Wikipedia
sqwiki
https://sq.wikipedia.org/wiki/Faqja_kryesore
MediaWiki 1.43.0-wmf.2
first-letter
Media
Speciale
Diskutim
Përdoruesi
Përdoruesi diskutim
Wikipedia
Wikipedia diskutim
Skeda
Skeda diskutim
MediaWiki
MediaWiki diskutim
Stampa
Stampa diskutim
Ndihmë
Ndihmë diskutim
Kategoria
Kategoria diskutim
Portal
Portal diskutim
TimedText
TimedText talk
Moduli
Moduli diskutim
Lista e shteteve sipas popullsisë
0
2301
2658969
2657937
2024-04-25T17:36:16Z
185.248.173.165
Pupullsine ne Hapsirë
wikitext
text/x-wiki
{{Gjuha shqipe}}
{{Pp}}
[[File:World Population.svg|thumb|right]]
==Lista==
<!--
PLEASE READ BEFORE EDITING!
WHEN YOU UPDATE A COUNTRY'S POPULATION - PLEASE ALSO UPDATE THE EXPRESSION NEXT TO IT (column "% of world population") WITH THE SAME NUMBER EXCLUDING COMMAS (the #expr: equation).
-->
{|class="wikitable sortable" style="text-align:right"
|-
! Renditja !! Shteti (ose territori i varur) !! Hapsirat !! Data !! % popullsinë<br>e botës !! Burimi
|-
|1
|align=left|{{CHN}}<ref>Shifrat i referohen [[Kinës]], duke mos përfshirë Rajonet Administrative të Veçanta të saj, [[Hong Kong|Hong Kongun]] [[Macau|Macaun]]. Hong Kongu iu kthye Kinës më 1 korrik 1997 dhe Macau më 20 dhjetor 1999.</ref>
|1.411.750.000
|31 Dhjetor 2022
|17.5%
|align=left|[http://data.stats.gov.cn/ Vlerësim zyrtar]
|-
|2
|align=left|{{IND}}
|1.392.320.000
|1 Mars 2023
|17.3%
|align=left|[http://www.indiastat.com/parashikim jozyrtar]{{Lidhje e thyer}}
|-
|3
|align=left|{{USA}}
|335.472.000
|4 gusht 2014
|4.2%
|align=left|[http://www.census.gov/population/www/popclockus.html Regjistrim zyrtar]
|-
|4
|align=left|{{IDN}}
|277.749.853
|1 korrik 2014
|3.4%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20140913184226/http://www.bi.go.id/sdds/series/pop/index_pop.asp Vlerësim zyrtar]
|-
|5
|align=left|{{PAK}}
|241.499.431
|1 Mars 2023
|3.0%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120511120429/http://www.ibge.gov.br/english/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1961&id_pagina=1 Vlerësim zyrtar]
|-
|6
|align=left|{{Nigeria}}
|216.783.400
|21 Mars 2022
|2.7%
|align=left|[http://www.finance.gov.pk/survey/chapters_14/12_Population.pdf Vlerësim vjetor zyrtar]
|-
|7
|align=left|{{BRA}}
|203.062.512
|1 Gusht 2022
|2.5%
|align=left|Rezultatet e censusit
|-
|8
|align=left|{{BGD}}
|152.518.015
|14 Qershor 2022
|2.1%
|align=left| [https://web.archive.org/web/20120920000113/http://www.bbs.gov.bd/PageSecureReport.aspx Statistics Bureau]<ref>{{Cite web |url=http://bdnews24.com/details.php?id=228269&cid=2 |title=bdnews24: Population stands at 152.5mln |url-status=dead |access-date=10 gusht 2012 |archive-date=20 korrik 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120720031906/http://www.bdnews24.com/details.php?id=228269&cid=2 }}</ref>
|-
|9
|align=left|{{RUS}}
|146.424.729
|1 Janar 2023
|1.8%
|align=left|[http://www.gks.ru/bgd/free/b12_00/IssWWW.exe/Stg/dk06/8-0.htm Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120808233237/http://www.gks.ru/bgd/free/b12_00/IssWWW.exe/Stg/dk06/8-0.htm |date=8 gusht 2012 }}
|-
|10
|align=left|{{MEX}}
|129.202.482
|30 Qershor 2023
|1.6%
|align=left|[http://www.stat.go.jp/english/data/jinsui/tsuki/index.htm Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|11
|align=left|{{JAP}}
|124.450.000
|12 Shtator 2023
|1.5%
|align=left|[http://www.inegi.org.mx/sistemas/mexicocifras/default.aspx 2010 census]
|-
|12
|align=left|{{PHL}}
|110.707.000
|23 Shtator 2023
|1.4%
|align=left|[http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2012/pr1227tx.html 2010 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120625153211/http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2012/pr1227tx.html |date=25 qershor 2012 }}
|-
|13
|align=left|{{ETH}}
|107.334.000
|1 Korrik 2023
|1.3%
|align=left|[http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=622&ItemID=12133 Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171223132938/http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=622&ItemID=12133 |date=23 dhjetor 2017 }}
|-
|14
|align=left|{{EGY}}
|105.340.000
|23 Shtator 2023
|1.3%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130330021225/http://www.csa.gov.et/index.php?option=com_rubberdoc&view=doc&id=421&format=raw&Itemid=606 Vlerësim zyrtar]
|-
|15
|align=left|{{Vietnam}}
|100.000.000
|Prill {{CURRENTYEAR}}
|1.2%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20121030052148/http://www.msrintranet.capmas.gov.eg/pls/fdl/tst12e?action=1&lname=%201 Official population clock]
|-
|16
|align=left|{{COD}}
|95.370.000
|1 Korrik 2023
|1.2%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20150924110018/http://www.statistik-portal.de/Statistik-Portal/en/en_zs01_bund.asp Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|17
|align=left|{{TUR}}
|85.279.553
|31 Dhjetor 2022
|1.1%
|align=left|[http://www.tehrantimes.com/politics/99936-irans-population-reaches-75-million-national-census-reveals 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121119133852/http://www.tehrantimes.com/politics/99936-irans-population-reaches-75-million-national-census-reveals |date=19 nëntor 2012 }}
|-
|18
|align=left|{{IRN}}
|85.277.900
|23 Shtator 2023
|1.1%
|align=left|[http://www.turkstat.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=39 Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121018080620/http://www.turkstat.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=39 |date=18 tetor 2012 }}
|-
|19
|align=left|{{DEU}}
|84.432.670
|31 Mars 2023
|1%
|align=left|UN estimate
|-
|20
|align=left|{{THA}}
|68.263.022
|1 Korrik 2021
|0.8%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Thailand.html 2010 census]
|-
|21
|align=left|{{FRA}}<ref>Estimate not only refers to [[metropolitan France]], but also includes its separatedly listed [[overseas departments]] ''(Départements d'outre-mer'', DOM) of [[French Guiana]], [[Guadeloupe]], [[Martinique]], [[Mayotte]] (from March 31, 2011) and [[Réunion]]. Excludes its [[overseas collectivities]] ''(Collectivités d'outre-mer,'' COM) of [[French Polynesia]], [[Saint Barthélemy]], [[Saint Martin (France)|Saint Martin]], [[Saint Pierre and Miquelon]] and [[Wallis and Futuna]]. The population of [[metropolitan France]] alone stood at 63,490,000 on 1 February 2012, according to a monthly [www.insee.fr/fr/bases-de-donnees/bsweb/serie.asp?idbank=000436387 Vlerësim zyrtar].</ref>
|68.151.000
|1 Gusht 2023
|0.8%
|align=left|[http://www.insee.fr/fr/themes/tableau.asp?reg_id=0&ref_id=NATnon02145 Vlerësim zyrtar]
|-
|22
|align=left|{{GBR}}
|67.026.293
|30 Qershor 2021
|0.8%
|align=left|[http://www.ons.gov.uk/ons/rel/pop-estimate/population-estimates-for-uk--england-and-wales--scotland-and-northern-ireland/mid-2010-population-estimates/annual-mid-year-population-estimates--2010.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|23
|align=left|{{TZA}}
|61.741.120
|23 Gusht 2022
|0.8%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20121109155152/http://demo.istat.it/bilmens2011gen/index_e.html Vlerësim zyrtar]
|-
|24
|align=left|{{ZAF}}
|60.604.992
|1 Korrik 2022
|0.8%
|align=left|[http://www.statssa.gov.za/publications/P0302/P03022011.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|25
|align=left|{{ITA}}
|58.784.069
|30 Qershor 2023
|0.7%
|align=left|[http://kostat.go.kr/portal/english/news/1/9/index.board?bmode=download&bSeq=&aSeq=259208&ord=1 Vlerësim zyrtar]
|-
|27
|align=left|{{MMR}}
|55.770.232
|1 Korrik 2022
|0.7%
|align=left|UN estimate
|-
|26
|align=left|{{COL}}
|52.215.503
|30 Qershor 2023
|0.6%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20150905114224/http://www.dane.gov.co/reloj/reloj_animado.php Official population clock]
|-
|28
|align=left|{{KEN}}
|51.526.000
|1 Janar 2023
|0.6%
|align=left|[http://www.ine.es/jaxiBD/tabla.do?per=01&type=db&divi=EPOB&idtab=2 Monthly Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120317115207/http://www.ine.es/jaxiBD/tabla.do?per=01&type=db&divi=EPOB&idtab=2 |date=17 mars 2012 }}
|-
|29
|align=left|{{South Korea}}
|51.439.038
|31 Dhjetor 2022
|0.6%
|align=left|[http://www.ukrstat.gov.ua/operativ/operativ2012/ds/kn/kn_e/kn0612_e.html Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|30
|align=left|{{SPA}}
|48.345.223
|1 Korrik 2023
|0.6%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20131208022453/http://www.nbs.go.tz/pdf/Tanzania_in_Figures2010.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|31
|align=left|{{ARG}}
|46.654.581
|1 Korrik 2023
|0.6%
|align=left|UN estimate
|-
|32
|align=left|{{ALG}}
|45.400.000
|1 Janar 2022
|0.6%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20140912104325/http://www.indec.mecon.ar/nuevaweb/cuadros/2/proyeccionesyestimaciones_nac_2010_2040.pdf Official annual projection]
|-
|33
|align=left|{{Iraq}}
|43.324.000
|1 Korrik 2023
|0.5%
|align=left|[http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/lu_nps2011_wyniki_nsp2011_22032012.pdf 2011 census]
|-
|34
|align=left|{{UGA}}
|42.885.900
|1 Korrik 2021
|0.5%
|align=left|[http://www.ons.dz/-Demographie-.html Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120306220607/http://www.ons.dz/-Demographie-.html |date=6 mars 2012 }}
|-
|35
|align=left|{{SUD}}
|41.984.500
|1 Korrik 2018
|0.5%
|align=left|[http://www.statcan.gc.ca/ig-gi/pop-ca-eng.htm Official population clock] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180605075430/http://www.statcan.gc.ca/ig-gi/pop-ca-eng.htm |date=5 qershor 2018 }}
|-
|36
|align=left|{{UKR}}
|41.130.432
|1 Shkurt 2022
|0.5%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20121029160543/http://cosit.gov.iq/english/AAS2012/section_2/1.htm Vlerësim zyrtar]
|-
|37
|align=left|{{CAN}}
|40.375.600
|26 Shtator 2023
|0.5%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120815034313/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/TP32010.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|38
|align=left|{{POL}}
|37.691.000
|31 Korrik 2023
|0.5%
|align=left|[http://www.hcp.ma Official population clock]
|-
|39
|align=left|{{MAR}}
|37.104.900
|26 Shtator 2023
|0.5%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130520025735/http://southsudaninfo.net/wp-content/uploads/reference_library/reports/5th_sudan_census26_april_2009.pdf 2008 census]
|-
|40
|align=left|{{PER}}
|30.135.875
|30 qershor 2012
|{{#expr: 30135875/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.inei.gob.pe/biblioineipub/bancopub/Est/Lib0842/cap03.htm Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120601002017/http://www.inei.gob.pe/biblioineipub/bancopub/Est/Lib0842/cap03.htm |date=1 qershor 2012 }}
|-
|41
|align=left|{{UZB}}
|29.123.400
|1 korrik 2011
|{{#expr: 29123400/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130124231734/http://stat.uz/upload/iblock/c0a/naselenie.xlsx Vlerësim zyrtar]
|-
|42
|align=left|{{MYS}}
|28.334.135
|6 korrik 2010
|{{#expr: 28334135/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.statistics.gov.my/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=1215%3Apopulation-distribution-and-basic-demographic-characteristic-report-population-and-housing-census-malaysia-2010-updated-2972011&catid=130%3Apopulation-distribution-and-basic-demographic-characteristic-report-population-and-housing-census-malaysia-2010&lang=en 2010 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111113155230/http://www.statistics.gov.my/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=1215%3Apopulation-distribution-and-basic-demographic-characteristic-report-population-and-housing-census-malaysia-2010-updated-2972011&catid=130%3Apopulation-distribution-and-basic-demographic-characteristic-report-population-and-housing-census-malaysia-2010&lang=en |date=13 nëntor 2011 }}
|-
|43
|align=left|{{VEN}}
|27.150.095
|30 nëntor 2011
|{{#expr: 27150095/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.ine.gov.ve 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190912233212/http://www.ine.gov.ve/ |date=12 shtator 2019 }}
|-
|44
|align=left|{{SAU}}
|27.136.977
|28 prill 2010
|{{#expr: 27136977/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120919225542/http://www.cdsi.gov.sa/english/ 2010 census]
|-
|45
|align=left|{{NPL}}
|26.620.809
|22 qershor 2011
|{{#expr: 26620809/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120415130818/http://census.gov.np/ 2011 census]
|-
|46
|align=left|{{AFG}}
|25.500.100
|2012-2013
|{{#expr: 25500100/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://cso.gov.af/Content/files/Settled%20Population%20by%20Civil%20Division,.pdf Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120918003706/http://cso.gov.af/Content/files/Settled%20Population%20by%20Civil%20Division,.pdf |date=18 shtator 2012 }}
|-
|47
|align=left|{{GHA}}
|24.658.823
|26 shtator 2010
|{{#expr: 24658823/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20150924105945/http://www.statsghana.gov.gh/docfiles/2010phc/2010_population_and_housing_census%28view_summary_of_final_results%29.pdf 2010 census]
|-
|48
|align=left|{{PRK}}
|24.554.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 24554000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|49
|align=left|{{YEM}}
|24.527.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 24527000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20150923211602/http://www.cso-yemen.org/content.php?lng=arabic&id=553 Vlerësim zyrtar]
|-
|52
|align=left|{{MOZ}}
|23.700.715
|1 korrik 2012
|{{#expr: 23700715/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.ine.gov.mz/Dashboards.aspx?lang=pt Vlerësim zyrtar]{{Lidhje e vdekur}}
|-
|53
|align=left|{{TWN}}<ref>[[Political status of Taiwan|Partially recognized state]], claimed by the [[People's Republic of China]] as one of its provinces. [[Taiwan]] also includes the minor islands of [[Kinmen]], [[Matsu]], [[Pescadores]], etc.</ref>
|23.261.747
|June 30, 2012
|{{#expr: 23261747/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://eng.stat.gov.tw/mp.asp?mp=5 Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
| 50
| align=left|{{AUS}}
| <!-- Please do not change the following formula. It automatically calculates the estimated population each day at 00:00 UTC based on the official population clock. Changing to a different formula makes it difficult to update on the three or four occasions each year when the rate of change varies. These formulae are used in multiple articles and provide consistency. -->
{{formatnum:{{#expr: 22656844 + (86400 / 92) * {{Age in days|2012|6|30}} round 0}}}} <!--AUTOUPDATES DAILY at 00:00 UTC, Australia pop clock adds 1 person every 92 seconds -->
| {{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}, {{CURRENTYEAR}}
| <!-- Please do not change the following formula. It automatically calculates the estimated population each day at 00:00 UTC based on the official population clock. Changing to a different formula makes it difficult to update on the three or four occasions each year when the rate of change varies. These formulae are used in multiple articles and provide consistency. -->{{#expr: (22656844 + (86400 / 92) * {{Age in days|2012|6|30}}) / {{worldpop}} * 100 round 2}}%
| align=left|[http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/94713ad445ff1425ca25682000192af2/1647509ef7e25faaca2568a900154b63?OpenDocument Official population clock]
|-
|51
|align=left|{{SYR}}
|{{formatnum: {{#expr: (21377+1.426*{{Age in days|2011|12|31}}) round 0}}000}}
|{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}, {{CURRENTYEAR}}
|{{#expr: (21377000+1426*{{Age in days|2011|12|31}})/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20090809193456/http://www.cbssyr.org/index-EN.htm Official population clock]
|-
|55
|align=left|{{MDG}}
|20.696.070
|1 korrik 2011
|{{#expr: 20696070/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110520005948/http://www.instat.mg/index.php?option=com_content&view=article&id=33&Itemid=56 Vlerësim zyrtar]
|-
|56
|align=left|{{AGO}}
|20.609.294
|1 korrik 2012
|{{#expr: 20609294/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130127033329/http://www.ine.gov.ao/oPais.htm Vlerësim zyrtar]
|-
|57
|align=left|{{CIV}}
|20.595.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 20595000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|58
|align=left|{{LKA}}
|20.277.597
|20 mars 2012
|{{#expr: 20277597/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.statistics.gov.lk 2012 census]
|-
|54
|align=left|{{NER}}
|20.715.000
|1 korrik 2016
|{{#expr: 17024840/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.stat-niger.org/statistique Vlerësim zyrtar]
|-
|59
|align=left|{{CMR}}
|19.406.100
|1 janar 2010
|{{#expr: 19406100/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.statistics-cameroon.org/fr5/downloads/La_population_du_Cameroun_2010.pdf Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120122054805/http://www.statistics-cameroon.org/fr5/downloads/La_population_du_Cameroun_2010.pdf |date=22 janar 2012 }}
|-
|60
|align=left|{{ROU}}
|19.042.936
|20 tetor 2011
|{{#expr: 19042936/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.insse.ro/cms/files/statistici/comunicate/alte/2012/Comunicat%20DATE%20PROVIZORII%20RPL%202011.pdf 2011 census]
|-
|61
|align=left|{{CHL}}
|17.402.630
|30 qershor 2012
|{{#expr: 17402630/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.ine.cl/canales/chile_estadistico/demografia_y_vitales/demo_y_vita.php Vlerësim zyrtar]
|-
|62
|align=left|{{NLD}}
|17.024.840
|{{CURRENTDAY}} {{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTYEAR}}
|{{#expr: 17024840/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLEN&PA=37943eng&LA=EN Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|63
|align=left|{{KAZ}}
|16.776.000
|June 1, 2012
|{{#expr: 16776000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20140117231623/http://www.eng.stat.kz/Pages/default.aspx Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|64
|align=left|{{MLI}}
|16.319.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 16319000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|65
|align=left|{{MWI}}
|15.883.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 15883000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|66
|align=left|{{BFA}}
|15.730.977
|1 korrik 2010
|{{#expr: 15730977/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120814084502/http://www.insd.bf/fr Vlerësim zyrtar]
|-
|67
|align=left|{{GTM}}
|14.713.763
|1 korrik 2011
|{{#expr: 14713763/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.ine.gob.gt/np/poblacion/index.htm Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111007193855/http://www.ine.gob.gt/np/poblacion/index.htm |date=7 tetor 2011 }}
|-
|68
|align=left|{{ECU}}
|14.483.499
|November 28, 2010
|{{#expr: 14483499/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.inec.gob.ec/estadisticas 2010 census]
|-
|69
|align=left|{{KHM}}
|14.478.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 14478000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|70
|align=left|{{ZMB}}
|13.046.508
|October 16, 2010
|{{#expr: 13046508/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.zamstats.gov.zm 2010 census]
|-
|71
|align=left|{{ZWE}}
|13.014.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 12754000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|72
|align=left|{{SEN}}
|12.855.153
|1 korrik 2011
|{{#expr: 12855153/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120117060113/http://www.ansd.sn/senegal_indicateurs.html Vlerësim zyrtar]
|-
|73
|align=left|{{TCD}}
|11.831.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 11831000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|74
|align=left|{{CUB}}
|11.247.925
|31 dhjetor 2011
|{{#expr: 11247925/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.one.cu/EstadisticaPoblacion/EstadisticaPoblacion.asp Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200131010923/http://www.one.cu/EstadisticaPoblacion/EstadisticaPoblacion.asp |date=31 janar 2020 }}
|-
|75
|align=left|{{BEL}}
|10.951.266
|1 janar 2011
|{{#expr: 10951266/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120712033403/http://statbel.fgov.be/fr/modules/publications/statistiques/population/population_-_chiffres_population_1990-2011.jsp Vlerësim zyrtar]
|-
|76
|align=left|{{GRC}}
|10.787.690
|24 maj 2011
|{{#expr: 10787690/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/A1602_SAM01_DT_DC_00_2011_01_F_GR.pdf 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111011061403/http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/A1602_SAM01_DT_DC_00_2011_01_F_GR.pdf |date=11 tetor 2011 }}
|-
|77
|align=left|{{RWA}}
|10.718.379
|1 korrik 2011
|{{#expr: 10718379/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://statistics.gov.rw/index.php?option=com_content&task=view&id=152&Itemid=318 Vlerësim zyrtar]
|-
|78
|align=left|{{TUN}}
|10.673.800
|1 korrik 2011
|{{#expr: 10673800/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.ins.nat.tn/indexfr.php Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201117075430/http://www.ins.nat.tn/indexfr.php |date=17 nëntor 2020 }}
|-
|79
|align=left|{{PRT}}
|10.561.614
|21 mars 2011
|{{#expr: 10561614/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20181002005833/https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&indOcorrCod=0005889&selTab=tab0 2011 census]
|-
|80
|align=left|{{CZE}}
|10.504.203
|31 dhjetor 2011
|{{#expr: 10504203/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://czso.cz/eng/redakce.nsf/i/population Vlerësim zyrtar]
|-
|81
|align=left|{{GIN}}
|10.481.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 10481000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|82
|align=left|{{BOL}}
|10.426.154
|2010
|{{#expr: 10426154/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.ine.gob.bo/indice/visualizador.aspx?ah=PC20118.HTM Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121113175635/http://www.ine.gob.bo/indice/visualizador.aspx?ah=PC20118.HTM |date=13 nëntor 2012 }}
|-
|83
|align=left|{{HTI}}
|10.085.214
|1 korrik 2010
|{{#expr: 10085214/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.ihsi.ht/produit_demo_soc.htm Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110721103153/http://www.ihsi.ht/produit_demo_soc.htm |date=21 korrik 2011 }}
|-
|84
|align=left|{{HUN}}
|9.962.000
|January 1, 2012
|{{#expr: 9962000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://portal.ksh.hu/pls/ksh/docs/eng/xstadat/xstadat_annual/i_wdsd003b.html Vlerësim zyrtar]
|-
|85
|align=left|{{SOM}}<ref>Includes [[Puntland]] (with a population of about 3,900,000 inhabitants) and [[Somaliland]] (some 3,500,000 inhabitants).</ref>
|9.797.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 9797000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|86
|align=left|{{SWE}}
|9.507.324
|31 maj 2012
|{{#expr: 9507324/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.scb.se/Pages/Product____25799.aspx Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|87
|align=left|{{BLR}}
|9.457.500
|1 korrik 2012
|{{#expr: 9457500/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://archive.today/20121128000236/belstat.gov.by/homep/en/indicators/press/demographics.php Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|88
|align=left|{{DOM}}
|9.445.281
|1 dhjetor 2010
|{{#expr: 9445281/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130404103147/http://www.one.gov.do/index.php?module=articles&func=display&aid=2387 2010 census]
|-
|89
|align=left|{{BEN}}
|9.352.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 9352000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|90
|align=left|{{AZE}}
|9.235.100
|1 janar 2012
|{{#expr: 9235100/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.azstat.org/statinfo/demoqraphic/en/AP_/AP_1.shtml Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120207012257/http://www.azstat.org/statinfo/demoqraphic/en/AP_/AP_1.shtml |date=7 shkurt 2012 }}
|-
|91
|align=left|{{BDI}}
|8.749.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 8749000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|92
|align=left|{{AUT}}
|8.452.835
|1 korrik 2012
|{{#expr: 8452835/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.statistik.at/web_en/statistics/population/demographic_forecasts/population_forecasts/029024.html Vlerësim zyrtar]
|-
|93
|align=left|{{HND}}
|8.385.072
|1 korrik 2012
|{{#expr: 8385072/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.ine.gob.hn/drupal/node/205 Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101017031001/http://www.ine.gob.hn/drupal/node/205 |date=17 tetor 2010 }}
|-
|94
|align=left|{{ARE}}
|8.264.070
|1 korrik 2010
|{{#expr: 8264070/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20131008044353/http://www.uaestatistics.gov.ae/ReportPDF/Population%20Estimates%202006%20-%202010.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|95
|align=left|{{SSD}}
|8.260.490
|22 prill 2008
|{{#expr: 8260490/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130520025735/http://southsudaninfo.net/wp-content/uploads/reference_library/reports/5th_sudan_census26_april_2009.pdf 2008 census]
|-
|96
|align=left|{{CHE}}
|7.952.600
|31 dhjetor 2011
|{{#expr: 7870100/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20160628063919/http://www.bfs.admin.ch/bfs/portal/en/index/themen/01/02/blank/key/bevoelkerungsstand.html Vlerësim zyrtar]
|-
|97
|align=left|{{ISR}}
|7.879.500
|30 prill 2012
|{{#expr: 7879500/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120319071742/http://www.cbs.gov.il/www/yarhon/b1_e.htm Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|98
|align=left|{{TJK}}
|7.800.000
|1 janar 2012
|{{#expr: 7800000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20151211191147/http://www.stat.tj/en/ Vlerësim zyrtar]
|-
|99
|align=left|{{BGR}}
|7.364.570
|1 shkurt 2011
|{{#expr: 7364570/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.nsi.bg/census2011/PDOCS2/Census2011final_en.pdf 2011 census]
|-
|100
|align=left|{{SRB}}<ref>Excludes the [[Republic of Kosovo]] (1,825,632; [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2119.html#kv CIA 2011] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181225195601/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2119.html%20#kv|date=25 dhjetor 2018}}).</ref>
|7.120.666
|1 tetor 2011
|{{#expr: 7120666/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://media.popis2011.stat.rs/2011/prvi_rezultati.pdf 2011 census]
|-
|101
|align=left|{{HKG}} ([[Kina]])<ref>Rajon Administrativ i Veçantë (RAV) i [[Kina|Republikës Popullore të Kinës]] nga 1 korriku 1997.</ref>
|7.103.700
|31 dhjetor 2011
|{{#expr: 7103700/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://www.webcitation.org/616lhQgyI?url=http://www.censtatd.gov.hk/hong_kong_statistics/statistics_by_subject/index.jsp?subjectID=1 Vlerësim zyrtar]
|-
|102
|align=left|{{PNG}}
|7.014.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 7014000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|104
|align=left|{{LBY}}
|6.469.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 6469000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|105
|align=left|{{LAO}}
|6.465.800
|1 korrik 2012
|{{#expr: 6465800/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120517150036/http://www.nsc.gov.la/Statistics/Selected%20Statistics/Population.htm Vlerësim zyrtar]
|-
|106
|align=left|{{PRY}}
|6.337.127
|1 korrik 2010
|{{#expr: 6337127/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.dgeec.gov.py/Publicaciones/Biblioteca/EPH2010/Boletín%20Pobreza%20EPH%202010%202309.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|103
|align=left|{{JOR}}
|{{formatnum: {{#expr: (62490+3.76*{{Age in days|2011|12|31}}) round 0}}00}}
|{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}, {{CURRENTYEAR}}
|{{#expr: (6249000+376*{{Age in days|2011|12|31}})/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120117225318/http://www.dos.gov.jo/dos_home_e/main/index.htm Official population clock]
|-
|107
|align=left|{{TGO}}
|6.191.155
|6 nëntor 2010
|{{#expr: 6191155/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120421104046/http://www.stat-togo.org/index.php?option=com_docman&task=doc_download&gid=14&&Itemid=56 2010 census]
|-
|108
|align=left|{{SLV}}
|6.183.000
|30 qershor 2010
|{{#expr: 6183000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/ElSalvador.html Vlerësim zyrtar]
|-
|109
|align=left|{{SLE}}
|6.126.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 6126000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|110
|align=left|{{NIC}}
|5.815.524
|1 korrik 2010
|{{#expr: 5815524/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20111113145818/http://www.inide.gob.ni/Proyecciones/ProyAnex1.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|111
|align=left|{{DNK}}
|5.584.758
|1 prill 2012
|{{#expr: 5584758/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.dst.dk/en/Statistics/Key_indicators/Population/pop.aspx Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|112
|align=left|{{ERI}}
|5.581.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 5581000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|113
|align=left|{{KGZ}}
|5.477.600
|1 korrik 2011
|{{#expr: 5477600/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110510100537/http://www.stat.kg/stat.files/tematika/%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84/%D0%9A%D1%8B%D1%80%D0%B3%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%20%D0%B2%20%D1%86%D0%B8%D1%84%D1%80%D0%B0%D1%85/%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%BE2.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|114
|align=left|{{SVK}}
|5.445.324
|30 shtator 2011
|{{#expr: 5445324/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://portal.statistics.sk/showdoc.do?docid=40930 Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121113190208/http://portal.statistics.sk/showdoc.do?docid=40930 |date=13 nëntor 2012 }}
