1997

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="smn">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedia</sitename>
    <dbname>smnwiki</dbname>
    <base>https://smn.wikipedia.org/wiki/Ovd%C3%A2sij%C4%91o</base>
    <generator>MediaWiki 1.43.0-wmf.28</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Tooimah</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Savâstâllâm</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Kevttee</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Savâstâllâm kevttest</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipedia</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Savâstâllâm Wikipedia</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Tiätuvuárkká</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Savâstâllâm tiätuvuárhást</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">Systeemviestâ</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Savâstâllâm systeemviestâst</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Myenster</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Savâstâllâm myensterist</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Raavâ</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Savâstâllâm ravvust</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Luokka</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Savâstâllâm luokkaast</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Mooduul</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Savâstâllâm modulist</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>1997</title>
    <ns>0</ns>
    <id>273</id>
    <revision>
      <id>117061</id>
      <parentid>117028</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T20:06:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ +käldee</comment>
      <origin>117061</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6783" sha1="4s96o5phuwtjybgxp8oewyvc1eu2d9c" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=19}}
'''1997''' ('''MCMXCVII''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[koskokko]]. Tot lâi [[1990-loho|1990-lovo]] káávcád ihe.

==Tábáhtusah==
===Uđđâivemáánu===
* [[uđđâivemáánu 20.]] peeivi – [[Bill Clinton]] algâttij nube paje [[Ovtâstum staatah|Ovtâstum staatâi]] presidentin.

===Kuovâmáánu===
* [[kuovâmáánu 5.]] peeivi – [[Hannu Aho]] vuoitij [[Runeberg-palhâšume]] kirjestis ''Kello 4.17''.&lt;ref name=&quot;ts-410292&quot;&gt;[https://www.ts.fi/kulttuuri/410292/Kirjailija+Hannu+Aho+on+kuollut Kirjailija Hannu Aho on kuollut]. Turun Sanomat. 3.11.2012. Čujottum 10.2.2021 &lt;small&gt;(suomâkielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;

===Porgemáánu===
* [[porgemáánu 29.]] peeivi – [[Netflix]] vuáđudui.

===Roovvâdmáánu===
* [[roovvâdmáánu 28.]] peeivi – [[Katalaankielâ]]g ''[[El Periódico de Catalunya]]'' -aavis vuossâmuš nummeer almostui.

===Tärhis peivimeeri ij tiäđust===
* Vuosmuuh anarâškielâ [[kielâpiervâl]]eh vuáđuduvvii [[Aanaar|Anarân]] já [[Avveel|Avelân]].

===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
*[[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[Steven Chu]], [[Claude Cohen-Tannoudji]] já [[William Daniel Phillips]]&lt;ref name=&quot;np-phys-1997&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1997/summary/ The Nobel Prize in Physics 1997]. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
*[[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – [[Paul D. Boyer]], [[John E. Walker]] já [[Jens Christian Skou]]&lt;ref name=&quot;np-chem-1997&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1997/summary/ The Nobel Prize in Chemistry 1997]. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
*[[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – [[Dario Fo]]&lt;ref name=&quot;np-lit-1997&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1997/summary/ The Nobel Prize in Literature 1997]. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
*[[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – [[Aalmugijkoskâsâš kampanja eennâmmiijnij kieldimân]] ''(ICBL)'' já [[Jody Williams]]&lt;ref name=&quot;np-peace-1997&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1997/summary/ The Nobel Peace Prize 1997]. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
*[[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – [[Stanley Prusiner]]&lt;ref name=&quot;np-med-1997&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1997/summary/ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1997]. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;

=== Čuákánkiäsuh jieškote-uvlágán suorgijn ===
* [[Ive 1997 sämikielâliih kirjeh|Sämmilâš kirjálâšvuotâ ive 1997]]
* [[Videospellâihe 1997|Videospeelah ive 1997]]

==Šoddâmeh==
* [[kuovâmáánu 11.]] peeivi – [[Rosé]], korealâš-[[australia]]lâš lávloo já mannekiin (&quot;[[Blackpink]]&quot;)  
* [[kuovâmáánu 25.]] peeivi – [[Ana Mena]], espanjalâš lávloo já čaittâleijee
* [[njuhčâmáánu 14.]] peeivi – [[Simone Biles]], ovtâstumstaatâlâš vuáimáštâllee
* [[njuhčâmáánu 27.]] peeivi – [[Lisa (ráppár)|Lisa]], [[thaieennâm]]lâš ráppájeijee, tánssájeijee já mannekiin (&quot;[[Blackpink]]&quot;) 
* [[cuáŋuimáánu 15.]] peeivi – [[Maisie Williams]], [[eŋland]]lâš čaittâleijee (''[[Game of Thrones]]'')
* [[syeinimáánu 12.]] peeivi – [[Malala Yousafzai]], ive [[2014]] [[Nobel-ráávhupalhâšume]] finnim [[pakistan]]lâš ráávhuaktivist&lt;ref name=&quot;np-yousafzai-2014&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2014/yousafzai/facts/ | Nommâ = Malala Yousafzai | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 26.]] peeivi – [[Sebastian Aho]], syemmilâš jieŋâskiärruspellee
* [[čohčâmáánu 12.]] peeivi – [[Sydney Sweeney]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee
* [[juovlâmáánu 16.]] peeivi – [[Zara Larsson]], ruátálâš lávloo

==Jämimeh==
* [[uđđâivemáánu 2.]] peeivi – [[Joan Coromines i Vigneaux]], [[katalonia]]lâš kielâtiettee (š. [[1905]])
* [[uđđâivemáánu 8.]] peeivi – [[Melvin Calvin]], ive [[1961]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš biokemist (š. [[1911]])&lt;ref name=&quot;np-calvin-1961&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1961/calvin/facts/ | Nommâ = Melvin Calvin | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[uđđâivemáánu 10.]] peeivi – [[Alexander Todd]], ive [[1957]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim [[skotland]]lâš biokemist (š. [[1907]])&lt;ref name=&quot;nobel-todd-1957&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1957/todd/facts/ | Nommâ = Lord Todd | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 14.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[uđđâivemáánu 12.]] peeivi – [[Charles Brenton Huggins]], ive [[1966]] [[Nobel-talhâstieđâpalhâšume]] finnim [[kanada]]lâš-ovtâstumstaatâlâš fysiolog (š. [[1901]])&lt;ref name=&quot;np-huggins-1966&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1966/huggins/facts/ | Nommâ = Charles B. Huggins | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 30.]] peeivi – [[Kalervo Nissilä]], syemmilâš čaittâleijee já teatterstivrejeijee (š. [[1913]])
* [[cuáŋuimáánu 12.]] peeivi – [[George Wald]], ive [[1967]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Nobel-talhâstieđâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš neurotiettee (š. [[1906]])&lt;ref name=&quot;np-wald-1967&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1967/wald/facts/ | Nommâ = George Wald | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 23.7.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 22.]] peeivi – [[Alfred Hershey]], ive [[1969]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš bakteriolog já genetikkár (š. [[1908]])&lt;ref name=&quot;np-hershey-1969&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1969/hershey/facts/ | Nommâ = Alfred D. Hershey | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-21 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[porgemáánu 31.]] peeivi – [[Diana Spencer]], Wales prinses (š. [[1961]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Diana-princess-of-Wales|nommâ=Diana, princess of Wales|almostittem=www.britannica.com|čujottum=2023-04-20|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;

==Kalender==
{{Kalender ihe|1997}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;

[[Luokka:1997|*]]</text>
      <sha1>4s96o5phuwtjybgxp8oewyvc1eu2d9c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wikipedia:Kähviviste</title>
    <ns>4</ns>
    <id>2701</id>
    <revision>
      <id>117086</id>
      <parentid>116955</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T11:48:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EdoAug</username>
        <id>2961</id>
      </contributor>
      <comment>/* November competitions on Norwegian Bokmål Wikipedia */ uđđâ uási</comment>
      <origin>117086</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13852" sha1="0eau6opvmtihq9vn0nqkupx440fmkbo" xml:space="preserve">__NEWSECTIONLINK__
{{/Intro}}

* '''smn:''' {{int:please-translate}}.
* '''en:''' Requests for the [[m:bot|bot]] flag should be made on this page. This wiki uses the [[m:bot policy|standard bot policy]], and allows [[m:bot policy#Global_bots|global bots]] and [[m:bot policy#Automatic_approval|automatic approval of certain types of bots]]. Other bots should apply below, and then [[m:Steward requests/Bot status|request access]] from a steward if there is no objection.


== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Announcing the Universal Code of Conduct Coordinating Committee&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/board-elections@lists.wikimedia.org/thread/OKCCN2CANIH2K7DXJOL2GPVDFWL27R7C/ Original message at wikimedia-l]. [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement - results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement - results}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]''

Hello all,

The scrutineers have finished reviewing the vote and the [[m:Special:MyLanguage/Elections Committee|Elections Committee]] have certified the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Results|results]] for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) special election]].

I am pleased to announce the following individual as regional members of the U4C, who will fulfill a term until 15 June 2026:

* North America (USA and Canada)
** Ajraddatz

The following seats were not filled during this special election:

* Latin America and Caribbean
* Central and East Europe (CEE)
* Sub-Saharan Africa
* South Asia
* The four remaining Community-At-Large seats

Thank you again to everyone who participated in this process and much appreciation to the candidates for your leadership and dedication to the Wikimedia movement and community.

Over the next few weeks, the U4C will begin meeting and planning the 2024-25 year in supporting the implementation and review of the UCoC and Enforcement Guidelines. You can follow their work on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Meta-Wiki]].

On behalf of the U4C and the Elections Committee,&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 2. čohčâmáánu 2024 tme 17.06 (EEST)
&lt;!-- Viestin on lähettänyt Käyttäjä:RamzyM (WMF)@metawiki käyttämällä luetteloa, joka on sijainnissa https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27183190 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Have your say: Vote for the 2024 Board of Trustees!&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
Hello all,

The voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|2024 Board of Trustees election]] is now open. There are twelve (12) candidates running for four (4) seats on the Board.

Learn more about the candidates by [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Candidates|reading their statements]] and their [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Questions_for_candidates|answers to community questions]].

When you are ready, go to the [[Special:SecurePoll/vote/400|SecurePoll]] voting page to vote. '''The vote is open from September 3rd at 00:00 UTC to September 17th at 23:59 UTC'''.

To check your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]].

Best regards,

The Elections Committee and Board Selection Working Group&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[Kevttee:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Savâstâllâm kevttest:MediaWiki message delivery|savâstâllâm]]) 3. čohčâmáánu 2024 tme 15.14 (EEST)
&lt;!-- Viestin on lähettänyt Käyttäjä:RamzyM (WMF)@metawiki käyttämällä luetteloa, joka on sijainnissa https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27183190 --&gt;

== Wiki Loves Monuments -bannerin käännös ==

Sivun yläreunassa oleva anneriteksti on tällä hetkellä ''Wiki Loves Monuments: Valokuvaa kulttuuriperintökohde, auta Wikipediaa ja voita! Lue lisää'' . Jos joku ystävällisesti ehtisi kääntää sen inarinsaameksi niin lisään käännöksen [[:c:Commons:Wiki Loves Monuments 2024/CentralNotice]] -sivulle ja selvitän miten käännöksen saa käyttöön, niin sen saa näkymään oikealla kielellä. --[[Kevttee:Zache|Zache]] ([[Savâstâllâm kevttest:Zache|savâstâllâm]]) 5. čohčâmáánu 2024 tme 16.20 (EEST)

:Käännös: ''Wiki Loves Monuments: Vääldi kove mottoom kulttuurärbičuosâttuvâst, iššeed Wikipedia já vyeiti! Luuvâ lase''. [[Kevttee:Muotâ|Muotâ]] ([[Savâstâllâm kevttest:Muotâ|savâstâllâm]]) 5. čohčâmáánu 2024 tme 18.32 (EEST)

:: Kiitos paljon! --[[Kevttee:Zache|Zache]] ([[Savâstâllâm kevttest:Zache|savâstâllâm]]) 6. čohčâmáánu 2024 tme 13.27 (EEST)
:::Kiitoksia @[[Kevttee:Muotâ|Muotâ]], kun käänsit sen ja kiitos @[[Kevttee:Zache|Zache]], kun vaihdoit sen! - [[Kevttee:Yupik|Yupik]] ([[Savâstâllâm kevttest:Yupik|savâstâllâm]]) 24. čohčâmáánu 2024 tme 14.14 (EEST)

== [[:meta:Celtic_Knot_Conference_2024|Celtic Knot 2024]] já [[:meta:Celtic_Knot_Conference_2024/Satellite_events/Pitabangan_Waterford|satelliittábáhtus neetist]] čohčâmáánu 21.–29. peeivi 2024 ==

Taan ive Wikimedia UK já Wikimedia Irland uárnejeh oovtâst [[:meta:Celtic_Knot_Conference_2024|ucceeblovokielâi Celtic Knot -konferens]] [[Waterford]]ist, [[Irland]]ist. Ton ohtâvuođâst Wikimedia Malesia uárnee [[:meta:Celtic_Knot_Conference_2024/Satellite_events/Pitabangan_Waterford|satelliittábáhtus neetist]] čohčâmáánu 21.–29. peeivi 2024. Fáddán láá Waterford (Irlandist) já Irland. Jis áigu uásálistiđ, lasseet kevtteenoomâ já artikkâlijd tábáhtus siijđon. Uásálistiđ puáhtá puoh kieláid. Ličij hitruu luuhâđ eenâb artikkâlijd Irlandist! - [[Kevttee:Yupik|Yupik]] ([[Savâstâllâm kevttest:Yupik|savâstâllâm]]) 24. čohčâmáánu 2024 tme 14.13 (EEST)

== 'Wikidata item' link is moving. Find out where... ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;&lt;i&gt;Apologies for cross-posting in English. Please consider translating this message.&lt;/i&gt;{{tracked|T66315}}

Hello everyone, a small change will soon be coming to the user-interface of your Wikimedia project.
The [[d:Q16222597|Wikidata item]] [[w:|sitelink]] currently found under the &lt;span style=&quot;color: #54595d;&quot;&gt;&lt;u&gt;''General''&lt;/u&gt;&lt;/span&gt; section of the '''Tools''' sidebar menu will move into the &lt;span style=&quot;color: #54595d;&quot;&gt;&lt;u&gt;''In Other Projects''&lt;/u&gt;&lt;/span&gt; section.

We would like the Wiki communities feedback so please let us know or ask questions on the   [[m:Talk:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|Discussion page]] before we enable the change which can take place October 4 2024, circa 15:00 UTC+2.
More information can be found on [[m:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|the project page]].&lt;br&gt;&lt;br&gt;We welcome your feedback and questions.&lt;br&gt; [[Kevttee:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Savâstâllâm kevttest:MediaWiki message delivery|savâstâllâm]]) 27. čohčâmáánu 2024 tme 21.58 (EEST)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Viestin on lähettänyt Käyttäjä:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki käyttämällä luetteloa, joka on sijainnissa https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Danny_Benjafield_(WMDE)/MassMessage_Test_List&amp;oldid=27524260 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Preliminary results of the 2024 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
Hello all,

Thank you to everyone who participated in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|2024 Wikimedia Foundation Board of Trustees election]]. Close to 6000 community members from more than 180 wiki projects have voted.

The following four candidates were the most voted:

# [[User:Kritzolina|Christel Steigenberger]]
# [[User:Nadzik|Maciej Artur Nadzikiewicz]]
# [[User:Victoria|Victoria Doronina]]
# [[User:Laurentius|Lorenzo Losa]]

While these candidates have been ranked through the vote, they still need to be appointed to the Board of Trustees. They need to pass a successful background check and meet the qualifications outlined in the Bylaws. New trustees will be appointed at the next Board meeting in December 2024.

[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Results|Learn more about the results on Meta-Wiki.]]

Best regards,

The Elections Committee and Board Selection Working Group

&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:MPossoupe_(WMF)|MPossoupe_(WMF)]] 14. roovvâdmáánu 2024 tme 11.25 (EEST)
&lt;!-- Viestin on lähettänyt Käyttäjä:MPossoupe (WMF)@metawiki käyttämällä luetteloa, joka on sijainnissa https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27183190 --&gt;

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;Seeking volunteers to join several of the movement’s committees&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
Each year, typically from October through December, several of the movement’s committees seek new volunteers. 

Read more about the committees on their Meta-wiki pages:
* [[m:Special:MyLanguage/Affiliations_Committee|Affiliations Committee (AffCom)]]
* [[m:Special:MyLanguage/Ombuds_commission|Ombuds commission (OC)]]
* [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation/Legal/Community Resilience and Sustainability/Trust and Safety/Case Review Committee|Case Review Committee (CRC)]]

Applications for the committees open on 16 October 2024. Applications for the Affiliations Committee close on 18 November 2024, and applications for the Ombuds commission and the Case Review Committee close on 2 December 2024. Learn how to apply by [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation/Legal/Committee_appointments|visiting the appointment page on Meta-wiki]]. Post to the talk page or email [mailto:cst@wikimedia.org cst@wikimedia.org] with any questions you may have.

For the Committee Support team,
&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
&lt;/div&gt;

-- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 17. roovvâdmáánu 2024 tme 02.08 (EEST)
&lt;!-- Viestin on lähettänyt Käyttäjä:Keegan (WMF)@metawiki käyttämällä luetteloa, joka on sijainnissa https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&amp;oldid=27601062 --&gt;

== 'Wikidata item' link is moving, finally. ==

Hello everyone, I previously wrote on the 27th September to advise that the ''Wikidata item'' sitelink will change places in the sidebar menu, moving from the '''General''' section into the '''In Other Projects''' section. The scheduled rollout date of 04.10.2024 was delayed due to a necessary request for Mobile/MinervaNeue skin. I am happy to inform that the global rollout can now proceed and will occur later today, 22.10.2024 at 15:00 UTC-2. [[m:Talk:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|Please let us know]] if you notice any problems or bugs after this change. There should be no need for null-edits or purging cache for the changes to occur. Kind regards, -[[m:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] 22. roovvâdmáánu 2024 tme 14.30 (EEST)
&lt;!-- Viestin on lähettänyt Käyttäjä:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki käyttämällä luetteloa, joka on sijainnissa https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Danny_Benjafield_(WMDE)/MassMessage_Test_List&amp;oldid=27535421 --&gt;

== November competitions on Norwegian Bokmål Wikipedia ==

Hei hei! As some of you know, there's usually a monthly competition on the Norwegian Bokmål Wikipedia (nowiki). These usually relate to improving and creating articles in the main namespace. You can also rack up points for contributing to several other Wikipedia projects, including Norwegian Nynorsk (nnwiki), Northern Sami (sewiki), and Inari Sami (smnwiki)! I just wanted to let you know that November is going to be a little different.

Instead of a monthly contest, I'm trying out weekly contests again. There are five topics, which should all be readied on the relevant wikis: 
* [[:no:Wikipedia:Konkurranser/Ukens_konkurranse_2024-44|Week one: Emotions]] (Tobdoh)
* [[:no:Wikipedia:Konkurranser/Ukens_konkurranse_2024-45|Week two: United States politics]] (Ovtâstum staatâi politiik)
* [[:no:Wikipedia:Konkurranser/Ukens_konkurranse_2024-46|Week three: Insects]] (Tivreh)
* [[:no:Wikipedia:Konkurranser/Ukens_konkurranse_2024-47|Week four: Researchers and professors]] (Professoreh/Tietteeh)
* [[:no:Wikipedia:Konkurranser/Ukens_konkurranse_2024-48|Week five: Children's and youth literature]] (Párnáikirjálâšvuotâ/Nuorâikirjálâšvuotâ)

If you're interested in any of the topics, join in! It's all done in good spirit, without prizes.

If you're into prizes, however, I urge you do check out Wikimedia Norway's &quot;Fiks det!&quot;, which also extends to the aforementioned Wikipedias. (Apologies for sending this message in English! I am not proficient in the local language, and I figured English would be better than Norwegian.) [[Kevttee:EdoAug|EdoAug]] ([[Savâstâllâm kevttest:EdoAug|savâstâllâm]]) 24. roovvâdmáánu 2024 tme 14.48 (EEST)</text>
      <sha1>0eau6opvmtihq9vn0nqkupx440fmkbo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Čohčâmáánu 15.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2750</id>
    <revision>
      <id>117067</id>
      <parentid>108819</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T21:05:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ -&gt; čohčâmáánu 14.</comment>
      <origin>117067</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2110" sha1="k9a1829zopcbk4patk7qiki9ortq2v7" xml:space="preserve">'''Čohčâmáánu 15.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 258. peivi ([[kárgámihe|kárgámive]] 259. peivi). Ive loopân láá 107 peivid.

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Naainâš
*syemmilâš kalender: Sirpa

==Tábáhtusah==

==Šoddâmeh==
* [[1755]] – [[Camillo Genovese]], italialâš tivtâsteijee já historjistee (j. [[1797]])
* [[1890]] – [[Agatha Christie]], eŋlandlâš kirječällee (j. [[1976]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Agatha-Christie|nommâ=Agatha Christie {{!}} Biography, Books, Movies, Poirot, &amp; Facts {{!}} Britannica|almostittem=www.britannica.com|čujottum=2022-11-30|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;
* [[1904]] – [[Umberto II]], [[Italia]] niäljád já majemuš kunâgâs (j. [[1983]])
* [[1929]] – [[Murray Gell-Mann]], ive [[1969]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš teoreetlâš fysikkár (j. [[2019]])&lt;ref name=&quot;np-gell-mann-1969&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1969/gell-mann/facts/ | Nommâ = Murray Gell-Mann | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-07-17 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1942]] – [[Emmerson Mnangagwa]], [[Zimbabwe]] 3. president
* [[1944]] – [[Yoweri Museveni]], [[Uganda]] 9. president
* [[1982]] – [[Sofia Jannok]], sämmilâš lávloo, musikkár, čaittâleijee já mediapargee

==Jämimeh==
* [[763]] – [[Fang Guan]], Tang-dynastia kansler (š. [[697]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://web.archive.org/web/20080419163733/http://www.sidneyluo.net/a/a16/111.htm|nommâ=Old Book of Tang, vol. 111.|almostittem=web.archive.org|äigimuddo=2008-04-19|čujottum=2022-07-11|ietf-kielâkoodi=zh}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://web.archive.org/web/20071226123339/http://www.sidneyluo.net/a/a17/139.htm|nommâ=New Book of Tang, vol. 139.|almostittem=web.archive.org|äigimuddo=2007-12-26|čujottum=2022-07-11|ietf-kielâkoodi=zh}}&lt;/ref&gt;

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Čohčâmáánu|15]]</text>
      <sha1>k9a1829zopcbk4patk7qiki9ortq2v7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Uđđâivemáánu 12.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2752</id>
    <revision>
      <id>117060</id>
      <parentid>80560</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T20:06:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ +käldee</comment>
      <origin>117060</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3570" sha1="848xz1kpndrgu4nupiug1wwcz0z8wus" xml:space="preserve">'''Uđđâivemáánu 12.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 12. peivi. Ive loopân láá 353 peivid ([[kárgámihe|kárgámive]] 354 peivid).

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Tuáini
*syemmilâš kalender: Toini

==Tábáhtusah==
* [[1403]] – Eennâm tuárgistij [[Belluno]]st, [[Italia]]st. [[Eennâmtuárgástâs]] intensiteet lâi 4,7 [[Richter ciäkkádâh|Richter ciäkkáduv]] mield já VI [[Mercalli ciäkkádâh|Mercalli ciäkkáduv]] mield.&lt;ref name=&quot;ingv&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=http://storing.ingv.it/cfti/cfti5/|nommâ=CFTI5Med|almostittem=storing.ingv.it|čujottum=2022-06-20|kielâ={{it}}}}&lt;/ref&gt;

==Šoddâmeh==
* [[1744]] – [[Giuseppe Pistocchi]], italialâš arkkiteht (j. [[1814]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.treccani.it/enciclopedia/giuseppe-pistocchi_(Dizionario-Biografico)|nommâ=PISTOCCHI, Giuseppe in &quot;Dizionario Biografico&quot;|almostittem=www.treccani.it|čujottum=2022-07-01|ietf-kielâkoodi=it-IT}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==
* [[1049]] – [[Abū-Sa'īd Abul-Khayr]], persialâš tivtâsteijee (š. [[967]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Abu-Said-ibn-Abu-al-Khayr|nommâ=Abū Saʿīd ibn Abū al-Khayr {{!}} Persian author {{!}} Britannica|almostittem=www.britannica.com|čujottum=2023-02-05|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.treccani.it/enciclopedia/abu-said-ibn-abi-l-khair|nommâ=Abū Sa῾ī´d ibn Abī l-Khair nell'Enciclopedia Treccani|almostittem=www.treccani.it|čujottum=2023-02-05|ietf-kielâkoodi=it-IT}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://openlibrary.org/authors/OL4864738A/Ab%C5%AB_Sa%27%C4%ABd_ibn_Ab%C4%AB_al-Khayr|nommâ=Abū Sa'īd ibn Abī al-Khayr|tahhee=OpenLibrary.org|almostittem=Open Library|čujottum=2023-02-05|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;
* [[1829]] – [[Friedrich Schlegel]], saksalâš filosof (š. [[1772]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Friedrich-von-Schlegel|nommâ=Friedrich von Schlegel {{!}} German writer {{!}} Britannica|almostittem=www.britannica.com|čujottum=2022-06-20|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;
* [[1976]] – [[Agatha Christie]], eŋlandlâš kirječällee (š. [[1890]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Agatha-Christie|nommâ=Agatha Christie {{!}} Biography, Books, Movies, Poirot, &amp; Facts {{!}} Britannica|almostittem=www.britannica.com|čujottum=2022-11-30|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;
* [[1997]] – [[Charles Brenton Huggins]], ive [[1966]] [[Nobel-talhâstieđâpalhâšume]] finnim kanadalâš-ovtâstumstaatâlâš fysiolog (š. [[1901]])&lt;ref name=&quot;np-huggins-1966&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1966/huggins/facts/ | Nommâ = Charles B. Huggins | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2003]] – [[Maurice Gibb]], brittilâš musikkár (&quot;[[Bee Gees]]&quot;), Robin Gibb jyemehâš (š. [[1949]])
* [[2023]] – [[Lisa Marie Presley]], ovtâstumstaatâlâš lávloo já laavlârähtee (š. [[1968]])&lt;ref name=&quot;nyt-presley&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nytimes.com/2023/01/12/arts/music/lisa-marie-presley-dead.html|nommâ=Lisa Marie Presley, Singer-Songwriter and Daughter of Elvis, Dies at 54|almostittem=The New York Times|čujottum=2023-01-14|tahhee=Medina, Eduardo, Rubin, April já Genzlinger, Neil|äigimuddo=2023-01-12|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Uđđâivemáánu|12]]</text>
      <sha1>848xz1kpndrgu4nupiug1wwcz0z8wus</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Porgemáánu 3.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2766</id>
    <revision>
      <id>117059</id>
      <parentid>65433</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T19:56:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ * [[1942]] – [[Richard Willstätter]], ive [[1915]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim saksalâš kemist (š. [[1872]])+käldee</comment>
      <origin>117059</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2089" sha1="cpb7384x8yvywgklz2brdu5ji76maky" xml:space="preserve">'''Porgemáánu 3.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 215. peivi ([[kárgámihe|kárgámive]] 216. peivi). Ive loopân láá 150 peivid. 

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Linne
*syemmilâš kalender: Nea, Linnea, Neea, Vanamo

==Tábáhtusah==
* [[1414]] – Eennâm tuárgistij korrâsávt [[Toscana]] kuávlu taveoosijn [[Italia]]st. [[Eennâmtuárgástâs]] intensiteet lâi 5,2 [[Richter ciäkkádâh|Richter ciäkkáduv]] mield já VI [[Mercalli ciäkkádâh|Mercalli ciäkkáduv]] mield.&lt;ref name=&quot;ingv&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=http://storing.ingv.it/cfti/cfti5/|nommâ=CFTI5Med|almostittem=storing.ingv.it|čujottum=2022-06-20|kielâ={{it}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1597]] – Eennâm tuárgistij korrâsávt [[Firenze eennâmkodde|Firenze eennâmkode]] taveoosijn [[Italia]]st. [[Eennâmtuárgástâs]] intensiteet lâi 5,2 [[Richter ciäkkádâh|Richter ciäkkáduv]] mield já VII–VIII [[Mercalli ciäkkádâh|Mercalli ciäkkáduv]] mield.&lt;ref name=&quot;ingv&quot;/&gt;

==Šoddâmeh==
* [[1872]] – [[Haakon VII]], Taažâ kunâgâs iivij 1905–1957 (j. [[1957]])
* [[1920]] – [[P. D. James]], eŋlandlâš kirječällee (j. [[2014]])

==Jämimeh==
* [[1942]] – [[Richard Willstätter]], ive [[1915]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim saksalâš kemist (š. [[1872]])&lt;ref name=&quot;np-willstatter-1915&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1915/willstatter/facts/ | Nommâ = Richard Willstätter | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2020]] – [[John Hume]], ive [[1998]] [[Nobel-ráávhupalhâšume]] finnim [[Tave-Irland|taveirlandlâš]] politikkár (š. [[1937]])&lt;ref name=&quot;np-hume-1998&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1998/hume/facts/ | Nommâ = John Hume | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 20.6.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Porgemáánu|3]]</text>
      <sha1>cpb7384x8yvywgklz2brdu5ji76maky</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Uđđâivemáánu 20.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2819</id>
    <revision>
      <id>117073</id>
      <parentid>107157</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T21:10:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Šoddâmeh */ +käldee</comment>
      <origin>117073</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3353" sha1="swbduxqpbdurdp5znox3n1m9jook99w" xml:space="preserve">'''Uđđâivemáánu 20.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 20. peivi. Ive loopân láá 345 peivid ([[kárgámihe|kárgámive]] 346 peivid).

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Sebastian
*syemmilâš kalender: Sebastian

==Tábáhtusah==
* [[1368]] – [[Andrea Contarini]] šoodâi [[Venetsia täsiväldi|Venetsia]] [[Listo Venetsia dogein|60. dogen]].&lt;ref&gt;{{Kirjekäldee|Tahhee=Da Mosto, Andrea|Nommâ=I dogi di Venezia|Ihe=2003|Almostittemsaje=Firenze|Almostittee=Giunti Editore|Isbn=88-09-02881-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.treccani.it/enciclopedia/andrea-contarini_(Dizionario-Biografico)/|nommâ=CONTARINI, Andrea|almostittem=Treccani|čujottum=2024-01-12|ietf-kielâkoodi=it}}&lt;/ref&gt;
* [[1939]] – [[Yrjö Väisälä]] kaavnâi asteroidijd [[1534 Näsi]], [[1929 Kollaa]] já [[4512 Sinuhe]].
* [[1997]] – [[Bill Clinton]] algâttij nube paje [[Ovtâstum staatâi president]]in.
* [[2009]] – [[Barack Obama]] algâttij [[Ovtâstum staatâi president]] virgeest vuossâmuu keerdi.
* [[2021]] – [[Joe Biden]] algâttij [[Ovtâstum staatâi president]] virgeest.

==Šoddâmeh==
* [[1775]] – [[André-Marie Ampère]], ranskalâš fysikkár (j. [[1836]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Andre-Marie-Ampere|nommâ=Andre-Marie Ampere|almostittem=www.britannica.com|čujottum=2022-06-17|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;
* [[1873]] – [[Johannes Vilhelm Jensen]], ive [[1944]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim [[tanska]]lâš kirječällee (j. [[1950]])&lt;ref name=&quot;np-jensen-1944&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1944/jensen/facts/ | Nommâ = Johannes V. Jensen | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1891]] – [[T. I. Itkonen‎]], syemmilâš kielâ- já aalmugtiettuu totkee (j. [[1968]])
* [[1931]] – [[David Morris Lee|David Lee]], ive [[1996]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš [[fyysiik|fysikkár]]&lt;ref name=&quot;np-lee-1996&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1996/lee/facts/ | Nommâ = David M. Lee | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 14.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1946]] – [[David Lynch]], ovtâstumstaatâlâš elleekovestivrejeijee, -kietâčällee, -pyevtitteijee sehe kovetaaidâr já čuovâkovvejeijee

==Jämimeh==
* [[1029]] – [[Heonae (Goryeo)|Heonae]], korealâš roonnig (š. [[964]])
* [[1779]] – [[Cesare Orlandi]], italialâš kirječällee já historjistee (š. [[1734]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.treccani.it/enciclopedia/cesare-orlandi_(Dizionario-Biografico)|nommâ=ORLANDI, Cesare in &quot;Dizionario Biografico&quot;|almostittem=www.treccani.it|čujottum=2022-06-19|ietf-kielâkoodi=it-IT}}&lt;/ref&gt;
* [[1979]] – [[Birger Brunila]], syemmilâš arkkiteht (š. [[1882]])&lt;ref name=&quot;mfafi&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/birger-brunila/ | Nommâ = Birger Brunila | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 16.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1993]] – [[Audrey Hepburn‎]], brittilâš-hollandlâš čaittâleijee já malli (š. [[1929]])

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Uđđâivemáánu|20]]</text>
      <sha1>swbduxqpbdurdp5znox3n1m9jook99w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Uđđâivemáánu 10.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2905</id>
    <revision>
      <id>117094</id>
      <parentid>83652</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T11:55:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ * [[1951]] – [[Sinclair Lewis]], ive [[1930]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kirječällee (š. [[1885]])+käldee</comment>
      <origin>117094</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2155" sha1="o8n6tcgf5tlogsm0be39mc35e46zr9k" xml:space="preserve">'''Uđđâivemáánu 10.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 10. peivi. Ive loopân láá 355 peivid ([[kárgámihe|kárgámive]] 356 peivid).

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Nyyrik
*syemmilâš kalender: Nyyrikki

==Tábáhtusah==
* [[1920]] &amp;ndash; [[Aanaar]] já [[Uccjuuhâ|Ucjuuvâ]] tuáhtár [[Yrjö Jukola]] diagnosistij vuossâmuid [[espanjatavdâ|espanjataavdân]] puáccám ulmuid [[Kaamâs]]ist.

==Šoddâmeh==
* [[1904]] – [[Ray Bolger]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (j. [[1987]])

==Jämimeh==
* [[987]] – [[Pietro I Orseolo]], [[Venetsia täsiväldi|Venetsia]] doge (š. [[928]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.newadvent.org/cathen/11776a.htm|nommâ=CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Saint Peter Urseolus|almostittem=www.newadvent.org|čujottum=2023-03-08|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=http://www.santiebeati.it/dettaglio/91342|nommâ=San Pietro Orseolo|almostittem=Santiebeati.it|čujottum=2023-03-08|ietf-kielâkoodi=it}}&lt;/ref&gt;
* [[1951]] – [[Sinclair Lewis]], ive [[1930]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kirječällee (š. [[1885]])&lt;ref name=&quot;np-lewis-1930&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1930/lewis/facts/ | Nommâ = Sinclair Lewis | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1971]] – [[Coco Chanel]], ranskalâš muotisyergi pälgisliäkkoo (š. [[1883]])
* [[1997]] – [[Alexander Todd]], ive [[1957]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim skotlandlâš biokemist (š. [[1907]])&lt;ref name=&quot;nobel-todd-1957&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1957/todd/facts/ | Nommâ = Lord Todd | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 14.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2016]] – [[David Bowie]], eŋlandlâš musikkár já čaittâleijee (š. [[1947]])
* [[2023]] – [[Konstantin II]], Kreika majemuš kunâgâs já Tanska prinssâ (š. [[1940]])

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Uđđâivemáánu|10]]</text>
      <sha1>o8n6tcgf5tlogsm0be39mc35e46zr9k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Čohčâmáánu 22.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2942</id>
    <revision>
      <id>117063</id>
      <parentid>73652</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T20:09:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Šoddâmeh */ * [[1901]] – [[Charles Brenton Huggins]], ive [[1966]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]] finnim kanadalâš-ovtâstumstaatâlâš fysiolog (j. [[1997]])+käldee</comment>
      <origin>117063</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3008" sha1="3ty012bc7bh25h3njs9bv58ywwsuwln" xml:space="preserve">'''Čohčâmáánu 22.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 265. peivi ([[kárgámihe|kárgámive]] 266. peivi). Ive loopân láá 100 peivid.

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Mávrá, Mävri
*syemmilâš kalender: Mauri

==Tábáhtusah==
* [[1891]] – [[Suomâ]] vuossâmuš šleeđgâ pyevtitteijee [[čäcivyeimilágádâs]] váldui anon [[Tampere]]st.&lt;ref name=&quot;kemi&quot;&gt;[https://www.kemijoki.fi/vesivoima/vesivoiman-historiaa.html Vesivoiman historiaa]. Kemijoki. Čujottum 21.9.2021 &lt;small&gt;(suomâkielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
* [[1938]] – [[Yrjö Väisälä]] kaavnâi asteroidijd [[1496 Turku]], [[1497 Tampere]] já [[6572 Carson]].

==Šoddâmeh==
* [[1901]] – [[Charles Brenton Huggins]], ive [[1966]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]] finnim kanadalâš-ovtâstumstaatâlâš fysiolog (j. [[1997]])&lt;ref name=&quot;np-huggins-1966&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1966/huggins/facts/ | Nommâ = Charles B. Huggins | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1919]] – [[Erik Kråkström]], syemmilâš arkkiteht (j. [[2009]])&lt;ref name=&quot;mfafi-kråkström&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/erik-krakstrom/ | Nommâ = Erik Kråkström | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 21.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1952]] – [[Oliver Mtukudzi]], [[zimbabwe]]lâš musikkár, finnodâholmooš, filantropist, olmoošvuoigâdvuotâpiälušteijee (j. [[2019]])
* [[1958]] – [[Andrea Bocelli]], [[italia]]lâš ooppera- já poplávloo

==Jämimeh==
* [[904]] – [[Zhao Zong (Tang-dynastia)|Zhao Zong]], Tang-dynastia kiäisár (š. [[867]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%88%8A%E5%94%90%E6%9B%B8/%E5%8D%B720%E4%B8%8A|nommâ=Old Book of Tang, vol. 20, part 1|almostittem=zh.wikisource.org|čujottum=2022-10-24|ietf-kielâkoodi=zh}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%B3%87%E6%B2%BB%E9%80%9A%E9%91%91/%E5%8D%B7265|nommâ=Zizhi Tongjian, vol. 265|almostittem=zh.wikisource.org|čujottum=2022-10-24|ietf-kielâkoodi=zh}}&lt;/ref&gt;
* [[1952]] – [[K. J. Ståhlberg]], syemmilâš vuoigâdvuođâtiettee, politikkár já [[Suomâ täsivääldi president|Suomâ täsivääldi 1. president]] (š. [[1865]])
* [[1956]] – [[Frederick Soddy]], ive [[1921]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim brittilâš radiokemist (š. [[1877]])&lt;ref name=&quot;np-soddy-1921&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1921/soddy/facts/ | Nommâ = Frederick Soddy | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 12.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt; 
* [[1969]] – [[Adolfo López Mateos]], [[meksiko]]lâš politikkár já [[Meksiko president|Meksiko 48. president]] iivij [[1958]]&amp;ndash;[[1964]] (š. [[1909]])

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka: Čohčâmáánu|22]]</text>
      <sha1>3ty012bc7bh25h3njs9bv58ywwsuwln</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1933</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2947</id>
    <revision>
      <id>117048</id>
      <parentid>116905</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T19:44:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ * [[uđđâivemáánu 31.]] peeivi – [[John Galsworthy]], ive [[1932]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim brittilâš kirje- já čaaitâlmčällee (š. [[1867]])+käldee</comment>
      <origin>117048</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5132" sha1="nrf99vqoqnc514822wmzz5oyvvvb5jd" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=19}}
'''1933''' ('''MCMXXXIII''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[pasepeivi]]. Tot lâi [[1930-loho|1930-lovo]] niäljád ihe.

==Tábáhtusah==
===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
* [[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[Erwin Schrödinger]] já [[Paul Dirac]]&lt;ref name=&quot;np-phys-1933&quot;/&gt;
* [[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – ij kihheen&lt;ref name=&quot;np-chem-1933&quot;/&gt;
* [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – [[Ivan Bunin]]&lt;ref name=&quot;np-lit-1933&quot;/&gt;
* [[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – Sir [[Norman Angell]]&lt;ref name=&quot;np-peace-1933&quot;/&gt;
* [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – [[Thomas Morgan]]&lt;ref name=&quot;np-med-1933&quot;/&gt;

==Šoddâmeh==
* [[kuovâmáánu 18.]] peeivi – [[Yoko Ono]], jaapaanlâš musikkár já taaiđâr
* [[njuhčâmáánu 15.]] peeivi – [[Ruth Bader Ginsburg]], ovtâstumstaatâlâš juuriist já [[Ovtâstum staatâi alemus riehti|Ovtâstum staatâi alemuu rievti]] tuámmár (j. [[2020]])
* [[cuáŋuimáánu 26.]] peeivi – [[Arno Allan Penzias]], ive [[1978]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš fysikkár já radioastronom (j. [[2024]])&lt;ref name=&quot;np-penzias-1978&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1978/penzias/facts/ | Nommâ = Arno Penzias | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 2024-05-14 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 3.]] peeivi – [[Steven Weinberg]], ive [[1979]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš fysikkár (j. [[2021]])&lt;ref name=&quot;np-weinberg-1979&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1979/weinberg/facts/ | Nommâ = Steven Weinberg | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 2024-05-14 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 6.]] peeivi – [[Heinrich Rohrer]], ive [[1986]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim sveiccilâš fysikkár (j. [[2013]])&lt;ref name=&quot;np-rohrer-1986&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1986/rohrer/facts/ | Nommâ = Heinrich Rohrer | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-07-11 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt; 
* [[porgemáánu 7.]] peeivi – [[Elinor Ostrom]], ovtâstumstaatâlâš ohtsâškoddetiettee (j. [[2012]])
* [[syeinimáánu 20.]] peeivi – [[Trygve Lund Guttormsen]], sämmilâš kovetaaidâr já politikkár (j. [[2012]])
* [[porgemáánu 18.]] peeivi – [[Roman Polański]], puolalâš-ranskalâš elleekovestivrejeijee
* [[porgemáánu 23.]] peeivi – [[Robert Curl]], ive [[1996]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kemist (j. [[2022]])&lt;ref name=&quot;np-curl-1996&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1996/curl/facts/ | Nommâ = Robert F. Curl Jr. | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 26.12.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 2.]] peeivi – [[John Gurdon]], ive [[2012]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]] finnim brittilâš ovdânembiolog já professor&lt;ref name=&quot;np-gurdon-2012&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2012/gurdon/facts/ | Nommâ = Sir John B. Gurdon | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-21 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==
* [[uđđâivemáánu 31.]] peeivi – [[John Galsworthy]], ive [[1932]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim brittilâš kirje- já čaaitâlmčällee (š. [[1867]])&lt;ref name=&quot;np-galsworthy-1932&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1932/galsworthy/facts/ | Nommâ = John Galsworthy | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[cuáŋuimáánu 5.]] peeivi – [[Hjalmar Mellin]], syemmilâš matematikkár (š. [[1854]])

==Kalender==
{{Kalender ihe|1933}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;
{{Käldeeh|sárgáttuvah|käldeeh
&lt;!--Nobeleh--&gt;
&lt;ref name=&quot;np-chem-1933&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1933/summary/ The Nobel Prize in Chemistry 1933]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-lit-1933&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1933/summary/ The Nobel Prize in Literature 1933]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-peace-1933&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1933/summary/ The Nobel Peace Prize 1933]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-phys-1933&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1933/summary/ The Nobel Prize in Physics 1933]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-med-1933&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1933/summary/ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1933]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
}}
&lt;/small&gt;

[[Luokka:1933|*]]</text>
      <sha1>nrf99vqoqnc514822wmzz5oyvvvb5jd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1947</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2952</id>
    <revision>
      <id>117089</id>
      <parentid>108156</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T11:49:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>left+käldee</comment>
      <origin>117089</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6130" sha1="enrmo5mwzvu8lqt27riz6m4dhvalh4g" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=19}}
'''1947''' ('''MCMXLVII''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[koskokko]]. Tot lâi [[1940-loho|1940-lovo]] káávcád ihe.

