻ واري جاءِ (باٿ) ۽ رڍ جو ٻچو جا ستياناس ٿيل کنڊر آهن.<ref>{{حوالو_ويب|url=http://www.visions.az/en/news/159/cdc770e3/|title=Visions of Azerbaijan Magazine ::: The Palace of the Shirvanshahs|website=Visions of Azerbaijan Magazine|language=en|access-date=2019-11-13}}</ref> <ref>{{حوالو_ويب|url=http://azincoming.az/visitazerbaijan/dvorec-shirvanshaxov/|title=Palace of the Shirvanshahs|website=Турагентство в Баку, туры по Азербайджану, туры по Баку|language=en|access-date=2019-11-16}}</ref> == اتهاس == 15 هين صدي ۾<ref>[[:ru:Бретаницкий, Леонид Семёнович|Бретаницкий Л. С.]] Зодчество Азербайджана XII-XV вв. и его место в архитектуре Переднего Востока / Главная редакция восточной литературы.&nbsp;– Наука, 1966..&nbsp;– С. 401.&nbsp;– 556 с.</ref> شيروان شاهي خاندان، شيروان جي ابراهيم پهريون جي ماتحت، هڪ تباهي آڻيندڙ زلزلي کانپوءِ پنهنجي گاديءَ جو هنڌ (دارالحڪومت) شيماکا کان باڪو ڏانهن منتقل ڪيو. سورنهين صدي جي ٻئي اڌ حصي ۾ [[صفوي شاهي گهراڻو|صفوي]] ۽ [[عثماني سلطنت]] جي وچ ۾ ويڙهه (جنگ) هئي. 1578 ع ۾، ترڪُين [[باڪو]] کي فتح ڪيو. محلات واري علائقي ۾ عثماني سلطنت جي حڪمراني جي زماني کان، محل جي چئوگرد اوڀر کان محلات جون ڀِتِيون محفوظ رهيون آهن. هن دروازي جي پورٽل تي رکيل لکيل لکت مان اهو ظاهر ٿئي ٿو، ته اهي ترڪ سلطان [[مراد ٽيون|مراد III]] جي حڪمراني دوران (راڄ (حڪمراني) 1574 کان 1595 سال) جي دور ۾ اَڏاوت ڪيا ويا هيا.<ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.azernews.az/travel/99282.html|title=Shirvanshahs Palace :history and curiosities PHOTO|date=2016-07-13|website=AzerNews.az|language=en|access-date=2019-12-03}}</ref> ادبي ڪم جي ڪري، اتي ان وقت محل ۾ ترڪش پاشا رهندا هئا. اوڀر جو دروازو هن جي شاهدي آهي.<ref>{{Cite news|url=https://islamtimes.co.uk/ru/article/article/Dvorets_shahov_Shirvana/19342|title=Дворец шахов Ширвана|work=islamtimes.co.uk|access-date=2019-12-03|language=ru|archive-date=2018-08-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20180828134812/https://islamtimes.co.uk/ru/article/article/Dvorets_shahov_Shirvana/19342|dead-url=yes|accessdate=2019-12-03|archivedate=2018-08-28|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180828134812/https://islamtimes.co.uk/ru/article/article/Dvorets_shahov_Shirvana/19342}}</ref> == فنِ معماري == === محلات جو نقشو === * شاهي محل * ديوان-خانو * سيد يحيي بکيوي مقبرو * تباهه ٿيل ڪي-ڪبباد مسجد جي جاءِ * اڀرندو ٻُنڀو * محل مسجد * درگاهه * شنان (وهنجڻ) جي جاءِ * Ovdan. ==== مُکيا عمارت (شاهي محل) ==== محلات جي عمارت هڪ ئي وقت تي اَڏائي نه وئي. [[فائل:Palacio de los Shirvanshah, Baku, Azerbaiyán, 2016-09-26, DD 154.jpg|کاٻو|thumb|200px|شروان شاھان جو باڪو ۾ واقع مقبرو-پندرهين صديءَ جو]] == تصويرون == <gallery mode="packed" heights="110px"> فائل:Palace of the Shirvanshahs IAA1173.jpg فائل:Azerbaigian-baku3.jpg فائل:Palacio de los Shirvanshah, Baku, Azerbaiyán, 2016-09-26, DD 165-167 HDR.jpg فائل:Palacio de los Shirvanshah, Baku, Azerbaiyán, 2016-09-26, DD 183-185 HDR.jpg فائل:Palacio de los Shirvanshah, Baku, Azerbaiyán, 2016-09-28, DD 22.jpg فائل:Palacio de los Shirvanshah, Baku, Azerbaiyán, 2016-09-28, DD 24.jpg فائل:Palacio de los Shirvanshah, Baku, Azerbaiyán, 2016-09-28, DD 26.jpg فائل:Palacio de los Shirvanshah, Baku, Azerbaiyán, 2016-09-28, DD 27.jpg فائل:Portal-Shirvanshahs.JPG فائل:Palacio de los Shirvanshah, Baku, Azerbaiyán, 2016-09-26, DD 154.jpg </gallery> == حوالا == {{حوالا|2}} {{زمرو ڪامنز|Palace of the Shirvanshahs}} {{حوالا|colwidth=30em}} [[زمرو:آذربائيجان ۾ محلات]] [[زمرو:آذربائيجان]] [[زمرو:آذربائيجان ۾ شاهي رهائش گاهون]] [[زمرو:آذربائيجان ۾ عالمي ورثو ماڳ]] [[زمرو:باڪو ۾ اڏاوتون ۽ عمارتون]] [[زمرو:باڪو ۾ سياحتي مقام]] [[زمرو:فن تعمير]] 36rql7vbtygldvrrr0nkxtna08e2w14 0 50446 295083 291735 2024-11-06T03:17:33Z هوتچند 19261 /* تصويري گيلري */فائل 295083 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Zeynalabdin Taghiyev | image = Haji Zeynalabdin Taghiyev.jpg | image_size = 250px | caption = Hacı Zeynalabdin Tağıyev | birth_date = 25 جنوري 1823<ref name="vyshka">{{ru icon}} [http://vyshka.azeurotel.com/arxiv/2002/32/1.htm Baku Oil and Oil Magnates] by Pari Mirzayeva. ''Vyshka''. 9 آگسٽ 2002, #32. Retrieved 26 نومبر 2019</ref> or 1821 or 1838<ref name="ai">[http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/ai102_folder/102_articles/102_taghiyev_residence.html Stories of Taghiyev: Baku's Most Renowned Oil Baron] by Manaf Suleymanov. ''Azerbaijan International''. Summer 2002 (10.2). Retrieved 26 نومبر 2019</ref> | birth_place = [[باڪو]], [[سلطنت روس]] | death_date = 1 سيپٽمبر 1924 | death_place = مرداڪان, ڀرسان [[باڪو]], [[سوويت يونين]] | education = | occupation = | spouse = زينب تغئيفا (†?)<br>سونا تگئيفا | children = اسماعيل تگئيف, صادق تگئيف, خانم تگئيفا ''(پهرين شادي منجهان)''<br>ليئليٰ تگئيفا, سارا تگئيفا, محمد تگئيف, الياس تگئيف سورئيا تگئيفا ''(ٻيء شادي منجهان)'' | parents = پيءٌ - موچي تاگي }} '''زينالعابدين طگيف''' ({{lang-en|Zeynalabdin Taghiyev}}) حاجي زينالابدين طاگي اوگلو طگيف ({{lang-az|Zeynalabdin Tağıyev}}; {{lang-ru|Зейналабдин Тагиев}}) (25 جنوري 1821 کان 1823، يا 1838 کان 1 سيپٽمبر 1924) آذربائيجان جو هڪ قومي وڏو صنعتي شاهوڪار ۽ [[انساني خدمت|پرمارٿي]] (انسان پرست ، انسان دوست) هو. ==شروعاتي جيون== زينالعابدين طگيف باڪو جي [[پراڻو شهر (باڪو)|پُراڻي ڀاڱي]] ۾ غريب [[جُتي ٺاهڻ|موچي]] گهراڻي تغي (تاگي) ۽ ان جي گهرواري اموخانم جي وٽ پيدا ٿيو. پنهنجي ماءُ جي موت ۽ سندس پيءٌ جي ٻئي شادي کان پوءِ، هن پنهنجي 7 ڀينرن کي پالڻ لاءِ رازي جو ڪم سکڻ شروع ڪيو. سندس ڪم سان اَرپڻا سبب هن جلد پيشيوراڻي ترقي ماڻي ۽ 18 سال جي ڄمار ۾، هو اڳ ئي رازي جي ڪم جو هڪ ٺيڪيدار بڻجي ويو. 1873 وچ ڌاري، ٻن ساٿين سرڪي برادرز سان گڏ، هن باڪو جي ڏکڻ ۾ چند ڪلوميٽر پنڌ تي، تيل جي نيڪال سبب زوردار ڌڌڪن واري شهر بي بي هيئبات ڀرسان زمين خريد ڪئي. سندن ارادو تيل جي دريافت ڪرڻ هو، تنهن هوندي به سندن مڙئي ڪوششون بيڪار (اجايون) ٿي ويون. ڪجهه عرصو کان پوءِ، تگئيف ڀائيوارن پنهنجا حصا کيس وڪرو ڪري ۽ باڪو ڏانهن واپس موٽي آيا. گهڻو عرصو ئي نه گذريو هيو جڏهن 1877 ۾ ڪنهن هڪ تيل جي کوهہ منجهان تيل نڪتو ته طگئيف تُرت [[سلطنت روس|روسي سلطنت]] جي وڏن شاهوڪار ماڻهن منجهان بجڻي ويو.<ref name="vyshka"/> ==معيشيت ۾ ڀاڱيداريون== تگئيف پنهنجو ڀَاڳُ نہ رُڳو تيل جي ڪاروبار ۾، پر ٻين ڪيترن ئي منصوبن جهڙوڪ ٽيڪسٽائل فيڪٽري (ان مهل روس ۾ ڪم ڪندڙ 28 ٽيڪسٽائيل فيڪٽريز منجهان هڪ) ۽ [[ڪيسپيئن سمنڊر]] جي ڪناري تي واقع صنعتي ماهيگيري جهڙن ٻين منصوبن پڻ سيڙپ لڳائي. ان عرصي دوران، تگئيف وڏي رقم ٽيڪسٽائل، کاڌخوراڪ، اڏاوت ۽ ٻيڙيون ٺاهڻ (جهاز سازي) واري صنعتن سان گڏوگڏ، ماهيگيري ۾ پڻ نمايان رقم خرچ ڪئي. 1890ع ۾ پوءِ، تگئيف ڪئسپين اسٽيمشپ ڪمپني کي خريد ڪيو، ان جي بحالي ڪئي ۽ 10 اسٽيم بوٽس جو جهازن ٻيڙو (جهاز) تيار ڪيو.<ref name="vyshka"/> تگئيف باڪو، [[ماسڪو]]، [[تهران]]، [[اصفهان]]، [[بندرانزلي |انزالي]]، ۽ [[راشت]] ۾ حقيقي ملڪيت (ريئل اسٽيٽ) جو مالڪ هيو.<ref>{{ru icon}} [http://www.azcongress.ru/article.php?862 A Golden Million for the People] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120209173601/http://www.azcongress.ru/article.php?862 |date=2012-02-09 }} by Azer Aliyev. ''Azerbaijansky Kongress''. 26 November 2019. Retrieved 25 December 2007</ref> ==عام ڀلائيءَ جا ڪم== [[فائل:SV100052.jpg|thumb|200px|زينالعابدين طغيف جي هڪ چٽسالي (پينٽنگ).|link=Special:FilePath/SV100052.jpg]] ڪيترن ئي ڏهاڪن کان اينٽي-بورجوازوي سوويت پروپئگنڊا، جيڪا سندس حياتيءَ تائين هلندي رهي، ان هوندي به، تگئيف کي آذربائيجاني ماڻهو سندس خيراتي ڪمن جي لاءِ احترام ڪن ٿا. هن 1883ع ۾ آذربائيجاني نيشنل ٿيٽر جي اڏاوت ڪرائي (جنهن کي تگئيف جي ٿيٽر طور سڃاتو وڃي ٿو، ۽ 1909 ۾ جڏهن ردعمل پرستن [[آذربائيجان اسٽيٽ ٿيٽر آف ميوزيڪل ڪاميڊي]] کي ساڙيو، تنهن کانپوءِ ان جي مرمت ڪرڻ ۾ هن مدد ڪئي هئي. 1911 ۾، ان جي اڏاوتي ڪم سا سمورا خرچ هن پورا ڪيا، جيڪو بعد ۾ [[آذربائيجان اسٽيٽ اڪيڊمڪ اوپيرا ائنڊ باليٽ ٿيٽر]] بڻجي ويو.<ref name="suleymanov">{{ru icon}} [http://www.azeribook.com/history/manaf_suleymanov/dni_minuvshie.html The Past Days] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20070322195153/http://www.azeribook.com/history/manaf_suleymanov/dni_minuvshie.html |date=March 22, 2007}} by [[مناف سليمانوف|Manaf Suleymanov]]. 1990</ref> 1894ع ۾ مرداڪان ۾ زراعت جي هڪ اسڪول ۽ 1911 ۾ [[باڪو گورنريٽ]] ۾ پهريون ٽيڪنيڪل اسڪول جي اڏاوت جي پڻ سرپرستي ڪيائين.<ref name="vyshka"/> پنجن ٻين واپارين سان گڏجي، هن باڪو ۾ [[گهوڙو ٽرام جي پٽڙي|هارس ٽراموي]] قائم ڪرڻ ۾ مالي سهائتا ڪئي، جنهن 1892 ع ۾ ڪم شروع ڪيو.<ref name="suleymanov"/> ==ڪُٽنب== [[فائل:Hacı Zeynalabdin Tağıyev ailəsi ilə, 1924-cü il.jpg|left|200px|thumb|تگئيف پنهنجي موت کان هڪ سال اڳ، پنهنجي ڌيءُ ليللا ۽ پوٽِرين سان گڏ]] تگئيف ٻه ڀيرا پرڻو ڪيو. هن جي پهرين زال زينب، جيڪا سندس سئوٽ پڻ هئي، تنهن کيس ٽي ٻار ڄڻي ڏنا.ان جي موت کان پوءِ، تگئيف، جنرل [[بالڪيشي عربلنسڪي]] جي سڀ کان ننڍي ڌيءُ سونا سان پرڻو ڪيو. هيءَ شادي 1896 ع ۾ ٿي هئي. عربلينسڪي جي وڏي ڌيءُ نورجهان اڳ ۾ تگئيف جي وڏي پُٽَ اسماعيل سان پرڻيل هئي. تگئيف پنهنجي ڌيئرن ليلا ۽ سارہ کي [[سينٽ پيٽرزبرگ]] ۾ واقع عظيم سمولني انسٽيٽيوٽ فار نوبل ميڊن ۾ پڙهائيءَ لاءِ موڪليو هيو، جتي هن جي ٻئد زال ساونا هڪ دفعو گريجوئيشن ڪئي هئي.<ref name="ai"/> ==باقي زندگي== 1920 ۾ آذربائيجان جي [[سوويتائزيشن]] کانپوءِ ملڪ جي دولت مند ماڻهن کي [[بالشيوزم|بالشويڪ]] حڪومت پاران زبدرست دٻاءُ کي مُنهن ڏيڻو پيو، نتيجي ۾ ان منجهان ڪيترائي وطن ڇڏڻ (اميگريشن) تي مجبور ٿيا. تاگوئيف جو گهر ۽ هن جي ٻئي مِلڪيت کي قبضي ۾ ورتو ويو. سندس گذريل اتيت جي ڀاڱيدارين ۽ سخاوت جي ڪارڻ، کيس پاڻ لاءِ رهائش جي جاءِ چونڊڻ جو اختيار ڏنو ويو هو. تگئيف باڪو کان گهڻو ڏُور نه ويو، مرداڪان ڳوٺ ڀرسان هن پنهنجي اونهارو جي مُند واري ڪاٽيج ۾ رهڻ جي چُونڊ ڪئي. جتي هو چار سال کانپوِءِ، [[نمونيا|نمونيا (ڦڦڙن جي سوڄ جي بيماري)]] جي سبب 1 سيپٽمبر 1924 تي وفات ڪري ويو. هن جي موت کان پوءِ، سندس اونهاري جي مُند وارو ڪاٽيج ضبط ڪيو ويو ۽ تگئيف ڪُٽنب جي ڀاتين کي ڊوڙائي نيڪالي ڏني وئي. سندس زال سونا، جيڪا ڪڏهن [[قفقاز|قفقاز (ڪاڪاشيس)]] جي هڪ مالدار، تعليم يافتا ۽ سخي اُتم (نواب) عورت هئي، اها 1938ع ۾ باڪو جي گهٽين تي بدحالي (مفلسي) ۾ فوت ٿي وئي. هاڻي [[آذربائيجان اسٽيٽ ميوزيم آف هسٽري]] [[باڪو]] ۾ اڳوڻي تگئيف مينشن ۾ واقع آهي. ==تصويري گيلري== <center> <gallery caption="Tagiyev" perrow="5" widths="185px" heights="150px"> В кабинете у Тагиева.jpg|Tagiyev in his office Семья Тагиева.jpg|Tagiyev family at his mansion Hacı Zeynalabdin Tağıyevin Bakıda xatirə lövhəsi.jpg|Bust of Taghiyev </gallery> </center> == حوالا == {{حوالا}} ==خارجي ڳنڍڻا== {{ڪومنز زمرو|Zeynalabdin Taghiyev}} *[http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/ai102_folder/102_articles/102_taghiyev_residence.html آذربائيجان انٽرنيشنل ۾ تغيف بابت مضمون (مقالو)] {{Authority control}} [[زمرو:1838ع جون پيدائشون]] [[زمرو:1924ع جون فوتگيون]] 8unewo44tzqpx2x0w4xq2h2r8khg0wk 0 53786 295243 245089 2024-11-06T11:58:54Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295243 wikitext text/x-wiki {{Infobox civil conflict |title=Citizenship Amendment Act |partof= [[2019 جا احتجاج]] |casualties4= |howmany2= |howmany3= |howmany4= | casualties1 = | casualties2 = | casualties3 = | fatalities= 27<ref name="aljazeera 27 Dead"/>(including 3 minors)<ref name="India Today deaths"/><ref name="al jazeera"/> | leadfigures4 = | injuries =175<ref name="IT">{{Cite news |url=https://www.indiatoday.in/india/story/assam-caa-protest-4-dead-in-police-firing-175-arrested-more-than-1400-detained-1628545-2019-12-16 |title=Assam CAA protest: 4 dead in police firing, 175 arrested, more than 1400 detained |last= Pandey |first=Munish Chandra |access-date=16 December 2019 |language=en |date=16 December 2019}}</ref> (reported as of 16 December) | arrests = 3000+<ref name="IT 17Dec"/> (reported as of 17 December) | detentions= |charged= |fined= |casualties_label= |notes= |howmany1= |leadfigures3= |subtitle= |goals=* [[شهريت (ترميم) ايڪٽ، 2019]] کي رد ڪرڻ لاءِ * [[هندستان جي شهرين جو قومي اندراج]] جي نفاذ کي نٽاءُ * [[پوليس]] جي [[پوليس جو ظلم]] جي آزاداڻي عدالتي تحقيقَ<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/jamia-vice-chancellor-demands-high-level-inquiry-in-police-action/articleshow/72745939.cms|title=Jamia vice chancellor demands high level inquiry in police action|date=16 December 2019|work=The Economic Times|access-date=16 December 2019|archive-date=24 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200324193626/https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/jamia-vice-chancellor-demands-high-level-inquiry-in-police-action/articleshow/72745939.cms|dead-url=yes|accessdate=15 January 2020|archivedate=24 March 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200324193626/https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/jamia-vice-chancellor-demands-high-level-inquiry-in-police-action/articleshow/72745939.cms}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/two-killed-in-firing-during-anti-caa-protest-in-mangaluru-police/articleshow/72891008.cms|title=CAA protest: Two killed in police firing in Mangaluru, Congress demands judicial probe|date=19 December 2019|work=The Economic Times|access-date=22 December 2019}}</ref> * [[يوگي آدتياناٿ]] جي استعيفيٰ<ref>{{Cite web|url=https://www.freepressjournal.in/india/up-cm-must-resign-give-rs-1-crore-to-kin-of-deceased-jamia-coordination-committee|title='UP CM must resign, give Rs 1 crore to kin of deceased': Jamia Coordination Committee|website=Latest Indian news, Top Breaking headlines, Today Headlines, Top Stories at Free Press Journal|language=en|access-date=6 January 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.thestatesman.com/india/caa-protests-students-demanding-yogi-adityanaths-resignation-over-up-crackdown-detained-1502836411.html|title=CAA protests: Students demanding Yogi Adityanath's resignation over UP crackdown detained|date=23 December 2019|website=The Statesman|language=en-US|access-date=6 January 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.deccanherald.com/national/north-and-central/up-in-retaliatory-mode-to-clamp-down-on-caa-protests-790706.html|title='UP in retaliatory mode to clamp down on CAA protests'|date=2 January 2020|website=Deccan Herald|language=en|access-date=6 January 2020}}</ref> * مختلف [[سياسي قيدي]]ن جي آزادگي <ref>{{Cite web|url=https://www.india.com/news/people-stage-protest-in-jor-bagh-demand-immediate-release-of-bhim-army-chief-chandrashekhar-azad-3891241/|title=People Stage Protest in Jor Bagh, Demand Immediate Release of Bhim Army Chief Chandrashekhar Azad|last=Desk|first=India com News|date=2019-12-27|website=India.com|language=en|access-date=2020-01-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/guwahati/chorus-grows-for-akhil-gogois-unconditional-release/articleshow/72952400.cms|title=Akhil Gogoi: Chorus grows for Akhil Gogoi’s unconditional release {{!}} Guwahati News - Times of India|last=Dec 24|first=Kangkan Kalita {{!}} TNN {{!}}|last2=2019|website=The Times of India|language=en|access-date=2020-01-14|last3=Ist|first3=14:16}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://caravanmagazine.in/politics/police-is-operating-at-the-behest-of-its-political-masters-mehmood-pracha-chandrashekhar-azads-lawyer|title=Police is operating at the behest of its political masters: Mehmood Pracha, Chandrashekhar Azad’s lawyer|last=MS|first=Nileena|website=The Caravan|language=en|access-date=2020-01-14}}</ref> |image={{Photomontage | photo1a = JMI students and locals protesting against CAA NRC.jpg | photo2a = Anti CAA protests in Guwahati.jpg | photo2b = Shaheen Bagh protestors blocking a major road in New Delhi for 28 days Visual taken on 11 Jan 2020.jpg | photo3a = | photo3b = Locals protest against CAB CAA (cropped).jpg | photo4a = Peoples long march CAA and NRC at ernakulam, kerala 9.jpg | photo4b = Anti CAB protestors stopping traffic in Delhi.jpg | photo5a = | photo5b = | position = center | size = 300 | color = #F5F5F5 | border = 0 | color_border = black | spacing = 3 | foot_montage = [[جامعا مليا اسلاميا]] شاگردَ احتجاج ڪندي، [[گوهاٽي]]، [[ميگھاليا]]، [[ڪيرالا]] ۽ ۾ ۾ احتجاج ڪيو ويو [[شاهين باغ احتجاج|شاهين باغ]] (نئين دهلي)، احتجاج ڪندڙ ٽرئفڪ کي روڪي رهيا آهن. }} |caption= |date= {{start date|df=y|2019|12|4}} – present |place=[[ڀارت]] |coordinates= |causes=* [[شهريت (ترميم) ايڪٽ، 2019]] جو تعارف * [[هندستان جي شهرين جو قومي اندراج]] جي نفاذ جي انديشو * يونيورسٽي ڪيمپس ۾ [[پوليس جو ظلم|پوليس جي بربريت]] <ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/after-aligarh-protests-in-hyderabad-varanasi-kolkata-against-jamia-clashes/story-QdM909mlrIVN1SdWT3zrJI.html|title=After Aligarh, protests in Hyderabad, Varanasi, Kolkata over Jamia clashes|date=16 December 2019|website=Hindustan Times|language=en|access-date=16 December 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.huffingtonpost.in/entry/protests-citizenship-amendment-act-jamia_in_5df6444fe4b03aed50efcf25|title=After Jamia Protest, Students Across India Agitate Against Citizenship Act, Police Brutality|date=16 December 2019|website=HuffPost India|language=en|access-date=16 December 2019}}</ref> * احتجاج ڪندڙن خلاف [[سياسي دٻاءُ|زبردست ڪريڪڊائون]] <ref name=":13"/> |methods='''احتجاج ڪندڙَ:''' [[سول نافرماني]], [[مظاهرو (سياسي)|احتجاج]], ''[[ڌرڻو]]'', ''[[گهيراءُ]]'', [[بک هڙتال]], ''[[ستياگرا]]'', ''[[هڙتال]]'', [[وندلزم|ٽوڙڦوڙ وحشت- تهذيب سوزي]], ''[[هٿراڌو ڏنل باهه]]'', [[پٿراءُ|پٿر اُڇلائي هڻڻ]], [[هيش ٽيگ ايڪٽيوازم]], [[عام هڙتال]] ''([[ٻانڌ|Bandh]])''<br/> '''سرڪار، راڄ:''' پوليس طرفان [[ماس شوٽنگ]]، [[وڳوڙ پوليس]], [[پٿراءُ|پٿر اُڇلائي هڻڻ]], [[وندلزم|ٽوڙڦوڙ وحشت- تهذيب سوزي]], [[ڏنڊو چارج|''لاٺي چارج'']], [[اجتماعي گرفتاري]], [[انٽرنيٽ شٽڊائون]], [[ڪرفيو]], ٽرانسپورٽ جي پابنديون, [[پاڻي جي توب|واٽر ڪينن]], گڏجاڻين تي پابندي لاڳو ٿيل ([[غيرقانوني ميڙ|گڏ ٿيڻ تي قلم 144]]) |status= '''Ongoing''' * [[غيرقانوني ميڙ|گڏ ٿيڻ تي قلم 144]]، [[ڪرفيو]]، [[انٽرنيٽ شٽڊائون|انٽرنيٽ بند]] ملڪ جي مختلف حصن ۾ مُڙهيل. * [[هندستاني فوج|انڊئن آرمي]] آسام لاٿي وئي. * [[پيراملٽري]] ملڪ جي مختلف حصن ۾ پهچايل. |result= |side1= [[فائل:Emblem of India.svg|15px]] '''[[هندستان جي حڪومت]]''' * [[فائل:ADGPI Indian Army.svg|15px]] [[هندستاني فوج|انڊئن آرمي]]<ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/curfew-imposed-in-guwahati-to-be-in-place-till-7-am-on-thursday-police/articleshow/72476861.cms|title=Assam burns over CAB, curfew in Guwahati, Army deployed|first=Bikash|last=Singh|date=12 December 2019|via=The Economic Times}}</ref><ref name="The Hindu"/> * [[آسام رائفلز]]<ref>{{Cite web|url=https://www.deccanherald.com/national/east-and-northeast/8-columns-of-the-army-assam-rifles-deployed-in-assam-785362.html|title=8 columns of the Army, Assam Rifles deployed in Assam|date=13 December 2019|website=Deccan Herald}}</ref> * [[فائل:Flag of Central Reserve Police Forces.png|15px]] [[سينٽرل ريزرو پوليس فورس]]<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/centre-starts-withdrawing-paramilitary-forces-from-j-k-troops-moved-to-assam-1627357-2019-12-11|title=Centre starts withdrawing paramilitary forces from J&K, troops moved to Assam: Report|agency=Asian News International New|date=11 December 2019|website=India Today}}</ref> * [[فائل:BSF Logo.svg|15px]] [[بارڊر سيڪيورٽي فورس]]<ref name="Hindu2">{{Cite web|url=https://www.thehindu.com/news/national/citizenship-bill-5000-paramilitary-personnel-being-sent-to-northeast-in-wake-of-protests-say-officials/article30277362.ece|title=Citizenship Bill: 5,000 paramilitary personnel being sent to Northeast in wake of protests, say officials|date=11 December 2019 |website=thehindu.com}}</ref> * [[ساشاسترا سيما بال]]<ref name="Hindu2"/> * [[دهلي پوليس]]<ref>{{Cite web|url=https://www.dnaindia.com/india/report-delhi-police-enters-jamia-millia-campus-students-allege-excessive-force-2805630|title=Delhi Police enters Jamia Millia campus, students allege excessive force|date=15 December 2019|website=DNA India}}</ref> * [[اترپرديش پوليس]]<ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/amu-students-protest-against-caa-cops-use-batons-teargas/articleshow/72697984.cms|title=After Jamia, Police uses brute force to quell protests at AMU|first=Vatsala|last=Gaur|date=15 December 2019|via=The Economic Times}}</ref> * [[فائل:Karnataka emblem.png|15px]] [[ڪرناٽڪا پوليس]] * [[آسام پوليس]] * مختلف [[اسٽيٽ پوليس سروسز (انڊيا)|اسٽيٽ پوليس]] فورسز ---- * [[راشٽريا سويم سيوڪ سنگھ|آرايس ايس]]<ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/nagpur-bjp-rss-organise-rally-in-support-of-citizenship-amendment-act/videoshow/72924491.cms|title=Nagpur: BJP, RSS organise rally in support of Citizenship Amendment Act|first1=ANI &#124; 22|last1=Dec 2019|first2=03:11 Pm|last2=Ist|via=economictimes.indiatimes.com}}</ref> * [[وشوا هندو پريشد]]<ref name="Events">{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/agra/vhp-bajrang-dal-to-hold-large-scale-events-across-up-ukhand-to-honour-kar-sevaks/articleshow/72406429.cms|title=VHP, Bajrang Dal to hold large-scale events across Uttar Pradesh and Uttarakhand to honour "kar sevaks" {{!}} Agra News - Times of India|last=7 Dec|first=TNN {{!}} Updated|last2=2019|website=The Times of India|language=en|access-date=24 December 2019|last3=Ist|first3=11:59}}</ref> * [[بجرنگ دل]]<ref name="Events"/> * [[اکل ڀارتيا وديارٿي پريشد]] ---- '''جي طرفان سهائتا سان:''' * [[ڀارتيا جنتا پارٽي]]<ref name="BJP CAA protest">{{cite news |last1=Dec 17 |first1=PTI | |title=BJP takes out rallies in West Bengal in support of citizenship law {{!}} Kolkata News - Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/bjp-takes-out-rallies-in-west-bengal-in-support-of-citizenship-law/articleshow/72841641.cms |accessdate=18 December 2019 |work=The Times of India |language=en}}</ref> |side2= * Multiple groups of citizens throughout India '''شاگرد تنظيمون''' * [[آل انڊيا اسٽوڊنٽس فيڊريشن]] * [[آل آسام اسٽوڊنٽس يونين]] * Asom Jatiyatabadi Yuba Chatra Parishad * [[ڇترا ڀارتي]] * [[پنجرا ٽوڙ|ڀارتي شاگرياڻين جي يونين پنڃرو ٽوڙ]] * [[اسٽونڊنٽس فار سوسائٽي]] * [[امبيدڪر اسٽوڊنٽس ايسوسي ايشن]] * [[اسٽوڊنٽس فيڊريشن آف انڊيا|ايس ايف آءِ]] * [[ڊيموڪريٽڪ يوٿ فيڊريشن آف انڊيا]] * [[نيشنل اسٽوڊنٽس يونين آف انڊيا]] * [[آل انڊيا اسٽوڊنٽس ايسوسي ايشن]] * [[آل انڊيا ڊيموڪريٽڪ اسٽوڊنٽس آرگنائزيشن]] * [[ڪرانتڪاري يووا سنگاٿن]] * [[برسا امبيدڪر ڦول اسٽوڊنٽس اسوسيئيشن]] * آل انڊيا ڪيٿولڪ يونيورسٽي فيڊريشن * [[آل اروناچل پرديش اسٽوڊنٽس يونين]] * نارٿ ايسٽ اسٽوڊنٽس آرگنائيزيشن * [[جواهرلال نهرو يونيورسٽي اسٽوڊنٽس يونين]] * [[پنجاب اسٽوڊنٽس يونين]] * [[اسٽوڊنٽس اسلامڪ آرگنائيزيشن آف انڊيا]] * [[ڪيمپس فرنٽ آف انڊيا]] * [[ميزو زرلائي پوال]] * [[توپيرا اسٽوڊنٽس فيڊريشن]] * [[آل انڊيا سکھ اسٽوڊنٽس فيڊريشن]] * [[آل ادو مشمي اسٽوڊنٽس يونين]] * [[آل تائي احوم اسٽوڊنٽس يونين]] '''ٻيون تنظيمون''' * [[پيپلز يونين فار سول لبرٽيز]]<ref name=":24">{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/chandigarh-organisations-to-protest-against-caa-npr-and-nrc-on-january-1-6190734/|title=Chandigarh: Organisations to protest against CAA, NPR and NRC on January 1|date=2019-12-30|website=The Indian Express|language=en-US|access-date=2020-01-14}}</ref> * اسوسئيشن آف ڊيموڪريٽڪ رائٽس * [[نيشنل ڪنفيڊريشن آف هيومن رائٽس آرگنائزيشنز]]<ref>{{Cite web|url=http://www.daijiworld.com/news/newsDisplay.aspx?newsID=657667|title=Bantwal: CAA is fight between 'Indianness' and 'Brahminism' - Former IAS officer Sasikanth Senthil|website=www.daijiworld.com|access-date=2020-01-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/up-police-electrocuted-arrested-me-for-giving-legal-aid-to-anti-caa-protestors-kota-lawyer-1636579-2020-01-14|title=UP Police electrocuted, arrested me for giving legal aid to anti-CAA protestors: Kota lawyer|last=JaipurJanuary 14|first=Dev Ankur Wadhawan|last2=January 14|first2=2020UPDATED:|website=India Today|language=en|access-date=2020-01-14|last3=Ist|first3=2020 00:14}}</ref> * [[ڀيم آرمي]] * [[ڪرشڪ مڪتي سنگرام سميتي]] * [[آل انڊيا سينٽرل ڪائونسل آف ٽريڊ يونينز]]<ref name=":24"/> * [[خالصا ايئڊ]] * [[آسام ساهتيا سڀا]]<ref>{{Cite web|url=https://www.news18.com/news/india/anti-caa-protests-continue-as-protesters-descend-on-assam-streets-govt-employees-observe-cease-work-2428853.html|title=Anti-CAA Protests Continue as Protesters Descend on Assam Streets, Govt Employees Observe Cease Work|website=news18|access-date=22 December 2019}}</ref> * [[شريمنت شنڪرديوا سنگها]]<ref>{{Cite web|url=https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/assam-news/massive-protest-against-citizenship-amendment-act-at-fallangani|title=Massive protest against Citizenship Amendment Act at Fallangani|website=sentinelassam|access-date=22 December 2019}}</ref> * [[جماعت اسلامي هند]] * [[انڊين يوٿ ڪانگريس]] * [[پاپولر فرنٽ آف انڊيا]]<ref>{{Cite news|title=UP Seeks Ban On Popular Front Of India Over Anti-Citizenship Act Violence|url=https://www.ndtv.com/india-news/up-seeks-ban-on-popular-front-of-india-over-anti-citizenship-act-violence-2157017|newspaper=NDTV|date=31 December 2019|accessdate=3 January 2020}}</ref><ref>{{Cite news|last=Das|first=Shaswati|title=Why the Popular Front of India may soon be a proscribed outfit|url=https://www.livemint.com/news/india/why-the-popular-front-of-india-may-soon-be-a-proscribed-outfit-11577937809698.html|newspaper=LiveMint|date=2 January 2020|accessdate=3 January 2020}}</ref> * [[ويلفيئر پارٽي آف انڊيا]] ---- '''سهائتا ڪندڙَ:''' * [[عام آدمي پارٽي]] * [[آل انڊيا ترنمول ڪانگريس]] * [[هندستان جي ڪميونسٽ پارٽي (مارڪسسٽ)]] * [[ڪميونسٽ پارٽي آف انڊيا]] * [[انڊين نيشنل ڪانگريس]] * [[دراوڙا منترا ڪزگهام]] * [[سماجوادي پارٽي]] * [[راشٽريا لوڪ دل]] * [[انڊين يونين مسلم ليگ]] * [[نيشنلسٽ ڪانگريس پارٽي]] * [[آل انڊيا مجلس اتحاد المسلمين]] * [[راشٽريا جنتا دل]] * [[جنتادل (سيڪولر)]] * [[وانچت بهوجن اگهادي]] * [[مڪال نيڌي مائيم]] |side3= |side4= |leadfigures1= [[نريندر مودي]]<ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/those-indulging-in-arson-can-be-identified-by-their-clothes-narendra-modi-on-anti-caa-protest/articleshow/72687256.cms |title=Those indulging in arson 'can be identified by their clothes': Narendra Modi on anti-CAA protest |website=Economic Times|access-date=20 December 2019}}</ref><br/>([[هندستان جو وزيراعظم]])<br/> [[اميت شاهہ]]<ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/amit-shah-at-iec-caa-nrc-not-communal-opposition-misleading-people/videoshow/72856850.cms |title=Amit Shah at IEC: CAA, NRC not communal, opposition misleading people |website=Economic Times|access-date=20 December 2019}}</ref><br/>([[گھرو معاملن جو وزير (ڀارت)|وزير داخلہ منسٽر آف هوم افيئرز]])<br/> [[نتن گڊڪري]]<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/caa-not-against-muslim-community-of-india-nitin-gadkari-1630555-2019-12-22|title=CAA not against Muslim community of India: Nitin Gadkari|first1=Press Trust of India|last1=NagpurDecember 22|first2=2019UPDATED|last2=December 22|first3=2019 15:40|last3=Ist|website=India Today}}</ref><br/>([[وزارت روڊ ٽرانسپورٽ ۽ هاءِ ويز(انڊيا)|روڊ ٽرانسپورٽ ۽ هاءِ ويز جو وزير]])<br/> [[جگت پرڪاش نڊا]]<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/jp-nadda-takes-out-bjp-rally-in-kolkata-in-support-of-caa/articleshow/72937000.cms|title=JP Nadda takes out BJP rally in Kolkata in support of CAA &#124; India News - Times of India|website=The Times of India}}</ref><br/>([[ڀارتيا جنتا پارٽي جي صدرن جي فهرست|بي جي پي جو ورڪنگ پريزيڊنٽ]])<br/> [[همانتا بسوا سرما]]<ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/maximum-5-42-lakh-people-will-benefit-by-amended-citizenship-act-himanta-biswa-sarma/articleshow/72768881.cms?from=mdr|title=Maximum 5.42 lakh people will benefit by amended Citizenship Act: Himanta Biswa Sarma|date=16 December 2019|via=The Economic Times}}</ref><br/>([[نارٿ-ايسٽ ڊيموڪريٽڪ الائنس|نيڊا NEDA]] جو قومي ڪنوينر)<br/> [[سربانند سونووال]]<ref>{{Cite web|url=https://www.news18.com/news/india/parliament-live-amid-protests-amit-shah-to-table-citizenship-amendment-bill-in-lok-sabha-at-noon-today-2416925.html|title=Citizenship Bill Not Only for Assam But for Entire Country, Says Assam CM Sarbananda Sonowal|website=News18}}</ref><br/>([[آسام جي وڏن وزيرن جي فهرست|آسام جو چيف منسٽر]]) <br/>[[يوگي آدتياناٿ]] <br/>([[اتر پرديش جي وڏن وزيرن جي فهرست]])<br/>[[بي ايس يديورپا]]<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/will-implement-caa-in-karnataka-says-cm-yediyurappa-1629318-2019-12-18|title=Will implement CAA in Karnataka, says CM Yediyurappa|website=India Today}}</ref><br/>([[ڪرناٽڪا جي وڏن وزيرن جي فهرست|ڪرناٽاڪا جو وزيراعليٰ]]) |leadfigures2= ''(Non centralised leadership)'' [[ممتا بنرجي]]<ref name="mamata rally"/><br/>([[اولهه بنگال جي وڏي وزيرن جي فهرست]])<br/> [[پناراءِ وجئيان]]<br/>([[ڪيرالا جي وڏن وزيرن جي فهرست]])<br/> ---- Centralised leadership<br/> ''(Politicians and activists)''<br/> [[ڪنهيا ڪمار]]<ref name="Kanhaiya ABP 19">{{cite news |title=Kanhaiya Kumar holds anti-CAA protest in Patna, slams BJP |url=https://news.abplive.com/videos/news/kanhaiya-kumar-holds-anti-caa-protest-in-patna-slams-bjp-1128205 |accessdate=19 December 2019 |work=news.abplive.com |date=19 December 2019}}</ref><ref name="IT Kanhaiya">{{cite news |last1=Web Desk New |first1=India Today |title=Gandhi wali azaadi: Kanhaiya Kumar brings back azaadi slogan to protest against Jamia violence |url=https://www.indiatoday.in/india/story/kanhaiya-kumar-brings-back-azaadi-slogan-to-protest-against-caa-1628773-2019-12-16 |accessdate=19 December 2019 |work=India Today |date=16 December 2019 |language=en}}</ref><br/>[[پريانڪا گانڌي]]<ref name="Priyanka Gandhi"/><br/>[[ڪويتا ڪرشنن]]<br/>[[سيتارام يچوري]]<br/>[[اسدالدين اويسي]]<ref>{{cite news |url=https://www.thenewsminute.com/article/mammoth-protest-against-caa-hyderabad-owaisi-says-it-s-fight-save-india-114563 |last=B. |first=Nitin |accessdate=24 December 2019 |date=22 December 2019 |work=The News Minute |title=At mammoth protest against CAA in Hyderabad, Owaisi says it's a fight to save India}}</ref><br/>[[يوگيندر يادو]]<br/>[[اکيل گوگوئي]] ''(arrested)''<br/>[[چندرشيکر آزاد راون|چندرشيکر آزاد]] ''(arrested)''<br/>[[راهول گانڌي]]<br/>[[توشار گانڌي]]<ref>{{cite news |last1=Osborne |first1=Zoe |last2=Petersen |first2=Hannah |title=Gandhi's great-grandson joins wave of protest at law isolating India's Muslims |url=https://www.theguardian.com/world/2019/dec/21/citizenship-act-tushar-gandhi-great-grandson-india-muslim-infiltrators-backlash |accessdate=31 December 2019 |work=The Gaurdian |date=21 December 2019}}</ref><br/>Kannan Gopinathan<ref>{{cite news |last1=Rana |first1=Chahat |title=Chandigarh: CAA is essentially anti-poor, says former IAS officer Kannan Gopinathan |url=https://indianexpress.com/article/cities/chandigarh/chandigarh-caa-is-essentially-anti-poor-says-former-ias-officer-kannan-gopinathan-6202416/ |accessdate=7 January 2020 |work=The Indian Express |date=6 January 2020}}</ref><br/>[[عمر خالد]]<ref>{{Cite web|url=https://www.telegraphindia.com/states/west-bengal/narendra-modi-has-lost-the-battle-umar-khalid/cid/1735545|title=Modi has lost the battle: Khalid|website=www.telegraphindia.com|language=en|access-date=2020-01-14}}</ref><br/>[[فيروز مٿيبوروالا]]<ref>{{Cite web|url=https://www.mumbailive.com/en/politics/maharashtra-congress-has-called-for-an-all-party-meeting-against-the-caa-nrc-and-npr-on-january-24-44070|title=CAA, NRC Protests: Congress and other allies to protest on January 24|website=Mumbai Live|language=en|access-date=2020-01-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/mumbai/mumbai-women-in-purdah-lead-enormous-anti-caa-dharna-in-millat-nagar/articleshow/73217660.cms|title=Mumbai: Women in purdah lead enormous anti-CAA dharna in Millat Nagar {{!}} Mumbai News - Times of India|last=Jan 12|first=Bella Jaisinghani {{!}} TNN {{!}}|last2=2020|website=The Times of India|language=en|access-date=2020-01-14|last3=Ist|first3=22:14}}</ref> ---- ''(اسڪالرَ, ليکڪ, آرٽسٽ)'' [[رامچندر گوها]]<ref>{{cite news |title=Historian Ramachandra Guha detained at anti-CAA protest in Bengaluru, says feel sorry for cops |date=19 December 2019 |url=https://www.indiatoday.in/india/story/ramachandra-guha-detained-1629549-2019-12-19 |work=[[انڊيا ٽوڊي]] |accessdate=24 December 2019 |last=Pinto |first=Nolan}}</ref><br/>[[ارون ڌتي راءِ]]<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/caa-protests-arundhati-roy-asks-people-to-give-false-names-like-ranga-billia-for-npr-1631446-2019-12-25|title=CAA protests: Arundhati Roy asks people to give false names like Ranga-Billa for NPR|last=DelhiDecember 25|first=India Today Web Desk New|last2=December 25|first2=2019UPDATED|website=India Today|language=en|access-date=25 December 2019|last3=Ist|first3=2019 20:57}}</ref><br/>[[هرش مندر]]<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/other-states/police-framing-false-charges-to-crack-down-on-anti-caa-protests-in-up-activists/article30401119.ece|title=Anti-CAA protests: Reign of terror in Uttar Pradesh, assert activists|last=Reporter|first=Staff|date=26 December 2019|work=The Hindu|access-date=26 December 2019|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref><br/>[[جاويد اختر]]<br/>[[ورون گروور (ليکڪ)|ورون گروور]]<br/>[[زوبين گارگ]]<ref>{{Cite web|url=https://www.news18.com/news/india/music-art-tie-them-as-zubeen-garg-and-a-host-of-assamese-artistes-lead-anti-caa-stir-from-the-front-2432069.html |title=Music, Art Tie Them as Zubeen Garg and a Host of Assamese Artistes Lead Anti-CAA Stir from the Front |website=news18|access-date=22 December 2019}}</ref><br/>[[سوارا ڀاسڪر]]<ref>{{Cite news|url=https://gulfnews.com/entertainment/bollywood/swara-bhaskar-slams-caa-as-anti-india-and-sinister-1.68732169|title=Swara Bhaskar slams CAA as 'anti-India' and 'sinister'|last=Radhakrishnan|first=Manjusha |date=31 December 2019|work=[[گلف نيوز]]|access-date=31 December 2019|language=en}}</ref><br/>[[محمد ذيشان ايوب|ذيشان ايوب]]<ref>{{cite news |title=Everyone knows about it, says Zeeshan Ayyub on CAA |url=https://www.asianage.com/entertainment/bollywood/130120/everyone-knows-about-it-says-zeeshan-ayyub-on-caa.html |accessdate=13 January 2020 |work=The Asian Age |date=13 January 2020}}</ref><br/>[[انوراگ ڪشيپ]]<ref>{{cite news |last1=Joshi |first1=Namrata |title=CAA: There is nobody to have a dialogue with, says Anurag Kashyap |url=https://www.thehindu.com/news/national/the-anurag-kashyap-interview-there-is-nobody-to-have-a-dialogue-with/article30550748.ece |accessdate=13 January 2020 |work=The Hindu |date=12 January 2020 |archive-date=13 January 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200113145154/https://www.thehindu.com/news/national/the-anurag-kashyap-interview-there-is-nobody-to-have-a-dialogue-with/article30550748.ece |dead-url=unfit }}</ref><br/> |sidebox= |Dead= }} '''شهريت ترميمي ايڪٽ خلاف احتجاج''' يا '''احتجاج سٽيزنشپ امينڊمينٽ ايڪٽ''' ({{lang-en|Citizenship Amendment Act protests}}) '''سي اي اي (CAA)''' ۽ '''اين آر سي (NRC) احتجاج''', '''سي اي بي ۽ اين آر سي احتجاج''' جي نالي سان پڻ سُڃاتو ويندڙ سٽيزنشپ (ترميم) ايڪٽ (سي اي اي CAA)، جيڪو 12 ڊسمبر 2019 تي قانون ۾ نافذ ڪيو ويو هو ۽ ملڪ ۾ شهرين جي قومي نيشنل رجسٽرڊ (اين آر سي) جي تجويز جي خلاف، ڀارت ۾ هلندڙ مُظاهرن ۽ احتجاجن جو هڪ سلسلو آهي. ڀارتي پارليامينٽ (10 ڊسمبر 2019 تي [[لوڪ سڀا]] ۽ 11 ڊسمبر تي [[راجيا سڀا]] طرفان) شهريت (ترميم) بل، 2019 پاس ڪيو. ان کان اڳ ڀارتي ڪابينا ان بل جي منظوري ڏئي چُڪي هئي۔<ref name=":4">{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/parliament-winter-session-live-updates-amit-shah-tables-citizenship-amendment-bill-in-lok-sabha/liveblog/72432302.cms|title=Lok Sabha live: Citizenship Bill to be tabled in Rajya Sabha next|website=The Times of India|language=en|access-date=10 ڊسمبر 2019}}</ref><ref name="passed">{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/citizenship-amendment-bill-set-to-become-act-after-clearing-rajya-sabha-test-1627454-2019-12-11|title=Citizenship Amendment Bill set to become Act after clearing Rajya Sabha test|date=11 ڊسمبر 2019|website=[[انڊيا ٽوڊي]]|archive-url=|archive-date=|access-date=11 ڊسمبر 2019}}</ref> بل پاس ٿيندي ئي سموري ملڪ ۾ مظاهرن ۽ احتجاجن جو سلسلو شروع ٿي ويو. خاص ڪري [[آسام]]<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/mail-today/story/citizenship-bill-protests-here-why-assam-is-burning-1627538-2019-12-12|title=Citizenship Amendment Bill protests: Here's why Assam is burning|last=DelhiDecember 12|first=Kaushik Deka New|last2=ڊسمبر 12|first2=2019UPDATED:|website=India Today|language=en|access-date=2019-12-12|last3=Ist|first3=2019 04:01}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/et-explains/citizenship-bill-why-is-assam-protesting/articleshow/72483294.cms|title=Citizenship Amendment Bill 2019: Why is Assam protesting?|last=Singh|first=Bikash|date=2019-12-12|work=The Economic Times|access-date=2019-12-12}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-india-50739593|title='Anti-Muslim’ citizenship law challenged in India court|date=2019-12-12|access-date=2019-12-12|language=en-GB}}</ref>، [[تريپورہ]] ۽ [[مني پور]] ۾ وڏي پيماني تي احتجاج ٿيو.<ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/protests-and-strikes-hit-assam-manipur-tripura-against-cab/story-dPRUypEh1zaUzVOY86O7oK.html|title=Protests and strikes hit Assam, Manipur, Tripura against CAB|date=2019-12-09|access-date=2019-12-12|language=en-GB}}</ref> انهن احتجاجن ۾ ڪيترائي ماڻهو زخمي ٿيا ۽ ٻن ڄڻن جو موت ٿي چُڪو آهي. == پس منظر == [[سٽيزنشپ (ترميم) ايڪٽ، 2019|شهريت ترميمي ايڪٽ 2019]] هڪ اهڙو قانوني بل آهي جيڪو [[هندستاني قوميت جو قانون|ڀارتي قانون شهريت]] 1955 ۾ ترميم ڪري ٿو ۽ 31 ڊسمبر 2014 کان اڳ [[افغانستان]]، [[بنگلا ديش]] ۽ [[پاڪستان]] کان آيل [[هندو]]، [[سک]]، [[ٻڌمت]]، [[جين ڌرم|جين مت]]، [[پارسي|فارسي ماڻهن]] ۽ [[عيسائي|مسيحي]]ن کي شَهريت ڏيڻ جو دَڳُ (رستو) چٽو (صاف) ڪري ٿو. ان بل ۾ [[مسلمان]]ن کي شامل ناهي ڪيو ويو، جنهنڪري هي احتجاج ٿي رهيا آهن. ان بل ۾ مهاجرن جي لاءِ [[نيچرلائيزيشن|نئين ملڪ جي شهريت ملڻ جو عمل]] جي مُدت 11 سال کان گهٽائي 5 سال ڪئي وئي آهي. هي بل آسام اڪورڊ، 1985 جي ڪِلاز 5 کي پڻ سِڌوسنئون (براہ راست) چيلينج ڪري ٿو. ان بل جي خلاف سموري ملڪ ۾ تحريڪون شروع ٿي ويون آهن. ملڪ جي شهرين تنظيمن (سول سوسائٽي) طرفان مخالفت ڪئي وئي آهي ۽ [[انڊين نيشنل ڪانگريس]] پاران ايوان پارليامينٽ ۽ ٻاهر سڙڪُن (روڊن) تي ملڪي سطح جو احتجاج شروع ڪيو ويو آهي. == تاريخ == شروع ۾ اُتر اوڀرندي رياستن پاران ان بل جي حمايت ڪئي وئي هُئي. [[ڀارتيا جنتا پارٽي|بي جي پي]] طرفان آسام ۽ اُتر اوڀرندي هندستان جي ٻين رياستن سان وعدو ڪيو هيو تہ هو انهين رياستن ۾ انهن غير قانوني مهاجرن کي بي دخل ڪندا، جيڪي 25 مارچ 1971 کانپوءِ مُلڪ ۾ گهِري آيا هيا. ساڳئي ڳالهہ آسام ٺاهہ (آسام اڪورڊ) ۾ چيل آهي. انهن وعدو ڪيو هيو تہ شهريت ترميمي بل آسام اڪورڊ جي خلاف نہ هوندو. اُتر اُڀرندي رياستن جي 14 لوڪ سڀا سيٽُن ۾ بي جي پي 9 تڪن جي سيٽن تي کٽي (ڪامياب) آئي هئي، 4 ڊسمبر 2019 تي ڀارت جي ڪابينا ان بل کي منظور ڪيو ۽ انهيءَ کانپوءِ آسام جي شهر [[گوهاٽي]] ۾ زبردست احتجاج شروع ٿي ويو. آسام کانسواءِ ٻين پاڙيسري رياستن ۾ مظاهرا شروع ٿي ويا.<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/anti-cab-protests-in-assam-police-opens-fire-on-protestors/articleshow/72487251.cms|title=Anti-CAB stir: People defy curfew, police open fire as Assam|date=2019-12-12|access-date=2019-12-13|language=en-GB}}</ref> [[دسپور]] ۾ هزارين مظاهرين پوليس بيريڪيڊ کي ٽوڙِي ڇڏيو ۽ [[آسام اسيمبلي عمارت]] جي سامهون مُظاهرا ڪيا. <ref>{{Cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2019/12/india-northeast-protesters-rally-citizenship-bill-191210111006001.html|title=In India's northeast, protesters rally against citizenship bill|website=www.aljazeera.com|access-date=2019-12-12}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/reuters/2019/12/09/world/asia/09reuters-india-citizenship.html|title=Protests Erupt as India Pushes for Religion-Based Citizenship Bill|last=Reuters|date=2019-12-09|work=The New York Times|access-date=2019-12-12|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref> [[اگرتلا]] ۾ پڻ ڏاڍو زبردست احتجاج ٿيو.<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/agartala/anti-cab-protests-turn-violent-in-tripura/articleshow/72472009.cms|title=Anti-CAB protests turn violent in Tripura {{!}} Agartala News – Times of India|last=Dec 11|first=Biswendu Bhattacharjee {{!}} TNN {{!}} Updated:|last2=2019|website=The Times of India|language=en|access-date=2019-12-12|last3=Ist|first3=14:52}}</ref> انکانپوءِ تہ سموري ملڪ ۾ احتجاجن جو اڻ کُٽ سلسلو شروع ٿي ويو. ڪيترن ئي ننڍن توڙي وڏن شهرن ۾ ماڻهو سڙڪن (روڊ) نڪري آيا. جهڙوڪ [[دهلي]]<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/citizenship-amendment-bil-protests-assam-tripura-delhi-rajya-sabha-test-1627203-2019-12-11|title=Shutdown in Northeast, furore across nation as Citizenship Amendment Bill set for Rajya Sabha test today|last=DelhiDecember 11|first=Hemanta Kumar Nath Ashutosh Mishra New|last2=ڊسمبر 11|first2=2019UPDATED:|website=India Today|language=en|access-date=2019-12-12|last3=Ist|first3=2019 00:24}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Delhi/protests-against-cab-spill-on-to-city-streets/article30271483.ece|title=Protests against CAB spill on to Delhi streets|last=Ravi|first=Sidharth|date=2019-12-11|work=The Hindu|access-date=2019-12-12|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref>،، [[ممبئي]]<ref name=":1"/>، [[بنگلور|بينگلور]]<ref>{{Cite web|url=https://www.deccanchronicle.com/nation/current-affairs/091219/bengaluru-citizens-protest-against-citizenship-amendment-bill.html|title=Bengaluru: Citizens protest against Citizenship Amendment Bill|date=2019-12-09|website=Deccan Chronicle|language=en|access-date=2019-12-12}}</ref>، [[حيدرآباد رياست|حيدرآباد، دکن]]<ref>{{Cite web|url=https://www.deccanchronicle.com/nation/current-affairs/111219/cab-triggers-protests-in-hyderabad.html|title=CAB triggers protests in Hyderabad|last=Moin|first=Ather|date=2019-12-11|website=Deccan Chronicle|language=en|access-date=2019-12-12}}</ref> ۽ [[جيپور|جئي پور]]<ref name=":0"/> جي عوام پنهنجو احتجاج درج ڪرائيندي حڪومت کي بل واپس وٺڻ جي گُهرَ ڪئي. عوام سميت يونيورسٽين، ڪاليجن ۽ آءِ آءِ ٽي (انفارميشن ٽيڪنالاجي) ادارن جي شاگردن، اساتدن ۽ ٻين ملازمن پڻ ڪُلهوڪُلهي ۾ ملائي مظاهرن ۾ شريڪ ٿيا. آءِ آءِ ٽي ممبئي<ref name=":1">{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/india/students-of-iit-bombay-protest-passage-of-cab-6162608/|title=Students of IIT-Bombay protest passage of CAB|date=2019-12-12|website=The Indian Express|language=en-US|access-date=2019-12-12}}</ref>، [[پريزيڊنسي يونيورسٽي، ڪولڪاتا]]<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/kolkata/presidency-university-students-protest-against-citizenship-bill/articleshow/72494015.cms|title=Presidency University students protest against citizenship bill {{!}} Kolkata News – Times of India|last=Dec 12|first=PTI {{!}}|last2=2019|website=The Times of India|language=en|access-date=2019-12-13|last3=Ist|first3=19:12}}</ref>، جامعہ مليہ اسلاميہ<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/india/citizenship-bill-protest-jamia-millia-islamia-students-police-clash-6165506/|title=Delhi: 50 Jamia students detained after clash with cops during Citizenship Bill protests|date=2019-12-13|website=The Indian Express|language=en-US|access-date=2019-12-13}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/delhi-jamia-millia-islamia-students-clash-with-police-after-مارچ-opposing-cab-stopped/articleshow/72526897.cms|title=Citizenship Amendment Act protests in Delhi: 50 Jamia Millia Islamia students detained after clash with cops {{!}} Delhi News – Times of India|last=Dec 13|first=Mohammad Ibrar {{!}} TNN {{!}} Updated:|last2=2019|website=The Times of India|language=en|access-date=2019-12-13|last3=Ist|first3=19:46}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/50-jamia-students-detained-after-clash-with-cops-during-protest-against-citizenship-bill/article30298456.ece|title=50 Jamia students detained after clash with cops during CAB protest|date=2019-12-13|work=The Hindu|access-date=2019-12-13|others=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref>، [[دهلي يونيورسٽي]]<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/pti-stories/delhi-university-students-hold-protest-burn-copies-of-citizenship-bill-119121201213_1.html|title=Citizenship bill: DU students hold protest, call legislation 'communal'|last=India|first=Press Trust of|date=2019-12-12|work=Business Standard India|access-date=2019-12-13}}</ref> ۽ [[علي ڳڙھ مسلم يونيورسٽي]]۔<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/fir-against-amu-students-for-protesting-against-citizenship-amendment-bill/article30274834.ece|title=FIR against Aligarh Muslim University students for protesting against Citizenship (Amendment) Bill|date=2019-12-11|work=The Hindu|access-date=2019-12-12|others=Special Correspondent|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> جي شاگردن پاران لاڳاتار احتجاج ڪيو ويو. علي ڳڙھ مسلم يونيورسٽي ۾ پوليس جا اهلڪار بيهاريا ويا پر شاگرن جو جوش ۽ جنون نہ ٿيو. جامعہ مليہ اسلاميہ جي شاگردن تي پوليس لٺيون وسايون (لاٺِي چارج) ۽ ڳوڙها آڻيندڙ گئس (آنسو گيس) جا گولا اُڇلايا ويا جنهن سان ڪيترائي شاگيرد زخمي ٿي اسپتال ۾ علاج هيٺ داخل آهن. == اثر == مظاهرن سبب فلائيٽ ۽ ٽرينون بند ڪيون ويون.<ref>{{Cite web|url=https://www.deccanchronicle.com/nation/current-affairs/121219/citizenship-bill-protests-affect-assam-flights-suspended-train-servi.html|title=Citizenship Bill protests affect Assam; flights suspended, train services hit|date=2019-12-12|website=Deccan Chronicle|language=en|access-date=2019-12-12}}</ref> آسام ۽ تريپورا ۾ حڪومت طرفان انٽرنيٽ جي سروس (خدمت) معطل ڪئي وئي آهي.<ref name="The Hindu">{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/other-states/anti-citizenship-bill-protests-army-deployed-in-assam-tripura-internet-suspended/article30277108.ece|title=Anti-Citizenship Bill protests: Army deployed in Assam, Tripura; Internet suspended|date=2019-12-11|work=The Hindu|access-date=2019-12-12|others=Special Correspondent|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> [[رنجي ٽرافي 2019-2020]] جو آسام ۽ سروسز جي وچ۾ مقابلو منسوخ ٿي ويو.<ref>{{cite web|url=https://sportstar.thehindu.com/cricket/ranji-trophy-2019-20-day-four-games-in-assam-and-tripura-suspended-due-to-curfew-citizenship-amendment-bill/article30284054.ece|title=Ranji Trophy 2019–20: Day four game in Assam suspended due to curfew over CAB|work=Sport Star|accessdate=12 ڊسمبر 2019}}</ref> گوهاٽي ۾ ڀارت جاپان سيمينار منعقد ٿيڻو هيو، جنهن ۾ وزير اعظم جاپان شنزو آبي جي شريڪ ٿيڻ جو پڻ آسرو هيو پر اهو پڻ رد ڪيو ويو.<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/international/india-japan-guwahati-summit-cancelled/article30294202.ece|title=India-Japan Guwahati summit cancelled in view of protests|last=Bhattacherjee|first=Kallol|date=2019-12-13|work=The Hindu|access-date=2019-12-13|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.saudigazette.com.sa/article/584894/World/Asia/India-protests-spread-over-anti-Muslim-law|title=India protests spread over 'anti-Muslim' law|date=2019-12-13|website=Saudigazette|language=English|access-date=2019-12-13}}</ref> فرانس، اسرائيل، آمريڪا ۽ گڏيل بادشاهت برطانيا پاران پنهنجي شهرين کي انڊيا (ڀارت) ۾ وڃڻ بابت خاص هدايتون جاري ڪيون ويون.<ref>https://in.usembassy.gov/travel-alert-for-u-s-citizens-protests-in-northeastern-states-121319/</ref><ref>https://www.thehindu.com/news/national/citizenship-act-protests-france-israel-us-uk-issue-travel-advisories/article30304634.ece</ref> == حوالا == {{حوالا|2}} [[زمرو:هلندڙ احتجاج]] [[زمرو:ڀارت جي سياست]] [[زمرو:ڀارت ۾ احتجاج]] str12vutimnmsxku17l0as1d19n1aph 0 54202 295210 253010 2024-11-06T11:07:07Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295210 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = سوارا ڀاسڪر <br> Swara Bhaskar | image = Swara Bhaskar at Lux Golden Rose Awards 2018 (24) (cropped).jpg | caption = ڀاسڪر سال 2018 ۾ لڪس گولڊن روز ايوارڊ جي تقريب ۾ فوٽو ڇڪرائي رهي آهي | birth_date = {{birth date and age|1988|04|09|df=y}} | birth_place = [[دهلي]], انڊيا | yearsactive = سال 2009 کان هينئر تائين | occupation = اداڪارڻ، ناٽڪڻ (اداڪارا، ايڪٽريس) | birth_name = Swara Bhaskar | nationality = انڊين | ethnicity = | education = سماجيات (سوشيالوجي) ۾ ايم اي جي ڊگري | alma_mater = [[مرانڊا هائوس، دهلي]]<br />[[جواهرلال نهرو يونيورسٽي]] | spouse = | parents = ڪمانڊر [[چتراپو اودي ڀاسڪر]] (پيءُ)<br />ايرا ڀاسڪر (ماءُ، امڙ) }} '''سُوَارا ڀاسڪر''' ({{lang-en|Swara Bhaskar}}) هڪ ڀارتي فلمي [[اداڪار|اداڪارا]] آهي. هن گهڻي ريت باليووڊ فلمن ۾ ڪم ڪيو آهي. سندس بهترين اداڪاري جي عيوض کيس ٻہ ڀيرا اسڪرين اعزاز سان نوازيو ويو ۽ ٽي ڀيرا [[فلم فيئر ايوارڊ]] جي لاءِ نامزد پڻ ڪيو ويو. سوارا هڪ نيول آفيسر چترپو آدي ڀاسڪر جي ڌيءُ آهي، هن جو ننڍپڻ [[دهلي]] ۾ گذريو. [[دهلي يونيورسٽي]] کان انگريزي ۾ بي اي ڊِگري حاصل ڪرڻ کانپوءِ [[جواهرلال نهرو يونيورسٽي]] ۾ ايم اي [[سماجيات]] (سوشيالاجي) جي لاءِ داخلا ماڻيائين. == ڪيريئر == [[فائل:Swara Bhaskar walks the ramp at The Wedding Junction Festive Show (06) (cropped).jpg|thumb|سوارا ڀاسڪر ويڊنگ جنڪشن فيسٽيول شو ۾ چڙهائي (ريمپ) پَنڌُ (واڪ) ڪري رهي آهي]] سوارا 2009 ۾ پنهنجي شروعاتي فلم مڌولال ڪيپ واڪنگ ۾ معاون ڪردار نڀايو. سال 2011 ۾ فلم تنوويڊزمنو ۾ معاون ڪردار نڀايائين، جنهن ۾ سندس [[اداڪاري]] وڏي پيماني تي مڃي وئي. ان فلم ۾ هن جي ڪارڪردگي (پرفارمنس) کي فلم تنقيد نگارن طرفان ساراهيو ويو ۽ بهترين معاون اداڪارا لاءِ فلم فيئر اعزاز (ايوارڊ) جي لاءِ کيس نامزد ڪيو ويو. سال 2013 جي رومانوي (رومانٽڪ) [[فلم]] رانجهنا جنهن کي فلمي تنقيدنگارن خراجِ تحسين پيش ڪيو، تنهن فلم ۾ سندس اداڪاري کي ڏاڍو ساراهيو ويو. ان فلم جي اداڪاري سبب هن کي ٻيهر بهترين معاون اداڪارا لاءِ فلم فيئر ايوراڊ جي لاءِ نامزد ڪيو ويو.<ref>http://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/swara-bhaskar-says-women-should-be-angry-and-shameless-for-their-own-good-4730321/</ref> تنو ويڊز منو ريٽرنز جي اداڪاري کي پڻ وڏو ساراهيو ويو، انکانپوءِ فلم [[پريم رتن ڌن پايو]] ۾ ڪردار نڀايائين. اهي ٻئي فلمون سال 2015 ۾ سڀ کان وڌيڪ ڪمائيندڙ فلمون آهن. سال 2016 جي فلم نل بٽي سناٽا ۽ سال 2017 جي فلم انارڪلي آف آرا کي پڻ سُٺي نگاهہِ سان ڏٺو ويو، جنهن ۾ هن مُک اسٽار طور ڪردار نڀايو هيو. انهيءَ فلم جي لاءِ کيس بهترين اداڪارا لاءِ اسڪرين تنقيدي اعزاز سان نوازيو ويو ۽ نيٺ فلم کي بهترين اداڪارا لاءِ فلم فيئر ايوراڊ نامزد ڪيو ويو.<ref>https://www.filmfare.com/awards/filmfare-awards-2018/nominations/critics-best-actor-female/swara-bhaskar</ref> == شروعاتي زندگي == سوارا جي پيدائش [[اپريل]] 9، 1988 تي [[دهلي]] ۾ ٿي.<ref>{{Cite news|url=http://www.hindustantimes.com/brunch/dating-a-writer-makes-for-great-conversations-swara-bhaskar/story-MU8nTxwz65RD5vUlWJiXvI.html|title=Dating a writer makes for great conversations: Swara Bhaskar|date=18 جنوري 2017|newspaper=Hindustan Times|accessdate=8 اپريل 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225170735/https://www.hindustantimes.com/brunch/dating-a-writer-makes-for-great-conversations-swara-bhaskar/story-MU8nTxwz65RD5vUlWJiXvI.html|archivedate=2018-12-25|dead-url=no}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.hindustantimes.com/bollywood/swara-bhaskar-calls-herself-an-unapologetic-feminist-says-it-s-a-misunderstood-term/story-bdQJ9JxaqFG2TuPKfO2tNP.html|title=Swara Bhaskar calls herself an unapologetic feminist, says it’s a misunderstood term|date=جون 9, 2017|newspaper=Hindustan Times|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225170738/https://www.hindustantimes.com/bollywood/swara-bhaskar-calls-herself-an-unapologetic-feminist-says-it-s-a-misunderstood-term/story-bdQJ9JxaqFG2TuPKfO2tNP.html|archivedate=2018-12-25|access-date=2020-01-17|dead-url=no}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.deccanchronicle.com/entertainment/bollywood/150317/my-experience-of-bollywood-not-nepotistic-at-all-swara-bhaskar.html|title=My experience of Bollywood not nepotistic at all: Swara Bhaskar|date=مارچ 15, 2017|newspaper=Deccan Chronicle|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225170726/https://www.deccanchronicle.com/entertainment/bollywood/150317/my-experience-of-bollywood-not-nepotistic-at-all-swara-bhaskar.html|archivedate=2018-12-25|access-date=2020-01-17|dead-url=no}}</ref><ref>{{cite news|url=http://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/sonam-kapoor-is-a-better-friend-to-swara-bhaskar-4581946/|title=Sonam Kapoor is a better friend to me than I’m to her: Swara Bhaskar|date=مارچ 23, 2017|newspaper=The Indian Express|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225170712/https://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/sonam-kapoor-is-a-better-friend-to-swara-bhaskar-4581946/|archivedate=2018-12-25|access-date=2020-01-17|dead-url=no}}</ref> هن جو پيءُ چترپو ادي ڀاسڪر تيلگو نيول آفيسر هيو ۽ هن جي ماءُ جواهرلال نهرو يونيورسٽي ۾ پروفيسر هُئي. سوارا دهلي ۾ ئي پرورش پاتي ۽ سردار پٽيل ودياليا منجهان [[اسڪول|اسڪولي]] [[تعليم]] پرائي.<ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/Brunch/Brunch-Stories/Personal-Agenda-Swara-Bhaskar-actress/Article1-1157084.aspx|title=Personal Agenda: Swara Bhaskar, actress|date=29 نومبر 2013|publisher=Hindustan Times|archiveurl=http://web.archive.org/web/20181225170655/https://www.hindustantimes.com/archive-news/|archivedate=25 ڊسمبر 2018|accessdate=2013-12-01}}</ref> انکانپوءِ دهلي يونيورسٽي جي مرانڊا هائوس منجهان بي اي [[انگريزي ٻولي|انگريزي]] جي تعليم حاصل ڪيائين، جتي هڪ ٻئي اداڪارا [[منيشا لامبا]] سندس هم ڪلاسي (ڪلاس فيلو) هُئي، انکانپوءِ هن جواهر لال نهرو يونيورسٽي کان [[سماجي اڀياس|سماجيات]] (سوشيالوجي) ۾ ايم اي جي ڊگري ماڻي.<ref name="swaranosex">{{cite web|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2011-04-09/news-interviews/29400031_1_jnu-hain-film|title=No sex for a role: Swara Bhaskar|date=9 اپريل 2012|publisher=Times of India|accessdate=3 فيبروري 2013}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.thehindu.com/features/cinema/i-was-always-a-dramebaaz/article4966379.ece|title=I was always a dramebaaz child: Swara Bhaskar|date=9 جولاءِ 2013|publisher=The Times of India|archiveurl=http://web.archive.org/web/20181225170716/https://www.thehindu.com/features/cinema/i-was-always-a-dramebaaz/article4966379.ece%20/|archivedate=25 ڊسمبر 2018|accessdate=2013-12-01}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/Entertainment/Bollywood/Bindiya-and-Murari-have-some-of-the-best-dialogues-in-the-film-Swara-Bhaskar/Article1-1086901.aspx|title=Bindiya and Murari have some of the best dialogues in the film: Swara Bhaskar – Hindustan Times|date=4 جولاءِ 2013|archiveurl=http://web.archive.org/web/20190106063818/https://www.hindustantimes.com/archive-news/|archivedate=6 جنوري 2019|accessdate=2013-12-01}}</ref> == فلمن جي فهرست == {| class="wikitable" |+ڪُنجي | style="background:#FFFFCC;" |{{dagger|alt=Films that have not yet been released}} |فلمون جيڪي اڄ تائين منظرِعام تي ناهين آيون |} {| class="wikitable sortable" !سال !عنوان !ڪردار !بئي معلومات |- |2009 |''مڌولال ڪيپ واڪنگ'' |سڌا ايم ڊيوبي | |- | rowspan="2" |2010 |''[[گزارش (فلم)|گزارش]]'' |راڌيڪا تلوار | |- |''[[دا انٽائٽلڊ ڪارتڪ ڪرشنن پروجيڪٽ]]'' |سوارا ڀاسڪر / مايا | |- | rowspan="2" |2011 |''[[تنو ويڊز منو]]'' |پائل سنها سنگھ | |- |''[[چلر پارٽي]]'' |باٽل آور اينڪر | |- | rowspan="4" |2013 |''لزن۔.۔ امايا'' |امايا ڪرشنا مورتي | |- |''[[اورنگزيب (فلم)|اورنگزيب]]'' |سُمن | |- |''[[رانجهنا (فلم)]]'' |بنديا | |- |''[[سب ڪي بجي گي بينڊ]]'' |جيا | |- |2014 |''[[مڇلي جل ڪي راني هي]]'' |عائشہ سڪسينہ | |- | rowspan="3" |2015 |''[[تنو ويڊز منو ريٽرنز]]'' |پائل سنها سنگھ | |- |''[[پريم رتن ڌن پايو]]'' |راڄڪماري چندريکا | |- |''ايڪس:پاسٽ از پريسينٽ'' |آنٽي | |- |2016 |''نِل بٽي سناٽا'' |چندا سُهائي | |- |2017 |''انارڪلي آف آراہ'' |انارڪلي | |- |2018 |''ويري دي ويڊنگ'' |اعلان ٿيڻ باقي |<ref>{{Cite news|url=http://www.dnaindia.com/bollywood/report-veere-di-wedding-co-star-swara-bhaskar-makes-shikha-talsania-s-birthday-special-2551604|title='Veere Di Wedding' co-star Swara Bhaskar makes Shikha Talsania's birthday special {{!}} Latest News & Updates at Daily News & Analysis|date=2017-10-10|work=dna|access-date=2017-10-13|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225170703/https://www.dnaindia.com/bollywood/report-veere-di-wedding-co-star-swara-bhaskar-makes-shikha-talsania-s-birthday-special-2551604|archivedate=2018-12-25|language=en-US|dead-url=no}}</ref> |} == ٽيليويزن == {| class="wikitable sortable" !سال !پروگرام !ڪردارُ (رول) !چينل !وڌيڪ معلومات !حوالا |- |2014 |''سموڌان: دا ميڪنگ آف دا ڪانسٽيٽي ٽيوشن آف انڊيا'' |پيش ڪار |راجيا سڀا ٽي وي | |<ref>{{cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Swara-Bhaskar-anchors-Shyam-Benegals-Samvidhaan/articleshow/28568105.cms|title=Swara Bhaskar anchors Shyam Benegal's Samvidhaan|date=جنوري 21, 2014|accessdate=اپريل 20, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181225170740/https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Swara-Bhaskar-anchors-Shyam-Benegals-Samvidhaan/articleshow/28568105.cms|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190106063812/https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Swara-Bhaskar-anchors-Shyam-Benegals-Samvidhaan/articleshow/28568105.cms|archive-date=25 December 2018|archivedate=6 January 2019|dead-url=no}}</ref> |- |2015–2017 |''[[رنگولي (ٽي وي سيريز)|رنگولي]]'' |ميزبان/پيشڪار |[[ڊي ڊي نيشنل]] | |<ref>{{cite web|url=http://www.thehansindia.com/posts/index/National/2015-11-02/Swara-Bhaskar-to-host-Doordarshans-Rangoli/184024|title=Swara Bhaskar to host Doordarshan’s Rangoli|date=نومبر 2, 2015|archiveurl=http://web.archive.org/web/20181225170731/https://www.thehansindia.com/posts/index/National/2015-11-02/Swara-Bhaskar-to-host-Doordarshans-Rangoli/184024|archivedate=25 ڊسمبر 2018|accessdate=اپريل 19, 2018}}</ref><ref>{{cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/swara-bhaskar-bids-adieu-to-dd-nationals-rangoli/articleshow/58680591.cms|title=Swara Bhaskar bids adieu to DD National's 'Rangoli'|accessdate=15 مئي, 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225170713/https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/swara-bhaskar-bids-adieu-to-dd-nationals-rangoli/articleshow/58680591.cms|archivedate=2018-12-25|dead-url=no}}</ref> |- |2016–2017 |''اٽ از ناٽ ديٽ سمپل'' |ميرہ |ووٽ |ويب سيريز |<ref>{{cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Unhappy-marriage-or-perfect-affair-Its-not-that-simple/articleshow/54696027.cms|title=Unhappy marriage or perfect affair? It’s not that simple|date=آڪٽوبر 6, 2016|accessdate=اپريل 20, 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225170704/https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Unhappy-marriage-or-perfect-affair-Its-not-that-simple/articleshow/54696027.cms|archivedate=2018-12-25|dead-url=no}}</ref> |} == ايوارڊ == {| class="wikitable sortable" !سال !فلم !اعزاز !زمرو !نتيجو |- | rowspan="4" |2012 | rowspan="4" |''تنو ويڊز منو'' |[[فلم فيئر اعزاز]] ايوارڊ |[[فلم فيئر اعزاز براءِ بهترين معاون اداڪارہ|بهترين معاون اداڪارا]] |{{nom}}<ref>{{cite web|url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/features/type/view/id/2974/Nominations+for+57th+Idea+Filmfare+Awards+2011|title=Nominations for 57th Idea Filmfare Awards 2011|website=Bollywood Hungama|archiveurl=http://web.archive.org/web/20181225170720/http://www.bollywoodhungama.com/features/|archivedate=25 ڊسمبر 2018|accessdate=28 سيپٽمبر 2015}}</ref> |- |[[زي فلمي ايوارڊ]] |[[بهترين معاون اداڪارا لاءِ زي فلمي اعزاز|بهترين معاون اداڪارا]] |{{کٽيو}} |- |[[انٽرنيشنل انڊين فلم اڪيڊمي ايوارڊز]] |بهترین ساٿي (معاون) اداڪارا |{{نامزد}} |- |اسڪرين ايوارڊ |[[بهترين معاون اداڪارا لاءِ اسڪرين ايوارڊ|بهترين مددگار اداڪارا]] |{{nom}}<ref>{{cite web|url=http://ibnlive.in.com/news/screen-awards-2014-the-complete-list-of-winners/445419-8-66.html|title=Screen Awards 2014: And the winner is.۔.|date=2014|work=ibnlive.in.com|accessdate=2 جون 2015}}</ref> |- | rowspan="4" |2014 | rowspan="4" |''رانجهنا (فلم)'' |فلم فيئر اعزاز |بهترين ساٿي (معاون) اداڪارا |{{nom}}<ref>{{cite web|url=http://www.filmfare.com/news/59th-idea-filmfare-awards-nominations-5138.html|title=59th Idea Filmfare Awards Nominations|website=Filmfare|archiveurl=http://web.archive.org/web/20181225170723/http://www.filmfare.com/news/59th-idea-filmfare-awards-nominations-5138.html|archivedate=25 ڊسمبر 2018|accessdate=28 سيپٽمبر 2015}}</ref> |- |انٽرنيشنل انڊين فلم اڪيڊمي ايوارڊز |بهترين معاون اداڪارا |{{nom}} |- |اسڪرين ايوارڊز |بهترين معاون اداڪارا |{{won}}<ref>{{cite web|url=http://ibnlive.in.com/news/screen-awards-2014-the-complete-list-of-winners/445419-8-66.html|title=Screen Awards 2014: And the winner is.۔.|date=2014|work=ibnlive.in.com|accessdate=2 جون 2015}}</ref> |- |زي فلمي اعزاز |بهترين معاون اداڪارا |{{won}}<ref>{{cite news|url=http://www.zeecineawards.com/2014/pictures/swara-bhaskars-awards-acceptance-speech.html|title=Zee Cine Awards 2014: Swara Bhaskar's Award Acceptance Speech|date=14 جنوري 2014|accessdate=2 جون 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225170709/http://www.zeecineawards.com/2014/pictures/swara-bhaskars-awards-acceptance-speech.html|archivedate=2018-12-25|dead-url=yes}}</ref> |- | rowspan="3" |2016 | rowspan="3" |''نل بٽي سناٽا'' |سلڪ روڊ انٽرنيشنل فلم فيسٽيول |بهترين اداڪارا |{{won}}<ref name="The Indian Express">{{cite news|url=http://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/swara-bhaskar-wins-best-actress-title-in-china/|title=Swara Bhaskar wins best actress title in China|date=27 سيپٽمبر 2015|work=The Indian Express|accessdate=28 سيپٽمبر 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225170734/https://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/swara-bhaskar-wins-best-actress-title-in-china/|archivedate=2018-12-25|dead-url=no}}</ref> |- |اسڪرين ايواردز |بهترين اداڪارا - تنقيدي |{{won}}<ref name="The Indian Express"/> |- |فلمز آف انڊيا آن لائن ايوارڊز |بهترين اداڪارا - اهم ڪردار |{{nom}}<ref>{{citeweb|url=http://filmsofindiaonline.wixsite.com/foionlineawards/2nd-foi-online-awards|title=2nd FOI Online Awards|publisher=FOI Online Awards|archiveurl=http://web.archive.org/web/20181225170721/https://www.foionlineawards.com/2nd-foi-online-awards|archivedate=25 ڊسمبر 2018}}</ref> |- | rowspan="2" |2018 | rowspan="2" |''انارڪلي آف آراہ'' |فلم فيئر اعزاز |[[بهترين اداڪارا لاءِ تنقيدي فلم فيئر اعزاز|بهترين اداڪارا (تنقيدي)]] |{{Nom}}<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/63rd-jio-filmfare-awards-2018-official-list-of-critics-award-nominations/articleshow/62572568.cms|title=63rd Jio Filmfare Awards 2018: Official list of Critics’ Award nominations – Times of India|work=The Times of India|access-date=2018-01-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225170652/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/63rd-jio-filmfare-awards-2018-official-list-of-critics-award-nominations/articleshow/62572568.cms|archivedate=2018-12-25|dead-url=no}}</ref> |- |فلمز آف انڊيا آن لائن ايوارڊز |بهترين اداڪارا - اهم ڪردار |{{Nom}}<ref>{{Cite web|url=https://www.foionlineawards.com/3rd-foi-online-awards|title=FOI Online Awards|website=FOI Online Awards|language=en|archiveurl=http://web.archive.org/web/20181225170729/https://www.foionlineawards.com/3rd-foi-online-awards|archivedate=25 ڊسمبر 2018|access-date=2018-01-28}}</ref> |} == وڌيڪ ڏسو == * ويجهر ۾ انڊيا ۾ سٽيزنشپ ايڪٽ ۾ ترميم خلاف هلندڙ ملڪ گير احتجاجن جي حوالي سان سوارا ڀاسڪر پڻ [[شهريت ترميمي ايڪٽ خلاف احتجاج|شهرت ترميم ايڪٽ]] کي ڀارت مخالف ۽ اشوب (منحوس) سڏيو آهي.<ref>{{حوالو_ويب|url=https://gulfnews.com/entertainment/bollywood/swara-bhaskar-slams-caa-as-anti-india-and-sinister-1.68732169|title=Swara Bhaskar slams CAA as ‘anti-India’ and ‘sinister’|website=gulfnews.com|language=en|access-date=2020-01-17}}</ref> {{main|شهريت ترميمي ايڪٽ خلاف احتجاج}} *[[ڀارتي فلمي اداڪارائن جي فهرست]] * [[ڀارتي سينيما]] *[[ڀارت ۾ سنڌي]] == حوالا == {{حوالا|2}} == خارجي ڳنڍڻا == {{Commons category}} * {{Official website|swarabhaskar.com}} * {{IMDb name|3283923}} [[زمرو:1988ع جون پيدائشون]] [[زمرو:ايڪيهين صدي جون ڀارتي اداڪارائون]] [[زمرو:جواهرلال نهرو يونيورسٽي جا اڳوڻا شاگرد]] [[زمرو:جيئرا ماڻهو]] [[زمرو:دهلي کان اداڪارائون]] [[زمرو:دهلي يونيورسٽي جا اڳوڻا شاگرد]] [[زمرو:فوجين جا ٻچا]] [[زمرو:ڀارتي اسٽيج اداڪارائون]] [[زمرو:ڀارتي فلمي اداڪارائون]] [[زمرو:ھندي سنيما ۾ اداڪارائون]] [[زمرو:جيوت ماڻهو]] asua100htk50dgrb9sus1btddxchzzo 14 54441 295020 294150 2024-11-05T15:42:26Z Ibne maryam 17680 295020 wikitext text/x-wiki [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:پاڪستان جي معيشت]] [[زمرو:زراعت بلحاظ ملڪ]] 0q57qt7pyb0xn79gh3xrs13z2n069pj 4 54482 295162 293177 2024-11-06T08:08:23Z MediaWiki message delivery 4190 /* The Signpost: 6 November 2024 */ نئون ڀاڱو 295162 wikitext text/x-wiki <noinclude> {{وڪيپيڊيا:ديوان عام/سرنامو}} [[زمرو:وڪيپيڊيا ديوان عام]] </noinclude><!-- مهرباني ڪري هن سِٽَ کان هيٺ پنهنجا نياپا (پيغام) درج ڪريو. --> == وڪيپيڊيا ايشيائي مهينو 2021 ۾ شريڪ ٿيڻ جي ڪانڍ == <p>'''سنڌي وڪيپيڊيا جي سڀني ڀاڱيدارن کي دعوت ڏجي ٿي ۽ پڌرنامو جاري ڪجي ٿو ته وڪيپيڊيا نومبر 1 کان 30 نومبر 2021 تائين مضمون لکڻ جو عالمي مقابلو '''[[وڪيپيڊيا:وڪيپيڊيا_ايشيائي_مهينو/2021|وڪيپيڊيا ايشيائي مهينو 2021]]'''، شروع آهي، ان ۾'''[[وڪيپيڊيا:وڪيپيڊيا_ايشيائي_مهينو/2021/ڀاڱيدار|توهان پڻ شامل ٿي سگهون ٿا]]'''.</p></div> [[يوزر: JogiAsad|<span style="color:Maroon;font:italic bold 1em Candara;text-shadow:#AAF 0.2em 0.2em 0.1em;">جوڳي اسد راڄپر </span>]]&nbsp;[[User talk:JogiAsad|<sup style="font-family:Candara; color:Skyblue;">ڳالھ</sup>]] 11:55, 7 آڪٽوبر 2021 (UTC) == وڪيپيڊيا، آزاد ڄاڻ انسائيڪلوپيڊيا == * [https://indusnews.net/2021/11/sindhi-wikipedia/ پڙهو آرٽيڪل وڪيپيڊيا، آزاد ڄاڻ انسائيڪلوپيڊيا، آن لائن معلومات جو خزانو] * [https://epaper.hindvasi.com/21-11-2021/16 دي هندواسي پيج 16] ۽ [https://epaper.hindvasi.com/21-11-2021/18/large پيج 18] [[يوزر: JogiAsad|<span style="color:Maroon;font:italic bold 1em Candara;text-shadow:#AAF 0.2em 0.2em 0.1em;">جوڳي اسد راڄپر </span>]]&nbsp;[[User talk:JogiAsad|<sup style="font-family:Candara; color:Skyblue;">ڳالھ</sup>]] 21:10, 15 نومبر 2021 (UTC) == Global bot approval request for JhsBot == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> {{int:hello}}! {{#ifeq:{{CONTENTLANGUAGE}}|en||I apologize for sending this message in English. {{int:please-translate}}.}} In accordance to [[:m:Bot policy#Global bots|the policy]], this message is to notify you that there is a new approval request for a global bot. The discussion is available at [[:m:Steward requests/Bot status#Global bot status for JhsBot|Steward requests/Bot status#Global bot status for JhsBot]] on Meta-Wiki. All Wikimedia community members are invited to participate. Thank you for your time. Best regards,<br /> --[[User:Martin Urbanec|Martin Urbanec]] ([[:m:User talk:Martin Urbanec|{{int:Talkpagelinktext}}]]) 23:25, 13 نومبر 2022 ( يو.ٽي.سي) </div> <!-- Message sent by User:Martin Urbanec@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Bot_policy/New_global_bot_discussion&oldid=23595640 --> == WikiLoves Folklore 2023 in Pakistan == Dear Wikipedia community, as we discussed through Twitter Space and Whatsapp group about the WikiLoves Folklore 2023 and organizing event in Pakistan. This is for the reference and community information and inviting to participate in the WikiLoves Folklore 2023 in Pakistan. Thanks 🙏 == ''The Signpost'': 16 January 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * From the team: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-01-16/From the team|We heard zoomers liked fortnights: the biweekly Signpost rides again]] * Special report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-01-16/Special report|Coverage of 2022 bans reveals editors serving long sentences in Saudi Arabia since 2020]] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-01-16/News and notes|Revised Code of Conduct Enforcement Guidelines up for vote, WMF counsel departs, generative models under discussion]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-01-16/In the media|Court orders user data in libel case, Saudi Wikipedia in the crosshairs, Larry Sanger at it again]] * Technology report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-01-16/Technology report|View it! A new tool for image discovery]] * In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-01-16/In focus|Busting into Grand Central]] * Serendipity: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-01-16/Serendipity|How I bought part of Wikipedia – for less than $100]] * Gallery: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-01-16/Gallery|What is our responsibility when it comes to images?]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-01-16/Humour|New geologically speedy deletion criteria introduced]] * Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-01-16/Opinion|Good old days, in which fifth-symbol-lacking lipograms roam'd our librarious litany]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-01-16/Featured content|Flip your lid]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-01-16/Traffic report|The most viewed articles of 2022]] * From the archives: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-01-16/From the archives|Five, ten, and fifteen years ago]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 02:16, 16 جنوري 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=24363624 --> == ''The Signpost'': 4 February 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * From the editor: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-04/From the editor|New for the Signpost: Author pages, tag pages, and a decent article search function]] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-04/News and notes|Foundation update on fundraising, new page patrol, Tides, and Wikipedia blocked in Pakistan]] * Section 230: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-04/Section 230|Twenty-six words that created the internet, and the future of an encyclopedia]] * Disinformation report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-04/Disinformation report|Wikipedia on Santos]] * Special report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-04/Special report|Legal status of Wikimedia projects "unclear" under potential European legislation]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-04/In the media|Furor over new Wikipedia skin, followup on Saudi bans, and legislative debate]] * Op-Ed: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-04/Op-Ed|Estonian businessman and political donor brings lawsuit against head of national Wikimedia chapter]] * Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-04/Opinion|Study examines cultural leanings of Wikimedia projects' visual art coverage]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-04/Recent research|Wikipedia's "moderate yet systematic" liberal citation bias]] * WikiProject report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-04/WikiProject report|WikiProject Organized Labour]] * Tips and tricks: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-04/Tips and tricks|XTools: Data analytics for your list of created articles]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-04/Featured content|20,000 Featureds under the Sea]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-04/Traffic report|Films, deaths and ChatGPT]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 21:46, 4 فيبروري 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=24455582 --> == ''The Signpost'': 20 February 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-20/News and notes|Terms of Use update, Steward elections, and Wikipedia back in Pakistan]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-20/In the media|Arbitrators open case after article alleges Wikipedia "intentionally distorts" Holocaust coverage]] * Disinformation report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-20/Disinformation report|The "largest con in corporate history"?]] * Essay: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-20/Essay|Machine-written articles: a new challenge for Wikipedia]] * Tips and tricks: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-20/Tips and tricks|All about writing at DYK]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-20/Featured content|Eden, lost.]] * Gallery: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-20/Gallery|Love is in the air]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-20/Traffic report|Superbowl? Pfft. Give me some Bollywood! Yours sincerely, the world]] * From the archives: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-20/From the archives|5, 10, and 15 years ago: Let's (not) delete the Main Page!]] * Cobwebs: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-20/Cobwebs|Editorial: The loss of the moral high ground]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-02-20/Humour|The RfA Candidate's Song]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 18:04, 20 فيبروري 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=24566371 --> == ''The Signpost'': 9 March 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"><div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's weekly journal about Wikipedia and Wikimedia''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-09/News and notes|What's going on with the Wikimedia Endowment?]] * Technology report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-09/Technology report|Second flight of the Soviet space bears: Testing ChatGPT's accuracy]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-09/In the media|What should Wikipedia do? Publish Russian propoganda? Be less woke? Cover the Holocaust in Poland differently?]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-09/Featured content|In which over two-thirds of the featured articles section needs to be copied over to WikiProject Military History's newsletter]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-09/Recent research|"Wikipedia's Intentional Distortion of the Holocaust" in Poland and "self-focus bias" in coverage of global events]] * From the archives: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-09/From the archives|Five, ten, and fifteen years ago]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 05:43, 9 مارچ 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div></div> <!-- Message sent by User:Bri@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=24651918 --> == ''The Signpost'': 20 March 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-20/News and notes|Wikimania submissions deadline looms, Russian government after our lucky charms, AI woes nix CNET from RS slate]] * Eyewitness: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-20/Eyewitness|Three more stories from Ukrainian Wikimedians]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-20/In the media|Paid editing, plagiarism payouts, proponents of a ploy, and people peeved at perceived preferences]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-20/Featured content|Way too many featured articles]] * Interview: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-20/Interview|228/2/1: the inside scoop on Aoidh's RfA]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-20/Traffic report|Who died? Who won? Who lost?]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 11:19, 20 مارچ 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=24726786 --> == ''The Signpost'': 20 March 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-20/News and notes|Wikimania submissions deadline looms, Russian government after our lucky charms, AI woes nix CNET from RS slate]] * Eyewitness: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-20/Eyewitness|Three more stories from Ukrainian Wikimedians]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-20/In the media|Paid editing, plagiarism payouts, proponents of a ploy, and people peeved at perceived preferences]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-20/Featured content|Way too many featured articles]] * Interview: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-20/Interview|228/2/1: the inside scoop on Aoidh's RfA]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-03-20/Traffic report|Who died? Who won? Who lost?]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 13:20, 20 مارچ 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=24726786 --> == ''The Signpost'': 3 April 2023 == <div lang="en" dir="ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * From the editor: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-03/From the editor|Some long-overdue retractions]] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-03/News and notes|Sounding out, a universal code of conduct, and dealing with AI]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-03/In the media|Twiddling Wikipedia during an online contest, and other news]] * Arbitration report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-03/Arbitration report|"World War II and the history of Jews in Poland" case is ongoing]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-03/Featured content|Hail, poetry! Thou heav'n-born maid]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-03/Recent research|Language bias: Wikipedia captures at least the "silhouette of the elephant", unlike ChatGPT]] * From the archives: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-03/From the archives|April Fools' through the ages]] * Disinformation report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-03/Disinformation report|Sus socks support suits, seems systemic]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 05:25, 7 اپريل 2023 ( يو.ٽي.سي) </div> <!-- Message sent by User:Bri@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=24766128 --> == ''The Signpost'': 26 April 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-26/News and notes|Staff departures at Wikimedia Foundation, Jimbo hands in the bits, and graphs' zeppelin burns]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-26/In the media|Contested truth claims in Wikipedia]] * Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-26/Obituary|Remembering David "DGG" Goodman]] * Arbitration report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-26/Arbitration report|Holocaust in Poland, Jimbo in the hot seat, and a desysopping]] * Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-26/Opinion|What Jimbo's question revealed about scamming]] * Op-Ed: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-26/Op-Ed|Wikipedia as an anchor of truth]] * Special report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-26/Special report|''Signpost'' statistics between years 2005 and 2022]] * News from the WMF: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-26/News from the WMF|Collective planning with the Wikimedia Foundation]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-26/Featured content|In which we described the featured articles in rhyme again]] * From the archives: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-26/From the archives|April Fools' through the ages, part two]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-26/Humour|The law of hats]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-04-26/Traffic report|Long live machine, the future supreme]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 13:19, 26 اپريل 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=24906106 --> == ''The Signpost'': 8 May 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"><div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's weekly journal about Wikipedia and Wikimedia''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-05-08/News and notes|New legal "deVLOPments" in the EU]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-05-08/In the media|Vivek's smelly socks, online safety, and politics]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-05-08/Recent research|Gender, race and notability in deletion discussions]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-05-08/Featured content|I wrote a poem for each article, I found rhymes for all the lists; <br />My first featured picture of this year now finally exists!]] * Arbitration report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-05-08/Arbitration report|"World War II and the history of Jews in Poland" approaches conclusion]] * News from the WMF: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-05-08/News from the WMF|Planning together with the Wikimedia Foundation]] * Special report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-05-08/Special report|There Shall Be Seasons Refreshing – Stories from WikiConference India 2023]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 04:26, 8 مَئي 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div></div> <!-- Message sent by User:Bri@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=24990251 --> == ''The Signpost'': 22 May 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-05-22/News and notes|Golden parachutes: Record severance payments at Wikimedia Foundation]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-05-22/In the media|History, propaganda and censorship]] * Arbitration report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-05-22/Arbitration report|Final decision in "World War II and the history of Jews in Poland"]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-05-22/Recent research|Create or curate, cooperate or compete? Game theory for Wikipedia editors]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-05-22/Featured content|A very musical week for featured articles]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-05-22/Traffic report|Coronation, chatbot, celebs]] * WikiProject report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-05-22/WikiProject report|Wikipedians Convene for Queering Wikipedia 2023: The First International LGBT+ Wikipedia Conference]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 08:42, 22 مَئي 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=24998606 --> == ''The Signpost'': 5 June 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-06-05/News and notes|WMRU director forks new 'pedia, birds flap in top '22 piccy, WMF weighs in on Indian gov's map axe plea]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-06-05/In the media|Section 230 stands tall, WP vs. UK bill, Miss Information dissed again]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-06-05/Featured content|Poetry under pressure]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-06-05/Traffic report|Celebs, controversies and a chatbot in the public eye]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 01:24, 5 جُونِ 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=25064021 --> == ''The Signpost'': 19 June 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-06-19/News and notes|WMF Terms of Use now in force, new Creative Commons licensing]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-06-19/In the media|English WP editor glocked after BLP row on Italian 'pedia]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-06-19/Featured content|Content, featured]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-06-19/Recent research|Hoaxers prefer currently-popular topics]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 10:11, 19 جُونِ 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=25152768 --> == ''The Signpost'': 3 July 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-07-03/News and notes|Online Safety Bill: Wikimedia Foundation and Wikimedia UK launch open letter]] * Disinformation report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-07-03/Disinformation report|Imploded submersible outfit foiled trying to sing own praises on Wikipedia]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-07-03/In the media|Journo proposes mass Wiki dox, sponsored articles on Fandom, Section 230 discussed]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-07-03/Featured content|Incensed]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-07-03/Traffic report|Are you afraid of spiders? Arnold? The Idol? ChatGPT?]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-07-03/Humour|United Nations dispatches peacekeeping force to Wikipedia policy discussions]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 08:17, 3 جُولاءِ 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=25180371 --> == ''The Signpost'': 17 July 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-07-17/News and notes|Big bux hidden beneath wine-dark sea as we wait for the Tides to go out?]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-07-17/In the media|Tentacles of Emirates plot attempt to ensnare Wikipedia]] * Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-07-17/Obituary|David Thomsen (Dthomsen8) and Ingo Koll (Kipala)]] * News from the WMF: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-07-17/News from the WMF|ABC for Fundraising: Advancing Banner Collaboration for fundraising campaigns]] * In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-07-17/In focus|Are the children of celebrities over-represented in French cinema?]] * Tips and tricks: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-07-17/Tips and tricks|What automation can do for you (and your WikiProject)]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-07-17/Recent research|Wikipedia-grounded chatbot "outperforms all baselines" on factual accuracy]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-07-17/Humour|New fringe theories to be introduced]] * Cobwebs: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-07-17/Cobwebs|If you're reading this, you're probably on a desktop]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-07-17/Featured content|Scrollin', scrollin', scrollin', keep those readers scrollin', got to keep on scrollin', Rawhide!]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-07-17/Traffic report|The Idol becomes the Master]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 09:03, 17 جُولاءِ 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=25275917 --> == ''The Signpost'': 1 August 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-01/News and notes|City officials attempt to doxx Wikipedians, Ruwiki founder banned, WMF launches Mastodon server]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-01/In the media|Truth, AI, bull from politicians, and climate change]] * Disinformation report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-01/Disinformation report|Hot climate, hot hit, hot money, hot news hot off the presses!]] * Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-01/Obituary|Donald Cram, Peter McCawley, and Eagleash]] * Tips and tricks: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-01/Tips and tricks|Citation tools for dummies!]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-01/Humour|Does Wikipedia present neutral perspectives?]] * In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-01/In focus|''Journals cited by Wikipedia'']] * Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-01/Opinion|Are global bans the last step?]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-01/Featured content|Featured Content, 1 to 15 July]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-01/Traffic report|Come on Oppie, let's go party]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 03:40, 1 آگسٽ 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=25312130 --> == ''The Signpost'': 15 August 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-15/News and notes|Dude, Where's My Donations? Wikimedia Foundation announces another million in grants for non-Wikimedia-related projects]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-15/In the media|An accusation of bias from Brazil, a lawsuit from Portugal, plagiarism from Florida]] * In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-15/In focus|2023 Good Article Nomination drive is underway: get your barnstars here!]] * Special report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-15/Special report|Thirteen years later, why are most administrators still from 2005?]] * Tips and tricks: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-15/Tips and tricks|How to find images for your articles, check their copyright, upload them, and restore them]] * Cobwebs: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-15/Cobwebs|Getting serious about writing]] * Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-15/Opinion|Copyright trolls, or the last beautiful free souls on this planet?]] * Serendipity: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-15/Serendipity|Why I stopped taking photographs almost altogether]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-15/Featured content|Barbenheimer confirmed]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-15/Humour|Arbitration Committee to accept case against Right Honorable Frimbley Cantingham, 15th Viscount Bellington-upon-Porkshire]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-15/Traffic report|Come on in, and pull yourself up a chair]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 14:19, 15 آگسٽ 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=25463725 --> == Global bot flag request for Lingua Libre Bot == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> : <small>Apologies for sending this message solely in English. {{int:please-translate}}.</small> {{int:hello}}, This is a notice pursuant the [[:m:Special:MyLanguage/Bot policy|global bot policy]], to inform you that [[:m:User:Lingua Libre Bot|Lingua Libre Bot]] is requesting approval to operate as a global bot. The discussion can be found at [[:m:Special:MyLanguage/Steward_requests/Bot_status#Lingua_Libre_Bot|Steward requests/Bot status]] in Meta-Wiki. All Wikimedia Community members can participate in the discussion if they so wish. {{int:thank-you}} <small>''You are receiving this message because this page is listed in the [[:m:Bot policy/New global bot discussion|list of pages to notify]] about new global bot discussions. If you no longer wish to be notified, you may remove this page from that list at any time.''</small> <bdi lang="en" dir="ltr">--[[m:User:MarcoAurelio|MA]] ([[m:User talk:MarcoAurelio|بحث]]) 11:04, 21 آگسٽ 2023 ( يو.ٽي.سي)</bdi> </div> <!-- Message sent by User:MarcoAurelio@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Bot_policy/New_global_bot_discussion&oldid=25384075 --> == ''The Signpost'': 31 August 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * From the editor: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-31/From the editor|Beta version of signpost.news now online]] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-31/News and notes|You like RecentChanges?]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-31/In the media|Taking it sleazy]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-31/Recent research|The five barriers that impede "stitching" collaboration between Commons and Wikipedia]] * Draftspace: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-31/Draftspace|Bad Jokes and Other Draftspace Novelties]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-31/Humour|The Dehumourification Plan]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-08-31/Traffic report|Raise your drinking glass, here's to yesterday]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 00:45, 31 آگسٽ 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=25528894 --> == ''The Signpost'': 16 September 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-09-16/News and notes|Wikimedia power sharing – just an advisory role for the volunteer community?]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-09-16/In the media|"Just flirting", going Dutch and Shapps for the defence?]] * Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-09-16/Obituary|Nosebagbear]] * Serendipity: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-09-16/Serendipity|Yea, though I walk through the valley of the shadow of death, I will fear no paywall, for thou, Wikipedia Library, art with me]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-09-16/Featured content|Catching up]] * Concept: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-09-16/Concept|Strange portal opened by CERN researchers brings Wikipedia articles from "other worlds"]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-09-16/Traffic report|Some of it's magic, some of it's tragic]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 04:38, 16 سيپٽمبر 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=25586584 --> == ''The Signpost'': 3 October 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-10-03/News and notes|Wikimedia Endowment financial statement published]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-10-03/In the media|History is written by whoever can harness the most editors]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-10-03/Recent research|Readers prefer ChatGPT over Wikipedia; concerns about limiting "anyone can edit" principle "may be overstated"]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-10-03/Featured content|By your logic,]] * Concept: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-10-03/Concept|Wikipedia policies from other worlds: WP:NOANTLERS]] * Poetry: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-10-03/Poetry|"The Sight"]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-10-03/Traffic report|There shall be no slaves in the land of lands, it's a Bollywood jam]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 20:32, 3 آڪٽوبر 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=25667606 --> == ''The Signpost'': 23 October 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-10-23/News and notes|Where have all the administrators gone?]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-10-23/In the media|Thirst traps, the fastest loading sites on the web, and the original collaborative writing]] * Gallery: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-10-23/Gallery|Before and After: Why you don't need to know how to restore images to make massive improvements]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-10-23/Featured content|Yo, ho! Blow the man down!]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-10-23/Traffic report|The calm and the storm]] * News from Diff: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-10-23/News from Diff|Sawtpedia: Giving a Voice to Wikipedia Using QR Codes]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-10-23/Humour|New citation template introduced for divine revelations, drug use, and really thinking about it]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 07:03, 23 آڪٽوبر 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=25777554 --> == ''The Signpost'': 6 November 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * Arbitration report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-11-06/Arbitration report|Admin bewilderingly unmasks self as sockpuppet of other admin who was extremely banned in 2015]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-11-06/In the media|UK gov bigwig accused of ripping off WP articles for book, Wikipedians accused of being dicks by a rich man]] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-11-06/News and notes|Board candidacy process posted, editors protest WMF privacy measure, sweet meetups]] * Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-11-06/Opinion|An open letter to Elon Musk]] * WikiCup report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-11-06/WikiCup report|The WikiCup 2023]] * News from Wiki Ed: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-11-06/News from Wiki Ed|Equity lists on Wikipedia]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-11-06/Recent research|How English Wikipedia drove out fringe editors over two decades]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-11-06/Featured content|Like putting a golf course in a historic site.]] * Wikidata: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-11-06/Wikidata|Evaluating qualitative systemic bias in large article sets on Wikipedia]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-11-06/Traffic report|Cricket jumpscare]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 03:46, 6 نومبر 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=25812995 --> == ''The Signpost'': 20 November 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-11-20/In the media|Propaganda and photos, lunatics and a lunar backup]] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-11-20/News and notes|Update on Wikimedia's financial health]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-11-20/Traffic report|If it bleeds, it leads]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-11-20/Recent research|Canceling disputes as the real function of ArbCom]] * Wikimania: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-11-20/Wikimania|Wikimania 2024 scholarships]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 09:46, 20 نومبر 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=25866860 --> == ''The Signpost'': 4 December 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-04/News and notes|Beeblebrox ejected from Arbitration Committee following posts on Wikipediocracy]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-04/In the media|Turmoil on Hebrew Wikipedia, grave dancing, Olga's impact and inspiring Bhutanese nuns]] * Disinformation report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-04/Disinformation report|"Wikipedia and the assault on history"]] * In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-04/In focus|Tens of thousands of freely available sources flagged]] * Comix: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-04/Comix|Bold comics for a new age]] * Essay: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-04/Essay|I am going to die]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-04/Featured content|Real gangsters move in silence]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-04/Traffic report|And it's hard to watch some cricket, in the cold November Rain]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-04/Humour|Mandy Rice-Davis Applies]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 10:11, 4 ڊسمبر 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=25919722 --> == ''The Signpost'': 24 December 2023 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * Special report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-24/Special report|Did the Chinese Communist Party send astroturfers to sabotage a hacktivist's Wikipedia article?]] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-24/News and notes|The Italian Public Domain wars continue, Wikimedia RU set to dissolve, and a recap of WLM 2023]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-24/In the media|Consider the humble fork]] * Discussion report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-24/Discussion report|Arabic Wikipedia blackout; Wikimedians discuss SpongeBob, copyrights, and AI]] * In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-24/In focus|Liquidation of Wikimedia RU]] * Technology report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-24/Technology report|Dark mode is coming]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-24/Recent research|"LLMs Know More, Hallucinate Less" with Wikidata]] * Gallery: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-24/Gallery|A feast of holidays and carols]] * Comix: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-24/Comix|Lollus lmaois 200C tincture]] * Crossword: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-24/Crossword|when the crossword is sus]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-24/Traffic report|What's the big deal? I'm an animal!]] * From the editor: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-24/From the editor|A piccy iz worth OVAR 9000!!!11oneone! wordz ^_^]] * Apocrypha: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-24/Apocrypha|Local editor discovered 1,380 lost subheadings in ancient Signpost scrolls. And what he found was shocking.]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-24/Humour|Guess the joke contest]] * BJAODN: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2023-12-24/BJAODN|Bad jokes and other deleted nonsense]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 10:01, 24 ڊسمبر 2023 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:Evad37/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=25972416 --> == ''The Signpost'': 10 January 2024 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * From the editor: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-10/From the editor|NINETEEN MORE YEARS! NINETEEN MORE YEARS!]] * Special report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-10/Special report|Public Domain Day 2024]] * Technology report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-10/Technology report|Wikipedia: A Multigenerational Pursuit]] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-10/News and notes|In other news ... see ya in court!]] * In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-10/In focus|The long road of a featured article candidate]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-10/In the media|What is plagiarism? Oklahoma Disneyland? Reaching a human being at Wikipedia?]] * WikiProject report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-10/WikiProject report|WikiProjects Israel and Palestine]] * Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-10/Obituary|Anthony Bradbury]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-10/Traffic report|The most viewed articles of 2023]] * Crossword: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-10/Crossword|everybody gangsta till the style sheets start cascading]] * Comix: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-10/Comix|Conflict resolution]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 12:51, 12 جنوري 2024 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=26044843 --> == ''The Signpost'': 31 January 2024 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-31/News and notes|Wikipedian Osama Khalid celebrated his 30th birthday in jail]] * Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-31/Opinion|Until it happens to you]] * Disinformation report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-31/Disinformation report|How paid editors squeeze you dry]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-31/In the media|Katherine Maher new NPR CEO, go check Wikipedia, race in the race]] * In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-31/In focus|The long road of a featured article candidate, part 2]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-31/Recent research|Croatian takeover was enabled by "lack of bureaucratic openness and rules constraining [admins]"]] * Comix: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-31/Comix|We've all got to start somewhere]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-01-31/Traffic report|DJ, gonna burn this goddamn house right down]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 15:16, 31 جنوري 2024 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:Bri@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=26086360 --> == Request for global bot flag for CommonsDelinker == Hello! This is a notification to let you know that a new request for the [[m:Special:MyLanguage/Bot policy#Global bots|global bot]] flag for [[Special:Contributions/CommonsDelinker|CommonsDelinker]] has been started. Please note that the request will remain open for 14 days starting today. You can leave a comment or opinion on [[m:Steward requests/Bot status#Global bot status requests|the relevant page]]! Best regards --[[m:User:Superpes15|Superpes15]] ([[m:User talk:Superpes15|talk]]) <!-- Message sent by User:Superpes15@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Bot_policy/New_global_bot_discussion&oldid=25384075 --> [[زمرو:غير فعال منصوبو صفحا]] == ''The Signpost'': 13 February 2024 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-02-13/News and notes|Wikimedia Russia director declared "foreign agent" by Russian gov; EU prepares to pile on the papers]] * Disinformation report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-02-13/Disinformation report|How low can the scammers go?]] * Gallery: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-02-13/Gallery|Before and After: Why you don't need to touch grass to dramatically improve images of flora and fauna]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-02-13/In the media|Speaking in tongues, toeing the line, and dressing the part]] * Serendipity: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-02-13/Serendipity|Is this guy the same as the one who was a Nazi?]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-02-13/Traffic report|Griselda, Nikki, Carl, Jannik and two types of football]] * Crossword: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-02-13/Crossword|Our crossword to bear]] * Comix: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-02-13/Comix|Strongly]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 04:38, 13 فيبروري 2024 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=26223997 --> == ''The Signpost'': 2 March 2024 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-03-02/News and notes|Wikimedia enters US Supreme court hearings as "the dolphin inadvertently caught in the net"]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-03-02/Recent research|Images on Wikipedia "amplify gender bias"]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-03-02/In the media|The Scottish Parliament gets involved, a wikirace on live TV, and the Foundation's CTO goes on record]] * Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-03-02/Obituary|Vami_IV]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-03-02/Traffic report|Supervalentinefilmbowlday]] * WikiCup report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-03-02/WikiCup report|High-scoring WikiCup first round comes to a close]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 11:03, 2 مارچ 2024 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=26310391 --> == ''The Signpost'': 29 March 2024 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * Technology report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-03-29/Technology report|Millions of readers still seeing broken pages as "temporary" disabling of graph extension nears its second year]] * Interview: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-03-29/Interview|Interview on Wikimedia Foundation fundraising and finance strategy]] * Special report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-03-29/Special report|19-page PDF accuses Wikipedia of bias against Israel, suggests editors be forced to reveal their real names, and demands a new feature allowing people to view the history of Wikipedia articles]] * Op-Ed: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-03-29/Op-Ed|Wikipedia in the age of personality-driven knowledge]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-03-29/Recent research|"Newcomer Homepage" feature mostly fails to boost new editors]] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-03-29/News and notes|Universal Code of Conduct Coordinating Committee Charter ratified]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-03-29/In the media|"For me it’s the autism": AARoard editors on the fork more traveled]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-03-29/Traffic report|He rules over everything, on the land called planet Dune]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-03-29/Humour|Letters from the editors]] * Comix: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-03-29/Comix|Layout issue]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 22:42, 29 مارچ 2024 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=26349119 --> == ''The Signpost'': 25 April 2024 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-04-25/In the media|Censorship and wikiwashing looming over RuWiki, edit wars over San Francisco politics and another wikirace on live TV]] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-04-25/News and notes|A sigh of relief for open access as Italy makes a slight U-turn on their cultural heritage reproduction law]] * WikiConference report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-04-25/WikiConference report|WikiConference North America 2023 in Toronto recap]] * WikiProject report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-04-25/WikiProject report|WikiProject Newspapers (Not WP:NOTNEWS)]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-04-25/Recent research|New survey of over 100,000 Wikipedia users]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-04-25/Traffic report|O.J., cricket and a three body problem]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 11:51, 25 اپريل 2024 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=26669718 --> == ''The Signpost'': 16 May 2024 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-05-16/News and notes|Democracy in action: multiple elections]] * Special report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-05-16/Special report|Will the new RfA reform come to the rescue of administrators?]] * Arbitration report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-05-16/Arbitration report|Ruined temples for posterity to ponder over – arbitration from '22 to '24]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-05-16/In the media|Deadnames on the French Wikipedia, and a duel between Russian wikis]] * Op-Ed: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-05-16/Op-Ed|Wikidata to split as sheer volume of information overloads infrastructure]] * Comix: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-05-16/Comix|Generations]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-05-16/Traffic report|Crawl out through the fallout, baby]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 11:00, 16 مَئي 2024 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=26773320 --> == ''The Signpost'': 8 June 2024 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-06-08/News and notes|Wikimedia Foundation publishes its Form 990 for fiscal year 2022-2023]] * Technology report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-06-08/Technology report|New Page Patrol receives a much-needed software upgrade]] * Deletion report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-06-08/Deletion report|The lore of Kalloor]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-06-08/In the media|National cable networks get in on the action arguing about what the first sentence of a Wikipedia article ought to say]] * News from the WMF: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-06-08/News from the WMF|Progress on the plan — how the Wikimedia Foundation advanced on its Annual Plan goals during the first half of fiscal year 2023-2024]] * Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-06-08/Opinion|Public response to the editors of Settler Colonial Studies]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-06-08/Recent research|ChatGPT did not kill Wikipedia, but might have reduced its growth]] * Featured content: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-06-08/Featured content|We didn't start the wiki]] * Essay: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-06-08/Essay|No queerphobia]] * Special report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-06-08/Special report|RetractionBot is back to life!]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-06-08/Traffic report|Chimps, Eurovision, and the return of the Baby Reindeer]] * Comix: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-06-08/Comix|The Wikipediholic Family]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-06-08/Humour|Wikipedia rattled by sophisticated cyberattack of schoolboy typing "balls" in infobox]] * Concept: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-06-08/Concept|Palimpsestuous]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 12:29, 8 جُونِ 2024 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=26803274 --> == ''The Signpost'': 4 July 2024 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-04/News and notes|WMF board elections and fundraising updates]] * Special report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-04/Special report|Wikimedia Movement Charter ratification vote underway, new Council may surpass power of Board]] * In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-04/In focus|How the Russian Wikipedia keeps it clean despite having just a couple dozen administatrors]] * Discussion report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-04/Discussion report|Wikipedians are hung up on the meaning of Madonna]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-04/In the media|War and information in war and politics]] * Sister projects: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-04/Sister projects|On editing Wikisource]] * Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-04/Obituary|Hanif Al Husaini, Salazarov and Hyacinth]] * Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-04/Opinion|Etika: a Pop Culture Champion]] * Gallery: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-04/Gallery|Spokane Willy's photos]] * Op-Ed: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-04/Op-Ed|Why you should not vote in the 2024 WMF BoT elections]] * Crossword: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-04/Crossword|On a day of independence, beat crosswords into crossploughshares]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-04/Humour|A joke]] * Cobwebs: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-04/Cobwebs|Counting to a billion — manuscripts don't burn]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-04/Recent research|Is Wikipedia Politically Biased? Perhaps]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-04/Traffic report|Talking about you and me, and the games people play]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 13:42, 4 جُولاءِ 2024 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=26991487 --> == ''The Signpost'': 22 July 2024 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * Discussion report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-22/Discussion report|Internet users flock to Wikipedia to debate its image policy over Trump raised-fist photo]] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-22/News and notes|Wikimedia community votes to ratify Movement Charter; Wikimedia Foundation opposes ratification]] * News from the WMF: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-22/News from the WMF|Wikimedia Foundation Board resolution and vote on the proposed Movement Charter]] * Essay: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-22/Essay|Reflections on editing and obsession]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-22/In the media|What's on Putin's fork, the court's docket, and in Harrison's book?]] * Obituary: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-22/Obituary|JamesR]] * Crossword: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-22/Crossword|Vaguely bird-shaped crossword]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-07-22/Humour|Joe Biden withdraws RfA, Donald Trump selects co-nom]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 09:34, 22 جُولاءِ 2024 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=27085896 --> == ''The Signpost'': 14 August 2024 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-08-14/In the media|Portland pol profile paid for from public purse]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-08-14/Recent research|STORM: AI agents role-play as "Wikipedia editors" and "experts" to create Wikipedia-like articles, a more sophisticated effort than previous auto-generation systems]] * Discussion report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-08-14/Discussion report|Twitter marks the spot]] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-08-14/News and notes|Another Wikimania has concluded]] * Special report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-08-14/Special report|Nano or just nothing: Will nano go nuclear?]] * Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-08-14/Opinion|HouseBlaster's RfA debriefing]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-08-14/Traffic report|Ball games, movies, elections, but nothing really ''weird'']] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-08-14/Humour|I'm proud to be a template]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 22:52, 14 آگسٽ 2024 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=27163580 --> [[زمرو:وڪيپيڊيا صلاح مشورا]] == ''The Signpost'': 4 September 2024 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-09-04/News and notes|WikiCup enters final round, MCDC wraps up activities, 17-year-old hoax article unmasked]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-09-04/In the media|AI is not playing games anymore. Is Wikipedia ready?]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-09-04/Recent research|Simulated Wikipedia seen as less credible than ChatGPT and Alexa in experiment]] * News from the WMF: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-09-04/News from the WMF|Meet the 12 candidates running in the WMF Board of Trustees election]] * Wikimania: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-09-04/Wikimania|A month after Wikimania 2024]] * Serendipity: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-09-04/Serendipity|What it's like to be Wikimedian of the Year]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-09-04/Traffic report|After the gold rush]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-09-04/Humour|Local man halfway through rude reply no longer able to recall why he hates other editor]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 13:31, 4 سيپٽمبر 2024 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=27280376 --> == ''The Signpost'': 26 September 2024 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-09-26/In the media|Indian courts order Wikipedia to take down name of crime victim, and give up names of editors]] * Serendipity: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-09-26/Serendipity|A Wikipedian at the 2024 Paralympics]] * Opinion: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-09-26/Opinion|asilvering's RfA debriefing]] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-09-26/News and notes|Are you ready for admin elections?]] * Gallery: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-09-26/Gallery|Are Ludd''ai''tes defending the English Wikipedia?]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-09-26/Recent research|Article-writing AI is less "prone to reasoning errors (or hallucinations)" than human Wikipedia editors]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-09-26/Traffic report|Jump in the line, rock your body in time]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 20:15, 26 سيپٽمبر 2024 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=27463206 --> == Global bot approval request for Leaderbot == {{int:hello}}! I apologize for sending this message in English. {{int:please-translate}}. In accordance to [[:m:Bot policy#Global bots|the policy]], this message is to notify you that there is a new approval request for a global bot. The discussion is available at [[:m:Steward requests/Bot status#Global bot status for Leaderbot|Steward requests/Bot status#Global bot status for Leaderbot]] on Meta. Thank you for your time. Best regards, [[User:EPIC|EPIC]] ([[User talk:EPIC|talk]]) 09:36, 15 آڪٽوبر 2024 ( يو.ٽي.سي) <!-- Message sent by User:EPIC@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Bot_policy/New_global_bot_discussion&oldid=26399716 --> == ''The Signpost'': 19 October 2024 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-10-19/News and notes|One election's end, another election's beginning]] * Recent research: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-10-19/Recent research|"As many as 5%" of new English Wikipedia articles "contain significant AI-generated content", says paper]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-10-19/In the media|Off to the races! Wikipedia wins!]] * Contest: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-10-19/Contest|A WikiCup for the underdeveloped world]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-10-19/Traffic report|A scream breaks the still of the night]] * Book review: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-10-19/Book review|''The Editors'']] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-10-19/Humour|The Newspaper Editors]] * Crossword: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-10-19/Crossword|Spilled Coffee Mug]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 11:17, 19 آڪٽوبر 2024 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=27606308 --> == ''The Signpost'': 6 November 2024 == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr" style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">[[File:WikipediaSignpostIcon.svg|40px|right]] ''News, reports and features from the English Wikipedia's newspaper''</div> <div style="column-count:2;"> * From the editors: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-11-06/From the editors|Editing Wikipedia should not be a crime]] * News and notes: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-11-06/News and notes|Wikimedia Foundation shares ANI lawsuit updates; first admin elections appoint eleven sysops; first admin recalls opened; temporary accounts coming soon?]] * In the media: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-11-06/In the media|An old scrimmage, politics and purported libel]] * Special report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-11-06/Special report|Wikipedia editors face litigation, censorship]] * Gallery: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-11-06/Gallery|Why you should take more photos and upload them]] * In focus: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-11-06/In focus|Questions and answers about the court case]] * Traffic report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-11-06/Traffic report|Twisted tricks or tempting treats?]] * Technology report: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-11-06/Technology report|Wikimedia tech, the Asian News International case, and the ultra-rare BLACKLOCK]] * Humour: [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2024-11-06/Humour|Man quietly slinks away from talk page argument after realizing his argument dumb, wrong]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost|Read this Signpost in full]]''' · [[w:en:Wikipedia:Signpost/Single|Single-page]] · [[m:Global message delivery/Targets/Signpost|Unsubscribe]] · [[m:Global message delivery|Global message delivery]] 08:08, 6 نومبر 2024 ( يو.