|-
|115
|align=left|{{FIN}}
|{{formatnum: {{#expr: (540000+5.3*{{Age in days|2011|11|20}}) round 0}}0}}
|{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}, {{CURRENTYEAR}}
|{{#expr: (5400000+53*{{Age in days|2011|11|20}})/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20151006024826/http://vrk.fi/default.aspx?site=4 Official population clock]
|-
|116
|align=left|{{SGP}}
|5.183.700
|June 30, 2011
|{{#expr: 5183700/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20081118144103/http://www.singstat.gov.sg/stats/themes/people/hist/popn.html Vlerësim zyrtar]
|-
|117
|align=left|{{TKM}}
|5.170.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 5170000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|118
|align=left|{{NOR}}
|{{formatnum: {{#expr: (50029.42+1.94*{{Age in days|2012|4|1}}) round 0}}00}}
|{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}, {{CURRENTYEAR}}
|{{#expr: (5002942+194*{{Age in days|2012|4|1}})/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.ssb.no/befolkning_en Official population clock]
|-
|119
|align=left|{{IRL}}
|4.588.252
|10 prill 2011
|{{#expr: 4588252/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120627090727/http://www.cso.ie/en/newsandevents/pressreleases/2012pressreleases/pressreleasethisisireland%2Dhighlightsfromcensus2011part1/ 2011 census]
|-
|120
|align=left|{{CAF}}
|4.576.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 4576000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|121
|align=left|{{GEO}}<ref>Excludes ([http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/01%20Population%20by%20municipalities%20for%20the%20beginning%20of%20the%20year.xls 2012] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140722065134/http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/01%20Population%20by%20municipalities%20for%20the%20beginning%20of%20the%20year.xls|date=22 korrik 2014}}) the [[Republic of Abkhazia]] (242,862, census 2011) and [[South Ossetia]] (70,000, 2006).</ref>
|4.497.600
|January 1, 2012
|{{#expr: 4497600/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=473&lang=eng Vlerësim zyrtar]
|-
|122
|align=left|{{NZL}}
|{{formatnum: {{#expr: (443040+3.1*{{Age in days|2012|3|31}}) round 0}}0}}
|{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}, {{CURRENTYEAR}}
|{{#expr: (4430400+31*{{Age in days|2012|3|31}})/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20100604223109/http://www.stats.govt.nz/methods_and_services/population_clock.aspx Official population clock]
|-
|123
|align=left|{{CRI}}
|4.301.712
|3 qershor 2011
|{{#expr: 4301712/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20121009165019/http://www.inec.go.cr/Web/Home/Noticia.aspx?id=1 2011 census]
|-
|124
|align=left|{{PSE}}<ref>Occupied by [[Israel]] after the [[Six-Day War]] of 5–10 June 1967. It comprises the [[Gaza Strip]] and the [[West Bank]].</ref>
|4.293.309
|1 korrik 2012
|{{#expr: 4293309/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20111114022145/http://www.pcbs.gov.ps/Portals/_pcbs/populati/GOV1997-2016.htm Vlerësim zyrtar]
|-
|125
|align=left|{{LBN}}
|4.292.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 4292000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|126
|align=left|{{HRV}}
|4.290.612
|31 mars 2011
|{{#expr: 4290612/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.dzs.hr/default_e.htm 2011 census]
|-
|127
|align=left|{{LBR}}
|4.245.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 4245000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|128
|align=left|{{COG}}
|4.140.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 4140000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|129
|align=left|{{BIH}}
|3.839.737
|June 30, 2011
|{{#expr: 3839737/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20170804170036/http://www.bhas.ba/ Vlerësim zyrtar]
|-
|130
|align=left|{{PRI}} ([[USA]])
|3.725.789
|1 prill 2010
|{{#expr: 3725789/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110124083409/http://2010.census.gov/news/pdf/apport2010_table2.pdf 2010 census]
|-
|131
|align=left|{{KWT}}
|3.582.054
|31 dhjetor 2010
|{{#expr: 3582054/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Kuwait.html Vlerësim zyrtar]
|-
|132
|align=left|{{MDA}}<ref>Excludes ([http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf statistica.md.2010.pdf]) [[Transnistria]] (555,347, census 2005).</ref>
|3.559.500
|January 1, 2012
|{{#expr: 3559500/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.statistica.md/category.php?l=ro&idc=103& Vlerësim zyrtar]
|-
|133
|align=left|{{PAN}}
|3.405.813
|May 16, 2010
|{{#expr: 3405813/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110307170158/http://www.censos2010.gob.pa/Resultados/Cuadros.aspx 2010 census]
|-
|134
|align=left|{{MRT}}
|3.378.254
|1 korrik 2012
|{{#expr: 3378254/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20150925151255/http://www.ons.mr/doc/publication/Projectionpopulation.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|135
|align=left|{{ARM}}
|3.268.500
|1 korrik 2011
|{{#expr: 3268500/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.armstat.am/en/?nid=126&id=11001 Vlerësim zyrtar]
|-
|136
|align=left|{{URY}}
|3.251.526
|30 shtator 2011
|{{#expr: 3251526/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.ine.gub.uy/censos2011/index.html 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120112153208/http://www.ine.gub.uy/censos2011/index.html |date=12 janar 2012 }}
|-
|137
|align=left|{{LTU}}
|3.187.700
|1 maj 2012
|{{#expr: 3187700/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.stat.gov.lt/en/?PHPSESSID=93fe1806bab21ce69273c93cf301fefd Monthly Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200107235940/https://www.stat.gov.lt/en/?PHPSESSID=93fe1806bab21ce69273c93cf301fefd |date=7 janar 2020 }}
|-
|138
|align=left|{{MNG}}
|2.844.000
|July 1, 2012
|{{#expr: 2844000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|139
|align=left|{{ALB}}
|2.895.947
|1 janar 2014
|{{#expr: 2895947/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20140714175130/http://www.instat.gov.al/media/192226/t_1.xlsx Vlerësim zyrtar vjetor]
|-
|140
|align=left|{{OMN}}
|2.773.479
|December 12, 2010
|{{#expr: 2773479/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.moneoman.gov.om/documents/Census_2010.pdf 2010 census]
|-
|141
|align=left|{{JAM}}
|2.705.827
|December 31, 2010
|{{#expr: 2705827/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120316154642/http://www.statinja.gov.jm/EndofYearPopulationbyAgeandSex2008.aspx Vlerësim zyrtar]
|-
|142
|align=left|{{NAM}}
|2.364.000
|July 1, 2012
|{{#expr: 2364000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|143
|align=left|{{LSO}}
|2.217.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 2217000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|144
|align=left|{{LVA}}
|2.070.371
|March 1, 2011
|{{#expr: 2070371/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.csb.gov.lv/en/statistikas-temas/population-census-2011-key-indicators-33613.html 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120610225219/http://www.csb.gov.lv/en/statistikas-temas/population-census-2011-key-indicators-33613.html |date=10 qershor 2012 }}
|-
|145
|align=left|{{SVN}}
|{{formatnum: {{#expr: (205549.6+1.1*{{Age in days|2012|1|1}}) round 0}}0}}
|{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}, {{CURRENTYEAR}}
|{{#expr: (205549.6+11*{{Age in days|2012|1|1}})/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.stat.si/eng/tema_demografsko_prebivalstvo.asp Official population clock] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090618041010/http://www.stat.si/eng/tema_demografsko_prebivalstvo.asp |date=18 qershor 2009 }}
|-
|146
|align=left|{{MKD}}
|2.057.284
|31 dhjetor 2010
|{{#expr: 2057284/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.stat.gov.mk/OblastOpsto_en.aspx?id=2 Vlerësim zyrtar]
|-
|147
|align=left|{{BWA}}
|2.038.228
|22 gusht 2011
|{{#expr: 2038228/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Botswana.html 2011 census]
|-
|148
|align=left|{{GMB}}
|1.825.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 1825000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|149
|align=left|{{QAT}}
|1.699.435
|April 21, 2010
|{{#expr: 1699435/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20101122150721/http://www.qsa.gov.qa/QatarCensus/Pdf/Population_by_sex_and_municipality.pdf 2010 census]
|-
|150
|align=left|{{KOS}}
|1.798.506
|31 dhjetor 2017
|{{#expr: 2038228/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://ask.rks-gov.net/en/kosovo-agency-of-statistics/add-news/population-estimates-2017 Official annual estimate] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210224104745/https://ask.rks-gov.net/en/kosovo-agency-of-statistics/add-news/population-estimates-2017 |date=24 shkurt 2021 }}
|-
|151
|align=left|{{GNB}}
|1.580.000
| July 1, 2012
|{{#expr: 1580000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|152
|align=left|{{GAB}}
|1.564.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 1564000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|153
|align=left|{{TTO}}
|1.317.714
|1 korrik 2010
|{{#expr: 1317714/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120107040217/http://www.cso.gov.tt/statistics/Pages/details.aspx?category=Population%20Statistics Vlerësim zyrtar]
|-
|154
|align=left|{{EST}}
|1.294.236
|March 31, 2012
|{{#expr: 1294236/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.stat.ee/phc2011 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161010065115/http://www.stat.ee/phc2011 |date=10 tetor 2016 }}
|-
|155
|align=left|{{MUS}}
|1.286.051
|1 korrik 2011
|{{#expr: 1286051/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120822235527/http://www.gov.mu/portal/site/cso/menuitem.a31c41a0cdd58d2533b6e70ea0208a0c/ Vlerësim zyrtar]
|-
|156
|align=left|{{BHR}}
|1.234.571
|April 27, 2010
|{{#expr: 1234571/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130502230515/http://www.cio.gov.bh/CIO_ARA/English/Publications/Census/2011%2009%2018%20Final%20English%20Census%202010%20Summary%20%20Results%20-%20Review%201.pdf 2010 census]
|-
|157
|align=left|{{SWZ}}
|1.220.000
|July 1, 2012
|{{#expr: 1220000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|158
|align=left|{{TLS}}
|1.066.409
|11 korrik 2010
|{{#expr: 1066409/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120816060817/http://dne.mof.gov.tl/ 2010 census]
|-
|159
|align=left|{{DJI}}
|923.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 923000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|160
|align=left|{{FJI}}
|876.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 876000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|161
|align=left|{{REU}} ([[France]])
|865.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 865000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|162
|align=left|{{CYP}}<ref>Excludes [[Northern Cyprus]] (294,906, 04 Dec 2011 Census under the auspieces of the UN observers, [http://www.worldbulletin.net/?aType=haber&ArticleID=82777 North Cyprus State Planning Organization]).</ref>
|838.897
|October 1, 2011
|{{#expr: 838897/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.mof.gov.cy/mof/cystat/statistics.nsf/All/732265957BAC953AC225798300406903?OpenDocument&sub=2&sel=1&e=&print 2011 census]
|-
|163
|align=left|{{GUY}}
|784.894
|1 korrik 2010
|{{#expr: 784894/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.statisticsguyana.gov.gy/pubs/Guyana_Population_Projections_2005-2025.pdf Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170202031300/http://www.statisticsguyana.gov.gy/pubs/Guyana_Population_Projections_2005-2025.pdf |date=2 shkurt 2017 }}
|-
|164
|align=left|{{COM}}<ref>Excludes the island of [[Mayotte]].</ref>
|773.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 773000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|165
|align=left|{{GNQ}}
|740.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 740000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|166
|align=left|{{BTN}}
|720.679
|1 korrik 2012
|{{#expr: 720679/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20101113145947/http://www.nsb.gov.bt/pub/phcb/Population%20Projections%20of%20Bhutan%202005-2030.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|167
|align=left|{{MNE}}
|620.029
|April 1, 2011
|{{#expr: 620029/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.monstat.org/userfiles/file/popis2011/saopstenje/saopstenje%281%29.pdf 2011 census]
|-
|168
|align=left|{{MAC}} ([[China]])<ref>Special Administrative Region (SAR) of the [[People's Republic of China]] from December 20, 1999.</ref>
|557.400
|December 1, 2011
|{{#expr: 557400/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.dsec.gov.mo/default.aspx?lang=pt-PT Vlerësim zyrtar]
|-
|169
|align=left|{{SLB}}
|553.935
|1 korrik 2012
|{{#expr: 553935/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20121115081511/http://www.spc.int/prism/country/sb/stats/Social/Popcen/Projection.htm Vlerësim zyrtar]
|-
|170
|align=left|{{ESH}}
|567.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 567000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|171
|align=left|{{SUR}}
|534.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 534000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|172
|align=left|{{LUX}}
|511.800
|December 31, 2010
|{{#expr: 511800/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.statistiques.public.lu/stat/TableViewer/tableViewHTML.aspx?ReportId=383&IF_Language=fra&MainTheme=2&FldrName=1 Vlerësim zyrtar]
|-
|173
|align=left|{{CPV}}
|491.875
|June 16, 2010
|{{#expr: 491875/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120307154909/http://www.ine.cv/actualise/destaques/files/Apresenta%C3%A7%C3%A3o_dados%20preliminares%20RGPH%202010.pdf 2010 census]
|-
|174
|align=left|{{flag|Guadeloupe|local}} ([[France]])
|465.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 465000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|175
|align=left|{{BRN}}
|422.700
|1 korrik 2011
|{{#expr: 422700/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120425154135/http://www.depd.gov.bn/download/BDKI2011.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|176
|align=left|{{MLT}}
|452.384
|December 31, 2013
|{{#expr: 452384/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.nso.gov.mt/statdoc/document_file.aspx?id=3173 Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130516051022/http://nso.gov.mt/statdoc/document_file.aspx?id=3173 |date=16 maj 2013 }}
|-
|177
|align=left|{{flag|Martinique|local}} ([[France]])
|408.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 408000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|178
|align=left|{{BHS}}
|353.658
|3 maj 2010
|{{#expr: 353658/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://statistics.bahamas.gov.bs/download/095485600.pdf 2010 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120918003705/http://statistics.bahamas.gov.bs/download/095485600.pdf |date=18 shtator 2012 }}
|-
|179
|align=left|{{ISL}}
|320.060
|1 prill 2012
|{{#expr: 320060/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.statice.is/Pages/444?NewsID=8978 Vlerësim zyrtar]
|-
|180
|align=left|{{MDV}}
|317.280
|1 korrik 2010
|{{#expr: 317280/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20160303224031/http://planning.gov.mv/en/images/stories/publications/analysiscd/pdf/13.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|181
|align=left|{{BLZ}}
|312.971
|12 maj 2010
|{{#expr: 312971/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110813051640/http://www.statisticsbelize.org.bz/dms20uc/dynamicdata/docs/20110511165337_2.pdf 2010 census]
|-
|182
|align=left|{{BRB}}
|274.200
|1 korrik 2010
|{{#expr: 274200/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Barbados.html Vlerësim zyrtar]
|-
|183
|align=left|{{PYF}} ([[France]])
|277.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 277000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|184
|align=left|{{NCL}} ([[France]])
|259.000
|July 1, 2012
|{{#expr: 259000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|185
|align=left|{{VUT}}
|252.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 252000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|186
|align=left|{{flag|French Guiana|local}} ([[France]])
|243.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 243000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|187
|align=left|{{flag|Mayotte|local}} ([[France]])
|217.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 217000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|188
|align=left|{{WSM}}
|186.340
|November 7, 2011
|{{#expr: 186340/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120714210956/http://www.sbs.gov.ws/Portals/138/PDF/census%20survey/Census%202011/Preliminary%20Count.pdf 2011 census]
|-
|189
|align=left|{{STP}}
|172.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 172000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|190
|align=left|{{LCA}}
|166.526
|May 10, 2010
|{{#expr: 166526/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110830112605/http://www.stats.gov.lc/StLuciaPreliminaryCensusReport2010.pdf 2010 census]
|-
|191
|align=left|{{GUM}} ([[United States|USA]])
|159.358
|April 1, 2010
|{{#expr: 159358/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110924015144/http://2010.census.gov/news/releases/operations/cb11-cn179.html 2010 census]
|-
|192
|align=left|{{CUW}} (the [[Netherlands]])
|149.679
|March 26, 2011
|{{#expr: 149679/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Curacao.html 2011 census]
|-
|193
|align=left|{{VCT}}
|109.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 109000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|194
|align=left|{{VIR}} ([[USA]])
|106.405
|April 1, 2010
|{{#expr: 106405/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20121101063104/https://2010.census.gov/news/releases/operations/cb11-cn180.html 2010 census]
|-
|195
|align=left|{{GRD}}
|105.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 105000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|196
|align=left|{{TON}}
|103.036
|November 30, 2011
|{{#expr: 103036/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130502230502/http://unstats.un.org/unsd/demographic/sources/census/2010_PHC/Tonga/release.pdf 2011 census]
|-
|197
|align=left|{{FSM}}
|102.624
|April 4, 2010
|{{#expr: 102624/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20121105113419/http://www.sboc.fm/index.php?id1=Vm0xMFlWbFdWWGhhU0VwT1ZtdHdVbFpyVWtKUFVUMDk 2010 census]
|-
|198
|align=left|{{ABW}} (the [[Netherlands]])
|101.484
|September 29, 2010
|{{#expr: 101484/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120425151522/http://www.censo2010.aw/index.php?option=com_content&view=article&id=112&Itemid=48&lang=pa 2010 census]
|-
|199
|align=left|{{KIR}}
|101.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 101000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|200
|align=left|{{JEY}} ([[United Kingdom|UK]])
|97.857
|March 27, 2011
|{{#expr: 97857/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.gov.je/SiteCollectionDocuments/Government%20and%20administration/R%20CensusBulletin1%2020111208%20SU.pdf 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120918003705/http://www.gov.je/SiteCollectionDocuments/Government%20and%20administration/R%20CensusBulletin1%2020111208%20SU.pdf |date=18 shtator 2012 }}
|-
|201
|align=left|{{SYC}}
|90.945
|August 26, 2010
|{{#expr: 90945/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120221021324/http://www.nbs.gov.sc/archives/82 2010 census]
|-
|202
|align=left|{{ATG}}
|86.295
|May 27, 2011
|{{#expr: 86295/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Antigua.html 2011 census]
|-
|203
|align=left|{{IMN}} ([[United Kingdom|UK]])
|84.497
|March 27, 2011
|{{#expr: 84497/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120815034313/http://www.gov.im/lib/docs/treasury/economic/census/mdr081211provisionalkeycensus.pdf 2011 census]
|-
|204
|align=left|{{AND}}
|78.115
|1 korrik 2011
|{{#expr: 78115/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20170616074150/http://www.estadistica.ad/serveiestudis/web/banc_dades4.asp?tipus_grafic=&bGrafic=&formules=inici&any1=01%2F01%2F2000&any2=01%2F01%2F2011&codi_divisio=8&lang=1&codi_subtemes=8&codi_tema=2&chkseries= Vlerësim zyrtar]
|-
|205
|align=left|{{DMA}}
|71.293
|May 14, 2011
|{{#expr: 71293/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.dominica.gov.dm/cms/files/2011_census_report.pdf 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190608104411/http://www.dominica.gov.dm/cms/files/2011_census_report.pdf |date=8 qershor 2019 }}
|-
|206
|align=left|{{BMU}} ([[United Kingdom|UK]])
|64.237
|May 20, 2010
|{{#expr: 64237/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120526201308/http://www.gov.bm/portal/server.pt/gateway/PTARGS_0_2_18881_227_1014_43/http;/ptpublisher.gov.bm;7087/publishedcontent/publish/cabinet_office/statistics/preliminary_results/2010_census_final_report_publication__dec_9_2011.pdf 2010 census]
|-
|207
|align=left|{{GGY}} ([[United Kingdom|UK]])
|62.431
|March 31, 2010
|{{#expr: 62431/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.gov.gg/CHttpHandler.ashx?id=5506&p=0 Vlerësim zyrtar]
|-
|208
|align=left|{{GRL}} ([[Denmark]])
|56.749
|January 1, 2012
|{{#expr: 56749/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.stat.gl/dialog/main.asp?lang=en&link=BE&subthemecode=undefined Vlerësim zyrtar]
|-
|209
|align=left|{{ASM}} ([[United States|USA]])
|55.519
|April 1, 2010
|{{#expr: 55519/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120723145237/http://2010.census.gov/news/releases/operations/cb11-cn177.html 2010 census]
|-
|210
|align=left|{{CYM}} ([[United Kingdom|UK]])
|55.456
|October 10, 2010
|{{#expr: 54878/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130921135615/http://eso.ky/pages.php?page=2010censusofpopulationandhousingfinalreport 2010 census]
|-
|211
|align=left|{{MHL}}
|54.305
|1 korrik 2010
|{{#expr: 54305/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.spc.int/prism/country/mh/stats/Social/Population/pop_proj.htm Vlerësim zyrtar]
|-
|212
|align=left|{{KNA}}
|54.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 54000/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|UN estimate
|-
|213
|align=left|{{MNP}} ([[United States|USA]])
|53.883
|April 1, 2010
|{{#expr: 53883/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20101223043232/http://www.oceandots.com/pacific/mariana/alamagan.php 2010 census]
|-
|214
|align=left|{{FRO}} ([[Denmark]])
|48.285
|March 1, 2012
|{{#expr: 48285/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110511090929/http://www.hagstova.fo/portal/page/portal/HAGSTOVAN/Statistics_%20Faroe_Islands Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|215
|align=left|{{TCA}} ([[United Kingdom|UK]])
|44.493
|1 korrik 2012
|{{#expr: 44493/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120331142742/http://www.depstc.org/stat/social/popn_housing/TCI%20Population%20and%20Population%20Density%201970-2015.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|216
|align=left|{{SXM}} (the [[Netherlands]])
|37.429
|January 1, 2010
|{{#expr: 37429/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/SintMaarten.html Vlerësim zyrtar]
|-
|217
|align=left|{{MAF}} ([[France]])
|36.824
|January 1, 2009
|{{#expr: 36824/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.insee.fr/fr/ppp/bases-de-donnees/recensement/populations-legales/france-departements.asp?annee=2009 Vlerësim zyrtar]
|-
|218
|align=left|{{LIE}}
|36.476
|December 31, 2011
|{{#expr: 36476/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20140331084716/http://www.llv.li/amtsstellen/llv-as-bevoelkerung/llv-as-bevoelkerung-bevoelkerungsstatistik_per_31_dezember-vorlaeufig.htm Vlerësim zyrtar]
|-
|219
|align=left|{{MCO}}
|35.881
|1 korrik 2010
|{{#expr: 35881/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120118172740/http://www.gouv.mc/devwww/wwwnew.nsf/1909$/9f4c8225649f27c8c12578240036385cfr?OpenDocument&Count=10000&InfoChap=Statistiques%20-%20IMSEE%20&InfoSujet=Population%20annuelle&8Fr Vlerësim zyrtar]
|-
|220
|align=left|{{SMR}}
|32.312
|March 31, 2012
|{{#expr: 32312/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.statistica.sm/on-line/Home/DatiStatistici/Popolazione.html# Monthly Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120320160040/http://www.statistica.sm/on-line/Home/DatiStatistici/Popolazione.html |date=20 mars 2012 }}
|-
|221
|align=left|{{GIB}} ([[United Kingdom|UK]])<ref>Territory claimed by [[Spain]].</ref>
|29.441
|1 korrik 2010
|{{#expr: 29441/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.gibraltar.gov.gi/images/stories/PDF/statistics/Key_Indicators_Website.pdf Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928123433/http://www.gibraltar.gov.gi/images/stories/PDF/statistics/Key_Indicators_Website.pdf |date=28 shtator 2018 }}
|-
|222
|align=left|{{ALA}} ([[Finland]])
|28.355
|December 31, 2011
|{{#expr: 28355/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.asub.ax/start.con?iLan=2 Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161115211225/http://www.asub.ax/start.con?iLan=2 |date=15 nëntor 2016 }}
|-
|223
|align=left|{{VGB}} ([[United Kingdom|UK]])
|24.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 24000/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110715113301/http://www.dpu.gov.vg/images/dpu_pdf/DemographicIndicators%201994%20to%202008.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|224
|align=left|{{BES}} (the [[Netherlands]])
|21.133
|January 1, 2011
|{{#expr: 21133/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/NedAntillen.html Vlerësim zyrtar]
|-
|225
|align=left|{{PLW}}
|21.000
|July 1, 2012
|{{#expr: 21000/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|UN estimate
|-
|226
|align=left|{{COK}} ([[New Zealand|NZ]])
|17.791
|December 1, 2011
|{{#expr: 17791/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20091113141647/http://www.stats.gov.ck/ 2011 census]
|-
|227
|align=left|{{AIA}} ([[United Kingdom|UK]])
|15.236
|1 korrik 2011
|{{#expr: 15236/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.gov.ai/statistics/census/Population%20Projections%202002%20to%202011.htm Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120126001109/http://www.gov.ai/statistics/census/Population%20Projections%202002%20to%202011.htm |date=26 janar 2012 }}
|-
|228
|align=left|{{flag|Wallis and Futuna|local}} ([[France]])
|13.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 13000/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|UN estimate
|-
|229
|align=left|{{NRU}}
|10.000
|July 1, 2012
|{{#expr: 10000/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|UN estimate
|-
|230
|align=left|{{TUV}}
|10.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 10000/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|UN estimate
|-
|231
|align=left|{{flag|Saint Barthélemy|local}} ([[France]])
|8.902
|January 1, 2009
|{{#expr: 8902/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.insee.fr/fr/ppp/bases-de-donnees/recensement/populations-legales/france-departements.asp?annee=2009 Vlerësim zyrtar]
|-
|232
|align=left|{{flag|Saint Pierre and Miquelon|local}} ([[France]])
|6.000
|1 korrik 2012
|0.00006%
|align=left|UN estimate
|-
|233
|align=left|{{MSR}} ([[United Kingdom|UK]])
|4.922
|May 12, 2011
|0.00005%
|align=left|[http://www.gov.ms/wp-content/uploads/2011/02/Montserrat-At-A-Glance.pdf 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190403071254/http://www.gov.ms/wp-content/uploads/2011/02/Montserrat-At-A-Glance.pdf |date=3 prill 2019 }}
|-
|234
|align=left|{{SHN}} ([[United Kingdom|UK]])
|4.000
|July 1, 2012
|0.00004%
|align=left|UN estimate
|-
|235
|align=left|{{FLK}} ([[United Kingdom|UK]])<ref>Islands claimed by [[Argentina]].</ref>
|3.000
|July 1, 2012
|0.00003%
|align=left|UN estimate
|-
|236
|align=left|{{SJM}} ([[Norway]])
|2.495
|March 1, 2010
|0.00002%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Svalbard.html Vlerësim zyrtar]
|-
|237
|align=left|{{NFK}} ([[Australia]])
|2.302
|August 9, 2011
|0.00002%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20160303200110/http://unstats.un.org/unsd/demographic/sources/census/2010_PHC/Norfolk_Island/report.pdf 2011 census]
|-
|238
|align=left|{{CXR}} ([[Australia]])
|1.462
|June 30, 2010
|0.00001%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Australia-ChristmasIsland.html Vlerësim zyrtar]
|-
|239
|align=left|{{TKL}} ([[New Zealand|NZ]])
|1.411
|October 18, 2011
|0.00001%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120815034343/http://unstats.un.org/unsd/demographic/sources/census/2010_PHC/Tokelau/report.pdf 2011 census]
|-
|240
|align=left|{{NIU}} ([[New Zealand|NZ]])
|1.000
|1 korrik 2012
|0.00001%
|align=left|UN estimate
|-
|241
|align=left|{{VAT}}
|800
|1 mars 2011
|0.00001%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20100408214552/http://www.vaticanstate.va/IT/Stato_e_Governo/NoteGenerali/Popolazione.htm Vlerësim zyrtar]
|-
|242
|align=left|{{CCK}} ([[Australia]])
|605
|June 30, 2010
|0.000001%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Australia-CocosIslands.html Vlerësim zyrtar]
|-
|243
|align=left|{{PCN}} ([[United Kingdom|UK]])
|66
|1 korrik 2008
|0.000000001%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Pitcairn.html 2008 census]
|}
== Referime ==
{{reflist|30em}}
==Lidhje te jashtme==
*[http://www.un.org/esa/population/publications/WPP2004/WPP2004_Volume3.htm United Nations Analytical Report for the 2004 revision of World Population Prospects] (the analytical report for the 2006 revision is not available online) — includes details of methodology and sources used for the population estimates above.