==Tábáhtusah==
===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
* [[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[Edward Victor Appleton|Edvard Appleton]]&lt;ref name=&quot;np-phys-1947&quot;/&gt;
* [[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – Sir [[Robert Robinson]]&lt;ref name=&quot;np-chem-1947&quot;/&gt;
* [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – [[André Gide]]&lt;ref name=&quot;np-lit-1947&quot;/&gt;
* [[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – [[Kveekariih]]&lt;ref name=&quot;np-peace-1947&quot;/&gt;
* [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – [[Carl Ferdinand Cori]], [[Gerty Cori]] já [[Bernardo Alberto Houssay]]&lt;ref name=&quot;np-med-1947&quot;/&gt;

==Šoddâmeh==
[[Tiätuvuárkká:Linda hogan chickasaw.jpg|thumb|right|Linda Hogan ive [[2007]]]]
* [[uđđâivemáánu 8.]] peeivi – [[David Bowie]], eŋlandlâš musikkár já čaittâleijee (j. [[2016]])
* [[uđđâivemáánu 15.]] peeivi – [[Martin Chalfie]], ive [[2008]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš neurobiolog&lt;ref name=&quot;np-chalfie-2008&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2008/chalfie/facts/ | Nommâ = Martin Chalfie | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 18.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kuovâmáánu 2.]] peeivi – [[Farrah Fawcett]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee já pyevtitteijee (j. [[2009]])
* [[kuovâmáánu 11.]] peeivi – [[Kirste Paltto]], sämmilâš kirječällee
* [[kesimáánu 15.]] peeivi – [[Alain Aspect]], ive [[2022]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ranskalâš fysikkár&lt;ref name=&quot;np-aspect-2022&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2022/aspect/facts/ | Nommâ = Alain Aspect | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-07-11 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 16.]] peeivi – [[Linda Hogan]], ovtâstumstaatâlâš tivtâsteijee, čällee já aktivist
* [[syeinimáánu 20.]] peeivi – [[Gerd Binnig]], ive [[1986]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim saksalâš fysikkár&lt;ref name=&quot;np-binnig-1986&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1986/binnig/facts/ | Nommâ = Gerd Binnig | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2021-07-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 22.]] peeivi – [[Danny Glover]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee já elleekovestivrejeijee
* [[syeinimáánu 30.]] peeivi – [[Françoise Barré-Sinoussi]], ive [[2008]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Nobel-talhâstieđâpalhâšume]] finnim ranskalâš virolog
* [[čohčâmáánu 21.]] peeivi – [[Stephen King]], ovtâstumstaatâlâš kirječällee
* [[roovvâdmáánu 1.]] peeivi – [[Aaron Ciechanover]], ive [[2004]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim [[israel]]lâš biolog 
* [[juovlâmáánu 8.]] peeivi – [[Kati-Claudia Fofonoff]], nuorttâlâš kirječällee (j. [[2011]])
*   juovlâmáánu 8.   peeivi – [[Thomas Cech]], ive [[1989]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš biokemist&lt;ref name=&quot;np-cech-1989&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1989/cech/facts/ | Nommâ = Thomas R. Cech | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 18.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==
* [[kuovâmáánu 22.]] peeivi – [[Lydia Lyytikäinen]], syemmilâš tivtâsteijee já kirječällee (š. [[1869]])
* [[syeinimáánu 12.]] peeivi – [[Heikki Kaartinen]], syemmilâš huksimmiäštár (š. [[1872]])&lt;ref name=&quot;mfafi-kaartinen&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/heikki-kaartinen/ | Nommâ = Heikki Kaartinen | Tahhee = Parviainen, Teemu | Äigimuddo = 17.8.2021 | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 21.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 4.]] peeivi – [[Max Planck]], ive [[1918]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim [[saksa]]lâš fysikkár (š. [[1858]])
* [[juovlâmáánu 7.]] peeivi – [[Nicholas Murray Butler]], ive [[1931]] [[Nobel-ráávhupalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš filosof, diplomaat já ráávhuaktivist (š. [[1862]])&lt;ref name=&quot;np-butler-1931&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1931/butler/facts/ | Nommâ = Nicholas Murray Butler| Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 22.]] peeivi – [[David Frölander-Ulf]], syemmilâš arkkiteht (š. [[1874]])&lt;ref name=&quot;mfafi-Frölander-Ulf&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/david-frolander-ulf/ | Nommâ = David Frölander-Ulf | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 16.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 28.]] peeivi – [[Viktor Emanuel III]], [[Italia]] kuálmád kunâgâs (š. [[1869]])

==Kalender==
{{Kalender ihe|1947}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;
{{Käldeeh|sárgáttuvah|käldeeh

&lt;!--Nobeleh--&gt;
&lt;ref name=&quot;np-chem-1947&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1947/summary/ The Nobel Prize in Chemistry 1947]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-lit-1947&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1947/summary/ The Nobel Prize in Literature 1947]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-peace-1947&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1947/summary/ The Nobel Peace Prize 1947]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-phys-1947&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1947/summary/ The Nobel Prize in Physics 1947]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-med-1947&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1947/summary/ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1947]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
}}
&lt;/small&gt;

[[Luokka:1947|*]]</text>
      <sha1>enrmo5mwzvu8lqt27riz6m4dhvalh4g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Cuáŋuimáánu 29.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3078</id>
    <revision>
      <id>117072</id>
      <parentid>83901</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T21:08:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Šoddâmeh */ +käldee</comment>
      <origin>117072</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3171" sha1="0hu9ze56gr5isihr7aotbj0623ra2md" xml:space="preserve">[[Tiätuvuárkká:Uma Thurman photographed by Jiyang Chen.jpg|thumb|Uma Thurman ive [[2011]]]]
'''Cuáŋuimáánu 29.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 119. peivi ([[kárgámihe|kárgámive]] 120. peivi). Ive loopân láá 246 peivid.

== Nommâpeeivih ==
* anarâš kalender: Tiäijoo
* syemmilâš kalender: Teijo

==Tábáhtusah==
* [[801]] – Eennâm tuárgistij korrâsávt [[Latium]] já [[Umbria]] kuávluin [[Italia]]st. [[Eennâmtuárgástâs]] intensiteet lâi 5,4 [[Richter ciäkkádâh|Richter ciäkkáduv]] mield já VII–VIII [[Mercalli ciäkkádâh|Mercalli ciäkkáduv]] mield.&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=http://storing.ingv.it/cfti/cfti5/|nommâ=CFTI5Med|almostittem=storing.ingv.it|čujottum=2022-06-13|kielâ={{it}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1965]] – [[Malta]] seervâi [[Euroop rääđi|Euroop rááđán]].&lt;ref name=&quot;euroop-rääđi-malta&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.coe.int/en/web/portal/malta|nommâ=Malta // 46 States, one Europe|almostittem=Euroop rääđi|čujottum=2023-04-30|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Šoddâmeh==
* [[1818]] – [[Aleksander II]], [[Ruoššâ|Ruošâ]] kiäisár, [[Puola]] kunâgâs já [[Suomâ]] stuorrâfurstâ iivij [[1855]]–[[1881]] (j. [[1881]])
* [[1893]] – [[Harold Urey]], ive [[1934]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kemist (j. [[1981]])&lt;ref name=&quot;np-urey-1934&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1934/urey/facts/ | Nommâ = Harold C. Urey | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1970]] – [[Uma Thurman]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee já malli&lt;ref&gt;[https://www.imdb.com/name/nm0000235/ Uma Thurman] IMDb &lt;small&gt; (eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
* [[2005]] – [[Shahadi Wright Joseph]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee, lávloo já tánssájeijee

==Jämimeh==
* [[833]] – [[Dou Yizhi]], Tang-dynastia kansler (šoddâmihe ij tiäđust)&lt;ref name=&quot;Oldtang&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%88%8A%E5%94%90%E6%9B%B8/%E5%8D%B717%E4%B8%8B|nommâ=Old Book of Tang, vol. 17, part 2|almostittem=zh.wikisource.org|čujottum=2022-09-29|ietf-kielâkoodi=zh}}&lt;/ref&gt;
* [[926]] – [[Zhang Quanyi]], kiinalâš suátihiärrá (š. [[852]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%88%8A%E4%BA%94%E4%BB%A3%E5%8F%B2/%E5%8D%B763|nommâ=History of the Five Dynasties, vol. 63|almostittem=zh.wikisource.org|čujottum=2023-01-14|ietf-kielâkoodi=zh}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%B3%87%E6%B2%BB%E9%80%9A%E9%91%91/%E5%8D%B7274|nommâ=Zizhi Tongjian, vol. 274|almostittem=zh.wikisource.org|čujottum=2023-01-14|ietf-kielâkoodi=zh}}&lt;/ref&gt;
* [[1972]] – [[Aarne Hytönen]], syemmilâš arkkiteht (š. [[1901]])&lt;ref name=&quot;mfafi-hytönen&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/aarne-hytonen/ | Nommâ = Aarne Hytönen | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 16.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Cuáŋuimáánu|29]]</text>
      <sha1>0hu9ze56gr5isihr7aotbj0623ra2md</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1901</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3101</id>
    <revision>
      <id>117062</id>
      <parentid>98014</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T20:08:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ * [[čohčâmáánu 22.]] peeivi – [[Charles Brenton Huggins]], ive [[1966]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]] finnim kanadalâš-ovtâstumstaatâlâš fysiolog (j. [[1997]])+käldee</comment>
      <origin>117062</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4882" sha1="pqurz963r4933udl82d7wz28an7lnck" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=19}}
'''1901''' ('''MCMI''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield  [[majebargâ]]. Tot lâi [[1900-loho (ihelohe)|1900-ihelove]] nubbe ihe.

==Tábáhtusah==
===Juovlâmáánu===
* [[juovlâmáánu 10.]] peeivi – Vuossâmuš Nobel-ráávhupalhâšume juohhui.&lt;ref name=&quot;vuossráávhunobel&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1901/ceremony-speech/|nommâ=Award ceremony speech – The Occasion of the First Award|almostittem=nobelprize.org|čujottum=2022-12-10|kielâ={{en}}|sitaat=The first Nobel Peace Prize was awarded at a meeting of the Norwegian Parliament which took place at ten o’clock on the morning of December 10, 1901.}}&lt;/ref&gt;

===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
* [[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[Wilhelm Conrad Röntgen]]&lt;ref name=&quot;np-phys-1901&quot;/&gt;
* [[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – [[Jacobus Henricus van 't Hoff]]&lt;ref name=&quot;np-chem-1901&quot;/&gt;
* [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – [[Sully Prudhomme]]&lt;ref name=&quot;np-lit-1901&quot;/&gt;
* [[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – [[Jean Henry Dunant]] já [[Frédéric Passy]]&lt;ref name=&quot;np-peace-1901&quot;/&gt;
* [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – [[Emil Adolf von Behring]]&lt;ref name=&quot;np-med-1901&quot;/&gt;

==Šoddâmeh==
* [[vyesimáánu 4.]] peeivi – [[Georg Jägerroos]], syemmilâš arkkiteht (j. [[1956]])&lt;ref name=&quot;mfafi-jägerroos&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/georg-jagerroos/ | Nommâ = Georg Jägerroos | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 21.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 18.]] peeivi – [[Erkki Huttunen]], syemmilâš arkkiteht (j. [[1956]])&lt;ref name=&quot;mfafi-huttunen&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/erkki-huttunen/ | Nommâ = Erkki Huttunen | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 21.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 7.]] peeivi – [[Vittorio De Sica]], [[italia]]lâš neorealistlâš elleekovestivrejeijee (j. [[1974]])
* [[porgemáánu 4.]] peeivi – [[Louis Armstrong]] (&quot;Satchmo&quot;), ovtâstumstaatâlâš jazz-musikkár (j. [[1971]])
* [[roovvâdmáánu 13.]] peeivi – [[Elsa Kaarela]], syemmilâš máttáátteijee já kirječällee (j. [[1974]])
* [[roovvâdmáánu 20.]] peeivi – [[Aarne Hytönen]], syemmilâš arkkiteht (j. [[1972]])&lt;ref name=&quot;mfafi-hytönen&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/aarne-hytonen/ | Nommâ = Aarne Hytönen | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 16.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 5.]] peeivi – [[Werner Heisenberg]], ive [[1932]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim [[Saksa|saksalâš]] fysikkár (j. [[1976]])
* [[juovlâmáánu 5.]] peeivi – [[Walt Disney]], ovtâstumstaatâlâš elleekovestivrejeijee, pyevtitteijee, jienâčaittâleijee, animaattor já kietâčällee (j. [[1966]])
* [[juovlâmáánu 27.]] peeivi – [[Marlene Dietrich]], saksalâš-ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee já lávloo (j. [[1992]])

==Jämimeh==
* [[uđđâivemáánu 27.]] peeivi – [[Giuseppe Verdi]], [[italia]]lâš oopperanuotâsteijee (š. [[1813]])
* [[čohčâmáánu 22.]] peeivi – [[Charles Brenton Huggins]], ive [[1966]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]] finnim kanadalâš-ovtâstumstaatâlâš fysiolog (j. [[1997]])&lt;ref name=&quot;np-huggins-1966&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1966/huggins/facts/ | Nommâ = Charles B. Huggins | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Kalender==
{{Kalender ihe|1901}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;
{{Käldeeh|sárgáttuvah|käldeeh
&lt;!--Nobeleh--&gt;
&lt;ref name=&quot;np-chem-1901&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1901/summary/ The Nobel Prize in Chemistry 1901]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-lit-1901&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1901/summary/ The Nobel Prize in Literature 1901]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-peace-1901&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1901/summary/ The Nobel Peace Prize 1901]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-phys-1901&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1901/summary/ The Nobel Prize in Physics 1901]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-med-1901&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1901/summary/ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1901]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
}}
&lt;/small&gt;

[[Luokka:1901|*]]</text>
      <sha1>pqurz963r4933udl82d7wz28an7lnck</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1906</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3113</id>
    <revision>
      <id>117040</id>
      <parentid>98019</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T13:50:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>right</comment>
      <origin>117040</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8144" sha1="qehj2v5ll14bopbzv3dj7fs6mq22c08" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=19}}
'''1906''' ('''MCMVI''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[vuossargâ]]. Tot lâi [[1900-loho (ihelohe)|1900-ihelove]] čiččâd ihe.

==Tábáhtusah==
[[Tiätuvuárkká:29 Kroningen i Trondhjems Domkirke 22.6.1906 - no-nb digifoto 20160210 00082 bldsa PK15357 A.jpg|pienoiskuva|right|Ruvnájááh uárnejuvvojii [[Nidaros tuámukirkko|Nidaros tuámukirhoost]] [[Ruándim]]ist [[kesimáánu 22.]] peeivi [[1906]].]]
===Uđđâivemáánu===
* [[uđđâivemáánu 17.]] peeivi – [[Armand Fallières]] väljejui [[Ranska täsivääldi president]]in.

===Kuovâmáánu===
* [[kuovâmáánu 18.]] peeivi – [[Armand Fallières]] algâttij [[Ranska täsivääldi president|president]] virgeest.

===Kesimáánu===
* [[kesimáánu 22.]] peeivi – [[Haakon VII]] já [[roonnig Maud]] ruvnájuin [[Nidaros tuámukirkko|Nidaros tuámukirhoost]] [[Ruándim]]ist.&lt;ref name=&quot;carl-haakonvii&quot;&gt;{{Lostâkäldee|Tahhee=Kjellberg, Anne|Paječaalâ=Maud Charlotte Mary Victoria|Almostittem=Norsk biografisk leksikon|Äigimuddo=2022-06-29|www=http://nbl.snl.no/Maud_Charlotte_Mary_Victoria|Kielâ={{nb}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;gonagasviessu-hm&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=http://www.gonagasviessu.no/artikkel.html?tid=75661&amp;sek=75635|nommâ=Gonagas Haakon ja Dronnet Maud ruvdnen|almostittem=www.gonagasviessu.no|čujottum=2022-11-04|ietf-kielâkoodi=se}}&lt;/ref&gt;

===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
* [[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[Joseph John Thomson]]&lt;ref name=&quot;np-phys-1906&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1906/summary/ The Nobel Prize in Physics 1906]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
* [[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – [[Henri Moissan]]&lt;ref name=&quot;np-chem-1906&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1906/summary/ The Nobel Prize in Chemistry 1906]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
* [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – [[Giosuè Carducci]]&lt;ref name=&quot;np-lit-1906&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1906/summary/ The Nobel Prize in Literature 1906]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
* [[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – [[Theodore Roosevelt]]&lt;ref name=&quot;np-peace-1906&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1906/summary/ The Nobel Peace Prize 1906]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
* [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – [[Camillo Golgi]] já [[Santiago Ramón y Cajal]]&lt;ref name=&quot;np-med-1906&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1906/summary/ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1906]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;

==Šoddâmeh==
* [[njuhčâmáánu 31.]] peeivi – [[Shin’ichirō Tomonaga]], ive [[1965]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim jaapaanlâš fysikkár (j. [[1979]])&lt;ref name=&quot;np-tomonaga-1965&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1965/tomonaga/facts/ | Nommâ = Sin-Itiro Tomonaga | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 23.7.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[cuáŋuimáánu 13.]] peeivi – [[Samuel Beckett]], ive [[1969]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim irlandlâš kirječällee (j. [[1989]])&lt;ref name=&quot;np-beckett-1969&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1969/beckett/facts/ | Nommâ = Samuel Beckett | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 28.10.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 19.]] peeivi – [[Ernst Boris Chain]], ive [[1945]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Nobel-talhâstieđâpalhâšume]] finnim brittilâš biokemist já bakteriolog (j. [[1979]])&lt;ref name=&quot;np-chain-1945&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1945/chain/facts/ | Nommâ = Ernst B. Chain | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 23.7.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 28.]] peeivi – [[Maria Goeppert-Mayer]], ive [[1963]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim saksalâš-ovtâstumstaatâlâš fysikkár (j. [[1972]])&lt;ref name=&quot;np-mayer-1963&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1963/mayer/facts/ | Nommâ = Maria Goeppert Mayer | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 23.7.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 2.]] peeivi – [[Hans Bethe]], ive [[1967]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim saksalâš-ovtâstumstaatâlâš fysikkár (j. [[2005]])&lt;ref name=&quot;np-bethe-1967&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1967/bethe/facts/ | Nommâ = Hans Bethe | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 23.7.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 23.]] peeivi – [[Vladimir Prelog]], ive [[1975]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim kroatialâš kemist (j. [[1998]])&lt;ref name=&quot;np-prelog-1975&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1975/prelog/facts/ | Nommâ = Vladimir Prelog| Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 28.10.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 28.]] peeivi – [[Aulis Blomstedt]], syemmilâš arkkiteht (j. [[1979]])&lt;ref name=&quot;mfafi-aulis-blomstedt&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/aulis-blomstedt/ | Nommâ = Aulis Blomstedt | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 16.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[čohčâmáánu 4.]] – [[Max Delbrück]], ive [[1969]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Nobel-talhâstieđâpalhâšume]] finnim saksalâš-ovtâstumstaatâlâš biofysikkár (j. [[1981]])&lt;ref name=&quot;np-delbruck-1969&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1969/delbruck/facts/ | Nommâ = Max Delbrück | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 23.7.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[čohčâmáánu 6.]] peeivi – [[Luis Federico Leloir]], ive [[1970]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim argentiinalâš kemist (j. [[1987]])&lt;ref name=&quot;np-leloir-1970&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1970/leloir/facts/ | Nommâ = Luis Leloir | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 23.7.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 19.]] peeivi – [[Dag Englund]], syemmilâš arkkiteht (j. [[1979]])&lt;ref name=&quot;mfafi&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/dag-englund/ | Nommâ = Dag Englund | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 16.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[skammâmáánu 18.]] peeivi – [[George Wald]], ive [[1967]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Nobel-talhâstieđâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš neurotiettee (j. [[1997]])&lt;ref name=&quot;np-wald-1967&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1967/wald/facts/ | Nommâ = George Wald | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 23.7.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 9.]] peeivi – [[Grace Hopper]], ovtâstumstaatâlâš ohjelmistee já COBOL-ohjelmistemkielâ &quot;enni&quot; (j. [[1992]])
* [[juovlâmáánu 25.]] peeivi – [[Ernst Ruska]], ive [[1986]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim saksalâš fysikkár (j. [[1988]])&lt;ref name=&quot;np-ruska-1986&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1986/ruska/facts/ | Nommâ = Ernst Ruska | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 28.10.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==
* [[juovlâmáánu 7.]] peeivi – [[Élie Ducommun]], ive [[1902]] [[Nobel-ráávhupalhâšume]] finnim sveiccilâš toimâtteijee (š. [[1833]])&lt;ref name=&quot;np-ducommun-1902&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1902/ducommun/facts/ | Nommâ = Élie Ducommun | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 28.10.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Kalender==
{{Kalender ihe|1906}}

== Fáádást eres soojijn ==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;

[[Luokka:1906|*]]</text>
      <sha1>qehj2v5ll14bopbzv3dj7fs6mq22c08</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>117041</id>
      <parentid>117040</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T14:00:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Muotâ</username>
        <id>8</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>117041</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8140" sha1="hqzs4x6f9xn8aiqjp3cv1hf2at4uup1" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=19}}
'''1906''' ('''MCMVI''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[vuossargâ]]. Tot lâi [[1900-loho (ihelohe)|1900-ihelove]] čiččâd ihe.

==Tábáhtusah==
[[Tiätuvuárkká:29 Kroningen i Trondhjems Domkirke 22.6.1906 - no-nb digifoto 20160210 00082 bldsa PK15357 A.jpg|pienoiskuva|right|Ruvnájááh uárnejuvvojii [[Nidaros tuámukirkko|Nidaros tuámukirhoost]] [[Ruándim]]ist [[kesimáánu 22.]] peeivi 1906.]]
===Uđđâivemáánu===
* [[uđđâivemáánu 17.]] peeivi – [[Armand Fallières]] väljejui [[Ranska täsivääldi president]]in.

===Kuovâmáánu===
* [[kuovâmáánu 18.]] peeivi – [[Armand Fallières]] algâttij [[Ranska täsivääldi president|president]] virgeest.

===Kesimáánu===
* [[kesimáánu 22.]] peeivi – [[Haakon VII]] já [[roonnig Maud]] ruvnájuin [[Nidaros tuámukirkko|Nidaros tuámukirhoost]] [[Ruándim]]ist.&lt;ref name=&quot;carl-haakonvii&quot;&gt;{{Lostâkäldee|Tahhee=Kjellberg, Anne|Paječaalâ=Maud Charlotte Mary Victoria|Almostittem=Norsk biografisk leksikon|Äigimuddo=2022-06-29|www=http://nbl.snl.no/Maud_Charlotte_Mary_Victoria|Kielâ={{nb}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;gonagasviessu-hm&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=http://www.gonagasviessu.no/artikkel.html?tid=75661&amp;sek=75635|nommâ=Gonagas Haakon ja Dronnet Maud ruvdnen|almostittem=www.gonagasviessu.no|čujottum=2022-11-04|ietf-kielâkoodi=se}}&lt;/ref&gt;

===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
* [[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[Joseph John Thomson]]&lt;ref name=&quot;np-phys-1906&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1906/summary/ The Nobel Prize in Physics 1906]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
* [[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – [[Henri Moissan]]&lt;ref name=&quot;np-chem-1906&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1906/summary/ The Nobel Prize in Chemistry 1906]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
* [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – [[Giosuè Carducci]]&lt;ref name=&quot;np-lit-1906&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1906/summary/ The Nobel Prize in Literature 1906]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
* [[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – [[Theodore Roosevelt]]&lt;ref name=&quot;np-peace-1906&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1906/summary/ The Nobel Peace Prize 1906]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
* [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – [[Camillo Golgi]] já [[Santiago Ramón y Cajal]]&lt;ref name=&quot;np-med-1906&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1906/summary/ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1906]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;

==Šoddâmeh==
* [[njuhčâmáánu 31.]] peeivi – [[Shin’ichirō Tomonaga]], ive [[1965]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim jaapaanlâš fysikkár (j. [[1979]])&lt;ref name=&quot;np-tomonaga-1965&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1965/tomonaga/facts/ | Nommâ = Sin-Itiro Tomonaga | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 23.7.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[cuáŋuimáánu 13.]] peeivi – [[Samuel Beckett]], ive [[1969]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim irlandlâš kirječällee (j. [[1989]])&lt;ref name=&quot;np-beckett-1969&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1969/beckett/facts/ | Nommâ = Samuel Beckett | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 28.10.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 19.]] peeivi – [[Ernst Boris Chain]], ive [[1945]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Nobel-talhâstieđâpalhâšume]] finnim brittilâš biokemist já bakteriolog (j. [[1979]])&lt;ref name=&quot;np-chain-1945&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1945/chain/facts/ | Nommâ = Ernst B. Chain | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 23.7.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 28.]] peeivi – [[Maria Goeppert-Mayer]], ive [[1963]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim saksalâš-ovtâstumstaatâlâš fysikkár (j. [[1972]])&lt;ref name=&quot;np-mayer-1963&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1963/mayer/facts/ | Nommâ = Maria Goeppert Mayer | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 23.7.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 2.]] peeivi – [[Hans Bethe]], ive [[1967]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim saksalâš-ovtâstumstaatâlâš fysikkár (j. [[2005]])&lt;ref name=&quot;np-bethe-1967&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1967/bethe/facts/ | Nommâ = Hans Bethe | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 23.7.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 23.]] peeivi – [[Vladimir Prelog]], ive [[1975]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim kroatialâš kemist (j. [[1998]])&lt;ref name=&quot;np-prelog-1975&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1975/prelog/facts/ | Nommâ = Vladimir Prelog| Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 28.10.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 28.]] peeivi – [[Aulis Blomstedt]], syemmilâš arkkiteht (j. [[1979]])&lt;ref name=&quot;mfafi-aulis-blomstedt&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/aulis-blomstedt/ | Nommâ = Aulis Blomstedt | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 16.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[čohčâmáánu 4.]] – [[Max Delbrück]], ive [[1969]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Nobel-talhâstieđâpalhâšume]] finnim saksalâš-ovtâstumstaatâlâš biofysikkár (j. [[1981]])&lt;ref name=&quot;np-delbruck-1969&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1969/delbruck/facts/ | Nommâ = Max Delbrück | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 23.7.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[čohčâmáánu 6.]] peeivi – [[Luis Federico Leloir]], ive [[1970]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim argentiinalâš kemist (j. [[1987]])&lt;ref name=&quot;np-leloir-1970&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1970/leloir/facts/ | Nommâ = Luis Leloir | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 23.7.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 19.]] peeivi – [[Dag Englund]], syemmilâš arkkiteht (j. [[1979]])&lt;ref name=&quot;mfafi&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/dag-englund/ | Nommâ = Dag Englund | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 16.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[skammâmáánu 18.]] peeivi – [[George Wald]], ive [[1967]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Nobel-talhâstieđâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš neurotiettee (j. [[1997]])&lt;ref name=&quot;np-wald-1967&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1967/wald/facts/ | Nommâ = George Wald | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 23.7.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 9.]] peeivi – [[Grace Hopper]], ovtâstumstaatâlâš ohjelmistee já COBOL-ohjelmistemkielâ &quot;enni&quot; (j. [[1992]])
* [[juovlâmáánu 25.]] peeivi – [[Ernst Ruska]], ive [[1986]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim saksalâš fysikkár (j. [[1988]])&lt;ref name=&quot;np-ruska-1986&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1986/ruska/facts/ | Nommâ = Ernst Ruska | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 28.10.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==
* [[juovlâmáánu 7.]] peeivi – [[Élie Ducommun]], ive [[1902]] [[Nobel-ráávhupalhâšume]] finnim sveiccilâš toimâtteijee (š. [[1833]])&lt;ref name=&quot;np-ducommun-1902&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1902/ducommun/facts/ | Nommâ = Élie Ducommun | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 28.10.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Kalender==
{{Kalender ihe|1906}}

== Fáádást eres soojijn ==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;

[[Luokka:1906|*]]</text>
      <sha1>hqzs4x6f9xn8aiqjp3cv1hf2at4uup1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1918</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3125</id>
    <revision>
      <id>117097</id>
      <parentid>108858</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T11:58:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Šoddâmeh */ +käldee</comment>
      <origin>117097</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7309" sha1="qq1ezbzffner228kfkjq1bdeyr560q4" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=19}}
'''1918''' ('''MCMXVIII''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[majebargâ]]. Tot lâi [[1910-loho|1910-lovo]] oovcád ihe.

==Tábáhtusah==
===Skammâmáánu===
* [[skammâmáánu 11.]] peeivi – [[Vuossâmuš maailmsuáti]] nuuvâi.

===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
* [[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[Max Planck]]&lt;ref name=&quot;np-phys-1918&quot;/&gt;
* [[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – [[Fritz Haber]]&lt;ref name=&quot;np-chem-1918&quot;/&gt;
* [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – ij kihheen&lt;ref name=&quot;np-lit-1918&quot;/&gt;
* [[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – ij kihheen&lt;ref name=&quot;np-peace-1918&quot;/&gt;
* [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – ij kihheen&lt;ref name=&quot;np-med-1918&quot;/&gt;

==Šoddâmeh==
* [[uđđâivemáánu 15.]] peeivi – [[João Figueiredo]], [[Brasilia president|Brasilia 30. president]] (j. [[1999]])
*   uđđâivemáánu 15.   peeivi – [[Gamal Abdel Nasser]], [[Egypt president|Egypt 2. president]] (j. [[1970]])
* [[njuhčâmáánu 16.]] peeivi – [[Frederick Reines]], ive [[1995]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš fysikkár (j. [[1998]])&lt;ref name=&quot;np-reines-1995&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1995/reines/facts/ | Nommâ = Frederick Reines | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-07-11 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[cuáŋuimáánu 20.]] peeivi – [[Kai Siegbahn]], ive [[1981]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ruátálâš fysikkár (j. [[2007]])&lt;ref name=&quot;np-siegbahn&quot;/&gt;
* [[vyesimáánu 11.]] peeivi – [[Mrinalini Sarabhai]], [[india]]lâš klassiklâš tánssájeijee, koreograf já máttáátteijee (j. [[2016]])
* [[vyesimáánu 20.]] peeivi – [[Edward B. Lewis]], ive [[1995]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Nobel-talhâstieđâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš geenitotkee (j. [[2004]])&lt;ref name=&quot;np-lewis-1995&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1995/lewis/facts/ | Nommâ = Edward B. Lewis | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 15.]] peeivi – [[Bertram Brockhouse]], ive [[1994]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim kanadalâš fysikkár (j. [[2003]])&lt;ref name=&quot;np-brockhouse-1994&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1994/brockhouse/facts/ | Nommâ = Bertram N. Brockhouse | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-07-12 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 18.]] peeivi – [[Nelson Mandela]], ive [[1993]] [[Nobel-ráávhupalhâšume]] finnim [[Maadâ-Afrik]] president (j. [[2013]])&lt;ref name=&quot;np-mandela-1993&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1993/mandela/facts/ | Nommâ = Nelson Mandela | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 13.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt; 
* [[syeinimáánu 31.]] peeivi – [[Paul D. Boyer]], ive [[1997]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš biokemist (j. [[2018]])&lt;ref name=&quot;np-chem-boyer&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1997/boyer/facts/|nommâ=Paul D. Boyer|almostittem=NobelPrize.org|čujottum=2023-10-19|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[porgemáánu 13.]] peeivi – [[Frederick Sanger]], iivij [[1958]] já [[1980]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim brittilâš biokemist (j. [[2013]])&lt;ref name=&quot;np-sanger-1958&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1958/sanger/facts/ | Nommâ = Frederick Sanger | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-07-11 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;np-sanger-1980&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1980/sanger/facts/ | Nommâ = Frederick Sanger | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-07-11 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt; 
* [[čohčâmáánu 27.]] peeivi – [[Martin Ryle]], ive [[1974]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim brittilâš radioastronom (j. [[1984]])&lt;ref name=&quot;np-ryle-1974&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1974/ryle/facts/ | Nommâ = Martin Ryle| Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-07-17 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 4.]] peeivi – [[Kenichi Fukui]], ive [[1981]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim [[jaapaan]]lâš [[kemia|kemist]] (j. [[1998]])&lt;ref name=&quot;np-chem-fukui&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1981/fukui/facts/|nommâ=Kenichi Fukui|almostittem=NobelPrize.org|čujottum=2023-10-19|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 5.]] peeivi – [[Heikki Siren]], syemmilâš arkkiteht (j. [[2013]])&lt;ref name=&quot;mfafi-siren&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/heikki-siren/ | Nommâ = Heikki Siren | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 21.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 8.]] peeivi – [[Jens Christian Skou]], ive [[1997]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim [[tanska]]lâš kemist (j. [[2018]])&lt;ref name=&quot;np-chem-skou&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1997/skou/facts/|nommâ=Jens C. Skou|almostittem=NobelPrize.org|čujottum=2023-10-19|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[skammâmáánu 10.]] peeivi – [[Ernst Otto Fischer]], ive [[1973]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim saksalâš kemist (j. [[2007]])&lt;ref name=&quot;np-chem-fischer&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1973/fischer/facts/|nommâ=Ernst Otto Fischer|almostittem=NobelPrize.org|čujottum=2023-10-19|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==
* [[syeinimáánu 17.]] peeivi – [[Nikolai II]], [[Ruoššâ|Ruošâ]] kiäisár, [[Puola]] kunâgâs já [[Suomâ]] majemuš stuorrâfurstâ (š. [[1868]])
* [[roovvâdmáánu 18.]] peeivi – [[Lluïsa Vidal i Puig]], katalonialâš kovetaaidâr (š. [[1876]])

==Kalender==
{{Kalender ihe|1918}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;
{{Käldeeh|sárgáttuvah|käldeeh
&lt;ref name=&quot;np-siegbahn&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1981/siegbahn/facts/ Kai M. Siegbahn]. The Nobel Prize. Čujottum 23.7.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;

&lt;!--Nobeleh--&gt;
&lt;ref name=&quot;np-chem-1918&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1918/summary/ The Nobel Prize in Chemistry 1918]. The Nobel Prize. Čujottum 20.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-lit-1918&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1918/summary/ The Nobel Prize in Literature 1918]. The Nobel Prize. Čujottum 20.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-peace-1918&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1918/summary/ The Nobel Peace Prize 1918]. The Nobel Prize. Čujottum 20.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-phys-1918&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1918/summary/ The Nobel Prize in Physics 1918]. The Nobel Prize. Čujottum 20.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-med-1918&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1918/summary/ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1918]. The Nobel Prize. Čujottum 20.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
}}
&lt;/small&gt;

[[Luokka:1918|*]]</text>
      <sha1>qq1ezbzffner228kfkjq1bdeyr560q4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Cuáŋuimáánu 2.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3153</id>
    <revision>
      <id>117088</id>
      <parentid>100327</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T11:49:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Šoddâmeh */ +käldee</comment>
      <origin>117088</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3936" sha1="mz3q57emmlu89ajd3lw8zpai9l80slq" xml:space="preserve">'''Cuáŋuimáánu 2.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 92. peivi ([[kárgámihe|kárgámive]] 93. peivi). Ive loopân láá 273 peivid.

==Nommâpeeivih==
Anarâš já syemmilâš kalender mield kiästen ij lah virgálâš nommâpeivi cuáŋuimáánu 2. peeivi.

==Tábáhtusah==
* [[815]] – [[Sihyaj K'in Ich’aak II]] šoodâi [[Machaquila]] kunâgâssân.
* [[999]] – [[Sylvester II]] väljejui katolilii kirho 139. paavin.&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.vatican.va/content/vatican/it/holy-father/silvestro-ii.html|nommâ=Silvestro II|almostittem=www.vatican.va|čujottum=2023-03-20|ietf-kielâkoodi=it}}&lt;/ref&gt;
* [[1989]] – [[Asus|Asus Computer Inc.]] vuáđudui.
* [[2023]] – [[Suomâ]]st uárnejuvvojii [[Suomâ ive 2023 ovdâskoddevaaljah|ovdâskoddevaaljah]].

==Šoddâmeh==
* [[1511]] – [[Ashikaga Yoshiharu]], jaapaanlâš suátialmai (j. [[1550]])
* [[1725]] – [[Giacomo Casanova]] (''Casanova''), venetsialâš fiäránistee já kirječällee (j. [[1798]])
* [[1805]] – [[Hans Christian Andersen]], [[tanska]]lâš kirječällee (j. [[1875]])
* [[1840]] – [[Émile Zola]], [[ranska]]lâš kirječällee (j. [[1902]])
* [[1862]] – [[Nicholas Murray Butler]], ive [[1931]] [[Nobel-ráávhupalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš filosof, diplomaat já ráávhuaktivist (j. [[1947]])&lt;ref name=&quot;np-butler-1931&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1931/butler/facts/ | Nommâ = Nicholas Murray Butler| Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1876]] – [[Lluïsa Vidal i Puig]], katalonialâš kovetaaidâr (j. [[1918]])
* [[1921]] – [[Ahti Korhonen]], syemmilâš arkkiteht (j. [[2010]])&lt;ref name=&quot;mfafi-korhonen&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/ahti-korhonen/ | Nommâ = Ahti Korhonen | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 16.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==
* [[968]] – [[Yuan Dezhao]], kiinalâš kansler (š. [[891]])&lt;ref name=&quot;vol87&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://archive.org/details/06080962.cn/page/n2/mode/2up?view=theater|nommâ=Spring and Autumn Annals of the Ten Kingdoms, vol. 87|čujottum=24.11.2022|kielâ={{zh}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1576]] – [[Giovan Battista Bertani]], italialâš arkkiteht (š. [[1516]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.treccani.it/enciclopedia/giovanni-battista-bertani_(Dizionario-Biografico)/|nommâ=BERTANI, Giovanni Battista|almostittem=Treccani|čujottum=2024-03-31|ietf-kielâkoodi=it}}&lt;/ref&gt;
* [[1872]] – [[Samuel Morse]], [[skotland]]lâš–ovtâstumstaatâlâš utkee (''[[Morsettem|morsepustaveh]]'') (š. [[1791]])
* [[1914]] – [[Paul Heyse]], ive [[1910]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim [[saksa]]lâš kirječällee (š. [[1830]])&lt;ref name=&quot;nobel-heyse-1910&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1910/heyse/facts/ | Nommâ = Paul Heyse | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 21.3.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1928]] – [[Theodore William Richards]], ive [[1914]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kemist (š. [[1868]])&lt;ref name=&quot;np-richards-1914&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1914/richards/facts/ | Nommâ = Theodore W. Richards | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 27.10.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1995]] – [[Hannes Alfvén]], ive [[1970]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ruátálâš plasmafysikkár já akateemikkár (š. [[1908]])&lt;ref name=&quot;np-alfven-1970&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1970/alfven/facts/ | Nommâ = Hannes Alfvén | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 27.10.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Cuáŋuimáánu|2]]</text>
      <sha1>mz3q57emmlu89ajd3lw8zpai9l80slq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1926</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3187</id>
    <revision>
      <id>117066</id>
      <parentid>116987</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T21:05:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ 15.-&gt;14.+käldee</comment>
      <origin>117066</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6983" sha1="miha5bvers0ya5qm54xmdhuxiz76m0z" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=19}}
'''1926''' ('''MCMXXVI''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[vástuppeivi]]. Tot lâi [[1920-loho|1920-lovo]] čiččâd ihe.

==Tábáhtusah==
===Tärhis peivimeeri ij tiäđust===
* [[Puáššu|Puášu]] kieldâ vuáđudui.

===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
* [[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[Jean Perrin]]&lt;ref name=&quot;np-phys-1926&quot;/&gt;
* [[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – [[Theodor Svedberg]]&lt;ref name=&quot;np-chem-1926&quot;/&gt;
* [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – [[Grazia Deledda]]&lt;ref name=&quot;np-lit-1926&quot;/&gt;
* [[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – [[Aristide Briand]] já [[Gustav Stresemann]]&lt;ref name=&quot;np-peace-1926&quot;/&gt;
* [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – [[Johannes Fibiger]]&lt;ref name=&quot;np-med-1926&quot;/&gt;

==Šoddâmeh==
* [[uđđâivemáánu 22.]] peeivi – [[Doris Pettersson]], syemmilâš arkkiteht (j. [[2005]])&lt;ref name=&quot;mfafi-pettersson&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/doris-pettersson/ | Nommâ = Doris Pettersson | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 16.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;billiongraves-pettersson&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://billiongraves.com/grave/Doris-Pettersson/35211117 | Nommâ = Doris Pettersson 22 Jan 1926 - 4 Apr 2005 | Almostittem = BillionGraves | Čujottum = 17.6.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[uđđâivemáánu 29.]] peeivi – [[Abdus Salam]], ive [[1979]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim [[pakistan]]lâš teoreetlâš fysikkár (j. [[1996]])&lt;ref name=&quot;np-salam-1979&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1979/salam/facts/ | Nommâ = Abdus Salam | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[cuáŋuimáánu 21.]] peeivi – Kunâgâtâr [[Elizabeth II]], [[Ovtâstum kunâgâskodde|Ovtâstum kunâgâskode]] 40. haldâšeijee (j. [[2022]])
* [[vyesimáánu 12.]] peeivi – [[Esko K. Mäkelä]], syemmilâš arkkiteht (j. [[1968]])&lt;ref name=&quot;mfafi-mäkelä&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/esko-k-makela/ | Nommâ = Esko K. Mäkelä | Tahhee = Pihkanen, Ronja | Äigimuddo = 8.4.2021 | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 21.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 1.]] peeivi – [[Marilyn Monroe]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee, lávloo já malli (j. [[1962]])
* [[kesimáánu 2.]] peeivi – [[Chijonojama Masanobu]], [[jaapaan]]lâš sumohiäiboo já 41. [[jokozuna]] (j. [[1977]])
* [[kesimáánu 29.]] peeivi – [[Jabir al-Ahmad al-Jabir al-Sabah]], [[Kuwait eemiir|Kuwait 3. eemiir]] (j. [[2006]])
* [[syeinimáánu 9.]] peeivi – [[Ben Roy Mottelson]], ive [[1975]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš-tanskalâš váimusfysikkár (j. [[2022]])&lt;ref name=&quot;np-mottelson-1975&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1975/mottelson/facts/ | Nommâ = Ben R. Mottelson | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-07-17 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 16.]] peeivi – [[Irwin Rose]], ive [[2004]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš biokemist (j. [[2015]])&lt;ref name=&quot;np-chem-rose&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2004/rose/facts/|nommâ=Irwin Rose|almostittem=NobelPrize.org|čujottum=2023-10-19|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[porgemáánu 11.]] peeivi – [[Aaron Klug]], ive [[1982]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim brittilâš biofysikkár já kemist (j. [[2018]])&lt;ref name=&quot;np-klug-1982&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1982/klug/facts/ | Nommâ = Aaron Klug | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 26.10.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[porgemáánu 15.]] peeivi – [[Raili Pietilä]], syemmilâš arkkiteht (j. [[2021]])&lt;ref name=&quot;mfafi&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/raili-pietila/ | Nommâ = Raili Pietilä | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 16.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[čohčâmáánu 19.]] peeivi – [[Masatoshi Koshiba]], ive [[2002]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim [[jaapaan]]lâš fysikkár (j. [[2020]])&lt;ref name=&quot;np-koshiba-2002&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2002/koshiba/facts/ | Nommâ = Masatoshi Koshiba | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 16.10.2023 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 19.]] peeivi – [[Marjorie Tallchief]], [[osage]]lâš-ovtâstumstaatâlâš baaleet-tánssájeijee (j. [[2021]])
* [[roovvâdmáánu 30.]] peeivi – [[Ramon Folch i Camarasa]], [[katalonia]]lâš kirječällee, čaaitâlmčällee já jurgâleijee (j. [[2019]])
* [[skammâmáánu 29.]] peeivi – [[Beji Caid Essebsi]], [[Tunisia president]] (j. [[2019]])

==Jämimeh==
* [[kuovâmáánu 21.]] peeivi – [[Heike Kamerlingh Onnes]], ive [[1913]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim vuáládâheennâmlâš fysikkár (š. [[1853]])&lt;ref name=&quot;np-phys-1913-onnes&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1913/onnes/facts/ Heike Kamerlingh Onnes]. The Nobel Prize. Čujottum 22.9.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
* [[čohčâmáánu 14.]] peeivi – [[Rudolf Eucken]], ive [[1908]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim [[saksa]]lâš filosof (š. [[1846]])&lt;ref name=&quot;np-eucken-1908&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1908/eucken/facts/ | Nommâ = Rudolf Eucken | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 5.]] peeivi – [[Claude Monet]], [[ranska]]lâš impressionistlâš taaiđâmáálár (š. [[1840]])

==Kalender==
{{Kalender ihe|1926}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;
{{Käldeeh|sárgáttuvah|käldeeh
&lt;!--Nobeleh--&gt;
&lt;ref name=&quot;np-chem-1926&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1926/summary/ The Nobel Prize in Chemistry 1926]. The Nobel Prize. Čujottum 20.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-lit-1926&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1926/summary/ The Nobel Prize in Literature 1926]. The Nobel Prize. Čujottum 20.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-peace-1926&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1926/summary/ The Nobel Peace Prize 1926]. The Nobel Prize. Čujottum 20.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-phys-1926&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1926/summary/ The Nobel Prize in Physics 1926]. The Nobel Prize. Čujottum 20.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-med-1926&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1926/summary/ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1926]. The Nobel Prize. Čujottum 20.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
}}
&lt;/small&gt;

[[Luokka:1926|*]]</text>
      <sha1>miha5bvers0ya5qm54xmdhuxiz76m0z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1941</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3202</id>
    <revision>
      <id>117054</id>
      <parentid>98054</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T19:49:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ +* [[skammâmáánu 18.]] peeivi – [[Walther Nernst]], ive [[1920]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim saksalâš kemist (š. [[1864]])+käldee</comment>
      <origin>117054</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6000" sha1="gombw72k7srs6s6mq4t5a7iijfpmmld" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=19}}
'''1941''' ('''MCMXLI''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[koskokko]]. Tot lâi [[1940-loho|1940-lovo]] nubbe ihe.