ٽي.سي) <!-- Sent via script ([[w:en:User:JPxG/SPS]]) --></div> <!-- Message sent by User:JPxG@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Signpost&oldid=27684085 --> 1fatriz6i2dnzwwpyt486qeie3akeo3 0 55805 295080 285047 2024-11-06T03:02:46Z هوتچند 19261 /* ٻاهريان ڳنڍڻا */ 295080 wikitext text/x-wiki {{Infobox person<!-- Please do not change this "infobox person" because changing this infobox causes other info not appearing in it. ---> | name = شريا گهوشل Shreya Ghoshal | image = Shreya Ghoshal at Filmfare Awards South.jpg | caption = سال 2015 ۾ گهوشل [[62 هون فلم فيئر ايوارڊز ڏکڻ]] جي تقريب ۾ | native_name = <!-- Write native name in English language since this is an English Wikipedia page/article. ---> | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1984|03|12}} | birth_place = [[برهامپور، اولهه بنگال|برهامپور]]، [[اولھ بنگال]]، انڊيا<ref name="shreyainter">{{cite news|url=http://www.timesofindia.com/entertainment/hindi/music/news/I-like-my-father-being-the-boss-in-my-life-Shreya/articleshow/27854121.cms|title=I like my father being the boss in my life: Shreya|work=The Times of India|date=25 December 2013|accessdate=12 August 2016}}</ref> | residence = | nationality = [[ڀارت|هندستاني]] | alma_mater = [[ايس آءِ اي ايس آرٽس، سائنس ۽ ڪامرس ڪاليج]] | occupation = * [[پلي بيڪ راڳي]] * [[رڪارڊ پروڊيوسر|راڳ پيشڪار]] * [[گيت لکندڙ]] | years_active = سال 1998 –کان هينئر تائين <!-- Please do not change this. Reason: Her first studio album was released in 1998 --> | spouse = {{marriage|شيليدتيا مکوپاڌايا|5 فيبروري 2015}} | awards = [[#ايوارڊ ۽ نامزدگي|هيٺ ڏسو]] | module = {{Infobox musical artist|embed=yes | background = solo_singer | genre = {{flatlist| * [[پاپ موسيقي|پاپ راڳ]] * [[غزل]] * [[هندستاني ڪلاسيڪل راڳ|ڪلاسيڪل]] * [[ڀجن]] }} | instrument = سُرَ (ووڪلز) | label = آزاد آرٽسٽ }} | website = {{URL|www.shreyaghoshal.com}} | signature = Shreya Ghoshal signature.svg }} [[فائل:Shreya Ghoshal 1.jpg|thumb|شريا گهوشال]] '''شريا گهوشال''' (پيدائش: 12 مارچ 1984) ڀارتي پلي بيڪ ڳائڻي آهي. هن [[اردو]] ۽ [[هندستاني ٻولي|هندستاني]] کانسواءِ ڪيترن ئي ٻين هندستاني ٻولين کي پنهنجي راڳ سان مالامال ڪيو. [[2002ع]]، [[2005ع]]، [[2007ع]]، [[2008ع]] سالن ۾ هن کي نڀارتي سرڪار جي قومي فلمي اعزازن سان نوازيو ويو آهي. هن کي چار قومي فلم ايوارڊ، چار ڪيرالا اسٽيٽ فلم ايوارڊ، ٻه تامل ناڊو اسٽيٽ فلم ايوارڊز، ست فلمي ايوارڊز ملي چڪا آهن، جن ۾ ڇھ بهترين ناري پلي بيڪ راڳي ۽ ڏهه فلم فيئر ايوارڊز سائوٿ شامل آهن. هن مختلف هندستاني ٻولين ۾ فلمي گيت ۽ البمز لاءِ گانا رڪارڊ ڪيا آهن ۽ پاڻ کي ڀارتي سينيما جي هڪ معروف پلي بيڪ راڳي طور مڃرايو آهي. گهوشال ننڍڙي ڄمار ۾ ئي پلي بيڪ ڳائڻي بڻجڻ جي خواهش رکندي هئي. چار سال جي عمر ۾، هن راڳ ڳائڻ سکيائين، ڇھ سال جي عمر ۾، ھن ڪلاسيڪي راڳ جي باقاعدي تربيت شروع ماڻڻ شروع ڪئي. سورنھن سال جي عمر ۾، ھن کي فلم ميڪر سنجي ليلا ڀنسالي جي ماءُ ھن کي ان وقت ڏٺو جڏھن ھيءَ ٽيليويزن جي راڳ ڳائڻ واري ريئلٽي شو ساري گاما ۾ ڳائيو پئي ۽ اھو شو ھن کٽي ورتو ھيو. انکانپوءِ، ھن ڀنسالي جي ٺاھيل رومانٽڪ ڊرامو فلم ديوداس (2002) سان [[باليووڊ|بالي ووڊ]] جي پلي بيڪ ڳائڻي طور شروعات ڪئي، جنھن فلم لاءِ ھن کي ھڪ قومي فلم فيئر ايوار، بھترين ناري پلي بيڪ ڳائڻي لاءِ فلم فيئر ايوارڊ ۽ نئون راڳ ٽيلنٽ جي لاءِ فلم فيئر آر ڊي برمن ايوارڊ مليو. پلي بيڪ گانو کانسواءِ، گھوشال ڪيترن ئي ٽيليويزن ريئلٽي شوز ۾ جج طور شامل ٿي ۽ ھيءَ ميوزڪ وڊيوز ۾ پڻ ڪم ڪندي آھي.ھيءَ سموري دنيا ۾ ميوزيڪل ڪنسرٽس ۾ پرفارم ڪندي آھي. ھن کي گڏيل آمريڪي رياستون آمريڪا جي رياست اوھائيو طرفان اعزاز سان نوازيو ويو، جتي گورنر ٽيڊ اسٽرڪلينڊ 26 جون 2010 تي "شيريا گوشل ڊي“ طور ھن لاءِ ڏينھن ملھائڻ جو اعلان ڪيو ھيو اپريل 2013 ۾، برطانيا جي ھائوس آف ڪامنز جي چونڊيل ميمبرن وسيلي ھن کي لنڊن ۾ اعزاز سان نوازيو ويو. ھيءَ پنج ڀيرا فوربس جي فھرست ۾ ھندستان جي 100 مشھور ماڻھن جي فھرست ۾ پڻ شامل ھئي.2017 ۾، گھوشال جو ميڻ سان ٺھيل مجسمو مادام توسوڊس ميوزيم ۾ رکيو ويو، جنھنڪري گھوشل پھرئين ھندستاني راڳي بڻجي وئي جنھن جو ميڻ وارو مجمسو ان ميوزم ۾ رکيو ويو. [[فائل:ShreyaGhoshal.jpg|thumb|گلوبل انڊين فلم ۽ ٽيليويزن اعزاز 2012 ۾ شريئا گهوشل]] [[فائل:The President, Smt. Pratibha Devisingh Patil presenting the Award for Best Female Playback Singer, to Ms. Shreya Ghoshal for Hindi Film Jab Be Met, at the 55th National Film Awards function, in New Delhi on October 21, 2009.jpg|thumb|21 آڪٽوبر، 2009 تي نئي دهلي ۾، 55 هين قومي فلم ايوارڊ تقريب ۾، هندي فلم جب وئي ميٽ لاءِ، شريا گهوشال، کي صدر، شريمتي پرتڀا ديويسنگھ پاٽل بهترين ناري پلي بيڪ ڳائڻي جو ايوارڊ ڏئي رهي آهي]]. == ايوارڊَ == {| class="infobox" style="width: 25em; text-align: left; font-size: 90%; vertical-align: middle;" |+ <span style="font-size: 9pt">'''شرييا گهوشال کي مليل اعزازن جي فهرست'''</span> |- | colspan="3" style="text-align:center;" | گهوشال 2012ع ۾ تيرهين آءِ آءِ ايف اي (آئيفا) ايوارڊز جي موقعي تي، جنهن ۾ هن کي باڊي گارڊ فلم جي گانو تيري ميري ڪهاني لاءِ بهترين پس پردا ڳائڻي جو آءِ آءِ ايف اي اعزاز سان نوازيو ويو''. |- style="background:#d9e8ff; text-align:center;" !style="vertical-align: middle;"| اعزاز | style="background:#cec; font-size:8pt; width:60px;"| حاصل ٿيل | style="background:#ecc; font-size:8pt; width:60px;"| نامزد |- style="background:#eef;" | style="text-align:center;"| ; [[بهترين پلي بيڪ ڳائڻي لاءِ قومي فلم اعزاز|قومي فلمي اعزازَ]] |{{won|4}} |{{n/a}} |- style="background:#ddf;" | style="text-align:center;"| ; [[بهترين پلي بيڪ ڳائڻي لاءِ فلم فيئر ايوارڊ|فلم فيئر اعزازَ]] |{{won|6*}} |{{nom|20}} |- style="background:#eef;" | style="text-align:center;"| ; [[فلم فيئر ايوارڊ ڏکڻ]] |{{won|9}} |{{nom|36}} |- style="background:#ddf;" | style="text-align:center;"| ;[[بهترين پلي بيڪ ڳائڻي لاءِ آءِ آءِ ايف اي آئيفا ايوارڊ|آءِ آءِ ايف اي اعزاز]] |{{won|7}} |{{nom|20}} |- style="background:#eef;" | style="text-align:center;"| ; [[Producers Guild Film Award for Best Female Playback Singer|Guild Awards]] |{{won|4}} |{{nom|16}} |- style="background:#ddf;" | style="text-align:center;"| ; [[مرچي ميوزڪ ايوارڊ]] |{{won|3*}} |{{nom|13}} |- style="background:#eef;" | style="text-align:center;"| ; [[بهترين پلي بيڪ ڳائڻي لاءِ اسڪرين ايوارڊ|اسڪرين ايوارڊ]] |{{won|6}} |{{nom|12}} |- style="background:#ddf;" | style="text-align:center;"| ; [[بهترين پلي بيڪ ڳائڻي لاءِ زي فلم ايوارڊ|زي فلم اعزاز]] |{{won|7}} |{{nom|17}} |- | colspan="3" style="text-align:center;" |<small>* هڪ کان وڌيڪ ڀيرا زمري ۾ اعزازَ حاصل ڪيا </small> |- | colspan="3" style="text-align:center;" | '''ڪُل''' |- | {{won|حاصل ٿيل اعزاز}} | colspan="2" width=50 {{won|112}} |- | {{nom|نامزد}} | colspan="2" width=50 {{nom|269}} |} == حوالا == {{حوالا}} == ٻاهريان ڳنڍڻا == * {{wikiquote-inline|Shreya Ghoshal}} * {{commons-inline}} * {{Commons category}} * {{IMDb name|1304975}} {{ڀارتي پسِ پرده گلوڪار}} [[زمرو:1984ع جون پيدائشون]] [[زمرو:جيئرا ماڻهو]] [[زمرو:راجستان کان موسيقار ناريون]] [[زمرو:راجستان کان ڳائڻا]] [[زمرو:هندستاني لوڪ راڳي]] [[زمرو:ڀارتي ناري لوڪ گلوڪارائون]] [[زمرو:جيوت ماڻهو]] 3gs1kc7zmw2f8xwqkqe8fbmdgf4fetc 0 55914 295179 245042 2024-11-06T09:50:28Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295179 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = زویا خان |image = Zoya_Khan_Actress_Picture.jpg |caption = |birthname = |birth_date = {{birth date and age|1992|4|17|df=y}} |birth_place = [[نئي دهلي]]، ڀارت |residence = [[ممبئي]]، [[مھاراشٽر|مهاراشٽر]]، ڀارت |nationality = ڀارتي |occupation = [[اداڪار]] اداڪارا، ميزبان |yearsactive = سال 2014–کان هينئر تائين }} زويا خان (ڄم جي تاريخ: 17 اپريل 1992ع)<ref>{{cite web|url=http://www.timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/music/A-Shyam-Gopal-Varma-Films-audio-launched/articleshow/45448646.cms |title=A Shyam Gopal Varma audio launched |url-status=dead}}</ref> هڪ ڀارتي فلم اداڪارا، ميزبان ۽ اينڪر آهي. هن هڪ اينڪر ۽ پرنٽ ماڊل طورپنهنجي ڪلاڪاري واري زندگيءَ جي شروعات ڪئي. <ref>{{cite news |url=http://www.tollywoodtimes.com/en/movie/review/A%20Shyam%20Gopal%20Varma%20Film/c34qdnhkar |title=A Shyam Gopal Varma Film Review |access-date=2020-02-10 |archive-date=2017-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171114202826/http://www.tollywoodtimes.com/en/movie/review/A%20Shyam%20Gopal%20Varma%20Film/c34qdnhkar |dead-url=yes |accessdate=2020-02-10 |archivedate=2017-11-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171114202826/http://www.tollywoodtimes.com/en/movie/review/A%20Shyam%20Gopal%20Varma%20Film/c34qdnhkar }}</ref> چڙهائي (ريمپ) تي جلوا ڏيکارڻ سميت هن ڪيترن ئي اشتهارن ۾ پڻ ڪم ڪيو آهي، جن ۾ گهڻي ريت پرنٽ ميڊيا لاءِ ٺاهيل اشتهار شامل آهن. زويا خان ان مهل سڀني جي نگاهن جي مرڪز بڻي جڏهن هن دهلي ۾ ٿيندڙ هڪ حسن جي مقابلي ۾ مس خوبصورت مُرڪَ ۽ نرم کَلَ (جسم) جو انعام ماڻيائين. زويا اداڪاري کان اڳ اڪائونٽنگ ماهر ۽ ماڊل جي حيثيت سان پڻ ڪم ڪيو آهي. ڪُجھ وقت ماڊلنگ ڪرڻ کانپوءِ زويا هڪ مختصر جٽاءُ واري فلم “مڇر داني “ سان اداڪاري جي دنيا ۾ پيرُ پاتو. انهيءَ فلم ۾ سندس بهترين اداڪاري ڪرڻ سبب هن ڪولڪتا انٽرنيشنل فلم فيسٽول 2013 ۾ شريڪ 46 مُلڪن جي 216 فلمن جي هيروئن منجهان پهريون ايوارڊ هن پنهنجي ناءِ ڪيو هيو. زويا جي پهرئين وڏي فلم سي ايس ريڊي جي هدايتڪاري ۾ ٺهندڙ اي شيام گوپال ورما فلم جي هڪ فيچر تيلگو فلم هئي، جيڪا 2015 ۾ ٺاهي وئي ۽ ان ۾ زويا مُکيا ڪردار نڀايو هيو. پوءِ هدايتڪار رميش سپي جي هڪ فلم “شملا مرچي” ۾ پڻ هن اداڪاري ڪئي هئي. == اوائلي زندگي == زويا خان نئي دهلي جي هڪ مسلمان پٺاڻ خاندان جي گهراڻي ۾ جنم ورتو. هن دلي يونيورسٽي منجهان اڪائونٽس ۾ گريجوئيشن ڪئي هئي. هيءَ غير نصابي سرگرمين ۾ گهڻو فعال هئي. پنهنجي اسڪول ۽ ڪاليج واري زماني ۾ هيءَ باسڪٽبال ۽ بيڊمنٽن جي رانديگرياڻي هئي، جڏهن تہ هن جي وِندُر ذاتي مصوري هئي. هن جو هڪ ڀاءُ ڀارتي سپريم ڪورٽ جو وڪيل آهي. زويا دهلي ڪانگريس جي هاڻوڪي صدر ۽ اَڳُوڻي ڪيبينٽ منسٽر هارون يوسف جي ڀاڻيجي آهي. == مادلنگ ۽ ميزباني == [[فائل:Zoya Khan (6167501120).jpg|thumb|ماڊل، اينڪر ۽ اداڪارا سنا خان عُرف زويا خان]] زويا پمنهنجي اشڪول يج زماني کان ئي پروگرامن جي ترتيب ۽ ميزباني ۾ فعال هئي. هڪ ايمسي جي حيثيت سان هن اسٽيج پروگرام، مزاحيا خاڪا، ايشين اوپن ڪِڪ باڪسنگ چيمپئين شپ، راڳ جا پروگرام، ايوارڊ شو، شادي جون تقريبون، فيشن شو، سفرنامو پروگرام، دستاويزي پروگرام، نئين سال جي تقريبُنِ ۽ انيڪ سڌوسنئون (لائيو شو) سموري هندستان ۾ منعقد ڪيا. == اداڪاري == زويا اداڪاري جو سفر ننڍي پردي (اسڪرين) يعني ٽيليويزن تي شاگردي واري زماني ۾ ئي بالاجي ٽيلي فلمز جي انتظام هيٺ ۽ هدايتڪارا ايڪتا ڪپور جي هڪ ڊرامو سيريل بيري پيا ۾ هڪ ناڪاري ڪردار سان ڪئي جيڪو ڪلرز ٽي وي تي نشر ڪيو ويو هيو. == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:1992 ۾ جنم]] [[زمرو:جيئرا ماڻهو]] [[زمرو:ڀارتي فلمي اداڪارائون]] 8k6zex2aadicnwhm2rpewab1019nfh1 0 56218 295231 292681 2024-11-06T11:39:57Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 5 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295231 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | image = Sharda Sinha.jpg | name = شاردا سنھا | birth_date = <!-- Please cite a reliable source for date of birth -->1 آڪٽوبر 1952 | birth_place = Hulas, Raghopur, [[سپول ضلعو]]، [[بھار (ڀارت)]]<ref name="youtube.com">{{cite interview |url= https://www.youtube.com/watch?v=-CGutSvX70U&t=124s |title= Padmashri Sharda Sinha interviewed by Lalit Narayan Jha |work = [[Mithila Mirror]]}}</ref> | residence = [[بيگوسرائي]]، [[بھار (ڀارت)]]{{Citation needed|date=سيپٽمبر 2019}} | occupation =ڳائڻي | years_active = 1980{{Ndash}}present | spouse = Dr.Brajkishore Sinha | awards = [[پدم ڀوشن]] }} '''شاردا سنھا''' ({{lang-en|Sharda Sinha}}) [[ميٿلي ٻولي]] جي [[لوڪ راڳ|لوڪ ڳائڻي]] آھي. هيءَ [[ڀوجپوري ٻولي]] ۽ [[مگهئي ٻولي]] ۾ پڻ راڳ ڳائيندي آهي. ميٿلي ٻولي ۾ مشهور ڇٺ پوجا وارو گيت ''هو ديناناٿ'' سندس ئي ڳايل آهي. ڀارت جي سرڪار کيس 2018 واري جمهوريا ڏهاڙو جي موقعي تي رياست جو ٽيون وڏو شهري ايوارڊ [[پدم ڀوشن]] سان نوازيو.<ref>{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/government-announces-recipients-of-2018-padma-awards/articleshow/62653257.cms | title=Government announces recipients of 2018 Padma awards | publisher=[[دي ٽائمز آف انڊيا]] | date=26 جنوري 2018 | accessdate=26 جنوري 2018}}</ref><ref>{{cite news | url = http://indianexpress.com/article/trending/viral-videos-trending/this-chhath-puja-a-beautiful-song-is-making-people-nostalgic-and-beckoning-them-home-3737368/ | title = This Chhath Puja song is making people so nostalgic, they want to go home | publisher = [[دي انڊين ايڪسپريس]] | date = نومبر 4، 2016 | accessdate = نومبر 28، 2016 }}</ref> == جيون ڪٿا == شاردا سنها جو جنم [[ڀارت]] جي رياست بهار جي [[سپول ضلعو]] ۾ هولاس، رگهوپور ڳوٺ ۾ ٿيو.<ref name="youtube.com"/> == ڪيريئر == هن پنهنجي ڪيريئر جي شروعات ميٿلي گانن سان ڪئي. ميٿلي کانسواءِ هيءَ ڀوجپوري ۽ مگهائي ٻولين ۾ ڳائيندي آهي. راڳ لاءِ سندس خدمتن جي عيوضي ۾ هندستان جي حڪومت کيس پدم ڀوشن اعزاز سان نوازيو.<ref name="Padma Awards">{{cite web | url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf | title=Padma Awards | publisher=Ministry of Home Affairs, Government of India | date=2015 | accessdate=21 جولاءِ 2015}}</ref> [[پرياگ سنگيت سميتي]] [[الهہ آباد]] ۾ [[بسنت مهوستسو]] کي آرگنائز ڪيو، جنهن ۾ [[پدم شري]] شاردا سنها بهار جي مُندَ جا لوڪ گيت ۽ گانا پيش ڪيا.<ref name="The Times of India">{{cite news | url = http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-03-22/allahabad/28032377_1_folk-songs-sharda-sinha-spring | title = of spring narrated through folk songs | publisher = [[دي ٽائمز آف انڊيا]] | date = مارچ 22، 2009 | accessdate = اپريل 25، 2009 | archive-date = 2012-10-23 | archive-url = https://web.archive.org/web/20121023185638/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-03-22/allahabad/28032377_1_folk-songs-sharda-sinha-spring | dead-url = yes | archivedate = 2012-10-23 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20121023185638/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-03-22/allahabad/28032377_1_folk-songs-sharda-sinha-spring }}</ref><ref name="The Times of India"/> هيءَ [[درگا پوجا]] جي موقعي تي هر سال ڳائيندي آهي ۽ لوڪ گيت پيش ڪندي آهي.<ref>{{cite news | url = http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-10-04/patna/27201095_1_folk-music-music-festival-musical-programmes | title = Music maestros add to Puja festivities | author = Manisha Prakash | publisher = [[دي ٽائمز آف انڊيا]] | date = آڪٽوبر 4، 2003 | accessdate = اپريل 25، 2009 | archive-date = 2012-10-23 | archive-url = https://web.archive.org/web/20121023185654/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-10-04/patna/27201095_1_folk-music-music-festival-musical-programmes | dead-url = yes | archivedate = 2012-10-23 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20121023185654/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-10-04/patna/27201095_1_folk-music-music-festival-musical-programmes }}</ref><ref>{{cite news | url = http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-10-04/delhi/27178913_1_durga-puja-pandal-celebration-mode | title = Puja euphoria reaches a crescendo | publisher = [[دي ٽائمز آف انڊيا]] | date = آڪٽوبر 4، 2003 | accessdate = اپريل 25، 2009 | archive-date = 2012-10-23 | archive-url = https://web.archive.org/web/20121023185744/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-10-04/delhi/27178913_1_durga-puja-pandal-celebration-mode | dead-url = yes | archivedate = 2012-10-23 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20121023185744/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2003-10-04/delhi/27178913_1_durga-puja-pandal-celebration-mode }}</ref> هن وزيراعظم ماريشس نائين رام گولان جي بهار آمد جي موقعي تي پڻ پنهنجا گيت ڳايا.<ref>{{cite news | url = http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-02-19/patna/27747270_1_bihar-mauritius-r-s-gavai-cultural-festival | title = Mauritius scholarship for two | author = Faizan Ahmad & Dipak Mishra | publisher = [[دي ٽائمز آف انڊيا]] | date = فيبروري 19، 2008 | accessdate = اپريل 25، 2009 | archive-date = 2012-10-23 | archive-url = https://web.archive.org/web/20121023185711/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-02-19/patna/27747270_1_bihar-mauritius-r-s-gavai-cultural-festival | dead-url = yes | archivedate = 2012-10-23 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20121023185711/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-02-19/patna/27747270_1_bihar-mauritius-r-s-gavai-cultural-festival }}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/A-new-brand-of-music-in-Gangs-Of-Wasseypur-series/articleshow/15292127.cms|title=A new brand of music in Gangs Of Wasseypur series – Times of India|website=The Times of India|accessdate=31 جنوري 2020}}</ref> 2010 ۾ پرگتي ميدان، نئي دهلي ۾ [[بهار اتسو]]مي جي موقعي تي پڻ هن کي ڳائڻ جو موقعو مليو هيو.<ref name="timesofindia.indiatimes.com">{{cite news | url = http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-03-28/patna/28147030_1_instant-sharda-sinha-ke | title = Sharda Sinha's performance at Bihar Utsav an instant hit | publisher = [[دي ٽائمز آف انڊيا]] | date = مارچ 28، 2010 | accessdate = مارچ 29، 2010 | archive-date = 2011-08-11 | archive-url = https://web.archive.org/web/20110811054513/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-03-28/patna/28147030_1_instant-sharda-sinha-ke | dead-url = yes | archivedate = 2011-08-11 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20110811054513/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-03-28/patna/28147030_1_instant-sharda-sinha-ke }}</ref> هن [[باليووڊ|بالي ووڊ]] کي پڻ پنهنجو سُريلو آواز ڏنو آهي. 1989 ۾ باليووڊ [[فلم]] مئين ني پيار ڪيا ۾ هن “ڪهي تو سي سجنا“ گانو ڳايو هيو. فلم (گينگز آف واسع پور-ٻئي) لاءِ هن “تار بجلي سي پتلي“ گانو ڳايو ۽ چار فوٽيا ڇوڪري فلم لاءِ “ڪون سي نگريا“ گانو کي پڻ پنهنجو آواز اَرپيو هيو.<ref>{{Citation |title=Gangs of Wasseypur Part 2: Music Review |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-07-21/music-reviews/32775974_1_sneha-khanwalkar-instruments-musical-journey/ |accessdate=2020-03-01 |archive-date=2013-01-03 |archive-url=https://archive.today/20130103084938/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-07-21/music-reviews/32775974_1_sneha-khanwalkar-instruments-musical-journey/ |dead-url=yes }}</ref> == شاردا سنها ۽ ڇٽ == شاردا سنها کي ماڻهو ڇٽ جي سبب ياد ڪندا آهن. ايئن پڻ چئجي تہ شاردا سنها ۽ ڇٽ کي هڪ ٻئي سان گڏ ياد ڪيو ويندو آهي. هن پاران 2016 ۾ اَٽڪل هڪ ئي ڏهاڪو کانپوءِ ڇٽ جي لاءِ ٻہ گانا ڳائي عقيدت مندن (فينز) جي دل خوشي سان ڀري ڇڏي هئي.<ref name="telegraphindia.com">{{cite news | url = http://www.telegraphindia.com/1161104/jsp/bihar/story_117234.jsp#۔WDwDAIVOLIU | title = Sweet and sour festive notes in the air – Sharda back with a bang after decade | author = Amit Bhelari | publisher = [[دي ٽيلي گراف (ڀارت)]] | date = نومبر 4، 2016 | accessdate = نومبر 28، 2016 }}</ref> سندس پڇاڙڪو البم جيڪو مذهبي ۽ روحاني گيتن تي ٻڌل هيو، سو 2006 ۾ جاري (رليز) ٿيو هيو.<ref name="telegraphindia.com"/> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:راڳي]] [[زمرو:1952ع جون پيدائشون]] [[زمرو:20 هين صدي جا هندستاني ڳائڻا]] [[زمرو:جيئرا ماڻهو]] [[زمرو:فن ۾ پدما شري حاصل ڪندڙ]] [[زمرو:ويهين صدي جون هندستاني استري ڳائڻيون]] [[زمرو:هندستاني لوڪ راڳي]] [[زمرو:ڀارتي ناري لوڪ گلوڪارائون]] [[زمرو:ويهين صديءَ جون هندستاني ڳائڻيون]] [[زمرو:جيوت ماڻهو]] 8zajhotkfwfyynzxoooi7zc89wyen8t 0 56286 295176 254857 2024-11-06T09:45:32Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295176 wikitext text/x-wiki {{Infobox ethnic group| |group=زاپوٽڪ |pop={{circa}} '''10 لک''' |popplace={{MEX}} 800,000–1,000,000 |region1={{USA}} |pop1=100,000+<ref name="autogenerated1">{{Cite news | last = Tintocalis | first = Ana | title = Rise In Zapotec-Speaking People Results In New SDSU Language Course | work = KPBS San Diego Public Radio & TV: News, Arts & Culture | accessdate = 2014-03-09 | date = 2010-09-01 | url = http://www.kpbs.org/news/2010/sep/01/zapotec-language-course-offered-sdsu/ | archive-date = 2020-03-03 | archive-url = https://web.archive.org/web/20200303083649/https://www.kpbs.org/news/2010/sep/01/zapotec-language-course-offered-sdsu/ | dead-url = yes | archivedate = 2020-03-03 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20200303083649/https://www.kpbs.org/news/2010/sep/01/zapotec-language-course-offered-sdsu/ }}</ref> |image=[[File:Zapotec women and children Mexican Indian Mongoloid.png]] |caption=زاپوٽڪ عورتن ۽ ٻارن جي 1908ع جي نڪتل تصوير |rels=[[رومن ڪيٿولڪ مذهب]] روايتي عقيدن سميت |langs=[[زاپوٽڪي ٻولي|زاپوٽڪي ]], [[اسپيني ٻولي|اسپيني]]، [[انگريزي]] |related= }} '''زاپوٽڪ''' يا '''زاپوتڪ''' {{ٻيا نالا|انگريزي= '''Zapotecs '''}} ميڪسيڪو جا اصل رھاڪو آھن جن کي ميڪسيڪو جا انڊين سڏيندا آهن. انھن جي آبادي گھڻي ڀاڱي ڏکڻ ميڪسيڪو جي [[واھاڪا رياست|واھاڪا]](Oaxaca) ۾ واقع آهي<ref name ="ڪنسائز برٽنيڪا " > Britannica CONCISE ENCYCLOPEDIA-© 2006 BY ENCYCLOPÆDIABRITANNICA, INC.-Encyclopædia Britannica and other fine products are available on the Internet at http://www.britannica.com. (Trademark Reg. U.S. Pat. Off.) Printed in Peru. -page#.2103 - </ref>. ھن وقت زاپوٽڪ ماڻھن جو تعداد اٺ لک کان ڏھ لکن تائين آهي. [[File:Zapotecos.png|thumb|right|250px|نقشي ۾ ڪولمبس کان اڳ واري ميسو-آمريڪي تھذيب ۾ زاپوٽڪ تھذيب جو مقام ڏيکاريل ]] ڪولمبس جي آمد کان اڳ ميسو-آمريڪي تھذيب ۾ زاپوٽڪ تھذيب ترقي ۾ اڳڀري ھئي. قديم زاپوٽڪ تھذيب موجوده [[واھاڪا شھر]] (Oaxaca City ) لڳ جبل [[مائونٽ البان]] جي ڀر ۾ واقع ھئي. <ref name="ڪنسائز برٽنيڪا" />. ان تھذيب م پھريون ڀيرو ميسوآمريڪي صورتخطي ۾ لکڻ جي شروعات ٿي ۽ 52 سالن وارو ڪيلينڊر پڻ ٺاھيو ويو جيڪو بعد ۾ ٻين گروھن پڻ اختيار ڪيو<ref name="ڪنسائز برٽنيڪا" />. موجوده دؤر ۾ زاپوٽڪ ماڻھن جو سماجي وڏي پيماني تي زرعي آھي ۽ آھستي آھستي تبديلي طرف وڌي رهيو آهي<ref name="ڪنسائز برٽنيڪا" />. ھنر م گھڻي ڀاڱي ٺڪر جي ٿانون ۽ ڪتڻ وارا ھنر رواج ۾ آھن<ref name="ڪنسائز برٽنيڪا" />. ھي ماڻھو رومن ڪيٿولڪ مذهب کي مڃيندا آھن تنھن ھوندي بہ اھي بد روحن ۽ ڏندڪٿائن ۾ يقين رکندڙ آھن<ref name="ڪنسائز برٽنيڪا" />. == حوالا == {{حوالا|2}} [[زمرو: ميڪسيڪو جا نسلي گروھ]] a5hv5wk7ri42ivf8usuv2m8v537lww1 0 56487 295098 293176 2024-11-06T03:44:05Z هوتچند 19261 /* گيلري */ 295098 wikitext text/x-wiki {{short description|Broad tradition of Western art music}} {{About|Western art music from the Middle Ages to the present||Classical music (disambiguation)}} [[File:BJO Konzert Phil MR 098.jpg|thumb|upright=1.35|<small>'''نوجوانن جو هڪ آرڪيسٽرا، پرفارم ڪندي.'''</small>]] '''ڪلاسيڪي موسيقي''' نائين صدي عيسوي کان مروج [[يُورَپ|يورپ]] جي روايتي [[موسيقي]] آھي. سال 1550ع کان 1990ع تائين جي زماني ۾ ان تي نمایان تبديليون رونما ٿي ويون. ڪلاسيڪل موسيقي عام طور تي مغربي دنيا جي فن موسيقي ڏانهن اشارو ڪري ٿي، جيڪا مغربي لوڪ موسيقي يا مشهور موسيقي جي روايتن کان الڳ سمجهي ويندي آهي. اهو ڪڏهن ڪڏهن مغربي ڪلاسيڪي موسيقي جي طور تي ممتاز ڪي ويندي آهي، جيئن اصطلاح "ڪلاسيڪي موسيقي" غير مغربي فن موسيقي تي پڻ لاڳو ٿي سگهي ٿو. ڪلاسيڪي موسيقي اڪثر ڪري ان جي هئيت ۽ هارمونڪ تنظيم ۾،{{sfn|Owens|2008|loc=§ para. 1}} خاص طور تي پوليفوني جي استعمال سان،{{sfn|Schulenberg|2000|p=99}} رسميت ۽ پيچيدگي جي ڪري ممتاز ڪئي ويندي آهي. گهٽ ۾ گهٽ نائين صديءَ کان وٺي اها بنيادي طور تي هڪ تحريري روايت رهي آهي، {{sfn|Schulenberg|2000|p=99}} جيڪا هڪ نفيس موسيقي علامتن جي نظام کي جنم ڏني، جيڪا ادب سان گڏ تجزياتي، تنقيدي، تاريخي، موسيقيائي ۽ فلسفيانه عملن ۾ پڻ شامل آهي. مغربي ثقافت جي هڪ بنيادي جزو، ڪلاسيڪي موسيقي کي اڪثر انفرادي يا موسيقار جي گروهن جي نقطه نظر کان ڏٺو ويندو آهي، جنهن جي موسيقي جي ترتيب، شخصيت ۽ عقيدن بنيادي طور تي ان جي تاريخ کي شڪل ڏني هئي. مغربي يورپ ۾ گرجا گهرن ۽ شاهي دربارن جي سرپرستي سان جڙيل، {{sfn|Owens|2008|loc=§ para. 1}} وچين دور جي شروعاتي موسيقي بنيادي طور تي مذهبي، مونوفونڪ ۽ ڳائڻي هئي، جنهن ۾ قديم يونان ۽ روم جي موسيقي ان جي فڪر ۽ نظريي تي اثرانداز ٿي رهي هئي. قديم ترين موجود موسيقي جا نسخا ڪئرولنجيئن سلطنت (800 - 888ع) جي تاريخ جا آهن،{{sfn|Schulenberg|2000|p=100}} ان وقت جي چوڌاري، جنهن وقت مغربي پلئن چانٽ آهستي آهستي ان ۾ متحد ٿي ويا، جنهن کي هاڻي گريگورين چانٽ چيو وڃي ٿو.{{sfn|Schulenberg|2000|pp=100–101}} موسيقي جا مرڪز سينٽ گال جي ايبي، سينٽ مارشل جي ايبي ۽ سينٽ ايمرم جي ايبي تي موجود هئا، جڏهن ته 11هين صدي ۾ اسٽاف (ڇڙي) نوٽيشن جي ترقي ۽ وچين دور جي موسيقي جي نظريي جي پيداوار کي وڌايو. 12هين صديءَ جي وچ ڌاري فرانس يورپ جي موسيقيءَ جو وڏو مرڪز بڻجي ويو: {{sfn|Schulenberg|2000|p=100}} مذهبي، نوٽري-ڊيم (Notre-Dame) اسڪول پهريون ڀيرو مڪمل طور تي منظم تال ۽ پوليفوني جي ڳولا ڪئي، جڏهن ته سيڪيولر موسيقي، تروبادور (troubadour) ۽ تروويري (trouvère) جي روايتن سان ترقي ڪئي، جنهن جي اڳواڻي شاعر-موسيقار اشراف ڪندا هئا.{{sfn|Schulenberg|2000|pp=102–104}} ان جي نتيجي ۾ دربارن جا اسپانسر ڪيل، "فرانسيسي آرس نووا" ۽ "اطالوي ٽريسينٽو"، جيڪي آرس سبٽيلير هئا،{{sfn|Schulenberg|2000|pp=102–104}} انتهائي تال جي تنوع جي هڪ اسٽائلسٽ تحريڪ ۾ ترقي ڪيا. 15هين صدي جي شروعات ۾، بااثر فرانڪو-فليمش اسڪول جي ريناسنس موسيقارن انگريزي ڪنٽيننس اينگلوز ۾ هارمونڪ اصولن کي تعمير ڪيو، ۽ ڪورل ميوزڪ، خاص طور تي ماس ۽ موٽ کي نئين معيار تائين پهچايو. {{sfn|Schulenberg|2000|pp=104–105}} اتر اٽلي جلد ئي مرڪزي موسيقي واري علائقي جي طور تي اڀري آيو، جتي رومن اسڪول پوليفوني جي انتهائي نفيس طريقن ۾ مصروف هئي. موسيقي جي قسمون، جهڙوڪ ميڊريگال، جنهن مختصر انگريزي ميڊريگال اسڪول کي متاثر ڪيو.{{sfn|Schulenberg|2000|pp=104–105}} باروق دور (1580 - 1750) ۾ عام رواجي ٽونالٽي جي نسبتا معيار کي ڏٺو ويو{{sfn|Schulenberg|2000|p=110}} ۽ گڏوگڏ موسيقي جي آلات جي وڌندڙ اهميت، جيڪا وڏي سائز جي مجموعن ۾ وڌي وئي. "اوپيرا" جي جنم ڀومي هجڻ جي ڪري، اٽليءَ تي، اڪيلائي جو مرڪز، "ڪنسرٽو صنف"، منظم، "سوناٽا فارم" سان گڏو گڏ وڏي پيماني تي ڳائڻي-مرڪز صنفون "oratorio" ۽ "cantata" غالب رهيو. جوهان سيباستين باخ پاران چيمپئن ڪيل فيوگو ٽيڪنڪ پيچيدگي جي باروق رجحان کي مثال طور پيش ڪيو ۽ رد عمل جي طور تي سادو ۽ گانا جھڙو گلنٽ ميوزڪ ۽ "emfindsamkeit" انداز ترقي ڪئي وئي. مختصر مگر اهم ڪلاسيڪل دور (1730-1820) ۾، موسيقار جهڙوڪ وولف گينگ اماديس موزارٽ، جوزف هيڊن ۽ لدوگ وان بيٿووان، مطلق موسيقي جا وڏي پيماني تي تعريف ڪندڙ نمائندا پيدا ڪيا،{{sfn|Schulenberg|2000|p=113}} جن ۾ سمفوني، اسٽرنگ ڪوارٽيٽس ۽ ڪنسرٽو شامل آهن.{{sfn|Owens|2008|loc=§ para. 2}} ان کان پوءِ واري رومانوي موسيقي (1800-1910)، ان جي بدران پروگرامي موسيقي تي ڌيان ڏنو، جنهن لاءِ آرٽ گانو، سمفونڪ نظم ۽ مختلف پيانو جون صنفون اهم شيون هيون. ان عرصي دوران فضيلت جو جشن ملهايو ويو، وڏي پيماني تي حوصلا افزائي ڪئي وئي، جڏهن ته فلسفو ۽ قوم پرستي شامل ٿي ويا - اهي سڀئي پهلو جيڪي رچرڊ ويگنر جي اوپيرا ۾ ملن ٿا. 20هين صدي عيسويءَ تائين، اسٽائلس اتحاد آهستي آهستي ختم ٿي ويو جڏهن ته مشهور موسيقيءَ جي اهميت تمام گهڻي وڌي وئي. ڪيترن ئي موسيقارن جديديت جي پس منظر ۾ ماضيءَ جي ٽيڪنڪ ۽ صنفن کان پاسو ڪيو، ڪجهه سريلنزم جي جاءِ تي ٽونالٽي کي ڇڏي ڏنو، جڏهن ته ٻين کي لوڪ راڳن يا تاثر پرست جذبن ۾ نئون الهام مليو. ٻي عالمي جنگ کان پوءِ، پهريون ڀيرو سامعين پراڻن موسيقيءَ کي همعصر ڪمن جي ڀيٽ ۾ اهميت ڏني، هڪ ترجيح جنهن کي ڪمرشل رڪارڊنگ جي ابتڙ ۽ وسيع دستيابي سان پورو ڪيو ويو آهي.{{sfn|Owens|2008|loc=§ para. 7}} 20هين صديءَ جي وچ تائين اڄوڪي دور جي رجحانن ۾ نئين سادگي، نئين پيچيدگي، منيملزم، اسپيڪٽرل ميوزڪ، ۽ تازو ئي پوسٽ ماڊرن ميوزڪ ۽ پوسٽ مينيملزم شامل آهن. عالمي طور تي وڌندڙ، آمريڪا، آفريڪا ۽ ايشيا کان مشق ڪندڙ اهم ڪردار حاصل ڪيا آهن، {{sfn|Schulenberg|2000|p=100}} جڏهن ته سمفوني آرڪسٽرا ۽ اوپيرا هائوس هاڻي سڄي دنيا ۾ ظاهر ٿيندا آهن. ==اصطلاح ۽ تعريف== تاريخ: ڪارڪردگي: ڪلاسيڪل موسيقي ۾ عورتون: موسيقي جي ٻين روايتن سان تعلق: ڪمرشلائيزيشن: تعليم: ==گيلري== <Gallery> Vielle.jpg|ڪنسرٽ بينڊ، پراڻو درباري Altes AKH Vienna June 2006 583 cropped.jpg|ڪنسرٽ بينڊ، التس اي ڪي ايڇ ويانا Concertband.jpg|ڪنسرٽ بينڊ، ينگ آرڪيسٽرا </Gallery> ==خارجي لنڪس== ==External links== * [https://www.oxfordmusiconline.com/grovemusic/ Grove Music Online] – online version of ''[[The New Grove Dictionary of Music and Musicians]]''. * [https://www.mgg-online.com/ MGG Online] – online version of ''[[Die Musik in Geschichte und Gegenwart]]'' * [https://sounds.bl.uk/BrowseCategory.aspx?category=Classical-music Historical classical recordings] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230301055615/https://sounds.bl.uk/BrowseCategory.aspx?category=Classical-music |date=2023-03-01 }} from the [[British Library Sound Archive]] * [https://classicalmusiconly.com/lists Official ClassicalMusicOnly WebSite] {{Classical music}} {{Music topics}} {{Western culture}} {{Subject bar | portal1 = Classical music | portal2 = Opera | portal3 = Music | portal4 = History | portal5 = The arts | commons = y | commons-search = Category:Classical music | q = y | q-search = Classical music | voy = y | voy-search = European classical music | d = y | d-search = Q9730 }} {{Authority control}} [[Category:Classical music| ]] [[Category:Music history]] ==حوالا== {{حوالا]] [[زمرو:فن]] [[زمرو:موسيقي]] jrmc575c8odyu1ru3mz3wq3uhp2ahkv 0 57091 295184 294548 2024-11-06T10:01:06Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295184 wikitext text/x-wiki {{2019–20 coronavirus pandemic sidebar}} {{Infobox settlement | image = File:SARS-CoV-2 49534865371.jpg | image_alt = Electron micrograph of SARS-CoV-2 virions with visible coronae | image_caption = Electron micrograph of SARS-CoV-2 [[virion]]s with visible [[Coronavirus#Name and morphology|coronae]] | image2 = SARS-CoV-2 without background.png | image2_alt = Illustration of a SARS-CoV-2 virion | image2_caption = Illustration of a SARS-CoV-2 virion | parent = Sarbecovirus<!--Incertae sedis/Betacoronavirus--> | species = Severe acute respiratory syndrome-related coronavirus | strain = Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 | synonyms = 2019-nCoV, HCoV-19<ref name=LANCETNAME>{{cite journal | url = https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30419-0/fulltext | vauthors=Jiang S, Shi Z, Shu Y, Song J, Gao GF, Tan W, Guo D | title = A distinct new name is needed for the new coronavirus | access-date = 16 March 2020 | date = 19 February 2020 | journal = [[The Lancet]] | volume=395 | issue=10228 | pages=949 | doi=10.1016/S0140-6736(20)30419-0 | pmid=32087125 | display-authors=3}}</ref><!-- Please see [[Synonym (taxonomy)]] before adding unofficial names here.--> }} '''گنڀير تکو پيڙيندڙ ساهه کڻڻ وارو سينڊروم ڪورونا وائرس 2 (سارس ڪووي -2)''' ({{lang-en|Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2}})<ref name="CoronavirusStudyGroup" /><ref name=":2">{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51466362|title=Coronavirus disease named Covid-19|date=11 February 2020|work=[[بي بي سي نيوز آنلائن]]|access-date=15 February 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200215204154/https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51466362|archive-date=15 February 2020|url-status=live}}</ref>، ان کان اڳ انکي عارضي نالو 2019 ناول ڪوروناوائرس (2019-nCoV) جي نالو سان سڏيو ويندو هيو<ref name="WHO21Jan2020">{{cite report|vauthors=((World Health Organization))|year=2020|title=Surveillance case definitions for human infection with novel coronavirus (nCoV): interim guidance v1, January 2020|author-link=World Health Organization|publisher=World Health Organization|hdl=10665/330376|id=WHO/2019-nCoV/Surveillance/v2020.1|hdl-access=free}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/faq.html|title=Healthcare Professionals: Frequently Asked Questions and Answers|date=11 February 2020|website=United States [[سينٽرز فار ڊزيز ڪنٽرول ائنڊ پريوينشن]] (CDC)|archive-url=https://web.archive.org/web/20200214023335/https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/faq.html|archive-date=14 February 2020|access-date=15 February 2020|url-status=unfit}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/index.html|title=About Novel Coronavirus (2019-nCoV)|date=11 February 2020|website=United States [[Centers for Disease Control and Prevention]] (CDC)|archive-url=https://web.archive.org/web/20200211105920/https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/index.html|archive-date=11 February 2020|access-date=25 February 2020|url-status=unfit}}</ref>، جيڪو هڪ هاڪاري-اِدراڪ واري سنگل ڦاٿل اٽڪي بيٺل آر اين اي وائرس آهي.<ref name=":xinhuanet9Jan2020">{{cite news|url=http://www.xinhuanet.com/english/2020-01/09/c_138690570.htm|title=New-type coronavirus causes pneumonia in Wuhan: expert|access-date=9 January 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200109084208/http://www.xinhuanet.com/english/2020-01/09/c_138690570.htm|archive-date=9 January 2020|agency=[[Xinhua]]|url-status=live|accessdate=21 March 2020|archivedate=9 January 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200109084208/http://www.xinhuanet.com/english/2020-01/09/c_138690570.htm}}</ref><ref name=":gisaid">{{cite web|url=https://platform.gisaid.org/epi3/start/CoV2020|title=CoV2020|website=GISAID EpifluDB|url-access=registration|archive-url=https://web.archive.org/web/20200112130540/https://platform.gisaid.org/epi3/start/CoV2020|archive-date=12 January 2020|access-date=12 January 2020|url-status=live}}</ref> اهو انسانن ۾ متعدي آهي ۽ [[ڪوروناوائرس|ڪورونا وائرس]] جي بيماري هلندڙ (روان) [[2019–20 ڪوروناوائرس مها وبا|مها وبائي روڳ 2019 (COVID-19)]] جو سبب آهي  جنهن کي [[ورلڊ هيلٿ آرگنائيزيشن|ورلڊ هيلٿ آرگنائيزيشن (ڊبليو ايڇ او)]] پاران پبلڪ هيلٿ ايمرجنسي آف انٽرنيشنل ڪنسرن طور پبلڪ هيلٿ ايمرجنسي نامزد ڪيو آهي. سارس-ڪووي-2 ۾ بيٽ ڪورونا وائرس سان جينياتي مشابهت آهي، جتان کان ان جي بڻياد ممڪن ٿيو آهي.<ref name="NatureZhou2" /><ref name="LancetNowcasting2">{{cite journal|vauthors=Perlman S|date=February 2020|title=Another Decade, Another Coronavirus|journal=[[دي نيو انگلينڊ جرنل آف ميڊيسن]]|volume=382|issue=8|pages=760–762|doi=10.1056/NEJMe2001126|pmid=31978944}}</ref> هڪ انٽرميڊئيٽ جانورن جو ذخيرو جهڙوڪ پينگولين کي پڻ انسانن جي تعارف ۾ شامل سمجهيو ويندو آهي.<ref name=":0">{{cite report|vauthors=((World Health Organization))|year=2020|title=Novel Coronavirus (2019-nCoV): situation report, 22|publisher=[[ورلڊ هيلٿ آرگنائيزيشن]]|hdl=10665/330991|hdl-access=free}}</ref><ref name=":1">{{cite news|url=https://www.dw.com/en/coronavirus-from-bats-to-pangolins-how-do-viruses-reach-us/a-52291570|title=Coronavirus: From bats to pangolins, how do viruses reach us?|date=7 February 2020|access-date=13 March 2020|publisher=[[Deutsche Welle]]|vauthors=Shield C}}</ref> هڪ ٽيڪزانامي گرمي جي درجي جي نقطي نظر سان، سارس ڪووي-2 کي ڳنڀير تِکو ساهہ سينڊروم سان متعلق ڪورونا وائرس (SARSr-CoV) پرجاتين جي ڇڪَ (تناؤ) جي طور تي درجا بندي ڪيل آهي. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:وائرس]] [[زمرو:ايپيڊميولوجي]] {{2019–20 ڪوروناوائرس مها وبا}} [[زمرو:ڪوروناوائرس مها وبا 2019- 2020]] 3rccpw8e3w8hoyui17in6hn3q31ilqx 0 57112 295120 249685 2024-11-06T05:19:21Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295120 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = بنودني داسي | image = Binodini dasi.jpg | caption = <!-- other than just name --> | birth_name = <!-- if different --> |birth_date =سال 1862 | birth_place = | death_date = {{Death year and age|1941| 1862}} | death_place = | othername = Notee Binodini | occupation = ڊرامو جي ناٽڪڻ | years_active = | spouse = | domesticpartner = | website = }} '''بنودني داسي''' (جنم 1841- وفات1941) ڪولڪتا جي رهواسڻ [[بنگالي ٻولي]] جي مشهور ناٽڪڻ (اداڪارِ) ۽ ٿيٽر آرٽسٽ هُئي.<ref>{{cite book |last=Murshid |first=Ghulam |year=2012 |chapter=Dasi, Binodini |chapter-url=http://en.banglapedia.org/index.php?title=Dasi,_Binodini |editor1-last=Islam |editor1-first=Sirajul |editor1-link=Sirajul Islam |editor2-last=Jamal |editor2-first=Ahmed A. |title=Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh |edition=Second |publisher=[[Asiatic Society of Bangladesh]]}}</ref> هن 12 سال جي ڄمار ۾ اداڪاريءَ جي شروعات ڪئي ۽ 23 سال جي ڄمار ۾ پنهنجي ڪيريئر ختم ڪيائين. هن پنهنجي پاڻ لکيل آتم ڪٿا ''امر ڪٿا'' ۾ ان جو انڪشاف ڪيو جيڪا 1913 ۾ ڇپي هُئي.<ref>{{cite news|url=http://sify.com/news/women-on-stage-still-suffer-bias-amal-allana-interview-news-national-kdlkOidjebg.html|title=Women on stage still suffer bias: Amal Allana (Interview) |date=11 مارچ 2010|publisher=Sify News|accessdate=2 اپريل 2010}}</ref> == زندگيءَ جو اَحوالُ == هن طوائف زادي جي حيثيت ۾ هن دنيا ۾ پنهنجيون اکيون کوليون هيون. ۽ پنهنجي ڪيريئر جي شروعات داشتا طور 12 سال جي ڄمار ۾ ڪيائين. هن ڪولڪتا کان نيشنل ٿيٽر ۾ سال 1874 ۾ پنهنجو پهريون سنجيدہ ڊرامو پيش ڪيو جنهن جو نگران گيريش چندر گهوش هيو.<ref>[http://www.tribuneindia.com/2007/20071118/spectrum/main9.htm Bringing alive Binodini Dasi] ''[[دي ٽريبيون]]''، Sunday, 18 نومبر 2007.</ref> انهيءَ دوران بنگالي ٿيٽر ۾ يورپي ثقافت ۾ فروغ وٺي رهي هئي ۽ عوام هٿون هٿ وٺي رهيو هيو. پنهنجي ٻارنهن سال جي ڪيريئر ۾ هن 8 ڪردار نڀايا آهن جن ۾ [[سيتا]]، [[دروپدي]]، [[راڌا]]، عائشہ، ڪائيڪائي، موتي بي بي ۽ ڪپال ڪوندلا شامل آهن. هيءَ ڏکڻ ايشيا جي اول درجي جي ٿيٽر اداڪار آهي، جنهن خود نوشت سوانح عمري لکي آهي. هن اوچتو پنهنجو ڪيريئر ختم ڪري ڇڏيو ماڻهن کي حيرت ۾ وجهي ڇڏيائين ڪنهن بہ ماڻهوءِ اڄ تائين ان جو تفصيل يا ڪارڻ تي روشني ناهي وِڌي. هن پنهنجي پاڻ لکيل آتم ڪٿا ۾ ڪيترائي دغا ۽ بي وفائي جو زڪر ڪيو آهي. هن دقيانوسيت کي نظر انداز ڪندي نسوانيت کي اختيار ڪيو ۽ سماج ۾ پنهنجي اهميت ۽ عظمت تي قلم کنيائين. هن جو شهرت ايتري وڏي هئي جو 19هين صدي جي مشهور صوفي سنت رام ڪرشن، سال 1884 ۾ هن جو ڊرامو ڏسڻ آيو هيو.<ref>Christopher Pinney, ''Photos of the Gods'' p. [https://books.google.com/books?id=8hhXq7hpzSwC&pg=PA42 42]</ref> هن بنگالي ٿيٽر کي نئين ٽيڪنيڪ سان نوازيو ۽ يورپي ٽيڪنيڪ کي متعارف ڪرايائين جنهن سان بنگالي ٿيٽر کي هڪ نئون رُخ مليو. == عام ثقافت ۾ == سال 1994 ۾ هن جي جيون تي هڪ فلم ٺاهي وئي جنهن جو نالو ''ناتي بنودني'' هُيو. ان ۾ پراسينت جي چٽرجي ۽ ديباشري رائي اداڪاري ڪئي آهي.<ref>[https://www.imdb.com/title/tt0216025/ Nati Binodini-IMDB]</ref> هن جي سنواح حيات “امر ڪٿا“ تي هڪ ڊرامو ٺهيو جنهن جو نالو ''ناتي بنودني'' هيو جنهن کي پهريون ڀيرو نيشنل اسڪول آف ڊراما پاران سال 1995 ۾ پيش ڪيو ويو ۽ ٻيو ڀيرو سال 2006 ۾ اهو ٿيٽر هدايتڪار امل الانا دهلي ۾ پيش ڪيو.<ref>{{cite news|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/2006/12/08/stories/2006120801500300.htm|title=Autobiography comes alive : "Nati Binodini"، based on Binodini's autobiography "Aamar Kathaa"|author=Romesh Chander|date=8 ڊسمبر 2006|publisher=The Hindu|accessdate=2 اپريل 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20110606125042/http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/2006/12/08/stories/2006120801500300.htm|archive-date=6 جون 2011|url-status=dead|archivedate=2011-06-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110606125042/http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/2006/12/08/stories/2006120801500300.htm}}</ref><ref>{{cite web|url=http://indiatoday.intoday.in/site/Story/4376/Woman/Armed+to+go.html|title=STAGE CRAFT|date=8 فيبروري 2008|publisher=India Today|accessdate=2 اپريل 2010}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.hindu.com/fr/2006/11/24/stories/2006112401170300.htm|title= Lights, sets, action.۔: Nissar and Amal Allana's "Nati Binodini" premieres this weekend in Delhi. |date=24 نومبر 2006|publisher=The Hindu|accessdate=2 اپريل 2010}}</ref> == حوالا == {{حوالا|2}} [[زمرو:1862ع جون پيدائشون]] [[زمرو:1941ع جون فوتگيون]] [[زمرو:بنگالي ماڻهو]] [[زمرو:ويهين صدي جون ڀارتي اداڪارائون]] [[زمرو:ڀارتي اسٽيج اداڪارائون]] [[زمرو:ڪولڪتا کان ليکڪاري]] [[زمرو:1863ع جون پيدائشون]] j8r707bbglaotckxtljuyi8eigby9wo 0 57215 295152 290898 2024-11-06T06:49:42Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295152 wikitext text/x-wiki {{short description|Pakistani actress and model}} {{Infobox person | pre-nominals = | name = ثناء جاويد </br> Sana Javed | image = | caption = | native_name = | native_name_lang = urdu | birth_name = | birth_date = {{birth-date and age|1993 |03| 02}} | birth_place = | death_date = | death_place = | nationality = [[پاڪستاني]] | years_active = 2012–هاڻوڪو | notable_works = | television = ''[[خاني]]'' (2017) <br> ''[[Zara Yaad Kar]]'' (2016) <br>''[[پيارے افضل]] l]]'' (2014) <br>''[[رسوايے]]'' (2019) | other_names = | citizenship = | alma_mater = [[يونيورسٽي آف ڪراچي]] | occupation = [[اداڪار]] | marital status = }} '''ثناء جاويد''' ([[انگريزي]] :Sana Javed) هڪ اهم پاڪستاني اداڪار آهي. [1] [2] سانا بلاڪ بيڪر سيريز خاناني ۾ فيروز خان سان گڏ صنم علي خان جي اڳواڻي جو ڪردار ادا ڪيو. [3] هوء پنهنجي سماجي فلم سان گڏ پهرين فلم ٺاهي == ڪيريئر == ثناء پنهنجي نمائش جو نمونو طور شروع ڪيو ۽ ٽي وي جي تجارتي فلمن ۾ ظاهر ٿيو، هن 2012 سيريز ميرا پيلا پيار ۾ حمايت ڪندڙ ڪردار ادا ڪرڻ شروع ڪيو ۽ ساڳئي سال ۾ شيراه الحق ۾ ننڍڙي نموني ڪئي. هوء 2016 ۾ رومانڪ ڊراما زارا يعاد ڪر ۾ هڪ متضاد (مهنوار) ​​جي ڪردار سان اڳتي وڌڻ لاء گلاب جي سامهون زاهد احمد جي سامهون ٿي. هوء 2017 ۾ ڊينڪ ٽيمور جي سامهون آئي سوشل-مزاحيه فلم مهرنيسيس وي لوب يو سان گڏ سندس فلم تيار ڪئي. ساڳئي سال هوء بلال اشرف سان گڏ رينجرز ۾ اهم ڪردار لاء دستخط ڪئي هئي، جنهن مان ڪجهه سببن سبب پاڻ کي چونڊيو ويو. ان کان پوء، هن کي 2017 ع ۾ رومانياتي ڊراما خاني ۾ خاني طور تي اهم ڪردار ادا ڪرڻ لاء وڏن تسليم ۽ عوامي تعريف جو مظاهرو ڪيو. [1] == فلمون == {|class= "wikitable" ! Year ! Name !! Role !! Refs |- |2012 | ''[[Shehr-e-Zaat]]'' | Marium | |- |2012–2013 |''[[Mera pehla pyar|Mera Pehla Pyar]]'' | Zaara |<ref>{{citeweb|url=https://m.imdb.com/title/tt3810142/|work=[[IMDb]]|title=Mera Pehla Pyaar|accessdate= 25 March 2018}}</ref> |- |2013–2014 | ''[[Pyarey Afzal]]'' | Lubna |<ref>{{Cite news|url=http://www.awamipolitics.com/actress-sana-javed-fans-following-increasing-due-to-pyaray-afzal-drama-15918.html|title=Actress Sana Javed fans Following Increasing Due to Pyaray Afzal Drama -|date=2014-04-17|access-date=2018-03-31|language=en-US|archive-date=2018-04-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20180401004921/http://www.awamipolitics.com/actress-sana-javed-fans-following-increasing-due-to-pyaray-afzal-drama-15918.html|dead-url=yes|accessdate=2020-03-24|archivedate=2018-04-01|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180401004921/http://www.awamipolitics.com/actress-sana-javed-fans-following-increasing-due-to-pyaray-afzal-drama-15918.html}}</ref> |- |2013–2014 | ''[[Ranjish Hi Sahi (TV series)|Ranjish Hi Sahi]]'' | Tooba | <ref>{{citeweb|url=https://www.pakistantoday.com.pk/2014/03/31/female-newcomers-ruling-pakistan-entertainment-industry/|work=pakistantoday.com.pk|title=female newcomers ruling pakistan entertainment industry|accessdate=25 March 2018}}</ref> |- |2013 | ''Meenu Ka Susral'' | Meenu | <ref>{{citeweb|url=https://www.arydigital.tv/videos/meenu-ka-susral-ep-105/|work=arydigital.tv|title=Meenu Ka Susral|accessdate= 25 March 2018}}</ref> |- |2013 | ''[[Meri Dulari]]'' | Gul Pari | <ref>{{citeweb|url=https://pakistani.pk/meri-dulari/|work=pakistani.pk|title=Meri Dulari|accessdate=25 March 2018}}</ref> |- | 2014 | ''[[Goya (TV series)|Goya]]'' | Mohini | <ref>{{citeweb|url=https://www.dawn.com/news/1158455|work=dawn.com|title=Goya' – A fast-paced, well-plotted drama|accessdate=25 March 2018}}</ref> |- | 2014 | ''Chingari '' | Sania | <ref>{{citeweb|url=https://pakistani.pk/chingari/|work=pakistani.pk|title=Chingari|accessdate=25 March 2018}}</ref> |- |2015 | ''[[Dil Ka Kia Rung Karun]]'' | Aiza | |- |2015 |''[[Shareek-e-Hayat]]'' | Sana | |- |2015 |''Koi Deepak ho'' |Sana | |- |2015 | ''[[Paiwand (TV serial)|Paiwind]]'' | Samia | <ref>{{citeweb|url=https://arydigital.tv/paiwand/|work=arydigital|title=Paiwand|accessdate=25 March 2018}}</ref> |- |2015–2016 | ''[[Maana Ka Gharana]]'' | Maana | <ref>{{citeweb|url=http://www.thenewsteller.com/showbiz/ishaq-bacha-hay-bigra-hoa-nabeel-shaukat-sings-title-song-of-mana-ka-gharana/29593/|work=thenewsteller.com|title=Ishaq Bacha Hay Bigra Hoa’, Nabeel Shaukat sings title song of ‘Mana Ka Gharana’|accessdate=25 March 2018}}</ref> |- |2015 | ''[[Aitraaz (TV serial)|Aitraaz]]'' | Komal |<ref>{{Cite news|url=https://www.brandsynario.com/imran-abbas-to-romance-sana-javed-in-pakistani-drama-aitraaz/|title=Imran Abbas to Romance Sana Javed in Pakistani Drama ‘Aitraaz’ - Brandsynario|work=Brandsynario|access-date=26 March 2018}}</ref> |- |2016 | ''[[Zara Yaad Kar]]'' | Mahnoor | |- |2016 | ''[[Intezaar]]'' | Zoya | <ref>{{Cite web|url=http://pakistani.pk/intezar/|title=Intezar A Plus Drama, Timings, Schedule And Cast|last=Shah|first=Saud|website=pakistani.pk|language=en-US|access-date=2018-03-26}}</ref> |- | 2017–2018 | ''[[Khaani]]'' | Sanam Khan / Khaani | <ref>{{citeweb|url=https://images.dawn.com/news/1178695|work=images.dawn.com|title=Sana Javed is making a comeback to television with Khaani|accessdate= 24 March 2018}}</ref> |- |2018 |''[[Dino Ki Dulhaniya]]'' |Noor | |- |2018–2019 |''[[Romeo Weds Heer]]'' | Heer | |- |2019 |''[[Darr Khuda Say]]'' | Afreen Siddiqui | |- |2019 | ''[[Ruswai (TV series)|Ruswai]]'' | Sameera | |- |} <!--===Reality appearances=== {|class= "wikitable" ! Year !! Title !! Channel !! Notes |- |2016 | ''[[Iftar Mulaqat]]'' | [[Geo Kahani]] | In episode 8<ref>{{Cite web|url=https://www.trendinginsocial.com/tag/sana-javed-for-the-8th-episode-of-iftar-mulaqaat/|title=Sana Javed for the 8th episode of Iftar Mulaqaat Archives - Entertainment, Fashion & Technology Updates|website=www.trendinginsocial.com|language=en-US|access-date=2018-03-31}}</ref> |- |rowspan="2"|2017 |''[[Mazaaq Raat]] |[[Dunya News]] |To promote [[Mehrunisa V Lub U]]<ref>{{Citation|last=Talk Shows Central|title=Mazaaq Raat 28 June 2017 {{!}} Mehrunisa V Lub U Movie Cast - Dunya News|date=2017-06-28|url=https://m.youtube.com/watch?v=Jv6XIN-feUo|accessdate=2018-03-31}}</ref> |- |''[[Jago Pakistan Jago]]'' |[[Hum TV]] |To promote her serial [[Maana Ka Gharana]] <ref>{{Cite web|url=http://www.stylechunk.com/sana-javed-danish-taimoor-jago-pakistan/|title=Sana Javed and Danish Taimoor in Jago Pakistan|website=www.stylechunk.com|language=en-US|access-date=2018-03-31}}</ref> |}--> ===Film=== {| class="wikitable" |- ! Year ! Film ! Role ! Director ! Notes ! Ref. |- | 2017 | ''[[Mehrunisa V Lub U]]'' | Mehrunisa | [[Yasir Nawaz]] | Debut film | <ref>{{Cite news|url=https://www.brandsynario.com/mehrunisa-v-lub-u-teaser-ft-danish-taimoor-sana-javed-love/|title='Mehrunisa V Lub U' Teaser ft. Danish Taimoor & Sana Javed is Out & We Love it! - Brandsynario|work=Brandsynario|access-date=26 March 2018}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://tribune.com.pk/story/1188596/sana-javed-set-star-alongside-danish-taimoor-debut-film/|title=Sana Javed set to star alongside Danish Taimoor in debut film - The Express Tribune|work=The Express Tribune|access-date=26 March 2018}}</ref> |} ==حوالو== "Sana Javed – Biography, Age, Education, Relationship, Dramas, Movie". Reviewit.pk. Retrieved 26 March 2018. "Female newcomers ruling Pakistan entertainment industry". www.pakistantoday.com.pk. Retrieved 2018-03-26. "Sana Javed's strong character in 'Khaani' will surely inspire every woman". Daily Times. Retrieved 25 March 2018. "Sana Javed set to star alongside Danish Taimoor in debut film - The Express Tribune". The Express Tribune. 2016-09-27. Retrieved 2018-03-31. "Female newcomers ruling Pakistan entertainment industry". www.pakistantoday.com.pk. Retrieved 2018-03-26. "Sana Javed set to star alongside Danish Taimoor in debut film - The Express Tribune". The Express Tribune. 2016-09-27. Retrieved 2018-03-31. Alveena Abid (2 August 2016). "Sana Javed opts out of debut film 'Rangreza'". The Express Tribune. Retrieved 9 November 2017. "Sana Javed's strong character in 'Khaani' will surely inspire every woman - Daily Times". Daily Times. 2018-03-07. Retrieved 2018-04-12. "Mera Pehla Pyaar". IMDb. Retrieved 25 March 2018. "Actress Sana Javed fans Following Increasing Due to Pyaray Afzal Drama -". 2014-04-17. Retrieved 2018-03-31. "female newcomers ruling pakistan entertainment industry". pakistantoday.com.pk. Retrieved 25 March 2018. "Meenu Ka Susral". arydigital.tv. Retrieved 25 March 2018. "Meri Dulari". pakistani.pk. Retrieved 25 March 2018. "Goya' – A fast-paced, well-plotted drama". dawn.com. Retrieved 25 March 2018. "Chingari". pakistani.pk. Retrieved 25 March 2018. "Paiwand". arydigital. Retrieved 25 March 2018. "Ishaq Bacha Hay Bigra Hoa', Nabeel Shaukat sings title song of 'Mana Ka Gharana'". thenewsteller.com. Retrieved 25 March 2018. "Imran Abbas to Romance Sana Javed in Pakistani Drama 'Aitraaz' - Brandsynario". Brandsynario. Retrieved 26 March 2018. Shah, Saud. "Intezar A Plus Drama, Timings, Schedule And Cast". pakistani.pk. Retrieved 2018-03-26. "Sana Javed is making a comeback to television with Khaani". images.dawn.com. Retrieved 24 March 2018. "'Mehrunisa V Lub U' Teaser ft. Danish Taimoor & Sana Javed is Out & We Love it! - Brandsynario". Brandsynario. Retrieved 26 March 2018. "Sana Javed set to star alongside Danish Taimoor in debut film - The Express Tribune". The Express Tribune. Retrieved 26 March 2018. "Khair Mangda | Atif Aslam | Sachin-Jigar | Specials By Zee Music Co.", Zee Music Company, YouTube, 28 March 2017, retrieved 4 April 2018 Salman, Ifrah (24 October 2017). "Sana Javed and Ali Rehman Khan sizzle together in "Qubool Hai"". HIP. Retrieved 4 April 2018. ISPR Official (7 September 2017). "Humain Pyar Hai Pakistan Se (OFFICIAL VIDEO) - Defence and Martyrs Day 2017 ft Sana Javad". Retrieved 7 September 2017 – via YouTube. ISPR Official (5 September 2018). "Humain Pyar Hai Pakistan Se (OFFICIAL VIDEO) - Atif Aslam ft Sana Javad". Retrieved 6 September 2017 – via YouTube. <br/> [[زمرو:1993 پيدائش]] [[زمرو:ايڪيهين-صديءَ جون پاڪستاني اداڪارائون]] [[زمرو:جيئرا ماڻهو]] [[زمرو:1993ع جون پيدائشون]] [[زمرو:جيوت ماڻهو]] 20j7vs042c1lgovwn9w9mswqzgq87z7 0 57276 295216 286230 2024-11-06T11:17:21Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295216 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = ريپبلڪ آف سوڊان | common_name = سوڊان | native_name = جمهورية السودان | image_flag = Flag of Sudan.svg | image_coat = Emblem of Sudan.svg | symbol_type = نسبتي نشان | national_motto = النصر لنا<br/>"سوڀ اسانجي آھي" | national_anthem = نحن جند الله، جند الوطن<br/>[[سوڊان جو قومي ترانو|"اسان الله جا سپاھي، وطن جا سپاھي آھيون"]] <br/> [[فائل:Sudanese national anthem, performed by the U.S. Navy Band (instrumental).oga|center]] | image_map = Sudan (orthographic projection) highlighted.svg | map_caption = تيز سائي رنگ ۾ سوڊان ۽ ھلڪي سائي رنگ ۾ تڪراري علائقو | image_map2 = Sudan - Location Map (2011) - SDN - UNOCHA.svg | capital = [[خرطوم]] | coordinates = {{Coord|15|38|N|032|32|E|type:city}} | largest_city = خرطوم | official_languages = {{hlist|[[عربي]] | [[انگريزي]]}} | languages_type = [[قومي ٻولي]] | languages = [[عربي]]{{ref label|offlang|a}} | demonym = [[سوڊاني ماڻھو|سوڊاني]] يا سوڊنيز | government_type = [[وفاق| وفاقي پارلياماني]] ريپبلڪ | leader_title1 = [[سوڊان جي ساويرنٽي ڪائونسل|ساويرنٽي ڪائونسل]]<ref>{{cite news |title=Sudan forms 11-member sovereign council, headed by al-Burhan|url=https://www.aljazeera.com/news/2019/08/sudan-forms-11-member-sovereign-council-headed-al-burhan-190820204821614.html |accessdate= 24 August 2019 |agency=[[Al Jazeera]] |date=20 August 2019}}</ref> | leader_name1 = [[عبدالفتاح البرھان]] | leader_title2 = [[سوڊان جا وزيراعظم|وزيراعظم]] | leader_name2 = [[عبدالله ھمدوڪ]] | legislature = [[عارضي ليجسليٽو ڪائونسل، سوڊان|ليجسليٽو ڪائونسل]] | sovereignty_type = سوڊان جي تاريخ | established_event1 = {{nowrap|[[اينگلو ايجپشن سوڊان]]}} بيٺڪيت | established_date1 = 1899 | established_event2 = اينگلو ايجپشن حاڪميت کان آزادي | established_date2 = 1 جنوري 1956ع | established_event3 = ڏکڻ سوڊان جو جنم | established_date3 = 9 جولاء 2011ع | established_event4 = [[سوڊان جي فوجي بغاوت، 2019]] | established_date4 = 11 اپريل 2019ع | established_event5 = [[سوڊان جو ائين، 2019|موجوده آئين]] | established_date5 = 4 آگسٽ، 2019ع | area_km2 = 1886068 | area_rank = 15th | area_sq_mi = 728215 | percent_water = | population_estimate = 41,592,539 <ref>{{cite web |url=http://cbs.gov.sd/index.php/ar/ |title=Population |publisher=Official population clock}}</ref> | population_census = 30,894,000 ''(disputed)'' <ref>{{cite news |url=http://www.news24.com/World/News/Discontent-over-Sudan-census-20090521 |work=News24 |agency=Agence France-Presse |location=Cape Town |date=21 May 2009 |accessdate=8 July 2011 |title=Discontent over Sudan census |archive-date=13 July 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110713214109/http://www.news24.com/World/News/Discontent-over-Sudan-census-20090521 |dead-url=yes }}</ref> | population_estimate_year = June 2019 | population_estimate_rank = 34th | population_census_year = 2008 | population_census_rank = | population_density_km2 = 21.3 | population_density_sq_mi = 55.3 | population_density_rank = | GDP_PPP = $177.678 ارب ڊالر <ref name=imf2>{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/01/weodata/weorept.aspx?sy=2018&ey=2018&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=512,668,914,672,612,946,614,137,311,546,213,674,911,676,314,548,193,556,122,678,912,181,313,867,419,682,513,684,316,273,913,868,124,921,339,948,638,943,514,686,218,688,963,518,616,728,223,836,516,558,918,138,748,196,618,278,624,692,522,694,622,962,156,142,626,449,628,564,228,565,924,283,233,853,632,288,636,293,634,566,238,964,662,182,960,359,423,453,935,968,128,922,611,714,321,862,243,135,248,716,469,456,253,722,642,942,643,718,939,724,734,576,644,936,819,961,172,813,132,726,646,199,648,733,915,184,134,524,652,361,174,362,328,364,258,732,656,366,654,144,336,146,263,463,268,528,532,923,944,738,176,578,534,537,536,742,429,866,433,369,178,744,436,186,136,925,343,869,158,746,439,926,916,466,664,112,826,111,542,298,967,927,443,846,917,299,544,582,941,474,446,754,666,698&s=PPPGDP&grp=0&a=&pr.x=35&pr.y=9 |title=Sudan |publisher=International Monetary Fund}}</ref> | GDP_PPP_year = 2018 | GDP_PPP_rank = | GDP_PPP_per_capita = $4,232<ref name=imf1>{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/01/weodata/weorept.aspx?sy=2018&ey=2018&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=55&pr1.y=9&c=512,946,914,137,612,546,614,962,311,674,213,676,911,548,193,556,122,678,912,181,313,867,419,682,513,684,316,273,913,868,124,921,339,948,638,943,514,686,218,688,963,518,616,728,223,836,516,558,918,138,748,196,618,278,624,692,522,694,622,142,156,449,626,564,628,565,228,283,924,853,233,288,632,293,636,566,634,964,238,182,662,359,960,453,423,968,935,922,128,714,611,862,321,135,243,716,248,456,469,722,253,942,642,718,643,724,939,576,644,936,819,961,172,813,132,726,646,199,648,733,915,184,134,524,652,361,174,362,328,364,258,732,656,366,654,734,336,144,263,146,268,463,532,528,944,923,176,738,534,578,536,537,429,742,433,866,178,369,436,744,136,186,343,925,158,869,439,746,916,926,664,466,826,112,542,111,967,298,443,927,917,846,544,299,941,582,446,474,666,754,668,698,672&s=PPPPC&grp=0&a= |title=Sudan |publisher=International Monetary Fund}}</ref> | GDP_PPP_per_capita_rank = | GDP_nominal = $33.903 ارب ڊالر | GDP_nominal_year = 2018 | GDP_nominal_rank = | GDP_nominal_per_capita = $808<ref name=imf3>{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/01/weodata/weorept.aspx?sy=2018&ey=2018&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=512,668,914,672,612,946,614,137,311,546,213,674,911,676,314,548,193,556,122,678,912,181,313,867,419,682,513,684,316,273,913,868,124,921,339,948,638,943,514,686,218,688,963,518,616,728,223,836,516,558,918,138,748,196,618,278,624,692,522,694,622,962,156,142,626,449,628,564,228,565,924,283,233,853,632,288,636,293,634,566,238,964,662,182,960,359,423,453,935,968,128,922,611,714,321,862,243,135,248,716,469,456,253,722,642,942,643,718,939,724,734,576,644,936,819,961,172,813,132,726,646,199,648,733,915,184,134,524,652,361,174,362,328,364,258,732,656,366,654,144,336,146,263,463,268,528,532,923,944,738,176,578,534,537,536,742,429,866,433,369,178,744,436,186,136,925,343,869,158,746,439,926,916,466,664,112,826,111,542,298,967,927,443,846,917,299,544,582,941,474,446,754,666,698&s=NGDPDPC&grp=0&a |title=Sudan |publisher=International Monetary Fund}}</ref> | GDP_nominal_per_capita_rank = | Gini = 35.3 <!--number only--> | Gini_year = 2009 | Gini_change = <!--increase/decrease/steady--> | Gini_ref = <ref name="wb-gini">{{cite web |url= http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI/ |title=Gini Index |publisher=World Bank |accessdate=2 March 2011}}</ref> | Gini_rank = | HDI = 0.507 <!--number only--> | HDI_year = 2018<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady--> | HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/content/2019-human-development-index-ranking|title=Human Development Report 2019|language=en|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=10 December 2019|accessdate=10 December 2019|format=PDF}}</ref> | HDI_rank = 168th | currency = [[سوڊاني پائونڊ]] | currency_code = SDG | time_zone = [[وچ آفريڪي وقت]] | utc_offset = +2 | date_format = dd/mm/yyyy <!--numeric dates (dd-mm-yyyy, yyyy.mm.dd, etc.) plus era (AD, AH, etc.)--> | drives_on = right | calling_code = [[+249]] | iso3166code = SD | cctld = [[.sd]]<br/>[[سودان.]] <!--- ORPHANED: | footnote_a = Mostly [[Fur people|Fur]], [[بيجا ماڻھو|بيجا]], [[نيوبا ماڻھو|نيوبا]] ۽ [[فولا ماڻھو|فولا]] --->| religion = [[سوڊان ۾ اسلام|اسلام]] 97% [[سوڊان ۾ عيسائيت|عيسائيت]] 2% سوڊان جا ٻيا مذھب 1% | area_magnitude = | today = }} '''سوڊان''' (Sudan) جو سرڪاري نالو "جمهوريه سوڊان" آهي.<ref name="cia">{{cite journal |url= https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/su.html |title= The World Factbook: Sudan |journal= The World Factbook |publisher= U.S. Central Intelligence Agency |issn= 1553-8133 |accessdate= 10 July 2011 |archive-date= 5 February 2019 |archive-url= https://web.archive.org/web/20190205154022/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/su.html |dead-url= yes }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190205154022/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/su.html |date=5 February 2019 }}</ref> اوڀر فريڪا ۾ واقع ھن ملڪ جون سرحدون اتر ۾ [[مصر]] اتر۔اولھہ ۾ [[لبيا]]، اولھہ ۾ [[چاڊ]]، ڏکڻ۔اولھہ ۾ سينٽرل آفريڪن ريپبلڪ، ڏکڻ ۾ [[ڏکڻ سوڊان]]، ڏکڻ۔اوڀر ۾ [[ايٿوپيا]]، اوڀر ۾ [[ايريٽيريا]] ۽ اتر۔اوڀر ۾ [[ڳاڙهو سمنڊ|ڳاڙهي سمنڊ]] سان ملن ٿيون. سال 2018ع ۾ ھن ملڪ جي آبادي 4,30,00,000 ھئي.<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/su.html|title=The World Factbook – Central Intelligence Agency|website=www.cia.gov}}</ref> ملڪ جي پکيڙ 18,86,068 چورس ڪلوميٽر آهي ۽ ھي ملڪ عرب دنيا جو ٽيون وڏو ملڪ آهي. 9 جولاء 2011ع ۾ ڏکڻ سوڊان جي ڌار ٿيڻ کان اڳ گڏيل سوڊان عرب دنيا کو پکيڙ ۾ سڀ کان وڏو ملڪ ھيو.<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/rankorder/2147rank.html#su|title=The World Factbook – Central Intelligence Agency|website=www.cia.gov}}</ref> سوڊان جو اڪثريتي مذھب اسلام آھي.<ref name="autogenerated1">{{cite journal |author=Davison, Roderic H. |title=Where is the Middle East? |journal=Foreign Affairs |volume=38 |pages=665–675 |year=1960 |doi=10.2307/20029452 |issue=4|jstor=20029452|url=https://semanticscholar.org/paper/b0f99025d232494803f84f1a4578d7a11dcf1be2}}</ref> ملڪ جي سرڪاري ٻولي عربي ۽ انگريزي اھي. گادي جو هنڌ [[خرطوم]] آهي جيڪو [[نيرو نيل دریاھہ|نيري نيل درياھہ]] ۽ [[اڇو نيل دریاھہ|اڇي نيل درياھہ]] جي سنگم تي واقع آهي. == تاريخ == سوڊان جي تاريخ مصر جي فرعونن جي دور. ھن علائقي [[ڪيرما واري بادشاھت]](2500 –1500 ق م)، [[مصر جي نئين بادشاھت]](1500–1070)، [[ڪوش جي بادشاھت]] (785 ق م–350ع) ڏٺيون. ڪوش جي زوال کان پوء [[نوبيون ماڻھن|نوبيونين]] جون ٽي عيسائي بادشاھتون قائم ٿيون جن ۾ [[نوبيتيا]]، [[مڪوريا]] ۽ [[الوديا]] شامل ھيون. جن مان پويون ٻئي بادشاھتون 1500ع تائين قائم رھيون. چوڏھين ۽ پندرھين صدي عيسويءَ دوران عرب بدوي قبيلا اتي آباد ٿي ويا. سورھين کان اوڻوھين صدي تائين اتي ان جي اوڀر ۽ وچين حصي ۾ [[سلطنت سينار|فونج جي سلطنت]] جو غلبو رھيو ۽ ان جي اولھ ۾ [[سلطنت دارفور|دارفور]] جي سلطنت ۽ آخري اتر واري حصي ۾ عثماني خلافت جو غلبو رھيو. ان دور م ھي ملڪ عرب ۽ اسلامي تھذيب جي عروج طرف وڌيو. 1820 کان 1874 تائين سمورو سوڊان [[محمد علي خاندان]] جي حاڪميت ھيٺ رھيو. 1881 کان 1885 تائين واري سختي واري مصري حاڪميت جو [[مھدي انقلاب]] ذريعي خاتمو ٿيو جنھن سان [[مھدي]] [[محمد احمد]] اتي [[ام درمان]] [[ام درمان واري خلافت|واري خلافت]] قائم ڪئي. 1898ع ۾ برطانوي حملي م لڳ ڀڳ سموري رياست تباھ ٿي چڪي ھئي ۽ پوء اينگلو ايجپشن سوڊان قائم ٿي. ويھين صديءَ ۾ ھتي سوڊاني قومپرستي جو آغاز ٿيو. 1953ع برطانيا سوڊان کي آزاد ڪرڻ جو فيصلو ڪيو ۽ پھرين جنوري 1956ع ۾ سوڊان جي آزادي جو اعلان ٿيو. آزادي بعد سوڊان ۾ لاڳاتار ڪمزور پارلياماني ۽ فوجي حڪومتون ۽ قائم ٿينديون رھيون. 1983ع ۾ [[جعفر محمد نميري]] شرعي نظام لاڳو ڪيو.<ref name="sudan.gov.sd">{{cite web |url=http://sudan.gov.sd/ar/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=39&Itemid=75 |title=Archived copy |access-date=14 July 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130902160838/http://sudan.gov.sd/ar/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=39&Itemid=75 |archive-date=2 September 2013 |url-status=dead}}</ref> جنھن ڪري اسلامي اتر سوڊان ۽ عيسائين واري ڏکڻ سوڊان جي وچ ۾ دوريون ٿي ويون ۽ نيشنل اسلامڪ فرنٽ جي زير اثر سرڪاري فوج ۽ ڏکڻ جي سوڊان پيپلز لبريشن آرمي ۽ ٻين گروپن وچ ۾ گھرو ويڙھ کي جنم ڏنو <ref>Collins, Robert O. (2008). ''A History of Modern Sudan''. Cambridge University Press. {{ISBN|978-0-521-85820-5}}.</ref> 1989ع کان 2019 تائين سوڊان [[عمر البشير]] جي فوجي آمريت جو ھڪ ڊگھو دؤر ڏٺو. 2003 ۾ دارفور واري جنگ ڇڙي وئي جنھن م سن تي نسل ڪشي جو الزام لڳندو رھيو. اٽڪل ٽي کان چار لک ماڻھو مارجي ويا. 2018 جي آخر م عمر البشير جي خلاف احتجاجي عومي تحريڪ جو آغاز ٿيو جنھن جي نتيجي م 11اپريل 2019 تي فوجي انقلاب آيو ۽ ان جي حڪومت جو خاتمو ٿيو<ref>https://www.cnn.com/2012/12/10/world/africa/omar-al-bashir---fast-facts/index.html</ref>. == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:ملڪ]] [[زمرو:آفريڪا]] [[زمرو:آفريڪا جا ملڪ]] [[زمرو:وفاقي جمهوريا]] [[زمرو:گڏيل قومن جا ڀاتي ملڪ]] 837vwyzg04dk43rnl8aysv9j6kpe082 0 57318 295181 266934 2024-11-06T09:52:43Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295181 wikitext text/x-wiki '''زينب عباس''' جو جنم [[14 فيبروري]] [[1989ع|1989]] ۾ ٿيو۔ هيءَ ھڪ [[پاڪستان ۾ ٽيليويزن|پاڪستاني ٽيلي ويزن]] ھوسٽ ۽ ميڪ اپ آرٽسٽ آھي۔<ref name="thenewsinternational">{{cite news|url=https://www.thenews.com.pk/latest/483100-from-a-makeup-artist-to-icc-presenter-zainab-abbas-narrates-her-cricket-journey|title=From a makeup artist to ICC presenter: Zainab Abbas narrates her cricket journey|work=www.thenews.com.pk|language=en}}</ref><ref name="abbtakktv">{{cite news|url=https://abbtakk.tv/en/psl-sensation-zainab-abbas-who-is-she/|title=Abbtakk.tv: Latest News Breaking Pakistan, World, Live Videos|work=Abb Takk News|accessdate=2020-03-28|archivedate=2019-10-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191012080059/https://abbtakk.tv/en/psl-sensation-zainab-abbas-who-is-she/}}</ref><ref name="lumsedu">{{cite web|url=https://lums.edu.pk/news/general-news/inspirational-evening-hissan-ur-rehman-and-zainab-abbas|title=An Inspirational Evening with Hissan-Ur-Rehman and Zainab Abbas|date=9 May 2017|website=LUMS|language=en}}</ref><ref name="crictracker">{{cite web|url=https://www.crictracker.com/tag/zainab-abbas/|title=Zainab Abbas|website=CricTracker}}</ref> == ذاتي زندگي ۽ تعليم == زينب ناصر عباس سياستدان عندليب عباس جي گھر [[لاھور]] ۾ پيدا ٿي. ان جو پيءُ [[فيصل آباد]] ۽ حافظ آباد ڪرڪيٽ ٽيم جو بطور بالر کيڏيندو ھو جڏھن تہ ان جي ماءَ [[پاڪستان تحريڪ انصاف]] جي سينئر ميمبر آھي، جيڪا عورتن جي لاءِ مخصوص نشست تي پاڪستان جي قومي اسمبلي جي لاءِ چُونڊجي آئي آھي۔ [[پنجاب، پاڪستان|پنجاب]] مان هيءَ پرڏيهي معاملن لاءِ وفاقي پارليمينٽ سيڪيٽري مقرر ٿي۔<ref>{{cite news|url=https://www.pakistantoday.com.pk/2018/09/27/15-mnas-appointed-as-parliamentary-secretaries/|title=15 MNAs appointed as parliamentary secretaries {{!}} Pakistan Today|work=www.pakistantoday.com.pk}}</ref> زينب عباس [[انگلينڊ]] کان مارڪيٽنگ ۽ حڪمت عملي ۾ ايم بي اي جي ڊگري حاصل ڪئي۔ نومبر 2019 ۾ ،زينب عباس جي لاھور ۾ ھمزا ڪاردار سان شادي ٿي۔<ref>{{cite news|url=http://images.dawn.com/news/1184089/|title=Cricket commentator Zainab Abbas has tied the knot|date=25 November 2019|work=images.dawn.com}}</ref> ھمزا اَڳُوڻي وزير خزانا ۽ [[اسٽيٽ بئنڪ آف پاڪستان|اسٽيٽ بينڪ آف پاڪستان]] جو اَڳُوڻي گورنر، شاھد حفيظ ڪاردار جو پٽ آھي، جڏھن تہ [[پاڪستان قومي ڪرڪيٽ ٽيم|پاڪستان ڪرڪيٽ ٽيم]] جو پھريون ڪپتان عبدالحفيظ ڪاردار جو پوٽو آھي.<ref>Web Desk (26 November 2019), [https://dailytimes.com.pk/507678/pakistani-cricket-commentator-ties-knot-with-hamza-kardar/ "Pakistani cricket commentator ties knot with Hamza Kardar"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200320202033/https://dailytimes.com.pk/507678/pakistani-cricket-commentator-ties-knot-with-hamza-kardar/ |date=2020-03-20 }}, ''DailyTimes''. Retrieved 30 November 2019.</ref> ==ڪيريئر== زينب عباس 2015 تائين پنھنجي اسٽوڊيو سان گڏ ميڪ اپ آرٽسٽ جي حيثيت سان ڪم ڪيو، ان سڀ کان پھريائين [[ڪرڪيٽ ورلڊ ڪپ|ورلڊ ڪپ ڪرڪيٽ]] پروگرام جي لاءِ آڊيشن ڏنو ھو ۽ اهڙيءَ ريت [[ڪرڪيٽ]] جي تبصرن جي ذريعي پنھنجي ڪيريئر جو آغاز ڪيو۔ هن پاڪستان جي آزاد خبرنامي ڊان<ref>{{cite news|url=https://www.dawn.com/authors/4519/zainab-abbas|title=News stories for Zainab Abbas - DAWN.COM|work=www.dawn.com|language=en}}</ref> ۽ دنيا نيوز<ref name="lumsedu2" /> <ref>{{cite news|url=http://blogs.dunyanews.tv/author/zainababbas/|title=Zainab Abbas, Author at Dunya Blog|work=Dunya Blog|access-date=2020-03-28|archive-date=2019-10-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20191012080057/http://blogs.dunyanews.tv/author/zainababbas/|dead-url=yes}}</ref> جي لاءِ راند جا تبصرا بہ لکيا آھن۔ زينب عباس ويب سائٽ ٽاڪ شو "ساول ڪرڪيٽ جي"<ref>{{cite news|url=https://nation.com.pk/19-Oct-2017/brighto-sawal-cricket-ka-pakistan-s-first-ever-web-series-releases-today|title='Brighto Sawal Cricket Ka!' - Pakistan's first-ever web series releases today|date=19 October 2017|work=The Nation|language=en}}</ref> <ref>{{cite web|url=https://www.pcb.com.pk/videos/76.html|title=Cricket Videos - Pakistan Cricket Board (PCB) Official Website|website=www.pcb.com.pk}}</ref> کانسواءِ دنيا نيوز تي اسپورٽس پروگرام "ڪرڪيٽ ديوانگي" جي ميزباني بہ ڪئي ھئي۔ 2019 ۾، زينب عباس [[بين الاقوامي ڪرڪيٽ ڪائونسل|انٽرنيشنل ڪرڪيٽ ڪونسل]] جي [[ڪرڪيٽ ورلڊ ڪپ]] ۾ پھرئين پاڪستاني پيشڪشڪارعورت ٿي وئي۔ == تڪرار == زينب عباس پنھنجيءَ ڪيريئر جي ڪري ڪجهه تڪرار ۾ مبتلا ٿي. جو عام طور تي ان جي سوشل ميڊيا تي آف فيلڊ رانديگرن سان گڏ ٿيڻ واري ڳالھ ٻولھ سان تعلق آھي. نومبر 2018 ۾، زينب عباس جو پاڪستاني بين الاقوامي ڪرڪيٽر [[بابر اعظم]] کي ٽوئيٽ ڪري پنھنجي پھري ٽيسٽ سينچري تي مبارڪباد ڏنيو: "سٺي طرح سان کيڏي - مڪي آرٿر جي" پٽ کي "سنچري تي مبارڪباد ڏني آھي۔ [[بابر اعظم|بابراعظم]] ان کي جواب ڏيندي چيو: "ڪجهه چوڻ کان پھري سوچيو ۽ پنھنجي حد کي پار ڪرڻ جي ڪوشش نہ ڪريو !!!". سوشل ميڊيا تي ماڻھن جي رائي مختلف الگ ھئي، ڪجهه راندين جي شوقين ماڻھن ھيءَ دعوا ڪيو زينب عباس کي دفاع ڪيو تہ ھو ڪوچ جي طور تي مڪي آرٿر جي تعريف ڪئي آھي۔ ڪجهه ماڻھن ھي بہ چيو زينب عباس غير ذميدار آھي۔<ref name="crictracker2" /> <ref>{{Cite web|url=https://crickettimes.com/tag/zainab-abbas/|title=Babar Azam slams anchor Zainab Abbas: Don’t Try To Cross Your Limits}}</ref> <ref>{{cite news|url=https://www.samaa.tv/sports/2018/11/twitter-in-an-uproar-over-babar-azams-response-to-zainab-abbass-tweet/|title=Twitter in an uproar over Babar Azam's response to Zainab Abbas's tweet {{!}} Samaa Digital|work=Samaa TV}}</ref> <ref>{{cite news|url=https://www.pakistantoday.com.pk/2018/11/26/babar-azam-slams-zainab-abbas-for-calling-him-mickey-arthurs-son/|title=Babar Azam slams Zainab Abbas for calling him 'Mickey Arthur's son' {{!}} Pakistan Today|work=www.pakistantoday.com.pk}}</ref> <ref>{{cite news|url=https://www.thenews.com.pk/latest/398177-babar-azam-flays-zainab-abbas-for-calling-him-mickey-arthurs-son|title=Babar Azam flays Zainab Abbas for calling him 'Mickey Arthur's son'|work=www.thenews.com.pk|language=en}}</ref> == حوالا == {{حوالا|2}} [[زمرو:1988ع جون پيدائشون]] [[زمرو:جيئرا ماڻهو]] [[زمرو:جيوت ماڻهو]] [[زمرو:پاڪستاني مسلم شخصيتون]] [[زمرو:پنجابي ماڻهو]] [[زمرو:لاهوري ماڻهو]] 9hdb18ke8o58ghec1ddavtf75efp8ep 0 57484 295117 293159 2024-11-06T05:07:41Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295117 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name =برکا دت Barkha Dutt | image = Barkha Dutt World Economic Forum Nov 2010.jpg | caption = [[ورلڊ اڪنامڪ فورم]], 2010 ۾ دت | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1971|12|18}} <ref name="PeterMcfarland">{{cite book|author1=Fr. Francis M Peter|author2=Carlyle Mcfarland|author3=M Lazer Selva|author4=Illa Vij |author5=Aparna Ghosh Dastidar|title=Grammar & More 8|url=https://books.google.com/books?id=XW9g9GA7-IwC&pg=PA143|publisher=Ratna Sagar|isbn=978-81-8332-460-1|page=143}}</ref> | birth_place = [[نيو دھلي]], [[ڀارت]] انڊيا | death_date = | death_place = | education = [[سينٽ اسٽيفن ڪاليج، دهلي]] (BA)<br/> [[جاميا مليا اسلاميا]] (ايم اي)<br/> [[ڪولمبيا يونيورسٽي]] (ايم ايس) | occupation = [[نيوز پرزينٽر سڌسماءُ ڏيندڙ]] | years_active =سال 1991– کان هينئر تائين | agent = | salary = | title = | spouse = | birthname = | alias = | gender = | status = | networth = | employer = | awards = [[پدم شري]] | credits = [[وي دي پيپل (انڊين ٽي وي سيريز)|''We the People'']]<br/> ''The Buck Stops Here'' }} '''برکا دت''' ({{lang-en|Barkha Dutt}}) [[ڀارت|ڀارتي]] صحافي ۽ ليکڪا آهي. برکا [[اين ڊي ٽي وي]] سان 13 سال تائين لاڳاپيل ڪم ڪندي رهي، ۽ جنوري 2017 ۾ ان کان الڳ ٿي وئي.<ref>{{cite web|url=https://www.ndtv.com/communication/ndtv-statement-on-barkha-dutt-1649025|title=NDTV Statement On Barkha Dutt|website=NDTV.com}}</ref> ڀارت ۽ پاڪستان جي وچ۾ [[ڪارگل جنگ]] 1999 جي رپورٽنگ کانپوءِ برکا صحافت جي ميدان ۾ اُڀري. ڀارت جو چوٿون وڏو شهري انعام پدم شري کانسواءِ برکا کي ڪيترن ئي پرڏيهي ملڪن ۽ بين الاقوامي تنظيمن پاران انعام مليا آهن. برکا انهن ڪجهہ اهم صحافين منجهان هڪ آهي، جن جو واسطو راڊيا ٽيپ تڪرار سان آهي.<ref name="cnn02122010">{{cite news | url=http://edition.cnn.com/2010/BUSINESS/12/02/india.leaked.tapes/ | title=Leaked tapes put India, media in crisis | publisher=CNN | first=Sumnima | last=Udas | date=2 December 2010 | accessdate=5 December 2010 | archive-date=5 December 2010 | archive-url=https://web.archive.org/web/20101205025014/http://edition.cnn.com/2010/BUSINESS/12/02/india.leaked.tapes/ | dead-url=yes | archivedate=5 December 2010 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20101205025014/http://edition.cnn.com/2010/BUSINESS/12/02/india.leaked.tapes/ }}</ref> [[اين ڊي ٽي وي]] تي برکا هفتيوار شو وي دي پيپل (We The People) ۽ روزانو پرائم ٽائم شو دي بڪ سٽاپس هيئر ([[انگريزي ٻولي|انگريزي]]: The Buck Stops Here) جي هوسٽ هئي.<ref>{{cite web|url=http://kumaonliteraryfestival.org/2015/speakers.php#sp15|title=Kumaon Literary Festival|website=kumaonliteraryfestival.org|access-date=2016-08-09}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.in.com/barkha-dutt/biography-31417.html|title=Celebrity Photo Gallery, Celebrity Wallpapers, Celebrity Videos, Bio, News, Songs, Movies|website=in.com/|access-date=2016-08-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20160811001904/http://www.in.com/barkha-dutt/biography-31417.html|archive-date=11 August 2016|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref> == ذاتي زندگي == برکا نئي دهلي ۾ 18 ڊسمبر 1971 تي ايس۔پي دت ۽ پرڀا دت جي گهر ۾ جنم ورتو هيو. برکا جو پيءُ ايس۔پي دت ايئر انڊيا جو هڪ آفيسر هيو، ۽ ماءُ هندستان ٽائمز سان واڳيل هڪ صحافڻ هئي.<ref>{{cite web |url=http://blogs.hindustantimes.com/capital-closeup/2009/09/02/when-a-journalist-ordered-firing/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20090916204357/http://blogs.hindustantimes.com/capital-closeup/2009/09/02/when-a-journalist-ordered-firing/ |url-status=dead |archive-date=16 September 2009 |title=When a journalist ordered firing? : Capital Closeup |publisher=Blogs.hindustantimes.com |accessdate=12 November 2012}}</ref> برکا پنهنجي صحافت سان لاڳاپيل صلاحيتن جي واسطي پنهنجي ماءُ جون مهربانون مڃيندي آهي. برکا جي ننڍي ڀيڻ بهار دت پڻ هڪ ٽيلي ويزن صحافي آهي.<ref name=prabha/> ۽ سي اين اين آءِ بي اين سان واڳيل آهي. مذهبي خيالن جي حوالي کان برکا پاڻ کي لاادري قرار ڏيندي آهي.<ref>{{cite web|url=https://www.hindustantimes.com/india/as-indian-as-they-come/story-yU5vB2dKfHKvdc2bQUSPWJ.html|title=As Indian as they come|date=14 March 2006|website=Hindustan Times}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.theweek.in/columns/barkha-dutt/if-i-were-muslim.html|title=If I were Muslim...}}</ref> برکا يونيفارم سول ڪوڊ جي حامي آهي.<ref>{{cite web|url=https://www.hindustantimes.com/columns/shame-at-sabarimala-why-india-s-women-need-a-uniform-civil-code/story-U7FLp10SzZzfTvWnXov5aJ.html|title=Shame at Sabarimala: Why India's women need a uniform civil code}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.hindustantimes.com/columns/the-fight-against-triple-talaq-is-a-fight-for-basic-dignity/story-TRqHtiK8NcqeKFYKB092lM.html|title=The fight against triple talaq is a fight for basic dignity|date=3 June 2016|website=Hindustan Times}}</ref> برکا ٽن طلاقن جي خلاف پڻ پنهنجا ويچارَ ونڊيا آهن.<ref>{{cite web|url=https://www.washingtonpost.com/news/global-opinions/wp/2017/05/05/what-indias-liberals-get-wrong-about-women-and-sharia-law/|title=What India's liberals get wrong about women and sharia law}}</ref> == تعليم == برکا سينٽ اسٽيفنز ڪاليج، دهلي کان انگريزي ادب ۾ بي۔اي جي ڊگري حاصل ڪئي آهي. هن [[جامعہ مليہ اسلاميہ]] منجهان ماس ڪميونيڪيشن ([[انگريزي ٻولي|انگريزي]]: Mass communication) ۾ ايم۔اي ڪئي آهي. برکا [[ڪولمبيا يونيورسٽي]] جي گريجوئيٽ اسڪول آف جرنلزم منجهان صحافت ۾ ايم۔اي جي ڊگري پڻ ماڻي آهي. == ڪيريئر == برکا پنهنجي صحافي زندگي جي شروعات [[اين ڊي ٽي وي]] تان شروع ڪئي. سال 1999 ۾ [[ڪارگل جنگ]] تي رپورٽنگ ڪيائين، جنهن ۾ برکا طرفان هڪ ميجر وڪرم باترا جو انٽرويو پڻ ڪيو ويو هيو، ان کانپوءِ برکا کي پوري [[ڀارت]] ۾ شهرت ملي هئي.<ref name="rk">[http://articles.economictimes.indiatimes.com/2003-08-24/news/27517760_1_mein-independence-day-hai Independence Day Thoughts], RaghuKrishnan, [[دي اڪنامڪ ٽائمز]], 24 August 2003, accessed on 22 January 2012</ref><ref>[http://www.medianewsline.com/news/131/ARTICLE/2034/2008-01-27.html Rajdeep Sardesai, Vinod Dua and Barkha Dutt Conferred Padma Shri], MediaWire, 27 January 2008, accessed on 22 January 2012</ref> انکانپوءِ برکا ڪشمير، [[پاڪستان]]، [[افغانستان]] ۽ [[ايران]] جي تڪرارن کي ڪوريج ڏني آهي.<ref>[http://www.bollywood.com/three-top-tv-news-anchors-get-padma-shri Three top TV news anchors get Padma Shri] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120526005259/http://www.bollywood.com/three-top-tv-news-anchors-get-padma-shri |date=26 May 2012}}, bollywood.com (IANS), 2008, accessed on 22 January 2012</ref> سال 2002 ۾ [[گجرات وڳوڙ (2002)|گجرات وڳوڙن]] کي رپورٽ ڪرڻ مهل برکا حملو ڪندڙن ۽ متاثر ماڻهن کي هندو ۽ مسلم سان سُڃاتو، جيڪو پريس ڪائونسل آف انڊيا جي اصول ۽ ضابطو کان ڀڃڪڙي ڪرڻ برابر هيو.<ref name="cole">{{cite book | last=Sonwalkar | first=Prasun | title=Conflict, Terrorism And the Media in Asia | editor-last=Cole | editor-first=Benjamin | publisher=Routledge | year=2006 | url=https://books.google.com/books?id=K94uDkmRlEcC&pg=PA89 | accessdate=12 July 2013 | page=89 | isbn=9780415351980}}</ref> برکا پنهنجي ڪيترن ئي ڪمن تي ناڪاري راءِ ماڻي آهي. برکا [[اين ڊي ٽي وي]] جي گروپ ايڊيٽر هئي، ۽ فيبروري 2015 ۾ صلاحڪار ايڊيٽر هئي.<ref>{{cite web|url=https://www.ndtv.com/india-news/barkha-dutt-moves-to-consulting-editor-ndtv-group-740019|title=Barkha Dutt Moves to Consulting Editor, NDTV Group|website=NDTV.com}}</ref> برکا 21 سال کانپوءِ جنوري 2017 ۾ [[اين ڊي ٽي وي]] کان الڳ ٿي وئي.<ref>[http://www.ndtv.com/communication/ndtv-statement-on-barkha-dutt-1649025 NDTV Statement On Barkha Dutt], Jan 15 2017</ref> == لکڻيون == * دي اِن ڪوئٽ لينڊ ([[انگريزي ٻولي]]: The Unquiet Land) == حوالا == {{حوالا|2}} [[زمرو:1971ع جون پيدائشون]] [[زمرو:ادب ۽ تعليم ۾ پدما شري حاصل ڪندڙ]] [[زمرو:جيئرا ماڻهو]] [[زمرو:جيوت ماڻهو]] 2hp8jfu0ewy7t9playaxl2wc2t5d6zd 0 57537 295228 254604 2024-11-06T11:37:02Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295228 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | image = Shaina-NC.jpg | caption = شائنيا اين سي مارچ 2011 ۾ | office = [[ڀارتيا جنتا پارٽي|بي جي پي جي اسپوڪس پرسن]] | term_start = سال 2012 | term_end = | predecessor = | successor = | birth_name = شائنيا نانا چوداساما | birth_date = {{birth date and age|df=y|1972|12|1}}{{efn|name=A}} | birth_place = [[بمبئي]], [[مهاراشٽر]], انڊيا (اڄ-ڪلهه ممبئي, مهاراشٽرا) | nationality = انڊين | residence = ممبئي | alma_mater = [[سينٽ زاويرس ڪليج، ممبئي]]<br />[[فيشن انسٽيٽيوٽ آف ٽيڪنالوجي|ايف آءِ ٽي, نيو يارڪ]] | profession = فيشن ڊزائنر, سياستدان, سوشل ورڪر | party = [[ڀارتيا جنتا پارٽي]] | spouse = منيش منوت | death_date = | death_place = | children = شانائيا منوت<br />ايان منوت | parents = [[نانا چوداساما]]<br />منيرا نانا چوداساما | years_active = سال 1991–کان هينئر تائين | religion = [[جين ڌرم]] ان کان اڳ [[اسلام]] ۽ [[هندومت]] }} '''شائينا نانا چوداساما''' هڪ هندستاني فيشن ڊزائنر، سياستدان ۽ سماجي ڪارڪن آهي، سندس جنم 1 ڊسمبر 1972 تي ٿيو هيو. شائينا اين سي جي نالو سان هيءَ گهڻو مشهور آهي، سندس تعلق ممبئي کان آهي. هيءَ هڪ اڳوڻي ​​شيرف (پوليس واري) جي ڌيءُ آهي. شائينا هندستاني فيشن انڊسٽري سان ساڙي (ساڙهي) جي مختلف طريقن سان پائڻ جي ڪري مشهور آهي، اهو ئي سبب آهي تہ کيس 'ڪوئیي آف ڊريپس' جو لقب مليو آهي. هن ساڙي ٻڌڻ جا 54 طريقا متعارف ڪرايا آهن. سندس نالو گنيز بڪ آف ورلڊ رڪاڊ ۾ تيز ترين ساڙهي ٻڌڻ جي سبب سان شامل ٿيو آهي. هيءَ 2004 ۾ سياست ۾ داخل ٿي، ۽ ڀارتيا جنتا پارٽي (پي جي پي) ۾ شامل ٿي. هيءَ بي جي پي جي قومي ترجمان، بي جي پي جي قومي ايگزيڪٽو ڪائونسل جي ميمبر ۽ بي جي پي جي مهاراشٽرا يونٽ جي خزاچي جي عهدن تي رهي آهي. شائنا پنهنجي چيريٽي فيشن شوز ۽ ٻن اين جي اوز 'آءِ لو ممبئي' ۽ 'جينٽس انٽرنيشنل' جي ذريعي پڻ سماجي ڪمن ۾ شامل آهي. هڪ زائفان سياستدان جي حيثيت سان، هيءَ گهڻي ريت ٽيليويزن بحثن ۾ بي جي پي جي نوجوان ۽ ناري ساٿي چهرو جي طور سامهون آڻي ويندي آهي. === ذاتي زندگي === شائينا 1 ڊسمبر 1972 تي بمبئي (هاڻي ممبئي) جي مالابار هِل ۾ نانا چوداساما ۽ منيرا چوداساما جي گهر ۾ جنم ورتو هيو. هن پاران سال 1989 ۾ ڪوئين ميري اسڪول ، بمبئي کان تعليم حاصل ڪئي.<ref name="autogenerated1">{{cite news |title=Sep 2004 AFFIDAVITS, Shina begum|url=http://eci.nic.in/Sep2004_AFFIDAVITS/SE/S13/36/ShinaNanaChudasama/ShinaNanaChudasama_SC4.htm |publisher=[[ڀارتي اليڪشن ڪميشن]] |date=22 September 2004 |accessdate=24 June 2014}}</ref> ۽ 1993 ۾ سينٽ زاويرس ڪاليج، بمبئي کان پوليٽيڪل سائنس ۾ بيچلرآف آرٽس جي ڊگري حاصل ڪئي اٿس. <ref name="autogenerated1"/> جڏهن هيءَ ڪاليج هئي تہ وڪيل بڻجڻ چاهيندي هئي، پر هيءَ فيشن ڊزائننگ ڏانهن گهڻو دلچسپي وٺڻ اهو ئي ڪارڻ آهي تہ گريجوئيشن ڪرڻ کانپوءِ، هن پاران فيشن انسٽيٽيوٽ آف ٽيڪنالاجي، نيویارڪ منجهان فيشن ڊزائننگ ۾ اسوسيئيٽ ڊگري حاصل ڪئي آهي. شائينا جو پيءُ ناناچوداساما، بمبئي جو اڳوڻو​ ​شيرف (پوليس اهلڪار) آهي.سندس پيءُ سوراشٽر سان تعلق رکندڙ هڪ هندو راجپوت آهي، جڏهن تہ سندس ماءُ دائودي بوهرا مسلم خاندان منجهان آهي. سندس ڀيڻ جي شادي هڪ مسلمان مرد سان جڏهن تہ سندس پنهنجي شادي مارواڙي جين ماڻهوءَ سان ٿيل آهي. مختلف مذهبي گهراڻن ۽ برادري جو حصو هجڻ جي سبب، سندس ڪٽنب پريوشن، ديواليي، عيد ۽ ڪرسمس جهڙا سمورا مذهبي ميلا ملهائيندو آهي.<ref>{{cite news |title=The I-Love-Bombay family bonds over brunch |url=http://www.uppercrustindia.com/oldsite/23crust/twentytwo/feature11.htm |publisher=Upper Crust |year=2011 |accessdate=18 June 2014}}</ref> <ref>{{cite news |title=Will you marry me? |url=http://www.dnaindia.com/entertainment/report-will-you-marry-me-1074711 |work=[[زي نيوز]] |date=16 January 2007 |accessdate=18 June 2014}}</ref> شائينا جي شادي منيش منوت سان ٿي هئي هي ءَ هڪ ڀيرو ان سان اسڪول ۾ ان مهل ملي هئي جڏهن هيءَ تيرنهن سال ڄمار جي هئي ۽ ڇهہ سال جي تعلق کانپوءِ ٽيويهہ سال جي عمر ۾ ان سان شادي ڪري ڇڏيائين. شائينا پنهنجي پيشي، سياست ۽ سماجي ڪمن ۾ چڱي طريقي سان حصو وٺڻ ۾ ڪامياب آهي. هوءَ ممبئي ۾ پنهنجي ڪٽنب ۽ ٻن ٻچن، شانيا ۽ ايان سان گڏ پنهنجي مڙس سان رهندي آهي.<ref>{{cite news |title=I am young, a woman and honest: Shaina NC |publisher=[[ريڊف ڊاٽ ڪوم]] |date=4 October 2004}}</ref> === ڪيريئر === شائينا فيشن ڊزائن سان گڏوگڏ سياست ۾ پڻ پنهنجو ڪيريئر بڻائي رهي آهي. سندس مطابق فيشن ڊزائن سندس پيشو آهي جڏهن تہ سياست سندس جون جنون آهي. <ref>{{cite news |title=Saree ga ma... Shaina |url=http://www.hindu.com/thehindu/lf/2002/03/02/stories/2002030200860200.htm |work=[[دی ہندو]] |date=2 March 2002 |accessdate=18 June 2014 |archive-date=24 October 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101024212132/http://hindu.com/thehindu/lf/2002/03/02/stories/2002030200860200.htm |dead-url=yes |archivedate=24 October 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101024212132/http://hindu.com/thehindu/lf/2002/03/02/stories/2002030200860200.htm }}</ref> == حوالا == {{حوالا|2}} [[زمرو:1972ع جون پيدائشون]] [[زمرو:جيئرا ماڻهو]] [[زمرو:هندستاني سماجي ڪارڪن ناريون]] [[زمرو:جيوت ماڻهو]] asiobuafymnz7lax9s2gp3kuzfgggqj 0 59631 295068 259017 2024-11-05T18:48:59Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295068 wikitext text/x-wiki {{Infobox company |name = پاڪستان ريلويز |logo = [[فائل:Pak rail copy.png|200px|نارو پاڪستان ريلويز]] |image = [[فائل:Pakistan Railways headquarters 1.jpg|270px|پاڪستان ريلوي هيڊ ڪوارٽر]] |type = ماتحت [[وزارت ريلوي (پاڪستان)|وزارت ريلوي]]، [[حڪومت پاڪستان]] |foundation =سال 1947 |location = [[لاهور]]، [[پنجاب (پاڪستان)|پنجاب]] |Minister = خواجہ سعد رفیق |locations = |Chairman, Railway Board = |area_served = پاڪستان |industry = پٽڙي ٽرانسپورٽ |products = |services = مسافرن ۽ مال جي ريل گاڏين جي ذريعي پهچ |revenue = پاڪستاني روپيو 18,612 ملين (2010-2011) <ref name="pakrail.com">[http://pakrail.com/ybbt.pdf Pakistan Railways '''Year Book 2010-2011''', Principal Statistics]</ref> |operating_income = |net_income = |num_employees = 82,424 <small>(2010-2011) <ref name="pakrail.com"/> |owner = [[حڪومت پاڪستان]] (100%) |divisions = |Route Length = [[7791 Km]] |Electrified = |subsid = |slogan = |homepage = {{URL|http://pakrail.com/index.php/}} |dissolved = |footnotes = |intl = Yes }} [[فائل:Pakistan Railways Network Map.png|thumb|پاڪستان ريلويز]] '''پاڪستان ريلويز'''، <small>({{lang-en|Pakistan Railways}}) جيڪا اڳ ۾ سال 1947ع کان فيبروري، 1961ع تائين</small> <small>'''اتر ويسٽرن ريلوي ('''North Western Railway</small>) <small>جي نالي سان سڃاتي ويندي هئي ۽ جنهن جو فيبروري، 1961ع کان مئي، 1974ع تائين نالو</small> <small>'''پاڪستان ويسٽرن ريلوي'''</small> <small>(Pakistan Western Railway)</small> <small>هيو، [[پاڪستان حڪومت|گورنمينٽ آف پاڪستان]] جو هڪ کاتو آهي۔ جيڪو پاڪستان ۾ ريلوي خدمتون ڏيندو آهي۔ ان جو صدر دفتر لاهور ۾ آهي ۽ ريلوي واري وزارت جي تحت ڪم ڪندو آهي۔ پاڪستان ريلوي پاڪستان جي معيشت ۾ اهم آهي، پاڪستان ۾ وڏي پيماني تي اچ وڃ جو سستو تيز رفتار آرام واريون سهولتون ڏيندو آهي۔</small> <small>سال2014ع ۾، ريلوي واري وزارت پاڪستان ريلوي ويزن-2026 شروع ڪيو، جنهن ۾ پاڪستان جي ٽرانسپورٽ جي شعبي ۾ پاڪستان ريلوي جو حصو 4 سيڪڙو کان 20 سيڪڙو تائين وڌائڻ جي ڪوشش ڪئي وئي۔ 886.68 بلين روپیا (3.1 بلين یو ایس دالر) چين۔پاڪستان اقتصادي راهداري (CPEC) ريل اپ گريڊ منصوبي ۾ شامل آهن جن ۾ نئين لوڪوموٽو جي تعمير، موجود ريل انفراسٽرڪچر جي ترقي ۽ بهتري، اوسط ٽرين جي رفتار ۾ اضافو، وقت تي بهتر ڪارڪردگي ۽ مسافر خدمتن جي توسيع جا منصوبا شامل آھن۔ پروجيڪٽ جو پهريون مرحلو سال 2017 ۾ مڪمل ڪيو ويو، ۽ ٻيو مرحلو سال 2021ع تائين مڪمل ٿيڻ لاءِ مقرر ڪيل آهي۔ انهن ۾ ایم ایل-1 پراجيڪٽ آهي، جيڪو ٽن مرحلن ۾ مڪمل ڪيو ويندو، جنهن تي 1.11 ٽريلين رپیا (3.8 بلين یو ایس ڈالر) جي لاڳت ايندي۔ آڪٽوبر، 2022ع تائين، انهن منصوبن جي تعمير يا ٽينڊرنگ شروع نه ڪئي وئي۔ پاڪستان ريلوي انٽرنيشنل يونين آف ريلوي جو سرگرم ميمبر آهي۔ مالي سال 19-2018 ۾، پاڪستان ريلوي 70 ملين مسافرن کي کڻايو۔</small><ref>''Qureshi, Naeem (20 August 2019). "Pakistan Railways achieves record income in 2018-19". International Railway Journal. Retrieved 20 August 2019.''</ref> == تاريخ == سال 1855ع ۾، برطانوي راڄ دوران، ڪيتريون ريلوي ڪمپنيون سنڌ ۽ پنجاب ۾ ٽريڪ وڇائڻ ۽ هلائڻ شروع ڪيون۔ ملڪ جو ريلوي سسٽم اصل ۾ مقامي ريل لائينن جو هڪ پيچ ورڪ هو، جيڪو ننڍين، خانگي ڪمپنين پاران هلائيدو ھو، جنهن ۾ سنڊي Scinde ريلوي، پنجاب ريلوي، دهلي ريلوي ۽ انڊس فلوٽیلا شامل آهن۔ سال 1870ع ۾ چئن ڪمپنين گڏجي سنڊي پنجاب ۽ دهلي ريلوي ٺاهي۔ جلد ئي ٻيون ڪيتريون ئي ريلوي لائينون تعمير ڪيون ويون، جن ۾ انڊس ويلي اسٽيٽ ريلوي، پنجاب ناردرن اسٽيٽ ريلوي، سنڌ-ساگر ريلوي، سنڌ-پشين اسٽيٽ ريلوي، ٽرانس-بلوچستان ريلوي ۽ قنڌار اسٽيٽ ريلوي شامل آهن۔ اهي ڇهه ڪمپنيون سال 1880ع ۾ نارٿ ويسٽرن اسٽيٽ ريلوي ٺاهڻ لاءِ سنڊي  پنجاب ۽ دهلي ريلوي سان ضم ٿي ويون۔ سال 1880ع ۽ 1947ع جي وچ ۾، اتر ويسٽرن اسٽيٽ ريلوي سڄي پنجاب ۽ سنڌ ۾ پکڙجي وئي۔ سال 1947ع ۾ برطانوي هندستان جي ورهاڱي ۽ پاڪستان جي آزاديءَ کان پوءِ، اتر ويسٽرن اسٽيٽ ريلوي انفراسٽرڪچر جو گهڻو حصو پاڪستاني علائقي ۾ هو ۽ ان جو نالو بدلائي پاڪستان ويسٽرن ريلوي رکيو ويو۔ اوڀر بنگال ۾، آسام بنگال ريلوي جو حصو پاڪستاني علائقي ۾ تبديل ڪري پاڪستان ايسٽرن ريلوي رکيو ويو۔ سال 1954ع ۾ ڪراچي-پشاور ريلوي لائين کان مردان ۽ چارسده تائين برانچ لائين وڇائي وئي۔ ٻن سالن بعد، جيڪب آباد-ڪشمور ميٽر گيج لائين کي 1,676 ملي ميٽر (5 فوٽ 6 انچ) براڊ گيج ۾ تبديل ڪيو ويو۔ ڪوٽڙي-اٽڪ ريلوي لائين جو ڪوٽ ادو-ڪشمور سيڪشن 1969ع کان 1973ع تائين ٺاهيو ويو، جيڪو ڪراچي کان اتر پاڪستان تائين متبادل رستو فراهم ڪري ٿو۔ سال 1974ع ۾ پاڪستان ويسٽرن ريلوي جو نالو بدلائي پاڪستان ريلوي رکيو ويو۔ فيبروري، 2006ع ۾، 126-ڪلوميٽر (78 مايل) حيدرآباد-کوکراپار برانچ لائين 1,676 ایم ایم ۾ تبديل ٿي وئي۔ سال 2000 جي ڏهاڪي دوران ملڪ ۾ سڀ تنگ گيج ٽريڪ کي 1,676 ملي ميٽر (5 فوٽ 6 انچ) ۾ تبديل ڪيو ويو يا ختم ڪيو ويو۔ 8 جنوري، 2016 تي، لوڌران-رائيونڊ برانچ لائين ڊبل ريل منصوبو مڪمل ڪيو ويو۔<gallery class="center"> فائل:North_Western_Railway.jpg|اتر ويسٽرن اسٽيٽ ريلوي جو سال 1890ع جو نقشو فائل:Fortified_Northwestern_Railway_bridge_over_the_Indus_at_Attock_LCCN2004707360.jpg|alt=Train crossing a river on a large bridge|سندھو دریاھہ تي سال 1895ع م اٽڪ ريلوي برج جي تصویر فائل:Steam_locomotive_in_Pindi_station.jpg|alt=Grey steam engine on a siding|راولپنڊي ریلوي اسٽيشن تي 1932جو ھڪ اسٽيم لوڪوموٽیو فائل:Pakistan-Golra_Railway_Museum-Islamabad_(1).jpg|alt=Stone railway station with a green roof|اسلام آباد م گولرہ شریف ریلوي اسٽيشن تي ریلوي میوزیم </gallery> == ساخت == پاڪستان ريلويز هڪ رياستي ملڪيت وارو ادارو آهي جيڪو پاڪستان جي حڪومت جي ريلوي وزارت (Ministry of Railways) جي ماتحت آهي، جنهن جي ذميواري بنيادي طور تي مسافر ريل سروس جي منصوبابندي، انتظام ۽ قائم ڪرڻ ۽ ريلوي ڪمپنين ۽ صنعتن کي ريگيوليشن ڪرڻ آهي۔ پاڪستان ريلوي جي پاليسي ۽ ترقيءَ جو انتظام وزارت طرفان ڪيو ويندو آهي۔<ref>''Government of Pakistan Ministry of Railways". Retrieved 6 January 2018.''</ref> سال 1947ع کان 1959ع تائين، پاڪستان ويسٽرن ريلوي ۽ پاڪستان ايسٽرن ريلوي وزارت مواصلات جي ريلوي ڊويزن طرفان سنڀاليو ويو، جنهن جو سربراهه ڊائريڪٽر جنرل آف ريلوي (ڊي جي ريلوي) هو۔ سال 1959ع ۾ پارليامينٽ پاران هڪ آرڊيننس پاس ڪيو ويو، جنهن ۾ نيم خودمختار ريلوي بورڊ جي ضرورت کي بيان ڪيو ويو۔ بورڊ جو تصور مرڪزي حڪومت جي بنيادي طاقتن مطابق ڪيو ويو، جيئن ريلوي ايڪٽ 1890ع ۾ بيان ڪيل آهي۔ ٽين قومي اسيمبليءَ جي پهرين اجلاس کان پوءِ صدر محمد ايوب خان، ٻنهي ريلويز (PWR ۽ PER) جو ڪنٽرول مرڪزي حڪومت کان، بالترتيب اولهه پاڪستان ۽ اوڀر پاڪستان جي صوبائي حڪومتن ڏانهن منتقل ڪرڻ لاء، 9 جون، 1962ع تي صدارتي آرڊر 33 جاري ڪيو۔<ref>''History". railway.gov.bd. Bangladesh Railway. Archived from the original on 15 November 2007. Retrieved 18 July 2014.''</ref>جڏهن PO 33 1 جولاءِ 1962ع تي عمل ۾ آيو ته ٻنهي صوبن طرفان ريلوي بورڊ قائم ڪيا ويا۔<ref> ''International Bank for Reconstruction and Development; International Development Association (31 August 1962). Appraisal of the Pakistan Railways Project (PDF) (Report). Department of Technical Operations. p. 2. TO-339a. Retrieved 31 May 2023.''</ref> صدارتي آرڊر پڻ علحدگيءَ واري ڪنوينشن کي بحال ڪيو، جنهن تحت ريلوي جي ماليات کي عام ماليات کان الڳ ڪيو ويو، مالي سال 1961-62 کان شروع ٿي، هر بورڊ کي وڌيڪ خودمختياري ڏني وئي۔ سال 1974 ۾، ريلوي جي وزارت کي منصوبابندي، پاليسي سازي، ٽيڪنيڪل مشورو ۽ ريلوي جي انتظام کي منظم ڪرڻ لاء ٺاهي وئي۔ سال 1982ع ۾ ريلوي واري وزارت کي صدارتي آرڊر ذريعي ريلوي بورڊ ۾ ضم ڪيو ويو، جنهن جي نتيجي ۾ وفاقي وزارت بڻجي وئي۔ == ريلوي بورڊ == ريلوي بورڊ، جيڪو سال 1959ع کان 2000ع تائين وجود ۾ آيو، سال 2000 ۽ 2014 تائين ايگزيڪيوٽو ڪميٽي سان تبديل ڪيو ويو۔ ريلوي بورڊ کي 20 فيبروري، 2015ع تي بحال ڪيو ويو. بورڊ جا ميمبر آھن: • وفاقي سيڪريٽري ريلوي (بورڊ جو چيئرمين) • وفاقي سيڪريٽري مواصلات • پاڪستان جو فنانس سيڪريٽري • پاڪستان جو منصوبابندي ۽ ترقي وارو سيڪريٽري جنرل مئنيجر ريلوي (آپريشنز) • جنرل مئنيجر ريلوي (پيداوار ۽ خدمتون) • ميمبر فنانس، وزارت ريلوي == يونٽ ۽ ڊويزن == پاڪستان ريلوي جا ٽي فنڪشنل يونٽ آهن: • آپريشن • پيداوار ۽ • ڀلائي ۽ خاص شروعات. آپريشن يونٽ ٽن مکيه شعبن ۾ ورهايل آهي۔ • انفراسٽرڪچر ڊپارٽمينٽ ۽ سول انجنيئرنگ • سگنلنگ، ٽيليڪميونيڪيشن ۽ ڊيزائن • ڊائريڪٽوريٽ آف پراپرٽي مڪينيڪل انجنيئرنگ ڊپارٽمينٽ مڪينيڪل انجنيئرنگ، خريداري، اسٽورز ۽ اليڪٽريڪل انجنيئرنگ جي نگراني ڪندو آهي ۽ ٽريفڪ ڊپارٽمينٽ مسافرن جي سهولتن، آپريشنز، مارڪيٽنگ ۽ ڊائريڪٽوريٽ آف انفارميشن ٽيڪنالاجي جي نگراني ڪندو آهي۔ عملدار، ريلوي پوليس، منصوبابندي، قانوني معاملا، عوامي تعلقات ۽ پاڪستان ريلوي اڪيڊمي سميت ڪيترائي ننڍا ادارا پڻ آپريشن يونٽ جو حصو آهن۔ ريلوي جي اٺ علائقائي آپريٽنگ ڊويزنون آهن: ڪراچي، لاهور، ملتان، پشاور، ڪوئيٽا، راولپنڊي، سکر ۽ گوادر۔ گوادر ڊويزن اڃا ڪم نه ڪيو آهي۔ انهن 8 ڊويزنن کان علاوه، هڪ ڊويزن نان آپريٽنگ ڊويزن آهي، جيڪا مغلپوره ڊويزن، لاهور آهي۔ هي ڊويزن، بنيادي طور تي، رولنگ اسٽاڪ جي سار سنڀال سان مصروف آهي۔ == پاڪستان ريلوي جا ڊويزن == ريلوي جا 8 علائقائي آپريٽنگ ڊويزنون ۽ 1 غير آپريٽنگ ڊويزنون آهن: • پاڪستان ريلوي ڪراچي ڊويزن • پاڪستان ريلوي سکر ڊويزن • پاڪستان ريلوي ملتان ڊويزن • پاڪستان ريلوي لاهور ڊويزن • پاڪستان ريلوي راولپنڊي ڊويزن • پاڪستان ريلوي پشاور ڊويزن • پاڪستان ريلوي ڪوئيٽا ڊويزن • پاڪستان ريلوي گوادر ڊويزن (اڃا تائين فعال ناهي) • پاڪستان ريلوي مغلپورا ڊويزن (نان آپريٽنگ ڊويزن) == رولنگ اسٽاڪ  (گڏيون) == پاڪستان ريلوي وٽ 190 ڪم ڪندڙ ڊيزل۔ليڪٽرڪ انجڻيون آهن۔ بیڑی جي زندگي 25 سال آهي ۽ پاڪستان لوڪوموٽیو فئڪٽري ۾ انھن جی سروس ء اوورھالنگ  ٿیندی آھی۔[10] جنوري 2016ع ۾ پاڪستان ريلوي چین جی "جنان ريلوي" کی گاڏين جي سامان سمیت 800 هاپر ويگنن جو آرڊر ڏنو۔ پهرين 205 ويگنون چين ۾ ٺاهيون وينديون ۽ باقي 595 ويگنون پاڪستان ۾ مغلپورہ ريلوي ورڪشاپس ۾ گڏ ڪيو ويو۔ ھی ويگنون ڪوئلي کي ڪراچي ۽ قادر آباد جي پاور اسٽيشنن تائين پهچائينديون آھن۔[11] == پيداوار == پاڪستان لوڪوموٽو فئڪٽري سال 1993ع ۾ رسالپور ۾ 228.4 ملين روپين (7,90,000 آمريڪي ڊالر) جي لاڳت سان ٺهي۔ فيڪٽري جي گنجائش، واحد شفٽ جي بنياد تي 150 ڪوچ في سال آهي۔[12] لاهور ۾  لاهور۔واھگهہ برانچ لائين تي مغلپورا جنڪشن ريلوي اسٽيشن(MGPR)  تي مغلپورا ريلوي ورڪشاپس، ڪيترن ئي رولنگ اسٽاڪ مرمت جي سائيٽن مان هڪ آهی۔ ورڪشاپ ڪمپليڪس سال 1904 ۾ ان جي موجوده سائيٽ تي اتر ويسٽرن اسٽيٽ ريلوي لاءِ مسافر ڪوچ ۽ مال بردار ويگنن جي تياري ۽ مرمت ڪرڻ لاءِ ظاهر ٿيو۔ سال 1947ع ۾ پاڪستان ريلوي لاءِ اهو واحد اسٽيٽ آف دي آرٽ ورڪشاپ هو۔[13] ريلوي وٽ سکر، خانيوال، ڪوهاٽ، شاهين آباد ۽ ڪوٽڙي ۾ پنج ڪنڪريٽ سليپر فيڪٽريون آهن۔ پهريون ڪارخانو سکر ۾ سال 1967ع ۾ قائم ٿيو، باقي چار ڪارخانا سال 1979ع کان 1981ع جي وچ ۾ کوليا ويا۔ سال2017ع ۾، آمريڪا ۾ تيار ڪيل 55 اضافي انجڻيون (4000 هارس پاور) پاڪستان ريلوي جي فليٽ ۾ شامل ڪيون ويون.[14] [[فهرست پاڪستان ۾ ريلوي اسٽيشنون]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان ۾ موجود ادارا]] [[زمرو:پاڪستان حڪومت جي ملڪيت ڪمپنيون]] [[زمرو:پاڪستان جا وفاقي ادارا ۽ گماشتگيري]] mikled92ixjm6wuseehoecro8zhjkbr 0 59729 295146 279979 2024-11-06T06:32:12Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295146 wikitext text/x-wiki {{Infobox official post |post = '''تيشخ'''<br> Taoiseach |body = |insignia = [[فائل:Logo of the Department of the Taoiseach as of April 2018.png|230px]] |image = Micheál Martin TD (cropped).jpg |incumbent = [[ميخال مارٽن]] |department = [[تيشخ وارو شعبو]] |incumbentsince = 27 جون 2020 |member_of = {{Ubl|[[دائل ائيرن]]|[[آئرلينڊ جي حڪومت|ڪابينه]]|[[آئرلينڊ جي رياستي ڪائونسل]]|[[يورپي ڪائونسل]]}} |style = تيشخ |residence = [[اسٽورڊس لاج]] |seat = گورنمينٽ بلڊنگس، ميرين اسٽريٽ، ڊبلن، آئرلينڊ |reports_to = [[ايراختاس]] |nominator = [[دائل ائيرن]] |appointer = [[آئرلينڊ جو صدر]] |termlength = |formation = 29 ڊسمبر 1937 |inaugural = [[ايمن ڊي وليرا]] |website = {{Official URL}} |salary = €207,590 سالياني<ref>{{cite web |url=http://www.oireachtas.ie/parliament/tdssenators/salariesallowances/salaries/ |title=Salaries, Houses of the Oireachtas |publisher=[[Oireachtas]] |accessdate=2 November 2019}}</ref> |deputy = [[تانشت]] }} [[فائل:Dáil Éireann - Election of Taoiseach - 27 June 2020 (50050915078).jpg|280px|Thumb|27 جون 2020ع تي آئرلينڊ جي پارليامينٽ جي ھيٺين ايوان دائل ائيرن ۾ تيشخ لاء ٿيندڙ انتخاب]] '''تيشخ '''{{ٻيا نالا|انگريزي= ''' Taoiseach'''}}{{IPAc-en|audio=Ga-Taoiseach.ogg|ˈ|t|i:|ʃ|ə|x}} {{respell|TEE|shəkh}})<ref>{{cite Oxford Dictionaries|Taoiseach|accessdate=30 November 2013}}</ref> ريپبلڪ آف آئرلينڊ جي آئين مطابق اتان جي وزيراعظم يا حڪومتي سربراھ کي سڏيندا آهن.<ref name="ConstitIrl" group="note"/> تيشخ جي مقرري آئرلينڊ جو صدر ملڪ جي پارليامينٽ يعني [[اريڪتاس]] جي ھيٺين ايوان [[دائل ائيرن]] جي نامزدگي مطابق ڪندو آهي ۽ ان کي پنھنجو عھدو سنڀالڻ کان اڳ لازمي طور تي دائل ائيرن مان اڪثريت سان اعتماد جو ووٽ وٺڻو پوندو آهي. ملڪ جي وزيراعظم لاء ان لفظ جو استعمال جي شروعات سال 1937ع واري آئين سان ٿي. '''تيشخ''' [[آئرش ٻولي]] جو لفظ آهي جنھن جي معنيَ آهي ''وڏو'' يا ''اڳواڻ'' آھي. 27 جون 2020ع کان آئرلينڊ جو تيشخ [[ميخال]] مارٽن آھي جنھن جي حڪومت مخلوط آھي جنھن م فائينا فئل، فائين گئل ۽ [[گرين پارٽي، آئرلينڊ]] شامل آهن.<ref>{{cite news |url=https://www.irishexaminer.com/breakingnews/ireland/watch-micheal-martin-and-mary-lou-mcdonald-nominated-for-taoiseach-as-civil-war-politics-ends-1007831.html |title=33rd Dáil elects Micheál Martin as new Taoiseach |date=27 June 2020 |work=[[Irish Examiner]] |accessdate=27 June 2020 |archive-date=27 June 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200627123616/https://www.irishexaminer.com/breakingnews/ireland/watch-micheal-martin-and-mary-lou-mcdonald-nominated-for-taoiseach-as-civil-war-politics-ends-1007831.html |dead-url=yes |archivedate=27 June 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200627123616/https://www.irishexaminer.com/breakingnews/ireland/watch-micheal-martin-and-mary-lou-mcdonald-nominated-for-taoiseach-as-civil-war-politics-ends-1007831.html }}</ref> سال 1937ع جي آئرلينڊ جي آئين جي نفاذ کان اڳ ھن عھدي جو نالو "اگزيڪيوٽو ڪائونسل جو صدر" ھيو جنھن عھدي تي آخري صدر ۽ نئين آئين تحت پھريون تيشخ [[ايمن ڊي وليرا]] ھيو. == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:يورپ]] [[زمرو:حڪومتي سربراهه]] [[زمرو:جمھوريه آئرلينڊ]] 6c89y3qaedlkxx6nv1i1p2abtepv6ry 0 60128 295086 202146 2024-11-06T03:28:20Z هوتچند 19261 /* گيلري */ 295086 wikitext text/x-wiki ''' ڪنڙي''' ({{lang-en|Kunrri or Chouri}}) روايتي سنڌي مِٺو کاڌو آهي. گهڻي ريت ڪُنڙي جو کاڌو [[سيارو|سياري]] جي مُند ۾ خاص طور سنڌ جي گهرن ۾ [[ماءٌ|امڙيون]] ٺاهي پنهنجي [[ٻار|ٻچن]] کي کارائينديون آهن، هي کاڌو سُنت طوهر، [[شادي]] [[وھانءُ|وهانو]]ءَ جي [[وھانءُ|موقعي]] تي [[گھوٽ|گهوٽَ]] ۽ [[ڪنوار|ڪُنوار]] کي پڻ کارايو ويندو آهي، ۽ اهو طاقت وارو کاڌو آهي. ان جي کائڻ سان گهڻي اُڃ پڻ لڳندي آهي. ڪُنڙي جنهن کي چُوري پڻ سڏين، ڏونگهي، مصري کي ڪُٽي، [[ڪڻڪ]] جي [[ان|داڻن]] کي ڌوئي، سُڪائي، سُڪايل اَن جي داڻڻ جون ڌاڻيون جَنڊَ ۾ ڀُڃي ۽ ديسي گيهه هانڊي يا [[ديڳ|ديڳڙي]] ۾ وجهي تيار ڪئي ويندي آهي. [[File:Sindhi Chorri or Kunrri recipe.jpg|thumb|سنڌي کاڌو، سنڌي ٽوٽڪو ريسيپي، ڪُنڙي، چُووري]] == گيلري == <Gallery> Sindhi Chhorri recipe made with ingredients of Desi Ghee, coconut.jpg|ڪُنڙي يا چُوري ديسي سنڌي گيهه، ڏنگهي مان ٺهيل Sindhi Chhorri recipe made with ingredients of Desi Ghee, coconut.jpg|سنڌي ڪُنڙي جي ترڪيب (ريسيپي) دیسی گهي، ناريل جي شين سان ٺهيل آهي Coconut grinded.jpg|پيٺل يا ڪُٽيل ڏُنگهي يا ناريل Coconut and Misry grinded for Chorri receipe.jpg|ڏونگهي مصري ڪُٽيل Coconut, Badam, misry.jpg|ڏُنگهي، مصري، بادام Coconut, Badam.jpg|ڏونگهي، مصري، بادام سابت </Gallery> == حوالا == {{حوالا|2}} [[زمرو:سنڌي کاڌا]] mhh0r7s1iw5fukq12b8u6j6jcvix4ip 0 61014 295089 205970 2024-11-06T03:30:45Z هوتچند 19261 /* گيلري */فائل 295089 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = Yanar Dag | image_skyline = Yanar Dagh.JPG | image_caption = Yanar Dag at night | pushpin_map = Azerbaijan | pushpin_mapsize = 250 | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{flag|Azerbaijan}} | elevation_m = }} '''يانار دگ''' ( {{Lang-az|Yanar Dağ}} ، معنيٰ ”ٻرندڙ جبل“ هڪ [[قدرتي گيس|قدرتي گئس]] باهه آهي جيڪا [[آذربائيجان]] (هڪ اهڙو ملڪ جيڪو پاڻ ” باهه جي زمين ، لينڊ آف فائر“) طور سڃاتو وڃي ٿو) جي شهر [[باڪو]] جي ڀرسان [[ڪيسپئن سمنڊ|ڪيسپين سمنڊ]] تي [[ابشرون اپٻيٽ]] ابشيرون اُپٻيٽن جي هڪ ٽڪري تي لڳاتار ٻرندي آهي. سنهڙي، پورس سينڊاسٽون جي تهه مان {{Convert|3|m|}} هوا ۾ شعلن جي جيٽ اُڏرندي آهي. <ref name="Kleveman">{{ڪتابن مان حوالا|url=https://archive.org/details/newgreatgame00lutz|title=The new great game: blood and oil in Central Asia|last=Kleveman|first=Lutz|publisher=Atlantic Monthly Press|year=2003|isbn=0-87113-906-5|page=[https://archive.org/details/newgreatgame00lutz/page/15 15]|access-date=November 21, 2010|url-access=registration}}</ref> <ref name="Mud">{{حوالو ويب|url=http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/ai112_folder/112_articles/112_mud_volcano.html|title=Mud Volcanoes: Land of fire|publisher=Azerbaijan International|access-date=November 23, 2010}}</ref> انتظامي طور تي ، يانار داگ آذربائيجان جي [[ابشرون ضلعو|ابشرون ضلعي]] سان تعلق رکي ٿو. [[مٽي جو ٻرندڙ جبل|مٽي جي آتش فشاں جي]] ابتڙ، يانار داگ شعلو گهڻي تيزي سان ٻرندو آهي، جيئن ان ۾ زميني سطح جي هيٺان گئس جي مسلسل سمڻ شامل آهي. اها دعويٰ ڪئي وئي آهي ته يانار دگ جو شعلو صرف تڏهن ڏٺو ويو جڏهن 1950 جي ڏهاڪي ۾ هڪ ٻڪرار کان حادثاتي طور تي ٻري پيو هيو. <ref name="Mark">{{حوالو ويب|url=http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/83_folder/83_articles/83_books_az_georgia.html|title=Azerbaijan with Georgia|last=Mark Elliot}}</ref> هتي مٽي يا پاڻياٺ جو ڪو به سمڻ يا ٽمڻ (سيمو) ناهي، جيڪو ڀرسان واري لوڪباتان يا گوبستان جي ويجهي مٽيءَ جي ٻرندڙ جبلن کان مختلف هجي. يانار داگ جي سرزمين تي، رياست جي تاريخي ثقافتي ۽ نيچرل رزرو 2 مئي 2007 جي صدارتي فرمان ذريعي قائم ڪئي وئي جيڪا آذربائيجان جي رياستي سياحت واري ايجنسي جي انتظام هيٺ هلندي آهي. 2017-2019 جي وچ ۾ وڏي چڪاس کانپوءِ ، ياناردگ ميوزيم ۽ ياناردگ ڪروملچ پٿر جي کوٽائي رزرو علائقي ۾ شروع ڪئي وئي هئي. <ref name=":0">{{حوالو ويب|url=https://president.az/articles/33521|title=Azərbaycan Prezidentinin Rəsmi internet səhifəsi - XƏBƏRLƏR » Tədbirlər|website=president.az|language=az|access-date=2019-06-29}}</ref> <ref name=":1">{{حوالو ويب|url=http://www.e-qanun.az/alpidata/framework/data/13/f_13309.htm|title=Decree on the establishment of Yanardag State Historical-Cultural and Natural Reserve|website=www.e-qanun.az|access-date=2019-06-29}}</ref> == جاگرافي == [[فائل:Yanar_Dag,_Baku,_Azerbaiyán,_2016-09-27,_DD_04.jpg|کاٻو|thumb|روڊ جي پاسي واري ٽڪري تي يانار دگ (ٻرندڙ جبل) جو ڏيک]] يانار دگ جي باهه ڪڏهن به وسامندي ناهي. هن کليل باهه واري جڳهه جي چوڌاري وايومنڊل گئس جي ڌپ سان ڀريل آهي. پهاڙي جي هيٺان {{Convert|10|m}} اوچائي تائين {{Convert|10|m}} اسڪرپ جي بنياد تي شعلن جي پٿر جي شڪلين ۾ گدلاڻ پکيڙي رهي آهي (ٻين مختلف شڪلين جو ذڪر ٻين حوالن ۾ ڪيو ويو آهي) ۽ {{Convert|10|m|ft|-wide|adj=mid}} ٽڪريءَ جي هيٺان تيزي سان اُڀرندا آهن. <ref name="Kleveman">{{ڪتابن مان حوالا|url=https://archive.org/details/newgreatgame00lutz|title=The new great game: blood and oil in Central Asia|last=Kleveman|first=Lutz|publisher=Atlantic Monthly Press|year=2003|isbn=0-87113-906-5|page=[https://archive.org/details/newgreatgame00lutz/page/15 15]|access-date=November 21, 2010|url-access=registration}}</ref> یانار داگ کي آذربائيجان جي جيولوجيڪل سروي (ارضياتي سروي آذربائيجان) پاران "اثرائتو شعلا، 1 ميٽر (3 فوٽ 3 انچ) اونچائي ۾، 2–4 ميٽر اونچائي (6.6–13.1) جي بنياد سميت 15 ميٽر (49 فوٽ) ۽ 200 ميٽر ڊگهي (660 فوٽ) ٽيڪٽونڪ سڪريپ تائين اُڀرندڙ قرار ڏنو آهي."<ref name="Etiope">{{Cite journal|last=Etiope|first=G.|last2=Feyzullayev|first2=A.|last3=Baciu|first3=C.L.|last4=Milkov|first4=A.V.|date=February 2004|title=Methane emission from mud volcanoes in eastern Azerbaijan|url=|journal=[[Geology (journal)|Geology]]|volume=32|issue=6|pages=465–468|bibcode=2004Geo....32..465E|doi=10.1130/G20320.1}}</ref> زمين جي هيٺان مستحڪم گيس جي نڪرڻ سان مٿاڇري جي شعلن جو نتيجو ڪري ٿو. <ref name="Reay">{{ڪتابن مان حوالا|url=https://books.google.com/?id=NKoxSVbEOHgC&pg=PA46&dq=Yanardag#v=onepage&q=Yanardag&f=false|title=Methane and Climate Change|last=Reay|first=David|last2=Smith|first2=Pete|last3=Van Amstel|first3=Andre|publisher=Earthscan|year=2010|isbn=978-1-84407-823-3|pages=44–46|access-date=November 23, 2010}}</ref> <ref name="CNN18">{{حوالو ويب|url=https://www.cnn.com/travel/article/yanar-dag-azerbaijan-land-of-fire/index.html|title=Eternal flame: How Azerbaijan became the 'Land of Fire'|last=O'Hare|first=Maureen|date=2018-10-31|website=CNN Travel|language=en|archive-url=https://edition.cnn.com/travel/article/yanar-dag-azerbaijan-land-of-fire/index.html|archive-date=2019-07-03|access-date=2019-07-03}}</ref> <ref>{{حوالو ويب|url=https://stirileprotv.ro/stiri/international/tara-in-care-exista-un-foc-aprins-de-acum-4-000-de-ani-zarde-si-cand-ploua-sau-ninge-video.html|title=Țara în care există un foc aprins de acum 4.000 de ani. "Arde și când plouă sau ninge". VIDEO|website=Stirileprotv.ro|access-date=2019-07-03}}</ref> ايستائين ته يانار دگ جي باهه جي ويجهي وهڪرن جو مٿاڇرو پڻ هڪ ماچس جي تيلي سان ڀڙڪي سگهي ٿو.اهي وهڪرا، جيڪي ٻي صورت ۾ پرسڪون نظر اچن ٿا، ينار بلق: ”سڙندڙ چشما“ جي نالي سان مشهور آهن. ولاسڪي ندي جي ڀرپاسي ۾ ڪيترائي اهڙا چشما آهن، جتي مقامي ماڻهو علاج لاءِ وهنجندا (شنان ڪندا) آهن. <ref name="Kleveman">{{ڪتابن مان حوالا|url=https://archive.org/details/newgreatgame00lutz|title=The new great game: blood and oil in Central Asia|last=Kleveman|first=Lutz|publisher=Atlantic Monthly Press|year=2003|isbn=0-87113-906-5|page=[https://archive.org/details/newgreatgame00lutz/page/15 15]|access-date=November 21, 2010|url-access=registration}}</ref> <ref name="Masalli">{{حوالو ويب|url=http://www.regionplus.az/en/articles/view/132|title=Sea, mountains and Masalli|publisher=Region Plus|archive-url=https://web.archive.org/web/20111220002834/http://regionplus.az/en/articles/view/132|archive-date=December 20, 2011|access-date=November 23, 2010}}</ref> اليگزينڊرا ڊوماس پنهنجي هڪ دوري دوران ٻُڌايو ته، ساڳئي طرح جي باهه جيڪا هن علائقي جي ارد گرد ٺهيل [[زرتشتي مذھب|زاروسترين]] جي [[باھ مندر|باهه جي مندر]] جي اندر پڻ ڏٺي آهي. دنيا ۾ اڄڪلهه باهه وارا جبل رڳو آڱرين تي ڳڻڻ جيترا موجود آهن، ۽ انهن مان گهڻي ريت آذربائيجان ۾ آهن. ابيشرين اُپٻيٽ جي تري (تَهه) ۾ [[قدرتي گيس]] جي وڏي مقدار جي ڪري، سڄي آڳاٽي زمانو ۾ قدرتي شعلا اتي ٻري ويا ۽ تاريخي ليکڪن جهڙوڪ [[مارڪو پولو]] طرفان ان جي اطلاع ڏنو هيو.<ref name="Kleveman">{{ڪتابن مان حوالا|url=https://archive.org/details/newgreatgame00lutz|title=The new great game: blood and oil in Central Asia|last=Kleveman|first=Lutz|publisher=Atlantic Monthly Press|year=2003|isbn=0-87113-906-5|page=[https://archive.org/details/newgreatgame00lutz/page/15 15]|access-date=November 21, 2010|url-access=registration}}</ref> <ref name="Masalli">{{حوالو ويب|url=http://www.regionplus.az/en/articles/view/132|title=Sea, mountains and Masalli|publisher=Region Plus|archive-url=https://web.archive.org/web/20111220002834/http://regionplus.az/en/articles/view/132|archive-date=December 20, 2011|access-date=November 23, 2010}}</ref> گهڻا مٽيءَ جا ٻرندڙ جبل باڪو ـ شمامکا روڊ کان 40 ڪلوميٽر (25 ميل) شهر کان پري موجود آهن. <ref name="tisa">{{حوالو ويب|url=http://www.tisa.az/download/explore_baku.pdf|title=Yanardag fire mountain|publisher=Tisa.az|access-date=November 24, 2010}}</ref> <ref name="yatra">{{حوالو ويب|url=http://www.yatra.com/cheap-flights/free-mobile-offer.html?ci=GYTO&gclid=COqx0ozWuKUCFQd66wodJlDVXg|title=Heydar Aliyev International Airport|publisher=World 66|access-date=November 24, 2010}}</ref> == ڪارڻَ == [[File:Yanar Dag, Baku, Azerbaiyán, 2016-09-27, DD 02.jpg|کاٻو|thumb|ينار دگ جو سڙڪ طرف وارو ڏيک]] == گيلري == <gallery mode="nolines" widths="180" heights="180"> Yanardag State Historical, Cultural and Natural Reserve1.jpg|Yanardag State Historical, Cultural and Natural Reserve Yanardag State Historical, Cultural and Natural Reserve2.jpg|Yanardag Reserve Yanardag Cromlech Stone Exhibition.jpg|Yanardag Cromlech Stone Exhibition </gallery> == پڻ ڏسو == * [[گوئگول نيشنل پارڪ]] * [[دمجلي چر]] {{Portal|Azerbaijan}} {{commons category}} == حوالا == {{حوالا|2}} [[زمرو:شدتي قدرتي باهه]] [[زمرو:آذربائيجان جا جبل]] 6rf4e7qp187z1pahck7ofj01o6ioswy 0 61571 295094 288376 2024-11-06T03:34:29Z هوتچند 19261 /* گيلري */فائل 295094 wikitext text/x-wiki [[File:Dolmen Towers Karachi.jpg|thumb|ڊولمین ٽاور، ڪلفٽن، ڪراچي ]] اقوام متحده ٽن وصفن کي استعمال ڪري ٿي ان لاءِ ته جيڪو شهر ٺهندو آهي، ڇاڪاڻ ته سمورن دائري اختيار ۾ سڀني شهرن کي هڪجهڙو معيار استعمال ڪندي درجه بندي نه ڪيو ويو آهي. شهرن جي وضاحت، شهرن جي طور تي مناسب، انهن جي شهري علائقي جي حد، يا انهن جي ميٽروپوليٽن علائقن سان ٿي سگهي ٿي. هيءَ آبادي جي لحاظ کان دُنيا جي سڀ کان وڏن شهرن جي هڪ فهرست آهي. ==وڏن شهرن جي تعريف== ==وڏن شهرن جي فهرست== {| class="sortable wikitable mw-datatable" style="text-align:right" ! rowspan="2" | شهر ! rowspan="2" | ملڪ ! class="unsortable" rowspan="2" | [[اسڪائي لائين]] ! data-sort-type=number rowspan="2" | گڏيل قومون 2018 جي ​​آبادي جو اندازو{{efn|UN figures for each cities are varied between city proper, metropolitan area, and urban agglomeration.<ref name=UNpopulation/>}} ! data-sort-type=number colspan="3" | [[اصل شهر]]{{efn|Figures taken from official census when possible}} ! data-sort-type=number colspan="2" | [[ميٽروپوليٽن علائقو|ميٽروپوليٽن جو علائقو]]{{efn|Figures taken from official census when possible}} ! data-sort-type=number colspan="2" | [[شهري علائقو]]<br/>(ڊيموگرافيا)<ref name="Demographia">{{cite web|title=Demographia World Urban Areas, 15th Annual Edition|url=http://www.demographia.com/db-worldua.pdf|publisher=[[وينڊيل ڪاڪس|ڊيموگرافيا]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200207210003/http://www.demographia.com/db-worldua.pdf|archivedate=7 February 2020|date=April 2019|access-date=13 February 2016|url-status=dead}}</ref> |- ! سمجهاڻي ! data-sort-type="number" | آبادي ! data-sort-type="number" | ايريا<br>(ڪلوميٽر²) ! data-sort-type="number" | آبادي ! data-sort-type="number" | ايريا<br>(ڪلوميٽر²) ! data-sort-type="number" | آبادي ! vdata-sort-type=number" | ايريا<br>(ڪلوميٽر²) |- | align=right | [[ٽوڪيو]] | align=left | {{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|JPN}} | align=center | [[File:Shinjuku skyline, Tokyo - Sony A7R (11831328835).jpg|125px]] | {{nts|37400068}} | align=left | [[Prefectures of Japan|میٹروپولیٹن پریفیکچر]] | {{nts|13515271}}<ref name="japan1">{{cite web | url=http://citypopulation.de/Japan-Cities.html | title=Japan: Prefectures and Major Cities - Population Statistics, Maps, Charts, Weather and Web Information}}</ref> | {{nts|2191}}<ref name="japan1"/> | {{nts|37274000}}<ref name="japan2">{{cite web |url=http://www.stat.go.jp/english/data/handbook/pdf/2019all.pdf |title=Table 2.10 Population of Three Major Metropolitan Areas |publisher=Statistics Bureau of Japan |page=21|access-date=26 November 2013}}</ref> | {{nts|13452}}<ref name="japan2"/> | {{nts|37,977,000}} | {{nts|8230}}{{efn|Includes large areas [[ٽوڪيو]], [[Kanagawa Prefecture|Kanagawa]], [[Chiba Prefecture|Chiba]] and [[Saitama Prefecture|Saitama]] prefectures and smaller areas of [[Gunma Prefecture|Gunma]], [[Tochigi Prefecture|Tochigi]] and [[Ibaraki Prefecture|Ibaraki]] prefectures.}} |- | align="right" |[[دهلي]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|ڀارت}} | align="center" |[[File:Skyline at Rajiv Chowk.JPG|125px]] |{{nts|28514000}} | align="left" |[[Union territory|قومی دارالحکومت جو علائقو territory]] |{{nts|16753235}}<ref name="Census of India 2011">{{cite web|url=http://censusindia.gov.in/2011-prov-results/data_files/delhi/3_PDFC-Paper-1-tables_60_81.pdf|publisher=[[Ministry of Statistics and Programme Implementation]]|title=Provisional Population Totals|date=2011|accessdate=4 February 2020}}</ref> |{{nts|1,484}} |{{nts|29,000,000}}<ref name="delhi metro">{{cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/delhi-could-be-the-worlds-most-populous-city-by-2028-but-is-it-really-prepared/articleshow/68027790.cms|title=Delhi could be the world's most populous city by 2028. But is it really prepared?|first=Shantanu Nandan|last=Sharma|date=17 February 2019|via=The Economic Times}}</ref> |{{nts|3483}}<ref name="delhi metro" /> |{{nts|29,617,000}} |{{nts|2,232}}{{efn|شامل آهن [[فريد آباد]]، [[غازي آباد]]، [[نوئيڊا]]، [[گورگائون]] ۽ [[بهادرڳڙھ]] شهري علائقا ۽ [[نيو دھلي]]}} |- | align="right" |[[شنگھائي]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:Huangpu River 2018-08-26 173648.jpg|125px]] |{{nts|25582000}} | align="left" |[[چين جا سڌو سنئون انتظاميا ميونسپلٽيز|ميونسپلٽي]] |{{nts|24183000}}<ref name="China">{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/en/china/admin/|title=China: Administrative Division (Provinces and Prefectures) - Population Statistics, Charts and Map|website=www.citypopulation.de}}</ref> |{{nts|6,341}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|22,120,000}} |{{nts|4,068}}{{Efn|Includes [[Taicang]]|name=|group=}} |- | align="right" |[[سائو پالو]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Brazil}} | align="center" |[[File:SP from Altino Arantes Building.jpg|125px]] |{{nts|21650000}} | align="left" |[[برازيل جي ميونسپلٽيز|ميونسپلٽي]] |{{nts|12252023}}<ref name="brazil1">{{cite web|url=https://agenciadenoticias.ibge.gov.br/en/agencia-press-room/2185-news-agency/releases-en/25283-ibge-divulga-as-estimativas-da-populacao-dos-municipios-para-2020|title=IBGE discloses municipal population estimates for 2019 |publisher=[[Brazilian Institute of Geography and Statistics|IBGE]]|language=Portuguese|accessdate=6 November 2019}}</ref> |{{nts|1,521}} |{{nts|21,734,682}}<ref>{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/en/brazil/metro/s%C3%A3o_paulo/RM0007__s%C3%A3o_paulo/|title=São Paulo (Metropolitan Area, Metropolitan Areas, Brazil) - Population Statistics, Charts, Map and Location|website=www.citypopulation.de}}</ref> |{{nts|7,947}} |{{nts|22,046,000}} |{{nts|3,116}}{{Efn|Includes [[Francisco Morato]]|name=|group=}} |- | align="right" |[[ميڪسيڪو شهر]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Mexico}} | align="center" |[[File:Ciudad.de.Mexico.City.- Paseo.Reforma.Skyline CDMX 2016 (cropped).jpg|125px]] |{{nts|21581000}} | align="left" |[[ميڪسيڪو جي رياستن جي فهرست|شهري-رياست]] |{{nts|8918653}}<ref>{{cite web|title=MEXICO: Mexico City (2014)|url=http://www.citypopulation.de/php/mexico-mexicocity.php|work=CityPopulation.De|accessdate=15 March 2014}}</ref> |{{nts|1,485}} |{{nts|20,892,724}}<ref>{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/php/mexico-metro.php?cid=A13|title=Valle de México (Metropolitan Area, Metropolitan Areas, Mexico) - Population Statistics, Charts, Map and Location|website=www.citypopulation.de}}</ref> |{{nts|7,854}} |{{nts|20,996,000}} |{{nts|2,386}} |- | align="right" |[[قاهره]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Egypt}} | align="center" |[[File:Flickr - archer10 (Dennis) - Egypt-2A-007.jpg|125px]] |{{nts|20076000}} | align="left" |[[Governorates of Egypt|Urban governorate]] |{{nts|9500000}}<ref>{{cite web |title=الجهاز المركزي للتعبئة العامة والإحصاء |url=http://www.capmas.gov.eg/Pages/populationClock.aspx |website=www.capmas.gov.eg |accessdate=27 October 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181001165920/http://www.capmas.gov.eg/Pages/populationClock.aspx |archive-date=1 October 2018 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> |{{nts|3,085}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|19372000}} |{{nts|2,010}} |- | align="right" |[[ممبئي]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|India}} | align="center" |[[File: Mumbai 03-2016 10 skyline of Lotus Colony.jpg|125px]] |{{nts|19980000}} | align="left" |[[Brihanmumbai Municipal Corporation|ميونسپلٽي]] |{{nts|12,478,447}}<ref>{{cite web|url=http://www.citypopulation.de/php/india-maharashtra.php|title=Maharashtra (India): Districts, Cities, Towns and Outgrowth Wards – Population Statistics in Maps and Charts|publisher=|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141006153720/http://www.citypopulation.de/php/india-maharashtra.php|archivedate=6 October 2014}}</ref> |{{nts|603}} |{{nts|24,400,000}}<ref>{{cite web|url=https://portal.mcgm.gov.in/irj/go/km/docs/documents/MCGM%20Department%20List/Roads%20and%20Traffic/Docs/CMP%20for%20Greater%20Mumbai/Executive%20Summary/Executive%20Summary.pdf |title=Comprehensive Mobility Plan (CMP) for Greater Mumbai |publisher=portal.mcgm.gov.in |date= |accessdate=2020-03-12}}</ref> |{{nts|4355}}<ref>{{cite web|url=https://mmrda.maharashtra.gov.in/about-mmr|title=Mumbai Metropolitan Region Development Authority - About MMR|website=mmrda.maharashtra.gov.in}}</ref> |{{nts|23,355,000}} |{{nts|944}}{{Efn|Includes [[Kalyan]] and urban areas of [[Panvel]], [[Bhiwandi]] and [[Vasai-Virar]].|name=|group=}} |- | align="right" |[[بيجنگ]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:Beijing skyline from northeast 4th ring road (cropped).jpg|125px]] |{{nts|19618000}} | align="left" |[[چين جا سڌو سنئون انتظاميا ميونسپلٽيز|ميونسپلٽي]] |{{nts|21707000}}<ref name="China" /> |{{nts|16,411}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|19,433,000}} |{{nts|4,172}} |- | align="right" |[[ڍاڪا]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Bangladesh}} | align="center" |[[File:Dhaka 14th March (32624769393).jpg|125px]] |{{nts|19578000}} | align="left" |[[راڄڌاني]] |{{nts|8906039}}<ref name="dhakapop1">{{cite web|url=http://www.bbs.gov.bd/WebTestApplication/userfiles/Image/National%20Reports/Union%20Statistics.pdf |title=Population & Housing Census-2011 |publisher=[[Bangladesh Bureau of Statistics]] |page=41 |accessdate=15 December 2015 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151208044832/http://www.bbs.gov.bd/WebTestApplication/userfiles/Image/National%20Reports/Union%20Statistics.pdf |archivedate=8 December 2015 |df=dmy }}</ref> |{{nts|338}}<ref name="dhaka">{{cite web|url=http://www.citypopulation.de/Bangladesh-Mun.html?cityid=717|title=Bangladesh: Districts and Cities|last=Brinkhoff|first=Thomas|publisher=CityPopulation|accessdate=20 October 2015}}</ref> |{{nts|14,543,124}}<ref name="bangladesh1">{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/php/bangladesh-dhaka.php|title=Dhaka (Bangladesh): City Districts and Subdistricts - Population Statistics, Charts and Map|website=www.citypopulation.de}}</ref> | |{{nts|15443000}} |{{nts|456}} |- | align="right" |[[اوساڪا]] | align="left" | {{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Japan}} | align="center" |[[File:Nakanoshima Skyscrapers in 201504 001.jpg|125px]] |{{nts|19281000}} | align="left" |[[Cities designated by government ordinance of Japan|Designated city]] |{{nts|2,725,006}}<ref name="japan1" /> |{{nts|225}}<ref name="japan1" /> |{{nts|19,303,000}}<ref name="japan2" /> |{{nts|13,228}}<ref name="japan2" /> |{{nts|14977000}} |{{nts|3019}}{{efn|Includes major cities of [[Kobe]] and [[Kyoto]], collectively also known as [[Keihanshin]] area.}} |- | align="right" |[[نيو يارڪ سٽي]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست the|US}} | align="center" |[[File:A view of New York City with the Empire State Building and One World Trade Center from the Rockefeller Center.jpg|125px]] |{{nts|18819000}} | align="left" |[[نيو يارڪ (اسٽيٽ) ۾ شهرن جي فهرست|شھر]] |{{nts|8,398,748}}<ref name="USA">{{cite web|url=https://factfinder.census.gov/bkmk/table/1.0/en/PEP/2018/PEPANNRSIP.US12A|title=Annual Estimates of the Resident Population for Incorporated Places of 50,000 or More, Ranked by 1 July 2018 Population: 1 April 2010 to 1 July 2018|publisher=[[United States Census Bureau]], Population Division|accessdate=23 May 2019|archive-url=https://archive.today/20200213005358/https://factfinder.census.gov/bkmk/table/1.0/en/PEP/2018/PEPANNRSIP.US12A|archive-date=13 February 2020|url-status=dead}}</ref> |{{nts|786}} |{{nts|19,303,808}}<ref>{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/en/usa/metro/35620__new_york_newark_jerse/|title=New York - Newark - Jersey City (Metropolitan Statistical Area, Metropolitan Areas, USA) - Population Statistics, Charts, Map and Location|website=www.citypopulation.de}}</ref> |{{nts|17,315}} |{{nts|20,870,000}} |{{nts|12,093}}{{Efn|Includes [[Bridgeport, Connecticut|Bridgeport]], [[New Haven, Connecticut|New Haven]], [[Trenton, New Jersey|Trenton]], [[Danbury, Connecticut|Danbury]], [[Waterbury, Connecticut|Waterbury]] and [[Twin Rivers, New Jersey|Twin Rivers]] urban areas.|name=|group=}} |- | align="right" |[[ڪراچي]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Pakistan}} | align="center" |[[File:KHIURBANSKYLINE.jpg|125px]] |{{nts|15400000}} | align="left" |[[ڪراچي ميٽروپوليٽن ڪارپوريشن|ميٽرو پوليٽن شهر]] |{{nts|14910352}}<ref name="pbscensus1">{{cite news|url=http://www.pbscensus.gov.pk/sites/default/files/population_of_major_cities_census_2017%20_0.pdf|title=Population of Major Cities - Census 2017|last1=Pakistan Bureau of Statistics|archive-url=https://web.archive.org/web/20170829162305/http://www.pbscensus.gov.pk/sites/default/files/population_of_major_cities_census_2017%20_0.pdf|archive-date=2017-08-29|url-status=dead}}</ref> |{{nts|3,530}}<ref>https://www.thenews.com.pk/amp/525635-many-countries-have-two-or-more-capital-cities-how-about-designating-karachi-as-pakistan-s-second-capital</ref> | |{{nts|1,200}}<ref>{{cite web |title=Imgur |url=https://imgur.com/92Ylo5x |website=Imgur |language=en}}</ref> |{{nts|14835000}} |{{nts|1044}} |- | align="right" |[[بيونس آئرس]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Argentina}} | align="center" |[[File:High-rises of Puerto Madero (40022145164).jpg|125px]] |{{nts|14967000}} | align="left" |[[Autonomous city]] |{{nts|3054300}}<ref>{{cite web|title=Argentina: Provinces and Agglomerations|url=http://www.citypopulation.de/Argentina-Cities.html|website=citypopulation.de|accessdate=20 October 2015}}</ref> |{{nts|203}} | 12,806,866<ref>{{cite web|url=https://www.indec.gob.ar/ftp/cuadros/poblacion/pueblos_originarios_Metropolitana.pdf|title=Región Metropolitana|publisher=[[National Institute of Statistics and Census of Argentina]]|date=2015|accessdate=11 April 2020}}</ref> | |{{nts|16157000}} |{{nts|3221}} |- | align=right | [[چانگچنگ|چونگڪنگ]] | align=left | {{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align=center | [[File:重庆市渝中区半岛.jpg|125px]] | {{nts|14838000}} | align=left | [[چين جا سڌو سنئون انتظاميا ميونسپلٽيز|چين جا سڌو سنئون انتظاميا ميونسپلٽيز]] | {{nts|30165500}}<ref name="cqnews">{{cite web |url = http://cq.cqnews.net/html/2016-01/28/content_36292655.htm |script-title = zh:2015年重庆常住人口3016.55万人 继续保持增长态势 |trans-title = In 2015, Chongqing's resident population of 30,165,500 people continued to grow |publisher = Chongqing News |language = zh |date = 28 January 2016 |accessdate = 2016-02-13 |archive-url = https://web.archive.org/web/20160129083111/http://cq.cqnews.net/html/2016-01/28/content_36292655.htm |archive-date = 29 January 2016 |url-status = dead |df = dmy-all }}</ref> | {{nts|82403}} | {{n/a}} | {{n/a}} | {{nts|7739000}} | {{nts|1537}} |- | align="right" |[[استنبول]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Turkey}} | align="center" |[[File:İstanbul view from İstanbul Sapphire observation deck Aug 2014, p9.JPG|125px]] | {{nts|14751000}} | align="left" |[[Metropolitan municipalities in Turkey|Metropolitan municipality]] |{{nts|15519267}}<ref name="Population of Turkey">{{cite web|url=http://www.turkstat.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27587|publisher=[[Turkish Statistical Institute]]|title=The Results of Address Based Population Registration System, 2017|date=1 February 2018|accessdate=1 February 2018}}</ref> |{{nts|5196}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|15154000}} |{{nts|1375}} |- | align="right" |[[ڪولڪتا]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|India}} | align="center" |[[File:Howrah Pano 3.jpg|125px]] |{{nts|14681000}} | align="left" |[[Kolkata Municipal Corporation|ميونسپلٽي]] |{{nts|4496694}}<ref>{{cite web |url=http://www.citypopulation.de/php/india-westbengal.php?cityid=1941701000|publisher=Citypopulation.de|title=Kolkata (West Bengal, India) - Population Statistics and Location in Maps and Charts - City Population|accessdate=19 July 2016}}</ref> |{{nts|205}} |{{nts|14,035,959}}<ref>{{cite web|url=https://www.justice.gov/eoir/page/file/1084246/download |title=Responses to Information Requests - Immigration and Refugee Board of Canada |publisher=www.justice.gov |date= |accessdate=2020-03-12}}</ref> |{{nts|1851}}<ref>{{cite web|url=http://kmdaonline.org/home/about_us|title=..::Kolkata Metropolitan Development Authority::..|website=kmdaonline.org}}</ref> |{{nts|17560000}} |{{nts|1351}} |- | align="right" |[[منيلا]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Philippines}} | align="center" | |{{nts|13482000}} | align="left" |[[Cities of the Philippines|راڄڌاني]] |{{nts|1780148}}{{PH census|2015|13}} |{{nts|43}} |{{nts|12877253}}{{PH census|2015|13}} |{{nts|620}} |{{nts|23,088,000}} |{{nts|1,873}}{{efn|The continuous urbanization of Manila extends outward its [[Metro Manila]] into other neighbouring provinces such as [[Bulacan]], [[Cavite]], [[Laguna (province)|Laguna]], [[Rizal]], [[Pampanga]] and [[Batangas]] provinces.}} |- | align="right" |[[لاگوس]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Nigeria}} | align="center" |[[File:Lagos skyline.jpg|125px]] |{{nts|13463000}} | {{n/a}}{{efn|Although commonly referred to as a city, Lagos is a metropolitan area consisting of 16 [[Local government areas of Nigeria|local government areas]].}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|21000000}}<ref name="MetroLagos">{{cite web|url=http://www.citypopulation.de/php/nigeria-metrolagos.php|title=Metro Lagos (Nigeria): Local Government Areas - Population Statistics, Charts and Map|website=www.citypopulation.de}}</ref> |{{nts|1,171}}<ref name="MetroLagos" /> |{{nts|15279000}} |{{nts|1965}} |- | align="right" |[[ريو ڊي جينيرو]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Brazil}} | align="center" |[[File:CentroRJ.jpg|125px]] |{{nts|13293000}} | align="left" |[[Municipalities of Brazil|ميونسپلٽي]] |{{nts|6520000}}<ref name="brazil2">{{cite web|url=http://saladeimprensa.ibge.gov.br/noticias?view=noticia&id=1&busca=1&idnoticia=3244|title=IBGE divulga as estimativas populacionais dos municípios em 2016|last=|first=|date=|website=|publisher=[[Instituto Brasileiro de Geografia e Estatística|IBGE]]|language=Portuguese|accessdate=12 December 2016}}</ref> |{{nts|1,221}} |{{nts|12,644,321}}<ref>{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/en/brazil/metro/RM0006__rio_de_janeiro/|title=Rio de Janeiro (Metropolitan Area, Metropolitan Areas, Brazil) - Population Statistics, Charts, Map and Location|website=www.citypopulation.de}}</ref> |{{nts|5,327}} |{{nts|12272000}} |{{nts|1912}} |- | align="right" |[[چيانجين|تيانجن]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:Tianjin Skyline 2009 Sep 11 by Nangua 1.jpg|125px]] |{{nts|13215000}} | align="left" |[[چين جا سڌو سنئون انتظاميا ميونسپلٽيز|ميونسپلٽي]] |{{nts|15569000}}<ref name="China" /> |{{nts|11920}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|10800000}} |{{nts|2813}} |- | align="right" |[[ڪنشاسا]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست the|COD}} | align="center" |[[File:Vue Kinshasa.jpg|125px]] |{{nts|13171000}} | align="left" |[[Provinces of the Democratic Republic of the Congo|City-province]] |{{nts|11462000}}<ref>{{cite web|title=Evenements: "Avec une population de 9,5 millions, Kinshasa est la troisième plus grande ville sur le continent africain, de taille égale à Johannesburg. Le Kinois (habitants de Kinshasa) sont connus pour leur sens de l'humour, leur musique et leur amour pour la danse."