==shih edhe ==
* [[Lista e shteteve sipas numrit të banorëve]]
{{Listat sipas shteteve}}
[[Kategoria:Demografi]]
m2ev77kvtoh1yo2h7mcfqf15uijuslh
2658970
2658969
2024-04-25T17:36:59Z
185.248.173.165
wikitext
text/x-wiki
{{Gjuha shqipe}}
{{Pp}}
[[File:World Population.svg|thumb|right]]
==Lista==
<!--
PLEASE READ BEFORE EDITING!
WHEN YOU UPDATE A COUNTRY'S POPULATION - PLEASE ALSO UPDATE THE EXPRESSION NEXT TO IT (column "% of world population") WITH THE SAME NUMBER EXCLUDING COMMAS (the #expr: equation).
-->
{|class="wikitable sortable" style="text-align:right"
|-
! Renditja !! Shteti (ose territori i varur) !! Popullsia
! Data !! % popullsinë<br>e botës !! Burimi
|-
|1
|align=left|{{CHN}}<ref>Shifrat i referohen [[Kinës]], duke mos përfshirë Rajonet Administrative të Veçanta të saj, [[Hong Kong|Hong Kongun]] [[Macau|Macaun]]. Hong Kongu iu kthye Kinës më 1 korrik 1997 dhe Macau më 20 dhjetor 1999.</ref>
|1.411.750.000
|31 Dhjetor 2022
|17.5%
|align=left|[http://data.stats.gov.cn/ Vlerësim zyrtar]
|-
|2
|align=left|{{IND}}
|1.392.320.000
|1 Mars 2023
|17.3%
|align=left|[http://www.indiastat.com/parashikim jozyrtar]{{Lidhje e thyer}}
|-
|3
|align=left|{{USA}}
|335.472.000
|4 gusht 2014
|4.2%
|align=left|[http://www.census.gov/population/www/popclockus.html Regjistrim zyrtar]
|-
|4
|align=left|{{IDN}}
|277.749.853
|1 korrik 2014
|3.4%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20140913184226/http://www.bi.go.id/sdds/series/pop/index_pop.asp Vlerësim zyrtar]
|-
|5
|align=left|{{PAK}}
|241.499.431
|1 Mars 2023
|3.0%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120511120429/http://www.ibge.gov.br/english/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1961&id_pagina=1 Vlerësim zyrtar]
|-
|6
|align=left|{{Nigeria}}
|216.783.400
|21 Mars 2022
|2.7%
|align=left|[http://www.finance.gov.pk/survey/chapters_14/12_Population.pdf Vlerësim vjetor zyrtar]
|-
|7
|align=left|{{BRA}}
|203.062.512
|1 Gusht 2022
|2.5%
|align=left|Rezultatet e censusit
|-
|8
|align=left|{{BGD}}
|152.518.015
|14 Qershor 2022
|2.1%
|align=left| [https://web.archive.org/web/20120920000113/http://www.bbs.gov.bd/PageSecureReport.aspx Statistics Bureau]<ref>{{Cite web |url=http://bdnews24.com/details.php?id=228269&cid=2 |title=bdnews24: Population stands at 152.5mln |url-status=dead |access-date=10 gusht 2012 |archive-date=20 korrik 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120720031906/http://www.bdnews24.com/details.php?id=228269&cid=2 }}</ref>
|-
|9
|align=left|{{RUS}}
|146.424.729
|1 Janar 2023
|1.8%
|align=left|[http://www.gks.ru/bgd/free/b12_00/IssWWW.exe/Stg/dk06/8-0.htm Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120808233237/http://www.gks.ru/bgd/free/b12_00/IssWWW.exe/Stg/dk06/8-0.htm |date=8 gusht 2012 }}
|-
|10
|align=left|{{MEX}}
|129.202.482
|30 Qershor 2023
|1.6%
|align=left|[http://www.stat.go.jp/english/data/jinsui/tsuki/index.htm Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|11
|align=left|{{JAP}}
|124.450.000
|12 Shtator 2023
|1.5%
|align=left|[http://www.inegi.org.mx/sistemas/mexicocifras/default.aspx 2010 census]
|-
|12
|align=left|{{PHL}}
|110.707.000
|23 Shtator 2023
|1.4%
|align=left|[http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2012/pr1227tx.html 2010 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120625153211/http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2012/pr1227tx.html |date=25 qershor 2012 }}
|-
|13
|align=left|{{ETH}}
|107.334.000
|1 Korrik 2023
|1.3%
|align=left|[http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=622&ItemID=12133 Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171223132938/http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=622&ItemID=12133 |date=23 dhjetor 2017 }}
|-
|14
|align=left|{{EGY}}
|105.340.000
|23 Shtator 2023
|1.3%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130330021225/http://www.csa.gov.et/index.php?option=com_rubberdoc&view=doc&id=421&format=raw&Itemid=606 Vlerësim zyrtar]
|-
|15
|align=left|{{Vietnam}}
|100.000.000
|Prill {{CURRENTYEAR}}
|1.2%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20121030052148/http://www.msrintranet.capmas.gov.eg/pls/fdl/tst12e?action=1&lname=%201 Official population clock]
|-
|16
|align=left|{{COD}}
|95.370.000
|1 Korrik 2023
|1.2%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20150924110018/http://www.statistik-portal.de/Statistik-Portal/en/en_zs01_bund.asp Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|17
|align=left|{{TUR}}
|85.279.553
|31 Dhjetor 2022
|1.1%
|align=left|[http://www.tehrantimes.com/politics/99936-irans-population-reaches-75-million-national-census-reveals 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121119133852/http://www.tehrantimes.com/politics/99936-irans-population-reaches-75-million-national-census-reveals |date=19 nëntor 2012 }}
|-
|18
|align=left|{{IRN}}
|85.277.900
|23 Shtator 2023
|1.1%
|align=left|[http://www.turkstat.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=39 Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121018080620/http://www.turkstat.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=39 |date=18 tetor 2012 }}
|-
|19
|align=left|{{DEU}}
|84.432.670
|31 Mars 2023
|1%
|align=left|UN estimate
|-
|20
|align=left|{{THA}}
|68.263.022
|1 Korrik 2021
|0.8%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Thailand.html 2010 census]
|-
|21
|align=left|{{FRA}}<ref>Estimate not only refers to [[metropolitan France]], but also includes its separatedly listed [[overseas departments]] ''(Départements d'outre-mer'', DOM) of [[French Guiana]], [[Guadeloupe]], [[Martinique]], [[Mayotte]] (from March 31, 2011) and [[Réunion]]. Excludes its [[overseas collectivities]] ''(Collectivités d'outre-mer,'' COM) of [[French Polynesia]], [[Saint Barthélemy]], [[Saint Martin (France)|Saint Martin]], [[Saint Pierre and Miquelon]] and [[Wallis and Futuna]]. The population of [[metropolitan France]] alone stood at 63,490,000 on 1 February 2012, according to a monthly [www.insee.fr/fr/bases-de-donnees/bsweb/serie.asp?idbank=000436387 Vlerësim zyrtar].</ref>
|68.151.000
|1 Gusht 2023
|0.8%
|align=left|[http://www.insee.fr/fr/themes/tableau.asp?reg_id=0&ref_id=NATnon02145 Vlerësim zyrtar]
|-
|22
|align=left|{{GBR}}
|67.026.293
|30 Qershor 2021
|0.8%
|align=left|[http://www.ons.gov.uk/ons/rel/pop-estimate/population-estimates-for-uk--england-and-wales--scotland-and-northern-ireland/mid-2010-population-estimates/annual-mid-year-population-estimates--2010.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|23
|align=left|{{TZA}}
|61.741.120
|23 Gusht 2022
|0.8%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20121109155152/http://demo.istat.it/bilmens2011gen/index_e.html Vlerësim zyrtar]
|-
|24
|align=left|{{ZAF}}
|60.604.992
|1 Korrik 2022
|0.8%
|align=left|[http://www.statssa.gov.za/publications/P0302/P03022011.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|25
|align=left|{{ITA}}
|58.784.069
|30 Qershor 2023
|0.7%
|align=left|[http://kostat.go.kr/portal/english/news/1/9/index.board?bmode=download&bSeq=&aSeq=259208&ord=1 Vlerësim zyrtar]
|-
|27
|align=left|{{MMR}}
|55.770.232
|1 Korrik 2022
|0.7%
|align=left|UN estimate
|-
|26
|align=left|{{COL}}
|52.215.503
|30 Qershor 2023
|0.6%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20150905114224/http://www.dane.gov.co/reloj/reloj_animado.php Official population clock]
|-
|28
|align=left|{{KEN}}
|51.526.000
|1 Janar 2023
|0.6%
|align=left|[http://www.ine.es/jaxiBD/tabla.do?per=01&type=db&divi=EPOB&idtab=2 Monthly Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120317115207/http://www.ine.es/jaxiBD/tabla.do?per=01&type=db&divi=EPOB&idtab=2 |date=17 mars 2012 }}
|-
|29
|align=left|{{South Korea}}
|51.439.038
|31 Dhjetor 2022
|0.6%
|align=left|[http://www.ukrstat.gov.ua/operativ/operativ2012/ds/kn/kn_e/kn0612_e.html Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|30
|align=left|{{SPA}}
|48.345.223
|1 Korrik 2023
|0.6%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20131208022453/http://www.nbs.go.tz/pdf/Tanzania_in_Figures2010.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|31
|align=left|{{ARG}}
|46.654.581
|1 Korrik 2023
|0.6%
|align=left|UN estimate
|-
|32
|align=left|{{ALG}}
|45.400.000
|1 Janar 2022
|0.6%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20140912104325/http://www.indec.mecon.ar/nuevaweb/cuadros/2/proyeccionesyestimaciones_nac_2010_2040.pdf Official annual projection]
|-
|33
|align=left|{{Iraq}}
|43.324.000
|1 Korrik 2023
|0.5%
|align=left|[http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/lu_nps2011_wyniki_nsp2011_22032012.pdf 2011 census]
|-
|34
|align=left|{{UGA}}
|42.885.900
|1 Korrik 2021
|0.5%
|align=left|[http://www.ons.dz/-Demographie-.html Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120306220607/http://www.ons.dz/-Demographie-.html |date=6 mars 2012 }}
|-
|35
|align=left|{{SUD}}
|41.984.500
|1 Korrik 2018
|0.5%
|align=left|[http://www.statcan.gc.ca/ig-gi/pop-ca-eng.htm Official population clock] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180605075430/http://www.statcan.gc.ca/ig-gi/pop-ca-eng.htm |date=5 qershor 2018 }}
|-
|36
|align=left|{{UKR}}
|41.130.432
|1 Shkurt 2022
|0.5%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20121029160543/http://cosit.gov.iq/english/AAS2012/section_2/1.htm Vlerësim zyrtar]
|-
|37
|align=left|{{CAN}}
|40.375.600
|26 Shtator 2023
|0.5%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120815034313/http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/pdf%20documents/TP32010.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|38
|align=left|{{POL}}
|37.691.000
|31 Korrik 2023
|0.5%
|align=left|[http://www.hcp.ma Official population clock]
|-
|39
|align=left|{{MAR}}
|37.104.900
|26 Shtator 2023
|0.5%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130520025735/http://southsudaninfo.net/wp-content/uploads/reference_library/reports/5th_sudan_census26_april_2009.pdf 2008 census]
|-
|40
|align=left|{{PER}}
|30.135.875
|30 qershor 2012
|{{#expr: 30135875/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.inei.gob.pe/biblioineipub/bancopub/Est/Lib0842/cap03.htm Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120601002017/http://www.inei.gob.pe/biblioineipub/bancopub/Est/Lib0842/cap03.htm |date=1 qershor 2012 }}
|-
|41
|align=left|{{UZB}}
|29.123.400
|1 korrik 2011
|{{#expr: 29123400/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130124231734/http://stat.uz/upload/iblock/c0a/naselenie.xlsx Vlerësim zyrtar]
|-
|42
|align=left|{{MYS}}
|28.334.135
|6 korrik 2010
|{{#expr: 28334135/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.statistics.gov.my/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=1215%3Apopulation-distribution-and-basic-demographic-characteristic-report-population-and-housing-census-malaysia-2010-updated-2972011&catid=130%3Apopulation-distribution-and-basic-demographic-characteristic-report-population-and-housing-census-malaysia-2010&lang=en 2010 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111113155230/http://www.statistics.gov.my/portal/index.php?option=com_content&view=article&id=1215%3Apopulation-distribution-and-basic-demographic-characteristic-report-population-and-housing-census-malaysia-2010-updated-2972011&catid=130%3Apopulation-distribution-and-basic-demographic-characteristic-report-population-and-housing-census-malaysia-2010&lang=en |date=13 nëntor 2011 }}
|-
|43
|align=left|{{VEN}}
|27.150.095
|30 nëntor 2011
|{{#expr: 27150095/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.ine.gov.ve 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190912233212/http://www.ine.gov.ve/ |date=12 shtator 2019 }}
|-
|44
|align=left|{{SAU}}
|27.136.977
|28 prill 2010
|{{#expr: 27136977/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120919225542/http://www.cdsi.gov.sa/english/ 2010 census]
|-
|45
|align=left|{{NPL}}
|26.620.809
|22 qershor 2011
|{{#expr: 26620809/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120415130818/http://census.gov.np/ 2011 census]
|-
|46
|align=left|{{AFG}}
|25.500.100
|2012-2013
|{{#expr: 25500100/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://cso.gov.af/Content/files/Settled%20Population%20by%20Civil%20Division,.pdf Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120918003706/http://cso.gov.af/Content/files/Settled%20Population%20by%20Civil%20Division,.pdf |date=18 shtator 2012 }}
|-
|47
|align=left|{{GHA}}
|24.658.823
|26 shtator 2010
|{{#expr: 24658823/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20150924105945/http://www.statsghana.gov.gh/docfiles/2010phc/2010_population_and_housing_census%28view_summary_of_final_results%29.pdf 2010 census]
|-
|48
|align=left|{{PRK}}
|24.554.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 24554000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|49
|align=left|{{YEM}}
|24.527.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 24527000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20150923211602/http://www.cso-yemen.org/content.php?lng=arabic&id=553 Vlerësim zyrtar]
|-
|52
|align=left|{{MOZ}}
|23.700.715
|1 korrik 2012
|{{#expr: 23700715/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.ine.gov.mz/Dashboards.aspx?lang=pt Vlerësim zyrtar]{{Lidhje e vdekur}}
|-
|53
|align=left|{{TWN}}<ref>[[Political status of Taiwan|Partially recognized state]], claimed by the [[People's Republic of China]] as one of its provinces. [[Taiwan]] also includes the minor islands of [[Kinmen]], [[Matsu]], [[Pescadores]], etc.</ref>
|23.261.747
|June 30, 2012
|{{#expr: 23261747/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://eng.stat.gov.tw/mp.asp?mp=5 Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
| 50
| align=left|{{AUS}}
| <!-- Please do not change the following formula. It automatically calculates the estimated population each day at 00:00 UTC based on the official population clock. Changing to a different formula makes it difficult to update on the three or four occasions each year when the rate of change varies. These formulae are used in multiple articles and provide consistency. -->
{{formatnum:{{#expr: 22656844 + (86400 / 92) * {{Age in days|2012|6|30}} round 0}}}} <!--AUTOUPDATES DAILY at 00:00 UTC, Australia pop clock adds 1 person every 92 seconds -->
| {{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}, {{CURRENTYEAR}}
| <!-- Please do not change the following formula. It automatically calculates the estimated population each day at 00:00 UTC based on the official population clock. Changing to a different formula makes it difficult to update on the three or four occasions each year when the rate of change varies. These formulae are used in multiple articles and provide consistency. -->{{#expr: (22656844 + (86400 / 92) * {{Age in days|2012|6|30}}) / {{worldpop}} * 100 round 2}}%
| align=left|[http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/94713ad445ff1425ca25682000192af2/1647509ef7e25faaca2568a900154b63?OpenDocument Official population clock]
|-
|51
|align=left|{{SYR}}
|{{formatnum: {{#expr: (21377+1.426*{{Age in days|2011|12|31}}) round 0}}000}}
|{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}, {{CURRENTYEAR}}
|{{#expr: (21377000+1426*{{Age in days|2011|12|31}})/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20090809193456/http://www.cbssyr.org/index-EN.htm Official population clock]
|-
|55
|align=left|{{MDG}}
|20.696.070
|1 korrik 2011
|{{#expr: 20696070/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110520005948/http://www.instat.mg/index.php?option=com_content&view=article&id=33&Itemid=56 Vlerësim zyrtar]
|-
|56
|align=left|{{AGO}}
|20.609.294
|1 korrik 2012
|{{#expr: 20609294/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130127033329/http://www.ine.gov.ao/oPais.htm Vlerësim zyrtar]
|-
|57
|align=left|{{CIV}}
|20.595.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 20595000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|58
|align=left|{{LKA}}
|20.277.597
|20 mars 2012
|{{#expr: 20277597/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.statistics.gov.lk 2012 census]
|-
|54
|align=left|{{NER}}
|20.715.000
|1 korrik 2016
|{{#expr: 17024840/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.stat-niger.org/statistique Vlerësim zyrtar]
|-
|59
|align=left|{{CMR}}
|19.406.100
|1 janar 2010
|{{#expr: 19406100/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.statistics-cameroon.org/fr5/downloads/La_population_du_Cameroun_2010.pdf Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120122054805/http://www.statistics-cameroon.org/fr5/downloads/La_population_du_Cameroun_2010.pdf |date=22 janar 2012 }}
|-
|60
|align=left|{{ROU}}
|19.042.936
|20 tetor 2011
|{{#expr: 19042936/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.insse.ro/cms/files/statistici/comunicate/alte/2012/Comunicat%20DATE%20PROVIZORII%20RPL%202011.pdf 2011 census]
|-
|61
|align=left|{{CHL}}
|17.402.630
|30 qershor 2012
|{{#expr: 17402630/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.ine.cl/canales/chile_estadistico/demografia_y_vitales/demo_y_vita.php Vlerësim zyrtar]
|-
|62
|align=left|{{NLD}}
|17.024.840
|{{CURRENTDAY}} {{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTYEAR}}
|{{#expr: 17024840/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLEN&PA=37943eng&LA=EN Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|63
|align=left|{{KAZ}}
|16.776.000
|June 1, 2012
|{{#expr: 16776000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20140117231623/http://www.eng.stat.kz/Pages/default.aspx Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|64
|align=left|{{MLI}}
|16.319.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 16319000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|65
|align=left|{{MWI}}
|15.883.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 15883000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|66
|align=left|{{BFA}}
|15.730.977
|1 korrik 2010
|{{#expr: 15730977/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120814084502/http://www.insd.bf/fr Vlerësim zyrtar]
|-
|67
|align=left|{{GTM}}
|14.713.763
|1 korrik 2011
|{{#expr: 14713763/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.ine.gob.gt/np/poblacion/index.htm Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111007193855/http://www.ine.gob.gt/np/poblacion/index.htm |date=7 tetor 2011 }}
|-
|68
|align=left|{{ECU}}
|14.483.499
|November 28, 2010
|{{#expr: 14483499/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.inec.gob.ec/estadisticas 2010 census]
|-
|69
|align=left|{{KHM}}
|14.478.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 14478000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|70
|align=left|{{ZMB}}
|13.046.508
|October 16, 2010
|{{#expr: 13046508/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.zamstats.gov.zm 2010 census]
|-
|71
|align=left|{{ZWE}}
|13.014.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 12754000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|72
|align=left|{{SEN}}
|12.855.153
|1 korrik 2011
|{{#expr: 12855153/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120117060113/http://www.ansd.sn/senegal_indicateurs.html Vlerësim zyrtar]
|-
|73
|align=left|{{TCD}}
|11.831.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 11831000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|74
|align=left|{{CUB}}
|11.247.925
|31 dhjetor 2011
|{{#expr: 11247925/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.one.cu/EstadisticaPoblacion/EstadisticaPoblacion.asp Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200131010923/http://www.one.cu/EstadisticaPoblacion/EstadisticaPoblacion.asp |date=31 janar 2020 }}
|-
|75
|align=left|{{BEL}}
|10.951.266
|1 janar 2011
|{{#expr: 10951266/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120712033403/http://statbel.fgov.be/fr/modules/publications/statistiques/population/population_-_chiffres_population_1990-2011.jsp Vlerësim zyrtar]
|-
|76
|align=left|{{GRC}}
|10.787.690
|24 maj 2011
|{{#expr: 10787690/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/A1602_SAM01_DT_DC_00_2011_01_F_GR.pdf 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111011061403/http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/A1602_SAM01_DT_DC_00_2011_01_F_GR.pdf |date=11 tetor 2011 }}
|-
|77
|align=left|{{RWA}}
|10.718.379
|1 korrik 2011
|{{#expr: 10718379/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://statistics.gov.rw/index.php?option=com_content&task=view&id=152&Itemid=318 Vlerësim zyrtar]
|-
|78
|align=left|{{TUN}}
|10.673.800
|1 korrik 2011
|{{#expr: 10673800/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.ins.nat.tn/indexfr.php Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201117075430/http://www.ins.nat.tn/indexfr.php |date=17 nëntor 2020 }}
|-
|79
|align=left|{{PRT}}
|10.561.614
|21 mars 2011
|{{#expr: 10561614/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20181002005833/https://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&indOcorrCod=0005889&selTab=tab0 2011 census]
|-
|80
|align=left|{{CZE}}
|10.504.203
|31 dhjetor 2011
|{{#expr: 10504203/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://czso.cz/eng/redakce.nsf/i/population Vlerësim zyrtar]
|-
|81
|align=left|{{GIN}}
|10.481.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 10481000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|82
|align=left|{{BOL}}
|10.426.154
|2010
|{{#expr: 10426154/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.ine.gob.bo/indice/visualizador.aspx?ah=PC20118.HTM Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121113175635/http://www.ine.gob.bo/indice/visualizador.aspx?ah=PC20118.HTM |date=13 nëntor 2012 }}
|-
|83
|align=left|{{HTI}}
|10.085.214
|1 korrik 2010
|{{#expr: 10085214/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.ihsi.ht/produit_demo_soc.htm Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110721103153/http://www.ihsi.ht/produit_demo_soc.htm |date=21 korrik 2011 }}
|-
|84
|align=left|{{HUN}}
|9.962.000
|January 1, 2012
|{{#expr: 9962000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://portal.ksh.hu/pls/ksh/docs/eng/xstadat/xstadat_annual/i_wdsd003b.html Vlerësim zyrtar]
|-
|85
|align=left|{{SOM}}<ref>Includes [[Puntland]] (with a population of about 3,900,000 inhabitants) and [[Somaliland]] (some 3,500,000 inhabitants).</ref>
|9.797.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 9797000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|86
|align=left|{{SWE}}
|9.507.324
|31 maj 2012
|{{#expr: 9507324/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.scb.se/Pages/Product____25799.aspx Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|87
|align=left|{{BLR}}
|9.457.500
|1 korrik 2012
|{{#expr: 9457500/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://archive.today/20121128000236/belstat.gov.by/homep/en/indicators/press/demographics.php Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|88
|align=left|{{DOM}}
|9.445.281
|1 dhjetor 2010
|{{#expr: 9445281/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130404103147/http://www.one.gov.do/index.php?module=articles&func=display&aid=2387 2010 census]
|-
|89
|align=left|{{BEN}}
|9.352.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 9352000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|90
|align=left|{{AZE}}
|9.235.100
|1 janar 2012
|{{#expr: 9235100/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.azstat.org/statinfo/demoqraphic/en/AP_/AP_1.shtml Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120207012257/http://www.azstat.org/statinfo/demoqraphic/en/AP_/AP_1.shtml |date=7 shkurt 2012 }}
|-
|91
|align=left|{{BDI}}
|8.749.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 8749000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|92
|align=left|{{AUT}}
|8.452.835
|1 korrik 2012
|{{#expr: 8452835/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.statistik.at/web_en/statistics/population/demographic_forecasts/population_forecasts/029024.html Vlerësim zyrtar]
|-
|93
|align=left|{{HND}}
|8.385.072
|1 korrik 2012
|{{#expr: 8385072/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.ine.gob.hn/drupal/node/205 Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101017031001/http://www.ine.gob.hn/drupal/node/205 |date=17 tetor 2010 }}
|-
|94
|align=left|{{ARE}}
|8.264.070
|1 korrik 2010
|{{#expr: 8264070/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20131008044353/http://www.uaestatistics.gov.ae/ReportPDF/Population%20Estimates%202006%20-%202010.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|95
|align=left|{{SSD}}
|8.260.490
|22 prill 2008
|{{#expr: 8260490/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130520025735/http://southsudaninfo.net/wp-content/uploads/reference_library/reports/5th_sudan_census26_april_2009.pdf 2008 census]
|-
|96
|align=left|{{CHE}}
|7.952.600
|31 dhjetor 2011
|{{#expr: 7870100/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20160628063919/http://www.bfs.admin.ch/bfs/portal/en/index/themen/01/02/blank/key/bevoelkerungsstand.html Vlerësim zyrtar]
|-
|97
|align=left|{{ISR}}
|7.879.500
|30 prill 2012
|{{#expr: 7879500/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120319071742/http://www.cbs.gov.il/www/yarhon/b1_e.htm Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|98
|align=left|{{TJK}}
|7.800.000
|1 janar 2012
|{{#expr: 7800000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20151211191147/http://www.stat.tj/en/ Vlerësim zyrtar]
|-
|99
|align=left|{{BGR}}
|7.364.570
|1 shkurt 2011
|{{#expr: 7364570/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://www.nsi.bg/census2011/PDOCS2/Census2011final_en.pdf 2011 census]
|-
|100
|align=left|{{SRB}}<ref>Excludes the [[Republic of Kosovo]] (1,825,632; [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2119.html#kv CIA 2011] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181225195601/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2119.html%20#kv|date=25 dhjetor 2018}}).</ref>
|7.120.666
|1 tetor 2011
|{{#expr: 7120666/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[http://media.popis2011.stat.rs/2011/prvi_rezultati.pdf 2011 census]
|-
|101
|align=left|{{HKG}} ([[Kina]])<ref>Rajon Administrativ i Veçantë (RAV) i [[Kina|Republikës Popullore të Kinës]] nga 1 korriku 1997.</ref>
|7.103.700
|31 dhjetor 2011
|{{#expr: 7103700/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://www.webcitation.org/616lhQgyI?url=http://www.censtatd.gov.hk/hong_kong_statistics/statistics_by_subject/index.jsp?subjectID=1 Vlerësim zyrtar]
|-
|102
|align=left|{{PNG}}
|7.014.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 7014000/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|UN estimate
|-
|104
|align=left|{{LBY}}
|6.469.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 6469000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|105
|align=left|{{LAO}}
|6.465.800
|1 korrik 2012
|{{#expr: 6465800/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120517150036/http://www.nsc.gov.la/Statistics/Selected%20Statistics/Population.htm Vlerësim zyrtar]
|-
|106
|align=left|{{PRY}}
|6.337.127
|1 korrik 2010
|{{#expr: 6337127/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.dgeec.gov.py/Publicaciones/Biblioteca/EPH2010/Boletín%20Pobreza%20EPH%202010%202309.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|103
|align=left|{{JOR}}
|{{formatnum: {{#expr: (62490+3.76*{{Age in days|2011|12|31}}) round 0}}00}}
|{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}, {{CURRENTYEAR}}
|{{#expr: (6249000+376*{{Age in days|2011|12|31}})/{{worldpop}}*100 round 2}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120117225318/http://www.dos.gov.jo/dos_home_e/main/index.htm Official population clock]
|-
|107
|align=left|{{TGO}}
|6.191.155
|6 nëntor 2010
|{{#expr: 6191155/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120421104046/http://www.stat-togo.org/index.php?option=com_docman&task=doc_download&gid=14&&Itemid=56 2010 census]
|-
|108
|align=left|{{SLV}}
|6.183.000
|30 qershor 2010
|{{#expr: 6183000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/ElSalvador.html Vlerësim zyrtar]
|-
|109
|align=left|{{SLE}}
|6.126.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 6126000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|110
|align=left|{{NIC}}
|5.815.524
|1 korrik 2010
|{{#expr: 5815524/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20111113145818/http://www.inide.gob.ni/Proyecciones/ProyAnex1.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|111
|align=left|{{DNK}}
|5.584.758
|1 prill 2012
|{{#expr: 5584758/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.dst.dk/en/Statistics/Key_indicators/Population/pop.aspx Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|112
|align=left|{{ERI}}
|5.581.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 5581000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|113
|align=left|{{KGZ}}
|5.477.600
|1 korrik 2011
|{{#expr: 5477600/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110510100537/http://www.stat.kg/stat.files/tematika/%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84/%D0%9A%D1%8B%D1%80%D0%B3%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%20%D0%B2%20%D1%86%D0%B8%D1%84%D1%80%D0%B0%D1%85/%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%BE2.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|114
|align=left|{{SVK}}
|5.445.324
|30 shtator 2011
|{{#expr: 5445324/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://portal.statistics.sk/showdoc.do?docid=40930 Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121113190208/http://portal.statistics.sk/showdoc.do?docid=40930 |date=13 nëntor 2012 }}
|-
|115
|align=left|{{FIN}}
|{{formatnum: {{#expr: (540000+5.3*{{Age in days|2011|11|20}}) round 0}}0}}