==Tábáhtusah==
===Vyesimáánu===
* [[vyesimáánu 22.]] peeivi – [[Yrjö Väisälä]] kaavnâi asteroid [[1567 Alikoski]].
* [[vyesimáánu 26.]] peeivi – [[Yrjö Väisälä]] kaavnâi asteroid [[2091 Sampo]].

===Syeinimáánu===
* [[syeinimáánu 26.]] peeivi – [[Yrjö Väisälä]] kaavnâi asteroid [[1542 Schalén]].

===Porgemáánu===
* [[porgemáánu 26.]] peeivi – [[Yrjö Väisälä]] kaavnâi asteroid [[1699 Honkasalo]].

===Čohčâmáánu===
* [[čohčâmáánu 21.]] peeivi – [[Yrjö Väisälä]] kaavnâi asteroidijd [[2379 Heiskanen]], [[2454 Olaus Magnus]] já [[3522 Becker]].
* [[čohčâmáánu 25.]] peeivi – [[Yrjö Väisälä]] kaavnâi asteroidijd [[2243 Lönnrot]] já [[2299 Hanko]].

===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
* [[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – ij kihheen&lt;ref name=&quot;np-phys-1941&quot;/&gt;
* [[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – ij kihheen&lt;ref name=&quot;np-chem-1941&quot;/&gt;
* [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – ij kihheen&lt;ref name=&quot;np-lit-1941&quot;/&gt;
* [[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – ij kihheen&lt;ref name=&quot;np-peace-1941&quot;/&gt;
* [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – ij kihheen&lt;ref name=&quot;np-med-1941&quot;/&gt;

==Šoddâmeh==
[[Tiätuvuárkká:Hayao_Miyazaki.jpg|thumb|right|Hayao Miyazaki ive [[2008]]]]
* [[uđđâivemáánu 5.]] peeivi – [[Hayao Miyazaki]], jaapaanlâš animaatiostivrejeijee
* [[uđđâivemáánu 6.]] peeivi – [[Tamara Lund]], syemmilâš oopperalávloo já čaittâleijee (j. [[2005]])
* [[uđđâivemáánu 7.]] peeivi – [[John E. Walker]], ive [[1997]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim brittilâš kemist
* [[uđđâivemáánu 22.]] peeivi – [[Jaan Kaplinski]], eestilâš tihtâčällee, filosof já jurgâleijee (j. [[2021]])&lt;ref name=&quot;hs-2000008181369&quot;/&gt;
* [[uđđâivemáánu 24.]] peeivi – [[Daniel Shechtman]], ive [[2011]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim [[israel]]lâš [[materiaaltieđâ|materiaaltiettee]] já [[kvasikristal]]lij kävnee
* [[uđđâivemáánu 27.]] peeivi – [[Jeannie Epper]], [[Ovtâstum staatah|ovtâstumstaatâlâš]] stuntnissoon já čaittâleijee
* [[kuovâmáánu 10.]] peeivi – [[Michael Apted]], brittilâš elleekovestivrejeijee (j. [[2021]])
* [[kuovâmáánu 19.]] peeivi – [[David Gross]], ive [[2004]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš [[fyysiik|fysikkár]]&lt;ref name=&quot;np-gross-2004&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2004/gross/facts/ | Nommâ = David J. Gross | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 18.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[cuáŋuimáánu 6.]] peeivi – [[Elsa Väisänen]], anarâš kielâmiäštár
* [[cuáŋuimáánu 8.]] peeivi – [[Vivienne Westwood]], brittilâš muotisundáttellee já finnodâholmooš (j. [[2022]])
* [[syeinimáánu 22.]] peeivi – [[George Clinton]], ovtâstumstaatâlâš funk-musikkár (&quot;[[Funkadelic]]&quot;)
* [[juovlâmáánu 22.]] peeivi – [[M. Stanley Whittingham]], ive [[2019]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim brittilâš kemist

==Jämimeh==
* [[uđđâivemáánu 4.]] peeivi – [[Henri Bergson]], ive [[1927]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim ranskalâš filosof já kirječällee (š. [[1859]])&lt;ref name=&quot;np-bergson-1927&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1927/bergson/facts/ | Nommâ = Henri Bergson | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 14.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[uđđâivemáánu 13.]] peeivi – [[James Joyce]], [[irland]]lâš kirječällee já tihtâčällee (š. [[1882]])
* [[njuhčâmáánu 15.]] peeivi – [[Gunnar Taucher]], syemmilâš arkkiteht (š. [[1886]])&lt;ref name=&quot;mfafi-taucher&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/gunnar-taucher/ | Nommâ = Gunnar Taucher | Tahhee = Parviainen, Teemu | Äigimuddo = 17.8.2021  | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 21.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[skammâmáánu 18.]] peeivi – [[Walther Nernst]], ive [[1920]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim saksalâš kemist (š. [[1864]])&lt;ref name=&quot;np-nernst-1920&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1920/nernst/facts/ | Nommâ = Walther Nernst | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Kalender==
{{Kalender ihe|1941}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;
{{Käldeeh|sárgáttuvah|käldeeh
&lt;!--Nobeleh--&gt;
&lt;ref name=&quot;np-chem-1941&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1941/summary/ The Nobel Prize in Chemistry 1941]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-lit-1941&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1941/summary/ The Nobel Prize in Literature 1941]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-peace-1941&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1941/summary/ The Nobel Peace Prize 1941]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-phys-1941&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1941/summary/ The Nobel Prize in Physics 1941]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-med-1941&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1941/summary/ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1941]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;hs-2000008181369&quot;&gt;Ahola, Suvi.  [http://www.hs.fi/kulttuuri/art-2000008181369.html Virolainen kirjailija Jaan Kaplinski on kuollut]. Helsingin Sanomat. 9.8.2021 Čujottum 17.8.2021 &lt;small&gt;(suomâkielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
}}
&lt;/small&gt;

[[Luokka:1941|*]]</text>
      <sha1>gombw72k7srs6s6mq4t5a7iijfpmmld</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1942</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3203</id>
    <revision>
      <id>117058</id>
      <parentid>117018</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T19:55:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ * [[porgemáánu 3.]] peeivi – [[Richard Willstätter]], ive [[1915]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim saksalâš kemist (š. [[1872]])+käldee</comment>
      <origin>117058</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6003" sha1="fc4s0wfve4mlbo2gx6pxg2enqdrwm0c" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=19}}
'''1942''' ('''MCMXLII''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[tuorâstâh]]. Tot lâi [[1940-loho|1940-lovo]] kuálmád ihe.

==Tábáhtusah==
===Kuovâmáánu===
* [[kuovâmáánu 6.]] peeivi – [[Yrjö Väisälä]] kaavnâi asteroid [[2479 Sodankylä]].

===Njuhčâmáánu===
* [[njuhčâmáánu 11.]] peeivi – [[Yrjö Väisälä]] kaavnâi asteroid [[1656 Suomi]].

===Čohčâmáánu===
* [[čohčâmáánu 7.]] peeivi – [[Yrjö Väisälä]] kaavnâi asteroidijd [[2292 Seili]] já [[3223 Forsius]].
* [[čohčâmáánu 8.]] peeivi – [[Yrjö Väisälä]] kaavnâi asteroidijd [[2820 Iisalmi]] já [[3897 Louhi]].

===Juovlâmáánu===
* [[juovlâmáánu 4.]] peeivi – [[Yrjö Väisälä]] kaavnâi asteroid [[1883 Rimito]].

===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
* [[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – ij kihheen&lt;ref name=&quot;np-phys-1942&quot;/&gt;
* [[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – ij kihheen&lt;ref name=&quot;np-chem-1942&quot;/&gt;
* [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – ij kihheen&lt;ref name=&quot;np-lit-1942&quot;/&gt;
* [[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – ij kihheen&lt;ref name=&quot;np-peace-1942&quot;/&gt;
* [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – ij kihheen&lt;ref name=&quot;np-med-1942&quot;/&gt;

==Šoddâmeh==
* [[uđđâivemáánu 8.]] peeivi – [[Stephen Hawking]], brittilâš teoreetlâš [[fyysiik|fysikkár]] já kosmolog (j. [[2018]])
* [[kuovâmáánu 1.]] peeivi – [[Terry Jones]], [[wales]]lâš čaittâleijee, kirječällee, komikkár já elleekovestivrejeijee (j. [[2020]])
* [[kuovâmáánu 27.]] peeivi – [[Robert H. Grubbs]], ive [[2005]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kemist (j. [[2021]])&lt;ref name=&quot;grubbs-np-chem-2005&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2005/grubbs/facts/ | Nommâ = Robert H. Grubbs – Facts | Almostittemsaje = NobelPrize.org | Almostittee = Nobel Prize Outreach AB | Čujottum = 27.12.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 2.]] peeivi – [[Lou Reed]], ovtâstumstaatâlâš musikkár (j. [[2013]])
* [[cuáŋuimáánu 20.]] peeivi – [[Arto Paasilinna]], syemmilâš kirječällee (j. [[2018]])
* [[kesimáánu 8.]] peeivi – [[Jacques Dubochet]], ive [[2017]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim sveiccilâš biofysikkár&lt;ref name=&quot;np-dubochet-2017&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2017/dubochet/facts/ | Nommâ = Jacques Dubochet | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[porgemáánu 2.]] peeivi – [[Isabel Allende]], [[chile]]lâš kirječällee
* [[čohčâmáánu 15.]] peeivi – [[Emmerson Mnangagwa]], [[Zimbabwe]] 3. president
* [[skammâmáánu 4.]] peeivi – [[Lajla Mattsson Magga]], maadâsämmilâš máttáátteijee, kirječällee, kielâtotkee, jurgâleijee já leksikograf&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://snl.no/Ole_Henrik_Magga|nommâ=Ole Henrik Magga|tahhee=Berg-Nordlie, Mikkel|almostittem=Store norske leksikon|äigimuddo=2023-08-23|čujottum=2024-03-25|kielâ={{nb}}}}&lt;/ref&gt;  
* [[skammâmáánu 17.]] peeivi – [[Martin Scorsese]], ovtâstumstaatâlâš elleekovestivrejeijee já -pyevtitteijee  
* [[skammâmáánu 20.]] peeivi – [[Joe Biden]], ovtâstumstaatâlâš politikkár, [[Ovtâstum staatâi president|Ovtâstum staatâi 46. president]]
* [[juovlâmáánu 17.]] peeivi – [[Muhammadu Buhari]], [[Nigeria president|Nigeria 15. president]]
* [[juovlâmáánu 28.]] peeivi – [[Matti Morottaja]], [[anarâškielâ]] [[kielâiäláskittem|iäláskittee]] já [[anarâškielâ servi|Anarâškielâ seervi]] kuhesáigásâš saavâjođetteijee

==Jämimeh==
* [[uđđâivemáánu 16.]] peeivi – [[Villem Grünthal]], eestilâš tihtâčällee, jurgâleijee já kielâtotkee (š. [[1885]])
* [[kuovâmáánu 9.]] peeivi – [[Lauri Kristian Relander]], syemmilâš agronom, politikkár já [[Suomâ täsivääldi president|Suomâ täsivääldi 2. president]] (š. [[1883]])
* [[cuáŋuimáánu 17.]] peeivi – [[Jean Perrin]], ive [[1926]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ranskalâš fysikkár (š. [[1870]])&lt;ref name=&quot;np-perrin-1926&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1926/perrin/facts/ | Nommâ = Jean Baptiste Perrin | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-07-17 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[porgemáánu 3.]] peeivi – [[Richard Willstätter]], ive [[1915]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim saksalâš kemist (š. [[1872]])&lt;ref name=&quot;np-willstatter-1915&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1915/willstatter/facts/ | Nommâ = Richard Willstätter | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Kalender==
{{Kalender ihe|1942}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;
{{Käldeeh|sárgáttuvah|käldeeh
&lt;!--Nobeleh--&gt;
&lt;ref name=&quot;np-chem-1942&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1942/summary/ The Nobel Prize in Chemistry 1942]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-lit-1942&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1942/summary/ The Nobel Prize in Literature 1942]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-peace-1942&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1942/summary/ The Nobel Peace Prize 1942]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-phys-1942&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1942/summary/ The Nobel Prize in Physics 1942]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-med-1942&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1942/summary/ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1942]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
}}
&lt;/small&gt;

[[Luokka:1942|*]]</text>
      <sha1>fc4s0wfve4mlbo2gx6pxg2enqdrwm0c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1950</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3211</id>
    <revision>
      <id>117075</id>
      <parentid>98063</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T21:11:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ +käldee</comment>
      <origin>117075</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4467" sha1="b4zbem5o5lssibm384vjwk7y7wg7qqb" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=19}}
'''1950''' ('''MCML''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[pasepeivi]]. Tot lâi [[1950-loho|1950-lovo]] vuossâmuš ihe.

==Tábáhtusah==
===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
* [[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[Cecil Powell]]&lt;ref name=&quot;np-phys-1950&quot;/&gt;
* [[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – [[Otto Diels]] já [[Kurt Alder]]&lt;ref name=&quot;np-chem-1950&quot;/&gt;
* [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – [[Bertrand Russell]]&lt;ref name=&quot;np-lit-1950&quot;/&gt;
* [[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – [[Ralph Bunche]]&lt;ref name=&quot;np-peace-1950&quot;/&gt;
* [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – [[Edward Kendall]], [[Tadeusz Reichstein]] já [[Philip Hench]]&lt;ref name=&quot;np-med-1950&quot;/&gt;

==Šoddâmeh==
* [[uđđâivemáánu 16.]] peeivi – [[Kalle Könkkölä]], syemmilâš politikkár já oovdiš aalmugovdâsteijee (j. [[2018]])
* [[uđđâivemáánu 21.]] peeivi – [[Billy Ocean]], [[Trinidad já Tobago|Trinidad]]ist šoddâm brittilâš pop-lávloo
* [[uđđâivemáánu 23.]] peeivi – [[Richard Dean Anderson]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (”MacGyver”)
* [[kuovâmáánu 11.]] peeivi – [[Mauri Kunnas]], syemmilâš grafikkár, kirječällee, kovetaaidâr já ráiđukovesárgoo
* [[njuhčâmáánu 30.]] peeivi – [[Robbie Coltrane]], skotlandlâš čaittâleijee, komikkár já čällee (j. [[2022]])
* [[vyesimáánu 19.]] peeivi – [[Tadeusz Ślusarski]], puolalâš stávránjuškejeijee (j. [[1998]])
* [[čohčâmáánu 3.]] peeivi – [[Pave Maijanen]], syemmilâš musikkár (j. [[2021]])&lt;ref name=&quot;hs-2000007744668&quot;/&gt;
* [[čohčâmáánu 21.]] peeivi – [[Bill Murray]], ovtâstumstaatâlâš komikkár, čaittâleijee já stivrejeijee
* [[roovvâdmáánu 1.]] peeivi – [[Boris Morukov]], ryeššilâš kosmonaut já tuáhtár (j. [[2015]])
* [[roovvâdmáánu 18.]] peeivi – [[Om Puri]], [[india]]lâš čaittâleijee (j. [[2017]])

==Jämimeh==
* [[uđđâivemáánu 21.]] peeivi – [[George Orwell]], [[eŋland]]lâš kirječällee já toimâtteijee (š. [[1903]])
* [[syeinimáánu 1.]] peeivi – [[Eliel Saarinen]], syemmilâš arkkiteht (š. [[1873]])&lt;ref name=&quot;mfafi-eliel-saarinen&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/eliel-saarinen/ | Nommâ = Eliel Saarinen | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 21.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 21.]] peeivi – [[Ester Ståhlberg]] syemmilâš kirječällee, máttáátteijee já toimâtteijee. Suomâ president [[Kaarlo Juho Ståhlberg]] kálgu (š. [[1870]])
* [[skammâmáánu 25.]] peeivi – [[Johannes Vilhelm Jensen]], ive [[1944]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim [[tanska]]lâš kirječällee (š. [[1873]])&lt;ref name=&quot;np-jensen-1944&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1944/jensen/facts/ | Nommâ = Johannes V. Jensen | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Kalender==
{{Kalender ihe|1950}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;
{{Käldeeh|sárgáttuvah|käldeeh
&lt;ref name=&quot;hs-2000007744668&quot;&gt;Niemi, Onni. [https://www.hs.fi/kulttuuri/art-2000007744668.html Muusikko Pave Maijanen on kuollut]. Helsingin Sanomat. 16.1.2021. Čujottum 17.1.2021 &lt;small&gt;(suomâkielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;

&lt;!--Nobeleh--&gt;
&lt;ref name=&quot;np-chem-1950&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1950/summary/ The Nobel Prize in Chemistry 1950]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-lit-1950&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1950/summary/ The Nobel Prize in Literature 1950]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-peace-1950&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1950/summary/ The Nobel Peace Prize 1950]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-phys-1950&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1950/summary/ The Nobel Prize in Physics 1950]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-med-1950&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1950/summary/ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1950]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
}}
&lt;/small&gt;

[[Luokka:1950|*]]</text>
      <sha1>b4zbem5o5lssibm384vjwk7y7wg7qqb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1951</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3212</id>
    <revision>
      <id>117093</id>
      <parentid>98898</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T11:55:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ * [[uđđâivemáánu 10.]] peeivi – [[Sinclair Lewis]], ive [[1930]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kirječällee (š. [[1885]])+käldee</comment>
      <origin>117093</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5581" sha1="s461hj8t070kd56wsqw70z6naq3s71n" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=19}}
'''1951''' ('''MCMLI''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[vuossargâ]]. Tot lâi [[1950-loho|1950-lovo]] nubbe ihe.

==Tábáhtusah==
===Juovlâmáánu===
* [[juovlâmáánu 22.]] peeivi – Vaasalâš finnodâholmooš [[Frithjof Tikanoja]] skeŋkkij kiddoduv já jieijâs stuorrâ taaiđâčuágálduv Vaasa kaavpugân. Tain šoodâi [[Tikanoja-taaiđâviäsu]].&lt;ref name=&quot;Tikanoja&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://vaasankaupunginmuseot.fi/tikanoja/museo/taidekodin-historia/|nommâ=Taidekodin historia|almostittem=Vaasa kaavpug museoh|čujottum=6.4.2022|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 26.]] peeivi – [[Tikanoja-taaiđâviäsu]] lekkui [[Vaasa]]st.&lt;ref name=&quot;Tikanoja&quot;/&gt;

===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
* [[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[John Cockcroft]] já [[Ernest Walton]]&lt;ref name=&quot;np-phys-1951&quot;/&gt;
* [[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – [[Edwin McMillan]] já [[Glenn Seaborg]]&lt;ref name=&quot;np-chem-1951&quot;/&gt;
* [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – [[Pär Lagerkvist]]&lt;ref name=&quot;np-lit-1951&quot;/&gt;
* [[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – [[Léon Jouhaux]]&lt;ref name=&quot;np-peace-1951&quot;/&gt;
* [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – [[Max Theiler]]&lt;ref name=&quot;np-med-1951&quot;/&gt;

==Šoddâmeh==
* [[njuhčâmáánu 1.]] peeivi – [[Berit Oskal Eira]], sämmilâš puásuituállee já politikkár (j. [[2021]])&lt;ref name=&quot;nrk-1.6509043&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nrk.no/sapmi/berit-oskal-eira-1.6509043|nommâ=Berit Oskal Eira|almostittem=NRK Sápmi|čujottum=2024-03-05|tahhee=Aslaksen, Eilif Andreas|äigimuddo=2009-06-17|kielâ={{no}}}}&lt;/ref&gt;
* [[cuáŋuimáánu 17.]] peeivi – [[Börje Salming]], sämmilâš jieŋâskiärruspellee (j. [[2022]])&lt;ref name=&quot;nrk-1.16194897&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nrk.no/sapmi/beakkan-sapmela_-jiek_askearru-spealli-borje-salming-lea-japman-1.16194897|nommâ=Beakkán sápmelaš jiekŋaskearru spealli Börje Salming lea jápmán|almostittem=NRK Sápmi|čujottum=2022-12-26|äigimuddo=2022-11-25|kielâ={{se}}}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 1.]] peeivi – [[Kerttu Vuolab]], sämmilâš kirječällee já jurgâleijee
* [[vyesimáánu 26.]] peeivi – [[Sally Ride]], ovtâstumstaatâlâš fysikkár já astronaut (j. [[2012]])
* [[syeinimáánu 21.]] peeivi – [[Robin Williams]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (j. [[2014]])
* [[syeinimáánu 31.]] peeivi – [[Evonne Goolagong]], australialâš tennisspellee
* [[čohčâmáánu 14.]] peeivi – [[F. Duncan M. Haldane]], ive [[2016]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim brittilâš fysikkár&lt;ref name=&quot;np-phys-2016-haldane&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2016/haldane/facts/ F. Duncan M. Haldane]. The Nobel Prize. Čujottum 22.9.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
* [[skammâmáánu 15.]] peeivi – [[Tuula Mai Salmela]], syemmilâš kirječällee

==Jämimeh==
* [[uđđâivemáánu 10.]] peeivi – [[Sinclair Lewis]], ive [[1930]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kirječällee (š. [[1885]])&lt;ref name=&quot;np-lewis-1930&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1930/lewis/facts/ | Nommâ = Sinclair Lewis | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[uđđâivemáánu 27.]] peeivi – [[Carl Gustaf Emil Mannerheim]], rijjâhiärrá já [[Suomâ täsivääldi president|Suomâ täsivääldi 6. president]] (š. [[1867]])
* [[kuovâmáánu 19.]] peeivi – [[André Gide]], ive [[1947]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim [[ranska]]lâš kirječällee (š. [[1869]])&lt;ref name=&quot;np-gide-1947&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1947/gide/facts/ | Nommâ = André Gide | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 27.10.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[cuáŋuimáánu 23.]] peeivi – [[Charles Dawes]], ive [[1925]] [[Nobel-ráávhupalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš politikkár já [[Ovtâstum staatâi väripresident|Ovtâstum staatâi 30. väripresident]] (š. [[1865]])&lt;ref name=&quot;np-dawes-1925&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1925/dawes/facts/ | Nommâ = Charles G. Dawes | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 27.10.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Kalender==
{{Kalender ihe|1951}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;
{{Käldeeh|sárgáttuvah|käldeeh
&lt;!--Nobeleh--&gt;
&lt;ref name=&quot;np-chem-1951&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1951/summary/ The Nobel Prize in Chemistry 1951]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-lit-1951&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1951/summary/ The Nobel Prize in Literature 1951]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-peace-1951&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1951/summary/ The Nobel Peace Prize 1951]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-phys-1951&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1951/summary/ The Nobel Prize in Physics 1951]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-med-1951&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1951/summary/ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1951]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
}}
&lt;/small&gt;

[[Luokka:1951|*]]</text>
      <sha1>s461hj8t070kd56wsqw70z6naq3s71n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1981</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3241</id>
    <revision>
      <id>117070</id>
      <parentid>106728</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T21:08:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ +käldee</comment>
      <origin>117070</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5510" sha1="amhkupfgb3ero56wz8xcn1wz14m9vzy" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=19}}
'''1981''' ('''MCMLXXXI''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[tuorâstâh]]. Tot lâi [[1980-loho|1980-lovo]] nubbe ihe.

==Tábáhtusah==
===Uđđâivemáánu===
* [[uđđâivemáánu 1.]] peeivi – [[Kreikka]] seervâi [[Euroop siärvus]]ân.

===Kuovâmáánu===
* [[kuovâmáánu 4.]] peeivi – [[Gro Harlem Brundtland]]ist šoodâi [[Taažâ uáiviminister]].

=== Cuáŋuimáánu ===
* [[cuáŋuimáánu 4.]] peeivi – [[Euroviisuh-lávlumkišto 1981|Euroviisuh]] uárnejuvvojii [[Dublin]]ist. Kišto vuoitij [[Ovtâstum kunâgâskodde|Ovtâstum kunâgâskode]] ovdâsteijee [[Bucks Fizz]] pittáin ''Making Your Mind Up''.

===Syeinimáánu===
* [[syeinimáánu 29.]] peeivi – [[Diana Spencer]] já [[Prinssâ Charles]] naajáin.

===Čohčâmáánu===
* [[čohčâmáánu 11.]] peeivi – [[Suomâ täsivääldi president]] [[Urho Kekkonen]] paasij puoccâmluámun. Uáiviminister [[Mauno Koivisto]]st šoodâi virgetahhee president já sisašijminister [[Eino Uusitalo]]st virgetahhee uáiviminister.
* [[čohčâmáánu 21.]] peeivi – [[Belize]] šoodâi jiečânâssân.

===Skammâmáánu===
* [[skammâmáánu 1.]] peeivi – [[Antigua já Barbuda]] šoodâi jiečânâssân.
* [[skammâmáánu 9.]] peeivi – [[Uárjivuotâ]] kieldui [[Mauritania]]st majemužžân staattân maailmist. Ton maŋa uárjivuotâ lii lamaš kieldum ubâ maailmist. Kiäldust peerusthánnáá uárjivuotâ ij kuittâg lamaš rikos Mauritaniast ovdil ive 2007.

===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
* [[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[Nicolaas Bloembergen]], [[Arthur Leonard Schawlow]] já [[Kai M. Siegbahn]]&lt;ref name=&quot;np-phys-1981&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1981/summary/ The Nobel Prize in Physics 1981]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
* [[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – [[Kenichi Fukui]] já [[Roald Hoffmann]]&lt;ref name=&quot;np-chem-1981&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1981/summary/ The Nobel Prize in Chemistry 1981]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
* [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – [[Elias Canetti]]&lt;ref name=&quot;np-lit-1981&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1981/summary/ The Nobel Prize in Literature 1981]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
* [[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – [[Ovtâstum aalmugij patâreijeiornijdume]] UNHCR&lt;ref name=&quot;np-peace-1981&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1981/summary/ The Nobel Peace Prize 1981]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
* [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – [[Roger W. Sperry]], [[David H. Hubel]] já [[Torsten N. Wiesel]]&lt;ref name=&quot;np-med-1981&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1981/summary/ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1981]. The Nobel Prize. Čujottum 19.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;

=== Čuákánkiäsuh jieškote-uvlágán suorgijn ===
* [[Ive 1981 sämikielâliih kirjeh|Sämmilâš kirjálâšvuotâ ive 1981]]
* [[Videospellâihe 1981|Videospeelah ive 1981]]

==Šoddâmeh==
* [[juovlâmáánu 2.]] peeivi – [[Britney Spears]], ovtâstumstaatâlâš musikkár, tánssájeijee já čaittâleijee
* [[juovlâmáánu 22.]] peeivi – [[Cheek|Jare Tiihonen]] (”Cheek”), syemmilâš ráppájeijee

==Jämimeh==
* [[uđđâivemáánu 5.]] peeivi – [[Harold Urey]], ive [[1934]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kemist (š. [[1893]])&lt;ref name=&quot;np-urey-1934&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1934/urey/facts/ | Nommâ = Harold C. Urey | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[uđđâivemáánu 11.]] peeivi – [[Beulah Bondi]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (š. [[1889]])
* [[njuhčâmáánu 9.]] peeivi – [[Max Delbrück]], ive [[1969]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Nobel-talhâstieđâpalhâšume]] finnim saksalâš-ovtâstumstaatâlâš biofysikkár (š. [[1906]])&lt;ref name=&quot;np-delbruck-1969&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1969/delbruck/facts/ | Nommâ = Max Delbrück | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 23.7.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 27.]] peeivi – [[Reidar Särestöniemi]], syemmilâš kovetaaidâr (š. [[1925]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://kansallisbiografia.fi/kansallisbiografia/henkilo/1302|nommâ=Reidar Särestöniemi|čujottum=24.6.2024|ietf-kielâkoodi=fi}}&lt;/ref&gt;
* [[čohčâmáánu 8.]] peeivi – [[Hideki Yukawa]], ive [[1949]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim [[jaapaan]]lâš teoreetlâš fysikkár (š. [[1907]])&lt;ref name=&quot;np-yukawa-1949&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1949/yukawa/facts/ | Nommâ = Hideki Yukawa | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 14.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 5.]] peeivi – [[Gloria Grahame]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (š. [[1923]])
* [[skammâmáánu 29.]] peeivi – [[Natalie Wood]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (š. [[1938]])

==Kalender==
{{Kalender ihe|1981}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;

[[Luokka:1981|*]]</text>
      <sha1>amhkupfgb3ero56wz8xcn1wz14m9vzy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>2004</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3254</id>
    <revision>
      <id>117096</id>
      <parentid>116938</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T11:58:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ +käldee</comment>
      <origin>117096</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4272" sha1="edps2cc1tykfp8c79nhpmg75ezk1v77" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=20}}
'''2004''' ('''MMIV''') lâi [[kárgámihe]], mii [[gregoriaanlâš kalender]] mield aalgij [[tuorâstâh|tuorâstuv]] já nuuvâi [[vástuppeivi|vástuppeeivi]]. Tot lâi [[2000-loho (ihelohe)|2000-ihelove]] viiđâd ihe.

==Tábáhtusah==
===Uđđâivemáánu===
* [[uđđâivemáánu 4.]] peeivi – [[Mikheil Saakašvili]] väljejui [[Georgia president]]in.
* [[uđđâivemáánu 9.]] peeivi – [[Hanna Pakarinen]] vuoitij [[Suomâ]] vuossâmuu Idols-kišto.

===Kuovâmáánu===
* [[kuovâmáánu 5.]] peeivi – [[Rakel Liehu]] vuoitij [[Runeberg-palhâšume]] kirjestis ''Auringon asema''.&lt;ref name=&quot;yle-5154000&quot;/&gt;
* [[kuovâmáánu 28.]] peeivi – [[Niko Valkeapää]] vuoitij [[Spellemann]]-palhâšume vuossâmuu [[Niko Valkeapää (ive 2003 album)|albumstis ''Niko Valkeapää'']].&lt;ref name=&quot;lehtola-347&quot;&gt;{{Kirjekäldee | Nommâ = Laulujen Lappi: tarinoita haavemaasta | Almostittee = Kustannus-Puntsi | Ihe = 2007 | Tahhee = Lehtola, Jorma | Sijđo = 347 | Almostittemsaje = Jyväskylä| ISBN = 978-952-5343-33-5 | Čujottum = 2023-02-15 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;

===Vyesimáánu===
* [[vyesimáánu 1.]] peeivi – 10 staattâd servii [[Euroop union]]ân: [[Eestieennâm]], [[Latvia]], [[Liettua]], [[Malta]], [[Kypros]], [[Uŋgar]], [[Puola]], [[Slovakia]], [[Slovenia]] já [[Tšekki]].

===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
*[[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[David Gross]], [[David Politzer]] já [[Frank Wilczek]]&lt;ref name=&quot;np-phys-2004&quot;/&gt;
*[[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – [[Aaron Ciechanover]], [[Avram Hershko]] já [[Irwin A. Rose]]&lt;ref name=&quot;np-chem-2004&quot;/&gt;
*[[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – [[Elfriede Jelinek]]&lt;ref name=&quot;np-lit-2004&quot;/&gt;
*[[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – [[Wangari Maathai]]&lt;ref name=&quot;np-peace-2004&quot;/&gt;
*[[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – [[Linda B. Buck]] já [[Richard Axel]]&lt;ref name=&quot;np-med-2004&quot;/&gt;

=== Čuákánkiäsuh jieškote-uvlágán suorgijn ===
* [[Ive 2004 sämikielâliih kirjeh|Sämmilâš kirjálâšvuotâ ive 2004]]
* [[Videospellâihe 2004|Videospeelah ive 2004]]

==Šoddâmeh==

==Jämimeh==
* [[kesimáánu 5.]] peeivi – [[Ronald Reagan]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee já [[Ovtâstum staatâi president|Ovtâstum staatâi 40. president]] (š. [[1911]])
* [[syeinimáánu 21.]] peeivi – [[Edward B. Lewis]], ive [[1995]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Nobel-talhâstieđâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš geenitotkee (š. [[1918]])&lt;ref name=&quot;np-lewis-1995&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1995/lewis/facts/ | Nommâ = Edward B. Lewis | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 10.]] peeivi – [[Christopher Reeve]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (š. [[1952]])

==Kalender==
{{Kalender ihe|2004}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;
{{Käldeeh|sárgáttuvah|käldeeh
&lt;ref name=&quot;yle-5154000&quot;&gt;[https://yle.fi/uutiset/3-5154000 Runeberg-palkinto Rakel Liehulle]. Yle. 5.2.2004. Čujottum 10.2.2021 &lt;small&gt;(suomâkielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;

&lt;!--Nobeleh--&gt;
&lt;ref name=&quot;np-chem-2004&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2004/summary/ The Nobel Prize in Chemistry 2004]. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-lit-2004&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/literature/2004/summary/ The Nobel Prize in Literature 2004]. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-peace-2004&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2004/summary/ The Nobel Peace Prize 2004]. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-phys-2004&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2004/summary/ The Nobel Prize in Physics 2004]. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;np-med-2004&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2004/summary/ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2004]. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
}}
&lt;/small&gt;

[[Luokka:2004|*]]</text>
      <sha1>edps2cc1tykfp8c79nhpmg75ezk1v77</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kuovâmáánu 7.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3259</id>
    <revision>
      <id>117092</id>
      <parentid>72125</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T11:55:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Šoddâmeh */ * [[1885]] – [[Sinclair Lewis]], ive [[1930]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kirječällee (j. [[1951]])käldee</comment>
      <origin>117092</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2980" sha1="2cxh0chcz7gybp95ky6vro0gq7h00b9" xml:space="preserve">[[Tiätuvuárkká:Tawakkol Karman (2019) II.jpg|thumb|right|Tawakkol Karman ive 2019]]
[[Tiätuvuárkká:Anna.abreu2.jpg|thumb|right|Anna Abreu [[Oulu]]st ive 2014]]
'''Kuovâmáánu 7.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 38. peivi. Ive loopân láá 327 peivid ([[kárgámihe|kárgámive]] 328 peivid).

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Rikhard
*syemmilâš kalender: Riku, Rikhard

==Tábáhtusah==

==Šoddâmeh==
* [[1885]] – [[Sinclair Lewis]], ive [[1930]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kirječällee (j. [[1951]])&lt;ref name=&quot;np-lewis-1930&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1930/lewis/facts/ | Nommâ = Sinclair Lewis | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1891]] – [[Erik Bryggman]], syemmilâš arkkiteht (j. [[1955]])&lt;ref name=&quot;mfafi-bryggman&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/erik-bryggman/ | Nommâ = Erik Bryggman | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 21.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1940]] – [[Toshihide Maskawa]], ive 2008 [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim [[jaapaan]]lâš teoreetlâš fysikkár (j. [[2021]])&lt;ref name=&quot;np-maskawa-2008&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2008/maskawa/facts/ | Nommâ = Toshihide Maskawa | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 20.6.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1979]] – [[Tawakkul Karman]], ive [[2011]] [[Nobel-ráávhupalhâšume]] finnim [[jemen]]lâš toimâtteijee, politikkár já olmoošvuoigâdvuotâpiälušteijee
* [[1990]] – [[Anna Abreu]], portugallâš-syemmilâš musikkár

==Jämimeh==
* [[812]] – [[Li Ning (Tang-dynastia)|Li Ning]], Tang-dynastia prinssâ (š. [[793]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://web.archive.org/web/20080621183132/http://www.sidneyluo.net/a/a16/175.htm|nommâ=Old Book of Tang, vol. 175.|almostittem=web.archive.org|äigimuddo=2008-06-21|čujottum=2022-07-11|ietf-kielâkoodi=zh}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://web.archive.org/web/20071226123045/http://www.sidneyluo.net/a/a17/082.htm|nommâ=New Book of Tang, vol. 82.|almostittem=web.archive.org|äigimuddo=2007-12-26|čujottum=2022-07-11|ietf-kielâkoodi=zh}}&lt;/ref&gt;
* [[1072]] – [[Diarmait mac Maíl na mBó]], [[Leinster]] kunâgâs (šoddâmihe ij tiäđust)
* [[2007]] – [[Alan MacDiarmid]], ive [[2000]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim uđđâseelandlâš-ovtâstumstaatâlâš kemist (š. [[1927]])&lt;ref name=&quot;np-macdiarmid-2000&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2000/macdiarmid/facts/ | Nommâ = Alan MacDiarmid | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 27.10.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Kuovâmáánu|7]]</text>
      <sha1>2cxh0chcz7gybp95ky6vro0gq7h00b9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1893</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3295</id>
    <revision>
      <id>117071</id>
      <parentid>72655</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T21:08:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Šoddâmeh */ +käldee</comment>
      <origin>117071</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1477" sha1="6jzwew9oubh1l797nsgx72ossobg83g" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=18}}
'''1893''' ('''MDCCCXCIII''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[pasepeivi]]. Tot lâi [[1890-loho|1890-lovo]] niäljád ihe.

==Tábáhtusah==
===Tärhis peivimeeri ij tiäđust===
* [[Suáđigil]] kieldâ vuáđudui.

==Šoddâmeh==
* [[cuáŋuimáánu 29.]] peeivi – [[Harold Urey]], ive [[1934]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kemist (j. [[1981]])&lt;ref name=&quot;np-urey-1934&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1934/urey/facts/ | Nommâ = Harold C. Urey | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 24.]] peeivi – [[Roy O. Disney]], ovtâstumstaatâlâš finnodâholmooš, [[Disney Brothers Cartoon Studio]] nubbe vuáđudeijee já [[The Walt Disney Company]] toimâttâshovdâ iivij 1929–1971 (j. [[1971]])
* [[roovvâdmáánu 3.]] peeivi – [[Elsi Borg]], syemmilâš arkkiteht (j. [[1958]])&lt;ref name=&quot;mfafi-borg&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/elsi-borg/ | Nommâ = Elsi Borg | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 21.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==
* [[njuhčâmáánu 26.]] peeivi – [[Aapo Lyytinen]], syemmilâš tivtâsteijee (š. [[1852]])

==Kalender==
{{Kalender ihe|1893}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;

[[Luokka:1893|*]]</text>
      <sha1>6jzwew9oubh1l797nsgx72ossobg83g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Uđđâivemáánu 5.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3367</id>
    <revision>
      <id>117064</id>
      <parentid>116919</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T21:04:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Šoddâmeh */ +käldee</comment>
      <origin>117064</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2918" sha1="5t553p90zl5xxzvrdroestztc1x1nh6" xml:space="preserve">[[Tiätuvuárkká:LarsJacobsenHaetta.jpg|thumb|right|Jáhkoš-Lásse ive 1882 teikkâ 1883. &lt;br/&gt;&lt;small&gt;Kove: [[Sophus Tromholt]]&lt;/small&gt;]][[Tiätuvuárkká:Hayao_Miyazaki.jpg|thumb|right|Hayao Miyazaki ive [[2008]]]]

'''Uđđâivemáánu 5.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 5. peivi. Ive loopân láá 360 peivid ([[kárgámihe|kárgámive]] 361 peivid).

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Liäijá
*syemmilâš kalender: Lea, Leea

==Tábáhtusah==

==Šoddâmeh==
* [[1834]] – [[Lars Jacobsen Hætta]], puásuisämmilâš, [[Ráámmát]] jurgâleijee já tuájár (j. [[1896]])
* [[1846]] – [[Rudolf Eucken]], ive [[1908]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim saksalâš filosof (j. [[1926]])&lt;ref name=&quot;np-eucken-1908&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1908/eucken/facts/ | Nommâ = Rudolf Eucken | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1874]] – [[Joseph Erlanger]], ive [[1944]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš fysiolog (j. [[1965]])&lt;ref name=&quot;np-erlanger-1944&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1944/erlanger/facts/ | Nommâ = Joseph Erlanger | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-21 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1900]] – [[Yves Tanguy]], ranskalâš-ovtâstumstaatâlâš taaidâr (j. [[1955]])
* [[1932]] – [[Umberto Eco]], italialâš kirječällee já semiotiik professor (j. [[2016]])
* [[1938]] – [[Juan Carlos I]], [[Espanja]] kunâgâs iivij [[1975]]–[[2014]]
*   1938   – [[Ngũgĩ wa Thiong'o]], kenialâš kirječällee
* [[1940]] – [[Veikko Kankkonen]], syemmilâš [[luákkánjuškim|luákkánjuškejeijee]]
* [[1941]] – [[Hayao Miyazaki]], jaapaanlâš animaatiostivrejeijee
* [[1946]] – [[Diane Keaton]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee
* [[1975]] – [[Bradley Cooper]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee

==Jämimeh==
[[Tiätuvuárkká:Osian Ellis.jpg|thumb|right|[[Osian Ellis]]]]
* [[1970]] – [[Max Born]], ive [[1954]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim saksalâš matematikkár já fysikkár (š. [[1882]])&lt;ref name=&quot;np-born-1954&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1954/born/facts/ | Nommâ = Max Born | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-21 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1981]] – [[Harold Urey]], ive [[1934]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kemist (š. [[1893]])
* [[2018]] – [[John Young (astronaut)|John Young]], ovtâstumstaatâlâš astronaut (š. [[1930]])
* [[2021]] – [[Osian Ellis]], [[wales]]lâš [[harppu]]čuojâtteijee, šuoŋârähtee já máttáátteijee (š. [[1928]])

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Uđđâivemáánu|5]]</text>
      <sha1>5t553p90zl5xxzvrdroestztc1x1nh6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>117069</id>
      <parentid>117064</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T21:08:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ +käldee</comment>
      <origin>117069</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3141" sha1="9zxx1qmg65cgje36idr2v664ntx4m9a" xml:space="preserve">[[Tiätuvuárkká:LarsJacobsenHaetta.jpg|thumb|right|Jáhkoš-Lásse ive 1882 teikkâ 1883. &lt;br/&gt;&lt;small&gt;Kove: [[Sophus Tromholt]]&lt;/small&gt;]][[Tiätuvuárkká:Hayao_Miyazaki.jpg|thumb|right|Hayao Miyazaki ive [[2008]]]]

'''Uđđâivemáánu 5.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 5. peivi. Ive loopân láá 360 peivid ([[kárgámihe|kárgámive]] 361 peivid).