(2013)|url=http://www.kinshasa.cd/|publisher=Ville de Kinshasa|access-date=27 October 2001|archive-url=https://web.archive.org/web/20011027044821/http://www.kinshasa.cd/|archive-date=27 October 2001|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref> |{{nts|9,965}} | | |{{nts|13528000}} |{{nts|473}} |- | align="right" |[[گوانگزو]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:Guangzhou skyline.jpg|125px]] |{{nts|12638000}} | align="left" |[[Prefecture-level city|شھر]] ([[Sub-provincial divisions in the People's Republic of China|sub-provincial]]) |{{nts|14498400}}<ref name="China" /> |{{nts|7434}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|20,902,000}} |{{nts|4,342}}{{efn|Includes the city of [[Foshan]].}} |- | align="right" |[[لاس اينجلس]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست the|US}} | align="center" |[[File:Los Angeles with Mount Baldy.jpg|125px]] |{{nts|12458000}} | align="left" |[[ڪيليفورنيا ۾ ميونسپلٽيز جي فهرست|شھر]] |{{nts|3,990,456}}<ref name="USA" /> |{{nts|1,214}} |{{nts|13,291,486}}<ref>{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/en/usa/metro/31080__los_angeles_long_beach_/|title=Los Angeles - Long Beach - Anaheim (Metropolitan Statistical Area, Metropolitan Areas, USA) - Population Statistics, Charts, Map and Location|website=www.citypopulation.de}}</ref> |{{nts|12559}} |{{nts|15402000}} |{{nts|6351}} |- | align="right" |[[ماسڪو]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Russia}} | align="center" | |{{nts|12410000}} | align="left" |[[Federal cities of Russia|Federal city]] |{{nts|13200000}}<ref>{{cite web|url=http://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/Popul2017.xls|title=RUSSIA: Moscow}}</ref> |{{nts|2511}}<ref name="RusArea2009">{{cite web|url=http://www.rosreestr.ru/upload/www/files/gos_doclad_2008.pdf|title=Ministry of Economic Development of the Russian Federation. Federal Registration, Cadastre&Cartography Service. Russia Landuse National Report 2008, p.187-188 (in Russian)|publisher=|accessdate=5 October 2014}}</ref> | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|17125000}} |{{nts|5891}} |- | align="right" |[[شينجن|شينزين]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:Lo Wu District 201701.jpg|125px]] |{{nts|11908000}} | align="left" |[[Prefecture-level city|شھر]] ([[Sub-provincial divisions in the People's Republic of China|sub-provincial]]) |{{nts|12528300}}<ref name="China" /> |{{nts|2,050}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|15929000}} |{{nts|1803}} |- | align="right" |[[لاھور]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Pakistan}} | align="center" |[[File:Badshahi Mosquee, Lahore.jpg |125px]] |{{nts|11738000}} | align="left" |[[پاڪستان ۾ شهرن جي فهرست|ميٽرو پوليٽن شهر]] |{{nts|11126000}}<ref name="pbscensus1" /> |{{nts|1,772}} | | |{{nts|11021000}} |{{nts|853}} |- | align="right" |[[بنگلور]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|India}} | align="center" |[[File: Bangalore Panorama edit1.jpg |125px]] |{{nts|11440000}} | align="left" |[[Bruhat Bengaluru Mahanagara Palike|ميونسپلٽي]] |{{nts|8,443,675}}<ref name="Bangalore">{{cite web | url=http://www.censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/India2/Table_2_PR_Cities_1Lakh_and_Above.pdf|title=Provisional Population Totals, Census of India 2011; Cities having population 1 lakh and above | publisher=Office of the Registrar General & Census Commissioner, India | archive-url=https://web.archive.org/web/20120507135928/http://www.censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/India2/Table_2_PR_Cities_1Lakh_and_Above.pdf | url-status=dead | archive-date=7 May 2012 | accessdate=26 March 2012}}</ref> |{{nts|709}} | | |{{nts|13707000}} |{{nts|1205}} |- | align="right" |[[پيرس]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|France}} | align="center" | |{{nts|10901000}} | align="left" |[[Communes of France|Commune]] |{{nts|2148271}}<ref name="Paris">{{cite web|url=https://www.insee.fr/fr/statistiques/fichier/1893198/estim-pop-dep-sexe-gca-1975-2020.xls|title=INSEE official estimated population by department and region as of 1 January 2019|date=22 January 2019|access-date=4 April 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170421215403/http://www.insee.fr/fr/statistiques/1893198|archive-date=21 April 2017|url-status=live}}</ref> |{{nts|105}} |{{nts|12,244,807}}<ref name="eurostat" /> | |{{nts|11020000}} |{{nts|2509}} |- | align="right" |[[بگوٽا|بوگوٽا]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Colombia}} | align="center" | |{{nts|10574000}} | align="left" |[[Capital districts and territories#Colombia|Capital District]] |{{nts|7963000}}<ref>{{cite web|url=http://www.dane.gov.co/index.php/poblacion-y-demografia/proyecciones-de-poblacion|title=Estimaciones y proyecciones de hogares y viviendas|publisher=DANE (2014)|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160202154631/http://www.dane.gov.co/index.php/poblacion-y-demografia/proyecciones-de-poblacion|archivedate=2 February 2016}}</ref> |{{nts|1,587}} |{{nts|12545272}}<ref>https://www.dane.gov.co/index.php/estadisticas-por-tema/demografia-y-poblacion/proyecciones-de-poblacion</ref> |{{nts|5934}} |{{nts|9464000}} |{{nts|584}} |- | align=right | [[جڪارتا]] | align=left | {{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Indonesia}} | align=center | [[File:Jakarta-Skyline-from-Bund.jpg|125px]] | {{nts|10517000}} | align=left | [[Capital districts and territories|Special capital region]] | {{nts|10,154,134}}<ref name="Indonesia">{{cite web |last1=Indonesia: Administrative Division |title=Regencies, Cities and Districts – Population Statistics, Charts and Map |url=https://www.citypopulation.de/php/indonesia-admin.php |website=www.citypopulation.de |access-date=14 January 2016}}</ref> | {{nts|664}}<ref name="Indonesia"/> | {{nts|33,430,285}}<ref name="JakartaMetro">{{cite web |url=http://perkotaan.bpiw.pu.go.id/v2/metropolitan/3 |title=Jabodetabekpunjur |website=perkotaan.bpiw.pu.go.id |publisher=Ministry of Public Works and People's Housing |access-date=22 February 2020}}</ref> | {{nts|7063}}<ref name="JakartaMetro"/> |{{nts|34,540,000}} | {{nts|3,540}}{{efn|Includes [[Tangerang]], [[South Tangerang]], [[Bogor]], [[Bekasi]] and [[Karawang]].|name=|group=}} |- | align="right" |[[چنائي]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|India}} | align="center" |[[File:Chennai Skyline.jpg|125px]] |{{nts|10456000}} | align="left" |[[Greater Chennai Corporation|ميونسپلٽي]] |{{nts|6727000}}<ref>{{cite web|url=http://www.smartcitieschallege.in|title=Chennai: India Smart Cities Challenge|work=Official website of Smart Cities Challenge, India|accessdate=2016-07-19}}{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> |{{nts|426}}<ref>{{cite web|title=Expanded Chennai Corporationto be divided into 3 regions|url=http://www.thehindu.com/news/cities/Chennai/article2658830.ece|work=The Hindu|accessdate=22 March 2014}}</ref> | | |{{nts|11324000}} |{{nts|1049}} |- | align="right" |[[ليما]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Peru}} | align="center" | |{{nts|10391000}} | align="left" |[[Metropolitan Municipality of Lima|Metropolitan municipality]] |{{nts|8894000}}<ref>{{cite web|url=http://www.larepublica.pe/17-01-2014/inei-lima-tiene-8-millones-693-mil-387-habitantes|title=PERU: Lima population|publisher=La Republica}}</ref> |{{nts|2672}} |{{nts|9,569,468}}<ref>{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/php/peru-limametro.php|title=Lima Metropolitan Area (Peru): Municipal Districts - Population Statistics, Charts and Map|website=www.citypopulation.de}}</ref> |{{nts|2,819}} |{{nts|9848000}} |{{nts|890}} |- | align="right" |[[بينڪاڪ]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Thailand}} | align="center" |[[File:0008871 - Krung Thep Bridge 001.jpg|125px]] |{{nts|10156000}} | align="left" |[[Special administrative area (Thailand)|Special administrative area]] |{{nts|5782000}}<ref name="2010 census 1">{{cite web|title=Table 1 Population by sex, household type and household by type, average size of private household by region and area: 2010|url=http://service.nso.go.th/nso/nso_center/project/table/files/C-pop/2553/000/00_C-pop_2553_000_010000_00100.xls|publisher=National Statistics Office|work=Statistic tables, NSO website|accessdate=18 September 2012|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130523063634/http://service.nso.go.th/nso/nso_center/project/table/files/C-pop/2553/000/00_C-pop_2553_000_010000_00100.xls|archivedate=23 May 2013|df=dmy-all}}</ref> |{{nts|1,569}} |{{nts|16,255,900}}<ref>{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/php/thailand-prov-admin.php|title=Thailand: Division (Planning Regions and Provinces) - Population Statistics, Charts and Map|website=www.citypopulation.de}}</ref> |{{nts|7,762}}<ref>{{cite web |last1=Nantasenamat |first1=Pranee |title=Bangkok Metropolitan area, Thailand |url=https://inta-aivn.org/en/481-inta/activitities/exchange/roundtables/20122013-inbetween/1681-bangkok-metropolitan-area |website=International Urban Development Association (INTA) |accessdate=3 June 2019 |format=Interview}}</ref> |{{nts|17066000}} |{{nts|3199}} |- |} {| class="sortable wikitable mw-datatable" style="text-align:right" ! rowspan="2" | شهر ! rowspan="2" | ملڪ ! class="unsortable" rowspan="2" | [[اسڪائي لائين]] ! data-sort-type=number rowspan="2" | گڏيل قومون 2018 جي ​​آبادي جو اندازو{{efn|UN figures for each cities are varied between city proper, metropolitan area, and urban agglomeration.<ref name=UNpopulation/>}} ! data-sort-type=number colspan="3" | [[اصل شهر]]{{efn|Figures taken from official census when possible}} ! data-sort-type=number colspan="2" | [[ميٽروپوليٽن علائقو|ميٽروپوليٽن جو علائقو]]{{efn|Figures taken from official census when possible}} ! data-sort-type=number colspan="2" | [[شهري علائقو]]<br/>(ڊيموگرافيا)<ref name="Demographia">{{cite web|title=Demographia World Urban Areas, 15th Annual Edition|url=http://www.demographia.com/db-worldua.pdf|publisher=[[وينڊيل ڪاڪس|ڊيموگرافيا]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200207210003/http://www.demographia.com/db-worldua.pdf|archivedate=7 February 2020|date=April 2019|access-date=13 February 2016|url-status=dead}}</ref> |- ! سمجهاڻي ! data-sort-type="number" | آبادي ! data-sort-type="number" | ايريا<br>(ڪلوميٽر²) ! data-sort-type="number" | آبادي ! data-sort-type="number" | ايريا<br>(ڪلوميٽر²) ! data-sort-type="number" | آبادي ! vdata-sort-type=number" | ايريا<br>(ڪلوميٽر²) |- | align="right" |[[سيئول|سيول]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|South Korea}} | align="center" |[[File:Seoul (South Korea).jpg|125px]] |{{nts|9963000}} | align="left" |[[List of special cities of South Korea|Special city]] |{{nts|9806000}}<ref name="seoulpop">{{cite web|url=http://rcps.egov.go.kr:8081/jsp/stat/ppl_stat_jf.jsp|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110303195830/http://rcps.egov.go.kr:8081/jsp/stat/ppl_stat_jf.jsp|title=2016년 5월 행정자치부 주민등록 인구통계|archivedate=3 March 2011}}</ref> |{{nts|605}} |{{nts|25,514,000}}<ref name="korea1">{{cite web |url=http://rcps.egov.go.kr:8081/jsp/stat/ppl_stat_jf.jsp |publisher=Ministry of Government Administration and Home Affairs |language=Korean |script-title=ko:???? : ???? ???? |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110303195830/http://rcps.egov.go.kr:8081/jsp/stat/ppl_stat_jf.jsp |archive-date=3 March 2011 |access-date=4 April 2015}}</ref> |{{nts|11,704}} |{{nts|21,794,000}} |{{nts|2,768}}{{efn|Includes the city of [[Incheon]].}} |- | align="right" |[[ناگويا]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Japan}} | align="center" |[[File:Nagoya Night View.jpg|125px]] |{{nts|9507000}} | align="left" |[[Cities designated by government ordinance of Japan|Designated city]] |{{nts|2,320,361}}<ref name="japan1" /> |{{nts|326}}<ref name="japan1" /> |{{nts|9,363,000}}<ref name="japan2" /> |{{nts|7,271}}<ref name="japan2" /> |{{nts|9113000}} |{{nts|3704}} |- | align="right" |[[حيدرآباد]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|India}} | align="center" |[[File:High Rise buildings in Madhapur from Golkonda hill.jpg|125px]] |{{nts|9482000}} | align="left" |[[Greater Hyderabad Municipal Corporation|ميونسپلٽي]] |{{nts|6993262}}<ref>{{cite web |url=http://www.citypopulation.de/php/india-andhrapradesh.php?cityid=2840501000|publisher=Citypopulation.de|title=Hyderabad (Andhra Pradesh, India) - Population Statistics and Location in Maps and Charts - City Population|accessdate=19 July 2016}}</ref> |{{nts|650}}<ref name="Hyd1">{{cite web|url=http://www.ghmc.gov.in/greaterhyd.asp|title=Greater Hyderabad Municipal corporation 2010|publisher=GHMC|accessdate=4 December 2010|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160101224338/http://www.ghmc.gov.in/greaterhyd.asp|archivedate=1 January 2016|df=dmy-all}}</ref> | | |{{nts|9746000}} |{{nts|1273}} |- | align="right" |[[لنڊن]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست the|UK}} | align="center" |[[File:London Skyline (125508655).jpeg|125px]] |{{nts|9046000}} | align="left" |[[گريٽر لنڊن اٿارٽي|راڄڌاني]] |{{nts|8825001}}<ref>{{cite web |url=https://www.ons.gov.uk/peoplepopulationandcommunity/populationandmigration/populationestimates/datasets/populationestimatesforukenglandandwalesscotlandandnorthernireland|title=Population Estimates for UK, England and Wales, Scotland and Northern Ireland|date=28 June 2018|publisher=Office for National Statistics|accessdate=16 August 2018}}</ref> |{{nts|1572}} |{{nts|14,372,596}}<ref name="eurostat">{{cite web |url=http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=met_pjanaggr3&lang=en |title=Metropolitan Area Populations |publisher=Eurostat |date=18 June 2019 |accessdate=4 December 2019}}</ref> | |{{nts|10979000}} |{{nts|1739}} |- | align="right" |[[تهران]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Iran}} | align="center" |[[File:North of Tehran Skyline view.jpg|125px]] |{{nts|8896000}} | align="left" |[[ايران جون مقامي ڪائونسلون|راڄڌاني]] |{{nts|9033003}}<ref>{{cite web|url=http://www.citypopulation.de/php/iran-tehrancity.php|title=IRAN: Tehran City (Census 2016-09-24)|last=|first=|date=|website=|publisher=CITY POPULATION.DE|accessdate=25 February 2014}}</ref> |{{nts|751}}<ref>{{cite web|title=About Teheran|url=http://en.tehran.ir/Default.aspx?tabid=104|publisher=Tehran Municipality|accessdate=25 February 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140219204318/http://en.tehran.ir/Default.aspx?tabid=104|archive-date=19 February 2014|url-status=dead}}</ref> | | |{{nts|13633000}} |{{nts|1704}} |- | align="right" |[[شڪاگو]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست the|US}} | align="center" |[[File:Chicago skyline, viewed from John Hancock Center.jpg|125px]] |{{nts|8864000}} | align="left" |[[ايليينوس ۾ ميونسپلٽيز جي فهرست|شھر]] |{{nts|2,705,994}}<ref name="USA" /> |{{nts|589}} |{{nts|9,498,716}}<ref>{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/en/usa/metro/16980__chicago_naperville_el/|title=Chicago - Naperville - Elgin (Metropolitan Statistical Area, Metropolitan Areas, USA) - Population Statistics, Charts, Map and Location|website=www.citypopulation.de}}</ref> |{{nts|18,640}} |{{nts|9014000}} |{{nts|7006}} |- | align="right" |[[چينگدو]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:Jiuyanqiao.jpg|125px]] |{{nts|8813000}} | align="left" |[[Prefecture-level city|شھر]] ([[Sub-provincial divisions in the People's Republic of China|sub-provincial]]) |{{nts|16044700}}<ref name="China" /> |{{nts|14,378}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|11309000}} |{{nts|1828}} |- | align=right | [[نانجنگ]] | align=left | {{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align=center |[[File:Nanjing_Xinjiekou_Skyline.jpg|125px]] | {{nts|8245000}} | align=left | [[Prefecture-level city|شھر]] ([[Sub-provincial divisions in the People's Republic of China|sub-provincial]]) | {{nts|7260000}}<ref>{{cite web|title=Census (2014)|url=http://221.226.86.104/file/nj2004/2014/quxian/17-3.htm|publisher=Nanjing Municipal Bureru Statistucs|accessdate=19 January 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150203115241/http://221.226.86.104/file/nj2004/2014/quxian/17-3.htm|archive-date=3 February 2015|url-status=dead|df=dmy-all}}</ref> | {{nts|6582}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|7496000}} | {{nts|1613}} |- | align="right" |[[ووهان]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:三阳路&武汉长江公铁隧道（4）.jpg|125px]] |{{nts|8176000}} | align="left" |[[Prefecture-level city|شھر]] ([[Sub-provincial divisions in the People's Republic of China|sub-provincial]]) |{{nts|10892900}}<ref name="China" /> |{{nts|8494}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|8962000}} |{{nts|1646}} |- | align="right" |[[هو چي منه شهر]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Vietnam}} | align="center" |[[File:Saigon skyline night view.jpg|125px]] |{{nts|8145000}} | align="left" |[[Municipalities of Vietnam|ميونسپلٽي]] |{{nts|7431000}}<ref name="vietnam1">[http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=512&idmid=5&ItemID=14277 Statistical Handbook of Vietnam 2014] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150706154400/http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=512&idmid=5&ItemID=14277 |date=6 July 2015 }}, General Statistics Office Of Vietnam</ref> |{{nts|2,061}} | | |{{nts|13312000}} |{{nts|1638}} |- | align=right | [[لوانڊا]] | align=left | {{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Angola}} | align=center | [[File:Luanda Skyline - Angola 2015 (cropped).jpg|125px]] |{{nts|7774000}} | align=left | [[List of municipalities of Angola|ميونسپلٽي]] | {{nts|2,165,867}}<ref name="Luanda">{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/en/angola/admin/04__luanda/|title=Luanda (Province, Angola) - Population Statistics, Charts, Map and Location|website=www.citypopulation.de}}</ref> | {{nts|116}}<ref name="Luanda"/> | | | {{nts|8417000}} | {{nts|1023}} |- | align=right | [[احمد آباد (انڊيا)|احمد آباد]] | align=left | {{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|India}} | align=center | [[File: Riverfront Ahmedabad.jpg|125px]] |{{nts|7681000}} | align=left | [[Amdavad Municipal Corporation|ميونسپلٽي]] | {{nts|5570585}}<ref name="2011city">{{cite web|title=Cities having population 1 lakh and above|url=http://www.censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/India2/Table_2_PR_Cities_1Lakh_and_Above.pdf|work=censusindia|publisher=The Registrar General & Census Commissioner, India|accessdate=18 October 2011}}</ref> | {{nts|464}} | 6,300,000<ref>{{cite web|url=https://pib.gov.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=110686|title=Approval for Ahmedabad Metro Rail Project Phase-1|publisher=[[Press Information Bureau]]|date=18 October 2014|accessdate=11 April 2020}}</ref> | | {{nts|7410000}} | {{nts|359}} |- | align=right | [[ڪوالالمپور]] | align=left | {{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Malaysia}} | align=center | [[File:Moonrise over kuala lumpur.jpg|125px]] |{{nts|7564000}} | align=left | [[شھر]] | {{nts|1768000}}<ref>{{cite web|url=http://pmr.penerangan.gov.my/index.php/info-terkini/19463-unjuran-populasi-penduduk-2015.html|title=Population by States and Ethnic Group|publisher=Department of Information, Ministry of Communications and Multimedia, Malaysia|year=2015|accessdate=12 February 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160212125740/http://pmr.penerangan.gov.my/index.php/info-terkini/19463-unjuran-populasi-penduduk-2015.html|archivedate=12 February 2016 |url-status=dead}}</ref> | {{nts|243}} | {{nts|7200000}}<ref name="KlangValley">{{cite web|url=http://focusmalaysia.my/Assets/KL%20on%20track%20to%20megacity%20status|title=KL on track to megacity status|publisher=Focus Malaysia|accessdate=30 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141219134216/http://focusmalaysia.my/Assets/KL%20on%20track%20to%20megacity%20status|archivedate=19 December 2014}}</ref> | {{nts|2,793}}<ref name="KlangValley"/> | {{nts|8285000}} | {{nts|2162}} |- | align="right" |[[شيان]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:China Telecom,xi'an,CHINA - panoramio.jpg|125px]] |{{nts|7444000}} | align="left" |[[Prefecture-level city|شھر]] ([[Sub-provincial divisions in the People's Republic of China|sub-provincial]]) |{{nts|8989000}}<ref name="China" /> |{{nts|10135}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|7,135,000}} |{{nts|1,088}} |- | align="right" |[[هانگ ڪانگ]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:Hong Kong Skyline (157974881).jpeg|125px]] |{{nts|7429000}} | align="left" |[[Special administrative regions of China|Special administrative region]] |{{nts|7298600}}<ref>{{cite web|url=http://www.censtatd.gov.hk/hkstat/sub/bbs.jsp|title=Hong Kong Statistics|publisher=Census and Statistics Department. The Government of the Hong Kong Special Administrative Region|accessdate=4 December 2015}}</ref> |{{nts|1104}}<ref>{{cite web|url=http://www.landsd.gov.hk/mapping/en/publications/hk_geographic_data_sheet.pdf|title=Hong Kong Geographic|publisher=The Government of the Hong Kong Special Administration Region|accessdate=10 March 2014}}</ref> | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|7347000}} |{{nts|291}} |- | align="right" |[[ڊونگ گوان]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:东莞市, 中国 Jul 18, 2019 15-39-21.jpeg|125px]] |{{nts|7360000}} | align="left" |[[Prefecture-level city]] |{{nts|8342500}}<ref name="China" /> |{{nts|2465}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|7981000}} |{{nts|1755}} |- | align="right" |[[هانگزو]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:Hangzhou CBD (Cropped).jpg|125px]] |{{nts|7236000}} | align="left" |[[Prefecture-level city|شھر]] ([[Sub-provincial divisions in the People's Republic of China|sub-provincial]]) |{{nts|9468000}}<ref name="China" /> |{{nts|16,596}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|6446000}} |{{nts|1446}} |- | align="right" |[[فوشان]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:39459-Foshan.jpg|125px]] |{{nts|7236000}} | align="left" |[[Prefecture-level city|شھر]] ([[Sub-provincial divisions in the People's Republic of China|sub-provincial]]) |{{nts|7197394}}<ref name="China" /> |{{nts|3848}} | {{n/a}} | {{n/a}} | {{n/a}} | {{n/a}} |- | align="right" |[[شينيانگ]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:Shenyang Qingnian Street.JPG|125px]] |{{nts|6921000}} | align="left" |[[Prefecture-level city|شھر]] ([[Sub-provincial divisions in the People's Republic of China|sub-provincial]]) |{{nts|8294000}}<ref name="China" /> |{{nts|12980}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|7105000}} |{{nts|1515}}{{efn|Includes the city of [[Fushun]].}} |- | align="right" |[[رياض]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|KSA}} | align="center" |[[File:Riyadh Skyline.jpg|125px]] |{{nts|6907000}} | align="left" |[[ميونسپلٽي]] |{{nts|6694000}}<ref>{{cite web|title=Composition of Population (2012)|url=http://www.arriyadh.com/openshare/Eng/ADA/Content/ADA-Public/Investment_Arriyadh_2013.pdf|work=Arriyadh Development Authority|accessdate=4 March 2014|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130823065650/http://www.arriyadh.com/openshare/Eng/ADA/Content/ADA-Public/Investment_Arriyadh_2013.pdf|archivedate=23 August 2013|df=dmy-all}}</ref> |{{nts|1,913}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|6881000}} |{{nts|1672}} |- | align="right" |[[بغداد]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Iraq}} | align="center" |[[File:فندق بغداد روتانا.jpg|125px]] |{{nts|6812000}} | align="left" |[[Baghdad Governorate|Urban governorate]] |{{nts|8,126,755}}<ref name="Baghdad">{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/Iraq-Cities.html|title=Iraq: Governorates, Major Cities & Urban Centers - Population Statistics, Maps, Charts, Weather and Web Information|website=www.citypopulation.de}}</ref> |{{nts|5,200}}<ref name="Baghdad" /> | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|5796000}} |{{nts|693}} |- | align="right" |[[سانٽياگو|سانتياگو]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Chile}} | align="center" |[[File:J28 293 »Sanhattan«.jpg|125px]] |{{nts|6680000}} | align="left" |[[Santiago (commune)|شھر]] ([[Communes of Chile|commune]]) |{{nts|236,453}}<ref name="SantiagoCommune">{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/php/chile-admin.php|title=Chile: Administrative Division (Provinces and Municipalities) - Population Statistics, Charts and Map|website=www.citypopulation.de}}</ref> |{{nts|22}}<ref name="SantiagoCommune" /> |{{nts|7,112,808}}<ref name="SantiagoMetro">{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/php/chile-metropolitansantiago.php|title=Región Metropolitana de Santiago (Chile): Provinces & Places - Population Statistics, Charts and Map|website=www.citypopulation.de}}</ref> |{{nts|15,403}}<ref name="SantiagoMetro" /> |{{nts|7007000}} |{{nts|1148}} |- | align="right" |[[سورت]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|India}} | align="center" |[[File: Pandit DinDayal Upadhyay Indoor Stadium,Surat.jpg|125px]] |{{nts|6564000}} | align="left" |[[Surat Municipal Corporation|ميونسپلٽي]] |{{nts|4466826}}<ref name="SuratMunicipal">{{cite web|title=Statistics for Surat Municipal Corporation|url=https://www.suratmunicipal.gov.in/TheCity/Demographics.aspx?SrNo=905005305406 |website=Official website of Surat Municipal Corporation|accessdate=4 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150915032546/https://www.suratmunicipal.gov.in/TheCity/Demographics.aspx?SrNo=905005305406 |archive-date=15 September 2015}}</ref> |{{nts|327}}<ref name="SuratMunicipal" /> | | |{{nts|5807000}} |{{nts|238}} |- | align="right" |[[ميڊرڊ]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Spain}} | align="center" |[[File:Madrid Cityscape.jpg|125px]] |{{nts|6497000}} | align="left" |[[Municipalities of Spain|ميونسپلٽي]] |{{nts|3,266,126}}<ref>{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/en/spain/madrid/|title=Madrid (Spain): Province & Municipalities - Population Statistics, Charts and Map|website=www.citypopulation.de}}</ref> |{{nts|606}} |{{nts|6,641,649}}<ref name="eurostat" /> | |{{nts|6026000}} |{{nts|1365}} |- | align="right" |[[سوزو]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:Gate of the Orient 东方之门 dong fang zhi men Suzhou photo Christian Gänshirt 2015.JPG|125px]] |{{nts|6339000}} | align="left" |[[Prefecture-level city|شھر]] ([[Sub-provincial divisions in the People's Republic of China|sub-provincial]]) |{{nts|10721700}}<ref name="China" /> |{{nts|8488.42}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|5,250,000}} |{{nts|1,373}} |- | align=right | [[پونا]] | align=left | {{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|India}} | align=center | [[File:Pune West skyline - March 2017.jpg|125px]] | {{nts|6276000}} | align=left | [[Pune Municipal Corporation|ميونسپلٽي]] | {{nts|3,124,458}}<ref>{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/php/india-maharashtra.php|title=Maharashtra (India): Districts, Cities and Towns - Population Statistics, Charts and Map|website=www.citypopulation.de}}</ref> | {{nts|276}} | {{nts|7,276,000}}<ref name="pmrda1">{{cite web|url=http://www.pmrda.gov.in/background.html|title=Pune Metropolitan Region Development Authority – PMRDA|website=www.pmrda.gov.in|access-date=25 April 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180426144158/http://www.pmrda.gov.in/background.html|archive-date=26 April 2018|url-status=live}}</ref> | {{nts|7,256}}<ref name="pmrda1"/> |{{nts|7764000}} | {{nts|649}} |- | align="right" |[[هاربن]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:Harbinblue.jpg|125px]] |{{nts|6115000}} | align="left" |[[Prefecture-level city|شھر]] ([[Sub-provincial divisions in the People's Republic of China|sub-provincial]]) |{{nts|10635971}}<ref name="China" /> |{{nts|53068}} | {{n/a}} | {{n/a}} |{{nts|4458000}} |{{nts|670}} |- | align="right" |[[هوسٽن]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست the|US}} | align="center" |[[File:Aerial views of the Houston, Texas, 28005u.jpg|125px]] |{{nts|6115000}} | align="left" |[[Administrative divisions of Texas|شھر]] |{{nts|2,325,502}}<ref name="USA" /> |{{nts|1,553}} |{{nts|6,997,384}}<ref name="HoustonMetro">{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/en/usa/metro/26420__houston_the_woodlands_/|title=Houston - The Woodlands - Sugar Land (Metropolitan Statistical Area, Metropolitan Areas, USA) - Population Statistics, Charts, Map and Location|website=www.citypopulation.de}}</ref> |{{nts|21,395}}<ref name="HoustonMetro" /> |{{nts|6406000}} |{{nts|4930}} |- | align=right | [[ڊالاس]] | align=left | {{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست the|US}} | align=center | [[File:Downtown Dallas Skyline.jpg|125px]] |{{nts|6099000}} | align=left | [[Administrative divisions of Texas|شھر]] | {{nts|1,345,047}}<ref name="USA"/> | {{nts|882}} | {{nts|7,470,158}}<ref name="DFW">{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/en/usa/metro/19100__dallas_fort_worth_arl/|title=Dallas - Fort Worth - Arlington (Metropolitan Statistical Area, Metropolitan Areas, USA) - Population Statistics, Charts, Map and Location|website=www.citypopulation.de}}</ref> | {{nts|22,463}}<ref name="DFW"/> | {{nts|6830000}} | {{nts|5279}}{{efn|Includes the city of [[Fort Worth]], collectively known as [[Dallas–Fort Worth metroplex]].}} |- | align="right" |[[ٽورنٽو]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Canada}} | align="center" |[[File:Sunset Toronto Skyline Panorama Crop from Snake Island.jpg|125px]] |{{nts|6082000}} | align="left" |[[List of municipalities in Ontario|شھر]] |{{nts|2731571}}<ref>{{cite web |title=Census Profile, 2016 Census |url=https://www12.statcan.gc.ca/census-recensement/2016/dp-pd/prof/details/Page.cfm?Lang=E&Geo1=CSD&Code1=3520005&Geo2=PR&Data=Count&B1=All |website=www12.statcan.gc.ca |publisher=Statistics Canada}}</ref> |{{nts|630}}<ref name="TorontoCity">{{cite web|url=http://www12.statcan.gc.ca/census-recensement/2011/dp-pd/hlt-fst/pd-pl/Table-Tableau.cfm?LANG=Eng&T=301&S=3&O=D|title=Population and dwelling counts, for Canada and census subdivisions (municipalities), 2011 and 2006 censuses|publisher=[[Statistics Canada]]|date=8 February 2012|accessdate=2012-02-08}}</ref> |{{nts|5,928,040}}<ref name="TorontoMetro">{{cite web|url=https://www12.statcan.gc.ca/census-recensement/2016/dp-pd/hlt-fst/pd-pl/Table.cfm?Lang=Eng&T=201&S=3&O=D |title=Population and dwelling counts, for census metropolitan areas and census agglomerations, 2016 and 2011 censuses (table). 2016 Census. |publisher=[[Statistics Canada]] |date= |accessdate=19 February 2017}}</ref> |{{nts|5,906}}<ref name="TorontoMetro" /> |{{nts|6871000}} |{{nts|2334}} |- | align="right" |[[دارالسلام]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Tanzania}} | align="center" |[[File:Dar es Salaam at a bird's view.jpg|125px]] |{{nts|6048000}} | align="left" | |{{nts|4364541}} |{{nts|1393}} | | |{{nts|6698000}} |{{nts|604}} |- | align=right | [[ميامي]] | align=left | {{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست the|US}} | align=center | [[File:Downtown Miami Panorama from the Rusty Pelican photo D Ramey Logan.jpg|125px]] |{{nts|6036000}} | align=left | | {{nts|470914}}<ref name="USA"/> | {{nts|92.9}} | {{nts|6,158,824}} | {{nts|15890}} | {{nts|6144000}} | {{nts|3313}} |- | align=right | [[بيلو هوريزونٽي]] | align=left | {{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Brazil}} | align=center | [[File:Belo Horizonte (2).jpg|125px]] |{{nts|5972000}} | align=left | | {{nts|2502,557}} | {{nts|330.9}} | {{nts|5156,217}} | {{nts|9459.1}} | {{nts|5159000}} | {{nts|1288}} |- | align=right | [[سينگاپور]] | align=left | {{flag|Singapore}} | align=center | [[File:Singapore Marina Bay Dusk 2018-02-27.jpg|125px]] |{{nts|5792000}} | align=left | [[Country]] | {{nts|5638700}} | {{nts|725.7}} | {{n/a}} | {{n/a}} | {{nts|5745000}} | {{nts|523}} |- | align=right | [[فلاڊيلفيا]] | align=left | {{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست the|US}} | align=center | [[File:Philadelphia skyline from South Street Bridge January 2020.jpeg|125px]] |{{nts|5695000}} | align=left | [[Consolidated city-county]] | {{nts|1526006}} | {{nts|369.59}} | {{nts|6096120}} | | {{nts|5684000}} | {{nts|5430}} |- | align=left | [[اٽلانتا]] | align=left | {{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست the|US}} | align=center | [[File:Midtown HDR Atlanta.jpg|125px]] | {{nts|5572000}} | align=left | | {{nts|420003}} | {{nts|354.22}} | {{nts|5949951}} | {{nts|21690}} | {{nts|5361000}} | {{nts|7400}} |- | align=left | [[فوڪوڪا]] | align=left | {{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Japan}} | align=center | [[File:20100718 Fukuoka 2870.jpg|125px]] | {{nts|5551000}} | align=left | [[Cities designated by government ordinance of Japan|Designated city]] | {{nts|1588924}} | {{nts|343.39}} | | | {{nts|2128000}} | {{nts|504}} |- | align="left" |[[خرطوم]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Sudan}} | align="center" |[[File:الخرطوم-جزيرة توتي.jpg|125px]] |{{nts|5534000}} | align="left" | |{{nts|639,598}} |{{nts|22142}} |{{nts|5274321}} | |{{nts|7282000}} |{{nts|1031}} |- | align="left" |[[بارسلونا]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Spain}} | align="center" |[[File:Central business district of Barcelona (2).JPG|125px]] |{{nts|5494000}} | align="left" |[[Municipalities of Catalonia|ميونسپلٽي]] |{{nts|1620343}}<ref>Municipal Register of Spain 2018. National Statistics Institute.</ref> |{{nts|101.4}} |{{nts|5474482}}<ref name="eurostat2">[http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=met_pjanaggr3&lang=en Population on 1 January by broad age group, sex and metropolitan regions] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160822103143/http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=met_pjanaggr3&lang=en|date=22 August 2016}} - [[Eurostat]], 2017</ref> | |{{nts|4588000}} |{{nts|1072}} |- | align="left" |[[جوهانسبرگ]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|South Africa}} | align="center" |[[File:The Wits University East Campus (archived).jpg|125px]] |{{nts|5486000}} | align="left" |[[Metropolitan municipality (South Africa)|Metropolitan municipality]] |{{nts|}} |{{nts|}} |{{nts|}} |{{nts|}} |{{nts|9505000}} |{{nts|2542}} |- | align="left" |[[سينٽ پيٽرسبرگ]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Russia}} | align="center" |[[File:Spb 06-2017 img01 Spit of Vasilievsky Island.jpg|125px]] |{{nts|5383000}} | align="left" |[[Federal cities of Russia|Federal city]] |{{nts|}} |{{nts|}} |{{nts|}} |{{nts|}} |{{nts|5230000}} |{{nts|1372}} |- | align="left" |[[چنگداو]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:Qingdao picture.jpg|125px]] |{{nts|5381000}} | align="left" |[[Prefecture-level city|شھر]] ([[Sub-provincial divisions in the People's Republic of China|sub-provincial]]) |{{nts|}} |{{nts|}} |{{nts|}} | |{{nts|5911000}} |{{nts|1656}} |- | align="left" |[[داليان]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:DalianSkyline.JPG|125px]] |{{nts|5300000}} | align="left" |[[Prefecture-level city|شھر]] ([[Sub-provincial divisions in the People's Republic of China|sub-provincial]]) |{{nts|}} |{{nts|}} |{{nts|}} |{{nts|}} |{{nts|3776000}} |{{nts|988}} |- | align=left | [[واشنگٽن ڊي سي]] | align=left | {{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست the|US}} | align=center | [[File:Washington, D.C. - 2007 aerial view.jpg|125px]] | {{nts|5207000}} | align=left | [[Federal district]] | {{nts|702,455}}<ref name="USA"/> | {{nts|177}} | {{nts|6,263,245}}<ref>{{cite web|url=https://www.citypopulation.de/en/usa/metro/47900__washington_arlington_/|title=Washington - Arlington - Alexandria (Metropolitan Statistical Area, Metropolitan Areas, USA) - Population Statistics, Charts, Map and Location|website=www.citypopulation.de}}</ref> | {{nts|17,009}} | {{nts|7518000}} | {{nts|5500}}{{efn|Includes the city of [[Baltimore]].}} |- | align="left" |[[يانگون]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Myanmar}} | align="center" |[[File:Yangon downtown at night.jpg|125px]] |{{nts|5157000}} | align="left" |[[List of cities and largest towns in Myanmar|City]] |{{nts|}} |{{nts|}} |{{nts|}} | |{{nts|6314000}} |{{nts|603}} |- | align="left" |[[اليگزينڊريا]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Egypt}} | align="center" |[[File:Alexandria - Egypt.jpg|125px]] |{{nts|5086000}} | align="left" |[[Governorates of Egypt|Urban governorate]] |{{nts|}} |{{nts|}} |{{nts|}} |{{nts|}} |{{nts|4318000}} |{{nts|292}} |- | align="left" |[[جنان]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|China}} | align="center" |[[File:Jinanfromqianfoshan.jpg|125px]] |{{nts|5052000}} | align="left" |[[Prefecture-level city|City]] ([[Sub-provincial divisions in the People's Republic of China|sub-provincial]]) |{{nts|8700000}} |{{nts|10244}} |{{n/a}} |{{n/a}} |{{nts|4026000}} |{{nts|797}} |- | align="left" |[[گوادالاجارا]] | align="left" |{{flagg|pspew|al=c|pref=۾ شهرن جي فهرست|Mexico}} | align="center" |[[File:Panorámica Guadalajara Zapopan Puerta de Hierro 6.jpg|125px]] |{{nts|5023000}} | align="left" |[[Municipalities of Mexico|ميونسپلٽي]] |{{nts|1460148}} |{{nts|151}} |{{nts|5002466}} |{{nts|2734}} |{{nts|5253000}} |{{nts|810}} |- |} ==گيلري== <gallery mode="packed" heights="90px"> Skyscrapers of Shinjuku 2009 January.jpg|[[Tokyo]], Japan: 39.1 million people (urban area) Jakarta_Skyline_Part_2.jpg|[[Jakarta]], Indonesia: 34.5 million people (urban area) Skyline of Cannaught Place, New Delhi.jpg|[[Delhi]], India: 32.2 million people (urban area) Seoul (South Korea).jpg|[[Seoul]], South Korea: 26 million people (metropolitan area) Shanghai skyline 2018(cropped).jpg|[[Shanghai]], China: 24.8 million people (municipal area) Ortigas Tonight.jpg|[[Metro Manila|Manila]], Philippines: 24.1 million people (urban area) Webysther 20190306131041 - Edifício Altino Arantes.jpg|[[São Paulo]], Brazil: 22 million people (metropolitan area) Skyline of Beijing CBD with B-5906 approaching (20211016171955).jpg|[[Beijing]], China: 21.9 million people (municipal area) Sobrevuelos CDMX HJ2A4913 (25514321687) (cropped).jpg|[[Mexico City]], Mexico: 21.8 million people (metropolitan area) ওরলির গগনরৈখিক দৃশ্য.jpg|[[Mumbai]], India: 20.7 million people (metropolitan area) View of Empire State Building from Rockefeller Center New York City dllu (cropped).jpg|[[New York City]], U.S.: 19.4 million people (urban area) </gallery> ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== * [http://data.un.org/Data.aspx?d=POP&f=tableCode%3A240 UNSD Demographics Statistics – City population by sex, city and city type] * [https://nordpil.com/resources/world-database-of-large-cities/ Nordpil World Database of Large Urban Areas, 1950–2050] {{World's largest cities}} {{World's most populous urban areas}} {{Cities}} {{Population}} {{authority control}} [[Category:Cities-related lists of superlatives]] [[Category:Largest things]] [[Category:Lists of cities (worldwide) by population| ]] [[Category:Urban geography]] == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:وڏا شهر]] [[زمرو:فهرستون]] [[زمرو:شهري جاگرافي]] tpczehqlnvi1dpp040mjoodk0evqrvy 0 62578 295079 290838 2024-11-06T03:01:57Z هوتچند 19261 295079 wikitext text/x-wiki {{صندوق معلومات شخص}} '''مارڪ ذڪر برگ''' (انگريزي: Mark Elliot Zackerberg)، پيدائش 14 مئي 1984ع. ھي آمريڪا سان تعلق رکندڙ ڳنڍ ڄار جو ماھر واپاري ۽ انسان دوست ماٹھو آھي. [[فيس بوڪ]] جي بانيڪار طور ڄاتو سُڃاتو وڃي ٿو ۽ اُن جو چيئرمين، چيف اگزيڪٽو آفيسر ۽ طاقتور حصيدار پٹ آھي.<ref>{{حوالو_ويب|url=http://finance.yahoo.com/blogs/daily-ticker/facebook-surges-mark-zuckerberg-pockets-3-8-billion-143114560.html|title=Facebook Surges and Mark Zuckerberg Pockets $3.8 Billion|website=finance.yahoo.com|language=en-US|access-date=2021-01-18}}</ref><ref>{{حوالو_ويب|url=https://web.archive.org/web/20171202155638/http://articles.latimes.com/2012/may/20/business/la-fi-hiltzik-20120517|title=Facebook shareholders are wedded to the whims of Mark Zuckerberg - latimes|date=2017-12-02|website=web.archive.org|access-date=2021-01-18}}</ref> [[شمسي بادبان]] يا سڙھہ تي ھلندڙ [[خلائي جھاز]] جي ٺاھٹ واري منصوبي "[[بريڪ ٿرو اسٽار شاٽ]]" جو پٹ بانيڪار آھي ۽ اُن جي بورڊ رُڪنن مان ھڪ ھي پٹ آھي.<ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.newsweek.com/mark-zuckerberg-joins-100-million-initiative-send-tiny-space-probes-explore-447513|title=Mark Zuckerberg just joined a new project to explore the universe faster|date=2016-04-13|website=Newsweek|language=en|access-date=2021-01-18}}</ref> جنوري 2021ع جي دُنيا جي سڀ کان وڌيڪ امير ماٹھن جي فھرست ۾ ھي پنجين نمبر تي آھي، سندس ڪُل ملڪيت جو ڪاٿو 92.1 ارب آمريڪي ڊالر آھي. <ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.forbes.com/real-time-billionaires/|title=Real Time Billionaires|website=Forbes|language=en|access-date=2021-01-18}}</ref> {| class="wikitable" ! colspan="2" |مارڪ زوڪر برگ |- | colspan="2" | |- !پيدائش |مارڪ ايليٽ زوڪر برگ 14 مئي 1984ع (عمر 36 سال) وائيٽ پلينس، نيويارڪ، آمريڪا. |- !تعليم |ھارورڊ يونيورسٽي (ڊگري ڪونھي) |- !ڪِرت | * ڳنڍ ڄار واپاري * انسان دوست * ميڊيا بااثر |- !سرگرم سال |2004 کان ھلندڙ |- !ڄاتو وڃي ٿو |فيس بوڪ انڪارپوريشن جو ساٿي بانيڪار ۽ اڳواڻي ڪندڙ |- !ڪُل دولت |92.1 $ ارب آمريڪي ڊالر<ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.forbes.com/real-time-billionaires/|title=Real Time Billionaires|website=Forbes|language=en|access-date=2021-01-27}}</ref> |- !عُھدو | * فيس بوڪ انڪارپوريشن جو باني ۽ چيف اگزيڪٽو آفيسر. * "چن زوڪر برگ انيشئيٽو" جو ساٿي بانيڪار ۽ گڏيل چيف اگزيڪٽو آفيسر. |- !گھرواريون |پِرسڪِلا چين (شادي:2012ع) |- !ٻار |2 |- !مائٽ |رينڊي زوڪر برگ (ڀيٹ) ڊونا زوڪر برگ (ڀيٹ) |- !ويبسائٽ |facebook.com/zuck |- ! colspan="2" | |- | colspan="2" | |} == حوالا == {{حوالا|2}} [[زمرو:1984ع جون پيدائشون]] [[زمرو:جيئرا ماڻهو]] [[زمرو:جيوت ماڻهو]] 1mbqnkpd1rksxvhxej1f8erpszipuea 0 63047 295073 276110 2024-11-05T18:54:50Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295073 wikitext text/x-wiki '''انٽر سروسز انٽیلیجنس''' (اردو: بین الخدماتی استخبارات، انگريزي: Inter Services Intelligence – ISI) [[پاڪستان]] جو پريميئر انٽيليجنس ادارو آهي. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان ۾ موجود ادارا]] [[زمرو:پاڪستان جا سرڪاري ادارا]] [[زمرو:پاڪستان جي فوج]] [[زمرو:پاڪستان جا وفاقي ادارا ۽ گماشتگيري]] 8mcblgn00pnxs999gtdnpquy1653b0x 0 63113 295100 289841 2024-11-06T03:46:29Z هوتچند 19261 /* گیلری */فائل 295100 wikitext text/x-wiki {{for|another mosque|King Faisal Mosque, Sharjah}} {{Infobox mosque | name = فیصل مسجد | native_name = {{Nastaliq|فیصل مسجد}} | image = New Faisal Mosque Islamabad.jpg | image_size = 265px | caption =فیصل مسجد، اسلام آباد | map_type = Pakistan Islamabad Capital Territory | map_size = 220px | map_caption = | coordinates = {{coord|33.729944|73.038436|type:landmark_region:PK|display=inline,title}} | religious_affiliation = [[اسلام]] | location = [[اسلام آباد]] | established = 1986ع | municipality = ڪیپیٽل ڊویلپمینٽ اٿارٽي، اسلام آباد | country = پاڪستان | administration = انٹرنیشنل اسلامی یونیورسٹی، اسلام آباد | architect = ویدات دالوڪي (ترڪ معمار) | architecture_type = [[مسجد]] | architecture_style = جدید اسلامي | capacity = 3,00,000 نمازین | interior_area = | minaret_quantity = 4 | minaret_height = {{convert|90|m|abbr=on}} | site_area = {{Convert|33|acre|m2 ft2|disp=out}} | construction_cost = 120 ملین امریکی ڈالر | website = }} '''فيصل مسجد''' (اردو:شاہ فیصل مسجد) پاڪستان جي قومي مسجد آھي جیڪا اسلام آباد ۾ واقع آھي.<ref name="mosque1">{{cite web|author=Len McGrane|date=January–February 1992|title=A Mosque in Islamabad|url=http://www.saudiaramcoworld.com/issue/199201/a.mosque.in.islamabad.htm|access-date=2007-11-29|work=Saudi Aramco World magazine|publisher=Aramco Services Company}}</ref><ref name="mosque2">{{cite journal|author=Neelam Naz|date=September 13, 2005|title=Contribution of Turkish architects to the national architecture of Pakistan: Vedat Dalokay|url=http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2005/cilt22/sayi_2/51-77.pdf|journal=Journal of the Faculty of Architecture|location=Ankara, Turkey|publisher=Middle East Technical University|volume=22|issue=2|pages=56–64|access-date=2007-11-29|archive-date=2018-11-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20181123165637/http://jfa.arch.metu.edu.tr/archive/0258-5316/2005/cilt22/sayi_2/51-77.pdf|dead-url=yes}}</ref> تڪميل تائين اها دنيا جي سڀ کان وڏي مسجد هئي؛ هيءَ هن وقت دنيا جي پنجين وڏي مسجد ۽ ڏکڻ ايشيا جي وڏي ۾ وڏي مسجد آهي. اهو اسلام آباد ۾ مارگلا هلز جي دامن تي واقع آهي. مسجد هڪ جديد خاڪو جي آهي جيڪا ڪنڪريٽ شيل جي اٺن طرفن تي مشتمل آهي ۽ بدو جي خيمي وانگر آهي.<ref name=Tribune>{{Cite news|url=http://tribune.com.pk/story/931369/three-pakistani-mosques-make-it-to-worlds-most-beautiful-mosques-list/|title=Three Pakistani mosques make it to 'world's most beautiful mosques' list | date=3 August 2015|newspaper=The Express Tribune|language=en-US|access-date=2 March 2021}}</ref> مذهبي ۽ تاريخي لحاظ کان هي خراساني ۽ سنڌي تهذيب جو سنگم آهي. مسجد پنھنجی اسلامی فن تعمیر جی خاص نمونی تین خاطر، سیاحن لاء پاڪستان م ھک پر کشش مقام آھی۔<ref name=HOP>{{Cite news|url=http://www.houseofpakistan.com/king-of-all-mosques-faisal-mosque/|title=King of All Mosques – Faisal Mosque|date=6 November 2015|newspaper=HOPES|language=en-US|access-date=17 December 2019|archive-date=7 June 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230607085554/https://www.houseofpakistan.com/king-of-all-mosques-faisal-mosque/|dead-url=yes}}</ref><ref name=TNI>{{Cite news|url=https://www.thenews.com.pk/latest/129085-Faisal-Mosque-attracts-visitors-from-all-over-country|title=Faisal Mosque attracts visitors from all over country|newspaper=The News International|access-date=17 December 2019}}</ref> مسجد جي تعمير سال 1976ع ۾ سعودي عرب جي شاهه فيصل جي 28 ملين ڊالرن جي گرانٽ کان پوءِ شروع ٿي، جنهن جی نالی تی مسجد آهي.<ref name="timesnotgift">{{Cite web|date=13 February 2017|title=Faisal Mosque not a 'gift' by Saudi Arabia|url=https://dailytimes.com.pk/29297/faisal-mosque-not-a-gift-by-saudi-arabia/|access-date=8 August 2020|website=Daily Times|language=en-US}}</ref> ترڪي جي معمار ويدات دلوڪي پاران غير روايتي ڊيزائن کي بين الاقوامي مقابلي کانپوءِ چونڊيو ويو.<ref>{{cite book|title=Back to Pakistan: A Fifty-Year Journey|url=https://archive.org/details/backtopakistanfi00mass|url-access=limited|last=Mass|first=Leslie Noyes|publisher=Rowman & Littlefield|year=2011|isbn=978-1-4422-1319-7|page=[https://archive.org/details/backtopakistanfi00mass/page/n181 157]}}</ref><ref name="HOP" /> ھڪ عام گنبد جي بغير، مسجد بدوين خيمه جي شڪل ۾ آهي، جنهن جي چوڌاري چار 260 فوٽ ڊگهو مينار آهي. ڊزائن ۾ اٺ رخا شيل جي شڪل واري ڇت واري ڇت آهي، جيڪو ٽڪنڊي وارو عبادت هال ٺاهيندو آهي جنهن ۾ 10,000 عبادت ڪندڙ رکي سگهن ٿا.<ref>{{Cite web|url=http://www.sacred-destinations.com/pakistan/islamabad-faisal-mosque|title=Faisal Mosque – Islamabad, Pakistan|website=www.sacred-destinations.com|access-date=17 December 2019}}</ref> گڏيل ڍانچي 33 ايڪڙن جي ايراضيءَ تي پکڙيل آهي، مسجد اسلام آباد جي منظرنامي تي ڇانيل آهي. اهو فيصل ايونيو جي اترئين ڪناري تي واقع آهي، ان کي شهر جي اترئين پاسي ۽ مارگلا هيلز جي پيرن ۾، هماليه جي اولهندي دامن ۾ آهي. اهو شاڪر پريان نيشنل پارڪ جي هڪ خوبصورت پس منظر جي خلاف زمين جي هڪ بلندي تي واقع آهي. فيصل مسجد 1986ع کان 1993ع تائين دنيا جي سڀ کان وڏي مسجد هئي جڏهن سعودي عرب جي مسجدن کان ان کي ختم ڪيو ويو. فيصل مسجد هاڻي گنجائش جي لحاظ کان دنيا جي ڇهين وڏي مسجد آهي.<ref>{{Cite news|title=Shah Faisal Mosque in Islamabad & Rawalpindi|work=Lonely Planet|url=https://www.lonelyplanet.com/pakistan/islamabad-rawalpindi/attractions/shah-faisal-mosque/a/poi-sig/464356/357196|access-date=17 December 2019}}</ref><ref name="Tribune3">{{Cite news|date=3 August 2015|title=Three Pakistani mosques make it to 'world's most beautiful mosques' list|language=en-US|newspaper=The Express Tribune|url=http://tribune.com.pk/story/931369/three-pakistani-mosques-make-it-to-worlds-most-beautiful-mosques-list/|access-date=2 March 2021}}</ref> == گیلری == {{multiple image|align=left|direction=vertical|width=|image1=Another interior view - Faisal Mosque.jpg|caption1=Interior view|image2=Faisal Masjid - WIKI.jpg|caption2=}} [[فائل:Faisal Mosque islamabad 17.jpg|thumb|Faisal Mosque close-up view]] [[فائل:Islamabad - Faisal Mosque.jpg|thumb|Faisal Mosque from the Margalla Hills]] [[فائل:FaisalMasjid.jpg|thumb|The mosque at night during prayer time]] [[فائل:Snow-capped Margalla Hills, Islamabad, Pakistan.jpg|thumb|The mosque and Snow-capped Margalla Hills]] <gallery class="center" mode="packed-hover"> New Faisal Mosque Islamabad.jpg Ali Mujtaba WLM2015 FAISAL MOSQUE m 10.jpg Faisal Mosque fanoos.jpg </gallery> <gallery class="center" mode="packed-hover"> New Faisal Mosque Islamabad.jpg Ali Mujtaba WLM2015 FAISAL MOSQUE m 10.jpg </gallery> ==لاڳاپيل مضمون== * [[يادگارِ پاڪستان]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:مسجدون]] [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:اسلام آباد]] [[زمرو:پاڪستان جون مسجدون]] [[زمرو:پاڪستان ۾ عمارتون ۽ ساختون]] 6wdyojfwj7fvqcpvau8n68jcvw76u6o 0 63335 295087 292648 2024-11-06T03:29:11Z هوتچند 19261 /* گيلري */ 295087 wikitext text/x-wiki [[File:Ektara.JPG|thumb|يڪتارو]] '''يڪتارو''' (هندي: एकतारा، [[اردو]]: اِک تارا، بنگالي: একতারা، نيپالي:एकतारे، پنجابي: ਤਾਰਾ ਤਾਰਾ، تامل: எக்டரா؛ لفظي معنيٰ 'هڪ تار' به سڏيو ويندو آهي، ايڪٽرا، اڪتار، يڪتار، یڪتارو<ref>{{حوالو_ويب|url=http://dic.sindhila.edu.pk/index.php?txtsrch=%D9%8A%DA%AA%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%88|title=يڪتارو {{!}} Online Sindhi Dictionaries {{!}} آن لائين سنڌي ڊڪشنريون|website=dic.sindhila.edu.pk|access-date=2021-02-21}}</ref>، گوپیچند، گوپچينٽ، گولڪي نيپالي:गोल्، گوپيجيانٽرا، تون تونا) هڪ تار وارو ساز آهي، جيڪو [[ڏکڻ ايشيا]] جي روايتي موسيقي ۾ استعمال ٿيندو آهي<ref name="Barthakur2003">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=oP4vH-4oSEcC&pg=PA129|title=The Music and Musical Instruments of North Eastern India|author=Dilip Ranjan Barthakur|publisher=Mittal Publications|year=2003|isbn=978-81-7099-881-5|pages=129–}}</ref>، ۽ بنگلاديش، هندستان ۽ [[پاڪستان]] جي جديد موسيقي ۾ استعمال ٿيندو آهي.<ref name="Barthakur2003" /> ان جي ايجاد ڏکڻ ايشيا ۾ ٿي هئي.<ref name="Barthakur2003" /> پنهنجي شروعات جي دور ۾ يڪتارو هڪ باضابطا ڌاريدار موسيقي جو اوزار هو، جنهنکي گهمندي ۽ جهومندي هندستان جا شاعر آڱر سان تار کي ڇڪي آواز پيدا ڪندا هئا ۽ پنهنجي ذاتي فن جو مظاهرو ڪندا هئا. اهو پکڙيل ساز آهي جنهن ۾ گونجڻ جي صلاحيت موجود آهي. ان گهڙت ۾ ساهه جو حصو مٿي جوڙيو ويو آهي.<ref name=Miner1999>{{cite book |last = Miner |first = Allyn |year = 1999 |title = South Asia: The Indian Subcontinent |url = http://0-glnd.alexanderstreet.com.ignacio.usfca.edu/view/329417 |publisher = Routledge |pages = 343 |accessdate = 2014-09-07 }}{{مردہ ربط|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> == يڪتارو جو استعمال == يڪتارو وڄائڻ وارو ماڻهو ان اوزار کي اُڀو رکندو آهي. پوءِ ان جي مٿئين حصي کي هٿ ۾ پڪڙيندو آهي. اهو هٿ سان ان جاءِ تي رکندو آهي جتي گونج جو اثر ڇُٽندو آهي. هو يڪتاري جي تار يا تارن کي انهيءَ هٿ جي پنهنجي وچئين آڱر سان وڄائيندو آهي. جيڪڏهن ناچ به ڪندو آهي، ته هو گونجڻ واري حصي کي ٻئي هٿ ۾ پڪڙيندو آهي.<ref>{{cite web|title=Ektar|publisher=Oxford Music Online|url=http://0-www.oxfordmusiconline.com.ignacio.usfca.edu/subscriber/article/grove/music/51699?q=ektara&search=quick&pos=1&_start=1#firsthit|accessdate=2014-09-18}}{{مردہ ربط|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> ٻنهي هٿن سان مٿئين حصي کي دٻائڻ ۽ تار کي ڍلو ڪيو ويندو آهي، جنهن سان آاز ماٺيڻو ٿي ويندو آهي. مٿئين حصي جي ٿورڙو جهڪڻ سان الڳ ال ڌُن نڪرندي آهي. اهڙو ڪوبه نشان يا ماپ موجود ناهي ته ڪيتري دٻاءَ سان ڪهڙي ڌُن ٺهندي آهي، ان لاءِ دٻاءَ ڪٿان پوندو آهي.<ref>{{cite web|title=Ektara|publisher=Musical Instruments Archives|url=http://www.smtagorecentre.com/Repository/category/musical-instruments/|accessdate=2014-09-15|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181225025957/http://www.smtagorecentre.com/Repository/category/musical-instruments/|archivedate=2018-12-25|url-status=dead}}</ref> ايڪتارا جا مختلف سائز هوندا آهن. انهن ۾ سوپرانو، تينور ۽ باس شامل آهن. باس کي ''دوتارا'' به سڏيو ويندو آهي ۽ ان ۾ ٻه ڏورِيون يا تارون هونديون آهن.<ref>{{cite web|author=Lillian Henry |title=What is Kirtan Music |publisher=Entertainment Scene 360 |url=http://www.entertainmentscene360.com/index.php/what-is-kirtan-music-4560/ |accessdate=2014-09-17 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140701010244/http://www.entertainmentscene360.com/index.php/what-is-kirtan-music-4560/ |archivedate=2014-07-01 |df=}}</ref> == يڪتارو ٺاهڻ جو طريقو == يڪتارو ۾ خاص ڳالهه هي آهي ته ان منجهان ٻين روايتي سازن وانگر ست سُر نڪرندا آهن. ان اوزار سان ڪنهن به وڏي تقريب ۾ سنگت به ڪري سگهجي ٿي. ان کي ٺاهڻ ۾ رُڳو 30 روپيا لڳندا آهن. انهن جُزن ۾ هڪ تار، تانپرا، ڀپنگ ۽ تمبورو جي ملاوٽ آهي. گهريلو طور تي ٺاهڻ جي لاءِ گهڻي سيڙپ لڳندي آهي. ڇاڪاڻ ته ان کي ٺاهڻ جي لاءِ معمولي شين جو استعمال ڪري سگهجي ٿو. اهڙيون شيون آهن، جيڪي گهر ۾ سولائيءَ سان ملي سگهن ٿيون. اوزار کي هڪ ٽين ڊٻي، پُراڻي دُهل جي پُڙ، هڪ ڊگهي ڪاٺي، هڪ تار ۽ ڪِلي سان تيار ڪري سگهجي ٿو.<ref>[https://naidunia.jagran.com/madhya-pradesh/gwalior-take-inspiration-from-beggar-make-music-instrument-in-thirty-rupee-1141273 take inspiration from beggar, make music instrument in thirty rupee<!-- خودڪار تخليق شده عنوان -->]</ref> ==گيلري== <gallery> Parvati Baul at Ruhaniyat, Purana Qila.JPG| [[پاروتي بول]] ''[[روحانيت-آل انڊيا صوفي ۽ مائسٽڪ ميوزڪ فيسٽيول|روحانيت]]'' ۾ صوفياتي موسيقي ميلو, at [[پرانا قلعہ]], دهلي Ektara1.jpg|يڪتارو Lalon Tomb0018.JPG|تومبي Toonba and algoza.JPG|[[تومبي|تمبي]] ۽ [[الغوزو]], [[پنجاب]] ۾ ورتل فوٽو. Ektara side view.png|هڪ فوٽوگرافر "اڪتارا" ليبل واري فوٽو ۾، اَڻڄاتل جاءِ. </gallery> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:موسيقي جا اوزار]] nqc7sssuvi8l6ndycvw1tuf6mf5wjaw 0 64144 295241 286633 2024-11-06T11:54:57Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295241 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = {{raise|0.2em|شنگھائي}} | native_name = {{lower|0.1em|上海市}} | native_name_lang = zh | settlement_type = چيني حڪومت جي سڌي اختيار واري ميونسپلٽي | image_skyline = {{multiple image | border = infobox | total_width = 290 | image_style = border:1; | perrow = 1/2/1/2 | image1 = Pudong Shanghai November 2017 panorama.jpg | image2 = Shanghai - Yu Garden - 0035 (cropped).jpg | image3 = 上海 黄浦区 南京路 - panoramio.jpg | image4 = The Hong Kong and Shanghai Bank, built in 1923 and The Customs House built in 1927.jpg | image5 = China Art Museum, Shanghai.jpg | image6 = Old City of Shanghai, China (December 2015) - 13.JPG }} | image_size = | image_caption = مٿان کاٻي کان ساڄي پاسي:[[لجيئازئي]] وارو افقي منظر، [[يو گارڊن]]، [[نانجنگ روڊ]]، ايڇ ايس بي سي بلڊنگ، چيني آرٽ ميوزم، پراڻو شھر | image_map = | image_map1 = Shanghai in China (+all claims hatched).svg | map_caption1 = چين ۾ شنگھائي ميونسپلٽي جو حصو مقام | coor_pinpoint = پيپلز اسڪوائر | coordinates = {{coord|31|13|43|N|121|28|29|E|type:adm1st_region:CN-31|display=it}} | subdivision_type = ملڪ | subdivision_name = [[چين|عوامي جمهوريه چين]] | subdivision_type2 = [[چين جون ريجن|ريجن]] | subdivision_name2 = [[اوڀر چين]] | established_title = آبادي جي شروعات | established_date = {{circa|4000 ق م}}<ref>{{cite web |url = http://museum.shqp.gov.cn/gb/content/2009-03/03/content_238558.htm |title = The Shanghainese of 6000 Years Ago – the Majiabang Culture |publisher = Shanghai Qingpu Museum |access-date = 15 July 2017 |archive-url = https://web.archive.org/web/20170104183445/http://museum.shqp.gov.cn/gb/content/2009-03/03/content_238558.htm |archive-date = 4 January 2017 |url-status=dead |df = dmy-all }}</ref> | established_title1 = چنگلانگ شھر جو قيام | established_date1 = <br />746 | established_title2 = &nbsp;- [[شنگھائي ڪائونٽي]] | area_urban_footnotes = &nbsp;(2018)<ref name="demog14">{{cite book |url = http://www.demographia.com/db-worldua.pdf |title = Demographia World Urban Areas. 14th Annual Edition |last = Cox |first = W. |publisher = Demographia |year = 2018 |location = St. Louis |page = 22 |access-date = 15 June 2018 |archive-url = https://web.archive.org/web/20180503021711/http://www.demographia.com/db-worldua.pdf |archive-date = 3 May 2018 |url-status = live }}</ref> | established_date2 = 1292<ref>{{cite web |url = http://www.shtong.gov.cn/node2/node70393/node70403/node83902/node83904/userobject1ai121430.html |publisher = Government of Shanghai |script-title = zh:上海镇、上海县、上海县城考录 |access-date = 10 November 2017 |language = zh |archive-url = https://web.archive.org/web/20160305192548/http://www.shtong.gov.cn/node2/node70393/node70403/node83902/node83904/userobject1ai121430.html |archive-date = 5 March 2016 |url-status=live |df = dmy-all }}</ref> | established_title3 = &nbsp;- ميونسپلٽي | established_date3 = 7 جولاءِ 1927 | parts_type = انتظامي ورهاست<br />&nbsp; ڪائونٽي سطح: <br />&nbsp; ٽائون شپ سطح:<br> | parts = <br />[[شنگھائي جا ضلعا|16 ضلعا]]<br />210 ٽائون ۽ ذيلي ضلعا | government_type = ميونسپلٽي | governing_body = [[شنگھائي ميونسپل پيپلز ڪانگريس]] | leader_title = ڪميونسٽ پارٽي شنگھائي جو سيڪريٽري | leader_name = [[لي چيانگ]] | leader_title1 = ميئر | leader_name1 = [[گانگ جينگ]] | leader_title2 =ڪانگريس چيئرمين | leader_name2 = [[Jiang Zhuoqing]] | leader_title3 = ميونسيپل چيئرمين | leader_name3 = {{ill|Dong Yunhu|zh|董云虎}}<ref name="Dong Yunhu">{{cite news |url = http://www.xinhuanet.com/2018-01/27/c_1122325601.htm |script-title = zh:政协上海市第十三届委员会主席、副主席、秘书长和常务委员选举产生 |trans-title = Elected by the Chairman, Vice Chairman, Secretary-General and Standing Committee of the 13th CPPCC Shanghai Committee |date = 27 January 2018 |agency = [[Xinhua]] |language = zh-CN |archive-url = https://web.archive.org/web/20180127143345/http://www.xinhuanet.com/2018-01/27/c_1122325601.htm |archive-date = 27 January 2018 |url-status = live |title = آرڪائيو ڪاپي |accessdate = 5 April 2021 |archivedate = 27 January 2018 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20180127143345/http://www.xinhuanet.com/2018-01/27/c_1122325601.htm }}</ref> | total_type = ميونسپلٽي | area_footnotes = <ref name="mofcom">{{cite web |title = Doing Business in China – Survey |url = http://english.mofcom.gov.cn/article/zt_business/lanmub/ |publisher = [[Ministry Of Commerce of the People's Republic of China]] |access-date = 5 August 2013 |archive-url = https://web.archive.org/web/20140526181645/http://english.mofcom.gov.cn/article/zt_business/lanmub/ |archive-date = 26 May 2014 |url-status = live |df = dmy-all }}</ref><ref name="landarea">{{cite web |url = http://www.shanghai.gov.cn/shanghai/node23919/node24059/node24061/userobject22ai36484.html |title = Land Area |work = Basic Facts |publisher = Shanghai Municipal People's Government |access-date = 19 July 2011 |archive-url = https://web.archive.org/web/20111003033611/http://www.shanghai.gov.cn/shanghai/node23919/node24059/node24061/userobject22ai36484.html |archive-date = 3 October 2011 |url-status = live |df = dmy-all }}</ref> | area_total_km2 = 6341 | area_land_km2 = | area_water_km2 = 697 | area_urban_km2 = | area_urban_sq_mi = 1,550 | population_urban = | population_urban_footnotes = | population_density_urban_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = 4 | elevation_max_m = 118 | elevation_max_point = [[شيشان ٽڪري]] | population_total = 26,317,000 | population_as_of = 2019 | population_est = 27,058,000 | pop_est_as_of = 2020 | population_footnotes = <ref name="SHECO2019">{{cite web |script-title = zh:2019年上海市国民经济和社会发展统计公报 |trans-title = Statistical Communiqué of Shanghai on the 2019 National Economic and Social Development |website = tjj.sh.gov.cn |publisher = Shanghai Municipal Statistics Bureau |date = 9 March 2020 |language = zh |access-date = 24 March 2020 |url = http://tjj.sh.gov.cn/html/sjfb/202003/1004509.html |archive-url = https://web.archive.org/web/20200324022952/http://tjj.sh.gov.cn/html/sjfb/202003/1004509.html |archive-date = 24 March 2020 |url-status = dead }}</ref> | population_density_km2 = auto | population_metro = 34,000,000 | population_metro_footnotes = | population_rank = سڀ کان وڏو شھر | population_demonym = شينگھائينيز | postal_code_type = [[چين جا پوسٽل ڪوڊ|پوسٽل ڪوڊ]] | postal_code = '''2000'''00–'''2021'''00 | area_code = [[چين جا ٽيليفون ڪوڊ|21]] | iso_code = [[ISO 3166-2:CN|CN-SH]] | website = {{url|http://www.shanghai.gov.cn/}} {{in lang|zh}}<br />{{url|http://english.shanghai.gov.cn/nw46669/index.html|English version}} | etymology = {{lang|zh|上海浦}} ({{transl|zh|شنگھائي پيو}})<br />" [[ھوئانگپيو ندي]] جو اصل نالو." | timezone = [[چيني معياري وقت|CST]] | utc_offset = +08:00 | blank_name = Nominal GDP<ref name="SHECO2019" /> | blank_info = 2019 | blank1_name = &nbsp;- ڪل | blank1_info = ¥3.82 ٽرلين يوئان<br/>$588 بلين ڊالر | blank2_name = &nbsp;- في ڪس | blank2_info = ¥157,279<br/>$24,197 | blank3_name = &nbsp;-واڌ | blank3_info = {{increase}} 6.0% | blank4_name = [[انساني حقن جو اشاريو|ايڇ ڊي آء]] (2018) | blank4_info = 0.897<ref>{{cite web |url = https://hdi.globaldatalab.org/areadata/shdi/ |title = Subnational Human Development Index |year = 2020 |publisher = Global Data Lab China |access-date = 9 April 2020 }}</ref> ([[List of administrative divisions of the People's Republic of China by Human Development Index|2nd]]) – <span style="color:#090;">very high</span> | blank5_name = [[Licence plates of the People's Republic of China|License plate]] prefixes | blank5_info = {{lang|zh-cn|沪A, B, D, E, F, G, H, J, K, L, M, N}}<br />{{lang|zh-CN|沪C}} (outer suburbs only) | blank6_name = اختصار | blank6_info = SH / {{linktext|lang=zh-Hans|沪}} ({{zh|labels=no|p=Hù}}) | blank1_name_sec2 = شھر جو گل | blank1_info_sec2 = [[يولان ميگنوليا]] | blank2_name_sec2 = ٻوليون | blank2_info_sec2 = [[شنگھائنيز]]<br />[[مينڊرين سليس]] | official_name = }} {{Infobox Chinese |pic = Shanghai_(Chinese_characters).svg |piccap =عام چيني ٻولي ۾ لکيل لفظ ''شنگھائي'' |picupright = 0.5 |c = {{linktext|lang=zh|上海}} |l = "سمنڊ مٿان" |p = {{Audio|Shanghai pron.ogg|Shànghǎi|help=no}} |w = شنگ⁴-ھائي³ |bpmf = ㄕㄤˋ&nbsp;&nbsp;&nbsp;ㄏㄞˇ |mi = {{IPAc-cmn|sh|ang|4|.|h|ai|3}} |gr =شنڪھائي |wuu = {{Audio|zh-wuu-2-上海.ogg|Zaan²² he⁴⁴|help=no}} |lmz = زانھائي |j = Soeng⁶hoi² |y = سيئھنگھوئي |ci = {{IPAc-yue|s|oeng|6|.|h|oi|2}} |poj = سيئونگ-ھائي |buc = سيئونگ-ھائي |h = سانگ-ھائي |showflag=pwuu }} '''شنگھائي''' (Shanghai) [[چين|عوامي جمهوريه چين]] جو آبادي جي لحاظ کان سڀ کان وڏو شھر آھي جيڪو چين جي سڌي اختيار واري شنگھائي ميونسپلٽي ۾ واقع آهي جنھن تي چين جي رياستي ڪائونسل جي حڪومت آھي. اھو يانگزي ندي جي سمنڊ ۾ پوندڙ ڏاکڻي شاخ لڳ واقع آهي جتي ھوئانگپيو ندي ان سان ملي ٿي. شھر جي آبادي سال 2019ع ۾ 2،42،80،000 ھئي. ھي آبادي ۾ دنيا جو ٽيون نمبر وڏو شهر آهي. شھر عالمي مالياتي مرڪزن، سائنس ۽ ٽيڪنالاجي جي تحقيق جي مرڪزن، آمد و رفت ۽ مينيوفيڪچرنگ جي عالمي مرڪزن ۽ دنيا جي مصروف ترين بندرگاھن ۾ شامل آهي. شھر شروع ۾ ھڪ مھاڻن جو ڳوٺ ھوندو ھو جيڪو وڌي مارڪيٽ ٽائون جي درجي تي پهتو. اوڻويھين صدي عيسوي ۾ شھر کي واپار ۽ بندرگاھ جي لاء سازگار مقام ھجڻ سبب چاڙھ مليو. پھرين آفيم جي جنگ بعد پرڏيهي تجارت لاء جيڪي پنج بندرگاھون زبردستي ٺاھيون ويون انھن ۾ شنگھائي واري بندرگاھ پڻ شامل ھئي. شھر ھڪ وڏو عالمي تجارتي مرڪز ٿي ويو پر سال 1949 ۾ سوشلسٽ انقلاب جی بعد تجارتي سرگرميون زوال پذير ٿي ويون. سال 1990ع واري ڏھاڪي ۾ ڊينگ شيائوپنگ جي آندل معاشي سڌارن ذريعي ھن شھر تمام تيزي سان ترقي ڪئي. خاص طور تي پيوڊانگ وارو نئون حصو تجارتي ۽ مالياتي سيڙپ جي واپسي سان عالمي مرڪز ٿي ويو. ھن شھر جي اسٽاڪ ايڪسچينج دنيا جي ڏھ وڏين اسٽاڪ ايڪسچينجن مان ھڪ آھي. شنگھائي مفت ٽريڊ زون چين جي مفت ٽريڊ زونن ۾ پھريون زون ھيو. سال 2020ع ۾ ھن شھر جو شمار الفا پلس شھرن ۾ ٿي ويو. ھي دنيا جو ٻيون نمبر وڏو ارب پتي ماڻھن جو شھر سڏيو ويندو آهي. == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:چين]] [[زمرو:وڏا شهر]] [[زمرو:چين جا شھر]] [[زمرو:بندرگاهه وارا شهر]] [[زمرو:چين ۾ آباد ساحلي هنڌ]] [[زمرو:چين جي صوبائي سطح جا علائقا]] 3qm4guqlu50qi600d547efna759pm8p 0 64222 295206 278114 2024-11-06T11:02:20Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295206 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = {{raise|0.2em|سنڪيانگ}} | native_name = شنجيانگ خودمختيار ريجن<br>Xinjiang Autonomous Region | settlement_type= [[چين جون خودمختيار ريجن| چيني خودمختيار ريجن]] | image_skyline = {{Photomontage | photo1a = 火焰山 - panoramio.jpg | photo2a = Karakul-muztagh-ata-d09.jpg | photo2b = Kashgar-apakh-hoja-d04.jpg | photo3a = Khotan-mezquita-d04.jpg | photo3b = Urumqi s bazzar.jpg | position = center | size = 300 | color = #F5F5F5 | border = 0 | color_border = white | text = {{Center|(گھڙيالي چڪر وانگر مٿان کان){{flatlist| * [[فليمنگ جبل]], [[تورپان]] * [[آفاق خواجه جو مقبرو]], [[ڪاشغر]] * [[شاھي بازار، ارومچي|شاھي بازار]] [[ارومچي|اُرومچي]] * [[حوتان]] * [[قاراڪول ڍنڍ]] ۽ [[موزتاغ آتا]] }} }} }} | image_alt = | image_caption = | image_map = Xinjiang in China (de-facto) (+all claims hatched).svg | map_alt = Map showing the location of Xinjiang Uygur Autonomous Region | map_caption = {{longitem|style = line-height: 1.1em; |نقشي ۾ سنڪيانگ خودمختيار ريجن نمايان ڏيکاريل}} | coordinates= {{coord|41|N|85|E|type:adm1st_region:CN-65_dim:2000000|format=dms|display=it}} | named_for = {{unbulleted list|style = line-height: 1.5em; |{{linktext|lang=zh|新}}, {{transl|zh|xīn}} ("نئين")|{{linktext|lang=zh|疆}}, {{transl|zh|jiāng}} ("سرحدي سرزمين")}} | seat_type = گادي جو هنڌ<br/><span style="font-weight: normal;">(۽ سڀ کان وڏو شھر)</span> | seat = [[ارومچي|اُرومچي]] | parts_type = انتظامي ورهاست | parts_style = | parts = | p1 = 14 [[چين جا پريفيڪچر| پريفيڪچر]] | p2 = 99 [[چين جون ڪائونٽيون| ڪائونٽيون]] | p3 = 1005 ٽائون شپ |government_type = چين جي خودمختيار ريجن |governing_body = [[شنجيانگ ايغور خودمختيار ريجن جي پيپلز ڪانگريس|پيپلز ڪانگريس]] | leader_title = ڪميونسٽ پارٽي جو سيڪريٽري | leader_name = [[چين چئانگئو]] |leader_title1 =ريجنل پيپلز ڪانگريس جو چيئرمين |leader_name1 = [[شوڪت امين، سنڪيانگ|شوڪت امين]] | leader_title2 = چيئرمين گورنمينٽ | leader_name2 = [[شھرت ذاڪر، سنڪيانگ|شھرت ذاڪر]] |leader_title3 = پيپلز پوليٽيڪل ڪنسلٽيٽو ڪانفرنس جو چيئرمين |leader_name3 = نورلن ابيلمانجين | area_footnotes = <ref name="area">{{cite web |script-title =zh:6-1 自然资源划 |language = zh |trans-title = 6-1 Natural Resources |url = http://www.xjtj.gov.cn/sjcx/tjnj_3415/2014xjtjnj/zyhj_2014/201506/t20150630_472020.html |publisher = Statistics Bureau of Xinjiang |access-date= 19 December 2015 |url-status=dead|archive-url = https://web.archive.org/web/20151222152943/http://www.xjtj.gov.cn/sjcx/tjnj_3415/2014xjtjnj/zyhj_2014/201506/t20150630_472020.html |archive-date=22 December 2015}}</ref> | area_total_km2 = 1664897 | area_rank = سڀ کان وڏو صوبو | elevation_max_m = 8,611 | elevation_max_point = [[ڪي ٽو جبل]] | elevation_min_m = −154 | elevation_min_point = [[Lake Ayding]]<ref>{{Cite book |last1=Mackerras |first1=Colin |url=https://books.google.com/books?id=yiq_f71uXboC&q=+Aydingkol&pg=PA192 |title=The Cambridge handbook of contemporary China |last2=Yorke, Amanda |publisher=Cambridge University Press |year=1991 |isbn=978-0-521-38755-2 |page=192 |access-date=4 June 2008}}</ref> | population_footnotes = <ref>{{cite book |author1 = Susan M. Walcott |author2 = Corey Johnson |title = Eurasian Corridors of Interconnection: From the South China to the Caspian Sea |date = 1 November 2013 |publisher = Routledge |pages = 64–65 |chapter = Where Inner Asia Meets Outer China: The Xinjiang Uyghur Autonomous Region of China}}</ref> | population_total = 21,815,815 | population_as_of = [[Sixth National Population Census of the People's Republic of China|2010 Census]] | population_rank = 25ھون نمبر | population_est = 25,230,000 | pop_est_as_of = 2019 | pop_est_footnotes = <ref>{{cite web |title = National Data |url = http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2019/indexeh.htm |access-date = 10 April 2020 |archive-url = https://web.archive.org/web/20200415082955/http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2019/indexeh.htm |archive-date = 15 April 2020 |url-status = live}}</ref> | population_density_km2 = 15 | population_density_rank = 29ھون نمبر | demographics_type1 = Demographics | demographics1_footnotes = <ref>{{Cite web|url=https://theasiadialogue.com/2016/03/07/spatial-results-of-the-2010-census-in-xinjiang/|title=Spatial Results of the 2010 Census in Xinjiang|date=7 March 2016}}</ref> | demographics1_title1 = Ethnic<br/>{{pad|0.5em}}composition ([[Sixth National Population Census of the People's Republic of China|2010 Census]]) | demographics1_info1 = {{unbulleted list|45.84% [[Uyghurs|Uyghur]]|40.48% [[Han Chinese|Han]]|6.50% [[Kazakhs|Kazakh]]|4.51% [[Hui people|Hui]]|2.67% Other}} | demographics1_title2 = {{nowrap|Languages<br/>{{pad|0.5em}}and dialects}} | demographics1_info2 = {{unbulleted list|[[Uyghur language|Uyghur]] (official)<ref>{{cite web |title = China |url = http://www.ethnologue.com/country/CN/status |website = [[Ethnologue]] |access-date = 3 June 2015 |archive-url = https://web.archive.org/web/20181226074704/https://www.ethnologue.com/country/CN/status |archive-date = 26 December 2018 |url-status = live}}</ref>|[[Mandarin Chinese|Mandarin]] (official)|[[Kazakh language|Kazakh]]|[[Kyrgyz language|Kyrgyz]]|[[Oirat language|Oirat]]|[[Mongolian language|Mongolian]]|43 other languages}} | iso_code = CN-XJ | blank_name_sec1 = [[Gross domestic product|GDP]] <span style="font-weight: normal;">(2019)</span> | blank_info_sec1 = [[Renminbi|CNY]] 1.36 trillion<br/>[[USD|$]]197 billion ([[List of Chinese administrative divisions by GDP|25th]])<ref>{{Cite web|date=13 April 2020|title=新疆维吾尔自治区2019年国民经济和社会发展统计公报|url=http://www.tjcn.org/tjgb/31xj/36346.html|url-status=live|access-date=12 March 2021|language=zh}}</ref> | blank1_name_sec1 = &nbsp;- per capita | blank1_info_sec1 = [[Renminbi|CNY]] 54,280 <br/>USD 7,868 ([[List of Chinese administrative divisions by GDP per capita|21st]]) | blank_name_sec2 = [[Human Development Index|HDI]] <span style="font-weight: normal;">(2010)</span> | blank_info_sec2 = 0.667<ref name="2013 report">{{cite book |url= http://www.cn.undp.org/content/dam/china/docs/Publications/UNDP-CH-HD-Publication-NHDR_2013_EN_final.pdf |title= China Human Development Report 2013: Sustainable and Liveable Cities: Toward Ecological Urbanisation |year= 2013 |author= United Nations Development Program |location= Beijing |publisher= Translation and Publishing Corporation |isbn= 978-7-5001-3754-2 |access-date= 14 May 2014 |archive-url= https://web.archive.org/web/20140611132435/http://www.cn.undp.org/content/dam/china/docs/Publications/UNDP-CH-HD-Publication-NHDR_2013_EN_final.pdf |archive-date= 11 June 2014 |url-status= live |df= mdy-all |author-link= United Nations Development Program}}</ref> (<span style="color:#090;">high</span>) ([[List of Chinese administrative divisions by Human Development Index|22nd]]) | website = [http://www.xinjiang.gov.cn/ Xinjiang Uygur Autonomous Region] | footnotes = | official_name = شنجيانگ ايغور آٽونامس ريجن | subdivision_type = ملڪ | subdivision_name = [[چين|عوامي جمهوريه چين]] }} '''سنڪيانگ''' يا '''شنجيانگ''' {{ٻيا نالا|انگريزي= '''Xinjiang '''}} [[چين|عوامي جمهوريه چين]] جي ھڪ خودمختيار علائقو جو نالو آهي جيڪا چين جي اتر اولھ ۾ واقع آهي۔ ان کي شنجيانگ ايغور آٽونامس ريجن {{ٻيا نالا|انگريزي= ''' Xinjiang Uyghur Autonomous Region '''}} پڻ سڏين ٿا۔ <ref>{{cite web|url= http://en.xinjiang.gov.cn|title= 新疆维吾尔自治区政府网（英文）|website= The Government of Xinjiang Uygur Autonomous Region of China|access-date= 18 August 2020|df= mdy-all}}</ref>۔ ان جي گادي جو هنڌ [[ارومچي]] آھي۔ اھو پکيڙ ۾ چين جي سڀ کان وڏي انتظامي ورهاست آھي جنھن جي پکيڙ {{convert|1.6|e6km2|sqmi}} آھي ۽ آبادي 2020ع ۾ اڍائي ڪروڙ ھئس<ref name="area" /><ref>{{cite web|title = National Data|url = http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2019/indexeh.htm|access-date = 16 September 2020|archive-url = https://web.archive.org/web/20200415082955/http://www.stats.gov.cn/tjsj/ndsj/2019/indexeh.htm|archive-date = 15 April 2020|url-status = live}}</ref>۔ ھن خطي جي تاريخ اڍائي ھزار سالن جي آھي۔ ارڙهين صديءَ ۾ سنڪيانگ چنگ گھراڻي جي چيني ايمپائر جو حصو بڻيو ۽ ھن وقت اھو عوامي جمهوريه چين جو حصو آهي۔ 1955ع ۾ ان جي صوبائي حيثيت ختم ڪري ان کي چيني خودمختيار ريجن جو درجو ڏنو ويو۔ سنڪيانگ جو حدون 8 ملڪن سان ملن ٿيون جن ۾ [[روس]]، [[منگوليا]]، [[قزاخستان]]، [[ڪرغزستان]]، [[تاجڪستان]]، [[افغانستان]]، [[پاڪستان]] ۽ [[ڀارت]] شامل آهن۔ سنڪيانگ جي سرحدي پاسن ۾ ۽ ان جي اولھندي ۽ ڏاکڻي حصن ۾ پڻ تيان (Tian جبلن جون قطارون واقع آهن۔ ھن ريجن جو علائقو [[اقصائي چن]] چين جي اختيار ۾ آھي پر ان جو ڀارت دعويدار آھي۔ سنڪيانگ جون حدون [[تبت جي خودمختيار ريجن]]، [[گينسو صوبو|گينسو]] ۽ [[چنگھاء صوبو|چنگھاء]] سان پڻ ملن ٿيون۔ مشھور شاھراھ ريشم جو دڳ پڻ ھن ريجن مان ان جي اوڀر واري سرحد کان اتر اولھ واري سرحد طرف گذري ٿو۔ ھن خودمختيار ريجن ۾ رھندڙ نسلي گروهن ۾ [[ترڪ ماڻھو|ترڪ]]، [[ايغور ماڻھو|ايغور]]، [[قراخ]]، [[ڪرغز ماڻھو|ڪرغز]]، [[تبتي ماڻھو|تبتي]]، [[ھئي ماڻھو|ھئي]]، [[تاجڪ ماڻھو|تاجڪ]]، [[منگول]]، [[روسي ماڻھو|روسي]] ۽ [[سيب ماڻھو|سيب]] شامل آهن۔ <ref name="news.bbc.co.uk">{{cite web|url= http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/country_profiles/8152132.stm|work=BBC News|title=Regions and territories: Xinjiang|date=7 May 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110520054144/http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/country_profiles/8152132.stm|archive-date=20 May 2011}}</ref>. ھن ريجن کي چيني ترڪستان<ref name="Turkestan">{{cite encyclopedia|url = http://www.newadvent.org/cathen/15095a.htm|title = Turkestan|encyclopedia = [[Catholic Encyclopedia]]|volume = XV|location = New York|publisher = Robert Appleton Company|year = 1912|access-date = 26 November 2008|archive-url = https://web.archive.org/web/20080420130916/http://www.newadvent.org/cathen/15095a.htm|archive-date = 20 April 2008|url-status = live|df = mdy-all}}</ref><ref name="iranica">{{Cite web|url=https://iranicaonline.org/articles/excavations-iv|title=EXCAVATIONS iv. In Chinese Turkestan|website=[[Encyclopædia Iranica]]|access-date=24 September 2020|quote=In contemporary geographic terminology, Chinese Turkestan refers to Xinjiang (Sinkiang), the Uighur Autonomous Region of the People’s Republic of China.}}</ref> ۽ اوڀر ترڪستان<ref>{{Cite book |last=Sheila Hollihan-Elliot |url=https://archive.org/details/muslimsinchina0000holl/ |title=Muslims in China |publisher=Mason Crest Publishers |year=2006 |isbn=1-59084-880-2 |page=[https://archive.org/details/muslimsinchina0000holl/page/55 55] |quote=For most of their history, the Uyghurs lived as tribes in a loosely affiliated nation on the northern Chinese border (sometimes called East Turkestan).}}</ref> <ref>{{cite book |url=https://archive.org/details/eastturkistantot0000unse/ |year=1964 |title=East Turkistan to the Twelfth Century |author=William Samolin |publisher=Mouton & Co |location=The [[Hague]] |page=[https://archive.org/details/eastturkistantot0000unse/page/9 9] |quote=The general boundaries of East Turkistan are the Altai range on the northeast, Mongolia on the east, the Kansu corridor or the Su-lo-ho basin on the southeast, the K'un-lun system on the south, the Sarygol and Muztay-ata on the west, the main range of the T'ien-shan system on the north to the approximate longitude of Aqsu (80 deg. E), then generally northeast to the Altai system which the boundary joins in the vicinity of the Khrebët Nalinsk and Khrebët Sailjuginsk.}}</ref> پڻ سڏيو ويندو هو۔ [[File:Xinjiang regions simplified.png|thumb|upright=1.0|left|جونگاريه طاس (ڳاڙهو رنگ) ۽ تاريم طاس يا التشھر (نيرو رنگ)]] سنڪيانگ جي ريجن ٻن [[طاس|طاسن]] ۾ ورھايل آهي جن مان ھڪڙو اتر ۾ [[جونگاريه|جونگاريه طاس]] ۽ ٻيو ڏکڻ ۾ جبلن جي قطار سان لڳ [[تاريم طاس]] آهي۔ سنڪيانگ جي زمين مان رڳو 9.7 سيڪڙو زمين انساني رھائش لاء سازگار آھي۔<ref name="oasis">{{cite news|url=http://scitech.people.com.cn/n/2015/0803/c1007-27399378.html|language=zh|script-title=zh:新疆绿洲面积已从4.3%增至9.7%|script-work=zh:[[:zh:人民网|人民网]]|access-date=27 May 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171011102206/http://scitech.people.com.cn/n/2015/0803/c1007-27399378.html|archive-date=11 October 2017|url-status=live|title=آرڪائيو ڪاپي|accessdate=16 April 2021|archivedate=11 October 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171011102206/http://scitech.people.com.cn/n/2015/0803/c1007-27399378.html}}</ref> چين ۾ سڀ کان گھڻي قدرتي گيس جي پيداوار ھن ريجن ۾ ٿئي ٿي۔ ان کان سواءِ ھتي وڏي تعداد ۾ تيل جا ۽ ٻيا معدنياتي ذخيرا پڻ آھن۔ 1990 واري ڏھاڪي کان ھتي اوڀر ترڪستان جي آزادي جي تحريڪ جي شروعات ٿي ۽ اسلامي شدت پسندي ۾ پڻ اضافو آيو۔ <ref name="auto3">{{cite magazine|date = 3 October 2015 |url = https://thediplomat.com/2015/10/chinas-protracted-war-in-xinjiang/ |title = China's 'Protracted War' in Xinjiang |first = Shannonb |last = Tiezzi |magazine = The Diplomat |access-date = 29 October 2016 |archive-url = https://web.archive.org/web/20161024230910/https://thediplomat.com/2015/10/chinas-protracted-war-in-xinjiang/ |archive-date = 24 October 2016 |url-status = live |df = mdy-all}}</ref><ref name="auto2">{{cite web |url = http://unpo.org/article/19582 |title = East Turkestan: Chinese Authorities Confiscate Passports Amid Security Crackdown |publisher = Unrepresented Nations and Peoples Organization (UNPO) |date = 21 October 2016 |access-date = 29 October 2016 |archive-url = https://web.archive.org/web/20161030075250/http://unpo.org/article/19582 |archive-date = 30 October 2016 |url-status = live |df = mdy-all}}</ref> ھن ريجن جا مشهور شهر [[ارومچي]]، [[تورپان]]، [[ڪاشغر]]، [[ڪارامي]]، [[ڪورلا]]، [[اڪسو]] ۽ [[ھوتان]] آهن۔ سنڪيانگ ريجن جي 2020 ۾ جي ڊي پي 1380 ارب يوئان آھي۔ [[File:Urumq city ZT plaza.jpg|thumb|ارومچي شھر جو منظر۔ ھي شھر سنڪيانگ جو صنعتي مرڪز آھي]] == نالا == سنڪيانگ جو عام علائقو اڳئين زماني ۾ مقامي ٻولين ۽ ٻين ٻولين ۾، ڪيترن ئي مختلف نالن سان سڃاتي ويو آهي۔ انهن نالن ۾ التیشهر Altishahr ، تاريخي اويغور جو نالو شامل آهي جيڪو علائقي جي ڏاکڻي حصي جو "ڇهه شهرن" ڏانهن اشارو ڪري ٿو، ان سان گڏوگڏ ختن، ختائي، تارتاري، [[چغتائي خانت|چغتائي]] (چغتائي خانات )، مغلستان ("منگولن جي سرزمين")، ڪاشغريا، ننڍو بخارا، سرنديا (هندستاني ثقافتي اثر سبب) {{Sfnp|Tyler|2004}} ۽ چيني زبان ۾ ''Xiyu'' ({{ٻولي|zh|西域}}) )، معنيٰ ” مغربي علائقا “. {{Sfnp|Hill|2009}} ٻي صدي قبل مسيح ۽ ٻي صدي عيسويءَ جي وچ ۾ هان سلطنت، [[ريشم روڊ|سلڪ روڊ]] جي منافعي واري رستن کي محفوظ ڪرڻ جي ڪوشش ۾، مغربي خطن جي حفاظت Xiyu Protectorate ({{ٻولي|zh-hant|西域都護府}} )) قائم ڪئي۔ <ref>{{ڪتابن مان حوالا|url=https://archive.org/details/aurelsteinonsilk0000whit|title=The Silk Road: trade, travel, war and faith|last=Whitfield|first=Susan|publisher=Serindia Publications|year=2004|isbn=9781932476118|page=[https://archive.org/details/aurelsteinonsilk0000whit/page/27 27]|author-link=Susan Whitfield|url-access=registration}}</ref> تانگ دور ۾ مغربي علائقا قوزیي (''qixi ۔'' ({{ٻولي|zh-hant|磧西}}) جی نالی سان سجانی ویندا ھا۔ قی (Qi) گوبي ريگستان ڏانهن اشارو ڪري ٿو جڏهن ته زی Xi اولهه ڏانهن اشارو ڪري ٿو. تانگ سلطنت 640 ۾ علائقي کي ڪنٽرول ڪرڻ لاء،''اولهه'' يا ''اينسي پروٽيڪٽوريٽ'' ({{ٻولي|zh-hant|安西都護府}} ) امن ڏيڻ لاءِ پروٽيڪٽوريٽ جنرل قائم ڪيو هو۔ چنگ خاندان جي دور ۾، شنجيانگ جو اتر وارو حصو، زنگريا، زنبو ("{{ٻولي|zh-hant|準部}} " [[زنگار ماڻهو|Dzungar]] region") جي نالي سان مشهور هو، ۽ ڏاکڻي ترم طاس ''هوجيانگ'' ({{ٻولي|zh|回疆}} "مسلم فرنٽيئر") جي نالي سان مشهور هو۔ ٻئي علائقا 1759 ۾ چنگ خاندان جي الٽيشهر خوجا جي بغاوت کي دٻائڻ کان پوءِ ضم ٿي ويا ۽ "زيو شنجيانگ" ({{ٻولي|zh-hant|西域新疆}} لفظي طور تي "مغربي علائقن جي نئين سرحد") جو علائقو بڻجي ويو۔ (بعد ۾ "Sinjiang" ({{ٻولي|zh-hant|新疆}} طور آسان ڪيو ويو ؛ اڳ ۾ "Sinkiang" جي نالي سان رومن ڪيو ويو ). سرڪاري نالو 1878 ۾ گوانگ سو شهنشاهه جي دور ۾ ڏنو ويو <ref>{{حوالو ويب|url=https://www.npm.gov.tw/exh98/frontier/en1.html|title=The Lost Frontier – Treaty Maps that Changed Qing's Northwestern Boundaries|website=[[National Palace Museum]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20200129124734/https://www.npm.gov.tw/exh98/frontier/en1.html|archive-date=29 January 2020|access-date=29 January 2020|quote=The Qianlong emperor (1736–1796) named the region ''Xinjiang'', for New Territory.}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20200129124734/https://www.npm.gov.tw/exh98/frontier/en1.html "The Lost Frontier – Treaty Maps that Changed Qing's Northwestern Boundaries"]. </cite></ref> چيني سياستدان زو زونگ تانگ جي گوانگ سو شهنشاهه ڪي رپورٽ موجب، سن جيانگ جو مطلب آهي "پراڻي زمين نئين طور تي واپس" ({{ٻولي|zh-Hant|故土新歸}} ) يا ”نئين پراڻي زمين“۔ {{Refn|The imperial-era Chinese word gui {{linktext|lang=zh-Hant|歸}} is not descriptive, but normative: It is a term which seeks to justify new conquests by presenting them as a naturally appropriate "return". It does not indicate that the territory already had been conquered earlier.{{sfnp|Weinstein|2013|p=4|ps=.{{full citation needed|date=May 2020}}}}}} اهو پڻ ترجمو ڪري سگهجي ٿو "نئين سرحد" يا "نئون علائقو"۔ حقيقت ۾، "سنجيانگ" جی اصطلاح ڪيترن ئي ٻين هنڌن تي فتح ڪيل علائقن لاء استعمال ڪيو ويو ، پر ڪڏهن به چيني سلطنتن جي سڌي طرح حڪمراني نه ڪئي وئي، جيستائين تدريجي طور تي گیتو گویلو''Gaitu Guiliu'' انتظامي اصلاحات، جن ۾ ڏکڻ چين جا علائقا شامل آهن. <ref>{{حوالو ويب|url=https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%B2%B4%E5%B7%9E%E9%80%9A%E5%BF%97_(%E5%9B%9B%E5%BA%AB%E5%85%A8%E6%9B%B8%E6%9C%AC)/%E5%85%A8%E8%A6%BD1|title=贵州通志 (四库全书本)/全览1|website=wikisource|language=zh-Hans|access-date=2021-10-31}}</ref> مثال طور، سيچوان ۾ اڄوڪي جن چوان ڪائونٽي کي ان وقت ”جنچوان شنجيانگ“ سڏيو ويندو هو، ینان صوبی ۾ زائوتونگ Zhaotong کي سڌو سنئون ”زنجيانگ“، Qiandongnan علائقو، انشونAnshun ۽ زیننگ Zhenning جو نالو لیانگیو شنجيانگ ”Liangyou Xinjiang“ وغيره رکیو ویو۔ <ref>{{ڪتابن مان حوالا|title=贵州通志·前事志|last=任|first=可澄|last2=杨|first2=恩元|year=1948}}</ref> 1955ع ۾ سنجيانگ صوبي جو نالو بدلائي ”سنجيانگ يوگور خودمختيار علائقو“ رکيو ويو. اهو نالو جيڪو اصل ۾ تجويز ڪيو ويو هو صرف "سنجيانگ خودمختيار علائقو" هو، ڇاڪاڻ ته اهو امپیریل علائقي جو نالو هو۔ هن تجويز کي ڪميونسٽ پارٽيءَ ۾ اويغورن طرفان چڱيءَ طرح قبول نه ڪيو ويو، جن کي اھو نالو فطرت ۾ نوآبادياتي لگیو، ڇاڪاڻ ته ان جو مطلب آهي ”نئون علائقو“۔ سيف الدين عزيزي ، سن جيانگ جي پهرين چيئرمين، [[مائوزي تنگ|مائو زيڊونگ]] جي تجويز ڪيل نالي تي پنهنجا سخت اعتراض درج ڪيا، دليل ڏنو ته "خودمختاري جبلن ۽ دريائن کي نه ڏني وئي آهي"۔ اهو خاص قوميتن کي ڏنو ويو آهي." ڪجهه اويغور ڪميونسٽن ان جي بدران ” تيان شان يوغور خودمختيار علائقو“ جو نالو تجويز ڪيو۔ مرڪزي حڪومت ۾ "هان نسل" جا ڪميونسٽن سنڪيانگ نالي کي نوآبادياتي طور تي رد ڪيو ۽ انڪار ڪيو ته مرڪزي حڪومت ٻنهي نوآبادياتي ٿي سگهي ٿي ڇاڪاڻ ته اهي ڪميونسٽ هئا ۽ ڇاڪاڻ ته چين نوآبادياتيزم جو شڪار هو۔ جڏهن ته، اويغور جي شڪايتن جي ڪري، انتظامي علائقي جو نالو "سنجيانگ ''يوگور'' خودمختيار علائقو" رکيو ويو۔{{Sfnp|Bovingdon|2010|p=199}} == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:چين]] [[زمرو:چين جا خود مختار علائقا]] [[زمرو:تاريخي علائقا]] 8ta4c5b679fxywrudhqub8lftzqgy4d 0 68871 295174 249402 2024-11-06T09:32:42Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295174 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder|native_name=رولا غنى|predecessor=[[زينت ڪرزئي]]|children=2, سميت [[مريم غني | مريم]]|spouse={{شادي | [[اشرف غني]] | 1975}}|citizenship={{LBN}}<br>{{AFG}}<br>{{USA}}|birth_name=رولا ايف|birth_place=[[لبنان]]|birth_date={{birth year and age|1948}}|president=[[اشرف غني]]|image name=Rula Ghani.jpg|term_end=15 آگسٽ 2021|term_start=29 سيپٽمبر 2014|term_label=ڪردار ۾|office=[[افغانستان جي خاتون اول]]|image_size=225px{{!}}border|caption=|alma_mater=[[سائنس پو | سائنس پو يونيورسٽي ، پيرس]] [[آمريڪي يونيورسٽي بيروت]] [[ڪولمبيا يونيورسٽي]]}}'''رولا ايف غني عبدالغني''' <ref>{{حوالو ويب|url=https://150.aub.edu.lb/couples?page=14|title=AUB Couples|website=150.aub.edu.lb|access-date=26 November 2017}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Rula|first=Saadah|date=26 November 1974|title=The shaping of British policy in Iraq, 1914-1921|url=https://scholarworks.aub.edu.lb/handle/10938/2642|access-date=26 November 2017}}</ref> (افغانستان جو نالو: '''بي بي گل؛''' <ref name="Guardian">{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2014/nov/06/rula-ghani-afghan-first-lady|title=Rula Ghani, the woman making waves as Afghanistan’s new first lady|date=7 November 2014|work=The Guardian|access-date=7 November 2014}}</ref> پيدا 1948 ع) هڪ اڳوڻي آهي ته افغانستان جي پهرين لکيا ۽ اڳوڻي جي زال افغانستان جي صدر اشرف غني . <ref>{{حوالو ويب|url=http://m.aljazeera.com/story/2014930142515254965|title=Al Arabiya: Afghan first lady in shadow of 1920s queen?|archive-url=https://web.archive.org/web/20141006122309/http://m.aljazeera.com/story/2014930142515254965|archive-date=6 October 2014|access-date=26 November 2017}}</ref> 2015 ۾ ، رولا غني (بي بي گل )کي ٽائيم 100 ''، ٽائم'' ميگزين پاران دنيا جي بااثر ماڻهن جي لسٽ ۾ شامل ڪيو ويو. <ref name="time">{{Cite news|url=http://time.com/3822997/rula-ghani-2015-time-100/|title=Time 100 Leaders: Rula Ghani|last=Hosseini|first=Khaled|date=16 April 2015|work=[[Time (magazine)|Time]]|access-date=26 April 2015|archive-date=19 November 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171119064149/http://time.com/3822997/rula-ghani-2015-time-100/|dead-url=yes|accessdate=7 September 2021|archivedate=19 November 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171119064149/http://time.com/3822997/rula-ghani-2015-time-100/}}</ref> == ذاتي زندگي == [[فائل:Michelle_Obama_hosts_a_tea_with_Mrs._Rula_Ghani,_2015.jpg|ساڄو|thumb|210x210 عڪسلون| مشيل اوباما رولا غني ، 2015 سان گڏ هڪ چانهه جي ميزباني ڪئي.]] رولا غني '''رولا سعدي''' ۽ [[لبنان|پرورش لبنان ۾]] ، لبناني مارونائي عيسائي خاندان ۾ ڄائي. هن 1969 ۾ سائنسز پوء ، فرانس مان ڊپلوما حاصل <ref>{{حوالو ويب|url=https://www.theguardian.com/world/2014/nov/06/rula-ghani-afghan-first-lady|title=Rula Ghani, the woman making waves as Afghanistan’s new first lady|last=Rasmussen|first=Sune Engel|date=6 November 2014|via=www.theguardian.com|access-date=26 November 2017}}</ref> <ref>{{حوالو ويب|url=https://aleteia.org/2016/01/13/meet-rula-ghani-afghanistans-christian-first-lady/|title=Meet Rula Ghani, Afghanistan's Christian First Lady|last=Burger|first=John|date=13 January 2016|publisher=[[Aleteia]]|access-date=26 January 2020}}</ref> <ref>{{حوالو ويب|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-29601045|title=Afghanistan First Lady Rula Ghani Moves into the Limelight|date=15 October 2014|publisher=[[BBC]]|access-date=26 January 2020}}</ref> هن 1974 ۾ بيروت جي آمريڪن يونيورسٽي مان پوليٽيڪل اسٽڊيز ۾ ماسٽر جي ڊگري مڪمل ڪئي ، جتي هن پنهنجي مستقبل جي مڙس اشرف غني سان ملاقات ڪئي. <ref name="telegraph">{{حوالو ويب|url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/afghanistan/11127936/Ashraf-Ghani-inaugurated-Is-Afghanistan-ready-for-a-high-profile-first-lady.html|title=Ashraf Ghani inaugurated: Is Afghanistan ready for a high-profile first lady?|last=Alexander|first=Harriet|date=29 September 2014|via=www.telegraph.co.uk|access-date=26 November 2017}}</ref> جوڙي 1975 ۾ شادي ڪئي ۽ ٻہ ٻار آهن : هڪ ڌيءَ ، مريم غني ، بروڪلن تي بصري فنڪار ، <ref>{{حوالو ويب|url=https://www.nytimes.com/2014/10/15/world/asia/as-afghan-first-lady-rula-ghani-steps-into-public-role-celebration-and-criticism.html|title=Jolting Some, Afghan Leader Brings Wife Into the Picture|last=Walsh|first=Declan|last2=Nordland|first2=Rod|date=14 October 2014|via=www.nytimes.com|access-date=26 November 2017}}</ref> ۽ هڪ پٽ طارق. رولا غني 1983 ۾ [[نيو يارڪ سٽي|نيويارڪ شهر جي]] ڪولمبيا يونيورسٽي مان صحافت ۾ ماسٽر جي ڊگري حاصل ڪئي. هوءَ 2003 ۾ افغانستان موٽي آئي. <ref>{{Cite news|url=https://www.usnews.com/news/world/articles/2015/05/27/ap-interview-afghanistans-first-lady-breaks-taboos|title=AP Interview: Afghanistan's first lady breaks taboos but insists she 'doesn't do politics'|last=O'Donnell|first=Lynne|date=27 May 2015|work=U.S. News & World Report|access-date=5 June 2015|agency=Associated Press}}</ref> [[افغانستان|غني افغانستان]] ، [[لبنان]] ۽ [[آمريڪا جون گڏيل رياستون|آمريڪا]] ۾ شهريت رکي ٿو. <ref name="Guardian"/> <ref>{{حوالو ويب|url=http://english.alarabiya.net/en/perspective/profiles/2014/04/05/Afghanistan-s-next-first-lady-a-Christian-Lebanese-American-.html|title=Afghanistan’s next first lady, a Christian Lebanese-American?|website=english.alarabiya.net|access-date=26 November 2017}}</ref> مبينا طور تي هوءَ [[عربي ٻولي|عربي]] ، [[انگريزي ٻولي|انگريزي]] ، [[فرانسيسي ٻولي|فرينچ]] ، [[پشتو ٻولي|پشتو]] ۽ دري ڳالهائي ٿي . <ref>{{حوالو ويب|url=https://www.csis.org/podcasts/curated-conversations/conversation-afghanistan-first-lady-rula-ghani|title=A Conversation with Afghanistan First Lady Rula Ghani|website=www.csis.org|language=en|access-date=24 December 2020}}</ref> === 2014 کان === 2014 ۾ صدارتي افتتاحي تقريب ۾ ، غني عوامي طور تي سندس زال جو شڪريو ادا ڪيو ، ان کي ويندي هڪ افغان نالي سان ، بي بي گل. <ref name="telegraph">{{حوالو ويب|url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/afghanistan/11127936/Ashraf-Ghani-inaugurated-Is-Afghanistan-ready-for-a-high-profile-first-lady.html|title=Ashraf Ghani inaugurated: Is Afghanistan ready for a high-profile first lady?|last=Alexander|first=Harriet|date=29 September 2014|via=www.telegraph.co.uk|access-date=26 November 2017}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFAlexander2014">Alexander, Harriet (29 September 2014). [https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/afghanistan/11127936/Ashraf-Ghani-inaugurated-Is-Afghanistan-ready-for-a-high-profile-first-lady.html "Ashraf Ghani inaugurated: Is Afghanistan ready for a high-profile first lady?"]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">26 November</span> 2017</span> &#x2013; via www.telegraph.co.uk.</cite></ref> ”مان پنھنجي ساٿي بي بي گل جو شڪر ڪرڻ چاھيان ٿو ته منھنجي ۽ افغانستان جي مدد ڪرڻ لاءِ ،“ صدر غني چيو ، جذباتي ڏسڻ ۾. ”هن هميشه افغان عورتن جي حمايت ڪئي آهي ۽ مون کي اميد آهي ته هوءَ ائين ڪندي رهندي. <ref>{{حوالو ويب|url=https://online.wsj.com/articles/ghani-sworn-in-as-afghan-president-1411974821|title=WSJ|via=online.wsj.com|access-date=26 November 2017}}</ref> <ref>{{حوالو ويب|url=http://southasia.foreignpolicy.com/posts/2014/10/31/the_real_first_ladies_of_afghanistan|title=''Foreign Policy'': The real first ladies of Afghanistan|archive-url=https://web.archive.org/web/20141116214305/http://southasia.foreignpolicy.com/posts/2014/10/31/the_real_first_ladies_of_afghanistan|archive-date=16 November 2014|access-date=26 November 2017}}</ref> مؤرخ علي اي اولومي 2017 ۾ دليل ڏنو ته ، افغانستان جي راڻي ثريا جي مثال جي پيروي ڪندي ، رولا غني ملڪ ۾ عورتن جي حقن لاءِ حقيقي تبديلي آڻڻ ۾ مدد ڪري سگھي ٿي. <ref name="history news network">{{حوالو ويب|url=http://historynewsnetwork.org/article/157243|title=Afghanistan's New President Thinks His Wife Can Play a Decisive Role in the Country's Future Despite Her Gender. Why He's Right.|website=historynewsnetwork.org|access-date=26 November 2017}}</ref> ھوء افغانستان جي پھرين عورتن جي حق لاءِ وڪيل ھئي 15 آگسٽ 2021 تي ، غني افغانستان مان پنھنجي مڙس ، ٻارن ۽ ويجھن ساٿين سان ٿي ويو جئين طالبان ڪابل تي قبضو ڪيو ارگ ، افغان صدارتي محل ، ڪجهه ڪلاڪن بعد طالبان پاران قبضو ڪيو ويو. <ref>{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/world/russia-central-asia/article/3145084/joe-biden-approves-additional-us-forces-help-remove|title=President Ashraf Ghani flees Afghanistan as Taliban enters Kabul|date=15 August 2021|work=South China Morning Post|access-date=15 August 2021|agency=Reuters|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.seattletimes.com/nation-world/afghan-government-collapses-as-ghani-flees-the-country/|title=Afghan government collapses as Ghani flees the country|date=15 August 2021|work=Seattle Times|access-date=15 August 2021|agency=New York Times|language=en}}</ref> 18 آگسٽ 2021 تي ، [[گڏيل عرب امارتون|گڏيل عرب امارات]] جي حڪومت چيو ته غني خاندان پنھنجي ملڪ ۾ ھو. <ref>{{Cite news|url=https://apnews.com/article/afghanistan-taliban-protest-kabul-jalalabad-61e4bfcc8027e3952ee85c448773299b|title=Taliban violently disperse rare protest, killing 1 person|date=18 August 2021|work=[[Associated Press]]|access-date=18 August 2021}}</ref> == پڻ ڏسو == * حامد ڪرزئي * حشمت غني احمد زئي * افغانستان جون راڻيون == حوالا == [[زمرو:جيئرا ماڻهو]] [[زمرو:1948ع جون پيدائشون]] [[زمرو:افغانستان جون عورتون]] [[زمرو:جيوت ماڻهو]] 8tfnyk56o8tmsno07z63nrgjlpdihd0 0 69382 295192 249876 2024-11-06T10:25:25Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295192 wikitext text/x-wiki {{ڄاڻخانو شخصيت|name=سلطانہ ڪمال|image=|image_size=|occupation=سرگرم ڪندڙ|birth_date={{1950}}|spouse=سپريو چڪرورتي|alma_mater=[[ڊاڪا يونيورسٽي]]|education=[[ماسٽر آف آرٽس | ايم اي]]|awards=[[جان ھمفري فريڊم ايوارڊ]] ، [[اننيا ٽاپ ٽين اوارڊز]] (1995)}} [[Category:Articles with hCards]] '''سلطانه ڪمال''' هڪ بنگلاديشي وڪيل ۽ انساني حقن جي ڪارڪن آهي. هوءَ ايون ساليش مرڪز جي ايگزيڪيوٽو ڊائريڪٽر طور ڪم ڪري ٿي ، هڪ شهري حقن جي تنظيم. <ref>{{حوالو ويب|url=http://www.askbd.org/web/?page_id=423|title=Members of Ain o Salish Kendra (ASK)|publisher=ASK Official site|access-date=20 December 2013}}</ref> <ref>{{ڪتابن مان حوالا|title=Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh|last=Ahmad|first=Sayeed|publisher=[[Asiatic Society of Bangladesh]]|year=2012|editor-last=Islam|editor-first=Sirajul|editor-link=Sirajul Islam|edition=Second|chapter=Ain o Salish Kendra|editor-last2=Jamal|editor-first2=Ahmed A.|chapter-url=http://en.banglapedia.org/index.php?title=Ain_o_Salish_Kendra}}</ref> 2006 ۾ ، هن بنگلاديش جي نگران حڪومت ۾ صلاحڪار طور ڪم ڪيو ، صدر عاج الدين احمد جي اڳواڻي ۾ 2006-2008 بنگلاديشي سياسي بحران دوران . <ref>{{Cite news|url=http://www.dailysangram.com/news_details.php?news_id=96190|date=14 September 2012|access-date=13 September 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20131221081146/http://www.dailysangram.com/news_details.php?news_id=96190|archive-date=21 December 2013|publisher=Daily Sangram|language=bn|script-title=bn:অধ্যাপক গোলাম আযম রাজাকার আল বদর আল শামস বা শান্তি কমিটি কোনোটিরই প্রধান ছিলেন না|title=آرڪائيو ڪاپي|accessdate=10 September 2021|archivedate=21 December 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131221081146/http://www.dailysangram.com/news_details.php?news_id=96190}}</ref> ڪمال ، ٽنين صلاحڪارن سان گڏ ، نگران حڪومت کان استعيفيٰ ڏني <ref>{{Cite news|url=http://www.thedailystar.net/2006/12/12/d6121201022.htm|title=No scope for work|date=12 December 2006|work=[[The Daily Star (Bangladesh)|The Daily Star]]|access-date=2 March 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20121024084912/http://www.thedailystar.net/2006/12/12/d6121201022.htm|archive-date=24 October 2012}}</ref> هن جي ماءُ صوفيه ڪمال بنگلاديش جي آزادي جي جنگ ۾ حصو وندڙ هئي.  == ابتدائي زندگي ۽ تعليم == سلطانه 1950 ۾ ڪمال الدين احمد ۽ صوفيه ڪمال جي گهر ۾ پيدا ٿي. صوفيه هڪ اديب ۽ شاعر هئي. <ref>{{حوالو ويب|url=http://www.settlequakers.org.uk/opening_14.html|title=Settle Quaker Meeting|archive-url=https://web.archive.org/web/20131220005054/http://www.settlequakers.org.uk/opening_14.html|archive-date=20 December 2013|access-date=9 September 2012}}</ref> هوء ليلا ناگ جي ناري شيخه مندير ۾ داخلا ورتي وئي. هن ايس ايس سي عظيم پور گرلز هاءِ اسڪول مان ۽ اي ايس سي هولي ڪراس ڪاليج مان پاس ڪئي. هن ڊاڪا يونيورسٽي مان ماسٽرس حاصل ڪئي. 1978 ۾ ھن پنھنجي ايل ايل بي مڪمل ڪئي. هن بي سي ايس جو امتحان پاس ڪيو. 1981 ۾ ھن حاصل ڪيو ماسٽرس ڊويلپمينٽ اسٽڊيز وومين اينڊ ڊولپمينٽ ان [[نيدرلينڊز|هالينڊ ۾]] . == سناليندڙ == سلطانه پنهنجي ڪيريئر جي شروعات ميوزڪ ڪاليج ۾ استاد طور ڪئي. هوء بنگلاديش تمباڪو ڪمپني ۾ شامل ٿي. 1976 ع ۾ هوء خادم نگر، ۾ هڪ بين الاقوامي نفل خدمت ۾ داخل Sylhet . 1990 تائين هن ڪم ڪيو ويٽنامي ٻيڙين جي ماڻهن لاءِ هانگ ڪانگ ۾ گڏيل قومن جي قانوني صلاحڪار جي طور تي. 1996 ۾ ، هن ڪينيڊا جي انساني حقن جي گروپ رائٽس اينڊ ڊيموڪريسي کان جان همفري فريڊم ايوارڊ کٽيو. <ref>{{حوالو ويب|url=http://www.dd-rd.ca/site/humphrey_award/index.php?subsection=about_the_award|title=John Humphrey Freedom Award 2009|last=|year=2010|publisher=Rights & Democracy|archive-url=https://web.archive.org/web/20110927210443/http://www.dd-rd.ca/site/humphrey_award/index.php?subsection=about_the_award|archive-date=27 September 2011|access-date=11 May 2011}}</ref> 1971 ۾ ، ھوءَ به شامل ٿي وئي مکتي باھني ۾ ۽ آزادي پسند ويڙهاڪن لاءِ بنگلاديش فيلڊ اسپتال اگرتالا ۾. سلطانه ۽ سندس ٻيڻ سعديه چئين مان عورتون هيون جن کي آزاديءَ جي جنگ ۾ سندن ڪردار جي ڪري CNC جي خاص ايوارڊ مليو. هوءَ اخبارن ۽ رسالن ۾ لکي ٿي سماجي ، قانوني ۽ صنفي مسئلن تي. هن عورتن جي قانوني حقن بابت هڪ ڪتاب ڇپايو ''آهي جنهن'' جو عنوان آهي منوبير نشانڪا مون انگريزيءَ ۾ ترجمو ڪيو آهي ''ان جي بي خوف ذهن'' جي عنوان هي. هن جي تازن اشاعتن ۾ شامل آهن ”منابدڪر ، راشٽر او سماج“ (انساني حق ، رياست ۽ سماج) ۽ چيلم ڪوٿي جينو نيلمار نڪ ، گذريل پنجن پنجن سالن دوران هن جي لکيل مضمونن جو مجموعو. هن 30 کان وڌيڪ ملڪن جو سفر ڪيو ايشيا ، آفريڪا ، آسٽريليا ۽ پئسفڪ ، گڏيل قومن ۽ ڪئناڊا ۽ يورپ ۾ پيشه ورانه صلاحيت ۾ انساني ۽ عورتن جي حقن سان لاء لڳاپيل مسئلن کي حل ڪرڻ لاءِ. هن وقت هوءَ عين ساليش مرڪز (ASK) جي ايگزيڪيوٽو ڊائريڪٽر آهي. ان کان علاوه هوءَ هاڻي اسان جي عورتن جي خلاف وي اين اين وائلنس اينڊ الائنس جي چيئرپرسن ۽ ٽرانسپيرنسي انٽرنيشنل بنگلاديش جي چيئرپرسن آهي. هوءَ چٽاگانگ هيل ٽريڪٽس ڪميشن جي پڻ چيئرپرسن آهي. هوءَ آهي فريڊم فائونڊيشن ۽ پروٽيڪي بنگلاديش جي قائم ڪيل امرتيا سين ، گانڌي آشرم ٽرسٽ ، روڪيه ميموريل فائونڊيشن ، نيشنل ڪائونسل ميمبر بنگلاديش ماهالا پرديش ، بنگلاديش يونيسڪو نيشنل ڪميشن جي ميمبر ، نيشنل ليگل ايڊ ڪميٽي ، دي بليو پلانٽ انيشيئيٽو. ، ايشيا پيسفڪ فورم فار وومين لا اينڊ ڊولپمينٽ (ريجنل نيٽورڪ) جي ميمبر ، عورتون مسلمان قانونن تحت رهنديون (انٽرنيشنل نيٽورڪ) ، سائوٿ ايشينز فار هيومن رائيٽ ۽ ڏکڻ ايشيائي پارٽنرشپ آڪيترن ۾. هوءَ آڪٽوبر 2006 ۾ نگران حڪومت جي صلاحڪار مقرر ڪئي وئي هئي جنهن مان هن 3 ٻين ساٿين سان گڏ ڊسمبر ۾ استعيفيٰ ڏني جيڪا ليفٽيننٽ جنرل جي مدد ڪئي. موئن اقتدار سناليو. شيخ حسينه دعويٰ ڪئي ته اهي پارلياماني چونڊون ڪرائڻ سميت پنهنجون ذميواريون نڀائڻ ۾ ناڪام ويون. <ref>{{Cite news|url=http://archive.thedailystar.net/newDesign/cache/cached-news-details-263283.html|title=Hasina rejects interim govt formula|date=31 December 2012|work=The Daily Star|agency=UNB|access-date=10 September 2021|archive-date=4 March 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304074912/http://archive.thedailystar.net/newDesign/cache/cached-news-details-263283.html|dead-url=yes|accessdate=10 September 2021|archivedate=4 March 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304074912/http://archive.thedailystar.net/newDesign/cache/cached-news-details-263283.html}}</ref> سلطانه سرگرم هئي a ''ارن جي هڪ تنظيم ڪچي ڪنار'' ميلا ، ثقافتي گروپ سانگسڪرتي اسيمبلي ، ثقافتي خودمختياريءَ لاءِ جدوجهد ۽ ’69 جي وڏي بغاوت سان گڏوگڏ ٻين سماجي تحريڪن ۾. سلطانه مشهور ڊراما گروپ ”ناگورڪ ناٽيا سمپروڊئي“ جي باني ميمبر هئي ۽ هن پنهنجي اڳين پروڊڪشنز ۾ اهم ڪردار ادا ڪيا آهن. == اوارڊ == * اننيا ٽاپ ٽين اوارڊ (1995) == ذاتي زندگي == سلطانہ جي شادي سپريا چڪرورتي سان ٿي آهي ، جيڪو سلهٽ ۾ هڪ وڪيل آهي.  == حوالا ==   [[زمرو:جيئرا ماڻهو]] [[زمرو:1950ع جون پيدائشون]] [[زمرو:بنگلاديش ۾ عورتون]] [[زمرو:بنگلاديشي عورتون]] [[زمرو:فيمينزم ۽ لوڪ وارتا ڏکڻ ايشيا]] [[زمرو:جيوت ماڻهو]] 96qf0nux3znooycuwy2rawgpaqbwwk5 0 70810 295183 250548 2024-11-06T09:56:45Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295183 wikitext text/x-wiki [[File:Cybernetics.jpg|thumb|Principle diagram of a cybernetic system with a feedback loop]] '''سائبرنيٽيڪس''' (Cybernetics) هڪ ٽرانس ڊسپلنري <ref name="transdisciplinary">{{cite journal |last = Müller |first = Albert |title = A Brief History of the BCL |journal = Österreichische Zeitschrift für Geschichtswissenschaften |year = 2000 |volume = 11 |issue = 1 |pages = 9–30 |url = http://bcl.ece.illinois.edu/mueller/index.htm |access-date = 2012-06-06 |archive-date = 2012-07-22 |archive-url = https://web.archive.org/web/20120722174103/http://bcl.ece.illinois.edu/mueller/index.htm |url-status = dead }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120722174103/http://bcl.ece.illinois.edu/mueller/index.htm |date=2012-07-22 }}</ref> ۽ ”انٽيڊسپلينري“ طريقو آهي<ref>"Cybernetics spilled out all over the disciplinary map. It was a strongly interdisciplinary field, or, better, an antidisciplinary one: it did not aggregate disiplinary perspectives; it rode roughshod over disciplinary boundaries..." Pickering, A. (2010). The cybernetic brain: Sketches of another future. University of Chicago Press. Pafe 9</ref>، جنهن جو لاڳاپو ضابطو رکندڙ ۽ مقصدي نظام ان جي جوڙجڪ، رڪاوٽن ۽ امڪانن سان آهي. نظم و ضبط جو بنيادي تصور سرڪلر سبب ڄاڻڻ جي طاقت يا فيڊ بئڪ آهي - يعني، جتي ڪمن جا نتيجا وڌيڪ عمل لاءِ اِن پٽ طور ورتو وڃي ٿو. سائبرنيٽيڪس اهڙن عملن سان لاڳاپو رکي ٿو جڏهن ته اهي مجسم آهن<ref>Ashby, W. R. (1956). An introduction to cybernetics. London: Chapman & Hall.</ref>، بشمول ماحولياتي، ٽيڪنالاجي، حياتياتي، سنجيدگي، ۽ سماجي نظام، ۽ عملي سرگرمين جي حوالي سان جهڙوڪ ڊزائيننگ، سکيا، انتظام، ڳالههٻولهه ۽ پاڻ سائبرنيٽيڪس جو اڀياس. == سمجهاڻي == سائبرنيٽيڪس جو شبد يوناني لفظ kybernetes مان نڪتل آهي، جنهن جي بنيادي معنيٰ آهي اسڪاندر، يعني ٻيڙيءَ جو سرواڻ ۽ ماهر ملاح. 1948 ۾، Norbert Wiener پهريون ڀيرو سائبرنيٽيڪس اصطلاح متعارف ڪرايو. عموماََ سائبرنيٽيڪس جو اصطلاح لاءِ اها ڪلپنا به عام آهي ته هي سائبر معنيٰ يا ڪنٽرولنگ ۽ نيٽڪس netics معنيٰ ڀائيواري يا نيٽ ورڪ جو مجموعو پڻ سمجهيو ويندو آهي، پر ان مفروضي جو سبب شايد اهو آهي ته 1970ع جي ڏهاڪي ۾ پيدا ٿيل سي ڊي سي سائبر CDC Cyber، نالي سان ڪمپيوٽرن جي ڪري ڪمپيوٽرن ۽ نيٽ ورڪ تصورن کي ملائي ڇڏيو ويو هجي. ٻيو ويچار اهو آهي ته لفظ ڪيبرنان kybernan هڪ مرڪب لفظ آهي جنهن جي معنيٰ آهي سائبر يا سرشتو ۽ ics- suffix معنيٰ اڀياس يا -yat جو مرڪب لفظ آهي. سائبرنيٽڪس هڪ سرشتي ۾ رابطي ۽ ڪنٽرول جي ڪم جي وِديا آهي. يعني، ان جي وسيلي ڪنهن به سسٽم (جيوَ (جاندار) يا بي جاندار) ۾ ٿيندڙ واقعن تي ڪنٽرول ڪيو ويندو آهي. جڏهن ته ضابطي يا ڪنٽرول جو عمل جو پنهنجو پاڻ، سرشتي جي پنهنجي اندر ۽ نظام ۽ ان جي ماحول ۾ ٿيندڙ ڪميونيڪيشن ۽ رابطن تي دارومدار هوندو آهي ۽ اهڙيءَ طرح اندرئين ۽ ٻاهرئين ماحول مان حاصل ڪيل ڄاڻ (رد عمل) جي بنياد تي ضابطو يا ڪنٽرول جو عمل، جيڪو نظام کي هڪ موزون ۽ گهربل روپ (خودتنظيم) ڏانهن وٺي وڃي ٿو. ڄڻ ته سائبرنيٽڪس جا ٻه مکيه ڪارڻ آهن. 1- راءِ يا فيڊبيڪ ۽ 2- پاڻ ضابطو يا خودڪار ضابطو (آٽوريگيوليشن). == حوالا == {{حوالا|2}} == ٻاهريان ڳنڍڻا == <!-- This section should only contain links to most notable websites about cybernetics in general. Website about specific fields of cybernetics should be listed in the related specific Wikipedia article. --> {{Sister project links |wikt = cybernetics |commons= Category:Cybernetics |b = Systems Theory/Cybernetics }} ; جنرل * [http://www.bu.edu/wcp/Papers/Comp/CompJurc.htm Norbert Wiener and Stefan Odobleja - A Comparative Analysis] * [http://bactra.org/notebooks/cybernetics.html Reading List for Cybernetics ] * [http://pespmc1.vub.ac.be/DEFAULT.html ''Principia Cybernetica Web''] * [https://web.archive.org/web/20091213161047/http://pespmc1.vub.ac.be/asc/indexasc.html Web Dictionary of Cybernetics and Systems] * [http://www.gwu.edu/~asc/slide/s1.html Glossary Slideshow (136 slides)] * {{cite web |title=Basics of Cybernetics |url=http://www.smithsrisca.demon.co.uk/cybernetics.html |access-date=2016-01-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100811013353/http://www.smithsrisca.demon.co.uk/cybernetics.html |archive-date=2010-08-11 }} * {{YouTube|_hjAXkNbPfk|What is Cybernetics? Livas short introductory videos}} ; سماج * [http://www.asc-cybernetics.org/ سائبرنيٽڪس لاء آمريڪي سوسائٽي] * [http://www.ieeesmc.org/ IEEE Systems, Man, & Cybernetics Society] * [https://web.archive.org/web/20150226115753/http://3rd-street.net/Group/index.php/index.php?topic=68.msg216#msg216 International Society for Cybernetics and Systems Research] * [http://www.cybsoc.org The Cybernetics Society] jmql6nup7xmhalscyncyuhb0p2wrb53 0 71625 295096 249338 2024-11-06T03:36:06Z هوتچند 19261 /* گيلري */فائل 295096 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = نارائڻ سروور | other_name = | nickname = | settlement_type = ڳوٺ | image_skyline = Narayan Sarovar, awesome temple.JPG | image_alt = | image_caption = نارائڻ سروور | pushpin_map = India Gujarat#India | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = گجرات، ڀارت ۾ بيھڪ | coordinates = {{coord|23.675|N|68.538|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ملڪ | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = رياست | subdivision_name1 = [[گجرات]] | subdivision_type2 = ضلعو | subdivision_name2 = ڪڇ | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = 0.759 | elevation_footnotes = | elevation_m = 8.285 | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Gujarati language|Gujarati]], [[Hindi language|Hindi]] | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 370627 | area_code_type = Telephone code | area_code = 2832 | registration_plate = GJ-12 | website = {{URL|gujaratindia.com}} | footnotes = }} '''نارائڻ سروور''' ([[انگريزي ٻولي|انگريزي]]: Narayan Sarovar) يا '''نارائڻسر''' ('''انگريزي''': Narayansar) [[ھندستان]] جي [[گجرات]] صوبي جو ھڪ ڳوٺ ۽ [[هندوڌرم|ھندو ڌرم]] سان واسطو رکندڙ ماڻھن لاءِ ھڪ پوتر ماڳ آھي. ھي ڳوٺ [[ڪڇ]] ضلعي جي [[لکپت]] تعلقي ۾ ڪوري کاريء (Kori Creek) کان ٿورو اوڀرڀرو آھي. ھن شھر جو ڪڇ جي شھر [[ڀڄ]] کان مفاصلو 210 ڪلوميٽر آھي<ref name=":0"><nowiki>http://sktourism.info/gujarat/koteshwar</nowiki> & narayan_sarovar.html</ref>. قديم ڪوٽيشور مندر ھتان فقط چار ڪلوميٽر پري آھي. ھتي ھڪ چارديواريءَ اندر ست خوبصورت مندر ٺھيل آھن جن تي حاضري ڀرڻ لاءِ ڪيترائي ھندو ياتري ھتي اچن ٿا. انھيءَ چار ديواريءَ جي پکيڙ 164<math>\times</math> 62.5 چورس فوٽ آھي. اھي مندر ڪڇ رياست جي راجا رائو ديشالجيءَ جي گھر واري ويگھلي مھاڪنور 1734ع ڌاري تعمير ڪرايا ھئا. ھي ڳوٺ عربي سمنڊ جي ڪناري تي آباد آھي ۽ پراڻي زماني ۾ ھن ڳوٺ جي چوڌاري گپ چڪ ھوندي ھئي ۽ ماڻھن کي اچ وڃ ۾ تڪليف کي منھن ڏيڻو پوندو ھو. آنھيءَ مسئلي کي منھن ڏيڻ لاءِ 1863ع ۾ گوگلداس ليلاڌر پادشا اٽڪل 2500 پائونڊ خرچ ڪري 3000 فوٽ ڊگھو ۽ 15 فوٽ ويڪرو پڪو رستو (Causeway) ٺھرايو ھو<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=dLUBAAAAYAAJ&pg=PA210#v=onepage&q&f=false|title=Gazetteer of the Bombay Presidency: Cutch, Palanpur, and Mahi Kantha|date=1880|publisher=Printed at the Government Central Press|language=en}}</ref>. ھندستان جي ورھاڱي کان پوءِ ڀارت سرڪار ھتي ٻيھر پڪو رستو ٺھرايو. پراڻي زماني ۾ ھن ڳوٺ جي ڀرسان ھڪ وڏي ڍنڍ ھوندي ھئي. ھن ڍنڍ ۾ [[سنڌو درياھ|سنڌونديءَ]] جي پراڻ شاخ اچي ڇوڙ ڪندي ھئي. [[سڪندر اعظم]] جڏھن [[سنڌ]] ۾ آيو تہ ھو پراڻ نديءَ وسيلي ھن ڍنڍ تائين پھتو ھو. 1819ع واري زلزلي کان پوءِ سنڌو ندي پنھنجو رخ ڦيرائي وئي ۽ ھيءَ ڍنڍ ويران ٿي وئي. ھن ڍنڍ جي ڀر ۾ ادي نارائڻ جو قديم مندر ٺھيل ھو. ھن ۽ ٻين مندرن جو انتظام پھريائين دوارڪا جي سنسياسين جي ھٿ ۾ ھو پر بعد ۾ اھو انتظام [[جونا ڳڙھ|جھوناڳڙھ]] کان آيل ھڪ سنياسي نارنگر اچي سنڀاليو. ھن تلاءُ جي چئني پاسي ڊگھا ۽ وشال بند ٺھرايا. ھن پٿرن جي ڀتين ۾ سوراخ ڪري 1054<math>\times</math> 990 چورس فوٽن جي ايراضيءَ ۾ سنان گھر (غسل خانا) ٺھرايا ۽ ڀتين تي خوبصورت چٽسالي ڪئي. اوڀر واري پاسي کان ھنن مندرن ڏانھن وڃڻ لاءِ چاڙھيون ٺھرايون ۽ گڏوگڏ رھائش لاءِ ڌرمشالا ئون تعمير ڪرايون. == مذھبي اھميت == ھندو عقيدي مطابق، ڀارت ۾ پنج مقدس ڍنڍون آھن جن کي ملائي ”پنچ سروور“ سڏيو وڃي ٿو: [[مانسروور]]، [[بندو سروور]]، نارائڻ سروور، پمپا سروور ۽ [[پشڪر ڍنڍ|پشڪر سروور]]<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=nxtnsT8CdZ4C&pg=PA112&dq=narayan+sarovar&hl=en&ei=jZa1TbzPDsrKrAe0j-3IDQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=9&ved=0CFIQ6AEwCA#v=onepage&q=narayan%20sarovar&f=false|title=Encyclopaedia of Tourism Resources in India|last=Sajnani|first=Manohar|date=2001|publisher=Gyan Publishing House|isbn=978-81-7835-018-9|language=en}}</ref>. ھندو عقيدي مطابق، ڀارت جي ھڪ مقدس ندي سرسوتي ندي آھي. اھا ندي موجودھ نارائڻ سروور واري ڍنڍ کي پنھنجي پوتر پاڻيءَ سان ڀريندي ھئي ۽ اتيئي سمنڊ ۾ ڇوڙ ڪندي ھئي<ref>{{حوالو_ويب|url=https://hindunet.org/hindu_history/sarasvati/sarasvati_river/history.html|title=Sarasvati River: History|last=kalyan97@hotmail.com|website=hindunet.org|access-date=2022-03-21}}</ref>. انھيءَ ڪري نارائڻ سوروور ڳوٺ کي ھندو ڌرم جو ھڪ انتھائي مقدس ماڳ سمجھيو وڃي ٿو<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=P7EHTBl_pyQC&q=koteshwar,+kutch&pg=PA326|title=Gujarat–Daman–Diu: A Travel Guide|last=Ward|date=1998|publisher=Orient Longman Limited|isbn=978-81-250-1383-9|language=en}}</ref>. ھي ڳوٺ ڪڇ جو سڀ کان پراڻو تيرٿ آستان آھي.ھن ماڳ بابت ھندو ڌرم جي ڪتابن ۾ ڪئين روايتون لکيل آھن جن مان ڪجهه جو ذڪر ھيٺ ڪجي ٿو<ref>محمد سومار شيخ: ڪڇين جاقول، سنڌي ادبي بورڊ ڄامشورو، 1977. ھي ڪتاب پڙھڻ لاءِ ھن ڳنڍڻي تي ٺڙڪ ڪريو: http://www.sindhiadabiboard.org/catalogue/folk_litrature/Book32/Book_page2.html</ref>: * ڀڳوان يا برھما پھرين پرچيتا کي پيدا ڪري موڪليو، سو اچي ھن جڳھ تي عبادت ڪرڻ لڳو. وشنو مھا مايا موڪلي ھن کي عبادت کان روڪيو تہ ھن ڪاوڙجي ٽانڊا وسائڻ شروع ڪيا ۽ خلقت سڙڻ لڳي، تنھن تي وشنوءَ رحم ڪري پنھنجي پير جي آڱوٺي سان پاڻيءَ جي ڌارا وھائي جنھن اچي پرچيتا جي ڪاوڙ وسائي ۽ انھيءَ ورھايل پاڻيءَ کي نارائڻ سروور نالو مليو. * دش پرجاپتيءَ جا ڏھ ھزار پٽ ھئا. ھريشو کين بڌايو تہ دنيا ڪجهه ڪونھي، آتما جي ڇوٽڪاري لاءِ ڪجهه ڪريو. انڪري ھريشو ڀائرن سميت سنڌونديءَ جي ڇوڙ وٽ نارائڻ سروور ۾ وھي تپسيا ۾ لين ٿيا. * ھندوئن جو اوتار رامچندر بہ ھن جڳھ تي آيو ھو. == ميلا == ھتي سال ۾ ٻہ ميلا لڳن ٿا. پھريون [[چيٽُ|چيٽ]] (مارچ - اپريل) جي مھيني ۾ ۽ ٻيو [[ڪَتِي|ڪتي]] مھيني جي 15 تاريخ (نومبر - ڊسمبر) تي. ھنن ڏينھن تي ھزارين [[ھندو]] ھتي گڏ ٿيندا آھن ۽ پرلوڪ پڌاري ويل پنھنجن عزيزن جي استي سمنڊ جي حوالي ڪندا آھن. ھتي ياترين کي رھائش ۽ کاڌي پيتي جون سھوليتيون ميسر ڪيون وڃن ٿيون<ref name=":0" />. == گيلري == <gallery mode="packed" heights="134"> Narayan Sarover Temple, Kachchh - panoramio.jpg|نارائڻ سروور جو وڏو مندر Narayan sarovar2.jpg|نارائڻ سروور جي وڏي مندر جو اندريون ڏيک Narayan Sarovar temple 2014-01-27 13-21.jpg|وشنو مندر Narayan sarovar3.jpg|مندر Narayan sarovar6.jpg|گيسٽ ھائوس Narayan sarovar1.jpg|پراڻو داخلي دروازو Narayan Sarovar.jpg|نارائڻ سروور جو ھڪ نظارو Chinkara.jpg|نارائڻ سروور علائقي جو ڳاڙھو ھرڻ </gallery> == حوالا == [[زمرو: ھندستان جا شھر، وسنديون ۽ واھڻ]] k9zoq12dzpvrqpstyhchqd1gmei9406 0 71637 295099 248383 2024-11-06T03:44:38Z هوتچند 19261 /* گيلري */ 295099 wikitext text/x-wiki {{بهترين مضمون|اپريل 2022}} {{Infobox settlement | name = بڪانير | native_name = <!-- Please do not add any Indic script in this infobox, per WP:INDICSCRIPT policy. --> | other_name = | settlement_type = شھر | image_skyline = {{Photomontage | photo1a = The Laxmi Niwas Palace, Bikaner, Rajasthan.jpg | photo2a = 20191211 Junagarh Fort, Bikaner, India 1547 8077 DxO.jpg | File:Kotgate,bikaner.jpg | photo3a = | size = 280 | spacing = 1 | position = centre | border = 0 | color = white }} | image_alt = | image_caption = مٿان کان: لڇمي نواس محل، جھوناڳڙھ قلعو | nickname = Bikana | map_caption = | pushpin_map = India Rajasthan#India | pushpin_label_position = right | coordinates = {{coord|28|01|00|N|73|18|43|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ملڪ | subdivision_name = {{IND}} | subdivision_type1 = رياست | subdivision_name1 = راجستان | subdivision_type2 = ضلعو | subdivision_name2 = بڪانير | established_title = شھر جو | established_date = 1488ع | founder = رائو بڪا جي | governing_body = ميونسپل ڪارپوريشن | unit_pref = Metric | area_total_km2 = 270 | area_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 242 | population_footnotes = | population_total = 644,406 | population_as_of = 2011 | population_density_km2 = auto | demographics_type1 = [[Language]] | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = | demographics1_title2 = Additional&nbsp;official | | demographics1_title3 = Regional | demographics1_info3 = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 3340XX | area_code_type = Telephone code | area_code = +91 151 | registration_plate = RJ-07 | }} [[File:Ganga Singh c1930.jpg|thumb|left|بڪانير جو مھا راجا گنگا سنگھ (1880ع - 1943ع)]] [[File:Indira gandhi canal near Lakhuwali.jpg|thumb|اندرا گانڌي واھ جنھن کي راجستان ڪينال بہ چيو وڃي ٿو]] '''بڪانير''' ([[انگريزي]]: Bikaner ({{Audio|Bikaner.ogg|ٻُڌو|help=no}})) [[ھندستان]] جي [[راجستان]] رياست جو شھر آھي<ref>{{حوالو_ويب|url=http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=بيڪانير|title=بيڪانير : (Sindhianaسنڌيانا)|website=www.encyclopediasindhiana.org|language=sd|access-date=2022-04-04}}</ref>. ھي شھر جئپور کان اتر اوڀر ۾ 330 ڪلوميٽر (205 ميل) پري آباد آھي. ھي بڪانير ضلعي ۽ ڊويزن جو مرڪزي شھر آھي. ھي ھندستان جي انھن شھرن مان ھڪ آھي جن جو ذڪر شاعرن جي سرتاج [[شاھ عبداللطيف ڀٽائي|حضرت شاھ عبدللطيف ڀٽائيءَ]] پنھنجي شاعريءَ ۾ ڪيو آھي. بڪانير [[ڀارت]] جي هڪ اڳوڻي رياست ھئي، جنھن کي 1950ع ۾ جئپور سان ملائي، راجستان رياست جو بنياد رکيو ويو. ھن شھر جو بنياد 1488ع ۾ رائو بڪارجي (Rao Bikarji) وڌو<ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.tourism.rajasthan.gov.in/|title=Bikaner Tourism: Places to Visit in Bikaner, Sightseeing Tour - Rajasthan Tourism|website=www.tourism.rajasthan.gov.in|language=en-IN|access-date=2022-03-27}}</ref>. 1928ع ۾ گنگا واھ ۽ 1987ع ۾ اندرا گانڌي واھ کوٽجڻ کان پوءِ ھن شھر جي زرعي پيداوار ۾ خاطر خواھ واڌارو آيو ۽ اڄڪلھ ھي شھر راجستان رياست جو چوٿون وڏو شھر آھي. ھي شھر پنھنجي تاريخي عمارتن ۽ تاريخي يادگارن سبب راجستان ۾ ھڪ خاص حيثيت رکي ٿو. == تاريخ == پندرھين صدي عيسويءَ کان اڳ بڪانير وارو علائقو ھڪ سڃو ريگستاني علائقو ھو جنھن کي جنگلاديش يا جنگل پرديش سڏيو ويندو ھو يعني اھو ديس جنھن ۾ فقط جھنگ ئي جھنگ ھجي<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=F149AAAAMAAJ&q=Jangal+desh|title=Studies in Rajput History|last=Qanungo|first=Kalika Ranjan|last2=Kānūnago|first2=Kālikā Rañjana|date=1960|publisher=S. Chand|language=en}}</ref>. 1488ع ۾ رائو بڪار ھي شھر ٻڌرايو. رائو بڪار[[جوڌپور]] جي باني مھاراجا جوڌا راٺوڙ جو وڏو پٽ ھو. جيتوڻيڪ ھي شھر ٿر جي ريگستان ۾ قائم ٿيو پر ھي شھر ھندستان کان وچ ايشيا ڏانھن ويندڙ تاريخي واپاري رستي تي قائم ڪيو ويو. انڪري ھتي وڻج واپار جا سٺا امڪان موجود ھئا. رائو بڪا ھندستان جي ٿر واري علائقي ۾ پنھنجي ھڪ رياست قائم ڪئي جنھن کي بڪانير رياست نالو ڏنو ويو. ھيءَ 1465ع کان وٺي 1947ع تائين ھندستان جي رياست رھي. بڪانير شھر ھن رياست جي گاديءَ جو ھنڌ رھيو. 1478ع ۾ رائو بڪا ھتي ھڪ قلعو تعمير ڪرايو جيڪو ھاڻي کنڊرن ۾ بدلجي ويو آھي<ref name=":0">https://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A8%D9%8A%DA%AA%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%B1</ref>. 30 مارچ 1949ع تي بڪانير رياست کي راجستان رياست ۾ ضم ڪيو ويو. بڪانير شھر ۽ رياست مغلن جي دور ۾ خوشحاليءَ جي عروج تي رھي. انھيءَ دور ۾ ھن رياست جو راجا راءِ سنگھجي شھنشاھ اڪبر ۽ جھانگير جو ھڪ اھم فوجي ڪمانڊر ۽ ڀروسي وارو راجا ھو. ھن ميواڙ جي راجائن سان جنگيون ڪري ميواڙ رياست جو اڌو اڌ حصو فتح ڪري ورتو جنھن ڪري مغل بادشاھن کيس انعامن ۽ اڪرامن سان نوازيو ۽ کيس گجرات ۽ برھان پور ۾ جاگيرون ڏنيون. انھن جاگيرن مان ھن تمام گھڻو ناڻو ڪمايو. ھن ھتي ھڪ نئون قلعو تعمير ڪرايو جنھن کي چنتامني درگ نالو ڏنو ويو. اھو قلعو اڄڪلھ جھونا ڳڙھ قلعي جي نالي سان مشھور آھي ۽ تعمير جي فن جو ھڪ نادر نمونو آھي<ref>Trudy Ring, Robert M. Salkin, Paul E. Schellinger, Sharon La Boda, Noelle Watson, Christopher Hudson, Adele Hast; (1994) International Dictionary of Historic Places: Asia and Oceania; Taylor and Francis </ref>. ھي قلعو ھڪ اھڙي ميدان تي ٺاھيو ويو آھي جنھن جي سامونڊي مٿاڇري کان اوچائي 230 ميٽر (760 فوٽ) آھي. مھاراجا ڪرن سنگھ جنھن ھتي 1631ع کان 1639ع تائي راڄ ڪيو، تنھن ھتي ھڪ عاليشان محل تعمير ڪرايو جيڪو ڪرن محل جي نالي سان مشھور آھي. پوءِ وارن راجائن ھن محل کي وڌيڪ سينگاريو. راجا انوپ سنگھجي ھتان جو 1669ع کان 1698ع تائين راجا جو. ھن قلعي ۽ ڪرن محل ۾ ڪافي واڌارا ڪيا. ھن پنھنجي ڪٽنب جي عورتن ۽ ٻارن لاءِ عاليشان قسم جا زنانا ڪوارٽر ٺھرايا. ھن ڪرن محل کي وڌيڪ سينگاريو ۽ ان سان گڏ ديوان عام نالي ھڪ وڏو ھال ٺھرايو جتي پنھنجي رعيت ۽ مھمانن سان ملاقاتون ڪندو ھو. راجا گج سنگھ جو راڄ 1747ع کان 1787ع تائين ھليو. ھن بہ چندرا محل جي ٻيھر مرمت ڪري ان کي خوبصورت بنايو ۽ انھيءَ محل جو نالو چندر محل رکيو. مھاراجا سورت سنگھ 1767ع کان 1818ع تائين ھتان جو راجا رھيو. ھن ديوان عام ۾ شيشي جو وڻندڙ ڪم ڪرايو ۽ ڀتين تي من موھيندڙ گلڪاري ڪرائي. ھن جھونا ڳڙھ قلعي کي مضبوط بنائڻ لاءِ بہ چڱو ناڻو خرچ ڪيو. ارڙھين صديءَ ۾ بڪانير ۽ جوڌپور جي ٺاڪرن وچ ۾ ڪجهه اڻبڻت ٿي ۽ ساڳئي دور ۾ بڪانير جي ٺاڪرن وچ ۾ ڪجهه خانداني جھيڙا جھٽا ٿيا. انھن جھيڙن جھٽن کي انگريزي حڪومت ختم ڪيو پر 1818ع ۾ بڪانير رياست انگريز سرڪار جي ھٿ ھيٺ اچي وئي<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=vWLRxJEU49EC&q=Junagarh+Fort&pg=PA132|title=International Dictionary of Historic Places: Asia and Oceania|last=Ring|first=Trudy|last2=Salkin|first2=Robert M.|last3=Schellinger|first3=Paul E.|last4=Boda|first4=Sharon La|last5=Watson|first5=Noelle|last6=Hudson|first6=Christopher|last7=Hast|first7=Adele|date=1994|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-884964-04-6|language=en}}</ref> ۽ ھتان جي راجائن انگريزن جي غلاميءَ ۾ پنھنجو راڄ قائم رکيو<ref name=":0" />. 1872ع کان 1887ع تائين راجا دنگر سنگھ جو راڄ قائم رھيو جنھن ھتي بادل محل تممير ڪرايو. انھيءَ محل جي ڀتين تي ھن وسندڙ مينھن ۽ ڪڪرن جي شاندار چترڪاري ڪرائي. جنرل مھاراجا گنگا سنگھ 1887ع کان 1943ع تائين راڄ ڪيو. ھن کي انگريزن سرڪار پاران نائيٽ ڪمانڊر (ۡKnight Commander) جو خطاب ڏنو ويو<ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/title/indian-princely-medals-a-record-of-the-orders-decorations-and-medals-of-the-indian-princely-states/oclc/36051619|title=Indian princely medals: a record of the orders, decorations, and medals of the Indian princely states|last=McClenaghan|first=Tony|date=1996|publisher=Lancer Publishers ; Spantech & Lancer|isbn=978-1-897829-19-6|location=New Delhi; Hartford, Wi.|language=English|oclc=36051619}}</ref>. ھو انگريزن جي امپيريل وار ڪيبينيٽ (Imperial War Cabinet) جو ميمبر ھو ۽ ھندستان جي وائسراءِ سان سٺا لاڳاپا ھئس. ھن گنگا محل ۽ درٻار ھال تعمير ڪرايا. گنگا نواس محل ۽ لالڳڙھ محل بہ ھن جي دور جون نشانيون آھن. ھن ستلج نديءَ مان گنگا واھ کوٽرائي ھتان جي زمينن کي سرسبز بنايو. ھن جو پٽ سادل سنگھ پيءَ کان پوءِ بڪانير رياست جو آخري راجا بنيو. 1949ع ۾ ھن بڪانير کي نئين ھبدستان ۾ شامل ڪرڻ جو راضپو ڏيکاريو. مھاراجا سادل سنگھ 1950ع ۾ پرلوڪ پڌاريو. سندس ڪٽنب لالڳڙھ محل جي ڪجهه حصي ۾ رھي ٿو، باقي محل کي ھڪ ثقافتي ھوٽل ۾ بدلايو ويو آھي. === سنڌ سان ڳانڍاپو === سنڌ جي ٿر واري علائقي ۾ رهندڙ اڪثر قومون جوڌپور، جيسلمير ۽ بيڪانير سان مٽي مائٽي ۽ ثقافتي لحاظ سان ڳنڍيل آهن. جيئن راڄڙ، پنهور، مهر، سما ۽ سومرا، تنهنڪري هيءَ رياست سنڌ جي زيراثر پڻ رهندي آئي آهي ۽ اڃا تائين آمدو رفت جو سلسلو هلندڙ آهي.<ref name=":0" /> [[شاهہ عبداللطيف ڀٽائي|شاھ لطيف]] بہ ان جو ذڪر سر سارنگ ۾ ڪيو آهي: <center>ڪنين ڀڄ ڀڄائيو، ڪنين بيڪانير، بُڪار</center> == آبھوا == ھي شھر ٿر جي وچ ۾ آباد آھي انڪري گرم ريسگتاني آبھوا جي اثر ھيٺ آھي. اونھاري ۾ ھتان جي گرميءَ جو درجو 28⁰C کان 53.5⁰C تائين پھچي سگھي ٿو. ان جي ابتڙ سياري ۾ گرميءَ جو درجو 4⁰C- کان 23.2⁰C ٿي سگھي ٿو. ھتي سال ۾ سراسري طور تي 260 کان 440 ملي ميٽر مينھن وسي سگھي ٿو. [[شاھ عبداللطيف ڀٽائي|حضرت شاھ عبداللطيف ڀٽائي رحہ]] سر سارنگ ۾ پنھنجي ھيٺئين مشھور بيت ۾ ھن شھر جو ذڪر ڪيو آھي: موٽي مانڊاڻن جي، واري ڪيائين وار وڄون وسڻ آئيون، چڱيءَ ڀر چوڌار ڪي اٿيون استنبول تي، ڪن مڃيا مغرب پار ڪي چمڪن چين تي، ڪي لھن سمرقند سار ڪي رمي ويون روم تي، ڪي ڪابل ڪي قنڌار ڪي دھلي، ڪي دکن، ڪي گڙن مٿي گرنار ڪن جنبي جيسلمير تان، ڏنا '''بڪانير''' بڪار ڪنين ڀڄ ڀڄائيو، ڪنھين ڍٽ مٿي ڍار ڪنين اچي عمرڪوٽ تان، وسايا ولھار سائينم سدائين ڪرين، مٿي سنڌ سڪار دوست مٺا دلدار، عالم سڀ آباد ڪرين === موسم === {{Weather box | location = Bikaner | metric first = Yes | single line = Yes | width = auto | Jan record high C = 32.9 | Feb record high C = 37.2 | Mar record high C = 42.8 | Apr record high C = 48.2 | May record high C = 52.4 | Jun record high C = 49.9 | Jul record high C = 47.8 | Aug record high C = 43.4 | Sep record high C = 43.9 | Oct record high C = 42.2 | Nov record high C = 38.5 | Dec record high C = 33.5 | Jan high C = 23.0 | Feb high C = 25.5 | Mar high C = 31.8 | Apr high C = 38.2 | May high C = 41.7 | Jun high C = 41.6 | Jul high C = 37.8 | Aug high C = 36.6 | Sep high C = 36.7 | Oct high C = 36.2 | Nov high C = 30.7 | Dec high C = 25.3 | Jan mean C = 14.3 | Feb mean C = 17.1 | Mar mean C = 23.4 | Apr mean C = 30.2 | May mean C = 34.3 | Jun mean C = 35.2 | Jul mean C = 32.8 | Aug mean C = 31.7 | Sep mean C = 30.7 | Oct mean C = 27.7 | Nov mean C = 21.5 | Dec mean C = 16.1 | Jan low C = 5.6 | Feb low C = 8.8 | Mar low C = 15.0 | Apr low C = 22.1 | May low C = 26.8 | Jun low C = 28.8 | Jul low C = 27.7 | Aug low C = 26.8 | Sep low C = 24.7 | Oct low C = 19.1 | Nov low C = 12.1 | Dec low C = 6.9 | Jan record low C = −4.0 | Feb record low C = −2.5 | Mar record low C = -0.6 | Apr record low C = 8.3 | May record low C = 13.7 | Jun record low C = 17.8 | Jul record low C = 20.5 | Aug record low C = 20.6 | Sep record low C = 16.5 | Oct record low C = 7.6 | Nov record low C = 0.6 | Dec record low C = -2.8 | Jan precipitation mm = 5.5 | Feb precipitation mm = 9.1 | Mar precipitation mm = 8.6 | Apr precipitation mm = 7.2 | May precipitation mm = 26.4 | Jun precipitation mm = 45.7 | Jul precipitation mm = 108.6 | Aug precipitation mm = 65.7 | Sep precipitation mm = 36.7 | Oct precipitation mm = 4.8 | Nov precipitation mm = 0.8 | Dec precipitation mm = 1.4 | year precipitation mm = | Jan precipitation days = 0.8 | Feb precipitation days = 1.0 | Mar precipitation days = 1.5 | Apr precipitation days = 0.9 | May precipitation days = 2.6 | Jun precipitation days = 3.2 | Jul precipitation days = 6.6 | Aug precipitation days = 5.6 | Sep precipitation days = 3.0 | Oct precipitation days = 0.6 | Nov precipitation days = 0.3 | Dec precipitation days = 0.5 | Jan humidity = 49 | Feb humidity = 43 | Mar humidity = 34 | Apr humidity = 25 | May humidity = 27 | Jun humidity = 39 | Jul humidity = 58 | Aug humidity = 61 | Sep humidity = 52 | Oct humidity = 36 | Nov humidity = 40 | Dec humidity = 48 | year precipitation days = | source 1 = IMD extremes upto(2010)}} == بڪانير جا کاڌا == [[File:Shop selling Bikaneri bhujia in Jaipur.jpg|thumb|بڪانير جو مشھور ناشتو ”بڪانيري ڀوڄيہ“]] بڪانير پنھنجي لذيذ روايتي کاڌن جي ڪري ھندستان ۽ دنيا ۾ مشھور آھي. ھتان جو سڀ کان مشھور کاڌو بڪانيري ڀوڄيہ سڄي دنيا ۾ ڄاتل سڃاتل آھي. ھي ھڪ مشھور ناشتو آھي جيڪو چڻن جي اٽي، بيسڻ ۽ مختلف مصالحن کي ملائي تيار ڪيو وڃي ٿو<ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.forbesindia.com/article/hidden-gems/bikaji-foods-taking-the-taste-of-bikaner-global/38228/1|title=Forbes India - Bikaji Foods: Taking The Taste Of Bikaner Global|website=Forbes India|language=en|access-date=2022-03-29}}</ref>. بڪانير رياست جا اٽڪل 25 لک ماڻھو ھي کاڌو ٺاھڻ جو ڪم ڪن ٿا<ref>{{حوالو_ويب|url=https://web.archive.org/web/20060509080831/http://indiatogether.org/2005/jul/eco-bikaner.htm|title=India Together: The whole world's bhujia, in Bikaner - 26 July 2005|date=2006-05-09|website=web.archive.org|access-date=2022-03-29}}</ref>. ھتي جا ٻيا بہ ڪيترائي کاڌا مشھور آھن جن ۾ ٻاجھريءَ جي ماني، دال باتي چُورِي، گوار، حلوو، پاپڙ، رس گلا، گلاب جامن، ڪچوري ۽ سموسا وغيرہ شامل آھن<ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.aajtak.in/india-today-hindi/special-issue/story/rajasthan-marwari-jaipur-albert-hall-complex-moinuddin-chishti-576776-2018-12-14|title=राजस्थानः पकवानों का राजसी ठाठ|website=आज तक|language=hi|access-date=2022-03-29}}</ref>. == آمدورفت == بڪانير ھندستان جي اتر اولھ ريلوي زون جي ھڪ اھم ريلوي اسٽيشن آھي. ھتي پھرين ريل گاڏي 9 ڊسمبر 1891ع تي ھلڻ شروع ٿي. ھتان [[دهلي|دھلي]]، [[ممبئي]]، [[چنائي]] ۽ [[جوڌپور]] سميت ھندستان جي ٻين بہ ڪيترن ئي شھرن طرف ريل گاڏيءَ ذريعي سفر ڪري سگھجي ٿو. ريل سان گڏوگڏ ھي شھر روڊ رستي بہ ھندستان جي اھم شھرن سان ڳنڍيل آھي. بڪانير کان 15 ڪلوميٽر پري ھندستان جي ھوائي فوج جي ھڪ ڇانوڻي قائم ٿيل آھي جتي ھڪ ھوائي اڏو پڻ موجود آھي. 2017ع کان ھن ھوائي اڏي تان ھندستان جي ٻين شھرن ڏانھن اڏامون شروع ڪيون ويون آھن. == تعليمي ادارا == بڪانير ۾ ڪيترائي تعليمي ادارا موجود آھن جن مان ھيٺيان خاص ذڪر جي لائق آھن<ref>{{حوالو_ويب|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/jaipur/btu-colleges-to-upload-attendance-register-daily/articleshow/65329415.cms|title=Bikaner Technical University colleges to upload attendance register daily {{!