|{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}, {{CURRENTYEAR}}
|{{#expr: (5400000+53*{{Age in days|2011|11|20}})/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20151006024826/http://vrk.fi/default.aspx?site=4 Official population clock]
|-
|116
|align=left|{{SGP}}
|5.183.700
|June 30, 2011
|{{#expr: 5183700/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20081118144103/http://www.singstat.gov.sg/stats/themes/people/hist/popn.html Vlerësim zyrtar]
|-
|117
|align=left|{{TKM}}
|5.170.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 5170000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|118
|align=left|{{NOR}}
|{{formatnum: {{#expr: (50029.42+1.94*{{Age in days|2012|4|1}}) round 0}}00}}
|{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}, {{CURRENTYEAR}}
|{{#expr: (5002942+194*{{Age in days|2012|4|1}})/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.ssb.no/befolkning_en Official population clock]
|-
|119
|align=left|{{IRL}}
|4.588.252
|10 prill 2011
|{{#expr: 4588252/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120627090727/http://www.cso.ie/en/newsandevents/pressreleases/2012pressreleases/pressreleasethisisireland%2Dhighlightsfromcensus2011part1/ 2011 census]
|-
|120
|align=left|{{CAF}}
|4.576.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 4576000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|121
|align=left|{{GEO}}<ref>Excludes ([http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/01%20Population%20by%20municipalities%20for%20the%20beginning%20of%20the%20year.xls 2012] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140722065134/http://www.geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/01%20Population%20by%20municipalities%20for%20the%20beginning%20of%20the%20year.xls|date=22 korrik 2014}}) the [[Republic of Abkhazia]] (242,862, census 2011) and [[South Ossetia]] (70,000, 2006).</ref>
|4.497.600
|January 1, 2012
|{{#expr: 4497600/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=473&lang=eng Vlerësim zyrtar]
|-
|122
|align=left|{{NZL}}
|{{formatnum: {{#expr: (443040+3.1*{{Age in days|2012|3|31}}) round 0}}0}}
|{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}, {{CURRENTYEAR}}
|{{#expr: (4430400+31*{{Age in days|2012|3|31}})/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20100604223109/http://www.stats.govt.nz/methods_and_services/population_clock.aspx Official population clock]
|-
|123
|align=left|{{CRI}}
|4.301.712
|3 qershor 2011
|{{#expr: 4301712/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20121009165019/http://www.inec.go.cr/Web/Home/Noticia.aspx?id=1 2011 census]
|-
|124
|align=left|{{PSE}}<ref>Occupied by [[Israel]] after the [[Six-Day War]] of 5–10 June 1967. It comprises the [[Gaza Strip]] and the [[West Bank]].</ref>
|4.293.309
|1 korrik 2012
|{{#expr: 4293309/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20111114022145/http://www.pcbs.gov.ps/Portals/_pcbs/populati/GOV1997-2016.htm Vlerësim zyrtar]
|-
|125
|align=left|{{LBN}}
|4.292.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 4292000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|126
|align=left|{{HRV}}
|4.290.612
|31 mars 2011
|{{#expr: 4290612/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.dzs.hr/default_e.htm 2011 census]
|-
|127
|align=left|{{LBR}}
|4.245.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 4245000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|128
|align=left|{{COG}}
|4.140.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 4140000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|129
|align=left|{{BIH}}
|3.839.737
|June 30, 2011
|{{#expr: 3839737/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20170804170036/http://www.bhas.ba/ Vlerësim zyrtar]
|-
|130
|align=left|{{PRI}} ([[USA]])
|3.725.789
|1 prill 2010
|{{#expr: 3725789/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110124083409/http://2010.census.gov/news/pdf/apport2010_table2.pdf 2010 census]
|-
|131
|align=left|{{KWT}}
|3.582.054
|31 dhjetor 2010
|{{#expr: 3582054/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Kuwait.html Vlerësim zyrtar]
|-
|132
|align=left|{{MDA}}<ref>Excludes ([http://www.statistica.md/public/files/publicatii_electronice/populatia/Populatia_Republicii_Moldova_2010.pdf statistica.md.2010.pdf]) [[Transnistria]] (555,347, census 2005).</ref>
|3.559.500
|January 1, 2012
|{{#expr: 3559500/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.statistica.md/category.php?l=ro&idc=103& Vlerësim zyrtar]
|-
|133
|align=left|{{PAN}}
|3.405.813
|May 16, 2010
|{{#expr: 3405813/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110307170158/http://www.censos2010.gob.pa/Resultados/Cuadros.aspx 2010 census]
|-
|134
|align=left|{{MRT}}
|3.378.254
|1 korrik 2012
|{{#expr: 3378254/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20150925151255/http://www.ons.mr/doc/publication/Projectionpopulation.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|135
|align=left|{{ARM}}
|3.268.500
|1 korrik 2011
|{{#expr: 3268500/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.armstat.am/en/?nid=126&id=11001 Vlerësim zyrtar]
|-
|136
|align=left|{{URY}}
|3.251.526
|30 shtator 2011
|{{#expr: 3251526/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.ine.gub.uy/censos2011/index.html 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120112153208/http://www.ine.gub.uy/censos2011/index.html |date=12 janar 2012 }}
|-
|137
|align=left|{{LTU}}
|3.187.700
|1 maj 2012
|{{#expr: 3187700/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.stat.gov.lt/en/?PHPSESSID=93fe1806bab21ce69273c93cf301fefd Monthly Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200107235940/https://www.stat.gov.lt/en/?PHPSESSID=93fe1806bab21ce69273c93cf301fefd |date=7 janar 2020 }}
|-
|138
|align=left|{{MNG}}
|2.844.000
|July 1, 2012
|{{#expr: 2844000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|139
|align=left|{{ALB}}
|2.895.947
|1 janar 2014
|{{#expr: 2895947/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20140714175130/http://www.instat.gov.al/media/192226/t_1.xlsx Vlerësim zyrtar vjetor]
|-
|140
|align=left|{{OMN}}
|2.773.479
|December 12, 2010
|{{#expr: 2773479/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.moneoman.gov.om/documents/Census_2010.pdf 2010 census]
|-
|141
|align=left|{{JAM}}
|2.705.827
|December 31, 2010
|{{#expr: 2705827/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120316154642/http://www.statinja.gov.jm/EndofYearPopulationbyAgeandSex2008.aspx Vlerësim zyrtar]
|-
|142
|align=left|{{NAM}}
|2.364.000
|July 1, 2012
|{{#expr: 2364000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|143
|align=left|{{LSO}}
|2.217.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 2217000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|144
|align=left|{{LVA}}
|2.070.371
|March 1, 2011
|{{#expr: 2070371/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.csb.gov.lv/en/statistikas-temas/population-census-2011-key-indicators-33613.html 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120610225219/http://www.csb.gov.lv/en/statistikas-temas/population-census-2011-key-indicators-33613.html |date=10 qershor 2012 }}
|-
|145
|align=left|{{SVN}}
|{{formatnum: {{#expr: (205549.6+1.1*{{Age in days|2012|1|1}}) round 0}}0}}
|{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTDAY}}, {{CURRENTYEAR}}
|{{#expr: (205549.6+11*{{Age in days|2012|1|1}})/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.stat.si/eng/tema_demografsko_prebivalstvo.asp Official population clock] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090618041010/http://www.stat.si/eng/tema_demografsko_prebivalstvo.asp |date=18 qershor 2009 }}
|-
|146
|align=left|{{MKD}}
|2.057.284
|31 dhjetor 2010
|{{#expr: 2057284/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.stat.gov.mk/OblastOpsto_en.aspx?id=2 Vlerësim zyrtar]
|-
|147
|align=left|{{BWA}}
|2.038.228
|22 gusht 2011
|{{#expr: 2038228/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Botswana.html 2011 census]
|-
|148
|align=left|{{GMB}}
|1.825.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 1825000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|149
|align=left|{{QAT}}
|1.699.435
|April 21, 2010
|{{#expr: 1699435/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20101122150721/http://www.qsa.gov.qa/QatarCensus/Pdf/Population_by_sex_and_municipality.pdf 2010 census]
|-
|150
|align=left|{{KOS}}
|1.798.506
|31 dhjetor 2017
|{{#expr: 2038228/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://ask.rks-gov.net/en/kosovo-agency-of-statistics/add-news/population-estimates-2017 Official annual estimate] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210224104745/https://ask.rks-gov.net/en/kosovo-agency-of-statistics/add-news/population-estimates-2017 |date=24 shkurt 2021 }}
|-
|151
|align=left|{{GNB}}
|1.580.000
| July 1, 2012
|{{#expr: 1580000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|152
|align=left|{{GAB}}
|1.564.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 1564000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|153
|align=left|{{TTO}}
|1.317.714
|1 korrik 2010
|{{#expr: 1317714/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120107040217/http://www.cso.gov.tt/statistics/Pages/details.aspx?category=Population%20Statistics Vlerësim zyrtar]
|-
|154
|align=left|{{EST}}
|1.294.236
|March 31, 2012
|{{#expr: 1294236/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.stat.ee/phc2011 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161010065115/http://www.stat.ee/phc2011 |date=10 tetor 2016 }}
|-
|155
|align=left|{{MUS}}
|1.286.051
|1 korrik 2011
|{{#expr: 1286051/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120822235527/http://www.gov.mu/portal/site/cso/menuitem.a31c41a0cdd58d2533b6e70ea0208a0c/ Vlerësim zyrtar]
|-
|156
|align=left|{{BHR}}
|1.234.571
|April 27, 2010
|{{#expr: 1234571/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130502230515/http://www.cio.gov.bh/CIO_ARA/English/Publications/Census/2011%2009%2018%20Final%20English%20Census%202010%20Summary%20%20Results%20-%20Review%201.pdf 2010 census]
|-
|157
|align=left|{{SWZ}}
|1.220.000
|July 1, 2012
|{{#expr: 1220000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|158
|align=left|{{TLS}}
|1.066.409
|11 korrik 2010
|{{#expr: 1066409/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120816060817/http://dne.mof.gov.tl/ 2010 census]
|-
|159
|align=left|{{DJI}}
|923.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 923000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|160
|align=left|{{FJI}}
|876.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 876000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|161
|align=left|{{REU}} ([[France]])
|865.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 865000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|162
|align=left|{{CYP}}<ref>Excludes [[Northern Cyprus]] (294,906, 04 Dec 2011 Census under the auspieces of the UN observers, [http://www.worldbulletin.net/?aType=haber&ArticleID=82777 North Cyprus State Planning Organization]).</ref>
|838.897
|October 1, 2011
|{{#expr: 838897/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.mof.gov.cy/mof/cystat/statistics.nsf/All/732265957BAC953AC225798300406903?OpenDocument&sub=2&sel=1&e=&print 2011 census]
|-
|163
|align=left|{{GUY}}
|784.894
|1 korrik 2010
|{{#expr: 784894/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[http://www.statisticsguyana.gov.gy/pubs/Guyana_Population_Projections_2005-2025.pdf Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170202031300/http://www.statisticsguyana.gov.gy/pubs/Guyana_Population_Projections_2005-2025.pdf |date=2 shkurt 2017 }}
|-
|164
|align=left|{{COM}}<ref>Excludes the island of [[Mayotte]].</ref>
|773.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 773000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|165
|align=left|{{GNQ}}
|740.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 740000/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|UN estimate
|-
|166
|align=left|{{BTN}}
|720.679
|1 korrik 2012
|{{#expr: 720679/{{worldpop}}*100 round 3}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20101113145947/http://www.nsb.gov.bt/pub/phcb/Population%20Projections%20of%20Bhutan%202005-2030.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|167
|align=left|{{MNE}}
|620.029
|April 1, 2011
|{{#expr: 620029/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.monstat.org/userfiles/file/popis2011/saopstenje/saopstenje%281%29.pdf 2011 census]
|-
|168
|align=left|{{MAC}} ([[China]])<ref>Special Administrative Region (SAR) of the [[People's Republic of China]] from December 20, 1999.</ref>
|557.400
|December 1, 2011
|{{#expr: 557400/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.dsec.gov.mo/default.aspx?lang=pt-PT Vlerësim zyrtar]
|-
|169
|align=left|{{SLB}}
|553.935
|1 korrik 2012
|{{#expr: 553935/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20121115081511/http://www.spc.int/prism/country/sb/stats/Social/Popcen/Projection.htm Vlerësim zyrtar]
|-
|170
|align=left|{{ESH}}
|567.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 567000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|171
|align=left|{{SUR}}
|534.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 534000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|172
|align=left|{{LUX}}
|511.800
|December 31, 2010
|{{#expr: 511800/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.statistiques.public.lu/stat/TableViewer/tableViewHTML.aspx?ReportId=383&IF_Language=fra&MainTheme=2&FldrName=1 Vlerësim zyrtar]
|-
|173
|align=left|{{CPV}}
|491.875
|June 16, 2010
|{{#expr: 491875/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120307154909/http://www.ine.cv/actualise/destaques/files/Apresenta%C3%A7%C3%A3o_dados%20preliminares%20RGPH%202010.pdf 2010 census]
|-
|174
|align=left|{{flag|Guadeloupe|local}} ([[France]])
|465.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 465000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|175
|align=left|{{BRN}}
|422.700
|1 korrik 2011
|{{#expr: 422700/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120425154135/http://www.depd.gov.bn/download/BDKI2011.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|176
|align=left|{{MLT}}
|452.384
|December 31, 2013
|{{#expr: 452384/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.nso.gov.mt/statdoc/document_file.aspx?id=3173 Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130516051022/http://nso.gov.mt/statdoc/document_file.aspx?id=3173 |date=16 maj 2013 }}
|-
|177
|align=left|{{flag|Martinique|local}} ([[France]])
|408.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 408000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|178
|align=left|{{BHS}}
|353.658
|3 maj 2010
|{{#expr: 353658/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://statistics.bahamas.gov.bs/download/095485600.pdf 2010 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120918003705/http://statistics.bahamas.gov.bs/download/095485600.pdf |date=18 shtator 2012 }}
|-
|179
|align=left|{{ISL}}
|320.060
|1 prill 2012
|{{#expr: 320060/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.statice.is/Pages/444?NewsID=8978 Vlerësim zyrtar]
|-
|180
|align=left|{{MDV}}
|317.280
|1 korrik 2010
|{{#expr: 317280/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20160303224031/http://planning.gov.mv/en/images/stories/publications/analysiscd/pdf/13.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|181
|align=left|{{BLZ}}
|312.971
|12 maj 2010
|{{#expr: 312971/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110813051640/http://www.statisticsbelize.org.bz/dms20uc/dynamicdata/docs/20110511165337_2.pdf 2010 census]
|-
|182
|align=left|{{BRB}}
|274.200
|1 korrik 2010
|{{#expr: 274200/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Barbados.html Vlerësim zyrtar]
|-
|183
|align=left|{{PYF}} ([[France]])
|277.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 277000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|184
|align=left|{{NCL}} ([[France]])
|259.000
|July 1, 2012
|{{#expr: 259000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|185
|align=left|{{VUT}}
|252.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 252000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|186
|align=left|{{flag|French Guiana|local}} ([[France]])
|243.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 243000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|187
|align=left|{{flag|Mayotte|local}} ([[France]])
|217.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 217000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|188
|align=left|{{WSM}}
|186.340
|November 7, 2011
|{{#expr: 186340/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120714210956/http://www.sbs.gov.ws/Portals/138/PDF/census%20survey/Census%202011/Preliminary%20Count.pdf 2011 census]
|-
|189
|align=left|{{STP}}
|172.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 172000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|190
|align=left|{{LCA}}
|166.526
|May 10, 2010
|{{#expr: 166526/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110830112605/http://www.stats.gov.lc/StLuciaPreliminaryCensusReport2010.pdf 2010 census]
|-
|191
|align=left|{{GUM}} ([[United States|USA]])
|159.358
|April 1, 2010
|{{#expr: 159358/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110924015144/http://2010.census.gov/news/releases/operations/cb11-cn179.html 2010 census]
|-
|192
|align=left|{{CUW}} (the [[Netherlands]])
|149.679
|March 26, 2011
|{{#expr: 149679/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Curacao.html 2011 census]
|-
|193
|align=left|{{VCT}}
|109.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 109000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|194
|align=left|{{VIR}} ([[USA]])
|106.405
|April 1, 2010
|{{#expr: 106405/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20121101063104/https://2010.census.gov/news/releases/operations/cb11-cn180.html 2010 census]
|-
|195
|align=left|{{GRD}}
|105.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 105000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|196
|align=left|{{TON}}
|103.036
|November 30, 2011
|{{#expr: 103036/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130502230502/http://unstats.un.org/unsd/demographic/sources/census/2010_PHC/Tonga/release.pdf 2011 census]
|-
|197
|align=left|{{FSM}}
|102.624
|April 4, 2010
|{{#expr: 102624/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20121105113419/http://www.sboc.fm/index.php?id1=Vm0xMFlWbFdWWGhhU0VwT1ZtdHdVbFpyVWtKUFVUMDk 2010 census]
|-
|198
|align=left|{{ABW}} (the [[Netherlands]])
|101.484
|September 29, 2010
|{{#expr: 101484/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120425151522/http://www.censo2010.aw/index.php?option=com_content&view=article&id=112&Itemid=48&lang=pa 2010 census]
|-
|199
|align=left|{{KIR}}
|101.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 101000/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|UN estimate
|-
|200
|align=left|{{JEY}} ([[United Kingdom|UK]])
|97.857
|March 27, 2011
|{{#expr: 97857/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.gov.je/SiteCollectionDocuments/Government%20and%20administration/R%20CensusBulletin1%2020111208%20SU.pdf 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120918003705/http://www.gov.je/SiteCollectionDocuments/Government%20and%20administration/R%20CensusBulletin1%2020111208%20SU.pdf |date=18 shtator 2012 }}
|-
|201
|align=left|{{SYC}}
|90.945
|August 26, 2010
|{{#expr: 90945/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120221021324/http://www.nbs.gov.sc/archives/82 2010 census]
|-
|202
|align=left|{{ATG}}
|86.295
|May 27, 2011
|{{#expr: 86295/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Antigua.html 2011 census]
|-
|203
|align=left|{{IMN}} ([[United Kingdom|UK]])
|84.497
|March 27, 2011
|{{#expr: 84497/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120815034313/http://www.gov.im/lib/docs/treasury/economic/census/mdr081211provisionalkeycensus.pdf 2011 census]
|-
|204
|align=left|{{AND}}
|78.115
|1 korrik 2011
|{{#expr: 78115/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20170616074150/http://www.estadistica.ad/serveiestudis/web/banc_dades4.asp?tipus_grafic=&bGrafic=&formules=inici&any1=01%2F01%2F2000&any2=01%2F01%2F2011&codi_divisio=8&lang=1&codi_subtemes=8&codi_tema=2&chkseries= Vlerësim zyrtar]
|-
|205
|align=left|{{DMA}}
|71.293
|May 14, 2011
|{{#expr: 71293/{{worldpop}}*100 round 4}}%
|align=left|[http://www.dominica.gov.dm/cms/files/2011_census_report.pdf 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190608104411/http://www.dominica.gov.dm/cms/files/2011_census_report.pdf |date=8 qershor 2019 }}
|-
|206
|align=left|{{BMU}} ([[United Kingdom|UK]])
|64.237
|May 20, 2010
|{{#expr: 64237/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120526201308/http://www.gov.bm/portal/server.pt/gateway/PTARGS_0_2_18881_227_1014_43/http;/ptpublisher.gov.bm;7087/publishedcontent/publish/cabinet_office/statistics/preliminary_results/2010_census_final_report_publication__dec_9_2011.pdf 2010 census]
|-
|207
|align=left|{{GGY}} ([[United Kingdom|UK]])
|62.431
|March 31, 2010
|{{#expr: 62431/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.gov.gg/CHttpHandler.ashx?id=5506&p=0 Vlerësim zyrtar]
|-
|208
|align=left|{{GRL}} ([[Denmark]])
|56.749
|January 1, 2012
|{{#expr: 56749/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.stat.gl/dialog/main.asp?lang=en&link=BE&subthemecode=undefined Vlerësim zyrtar]
|-
|209
|align=left|{{ASM}} ([[United States|USA]])
|55.519
|April 1, 2010
|{{#expr: 55519/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120723145237/http://2010.census.gov/news/releases/operations/cb11-cn177.html 2010 census]
|-
|210
|align=left|{{CYM}} ([[United Kingdom|UK]])
|55.456
|October 10, 2010
|{{#expr: 54878/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20130921135615/http://eso.ky/pages.php?page=2010censusofpopulationandhousingfinalreport 2010 census]
|-
|211
|align=left|{{MHL}}
|54.305
|1 korrik 2010
|{{#expr: 54305/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.spc.int/prism/country/mh/stats/Social/Population/pop_proj.htm Vlerësim zyrtar]
|-
|212
|align=left|{{KNA}}
|54.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 54000/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|UN estimate
|-
|213
|align=left|{{MNP}} ([[United States|USA]])
|53.883
|April 1, 2010
|{{#expr: 53883/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20101223043232/http://www.oceandots.com/pacific/mariana/alamagan.php 2010 census]
|-
|214
|align=left|{{FRO}} ([[Denmark]])
|48.285
|March 1, 2012
|{{#expr: 48285/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110511090929/http://www.hagstova.fo/portal/page/portal/HAGSTOVAN/Statistics_%20Faroe_Islands Monthly Vlerësim zyrtar]
|-
|215
|align=left|{{TCA}} ([[United Kingdom|UK]])
|44.493
|1 korrik 2012
|{{#expr: 44493/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120331142742/http://www.depstc.org/stat/social/popn_housing/TCI%20Population%20and%20Population%20Density%201970-2015.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|216
|align=left|{{SXM}} (the [[Netherlands]])
|37.429
|January 1, 2010
|{{#expr: 37429/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/SintMaarten.html Vlerësim zyrtar]
|-
|217
|align=left|{{MAF}} ([[France]])
|36.824
|January 1, 2009
|{{#expr: 36824/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.insee.fr/fr/ppp/bases-de-donnees/recensement/populations-legales/france-departements.asp?annee=2009 Vlerësim zyrtar]
|-
|218
|align=left|{{LIE}}
|36.476
|December 31, 2011
|{{#expr: 36476/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20140331084716/http://www.llv.li/amtsstellen/llv-as-bevoelkerung/llv-as-bevoelkerung-bevoelkerungsstatistik_per_31_dezember-vorlaeufig.htm Vlerësim zyrtar]
|-
|219
|align=left|{{MCO}}
|35.881
|1 korrik 2010
|{{#expr: 35881/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120118172740/http://www.gouv.mc/devwww/wwwnew.nsf/1909$/9f4c8225649f27c8c12578240036385cfr?OpenDocument&Count=10000&InfoChap=Statistiques%20-%20IMSEE%20&InfoSujet=Population%20annuelle&8Fr Vlerësim zyrtar]
|-
|220
|align=left|{{SMR}}
|32.312
|March 31, 2012
|{{#expr: 32312/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.statistica.sm/on-line/Home/DatiStatistici/Popolazione.html# Monthly Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120320160040/http://www.statistica.sm/on-line/Home/DatiStatistici/Popolazione.html |date=20 mars 2012 }}
|-
|221
|align=left|{{GIB}} ([[United Kingdom|UK]])<ref>Territory claimed by [[Spain]].</ref>
|29.441
|1 korrik 2010
|{{#expr: 29441/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.gibraltar.gov.gi/images/stories/PDF/statistics/Key_Indicators_Website.pdf Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180928123433/http://www.gibraltar.gov.gi/images/stories/PDF/statistics/Key_Indicators_Website.pdf |date=28 shtator 2018 }}
|-
|222
|align=left|{{ALA}} ([[Finland]])
|28.355
|December 31, 2011
|{{#expr: 28355/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.asub.ax/start.con?iLan=2 Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161115211225/http://www.asub.ax/start.con?iLan=2 |date=15 nëntor 2016 }}
|-
|223
|align=left|{{VGB}} ([[United Kingdom|UK]])
|24.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 24000/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20110715113301/http://www.dpu.gov.vg/images/dpu_pdf/DemographicIndicators%201994%20to%202008.pdf Vlerësim zyrtar]
|-
|224
|align=left|{{BES}} (the [[Netherlands]])
|21.133
|January 1, 2011
|{{#expr: 21133/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/NedAntillen.html Vlerësim zyrtar]
|-
|225
|align=left|{{PLW}}
|21.000
|July 1, 2012
|{{#expr: 21000/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|UN estimate
|-
|226
|align=left|{{COK}} ([[New Zealand|NZ]])
|17.791
|December 1, 2011
|{{#expr: 17791/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20091113141647/http://www.stats.gov.ck/ 2011 census]
|-
|227
|align=left|{{AIA}} ([[United Kingdom|UK]])
|15.236
|1 korrik 2011
|{{#expr: 15236/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.gov.ai/statistics/census/Population%20Projections%202002%20to%202011.htm Vlerësim zyrtar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120126001109/http://www.gov.ai/statistics/census/Population%20Projections%202002%20to%202011.htm |date=26 janar 2012 }}
|-
|228
|align=left|{{flag|Wallis and Futuna|local}} ([[France]])
|13.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 13000/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|UN estimate
|-
|229
|align=left|{{NRU}}
|10.000
|July 1, 2012
|{{#expr: 10000/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|UN estimate
|-
|230
|align=left|{{TUV}}
|10.000
|1 korrik 2012
|{{#expr: 10000/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|UN estimate
|-
|231
|align=left|{{flag|Saint Barthélemy|local}} ([[France]])
|8.902
|January 1, 2009
|{{#expr: 8902/{{worldpop}}*100 round 5}}%
|align=left|[http://www.insee.fr/fr/ppp/bases-de-donnees/recensement/populations-legales/france-departements.asp?annee=2009 Vlerësim zyrtar]
|-
|232
|align=left|{{flag|Saint Pierre and Miquelon|local}} ([[France]])
|6.000
|1 korrik 2012
|0.00006%
|align=left|UN estimate
|-
|233
|align=left|{{MSR}} ([[United Kingdom|UK]])
|4.922
|May 12, 2011
|0.00005%
|align=left|[http://www.gov.ms/wp-content/uploads/2011/02/Montserrat-At-A-Glance.pdf 2011 census] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190403071254/http://www.gov.ms/wp-content/uploads/2011/02/Montserrat-At-A-Glance.pdf |date=3 prill 2019 }}
|-
|234
|align=left|{{SHN}} ([[United Kingdom|UK]])
|4.000
|July 1, 2012
|0.00004%
|align=left|UN estimate
|-
|235
|align=left|{{FLK}} ([[United Kingdom|UK]])<ref>Islands claimed by [[Argentina]].</ref>
|3.000
|July 1, 2012
|0.00003%
|align=left|UN estimate
|-
|236
|align=left|{{SJM}} ([[Norway]])
|2.495
|March 1, 2010
|0.00002%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Svalbard.html Vlerësim zyrtar]
|-
|237
|align=left|{{NFK}} ([[Australia]])
|2.302
|August 9, 2011
|0.00002%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20160303200110/http://unstats.un.org/unsd/demographic/sources/census/2010_PHC/Norfolk_Island/report.pdf 2011 census]
|-
|238
|align=left|{{CXR}} ([[Australia]])
|1.462
|June 30, 2010
|0.00001%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Australia-ChristmasIsland.html Vlerësim zyrtar]
|-
|239
|align=left|{{TKL}} ([[New Zealand|NZ]])
|1.411
|October 18, 2011
|0.00001%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20120815034343/http://unstats.un.org/unsd/demographic/sources/census/2010_PHC/Tokelau/report.pdf 2011 census]
|-
|240
|align=left|{{NIU}} ([[New Zealand|NZ]])
|1.000
|1 korrik 2012
|0.00001%
|align=left|UN estimate
|-
|241
|align=left|{{VAT}}
|800
|1 mars 2011
|0.00001%
|align=left|[https://web.archive.org/web/20100408214552/http://www.vaticanstate.va/IT/Stato_e_Governo/NoteGenerali/Popolazione.htm Vlerësim zyrtar]
|-
|242
|align=left|{{CCK}} ([[Australia]])
|605
|June 30, 2010
|0.000001%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Australia-CocosIslands.html Vlerësim zyrtar]
|-
|243
|align=left|{{PCN}} ([[United Kingdom|UK]])
|66
|1 korrik 2008
|0.000000001%
|align=left|[http://www.citypopulation.de/Pitcairn.html 2008 census]
|}
== Referime ==
{{reflist|30em}}
==Lidhje te jashtme==
*[http://www.un.org/esa/population/publications/WPP2004/WPP2004_Volume3.htm United Nations Analytical Report for the 2004 revision of World Population Prospects] (the analytical report for the 2006 revision is not available online) — includes details of methodology and sources used for the population estimates above.