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Liäijá
*syemmilâš kalender: Lea, Leea

==Tábáhtusah==

==Šoddâmeh==
* [[1834]] – [[Lars Jacobsen Hætta]], puásuisämmilâš, [[Ráámmát]] jurgâleijee já tuájár (j. [[1896]])
* [[1846]] – [[Rudolf Eucken]], ive [[1908]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim saksalâš filosof (j. [[1926]])&lt;ref name=&quot;np-eucken-1908&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1908/eucken/facts/ | Nommâ = Rudolf Eucken | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1874]] – [[Joseph Erlanger]], ive [[1944]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš fysiolog (j. [[1965]])&lt;ref name=&quot;np-erlanger-1944&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1944/erlanger/facts/ | Nommâ = Joseph Erlanger | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-21 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1900]] – [[Yves Tanguy]], ranskalâš-ovtâstumstaatâlâš taaidâr (j. [[1955]])
* [[1932]] – [[Umberto Eco]], italialâš kirječällee já semiotiik professor (j. [[2016]])
* [[1938]] – [[Juan Carlos I]], [[Espanja]] kunâgâs iivij [[1975]]–[[2014]]
*   1938   – [[Ngũgĩ wa Thiong'o]], kenialâš kirječällee
* [[1940]] – [[Veikko Kankkonen]], syemmilâš [[luákkánjuškim|luákkánjuškejeijee]]
* [[1941]] – [[Hayao Miyazaki]], jaapaanlâš animaatiostivrejeijee
* [[1946]] – [[Diane Keaton]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee
* [[1975]] – [[Bradley Cooper]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee

==Jämimeh==
[[Tiätuvuárkká:Osian Ellis.jpg|thumb|right|[[Osian Ellis]]]]
* [[1970]] – [[Max Born]], ive [[1954]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim saksalâš matematikkár já fysikkár (š. [[1882]])&lt;ref name=&quot;np-born-1954&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1954/born/facts/ | Nommâ = Max Born | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-21 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1981]] – [[Harold Urey]], ive [[1934]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kemist (š. [[1893]])&lt;ref name=&quot;np-urey-1934&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1934/urey/facts/ | Nommâ = Harold C. Urey | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2018]] – [[John Young (astronaut)|John Young]], ovtâstumstaatâlâš astronaut (š. [[1930]])
* [[2021]] – [[Osian Ellis]], [[wales]]lâš [[harppu]]čuojâtteijee, šuoŋârähtee já máttáátteijee (š. [[1928]])

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Uđđâivemáánu|5]]</text>
      <sha1>9zxx1qmg65cgje36idr2v664ntx4m9a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Uđđâivemáánu 31.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3383</id>
    <revision>
      <id>117049</id>
      <parentid>79190</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T19:44:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ * [[1933]] – [[John Galsworthy]], ive [[1932]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim brittilâš kirje- já čaaitâlmčällee (š. [[1867]])+käldee</comment>
      <origin>117049</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1872" sha1="pfcgmeqonfiz3ez98cfuogb80mp0pdw" xml:space="preserve">'''Uđđâivemáánu 31.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 31. peivi. Ive loopân láá 334 peivid ([[kárgámihe|kárgámive]] 335 peivid).

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Ällee
*syemmilâš kalender: Alli

==Tábáhtusah==

==Šoddâmeh==
* [[877]] – [[Taejo (Goryeo)|Taejo]], [[Goryeo]] kunâgâs iivij 918–943 ([[Korea]]) (j. [[943]])
* [[1868]] – [[Theodore William Richards]], ive [[1914]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kemist (j. [[1928]])&lt;ref name=&quot;np-richards-1914&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1914/richards/facts/ | Nommâ = Theodore W. Richards | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 27.10.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1902]] – [[Tallulah Bankhead]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (j. [[1968]])
* [[1977]] – [[Kerry Washington]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee, pyevtitteijee já stivrejeijee

==Jämimeh==
* [[1854]] – [[Silvio Pellico]], italialâš kirječallee (š. [[1789]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Silvio-Pellico|nommâ=Silvio Pellico {{!}} Italian author {{!}} Britannica|almostittem=www.britannica.com|čujottum=2022-06-14|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;
* [[1933]] – [[John Galsworthy]], ive [[1932]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim brittilâš kirje- já čaaitâlmčällee (š. [[1867]])&lt;ref name=&quot;np-galsworthy-1932&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1932/galsworthy/facts/ | Nommâ = John Galsworthy | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1956]] – [[A. A. Milne]], eŋlandlâš kirječällee (š. [[1882]])

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Uđđâivemáánu|31]]</text>
      <sha1>pfcgmeqonfiz3ez98cfuogb80mp0pdw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kesimáánu 25.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3495</id>
    <revision>
      <id>117053</id>
      <parentid>116939</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T19:49:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Šoddâmeh */ * [[1864]] – [[Walther Nernst]], ive [[1920]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim saksalâš kemist (j. [[1941]])+käldee</comment>
      <origin>117053</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2071" sha1="a0gkemxt8jowky1noqejuob83bx5324" xml:space="preserve">[[Tiätuvuárkká:Wham! circa 1984-1985 (editing).jpg|thumb|right|[[George Michael]] já [[Andrew Ridgeley]] ađai [[Wham!]] suullân 1984&amp;ndash;1985]]
'''Kesimáánu 25.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 176. peivi ([[kárgámihe|kárgámive]] 177. peivi). Ive loopân láá 189 peivid.

== Nommâpeeivih ==
* anarâš kalender: Peeivih, Uvno
* syemmilâš kalender: Uuno

==Tábáhtusah==
* [[1788]] &amp;ndash; [[Virginia]]st šoodâi [[Ovtâstum staatah|Ovtâstum staatâi]] 10. [[Ovtâstum staatâi uásistaatah|uásistaatâ]].

==Šoddâmeh==
* [[1789]] – [[Silvio Pellico]], italialâš kirječallee (j. [[1854]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Silvio-Pellico|nommâ=Silvio Pellico {{!}} Italian author {{!}} Britannica|almostittem=www.britannica.com|čujottum=2022-06-14|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;
* [[1864]] – [[Walther Nernst]], ive [[1920]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim saksalâš kemist (j. [[1941]])&lt;ref name=&quot;np-nernst-1920&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1920/nernst/facts/ | Nommâ = Walther Nernst | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1903]] – [[George Orwell]], [[eŋland]]lâš kirječällee já toimâtteijee (j. [[1950]])
* [[1911]] – [[William Howard Stein]], ive [[1972]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš biokemist (j. [[1980]])&lt;ref name=&quot;np-stein-1972&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1972/stein/facts/ | Nommâ = William H. Stein | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-21 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1963]] – [[George Michael]], [[eŋland]]lâš poplávloo, laavlârähtee, pyevtitteijee já filantropist (''[[Wham!]]'') (j. [[2016]])

==Jämimeh==
* [[2009]] – [[Farrah Fawcett]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee já pyevtitteijee (š. [[1947]])

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Kesimáánu|25]]</text>
      <sha1>a0gkemxt8jowky1noqejuob83bx5324</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Syeinimáánu 21.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3508</id>
    <revision>
      <id>117095</id>
      <parentid>117036</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T11:58:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>+käldee</comment>
      <origin>117095</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3955" sha1="scd8qvmru5um63xwomomxd8af7sa9j9" xml:space="preserve">'''Syeinimáánu 21.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 202. peivi ([[kárgámihe|kárgámive]] 203. peivi). Ive loopân láá 163 peivid.

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Hánná, Johánná, Jonná, Jenná
*syemmilâš kalender: Johanna, Hanna, Jenni, Jenna, Jonna, Hannele, Hanne, Joanna

==Tábáhtusah==
* [[1365]] – [[Marco Corner]] šoodâi [[Venetsia täsiväldi|Venetsia]] [[Listo Venetsia dogein|59. dogen]].&lt;ref&gt;{{Kirjekäldee|Tahhee=Da Mosto, Andrea|Nommâ=I dogi di Venezia|Ihe=2003|Almostittemsaje=Firenze|Almostittee=Giunti Editore|Isbn=88-09-02881-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.treccani.it/enciclopedia/marco-corner_(Dizionario-Biografico)/|nommâ=CORNER, Marco|almostittem=Treccani|čujottum=2024-01-11|ietf-kielâkoodi=it}}&lt;/ref&gt;
* [[2022]] – [[Draupadi Murmu]] väljejui [[India president]]in.
* [[2024]] – Ovtâstumstaatâlâš politikkár [[Joe Biden]] kiäsádâđâi [[Ive 2024 Ovtâstum staatâi presidentvaaljah|ive 2024 Ovtâstum staatâi presidentvaaljâin]].&lt;ref name=&quot;guardian-biden-&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/us-news/article/2024/jul/21/biden-drops-out-kamala-harris-takeaways|nommâ=Biden drops out: what to know about his decision, Kamala Harris and the Republican response|Tahhee=Leingang, Rachel|almostittem=The Guardian|čujottum=2024-07-22|äigimuddo=2024-07-21|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;aavis23072024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/07/23/ovtastum-staatai-taalas-president-joe-biden-kiasadat-presidentkistoost/|nommâ=Ovtâstum staatâi tááláš president Joe Biden kiäsádât presidentkištoost|tahhee=Saari, Mitja|äigimuddo=2024-07-23|čujottum=2024-07-23}}&lt;/ref&gt;

==Šoddâmeh==
* [[1899]] – [[Ernest Hemingway]], ive [[1954]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kirječällee (j. [[1961]])&lt;ref name=&quot;np-hemingway-1954&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1954/hemingway/facts/ | Nommâ = Ernest Hemingway | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1923]] – [[Rudolph A. Marcus]], ive [[1992]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim kanadalâš-ovtâstumstaatâlâš kemist&lt;ref name=&quot;np-marcus-1992&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1992/marcus/facts/ | Nommâ = Rudolph A. Marcus | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1951]] – [[Robin Williams]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (j. [[2014]])

==Jämimeh==
* [[1259]] – [[Gojong (Goryeo)|Gojong]], [[Goryeo]] kunâgâs iivij 1213–1259 ([[Korea]]) (š. [[1192]])
* [[1950]] – [[Ester Ståhlberg]], syemmilâš kirječällee, máttáátteijee já toimâtteijee. Suomâ president [[Kaarlo Juho Ståhlberg]] kálgu (š. [[1870]])
* [[1967]] – [[Albert Luthuli]], ive [[1960]] [[Nobel-ráávhupalhâšume]] finnim maadâafriklâš politikkár (š. [[1898]])
* [[1971]] – [[Yrjö Väisälä‎]], syemmilâš geodeet, täsnitiettee já fysikkár (š. [[1891]])
* [[1998]] – [[Alan Shepard]], ovtâstumstaatâlâš astronaut (š. [[1923]])
* [[2004]] – [[Edward B. Lewis]], ive [[1995]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Nobel-talhâstieđâpalhašume]] finnim ovtâstumstaatâlâš geenitotkee (š. [[1918]])&lt;ref name=&quot;np-lewis-1995&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1995/lewis/facts/ | Nommâ = Edward B. Lewis | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2005]] – [[Tamara Lund]], syemmilâš oopperalávloo já čaittâleijee (š. [[1941]])
* [[2017]] – [[Hrvoje Šarinić]], kroatialâš politikkár já [[Kroatia uáiviminister]] iivij 1992–1993 (š. [[1935]])

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Syeinimáánu|21]]</text>
      <sha1>scd8qvmru5um63xwomomxd8af7sa9j9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Porgemáánu 13.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3523</id>
    <revision>
      <id>117057</id>
      <parentid>116899</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T19:55:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Šoddâmeh */ * [[1872]] – [[Richard Willstätter]], ive [[1915]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim saksalâš kemist (j. [[1942]])+käldee</comment>
      <origin>117057</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3306" sha1="25aqavz5oyxfz8leqa67sw3b7m01n30" xml:space="preserve">'''Porgemáánu 13.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 225. peivi ([[kárgámihe|kárgámive]] 226. peivi). Ive loopân láá 140 peivid. 

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Alfons
*syemmilâš kalender: Jesse, Okko

==Tábáhtusah==
* [[1356]] – [[Giovanni Dolfin (doge)|Giovanni Dolfin]] šoodâi [[Venetsia täsiväldi|Venetsia]] [[Listo Venetsia dogein|57. dogen]].&lt;ref&gt;{{Kirjekäldee|Tahhee=Da Mosto, Andrea|Nommâ=I dogi di Venezia|Ihe=2003|Almostittemsaje=Firenze|Almostittee=Giunti Editore|Isbn=88-09-02881-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.treccani.it/enciclopedia/giovanni-dolfin_res-7c890baa-87ec-11dc-8e9d-0016357eee51_(Dizionario-Biografico)/|nommâ=DOLFIN, Giovanni|almostittem=Treccani|čujottum=2024-01-06|ietf-kielâkoodi=it}}&lt;/ref&gt;
* [[2021]] – [[Ucjuv kieldâ]] já [[Sämitige (Suomâ)|Sämitige]] almostittii [[Kaavpugfiäráán]]-moobiilspeelâ kuulmâ sämikielân.
* 2021 – 16. [[Wikimania]] aalgij.

==Šoddâmeh==
* [[1872]] – [[Richard Willstätter]], ive [[1915]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim saksalâš kemist (j. [[1942]])&lt;ref name=&quot;np-willstatter-1915&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1915/willstatter/facts/ | Nommâ = Richard Willstätter | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1874]] – [[David Frölander-Ulf]], syemmilâš arkkiteht (j. [[1947]])&lt;ref name=&quot;mfafi-Frölander-Ulf&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/david-frolander-ulf/ | Nommâ = David Frölander-Ulf | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 16.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1912]] – [[Salvador Luria]], ive [[1969]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]] finnim italialâš-ovtâstumstaatâlâš mikrobiolog (j. [[1991]])&lt;ref name=&quot;np-luria-1969&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1969/luria/facts/ | Nommâ = Salvador E. Luria | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-21 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1918]] – [[Frederick Sanger]], iivij [[1958]] já [[1980]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim brittilâš biokemist (j. [[2013]])&lt;ref name=&quot;np-sanger-1958&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1958/sanger/facts/ | Nommâ = Frederick Sanger | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-07-11 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;np-sanger-1980&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1980/sanger/facts/ | Nommâ = Frederick Sanger | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-07-11 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==
* [[913]] – [[Wang Yuanying]], kiinalâš prinssâ (š. [[892]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%B3%87%E6%B2%BB%E9%80%9A%E9%91%91/%E5%8D%B7266|nommâ=Zizhi Tongjian, vol. 266|almostittem=zh.wikisource.org|čujottum=2022-12-22|ietf-kielâkoodi=zh}}&lt;/ref&gt;
* [[981]] – [[Gyeongjong (Goryeo)|Gyeongjong]], [[Goryeo]] kunâgâs iivij 975–981 ([[Korea]]) (š. [[955]])
* [[1946]] – [[H. G. Wells]], [[eŋland]]lâš kirječällee (š. [[1866]])

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Porgemáánu|13]]</text>
      <sha1>25aqavz5oyxfz8leqa67sw3b7m01n30</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Porgemáánu 14.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3524</id>
    <revision>
      <id>117051</id>
      <parentid>116265</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T19:45:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Šoddâmeh */ * [[1867]] – [[John Galsworthy]], ive [[1932]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim brittilâš kirje- já čaaitâlmčällee (j. [[1933]])+käldee</comment>
      <origin>117051</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3322" sha1="c6njhyjnmi5unqtqqjh6162ddmcjef3" xml:space="preserve">'''Porgemáánu 14.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 226. peivi ([[kárgámihe|kárgámive]] 227. peivi). Ive loopân láá 139 peivid. 

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Tooŋâs, Onervá
*syemmilâš kalender: Onerva, Kanerva

==Tábáhtusah==
* [[1925]] – [[Čokkevaarij sopâmuš]] poođij vuáimán.&lt;ref name=&quot;lovdata&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://lovdata.no/dokument/TRAKTATEN/traktat/1920-02-09-1|nommâ=Traktat angående Spitsbergen|almostittem=lovdata.no|čujottum=2024-07-25|ietf-kielâkoodi=no}}&lt;/ref&gt;
* [[2021]] – [[Riikka Purra]] väljejui [[Vuáđusyemmiliih|Vuáđusyemmilij]] saavâjođetteijen.

==Šoddâmeh==
* [[928]] – [[Qian Hongzuo]], [[Wuyue]] kunâgâs (j. [[947]])&lt;ref name=&quot;vol80&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://archive.org/details/06075838.cn/page/n118/mode/2up?view=theater|nommâ=Spring and Autumn Annals of the Ten Kingdoms, vol. 80|čujottum=16.12.2023|kielâ={{zh}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%B3%87%E6%B2%BB%E9%80%9A%E9%91%91/%E5%8D%B7287|nommâ=Zizhi Tongjian, vol. 287|almostittem=zh.wikisource.org|čujottum=2023-01-16|ietf-kielâkoodi=zh}}&lt;/ref&gt;
* [[1867]] – [[John Galsworthy]], ive [[1932]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim brittilâš kirje- já čaaitâlmčällee (j. [[1933]])&lt;ref name=&quot;np-galsworthy-1932&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1932/galsworthy/facts/ | Nommâ = John Galsworthy | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1946]] – [[Maila-Katriina Tuominen]], syemmilâš kulttuurtoimâtteijee (j. [[2023]])&lt;ref name=&quot;hs-2000009855352&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.hs.fi/kulttuuri/art-2000009855352.html|nommâ=Kulttuuritoimittaja Maila-Katriina Tuominen on kuollut|almostittem=Helsingin Sanomat|čujottum=2023-09-15|tahhee=Määttänen, Markus|äigimuddo=2023-09-14|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==
* [[1040]] – [[Duncan I (Skotland)|Duncan I]], [[Skotland kunâgâskodde|Skotland]] kunâgâs iivij 1034–1040 (šoddâmihe ij tiäđust)&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.royal.uk/duncan-i-r-1034-1040|nommâ=Duncan I (r. 1034-1040)|almostittem=www.royal.uk|čujottum=19.3.3023|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Duncan-I|nommâ=Duncan I|almostittem=www.britannica.com|čujottum=2024-10-12|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;
* [[1821]] – [[Giovanni Barberi (juuriist)|Giovanni Barberi]], italialâš juuriist (š. [[1748]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.treccani.it/enciclopedia/giovanni-barberi_(Dizionario-Biografico)|nommâ=BARBERI, Giovanni in &quot;Dizionario Biografico&quot;|almostittem=www.treccani.it|čujottum=2022-06-26|ietf-kielâkoodi=it-IT}}&lt;/ref&gt;
* [[1833]] – [[Luigi Cagnola]], italialâš arkkiteht (š. [[1764]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.treccani.it/enciclopedia/luigi-cagnola_(Dizionario-Biografico)|nommâ=CAGNOLA, Luigi in &quot;Dizionario Biografico&quot;|almostittem=www.treccani.it|čujottum=2022-06-17|ietf-kielâkoodi=it-IT}}&lt;/ref&gt;
* [[2018]] – [[Eduard Uspenski]], ryeššilâš kirječällee (š. [[1937]])

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Porgemáánu|14]]</text>
      <sha1>c6njhyjnmi5unqtqqjh6162ddmcjef3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Čohčâmáánu 14.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3540</id>
    <revision>
      <id>117068</id>
      <parentid>88249</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T21:06:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ * [[1926]] – [[Rudolf Eucken]], ive [[1908]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim saksalâš filosof (š. [[1846]])+käldee</comment>
      <origin>117068</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4013" sha1="grjo4h6irig5wqci8ajy5i6n1zzsfe9" xml:space="preserve">'''Čohčâmáánu 14.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 257. peivi ([[kárgámihe|kárgámive]] 258. peivi). Ive loopân láá 108 peivid.

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Iidá
*syemmilâš kalender: Iida, Isla

==Tábáhtusah==

==Šoddâmeh==
* [[953]] – [[Guo Zongxun]], kiinalâš kiäisár (j. [[973]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%88%8A%E4%BA%94%E4%BB%A3%E5%8F%B2/%E5%8D%B7120|nommâ=Wudai Shi, ch. 120|almostittem=zh.wikisource.org|čujottum=2023-01-31|ietf-kielâkoodi=zh}}&lt;/ref&gt;
* [[1760]] – [[Luigi Cherubini]], italialâš šuoŋârähtee (j. [[1842]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Luigi-Cherubini|nommâ=Luigi Cherubini {{!}} Biography, Compositions, &amp; Facts {{!}} Britannica|almostittem=www.britannica.com|čujottum=2022-06-16|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;
* [[1951]] – [[F. Duncan M. Haldane]], ive [[2016]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim brittilâš fysikkár&lt;ref name=&quot;np-phys-2016-haldane&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2016/haldane/facts/ F. Duncan M. Haldane]. The Nobel Prize. Čujottum 22.9.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;
* [[1983]] – [[Amy Winehouse]], eŋlandlâš musikkár, lávloo já laavlârähtee (j. [[2011]])

==Jämimeh==
* [[775]] – [[Konstantinos V]], [[Bysant väldikodde|Bysant]] kiäisár (š. [[718]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Constantine-V-Copronymus|nommâ=Constantine V Copronymus {{!}} Byzantine emperor {{!}} Britannica|almostittem=www.britannica.com|čujottum=2022-06-29|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;
* [[820]] – [[Li Yong (kansler)|Li Yong]], Tang-dynastia kansler (šoddâmihe ij tiäđust)&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%88%8A%E5%94%90%E6%9B%B8/%E5%8D%B716|nommâ=Old Book of Tang, vol. 16|almostittem=zh.wikisource.org|čujottum=2022-08-18|ietf-kielâkoodi=zh}}&lt;/ref&gt;
* [[891]] – [[Stefanus V]], katolilii kirho paavi iivij 885–891 (šoddâmihe ij tiäđust)&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Stephen-V-or-VI|nommâ=Stephen V (or VI) {{!}} pope {{!}} Britannica|almostittem=www.britannica.com|čujottum=2022-11-28|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;
* [[919]] – [[Niall Glúndub]], irlandlâš kunâgâs (šoddâmihe ij tiäđust)&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://celt.ucc.ie/published/T100001A/index.html|nommâ=The Annals of Ulster|almostittem=celt.ucc.ie|čujottum=2023-01-10|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;
* [[965]] – [[Wu Cheng (Wuyue)|Wu Cheng]], kiinalâš politikkár já kansler (š. [[893]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://zh.wikisource.org/wiki/%E5%8D%81%E5%9C%8B%E6%98%A5%E7%A7%8B_(%E5%9B%9B%E5%BA%AB%E5%85%A8%E6%9B%B8%E6%9C%AC)/%E5%8D%B7087|nommâ=Spring and Autumn Annals of the Ten Kingdoms, vol. 87.|almostittem=zh.wikisource.org|čujottum=2022-11-20|ietf-kielâkoodi=zh}}&lt;/ref&gt;
* [[1926]] – [[Rudolf Eucken]], ive [[1908]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim saksalâš filosof (š. [[1846]])&lt;ref name=&quot;np-eucken-1908&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1908/eucken/facts/ | Nommâ = Rudolf Eucken | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1982]] – [[Grace Kelly]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee já [[Monaco]] prinses (š. [[1929]])
* [[2021]] – [[Antonio Martínez Sarrión]], espanjalâš tihtâčällee já jurgâleijee (š. [[1939]])
* [[2023]] – [[Maila-Katriina Tuominen]], syemmilâš kulttuurtoimâtteijee (š. [[1946]])&lt;ref name=&quot;hs-2000009855352&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.hs.fi/kulttuuri/art-2000009855352.html|nommâ=Kulttuuritoimittaja Maila-Katriina Tuominen on kuollut|almostittem=Helsingin Sanomat|čujottum=2023-09-15|tahhee=Määttänen, Markus|äigimuddo=2023-09-14|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Čohčâmáánu|14]]</text>
      <sha1>grjo4h6irig5wqci8ajy5i6n1zzsfe9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Roovvâdmáánu 21.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3562</id>
    <revision>
      <id>117043</id>
      <parentid>116999</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T14:40:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Tábáhtusah */ +käldee</comment>
      <origin>117043</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1483" sha1="7ouqhusnf9j5kgn8gwnr48fusjx82ku" xml:space="preserve">'''Roovvâdmáánu 21.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 294. peivi ([[kárgámihe|kárgámive]] 295. peivi). Ive loopân láá 71 peivid.

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Punzee
*syemmilâš kalender: Ursula

==Tábáhtusah==
* [[2024]] – [[Kielâokko]] aalgij.&lt;ref name=&quot;ko-2024&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://giellavahkku.org/smn/|nommâ=Kielâokko|čujottum=2024-06-08|sitaat=Kielâokko 21.-27. roovvâdmáánu 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;st-kielaokko-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://samediggi.fi/an/aigikyevdil/kielaokko-lii-algam/|nommâ=Kielâokko lii álgám!|almostittem=Sämitigge|äigimuddo=2024-10-21|čujottum=2024-10-23}}&lt;/ref&gt;

==Šoddâmeh==
* [[1917]] – [[Dizzy Gillespie]], ovtâstumstaatâlâš jazzmusikkár (j. [[1993]])
* [[1929]] – [[Ursula K. Le Guin]], ovtâstumstaatâlâš kirječällee (j. [[2018]])
* [[1993]] – [[Käärijä]], syemmilâš lávloo

==Jämimeh==
* [[1556]] – [[Pietro Aretino]], italialâš kirječällee já tivtâsteijee (š. [[1492]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Pietro-Aretino|nommâ=Pietro Aretino {{!}} Italian author {{!}} Britannica|almostittem=www.britannica.com|čujottum=2022-06-15|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;
* [[2003]] – [[André Lonlas]], ranskalâš almosvalastâllee (š. [[1910]])

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Roovvâdmáánu|21]]</text>
      <sha1>7ouqhusnf9j5kgn8gwnr48fusjx82ku</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Roovvâdmáánu 22.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3563</id>
    <revision>
      <id>117045</id>
      <parentid>108221</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T14:48:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>* [[2024]] – [[Maadâsämikielâ]] kielâpargee [[Sig-Britt Persson]] já [[sämikielah|sämikielâi]] emeritusprofessor [[Pekka Sammallahti]] vuoitijn 11. sämmilâš kielâpalhâšume [[Kollekielâ]] sunnuu merhâšittee pargoost sämikielâi ovdedem oovdân.+käldee</comment>
      <origin>117045</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4071" sha1="cj02stmxv5mfusvodxrff0ijv4q5mg2" xml:space="preserve">'''Roovvâdmáánu 22.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 295. peivi ([[kárgámihe|kárgámive]] 296. peivi). Ive loopân láá 70 peivid.

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Anja
*syemmilâš kalender: Anja, Anita, Anitta, Anniina, Anette, Nita

==Tábáhtusah==
* [[1796]] – Eennâm tuárgistij korrâsávt [[Emilia-Romagna]] kuávlu nuorttâoosijn, [[Italia]]st. [[Eennâmtuárgástâs]] intensiteet lâi 5,6 [[Richter ciäkkádâh|Richter ciäkkáduv]] mield já VII [[Mercalli ciäkkádâh|Mercalli ciäkkáduv]] mield.&lt;ref name=&quot;ingv&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=http://storing.ingv.it/cfti/cfti5/|nommâ=CFTI5Med|almostittem=storing.ingv.it|čujottum=2022-07-19|kielâ={{it}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1938]] – [[Yrjö Väisälä]] kaavnâi asteroidijd [[1473 Ounas]], [[1520 Imatra]], [[1521 Seinäjoki]] já [[2715 Mielikki]].
* [[2022]] – [[Giorgia Meloni]] algâttij Italia uáiviminister virgeest.&lt;ref&gt;{{Lostâkäldee|Almostittem=Agenzia Giornalistica Italia|Äigimuddo=2022-10-22|Paječaalâ=Giorgia Meloni ha giurato da presidente del Consiglio|www=https://www.agi.it/politica/news/2022-10-22/governo-meloni-giuramento-quirinale-diretta-18546375/|Čujottum=2022-10-27|Kielâ={{it}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2023]] – [[Argentiina]]st uárnejuvvojii [[Ive 2023 Argentiina presidentvaaljah|presidentvaaljah]]. [[Sergio Massa]] já [[Javier Milei]] peesáin jootkân.&lt;ref name=&quot;el-país-primera-vuelta-2023&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://elpais.com/argentina/2023-10-23/el-peronista-sergio-massa-supera-a-javier-milei-y-contiene-la-ola-ultra-en-las-elecciones-de-argentina.html|nommâ=El peronista Sergio Massa supera a Javier Milei y contiene la ola ultra en la primera vuelta de las elecciones de Argentina|almostittem=El País|čujottum=2023-10-30|tahhee=Rivas Molina, Federico|äigimuddo=2023-10-23|kielâ={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2024]] – [[Maadâsämikielâ]] kielâpargee [[Sig-Britt Persson]] já [[sämikielah|sämikielâi]] emeritusprofessor [[Pekka Sammallahti]] vuoitijn 11. sämmilâš kielâpalhâšume [[Kollekielâ]] sunnuu merhâšittee pargoost sämikielâi ovdedem oovdân.&lt;ref name=&quot;st-kollekielâ-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://samediggi.fi/an/aigikyevdil/ive-2024-kollekiela-kielapalhasume-pekka-sammallahtin-ja-sig-britt-perssonin/ |nommâ=Ive 2024 Kollekielâ-kielâpalhâšume Pekka Sammallahtin já Sig-Britt Perssonin |almostittem=[[Sämitigge (Suomâ)|Sämitigge]]|äigimuddo=2024-10-23|čujottum=2024-10-23}}&lt;/ref&gt;

==Šoddâmeh==
* [[1881]] – [[Clinton Davisson]], ive [[1937]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš fysikkár (j. [[1958]])&lt;ref name=&quot;np-davisson-1937&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1937/davisson/facts/ | Nommâ = Clinton Davisson | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-07-12 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==
* [[955]] – [[Qian Weijun]], [[Wuyue]] kunâgâs (j. [[991]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://zh.wikisource.org/wiki/%E5%8D%81%E5%9C%8B%E6%98%A5%E7%A7%8B_(%E5%9B%9B%E5%BA%AB%E5%85%A8%E6%9B%B8%E6%9C%AC)/%E5%8D%B7081|nommâ=Spring and Autumn Annals of the Ten Kingdoms, vol. 81|almostittem=zh.wikisource.org|čujottum=2023-01-31|ietf-kielâkoodi=zh}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://zh.wikisource.org/wiki/%E5%AE%8B%E5%8F%B2/%E5%8D%B7480|nommâ=History of Song, vol. 480|almostittem=zh.wikisource.org|čujottum=2023-01-31|ietf-kielâkoodi=zh}}&lt;/ref&gt;
* [[1062]] – [[Abe no Sadato]], jaapaanlâš aatellâš já [[samurai]] (š. [[1019]])&lt;ref&gt;{{Kirjekäldee|Tahhee=Sansom, George|Nommâ=A History of Japan to 1334|Ihe=1958|Almostittee=Stanford University Press}}&lt;/ref&gt;
* [[1684]] – [[Carlo Lurago]], italialâš arkkiteht (š. [[1615]])
* [[1773]] – [[Martin Johan Wallenius]], syemmilâš matematikkár já Tuurku akatemia matematiik professor (š. [[1731]])
* [[1883]] – [[Mayne Reid]], irlandlâš kirječällee (š. [[1818]])

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Roovvâdmáánu|22]]</text>
      <sha1>cj02stmxv5mfusvodxrff0ijv4q5mg2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Skammâmáánu 18.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3585</id>
    <revision>
      <id>117055</id>
      <parentid>110693</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T19:50:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ * [[1941]] – [[Walther Nernst]], ive [[1920]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim saksalâš kemist (š. [[1864]])+käldee</comment>
      <origin>117055</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2825" sha1="me2e0hjx7darr3gvy6azgpwghf8xhpi" xml:space="preserve">'''Skammâmáánu 18.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 322. peivi ([[kárgámihe|kárgámive]] 323. peivi). Ive loopân láá 43 peivid.

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Juoksâ
*syemmilâš kalender: Tenho, Max, Jousia

==Tábáhtusah==
* [[1905]] – [[Stuorrâtigge]] valjij [[Haakon VII|prinssâ Carl]] jiečânâs [[Taažâ kunâgâs]]sân.&lt;ref name=&quot;carl-haakonvii&quot;&gt;{{Lostâkäldee|Tahhee=Kjellberg, Anne|Paječaalâ=Maud Charlotte Mary Victoria|Almostittem=Norsk biografisk leksikon|Äigimuddo=2022-06-29|www=http://nbl.snl.no/Maud_Charlotte_Mary_Victoria|Kielâ={{nb}}}}&lt;/ref&gt;

==Šoddâmeh==
* [[1897]] – [[Patrick M. S. Blackett]], ive [[1948]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim brittilâš fysikkár (j. [[1974]])&lt;ref name=&quot;np-blackett-1948&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1948/blackett/facts/|nommâ= Patrick M.S. Blackett |almostittem=nobelprize.org|čujottum=2024-05-08|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1906]] – [[George Wald]], ive [[1967]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Nobel-talhâstieđâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš neurotiettee (j. [[1997]])&lt;ref name=&quot;np-wald-1967&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1967/wald/facts/ | Nommâ = George Wald | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 23.7.2021 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1923]] – [[Alan Shepard]], ovtâstumstaatâlâš astronaut (j. [[1998]])
* [[1939]] – [[Margaret Atwood]], [[kanada]]lâš kirječällee já tivtâsteijee
* [[1939]] – [[John O'Keefe]], ive [[2014]] [[Nobel-talhâstieđâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš-brittilâš neurotiettee&lt;ref name=&quot;np-okeefe-2014&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2014/okeefe/facts/ | Nommâ = John O'Keefe | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 1.1.2023 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1939]] – [[Brenda Vaccaro]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee

==Jämimeh==
* [[1941]] – [[Walther Nernst]], ive [[1920]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim saksalâš kemist (š. [[1864]])&lt;ref name=&quot;np-nernst-1920&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1920/nernst/facts/ | Nommâ = Walther Nernst | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1962]] – [[Niels Bohr]], ive [[1922]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim [[tanska]]lâš fysikkár (š. [[1885]])&lt;ref name=&quot;np-bohr-1922&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1922/bohr/facts/ | Nommâ = Niels Bohr | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 18.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Skammâmáánu|18]]</text>
      <sha1>me2e0hjx7darr3gvy6azgpwghf8xhpi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Skammâmáánu 25.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3591</id>
    <revision>
      <id>117076</id>
      <parentid>99521</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T21:11:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ +käldee</comment>
      <origin>117076</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2420" sha1="9gh60zxxu3eueht00a2e2qvnjl7j45l" xml:space="preserve">'''Skammâmáánu 25.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 329. peivi ([[kárgámihe|kárgámive]] 330. peivi). Ive loopân láá 36 peivid.

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Katrin, Kaari, Kaati, Kati, Káijá, Katri, Riiná 
*syemmilâš kalender: Katri, Kaisa, Kaija, Katja, Kati, Kaarina, Riina, Katariina, Katriina, Kaisu

==Tábáhtusah==
* [[1289]] – [[Pietro Gradenigo]] šoodâi [[Venetsia täsiväldi|Venetsia]] [[Listo Venetsia dogein|49. dogen]].&lt;ref&gt;{{Kirjekäldee|Tahhee=Da Mosto, Andrea|Nommâ=I dogi di Venezia|Ihe=2003|Almostittemsaje=Firenze|Almostittee=Giunti Editore|Isbn=88-09-02881-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.treccani.it/enciclopedia/pietro-gradenigo_(Dizionario-Biografico)/|nommâ=GRADENIGO, Pietro|almostittem=Treccani|čujottum=2023-12-31|ietf-kielâkoodi=it}}&lt;/ref&gt;

==Šoddâmeh==
* [[1915]] – [[Augusto Pinochet]], [[chile]]lâš kenraal, diktaattor já [[Chile president|Chile 30. president]] (j. [[2006]])
* [[1923]] – [[Mauno Koivisto]], syemmilâš sosiolog, paŋkkihovdâ, politikkár já [[Suomâ täsivääldi president|Suomâ täsivääldi 9. president]] (j. [[2017]])

==Jämimeh==
* [[1034]] – [[Malcolm II (Skotland)|Malcolm II]], Alba kunâgâs iivij 1005–1034 ([[Skotland kunâgâskodde|Skotland]]) (šoddâmihe ij tiäđust)&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.royal.uk/malcolm-ii-r-1005-1034|nommâ=Malcolm II (r. 1005-1034)|almostittem=www.royal.uk|čujottum=19.3.3023|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;
* [[1800]] – [[Vito Caravelli]], italialâš matematikkár (š. [[1724]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.treccani.it/enciclopedia/vito-caravelli_(Dizionario-Biografico)|nommâ=CARAVELLI, Vito in &quot;Dizionario Biografico&quot;|almostittem=www.treccani.it|čujottum=2022-07-08|ietf-kielâkoodi=it-IT}}&lt;/ref&gt;
* [[1884]] – [[Hermann Kolbe]], saksalâš kemist (š. [[1818]])
* [[1950]] – [[Johannes Vilhelm Jensen]], ive [[1944]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim [[tanska]]lâš kirječällee (š. [[1873]])&lt;ref name=&quot;np-jensen-1944&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1944/jensen/facts/ | Nommâ = Johannes V. Jensen | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Skammâmáánu|25]]</text>
      <sha1>9gh60zxxu3eueht00a2e2qvnjl7j45l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Juovlâmáánu 7.</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3599</id>
    <revision>
      <id>117090</id>
      <parentid>80558</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T11:50:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jämimeh */ +käldee</comment>
      <origin>117090</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3107" sha1="rhk4dakrpc1sclrmdqghxw7pbly3k9e" xml:space="preserve">'''Juovlâmáánu 7.''' peivi lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield ive 341. peivi ([[kárgámihe|kárgámive]] 342. peivi). Ive loopân láá 24 peivid.

== Nommâpeeivih ==
*anarâš kalender: Sámpsá 
*syemmilâš kalender: Sampsa

==Tábáhtusah==
* [[1787]] – [[Delaware]]st šoodâi vuosmuš uásistaatâ, mii ratifisistij [[Ovtâstum staatâi vuáđulaahâ|Ovtâstum staatâi vuáđulaavâ]].
* [[1972]] – [[Apollo 17]] -mánudâškirdemmätki aalgij.
* [[2022]] – [[Dina Boluarte]] algâttij [[Peru president]] virgeest.&lt;ref name=&quot;boluarte-jura&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.gob.pe/institucion/presidencia/noticias/678266-dina-boluarte-jura-como-presidenta-de-la-republica-ante-el-congreso|nommâ=Dina Boluarte jura como presidenta de la república ante el Congreso|almostittem=gob.pe|čujottum=2022-12-21|äigimuddo=2022-12-07|kielâ={{es}}}}&lt;/ref&gt;

==Šoddâmeh==
* [[903]] – [[Abd al-Rahman al-Sufi]], persialâš täsnitiettee (j. [[986]])
* [[967]] – [[Abū-Sa'īd Abul-Khayr]], persialâš tivtâsteijee (j. [[1049]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Abu-Said-ibn-Abu-al-Khayr|nommâ=Abū Saʿīd ibn Abū al-Khayr {{!}} Persian author {{!}} Britannica|almostittem=www.britannica.com|čujottum=2023-02-05|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.treccani.it/enciclopedia/abu-said-ibn-abi-l-khair|nommâ=Abū Sa῾ī´d ibn Abī l-Khair nell'Enciclopedia Treccani|almostittem=www.treccani.it|čujottum=2023-02-05|ietf-kielâkoodi=it-IT}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://openlibrary.org/authors/OL4864738A/Ab%C5%AB_Sa%27%C4%ABd_ibn_Ab%C4%AB_al-Khayr|nommâ=Abū Sa'īd ibn Abī al-Khayr|tahhee=OpenLibrary.org|almostittem=Open Library|čujottum=2023-02-05|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;
* [[1637]] – [[Bernardo Pasquini]], [[italia]]lâš šuoŋârähtee (j. [[1710]])
* [[1914]] – [[Einari Teräsvirta]], syemmilâš arkkiteht (j. [[1995]])&lt;ref name=&quot;mfafi-teräsvirta&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/einari-terasvirta/ | Nommâ = Einari Teräsvirta | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 16.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==
* [[1906]] – [[Élie Ducommun]], ive [[1902]] [[Nobel-ráávhupalhâšume]] finnim sveiccilâš toimâtteijee (š. [[1833]])&lt;ref name=&quot;np-ducommun-1902&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1902/ducommun/facts/ | Nommâ = Élie Ducommun | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 28.10.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1947]] – [[Nicholas Murray Butler]], ive [[1931]] [[Nobel-ráávhupalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš filosof, diplomaat já ráávhuaktivist (š. [[1862]])&lt;ref name=&quot;np-butler-1931&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1931/butler/facts/ | Nommâ = Nicholas Murray Butler| Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;


{{Kalender}}

[[Luokka:Juovlâmáánu|7]]</text>
      <sha1>rhk4dakrpc1sclrmdqghxw7pbly3k9e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1873</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3615</id>
    <revision>
      <id>117074</id>
      <parentid>98008</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T21:10:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>+käldee</comment>
      <origin>117074</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1673" sha1="6fyq490pzrgyapq82ksp0mjgdmxv5ki" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=18}}
'''1873''' ('''MDCCCLXXIII''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[koskokko]]. Tot lâi [[1870-loho|1870-lovo]] niäljád ihe.

==Tábáhtusah==
===Tärhis peivimeeri ij tiäđust===
* [[Buda]]st, [[Óbuda]]st já [[Pest]]ist šoodâi [[Budapest]].
* [[Espanja]] vuossâmuš täsiväldi vuáđudui.
* [[Jokioinen|Jokioisii]], [[Karttula]], [[Kiuruvesi]] já [[Kontiolahti]] kieldah vuáđuduvvii.