}} Jaipur News - Times of India|last=Aug 9|first=Shoeb Khan / TNN /|last2=2018|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-03-29|last3=Ist|first3=10:57}}</ref>،<ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.hindustantimes.com/jaipur/bikaner-university-says-won-t-charge-fee-from-transgender-students/story-8JGQvn9aUPzTfpWMWDOXTL.html|title=Bikaner university says won’t charge fee from transgender students|date=2017-11-06|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2022-03-29}}</ref>،<ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.aninews.in/news/national/general-news/indian-varsity-awards-phd-on-poets-poetry201807312140070001/|title=Indian varsity awards PhD on poet's poetry|website=ANI News|language=en|access-date=2022-03-29}}</ref>: * سردار پٽيل ميڊيڪل ڪاليج * گورنمينٽ انجنيئرنگ ڪاليج * گورنمينٽ پوليٽيڪنيڪ ڪاليج * مھاراجا گنگا سنگھ يونيورسٽي * راجستان يونيورسٽي آف وٽنري اينڊ اينيمل سائنسز * سوامي ڪشوانند راجستان ايگريڪلچر يونيورسٽي * ماروڌر انجنيئرنگ ڪاليج * بڪانير ٽيڪنيڪل يونيورسٽي == اٺن جو بين الاقوامي ميلو == جيئن تہ بڪانير ٿر جي علائقي ۾ واقع آھي انڪري ھتان جي ٻھراڙين ۾ اچ وڃ ۽ سامان جي رسد لاءِ اڄ بہ اٺ استعمال ڪيا وڃن ٿا. گجرات رياست وٽان گذرندر پاڪستان ھندستان جي سرحد جي چڪاس لاءِ بہ ھندستان جي فوج اٺن جو استعمال ڪري ٿي. بڪانير ۾ ھر سال اٺن جو بين الاقوامي ميلو سجايو ويندو آھي جنھن ۾ ھزارين ماڻھو شرڪت ڪندا آھن. انھيءَ ميلي ۾ اٺن کي باقاعدہ سينگاريو ويندو آھي. اٺن جي ڊوڙ ۽ رقص جا مقابلا پڻ منعقد ٿيندا آھن. اھو ميلو گھڻو ڪري جنوري مھيني ۾ ملھايو ويندو آھي<ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.bikanercamelfestival.com/|title=Bikaner Camel Festival 2022, Camel Fair Bikaner 2022|website=www.bikanercamelfestival.com|access-date=2022-03-29}}</ref>. ھن ميلي جون ڪجهه تصويرون اوھان ھيٺين گئلريءِ ۾ ڏسي سگھو ٿا. ==گيلري== <gallery> BCFest2.jpg BCFest21.jpg BCFest19.jpg BCFest23.jpg BCFest24.jpg BCFest11.jpg </gallery> == حوالا == {{حوالا|2}} [[زمرو:بيڪانير| ]] [[زمرو:1480ع ۾ قائم ٿيل ڳتيل آباديءَ واريون جڳھون]] [[زمرو:ڀارت ۾ اڳوڻا ڳاديءَ جا ھنڌ]] [[زمرو: ھندستان جا شھر، وسنديون ۽ واھڻ]] d86zr46lpka1p5j6lgeyuj1jhqzi4q9 295101 295099 2024-11-06T03:49:37Z هوتچند 19261 فائل 295101 wikitext text/x-wiki {{بهترين مضمون|اپريل 2022}} {{Infobox settlement | name = بڪانير | native_name = <!-- Please do not add any Indic script in this infobox, per WP:INDICSCRIPT policy. --> | other_name = | settlement_type = شھر | image_skyline = {{Photomontage | photo1a = The Laxmi Niwas Palace, Bikaner, Rajasthan.jpg | photo2a = 20191211 Junagarh Fort, Bikaner, India 1547 8077 DxO.jpg | فائل:Kotgate,bikaner.jpg | photo3a = | size = 280 | spacing = 1 | position = centre | border = 0 | color = white }} | image_alt = | image_caption = مٿان کان: لڇمي نواس محل، جھوناڳڙھ قلعو | nickname = Bikana | map_caption = | pushpin_map = India Rajasthan#India | pushpin_label_position = right | coordinates = {{coord|28|01|00|N|73|18|43|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ملڪ | subdivision_name = {{IND}} | subdivision_type1 = رياست | subdivision_name1 = راجستان | subdivision_type2 = ضلعو | subdivision_name2 = بڪانير | established_title = شھر جو | established_date = 1488ع | founder = رائو بڪا جي | governing_body = ميونسپل ڪارپوريشن | unit_pref = Metric | area_total_km2 = 270 | area_footnotes = | elevation_footnotes = | elevation_m = 242 | population_footnotes = | population_total = 644,406 | population_as_of = 2011 | population_density_km2 = auto | demographics_type1 = [[Language]] | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = | demographics1_title2 = Additional&nbsp;official | | demographics1_title3 = Regional | demographics1_info3 = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 3340XX | area_code_type = Telephone code | area_code = +91 151 | registration_plate = RJ-07 | }} [[فائل:Ganga Singh c1930.jpg|thumb|left|بڪانير جو مھا راجا گنگا سنگھ (1880ع - 1943ع)]] [[فائل:Indira gandhi canal near Lakhuwali.jpg|thumb|اندرا گانڌي واھ جنھن کي راجستان ڪينال بہ چيو وڃي ٿو]] '''بڪانير''' ([[انگريزي]]: Bikaner ({{Audio|Bikaner.ogg|ٻُڌو|help=no}})) [[ھندستان]] جي [[راجستان]] رياست جو شھر آھي<ref>{{حوالو_ويب|url=http://www.encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=بيڪانير|title=بيڪانير : (Sindhianaسنڌيانا)|website=www.encyclopediasindhiana.org|language=sd|access-date=2022-04-04}}</ref>. ھي شھر جئپور کان اتر اوڀر ۾ 330 ڪلوميٽر (205 ميل) پري آباد آھي. ھي بڪانير ضلعي ۽ ڊويزن جو مرڪزي شھر آھي. ھي ھندستان جي انھن شھرن مان ھڪ آھي جن جو ذڪر شاعرن جي سرتاج [[شاھ عبداللطيف ڀٽائي|حضرت شاھ عبدللطيف ڀٽائيءَ]] پنھنجي شاعريءَ ۾ ڪيو آھي. بڪانير [[ڀارت]] جي هڪ اڳوڻي رياست ھئي، جنھن کي 1950ع ۾ جئپور سان ملائي، راجستان رياست جو بنياد رکيو ويو. ھن شھر جو بنياد 1488ع ۾ رائو بڪارجي (Rao Bikarji) وڌو<ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.tourism.rajasthan.gov.in/|title=Bikaner Tourism: Places to Visit in Bikaner, Sightseeing Tour - Rajasthan Tourism|website=www.tourism.rajasthan.gov.in|language=en-IN|access-date=2022-03-27}}</ref>. 1928ع ۾ گنگا واھ ۽ 1987ع ۾ اندرا گانڌي واھ کوٽجڻ کان پوءِ ھن شھر جي زرعي پيداوار ۾ خاطر خواھ واڌارو آيو ۽ اڄڪلھ ھي شھر راجستان رياست جو چوٿون وڏو شھر آھي. ھي شھر پنھنجي تاريخي عمارتن ۽ تاريخي يادگارن سبب راجستان ۾ ھڪ خاص حيثيت رکي ٿو. == تاريخ == پندرھين صدي عيسويءَ کان اڳ بڪانير وارو علائقو ھڪ سڃو ريگستاني علائقو ھو جنھن کي جنگلاديش يا جنگل پرديش سڏيو ويندو ھو يعني اھو ديس جنھن ۾ فقط جھنگ ئي جھنگ ھجي<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=F149AAAAMAAJ&q=Jangal+desh|title=Studies in Rajput History|last=Qanungo|first=Kalika Ranjan|last2=Kānūnago|first2=Kālikā Rañjana|date=1960|publisher=S. Chand|language=en}}</ref>. 1488ع ۾ رائو بڪار ھي شھر ٻڌرايو. رائو بڪار[[جوڌپور]] جي باني مھاراجا جوڌا راٺوڙ جو وڏو پٽ ھو. جيتوڻيڪ ھي شھر ٿر جي ريگستان ۾ قائم ٿيو پر ھي شھر ھندستان کان وچ ايشيا ڏانھن ويندڙ تاريخي واپاري رستي تي قائم ڪيو ويو. انڪري ھتي وڻج واپار جا سٺا امڪان موجود ھئا. رائو بڪا ھندستان جي ٿر واري علائقي ۾ پنھنجي ھڪ رياست قائم ڪئي جنھن کي بڪانير رياست نالو ڏنو ويو. ھيءَ 1465ع کان وٺي 1947ع تائين ھندستان جي رياست رھي. بڪانير شھر ھن رياست جي گاديءَ جو ھنڌ رھيو. 1478ع ۾ رائو بڪا ھتي ھڪ قلعو تعمير ڪرايو جيڪو ھاڻي کنڊرن ۾ بدلجي ويو آھي<ref name=":0">https://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=%D8%A8%D9%8A%DA%AA%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%B1</ref>. 30 مارچ 1949ع تي بڪانير رياست کي راجستان رياست ۾ ضم ڪيو ويو. بڪانير شھر ۽ رياست مغلن جي دور ۾ خوشحاليءَ جي عروج تي رھي. انھيءَ دور ۾ ھن رياست جو راجا راءِ سنگھجي شھنشاھ اڪبر ۽ جھانگير جو ھڪ اھم فوجي ڪمانڊر ۽ ڀروسي وارو راجا ھو. ھن ميواڙ جي راجائن سان جنگيون ڪري ميواڙ رياست جو اڌو اڌ حصو فتح ڪري ورتو جنھن ڪري مغل بادشاھن کيس انعامن ۽ اڪرامن سان نوازيو ۽ کيس گجرات ۽ برھان پور ۾ جاگيرون ڏنيون. انھن جاگيرن مان ھن تمام گھڻو ناڻو ڪمايو. ھن ھتي ھڪ نئون قلعو تعمير ڪرايو جنھن کي چنتامني درگ نالو ڏنو ويو. اھو قلعو اڄڪلھ جھونا ڳڙھ قلعي جي نالي سان مشھور آھي ۽ تعمير جي فن جو ھڪ نادر نمونو آھي<ref>Trudy Ring, Robert M. Salkin, Paul E. Schellinger, Sharon La Boda, Noelle Watson, Christopher Hudson, Adele Hast; (1994) International Dictionary of Historic Places: Asia and Oceania; Taylor and Francis </ref>. ھي قلعو ھڪ اھڙي ميدان تي ٺاھيو ويو آھي جنھن جي سامونڊي مٿاڇري کان اوچائي 230 ميٽر (760 فوٽ) آھي. مھاراجا ڪرن سنگھ جنھن ھتي 1631ع کان 1639ع تائي راڄ ڪيو، تنھن ھتي ھڪ عاليشان محل تعمير ڪرايو جيڪو ڪرن محل جي نالي سان مشھور آھي. پوءِ وارن راجائن ھن محل کي وڌيڪ سينگاريو. راجا انوپ سنگھجي ھتان جو 1669ع کان 1698ع تائين راجا جو. ھن قلعي ۽ ڪرن محل ۾ ڪافي واڌارا ڪيا. ھن پنھنجي ڪٽنب جي عورتن ۽ ٻارن لاءِ عاليشان قسم جا زنانا ڪوارٽر ٺھرايا. ھن ڪرن محل کي وڌيڪ سينگاريو ۽ ان سان گڏ ديوان عام نالي ھڪ وڏو ھال ٺھرايو جتي پنھنجي رعيت ۽ مھمانن سان ملاقاتون ڪندو ھو. راجا گج سنگھ جو راڄ 1747ع کان 1787ع تائين ھليو. ھن بہ چندرا محل جي ٻيھر مرمت ڪري ان کي خوبصورت بنايو ۽ انھيءَ محل جو نالو چندر محل رکيو. مھاراجا سورت سنگھ 1767ع کان 1818ع تائين ھتان جو راجا رھيو. ھن ديوان عام ۾ شيشي جو وڻندڙ ڪم ڪرايو ۽ ڀتين تي من موھيندڙ گلڪاري ڪرائي. ھن جھونا ڳڙھ قلعي کي مضبوط بنائڻ لاءِ بہ چڱو ناڻو خرچ ڪيو. ارڙھين صديءَ ۾ بڪانير ۽ جوڌپور جي ٺاڪرن وچ ۾ ڪجهه اڻبڻت ٿي ۽ ساڳئي دور ۾ بڪانير جي ٺاڪرن وچ ۾ ڪجهه خانداني جھيڙا جھٽا ٿيا. انھن جھيڙن جھٽن کي انگريزي حڪومت ختم ڪيو پر 1818ع ۾ بڪانير رياست انگريز سرڪار جي ھٿ ھيٺ اچي وئي<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=vWLRxJEU49EC&q=Junagarh+Fort&pg=PA132|title=International Dictionary of Historic Places: Asia and Oceania|last=Ring|first=Trudy|last2=Salkin|first2=Robert M.|last3=Schellinger|first3=Paul E.|last4=Boda|first4=Sharon La|last5=Watson|first5=Noelle|last6=Hudson|first6=Christopher|last7=Hast|first7=Adele|date=1994|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-884964-04-6|language=en}}</ref> ۽ ھتان جي راجائن انگريزن جي غلاميءَ ۾ پنھنجو راڄ قائم رکيو<ref name=":0" />. 1872ع کان 1887ع تائين راجا دنگر سنگھ جو راڄ قائم رھيو جنھن ھتي بادل محل تممير ڪرايو. انھيءَ محل جي ڀتين تي ھن وسندڙ مينھن ۽ ڪڪرن جي شاندار چترڪاري ڪرائي. جنرل مھاراجا گنگا سنگھ 1887ع کان 1943ع تائين راڄ ڪيو. ھن کي انگريزن سرڪار پاران نائيٽ ڪمانڊر (ۡKnight Commander) جو خطاب ڏنو ويو<ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/title/indian-princely-medals-a-record-of-the-orders-decorations-and-medals-of-the-indian-princely-states/oclc/36051619|title=Indian princely medals: a record of the orders, decorations, and medals of the Indian princely states|last=McClenaghan|first=Tony|date=1996|publisher=Lancer Publishers ; Spantech & Lancer|isbn=978-1-897829-19-6|location=New Delhi; Hartford, Wi.|language=English|oclc=36051619}}</ref>. ھو انگريزن جي امپيريل وار ڪيبينيٽ (Imperial War Cabinet) جو ميمبر ھو ۽ ھندستان جي وائسراءِ سان سٺا لاڳاپا ھئس. ھن گنگا محل ۽ درٻار ھال تعمير ڪرايا. گنگا نواس محل ۽ لالڳڙھ محل بہ ھن جي دور جون نشانيون آھن. ھن ستلج نديءَ مان گنگا واھ کوٽرائي ھتان جي زمينن کي سرسبز بنايو. ھن جو پٽ سادل سنگھ پيءَ کان پوءِ بڪانير رياست جو آخري راجا بنيو. 1949ع ۾ ھن بڪانير کي نئين ھبدستان ۾ شامل ڪرڻ جو راضپو ڏيکاريو. مھاراجا سادل سنگھ 1950ع ۾ پرلوڪ پڌاريو. سندس ڪٽنب لالڳڙھ محل جي ڪجهه حصي ۾ رھي ٿو، باقي محل کي ھڪ ثقافتي ھوٽل ۾ بدلايو ويو آھي. === سنڌ سان ڳانڍاپو === سنڌ جي ٿر واري علائقي ۾ رهندڙ اڪثر قومون جوڌپور، جيسلمير ۽ بيڪانير سان مٽي مائٽي ۽ ثقافتي لحاظ سان ڳنڍيل آهن. جيئن راڄڙ، پنهور، مهر، سما ۽ سومرا، تنهنڪري هيءَ رياست سنڌ جي زيراثر پڻ رهندي آئي آهي ۽ اڃا تائين آمدو رفت جو سلسلو هلندڙ آهي.<ref name=":0" /> [[شاهہ عبداللطيف ڀٽائي|شاھ لطيف]] بہ ان جو ذڪر سر سارنگ ۾ ڪيو آهي: <center>ڪنين ڀڄ ڀڄائيو، ڪنين بيڪانير، بُڪار</center> == آبھوا == ھي شھر ٿر جي وچ ۾ آباد آھي انڪري گرم ريسگتاني آبھوا جي اثر ھيٺ آھي. اونھاري ۾ ھتان جي گرميءَ جو درجو 28⁰C کان 53.5⁰C تائين پھچي سگھي ٿو. ان جي ابتڙ سياري ۾ گرميءَ جو درجو 4⁰C- کان 23.2⁰C ٿي سگھي ٿو. ھتي سال ۾ سراسري طور تي 260 کان 440 ملي ميٽر مينھن وسي سگھي ٿو. [[شاھ عبداللطيف ڀٽائي|حضرت شاھ عبداللطيف ڀٽائي رحہ]] سر سارنگ ۾ پنھنجي ھيٺئين مشھور بيت ۾ ھن شھر جو ذڪر ڪيو آھي: موٽي مانڊاڻن جي، واري ڪيائين وار وڄون وسڻ آئيون، چڱيءَ ڀر چوڌار ڪي اٿيون استنبول تي، ڪن مڃيا مغرب پار ڪي چمڪن چين تي، ڪي لھن سمرقند سار ڪي رمي ويون روم تي، ڪي ڪابل ڪي قنڌار ڪي دھلي، ڪي دکن، ڪي گڙن مٿي گرنار ڪن جنبي جيسلمير تان، ڏنا '''بڪانير''' بڪار ڪنين ڀڄ ڀڄائيو، ڪنھين ڍٽ مٿي ڍار ڪنين اچي عمرڪوٽ تان، وسايا ولھار سائينم سدائين ڪرين، مٿي سنڌ سڪار دوست مٺا دلدار، عالم سڀ آباد ڪرين === موسم === {{Weather box | location = Bikaner | metric first = Yes | single line = Yes | width = auto | Jan record high C = 32.9 | Feb record high C = 37.2 | Mar record high C = 42.8 | Apr record high C = 48.2 | May record high C = 52.4 | Jun record high C = 49.9 | Jul record high C = 47.8 | Aug record high C = 43.4 | Sep record high C = 43.9 | Oct record high C = 42.2 | Nov record high C = 38.5 | Dec record high C = 33.5 | Jan high C = 23.0 | Feb high C = 25.5 | Mar high C = 31.8 | Apr high C = 38.2 | May high C = 41.7 | Jun high C = 41.6 | Jul high C = 37.8 | Aug high C = 36.6 | Sep high C = 36.7 | Oct high C = 36.2 | Nov high C = 30.7 | Dec high C = 25.3 | Jan mean C = 14.3 | Feb mean C = 17.1 | Mar mean C = 23.4 | Apr mean C = 30.2 | May mean C = 34.3 | Jun mean C = 35.2 | Jul mean C = 32.8 | Aug mean C = 31.7 | Sep mean C = 30.7 | Oct mean C = 27.7 | Nov mean C = 21.5 | Dec mean C = 16.1 | Jan low C = 5.6 | Feb low C = 8.8 | Mar low C = 15.0 | Apr low C = 22.1 | May low C = 26.8 | Jun low C = 28.8 | Jul low C = 27.7 | Aug low C = 26.8 | Sep low C = 24.7 | Oct low C = 19.1 | Nov low C = 12.1 | Dec low C = 6.9 | Jan record low C = −4.0 | Feb record low C = −2.5 | Mar record low C = -0.6 | Apr record low C = 8.3 | May record low C = 13.7 | Jun record low C = 17.8 | Jul record low C = 20.5 | Aug record low C = 20.6 | Sep record low C = 16.5 | Oct record low C = 7.6 | Nov record low C = 0.6 | Dec record low C = -2.8 | Jan precipitation mm = 5.5 | Feb precipitation mm = 9.1 | Mar precipitation mm = 8.6 | Apr precipitation mm = 7.2 | May precipitation mm = 26.4 | Jun precipitation mm = 45.7 | Jul precipitation mm = 108.6 | Aug precipitation mm = 65.7 | Sep precipitation mm = 36.7 | Oct precipitation mm = 4.8 | Nov precipitation mm = 0.8 | Dec precipitation mm = 1.4 | year precipitation mm = | Jan precipitation days = 0.8 | Feb precipitation days = 1.0 | Mar precipitation days = 1.5 | Apr precipitation days = 0.9 | May precipitation days = 2.6 | Jun precipitation days = 3.2 | Jul precipitation days = 6.6 | Aug precipitation days = 5.6 | Sep precipitation days = 3.0 | Oct precipitation days = 0.6 | Nov precipitation days = 0.3 | Dec precipitation days = 0.5 | Jan humidity = 49 | Feb humidity = 43 | Mar humidity = 34 | Apr humidity = 25 | May humidity = 27 | Jun humidity = 39 | Jul humidity = 58 | Aug humidity = 61 | Sep humidity = 52 | Oct humidity = 36 | Nov humidity = 40 | Dec humidity = 48 | year precipitation days = | source 1 = IMD extremes upto(2010)}} == بڪانير جا کاڌا == [[فائل:Shop selling Bikaneri bhujia in Jaipur.jpg|thumb|بڪانير جو مشھور ناشتو ”بڪانيري ڀوڄيہ“]] بڪانير پنھنجي لذيذ روايتي کاڌن جي ڪري ھندستان ۽ دنيا ۾ مشھور آھي. ھتان جو سڀ کان مشھور کاڌو بڪانيري ڀوڄيہ سڄي دنيا ۾ ڄاتل سڃاتل آھي. ھي ھڪ مشھور ناشتو آھي جيڪو چڻن جي اٽي، بيسڻ ۽ مختلف مصالحن کي ملائي تيار ڪيو وڃي ٿو<ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.forbesindia.com/article/hidden-gems/bikaji-foods-taking-the-taste-of-bikaner-global/38228/1|title=Forbes India - Bikaji Foods: Taking The Taste Of Bikaner Global|website=Forbes India|language=en|access-date=2022-03-29}}</ref>. بڪانير رياست جا اٽڪل 25 لک ماڻھو ھي کاڌو ٺاھڻ جو ڪم ڪن ٿا<ref>{{حوالو_ويب|url=https://web.archive.org/web/20060509080831/http://indiatogether.org/2005/jul/eco-bikaner.htm|title=India Together: The whole world's bhujia, in Bikaner - 26 July 2005|date=2006-05-09|website=web.archive.org|access-date=2022-03-29}}</ref>. ھتي جا ٻيا بہ ڪيترائي کاڌا مشھور آھن جن ۾ ٻاجھريءَ جي ماني، دال باتي چُورِي، گوار، حلوو، پاپڙ، رس گلا، گلاب جامن، ڪچوري ۽ سموسا وغيرہ شامل آھن<ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.aajtak.in/india-today-hindi/special-issue/story/rajasthan-marwari-jaipur-albert-hall-complex-moinuddin-chishti-576776-2018-12-14|title=राजस्थानः पकवानों का राजसी ठाठ|website=आज तक|language=hi|access-date=2022-03-29}}</ref>. == آمدورفت == بڪانير ھندستان جي اتر اولھ ريلوي زون جي ھڪ اھم ريلوي اسٽيشن آھي. ھتي پھرين ريل گاڏي 9 ڊسمبر 1891ع تي ھلڻ شروع ٿي. ھتان [[دهلي|دھلي]]، [[ممبئي]]، [[چنائي]] ۽ [[جوڌپور]] سميت ھندستان جي ٻين بہ ڪيترن ئي شھرن طرف ريل گاڏيءَ ذريعي سفر ڪري سگھجي ٿو. ريل سان گڏوگڏ ھي شھر روڊ رستي بہ ھندستان جي اھم شھرن سان ڳنڍيل آھي. بڪانير کان 15 ڪلوميٽر پري ھندستان جي ھوائي فوج جي ھڪ ڇانوڻي قائم ٿيل آھي جتي ھڪ ھوائي اڏو پڻ موجود آھي. 2017ع کان ھن ھوائي اڏي تان ھندستان جي ٻين شھرن ڏانھن اڏامون شروع ڪيون ويون آھن. == تعليمي ادارا == بڪانير ۾ ڪيترائي تعليمي ادارا موجود آھن جن مان ھيٺيان خاص ذڪر جي لائق آھن<ref>{{حوالو_ويب|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/jaipur/btu-colleges-to-upload-attendance-register-daily/articleshow/65329415.cms|title=Bikaner Technical University colleges to upload attendance register daily {{!}} Jaipur News - Times of India|last=Aug 9|first=Shoeb Khan / TNN /|last2=2018|website=The Times of India|language=en|access-date=2022-03-29|last3=Ist|first3=10:57}}</ref>،<ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.hindustantimes.com/jaipur/bikaner-university-says-won-t-charge-fee-from-transgender-students/story-8JGQvn9aUPzTfpWMWDOXTL.html|title=Bikaner university says won’t charge fee from transgender students|date=2017-11-06|website=Hindustan Times|language=en|access-date=2022-03-29}}</ref>،<ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.aninews.in/news/national/general-news/indian-varsity-awards-phd-on-poets-poetry201807312140070001/|title=Indian varsity awards PhD on poet's poetry|website=ANI News|language=en|access-date=2022-03-29}}</ref>: * سردار پٽيل ميڊيڪل ڪاليج * گورنمينٽ انجنيئرنگ ڪاليج * گورنمينٽ پوليٽيڪنيڪ ڪاليج * مھاراجا گنگا سنگھ يونيورسٽي * راجستان يونيورسٽي آف وٽنري اينڊ اينيمل سائنسز * سوامي ڪشوانند راجستان ايگريڪلچر يونيورسٽي * ماروڌر انجنيئرنگ ڪاليج * بڪانير ٽيڪنيڪل يونيورسٽي == اٺن جو بين الاقوامي ميلو == جيئن تہ بڪانير ٿر جي علائقي ۾ واقع آھي انڪري ھتان جي ٻھراڙين ۾ اچ وڃ ۽ سامان جي رسد لاءِ اڄ بہ اٺ استعمال ڪيا وڃن ٿا. گجرات رياست وٽان گذرندر پاڪستان ھندستان جي سرحد جي چڪاس لاءِ بہ ھندستان جي فوج اٺن جو استعمال ڪري ٿي. بڪانير ۾ ھر سال اٺن جو بين الاقوامي ميلو سجايو ويندو آھي جنھن ۾ ھزارين ماڻھو شرڪت ڪندا آھن. انھيءَ ميلي ۾ اٺن کي باقاعدہ سينگاريو ويندو آھي. اٺن جي ڊوڙ ۽ رقص جا مقابلا پڻ منعقد ٿيندا آھن. اھو ميلو گھڻو ڪري جنوري مھيني ۾ ملھايو ويندو آھي<ref>{{حوالو_ويب|url=https://www.bikanercamelfestival.com/|title=Bikaner Camel Festival 2022, Camel Fair Bikaner 2022|website=www.bikanercamelfestival.com|access-date=2022-03-29}}</ref>. ھن ميلي جون ڪجهه تصويرون اوھان ھيٺين گئلريءِ ۾ ڏسي سگھو ٿا. ==گيلري== <gallery> BCFest2.jpg BCFest21.jpg BCFest19.jpg BCFest23.jpg BCFest24.jpg BCFest11.jpg </gallery> == حوالا == {{حوالا|2}} [[زمرو:بيڪانير| ]] [[زمرو:1480ع ۾ قائم ٿيل ڳتيل آباديءَ واريون جڳھون]] [[زمرو:ڀارت ۾ اڳوڻا ڳاديءَ جا ھنڌ]] [[زمرو: ھندستان جا شھر، وسنديون ۽ واھڻ]] rngkfijt4mwxzekkhn4ex14jk823h9p 0 71814 295051 293978 2024-11-05T18:01:25Z Ibne maryam 17680 /* خارجي ڳنڍڻا */ 295051 wikitext text/x-wiki {{Infobox museum|name=لاہور عجائب گھر<br/>Lahore Museum|dissolved=|network=|publictransit=|curator=|president=|director=|visitors=250,000 سن 2005|collection=مہاتما بدھ کے مجسمے, پرانی پینٹنگز|type=[[آثار قدیمہ عجائب گھر|علم الآثار]], آرٹ گیلری, ورثہ، جدید تاریخ، مذہبی|location=[[مال روڈ لاہور|مال روڈ]], [[لاہور]], [[پنجاب، پاکستان|پنجاب]], [[پاکستان]]|established=1865, بعد میں موجودہ مقام پر 1894 میں منتقل کر دیا گیا<br/>موجودہ عمارت کا سنگ بنیاد رکھا گیا: [[3 فروری]] [[1890ء]]|native_name=|coordinates_type=|longitude=74.308174|latitude=31.568226|map_caption=|map_type=|alt=View of entrance to the Lahore Museum|caption=لاہور عجائب گھر|imagesize=250 px|image=Lahore Museum, Lahore.jpg|native_name_lang=|website={{official website|http://www.lahoremuseum.org/}}}}[[1894ع|1894]]ع ۾ ٺهيل '''لاهور ميوزيم''' [[ڏکڻ ايشيا]] جي اهم تاريخي مرڪزن مان هڪ آهي. لاهور ميوزيم کي '''سينٽرل ميوزيم''' بہ سڏيو وڃي ٿو ۽ اهو [[لاھور|لاهور]] جي مشھور شاهراھ مال روڊ تي واقع آهي. [[جان لاڪ]] ووڊ ڪپلنگ، روڊيارڊ ڪپلنگ جو پيءُ، ميوزيم جو وڏو مداح هو ۽ سندس ناول لاهور ميوزيم جي چوڌاري گهمي ٿو. [[2005ع|2005ع ۾]] عجائب گهر جو دورو ڪندڙ سياحن جو تعداد 250,000 کان وڌيڪ هو.<ref>{{حوالو ويب|url=http://www.statpak.gov.pk/depts/fbs/statistics/social_statistics/visitors_to_areas_of%20attraction.pdf|title=سیاحتی مقامات - حکومت پاکستان|archive-url=https://web.archive.org/web/20070610192346/http://www.statpak.gov.pk/depts/fbs/statistics/social_statistics/visitors_to_areas_of%20attraction.pdf|archive-date=2007-06-10|access-date=2010-01-06}}</ref>ميوزيم مغل فن تعمير جو شاهڪار نمونو آهي جيڪو يونيورسٽي هال جي پراڻي عمارت جي سامھون آهي. هن ميوزيم ۾ [[مغل]] ۽ سکن جي دور جا آثار رکيل آهن، جن ۾ ڪاٺ جو ڪم، پينٽنگس ۽ [[مغل]]، [[سک]] ۽ [[برطانوي راڄ|برطانوي دور]] جا ٻيا نمونا شامل آهن.ميوزيم ۾ موسيقي جا ڪيترائي اوزار، گڏوگڏ قديم زيور، لباس، ٿانو ۽ جنگي سامان پڻ موجود آهن. هتي قديم رياستن جا يادگار پڻ آهن جيڪي سنڌو طاس جي تهذيب جي ياد ڏيارين ٿا. اهي پڻ ٻڌمت جي دور جا يادگار آهن. '''نرواڻا مھاتما گوتم ٻڌ''' جو هڪ مجسمو هن عجائب گهر جو سڀ کان مشھور يادگار سمجهيو وڃي ٿو. [[2004ع|2004ع ۾]] [[پاڪستان]] ۾ [[جاپان]] جي سفير نوبوڪي تناڪا پھريون ڀيرو جاپاني يونيورسٽين کي ان مجسمي جو مطالعو ڪرڻ جي دعوت ڏني ۽ [[پاڪستان حڪومت|پاڪستان جي حڪومت]] ۽ يونيورسٽي جي شعبن جي تاريخ کي وڌيڪ واضح ڪيو ڇوتہ گوتم ٻڌ [[جاپان]] ۾ ڪافي احترام رکي ٿو. انھن کي تمام گهڻو ساراهيو ويو ۽ محققن جو ڪم ساراه جوڳو آهي.<ref>[http://www.buddhistchannel.tv/?id=00000000004,00000000177,0,0,1,0 نریوان بدھا ][[پاکستان]]<span> کے محققین کو امداد دلائیں گے — بدھا چینل</span></ref> <nowiki></br></nowiki>Cardiard Coupling جو پيءُ، John Lockwood Coupling، عجائب گهر جو وڏو پرستار هو ۽ سندس ناول ''Kim'' ۾ بہ هن ميوزيم جو ذڪر آهي. ميوزيم مغل فن تعمير جو شاهڪار نمونو آهي جيڪو يونيورسٽي هال جي پراڻي عمارت جي سامھون آهي. هن ميوزيم ۾ گنڌارا، مغل ۽ سک دور جا آثار رکيل آهن، جن ۾ ڪاٺ جو ڪم، پينٽنگس، مجسما ۽ مغل، سک ۽ برطانوي راڄ جا ٻيا نمونا شامل آهن. هتي رکيل نوادرات، سڪا ۽ تصويرون هڪ اهڙو قومي اثاثو آهن، جيڪو اڳ ڪڏهن بہ نہ ڏٺو ويو آهي. موسيقيءَ جہ ڪجهہ آلن کان سواءِ، ميوزيم ۾ قديم زيور، شاندار روايتي لباس، پيتل، برونز ۽ مختلف ڌاتوءَ جا برتن، کنڊ جا برتن ۽ جنگي سامان پڻ رکيل آھن. هن ميوزيم جي هڪ منفرد ڳالھ اها آهي تہ ان ۾ برما، ڀوٽان، نيپال، تبت (چين)، وچ اوڀر، وچ ايشيا ۽ آفريڪا جي ڪجهہ ملڪن سميت ٻين ملڪن جا آثار ۽ تحفا پڻ رکيل آهن. انھن شين هن ميوزيم جي اهميت ۾ اضافو ڪيو آهي. هتي جي گنڌارا گيلري جي ڳالھ ڪجي تہ پشاور کان پوءِ لاهور جي ميوزيم ۾ گنڌارا سلطنت جو هڪ وڏو خزانو موجود آهي، جنھن ۾ سڪريءَ، جمال ڳڙهيءَ مان آندل ۽ هال جي وچ ۾ رکيل خوبصورت اسٽوپا بہ شامل آهن. ان ۾ روڪري (ميانوالي) ۽ اکنور (ڄمون) مان آندل مھاتما ٻڌ جي مجسمن جا مٿا، [[گوتم ٻڌ]] جا مختلف شڪلين جا مجسما، مھاتما ٻڌ جي قيمتي ۽ منفرد روزو رکڻ واري حالت ۾ ۽ مختلف درٻار جا منظر پٿر تي پکڙيل آهن. [[سنڌو درياھ]] جي قديم تھذيب جي ڳالھ ڪجي تہ ان ۾ مٽيءَ جا ننڍا پٿر، سڪا، زيور، داڻا، لٺيون ۽ رانديڪا شامل آهن. مني ايچر گيلري ۾ ننڍي کنڊ جو سڀ کان وڏو مجموعو آهي، جيڪو ويھين صديءَ جي شروعات ۾ گڏ ڪيو ويو. هن ۾ سورهين صديءَ کان ويھين صديءَ تائين لڳ ڀڳ هڪ هزار ننڍيون پينٽنگس شامل آهن. انھن ۾ فارسي، مغل ۽ راجپوت مجموعا آهن. لاهور ميوزيم پاڪستان گيلري جو قيام توهان کي ڪيترائي سال پوئتي وٺي وڃي ٿو ۽ توهان کي مختلف تصويرن ۽ اخبارن جي تراشن ذريعي پاڪستان جي قيام جي ڪھاڻي ٻڌائي ٿي ڄڻ توهان ان کي سامھون کان ڏسي رهيا آهيو. يقينن، هتي ڪيترائي مضمون ۽ تصويرون توهان کي روئارڻ لاء ڪافي آهن. ميوزيم جي سڪن جي گيلري کي ننڍي کنڊ جي سڀ کان وڏي گيلري سمجهيو وڃي ٿي، جنھن ۾ اٽڪل 40,000 سڪا آهن. هتي انھن سڀني خاندانن جا سڪا آهن جن برصغير تي ستين صدي قبل مسيح کان وٺي حڪومت ڪئي، جيڪو يقيناً ڪنھن خزاني کان گهٽ ناهي. ان کان سواءِ سک گيلري، مختلف ثقافتي گيلريون، تحريڪ پاڪستان گيلري ۽ اسٽيمپ گيلري پڻ گهمڻ لائق آهن. پنچ مندر ڪپورٿلا جو ماڊل، اشوڪا چڪر، برما جو گولڊن بڌا، راڻي وڪٽوريا جو ڌاتو جو مجسمو، مينار پاڪستان جو ماڊل، ٻڌا جي تصويرن سان گڏ آئيوري، گولڊن ٽيمپل امرتسر ۽ بادشاهي مسجد لاهور جو ماڊل، اسٽوپا ۽ صوبائي ثقافتي گيلري جا نمونا آهن. (لکڻ ۽ تحقيق: ڊاڪٽر محمد عظيم شاھ بخاري) == وڌيڪ ڏسو == * نيشنل ميوزيم آف پاڪستان * زمزم * چغتائي آرٽ ميوزيم لاھور * آرمي ميوزيم لاھور * پنجاب يونيورسٽي ميوزيم * سائنس ميوزيم لاھور * ڀائي رام سنگهہ == حوالا == {{حوالو}} ==خارجي ڳنڍڻا== * [https://old.harappa.com/bremner/1.html 1900ع ۾ لاهور ميوزيم] * [http://www.lahoremuseum.com لاهور ميوزيم - سينٽرل ميوزيم] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان جا عجائب گهر]] [[زمرو:ڪامنز زمرو جنهنجو ڳنڍڻو وڪيڊيٽا تي آهي]] a33bg6l42aane210x6dy7rb4pyaeyhs 295052 295051 2024-11-05T18:01:41Z Ibne maryam 17680 295052 wikitext text/x-wiki {{Infobox museum|name=لاہور عجائب گھر<br/>Lahore Museum|dissolved=|network=|publictransit=|curator=|president=|director=|visitors=250,000 سن 2005|collection=مہاتما بدھ کے مجسمے, پرانی پینٹنگز|type=[[آثار قدیمہ عجائب گھر|علم الآثار]], آرٹ گیلری, ورثہ، جدید تاریخ، مذہبی|location=[[مال روڈ لاہور|مال روڈ]], [[لاہور]], [[پنجاب، پاکستان|پنجاب]], [[پاکستان]]|established=1865, بعد میں موجودہ مقام پر 1894 میں منتقل کر دیا گیا<br/>موجودہ عمارت کا سنگ بنیاد رکھا گیا: [[3 فروری]] [[1890ء]]|native_name=|coordinates_type=|longitude=74.308174|latitude=31.568226|map_caption=|map_type=|alt=View of entrance to the Lahore Museum|caption=لاہور عجائب گھر|imagesize=250 px|image=Lahore Museum, Lahore.jpg|native_name_lang=|website={{official website|http://www.lahoremuseum.org/}}}}[[1894ع|1894]]ع ۾ ٺهيل '''لاهور ميوزيم''' [[ڏکڻ ايشيا]] جي اهم تاريخي مرڪزن مان هڪ آهي. لاهور ميوزيم کي '''سينٽرل ميوزيم''' بہ سڏيو وڃي ٿو ۽ اهو [[لاھور|لاهور]] جي مشھور شاهراھ مال روڊ تي واقع آهي. [[جان لاڪ]] ووڊ ڪپلنگ، روڊيارڊ ڪپلنگ جو پيءُ، ميوزيم جو وڏو مداح هو ۽ سندس ناول لاهور ميوزيم جي چوڌاري گهمي ٿو. [[2005ع|2005ع ۾]] عجائب گهر جو دورو ڪندڙ سياحن جو تعداد 250,000 کان وڌيڪ هو.<ref>{{حوالو ويب|url=http://www.statpak.gov.pk/depts/fbs/statistics/social_statistics/visitors_to_areas_of%20attraction.pdf|title=سیاحتی مقامات - حکومت پاکستان|archive-url=https://web.archive.org/web/20070610192346/http://www.statpak.gov.pk/depts/fbs/statistics/social_statistics/visitors_to_areas_of%20attraction.pdf|archive-date=2007-06-10|access-date=2010-01-06}}</ref>ميوزيم مغل فن تعمير جو شاهڪار نمونو آهي جيڪو يونيورسٽي هال جي پراڻي عمارت جي سامھون آهي. هن ميوزيم ۾ [[مغل]] ۽ سکن جي دور جا آثار رکيل آهن، جن ۾ ڪاٺ جو ڪم، پينٽنگس ۽ [[مغل]]، [[سک]] ۽ [[برطانوي راڄ|برطانوي دور]] جا ٻيا نمونا شامل آهن.ميوزيم ۾ موسيقي جا ڪيترائي اوزار، گڏوگڏ قديم زيور، لباس، ٿانو ۽ جنگي سامان پڻ موجود آهن. هتي قديم رياستن جا يادگار پڻ آهن جيڪي سنڌو طاس جي تهذيب جي ياد ڏيارين ٿا. اهي پڻ ٻڌمت جي دور جا يادگار آهن. '''نرواڻا مھاتما گوتم ٻڌ''' جو هڪ مجسمو هن عجائب گهر جو سڀ کان مشھور يادگار سمجهيو وڃي ٿو. [[2004ع|2004ع ۾]] [[پاڪستان]] ۾ [[جاپان]] جي سفير نوبوڪي تناڪا پھريون ڀيرو جاپاني يونيورسٽين کي ان مجسمي جو مطالعو ڪرڻ جي دعوت ڏني ۽ [[پاڪستان حڪومت|پاڪستان جي حڪومت]] ۽ يونيورسٽي جي شعبن جي تاريخ کي وڌيڪ واضح ڪيو ڇوتہ گوتم ٻڌ [[جاپان]] ۾ ڪافي احترام رکي ٿو. انھن کي تمام گهڻو ساراهيو ويو ۽ محققن جو ڪم ساراه جوڳو آهي.<ref>[http://www.buddhistchannel.tv/?id=00000000004,00000000177,0,0,1,0 نریوان بدھا ][[پاکستان]]<span> کے محققین کو امداد دلائیں گے — بدھا چینل</span></ref> <nowiki></br></nowiki>Cardiard Coupling جو پيءُ، John Lockwood Coupling، عجائب گهر جو وڏو پرستار هو ۽ سندس ناول ''Kim'' ۾ بہ هن ميوزيم جو ذڪر آهي. ميوزيم مغل فن تعمير جو شاهڪار نمونو آهي جيڪو يونيورسٽي هال جي پراڻي عمارت جي سامھون آهي. هن ميوزيم ۾ گنڌارا، مغل ۽ سک دور جا آثار رکيل آهن، جن ۾ ڪاٺ جو ڪم، پينٽنگس، مجسما ۽ مغل، سک ۽ برطانوي راڄ جا ٻيا نمونا شامل آهن. هتي رکيل نوادرات، سڪا ۽ تصويرون هڪ اهڙو قومي اثاثو آهن، جيڪو اڳ ڪڏهن بہ نہ ڏٺو ويو آهي. موسيقيءَ جہ ڪجهہ آلن کان سواءِ، ميوزيم ۾ قديم زيور، شاندار روايتي لباس، پيتل، برونز ۽ مختلف ڌاتوءَ جا برتن، کنڊ جا برتن ۽ جنگي سامان پڻ رکيل آھن. هن ميوزيم جي هڪ منفرد ڳالھ اها آهي تہ ان ۾ برما، ڀوٽان، نيپال، تبت (چين)، وچ اوڀر، وچ ايشيا ۽ آفريڪا جي ڪجهہ ملڪن سميت ٻين ملڪن جا آثار ۽ تحفا پڻ رکيل آهن. انھن شين هن ميوزيم جي اهميت ۾ اضافو ڪيو آهي. هتي جي گنڌارا گيلري جي ڳالھ ڪجي تہ پشاور کان پوءِ لاهور جي ميوزيم ۾ گنڌارا سلطنت جو هڪ وڏو خزانو موجود آهي، جنھن ۾ سڪريءَ، جمال ڳڙهيءَ مان آندل ۽ هال جي وچ ۾ رکيل خوبصورت اسٽوپا بہ شامل آهن. ان ۾ روڪري (ميانوالي) ۽ اکنور (ڄمون) مان آندل مھاتما ٻڌ جي مجسمن جا مٿا، [[گوتم ٻڌ]] جا مختلف شڪلين جا مجسما، مھاتما ٻڌ جي قيمتي ۽ منفرد روزو رکڻ واري حالت ۾ ۽ مختلف درٻار جا منظر پٿر تي پکڙيل آهن. [[سنڌو درياھ]] جي قديم تھذيب جي ڳالھ ڪجي تہ ان ۾ مٽيءَ جا ننڍا پٿر، سڪا، زيور، داڻا، لٺيون ۽ رانديڪا شامل آهن. مني ايچر گيلري ۾ ننڍي کنڊ جو سڀ کان وڏو مجموعو آهي، جيڪو ويھين صديءَ جي شروعات ۾ گڏ ڪيو ويو. هن ۾ سورهين صديءَ کان ويھين صديءَ تائين لڳ ڀڳ هڪ هزار ننڍيون پينٽنگس شامل آهن. انھن ۾ فارسي، مغل ۽ راجپوت مجموعا آهن. لاهور ميوزيم پاڪستان گيلري جو قيام توهان کي ڪيترائي سال پوئتي وٺي وڃي ٿو ۽ توهان کي مختلف تصويرن ۽ اخبارن جي تراشن ذريعي پاڪستان جي قيام جي ڪھاڻي ٻڌائي ٿي ڄڻ توهان ان کي سامھون کان ڏسي رهيا آهيو. يقينن، هتي ڪيترائي مضمون ۽ تصويرون توهان کي روئارڻ لاء ڪافي آهن. ميوزيم جي سڪن جي گيلري کي ننڍي کنڊ جي سڀ کان وڏي گيلري سمجهيو وڃي ٿي، جنھن ۾ اٽڪل 40,000 سڪا آهن. هتي انھن سڀني خاندانن جا سڪا آهن جن برصغير تي ستين صدي قبل مسيح کان وٺي حڪومت ڪئي، جيڪو يقيناً ڪنھن خزاني کان گهٽ ناهي. ان کان سواءِ سک گيلري، مختلف ثقافتي گيلريون، تحريڪ پاڪستان گيلري ۽ اسٽيمپ گيلري پڻ گهمڻ لائق آهن. پنچ مندر ڪپورٿلا جو ماڊل، اشوڪا چڪر، برما جو گولڊن بڌا، راڻي وڪٽوريا جو ڌاتو جو مجسمو، مينار پاڪستان جو ماڊل، ٻڌا جي تصويرن سان گڏ آئيوري، گولڊن ٽيمپل امرتسر ۽ بادشاهي مسجد لاهور جو ماڊل، اسٽوپا ۽ صوبائي ثقافتي گيلري جا نمونا آهن. (لکڻ ۽ تحقيق: ڊاڪٽر محمد عظيم شاھ بخاري) == وڌيڪ ڏسو == * نيشنل ميوزيم آف پاڪستان * زمزم * چغتائي آرٽ ميوزيم لاھور * آرمي ميوزيم لاھور * پنجاب يونيورسٽي ميوزيم * سائنس ميوزيم لاھور * ڀائي رام سنگهہ ==خارجي ڳنڍڻا== * [https://old.harappa.com/bremner/1.html 1900ع ۾ لاهور ميوزيم] * [http://www.lahoremuseum.com لاهور ميوزيم - سينٽرل ميوزيم] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان جا عجائب گهر]] [[زمرو:ڪامنز زمرو جنهنجو ڳنڍڻو وڪيڊيٽا تي آهي]] h8f5cuvuw8rbyi5d6khooeg0d7q2owu 0 74630 295055 270463 2024-11-05T18:05:00Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295055 wikitext text/x-wiki {{Infobox museum|name=گولڙا شريف ريلوي ميوزيم|native_name='''گولڑہ شریف ریلوے میوزیم'''|native_name_lang=ur|image=Golra Sharif Railway Museum 1.jpg|established={{start date and age|2003|09|26|df=yes}}|location=[[گولڙا شريف جنڪشن ريلوي اسٽيشن]]، [[اسلام آباد]]، [[پاڪستان]]۔|coordinates={{coord|33.67059182133933|72.9477081384724|type:landmark_region:PK|format=dms|display=inline, title}}|type=ريلوي میوزیم|owner=[[پاڪستان ريلويز]]}} [[File:Golra_Sharif_Railway_Museum_2.jpg|thumb|گولڙه شريف ريلوي ميوزيم جو هڪ منظر۔]] '''گولڙا شريف ريلوي ميوزيم،''' جنهن کي '''پاڪستان ريلوي هيريٽيج ميوزيم''' پڻ چيو ويندو آهي، هڪ ريلوي ميوزيم آهي جيڪو [[اسلام آباد]]، [[پاڪستان]] جي سيڪٽر F-13 جي ويجهو واقع آهي۔ اهو گولرا شريف ريلوي اسٽيشن تي واقع آهي، جيڪو [[پاڪستان ريلويز|پاڪستان ريلوي]] جي راولپنڊي ڊويزن ۾ هڪ جنڪشن اسٽيشن آهي، جيڪو سمنڊ جي سطح کان 1,994 فٽ بلندي تي، مارگلا ھل جي ڏکڻ اوڀر ۾ ۽ گنڌارا تهذيب جي گادي واري هنڌ [[ٽيڪسيلا]] جو قديم شهر آهي۔<ref name="Golra Railway Station, museum not appealing any more">{{حوالو ويب|url=http://www.pakistantoday.com.pk/2011/10/26/city/islamabad/golra-railway-station-museum-not-appealing-any-more/|title=Golra Railway Station, museum not appealing any more|website=Pakistan Today|access-date=April 21, 2012}}</ref> <ref name=":0">{{حوالو ويب|url=http://tribune.com.pk/story/2135903/golra-station-window-subcontinents-rail-history|title=Golra station a window into subcontinent’s rail history|date=2020-01-12|website=The Express Tribune|language=en|access-date=2022-07-11}}</ref> ھي سال 2003ع ۾ قائم ڪيو ويو ۽ سال 2018ع ۾ بحال ٿيو۔<ref name=":1">{{حوالو ويب|url=http://tribune.com.pk/story/1687369/railways-heritage-museum-reopen-soon|title=Railways heritage museum to reopen soon|date=2018-04-16|website=The Express Tribune|language=en|access-date=2022-07-11}}</ref> ريلوي ميوزيم ٻن گيلرين تي مشتمل آهي جنهن ۾ 150 سالن کان وڌيڪ ريل جي ورثي سان لاڳاپيل آثار ۽ يادگار رکيل آهن جيڪي [[برطانوي راڄ]] جي ڏينهن کان وٺي تاريخون آهن۔ ريلوي اسٽيشن، پنهنجي ميوزيم سان گڏ، سياحن ۽ عام ماڻهن لاءِ هڪ وڏي ڪشش جو مرڪز آهي ۽ ريلوي جي شوقينن لاءِ هڪ وڏو ڪشش بڻجي رهيو آهي۔<ref name="Golra Railway Station, museum not appealing any more">{{حوالو ويب|url=http://www.pakistantoday.com.pk/2011/10/26/city/islamabad/golra-railway-station-museum-not-appealing-any-more/|title=Golra Railway Station, museum not appealing any more|website=Pakistan Today|access-date=April 21, 2012}}</ref> == گولڙا شريف جنڪشن ريلوي اسٽيشن == [[File:Golra_Railway_Station_Islamabad_24.JPG|thumb|350x350 عڪسلون|گولڙا شريف جنڪشن ريلوي اسٽيشن تي 'گرم چانهه' ( ''گرم چاء'' ) لاءِ اصل نشاني [[ھندي|هندي]]، [[اردو]]، [[پنجابي ٻولي|پنجابي]]، [[بنگالي ٻولي|بنگالي]] ۽ انگريزي، پنج وڏيون ٻوليون، جيڪي [[برطانوي ھندوستان جا پرڳڻا ۽ صوبا|برطانوي هندستان]] ۾ استعمال ٿين ٿيون۔]] [[File:Golra_Railway_Station_1.JPG|thumb|گولڙا شريف ريلوي اسٽيشن]] [[File:Golra_Railway_Station_2.JPG|thumb|گولڙا شريف ريلوي اسٽيشن تي هڪ پليٽ فارم]] {{تفصيلي مضمون|گولڙا شريف جنڪشن ریلوي اسٽيشن }}گولڙا شريف جنڪشن ريلوي اسٽيشن پاڪستان ريلوي جي مکيه لائين تي واقع آهي جيڪا ڏکڻ ۾ ملڪ جي باقي حصن ۽ اتر ۾ [[پشاور|پشاور کي]] ڳنڍي ٿي۔ هن اسٽيشن تان هر روز 20 کان وڌيڪ ٽرينون گذرن ٿيون۔ اهو پاڪستان جي راڄڌاني [[اسلام آباد]] جي ڏکڻ اولهه ۾ 1,994 فٽ جي اوچائي تي واقع آهي۔ ان جي شاندار عمارت ۾ وڪٽورين فن تعمير آهي ۽ پيلي پٿر سان ٺهيل آهي۔ اهو پنج هال جهڙي ڪمرن تي مشتمل آهي۔ اها اسٽيشن جيڪا ڪنهن زماني ۾ پشاور، [[ڪوهاٽ]]، حويليان ۽ [[ملتان]] کي ڳنڍيندي هو، هاڻي ان جي عجائب گهر جي ڪري وڌيڪ اهميت رکي ٿو۔ <ref>{{حوالو ويب|url=http://www.railtourism.com.pk/rw_gl.html|title=Rail Tourism|publisher=Pakistan Railway Advisory & Consultancy Services|archive-url=https://archive.today/20120907075627/http://www.railtourism.com.pk/rw_gl.html|archive-date=2012-09-07|access-date=April 21, 2012}}</ref> اسٽيشن [[برطانوي راڄ|انگريزن جي]] دور ۾ سال 1882ع ۾ قائم ڪيو ويو ۽ سال 1912ع ۾ جنڪشن جي طور تي اپ گريڊ ڪيو ويو۔ ويهين صديءَ جي پڄاڻيءَ تي افغان فوجي مهمن دوران [[برطانوي ھندوستان جا پرڳڻا ۽ صوبا|برٽش انڊيا]] جي لاجسٽڪ جو اھم رستو هو۔ ان کان پوءِ اهو هڪ اهم واپاري رستو بڻجي چڪو ھو، جيڪو مشهور خيبر پاس ذريعي [[افغانستان]] ۾ داخل ٿئي ٿو۔ <ref name=":0">{{حوالو ويب|url=http://tribune.com.pk/story/2135903/golra-station-window-subcontinents-rail-history|title=Golra station a window into subcontinent’s rail history|date=2020-01-12|website=The Express Tribune|language=en|access-date=2022-07-11}}</ref> == پڻ ڏسو == {{ڪومنز زمرو|Golra Sharif Railway Museum}} * [[پاڪستان ۾ عجائب گهرن جي فهرست]] * [[گولڙا شريف جنڪشن ريلوي اسٽيشن]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:اسلام آباد]] [[زمرو:پاڪستان ريلويز]] [[زمرو:پاڪستان جا عجائب گهر]] 41tgj8wyu64hrpqgmt60vh2hulqx7uv 0 74632 295042 287138 2024-11-05T17:43:24Z Ibne maryam 17680 295042 wikitext text/x-wiki [[File:Close_view_of_Lahore_Museum.jpg|thumb|[[عجائب گهر، لاھور|لاهور ميوزيم]] ۾ داخل ٿيڻ جو ڏيک]] [[File:National_Museum_of_Pakistan,_Karachi.jpg|thumb|نيشنل ميوزيم آف پاڪستان ، [[ڪراچي]] جو سامهون وارو منظر]] هي [[پاڪستان]] ۾ '''عجائب گهرن، گيلرين ۽ لاڳاپيل عمارتن جي هڪ فهرست''' آهي۔ == عجائب گھر ۽ گيلريون == === آثار قديمه ۽ تاريخي عجائب گھر === * هڙپا ميوزيم، [[هڙپا]] * بهاولپور ميوزيم، [[بهاولپور]] * بنون ميوزيم، [[بنون]] * [[چترال ميوزيم]] * سٽي ميوزيم، گورخاتري، [[پشاور]] * ڊير ميوزيم، چڪدرہ * هنڊ ميوزيم، [[صوابي]] * قصور ميوزيم، [[قصور]] * ڪلاشا در ميوزيم، چترال * [[عجائب گهر، لاھور]] * لوڪ ورثا ميوزيم، [[اسلام آباد]] * لائلپور ميوزيم، [[فيصل آباد]] * مردان ميوزيم، [[مردان]] * ملتان ميوزيم، [[ملتان]] * نيشنل ميوزيم آف پاڪستان، [[ڪراچي]] * [[نيشنل ميوزيم آف سائنس اينڊ ٽيڪنالاجي، لاهور]] * نيشنل هسٽري ميوزيم، گريٽر اقبال پارڪ، لاهور * پي اي ايف ميوزيم، ڪراچي * پاڪستان ميري ٽائيم ميوزيم، ڪراچي * پاڪستان ميوزيم آف نيچرل هسٽري، اسلام آباد * پشاور ميوزيم، [[پشاور]] * پشڪلاوتي ميوزيم، چارسده * روهتاس فورٽ ميوزيم، [[جهلم]] * آرڪيالاجيڪل ميوزيم، ڀنڀور * آرڪيالاجيڪل ميوزيم، عمر ڪوٽ * سنڌ ميوزيم، [[حيدرآباد، سنڌ|حيدرآباد]] * [[سنڌيات|سنڌالاجي]]، [[ڄامشورو]] * سوات ميوزيم، [[مينگورا|مينگورو]] * ٽيڪسلا ميوزيم، [[ٽيڪسيلا]] * [[وزير مينشن]]، ڪراچي * نيشنل هسٽري ميوزيم، لاهور * ايبٽ ميوزيم، [[ايبٽ آباد]] * عمر حيات محل ميوزيم، [[چنيوٽ]] * بادشاهي مسجد ميوزيم، [[لاھور|لاهور]] * گجرات ميوزيم، [[گجرات، پاڪستان|گجرات]] * لاهور فورٽ ميوزيم، [[لاھور|لاهور]] * موئن جو دڙو ميوزيم، [[لاڙڪاڻو]] * ٺٽو ميوزيم، [[سنڌ]] * مونٽگمري ميوزيم، COMSATS انسٽيٽيوٽ آف انفارميشن ٽيڪنالاجي، ساهيوال * صاحبزاده عبدالقيوم ميوزيم، يونيورسٽي آف پشاور، پشاور === آرڪائيوز === * سنڌ آرڪائيوز، ڪراچي * نيشنل آرڪائيوز آف پاڪستان، اسلام آباد * سپريم ڪورٽ آف پاڪستان آرڪائيوز، اسلام آباد === آرٽ گيلريون === * اباسين آرٽس ڪائونسل، پشاور * الحمرا آرٽس ڪائونسل، لاهور * فيصل آباد آرٽس ڪائونسل، فيصل آباد * فقير خانو، لاهور * موهٽا پيلس، ڪراچي * ملتان آرٽس ڪائونسل، ملتان * نيشنل آرٽ گيلري، اسلام آباد * پاڪستان آرٽس ڪائونسل، ڪراچي * راولپنڊي آرٽس ڪائونسل، [[راولپنڊي]] * ووگ آرٽ گيلري، لاهور * اوئیسٽر آرٽ گیلري، لاهور * انارڪلي مقبرو ميوزيم، لاهور * گوجرانوالا آرٽس ڪائونسل، گوجرانوالا * چوڪنڊي آرٽ گيلري، ڪراچي === سوانح عمري وارا عجائب گھر === * جاويد منزل (علامه اقبال ميوزيم)، لاهور * اقبال منزل، [[سيالڪوٽ]] * [[وزير مينشن]]، ڪراچي * [[مزار قائد]] ميوزيم، ڪراچي * قائد اعظم هائوس ميوزيم (فليگ اسٽاف هائوس)، ڪراچي === ورثي جا عجائب گھر === * لوڪ ورثو ميوزيم، اسلام آباد * شاڪر علي ميوزيم، لاهور * چغتائي ميوزيم، لاهور * عمر حيات محل، چنيوٽ === عدالتن جا عجائب گھر === * [[Lahore High Court|لاهور هاءِ ڪورٽ ميوزيم]] * [[سپريم ڪورٽ پاڪستان|سپريم ڪورٽ ميوزيم]]، [[اسلام آباد]] === فوجي عجائب گھر === * [[PAF Museum, Karachi|پي اي ايف ميوزيم، ڪراچي]] * آرمي ميوزيم لاهور، [[لاھور|لاهور]] * پاڪستان آرمي ميوزيم، [[راولپنڊي]] * پاڪستان ميري ٽائيم ميوزيم، ڪراچي * سنڌ پوليس ميوزيم، ڪراچي * پنجاب پوليس ميوزيم، لاهور === اسٽيٽ بینڪ جو عجائب گھر === * اسٽيٽ بئنڪ آف پاڪستان ميوزيم ۽ آرٽ گيلري، ڪراچي === فطري تاريخ جا عجائب گھر === * پاڪستان ميوزيم آف نيچرل هسٽري، اسلام آباد * ڪوئيٽا جيولوجيڪل ميوزيم، [[ڪوئيٽا]] * نيچرل هسٽري ميوزيم، [[ڪراچي جو چڙيا گهر|ڪراچي زو]]، ڪراچي === سائنس ۽ ٽيڪنالاجي جا عجائب گھر === * [[ميگنيفيسائنس سينٽر|ميگنيفيسائنس سينٽر، ڪراچي]] * [[National Museum of Science and Technology, Lahore|نيشنل ميوزيم آف سائنس اينڊ ٽيڪنالاجي، لاهور]] === ٽرانسپورٽ جا ميوزيم === * [[گولڙا شريف ريلوي ميوزيم|پاڪستان ريلوي هيريٽيج ميوزيم]]، گولڙه شريف، اسلام آباد ==پڻ ڏسو== * [[پاڪستان جا قديم ماڳ]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:عجائب گھر]] [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:پاڪستان سان لاڳاپيل فهرستون]] [[زمرو:پاڪستان ۾ تعليم]] 5l9whv8z6gguo00uxi4zdkbjf6noe3v 295043 295042 2024-11-05T17:45:51Z Ibne maryam 17680 295043 wikitext text/x-wiki [[File:Close_view_of_Lahore_Museum.jpg|thumb|[[عجائب گهر، لاھور|لاهور ميوزيم]] ۾ داخل ٿيڻ جو ڏيک]] [[File:National_Museum_of_Pakistan,_Karachi.jpg|thumb|نيشنل ميوزيم آف پاڪستان ، [[ڪراچي]] جو سامهون وارو منظر]] هي [[پاڪستان]] ۾ '''عجائب گهرن، گيلرين ۽ لاڳاپيل عمارتن جي هڪ فهرست''' آهي۔ == عجائب گھر ۽ گيلريون == === آثار قديمه ۽ تاريخي عجائب گھر === * هڙپا ميوزيم، [[هڙپا]] * بهاولپور ميوزيم، [[بهاولپور]] * بنون ميوزيم، [[بنون]] * [[چترال ميوزيم]] * سٽي ميوزيم، گورخاتري، [[پشاور]] * ڊير ميوزيم، چڪدرہ * هنڊ ميوزيم، [[صوابي]] * قصور ميوزيم، [[قصور]] * ڪلاشا در ميوزيم، چترال * [[عجائب گهر، لاھور]] * لوڪ ورثا ميوزيم، [[اسلام آباد]] * لائلپور ميوزيم، [[فيصل آباد]] * مردان ميوزيم، [[مردان]] * ملتان ميوزيم، [[ملتان]] * نيشنل ميوزيم آف پاڪستان، [[ڪراچي]] * [[نيشنل ميوزيم آف سائنس اينڊ ٽيڪنالاجي، لاهور]] * نيشنل هسٽري ميوزيم، گريٽر اقبال پارڪ، لاهور * پي اي ايف ميوزيم، ڪراچي * پاڪستان ميري ٽائيم ميوزيم، ڪراچي * پاڪستان ميوزيم آف نيچرل هسٽري، اسلام آباد * پشاور ميوزيم، [[پشاور]] * پشڪلاوتي ميوزيم، چارسده * روهتاس فورٽ ميوزيم، [[جهلم]] * آرڪيالاجيڪل ميوزيم، ڀنڀور * آرڪيالاجيڪل ميوزيم، عمر ڪوٽ * سنڌ ميوزيم، [[حيدرآباد، سنڌ|حيدرآباد]] * [[سنڌيات|سنڌالاجي]]، [[ڄامشورو]] * سوات ميوزيم، [[مينگورا|مينگورو]] * ٽيڪسلا ميوزيم، [[ٽيڪسيلا]] * [[وزير مينشن]]، ڪراچي * نيشنل هسٽري ميوزيم، لاهور * ايبٽ ميوزيم، [[ايبٽ آباد]] * عمر حيات محل ميوزيم، [[چنيوٽ]] * بادشاهي مسجد ميوزيم، [[لاھور|لاهور]] * گجرات ميوزيم، [[گجرات، پاڪستان|گجرات]] * لاهور فورٽ ميوزيم، [[لاھور|لاهور]] * موئن جو دڙو ميوزيم، [[لاڙڪاڻو]] * ٺٽو ميوزيم، [[سنڌ]] * مونٽگمري ميوزيم، COMSATS انسٽيٽيوٽ آف انفارميشن ٽيڪنالاجي، ساهيوال * صاحبزاده عبدالقيوم ميوزيم، يونيورسٽي آف پشاور، پشاور === آرڪائيوز === * سنڌ آرڪائيوز، ڪراچي * نيشنل آرڪائيوز آف پاڪستان، اسلام آباد * سپريم ڪورٽ آف پاڪستان آرڪائيوز، اسلام آباد === آرٽ گيلريون === * اباسين آرٽس ڪائونسل، پشاور * الحمرا آرٽس ڪائونسل، لاهور * فيصل آباد آرٽس ڪائونسل، فيصل آباد * فقير خانو، لاهور * موهٽا پيلس، ڪراچي * ملتان آرٽس ڪائونسل، ملتان * نيشنل آرٽ گيلري، اسلام آباد * پاڪستان آرٽس ڪائونسل، ڪراچي * راولپنڊي آرٽس ڪائونسل، [[راولپنڊي]] * ووگ آرٽ گيلري، لاهور * اوئیسٽر آرٽ گیلري، لاهور * انارڪلي مقبرو ميوزيم، لاهور * گوجرانوالا آرٽس ڪائونسل، گوجرانوالا * چوڪنڊي آرٽ گيلري، ڪراچي === سوانح عمري وارا عجائب گھر === * جاويد منزل (علامه اقبال ميوزيم)، لاهور * اقبال منزل، [[سيالڪوٽ]] * [[وزير مينشن]]، ڪراچي * [[مزار قائد]] ميوزيم، ڪراچي * قائد اعظم هائوس ميوزيم (فليگ اسٽاف هائوس)، ڪراچي === ورثي جا عجائب گھر === * [[لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم|لوڪ ورثو ميوزيم، اسلام آباد]] * شاڪر علي ميوزيم، لاهور * چغتائي ميوزيم، لاهور * عمر حيات محل، چنيوٽ === عدالتن جا عجائب گھر === * [[Lahore High Court|لاهور هاءِ ڪورٽ ميوزيم]] * [[سپريم ڪورٽ پاڪستان|سپريم ڪورٽ ميوزيم]]، [[اسلام آباد]] === فوجي عجائب گھر === * [[PAF Museum, Karachi|پي اي ايف ميوزيم، ڪراچي]] * آرمي ميوزيم لاهور، [[لاھور|لاهور]] * پاڪستان آرمي ميوزيم، [[راولپنڊي]] * پاڪستان ميري ٽائيم ميوزيم، ڪراچي * سنڌ پوليس ميوزيم، ڪراچي * پنجاب پوليس ميوزيم، لاهور === اسٽيٽ بینڪ جو عجائب گھر === * اسٽيٽ بئنڪ آف پاڪستان ميوزيم ۽ آرٽ گيلري، ڪراچي === فطري تاريخ جا عجائب گھر === * پاڪستان ميوزيم آف نيچرل هسٽري، اسلام آباد * ڪوئيٽا جيولوجيڪل ميوزيم، [[ڪوئيٽا]] * نيچرل هسٽري ميوزيم، [[ڪراچي جو چڙيا گهر|ڪراچي زو]]، ڪراچي === سائنس ۽ ٽيڪنالاجي جا عجائب گھر === * [[ميگنيفيسائنس سينٽر|ميگنيفيسائنس سينٽر، ڪراچي]] * [[National Museum of Science and Technology, Lahore|نيشنل ميوزيم آف سائنس اينڊ ٽيڪنالاجي، لاهور]] === ٽرانسپورٽ جا ميوزيم === * [[گولڙا شريف ريلوي ميوزيم|پاڪستان ريلوي هيريٽيج ميوزيم]]، گولڙه شريف، اسلام آباد ==پڻ ڏسو== * [[پاڪستان جا قديم ماڳ]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:عجائب گھر]] [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:پاڪستان سان لاڳاپيل فهرستون]] [[زمرو:پاڪستان ۾ تعليم]] rw30g3xrjthwt78ayg48v7zobxp6yyj 295044 295043 2024-11-05T17:49:00Z Ibne maryam 17680 295044 wikitext text/x-wiki [[File:Close_view_of_Lahore_Museum.jpg|thumb|[[عجائب گهر، لاھور|لاهور ميوزيم]] ۾ داخل ٿيڻ جو ڏيک]] [[File:National_Museum_of_Pakistan,_Karachi.jpg|thumb|[[نيشنل ميوزيم آف پاڪستان]] ، [[ڪراچي]] جو سامهون وارو منظر]] هي [[پاڪستان]] ۾ '''عجائب گهرن، گيلرين ۽ لاڳاپيل عمارتن جي هڪ فهرست''' آهي۔ == عجائب گھر ۽ گيلريون == === آثار قديمه ۽ تاريخي عجائب گھر === * هڙپا ميوزيم، [[هڙپا]] * بهاولپور ميوزيم، [[بهاولپور]] * بنون ميوزيم، [[بنون]] * [[چترال ميوزيم]] * سٽي ميوزيم، گورخاتري، [[پشاور]] * ڊير ميوزيم، چڪدرہ * هنڊ ميوزيم، [[صوابي]] * قصور ميوزيم، [[قصور]] * ڪلاشا در ميوزيم، چترال * [[عجائب گهر، لاھور]] * لوڪ ورثا ميوزيم، [[اسلام آباد]] * لائلپور ميوزيم، [[فيصل آباد]] * مردان ميوزيم، [[مردان]] * ملتان ميوزيم، [[ملتان]] * نيشنل ميوزيم آف پاڪستان، [[ڪراچي]] * [[نيشنل ميوزيم آف سائنس اينڊ ٽيڪنالاجي، لاهور]] * نيشنل هسٽري ميوزيم، گريٽر اقبال پارڪ، لاهور * پي اي ايف ميوزيم، ڪراچي * پاڪستان ميري ٽائيم ميوزيم، ڪراچي * پاڪستان ميوزيم آف نيچرل هسٽري، اسلام آباد * پشاور ميوزيم، [[پشاور]] * پشڪلاوتي ميوزيم، چارسده * روهتاس فورٽ ميوزيم، [[جهلم]] * آرڪيالاجيڪل ميوزيم، ڀنڀور * آرڪيالاجيڪل ميوزيم، عمر ڪوٽ * سنڌ ميوزيم، [[حيدرآباد، سنڌ|حيدرآباد]] * [[سنڌيات|سنڌالاجي]]، [[ڄامشورو]] * سوات ميوزيم، [[مينگورا|مينگورو]] * ٽيڪسلا ميوزيم، [[ٽيڪسيلا]] * [[وزير مينشن]]، ڪراچي * نيشنل هسٽري ميوزيم، لاهور * ايبٽ ميوزيم، [[ايبٽ آباد]] * عمر حيات محل ميوزيم، [[چنيوٽ]] * بادشاهي مسجد ميوزيم، [[لاھور|لاهور]] * گجرات ميوزيم، [[گجرات، پاڪستان|گجرات]] * لاهور فورٽ ميوزيم، [[لاھور|لاهور]] * موئن جو دڙو ميوزيم، [[لاڙڪاڻو]] * ٺٽو ميوزيم، [[سنڌ]] * مونٽگمري ميوزيم، COMSATS انسٽيٽيوٽ آف انفارميشن ٽيڪنالاجي، ساهيوال * صاحبزاده عبدالقيوم ميوزيم، يونيورسٽي آف پشاور، پشاور === آرڪائيوز === * سنڌ آرڪائيوز، ڪراچي * نيشنل آرڪائيوز آف پاڪستان، اسلام آباد * سپريم ڪورٽ آف پاڪستان آرڪائيوز، اسلام آباد === آرٽ گيلريون === * اباسين آرٽس ڪائونسل، پشاور * الحمرا آرٽس ڪائونسل، لاهور * فيصل آباد آرٽس ڪائونسل، فيصل آباد * فقير خانو، لاهور * موهٽا پيلس، ڪراچي * ملتان آرٽس ڪائونسل، ملتان * نيشنل آرٽ گيلري، اسلام آباد * پاڪستان آرٽس ڪائونسل، ڪراچي * راولپنڊي آرٽس ڪائونسل، [[راولپنڊي]] * ووگ آرٽ گيلري، لاهور * اوئیسٽر آرٽ گیلري، لاهور * انارڪلي مقبرو ميوزيم، لاهور * گوجرانوالا آرٽس ڪائونسل، گوجرانوالا * چوڪنڊي آرٽ گيلري، ڪراچي === سوانح عمري وارا عجائب گھر === * جاويد منزل (علامه اقبال ميوزيم)، لاهور * اقبال منزل، [[سيالڪوٽ]] * [[وزير مينشن]]، ڪراچي * [[مزار قائد]] ميوزيم، ڪراچي * قائد اعظم هائوس ميوزيم (فليگ اسٽاف هائوس)، ڪراچي === ورثي جا عجائب گھر === * [[لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم|لوڪ ورثو ميوزيم، اسلام آباد]] * شاڪر علي ميوزيم، لاهور * چغتائي ميوزيم، لاهور * عمر حيات محل، چنيوٽ === عدالتن جا عجائب گھر === * [[Lahore High Court|لاهور هاءِ ڪورٽ ميوزيم]] * [[سپريم ڪورٽ پاڪستان|سپريم ڪورٽ ميوزيم]]، [[اسلام آباد]] === فوجي عجائب گھر === * [[PAF Museum, Karachi|پي اي ايف ميوزيم، ڪراچي]] * آرمي ميوزيم لاهور، [[لاھور|لاهور]] * پاڪستان آرمي ميوزيم، [[راولپنڊي]] * پاڪستان ميري ٽائيم ميوزيم، ڪراچي * سنڌ پوليس ميوزيم، ڪراچي * پنجاب پوليس ميوزيم، لاهور === اسٽيٽ بینڪ جو عجائب گھر === * اسٽيٽ بئنڪ آف پاڪستان ميوزيم ۽ آرٽ گيلري، ڪراچي === فطري تاريخ جا عجائب گھر === * پاڪستان ميوزيم آف نيچرل هسٽري، اسلام آباد * ڪوئيٽا جيولوجيڪل ميوزيم، [[ڪوئيٽا]] * نيچرل هسٽري ميوزيم، [[ڪراچي جو چڙيا گهر|ڪراچي زو]]، ڪراچي === سائنس ۽ ٽيڪنالاجي جا عجائب گھر === * [[ميگنيفيسائنس سينٽر|ميگنيفيسائنس سينٽر، ڪراچي]] * [[National Museum of Science and Technology, Lahore|نيشنل ميوزيم آف سائنس اينڊ ٽيڪنالاجي، لاهور]] === ٽرانسپورٽ جا ميوزيم === * [[گولڙا شريف ريلوي ميوزيم|پاڪستان ريلوي هيريٽيج ميوزيم]]، گولڙه شريف، اسلام آباد ==پڻ ڏسو== * [[پاڪستان جا قديم ماڳ]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:عجائب گھر]] [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:پاڪستان سان لاڳاپيل فهرستون]] [[زمرو:پاڪستان ۾ تعليم]] 57k90b5a4io4s2pjaam5k58cleto1wq 295046 295044 2024-11-05T17:50:41Z Ibne maryam 17680 295046 wikitext text/x-wiki [[File:Close_view_of_Lahore_Museum.jpg|thumb|[[عجائب گهر، لاھور|لاهور ميوزيم]] ۾ داخل ٿيڻ جو ڏيک]] [[File:National_Museum_of_Pakistan,_Karachi.jpg|thumb|[[نيشنل ميوزيم آف پاڪستان]] ، [[ڪراچي]] جو سامهون وارو منظر]] هي [[پاڪستان]] ۾ '''عجائب گهرن، گيلرين ۽ لاڳاپيل عمارتن جي هڪ فهرست''' آهي۔ == عجائب گھر ۽ گيلريون == === آثار قديمه ۽ تاريخي عجائب گھر === * هڙپا ميوزيم، [[هڙپا]] * بهاولپور ميوزيم، [[بهاولپور]] * بنون ميوزيم، [[بنون]] * [[چترال ميوزيم]] * سٽي ميوزيم، گورخاتري، [[پشاور]] * ڊير ميوزيم، چڪدرہ * هنڊ ميوزيم، [[صوابي]] * قصور ميوزيم، [[قصور]] * ڪلاشا در ميوزيم، چترال * [[عجائب گهر، لاھور]] * [[لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم|لوڪ ورثا ميوزيم]]، [[اسلام آباد]] * لائلپور ميوزيم، [[فيصل آباد]] * مردان ميوزيم، [[مردان]] * ملتان ميوزيم، [[ملتان]] * [[نيشنل ميوزيم آف پاڪستان]]، [[ڪراچي]] * [[نيشنل ميوزيم آف سائنس اينڊ ٽيڪنالاجي، لاهور]] * نيشنل هسٽري ميوزيم، گريٽر اقبال پارڪ، لاهور * پي اي ايف ميوزيم، ڪراچي * پاڪستان ميري ٽائيم ميوزيم، ڪراچي * پاڪستان ميوزيم آف نيچرل هسٽري، اسلام آباد * پشاور ميوزيم، [[پشاور]] * پشڪلاوتي ميوزيم، چارسده * روهتاس فورٽ ميوزيم، [[جهلم]] * آرڪيالاجيڪل ميوزيم، ڀنڀور * آرڪيالاجيڪل ميوزيم، عمر ڪوٽ * سنڌ ميوزيم، [[حيدرآباد، سنڌ|حيدرآباد]] * [[سنڌيات|سنڌالاجي]]، [[ڄامشورو]] * سوات ميوزيم، [[مينگورا|مينگورو]] * ٽيڪسلا ميوزيم، [[ٽيڪسيلا]] * [[وزير مينشن]]، ڪراچي * نيشنل هسٽري ميوزيم، لاهور * ايبٽ ميوزيم، [[ايبٽ آباد]] * عمر حيات محل ميوزيم، [[چنيوٽ]] * بادشاهي مسجد ميوزيم، [[لاھور|لاهور]] * گجرات ميوزيم، [[گجرات، پاڪستان|گجرات]] * لاهور فورٽ ميوزيم، [[لاھور|لاهور]] * موئن جو دڙو ميوزيم، [[لاڙڪاڻو]] * ٺٽو ميوزيم، [[سنڌ]] * مونٽگمري ميوزيم، COMSATS انسٽيٽيوٽ آف انفارميشن ٽيڪنالاجي، ساهيوال * صاحبزاده عبدالقيوم ميوزيم، يونيورسٽي آف پشاور، پشاور === آرڪائيوز === * سنڌ آرڪائيوز، ڪراچي * نيشنل آرڪائيوز آف پاڪستان، اسلام آباد * سپريم ڪورٽ آف پاڪستان آرڪائيوز، اسلام آباد === آرٽ گيلريون === * اباسين آرٽس ڪائونسل، پشاور * الحمرا آرٽس ڪائونسل، لاهور * فيصل آباد آرٽس ڪائونسل، فيصل آباد * فقير خانو، لاهور * موهٽا پيلس، ڪراچي * ملتان آرٽس ڪائونسل، ملتان * نيشنل آرٽ گيلري، اسلام آباد * پاڪستان آرٽس ڪائونسل، ڪراچي * راولپنڊي آرٽس ڪائونسل، [[راولپنڊي]] * ووگ آرٽ گيلري، لاهور * اوئیسٽر آرٽ گیلري، لاهور * انارڪلي مقبرو ميوزيم، لاهور * گوجرانوالا آرٽس ڪائونسل، گوجرانوالا * چوڪنڊي آرٽ گيلري، ڪراچي === سوانح عمري وارا عجائب گھر === * جاويد منزل (علامه اقبال ميوزيم)، لاهور * اقبال منزل، [[سيالڪوٽ]] * [[وزير مينشن]]، ڪراچي * [[مزار قائد]] ميوزيم، ڪراچي * قائد اعظم هائوس ميوزيم (فليگ اسٽاف هائوس)، ڪراچي === ورثي جا عجائب گھر === * [[لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم|لوڪ ورثو ميوزيم، اسلام آباد]] * شاڪر علي ميوزيم، لاهور * چغتائي ميوزيم، لاهور * عمر حيات محل، چنيوٽ === عدالتن جا عجائب گھر === * [[Lahore High Court|لاهور هاءِ ڪورٽ ميوزيم]] * [[سپريم ڪورٽ پاڪستان|سپريم ڪورٽ ميوزيم]]، [[اسلام آباد]] === فوجي عجائب گھر === * [[PAF Museum, Karachi|پي اي ايف ميوزيم، ڪراچي]] * آرمي ميوزيم لاهور، [[لاھور|لاهور]] * پاڪستان آرمي ميوزيم، [[راولپنڊي]] * پاڪستان ميري ٽائيم ميوزيم، ڪراچي * سنڌ پوليس ميوزيم، ڪراچي * پنجاب پوليس ميوزيم، لاهور === اسٽيٽ بینڪ جو عجائب گھر === * اسٽيٽ بئنڪ آف پاڪستان ميوزيم ۽ آرٽ گيلري، ڪراچي === فطري تاريخ جا عجائب گھر === * پاڪستان ميوزيم آف نيچرل هسٽري، اسلام آباد * ڪوئيٽا جيولوجيڪل ميوزيم، [[ڪوئيٽا]] * نيچرل هسٽري ميوزيم، [[ڪراچي جو چڙيا گهر|ڪراچي زو]]، ڪراچي === سائنس ۽ ٽيڪنالاجي جا عجائب گھر === * [[ميگنيفيسائنس سينٽر|ميگنيفيسائنس سينٽر، ڪراچي]] * [[National Museum of Science and Technology, Lahore|نيشنل ميوزيم آف سائنس اينڊ ٽيڪنالاجي، لاهور]] === ٽرانسپورٽ جا ميوزيم === * [[گولڙا شريف ريلوي ميوزيم|پاڪستان ريلوي هيريٽيج ميوزيم]]، گولڙه شريف، اسلام آباد ==پڻ ڏسو== * [[پاڪستان جا قديم ماڳ]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:عجائب گھر]] [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:پاڪستان سان لاڳاپيل فهرستون]] [[زمرو:پاڪستان ۾ تعليم]] lzg1kzvc9rkticb454i2l1nac9gklj3 295053 295046 2024-11-05T18:03:00Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295053 wikitext text/x-wiki [[File:Close_view_of_Lahore_Museum.jpg|thumb|[[عجائب گهر، لاھور|لاهور ميوزيم]] ۾ داخل ٿيڻ جو ڏيک]] [[File:National_Museum_of_Pakistan,_Karachi.jpg|thumb|[[نيشنل ميوزيم آف پاڪستان]] ، [[ڪراچي]] جو سامهون وارو منظر]] هي [[پاڪستان]] ۾ '''عجائب گهرن، گيلرين ۽ لاڳاپيل عمارتن جي هڪ فهرست''' آهي۔ == عجائب گھر ۽ گيلريون == === آثار قديمه ۽ تاريخي عجائب گھر === * هڙپا ميوزيم، [[هڙپا]] * بهاولپور ميوزيم، [[بهاولپور]] * بنون ميوزيم، [[بنون]] * [[چترال ميوزيم]] * سٽي ميوزيم، گورخاتري، [[پشاور]] * ڊير ميوزيم، چڪدرہ * هنڊ ميوزيم، [[صوابي]] * قصور ميوزيم، [[قصور]] * ڪلاشا در ميوزيم، چترال * [[عجائب گهر، لاھور]] * [[لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم|لوڪ ورثا ميوزيم]]، [[اسلام آباد]] * لائلپور ميوزيم، [[فيصل آباد]] * مردان ميوزيم، [[مردان]] * ملتان ميوزيم، [[ملتان]] * [[نيشنل ميوزيم آف پاڪستان]]، [[ڪراچي]] * [[نيشنل ميوزيم آف سائنس اينڊ ٽيڪنالاجي، لاهور]] * نيشنل هسٽري ميوزيم، گريٽر اقبال پارڪ، لاهور * پي اي ايف ميوزيم، ڪراچي * پاڪستان ميري ٽائيم ميوزيم، ڪراچي * پاڪستان ميوزيم آف نيچرل هسٽري، اسلام آباد * پشاور ميوزيم، [[پشاور]] * پشڪلاوتي ميوزيم، چارسده * روهتاس فورٽ ميوزيم، [[جهلم]] * آرڪيالاجيڪل ميوزيم، ڀنڀور * آرڪيالاجيڪل ميوزيم، عمر ڪوٽ * سنڌ ميوزيم، [[حيدرآباد، سنڌ|حيدرآباد]] * [[سنڌيات|سنڌالاجي]]، [[ڄامشورو]] * سوات ميوزيم، [[مينگورا|مينگورو]] * ٽيڪسلا ميوزيم، [[ٽيڪسيلا]] * [[وزير مينشن]]، ڪراچي * نيشنل هسٽري ميوزيم، لاهور * ايبٽ ميوزيم، [[ايبٽ آباد]] * عمر حيات محل ميوزيم، [[چنيوٽ]] * بادشاهي مسجد ميوزيم، [[لاھور|لاهور]] * گجرات ميوزيم، [[گجرات، پاڪستان|گجرات]] * لاهور فورٽ ميوزيم، [[لاھور|لاهور]] * موئن جو دڙو ميوزيم، [[لاڙڪاڻو]] * ٺٽو ميوزيم، [[سنڌ]] * مونٽگمري ميوزيم، COMSATS انسٽيٽيوٽ آف انفارميشن ٽيڪنالاجي، ساهيوال * صاحبزاده عبدالقيوم ميوزيم، يونيورسٽي آف پشاور، پشاور === آرڪائيوز === * سنڌ آرڪائيوز، ڪراچي * نيشنل آرڪائيوز آف پاڪستان، اسلام آباد * سپريم ڪورٽ آف پاڪستان آرڪائيوز، اسلام آباد === آرٽ گيلريون === * اباسين آرٽس ڪائونسل، پشاور * الحمرا آرٽس ڪائونسل، لاهور * فيصل آباد آرٽس ڪائونسل، فيصل آباد * فقير خانو، لاهور * موهٽا پيلس، ڪراچي * ملتان آرٽس ڪائونسل، ملتان * نيشنل آرٽ گيلري، اسلام آباد * پاڪستان آرٽس ڪائونسل، ڪراچي * راولپنڊي آرٽس ڪائونسل، [[راولپنڊي]] * ووگ آرٽ گيلري، لاهور * اوئیسٽر آرٽ گیلري، لاهور * انارڪلي مقبرو ميوزيم، لاهور * گوجرانوالا آرٽس ڪائونسل، گوجرانوالا * چوڪنڊي آرٽ گيلري، ڪراچي === سوانح عمري وارا عجائب گھر === * جاويد منزل (علامه اقبال ميوزيم)، لاهور * اقبال منزل، [[سيالڪوٽ]] * [[وزير مينشن]]، ڪراچي * [[مزار قائد]] ميوزيم، ڪراچي * قائد اعظم هائوس ميوزيم (فليگ اسٽاف هائوس)، ڪراچي === ورثي جا عجائب گھر === * [[لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم|لوڪ ورثو ميوزيم، اسلام آباد]] * شاڪر علي ميوزيم، لاهور * چغتائي ميوزيم، لاهور * عمر حيات محل، چنيوٽ === عدالتن جا عجائب گھر === * [[Lahore High Court|لاهور هاءِ ڪورٽ ميوزيم]] * [[سپريم ڪورٽ پاڪستان|سپريم ڪورٽ ميوزيم]]، [[اسلام آباد]] === فوجي عجائب گھر === * [[PAF Museum, Karachi|پي اي ايف ميوزيم، ڪراچي]] * آرمي ميوزيم لاهور، [[لاھور|لاهور]] * پاڪستان آرمي ميوزيم، [[راولپنڊي]] * پاڪستان ميري ٽائيم ميوزيم، ڪراچي * سنڌ پوليس ميوزيم، ڪراچي * پنجاب پوليس ميوزيم، لاهور === اسٽيٽ بینڪ جو عجائب گھر === * اسٽيٽ بئنڪ آف پاڪستان ميوزيم ۽ آرٽ گيلري، ڪراچي === فطري تاريخ جا عجائب گھر === * پاڪستان ميوزيم آف نيچرل هسٽري، اسلام آباد * ڪوئيٽا جيولوجيڪل ميوزيم، [[ڪوئيٽا]] * نيچرل هسٽري ميوزيم، [[ڪراچي جو چڙيا گهر|ڪراچي زو]]، ڪراچي === سائنس ۽ ٽيڪنالاجي جا عجائب گھر === * [[ميگنيفيسائنس سينٽر|ميگنيفيسائنس سينٽر، ڪراچي]] * [[National Museum of Science and Technology, Lahore|نيشنل ميوزيم آف سائنس اينڊ ٽيڪنالاجي، لاهور]] === ٽرانسپورٽ جا ميوزيم === * [[گولڙا شريف ريلوي ميوزيم|پاڪستان ريلوي هيريٽيج ميوزيم]]، گولڙه شريف، اسلام آباد ==پڻ ڏسو== * [[پاڪستان جا قديم ماڳ]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:پاڪستان جا عجائب گهر]] [[زمرو:پاڪستان سان لاڳاپيل فهرستون]] pcn6upk4yjwzb9eg0le3t8aknn9171e 295062 295053 2024-11-05T18:41:22Z Ibne maryam 17680 295062 wikitext text/x-wiki [[File:Close_view_of_Lahore_Museum.jpg|thumb|[[عجائب گهر، لاھور|لاهور ميوزيم]] ۾ داخل ٿيڻ جو ڏيک]] [[File:National_Museum_of_Pakistan,_Karachi.jpg|thumb|[[نيشنل ميوزيم آف پاڪستان]] ، [[ڪراچي]] جو سامهون وارو منظر]] هي [[پاڪستان]] ۾ '''عجائب گهرن، گيلرين ۽ لاڳاپيل عمارتن جي هڪ فهرست''' آهي۔ == عجائب گھر ۽ گيلريون == === آثار قديمه ۽ تاريخي عجائب گھر === * هڙپا ميوزيم، [[هڙپا]] * بهاولپور ميوزيم، [[بهاولپور]] * بنون ميوزيم، [[بنون]] * [[چترال ميوزيم]] * سٽي ميوزيم، گورخاتري، [[پشاور]] * ڊير ميوزيم، چڪدرہ * هنڊ ميوزيم، [[صوابي]] * قصور ميوزيم، [[قصور]] * ڪلاشا در ميوزيم، چترال * [[عجائب گهر، لاھور]] * [[لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم|لوڪ ورثا ميوزيم]]، [[اسلام آباد]] * لائلپور ميوزيم، [[فيصل آباد]] * مردان ميوزيم، [[مردان]] * ملتان ميوزيم، [[ملتان]] * [[نيشنل ميوزيم آف پاڪستان]]، [[ڪراچي]] * [[نيشنل ميوزيم آف سائنس اينڊ ٽيڪنالاجي، لاهور]] * نيشنل هسٽري ميوزيم، گريٽر اقبال پارڪ، لاهور * پي اي ايف ميوزيم، ڪراچي * پاڪستان ميري ٽائيم ميوزيم، ڪراچي * پاڪستان ميوزيم آف نيچرل هسٽري، اسلام آباد * پشاور ميوزيم، [[پشاور]] * پشڪلاوتي ميوزيم، چارسده * روهتاس فورٽ ميوزيم، [[جهلم]] * آرڪيالاجيڪل ميوزيم، ڀنڀور * آرڪيالاجيڪل ميوزيم، عمر ڪوٽ * سنڌ ميوزيم، [[حيدرآباد، سنڌ|حيدرآباد]] * [[سنڌيات|سنڌالاجي]]، [[ڄامشورو]] * سوات ميوزيم، [[مينگورا|مينگورو]] * ٽيڪسلا ميوزيم، [[ٽيڪسيلا]] * [[وزير مينشن]]، ڪراچي * نيشنل هسٽري ميوزيم، لاهور * ايبٽ ميوزيم، [[ايبٽ آباد]] * عمر حيات محل ميوزيم، [[چنيوٽ]] * بادشاهي مسجد ميوزيم، [[لاھور|لاهور]] * گجرات ميوزيم، [[گجرات، پاڪستان|گجرات]] * لاهور فورٽ ميوزيم، [[لاھور|لاهور]] * موئن جو دڙو ميوزيم، [[لاڙڪاڻو]] * ٺٽو ميوزيم، [[سنڌ]] * مونٽگمري ميوزيم، COMSATS انسٽيٽيوٽ آف انفارميشن ٽيڪنالاجي، ساهيوال * صاحبزاده عبدالقيوم ميوزيم، يونيورسٽي آف پشاور، پشاور === آرڪائيوز === * [[سنڌ آرڪائيوز|سنڌ آرڪائيوز، ڪراچي]] * نيشنل آرڪائيوز آف پاڪستان، اسلام آباد * سپريم ڪورٽ آف پاڪستان آرڪائيوز، اسلام آباد === آرٽ گيلريون === * اباسين آرٽس ڪائونسل، پشاور * الحمرا آرٽس ڪائونسل، لاهور * فيصل آباد آرٽس ڪائونسل، فيصل آباد * فقير خانو، لاهور * موهٽا پيلس، ڪراچي * ملتان آرٽس ڪائونسل، ملتان * نيشنل آرٽ گيلري، اسلام آباد * پاڪستان آرٽس ڪائونسل، ڪراچي * راولپنڊي آرٽس ڪائونسل، [[راولپنڊي]] * ووگ آرٽ گيلري، لاهور * اوئیسٽر آرٽ گیلري، لاهور * انارڪلي مقبرو ميوزيم، لاهور * گوجرانوالا آرٽس ڪائونسل، گوجرانوالا * چوڪنڊي آرٽ گيلري، ڪراچي === سوانح عمري وارا عجائب گھر === * جاويد منزل (علامه اقبال ميوزيم)، لاهور * اقبال منزل، [[سيالڪوٽ]] * [[وزير مينشن]]، ڪراچي * [[مزار قائد]] ميوزيم، ڪراچي * قائد اعظم هائوس ميوزيم (فليگ اسٽاف هائوس)، ڪراچي === ورثي جا عجائب گھر === * [[لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم|لوڪ ورثو ميوزيم، اسلام آباد]] * شاڪر علي ميوزيم، لاهور * چغتائي ميوزيم، لاهور * عمر حيات محل، چنيوٽ === عدالتن جا عجائب گھر === * [[Lahore High Court|لاهور هاءِ ڪورٽ ميوزيم]] * [[سپريم ڪورٽ پاڪستان|سپريم ڪورٽ ميوزيم]]، [[اسلام آباد]] === فوجي عجائب گھر === * [[PAF Museum, Karachi|پي اي ايف ميوزيم، ڪراچي]] * آرمي ميوزيم لاهور، [[لاھور|لاهور]] * پاڪستان آرمي ميوزيم، [[راولپنڊي]] * پاڪستان ميري ٽائيم ميوزيم، ڪراچي * سنڌ پوليس ميوزيم، ڪراچي * پنجاب پوليس ميوزيم، لاهور === اسٽيٽ بینڪ جو عجائب گھر === * اسٽيٽ بئنڪ آف پاڪستان ميوزيم ۽ آرٽ گيلري، ڪراچي === فطري تاريخ جا عجائب گھر === * پاڪستان ميوزيم آف نيچرل هسٽري، اسلام آباد * ڪوئيٽا جيولوجيڪل ميوزيم، [[ڪوئيٽا]] * نيچرل هسٽري ميوزيم، [[ڪراچي جو چڙيا گهر|ڪراچي زو]]، ڪراچي === سائنس ۽ ٽيڪنالاجي جا عجائب گھر === * [[ميگنيفيسائنس سينٽر|ميگنيفيسائنس سينٽر، ڪراچي]] * [[National Museum of Science and Technology, Lahore|نيشنل ميوزيم آف سائنس اينڊ ٽيڪنالاجي، لاهور]] === ٽرانسپورٽ جا ميوزيم === * [[گولڙا شريف ريلوي ميوزيم|پاڪستان ريلوي هيريٽيج ميوزيم]]، گولڙه شريف، اسلام آباد ==پڻ ڏسو== * [[پاڪستان جا قديم ماڳ]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:پاڪستان جا عجائب گهر]] [[زمرو:پاڪستان سان لاڳاپيل فهرستون]] ifzqos2phx2lvm46ftj4duyw98jl23q 0 75626 295084 270458 2024-11-06T03:23:01Z هوتچند 19261 /* گیلری */فائل 295084 wikitext text/x-wiki {{ڄاڻخانو مذهبي عمارت|building_name=گرینڊ جامع مسجد|native_name=Grand Jamia Mosque|image=Bahria_Town_Karachi_Grand_Mosque_2.jpg|caption=گرانڊ جامعه مسجد جو ٻاهريون منظر|map_caption=ڪراچي ۾ جڳھ##سنڌ اندر جڳھ##پاڪستان اندر جڳھ|location=[[بحريه ٽائون ڪراچي]]|map_type=Karachi#Sindh#Pakistan|coordinates={{coord|25.0479|67.3232|type:landmark_region:PK|display=inline,title}}|religious_affiliation=[[سني اسلام]]|province=[[سنڌ]]|country=پاڪستان|status=|functional_status=تعمير هيٺ|district=|groundbreaking=6 جنوري2015|year_completed=~2023 (پيش ڪيل)|architect=[[نيئر علي دادا]]|architecture_style=[[Mughal architecture| مغل]]<ref name=":1" /> [[Iranian architecture| فارسي]]<ref name=":1" /> [[Chinese architecture| فارسي]]<ref name=":1" /> [[Ottoman architecture| ترڪي]]<ref name=":1" />|capacity={{nts|800000}}|length=|width=|width_nave=|height_max=|dome_quantity=150<ref name=":0" />|dome_height_outer=|dome_height_inner=|dome_dia_outer=|dome_dia_inner=|minaret_quantity=1|minaret_height=|site_area=|spire_quantity=|spire_height=|materials=}} '''گرانڊ جامع مسجد''' بحريا ٽائون ڪراچي ، پاڪستان ۾ تعمير هيٺ ثقافتي ڪمپليڪس آهي. مڪمل ٿيڻ تي، ڪمپليڪس ۾ شامل ڪيو ويندو جيڪا پاڪستان جي سڀ کان وڏي ۽ دنيا جي ٽيون نمبر وڏي مسجد هوندي. <ref name=":0">{{حوالو ويب|url=https://nation.com.pk/business/07-Jan-2015/groundbreaking-ceremony-of-grand-jamia-masjid|title=Groundbreaking ceremony of Grand Jamia Masjid|date=2015-01-07|website=|archive-url=https://web.archive.org/web/20150107124447/https://nation.com.pk/business/07-Jan-2015/groundbreaking-ceremony-of-grand-jamia-masjid|archive-date=7 January 2015|access-date=2022-03-12}}</ref> مسجد هڪ وقت ۾ 800,000 نمازين کي ويهڻ جي قابل هوندي. <ref name=":1">{{حوالو ويب|url=https://architecturaltimes.news/worlds-third-largest-mosque/|title=World’s Third-Largest Mosque|last=Ullah|first=Rafi|date=2020-05-07|website=Architectural times|language=en-US|access-date=2022-03-12}}</ref> == ڊیزائن == ڊزائن مغل ۽ فارسي فن تعمير جو هڪ ميلاپ آهي. <ref name=":0">{{حوالو ويب|url=https://nation.com.pk/business/07-Jan-2015/groundbreaking-ceremony-of-grand-jamia-masjid|title=Groundbreaking ceremony of Grand Jamia Masjid|date=2015-01-07|website=|archive-url=https://web.archive.org/web/20150107124447/https://nation.com.pk/business/07-Jan-2015/groundbreaking-ceremony-of-grand-jamia-masjid|archive-date=7 January 2015|access-date=2022-03-12}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20150107124447/https://nation.com.pk/business/07-Jan-2015/groundbreaking-ceremony-of-grand-jamia-masjid "Groundbreaking ceremony of Grand Jamia Masjid"]. 2015-01-07. Archived from [https://nation.com.pk/business/07-Jan-2015/groundbreaking-ceremony-of-grand-jamia-masjid the original] on 7 January 2015<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2022-03-12</span></span>.</cite></ref> {{Convert|50|acre}} هڪ {{Convert|60|ft|abbr=on}} جي چوٽي تي ٽڪريءَ جي چونڊ ڪئي وئي ته جيئن مسجد ميلن پري کان نظر اچي. ڊزائن ۾ {{Convert|325|ft|abbr=on}} شامل آهن اڪيلو يادگار مينار. <ref>{{حوالو ويب|url=http://tribune.com.pk/story/817839/bahria-breaks-ground-on-worlds-3rd-largest-mosque|title=Bahria breaks ground on world’s third largest mosque|date=2015-01-06|website=The Express Tribune|language=en|access-date=2022-03-12}}</ref> <ref>{{حوالو ويب|url=http://dunyanews.tv/index.php/en/Pakistan/253767-Karachi-Foundation-stone-of-worlds-3rd-largest-m|title=Karachi: Foundation stone of world's third largest mosque laid {{!}} Pakistan {{!}} Dunya News|website=dunyanews.tv|access-date=2022-03-12}}</ref> مسجد ۾ ڪل 150 گنبد آهن. <ref name=":1">{{حوالو ويب|url=https://architecturaltimes.news/worlds-third-largest-mosque/|title=World’s Third-Largest Mosque|last=Ullah|first=Rafi|date=2020-05-07|website=Architectural times|language=en-US|access-date=2022-03-12}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFUllah2020">Ullah, Rafi (2020-05-07). [https://architecturaltimes.news/worlds-third-largest-mosque/ "World's Third-Largest Mosque"]. ''Architectural times''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2022-03-12</span></span>.</cite></ref> سڀ کان وڏي گنبد جي اوچائي 75 ميٽر آهي. تعمير ۾ [[بلوچستان]] جو اعليٰ قسم جو بيج رنگ جو سنگ مرمر استعمال ڪيو ويو آهي. ڪمپليڪس جي چوڌاري وڏن باغن جي چوڌاري چارئي پاسن کان محراب جي شڪل واري ديوار هوندي. <ref>{{حوالو ويب|url=http://www.geo.tv/article-170974-Foundation-of-Grand-Jamia-Masjid-laid-in-Karachi-|title=Foundation of Grand Jamia Masjid laid in Karachi - PAKISTAN - geo.tv|date=6 January 2015|publisher=|access-date=17 December 2015}}</ref> <ref>{{حوالو ويب|url=http://nation.com.pk/national/07-Jan-2015/foundation-stone-of-world-s-3rd-biggest-mosque-laid-in-karachi|title=World's third biggest mosque will be constructed in Karachi|date=7 January 2015|website=The Nation|access-date=17 December 2015}}</ref> مسجد جی صحن ۾ چشما ھوندا۔ عبادت ڪندڙن کی سج کان بچائڻ لاء، صحن ۾ خودبدل ڇتریون ھوندیون جیڪی مسجد نباوی ۾ ٺہیل آھن == گیلری == <gallery mode="packed" widths="400"> Bahria_Town_Karachi_Grand_Mosque_1.jpg|alt=Grand Mosque Bahria Town Karachi|وڏي مسجد بحريا ٽائون ڪراچي BTK_Grand_Mosque_2.jpg|alt=Grand Mosque|وڏي مسجد </gallery> == بہ ڏسو == * وڏی مسجد جی فھرست * اسلامی فن تعمیر * پاڪستان جی فن تعمیر * [[پاڪستان ۾ مسجدن جي فهرست|پاڪستان ۾ مسجد جی فھرست]] * [[وزير خان مسجد|وزیر خان مسجد]] * گرانڊ جامع مسجد لاہور == حوالو == {{حوالو}} [[زمرو:سنڌ]] [[زمرو:اسلام]] [[زمرو:مسجدون]] [[زمرو:ڪراچي جون مسجدون]] [[زمرو:پاڪستان جون مسجدون]] i9bc6tal4nwevaaq2nf0ap8desb2qhi 0 75847 295232 293007 2024-11-06T11:40:18Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295232 wikitext text/x-wiki {{ڄاڻخانو مذهبي عمارت|name=شاردا پيٺ<br>Sharada Peeth|native_name={{Plainlist}} * {{Lang|ur|شاردا پیٹھ}} * {{Lang|ks|{{Uninastaliq|شاردا پیٖٹھ}}}} * {{Lang|ks|शारदा पीठ}} * {{سکرپٹ|Shrd|{{Lang|ks|𑆯𑆳𑆫𑆢𑆳 𑆥𑆵𑆜}}}} {{Endplainlist}}|image=[[File:Sharda Fort, Azad Jammu & Kashmir.jpg|centre|upright=1.3|frameless]]|image_upright=|alt=|caption=شاردا پيٺ جا کنڈر|map_type=Kashmir#Pakistan|map_size=|map_alt=Map showing the location of the temple relative to the Kashmir region and Pakistan|map_relief=|map_caption=Location within Kashmir##Location within Pakistan|coordinates={{Coord|34|47|31|N|74|11|24|E|display=inline}}|coordinates_footnotes=|religious_affiliation=[[ھندو مذھب]]|locale=|location=[[شاردا تعلقو|شاردا]]|deity=[[سرسوتی]]|rite=[[شکتی مت]], [[شیو مت]], [[تاریخی ویدک مذہب]]|sect=|tradition=|festival=<!-- or <nowiki>|</nowiki> festivals = -->|cercle=|sector=|municipality=|district=[[نیلم ضلعو|نیلم]]|territory=[[آزاد ڪشمير]]|prefecture=|state=|province=|region=[[ڪشمير]]|country=[[پاڪستان]]|administration=|consecration_year=|organisational_status=<!-- or <nowiki>|</nowiki> organizational_status = -->|functional_status=|heritage_designation=Undesignated|ownership=|governing_body=|leadership=|bhattaraka=|patron=|website=|architect=|architecture_type=|architecture_style=ڪشميري <ref>{{Cite web|url=https://heritage-india.com/medieval-stone-temples-of-kashmir/|title=The Unexplored Medieval Stone Temples of Kashmir|last=Singh|first=Rajesh|website=Heritage India Magazine|date=3 July 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20180925035448/https://heritage-india.com/medieval-stone-temples-of-kashmir/|archive-date=25 September 2018|access-date=25 September 2018|quote=However, a few still stand in different states of preservation at places like Martand, Avantipur, Pattan, Buniar, Pandrethan and Payar, reflecting not only the remarkable temple construction activity that once existed in Kashmir but also showcasing a distinct architectural style. This style, while being inspired by foreign elements (as Kashmir is strategically located on one of the arteries of the ancient Silk-Route), also assimilated the essential features of indigenous temple architectural styles.}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Bangroo|first=Virender|date=July–September 2008|title=Temple Architecture of Kashmir|url=https://www.asthabharati.org/Dia_Jul%2008/vere.htm|journal=Dialogue|volume=10|via=Astha Bharati|access-date=2021-10-15|archive-date=2019-09-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20190905173710/http://www.asthabharati.org/Dia_Jul%2008/vere.htm|url-status=dead}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190905173710/http://www.asthabharati.org/Dia_Jul%2008/vere.htm |date=2019-09-05 }}</ref>|founded_by=|creator=|funded_by=|general_contractor=|established=|groundbreaking=|year_completed=|construction_cost=|date_demolished=<!-- or <nowiki>|</nowiki> date_destroyed = -->|facade_direction=|capacity=|length=|width={{تحویل|22|ft|m|abbr=on}}|width_nave=|interior_area=|height_max={{تحویل|16|ft|m|abbr=on}}|dome_quantity=|dome_height_outer=|dome_height_inner=|dome_dia_outer=|dome_dia_inner=|minaret_quantity=|minaret_height=|spire_quantity=|spire_height=|site_area=4 [[کنال (اکائی)]] (0.5 acre)<ref>{{Cite journal|last=Kumar|first=Ramesh|date=16 December 1998 – 15 January 1999|title=Sarada Pilgrimage - its Socio-Historicity - I|url=http://panunkashmir.org/kashmirsentinel/pdf/1998/dec16-1998-jan15-1999.pdf|journal=Kashmir Sentinel|volume=5|pages=16|archive-url=https://web.archive.org/web/20180925054953/http://panunkashmir.org/kashmirsentinel/pdf/1998/dec16-1998-jan15-1999.pdf|archive-date=25 September 2018}}</ref>|temple_quantity=|monument_quantity=|shrine_quantity=|inscriptions=|materials=|elevation_m=<!-- or <nowiki>|</nowiki> elevation_ft = -->|elevation_footnotes=|nrhp=|designated=|added=|refnum=|footnotes=}} '''شاردا پيٿ''' (انگریزی:Sharda Peeth؛ اردو: شاردا پیٹھ؛ [[ڪشميري ٻولي|ڪشميري]]:شاردا پیٹھ؛ [[ديوناگري اسڪرپٽ|ديوناگري]]: शारदा पीठ)، هڪ تباهه ٿيل [[مندر|هندو مندر]] ۽ قديم سکيا جو مرڪز آهي جيڪو اڄوڪي [[آزاد ڪشمير|آزاد ڄمون ۽ ڪشمير]]، [[پاڪستان]] ۾ واقع آهي. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ھندومت]] [[زمرو:آزاد ڪشمير]] [[زمرو:قديم آثار]] [[زمرو:پاڪستان ۾ سياحت]] [[زمرو:آزاد ڪشمير ۾ قديم آثار]] [[زمرو:آزاد ڪشمير جا تاريخي ماڳ]] 93hv0qdajgptmh14yuptijxht83c9w1 0 76179 295069 269881 2024-11-05T18:50:26Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295069 wikitext text/x-wiki {{ڄاڻخانو تنظيم|name=ڪاليج آف فزيشنز اينڊ سرجنز پاڪستان<br>College of Physicians and Surgeons Pakistan|image=College_of_Physicians_&_Surgeons_Pakistanlogo.png|size=|abbreviation='''CPSP'''|established={{start date and age|1962}}|extinction=|type=پبلڪ، ریگولیٹری ڪالیج|status=|purpose=|headquarters=[[ڪراچي]]، [[سنڌ]]، [[پاڪستان]]|location=|region_served=|membership=MCPS, [[Fellow of College of Physicians and Surgeons Pakistan|FCPS]]|language=|leader_title=صدر|leader_name=پروفیسر خالد مسعود گوندل|main_organ=|parent_organization=|affiliations=|num_staff=|num_volunteers=|budget=|website={{url|cpsp.edu.pk}}|founder=واجد علي خان برڪي}} '''ڪاليج آف فزيشنز اينڊ سرجنز پاڪستان''' (College of Physicians and Surgeons Pakistan) مختصر طور تي '''CPSP''' هڪ ريگيوليٽري ڪاليج آهي جيڪو سال 1962ع ۾ [[پاڪستان جي پارليامينٽ]] جي هڪ خاص ايڪٽ پاران پوسٽ گريجوئيٽ طبي تعليم ۽ پيشه ورانه ترقي جي نگراني لاءِ قائم ڪيو ويو. اهو طب، سرجري ۽ دندان سازي جي خاصيتن ۾ پوسٽ گريجوئيٽ ٽريننگ کان پوء سرٽيفڪيٽ پيش ڪري ٿو. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:صحت]] [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:پاڪستان ۾ موجود ادارا]] [[زمرو:پاڪستان جا وفاقي ادارا ۽ گماشتگيري]] dtkbls4whmhfp7607a5ayywfg5eu1c9 0 76234 295105 270609 2024-11-06T03:57:26Z هوتچند 19261 فائل 295105 wikitext text/x-wiki [[فائل:Agricultural_output_of_Pakistan.svg|thumb|300x300 عڪسلون|پاڪستان ۾ زرعي پيداوار جي ترقي 1961ع کان وٺي 2015ع تائين آمريڪي ڊالر ۾]] [[فائل:Pakistan_Agriculture.png|thumb|303x303 عڪسلون|پاڪستان ۾ زراعت ۽ زمين جو استعمال. (صرف اهم فصلون)]] [[فائل:MangoTree.jpeg|thumb|200x200 عڪسلون|[[ملتان]]، پاڪستان ۾ آم جو باغ]] [[فائل:Indus_River_Delta.jpg|ساڄو|thumb|200x200 عڪسلون|[[Indus River Delta|سنڌو نديءَ جو ڊيلٽا]]]] زراعت کي پاڪستان جي معيشت جي ريڙهه جي هڏي سمجهيو ويندو آهي، جيڪو گهڻو ڪري پنهنجي وڏن فصلن تي ڀاڙي ٿو.<ref>{{Cite journal|last=Rehman|first=Abdul|last2=Jingdong|first2=Luan|last3=Shahzad|first3=Babar|last4=Chandio|first4=Abbas Ali|last5=Hussain|first5=Imran|last6=Nabi|first6=Ghulam|last7=Iqbal|first7=Muhammad Shahid|date=2015-11-01|title=Economic perspectives of major field crops of Pakistan: An empirical study|journal=Pacific Science Review B: Humanities and Social Sciences|language=en|volume=1|issue=3|pages=145–158|doi=10.1016/j.psrb.2016.09.002|issn=2405-8831|doi-access=free}}<cite class="citation journal cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFRehmanJingdongShahzadChandio2015">Rehman, Abdul; Jingdong, Luan; Shahzad, Babar; Chandio, Abbas Ali; Hussain, Imran; Nabi, Ghulam; Iqbal, Muhammad Shahid (2015-11-01). [[doi:10.1016/j.psrb.2016.09.002|"Economic perspectives of major field crops of Pakistan: An empirical study"]]. ''Pacific Science Review B: Humanities and Social Sciences''. '''1''' (3): 145–158. [[ڊجيٽل آبجيڪٽ آئڊنٽيفائر|doi]]:<span class="id-lock-free" title="Freely accessible">[[doi:10.1016/j.psrb.2016.09.002|10.1016/j.psrb.2016.09.002]]</span>. [[بين الاقوامي پيمائش سلسليوار ڳڻپ|ISSN]]&nbsp;[[issn:2405-8831|2405-8831]].</cite></ref> پاڪستان جا بنيادي قدرتي وسيلا قابل زراعت زمين ۽ پاڻي آهن. زراعت پاڪستان جي جي ڊي پي جو اٽڪل %18.9 آهي،<ref>{{حوالو ويب|url=http://www.finance.gov.pk/survey/chapters_18/02-Agriculture.pdf|title=Agriculture - Ministry of Finance}}</ref> ۽ مزدور قوت جو تقريباً %42.3 ملازمت ڪري ٿو. سڀ کان وڌيڪ زرعي صوبو پنجاب آهي جتي ڪڻڪ ۽ ڪپهه سڀ کان وڌيڪ پوکيا وڃن ٿا. آم جا باغ گهڻو ڪري سنڌ ۽ پنجاب صوبن ۾ ملن ٿا، ان ڪري ان کي دنيا جو چوٿون وڏو آم جي پيداوار ڪندڙ ملڪ سڏيو وڃي ٿو.<ref>{{حوالو ويب|url=http://www.pide.org.pk/pdf/PDR/1996/Volume3/241-255.pdf|title=Data|date=1996|website=www.pide.org.pk|access-date=2020-07-12}}</ref> <ref>{{حوالو ويب|url=http://www.tdap.gov.pk/doc_reports/tdap_report_on_mangoes.pdf|title=Report on mangoes|website=www.tdap.gov.pk|archive-url=https://web.archive.org/web/20190710203041/http://www.tdap.gov.pk/doc_reports/tdap_report_on_mangoes.pdf|archive-date=2019-07-10|access-date=2020-07-12}}</ref> هاري پنهنجي ٽريڪٽرن کي ٻارڻ لاءِ ڊيزل تي ڀاڙين ٿا، ۽ نتيجي ۾، ڊيزل جي قيمتن ۾ اضافو سندن مشڪلاتن کي وڌيڪ وڌائينديون آهن. پاڪستان پيٽروليم شين جو خالص درآمد ڪندڙ ملڪ آهي ۽ ڊالر جي مقابلي ۾ رپئي جي قدر ۾ ڪنهن به قسم جي گهٽتائي سبب پيٽرول ۽ ڊيزل ٻنهي جي قيمتن ۾ اضافو ٿيو آهي، جيڪي عام ماڻهو وڏي پئماني تي استعمال ڪن ٿا.<ref>{{حوالو ويب|url=https://tribune.com.pk/story/2433432/pol-price-hike-adds-to-peoples-misery|title=POL price hike adds to people’s misery|date=2023-09-01|website=The Express Tribune|language=en|access-date=2023-10-30}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://tribune.com.pk/story/2433432/pol-price-hike-adds-to-peoples-misery "POL price hike adds to people's misery"]. ''The Express Tribune''. 2023-09-01<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2023-10-30</span></span>.</cite></ref> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:پاڪستان جي معيشت]] 7bwveqv8e3p94ph6ix6oft27xy9zxsl 14 76531 295197 273228 2024-11-06T10:38:06Z Ibne maryam 17680 295197 wikitext text/x-wiki {{Portal|سمنڊ}} {{Commonscat|Oceanography}} {{Cat main|سامونڊي سائنس}} {{See also|Category:Meteorology}} [[Category:Applied and interdisciplinary physics]] [[Category:Hydrography]] [[Category:Hydrology]] [[Category:Physical geography]] {{CatAutoTOC}} [[زمرو:سامونڊي]] [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] [[زمرو:سامونڊي سائنس]] axzavoaz9c64fnqpqei2z1j0ymzcjfm 0 76767 295104 275331 2024-11-06T03:56:33Z هوتچند 19261 فائل 295104 wikitext text/x-wiki [[فائل:Agricultural machinery.jpg|thumb|From left to right: John Deere 7800 tractor with Houle slurry trailer, Case IH combine harvester, New Holland FX 25 [[forage harvester]] with corn head.|292x292px]] '''زرعي مشینری''' (Agricultural Machinery) جو تعلق مشيني ڍانچي ۽ اوزارن سان آهي جيڪي زراعت ۾ استعمال ٿين ٿا. اهڙا ڪيترائي قسم جا اوزار، جن ۾ هٿ جي اوزارن ۽ بجليءَ جي اوزارن کان وٺي ٽريڪٽرن تائين ۽ زرعي اوزارن جا بيشمار قسم آهن، جن کي اهي ڇڪيندا يا هلائيندا آهن. نامياتي ۽ غير نامياتي زراعت ۾ مختلف قسم جا سامان استعمال ٿيندا آهن. خاص طور تي مشيني زراعت جي آمد کان وٺي، زرعي مشينري هڪ لازمي حصو آهي ته ڪيئن دنيا کي کارايو وڃي ٿو. زرعي مشينري کي وسيع زرعي آٽوميشن ٽيڪنالاجيز جو حصو سمجهي سگهجي ٿو، جنهن ۾ وڌيڪ جديد ڊجيٽل سامان ۽ روبوٽڪس شامل آهن. جڏهن ته زرعي روبوٽس وٽ ڪنهن به زرعي آپريشن (تشخيص، فيصلي سازي ۽ ڪارڪردگي) ۾ شامل ٽن اهم مرحلن کي پاڻمرادو ڪرڻ جي صلاحيت آهي، روايتي موٽر واري مشينري بنيادي طور تي استعمال ڪئي ويندي آهي صرف پرفارمنگ قدم کي خودڪار ڪرڻ لاءِ جتي تشخيص ۽ فيصلا ڪرڻ انسانن جي مشاهدن ۽ تجربن جي بنياد تي ڪيا ويندا آهن. ==تاريخ== ===صنعتي انقلاب=== صنعتي انقلاب جي اچڻ سان ۽ وڌيڪ پيچيده مشينن جي ترقي سان، زراعت جي طريقن کي اڳتي وڌايو ويو.<ref>[https://www.britannica.com/EBchecked/topic/9612/the-agricultural-sciences/11674/Food-sciences-and-other-post-harvest-technologies#toc11675 Agricultural engineering] Britannica Online. {{Retrieved|access-date=2012-12-25}}</ref> هٿ سان اناج کي تيز بليڊ سان گڏ ڪرڻ جي بدران، ڦيٿين واري مشينن کي مسلسل ڪٽ ڪيو ويو آهي. اناج کي لٺن سان مارڻ بجاءِ، ڇڻڻ واري مشينن ٻج کي سِرن ۽ ڏاندن کان الڳ ڪري ڇڏيو. پهريون ٽريڪٽر 19 صدي جي آخر ۾ ظاهر ٿيو.<ref>[https://www.britannica.com/EBchecked/topic/601600/tractor Tractor (vehicle)] Britannica Online. {{Retrieved|access-date=2012-12-25}}</ref> ===ٻاڦ جي طاقت=== [[فائل:Claas-lexion-570-1.jpg|thumb|جرمن ڪمپني، ڪلاس پاران هڪ ڪمبائن هارويسٽر|236x236px]] زرعي مشينري جي طاقت اصل ۾ دگھن يا ٻين پالتو جانورن جي ذريعي فراهم ڪئي وئي هئي. ٻاڦ جي طاقت جي ايجاد سان پورٽیبل انجڻ آيو، ۽ بعد ۾ ٽريڪشن انجڻ، هڪ گهڻ مقصدي، موبائيل توانائي جو ذريعو جيڪو ٻاڦ واري انجڻ لاءِ زمين تي هلندڙ ڪزن هو. زرعي ٻاڦ واري انجڻين دگھن جي ڳري ڇڪڻ جو ڪم سنڀالي ورتو ۽ ان سان گڏ هڪ پلي پڻ رکيل هئي جيڪا ڊگهي پٽي جي استعمال سان اسٽيشنري مشينن کي طاقت ڏئي سگهي ٿي. ٻاڦ تي هلندڙ مشينون اڄ جي معيار جي لحاظ کان گهٽ طاقتور هيون پر انهن جي سائيز ۽ انهن جي گهٽ گيئر جي تناسب جي ڪري، اهي هڪ وڏو ڊرابار پل مهيا ڪري سگھن ٿيون. ٻاڦ تي هلندڙ مشينن جي سست رفتار هارين کي تبصرو ڪرڻ تي مجبور ڪيو ته ٽريڪٽرن کي ٻه رفتار آهن: "سست، ۽ گهڻي سست". === اندروني ڪمبشن انجڻ === اندروني ڪمبشن (combustion) انجڻ؛ پهرين پيٽرول انجڻ، ۽ بعد ۾ ڊيزل انجڻ؛ ٽريڪٽر جي ايندڙ نسل لاء طاقت جو مکيه ذريعو بڻجي ويو. انهن انجڻن پاڻ سان هلندڙ ڪمبائن هارويسٽر ۽ ٿريشر، يا ڪمبائن هارويسٽر (جنهن کي مختصر ڪري ’ڪمبائن‘ پڻ ڪيو ويو آهي) جي ترقيءَ ۾ حصو ورتو. اناج جي ٻوٽن کي ڪٽڻ ۽ ان کي اسٽيشنري ٿريشنگ مشين ۾ منتقل ڪرڻ بجاءِ، اهي مجموعا سڄي ميدان ۾ مسلسل هلندي اناج کي ڪٽي، ڇنڊي ۽ الڳ ڪندا آهن. ==زرعي مشينري جا قسم== === ٽريڪٽر === ٽريڪٽر جديد فارم تي اڪثر ڪم ڪندا آهن. اهي اوزار کي ڇڪڻ لاءِ استعمال ٿيندا آهن؛ مشينون جيڪي زمين تائين، ٻج پوکڻ ۽ ٻيا ڪم ڪن ٿيون. ڪٽڻ جا اوزار پوک لاءِ مٽي تيار، مٽي کي ٿلهو ڪرن ۽ ٻوٽن کي مارن جو ڪم ڪن ٿا. سڀ کان وڌيڪ سڃاتل پل آهي، قديم عمل جيڪو سال 1838ع ۾ جان ڊيري طرفان اپڊيٽ ڪيو ويو هو. ھاڻي آمريڪا ۾ اڳي جي ڀيٽ ۾ گھٽ استعمال ڪيا ويندا آھن، مٽيءَ کي ڦيرڻ بدران آفسيٽ ڊسڪ استعمال ڪندا آھن ۽ نمي کي برقرار رکڻ لاءِ گھربل گہرائي حاصل ڪرڻ لاءِ ڇني استعمال ٿينديون آھن. === ڪمبائن هارويسٽر === [[فائل:John Deere cotton harvester kv02.jpg|thumb| A [[John Deere]] cotton harvester at work in a cotton field]] ڪمبائن هڪ مشين آهي جيڪا موثر طريقي سان مختلف قسم جي اناج جي فصلن کي حاصل ڪرڻ لاءِ ٺاهي وئي آهي. نالو ان جي چار جدا جدا فصلن جي آپريشن؛ لڻڻ، ڇڻڻ، گڏ ڪرڻ ۽ کٽڻ، هڪ ئي عمل ۾، مجموعن مان نڪتل آهي. ڪڻڪ، چانور، جئم، رائي، جو، مڪئي، سورغم، سويابين، فليڪس (سن)، سورج مکي ۽ ريپسيڊ ڪمبائن سان گڏ ڪيل فصلن ۾ شامل آهن.<ref>{{cite book|title=Combine harvesters: theory, modeling, and design|last1=Miu|first1=Petre I.|date=2016|publisher=CRC Press|isbn=9781482282375|location=Boca Raton; London; New York}}</ref> === پلانٽر (پوک ڪندڙ) === سيڊر (ٻج کي پوکڻ وارو) جي سڀ کان عام قسم کي پلانٽر چئبو آهي، ۽ ٻج کي هڪجهڙائي سان ڊگهن قطارن ۾ رکي ٿو، جيڪي عام طور تي ٻه کان ٽي فوٽ ڌار ٿين ٿيون. ڪي فصل ڊرل ذريعي پوکيا ويندا آهن، جيڪي هڪ فوٽ کان به گهٽ قطار ۾ وڌيڪ ٻج ڪڍي، فصلن سان زمين کي خالي ڪري ڇڏيندا آهن. ٽرانسپلانٽر زمين ۾ ٻج پوکڻ جي ڪم کي خودڪار ڪن ٿا. پلاسٽڪ جي ملچ جي وڏي استعمال سان، پلاسٽڪ ملچ جا پرت، ٽرانسپلانٽر ۽ سيڊر پلاسٽڪ جون ڊگھيون قطارون وجھن ٿا، ۽ انھن جي ذريعي پاڻمرادو پوک ڪن ٿا. === اسپرئير (اسپري ڪندڙ) === [[فائل:Lite-Trac Crop Sprayer.jpg|thumb|لائيٽ۔ٽريڪ طرفان برطانوي فصل اسپريئر]] پوکڻ کان پوء، ٻيون زرعي مشينون جهڙوڪ خود هلائيندڙ اسپري ڀاڻ ۽ جراثيم مار دوا لاڳو ڪرڻ لاء استعمال ڪري سگهجن ٿيون. زرعي اسپرير ايپليڪيشن هڪ طريقو آهي جيڪو فصلن کي ڀاڻن کان بچائڻ لاءِ جراثيم ڪش، فنگسائڊس، ۽ حشري دوائون استعمال ڪندي. ڍڪڻ واري فصل کي اسپري ڪرڻ يا پوکڻ، ڀاڄين جي واڌ کي ملائڻ جا طريقا آهن. <ref>{{Cite web|url=https://www.agriculture.com/crops/pesticides/how-to-mange-prevent-plant-weeds|title=How to Manage Prevent Plant Weeds|date=2019-12-06|website=Successful Farming|language=en|access-date=2020-08-13}}</ref> === بيلر ۽ ٻيا زرعي اوزار === [[فائل:Young farmer on a hay harvester in Versam.jpg|thumb|سوئٽزرلينڊ ۾ هاري گاهه جي هارويسٽر تي]] بیلر (Planting Crop Hay Baler) گاهه يا الفافا کي مضبوطيءَ سان پيڪ ڪرڻ لاءِ سياري جي مھينن لاءِ محفوظ ڪرڻ واري صورت ۾، استعمال ڪري سگهجن ٿا جیڪو جديد آبپاشي مشينري تي ڀاڙي ٿو. انجڻ، پمپ ۽ ٻيا خاص گيئر زمين جي وڏن علائقن کي جلدي ۽ وڏي مقدار ۾ پاڻي فراهم ڪن ٿا. ساڳي قسم جا سامان جيئن ته زرعي اسپري وارا ڀاڻ ۽ جراثيم مار دوائون پهچائڻ لاءِ استعمال ڪري سگھجن ٿا. ٽريڪٽر کان علاوه، ٻين گاڏين کي فارمنگ ۾ استعمال ڪرڻ لاء، بشمول ٽرڪ، هوائي جهاز ۽ هيلي ڪاپٽر، جهڙوڪ فصلن جي نقل و حمل ۽ سامان موبائيل ٺاهڻ، فضائي اسپرينگ ۽ جانورن جي رڍن جي انتظام لاء، ترتيب ڏنو ويو آهي. ==جديد ٽيڪنالاجي ۽ مستقبل== {{Main|ڊجيٽل زراعت|درستي زراعت}}[[فائل:Tr85.jpg|thumb|هڪ نيو هالينڊ TR85 ڪمبائن هارويسٽر|149x149px]] زرعي مشينن جي بنيادي ٽيڪنالاجي گذريل صديء ۾ ٿورو تبديل ڪيو آهي. جيتوڻيڪ جديد فصلن ۽ پوکڻ وارا بهتر ڪم ڪن ٿا يا انهن جي اڳين کان ٿورو گهڻو مٽجي وڃن ٿا، پر اڄ به اناج کي اهڙيءَ طرح ڪٽڻ، ڪٽڻ ۽ الڳ ڪرڻ جو ڪم آهي، جيئن اهو هميشه ڪيو ويو آهي. بهرحال، ٽيڪنالاجي طريقي سان تبديل ٿي رهي آهي ته انسان مشين کي هلائي، جيئن ڪمپيوٽر مانيٽرنگ سسٽم، GPS لوڪيٽر ۽ سيلف اسٽيئر پروگرامن کي سڀ کان وڌيڪ ترقي يافته ٽريڪٽر ۽ اوزارن کي وڌيڪ صحيح ۽ گهٽ فضول هجڻ جي اجازت ڏين ٿا ايندھن، ٻج، يا ڀاڻ جي استعمال ۾. ويجهي مستقبل ۾، بغير ڊرائيور ٽريڪٽرن جي وڏي پيماني تي پيداوار ٿي سگهي ٿي، جيڪي GPS نقشا ۽ اليڪٽرانڪ سينسر استعمال ڪندا آهن. === زرعي آٽوميشن === اقوام متحده جي فوڊ اينڊ ايگريڪلچر آرگنائيزيشن (FAO) زرعي آٽوميشن جي وضاحت ڪري ٿي جيئن ته مشينري ۽ سامان جو استعمال زرعي عملن ۾ انهن جي تشخيص، فيصلا ڪرڻ، يا ڪارڪردگي کي بهتر بڻائڻ، زرعي ڪم جي تڪليف کي گهٽائڻ ۽ بروقت بهتر ڪرڻ، ۽ ممڪن طور تي زرعي عملن جي درستگي.<ref name=":1" /><ref name=":2">{{Cite book |url=https://doi.org/10.4060/cc2459en |title=In brief to The State of Food and Agriculture 2022 − Leveraging automation in agriculture for transforming agrifood systems |publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) |year=2022 |isbn=978-92-5-137005-6 |location=Rome|doi=10.4060/cc2459en }}</ref> زراعت ۾ ٽيڪنيڪي ارتقا دستي اوزارن کان وٺي جانورن جي ڪشش تائين، پوءِ موٽرائز ميخانيائيزيشن تائين، ۽ اڳتي هلي ڊجيٽل سامان جو سفر رهيو آهي. اها ترقي مصنوعي ذهانت (AI) سان روبوٽڪس جي استعمال ۾ ختم ٿي وئي آهي. مثال طور، موٽرائيزيشن مشيني عملن کي خودڪار ڪري ٿو جهڙوڪ هلت، ٻج، ڀاڻ، کير ڏيڻ، کارائڻ ۽ آبپاشي، ان سان خاص طور تي دستي مزدوري کي گھٽائي ٿي.<ref name=":32">{{Cite book|url=https://www.fao.org/documents/card/en/c/cb2186en|title=Agriculture 4.0 – Agricultural robotics and automated equipment for sustainable crop production|last=Santos Valle, S. & Kienzle, J.|publisher=Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO)|year=2020|series=Integrated Crop Management No. 24|location=Rome}}</ref> ڊجيٽل آٽوميشن ٽيڪنالاجيز جي اچڻ سان، خودڪار تشخيص ۽ فيصلو ڪرڻ ممڪن ٿي چڪو آهي. مثال طور، خود مختيار فصل روبوٽ فصلن ۽ ٻج فصلن کي گڏ ڪري سگھن ٿا ۽ ڊرون، خودڪار ان پٽ ايپليڪيشنن کي مدد ڏيڻ لاء معلومات گڏ ڪري سگھن ٿا.<ref name=":1" /><ref name=":2" /> ٻئي طرف، ٽريڪٽر، خودڪار گاڏين ۾ تبديل ٿي سگهن ٿيون جيڪي آزاديء سان پوکي سگهن ٿيون. آمريڪا جي زراعت کاتي (USDA) پاران 2023ع جي هڪ رپورٽ ظاهر ڪئي وئي آهي ته آمريڪا ۾ 50 سيڪڙو کان وڌيڪ مڪئي، ڪپهه، چانور، سورغم، سويابين ۽ سياري جي ڪڻڪ خودڪار رهنمائي وارو نظام استعمال ڪندي پوکي ويندي آهي. اهي سسٽم، جيڪي ٽيڪنالاجي کي استعمال ڪن ٿا خودمختيار طور تي فارم جي سامان کي هلائڻ لاء صرف هڪ هاريء جي نگراني جي ضرورت آهي. هي هڪ واضح مثال آهي ته ڪيئن حقيقي دنيا جي زراعت جي منظرنامي ۾ زرعي خودڪار طريقي سان عمل ڪيو پيو وڃي.<ref>{{cite news|url=https://www.404media.co/solar-storm-knocks-out-tractor-gps-systems-during-peak-planting-season/|title=Solar Storm Knocks Out Farmers' Tractor GPS Systems During Peak Planting Season|last=Koebler|first=Jason|date=2024-05-12|work=[[ 404 Media]]|accessdate=2024-05-13}}</ref> === اوپن سورس زرعي سامان === [[فائل:Self Propelled Sprayer made by Equipment Technologies.jpg|thumb|اڪویپميٽ ٽيڪنالاجيز پاران هڪ خودڪار اپاچي اسپرير|201x201px]] نئين قسم جي اعليٰ فارم ٽيڪنالاجي جي سامان کي درست ڪرڻ ۾ جي ناڪاميءَ جي ڪري ڪيترائي هاري پريشان آهن. <ref>{{cite magazine|url=https://www.wired.com/2015/02/new-high-tech-farm-equipment-nightmare-farmers/|title=New High-Tech Farm Equipment Is a Nightmare for Farmers|magazine=Wired|date=2015-02-05}}</ref> اهو گهڻو ڪري ڪمپنين جي دانشورانه ملڪيت جي قانون کي استعمال ڪندي هارين کي انهن جي سامان کي درست ڪرڻ جو قانوني حق حاصل ڪرڻ کان روڪڻ لاء يا معلومات تائين رسائي حاصل ڪرڻ لاء انهن کي اجازت نا ڏيڻ لاء سبب آھي.<ref>{{cite magazine|url=https://www.wired.com/2015/04/dmca-ownership-john-deere/|title=We Can't Let John Deere Destroy the Very Idea of Ownership|magazine=Wired|date=2015-04-21}}</ref> آڪٽوبر 2015ع ۾ DMCA ۾ هڪ استثنا شامل ڪيو ويو ته جيئن ڪارن ۽ ٻين گاڏين، بشمول زرعي مشينري ۾ سافٽ ويئر جي چڪاس ۽ ترميم جي اجازت ڏني وڃي.<ref>Exemption to Prohibition on Circumvention of Copyright Protection Systems for Access Control Technologies http://copyright.gov/1201/2015/fedreg-publicinspectionFR.pdf</ref> اوپن سورس ايگريڪلچر موومينٽ مختلف شروعاتن ۽ تنظيمن کي ڳڻائي ٿي جهڙوڪ فارم ليبز جيڪو يورپ ۾ هڪ نيٽورڪ آهي،<ref>{{Cite web|url=http://farmlabs.org/|title=This is the Beginning of a network of open laboratories for agricultural research and experimentation|last=farmlabs.org|website=farmlabs.org|language=en|access-date=2019-07-20}}</ref> ايل ايلئر پيسن جيڪو فرانس ۾ هارين کي سيکارڻ لاءِ هڪ ڪوآپريٽو آهي ته انهن جا اوزار ڪيئن ٺاهجن ۽ ان جي مرمت ڪجي،<ref>{{Cite web|url=https://www.latelierpaysan.org/|title=L'Atelier Paysan|last=Gaillard|first=Chris|website=L’Atelier Paysan|language=fr|access-date=2019-07-20}}</ref> ۽ ایڪئیلبري (Ekylibre) جيڪو هڪ اوپن سورس سافٽ ويئر آهي. ڪمپني فرانس ۾ هارين کي فارمنگ آپريشن کي منظم ڪرڻ لاءِ اوپن سورس سافٽ ويئر (SaaS) فراهم ڪندي.<ref name=":0">{{Cite journal|last1=Chance|first1=Quentin|last2=Meyer|first2=Morgan|date=2017-06-06|title=L'agriculture libre. Les outils agricoles à l'épreuve de l'open source|url=http://journals.openedition.org/tc/8534|journal=Techniques & Culture. Revue semestrielle d'anthropologie des techniques|language=fr|issue=67|pages=236–239|doi=10.4000/tc.8534|issn=0248-6016|doi-access=free}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ekylibre.com/|title=Ekylibre|website=ekylibre.com|access-date=2019-07-20}}</ref> آمريڪا ۾، MIT ميڊيا ليب جي اوپن ايگريڪلچر انيشي ایٽیو "ٽيڪنالاجين جي هڪ اوپن سورس ايڪو سسٽم جي تخليق کي فروغ ڏيڻ جي ڪوشش ڪري ٿي جيڪا شفافيت، نيٽ ورڪ تجربو، تعليم، ۽ هائپر-مقامي پيداوار کي فعال ۽ فروغ ڏئي ٿي."<ref>{{Cite web|url=https://www.media.mit.edu/groups/open-agriculture-openag/overview/|title=Group Overview ‹ Open Agriculture (OpenAg)|website=MIT Media Lab|access-date=2019-07-20}}</ref> اهو پرسنل فوڊ ڪمپيوٽر کي ترقي ڪري ٿو، هڪ تعليمي پروجيڪٽ ٺاهڻ لاءِ ”ڪنٽرول ٿيل ماحوليات، ڪنٽرول ۽ نگراني ڪرڻ لاءِ آبهوا، توانائي ۽ ٻوٽن جي واڌ ويجهه جي اندر خاص وڌندڙ چيمبر“ ۾ زرعي ٽيڪنالاجي پليٽ فارم جيڪو روبوٽ سسٽم استعمال ڪندو آهي. ان ۾ "اوپن فينوم" جي ترقي شامل آهي،<ref>{{Cite web|url=https://www.media.mit.edu/projects/open-phenome-project/overview/|title=Project Overview ‹ Open Phenome Project|website=MIT Media Lab|access-date=2019-07-20}}</ref> هڪ اوپن سورس لائبريري جنهن ۾ آبهوا جي ترڪيب لاءِ کليل ڊيٽا سيٽون آهن جيڪي ٻوٽن جي فينوٽائپ ردعمل (ذائقو، غذائيت) ماحولياتي متغيرن، حياتياتي، جينياتي ۽ وسيلن سان لاڳاپيل پوک لاءِ ضروري (ان پٽ) کي ڳنڍينديون آهن.<ref>{{Cite web|url=https://wiki.openag.media.mit.edu/recipe/start|title=recipe:start [OpenAg]|website=wiki.openag.media.mit.edu|archive-url=https://web.archive.org/web/20190720114223/https://wiki.openag.media.mit.edu/recipe/start|archive-date=2019-07-20|access-date=2019-07-20|url-status=dead}}</ref> ساڳئي جينيات سان ٻوٽا قدرتي طور رنگ، سائيز، بناوت، واڌ جي شرح، پيداوار، ذائقي ۽ غذائي جي کثافت ۾ ماحولياتي حالتن جي مطابق مختلف ٿي سگهن ٿا جن ۾ اهي پيدا ڪيا ويا آهن. ==ٺاهيندڙ== ===فعال=== • اي.جي.سي.او.(AGCO) • اگرالی (Agrale) • الغازي ٽريڪٽرز • الجزائر ٽريڪٽر ڪمپني • اربوس (Arbos) • آرگو سپا (ARGO Spa) • ڪارو ايگريتاليا • ڪيس آئ ایچ (Case IH) • چيلنج ٽريڪٽر • ڪلاس (Claas) • سی این ایچ CNH انڈسٹریل • ڊيڊونگ • دیوتز۔فاھر Deutz-Fahr • اسکورتس لیمیتید Escorts Limited • فیندت Fendt • گولڊوني • اسڪي • جيڪٽو • جي سي بي • جان ديري • خارکیف Kharkiv ٽريڪٽر پلانٽ • کیرو Kirov پلانٽ • ڪبوتا • لمبورگانی تراتوری Lamborghini Trattori • لينڊني • لنڊنر • ايل ايس ميٽرون • مهندرا ٽريڪٽر • ميسي فرگوسن • مڪ ڪورمڪ ٽريڪٽر • ملت ٽريڪٽر • منسک ٽريڪٽر • مٽسوبشي زرعي مشينري • نيو هالينڊ زراعت • پرونر • شيبورا • سوناليڪا ٽريڪٽر • ايس ايم آئي ساڳيو • ایس ای ایس موٽرز • ایس ڊي ایف گروپ • ستارا • اسٽيئر • تائي فائي TAFE • ٽامي ٽي ايم • ارسس ایس ای Ursus SA • والپاڊانا • والٽرا • ورڇيل • يانمار • وائی ٹی او YTO گروپ • زيٽر • زومليون • بلواڻ آگري ===اڳوڻا=== • ايلس چلمرز • ڪيس ڪارپوريشن • فرگوسن براون ڪمپني • فیات تراتوری Fiat Trattori • فورڊ • بين الاقوامي هارويسٽر • ليلينڊ ٽريڪٽر • ميسي هيرس • رينالٽ زراعت ==پڻ ڏسو== {{Portal|Agriculture and Agronomy}} • [[زرعي مشينري جي فهرست]] • [[پاڪستان ۾ زراعت]] • [[مشيني زراعت]] • [[زرعي مشينري صنعت]] • [[زرعي روبوٽ]] ==خارجي لنڪس== {{Commons category|Agricultural machines}} * [https://web.archive.org/web/20090820054610/http://cdi.uvm.edu/collections/getCollection.xql?title=Hay%20Harvesting%20in%20the%201940's Hay Harvesting in the 1940s instructional films, Center for Digital Initiatives, University of Vermont Library] * [http://www.agmachine.com/ Worldwide Agricultural Machinery and Farm Equipment Directory] * [https://archive.today/20130416083117/http://www.vdma.org/wps/myportal/Home/en/Branchen/A/LT/Wirtschaft_und_Recht/LT_A_20100610_CG_Economic_Report_2010?WCM_GLOBAL_CONTEXT=/wps/wcm/connect/vdma/Home/en/Branchen/A/LT/Wirtschaft_und_Recht/LT_A_20100610_CG_Economic_Report_2010 Economic Situation of the agricultural machinery sector—VDMA Report] {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:Agricultural Machinery}} [[Category:Agricultural machinery| ]] [[Category:Agricultural technology]] [[Category:Machinery]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:مشينري]] [[زمرو:زرعي مشينري]] 8x0ngpusuniiym2dehqadtpktkw9s1w 100 76780 295107 274458 2024-11-06T03:58:28Z هوتچند 19261 فائل 295107 wikitext text/x-wiki زراعت ء ایگرونومی پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (جون 2018) هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن، ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن خودڪار ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪريو. {{Portal description}} <!-- This portal was created using subst:box portal skeleton.| topic=Topic| --> <div style="float:right; width:100%"> [[فائل:Kerbau Jawa.jpg|250px|border|right|Ploughing rice paddies with water buffalo, in Indonesia.]] </div> ڇا توهان کي خبر هئي... • زراعت جي تاريخ • زرعي حفاظت ۽ صحت • ڍورن جا فارم • ٻوٽن جا نسل باب:زراعت/ لاڳاپيل مضمون باب:زراعت/شيون جيڪي توهان ڪري سگهو ٿا. باب:زراعت/وڪي پروجيڪٽس باب:زراعت/موضوعاتي جرنل Related portals: • Animals • Birds • Coffee • Ecology • Environment • Food • Fungi • Gardening • Plants • Science • Trees •Water [[Image:C Puzzle.png|36px|right|Category puzzle]] [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:باب سائنس]] [[زمرو:انساني سرگرميون]] nfvrcrm0ux2yhl41oqc0cigeg0oft5e 0 76956 295171 276639 2024-11-06T09:12:02Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295171 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = رام بخشاڻي | image = Ram_buxani_2023_dubai.jpg | caption = رام بخشاڻي 2023ع تي دبئي ۾. | birth_date = 1941 | birth_place = [[حيدرآباد، سنڌ]]، [[برطانوي ھندوستان]] | death_date = 8 جُولاءِ 2024، (83 سال) | death_place = دبئي | education = [[واشنگٽن عالمي يونيورسٽي]] | occupation = واپاري ۽ ليکڪ | website = {{URL| rambuxani.com}} }} '''رام بخشاڻي''' {{ٻيا نالا|انگريزي=Ram Buxani}}، سنڌ ڄائو ھندوستاني ڪاروباري شخصيت، ليکڪ ۽ آئي ٽي ايل ڪوسموس گروپ {{ٻيا نالا|انگريزي= ITL Cosmos Group}} جو چيئرمين ھو.<ref name="forbes_2017_article">{{cite web |last1=Wendel |first1=Samuel |date=22 May 2017 |title=Ram Buxani: The Businessman Who Witnessed Dubai Flourish And Prosper |url=https://www.forbesmiddleeast.com/leadership/leaders/ram-buxani-the-businessman-who-witnessed-dubai-flourish-and-prosper |access-date=8 July 2024 |website=Forbes (Middle East)}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=mptCAAAAYAAJ|title=News Review on West Asia|date=1988|language=en}}</ref> ھن ھندوستاني برادري ۾ تڏھن شھرت ماڻي، جڏھن 1985ع ۾ ھن جي ڪوششن سبب ھندوستاني حڪومت [[وارثت ٽيڪس]] جو خاتمو آندو.<ref name="book_1989_NRI_world">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=KUUWAQAAMAAJ|title=NRI World - Volume 1, Issue 1 - Page 26|date=1989|publisher=J. Singh|language=en}}</ref> ==ذاتي زندگي== رام بخشاڻي 1941ع تي [[حيدرآباد]]، [[سنڌ]] ۾ ڄائو،<ref name="forbes_2017_article" /> ھن جي خاندان 1947ع تي [[ھندستان جو ورھاڱو|ھندوستان جي ورھاڱي]] وقت سنڌ مان لڏپلاڻ ڪئي.<ref name="forbes_2017_article" /> جڏھن ھي اڃان پنجن سالن جو ھو تہ ھن جو والد وفات ڪري ويو.<ref name="book_2016_impatient_manager">{{Cite book |last=Vieira |first=Walter |url=https://www.worldcat.org/oclc/957558086 |title=The impatient manager |year=2016 |isbn=978-9385985287 |location=Thousand Oaks, California |oclc=957558086}}</ref><ref name="book_2009_business_india">{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=u8AiAQAAMAAJ&q=buxani+father |title=Business India, Issues 818-822 |date=July 2009 |publisher=A. H. Advani |language=en}}</ref> جڏھن ھي 18 سالن جو ٿيو تہ پنھنجي خاندان ۽ بيواہ ماءُ جي مدد ڪرڻ لاءِ [[ممبئي]] ۾ نوڪري جي تلاش شروع ڪئي. ان وقت اخبار ۾ ھڪ اشتھار ڏسي ھي نوڪري لاءِ [[دبئي]] روانو ٿيو جتي 1959ع تي آئي ٽي ايل آئوٽ پوسٽ جي دبئي آفيس تي آفيس ڪلارڪ طور ڀرتي ٿيو ۽ 2014ع تي ساڳي ڪمپني ڪوسموس آئي ٽي ايل گروپ جو چيئرمين بڻيو.<ref name="forbes_2017_article" /><ref>{{Cite web |last=Sharma |first=Rahul |date=2009-08-23 |title=Ram Buxani: The Golden Jubilee Man who Grew with Dubai |url=https://www.khaleejtimes.com/article/20090823/ARTICLE/308239995/1036 |access-date=2018-01-12 |website=Khaleej Times}}</ref> بخشاڻي عملي ۽ ادبي شخيصت جو مالڪ ھو، ھن 28 ڊرامن ۾ ڪم ڪيو.<ref name="forbes_2017_article" /> ھن کي ٽن ڌيئرن جو اولاد ٿيو.<ref name="forbes_2017_article" /> ھن جي 2003ع ۾ ڇپيل آتم ڪٿا [[آکيرا آڪاس ۾]] {{ٻيا نالا|انگريزي=Taking the High Road}}، دبئي ۾ تمام گھڻي مقبوليت ماڻي، انگريزي ٻولي ۾ لکيل ان ڪتاب جو سنڌي سميت [[ھندي]]، [[عربي ٻولي|عربي]]، [[ملايالم]] سميت ڪيترن ئي ٻولين ۾ ترجمو ٿي ڇڪي آھي.<ref name="article_khaleej_2015" /><ref name="ICC_UAE_profile" /> ھن جو ٻيو ڪتاب، سنڌي - عالمي معشيت کي ڏنل خدا جو تحفو {{ٻيا نالا|انگريزي=Sindhis – God’s Gift to Global Economy}} 2007ع تي ڇپيو.<ref name="2007_book_sindhis_buxani">{{Cite book |last=Buk̲h̲shānī |first=Rām |url=https://books.google.com/books?id=Xy70oAEACAAJ |title=Sindhis: God's Gift to Global Economy : a Reflection |date=2007 |language=en}}</ref> == پيشوار زندگي == بخشاڻي 2000ع کان 2008ع تائين [[انڊس بينڪ]] جو ڊائريڪٽر رھيو..<ref name="Bloomberg_Profile">{{cite web|title=Executive Profile, Ram Buxani Ph.D.|url=https://www.bloomberg.com/research/stocks/private/person.asp?personId=2996348&privcapId=31271244|website=Bloomberg|access-date=23 November 2017}}</ref> 2002ع کان 2004ع تائين ا[[نڊين ھائي اسڪول، دبئي]] جي بورڊ جو چيئرمن پڻ رھيو.<ref name="article_khaleej_2015" /> بخشاڻي [[گڏيل عرب امارتون|گڏيل عرب اماراتن]] ۾ سمنڊ پار ھندوستانين جي معاشي فورم {{ٻيا نالا|انگريزي=Overseas Indians Economic Forum (UAE)}} جو 1987ع کان 1993ع تائين ۽ 1995ع کان 1999ع تائين باني ۽ صدر پڻ رھيو.2023ع کان ھن تنظيم کي انڊين بزنس اينڊ پروفيشنل ڪائونسل {{ٻيا نالا|انگريزي= Indian Business and Professional Council.}} جي نالي سان سڏيو وڃي ٿو.<ref name="ICC_UAE_profile">{{cite web|title=About Dr. Ram Buxani, Profile Description of the Company, Cosmos - International Traders (Middle East) Ltd|url=http://www.iccuae.com/0219.html|website=International Chamber of Commerce, United Arab Emirates|access-date=23 November 2017}}</ref> [[ڪويت مٿان عراقي حملو|ڪويت مٿان عراقي حملي]] وقت اتان ايندڙ ھندوستانين لاءِ ھن گڏيل عرب اماراتن اندر عارضي رھائش جو بندوبست پڻ ڪيو ھو.<ref name="ICC_UAE_profile" /> وچ اوڀر جي فوربس ميگزين ھن کي 2014ع<ref>{{Cite news|title=Top Indian leaders in the Arab World 2014: Top Owners - Forbes Middle East|language=en-US|work=Forbes Middle East|url=https://www.forbesmiddleeast.com/en/list/top-indian-leaders-in-the-arab-world-2014-top-owners/item/29/|access-date=2018-01-12|archive-date=2018-01-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180112160335/https://www.forbesmiddleeast.com/en/list/top-indian-leaders-in-the-arab-world-2014-top-owners/item/29/|dead-url=yes|accessdate=2024-07-08|archivedate=2018-01-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180112160335/https://www.forbesmiddleeast.com/en/list/top-indian-leaders-in-the-arab-world-2014-top-owners/item/29/}}</ref>، 2016ع<ref>{{Cite news|title=Top 100 Indian Business Leaders In The Arab World - Forbes Middle East|language=en-US|work=Forbes Middle East|url=https://www.forbesmiddleeast.com/en/list/the-top-indian-business-leaders-in-the-arab-world-2016-owners/item/42/|access-date=2018-01-12|archive-date=2018-01-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180112160509/https://www.forbesmiddleeast.com/en/list/the-top-indian-business-leaders-in-the-arab-world-2016-owners/item/42/|dead-url=yes|accessdate=2024-07-08|archivedate=2018-01-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180112160509/https://www.forbesmiddleeast.com/en/list/the-top-indian-business-leaders-in-the-arab-world-2016-owners/item/42/}}</ref> ۽ 2017ع,<ref>{{Cite news|title=Top 100 Indian Leaders in UAE - Forbes Middle East|language=en-US|work=Forbes Middle East|url=https://www.forbesmiddleeast.com/en/list/top-100-indian-leaders-in-uae/item/29/|access-date=2018-01-12|archive-date=2018-01-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20180112214616/https://www.forbesmiddleeast.com/en/list/top-100-indian-leaders-in-uae/item/29/|dead-url=yes|accessdate=2024-07-08|archivedate=2018-01-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180112214616/https://www.forbesmiddleeast.com/en/list/top-100-indian-leaders-in-uae/item/29/}}</ref> تي وچ اوڀر ۾ ھندوستان جي چوٽي وارن اڳوانن ۾ شمار ڪيو ۽ فوربس پاران 2017ع تي ھن کي "لائيف اچيوومنٽ ايوارڊ" سان پڻ نوازيو ويو.<ref>{{Cite web|title=Indian businessman awarded by Forbes Middle East|url=https://www.khaleejtimes.com/nation/indian-businessman-awarded-by-forbes-middle-east|access-date=2018-01-12|website=www.khaleejtimes.com}}</ref> == وفات == ھي 8 جُولاءِ 2024ع تي 83 سالن جي ڄمار ۾ [[دبئي]] ۾ وفات ڪري ويو.<ref>{{Cite web |last=Reporter |first=A. Staff |title=Dubai: Veteran Indian businessman Ram Buxani dies |url=https://www.khaleejtimes.com/uae/dubai-veteran-indian-businessman-ram-buxani-dies |access-date=2024-07-08 |website=Khaleej Times |language=en}}</ref> == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:1949ع جون پيدائشون]] [[زمرو:2024ع جون وفاتون]] [[زمرو:1941ع جون پيدائشون]] [[زمرو:سنڌي نسل جا هندوستاني ماڻھو]] [[زمرو:هندستاني اداڪار]] spf252578y7c7qcklxo1jsfga1upjmf 100 77090 295110 276092 2024-11-06T04:54:59Z Ibne maryam 17680 295110 wikitext text/x-wiki {{Portal description}}<!-- This portal was created using subst:box portal skeleton| topic=Science| --> <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:2px; border-color:#90db90; padding:4px;"> <div style="font-size:125%; text-align: center">'''باب:حياتيات'''</div> <div style="padding-bottom:12px; padding-top:2px"><div id="sports browsebar" style="margin-top:1px; margin-bottom:0.2em; text-align:center; font-size:91%;"> {{nowrap|[[Image:Nuvola apps kalzium.svg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس|سائنس]]:}} {{nowrap|[[Image:Astrolabe-Persian-18C.jpg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس جي تاريخ|سائنس جي تاريخ]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu mathematics-p.svg|20px]]&nbsp;[[باب:رياضي|رياضي]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu science.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ڪيميا|ڪيميا]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Stylised atom with three Bohr model orbits and stylised nucleus.svg|20px]]&nbsp;[[باب:طبيعات|فزڪس]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Gnome-globe.svg|20px]]&nbsp;[[Portal:Earth sciences|Earth sciences]]&nbsp;&nbsp;}} </div></div> <div style="width:100%"> {{/box-header|Introduction|Portal:Biology|}} {{Portal image banner|maxheight=359px|overflow=scroll|File:View from a ridge between Segla and Hesten, Senja, Norway, 2014 August.jpg|<small>A panoramic view from a ridge located between Segla and Hesten mountain summits in the island of [[Senja]], [[Troms]], Norway in 2014</small>}} [[Image:Darlingtonia californica.jpg|135px|left|]] [[Image:Harvestman opilio canestrinii male.jpg|270px|right|]] <!-- If you want to edit the text, please go to the article listed in {{Transclude lead excerpt}} or replace the {{Transclude lead excerpt}} tag with custom text (and move the text to the page /Intro)--> {{Transclude lead excerpt|Biology}} {{Box-footer}} </div> {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- BEGIN LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Bacteria |2=Ribosome |3=Chromatophore |4=Natural selection |5=Invasive species |6=Sequence alignment |7=Stem cell |8=Whale vocalization |9=Caenorhabditis elegans |10=Antarctic krill |11=Adenosine triphosphate |12=Evolution |13=DNA |14=History of biology |15=Introduction to viruses |16=Fertilisation of Orchids |17=History of evolutionary thought |18=Social history of viruses |19=Virus |20=DNA and RNA codon tables |21=Ecosystem |22=Microorganism |23=Genetic code |24=History of life |25=Species |26=Botany |27=Function (biology) |28=Host (biology) |29=Parasitism |30=History of paleontology |31=Taxonomy (biology) |32=Hybrid (biology) |33=Apex predator |34=History of Animals |35=Biology in fiction |36=Human Genome Project |37=Genetics |38=Marine biology |39=Zoology |40=Evolutionary biology |41=Ornithology |42=Anatomy |43=Molecular biology |44=Biophysics |45=Albinism |46=Molecular models of DNA |47=Organism |48=Prokaryote |49=Eukaryote |50=Cognitive biology |51=Introduced species |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=31|header=Selected picture {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}|footer=More selected pictures|subpage=Featured picture}} {{/box-header|Major topics|Portal:Biology/Major topics|}} {{/Major topics}} {{Box-footer}} <!-- BEGIN RIGHT COLUMN --> |2 = {{/box-header|Selected biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Mary Anning |2=Richard Dawkins |3=Antonie van Leeuwenhoek |4=Jane Goodall |5=Charles Darwin |6=Stephen Jay Gould |7=Tawfiq Canaan |8=Norman Borlaug |9=Alfred Russel Wallace |10=Rosalind Franklin |11=Barbara McClintock |12=Robert Koch |13=G. Ledyard Stebbins |14=Gregor Mendel |15=Ernst Haeckel |16=Lynn Margulis |17=Thomas Henry Huxley |18=Carl Linnaeus |19=Ann Bishop (biologist) |20=Marshall McDonald |21=Daisy Yen Wu |22=Marshall McDonald |23=Nina Demme |24=Trevor Kincaid |25=Georges Cuvier |26=Alexander von Humboldt |27=James Watson |28=Linus Pauling |29=Venki Ramakrishnan |30=C. D. Darlington |31=Janaki Ammal |32=Thomas Hunt Morgan |33=Alice Roberts |34=Jagadish Chandra Bose |35=Sharlene Santana |36=Jared Diamond |37=Frances Arnold |38=Philip Henry Gosse |39=John Ray |40=Francis Crick |41= |42= |43= |44= |45= |46= |47= |48= |49= |50= |51= |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''load new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various biology-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow | History of biology | History of genetics | History of model organisms | History of biotechnology | Conservation biology }} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=4|header=Did you know {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}} |footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} {{/box-header|Things you can do|Portal:Biology/Opentask|}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals|Portal:Biology/Related portals|}} {{/Related portals}} {{Box-footer}} }}<!-- END COLUMNS --> <div style="width:100%"> {{/box-header|Biology portals|Portal:Biology/Biology portals|}} {{/Biology portals}} {{Box-footer}} {{/box-header|Categories|Portal:Biology/Categories|}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{/box-header|More topics|noedit=yes}} {{Plain navboxes|content={{Biology nav|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Branches of biology|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Biology topics|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{History of biology|state=expanded}}}} {{Box-footer}} {{/box-header|WikiProjects|Portal:Biology/Projects|}} {{/Projects}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia|noedit=yes|}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} <div style="text-align: center; margin-top: 1em;"> {{Portal navbar no header2}} [[Wikipedia:Shortcut|Shortcuts]] to this page: [[باب:حياتيات]] • [[P:BIO]] {{purgepage}} </div> </div> [[زمرو:حياتيات]] [[زمرو:باب:حياتيات|حياتيات]] </div> 26xzqe8v130sjzn15u863eiao8pigkr 295111 295110 2024-11-06T05:01:18Z Ibne maryam 17680 295111 wikitext text/x-wiki {{Portal description}}<!-- This portal was created using subst:box portal skeleton| topic=Science| --> <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:2px; border-color:#90db90; padding:4px;"> <div style="font-size:125%; text-align: center">'''باب:حياتيات'''</div> <div style="padding-bottom:12px; padding-top:2px"><div id="sports browsebar" style="margin-top:1px; margin-bottom:0.2em; text-align:center; font-size:91%;"> {{nowrap|[[Image:Nuvola apps kalzium.svg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس|سائنس]]:}} {{nowrap|[[Image:Astrolabe-Persian-18C.jpg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس جي تاريخ|سائنس جي تاريخ]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu mathematics-p.svg|20px]]&nbsp;[[باب:رياضي|رياضي]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu science.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ڪيميا|ڪيميا]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Stylised atom with three Bohr model orbits and stylised nucleus.svg|20px]]&nbsp;[[باب:طبيعات|فزڪس]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Gnome-globe.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ارضيات|ڌرتي سائنس]] &nbsp;&nbsp;}} </div></div> <div style="width:100%"> {{/box-header|Introduction|Portal:Biology|}} {{Portal image banner|maxheight=359px|overflow=scroll|File:View from a ridge between Segla and Hesten, Senja, Norway, 2014 August.jpg|<small>A panoramic view from a ridge located between Segla and Hesten mountain summits in the island of [[Senja]], [[Troms]], Norway in 2014</small>}} [[Image:Darlingtonia californica.jpg|135px|left|]] [[Image:Harvestman opilio canestrinii male.jpg|270px|right|]] <!-- If you want to edit the text, please go to the article listed in {{Transclude lead excerpt}} or replace the {{Transclude lead excerpt}} tag with custom text (and move the text to the page /Intro)--> {{Transclude lead excerpt|Biology}} {{Box-footer}} </div> {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- BEGIN LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Bacteria |2=Ribosome |3=Chromatophore |4=Natural selection |5=Invasive species |6=Sequence alignment |7=Stem cell |8=Whale vocalization |9=Caenorhabditis elegans |10=Antarctic krill |11=Adenosine triphosphate |12=Evolution |13=DNA |14=History of biology |15=Introduction to viruses |16=Fertilisation of Orchids |17=History of evolutionary thought |18=Social history of viruses |19=Virus |20=DNA and RNA codon tables |21=Ecosystem |22=Microorganism |23=Genetic code |24=History of life |25=Species |26=Botany |27=Function (biology) |28=Host (biology) |29=Parasitism |30=History of paleontology |31=Taxonomy (biology) |32=Hybrid (biology) |33=Apex predator |34=History of Animals |35=Biology in fiction |36=Human Genome Project |37=Genetics |38=Marine biology |39=Zoology |40=Evolutionary biology |41=Ornithology |42=Anatomy |43=Molecular biology |44=Biophysics |45=Albinism |46=Molecular models of DNA |47=Organism |48=Prokaryote |49=Eukaryote |50=Cognitive biology |51=Introduced species |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=31|header=Selected picture {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}|footer=More selected pictures|subpage=Featured picture}} {{/box-header|Major topics|Portal:Biology/Major topics|}} {{/Major topics}} {{Box-footer}} <!-- BEGIN RIGHT COLUMN --> |2 = {{/box-header|Selected biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Mary Anning |2=Richard Dawkins |3=Antonie van Leeuwenhoek |4=Jane Goodall |5=Charles Darwin |6=Stephen Jay Gould |7=Tawfiq Canaan |8=Norman Borlaug |9=Alfred Russel Wallace |10=Rosalind Franklin |11=Barbara McClintock |12=Robert Koch |13=G. Ledyard Stebbins |14=Gregor Mendel |15=Ernst Haeckel |16=Lynn Margulis |17=Thomas Henry Huxley |18=Carl Linnaeus |19=Ann Bishop (biologist) |20=Marshall McDonald |21=Daisy Yen Wu |22=Marshall McDonald |23=Nina Demme |24=Trevor Kincaid |25=Georges Cuvier |26=Alexander von Humboldt |27=James Watson |28=Linus Pauling |29=Venki Ramakrishnan |30=C. D. Darlington |31=Janaki Ammal |32=Thomas Hunt Morgan |33=Alice Roberts |34=Jagadish Chandra Bose |35=Sharlene Santana |36=Jared Diamond |37=Frances Arnold |38=Philip Henry Gosse |39=John Ray |40=Francis Crick |41= |42= |43= |44= |45= |46= |47= |48= |49= |50= |51= |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''load new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various biology-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow | History of biology | History of genetics | History of model organisms | History of biotechnology | Conservation biology }} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=4|header=Did you know {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}} |footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} {{/box-header|Things you can do|Portal:Biology/Opentask|}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals|Portal:Biology/Related portals|}} {{/Related portals}} {{Box-footer}} }}<!-- END COLUMNS --> <div style="width:100%"> {{/box-header|Biology portals|Portal:Biology/Biology portals|}} {{/Biology portals}} {{Box-footer}} {{/box-header|Categories|Portal:Biology/Categories|}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{/box-header|More topics|noedit=yes}} {{Plain navboxes|content={{Biology nav|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Branches of biology|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Biology topics|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{History of biology|state=expanded}}}} {{Box-footer}} {{/box-header|WikiProjects|Portal:Biology/Projects|}} {{/Projects}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia|noedit=yes|}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} <div style="text-align: center; margin-top: 1em;"> {{Portal navbar no header2}} [[Wikipedia:Shortcut|Shortcuts]] to this page: [[باب:حياتيات]] • [[P:BIO]] {{purgepage}} </div> </div> [[زمرو:حياتيات]] [[زمرو:باب:حياتيات|حياتيات]] </div> jkeqfgjese42bwm6i256r5iv9vger3f 295113 295111 2024-11-06T05:03:17Z Ibne maryam 17680 295113 wikitext text/x-wiki {{Portal description}}<!-- This portal was created using subst:box portal skeleton| topic=Science| --> <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:2px; border-color:#90db90; padding:4px;"> <div style="font-size:125%; text-align: center">'''باب:حياتيات'''</div> <div style="padding-bottom:12px; padding-top:2px"><div id="sports browsebar" style="margin-top:1px; margin-bottom:0.2em; text-align:center; font-size:91%;"> {{nowrap|[[Image:Nuvola apps kalzium.svg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس|سائنس]]:}} {{nowrap|[[Image:Astrolabe-Persian-18C.jpg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس جي تاريخ|سائنس جي تاريخ]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu mathematics-p.svg|20px]]&nbsp;[[باب:رياضي|رياضي]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu science.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ڪيميا|ڪيميا]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Stylised atom with three Bohr model orbits and stylised nucleus.svg|20px]]&nbsp;[[باب:طبيعات|فزڪس]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Gnome-globe.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ارضيات|ڌرتي سائنس]] &nbsp;&nbsp;}} </div></div> <div style="width:100%"> {{'''باب:حياتيات'''}} {{Portal image banner|maxheight=359px|overflow=scroll|File:View from a ridge between Segla and Hesten, Senja, Norway, 2014 August.jpg|<small>A panoramic view from a ridge located between Segla and Hesten mountain summits in the island of [[Senja]], [[Troms]], Norway in 2014</small>}} [[Image:Darlingtonia californica.jpg|135px|left|]] [[Image:Harvestman opilio canestrinii male.jpg|270px|right|]] <!-- If you want to edit the text, please go to the article listed in {{Transclude lead excerpt}} or replace the {{Transclude lead excerpt}} tag with custom text (and move the text to the page /Intro)--> {{Transclude lead excerpt|Biology}} {{Box-footer}} </div> {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- BEGIN LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Bacteria |2=Ribosome |3=Chromatophore |4=Natural selection |5=Invasive species |6=Sequence alignment |7=Stem cell |8=Whale vocalization |9=Caenorhabditis elegans |10=Antarctic krill |11=Adenosine triphosphate |12=Evolution |13=DNA |14=History of biology |15=Introduction to viruses |16=Fertilisation of Orchids |17=History of evolutionary thought |18=Social history of viruses |19=Virus |20=DNA and RNA codon tables |21=Ecosystem |22=Microorganism |23=Genetic code |24=History of life |25=Species |26=Botany |27=Function (biology) |28=Host (biology) |29=Parasitism |30=History of paleontology |31=Taxonomy (biology) |32=Hybrid (biology) |33=Apex predator |34=History of Animals |35=Biology in fiction |36=Human Genome Project |37=Genetics |38=Marine biology |39=Zoology |40=Evolutionary biology |41=Ornithology |42=Anatomy |43=Molecular biology |44=Biophysics |45=Albinism |46=Molecular models of DNA |47=Organism |48=Prokaryote |49=Eukaryote |50=Cognitive biology |51=Introduced species |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=31|header=Selected picture {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}|footer=More selected pictures|subpage=Featured picture}} {{/box-header|Major topics|Portal:Biology/Major topics|}} {{/Major topics}} {{Box-footer}} <!-- BEGIN RIGHT COLUMN --> |2 = {{/box-header|Selected biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Mary Anning |2=Richard Dawkins |3=Antonie van Leeuwenhoek |4=Jane Goodall |5=Charles Darwin |6=Stephen Jay Gould |7=Tawfiq Canaan |8=Norman Borlaug |9=Alfred Russel Wallace |10=Rosalind Franklin |11=Barbara McClintock |12=Robert Koch |13=G. Ledyard Stebbins |14=Gregor Mendel |15=Ernst Haeckel |16=Lynn Margulis |17=Thomas Henry Huxley |18=Carl Linnaeus |19=Ann Bishop (biologist) |20=Marshall McDonald |21=Daisy Yen Wu |22=Marshall McDonald |23=Nina Demme |24=Trevor Kincaid |25=Georges Cuvier |26=Alexander von Humboldt |27=James Watson |28=Linus Pauling |29=Venki Ramakrishnan |30=C. D. Darlington |31=Janaki Ammal |32=Thomas Hunt Morgan |33=Alice Roberts |34=Jagadish Chandra Bose |35=Sharlene Santana |36=Jared Diamond |37=Frances Arnold |38=Philip Henry Gosse |39=John Ray |40=Francis Crick |41= |42= |43= |44= |45= |46= |47= |48= |49= |50= |51= |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''load new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various biology-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow | History of biology | History of genetics | History of model organisms | History of biotechnology | Conservation biology }} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=4|header=Did you know {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}} |footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} {{/box-header|Things you can do|Portal:Biology/Opentask|}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals|Portal:Biology/Related portals|}} {{/Related portals}} {{Box-footer}} }}<!-- END COLUMNS --> <div style="width:100%"> {{/box-header|Biology portals|Portal:Biology/Biology portals|}} {{/Biology portals}} {{Box-footer}} {{/box-header|Categories|Portal:Biology/Categories|}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{/box-header|More topics|noedit=yes}} {{Plain navboxes|content={{Biology nav|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Branches of biology|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Biology topics|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{History of biology|state=expanded}}}} {{Box-footer}} {{/box-header|WikiProjects|Portal:Biology/Projects|}} {{/Projects}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia|noedit=yes|}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} <div style="text-align: center; margin-top: 1em;"> {{Portal navbar no header2}} [[Wikipedia:Shortcut|Shortcuts]] to this page: [[باب:حياتيات]] • [[P:BIO]] {{purgepage}} </div> </div> [[زمرو:حياتيات]] [[زمرو:باب:حياتيات|حياتيات]] </div> 0o7u0gnfh5g166xar6d6aqnffz0laqk 295114 295113 2024-11-06T05:04:00Z Ibne maryam 17680 295114 wikitext text/x-wiki {{Portal description}}<!-- This portal was created using subst:box portal skeleton| topic=Science| --> <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:2px; border-color:#90db90; padding:4px;"> <div style="font-size:125%; text-align: center">'''باب:حياتيات'''</div> <div style="padding-bottom:12px; padding-top:2px"><div id="sports browsebar" style="margin-top:1px; margin-bottom:0.2em; text-align:center; font-size:91%;"> {{nowrap|[[Image:Nuvola apps kalzium.svg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس|سائنس]]:}} {{nowrap|[[Image:Astrolabe-Persian-18C.jpg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس جي تاريخ|سائنس جي تاريخ]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu mathematics-p.svg|20px]]&nbsp;[[باب:رياضي|رياضي]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu science.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ڪيميا|ڪيميا]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Stylised atom with three Bohr model orbits and stylised nucleus.svg|20px]]&nbsp;[[باب:طبيعات|فزڪس]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Gnome-globe.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ارضيات|ڌرتي سائنس]] &nbsp;&nbsp;}} </div></div> <div style="width:100%"> '''باب:حياتيات''' {{Portal image banner|maxheight=359px|overflow=scroll|File:View from a ridge between Segla and Hesten, Senja, Norway, 2014 August.jpg|<small>A panoramic view from a ridge located between Segla and Hesten mountain summits in the island of [[Senja]], [[Troms]], Norway in 2014</small>}} [[Image:Darlingtonia californica.jpg|135px|left|]] [[Image:Harvestman opilio canestrinii male.jpg|270px|right|]] <!-- If you want to edit the text, please go to the article listed in {{Transclude lead excerpt}} or replace the {{Transclude lead excerpt}} tag with custom text (and move the text to the page /Intro)--> {{Transclude lead excerpt|Biology}} {{Box-footer}} </div> {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- BEGIN LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Bacteria |2=Ribosome |3=Chromatophore |4=Natural selection |5=Invasive species |6=Sequence alignment |7=Stem cell |8=Whale vocalization |9=Caenorhabditis elegans |10=Antarctic krill |11=Adenosine triphosphate |12=Evolution |13=DNA |14=History of biology |15=Introduction to viruses |16=Fertilisation of Orchids |17=History of evolutionary thought |18=Social history of viruses |19=Virus |20=DNA and RNA codon tables |21=Ecosystem |22=Microorganism |23=Genetic code |24=History of life |25=Species |26=Botany |27=Function (biology) |28=Host (biology) |29=Parasitism |30=History of paleontology |31=Taxonomy (biology) |32=Hybrid (biology) |33=Apex predator |34=History of Animals |35=Biology in fiction |36=Human Genome Project |37=Genetics |38=Marine biology |39=Zoology |40=Evolutionary biology |41=Ornithology |42=Anatomy |43=Molecular biology |44=Biophysics |45=Albinism |46=Molecular models of DNA |47=Organism |48=Prokaryote |49=Eukaryote |50=Cognitive biology |51=Introduced species |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=31|header=Selected picture {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}|footer=More selected pictures|subpage=Featured picture}} {{/box-header|Major topics|Portal:Biology/Major topics|}} {{/Major topics}} {{Box-footer}} <!-- BEGIN RIGHT COLUMN --> |2 = {{/box-header|Selected biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Mary Anning |2=Richard Dawkins |3=Antonie van Leeuwenhoek |4=Jane Goodall |5=Charles Darwin |6=Stephen Jay Gould |7=Tawfiq Canaan |8=Norman Borlaug |9=Alfred Russel Wallace |10=Rosalind Franklin |11=Barbara McClintock |12=Robert Koch |13=G. Ledyard Stebbins |14=Gregor Mendel |15=Ernst Haeckel |16=Lynn Margulis |17=Thomas Henry Huxley |18=Carl Linnaeus |19=Ann Bishop (biologist) |20=Marshall McDonald |21=Daisy Yen Wu |22=Marshall McDonald |23=Nina Demme |24=Trevor Kincaid |25=Georges Cuvier |26=Alexander von Humboldt |27=James Watson |28=Linus Pauling |29=Venki Ramakrishnan |30=C. D. Darlington |31=Janaki Ammal |32=Thomas Hunt Morgan |33=Alice Roberts |34=Jagadish Chandra Bose |35=Sharlene Santana |36=Jared Diamond |37=Frances Arnold |38=Philip Henry Gosse |39=John Ray |40=Francis Crick |41= |42= |43= |44= |45= |46= |47= |48= |49= |50= |51= |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''load new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various biology-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow | History of biology | History of genetics | History of model organisms | History of biotechnology | Conservation biology }} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=4|header=Did you know {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}} |footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} {{/box-header|Things you can do|Portal:Biology/Opentask|}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals|Portal:Biology/Related portals|}} {{/Related portals}} {{Box-footer}} }}<!-- END COLUMNS --> <div style="width:100%"> {{/box-header|Biology portals|Portal:Biology/Biology portals|}} {{/Biology portals}} {{Box-footer}} {{/box-header|Categories|Portal:Biology/Categories|}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{/box-header|More topics|noedit=yes}} {{Plain navboxes|content={{Biology nav|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Branches of biology|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Biology topics|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{History of biology|state=expanded}}}} {{Box-footer}} {{/box-header|WikiProjects|Portal:Biology/Projects|}} {{/Projects}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia|noedit=yes|}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} <div style="text-align: center; margin-top: 1em;"> {{Portal navbar no header2}} [[Wikipedia:Shortcut|Shortcuts]] to this page: [[باب:حياتيات]] • [[P:BIO]] {{purgepage}} </div> </div> [[زمرو:حياتيات]] [[زمرو:باب:حياتيات|حياتيات]] </div> aqgtkteq3mdlfd7c08veppggm5k5b8r 295115 295114 2024-11-06T05:05:28Z Ibne maryam 17680 295115 wikitext text/x-wiki {{Portal description}}<!