==shih edhe ==
* [[Lista e shteteve sipas numrit të banorëve]]
{{Listat sipas shteteve}}
[[Kategoria:Demografi]]
mmdrwqpdulue81kyalmd3l54zn4we69
Dritëro Agolli
0
2845
2658765
2575200
2024-04-25T12:48:34Z
79.106.126.197
Kishte një gabim drejtshkrimor
wikitext
text/x-wiki
{{Leter Tabela Fillim}}
{{Letër portreti|boja="#F0C030"|Dritëro Agolli }}
{{Leter figura|Dritëro Agolli 2016 stamp of Albania.jpg}}
{{Leter emri| Dritëro }}
{{Leter mbiemri| Agolli }}
{{Leter ditëlindje|13 tetor 1931}}
{{Leter vendlindje|Menkulas, [[Mbretëria Shqiptare 1928–1939]]}}
{{Leter ditëvdekje|3 shkurt 2017}}
{{Leter vendvdekje|Tiranë, Shqipëri}}
{{Leter kombësia| Shqiptare}}
<!-- {{Leter shtetësie|osmane}} -->
{{Leter profesioni| Shkrimtar, publicist,gazetar}}
<!-- {{Leter shënim|*}} -->
{{Leter mirnjohje|Kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe të Artistëve - Shqipëri}}
{{Leter Tabela Fund}}
'''Dritëro Agolli '''([[Menkulasi|Menkulas]], [[13 tetor]] [[1931]] - [[Tirana|Tiranë]], [[3 shkurt]] [[2017]])<ref>{{Cite web |url=http://www.globaltimes.cn/content/1031336.shtml |title=Poeti shqiptarë Dritëro Agolli vdes në moshën 85 vjeçare |access-date=4 shkurt 2017 |archive-date=9 shkurt 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170209044418/http://www.globaltimes.cn/content/1031336.shtml |url-status=dead }}</ref> ishte poet, prozator, publicist dhe politikan shqiptar. Që nga viti 1973, ai ishte kryetar i [[Lidhja e Shkrimtarëve dhe Artistëve|Lidhjes së Shkrimtarëve dhe të Artistëve të Shqipërisë]].<ref>Pasho Baku: Enciklopedia universale e ilustruar. Shtëpia Botuese Bacchus, Tiranë, 2011, fq. 20</ref>
== Jeta ==
U lind më 13 tetor 1931 në [[Menkulasi|Menkulas]] të [[Rrethi i Devollit|rrethit të Devollit]] afër [[Korça|Korçës]] dhe u nda nga jeta më 3 shkurt 2017 në Tiranë. Pasi mori mësimet e para në vendlindje, vazhdoi gjimnazin e [[Gjirokastër|Gjirokastrës]], një shkollë me mjaft traditë. Ai vazhdoi studimet e tij në Fakultetin e Arteve në [[Shën Petersburgu|Shën Petersburg]]. Ai ka punuar shumë kohë si gazetar në gazetën e përditshme "Zëri i popullit" dhe për shumë vjet ka qenë kryetar i "Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë". Për 30 vite me radhë Dritëro Agolli u zgjodh deputet. Krijimtaria e tij letrare është mjaft e pasur në gjini e lloje të ndryshme: poezi, poema, tregime, novela, romane, drama, skenarë filmash, etj. Agolli është fitues i disa çmimeve dhe i nderimeve të tjera. Disa prej veprave më të rëndësishme të tij janë përkthyer në perëndim e në lindje. Dritëro Agolli hyri që në fillim në letërsinë shqiptare (vitet '60) si një protagonist i saj, duke i ndryshuar përmasën e së ardhmes. Në veprën e tij, Agolli e vendosi veten si protagonist bujku dhe bariu, fshatari dhe studenti, malësori dhe fusharaku. Agolli u bë poeti i tokës dhe i dashurisë, shkrimtari i filozofisë dhe i dhimbjes njerëzore. Vepra letrare e tij krijoi traditën e re të letërsisë shqiptare. Ajo na bën të ndihemi dinjitozë përballë botës së madhe.
Si shkrimtar i madh i një "gjuhe të vogël", ai është po aq i dashur prej lexuesve bashkëkombas, sa dhe në metropolet e kulturës botërore. Agolli dhe brezi i tij letrar (vitet '60) nuk u paraqitën me ndonjë poetikë të re, sado që u diskutua mjaft edhe për rimën dhe ritmin, për vargun e lirë dhe vargun e rregullt, për "rreptësinë" e poezisë. Më shumë përvoja e tij krijuese, se traktatet teorike, bëri që të ndryshohej rrënjësisht tradita e vjershërimit shqip. Agolli u shfaq në letërsi si një autor me kërkesa të larta për poezinë. Ai synoi një poezi më të përveçme, me më shumë individualitet. Agolli krijoi poezinë e "un-it", përkundër poezisë së "ne-ve", që shkruhej "për të bashkuar masat".
Agolli krijoi një model të ri vjershërimi në problematikë dhe në mjeshtërinë letrare, gërshetoi natyrshëm vlerat tradicionale të poezisë me mënyra të reja të shprehjes poetike. Thjeshtësia e komunikimit, mesazhet universale dhe shprehja e hapur e ndjeshmërisë janë shtyllat e forta ku mbështetet poezia e tij.
Në prozën e tij, Agolli solli risi vetëm në strukturën narrative, por dhe në galerinë e personazheve të veta. Ata janë sa të çuditshëm aq dhe të zakonshëm, sa tragjikë aq edhe komikë, sa të thjeshtë aq edhe madhështorë. Frazeologjia e pasur popullore dhe filozofia jetësore e bëjnë përgjithësisht tërë veprën letrare të Agollit sot për sot ndër më të lexuarën. Ndahet nga jeta në moshën 85-vjeçare pas një sëmundje kronike në mushkëri, por ai mbetet një nga figurat më të shquara të penës shqiptare.
== Krijimtaria ==
Për nga gjinitë, krijimtaria e Dritëro Agollit është e larmishme. Në vjershat dhe poemat e Dritëro Agollit gjejnë shprehje mendimet dhe ndjenjat e njeriut të ri, patriotizmi dhe besnikëria ndaj idealeve revolucionare, cilësitë e tij morale në jetë dhe në punë (Devon, Devoll, Poemë malore, Hapat e mia në asfalt etj.). Vepra e tij poetike më e shquar është "Nënë Shqipëri" ([[1975]]), ku krijohet figura e Atdheut me traditat heroike, me vështirësitë e shumta që ndeshi në rrugën e vet dhe me vendosmërinë për të përballuar çdo pengesë e armik. Në poemën "''Baballarët"'' theksohet rëndësia e veçantë e vijimësisë së traditave revolucionare në jetën e shoqërisë. Në një sërë vjershash dhe poemash, Dritëro Agolli pasqyron frymën heroike të periudhës së Luftës Nacional-Çlirimtare (Poema e udhës, Poemë për babanë dhe për vete etj...).
Në prozë, bëri emër sidomos romani [[Komisari Memo]] ([[1969]]), në të cilin pasqyrohet roli i madh edukues dhe drejtues në vitet e Luftës Nacional - Çlirimtare. Nga ngjarjet e kësaj periudhe e merr subjektin edhe romani [[Njeriu me top]] ([[1975]]), që flet për ndikimin e luftës çlirimtare në mentalitetin e njerëzve. Dritëro Agolli ka botuar edhe mjaft tregime e novela nga jeta e sotme. Ndër krijimet satirike romani [[Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo]] ([[1973]]) vë në lojë konformizmin, servilizmin dhe vanitetin si shfaqje të huaja për njeriun e ri. Në vitin 2011 Dritëro Agolli, është nderuar me titullin doktor Honoris Causa nga [[Universiteti Europian i Tiranës]]. Në një ceremoni të veçantë, iu dha ky titull shkrimtarit të shquar “Për kontributin e madh dhe të rëndësishëm në krijimtarinë e tij letrare për më shumë se 60 vjet, si poet, prozatore, dramaturg përkthyes e eseist”.<ref>[http://www.uet.edu.al/index.php?option=com_content&view=article&id=659:19082011-uet-i-jep-honoris-causa-dritero-agollit&catid=42:lajme-slideshow&Itemid=385 19/08/2011 UET i jep ‘Honoris Causa’ Dritëro Agollit]</ref>
== Tituj të veprave ==
*[[Në rrugë dolla]], {{L|1958}} <ref name=GjSh>[[Gjovalin Shkurtaj]] dhe [[Enver Hysa]] : Gjuha Shqipe për të huajt dhe shqiptarët jashtë atdheut</ref>
*[[Hapat e mia në asfalt]], {{L|1961}} <ref name=GjSh />
*[[Zhurma e erërave të dikurshme]], {{L|1964}}
*[[Shtigje malesh dhe trotuare]], {{L|1965}} <ref name=GjSh />
*[[Mesditë (Dritëro Agolli)|Mesditë]], {{L|1969}} <ref name=GjSh />
*[[Komisari Memo]]'', roman, {{L|1969}} <ref name=GjSh />
*[[Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo]], roman {{L|1973}} <ref name=GjSh />
*[[Njeriu i mirë (tregime)|Njeriu i mirë, tregime]],
*1973
*[[Nënë Shqipëri (poemë)|Nënë Shqipëri]], {{L|1974}} <ref name=GjSh />
*[[Njeriu me top (roman)|Njeriu me top]], {{L|1975}} <ref name=GjSh />
*[[Fjala gdhend gurin]]'', {{L|1977}} <ref name=GjSh />
*''[[Trëndafili në gotë]]'', roman, {{L|1980}} <ref name=GjSh />
*''Fytyra e dytë'', dramë <ref name=GjSh />
*[[Mosha e bardhë (dramë)]] <ref name=GjSh />
*[[Udhëtoj i menduar]], {{L|1985}} <ref name=GjSh />
*[[Pelegrini i vonuar]], 1993
*[[Kalorësi Lakuriq|Kalorësi lakuriq]], roman - 1996
*[[Vjen njeriu i çuditshëm]], poezi - 1996
*[[Arka e djallit]], roman - 1997
*[[Teshtimat e lirisë : njeriu, politika dhe kultura|Teshtimat e lirisë: njeriu, politika dhe kultura]] - 1997
*[[Fletorka e mesnatës]], 1998
*[[I përndjekuri i dashurisë]], poezi - 2013
*[[Prit edhe pak]], poezi - 2016
*E bukura, lozonjarja, tokësorja Grua, poezi - 2017
*Nulla dies sine linea, aforizma - 2017
Pulbardha
Valbona
== Literatura ==
* [[Jakup Mato]] “Poetika e komikes (Vlera ideoestetike të humorit e të satirës ne veprën e D. Agollit) nëntori Nr 6 1988 f 31-49
== Lidhe të jashtme ==
* [http://alwaa.wordpress.com/ Faqe e LSHA]
* [http://krahu.wordpress.com/ Faqe e revistës “Krahu i Shqiponjës]
* [http://ccc94.wordpress.com/ Komuniteti Kulturor Çamëria]
* [http://www.bbc.co.uk/albanian/intervistadriteroagolli_ilirkadia.ram Intervistë e lirë e Dritëro Agollit dhënë] BBC Shqip - .ram në internet, prill 2007
* [http://www.lajme.al/dritero-agolli-85-fakte-nga-jeta-e-shkrimtarit-te-shquar/ 85 fakte nga jeta e shkrimtarit Dritëro Agolli] - . në internet, shtator 2016
{{Wikiquote}}
== Referime ==
<references />
{{Autorë shqiptarë|state=collapsed}}
{{DEFAULTSORT:Agolli, Dritëro}}
[[Kategoria:Lindje 1931]]
[[Kategoria:Vdekje 2017]]
[[Kategoria:Akademikë shqiptarë]]
[[Kategoria:Deputetë të Kuvendit të Shqipërisë]]
[[Kategoria:Dritëro Agolli]]
[[Kategoria:Njerëz nga Devolli]]
[[Kategoria:Poetë shqiptarë]]
[[Kategoria:Romancierë shqiptarë]]
[[Kategoria:Dramaturgë shqiptarë]]
[[Kategoria:Shkrimtarë të realizmit socialist]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Shën Petersburgut]]
4vxbh6t90hlt7v47l4hpyp6pgn7uakr
Gjuha greke
0
3049
2659091
2612859
2024-04-26T08:55:26Z
Ftillimi
110557
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox language
| name=Greqisht
| states=[[Greqia|Greqi]], [[Qipro]], [[Shqipëria|Shqipëri]], [[Italia|Itali]], [[Turqi]], [[Rumania|Rumani]], [[Maqedonia e Veriut]], [[Bullgaria|Bullgari]], [[Gjermania|Gjermani]], [[Suedia|Suedi]], [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|states e Bashkuara]], [[Kanada]], [[Rusia|Rusi]], [[Ukrainë]], [[Gjeorgjia|Gjeorgji]], dhe vende të tjera.
| region = [[Evropa juglindore]]
| speakers = 15 - 23.5 milion <ref>[http://www.answers.com/topic/greek-language Greek language: Information from Answers.com<!-- Roboti gjeneroi titull për referencën -->]</ref><ref>[http://www.communicaid.com/language-courses/greek/index.php Business Greek Course | Greek language course | Business Greek Training Course London<!-- Roboti gjeneroi titull për referencën -->]</ref><ref>[http://www.toplanguagecommunity.com/greek-portal/ Toplanguagecommunity.com<!-- Roboti gjeneroi titull për referencën -->]</ref><ref>http://www.eslbase.com/language-exchange/greek</ref><ref>http://simple.wikipedia.org/wiki/Greek_language</ref><ref>[http://www.studyabroad.com/lom/greek.html Find a Study Abroad Program with StudyAbroad.com : Intensive Language<!-- Roboti gjeneroi titull për referencën -->]</ref><ref>http://wapedia.mobi/en/Greek_language</ref>
|renditja = 61
|fam1 = [[Gjuhët indo-evropiane]]
|fam2 = [[Gjuhët helenike]]
|fam3 = '''Gjuha greke'''
| scipt = [[Alfabeti grek]]
| nation = [[Greqi]], [[Qipro]]
| minority = [[Shqipëri]], [[Itali]]
| agency =
|iso1 = el
|iso2 = gre (B) / ell (T)
}}
[[File:Greek alphabet variants.png|thumb|Variantet e lashtë ''epichoric'' e alfabetit i gjuhes greke nga Euboea, Ionia, Athina dhe Korinthi krahasuar me greqishten moderne.]]
'''Greqishtja''' (gr. ''ελληνικά'' elinika) ose '''gërqishtja''' ([[Toskërishtja|toskërisht]]) është një degë e pavarur e familjes indo-evropiane e gjuhëve. Ajo gjuhë flitet në [[Greqia|Greqi]] dhe në [[Qipro]], dhe nga [[ortodoksët greqishtfolës]] në [[Shqipëria|Shqipëri]], në [[Turqia|Turqi]], në [[Italia|Itali]], dhe në vende të tjera. Gjuha greke ka një histori të dokumentuar prej 4000 vjetësh dhe shkruhet në [[alfabeti grek|alfabetin grek]].
Gjuha amtare në Ballkanin Jugor, [[Anadolli|Azinë e Vogël]] Perëndimore, Greqia dhe Egjeut, greqishtja ka histori të gjatë dokumentuar e cilësdo [[Gjuhët indo-evropiane|gjuhë indo-evropiane]], duke përfshin 34 shekuj të shënimeve me shkrim. Sistemi i saj shkrimi ka qenë alfabeti grek për shumicën e historisë së saj; sistemet e tjera, të tilla si B-linear dhe [[Abugida|alfabeti rrokjezor]] qipriot, u përdorën më parë.
Alfabeti u ngrit nga shkrimit fenikas, dhe u bë, nga ana e saj, baza e latine, cirilike, koptike, dhe shumë sisteme të tjera të shkrimi. Gjuha greke mban një vend të rëndësishëm në historitë e Evropës, në botë më lirshëm i përcaktuar Perëndimore, dhe Krishtërimit; kanuni i letërsisë antike greke përfshin vepra të një rëndësie monumentale dhe ndikimi për të kanonit të ardhmen perëndimore, të tilla si poezi epike Iliada dhe Odisea. Greqishtja ishte edhe gjuha në të cilën shumë nga tekstet themelore të filozofisë perëndimore ishin shkruar, të tilla si dialogje platonike dhe veprat e Aristotelit. [[Besëlidhja e Re|Dhiata e Re]] e Biblës krishtere ishte shkruar në ''Koine'' greqisht. Së bashku me tekstet latine dhe traditat e botës romake, studimi i teksteve greke dhe shoqërinë e antikitetit përbëjnë disiplinën e klasikëve. Greqishtja ishte një lingua franca folur gjerësisht në botën e Mesdheut dhe përtej gjatë antikitetit klasik, dhe përfundimisht do të bëhet mënyrë të foluri zyrtar i Perandorisë Bizantine. Në formën e saj moderne, ajo është gjuha zyrtare e Greqisë dhe Qipros dhe një nga 23 gjuhët zyrtare të Bashkimit Evropian.
Gjuha flitet nga së paku 13 milion njerëz sot në Greqi, Qipro, dhe komuniteteve të Diasporës në pjesë të shumta të botës. Rrënjët gjuhes greke janë përdorur shpesh për të shpik, fjalë të reja për gjuhët e tjera, sidomos në shkencat dhe mjekësi; gjuhes greke dhe latine janë burimet mbizotëruese e fjalorit shkencor ndërkombëtar. Mbi pesëdhjetë mijë fjalë angleze rrjedhin nga gjuha greke.
== Historia ==
Greqishtja ka qenë e folur në Gadishullin Ballkanik që prej rreth fundit të mijëvjeçarit të 3-të para Krishtit. Prova më e hershme me shkrim gjendet në pllakat argjilore Linear B në "Dhomën e Tabelave Qerren", (c. 1400 pes) në rajoni i Knossos në Kretë, duke bërë gjuhes greke gjuha më e vjetër në botë nga gjuhëve të jetesëse, në mesin e gjuhëve indo-evropiane. Data e saj e hershme konfirmim me shkrim tejkalohet vetëm nga gjuhët Anatolisë të zhdukura në ditët e sotme.
Gjuha greke ndahet në mënyrë konvencionale në periudhat e mëposhtme:
* ''Proto-gjuha greke'': paraardhësi i paregjistruar por të pritshme e fundit të të gjitha varieteteve të njohura të greqishtës. Folësit i kësaj proto-gjuhës greke mundësisht hyri në gadishullin grek në fillim pes 2 mijëvjeçarit. Që prej atëherë, greqisht ka qene folur vazhdimisht në Greqi.
* ''Gjuha greke Mikeane'': gjuha e qytetërimit Mikenas. Ajo është e shënuar në shkrimin Linear B mbi pllakat që datojnë nga 15 ose 14 e tutje shek.
* ''Gjuha greke e Lashtë'': me dialektet e saj të ndryshme, gjuha e periudhave të Arkaike dhe të Klasike të qytetërimit të lashtë grek. Ajo ishte e njohur gjerësisht në të gjithë Perandorinë Romake. Greqishtja e lashtë ra në mospërdorim në Evropën perëndimore në Mesjetë, por mbeti zyrtarisht në përdorim në botë bizantine, dhe e riparaqiti për të pjesën tjetër të Evropë me Rënies së Konstantinopolit dhe migrimit të greqishtfolëse tek vendet e Italisë.
* ''Gjuha greke Koine''
* ''Greqishtja Mesjetare''
* ''Greqishtja Moderne''
== Alfabeti ==
Alfabeti modern i gjuhes greke përbëhet nga 24 shkronja, secila me formin i madh dhe i vogël. Dhe veç kësaj, letra SIGMA ka një formë shtesë vogle (ς) të përdorura në pozicionin përfundimtar:
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
! colspan="33" | [[capital letter|capital]]
|-
|[[Alpha|Α]]||[[Beta|Β]]||[[Gamma|Γ]]||[[Delta (letter)|Δ]]||[[Epsilon|Ε]]||[[Zeta|Ζ]]||[[Eta|Η]]||[[Theta|Θ]]||[[Iota|Ι]]||[[Kappa|Κ]]||[[Lambda|Λ]]||[[Mu (letter)|Μ]]||[[Nu (letter)|Ν]]||[[Xi (letter)|Ξ]]||[[Omicron|Ο]]||[[Pi (letter)|Π]]||[[Rho|Ρ]]||[[Sigma|Σ]]||[[Tau|Τ]]||[[Upsilon|Υ]]||[[Phi|Φ]]||[[Chi (letter)|Χ]]||[[Psi (letter)|Ψ]]||[[Omega|Ω]]
|-
! colspan="33" | [[lower case]]
|-
|α||β||γ||δ||ε||ζ||η||θ||ι||κ||λ||μ||ν||ξ||ο||π||ρ||σ/<br>ς||τ||υ||φ||χ||ψ||ω
|}
== Gramatika ==
== Karakteristikat==
== Klasifikimi==
== Ngjashmeria mes greqishtes dhe gjuhet te tjera indo-evropiane ==
== Referimet ==
{{ref}}
* [[W. Sidney Allen]], ''Vox Graeca – a guide to the pronunciation of classical Greek''. Cambridge University Press, 1968–74. ISBN 0-521-20626-X
* Robert Browning, ''Medieval and Modern Greek'', Cambridge University Press, 2nd edition 1983, ISBN 0-521-29978-0. An excellent and concise historical account of the development of modern Greek from the ancient language.