==Šoddâmeh==
* [[uđđâivemáánu 20.]] peeivi – [[Johannes Vilhelm Jensen]], ive [[1944]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim [[tanska]]lâš kirječällee (j. [[1950]])&lt;ref name=&quot;np-jensen-1944&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1944/jensen/facts/ | Nommâ = Johannes V. Jensen | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[cuáŋuimáánu 10.]] peeivi – [[Kyösti Kallio]], syemmilâš politikkár já [[Suomâ täsivääldi president|Suomâ täsivääldi 4. president]] (j. [[1940]])
* [[vyesimáánu 2.]] peeivi – [[Jurgis Baltrušaitis]], liettualâš tihtâčällee já jurgâleijee (j. [[1944]])
* [[porgemáánu 20.]] peeivi – [[Eliel Saarinen]], syemmilâš arkkiteht (j. [[1950]])&lt;ref name=&quot;mfafi-eliel-saarinen&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/eliel-saarinen/ | Nommâ = Eliel Saarinen | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 21.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==

==Kalender==
{{Kalender ihe|1873}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;

[[Luokka:1873|*]]</text>
      <sha1>6fyq490pzrgyapq82ksp0mjgdmxv5ki</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1867</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3685</id>
    <revision>
      <id>117050</id>
      <parentid>117024</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T19:45:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Šoddâmeh */ * [[porgemáánu 14.]] peeivi – [[John Galsworthy]], ive [[1932]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim brittilâš kirje- já čaaitâlmčällee (j. [[1933]])+käldee</comment>
      <origin>117050</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3103" sha1="79blltm1pz2c6asi23qzeo37gamq9zy" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=18}}
'''1867''' ('''MDCCCLXVII''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[majebargâ]]. Tot lâi [[1860-loho|1860-lovo]] káávcád ihe.

==Tábáhtusah==

===Njuhčâmáánu===
* [[njuhčâmáánu 1.]] &amp;ndash; [[Nebraska]]st šoodâi [[Ovtâstum staatah|Ovtâstum staatâi]] 37. [[Ovtâstum staatâi uásistaatah|uásistaatâ]].

===Kesimáánu===
* [[kesimáánu 4.]] peeivi – [[Raavvâdviäsu Kappeli]] lekkui [[Helsig]]ist.

===Čohčâmáánu===
* [[čohčâmáánu 10.]] peeivi – [[Pulkkila]] kieldâ vuáđudui.

===Tärhis peivimeeri ij tiäđust===
* [[Alahärmä]], [[Evijärvi]], [[Jalasjärvi]], [[Kalvola]], [[Kangasniemi]], [[Karstula]], [[Kauhava]], [[Kempele]], [[Kolari]], [[Korpilahti]], [[Lemi]], [[Lumijoki]], [[Nivala]], [[Nousiainen|Nousiaisii]], [[Närpiö]], [[Parkano]], [[Pello]], [[Pertteli]], [[Luoto]], [[Savitaipale]], [[Sievi]], [[Somero]], [[Suomussalmi]], [[Tervola]], [[Vihti]], [[Ylikiiminki]], [[Ylivieska]] já [[Ähtäri]] kieldah vuáđuduvvii.

==Šoddâmeh==
* [[uđđâivemáánu 8.]] peeivi – [[Emily Greene Balch]], ive [[1946]] [[Nobel-ráávhupalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kirječällee já pasifist (j. [[1961]])&lt;ref name=&quot;np-balch-1946&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1946/balch/facts/ | Nommâ = Emily Greene Balch | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 4.]] peeivi – [[Carl Gustaf Emil Mannerheim]], rijjâhiärrá já [[Suomâ täsivääldi president|Suomâ täsivääldi 6. president]] (j. [[1951]])
* [[kesimáánu 8.]] peeivi – [[Frank Lloyd Wright]], ovtâstumstaatâlâš arkkiteht (j. [[1959]])
* [[porgemáánu 14.]] peeivi – [[John Galsworthy]], ive [[1932]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim brittilâš kirje- já čaaitâlmčällee (j. [[1933]])&lt;ref name=&quot;np-galsworthy-1932&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1932/galsworthy/facts/ | Nommâ = John Galsworthy | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 17.]] peeivi – [[Josep Puig i Cadafalch]], katalonialâš arkkiteht, arkeolog já politikkár (j. [[1956]])
* [[skammâmáánu 7.]] peeivi – [[Marie Curie]], ive [[1903]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] já ive [[1911]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim [[puola]]lâš fysikkár já kemist (j. [[1934]])&lt;ref name=&quot;np-curie-1903&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1903/marie-curie/facts/ | Nommâ = Marie Curie | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 14.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;np-curie-1911&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1911/marie-curie/facts/ | Nommâ = Marie Curie | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 14.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==

==Kalender==
{{Kalender ihe|1867}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;

[[Luokka:1867|*]]</text>
      <sha1>79blltm1pz2c6asi23qzeo37gamq9zy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1864</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3818</id>
    <revision>
      <id>117052</id>
      <parentid>108159</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T19:49:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Šoddâmeh */ * [[kesimáánu 25.]] peeivi – [[Walther Nernst]], ive [[1920]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim saksalâš kemist (j. [[1941]])+käldee</comment>
      <origin>117052</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1678" sha1="aopakv37pp4ws8tz142rhpjz879he4p" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=18}}
'''1864''' ('''MDCCCLXIV''') lâi [[kárgámihe]], mii [[gregoriaanlâš kalender]] mield aalgij [[vástuppeivi|vástuppeeivi]] já nuuvâi [[lávurdâh|lávurduv]]. Tot lâi [[1860-loho|1860-lovo]] viidâđ ihe.

==Tábáhtusah==
===Roovvâdmáánu===
* [[roovvâdmáánu 31.]] peeivi &amp;ndash; [[Nevada]]st šoodâi [[Ovtâstum staatah|Ovtâstum staatâi]] 36. [[Ovtâstum staatâi uásistaatah|uásistaatâ]].

==Šoddâmeh==
* [[kesimáánu 25.]] peeivi – [[Walther Nernst]], ive [[1920]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim saksalâš kemist (j. [[1941]])&lt;ref name=&quot;np-nernst-1920&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1920/nernst/facts/ | Nommâ = Walther Nernst | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 20.]] peeivi – [[Erik Axel Karlfeldt]], ive [[1931]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim ruátálâš kirječällee (j. [[1931]])&lt;ref name=&quot;np-karlfeldt-1931&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1931/karlfeldt/facts/ | Nommâ = Erik Axel Karlfeldt | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2021-07-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==
* [[vyesimáánu 6.]] peeivi – [[Micah Jenkins]], ovtâstumstaatâlâš kenraal (š. [[1835]])
* [[vyesimáánu 9.]] peeivi – [[John Sedgwick]], ovtâstumstaatâlâš kenraal (š. [[1813]])
* [[vyesimáánu 12.]] peeivi – [[J. E. B. Stuart]], ovtâstumstaatâlâš kenraal (š. [[1833]])

==Kalender==
{{Kalender ihe|1864}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;

[[Luokka:1864|*]]</text>
      <sha1>aopakv37pp4ws8tz142rhpjz879he4p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1862</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3826</id>
    <revision>
      <id>117087</id>
      <parentid>72584</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T11:48:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>+käldee</comment>
      <origin>117087</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1935" sha1="7faouf1ptvyxiec02tmyzkhcoectoc0" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=18}}
'''1862''' ('''MDCCCLXII''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[koskokko]]. Tot lâi [[1860-loho|1860-lovo]] kuálmád ihe.

==Tábáhtusah==
===Porgemáánu===
* [[porgemáánu 24.]] peeivi – [[Italia liira]] poođij vuáimán.

==Šoddâmeh==
* [[cuáŋuimáánu 2.]] peeivi – [[Nicholas Murray Butler]], ive [[1931]] [[Nobel-ráávhupalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš filosof, diplomaat já ráávhuaktivist (j. [[1947]])&lt;ref name=&quot;np-butler-1931&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1931/butler/facts/ | Nommâ = Nicholas Murray Butler| Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 10.]] peeivi – [[Helene Schjerfbeck]], suomâruátálâš máálájeijee (j. [[1946]])
* [[čohčâmáánu 30.]] peeivi – [[Niilo Kivinen]], syemmilâš tivtâsteijee já kirječällee (j. [[1895]])

==Jämimeh==
* [[vyesimáánu 29.]] peeivi – [[Anton Wilhelm Arppe]], syemmilâš arkkiteht (š. [[1789]])&lt;ref name=&quot;mfafi-arppe&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/anton-wilhelm-arppe/ | Tahhee = Parviainen, Teemu | Nommâ = Anton Wilhelm Arppe | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Äigimuddo = 31.8.2021 | Čujottum = 16.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 24.]] peeivi – [[Martin Van Buren]], ovtâstumstaatâlâš politikkár, [[Ovtâstum staatâi president|Ovtâstum staatâi 8. president]] (š. [[1782]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Martin-Van-Buren|nommâ=Martin Van Buren {{!}} Biography, Presidency, &amp; Facts {{!}} Britannica|almostittem=www.britannica.com|čujottum=2022-06-13|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;

==Kalender==
{{Kalender ihe|1862}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;

[[Luokka:1862|*]]</text>
      <sha1>7faouf1ptvyxiec02tmyzkhcoectoc0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1872</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4035</id>
    <revision>
      <id>117056</id>
      <parentid>73801</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T19:55:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Šoddâmeh */ * [[porgemáánu 13.]] peeivi – [[Richard Willstätter]], ive [[1915]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim saksalâš kemist (j. [[1942]])+käldee</comment>
      <origin>117056</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2728" sha1="tic2kevvrq9app36ebnt9aiksde2asl" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=18}}
'''1872''' ('''MDCCCLXXII''') lâi [[kárgámihe]], mii [[gregoriaanlâš kalender]] mield aalgij [[vuossargâ|vuossaargâ]] já nuuvâi [[majebargâ|majebaargâ]]. Tot lâi [[1870-loho|1870-lovo]] kuálmád ihe.

==Tábáhtusah==

==Šoddâmeh==
* [[vyesimáánu 3.]] peeivi – [[Heikki Kaartinen]], syemmilâš huksimmiäštár (j. [[1947]])&lt;ref name=&quot;mfafi-kaartinen&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/heikki-kaartinen/ | Nommâ = Heikki Kaartinen | Tahhee = Parviainen, Teemu | Äigimuddo = 17.8.2021 | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 21.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 18.]] peeivi – [[Matti Aikio]], sämmilâš kirječällee, toimâtteijee já taaidâr (j. [[1929]])
* [[syeinimáánu 11.]] peeivi – [[Bertel Jung]], syemmilâš arkkiteht (j. [[1946]])&lt;ref name=&quot;blf-jung&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.blf.fi/artikel.php?id=3410 | Nommâ = Jung, Bertel | Tahhee = Wäre, Ritva | Almostittem = Biografiskt lexikon för Finland | Čujottum = 16.6.2022 | Kielâ = {{sv}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;digi-kk-jung&quot;&gt;{{Lostâkäldee | Paječaalâ = Henkilötietoja | Almostittem = Aamulehti | Äigimuddo =12.07.1932 | Ihekerdi = 51 | Nummeer = 185 | Siijđoh = 4 | www = https://digi.kansalliskirjasto.fi/sanomalehti/binding/1721124?page=4 | Čujottum = 17.06.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[porgemáánu 3.]] peeivi – [[Haakon VII]], Taažâ kunâgâs iivij 1905–1957 (j. [[1957]])
* [[porgemáánu 13.]] peeivi – [[Richard Willstätter]], ive [[1915]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim saksalâš kemist (j. [[1942]])&lt;ref name=&quot;np-willstatter-1915&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1915/willstatter/facts/ | Nommâ = Richard Willstätter | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-23 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 26.]] peeivi – [[Norman Angell]], ive [[1933]] [[Nobel-ráávhupalhâšume]] finnim eŋlandlâš kirječällee já oovdiš aalmugovdâsteijee (j. [[1967]])&lt;ref name=&quot;np-angell-1933&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1933/angell/facts/ | Nommâ = Sir Norman Angell | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 18.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==
* [[cuáŋuimáánu 2.]] peeivi – [[Samuel Morse]], [[skotland]]lâš–ovtâstumstaatâlâš utkee (''[[Morsettem|morsepustaveh]]'') (š. [[1791]])
* [[juovlâmáánu 31.]] peeivi – [[Aleksis Kivi]], syemmilâš kirječällee (''[[Čiččâm viljâžid]]'') (š. [[1834]])

==Kalender==
{{Kalender ihe|1872}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;

[[Luokka:1872|*]]</text>
      <sha1>tic2kevvrq9app36ebnt9aiksde2asl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1885</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4144</id>
    <revision>
      <id>117091</id>
      <parentid>73784</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T11:54:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Šoddâmeh */ * [[kuovâmáánu 7.]] peeivi – [[Sinclair Lewis]], ive [[1930]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kirječällee (j. [[1951]])+käldee</comment>
      <origin>117091</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2035" sha1="ce3irwazxta8efn23d4ibvg56hpe3ke" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=18}}
'''1885''' ('''MDCCCLXXXV''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[tuorâstâh]]. Tot lâi [[1880-loho|1880-lovo]] kuuđâd ihe.

==Tábáhtusah==

==Šoddâmeh==
* [[uđđâivemáánu 16.]] peeivi – [[Zhou Zuoren]], [[kiina]]lâš kirječällee, esseečällee já jurgâleijee (j. [[1967]])
* [[kuovâmáánu 7.]] peeivi – [[Sinclair Lewis]], ive [[1930]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kirječällee (j. [[1951]])&lt;ref name=&quot;np-lewis-1930&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1930/lewis/facts/ | Nommâ = Sinclair Lewis | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 30.]] peeivi – [[Villem Grünthal]], eestilâš tihtâčällee, jurgâleijee já kielâtotkee (j. [[1942]])
* [[syeinimáánu 1.]] peeivi – [[Bertel Liljeqvist]], syemmilâš arkkiteht (j. [[1954]])&lt;ref name=&quot;mfafi&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.mfa.fi/kokoelmat/arkkitehdit/bertel-liljeqvist/ | Nommâ = Bertel Liljeqvist | Almostittem = Arkkitehtuurmuseo | Čujottum = 16.6.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 7.]] peeivi – [[Niels Bohr]], ive [[1922]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim [[tanska]]lâš fysikkár (j. [[1962]])&lt;ref name=&quot;np-bohr-1922&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1922/bohr/facts/ | Nommâ = Niels Bohr | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 18.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==
* [[cuáŋuimáánu 25.]] peeivi – [[Emma Kalanikaumakaʻamano Kaleleonālani Naʻea Rooke]], [[Havaiji]] roonnig (š. [[1836]])
* [[syeinimáánu 23.]] peeivi – [[Ulysses S. Grant]], ovtâstumstaatâlâš kenraal já [[Ovtâstum staatâi president|Ovtâstum staatâi 18. president]] (š. [[1822]])

==Kalender==
{{Kalender ihe|1885}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;

[[Luokka:1885|*]]</text>
      <sha1>ce3irwazxta8efn23d4ibvg56hpe3ke</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1846</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4184</id>
    <revision>
      <id>117065</id>
      <parentid>97999</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T21:04:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Šoddâmeh */ +käldee</comment>
      <origin>117065</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1445" sha1="s1aeruf06loazq2d6hv5dsbnxp6ogk7" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=18}}
'''1846''' ('''MDCCCXLVI''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[tuorâstâh]]. Tot lâi [[1840-loho|1840-lovo]] čiččâd ihe.

==Tábáhtusah==
===Juovlâmáánu===
* [[juovlâmáánu 28.]] peeivi &amp;ndash; [[Iowa]]st šoodâi [[Ovtâstum staatah|Ovtâstum staatâi]] 29. [[Ovtâstum staatâi uásistaatah|uásistaatâ]].

==Šoddâmeh==
* [[uđđâivemáánu 5.]] peeivi – [[Rudolf Eucken]], ive [[1908]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim saksalâš filosof (j. [[1926]])&lt;ref name=&quot;np-eucken-1908&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1908/eucken/facts/ | Nommâ = Rudolf Eucken | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-10-24 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Jämimeh==
* [[uđđâivemáánu 28.]] peeivi – [[Sara Wacklin]], suomâruátálâš kirječällee (š. [[1790]])
* [[njuhčâmáánu 17.]] peeivi – [[Friedrich Bessel]], saksalâš matematikkár, fysikkár já täsnitiettee (š. [[1784]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Friedrich-Wilhelm-Bessel|nommâ=Friedrich Wilhelm Bessel {{!}} Biography &amp; Facts {{!}} Britannica|almostittem=www.britannica.com|čujottum=2022-06-15|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;

==Kalender==
{{Kalender ihe|1846}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;

[[Luokka:1846|*]]</text>
      <sha1>s1aeruf06loazq2d6hv5dsbnxp6ogk7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Luokka:Videospellâkulttuur</title>
    <ns>14</ns>
    <id>10434</id>
    <revision>
      <id>117077</id>
      <parentid>45788</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T04:04:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>QuantumFoam66</username>
        <id>4426</id>
      </contributor>
      <origin>117077</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58" sha1="53mq0eba858e3fbptgw9rpyj0p4jxki" xml:space="preserve">[[Luokka:Digitaallâš kulttuur]]
[[Luokka:Videospellâm]]</text>
      <sha1>53mq0eba858e3fbptgw9rpyj0p4jxki</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>117082</id>
      <parentid>117077</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T10:31:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>[[Luokka:Videospeelah|Kulttuur]]</comment>
      <origin>117082</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="91" sha1="53jh1kw73omi27y0nke0jgn6reglkwi" xml:space="preserve">[[Luokka:Digitaallâš kulttuur]]
[[Luokka:Videospeelah|Kulttuur]]
[[Luokka:Videospellâm]]</text>
      <sha1>53jh1kw73omi27y0nke0jgn6reglkwi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>2022</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11091</id>
    <revision>
      <id>117046</id>
      <parentid>108805</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T18:09:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2404:3100:1C8A:1C12:A499:5CFF:FE60:143</ip>
      </contributor>
      <origin>117046</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19459" sha1="gbvkvi21qf6d61ncafzmcgh4j2nx4pi" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=20}}
'''2022''' ('''MMXXII''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[lá
vurdâh]]. Tot lii [[2020-loho|2020-lovo]] kuálmád ihe.

==Tábáhtusah==
&lt;!--===Uđđâivemáánu===
--&gt;
===Kuovâmáánu===
* [[kuovâmáánu 4.]]&amp;ndash;[[kuovâmáánu 20.|20.]] peeivij – [[Tälviolympialiih 2022|Peking olympialiih]] uárnejuvvojii.
* [[kuovâmáánu 5.]] peeivi – [[Quynh Tran]] finnij [[Runeberg-palhâšume]] kirjestis ''[[Skugga och svalka]]''.&lt;ref name=&quot;hs-2000008583834&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.hs.fi/kulttuuri/art-2000008583834.html | Nommâ = Vietnamilaissyntyinen, Pietarsaaressa kasvanut ja Malmössä asuva Quynh Tran voitti Runeberg-palkinnon | Tahhee = Majander, Antti | Almostittem = Helsingin Sanomat | Almostittemsaje = | Äigimuddo = 5.2.2022 | Almostittee = | Čujottum = 5.2.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;

&lt;!--===Njuhčâmáánu===

===Cuáŋuimáánu===
--&gt;
===Vyesimáánu===
* [[vyesimáánu 9.]] peeivi – [[Bongbong Marcos]] väljejui [[Filippiineh|Filippiinij]] presidentin.
* [[vyesimáánu 10.]] peeivi – [[Katalin Novák]] algâttij [[Uŋgar president]] virgeest.
* [[vyesimáánu 10.]]–[[vyesimáánu 14.|14.]] peivij – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2022|Euroviisuh]] uárnejuvvojii [[Torino]]st, [[Italia]]st.
** [[vyesimáánu 10.]] peeivi – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2022|Ive 2022 Euroviisuh-lávlumkišto vuossâmuš semifiinaal]] uárnejui.  
** [[vyesimáánu 12.]] peeivi – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2022|Euroviisuh-lávlumkišto nubbe semifiinaal]] uárnejui. 
** [[vyesimáánu 14.]] peeivi – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2022|Ive 2022 Euroviisuh-lávlumkišto fiinaal]] uárnejui.
* [[vyesimáánu 15.]] peeivi – [[Hassan Sheikh Mohamud]] algâttij [[Somalia]] president virgeest.&lt;ref name=&quot;bbc-61438047&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.bbc.com/news/world-africa-61438047 | Nommâ = Somalia's new president elected by 327 people | Tahhee = Ali, Mohamud | Almostittem = BBC News | Almostittemsaje = | Äigimuddo = 15.5.2022 | Čujottum = 16.5.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt; 
* [[vyesimáánu 16.]] peeivi – [[Élisabeth Borne]] väljejui [[Ranska uáiviminister]]in.
* [[vyesimáánu 18.]] peeivi – [[Suomâ]] já [[Ruotâ]] kuođđii [[Nato]]-[[jeessânucâmuš]]. 
* [[vyesimáánu 23.]] peeivi – [[Anthony Albanese]] väljejui [[Australia uáiviminister]]in.
* [[vyesimáánu 25.]] peeivi – [[Robert Golob]] väljejui [[Slovenia uáiviminister]]in.&lt;ref name=&quot;st-golob-vyesi2022&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://sloveniatimes.com/robert-golob-elected-prime-minister/ | Nommâ = Robert Golob elected prime minister | Almostittem = Slovenia Times | Äigimuddo = 25.5.2022 | Čujottum = 24.12.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

===Kesimáánu===
* [[kesimáánu 1.]] peeivi – [[Robert Golob]] algâttij [[Slovenia uáiviminister]] virgeest.

===Syeinimáánu===
[[Tiätuvuárkká:Droupadi_Murmu_official_portrait,_2022.jpg|thumb|right|[[India]] uđđâ president [[Draupadi Murmu]] ive 2022]]
* [[syeinimáánu 21.]] peeivi – [[Draupadi Murmu]] väljejui [[India president]]in.
* [[syeinimáánu 25.]] peeivi – [[Draupadi Murmu]] algâttij [[India president]] virgeest.

&lt;!--===Porgemáánu===

===Čohčâmáánu===
--&gt;
===Roovvâdmáánu===
* [[roovvâdmáánu 3.]] peeivi – [[Svante Pääbo]] vuoitij [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-med-2022&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2022/summary/|nommâ=The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2022|almostittem=nobelprize.org|čujottum=2022-10-03|äigimuddo=2022-10-03|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 4.]] peeivi – [[Alain Aspect]], [[John Clauser]] já [[Anton Zeilinger]] vuoittii [[Nobel-fyysiikpalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-phys-2022&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2022/summary/ |nommâ= The Nobel Prize in Physics 2022 |almostittem=nobelprize.org|čujottum=2022-10-04|äigimuddo=2022-10-05|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 5.]] peeivi – [[Carolyn Bertozzi]], [[Morton Meldal]] já [[Barry Sharpless]] vuoittii [[Nobel-kemiapalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-chem-2022&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2022/summary/ |nommâ= The Nobel Prize in Chemistry 2022 |almostittem=nobelprize.org|čujottum=2022-10-05|äigimuddo=2022-10-05|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 6.]] peeivi – [[Annie Ernaux]] vuoitij [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-lit-2022&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/literature/2022/summary/ |nommâ=The Nobel Prize in Literature 2022|almostittem=nobelprize.org|čujottum=2022-10-06|äigimuddo=2022-10-06|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 7.]] peeivi – [[Ales Bjaljatski]], [[Memorial]] já [[Center for Civil Liberties]] vuoittii [[Nobel-ráávhupalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-peace-2022&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2022/summary/|nommâ=The Nobel Peace Prize 2022|almostittem=nobelprize.org|čujottum=2022-10-07|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 15.]] peeivi – [[Leif Lindeman]] vuoitij ''[[Syksyn sävel]]'' -lávlumkišto.
* [[roovvâdmáánu 18.]] peeivi – [[Ulf Kristersson]] väljejui Ruotâ uáiviministerin.
* [[roovvâdmáánu 22.]] peeivi – [[Giorgia Meloni]] algâttij Italia uáiviminister virgeest.&lt;ref&gt;{{Lostâkäldee|Almostittem=Agenzia Giornalistica Italia|Äigimuddo=2022-10-22|Paječaalâ=Giorgia Meloni ha giurato da presidente del Consiglio|www=https://www.agi.it/politica/news/2022-10-22/governo-meloni-giuramento-quirinale-diretta-18546375/|Čujottum=2022-10-27|Kielâ={{it}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 24.]] peeivi – [[Rishi Sunak]] väljejui [[Ovtâstum kunâgâskodde|Ovtâstum kunâgâskode]] uáiviministerin.&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/politics/2022/oct/24/sunak-poised-become-uk-pm-mordaunt-johnson-withdraw|nommâ=New Tory leader Rishi Sunak says party facing ‘existential threat’|almostittem=The Guardian|čujottum=2022-10-25|tahhee=Elgot, Jessica, Walker, Peter já Mason, Rowena|äigimuddo=2022-10-24|ietf-kielâkoodi=en-GB}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 25.]] peeivi – Australialâš [[Martin Green]] finnij [[Millennium-teknologiapalhâšume]].
* [[roovvâdmáánu 30.]] peeivi – [[Luiz Inácio Lula da Silva]] vuoitij [[Brasilia ive 2022 presidentvaaljah|Brasilia presidentvaaljâid]].

===Skammâmáánu===
* [[skammâmáánu 1.]] peeivi – [[Tanska sosialdemokraatlâš piäládâh|Tanska sosialdemokraateh]] vuoittii [[Tanska ive 2022 aalmugtiggevaaljah|aalmugtiggevaaljâid]].
* [[skammâmáánu 13.]] peeivi – [[Nataša Pirc Musar]] väljejui [[Slovenia]] presidentin.
* [[skammâmáánu 30.]] peeivi – Syemmilâš kirječällee [[Iida Rauma]] finnij [[čaabâkirjálâšvuođâ Finlandia-palhâšume]] kirjestis ''[[Hävitys]]''.&lt;ref name=&quot;yle-12682545&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://yle.fi/a/3-12682545 | Nommâ = Kaunokirjallisuuden Finlandia-palkinnon voittanut Iida Rauma: &quot;Lasten kokema väkivalta ei ole mikään pikkujuttu&quot; | Almostittem = Yle Uutiset | Äigimuddo = 30.11.2022 | Čujottum = 1.12.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt; 

===Juovlâmáánu===
* [[juovlâmáánu 7.]] peeivi – [[Dina Boluarte]] algâttij [[Peru president]] virgeest.&lt;ref name=&quot;boluarte-jura&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.gob.pe/institucion/presidencia/noticias/678266-dina-boluarte-jura-como-presidenta-de-la-republica-ante-el-congreso|nommâ=Dina Boluarte jura como presidenta de la república ante el Congreso|almostittem=gob.pe|čujottum=2022-12-21|äigimuddo=2022-12-07|kielâ={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 25.]] peeivi – [[Rautjärvi kirkko]] puolij kunnân.&lt;ref name=&quot;rautjärvi-kirkko&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.iltalehti.fi/kotimaa/a/0e25c880-84e9-4d3b-86f7-d3ac3daa4f64|nommâ=Rautjärven kirkko on tuhoutunut – syttyi kesken saarnan|almostittem=Iltalehti|čujottum=2022-12-25|tahhee=Vatka, Miia já Nyman, Riikka|äigimuddo=2022-12-25|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;

===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
*[[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[Alain Aspect]], [[John Clauser]] já [[Anton Zeilinger]]&lt;ref name=&quot;np-phys-2022&quot;/&gt;
*[[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – [[Carolyn Bertozzi]], [[Morton Meldal]] já [[Barry Sharpless]]&lt;ref name=&quot;np-chem-2022&quot;/&gt;
*[[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – [[Annie Ernaux]]&lt;ref name=&quot;np-lit-2022&quot;/&gt;
*[[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – [[Ales Bjaljatski]], [[Memorial]] já [[Center for Civil Liberties]]&lt;ref name=&quot;np-peace-2022&quot;/&gt;
*[[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – [[Svante Pääbo]]&lt;ref name=&quot;np-med-2022&quot;/&gt;

=== Čuákánkiäsuh jieškote-uvlágán suorgijn ===
* [[Ive 2022 sämikielâliih kirjeh|Sämmilâš kirjálâšvuotâ ive 2022]]

==Šoddâmeh==

==Jämimeh==
* [[uđđâivemáánu 9.]] peeivi – [[Nils Henrik Måsø]], sämmilâš toimâtteijee já politikkár (š. [[1952]])&lt;ref name=&quot;nrk-1.15807130&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nrk.no/sapmi/journalista-nils-henrik-maso-lea-japman-1.15807130 | Nommâ = Journalista Nils Henrik Måsø lea jápmán  | Tahhee = Larsen, Dan Robert | Almostittem = | Almostittemsaje = | Äigimuddo =  12.1.2022 | Almostittee = NRK Sápmi | Čujottum = 14.1.2022 | Kielâ = {{se}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kuovâmáánu 8.]] peeivi – [[Luc Montagnier]], ive [[2008]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Nobel-talhâstieđâpalhâšume]] finnim ranskalâš virolog já [[AIDS]]-totkee (š. [[1932]])&lt;ref name=&quot;np-med-2008&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2008/montagnier/facts/ Luc Montagnier Facts]. The Nobel Prize. Čujottum 17.8.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.liberation.fr/checknews/le-professeur-luc-montagnier-est-mort-20220210_T3AVUEDJGJHVNJLGKPYOGSRQEU/|nommâ=Le professeur Luc Montagnier est mort|tahhee=Service Checknews|almostittem=Libération|čujottum=2022-07-10|ietf-kielâkoodi=fr}}&lt;/ref&gt;
* [[kuovâmáánu 22.]] peeivi – [[Seija Sivertsen]], nuorttâlâš máttáátteijee, jurgâleijee já lávloo (š. [[1955]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=http://www.snowchange.org/2022/02/seija-sivertsen-knowledgeable-speaker-of-one-of-the-worlds-most-endangered-languages-goes-home/|nommâ=Seija Sivertsen, Knowledgeable Speaker of One of the World’s Most Endangered Languages Goes Home|tahhee=Snowchange Cooperative|äigimuddo=2022-02-23|čujottum=2023-04-19|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 23.]] peeivi – [[Madeleine Albright]], ovtâstumstaatâlâš diplomaat já Ovtâstum staatâi 64. olgominister iivij 1997–2000 (š. [[1937]])
* [[cuáŋuimáánu 5.]] peeivi – [[Sidney Altman]], ive [[1989]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim kanadalâš-ovtâstumstaatâlâš [[Molekyylbiologia|molekyylbiolog]] (š. [[1939]])&lt;ref name=&quot;np-altman-1989&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1989/altman/facts/ | Nommâ = Sidney Altman | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 18.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 13.]] peeivi – [[Ben Roy Mottelson]], ive [[1975]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš-tanskalâš váimusfysikkár (š. [[1926]])&lt;ref name=&quot;np-mottelson-1975&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1975/mottelson/facts/ | Nommâ = Ben R. Mottelson | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-07-17 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 3.]] peeivi – [[Robert Curl]], ive [[1996]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kemist (š. [[1933]])&lt;ref name=&quot;np-curl-1996&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1996/curl/facts/ | Nommâ = Robert F. Curl Jr. | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 26.12.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[porgemáánu 10.]] peeivi – [[Vesa-Matti Loiri]], syemmilâš čaittâleijee, komikkár, lávloo já musikkár (š. [[1945]])&lt;ref name=&quot;hs-2000009300028&quot;/&gt;
* [[čohčâmáánu 8.]] peeivi – Kunâgâtâr [[Elizabeth II]], [[Ovtâstum kunâgâskodde|Ovtâstum kunâgâskode]] 40. haldâšeijee (š. [[1926]])
* [[čohčâmáánu 28.]] peeivi – [[Coolio]], ovtâstumstaatâlâš ráppájeijee (š. [[1963]])&lt;ref name=&quot;hs-2000009300028&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.hs.fi/kulttuuri/art-2000009300028.html|nommâ=Nämä arvostetut taiteen ja viihteen tekijät kuolivat vuoden 2022 aikana|almostittem=Helsingin Sanomat|čujottum=2022-12-31|tahhee=Riihinen, Eleonoora|äigimuddo=2022-12-31|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 11.]] peeivi – [[Angela Lansbury]], brittilâš-ameriklâš čaittâleijee (š. [[1925]])
* [[roovvâdmáánu 14.]] peeivi – [[Robbie Coltrane]], skotlandlâš čaittâleijee, komikkár já čällee (š. [[1950]])
* [[skammâmáánu 5.]] peeivi – [[Tyrone Downie]], jamaikalâš urgur, pianist já kuoskâttâsčuojâtteijee (š. [[1956]])&lt;ref name=&quot;downie-2022&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://variety.com/2022/music/news/bob-marley-keyboardist-tyrone-downie-dies-remembered-reggae-musicians-1235428543/|nommâ=Bob Marley Keyboardist Tyrone Downie Remembered by Musicians Who Knew Him|almostittem=Variety|čujottum=2022-11-18|tahhee=Jobson, &quot;Native Wayne&quot;|äigimuddo=2022-11-09|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[skammâmáánu 7.]] peeivi – [[Tor Øyvind Syvertsen]], taažâ kitarist (š. [[1962]])
* [[skammâmáánu 8.]] peeivi – [[Dan McCafferty]], skotlandlâš lávloo (š. [[1946]])&lt;ref name=&quot;mccafferty-tg&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/music/2022/nov/13/dan-mccafferty-obituary|nommâ=Dan McCafferty obituary|almostittem=The Guardian|čujottum=2022-11-14|tahhee=Sweeting, Adam|äigimuddo=2022-11-13|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[skammâmáánu 9.]] peeivi – [[Gal Costa]], brasilialâš lávloo (š. [[1945]])&lt;ref name=&quot;costa-tg&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/music/2022/nov/09/gal-costa-brazilian-singer-dies-at-77|nommâ=Gal Costa, influential Brazilian singer, dies aged 77|almostittem=The Guardian|čujottum=2022-11-13|tahhee=Horton, Adrian|äigimuddo=2022-11-09|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[skammâmáánu 9.]] peeivi – [[Mattis Hætta]], tavesämmilâš jyeigee já čaittâleijee (š. [[1959]])&lt;ref name=&quot;snl-hætta&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://snl.no/Mattis_Hætta|nommâ=Mattis Hætta|almostittem=snl.no|čujottum=2022-11-13|tahhee=Jernsletten, Kristin|äigimuddo=2022-11-11|kielâ={{no}}}}&lt;/ref&gt;
* [[skammâmáánu 11.]] peeivi – [[Keith Levene]], brittilâš musikkár já šuoŋârähtee (š. [[1957]])&lt;ref name=&quot;levene-bbc&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-63611757|nommâ=Keith Levene: The Clash guitarist and founding member dies aged 65|almostittem=BBC News|čujottum=2022-11-13|äigimuddo=2022-11-13|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[skammâmáánu 11.]] peeivi – [[Sven-Bertil Taube]], ruátálâš lávloo já čaittâleijee (š. [[1934]])&lt;ref name=&quot;taube-2022&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.iltalehti.fi/viihdeuutiset/a/6bb58f6d-8171-464e-8b56-979294536eaa|nommâ=Tunnettu ruotsalaislaulaja ja -näyttelijä Sven-Bertil Taube on kuollut|almostittem=Iltalehti|čujottum=2022-11-13|tahhee=Mallat, Sara|äigimuddo=2022-11-12|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[skammâmáánu 24.]] peeivi – [[Börje Salming]], sämmilâš jieŋâskiärruspellee (š. [[1951]])&lt;ref name=&quot;nrk-1.16194897&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nrk.no/sapmi/beakkan-sapmela_-jiek_askearru-spealli-borje-salming-lea-japman-1.16194897|nommâ=Beakkán sápmelaš jiekŋaskearru spealli Börje Salming lea jápmán|almostittem=NRK Sápmi|čujottum=2022-12-26|äigimuddo=2022-11-25|kielâ={{se}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 10.]] peeivi – [[Kihnu Virve]], eestilâš aalmuglávloo já laavlârähtee (š. [[1928]])&lt;ref name=&quot;err-1608816181&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.err.ee/1608816181/suri-rahvalaulik-kihnu-virve|nommâ=Suri rahvalaulik Kihnu Virve|almostittem=Err|čujottum=2022-12-26|äigimuddo=2022-12-10|kielâ={{et}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 22.]] peeivi – [[Mary Mikalsen Trollvik]], sämmilâš politikkár já [[Sämitigge (Taažâ)|sämitiggeaairâs Taažâst]] (š. [[1935]])&lt;ref name=&quot;nrk-1.16233475&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nrk.no/sapmi/mary-mikalsen-trollvik-lea-japman-1.16233475|nommâ=Mary Mikalsen Trollvik lea jápmán |almostittem=NRK Sápmi |čujottum=2022-12-30|äigimuddo=2022-12-25|kielâ={{se}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;nrk-1.16246540&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nrk.no/sapmi/vuostta_-varrepresideanta-havdaduvvo-otne-1.16246540|nommâ=Vuosttaš várrepresideanta hávdáduvvo otne|almostittem=NRK Sápmi|čujottum=2023-01-06|äigimuddo=2023-01-06|kielâ={{se}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 27.]] peeivi – [[Timo Grönlund]], syemmilâš miälloo já olympialij valastâllee (š. [[1954]])&lt;ref name=&quot;hs-2000009300273&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.hs.fi/urheilu/art-2000009300273.html|nommâ=Liikenne­onnettomuudessa Pälkäneellä kuollut oli Suomea neljissä olympialaisissa edustanut meloja Timo Grönlund|almostittem=Helsingin Sanomat|čujottum=2023-01-01|tahhee=Kivioja, Olli|äigimuddo=2022-12-31|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 29.]] peeivi – [[Pelé]], brasilialâš [[jyelgipállu|čiehčâmpáálu]] spellee (š. [[1940]])&lt;ref name=&quot;hs-2000009244126&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.hs.fi/urheilu/art-2000009244126.html|nommâ=Kuolleet {{!}} Pelé saavutti urallaan lähes kaiken ja juuri siksi yksi asia harmitti vain häntä itseään|tahhee=Uusitupa, Ismo|almostittem=Helsingin Sanomat|äigimuddo=2022-12-29|čujottum=2022-12-29|ietf-kielâkoodi=fi}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 29.]] peeivi – [[Shabana Rehman]], taažâ stand up&amp;nbsp;-komikkár já čaaitâlmčällee (š. [[1976]])&lt;ref name=&quot;nrk-1.15972827&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nrk.no/norge/shabana-rehman-er-dod-1.15972827|nommâ=Shabana Rehman er død|almostittem=NRK|čujottum=2022-12-30|tahhee=Alnes, Espen já Khorami, Aida|äigimuddo=2022-12-29|kielâ={{no}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 29.]] peeivi – [[Vivienne Westwood]], brittilâš muotisundáttellee já finnodâholmooš (š. [[1941]])
* [[juovlâmáánu 30.]] peeivi – [[Barbara Walters]], ovtâstumstaatâlâš toimâtteijee (š. [[1929]])&lt;ref name=&quot;variety-walters&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://variety.com/2022/tv/news/barbara-walters-dead-journalist-celebrity-interviewer-abc-news-1235476703/|nommâ=Barbara Walters, Pioneering Journalist and Queen of Celebrity Interviews, Dies at 93|almostittem=Variety|čujottum=2023-01-01|tahhee=Dagan, Carmel|äigimuddo=2022-12-30|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 31.]] peeivi – [[Aniter Pointer]], ovtâstumstaatâlâš lávloo já laavlârähtee (&quot;[[The Pointer Sisters]]&quot;) (š. [[1948]])&lt;ref name=&quot;cnn-anita-pointer-obit&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://edition.cnn.com/2023/01/01/entertainment/anita-pointer-obit/index.html|nommâ=Anita Pointer of The Pointer Sisters dies at age 74|almostittem=CNN|čujottum=2023-01-01|tahhee=Burnside, Tina; Salahieh, Nouran|äigimuddo=2023-01-01|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 31.]] peeivi – [[Benedictus XVI]], paavi iivij 2005&amp;ndash;2013 (š. [[1927]])

==Kalender==
{{Kalender ihe|2022}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;

[[Luokka:2022|*]]</text>
      <sha1>gbvkvi21qf6d61ncafzmcgh4j2nx4pi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>117047</id>
      <parentid>117046</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T18:10:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Borhan</username>
        <id>4910</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Undid edits by [[Special:Contribs/2404:3100:1C8A:1C12:A499:5CFF:FE60:143|2404:3100:1C8A:1C12:A499:5CFF:FE60:143]] ([[User talk:2404:3100:1C8A:1C12:A499:5CFF:FE60:143|talk]]) to last version by Yupik</comment>
      <origin>117047</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19458" sha1="ncd97z9ub68lup1f4ld0xd53zx03iqo" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=20}}
'''2022''' ('''MMXXII''') lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lii [[gregoriaanlâš kalender]] mield [[lávurdâh]]. Tot lii [[2020-loho|2020-lovo]] kuálmád ihe.

==Tábáhtusah==
&lt;!--===Uđđâivemáánu===
--&gt;
===Kuovâmáánu===
* [[kuovâmáánu 4.]]&amp;ndash;[[kuovâmáánu 20.|20.]] peeivij – [[Tälviolympialiih 2022|Peking olympialiih]] uárnejuvvojii.
* [[kuovâmáánu 5.]] peeivi – [[Quynh Tran]] finnij [[Runeberg-palhâšume]] kirjestis ''[[Skugga och svalka]]''.&lt;ref name=&quot;hs-2000008583834&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.hs.fi/kulttuuri/art-2000008583834.html | Nommâ = Vietnamilaissyntyinen, Pietarsaaressa kasvanut ja Malmössä asuva Quynh Tran voitti Runeberg-palkinnon | Tahhee = Majander, Antti | Almostittem = Helsingin Sanomat | Almostittemsaje = | Äigimuddo = 5.2.2022 | Almostittee = | Čujottum = 5.2.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;

&lt;!--===Njuhčâmáánu===

===Cuáŋuimáánu===
--&gt;
===Vyesimáánu===
* [[vyesimáánu 9.]] peeivi – [[Bongbong Marcos]] väljejui [[Filippiineh|Filippiinij]] presidentin.
* [[vyesimáánu 10.]] peeivi – [[Katalin Novák]] algâttij [[Uŋgar president]] virgeest.
* [[vyesimáánu 10.]]–[[vyesimáánu 14.|14.]] peivij – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2022|Euroviisuh]] uárnejuvvojii [[Torino]]st, [[Italia]]st.
** [[vyesimáánu 10.]] peeivi – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2022|Ive 2022 Euroviisuh-lávlumkišto vuossâmuš semifiinaal]] uárnejui.  
** [[vyesimáánu 12.]] peeivi – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2022|Euroviisuh-lávlumkišto nubbe semifiinaal]] uárnejui. 
** [[vyesimáánu 14.]] peeivi – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2022|Ive 2022 Euroviisuh-lávlumkišto fiinaal]] uárnejui.
* [[vyesimáánu 15.]] peeivi – [[Hassan Sheikh Mohamud]] algâttij [[Somalia]] president virgeest.&lt;ref name=&quot;bbc-61438047&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.bbc.com/news/world-africa-61438047 | Nommâ = Somalia's new president elected by 327 people | Tahhee = Ali, Mohamud | Almostittem = BBC News | Almostittemsaje = | Äigimuddo = 15.5.2022 | Čujottum = 16.5.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt; 
* [[vyesimáánu 16.]] peeivi – [[Élisabeth Borne]] väljejui [[Ranska uáiviminister]]in.
* [[vyesimáánu 18.]] peeivi – [[Suomâ]] já [[Ruotâ]] kuođđii [[Nato]]-[[jeessânucâmuš]]. 
* [[vyesimáánu 23.]] peeivi – [[Anthony Albanese]] väljejui [[Australia uáiviminister]]in.
* [[vyesimáánu 25.]] peeivi – [[Robert Golob]] väljejui [[Slovenia uáiviminister]]in.&lt;ref name=&quot;st-golob-vyesi2022&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://sloveniatimes.com/robert-golob-elected-prime-minister/ | Nommâ = Robert Golob elected prime minister | Almostittem = Slovenia Times | Äigimuddo = 25.5.2022 | Čujottum = 24.12.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;

===Kesimáánu===
* [[kesimáánu 1.]] peeivi – [[Robert Golob]] algâttij [[Slovenia uáiviminister]] virgeest.