-- This portal was created using subst:box portal skeleton| topic=Science| --> <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:2px; border-color:#90db90; padding:4px;"> <div style="font-size:125%; text-align: center">'''باب:حياتيات'''</div> <div style="padding-bottom:12px; padding-top:2px"><div id="sports browsebar" style="margin-top:1px; margin-bottom:0.2em; text-align:center; font-size:91%;"> {{nowrap|[[Image:Nuvola apps kalzium.svg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس|سائنس]]:}} {{nowrap|[[Image:Astrolabe-Persian-18C.jpg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس جي تاريخ|سائنس جي تاريخ]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu mathematics-p.svg|20px]]&nbsp;[[باب:رياضي|رياضي]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu science.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ڪيميا|ڪيميا]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Stylised atom with three Bohr model orbits and stylised nucleus.svg|20px]]&nbsp;[[باب:طبيعات|فزڪس]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Gnome-globe.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ارضيات|ڌرتي سائنس]] &nbsp;&nbsp;}} </div></div> <div style="width:100%"> '''باب:حياتيات''' [[Image:Darlingtonia californica.jpg|135px|left|]] [[Image:Harvestman opilio canestrinii male.jpg|270px|right|]] <!-- If you want to edit the text, please go to the article listed in {{Transclude lead excerpt}} or replace the {{Transclude lead excerpt}} tag with custom text (and move the text to the page /Intro)--> {{Transclude lead excerpt|Biology}} {{Box-footer}} </div> {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- BEGIN LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Bacteria |2=Ribosome |3=Chromatophore |4=Natural selection |5=Invasive species |6=Sequence alignment |7=Stem cell |8=Whale vocalization |9=Caenorhabditis elegans |10=Antarctic krill |11=Adenosine triphosphate |12=Evolution |13=DNA |14=History of biology |15=Introduction to viruses |16=Fertilisation of Orchids |17=History of evolutionary thought |18=Social history of viruses |19=Virus |20=DNA and RNA codon tables |21=Ecosystem |22=Microorganism |23=Genetic code |24=History of life |25=Species |26=Botany |27=Function (biology) |28=Host (biology) |29=Parasitism |30=History of paleontology |31=Taxonomy (biology) |32=Hybrid (biology) |33=Apex predator |34=History of Animals |35=Biology in fiction |36=Human Genome Project |37=Genetics |38=Marine biology |39=Zoology |40=Evolutionary biology |41=Ornithology |42=Anatomy |43=Molecular biology |44=Biophysics |45=Albinism |46=Molecular models of DNA |47=Organism |48=Prokaryote |49=Eukaryote |50=Cognitive biology |51=Introduced species |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=31|header=Selected picture {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}|footer=More selected pictures|subpage=Featured picture}} {{/box-header|Major topics|Portal:Biology/Major topics|}} {{/Major topics}} {{Box-footer}} <!-- BEGIN RIGHT COLUMN --> |2 = {{/box-header|Selected biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Mary Anning |2=Richard Dawkins |3=Antonie van Leeuwenhoek |4=Jane Goodall |5=Charles Darwin |6=Stephen Jay Gould |7=Tawfiq Canaan |8=Norman Borlaug |9=Alfred Russel Wallace |10=Rosalind Franklin |11=Barbara McClintock |12=Robert Koch |13=G. Ledyard Stebbins |14=Gregor Mendel |15=Ernst Haeckel |16=Lynn Margulis |17=Thomas Henry Huxley |18=Carl Linnaeus |19=Ann Bishop (biologist) |20=Marshall McDonald |21=Daisy Yen Wu |22=Marshall McDonald |23=Nina Demme |24=Trevor Kincaid |25=Georges Cuvier |26=Alexander von Humboldt |27=James Watson |28=Linus Pauling |29=Venki Ramakrishnan |30=C. D. Darlington |31=Janaki Ammal |32=Thomas Hunt Morgan |33=Alice Roberts |34=Jagadish Chandra Bose |35=Sharlene Santana |36=Jared Diamond |37=Frances Arnold |38=Philip Henry Gosse |39=John Ray |40=Francis Crick |41= |42= |43= |44= |45= |46= |47= |48= |49= |50= |51= |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''load new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various biology-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow | History of biology | History of genetics | History of model organisms | History of biotechnology | Conservation biology }} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=4|header=Did you know {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}} |footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} {{/box-header|Things you can do|Portal:Biology/Opentask|}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals|Portal:Biology/Related portals|}} {{/Related portals}} {{Box-footer}} }}<!-- END COLUMNS --> <div style="width:100%"> {{/box-header|Biology portals|Portal:Biology/Biology portals|}} {{/Biology portals}} {{Box-footer}} {{/box-header|Categories|Portal:Biology/Categories|}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{/box-header|More topics|noedit=yes}} {{Plain navboxes|content={{Biology nav|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Branches of biology|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Biology topics|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{History of biology|state=expanded}}}} {{Box-footer}} {{/box-header|WikiProjects|Portal:Biology/Projects|}} {{/Projects}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia|noedit=yes|}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} <div style="text-align: center; margin-top: 1em;"> {{Portal navbar no header2}} [[Wikipedia:Shortcut|Shortcuts]] to this page: [[باب:حياتيات]] • [[P:BIO]] {{purgepage}} </div> </div> [[زمرو:حياتيات]] [[زمرو:باب:حياتيات|حياتيات]] </div> 9nfpjv0ejtv2t63oz0y7neqhscbfbdx 295116 295115 2024-11-06T05:07:33Z Ibne maryam 17680 295116 wikitext text/x-wiki {{Portal description}}<!-- This portal was created using subst:box portal skeleton| topic=Science| --> <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:2px; border-color:#90db90; padding:4px;"> <div style="font-size:125%; text-align: center">'''باب:حياتيات'''</div> <div style="padding-bottom:12px; padding-top:2px"><div id="sports browsebar" style="margin-top:1px; margin-bottom:0.2em; text-align:center; font-size:91%;"> {{nowrap|[[Image:Nuvola apps kalzium.svg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس|سائنس]]:}} {{nowrap|[[Image:Astrolabe-Persian-18C.jpg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس جي تاريخ|سائنس جي تاريخ]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu mathematics-p.svg|20px]]&nbsp;[[باب:رياضي|رياضي]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu science.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ڪيميا|ڪيميا]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Stylised atom with three Bohr model orbits and stylised nucleus.svg|20px]]&nbsp;[[باب:طبيعات|فزڪس]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Gnome-globe.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ارضيات|ڌرتي سائنس]] &nbsp;&nbsp;}} </div></div> <div style="width:100%"> '''باب:حياتيات''' [[Image:Darlingtonia californica.jpg|135px|left|]] [[Image:Harvestman opilio canestrinii male.jpg|270px|right|]] <!-- If you want to edit the text, please go to the article listed in {{Transclude lead excerpt}} or replace the {{Transclude lead excerpt}} tag with custom text (and move the text to the page /Intro)--> {{Transclude lead excerpt|Biology}} {{Box-footer}} </div> {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- BEGIN LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Bacteria |2=Ribosome |3=Chromatophore |4=Natural selection |5=Invasive species |6=Sequence alignment |7=Stem cell |8=Whale vocalization |9=Caenorhabditis elegans |10=Antarctic krill |11=Adenosine triphosphate |12=Evolution |13=DNA |14=History of biology |15=Introduction to viruses |16=Fertilisation of Orchids |17=History of evolutionary thought |18=Social history of viruses |19=Virus |20=DNA and RNA codon tables |21=Ecosystem |22=Microorganism |23=Genetic code |24=History of life |25=Species |26=Botany |27=Function (biology) |28=Host (biology) |29=Parasitism |30=History of paleontology |31=Taxonomy (biology) |32=Hybrid (biology) |33=Apex predator |34=History of Animals |35=Biology in fiction |36=Human Genome Project |37=Genetics |38=Marine biology |39=Zoology |40=Evolutionary biology |41=Ornithology |42=Anatomy |43=Molecular biology |44=Biophysics |45=Albinism |46=Molecular models of DNA |47=Organism |48=Prokaryote |49=Eukaryote |50=Cognitive biology |51=Introduced species |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=31|header=Selected picture {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}|footer=More selected pictures|subpage=Featured picture}} {{/box-header|Major topics|Portal:Biology/Major topics|}} {{/Major topics}} {{Box-footer}} <!-- BEGIN RIGHT COLUMN --> |2 = {{/box-header|Selected biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Mary Anning |2=Richard Dawkins |3=Antonie van Leeuwenhoek |4=Jane Goodall |5=Charles Darwin |6=Stephen Jay Gould |7=Tawfiq Canaan |8=Norman Borlaug |9=Alfred Russel Wallace |10=Rosalind Franklin |11=Barbara McClintock |12=Robert Koch |13=G. Ledyard Stebbins |14=Gregor Mendel |15=Ernst Haeckel |16=Lynn Margulis |17=Thomas Henry Huxley |18=Carl Linnaeus |19=Ann Bishop (biologist) |20=Marshall McDonald |21=Daisy Yen Wu |22=Marshall McDonald |23=Nina Demme |24=Trevor Kincaid |25=Georges Cuvier |26=Alexander von Humboldt |27=James Watson |28=Linus Pauling |29=Venki Ramakrishnan |30=C. D. Darlington |31=Janaki Ammal |32=Thomas Hunt Morgan |33=Alice Roberts |34=Jagadish Chandra Bose |35=Sharlene Santana |36=Jared Diamond |37=Frances Arnold |38=Philip Henry Gosse |39=John Ray |40=Francis Crick |41= |42= |43= |44= |45= |46= |47= |48= |49= |50= |51= |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''load new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various biology-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow | History of biology | History of genetics | History of model organisms | History of biotechnology | Conservation biology }} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=4|header=Did you know {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}} |footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} {{/box-header|Things you can do|Portal:Biology/Opentask|}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals|Portal:Biology/Related portals|}} {{/Related portals}} {{Box-footer}} }}<!-- END COLUMNS --> <div style="width:100%"> {{/box-header|Biology portals|Portal:Biology/Biology portals|}} {{/Biology portals}} {{Box-footer}} {{/box-header|Categories|Portal:Biology/Categories|}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{/box-header|More topics|noedit=yes}} {{Plain navboxes|content={{Biology nav|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Branches of biology|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Biology topics|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{History of biology|state=expanded}}}} {{Box-footer}} {{/box-header|WikiProjects|Portal:Biology/Projects|}} {{/Projects}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia|noedit=yes|}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} <div style="text-align: center; margin-top: 1em;"> {{Portal navbar no header2}} [[Wikipedia:Shortcut|Shortcuts]] to this page: [[باب:حياتيات]] • [[P:BIO]] {{purgepage}} </div> </div> [[زمرو:حياتيات]] [[زمرو:باب:حياتيات|حياتيات]] </div> t9yzxswjim5vachebemsznlvwrpja2h 295119 295116 2024-11-06T05:18:34Z Ibne maryam 17680 295119 wikitext text/x-wiki {{Portal description}}<!-- This portal was created using subst:box portal skeleton| topic=Science| --> <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:2px; border-color:#90db90; padding:4px;"> <div style="font-size:125%; text-align: center">'''باب:حياتيات'''</div> <div style="padding-bottom:12px; padding-top:2px"><div id="sports browsebar" style="margin-top:1px; margin-bottom:0.2em; text-align:center; font-size:91%;"> {{nowrap|[[Image:Nuvola apps kalzium.svg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس|سائنس]]:}} {{nowrap|[[Image:Astrolabe-Persian-18C.jpg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس جي تاريخ|سائنس جي تاريخ]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu mathematics-p.svg|20px]]&nbsp;[[باب:رياضي|رياضي]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu science.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ڪيميا|ڪيميا]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Stylised atom with three Bohr model orbits and stylised nucleus.svg|20px]]&nbsp;[[باب:طبيعات|فزڪس]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Gnome-globe.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ارضيات|ڌرتي سائنس]] &nbsp;&nbsp;}} </div></div> <div style="width:100%"> [[File:View from a ridge between Segla and Hesten, Senja, Norway, 2014 August.jpg|<small>A panoramic view from a ridge located between Segla and Hesten mountain summits in the island of [[Senja]], [[Troms]], Norway in 2014</small>]] '''تعارف''' [[Image:Darlingtonia californica.jpg|135px|left|]] [[Image:Harvestman opilio canestrinii male.jpg|270px|right|]] <!-- If you want to edit the text, please go to the article listed in {{Transclude lead excerpt}} or replace the {{Transclude lead excerpt}} tag with custom text (and move the text to the page /Intro)--> {{Transclude lead excerpt|Biology}} {{Box-footer}} </div> {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- BEGIN LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Bacteria |2=Ribosome |3=Chromatophore |4=Natural selection |5=Invasive species |6=Sequence alignment |7=Stem cell |8=Whale vocalization |9=Caenorhabditis elegans |10=Antarctic krill |11=Adenosine triphosphate |12=Evolution |13=DNA |14=History of biology |15=Introduction to viruses |16=Fertilisation of Orchids |17=History of evolutionary thought |18=Social history of viruses |19=Virus |20=DNA and RNA codon tables |21=Ecosystem |22=Microorganism |23=Genetic code |24=History of life |25=Species |26=Botany |27=Function (biology) |28=Host (biology) |29=Parasitism |30=History of paleontology |31=Taxonomy (biology) |32=Hybrid (biology) |33=Apex predator |34=History of Animals |35=Biology in fiction |36=Human Genome Project |37=Genetics |38=Marine biology |39=Zoology |40=Evolutionary biology |41=Ornithology |42=Anatomy |43=Molecular biology |44=Biophysics |45=Albinism |46=Molecular models of DNA |47=Organism |48=Prokaryote |49=Eukaryote |50=Cognitive biology |51=Introduced species |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=31|header=Selected picture {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}|footer=More selected pictures|subpage=Featured picture}} {{/box-header|Major topics|Portal:Biology/Major topics|}} {{/Major topics}} {{Box-footer}} <!-- BEGIN RIGHT COLUMN --> |2 = {{/box-header|Selected biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Mary Anning |2=Richard Dawkins |3=Antonie van Leeuwenhoek |4=Jane Goodall |5=Charles Darwin |6=Stephen Jay Gould |7=Tawfiq Canaan |8=Norman Borlaug |9=Alfred Russel Wallace |10=Rosalind Franklin |11=Barbara McClintock |12=Robert Koch |13=G. Ledyard Stebbins |14=Gregor Mendel |15=Ernst Haeckel |16=Lynn Margulis |17=Thomas Henry Huxley |18=Carl Linnaeus |19=Ann Bishop (biologist) |20=Marshall McDonald |21=Daisy Yen Wu |22=Marshall McDonald |23=Nina Demme |24=Trevor Kincaid |25=Georges Cuvier |26=Alexander von Humboldt |27=James Watson |28=Linus Pauling |29=Venki Ramakrishnan |30=C. D. Darlington |31=Janaki Ammal |32=Thomas Hunt Morgan |33=Alice Roberts |34=Jagadish Chandra Bose |35=Sharlene Santana |36=Jared Diamond |37=Frances Arnold |38=Philip Henry Gosse |39=John Ray |40=Francis Crick |41= |42= |43= |44= |45= |46= |47= |48= |49= |50= |51= |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''load new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various biology-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow | History of biology | History of genetics | History of model organisms | History of biotechnology | Conservation biology }} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=4|header=Did you know {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}} |footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} {{/box-header|Things you can do|Portal:Biology/Opentask|}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals|Portal:Biology/Related portals|}} {{/Related portals}} {{Box-footer}} }}<!-- END COLUMNS --> <div style="width:100%"> {{/box-header|Biology portals|Portal:Biology/Biology portals|}} {{/Biology portals}} {{Box-footer}} {{/box-header|Categories|Portal:Biology/Categories|}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{/box-header|More topics|noedit=yes}} {{Plain navboxes|content={{Biology nav|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Branches of biology|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Biology topics|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{History of biology|state=expanded}}}} {{Box-footer}} {{/box-header|WikiProjects|Portal:Biology/Projects|}} {{/Projects}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia|noedit=yes|}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} <div style="text-align: center; margin-top: 1em;"> {{Portal navbar no header2}} [[Wikipedia:Shortcut|Shortcuts]] to this page: [[باب:حياتيات]] • [[P:BIO]] {{purgepage}} </div> </div> [[زمرو:حياتيات]] [[زمرو:باب:حياتيات|حياتيات]] </div> qikc3ycowvtkq92glw7iiqlfr6tnb0s 295122 295119 2024-11-06T05:23:16Z Ibne maryam 17680 295122 wikitext text/x-wiki {{Portal description}}<!-- This portal was created using subst:box portal skeleton| topic=Science| --> <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:2px; border-color:#90db90; padding:4px;"> <div style="font-size:125%; text-align: center">'''باب:حياتيات'''</div> <div style="padding-bottom:12px; padding-top:2px"><div id="sports browsebar" style="margin-top:1px; margin-bottom:0.2em; text-align:center; font-size:91%;"> {{nowrap|[[Image:Nuvola apps kalzium.svg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس|سائنس]]:}} {{nowrap|[[Image:Astrolabe-Persian-18C.jpg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس جي تاريخ|سائنس جي تاريخ]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu mathematics-p.svg|20px]]&nbsp;[[باب:رياضي|رياضي]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu science.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ڪيميا|ڪيميا]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Stylised atom with three Bohr model orbits and stylised nucleus.svg|20px]]&nbsp;[[باب:طبيعات|فزڪس]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Gnome-globe.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ارضيات|ڌرتي سائنس]] &nbsp;&nbsp;}} </div></div> <div style="width:100%"> [[File:View from a ridge between Segla and Hesten, Senja, Norway, 2014 August.jpg|<small>A panoramic view from a ridge located between Segla and Hesten mountain summits in the island of [[Senja]], [[Troms]], Norway in 2014</small>]] '''تعارف''' [[Image:Darlingtonia californica.jpg|135px|left|]] [[Image:Harvestman opilio canestrinii male.jpg|270px|right|]] 2014ع ۾ ناروي جي سينجا، ٽرمس، ناروي جي ٻيٽ ۾ سيگلا ۽ هيسٽن جبلن جي چوٽين جي وچ ۾ واقع هڪ ريج مان هڪ خوبصورت منظر. حياتيات زندگيءَ جو سائنسي مطالعو آهي. اها هڪ قدرتي سائنس آهي جنهن جو وسيع دائرو آهي پر ان ۾ ڪيترائي متحد موضوع آهن جيڪي ان کي هڪ واحد مربوط فيلڊ جي حيثيت سان ڳنڍيندا آهن. <!-- If you want to edit the text, please go to the article listed in {{Transclude lead excerpt}} or replace the {{Transclude lead excerpt}} tag with custom text (and move the text to the page /Intro)--> {{Transclude lead excerpt|Biology}} {{Box-footer}} </div> {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- BEGIN LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Bacteria |2=Ribosome |3=Chromatophore |4=Natural selection |5=Invasive species |6=Sequence alignment |7=Stem cell |8=Whale vocalization |9=Caenorhabditis elegans |10=Antarctic krill |11=Adenosine triphosphate |12=Evolution |13=DNA |14=History of biology |15=Introduction to viruses |16=Fertilisation of Orchids |17=History of evolutionary thought |18=Social history of viruses |19=Virus |20=DNA and RNA codon tables |21=Ecosystem |22=Microorganism |23=Genetic code |24=History of life |25=Species |26=Botany |27=Function (biology) |28=Host (biology) |29=Parasitism |30=History of paleontology |31=Taxonomy (biology) |32=Hybrid (biology) |33=Apex predator |34=History of Animals |35=Biology in fiction |36=Human Genome Project |37=Genetics |38=Marine biology |39=Zoology |40=Evolutionary biology |41=Ornithology |42=Anatomy |43=Molecular biology |44=Biophysics |45=Albinism |46=Molecular models of DNA |47=Organism |48=Prokaryote |49=Eukaryote |50=Cognitive biology |51=Introduced species |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=31|header=Selected picture {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}|footer=More selected pictures|subpage=Featured picture}} {{/box-header|Major topics|Portal:Biology/Major topics|}} {{/Major topics}} {{Box-footer}} <!-- BEGIN RIGHT COLUMN --> |2 = {{/box-header|Selected biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Mary Anning |2=Richard Dawkins |3=Antonie van Leeuwenhoek |4=Jane Goodall |5=Charles Darwin |6=Stephen Jay Gould |7=Tawfiq Canaan |8=Norman Borlaug |9=Alfred Russel Wallace |10=Rosalind Franklin |11=Barbara McClintock |12=Robert Koch |13=G. Ledyard Stebbins |14=Gregor Mendel |15=Ernst Haeckel |16=Lynn Margulis |17=Thomas Henry Huxley |18=Carl Linnaeus |19=Ann Bishop (biologist) |20=Marshall McDonald |21=Daisy Yen Wu |22=Marshall McDonald |23=Nina Demme |24=Trevor Kincaid |25=Georges Cuvier |26=Alexander von Humboldt |27=James Watson |28=Linus Pauling |29=Venki Ramakrishnan |30=C. D. Darlington |31=Janaki Ammal |32=Thomas Hunt Morgan |33=Alice Roberts |34=Jagadish Chandra Bose |35=Sharlene Santana |36=Jared Diamond |37=Frances Arnold |38=Philip Henry Gosse |39=John Ray |40=Francis Crick |41= |42= |43= |44= |45= |46= |47= |48= |49= |50= |51= |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''load new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various biology-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow | History of biology | History of genetics | History of model organisms | History of biotechnology | Conservation biology }} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=4|header=Did you know {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}} |footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} {{/box-header|Things you can do|Portal:Biology/Opentask|}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals|Portal:Biology/Related portals|}} {{/Related portals}} {{Box-footer}} }}<!-- END COLUMNS --> <div style="width:100%"> {{/box-header|Biology portals|Portal:Biology/Biology portals|}} {{/Biology portals}} {{Box-footer}} {{/box-header|Categories|Portal:Biology/Categories|}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{/box-header|More topics|noedit=yes}} {{Plain navboxes|content={{Biology nav|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Branches of biology|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Biology topics|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{History of biology|state=expanded}}}} {{Box-footer}} {{/box-header|WikiProjects|Portal:Biology/Projects|}} {{/Projects}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia|noedit=yes|}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} <div style="text-align: center; margin-top: 1em;"> {{Portal navbar no header2}} [[Wikipedia:Shortcut|Shortcuts]] to this page: [[باب:حياتيات]] • [[P:BIO]] {{purgepage}} </div> </div> [[زمرو:حياتيات]] [[زمرو:باب:حياتيات|حياتيات]] </div> t3pesj32sq9w5nagtfks1koin6slkhc 295125 295122 2024-11-06T05:32:44Z Ibne maryam 17680 295125 wikitext text/x-wiki {{Portal description}}<!-- This portal was created using subst:box portal skeleton| topic=Science| --> <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:2px; border-color:#90db90; padding:4px;"> <div style="font-size:125%; text-align: center">'''باب:حياتيات'''</div> <div style="padding-bottom:12px; padding-top:2px"><div id="sports browsebar" style="margin-top:1px; margin-bottom:0.2em; text-align:center; font-size:91%;"> {{nowrap|[[Image:Nuvola apps kalzium.svg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس|سائنس]]:}} {{nowrap|[[Image:Astrolabe-Persian-18C.jpg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس جي تاريخ|سائنس جي تاريخ]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu mathematics-p.svg|20px]]&nbsp;[[باب:رياضي|رياضي]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu science.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ڪيميا|ڪيميا]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Stylised atom with three Bohr model orbits and stylised nucleus.svg|20px]]&nbsp;[[باب:طبيعات|فزڪس]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Gnome-globe.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ارضيات|ڌرتي سائنس]] &nbsp;&nbsp;}} </div></div> <div style="width:100%"> [[File:View from a ridge between Segla and Hesten, Senja, Norway, 2014 August.jpg|<small>A panoramic view from a ridge located between Segla and Hesten mountain summits in the island of [[Senja]], [[Troms]], Norway in 2014</small>]] '''تعارف''' [[Image:Darlingtonia californica.jpg|135px|left|]] [[Image:Harvestman opilio canestrinii male.jpg|270px|right|]] حياتيات زندگيءَ جو سائنسي مطالعو آهي. اها هڪ قدرتي سائنس آهي جنهن جو وسيع دائرو آهي پر ان ۾ ڪيترائي متحد موضوع آهن جيڪي ان کي هڪ واحد مربوط فيلڊ جي حيثيت سان ڳنڍيندا آهن. مثال طور، سڀئي جاندار جيو گھرڙن مان ٺهيل آهن جيڪا موروثي معلومات کي جينز ۾ انڪوڊ ڪرن ٿا، جيڪي مستقبل جي نسلن ڏانهن منتقل ٿي سگهن ٿيون. ٻيو اهم موضوع ارتقا آهي، جيڪو زندگيءَ جي وحدت ۽ تنوع جي وضاحت ڪري ٿو. توانائي جي پروسيسنگ زندگي لاء پڻ اهم آهي جيئن ته اهو جاندارن کي حرڪت ڏيڻ، منتقل ڪرڻ، وڌڻ ۽ ٻيهر پيدا ڪرڻ جي اجازت ڏئي ٿو. آخرڪار، سڀئي جاندار پنهنجي اندروني ماحول کي منظم ڪرڻ جي قابل آهن. حياتيات جا ماهر تنظيم جي ڪيترن ئي سطحن تي زندگي جو مطالعو ڪرڻ جي قابل آهن، جيو گھرڙن جي سالماتي حياتيات کان وٺي ٻوٽن ۽ جانورن جي اناتومي، فزيولوجي ۽ آبادي جي ارتقاء تائين. انهيءَ ڪري، حياتيات ۾ ڪيترائي ذيلي ماخذ آهن، جن مان هر هڪ پنهنجي تحقيقي سوالن جي نوعيت ۽ انهن اوزارن جي وضاحت ڪري ٿو جيڪي اهي استعمال ڪن ٿا. ٻين سائنسدانن وانگر، حياتيات وارا سائنسي طريقا استعمال ڪن ٿا مشاهدو ڪرڻ، سوال پيدا ڪرڻ، مفروضا پيدا ڪرڻ، تجربا انجام ڏيڻ ۽ انهن جي چوڌاري دنيا بابت نتيجن کي ترتيب ڏيڻ. ڌرتيءَ تي زندگي، جيڪا 3.7 بلين سال اڳ پيدا ٿي هئي، بيحد متنوع آهي. حياتيات جي ماهرن زندگيءَ جي مختلف شڪلين جو مطالعو ۽ درجه بندي ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي آهي، پراڪاريوٽڪ جاندارن جهڙوڪ آرڪيا ۽ بيڪٽيريا کان وٺي يوڪريوٽڪ جاندارن جهڙوڪ پروٽسٽ، فنگس، ٻوٽن ۽ جانورن تائين. اهي مختلف جاندار هڪ ماحولياتي نظام جي حياتياتي تنوع ۾ حصو وٺندا آهن، جتي اهي پنهنجي حياتياتي ماحول ذريعي غذائي اجزاء ۽ توانائي جي سائيڪل ۾ خاص ڪردار ادا ڪن ٿا. <!-- If you want to edit the text, please go to the article listed in {{Transclude lead excerpt}} or replace the {{Transclude lead excerpt}} tag with custom text (and move the text to the page /Intro)--> {{Transclude lead excerpt|Biology}} {{Box-footer}} </div> {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- BEGIN LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Bacteria |2=Ribosome |3=Chromatophore |4=Natural selection |5=Invasive species |6=Sequence alignment |7=Stem cell |8=Whale vocalization |9=Caenorhabditis elegans |10=Antarctic krill |11=Adenosine triphosphate |12=Evolution |13=DNA |14=History of biology |15=Introduction to viruses |16=Fertilisation of Orchids |17=History of evolutionary thought |18=Social history of viruses |19=Virus |20=DNA and RNA codon tables |21=Ecosystem |22=Microorganism |23=Genetic code |24=History of life |25=Species |26=Botany |27=Function (biology) |28=Host (biology) |29=Parasitism |30=History of paleontology |31=Taxonomy (biology) |32=Hybrid (biology) |33=Apex predator |34=History of Animals |35=Biology in fiction |36=Human Genome Project |37=Genetics |38=Marine biology |39=Zoology |40=Evolutionary biology |41=Ornithology |42=Anatomy |43=Molecular biology |44=Biophysics |45=Albinism |46=Molecular models of DNA |47=Organism |48=Prokaryote |49=Eukaryote |50=Cognitive biology |51=Introduced species |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=31|header=Selected picture {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}|footer=More selected pictures|subpage=Featured picture}} {{/box-header|Major topics|Portal:Biology/Major topics|}} {{/Major topics}} {{Box-footer}} <!-- BEGIN RIGHT COLUMN --> |2 = {{/box-header|Selected biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Mary Anning |2=Richard Dawkins |3=Antonie van Leeuwenhoek |4=Jane Goodall |5=Charles Darwin |6=Stephen Jay Gould |7=Tawfiq Canaan |8=Norman Borlaug |9=Alfred Russel Wallace |10=Rosalind Franklin |11=Barbara McClintock |12=Robert Koch |13=G. Ledyard Stebbins |14=Gregor Mendel |15=Ernst Haeckel |16=Lynn Margulis |17=Thomas Henry Huxley |18=Carl Linnaeus |19=Ann Bishop (biologist) |20=Marshall McDonald |21=Daisy Yen Wu |22=Marshall McDonald |23=Nina Demme |24=Trevor Kincaid |25=Georges Cuvier |26=Alexander von Humboldt |27=James Watson |28=Linus Pauling |29=Venki Ramakrishnan |30=C. D. Darlington |31=Janaki Ammal |32=Thomas Hunt Morgan |33=Alice Roberts |34=Jagadish Chandra Bose |35=Sharlene Santana |36=Jared Diamond |37=Frances Arnold |38=Philip Henry Gosse |39=John Ray |40=Francis Crick |41= |42= |43= |44= |45= |46= |47= |48= |49= |50= |51= |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''load new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various biology-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow | History of biology | History of genetics | History of model organisms | History of biotechnology | Conservation biology }} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=4|header=Did you know {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}} |footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} {{/box-header|Things you can do|Portal:Biology/Opentask|}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals|Portal:Biology/Related portals|}} {{/Related portals}} {{Box-footer}} }}<!-- END COLUMNS --> <div style="width:100%"> {{/box-header|Biology portals|Portal:Biology/Biology portals|}} {{/Biology portals}} {{Box-footer}} {{/box-header|Categories|Portal:Biology/Categories|}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{/box-header|More topics|noedit=yes}} {{Plain navboxes|content={{Biology nav|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Branches of biology|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Biology topics|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{History of biology|state=expanded}}}} {{Box-footer}} {{/box-header|WikiProjects|Portal:Biology/Projects|}} {{/Projects}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia|noedit=yes|}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} <div style="text-align: center; margin-top: 1em;"> {{Portal navbar no header2}} [[Wikipedia:Shortcut|Shortcuts]] to this page: [[باب:حياتيات]] • [[P:BIO]] {{purgepage}} </div> </div> [[زمرو:حياتيات]] [[زمرو:باب:حياتيات|حياتيات]] </div> oyvgmv4f9eqagw1ddnwz6p255p90bmg 295126 295125 2024-11-06T05:36:23Z Ibne maryam 17680 295126 wikitext text/x-wiki {{Portal description}}<!-- This portal was created using subst:box portal skeleton| topic=Science| --> <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:2px; border-color:#90db90; padding:4px;"> <div style="font-size:125%; text-align: center">'''باب:حياتيات'''</div> <div style="padding-bottom:12px; padding-top:2px"><div id="sports browsebar" style="margin-top:1px; margin-bottom:0.2em; text-align:center; font-size:91%;"> {{nowrap|[[Image:Nuvola apps kalzium.svg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس|سائنس]]:}} {{nowrap|[[Image:Astrolabe-Persian-18C.jpg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس جي تاريخ|سائنس جي تاريخ]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu mathematics-p.svg|20px]]&nbsp;[[باب:رياضيات|رياضي]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu science.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ڪيميا|ڪيميا]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Stylised atom with three Bohr model orbits and stylised nucleus.svg|20px]]&nbsp;[[باب:طبيعات|فزڪس]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Gnome-globe.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ارضيات|ڌرتي سائنس]] &nbsp;&nbsp;}} </div></div> <div style="width:100%"> [[File:View from a ridge between Segla and Hesten, Senja, Norway, 2014 August.jpg|<small>A panoramic view from a ridge located between Segla and Hesten mountain summits in the island of [[Senja]], [[Troms]], Norway in 2014</small>]] '''تعارف''' [[Image:Darlingtonia californica.jpg|135px|left|]] [[Image:Harvestman opilio canestrinii male.jpg|270px|right|]] حياتيات زندگيءَ جو سائنسي مطالعو آهي. اها هڪ قدرتي سائنس آهي جنهن جو وسيع دائرو آهي پر ان ۾ ڪيترائي متحد موضوع آهن جيڪي ان کي هڪ واحد مربوط فيلڊ جي حيثيت سان ڳنڍيندا آهن. مثال طور، سڀئي جاندار جيو گھرڙن مان ٺهيل آهن جيڪا موروثي معلومات کي جينز ۾ انڪوڊ ڪرن ٿا، جيڪي مستقبل جي نسلن ڏانهن منتقل ٿي سگهن ٿيون. ٻيو اهم موضوع ارتقا آهي، جيڪو زندگيءَ جي وحدت ۽ تنوع جي وضاحت ڪري ٿو. توانائي جي پروسيسنگ زندگي لاء پڻ اهم آهي جيئن ته اهو جاندارن کي حرڪت ڏيڻ، منتقل ڪرڻ، وڌڻ ۽ ٻيهر پيدا ڪرڻ جي اجازت ڏئي ٿو. آخرڪار، سڀئي جاندار پنهنجي اندروني ماحول کي منظم ڪرڻ جي قابل آهن. حياتيات جا ماهر تنظيم جي ڪيترن ئي سطحن تي زندگي جو مطالعو ڪرڻ جي قابل آهن، جيو گھرڙن جي سالماتي حياتيات کان وٺي ٻوٽن ۽ جانورن جي اناتومي، فزيولوجي ۽ آبادي جي ارتقاء تائين. انهيءَ ڪري، حياتيات ۾ ڪيترائي ذيلي ماخذ آهن، جن مان هر هڪ پنهنجي تحقيقي سوالن جي نوعيت ۽ انهن اوزارن جي وضاحت ڪري ٿو جيڪي اهي استعمال ڪن ٿا. ٻين سائنسدانن وانگر، حياتيات وارا سائنسي طريقا استعمال ڪن ٿا مشاهدو ڪرڻ، سوال پيدا ڪرڻ، مفروضا پيدا ڪرڻ، تجربا انجام ڏيڻ ۽ انهن جي چوڌاري دنيا بابت نتيجن کي ترتيب ڏيڻ. ڌرتيءَ تي زندگي، جيڪا 3.7 بلين سال اڳ پيدا ٿي هئي، بيحد متنوع آهي. حياتيات جي ماهرن زندگيءَ جي مختلف شڪلين جو مطالعو ۽ درجه بندي ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي آهي، پراڪاريوٽڪ جاندارن جهڙوڪ آرڪيا ۽ بيڪٽيريا کان وٺي يوڪريوٽڪ جاندارن جهڙوڪ پروٽسٽ، فنگس، ٻوٽن ۽ جانورن تائين. اهي مختلف جاندار هڪ ماحولياتي نظام جي حياتياتي تنوع ۾ حصو وٺندا آهن، جتي اهي پنهنجي حياتياتي ماحول ذريعي غذائي اجزاء ۽ توانائي جي سائيڪل ۾ خاص ڪردار ادا ڪن ٿا. <!-- If you want to edit the text, please go to the article listed in {{Transclude lead excerpt}} or replace the {{Transclude lead excerpt}} tag with custom text (and move the text to the page /Intro)--> {{Transclude lead excerpt|Biology}} {{Box-footer}} </div> {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- BEGIN LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Bacteria |2=Ribosome |3=Chromatophore |4=Natural selection |5=Invasive species |6=Sequence alignment |7=Stem cell |8=Whale vocalization |9=Caenorhabditis elegans |10=Antarctic krill |11=Adenosine triphosphate |12=Evolution |13=DNA |14=History of biology |15=Introduction to viruses |16=Fertilisation of Orchids |17=History of evolutionary thought |18=Social history of viruses |19=Virus |20=DNA and RNA codon tables |21=Ecosystem |22=Microorganism |23=Genetic code |24=History of life |25=Species |26=Botany |27=Function (biology) |28=Host (biology) |29=Parasitism |30=History of paleontology |31=Taxonomy (biology) |32=Hybrid (biology) |33=Apex predator |34=History of Animals |35=Biology in fiction |36=Human Genome Project |37=Genetics |38=Marine biology |39=Zoology |40=Evolutionary biology |41=Ornithology |42=Anatomy |43=Molecular biology |44=Biophysics |45=Albinism |46=Molecular models of DNA |47=Organism |48=Prokaryote |49=Eukaryote |50=Cognitive biology |51=Introduced species |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=31|header=Selected picture {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}|footer=More selected pictures|subpage=Featured picture}} {{/box-header|Major topics|Portal:Biology/Major topics|}} {{/Major topics}} {{Box-footer}} <!-- BEGIN RIGHT COLUMN --> |2 = {{/box-header|Selected biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Mary Anning |2=Richard Dawkins |3=Antonie van Leeuwenhoek |4=Jane Goodall |5=Charles Darwin |6=Stephen Jay Gould |7=Tawfiq Canaan |8=Norman Borlaug |9=Alfred Russel Wallace |10=Rosalind Franklin |11=Barbara McClintock |12=Robert Koch |13=G. Ledyard Stebbins |14=Gregor Mendel |15=Ernst Haeckel |16=Lynn Margulis |17=Thomas Henry Huxley |18=Carl Linnaeus |19=Ann Bishop (biologist) |20=Marshall McDonald |21=Daisy Yen Wu |22=Marshall McDonald |23=Nina Demme |24=Trevor Kincaid |25=Georges Cuvier |26=Alexander von Humboldt |27=James Watson |28=Linus Pauling |29=Venki Ramakrishnan |30=C. D. Darlington |31=Janaki Ammal |32=Thomas Hunt Morgan |33=Alice Roberts |34=Jagadish Chandra Bose |35=Sharlene Santana |36=Jared Diamond |37=Frances Arnold |38=Philip Henry Gosse |39=John Ray |40=Francis Crick |41= |42= |43= |44= |45= |46= |47= |48= |49= |50= |51= |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''load new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various biology-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow | History of biology | History of genetics | History of model organisms | History of biotechnology | Conservation biology }} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=4|header=Did you know {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}} |footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} {{/box-header|Things you can do|Portal:Biology/Opentask|}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals|Portal:Biology/Related portals|}} {{/Related portals}} {{Box-footer}} }}<!-- END COLUMNS --> <div style="width:100%"> {{/box-header|Biology portals|Portal:Biology/Biology portals|}} {{/Biology portals}} {{Box-footer}} {{/box-header|Categories|Portal:Biology/Categories|}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{/box-header|More topics|noedit=yes}} {{Plain navboxes|content={{Biology nav|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Branches of biology|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Biology topics|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{History of biology|state=expanded}}}} {{Box-footer}} {{/box-header|WikiProjects|Portal:Biology/Projects|}} {{/Projects}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia|noedit=yes|}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} <div style="text-align: center; margin-top: 1em;"> {{Portal navbar no header2}} [[Wikipedia:Shortcut|Shortcuts]] to this page: [[باب:حياتيات]] • [[P:BIO]] {{purgepage}} </div> </div> [[زمرو:حياتيات]] [[زمرو:باب:حياتيات|حياتيات]] </div> 3o6ce3chhez86whctrkno1mg58oun7v 295134 295126 2024-11-06T05:52:51Z Ibne maryam 17680 295134 wikitext text/x-wiki {{Portal description}}<!-- This portal was created using subst:box portal skeleton| topic=Science| --> <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:2px; border-color:#90db90; padding:4px;"> <div style="font-size:125%; text-align: center">'''باب:حياتيات'''</div> <div style="padding-bottom:12px; padding-top:2px"><div id="sports browsebar" style="margin-top:1px; margin-bottom:0.2em; text-align:center; font-size:91%;"> {{nowrap|[[Image:Nuvola apps kalzium.svg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس|سائنس]]:}} {{nowrap|[[Image:Astrolabe-Persian-18C.jpg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس جي تاريخ|سائنس جي تاريخ]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu mathematics-p.svg|20px]]&nbsp;[[باب:رياضيات|رياضي]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu science.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ڪيميا|ڪيميا]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Stylised atom with three Bohr model orbits and stylised nucleus.svg|20px]]&nbsp;[[باب:طبيعات|فزڪس]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Gnome-globe.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ڌرتي سائنس|ڌرتي سائنس]] &nbsp;&nbsp;}} </div></div> <div style="width:100%"> [[File:View from a ridge between Segla and Hesten, Senja, Norway, 2014 August.jpg|<small>A panoramic view from a ridge located between Segla and Hesten mountain summits in the island of [[Senja]], [[Troms]], Norway in 2014</small>]] '''تعارف''' [[Image:Darlingtonia californica.jpg|135px|left|]] [[Image:Harvestman opilio canestrinii male.jpg|270px|right|]] حياتيات زندگيءَ جو سائنسي مطالعو آهي. اها هڪ قدرتي سائنس آهي جنهن جو وسيع دائرو آهي پر ان ۾ ڪيترائي متحد موضوع آهن جيڪي ان کي هڪ واحد مربوط فيلڊ جي حيثيت سان ڳنڍيندا آهن. مثال طور، سڀئي جاندار جيو گھرڙن مان ٺهيل آهن جيڪا موروثي معلومات کي جينز ۾ انڪوڊ ڪرن ٿا، جيڪي مستقبل جي نسلن ڏانهن منتقل ٿي سگهن ٿيون. ٻيو اهم موضوع ارتقا آهي، جيڪو زندگيءَ جي وحدت ۽ تنوع جي وضاحت ڪري ٿو. توانائي جي پروسيسنگ زندگي لاء پڻ اهم آهي جيئن ته اهو جاندارن کي حرڪت ڏيڻ، منتقل ڪرڻ، وڌڻ ۽ ٻيهر پيدا ڪرڻ جي اجازت ڏئي ٿو. آخرڪار، سڀئي جاندار پنهنجي اندروني ماحول کي منظم ڪرڻ جي قابل آهن. حياتيات جا ماهر تنظيم جي ڪيترن ئي سطحن تي زندگي جو مطالعو ڪرڻ جي قابل آهن، جيو گھرڙن جي سالماتي حياتيات کان وٺي ٻوٽن ۽ جانورن جي اناتومي، فزيولوجي ۽ آبادي جي ارتقاء تائين. انهيءَ ڪري، حياتيات ۾ ڪيترائي ذيلي ماخذ آهن، جن مان هر هڪ پنهنجي تحقيقي سوالن جي نوعيت ۽ انهن اوزارن جي وضاحت ڪري ٿو جيڪي اهي استعمال ڪن ٿا. ٻين سائنسدانن وانگر، حياتيات وارا سائنسي طريقا استعمال ڪن ٿا مشاهدو ڪرڻ، سوال پيدا ڪرڻ، مفروضا پيدا ڪرڻ، تجربا انجام ڏيڻ ۽ انهن جي چوڌاري دنيا بابت نتيجن کي ترتيب ڏيڻ. ڌرتيءَ تي زندگي، جيڪا 3.7 بلين سال اڳ پيدا ٿي هئي، بيحد متنوع آهي. حياتيات جي ماهرن زندگيءَ جي مختلف شڪلين جو مطالعو ۽ درجه بندي ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي آهي، پراڪاريوٽڪ جاندارن جهڙوڪ آرڪيا ۽ بيڪٽيريا کان وٺي يوڪريوٽڪ جاندارن جهڙوڪ پروٽسٽ، فنگس، ٻوٽن ۽ جانورن تائين. اهي مختلف جاندار هڪ ماحولياتي نظام جي حياتياتي تنوع ۾ حصو وٺندا آهن، جتي اهي پنهنجي حياتياتي ماحول ذريعي غذائي اجزاء ۽ توانائي جي سائيڪل ۾ خاص ڪردار ادا ڪن ٿا. <!-- If you want to edit the text, please go to the article listed in {{Transclude lead excerpt}} or replace the {{Transclude lead excerpt}} tag with custom text (and move the text to the page /Intro)--> {{Transclude lead excerpt|Biology}} {{Box-footer}} </div> {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- BEGIN LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Bacteria |2=Ribosome |3=Chromatophore |4=Natural selection |5=Invasive species |6=Sequence alignment |7=Stem cell |8=Whale vocalization |9=Caenorhabditis elegans |10=Antarctic krill |11=Adenosine triphosphate |12=Evolution |13=DNA |14=History of biology |15=Introduction to viruses |16=Fertilisation of Orchids |17=History of evolutionary thought |18=Social history of viruses |19=Virus |20=DNA and RNA codon tables |21=Ecosystem |22=Microorganism |23=Genetic code |24=History of life |25=Species |26=Botany |27=Function (biology) |28=Host (biology) |29=Parasitism |30=History of paleontology |31=Taxonomy (biology) |32=Hybrid (biology) |33=Apex predator |34=History of Animals |35=Biology in fiction |36=Human Genome Project |37=Genetics |38=Marine biology |39=Zoology |40=Evolutionary biology |41=Ornithology |42=Anatomy |43=Molecular biology |44=Biophysics |45=Albinism |46=Molecular models of DNA |47=Organism |48=Prokaryote |49=Eukaryote |50=Cognitive biology |51=Introduced species |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=31|header=Selected picture {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}|footer=More selected pictures|subpage=Featured picture}} {{/box-header|Major topics|Portal:Biology/Major topics|}} {{/Major topics}} {{Box-footer}} <!-- BEGIN RIGHT COLUMN --> |2 = {{/box-header|Selected biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Mary Anning |2=Richard Dawkins |3=Antonie van Leeuwenhoek |4=Jane Goodall |5=Charles Darwin |6=Stephen Jay Gould |7=Tawfiq Canaan |8=Norman Borlaug |9=Alfred Russel Wallace |10=Rosalind Franklin |11=Barbara McClintock |12=Robert Koch |13=G. Ledyard Stebbins |14=Gregor Mendel |15=Ernst Haeckel |16=Lynn Margulis |17=Thomas Henry Huxley |18=Carl Linnaeus |19=Ann Bishop (biologist) |20=Marshall McDonald |21=Daisy Yen Wu |22=Marshall McDonald |23=Nina Demme |24=Trevor Kincaid |25=Georges Cuvier |26=Alexander von Humboldt |27=James Watson |28=Linus Pauling |29=Venki Ramakrishnan |30=C. D. Darlington |31=Janaki Ammal |32=Thomas Hunt Morgan |33=Alice Roberts |34=Jagadish Chandra Bose |35=Sharlene Santana |36=Jared Diamond |37=Frances Arnold |38=Philip Henry Gosse |39=John Ray |40=Francis Crick |41= |42= |43= |44= |45= |46= |47= |48= |49= |50= |51= |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''load new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various biology-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow | History of biology | History of genetics | History of model organisms | History of biotechnology | Conservation biology }} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=4|header=Did you know {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}} |footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} {{/box-header|Things you can do|Portal:Biology/Opentask|}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals|Portal:Biology/Related portals|}} {{/Related portals}} {{Box-footer}} }}<!-- END COLUMNS --> <div style="width:100%"> {{/box-header|Biology portals|Portal:Biology/Biology portals|}} {{/Biology portals}} {{Box-footer}} {{/box-header|Categories|Portal:Biology/Categories|}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{/box-header|More topics|noedit=yes}} {{Plain navboxes|content={{Biology nav|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Branches of biology|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Biology topics|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{History of biology|state=expanded}}}} {{Box-footer}} {{/box-header|WikiProjects|Portal:Biology/Projects|}} {{/Projects}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia|noedit=yes|}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} <div style="text-align: center; margin-top: 1em;"> {{Portal navbar no header2}} [[Wikipedia:Shortcut|Shortcuts]] to this page: [[باب:حياتيات]] • [[P:BIO]] {{purgepage}} </div> </div> [[زمرو:حياتيات]] [[زمرو:باب:حياتيات|حياتيات]] </div> rmeweostug923lh6llc8wm4dih2ufj8 295135 295134 2024-11-06T05:53:39Z Ibne maryam 17680 295135 wikitext text/x-wiki {{Portal description}}<!-- This portal was created using subst:box portal skeleton| topic=Science| --> <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:2px; border-color:#90db90; padding:4px;"> <div style="font-size:125%; text-align: center">'''باب:حياتيات'''</div> <div style="padding-bottom:12px; padding-top:2px"><div id="sports browsebar" style="margin-top:1px; margin-bottom:0.2em; text-align:center; font-size:91%;"> {{nowrap|[[Image:Nuvola apps kalzium.svg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس|سائنس]]:}} {{nowrap|[[Image:Astrolabe-Persian-18C.jpg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس جي تاريخ|سائنس جي تاريخ]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu mathematics-p.svg|20px]]&nbsp;[[باب:رياضيات|رياضي]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu science.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ڪيميا|ڪيميا]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Stylised atom with three Bohr model orbits and stylised nucleus.svg|20px]]&nbsp;[[باب:طبيعات|فزڪس]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Gnome-globe.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ڌرتي سائنس|ڌرتي سائنس]] &nbsp;&nbsp;}} </div></div> <div style="width:100%"> [[File:View from a ridge between Segla and Hesten, Senja, Norway, 2014 August.jpg|<small>A panoramic view from a ridge located between Segla and Hesten mountain summits in the island of [[Senja]], [[Troms]], Norway in 2014</small>]] '''تعارف''' [[Image:Darlingtonia californica.jpg|135px|left|]] [[Image:Harvestman opilio canestrinii male.jpg|270px|right|]] حياتيات زندگيءَ جو سائنسي مطالعو آهي. اها هڪ قدرتي سائنس آهي جنهن جو وسيع دائرو آهي پر ان ۾ ڪيترائي متحد موضوع آهن جيڪي ان کي هڪ واحد مربوط فيلڊ جي حيثيت سان ڳنڍيندا آهن. مثال طور، سڀئي جاندار جيو گھرڙن مان ٺهيل آهن جيڪا موروثي معلومات کي جينز ۾ انڪوڊ ڪرن ٿا، جيڪي مستقبل جي نسلن ڏانهن منتقل ٿي سگهن ٿيون. ٻيو اهم موضوع ارتقا آهي، جيڪو زندگيءَ جي وحدت ۽ تنوع جي وضاحت ڪري ٿو. توانائي جي پروسيسنگ زندگي لاء پڻ اهم آهي جيئن ته اهو جاندارن کي حرڪت ڏيڻ، منتقل ڪرڻ، وڌڻ ۽ ٻيهر پيدا ڪرڻ جي اجازت ڏئي ٿو. آخرڪار، سڀئي جاندار پنهنجي اندروني ماحول کي منظم ڪرڻ جي قابل آهن. حياتيات جا ماهر تنظيم جي ڪيترن ئي سطحن تي زندگي جو مطالعو ڪرڻ جي قابل آهن، جيو گھرڙن جي سالماتي حياتيات کان وٺي ٻوٽن ۽ جانورن جي اناتومي، فزيولوجي ۽ آبادي جي ارتقاء تائين. انهيءَ ڪري، حياتيات ۾ ڪيترائي ذيلي ماخذ آهن، جن مان هر هڪ پنهنجي تحقيقي سوالن جي نوعيت ۽ انهن اوزارن جي وضاحت ڪري ٿو جيڪي اهي استعمال ڪن ٿا. ٻين سائنسدانن وانگر، حياتيات وارا سائنسي طريقا استعمال ڪن ٿا مشاهدو ڪرڻ، سوال پيدا ڪرڻ، مفروضا پيدا ڪرڻ، تجربا انجام ڏيڻ ۽ انهن جي چوڌاري دنيا بابت نتيجن کي ترتيب ڏيڻ. ڌرتيءَ تي زندگي، جيڪا 3.7 بلين سال اڳ پيدا ٿي هئي، بيحد متنوع آهي. حياتيات جي ماهرن زندگيءَ جي مختلف شڪلين جو مطالعو ۽ درجه بندي ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي آهي، پراڪاريوٽڪ جاندارن جهڙوڪ آرڪيا ۽ بيڪٽيريا کان وٺي يوڪريوٽڪ جاندارن جهڙوڪ پروٽسٽ، فنگس، ٻوٽن ۽ جانورن تائين. اهي مختلف جاندار هڪ ماحولياتي نظام جي حياتياتي تنوع ۾ حصو وٺندا آهن، جتي اهي پنهنجي حياتياتي ماحول ذريعي غذائي اجزاء ۽ توانائي جي سائيڪل ۾ خاص ڪردار ادا ڪن ٿا. <!-- If you want to edit the text, please go to the article listed in {{Transclude lead excerpt}} or replace the {{Transclude lead excerpt}} tag with custom text (and move the text to the page /Intro)--> {{Transclude lead excerpt|Biology}} {{Box-footer}} </div> {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- BEGIN LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Bacteria |2=Ribosome |3=Chromatophore |4=Natural selection |5=Invasive species |6=Sequence alignment |7=Stem cell |8=Whale vocalization |9=Caenorhabditis elegans |10=Antarctic krill |11=Adenosine triphosphate |12=Evolution |13=DNA |14=History of biology |15=Introduction to viruses |16=Fertilisation of Orchids |17=History of evolutionary thought |18=Social history of viruses |19=Virus |20=DNA and RNA codon tables |21=Ecosystem |22=Microorganism |23=Genetic code |24=History of life |25=Species |26=Botany |27=Function (biology) |28=Host (biology) |29=Parasitism |30=History of paleontology |31=Taxonomy (biology) |32=Hybrid (biology) |33=Apex predator |34=History of Animals |35=Biology in fiction |36=Human Genome Project |37=Genetics |38=Marine biology |39=Zoology |40=Evolutionary biology |41=Ornithology |42=Anatomy |43=Molecular biology |44=Biophysics |45=Albinism |46=Molecular models of DNA |47=Organism |48=Prokaryote |49=Eukaryote |50=Cognitive biology |51=Introduced species |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=31|header=Selected picture {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}|footer=More selected pictures|subpage=Featured picture}} {{/box-header|Major topics|Portal:Biology/Major topics|}} {{/Major topics}} {{Box-footer}} <!-- BEGIN RIGHT COLUMN --> |2 = {{/box-header|Selected biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Mary Anning |2=Richard Dawkins |3=Antonie van Leeuwenhoek |4=Jane Goodall |5=Charles Darwin |6=Stephen Jay Gould |7=Tawfiq Canaan |8=Norman Borlaug |9=Alfred Russel Wallace |10=Rosalind Franklin |11=Barbara McClintock |12=Robert Koch |13=G. Ledyard Stebbins |14=Gregor Mendel |15=Ernst Haeckel |16=Lynn Margulis |17=Thomas Henry Huxley |18=Carl Linnaeus |19=Ann Bishop (biologist) |20=Marshall McDonald |21=Daisy Yen Wu |22=Marshall McDonald |23=Nina Demme |24=Trevor Kincaid |25=Georges Cuvier |26=Alexander von Humboldt |27=James Watson |28=Linus Pauling |29=Venki Ramakrishnan |30=C. D. Darlington |31=Janaki Ammal |32=Thomas Hunt Morgan |33=Alice Roberts |34=Jagadish Chandra Bose |35=Sharlene Santana |36=Jared Diamond |37=Frances Arnold |38=Philip Henry Gosse |39=John Ray |40=Francis Crick |41= |42= |43= |44= |45= |46= |47= |48= |49= |50= |51= |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''load new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various biology-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow | History of biology | History of genetics | History of model organisms | History of biotechnology | Conservation biology }} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=4|header=Did you know {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}} |footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} {{/box-header|Things you can do|Portal:Biology/Opentask|}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals|Portal:Biology/Related portals|}} {{/Related portals}} {{Box-footer}} }}<!-- END COLUMNS --> <div style="width:100%"> {{/box-header|Biology portals|Portal:Biology/Biology portals|}} {{/Biology portals}} {{Box-footer}} {{/box-header|Categories|Portal:Biology/Categories|}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{/box-header|More topics|noedit=yes}} {{Plain navboxes|content={{Biology nav|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Branches of biology|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Biology topics|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{History of biology|state=expanded}}}} {{Box-footer}} {{/box-header|WikiProjects|Portal:Biology/Projects|}} {{/Projects}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia|noedit=yes|}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} <div style="text-align: center; margin-top: 1em;"> {{Portal navbar no header2}} [[Wikipedia:Shortcut|Shortcuts]] to this page: [[باب:حياتيات]] • [[P:BIO]] {{purgepage}} </div> </div> [[زمرو:حياتيات]] [[زمرو:باب:حياتيات|حياتيات]] </div> 5xyoysmvf8dg5rrqhq74j5sbjvjdfw9 295136 295135 2024-11-06T05:54:12Z Ibne maryam 17680 295136 wikitext text/x-wiki {{Portal description}}<!-- This portal was created using subst:box portal skeleton| topic=Science| --> <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:2px; border-color:#90db90; padding:4px;"> <div style="font-size:125%; text-align: center">'''باب:حياتيات'''</div> <div style="padding-bottom:12px; padding-top:2px"><div id="sports browsebar" style="margin-top:1px; margin-bottom:0.2em; text-align:center; font-size:91%;"> {{nowrap|[[Image:Nuvola apps kalzium.svg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس|سائنس]]:}} {{nowrap|[[Image:Astrolabe-Persian-18C.jpg|20px]]&nbsp;[[باب:سائنس جي تاريخ|سائنس جي تاريخ]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu mathematics-p.svg|20px]]&nbsp;[[باب:رياضيات|رياضي]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Nuvola apps edu science.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ڪيميا|ڪيميا]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Stylised atom with three Bohr model orbits and stylised nucleus.svg|20px]]&nbsp;[[باب:طبيعات|فزڪس]]&nbsp;&nbsp;}} {{nowrap|[[Image:Gnome-globe.svg|20px]]&nbsp;[[باب:ڌرتي سائنس|ڌرتي سائنس]] &nbsp;&nbsp;}} </div></div> <div style="width:100%"> [[File:View from a ridge between Segla and Hesten, Senja, Norway, 2014 August.jpg|<small>A panoramic view from a ridge located between Segla and Hesten mountain summits in the island of [[Senja]], [[Troms]], Norway in 2014</small>]] '''تعارف''' [[Image:Darlingtonia californica.jpg|135px|left|]] [[Image:Harvestman opilio canestrinii male.jpg|270px|right|]] حياتيات زندگيءَ جو سائنسي مطالعو آهي. اها هڪ قدرتي سائنس آهي جنهن جو وسيع دائرو آهي پر ان ۾ ڪيترائي متحد موضوع آهن جيڪي ان کي هڪ واحد مربوط فيلڊ جي حيثيت سان ڳنڍيندا آهن. مثال طور، سڀئي جاندار جيو گھرڙن مان ٺهيل آهن جيڪا موروثي معلومات کي جينز ۾ انڪوڊ ڪرن ٿا، جيڪي مستقبل جي نسلن ڏانهن منتقل ٿي سگهن ٿيون. ٻيو اهم موضوع ارتقا آهي، جيڪو زندگيءَ جي وحدت ۽ تنوع جي وضاحت ڪري ٿو. توانائي جي پروسيسنگ زندگي لاء پڻ اهم آهي جيئن ته اهو جاندارن کي حرڪت ڏيڻ، منتقل ڪرڻ، وڌڻ ۽ ٻيهر پيدا ڪرڻ جي اجازت ڏئي ٿو. آخرڪار، سڀئي جاندار پنهنجي اندروني ماحول کي منظم ڪرڻ جي قابل آهن. حياتيات جا ماهر تنظيم جي ڪيترن ئي سطحن تي زندگي جو مطالعو ڪرڻ جي قابل آهن، جيو گھرڙن جي سالماتي حياتيات کان وٺي ٻوٽن ۽ جانورن جي اناتومي، فزيولوجي ۽ آبادي جي ارتقاء تائين. انهيءَ ڪري، حياتيات ۾ ڪيترائي ذيلي ماخذ آهن، جن مان هر هڪ پنهنجي تحقيقي سوالن جي نوعيت ۽ انهن اوزارن جي وضاحت ڪري ٿو جيڪي اهي استعمال ڪن ٿا. ٻين سائنسدانن وانگر، حياتيات وارا سائنسي طريقا استعمال ڪن ٿا مشاهدو ڪرڻ، سوال پيدا ڪرڻ، مفروضا پيدا ڪرڻ، تجربا انجام ڏيڻ ۽ انهن جي چوڌاري دنيا بابت نتيجن کي ترتيب ڏيڻ. ڌرتيءَ تي زندگي، جيڪا 3.7 بلين سال اڳ پيدا ٿي هئي، بيحد متنوع آهي. حياتيات جي ماهرن زندگيءَ جي مختلف شڪلين جو مطالعو ۽ درجه بندي ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي آهي، پراڪاريوٽڪ جاندارن جهڙوڪ آرڪيا ۽ بيڪٽيريا کان وٺي يوڪريوٽڪ جاندارن جهڙوڪ پروٽسٽ، فنگس، ٻوٽن ۽ جانورن تائين. اهي مختلف جاندار هڪ ماحولياتي نظام جي حياتياتي تنوع ۾ حصو وٺندا آهن، جتي اهي پنهنجي حياتياتي ماحول ذريعي غذائي اجزاء ۽ توانائي جي سائيڪل ۾ خاص ڪردار ادا ڪن ٿا. <!-- If you want to edit the text, please go to the article listed in {{Transclude lead excerpt}} or replace the {{Transclude lead excerpt}} tag with custom text (and move the text to the page /Intro)--> {{Transclude lead excerpt|Biology}} {{Box-footer}} </div> {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- BEGIN LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Bacteria |2=Ribosome |3=Chromatophore |4=Natural selection |5=Invasive species |6=Sequence alignment |7=Stem cell |8=Whale vocalization |9=Caenorhabditis elegans |10=Antarctic krill |11=Adenosine triphosphate |12=Evolution |13=DNA |14=History of biology |15=Introduction to viruses |16=Fertilisation of Orchids |17=History of evolutionary thought |18=Social history of viruses |19=Virus |20=DNA and RNA codon tables |21=Ecosystem |22=Microorganism |23=Genetic code |24=History of life |25=Species |26=Botany |27=Function (biology) |28=Host (biology) |29=Parasitism |30=History of paleontology |31=Taxonomy (biology) |32=Hybrid (biology) |33=Apex predator |34=History of Animals |35=Biology in fiction |36=Human Genome Project |37=Genetics |38=Marine biology |39=Zoology |40=Evolutionary biology |41=Ornithology |42=Anatomy |43=Molecular biology |44=Biophysics |45=Albinism |46=Molecular models of DNA |47=Organism |48=Prokaryote |49=Eukaryote |50=Cognitive biology |51=Introduced species |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=31|header=Selected picture {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}|footer=More selected pictures|subpage=Featured picture}} {{/box-header|Major topics|Portal:Biology/Major topics|}} {{/Major topics}} {{Box-footer}} <!-- BEGIN RIGHT COLUMN --> |2 = {{/box-header|Selected biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Mary Anning |2=Richard Dawkins |3=Antonie van Leeuwenhoek |4=Jane Goodall |5=Charles Darwin |6=Stephen Jay Gould |7=Tawfiq Canaan |8=Norman Borlaug |9=Alfred Russel Wallace |10=Rosalind Franklin |11=Barbara McClintock |12=Robert Koch |13=G. Ledyard Stebbins |14=Gregor Mendel |15=Ernst Haeckel |16=Lynn Margulis |17=Thomas Henry Huxley |18=Carl Linnaeus |19=Ann Bishop (biologist) |20=Marshall McDonald |21=Daisy Yen Wu |22=Marshall McDonald |23=Nina Demme |24=Trevor Kincaid |25=Georges Cuvier |26=Alexander von Humboldt |27=James Watson |28=Linus Pauling |29=Venki Ramakrishnan |30=C. D. Darlington |31=Janaki Ammal |32=Thomas Hunt Morgan |33=Alice Roberts |34=Jagadish Chandra Bose |35=Sharlene Santana |36=Jared Diamond |37=Frances Arnold |38=Philip Henry Gosse |39=John Ray |40=Francis Crick |41= |42= |43= |44= |45= |46= |47= |48= |49= |50= |51= |52= |53= |54= |55= |56= |57= |58= |59= |60= |61= |62= |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''load new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various biology-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow | History of biology | History of genetics | History of model organisms | History of biotechnology | Conservation biology }} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=4|header=Did you know {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}} |footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} {{/box-header|Things you can do|Portal:Biology/Opentask|}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals|Portal:Biology/Related portals|}} {{/Related portals}} {{Box-footer}} }}<!-- END COLUMNS --> <div style="width:100%"> {{/box-header|Biology portals|Portal:Biology/Biology portals|}} {{/Biology portals}} {{Box-footer}} {{/box-header|Categories|Portal:Biology/Categories|}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{/box-header|More topics|noedit=yes}} {{Plain navboxes|content={{Biology nav|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Branches of biology|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Biology topics|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{History of biology|state=expanded}}}} {{Box-footer}} {{/box-header|WikiProjects|Portal:Biology/Projects|}} {{/Projects}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia|noedit=yes|}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} <div style="text-align: center; margin-top: 1em;"> {{Portal navbar no header2}} [[Wikipedia:Shortcut|Shortcuts]] to this page: [[باب:حياتيات]] • [[P:BIO]] {{purgepage}} </div> </div> [[زمرو:حياتيات]] [[زمرو:باب:حياتيات|حياتيات]] </div> m2bqz8j4h0kyq5mba430kx133cstl9f 14 77093 295074 276104 2024-11-05T18:55:15Z Ibne maryam 17680 295074 wikitext text/x-wiki [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:پاڪستان ۾ موجود ادارا]] bfpqfaiqs9p1pr8socc0cnk9e38m4ar 0 77306 295067 277425 2024-11-05T18:47:09Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295067 wikitext text/x-wiki {{Short description|Platform to address complaints to the Pakistan government}} {{Infobox organization | name = Pakistan Citizen's Portal | formation = 28 October 2018 | abbreviation = PCP | headquarters = [[Islamabad]], Pakistan | owner = [[Government of Pakistan]] | leader_title = Headed by | leader_name = [[Prime Minister of Pakistan]] | parent_organization = PM's Performance Delivery Unit (PMDU) | website = https://citizenportal.gov.pk }} '''پاڪستان سٽيزن پورٽل''' (PCP) هڪ ملڪ گير شڪايتن جي مينيجمينٽ جو پليٽ فارم آهي، جيڪو شروعاتي طور تي پاڪستان جي شهرين لاءِ سرڪاري موبائيل ايپليڪيشن جي طور تي شروع ڪيو ويو آهي، جنهن ذريعي اهي حڪومت وٽ پنهنجون شڪايتون درج ڪرائي سگهن ٿا. <ref>{{حوالو ويب|url=https://www.thenews.com.pk/latest/386703-pm-imran-khan-to-launch-pakistan-citizen-portal-today|title=PM Imran Khan launches 'Pakistan Citizen Portal'|website=www.thenews.com.pk|language=en|access-date=2021-12-07}}</ref> <ref>{{حوالو ويب|url=https://www.radio.gov.pk/28-10-2018/pm-to-inaugurate-pakistan-citizen-portal-today|title=Pakistan Citizens' Portal to redress public grievances and improve governance: PM Imran Khan|website=www.radio.gov.pk|language=en|access-date=2021-12-07}}</ref> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:حڪومت پاڪستان]] [[زمرو:پاڪستان ۾ موجود ادارا]] 89oi91r92g1lxblfj2mjq4axlw5mgen 0 78665 295065 283143 2024-11-05T18:44:42Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295065 wikitext text/x-wiki {{Infobox government agency | agency_name = منسٽري آف نيشنل ھيلٿ سروسز، ريگيولشن ۽ ڪارڊينيشن | type = | nativename_a = | nativename_r = | logo = | logo_width = | logo_caption = | seal = | seal_width = | seal_caption = | picture = Ministry of National Health Services, Regulation and Coordination Pakistan Logo.png | picture_width = | picture_caption = | formed = {{Start date|df=yes|2011|06|01}} | preceding1 = | preceding2 = | dissolved = | superseding = | jurisdiction = [[حڪومت پاڪستان]] | headquarters = [[اسلام آباد]] | coordinates = | employees = | budget = | minister1_name = خالي | minister1_pfo = | chief1_name = <br>افتخار علي شھلواڻي | chief1_position = [[سيڪريٽري صحت (پاڪستان)|سيڪريٽري صحت]] | chief2_name = | chief2_position = | chief3_name = | chief3_position = | chief4_name = | chief4_position = | chief5_name = | chief5_position = | chief6_name = | agency_type = | chief6_position = | chief7_name = | chief7_position = | chief8_name = | chief8_position = | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = | parent_agency = | child1_agency = | child2_agency = | keydocument1 = | website = {{URL|nhsrc.gov.pk}} | footnotes = | map = | map_width = | map_caption = }} '''منسٽري آف نيشنل ھيلٿ سروسز، ريگيولشن ۽ ڪارڊينيشن''' {{ٻيا نالا|انگريزي=Ministry of National Health Services, Regulation and Coordination|مخفف=MoNHSRC}}، [[پاڪستان حڪومت|حڪومت پاڪستان]] جي ھڪ [[پاڪستان جي ڪابينا|ڪابينا جي سطح]] جو ھڪ ادارو آھي، جنھن جي زميواري [[عوامي صحت]] جي معاملن کي ڏسڻ آھي.<ref name="push">{{cite web|url=http://push.pk/213|title=DFID Delegation called-on Mrs. Saira Afzal Tarar, Federal Minister for the Ministry of National Health Services, Regulation &amp; Coordination &#124; Press United to Serve Humanity|publisher=push.pk|access-date=2014-07-22|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140715012814/http://push.pk/213|archive-date=2014-07-15}}</ref> == تاريخ == حڪومت پاڪستان جي صحت جي شعبي کي 2011ع ۾ ٿيل [[پاڪستان جي آئين ۾ ارڙھين ترميم|ارڙھين ترميم]] کان پوءِ [[پاڪستان جون صوبائي حڪومتون|صوبائي حڪومتن]] جي حوالي ڪيو ويو.<ref name="dawn">{{cite web|url=http://www.dawn.com/news/640139/cabinet-approves-devolution-of-seven-ministries|title=Cabinet approves devolution of seven ministries - Pakistan - DAWN.COM|publisher=dawn.com|access-date=2014-07-22}}</ref> پر مئي 2013ع تي پاڪستان جي [[پاڪستان جو نگران وزيراعظم|نگران وزير اعظم]] [[مير ھزار خان کوسو]] ٻيھر صحت جا معاملا وفاقي سطح تي ڏسڻ لاءِ منسٽري آف نيشنل ھيلٿ سروسز، ريگيولشن ۽ ڪارڊينيشن قائم ڪئي. هن نئين وزارت جو ڪم طبي خدمتن جي فراهمي، صحت جي پاليسين کي قومي سطح تي لاڳو ڪرڻ هو.<ref>{{Cite news |title= proposal |url=https://www.dawn.com/news/1735607/centre-blocks-punjabs-rs400bn-health-insurance-scheme}}</ref> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان ۾ موجود ادارا]] [[زمرو:پاڪستان ۾ موجود طب ۽ صحت جا ادارا]] [[زمرو:حڪومت پاڪستان جون وفاقي وزارتون]] 558yitei8w5yhqmxa0bs52ib6tkgnpn 0 78777 295242 284815 2024-11-06T11:56:27Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295242 wikitext text/x-wiki [[File:Geodetic_survey_instruments_07.jpg|ساڄو|thumb|سيٽلائيٽ استعمال ڪندي جيوڊيٽڪ [[پيمائش|ماپن]] لاءِ جديد اوزار]] '''جيوڊيسي''' يا '''جيوڊيٽڪس (Geodesy or Geodetics)''' <ref>{{ڪتابن مان حوالا|title=[[Cambridge English Dictionary]]|chapter=geodetics|access-date=2024-06-08|chapter-url=https://dictionary.cambridge.org/us/dictionary/english/geodetics}}</ref> [[ڌرتي|ڌرتيءَ]] جي جاميٽري، ڪشش ثقل ۽ [[ڌرتي جي چرپر|فضائي رخن کي]] ماپڻ ۽ ان جي 3D ۾ نمائندگي ڪرڻ واري [[سائنس]] آهي. جڏهن ٻين فلڪياتياتي جسمن جو مطالعو ڪيو وڃي، جهڙوڪ سيارو يا [[اپگرھ|گردشي نظام]]، انکي سیاریاتي جيوڊيسي ([[Planetary Geodesy|Planetary geodesy]]) چئجي ٿو. <ref name="VK">{{ڪتابن مان حوالا|url=https://shop.elsevier.com/books/geodesy/vanicek/978-0-444-87775-8|title=Geodesy: The Concepts|date=November 1, 1986|publisher=[[Elsevier]]|isbn=978-0-444-87775-8|editor-last=Vaníček|editor-first=Petr|editor-link=Petr Vaníček|edition=Second|pages=45–51|chapter=Structure of Geodesy|doi=10.1016/B978-0-444-87775-8.50009-5|quote=...{{nbsp}}geodesy was thought to occupy the space delimited by the following definition ... "the science of measuring and portraying the earth's surface." ... the new definition of geodesy ... "the discipline that deals with the measurement and representation of the earth, including its gravity field, in a three-dimensional time varying space." ... a virtually identical definition ... the inclusion of other celestial bodies and their respective gravity fields.|editor-last2=Krakiwsky|editor-first2=Edward J.}}</ref> جيوڊيسي هڪ زميني سائنس آهي ۽ ان سان گڏ [[عملي رياضي|لاڳو رياضي]] جو هڪ نظم آهي، <ref>{{حوالو ويب|url=https://c4g.lsu.edu/index.php/geodesy|title=Geodesy|website=LSU Center for GeoInformatics|access-date=2024-06-08}}</ref> <ref>{{حوالو ويب|url=https://study.com/academy/lesson/geodesy-definition-branches.html|title=Geodesy Definition, Characteristics & Branches|website=Study.com|language=en|access-date=2024-06-08|quote=The definition of geodesy can be explained as the academic field of earth science that is involved with measuring and comprehending the Earth's orientation in space, the Earth's gravity field, and the Earth's shape geometrically. ... Geodesy is an applied mathematics discipline used to understand various aspects of the Earth.}}</ref> ۽ ڌرتيءَ جي شڪل ۽ ڪشش ثقل جي مطالعي کي سائنس ۾ مرڪزي حيثيت حاصل آهي. <ref>{{ڪتابن مان حوالا|url=https://www.iag-aig.org/doc/5cb5b3660b6c4.pdf|title=What is Geodesy?|publisher=[[International Association of Geodesy]]}}</ref> <ref>{{حوالو ويب|url=https://oceanservice.noaa.gov/facts/geodesy.html|title=What is geodesy?|last=US Department of Commerce|first=National Oceanic and Atmospheric Administration|website=oceanservice.noaa.gov|language=EN-US|access-date=2024-06-09}}</ref> جيوڊائيناميڪل رجحان، جن ۾ ڪرسٽل موشن، ٽائيڊس ۽ پولر موشن شامل آهن، عالمي ۽ قومي ڪنٽرول نيٽ ورڪ کي ڊیزائن ڪرڻ، خلائي جيوڊيسي ۽ زميني جيوڊيٽڪ ٽيڪنڪ کي لاڳو ڪرڻ ۽ ڊيٽمس ۽ ڪوآرڊينيٽ سسٽم تي ڀروسو ڪندي اڀياس ڪري سگهجي ٿو. جيوڊيٽڪ ڪم وارن م شامل آهن '''جيوڊیسسٽ''' ۽ '''جيوڊيٽڪ سرويئر'''. <ref>{{حوالو ويب|url=https://www.onetonline.org/link/summary/17-1022.01|title=Geodetic Surveyors|date=2020-11-26|website=Occupational Information Network|access-date=2022-01-28}}</ref> == حوالا == {{حوالا}} [[زمرو:جاگرافي]] [[زمرو:نقشانگاري]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] [[زمرو:جاگرافيائي اصطلاح]] [[زمرو:علم ارضيات جون ذيلي شاخون]] 8f1grctsdvyre8nkmsi1ge95bc7ve23 2 79605 295078 289264 2024-11-06T02:54:24Z هوتچند 19261 فائل 295078 wikitext text/x-wiki [[فائل:Viktoriya Zyabkin and Olga Safronova and Dutee Chand in July 2017 taking bronze in Odisha.jpg|frameless]] l225f0jdkg4707if0kwi57421iosm8e 0 79981 295022 294599 2024-11-05T15:45:01Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295022 wikitext text/x-wiki {{Infobox religious biography|occupation=مسلم اسڪالر|era=اسلامي سونهري دور|image=|caption=|religion=[[اسلام]]|name=ابو حنيفه دينوري<br>Abu Hanifa Dinawari|birth_date=نائن صدي عيسوي جي شروعات ۾|death_date=895ع|birth_place=دينور، جبال، موجوده [[ايران]] ([[عباسي خلافت]])|death_place=دينور، جبال، موجوده [[ايران]] ([[عباسي خلافت]])|main_interests=[[نباتاتيات]]، [[زراعت]]، [[تاريخ]]، [[جاگرافي]]، [[رياضي]]، [[فلڪيات]] ۽ ڌات ڪاري}} '''ابوحنيفه احمد بن داؤد دينوري'''({{lang-ar|ابوحنيفه دينوری}}؛ وفات 895ع) اسلامي سونهري دور ۾ هڪ [[نباتاتيات|نباتات جو ماهر]]، [[زراعت|زراعت جو ماهر]]، ميٽالرجسٽ، جاگرافيدان، [[فلڪيات|فلڪيات جو ماهر]]، رياضي دان ۽ [[مؤرخ|تاريخدان]] هو.<ref>{{حوالو ويب|url=http://www.iranicaonline.org/articles/dinavari-abu-hanifa-ahmad|title=DĪNAVARĪ, ABŪ ḤANĪFA AḤMAD|last=Pellat|first=Charles|authorlink=Charles Pellat|publisher=ENCYCLOPÆDIA IRANICA|access-date=27 April 2016}}</ref><ref>{{ڪتابن مان حوالا|title=The Oxford Dictionary of Late Antiquity|last=Clarke|first=Nicola|publisher=Oxford University Press|year=2018|isbn=978-0192562463|editor-last=Nicholson|editor-first=Oliver|page=484|chapter=al-Dinawari}}</ref> ==سوانح عمري== فارسي ذريعن جي مطابق، دينوري شهر دينور (هاڻي کنڊر) ۾ پيدا ٿيو، جيڪو اڄوڪي مغربي ايران ۾ آهي. دينور جي جاگرافيائي بيهڪ، "جبال" جي علائقي ۾ داخل ٿيڻ ۽ ايران جي ثقافت ۽ زاغروس جبلن جي ٻئي پاسي جي باشندن جي وچ ۾ هڪ سنگم جي حيثيت سان ڪم ڪندي، کي ڪجهه اهميت حاصل هئي. دينوري جي ڄمڻ جي تاريخ غير يقيني آهي. ممڪن آهي ته هو نائين صدي جي پهرين يا ٻئي ڏهاڪي ۾ پيدا ٿيو هجي.{{sfn|Pezeshk|Khaleeli|2017}} هن کي عباسي دور جي گرامر جي ٻن مکيه روايتن ۾ البصري ۽ الڪوفي لکيو ويو آهي. سندس مکيه استاد ابن السڪيت ۽ سندس والد هئا.{{refn|[[Gustav Leberecht Flügel|Flügel]] translates the al-Fihrist as “son" but the [[Chester Beatty Library|Beatty]] MS has “father”.|group=n}} هن [[گرامر]]، [[فلڪيات]]، [[جاميٽري]]، [[رياضي]] ۽ علم البيان جو اڀياس ڪيو ۽ هڪ معتبر روايت پسند طور سڃاتو ويندو هو.<ref name="Al-F3">{{cite book|title=Al-Fihrist|last=Nadim (al-)|first=Abū al-Faraj M. i. Isḥāq|publisher=Columbia University Press|year=1970|editor-last=[[bayard Dodge|Dodge]]|editor-first=Bayard|place=New York & London|page=172|author-link=Ibn al-Nadim}}</ref> هن جو سڀ کان مشهور ڪم "ٻوٽن جي ڪتاب" آهي، جنهن لاءِ هن کي ان دور جي [[نباتاتيات]] جو باني سمجهيو وڃي ٿو.<ref name="Fahd-815" /> دينوري جي ڪتاب الاخبار الطوال (عام تاريخ)، جيڪو فارسي نقطه نظر سان لکيو ويو آهي، <ref>{{cite web|url=http://www.iranicaonline.org/articles/dinavari-abu-hanifa-ahmad|title=DĪNAVARĪ, ABŪ ḤANĪFA AḤMAD|last1=Pellat|first1=Charles|author-link=Charles Pellat|publisher=ENCYCLOPÆDIA IRANICA|access-date=27 April 2016}}</ref> ممڪن آهي ته ايراني ۽ اسلامي تاريخ کي گڏ ڪرڻ جي پهرين ظاهري ڪوشش هئي.{{sfn|Herzig|Stewart|2011|p=61}} جڏهن ته مورخن جهڙوڪ الطبري ۽ البلعمي پنهنجي ڪم جي تعارف کي دنيا جي مدت تي ڊگھي بحثن لاء وقف ڪيو، دينوري ايرانشهر (ايران جي سرزمين) جي اهميت کي دنيا جي مرڪز طور قائم ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي.{{sfn|Herzig|Stewart|2011|pp=61–62}} هن جي ڪم ۾، دينوري خاص طور تي ايران جي مقابلي ۾ نبي محمد صلي الله عليه وسلم جي لاء تمام گهٽ جڳهه وقف ڪئي. بهرحال، دينوري هڪ عقيدتمند مسلمان هو، جيئن قرآن تي سندس تفسير مان ظاهر ٿئي ٿو. هن سال 837ع ۾ بابڪ خرمي جي بغاوت کي دٻائڻ ۽ ان کان پوءِ ايراني جنرل خيضار بن ڪائوس الافشين جي موت سان تاريخ جو خاتمو ڪيو.{{sfn|Herzig|Stewart|2011|p=62}} ابتدائي عربي ماخذن تائين رسائي حاصل ڪرڻ کان سواءِ دينوري فارسي ماخذن جو به استعمال ڪيو، جن ۾ اسلام کان اڳ واري دور جي رومانيت به شامل آهي. فارسي زبان جي مڪمل ڄاڻ رکندڙ، دينواري ڪڏهن ڪڏهن ان ٻوليءَ جا لفظ به پنهنجي ڪم ۾ داخل ڪندو هو.<ref>{{cite web|url=https://iranicaonline.org/articles/akbar-al-tewal-ketab-al|title=AḴBĀR AL-ṬEWĀL, KETĀB AL-|last1=Bosworth|first1=C. E.|publisher=ENCYCLOPÆDIA IRANICA}}</ref> دينوري جو روحاني جانشين حمزه اصفهاني (وفات 961ع کانپوء) هو.{{sfn|Herzig|Stewart|2011|p=62}} ==ڪم== ڏهين صديءَ جو سوانح عمري وارو انسائيڪلوپيڊيا، الفهرست، جيڪا النديم جو لکيل آهي، جنهن ۾ دينوري جي سورهن ڪتابن جي فهرست ڏنل آهي.<ref name="Al-F2">{{cite book|title=Al-Fihrist|last=Nadim (al-)|first=Abū al-Faraj M. i. Isḥāq|publisher=Columbia University Press|year=1970|editor-last=[[bayard Dodge|Dodge]]|editor-first=Bayard|place=New York & London|page=172|author-link=Ibn al-Nadim}}</ref> ===رياضي ۽ قدرتي سائنس=== # ڪتاب الڪسوف (سج گرهڻ جي باري ۾){{refn|Omitted in al-Fihrist|group=n}} # ڪتاب النبات يفضله العلماء في تأليفه (ٻوٽن جي ڪتاب جن کي عالمن طرفان ان جي ساخت جي لحاظ کان اهميت ڏني وئي آهي) # ڪتاب الانواء (موسم جي باري ۾) # ڪتاب القبلة والزوال (فلڪياتي ترتيبن جي حساب سان قبلي ۽ طلوع، زوال ۽ غروب جو تعين){{refn|''Al-qiblah'' the direction faced in prayer; here perhaps with astronomical meaning. ''Al-zawāl'' "sunset", perhaps also the sun’s absence. See “Kibla,” Enc. Islam, II, 985–89.|group=n}} # ڪتاب حساب الدور، (شمسي ۽ قمري چڪر جو حساب # ڪتاب الردّ على رصدٌ الاصفهانى (اصفهاني جي فلڪيات جي رد ۾ ڪتاب){{refn|[[Gustav Leberecht Flügel|Flügel]] after [[Yaqut al-Hamawi|Yāqūt]], [[Irshād al-Arīb ilā Ma’rifat al-Adīb|Irshād]], VI (1), 127 n.2, has ''raṣd'', “observation" ([[Astronomical]]), but in the [[Chester Beatty Library|Beatty]] MS “Lughdah” is probably correct. Abū ‘Alī al-Ḥasan al-Iṣbahānī was called "Lughdah".{{sfn|Nadim (al-)|1970|loc=II|p=1015}}|group=n}} # ڪتاب البحث في حسا الهند (قديم هندستان جي رياضي جو تجزيو) # ڪتاب الجمع والتفريق (رياضي/جمع ۽ فرق جي ڪتاب) # ڪتاب الجبر والمقابلة) (الجبرا ۽ مساوات جي ڪتاب) # ڪتاب نوادرالجبر (الجبرا جي نادر روپ مٿي ڪتاب) ===سماجي سائنس ۽ بشريات=== # انساب الاڪراد (ڪردن جي نسل مٿان){{refn|Omitted in al-Fihrist|group=n}} # ڪتاب ڪبير (”عظيم ڪتاب“، علم جي تاريخ مٿان) # ڪتاب الفصاحة (صحيح ڳالهائڻ جو بيان) # ڪتاب البلدان (شهرن ۽ علائقن مٿان جاگرافي جي ڪتاب) # ڪتاب الشعر والشعراء (شاعري ۽ شاعرن مٿان ڪتاب) # ڪتاب الوصايا، احڪام (نصيحتون) # ڪتاب ما يلحن فيه العامّة (ڪئين ماڻهو ڳالهائڻ ۾ غلطي ڪندا آهن) # اصلاح المنطق (تقرير جي بهتري){{refn|Omitted in al-Fihrist|group=n}} # ڪتاب الاخبار الطوال (عام تاريخ جي ڪتاب){{refn|[[Bayard Dodge|Dodge]] has "Legends in the ''Ṭiwāl'' Meter". Title omitted in Beatty MS. ''Ṭiwāl'' i.e. “long”.|group=n}}{{sfn|Nadim (al-)|1970|loc=I|p=172}} ==ايڊيشن ۽ ترجما== دينوري جي عام تاريخ، "الاخبار الطوال" جي ڪيترائي ڀيرا تاليف ۽ اشاعت ٿي چڪي آهي (ولاديمر گرگاس، 1888ع؛ محمد سعيد رفيع، 1911ع؛ ڪرچوفسڪي، اگنيس 1912ع؛ عبدالمنعم امير ۽ جمال الدين العرب شايل، 1960؛ عصام محمد الحاج علي، 2001ع)، پر ان جو مڪمل طور تي يورپي زبان ۾ ترجمو نه ڪيو ويو آهي. جيڪسن بونر تازو ئي الاخبار الطوال جي اسلام کان اڳ واري اقتباس جو انگريزي ترجمو تيار ڪيو آهي. ==ڪتاب النبات== الدينوري کي سندس ڪتاب النبات (ٻوٽن جي ڪتاب) لاءِ عربي نباتاتيات جو باني سمجهيو وڃي ٿو، جيڪو ڇهن جلدن تي مشتمل آهي. صرف ٽيون ۽ پنجون جلد بچيا آهن، جيتوڻيڪ ڇهين جلد کي جزوي طور تي بعد ۾ ڪمن جي حوالن جي بنياد تي بحال ڪيو ويو آهي. هن جي ڪم جي بچيل حصن ۾ اکر، س کان ي تائين 637 ٻوٽن جو بيان ڪيو ويو آهي. هن ٻوٽي جي ترقي ۽ گلن ۽ ميوي جي پيداوار جي مرحلن کي بيان ڪيو آهي. ٻوٽن جي ڪتاب جو پهريون حصو فلڪياتي ۽ موسمياتي تصورات کي بيان ڪري ٿو جيئن اهي ٻوٽن سان لاڳاپيل آهن، جن ۾ سيارا ۽ ستارا، سج ۽ چنڊ، قمري مرحلن، موسمن ۽ مينهن ۽ فضائي واقعن جهڙوڪ واهه، گجگوڙ، وڄ، برفباري ۽ ٻوڏ جو اشارو آهي. ڪتاب ۾ زمين جي مختلف قسمن جو به ذڪر ڪيو ويو آهي، جنهن مان ظاهر ٿئي ٿو ته ڪهڙيون قسمون ٻوٽن لاءِ وڌيڪ آسان آهن ۽ سٺي زمين جون خاصيتون ڇا آهن. الدينوري ٻين ابتدائي مسلم نباتاتيات جي ڪمن جهڙوڪ الشيباني، ابن العربي، الباهلي ۽ ابن سڪيت مان نقل ڪيو ويو آهي، جيڪي هاڻي گم ٿي ويا آهن. ==پڻ ڏسو== * [[الجاحظ]] * [[الڪندي]] * [[مسلم زرعي انقلاب]] ==خارجي لنڪس== * [http://www.britannica.com/eb/article-9030488 Dinawari at Encyclopædia Britannica] * [https://web.archive.org/web/20081121075623/http://wattlesoft.com/books/viewbook/The_Book_of_plants_of_Abu_Hanifa_ad_Dinawari%3B-B0006AVA0I.html The Book of plants of Abu Hanifa ad-Dinawari] * [http://www.mrjb.ca/current-projects/abu-hanifah-ahmad-ibn-dawud-al-dinawari Translation of the Pre-Islamic Portion of al-Akhbar al-Tiwal by Jackson Bonner] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181111002130/http://www.mrjb.ca/current-projects/abu-hanifah-ahmad-ibn-dawud-al-dinawari |date=2018-11-11 }} {{Islamic geography}} {{Astronomy in medieval Islam}} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:Dinawari}} [[Category:9th-century births]] [[Category:895 deaths]] [[Category:9th-century Iranian philosophers]] [[Category:9th-century Iranian astronomers]] [[Category:9th-century geographers]] [[Category:9th-century Iranian historians]] [[Category:9th-century Iranian mathematicians]] [[Category:9th-century philologists]] [[Category:9th-century Arabic-language writers]] [[Category:9th-century botanists]] [[Category:9th-century linguists]] [[Category:Poets from the Abbasid Caliphate]] [[Category:Mathematicians from the Abbasid Caliphate]] [[Category:Astronomers from the Abbasid Caliphate]] [[Category:Astronomers of the medieval Islamic world]] [[Category:Iranian Arabists]] [[Category:Botanists of the medieval Islamic world]] [[Category:Grammarians of Kufa]] [[Category:Linguists from Iran]] [[Category:Medieval Iranian geographers]] [[Category:People from Kermanshah province]] [[Category:Iranian historians of Islam]] [[Category:Grammarians from Iran]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ماهر زراعت]] [[زمرو:ماهر نباتات]] [[زمرو:شخصيتون]] <references group="lower-alpha" /> 73a8vh1egchfbn709it3j0v9rov2gli 0 80180 295170 293702 2024-11-06T09:08:23Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295170 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | official_name = رائيونڊ | native_name = رائیونڈ | nickname = | motto = | image_skyline = Raiwind Tablighi Markaz.jpg | image_caption = رائيونڊ تبليغي مرڪز | image_seal = | image_map = | map_caption = | settlement_type = ننڍو شهر | subdivision_type = [[ملڪ]] | subdivision_name = {{PAK}} | subdivision_type1 = [[صوبو]] | subdivision_name1 = [[پنجاب، پاڪستان|پنجاب]] | subdivision_type2 = [[ضلعو]] | subdivision_name2 = [[لاهور ضلعو|لاهور]] }} '''رائيونڊ''' (انگريزي: Raiwind؛ [[پنجابي ٻولي|پنجابي]] ۽ [[اردو]]: رائیونڈ) [[لاھور]]، [[پنجاب، پاڪستان|پنجاب]]، [[پاڪستان]] جي علامه اقبال ٽائون ۾ [[پاڪستان جون يونين ڪائونسلون|يونين ڪائونسل]] 149 (ڊولنوال) ۾ واقع هڪ شهر آهي.<ref>{{Citation |عنوان=Towns & Unions in the City District of Lahore - Government of Pakistan |url=http://www.nrb.gov.pk/lg_election/union.asp?district=1&dn=Lahore |access-date=2024-10-22 |archive-date=2012-02-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120209043325/http://www.nrb.gov.pk/lg_election/union.asp?district=1&dn=Lahore |dead-url=unfit }}</ref> هي شهر تبليغي جماعت جي هيڊ ڪوارٽر طور ڪم ڪري ٿو ۽ سالياني رائيونڊ اجتماع جي ميزباني ڪري ٿو. رائيونڊ [[پاڪستان ريلويز|پاڪستان ريلوي جنڪشن ۽ ريلوي ٽريڪ ورڪشاپ]] جو گهر پڻ آهي ۽ اڳوڻي وزيراعظم [[نواز شريف]] جي سياسي بنياد طور ڪم ڪري ٿو. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پنجاب، پاڪستان]] [[زمرو:لاهور ضلعي جون آباد جڳھون]] prxxmwn19xrd55dil2y94hphwj9cgax 0 80246 295019 294098 2024-11-05T15:37:52Z CommonsDelinker 103 Replacing Wolfberries_China_7-05.JPG with [[File:Lycium_barbarum_-_Wolfberries_China_7-05.jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]:). 295019 wikitext text/x-wiki {{short description|Fruit of Lycium barbarum}} [[File:Lycium barbarum - Wolfberries China 7-05.jpg|thumb|right|220px|''Lycium barbarum'' berries (Tibetan goji) from [[Ningxia]]]] [[File:Lycium chinense(siamak sabet) (1).jpg|thumb|right|220px|''Lycium chinense'' berries (Chinese wolfberry)]] '''گوندي''' يا '''گوجي بيري''' (انگريزي: wolfberry؛ چيني: 枸杞؛ گوگي)، [[ڳاراٺي|لئسيئم باربرم]] (Lycium barbarum) يا چائنن ڳاراٺي (Lycium chinense) جو مٺو ميوو آهي، نائٽ شيڊ خاندان، سولانيسي ۾ باڪس-ٿورن جا ٻه ويجها لاڳاپيل نسل آهن.<ref name="hleigh2">{{cite book|title=Landscape plants for eastern North America: exclusive of Florida and the immediate Gulf Coast|last1=Flint|first1=Harrison Leigh|publisher=John Wiley & Sons|year=1997|isbn=978-0-471-59919-7|location=Chichester|page=326|chapter=''Lycium barbarum''|chapter-url=https://books.google.com/books?id=Q1_fAywb_bkC&pg=PA326}}</ref> ايل.باربرم ۽ ايل.چائننس ميوو هڪجهڙا آهن پر ذائقي ۽ کنڊ جي فرق جي ڪري فرق ڪري سگهجي ٿو.<ref name="hwlee2">{{cite journal|last1=Lee|first1=HW|last2=Kim|first2=YH|last3=Kim|first3=YH|last4=Lee|first4=GH|last5=Lee|first5=MY|year=2014|title=Discrimination of Lycium chinense and Lycium barbarum by taste pattern and betaine analysis|journal=International Journal of Clinical and Experimental Medicine|volume=7|issue=8|pages=2053–9|issn=1940-5901|pmc=4161546|pmid=25232386}}</ref> اهي ٻئي قسمون مشرقي ايشيا جي آهن <ref name="hleigh3">{{cite book|title=Landscape plants for eastern North America: exclusive of Florida and the immediate Gulf Coast|last1=Flint|first1=Harrison Leigh|publisher=John Wiley & Sons|year=1997|isbn=978-0-471-59919-7|location=Chichester|page=326|chapter=''Lycium barbarum''|chapter-url=https://books.google.com/books?id=Q1_fAywb_bkC&pg=PA326}}</ref> ۽ ڊگهي عرصي کان روايتي اوڀر ايشيائي کاڌن ۾ استعمال ڪئي وينديون آهن. اتر آمريڪا ۾، ڳاراٺي (Lycium) نسل جي مختلف قسمن کي عام نالو ڊيزرٽ-ٿورن ڏنو ويو آهي ۽ برلينڊيئر ولف بيري، لئسيئم برلينڊيئر قسم لاء عام نالو آهي.<ref name="usda242">{{cite web|url=https://plants.usda.gov/home/basicSearchResults?resultId=39ba57ad-a8a0-401c-ab9e-0a18a3df33dc|title=Lycium (from Search)|date=2024|publisher=US Department of Agriculture|access-date=7 June 2024}}</ref> اهو ميوو اوڀر ايشيا جي روايتي دوائن، روايتي چيني، جاپاني ۽ ڪورين دوائن ۾ پڻ گهٽ ۾ گهٽ ٽين صدي عيسوي کان وٺي، هڪ جزو رهيو آهي.<ref name="hwlee3">{{cite journal|last1=Lee|first1=HW|last2=Kim|first2=YH|last3=Kim|first3=YH|last4=Lee|first4=GH|last5=Lee|first5=MY|year=2014|title=Discrimination of Lycium chinense and Lycium barbarum by taste pattern and betaine analysis|journal=International Journal of Clinical and Experimental Medicine|volume=7|issue=8|pages=2053–9|issn=1940-5901|pmc=4161546|pmid=25232386}}</ref> <ref name="kawa2">Nobuo Kawahara, ed. (2011): "[http://www.nihs.go.jp/dpp/FHH/pdf/FHH_compar_table_with_intro_ver1_20110414.pdf Comparative Studies on Pharmacopoeial Definitions, Requirements and Information for Crude Drugs among FHH Member Countries in 2007]". ''Western Pacific Regional Forum for the Harmonization of Herbal Medicines'' (FHH). Online document, accessed on 12 June 2018.</ref> فارماڪوپيا ۾ هن ٻوٽي جي ميوي کي لاطيني نالو لائسائي فرڪٽس (lycii fructus) ۽ پنن کي هربا لائسائي (Herba lycii) سڏيو ويندو آهي.<ref name="eufarm2">"[https://www.edqm.eu/sites/default/files/indexlatin93e-june2017.pdf Lycii fructus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190103192543/http://www.edqm.eu/sites/default/files/indexlatin93e-june2017.pdf|date=3 January 2019}}", ''European Pharmacopoea 9.3'', page 4812</ref> <ref name="amfarm2">Ray Upton et al., editors (2010): "[https://archive.org/stream/AmericanHerbalPharmacopoeiaBotanicalPharmacognosyMicroscopicCharacterizationOfBotanicalMedicines/American%20Herbal%20Pharmacopoeia%20Botanical%20Pharmacognosy%20Microscopic%20Characterization%20of%20Botanical%20Medicines#page/n491/mode/2up/search/lycii ''Lycium chinense'' Mill, ''L. barbarum'' L., Lycium fruit, ''Lycii fructus'']". In ''American Herbal Pharmacopoeia Botanical Pharmacognosy: Microscopic Characterization Of Botanical Medicines'', page 468. Published by CRC Press.</ref> اٽڪل 2,000 کان وٺي، گوجي بيري ۽ نڪتل پروڊڪٽس، انهن جي صحت جي فائدن بابت مبالغ ۽ غير ثابت ٿيل دعوائن ڪارڻ، ترقي يافته ملڪن ۾، صحت جي خوراڪ يا متبادل دوائن جي طور عام ٿي چڪيون آهن.<ref name="Medline">{{cite web |url=https://medlineplus.gov/druginfo/natural/1025.html |title = Lycium |date = 4 January 2024 |work = MedlinePlus |publisher=National Library of Medicine, US National Institutes of Health |access-date = 7 June 2024}}</ref><ref name="cbc" /><ref name="Freelife" /> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ميوا]] [[زمرو:طبي ٻوٽا]] 96vu27nw5o5dt8nh6kuy0v0omr71oa9 0 80251 295054 294194 2024-11-05T18:03:43Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295054 wikitext text/x-wiki {{Infobox museum | name = National Museum of Pakistan | native_name = {{nq|قومی عجائب گھر پاکِستان}} | native_name_lang = Urdu | image = PK_Karachi_asv2020-02_img32_National_Museum.jpg | caption = Front View, National Museum, Karachi. | imagesize = 250 | coordinates = {{coord|24.8527|67.0178|type:landmark_region:PK|format=dms|display=inline,title}} | established = 1950 | dissolved = | location = Dr. Ziauddin Ahmed Road, [[Karachi]], [[Sindh]] | type = [[Art museum]] | visitors = | director = | curator = | publictransit = | website = | logo = | former_name = }} '''پاڪستان قومي عجائب گھر''' (National Museum of Pakistan) هڪ عوامي عجائب گھر آهي جيڪو [[ڪراچي]]، پاڪستان ۾ واقع آهي.<ref>{{حوالو ويب|url=https://www.stdc.gos.pk/index.php/tours/all-locations/item/97-national-museum-of-pakistan-karachi|title=Sindh Tourism Development Corporation - National Museum of Pakistan, Karachi|website=www.stdc.gos.pk|language=en-gb|access-date=2021-02-10}}</ref> ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪراچي]] [[زمرو:ڪراچي جي ثقافت]] [[زمرو:پاڪستان ۾ سياحت]] [[زمرو:پاڪستان جا عجائب گهر]] ftn4q9pbrvm66kmu1ksjxug5y8jhppa 0 80261 295085 294259 2024-11-06T03:26:11Z هوتچند 19261 /* گيلري */ 295085 wikitext text/x-wiki {{Short description|Fort in Pakistan}} {{Infobox building | name = بلتت قلعو<br>Baltit Fort<br/>{{nq| قلعہ بلتت}} | former_names = | alternate_names = | status =يونيسڪو جي عارضي فهرست ۾ شامل آھي | image = Baltit fort, Hunza Valley.jpg | image_alt = | image_size = 300px | caption = بلتت قلعو | map_type = Gilgit Baltistan#Pakistan | map_caption = | altitude = | building_type =قلعو | architectural_style =تبتي فن تعمير | structural_system = | cost = | ren_cost = | client = | owner =[[حڪومت پاڪستان]] | current_tenants = | landlord = | address =ڪريم آباد، [[وادي ھنزہ]]، [[گلگت بلتستان]]، [[پاڪستان]] | location_town = ڪريم آباد، [[وادي ھنزہ]] | location_country = [[گلگت بلتستان]]، [[پاڪستان]] | coordinates = {{coord|36.325556|74.669722|region:PK_type:landmark|format=dms|display=inline,title}} | groundbreaking_date = | start_date = | completion_date = | opened_date = | inauguration_date = | renovation_date = | demolition_date = | destruction_date = | height = | architectural = | tip = | antenna_spire = | roof = | top_floor = | observatory = | other_dimensions = | floor_count = | floor_area = | seating_type = | seating_capacity = | elevator_count = | architect = | architecture_firm = | structural_engineer = | services_engineer = | civil_engineer = | other_designers = | quantity_surveyor = | main_contractor = | awards = | designations = | ren_architect = | ren_firm = | ren_str_engineer = | ren_serv_engineer = | ren_civ_engineer = | ren_oth_designers = | ren_qty_surveyor = | ren_awards = | parking = | website = | embedded = | references = | highest_region = | highest_reflabel = | highest_prev = | highest_start = | highest_end = | highest_next = }} '''بلتت قلعو''' (انگريزي: Biltit Fort؛ اردو: قلعہ بلتت) [[پاڪستان]] جي [[گلگت بلتستان]] صوبي ۾ [[ھنزہ وادي|هنزه وادي]] ۾ هڪ قلعو ڪريم آباد شهر جي ويجهو آهي. اٺين صدي عيسوي ۾ قائم ٿيو، اهو سال 2004ع کان يونيسڪو جي عالمي ورثي جي عارضي فهرست تي آهي.<ref>[https://whc.unesco.org/en/tentativelists/1882/ Baltit Fort] UNESCO Tentative List - official website. Retrieved 05 October 2014.</ref> هنزا جي مير سال 1945ع ۾ قلعو ڇڏي ڏنو ۽ ٽڪريءَ جي هيٺان نئين محل ۾ اچي رهڻ لڳا. قلعو زوال پذير ٿيڻ لڳو، جنهن ڪري خدشو پيدا ٿيو ته شايد اهو تباهه ٿي وڃي. رائل جيوگرافيڪل سوسائٽي آف لنڊن پاران ڪيل سروي کان پوءِ آغا خان ٽرسٽ فار ڪلچر، "هسٽارڪ سٽيز سپورٽ پروگرام" پاران بحاليءَ جو پروگرام شروع ڪيو ويو. پروگرام 1996ع ۾ مڪمل ڪيو ويو ۽ قلعو هاڻي هڪ ميوزيم آهي جيڪو بلتت هيريٽيج ٽرسٽ پاران انتظام ڪيو وڃي ٿو.<ref>{{Cite web|url=https://paktourismportal.com/baltit-fort/|title=Baltit Fort &#124; Pakistan Tourism Portal|website=paktourismportal.com|access-date=6 August 2022}}</ref> ==گيلري== <gallery> Baltit Fort, Karimabad, Hunza I.jpg|بلتت قلعي جي هڪ بالڪوني Golden Peak- View from Eagles Nest.jpg|قلعي جي ڏکن-اوڀر طرف اسپانتڪ چوٽي جي ڏيک View of Baltit Fort & Ultar Peak.jpg|التر چوٽي، قلعي جي مٿان Dance of Swati Guests with traditional music at baltit fort 2014.jpg|بلتت قلعي ۾ موسيقي جي گڏ روايتي رقص جو منظر BaltitFort GlassWindows.jpg|قلعي جي ٻارين کي رنگين شيشي سان سجايو ويو آهي Baltit Fort View.jpg|بلتت قلعي جو دور کان ڏيک Baltit Fort 1 Karimabad Hunza Valley.jpg|بلتت قلعو، هنزه وادي Hunza Canon aka Zilzila Boos.jpg|قلعي جي تاريخي توپ کي سياحن لاء نمائش لاء رکيو ويو آهي Famous Guard of Baltit Fort.jpg|قلعي جا محافظ، خاص يونيفارم ۾ Antiques inside Baltit Fort.jpg|قلعي ۾ مقامي نوادر نمائش لاء رکيل آهن Antique Russian rifles gifted to Mir of Hunza.jpg| قيمتي روسي رائفلون جيڪا هنزه جي مير کي تحفي طور مليون </gallery> ==پڻ ڏسو== * [[پاڪستان ۾ ڪوٽن جي فهرست]] * [[پاڪستان ۾ عجائب گهرن جي فهرست]] ==خارجي لنڪس== {{commons category|Baltit Fort}} *[https://web.archive.org/web/20181001024712/http://baltitfort.org/ Official website of the Baltit Heritage Trust] *[https://artsandculture.google.com/partner/baltit-fort Baltit Fort at Google Cultural Institute] [[Category:Forts in Gilgit-Baltistan]] [[Category:Aga Khan Trust for Culture projects]] [[Category:Hunza]] [[Category:History of Gilgit Agency]] [[Category:Buildings and structures in Gilgit-Baltistan]] [[Category:History of Baltistan]] [[Category:Restoration of historic architecture in Pakistan]] [[Category:UNESCO Asia-Pacific Heritage Awards winners]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:تاريخي ماڳ]] [[زمرو:گلگت بلتستان]] [[زمرو:پاڪستان جا تاريخي ماڳ]] [[زمرو:گلگت بلتستان جا تاريخي ماڳ]] [[زمرو:گلگت بلتستان ۾ ڪوٽ]] rfoofhjn8p2qzhwv9lfub0bp9dh9wfg 0 80264 295049 294619 2024-11-05T17:58:39Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295049 wikitext text/x-wiki {{Short description|Science Centre in Karachi}} {{Infobox museum | name = MagnifiScience Centre | logo = MagnifiScience Centre Logo.png | image = MagnifiScience Centre Karachi.jpg | established = September 2021<ref name=":1" /> | location = Plot no 1 RY-15 [[City Railway Colony|Railway Quarter]], Karachi, 75530, Pakistan | type = [[Science museum|Science Centre]] | website = {{URL|https://magnifiscience.org/|MagnifiScience Centre}} | native_name = {{Nastaliq|میگنفی سائنس سینٹر}} | native_name_lang = | logo_upright = | logo_alt = | logo_caption = | image_upright = | alt = | caption = Viewed from west to east | map_caption = | map_size = | map_relief = | dissolved = | coordinates = {{coord|24.846663|67.002978|display=inline}} | accreditation = [[International Council of Museums]] (ICOM), [[Asia Pacific Network of Science & Technology Centres]] (ASPAC) | key_holdings = | collections = | collection_size = Over 400 exhibits<ref name=Aug24>{{cite news |title=MagnifiScience Centre includes exhibition about oceans |url=https://www.thenews.com.pk/print/1224116-magnifiscience-centre-includes-exhibition-about-oceans |access-date=12 September 2024 |work=TheNews.com.pk |publisher=The News International |date=27 August 2024 |language=en}}</ref> | visitors = | founder = | director = Shakeel Ahmed | executive_director = | president = | ceo = Syed Fasihuddin Biyabani<ref>{{cite web |title=Organizational Announcement |url=https://www.dawoodfoundation.org/wp-content/uploads/2022/05/TDF-Organization-Announcement.pdf |publisher=The Dawood Foundation |access-date=21 October 2022}}</ref> | chairperson = [[Sabrina Dawood]] (Vice-Chair) | curator = | architect = Madiha Ghani | historian = | owner = [[The Dawood Foundation]] | employees = | publictransit = | parking = | car_park = | network = | embedded = | image_size = 260 | map_dot_label = | leader_type = | leader = | map_alt = Located between railways and harbour }} '''ميگنيفيسائنس سينٽر''' (The MagnifiScience Center)، [[ڪراچي]] ۾ هڪ آزاد سائنسي مرڪز آهي، جنهن جو مقصد عوام جي وچ ۾ سائنسي سوچ، سائنسي خواندگي ۽ سائنسي طريقن، جنهن ۾ انٽرايڪٽو نمائشن ۽ پروگرامن سان مشغول ڪيو وڃي ٿو، ۾ دلچسپي پيدا ڪرڻ آهي. The '''MagnifiScience Centre''' (MSC) is an independent [[science museum|science center]] in Karachi, with a mission to develop among the populace an interest in [[scientific thinking]], [[scientific literacy]], and scientific methods through engagement with interactive exhibits and programmes. The MSC’s multistorey building, located in the [[City Railway Colony]] of [[Saddar Town|Saddar]],<ref>{{cite news |last1=Azam |first1=Oonib |title=A praiseworthy endeavour to foster children's interest in science |url=https://www.thenews.com.pk/print/900358-a-praiseworthy-endeavour-to-foster-children-s-interest-in-science |access-date=9 April 2022 |work=www.thenews.com.pk |publisher=The News International |date=15 October 2021 |language=en}}</ref> opened to the public in September 2021.<ref name=":1">{{cite news |last1=Hasan |first1=Shazia |title=A much-needed addition to city's lacklustre science landscape |url=https://www.dawn.com/news/1650022/a-much-needed-addition-to-citys-lacklustre-science-landscape |access-date=9 April 2022 |work=DAWN.COM |publisher=Dawn News |date=4 October 2021 |language=en}}</ref> Following its vision "science is for everyone", MSC promotes scientific literacy through experiential informal learning channels which spark curiosity, and encourage critical thinking and problem-solving.<ref>{{cite news |last1=Khan |first1=Saadeqa |title=پاکستان میں اپنی نوعیت کی پہلی کاوش، ٹی ڈی ایف میگنی فائی انٹریکٹو سائنس سینٹر |url=https://p.dw.com/p/43SJX |access-date=9 April 2022 |work=DW.COM |publisher=Deutsche Welle |date=28 November 2021 |language=ur-PK}}</ref> The MSC aims to remove barriers to [[STEM education]] for the public, particularly for marginalised communities and differently abled persons. The Science Centre features over 400 [[Exhibition|interactive exhibits]] that enable visitors to get a hands-on understanding of different science concepts and relate them to daily life.<ref>{{cite news |last1=Kamran |first1=Sadia |title=A 'Magnificent' Day Out |url=https://aurora.dawn.com/news/1144284 |access-date=9 April 2022 |work=Aurora Magazine |publisher=Dawn News |date=10 January 2022 |language=en}}</ref><ref name=Aug24/> The MagnifiScience Centre is a project and run by [[The Dawood Foundation]], a [[Nonprofit organisation|not-for-profit organisation]], certified by the [[Pakistan Centre for Philanthropy]] (PCP). ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:ڪراچي]] [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:تعليم]] [[زمرو:پاڪستان جا عجائب گهر]] [[زمرو:ڪراچي جا سياحتي مقام]] 8hmsdqrbnpbsrphktay1bfu82m6d0yv 0 80312 295221 294678 2024-11-06T11:26:37Z InternetArchiveBot 13773 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 295221 wikitext text/x-wiki {{Short description|Infraorder of mammals}} {{Infobox settlement | fossil_range = {{geological range|53.5|0|earliest=|latest=|PS=}}Early [[Eocene]] – Present | image = {{Multiple image | perrow = 2/2/2 | total_width = 275 | caption_align = center | image1 = Mother and baby sperm whale.jpg | caption1 = [[Sperm whale]] | image2 = Humpback stellwagen edit.jpg | caption2 = [[Humpback whale]] | image3 = Killerwhales jumping.jpg | caption3 = [[Orca]] | image4 = Eubalaena glacialis with calf.jpg | caption4 = [[North Atlantic right whale]] | image5 = Amazonas-Flussdelfin Orinoko3.jpg | caption5 = [[Amazon river dolphin]] | image6 = Marsvin (Phocoena phocoena) light.jpg | caption6 = [[Harbor porpoise]] | border = infobox }} | taxon = Cetacea | authority = [[Mathurin Jacques Brisson|Brisson]], 1762 | subdivision_ranks = Subgroups | subdivision = *†[[Pakicetidae]] *†[[Ambulocetidae]] *†[[Remingtonocetidae]] *†[[Protocetidae]] ([[paraphyletic]]) *'''Pelagiceti''' <small>Uhen, 2008</small><ref>{{cite journal |author=Uhen, M.D. |year=2008 |title=New protocetid whales from Alabama and Mississippi, and a new Cetacean clade, Pelagiceti |journal=[[Journal of Vertebrate Paleontology]] |volume=28 |issue=3 |pages=589–593 |doi=10.1671/0272-4634(2008)28[589:NPWFAA]2.0.CO;2 |jstor=20490986 |s2cid=86326007}}</ref> **†[[Basilosauridae]] (paraphyletic) **†[[Kekenodontidae]] **'''Neoceti''' <small>Fordyce & de Muizon, 2001</small><ref>{{cite conference |author1=Fordyce, E. |author2=de Muizon, C. |year=2001 |title=Evolutionary history of the cetaceans: a review |editor1=Mazin, J.-M. |editor2=de Buffrénil, V. |book-title=Secondary Adaptations of Tetrapods to Life in the Water: Proceedings of the international meeting, Poitiers, 1996 |publisher=[[:de:Verlag Dr. Friedrich Pfeil|Verlag Dr. Friedrich Pfeil]] |place=München, Germany |pages=169–233 |isbn=3-931516-88-1 |lccn=2002550356 |oclc=52121251 |ol=20591860M}}</ref> ***[[Mysticeti]] ***[[Odontoceti]] ''([[#Classification|see text]] for families)'' | diversity = Around 94 species | diversity_link = List of cetaceans }} '''سيٽئشي''' (Cetacea) [[لاطيني]] "cetus" (سيٽس، يعني وهيل) يا [[يوناني ٻولي|قديم يوناني]] "κῆτος" (ڪيٽوس، يعني وڏي مڇي يا سامونڊي بلا)، مان ورتل آهي، آرٽيوڊئڪٽائلا <small>(Artiodactyla)</small> [[ترتيب (حياتيات)|آرڊر]] سان واسطو رکندڙ آبي [[مماليا|ممالين]] جو هڪ انفرا آرڊر آهي، جنهن ۾ وهيل، ڊولفن ۽ پورپوئس شامل آهن. <ref>{{cite journal|last1=M. Raneft|first1=D.|last2=Eaker|first2=H.|last3=W. Davis|first3=R.|year=2001|title=A guide to the pronunciation and meaning of cetacean taxonomic names|url=http://aquaticmammalsjournal.org/share/AquaticMammalsIssueArchives/2001/AquaticMammals_27-02/27-02_Ranneft.PDF|journal=Aquatic Mammals|volume=27|issue=2|page=185|archive-url=https://web.archive.org/web/20160327235028/http://www.aquaticmammalsjournal.org/share/AquaticMammalsIssueArchives/2001/AquaticMammals_27-02/27-02_Ranneft.PDF|archive-date=2016-03-27|url-status=live}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160327235028/http://www.aquaticmammalsjournal.org/share/AquaticMammalsIssueArchives/2001/AquaticMammals_27-02/27-02_Ranneft.PDF |date=2016-03-27 }}</ref> انھن جي مڪمل طور تي آبي طرز زندگي، منظم جسم جي شڪل، اڪثر وڏي سائز ۽ خاص طور تي گوشت خور غذا، انهن جي اھم خاصيتون آهن. اها پنهنجي دم جي طاقتور مٿان ۽ هيٺ واري حرڪت سان پاڻ کي پاڻيءَ ذريعي اڳتي وڌائين ٿا، پيڊل جهڙي فلڪ ۾ ختم ٿئي ٿي. انهن جا فليپر جي شڪل وارا اڳئين پيرن کي مختلف حرڪتن مثلا موڙڻ، اڇلڻ لاء استعمال ڪندا آهن.<ref>{{cite journal|last=E. Fish|first=Frank|year=2002|title=Balancing Requirements for Stability and Maneuverability in Cetaceans|journal=Integrative and Comparative Biology|volume=42|issue=1|pages=85–93|doi=10.1093/icb/42.1.85|pmid=21708697|doi-access=free|s2cid=25036870}}</ref> While the majority of cetaceans live in marine environments, a small number reside solely in [[brackish water]] or [[fresh water]]. Having a [[cosmopolitan distribution]], they can be found in some rivers and all of Earth's oceans, and many species inhabit vast ranges where they migrate with the changing of the seasons. Cetaceans are famous for [[cetacean intelligence|their high intelligence]], complex social behaviour, and the enormous size of some of the group's members. For example, the [[blue whale]] reaches a maximum confirmed length of {{convert|29.9|m|ft|abbr=off|sp=us}} and a weight of 173 tonnes (190 short tons), making it the largest animal ever known to have existed.<ref name="Wood">Wood, Gerald ''The Guinness Book of Animal Facts and Feats'' (1983) {{ISBN|978-0-85112-235-9}}</ref><ref>{{cite web|last1=Davies|first1=Ella|date=2016-04-20|title=The longest animal alive may be one you never thought of|url=http://www.bbc.com/earth/story/20160420-the-longest-animal-alive-may-not-be-the-blue-whale|access-date=2018-02-14|website=BBC Earth|language=en}}</ref><ref>{{cite web|title=Largest mammal|url=http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/largest-mammal|website=Guinness World Records}}</ref> There are approximately 89<ref>{{Cite web|last=Perrin|first=W.F.|date=2020|title=World Cetacea Database|url=http://www.marinespecies.org/cetacea|access-date=2020-12-12|website=marinespecies.org}}</ref> living species split into two [[parvorder]]s: [[Odontoceti]] or toothed whales (containing [[porpoise]]s, [[dolphin]]s, other predatory whales like the [[beluga whale|beluga]] and the [[sperm whale]], and the poorly understood [[beaked whale]]s) and the filter feeding [[Mysticeti]] or [[baleen]] whales (which includes species like the [[blue whale]], the [[humpback whale]] and the [[bowhead whale]]). Despite their highly modified bodies and carnivorous lifestyle, genetic and fossil evidence places cetaceans as nested within [[even-toed ungulate]]s, most closely related to [[Hippopotamidae|hippopotamus]] within the clade [[Whippomorpha]]. Cetaceans have been extensively [[whaling|hunted]] for their meat, [[blubber]] and [[Whale oil|oil]] by commercial operations. Although the [[International Whaling Commission]] has agreed on putting a halt to commercial whaling, whale hunting is still going on, either under IWC quotas to assist the subsistence of Arctic native people or in the name of scientific research, although a large spectrum of non-lethal methods are now available to study marine mammals in the wild.<ref>{{cite journal|last1=Notarbartolo di Sciara|first1=G.|last2=Briand|first2=F.|date=2004|title=Investigating the Roles of Cetaceans in Marine Ecosystems - An overview|journal=CIESM Workshop Monographs|volume=25|pages=1–15}}[https://www.researchgate.net/publication/289532221]</ref> Cetaceans also face severe environmental hazards from underwater [[Noise pollution#Wildlife|noise pollution]], entanglement in abandoned ropes and nets, collisions with ships, plastic and heavy metals build-up, to accelerating [[climate change]],<ref name="wdcs2">{{cite book|author=Cara E. Miller|url=http://uk.whales.org/sites/default/files/whales-and-dolphins-in-the-pacific-islands.pdf|title=Current State of Knowledge of Cetacean Threats, Diversity, and Habitats in the Pacific Islands Region|publisher=Whale and Dolphin Conservation Society|year=2007|isbn=978-0-646-47224-9|access-date=5 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150908003502/http://uk.whales.org/sites/default/files/whales-and-dolphins-in-the-pacific-islands.pdf|archive-date=8 September 2015|url-status=dead}}</ref><ref name="Nowacek2">{{cite journal|last1=Nowacek|first1=Douglas|last2=Donovan|first2=Greg|last3=Gailey|first3=Glenn|last4=Racca|first4=Roberto|last5=Reeves|first5=Randall|last6=Vedenev|first6=Alexander|last7=Weller|first7=David|last8=Southall|first8=Brandon|date=2013|title=Responsible Practices for Minimizing and Monitoring Environmental Impacts of Marine Seismic Surveys with an Emphasis on Marine Mammal|journal=Aquatic Mammals|volume=39|issue=4|pages=356–377|doi=10.1578/am.39.4.2013.356}}<!--|access-date=April 2, 2016--></ref> but how much they are affected varies widely from species to species, from minimally in the case of the [[southern bottlenose whale]] to the [[baiji]] (Chinese river dolphin) which is considered to be functionally extinct due to human activity.<ref name="baiji">{{cite news|last=Lovgren|first=Stefan|date=December 14, 2006|title=China's Rare River Dolphin Now Extinct, Experts Announce|work=National Geographic News|publisher=[[National Geographic Society]]|location=Washington, D.C.|url=http://news.nationalgeographic.com/news/2006/12/061214-dolphin-extinct.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20061218185108/http://news.nationalgeographic.com/news/2006/12/061214-dolphin-extinct.html|url-status=dead|archive-date=December 18, 2006|access-date=2015-10-18}}</ref> ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:حيوانات]] [[زمرو:سامونڊي جانور]] [[زمرو:ڪرنگھيدار جانور]] 5iuvuik3ag0g7i84x8lmy3so1zva4xf 3 80349 294998 2024-11-05T13:20:56Z KaleemBot 10779 ڀليڪار! 294998 wikitext text/x-wiki {{سانچو:سماجي ڳنڍڻن تي سنڌي وڪيپيڊيا}} <div style="padding:5px;font-size:medium"><center style="word-spacing:1ex">[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخاني جي صفحي تي پنھنجون سفارشون ڏيو]] </center></div> {| bgcolor="#ADDFAD" align=center style="width:100% !important; -moz-border-radius: 1em;-webkit-border-radius:1em;border-radius:1em; border-top:2px dashed #3eb2c9;border-bottom:2px dashed #3eb2c9;padding: 5px 20px 25px;" |<span style="font-family:MB Lateefi;float:left">'''[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخانو]]'''</span> <div class="tabber horizTabBox" style="width: 100% !important;"> [[عڪس:Wikipedia laurier wp.png|left|200px]] <center><big>'''بزمِ سنڌي وڪيپيڊيا ۾ ڀلي ڪري آيا''' ''{{PAGENAME}}'''</big></center>'' '''السلام عليڪم! اسان اميد ڪريون ٿا تہ توھان سنڌي وڪيپيڊيا جي لاء بھترين اضافو ثابت ٿيندئو'''.<br> * وڪيپيڊيا ھڪ کليل ڄاڻ چيڪلو آھي جنھن کي اسان سڀ ملي ڪري لکندا ۽ سنواريندا آھيون. وڪيپيڊيا منصوبي جي شروعات جنوري 2001ع ۾ ٿي، جڏھن تہ سنڌي وڪيپيڊيا فيبروري 2006ع ۾ عمل آئي. في الحال ھن وڪيپيڊيا ۾ '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' [[Special:Allpages|مضمون]] موجود آھن.<br /> * ھن چيڪلي (انسائيڪلوپيڊيا) ۾ توھان مضمون نويسي، سنوار ۽ تصحيح کان پھريان ھيٺين صفحن تي ضرور نظر وجھو.''' * صفحن جي ظاھريت جي تبديلي ۽ طریقيڪار جي لاءِ ڏسو '''[[خاص:ترجيحات|ترجيحون]]'''. <Font - size=4> '''اصول ۽ قاعدا''' </Font - size> <Font - size=3> '''توھان جو واپرائيندڙ ۽ بحث صفحو''' </Font - size><br> ھتي توھانجو [[خاص:Mypage|'''مخصوص واپرائيندڙ صفحو بہ ھوندو''']] جتي توھان [[:زمرو:يوزر سانچا|پنھنجو تعارف لکي سگھو ٿا]]، ۽ توهانجي [[خاص:Mytalk|واپرائيندڙ بحث]] تي ٻيا رڪنَ توھان سان رابطو ڪري سگھن ٿا ۽ توھان ڏي پيغام موڪلي سگھن ٿا. * '''ڪنھن ٻئي رڪن کي پيغام موڪلڻ وقت ھنن امرن جو خاص خيال رکو''': ** '''جيڪڏھن ضرورت هجي تہ پيغام کي عنوان ضرور ڏيو'''. ** '''پيغام جي آخر ۾ پنهنجي صحيح ضرور وجھو، ان جي لاءِ هي علامت درج ڪريو'''--&#126;&#126;&#126;&#126;''' يا ھن ([[عڪس:Insert-signature.png|link=]]) بٽڻ تي ٽڙڪ ڪريو'''. ** '''[[Wikipedia:اصول بحث|اظھار بحث جي آدابن]] جو خصوصي خيال رکو'''. <Font - size=3> '''تعاون''' </Font - size> * '''وڪيپيڊيا جي ڪنھن بہ صفحي جي سڄي پاسي ڳوليو جو خانو نظر ايندو آھي. جنھن موضوع تي مضمون ٺاھڻ چاھيو تہ ڳوليو جي خاني ۾ لکو، ۽ ڳوليو تي ٽڙڪ ڪريو'''. <inputbox>type=search</inputbox> * '''توھان جي موضوع سان ملندڙ جلندڙ صفحا نظر ايندا. اھو اطمينان ڪرڻ کان پوء تہ توھان جي گهربل موضوع تي پھريان کان مضمون موجود ناھي، توھان نئون صفحو ٺاھي سگھو ٿا واضع هجي تہ ھڪ موضوع تي ھڪ کان وڌيڪ مضمون ٺاھڻ جي اجازت ناھي. توھان ھيٺ ڏنل خانو بہ استعمال ڪري سگھو ٿا'''. <inputbox>type=create</inputbox> * '''لکڻ کان پهرئين ھن ڳالھ جو يقين ڪريو تہ جنھن عنوان تي توھان لکي رھيا آھيو ان تي يا ان سان ملندڙ عنوانن تي وڪي ۾ ڪوئي مضمون نہ ھجي. ان جي لاء توھان ڳوليو جي خاني ۾ عنوان ۽ ان جا هم معنيٰ لفظ (اهڙا لفظ جن جي معني هڪ هجي) لکي ڳولا ڪريو'''.</center> |} -- توھان جي مدد جي لاء ھر وقت حاضر، اوهان جو خادم --[[واپرائيندڙ:KaleemBot|KaleemBot]] ([[واپرائيندڙ بحث:KaleemBot|ڳالھ]]) 13:20, 5 نومبر 2024 ( يو.ٽي.سي) 7fpxbxp236c26rp19bldkfdocd9szyx 0 80350 295006 2024-11-05T13:43:25Z Ibne maryam 17680 نئون صفحو: '''ڪائي''' (Mosses) ننڍڙا، غير ويسڪولر، بغير گل وارا ٻوٽا آهن جيڪا ٽئڪسونومي ڊويزن، برايوڦائٽا (Bryophyta) ۾ آهن. برايوڦائٽا، شايد پيرنٽ گروپ، برايوڦائٽس (bryophytes) جو حوالو ڏئي سگھي ٿو، جنهن ۾ ليور وورٽ، ڪائيون ۽ هارن وورت شامل آهن. ڪائيون عام طور تي، اڪثر نم يا ڇانو واري هنڌن... 295006 wikitext text/x-wiki '''ڪائي''' (Mosses) ننڍڙا، غير ويسڪولر، بغير گل وارا ٻوٽا آهن جيڪا ٽئڪسونومي ڊويزن، برايوڦائٽا (Bryophyta) ۾ آهن. برايوڦائٽا، شايد پيرنٽ گروپ، برايوڦائٽس (bryophytes) جو حوالو ڏئي سگھي ٿو، جنهن ۾ ليور وورٽ، ڪائيون ۽ هارن وورت شامل آهن. ڪائيون عام طور تي، اڪثر نم يا ڇانو واري هنڌن تي، ڳاڙهي سائي ڪلمپس يا چٽ ٺاهيندا آهن. انفرادي ٻوٽا عام طور تي سادي پنن مان ٺهيل هوندا آهن جيڪي عام طور تي صرف هڪ جيو گھرڙي وارا هوندا آهن، تن سان ڳنڍيل هوندا آهن جيڪي شاخون يا اڻ شاخون هجن ۽ پاڻي ۽ غذائي مواد کي هلائڻ ۾ صرف محدود ڪردار ادا ڪن ٿا. جيتوڻيڪ ڪجھ نسلن ۾ هلندڙ ٽشوز موجود آهن، اهي عام طور تي ترقي يافته نه آهن ۽ ساخت جي لحاظ کان ويسڪولر ٻوٽن ۾ ملندڙ ساڳئي ٽشوز کان مختلف آهن. ڪائين ۾ ٻج نه هوندو آهي ۽ ڀاڻ ڪرڻ کان پوءِ اسپورو فائٽس پيدا ٿين ٿيون جن ۾ شاخون نه هونديون آهن جن جي مٿان هڪ ڪيپسول هوندا آهن جن ۾ اسپور شامل هوندا آهن. اهي عام طور تي 0.2 کان 10 سينٽي ميٽر (0.1 کان 3.9 انچ) ڊگها هوندا آهن، جيتوڻيڪ ڪي نسل تمام وڏا هوندا آهن. ڊاوسونيا (Dawsonia)، دنيا ۾ سڀ کان وڏي ڪائي، اوچائي ۾ 50 سينٽي ميٽر (20 انچ) تائين وڌي سگهي ٿي. انهن جو تقريبن 12,000 قسمون آهن. ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:نباتيات]] [[زمرو:نباتاتيات]] lmnqwqole2oda9an267ricr8izhymix 295007 295006 2024-11-05T13:46:35Z Ibne maryam 17680 295007 wikitext text/x-wiki {{Short description|Division of non-vascular land plants}} {{About|the division of plants||Moss (disambiguation)|and|Mosses (disambiguation)}} {{Infobox settlement | name = Moss | fossil_range = [[Carboniferous]]<ref name="Hubers2012">{{cite journal |last1=Hubers|first1=M. |last2=Kerp|first2=H. |title=Oldest known mosses discovered in Mississippian (late Visean) strata of Germany |doi=10.1130/G33122.1 |journal=[[Geology (journal)|Geology]] |volume=40 |issue=8 |pages=755–58 |year=2012 |bibcode=2012Geo....40..755H}}</ref>–[[Holocene|present]] {{fossilrange|340|0|}} | image = Tionesta-ac-moss2.jpg | image_caption = Clumps of moss on the ground and base of trees in the [[Allegheny National Forest]], Pennsylvania, United States | display_parents = 2 | taxon = Bryophyta | authority = [[Schimp.]] [[sensu stricto]] | subdivision_ranks = Classes | subdivision_ref = <ref name="Goffinet & Buck 2004"/> | subdivision = * [[Takakiopsida]] * [[Sphagnopsida]] * [[Andreaeopsida]] * [[Andreaeobryopsida]] * [[Oedipodiopsida]] * [[Polytrichopsida]] * [[Tetraphidopsida]] * [[Bryopsida]] | synonyms = *Musci L. * Muscineae Bisch. }} '''ڪائي''' (Mosses) ننڍڙا، غير ويسڪولر، بغير گل وارا ٻوٽا آهن جيڪا ٽئڪسونومي ڊويزن، برايوڦائٽا (Bryophyta) ۾ آهن. برايوڦائٽا، شايد پيرنٽ گروپ، برايوڦائٽس (bryophytes) جو حوالو ڏئي سگھي ٿو، جنهن ۾ ليور وورٽ، ڪائيون ۽ هارن وورت شامل آهن. ڪائيون عام طور تي، اڪثر نم يا ڇانو واري هنڌن تي، ڳاڙهي سائي ڪلمپس يا چٽ ٺاهيندا آهن. '''Mosses''' are small, [[non-vascular plant|non-vascular]] [[flower]]less [[plant]]s in the taxonomic [[phylum|division]] '''Bryophyta''' ({{IPAc-en|b|r|aɪ|ˈ|ɒ|f|ə|t|ə}},<ref>{{cite Merriam-Webster|Bryophyta}}</ref> {{IPAc-en|ˌ|b|r|aɪ|.|ə|ˈ|f|aɪ|t|ə}}) ''[[sensu stricto]]''. Bryophyta (''[[sensu lato]]'', [[Wilhelm Philippe Schimper|Schimp]]. 1879<ref name=Schimp>{{cite book |title=Handbuch der Palaeontologie |editor-last=Zittel |editor-first=K.A. |last=Schimper |first=W. P. |year=1879 |section=Bryophyta |volume=2 |publisher=R. Oldenbourg}}</ref>) may also refer to the parent group [[bryophyte]]s, which comprise [[Marchantiophyta|liverworts]], mosses, and [[hornwort]]s.<ref name=Sousa2019>{{cite journal |title=Nuclear protein phylogenies support the monophyly of the three bryophyte groups (Bryophyta Schimp.) |last1=de Sousa |first1=Filipe |display-authors=etal |journal=[[New Phytologist]] |volume=222 |issue=1 |pages=565–75 |year=2019 |doi=10.1111/nph.15587 |pmid=30411803 |hdl=1983/0b471d7e-ce54-4681-b791-1da305d9e53b |s2cid=53240320 |url=https://research-information.bris.ac.uk/en/publications/0b471d7e-ce54-4681-b791-1da305d9e53b |hdl-access=free}}</ref> Mosses typically form dense green clumps or mats, often in damp or shady locations. The individual plants are usually composed of simple [[leaf|leaves]] that are generally only one cell thick, attached to a [[plant stem|stem]] that may be branched or unbranched and has only a limited role in conducting water and nutrients. Although some species have conducting tissues, these are generally poorly developed and structurally different from similar tissue found in [[vascular plants]].<ref name=LigroneEtal>{{cite journal | last1 = Ligrone | first1 = R. | last2 = Duckett | first2 = J.G. | last3 = Renzaglia | first3 = K.S. | year = 2000 | title = Conducting tissues and phyletic relationships of bryophytes | journal = Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci | volume = 355 | issue = 1398| pages = 795–813 | doi=10.1098/rstb.2000.0616| pmid = 10905610 | pmc = 1692789 }}</ref> Mosses do not have [[seed]]s and after fertilisation develop [[sporophyte]]s with unbranched stalks topped with single capsules containing [[sporangium|spores]]. They are typically {{Convert|0.2-10|cm|4 = 1|abbr = on}} tall, though some species are much larger. [[Dawsonia (plant)|''Dawsonia'']], the tallest moss in the world, can grow to {{Convert|50|cm|abbr = on}} in height. There are approximately 12,000 species.<ref name="Goffinet & Buck 2004">{{cite book| last=Goffinet | first = Bernard |author2=William R. Buck | year=2004 | chapter=Systematics of the Bryophyta (Mosses): From molecules to a revised classification | series=Molecular Systematics of Bryophytes | title=Monographs in Systematic Botany | volume=98 | pages=205–239 | publisher= Missouri Botanical Garden Press |isbn=978-1-930723-38-2 }}</ref> Mosses are commonly confused with liverworts, hornworts and [[lichen]]s.<ref name=LNA>Lichens of North America, Irwin M. Brodo, Sylvia Duran Sharnoff, {{ISBN|978-0-300-08249-4}}, 2001</ref> Although often described as [[non-vascular plants]], many mosses have advanced vascular systems.<ref>{{Cite journal |last1=Bell |first1=N. E. |last2=Hyvönen |first2=J. |year=2010 |title=Phylogeny of the moss class Polytrichopsida (BRYOPHYTA): Generic-level structure and incongruent gene trees |journal=Molecular Phylogenetics and Evolution |volume=55 |issue=2 |pages=381–398 |doi=10.1016/j.ympev.2010.02.004 |name-list-style=amp|pmid=20152915|url= https://zenodo.org/record/1065524 }}</ref><ref>{{cite journal |title=Advanced vascular function discovered in a widespread moss |last=Bodribb |first=T.J. |display-authors=etal |journal=Nature Plants |volume=6 |issue=3 |year=2020 |pages=273–279 |doi=10.1038/s41477-020-0602-x|pmid=32170283 |s2cid=212641738 }}</ref> Like liverworts and hornworts, the [[haploid]] [[gametophyte]] generation of mosses is the dominant phase of the [[biological life cycle|life cycle]]. This contrasts with the pattern in all vascular plants ([[seed plants]] and [[pteridophytes]]), where the [[Ploidy#Diploid|diploid]] sporophyte generation is dominant. Lichens may superficially resemble mosses, and sometimes have common names that include the word "moss" (e.g., "[[reindeer moss]]" or "[[Iceland moss]]"), but they are fungal symbioses and not related to mosses.<ref name=LNA />{{rp|3}} The main commercial significance of mosses is as the main constituent of [[peat]] (mostly the genus ''[[Sphagnum]]''), although they are also used for decorative purposes, such as in gardens and in the [[florist]] trade. Traditional uses of mosses included as insulation and for the ability to absorb liquids up to 20 times their weight. Moss is a [[keystone genus]] and benefits [[habitat restoration]] and [[reforestation]].<ref>{{Cite journal |last=Rochefort |first=Line |date=2000 |title=Sphagnum: A Keystone Genus in Habitat Restoration |url=https://www.jstor.org/stable/3244138 |journal=The Bryologist |volume=103 |issue=3 |pages=503–508 |doi=10.1639/0007-2745(2000)103[0503:SAKGIH]2.0.CO;2 |jstor=3244138 |s2cid=55699307 |issn=0007-2745}}</ref> انفرادي ٻوٽا عام طور تي سادي پنن مان ٺهيل هوندا آهن جيڪي عام طور تي صرف هڪ جيو گھرڙي وارا هوندا آهن، تن سان ڳنڍيل هوندا آهن جيڪي شاخون يا اڻ شاخون هجن ۽ پاڻي ۽ غذائي مواد کي هلائڻ ۾ صرف محدود ڪردار ادا ڪن ٿا. جيتوڻيڪ ڪجھ نسلن ۾ هلندڙ ٽشوز موجود آهن، اهي عام طور تي ترقي يافته نه آهن ۽ ساخت جي لحاظ کان ويسڪولر ٻوٽن ۾ ملندڙ ساڳئي ٽشوز کان مختلف آهن. ڪائين ۾ ٻج نه هوندو آهي ۽ ڀاڻ ڪرڻ کان پوءِ اسپورو فائٽس پيدا ٿين ٿيون جن ۾ شاخون نه هونديون آهن جن جي مٿان هڪ ڪيپسول هوندا آهن جن ۾ اسپور شامل هوندا آهن. اهي عام طور تي 0.2 کان 10 سينٽي ميٽر (0.1 کان 3.9 انچ) ڊگها هوندا آهن، جيتوڻيڪ ڪي نسل تمام وڏا هوندا آهن. ڊاوسونيا (Dawsonia)، دنيا ۾ سڀ کان وڏي ڪائي، اوچائي ۾ 50 سينٽي ميٽر (20 انچ) تائين وڌي سگهي ٿي. انهن جو تقريبن 12,000 قسمون آهن. ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:نباتيات]] [[زمرو:نباتاتيات]] bko61h3zl8i36y1fgjgwvclhi27a0ve 295008 295007 2024-11-05T13:48:36Z Ibne maryam 17680 295008 wikitext text/x-wiki {{Short description|Division of non-vascular land plants}} {{About|the division of plants||Moss (disambiguation)|and|Mosses (disambiguation)}} {{Infobox settlement | name = Moss | fossil_range = [[Carboniferous]]<ref name="Hubers2012">{{cite journal |last1=Hubers|first1=M. |last2=Kerp|first2=H. |title=Oldest known mosses discovered in Mississippian (late Visean) strata of Germany |doi=10.1130/G33122.1 |journal=[[Geology (journal)|Geology]] |volume=40 |issue=8 |pages=755–58 |year=2012 |bibcode=2012Geo....40..755H}}</ref>–[[Holocene|present]] {{fossilrange|340|0|}} | image = Tionesta-ac-moss2.jpg | image_caption = Clumps of moss on the ground and base of trees in the [[Allegheny National Forest]], Pennsylvania, United States | display_parents = 2 | taxon = Bryophyta | authority = [[Schimp.]] [[sensu stricto]] | subdivision_ranks = Classes | subdivision_ref = <ref name="Goffinet & Buck 2004"/> | subdivision = * [[Takakiopsida]] * [[Sphagnopsida]] * [[Andreaeopsida]] * [[Andreaeobryopsida]] * [[Oedipodiopsida]] * [[Polytrichopsida]] * [[Tetraphidopsida]] * [[Bryopsida]] | synonyms = *Musci L. * Muscineae Bisch. }} '''سينور''' يا '''ڪائي''' (Mosses) ننڍڙا، غير ويسڪولر، بغير گل وارا ٻوٽا آهن جيڪا ٽئڪسونومي ڊويزن، برايوڦائٽا (Bryophyta) ۾ آهن. برايوڦائٽا، شايد پيرنٽ گروپ، برايوڦائٽس (bryophytes) جو حوالو ڏئي سگھي ٿو، جنهن ۾ ليور وورٽ، ڪائيون ۽ هارن وورت شامل آهن. ڪائيون عام طور تي، اڪثر نم يا ڇانو واري هنڌن تي، ڳاڙهي سائي ڪلمپس يا چٽ ٺاهيندا آهن. '''Mosses''' are small, [[non-vascular plant|non-vascular]] [[flower]]less [[plant]]s in the taxonomic [[phylum|division]] '''Bryophyta''' ({{IPAc-en|b|r|aɪ|ˈ|ɒ|f|ə|t|ə}},<ref>{{cite Merriam-Webster|Bryophyta}}</ref> {{IPAc-en|ˌ|b|r|aɪ|.|ə|ˈ|f|aɪ|t|ə}}) ''[[sensu stricto]]''. Bryophyta (''[[sensu lato]]'', [[Wilhelm Philippe Schimper|Schimp]]. 1879<ref name=Schimp>{{cite book |title=Handbuch der Palaeontologie |editor-last=Zittel |editor-first=K.A. |last=Schimper |first=W. P. |year=1879 |section=Bryophyta |volume=2 |publisher=R. Oldenbourg}}</ref>) may also refer to the parent group [[bryophyte]]s, which comprise [[Marchantiophyta|liverworts]], mosses, and [[hornwort]]s.<ref name=Sousa2019>{{cite journal |title=Nuclear protein phylogenies support the monophyly of the three bryophyte groups (Bryophyta Schimp.) |last1=de Sousa |first1=Filipe |display-authors=etal |journal=[[New Phytologist]] |volume=222 |issue=1 |pages=565–75 |year=2019 |doi=10.1111/nph.15587 |pmid=30411803 |hdl=1983/0b471d7e-ce54-4681-b791-1da305d9e53b |s2cid=53240320 |url=https://research-information.bris.ac.uk/en/publications/0b471d7e-ce54-4681-b791-1da305d9e53b |hdl-access=free}}</ref> Mosses typically form dense green clumps or mats, often in damp or shady locations. The individual plants are usually composed of simple [[leaf|leaves]] that are generally only one cell thick, attached to a [[plant stem|stem]] that may be branched or unbranched and has only a limited role in conducting water and nutrients. Although some species have conducting tissues, these are generally poorly developed and structurally different from similar tissue found in [[vascular plants]].<ref name=LigroneEtal>{{cite journal | last1 = Ligrone | first1 = R. | last2 = Duckett | first2 = J.G. | last3 = Renzaglia | first3 = K.S. | year = 2000 | title = Conducting tissues and phyletic relationships of bryophytes | journal = Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci | volume = 355 | issue = 1398| pages = 795–813 | doi=10.1098/rstb.2000.0616| pmid = 10905610 | pmc = 1692789 }}</ref> Mosses do not have [[seed]]s and after fertilisation develop [[sporophyte]]s with unbranched stalks topped with single capsules containing [[sporangium|spores]]. They are typically {{Convert|0.2-10|cm|4 = 1|abbr = on}} tall, though some species are much larger. [[Dawsonia (plant)|''Dawsonia'']], the tallest moss in the world, can grow to {{Convert|50|cm|abbr = on}} in height. There are approximately 12,000 species.<ref name="Goffinet & Buck 2004">{{cite book| last=Goffinet | first = Bernard |author2=William R. Buck | year=2004 | chapter=Systematics of the Bryophyta (Mosses): From molecules to a revised classification | series=Molecular Systematics of Bryophytes | title=Monographs in Systematic Botany | volume=98 | pages=205–239 | publisher= Missouri Botanical Garden Press |isbn=978-1-930723-38-2 }}</ref> Mosses are commonly confused with liverworts, hornworts and [[lichen]]s.<ref name=LNA>Lichens of North America, Irwin M. Brodo, Sylvia Duran Sharnoff, {{ISBN|978-0-300-08249-4}}, 2001</ref> Although often described as [[non-vascular plants]], many mosses have advanced vascular systems.