* Crosby and Schaeffer, ''An Introduction to Greek'', Allyn and Bacon, Inc. 1928. A school grammar of ancient Greek
* Dionysius of Thrace, [http://www.fh-augsburg.de/~harsch/graeca/Chronologia/S_ante02/DionysiosThrax/dio_tech.html "Art of Grammar"], "{{lang|grc|Τέχνη γραμματική}}", c.100 BC
* David Holton, Peter Mackridge, and Irene Philippaki-Warburton, ''Greek: A Comprehensive Grammar of the Modern Language'', [[Routledge]], 1997, ISBN 0-415-10002-X. A reference grammar of ''modern'' Greek.
* Geoffrey Horrocks, ''Greek: A History of the Language and Its Speakers'' (Longman Linguistics Library). [[Addison-Wesley]], 1997. ISBN 0-582-30709-0. From Mycenean to modern.
* Brian Newton, ''The Generative Interpretation of Dialect: A Study of Modern Greek Phonology'', Cambridge University Press, 1972, ISBN 0-521-08497-0.
* [[Andrew Sihler]], "A New Comparative Grammar of Greek and Latin", Oxford University Press, 1996. An historical grammar of ancient Greek from its Indo-European origins. Some eccentricities and no bibliography but a useful handbook to the earliest stages of Greek's development.
* Herbert Weir Smyth, ''Greek Grammar'', [[Harvard University Press]], 1956 (revised edition), ISBN 0-674-36250-0. The standard grammar of classical Greek. Focuses primarily on the [[Attic Greek|Attic]] dialect, with comparatively weak treatment of the other dialects and the Homeric ''{{lang|de|Kunstsprache}}''.
* Krill, Richard M., ''Greek and Latin in English Today'', Bolchazy-Carducci Publishers, 1990, ISBN 0-86516-241-7.
* Scheler, Manfred (1977): ''Der englische Wortschatz'' 'English vocabulary'. Berlin: Schmidt.
== Shiko edhe ==
* [[Alfabeti grek]]
* [[Greqishtja e lashtë]]
[[Kategoria:Gjuha greke|Greke]]
[[Kategoria:Gjuhë flektive]]
[[Kategoria:Gjuhët indo-evropiane]]
n9hu1kxg0eolcnnvc44mejv1vuxfpq0
Roma
0
3321
2659032
2656333
2024-04-25T23:35:30Z
151.240.84.78
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
| name = Roma
| native_name = Roma
| nicknames = La città eterna (Qyteti i përjetshëm)
| mottoes =
| image_flag = Flag of Rome.svg
| flag_link = Flamuri i Romës
| image_seal = Insigne Romanum coronatum.svg
| seal_link = Stema e Romës
| seal_size =
| image_skyline = Collage Rome.jpg
| image_caption = Long live iran
|Rajoni = [[Lacio]]
|Provinca = [[Provinca e Romës|Roma]]
|Kryetari = Virginia Raggi
<!--Sipërfaqja dhe Demografia -->
|Sipërfaqja = 1.285,31
|Sipërfaqja urbane =
|Sipërfaqja metropolitane=
| population_total = <small> (2014) </small> 2,869,461 <ref name="Istat">{{cite web|title=Istat official population estimates|url=http://www.demo.istat.it/bilmens2014gen/query.php?lingua=ita&Rip=S3&Reg=R12&Pro=P058&Com=91&submit=Tavola|accessdate=19 dhjetor 2014|archive-date=27 tetor 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141027142541/http://www.demo.istat.it/bilmens2014gen/query.php?lingua=ita&Rip=S3&Reg=R12&Pro=P058&Com=91&submit=Tavola|url-status=dead}}</ref>
|Dendësia = 2,232
|Zona urbane =
|Zona metropolitane = 4,321,244 <ref name="PR">[http://demo.istat.it/pop2014/popol.php?m1=&m2=&m3=&m4=&m5=y&f1=&f2=&f3=&f4=&f5=y&daanno=0&adanno=100&lingua=eng&Rip=S3&Reg=R12&Pro=P058&Com=000&submit=Save Bilancio demografico Anno 2014 (dati provvisori). Provincia: Roma] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150205172000/http://demo.istat.it/pop2014/popol.php?m1=&m2=&m3=&m4=&m5=y&f1=&f2=&f3=&f4=&f5=y&daanno=0&adanno=100&lingua=eng&Rip=S3&Reg=R12&Pro=P058&Com=000&submit=Save |date=5 shkurt 2015 }} - Demo.istat.it</ref>
<!-- Të dhëna-->
|Shenjti mbrojtës = shën Pjetri dhe shën Pali
|Dita e shenjtit = 29 qershor
|Lartësia = 21
| population_demonym = romanë
| established_date =
| postal_code = 00118-00199
|Prefiksi = 06
| website = [http://www.comune.roma.it/ www.comune.roma.it]
| gjer_g=41 | gjer_m=53 | gjer_s=35
| gjat_g=12 | gjat_m=28 | gjat_s=58
}}
'''Roma''' është kryeqyteti i Italisë, kryeqyteti i rajonit [[Lacio]] dhe kryeqendra e [[Provinca e Romës|Provincës së Romës]]. Me mbi 2.900.000 banorë në 1,285.3 km<sup>2</sup> (496,3 sq mi), ajo është edhe qyteti më i madh dhe më i populluar i vendit.I vendosur në pjesën qendrore-perëndimore të gadishullit italian, në lumin Tiber.
Historia e Romës së përfshin më shumë se dymijë vjeçarë. Roma ishte kryeqyteti i Mbretërisë Romake, Republikës Romake dhe Perandorisë Romake, e cila ishte fuqia dominuese në Evropën Perëndimore dhe tokat në kufi Mesdheut për më shumë se shtatëqind vjet nga 1 shekulli 1 para Krishtit e deri në shekullin e 7-të dhe qyteti konsiderohet si një nga vendlindjet e qytetërimit perëndimor. Që nga shekulli 1 pas Krishtit Roma ka qenë selia e papatit dhe, pas përfundimit të dominimit bizantin, në shekullin e 8-të ajo u bë kryeqyteti i Shteteve të Papës, që zgjati deri në 1870. Në 1871 Roma u bë kryeqyteti i Mbretërisë së Italisë, dhe në vitin 1946 i Republikës Italiane.
Pas Mesjetës, Roma u qeveris nga papë të tillë si Alexander VI dhe Leo X, të cilët e shndërruan qytetin në një nga qendrat kryesore të Rilindjes Italiane, së bashku me [[Firence]]n. Versioni i tanishëm i bazilikës së Shën Pjetrit u ndërtua dhe Sistine Chapel u pikturua nga Michelangelo. Artistë dhe arkitektë të famshëm të Rilindjes, të tillë si Bramante, Bernini dhe Raphaeli kanë banuar për disa kohë në Romë, duke kontribuar në arkitekturën baroke të saj.
Roma është renditur nga GaWC në vitin 2010 si një beta + E qytet botëror, si dhe 28 të qytetit më të rëndësishme globale. Në vitin 2007, Roma ishte e 11-më-qyteti i vizituar në botë, 3 më të vizituara në Bashkimin Evropian, dhe tërheqje më të njohura turistike në Itali. Qyteti është një nga të Evropës dhe më të suksesshme në botë qytetit "markave", si në aspektin e reputacionit dhe pasuritë. Qendra e saj historike është e shënuar nga UNESCO si një Site Trashëgimisë Botërore. Monumentet dhe muzetë tilla si Muzetë e Vatikanit dhe Colosseum janë ndër destinacionet e 50 më të vizituara në botë turistik (të Muzetë e Vatikanit marrjen 4.2 milion turistë dhe Colosseum marrin 4 milionë turistë çdo vit). Roma priti Lojërat Olimpike Verore të vitit 1960.
Kryeqyteti i Italisë shërben edhe si kryeqyteti i rajonit të Lazio-s. Me 2,879,728 banorë në 1.285 km2, Roma është gjithashtu distrikti më i populluar i Italisë. Është qyteti i katërt më i populluar në Bashkimin Evropian nga popullsia, pa llogaritur periferitë. Roma është qendra e qytetit Metropolit të Romës, dhe në total ka një popullsi prej 4,355,725 banorë, duke e bërë kështu atë qytetin më të populluar metropolitan në Itali.
Roma shtrihet në pjesën qendrore-perëndimore të Gadishullit Italian, brenda rajonit të Lazio-s, përgjatë brigjeve të Tiber. Qyteti i Vatikanit (shteti më i vogël në botë), është një vend i pavarur brenda kufijve të qytetit të Romës, shembulli i vetëm ekzistues i një vendi brenda një qyteti: për këtë arsye Roma shpesh është përkufizuar si kryeqyteti i dy shteteve.
Historia e Romës përfshin 28 shekuj. Ndërsa mitologjia Romake daton nga themelimi i Romës rreth vitit 753 para Krishtit, vendi ka qenë i banuar shumë më gjatë, duke e bërë atë një nga qytetet më të vjetër dhe të pushtuar vazhdimisht në Evropë.
Roma u bë kryeqyteti i Mbretërisë Romake, Republikës Romake dhe Perandorisë Romake, dhe vlerësohet nga shumë si Qyteti i parë Imperial dhe metropolit. U quajt për herë të parë Qyteti i Përjetshëm (Latinisht: Urbs Aeterna; Italian: La Città Eterna) nga poeti romak Tibullus, në shekullin I para Krishtit.
Roma u bë në Mesjetë një nga qendrat kryesore të Rilindjes Italiane, dhe më pas vendlindja e stilit barok dhe neoklasicizmit. Artistë, piktorë, skulptorë dhe arkitektë të famshëm e bënë Romën qendrën e veprimtarisë së tyre, duke krijuar kryevepra në të gjithë qytetin. Në 1871, Roma u shpall kryeqyteti i Mbretërisë së Italisë, e cila, në 1946, u kthye në Republika Italiane.
Në vitin 2019, Roma ishte qyteti i 11-të më i vizituari në botë, i treti më i vizituari në Bashkimin Evropian dhe destinacioni më i njohur turistik në Itali. Qendra e saj historike është renditur nga UNESCO, si një sit i trashëgimisë botërore. /NOA.al
== Historia ==
[[Skeda:View from Stpeters bottomcropped.jpg|484x484px|thumb|Një pamje panoramike e Romës nga kupola e Shën Pjetrit]]
=== Historia e hershme ===
Nuk ka dëshmi arkeologjike e pranisë së njeriut në zonën e Romës nga të paktën 14,000 vjet më parë, por shtresa e dendura të mbeturinave shumë më të re errëson paleolitit dhe faqet neolitike. Evidenca e mjeteve gur, qeramikë dhe armë guri dëshmojnë për të paktën 10.000 vjet të pranisë njerëzore. Megjithatë, fuqia e përrallë të njohur të themelimit legjendar të Romës ka tendencë për të hequr vëmendjen nga aktual i saj, dhe shumë më tepër i lashtë, origjina.
==== Themelimi i Romës ====
Themelues i Romës mund të hetohet përmes arkeologjinë, por tregimet tradicionale transmetuar që nga romakët e lashtë vetë shpjegojë historinë më të hershme të qytetit të tyre në drejtim të legjendës dhe mit. Më i njohur i këtyre miteve, dhe ndoshta më i famshëm i të gjitha miteve romake, është historia e Romulus dhe Remus, binjakët të cilët ishin fshehur nga një ujkë. Kjo histori u desh të pajtohet me një traditë të dyfishtë, të caktuar më herët në kohë, që kishte Enea refugjatëve Trojan ikur për në Itali dhe e gjeti linjen e Romakëve me anë të Iulus birit të tij, adash i dinastisë Julio-Claudian.
====Monarkia, republika dhe perandoria====
Historia e hershme Romës është fshehur në legjendë. Sipas traditës romake, qyteti u themelua nga Romulusi më 21 prill 753 BC. Origjina legjendare e qytetit tregon se Romulusi dhe Remusi vendosën për të ndërtuar një qytet. Pas një argumenti lidhur ndaj cilës nga 7 kodrat në të cilat do të themelohej qyteti, Romulusi vrau Remusin vëllain i tij. Poeti romak Virgjili i referohet këtij besimi, kur ai përshkruan se si Enea i shpëton rënies së Trojës duke ardhur në Latium(Itali) për të gjetur një linjë të zbriste tek Romulus, i pari mbret i Romës. Dëshmi arkeologjike mbështet pikëpamjen se Roma u rrit nga vendbanimet baritore mbi kodrën paltine ndërtuar në zonën e Forumit ardhshëm romak. Ndërsa disa Arkeologët thonë se Roma u themelua me të vërtetë në mes të shek 8 p.e.s, data është objekt polemikash. Zgjidhje origjinale zhvilluar në kryeqytetin e Mbretërisë Roman (sundohej nga shtatë mbretër të një pas njëshëm por jo detyrimisht të lidhur me gjak, sipas traditës), dhe pastaj Republikës Romake (nga 510 BC, qeverisur nga Senati), dhe në fund të Perandorisë romake (nga 27 pes, vendosi nga një perandor). Ky sukses varet nga: gjenialiteti dhe epërsia ushtarake,mbizoterimin mbi rrugët e tregtisë, kthyerja e Siçilisë,Kartagjenës dhe më vonë Egjiptit(me tokat e tyre pjellore) në hambare të perandorisë, themele të përbashkëta kulturore me greqinë (që e bënë nënshtrimin e popullësive të reja më të leht),një sistem burokratik mjaft efikas dhe asimilimi selektiv i qytetërimeve fqinje, sidomos më të etruskëve dhe të kolonistëve grek. Nga themelimi i saj, edhe pse kishte humbur beteja të rastit, Roma kishte një rekord thuajse "të pastër" fitoresh në luftë deri në 386 p.e.s, kur ajo u zënë pak nga Gauls. Sipas legjendës, Gauls ofrohet për të dhënë shpinën e Romës të popullit të saj për një mijë paund prej ari, por romakët e refuzuan, duke preferuar të marrë përsëri qytetin e tyre me forcën e armëve sesa kurrë duke pranuar humbjen, pas së cilës romakët gjetën në qytet në të njëjtin vit.
Republika ishte e pasur, të fuqishëm dhe të qëndrueshëm para se ajo u bë një perandori.
Sipas traditës, Roma u bë një republikë në 509 p.e.s. Megjithatë, u nevojitën disa shekuj që qyteti i përjetshëm, të arrinte madhështinë e i imagjinatës popullore, dhe kjo u bë vetëm një perandori e madhe(zyrtarisht) pas sundimit të Perandor Augustit i njohur më parë si Oktavian(nipi i Jul Çezarit). Nga viti 264 p.e.s pranohet si viti në të cilin Roma siguroi hegjemoninë e saj mbi gjith gadishullin Italian, duke pushtuar dhe mundi Sabinët, Etruskëve, Samnitët dhe shumicën e kolonive greke në Sicili, Kampania dhe Italinë Jugore në përgjithësi. Gjatë luftërave punike midis Romës dhe Perandorisë së madhe detare të Kartagjenës, shteti i Romës u rrit më tej, pasi ajo u bë kryeqyteti i një perandorie jashtë gadishullit për herë të parë. Duke filluar në shekullin e 2, Roma shikoi një zgjerim të konsiderueshëm të popullsisë si fermerëve italianë, të drejtuar nga fermat e etërve të tyre me ardhjen e masive, rob-operuar fermat, të quajtur rimekembjen dyndën në qytet në një numër të madh. Fitorja mbi Kartagjenën në Siçilinë perëndimore siguroi jo vetëm fundin e Luftës së Parë Punike,por solli edhe dy krahinave të reja, Sicilin, Korsikën dhe Sardenjan si pjesë e bisedave të paqes që u zhvilluan më vonë. Pjesët e Spanjë (Hispania) ndjekur, dhe në fillim të shekullit të 2-romakët u përfshirë në punët e botës greke. Deri atëherë qytetërimi grek ishte në rënie, ishte parë që në luftën Romako-Maqedonase (të 214-205 p.e.s) se asnjë nga shtetet trashgimtare të Aleksandrit të Madh nuk do të ishte në gjendje ti bënte ball kontrollit romak dhe ato filluan të mbështeten mbi trupa mercenare për mbrojtjen e tyre. Kjo çoi në rënien e Greqisë pas Betejës së Korinthit (146 p.e.s) dhe vendosjen e kontrollit romak mbi Greqi.
Perandoria Romake kishte filluar më zyrtarisht kur Perandori Augustus (63 BC-14 AD, i njohur si Oktavian para hyrjes së tij fron) të themeluar në Principate në 27 pes. Ky ishte një sistem monarki e cila u kryesua nga një fuqi perandori mbajnë për jetën, në vend se duke e bërë vetë diktatori si Julius Cezari ikishte bërë, e cila kishte rezultuar në vrasjen e tij më 15 mars, 44 BC. Në shtëpi, Perandori Augustus filloi një program të madh të reformës sociale, politike dhe ekonomike dhe i madh në shkallë rindërtimin e qytetit të Romës. Qyteti u bë i pasur me ndërtesa mbresëlënëse dhe madhështore të reja, pallateve, forume dhe basilicae. Augustus u bë një mbrojtës i madh dhe i ditur e artit, dhe gjykata e tij u ndoq nga poetë të tillë si Virgil, Horace dhe Propertius. Sundimi i tij gjithashtu ka themeluar "Paxa Romana"(Paqen Romake), një periudhë e artë e paqes relative dhe zhvillimit ekonomik dhe kulturor e cila zgjati rreth 200 vjet. Pas sundimit të tij ishin perandorë të tilla si Caligula, të Nero, Trajanit, dhe Hadrian, për të përmendur disa. Romake perandori Nero ishte i njohur edhe për ekstravagancë e tij, mjerimi tiranisë, dhe mitin se ai ishte perandori i cili "i binte violinës teksa Roma digjej" gjatë natës së 18 në 19 korrik AD 64. Murtaja Antonine e 165-180 besohet të ketë vrarë sa më shumë që një të tretën e popullsisë.
Dominati Romak zgjeruar mbi shumicën e Evropës Perëndimore dhe në brigjet e Mesdheut, megjithëse ndikimi i saj përmes shteteve kliente dhe/ose vasale ishte më i gjërë se sa kufijtë e saj formale. Popullsia e qytetit kaloi një milion banorë. Për gati shtatëqind vjet, Roma ishte qyteti më i rëndësishm politikisht, më i pasur, dhe më e madhe jo vetëm në botën perëndimore por në të gjithë planetin. Pasi Perandoria filloi të bjerë dhe u nda, ajo humbi statusin e saj si kryeqytet i perandorisë ndaj Milanos dhe pastaj Ravenës për shkak se ato mund të mbroheshin më lehtësisht, dhe u tejkalua në famë nga kryeqyteti i Perandorisë Romake të Lindjes, Konstandinopoja, të cilit banorët grek vazhduan ndër shekuj duke e thirrur veten Romak.
=== Mesjeta ===
Peshkopi i Romës u bë Papa për shkak të rritjes së rëndësisë së tij politike dhe fetare, sipas perandorit Konstantin I. set Papa i Romës si qendër e Kishës Katolike. Pas Plaçkitjes së Romës në vitin 410 nga Alariku i I dhe rënien e Perandorisë Perëndimore Romake në vitin 476, Roma alternuar midis kontrollit të Perandorisë Bizantin dhe mbretërive të reja gjermanike. Popullsia e saj ka rënë nga më shumë se një milion në 210 AD në 35.000 thjeshtë gjatë Mesjetës, duke ulur qytetin zvarrisës për grupet e ndërtesave të banuara shpërndar midis zonave të mëdha të rrënojave dhe vegjetacionit. Roma mbeti formalisht pjesë e Perandorisë Bizantine deri 751 pas Krishtit, kur lombardëve shuhet në fund Exarchate e Ravenna e cila ishte territori i fundit Bizantin në Italinë veriore. Në 756, Pepin i Shhkurtri i dha juridiksion të përkohshëm Papës mbi Romën dhe zonat përreth, duke krijuar shtetet teokratike të Papës(pararendësit e Vatikanit të sotëm). Në 846, myslymanët arab pushtuan Romën duke plaçkitur bazilikën e Shën Pjetrit.
Roma mbeti kryeqyteti i Shteteve të Papës deri në aneksimin e saj nga ana e Mbretërisë së Italisë në 1870, qyteti u bë një vend pelegrinazhi i madh gjatë mesjetës dhe fokusi i përpjekjeve ndërmjet papatit dhe Perandoria e Shenjtë Romake duke filluar me Karli, i cili u kurorëzua perandor i parë i saj në Romën e vitit 800 nga Papa Leo III. Përveç një kohë të shkurtër si një qytet i pavarur gjatë Mesjetës, Roma mbajtur statusin e saj si kryeqytet Papës dhe "Qyteti i shenjtë" për shekuj me radhë, edhe kur Papati shkurtimisht u zhvendos në Avignon simbolit 1309-1377).
=== Periudha e hershme moderne ===
Gjysma e dytë e shekullit të 15-të pa vend e në lëvizje Rilindjes italiane në Romë nga Firence. Papati dëshironte të barabartë dhe të mposhtin madhështinë e qytete të tjera italiane dhe për këtë qëllim krijuan kishat gjithnjë e më të tepruar, urat, sheshet qytetit dhe hapësira publike, duke përfshirë bazilikën një shenjtor të ri Pjetrit, të Kapelën Sistine, Ponte Sisto (ura e parë për jetë ndërtuar në të gjithë Tiber prej antikitetit), dhe Piazza Navona. Papët ishin edhe padronët e artit të angazhohen artistë të tillë si Michelangelo, Perugino, Raphael, të Ghirlandaio, e Luca Signorelli, të Botticelli, dhe Cosimo Rosselli.
Periudha ishte gjithashtu i turpshëm për korrupsion papale, me Papët shumë fathering fëmijë, dhe të angazhohen në nepotizëm dhe Simonin. Korrupsioni i papëve dhe ekstravaganca e projekteve të tyre të ndërtimit të udhëhequr, pjesërisht, për të Reformimit dhe, nga ana tjetër, e Counter-Reformimit. Papët, të tilla si Aleksandër VI, ishin të njohur edhe për dekadencën e tyre, partive të egra, e shpenzime të tepruara dhe jetën e pamoralshme. Megjithatë, nën këto papë ekstravagante dhe të pasur, Roma u shndërrua në një qendër të artit, poezi, muzikë, letërsisë, arsimit dhe kulturës. Roma u bë i aftë për të konkurruar me qytetet e tjera të mëdha evropiane të asaj kohe në drejtim të pasurisë, madhështia, artet, njohuritë dhe arkitekturës.
Periudha e Rilindjes ndryshuar fytyrën e Romës në mënyrë dramatike, me vepra si Pietà nga Michelangelo dhe afresket e Apartament Borgia, bëri të gjitha gjatë mbretërimit të pafajshëm. Roma arriti pikën më të lartë të shkëlqimit nën Papa Julius II (1503-1513) dhe pasardhësit e tij Leo X dhe Clement VII, të dy anëtarë të familjes Medici. Në këtë periudhë njëzet vjeçare Roma u bë një nga qendrat më të mëdha të artit në botë. Bazilika e vjetër e Shën Pjetrit e ndërtuar nga perandori Konstandini i Madh (i cili deri atëherë ishte në një gjendje të tmerrshme) është shkatërruar dhe një të ri filluar. Qyteti priti artistët si Ghirlandaio, të Perugino, të Botticelli dhe Bramante, i cili ndërtoi tempullin e Shën Pjetrit në Montorio dhe planifikuar një projekt të madh për të rinovuar në Vatikan. Raphael, i cili në Romë u bë një nga piktorët më të famshëm të Italisë krijuar afreske në Farnesina Villa, dhoma e Raphael-së, plus shumë piktura të tjera të famshme.
Mikelanxhelo filloi dekorimin e tavanit të Kapelën Sistine dhe ekzekutuar statuja e famshme e Moisiut për varrin e Julius. Roma ka humbur pjesërisht karakterin e saj fetar, duke u bërë gjithnjë e më shumë një qytet i vërtetë Rilindjes, me një numër të madh të festave popullore, racave kali, partitë, intrigat dhe episode shthurur. Ekonomia e saj ishte e pasur, me praninë e disa bankierëve toskan, duke përfshirë Agostino Chigi, i cili ishte një mik i Raphael dhe një mbrojtës i arteve. Para vdekjes së tij të hershme, Raphael gjithashtu promovoi për herë të parë ruajtjen e rrënojave të lashta. Lufta midis Francës dhe Spanjës në Evropë shkaktoi plaçkitje e parë të qytetit në më shumë se një mijë vjet. Në 1527 në Landsknechts e perandorit Charles V shkarkua qytetin, duke e vënë në një fund të papritur në moshën e artë të Rilindjes në Romë.
Duke filluar me Këshillin e Trentit ne 1545, Kisha filloi kundër-reformimit si një përgjigje ndaj Reformimit, një shkallë të gjerë në pyetje të autoritetit të Kishës në çështjet shpirtërore dhe çështjet qeveritare. (Kjo humbje e besimit pastaj të çojë në ndërrime të mëdha të pushtetit larg nga Kisha.) Nën papë prej Piut IV në Sixtus V, Roma u bë qendra e katolicizmit reformuar dhe pa vendosjen e monumenteve të reja të cilat kremtohen madhështinë rivendosur papatit-së. Papë dhe kardinalët e shekujve 17 dhe në fillim të 18-të ka vazhduar lëvizjen duke peizazh qytetit pasurohet me ndërtesa stilit barok. Gjatë Epokës së Iluminizmit, ide të reja arriti edhe qyteti përjetshëm, ku papati mbështetur studimet arkeologjike dhe përmirësuar mirëqenien e njerëzve. Por jo gjithçka shkoi mirë për Kishën gjatë Counter të Reformimit.
Ka qenë pengesat në përpjekjet për të frenojnë e anti-Kishës politikat e fuqive evropiane të kohës. Pengesë më i dukshëm ndoshta duke qenë në 1773, kur Papa Klementi XIV u detyrua nga fuqitë sekulare të ketë mënyrë jezuit shtypur.
=== Periudha e vonë moderne dhe bashkëkohore ===
Rregulli i papëve u ndërpre nga Republika jetëshkurtër Roman (1798), e cila ishte ndërtuar nën ndikimin e Revolucionit Francez. Gjatë sundimit të Napoleonit, Roma u aneksua në Perandorinë Franceze. Pas rënies së Napoleonit, shteti Kisha nën papës u rikthye përmes Kongresit të Vjenës të 1814. Në 1849, një tjetër Republika Romake u ngrit në kuadër të revolucioneve të 1848. Dy prej figurave më me ndikim të bashkimit italian, Giuseppe Mazzini dhe Giuseppe Garibaldi, luftuan për republikën jetëshkurtër.