===Syeinimáánu===
[[Tiätuvuárkká:Droupadi_Murmu_official_portrait,_2022.jpg|thumb|right|[[India]] uđđâ president [[Draupadi Murmu]] ive 2022]]
* [[syeinimáánu 21.]] peeivi – [[Draupadi Murmu]] väljejui [[India president]]in.
* [[syeinimáánu 25.]] peeivi – [[Draupadi Murmu]] algâttij [[India president]] virgeest.

&lt;!--===Porgemáánu===

===Čohčâmáánu===
--&gt;
===Roovvâdmáánu===
* [[roovvâdmáánu 3.]] peeivi – [[Svante Pääbo]] vuoitij [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-med-2022&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2022/summary/|nommâ=The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2022|almostittem=nobelprize.org|čujottum=2022-10-03|äigimuddo=2022-10-03|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 4.]] peeivi – [[Alain Aspect]], [[John Clauser]] já [[Anton Zeilinger]] vuoittii [[Nobel-fyysiikpalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-phys-2022&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2022/summary/ |nommâ= The Nobel Prize in Physics 2022 |almostittem=nobelprize.org|čujottum=2022-10-04|äigimuddo=2022-10-05|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 5.]] peeivi – [[Carolyn Bertozzi]], [[Morton Meldal]] já [[Barry Sharpless]] vuoittii [[Nobel-kemiapalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-chem-2022&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2022/summary/ |nommâ= The Nobel Prize in Chemistry 2022 |almostittem=nobelprize.org|čujottum=2022-10-05|äigimuddo=2022-10-05|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 6.]] peeivi – [[Annie Ernaux]] vuoitij [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-lit-2022&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/literature/2022/summary/ |nommâ=The Nobel Prize in Literature 2022|almostittem=nobelprize.org|čujottum=2022-10-06|äigimuddo=2022-10-06|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 7.]] peeivi – [[Ales Bjaljatski]], [[Memorial]] já [[Center for Civil Liberties]] vuoittii [[Nobel-ráávhupalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-peace-2022&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2022/summary/|nommâ=The Nobel Peace Prize 2022|almostittem=nobelprize.org|čujottum=2022-10-07|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 15.]] peeivi – [[Leif Lindeman]] vuoitij ''[[Syksyn sävel]]'' -lávlumkišto.
* [[roovvâdmáánu 18.]] peeivi – [[Ulf Kristersson]] väljejui Ruotâ uáiviministerin.
* [[roovvâdmáánu 22.]] peeivi – [[Giorgia Meloni]] algâttij Italia uáiviminister virgeest.&lt;ref&gt;{{Lostâkäldee|Almostittem=Agenzia Giornalistica Italia|Äigimuddo=2022-10-22|Paječaalâ=Giorgia Meloni ha giurato da presidente del Consiglio|www=https://www.agi.it/politica/news/2022-10-22/governo-meloni-giuramento-quirinale-diretta-18546375/|Čujottum=2022-10-27|Kielâ={{it}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 24.]] peeivi – [[Rishi Sunak]] väljejui [[Ovtâstum kunâgâskodde|Ovtâstum kunâgâskode]] uáiviministerin.&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/politics/2022/oct/24/sunak-poised-become-uk-pm-mordaunt-johnson-withdraw|nommâ=New Tory leader Rishi Sunak says party facing ‘existential threat’|almostittem=The Guardian|čujottum=2022-10-25|tahhee=Elgot, Jessica, Walker, Peter já Mason, Rowena|äigimuddo=2022-10-24|ietf-kielâkoodi=en-GB}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 25.]] peeivi – Australialâš [[Martin Green]] finnij [[Millennium-teknologiapalhâšume]].
* [[roovvâdmáánu 30.]] peeivi – [[Luiz Inácio Lula da Silva]] vuoitij [[Brasilia ive 2022 presidentvaaljah|Brasilia presidentvaaljâid]].

===Skammâmáánu===
* [[skammâmáánu 1.]] peeivi – [[Tanska sosialdemokraatlâš piäládâh|Tanska sosialdemokraateh]] vuoittii [[Tanska ive 2022 aalmugtiggevaaljah|aalmugtiggevaaljâid]].
* [[skammâmáánu 13.]] peeivi – [[Nataša Pirc Musar]] väljejui [[Slovenia]] presidentin.
* [[skammâmáánu 30.]] peeivi – Syemmilâš kirječällee [[Iida Rauma]] finnij [[čaabâkirjálâšvuođâ Finlandia-palhâšume]] kirjestis ''[[Hävitys]]''.&lt;ref name=&quot;yle-12682545&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://yle.fi/a/3-12682545 | Nommâ = Kaunokirjallisuuden Finlandia-palkinnon voittanut Iida Rauma: &quot;Lasten kokema väkivalta ei ole mikään pikkujuttu&quot; | Almostittem = Yle Uutiset | Äigimuddo = 30.11.2022 | Čujottum = 1.12.2022 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt; 

===Juovlâmáánu===
* [[juovlâmáánu 7.]] peeivi – [[Dina Boluarte]] algâttij [[Peru president]] virgeest.&lt;ref name=&quot;boluarte-jura&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.gob.pe/institucion/presidencia/noticias/678266-dina-boluarte-jura-como-presidenta-de-la-republica-ante-el-congreso|nommâ=Dina Boluarte jura como presidenta de la república ante el Congreso|almostittem=gob.pe|čujottum=2022-12-21|äigimuddo=2022-12-07|kielâ={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 25.]] peeivi – [[Rautjärvi kirkko]] puolij kunnân.&lt;ref name=&quot;rautjärvi-kirkko&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.iltalehti.fi/kotimaa/a/0e25c880-84e9-4d3b-86f7-d3ac3daa4f64|nommâ=Rautjärven kirkko on tuhoutunut – syttyi kesken saarnan|almostittem=Iltalehti|čujottum=2022-12-25|tahhee=Vatka, Miia já Nyman, Riikka|äigimuddo=2022-12-25|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;

===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
*[[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[Alain Aspect]], [[John Clauser]] já [[Anton Zeilinger]]&lt;ref name=&quot;np-phys-2022&quot;/&gt;
*[[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – [[Carolyn Bertozzi]], [[Morton Meldal]] já [[Barry Sharpless]]&lt;ref name=&quot;np-chem-2022&quot;/&gt;
*[[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – [[Annie Ernaux]]&lt;ref name=&quot;np-lit-2022&quot;/&gt;
*[[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – [[Ales Bjaljatski]], [[Memorial]] já [[Center for Civil Liberties]]&lt;ref name=&quot;np-peace-2022&quot;/&gt;
*[[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – [[Svante Pääbo]]&lt;ref name=&quot;np-med-2022&quot;/&gt;

=== Čuákánkiäsuh jieškote-uvlágán suorgijn ===
* [[Ive 2022 sämikielâliih kirjeh|Sämmilâš kirjálâšvuotâ ive 2022]]

==Šoddâmeh==

==Jämimeh==
* [[uđđâivemáánu 9.]] peeivi – [[Nils Henrik Måsø]], sämmilâš toimâtteijee já politikkár (š. [[1952]])&lt;ref name=&quot;nrk-1.15807130&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nrk.no/sapmi/journalista-nils-henrik-maso-lea-japman-1.15807130 | Nommâ = Journalista Nils Henrik Måsø lea jápmán  | Tahhee = Larsen, Dan Robert | Almostittem = | Almostittemsaje = | Äigimuddo =  12.1.2022 | Almostittee = NRK Sápmi | Čujottum = 14.1.2022 | Kielâ = {{se}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kuovâmáánu 8.]] peeivi – [[Luc Montagnier]], ive [[2008]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Nobel-talhâstieđâpalhâšume]] finnim ranskalâš virolog já [[AIDS]]-totkee (š. [[1932]])&lt;ref name=&quot;np-med-2008&quot;&gt;[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2008/montagnier/facts/ Luc Montagnier Facts]. The Nobel Prize. Čujottum 17.8.2021 &lt;small&gt;(eŋgâlâskielân)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.liberation.fr/checknews/le-professeur-luc-montagnier-est-mort-20220210_T3AVUEDJGJHVNJLGKPYOGSRQEU/|nommâ=Le professeur Luc Montagnier est mort|tahhee=Service Checknews|almostittem=Libération|čujottum=2022-07-10|ietf-kielâkoodi=fr}}&lt;/ref&gt;
* [[kuovâmáánu 22.]] peeivi – [[Seija Sivertsen]], nuorttâlâš máttáátteijee, jurgâleijee já lávloo (š. [[1955]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=http://www.snowchange.org/2022/02/seija-sivertsen-knowledgeable-speaker-of-one-of-the-worlds-most-endangered-languages-goes-home/|nommâ=Seija Sivertsen, Knowledgeable Speaker of One of the World’s Most Endangered Languages Goes Home|tahhee=Snowchange Cooperative|äigimuddo=2022-02-23|čujottum=2023-04-19|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 23.]] peeivi – [[Madeleine Albright]], ovtâstumstaatâlâš diplomaat já Ovtâstum staatâi 64. olgominister iivij 1997–2000 (š. [[1937]])
* [[cuáŋuimáánu 5.]] peeivi – [[Sidney Altman]], ive [[1989]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim kanadalâš-ovtâstumstaatâlâš [[Molekyylbiologia|molekyylbiolog]] (š. [[1939]])&lt;ref name=&quot;np-altman-1989&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1989/altman/facts/ | Nommâ = Sidney Altman | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 18.11.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 13.]] peeivi – [[Ben Roy Mottelson]], ive [[1975]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš-tanskalâš váimusfysikkár (š. [[1926]])&lt;ref name=&quot;np-mottelson-1975&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1975/mottelson/facts/ | Nommâ = Ben R. Mottelson | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 2024-07-17 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 3.]] peeivi – [[Robert Curl]], ive [[1996]] [[Nobel-kemiapalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš kemist (š. [[1933]])&lt;ref name=&quot;np-curl-1996&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1996/curl/facts/ | Nommâ = Robert F. Curl Jr. | Almostittem = nobelprize.org | Čujottum = 26.12.2022 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[porgemáánu 10.]] peeivi – [[Vesa-Matti Loiri]], syemmilâš čaittâleijee, komikkár, lávloo já musikkár (š. [[1945]])&lt;ref name=&quot;hs-2000009300028&quot;/&gt;
* [[čohčâmáánu 8.]] peeivi – Kunâgâtâr [[Elizabeth II]], [[Ovtâstum kunâgâskodde|Ovtâstum kunâgâskode]] 40. haldâšeijee (š. [[1926]])
* [[čohčâmáánu 28.]] peeivi – [[Coolio]], ovtâstumstaatâlâš ráppájeijee (š. [[1963]])&lt;ref name=&quot;hs-2000009300028&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.hs.fi/kulttuuri/art-2000009300028.html|nommâ=Nämä arvostetut taiteen ja viihteen tekijät kuolivat vuoden 2022 aikana|almostittem=Helsingin Sanomat|čujottum=2022-12-31|tahhee=Riihinen, Eleonoora|äigimuddo=2022-12-31|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 11.]] peeivi – [[Angela Lansbury]], brittilâš-ameriklâš čaittâleijee (š. [[1925]])
* [[roovvâdmáánu 14.]] peeivi – [[Robbie Coltrane]], skotlandlâš čaittâleijee, komikkár já čällee (š. [[1950]])
* [[skammâmáánu 5.]] peeivi – [[Tyrone Downie]], jamaikalâš urgur, pianist já kuoskâttâsčuojâtteijee (š. [[1956]])&lt;ref name=&quot;downie-2022&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://variety.com/2022/music/news/bob-marley-keyboardist-tyrone-downie-dies-remembered-reggae-musicians-1235428543/|nommâ=Bob Marley Keyboardist Tyrone Downie Remembered by Musicians Who Knew Him|almostittem=Variety|čujottum=2022-11-18|tahhee=Jobson, &quot;Native Wayne&quot;|äigimuddo=2022-11-09|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[skammâmáánu 7.]] peeivi – [[Tor Øyvind Syvertsen]], taažâ kitarist (š. [[1962]])
* [[skammâmáánu 8.]] peeivi – [[Dan McCafferty]], skotlandlâš lávloo (š. [[1946]])&lt;ref name=&quot;mccafferty-tg&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/music/2022/nov/13/dan-mccafferty-obituary|nommâ=Dan McCafferty obituary|almostittem=The Guardian|čujottum=2022-11-14|tahhee=Sweeting, Adam|äigimuddo=2022-11-13|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[skammâmáánu 9.]] peeivi – [[Gal Costa]], brasilialâš lávloo (š. [[1945]])&lt;ref name=&quot;costa-tg&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/music/2022/nov/09/gal-costa-brazilian-singer-dies-at-77|nommâ=Gal Costa, influential Brazilian singer, dies aged 77|almostittem=The Guardian|čujottum=2022-11-13|tahhee=Horton, Adrian|äigimuddo=2022-11-09|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[skammâmáánu 9.]] peeivi – [[Mattis Hætta]], tavesämmilâš jyeigee já čaittâleijee (š. [[1959]])&lt;ref name=&quot;snl-hætta&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://snl.no/Mattis_Hætta|nommâ=Mattis Hætta|almostittem=snl.no|čujottum=2022-11-13|tahhee=Jernsletten, Kristin|äigimuddo=2022-11-11|kielâ={{no}}}}&lt;/ref&gt;
* [[skammâmáánu 11.]] peeivi – [[Keith Levene]], brittilâš musikkár já šuoŋârähtee (š. [[1957]])&lt;ref name=&quot;levene-bbc&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-63611757|nommâ=Keith Levene: The Clash guitarist and founding member dies aged 65|almostittem=BBC News|čujottum=2022-11-13|äigimuddo=2022-11-13|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[skammâmáánu 11.]] peeivi – [[Sven-Bertil Taube]], ruátálâš lávloo já čaittâleijee (š. [[1934]])&lt;ref name=&quot;taube-2022&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.iltalehti.fi/viihdeuutiset/a/6bb58f6d-8171-464e-8b56-979294536eaa|nommâ=Tunnettu ruotsalaislaulaja ja -näyttelijä Sven-Bertil Taube on kuollut|almostittem=Iltalehti|čujottum=2022-11-13|tahhee=Mallat, Sara|äigimuddo=2022-11-12|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[skammâmáánu 24.]] peeivi – [[Börje Salming]], sämmilâš jieŋâskiärruspellee (š. [[1951]])&lt;ref name=&quot;nrk-1.16194897&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nrk.no/sapmi/beakkan-sapmela_-jiek_askearru-spealli-borje-salming-lea-japman-1.16194897|nommâ=Beakkán sápmelaš jiekŋaskearru spealli Börje Salming lea jápmán|almostittem=NRK Sápmi|čujottum=2022-12-26|äigimuddo=2022-11-25|kielâ={{se}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 10.]] peeivi – [[Kihnu Virve]], eestilâš aalmuglávloo já laavlârähtee (š. [[1928]])&lt;ref name=&quot;err-1608816181&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.err.ee/1608816181/suri-rahvalaulik-kihnu-virve|nommâ=Suri rahvalaulik Kihnu Virve|almostittem=Err|čujottum=2022-12-26|äigimuddo=2022-12-10|kielâ={{et}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 22.]] peeivi – [[Mary Mikalsen Trollvik]], sämmilâš politikkár já [[Sämitigge (Taažâ)|sämitiggeaairâs Taažâst]] (š. [[1935]])&lt;ref name=&quot;nrk-1.16233475&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nrk.no/sapmi/mary-mikalsen-trollvik-lea-japman-1.16233475|nommâ=Mary Mikalsen Trollvik lea jápmán |almostittem=NRK Sápmi |čujottum=2022-12-30|äigimuddo=2022-12-25|kielâ={{se}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;nrk-1.16246540&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nrk.no/sapmi/vuostta_-varrepresideanta-havdaduvvo-otne-1.16246540|nommâ=Vuosttaš várrepresideanta hávdáduvvo otne|almostittem=NRK Sápmi|čujottum=2023-01-06|äigimuddo=2023-01-06|kielâ={{se}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 27.]] peeivi – [[Timo Grönlund]], syemmilâš miälloo já olympialij valastâllee (š. [[1954]])&lt;ref name=&quot;hs-2000009300273&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.hs.fi/urheilu/art-2000009300273.html|nommâ=Liikenne­onnettomuudessa Pälkäneellä kuollut oli Suomea neljissä olympialaisissa edustanut meloja Timo Grönlund|almostittem=Helsingin Sanomat|čujottum=2023-01-01|tahhee=Kivioja, Olli|äigimuddo=2022-12-31|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 29.]] peeivi – [[Pelé]], brasilialâš [[jyelgipállu|čiehčâmpáálu]] spellee (š. [[1940]])&lt;ref name=&quot;hs-2000009244126&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.hs.fi/urheilu/art-2000009244126.html|nommâ=Kuolleet {{!}} Pelé saavutti urallaan lähes kaiken ja juuri siksi yksi asia harmitti vain häntä itseään|tahhee=Uusitupa, Ismo|almostittem=Helsingin Sanomat|äigimuddo=2022-12-29|čujottum=2022-12-29|ietf-kielâkoodi=fi}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 29.]] peeivi – [[Shabana Rehman]], taažâ stand up&amp;nbsp;-komikkár já čaaitâlmčällee (š. [[1976]])&lt;ref name=&quot;nrk-1.15972827&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nrk.no/norge/shabana-rehman-er-dod-1.15972827|nommâ=Shabana Rehman er død|almostittem=NRK|čujottum=2022-12-30|tahhee=Alnes, Espen já Khorami, Aida|äigimuddo=2022-12-29|kielâ={{no}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 29.]] peeivi – [[Vivienne Westwood]], brittilâš muotisundáttellee já finnodâholmooš (š. [[1941]])
* [[juovlâmáánu 30.]] peeivi – [[Barbara Walters]], ovtâstumstaatâlâš toimâtteijee (š. [[1929]])&lt;ref name=&quot;variety-walters&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://variety.com/2022/tv/news/barbara-walters-dead-journalist-celebrity-interviewer-abc-news-1235476703/|nommâ=Barbara Walters, Pioneering Journalist and Queen of Celebrity Interviews, Dies at 93|almostittem=Variety|čujottum=2023-01-01|tahhee=Dagan, Carmel|äigimuddo=2022-12-30|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 31.]] peeivi – [[Aniter Pointer]], ovtâstumstaatâlâš lávloo já laavlârähtee (&quot;[[The Pointer Sisters]]&quot;) (š. [[1948]])&lt;ref name=&quot;cnn-anita-pointer-obit&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://edition.cnn.com/2023/01/01/entertainment/anita-pointer-obit/index.html|nommâ=Anita Pointer of The Pointer Sisters dies at age 74|almostittem=CNN|čujottum=2023-01-01|tahhee=Burnside, Tina; Salahieh, Nouran|äigimuddo=2023-01-01|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[juovlâmáánu 31.]] peeivi – [[Benedictus XVI]], paavi iivij 2005&amp;ndash;2013 (š. [[1927]])

==Kalender==
{{Kalender ihe|2022}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

== Käldeeh ==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;

[[Luokka:2022|*]]</text>
      <sha1>ncd97z9ub68lup1f4ld0xd53zx03iqo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Luokka:Videospeelâi šlaajah</title>
    <ns>14</ns>
    <id>12078</id>
    <revision>
      <id>117078</id>
      <parentid>52601</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T04:04:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>QuantumFoam66</username>
        <id>4426</id>
      </contributor>
      <origin>117078</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" sha1="eqelvvdjifws20rlafw9nq4ii1ldr5h" xml:space="preserve">[[Luokka:Videospellâm|Šlaajah]]</text>
      <sha1>eqelvvdjifws20rlafw9nq4ii1ldr5h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>117081</id>
      <parentid>117078</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T10:31:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Kevttee [[Special:Contributions/QuantumFoam66|QuantumFoam66]] ([[User talk:QuantumFoam66|savâstâllâm]]) nubástus lii sikkum já sijđo lii macâttum majemuu version, mon kevttee [[User:Yupik|Yupik]] lii ráhtám</comment>
      <origin>52601</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32" sha1="b7zrt7ir3og4swcttxn9xotxizth9jq" xml:space="preserve">[[Luokka:Videospeelah|Šlaajah]]</text>
      <sha1>b7zrt7ir3og4swcttxn9xotxizth9jq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Luokka:Videospeelâi historjá</title>
    <ns>14</ns>
    <id>12138</id>
    <revision>
      <id>117079</id>
      <parentid>52739</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T04:04:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>QuantumFoam66</username>
        <id>4426</id>
      </contributor>
      <origin>117079</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="69" sha1="hpwz83xqjog2f7d6l945xf34w0w7y4c" xml:space="preserve">[[Luokka:Tiätutekniik historjá]]
[[Luokka:Videospellâm|Historjá]]</text>
      <sha1>hpwz83xqjog2f7d6l945xf34w0w7y4c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>117080</id>
      <parentid>117079</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T10:31:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Kevttee [[Special:Contributions/QuantumFoam66|QuantumFoam66]] ([[User talk:QuantumFoam66|savâstâllâm]]) nubástus lii sikkum já sijđo lii macâttum majemuu version, mon kevttee [[User:Muotâ|Muotâ]] lii ráhtám</comment>
      <origin>52739</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="68" sha1="jdcw5huh2i3hnwtatl3q840dmtrqdsz" xml:space="preserve">[[Luokka:Tiätutekniik historjá]]
[[Luokka:Videospeelah|Historjá]]</text>
      <sha1>jdcw5huh2i3hnwtatl3q840dmtrqdsz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>2024</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20242</id>
    <revision>
      <id>117042</id>
      <parentid>117011</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T14:40:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Roovvâdmáánu */ +käldee</comment>
      <origin>117042</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="43687" sha1="puucj2f7wcccj8ra1pzteavo3don2gc" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=20}}
'''2024''' ('''MMXXIV''') lii [[kárgámihe]], mii [[gregoriaanlâš kalender]] mield aalgij [[vuossargâ|vuossaargâ]] já nuuvâi [[majebargâ|majebaargâ]]. Tot lâi [[2020-loho|2020-lovo]] viiđâd ihe.

==Tábáhtusah==
===Uđđâivemáánu===
[[Tiätuvuárkká:Sajos já ive 2024 presidentvaaljah 01.jpg|thumb|Sajosist lâi máhđulâš eelliđ jienâstmist [[Ive 2024 Suomâ presidentvaaljah|Suomâ presidentvaaljâin]].]]
[[Tiätuvuárkká:Skábmagovat 2024 Muotâteatter.jpg|thumb|[[Skammâkoveh 2024|Ive 2024 Skammâkoveh-elleekovefestivaal]] uárnejuvvojii [[uđđâivemáánu 25.]]–[[uđđâivemáánu 28.|28.]] peeivij [[Aanaar|Anarist]] já maŋeláá neetist.]]
* [[uđđâivemáánu 1.]] peeivi – [[Siämmáá suhâpele leijee paarâi näimilitto]] šoodâi lavâlâžžân [[Eestieennâm|Eestienâmist]]. 
* [[uđđâivemáánu 1.]] peeivi – [[Viken lääni|Viken]], [[Vestfold já Telemark lääni|Vestfold já Telemark]] sehe [[Troms já Finnmark lääni|Troms já Finnmark]] [[Taažâ läänih|läänih]] lopâttuvvojii [[Taažâ]]st. 
* [[uđđâivemáánu 1.]] peeivi – [[Akershus lääni|Akershus]], [[Buskerud lääni|Buskerud]], [[Østfold lääni|Østfold]], [[Vestfold lääni|Vestfold]], [[Telemark lääni|Telemark]], [[Troms lääni|Troms]] já [[Finnmark lääni|Finnmark]] läänih vuáđuduvvojii Taažâst.   
* [[uđđâivemáánu 7.]] peeivi – [[Ive 2024 Bangladesh almolâš vaaljah|Bangladesh almolâš vaaljah]] uárnejuvvojii. [[Awamilitto]] vuoitij oppeet vaaljâid. 
* [[uđđâivemáánu 13.]] peeivi – [[Ive 2024 Taiwan presidentvaaljah|Taiwan presidentvaaljah]] uárnejuvvojii. [[Taiwan]] 12. väripresident [[Lai Ching-te]] uážui 40,05 % jienâin, já te sun väljejui [[Taiwan president|presidentin]].&lt;ref name=&quot;bbc-67920532&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/world-asia-67920532|nommâ=Taiwan elects William Lai president in historic election|almostittem=BBC News|čujottum=2024-01-13|tahhee=Wong, Tessa|äigimuddo=2024-01-13|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[uđđâivemáánu 14.]] peeivi – [[Tanska roonnig Margrethe II]] luovâi ruuvnâst, já suu alge [[Tanska ruuvnâprinssâ Frederik|ruuvnâprinssâ Frederik]] šoodâi [[Tanska kunâgâs]]sân noomáin [[Frederik X]].&lt;ref name=&quot;bbc-67854395&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/world-europe-67854395|nommâ=Queen Margrethe II: Danish monarch announces abdication live on TV|almostittem=BBC News|čujottum=2023-12-31|tahhee=Howard, Jacqueline já Slow, Oliver|äigimuddo=2023-12-31|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;stm-abdicerer&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.stm.dk/presse/pressemeddelelser/hendes-majestaet-dronningen-abdicerer/|nommâ=Hendes Majestæt Dronningen abdicerer|almostittem=Tanska staatâministeriö|čujottum=2024-01-01|äigimuddo=2023-12-31|kielâ={{da}}|sitaat=Samtidig vil Hans Kongelige Højhed Kronprins Frederik overtage tronen som Hans Majestæt Kong Frederik 10.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;is-2000010116108&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.is.fi/kuninkaalliset/art-2000010116108.html|nommâ=Suora lähetys: Kuningas Frederik X suuteli kuningatarta – yleisö vihelteli innoissaan|almostittem=Ilta-Sanomat|čujottum=2024-01-14|tahhee=Nousiainen, Jaana|äigimuddo=2024-01-14|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[uđđâivemáánu 25.]]–[[uđđâivemáánu 28.|28.]] peeivij – [[Skammâkoveh 2024|Skammâkoveh-elleekovefestivaal]] uárnejui [[Aanaar|Anarist]].
* [[uđđâivemáánu 28.]] peeivi – [[Ive 2024 Suomâ presidentvaaljah|Suomâ presidentvaaljâi vuossâmuš jienâstemrieggee]] uárnejui. [[Alexander Stubb]] já [[Pekka Haavisto]] peesáin jootkân.&lt;ref name=&quot;yle-20071753&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20071753|nommâ=Tässä on presidentinvaalien ensimmäisen kierroksen tulos|almostittem=Yle Uutiset|čujottum=2024-01-28|tahhee=Heiskanen, Pietu|äigimuddo=2024-01-28|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[uđđâivemáánu 29.]] peeivi – [[Skammâkoveh 2024|Skammâkoveh-elleekovefestivaal]] neetist aalgij.

===Kuovâmáánu===
* [[kuovâmáánu 4.]] peeivi – [[Ive 2024 El Salvador almolâš vaaljah|El Salvador almolâš vaaljah]] uárnejuvvojii. Tallaš president [[Nayib Bukele]] finnij 84,65&amp;nbsp; jienâin, já te sun väljejui oppeet [[El Salvador president]]in. Väripresidentin väljejui tallaš väripresident [[Félix Ulloa]]. 
* [[kuovâmáánu 5.]] peeivi – [[Peter Mickwitz]] vuoitij [[Runeberg-palhâšume]] kirjestis ''Misslyckad i en uggla''&lt;ref name=&quot;hs-2000010194350&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.hs.fi/kulttuuri/art-2000010194350.html | Nommâ = Peter Mickwitz ei uskonut saavansa Runeberg-palkintoa: ”Onhan kirjani vähän erikoinen&quot; | Tahhee = Majander, Antti | Almostittem = Helsingin Sanomat | Äigimuddo = 5.2.2024 | Čujottum = 5.2.2023 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kuovâmáánu 6.]] peeivi – [[Skammâkoveh 2024|Skammâkoveh-elleekovefestivaal]] neetist nuuvâi.
* [[kuovâmáánu 7.]] peeivi – [[Ive 2024 Azerbaidžan presidentvaaljah|Azerbaidžan presidentvaaljah]] uárnejuvvojii, veikkâ vaaljah liččii kolgâm uárnejuđ esken roovvâdmáánust 2025. Tallaš president [[Ilham Aliyev]] vuoitij vaaljâid, ko sun finnij 92,12 % jienâin, já te sun väljejui jo viiđâd keerdi [[Azerbaidžan president]]in. 
* [[kuovâmáánu 8.]] peeivi – [[Ive 2024 Pakistan almolâš vaaljah|Pakistan almolâš vaaljah]] uárnejuvvojii.
* [[kuovâmáánu 10.]] peeivi – [[Uđđâ muusik kišto 2024]] uárnejui [[Nokia Arena]]st [[Tampere]]st.
* [[kuovâmáánu 11.]] peeivi – [[Ive 2024 Suomâ presidentvaaljah|Suomâ presidentvaaljâi nubbe jienâstemrieggee]] uárnejui. Taan rieggest [[Alexander Stubb]] finnij 51,6 % jienâin, já te sun väljejui [[Suomâ täsivääldi president|presidentin]] kuuđâ čuávuváá ihán.&lt;ref name=&quot;yle-20073989&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20073989|nommâ=Kaikki äänet on laskettu: Stubb 51,6 prosenttia, Haavisto 48,4 prosenttia|almostittem=Yle Uutiset|čujottum=2024-02-11|tahhee=Peltonen, Topias, Karhu, Otso, Hankaniemi, Anu Leena, Piirainen, Elli, Kangas, Laura já Mannermaa, Jaakko|äigimuddo=2024-02-11|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kuovâmáánu 14.]] peeivi – [[Ive 2024 Indonesia almolâš vaaljah|Indonesia almolâš vaaljah]] uárnejuvvojii.
* [[kuovâmáánu 25.]] peeivi – [[Ive 2024 Senegal presidentvaaljah|Senegal presidentvaaljah]] sirdâšuvvii njuhčâmáánun.

===Njuhčâmáánu===
[[Tiätuvuárkká:Tasavallan presidentin virkaanastujaiset 1.3.2024 - 43.jpg|pienoiskuva|[[Suomâ täsivääldi president]] [[Alexander Stubb]] algâttij president virgeest njuhčâmáánu 1. peeivi 2024.]]
* [[njuhčâmáánu 1.]] peeivi – [[Alexander Stubb]] algâttij president virgeest.&lt;ref name=&quot;yle-20008814&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20008814/64-3-213010|nommâ=Alexander Stubbista tulee tänään tasavallan presidentti|almostittem=Yle Uutiset|čujottum=2024-03-01|äigimuddo=2024-03-01|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 7.]] peeivi – [[Ruotâ]]st šoodai [[Nato]] 32. jeessân.&lt;ref name=&quot;yle-20078037&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20078037|nommâ=Ruotsista tuli Naton jäsen – Kristersson kiitti suomalaisista Niinistöä, Orpoa, Stubbia ja Marinia|almostittem=Yle|čujottum=2024-03-08|tahhee=Olthuis, Marja-Liisa|äigimuddo=2024-03-07|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 9.]] peeivi – [[Utah]] uđđâ [[Utah lippu|lippu]] valdui anon.
* [[njuhčâmáánu 15.]]–[[njuhčâmáánu 17.|17.]] peeivij – [[Ive 2024 Ruošâ presidentvaaljah|Ruošâ presidentvaaljah]] uárnejuvvojii. Ruošâ virgeest leijee president [[Vladimir Putin]] naggij, ete sun vuoitij vaaljâid, tastko sun finnij 87&amp;nbsp;% jienâin, mut vaaljâpuáđus lâi viehâ vissásávt veridum.&lt;ref name=&quot;il-45ed64f296c4&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.iltalehti.fi/ulkomaat/a/1d8a4718-5697-4310-987f-45ed64f296c4|nommâ=Analyysi: Puolet Putinin äänistä oli väärennettyjä|almostittem=Iltalehti|čujottum=2024-03-21|tahhee=Lehtonen, Atte|äigimuddo=2024-03-19|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 25.]] peeivi – [[Tave-Amerik|Tave]]- já [[Maadâ-Amerik]]ist oinui [[mánusiävŋánem|peli-iptoslâš mánusiävŋánem]].
* [[njuhčâmáánu 23.]] peeivi – [[Ive 2024 Slovakia presidentvaaljah|Slovakia presidentvaaljâi vuossâmuš jienâstemrieggee]] uárnejui. [[Ivan Korčok]] finnij 42,5&amp;nbsp;% jienâin já [[Peter Pellegrini]] 37&amp;nbsp;%. Suoi peesáin jootkân.
* [[njuhčâmáánu 24.]] peeivi – [[Ive 2024 Senegal presidentvaaljah|Senegal presidentvaaljah]] uárnejuvvojii. [[Bassirou Diomaye Faye]] finnij 54,28&amp;nbsp;% jienâin, já te sun väljejui [[Senegal president|presidentin]] viiđâ čuávuváá ihán.&lt;ref name=&quot;bbc-68684535&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/world-africa-68684535|nommâ=Bassirou Diomaye Faye: Senegal election offers hope to frustrated young Africans|almostittem=BBC News|čujottum=2024-05-06|tahhee=Mbulle-Nziege, Leonard já Cheeseman, Nic|äigimuddo=2024-04-02|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 26.]] peeivi – [[Francis Scott Key -šalde]] [[Francis Scott Key -šalde koččâm|koočâi meerân]] [[Ovtâstum staatah|Ovtâstum staatâi]] [[Baltimore]]st.&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/04/01/francis-scott-key-salde-lii-koccam-meeran-baltimorest/|nommâ=Francis Scott Key -šalde lii koččâm meerân Baltimorest|tahhee=Gahmberg, Emma|äigimuddo=2024-04-01|čujottum=2024-04-01}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 27.]] peeivi – [[Lappajärvi kraatterjävri]] tuhhiittui [[Unesco]] [[Geopark]]-čuosâttâhhân.&lt;ref name=&quot;anarâšaavis-lappajärvi&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/03/29/lappajarvi-kraatterjaavrist-soodai-suoma-viidad-unesco-geopark/|nommâ=Lappajärvi kraatterjäävrist šoodâi Suomâ viiđâd Unesco Geopark |almostittem=Anarâš aavis|čujottum=2024-04-03|tahhee=Schreck, Jasmina|äigimuddo=2024-03-29}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 30.]] peeivi – [[Sámi Grand Prix 2024|34. Sámi Grand Prix -juoigâm- já lávlumkišto]] uárnejui [[Kuovdâkiäinu]]st pessijâšmarkkânij ääigi.&lt;ref name=&quot;eurovoix-sgp2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://eurovoix-world.com/2024/03/30/tonight-sami-grand-prix-2024/|nommâ=Tonight: Sámi Grand Prix 2024|almostittem=Eurovoix|čujottum=2024-04-01|tahhee=Granger, Anthony|äigimuddo=2024-03-30|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 31.]] peeivi – [[Ive 2024 Ukraina presidentvaaljah|Ukraina presidentvaaljah]] sirdâšuvvii.

===Cuáŋuimáánu===
[[Tiätuvuárkká:SE2024Apr08T.gif|thumb|right|Ei. [[Meksiko]]st, [[Ovtâstum staatah|Ovtâstum staatâin]], [[Kanada]]st já [[Koskâ-Amerik]]ist oinui [[piäiváásiävŋánem]] [[cuáŋuimáánu 8.]] peeivi.]]
* [[cuáŋuimáánu 3.]] peeivi – Eennâm tuárgistij korrâsávt [[Hualein]]ist, [[Taiwan]]ist. [[Eennâmtuárgástâs]] intensiteet lâi 7,4 [[Richter ciäkkádâh|Richter ciäkkáduv]] mield já VIII [[Mercalli ciäkkádâh|Mercalli ciäkkáduv]] mield.&lt;ref name=&quot;bbc-68719996&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|nommâ=Taiwan: Rescue efforts continue after 900 injured in earthquake 3 hours ago|almostittem=BBC News|čujottum=2024-04-03|tahhee=Wingfield-Hayes, Rupert já Ng, Kelly|äigimuddo=2024-04-03}}&lt;/ref&gt;
* [[cuáŋuimáánu 6.]] peeivi – [[Ive 2024 Slovakia presidentvaaljah 2024|Slovakia presidentvaaljâi]] nubbe jienâstemrieggee uárnejui. Tom vuoitij [[Peter Pellegrini]], kii finnij 53,12&amp;nbsp;% jienâin.
* [[cuáŋuimáánu 8.]] peeivi – Tievâslâš [[piäiváásiävŋánem]] oinui Tave-Amerikist.
* [[cuáŋuimáánu 28.]] peeivi – [[Tappara]] vuoitij oppeet [[Jieŋâskiäru SM-liigapaje 2023–2024|jieŋâskiäru suomâmiäštárvuođâ]].&lt;ref name=&quot;yle-64-3-224247&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20008814/64-3-224247|nommâ=Tappara voitti taas mestaruuden|almostittem=Yle Uutiset|čujottum=2024-04-28|tahhee=Mannermaa, Jaakko |äigimuddo=2024-04-28|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;

===Vyesimáánu===
* [[vyesimáánu 4.]] peeivi – [[Säämimuseo Siida]] [[Aanaar|Anarist]] väljejui [[Ive eurooplâš museo|ive eurooplâžžân museon]].&lt;ref name=&quot;nrk-1.16871262&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nrk.no/sapmi/sami-musea-siida-lea-jagi-eurohpala_-musea-1.16871262|nommâ=Sámi muséa Siida lea jagi eurohpalaš muséa|almostittem=NRK Sápmi|čujottum=2024-05-05|äigimuddo=2024-05-05|kielâ={{se}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;aavis07052024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/05/07/saamimuseo-siida-valjejui-ive-eurooplazzan-museon/|nommâ=Säämimuseo Siida väljejui ive eurooplâžžân museon|tahhee=Schreck, Jasmina|äigimuddo=2024-05-07|čujottum=2024-05-07}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 5.]] peeivi – [[Ive 2024 Panama almolâš vaaljah|Panama almolâš vaaljah]] uárnejuvvojii.
* [[vyesimáánu 6.]] peeivi – [[Ive 2024 Tšad presidentvaaljah|Tšad presidentvaaljah]] uárnejuvvojii. Taid vuoitij [[Mahamat Déby]], kii finnij 61,03&amp;nbsp;% jienâin.&lt;ref name=&quot;lemonde-election_6670953_4&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.lemonde.fr/en/international/article/2024/05/09/chad-s-junta-chief-mahamat-idriss-deby-declared-winner-of-presidential-election_6670953_4.html#|nommâ=Chad's junta chief Mahamat Idriss Déby declared winner of presidential election|almostittem=Le Monde|čujottum=2024-05-13|äigimuddo=2024-05-09|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bbc-cz96ezdljl9o&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/articles/cz96ezdljl9o|nommâ=Chad's military ruler wins presidential poll|almostittem=BBC|čujottum=2024-05-13|tahhee=Armstrong, Kathryn já Njie, Paul|äigimuddo=2024-05-10|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 7.]]–[[vyesimáánu 11.|11.]] peivij – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2024|Euroviisuh]] uárnejuvvojii [[Malmö Arena]]st, [[Malmö]]st, [[Ruotâ]]st.&lt;ref name=&quot;il-kištokaavpug-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.iltalehti.fi/musiikki/a/9408cbc3-399c-4c6a-906a-ce0cc03b0138|nommâ=Ruotsin Euroviisujen kisakaupunki selvisi|almostittem=Iltalehti|čujottum=2023-07-08|tahhee=Myllymäki, Iiro|äigimuddo=2023-07-07|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
** [[vyesimáánu 7.]] peeivi – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2024|Euroviisuh-lávlumkišto vuossâmuš semifiinaal]] uárnejui.  
** [[vyesimáánu 9.]] peeivi – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2024|Euroviisuh-lávlumkišto nubbe semifiinaal]] uárnejui. 
** [[vyesimáánu 11.]] peeivi – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2024|Euroviisuh-lávlumkišto fiinaal]] uárnejui.
** [[vyesimáánu 12.]] peeivi – [[Sveeici]] ovdâsteijee [[Nemo (lávlo)|Nemo]] vuoitij [[Euroviisuh-lávlumkišto 2024|ive 2024 Euroviisuh-lávlumkišto]] pittáin ''[[The Code (Nemo pittá)|The code]]''.&lt;ref name=&quot;il-45599afb-85c4-4757-9176-fcb9bb07872f&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.iltalehti.fi/viihdeuutiset/a/45599afb-85c4-4757-9176-fcb9bb07872f | Nommâ = Sveitsi voitti Euroviisut! | Tahhee = Pudas, Mari | Almostittem = Iltalehti | Äigimuddo = 2024-05-12 | Čujottum = 2024-05-12 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 10.]]–[[vyesimáánu 26.|26.]] peivij – [[Ive 2024 jieŋâskiäru maailmmiäštárkištoh|Jieŋâskiäru maailmmiäštárkištoh]] uárnejuvvojii [[Tšekki|Tšeeki]] [[Praha]]st já [[Ostrava]]st.
* [[vyesimáánu 11.]] peeivi – [[Minnesota]] uđđâ [[Minnesota lippu|lippu]] valdui anon.
* [[vyesimáánu 12.]] peeivi – [[Ive 2024 Liettua presidentvaaljah|Liettua presidentvaaljah]] uárnejuvvojii.
* [[vyesimáánu 19.]] peeivi – [[Ive 2024 Dominikaanisâš täsivääldi almolâš vaaljah|Dominikaanisâš täsivääldi almolâš vaaljah]] uárnejuvvojii.
* [[vyesimáánu 19.]] peeivi – [[Iran president|Iran 8. president]] [[Ebrahim Raisolsadati]], olgominister [[Hossein Amir-Abdollahian]] já kuttâ ulmuu lase jammii helikopterluhottesvuođâst Iran taveviestâruásist.&lt;ref name=&quot;raisi-guardian-2024&quot;/&gt;
* [[vyesimáánu 24.]] peeivi – [[Säämimuseo Siida]] [[Aanaar|Anarist]] väljejui [[Ive syemmilâš museo|ive syemmilâžžân museon]].&lt;ref name=&quot;yle-64-3-229693&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20011940/64-3-229693|nommâ=Siida válljejuvvon Suoma jagi musean|almostittem=Yle Säämi|čujottum=2024-05-24|tahhee=Torikka, Xia|äigimuddo=2024-05-24|kielâ={{se}}}}&lt;/ref&gt;

===Kesimáánu===
[[Tiätuvuárkká:Inicio_de_campaña_de_Claudia_Sheinbaum_(cropped).jpg|thumb|right|[[Meksiko]]lâš pirâstiettee já politikkár [[Claudia Sheinbaum]] väljejui [[Meksiko president]]in [[Ive 2024 Meksiko almolâš vaaljah|Meksiko almolijn vaaljâin]].&lt;ref name=&quot;diario.mx-prep-2024&quot;/&gt;]]
* [[kesimáánu 1.]] peeivi – [[Ive 2024 Island presidentvaaljah|Island presidentvaaljah]] uárnejuvvojii. Islandlâš finnodâholmooš [[Halla Tómasdóttir]] finnij 34,30 % jienâin, já te sun väljejui [[Island president]]in.&lt;ref name=&quot;&quot;rúv-414495&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2024-06-01-kosningavakan-halla-tomasdottir-verdur-forseti-islands-414495|nommâ=Kosningavakan: Halla Tómasdóttir verður forseti Íslands|almostittem=RÚV|čujottum=2024-06-03|äigimuddo=2024-06-01|kielâ={{is}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 1.]] peeivi – [[Espanja]]lâš jyelgipállujuávkku [[Real Madrid]] vuoitij [[saksa]]lii juávhu [[Borussia Dortmund]] UEFA [[Miäštárij liiga]] finalist 2–0. Taat lâi 15. vuáittu Real Madridân, mii lâi talle eenâb ko mihheen eres juávhuid.&lt;ref name=&quot;anarâš-aavis-2024-06-06&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/06/06/real-madrid-lii-vuaittam-miastarij-liiga/|nommâ=Real Madrid lii vuáittám Miäštárij liiga|almostittem=Anarâš aavis|čujottum=2024-06-07|tahhee=Gahmberg, Emma|äigimuddo=2024-06-06}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 2.]] peeivi – [[Ive 2024 Meksiko almoliih vaaljah|Meksiko almoliih vaaljah]] uárnejuvvojii. [[Meksiko]]lâš pirâstiettee já politikkár [[Claudia Sheinbaum]] finnij 59,36 % jienâin, já te sun väljejui [[Meksiko president]]in.&lt;ref name=&quot;diario.mx-prep-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://prep.diario.mx/|nommâ=Programa de Resultados Electorales Preliminares 2024 — Presidencia - Nacional - Votos por Candidatura|almostittem=El Diario de Juárez|čujottum=2024-06-04|äigimuddo=2024-06-03|kielâ={{es}}|sitaat=Claudia Sheinbaum Pardo – Votos total: 33,226,602 – Porcentaje: 59.3577% – En Territorio Nacional: 33,135,080 – En el Extranjero: 91,522}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;nrk-1.16908829&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nrk.no/sapmi/mexico-oa__u-vuostta_-nisson-presideantta-1.16908829|nommâ=Mexico oažžu vuosttaš nisson presideantta|almostittem=NRK Sápmi|čujottum=2024-06-04|äigimuddo=2024-06-03|kielâ={{se}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 6.]]–[[kesimáánu 9.|9.]] peeivij – [[Ive 2024 Euroop parlament vaaljah|Euroop parlament vaaljah]] uárnejuvvojii.
* [[kesimáánu 7.]] peeivi – [[Ive 2024 Irland páiháliih vaaljah|Irland páiháliih vaaljah]] uárnejuvvojii.
* [[kesimáánu 14.]] peeivi – [[Jyelgipáálu almai euroopmiäštárkištoh 2024‎|Jyelgipáálu almai euroopmiäštárkištoh]] algii.
* [[kesimáánu 15.]] peeivi – [[Tromsa sämmilij viäsu]] lekkui.&lt;ref name=&quot;troma-viäsu&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://tromso.kommune.no/hendelse/romssa-sami-viesu-rahpan-apning-av-samisk-hus|nommâ=Romssa Sámi Viesu rahpan – Åpning av samisk hus|almostittem=Tromsa kieldâ|čujottum=2024-06-08|kielâ={{se}} já {{nb}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 15.]] peeivi – [[Ive 2024 Slovakia presidentvaaljah|Slovakia presidentvaaljâid]] vuáittám [[Peter Pellegrini]] algâttij [[Slovakia president|president]] virgeest.
* [[kesimáánu 21.]] peeivi – [[Namibia alemus riehti]] komettij laavâ, mii kieldij seksuaallijd koskâvuođâid almai kooskâst.&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/06/28/namibia-komettij-laava-mii-kieldij-seksuaallijd-koskavuodaid-almai-kooskast/|nommâ=Namibia komettij laavâ, mii kieldij seksuaallijd koskâvuođâid almai kooskâst|tahhee=Schreck, Jasmina|äigimuddo=2024-06-28|čujottum=2024-06-28}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 25.]]–[[kesimáánu 26.|26.]] peeivij – Nuorâi konferens sämikielâin já -teknologiast [[Giellabiellje]] uárnejui [[Bodø]]st.&lt;ref name=&quot;giellabiellje&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.giellabiellje.no/aarjelsaemien|nommâ=Giellabiellje|almostittem=Giellabiellje|čujottum=2024-06-08|kielâ={{sma}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 28.]] peeivi – [[Iran]]ist uárnejuvvojii [[Ive 2024 Iran presidentvaaljah|ovdâáigásiih presidentvaaljah]], tastko [[Iran president|Iran 8. president]] [[Ebrahim Raisolsadati]] jaamij helikopterluhottesvuođâst vyesimáánust. Ij kihheen finnim paijeel 50 % jienâin nuuvt, ete nube-uv jienâstemrieggee ferttij orniđ. 