<ref>{{Cite journal |last1=Bell |first1=N. E. |last2=Hyvönen |first2=J. |year=2010 |title=Phylogeny of the moss class Polytrichopsida (BRYOPHYTA): Generic-level structure and incongruent gene trees |journal=Molecular Phylogenetics and Evolution |volume=55 |issue=2 |pages=381–398 |doi=10.1016/j.ympev.2010.02.004 |name-list-style=amp|pmid=20152915|url= https://zenodo.org/record/1065524 }}</ref><ref>{{cite journal |title=Advanced vascular function discovered in a widespread moss |last=Bodribb |first=T.J. |display-authors=etal |journal=Nature Plants |volume=6 |issue=3 |year=2020 |pages=273–279 |doi=10.1038/s41477-020-0602-x|pmid=32170283 |s2cid=212641738 }}</ref> Like liverworts and hornworts, the [[haploid]] [[gametophyte]] generation of mosses is the dominant phase of the [[biological life cycle|life cycle]]. This contrasts with the pattern in all vascular plants ([[seed plants]] and [[pteridophytes]]), where the [[Ploidy#Diploid|diploid]] sporophyte generation is dominant. Lichens may superficially resemble mosses, and sometimes have common names that include the word "moss" (e.g., "[[reindeer moss]]" or "[[Iceland moss]]"), but they are fungal symbioses and not related to mosses.<ref name=LNA />{{rp|3}} The main commercial significance of mosses is as the main constituent of [[peat]] (mostly the genus ''[[Sphagnum]]''), although they are also used for decorative purposes, such as in gardens and in the [[florist]] trade. Traditional uses of mosses included as insulation and for the ability to absorb liquids up to 20 times their weight. Moss is a [[keystone genus]] and benefits [[habitat restoration]] and [[reforestation]].<ref>{{Cite journal |last=Rochefort |first=Line |date=2000 |title=Sphagnum: A Keystone Genus in Habitat Restoration |url=https://www.jstor.org/stable/3244138 |journal=The Bryologist |volume=103 |issue=3 |pages=503–508 |doi=10.1639/0007-2745(2000)103[0503:SAKGIH]2.0.CO;2 |jstor=3244138 |s2cid=55699307 |issn=0007-2745}}</ref> انفرادي ٻوٽا عام طور تي سادي پنن مان ٺهيل هوندا آهن جيڪي عام طور تي صرف هڪ جيو گھرڙي وارا هوندا آهن، تن سان ڳنڍيل هوندا آهن جيڪي شاخون يا اڻ شاخون هجن ۽ پاڻي ۽ غذائي مواد کي هلائڻ ۾ صرف محدود ڪردار ادا ڪن ٿا. جيتوڻيڪ ڪجھ نسلن ۾ هلندڙ ٽشوز موجود آهن، اهي عام طور تي ترقي يافته نه آهن ۽ ساخت جي لحاظ کان ويسڪولر ٻوٽن ۾ ملندڙ ساڳئي ٽشوز کان مختلف آهن. ڪائين ۾ ٻج نه هوندو آهي ۽ ڀاڻ ڪرڻ کان پوءِ اسپورو فائٽس پيدا ٿين ٿيون جن ۾ شاخون نه هونديون آهن جن جي مٿان هڪ ڪيپسول هوندا آهن جن ۾ اسپور شامل هوندا آهن. اهي عام طور تي 0.2 کان 10 سينٽي ميٽر (0.1 کان 3.9 انچ) ڊگها هوندا آهن، جيتوڻيڪ ڪي نسل تمام وڏا هوندا آهن. ڊاوسونيا (Dawsonia)، دنيا ۾ سڀ کان وڏي ڪائي، اوچائي ۾ 50 سينٽي ميٽر (20 انچ) تائين وڌي سگهي ٿي. انهن جو تقريبن 12,000 قسمون آهن. ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:نباتيات]] [[زمرو:نباتاتيات]] mjqgvm4v8vb1bh8051ksogfonrwku3t 295009 295008 2024-11-05T13:49:03Z Ibne maryam 17680 Ibne maryam صفحي [[ڪائي]] کي [[سينور]] ڏانھن چوريو 295008 wikitext text/x-wiki {{Short description|Division of non-vascular land plants}} {{About|the division of plants||Moss (disambiguation)|and|Mosses (disambiguation)}} {{Infobox settlement | name = Moss | fossil_range = [[Carboniferous]]<ref name="Hubers2012">{{cite journal |last1=Hubers|first1=M. |last2=Kerp|first2=H. |title=Oldest known mosses discovered in Mississippian (late Visean) strata of Germany |doi=10.1130/G33122.1 |journal=[[Geology (journal)|Geology]] |volume=40 |issue=8 |pages=755–58 |year=2012 |bibcode=2012Geo....40..755H}}</ref>–[[Holocene|present]] {{fossilrange|340|0|}} | image = Tionesta-ac-moss2.jpg | image_caption = Clumps of moss on the ground and base of trees in the [[Allegheny National Forest]], Pennsylvania, United States | display_parents = 2 | taxon = Bryophyta | authority = [[Schimp.]] [[sensu stricto]] | subdivision_ranks = Classes | subdivision_ref = <ref name="Goffinet & Buck 2004"/> | subdivision = * [[Takakiopsida]] * [[Sphagnopsida]] * [[Andreaeopsida]] * [[Andreaeobryopsida]] * [[Oedipodiopsida]] * [[Polytrichopsida]] * [[Tetraphidopsida]] * [[Bryopsida]] | synonyms = *Musci L. * Muscineae Bisch. }} '''سينور''' يا '''ڪائي''' (Mosses) ننڍڙا، غير ويسڪولر، بغير گل وارا ٻوٽا آهن جيڪا ٽئڪسونومي ڊويزن، برايوڦائٽا (Bryophyta) ۾ آهن. برايوڦائٽا، شايد پيرنٽ گروپ، برايوڦائٽس (bryophytes) جو حوالو ڏئي سگھي ٿو، جنهن ۾ ليور وورٽ، ڪائيون ۽ هارن وورت شامل آهن. ڪائيون عام طور تي، اڪثر نم يا ڇانو واري هنڌن تي، ڳاڙهي سائي ڪلمپس يا چٽ ٺاهيندا آهن. '''Mosses''' are small, [[non-vascular plant|non-vascular]] [[flower]]less [[plant]]s in the taxonomic [[phylum|division]] '''Bryophyta''' ({{IPAc-en|b|r|aɪ|ˈ|ɒ|f|ə|t|ə}},<ref>{{cite Merriam-Webster|Bryophyta}}</ref> {{IPAc-en|ˌ|b|r|aɪ|.|ə|ˈ|f|aɪ|t|ə}}) ''[[sensu stricto]]''. Bryophyta (''[[sensu lato]]'', [[Wilhelm Philippe Schimper|Schimp]]. 1879<ref name=Schimp>{{cite book |title=Handbuch der Palaeontologie |editor-last=Zittel |editor-first=K.A. |last=Schimper |first=W. P. |year=1879 |section=Bryophyta |volume=2 |publisher=R. Oldenbourg}}</ref>) may also refer to the parent group [[bryophyte]]s, which comprise [[Marchantiophyta|liverworts]], mosses, and [[hornwort]]s.<ref name=Sousa2019>{{cite journal |title=Nuclear protein phylogenies support the monophyly of the three bryophyte groups (Bryophyta Schimp.) |last1=de Sousa |first1=Filipe |display-authors=etal |journal=[[New Phytologist]] |volume=222 |issue=1 |pages=565–75 |year=2019 |doi=10.1111/nph.15587 |pmid=30411803 |hdl=1983/0b471d7e-ce54-4681-b791-1da305d9e53b |s2cid=53240320 |url=https://research-information.bris.ac.uk/en/publications/0b471d7e-ce54-4681-b791-1da305d9e53b |hdl-access=free}}</ref> Mosses typically form dense green clumps or mats, often in damp or shady locations. The individual plants are usually composed of simple [[leaf|leaves]] that are generally only one cell thick, attached to a [[plant stem|stem]] that may be branched or unbranched and has only a limited role in conducting water and nutrients. Although some species have conducting tissues, these are generally poorly developed and structurally different from similar tissue found in [[vascular plants]].<ref name=LigroneEtal>{{cite journal | last1 = Ligrone | first1 = R. | last2 = Duckett | first2 = J.G. | last3 = Renzaglia | first3 = K.S. | year = 2000 | title = Conducting tissues and phyletic relationships of bryophytes | journal = Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci | volume = 355 | issue = 1398| pages = 795–813 | doi=10.1098/rstb.2000.0616| pmid = 10905610 | pmc = 1692789 }}</ref> Mosses do not have [[seed]]s and after fertilisation develop [[sporophyte]]s with unbranched stalks topped with single capsules containing [[sporangium|spores]]. They are typically {{Convert|0.2-10|cm|4 = 1|abbr = on}} tall, though some species are much larger. [[Dawsonia (plant)|''Dawsonia'']], the tallest moss in the world, can grow to {{Convert|50|cm|abbr = on}} in height. There are approximately 12,000 species.<ref name="Goffinet & Buck 2004">{{cite book| last=Goffinet | first = Bernard |author2=William R. Buck | year=2004 | chapter=Systematics of the Bryophyta (Mosses): From molecules to a revised classification | series=Molecular Systematics of Bryophytes | title=Monographs in Systematic Botany | volume=98 | pages=205–239 | publisher= Missouri Botanical Garden Press |isbn=978-1-930723-38-2 }}</ref> Mosses are commonly confused with liverworts, hornworts and [[lichen]]s.<ref name=LNA>Lichens of North America, Irwin M. Brodo, Sylvia Duran Sharnoff, {{ISBN|978-0-300-08249-4}}, 2001</ref> Although often described as [[non-vascular plants]], many mosses have advanced vascular systems.<ref>{{Cite journal |last1=Bell |first1=N. E. |last2=Hyvönen |first2=J. |year=2010 |title=Phylogeny of the moss class Polytrichopsida (BRYOPHYTA): Generic-level structure and incongruent gene trees |journal=Molecular Phylogenetics and Evolution |volume=55 |issue=2 |pages=381–398 |doi=10.1016/j.ympev.2010.02.004 |name-list-style=amp|pmid=20152915|url= https://zenodo.org/record/1065524 }}</ref><ref>{{cite journal |title=Advanced vascular function discovered in a widespread moss |last=Bodribb |first=T.J. |display-authors=etal |journal=Nature Plants |volume=6 |issue=3 |year=2020 |pages=273–279 |doi=10.1038/s41477-020-0602-x|pmid=32170283 |s2cid=212641738 }}</ref> Like liverworts and hornworts, the [[haploid]] [[gametophyte]] generation of mosses is the dominant phase of the [[biological life cycle|life cycle]]. This contrasts with the pattern in all vascular plants ([[seed plants]] and [[pteridophytes]]), where the [[Ploidy#Diploid|diploid]] sporophyte generation is dominant. Lichens may superficially resemble mosses, and sometimes have common names that include the word "moss" (e.g., "[[reindeer moss]]" or "[[Iceland moss]]"), but they are fungal symbioses and not related to mosses.<ref name=LNA />{{rp|3}} The main commercial significance of mosses is as the main constituent of [[peat]] (mostly the genus ''[[Sphagnum]]''), although they are also used for decorative purposes, such as in gardens and in the [[florist]] trade. Traditional uses of mosses included as insulation and for the ability to absorb liquids up to 20 times their weight. Moss is a [[keystone genus]] and benefits [[habitat restoration]] and [[reforestation]].<ref>{{Cite journal |last=Rochefort |first=Line |date=2000 |title=Sphagnum: A Keystone Genus in Habitat Restoration |url=https://www.jstor.org/stable/3244138 |journal=The Bryologist |volume=103 |issue=3 |pages=503–508 |doi=10.1639/0007-2745(2000)103[0503:SAKGIH]2.0.CO;2 |jstor=3244138 |s2cid=55699307 |issn=0007-2745}}</ref> انفرادي ٻوٽا عام طور تي سادي پنن مان ٺهيل هوندا آهن جيڪي عام طور تي صرف هڪ جيو گھرڙي وارا هوندا آهن، تن سان ڳنڍيل هوندا آهن جيڪي شاخون يا اڻ شاخون هجن ۽ پاڻي ۽ غذائي مواد کي هلائڻ ۾ صرف محدود ڪردار ادا ڪن ٿا. جيتوڻيڪ ڪجھ نسلن ۾ هلندڙ ٽشوز موجود آهن، اهي عام طور تي ترقي يافته نه آهن ۽ ساخت جي لحاظ کان ويسڪولر ٻوٽن ۾ ملندڙ ساڳئي ٽشوز کان مختلف آهن. ڪائين ۾ ٻج نه هوندو آهي ۽ ڀاڻ ڪرڻ کان پوءِ اسپورو فائٽس پيدا ٿين ٿيون جن ۾ شاخون نه هونديون آهن جن جي مٿان هڪ ڪيپسول هوندا آهن جن ۾ اسپور شامل هوندا آهن. اهي عام طور تي 0.2 کان 10 سينٽي ميٽر (0.1 کان 3.9 انچ) ڊگها هوندا آهن، جيتوڻيڪ ڪي نسل تمام وڏا هوندا آهن. ڊاوسونيا (Dawsonia)، دنيا ۾ سڀ کان وڏي ڪائي، اوچائي ۾ 50 سينٽي ميٽر (20 انچ) تائين وڌي سگهي ٿي. انهن جو تقريبن 12,000 قسمون آهن. ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:نباتيات]] [[زمرو:نباتاتيات]] mjqgvm4v8vb1bh8051ksogfonrwku3t 295011 295009 2024-11-05T13:50:03Z Ibne maryam 17680 295011 wikitext text/x-wiki {{Short description|Division of non-vascular land plants}} {{About|the division of plants||Moss (disambiguation)|and|Mosses (disambiguation)}} {{Infobox settlement | name = Moss | fossil_range = [[Carboniferous]]<ref name="Hubers2012">{{cite journal |last1=Hubers|first1=M. |last2=Kerp|first2=H. |title=Oldest known mosses discovered in Mississippian (late Visean) strata of Germany |doi=10.1130/G33122.1 |journal=[[Geology (journal)|Geology]] |volume=40 |issue=8 |pages=755–58 |year=2012 |bibcode=2012Geo....40..755H}}</ref>–[[Holocene|present]] {{fossilrange|340|0|}} | image = Tionesta-ac-moss2.jpg | image_caption = Clumps of moss on the ground and base of trees in the [[Allegheny National Forest]], Pennsylvania, United States | display_parents = 2 | taxon = Bryophyta | authority = [[Schimp.]] [[sensu stricto]] | subdivision_ranks = Classes | subdivision_ref = <ref name="Goffinet & Buck 2004"/> | subdivision = * [[Takakiopsida]] * [[Sphagnopsida]] * [[Andreaeopsida]] * [[Andreaeobryopsida]] * [[Oedipodiopsida]] * [[Polytrichopsida]] * [[Tetraphidopsida]] * [[Bryopsida]] | synonyms = *Musci L. * Muscineae Bisch. }} '''سينور''' يا '''ڪائي''' (Mosses) ننڍڙا، غير ويسڪولر، بغير گل وارا ٻوٽا آهن جيڪا ٽئڪسونومي ڊويزن، برايوڦائٽا (<small>Bryophyta</small>) ۾ آهن. برايوڦائٽا، شايد پيرنٽ گروپ، برايوڦائٽس (<small>bryophytes</small>) جو حوالو ڏئي سگھي ٿو، جنهن ۾ ليور وورٽ، ڪائيون ۽ هارن وورت شامل آهن. ڪائيون عام طور تي، اڪثر نم يا ڇانو واري هنڌن تي، ڳاڙهي سائي ڪلمپس يا چٽ ٺاهيندا آهن. '''Mosses''' are small, [[non-vascular plant|non-vascular]] [[flower]]less [[plant]]s in the taxonomic [[phylum|division]] '''Bryophyta''' ({{IPAc-en|b|r|aɪ|ˈ|ɒ|f|ə|t|ə}},<ref>{{cite Merriam-Webster|Bryophyta}}</ref> {{IPAc-en|ˌ|b|r|aɪ|.|ə|ˈ|f|aɪ|t|ə}}) ''[[sensu stricto]]''. Bryophyta (''[[sensu lato]]'', [[Wilhelm Philippe Schimper|Schimp]]. 1879<ref name=Schimp>{{cite book |title=Handbuch der Palaeontologie |editor-last=Zittel |editor-first=K.A. |last=Schimper |first=W. P. |year=1879 |section=Bryophyta |volume=2 |publisher=R. Oldenbourg}}</ref>) may also refer to the parent group [[bryophyte]]s, which comprise [[Marchantiophyta|liverworts]], mosses, and [[hornwort]]s.<ref name=Sousa2019>{{cite journal |title=Nuclear protein phylogenies support the monophyly of the three bryophyte groups (Bryophyta Schimp.) |last1=de Sousa |first1=Filipe |display-authors=etal |journal=[[New Phytologist]] |volume=222 |issue=1 |pages=565–75 |year=2019 |doi=10.1111/nph.15587 |pmid=30411803 |hdl=1983/0b471d7e-ce54-4681-b791-1da305d9e53b |s2cid=53240320 |url=https://research-information.bris.ac.uk/en/publications/0b471d7e-ce54-4681-b791-1da305d9e53b |hdl-access=free}}</ref> Mosses typically form dense green clumps or mats, often in damp or shady locations. The individual plants are usually composed of simple [[leaf|leaves]] that are generally only one cell thick, attached to a [[plant stem|stem]] that may be branched or unbranched and has only a limited role in conducting water and nutrients. Although some species have conducting tissues, these are generally poorly developed and structurally different from similar tissue found in [[vascular plants]].<ref name=LigroneEtal>{{cite journal | last1 = Ligrone | first1 = R. | last2 = Duckett | first2 = J.G. | last3 = Renzaglia | first3 = K.S. | year = 2000 | title = Conducting tissues and phyletic relationships of bryophytes | journal = Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci | volume = 355 | issue = 1398| pages = 795–813 | doi=10.1098/rstb.2000.0616| pmid = 10905610 | pmc = 1692789 }}</ref> Mosses do not have [[seed]]s and after fertilisation develop [[sporophyte]]s with unbranched stalks topped with single capsules containing [[sporangium|spores]]. They are typically {{Convert|0.2-10|cm|4 = 1|abbr = on}} tall, though some species are much larger. [[Dawsonia (plant)|''Dawsonia'']], the tallest moss in the world, can grow to {{Convert|50|cm|abbr = on}} in height. There are approximately 12,000 species.<ref name="Goffinet & Buck 2004">{{cite book| last=Goffinet | first = Bernard |author2=William R. Buck | year=2004 | chapter=Systematics of the Bryophyta (Mosses): From molecules to a revised classification | series=Molecular Systematics of Bryophytes | title=Monographs in Systematic Botany | volume=98 | pages=205–239 | publisher= Missouri Botanical Garden Press |isbn=978-1-930723-38-2 }}</ref> Mosses are commonly confused with liverworts, hornworts and [[lichen]]s.<ref name=LNA>Lichens of North America, Irwin M. Brodo, Sylvia Duran Sharnoff, {{ISBN|978-0-300-08249-4}}, 2001</ref> Although often described as [[non-vascular plants]], many mosses have advanced vascular systems.<ref>{{Cite journal |last1=Bell |first1=N. E. |last2=Hyvönen |first2=J. |year=2010 |title=Phylogeny of the moss class Polytrichopsida (BRYOPHYTA): Generic-level structure and incongruent gene trees |journal=Molecular Phylogenetics and Evolution |volume=55 |issue=2 |pages=381–398 |doi=10.1016/j.ympev.2010.02.004 |name-list-style=amp|pmid=20152915|url= https://zenodo.org/record/1065524 }}</ref><ref>{{cite journal |title=Advanced vascular function discovered in a widespread moss |last=Bodribb |first=T.J. |display-authors=etal |journal=Nature Plants |volume=6 |issue=3 |year=2020 |pages=273–279 |doi=10.1038/s41477-020-0602-x|pmid=32170283 |s2cid=212641738 }}</ref> Like liverworts and hornworts, the [[haploid]] [[gametophyte]] generation of mosses is the dominant phase of the [[biological life cycle|life cycle]]. This contrasts with the pattern in all vascular plants ([[seed plants]] and [[pteridophytes]]), where the [[Ploidy#Diploid|diploid]] sporophyte generation is dominant. Lichens may superficially resemble mosses, and sometimes have common names that include the word "moss" (e.g., "[[reindeer moss]]" or "[[Iceland moss]]"), but they are fungal symbioses and not related to mosses.<ref name=LNA />{{rp|3}} The main commercial significance of mosses is as the main constituent of [[peat]] (mostly the genus ''[[Sphagnum]]''), although they are also used for decorative purposes, such as in gardens and in the [[florist]] trade. Traditional uses of mosses included as insulation and for the ability to absorb liquids up to 20 times their weight. Moss is a [[keystone genus]] and benefits [[habitat restoration]] and [[reforestation]].<ref>{{Cite journal |last=Rochefort |first=Line |date=2000 |title=Sphagnum: A Keystone Genus in Habitat Restoration |url=https://www.jstor.org/stable/3244138 |journal=The Bryologist |volume=103 |issue=3 |pages=503–508 |doi=10.1639/0007-2745(2000)103[0503:SAKGIH]2.0.CO;2 |jstor=3244138 |s2cid=55699307 |issn=0007-2745}}</ref> انفرادي ٻوٽا عام طور تي سادي پنن مان ٺهيل هوندا آهن جيڪي عام طور تي صرف هڪ جيو گھرڙي وارا هوندا آهن، تن سان ڳنڍيل هوندا آهن جيڪي شاخون يا اڻ شاخون هجن ۽ پاڻي ۽ غذائي مواد کي هلائڻ ۾ صرف محدود ڪردار ادا ڪن ٿا. جيتوڻيڪ ڪجھ نسلن ۾ هلندڙ ٽشوز موجود آهن، اهي عام طور تي ترقي يافته نه آهن ۽ ساخت جي لحاظ کان ويسڪولر ٻوٽن ۾ ملندڙ ساڳئي ٽشوز کان مختلف آهن. ڪائين ۾ ٻج نه هوندو آهي ۽ ڀاڻ ڪرڻ کان پوءِ اسپورو فائٽس پيدا ٿين ٿيون جن ۾ شاخون نه هونديون آهن جن جي مٿان هڪ ڪيپسول هوندا آهن جن ۾ اسپور شامل هوندا آهن. اهي عام طور تي 0.2 کان 10 سينٽي ميٽر (0.1 کان 3.9 انچ) ڊگها هوندا آهن، جيتوڻيڪ ڪي نسل تمام وڏا هوندا آهن. ڊاوسونيا (Dawsonia)، دنيا ۾ سڀ کان وڏي ڪائي، اوچائي ۾ 50 سينٽي ميٽر (20 انچ) تائين وڌي سگهي ٿي. انهن جو تقريبن 12,000 قسمون آهن. ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:نباتيات]] [[زمرو:نباتاتيات]] cr0zbd33ewsbcfnpe55ba12om2y0v6n 0 80351 295010 2024-11-05T13:49:04Z Ibne maryam 17680 Ibne maryam صفحي [[ڪائي]] کي [[سينور]] ڏانھن چوريو 295010 wikitext text/x-wiki #چوريو [[سينور]] 9396cg784vuxgyfdf19wlupbw8gmg6k 0 80352 295012 2024-11-05T13:53:20Z Ibne maryam 17680 نئون صفحو: '''فرن''' (Fern) (Polypodiopsida يا Polypodiophyta) ويسڪولر ٻوٽن جو هڪ گروپ آهي (زائلم ۽ فلوئم سان گڏ ٻوٽا) جيڪا اسپورز (spores) ذريعي ٻيهر پيدا ڪن ٿا ۽ نه انهن جا ٻج هوندا آهن ۽ نه ئي انهن تي گل ايندا آهن. اها [[سينور|ڪائي]] (Moss) کان، ويسڪولر هجڻ جي ڪري، مختلف آهن، يعني خاص ٽشوز هجڻ سان جيڪي پا... 295012 wikitext text/x-wiki '''فرن''' (Fern) (Polypodiopsida يا Polypodiophyta) ويسڪولر ٻوٽن جو هڪ گروپ آهي (زائلم ۽ فلوئم سان گڏ ٻوٽا) جيڪا اسپورز (spores) ذريعي ٻيهر پيدا ڪن ٿا ۽ نه انهن جا ٻج هوندا آهن ۽ نه ئي انهن تي گل ايندا آهن. اها [[سينور|ڪائي]] (Moss) کان، ويسڪولر هجڻ جي ڪري، مختلف آهن، يعني خاص ٽشوز هجڻ سان جيڪي پاڻي ۽ غذائي مواد کي ۽ زندگي جي چڪر ۾ جن ۾ شاخن واري اسپوروفائٽ غالب مرحلو آهي، هلائيندا آهن. qvbwso1jwoa00pmakpngt7je075nq79 295013 295012 2024-11-05T15:13:35Z Ibne maryam 17680 295013 wikitext text/x-wiki '''برسيان''' يا '''فرن''' (Fern) ويسڪولر ٻوٽن جو هڪ گروپ آهي (زائلم ۽ فلوئم سان گڏ ٻوٽا) جيڪا اسپورز (spores) ذريعي ٻيهر پيدا ڪن ٿا ۽ نه انهن جا ٻج هوندا آهن ۽ نه ئي انهن تي گل ايندا آهن. اها [[سينور|ڪائي]] (Moss) کان، ويسڪولر هجڻ جي ڪري، مختلف آهن، يعني خاص ٽشوز هجڻ سان جيڪي پاڻي ۽ غذائي مواد کي ۽ زندگي جي چڪر ۾ جن ۾ شاخن واري اسپوروفائٽ غالب مرحلو آهي، هلائيندا آهن. iwjvga6jfhr99z5k7y8zy22sb4v0j4t 295014 295013 2024-11-05T15:14:30Z Ibne maryam 17680 295014 wikitext text/x-wiki '''برسيان''' يا '''فرن''' (Fern) ويسڪولر ٻوٽن جو هڪ گروپ آهي (زائلم ۽ فلوئم سان گڏ ٻوٽا) جيڪا اسپورز (spores) ذريعي ٻيهر پيدا ڪن ٿا ۽ نه انهن جا ٻج هوندا آهن ۽ نه ئي انهن تي گل ايندا آهن. اها [[سينور|ڪائي]] (Moss) کان، ويسڪولر هجڻ جي ڪري، مختلف آهن، يعني خاص ٽشوز هجڻ سان جيڪي پاڻي ۽ غذائي مواد کي ۽ زندگي جي چڪر ۾ جن ۾ شاخن واري اسپوروفائٽ غالب مرحلو آهي، هلائيندا آهن. ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:نباتيات]] [[زمرو:نباتاتيات]] 9zm605to7q5nsptgvlxhqe0m8madfgr 295015 295014 2024-11-05T15:17:30Z Ibne maryam 17680 295015 wikitext text/x-wiki {{Short description|Class of vascular plants }} {{About|a group of plants||Fern (disambiguation)|and|Ferns (disambiguation)}} {{Infobox settlement | name = Ferns | fossil_range = {{fossil range|Late Devonian|0|Middle [[Devonian]]{{sfn|Stein et al|2007}}—[[Holocene|Present]]}} |image={{Multiple image |perrow = 2 |total_width = 270 |image1 = Psilotum.jpg |caption1 = [[Psilotales]] |image2 = Equisetopsida.jpg |caption2 = [[Equisetales]] |image3 = Flickr - brewbooks - Angiopteris evecta - Mule's foot fern (1).jpg |caption3 = [[Marattiales]] |image4 = Osmunda regalis Moore50.png |caption4 = [[Osmundales]] |image5 = WP2-Hymenophyllum-Exkursion nach Berdorf (Luxemburgexkursion) 011.jpg |caption5 = [[Hymenophyllales]] |image6 = Dipteris conjugata 破傘蕨 001 (天問).jpg |caption6 = [[Gleicheniales]] |image7 = Tree Fern (48717210587).jpg |caption7 = [[Cyatheales]] |image8 = The ferns of Great Britain, and their allies the club-mosses, pepperworts, and horsetails (Pl. 2) (8515393495).jpg |caption8 = [[Polypodiales]] |border = infobox }} | taxon = Polypodiopsida | authority = Cronquist, Takht. & W.Zimm. | subdivision_ranks = Subclasses{{sfn|Pteridophyte Phylogeny Group|2016}} | subdivision = * †Stauropterididae * †Zygopterididae * [[Equisetidae]] * [[Marattiidae]] * [[Ophioglossidae]] * [[Polypodiidae (plant)|Polypodiidae]] | synonyms = * Filicatae <small>Kubitski 1990</small> * Filices * Filicophyta <small>Endlicher 1836</small> * Monilophyta <small>Cantino & Donoghue 2007</small> * Pteridopsida <small>Ritgen 1828</small> }} '''برسيان''' يا '''فرن''' (Fern) ويسڪولر ٻوٽن جو هڪ گروپ آهي (زائلم ۽ فلوئم سان گڏ ٻوٽا) جيڪا اسپورز (spores) ذريعي ٻيهر پيدا ڪن ٿا ۽ نه انهن جا ٻج هوندا آهن ۽ نه ئي انهن تي گل ايندا آهن. اها [[سينور|ڪائي]] (Moss) کان، ويسڪولر هجڻ جي ڪري، مختلف آهن، يعني خاص ٽشوز هجڻ سان جيڪي پاڻي ۽ غذائي مواد کي ۽ زندگي جي چڪر ۾ جن ۾ شاخن واري اسپوروفائٽ غالب مرحلو آهي، هلائيندا آهن. The '''ferns''' ('''Polypodiopsida''' or '''Polypodiophyta''') are a group of [[vascular plant]]s (plants with [[xylem]] and [[phloem]]) that reproduce via [[spore]]s and have neither [[seed]]s nor [[flower]]s. They differ from [[moss]]es by being vascular, i.e., having specialized tissues that conduct water and nutrients, and in having life cycles in which the branched [[sporophyte]] is the dominant phase. Ferns have complex [[leaf|leaves]] called [[megaphyll]]s that are more complex than the [[microphyll]]s of [[clubmosses]]. Most ferns are [[leptosporangiate fern]]s. They produce coiled [[Fiddlehead fern|fiddleheads]] that uncoil and expand into [[frond]]s. The group includes about 10,560 known extant species. Ferns are defined here in the broad sense, being all of the [[Polypodiopsida]], comprising both the leptosporangiate ([[Polypodiidae (plant)|Polypodiidae]]) and [[eusporangiate fern]]s, the latter group including [[horsetail]]s, [[Psilotaceae|whisk ferns]], [[marattioid fern]]s, and [[ophioglossoid fern]]s. The fern [[crown group]], consisting of the leptosporangiates and eusporangiates, is estimated to have originated in the late [[Silurian]] period 423.2 million years ago,<ref name="Polypodiopsida">{{cite journal |last1=Nitta |first1=Joel H. |last2=Schuettpelz |first2=Eric |last3=Ramírez-Barahona |first3=Santiago |last4=Iwasaki |first4=Wataru |display-authors=et al. |year=2022 |title=An Open and Continuously Updated Fern Tree of Life |journal=Frontiers in Plant Science |volume=13 |page=909768 |doi=10.3389/fpls.2022.909768 |pmid=36092417 |pmc=9449725 |doi-access=free}}</ref> but [[Polypodiales]], the group that makes up 80% of living fern diversity, did not appear and diversify until the [[Cretaceous]], contemporaneous with the rise of flowering plants that came to dominate the world's flora. Ferns are not of major economic importance, but some are used for food, medicine, as [[biofertilizer]], as ornamental plants, and for remediating contaminated soil. They have been the subject of research for their ability to remove some chemical pollutants from the atmosphere. Some fern species, such as bracken (''[[Pteridium aquilinum]]'') and water fern (''[[Azolla filiculoides]]''), are significant weeds worldwide. Some fern genera, such as ''[[Azolla]]'', can [[nitrogen fixation|fix nitrogen]] and make a significant input to the nitrogen nutrition of [[Paddy field|rice paddies]]. They also play certain roles in folklore. ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:نباتيات]] [[زمرو:نباتاتيات]] n578tll9yf2q8ulq6pbgepfv9w3mulc 295016 295015 2024-11-05T15:18:04Z Ibne maryam 17680 Ibne maryam صفحي [[فرن]] کي [[برسيان]] ڏانھن چوريو 295015 wikitext text/x-wiki {{Short description|Class of vascular plants }} {{About|a group of plants||Fern (disambiguation)|and|Ferns (disambiguation)}} {{Infobox settlement | name = Ferns | fossil_range = {{fossil range|Late Devonian|0|Middle [[Devonian]]{{sfn|Stein et al|2007}}—[[Holocene|Present]]}} |image={{Multiple image |perrow = 2 |total_width = 270 |image1 = Psilotum.jpg |caption1 = [[Psilotales]] |image2 = Equisetopsida.jpg |caption2 = [[Equisetales]] |image3 = Flickr - brewbooks - Angiopteris evecta - Mule's foot fern (1).jpg |caption3 = [[Marattiales]] |image4 = Osmunda regalis Moore50.png |caption4 = [[Osmundales]] |image5 = WP2-Hymenophyllum-Exkursion nach Berdorf (Luxemburgexkursion) 011.jpg |caption5 = [[Hymenophyllales]] |image6 = Dipteris conjugata 破傘蕨 001 (天問).jpg |caption6 = [[Gleicheniales]] |image7 = Tree Fern (48717210587).jpg |caption7 = [[Cyatheales]] |image8 = The ferns of Great Britain, and their allies the club-mosses, pepperworts, and horsetails (Pl. 2) (8515393495).jpg |caption8 = [[Polypodiales]] |border = infobox }} | taxon = Polypodiopsida | authority = Cronquist, Takht. & W.Zimm. | subdivision_ranks = Subclasses{{sfn|Pteridophyte Phylogeny Group|2016}} | subdivision = * †Stauropterididae * †Zygopterididae * [[Equisetidae]] * [[Marattiidae]] * [[Ophioglossidae]] * [[Polypodiidae (plant)|Polypodiidae]] | synonyms = * Filicatae <small>Kubitski 1990</small> * Filices * Filicophyta <small>Endlicher 1836</small> * Monilophyta <small>Cantino & Donoghue 2007</small> * Pteridopsida <small>Ritgen 1828</small> }} '''برسيان''' يا '''فرن''' (Fern) ويسڪولر ٻوٽن جو هڪ گروپ آهي (زائلم ۽ فلوئم سان گڏ ٻوٽا) جيڪا اسپورز (spores) ذريعي ٻيهر پيدا ڪن ٿا ۽ نه انهن جا ٻج هوندا آهن ۽ نه ئي انهن تي گل ايندا آهن. اها [[سينور|ڪائي]] (Moss) کان، ويسڪولر هجڻ جي ڪري، مختلف آهن، يعني خاص ٽشوز هجڻ سان جيڪي پاڻي ۽ غذائي مواد کي ۽ زندگي جي چڪر ۾ جن ۾ شاخن واري اسپوروفائٽ غالب مرحلو آهي، هلائيندا آهن. The '''ferns''' ('''Polypodiopsida''' or '''Polypodiophyta''') are a group of [[vascular plant]]s (plants with [[xylem]] and [[phloem]]) that reproduce via [[spore]]s and have neither [[seed]]s nor [[flower]]s. They differ from [[moss]]es by being vascular, i.e., having specialized tissues that conduct water and nutrients, and in having life cycles in which the branched [[sporophyte]] is the dominant phase. Ferns have complex [[leaf|leaves]] called [[megaphyll]]s that are more complex than the [[microphyll]]s of [[clubmosses]]. Most ferns are [[leptosporangiate fern]]s. They produce coiled [[Fiddlehead fern|fiddleheads]] that uncoil and expand into [[frond]]s. The group includes about 10,560 known extant species. Ferns are defined here in the broad sense, being all of the [[Polypodiopsida]], comprising both the leptosporangiate ([[Polypodiidae (plant)|Polypodiidae]]) and [[eusporangiate fern]]s, the latter group including [[horsetail]]s, [[Psilotaceae|whisk ferns]], [[marattioid fern]]s, and [[ophioglossoid fern]]s. The fern [[crown group]], consisting of the leptosporangiates and eusporangiates, is estimated to have originated in the late [[Silurian]] period 423.2 million years ago,<ref name="Polypodiopsida">{{cite journal |last1=Nitta |first1=Joel H. |last2=Schuettpelz |first2=Eric |last3=Ramírez-Barahona |first3=Santiago |last4=Iwasaki |first4=Wataru |display-authors=et al. |year=2022 |title=An Open and Continuously Updated Fern Tree of Life |journal=Frontiers in Plant Science |volume=13 |page=909768 |doi=10.3389/fpls.2022.909768 |pmid=36092417 |pmc=9449725 |doi-access=free}}</ref> but [[Polypodiales]], the group that makes up 80% of living fern diversity, did not appear and diversify until the [[Cretaceous]], contemporaneous with the rise of flowering plants that came to dominate the world's flora. Ferns are not of major economic importance, but some are used for food, medicine, as [[biofertilizer]], as ornamental plants, and for remediating contaminated soil. They have been the subject of research for their ability to remove some chemical pollutants from the atmosphere. Some fern species, such as bracken (''[[Pteridium aquilinum]]'') and water fern (''[[Azolla filiculoides]]''), are significant weeds worldwide. Some fern genera, such as ''[[Azolla]]'', can [[nitrogen fixation|fix nitrogen]] and make a significant input to the nitrogen nutrition of [[Paddy field|rice paddies]]. They also play certain roles in folklore. ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:نباتيات]] [[زمرو:نباتاتيات]] n578tll9yf2q8ulq6pbgepfv9w3mulc 0 80353 295017 2024-11-05T15:18:04Z Ibne maryam 17680 Ibne maryam صفحي [[فرن]] کي [[برسيان]] ڏانھن چوريو 295017 wikitext text/x-wiki #چوريو [[برسيان]] 6tzroqr66i4z4hfhl6dgttgepkg0lqk 14 80354 295021 2024-11-05T15:43:53Z Ibne maryam 17680 نئون صفحو: [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:زمرا بلحاظ ملڪ]] 295021 wikitext text/x-wiki [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:زمرا بلحاظ ملڪ]] avayg41eg85rpds4ty77sz9he52p20g 14 80355 295023 2024-11-05T15:45:54Z Ibne maryam 17680 نئون صفحو: [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:شخصيتون]] 295023 wikitext text/x-wiki [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:شخصيتون]] c3v5h7m31otazpnuutd38etpi3gd2h3 0 80356 295024 2024-11-05T16:01:21Z Ibne maryam 17680 نئون صفحو: '''زراعت جو ماهر''' (Agriculturist ، Agronomist) [[زراعت]] جي [[سائنس]]، مشق ۽ زرعي ڪاروبار جي انتظام ۾ پروفيشنل آهي. اهو [[ڪئناڊا]]، [[هندستان]]، [[فلپائن]]، [[آمريڪا]] ۽ [[يورپي يونين]] ۾ هڪ منظم پيشو آهي. پيشه ور کي نامزد ڪرڻ لاءِ استعمال ٿيندڙ ٻين نالن ۾ زرعي سائنسدان، زرعي محقق، زرعي ان... 295024 wikitext text/x-wiki '''زراعت جو ماهر''' (Agriculturist ، Agronomist) [[زراعت]] جي [[سائنس]]، مشق ۽ زرعي ڪاروبار جي انتظام ۾ پروفيشنل آهي. اهو [[ڪئناڊا]]، [[هندستان]]، [[فلپائن]]، [[آمريڪا]] ۽ [[يورپي يونين]] ۾ هڪ منظم پيشو آهي. پيشه ور کي نامزد ڪرڻ لاءِ استعمال ٿيندڙ ٻين نالن ۾ زرعي سائنسدان، زرعي محقق، زرعي انجنيئر، زرعي مئنيجر، زرعي رٿابندي ڪندڙ ۽ زرعي پاليسي ساز شامل آهن. ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:پيشو]] tqf0ciqdcitztsswfn6oe6bdbvn5xk4 295025 295024 2024-11-05T16:01:44Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295025 wikitext text/x-wiki '''زراعت جو ماهر''' (Agriculturist ، Agronomist) [[زراعت]] جي [[سائنس]]، مشق ۽ زرعي ڪاروبار جي انتظام ۾ پروفيشنل آهي. اهو [[ڪئناڊا]]، [[هندستان]]، [[فلپائن]]، [[آمريڪا]] ۽ [[يورپي يونين]] ۾ هڪ منظم پيشو آهي. پيشه ور کي نامزد ڪرڻ لاءِ استعمال ٿيندڙ ٻين نالن ۾ زرعي سائنسدان، زرعي محقق، زرعي انجنيئر، زرعي مئنيجر، زرعي رٿابندي ڪندڙ ۽ زرعي پاليسي ساز شامل آهن. ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:پيشا]] 7dbxnp6ekkv8mzkjfyhpwx4palnprkl 0 80357 295026 2024-11-05T16:19:55Z Ibne maryam 17680 نئون صفحو: '''علم زراعت''' (Agronomy) زراعت طرفان پيدا ڪيل ٻوٽن جي پيداوار کي خوراڪ، اينڌن، فائبر، ڪيميائي شيئن، آرائش ۽ زمين جي تحفظ لاءِ استعمال جي [[سائنس]] ۽ [[ٽيڪنالاجي]] آهي. علم زراعت ۾ ٻوٽن جي جينيات، ٻوٽن جي فزيالوجي، موسميات ۽ مٽي جي سائنس جي تحقيق شامل ڪئي وئي آهي. اهو سائنس... 295026 wikitext text/x-wiki '''علم زراعت''' (Agronomy) زراعت طرفان پيدا ڪيل ٻوٽن جي پيداوار کي خوراڪ، اينڌن، فائبر، ڪيميائي شيئن، آرائش ۽ زمين جي تحفظ لاءِ استعمال جي [[سائنس]] ۽ [[ٽيڪنالاجي]] آهي. علم زراعت ۾ ٻوٽن جي جينيات، ٻوٽن جي فزيالوجي، موسميات ۽ مٽي جي سائنس جي تحقيق شامل ڪئي وئي آهي. اهو سائنسي علوم جهڙوڪ [[حياتيات]]، [[ڪيميا]]، [[ماحوليات]]، [[اقتصاديات]]، [[زميني سائنس]] ۽ [[جينيات]] جي ميلاپ جو استعمال آهي. زراعت جي ماهرن کي [[زراعت جو ماهر|زرعي ماهر]] چيو ويندو آهي. ==تاريخ== ==ٻوٽن جي پيدائش== ==حياتياتي ٽيڪنالاجي== ==مٽي جي سائنس== ==زرعي ماحوليات== ==نظرياتي ماڊلنگ== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:سائنس]] is1lyj4azr01paytw11gozioonuc47f 295027 295026 2024-11-05T16:23:35Z Ibne maryam 17680 295027 wikitext text/x-wiki [[Image:Research- alternative crops.jpg|thumb|left|An agronomist, field-sampling a trial plot of flax]] '''علم زراعت''' (Agronomy) زراعت طرفان پيدا ڪيل ٻوٽن جي پيداوار کي خوراڪ، اينڌن، فائبر، ڪيميائي شيئن، آرائش ۽ زمين جي تحفظ لاءِ استعمال جي [[سائنس]] ۽ [[ٽيڪنالاجي]] آهي. علم زراعت ۾ ٻوٽن جي جينيات، ٻوٽن جي فزيالوجي، موسميات ۽ مٽي جي سائنس جي تحقيق شامل ڪئي وئي آهي. اهو سائنسي علوم جهڙوڪ [[حياتيات]]، [[ڪيميا]]، [[ماحوليات]]، [[اقتصاديات]]، [[زميني سائنس]] ۽ [[جينيات]] جي ميلاپ جو استعمال آهي. زراعت جي ماهرن کي [[زراعت جو ماهر|زرعي ماهر]] (Agronomist) چيو ويندو آهي. ==تاريخ== ==ٻوٽن جي پيدائش== ==حياتياتي ٽيڪنالاجي== ==مٽي جي سائنس== ==زرعي ماحوليات== ==نظرياتي ماڊلنگ== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:سائنس]] 8ry5kz8hiq60nlqmjg3j17k0tfi4hq8 295028 295027 2024-11-05T16:24:42Z Ibne maryam 17680 /* خارجي لنڪس */ 295028 wikitext text/x-wiki [[Image:Research- alternative crops.jpg|thumb|left|An agronomist, field-sampling a trial plot of flax]] '''علم زراعت''' (Agronomy) زراعت طرفان پيدا ڪيل ٻوٽن جي پيداوار کي خوراڪ، اينڌن، فائبر، ڪيميائي شيئن، آرائش ۽ زمين جي تحفظ لاءِ استعمال جي [[سائنس]] ۽ [[ٽيڪنالاجي]] آهي. علم زراعت ۾ ٻوٽن جي جينيات، ٻوٽن جي فزيالوجي، موسميات ۽ مٽي جي سائنس جي تحقيق شامل ڪئي وئي آهي. اهو سائنسي علوم جهڙوڪ [[حياتيات]]، [[ڪيميا]]، [[ماحوليات]]، [[اقتصاديات]]، [[زميني سائنس]] ۽ [[جينيات]] جي ميلاپ جو استعمال آهي. زراعت جي ماهرن کي [[زراعت جو ماهر|زرعي ماهر]] (Agronomist) چيو ويندو آهي. ==تاريخ== ==ٻوٽن جي پيدائش== ==حياتياتي ٽيڪنالاجي== ==مٽي جي سائنس== ==زرعي ماحوليات== ==نظرياتي ماڊلنگ== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Wiktionary|agronomist}} {{Commons category|Agronomy}} {{Wikiquote}} {{Wikiversity department}} *[https://www.agronomy.org/ The American Society of Agronomy (ASA)] *[https://www.crops.org/ Crop Science Society of America (CSSA)] *[https://www.soils.org/ Soil Science Society of America (SSSA)] *[http://www.european-agronomy.org/ European Society for Agronomy] *[https://www.nal.usda.gov/main/ The National Agricultural Library (NAL)] – Comprehensive agricultural library. *[http://www.fisaonline.de/index.php?act=home&lang=en Information System for Agriculture and Food Research] {{Agriculture footer}} {{Botany}}{{Branches of biology}}{{Portal bar|Agriculture|Ecology|Environment}} {{Authority control}} [[Category:Agronomy| ]] [[Category:Agricultural science|.]] [[Category:Applied sciences]] [[Category:Plant agriculture]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:سائنس]] 8100gkki5jnypnfw04liq2vu6ieznmn 295029 295028 2024-11-05T16:25:41Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295029 wikitext text/x-wiki [[Image:Research- alternative crops.jpg|thumb|left|An agronomist, field-sampling a trial plot of flax]] '''علم زراعت''' (Agronomy) زراعت طرفان پيدا ڪيل ٻوٽن جي پيداوار کي خوراڪ، اينڌن، فائبر، ڪيميائي شيئن، آرائش ۽ زمين جي تحفظ لاءِ استعمال جي [[سائنس]] ۽ [[ٽيڪنالاجي]] آهي. علم زراعت ۾ ٻوٽن جي جينيات، ٻوٽن جي فزيالوجي، موسميات ۽ مٽي جي سائنس جي تحقيق شامل ڪئي وئي آهي. اهو سائنسي علوم جهڙوڪ [[حياتيات]]، [[ڪيميا]]، [[ماحوليات]]، [[اقتصاديات]]، [[زميني سائنس]] ۽ [[جينيات]] جي ميلاپ جو استعمال آهي. زراعت جي ماهرن کي [[زراعت جو ماهر|زرعي ماهر]] (Agronomist) چيو ويندو آهي. ==تاريخ== ==ٻوٽن جي پيدائش== ==حياتياتي ٽيڪنالاجي== ==مٽي جي سائنس== ==زرعي ماحوليات== ==نظرياتي ماڊلنگ== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Wiktionary|agronomist}} {{Commons category|Agronomy}} {{Wikiquote}} {{Wikiversity department}} *[https://www.agronomy.org/ The American Society of Agronomy (ASA)] *[https://www.crops.org/ Crop Science Society of America (CSSA)] *[https://www.soils.org/ Soil Science Society of America (SSSA)] *[http://www.european-agronomy.org/ European Society for Agronomy] *[https://www.nal.usda.gov/main/ The National Agricultural Library (NAL)] – Comprehensive agricultural library. *[http://www.fisaonline.de/index.php?act=home&lang=en Information System for Agriculture and Food Research] {{Agriculture footer}} {{Botany}}{{Branches of biology}}{{Portal bar|Agriculture|Ecology|Environment}} {{Authority control}} [[Category:Agronomy| ]] [[Category:Agricultural science|.]] [[Category:Applied sciences]] [[Category:Plant agriculture]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:اطلاقي سائنس]] nqsxmq1v3t04shiekx02u1xyp0a1rhh 295030 295029 2024-11-05T16:27:52Z Ibne maryam 17680 295030 wikitext text/x-wiki [[Image:Research- alternative crops.jpg|thumb|left|An agronomist, field-sampling a trial plot of flax]] '''علم زراعت''' (Agronomy) زراعت طرفان پيدا ڪيل ٻوٽن جي پيداوار کي خوراڪ، اينڌن، فائبر، ڪيميائي شيئن، آرائش ۽ زمين جي تحفظ لاءِ استعمال جي [[سائنس]] ۽ [[ٽيڪنالاجي]] آهي. علم زراعت ۾ ٻوٽن جي جينيات، ٻوٽن جي فزيالوجي، موسميات ۽ مٽي جي سائنس جي تحقيق شامل ڪئي وئي آهي. اهو سائنسي علوم جهڙوڪ [[حياتيات]]، [[ڪيميا]]، [[ماحوليات]]، [[اقتصاديات]]، [[زميني سائنس]] ۽ [[جينيات]] جي ميلاپ جو استعمال آهي. زراعت جي ماهرن کي [[زراعت جو ماهر|زرعي ماهر]] (Agronomist) چيو ويندو آهي. ==تاريخ== ==ٻوٽن جي پيدائش== ==حياتياتي ٽيڪنالاجي== ==مٽي جي سائنس== ==زرعي ماحوليات== ==نظرياتي ماڊلنگ== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Wiktionary|زراعت جو ماهر}} {{Commons category|Agronomy}} {{Wikiquote}} *[https://www.agronomy.org/ The American Society of Agronomy (ASA)] *[https://www.crops.org/ Crop Science Society of America (CSSA)] *[https://www.soils.org/ Soil Science Society of America (SSSA)] *[http://www.european-agronomy.org/ European Society for Agronomy] *[https://www.nal.usda.gov/main/ The National Agricultural Library (NAL)] – Comprehensive agricultural library. *[http://www.fisaonline.de/index.php?act=home&lang=en Information System for Agriculture and Food Research] {{Portal bar|Agriculture|Ecology|Environment}} {{Authority control}} [[Category:Agronomy| ]] [[Category:Agricultural science|.]] [[Category:Applied sciences]] [[Category:Plant agriculture]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:اطلاقي سائنس]] 3vixuwtzrfqnogt0zp14ablohy4f2d8 295031 295030 2024-11-05T16:28:31Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295031 wikitext text/x-wiki [[Image:Research- alternative crops.jpg|thumb|left|An agronomist, field-sampling a trial plot of flax]] '''علم زراعت''' (Agronomy) زراعت طرفان پيدا ڪيل ٻوٽن جي پيداوار کي خوراڪ، اينڌن، فائبر، ڪيميائي شيئن، آرائش ۽ زمين جي تحفظ لاءِ استعمال جي [[سائنس]] ۽ [[ٽيڪنالاجي]] آهي. علم زراعت ۾ ٻوٽن جي جينيات، ٻوٽن جي فزيالوجي، موسميات ۽ مٽي جي سائنس جي تحقيق شامل ڪئي وئي آهي. اهو سائنسي علوم جهڙوڪ [[حياتيات]]، [[ڪيميا]]، [[ماحوليات]]، [[اقتصاديات]]، [[زميني سائنس]] ۽ [[جينيات]] جي ميلاپ جو استعمال آهي. زراعت جي ماهرن کي [[زراعت جو ماهر|زرعي ماهر]] (Agronomist) چيو ويندو آهي. ==تاريخ== ==ٻوٽن جي پيدائش== ==حياتياتي ٽيڪنالاجي== ==مٽي جي سائنس== ==زرعي ماحوليات== ==نظرياتي ماڊلنگ== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Wiktionary|زراعت جو ماهر}} {{Commons category|Agronomy}} {{Wikiquote}} *[https://www.agronomy.org/ The American Society of Agronomy (ASA)] *[https://www.crops.org/ Crop Science Society of America (CSSA)] *[https://www.soils.org/ Soil Science Society of America (SSSA)] *[http://www.european-agronomy.org/ European Society for Agronomy] *[https://www.nal.usda.gov/main/ The National Agricultural Library (NAL)] – Comprehensive agricultural library. *[http://www.fisaonline.de/index.php?act=home&lang=en Information System for Agriculture and Food Research] {{Portal bar|Agriculture|Ecology|Environment}} {{Authority control}} [[Category:Agronomy| ]] [[Category:Agricultural science|.]] [[Category:Applied sciences]] [[Category:Plant agriculture]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:اطلاقي سائنس]] [[زمرو:تدريسي علم]] 16yul4w9076ct1bfl2lo2250ziym6o8 295032 295031 2024-11-05T16:29:43Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295032 wikitext text/x-wiki [[Image:Research- alternative crops.jpg|thumb|left|An agronomist, field-sampling a trial plot of flax]] '''علم زراعت''' (Agronomy) زراعت طرفان پيدا ڪيل ٻوٽن جي پيداوار کي خوراڪ، اينڌن، فائبر، ڪيميائي شيئن، آرائش ۽ زمين جي تحفظ لاءِ استعمال جي [[سائنس]] ۽ [[ٽيڪنالاجي]] آهي. علم زراعت ۾ ٻوٽن جي جينيات، ٻوٽن جي فزيالوجي، موسميات ۽ مٽي جي سائنس جي تحقيق شامل ڪئي وئي آهي. اهو سائنسي علوم جهڙوڪ [[حياتيات]]، [[ڪيميا]]، [[ماحوليات]]، [[اقتصاديات]]، [[زميني سائنس]] ۽ [[جينيات]] جي ميلاپ جو استعمال آهي. زراعت جي ماهرن کي [[زراعت جو ماهر|زرعي ماهر]] (Agronomist) چيو ويندو آهي. ==تاريخ== ==ٻوٽن جي پيدائش== ==حياتياتي ٽيڪنالاجي== ==مٽي جي سائنس== ==زرعي ماحوليات== ==نظرياتي ماڊلنگ== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Wiktionary|زراعت جو ماهر}} {{Commons category|Agronomy}} {{Wikiquote}} *[https://www.agronomy.org/ The American Society of Agronomy (ASA)] *[https://www.crops.org/ Crop Science Society of America (CSSA)] *[https://www.soils.org/ Soil Science Society of America (SSSA)] *[http://www.european-agronomy.org/ European Society for Agronomy] *[https://www.nal.usda.gov/main/ The National Agricultural Library (NAL)] – Comprehensive agricultural library. *[http://www.fisaonline.de/index.php?act=home&lang=en Information System for Agriculture and Food Research] {{Portal bar|Agriculture|Ecology|Environment}} {{Authority control}} [[Category:Agronomy| ]] [[Category:Agricultural science|.]] [[Category:Applied sciences]] [[Category:Plant agriculture]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:اطلاقي سائنس]] [[زمرو:درسي علم]] h49nk1hcushucpmqle5lcnb5iqas9op 295033 295032 2024-11-05T16:33:34Z Ibne maryam 17680 295033 wikitext text/x-wiki [[Image:Research- alternative crops.jpg|thumb|left|هڪ زرعي ماهر، فليڪس جي فصل جي فيلڊ سيمپلنگ ڪري رهيي آهي ]] '''علم زراعت''' (Agronomy) زراعت طرفان پيدا ڪيل ٻوٽن جي پيداوار کي خوراڪ، اينڌن، فائبر، ڪيميائي شيئن، آرائش ۽ زمين جي تحفظ لاءِ استعمال جي [[سائنس]] ۽ [[ٽيڪنالاجي]] آهي. علم زراعت ۾ ٻوٽن جي جينيات، ٻوٽن جي فزيالوجي، موسميات ۽ مٽي جي سائنس جي تحقيق شامل ڪئي وئي آهي. اهو سائنسي علوم جهڙوڪ [[حياتيات]]، [[ڪيميا]]، [[ماحوليات]]، [[اقتصاديات]]، [[ارضيات|زميني سائنس]] ۽ [[جينيات]] جي ميلاپ جو استعمال آهي. زراعت جي ماهرن کي [[زراعت جو ماهر|زرعي ماهر]] (Agronomist) چيو ويندو آهي. ==تاريخ== ==ٻوٽن جي پيدائش== ==حياتياتي ٽيڪنالاجي== ==مٽي جي سائنس== ==زرعي ماحوليات== ==نظرياتي ماڊلنگ== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Wiktionary|زراعت جو ماهر}} {{Commons category|Agronomy}} {{Wikiquote}} *[https://www.agronomy.org/ The American Society of Agronomy (ASA)] *[https://www.crops.org/ Crop Science Society of America (CSSA)] *[https://www.soils.org/ Soil Science Society of America (SSSA)] *[http://www.european-agronomy.org/ European Society for Agronomy] *[https://www.nal.usda.gov/main/ The National Agricultural Library (NAL)] – Comprehensive agricultural library. *[http://www.fisaonline.de/index.php?act=home&lang=en Information System for Agriculture and Food Research] {{Portal bar|Agriculture|Ecology|Environment}} {{Authority control}} [[Category:Agronomy| ]] [[Category:Agricultural science|.]] [[Category:Applied sciences]] [[Category:Plant agriculture]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زراعت]] [[زمرو:اطلاقي سائنس]] [[زمرو:درسي علم]] 7nwhugaudn87ejw5cr2o2zib5ledqc4 0 80358 295036 2024-11-05T17:32:12Z Ibne maryam 17680 صفحي "[[:en:Special:Redirect/revision/1253423510|Lok_Virsa_Museum]]" جي شروعاتي ڀاڱي جو ترجمو ڪندي سرجيو ويو 295036 wikitext text/x-wiki {{Infobox museum|name=لوڪ ورثه<br>Lok Virsa|native_name={{nq|لوک ورثہ}}|native_name_lang=|image=A Pakistani Gate.jpg|caption=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو انٽرينس گيٽ|alt=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو انٽرينس گيٽ|map_type=Pakistan|map_caption=Location of Lok Virsa's Heritage Museum لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو مقام|established=1982ع|dissolved=|location=گارڊن ايونيو، شڪرپڙيان، اسلام آباد، پاڪستان|coordinates={{coord|33|41|N|73|04|E}}|type=ثقافتي عجائب گھر، ايٿنولوجي ميوزيم|visitors=|director=|president=|curator=|publictransit=|website={{URL|http://lokvirsa.org.pk}}|network=|imagesize=200|latitude=|longitude=|collection=}}'''لوڪ ورثو هيريٽيج ميوزيم''' (Lok Virsa Heritage Museum)، جنهن کي '''لوڪ ورثو ميوزيم''' پڻ سڏيو ويندو آهي، هڪ ميوزيم آهي جنهن جو انتظام '''لوڪ ورثا'''-'''نيشنل انسٽيٽيوٽ آف لوڪ اينڊ ٽريڊيڪل هيريٽيج''' پاران ڪيو ويندو آهي. <ref name="TheNation">{{Cite news|url=https://www.nation.com.pk/24-Mar-2013/lok-virsa-celebrates-pakistan-day|title=Lok Virsa celebrates Pakistan Day|archivedate=24 March 2013|quote=24 December 2023|newspaper=The Nation newspaper}}</ref> <ref name="DT">{{Cite news|url=https://dailytimes.com.pk/901388/nifth-to-announce-special-programmes-for-female-folk-artists/|archivedate=18 August 2022|quote=18 December 2023|title=(Lok Virsa) NIFTH to announce special programmes for female folk artists|newspaper=Daily Times newspaper}}</ref> اهو [[اسلام آباد]]، [[پاڪستان]] ۾ [[تاريخ]] ۽ [[ثقافت]] جو هڪ ميوزيم آهي، جيڪو شڪرپاريان جي ٽڪرين تي واقع آهي، جيڪو پاڪستان جي زنده ثقافتن کي ڏيکاري ٿو. <ref name="Dawn1">{{حوالو ويب|date=21 November 2008|quote=18 December 2023}}</ref> <ref name="PakistanToday">{{حوالو ويب|date=18 February 2013|quote=18 February 2018}}</ref> ميوزيم سال 1974ع ۾ کوليو ويو ۽ 2002ع ۾ ''لوڪ ورسا قانوني اسٽيٽس آرڊيننس، 2002'' جي پٺيان هڪ خودمختيار ادارو بڻجي ويو. ميوزيم ڪيترن ئي عمارتن ۽ گڏوگڏ هڪ آئوٽ ڊور ميوزيم تي مشتمل آهي جنهن ۾ 3,000 سياحن جي گنجائش آهي. kjm1hnwr0r61skix2lmw64aczc6f3z2 295037 295036 2024-11-05T17:34:44Z Ibne maryam 17680 295037 wikitext text/x-wiki {{Infobox museum|name=لوڪ ورثه<br>Lok Virsa|native_name={{nq|لوک ورثہ}}|native_name_lang=|image=A Pakistani Gate.jpg|caption=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو انٽرينس گيٽ|alt=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو انٽرينس گيٽ|map_type=Pakistan|map_caption=Location of Lok Virsa's Heritage Museum لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو مقام|established=1982ع|dissolved=|location=گارڊن ايونيو، شڪرپڙيان، اسلام آباد، پاڪستان|coordinates={{coord|33|41|N|73|04|E}}|type=ثقافتي عجائب گھر، ايٿنولوجي ميوزيم|visitors=|director=|president=|curator=|publictransit=|website={{URL|http://lokvirsa.org.pk}}|network=|imagesize=200|latitude=|longitude=|collection=}}'''لوڪ ورثو هيريٽيج ميوزيم''' (<small>Lok Virsa Heritage Museum</small>)، جنهن کي '''لوڪ ورثو ميوزيم''' پڻ سڏيو ويندو آهي، هڪ ميوزيم آهي جنهن جو انتظام '''لوڪ ورثا'''-'''نيشنل انسٽيٽيوٽ آف لوڪ اينڊ ٽريڊيشنل هيريٽيج''' پاران ڪيو ويندو آهي. <ref name="TheNation">{{Cite news|url=https://www.nation.com.pk/24-Mar-2013/lok-virsa-celebrates-pakistan-day|title=Lok Virsa celebrates Pakistan Day|archivedate=24 March 2013|quote=24 December 2023|newspaper=The Nation newspaper}}</ref> <ref name="DT">{{Cite news|url=https://dailytimes.com.pk/901388/nifth-to-announce-special-programmes-for-female-folk-artists/|archivedate=18 August 2022|quote=18 December 2023|title=(Lok Virsa) NIFTH to announce special programmes for female folk artists|newspaper=Daily Times newspaper}}</ref> اهو [[اسلام آباد]]، [[پاڪستان]] ۾ [[تاريخ]] ۽ [[ثقافت]] جو هڪ ميوزيم آهي، جيڪو شڪرپاريان جي ٽڪرين تي واقع آهي، جيڪو پاڪستان جي زنده ثقافتن کي ڏيکاري ٿو. <ref name="Dawn1">{{حوالو ويب|date=21 November 2008|quote=18 December 2023}}</ref> <ref name="PakistanToday">{{حوالو ويب|date=18 February 2013|quote=18 February 2018}}</ref> ميوزيم سال 1974ع ۾ کوليو ويو ۽ 2002ع ۾ ''لوڪ ورثه قانوني اسٽيٽس آرڊيننس، 2002'' جي پٺيان هڪ خودمختيار ادارو بڻجي ويو. ميوزيم ڪيترن ئي عمارتن ۽ گڏوگڏ هڪ آئوٽ ڊور ميوزيم تي مشتمل آهي جنهن ۾ 3,000 سياحن جي گنجائش آهي. == حوالا == ny56umshyds0miwibovs68h1guftmd6 295038 295037 2024-11-05T17:35:44Z Ibne maryam 17680 295038 wikitext text/x-wiki {{Infobox museum|name=لوڪ ورثه<br>Lok Virsa|native_name={{nq|لوک ورثہ}}|native_name_lang=|image=A Pakistani Gate.jpg|caption=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو انٽرينس گيٽ|alt=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو انٽرينس گيٽ|map_type=Pakistan|map_caption=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو مقام|established=1982ع|dissolved=|location=گارڊن ايونيو، شڪرپڙيان، اسلام آباد، پاڪستان|coordinates={{coord|33|41|N|73|04|E}}|type=ثقافتي عجائب گھر، ايٿنولوجي ميوزيم|visitors=|director=|president=|curator=|publictransit=|website={{URL|http://lokvirsa.org.pk}}|network=|imagesize=200|latitude=|longitude=|collection=}}'''لوڪ ورثو هيريٽيج ميوزيم''' (<small>Lok Virsa Heritage Museum</small>)، جنهن کي '''لوڪ ورثو ميوزيم''' پڻ سڏيو ويندو آهي، هڪ ميوزيم آهي جنهن جو انتظام '''لوڪ ورثا'''-'''نيشنل انسٽيٽيوٽ آف لوڪ اينڊ ٽريڊيشنل هيريٽيج''' پاران ڪيو ويندو آهي. <ref name="TheNation">{{Cite news|url=https://www.nation.com.pk/24-Mar-2013/lok-virsa-celebrates-pakistan-day|title=Lok Virsa celebrates Pakistan Day|archivedate=24 March 2013|quote=24 December 2023|newspaper=The Nation newspaper}}</ref> <ref name="DT">{{Cite news|url=https://dailytimes.com.pk/901388/nifth-to-announce-special-programmes-for-female-folk-artists/|archivedate=18 August 2022|quote=18 December 2023|title=(Lok Virsa) NIFTH to announce special programmes for female folk artists|newspaper=Daily Times newspaper}}</ref> اهو [[اسلام آباد]]، [[پاڪستان]] ۾ [[تاريخ]] ۽ [[ثقافت]] جو هڪ ميوزيم آهي، جيڪو شڪرپاريان جي ٽڪرين تي واقع آهي، جيڪو پاڪستان جي زنده ثقافتن کي ڏيکاري ٿو. <ref name="Dawn1">{{حوالو ويب|date=21 November 2008|quote=18 December 2023}}</ref> <ref name="PakistanToday">{{حوالو ويب|date=18 February 2013|quote=18 February 2018}}</ref> ميوزيم سال 1974ع ۾ کوليو ويو ۽ 2002ع ۾ ''لوڪ ورثه قانوني اسٽيٽس آرڊيننس، 2002'' جي پٺيان هڪ خودمختيار ادارو بڻجي ويو. ميوزيم ڪيترن ئي عمارتن ۽ گڏوگڏ هڪ آئوٽ ڊور ميوزيم تي مشتمل آهي جنهن ۾ 3,000 سياحن جي گنجائش آهي. == حوالا == d0lyt1d9b5vizt8ri6wz89e7y1ax2j3 295039 295038 2024-11-05T17:36:56Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295039 wikitext text/x-wiki {{Infobox museum|name=لوڪ ورثه<br>Lok Virsa|native_name={{nq|لوک ورثہ}}|native_name_lang=|image=A Pakistani Gate.jpg|caption=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو انٽرينس گيٽ|alt=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو انٽرينس گيٽ|map_type=Pakistan|map_caption=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو مقام|established=1982ع|dissolved=|location=گارڊن ايونيو، شڪرپڙيان، اسلام آباد، پاڪستان|coordinates={{coord|33|41|N|73|04|E}}|type=ثقافتي عجائب گھر، ايٿنولوجي ميوزيم|visitors=|director=|president=|curator=|publictransit=|website={{URL|http://lokvirsa.org.pk}}|network=|imagesize=200|latitude=|longitude=|collection=}}'''لوڪ ورثو هيريٽيج ميوزيم''' (<small>Lok Virsa Heritage Museum</small>)، جنهن کي '''لوڪ ورثو ميوزيم''' پڻ سڏيو ويندو آهي، هڪ ميوزيم آهي جنهن جو انتظام '''لوڪ ورثا'''-'''نيشنل انسٽيٽيوٽ آف لوڪ اينڊ ٽريڊيشنل هيريٽيج''' پاران ڪيو ويندو آهي. <ref name="TheNation">{{Cite news|url=https://www.nation.com.pk/24-Mar-2013/lok-virsa-celebrates-pakistan-day|title=Lok Virsa celebrates Pakistan Day|archivedate=24 March 2013|quote=24 December 2023|newspaper=The Nation newspaper}}</ref> <ref name="DT">{{Cite news|url=https://dailytimes.com.pk/901388/nifth-to-announce-special-programmes-for-female-folk-artists/|archivedate=18 August 2022|quote=18 December 2023|title=(Lok Virsa) NIFTH to announce special programmes for female folk artists|newspaper=Daily Times newspaper}}</ref> اهو [[اسلام آباد]]، [[پاڪستان]] ۾ [[تاريخ]] ۽ [[ثقافت]] جو هڪ ميوزيم آهي، جيڪو شڪرپاريان جي ٽڪرين تي واقع آهي، جيڪو پاڪستان جي زنده ثقافتن کي ڏيکاري ٿو. <ref name="Dawn1">{{حوالو ويب|date=21 November 2008|quote=18 December 2023}}</ref> <ref name="PakistanToday">{{حوالو ويب|date=18 February 2013|quote=18 February 2018}}</ref> ميوزيم سال 1974ع ۾ کوليو ويو ۽ 2002ع ۾ ''لوڪ ورثه قانوني اسٽيٽس آرڊيننس، 2002'' جي پٺيان هڪ خودمختيار ادارو بڻجي ويو. ميوزيم ڪيترن ئي عمارتن ۽ گڏوگڏ هڪ آئوٽ ڊور ميوزيم تي مشتمل آهي جنهن ۾ 3,000 سياحن جي گنجائش آهي. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:پاڪستان ۾ سياحت]] dgt7n8sgxsdogcjf2lo2qdk1fasle7n 295040 295039 2024-11-05T17:38:32Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295040 wikitext text/x-wiki {{Infobox museum|name=لوڪ ورثه<br>Lok Virsa|native_name={{nq|لوک ورثہ}}|native_name_lang=|image=A Pakistani Gate.jpg|caption=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو انٽرينس گيٽ|alt=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو انٽرينس گيٽ|map_type=Pakistan|map_caption=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو مقام|established=1982ع|dissolved=|location=گارڊن ايونيو، شڪرپڙيان، اسلام آباد، پاڪستان|coordinates={{coord|33|41|N|73|04|E}}|type=ثقافتي عجائب گھر، ايٿنولوجي ميوزيم|visitors=|director=|president=|curator=|publictransit=|website={{URL|http://lokvirsa.org.pk}}|network=|imagesize=200|latitude=|longitude=|collection=}}'''لوڪ ورثو هيريٽيج ميوزيم''' (<small>Lok Virsa Heritage Museum</small>)، جنهن کي '''لوڪ ورثو ميوزيم''' پڻ سڏيو ويندو آهي، هڪ ميوزيم آهي جنهن جو انتظام '''لوڪ ورثا'''-'''نيشنل انسٽيٽيوٽ آف لوڪ اينڊ ٽريڊيشنل هيريٽيج''' پاران ڪيو ويندو آهي. <ref name="TheNation">{{Cite news|url=https://www.nation.com.pk/24-Mar-2013/lok-virsa-celebrates-pakistan-day|title=Lok Virsa celebrates Pakistan Day|archivedate=24 March 2013|quote=24 December 2023|newspaper=The Nation newspaper}}</ref> <ref name="DT">{{Cite news|url=https://dailytimes.com.pk/901388/nifth-to-announce-special-programmes-for-female-folk-artists/|archivedate=18 August 2022|quote=18 December 2023|title=(Lok Virsa) NIFTH to announce special programmes for female folk artists|newspaper=Daily Times newspaper}}</ref> اهو [[اسلام آباد]]، [[پاڪستان]] ۾ [[تاريخ]] ۽ [[ثقافت]] جو هڪ ميوزيم آهي، جيڪو شڪرپاريان جي ٽڪرين تي واقع آهي، جيڪو پاڪستان جي زنده ثقافتن کي ڏيکاري ٿو. <ref name="Dawn1">{{حوالو ويب|date=21 November 2008|quote=18 December 2023}}</ref> <ref name="PakistanToday">{{حوالو ويب|date=18 February 2013|quote=18 February 2018}}</ref> ميوزيم سال 1974ع ۾ کوليو ويو ۽ 2002ع ۾ ''لوڪ ورثه قانوني اسٽيٽس آرڊيننس، 2002'' جي پٺيان هڪ خودمختيار ادارو بڻجي ويو. ميوزيم ڪيترن ئي عمارتن ۽ گڏوگڏ هڪ آئوٽ ڊور ميوزيم تي مشتمل آهي جنهن ۾ 3,000 سياحن جي گنجائش آهي. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:پاڪستان ۾ سياحت]] [[زمرو:پاڪستان جي ثقافت]] a3v2sbhsf0w74b6h36724mw5r78heyh 295041 295040 2024-11-05T17:39:48Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295041 wikitext text/x-wiki {{Infobox museum|name=لوڪ ورثه<br>Lok Virsa|native_name={{nq|لوک ورثہ}}|native_name_lang=|image=A Pakistani Gate.jpg|caption=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو انٽرينس گيٽ|alt=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو انٽرينس گيٽ|map_type=Pakistan|map_caption=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو مقام|established=1982ع|dissolved=|location=گارڊن ايونيو، شڪرپڙيان، اسلام آباد، پاڪستان|coordinates={{coord|33|41|N|73|04|E}}|type=ثقافتي عجائب گھر، ايٿنولوجي ميوزيم|visitors=|director=|president=|curator=|publictransit=|website={{URL|http://lokvirsa.org.pk}}|network=|imagesize=200|latitude=|longitude=|collection=}}'''لوڪ ورثو هيريٽيج ميوزيم''' (<small>Lok Virsa Heritage Museum</small>)، جنهن کي '''لوڪ ورثو ميوزيم''' پڻ سڏيو ويندو آهي، هڪ ميوزيم آهي جنهن جو انتظام '''لوڪ ورثا'''-'''نيشنل انسٽيٽيوٽ آف لوڪ اينڊ ٽريڊيشنل هيريٽيج''' پاران ڪيو ويندو آهي. <ref name="TheNation">{{Cite news|url=https://www.nation.com.pk/24-Mar-2013/lok-virsa-celebrates-pakistan-day|title=Lok Virsa celebrates Pakistan Day|archivedate=24 March 2013|quote=24 December 2023|newspaper=The Nation newspaper}}</ref> <ref name="DT">{{Cite news|url=https://dailytimes.com.pk/901388/nifth-to-announce-special-programmes-for-female-folk-artists/|archivedate=18 August 2022|quote=18 December 2023|title=(Lok Virsa) NIFTH to announce special programmes for female folk artists|newspaper=Daily Times newspaper}}</ref> اهو [[اسلام آباد]]، [[پاڪستان]] ۾ [[تاريخ]] ۽ [[ثقافت]] جو هڪ ميوزيم آهي، جيڪو شڪرپاريان جي ٽڪرين تي واقع آهي، جيڪو پاڪستان جي زنده ثقافتن کي ڏيکاري ٿو. <ref name="Dawn1">{{حوالو ويب|date=21 November 2008|quote=18 December 2023}}</ref> <ref name="PakistanToday">{{حوالو ويب|date=18 February 2013|quote=18 February 2018}}</ref> ميوزيم سال 1974ع ۾ کوليو ويو ۽ 2002ع ۾ ''لوڪ ورثه قانوني اسٽيٽس آرڊيننس، 2002'' جي پٺيان هڪ خودمختيار ادارو بڻجي ويو. ميوزيم ڪيترن ئي عمارتن ۽ گڏوگڏ هڪ آئوٽ ڊور ميوزيم تي مشتمل آهي جنهن ۾ 3,000 سياحن جي گنجائش آهي. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:پاڪستان ۾ سياحت]] [[زمرو:پاڪستاني ثقافت]] 97x3cr2vsng1n9e3t1w79ral6n66fwp 295057 295041 2024-11-05T18:07:38Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295057 wikitext text/x-wiki {{Infobox museum|name=لوڪ ورثه<br>Lok Virsa|native_name={{nq|لوک ورثہ}}|native_name_lang=|image=A Pakistani Gate.jpg|caption=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو انٽرينس گيٽ|alt=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو انٽرينس گيٽ|map_type=Pakistan|map_caption=لوڪ ورثه هيريٽيج ميوزيم جو مقام|established=1982ع|dissolved=|location=گارڊن ايونيو، شڪرپڙيان، اسلام آباد، پاڪستان|coordinates={{coord|33|41|N|73|04|E}}|type=ثقافتي عجائب گھر، ايٿنولوجي ميوزيم|visitors=|director=|president=|curator=|publictransit=|website={{URL|http://lokvirsa.org.pk}}|network=|imagesize=200|latitude=|longitude=|collection=}}'''لوڪ ورثو هيريٽيج ميوزيم''' (<small>Lok Virsa Heritage Museum</small>)، جنهن کي '''لوڪ ورثو ميوزيم''' پڻ سڏيو ويندو آهي، هڪ ميوزيم آهي جنهن جو انتظام '''لوڪ ورثا'''-'''نيشنل انسٽيٽيوٽ آف لوڪ اينڊ ٽريڊيشنل هيريٽيج''' پاران ڪيو ويندو آهي. <ref name="TheNation">{{Cite news|url=https://www.nation.com.pk/24-Mar-2013/lok-virsa-celebrates-pakistan-day|title=Lok Virsa celebrates Pakistan Day|archivedate=24 March 2013|quote=24 December 2023|newspaper=The Nation newspaper}}</ref> <ref name="DT">{{Cite news|url=https://dailytimes.com.pk/901388/nifth-to-announce-special-programmes-for-female-folk-artists/|archivedate=18 August 2022|quote=18 December 2023|title=(Lok Virsa) NIFTH to announce special programmes for female folk artists|newspaper=Daily Times newspaper}}</ref> اهو [[اسلام آباد]]، [[پاڪستان]] ۾ [[تاريخ]] ۽ [[ثقافت]] جو هڪ ميوزيم آهي، جيڪو شڪرپاريان جي ٽڪرين تي واقع آهي، جيڪو پاڪستان جي زنده ثقافتن کي ڏيکاري ٿو. <ref name="Dawn1">{{حوالو ويب|date=21 November 2008|quote=18 December 2023}}</ref> <ref name="PakistanToday">{{حوالو ويب|date=18 February 2013|quote=18 February 2018}}</ref> ميوزيم سال 1974ع ۾ کوليو ويو ۽ 2002ع ۾ ''لوڪ ورثه قانوني اسٽيٽس آرڊيننس، 2002'' جي پٺيان هڪ خودمختيار ادارو بڻجي ويو. ميوزيم ڪيترن ئي عمارتن ۽ گڏوگڏ هڪ آئوٽ ڊور ميوزيم تي مشتمل آهي جنهن ۾ 3,000 سياحن جي گنجائش آهي. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:پاڪستان ۾ سياحت]] [[زمرو:پاڪستاني ثقافت]] [[زمرو:پاڪستان جا عجائب گهر]] 7zfdn0hi2pya2krvsuh76gtfd141kst 3 80359 295045 2024-11-05T17:49:13Z KaleemBot 10779 ڀليڪار! 295045 wikitext text/x-wiki {{سانچو:سماجي ڳنڍڻن تي سنڌي وڪيپيڊيا}} <div style="padding:5px;font-size:medium"><center style="word-spacing:1ex">[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخاني جي صفحي تي پنھنجون سفارشون ڏيو]] </center></div> {| bgcolor="#ADDFAD" align=center style="width:100% !important; -moz-border-radius: 1em;-webkit-border-radius:1em;border-radius:1em; border-top:2px dashed #3eb2c9;border-bottom:2px dashed #3eb2c9;padding: 5px 20px 25px;" |<span style="font-family:MB Lateefi;float:left">'''[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخانو]]'''</span> <div class="tabber horizTabBox" style="width: 100% !important;"> [[عڪس:Wikipedia laurier wp.png|left|200px]] <center><big>'''بزمِ سنڌي وڪيپيڊيا ۾ ڀلي ڪري آيا''' ''{{PAGENAME}}'''</big></center>'' '''السلام عليڪم! اسان اميد ڪريون ٿا تہ توھان سنڌي وڪيپيڊيا جي لاء بھترين اضافو ثابت ٿيندئو'''.<br> * وڪيپيڊيا ھڪ کليل ڄاڻ چيڪلو آھي جنھن کي اسان سڀ ملي ڪري لکندا ۽ سنواريندا آھيون. وڪيپيڊيا منصوبي جي شروعات جنوري 2001ع ۾ ٿي، جڏھن تہ سنڌي وڪيپيڊيا فيبروري 2006ع ۾ عمل آئي. في الحال ھن وڪيپيڊيا ۾ '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' [[Special:Allpages|مضمون]] موجود آھن.<br /> * ھن چيڪلي (انسائيڪلوپيڊيا) ۾ توھان مضمون نويسي، سنوار ۽ تصحيح کان پھريان ھيٺين صفحن تي ضرور نظر وجھو.''' * صفحن جي ظاھريت جي تبديلي ۽ طریقيڪار جي لاءِ ڏسو '''[[خاص:ترجيحات|ترجيحون]]'''. <Font - size=4> '''اصول ۽ قاعدا''' </Font - size> <Font - size=3> '''توھان جو واپرائيندڙ ۽ بحث صفحو''' </Font - size><br> ھتي توھانجو [[خاص:Mypage|'''مخصوص واپرائيندڙ صفحو بہ ھوندو''']] جتي توھان [[:زمرو:يوزر سانچا|پنھنجو تعارف لکي سگھو ٿا]]، ۽ توهانجي [[خاص:Mytalk|واپرائيندڙ بحث]] تي ٻيا رڪنَ توھان سان رابطو ڪري سگھن ٿا ۽ توھان ڏي پيغام موڪلي سگھن ٿا. * '''ڪنھن ٻئي رڪن کي پيغام موڪلڻ وقت ھنن امرن جو خاص خيال رکو''': ** '''جيڪڏھن ضرورت هجي تہ پيغام کي عنوان ضرور ڏيو'''. ** '''پيغام جي آخر ۾ پنهنجي صحيح ضرور وجھو، ان جي لاءِ هي علامت درج ڪريو'''--&#126;&#126;&#126;&#126;''' يا ھن ([[عڪس:Insert-signature.png|link=]]) بٽڻ تي ٽڙڪ ڪريو'''. ** '''[[Wikipedia:اصول بحث|اظھار بحث جي آدابن]] جو خصوصي خيال رکو'''. <Font - size=3> '''تعاون''' </Font - size> * '''وڪيپيڊيا جي ڪنھن بہ صفحي جي سڄي پاسي ڳوليو جو خانو نظر ايندو آھي. جنھن موضوع تي مضمون ٺاھڻ چاھيو تہ ڳوليو جي خاني ۾ لکو، ۽ ڳوليو تي ٽڙڪ ڪريو'''. <inputbox>type=search</inputbox> * '''توھان جي موضوع سان ملندڙ جلندڙ صفحا نظر ايندا. اھو اطمينان ڪرڻ کان پوء تہ توھان جي گهربل موضوع تي پھريان کان مضمون موجود ناھي، توھان نئون صفحو ٺاھي سگھو ٿا واضع هجي تہ ھڪ موضوع تي ھڪ کان وڌيڪ مضمون ٺاھڻ جي اجازت ناھي. توھان ھيٺ ڏنل خانو بہ استعمال ڪري سگھو ٿا'''. <inputbox>type=create</inputbox> * '''لکڻ کان پهرئين ھن ڳالھ جو يقين ڪريو تہ جنھن عنوان تي توھان لکي رھيا آھيو ان تي يا ان سان ملندڙ عنوانن تي وڪي ۾ ڪوئي مضمون نہ ھجي. ان جي لاء توھان ڳوليو جي خاني ۾ عنوان ۽ ان جا هم معنيٰ لفظ (اهڙا لفظ جن جي معني هڪ هجي) لکي ڳولا ڪريو'''.</center> |} -- توھان جي مدد جي لاء ھر وقت حاضر، اوهان جو خادم --[[واپرائيندڙ:KaleemBot|KaleemBot]] ([[واپرائيندڙ بحث:KaleemBot|ڳالھ]]) 17:49, 5 نومبر 2024 ( يو.ٽي.سي) fw6rz4d89vouvv8o7x9tnvybchuik97 14 80360 295047 2024-11-05T17:54:22Z Ibne maryam 17680 نئون صفحو: [[قديم آثار]] 295047 wikitext text/x-wiki [[قديم آثار]] jgpiz9cnowm3n5zbjkguelu1fwyb16a 295048 295047 2024-11-05T17:56:13Z Ibne maryam 17680 295048 wikitext text/x-wiki [[زمرو:ثقافت]] [[زمرو:تاريخ]] [[زمرو:قديم آثار]] [[زمرو:عمارتون ۽ ساختون]] 6hzdwr79bw43hjj7shuw0vbji4xeeib 14 80361 295050 2024-11-05T17:59:51Z Ibne maryam 17680 نئون صفحو: [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:عجائب گھر]] [[زمرو:زمرا بلحاظ ملڪ]] 295050 wikitext text/x-wiki [[زمرو:پاڪستان]] [[زمرو:عجائب گھر]] [[زمرو:زمرا بلحاظ ملڪ]] 3f91f5re21oyyjgl8ywm2wfrrdy6x0d 0 80362 295058 2024-11-05T18:17:38Z Ibne maryam 17680 نئون صفحو: '''سنڌ آرڪائيوز''' (Sindh Archives)، [[پاڪستان]] جي صوبي [[سنڌ]] جي حڪومت جو مکيه ذخيرو آهي. اها [[ڪراچي]] ۾ واقع آهي. ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:سنڌ]] [[زمرو:حڪومت سنڌ]] [[زمرو:پاڪستان جا عجائب گهر]] 295058 wikitext text/x-wiki '''سنڌ آرڪائيوز''' (Sindh Archives)، [[پاڪستان]] جي صوبي [[سنڌ]] جي حڪومت جو مکيه ذخيرو آهي. اها [[ڪراچي]] ۾ واقع آهي. ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:سنڌ]] [[زمرو:حڪومت سنڌ]] [[زمرو:پاڪستان جا عجائب گهر]] 4ixicx4500arxs1jvl6zfdf4bku8r7i 295059 295058 2024-11-05T18:20:33Z Ibne maryam 17680 295059 wikitext text/x-wiki {{Short description|Main repository for the provincial government of Sindh, Pakistan}} {{Infobox government agency |agency_name = Sindh Archives |logo = Logo Sindh Archives.jpg |logo_width = 150px |logo_caption = |seal = |seal_width = |seal_caption = |formed = 1976<ref name="about"> [http://www.sindharchives.gov.pk/aboutus.aspx About us] Sindh Archives Retrieved 10 September 2010</ref> |preceding1 = |dissolved = |superseding = |jurisdiction = Culture, Tourism, Antiquities & Archives Department, [[Government of Sindh]], [[Pakistan]] |employees = |budget = |chief1_name = |chief1_position = |parent_agency = |child1_agency = |website = {{URL|archives.sindhculture.gov.pk}} |footnotes = }} '''سنڌ آرڪائيوز''' (Sindh Archives)، [[پاڪستان]] جي صوبي [[سنڌ]] جي حڪومت جو مکيه ذخيرو آهي. اها [[ڪراچي]] ۾ واقع آهي. The '''Sindh Archives''' are the main repository for the provincial government of [[Sindh]],<ref name="about"/> [[Pakistan]]. They are located in [[Karachi]]. ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:سنڌ]] [[زمرو:حڪومت سنڌ]] [[زمرو:پاڪستان جا عجائب گهر]] nkby480fk7c3atfk5a84g8igfbbeu2j 295060 295059 2024-11-05T18:25:29Z Ibne maryam 17680 295060 wikitext text/x-wiki {{Short description|Main repository for the provincial government of Sindh, Pakistan}} {{Infobox government agency |agency_name = سنڌ آرڪائيوز<br>Sindh Archives |logo = Logo Sindh Archives.jpg |logo_width = 150px |logo_caption = |seal = |seal_width = |seal_caption = |formed = 1976<ref name="about"> [http://www.sindharchives.gov.pk/aboutus.aspx About us] Sindh Archives Retrieved 10 September 2010</ref> |preceding1 = |dissolved = |superseding = |jurisdiction = ثقافت، سياحت، نوادرات ۽ آرڪائيوز کاتو، [[حڪومت سنڌ]]، [[پاڪستان]] |employees = |budget = |chief1_name = |chief1_position = |parent_agency = |child1_agency = |website = {{URL|archives.sindhculture.gov.pk}} |footnotes = }} '''سنڌ آرڪائيوز''' (Sindh Archives)، [[پاڪستان]] جي صوبي [[سنڌ]] جي حڪومت جو مکيه ذخيرو آهي,<ref name="about" /> اها [[ڪراچي]] ۾ واقع آهي. ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:سنڌ]] [[زمرو:حڪومت سنڌ]] [[زمرو:پاڪستان جا عجائب گهر]] 7750kft1xozlmma4s2lyh328sdeiuul 295061 295060 2024-11-05T18:39:45Z Ibne maryam 17680 295061 wikitext text/x-wiki {{Short description|Main repository for the provincial government of Sindh, Pakistan}} {{Infobox government agency |agency_name = سنڌ آرڪائيوز<br>Sindh Archives |logo = Logo Sindh Archives.jpg |logo_width = 150px |logo_caption = |seal = |seal_width = |seal_caption = |formed = 1976<ref name="about"> [http://www.sindharchives.gov.pk/aboutus.aspx About us] Sindh Archives Retrieved 10 September 2010</ref> |preceding1 = |dissolved = |superseding = |jurisdiction = ثقافت، سياحت، نوادرات ۽ آرڪائيوز کاتو، [[حڪومت سنڌ]]، [[پاڪستان]] |employees = |budget = |chief1_name = |chief1_position = |parent_agency = |child1_agency = |website = {{URL|archives.sindhculture.gov.pk}} |footnotes = }} '''سنڌ آرڪائيوز''' (Sindh Archives)، [[پاڪستان]] جي صوبي [[سنڌ]] جي حڪومت جو مکيه ذخيرو آهي,<ref name="about" /> اها [[ڪراچي]] ۾ واقع آهي. ان ۾ سنڌ جي تاريخ جا رڪارڊ محفوظ آهن. سنڌ آرڪائيوز کي آگسٽ 1988ع ۾ ثقافت، راندين، سياحت ۽ نوجوانن جي معاملن واري کاتي جي فرسٽ سيڪريٽري عبدالحميد آخوند جي ماتحت هڪ مڪمل کاتو بڻايو ويو. سنڌ آرڪائيوز کي سال 1992ع ۾ ان جي موجوده جاءِ تي منتقل ڪيو ويو. ڪم جي فني خدمتن کي اڳتي وڌائڻ لاءِ، مسٽر مارٽن موئر فائنر، اسسٽنٽ ڪيوريٽر، برٽش ميوزيم کي ڀرتي ڪيو ويو. سندس رهنمائيءَ ۾ عملي کي پراڻا رڪارڊ سنڀالڻ جي هدايت ڪئي وئي. 2003ع ۾ سنڌ آرڪائيوز کي ثقافت، سياحت، راندين ۽ نوجوانن جي معاملن واري کاتي کان انفارميشن اينڊ آرڪائيوز کاتي منتقل ڪيو ويو. ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:سنڌ]] [[زمرو:حڪومت سنڌ]] [[زمرو:پاڪستان جا عجائب گهر]] oxjin2enapc387kd9zdyifezw46q1o4 3 80363 295076 2024-11-05T20:10:33Z KaleemBot 10779 ڀليڪار! 295076 wikitext text/x-wiki {{سانچو:سماجي ڳنڍڻن تي سنڌي وڪيپيڊيا}} <div style="padding:5px;font-size:medium"><center style="word-spacing:1ex">[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخاني جي صفحي تي پنھنجون سفارشون ڏيو]] </center></div> {| bgcolor="#ADDFAD" align=center style="width:100% !important; -moz-border-radius: 1em;-webkit-border-radius:1em;border-radius:1em; border-top:2px dashed #3eb2c9;border-bottom:2px dashed #3eb2c9;padding: 5px 20px 25px;" |<span style="font-family:MB Lateefi;float:left">'''[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخانو]]'''</span> <div class="tabber horizTabBox" style="width: 100% !important;"> [[عڪس:Wikipedia laurier wp.png|left|200px]] <center><big>'''بزمِ سنڌي وڪيپيڊيا ۾ ڀلي ڪري آيا''' ''{{PAGENAME}}'''</big></center>'' '''السلام عليڪم! اسان اميد ڪريون ٿا تہ توھان سنڌي وڪيپيڊيا جي لاء بھترين اضافو ثابت ٿيندئو'''.<br> * وڪيپيڊيا ھڪ کليل ڄاڻ چيڪلو آھي جنھن کي اسان سڀ ملي ڪري لکندا ۽ سنواريندا آھيون. وڪيپيڊيا منصوبي جي شروعات جنوري 2001ع ۾ ٿي، جڏھن تہ سنڌي وڪيپيڊيا فيبروري 2006ع ۾ عمل آئي. في الحال ھن وڪيپيڊيا ۾ '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' [[Special:Allpages|مضمون]] موجود آھن.<br /> * ھن چيڪلي (انسائيڪلوپيڊيا) ۾ توھان مضمون نويسي، سنوار ۽ تصحيح کان پھريان ھيٺين صفحن تي ضرور نظر وجھو.''' * صفحن جي ظاھريت جي تبديلي ۽ طریقيڪار جي لاءِ ڏسو '''[[خاص:ترجيحات|ترجيحون]]'''. <Font - size=4> '''اصول ۽ قاعدا''' </Font - size> <Font - size=3> '''توھان جو واپرائيندڙ ۽ بحث صفحو''' </Font - size><br> ھتي توھانجو [[خاص:Mypage|'''مخصوص واپرائيندڙ صفحو بہ ھوندو''']] جتي توھان [[:زمرو:يوزر سانچا|پنھنجو تعارف لکي سگھو ٿا]]، ۽ توهانجي [[خاص:Mytalk|واپرائيندڙ بحث]] تي ٻيا رڪنَ توھان سان رابطو ڪري سگھن ٿا ۽ توھان ڏي پيغام موڪلي سگھن ٿا. * '''ڪنھن ٻئي رڪن کي پيغام موڪلڻ وقت ھنن امرن جو خاص خيال رکو''': ** '''جيڪڏھن ضرورت هجي تہ پيغام کي عنوان ضرور ڏيو'''. ** '''پيغام جي آخر ۾ پنهنجي صحيح ضرور وجھو، ان جي لاءِ هي علامت درج ڪريو'''--&#126;&#126;&#126;&#126;''' يا ھن ([[عڪس:Insert-signature.png|link=]]) بٽڻ تي ٽڙڪ ڪريو'''. ** '''[[Wikipedia:اصول بحث|اظھار بحث جي آدابن]] جو خصوصي خيال رکو'''. <Font - size=3> '''تعاون''' </Font - size> * '''وڪيپيڊيا جي ڪنھن بہ صفحي جي سڄي پاسي ڳوليو جو خانو نظر ايندو آھي. جنھن موضوع تي مضمون ٺاھڻ چاھيو تہ ڳوليو جي خاني ۾ لکو، ۽ ڳوليو تي ٽڙڪ ڪريو'''. <inputbox>type=search</inputbox> * '''توھان جي موضوع سان ملندڙ جلندڙ صفحا نظر ايندا. اھو اطمينان ڪرڻ کان پوء تہ توھان جي گهربل موضوع تي پھريان کان مضمون موجود ناھي، توھان نئون صفحو ٺاھي سگھو ٿا واضع هجي تہ ھڪ موضوع تي ھڪ کان وڌيڪ مضمون ٺاھڻ جي اجازت ناھي. توھان ھيٺ ڏنل خانو بہ استعمال ڪري سگھو ٿا'''. <inputbox>type=create</inputbox> * '''لکڻ کان پهرئين ھن ڳالھ جو يقين ڪريو تہ جنھن عنوان تي توھان لکي رھيا آھيو ان تي يا ان سان ملندڙ عنوانن تي وڪي ۾ ڪوئي مضمون نہ ھجي. ان جي لاء توھان ڳوليو جي خاني ۾ عنوان ۽ ان جا هم معنيٰ لفظ (اهڙا لفظ جن جي معني هڪ هجي) لکي ڳولا ڪريو'''.</center> |} -- توھان جي مدد جي لاء ھر وقت حاضر، اوهان جو خادم --[[واپرائيندڙ:KaleemBot|KaleemBot]] ([[واپرائيندڙ بحث:KaleemBot|ڳالھ]]) 20:10, 5 نومبر 2024 ( يو.ٽي.سي) hra63ymagcck1ygbhxnesvwh20zamm9 3 80364 295077 2024-11-05T20:53:34Z KaleemBot 10779 ڀليڪار! 295077 wikitext text/x-wiki {{سانچو:سماجي ڳنڍڻن تي سنڌي وڪيپيڊيا}} <div style="padding:5px;font-size:medium"><center style="word-spacing:1ex">[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخاني جي صفحي تي پنھنجون سفارشون ڏيو]] </center></div> {| bgcolor="#ADDFAD" align=center style="width:100% !important; -moz-border-radius: 1em;-webkit-border-radius:1em;border-radius:1em; border-top:2px dashed #3eb2c9;border-bottom:2px dashed #3eb2c9;padding: 5px 20px 25px;" |<span style="font-family:MB Lateefi;float:left">'''[[Wikipedia:سفارتخانو|سفارتخانو]]'''</span> <div class="tabber horizTabBox" style="width: 100% !important;"> [[عڪس:Wikipedia laurier wp.png|left|200px]] <center><big>'''بزمِ سنڌي وڪيپيڊيا ۾ ڀلي ڪري آيا''' ''{{PAGENAME}}'''</big></center>'' '''السلام عليڪم! اسان اميد ڪريون ٿا تہ توھان سنڌي وڪيپيڊيا جي لاء بھترين اضافو ثابت ٿيندئو'''.<br> * وڪيپيڊيا ھڪ کليل ڄاڻ چيڪلو آھي جنھن کي اسان سڀ ملي ڪري لکندا ۽ سنواريندا آھيون. وڪيپيڊيا منصوبي جي شروعات جنوري 2001ع ۾ ٿي، جڏھن تہ سنڌي وڪيپيڊيا فيبروري 2006ع ۾ عمل آئي. في الحال ھن وڪيپيڊيا ۾ '''{{NUMBEROFARTICLES}}''' [[Special:Allpages|مضمون]] موجود آھن.<br /> * ھن چيڪلي (انسائيڪلوپيڊيا) ۾ توھان مضمون نويسي، سنوار ۽ تصحيح کان پھريان ھيٺين صفحن تي ضرور نظر وجھو.''' * صفحن جي ظاھريت جي تبديلي ۽ طریقيڪار جي لاءِ ڏسو '''[[خاص:ترجيحات|ترجيحون]]'''. <Font - size=4> '''اصول ۽ قاعدا''' </Font - size> <Font - size=3> '''توھان جو واپرائيندڙ ۽ بحث صفحو''' </Font - size><br> ھتي توھانجو [[خاص:Mypage|'''مخصوص واپرائيندڙ صفحو بہ ھوندو''']] جتي توھان [[:زمرو:يوزر سانچا|پنھنجو تعارف لکي سگھو ٿا]]، ۽ توهانجي [[خاص:Mytalk|واپرائيندڙ بحث]] تي ٻيا رڪنَ توھان سان رابطو ڪري سگھن ٿا ۽ توھان ڏي پيغام موڪلي سگھن ٿا. * '''ڪنھن ٻئي رڪن کي پيغام موڪلڻ وقت ھنن امرن جو خاص خيال رکو''': ** '''جيڪڏھن ضرورت هجي تہ پيغام کي عنوان ضرور ڏيو'''. ** '''پيغام جي آخر ۾ پنهنجي صحيح ضرور وجھو، ان جي لاءِ هي علامت درج ڪريو'''--&#126;&#126;&#126;&#126;''' يا ھن ([[عڪس:Insert-signature.png|link=]]) بٽڻ تي ٽڙڪ ڪريو'''. ** '''[[Wikipedia:اصول بحث|اظھار بحث جي آدابن]] جو خصوصي خيال رکو'''. <Font - size=3> '''تعاون''' </Font - size> * '''وڪيپيڊيا جي ڪنھن بہ صفحي جي سڄي پاسي ڳوليو جو خانو نظر ايندو آھي. جنھن موضوع تي مضمون ٺاھڻ چاھيو تہ ڳوليو جي خاني ۾ لکو، ۽ ڳوليو تي ٽڙڪ ڪريو'''. <inputbox>type=search</inputbox> * '''توھان جي موضوع سان ملندڙ جلندڙ صفحا نظر ايندا. اھو اطمينان ڪرڻ کان پوء تہ توھان جي گهربل موضوع تي پھريان کان مضمون موجود ناھي، توھان نئون صفحو ٺاھي سگھو ٿا واضع هجي تہ ھڪ موضوع تي ھڪ کان وڌيڪ مضمون ٺاھڻ جي اجازت ناھي. توھان ھيٺ ڏنل خانو بہ استعمال ڪري سگھو ٿا'''. <inputbox>type=create</inputbox> * '''لکڻ کان پهرئين ھن ڳالھ جو يقين ڪريو تہ جنھن عنوان تي توھان لکي رھيا آھيو ان تي يا ان سان ملندڙ عنوانن تي وڪي ۾ ڪوئي مضمون نہ ھجي. ان جي لاء توھان ڳوليو جي خاني ۾ عنوان ۽ ان جا هم معنيٰ لفظ (اهڙا لفظ جن جي معني هڪ هجي) لکي ڳولا ڪريو'''.</center> |} -- توھان جي مدد جي لاء ھر وقت حاضر، اوهان جو خادم --[[واپرائيندڙ:KaleemBot|KaleemBot]] ([[واپرائيندڙ بحث:KaleemBot|ڳالھ]]) 20:53, 5 نومبر 2024 ( يو.ٽي.سي) j2c99fk2ga597e1gi5ga5l29idexl37 100 80365 295128 2024-11-06T05:42:38Z Ibne maryam 17680 نئون صفحو: [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:تاريخ]] 295128 wikitext text/x-wiki [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:تاريخ]] 7nj0ugqqu1ff7s1aq2cnacth9iovvs8 295129 295128 2024-11-06T05:44:50Z Ibne maryam 17680 295129 wikitext text/x-wiki {{Portal maintenance status|date=June 2018|broken=|note=|subpages=keep}}{{portal description}}{{smalldiv|1={{Portals browsebar}}}}<!-- This portal was created using subst:box portal skeleton| topic=Science| --> <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color=black; padding:5px;"> {{Box-header colour|<big>The History of Science Portal</big>}} {{Transclude lead excerpt| {{PAGENAME}} | paragraphs= | files=1}} {{Box-footer}} {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{Box-header colour|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{transclude random excerpt |The Voyage of the Beagle |Great chain of being |Luminiferous aether |French Academy of Sciences |Einstein–Szilárd letter |Inherit the Wind (play) |Deutsche Physik |Tychonic system |Paradigm shift |Conflict thesis |Archaeoastronomy |Tests of general relativity |Lysenkoism |Space Race |German nuclear weapons program |History of biology |History of military technology |Women in science |Cabinets of curiosities |Electrochemistry |History of physics |Creation–evolution controversy |History of paleontology |History of evolutionary thought |Big Science |Romanticism in science |Manhattan Project |Celestial spheres |Strategic Defense Initiative |Timeline of chemistry |Astronomical symbols |History of molecular theory |History of chemistry |Chemical revolution |Ferrous metallurgy |Discovery Expedition |Social history of viruses |On the Origin of Species |History of evolutionary thought |History of timekeeping devices |Science in the medieval Islamic world |Fizeau–Foucault apparatus |Discovery of nuclear fission |History of agriculture |History of paleontology |Aristotle's biology |Science and technology of the Han dynasty |History of artificial intelligence |History of the metric system |Condemnations of 1210–1277 |Dynamics of the celestial spheres |History of Mars observation |Physical cosmology |History of genetics |History of science in early cultures |History of science and technology in Africa |History of science and technology in China |History of science and technology in the Indian subcontinent |Lives of the Most Eminent Literary and Scientific Men |History of medicine |History of virology |History of astronomy |Classical element | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Selected image}} {{Transclude random subpage|max=35|subpage=Picture}} {{Box-footer|[[Portal:History of science/Picture|More selected images]]}} {{Random portal component|max=6|header=Did you know|footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} <!-- RIGHT COLUMN --> |2= {{Box-header colour|Selected Biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Isaac Newton |2=Thomas Edison |3=Luther Burbank |4=Benjamin Franklin |5=Charles Babbage |6=John Harrison |7=Ptolemy |8=Vannevar Bush |9=Joseph Lister |10=Charles Darwin |11=Hippocrates |12=Barbara McClintock |13=Edward Drinker Cope |14=Alfred Russel Wallace |15=Johannes Kepler |16=Edward Teller |17=Enrico Fermi |18=James Chadwick |19=Leonhard Euler |20=Niels Bohr |21=Rachel Carson |22=Shen Kuo |23=G. Ledyard Stebbins |24=Zhang Heng |25=Mark Oliphant |26=Francis Willughby |27=Louis Slotin |28=Joseph Priestley |29=James B. Conant |30=Mary Anning |31=Georg Forster |32=Albert Einstein |33=Galileo Galilei |34=James Clerk Maxwell |35=Nikola Tesla |36=Arthur Compton |37=Glenn T. Seaborg |38=Hans Bethe |39=Srinivasa Ramanujan |40=Marie Curie |41=Emilio Segrè |42=Friedrich Accum |43=George Kistiakowsky |44=Bruno Rossi |45=Alan Turing |46=Maria Goeppert Mayer |47=John von Neumann |48=Asa Gray |49=Su Song |50=Klaus Fuchs |51=Lorna Arnold |52=C. Doris Hellman |53=Muhammad al-Qunawi |54=Richard Hamming |55=Robert Hooke |56=Theophrastus |57=Tycho Brahe |58=Gottfried Wilhelm Leibniz |59=Francis Crick |60=Alexander von Humboldt |61=Antoine Lavoisier |62=René Descartes |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Selected anniversaries}} {{/Selected anniversaries/{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}}} {{Box-footer|[[Portal:History of science/Selected anniversaries/{{CURRENTMONTHNAME}}|More anniversaries...]]}} {{Box-header colour|Related portals}} {{/Portals}} {{Box-footer}} }} <!-- BOTTOM --> {{clear}} {{Box-header colour|Topics}} {{Plain navboxes|content= {{Template:{{PAGENAME}}|state=expanded}} }} {{Box-footer}} {{/box-header|General images}} {{center|<small>'''The following are images from various history of science-related articles on Wikipedia.'''</small>}} {{Transclude files as random slideshow | History of science in early cultures | History of science in classical antiquity | Science in the medieval Islamic world | Scientific Revolution }} {{Box-footer}} {{Box-header colour | Subcategories}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Things you can do}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} {{Portal navbar no header2}} {{Purgepage}} </div> [[Category:Science portals|History of Science]] [[Category:History portals|History of Science]] [[Category:History of science|ρ]] [[Category:WikiProject History of Science|ρ]] [[Category:Redirect targets of redirected portals with existing subpages]] [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:تاريخ]] d46p27151gb0qszplz0r8rp7u5498fy 295137 295129 2024-11-06T06:01:53Z Ibne maryam 17680 295137 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2024) هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن، ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن خودڪار ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪريو. {{portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color=black; padding:5px;"> '''ڌرتي سائنس''' {{PAGENAME}} | paragraphs= | files=1}} {{Box-footer}} {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{Box-header colour|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{transclude random excerpt |The Voyage of the Beagle |Great chain of being |Luminiferous aether |French Academy of Sciences |Einstein–Szilárd letter |Inherit the Wind (play) |Deutsche Physik |Tychonic system |Paradigm shift |Conflict thesis |Archaeoastronomy |Tests of general relativity |Lysenkoism |Space Race |German nuclear weapons program |History of biology |History of military technology |Women in science |Cabinets of curiosities |Electrochemistry |History of physics |Creation–evolution controversy |History of paleontology |History of evolutionary thought |Big Science |Romanticism in science |Manhattan Project |Celestial spheres |Strategic Defense Initiative |Timeline of chemistry |Astronomical symbols |History of molecular theory |History of chemistry |Chemical revolution |Ferrous metallurgy |Discovery Expedition |Social history of viruses |On the Origin of Species |History of evolutionary thought |History of timekeeping devices |Science in the medieval Islamic world |Fizeau–Foucault apparatus |Discovery of nuclear fission |History of agriculture |History of paleontology |Aristotle's biology |Science and technology of the Han dynasty |History of artificial intelligence |History of the metric system |Condemnations of 1210–1277 |Dynamics of the celestial spheres |History of Mars observation |Physical cosmology |History of genetics |History of science in early cultures |History of science and technology in Africa |History of science and technology in China |History of science and technology in the Indian subcontinent |Lives of the Most Eminent Literary and Scientific Men |History of medicine |History of virology |History of astronomy |Classical element | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Selected image}} {{Transclude random subpage|max=35|subpage=Picture}} {{Box-footer|[[Portal:History of science/Picture|More selected images]]}} {{Random portal component|max=6|header=Did you know|footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} <!-- RIGHT COLUMN --> |2= {{Box-header colour|Selected Biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Isaac Newton |2=Thomas Edison |3=Luther Burbank |4=Benjamin Franklin |5=Charles Babbage |6=John Harrison |7=Ptolemy |8=Vannevar Bush |9=Joseph Lister |10=Charles Darwin |11=Hippocrates |12=Barbara McClintock |13=Edward Drinker Cope |14=Alfred Russel Wallace |15=Johannes Kepler |16=Edward Teller |17=Enrico Fermi |18=James Chadwick |19=Leonhard Euler |20=Niels Bohr |21=Rachel Carson |22=Shen Kuo |23=G. Ledyard Stebbins |24=Zhang Heng |25=Mark Oliphant |26=Francis Willughby |27=Louis Slotin |28=Joseph Priestley |29=James B. Conant |30=Mary Anning |31=Georg Forster |32=Albert Einstein |33=Galileo Galilei |34=James Clerk Maxwell |35=Nikola Tesla |36=Arthur Compton |37=Glenn T. Seaborg |38=Hans Bethe |39=Srinivasa Ramanujan |40=Marie Curie |41=Emilio Segrè |42=Friedrich Accum |43=George Kistiakowsky |44=Bruno Rossi |45=Alan Turing |46=Maria Goeppert Mayer |47=John von Neumann |48=Asa Gray |49=Su Song |50=Klaus Fuchs |51=Lorna Arnold |52=C. Doris Hellman |53=Muhammad al-Qunawi |54=Richard Hamming |55=Robert Hooke |56=Theophrastus |57=Tycho Brahe |58=Gottfried Wilhelm Leibniz |59=Francis Crick |60=Alexander von Humboldt |61=Antoine Lavoisier |62=René Descartes |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Selected anniversaries}} {{/Selected anniversaries/{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}}} {{Box-footer|[[Portal:History of science/Selected anniversaries/{{CURRENTMONTHNAME}}|More anniversaries...]]}} {{Box-header colour|Related portals}} {{/Portals}} {{Box-footer}} }} <!-- BOTTOM --> {{clear}} {{Box-header colour|Topics}} {{Plain navboxes|content= {{Template:{{PAGENAME}}|state=expanded}} }} {{Box-footer}} {{/box-header|General images}} {{center|<small>'''The following are images from various history of science-related articles on Wikipedia.'''</small>}} {{Transclude files as random slideshow | History of science in early cultures | History of science in classical antiquity | Science in the medieval Islamic world | Scientific Revolution }} {{Box-footer}} {{Box-header colour | Subcategories}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Things you can do}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} {{Portal navbar no header2}} {{Purgepage}} </div> [[Category:Science portals|History of Science]] [[Category:History portals|History of Science]] [[Category:History of science|ρ]] [[Category:WikiProject History of Science|ρ]] [[Category:Redirect targets of redirected portals with existing subpages]] [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:تاريخ]] gfhtrw6d6lh3d8po2d95jfqb55qqu8t 295138 295137 2024-11-06T06:02:31Z Ibne maryam 17680 295138 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2024) هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن، ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن خودڪار ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪريو. {{portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color=black; padding:5px;"> '''سائنس جي تاريخ''' {{PAGENAME}} | paragraphs= | files=1}} {{Box-footer}} {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{Box-header colour|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{transclude random excerpt |The Voyage of the Beagle |Great chain of being |Luminiferous aether |French Academy of Sciences |Einstein–Szilárd letter |Inherit the Wind (play) |Deutsche Physik |Tychonic system |Paradigm shift |Conflict thesis |Archaeoastronomy |Tests of general relativity |Lysenkoism |Space Race |German nuclear weapons program |History of biology |History of military technology |Women in science |Cabinets of curiosities |Electrochemistry |History of physics |Creation–evolution controversy |History of paleontology |History of evolutionary thought |Big Science |Romanticism in science |Manhattan Project |Celestial spheres |Strategic Defense Initiative |Timeline of chemistry |Astronomical symbols |History of molecular theory |History of chemistry |Chemical revolution |Ferrous metallurgy |Discovery Expedition |Social history of viruses |On the Origin of Species |History of evolutionary thought |History of timekeeping devices |Science in the medieval Islamic world |Fizeau–Foucault apparatus |Discovery of nuclear fission |History of agriculture |History of paleontology |Aristotle's biology |Science and technology of the Han dynasty |History of artificial intelligence |History of the metric system |Condemnations of 1210–1277 |Dynamics of the celestial spheres |History of Mars observation |Physical cosmology |History of genetics |History of science in early cultures |History of science and technology in Africa |History of science and technology in China |History of science and technology in the Indian subcontinent |Lives of the Most Eminent Literary and Scientific Men |History of medicine |History of virology |History of astronomy |Classical element | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Selected image}} {{Transclude random subpage|max=35|subpage=Picture}} {{Box-footer|[[Portal:History of science/Picture|More selected images]]}} {{Random portal component|max=6|header=Did you know|footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} <!-- RIGHT COLUMN --> |2= {{Box-header colour|Selected Biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Isaac Newton |2=Thomas Edison |3=Luther Burbank |4=Benjamin Franklin |5=Charles Babbage |6=John Harrison |7=Ptolemy |8=Vannevar Bush |9=Joseph Lister |10=Charles Darwin |11=Hippocrates |12=Barbara McClintock |13=Edward Drinker Cope |14=Alfred Russel Wallace |15=Johannes Kepler |16=Edward Teller |17=Enrico Fermi |18=James Chadwick |19=Leonhard Euler |20=Niels Bohr |21=Rachel Carson |22=Shen Kuo |23=G. Ledyard Stebbins |24=Zhang Heng |25=Mark Oliphant |26=Francis Willughby |27=Louis Slotin |28=Joseph Priestley |29=James B. Conant |30=Mary Anning |31=Georg Forster |32=Albert Einstein |33=Galileo Galilei |34=James Clerk Maxwell |35=Nikola Tesla |36=Arthur Compton |37=Glenn T. Seaborg |38=Hans Bethe |39=Srinivasa Ramanujan |40=Marie Curie |41=Emilio Segrè |42=Friedrich Accum |43=George Kistiakowsky |44=Bruno Rossi |45=Alan Turing |46=Maria Goeppert Mayer |47=John von Neumann |48=Asa Gray |49=Su Song |50=Klaus Fuchs |51=Lorna Arnold |52=C. Doris Hellman |53=Muhammad al-Qunawi |54=Richard Hamming |55=Robert Hooke |56=Theophrastus |57=Tycho Brahe |58=Gottfried Wilhelm Leibniz |59=Francis Crick |60=Alexander von Humboldt |61=Antoine Lavoisier |62=René Descartes |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Selected anniversaries}} {{/Selected anniversaries/{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}}} {{Box-footer|[[Portal:History of science/Selected anniversaries/{{CURRENTMONTHNAME}}|More anniversaries...]]}} {{Box-header colour|Related portals}} {{/Portals}} {{Box-footer}} }} <!-- BOTTOM --> {{clear}} {{Box-header colour|Topics}} {{Plain navboxes|content= {{Template:{{PAGENAME}}|state=expanded}} }} {{Box-footer}} {{/box-header|General images}} {{center|<small>'''The following are images from various history of science-related articles on Wikipedia.'''</small>}} {{Transclude files as random slideshow | History of science in early cultures | History of science in classical antiquity | Science in the medieval Islamic world | Scientific Revolution }} {{Box-footer}} {{Box-header colour | Subcategories}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Things you can do}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} {{Portal navbar no header2}} {{Purgepage}} </div> [[Category:Science portals|History of Science]] [[Category:History portals|History of Science]] [[Category:History of science|ρ]] [[Category:WikiProject History of Science|ρ]] [[Category:Redirect targets of redirected portals with existing subpages]] [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:تاريخ]] c4tl8hvyr3zjz4a232rihbq4umi0rt4 295139 295138 2024-11-06T06:14:12Z Ibne maryam 17680 295139 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2024) هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن، ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن خودڪار ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪريو. {{portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color=black; padding:5px;"> '''باب:سائنس جي تاريخ''' '''{{PAGENAME}}''' | سائنس جي تاريخ قديم زماني کان وٺي اڄ تائين سائنس جي ترقيءَ تي مشتمل آهي. اهو سائنس جي سڀني ٽن وڏن شاخن تي مشتمل آهي: قدرتي، سماجي ۽ رسمي سائنس. پروٽوسائنس، ابتدائي علوم ۽ قدرتي فلسفا جهڙوڪ ڪيميا ۽ علم نجوم جي دور ۾ ڪانسي جي دور، لوهه جو دور، ڪلاسيڪل آڳاٽي دور ۽ وچين دور ۾ سائنس جي باضابطه مضمونن جي قيام کان پوءِ روشن خياليءَ جي دور ۾ ابتدائي جديد دور ۾ زوال پذير ٿيا. سائنس جي ابتدائي جڙ کي قديم مصر ۽ ميسوپوٽيميا جي چوڌاري 3000 کان 1200 قبل مسيح تائين ڳولي سگهجي ٿو. رياضيات، فلڪيات ۽ طب ۾ انهن تهذيبن جي مدد بعد ۾ يوناني قدرتي فلسفي تي اثر پيو، جنهن ۾ طبعي دنيا ۾ قدرتي سببن جي بنياد تي واقعن جي وضاحت ڪرڻ لاءِ رسمي ڪوششون ڪيون ويون. مغربي رومن سلطنت جي زوال کان پوء، دنيا جي يوناني تصورات جي ڄاڻ لاطيني ڳالهائيندڙ مغربي يورپ ۾ وچين صدين جي شروعاتي صدين (400 کان 1000 عيسوي) دوران خراب ٿي وئي، پر يوناني ڳالهائيندڙ بازنطيني سلطنت ۾ ترقي جاري رهي. يوناني نصوص جي ترجمن جي مدد سان، قديم يونان جو ڪائنات جي باري ۾ نڪته نظر محفوظ ڪيو ويو ۽ اسلامي سونهري دور جي دوران عربي ڳالهائيندڙ مسلم دنيا ۾ جذب ​​ڪيو ويو. 10هين کان 13هين صدي عيسويء تائين يوناني ڪمن جي بحالي ۽ انضمام ۽ مغربي يورپ ۾ اسلامي تحقيقات مغرب ۾ قدرتي فلسفي جي سکيا کي بحال ڪيو. ابتدائي سائنس جون روايتون قديم هندستان ۾ ۽ الڳ الڳ قديم چين ۾ به ترقي ڪيون ويون، چيني ماڊل مغربي تحقيق کان اڳ ويٽنام، ڪوريا ۽ جاپان کي متاثر ڪيو. ميسو آمريڪا جي پري-ڪولمبيئن دور جي ماڻھن ۾، زاپوتيڪ تمدن، ڪئلينڊر تيار ڪرڻ لاءِ فلڪيات ۽ رياضي جي پنھنجي پھرين ڄاتل سڃاتل روايتن کي قائم ڪيو، ان کان پوءِ ٻيون تمدن جهڙوڪ مايا. {{Box-footer}} {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{Box-header colour|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{transclude random excerpt |The Voyage of the Beagle |Great chain of being |Luminiferous aether |French Academy of Sciences |Einstein–Szilárd letter |Inherit the Wind (play) |Deutsche Physik |Tychonic system |Paradigm shift |Conflict thesis |Archaeoastronomy |Tests of general relativity |Lysenkoism |Space Race |German nuclear weapons program |History of biology |History of military technology |Women in science |Cabinets of curiosities |Electrochemistry |History of physics |Creation–evolution controversy |History of paleontology |History of evolutionary thought |Big Science |Romanticism in science |Manhattan Project |Celestial spheres |Strategic Defense Initiative |Timeline of chemistry |Astronomical symbols |History of molecular theory |History of chemistry |Chemical revolution |Ferrous metallurgy |Discovery Expedition |Social history of viruses |On the Origin of Species |History of evolutionary thought |History of timekeeping devices |Science in the medieval Islamic world |Fizeau–Foucault apparatus |Discovery of nuclear fission |History of agriculture |History of paleontology |Aristotle's biology |Science and technology of the Han dynasty |History of artificial intelligence |History of the metric system |Condemnations of 1210–1277 |Dynamics of the celestial spheres |History of Mars observation |Physical cosmology |History of genetics |History of science in early cultures |History of science and technology in Africa |History of science and technology in China |History of science and technology in the Indian subcontinent |Lives of the Most Eminent Literary and Scientific Men |History of medicine |History of virology |History of astronomy |Classical element | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Selected image}} {{Transclude random subpage|max=35|subpage=Picture}} {{Box-footer|[[Portal:History of science/Picture|More selected images]]}} {{Random portal component|max=6|header=Did you know|footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} <!-- RIGHT COLUMN --> |2= {{Box-header colour|Selected Biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Isaac Newton |2=Thomas Edison |3=Luther Burbank |4=Benjamin Franklin |5=Charles Babbage |6=John Harrison |7=Ptolemy |8=Vannevar Bush |9=Joseph Lister |10=Charles Darwin |11=Hippocrates |12=Barbara McClintock |13=Edward Drinker Cope |14=Alfred Russel Wallace |15=Johannes Kepler |16=Edward Teller |17=Enrico Fermi |18=James Chadwick |19=Leonhard Euler |20=Niels Bohr |21=Rachel Carson |22=Shen Kuo |23=G. Ledyard Stebbins |24=Zhang Heng |25=Mark Oliphant |26=Francis Willughby |27=Louis Slotin |28=Joseph Priestley |29=James B. Conant |30=Mary Anning |31=Georg Forster |32=Albert Einstein |33=Galileo Galilei |34=James Clerk Maxwell |35=Nikola Tesla |36=Arthur Compton |37=Glenn T. Seaborg |38=Hans Bethe |39=Srinivasa Ramanujan |40=Marie Curie |41=Emilio Segrè |42=Friedrich Accum |43=George Kistiakowsky |44=Bruno Rossi |45=Alan Turing |46=Maria Goeppert Mayer |47=John von Neumann |48=Asa Gray |49=Su Song |50=Klaus Fuchs |51=Lorna Arnold |52=C. Doris Hellman |53=Muhammad al-Qunawi |54=Richard Hamming |55=Robert Hooke |56=Theophrastus |57=Tycho Brahe |58=Gottfried Wilhelm Leibniz |59=Francis Crick |60=Alexander von Humboldt |61=Antoine Lavoisier |62=René Descartes |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Selected anniversaries}} {{/Selected anniversaries/{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}}} {{Box-footer|[[Portal:History of science/Selected anniversaries/{{CURRENTMONTHNAME}}|More anniversaries...]]}} {{Box-header colour|Related portals}} {{/Portals}} {{Box-footer}} }} <!-- BOTTOM --> {{clear}} {{Box-header colour|Topics}} {{Plain navboxes|content= {{Template:{{PAGENAME}}|state=expanded}} }} {{Box-footer}} {{/box-header|General images}} {{center|<small>'''The following are images from various history of science-related articles on Wikipedia.'''</small>}} {{Transclude files as random slideshow | History of science in early cultures | History of science in classical antiquity | Science in the medieval Islamic world | Scientific Revolution }} {{Box-footer}} {{Box-header colour | Subcategories}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Things you can do}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} {{Portal navbar no header2}} {{Purgepage}} </div> [[Category:Science portals|History of Science]] [[Category:History portals|History of Science]] [[Category:History of science|ρ]] [[Category:WikiProject History of Science|ρ]] [[Category:Redirect targets of redirected portals with existing subpages]] [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:تاريخ]] gmd3thxcnncube8j6ybhqoud1st69p0 295140 295139 2024-11-06T06:14:42Z Ibne maryam 17680 295140 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2024) هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن، ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن خودڪار ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪريو. {{portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color=black; padding:5px;"> '''باب:سائنس جي تاريخ''' '''{{PAGENAME}}''' سائنس جي تاريخ قديم زماني کان وٺي اڄ تائين سائنس جي ترقيءَ تي مشتمل آهي. اهو سائنس جي سڀني ٽن وڏن شاخن تي مشتمل آهي: قدرتي، سماجي ۽ رسمي سائنس. پروٽوسائنس، ابتدائي علوم ۽ قدرتي فلسفا جهڙوڪ ڪيميا ۽ علم نجوم جي دور ۾ ڪانسي جي دور، لوهه جو دور، ڪلاسيڪل آڳاٽي دور ۽ وچين دور ۾ سائنس جي باضابطه مضمونن جي قيام کان پوءِ روشن خياليءَ جي دور ۾ ابتدائي جديد دور ۾ زوال پذير ٿيا. سائنس جي ابتدائي جڙ کي قديم مصر ۽ ميسوپوٽيميا جي چوڌاري 3000 کان 1200 قبل مسيح تائين ڳولي سگهجي ٿو. رياضيات، فلڪيات ۽ طب ۾ انهن تهذيبن جي مدد بعد ۾ يوناني قدرتي فلسفي تي اثر پيو، جنهن ۾ طبعي دنيا ۾ قدرتي سببن جي بنياد تي واقعن جي وضاحت ڪرڻ لاءِ رسمي ڪوششون ڪيون ويون. مغربي رومن سلطنت جي زوال کان پوء، دنيا جي يوناني تصورات جي ڄاڻ لاطيني ڳالهائيندڙ مغربي يورپ ۾ وچين صدين جي شروعاتي صدين (400 کان 1000 عيسوي) دوران خراب ٿي وئي، پر يوناني ڳالهائيندڙ بازنطيني سلطنت ۾ ترقي جاري رهي. يوناني نصوص جي ترجمن جي مدد سان، قديم يونان جو ڪائنات جي باري ۾ نڪته نظر محفوظ ڪيو ويو ۽ اسلامي سونهري دور جي دوران عربي ڳالهائيندڙ مسلم دنيا ۾ جذب ​​ڪيو ويو. 10هين کان 13هين صدي عيسويء تائين يوناني ڪمن جي بحالي ۽ انضمام ۽ مغربي يورپ ۾ اسلامي تحقيقات مغرب ۾ قدرتي فلسفي جي سکيا کي بحال ڪيو. ابتدائي سائنس جون روايتون قديم هندستان ۾ ۽ الڳ الڳ قديم چين ۾ به ترقي ڪيون ويون، چيني ماڊل مغربي تحقيق کان اڳ ويٽنام، ڪوريا ۽ جاپان کي متاثر ڪيو. ميسو آمريڪا جي پري-ڪولمبيئن دور جي ماڻھن ۾، زاپوتيڪ تمدن، ڪئلينڊر تيار ڪرڻ لاءِ فلڪيات ۽ رياضي جي پنھنجي پھرين ڄاتل سڃاتل روايتن کي قائم ڪيو، ان کان پوءِ ٻيون تمدن جهڙوڪ مايا. {{Box-footer}} {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{Box-header colour|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{transclude random excerpt |The Voyage of the Beagle |Great chain of being |Luminiferous aether |French Academy of Sciences |Einstein–Szilárd letter |Inherit the Wind (play) |Deutsche Physik |Tychonic system |Paradigm shift |Conflict thesis |Archaeoastronomy |Tests of general relativity |Lysenkoism |Space Race |German nuclear weapons program |History of biology |History of military technology |Women in science |Cabinets of curiosities |Electrochemistry |History of physics |Creation–evolution controversy |History of paleontology |History of evolutionary thought |Big Science |Romanticism in science |Manhattan Project |Celestial spheres |Strategic Defense Initiative |Timeline of chemistry |Astronomical symbols |History of molecular theory |History of chemistry |Chemical revolution |Ferrous metallurgy |Discovery Expedition |Social history of viruses |On the Origin of Species |History of evolutionary thought |History of timekeeping devices |Science in the medieval Islamic world |Fizeau–Foucault apparatus |Discovery of nuclear fission |History of agriculture |History of paleontology |Aristotle's biology |Science and technology of the Han dynasty |History of artificial intelligence |History of the metric system |Condemnations of 1210–1277 |Dynamics of the celestial spheres |History of Mars observation |Physical cosmology |History of genetics |History of science in early cultures |History of science and technology in Africa |History of science and technology in China |History of science and technology in the Indian subcontinent |Lives of the Most Eminent Literary and Scientific Men |History of medicine |History of virology |History of astronomy |Classical element | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Selected image}} {{Transclude random subpage|max=35|subpage=Picture}} {{Box-footer|[[Portal:History of science/Picture|More selected images]]}} {{Random portal component|max=6|header=Did you know|footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} <!-- RIGHT COLUMN --> |2= {{Box-header colour|Selected Biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Isaac Newton |2=Thomas Edison |3=Luther Burbank |4=Benjamin Franklin |5=Charles Babbage |6=John Harrison |7=Ptolemy |8=Vannevar Bush |9=Joseph Lister |10=Charles Darwin |11=Hippocrates |12=Barbara McClintock |13=Edward Drinker Cope |14=Alfred Russel Wallace |15=Johannes Kepler |16=Edward Teller |17=Enrico Fermi |18=James Chadwick |19=Leonhard Euler |20=Niels Bohr |21=Rachel Carson |22=Shen Kuo |23=G. Ledyard Stebbins |24=Zhang Heng |25=Mark Oliphant |26=Francis Willughby |27=Louis Slotin |28=Joseph Priestley |29=James B. Conant |30=Mary Anning |31=Georg Forster |32=Albert Einstein |33=Galileo Galilei |34=James Clerk Maxwell |35=Nikola Tesla |36=Arthur Compton |37=Glenn T. Seaborg |38=Hans Bethe |39=Srinivasa Ramanujan |40=Marie Curie |41=Emilio Segrè |42=Friedrich Accum |43=George Kistiakowsky |44=Bruno Rossi |45=Alan Turing |46=Maria Goeppert Mayer |47=John von Neumann |48=Asa Gray |49=Su Song |50=Klaus Fuchs |51=Lorna Arnold |52=C. Doris Hellman |53=Muhammad al-Qunawi |54=Richard Hamming |55=Robert Hooke |56=Theophrastus |57=Tycho Brahe |58=Gottfried Wilhelm Leibniz |59=Francis Crick |60=Alexander von Humboldt |61=Antoine Lavoisier |62=René Descartes |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Selected anniversaries}} {{/Selected anniversaries/{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}}} {{Box-footer|[[Portal:History of science/Selected anniversaries/{{CURRENTMONTHNAME}}|More anniversaries...]]}} {{Box-header colour|Related portals}} {{/Portals}} {{Box-footer}} }} <!-- BOTTOM --> {{clear}} {{Box-header colour|Topics}} {{Plain navboxes|content= {{Template:{{PAGENAME}}|state=expanded}} }} {{Box-footer}} {{/box-header|General images}} {{center|<small>'''The following are images from various history of science-related articles on Wikipedia.'''</small>}} {{Transclude files as random slideshow | History of science in early cultures | History of science in classical antiquity | Science in the medieval Islamic world | Scientific Revolution }} {{Box-footer}} {{Box-header colour | Subcategories}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Things you can do}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} {{Portal navbar no header2}} {{Purgepage}} </div> [[Category:Science portals|History of Science]] [[Category:History portals|History of Science]] [[Category:History of science|ρ]] [[Category:WikiProject History of Science|ρ]] [[Category:Redirect targets of redirected portals with existing subpages]] [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:تاريخ]] tupyzg1cyw21pwa0rxwgid226m8ymai 295141 295140 2024-11-06T06:15:01Z Ibne maryam 17680 295141 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2024) هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن، ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن خودڪار ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪريو. {{portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color=black; padding:5px;"> '''باب:سائنس جي تاريخ''' '''{{PAGENAME}}''' سائنس جي تاريخ قديم زماني کان وٺي اڄ تائين سائنس جي ترقيءَ تي مشتمل آهي. اهو سائنس جي سڀني ٽن وڏن شاخن تي مشتمل آهي: قدرتي، سماجي ۽ رسمي سائنس. پروٽوسائنس، ابتدائي علوم ۽ قدرتي فلسفا جهڙوڪ ڪيميا ۽ علم نجوم جي دور ۾ ڪانسي جي دور، لوهه جو دور، ڪلاسيڪل آڳاٽي دور ۽ وچين دور ۾ سائنس جي باضابطه مضمونن جي قيام کان پوءِ روشن خياليءَ جي دور ۾ ابتدائي جديد دور ۾ زوال پذير ٿيا. سائنس جي ابتدائي جڙ کي قديم مصر ۽ ميسوپوٽيميا جي چوڌاري 3000 کان 1200 قبل مسيح تائين ڳولي سگهجي ٿو. رياضيات، فلڪيات ۽ طب ۾ انهن تهذيبن جي مدد بعد ۾ يوناني قدرتي فلسفي تي اثر پيو، جنهن ۾ طبعي دنيا ۾ قدرتي سببن جي بنياد تي واقعن جي وضاحت ڪرڻ لاءِ رسمي ڪوششون ڪيون ويون. مغربي رومن سلطنت جي زوال کان پوء، دنيا جي يوناني تصورات جي ڄاڻ لاطيني ڳالهائيندڙ مغربي يورپ ۾ وچين صدين جي شروعاتي صدين (400 کان 1000 عيسوي) دوران خراب ٿي وئي، پر يوناني ڳالهائيندڙ بازنطيني سلطنت ۾ ترقي جاري رهي. يوناني نصوص جي ترجمن جي مدد سان، قديم يونان جو ڪائنات جي باري ۾ نڪته نظر محفوظ ڪيو ويو ۽ اسلامي سونهري دور جي دوران عربي ڳالهائيندڙ مسلم دنيا ۾ جذب ​​ڪيو ويو. 10هين کان 13هين صدي عيسويء تائين يوناني ڪمن جي بحالي ۽ انضمام ۽ مغربي يورپ ۾ اسلامي تحقيقات مغرب ۾ قدرتي فلسفي جي سکيا کي بحال ڪيو. ابتدائي سائنس جون روايتون قديم هندستان ۾ ۽ الڳ الڳ قديم چين ۾ به ترقي ڪيون ويون، چيني ماڊل مغربي تحقيق کان اڳ ويٽنام، ڪوريا ۽ جاپان کي متاثر ڪيو. ميسو آمريڪا جي پري-ڪولمبيئن دور جي ماڻھن ۾، زاپوتيڪ تمدن، ڪئلينڊر تيار ڪرڻ لاءِ فلڪيات ۽ رياضي جي پنھنجي پھرين ڄاتل سڃاتل روايتن کي قائم ڪيو، ان کان پوءِ ٻيون تمدن جهڙوڪ مايا. {{Box-footer}} {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{Box-header colour|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{transclude random excerpt |The Voyage of the Beagle |Great chain of being |Luminiferous aether |French Academy of Sciences |Einstein–Szilárd letter |Inherit the Wind (play) |Deutsche Physik |Tychonic system |Paradigm shift |Conflict thesis |Archaeoastronomy |Tests of general relativity |Lysenkoism |Space Race |German nuclear weapons program |History of biology |History of military technology |Women in science |Cabinets of curiosities |Electrochemistry |History of physics |Creation–evolution controversy |History of paleontology |History of evolutionary thought |Big Science |Romanticism in science |Manhattan Project |Celestial spheres |Strategic Defense Initiative |Timeline of chemistry |Astronomical symbols |History of molecular theory |History of chemistry |Chemical revolution |Ferrous metallurgy |Discovery Expedition |Social history of viruses |On the Origin of Species |History of evolutionary thought |History of timekeeping devices |Science in the medieval Islamic world |Fizeau–Foucault apparatus |Discovery of nuclear fission |History of agriculture |History of paleontology |Aristotle's biology |Science and technology of the Han dynasty |History of artificial intelligence |History of the metric system |Condemnations of 1210–1277 |Dynamics of the celestial spheres |History of Mars observation |Physical cosmology |History of genetics |History of science in early cultures |History of science and technology in Africa |History of science and technology in China |History of science and technology in the Indian subcontinent |Lives of the Most Eminent Literary and Scientific Men |History of medicine |History of virology |History of astronomy |Classical element | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Selected image}} {{Transclude random subpage|max=35|subpage=Picture}} {{Box-footer|[[Portal:History of science/Picture|More selected images]]}} {{Random portal component|max=6|header=Did you know|footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} <!-- RIGHT COLUMN --> |2= {{Box-header colour|Selected Biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Isaac Newton |2=Thomas Edison |3=Luther Burbank |4=Benjamin Franklin |5=Charles Babbage |6=John Harrison |7=Ptolemy |8=Vannevar Bush |9=Joseph Lister |10=Charles Darwin |11=Hippocrates |12=Barbara McClintock |13=Edward Drinker Cope |14=Alfred Russel Wallace |15=Johannes Kepler |16=Edward Teller |17=Enrico Fermi |18=James Chadwick |19=Leonhard Euler |20=Niels Bohr |21=Rachel Carson |22=Shen Kuo |23=G. Ledyard Stebbins |24=Zhang Heng |25=Mark Oliphant |26=Francis Willughby |27=Louis Slotin |28=Joseph Priestley |29=James B. Conant |30=Mary Anning |31=Georg Forster |32=Albert Einstein |33=Galileo Galilei |34=James Clerk Maxwell |35=Nikola Tesla |36=Arthur Compton |37=Glenn T. Seaborg |38=Hans Bethe |39=Srinivasa Ramanujan |40=Marie Curie |41=Emilio Segrè |42=Friedrich Accum |43=George Kistiakowsky |44=Bruno Rossi |45=Alan Turing |46=Maria Goeppert Mayer |47=John von Neumann |48=Asa Gray |49=Su Song |50=Klaus Fuchs |51=Lorna Arnold |52=C. Doris Hellman |53=Muhammad al-Qunawi |54=Richard Hamming |55=Robert Hooke |56=Theophrastus |57=Tycho Brahe |58=Gottfried Wilhelm Leibniz |59=Francis Crick |60=Alexander von Humboldt |61=Antoine Lavoisier |62=René Descartes |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Selected anniversaries}} {{/Selected anniversaries/{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}}} {{Box-footer|[[Portal:History of science/Selected anniversaries/{{CURRENTMONTHNAME}}|More anniversaries...]]}} {{Box-header colour|Related portals}} {{/Portals}} {{Box-footer}} }} <!-- BOTTOM --> {{clear}} {{Box-header colour|Topics}} {{Plain navboxes|content= {{Template:{{PAGENAME}}|state=expanded}} }} {{Box-footer}} {{/box-header|General images}} {{center|<small>'''The following are images from various history of science-related articles on Wikipedia.'''</small>}} {{Transclude files as random slideshow | History of science in early cultures | History of science in classical antiquity | Science in the medieval Islamic world | Scientific Revolution }} {{Box-footer}} {{Box-header colour | Subcategories}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Things you can do}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} {{Portal navbar no header2}} {{Purgepage}} </div> [[Category:Science portals|History of Science]] [[Category:History portals|History of Science]] [[Category:History of science|ρ]] [[Category:WikiProject History of Science|ρ]] [[Category:Redirect targets of redirected portals with existing subpages]] [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:تاريخ]] 75lies7nodsre66yzgegvnmuwf9hdzq 295142 295141 2024-11-06T06:15:14Z Ibne maryam 17680 295142 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2024) هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن، ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن خودڪار ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪريو. {{portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color=black; padding:5px;"> '''باب:سائنس جي تاريخ''' '''{{PAGENAME}}''' سائنس جي تاريخ قديم زماني کان وٺي اڄ تائين سائنس جي ترقيءَ تي مشتمل آهي. اهو سائنس جي سڀني ٽن وڏن شاخن تي مشتمل آهي: قدرتي، سماجي ۽ رسمي سائنس. پروٽوسائنس، ابتدائي علوم ۽ قدرتي فلسفا جهڙوڪ ڪيميا ۽ علم نجوم جي دور ۾ ڪانسي جي دور، لوهه جو دور، ڪلاسيڪل آڳاٽي دور ۽ وچين دور ۾ سائنس جي باضابطه مضمونن جي قيام کان پوءِ روشن خياليءَ جي دور ۾ ابتدائي جديد دور ۾ زوال پذير ٿيا. سائنس جي ابتدائي جڙ کي قديم مصر ۽ ميسوپوٽيميا جي چوڌاري 3000 کان 1200 قبل مسيح تائين ڳولي سگهجي ٿو. رياضيات، فلڪيات ۽ طب ۾ انهن تهذيبن جي مدد بعد ۾ يوناني قدرتي فلسفي تي اثر پيو، جنهن ۾ طبعي دنيا ۾ قدرتي سببن جي بنياد تي واقعن جي وضاحت ڪرڻ لاءِ رسمي ڪوششون ڪيون ويون. مغربي رومن سلطنت جي زوال کان پوء، دنيا جي يوناني تصورات جي ڄاڻ لاطيني ڳالهائيندڙ مغربي يورپ ۾ وچين صدين جي شروعاتي صدين (400 کان 1000 عيسوي) دوران خراب ٿي وئي، پر يوناني ڳالهائيندڙ بازنطيني سلطنت ۾ ترقي جاري رهي. يوناني نصوص جي ترجمن جي مدد سان، قديم يونان جو ڪائنات جي باري ۾ نڪته نظر محفوظ ڪيو ويو ۽ اسلامي سونهري دور جي دوران عربي ڳالهائيندڙ مسلم دنيا ۾ جذب ​​ڪيو ويو. 10هين کان 13هين صدي عيسويء تائين يوناني ڪمن جي بحالي ۽ انضمام ۽ مغربي يورپ ۾ اسلامي تحقيقات مغرب ۾ قدرتي فلسفي جي سکيا کي بحال ڪيو. ابتدائي سائنس جون روايتون قديم هندستان ۾ ۽ الڳ الڳ قديم چين ۾ به ترقي ڪيون ويون، چيني ماڊل مغربي تحقيق کان اڳ ويٽنام، ڪوريا ۽ جاپان کي متاثر ڪيو. ميسو آمريڪا جي پري-ڪولمبيئن دور جي ماڻھن ۾، زاپوتيڪ تمدن، ڪئلينڊر تيار ڪرڻ لاءِ فلڪيات ۽ رياضي جي پنھنجي پھرين ڄاتل سڃاتل روايتن کي قائم ڪيو، ان کان پوءِ ٻيون تمدن جهڙوڪ مايا. {{Box-footer}} {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{Box-header colour|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{transclude random excerpt |The Voyage of the Beagle |Great chain of being |Luminiferous aether |French Academy of Sciences |Einstein–Szilárd letter |Inherit the Wind (play) |Deutsche Physik |Tychonic system |Paradigm shift |Conflict thesis |Archaeoastronomy |Tests of general relativity |Lysenkoism |Space Race |German nuclear weapons program |History of biology |History of military technology |Women in science |Cabinets of curiosities |Electrochemistry |History of physics |Creation–evolution controversy |History of paleontology |History of evolutionary thought |Big Science |Romanticism in science |Manhattan Project |Celestial spheres |Strategic Defense Initiative |Timeline of chemistry |Astronomical symbols |History of molecular theory |History of chemistry |Chemical revolution |Ferrous metallurgy |Discovery Expedition |Social history of viruses |On the Origin of Species |History of evolutionary thought |History of timekeeping devices |Science in the medieval Islamic world |Fizeau–Foucault apparatus |Discovery of nuclear fission |History of agriculture |History of paleontology |Aristotle's biology |Science and technology of the Han dynasty |History of artificial intelligence |History of the metric system |Condemnations of 1210–1277 |Dynamics of the celestial spheres |History of Mars observation |Physical cosmology |History of genetics |History of science in early cultures |History of science and technology in Africa |History of science and technology in China |History of science and technology in the Indian subcontinent |Lives of the Most Eminent Literary and Scientific Men |History of medicine |History of virology |History of astronomy |Classical element | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Selected image}} {{Transclude random subpage|max=35|subpage=Picture}} {{Box-footer|[[Portal:History of science/Picture|More selected images]]}} {{Random portal component|max=6|header=Did you know|footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} <!-- RIGHT COLUMN --> |2= {{Box-header colour|Selected Biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Isaac Newton |2=Thomas Edison |3=Luther Burbank |4=Benjamin Franklin |5=Charles Babbage |6=John Harrison |7=Ptolemy |8=Vannevar Bush |9=Joseph Lister |10=Charles Darwin |11=Hippocrates |12=Barbara McClintock |13=Edward Drinker Cope |14=Alfred Russel Wallace |15=Johannes Kepler |16=Edward Teller |17=Enrico Fermi |18=James Chadwick |19=Leonhard Euler |20=Niels Bohr |21=Rachel Carson |22=Shen Kuo |23=G. Ledyard Stebbins |24=Zhang Heng |25=Mark Oliphant |26=Francis Willughby |27=Louis Slotin |28=Joseph Priestley |29=James B. Conant |30=Mary Anning |31=Georg Forster |32=Albert Einstein |33=Galileo Galilei |34=James Clerk Maxwell |35=Nikola Tesla |36=Arthur Compton |37=Glenn T. Seaborg |38=Hans Bethe |39=Srinivasa Ramanujan |40=Marie Curie |41=Emilio Segrè |42=Friedrich Accum |43=George Kistiakowsky |44=Bruno Rossi |45=Alan Turing |46=Maria Goeppert Mayer |47=John von Neumann |48=Asa Gray |49=Su Song |50=Klaus Fuchs |51=Lorna Arnold |52=C. Doris Hellman |53=Muhammad al-Qunawi |54=Richard Hamming |55=Robert Hooke |56=Theophrastus |57=Tycho Brahe |58=Gottfried Wilhelm Leibniz |59=Francis Crick |60=Alexander von Humboldt |61=Antoine Lavoisier |62=René Descartes |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Selected anniversaries}} {{/Selected anniversaries/{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}}} {{Box-footer|[[Portal:History of science/Selected anniversaries/{{CURRENTMONTHNAME}}|More anniversaries...]]}} {{Box-header colour|Related portals}} {{/Portals}} {{Box-footer}} }} <!-- BOTTOM --> {{clear}} {{Box-header colour|Topics}} {{Plain navboxes|content= {{Template:{{PAGENAME}}|state=expanded}} }} {{Box-footer}} {{/box-header|General images}} {{center|<small>'''The following are images from various history of science-related articles on Wikipedia.'''</small>}} {{Transclude files as random slideshow | History of science in early cultures | History of science in classical antiquity | Science in the medieval Islamic world | Scientific Revolution }} {{Box-footer}} {{Box-header colour | Subcategories}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Things you can do}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} {{Portal navbar no header2}} {{Purgepage}} </div> [[Category:Science portals|History of Science]] [[Category:History portals|History of Science]] [[Category:History of science|ρ]] [[Category:WikiProject History of Science|ρ]] [[Category:Redirect targets of redirected portals with existing subpages]] [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:تاريخ]] 6giylb72ykhq4kathiszvpyd77z5q3d 295143 295142 2024-11-06T06:21:49Z Ibne maryam 17680 295143 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2024) هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن، ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن خودڪار ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪريو. {{portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color=black; padding:5px;"> '''باب:سائنس جي تاريخ''' '''{{PAGENAME}}''' سائنس جي تاريخ قديم زماني کان وٺي اڄ تائين سائنس جي ترقيءَ تي مشتمل آهي. اهو سائنس جي سڀني ٽن وڏن شاخن تي مشتمل آهي: قدرتي، سماجي ۽ رسمي سائنس. پروٽوسائنس، ابتدائي علوم ۽ قدرتي فلسفا جهڙوڪ ڪيميا ۽ علم نجوم جي دور ۾ ڪانسي جي دور، لوهه جو دور، ڪلاسيڪل آڳاٽي دور ۽ وچين دور ۾ سائنس جي باضابطه مضمونن جي قيام کان پوءِ روشن خياليءَ جي دور ۾ ابتدائي جديد دور ۾ زوال پذير ٿيا. سائنس جي ابتدائي جڙ کي قديم مصر ۽ ميسوپوٽيميا جي چوڌاري 3000 کان 1200 قبل مسيح تائين ڳولي سگهجي ٿو. رياضيات، فلڪيات ۽ طب ۾ انهن تهذيبن جي مدد بعد ۾ يوناني قدرتي فلسفي تي اثر پيو، جنهن ۾ طبعي دنيا ۾ قدرتي سببن جي بنياد تي واقعن جي وضاحت ڪرڻ لاءِ رسمي ڪوششون ڪيون ويون. مغربي رومن سلطنت جي زوال کان پوء، دنيا جي يوناني تصورات جي ڄاڻ لاطيني ڳالهائيندڙ مغربي يورپ ۾ وچين صدين جي شروعاتي صدين (400 کان 1000 عيسوي) دوران خراب ٿي وئي، پر يوناني ڳالهائيندڙ بازنطيني سلطنت ۾ ترقي جاري رهي. يوناني نصوص جي ترجمن جي مدد سان، قديم يونان جو ڪائنات جي باري ۾ نڪته نظر محفوظ ڪيو ويو ۽ اسلامي سونهري دور جي دوران عربي ڳالهائيندڙ مسلم دنيا ۾ جذب ​​ڪيو ويو. 10هين کان 13هين صدي عيسويء تائين يوناني ڪمن جي بحالي ۽ انضمام ۽ مغربي يورپ ۾ اسلامي تحقيقات مغرب ۾ قدرتي فلسفي جي سکيا کي بحال ڪيو. ابتدائي سائنس جون روايتون قديم هندستان ۾ ۽ الڳ الڳ قديم چين ۾ به ترقي ڪيون ويون، چيني ماڊل مغربي تحقيق کان اڳ ويٽنام، ڪوريا ۽ جاپان کي متاثر ڪيو. ميسو آمريڪا جي پري-ڪولمبيئن دور جي ماڻھن ۾، زاپوتيڪ تمدن، ڪئلينڊر تيار ڪرڻ لاءِ فلڪيات ۽ رياضي جي پنھنجي پھرين ڄاتل سڃاتل روايتن کي قائم ڪيو ۽ ان کان پوءِ ٻيون تهذيبون جهڙوڪ مايا تهذيب آئيون. 16هين کان 17هين صدي جي يورپ ۾ سائنسي انقلاب دوران قدرتي فلسفو تبديل ٿي ويو، جيئن نوان خيال ۽ دريافتون اڳئين يوناني تصورن ۽ روايتن کان پري ٿي ويون. نئين سائنس جيڪا اُڀري پنهنجي دنيا جي نظر ۾ وڌيڪ مشيني هئي، رياضي سان وڌيڪ جڙيل ۽ وڌيڪ قابل اعتماد ۽ کليل هئي، ڇاڪاڻ ته ان جو علم هڪ نئين بيان ڪيل سائنسي طريقي تي ٻڌل هو. ايندڙ صدين ۾ وڌيڪ ”انقلاب“ جلد ئي پٺيان آيا. 18هين صديءَ جي ڪيميائي انقلاب، مثال طور، ڪيميا لاءِ نوان مقداري طريقا ۽ ماپون متعارف ڪرايون. 19هين صدي عيسويء ۾، توانائي جي تحفظ، ڌرتيء جي عمر ۽ ارتقاء جي حوالي سان نوان نقطا ڌيان ۾ آيا ۽ 20 صدي ۾، جينيات ۽ فزڪس ۾ نئين دريافتون نون ذيلي شعبن جهڙوڪ ماليڪيولر بائلاجي ۽ پارٽيڪل فزڪس جا بنياد رکيا. ان کان علاوه، صنعتي ۽ فوجي خدشات سان گڏوگڏ نئين تحقيق جي ڪوششن جي وڌندڙ پيچيدگي "وڏي سائنس" جي دور ۾، خاص طور تي ٻئي مهاڀاري جنگ کان پوء، وجود ۾ آئي. {{Box-footer}} {{Purge link portals}} <!-- This is the show new selections clickable link --> <!-- LEFT COLUMN --> {{Flex columns |1 = {{Box-header colour|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{transclude random excerpt |The Voyage of the Beagle |Great chain of being |Luminiferous aether |French Academy of Sciences |Einstein–Szilárd letter |Inherit the Wind (play) |Deutsche Physik |Tychonic system |Paradigm shift |Conflict thesis |Archaeoastronomy |Tests of general relativity |Lysenkoism |Space Race |German nuclear weapons program |History of biology |History of military technology |Women in science |Cabinets of curiosities |Electrochemistry |History of physics |Creation–evolution controversy |History of paleontology |History of evolutionary thought |Big Science |Romanticism in science |Manhattan Project |Celestial spheres |Strategic Defense Initiative |Timeline of chemistry |Astronomical symbols |History of molecular theory |History of chemistry |Chemical revolution |Ferrous metallurgy |Discovery Expedition |Social history of viruses |On the Origin of Species |History of evolutionary thought |History of timekeeping devices |Science in the medieval Islamic world |Fizeau–Foucault apparatus |Discovery of nuclear fission |History of agriculture |History of paleontology |Aristotle's biology |Science and technology of the Han dynasty |History of artificial intelligence |History of the metric system |Condemnations of 1210–1277 |Dynamics of the celestial spheres |History of Mars observation |Physical cosmology |History of genetics |History of science in early cultures |History of science and technology in Africa |History of science and technology in China |History of science and technology in the Indian subcontinent |Lives of the Most Eminent Literary and Scientific Men |History of medicine |History of virology |History of astronomy |Classical element | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Selected image}} {{Transclude random subpage|max=35|subpage=Picture}} {{Box-footer|[[Portal:History of science/Picture|More selected images]]}} {{Random portal component|max=6|header=Did you know|footer=More did you know facts|subpage=Did you know}} <!-- RIGHT COLUMN --> |2= {{Box-header colour|Selected Biography {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Isaac Newton |2=Thomas Edison |3=Luther Burbank |4=Benjamin Franklin |5=Charles Babbage |6=John Harrison |7=Ptolemy |8=Vannevar Bush |9=Joseph Lister |10=Charles Darwin |11=Hippocrates |12=Barbara McClintock |13=Edward Drinker Cope |14=Alfred Russel Wallace |15=Johannes Kepler |16=Edward Teller |17=Enrico Fermi |18=James Chadwick |19=Leonhard Euler |20=Niels Bohr |21=Rachel Carson |22=Shen Kuo |23=G. Ledyard Stebbins |24=Zhang Heng |25=Mark Oliphant |26=Francis Willughby |27=Louis Slotin |28=Joseph Priestley |29=James B. Conant |30=Mary Anning |31=Georg Forster |32=Albert Einstein |33=Galileo Galilei |34=James Clerk Maxwell |35=Nikola Tesla |36=Arthur Compton |37=Glenn T. Seaborg |38=Hans Bethe |39=Srinivasa Ramanujan |40=Marie Curie |41=Emilio Segrè |42=Friedrich Accum |43=George Kistiakowsky |44=Bruno Rossi |45=Alan Turing |46=Maria Goeppert Mayer |47=John von Neumann |48=Asa Gray |49=Su Song |50=Klaus Fuchs |51=Lorna Arnold |52=C. Doris Hellman |53=Muhammad al-Qunawi |54=Richard Hamming |55=Robert Hooke |56=Theophrastus |57=Tycho Brahe |58=Gottfried Wilhelm Leibniz |59=Francis Crick |60=Alexander von Humboldt |61=Antoine Lavoisier |62=René Descartes |63= |64= |65= |66= |67= |68= |69= |70= |71= |72= |73= |74= |75= |76= |77= |78= |79= |80= |81= |82= |83= |84= |85= |86= |87= |88= |89= |90= |91= |92= |93= |94= |95= |96= |97= |98= |99= |100= | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=right | more= | errors= |list=List of selected biographies}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Selected anniversaries}} {{/Selected anniversaries/{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}}} {{Box-footer|[[Portal:History of science/Selected anniversaries/{{CURRENTMONTHNAME}}|More anniversaries...]]