Roma u bë fokusi i shpresat e bashkimit italian kur pjesa tjetër e Italisë u ribashkua nën Mbretërisë së Italisë me një kapital të përkohshëm në Firence. Në 1861, Romë u shpall kryeqyteti i Italisë, edhe pse ai ishte ende nën kontrollin e Papës. Gjatë viteve 1860, në gjurmët e fundit të Shteteve të Papës ishin nën mbrojtjen e Francës, në sajë të politikës së jashtme të Napoleon III. Dhe kjo ishte vetëm kur kjo u ngrit në 1870, për shkak të shpërthimit të Luftës Franko-Prusiane, se trupat italiane ishin në gjendje për të kapur Roma hyjnë në qytet përmes një shkeljeje në afërsi Porta Pia. Më pas, Papa Pius IX shpalli veten si të burgosur në Vatikan, dhe në vitin 1871 kryeqyteti i Italisë u zhvendos nga Firence në Romë.
Menjëherë pas Luftës së Parë Botërore, Roma dëshmuar ngritjen në pushtet të fashizmit italian udhëhequr nga Benito Musolini, të cilët marshuan në qytet në vitin 1922, përfundimisht deklaruar një perandori të re dhe formoi aleanc ushtarake "Pakti i Çelikut" midis Italinë dhe Gjermanisë naziste. Periudhën midis dy luftërave pa një rritje të shpejtë në popullsinë e qytetit, që tejkaluar 1.000.000 banorë. Në Luftën e Dytë Botërore, për shkak të statusit të saj të një qyteti të hapur, Roma kryesisht shpëtuar fatin tragjik të qyteteve të tjera evropiane, por u pushtua nga gjermanët nga armëpushimit italiane deri në çlirimin e saj më 4 qershor 1944. Megjithatë, më 19 qershor 1943 në Romë u bombardua nga forcat anglo-amerikane, duke qenë një nga zonat më të vështira të goditura në distriktin San Lorenzo, duke rezultuar në rreth 3.000 vdekje dhe 11.000 të plagosur.
Roma u rrit tmerrësisht pas luftës, si një nga forcat lëvizëse prapa "mrekulli ekonomike" italiane të pasluftës rindërtimit dhe modernizimit. Ai u bë një qytet në modë në vitet 1950 dhe 1960 e hershme, vitet e "la dolce vita" ("Jeta e ëmbël"), me fima popullore klasike të tilla si Ben Hurit, Quo Vadis, Roman pushime dhe La Dolce Vita duke u filmuar në portreti qytetit "Cinecittà Studios". Një prirje e re në rritje në popullsinë vazhdoi deri nga mesi i viteve 1980, kur prinderve kishte më shumë se 2.800.000 banorë, pas kësaj, popullata filloi të bjerë ngadalë si banorët më të lëvizur në rrethinat e afërta.
== Ekonomia ==
[[Skeda:Sede BNL Roma.jpg|parapamje|328x328px|Selia e BNL në Romë]]
Duke qenë kryeqyteti i Italisë, Roma pret të gjitha institucionet kryesore të kombit, si të Kryesisë së Republikës, të qeverisë (dhe Ministeri e saj të vetme), parlamenti, gjykatat kryesore gjyqësore, si dhe përfaqësuesve diplomatikë të të gjitha vendeve për shtetet e Italisë dhe të Qytetit të Vatikanit (interesant, Roma gjithashtu pret, në pjesën italiane të territorit të saj, Ambasada e Italisë për Qytetin e Vatikanit, një rast unik i një Ambasadës brenda kufijve të vendit të vet). Shumë institucione ndërkombëtare janë të vendosura në Romë, sidomos ato kulturore dhe shkencore - të tilla si Instituti Amerikan, në Shkollën Britanike, frëngjisht Akademia, Institutet skandinave, Instituti Arkeologjik gjerman - për nder të bursës në qytetin e Përjetshme, dhe ato humanitare , si FAO-s. Roma, edhe pret organizatat e mëdha ndërkombëtare dhe në mbarë botën politike dhe kulturore, të tilla si Fondi Ndërkombëtar për Zhvillimin Bujqësor (IFAD), Programi Botëror i Ushqimit (WFP), Mbrojtjes i NATO-s College dhe ICCROM, Qendra Ndërkombëtare për Studimin e Ruajtjes dhe Restaurimit të Pasurisë Kulturore. Roma është aktualisht një beta + qytet botëror, duke rënë poshtë nga statusi alfa të saj në vitin 2008, së bashku me Berlin, Stokholm, të Athinës, Pragë, Montreal dhe Vancouver, për të përmendur disa. Me një pikavarazh prej 2.56, Roma u rendit edhe në vitin 2010 si 28 në Indeksin Global qytete (lëviz deri dy vende nga vitit 2008 pozicionin e saj), duke qenë më i lartë qytet në Itali (Milan vjen e dytë në 42). Për më tepër, Roma ishte në vitin 2008, renditet edhe 15 nga të gjitha qytetet e botës për rëndësinë globale, kryesisht për përvoja kulturore.
Me një 2005 GDP e 94376000000 € (US $ 121.500.000.000), qytet prodhon 6.7 për qind të GDP-së kombëtare (më shumë se çdo qytet tjetër të vetme në Itali), dhe shkalla e papunësisë, ulur nga 11.1% në 6.5% midis viteve 2001 dhe 2005 , është tani një nga normat më të ulëta të gjitha kryeqytetet e Bashkimit Europian. Roma rritet +4.4 për qind në vit dhe vazhdon të rritet me një normë më të lartë në krahasim me çdo qytet tjetër në pjesën tjetër të vendit. Kjo do të thotë se ishin Roma një vend, do të ishte vendi i 52 më i pasur në botë me PBB-së, në afërsi të madhësisë me atë të Egjiptit. Roma gjithashtu kishte një GDP 2003 për kokë banori prej € 29,153 (US $ 37,412), e cila ishte e dyta në Itali, (pas Milanit), dhe është më shumë se 134.1% të PBB-së mesatare të BE-së për frymë. Roma, në tërësi, ka të ardhurat më të larta të përgjithshme në Itali, duke arritur euro 47,076,890,463 në vitin 2008, megjithatë, në aspektin e të ardhurave të punëtorëve mesatar, qyteti vendos vetë 9 në Itali, me € 24,509 Në nivel global, punëtorët Romës marrin 30 pagat më të larta në vitin 2009, që vijnë tre vende më të larta se në vitin 2008, në të cilin qytet renditur 33.
Edhe pse ekonomia e Romës është e karakterizuar nga mungesa e industrisë së rëndë dhe ajo është e dominuar kryesisht nga shërbimet, të teknologjisë së lartë kompanitë (IT, hapësirës ajrore, mbrojtjes, telekomunikacionit), hulumtime, ndërtimi dhe aktivitete tregtare (sidomos bankar), dhe zhvillim të madh e turizmit janë shumë dinamike dhe shumë e rëndësishme për ekonominë e saj. Aeroporti ndërkombëtar i Romës, Fiumicino, është më e madhe në Itali, dhe qyteti pret selive të pjesës më të madhe të kompanive të mëdha italiane, si dhe selinë e tre kompanive të mëdha 100 në botë: Enel, Eni, dhe Telecom Italia .
Universitetet, radio dhe televizion kombëtar dhe industria e filmit në Romë janë gjithashtu pjesë e rëndësishme e ekonomisë: Roma është gjithashtu qendër e industrisë së filmit italian, falë studiot Cinecittà, punuar që nga viti 1930. Qyteti është gjithashtu një qendër për banka dhe sigurime si dhe elektronikë, energjia, transporti, dhe industritë e hapësirës. Kompani të shumta ndërkombëtare dhe agjencitë selinë, ministritë qeveritare, qendra konferencash, sportive objektet dhe muzetë janë të vendosura në Romës rrethe të biznesit kryesore: universale Esposizione Rome (EUR); Torrino (jug më tej nga euro); Magliana; de Parco 'Medici-Laurentina dhe e ashtuquajtura Tiburtina-lugina përgjatë Via Tiburtina lashtë.
== Demografia ==
[[Skeda:Rome (comune) population pyramid in 2022.svg|parapamje|256x256px|Piramida demografike e komunës së Romës në 2022]]
Në kohën e Augustit perandorit, Roma ishte qyteti më i madh në botë: me një popullsi prej rreth një milion njerëz (në lidhje me madhësinë e Londrës në fillim të shekullit të 19-të, kur Londra ishte qyteti më i madh në botë).
Pas rënies së Perandorisë Romake Perëndimore, popullsia e qytetit ra në mënyrë dramatike në më pak se 50.000 njerëz, dhe vazhdon të ngecë në vend ose ose tkurret deri Rilindjes. Kur Mbretëria e Italisë aneksuar në Romë në vitin 1870, qyteti kishte një popullsi prej rreth 200.000, i cili me shpejtësi në rritje për 600,000 nga prag të Luftës së Parë Botërore regjimi fashist i Musolinit u përpoq për të bllokuar një rritje e tepruar demografike e qytetit, por nuk arriti për të parandaluar atë nga arritja e një milion njerëz nga fillim të viteve 1930. Pas Luftës së Dytë Botërore, rritja e vazhduar, të ndihmuar nga një bum të post-luftës ekonomike. Një bum i ndërtimit gjithashtu krijoi një numër të madh të periferi gjatë viteve 1950 dhe 1960.<ref>{{Cite web |title=Popolazione residente al 1° gennaio |url=http://dati.istat.it/Index.aspx?DataSetCode=DCIS_POPRES1 |access-date=2022-08-28 |website=dati.istat.it |language=it}}</ref>
Në mes të vitit 2010, ka pasur 2,754,440 banorë në qytetin e duhur, ndërsa disa 4.2 milion njerëz kanë jetuar në zonën më të madhe të Romës (e cila mund të identifikohet me rreth krahinës së saj administrative, me një dendësi të popullsisë prej rreth 800inhab./km2 shtrihen mbi më shumë se 5.000 km2). Të miturit (fëmijët e moshave 18 dhe të rinj) arritën në 17.00 për qind të popullsisë në krahasim me numrin e pensionistëve që 20,76 për qind. Kjo krahasohet me mesataren italiane e 18.06 për qind (të mitur) dhe 19.94 për qind (pensionistët).Mosha mesatare e një rezident romak është 43 në krahasim me mesataren italiane të 42. Në pesë vitet ndërmjet 2002 dhe 2007, popullsia e Romës u rrit me 6.54 për qind, ndërsa Italia, si një e tërë u rrit me 3.56 për qind.Shkalla aktuale e lindjes të Romës është 9.10 lindje për 1,000 banorë në krahasim me mesataren italian 9.45 lindjeve.
== Sporti ==
Sporti me i përhapur ne Romë është futbolli dhe dy skuadrat me te njohura të ketij qyteti janë, [[AS Roma]] dhe [[SS Lazio]], të cilat zhvillojnë ndeshjet e tyre ne Stadiumin Olimpik.në skuadër që ka fituar një kampionat me fanellën e Romës. Më pas lista zgjatet me emrat e Morgan De Sanktis, që ka festuar titullin në moshë të re me Juventusin, Marko Borielo po me fanellën e bardhezinjve dhe në fund Urbi Emanuelson, i diplomuar kampion me Milanin. Në fund totali është 38 tituj të fituar nga lojtarët që sot janë në organikën e ekipit të drejtuar nga Rudi Garsia. Në këtë pikë fitimi i kampionatit për francezin duket një mision tepër i thjeshtë në letër. Duke qëndruar te trajneri, kujtojmë se edhe ky i fundit ka arritur të fitojë me ekipin e Lilës në sezonin 2010/2011.<ref>{{Cite web |last=Ray |first=Brian |date=9/6/2013 |title=Invicta - First Punic War |url=https://www.youtube.com/playlist?list=PLGGY1aTcdAw536Mw9-xLtIxQlLpWcPWLd |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828113206/https://www.youtube.com/playlist?list=PLGGY1aTcdAw536Mw9-xLtIxQlLpWcPWLd |archive-date=28 gusht 2022 |access-date=8/28/2022 |website=YouTube |language=en }}</ref>
== Kultura ==
===Universitetet e Romës===
* [[Universiteti La Sapienza]]
* Universiteti Tor Vergata
* Universiteti Roma Tre
* Universiteti i Sporteve Foro Italico
== Shkrimtar dhe filozof të njohur ==
Disa nga shkrimtarët më të njohur me origjinë nga Roma janë: Polibi, Tit Livi, Tuqididi dhe Taciti, ndërsa në [[Filozofia|filozofi]] dallohet Seneka, Luciu Ciceroni etj.
== Politika ==
Në Romë kanë selitë e tyre të gjitha ministrite si dhe presidenti i republikes.
== Personalitet të njohura ==
* [[Benedicta Boccoli]] (1966), aktore.
* [[Paolo Gentiloni]] (1954), politikan.
* [[Gaia Zucchi]] (1970), aktore.
== Shiko gjithashtu==
* [[Italia]]
* [[Lacio]]
* [[Italia jugore]]
* [[Italia veriore]]
== Referime ==
{{Reflist}}
{{Kryeqytetet e Evropës}}
[[Kategoria:Qytete në Itali]]
[[Kategoria:Kryeqytete në Evropë]]
[[Kategoria:Roma]]
[[Kategoria:Kryeqytete të botës]]
[[Kategoria:Kryeqytete]]
o46tuqogz1fie0fduttxy8pcowd8pte
Bashkimi Evropian
0
3547
2658984
2654275
2024-04-25T19:42:44Z
185.173.205.141
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Bashkimi Evropian}}
'''Bashkimi Evropian''' ('''BE''' ''zyrtarisht: '''EU'''<ref>http://www.telegrafi.com/lajme/unioni-evropian-jo-bashkimi-europian-26-5931.html{{Lidhje e vdekur}}{{Lidhje e thyer}}</ref>'') është një [[Unioni politik|bashkim politik]] dhe ekonomik i 27 shteteve anëtare që janë të vendosura kryesisht në Evropë. Ajo ka një sipërfaqe prej 4,475,757 km2 (1,728,099 sq mi), dhe një popullsi prej rreth 510 milion. BE ka zhvilluar një treg të brendshëm përmes një sistemi të standardizuar të ligjeve që zbatohen në të gjitha shtetet anëtare. Politikat e BE synojnë të sigurojnë lëvizjen e lirë të njerëzve, mallrave, shërbimeve dhe kapitalit në tregun e brendshëm,<ref>European Commission. [https://web.archive.org/web/20071001122551/http://ec.europa.eu/internal_market/index_en.htm "The EU Single Market: Fewer barriers, more opportunities"]. Europa web portal. Archived from [http://ec.europa.eu/internal_market/index_en.htm the original] on 1 October 2007. Retrieved 27 September 2007.</ref> të miratojnë legjislacionin në drejtësi dhe në çështjet e brendshme, dhe të mbajnë politika të përbashkëta për tregti,<ref>[https://web.archive.org/web/20090116092625/http://europa.eu/scadplus/glossary/commercial_policy_en.htm "Common commercial policy"]. ''Europa Glossary''. Europa web portal. Archived from [http://europa.eu/scadplus/glossary/commercial_policy_en.htm the original] on 16 January 2009. </ref> bujqësi,<ref>[http://www.consilium.europa.eu/policies/council-configurations/agriculture-and-fisheries "Agriculture and Fisheries Council"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140311075105/http://www.consilium.europa.eu/policies/council-configurations/agriculture-and-fisheries |date=11 mars 2014 }}. The Council of the European Union.</ref> dhe zhvillimin rajonal.<ref>[http://ec.europa.eu/regional_policy/index_en.cfm "Regional Policy Inforegio"]. Europa web portal. </ref> Brenda zonës Shengen, kontrollet e pasaportave janë shfuqizuar.<ref>[http://ec.europa.eu/home-affairs/policies/borders/borders_schengen_en.htm "Schengen area"]. Europa web portal.</ref> Një bashkim monetar u krijua në vitin 1999 dhe hyri në fuqi në vitin 2002 dhe përbëhet nga 19 shtete anëtare të BE-së që përdorin monedhën euro.
BE e gjurmon origjinën e saj nga Bashkësia Europiane e Qymyrit dhe Çelikut (ECSC) dhe Komuniteti Ekonomik Evropian (EEC), të krijuara respektivisht nga Traktati i Parisit i 1951 dhe Traktati i Romës i vitit 1957. Anëtarët origjinale të asaj që njihej si Komunitetet Evropiane ishin Gjysma e Brendshme; Belgjika, Franca, Italia, Luksemburgu, Hollanda dhe Gjermania Perëndimore. Komunitetet dhe pasardhësit e saj janë rritur në madhësi me anëtarësimin e shteteve të reja anëtare dhe në pushtet duke shtuar fusha të politikave në përgjegjësinë e saj. Ndonëse asnjë shtet anëtar nuk ka lënë BE-në ose organizatat e tij të mëparshme, Mbretëria e Bashkuar ka miratuar rezultatin e referendumit të anëtarësimit në qershor 2016 dhe po negocion aktualisht tërheqjen e tij. Traktati i Mastrihtit themeloi Bashkimin Evropian në vitin 1993 dhe futi nënshtetësinë evropiane.<ref>[[European Union#CITEREFCraigDe Burca2011|Craig & De Burca 2011]], p. 15.</ref> Ndryshimi i fundit i madh për bazën kushtetuese të BE-së, Traktati i Lisbonës, hyri në fuqi në vitin 2009.
Bashkimi Europian ofron më shumë ndihmë të huaj sesa çdo bashkim tjetër ekonomik.<ref>Hunt, Michael (2014). ''The World Transformed 1945 to the Present''. New York: New York. pp. 516–517.[[International Standard Book Number|ISBN]] [[Speciale%3ABookSources/9780199371020|9780199371020]].</ref> Duke mbuluar 7.3% të popullsisë botërore<ref>[http://www.oeaw.ac.at/vid/datasheet/EU_reaches_500_Mill.shtml "European Union reaches 500 Million through Combination of Accessions, Migration and Natural Growth"]. Vienna Institute of Demography. </ref>, BE-ja në vitin 2016 krijoi një prodhim të brendshëm bruto (PBB) prej 16.477 trilionë dollarë amerikanë, që përbën rreth 22.2% të PBB-së nominale globale dhe 16.9% kur matet në drejtim të barazisë së fuqisë blerëse. Përveç kësaj, 27 nga 28 vendet e BE-së kanë një indeks shumë të lartë të zhvillimit njerëzor, sipas Programit të Zhvillimit të Kombeve të Bashkuara. Në vitin 2012, BE-së iu dha Çmimi Nobel për Paqen.<ref>[http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-20664167 "EU collects Nobel Peace Prize in Oslo"]. ''British Broadcasting Corporation''. 10 December 2012. </ref> Përmes Politikës së Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë, BE-ja ka zhvilluar një rol në marrëdhëniet e jashtme dhe mbrojtjen. Sindikata mban misionet diplomatike të përhershme anembanë botës dhe përfaqëson veten në Kombet e Bashkuara, Organizatën Botërore të Tregtisë, G7 dhe G20. Për shkak të ndikimit të saj global, Bashkimi Evropian është përshkruar si një superfuqi në zhvillim.<ref>John McCormick (14 November 2006). ''The European Superpower''. [[International Standard Book Number|ISBN]] [[Speciale:BookSources/978-1-4039-9846-0|978-1-4039-9846-0]].</ref>
Some question for the EU En:
# What is the youngest country in the EU
# When was the term Europe first used
# When was the European Union born
# How citizens are represented in the EU
Pytje për BE-në AL:
1. Cili është shteti më i ri në BE
2. Kur u përdorë për herë të parë termi Europë
3. Kur lindi Bashkimi Evropian
4. Si për haqësohen qytetarët në BE
== Historia ==
Guri i themelit për krijimin e Bashkimit Evropian u vendos nga Ministri i Jashtëm Francez, Robert Schuman, në deklaratën e tij të 9 majit të vitit 1950, në të cilën ai parashtroi idenë e përpunuar më parë me Jean Monnet për bashkimin e industrive evropiane të qymyrit dhe çelikut. Sipas tij, kjo do të përbënte një nismë historike për ndërtimin e një “Evrope të organizuar dhe vitale”, pa të cilën paqja në botë do të ishte e pamundur. Plani Schuman u bë realitet me nënshkrimin në Paris të Traktatit Themelues të Komunitetit Evropian të Qymyrit dhe Çelikut më 18 prill të vitit 1951.
Në nënshkrimin e traktatit merrnin pjesëG Jermania, Franca, Belgjika, Italia, Holanda, dhe Luksemburgu. Një tjetër zhvillim i rëndësishëm erdhi disa vjet më vonë me Traktatet e Romës, të 25 marsit të vitit 1957, të cilat krijuan Komunitetin Ekonomik Evropiandhe Komunitetin Evropian të Energjisë Atomike (EUROATOM).
Këto komunitete filluan nga puna me hyrjen në fuqi të traktateve më 1 janar të vitit 1958. Krijimi i Bashkimit Evropian me Traktatin e Mastrihtit shënoi një hap te mëtejshëm në rrugën e bashkimit politik të Evropës. Megjithëse ky traktat u nënshkrua më 7 shkurt të vitit 1992, një numër pengesash gjatë procesit të ratifikimit (miratimi nga qytetarët e Danimarkës vetëm pas një referendumi të dytë; procesi gjyqësor në Gjermani për deklarimin antikushtetues të miratimit) bënë që Traktati të mos hynte në fuqi deri më 1 nëntor të vitit 1993. Traktati i Mastrihtit i referohet vetvetes si “një fazë e re në procesin e krijimit të bashkimit akoma më të ngushtë ndërmjet popujve të Evropës”. Krahas një numri ndryshimesh për Traktatet e Komunitetit Evropian dhe Euroatomit, ai përmban edhe instrumentin për krijimin e Bashkimit Evropian - procesi për krijimin e së cilit ende konsiderohej si i papërfunduar. Traktati përbën hapin e parë në rrugën drejt krijimit të një sistemi kushtetues Evropian, në të cilin do të përfshihen edhe vetë komunitetet.
Bashkimi Evropian mori një zhvillim të mëtejshëm me Traktatin e Amsterdamit i cili u nënshkrua me 1 tetor të vitit 1997 dhe hyri në fuqi më 1 maj të vitit 1999 pas ratifikimit nga të gjitha shtetet anëtare. Traktati i Amsterdamit ka modifikuar përmbajtjen e Traktatit të Mastrihtit në pesë fusha kryesore:
* liria, siguria dhe drejtësia,
* qytetaria e Bashkimit,
* politika e jashtme,
* institucionet e BE-së.
Gjate samitit të Nicës më 7-11 dhjetor 2000, kryetarët e shteteve dhe të qeverive si dhe ministrat e jashtëm të shteteve anëtare, pas një maratone të gjatë bisedimesh, ranë dakord për miratimin e një kushtetute për Bashkimin Evropian. Traktati i Nicës
përmban dispozita mbi ndarjen e pushteteve dhe procedurat vendimmarrëse të BE-së.
Traktati u miratua në mënyrë përfundimtare nga qeveritë e shteteve anëtare më 26 shkurt të vitit 2001, datë kur u nënshkrua nga ministrat e jashtëm. Pas kësaj, hyri në fuqi më 1 shkurt 2003, pas ratifikimit nga parlamentet e të gjitha shteteve anëtare.
===Zgjerimet e Bashkimit Evropian===
* Antaret themeluese: [[Gjermania]], [[Franca]], [[Italia]], [[Belgjika]], [[Holanda]], [[Luksemburgu]]
* Zgjerimi i parë ([[1973]]): [[Britania e Madhe]], [[Danimarka]], [[Irlanda]]
* Zgjerimi i dytë ([[1981]]): [[Greqia]]
* Zgjerimi i tretë ([[1986]]): [[Spanja]], [[Portugalia]]
* Zgjerimi i katërt ([[1995]]): [[Austria]], [[Finlanda]], [[Suedia]]
* Zgjerimi i pestë ([[2004]]): [[Estonia]], [[Letonia]], [[Lituania]], [[Polonia]], [[Sllovenia]], [[Sllovakia]], [[Hungaria]], [[Qipro]], [[Malta]], [[Republika Çeke]]
* Zgjerimi i gjashtë ([[2007]]): [[Bullgaria]], [[Rumania]]
* Zgjerimi i shtatë ([[2013]]): [[Kroacia]]
Por tani pas daljes së Britanisë Madhe nga BE-ja (BREXIT) më 2016, gjithësej janë 27 shtete.
== Struktura ==
;Shtylla e parë : Komunitetet Evropiane:
Shtylla e parë përbëhet nga tri Komunitetet Evropiane (Komuniteti Evropian, Komuniteti Evropian i Qymyrit dhe Çelikut dhe Euroatomi). Në momentin e themelimit të BE-së, Komuniteti Ekonomik Evropian mori emrin Komuniteti Evropian. Një ndryshim i tillë synon të shprehë kalimin nga një komunitet tërësisht ekonomik në një bashkim politik. Përfshirja e të trija komuniteteve në një shtyllë të vetme nuk nënkupton ndonjë unifikim të tyre. Shtylla e parë përfaqëson juridiksionin komunitar në formën e tij më të lartë. Brenda kuadrit të Komunitetit Evropian, institucionet komunitare mund të hartojnë normat komunitare në fushat përkatëse të veprimtarisë së tyre, të cilat zbatohen direkt mbi shtetet anëtare dhe kanë epërsi ndaj së drejtës së brendshme. Në zemër të KE-së qëndron tregu i përbashkët me katër liritë e tij themelore (liria e lëvizjes së personave, mallrave, shërbimeve dhe kapitalit) si dhe rregullat mbi konkurrencën.
;Shtylla e dytë : Politika e Jashtme dhe e Sigurisë së Përbashkët:
Përpara hyrjes në fuqi të Traktatit të Bashkimit Evropian, bashkëpunimi politik ndërmjet shteteve rregullohej nga marrëveshjet e vitit [[1970]] “mbi Bashkëpunimin Politik Evropian” si dhe nga Akti i Përbashkët Evropian. Këto marrëveshje parashikonin konsultime të rregullta ndërmjet ministrave të jashtëm dhe kontakte të vazhdueshme ndërmjet departamenteve qeveritare. Megjithatë, të gjitha vendimet merreshin me unanimitet. Përsa u përket çështjeve të sigurisë, bashkëpunimi kufizohej vetëm në aspektet politike dhe financiarë. Megjithatë, krizat ndërkombëtare të viteve ‘90 ([[Lufta e Gjirit]], lufta civile në ish-Jugosllavi) treguan se instrumente të tilla të politikës së jashtme nuk ishin në gjendje t’i siguronin Bashkimit Evropian ndikimin e merituar në arenën ndërkombëtare.
Me Traktatin e Bashkimit Evropian, Kryetarët Shteteve dhe Qeverive ranë dakord të zhvillonin një politikë të jashtme dhe sigurie të përbashkët. Pjesa më e madhe e vendimeve, në kuadër të kësaj politike, merren ende nëpërmjet bashkëpunimit të shteteve. Megjithatë, janë parashikuar një sërë mjetesh të reja si, për shembull, pozicionet e përbashkëta, masat dhe veprimet e përbashkëta si dhe vendimet kuadër.