===Syeinimáánu===
* [[syeinimáánu 2.]] peeivi – [[Dick Schoof]]ist šoodâi [[Vuáládâhenâmij uáiviminister|Vuáládâhenâmij uđđâ uáiviminister]], tastko [[Mark Rutte]] väljejui NATO uđđâ njunoščällen.&lt;ref name=&quot;yle-20097625&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20097625|nommâ=Hollannin uusi pääministeri on Dick Schoof|almostittem=Yle Uutiset|čujottum=2024-07-04|äigimuddo=2024-07-02|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 5.]] peeivi – [[Keir Starmer]]ist šoodâi [[Ovtâstum kunâgâskode uáiviminister|Ovtâstum kunâgâskode uđđâ uáiviminister]], tastko sun lâi [[Ovtâstum kunâgâskode pargeipiäládâh|Pargeipiäláduv]] saavâjođetteijee já piäládâh vuoitij [[Ive 2024 Ovtâstum kunâgâskode presidentvaaljah|ive 2024 almolijd vaaljâid]].&lt;ref name=&quot;guardian-starmer&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/politics/live/2024/jul/04/general-election-2024-uk-live-labour-tories-starmer-sunak-results-exit-poll?filterKeyEvents=false&amp;page=with:block-6687d6ba8f08115751de3bdf#block-6687d6ba8f08115751de3bdf|nommâ=Keir Starmer formally appointed as prime minister by King Charles|almostittem=The Guardian|čujottum=2024-07-05|äigimuddo=2024-07-05|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 5.]] peeivi – [[Iran]]ist uárnejui [[Ive 2024 Iran presidentvaaljah|ovdâáigásij presidentvaaljâi]] nubbe jienâstemrieggee. Iranlâš politikkár já diplomaat [[Saeed Jalili]] finnij 45,24 % jienâin, mut Masoud Pezeshkian finnij 54,76 % jienâin, já te sun väljejui [[Iran president|Iran 9. presidentin]] [[syeinimáánu 6.|čuávuváá peeivi]].&lt;ref name=&quot;guardian-pezeshkian&quot;/&gt;
* [[syeinimáánu 6.]] peeivi – [[Iran]]lâš váimukiiruurg já politikkár [[Masoud Pezeshkian]] väljejui [[Iran president]]in.&lt;ref name=&quot;guardian-pezeshkian&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/world/article/2024/jul/06/iran-reformist-masoud-pezeshkian-extends-lead-in-presidential-election-count|nommâ=Reformist Masoud Pezeshkian wins Iran presidential election|almostittem=The Guardian|čujottum=2024-07-07|äigimuddo=2024-07-06|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 10.]]–[[syeinimáánu 13.|13.]] peeivij – [[Riddu Riđđu]] uárnejui.
* [[syeinimáánu 13.]] peeivi – [[Donald Trump]] hávádui uálgispiäljásis ton keežild ko sun šoodâi morheirâttâs moolân kampanjateivâdmis ääigi [[Pennsylvania]]st.&lt;ref name=&quot;aavis15072024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/07/15/donald-trump-vahadui-pialjasis-suu-vuasta-tohhum-morheiiskastmist/|nommâ=Donald Trump vahadui piäljásis suu vuástá tohhum morheiiskâstmist|tahhee=Olthuis, Marja-Liisa|äigimuddo=2024-07-15|čujottum=2024-07-15}}&lt;/ref&gt; 
* [[syeinimáánu 15.]] peeivi – [[Ive 2024 Rwanda almoliih vaaljah|Rwanda almoliih vaaljah]] uárnejuvvojii. Tallaš president [[Paul Kagame]] finnij 99,18 % jienâin, já te sun väljejui oppeet Rwanda presidentin.&lt;ref name=&quot;rwanda-vaaljah-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.france24.com/en/africa/20240718-rwanda-s-kagame-wins-fourth-term-with-99-18-of-the-vote-provisional-results-show
|nommâ=Rwanda’s Kagame wins fourth term with 99.18% of the vote, provisional results show|almostittem=France 24|čujottum=2024-07-22|äigimuddo=2024-07-18|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 21.]] peeivi – Ovtâstumstaatâlâš politikkár [[Joe Biden]] kiäsádâđâi [[Ive 2024 Ovtâstum staatâi presidentvaaljah|ive 2024 Ovtâstum staatâi presidentvaaljâin]].&lt;ref name=&quot;guardian-biden-&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/us-news/article/2024/jul/21/biden-drops-out-kamala-harris-takeaways|nommâ=Biden drops out: what to know about his decision, Kamala Harris and the Republican response|Tahhee=Leingang, Rachel|almostittem=The Guardian|čujottum=2024-07-22|äigimuddo=2024-07-21|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;aavis23072024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/07/23/ovtastum-staatai-taalas-president-joe-biden-kiasadat-presidentkistoost/|nommâ=Ovtâstum staatâi tááláš president Joe Biden kiäsádât presidentkištoost|tahhee=Saari, Mitja|äigimuddo=2024-07-23|čujottum=2024-07-23}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 25.]]–[[syeinimáánu 28.|28.]] peeivij – 25. [[Márkomeannu]] uárnejui.&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.markomeannu.no/sa/ruoktu|nommâ=Márkomeannu|almostittem=Márkomeannu|čujottum=2024-06-08|kielâ={{se}}|sitaat=MÁRKOMEANNU 25 JAGI - 25.-28.07.2024 KEiiNO - Moddi + Kajsa Balto - Elle Maija - Gabba - Lávre - Ailu Valle &amp; AMOC - Simon Issát Marainen - Lávllo lávlo laavloeh - DJ Ailo + Saara Hermansson &amp; Astrid Tuorda}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 26.]] peeivi – [[Kesiolympialiih 2024|Pariisi olympialiih]] algii virgálávt, veikkâ vuossâmuuh kištoh já speelah uárnejuvvojii jo [[syeinimáánu 24.]] peeivi.

===Porgemáánu===
* [[porgemáánu 1.]] peeivi – Islandlâš finnodâholmooš [[Halla Tómasdóttir]] algâttij [[Island president]] virgeest.&lt;ref name=&quot;hs-2000010601862&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.hs.fi/maailma/art-2000010601862.html|nommâ=Uusi presidentti Halla Tómasdóttir vannoo virka­valansa|tahhee=Ilkka, Ilmo|almostittem=Helsingin Sanomat|čujottum=2024-08-01|äigimuddo=2024-08-01|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[porgemáánu 11.]] peeivi – [[Kesiolympialiih 2024|Pariisi olympialiih]] nuhhii.
* [[porgemáánu 16.]]–[[porgemáánu 17.|17.]] peeivij – [[Ijâttes ijjâ]] uárnejui.
* [[porgemáánu 28.]] peeivi – [[Kesiparalympialiih 2024|Pariisi paralympialiih]] algii.

===Čohčâmáánu===
* [[Ive 2024 Sri Lanka presidentvaaljah|Sri Lanka presidentvaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[čohčâmáánu 8.]] peeivi – [[Kesiparalympialiih 2024|Pariisi paralympialiih]] nuhhii.
* [[čohčâmáánu 18.]] peeivi – [[mánusiävŋánem|Uásálâš mánusiävŋánem]] Amerikijn, Euroopist já Afrikist.
* [[čohčâmáánu 18.]]–[[čohčâmáánu 20.|20.]] peeivij – [[KulturSápmi]] uárnejui [[Juhâmokke|Juhâmohheest]].&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.kultursapmi.com/|nommâ=KulturSápmi 18. – 20.9.2024 Jåhkåmåhkke|almostittem=KulturSápmi|čujottum=2024-06-08|kielâ={{se}}, {{en}} já {{fi}}}}&lt;/ref&gt;.
* [[čohčâmáánu 28.]] peeivi – [[Hanne-Sofie Suongir]] vuoitij [[Sämirääđi kirjálâšvuotâpalhâšume]] orjâlâškielâg kirjestis ''[[Emma dilemma]]''.&lt;ref name=&quot;sr-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.saamicouncil.net/news-archive/moxmlmu0kr6ry0io31tsjcqx2vuiq2-yb2ma-jzebr | Nommâ = Saamelaisneuvoston kirjallisuuspalkinto myönnettiin Hanne-Sofie Suongirille | Almostittem = Sämirääđi | Äigimuddo = 2024-09-28 | Čujottum = 2024-09-30 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;

===Roovvâdmáánu===
* [[Ive 2024 Georgia parlamentvaaljah|Georgia parlamentvaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[Ive 2024 Tšad parlamentvaaljah|Tšad parlamentvaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[Ive 2024 Venezuela presidentvaaljah|Venezuela presidentvaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[roovvâdmáánu 1.]] peeivi – NATO njunoščällee [[Jens Stoltenberg]] páácá iäláttâhân já [[Mark Rutte]]st šadda NATO uđđâ njunoščällen.&lt;ref name=&quot;anarâšaavis-nato-njunoščällee&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/06/27/vualadahenamij-njunosminister-mark-rutte-lii-nato-udda-hovda/|nommâ=Vuáládâhenâmij njunošminister Mark Rutte lii NATO uđđâ hovdâ |almostittem=Anarâš aavis|čujottum=2024-06-28|tahhee=Olthuis, Marja-Liisa|äigimuddo=2024-06-27}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 2.]] peeivi – [[Juulevsämikielâ kielâseminaar]] uárnejuvvoo [[Juhâmokke|Juhâmohheest]].&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://sametinget.no/Kalender/CalendarEvent.aspx?Id=1346&amp;MId1=7|nommâ=Lulesamisk språkseminar|almostittem=Taažâ sämitigge|čujottum=2024-06-08|kielâ={{nb}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 7.]] peeivi – [[Victor Ambros]] já [[Gary Ruvkun]] vuoittijn [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-med-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2024/summary/|nommâ=The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2024|almostittem=nobelprize.org|čujottum=2024-10-07|äigimuddo=2024-10-07|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.hs.fi/tiede/art-2000010733156.html|nommâ=Lääketieteen ja fysiologian Nobelin palkinto mikro-rna:n löytäjille|almostittem=Helsingin Sanomat|tahhee=Paukku, Timo|äigimuddo=2024-10-05|čujottum=2024-10-07}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 8.]] peeivi – [[John J. Hopfield]] já [[Geoffrey E. Hinton]] vuoittijn [[Nobel-fyysiikpalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-phys-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2024/summary/ |nommâ= The Nobel Prize in Physics 2024 |almostittem=nobelprize.org|čujottum=2022-10-08|äigimuddo=2024-10-08|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 9.]] peeivi – [[David Baker]], [[Demis Hassabis]] já [[John M. Jumper]] vuoittii [[Nobel-kemiapalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-chem-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2024/summary/ |nommâ= The Nobel Prize in Chemistry 2024 |almostittem=nobelprize.org|čujottum=2024-10-09|äigimuddo=2024-10-09|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 10.]] peeivi – [[Han Kang]] vuoitij [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-lit-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/literature/2024/summary/ |nommâ=The Nobel Prize in Literature 2024|almostittem=nobelprize.org|čujottum=2024-10-10|äigimuddo=2024-10-10|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 11.]] peeivi – [[Nihon Hidankyō]] vuoitij [[Nobel-ráávhupalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-peace-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2024/summary/|nommâ=The Nobel Peace Prize 2024|almostittem=nobelprize.org|čujottum=2024-10-11|äigimuddo=2024-10-11|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 11.]]–[[roovvâdmáánu 13.|13.]] peeivij – [[Säämi Pride]] uárnejui [[Bodø]]st.&lt;ref name=&quot;garmeres-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://garmeres.com/sme/sapmi-pride/sapmi-pride-2024-lagiduvvo-budejjus/|nommâ=Sápmi Pride 2024 lágiduvvo Budejjus!|almostittem=[[Garmeres]]|čujottum=2024-03-21|äigimuddo=2024-03-12|kielâ={{se}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 13.]] peeivi – [[Ive 2024 Liettua parlamentvaaljah|Liettua parlamentvaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[roovvâdmáánu 19.]] peeivi – [[Čižetlitto|Čižetlito]] uđđâ saavâjođetteijen väljejui syemmilâš politikkár [[Minja Koskela]].&lt;ref name=&quot;yle-20118228&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20118228|nommâ=Minja Koskela Vasemmistoliiton uudeksi puheenjohtajaksi – lupaa tiukkaa oppositiopolitiikkaa|tahhee=Kinnunen, Pekka já Auvinen, Pirjo|almostittem=Yle|äigimuddo=2024-10-19|čujottum=2024-10-21|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 21.]] peeivi – [[Kielâokko]] aalgij.&lt;ref name=&quot;ko-2024&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://giellavahkku.org/smn/|nommâ=Kielâokko|čujottum=2024-06-08|sitaat=Kielâokko 21.-27. roovvâdmáánu 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;st-kielaokko-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://samediggi.fi/an/aigikyevdil/kielaokko-lii-algam/|nommâ=Kielâokko lii álgám!|almostittem=Sämitigge|äigimuddo=2024-10-21|čujottum=2024-10-23}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 27.]] peeivi – [[Ive 2024 Uruguay almolâš vaaljah|Uruguay almolâš vaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[roovvâdmáánu 27.]] peeivi – [[Kielâokko]] nohá.&lt;ref name=&quot;ko-2024/&gt;

===Skammâmáánu===
* [[Ive 2024 Romania presidentvaaljah|Romania presidentvaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[skammâmáánu 5.]] peeivi – [[Ive 2024 Ovtâstum staatâi presidentvaaljah|Ovtâstum staatâi presidentvaaljah]] uárnejuvvojeh.

===Juovlâmáánu===
* [[Ive 2024 Algeria presidentvaaljah|Algeria presidentvaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[Ive 2024 Kroatia presidentvaaljah|Kroatia presidentvaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[juovlâmáánu 7.]] peeivi – [[Ive 2024 Ghana almolâš vaaljah|Ghana almolâš vaaljah]] uárnejuvvojeh.

===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
*[[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[John J. Hopfield]] já [[Geoffrey E. Hinton]]&lt;ref name=&quot;np-phys-2024&quot;/&gt;
*[[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – [[David Baker]], [[Demis Hassabis]] já [[John M. Jumper]]&lt;ref name=&quot;np-chem-2024&quot;/&gt;
*[[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – [[Han Kang]]&lt;ref name=&quot;np-lit-2024&quot;/&gt;
*[[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – [[Nihon Hidankyō]]&lt;ref name=&quot;np-peace-2024&quot;/&gt;
*[[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – [[Victor Ambros]] já [[Gary Ruvkun]]&lt;ref name=&quot;np-med-2024&quot;/&gt;
&lt;!--=== Finlandia-palhâšumeh ===
--&gt;

=== Čuákánkiäsuh jieškote-uvlágán suorgijn ===
* [[Ive 2024 sämikielâliih kirjeh|Sämmilâš kirjálâšvuotâ ive 2024]]
* [[Videospellâihe 2024|Videospeelah ive 2024]]

==Šoddâmeh==
==Jämimeh==
* [[uđđâivemáánu 22.]] peeivi – [[Arno Allan Penzias]], ive [[1978]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš fysikkár já radioastronom (š. [[1933]])&lt;ref name=&quot;np-penzias-1978&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1978/penzias/facts/ | Nommâ = Arno Penzias | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 2024-05-14 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kuovâmáánu 16.]] peeivi – [[Aleksei Navalnyi]], ryeššilâš oppositiojođetteijee, aktivist já blogicällee (š. [[1976]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Aleksey-Navalny|nommâ=Aleksey Navalny|almostittem=www.britannica.com|äigimuddo=2024-04-24|čujottum=2024-04-27|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;
* [[kuovâmáánu 20.]] peeivi – [[Andreas Brehme]], saksalâš jyelgipálluspellee já jyelgipálluvälmejeijee (š. [[1960]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.trauer.de/traueranzeige/andreas-brehme-20-02-2024-8ba8398d-88b5-4d80-8605-40bd7fb2ba83|nommâ=Traueranzeigen von Andreas Brehme|almostittem=www.trauer.de|čujottum=2024-02-23|ietf-kielâkoodi=de-DE}}&lt;/ref&gt;
* [[kuovâmáánu 21.]] peeivi – [[Roger Guillemin]], ive [[1977]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš-ranskalâš endokrinolog já neurotiettee (š. [[1924]])&lt;ref name=&quot;np-guillemin-1977&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1977/guillemin/facts/ | Nommâ = Roger Guillemin | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 2024-05-14 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 8.]] peeivi – [[Herbert Kroemer]], ive [[2000]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim [[saksa]]lâš-[[Ovtâstumstaatah|ovtâstumstaatâlâš]] fysikkár (š. [[1928]])&lt;ref name=&quot;ucsb-kroemer-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://engineering.ucsb.edu/news/nobel-laureate-herb-kroemer-1928-2024 | Nommâ = Nobel Laureate Herb Kroemer, 1928-2024 | Tahhee = Badham, James | Almostittem = Kalifornia ollâopâttâh (Santa Barbara)  | Äigimuddo = 2024-03-12 | Čujottum = 2024-03-15 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[cuáŋuimáánu 8.]] peeivi – [[Peter Higgs]], ive [[2013]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim brittilâš teoreetlâš fysikkár já professor (š. [[1929]])&lt;ref name=&quot;np-higgs-2013&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2013/higgs/facts/ | Nommâ = Peter Higgs | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 2024-04-10 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bbc-68774195&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/science-environment-68774195|nommâ=Peter Higgs, physicist who theorised Higgs boson, dies aged 94|almostittem=BBC News|čujottum=2024-04-10|tahhee=Rannard, Georgina|äigimuddo=2024-04-09|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 13.]] peeivi – [[Alice Munro]], ive [[2013]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim kanadalâš kirječällee (š. [[1931]])&lt;ref name=&quot;np-munro-2013&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/2013/munro/facts/ | Nommâ = Alice Munro | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 2024-05-14 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 19.]] peeivi – [[Hossein Amir-Abdollahian]], [[iran]]lâš politikkár, diplomaat já Iran olgominister iivij 2021–2024 (š. [[1964]])&lt;ref name=&quot;raisi-guardian-2024&quot;/&gt;
* [[vyesimáánu 19.]] peeivi – [[Ebrahim Raisolsadati]], [[iran]]lâš politikkár já [[Iran president|Iran 8. president]] iivij 2021–2024 (š. [[1960]])&lt;ref name=&quot;raisi-guardian-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.theguardian.com/world/article/2024/may/20/iran-president-ebrahim-raisi-dead-helicopter-crash-mountains-azerbaijan-border-foreign-minister-hossein-amir-abdollahian | Nommâ = Iranian president Ebrahim Raisi dies in helicopter crash | Almostittem = The Guardian | Äigimuddo = 2024-05-20 | Tahhee = Jones, Sam | Čujottum = 2024-05-20  | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 18.]] peeivi – [[Anouk Aimée]], [[ranska]]lâš elleekovečaittâleijee (š. [[1932]])&lt;ref name=&quot;bbc-clllev363y3o&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/articles/clllev363y3o |nommâ= French film star Anouk Aimée dies aged 92 |almostittem=BBC News|čujottum=2024-06-21|tahhee= Crew, Jemma |äigimuddo=2024-06-18|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 18.]] peeivi – [[Willie Mays]], ovtâstumstaatâlâš pesipálluspellee (š. [[1931]])&lt;ref name=&quot;bbc-cp99w0wme02o&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/articles/cp99w0wme02o |nommâ=Tributes paid to 'true giant' of baseball, Willie Mays |almostittem=BBC News|čujottum=2024-06-20|tahhee= Matza, Max já Granville, Samantha |äigimuddo=2024-06-19|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 20.]] peeivi – [[Donald Sutherland]], [[kanada]]lâš čaittâleijee (š. [[1935]])&lt;ref name=&quot;il-73553d085f82&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.iltalehti.fi/viihdeuutiset/a/65c8a0e9-e577-4ecb-9e7c-73553d085f82 | Nommâ = Donald Sutherland on kuollut | Tahhee = Saarinen, Sonja | Almostittem = Iltalehti | Äigimuddo = 2024-06-30 | Čujottum = 2024-06-30 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 1.]] peeivi – [[Ismail Kadare]], [[albania]]lâš kirječällee (š. [[1936]])&lt;ref name=&quot;lemonde-kadare&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.lemonde.fr/en/obituaries/article/2024/07/01/ismail-kadare-the-great-albanian-writer-dies-aged-88_6676315_15.html| Nommâ = Ismail Kadare, the great Albanian writer, dies aged 88 | Almostittem = Le Monde | Äigimuddo = 2024-07-01 | Tahhee = Noiville, Florence | Čujottum = 2024-07-01 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 5.]] peeivi – [[Liana Isakadze]], [[georgia]]lâš vivlučuojâtteijee (š. [[1946]])&lt;ref name=&quot;bio-isakadze&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = http://www.nplg.gov.ge/bios/ka/00003475/ | Nommâ = ლიანა ისაკაძე | Almostittem = Georgia biograafisâš sänikirje | Čujottum = 2024-07-07 | Kielâ = {{ka}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 9.]] peeivi – [[Diana Hill]], uđđâseelandlâš biokemist já professor (š. [[1943]])&lt;ref name=&quot;nzh-hill&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.legacy.com/nz/obituaries/nzherald-nz/name/diana-hill-obituary?id=55526878|nommâ=Dr Diana Florence CNZM FRSNZP HILL|almostittem=The New Zealand Herald|čujottum=2024-07-14|äigimuddo=2024-07-10|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 9.]] peeivi – [[Maxine Singer]], ovtâstumstaatâlâš molekyylbiolog já biokemist (š. [[1931]])&lt;ref name=&quot;nyt-singer&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nytimes.com/2024/07/10/science/maxine-singer-dead.html|nommâ=Maxine Singer, Guiding Force at the Dawn of Biotechnology, Dies at 93|almostittem=New York Times|čujottum=2024-07-14|tahhee=Gellene, Denise|äigimuddo=2024-07-10|kielâ={{en}}|arkkâdâh=https://web.archive.org/web/20240711010914/https://www.nytimes.com/2024/07/10/science/maxine-singer-dead.html|vyerkkejum=2024-07-10}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 11.]] peeivi – [[Shelley Duvall]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (š. [[1949]])&lt;ref name=&quot;guardian-duvall&quot;&gt;{{Nettikäldee|Čujottâs=https://www.theguardian.com/film/2024/jul/12/shelley-duvall-obituary |nommâ= Shelley Duvall obituary|Tahhee= Gilbey, Ryan |Almostittem=The Guardian|Čujottum=2024-07-14|Äigimuddo=2024-07-12|Kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 13.]] peeivi – [[Shannen Doherty]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (š. [[1971]])&lt;ref name=&quot;guardian-doherty&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/tv-and-radio/2024/jul/14/shannen-doherty-obituary|nommâ=Shannen Doherty obituary|Tahhee= Gilbey, Ryan |Almostittem=The Guardian|Čujottum=2024-07-14|Äigimuddo=2024-07-14|Kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[porgemáánu 10.]] peeivi – [[Tuíre Kayapó]], brasilialâš algâaalmugij vuoigâdvuođâi já pirâssuojâlem aktivist (šoddâmihe ij tiäđust)&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/08/28/tuire-kayapo-lii-jaammam/|nommâ=Tuíre Kayapó lii jáámmám|tahhee=Schreck, Jasmina|äigimuddo=2024-08-28|čujottum=2024-08-28}}&lt;/ref&gt;
* [[čohčâmáánu 9.]] peeivi – [[James Earl Jones]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (š. [[1931]])&lt;ref name=&quot;guardian-james-earl-jones&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/film/article/2024/sep/09/james-earl-jones-dies |nommâ=James Earl Jones, revered actor and voice of Star Wars’ Darth Vader, dies aged 93 |Tahhee= Pulver, Andrew |Almostittem=The Guardian|Čujottum=2024-09-10|Äigimuddo=2024-09-09|Kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[čohčâmáánu 27.]] peeivi – [[Maggie Smith]], brittilâš čaittâleijee (š. [[1934]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Maggie-Smith|nommâ=Maggie Smith|almostittem=www.britannica.com|äigimuddo=2024-09-27|čujottum=2024-09-30|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nytimes.com/2024/09/27/arts/maggie-smith-dead.html|nommâ=Maggie Smith, Grande Dame of Stage and Screen, Dies at 89|tahhee=Gates, Anita &amp; Berkvist, Robert|almostittem=The New York Times|äigimuddo=27.9.2024|čujottum=29.9.2024}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 9.]] peeivi – [[Leif Segerstam]], syemmilâš kappelmiäštár já šuoŋârähtee (š. [[1944]])&lt;ref name=&quot;yle-20001146&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20001146|nommâ=Kapellimestari Leif Segerstam on kuollut|almostittem=Yle|čujottum=2024-10-10|tahhee=Rinta-Tassi, Minna|äigimuddo=2024-10-09|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 17.]] peeivi – [[Mitzi Gaynor]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee, lávloo já tánssájeijee (š. [[1931]])&lt;ref name=&quot;guardian-gaynor-obit&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/film/2024/oct/20/mitzi-gaynor-obituary |nommâ=Mitzi Gaynor obituary |Tahhee= Horwell, Veronica |Almostittem=The Guardian|Čujottum=2024-10-21|Äigimuddo=2024-10-19|Kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Kalender==
{{Kalender ihe|2024}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;

[[Luokka:2024|*]]</text>
      <sha1>puucj2f7wcccj8ra1pzteavo3don2gc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>117044</id>
      <parentid>117042</parentid>
      <timestamp>2024-10-23T14:48:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>* [[roovvâdmáánu 22.]] peeivi – [[Maadâsämikielâ]] kielâpargee [[Sig-Britt Persson]] já [[sämikielah|sämikielâi]] emeritusprofessor [[Pekka Sammallahti]] vuoitijn 11. sämmilâš kielâpalhâšume [[Kollekielâ]] sunnuu merhâšittee pargoost sämikielâi ovdedem oovdân.+käldee</comment>
      <origin>117044</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44358" sha1="ju6ak8inpotcw0bqmtbkm0g0bsumzsp" xml:space="preserve">{{Čyeti-iveh|n=20}}
'''2024''' ('''MMXXIV''') lii [[kárgámihe]], mii [[gregoriaanlâš kalender]] mield aalgij [[vuossargâ|vuossaargâ]] já nuuvâi [[majebargâ|majebaargâ]]. Tot lâi [[2020-loho|2020-lovo]] viiđâd ihe.

==Tábáhtusah==
===Uđđâivemáánu===
[[Tiätuvuárkká:Sajos já ive 2024 presidentvaaljah 01.jpg|thumb|Sajosist lâi máhđulâš eelliđ jienâstmist [[Ive 2024 Suomâ presidentvaaljah|Suomâ presidentvaaljâin]].]]
[[Tiätuvuárkká:Skábmagovat 2024 Muotâteatter.jpg|thumb|[[Skammâkoveh 2024|Ive 2024 Skammâkoveh-elleekovefestivaal]] uárnejuvvojii [[uđđâivemáánu 25.]]–[[uđđâivemáánu 28.|28.]] peeivij [[Aanaar|Anarist]] já maŋeláá neetist.]]
* [[uđđâivemáánu 1.]] peeivi – [[Siämmáá suhâpele leijee paarâi näimilitto]] šoodâi lavâlâžžân [[Eestieennâm|Eestienâmist]]. 
* [[uđđâivemáánu 1.]] peeivi – [[Viken lääni|Viken]], [[Vestfold já Telemark lääni|Vestfold já Telemark]] sehe [[Troms já Finnmark lääni|Troms já Finnmark]] [[Taažâ läänih|läänih]] lopâttuvvojii [[Taažâ]]st. 
* [[uđđâivemáánu 1.]] peeivi – [[Akershus lääni|Akershus]], [[Buskerud lääni|Buskerud]], [[Østfold lääni|Østfold]], [[Vestfold lääni|Vestfold]], [[Telemark lääni|Telemark]], [[Troms lääni|Troms]] já [[Finnmark lääni|Finnmark]] läänih vuáđuduvvojii Taažâst.   
* [[uđđâivemáánu 7.]] peeivi – [[Ive 2024 Bangladesh almolâš vaaljah|Bangladesh almolâš vaaljah]] uárnejuvvojii. [[Awamilitto]] vuoitij oppeet vaaljâid. 
* [[uđđâivemáánu 13.]] peeivi – [[Ive 2024 Taiwan presidentvaaljah|Taiwan presidentvaaljah]] uárnejuvvojii. [[Taiwan]] 12. väripresident [[Lai Ching-te]] uážui 40,05 % jienâin, já te sun väljejui [[Taiwan president|presidentin]].&lt;ref name=&quot;bbc-67920532&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/world-asia-67920532|nommâ=Taiwan elects William Lai president in historic election|almostittem=BBC News|čujottum=2024-01-13|tahhee=Wong, Tessa|äigimuddo=2024-01-13|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[uđđâivemáánu 14.]] peeivi – [[Tanska roonnig Margrethe II]] luovâi ruuvnâst, já suu alge [[Tanska ruuvnâprinssâ Frederik|ruuvnâprinssâ Frederik]] šoodâi [[Tanska kunâgâs]]sân noomáin [[Frederik X]].&lt;ref name=&quot;bbc-67854395&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/world-europe-67854395|nommâ=Queen Margrethe II: Danish monarch announces abdication live on TV|almostittem=BBC News|čujottum=2023-12-31|tahhee=Howard, Jacqueline já Slow, Oliver|äigimuddo=2023-12-31|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;stm-abdicerer&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.stm.dk/presse/pressemeddelelser/hendes-majestaet-dronningen-abdicerer/|nommâ=Hendes Majestæt Dronningen abdicerer|almostittem=Tanska staatâministeriö|čujottum=2024-01-01|äigimuddo=2023-12-31|kielâ={{da}}|sitaat=Samtidig vil Hans Kongelige Højhed Kronprins Frederik overtage tronen som Hans Majestæt Kong Frederik 10.}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;is-2000010116108&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.is.fi/kuninkaalliset/art-2000010116108.html|nommâ=Suora lähetys: Kuningas Frederik X suuteli kuningatarta – yleisö vihelteli innoissaan|almostittem=Ilta-Sanomat|čujottum=2024-01-14|tahhee=Nousiainen, Jaana|äigimuddo=2024-01-14|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[uđđâivemáánu 25.]]–[[uđđâivemáánu 28.|28.]] peeivij – [[Skammâkoveh 2024|Skammâkoveh-elleekovefestivaal]] uárnejui [[Aanaar|Anarist]].
* [[uđđâivemáánu 28.]] peeivi – [[Ive 2024 Suomâ presidentvaaljah|Suomâ presidentvaaljâi vuossâmuš jienâstemrieggee]] uárnejui. [[Alexander Stubb]] já [[Pekka Haavisto]] peesáin jootkân.&lt;ref name=&quot;yle-20071753&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20071753|nommâ=Tässä on presidentinvaalien ensimmäisen kierroksen tulos|almostittem=Yle Uutiset|čujottum=2024-01-28|tahhee=Heiskanen, Pietu|äigimuddo=2024-01-28|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[uđđâivemáánu 29.]] peeivi – [[Skammâkoveh 2024|Skammâkoveh-elleekovefestivaal]] neetist aalgij.

===Kuovâmáánu===
* [[kuovâmáánu 4.]] peeivi – [[Ive 2024 El Salvador almolâš vaaljah|El Salvador almolâš vaaljah]] uárnejuvvojii. Tallaš president [[Nayib Bukele]] finnij 84,65&amp;nbsp; jienâin, já te sun väljejui oppeet [[El Salvador president]]in. Väripresidentin väljejui tallaš väripresident [[Félix Ulloa]]. 
* [[kuovâmáánu 5.]] peeivi – [[Peter Mickwitz]] vuoitij [[Runeberg-palhâšume]] kirjestis ''Misslyckad i en uggla''&lt;ref name=&quot;hs-2000010194350&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.hs.fi/kulttuuri/art-2000010194350.html | Nommâ = Peter Mickwitz ei uskonut saavansa Runeberg-palkintoa: ”Onhan kirjani vähän erikoinen&quot; | Tahhee = Majander, Antti | Almostittem = Helsingin Sanomat | Äigimuddo = 5.2.2024 | Čujottum = 5.2.2023 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kuovâmáánu 6.]] peeivi – [[Skammâkoveh 2024|Skammâkoveh-elleekovefestivaal]] neetist nuuvâi.
* [[kuovâmáánu 7.]] peeivi – [[Ive 2024 Azerbaidžan presidentvaaljah|Azerbaidžan presidentvaaljah]] uárnejuvvojii, veikkâ vaaljah liččii kolgâm uárnejuđ esken roovvâdmáánust 2025. Tallaš president [[Ilham Aliyev]] vuoitij vaaljâid, ko sun finnij 92,12 % jienâin, já te sun väljejui jo viiđâd keerdi [[Azerbaidžan president]]in. 
* [[kuovâmáánu 8.]] peeivi – [[Ive 2024 Pakistan almolâš vaaljah|Pakistan almolâš vaaljah]] uárnejuvvojii.
* [[kuovâmáánu 10.]] peeivi – [[Uđđâ muusik kišto 2024]] uárnejui [[Nokia Arena]]st [[Tampere]]st.
* [[kuovâmáánu 11.]] peeivi – [[Ive 2024 Suomâ presidentvaaljah|Suomâ presidentvaaljâi nubbe jienâstemrieggee]] uárnejui. Taan rieggest [[Alexander Stubb]] finnij 51,6 % jienâin, já te sun väljejui [[Suomâ täsivääldi president|presidentin]] kuuđâ čuávuváá ihán.&lt;ref name=&quot;yle-20073989&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20073989|nommâ=Kaikki äänet on laskettu: Stubb 51,6 prosenttia, Haavisto 48,4 prosenttia|almostittem=Yle Uutiset|čujottum=2024-02-11|tahhee=Peltonen, Topias, Karhu, Otso, Hankaniemi, Anu Leena, Piirainen, Elli, Kangas, Laura já Mannermaa, Jaakko|äigimuddo=2024-02-11|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kuovâmáánu 14.]] peeivi – [[Ive 2024 Indonesia almolâš vaaljah|Indonesia almolâš vaaljah]] uárnejuvvojii.
* [[kuovâmáánu 25.]] peeivi – [[Ive 2024 Senegal presidentvaaljah|Senegal presidentvaaljah]] sirdâšuvvii njuhčâmáánun.

===Njuhčâmáánu===
[[Tiätuvuárkká:Tasavallan presidentin virkaanastujaiset 1.3.2024 - 43.jpg|pienoiskuva|[[Suomâ täsivääldi president]] [[Alexander Stubb]] algâttij president virgeest njuhčâmáánu 1. peeivi 2024.]]
* [[njuhčâmáánu 1.]] peeivi – [[Alexander Stubb]] algâttij president virgeest.&lt;ref name=&quot;yle-20008814&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20008814/64-3-213010|nommâ=Alexander Stubbista tulee tänään tasavallan presidentti|almostittem=Yle Uutiset|čujottum=2024-03-01|äigimuddo=2024-03-01|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 7.]] peeivi – [[Ruotâ]]st šoodai [[Nato]] 32. jeessân.&lt;ref name=&quot;yle-20078037&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20078037|nommâ=Ruotsista tuli Naton jäsen – Kristersson kiitti suomalaisista Niinistöä, Orpoa, Stubbia ja Marinia|almostittem=Yle|čujottum=2024-03-08|tahhee=Olthuis, Marja-Liisa|äigimuddo=2024-03-07|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 9.]] peeivi – [[Utah]] uđđâ [[Utah lippu|lippu]] valdui anon.
* [[njuhčâmáánu 15.]]–[[njuhčâmáánu 17.|17.]] peeivij – [[Ive 2024 Ruošâ presidentvaaljah|Ruošâ presidentvaaljah]] uárnejuvvojii. Ruošâ virgeest leijee president [[Vladimir Putin]] naggij, ete sun vuoitij vaaljâid, tastko sun finnij 87&amp;nbsp;% jienâin, mut vaaljâpuáđus lâi viehâ vissásávt veridum.&lt;ref name=&quot;il-45ed64f296c4&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.iltalehti.fi/ulkomaat/a/1d8a4718-5697-4310-987f-45ed64f296c4|nommâ=Analyysi: Puolet Putinin äänistä oli väärennettyjä|almostittem=Iltalehti|čujottum=2024-03-21|tahhee=Lehtonen, Atte|äigimuddo=2024-03-19|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 25.]] peeivi – [[Tave-Amerik|Tave]]- já [[Maadâ-Amerik]]ist oinui [[mánusiävŋánem|peli-iptoslâš mánusiävŋánem]].
* [[njuhčâmáánu 23.]] peeivi – [[Ive 2024 Slovakia presidentvaaljah|Slovakia presidentvaaljâi vuossâmuš jienâstemrieggee]] uárnejui. [[Ivan Korčok]] finnij 42,5&amp;nbsp;% jienâin já [[Peter Pellegrini]] 37&amp;nbsp;%. Suoi peesáin jootkân.
* [[njuhčâmáánu 24.]] peeivi – [[Ive 2024 Senegal presidentvaaljah|Senegal presidentvaaljah]] uárnejuvvojii. [[Bassirou Diomaye Faye]] finnij 54,28&amp;nbsp;% jienâin, já te sun väljejui [[Senegal president|presidentin]] viiđâ čuávuváá ihán.&lt;ref name=&quot;bbc-68684535&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/world-africa-68684535|nommâ=Bassirou Diomaye Faye: Senegal election offers hope to frustrated young Africans|almostittem=BBC News|čujottum=2024-05-06|tahhee=Mbulle-Nziege, Leonard já Cheeseman, Nic|äigimuddo=2024-04-02|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 26.]] peeivi – [[Francis Scott Key -šalde]] [[Francis Scott Key -šalde koččâm|koočâi meerân]] [[Ovtâstum staatah|Ovtâstum staatâi]] [[Baltimore]]st.&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/04/01/francis-scott-key-salde-lii-koccam-meeran-baltimorest/|nommâ=Francis Scott Key -šalde lii koččâm meerân Baltimorest|tahhee=Gahmberg, Emma|äigimuddo=2024-04-01|čujottum=2024-04-01}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 27.]] peeivi – [[Lappajärvi kraatterjävri]] tuhhiittui [[Unesco]] [[Geopark]]-čuosâttâhhân.&lt;ref name=&quot;anarâšaavis-lappajärvi&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/03/29/lappajarvi-kraatterjaavrist-soodai-suoma-viidad-unesco-geopark/|nommâ=Lappajärvi kraatterjäävrist šoodâi Suomâ viiđâd Unesco Geopark |almostittem=Anarâš aavis|čujottum=2024-04-03|tahhee=Schreck, Jasmina|äigimuddo=2024-03-29}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 30.]] peeivi – [[Sámi Grand Prix 2024|34. Sámi Grand Prix -juoigâm- já lávlumkišto]] uárnejui [[Kuovdâkiäinu]]st pessijâšmarkkânij ääigi.&lt;ref name=&quot;eurovoix-sgp2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://eurovoix-world.com/2024/03/30/tonight-sami-grand-prix-2024/|nommâ=Tonight: Sámi Grand Prix 2024|almostittem=Eurovoix|čujottum=2024-04-01|tahhee=Granger, Anthony|äigimuddo=2024-03-30|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 31.]] peeivi – [[Ive 2024 Ukraina presidentvaaljah|Ukraina presidentvaaljah]] sirdâšuvvii.