}} {{Box-header colour|Related portals}} {{/Portals}} {{Box-footer}} }} <!-- BOTTOM --> {{clear}} {{Box-header colour|Topics}} {{Plain navboxes|content= {{Template:{{PAGENAME}}|state=expanded}} }} {{Box-footer}} {{/box-header|General images}} {{center|<small>'''The following are images from various history of science-related articles on Wikipedia.'''</small>}} {{Transclude files as random slideshow | History of science in early cultures | History of science in classical antiquity | Science in the medieval Islamic world | Scientific Revolution }} {{Box-footer}} {{Box-header colour | Subcategories}} {{/Categories}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Things you can do}} {{/Opentask}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals | species=no | voy=no}} {{Box-footer}} {{Portal navbar no header2}} {{Purgepage}} </div> [[Category:Science portals|History of Science]] [[Category:History portals|History of Science]] [[Category:History of science|ρ]] [[Category:WikiProject History of Science|ρ]] [[Category:Redirect targets of redirected portals with existing subpages]] [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:تاريخ]] q8ua90nfzsle9ofxlw4jdrqs36kv24q 100 80366 295130 2024-11-06T05:47:09Z Ibne maryam 17680 نئون صفحو: [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] 295130 wikitext text/x-wiki [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] ov0fun6sted7p5tm2cntfn8b2myo3p2 295132 295130 2024-11-06T05:48:28Z Ibne maryam 17680 295132 wikitext text/x-wiki [[زمرو:ڌرتي سائنس]] qw4acc4nksaotznps45woqob0bxyxf1 295133 295132 2024-11-06T05:50:58Z Ibne maryam 17680 295133 wikitext text/x-wiki {{Portal maintenance status|date=June 2018|manual=yes|maintainer=RockMagnetist}} {{Portal description}} {{smalldiv|1={{Portals browsebar}}}} <!-- This portal was created using subst:box portal skeleton| the topic is Earth sciences| --> {{Box-header colour|<big>The Earth Sciences Portal</big>| colour=#FFE4B4 | mode= }} {{Portal image banner|File:NASA-Apollo8-Dec24-Earthrise.jpg | Earth seen from Moon |maxheight=170px |overflow=Hidden|croptop=43}} {{Transclude lead excerpt|Earth science | paragraphs=1-2 | files=0}} {{Box-footer}} {{Flex columns |1=<!-- LEFT COLUMN --> {{Box-header colour|Selected articles |colour=#FFE4B4}} <div style="font-size:105%;"> {{Transclude list item excerpts as random slideshow | paragraphs=1-2 | files=1 | more= | Portal:Earth sciences/Selected articles | }}</div> {{Box-footer}} {{Box-header colour|Did you know <small>(auto-generated)</small>|colour=#FFE4B4}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|47px]] {{Transclude selected recent additions|1=Earth science|2=Earth sciences|3=Geology|4=geologist|5=atmosphere|months=36|max=8}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|More did you know? {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|colour=#FFE4B4}} {{Random subpage|page=/DYK|start=1|end=9}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Related portals|colour=#FFE4B4}} {{Related portals|Geology|Geography|Global warming|History of science|Minerals|Oceans|Physics|Science|Systems science|Tornadoes|Tropical cyclones|Tsunamis|Volcanoes|World}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{Box-header colour|Selected images |colour=#FFE4B4}} {{Transclude files as random slideshow | Wikipedia:Featured pictures/Sciences/Geology | Portal:Earth sciences/Selected pictures }} {{Box-footer}} {{Box-header colour|In the news|noedit=yes |colour=#FFE4B4}} {{Transclude selected current events|%f[%a](Earth)%f[%A]|%f[%a](atmosphere)%f[%A]|biosphere|cave|ocean|glacier|tectonic|fossil|%f[%a](rock)%f[%A]|earthquake|volcano|geologist|geophysicist|mineral|not1=exoplanet|not2=astronomer|not3=clash|not4=tensions|not5=Mars}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Subcategories|colour=#FFE4B4}} [[File:Geodynamo Between Reversals.gif |36px|right|Category puzzle]] :<small>Select [►] to view subcategories</small> {{div col|colwidth=15em}} {{#tag:categorytree|Earth sciences}} {{div col end}} {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="float:right; width:100%"> {{Box-header colour|Related topics|colour=#FFE4B4}} {{/Related topics}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Quality content|colour=#FFE4B4}} {{/Featured content}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|WikiProjects|colour=#FFE4B4}} {{/WikiProjects}} {{Box-footer}} {{Box-header colour |Things you can do|colour=#FFE4B4}} {{/Things you can do}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|''Associated Wikimedia''|colour=#FFE4B4}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> {{Portal navbar no header2}} [[Category:Physical science portals|Earth sciences]] [[Category:Geology portals|*]] [[Category:Earth sciences|¤]] [[Category:Redirect targets of redirected portals with existing subpages]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] 3v0hs6ne3ws3iy05xspgrqr1qaviezf 295147 295133 2024-11-06T06:43:59Z Ibne maryam 17680 295147 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2018) مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو. {{Portal description}} {{smalldiv|1={{Portals browsebar}}}} <!-- This portal was created using subst:box portal skeleton| the topic is Earth sciences| --> {{Box-header colour| <big> باب:ڌرتي سائنس </big> | colour=#FFE4B4 | mode= }} {{Portal image banner|File:NASA-Apollo8-Dec24-Earthrise.jpg | Earth seen from Moon |maxheight=170px |overflow=Hidden|croptop=43}} {{Box-footer}} {{Flex columns |1=<!-- LEFT COLUMN --> {{Box-header colour|Selected articles |colour=#FFE4B4}} <div style="font-size:105%;"> {{Transclude list item excerpts as random slideshow | paragraphs=1-2 | files=1 | more= | Portal:Earth sciences/Selected articles | }}</div> {{Box-footer}} {{Box-header colour|Did you know <small>(auto-generated)</small>|colour=#FFE4B4}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|47px]] {{Transclude selected recent additions|1=Earth science|2=Earth sciences|3=Geology|4=geologist|5=atmosphere|months=36|max=8}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|More did you know? {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|colour=#FFE4B4}} {{Random subpage|page=/DYK|start=1|end=9}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Related portals|colour=#FFE4B4}} {{Related portals|Geology|Geography|Global warming|History of science|Minerals|Oceans|Physics|Science|Systems science|Tornadoes|Tropical cyclones|Tsunamis|Volcanoes|World}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{Box-header colour|Selected images |colour=#FFE4B4}} {{Transclude files as random slideshow | Wikipedia:Featured pictures/Sciences/Geology | Portal:Earth sciences/Selected pictures }} {{Box-footer}} {{Box-header colour|In the news|noedit=yes |colour=#FFE4B4}} {{Transclude selected current events|%f[%a](Earth)%f[%A]|%f[%a](atmosphere)%f[%A]|biosphere|cave|ocean|glacier|tectonic|fossil|%f[%a](rock)%f[%A]|earthquake|volcano|geologist|geophysicist|mineral|not1=exoplanet|not2=astronomer|not3=clash|not4=tensions|not5=Mars}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Subcategories|colour=#FFE4B4}} [[File:Geodynamo Between Reversals.gif |36px|right|Category puzzle]] :<small>Select [►] to view subcategories</small> {{div col|colwidth=15em}} {{#tag:categorytree|Earth sciences}} {{div col end}} {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="float:right; width:100%"> {{Box-header colour|Related topics|colour=#FFE4B4}} {{/Related topics}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Quality content|colour=#FFE4B4}} {{/Featured content}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|WikiProjects|colour=#FFE4B4}} {{/WikiProjects}} {{Box-footer}} {{Box-header colour |Things you can do|colour=#FFE4B4}} {{/Things you can do}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|''Associated Wikimedia''|colour=#FFE4B4}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> {{Portal navbar no header2}} [[Category:Physical science portals|Earth sciences]] [[Category:Geology portals|*]] [[Category:Earth sciences|¤]] [[Category:Redirect targets of redirected portals with existing subpages]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] 3a04y5w92q34zduhvak93gshpr0rq9x 295148 295147 2024-11-06T06:45:11Z Ibne maryam 17680 295148 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2018) مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو. {{Portal description}} {{ {{Box-header colour| <big> باب:ڌرتي سائنس </big> | colour=#FFE4B4 | mode= }} {{Portal image banner|File:NASA-Apollo8-Dec24-Earthrise.jpg | Earth seen from Moon |maxheight=170px |overflow=Hidden|croptop=43}} {{Box-footer}} {{Flex columns |1=<!-- LEFT COLUMN --> {{Box-header colour|Selected articles |colour=#FFE4B4}} <div style="font-size:105%;"> {{Transclude list item excerpts as random slideshow | paragraphs=1-2 | files=1 | more= | Portal:Earth sciences/Selected articles | }}</div> {{Box-footer}} {{Box-header colour|Did you know <small>(auto-generated)</small>|colour=#FFE4B4}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|47px]] {{Transclude selected recent additions|1=Earth science|2=Earth sciences|3=Geology|4=geologist|5=atmosphere|months=36|max=8}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|More did you know? {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|colour=#FFE4B4}} {{Random subpage|page=/DYK|start=1|end=9}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Related portals|colour=#FFE4B4}} {{Related portals|Geology|Geography|Global warming|History of science|Minerals|Oceans|Physics|Science|Systems science|Tornadoes|Tropical cyclones|Tsunamis|Volcanoes|World}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{Box-header colour|Selected images |colour=#FFE4B4}} {{Transclude files as random slideshow | Wikipedia:Featured pictures/Sciences/Geology | Portal:Earth sciences/Selected pictures }} {{Box-footer}} {{Box-header colour|In the news|noedit=yes |colour=#FFE4B4}} {{Transclude selected current events|%f[%a](Earth)%f[%A]|%f[%a](atmosphere)%f[%A]|biosphere|cave|ocean|glacier|tectonic|fossil|%f[%a](rock)%f[%A]|earthquake|volcano|geologist|geophysicist|mineral|not1=exoplanet|not2=astronomer|not3=clash|not4=tensions|not5=Mars}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Subcategories|colour=#FFE4B4}} [[File:Geodynamo Between Reversals.gif |36px|right|Category puzzle]] :<small>Select [►] to view subcategories</small> {{div col|colwidth=15em}} {{#tag:categorytree|Earth sciences}} {{div col end}} {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="float:right; width:100%"> {{Box-header colour|Related topics|colour=#FFE4B4}} {{/Related topics}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Quality content|colour=#FFE4B4}} {{/Featured content}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|WikiProjects|colour=#FFE4B4}} {{/WikiProjects}} {{Box-footer}} {{Box-header colour |Things you can do|colour=#FFE4B4}} {{/Things you can do}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|''Associated Wikimedia''|colour=#FFE4B4}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> {{Portal navbar no header2}} [[Category:Physical science portals|Earth sciences]] [[Category:Geology portals|*]] [[Category:Earth sciences|¤]] [[Category:Redirect targets of redirected portals with existing subpages]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] sdl9isswxpqpze6tabszgpomhpqaval 295149 295148 2024-11-06T06:46:28Z Ibne maryam 17680 295149 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2018) مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو. {{Portal description}} {{Box-header colour| <big> باب:ڌرتي سائنس </big> | colour=#FFE4B4 | mode= }} {{Box-footer}} {{Flex columns |1=<!-- LEFT COLUMN --> {{Box-header colour|Selected articles |colour=#FFE4B4}} <div style="font-size:105%;"> {{Transclude list item excerpts as random slideshow | paragraphs=1-2 | files=1 | more= | Portal:Earth sciences/Selected articles | }}</div> {{Box-footer}} {{Box-header colour|Did you know <small>(auto-generated)</small>|colour=#FFE4B4}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|47px]] {{Transclude selected recent additions|1=Earth science|2=Earth sciences|3=Geology|4=geologist|5=atmosphere|months=36|max=8}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|More did you know? {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|colour=#FFE4B4}} {{Random subpage|page=/DYK|start=1|end=9}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Related portals|colour=#FFE4B4}} {{Related portals|Geology|Geography|Global warming|History of science|Minerals|Oceans|Physics|Science|Systems science|Tornadoes|Tropical cyclones|Tsunamis|Volcanoes|World}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{Box-header colour|Selected images |colour=#FFE4B4}} {{Transclude files as random slideshow | Wikipedia:Featured pictures/Sciences/Geology | Portal:Earth sciences/Selected pictures }} {{Box-footer}} {{Box-header colour|In the news|noedit=yes |colour=#FFE4B4}} {{Transclude selected current events|%f[%a](Earth)%f[%A]|%f[%a](atmosphere)%f[%A]|biosphere|cave|ocean|glacier|tectonic|fossil|%f[%a](rock)%f[%A]|earthquake|volcano|geologist|geophysicist|mineral|not1=exoplanet|not2=astronomer|not3=clash|not4=tensions|not5=Mars}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Subcategories|colour=#FFE4B4}} [[File:Geodynamo Between Reversals.gif |36px|right|Category puzzle]] :<small>Select [►] to view subcategories</small> {{div col|colwidth=15em}} {{#tag:categorytree|Earth sciences}} {{div col end}} {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="float:right; width:100%"> {{Box-header colour|Related topics|colour=#FFE4B4}} {{/Related topics}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Quality content|colour=#FFE4B4}} {{/Featured content}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|WikiProjects|colour=#FFE4B4}} {{/WikiProjects}} {{Box-footer}} {{Box-header colour |Things you can do|colour=#FFE4B4}} {{/Things you can do}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|''Associated Wikimedia''|colour=#FFE4B4}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> {{Portal navbar no header2}} [[Category:Physical science portals|Earth sciences]] [[Category:Geology portals|*]] [[Category:Earth sciences|¤]] [[Category:Redirect targets of redirected portals with existing subpages]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] dhus3xb3py2fzk1xiukwv52zij2poz4 295150 295149 2024-11-06T06:47:35Z Ibne maryam 17680 295150 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2018) مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو. {{Portal description}} '''باب:ڌرتي سائنس''' {{Box-footer}} {{Flex columns |1=<!-- LEFT COLUMN --> {{Box-header colour|Selected articles |colour=#FFE4B4}} <div style="font-size:105%;"> {{Transclude list item excerpts as random slideshow | paragraphs=1-2 | files=1 | more= | Portal:Earth sciences/Selected articles | }}</div> {{Box-footer}} {{Box-header colour|Did you know <small>(auto-generated)</small>|colour=#FFE4B4}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|47px]] {{Transclude selected recent additions|1=Earth science|2=Earth sciences|3=Geology|4=geologist|5=atmosphere|months=36|max=8}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|More did you know? {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|colour=#FFE4B4}} {{Random subpage|page=/DYK|start=1|end=9}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Related portals|colour=#FFE4B4}} {{Related portals|Geology|Geography|Global warming|History of science|Minerals|Oceans|Physics|Science|Systems science|Tornadoes|Tropical cyclones|Tsunamis|Volcanoes|World}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{Box-header colour|Selected images |colour=#FFE4B4}} {{Transclude files as random slideshow | Wikipedia:Featured pictures/Sciences/Geology | Portal:Earth sciences/Selected pictures }} {{Box-footer}} {{Box-header colour|In the news|noedit=yes |colour=#FFE4B4}} {{Transclude selected current events|%f[%a](Earth)%f[%A]|%f[%a](atmosphere)%f[%A]|biosphere|cave|ocean|glacier|tectonic|fossil|%f[%a](rock)%f[%A]|earthquake|volcano|geologist|geophysicist|mineral|not1=exoplanet|not2=astronomer|not3=clash|not4=tensions|not5=Mars}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Subcategories|colour=#FFE4B4}} [[File:Geodynamo Between Reversals.gif |36px|right|Category puzzle]] :<small>Select [►] to view subcategories</small> {{div col|colwidth=15em}} {{#tag:categorytree|Earth sciences}} {{div col end}} {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="float:right; width:100%"> {{Box-header colour|Related topics|colour=#FFE4B4}} {{/Related topics}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Quality content|colour=#FFE4B4}} {{/Featured content}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|WikiProjects|colour=#FFE4B4}} {{/WikiProjects}} {{Box-footer}} {{Box-header colour |Things you can do|colour=#FFE4B4}} {{/Things you can do}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|''Associated Wikimedia''|colour=#FFE4B4}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> {{Portal navbar no header2}} [[Category:Physical science portals|Earth sciences]] [[Category:Geology portals|*]] [[Category:Earth sciences|¤]] [[Category:Redirect targets of redirected portals with existing subpages]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] 8yxu3y1bamh43mtpfgkjc33jyguktxx 295151 295150 2024-11-06T06:49:00Z Ibne maryam 17680 295151 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2018) مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو. {{Portal description}} '''باب:ڌرتي سائنس''' [[File:NASA-Apollo8-Dec24-Earthrise.jpg | Earth seen from Moon]] {{Box-footer}} {{Flex columns |1=<!-- LEFT COLUMN --> {{Box-header colour|Selected articles |colour=#FFE4B4}} <div style="font-size:105%;"> {{Transclude list item excerpts as random slideshow | paragraphs=1-2 | files=1 | more= | Portal:Earth sciences/Selected articles | }}</div> {{Box-footer}} {{Box-header colour|Did you know <small>(auto-generated)</small>|colour=#FFE4B4}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|47px]] {{Transclude selected recent additions|1=Earth science|2=Earth sciences|3=Geology|4=geologist|5=atmosphere|months=36|max=8}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|More did you know? {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|colour=#FFE4B4}} {{Random subpage|page=/DYK|start=1|end=9}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Related portals|colour=#FFE4B4}} {{Related portals|Geology|Geography|Global warming|History of science|Minerals|Oceans|Physics|Science|Systems science|Tornadoes|Tropical cyclones|Tsunamis|Volcanoes|World}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{Box-header colour|Selected images |colour=#FFE4B4}} {{Transclude files as random slideshow | Wikipedia:Featured pictures/Sciences/Geology | Portal:Earth sciences/Selected pictures }} {{Box-footer}} {{Box-header colour|In the news|noedit=yes |colour=#FFE4B4}} {{Transclude selected current events|%f[%a](Earth)%f[%A]|%f[%a](atmosphere)%f[%A]|biosphere|cave|ocean|glacier|tectonic|fossil|%f[%a](rock)%f[%A]|earthquake|volcano|geologist|geophysicist|mineral|not1=exoplanet|not2=astronomer|not3=clash|not4=tensions|not5=Mars}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Subcategories|colour=#FFE4B4}} [[File:Geodynamo Between Reversals.gif |36px|right|Category puzzle]] :<small>Select [►] to view subcategories</small> {{div col|colwidth=15em}} {{#tag:categorytree|Earth sciences}} {{div col end}} {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="float:right; width:100%"> {{Box-header colour|Related topics|colour=#FFE4B4}} {{/Related topics}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Quality content|colour=#FFE4B4}} {{/Featured content}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|WikiProjects|colour=#FFE4B4}} {{/WikiProjects}} {{Box-footer}} {{Box-header colour |Things you can do|colour=#FFE4B4}} {{/Things you can do}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|''Associated Wikimedia''|colour=#FFE4B4}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> {{Portal navbar no header2}} [[Category:Physical science portals|Earth sciences]] [[Category:Geology portals|*]] [[Category:Earth sciences|¤]] [[Category:Redirect targets of redirected portals with existing subpages]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] o8ls60w198zv2bk8q4qm2acnbncb6pn 295154 295151 2024-11-06T06:53:16Z Ibne maryam 17680 295154 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2018) مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو. {{Portal description}} '''باب:ڌرتي سائنس''' [[File:NASA-Apollo8-Dec24-Earthrise.jpg | Earth seen from Moon]] ڌرتيءَ جي سائنس يا ارضي سائنس ۾ ڌرتيءَ سان لاڳاپيل قدرتي سائنس جا سڀئي شعبا شامل آهن. هي سائنس جي هڪ شاخ آهي جيڪا طبيعي، ڪيميائي ۽ حياتياتي پيچيده آئن (Ions) ۽ ڌرتيءَ جي چئن شعبن جي هم وقت سازي سان تعلق رکي ٿي: بايوسفير، هائيڊرو اسفيئر/ڪريوسفيئر، ماحول ۽ جيوسفيئر (يا ليٿوسفيئر). ڌرتيءَ جي سائنس کي ارضيات جي هڪ شاخ سمجهي سگهجي ٿو پر تمام پراڻي تاريخ سان. {{Box-footer}} {{Flex columns |1=<!-- LEFT COLUMN --> {{Box-header colour|Selected articles |colour=#FFE4B4}} <div style="font-size:105%;"> {{Transclude list item excerpts as random slideshow | paragraphs=1-2 | files=1 | more= | Portal:Earth sciences/Selected articles | }}</div> {{Box-footer}} {{Box-header colour|Did you know <small>(auto-generated)</small>|colour=#FFE4B4}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|47px]] {{Transclude selected recent additions|1=Earth science|2=Earth sciences|3=Geology|4=geologist|5=atmosphere|months=36|max=8}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|More did you know? {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|colour=#FFE4B4}} {{Random subpage|page=/DYK|start=1|end=9}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Related portals|colour=#FFE4B4}} {{Related portals|Geology|Geography|Global warming|History of science|Minerals|Oceans|Physics|Science|Systems science|Tornadoes|Tropical cyclones|Tsunamis|Volcanoes|World}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{Box-header colour|Selected images |colour=#FFE4B4}} {{Transclude files as random slideshow | Wikipedia:Featured pictures/Sciences/Geology | Portal:Earth sciences/Selected pictures }} {{Box-footer}} {{Box-header colour|In the news|noedit=yes |colour=#FFE4B4}} {{Transclude selected current events|%f[%a](Earth)%f[%A]|%f[%a](atmosphere)%f[%A]|biosphere|cave|ocean|glacier|tectonic|fossil|%f[%a](rock)%f[%A]|earthquake|volcano|geologist|geophysicist|mineral|not1=exoplanet|not2=astronomer|not3=clash|not4=tensions|not5=Mars}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Subcategories|colour=#FFE4B4}} [[File:Geodynamo Between Reversals.gif |36px|right|Category puzzle]] :<small>Select [►] to view subcategories</small> {{div col|colwidth=15em}} {{#tag:categorytree|Earth sciences}} {{div col end}} {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="float:right; width:100%"> {{Box-header colour|Related topics|colour=#FFE4B4}} {{/Related topics}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Quality content|colour=#FFE4B4}} {{/Featured content}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|WikiProjects|colour=#FFE4B4}} {{/WikiProjects}} {{Box-footer}} {{Box-header colour |Things you can do|colour=#FFE4B4}} {{/Things you can do}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|''Associated Wikimedia''|colour=#FFE4B4}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> {{Portal navbar no header2}} [[Category:Physical science portals|Earth sciences]] [[Category:Geology portals|*]] [[Category:Earth sciences|¤]] [[Category:Redirect targets of redirected portals with existing subpages]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] 398bommgrp4drh37isy2txggkjzdpgh 295155 295154 2024-11-06T06:54:48Z Ibne maryam 17680 295155 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2024ع) مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو. {{Portal description}} '''باب:ڌرتي سائنس''' [[File:NASA-Apollo8-Dec24-Earthrise.jpg | Earth seen from Moon]] ڌرتيءَ جي سائنس يا ارضي سائنس ۾ ڌرتيءَ سان لاڳاپيل قدرتي سائنس جا سڀئي شعبا شامل آهن. هي سائنس جي هڪ شاخ آهي جيڪا طبيعي، ڪيميائي ۽ حياتياتي پيچيده آئن (Ions) ۽ ڌرتيءَ جي چئن شعبن جي هم وقت سازي سان تعلق رکي ٿي: بايوسفير، هائيڊرو اسفيئر/ڪريوسفيئر، ماحول ۽ جيوسفيئر (يا ليٿوسفيئر). ڌرتيءَ جي سائنس کي ارضيات جي هڪ شاخ سمجهي سگهجي ٿو پر تمام پراڻي تاريخ سان. {{Box-footer}} {{Flex columns |1=<!-- LEFT COLUMN --> {{Box-header colour|Selected articles |colour=#FFE4B4}} <div style="font-size:105%;"> {{Transclude list item excerpts as random slideshow | paragraphs=1-2 | files=1 | more= | Portal:Earth sciences/Selected articles | }}</div> {{Box-footer}} {{Box-header colour|Did you know <small>(auto-generated)</small>|colour=#FFE4B4}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|47px]] {{Transclude selected recent additions|1=Earth science|2=Earth sciences|3=Geology|4=geologist|5=atmosphere|months=36|max=8}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|More did you know? {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|colour=#FFE4B4}} {{Random subpage|page=/DYK|start=1|end=9}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Related portals|colour=#FFE4B4}} {{Related portals|Geology|Geography|Global warming|History of science|Minerals|Oceans|Physics|Science|Systems science|Tornadoes|Tropical cyclones|Tsunamis|Volcanoes|World}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{Box-header colour|Selected images |colour=#FFE4B4}} {{Transclude files as random slideshow | Wikipedia:Featured pictures/Sciences/Geology | Portal:Earth sciences/Selected pictures }} {{Box-footer}} {{Box-header colour|In the news|noedit=yes |colour=#FFE4B4}} {{Transclude selected current events|%f[%a](Earth)%f[%A]|%f[%a](atmosphere)%f[%A]|biosphere|cave|ocean|glacier|tectonic|fossil|%f[%a](rock)%f[%A]|earthquake|volcano|geologist|geophysicist|mineral|not1=exoplanet|not2=astronomer|not3=clash|not4=tensions|not5=Mars}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Subcategories|colour=#FFE4B4}} [[File:Geodynamo Between Reversals.gif |36px|right|Category puzzle]] :<small>Select [►] to view subcategories</small> {{div col|colwidth=15em}} {{#tag:categorytree|Earth sciences}} {{div col end}} {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="float:right; width:100%"> {{Box-header colour|Related topics|colour=#FFE4B4}} {{/Related topics}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Quality content|colour=#FFE4B4}} {{/Featured content}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|WikiProjects|colour=#FFE4B4}} {{/WikiProjects}} {{Box-footer}} {{Box-header colour |Things you can do|colour=#FFE4B4}} {{/Things you can do}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|''Associated Wikimedia''|colour=#FFE4B4}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> {{Portal navbar no header2}} [[Category:Physical science portals|Earth sciences]] [[Category:Geology portals|*]] [[Category:Earth sciences|¤]] [[Category:Redirect targets of redirected portals with existing subpages]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] pjlb1audb7wpfy96zt7wn0an1bzt0ry 295156 295155 2024-11-06T06:55:09Z Ibne maryam 17680 295156 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2024ع) مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو. {{Portal description}} '''باب:ڌرتي سائنس''' [[File:NASA-Apollo8-Dec24-Earthrise.jpg | Earth seen from Moon]] ڌرتيءَ جي سائنس يا ارضي سائنس ۾ ڌرتيءَ سان لاڳاپيل قدرتي سائنس جا سڀئي شعبا شامل آهن. هي سائنس جي هڪ شاخ آهي جيڪا طبيعي، ڪيميائي ۽ حياتياتي پيچيده آئن (Ions) ۽ ڌرتيءَ جي چئن شعبن جي هم وقت سازي سان تعلق رکي ٿي: بايوسفير، هائيڊرو اسفيئر/ڪريوسفيئر، ماحول ۽ جيوسفيئر (يا ليٿوسفيئر). ڌرتيءَ جي سائنس کي ارضيات جي هڪ شاخ سمجهي سگهجي ٿو پر تمام پراڻي تاريخ سان. {{Box-footer}} {{Flex columns |1=<!-- LEFT COLUMN --> {{Box-header colour|Selected articles |colour=#FFE4B4}} <div style="font-size:105%;"> {{Transclude list item excerpts as random slideshow | paragraphs=1-2 | files=1 | more= | Portal:Earth sciences/Selected articles | }}</div> {{Box-footer}} {{Box-header colour|Did you know <small>(auto-generated)</small>|colour=#FFE4B4}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|47px]] {{Transclude selected recent additions|1=Earth science|2=Earth sciences|3=Geology|4=geologist|5=atmosphere|months=36|max=8}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|More did you know? {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|colour=#FFE4B4}} {{Random subpage|page=/DYK|start=1|end=9}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Related portals|colour=#FFE4B4}} {{Related portals|Geology|Geography|Global warming|History of science|Minerals|Oceans|Physics|Science|Systems science|Tornadoes|Tropical cyclones|Tsunamis|Volcanoes|World}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{Box-header colour|Selected images |colour=#FFE4B4}} {{Transclude files as random slideshow | Wikipedia:Featured pictures/Sciences/Geology | Portal:Earth sciences/Selected pictures }} {{Box-footer}} {{Box-header colour|In the news|noedit=yes |colour=#FFE4B4}} {{Transclude selected current events|%f[%a](Earth)%f[%A]|%f[%a](atmosphere)%f[%A]|biosphere|cave|ocean|glacier|tectonic|fossil|%f[%a](rock)%f[%A]|earthquake|volcano|geologist|geophysicist|mineral|not1=exoplanet|not2=astronomer|not3=clash|not4=tensions|not5=Mars}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Subcategories|colour=#FFE4B4}} [[File:Geodynamo Between Reversals.gif |36px|right|Category puzzle]] :<small>Select [►] to view subcategories</small> {{div col|colwidth=15em}} {{#tag:categorytree|Earth sciences}} {{div col end}} {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="float:right; width:100%"> {{Box-header colour|Related topics|colour=#FFE4B4}} {{/Related topics}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|Quality content|colour=#FFE4B4}} {{/Featured content}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|WikiProjects|colour=#FFE4B4}} {{/WikiProjects}} {{Box-footer}} {{Box-header colour |Things you can do|colour=#FFE4B4}} {{/Things you can do}} {{Box-footer}} {{Box-header colour|''Associated Wikimedia''|colour=#FFE4B4}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> {{Portal navbar no header2}} [[Category:Physical science portals|Earth sciences]] [[Category:Geology portals|*]] [[Category:Earth sciences|¤]] [[Category:Redirect targets of redirected portals with existing subpages]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] 7r9yl7qmnu0hugi34zefe4zir7018bc 14 80367 295131 2024-11-06T05:47:58Z Ibne maryam 17680 نئون صفحو: [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سائنس]] 295131 wikitext text/x-wiki [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سائنس]] djotqdpdtioc0y4vnt3ooz0spqr707d 295236 295131 2024-11-06T11:44:21Z Ibne maryam 17680 295236 wikitext text/x-wiki [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:زميني سائنسون]] lixpnbi0dt6nqfkdbsio3y0ljngb4pp 295238 295236 2024-11-06T11:46:43Z Ibne maryam 17680 295238 wikitext text/x-wiki {{اصل مضمون|ڌرتي سائنس}} {{زمرو ڪامنز}} [[زمرو:علم طبعي سائنس]] [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:زميني سائنسون]] 8hsb1kvvvqx7f74q92a4sjky65fben1 295239 295238 2024-11-06T11:47:38Z Ibne maryam 17680 295239 wikitext text/x-wiki {{اصل مضمون|ڌرتي سائنس}} {{زمرو ڪامنز}} [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:علم طبعي سائنس]] gvpemvi61z6lnhpzcmv78dfvkjxe4gx 0 80368 295161 2024-11-06T07:46:17Z Ibne maryam 17680 صفحي "[[:en:Special:Redirect/revision/1252255689|Earth_science]]" جي شروعاتي ڀاڱي جو ترجمو ڪندي سرجيو ويو 295161 wikitext text/x-wiki [[File:DirkvdM_rocks.jpg|thumb|[[ڪوسٽا ريڪا]] ۾ هڪ جبل جي ڪريڪ جو چٽاني پاسو]] '''ڌرتيءَ جي سائنس (Earth Sciences)''' يا '''ارضي سائنس ۾''' [[ڌرتي|ڌرتيءَ]] سان لاڳاپيل [[فطرتي سائنس|قدرتي سائنس]] جا سڀئي شعبا شامل آهن. <ref>{{حوالو ويب|quote=2023-08-19}}</ref> هي سائنس جي هڪ شاخ آهي جيڪا طبيعي، ڪيميائي ۽ حياتياتي پيچيده آئن (Ions) ۽ ڌرتيءَ جي چئن شعبن جي هم وقت رابطن: [[حياتي جو دائرو|بايوسفير]] ، هائڊروسفيئر يا ڪرائيوسفيئر، [[وايومنڊل|ماحول]] ۽ جيوسفيئر يا ليٿوسفيئر، سان تعلق رکي ٿي. ڌرتي سائنس کي سيارن جي سائنس (Planetary Science) جو هڪ شعبو سمجھي سگھبو آهي، پر وڌيڪ اڳوڻي وقت کان. ojgcpyzbi6f1alwwtvu20qg811f4zlz 295163 295161 2024-11-06T08:28:14Z Ibne maryam 17680 295163 wikitext text/x-wiki [[File:DirkvdM_rocks.jpg|thumb|[[ڪوسٽا ريڪا]] ۾ هڪ جبل جي ڪريڪ جو چٽاني پاسو]] '''ڌرتيءَ جي سائنس (Earth Sciences)''' يا '''ارضي سائنس''' ۾ [[ڌرتي|ڌرتيءَ]] سان لاڳاپيل [[فطرتي سائنس|قدرتي سائنس]] جا سڀئي شعبا شامل آهن.<ref>{{حوالو ويب|quote=2023-08-19}}</ref> هي سائنس جي هڪ شاخ آهي جيڪا طبيعي، ڪيميائي ۽ حياتياتي پيچيده آئن (Ions) ۽ ڌرتيءَ جي چئن دائرن: [[حياتي جو دائرو]]، هائڊروسفيئر، [[وايومنڊل|فضائي دائرو]] ۽ جيوسفيئر، جي همه وقت رابطن سان تعلق رکي ٿي. ڌرتي سائنس کي سيارن جي سائنس (Planetary Science) جو هڪ شعبو به سمجھي سگھبو آهي، پر وڌيڪ اڳوڻي وقت کان. ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] [[زمرو:ڌرتي جي سائنس]] o4anmi1d9vkt93qxqz6pfxt9pf4hzyg 295166 295163 2024-11-06T08:45:56Z Ibne maryam 17680 295166 wikitext text/x-wiki [[File:DirkvdM_rocks.jpg|thumb|[[ڪوسٽا ريڪا]] ۾ هڪ جبل جي ڪريڪ جو چٽاني پاسو]] '''ڌرتيءَ جي سائنس (Earth Sciences)''' يا '''ارضي سائنس''' ۾ [[ڌرتي|ڌرتيءَ]] سان لاڳاپيل [[فطرتي سائنس|قدرتي سائنس]] جا سڀئي شعبا شامل آهن.<ref>{{حوالو ويب|quote=2023-08-19}}</ref> هي سائنس جي هڪ شاخ آهي جيڪا طبيعي، ڪيميائي ۽ حياتياتي پيچيده آئن (Ions) ۽ ڌرتيءَ جي چئن دائرن: [[حياتي جو دائرو]]، هائڊروسفيئر، [[وايومنڊل|فضائي دائرو]] ۽ جيوسفيئر، جي همه وقت رابطن سان تعلق رکي ٿي. ڌرتي سائنس کي سيارن جي سائنس (Planetary Science) جو هڪ شعبو به سمجھي سگھبو آهي، پر وڌيڪ اڳوڻي وقت کان. ==ارضيات== ==زمين جو اندريون== ==ماحولياتي سائنس== ==ڌرتيءَ جو مقناطيسي ميدان== ==هائيڊرولوجي== ==ماحوليات== اصل مضمون: [[ماحوليات]] ماحوليات حياتيات جو مطالعو آهي. هن ۾ فطرت ۽ ڪيئن جاندار شيون ڌرتيءَ ۽ هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ اچن ٿيون ۽ ان جي نتيجن جو مطالعو شامل آهي. اهو غور ڪري ٿو ته جاندار شيون ڪيئن وسيلن جهڙوڪ آڪسيجن، پاڻي ۽ ڌرتيء مان غذائي مواد پاڻ کي برقرار رکڻ لاء استعمال ڪن ٿيون. اهو پڻ غور ڪري ٿو ته ڪيئن انسان ۽ ٻيا جاندار فطرت ۾ تبديلين جو سبب بڻجن ٿا. ==فزيڪل جاگرافي== اصل مضمون: [[فزيڪل جاگرافي]] فزيڪل جاگرافي ڌرتيءَ جي نظامن ۽ ڪيئن اهي هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ هڪ واحد خودمختاري نظام جي حصي طور تي تعمل ڪن ٿيون، جو مطالعو آهي. ان ۾ فلڪيات، رياضياتي جاگرافي، موسميات، ارضيات، جيومورفولوجي، حياتيات، جاگرافي، پيڊولوجي ۽ مٽي جي جاگرافي شامل آهن. فزيڪل جاگرافي انساني جاگرافي، جيڪا ڌرتيء تي انساني آبادي جو مطالعو ڪري ٿي، کان مختلف آهي، جيتوڻيڪ ان ۾ ماحول تي انساني اثرات شامل آهن. ==ميٿڊولوجي== طريقا مختلف هوندا آهن ان تي منحصر آهي ته مضمونن جي نوعيت جو مطالعو ڪيو پيو وڃي. اڀياس عام طور تي ٽن ڀاڱن: مشاهدي، تجرباتي يا نظرياتي، مان هڪ ۾ اچي وڃن ٿا. ڌرتيءَ جا سائنسدان اڪثر ڪري نفيس ڪمپيوٽر تجزيا ڪندا آهن يا زميني واقعن جو مطالعو ڪرڻ لاءِ هڪ دلچسپ هنڌ (مثال طور انٽارڪٽيڪا يا گرم هنڌ واري ٻيٽن جي زنجير) جو دورو ڪندا آهن. ڌرتيءَ جي سائنس ۾ هڪ بنيادي خيال هڪجهڙائي پسنديءَ جو تصور آهي، جنهن ۾ چيو ويو آهي ته ”قديم جيولوجيڪل خصوصيتن جي تشريح فعال عملن کي سمجھڻ سان ڪئي ويندي آهي، جن کي آسانيءَ سان ڏٺو ويندو آهي." ٻين لفظن ۾، موجوده وقت ۾ ڪم تي ڪنهن به جاگرافيائي عمل ساڳئي طريقي سان جيولوجيڪ وقت ۾ ڪم ڪيو آهي. ==ڌرتيءَ جي گولا== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] [[زمرو:ڌرتي جي سائنس]] rsqtcie7omzsaf7mcuet86hl1bx99sm 295167 295166 2024-11-06T08:47:16Z Ibne maryam 17680 /* خارجي لنڪس */ 295167 wikitext text/x-wiki [[File:DirkvdM_rocks.jpg|thumb|[[ڪوسٽا ريڪا]] ۾ هڪ جبل جي ڪريڪ جو چٽاني پاسو]] '''ڌرتيءَ جي سائنس (Earth Sciences)''' يا '''ارضي سائنس''' ۾ [[ڌرتي|ڌرتيءَ]] سان لاڳاپيل [[فطرتي سائنس|قدرتي سائنس]] جا سڀئي شعبا شامل آهن.<ref>{{حوالو ويب|quote=2023-08-19}}</ref> هي سائنس جي هڪ شاخ آهي جيڪا طبيعي، ڪيميائي ۽ حياتياتي پيچيده آئن (Ions) ۽ ڌرتيءَ جي چئن دائرن: [[حياتي جو دائرو]]، هائڊروسفيئر، [[وايومنڊل|فضائي دائرو]] ۽ جيوسفيئر، جي همه وقت رابطن سان تعلق رکي ٿي. ڌرتي سائنس کي سيارن جي سائنس (Planetary Science) جو هڪ شعبو به سمجھي سگھبو آهي، پر وڌيڪ اڳوڻي وقت کان. ==ارضيات== ==زمين جو اندريون== ==ماحولياتي سائنس== ==ڌرتيءَ جو مقناطيسي ميدان== ==هائيڊرولوجي== ==ماحوليات== اصل مضمون: [[ماحوليات]] ماحوليات حياتيات جو مطالعو آهي. هن ۾ فطرت ۽ ڪيئن جاندار شيون ڌرتيءَ ۽ هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ اچن ٿيون ۽ ان جي نتيجن جو مطالعو شامل آهي. اهو غور ڪري ٿو ته جاندار شيون ڪيئن وسيلن جهڙوڪ آڪسيجن، پاڻي ۽ ڌرتيء مان غذائي مواد پاڻ کي برقرار رکڻ لاء استعمال ڪن ٿيون. اهو پڻ غور ڪري ٿو ته ڪيئن انسان ۽ ٻيا جاندار فطرت ۾ تبديلين جو سبب بڻجن ٿا. ==فزيڪل جاگرافي== اصل مضمون: [[فزيڪل جاگرافي]] فزيڪل جاگرافي ڌرتيءَ جي نظامن ۽ ڪيئن اهي هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ هڪ واحد خودمختاري نظام جي حصي طور تي تعمل ڪن ٿيون، جو مطالعو آهي. ان ۾ فلڪيات، رياضياتي جاگرافي، موسميات، ارضيات، جيومورفولوجي، حياتيات، جاگرافي، پيڊولوجي ۽ مٽي جي جاگرافي شامل آهن. فزيڪل جاگرافي انساني جاگرافي، جيڪا ڌرتيء تي انساني آبادي جو مطالعو ڪري ٿي، کان مختلف آهي، جيتوڻيڪ ان ۾ ماحول تي انساني اثرات شامل آهن. ==ميٿڊولوجي== طريقا مختلف هوندا آهن ان تي منحصر آهي ته مضمونن جي نوعيت جو مطالعو ڪيو پيو وڃي. اڀياس عام طور تي ٽن ڀاڱن: مشاهدي، تجرباتي يا نظرياتي، مان هڪ ۾ اچي وڃن ٿا. ڌرتيءَ جا سائنسدان اڪثر ڪري نفيس ڪمپيوٽر تجزيا ڪندا آهن يا زميني واقعن جو مطالعو ڪرڻ لاءِ هڪ دلچسپ هنڌ (مثال طور انٽارڪٽيڪا يا گرم هنڌ واري ٻيٽن جي زنجير) جو دورو ڪندا آهن. ڌرتيءَ جي سائنس ۾ هڪ بنيادي خيال هڪجهڙائي پسنديءَ جو تصور آهي، جنهن ۾ چيو ويو آهي ته ”قديم جيولوجيڪل خصوصيتن جي تشريح فعال عملن کي سمجھڻ سان ڪئي ويندي آهي، جن کي آسانيءَ سان ڏٺو ويندو آهي." ٻين لفظن ۾، موجوده وقت ۾ ڪم تي ڪنهن به جاگرافيائي عمل ساڳئي طريقي سان جيولوجيڪ وقت ۾ ڪم ڪيو آهي. ==ڌرتيءَ جي گولا== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Commons category|Earth sciences}} * [http://epod.usra.edu/ Earth Science Picture of the Day], a service of [[Universities Space Research Association]], sponsored by [[Goddard Space Flight Center|NASA Goddard Space Flight Center]]. * [http://tierra.rediris.es/Geoethics_Planetary_Protection/ Geoethics in Planetary and Space Exploration]. * [https://geology.buzz/earth-science/ Geology Buzz: Earth Science] {{Earth science}} {{Natural science}} {{Earth}} {{Nature}} {{Authority control}} [[Category:Earth sciences| ]] [[Category:Earth|*]] [[Category:Planetary science]] [[Category:Science-related lists]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:سائنس]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] [[زمرو:ڌرتي جي سائنس]] bb6qe1noznswaez5zjs0cc2ffmz4nho 295168 295167 2024-11-06T08:47:54Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295168 wikitext text/x-wiki [[File:DirkvdM_rocks.jpg|thumb|[[ڪوسٽا ريڪا]] ۾ هڪ جبل جي ڪريڪ جو چٽاني پاسو]] '''ڌرتيءَ جي سائنس (Earth Sciences)''' يا '''ارضي سائنس''' ۾ [[ڌرتي|ڌرتيءَ]] سان لاڳاپيل [[فطرتي سائنس|قدرتي سائنس]] جا سڀئي شعبا شامل آهن.<ref>{{حوالو ويب|quote=2023-08-19}}</ref> هي سائنس جي هڪ شاخ آهي جيڪا طبيعي، ڪيميائي ۽ حياتياتي پيچيده آئن (Ions) ۽ ڌرتيءَ جي چئن دائرن: [[حياتي جو دائرو]]، هائڊروسفيئر، [[وايومنڊل|فضائي دائرو]] ۽ جيوسفيئر، جي همه وقت رابطن سان تعلق رکي ٿي. ڌرتي سائنس کي سيارن جي سائنس (Planetary Science) جو هڪ شعبو به سمجھي سگھبو آهي، پر وڌيڪ اڳوڻي وقت کان. ==ارضيات== ==زمين جو اندريون== ==ماحولياتي سائنس== ==ڌرتيءَ جو مقناطيسي ميدان== ==هائيڊرولوجي== ==ماحوليات== اصل مضمون: [[ماحوليات]] ماحوليات حياتيات جو مطالعو آهي. هن ۾ فطرت ۽ ڪيئن جاندار شيون ڌرتيءَ ۽ هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ اچن ٿيون ۽ ان جي نتيجن جو مطالعو شامل آهي. اهو غور ڪري ٿو ته جاندار شيون ڪيئن وسيلن جهڙوڪ آڪسيجن، پاڻي ۽ ڌرتيء مان غذائي مواد پاڻ کي برقرار رکڻ لاء استعمال ڪن ٿيون. اهو پڻ غور ڪري ٿو ته ڪيئن انسان ۽ ٻيا جاندار فطرت ۾ تبديلين جو سبب بڻجن ٿا. ==فزيڪل جاگرافي== اصل مضمون: [[فزيڪل جاگرافي]] فزيڪل جاگرافي ڌرتيءَ جي نظامن ۽ ڪيئن اهي هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ هڪ واحد خودمختاري نظام جي حصي طور تي تعمل ڪن ٿيون، جو مطالعو آهي. ان ۾ فلڪيات، رياضياتي جاگرافي، موسميات، ارضيات، جيومورفولوجي، حياتيات، جاگرافي، پيڊولوجي ۽ مٽي جي جاگرافي شامل آهن. فزيڪل جاگرافي انساني جاگرافي، جيڪا ڌرتيء تي انساني آبادي جو مطالعو ڪري ٿي، کان مختلف آهي، جيتوڻيڪ ان ۾ ماحول تي انساني اثرات شامل آهن. ==ميٿڊولوجي== طريقا مختلف هوندا آهن ان تي منحصر آهي ته مضمونن جي نوعيت جو مطالعو ڪيو پيو وڃي. اڀياس عام طور تي ٽن ڀاڱن: مشاهدي، تجرباتي يا نظرياتي، مان هڪ ۾ اچي وڃن ٿا. ڌرتيءَ جا سائنسدان اڪثر ڪري نفيس ڪمپيوٽر تجزيا ڪندا آهن يا زميني واقعن جو مطالعو ڪرڻ لاءِ هڪ دلچسپ هنڌ (مثال طور انٽارڪٽيڪا يا گرم هنڌ واري ٻيٽن جي زنجير) جو دورو ڪندا آهن. ڌرتيءَ جي سائنس ۾ هڪ بنيادي خيال هڪجهڙائي پسنديءَ جو تصور آهي، جنهن ۾ چيو ويو آهي ته ”قديم جيولوجيڪل خصوصيتن جي تشريح فعال عملن کي سمجھڻ سان ڪئي ويندي آهي، جن کي آسانيءَ سان ڏٺو ويندو آهي." ٻين لفظن ۾، موجوده وقت ۾ ڪم تي ڪنهن به جاگرافيائي عمل ساڳئي طريقي سان جيولوجيڪ وقت ۾ ڪم ڪيو آهي. ==ڌرتيءَ جي گولا== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Commons category|Earth sciences}} * [http://epod.usra.edu/ Earth Science Picture of the Day], a service of [[Universities Space Research Association]], sponsored by [[Goddard Space Flight Center|NASA Goddard Space Flight Center]]. * [http://tierra.rediris.es/Geoethics_Planetary_Protection/ Geoethics in Planetary and Space Exploration]. * [https://geology.buzz/earth-science/ Geology Buzz: Earth Science] {{Earth science}} {{Natural science}} {{Earth}} {{Nature}} {{Authority control}} [[Category:Earth sciences| ]] [[Category:Earth|*]] [[Category:Planetary science]] [[Category:Science-related lists]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زمين]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] [[زمرو:ڌرتي جي سائنس]] rzkxwk931jksguzz83nu72gg7iezw9v 295169 295168 2024-11-06T08:48:28Z Ibne maryam 17680 /* حوالا */ 295169 wikitext text/x-wiki [[File:DirkvdM_rocks.jpg|thumb|[[ڪوسٽا ريڪا]] ۾ هڪ جبل جي ڪريڪ جو چٽاني پاسو]] '''ڌرتيءَ جي سائنس (Earth Sciences)''' يا '''ارضي سائنس''' ۾ [[ڌرتي|ڌرتيءَ]] سان لاڳاپيل [[فطرتي سائنس|قدرتي سائنس]] جا سڀئي شعبا شامل آهن.<ref>{{حوالو ويب|quote=2023-08-19}}</ref> هي سائنس جي هڪ شاخ آهي جيڪا طبيعي، ڪيميائي ۽ حياتياتي پيچيده آئن (Ions) ۽ ڌرتيءَ جي چئن دائرن: [[حياتي جو دائرو]]، هائڊروسفيئر، [[وايومنڊل|فضائي دائرو]] ۽ جيوسفيئر، جي همه وقت رابطن سان تعلق رکي ٿي. ڌرتي سائنس کي سيارن جي سائنس (Planetary Science) جو هڪ شعبو به سمجھي سگھبو آهي، پر وڌيڪ اڳوڻي وقت کان. ==ارضيات== ==زمين جو اندريون== ==ماحولياتي سائنس== ==ڌرتيءَ جو مقناطيسي ميدان== ==هائيڊرولوجي== ==ماحوليات== اصل مضمون: [[ماحوليات]] ماحوليات حياتيات جو مطالعو آهي. هن ۾ فطرت ۽ ڪيئن جاندار شيون ڌرتيءَ ۽ هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ اچن ٿيون ۽ ان جي نتيجن جو مطالعو شامل آهي. اهو غور ڪري ٿو ته جاندار شيون ڪيئن وسيلن جهڙوڪ آڪسيجن، پاڻي ۽ ڌرتيء مان غذائي مواد پاڻ کي برقرار رکڻ لاء استعمال ڪن ٿيون. اهو پڻ غور ڪري ٿو ته ڪيئن انسان ۽ ٻيا جاندار فطرت ۾ تبديلين جو سبب بڻجن ٿا. ==فزيڪل جاگرافي== اصل مضمون: [[فزيڪل جاگرافي]] فزيڪل جاگرافي ڌرتيءَ جي نظامن ۽ ڪيئن اهي هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ هڪ واحد خودمختاري نظام جي حصي طور تي تعمل ڪن ٿيون، جو مطالعو آهي. ان ۾ فلڪيات، رياضياتي جاگرافي، موسميات، ارضيات، جيومورفولوجي، حياتيات، جاگرافي، پيڊولوجي ۽ مٽي جي جاگرافي شامل آهن. فزيڪل جاگرافي انساني جاگرافي، جيڪا ڌرتيء تي انساني آبادي جو مطالعو ڪري ٿي، کان مختلف آهي، جيتوڻيڪ ان ۾ ماحول تي انساني اثرات شامل آهن. ==ميٿڊولوجي== طريقا مختلف هوندا آهن ان تي منحصر آهي ته مضمونن جي نوعيت جو مطالعو ڪيو پيو وڃي. اڀياس عام طور تي ٽن ڀاڱن: مشاهدي، تجرباتي يا نظرياتي، مان هڪ ۾ اچي وڃن ٿا. ڌرتيءَ جا سائنسدان اڪثر ڪري نفيس ڪمپيوٽر تجزيا ڪندا آهن يا زميني واقعن جو مطالعو ڪرڻ لاءِ هڪ دلچسپ هنڌ (مثال طور انٽارڪٽيڪا يا گرم هنڌ واري ٻيٽن جي زنجير) جو دورو ڪندا آهن. ڌرتيءَ جي سائنس ۾ هڪ بنيادي خيال هڪجهڙائي پسنديءَ جو تصور آهي، جنهن ۾ چيو ويو آهي ته ”قديم جيولوجيڪل خصوصيتن جي تشريح فعال عملن کي سمجھڻ سان ڪئي ويندي آهي، جن کي آسانيءَ سان ڏٺو ويندو آهي." ٻين لفظن ۾، موجوده وقت ۾ ڪم تي ڪنهن به جاگرافيائي عمل ساڳئي طريقي سان جيولوجيڪ وقت ۾ ڪم ڪيو آهي. ==ڌرتيءَ جي گولا== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Commons category|Earth sciences}} * [http://epod.usra.edu/ Earth Science Picture of the Day], a service of [[Universities Space Research Association]], sponsored by [[Goddard Space Flight Center|NASA Goddard Space Flight Center]]. * [http://tierra.rediris.es/Geoethics_Planetary_Protection/ Geoethics in Planetary and Space Exploration]. * [https://geology.buzz/earth-science/ Geology Buzz: Earth Science] {{Earth science}} {{Natural science}} {{Earth}} {{Nature}} {{Authority control}} [[Category:Earth sciences| ]] [[Category:Earth|*]] [[Category:Planetary science]] [[Category:Science-related lists]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زمين]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] iflgpbq196rx0z7kby1p2d2i734rdqm 295178 295169 2024-11-06T09:50:24Z Ibne maryam 17680 /* خارجي لنڪس */ 295178 wikitext text/x-wiki [[File:DirkvdM_rocks.jpg|thumb|[[ڪوسٽا ريڪا]] ۾ هڪ جبل جي ڪريڪ جو چٽاني پاسو]] '''ڌرتيءَ جي سائنس (Earth Sciences)''' يا '''ارضي سائنس''' ۾ [[ڌرتي|ڌرتيءَ]] سان لاڳاپيل [[فطرتي سائنس|قدرتي سائنس]] جا سڀئي شعبا شامل آهن.<ref>{{حوالو ويب|quote=2023-08-19}}</ref> هي سائنس جي هڪ شاخ آهي جيڪا طبيعي، ڪيميائي ۽ حياتياتي پيچيده آئن (Ions) ۽ ڌرتيءَ جي چئن دائرن: [[حياتي جو دائرو]]، هائڊروسفيئر، [[وايومنڊل|فضائي دائرو]] ۽ جيوسفيئر، جي همه وقت رابطن سان تعلق رکي ٿي. ڌرتي سائنس کي سيارن جي سائنس (Planetary Science) جو هڪ شعبو به سمجھي سگھبو آهي، پر وڌيڪ اڳوڻي وقت کان. ==ارضيات== ==زمين جو اندريون== ==ماحولياتي سائنس== ==ڌرتيءَ جو مقناطيسي ميدان== ==هائيڊرولوجي== ==ماحوليات== اصل مضمون: [[ماحوليات]] ماحوليات حياتيات جو مطالعو آهي. هن ۾ فطرت ۽ ڪيئن جاندار شيون ڌرتيءَ ۽ هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ اچن ٿيون ۽ ان جي نتيجن جو مطالعو شامل آهي. اهو غور ڪري ٿو ته جاندار شيون ڪيئن وسيلن جهڙوڪ آڪسيجن، پاڻي ۽ ڌرتيء مان غذائي مواد پاڻ کي برقرار رکڻ لاء استعمال ڪن ٿيون. اهو پڻ غور ڪري ٿو ته ڪيئن انسان ۽ ٻيا جاندار فطرت ۾ تبديلين جو سبب بڻجن ٿا. ==فزيڪل جاگرافي== اصل مضمون: [[فزيڪل جاگرافي]] فزيڪل جاگرافي ڌرتيءَ جي نظامن ۽ ڪيئن اهي هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ هڪ واحد خودمختاري نظام جي حصي طور تي تعمل ڪن ٿيون، جو مطالعو آهي. ان ۾ فلڪيات، رياضياتي جاگرافي، موسميات، ارضيات، جيومورفولوجي، حياتيات، جاگرافي، پيڊولوجي ۽ مٽي جي جاگرافي شامل آهن. فزيڪل جاگرافي انساني جاگرافي، جيڪا ڌرتيء تي انساني آبادي جو مطالعو ڪري ٿي، کان مختلف آهي، جيتوڻيڪ ان ۾ ماحول تي انساني اثرات شامل آهن. ==ميٿڊولوجي== طريقا مختلف هوندا آهن ان تي منحصر آهي ته مضمونن جي نوعيت جو مطالعو ڪيو پيو وڃي. اڀياس عام طور تي ٽن ڀاڱن: مشاهدي، تجرباتي يا نظرياتي، مان هڪ ۾ اچي وڃن ٿا. ڌرتيءَ جا سائنسدان اڪثر ڪري نفيس ڪمپيوٽر تجزيا ڪندا آهن يا زميني واقعن جو مطالعو ڪرڻ لاءِ هڪ دلچسپ هنڌ (مثال طور انٽارڪٽيڪا يا گرم هنڌ واري ٻيٽن جي زنجير) جو دورو ڪندا آهن. ڌرتيءَ جي سائنس ۾ هڪ بنيادي خيال هڪجهڙائي پسنديءَ جو تصور آهي، جنهن ۾ چيو ويو آهي ته ”قديم جيولوجيڪل خصوصيتن جي تشريح فعال عملن کي سمجھڻ سان ڪئي ويندي آهي، جن کي آسانيءَ سان ڏٺو ويندو آهي." ٻين لفظن ۾، موجوده وقت ۾ ڪم تي ڪنهن به جاگرافيائي عمل ساڳئي طريقي سان جيولوجيڪ وقت ۾ ڪم ڪيو آهي. ==ڌرتيءَ جي گولا== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Commons category|Earth sciences}} * [http://epod.usra.edu/ Earth Science Picture of the Day], a service of [[Universities Space Research Association]], sponsored by [[Goddard Space Flight Center|NASA Goddard Space Flight Center]]. * [http://tierra.rediris.es/Geoethics_Planetary_Protection/ Geoethics in Planetary and Space Exploration]. * [https://geology.buzz/earth-science/ Geology Buzz: Earth Science] {{Earth science}} {{Natural science}} {{Earth}} {{Nature}} {{Authority control}} [[Category:Planetary science]] [[Category:Science-related lists]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زمين]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] efk00hcw2gcpddjg831qtk3v3aqtlq0 295180 295178 2024-11-06T09:51:01Z Ibne maryam 17680 295180 wikitext text/x-wiki [[File:DirkvdM_rocks.jpg|thumb|[[ڪوسٽا ريڪا]] ۾ هڪ جبل جي ڪريڪ جو چٽاني پاسو]] '''ڌرتيءَ جي سائنس (Earth Sciences)''' يا '''ارضي سائنس''' ۾ [[ڌرتي|ڌرتيءَ]] سان لاڳاپيل [[فطرتي سائنس|قدرتي سائنس]] جا سڀئي شعبا شامل آهن.<ref>{{حوالو ويب|quote=2023-08-19}}</ref> هي سائنس جي هڪ شاخ آهي جيڪا طبيعي، ڪيميائي ۽ حياتياتي پيچيده آئن (Ions) ۽ ڌرتيءَ جي چئن دائرن: [[حياتي جو دائرو]]، هائڊروسفيئر، [[وايومنڊل|فضائي دائرو]] ۽ جيوسفيئر، جي همه وقت رابطن سان تعلق رکي ٿي. ڌرتي سائنس کي سيارن جي سائنس (Planetary Science) جو هڪ شعبو به سمجھي سگھبو آهي، پر وڌيڪ اڳوڻي وقت کان. ==ارضيات== ==زمين جو اندريون== ==ماحولياتي سائنس== ==ڌرتيءَ جو مقناطيسي ميدان== ==هائيڊرولوجي== ==ماحوليات== اصل مضمون: [[ماحوليات]] ماحوليات حياتيات جو مطالعو آهي. هن ۾ فطرت ۽ ڪيئن جاندار شيون ڌرتيءَ ۽ هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ اچن ٿيون ۽ ان جي نتيجن جو مطالعو شامل آهي. اهو غور ڪري ٿو ته جاندار شيون ڪيئن وسيلن جهڙوڪ آڪسيجن، پاڻي ۽ ڌرتيء مان غذائي مواد پاڻ کي برقرار رکڻ لاء استعمال ڪن ٿيون. اهو پڻ غور ڪري ٿو ته ڪيئن انسان ۽ ٻيا جاندار فطرت ۾ تبديلين جو سبب بڻجن ٿا. ==فزيڪل جاگرافي== اصل مضمون: [[فزيڪل جاگرافي]] فزيڪل جاگرافي ڌرتيءَ جي نظامن ۽ ڪيئن اهي هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ هڪ واحد خودمختاري نظام جي حصي طور تي تعمل ڪن ٿيون، جو مطالعو آهي. ان ۾ فلڪيات، رياضياتي جاگرافي، موسميات، ارضيات، جيومورفولوجي، حياتيات، جاگرافي، پيڊولوجي ۽ مٽي جي جاگرافي شامل آهن. فزيڪل جاگرافي انساني جاگرافي، جيڪا ڌرتيء تي انساني آبادي جو مطالعو ڪري ٿي، کان مختلف آهي، جيتوڻيڪ ان ۾ ماحول تي انساني اثرات شامل آهن. ==ميٿڊولوجي== طريقا مختلف هوندا آهن ان تي منحصر آهي ته مضمونن جي نوعيت جو مطالعو ڪيو پيو وڃي. اڀياس عام طور تي ٽن ڀاڱن: مشاهدي، تجرباتي يا نظرياتي، مان هڪ ۾ اچي وڃن ٿا. ڌرتيءَ جا سائنسدان اڪثر ڪري نفيس ڪمپيوٽر تجزيا ڪندا آهن يا زميني واقعن جو مطالعو ڪرڻ لاءِ هڪ دلچسپ هنڌ (مثال طور انٽارڪٽيڪا يا گرم هنڌ واري ٻيٽن جي زنجير) جو دورو ڪندا آهن. ڌرتيءَ جي سائنس ۾ هڪ بنيادي خيال هڪجهڙائي پسنديءَ جو تصور آهي، جنهن ۾ چيو ويو آهي ته ”قديم جيولوجيڪل خصوصيتن جي تشريح فعال عملن کي سمجھڻ سان ڪئي ويندي آهي، جن کي آسانيءَ سان ڏٺو ويندو آهي." ٻين لفظن ۾، موجوده وقت ۾ ڪم تي ڪنهن به جاگرافيائي عمل ساڳئي طريقي سان جيولوجيڪ وقت ۾ ڪم ڪيو آهي. ==ڌرتيءَ جي گولا== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Commons category|Earth sciences}} * [http://epod.usra.edu/ Earth Science Picture of the Day], a service of [[Universities Space Research Association]], sponsored by [[Goddard Space Flight Center|NASA Goddard Space Flight Center]]. * [http://tierra.rediris.es/Geoethics_Planetary_Protection/ Geoethics in Planetary and Space Exploration]. * [https://geology.buzz/earth-science/ Geology Buzz: Earth Science] {{Authority control}} [[Category:Planetary science]] [[Category:Science-related lists]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زمين]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] sg07judlt4tky7mzp49a7to6h4crlhu 295182 295180 2024-11-06T09:53:12Z Ibne maryam 17680 /* ارضيات */ 295182 wikitext text/x-wiki [[File:DirkvdM_rocks.jpg|thumb|[[ڪوسٽا ريڪا]] ۾ هڪ جبل جي ڪريڪ جو چٽاني پاسو]] '''ڌرتيءَ جي سائنس (Earth Sciences)''' يا '''ارضي سائنس''' ۾ [[ڌرتي|ڌرتيءَ]] سان لاڳاپيل [[فطرتي سائنس|قدرتي سائنس]] جا سڀئي شعبا شامل آهن.<ref>{{حوالو ويب|quote=2023-08-19}}</ref> هي سائنس جي هڪ شاخ آهي جيڪا طبيعي، ڪيميائي ۽ حياتياتي پيچيده آئن (Ions) ۽ ڌرتيءَ جي چئن دائرن: [[حياتي جو دائرو]]، هائڊروسفيئر، [[وايومنڊل|فضائي دائرو]] ۽ جيوسفيئر، جي همه وقت رابطن سان تعلق رکي ٿي. ڌرتي سائنس کي سيارن جي سائنس (Planetary Science) جو هڪ شعبو به سمجھي سگھبو آهي، پر وڌيڪ اڳوڻي وقت کان. ==ارضيات== [[File:Layers of sedimentary rock in Makhtesh Ramon (50754).jpg|thumb|Layers of [[sedimentary rock]] in [[Makhtesh Ramon]]]] [[Geology]] is broadly the study of Earth's structure, substance, and processes. Geology is largely the study of the [[lithosphere]], or Earth's surface, including the [[Earth's crust|crust]] and [[Rock (geology)|rocks]]. It includes the physical characteristics and processes that occur in the lithosphere as well as how they are affected by [[geothermal energy]]. It incorporates aspects of chemistry, physics, and biology as elements of geology interact. [[Historical geology]] is the application of geology to interpret [[History of Earth|Earth history]] and how it has changed over time. [[Geochemistry]] studies the chemical components and processes of the Earth. [[Geophysics]] studies the physical properties of the Earth. [[Paleontology]] studies fossilized biological material in the lithosphere. [[Planetary geology]] studies geoscience as it pertains to extraterrestrial bodies. [[Geomorphology]] studies the origin of landscapes. [[Structural geology]] studies the deformation of rocks to produce mountains and lowlands. Resource geology studies how energy resources can be obtained from minerals. [[Environmental geology]] studies how pollution and contaminants affect soil and rock.{{Sfn|Smith|Pun|2006|pp=14–16}} [[Mineralogy]] is the study of minerals and includes the study of mineral formation, [[crystal structure]], hazards associated with minerals, and the physical and chemical properties of minerals.{{Sfn|Haldar|2020|p=109}} [[Petrology]] is the study of rocks, including the formation and composition of rocks. [[Petrography]] is a branch of petrology that studies the typology and classification of rocks.{{Sfn|Haldar|2020|p=145|pp=}} ==زمين جو اندريون== ==ماحولياتي سائنس== ==ڌرتيءَ جو مقناطيسي ميدان== ==هائيڊرولوجي== ==ماحوليات== اصل مضمون: [[ماحوليات]] ماحوليات حياتيات جو مطالعو آهي. هن ۾ فطرت ۽ ڪيئن جاندار شيون ڌرتيءَ ۽ هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ اچن ٿيون ۽ ان جي نتيجن جو مطالعو شامل آهي. اهو غور ڪري ٿو ته جاندار شيون ڪيئن وسيلن جهڙوڪ آڪسيجن، پاڻي ۽ ڌرتيء مان غذائي مواد پاڻ کي برقرار رکڻ لاء استعمال ڪن ٿيون. اهو پڻ غور ڪري ٿو ته ڪيئن انسان ۽ ٻيا جاندار فطرت ۾ تبديلين جو سبب بڻجن ٿا. ==فزيڪل جاگرافي== اصل مضمون: [[فزيڪل جاگرافي]] فزيڪل جاگرافي ڌرتيءَ جي نظامن ۽ ڪيئن اهي هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ هڪ واحد خودمختاري نظام جي حصي طور تي تعمل ڪن ٿيون، جو مطالعو آهي. ان ۾ فلڪيات، رياضياتي جاگرافي، موسميات، ارضيات، جيومورفولوجي، حياتيات، جاگرافي، پيڊولوجي ۽ مٽي جي جاگرافي شامل آهن. فزيڪل جاگرافي انساني جاگرافي، جيڪا ڌرتيء تي انساني آبادي جو مطالعو ڪري ٿي، کان مختلف آهي، جيتوڻيڪ ان ۾ ماحول تي انساني اثرات شامل آهن. ==ميٿڊولوجي== طريقا مختلف هوندا آهن ان تي منحصر آهي ته مضمونن جي نوعيت جو مطالعو ڪيو پيو وڃي. اڀياس عام طور تي ٽن ڀاڱن: مشاهدي، تجرباتي يا نظرياتي، مان هڪ ۾ اچي وڃن ٿا. ڌرتيءَ جا سائنسدان اڪثر ڪري نفيس ڪمپيوٽر تجزيا ڪندا آهن يا زميني واقعن جو مطالعو ڪرڻ لاءِ هڪ دلچسپ هنڌ (مثال طور انٽارڪٽيڪا يا گرم هنڌ واري ٻيٽن جي زنجير) جو دورو ڪندا آهن. ڌرتيءَ جي سائنس ۾ هڪ بنيادي خيال هڪجهڙائي پسنديءَ جو تصور آهي، جنهن ۾ چيو ويو آهي ته ”قديم جيولوجيڪل خصوصيتن جي تشريح فعال عملن کي سمجھڻ سان ڪئي ويندي آهي، جن کي آسانيءَ سان ڏٺو ويندو آهي." ٻين لفظن ۾، موجوده وقت ۾ ڪم تي ڪنهن به جاگرافيائي عمل ساڳئي طريقي سان جيولوجيڪ وقت ۾ ڪم ڪيو آهي. ==ڌرتيءَ جي گولا== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Commons category|Earth sciences}} * [http://epod.usra.edu/ Earth Science Picture of the Day], a service of [[Universities Space Research Association]], sponsored by [[Goddard Space Flight Center|NASA Goddard Space Flight Center]]. * [http://tierra.rediris.es/Geoethics_Planetary_Protection/ Geoethics in Planetary and Space Exploration]. * [https://geology.buzz/earth-science/ Geology Buzz: Earth Science] {{Authority control}} [[Category:Planetary science]] [[Category:Science-related lists]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زمين]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] ek559ea7rydfwsmeo6p7mzpj9gp1y9i 295185 295182 2024-11-06T10:15:07Z Ibne maryam 17680 295185 wikitext text/x-wiki [[File:DirkvdM_rocks.jpg|thumb|[[ڪوسٽا ريڪا]] ۾ هڪ جبل جي ڪريڪ جو چٽاني پاسو]] '''ڌرتيءَ جي سائنس (Earth Sciences)''' يا '''ارضي سائنس''' ۾ [[ڌرتي|ڌرتيءَ]] سان لاڳاپيل [[فطرتي سائنس|قدرتي سائنس]] جا سڀئي شعبا شامل آهن.<ref>{{حوالو ويب|quote=2023-08-19}}</ref> هي سائنس جي هڪ شاخ آهي جيڪا طبيعي، ڪيميائي ۽ حياتياتي پيچيده آئن (Ions) ۽ ڌرتيءَ جي چئن دائرن: [[حياتي جو دائرو]]، هائڊروسفيئر، [[وايومنڊل|فضائي دائرو]] ۽ جيوسفيئر، جي همه وقت رابطن سان تعلق رکي ٿي. ڌرتي سائنس کي سيارن جي سائنس (Planetary Science) جو هڪ شعبو به سمجھي سگھبو آهي، پر وڌيڪ اڳوڻي وقت کان. ==ارضيات== [[File:Layers of sedimentary rock in Makhtesh Ramon (50754).jpg|thumb|مکتيش رامون ۾ سيڊيمينٽري جبل جا پرت]] ارضيات وسيع طور تي ڌرتيء جي ساخت، مادي ۽ عملن جو مطالعو آهي. ارضيات گهڻو ڪري ليٿوسفيئر، يا ڌرتيءَ جي مٿاڇري جو مطالعو آهي، جنهن ۾ ڪرسٽ ۽ چٽانون شامل آهن. ان ۾ طبيعي خاصيتون ۽ عمل شامل آهن جيڪي ليٿوسفيئر ۾ ٿين ٿا ۽ انهي سان گڏ اهي جيوتھرمل توانائي کان ڪيئن متاثر ٿين ٿا. اها، ارضيات جي عنصرن جي وچ ۾ ڪيميا، فزڪس ۽ حياتيات جا حصا شامل ڪري ٿو. تاريخي ارضيات، ڌرتيءَ جي تاريخ جي تشريح ڪرڻ ۽ وقت سان گڏ ان ۾ تبديلي ڪيئن آئيون، جو استعمال آهي. جيو ڪيمسٽري ڌرتيءَ جي ڪيميائي جزن ۽ عملن جو مطالعو ڪري ٿي. جيو فزڪس ڌرتيءَ جي طبيعي خاصيتن جو مطالعو ڪري ٿي. پيلينٽولوجي، لٿوسفيئر ۾ فوسل ٿيل حياتياتي مواد جو اڀياس ڪري ٿي. پلانيٽري ارضيات ارضياتي سائنس، جنهن جو تعلق ماورائي زمينن سان آهي، جو مطالعو ڪري ٿي. جيومارفالوجي منظرن جي اصليت جو مطالعو ڪري ٿي. اڏاوتي ارضيات جبلن ۽ هيٺاهين زمينن کي پيدا ڪرڻ لاءِ پٿر جي خرابيءَ جو مطالعو ڪري ٿي. ريسورس جيولوجي اڀياس ڪري ٿو ته توانائي جا وسيلا معدنيات مان ڪيئن حاصل ڪري سگھجن ٿا. ماحولياتي ارضيات جو مطالعو ڪيئن آلودگي مٽي ۽ پٿر کي متاثر ڪرڻ ٿا.{{Sfn|Smith|Pun|2006|pp=14–16}} علم معدنيات معدنيات جو مطالعو آهي ۽ ان ۾ معدنيات جي ٺهڻ، ڪرسٽل جي جوڙجڪ، معدنيات سان لاڳاپيل خطرات ۽ معدنيات جي طبيعي ۽ ڪيميائي خاصيتن جو مطالعو شامل آهي. {{Sfn|Haldar|2020|p=109}} پيٽرولوجي (Peterology) چٽانن جو مطالعو آهي، جنهن ۾ چٽانن جي ٺهڻ به شامل آهي. پيٽرو گرافي پيٽرولوجي جي هڪ شاخ آهي جيڪا چٽانن جي ٽائپولوجي ۽ درجي بندي جو مطالعو ڪري ٿي.{{Sfn|Haldar|2020|p=145|pp=}} ==زمين جو اندريون== ==ماحولياتي سائنس== ==ڌرتيءَ جو مقناطيسي ميدان== ==هائيڊرولوجي== ==ماحوليات== اصل مضمون: [[ماحوليات]] ماحوليات حياتيات جو مطالعو آهي. هن ۾ فطرت ۽ ڪيئن جاندار شيون ڌرتيءَ ۽ هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ اچن ٿيون ۽ ان جي نتيجن جو مطالعو شامل آهي. اهو غور ڪري ٿو ته جاندار شيون ڪيئن وسيلن جهڙوڪ آڪسيجن، پاڻي ۽ ڌرتيء مان غذائي مواد پاڻ کي برقرار رکڻ لاء استعمال ڪن ٿيون. اهو پڻ غور ڪري ٿو ته ڪيئن انسان ۽ ٻيا جاندار فطرت ۾ تبديلين جو سبب بڻجن ٿا. ==فزيڪل جاگرافي== اصل مضمون: [[فزيڪل جاگرافي]] فزيڪل جاگرافي ڌرتيءَ جي نظامن ۽ ڪيئن اهي هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ هڪ واحد خودمختاري نظام جي حصي طور تي تعمل ڪن ٿيون، جو مطالعو آهي. ان ۾ فلڪيات، رياضياتي جاگرافي، موسميات، ارضيات، جيومورفولوجي، حياتيات، جاگرافي، پيڊولوجي ۽ مٽي جي جاگرافي شامل آهن. فزيڪل جاگرافي انساني جاگرافي، جيڪا ڌرتيء تي انساني آبادي جو مطالعو ڪري ٿي، کان مختلف آهي، جيتوڻيڪ ان ۾ ماحول تي انساني اثرات شامل آهن. ==ميٿڊولوجي== طريقا مختلف هوندا آهن ان تي منحصر آهي ته مضمونن جي نوعيت جو مطالعو ڪيو پيو وڃي. اڀياس عام طور تي ٽن ڀاڱن: مشاهدي، تجرباتي يا نظرياتي، مان هڪ ۾ اچي وڃن ٿا. ڌرتيءَ جا سائنسدان اڪثر ڪري نفيس ڪمپيوٽر تجزيا ڪندا آهن يا زميني واقعن جو مطالعو ڪرڻ لاءِ هڪ دلچسپ هنڌ (مثال طور انٽارڪٽيڪا يا گرم هنڌ واري ٻيٽن جي زنجير) جو دورو ڪندا آهن. ڌرتيءَ جي سائنس ۾ هڪ بنيادي خيال هڪجهڙائي پسنديءَ جو تصور آهي، جنهن ۾ چيو ويو آهي ته ”قديم جيولوجيڪل خصوصيتن جي تشريح فعال عملن کي سمجھڻ سان ڪئي ويندي آهي، جن کي آسانيءَ سان ڏٺو ويندو آهي." ٻين لفظن ۾، موجوده وقت ۾ ڪم تي ڪنهن به جاگرافيائي عمل ساڳئي طريقي سان جيولوجيڪ وقت ۾ ڪم ڪيو آهي. ==ڌرتيءَ جي گولا== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Commons category|Earth sciences}} * [http://epod.usra.edu/ Earth Science Picture of the Day], a service of [[Universities Space Research Association]], sponsored by [[Goddard Space Flight Center|NASA Goddard Space Flight Center]]. * [http://tierra.rediris.es/Geoethics_Planetary_Protection/ Geoethics in Planetary and Space Exploration]. * [https://geology.buzz/earth-science/ Geology Buzz: Earth Science] {{Authority control}} [[Category:Planetary science]] [[Category:Science-related lists]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زمين]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] 9pxpbo7he7n8igpdn2cr2ape8jln1au 295186 295185 2024-11-06T10:16:28Z Ibne maryam 17680 295186 wikitext text/x-wiki [[File:DirkvdM_rocks.jpg|thumb|[[ڪوسٽا ريڪا]] ۾ هڪ جبل جي ڪريڪ جو چٽاني پاسو]] '''ڌرتيءَ جي سائنس (Earth Sciences)''' يا '''ارضي سائنس''' ۾ [[ڌرتي|ڌرتيءَ]] سان لاڳاپيل [[فطرتي سائنس|قدرتي سائنس]] جا سڀئي شعبا شامل آهن.<ref>{{حوالو ويب|quote=2023-08-19}}</ref> هي سائنس جي هڪ شاخ آهي جيڪا طبيعي، ڪيميائي ۽ حياتياتي پيچيده آئن (Ions) ۽ ڌرتيءَ جي چئن دائرن: [[حياتي جو دائرو]]، هائڊروسفيئر، [[وايومنڊل|فضائي دائرو]] ۽ جيوسفيئر، جي همه وقت رابطن سان تعلق رکي ٿي. ڌرتي سائنس کي سيارن جي سائنس (Planetary Science) جو هڪ شعبو به سمجھي سگھبو آهي، پر وڌيڪ اڳوڻي وقت کان. ==ارضيات== [[File:Layers of sedimentary rock in Makhtesh Ramon (50754).jpg|thumb|وادي الرمان، اسرائيل ۾ سيڊيمينٽري جبل جا پرت]] ارضيات وسيع طور تي ڌرتيء جي ساخت، مادي ۽ عملن جو مطالعو آهي. ارضيات گهڻو ڪري ليٿوسفيئر، يا ڌرتيءَ جي مٿاڇري جو مطالعو آهي، جنهن ۾ ڪرسٽ ۽ چٽانون شامل آهن. ان ۾ طبيعي خاصيتون ۽ عمل شامل آهن جيڪي ليٿوسفيئر ۾ ٿين ٿا ۽ انهي سان گڏ اهي جيوتھرمل توانائي کان ڪيئن متاثر ٿين ٿا. اها، ارضيات جي عنصرن جي وچ ۾ ڪيميا، فزڪس ۽ حياتيات جا حصا شامل ڪري ٿو. تاريخي ارضيات، ڌرتيءَ جي تاريخ جي تشريح ڪرڻ ۽ وقت سان گڏ ان ۾ تبديلي ڪيئن آئيون، جو استعمال آهي. جيو ڪيمسٽري ڌرتيءَ جي ڪيميائي جزن ۽ عملن جو مطالعو ڪري ٿي. جيو فزڪس ڌرتيءَ جي طبيعي خاصيتن جو مطالعو ڪري ٿي. پيلينٽولوجي، لٿوسفيئر ۾ فوسل ٿيل حياتياتي مواد جو اڀياس ڪري ٿي. پلانيٽري ارضيات ارضياتي سائنس، جنهن جو تعلق ماورائي زمينن سان آهي، جو مطالعو ڪري ٿي. جيومارفالوجي منظرن جي اصليت جو مطالعو ڪري ٿي. اڏاوتي ارضيات جبلن ۽ هيٺاهين زمينن کي پيدا ڪرڻ لاءِ پٿر جي خرابيءَ جو مطالعو ڪري ٿي. ريسورس جيولوجي اڀياس ڪري ٿو ته توانائي جا وسيلا معدنيات مان ڪيئن حاصل ڪري سگھجن ٿا. ماحولياتي ارضيات جو مطالعو ڪيئن آلودگي مٽي ۽ پٿر کي متاثر ڪرڻ ٿا.{{Sfn|Smith|Pun|2006|pp=14–16}} علم معدنيات معدنيات جو مطالعو آهي ۽ ان ۾ معدنيات جي ٺهڻ، ڪرسٽل جي جوڙجڪ، معدنيات سان لاڳاپيل خطرات ۽ معدنيات جي طبيعي ۽ ڪيميائي خاصيتن جو مطالعو شامل آهي. {{Sfn|Haldar|2020|p=109}} پيٽرولوجي (Peterology) چٽانن جو مطالعو آهي، جنهن ۾ چٽانن جي ٺهڻ به شامل آهي. پيٽرو گرافي پيٽرولوجي جي هڪ شاخ آهي جيڪا چٽانن جي ٽائپولوجي ۽ درجي بندي جو مطالعو ڪري ٿي.{{Sfn|Haldar|2020|p=145|pp=}} ==زمين جو اندريون== ==ماحولياتي سائنس== ==ڌرتيءَ جو مقناطيسي ميدان== ==هائيڊرولوجي== ==ماحوليات== اصل مضمون: [[ماحوليات]] ماحوليات حياتيات جو مطالعو آهي. هن ۾ فطرت ۽ ڪيئن جاندار شيون ڌرتيءَ ۽ هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ اچن ٿيون ۽ ان جي نتيجن جو مطالعو شامل آهي. اهو غور ڪري ٿو ته جاندار شيون ڪيئن وسيلن جهڙوڪ آڪسيجن، پاڻي ۽ ڌرتيء مان غذائي مواد پاڻ کي برقرار رکڻ لاء استعمال ڪن ٿيون. اهو پڻ غور ڪري ٿو ته ڪيئن انسان ۽ ٻيا جاندار فطرت ۾ تبديلين جو سبب بڻجن ٿا. ==فزيڪل جاگرافي== اصل مضمون: [[فزيڪل جاگرافي]] فزيڪل جاگرافي ڌرتيءَ جي نظامن ۽ ڪيئن اهي هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ هڪ واحد خودمختاري نظام جي حصي طور تي تعمل ڪن ٿيون، جو مطالعو آهي. ان ۾ فلڪيات، رياضياتي جاگرافي، موسميات، ارضيات، جيومورفولوجي، حياتيات، جاگرافي، پيڊولوجي ۽ مٽي جي جاگرافي شامل آهن. فزيڪل جاگرافي انساني جاگرافي، جيڪا ڌرتيء تي انساني آبادي جو مطالعو ڪري ٿي، کان مختلف آهي، جيتوڻيڪ ان ۾ ماحول تي انساني اثرات شامل آهن. ==ميٿڊولوجي== طريقا مختلف هوندا آهن ان تي منحصر آهي ته مضمونن جي نوعيت جو مطالعو ڪيو پيو وڃي. اڀياس عام طور تي ٽن ڀاڱن: مشاهدي، تجرباتي يا نظرياتي، مان هڪ ۾ اچي وڃن ٿا. ڌرتيءَ جا سائنسدان اڪثر ڪري نفيس ڪمپيوٽر تجزيا ڪندا آهن يا زميني واقعن جو مطالعو ڪرڻ لاءِ هڪ دلچسپ هنڌ (مثال طور انٽارڪٽيڪا يا گرم هنڌ واري ٻيٽن جي زنجير) جو دورو ڪندا آهن. ڌرتيءَ جي سائنس ۾ هڪ بنيادي خيال هڪجهڙائي پسنديءَ جو تصور آهي، جنهن ۾ چيو ويو آهي ته ”قديم جيولوجيڪل خصوصيتن جي تشريح فعال عملن کي سمجھڻ سان ڪئي ويندي آهي، جن کي آسانيءَ سان ڏٺو ويندو آهي." ٻين لفظن ۾، موجوده وقت ۾ ڪم تي ڪنهن به جاگرافيائي عمل ساڳئي طريقي سان جيولوجيڪ وقت ۾ ڪم ڪيو آهي. ==ڌرتيءَ جي گولا== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Commons category|Earth sciences}} * [http://epod.usra.edu/ Earth Science Picture of the Day], a service of [[Universities Space Research Association]], sponsored by [[Goddard Space Flight Center|NASA Goddard Space Flight Center]]. * [http://tierra.rediris.es/Geoethics_Planetary_Protection/ Geoethics in Planetary and Space Exploration]. * [https://geology.buzz/earth-science/ Geology Buzz: Earth Science] {{Authority control}} [[Category:Planetary science]] [[Category:Science-related lists]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زمين]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] 0l95gwlih2azmn65pe1l2kousv3bl5o 295187 295186 2024-11-06T10:18:52Z Ibne maryam 17680 295187 wikitext text/x-wiki [[File:DirkvdM_rocks.jpg|thumb|[[ڪوسٽا ريڪا]] ۾ هڪ جبل جي ڪريڪ جو چٽاني پاسو]] '''ڌرتيءَ جي سائنس (Earth Sciences)''' يا '''ارضي سائنس''' ۾ [[ڌرتي|ڌرتيءَ]] سان لاڳاپيل [[فطرتي سائنس|قدرتي سائنس]] جا سڀئي شعبا شامل آهن.<ref>{{حوالو ويب|quote=2023-08-19}}</ref> هي سائنس جي هڪ شاخ آهي جيڪا طبيعي، ڪيميائي ۽ حياتياتي پيچيده آئن (Ions) ۽ ڌرتيءَ جي چئن دائرن: [[حياتي جو دائرو]]، هائڊروسفيئر، [[وايومنڊل|فضائي دائرو]] ۽ جيوسفيئر، جي همه وقت رابطن سان تعلق رکي ٿي. ڌرتي سائنس کي سيارن جي سائنس (Planetary Science) جو هڪ شعبو به سمجھي سگھبو آهي، پر وڌيڪ اڳوڻي وقت کان. ==ارضيات== [[File:Layers of sedimentary rock in Makhtesh Ramon (50754).jpg|thumb|<small>وادي الرمان، اسرائيل ۾ سيڊيمينٽري جبل جا پرت</small>]] <small>ارضيات وسيع طور تي ڌرتيء جي ساخت، مادي ۽ عملن جو مطالعو آهي. ارضيات گهڻو ڪري ليٿوسفيئر، يا ڌرتيءَ جي مٿاڇري جو مطالعو آهي، جنهن ۾ ڪرسٽ ۽ چٽانون شامل آهن. ان ۾ طبيعي خاصيتون ۽ عمل شامل آهن جيڪي ليٿوسفيئر ۾ ٿين ٿا ۽ انهي سان گڏ اهي جيوتھرمل توانائي کان ڪيئن متاثر ٿين ٿا. اها، ارضيات جي عنصرن جي وچ ۾ ڪيميا، فزڪس ۽ حياتيات جا حصا شامل ڪري ٿو. تاريخي ارضيات، ڌرتيءَ جي تاريخ جي تشريح ڪرڻ ۽ وقت سان گڏ ان ۾ تبديلي ڪيئن آئيون، جو استعمال آهي. جيو ڪيمسٽري ڌرتيءَ جي ڪيميائي جزن ۽ عملن جو مطالعو ڪري ٿي. جيو فزڪس ڌرتيءَ جي طبيعي خاصيتن جو مطالعو ڪري ٿي. پيلينٽولوجي، لٿوسفيئر ۾ فوسل ٿيل حياتياتي مواد جو اڀياس ڪري ٿي. پلانيٽري ارضيات ارضياتي سائنس، جنهن جو تعلق ماورائي زمينن سان آهي، جو مطالعو ڪري ٿي. جيومارفالوجي منظرن جي اصليت جو مطالعو ڪري ٿي. اڏاوتي ارضيات جبلن ۽ هيٺاهين زمينن کي پيدا ڪرڻ لاءِ پٿر جي خرابيءَ جو مطالعو ڪري ٿي. ريسورس جيولوجي اڀياس ڪري ٿو ته توانائي جا وسيلا معدنيات مان ڪيئن حاصل ڪري سگھجن ٿا. ماحولياتي ارضيات جو مطالعو ڪيئن آلودگي مٽي ۽ پٿر کي متاثر ڪرڻ ٿا.{{Sfn|Smith|Pun|2006|pp=14–16}} علم معدنيات معدنيات جو مطالعو آهي ۽ ان ۾ معدنيات جي ٺهڻ، ڪرسٽل جي جوڙجڪ، معدنيات سان لاڳاپيل خطرات ۽ معدنيات جي طبيعي ۽ ڪيميائي خاصيتن جو مطالعو شامل آهي. {{Sfn|Haldar|2020|p=109}} پيٽرولوجي (Peterology) چٽانن جو مطالعو آهي، جنهن ۾ چٽانن جي ٺهڻ به شامل آهي. پيٽرو گرافي پيٽرولوجي جي هڪ شاخ آهي جيڪا چٽانن جي ٽائپولوجي ۽ درجي بندي جو مطالعو ڪري ٿي.{{Sfn|Haldar|2020|p=145|pp=}}</small> ==زمين جو اندريون== ==ماحولياتي سائنس== ==ڌرتيءَ جو مقناطيسي ميدان== ==هائيڊرولوجي== ==ماحوليات== اصل مضمون: [[ماحوليات]] ماحوليات حياتيات جو مطالعو آهي. هن ۾ فطرت ۽ ڪيئن جاندار شيون ڌرتيءَ ۽ هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ اچن ٿيون ۽ ان جي نتيجن جو مطالعو شامل آهي. اهو غور ڪري ٿو ته جاندار شيون ڪيئن وسيلن جهڙوڪ آڪسيجن، پاڻي ۽ ڌرتيء مان غذائي مواد پاڻ کي برقرار رکڻ لاء استعمال ڪن ٿيون. اهو پڻ غور ڪري ٿو ته ڪيئن انسان ۽ ٻيا جاندار فطرت ۾ تبديلين جو سبب بڻجن ٿا. ==فزيڪل جاگرافي== اصل مضمون: [[فزيڪل جاگرافي]] فزيڪل جاگرافي ڌرتيءَ جي نظامن ۽ ڪيئن اهي هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ هڪ واحد خودمختاري نظام جي حصي طور تي تعمل ڪن ٿيون، جو مطالعو آهي. ان ۾ فلڪيات، رياضياتي جاگرافي، موسميات، ارضيات، جيومورفولوجي، حياتيات، جاگرافي، پيڊولوجي ۽ مٽي جي جاگرافي شامل آهن. فزيڪل جاگرافي انساني جاگرافي، جيڪا ڌرتيء تي انساني آبادي جو مطالعو ڪري ٿي، کان مختلف آهي، جيتوڻيڪ ان ۾ ماحول تي انساني اثرات شامل آهن. ==ميٿڊولوجي== طريقا مختلف هوندا آهن ان تي منحصر آهي ته مضمونن جي نوعيت جو مطالعو ڪيو پيو وڃي. اڀياس عام طور تي ٽن ڀاڱن: مشاهدي، تجرباتي يا نظرياتي، مان هڪ ۾ اچي وڃن ٿا. ڌرتيءَ جا سائنسدان اڪثر ڪري نفيس ڪمپيوٽر تجزيا ڪندا آهن يا زميني واقعن جو مطالعو ڪرڻ لاءِ هڪ دلچسپ هنڌ (مثال طور انٽارڪٽيڪا يا گرم هنڌ واري ٻيٽن جي زنجير) جو دورو ڪندا آهن. ڌرتيءَ جي سائنس ۾ هڪ بنيادي خيال هڪجهڙائي پسنديءَ جو تصور آهي، جنهن ۾ چيو ويو آهي ته ”قديم جيولوجيڪل خصوصيتن جي تشريح فعال عملن کي سمجھڻ سان ڪئي ويندي آهي، جن کي آسانيءَ سان ڏٺو ويندو آهي." ٻين لفظن ۾، موجوده وقت ۾ ڪم تي ڪنهن به جاگرافيائي عمل ساڳئي طريقي سان جيولوجيڪ وقت ۾ ڪم ڪيو آهي. ==ڌرتيءَ جي گولا== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Commons category|Earth sciences}} * [http://epod.usra.edu/ Earth Science Picture of the Day], a service of [[Universities Space Research Association]], sponsored by [[Goddard Space Flight Center|NASA Goddard Space Flight Center]]. * [http://tierra.rediris.es/Geoethics_Planetary_Protection/ Geoethics in Planetary and Space Exploration]. * [https://geology.buzz/earth-science/ Geology Buzz: Earth Science] {{Authority control}} [[Category:Planetary science]] [[Category:Science-related lists]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زمين]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] gmk9yy7em5731upvtbsv3qn0kqdpyxs 295188 295187 2024-11-06T10:20:11Z Ibne maryam 17680 295188 wikitext text/x-wiki [[File:DirkvdM_rocks.jpg|thumb|[[ڪوسٽا ريڪا]] ۾ هڪ جبل جي ڪريڪ جو چٽاني پاسو]] '''ڌرتيءَ جي سائنس (Earth Sciences)''' يا '''ارضي سائنس''' ۾ [[ڌرتي|ڌرتيءَ]] سان لاڳاپيل [[فطرتي سائنس|قدرتي سائنس]] جا سڀئي شعبا شامل آهن.<ref>{{حوالو ويب|quote=2023-08-19}}</ref> هي سائنس جي هڪ شاخ آهي جيڪا طبيعي، ڪيميائي ۽ حياتياتي پيچيده آئن (Ions) ۽ ڌرتيءَ جي چئن دائرن: [[حياتي جو دائرو]]، هائڊروسفيئر، [[وايومنڊل|فضائي دائرو]] ۽ جيوسفيئر، جي همه وقت رابطن سان تعلق رکي ٿي. ڌرتي سائنس کي سيارن جي سائنس (Planetary Science) جو هڪ شعبو به سمجھي سگھبو آهي، پر وڌيڪ اڳوڻي وقت کان. ==ارضيات== [[File:Layers of sedimentary rock in Makhtesh Ramon (50754).jpg|thumb|<small>وادي الرمان، اسرائيل ۾ سيڊيمينٽري جبل جا پرت</small>]] <small>ارضيات وسيع طور تي ڌرتيء جي ساخت، مادي ۽ عملن جو مطالعو آهي. ارضيات گهڻو ڪري ليٿوسفيئر، يا ڌرتيءَ جي مٿاڇري جو مطالعو آهي، جنهن ۾ ڪرسٽ ۽ چٽانون شامل آهن. ان ۾ طبيعي خاصيتون ۽ عمل شامل آهن جيڪي ليٿوسفيئر ۾ ٿين ٿا ۽ انهي سان گڏ اهي جيوتھرمل توانائي کان ڪيئن متاثر ٿين ٿا. اها، ارضيات جي عنصرن جي وچ ۾ ڪيميا، فزڪس ۽ حياتيات جا حصا شامل ڪري ٿو. تاريخي ارضيات، ڌرتيءَ جي تاريخ جي تشريح ڪرڻ ۽ وقت سان گڏ ان ۾ تبديلي ڪيئن آئيون، جو استعمال آهي. جيو ڪيمسٽري ڌرتيءَ جي ڪيميائي جزن ۽ عملن جو مطالعو ڪري ٿي. ارضياتي طبيعيات ڌرتيءَ جي طبيعي خاصيتن جو مطالعو ڪري ٿي. پيلينٽولوجي، لٿوسفيئر ۾ فوسل ٿيل حياتياتي مواد جو اڀياس ڪري ٿي. پلانيٽري ارضيات ارضياتي سائنس، جنهن جو تعلق ماورائي زمينن سان آهي، جو مطالعو ڪري ٿي. جيومارفالوجي منظرن جي اصليت جو مطالعو ڪري ٿي. اڏاوتي ارضيات جبلن ۽ هيٺاهين زمينن کي پيدا ڪرڻ لاءِ پٿر جي خرابيءَ جو مطالعو ڪري ٿي. ريسورس جيولوجي اڀياس ڪري ٿو ته توانائي جا وسيلا معدنيات مان ڪيئن حاصل ڪري سگھجن ٿا. ماحولياتي ارضيات جو مطالعو ڪيئن آلودگي مٽي ۽ پٿر کي متاثر ڪرڻ ٿا.{{Sfn|Smith|Pun|2006|pp=14–16}} علم معدنيات معدنيات جو مطالعو آهي ۽ ان ۾ معدنيات جي ٺهڻ، ڪرسٽل جي جوڙجڪ، معدنيات سان لاڳاپيل خطرات ۽ معدنيات جي طبيعي ۽ ڪيميائي خاصيتن جو مطالعو شامل آهي. {{Sfn|Haldar|2020|p=109}} پيٽرولوجي (Peterology) چٽانن جو مطالعو آهي، جنهن ۾ چٽانن جي ٺهڻ به شامل آهي. پيٽروگرافي پيٽرولوجي جي هڪ شاخ آهي جيڪا چٽانن جي ٽائپولوجي ۽ درجي بندي جو مطالعو ڪري ٿي.{{Sfn|Haldar|2020|p=145|pp=}}</small> ==زمين جو اندريون== ==ماحولياتي سائنس== ==ڌرتيءَ جو مقناطيسي ميدان== ==هائيڊرولوجي== ==ماحوليات== اصل مضمون: [[ماحوليات]] ماحوليات حياتيات جو مطالعو آهي. هن ۾ فطرت ۽ ڪيئن جاندار شيون ڌرتيءَ ۽ هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ اچن ٿيون ۽ ان جي نتيجن جو مطالعو شامل آهي. اهو غور ڪري ٿو ته جاندار شيون ڪيئن وسيلن جهڙوڪ آڪسيجن، پاڻي ۽ ڌرتيء مان غذائي مواد پاڻ کي برقرار رکڻ لاء استعمال ڪن ٿيون. اهو پڻ غور ڪري ٿو ته ڪيئن انسان ۽ ٻيا جاندار فطرت ۾ تبديلين جو سبب بڻجن ٿا. ==فزيڪل جاگرافي== اصل مضمون: [[فزيڪل جاگرافي]] فزيڪل جاگرافي ڌرتيءَ جي نظامن ۽ ڪيئن اهي هڪ ٻئي سان لهه وچڙ ۾ هڪ واحد خودمختاري نظام جي حصي طور تي تعمل ڪن ٿيون، جو مطالعو آهي. ان ۾ فلڪيات، رياضياتي جاگرافي، موسميات، ارضيات، جيومورفولوجي، حياتيات، جاگرافي، پيڊولوجي ۽ مٽي جي جاگرافي شامل آهن. فزيڪل جاگرافي انساني جاگرافي، جيڪا ڌرتيء تي انساني آبادي جو مطالعو ڪري ٿي، کان مختلف آهي، جيتوڻيڪ ان ۾ ماحول تي انساني اثرات شامل آهن. ==ميٿڊولوجي== طريقا مختلف هوندا آهن ان تي منحصر آهي ته مضمونن جي نوعيت جو مطالعو ڪيو پيو وڃي. اڀياس عام طور تي ٽن ڀاڱن: مشاهدي، تجرباتي يا نظرياتي، مان هڪ ۾ اچي وڃن ٿا. ڌرتيءَ جا سائنسدان اڪثر ڪري نفيس ڪمپيوٽر تجزيا ڪندا آهن يا زميني واقعن جو مطالعو ڪرڻ لاءِ هڪ دلچسپ هنڌ (مثال طور انٽارڪٽيڪا يا گرم هنڌ واري ٻيٽن جي زنجير) جو دورو ڪندا آهن. ڌرتيءَ جي سائنس ۾ هڪ بنيادي خيال هڪجهڙائي پسنديءَ جو تصور آهي، جنهن ۾ چيو ويو آهي ته ”قديم جيولوجيڪل خصوصيتن جي تشريح فعال عملن کي سمجھڻ سان ڪئي ويندي آهي، جن کي آسانيءَ سان ڏٺو ويندو آهي." ٻين لفظن ۾، موجوده وقت ۾ ڪم تي ڪنهن به جاگرافيائي عمل ساڳئي طريقي سان جيولوجيڪ وقت ۾ ڪم ڪيو آهي. ==ڌرتيءَ جي گولا== ==پڻ ڏسو== ==خارجي لنڪس== {{Commons category|Earth sciences}} * [http://epod.usra.edu/ Earth Science Picture of the Day], a service of [[Universities Space Research Association]], sponsored by [[Goddard Space Flight Center|NASA Goddard Space Flight Center]]. * [http://tierra.rediris.es/Geoethics_Planetary_Protection/ Geoethics in Planetary and Space Exploration]. * [https://geology.buzz/earth-science/ Geology Buzz: Earth Science] {{Authority control}} [[Category:Planetary science]] [[Category:Science-related lists]] ==حوالا== {{حوالا}} [[زمرو:زمين]] [[زمرو:ڌرتي سائنس]] aqt5y32idd26vgpuwye5fy0ilkwa1dp 0 80369 295196 2024-11-06T10:35:56Z Ibne maryam 17680 Ibne maryam صفحي [[ڌر مشاهداتي اُپگرهه]] کي [[ڌرتيءَ جو مشاهدو ڪندڙ سيٽلائيٽ جي فهرست]] ڏانھن چوريو 295196 wikitext text/x-wiki #چوريو [[ڌرتيءَ جو مشاهدو ڪندڙ سيٽلائيٽ جي فهرست]] 226k7vh318w3eu0iu60eojcmnxhjdfz 100 80370 295198 2024-11-06T10:40:09Z Ibne maryam 17680 نئون صفحو: [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سمنڊ]] 295198 wikitext text/x-wiki [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سمنڊ]] bcu901ln3hmzxbzgt85uuqnej3wc0lz 295199 295198 2024-11-06T10:42:30Z Ibne maryam 17680 295199 wikitext text/x-wiki {{Portal maintenance status |date=September 2020 |subpages=keep |nonstandard= |broken= |incomplete= |upgrade= |manual=yes |maintainer1=Northamerica1000 |maintainer2= |maintainer3= |maintainer4= |note=}} {{Portal description}} __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ {{smalldiv|1={{Portals browsebar}}}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#000000; padding:3px;"> <div style="clear:both; width:100%"> {{Box-header colour|{{resize|139%|The Oceans Portal}}<br>A portal dedicated to oceans, seas, oceanography and related topics|colour=#82ADD9|mode=light}} <div style="text-align:center">'''Selected panorama''' {{resize|89%|– Hover over image and scroll to middle for controls to see more selected panorama images –}} </div> {{Portal image banner|mode=slideshow|maxheight=300px |File:Panorama of Gibson's Steps along the Great Ocean Road - panoramio.jpg|<small>A view of the [[Southern Ocean]] from [[Great Ocean Road]], [[Port Campbell]], Princetown, Victoria, Australia</small> |File:Zanzibar banner.jpg|<small>A panorama of [[Zanzibar]], Tanzania, particularly the [[Stone Town]], taken from the [[Indian Ocean]]</small> |File:DIMG 1149 (4997125166).jpg|<small>A view of [[Filfla]] and the [[Mediterranean Sea]]. Filfla is a small, mostly barren, uninhabited [[islet]] {{convert|4.5|km|mi|abbr=off}} south of [[Malta (island)|Malta]].</small> |File:Sea anemone baja california.jpg|<small>A [[sea anemone]] in the [[Pacific Ocean]], [[Baja California]], Mexico</small> |File:Wikivoyage Banner of South China Sea.jpeg|<small>A view of the [[South China Sea]], Bacuit Archipelago, municipality of [[El Nido, Palawan]], Philippines</small> |File:Mirtos Beach Panorama (222048177).jpeg|<small>A view of [[Myrtos Beach]] and the [[Ionian Sea]], [[Cephalonia]], [[Ionian Islands]], Greece</small> |File:Killer Whale Tipe B.jpg|<small>[[Killer whale|Orca]] (''Orcinus orca'') hunting a [[Weddell seal]] in the [[Southern Ocean]]</small> |File:Mother and baby sperm whale.jpg|<small>A mother [[sperm whale]] and her calf in the [[Indian Ocean]] off the coast of Mauritius</small> |File:Caesio teres in Fiji by Nick Hobgood.jpg|<small>''[[Caesio teres]]'' in the [[South Pacific Ocean]] in Fiji</small> |File:2010 mavericks competition edit1.jpg|<small>A surfer in the [[Pacific Ocean]] at the [[Mavericks, California|2010 Mavericks competition]], village of [[Princeton-by-the-Sea]], northern California</small> |File:Glaciers and Icebergs at Cape York.jpg|<small>Icebergs broken off from glaciers in northern [[Baffin Bay]], [[Cape York (Greenland)|Cape York]], Greenland</small> |File:Hawaje-NoRedLine.jpg|<small>Satellite view of the [[Pacific Ocean]] and the main windward [[Hawaiian Islands]]</small> |File:Southern Ocean-2.JPG|<small>Clouds over the [[Southern Ocean]], with continent labels</small> }} {{/box-header|Introduction}} {{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}} <div style="float: left; margin-left: -1.0em; right; margin-right: 1em; margin-bottom: 0.5em; ">{{Five oceans}}</div> [[File:Clouds over the Atlantic Ocean.jpg|thumb|Surface view of the [[Atlantic Ocean]]]] {{shortcut|WP:OCP}} {{Transclude lead excerpt|Ocean| paragraphs=1 | files=0}} [[File:Waves in pacifica 1.jpg|thumb|[[Wind wave|Waves]] in Pacifica, California]] {{Transclude lead excerpt|Sea| paragraphs=1 | files=0}} {{Transclude lead excerpt|Oceanography| paragraphs=1 | files=0}} <div style="float:right">'''[[Ocean|Read more about oceans...]]'''<br>'''[[Sea|Read more about the sea...]]'''<br>'''[[Ocean|Read more about oceanography...]]'''</div> {{Box-footer}} {{Purge link portals}} {{Flex columns|flex1=4|flex2=3 |1= {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Sea |2=Resolution Guyot |3=2002 Pacific typhoon season |4=Gulf Stream |5=Sea surface temperature |6=List of Category 5 Pacific hurricanes |7=William Speirs Bruce |8=Ocean acidification |9=Norwegian Sea |10=Barents Sea |11=Seawater |12=Ocean deoxygenation |13=Effects of climate change on oceans |14=South China Sea |15=Tide |16=Sea level rise |17=Wind wave |18=Coast |19=Tsunami |20=Sea level |21=Marine habitats |22=Mid-ocean ridge |23=Intertidal ecology |24=Marine life |25=Ancient maritime history |26=Estuary |27=Marine microorganisms |28=Piracy |29=Marine viruses |30=Marine prokaryotes |31=Seafood |32=Marine invertebrates |33=Adriatic Sea |34=Sea of Japan naming dispute |35=Marine fungi |36=Abyssal plain |37=Weather ship |38=History of navigation |39=Estuaries of Texas |40=Ocean liner |41=Gulf of Finland |42=Philippine Sea |43=Cruise ship |44=Marine biology |45=Labrador Sea |46=Marine debris |47=Coral reef |48=Rogue wave |49=Marine pollution |50=Environmental issues with coral reefs |51=Cobb Seamount |52=Mediterranean Sea |53=Marine protected area |54=Blue carbon |55=Deep-water coral |56=Somali Current |57=Principality of Sealand |58=Cold seep |59=Aegean Sea |60=List of largest cruise ships |61=Iceberg |62=Sea ice |63=Tidal power |64=Marine mammal |65=Marine art |66=Challenger Deep |67=Panthalassa |68=Ring of Fire |69=Seamount |70=Great Pacific garbage patch |71=Northwest Passage |72=Titanic |73=Sea anemone |74=Larsen Ice Shelf |75=Whaling in Japan |76=Ecosystem of the North Pacific Subtropical Gyre |77=Swell (ocean) |78=Marine food web |79=Deep-sea exploration |80=Offshore drilling |81=Antarctic Circumpolar Current |82=Bermuda Triangle |83=Agulhas Current |84=Caribbean Sea |85=Ship |86=Deep sea fish |87=Deep sea |88=Thermohaline circulation |89=Whale |90=Age of Discovery |91=Clipper route |92=Marine snow |93=Hydrothermal vent |94=Allison Guyot |95=Paleo-Tethys Ocean |96=Central American Seaway |97=Sargasso Sea |98=Ekman transport |99=Argo (oceanography) |100=Ocean acoustic tomography |101=Moby-Dick |102=Baltic Sea |103=Bay of Bengal |104=Yellow Sea |105=Ross Sea |106=Hudson Bay |107=Strait of Hormuz |108=Red Sea |109=Persian Gulf |110=Vikings |111=Ming treasure voyages |112=Portuguese discoveries |113=Cetacean surfacing behaviour |114=Gulf of Aden |115=Gulf of Mexico |116=Oceanic carbon cycle |117=Law of the sea |118=Hanseatic League | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=22|header=Interesting facts {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|footer=More facts|subpage=Facts}} {{/box-header|Selected list articles and Marine habitat topics}} {{Ocean habitat topics}} <div style="font-size:97%;"> * [[List of oceans]] * [[List of ancient oceans]] * [[List of seas]] * [[List of circumnavigations]] * [[List of cruise lines]] * [[List of largest lakes and seas in the Solar System]] * [[List of marine biologists]] * [[List of marine ecoregions]] * [[List of maritime explorers]] * [[List of naval battles]] * [[List of ocean liners]] * [[List of oceanographic institutions and programs]] * [[List of oldest surviving ships]] * [[List of rogue waves]] * [[List of seafood dishes]] * [[List of submarine topographical features]] </div> {{Box-footer}} {{/box-header|Tasks|noedit= }} <div style="float:right"><small>[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:WikiProject_Oceans/to_do&action=edit&preload=Template:Tasks/Preload edit tasks]</small></div> {{Wikipedia:WikiProject Oceans/to do}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various ocean-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow |Pacific Ocean |Atlantic Ocean |Indian Ocean |Southern Ocean |Arctic Ocean }} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals}} {{Related portals|Biology|Cetaceans|Crustaceans|Environment|Fish|Gastropods|Geography|Islands|Lakes|Marine life|Oceania|Piracy|Rivers|Sharks|Tropical cyclones|Tsunamis|Underwater diving|Water|Weather|World}} {{Box-footer}} <!--CONDITIONAL NEWS SECTION - ONLY SHOWS UP WHEN THERE IS NEWS TO DISPLAY --> {{Transclude selected current events |%s[Oo]cean%s|%s[Ss]ea%s|%s[Ff]ish%s| days=60 | header={{/box-header|In the news}}|max=5}} <!--END OF NEWS SECTION--> {{/box-header|WikiProjects}} [[File:Group people icon.jpg|right|55px|WikiProjects]] * [[Wikipedia:WikiProject Oceans|WikiProject Oceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Limnology and Oceanography|WikiProject Limnology and Oceanography]] * [[Wikipedia:WikiProject Marine life|WikiProject Marine life]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Cetaceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Fishes]] * [[Wikipedia:WikiProject Sharks|WikiProject Sharks]] ---- :<small>'''Related WikiProjects'''</small> * [[Wikipedia:WikiProject Arthropods|WikiProject Arthropods]] * [[Wikipedia:WikiProject Fisheries and Fishing|WikiProject Fisheries and Fishing]] * [[Wikipedia:WikiProject Lakes|WikiProject Lakes]] * [[Wikipedia:WikiProject Rivers|WikiProject Rivers]] {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|Topics}} {{Plain navboxes|content={{List of seas|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Physical oceanography|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Ocean|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Mid-ocean ridges|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Marine aquatic ecosystems|state=expanded}}}} ---- <div style="text-align:center">'''More topics'''</div> {{Navboxes |title= More articles related to Oceans |list = {{African seas|state=collapsed}} {{Coastal geography|state=collapsed}} {{List of Indonesian seas|state=collapsed}} {{International Law of Sea|state=collapsed}} {{List of Australian seas|state=collapsed}} {{Marginal seas of the Atlantic Ocean|state=collapsed}} {{Marine pollution|state=collapsed}} {{Marine protected areas|state=collapsed}} {{Ocean energy|state=collapsed}} {{Seafood|state=collapsed}} {{China Seas|state=collapsed}} {{List of Philippine seas|state=collapsed}} {{Largest passenger ships|state=collapsed}} }} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF 100 percent pane --> <div style="float:left; width:66%"> {{/box-header|Categories}} [[Image:C Puzzle.png|42px|right|Category puzzle]] <div style="text-align:center"><small>Select [►] to view subcategories</small> '''Oceans'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceans</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Seas'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Seas</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Oceanography'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceanography</categorytree> {{div col end}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF left pane --> <div style="float:right; width:33%"> <!-- This margin should be right of the above --> {{/box-header|Admiralty law}} <div style="float:left">{{Admiralty law}}</div> {{Box-footer}} {{/box-header|Need assistance?}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|36px|Need assistance?]] Do you have a question about oceans, seas or oceanography that you can't find the answer to? Consider asking it at the [[Wikipedia:Reference desk|Wikipedia reference desk]]. {{Box-footer}} </div> <!-- END OF right pane --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|External media}} [[File:Icon External Link.svg|right|37px|External media]] * [https://www.nodc.noaa.gov/OC5/indprod.html World Ocean Database and World Ocean Atlas Series] – from the U.S. [[National Centers for Environmental Information]], [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]. Includes the [[World Ocean Atlas]]. * [https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/atlas/maritime_atlas/#lang=EN;p=w;bkgd=5;theme=2:0.75;c=1224514.3987259883,6446275.841017013;z=4 European Atlas of the Seas] – the [[European Atlas of the Seas]], from the [[European Commission]] * [https://research.noaa.gov/ NOAA Research] – [[NOAA]] research news, Oceanic and Atmospheric Research (OAR) * [http://www.worldoceanobservatory.org/content/ocean-research Ocean Research] – from The World Ocean Observatory * [https://obis.or Ocean Biodiversity Information System] – "a global open-access data and information clearing-house on marine biodiversity for science, conservation and sustainable development" {{Box-footer}} </div> {{-}} ---- {{Portal navbar no header2}} {{purge page}} </div> </div></div> [[Category:Oceans| ]] [[Category:Seas| ]] [[Category:Oceanography| ]] [[Category:Portals needing placement of incoming links]] [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سمنڊ]] qhjm5gjt16jn81443c78zm17thuzfgg 295201 295199 2024-11-06T10:46:07Z Ibne maryam 17680 295201 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2020) هي پورٽل دستي طور تي سنڀاليو ويندو آهي. هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. "مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو." {{Portal description}} __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ {{smalldiv|1={{Portals browsebar}}}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#000000; padding:3px;"> <div style="clear:both; width:100%"> {{Box-header colour|{{resize|139%|The Oceans Portal}}<br>A portal dedicated to oceans, seas, oceanography and related topics|colour=#82ADD9|mode=light}} <div style="text-align:center">'''Selected panorama''' {{resize|89%|– Hover over image and scroll to middle for controls to see more selected panorama images –}} </div> {{Portal image banner|mode=slideshow|maxheight=300px |File:Panorama of Gibson's Steps along the Great Ocean Road - panoramio.jpg|<small>A view of the [[Southern Ocean]] from [[Great Ocean Road]], [[Port Campbell]], Princetown, Victoria, Australia</small> |File:Zanzibar banner.jpg|<small>A panorama of [[Zanzibar]], Tanzania, particularly the [[Stone Town]], taken from the [[Indian Ocean]]</small> |File:DIMG 1149 (4997125166).jpg|<small>A view of [[Filfla]] and the [[Mediterranean Sea]]. Filfla is a small, mostly barren, uninhabited [[islet]] {{convert|4.5|km|mi|abbr=off}} south of [[Malta (island)|Malta]].</small> |File:Sea anemone baja california.jpg|<small>A [[sea anemone]] in the [[Pacific Ocean]], [[Baja California]], Mexico</small> |File:Wikivoyage Banner of South China Sea.jpeg|<small>A view of the [[South China Sea]], Bacuit Archipelago, municipality of [[El Nido, Palawan]], Philippines</small> |File:Mirtos Beach Panorama (222048177).jpeg|<small>A view of [[Myrtos Beach]] and the [[Ionian Sea]], [[Cephalonia]], [[Ionian Islands]], Greece</small> |File:Killer Whale Tipe B.jpg|<small>[[Killer whale|Orca]] (''Orcinus orca'') hunting a [[Weddell seal]] in the [[Southern Ocean]]</small> |File:Mother and baby sperm whale.jpg|<small>A mother [[sperm whale]] and her calf in the [[Indian Ocean]] off the coast of Mauritius</small> |File:Caesio teres in Fiji by Nick Hobgood.jpg|<small>''[[Caesio teres]]'' in the [[South Pacific Ocean]] in Fiji</small> |File:2010 mavericks competition edit1.jpg|<small>A surfer in the [[Pacific Ocean]] at the [[Mavericks, California|2010 Mavericks competition]], village of [[Princeton-by-the-Sea]], northern California</small> |File:Glaciers and Icebergs at Cape York.jpg|<small>Icebergs broken off from glaciers in northern [[Baffin Bay]], [[Cape York (Greenland)|Cape York]], Greenland</small> |File:Hawaje-NoRedLine.jpg|<small>Satellite view of the [[Pacific Ocean]] and the main windward [[Hawaiian Islands]]</small> |File:Southern Ocean-2.JPG|<small>Clouds over the [[Southern Ocean]], with continent labels</small> }} {{/box-header|Introduction}} {{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}} <div style="float: left; margin-left: -1.0em; right; margin-right: 1em; margin-bottom: 0.5em; ">{{Five oceans}}</div> [[File:Clouds over the Atlantic Ocean.jpg|thumb|Surface view of the [[Atlantic Ocean]]]] {{shortcut|WP:OCP}} {{Transclude lead excerpt|Ocean| paragraphs=1 | files=0}} [[File:Waves in pacifica 1.jpg|thumb|[[Wind wave|Waves]] in Pacifica, California]] {{Transclude lead excerpt|Sea| paragraphs=1 | files=0}} {{Transclude lead excerpt|Oceanography| paragraphs=1 | files=0}} <div style="float:right">'''[[Ocean|Read more about oceans...]]'''<br>'''[[Sea|Read more about the sea...]]'''<br>'''[[Ocean|Read more about oceanography...]]'''</div> {{Box-footer}} {{Purge link portals}} {{Flex columns|flex1=4|flex2=3 |1= {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Sea |2=Resolution Guyot |3=2002 Pacific typhoon season |4=Gulf Stream |5=Sea surface temperature |6=List of Category 5 Pacific hurricanes |7=William Speirs Bruce |8=Ocean acidification |9=Norwegian Sea |10=Barents Sea |11=Seawater |12=Ocean deoxygenation |13=Effects of climate change on oceans |14=South China Sea |15=Tide |16=Sea level rise |17=Wind wave |18=Coast |19=Tsunami |20=Sea level |21=Marine habitats |22=Mid-ocean ridge |23=Intertidal ecology |24=Marine life |25=Ancient maritime history |26=Estuary |27=Marine microorganisms |28=Piracy |29=Marine viruses |30=Marine prokaryotes |31=Seafood |32=Marine invertebrates |33=Adriatic Sea |34=Sea of Japan naming dispute |35=Marine fungi |36=Abyssal plain |37=Weather ship |38=History of navigation |39=Estuaries of Texas |40=Ocean liner |41=Gulf of Finland |42=Philippine Sea |43=Cruise ship |44=Marine biology |45=Labrador Sea |46=Marine debris |47=Coral reef |48=Rogue wave |49=Marine pollution |50=Environmental issues with coral reefs |51=Cobb Seamount |52=Mediterranean Sea |53=Marine protected area |54=Blue carbon |55=Deep-water coral |56=Somali Current |57=Principality of Sealand |58=Cold seep |59=Aegean Sea |60=List of largest cruise ships |61=Iceberg |62=Sea ice |63=Tidal power |64=Marine mammal |65=Marine art |66=Challenger Deep |67=Panthalassa |68=Ring of Fire |69=Seamount |70=Great Pacific garbage patch |71=Northwest Passage |72=Titanic |73=Sea anemone |74=Larsen Ice Shelf |75=Whaling in Japan |76=Ecosystem of the North Pacific Subtropical Gyre |77=Swell (ocean) |78=Marine food web |79=Deep-sea exploration |80=Offshore drilling |81=Antarctic Circumpolar Current |82=Bermuda Triangle |83=Agulhas Current |84=Caribbean Sea |85=Ship |86=Deep sea fish |87=Deep sea |88=Thermohaline circulation |89=Whale |90=Age of Discovery |91=Clipper route |92=Marine snow |93=Hydrothermal vent |94=Allison Guyot |95=Paleo-Tethys Ocean |96=Central American Seaway |97=Sargasso Sea |98=Ekman transport |99=Argo (oceanography) |100=Ocean acoustic tomography |101=Moby-Dick |102=Baltic Sea |103=Bay of Bengal |104=Yellow Sea |105=Ross Sea |106=Hudson Bay |107=Strait of Hormuz |108=Red Sea |109=Persian Gulf |110=Vikings |111=Ming treasure voyages |112=Portuguese discoveries |113=Cetacean surfacing behaviour |114=Gulf of Aden |115=Gulf of Mexico |116=Oceanic carbon cycle |117=Law of the sea |118=Hanseatic League | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=22|header=Interesting facts {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|footer=More facts|subpage=Facts}} {{/box-header|Selected list articles and Marine habitat topics}} {{Ocean habitat topics}} <div style="font-size:97%;"> * [[List of oceans]] * [[List of ancient oceans]] * [[List of seas]] * [[List of circumnavigations]] * [[List of cruise lines]] * [[List of largest lakes and seas in the Solar System]] * [[List of marine biologists]] * [[List of marine ecoregions]] * [[List of maritime explorers]] * [[List of naval battles]] * [[List of ocean liners]] * [[List of oceanographic institutions and programs]] * [[List of oldest surviving ships]] * [[List of rogue waves]] * [[List of seafood dishes]] * [[List of submarine topographical features]] </div> {{Box-footer}} {{/box-header|Tasks|noedit= }} <div style="float:right"><small>[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:WikiProject_Oceans/to_do&action=edit&preload=Template:Tasks/Preload edit tasks]</small></div> {{Wikipedia:WikiProject Oceans/to do}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various ocean-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow |Pacific Ocean |Atlantic Ocean |Indian Ocean |Southern Ocean |Arctic Ocean }} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals}} {{Related portals|Biology|Cetaceans|Crustaceans|Environment|Fish|Gastropods|Geography|Islands|Lakes|Marine life|Oceania|Piracy|Rivers|Sharks|Tropical cyclones|Tsunamis|Underwater diving|Water|Weather|World}} {{Box-footer}} <!--CONDITIONAL NEWS SECTION - ONLY SHOWS UP WHEN THERE IS NEWS TO DISPLAY --> {{Transclude selected current events |%s[Oo]cean%s|%s[Ss]ea%s|%s[Ff]ish%s| days=60 | header={{/box-header|In the news}}|max=5}} <!--END OF NEWS SECTION--> {{/box-header|WikiProjects}} [[File:Group people icon.jpg|right|55px|WikiProjects]] * [[Wikipedia:WikiProject Oceans|WikiProject Oceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Limnology and Oceanography|WikiProject Limnology and Oceanography]] * [[Wikipedia:WikiProject Marine life|WikiProject Marine life]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Cetaceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Fishes]] * [[Wikipedia:WikiProject Sharks|WikiProject Sharks]] ---- :<small>'''Related WikiProjects'''</small> * [[Wikipedia:WikiProject Arthropods|WikiProject Arthropods]] * [[Wikipedia:WikiProject Fisheries and Fishing|WikiProject Fisheries and Fishing]] * [[Wikipedia:WikiProject Lakes|WikiProject Lakes]] * [[Wikipedia:WikiProject Rivers|WikiProject Rivers]] {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|Topics}} {{Plain navboxes|content={{List of seas|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Physical oceanography|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Ocean|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Mid-ocean ridges|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Marine aquatic ecosystems|state=expanded}}}} ---- <div style="text-align:center">'''More topics'''</div> {{Navboxes |title= More articles related to Oceans |list = {{African seas|state=collapsed}} {{Coastal geography|state=collapsed}} {{List of Indonesian seas|state=collapsed}} {{International Law of Sea|state=collapsed}} {{List of Australian seas|state=collapsed}} {{Marginal seas of the Atlantic Ocean|state=collapsed}} {{Marine pollution|state=collapsed}} {{Marine protected areas|state=collapsed}} {{Ocean energy|state=collapsed}} {{Seafood|state=collapsed}} {{China Seas|state=collapsed}} {{List of Philippine seas|state=collapsed}} {{Largest passenger ships|state=collapsed}} }} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF 100 percent pane --> <div style="float:left; width:66%"> {{/box-header|Categories}} [[Image:C Puzzle.png|42px|right|Category puzzle]] <div style="text-align:center"><small>Select [►] to view subcategories</small> '''Oceans'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceans</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Seas'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Seas</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Oceanography'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceanography</categorytree> {{div col end}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF left pane --> <div style="float:right; width:33%"> <!-- This margin should be right of the above --> {{/box-header|Admiralty law}} <div style="float:left">{{Admiralty law}}</div> {{Box-footer}} {{/box-header|Need assistance?}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|36px|Need assistance?]] Do you have a question about oceans, seas or oceanography that you can't find the answer to? Consider asking it at the [[Wikipedia:Reference desk|Wikipedia reference desk]]. {{Box-footer}} </div> <!-- END OF right pane --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|External media}} [[File:Icon External Link.svg|right|37px|External media]] * [https://www.nodc.noaa.gov/OC5/indprod.html World Ocean Database and World Ocean Atlas Series] – from the U.S. [[National Centers for Environmental Information]], [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]. Includes the [[World Ocean Atlas]]. * [https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/atlas/maritime_atlas/#lang=EN;p=w;bkgd=5;theme=2:0.75;c=1224514.3987259883,6446275.841017013;z=4 European Atlas of the Seas] – the [[European Atlas of the Seas]], from the [[European Commission]] * [https://research.noaa.gov/ NOAA Research] – [[NOAA]] research news, Oceanic and Atmospheric Research (OAR) * [http://www.worldoceanobservatory.org/content/ocean-research Ocean Research] – from The World Ocean Observatory * [https://obis.or Ocean Biodiversity Information System] – "a global open-access data and information clearing-house on marine biodiversity for science, conservation and sustainable development" {{Box-footer}} </div> {{-}} ---- {{Portal navbar no header2}} {{purge page}} </div> </div></div> [[Category:Oceans| ]] [[Category:Seas| ]] [[Category:Oceanography| ]] [[Category:Portals needing placement of incoming links]] [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سمنڊ]] d9vdjsi217ney54ovtr7yb7iu5my0h8 295203 295201 2024-11-06T10:55:23Z Ibne maryam 17680 295203 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2020) هي پورٽل دستي طور تي سنڀاليو ويندو آهي. هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. "مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو." {{Portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#000000; padding:3px;"> <div style="clear:both; width:100%"> {{Box-header colour|{{resize|139%|باب:سمنڊ}}<br> هي باب ڌرتي تي وڏي ۽ ننڍي سمنڊن، اوشيانوگرافي ۽ ٻين متعلق موضوعن تي آهي. |colour=#82ADD9|mode=light}} <div style="text-align:center">'''Selected panorama''' {{resize|89%|– Hover over image and scroll to middle for controls to see more selected panorama images –}} </div> {{Portal image banner|mode=slideshow|maxheight=300px |File:Panorama of Gibson's Steps along the Great Ocean Road - panoramio.jpg|<small>A view of the [[Southern Ocean]] from [[Great Ocean Road]], [[Port Campbell]], Princetown, Victoria, Australia</small> |File:Zanzibar banner.jpg|<small>A panorama of [[Zanzibar]], Tanzania, particularly the [[Stone Town]], taken from the [[Indian Ocean]]</small> |File:DIMG 1149 (4997125166).jpg|<small>A view of [[Filfla]] and the [[Mediterranean Sea]]. Filfla is a small, mostly barren, uninhabited [[islet]] {{convert|4.5|km|mi|abbr=off}} south of [[Malta (island)|Malta]].</small> |File:Sea anemone baja california.jpg|<small>A [[sea anemone]] in the [[Pacific Ocean]], [[Baja California]], Mexico</small> |File:Wikivoyage Banner of South China Sea.jpeg|<small>A view of the [[South China Sea]], Bacuit Archipelago, municipality of [[El Nido, Palawan]], Philippines</small> |File:Mirtos Beach Panorama (222048177).jpeg|<small>A view of [[Myrtos Beach]] and the [[Ionian Sea]], [[Cephalonia]], [[Ionian Islands]], Greece</small> |File:Killer Whale Tipe B.jpg|<small>[[Killer whale|Orca]] (''Orcinus orca'') hunting a [[Weddell seal]] in the [[Southern Ocean]]</small> |File:Mother and baby sperm whale.jpg|<small>A mother [[sperm whale]] and her calf in the [[Indian Ocean]] off the coast of Mauritius</small> |File:Caesio teres in Fiji by Nick Hobgood.jpg|<small>''[[Caesio teres]]'' in the [[South Pacific Ocean]] in Fiji</small> |File:2010 mavericks competition edit1.jpg|<small>A surfer in the [[Pacific Ocean]] at the [[Mavericks, California|2010 Mavericks competition]], village of [[Princeton-by-the-Sea]], northern California</small> |File:Glaciers and Icebergs at Cape York.jpg|<small>Icebergs broken off from glaciers in northern [[Baffin Bay]], [[Cape York (Greenland)|Cape York]], Greenland</small> |File:Hawaje-NoRedLine.jpg|<small>Satellite view of the [[Pacific Ocean]] and the main windward [[Hawaiian Islands]]</small> |File:Southern Ocean-2.JPG|<small>Clouds over the [[Southern Ocean]], with continent labels</small> }} {{/box-header|تعارف}} {{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}} <div style="float: right; margin-left: -1.0em; right; margin-right: 1em; margin-bottom: 0.5em; ">{{پنج وڏا سمنڊ}}</div> [[File:Clouds over the Atlantic Ocean.jpg|thumb|[[ائٽلانٽڪ سمنڊ]] جي مٿاڇري جو نظارو]] {{shortcut|WP:OCP}} {{Transclude lead excerpt|Ocean| paragraphs=1 | files=0}} [[File:Waves in pacifica 1.jpg|thumb|[[Wind wave|Waves]] in Pacifica, California]] {{Transclude lead excerpt|Sea| paragraphs=1 | files=0}} {{Transclude lead excerpt|Oceanography| paragraphs=1 | files=0}} <div style="float:right">'''[[Ocean|Read more about oceans...]]'''<br>'''[[Sea|Read more about the sea...]]'''<br>'''[[Ocean|Read more about oceanography...]]'''</div> {{Box-footer}} {{Purge link portals}} {{Flex columns|flex1=4|flex2=3 |1= {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Sea |2=Resolution Guyot |3=2002 Pacific typhoon season |4=Gulf Stream |5=Sea surface temperature |6=List of Category 5 Pacific hurricanes |7=William Speirs Bruce |8=Ocean acidification |9=Norwegian Sea |10=Barents Sea |11=Seawater |12=Ocean deoxygenation |13=Effects of climate change on oceans |14=South China Sea |15=Tide |16=Sea level rise |17=Wind wave |18=Coast |19=Tsunami |20=Sea level |21=Marine habitats |22=Mid-ocean ridge |23=Intertidal ecology |24=Marine life |25=Ancient maritime history |26=Estuary |27=Marine microorganisms |28=Piracy |29=Marine viruses |30=Marine prokaryotes |31=Seafood |32=Marine invertebrates |33=Adriatic Sea |34=Sea of Japan naming dispute |35=Marine fungi |36=Abyssal plain |37=Weather ship |38=History of navigation |39=Estuaries of Texas |40=Ocean liner |41=Gulf of Finland |42=Philippine Sea |43=Cruise ship |44=Marine biology |45=Labrador Sea |46=Marine debris |47=Coral reef |48=Rogue wave |49=Marine pollution |50=Environmental issues with coral reefs |51=Cobb Seamount |52=Mediterranean Sea |53=Marine protected area |54=Blue carbon |55=Deep-water coral |56=Somali Current |57=Principality of Sealand |58=Cold seep |59=Aegean Sea |60=List of largest cruise ships |61=Iceberg |62=Sea ice |63=Tidal power |64=Marine mammal |65=Marine art |66=Challenger Deep |67=Panthalassa |68=Ring of Fire |69=Seamount |70=Great Pacific garbage patch |71=Northwest Passage |72=Titanic |73=Sea anemone |74=Larsen Ice Shelf |75=Whaling in Japan |76=Ecosystem of the North Pacific Subtropical Gyre |77=Swell (ocean) |78=Marine food web |79=Deep-sea exploration |80=Offshore drilling |81=Antarctic Circumpolar Current |82=Bermuda Triangle |83=Agulhas Current |84=Caribbean Sea |85=Ship |86=Deep sea fish |87=Deep sea |88=Thermohaline circulation |89=Whale |90=Age of Discovery |91=Clipper route |92=Marine snow |93=Hydrothermal vent |94=Allison Guyot |95=Paleo-Tethys Ocean |96=Central American Seaway |97=Sargasso Sea |98=Ekman transport |99=Argo (oceanography) |100=Ocean acoustic tomography |101=Moby-Dick |102=Baltic Sea |103=Bay of Bengal |104=Yellow Sea |105=Ross Sea |106=Hudson Bay |107=Strait of Hormuz |108=Red Sea |109=Persian Gulf |110=Vikings |111=Ming treasure voyages |112=Portuguese discoveries |113=Cetacean surfacing behaviour |114=Gulf of Aden |115=Gulf of Mexico |116=Oceanic carbon cycle |117=Law of the sea |118=Hanseatic League | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=22|header=Interesting facts {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|footer=More facts|subpage=Facts}} {{/box-header|Selected list articles and Marine habitat topics}} {{Ocean habitat topics}} <div style="font-size:97%;"> * [[List of oceans]] * [[List of ancient oceans]] * [[List of seas]] * [[List of circumnavigations]] * [[List of cruise lines]] * [[List of largest lakes and seas in the Solar System]] * [[List of marine biologists]] * [[List of marine ecoregions]] * [[List of maritime explorers]] * [[List of naval battles]] * [[List of ocean liners]] * [[List of oceanographic institutions and programs]] * [[List of oldest surviving ships]] * [[List of rogue waves]] * [[List of seafood dishes]] * [[List of submarine topographical features]] </div> {{Box-footer}} {{/box-header|Tasks|noedit= }} <div style="float:right"><small>[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:WikiProject_Oceans/to_do&action=edit&preload=Template:Tasks/Preload edit tasks]</small></div> {{Wikipedia:WikiProject Oceans/to do}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various ocean-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow |Pacific Ocean |Atlantic Ocean |Indian Ocean |Southern Ocean |Arctic Ocean }} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals}} {{Related portals|Biology|Cetaceans|Crustaceans|Environment|Fish|Gastropods|Geography|Islands|Lakes|Marine life|Oceania|Piracy|Rivers|Sharks|Tropical cyclones|Tsunamis|Underwater diving|Water|Weather|World}} {{Box-footer}} <!--CONDITIONAL NEWS SECTION - ONLY SHOWS UP WHEN THERE IS NEWS TO DISPLAY --> {{Transclude selected current events |%s[Oo]cean%s|%s[Ss]ea%s|%s[Ff]ish%s| days=60 | header={{/box-header|In the news}}|max=5}} <!--END OF NEWS SECTION--> {{/box-header|WikiProjects}} [[File:Group people icon.jpg|right|55px|WikiProjects]] * [[Wikipedia:WikiProject Oceans|WikiProject Oceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Limnology and Oceanography|WikiProject Limnology and Oceanography]] * [[Wikipedia:WikiProject Marine life|WikiProject Marine life]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Cetaceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Fishes]] * [[Wikipedia:WikiProject Sharks|WikiProject Sharks]] ---- :<small>'''Related WikiProjects'''</small> * [[Wikipedia:WikiProject Arthropods|WikiProject Arthropods]] * [[Wikipedia:WikiProject Fisheries and Fishing|WikiProject Fisheries and Fishing]] * [[Wikipedia:WikiProject Lakes|WikiProject Lakes]] * [[Wikipedia:WikiProject Rivers|WikiProject Rivers]] {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|Topics}} {{Plain navboxes|content={{List of seas|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Physical oceanography|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Ocean|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Mid-ocean ridges|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Marine aquatic ecosystems|state=expanded}}}} ---- <div style="text-align:center">'''More topics'''</div> {{Navboxes |title= More articles related to Oceans |list = {{African seas|state=collapsed}} {{Coastal geography|state=collapsed}} {{List of Indonesian seas|state=collapsed}} {{International Law of Sea|state=collapsed}} {{List of Australian seas|state=collapsed}} {{Marginal seas of the Atlantic Ocean|state=collapsed}} {{Marine pollution|state=collapsed}} {{Marine protected areas|state=collapsed}} {{Ocean energy|state=collapsed}} {{Seafood|state=collapsed}} {{China Seas|state=collapsed}} {{List of Philippine seas|state=collapsed}} {{Largest passenger ships|state=collapsed}} }} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF 100 percent pane --> <div style="float:left; width:66%"> {{/box-header|Categories}} [[Image:C Puzzle.png|42px|right|Category puzzle]] <div style="text-align:center"><small>Select [►] to view subcategories</small> '''Oceans'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceans</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Seas'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Seas</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Oceanography'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceanography</categorytree> {{div col end}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF left pane --> <div style="float:right; width:33%"> <!-- This margin should be right of the above --> {{/box-header|Admiralty law}} <div style="float:left">{{Admiralty law}}</div> {{Box-footer}} {{/box-header|Need assistance?}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|36px|Need assistance?]] Do you have a question about oceans, seas or oceanography that you can't find the answer to? Consider asking it at the [[Wikipedia:Reference desk|Wikipedia reference desk]]. {{Box-footer}} </div> <!-- END OF right pane --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|External media}} [[File:Icon External Link.svg|right|37px|External media]] * [https://www.nodc.noaa.gov/OC5/indprod.html World Ocean Database and World Ocean Atlas Series] – from the U.S. [[National Centers for Environmental Information]], [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]. Includes the [[World Ocean Atlas]]. * [https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/atlas/maritime_atlas/#lang=EN;p=w;bkgd=5;theme=2:0.75;c=1224514.3987259883,6446275.841017013;z=4 European Atlas of the Seas] – the [[European Atlas of the Seas]], from the [[European Commission]] * [https://research.noaa.gov/ NOAA Research] – [[NOAA]] research news, Oceanic and Atmospheric Research (OAR) * [http://www.worldoceanobservatory.org/content/ocean-research Ocean Research] – from The World Ocean Observatory * [https://obis.or Ocean Biodiversity Information System] – "a global open-access data and information clearing-house on marine biodiversity for science, conservation and sustainable development" {{Box-footer}} </div> {{-}} ---- {{Portal navbar no header2}} {{purge page}} </div> </div></div> [[Category:Oceans| ]] [[Category:Seas| ]] [[Category:Oceanography| ]] [[Category:Portals needing placement of incoming links]] [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سمنڊ]] rj1fclxonm2xrumb9hoi1euxr07n80m 295204 295203 2024-11-06T10:57:32Z Ibne maryam 17680 295204 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2020) هي پورٽل دستي طور تي سنڀاليو ويندو آهي. هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. "مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو." {{Portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#000000; padding:3px;"> <div style="clear:both; width:100%"> {{{{resize|139%|باب:سمنڊ}}<br> هي باب ڌرتي تي وڏي ۽ ننڍي سمنڊن، اوشيانوگرافي ۽ ٻين متعلق موضوعن تي آهي. |colour=#82ADD9|mode=light}} <div style="text-align:center">'''Selected panorama''' {{resize|89%|– Hover over image and scroll to middle for controls to see more selected panorama images –}} </div> {{Portal image banner|mode=slideshow|maxheight=300px |File:Panorama of Gibson's Steps along the Great Ocean Road - panoramio.jpg|<small>A view of the [[Southern Ocean]] from [[Great Ocean Road]], [[Port Campbell]], Princetown, Victoria, Australia</small> |File:Zanzibar banner.jpg|<small>A panorama of [[Zanzibar]], Tanzania, particularly the [[Stone Town]], taken from the [[Indian Ocean]]</small> |File:DIMG 1149 (4997125166).jpg|<small>A view of [[Filfla]] and the [[Mediterranean Sea]]. Filfla is a small, mostly barren, uninhabited [[islet]] {{convert|4.5|km|mi|abbr=off}} south of [[Malta (island)|Malta]].</small> |File:Sea anemone baja california.jpg|<small>A [[sea anemone]] in the [[Pacific Ocean]], [[Baja California]], Mexico</small> |File:Wikivoyage Banner of South China Sea.jpeg|<small>A view of the [[South China Sea]], Bacuit Archipelago, municipality of [[El Nido, Palawan]], Philippines</small> |File:Mirtos Beach Panorama (222048177).jpeg|<small>A view of [[Myrtos Beach]] and the [[Ionian Sea]], [[Cephalonia]], [[Ionian Islands]], Greece</small> |File:Killer Whale Tipe B.jpg|<small>[[Killer whale|Orca]] (''Orcinus orca'') hunting a [[Weddell seal]] in the [[Southern Ocean]]</small> |File:Mother and baby sperm whale.jpg|<small>A mother [[sperm whale]] and her calf in the [[Indian Ocean]] off the coast of Mauritius</small> |File:Caesio teres in Fiji by Nick Hobgood.jpg|<small>''[[Caesio teres]]'' in the [[South Pacific Ocean]] in Fiji</small> |File:2010 mavericks competition edit1.jpg|<small>A surfer in the [[Pacific Ocean]] at the [[Mavericks, California|2010 Mavericks competition]], village of [[Princeton-by-the-Sea]], northern California</small> |File:Glaciers and Icebergs at Cape York.jpg|<small>Icebergs broken off from glaciers in northern [[Baffin Bay]], [[Cape York (Greenland)|Cape York]], Greenland</small> |File:Hawaje-NoRedLine.jpg|<small>Satellite view of the [[Pacific Ocean]] and the main windward [[Hawaiian Islands]]</small> |File:Southern Ocean-2.JPG|<small>Clouds over the [[Southern Ocean]], with continent labels</small> }} {{/box-header|تعارف}} {{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}} <div style="float: right; margin-left: -1.0em; right; margin-right: 1em; margin-bottom: 0.5em; ">{{پنج وڏا سمنڊ}}</div> [[File:Clouds over the Atlantic Ocean.jpg|thumb|[[ائٽلانٽڪ سمنڊ]] جي مٿاڇري جو نظارو]] {{shortcut|WP:OCP}} {{Transclude lead excerpt|Ocean| paragraphs=1 | files=0}} [[File:Waves in pacifica 1.jpg|thumb|[[Wind wave|Waves]] in Pacifica, California]] {{Transclude lead excerpt|Sea| paragraphs=1 | files=0}} {{Transclude lead excerpt|Oceanography| paragraphs=1 | files=0}} <div style="float:right">'''[[Ocean|Read more about oceans...]]'''<br>'''[[Sea|Read more about the sea...]]'''<br>'''[[Ocean|Read more about oceanography...]]'''</div> {{Box-footer}} {{Purge link portals}} {{Flex columns|flex1=4|flex2=3 |1= {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Sea |2=Resolution Guyot |3=2002 Pacific typhoon season |4=Gulf Stream |5=Sea surface temperature |6=List of Category 5 Pacific hurricanes |7=William Speirs Bruce |8=Ocean acidification |9=Norwegian Sea |10=Barents Sea |11=Seawater |12=Ocean deoxygenation |13=Effects of climate change on oceans |14=South China Sea |15=Tide |16=Sea level rise |17=Wind wave |18=Coast |19=Tsunami |20=Sea level |21=Marine habitats |22=Mid-ocean ridge |23=Intertidal ecology |24=Marine life |25=Ancient maritime history |26=Estuary |27=Marine microorganisms |28=Piracy |29=Marine viruses |30=Marine prokaryotes |31=Seafood |32=Marine invertebrates |33=Adriatic Sea |34=Sea of Japan naming dispute |35=Marine fungi |36=Abyssal plain |37=Weather ship |38=History of navigation |39=Estuaries of Texas |40=Ocean liner |41=Gulf of Finland |42=Philippine Sea |43=Cruise ship |44=Marine biology |45=Labrador Sea |46=Marine debris |47=Coral reef |48=Rogue wave |49=Marine pollution |50=Environmental issues with coral reefs |51=Cobb Seamount |52=Mediterranean Sea |53=Marine protected area |54=Blue carbon |55=Deep-water coral |56=Somali Current |57=Principality of Sealand |58=Cold seep |59=Aegean Sea |60=List of largest cruise ships |61=Iceberg |62=Sea ice |63=Tidal power |64=Marine mammal |65=Marine art |66=Challenger Deep |67=Panthalassa |68=Ring of Fire |69=Seamount |70=Great Pacific garbage patch |71=Northwest Passage |72=Titanic |73=Sea anemone |74=Larsen Ice Shelf |75=Whaling in Japan |76=Ecosystem of the North Pacific Subtropical Gyre |77=Swell (ocean) |78=Marine food web |79=Deep-sea exploration |80=Offshore drilling |81=Antarctic Circumpolar Current |82=Bermuda Triangle |83=Agulhas Current |84=Caribbean Sea |85=Ship |86=Deep sea fish |87=Deep sea |88=Thermohaline circulation |89=Whale |90=Age of Discovery |91=Clipper route |92=Marine snow |93=Hydrothermal vent |94=Allison Guyot |95=Paleo-Tethys Ocean |96=Central American Seaway |97=Sargasso Sea |98=Ekman transport |99=Argo (oceanography) |100=Ocean acoustic tomography |101=Moby-Dick |102=Baltic Sea |103=Bay of Bengal |104=Yellow Sea |105=Ross Sea |106=Hudson Bay |107=Strait of Hormuz |108=Red Sea |109=Persian Gulf |110=Vikings |111=Ming treasure voyages |112=Portuguese discoveries |113=Cetacean surfacing behaviour |114=Gulf of Aden |115=Gulf of Mexico |116=Oceanic carbon cycle |117=Law of the sea |118=Hanseatic League | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=22|header=Interesting facts {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|footer=More facts|subpage=Facts}} {{/box-header|Selected list articles and Marine habitat topics}} {{Ocean habitat topics}} <div style="font-size:97%;"> * [[List of oceans]] * [[List of ancient oceans]] * [[List of seas]] * [[List of circumnavigations]] * [[List of cruise lines]] * [[List of largest lakes and seas in the Solar System]] * [[List of marine biologists]] * [[List of marine ecoregions]] * [[List of maritime explorers]] * [[List of naval battles]] * [[List of ocean liners]] * [[List of oceanographic institutions and programs]] * [[List of oldest surviving ships]] * [[List of rogue waves]] * [[List of seafood dishes]] * [[List of submarine topographical features]] </div> {{Box-footer}} {{/box-header|Tasks|noedit= }} <div style="float:right"><small>[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:WikiProject_Oceans/to_do&action=edit&preload=Template:Tasks/Preload edit tasks]</small></div> {{Wikipedia:WikiProject Oceans/to do}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various ocean-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow |Pacific Ocean |Atlantic Ocean |Indian Ocean |Southern Ocean |Arctic Ocean }} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals}} {{Related portals|Biology|Cetaceans|Crustaceans|Environment|Fish|Gastropods|Geography|Islands|Lakes|Marine life|Oceania|Piracy|Rivers|Sharks|Tropical cyclones|Tsunamis|Underwater diving|Water|Weather|World}} {{Box-footer}} <!--CONDITIONAL NEWS SECTION - ONLY SHOWS UP WHEN THERE IS NEWS TO DISPLAY --> {{Transclude selected current events |%s[Oo]cean%s|%s[Ss]ea%s|%s[Ff]ish%s| days=60 | header={{/box-header|In the news}}|max=5}} <!--END OF NEWS SECTION--> {{/box-header|WikiProjects}} [[File:Group people icon.jpg|right|55px|WikiProjects]] * [[Wikipedia:WikiProject Oceans|WikiProject Oceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Limnology and Oceanography|WikiProject Limnology and Oceanography]] * [[Wikipedia:WikiProject Marine life|WikiProject Marine life]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Cetaceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Fishes]] * [[Wikipedia:WikiProject Sharks|WikiProject Sharks]] ---- :<small>'''Related WikiProjects'''</small> * [[Wikipedia:WikiProject Arthropods|WikiProject Arthropods]] * [[Wikipedia:WikiProject Fisheries and Fishing|WikiProject Fisheries and Fishing]] * [[Wikipedia:WikiProject Lakes|WikiProject Lakes]] * [[Wikipedia:WikiProject Rivers|WikiProject Rivers]] {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|Topics}} {{Plain navboxes|content={{List of seas|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Physical oceanography|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Ocean|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Mid-ocean ridges|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Marine aquatic ecosystems|state=expanded}}}} ---- <div style="text-align:center">'''More topics'''</div> {{Navboxes |title= More articles related to Oceans |list = {{African seas|state=collapsed}} {{Coastal geography|state=collapsed}} {{List of Indonesian seas|state=collapsed}} {{International Law of Sea|state=collapsed}} {{List of Australian seas|state=collapsed}} {{Marginal seas of the Atlantic Ocean|state=collapsed}} {{Marine pollution|state=collapsed}} {{Marine protected areas|state=collapsed}} {{Ocean energy|state=collapsed}} {{Seafood|state=collapsed}} {{China Seas|state=collapsed}} {{List of Philippine seas|state=collapsed}} {{Largest passenger ships|state=collapsed}} }} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF 100 percent pane --> <div style="float:left; width:66%"> {{/box-header|Categories}} [[Image:C Puzzle.png|42px|right|Category puzzle]] <div style="text-align:center"><small>Select [►] to view subcategories</small> '''Oceans'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceans</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Seas'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Seas</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Oceanography'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceanography</categorytree> {{div col end}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF left pane --> <div style="float:right; width:33%"> <!-- This margin should be right of the above --> {{/box-header|Admiralty law}} <div style="float:left">{{Admiralty law}}</div> {{Box-footer}} {{/box-header|Need assistance?}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|36px|Need assistance?]] Do you have a question about oceans, seas or oceanography that you can't find the answer to? Consider asking it at the [[Wikipedia:Reference desk|Wikipedia reference desk]]. {{Box-footer}} </div> <!