===Cuáŋuimáánu===
[[Tiätuvuárkká:SE2024Apr08T.gif|thumb|right|Ei. [[Meksiko]]st, [[Ovtâstum staatah|Ovtâstum staatâin]], [[Kanada]]st já [[Koskâ-Amerik]]ist oinui [[piäiváásiävŋánem]] [[cuáŋuimáánu 8.]] peeivi.]]
* [[cuáŋuimáánu 3.]] peeivi – Eennâm tuárgistij korrâsávt [[Hualein]]ist, [[Taiwan]]ist. [[Eennâmtuárgástâs]] intensiteet lâi 7,4 [[Richter ciäkkádâh|Richter ciäkkáduv]] mield já VIII [[Mercalli ciäkkádâh|Mercalli ciäkkáduv]] mield.&lt;ref name=&quot;bbc-68719996&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|nommâ=Taiwan: Rescue efforts continue after 900 injured in earthquake 3 hours ago|almostittem=BBC News|čujottum=2024-04-03|tahhee=Wingfield-Hayes, Rupert já Ng, Kelly|äigimuddo=2024-04-03}}&lt;/ref&gt;
* [[cuáŋuimáánu 6.]] peeivi – [[Ive 2024 Slovakia presidentvaaljah 2024|Slovakia presidentvaaljâi]] nubbe jienâstemrieggee uárnejui. Tom vuoitij [[Peter Pellegrini]], kii finnij 53,12&amp;nbsp;% jienâin.
* [[cuáŋuimáánu 8.]] peeivi – Tievâslâš [[piäiváásiävŋánem]] oinui Tave-Amerikist.
* [[cuáŋuimáánu 28.]] peeivi – [[Tappara]] vuoitij oppeet [[Jieŋâskiäru SM-liigapaje 2023–2024|jieŋâskiäru suomâmiäštárvuođâ]].&lt;ref name=&quot;yle-64-3-224247&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20008814/64-3-224247|nommâ=Tappara voitti taas mestaruuden|almostittem=Yle Uutiset|čujottum=2024-04-28|tahhee=Mannermaa, Jaakko |äigimuddo=2024-04-28|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;

===Vyesimáánu===
* [[vyesimáánu 4.]] peeivi – [[Säämimuseo Siida]] [[Aanaar|Anarist]] väljejui [[Ive eurooplâš museo|ive eurooplâžžân museon]].&lt;ref name=&quot;nrk-1.16871262&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nrk.no/sapmi/sami-musea-siida-lea-jagi-eurohpala_-musea-1.16871262|nommâ=Sámi muséa Siida lea jagi eurohpalaš muséa|almostittem=NRK Sápmi|čujottum=2024-05-05|äigimuddo=2024-05-05|kielâ={{se}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;aavis07052024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/05/07/saamimuseo-siida-valjejui-ive-eurooplazzan-museon/|nommâ=Säämimuseo Siida väljejui ive eurooplâžžân museon|tahhee=Schreck, Jasmina|äigimuddo=2024-05-07|čujottum=2024-05-07}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 5.]] peeivi – [[Ive 2024 Panama almolâš vaaljah|Panama almolâš vaaljah]] uárnejuvvojii.
* [[vyesimáánu 6.]] peeivi – [[Ive 2024 Tšad presidentvaaljah|Tšad presidentvaaljah]] uárnejuvvojii. Taid vuoitij [[Mahamat Déby]], kii finnij 61,03&amp;nbsp;% jienâin.&lt;ref name=&quot;lemonde-election_6670953_4&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.lemonde.fr/en/international/article/2024/05/09/chad-s-junta-chief-mahamat-idriss-deby-declared-winner-of-presidential-election_6670953_4.html#|nommâ=Chad's junta chief Mahamat Idriss Déby declared winner of presidential election|almostittem=Le Monde|čujottum=2024-05-13|äigimuddo=2024-05-09|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bbc-cz96ezdljl9o&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/articles/cz96ezdljl9o|nommâ=Chad's military ruler wins presidential poll|almostittem=BBC|čujottum=2024-05-13|tahhee=Armstrong, Kathryn já Njie, Paul|äigimuddo=2024-05-10|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 7.]]–[[vyesimáánu 11.|11.]] peivij – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2024|Euroviisuh]] uárnejuvvojii [[Malmö Arena]]st, [[Malmö]]st, [[Ruotâ]]st.&lt;ref name=&quot;il-kištokaavpug-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.iltalehti.fi/musiikki/a/9408cbc3-399c-4c6a-906a-ce0cc03b0138|nommâ=Ruotsin Euroviisujen kisakaupunki selvisi|almostittem=Iltalehti|čujottum=2023-07-08|tahhee=Myllymäki, Iiro|äigimuddo=2023-07-07|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
** [[vyesimáánu 7.]] peeivi – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2024|Euroviisuh-lávlumkišto vuossâmuš semifiinaal]] uárnejui.  
** [[vyesimáánu 9.]] peeivi – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2024|Euroviisuh-lávlumkišto nubbe semifiinaal]] uárnejui. 
** [[vyesimáánu 11.]] peeivi – [[Euroviisuh-lávlumkišto 2024|Euroviisuh-lávlumkišto fiinaal]] uárnejui.
** [[vyesimáánu 12.]] peeivi – [[Sveeici]] ovdâsteijee [[Nemo (lávlo)|Nemo]] vuoitij [[Euroviisuh-lávlumkišto 2024|ive 2024 Euroviisuh-lávlumkišto]] pittáin ''[[The Code (Nemo pittá)|The code]]''.&lt;ref name=&quot;il-45599afb-85c4-4757-9176-fcb9bb07872f&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.iltalehti.fi/viihdeuutiset/a/45599afb-85c4-4757-9176-fcb9bb07872f | Nommâ = Sveitsi voitti Euroviisut! | Tahhee = Pudas, Mari | Almostittem = Iltalehti | Äigimuddo = 2024-05-12 | Čujottum = 2024-05-12 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 10.]]–[[vyesimáánu 26.|26.]] peivij – [[Ive 2024 jieŋâskiäru maailmmiäštárkištoh|Jieŋâskiäru maailmmiäštárkištoh]] uárnejuvvojii [[Tšekki|Tšeeki]] [[Praha]]st já [[Ostrava]]st.
* [[vyesimáánu 11.]] peeivi – [[Minnesota]] uđđâ [[Minnesota lippu|lippu]] valdui anon.
* [[vyesimáánu 12.]] peeivi – [[Ive 2024 Liettua presidentvaaljah|Liettua presidentvaaljah]] uárnejuvvojii.
* [[vyesimáánu 19.]] peeivi – [[Ive 2024 Dominikaanisâš täsivääldi almolâš vaaljah|Dominikaanisâš täsivääldi almolâš vaaljah]] uárnejuvvojii.
* [[vyesimáánu 19.]] peeivi – [[Iran president|Iran 8. president]] [[Ebrahim Raisolsadati]], olgominister [[Hossein Amir-Abdollahian]] já kuttâ ulmuu lase jammii helikopterluhottesvuođâst Iran taveviestâruásist.&lt;ref name=&quot;raisi-guardian-2024&quot;/&gt;
* [[vyesimáánu 24.]] peeivi – [[Säämimuseo Siida]] [[Aanaar|Anarist]] väljejui [[Ive syemmilâš museo|ive syemmilâžžân museon]].&lt;ref name=&quot;yle-64-3-229693&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20011940/64-3-229693|nommâ=Siida válljejuvvon Suoma jagi musean|almostittem=Yle Säämi|čujottum=2024-05-24|tahhee=Torikka, Xia|äigimuddo=2024-05-24|kielâ={{se}}}}&lt;/ref&gt;

===Kesimáánu===
[[Tiätuvuárkká:Inicio_de_campaña_de_Claudia_Sheinbaum_(cropped).jpg|thumb|right|[[Meksiko]]lâš pirâstiettee já politikkár [[Claudia Sheinbaum]] väljejui [[Meksiko president]]in [[Ive 2024 Meksiko almolâš vaaljah|Meksiko almolijn vaaljâin]].&lt;ref name=&quot;diario.mx-prep-2024&quot;/&gt;]]
* [[kesimáánu 1.]] peeivi – [[Ive 2024 Island presidentvaaljah|Island presidentvaaljah]] uárnejuvvojii. Islandlâš finnodâholmooš [[Halla Tómasdóttir]] finnij 34,30 % jienâin, já te sun väljejui [[Island president]]in.&lt;ref name=&quot;&quot;rúv-414495&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2024-06-01-kosningavakan-halla-tomasdottir-verdur-forseti-islands-414495|nommâ=Kosningavakan: Halla Tómasdóttir verður forseti Íslands|almostittem=RÚV|čujottum=2024-06-03|äigimuddo=2024-06-01|kielâ={{is}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 1.]] peeivi – [[Espanja]]lâš jyelgipállujuávkku [[Real Madrid]] vuoitij [[saksa]]lii juávhu [[Borussia Dortmund]] UEFA [[Miäštárij liiga]] finalist 2–0. Taat lâi 15. vuáittu Real Madridân, mii lâi talle eenâb ko mihheen eres juávhuid.&lt;ref name=&quot;anarâš-aavis-2024-06-06&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/06/06/real-madrid-lii-vuaittam-miastarij-liiga/|nommâ=Real Madrid lii vuáittám Miäštárij liiga|almostittem=Anarâš aavis|čujottum=2024-06-07|tahhee=Gahmberg, Emma|äigimuddo=2024-06-06}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 2.]] peeivi – [[Ive 2024 Meksiko almoliih vaaljah|Meksiko almoliih vaaljah]] uárnejuvvojii. [[Meksiko]]lâš pirâstiettee já politikkár [[Claudia Sheinbaum]] finnij 59,36 % jienâin, já te sun väljejui [[Meksiko president]]in.&lt;ref name=&quot;diario.mx-prep-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://prep.diario.mx/|nommâ=Programa de Resultados Electorales Preliminares 2024 — Presidencia - Nacional - Votos por Candidatura|almostittem=El Diario de Juárez|čujottum=2024-06-04|äigimuddo=2024-06-03|kielâ={{es}}|sitaat=Claudia Sheinbaum Pardo – Votos total: 33,226,602 – Porcentaje: 59.3577% – En Territorio Nacional: 33,135,080 – En el Extranjero: 91,522}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;nrk-1.16908829&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nrk.no/sapmi/mexico-oa__u-vuostta_-nisson-presideantta-1.16908829|nommâ=Mexico oažžu vuosttaš nisson presideantta|almostittem=NRK Sápmi|čujottum=2024-06-04|äigimuddo=2024-06-03|kielâ={{se}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 6.]]–[[kesimáánu 9.|9.]] peeivij – [[Ive 2024 Euroop parlament vaaljah|Euroop parlament vaaljah]] uárnejuvvojii.
* [[kesimáánu 7.]] peeivi – [[Ive 2024 Irland páiháliih vaaljah|Irland páiháliih vaaljah]] uárnejuvvojii.
* [[kesimáánu 14.]] peeivi – [[Jyelgipáálu almai euroopmiäštárkištoh 2024‎|Jyelgipáálu almai euroopmiäštárkištoh]] algii.
* [[kesimáánu 15.]] peeivi – [[Tromsa sämmilij viäsu]] lekkui.&lt;ref name=&quot;troma-viäsu&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://tromso.kommune.no/hendelse/romssa-sami-viesu-rahpan-apning-av-samisk-hus|nommâ=Romssa Sámi Viesu rahpan – Åpning av samisk hus|almostittem=Tromsa kieldâ|čujottum=2024-06-08|kielâ={{se}} já {{nb}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 15.]] peeivi – [[Ive 2024 Slovakia presidentvaaljah|Slovakia presidentvaaljâid]] vuáittám [[Peter Pellegrini]] algâttij [[Slovakia president|president]] virgeest.
* [[kesimáánu 21.]] peeivi – [[Namibia alemus riehti]] komettij laavâ, mii kieldij seksuaallijd koskâvuođâid almai kooskâst.&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/06/28/namibia-komettij-laava-mii-kieldij-seksuaallijd-koskavuodaid-almai-kooskast/|nommâ=Namibia komettij laavâ, mii kieldij seksuaallijd koskâvuođâid almai kooskâst|tahhee=Schreck, Jasmina|äigimuddo=2024-06-28|čujottum=2024-06-28}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 25.]]–[[kesimáánu 26.|26.]] peeivij – Nuorâi konferens sämikielâin já -teknologiast [[Giellabiellje]] uárnejui [[Bodø]]st.&lt;ref name=&quot;giellabiellje&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.giellabiellje.no/aarjelsaemien|nommâ=Giellabiellje|almostittem=Giellabiellje|čujottum=2024-06-08|kielâ={{sma}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 28.]] peeivi – [[Iran]]ist uárnejuvvojii [[Ive 2024 Iran presidentvaaljah|ovdâáigásiih presidentvaaljah]], tastko [[Iran president|Iran 8. president]] [[Ebrahim Raisolsadati]] jaamij helikopterluhottesvuođâst vyesimáánust. Ij kihheen finnim paijeel 50 % jienâin nuuvt, ete nube-uv jienâstemrieggee ferttij orniđ. 

===Syeinimáánu===
* [[syeinimáánu 2.]] peeivi – [[Dick Schoof]]ist šoodâi [[Vuáládâhenâmij uáiviminister|Vuáládâhenâmij uđđâ uáiviminister]], tastko [[Mark Rutte]] väljejui NATO uđđâ njunoščällen.&lt;ref name=&quot;yle-20097625&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20097625|nommâ=Hollannin uusi pääministeri on Dick Schoof|almostittem=Yle Uutiset|čujottum=2024-07-04|äigimuddo=2024-07-02|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 5.]] peeivi – [[Keir Starmer]]ist šoodâi [[Ovtâstum kunâgâskode uáiviminister|Ovtâstum kunâgâskode uđđâ uáiviminister]], tastko sun lâi [[Ovtâstum kunâgâskode pargeipiäládâh|Pargeipiäláduv]] saavâjođetteijee já piäládâh vuoitij [[Ive 2024 Ovtâstum kunâgâskode presidentvaaljah|ive 2024 almolijd vaaljâid]].&lt;ref name=&quot;guardian-starmer&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/politics/live/2024/jul/04/general-election-2024-uk-live-labour-tories-starmer-sunak-results-exit-poll?filterKeyEvents=false&amp;page=with:block-6687d6ba8f08115751de3bdf#block-6687d6ba8f08115751de3bdf|nommâ=Keir Starmer formally appointed as prime minister by King Charles|almostittem=The Guardian|čujottum=2024-07-05|äigimuddo=2024-07-05|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 5.]] peeivi – [[Iran]]ist uárnejui [[Ive 2024 Iran presidentvaaljah|ovdâáigásij presidentvaaljâi]] nubbe jienâstemrieggee. Iranlâš politikkár já diplomaat [[Saeed Jalili]] finnij 45,24 % jienâin, mut Masoud Pezeshkian finnij 54,76 % jienâin, já te sun väljejui [[Iran president|Iran 9. presidentin]] [[syeinimáánu 6.|čuávuváá peeivi]].&lt;ref name=&quot;guardian-pezeshkian&quot;/&gt;
* [[syeinimáánu 6.]] peeivi – [[Iran]]lâš váimukiiruurg já politikkár [[Masoud Pezeshkian]] väljejui [[Iran president]]in.&lt;ref name=&quot;guardian-pezeshkian&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/world/article/2024/jul/06/iran-reformist-masoud-pezeshkian-extends-lead-in-presidential-election-count|nommâ=Reformist Masoud Pezeshkian wins Iran presidential election|almostittem=The Guardian|čujottum=2024-07-07|äigimuddo=2024-07-06|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 10.]]–[[syeinimáánu 13.|13.]] peeivij – [[Riddu Riđđu]] uárnejui.
* [[syeinimáánu 13.]] peeivi – [[Donald Trump]] hávádui uálgispiäljásis ton keežild ko sun šoodâi morheirâttâs moolân kampanjateivâdmis ääigi [[Pennsylvania]]st.&lt;ref name=&quot;aavis15072024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/07/15/donald-trump-vahadui-pialjasis-suu-vuasta-tohhum-morheiiskastmist/|nommâ=Donald Trump vahadui piäljásis suu vuástá tohhum morheiiskâstmist|tahhee=Olthuis, Marja-Liisa|äigimuddo=2024-07-15|čujottum=2024-07-15}}&lt;/ref&gt; 
* [[syeinimáánu 15.]] peeivi – [[Ive 2024 Rwanda almoliih vaaljah|Rwanda almoliih vaaljah]] uárnejuvvojii. Tallaš president [[Paul Kagame]] finnij 99,18 % jienâin, já te sun väljejui oppeet Rwanda presidentin.&lt;ref name=&quot;rwanda-vaaljah-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.france24.com/en/africa/20240718-rwanda-s-kagame-wins-fourth-term-with-99-18-of-the-vote-provisional-results-show
|nommâ=Rwanda’s Kagame wins fourth term with 99.18% of the vote, provisional results show|almostittem=France 24|čujottum=2024-07-22|äigimuddo=2024-07-18|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 21.]] peeivi – Ovtâstumstaatâlâš politikkár [[Joe Biden]] kiäsádâđâi [[Ive 2024 Ovtâstum staatâi presidentvaaljah|ive 2024 Ovtâstum staatâi presidentvaaljâin]].&lt;ref name=&quot;guardian-biden-&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/us-news/article/2024/jul/21/biden-drops-out-kamala-harris-takeaways|nommâ=Biden drops out: what to know about his decision, Kamala Harris and the Republican response|Tahhee=Leingang, Rachel|almostittem=The Guardian|čujottum=2024-07-22|äigimuddo=2024-07-21|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;aavis23072024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/07/23/ovtastum-staatai-taalas-president-joe-biden-kiasadat-presidentkistoost/|nommâ=Ovtâstum staatâi tááláš president Joe Biden kiäsádât presidentkištoost|tahhee=Saari, Mitja|äigimuddo=2024-07-23|čujottum=2024-07-23}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 25.]]–[[syeinimáánu 28.|28.]] peeivij – 25. [[Márkomeannu]] uárnejui.&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.markomeannu.no/sa/ruoktu|nommâ=Márkomeannu|almostittem=Márkomeannu|čujottum=2024-06-08|kielâ={{se}}|sitaat=MÁRKOMEANNU 25 JAGI - 25.-28.07.2024 KEiiNO - Moddi + Kajsa Balto - Elle Maija - Gabba - Lávre - Ailu Valle &amp; AMOC - Simon Issát Marainen - Lávllo lávlo laavloeh - DJ Ailo + Saara Hermansson &amp; Astrid Tuorda}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 26.]] peeivi – [[Kesiolympialiih 2024|Pariisi olympialiih]] algii virgálávt, veikkâ vuossâmuuh kištoh já speelah uárnejuvvojii jo [[syeinimáánu 24.]] peeivi.

===Porgemáánu===
* [[porgemáánu 1.]] peeivi – Islandlâš finnodâholmooš [[Halla Tómasdóttir]] algâttij [[Island president]] virgeest.&lt;ref name=&quot;hs-2000010601862&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.hs.fi/maailma/art-2000010601862.html|nommâ=Uusi presidentti Halla Tómasdóttir vannoo virka­valansa|tahhee=Ilkka, Ilmo|almostittem=Helsingin Sanomat|čujottum=2024-08-01|äigimuddo=2024-08-01|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[porgemáánu 11.]] peeivi – [[Kesiolympialiih 2024|Pariisi olympialiih]] nuhhii.
* [[porgemáánu 16.]]–[[porgemáánu 17.|17.]] peeivij – [[Ijâttes ijjâ]] uárnejui.
* [[porgemáánu 28.]] peeivi – [[Kesiparalympialiih 2024|Pariisi paralympialiih]] algii.

===Čohčâmáánu===
* [[Ive 2024 Sri Lanka presidentvaaljah|Sri Lanka presidentvaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[čohčâmáánu 8.]] peeivi – [[Kesiparalympialiih 2024|Pariisi paralympialiih]] nuhhii.
* [[čohčâmáánu 18.]] peeivi – [[mánusiävŋánem|Uásálâš mánusiävŋánem]] Amerikijn, Euroopist já Afrikist.
* [[čohčâmáánu 18.]]–[[čohčâmáánu 20.|20.]] peeivij – [[KulturSápmi]] uárnejui [[Juhâmokke|Juhâmohheest]].&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.kultursapmi.com/|nommâ=KulturSápmi 18. – 20.9.2024 Jåhkåmåhkke|almostittem=KulturSápmi|čujottum=2024-06-08|kielâ={{se}}, {{en}} já {{fi}}}}&lt;/ref&gt;.
* [[čohčâmáánu 28.]] peeivi – [[Hanne-Sofie Suongir]] vuoitij [[Sämirääđi kirjálâšvuotâpalhâšume]] orjâlâškielâg kirjestis ''[[Emma dilemma]]''.&lt;ref name=&quot;sr-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.saamicouncil.net/news-archive/moxmlmu0kr6ry0io31tsjcqx2vuiq2-yb2ma-jzebr | Nommâ = Saamelaisneuvoston kirjallisuuspalkinto myönnettiin Hanne-Sofie Suongirille | Almostittem = Sämirääđi | Äigimuddo = 2024-09-28 | Čujottum = 2024-09-30 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;

===Roovvâdmáánu===
* [[Ive 2024 Georgia parlamentvaaljah|Georgia parlamentvaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[Ive 2024 Tšad parlamentvaaljah|Tšad parlamentvaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[Ive 2024 Venezuela presidentvaaljah|Venezuela presidentvaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[roovvâdmáánu 1.]] peeivi – NATO njunoščällee [[Jens Stoltenberg]] páácá iäláttâhân já [[Mark Rutte]]st šadda NATO uđđâ njunoščällen.&lt;ref name=&quot;anarâšaavis-nato-njunoščällee&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/06/27/vualadahenamij-njunosminister-mark-rutte-lii-nato-udda-hovda/|nommâ=Vuáládâhenâmij njunošminister Mark Rutte lii NATO uđđâ hovdâ |almostittem=Anarâš aavis|čujottum=2024-06-28|tahhee=Olthuis, Marja-Liisa|äigimuddo=2024-06-27}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 2.]] peeivi – [[Juulevsämikielâ kielâseminaar]] uárnejuvvoo [[Juhâmokke|Juhâmohheest]].&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://sametinget.no/Kalender/CalendarEvent.aspx?Id=1346&amp;MId1=7|nommâ=Lulesamisk språkseminar|almostittem=Taažâ sämitigge|čujottum=2024-06-08|kielâ={{nb}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 7.]] peeivi – [[Victor Ambros]] já [[Gary Ruvkun]] vuoittijn [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-med-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2024/summary/|nommâ=The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2024|almostittem=nobelprize.org|čujottum=2024-10-07|äigimuddo=2024-10-07|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.hs.fi/tiede/art-2000010733156.html|nommâ=Lääketieteen ja fysiologian Nobelin palkinto mikro-rna:n löytäjille|almostittem=Helsingin Sanomat|tahhee=Paukku, Timo|äigimuddo=2024-10-05|čujottum=2024-10-07}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 8.]] peeivi – [[John J. Hopfield]] já [[Geoffrey E. Hinton]] vuoittijn [[Nobel-fyysiikpalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-phys-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2024/summary/ |nommâ= The Nobel Prize in Physics 2024 |almostittem=nobelprize.org|čujottum=2022-10-08|äigimuddo=2024-10-08|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 9.]] peeivi – [[David Baker]], [[Demis Hassabis]] já [[John M. Jumper]] vuoittii [[Nobel-kemiapalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-chem-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2024/summary/ |nommâ= The Nobel Prize in Chemistry 2024 |almostittem=nobelprize.org|čujottum=2024-10-09|äigimuddo=2024-10-09|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 10.]] peeivi – [[Han Kang]] vuoitij [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-lit-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/literature/2024/summary/ |nommâ=The Nobel Prize in Literature 2024|almostittem=nobelprize.org|čujottum=2024-10-10|äigimuddo=2024-10-10|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 11.]] peeivi – [[Nihon Hidankyō]] vuoitij [[Nobel-ráávhupalhâšume]].&lt;ref name=&quot;np-peace-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2024/summary/|nommâ=The Nobel Peace Prize 2024|almostittem=nobelprize.org|čujottum=2024-10-11|äigimuddo=2024-10-11|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 11.]]–[[roovvâdmáánu 13.|13.]] peeivij – [[Säämi Pride]] uárnejui [[Bodø]]st.&lt;ref name=&quot;garmeres-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://garmeres.com/sme/sapmi-pride/sapmi-pride-2024-lagiduvvo-budejjus/|nommâ=Sápmi Pride 2024 lágiduvvo Budejjus!|almostittem=[[Garmeres]]|čujottum=2024-03-21|äigimuddo=2024-03-12|kielâ={{se}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 13.]] peeivi – [[Ive 2024 Liettua parlamentvaaljah|Liettua parlamentvaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[roovvâdmáánu 19.]] peeivi – [[Čižetlitto|Čižetlito]] uđđâ saavâjođetteijen väljejui syemmilâš politikkár [[Minja Koskela]].&lt;ref name=&quot;yle-20118228&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20118228|nommâ=Minja Koskela Vasemmistoliiton uudeksi puheenjohtajaksi – lupaa tiukkaa oppositiopolitiikkaa|tahhee=Kinnunen, Pekka já Auvinen, Pirjo|almostittem=Yle|äigimuddo=2024-10-19|čujottum=2024-10-21|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 21.]] peeivi – [[Kielâokko]] aalgij.&lt;ref name=&quot;ko-2024&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://giellavahkku.org/smn/|nommâ=Kielâokko|čujottum=2024-06-08|sitaat=Kielâokko 21.-27. roovvâdmáánu 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;st-kielaokko-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://samediggi.fi/an/aigikyevdil/kielaokko-lii-algam/|nommâ=Kielâokko lii álgám!|almostittem=[[Sämitigge (Suomâ)|Sämitigge]]|äigimuddo=2024-10-21|čujottum=2024-10-23}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 22.]] peeivi – [[Maadâsämikielâ]] kielâpargee [[Sig-Britt Persson]] já [[sämikielah|sämikielâi]] emeritusprofessor [[Pekka Sammallahti]] vuoitijn 11. sämmilâš kielâpalhâšume [[Kollekielâ]] sunnuu merhâšittee pargoost sämikielâi ovdedem oovdân.&lt;ref name=&quot;st-kollekielâ-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://samediggi.fi/an/aigikyevdil/ive-2024-kollekiela-kielapalhasume-pekka-sammallahtin-ja-sig-britt-perssonin/ |nommâ=Ive 2024 Kollekielâ-kielâpalhâšume Pekka Sammallahtin já Sig-Britt Perssonin |almostittem=[[Sämitigge (Suomâ)|Sämitigge]]|äigimuddo=2024-10-23|čujottum=2024-10-23}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 27.]] peeivi – [[Ive 2024 Uruguay almolâš vaaljah|Uruguay almolâš vaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[roovvâdmáánu 27.]] peeivi – [[Kielâokko]] nohá.&lt;ref name=&quot;ko-2024/&gt;

===Skammâmáánu===
* [[Ive 2024 Romania presidentvaaljah|Romania presidentvaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[skammâmáánu 5.]] peeivi – [[Ive 2024 Ovtâstum staatâi presidentvaaljah|Ovtâstum staatâi presidentvaaljah]] uárnejuvvojeh.

===Juovlâmáánu===
* [[Ive 2024 Algeria presidentvaaljah|Algeria presidentvaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[Ive 2024 Kroatia presidentvaaljah|Kroatia presidentvaaljah]] uárnejuvvojeh.
* [[juovlâmáánu 7.]] peeivi – [[Ive 2024 Ghana almolâš vaaljah|Ghana almolâš vaaljah]] uárnejuvvojeh.

===[[Tiätuvuárkká:Nobel prize medal.svg|20px]] Nobel-palhâšumeh ===
*[[Nobel-fyysiikpalhâšume|Fyysiik]] – [[John J. Hopfield]] já [[Geoffrey E. Hinton]]&lt;ref name=&quot;np-phys-2024&quot;/&gt;
*[[Nobel-kemiapalhâšume|Kemia]] – [[David Baker]], [[Demis Hassabis]] já [[John M. Jumper]]&lt;ref name=&quot;np-chem-2024&quot;/&gt;
*[[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume|Kirjálâšvuotâ]] – [[Han Kang]]&lt;ref name=&quot;np-lit-2024&quot;/&gt;
*[[Nobel-ráávhupalhâšume|Ráávhu]] – [[Nihon Hidankyō]]&lt;ref name=&quot;np-peace-2024&quot;/&gt;
*[[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume|Talhâstieđâ]] – [[Victor Ambros]] já [[Gary Ruvkun]]&lt;ref name=&quot;np-med-2024&quot;/&gt;
&lt;!--=== Finlandia-palhâšumeh ===
--&gt;

=== Čuákánkiäsuh jieškote-uvlágán suorgijn ===
* [[Ive 2024 sämikielâliih kirjeh|Sämmilâš kirjálâšvuotâ ive 2024]]
* [[Videospellâihe 2024|Videospeelah ive 2024]]

==Šoddâmeh==
==Jämimeh==
* [[uđđâivemáánu 22.]] peeivi – [[Arno Allan Penzias]], ive [[1978]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš fysikkár já radioastronom (š. [[1933]])&lt;ref name=&quot;np-penzias-1978&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1978/penzias/facts/ | Nommâ = Arno Penzias | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 2024-05-14 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kuovâmáánu 16.]] peeivi – [[Aleksei Navalnyi]], ryeššilâš oppositiojođetteijee, aktivist já blogicällee (š. [[1976]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Aleksey-Navalny|nommâ=Aleksey Navalny|almostittem=www.britannica.com|äigimuddo=2024-04-24|čujottum=2024-04-27|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;
* [[kuovâmáánu 20.]] peeivi – [[Andreas Brehme]], saksalâš jyelgipálluspellee já jyelgipálluvälmejeijee (š. [[1960]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.trauer.de/traueranzeige/andreas-brehme-20-02-2024-8ba8398d-88b5-4d80-8605-40bd7fb2ba83|nommâ=Traueranzeigen von Andreas Brehme|almostittem=www.trauer.de|čujottum=2024-02-23|ietf-kielâkoodi=de-DE}}&lt;/ref&gt;
* [[kuovâmáánu 21.]] peeivi – [[Roger Guillemin]], ive [[1977]] [[Nobel-fysiologia- teikkâ talhâstieđâpalhâšume]] finnim ovtâstumstaatâlâš-ranskalâš endokrinolog já neurotiettee (š. [[1924]])&lt;ref name=&quot;np-guillemin-1977&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1977/guillemin/facts/ | Nommâ = Roger Guillemin | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 2024-05-14 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[njuhčâmáánu 8.]] peeivi – [[Herbert Kroemer]], ive [[2000]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim [[saksa]]lâš-[[Ovtâstumstaatah|ovtâstumstaatâlâš]] fysikkár (š. [[1928]])&lt;ref name=&quot;ucsb-kroemer-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://engineering.ucsb.edu/news/nobel-laureate-herb-kroemer-1928-2024 | Nommâ = Nobel Laureate Herb Kroemer, 1928-2024 | Tahhee = Badham, James | Almostittem = Kalifornia ollâopâttâh (Santa Barbara)  | Äigimuddo = 2024-03-12 | Čujottum = 2024-03-15 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[cuáŋuimáánu 8.]] peeivi – [[Peter Higgs]], ive [[2013]] [[Nobel-fyysiikpalhâšume]] finnim brittilâš teoreetlâš fysikkár já professor (š. [[1929]])&lt;ref name=&quot;np-higgs-2013&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2013/higgs/facts/ | Nommâ = Peter Higgs | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 2024-04-10 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;bbc-68774195&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/science-environment-68774195|nommâ=Peter Higgs, physicist who theorised Higgs boson, dies aged 94|almostittem=BBC News|čujottum=2024-04-10|tahhee=Rannard, Georgina|äigimuddo=2024-04-09|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 13.]] peeivi – [[Alice Munro]], ive [[2013]] [[Nobel-kirjálâšvuotâpalhâšume]] finnim kanadalâš kirječällee (š. [[1931]])&lt;ref name=&quot;np-munro-2013&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.nobelprize.org/prizes/literature/2013/munro/facts/ | Nommâ = Alice Munro | Almostittem = nobelprize.org | Almostittemsaje = | Äigimuddo = | Almostittee = | Čujottum = 2024-05-14 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[vyesimáánu 19.]] peeivi – [[Hossein Amir-Abdollahian]], [[iran]]lâš politikkár, diplomaat já Iran olgominister iivij 2021–2024 (š. [[1964]])&lt;ref name=&quot;raisi-guardian-2024&quot;/&gt;
* [[vyesimáánu 19.]] peeivi – [[Ebrahim Raisolsadati]], [[iran]]lâš politikkár já [[Iran president|Iran 8. president]] iivij 2021–2024 (š. [[1960]])&lt;ref name=&quot;raisi-guardian-2024&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.theguardian.com/world/article/2024/may/20/iran-president-ebrahim-raisi-dead-helicopter-crash-mountains-azerbaijan-border-foreign-minister-hossein-amir-abdollahian | Nommâ = Iranian president Ebrahim Raisi dies in helicopter crash | Almostittem = The Guardian | Äigimuddo = 2024-05-20 | Tahhee = Jones, Sam | Čujottum = 2024-05-20  | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 18.]] peeivi – [[Anouk Aimée]], [[ranska]]lâš elleekovečaittâleijee (š. [[1932]])&lt;ref name=&quot;bbc-clllev363y3o&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/articles/clllev363y3o |nommâ= French film star Anouk Aimée dies aged 92 |almostittem=BBC News|čujottum=2024-06-21|tahhee= Crew, Jemma |äigimuddo=2024-06-18|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 18.]] peeivi – [[Willie Mays]], ovtâstumstaatâlâš pesipálluspellee (š. [[1931]])&lt;ref name=&quot;bbc-cp99w0wme02o&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.bbc.com/news/articles/cp99w0wme02o |nommâ=Tributes paid to 'true giant' of baseball, Willie Mays |almostittem=BBC News|čujottum=2024-06-20|tahhee= Matza, Max já Granville, Samantha |äigimuddo=2024-06-19|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[kesimáánu 20.]] peeivi – [[Donald Sutherland]], [[kanada]]lâš čaittâleijee (š. [[1935]])&lt;ref name=&quot;il-73553d085f82&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.iltalehti.fi/viihdeuutiset/a/65c8a0e9-e577-4ecb-9e7c-73553d085f82 | Nommâ = Donald Sutherland on kuollut | Tahhee = Saarinen, Sonja | Almostittem = Iltalehti | Äigimuddo = 2024-06-30 | Čujottum = 2024-06-30 | Kielâ = {{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 1.]] peeivi – [[Ismail Kadare]], [[albania]]lâš kirječällee (š. [[1936]])&lt;ref name=&quot;lemonde-kadare&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = https://www.lemonde.fr/en/obituaries/article/2024/07/01/ismail-kadare-the-great-albanian-writer-dies-aged-88_6676315_15.html| Nommâ = Ismail Kadare, the great Albanian writer, dies aged 88 | Almostittem = Le Monde | Äigimuddo = 2024-07-01 | Tahhee = Noiville, Florence | Čujottum = 2024-07-01 | Kielâ = {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 5.]] peeivi – [[Liana Isakadze]], [[georgia]]lâš vivlučuojâtteijee (š. [[1946]])&lt;ref name=&quot;bio-isakadze&quot;&gt;{{Nettikäldee | Čujottâs = http://www.nplg.gov.ge/bios/ka/00003475/ | Nommâ = ლიანა ისაკაძე | Almostittem = Georgia biograafisâš sänikirje | Čujottum = 2024-07-07 | Kielâ = {{ka}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 9.]] peeivi – [[Diana Hill]], uđđâseelandlâš biokemist já professor (š. [[1943]])&lt;ref name=&quot;nzh-hill&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.legacy.com/nz/obituaries/nzherald-nz/name/diana-hill-obituary?id=55526878|nommâ=Dr Diana Florence CNZM FRSNZP HILL|almostittem=The New Zealand Herald|čujottum=2024-07-14|äigimuddo=2024-07-10|kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 9.]] peeivi – [[Maxine Singer]], ovtâstumstaatâlâš molekyylbiolog já biokemist (š. [[1931]])&lt;ref name=&quot;nyt-singer&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nytimes.com/2024/07/10/science/maxine-singer-dead.html|nommâ=Maxine Singer, Guiding Force at the Dawn of Biotechnology, Dies at 93|almostittem=New York Times|čujottum=2024-07-14|tahhee=Gellene, Denise|äigimuddo=2024-07-10|kielâ={{en}}|arkkâdâh=https://web.archive.org/web/20240711010914/https://www.nytimes.com/2024/07/10/science/maxine-singer-dead.html|vyerkkejum=2024-07-10}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 11.]] peeivi – [[Shelley Duvall]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (š. [[1949]])&lt;ref name=&quot;guardian-duvall&quot;&gt;{{Nettikäldee|Čujottâs=https://www.theguardian.com/film/2024/jul/12/shelley-duvall-obituary |nommâ= Shelley Duvall obituary|Tahhee= Gilbey, Ryan |Almostittem=The Guardian|Čujottum=2024-07-14|Äigimuddo=2024-07-12|Kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[syeinimáánu 13.]] peeivi – [[Shannen Doherty]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (š. [[1971]])&lt;ref name=&quot;guardian-doherty&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/tv-and-radio/2024/jul/14/shannen-doherty-obituary|nommâ=Shannen Doherty obituary|Tahhee= Gilbey, Ryan |Almostittem=The Guardian|Čujottum=2024-07-14|Äigimuddo=2024-07-14|Kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[porgemáánu 10.]] peeivi – [[Tuíre Kayapó]], brasilialâš algâaalmugij vuoigâdvuođâi já pirâssuojâlem aktivist (šoddâmihe ij tiäđust)&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.anarasaavis.fi/2024/08/28/tuire-kayapo-lii-jaammam/|nommâ=Tuíre Kayapó lii jáámmám|tahhee=Schreck, Jasmina|äigimuddo=2024-08-28|čujottum=2024-08-28}}&lt;/ref&gt;
* [[čohčâmáánu 9.]] peeivi – [[James Earl Jones]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee (š. [[1931]])&lt;ref name=&quot;guardian-james-earl-jones&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/film/article/2024/sep/09/james-earl-jones-dies |nommâ=James Earl Jones, revered actor and voice of Star Wars’ Darth Vader, dies aged 93 |Tahhee= Pulver, Andrew |Almostittem=The Guardian|Čujottum=2024-09-10|Äigimuddo=2024-09-09|Kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[čohčâmáánu 27.]] peeivi – [[Maggie Smith]], brittilâš čaittâleijee (š. [[1934]])&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.britannica.com/biography/Maggie-Smith|nommâ=Maggie Smith|almostittem=www.britannica.com|äigimuddo=2024-09-27|čujottum=2024-09-30|ietf-kielâkoodi=en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.nytimes.com/2024/09/27/arts/maggie-smith-dead.html|nommâ=Maggie Smith, Grande Dame of Stage and Screen, Dies at 89|tahhee=Gates, Anita &amp; Berkvist, Robert|almostittem=The New York Times|äigimuddo=27.9.2024|čujottum=29.9.2024}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 9.]] peeivi – [[Leif Segerstam]], syemmilâš kappelmiäštár já šuoŋârähtee (š. [[1944]])&lt;ref name=&quot;yle-20001146&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://yle.fi/a/74-20001146|nommâ=Kapellimestari Leif Segerstam on kuollut|almostittem=Yle|čujottum=2024-10-10|tahhee=Rinta-Tassi, Minna|äigimuddo=2024-10-09|kielâ={{fi}}}}&lt;/ref&gt;
* [[roovvâdmáánu 17.]] peeivi – [[Mitzi Gaynor]], ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee, lávloo já tánssájeijee (š. [[1931]])&lt;ref name=&quot;guardian-gaynor-obit&quot;&gt;{{Nettikäldee|čujottâs=https://www.theguardian.com/film/2024/oct/20/mitzi-gaynor-obituary |nommâ=Mitzi Gaynor obituary |Tahhee= Horwell, Veronica |Almostittem=The Guardian|Čujottum=2024-10-21|Äigimuddo=2024-10-19|Kielâ={{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Kalender==
{{Kalender ihe|2024}}

==Fáádást eres soojijn==
{{Commonscat-raddalâs}}

==Käldeeh==
&lt;small&gt;{{Käldeeh|sárgáttuvah}}&lt;/small&gt;

[[Luokka:2024|*]]</text>
      <sha1>ju6ak8inpotcw0bqmtbkm0g0bsumzsp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Savâstâllâm kevttest:QuantumFoam66</title>
    <ns>3</ns>
    <id>24764</id>
    <revision>
      <id>117083</id>
      <timestamp>2024-10-24T10:36:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Videospeelah and Videospellâm */ uđđâ uási</comment>
      <origin>117083</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="714" sha1="1n9x5k7s9q570jes0b23687gyzpm7s8" xml:space="preserve">== Videospeelah and Videospellâm ==

Hi and thank you for your contributions. Unfortunately 2/3 have had to be reverted as they were incorrect. The third should be too, in principle, but an argument can be made for it being connected to both the original category and the category you changed it to, so I left it and added the original category back in. As it appears you do not know any Inari Saami, it would be better for you to leave a message on the category talk page asking if a particular category should be changed to a different category; I'd rather answer questions than revert edits. - [[Kevttee:Yupik|Yupik]] ([[Savâstâllâm kevttest:Yupik|savâstâllâm]]) 24. roovvâdmáánu 2024 tme 13.36 (EEST)</text>
      <sha1>1n9x5k7s9q570jes0b23687gyzpm7s8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>117084</id>
      <parentid>117083</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T10:40:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Videospeelah and Videospellâm */</comment>
      <origin>117084</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="756" sha1="4ij0hramie199wv7oqqq7f1mcfyce90" xml:space="preserve">== Videospeelah and Videospellâm ==
Hi and thank you for your contributions. Unfortunately 2/3 have had to be reverted as they were incorrect. The third should be too, in principle, but an argument can be made for it being connected to both the original category and the category you changed it to, so I left it and added the original category back in (I might still decide to remove your edit). As it appears you do not know any Inari Saami, it would be better for you to leave a message on the category talk page asking if a particular category should be changed to a different category; I'd rather answer questions than revert edits. - [[Kevttee:Yupik|Yupik]] ([[Savâstâllâm kevttest:Yupik|savâstâllâm]]) 24. roovvâdmáánu 2024 tme 13.36 (EEST)</text>
      <sha1>4ij0hramie199wv7oqqq7f1mcfyce90</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>117085</id>
      <parentid>117084</parentid>
      <timestamp>2024-10-24T10:42:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Yupik</username>
        <id>23</id>
      </contributor>
      <comment>/* Videospeelah and Videospellâm */ Vástádâs</comment>
      <origin>117085</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1096" sha1="bx1kbgwmpzl8k1gznmrzeoa61042j83" xml:space="preserve">== Videospeelah and Videospellâm ==
Hi and thank you for your contributions. Unfortunately 2/3 have had to be reverted as they were incorrect. The third should be too, in principle, but an argument can be made for it being connected to both the original category and the category you changed it to, so I left it and added the original category back in (I might still decide to remove your edit). As it appears you do not know any Inari Saami, it would be better for you to leave a message on the category talk page asking if a particular category should be changed to a different category; I'd rather answer questions than revert edits. - [[Kevttee:Yupik|Yupik]] ([[Savâstâllâm kevttest:Yupik|savâstâllâm]]) 24. roovvâdmáánu 2024 tme 13.36 (EEST)

:In addition, you've been warned about disruptive editing to categories on Wikipedias in other languages and warned that you will be blocked on them. Disruptive editing on this wiki will also lead to being blocked here. - [[Kevttee:Yupik|Yupik]] ([[Savâstâllâm kevttest:Yupik|savâstâllâm]]) 24. roovvâdmáánu 2024 tme 13.42 (EEST)</text>
      <sha1>bx1kbgwmpzl8k1gznmrzeoa61042j83</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>