-- END OF right pane --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|External media}} [[File:Icon External Link.svg|right|37px|External media]] * [https://www.nodc.noaa.gov/OC5/indprod.html World Ocean Database and World Ocean Atlas Series] – from the U.S. [[National Centers for Environmental Information]], [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]. Includes the [[World Ocean Atlas]]. * [https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/atlas/maritime_atlas/#lang=EN;p=w;bkgd=5;theme=2:0.75;c=1224514.3987259883,6446275.841017013;z=4 European Atlas of the Seas] – the [[European Atlas of the Seas]], from the [[European Commission]] * [https://research.noaa.gov/ NOAA Research] – [[NOAA]] research news, Oceanic and Atmospheric Research (OAR) * [http://www.worldoceanobservatory.org/content/ocean-research Ocean Research] – from The World Ocean Observatory * [https://obis.or Ocean Biodiversity Information System] – "a global open-access data and information clearing-house on marine biodiversity for science, conservation and sustainable development" {{Box-footer}} </div> {{-}} ---- {{Portal navbar no header2}} {{purge page}} </div> </div></div> [[Category:Oceans| ]] [[Category:Seas| ]] [[Category:Oceanography| ]] [[Category:Portals needing placement of incoming links]] [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سمنڊ]] c8j791resnkchenlcrrv0njg9gwst3f 295205 295204 2024-11-06T10:59:41Z Ibne maryam 17680 295205 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2020) هي پورٽل دستي طور تي سنڀاليو ويندو آهي. هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. "مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو." {{Portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#000000; padding:3px;"> <div style="clear:both; width:100%"> {{resize|139%|باب:سمنڊ}}<br> هي باب ڌرتي تي وڏي ۽ ننڍي سمنڊن، اوشيانوگرافي ۽ ٻين متعلق موضوعن تي آهي. <div style="text-align:center">'''Selected panorama''' </div> {{Portal image banner|mode=slideshow|maxheight=300px |File:Panorama of Gibson's Steps along the Great Ocean Road - panoramio.jpg|<small>A view of the [[Southern Ocean]] from [[Great Ocean Road]], [[Port Campbell]], Princetown, Victoria, Australia</small> |File:Zanzibar banner.jpg|<small>A panorama of [[Zanzibar]], Tanzania, particularly the [[Stone Town]], taken from the [[Indian Ocean]]</small> |File:DIMG 1149 (4997125166).jpg|<small>A view of [[Filfla]] and the [[Mediterranean Sea]]. Filfla is a small, mostly barren, uninhabited [[islet]] {{convert|4.5|km|mi|abbr=off}} south of [[Malta (island)|Malta]].</small> |File:Sea anemone baja california.jpg|<small>A [[sea anemone]] in the [[Pacific Ocean]], [[Baja California]], Mexico</small> |File:Wikivoyage Banner of South China Sea.jpeg|<small>A view of the [[South China Sea]], Bacuit Archipelago, municipality of [[El Nido, Palawan]], Philippines</small> |File:Mirtos Beach Panorama (222048177).jpeg|<small>A view of [[Myrtos Beach]] and the [[Ionian Sea]], [[Cephalonia]], [[Ionian Islands]], Greece</small> |File:Killer Whale Tipe B.jpg|<small>[[Killer whale|Orca]] (''Orcinus orca'') hunting a [[Weddell seal]] in the [[Southern Ocean]]</small> |File:Mother and baby sperm whale.jpg|<small>A mother [[sperm whale]] and her calf in the [[Indian Ocean]] off the coast of Mauritius</small> |File:Caesio teres in Fiji by Nick Hobgood.jpg|<small>''[[Caesio teres]]'' in the [[South Pacific Ocean]] in Fiji</small> |File:2010 mavericks competition edit1.jpg|<small>A surfer in the [[Pacific Ocean]] at the [[Mavericks, California|2010 Mavericks competition]], village of [[Princeton-by-the-Sea]], northern California</small> |File:Glaciers and Icebergs at Cape York.jpg|<small>Icebergs broken off from glaciers in northern [[Baffin Bay]], [[Cape York (Greenland)|Cape York]], Greenland</small> |File:Hawaje-NoRedLine.jpg|<small>Satellite view of the [[Pacific Ocean]] and the main windward [[Hawaiian Islands]]</small> |File:Southern Ocean-2.JPG|<small>Clouds over the [[Southern Ocean]], with continent labels</small> }} {{/box-header|تعارف}} {{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}} <div style="float: right; margin-left: -1.0em; right; margin-right: 1em; margin-bottom: 0.5em; ">{{پنج وڏا سمنڊ}}</div> [[File:Clouds over the Atlantic Ocean.jpg|thumb|[[ائٽلانٽڪ سمنڊ]] جي مٿاڇري جو نظارو]] {{shortcut|WP:OCP}} {{Transclude lead excerpt|Ocean| paragraphs=1 | files=0}} [[File:Waves in pacifica 1.jpg|thumb|[[Wind wave|Waves]] in Pacifica, California]] {{Transclude lead excerpt|Sea| paragraphs=1 | files=0}} {{Transclude lead excerpt|Oceanography| paragraphs=1 | files=0}} <div style="float:right">'''[[Ocean|Read more about oceans...]]'''<br>'''[[Sea|Read more about the sea...]]'''<br>'''[[Ocean|Read more about oceanography...]]'''</div> {{Box-footer}} {{Purge link portals}} {{Flex columns|flex1=4|flex2=3 |1= {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Sea |2=Resolution Guyot |3=2002 Pacific typhoon season |4=Gulf Stream |5=Sea surface temperature |6=List of Category 5 Pacific hurricanes |7=William Speirs Bruce |8=Ocean acidification |9=Norwegian Sea |10=Barents Sea |11=Seawater |12=Ocean deoxygenation |13=Effects of climate change on oceans |14=South China Sea |15=Tide |16=Sea level rise |17=Wind wave |18=Coast |19=Tsunami |20=Sea level |21=Marine habitats |22=Mid-ocean ridge |23=Intertidal ecology |24=Marine life |25=Ancient maritime history |26=Estuary |27=Marine microorganisms |28=Piracy |29=Marine viruses |30=Marine prokaryotes |31=Seafood |32=Marine invertebrates |33=Adriatic Sea |34=Sea of Japan naming dispute |35=Marine fungi |36=Abyssal plain |37=Weather ship |38=History of navigation |39=Estuaries of Texas |40=Ocean liner |41=Gulf of Finland |42=Philippine Sea |43=Cruise ship |44=Marine biology |45=Labrador Sea |46=Marine debris |47=Coral reef |48=Rogue wave |49=Marine pollution |50=Environmental issues with coral reefs |51=Cobb Seamount |52=Mediterranean Sea |53=Marine protected area |54=Blue carbon |55=Deep-water coral |56=Somali Current |57=Principality of Sealand |58=Cold seep |59=Aegean Sea |60=List of largest cruise ships |61=Iceberg |62=Sea ice |63=Tidal power |64=Marine mammal |65=Marine art |66=Challenger Deep |67=Panthalassa |68=Ring of Fire |69=Seamount |70=Great Pacific garbage patch |71=Northwest Passage |72=Titanic |73=Sea anemone |74=Larsen Ice Shelf |75=Whaling in Japan |76=Ecosystem of the North Pacific Subtropical Gyre |77=Swell (ocean) |78=Marine food web |79=Deep-sea exploration |80=Offshore drilling |81=Antarctic Circumpolar Current |82=Bermuda Triangle |83=Agulhas Current |84=Caribbean Sea |85=Ship |86=Deep sea fish |87=Deep sea |88=Thermohaline circulation |89=Whale |90=Age of Discovery |91=Clipper route |92=Marine snow |93=Hydrothermal vent |94=Allison Guyot |95=Paleo-Tethys Ocean |96=Central American Seaway |97=Sargasso Sea |98=Ekman transport |99=Argo (oceanography) |100=Ocean acoustic tomography |101=Moby-Dick |102=Baltic Sea |103=Bay of Bengal |104=Yellow Sea |105=Ross Sea |106=Hudson Bay |107=Strait of Hormuz |108=Red Sea |109=Persian Gulf |110=Vikings |111=Ming treasure voyages |112=Portuguese discoveries |113=Cetacean surfacing behaviour |114=Gulf of Aden |115=Gulf of Mexico |116=Oceanic carbon cycle |117=Law of the sea |118=Hanseatic League | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=22|header=Interesting facts {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|footer=More facts|subpage=Facts}} {{/box-header|Selected list articles and Marine habitat topics}} {{Ocean habitat topics}} <div style="font-size:97%;"> * [[List of oceans]] * [[List of ancient oceans]] * [[List of seas]] * [[List of circumnavigations]] * [[List of cruise lines]] * [[List of largest lakes and seas in the Solar System]] * [[List of marine biologists]] * [[List of marine ecoregions]] * [[List of maritime explorers]] * [[List of naval battles]] * [[List of ocean liners]] * [[List of oceanographic institutions and programs]] * [[List of oldest surviving ships]] * [[List of rogue waves]] * [[List of seafood dishes]] * [[List of submarine topographical features]] </div> {{Box-footer}} {{/box-header|Tasks|noedit= }} <div style="float:right"><small>[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:WikiProject_Oceans/to_do&action=edit&preload=Template:Tasks/Preload edit tasks]</small></div> {{Wikipedia:WikiProject Oceans/to do}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various ocean-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow |Pacific Ocean |Atlantic Ocean |Indian Ocean |Southern Ocean |Arctic Ocean }} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals}} {{Related portals|Biology|Cetaceans|Crustaceans|Environment|Fish|Gastropods|Geography|Islands|Lakes|Marine life|Oceania|Piracy|Rivers|Sharks|Tropical cyclones|Tsunamis|Underwater diving|Water|Weather|World}} {{Box-footer}} <!--CONDITIONAL NEWS SECTION - ONLY SHOWS UP WHEN THERE IS NEWS TO DISPLAY --> {{Transclude selected current events |%s[Oo]cean%s|%s[Ss]ea%s|%s[Ff]ish%s| days=60 | header={{/box-header|In the news}}|max=5}} <!--END OF NEWS SECTION--> {{/box-header|WikiProjects}} [[File:Group people icon.jpg|right|55px|WikiProjects]] * [[Wikipedia:WikiProject Oceans|WikiProject Oceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Limnology and Oceanography|WikiProject Limnology and Oceanography]] * [[Wikipedia:WikiProject Marine life|WikiProject Marine life]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Cetaceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Fishes]] * [[Wikipedia:WikiProject Sharks|WikiProject Sharks]] ---- :<small>'''Related WikiProjects'''</small> * [[Wikipedia:WikiProject Arthropods|WikiProject Arthropods]] * [[Wikipedia:WikiProject Fisheries and Fishing|WikiProject Fisheries and Fishing]] * [[Wikipedia:WikiProject Lakes|WikiProject Lakes]] * [[Wikipedia:WikiProject Rivers|WikiProject Rivers]] {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|Topics}} {{Plain navboxes|content={{List of seas|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Physical oceanography|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Ocean|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Mid-ocean ridges|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Marine aquatic ecosystems|state=expanded}}}} ---- <div style="text-align:center">'''More topics'''</div> {{Navboxes |title= More articles related to Oceans |list = {{African seas|state=collapsed}} {{Coastal geography|state=collapsed}} {{List of Indonesian seas|state=collapsed}} {{International Law of Sea|state=collapsed}} {{List of Australian seas|state=collapsed}} {{Marginal seas of the Atlantic Ocean|state=collapsed}} {{Marine pollution|state=collapsed}} {{Marine protected areas|state=collapsed}} {{Ocean energy|state=collapsed}} {{Seafood|state=collapsed}} {{China Seas|state=collapsed}} {{List of Philippine seas|state=collapsed}} {{Largest passenger ships|state=collapsed}} }} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF 100 percent pane --> <div style="float:left; width:66%"> {{/box-header|Categories}} [[Image:C Puzzle.png|42px|right|Category puzzle]] <div style="text-align:center"><small>Select [►] to view subcategories</small> '''Oceans'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceans</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Seas'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Seas</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Oceanography'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceanography</categorytree> {{div col end}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF left pane --> <div style="float:right; width:33%"> <!-- This margin should be right of the above --> {{/box-header|Admiralty law}} <div style="float:left">{{Admiralty law}}</div> {{Box-footer}} {{/box-header|Need assistance?}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|36px|Need assistance?]] Do you have a question about oceans, seas or oceanography that you can't find the answer to? Consider asking it at the [[Wikipedia:Reference desk|Wikipedia reference desk]]. {{Box-footer}} </div> <!-- END OF right pane --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|External media}} [[File:Icon External Link.svg|right|37px|External media]] * [https://www.nodc.noaa.gov/OC5/indprod.html World Ocean Database and World Ocean Atlas Series] – from the U.S. [[National Centers for Environmental Information]], [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]. Includes the [[World Ocean Atlas]]. * [https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/atlas/maritime_atlas/#lang=EN;p=w;bkgd=5;theme=2:0.75;c=1224514.3987259883,6446275.841017013;z=4 European Atlas of the Seas] – the [[European Atlas of the Seas]], from the [[European Commission]] * [https://research.noaa.gov/ NOAA Research] – [[NOAA]] research news, Oceanic and Atmospheric Research (OAR) * [http://www.worldoceanobservatory.org/content/ocean-research Ocean Research] – from The World Ocean Observatory * [https://obis.or Ocean Biodiversity Information System] – "a global open-access data and information clearing-house on marine biodiversity for science, conservation and sustainable development" {{Box-footer}} </div> {{-}} ---- {{Portal navbar no header2}} {{purge page}} </div> </div></div> [[Category:Oceans| ]] [[Category:Seas| ]] [[Category:Oceanography| ]] [[Category:Portals needing placement of incoming links]] [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سمنڊ]] h2x0jpmixudg8f77khgkp33a031b6jr 295207 295205 2024-11-06T11:02:50Z Ibne maryam 17680 295207 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2020) هي پورٽل دستي طور تي سنڀاليو ويندو آهي. هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. "مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو." {{Portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#000000; padding:3px;"> <div style="clear:both; width:100%"> {{resize|139%|باب:سمنڊ}}<br> هي باب ڌرتي تي وڏي ۽ ننڍي سمنڊن، اوشيانوگرافي ۽ ٻين متعلق موضوعن تي آهي. <div style="text-align:center">'''چونڊيل پئنوراما''' </div> {{mode=slideshow|maxheight=300px |File:Panorama of Gibson's Steps along the Great Ocean Road - panoramio.jpg|<small>A view of the [[Southern Ocean]] from [[Great Ocean Road]], [[Port Campbell]], Princetown, Victoria, Australia</small> |File:Zanzibar banner.jpg|<small>A panorama of [[Zanzibar]], Tanzania, particularly the [[Stone Town]], taken from the [[Indian Ocean]]</small> |File:DIMG 1149 (4997125166).jpg|<small>A view of [[Filfla]] and the [[Mediterranean Sea]]. Filfla is a small, mostly barren, uninhabited [[islet]] {{convert|4.5|km|mi|abbr=off}} south of [[Malta (island)|Malta]].</small> |File:Sea anemone baja california.jpg|<small>A [[sea anemone]] in the [[Pacific Ocean]], [[Baja California]], Mexico</small> |File:Wikivoyage Banner of South China Sea.jpeg|<small>A view of the [[South China Sea]], Bacuit Archipelago, municipality of [[El Nido, Palawan]], Philippines</small> |File:Mirtos Beach Panorama (222048177).jpeg|<small>A view of [[Myrtos Beach]] and the [[Ionian Sea]], [[Cephalonia]], [[Ionian Islands]], Greece</small> |File:Killer Whale Tipe B.jpg|<small>[[Killer whale|Orca]] (''Orcinus orca'') hunting a [[Weddell seal]] in the [[Southern Ocean]]</small> |File:Mother and baby sperm whale.jpg|<small>A mother [[sperm whale]] and her calf in the [[Indian Ocean]] off the coast of Mauritius</small> |File:Caesio teres in Fiji by Nick Hobgood.jpg|<small>''[[Caesio teres]]'' in the [[South Pacific Ocean]] in Fiji</small> |File:2010 mavericks competition edit1.jpg|<small>A surfer in the [[Pacific Ocean]] at the [[Mavericks, California|2010 Mavericks competition]], village of [[Princeton-by-the-Sea]], northern California</small> |File:Glaciers and Icebergs at Cape York.jpg|<small>Icebergs broken off from glaciers in northern [[Baffin Bay]], [[Cape York (Greenland)|Cape York]], Greenland</small> |File:Hawaje-NoRedLine.jpg|<small>Satellite view of the [[Pacific Ocean]] and the main windward [[Hawaiian Islands]]</small> |File:Southern Ocean-2.JPG|<small>Clouds over the [[Southern Ocean]], with continent labels</small> }} {{/box-header|تعارف}} {{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}} <div style="float: right; margin-left: -1.0em; right; margin-right: 1em; margin-bottom: 0.5em; "> </div> [[File:Clouds over the Atlantic Ocean.jpg|thumb|[[ائٽلانٽڪ سمنڊ]] جي مٿاڇري جو نظارو]] {{shortcut|WP:OCP}} {{Transclude lead excerpt|Ocean| paragraphs=1 | files=0}} [[File:Waves in pacifica 1.jpg|thumb|[[Wind wave|Waves]] in Pacifica, California]] {{Transclude lead excerpt|Sea| paragraphs=1 | files=0}} {{Transclude lead excerpt|Oceanography| paragraphs=1 | files=0}} <div style="float:right">'''[[Ocean|Read more about oceans...]]'''<br>'''[[Sea|Read more about the sea...]]'''<br>'''[[Ocean|Read more about oceanography...]]'''</div> {{Box-footer}} {{Purge link portals}} {{Flex columns|flex1=4|flex2=3 |1= {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Sea |2=Resolution Guyot |3=2002 Pacific typhoon season |4=Gulf Stream |5=Sea surface temperature |6=List of Category 5 Pacific hurricanes |7=William Speirs Bruce |8=Ocean acidification |9=Norwegian Sea |10=Barents Sea |11=Seawater |12=Ocean deoxygenation |13=Effects of climate change on oceans |14=South China Sea |15=Tide |16=Sea level rise |17=Wind wave |18=Coast |19=Tsunami |20=Sea level |21=Marine habitats |22=Mid-ocean ridge |23=Intertidal ecology |24=Marine life |25=Ancient maritime history |26=Estuary |27=Marine microorganisms |28=Piracy |29=Marine viruses |30=Marine prokaryotes |31=Seafood |32=Marine invertebrates |33=Adriatic Sea |34=Sea of Japan naming dispute |35=Marine fungi |36=Abyssal plain |37=Weather ship |38=History of navigation |39=Estuaries of Texas |40=Ocean liner |41=Gulf of Finland |42=Philippine Sea |43=Cruise ship |44=Marine biology |45=Labrador Sea |46=Marine debris |47=Coral reef |48=Rogue wave |49=Marine pollution |50=Environmental issues with coral reefs |51=Cobb Seamount |52=Mediterranean Sea |53=Marine protected area |54=Blue carbon |55=Deep-water coral |56=Somali Current |57=Principality of Sealand |58=Cold seep |59=Aegean Sea |60=List of largest cruise ships |61=Iceberg |62=Sea ice |63=Tidal power |64=Marine mammal |65=Marine art |66=Challenger Deep |67=Panthalassa |68=Ring of Fire |69=Seamount |70=Great Pacific garbage patch |71=Northwest Passage |72=Titanic |73=Sea anemone |74=Larsen Ice Shelf |75=Whaling in Japan |76=Ecosystem of the North Pacific Subtropical Gyre |77=Swell (ocean) |78=Marine food web |79=Deep-sea exploration |80=Offshore drilling |81=Antarctic Circumpolar Current |82=Bermuda Triangle |83=Agulhas Current |84=Caribbean Sea |85=Ship |86=Deep sea fish |87=Deep sea |88=Thermohaline circulation |89=Whale |90=Age of Discovery |91=Clipper route |92=Marine snow |93=Hydrothermal vent |94=Allison Guyot |95=Paleo-Tethys Ocean |96=Central American Seaway |97=Sargasso Sea |98=Ekman transport |99=Argo (oceanography) |100=Ocean acoustic tomography |101=Moby-Dick |102=Baltic Sea |103=Bay of Bengal |104=Yellow Sea |105=Ross Sea |106=Hudson Bay |107=Strait of Hormuz |108=Red Sea |109=Persian Gulf |110=Vikings |111=Ming treasure voyages |112=Portuguese discoveries |113=Cetacean surfacing behaviour |114=Gulf of Aden |115=Gulf of Mexico |116=Oceanic carbon cycle |117=Law of the sea |118=Hanseatic League | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=22|header=Interesting facts {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|footer=More facts|subpage=Facts}} {{/box-header|Selected list articles and Marine habitat topics}} {{Ocean habitat topics}} <div style="font-size:97%;"> * [[List of oceans]] * [[List of ancient oceans]] * [[List of seas]] * [[List of circumnavigations]] * [[List of cruise lines]] * [[List of largest lakes and seas in the Solar System]] * [[List of marine biologists]] * [[List of marine ecoregions]] * [[List of maritime explorers]] * [[List of naval battles]] * [[List of ocean liners]] * [[List of oceanographic institutions and programs]] * [[List of oldest surviving ships]] * [[List of rogue waves]] * [[List of seafood dishes]] * [[List of submarine topographical features]] </div> {{Box-footer}} {{/box-header|Tasks|noedit= }} <div style="float:right"><small>[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:WikiProject_Oceans/to_do&action=edit&preload=Template:Tasks/Preload edit tasks]</small></div> {{Wikipedia:WikiProject Oceans/to do}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various ocean-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow |Pacific Ocean |Atlantic Ocean |Indian Ocean |Southern Ocean |Arctic Ocean }} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals}} {{Related portals|Biology|Cetaceans|Crustaceans|Environment|Fish|Gastropods|Geography|Islands|Lakes|Marine life|Oceania|Piracy|Rivers|Sharks|Tropical cyclones|Tsunamis|Underwater diving|Water|Weather|World}} {{Box-footer}} <!--CONDITIONAL NEWS SECTION - ONLY SHOWS UP WHEN THERE IS NEWS TO DISPLAY --> {{Transclude selected current events |%s[Oo]cean%s|%s[Ss]ea%s|%s[Ff]ish%s| days=60 | header={{/box-header|In the news}}|max=5}} <!--END OF NEWS SECTION--> {{/box-header|WikiProjects}} [[File:Group people icon.jpg|right|55px|WikiProjects]] * [[Wikipedia:WikiProject Oceans|WikiProject Oceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Limnology and Oceanography|WikiProject Limnology and Oceanography]] * [[Wikipedia:WikiProject Marine life|WikiProject Marine life]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Cetaceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Fishes]] * [[Wikipedia:WikiProject Sharks|WikiProject Sharks]] ---- :<small>'''Related WikiProjects'''</small> * [[Wikipedia:WikiProject Arthropods|WikiProject Arthropods]] * [[Wikipedia:WikiProject Fisheries and Fishing|WikiProject Fisheries and Fishing]] * [[Wikipedia:WikiProject Lakes|WikiProject Lakes]] * [[Wikipedia:WikiProject Rivers|WikiProject Rivers]] {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|Topics}} {{Plain navboxes|content={{List of seas|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Physical oceanography|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Ocean|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Mid-ocean ridges|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Marine aquatic ecosystems|state=expanded}}}} ---- <div style="text-align:center">'''More topics'''</div> {{Navboxes |title= More articles related to Oceans |list = {{African seas|state=collapsed}} {{Coastal geography|state=collapsed}} {{List of Indonesian seas|state=collapsed}} {{International Law of Sea|state=collapsed}} {{List of Australian seas|state=collapsed}} {{Marginal seas of the Atlantic Ocean|state=collapsed}} {{Marine pollution|state=collapsed}} {{Marine protected areas|state=collapsed}} {{Ocean energy|state=collapsed}} {{Seafood|state=collapsed}} {{China Seas|state=collapsed}} {{List of Philippine seas|state=collapsed}} {{Largest passenger ships|state=collapsed}} }} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF 100 percent pane --> <div style="float:left; width:66%"> {{/box-header|Categories}} [[Image:C Puzzle.png|42px|right|Category puzzle]] <div style="text-align:center"><small>Select [►] to view subcategories</small> '''Oceans'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceans</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Seas'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Seas</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Oceanography'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceanography</categorytree> {{div col end}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF left pane --> <div style="float:right; width:33%"> <!-- This margin should be right of the above --> {{/box-header|Admiralty law}} <div style="float:left">{{Admiralty law}}</div> {{Box-footer}} {{/box-header|Need assistance?}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|36px|Need assistance?]] Do you have a question about oceans, seas or oceanography that you can't find the answer to? Consider asking it at the [[Wikipedia:Reference desk|Wikipedia reference desk]]. {{Box-footer}} </div> <!-- END OF right pane --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|External media}} [[File:Icon External Link.svg|right|37px|External media]] * [https://www.nodc.noaa.gov/OC5/indprod.html World Ocean Database and World Ocean Atlas Series] – from the U.S. [[National Centers for Environmental Information]], [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]. Includes the [[World Ocean Atlas]]. * [https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/atlas/maritime_atlas/#lang=EN;p=w;bkgd=5;theme=2:0.75;c=1224514.3987259883,6446275.841017013;z=4 European Atlas of the Seas] – the [[European Atlas of the Seas]], from the [[European Commission]] * [https://research.noaa.gov/ NOAA Research] – [[NOAA]] research news, Oceanic and Atmospheric Research (OAR) * [http://www.worldoceanobservatory.org/content/ocean-research Ocean Research] – from The World Ocean Observatory * [https://obis.or Ocean Biodiversity Information System] – "a global open-access data and information clearing-house on marine biodiversity for science, conservation and sustainable development" {{Box-footer}} </div> {{-}} ---- {{Portal navbar no header2}} {{purge page}} </div> </div></div> [[Category:Oceans| ]] [[Category:Seas| ]] [[Category:Oceanography| ]] [[Category:Portals needing placement of incoming links]] [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سمنڊ]] rxqozhp386wi7tjg24f3i4xd1vme6wv 295208 295207 2024-11-06T11:04:44Z Ibne maryam 17680 295208 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2020) هي پورٽل دستي طور تي سنڀاليو ويندو آهي. هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. "مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو." {{Portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#000000; padding:3px;"> <div style="clear:both; width:100%"> {{resize|139%|باب:سمنڊ}}<br> هي باب ڌرتي تي وڏي ۽ ننڍي سمنڊن، اوشيانوگرافي ۽ ٻين متعلق موضوعن تي آهي. <div style="text-align:center">'''چونڊيل پئنوراما''' </div> {{mode=slideshow|maxheight=300px |File:Panorama of Gibson's Steps along the Great Ocean Road - panoramio.jpg|<small>A view of the [[Southern Ocean]] from [[Great Ocean Road]], [[Port Campbell]], Princetown, Victoria, Australia</small> |File:Zanzibar banner.jpg|<small>A panorama of [[Zanzibar]], Tanzania, particularly the [[Stone Town]], taken from the [[Indian Ocean]]</small> |File:DIMG 1149 (4997125166).jpg|<small>A view of [[Filfla]] and the [[Mediterranean Sea]]. Filfla is a small, mostly barren, uninhabited [[islet]] {{convert|4.5|km|mi|abbr=off}} south of [[Malta (island)|Malta]].</small> |File:Sea anemone baja california.jpg|<small>A [[sea anemone]] in the [[Pacific Ocean]], [[Baja California]], Mexico</small> |File:Wikivoyage Banner of South China Sea.jpeg|<small>A view of the [[South China Sea]], Bacuit Archipelago, municipality of [[El Nido, Palawan]], Philippines</small> |File:Mirtos Beach Panorama (222048177).jpeg|<small>A view of [[Myrtos Beach]] and the [[Ionian Sea]], [[Cephalonia]], [[Ionian Islands]], Greece</small> |File:Killer Whale Tipe B.jpg|<small>[[Killer whale|Orca]] (''Orcinus orca'') hunting a [[Weddell seal]] in the [[Southern Ocean]]</small> |File:Mother and baby sperm whale.jpg|<small>A mother [[sperm whale]] and her calf in the [[Indian Ocean]] off the coast of Mauritius</small> |File:Caesio teres in Fiji by Nick Hobgood.jpg|<small>''[[Caesio teres]]'' in the [[South Pacific Ocean]] in Fiji</small> |File:2010 mavericks competition edit1.jpg|<small>A surfer in the [[Pacific Ocean]] at the [[Mavericks, California|2010 Mavericks competition]], village of [[Princeton-by-the-Sea]], northern California</small> |File:Glaciers and Icebergs at Cape York.jpg|<small>Icebergs broken off from glaciers in northern [[Baffin Bay]], [[Cape York (Greenland)|Cape York]], Greenland</small> |File:Hawaje-NoRedLine.jpg|<small>Satellite view of the [[Pacific Ocean]] and the main windward [[Hawaiian Islands]]</small> |File:Southern Ocean-2.JPG|<small>Clouds over the [[Southern Ocean]], with continent labels</small> }} '''تعارف''' {{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}} <div style="float: right; margin-left: -1.0em; right; margin-right: 1em; margin-bottom: 0.5em; "> </div> [[File:Clouds over the Atlantic Ocean.jpg|thumb|[[ائٽلانٽڪ سمنڊ]] جي مٿاڇري جو نظارو]] {{shortcut|WP:OCP}} {{Transclude lead excerpt|Ocean| paragraphs=1 | files=0}} [[File:Waves in pacifica 1.jpg|thumb|[[Wind wave|Waves]] in Pacifica, California]] {{Transclude lead excerpt|Sea| paragraphs=1 | files=0}} {{Transclude lead excerpt|Oceanography| paragraphs=1 | files=0}} <div style="float:right">'''[[Ocean|Read more about oceans...]]'''<br>'''[[Sea|Read more about the sea...]]'''<br>'''[[Ocean|Read more about oceanography...]]'''</div> {{Box-footer}} {{Purge link portals}} {{Flex columns|flex1=4|flex2=3 |1= {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Sea |2=Resolution Guyot |3=2002 Pacific typhoon season |4=Gulf Stream |5=Sea surface temperature |6=List of Category 5 Pacific hurricanes |7=William Speirs Bruce |8=Ocean acidification |9=Norwegian Sea |10=Barents Sea |11=Seawater |12=Ocean deoxygenation |13=Effects of climate change on oceans |14=South China Sea |15=Tide |16=Sea level rise |17=Wind wave |18=Coast |19=Tsunami |20=Sea level |21=Marine habitats |22=Mid-ocean ridge |23=Intertidal ecology |24=Marine life |25=Ancient maritime history |26=Estuary |27=Marine microorganisms |28=Piracy |29=Marine viruses |30=Marine prokaryotes |31=Seafood |32=Marine invertebrates |33=Adriatic Sea |34=Sea of Japan naming dispute |35=Marine fungi |36=Abyssal plain |37=Weather ship |38=History of navigation |39=Estuaries of Texas |40=Ocean liner |41=Gulf of Finland |42=Philippine Sea |43=Cruise ship |44=Marine biology |45=Labrador Sea |46=Marine debris |47=Coral reef |48=Rogue wave |49=Marine pollution |50=Environmental issues with coral reefs |51=Cobb Seamount |52=Mediterranean Sea |53=Marine protected area |54=Blue carbon |55=Deep-water coral |56=Somali Current |57=Principality of Sealand |58=Cold seep |59=Aegean Sea |60=List of largest cruise ships |61=Iceberg |62=Sea ice |63=Tidal power |64=Marine mammal |65=Marine art |66=Challenger Deep |67=Panthalassa |68=Ring of Fire |69=Seamount |70=Great Pacific garbage patch |71=Northwest Passage |72=Titanic |73=Sea anemone |74=Larsen Ice Shelf |75=Whaling in Japan |76=Ecosystem of the North Pacific Subtropical Gyre |77=Swell (ocean) |78=Marine food web |79=Deep-sea exploration |80=Offshore drilling |81=Antarctic Circumpolar Current |82=Bermuda Triangle |83=Agulhas Current |84=Caribbean Sea |85=Ship |86=Deep sea fish |87=Deep sea |88=Thermohaline circulation |89=Whale |90=Age of Discovery |91=Clipper route |92=Marine snow |93=Hydrothermal vent |94=Allison Guyot |95=Paleo-Tethys Ocean |96=Central American Seaway |97=Sargasso Sea |98=Ekman transport |99=Argo (oceanography) |100=Ocean acoustic tomography |101=Moby-Dick |102=Baltic Sea |103=Bay of Bengal |104=Yellow Sea |105=Ross Sea |106=Hudson Bay |107=Strait of Hormuz |108=Red Sea |109=Persian Gulf |110=Vikings |111=Ming treasure voyages |112=Portuguese discoveries |113=Cetacean surfacing behaviour |114=Gulf of Aden |115=Gulf of Mexico |116=Oceanic carbon cycle |117=Law of the sea |118=Hanseatic League | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=22|header=Interesting facts {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|footer=More facts|subpage=Facts}} {{/box-header|Selected list articles and Marine habitat topics}} {{Ocean habitat topics}} <div style="font-size:97%;"> * [[List of oceans]] * [[List of ancient oceans]] * [[List of seas]] * [[List of circumnavigations]] * [[List of cruise lines]] * [[List of largest lakes and seas in the Solar System]] * [[List of marine biologists]] * [[List of marine ecoregions]] * [[List of maritime explorers]] * [[List of naval battles]] * [[List of ocean liners]] * [[List of oceanographic institutions and programs]] * [[List of oldest surviving ships]] * [[List of rogue waves]] * [[List of seafood dishes]] * [[List of submarine topographical features]] </div> {{Box-footer}} {{/box-header|Tasks|noedit= }} <div style="float:right"><small>[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:WikiProject_Oceans/to_do&action=edit&preload=Template:Tasks/Preload edit tasks]</small></div> {{Wikipedia:WikiProject Oceans/to do}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various ocean-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow |Pacific Ocean |Atlantic Ocean |Indian Ocean |Southern Ocean |Arctic Ocean }} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals}} {{Related portals|Biology|Cetaceans|Crustaceans|Environment|Fish|Gastropods|Geography|Islands|Lakes|Marine life|Oceania|Piracy|Rivers|Sharks|Tropical cyclones|Tsunamis|Underwater diving|Water|Weather|World}} {{Box-footer}} <!--CONDITIONAL NEWS SECTION - ONLY SHOWS UP WHEN THERE IS NEWS TO DISPLAY --> {{Transclude selected current events |%s[Oo]cean%s|%s[Ss]ea%s|%s[Ff]ish%s| days=60 | header={{/box-header|In the news}}|max=5}} <!--END OF NEWS SECTION--> {{/box-header|WikiProjects}} [[File:Group people icon.jpg|right|55px|WikiProjects]] * [[Wikipedia:WikiProject Oceans|WikiProject Oceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Limnology and Oceanography|WikiProject Limnology and Oceanography]] * [[Wikipedia:WikiProject Marine life|WikiProject Marine life]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Cetaceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Fishes]] * [[Wikipedia:WikiProject Sharks|WikiProject Sharks]] ---- :<small>'''Related WikiProjects'''</small> * [[Wikipedia:WikiProject Arthropods|WikiProject Arthropods]] * [[Wikipedia:WikiProject Fisheries and Fishing|WikiProject Fisheries and Fishing]] * [[Wikipedia:WikiProject Lakes|WikiProject Lakes]] * [[Wikipedia:WikiProject Rivers|WikiProject Rivers]] {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|Topics}} {{Plain navboxes|content={{List of seas|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Physical oceanography|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Ocean|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Mid-ocean ridges|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Marine aquatic ecosystems|state=expanded}}}} ---- <div style="text-align:center">'''More topics'''</div> {{Navboxes |title= More articles related to Oceans |list = {{African seas|state=collapsed}} {{Coastal geography|state=collapsed}} {{List of Indonesian seas|state=collapsed}} {{International Law of Sea|state=collapsed}} {{List of Australian seas|state=collapsed}} {{Marginal seas of the Atlantic Ocean|state=collapsed}} {{Marine pollution|state=collapsed}} {{Marine protected areas|state=collapsed}} {{Ocean energy|state=collapsed}} {{Seafood|state=collapsed}} {{China Seas|state=collapsed}} {{List of Philippine seas|state=collapsed}} {{Largest passenger ships|state=collapsed}} }} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF 100 percent pane --> <div style="float:left; width:66%"> {{/box-header|Categories}} [[Image:C Puzzle.png|42px|right|Category puzzle]] <div style="text-align:center"><small>Select [►] to view subcategories</small> '''Oceans'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceans</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Seas'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Seas</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Oceanography'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceanography</categorytree> {{div col end}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF left pane --> <div style="float:right; width:33%"> <!-- This margin should be right of the above --> {{/box-header|Admiralty law}} <div style="float:left">{{Admiralty law}}</div> {{Box-footer}} {{/box-header|Need assistance?}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|36px|Need assistance?]] Do you have a question about oceans, seas or oceanography that you can't find the answer to? Consider asking it at the [[Wikipedia:Reference desk|Wikipedia reference desk]]. {{Box-footer}} </div> <!-- END OF right pane --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|External media}} [[File:Icon External Link.svg|right|37px|External media]] * [https://www.nodc.noaa.gov/OC5/indprod.html World Ocean Database and World Ocean Atlas Series] – from the U.S. [[National Centers for Environmental Information]], [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]. Includes the [[World Ocean Atlas]]. * [https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/atlas/maritime_atlas/#lang=EN;p=w;bkgd=5;theme=2:0.75;c=1224514.3987259883,6446275.841017013;z=4 European Atlas of the Seas] – the [[European Atlas of the Seas]], from the [[European Commission]] * [https://research.noaa.gov/ NOAA Research] – [[NOAA]] research news, Oceanic and Atmospheric Research (OAR) * [http://www.worldoceanobservatory.org/content/ocean-research Ocean Research] – from The World Ocean Observatory * [https://obis.or Ocean Biodiversity Information System] – "a global open-access data and information clearing-house on marine biodiversity for science, conservation and sustainable development" {{Box-footer}} </div> {{-}} ---- {{Portal navbar no header2}} {{purge page}} </div> </div></div> [[Category:Oceans| ]] [[Category:Seas| ]] [[Category:Oceanography| ]] [[Category:Portals needing placement of incoming links]] [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سمنڊ]] 8o0me7oy7a8q7cdj5d0ncj1b4cdi0vq 295209 295208 2024-11-06T11:05:41Z Ibne maryam 17680 295209 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2020) هي پورٽل دستي طور تي سنڀاليو ويندو آهي. هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. "مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو." {{Portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#000000; padding:3px;"> <div style="clear:both; width:100%"> {{resize|139%|باب:سمنڊ}}<br> هي باب ڌرتي تي وڏي ۽ ننڍي سمنڊن، اوشيانوگرافي ۽ ٻين متعلق موضوعن تي آهي. <div style="text-align:center">'''چونڊيل پئنوراما''' </div> {{maxheight=300px |File:Panorama of Gibson's Steps along the Great Ocean Road - panoramio.jpg|<small>A view of the [[Southern Ocean]] from [[Great Ocean Road]], [[Port Campbell]], Princetown, Victoria, Australia</small> |File:Zanzibar banner.jpg|<small>A panorama of [[Zanzibar]], Tanzania, particularly the [[Stone Town]], taken from the [[Indian Ocean]]</small> |File:DIMG 1149 (4997125166).jpg|<small>A view of [[Filfla]] and the [[Mediterranean Sea]]. Filfla is a small, mostly barren, uninhabited [[islet]] {{convert|4.5|km|mi|abbr=off}} south of [[Malta (island)|Malta]].</small> |File:Sea anemone baja california.jpg|<small>A [[sea anemone]] in the [[Pacific Ocean]], [[Baja California]], Mexico</small> |File:Wikivoyage Banner of South China Sea.jpeg|<small>A view of the [[South China Sea]], Bacuit Archipelago, municipality of [[El Nido, Palawan]], Philippines</small> |File:Mirtos Beach Panorama (222048177).jpeg|<small>A view of [[Myrtos Beach]] and the [[Ionian Sea]], [[Cephalonia]], [[Ionian Islands]], Greece</small> |File:Killer Whale Tipe B.jpg|<small>[[Killer whale|Orca]] (''Orcinus orca'') hunting a [[Weddell seal]] in the [[Southern Ocean]]</small> |File:Mother and baby sperm whale.jpg|<small>A mother [[sperm whale]] and her calf in the [[Indian Ocean]] off the coast of Mauritius</small> |File:Caesio teres in Fiji by Nick Hobgood.jpg|<small>''[[Caesio teres]]'' in the [[South Pacific Ocean]] in Fiji</small> |File:2010 mavericks competition edit1.jpg|<small>A surfer in the [[Pacific Ocean]] at the [[Mavericks, California|2010 Mavericks competition]], village of [[Princeton-by-the-Sea]], northern California</small> |File:Glaciers and Icebergs at Cape York.jpg|<small>Icebergs broken off from glaciers in northern [[Baffin Bay]], [[Cape York (Greenland)|Cape York]], Greenland</small> |File:Hawaje-NoRedLine.jpg|<small>Satellite view of the [[Pacific Ocean]] and the main windward [[Hawaiian Islands]]</small> |File:Southern Ocean-2.JPG|<small>Clouds over the [[Southern Ocean]], with continent labels</small> }} '''تعارف''' {{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}} <div style="float: right; margin-left: -1.0em; right; margin-right: 1em; margin-bottom: 0.5em; "> </div> [[File:Clouds over the Atlantic Ocean.jpg|thumb|[[ائٽلانٽڪ سمنڊ]] جي مٿاڇري جو نظارو]] {{shortcut|WP:OCP}} {{Transclude lead excerpt|Ocean| paragraphs=1 | files=0}} [[File:Waves in pacifica 1.jpg|thumb|[[Wind wave|Waves]] in Pacifica, California]] {{Transclude lead excerpt|Sea| paragraphs=1 | files=0}} {{Transclude lead excerpt|Oceanography| paragraphs=1 | files=0}} <div style="float:right">'''[[Ocean|Read more about oceans...]]'''<br>'''[[Sea|Read more about the sea...]]'''<br>'''[[Ocean|Read more about oceanography...]]'''</div> {{Box-footer}} {{Purge link portals}} {{Flex columns|flex1=4|flex2=3 |1= {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Sea |2=Resolution Guyot |3=2002 Pacific typhoon season |4=Gulf Stream |5=Sea surface temperature |6=List of Category 5 Pacific hurricanes |7=William Speirs Bruce |8=Ocean acidification |9=Norwegian Sea |10=Barents Sea |11=Seawater |12=Ocean deoxygenation |13=Effects of climate change on oceans |14=South China Sea |15=Tide |16=Sea level rise |17=Wind wave |18=Coast |19=Tsunami |20=Sea level |21=Marine habitats |22=Mid-ocean ridge |23=Intertidal ecology |24=Marine life |25=Ancient maritime history |26=Estuary |27=Marine microorganisms |28=Piracy |29=Marine viruses |30=Marine prokaryotes |31=Seafood |32=Marine invertebrates |33=Adriatic Sea |34=Sea of Japan naming dispute |35=Marine fungi |36=Abyssal plain |37=Weather ship |38=History of navigation |39=Estuaries of Texas |40=Ocean liner |41=Gulf of Finland |42=Philippine Sea |43=Cruise ship |44=Marine biology |45=Labrador Sea |46=Marine debris |47=Coral reef |48=Rogue wave |49=Marine pollution |50=Environmental issues with coral reefs |51=Cobb Seamount |52=Mediterranean Sea |53=Marine protected area |54=Blue carbon |55=Deep-water coral |56=Somali Current |57=Principality of Sealand |58=Cold seep |59=Aegean Sea |60=List of largest cruise ships |61=Iceberg |62=Sea ice |63=Tidal power |64=Marine mammal |65=Marine art |66=Challenger Deep |67=Panthalassa |68=Ring of Fire |69=Seamount |70=Great Pacific garbage patch |71=Northwest Passage |72=Titanic |73=Sea anemone |74=Larsen Ice Shelf |75=Whaling in Japan |76=Ecosystem of the North Pacific Subtropical Gyre |77=Swell (ocean) |78=Marine food web |79=Deep-sea exploration |80=Offshore drilling |81=Antarctic Circumpolar Current |82=Bermuda Triangle |83=Agulhas Current |84=Caribbean Sea |85=Ship |86=Deep sea fish |87=Deep sea |88=Thermohaline circulation |89=Whale |90=Age of Discovery |91=Clipper route |92=Marine snow |93=Hydrothermal vent |94=Allison Guyot |95=Paleo-Tethys Ocean |96=Central American Seaway |97=Sargasso Sea |98=Ekman transport |99=Argo (oceanography) |100=Ocean acoustic tomography |101=Moby-Dick |102=Baltic Sea |103=Bay of Bengal |104=Yellow Sea |105=Ross Sea |106=Hudson Bay |107=Strait of Hormuz |108=Red Sea |109=Persian Gulf |110=Vikings |111=Ming treasure voyages |112=Portuguese discoveries |113=Cetacean surfacing behaviour |114=Gulf of Aden |115=Gulf of Mexico |116=Oceanic carbon cycle |117=Law of the sea |118=Hanseatic League | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=22|header=Interesting facts {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|footer=More facts|subpage=Facts}} {{/box-header|Selected list articles and Marine habitat topics}} {{Ocean habitat topics}} <div style="font-size:97%;"> * [[List of oceans]] * [[List of ancient oceans]] * [[List of seas]] * [[List of circumnavigations]] * [[List of cruise lines]] * [[List of largest lakes and seas in the Solar System]] * [[List of marine biologists]] * [[List of marine ecoregions]] * [[List of maritime explorers]] * [[List of naval battles]] * [[List of ocean liners]] * [[List of oceanographic institutions and programs]] * [[List of oldest surviving ships]] * [[List of rogue waves]] * [[List of seafood dishes]] * [[List of submarine topographical features]] </div> {{Box-footer}} {{/box-header|Tasks|noedit= }} <div style="float:right"><small>[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:WikiProject_Oceans/to_do&action=edit&preload=Template:Tasks/Preload edit tasks]</small></div> {{Wikipedia:WikiProject Oceans/to do}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various ocean-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow |Pacific Ocean |Atlantic Ocean |Indian Ocean |Southern Ocean |Arctic Ocean }} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals}} {{Related portals|Biology|Cetaceans|Crustaceans|Environment|Fish|Gastropods|Geography|Islands|Lakes|Marine life|Oceania|Piracy|Rivers|Sharks|Tropical cyclones|Tsunamis|Underwater diving|Water|Weather|World}} {{Box-footer}} <!--CONDITIONAL NEWS SECTION - ONLY SHOWS UP WHEN THERE IS NEWS TO DISPLAY --> {{Transclude selected current events |%s[Oo]cean%s|%s[Ss]ea%s|%s[Ff]ish%s| days=60 | header={{/box-header|In the news}}|max=5}} <!--END OF NEWS SECTION--> {{/box-header|WikiProjects}} [[File:Group people icon.jpg|right|55px|WikiProjects]] * [[Wikipedia:WikiProject Oceans|WikiProject Oceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Limnology and Oceanography|WikiProject Limnology and Oceanography]] * [[Wikipedia:WikiProject Marine life|WikiProject Marine life]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Cetaceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Fishes]] * [[Wikipedia:WikiProject Sharks|WikiProject Sharks]] ---- :<small>'''Related WikiProjects'''</small> * [[Wikipedia:WikiProject Arthropods|WikiProject Arthropods]] * [[Wikipedia:WikiProject Fisheries and Fishing|WikiProject Fisheries and Fishing]] * [[Wikipedia:WikiProject Lakes|WikiProject Lakes]] * [[Wikipedia:WikiProject Rivers|WikiProject Rivers]] {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|Topics}} {{Plain navboxes|content={{List of seas|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Physical oceanography|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Ocean|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Mid-ocean ridges|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Marine aquatic ecosystems|state=expanded}}}} ---- <div style="text-align:center">'''More topics'''</div> {{Navboxes |title= More articles related to Oceans |list = {{African seas|state=collapsed}} {{Coastal geography|state=collapsed}} {{List of Indonesian seas|state=collapsed}} {{International Law of Sea|state=collapsed}} {{List of Australian seas|state=collapsed}} {{Marginal seas of the Atlantic Ocean|state=collapsed}} {{Marine pollution|state=collapsed}} {{Marine protected areas|state=collapsed}} {{Ocean energy|state=collapsed}} {{Seafood|state=collapsed}} {{China Seas|state=collapsed}} {{List of Philippine seas|state=collapsed}} {{Largest passenger ships|state=collapsed}} }} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF 100 percent pane --> <div style="float:left; width:66%"> {{/box-header|Categories}} [[Image:C Puzzle.png|42px|right|Category puzzle]] <div style="text-align:center"><small>Select [►] to view subcategories</small> '''Oceans'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceans</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Seas'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Seas</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Oceanography'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceanography</categorytree> {{div col end}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF left pane --> <div style="float:right; width:33%"> <!-- This margin should be right of the above --> {{/box-header|Admiralty law}} <div style="float:left">{{Admiralty law}}</div> {{Box-footer}} {{/box-header|Need assistance?}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|36px|Need assistance?]] Do you have a question about oceans, seas or oceanography that you can't find the answer to? Consider asking it at the [[Wikipedia:Reference desk|Wikipedia reference desk]]. {{Box-footer}} </div> <!-- END OF right pane --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|External media}} [[File:Icon External Link.svg|right|37px|External media]] * [https://www.nodc.noaa.gov/OC5/indprod.html World Ocean Database and World Ocean Atlas Series] – from the U.S. [[National Centers for Environmental Information]], [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]. Includes the [[World Ocean Atlas]]. * [https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/atlas/maritime_atlas/#lang=EN;p=w;bkgd=5;theme=2:0.75;c=1224514.3987259883,6446275.841017013;z=4 European Atlas of the Seas] – the [[European Atlas of the Seas]], from the [[European Commission]] * [https://research.noaa.gov/ NOAA Research] – [[NOAA]] research news, Oceanic and Atmospheric Research (OAR) * [http://www.worldoceanobservatory.org/content/ocean-research Ocean Research] – from The World Ocean Observatory * [https://obis.or Ocean Biodiversity Information System] – "a global open-access data and information clearing-house on marine biodiversity for science, conservation and sustainable development" {{Box-footer}} </div> {{-}} ---- {{Portal navbar no header2}} {{purge page}} </div> </div></div> [[Category:Oceans| ]] [[Category:Seas| ]] [[Category:Oceanography| ]] [[Category:Portals needing placement of incoming links]] [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سمنڊ]] f3zcdkhy2tsb8qigiclni7ckd97xbuy 295212 295209 2024-11-06T11:08:13Z Ibne maryam 17680 295212 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2020) هي پورٽل دستي طور تي سنڀاليو ويندو آهي. هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. "مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو." {{Portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#000000; padding:3px;"> <div style="clear:both; width:100%"> {{resize|139%|باب:سمنڊ}}<br> هي باب ڌرتي تي وڏي ۽ ننڍي سمنڊن، اوشيانوگرافي ۽ ٻين متعلق موضوعن تي آهي. <div style="text-align:center">'''چونڊيل پئنوراما''' </div> {{ |File:Panorama of Gibson's Steps along the Great Ocean Road - panoramio.jpg|<small>A view of the [[Southern Ocean]] from [[Great Ocean Road]], [[Port Campbell]], Princetown, Victoria, Australia</small> |File:Zanzibar banner.jpg|<small>A panorama of [[Zanzibar]], Tanzania, particularly the [[Stone Town]], taken from the [[Indian Ocean]]</small> |File:DIMG 1149 (4997125166).jpg|<small>A view of [[Filfla]] and the [[Mediterranean Sea]]. Filfla is a small, mostly barren, uninhabited [[islet]] {{convert|4.5|km|mi|abbr=off}} south of [[Malta (island)|Malta]].</small> |File:Sea anemone baja california.jpg|<small>A [[sea anemone]] in the [[Pacific Ocean]], [[Baja California]], Mexico</small> |File:Wikivoyage Banner of South China Sea.jpeg|<small>A view of the [[South China Sea]], Bacuit Archipelago, municipality of [[El Nido, Palawan]], Philippines</small> |File:Mirtos Beach Panorama (222048177).jpeg|<small>A view of [[Myrtos Beach]] and the [[Ionian Sea]], [[Cephalonia]], [[Ionian Islands]], Greece</small> |File:Killer Whale Tipe B.jpg|<small>[[Killer whale|Orca]] (''Orcinus orca'') hunting a [[Weddell seal]] in the [[Southern Ocean]]</small> |File:Mother and baby sperm whale.jpg|<small>A mother [[sperm whale]] and her calf in the [[Indian Ocean]] off the coast of Mauritius</small> |File:Caesio teres in Fiji by Nick Hobgood.jpg|<small>''[[Caesio teres]]'' in the [[South Pacific Ocean]] in Fiji</small> |File:2010 mavericks competition edit1.jpg|<small>A surfer in the [[Pacific Ocean]] at the [[Mavericks, California|2010 Mavericks competition]], village of [[Princeton-by-the-Sea]], northern California</small> |File:Glaciers and Icebergs at Cape York.jpg|<small>Icebergs broken off from glaciers in northern [[Baffin Bay]], [[Cape York (Greenland)|Cape York]], Greenland</small> |File:Hawaje-NoRedLine.jpg|<small>Satellite view of the [[Pacific Ocean]] and the main windward [[Hawaiian Islands]]</small> |File:Southern Ocean-2.JPG|<small>Clouds over the [[Southern Ocean]], with continent labels</small> }} '''تعارف''' {{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}} <div style="float: right; margin-left: -1.0em; right; margin-right: 1em; margin-bottom: 0.5em; "> </div> [[File:Clouds over the Atlantic Ocean.jpg|thumb|[[ائٽلانٽڪ سمنڊ]] جي مٿاڇري جو نظارو]] {{shortcut|WP:OCP}} {{Transclude lead excerpt|Ocean| paragraphs=1 | files=0}} [[File:Waves in pacifica 1.jpg|thumb|[[Wind wave|Waves]] in Pacifica, California]] {{Transclude lead excerpt|Sea| paragraphs=1 | files=0}} {{Transclude lead excerpt|Oceanography| paragraphs=1 | files=0}} <div style="float:right">'''[[Ocean|Read more about oceans...]]'''<br>'''[[Sea|Read more about the sea...]]'''<br>'''[[Ocean|Read more about oceanography...]]'''</div> {{Box-footer}} {{Purge link portals}} {{Flex columns|flex1=4|flex2=3 |1= {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Sea |2=Resolution Guyot |3=2002 Pacific typhoon season |4=Gulf Stream |5=Sea surface temperature |6=List of Category 5 Pacific hurricanes |7=William Speirs Bruce |8=Ocean acidification |9=Norwegian Sea |10=Barents Sea |11=Seawater |12=Ocean deoxygenation |13=Effects of climate change on oceans |14=South China Sea |15=Tide |16=Sea level rise |17=Wind wave |18=Coast |19=Tsunami |20=Sea level |21=Marine habitats |22=Mid-ocean ridge |23=Intertidal ecology |24=Marine life |25=Ancient maritime history |26=Estuary |27=Marine microorganisms |28=Piracy |29=Marine viruses |30=Marine prokaryotes |31=Seafood |32=Marine invertebrates |33=Adriatic Sea |34=Sea of Japan naming dispute |35=Marine fungi |36=Abyssal plain |37=Weather ship |38=History of navigation |39=Estuaries of Texas |40=Ocean liner |41=Gulf of Finland |42=Philippine Sea |43=Cruise ship |44=Marine biology |45=Labrador Sea |46=Marine debris |47=Coral reef |48=Rogue wave |49=Marine pollution |50=Environmental issues with coral reefs |51=Cobb Seamount |52=Mediterranean Sea |53=Marine protected area |54=Blue carbon |55=Deep-water coral |56=Somali Current |57=Principality of Sealand |58=Cold seep |59=Aegean Sea |60=List of largest cruise ships |61=Iceberg |62=Sea ice |63=Tidal power |64=Marine mammal |65=Marine art |66=Challenger Deep |67=Panthalassa |68=Ring of Fire |69=Seamount |70=Great Pacific garbage patch |71=Northwest Passage |72=Titanic |73=Sea anemone |74=Larsen Ice Shelf |75=Whaling in Japan |76=Ecosystem of the North Pacific Subtropical Gyre |77=Swell (ocean) |78=Marine food web |79=Deep-sea exploration |80=Offshore drilling |81=Antarctic Circumpolar Current |82=Bermuda Triangle |83=Agulhas Current |84=Caribbean Sea |85=Ship |86=Deep sea fish |87=Deep sea |88=Thermohaline circulation |89=Whale |90=Age of Discovery |91=Clipper route |92=Marine snow |93=Hydrothermal vent |94=Allison Guyot |95=Paleo-Tethys Ocean |96=Central American Seaway |97=Sargasso Sea |98=Ekman transport |99=Argo (oceanography) |100=Ocean acoustic tomography |101=Moby-Dick |102=Baltic Sea |103=Bay of Bengal |104=Yellow Sea |105=Ross Sea |106=Hudson Bay |107=Strait of Hormuz |108=Red Sea |109=Persian Gulf |110=Vikings |111=Ming treasure voyages |112=Portuguese discoveries |113=Cetacean surfacing behaviour |114=Gulf of Aden |115=Gulf of Mexico |116=Oceanic carbon cycle |117=Law of the sea |118=Hanseatic League | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=22|header=Interesting facts {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|footer=More facts|subpage=Facts}} {{/box-header|Selected list articles and Marine habitat topics}} {{Ocean habitat topics}} <div style="font-size:97%;"> * [[List of oceans]] * [[List of ancient oceans]] * [[List of seas]] * [[List of circumnavigations]] * [[List of cruise lines]] * [[List of largest lakes and seas in the Solar System]] * [[List of marine biologists]] * [[List of marine ecoregions]] * [[List of maritime explorers]] * [[List of naval battles]] * [[List of ocean liners]] * [[List of oceanographic institutions and programs]] * [[List of oldest surviving ships]] * [[List of rogue waves]] * [[List of seafood dishes]] * [[List of submarine topographical features]] </div> {{Box-footer}} {{/box-header|Tasks|noedit= }} <div style="float:right"><small>[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:WikiProject_Oceans/to_do&action=edit&preload=Template:Tasks/Preload edit tasks]</small></div> {{Wikipedia:WikiProject Oceans/to do}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various ocean-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow |Pacific Ocean |Atlantic Ocean |Indian Ocean |Southern Ocean |Arctic Ocean }} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals}} {{Related portals|Biology|Cetaceans|Crustaceans|Environment|Fish|Gastropods|Geography|Islands|Lakes|Marine life|Oceania|Piracy|Rivers|Sharks|Tropical cyclones|Tsunamis|Underwater diving|Water|Weather|World}} {{Box-footer}} <!--CONDITIONAL NEWS SECTION - ONLY SHOWS UP WHEN THERE IS NEWS TO DISPLAY --> {{Transclude selected current events |%s[Oo]cean%s|%s[Ss]ea%s|%s[Ff]ish%s| days=60 | header={{/box-header|In the news}}|max=5}} <!--END OF NEWS SECTION--> {{/box-header|WikiProjects}} [[File:Group people icon.jpg|right|55px|WikiProjects]] * [[Wikipedia:WikiProject Oceans|WikiProject Oceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Limnology and Oceanography|WikiProject Limnology and Oceanography]] * [[Wikipedia:WikiProject Marine life|WikiProject Marine life]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Cetaceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Fishes]] * [[Wikipedia:WikiProject Sharks|WikiProject Sharks]] ---- :<small>'''Related WikiProjects'''</small> * [[Wikipedia:WikiProject Arthropods|WikiProject Arthropods]] * [[Wikipedia:WikiProject Fisheries and Fishing|WikiProject Fisheries and Fishing]] * [[Wikipedia:WikiProject Lakes|WikiProject Lakes]] * [[Wikipedia:WikiProject Rivers|WikiProject Rivers]] {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|Topics}} {{Plain navboxes|content={{List of seas|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Physical oceanography|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Ocean|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Mid-ocean ridges|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Marine aquatic ecosystems|state=expanded}}}} ---- <div style="text-align:center">'''More topics'''</div> {{Navboxes |title= More articles related to Oceans |list = {{African seas|state=collapsed}} {{Coastal geography|state=collapsed}} {{List of Indonesian seas|state=collapsed}} {{International Law of Sea|state=collapsed}} {{List of Australian seas|state=collapsed}} {{Marginal seas of the Atlantic Ocean|state=collapsed}} {{Marine pollution|state=collapsed}} {{Marine protected areas|state=collapsed}} {{Ocean energy|state=collapsed}} {{Seafood|state=collapsed}} {{China Seas|state=collapsed}} {{List of Philippine seas|state=collapsed}} {{Largest passenger ships|state=collapsed}} }} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF 100 percent pane --> <div style="float:left; width:66%"> {{/box-header|Categories}} [[Image:C Puzzle.png|42px|right|Category puzzle]] <div style="text-align:center"><small>Select [►] to view subcategories</small> '''Oceans'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceans</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Seas'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Seas</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Oceanography'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceanography</categorytree> {{div col end}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF left pane --> <div style="float:right; width:33%"> <!-- This margin should be right of the above --> {{/box-header|Admiralty law}} <div style="float:left">{{Admiralty law}}</div> {{Box-footer}} {{/box-header|Need assistance?}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|36px|Need assistance?]] Do you have a question about oceans, seas or oceanography that you can't find the answer to? Consider asking it at the [[Wikipedia:Reference desk|Wikipedia reference desk]]. {{Box-footer}} </div> <!-- END OF right pane --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|External media}} [[File:Icon External Link.svg|right|37px|External media]] * [https://www.nodc.noaa.gov/OC5/indprod.html World Ocean Database and World Ocean Atlas Series] – from the U.S. [[National Centers for Environmental Information]], [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]. Includes the [[World Ocean Atlas]]. * [https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/atlas/maritime_atlas/#lang=EN;p=w;bkgd=5;theme=2:0.75;c=1224514.3987259883,6446275.841017013;z=4 European Atlas of the Seas] – the [[European Atlas of the Seas]], from the [[European Commission]] * [https://research.noaa.gov/ NOAA Research] – [[NOAA]] research news, Oceanic and Atmospheric Research (OAR) * [http://www.worldoceanobservatory.org/content/ocean-research Ocean Research] – from The World Ocean Observatory * [https://obis.or Ocean Biodiversity Information System] – "a global open-access data and information clearing-house on marine biodiversity for science, conservation and sustainable development" {{Box-footer}} </div> {{-}} ---- {{Portal navbar no header2}} {{purge page}} </div> </div></div> [[Category:Oceans| ]] [[Category:Seas| ]] [[Category:Oceanography| ]] [[Category:Portals needing placement of incoming links]] [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سمنڊ]] 6mtog0alzemzhr5ieq61hlbwefx5d9f 295213 295212 2024-11-06T11:10:24Z Ibne maryam 17680 295213 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2020) هي پورٽل دستي طور تي سنڀاليو ويندو آهي. هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. "مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو." {{Portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#000000; padding:3px;"> <div style="clear:both; width:100%"> {{resize|139%|باب:سمنڊ}}<br> هي باب ڌرتي تي وڏي ۽ ننڍي سمنڊن، اوشيانوگرافي ۽ ٻين متعلق موضوعن تي آهي. <div style="text-align:center">'''چونڊيل پئنوراما''' </div> {{ File:Panorama of Gibson's Steps]] along the Great Ocean Road - panoramio.jpg|<small>A view of the [[Southern Ocean]] from [[Great Ocean Road]], [[Port Campbell]], Princetown, Victoria, Australia</small> ]] |File:Zanzibar banner.jpg|<small>A panorama of [[Zanzibar]], Tanzania, particularly the [[Stone Town]], taken from the [[Indian Ocean]]</small> |File:DIMG 1149 (4997125166).jpg|<small>A view of [[Filfla]] and the [[Mediterranean Sea]]. Filfla is a small, mostly barren, uninhabited [[islet]] {{convert|4.5|km|mi|abbr=off}} south of [[Malta (island)|Malta]].</small> |File:Sea anemone baja california.jpg|<small>A [[sea anemone]] in the [[Pacific Ocean]], [[Baja California]], Mexico</small> |File:Wikivoyage Banner of South China Sea.jpeg|<small>A view of the [[South China Sea]], Bacuit Archipelago, municipality of [[El Nido, Palawan]], Philippines</small> |File:Mirtos Beach Panorama (222048177).jpeg|<small>A view of [[Myrtos Beach]] and the [[Ionian Sea]], [[Cephalonia]], [[Ionian Islands]], Greece</small> |File:Killer Whale Tipe B.jpg|<small>[[Killer whale|Orca]] (''Orcinus orca'') hunting a [[Weddell seal]] in the [[Southern Ocean]]</small> |File:Mother and baby sperm whale.jpg|<small>A mother [[sperm whale]] and her calf in the [[Indian Ocean]] off the coast of Mauritius</small> |File:Caesio teres in Fiji by Nick Hobgood.jpg|<small>''[[Caesio teres]]'' in the [[South Pacific Ocean]] in Fiji</small> |File:2010 mavericks competition edit1.jpg|<small>A surfer in the [[Pacific Ocean]] at the [[Mavericks, California|2010 Mavericks competition]], village of [[Princeton-by-the-Sea]], northern California</small> |File:Glaciers and Icebergs at Cape York.jpg|<small>Icebergs broken off from glaciers in northern [[Baffin Bay]], [[Cape York (Greenland)|Cape York]], Greenland</small> |File:Hawaje-NoRedLine.jpg|<small>Satellite view of the [[Pacific Ocean]] and the main windward [[Hawaiian Islands]]</small> |File:Southern Ocean-2.JPG|<small>Clouds over the [[Southern Ocean]], with continent labels</small> }} '''تعارف''' {{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}} <div style="float: right; margin-left: -1.0em; right; margin-right: 1em; margin-bottom: 0.5em; "> </div> [[File:Clouds over the Atlantic Ocean.jpg|thumb|[[ائٽلانٽڪ سمنڊ]] جي مٿاڇري جو نظارو]] {{shortcut|WP:OCP}} {{Transclude lead excerpt|Ocean| paragraphs=1 | files=0}} [[File:Waves in pacifica 1.jpg|thumb|[[Wind wave|Waves]] in Pacifica, California]] {{Transclude lead excerpt|Sea| paragraphs=1 | files=0}} {{Transclude lead excerpt|Oceanography| paragraphs=1 | files=0}} <div style="float:right">'''[[Ocean|Read more about oceans...]]'''<br>'''[[Sea|Read more about the sea...]]'''<br>'''[[Ocean|Read more about oceanography...]]'''</div> {{Box-footer}} {{Purge link portals}} {{Flex columns|flex1=4|flex2=3 |1= {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Sea |2=Resolution Guyot |3=2002 Pacific typhoon season |4=Gulf Stream |5=Sea surface temperature |6=List of Category 5 Pacific hurricanes |7=William Speirs Bruce |8=Ocean acidification |9=Norwegian Sea |10=Barents Sea |11=Seawater |12=Ocean deoxygenation |13=Effects of climate change on oceans |14=South China Sea |15=Tide |16=Sea level rise |17=Wind wave |18=Coast |19=Tsunami |20=Sea level |21=Marine habitats |22=Mid-ocean ridge |23=Intertidal ecology |24=Marine life |25=Ancient maritime history |26=Estuary |27=Marine microorganisms |28=Piracy |29=Marine viruses |30=Marine prokaryotes |31=Seafood |32=Marine invertebrates |33=Adriatic Sea |34=Sea of Japan naming dispute |35=Marine fungi |36=Abyssal plain |37=Weather ship |38=History of navigation |39=Estuaries of Texas |40=Ocean liner |41=Gulf of Finland |42=Philippine Sea |43=Cruise ship |44=Marine biology |45=Labrador Sea |46=Marine debris |47=Coral reef |48=Rogue wave |49=Marine pollution |50=Environmental issues with coral reefs |51=Cobb Seamount |52=Mediterranean Sea |53=Marine protected area |54=Blue carbon |55=Deep-water coral |56=Somali Current |57=Principality of Sealand |58=Cold seep |59=Aegean Sea |60=List of largest cruise ships |61=Iceberg |62=Sea ice |63=Tidal power |64=Marine mammal |65=Marine art |66=Challenger Deep |67=Panthalassa |68=Ring of Fire |69=Seamount |70=Great Pacific garbage patch |71=Northwest Passage |72=Titanic |73=Sea anemone |74=Larsen Ice Shelf |75=Whaling in Japan |76=Ecosystem of the North Pacific Subtropical Gyre |77=Swell (ocean) |78=Marine food web |79=Deep-sea exploration |80=Offshore drilling |81=Antarctic Circumpolar Current |82=Bermuda Triangle |83=Agulhas Current |84=Caribbean Sea |85=Ship |86=Deep sea fish |87=Deep sea |88=Thermohaline circulation |89=Whale |90=Age of Discovery |91=Clipper route |92=Marine snow |93=Hydrothermal vent |94=Allison Guyot |95=Paleo-Tethys Ocean |96=Central American Seaway |97=Sargasso Sea |98=Ekman transport |99=Argo (oceanography) |100=Ocean acoustic tomography |101=Moby-Dick |102=Baltic Sea |103=Bay of Bengal |104=Yellow Sea |105=Ross Sea |106=Hudson Bay |107=Strait of Hormuz |108=Red Sea |109=Persian Gulf |110=Vikings |111=Ming treasure voyages |112=Portuguese discoveries |113=Cetacean surfacing behaviour |114=Gulf of Aden |115=Gulf of Mexico |116=Oceanic carbon cycle |117=Law of the sea |118=Hanseatic League | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=22|header=Interesting facts {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|footer=More facts|subpage=Facts}} {{/box-header|Selected list articles and Marine habitat topics}} {{Ocean habitat topics}} <div style="font-size:97%;"> * [[List of oceans]] * [[List of ancient oceans]] * [[List of seas]] * [[List of circumnavigations]] * [[List of cruise lines]] * [[List of largest lakes and seas in the Solar System]] * [[List of marine biologists]] * [[List of marine ecoregions]] * [[List of maritime explorers]] * [[List of naval battles]] * [[List of ocean liners]] * [[List of oceanographic institutions and programs]] * [[List of oldest surviving ships]] * [[List of rogue waves]] * [[List of seafood dishes]] * [[List of submarine topographical features]] </div> {{Box-footer}} {{/box-header|Tasks|noedit= }} <div style="float:right"><small>[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:WikiProject_Oceans/to_do&action=edit&preload=Template:Tasks/Preload edit tasks]</small></div> {{Wikipedia:WikiProject Oceans/to do}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various ocean-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow |Pacific Ocean |Atlantic Ocean |Indian Ocean |Southern Ocean |Arctic Ocean }} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals}} {{Related portals|Biology|Cetaceans|Crustaceans|Environment|Fish|Gastropods|Geography|Islands|Lakes|Marine life|Oceania|Piracy|Rivers|Sharks|Tropical cyclones|Tsunamis|Underwater diving|Water|Weather|World}} {{Box-footer}} <!--CONDITIONAL NEWS SECTION - ONLY SHOWS UP WHEN THERE IS NEWS TO DISPLAY --> {{Transclude selected current events |%s[Oo]cean%s|%s[Ss]ea%s|%s[Ff]ish%s| days=60 | header={{/box-header|In the news}}|max=5}} <!--END OF NEWS SECTION--> {{/box-header|WikiProjects}} [[File:Group people icon.jpg|right|55px|WikiProjects]] * [[Wikipedia:WikiProject Oceans|WikiProject Oceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Limnology and Oceanography|WikiProject Limnology and Oceanography]] * [[Wikipedia:WikiProject Marine life|WikiProject Marine life]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Cetaceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Fishes]] * [[Wikipedia:WikiProject Sharks|WikiProject Sharks]] ---- :<small>'''Related WikiProjects'''</small> * [[Wikipedia:WikiProject Arthropods|WikiProject Arthropods]] * [[Wikipedia:WikiProject Fisheries and Fishing|WikiProject Fisheries and Fishing]] * [[Wikipedia:WikiProject Lakes|WikiProject Lakes]] * [[Wikipedia:WikiProject Rivers|WikiProject Rivers]] {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|Topics}} {{Plain navboxes|content={{List of seas|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Physical oceanography|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Ocean|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Mid-ocean ridges|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Marine aquatic ecosystems|state=expanded}}}} ---- <div style="text-align:center">'''More topics'''</div> {{Navboxes |title= More articles related to Oceans |list = {{African seas|state=collapsed}} {{Coastal geography|state=collapsed}} {{List of Indonesian seas|state=collapsed}} {{International Law of Sea|state=collapsed}} {{List of Australian seas|state=collapsed}} {{Marginal seas of the Atlantic Ocean|state=collapsed}} {{Marine pollution|state=collapsed}} {{Marine protected areas|state=collapsed}} {{Ocean energy|state=collapsed}} {{Seafood|state=collapsed}} {{China Seas|state=collapsed}} {{List of Philippine seas|state=collapsed}} {{Largest passenger ships|state=collapsed}} }} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF 100 percent pane --> <div style="float:left; width:66%"> {{/box-header|Categories}} [[Image:C Puzzle.png|42px|right|Category puzzle]] <div style="text-align:center"><small>Select [►] to view subcategories</small> '''Oceans'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceans</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Seas'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Seas</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Oceanography'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceanography</categorytree> {{div col end}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF left pane --> <div style="float:right; width:33%"> <!-- This margin should be right of the above --> {{/box-header|Admiralty law}} <div style="float:left">{{Admiralty law}}</div> {{Box-footer}} {{/box-header|Need assistance?}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|36px|Need assistance?]] Do you have a question about oceans, seas or oceanography that you can't find the answer to? Consider asking it at the [[Wikipedia:Reference desk|Wikipedia reference desk]]. {{Box-footer}} </div> <!-- END OF right pane --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|External media}} [[File:Icon External Link.svg|right|37px|External media]] * [https://www.nodc.noaa.gov/OC5/indprod.html World Ocean Database and World Ocean Atlas Series] – from the U.S. [[National Centers for Environmental Information]], [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]. Includes the [[World Ocean Atlas]]. * [https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/atlas/maritime_atlas/#lang=EN;p=w;bkgd=5;theme=2:0.75;c=1224514.3987259883,6446275.841017013;z=4 European Atlas of the Seas] – the [[European Atlas of the Seas]], from the [[European Commission]] * [https://research.noaa.gov/ NOAA Research] – [[NOAA]] research news, Oceanic and Atmospheric Research (OAR) * [http://www.worldoceanobservatory.org/content/ocean-research Ocean Research] – from The World Ocean Observatory * [https://obis.or Ocean Biodiversity Information System] – "a global open-access data and information clearing-house on marine biodiversity for science, conservation and sustainable development" {{Box-footer}} </div> {{-}} ---- {{Portal navbar no header2}} {{purge page}} </div> </div></div> [[Category:Oceans| ]] [[Category:Seas| ]] [[Category:Oceanography| ]] [[Category:Portals needing placement of incoming links]] [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سمنڊ]] pwiv6lgn6ga4m2ckk8a4ig2nlidn9tx 295217 295213 2024-11-06T11:17:47Z Ibne maryam 17680 295217 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2020) هي پورٽل دستي طور تي سنڀاليو ويندو آهي. هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. "مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو." {{Portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#000000; padding:3px;"> <div style="clear:both; width:100%"> {{resize|139%|باب:سمنڊ}}<br> هي باب ڌرتي تي وڏي ۽ ننڍي سمنڊن، اوشيانوگرافي ۽ ٻين متعلق موضوعن تي آهي. <div style="text-align:center">'''چونڊيل پئنوراما''' </div> {{ |[[File:Panorama of Gibson's Steps along the Great Ocean Road - panoramio.jpg|<small>A view of the [[Southern Ocean]] from [[Great Ocean Road]], [[Port Campbell]], Princetown, Victoria, Australia</small>]] | [[File:Zanzibar banner.jpg|<small>A panorama of [[Zanzibar]], Tanzania, particularly the [[Stone Town]], taken from the [[Indian Ocean]]</small>]] | [[File:DIMG 1149 (4997125166).jpg|<small>A view of [[Filfla]] and the [[Mediterranean Sea]]. Filfla is a small, mostly barren, uninhabited [[islet]] {{convert|4.5|km|mi|abbr=off}} south of [[Malta (island)|Malta]].</small>]] | [[File:Sea anemone baja california.jpg|<small>A [[sea anemone]] in the [[Pacific Ocean]], [[Baja California]], Mexico</small>]] | [[File:Wikivoyage Banner of South China Sea.jpeg|<small>A view of the [[South China Sea]], Bacuit Archipelago, municipality of [[El Nido, Palawan]], Philippines</small>]] | [[File:Mirtos Beach Panorama (222048177).jpeg|<small>A view of [[Myrtos Beach]] and the [[Ionian Sea]], [[Cephalonia]], [[Ionian Islands]], Greece</small>]] | [[File:Killer Whale Tipe B.jpg|<small>[[Killer whale|Orca]] (''Orcinus orca'') hunting a [[Weddell seal]] in the [[Southern Ocean]]</small>]] | [[File:Mother and baby sperm whale.jpg|<small>A mother [[sperm whale]] and her calf in the [[Indian Ocean]] off the coast of Mauritius</small>]] | [[File:Caesio teres in Fiji by Nick Hobgood.jpg|<small>''[[Caesio teres]]'' in the [[South Pacific Ocean]] in Fiji</small>]] | [[File:2010 mavericks competition edit1.jpg|<small>A surfer in the [[Pacific Ocean]] at the [[Mavericks, California|2010 Mavericks competition]], village of [[Princeton-by-the-Sea]], northern California</small>]] | [[File:Glaciers and Icebergs at Cape York.jpg|<small>Icebergs broken off from glaciers in northern [[Baffin Bay]], [[Cape York (Greenland)|Cape York]], Greenland</small>]] | [[File:Hawaje-NoRedLine.jpg|<small>Satellite view of the [[Pacific Ocean]] and the main windward [[Hawaiian Islands]]</small>]] | [[File:Southern Ocean-2.JPG|<small>Clouds over the [[Southern Ocean]], with continent labels</small>]] }} '''تعارف''' {{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}} <div style="float: right; margin-left: -1.0em; right; margin-right: 1em; margin-bottom: 0.5em; "> </div> [[File:Clouds over the Atlantic Ocean.jpg|thumb|[[ائٽلانٽڪ سمنڊ]] جي مٿاڇري جو نظارو]] {{shortcut|WP:OCP}} {{Transclude lead excerpt|Ocean| paragraphs=1 | files=0}} [[File:Waves in pacifica 1.jpg|thumb|[[Wind wave|Waves]] in Pacifica, California]] {{Transclude lead excerpt|Sea| paragraphs=1 | files=0}} {{Transclude lead excerpt|Oceanography| paragraphs=1 | files=0}} <div style="float:right">'''[[Ocean|Read more about oceans...]]'''<br>'''[[Sea|Read more about the sea...]]'''<br>'''[[Ocean|Read more about oceanography...]]'''</div> {{Box-footer}} {{Purge link portals}} {{Flex columns|flex1=4|flex2=3 |1= {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Sea |2=Resolution Guyot |3=2002 Pacific typhoon season |4=Gulf Stream |5=Sea surface temperature |6=List of Category 5 Pacific hurricanes |7=William Speirs Bruce |8=Ocean acidification |9=Norwegian Sea |10=Barents Sea |11=Seawater |12=Ocean deoxygenation |13=Effects of climate change on oceans |14=South China Sea |15=Tide |16=Sea level rise |17=Wind wave |18=Coast |19=Tsunami |20=Sea level |21=Marine habitats |22=Mid-ocean ridge |23=Intertidal ecology |24=Marine life |25=Ancient maritime history |26=Estuary |27=Marine microorganisms |28=Piracy |29=Marine viruses |30=Marine prokaryotes |31=Seafood |32=Marine invertebrates |33=Adriatic Sea |34=Sea of Japan naming dispute |35=Marine fungi |36=Abyssal plain |37=Weather ship |38=History of navigation |39=Estuaries of Texas |40=Ocean liner |41=Gulf of Finland |42=Philippine Sea |43=Cruise ship |44=Marine biology |45=Labrador Sea |46=Marine debris |47=Coral reef |48=Rogue wave |49=Marine pollution |50=Environmental issues with coral reefs |51=Cobb Seamount |52=Mediterranean Sea |53=Marine protected area |54=Blue carbon |55=Deep-water coral |56=Somali Current |57=Principality of Sealand |58=Cold seep |59=Aegean Sea |60=List of largest cruise ships |61=Iceberg |62=Sea ice |63=Tidal power |64=Marine mammal |65=Marine art |66=Challenger Deep |67=Panthalassa |68=Ring of Fire |69=Seamount |70=Great Pacific garbage patch |71=Northwest Passage |72=Titanic |73=Sea anemone |74=Larsen Ice Shelf |75=Whaling in Japan |76=Ecosystem of the North Pacific Subtropical Gyre |77=Swell (ocean) |78=Marine food web |79=Deep-sea exploration |80=Offshore drilling |81=Antarctic Circumpolar Current |82=Bermuda Triangle |83=Agulhas Current |84=Caribbean Sea |85=Ship |86=Deep sea fish |87=Deep sea |88=Thermohaline circulation |89=Whale |90=Age of Discovery |91=Clipper route |92=Marine snow |93=Hydrothermal vent |94=Allison Guyot |95=Paleo-Tethys Ocean |96=Central American Seaway |97=Sargasso Sea |98=Ekman transport |99=Argo (oceanography) |100=Ocean acoustic tomography |101=Moby-Dick |102=Baltic Sea |103=Bay of Bengal |104=Yellow Sea |105=Ross Sea |106=Hudson Bay |107=Strait of Hormuz |108=Red Sea |109=Persian Gulf |110=Vikings |111=Ming treasure voyages |112=Portuguese discoveries |113=Cetacean surfacing behaviour |114=Gulf of Aden |115=Gulf of Mexico |116=Oceanic carbon cycle |117=Law of the sea |118=Hanseatic League | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=22|header=Interesting facts {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|footer=More facts|subpage=Facts}} {{/box-header|Selected list articles and Marine habitat topics}} {{Ocean habitat topics}} <div style="font-size:97%;"> * [[List of oceans]] * [[List of ancient oceans]] * [[List of seas]] * [[List of circumnavigations]] * [[List of cruise lines]] * [[List of largest lakes and seas in the Solar System]] * [[List of marine biologists]] * [[List of marine ecoregions]] * [[List of maritime explorers]] * [[List of naval battles]] * [[List of ocean liners]] * [[List of oceanographic institutions and programs]] * [[List of oldest surviving ships]] * [[List of rogue waves]] * [[List of seafood dishes]] * [[List of submarine topographical features]] </div> {{Box-footer}} {{/box-header|Tasks|noedit= }} <div style="float:right"><small>[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:WikiProject_Oceans/to_do&action=edit&preload=Template:Tasks/Preload edit tasks]</small></div> {{Wikipedia:WikiProject Oceans/to do}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various ocean-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow |Pacific Ocean |Atlantic Ocean |Indian Ocean |Southern Ocean |Arctic Ocean }} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals}} {{Related portals|Biology|Cetaceans|Crustaceans|Environment|Fish|Gastropods|Geography|Islands|Lakes|Marine life|Oceania|Piracy|Rivers|Sharks|Tropical cyclones|Tsunamis|Underwater diving|Water|Weather|World}} {{Box-footer}} <!--CONDITIONAL NEWS SECTION - ONLY SHOWS UP WHEN THERE IS NEWS TO DISPLAY --> {{Transclude selected current events |%s[Oo]cean%s|%s[Ss]ea%s|%s[Ff]ish%s| days=60 | header={{/box-header|In the news}}|max=5}} <!--END OF NEWS SECTION--> {{/box-header|WikiProjects}} [[File:Group people icon.jpg|right|55px|WikiProjects]] * [[Wikipedia:WikiProject Oceans|WikiProject Oceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Limnology and Oceanography|WikiProject Limnology and Oceanography]] * [[Wikipedia:WikiProject Marine life|WikiProject Marine life]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Cetaceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Fishes]] * [[Wikipedia:WikiProject Sharks|WikiProject Sharks]] ---- :<small>'''Related WikiProjects'''</small> * [[Wikipedia:WikiProject Arthropods|WikiProject Arthropods]] * [[Wikipedia:WikiProject Fisheries and Fishing|WikiProject Fisheries and Fishing]] * [[Wikipedia:WikiProject Lakes|WikiProject Lakes]] * [[Wikipedia:WikiProject Rivers|WikiProject Rivers]] {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|Topics}} {{Plain navboxes|content={{List of seas|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Physical oceanography|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Ocean|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Mid-ocean ridges|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Marine aquatic ecosystems|state=expanded}}}} ---- <div style="text-align:center">'''More topics'''</div> {{Navboxes |title= More articles related to Oceans |list = {{African seas|state=collapsed}} {{Coastal geography|state=collapsed}} {{List of Indonesian seas|state=collapsed}} {{International Law of Sea|state=collapsed}} {{List of Australian seas|state=collapsed}} {{Marginal seas of the Atlantic Ocean|state=collapsed}} {{Marine pollution|state=collapsed}} {{Marine protected areas|state=collapsed}} {{Ocean energy|state=collapsed}} {{Seafood|state=collapsed}} {{China Seas|state=collapsed}} {{List of Philippine seas|state=collapsed}} {{Largest passenger ships|state=collapsed}} }} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF 100 percent pane --> <div style="float:left; width:66%"> {{/box-header|Categories}} [[Image:C Puzzle.png|42px|right|Category puzzle]] <div style="text-align:center"><small>Select [►] to view subcategories</small> '''Oceans'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceans</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Seas'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Seas</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Oceanography'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceanography</categorytree> {{div col end}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF left pane --> <div style="float:right; width:33%"> <!-- This margin should be right of the above --> {{/box-header|Admiralty law}} <div style="float:left">{{Admiralty law}}</div> {{Box-footer}} {{/box-header|Need assistance?}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|36px|Need assistance?]] Do you have a question about oceans, seas or oceanography that you can't find the answer to? Consider asking it at the [[Wikipedia:Reference desk|Wikipedia reference desk]]. {{Box-footer}} </div> <!-- END OF right pane --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|External media}} [[File:Icon External Link.svg|right|37px|External media]] * [https://www.nodc.noaa.gov/OC5/indprod.html World Ocean Database and World Ocean Atlas Series] – from the U.S. [[National Centers for Environmental Information]], [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]. Includes the [[World Ocean Atlas]]. * [https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/atlas/maritime_atlas/#lang=EN;p=w;bkgd=5;theme=2:0.75;c=1224514.3987259883,6446275.841017013;z=4 European Atlas of the Seas] – the [[European Atlas of the Seas]], from the [[European Commission]] * [https://research.noaa.gov/ NOAA Research] – [[NOAA]] research news, Oceanic and Atmospheric Research (OAR) * [http://www.worldoceanobservatory.org/content/ocean-research Ocean Research] – from The World Ocean Observatory * [https://obis.or Ocean Biodiversity Information System] – "a global open-access data and information clearing-house on marine biodiversity for science, conservation and sustainable development" {{Box-footer}} </div> {{-}} ---- {{Portal navbar no header2}} {{purge page}} </div> </div></div> [[Category:Oceans| ]] [[Category:Seas| ]] [[Category:Oceanography| ]] [[Category:Portals needing placement of incoming links]] [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سمنڊ]] g840o57v1k94o91j7eb0odp2m9z2ge3 295219 295217 2024-11-06T11:19:23Z Ibne maryam 17680 295219 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2020) هي پورٽل دستي طور تي سنڀاليو ويندو آهي. هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. "مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو." {{Portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#000000; padding:3px;"> <div style="clear:both; width:100%"> {{resize|139%|باب:سمنڊ}}<br> هي باب ڌرتي تي وڏي ۽ ننڍي سمنڊن، اوشيانوگرافي ۽ ٻين متعلق موضوعن تي آهي. <div style="text-align:center">'''چونڊيل پئنوراما''' </div> {{ | [[File:Zanzibar banner.jpg|<small>A panorama of [[Zanzibar]], Tanzania, particularly the [[Stone Town]], taken from the [[Indian Ocean]]</small>]] | [[File:DIMG 1149 (4997125166).jpg|<small>A view of [[Filfla]] and the [[Mediterranean Sea]]. Filfla is a small, mostly barren, uninhabited [[islet]] {{convert|4.5|km|mi|abbr=off}} south of [[Malta (island)|Malta]].</small>]] | [[File:Sea anemone baja california.jpg|<small>A [[sea anemone]] in the [[Pacific Ocean]], [[Baja California]], Mexico</small>]] | [[File:Wikivoyage Banner of South China Sea.jpeg|<small>A view of the [[South China Sea]], Bacuit Archipelago, municipality of [[El Nido, Palawan]], Philippines</small>]] | [[File:Mirtos Beach Panorama (222048177).jpeg|<small>A view of [[Myrtos Beach]] and the [[Ionian Sea]], [[Cephalonia]], [[Ionian Islands]], Greece</small>]] | [[File:Killer Whale Tipe B.jpg|<small>[[Killer whale|Orca]] (''Orcinus orca'') hunting a [[Weddell seal]] in the [[Southern Ocean]]</small>]] | [[File:Mother and baby sperm whale.jpg|<small>A mother [[sperm whale]] and her calf in the [[Indian Ocean]] off the coast of Mauritius</small>]] | [[File:Caesio teres in Fiji by Nick Hobgood.jpg|<small>''[[Caesio teres]]'' in the [[South Pacific Ocean]] in Fiji</small>]] | [[File:2010 mavericks competition edit1.jpg|<small>A surfer in the [[Pacific Ocean]] at the [[Mavericks, California|2010 Mavericks competition]], village of [[Princeton-by-the-Sea]], northern California</small>]] | [[File:Glaciers and Icebergs at Cape York.jpg|<small>Icebergs broken off from glaciers in northern [[Baffin Bay]], [[Cape York (Greenland)|Cape York]], Greenland</small>]] | [[File:Hawaje-NoRedLine.jpg|<small>Satellite view of the [[Pacific Ocean]] and the main windward [[Hawaiian Islands]]</small>]] | [[File:Southern Ocean-2.JPG|<small>Clouds over the [[Southern Ocean]], with continent labels</small>]] }} '''تعارف''' {{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}} <div style="float: right; margin-left: -1.0em; right; margin-right: 1em; margin-bottom: 0.5em; "> </div> [[File:Clouds over the Atlantic Ocean.jpg|thumb|[[ائٽلانٽڪ سمنڊ]] جي مٿاڇري جو نظارو]] {{shortcut|WP:OCP}} {{Transclude lead excerpt|Ocean| paragraphs=1 | files=0}} [[File:Waves in pacifica 1.jpg|thumb|[[Wind wave|Waves]] in Pacifica, California]] {{Transclude lead excerpt|Sea| paragraphs=1 | files=0}} {{Transclude lead excerpt|Oceanography| paragraphs=1 | files=0}} <div style="float:right">'''[[Ocean|Read more about oceans...]]'''<br>'''[[Sea|Read more about the sea...]]'''<br>'''[[Ocean|Read more about oceanography...]]'''</div> {{Box-footer}} {{Purge link portals}} {{Flex columns|flex1=4|flex2=3 |1= {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Sea |2=Resolution Guyot |3=2002 Pacific typhoon season |4=Gulf Stream |5=Sea surface temperature |6=List of Category 5 Pacific hurricanes |7=William Speirs Bruce |8=Ocean acidification |9=Norwegian Sea |10=Barents Sea |11=Seawater |12=Ocean deoxygenation |13=Effects of climate change on oceans |14=South China Sea |15=Tide |16=Sea level rise |17=Wind wave |18=Coast |19=Tsunami |20=Sea level |21=Marine habitats |22=Mid-ocean ridge |23=Intertidal ecology |24=Marine life |25=Ancient maritime history |26=Estuary |27=Marine microorganisms |28=Piracy |29=Marine viruses |30=Marine prokaryotes |31=Seafood |32=Marine invertebrates |33=Adriatic Sea |34=Sea of Japan naming dispute |35=Marine fungi |36=Abyssal plain |37=Weather ship |38=History of navigation |39=Estuaries of Texas |40=Ocean liner |41=Gulf of Finland |42=Philippine Sea |43=Cruise ship |44=Marine biology |45=Labrador Sea |46=Marine debris |47=Coral reef |48=Rogue wave |49=Marine pollution |50=Environmental issues with coral reefs |51=Cobb Seamount |52=Mediterranean Sea |53=Marine protected area |54=Blue carbon |55=Deep-water coral |56=Somali Current |57=Principality of Sealand |58=Cold seep |59=Aegean Sea |60=List of largest cruise ships |61=Iceberg |62=Sea ice |63=Tidal power |64=Marine mammal |65=Marine art |66=Challenger Deep |67=Panthalassa |68=Ring of Fire |69=Seamount |70=Great Pacific garbage patch |71=Northwest Passage |72=Titanic |73=Sea anemone |74=Larsen Ice Shelf |75=Whaling in Japan |76=Ecosystem of the North Pacific Subtropical Gyre |77=Swell (ocean) |78=Marine food web |79=Deep-sea exploration |80=Offshore drilling |81=Antarctic Circumpolar Current |82=Bermuda Triangle |83=Agulhas Current |84=Caribbean Sea |85=Ship |86=Deep sea fish |87=Deep sea |88=Thermohaline circulation |89=Whale |90=Age of Discovery |91=Clipper route |92=Marine snow |93=Hydrothermal vent |94=Allison Guyot |95=Paleo-Tethys Ocean |96=Central American Seaway |97=Sargasso Sea |98=Ekman transport |99=Argo (oceanography) |100=Ocean acoustic tomography |101=Moby-Dick |102=Baltic Sea |103=Bay of Bengal |104=Yellow Sea |105=Ross Sea |106=Hudson Bay |107=Strait of Hormuz |108=Red Sea |109=Persian Gulf |110=Vikings |111=Ming treasure voyages |112=Portuguese discoveries |113=Cetacean surfacing behaviour |114=Gulf of Aden |115=Gulf of Mexico |116=Oceanic carbon cycle |117=Law of the sea |118=Hanseatic League | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=22|header=Interesting facts {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|footer=More facts|subpage=Facts}} {{/box-header|Selected list articles and Marine habitat topics}} {{Ocean habitat topics}} <div style="font-size:97%;"> * [[List of oceans]] * [[List of ancient oceans]] * [[List of seas]] * [[List of circumnavigations]] * [[List of cruise lines]] * [[List of largest lakes and seas in the Solar System]] * [[List of marine biologists]] * [[List of marine ecoregions]] * [[List of maritime explorers]] * [[List of naval battles]] * [[List of ocean liners]] * [[List of oceanographic institutions and programs]] * [[List of oldest surviving ships]] * [[List of rogue waves]] * [[List of seafood dishes]] * [[List of submarine topographical features]] </div> {{Box-footer}} {{/box-header|Tasks|noedit= }} <div style="float:right"><small>[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:WikiProject_Oceans/to_do&action=edit&preload=Template:Tasks/Preload edit tasks]</small></div> {{Wikipedia:WikiProject Oceans/to do}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various ocean-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow |Pacific Ocean |Atlantic Ocean |Indian Ocean |Southern Ocean |Arctic Ocean }} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals}} {{Related portals|Biology|Cetaceans|Crustaceans|Environment|Fish|Gastropods|Geography|Islands|Lakes|Marine life|Oceania|Piracy|Rivers|Sharks|Tropical cyclones|Tsunamis|Underwater diving|Water|Weather|World}} {{Box-footer}} <!--CONDITIONAL NEWS SECTION - ONLY SHOWS UP WHEN THERE IS NEWS TO DISPLAY --> {{Transclude selected current events |%s[Oo]cean%s|%s[Ss]ea%s|%s[Ff]ish%s| days=60 | header={{/box-header|In the news}}|max=5}} <!--END OF NEWS SECTION--> {{/box-header|WikiProjects}} [[File:Group people icon.jpg|right|55px|WikiProjects]] * [[Wikipedia:WikiProject Oceans|WikiProject Oceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Limnology and Oceanography|WikiProject Limnology and Oceanography]] * [[Wikipedia:WikiProject Marine life|WikiProject Marine life]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Cetaceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Fishes]] * [[Wikipedia:WikiProject Sharks|WikiProject Sharks]] ---- :<small>'''Related WikiProjects'''</small> * [[Wikipedia:WikiProject Arthropods|WikiProject Arthropods]] * [[Wikipedia:WikiProject Fisheries and Fishing|WikiProject Fisheries and Fishing]] * [[Wikipedia:WikiProject Lakes|WikiProject Lakes]] * [[Wikipedia:WikiProject Rivers|WikiProject Rivers]] {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|Topics}} {{Plain navboxes|content={{List of seas|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Physical oceanography|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Ocean|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Mid-ocean ridges|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Marine aquatic ecosystems|state=expanded}}}} ---- <div style="text-align:center">'''More topics'''</div> {{Navboxes |title= More articles related to Oceans |list = {{African seas|state=collapsed}} {{Coastal geography|state=collapsed}} {{List of Indonesian seas|state=collapsed}} {{International Law of Sea|state=collapsed}} {{List of Australian seas|state=collapsed}} {{Marginal seas of the Atlantic Ocean|state=collapsed}} {{Marine pollution|state=collapsed}} {{Marine protected areas|state=collapsed}} {{Ocean energy|state=collapsed}} {{Seafood|state=collapsed}} {{China Seas|state=collapsed}} {{List of Philippine seas|state=collapsed}} {{Largest passenger ships|state=collapsed}} }} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF 100 percent pane --> <div style="float:left; width:66%"> {{/box-header|Categories}} [[Image:C Puzzle.png|42px|right|Category puzzle]] <div style="text-align:center"><small>Select [►] to view subcategories</small> '''Oceans'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceans</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Seas'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Seas</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Oceanography'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceanography</categorytree> {{div col end}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF left pane --> <div style="float:right; width:33%"> <!-- This margin should be right of the above --> {{/box-header|Admiralty law}} <div style="float:left">{{Admiralty law}}</div> {{Box-footer}} {{/box-header|Need assistance?}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|36px|Need assistance?]] Do you have a question about oceans, seas or oceanography that you can't find the answer to? Consider asking it at the [[Wikipedia:Reference desk|Wikipedia reference desk]]. {{Box-footer}} </div> <!-- END OF right pane --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|External media}} [[File:Icon External Link.svg|right|37px|External media]] * [https://www.nodc.noaa.gov/OC5/indprod.html World Ocean Database and World Ocean Atlas Series] – from the U.S. [[National Centers for Environmental Information]], [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]. Includes the [[World Ocean Atlas]]. * [https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/atlas/maritime_atlas/#lang=EN;p=w;bkgd=5;theme=2:0.75;c=1224514.3987259883,6446275.841017013;z=4 European Atlas of the Seas] – the [[European Atlas of the Seas]], from the [[European Commission]] * [https://research.noaa.gov/ NOAA Research] – [[NOAA]] research news, Oceanic and Atmospheric Research (OAR) * [http://www.worldoceanobservatory.org/content/ocean-research Ocean Research] – from The World Ocean Observatory * [https://obis.or Ocean Biodiversity Information System] – "a global open-access data and information clearing-house on marine biodiversity for science, conservation and sustainable development" {{Box-footer}} </div> {{-}} ---- {{Portal navbar no header2}} {{purge page}} </div> </div></div> [[Category:Oceans| ]] [[Category:Seas| ]] [[Category:Oceanography| ]] [[Category:Portals needing placement of incoming links]] [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سمنڊ]] c1br5vvpf84c491bln3iuvlo82a5sca 295220 295219 2024-11-06T11:20:45Z Ibne maryam 17680 295220 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2020) هي پورٽل دستي طور تي سنڀاليو ويندو آهي. هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. "مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو." {{Portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#000000; padding:3px;"> <div style="clear:both; width:100%"> {{resize|139%|باب:سمنڊ}}<br> هي باب ڌرتي تي وڏي ۽ ننڍي سمنڊن، اوشيانوگرافي ۽ ٻين متعلق موضوعن تي آهي. <div style="text-align:center">'''چونڊيل پئنوراما''' </div> [[File:Zanzibar banner.jpg|<small>A panorama of [[Zanzibar]], Tanzania, particularly the [[Stone Town]], taken from the [[Indian Ocean]]</small>]] [[File:DIMG 1149 (4997125166).jpg|<small>A view of [[Filfla]] and the [[Mediterranean Sea]]. Filfla is a small, mostly barren, uninhabited [[islet]] {{convert|4.5|km|mi|abbr=off}} south of [[Malta (island)|Malta]].</small>]] [[File:Sea anemone baja california.jpg|<small>A [[sea anemone]] in the [[Pacific Ocean]], [[Baja California]], Mexico</small>]] [[File:Wikivoyage Banner of South China Sea.jpeg|<small>A view of the [[South China Sea]], Bacuit Archipelago, municipality of [[El Nido, Palawan]], Philippines</small>]] [[File:Mirtos Beach Panorama (222048177).jpeg|<small>A view of [[Myrtos Beach]] and the [[Ionian Sea]], [[Cephalonia]], [[Ionian Islands]], Greece</small>]] [[File:Killer Whale Tipe B.jpg|<small>[[Killer whale|Orca]] (''Orcinus orca'') hunting a [[Weddell seal]] in the [[Southern Ocean]]</small>]] [[File:Mother and baby sperm whale.jpg|<small>A mother [[sperm whale]] and her calf in the [[Indian Ocean]] off the coast of Mauritius</small>]] [[File:Caesio teres in Fiji by Nick Hobgood.jpg|<small>''[[Caesio teres]]'' in the [[South Pacific Ocean]] in Fiji</small>]] [[File:2010 mavericks competition edit1.jpg|<small>A surfer in the [[Pacific Ocean]] at the [[Mavericks, California|2010 Mavericks competition]], village of [[Princeton-by-the-Sea]], northern California</small>]] [[File:Glaciers and Icebergs at Cape York.jpg|<small>Icebergs broken off from glaciers in northern [[Baffin Bay]], [[Cape York (Greenland)|Cape York]], Greenland</small>]] [[File:Hawaje-NoRedLine.jpg|<small>Satellite view of the [[Pacific Ocean]] and the main windward [[Hawaiian Islands]]</small>]] [[File:Southern Ocean-2.JPG|<small>Clouds over the [[Southern Ocean]], with continent labels</small>]] '''تعارف''' {{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}} <div style="float: right; margin-left: -1.0em; right; margin-right: 1em; margin-bottom: 0.5em; "> </div> [[File:Clouds over the Atlantic Ocean.jpg|thumb|[[ائٽلانٽڪ سمنڊ]] جي مٿاڇري جو نظارو]] {{shortcut|WP:OCP}} {{Transclude lead excerpt|Ocean| paragraphs=1 | files=0}} [[File:Waves in pacifica 1.jpg|thumb|[[Wind wave|Waves]] in Pacifica, California]] {{Transclude lead excerpt|Sea| paragraphs=1 | files=0}} {{Transclude lead excerpt|Oceanography| paragraphs=1 | files=0}} <div style="float:right">'''[[Ocean|Read more about oceans...]]'''<br>'''[[Sea|Read more about the sea...]]'''<br>'''[[Ocean|Read more about oceanography...]]'''</div> {{Box-footer}} {{Purge link portals}} {{Flex columns|flex1=4|flex2=3 |1= {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Sea |2=Resolution Guyot |3=2002 Pacific typhoon season |4=Gulf Stream |5=Sea surface temperature |6=List of Category 5 Pacific hurricanes |7=William Speirs Bruce |8=Ocean acidification |9=Norwegian Sea |10=Barents Sea |11=Seawater |12=Ocean deoxygenation |13=Effects of climate change on oceans |14=South China Sea |15=Tide |16=Sea level rise |17=Wind wave |18=Coast |19=Tsunami |20=Sea level |21=Marine habitats |22=Mid-ocean ridge |23=Intertidal ecology |24=Marine life |25=Ancient maritime history |26=Estuary |27=Marine microorganisms |28=Piracy |29=Marine viruses |30=Marine prokaryotes |31=Seafood |32=Marine invertebrates |33=Adriatic Sea |34=Sea of Japan naming dispute |35=Marine fungi |36=Abyssal plain |37=Weather ship |38=History of navigation |39=Estuaries of Texas |40=Ocean liner |41=Gulf of Finland |42=Philippine Sea |43=Cruise ship |44=Marine biology |45=Labrador Sea |46=Marine debris |47=Coral reef |48=Rogue wave |49=Marine pollution |50=Environmental issues with coral reefs |51=Cobb Seamount |52=Mediterranean Sea |53=Marine protected area |54=Blue carbon |55=Deep-water coral |56=Somali Current |57=Principality of Sealand |58=Cold seep |59=Aegean Sea |60=List of largest cruise ships |61=Iceberg |62=Sea ice |63=Tidal power |64=Marine mammal |65=Marine art |66=Challenger Deep |67=Panthalassa |68=Ring of Fire |69=Seamount |70=Great Pacific garbage patch |71=Northwest Passage |72=Titanic |73=Sea anemone |74=Larsen Ice Shelf |75=Whaling in Japan |76=Ecosystem of the North Pacific Subtropical Gyre |77=Swell (ocean) |78=Marine food web |79=Deep-sea exploration |80=Offshore drilling |81=Antarctic Circumpolar Current |82=Bermuda Triangle |83=Agulhas Current |84=Caribbean Sea |85=Ship |86=Deep sea fish |87=Deep sea |88=Thermohaline circulation |89=Whale |90=Age of Discovery |91=Clipper route |92=Marine snow |93=Hydrothermal vent |94=Allison Guyot |95=Paleo-Tethys Ocean |96=Central American Seaway |97=Sargasso Sea |98=Ekman transport |99=Argo (oceanography) |100=Ocean acoustic tomography |101=Moby-Dick |102=Baltic Sea |103=Bay of Bengal |104=Yellow Sea |105=Ross Sea |106=Hudson Bay |107=Strait of Hormuz |108=Red Sea |109=Persian Gulf |110=Vikings |111=Ming treasure voyages |112=Portuguese discoveries |113=Cetacean surfacing behaviour |114=Gulf of Aden |115=Gulf of Mexico |116=Oceanic carbon cycle |117=Law of the sea |118=Hanseatic League | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=22|header=Interesting facts {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|footer=More facts|subpage=Facts}} {{/box-header|Selected list articles and Marine habitat topics}} {{Ocean habitat topics}} <div style="font-size:97%;"> * [[List of oceans]] * [[List of ancient oceans]] * [[List of seas]] * [[List of circumnavigations]] * [[List of cruise lines]] * [[List of largest lakes and seas in the Solar System]] * [[List of marine biologists]] * [[List of marine ecoregions]] * [[List of maritime explorers]] * [[List of naval battles]] * [[List of ocean liners]] * [[List of oceanographic institutions and programs]] * [[List of oldest surviving ships]] * [[List of rogue waves]] * [[List of seafood dishes]] * [[List of submarine topographical features]] </div> {{Box-footer}} {{/box-header|Tasks|noedit= }} <div style="float:right"><small>[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:WikiProject_Oceans/to_do&action=edit&preload=Template:Tasks/Preload edit tasks]</small></div> {{Wikipedia:WikiProject Oceans/to do}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various ocean-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow |Pacific Ocean |Atlantic Ocean |Indian Ocean |Southern Ocean |Arctic Ocean }} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals}} {{Related portals|Biology|Cetaceans|Crustaceans|Environment|Fish|Gastropods|Geography|Islands|Lakes|Marine life|Oceania|Piracy|Rivers|Sharks|Tropical cyclones|Tsunamis|Underwater diving|Water|Weather|World}} {{Box-footer}} <!--CONDITIONAL NEWS SECTION - ONLY SHOWS UP WHEN THERE IS NEWS TO DISPLAY --> {{Transclude selected current events |%s[Oo]cean%s|%s[Ss]ea%s|%s[Ff]ish%s| days=60 | header={{/box-header|In the news}}|max=5}} <!--END OF NEWS SECTION--> {{/box-header|WikiProjects}} [[File:Group people icon.jpg|right|55px|WikiProjects]] * [[Wikipedia:WikiProject Oceans|WikiProject Oceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Limnology and Oceanography|WikiProject Limnology and Oceanography]] * [[Wikipedia:WikiProject Marine life|WikiProject Marine life]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Cetaceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Fishes]] * [[Wikipedia:WikiProject Sharks|WikiProject Sharks]] ---- :<small>'''Related WikiProjects'''</small> * [[Wikipedia:WikiProject Arthropods|WikiProject Arthropods]] * [[Wikipedia:WikiProject Fisheries and Fishing|WikiProject Fisheries and Fishing]] * [[Wikipedia:WikiProject Lakes|WikiProject Lakes]] * [[Wikipedia:WikiProject Rivers|WikiProject Rivers]] {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|Topics}} {{Plain navboxes|content={{List of seas|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Physical oceanography|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Ocean|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Mid-ocean ridges|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Marine aquatic ecosystems|state=expanded}}}} ---- <div style="text-align:center">'''More topics'''</div> {{Navboxes |title= More articles related to Oceans |list = {{African seas|state=collapsed}} {{Coastal geography|state=collapsed}} {{List of Indonesian seas|state=collapsed}} {{International Law of Sea|state=collapsed}} {{List of Australian seas|state=collapsed}} {{Marginal seas of the Atlantic Ocean|state=collapsed}} {{Marine pollution|state=collapsed}} {{Marine protected areas|state=collapsed}} {{Ocean energy|state=collapsed}} {{Seafood|state=collapsed}} {{China Seas|state=collapsed}} {{List of Philippine seas|state=collapsed}} {{Largest passenger ships|state=collapsed}} }} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF 100 percent pane --> <div style="float:left; width:66%"> {{/box-header|Categories}} [[Image:C Puzzle.png|42px|right|Category puzzle]] <div style="text-align:center"><small>Select [►] to view subcategories</small> '''Oceans'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceans</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Seas'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Seas</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Oceanography'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceanography</categorytree> {{div col end}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF left pane --> <div style="float:right; width:33%"> <!-- This margin should be right of the above --> {{/box-header|Admiralty law}} <div style="float:left">{{Admiralty law}}</div> {{Box-footer}} {{/box-header|Need assistance?}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|36px|Need assistance?]] Do you have a question about oceans, seas or oceanography that you can't find the answer to? Consider asking it at the [[Wikipedia:Reference desk|Wikipedia reference desk]]. {{Box-footer}} </div> <!-- END OF right pane --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|External media}} [[File:Icon External Link.svg|right|37px|External media]] * [https://www.nodc.noaa.gov/OC5/indprod.html World Ocean Database and World Ocean Atlas Series] – from the U.S. [[National Centers for Environmental Information]], [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]. Includes the [[World Ocean Atlas]]. * [https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/atlas/maritime_atlas/#lang=EN;p=w;bkgd=5;theme=2:0.75;c=1224514.3987259883,6446275.841017013;z=4 European Atlas of the Seas] – the [[European Atlas of the Seas]], from the [[European Commission]] * [https://research.noaa.gov/ NOAA Research] – [[NOAA]] research news, Oceanic and Atmospheric Research (OAR) * [http://www.worldoceanobservatory.org/content/ocean-research Ocean Research] – from The World Ocean Observatory * [https://obis.or Ocean Biodiversity Information System] – "a global open-access data and information clearing-house on marine biodiversity for science, conservation and sustainable development" {{Box-footer}} </div> {{-}} ---- {{Portal navbar no header2}} {{purge page}} </div> </div></div> [[Category:Oceans| ]] [[Category:Seas| ]] [[Category:Oceanography| ]] [[Category:Portals needing placement of incoming links]] [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سمنڊ]] h8kl6yjq8phyaybm56ke7dx9tv7ezja 295222 295220 2024-11-06T11:29:48Z Ibne maryam 17680 295222 wikitext text/x-wiki پورٽل جي سار سنڀال جي حالت: (نومبر، 2020) هي پورٽل دستي طور تي سنڀاليو ويندو آهي. هن پورٽل جا ذيلي صفحا هڪ ايڊيٽر طرفان چيڪ ڪيا ويا آهن ۽ ڏٺا ويا آهن ته ضرورت کان وڌيڪ نه آهن. "مھرباني ڪري تدوين ڪرڻ وقت احتياط ڪريو، خاص ڪري جيڪڏھن پاڻمرادو ايڊيٽنگ سافٽ ويئر استعمال ڪري، ۽ وڏيون تبديليون ڪرڻ کان اڳ اتفاق راءِ حاصل ڪريو." {{Portal description}} {{Portals browsebar}} <div style="background:#FFFFFF; border-style:solid; border-width:1px; border-color:#000000; padding:3px;"> <div style="clear:both; width:100%"> {{resize|139%|باب:سمنڊ}}<br> هي باب ڌرتي تي وڏي ۽ ننڍي سمنڊن، اوشيانوگرافي ۽ ٻين متعلق موضوعن تي آهي. <div style="text-align:center">'''چونڊيل پئنوراما''' </div> [[File:Zanzibar banner.jpg|<small>A panorama of [[Zanzibar]], Tanzania, particularly the [[Stone Town]], taken from the [[Indian Ocean]]</small>]] [[File:DIMG 1149 (4997125166).jpg|<small>A view of [[Filfla]] and the [[Mediterranean Sea]]. Filfla is a small, mostly barren, uninhabited [[islet]] {{convert|4.5|km|mi|abbr=off}} south of [[Malta (island)|Malta]].</small>]] [[File:Sea anemone baja california.jpg|<small>A [[sea anemone]] in the [[Pacific Ocean]], [[Baja California]], Mexico</small>]] [[File:Wikivoyage Banner of South China Sea.jpeg|<small>A view of the [[South China Sea]], Bacuit Archipelago, municipality of [[El Nido, Palawan]], Philippines</small>]] [[File:Mirtos Beach Panorama (222048177).jpeg|<small>A view of [[Myrtos Beach]] and the [[Ionian Sea]], [[Cephalonia]], [[Ionian Islands]], Greece</small>]] [[File:Killer Whale Tipe B.jpg|<small>[[Killer whale|Orca]] (''Orcinus orca'') hunting a [[Weddell seal]] in the [[Southern Ocean]]</small>]] [[File:Mother and baby sperm whale.jpg|<small>A mother [[sperm whale]] and her calf in the [[Indian Ocean]] off the coast of Mauritius</small>]] [[File:Caesio teres in Fiji by Nick Hobgood.jpg|<small>''[[Caesio teres]]'' in the [[South Pacific Ocean]] in Fiji</small>]] [[File:2010 mavericks competition edit1.jpg|<small>A surfer in the [[Pacific Ocean]] at the [[Mavericks, California|2010 Mavericks competition]], village of [[Princeton-by-the-Sea]], northern California</small>]] [[File:Glaciers and Icebergs at Cape York.jpg|<small>Icebergs broken off from glaciers in northern [[Baffin Bay]], [[Cape York (Greenland)|Cape York]], Greenland</small>]] [[File:Hawaje-NoRedLine.jpg|<small>Satellite view of the [[Pacific Ocean]] and the main windward [[Hawaiian Islands]]</small>]] [[File:Southern Ocean-2.JPG|<small>Clouds over the [[Southern Ocean]], with continent labels</small>]] '''تعارف''' {{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}}{{paragraph break}} <div style="float: right; margin-left: -1.0em; right; margin-right: 1em; margin-bottom: 0.5em; "> </div> [[File:Clouds over the Atlantic Ocean.jpg|thumb|[[ائٽلانٽڪ سمنڊ]] جي مٿاڇري جو نظارو]] {{shortcut|WP:OCP}} سمنڊ لوڻ واري پاڻيءَ جي باڊي آهي جيڪي ڌرتيءَ جي لڳ ڀڳ 70.8 سيڪڙو تي پکڙيل آهي. انگريزيءَ ۾، سمنڊ جو لفظ، "Ocean" به پاڻيءَ جي ڪنهن به وڏي باڊي ڏانهن اشارو ڪري ٿو جنهن ۾ عالمي سمنڊ روايتي طور تي ورهايل آهي. هيٺ ڏنل نالا بيان ڪن ٿا سمنڊ جي پنج مختلف علائقن: # [[پئسفڪ سمنڊ]] # [[ائٽلانٽڪ سمنڊ]] # [[هندي وڏو سمنڊ|هندي سمنڊ]] # [[ڏاکڻي سمنڊ|انٽارڪٽڪ سمنڊ]] ۽ # [[آرڪٽڪ سمنڊ]] سمنڊ ۾ ڌرتيءَ جي پاڻيءَ جو 97 سيڪڙو حصو آهي ۽ اهو ڌرتيءَ جي هائيڊروسفير جو بنيادي جزو آهي ۽ انهيءَ ڪري ڌرتيءَ تي زندگيءَ لاءِ ضروري آهي. سمنڊ آبهوا ۽ موسم جي نمونن، ڪاربن جي چڪر، ۽ پاڻيء جي چڪر کي هڪ وڏي گرمي جي ذخيري طور ڪم ڪندي متاثر ڪري ٿو. [[File:Waves in pacifica 1.jpg|thumb|[[Wind wave|Waves]] in Pacifica, California]] {{Transclude lead excerpt|Sea| paragraphs=1 | files=0}} {{Transclude lead excerpt|Oceanography| paragraphs=1 | files=0}} <div style="float:right">'''[[Ocean|Read more about oceans...]]'''<br>'''[[Sea|Read more about the sea...]]'''<br>'''[[Ocean|Read more about oceanography...]]'''</div> {{Box-footer}} {{Purge link portals}} {{Flex columns|flex1=4|flex2=3 |1= {{/box-header|Selected article {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show another''}}</small>}}}}}} {{Transclude random excerpt |1=Sea |2=Resolution Guyot |3=2002 Pacific typhoon season |4=Gulf Stream |5=Sea surface temperature |6=List of Category 5 Pacific hurricanes |7=William Speirs Bruce |8=Ocean acidification |9=Norwegian Sea |10=Barents Sea |11=Seawater |12=Ocean deoxygenation |13=Effects of climate change on oceans |14=South China Sea |15=Tide |16=Sea level rise |17=Wind wave |18=Coast |19=Tsunami |20=Sea level |21=Marine habitats |22=Mid-ocean ridge |23=Intertidal ecology |24=Marine life |25=Ancient maritime history |26=Estuary |27=Marine microorganisms |28=Piracy |29=Marine viruses |30=Marine prokaryotes |31=Seafood |32=Marine invertebrates |33=Adriatic Sea |34=Sea of Japan naming dispute |35=Marine fungi |36=Abyssal plain |37=Weather ship |38=History of navigation |39=Estuaries of Texas |40=Ocean liner |41=Gulf of Finland |42=Philippine Sea |43=Cruise ship |44=Marine biology |45=Labrador Sea |46=Marine debris |47=Coral reef |48=Rogue wave |49=Marine pollution |50=Environmental issues with coral reefs |51=Cobb Seamount |52=Mediterranean Sea |53=Marine protected area |54=Blue carbon |55=Deep-water coral |56=Somali Current |57=Principality of Sealand |58=Cold seep |59=Aegean Sea |60=List of largest cruise ships |61=Iceberg |62=Sea ice |63=Tidal power |64=Marine mammal |65=Marine art |66=Challenger Deep |67=Panthalassa |68=Ring of Fire |69=Seamount |70=Great Pacific garbage patch |71=Northwest Passage |72=Titanic |73=Sea anemone |74=Larsen Ice Shelf |75=Whaling in Japan |76=Ecosystem of the North Pacific Subtropical Gyre |77=Swell (ocean) |78=Marine food web |79=Deep-sea exploration |80=Offshore drilling |81=Antarctic Circumpolar Current |82=Bermuda Triangle |83=Agulhas Current |84=Caribbean Sea |85=Ship |86=Deep sea fish |87=Deep sea |88=Thermohaline circulation |89=Whale |90=Age of Discovery |91=Clipper route |92=Marine snow |93=Hydrothermal vent |94=Allison Guyot |95=Paleo-Tethys Ocean |96=Central American Seaway |97=Sargasso Sea |98=Ekman transport |99=Argo (oceanography) |100=Ocean acoustic tomography |101=Moby-Dick |102=Baltic Sea |103=Bay of Bengal |104=Yellow Sea |105=Ross Sea |106=Hudson Bay |107=Strait of Hormuz |108=Red Sea |109=Persian Gulf |110=Vikings |111=Ming treasure voyages |112=Portuguese discoveries |113=Cetacean surfacing behaviour |114=Gulf of Aden |115=Gulf of Mexico |116=Oceanic carbon cycle |117=Law of the sea |118=Hanseatic League | paragraphs=1-2 | files=1 | fileargs=left | more= | errors= |list=List of selected articles}} {{Box-footer}} {{Random portal component|max=22|header=Interesting facts {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show different entries''}}</small>}}}}|footer=More facts|subpage=Facts}} {{/box-header|Selected list articles and Marine habitat topics}} {{Ocean habitat topics}} <div style="font-size:97%;"> * [[List of oceans]] * [[List of ancient oceans]] * [[List of seas]] * [[List of circumnavigations]] * [[List of cruise lines]] * [[List of largest lakes and seas in the Solar System]] * [[List of marine biologists]] * [[List of marine ecoregions]] * [[List of maritime explorers]] * [[List of naval battles]] * [[List of ocean liners]] * [[List of oceanographic institutions and programs]] * [[List of oldest surviving ships]] * [[List of rogue waves]] * [[List of seafood dishes]] * [[List of submarine topographical features]] </div> {{Box-footer}} {{/box-header|Tasks|noedit= }} <div style="float:right"><small>[https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:WikiProject_Oceans/to_do&action=edit&preload=Template:Tasks/Preload edit tasks]</small></div> {{Wikipedia:WikiProject Oceans/to do}} {{Box-footer}} |2=<!-- SECOND COLUMN --> {{/box-header|General images {{#if: {{{Purge|}}}{{{purge|}}} | {{{Purge|}}}{{{purge|}}} |- {{purge|<small>{{color|darkblue|''show new batch''}}</small>}}}}}} <div style="text-align: center;"><small>'''The following are images from various ocean-related articles on Wikipedia.'''</small></div> {{Transclude files as random slideshow |Pacific Ocean |Atlantic Ocean |Indian Ocean |Southern Ocean |Arctic Ocean }} {{Box-footer}} {{/box-header|Related portals}} {{Related portals|Biology|Cetaceans|Crustaceans|Environment|Fish|Gastropods|Geography|Islands|Lakes|Marine life|Oceania|Piracy|Rivers|Sharks|Tropical cyclones|Tsunamis|Underwater diving|Water|Weather|World}} {{Box-footer}} <!--CONDITIONAL NEWS SECTION - ONLY SHOWS UP WHEN THERE IS NEWS TO DISPLAY --> {{Transclude selected current events |%s[Oo]cean%s|%s[Ss]ea%s|%s[Ff]ish%s| days=60 | header={{/box-header|In the news}}|max=5}} <!--END OF NEWS SECTION--> {{/box-header|WikiProjects}} [[File:Group people icon.jpg|right|55px|WikiProjects]] * [[Wikipedia:WikiProject Oceans|WikiProject Oceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Limnology and Oceanography|WikiProject Limnology and Oceanography]] * [[Wikipedia:WikiProject Marine life|WikiProject Marine life]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Cetaceans]] * [[Wikipedia:WikiProject Fishes|WikiProject Fishes]] * [[Wikipedia:WikiProject Sharks|WikiProject Sharks]] ---- :<small>'''Related WikiProjects'''</small> * [[Wikipedia:WikiProject Arthropods|WikiProject Arthropods]] * [[Wikipedia:WikiProject Fisheries and Fishing|WikiProject Fisheries and Fishing]] * [[Wikipedia:WikiProject Lakes|WikiProject Lakes]] * [[Wikipedia:WikiProject Rivers|WikiProject Rivers]] {{Box-footer}} }} <!-- END OF FLEX COLUMNS --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|Topics}} {{Plain navboxes|content={{List of seas|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Physical oceanography|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Ocean|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Mid-ocean ridges|state=expanded}}}} {{Plain navboxes|content={{Marine aquatic ecosystems|state=expanded}}}} ---- <div style="text-align:center">'''More topics'''</div> {{Navboxes |title= More articles related to Oceans |list = {{African seas|state=collapsed}} {{Coastal geography|state=collapsed}} {{List of Indonesian seas|state=collapsed}} {{International Law of Sea|state=collapsed}} {{List of Australian seas|state=collapsed}} {{Marginal seas of the Atlantic Ocean|state=collapsed}} {{Marine pollution|state=collapsed}} {{Marine protected areas|state=collapsed}} {{Ocean energy|state=collapsed}} {{Seafood|state=collapsed}} {{China Seas|state=collapsed}} {{List of Philippine seas|state=collapsed}} {{Largest passenger ships|state=collapsed}} }} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF 100 percent pane --> <div style="float:left; width:66%"> {{/box-header|Categories}} [[Image:C Puzzle.png|42px|right|Category puzzle]] <div style="text-align:center"><small>Select [►] to view subcategories</small> '''Oceans'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceans</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Seas'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Seas</categorytree> {{div col end}} <br> <div style="text-align:center">'''Oceanography'''</div> {{div col|colwidth=19em}} <categorytree depth="1">Oceanography</categorytree> {{div col end}} {{Box-footer}} {{/box-header|Associated Wikimedia}} {{Wikimedia for portals|species=no|voy=no}} {{Box-footer}} </div> <!-- END OF left pane --> <div style="float:right; width:33%"> <!-- This margin should be right of the above --> {{/box-header|Admiralty law}} <div style="float:left">{{Admiralty law}}</div> {{Box-footer}} {{/box-header|Need assistance?}} [[File:Nuvola apps filetypes.svg|right|36px|Need assistance?]] Do you have a question about oceans, seas or oceanography that you can't find the answer to? Consider asking it at the [[Wikipedia:Reference desk|Wikipedia reference desk]]. {{Box-footer}} </div> <!-- END OF right pane --> <div style="clear:both; width:100%"> {{/box-header|External media}} [[File:Icon External Link.svg|right|37px|External media]] * [https://www.nodc.noaa.gov/OC5/indprod.html World Ocean Database and World Ocean Atlas Series] – from the U.S. [[National Centers for Environmental Information]], [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]. Includes the [[World Ocean Atlas]]. * [https://ec.europa.eu/maritimeaffairs/atlas/maritime_atlas/#lang=EN;p=w;bkgd=5;theme=2:0.75;c=1224514.3987259883,6446275.841017013;z=4 European Atlas of the Seas] – the [[European Atlas of the Seas]], from the [[European Commission]] * [https://research.noaa.gov/ NOAA Research] – [[NOAA]] research news, Oceanic and Atmospheric Research (OAR) * [http://www.worldoceanobservatory.org/content/ocean-research Ocean Research] – from The World Ocean Observatory * [https://obis.or Ocean Biodiversity Information System] – "a global open-access data and information clearing-house on marine biodiversity for science, conservation and sustainable development" {{Box-footer}} </div> {{-}} ---- {{Portal navbar no header2}} {{purge page}} </div> </div></div> [[Category:Oceans| ]] [[Category:Seas| ]] [[Category:Oceanography| ]] [[Category:Portals needing placement of incoming links]] [[زمرو:زمين]] [[زمرو:سمنڊ]] 8y515kosv65sdoqdvd5xtlygikyetqr