; Shtylla e tretë : Bashkëpunimi në fushat e Drejtësisë dhe të Punëve të Brendshme:
Bashkëpunimi ndërmjet autoriteteve gjyqësore dhe policore të shteteve anëtare synon t’u ofrojë qytetarëve evropiane liri, siguri dhe drejtësi, duke parandaluar dhe luftuar bashkërisht krimin, racizmin dhe ksenofobinë. Bashkëpunimi gjyqësor ka të bëjë gjithashtu me lehtësimin dhe përshpejtimin e bashkëpunimit në fushën e zbatimit të vendimeve penale, lehtësimin e ekstradimit ndërmjet shteteve anëtare, vendosjen e normave penale uniforme në luftën ndaj krimit të organizuar, terrorizmit dhe trafikut të drogës. Njëlloj si në fushën e politikës e jashtme dhe sigurisë së përbashkët, bashkëpunimi në fushën e drejtësisë dhe të punëve të brendshme zhvillohet jashtë kuadrit vendimmarrës të Komunitetit Evropian.
BE - bashkimi evropian.
== Institucionet ==
=== Këshilli Evropian ===
{{Kryesor|Këshilli Evropian}}
Keshilli Evropian eshte instutucion i Bashkimit Evropian i formuar ne vitin 1974.
Sot Këshilli Evropian është njëri nga instutucionet më të rëndësishme në Bashkimin Evropian. Në takimet e Këshillit Evropian marrin pjesë shefat e shteteve (kryeministri ose presidenti) varësisht nga sistemi politik i shtetit.
Takimet quhen Samite dhe zakonisht mbahen 4 herë ne vit, ndërsa mund të kemi takime të jashtëzakonshme nëse ka zhvillime të ndryshme të cilat prekin në një mënyre ose tjetrën Bashkimin Evropian. Këshilli Evropian është bartësi kryesor i politikave në Bashkimin Evropian.
Funksioni themelor i Këshillit Evropian është përcaktimi i drejtimeve kryesore politike për integrimin Evropian.
Ai e realizon një gjë të tillë duke marrë vendimet kryesore politike si dhe duke instruktuar Këshillin ose Përfaqësuesit Shteteve Anëtare. Në këtë mënyrë, Këshilli Evropian ka drejtuar punën për bashkimin ekonomik dhe monetar, zgjedhjen e drejtpërdrejte të parlamentit si dhe një numër aplikimesh për aderim.
=== Parlamenti Evropian ===
{{Kryesor|Parlamenti Evropian}}
Origjina e Parlamentit Evropian fillon në vitet 50-te me traktatet themeluese.
Parlamenti Evropian përbëhet nga 750 deputete, të cilët zgjidhen me votim të drejtpërdrejte nga qytetarët e shteteve anëtare.
Kjo do të thotë se Parlamenti Evropian gëzon legjitimitet demokratik dhe se është i vetmi organ përfaqësues i qytetarëve të Bashkimit. Zgjedhjet parlamentare mbahen një herë në pesë vjet dhe të drejtën e votës e gëzon çdo qytetar evropian që është regjistruar si votues. Përsa i përket zgjedhjes në mënyrë të drejtpërdrejte, anëtarët e Parlamentit, sipas traktateve themeluese “janë përfaqësues të popujve të shteteve që bëjnë pjesë në Komunitete”.
Megjithatë, për një kohë të gjatë ata kanë qenë delegate të shteteve anëtare dhe zgjidheshin sipas procedurave të veçanta nga secili shtet.
Një mënyrë e tillë zgjedhjeje nuk siguronte përfaqësim të mjaftueshëm të grupeve opozitare të parlamenteve të shteteve anëtare, duke çuar kështu në një “deficit demokratik”.
Në vitin [[1976]], Këshilli nxori një vendim lidhur me zgjedhjen e përfaqësuesve në Parlament me votim të përgjithshëm dhe direkt. Zgjedhjet e para të përgjithshme dhe të drejtpërdrejta janë mbajtur në vitin [[1979]].
Që prej asaj kohe, Parlamenti ka shprehur vullnetin politik të 374 milionë qytetarëve të Bashkimit dhe ka përfaqësuar interesin e tyre në marrëdhënie me institucionet e tjera të BE-së.
Parlamenti Evropian i zhvillon punimet e tij në Francë, Belgjikë dhe Luksemburgu. Sesionet plenare mujore, në të cilat merr pjesë çdo eurodeputet, zhvillohen në Strasburg, qytet i cili konsiderohet edhe selia e Parlamentit Evropian.
Takimet e komiteteve parlamentare dhe çdo takim plenar shtesë zhvillohet në [[Brukseli|Bruksel]], ndërsa Luksemburgu është qendra e administratës se Parlamentit (Sekretariati i Përgjithshëm).
Parlamenti ushtron tri funksione themelore:
# Ai ushtron pushtetin legjislativ në bashkëpunim me Këshillin. Fakti që është një organ i zgjedhur në mënyrë të drejtpërdrejte bën që Parlamenti të jetë garanti kryesor i legjitimitetit të së drejtës evropiane.
# Këshilli i BE-së dhe Komisioni Evropian janë të detyruara të kërkojnë mendimin e Parlamentit, përpara se të adoptojnë një akt legjislativ, sa herë që Traktatet e parashikojnë shprehimisht një gjë të tillë. Konsultime të tilla mund të jenë edhe opsionale.
# Parlamenti ushtron kontroll demokratik mbi të gjitha institucionet e BEsë, veçanërisht mbi Komisionin. Ai gëzon te drejtën për të pranuar ose refuzuar emërimin e Komisionarëve; mund të paraqesë mocion mosbesimi ndaj Komisionit në tërësi dhe Komisioni është i detyruar t’u përgjigjet pyetjeve të Parlamentit.
Ai ushtron, në bashkëpunim me Këshillin, pushtetin mbi buxhetin e BE-së, duke ndikuar kështu mbi shpenzimet e Bashkimit.
Parlamenti gëzon të drejtën të miratojë ose të rrëzojë buxhetin në tërësi.
Veprimtaria e Parlamentit ndahet në dy faza kryesore:
* Përgatitja e sesioneve plenare. Kjo bëhet nga anëtaret e Parlamentit në komisionet parlamentare të cilat janë të specializuara në fusha të veçanta të aktivitetit të Bashkimit. Çështjet për debat diskutohen edhe nga grupet politike.
* Sesionet plenare. Gjate këtyre sesioneve Parlamenti shqyrton propozimet legjislative si dhe voton dhe propozon amendamente përpara se të votojë tekstin në përgjithësi.
Në veprimtarinë e Parlamentit Evropian bëjnë pjesë edhe “komunikimet” me Këshillin dhe Komisionin si dhe seancat e pyetjeve lidhur me gjendjen e Bashkimit dhe situatën në botë.
=== Këshilli i Bashkimit Evropian ===
Keshilli i Bashkimit Evropian njihet ndryshe si : ''Keshilli i Bashkimit Evropian, Keshilli ose Keshilli i Ministrave''.
Duhet te kemi kujdes se ne te gjitha keto menyra se si e hasim ne literature, te gjitha flasin per te njejtin instutucion te Bashkimit Evropian.
Keshilli i Bashkimit Evropian sebashku me Parlamentin Evropian jane instutucionet kryesore legjislative dhe Buxhetore.
Keshilli i Bashkimit Evropian si organ legjislativ dhe buxhetor formon trekendeshin instutucional Komision-Keshill i BE-se-Parlament.
Keshilli i Bashkimit Evropian funksionon ne baze te disa konfiguracioneve te veçanta.
Gjithsej ekzistojnë nënte konfigurime të ndryshme të Këshillit:
* Çështjet e Përgjithshme dhe Marrëdhëniet me Jashtë;
* Çështjet Ekonomike dhe Financiare (ECOFIN);
* Drejtësia dhe Punët e Brendshme;
* Punësimi, Politikat Sociale, Shëndeti dhe Çështjet e Konsumatorit;
* Konkurrenca (Tregu i Brendshëm, Industria dhe Kërkimet);
* Transporti, Telekomunikacionet dhe Energjia;
* Bujqësia dhe Peshkimi;
* Mjedisi;
* Edukimi, Rinia dhe Kultura.
Ne Keshillin e Bashkimit Evropian takohen ministrat e vendeve anetare te Bashkimit Evropian.
Zakonisht takohen Ministrat e Puneve te Jashtme, ose varesisht nga situata qe duhet diskutuar takohen ministrat perkates.
Ministrat jane perfaqesues zyrtar te shteteve dhe secili vendim i tyre perfaqeson shtetin anetar.
Këshilli ushtron gjashtë funksione themelore;
# Miraton normat komunitare. Në disa fusha të caktuara, këtë pushtet ai e ushtron në bashkëpunim me Parlamentin Evropian.
# Koordinon politikat e përgjithshme ekonomike të shteteve anëtare.
# Lidh marrëveshje ndërkombëtare, në emër të Bashkimit Evropian, me shtete ose organizata ndërkombëtare.
# Aprovon buxhetin e Bashkimit, së bashku me Parlamentin Evropian.
# Zhvillon Politikën e Jashtme dhe të Sigurisë së Përbashkët të Bashkimit, në bazë të direktivave të Këshillit Evropian.
# Koordinon bashkëpunimin midis gjykatave dhe forcave policore të shteteve anëtare në çështjet penale.
Shumica e përgjegjësive të Këshillit kanë të bëjnë me fusha të veprimit komunitar, në të cilat shtetet anëtare kanë hequr dorë nga sovraniteti i tyre duke ua deleguar pushtetin vendimmarrës organeve të BE-se. Kjo fushë veprimi përben “shtyllën e parë” të Bashkimit Evropian. Megjithatë, dy funksionet e fundit kanë të bëjnë me fusha në të cilat shtetet anëtare nuk kanë hequr dorë nga sovraniteti i tyre, por thjesht kanë pranuar të punojnë së bashku. Kjo quhet “bashkëpunim ndërqeveritar” dhe përfshin “shtyllën” e dytë dhe të tretë të Bashkimit.
Veprimtaria e Këshillit te BE-se është e organizuar si më poshtë:
* COREPER. E gjithë puna e Këshillit përgatitet dhe koordinohet nga Komiteti i Përfaqësuesve të Përhershëm (COREPER), i cili përbehet nga përfaqësuesit e përhershëm në Bruksel te të gjitha shteteve anëtare si dhe nga ndihmësit e tyre. Vete puna e COREPER-it përgatitet nga 250 komitete dhe grupe pune, të cilat përbehen nga delegate të shteteve anëtare.
* Presidenca e Këshillit. Secili prej shteteve anëtare kryeson takimet e tij për një periudhe gjashtë mujore, duke promovuar vendimet politike dhe legjislative të Bashkimit si dhe duke realizuar kompromisin ndermjet shteteve anëtare.
Kjo menyre e udheheqjes se Presidences ka rezoltuar te jete me efektive dhe me e mire.
Kjo mundeson qe shtetet te cilat e drejtojne Keshillin te jene te gatshme te bashkepunojne me shtetin i cili pret t'a merr presidencen, kjo mundeson nje bashkepunim te mirefillte ne mes te shteteve dhe ne tjetren ane lehteson zhvillimin e projekteve te planifikuara.
* Sekretariati i Përgjithshëm. Ky është një organ ndihmës i Presidencës dhe ka për detyrë të sigurojë funksionimin normal të punimeve të Këshillit në të gjitha nivelet.
=== Komisioni Evropian ===
{{Kryesor|Komisioni Evropian}}
Komisioni është një organ i pavarur politikisht i cili përfaqëson dhe mbron interesat e Bashkimit Evropian në tërësi. Ai përbën mekanizmin drejtues të BEse. Komisioni Evropian përbëhet nga 25 anëtare të cilët emërohen një herë në pesë vjet, pa kaluar gjashtë muaj nga data e zgjedhjeve për Parlamentin Evropian.
Procedura e emërimit është e tillë:
* Qeveritë e shteteve anëtare bien dakord mbi emrin e personit që do të drejtojë Komisionin për pesë vjetët e ardhshëm.
* Presidenti i Komisionit zgjedh, në bashkëpunim me qeveritë e shteteve anëtare, anëtaret e tjerë të Komisionit.
* Parlamenti Evropian aprovon përbërjen e Komisionit të ri, në tërësi. Në rast se aprovohet, Komisioni fillon nga puna janarin e ardhshëm.
Selia e Komisionit Evropian është ne Bruksel, por ai ka një numër zyrash në Luksemburgu, përfaqësi në të gjitha shtetet anëtare të BE-se si dhe delegacione në disa prej kryeqyteteve të botës.
Komisioni Evropian ushtron katër funksione themelore:
# Propozon aktet normative në Parlament dhe në Këshill;
# Administron dhe zbaton politikat e BE-se si dhe buxhetin;
# Është “gardiani” i Traktateve (së bashku me Gjykatën e Drejtësisë);
# Përfaqëson Bashkimin Evropian ne arenën ndërkombëtare.
Vete Komisioni vendos fushën e veprimtarisë të secilit komisioner si dhe shpërndarjen e përgjegjësive në rast se është e nevojshme. Stafi i Komisionit është i organizuar në departamente, të njohura ndryshe edhe si “Drejtori të Përgjithshme”. Secila prej këtyre drejtorive është përgjegjëse për një fushë të veçante të aktivitetit të BE-se dhe kryesohet prej një Drejtori të Përgjithshëm, i cili është përgjegjës përpara njërit prej komisionarëve.
=== Gjykata Evropiane e Drejtësisë ===
{{Kryesor|Gjykata Evropiane e Drejtësisë}}
Gjykata e Drejtësisë është krijuar në vitin [[1952]] me Traktatin e Komunitetit Evropian të Qymyrit dhe Çelikut.
Detyre e saj është të sigurojë që e drejta e BE-se të interpretohet dhe të zbatohet në mënyre uniforme në të gjitha shtetet anëtare. Gjithashtu, Gjykata ka pushtetin e zgjidhjes së mosmarrëveshjeve gjyqësore ndermjet shteteve anëtare, institucioneve të Bashkimit, personave fizike dhe juridike.
Gjykata është e përberë nga një gjyqtar prej secilit shtet anëtar, duke siguruar, në këtë mënyre, përfaqësimin e sistemeve ligjore të të gjithë shteteve anëtare të BE-se. Gjykata ndihmohet nga tetë “avokate të përgjithshëm”, të cilët kanë për detyrë të japin mendimin e tyre për çështjet që shtrohen për zgjidhje përpara gjykatës. Mendimet e tyre jepen publikisht dhe duhet të jenë të paanshme. Gjyqtaret dhe avokatet e përgjithshëm emërohen me marrëveshje të përbashkët të të gjithë shteteve anëtare, për një mandat gjashte-vjeçar, i cili mund të ripërtërihet me një ose dy periudha të mëtejshme tre-vjeçare.
Çështjet kryesore që shtrohen për zgjidhje përpara Gjykatës:
# kërkesa për gjykim paraprak;
# procedimi për shkelje të detyrimeve që rrjedhin nga traktatet;
# procedimi për anullim të një vendimi;
# procedimi për mosveprim.
Për ta ndihmuar Gjykatën e Drejtësisë për të zgjidhur numrin e madh të çështjeve që shtrohen përpara saj, si dhe për t’u siguruar një mbrojtje më të mirë ligjore qytetareve të Bashkimit, në vitin [[1989]] u krijua “Gjykata e Shkalles së Pare”. Kjo gjykate është përgjegjëse për zgjidhjen e një numri të caktuar çështjesh, në mënyre të veçante të atyre që paraqitën nga individët dhe çështjet që kanë të bëjnë më raste të konkurrencës së pandershme midis ndërmarrjeve.
Gjykata Evropiane e Drejtësisë dhe Gjykata e Shkallës së Parë kanë nga një President, të zgjedhur ndermjet gjyqtareve për një mandat tre-vjeçar.
== Politika ekonomike ==
=== Bashkimi tregtar ===
Që në origjinën e tij, BE ka përcaktuar një treg të vetëm ekonomik përgjatë territorit te të gjithë anëtareve të saj. Aktualisht është në përdorim një kurs i vetëm këmbimi në 16 anëtaret e eurozonës. E konsideruar si një ekonomi në vetme, BE gjeneron një GDP nominalë prej 18,39 trilion dollarësh amerikan që arrin gjeri në 22% të output-it total ekonomik të botës në terma të purchasing power parity, gjë që e bën atë ekonominë më të madhe në botë për nga GDP nominalë dhe e dyta si bllok ekonomik tregtar. Është gjithashtu eksportuesi më i madh i mallrave (të mirave), importuesi i dytë më i madh dhe partneri tragtar më i madh i disa vendeve si [[India]] dhe [[Kina]].
Nga 500 korporata, 170 prej tyre i kanë selitë të vendosura në vendet e BE. Në maj [[2007]] papunësia e BE ishte 7% kurse investimet 21,4% të GDP. Ka një variacion të madh në të ardhurat vjetore për kokë të vendeve të BE, nga 7000$ deri në 69 000$.
{{per permiresim|6 shkurt 2010}}
Shtetet anëtare të BE kanë dizenjo [[Pasaporta|pasaporte]] të standardizuara me fjalët “Bashkimi Evropian” në gjuhët anëtare (nacionalë). Dy nga objektivat kryesore të Komunitetit Ekonomik Evropian ishte zhvillimi i një tregu të përbashkët që u quajt më pas tregu i vetëm dhe bashkimi i doganave midis shteteve anëtare. Tregu i vetëm përfshin qarkullimin falas të të mirave, kapitalit, njerëzve, shërbimeve brenda BE dhe bashkimin e doganave që përfshinte aplikimin e një tarifë të vetme të jashtme për të gjitha të mirat që hynë në treg. Kur të mirat janë pranuar në treg, ato nuk mund të bëhen më subjekt i taksave doganore, diskriminuese apo kuotave të importit kur qarkullojnë brenda shteteve të BE. Shtetet jo anëtare të BE-se si [[Islanda]], [[Norvegjia]], [[Zvicra]] marrin pjesë në tregun e vetëm por jo në bashkimin doganor. Kjo gjysme tregti është e mbuluar nga legjislacioni i BE. Lëvizja e lirë e kapitalit është menduar që të lejojë investimet si psh: blerja e pronave. Deri në bashkimin monetar kjo pjesë ka qenë shumë e avashte, me pas pati zhvillim të shpejte. Lëvizja e lirë e kapitalit deri tani është unikë sepse lejohet në mënyre të barabarte edhe shtete jo anëtare. Lëvizja e lirë e personave nënkupton që qytetaret mund të levizn lirisht ndërmjet shteteve anëtare për të jetuar, punuar, studiuar apo për të dalë në pension. Kjo kërkoi uljen e formaliteteve administrative dhe njohjen e kualifikimeve profesionale të shteteve të tjera. Një nder objektivat kryesore të BE që ishte “kursi I vetëm këmbimi” u bë e ditur që në [[1969]] dhe u realizua jo më vonë se në [[1 janar]] [[1999]]. Propozimi i 11 vendeve nga 15 anëtare ishte përdorimi i euros. Në [[2002]] u bënë 12 anëtar dheqe atëherë është rritur gjithje e më shumë duke u bërë sot me 16 vende anëtare (më i fundit anëtar është [[Sllovakia]] me [[1 janar]] [[2009]]). Të gjitha vendet e tjera të BE, perveç Danimarkës dhe Britanisë së Madhe, i është lejuar të bashkohen tek “euro” kur të kenë plotësuar kushtet ekonomik. Vetëm pak vende kanë lejë për të hyrë. [[Suedia]] do bashkohet ekonomikisht, të bëhet pjesë e euros por jo të jetë anëtare, pa i plotësuar kushtet e anëtarësimit. Qëllimi i krijimit të euros është: lehtësimi i lëvizjes së qytetareve dhe i mallrave, duke eliminuar problemet e shkëmbimit, nëpërmjet beries transparent të çmimin duke krijuar një treg financiar të vetëm, me çmime të qëndrueshme dhe interesa të ulta më kurs këmbimi internacional të mbrojtur nga dyndjet e mëdha tregtare në eurozonë. Ajo është gjithashtu e nënkuptuar si simbol i integrimit dhe stimulues për më shumë. Eurozona dhe politikat monetare për ato vende që i kanë adaptuar ato me konsensusin w BE, janë nën kontroll të [[Banka Qendrore Evropiane|Bankës Qendrore Evropiane]].
Marrëveshja e Romës parashihte marrjen e vendimeve në mënyrë unanime. Me rritjen dhe me zgjerimin politik dhe ekonomik, vendimet filluan të merren me shumicë votash. Pas vitit 1980, dukej që kjo bashkësi kishte arritur nivelin në të cilin stagnonte. Pas shumë diskutimesh që u zhvilluan në Këshillin e Evropës dhe pas paraqitjes së disa raportimeve nga komitetet speciale, u arrit pajtimi që të kalohet në fazën e Tregut Unik Evropian. Ky akt juridik, që u quajt “Single European Act”, në shkurt të vitit 1986, u nënshkrua nga të gjitha shtetet anëtare, kurse hyri në fuqi më 1 korrik 1987. (Jones, 1994, f. 44). Akti ishte i rëndësisë së madhe ekonomike dhe politike. Ky ishte një amandament që iu bë Marrëveshjes së Romës, e që kishte për qëllim tregtinë e lirë brenda bashkësisë. Sipas kësaj marrëveshjeje të re, deri në fund të vitit 1992, duhej zhdukur të gjitha barrierat që pengonin tregtinë dhe lëvizjen e lirë të mallrave dhe të qytetarëve të këtyre shteteve anëtare.
Marrja e vendimeve me shumicë votash nënkuptonte se të gjitha shtetet nuk do të kenë numër të njëjtë të përfaqësuesve për votim. Marrëveshja ishte që Gjermania, Britania e Madhe, Franca dhe Italia të kenë 10 vota, Spanja – 8, kurse nga 5 vota kishin Belgjika, Greqia, Holanda dhe Portugalia. Shtetet, që u bashkuan më vonë, siç ishte Suedia dhe Austria, u vendos të kenë nga 4 vota, nga 3 vota për Irlandën, Danimarkën dhe Finlandën, kurse 2 vota për Luksemburgun. Gjithsej ishin 87 votues, kurse për vendim me shumicë absolute votash duhej votuar 62 përfaqësues nga të gjitha shtetet, siç ishte paraparë. Ky sistem qe disenjuar në mënyrë që shtetet e mëdha të mos kenë mundësi që t‟ua imponojnë shteteve të vogla pikëpamjet e tyre (Hill, 1998, f. 8).
Rëndësia tjetër e këtij akti ishte se tri bashkësitë evropiane tashti mund të bashkoheshin në një union të vetëm. Këshilli Evropian tashti kishte dalë si organ suprem i këtij organizimi të ri. Tri ndryshimet e rëndësishme që solli ky akt ishin mënyra e votimit në Këshillin e Ministrave, marrëdhënia legjislative në mes të Këshillit të Ministrave dhe Parlamentit Evropian, i cili sapo ishte formuar. Si pikë e tretë ishte paraparë edhe një gjykatë, vendi i së cilës do të rregullohej veçanërisht (Swann, 1992, f. 16).
Para marrjes së vendimit për të kaluar në këtë fazë, Komisioni Evropian, nën udhëheqjen e lordit Kokfild, qe autorizuar të përgatiste një raport për të sqaruar problemet e deriatëhershme të tregut dhe për të bërë propozimet për të ardhmen. Komisioni autorizoi ekonomistin Paolo Çeçini që të hartojë një raport në lidhje me implikimet e Librit të Bardhë të vitit 1985, që titullohej “Kompletimi i Tregut të Brendshëm”. Nga Raporti Çeçini shihej se tregu i deriatëhershëm i brendshëm UNIONI EVROPIAN – Nuri Bahtijai funksiononte me harxhime të larta administrative, pasi që ishin të angazhuara burokraci të numërta e të ndryshme nacionale. Në përgjithësi, dilte se shpenzimet që bëheshin ishin të panevojshme dhe se ato duhej mënjanuar për shkak të uljes së harxhimeve dhe të rritjes së konkurrencës. Për të përmirësuar këtë të metë, Raporti i Çeçinit parashihte që ndërrimet të bëheshin nëpërmes 282 propozimeve (Noble, 1996, f. 87).
Raporti identifikoi tri lloje të pengesave të tregtisë së lirë. Pengesat ishin të natyrës fizike, teknike dhe fiskale. Në pengesat teknike bënte pjesë kontrolli kufitar dhe formaliteti i tepruar burokratik, që kërkonte një mori dokumentesh të ndryshme, që ndikonte në rritjen e shpenzimeve. Italia “akuzohej” si një vend që paraqiste komplikime të tilla. Barrierat teknike kishin të bënin me standardet nacionale dhe me rregulloret e prodhimit. Në këtë fushë, p. sh., binin pengesat e transportit në relacion me sistemet bankare. Problemet fiskale kishin të bënin me ratat e ndryshme të taksave të shtuara të vlerës.
Raporti sugjorente për vënien e bazave nga të cilat do të përfitonte industria në konkurrencë të shëndoshë e të rregulluar. Si u parapa ky aktivitet, në periudhën afatshkurtër, ndikoi në zvogëlimin e vendeve të punës, por më vonë numri i vendeve të punës filloi të rritej. Pas disa vitesh, pamja e ekonomisë ishte pozitive, por nuk pati mundësi të kthehej në nivelin e viteve të gjashtëdhjeta dhe të shtatëdhjeta, kur qe shënuar një lulëzim i madh i ekonomisë evropiane. Sidoqoftë, efekti i heqjes së barrierave doganore, krijimi i kushteve të volitshme për shërbime publike, liberalizimi i shërbimeve publike dhe efekti i distribuimit të mallrave ndikoi në mënyrë të favorshme në ngritjen dhe në përparimin e makroekonomisë (Cecchini, 1988, f. 97).
Ndryshimet që u bënë në tregun e punës, po ashtu, filluan të japin efektet e para pozitive, të cilat po në këtë mënyrë u reflektuan edhe në makroekonomi. Shtetasit e kësaj bashkësie, tashti ishin në gjendje të punësoheshin dhe të themelonin firma të afarizmit dhe kompani të natyrave të tjera, kudo brenda territorit të të gjitha shteteve anëtare. Megjithatë, disa probleme të kësaj natyre mbetën të pazgjidhura dhe deri më 1992. Tregu i punës nuk ishte tërësisht i lirë dhe i hapur, pasi që paraqiteshin tendencat proteksioniste. Disa nga shtetet anëtare, sikur që ishte Franca, krijonin pengesa kundër mobilizimit të punëtorëve, me qëllim që të ruhej tregu i tyre i brendshëm i punës (Owen & Dynes, 1993, f. 118).
Për të pasur parasysh këto vështirësi, të cilat kërkonin zgjidhje të favorshme për tregun unik, në strukturat e bashkësisë u formuan shumë agjenci dhe organizata të tjera të ndryshme, që kanë për qëllim lehtësimin e funksionimit në një hapësirë më të madhe ekonomike. Këto organizata ndihmojnë në ofrimin e informatave, të cilat zakonisht nuk merren lehtë, në adaptimin e vështirësive që paraqiten gjatë harmonizimit të ndryshimeve. Në përgjithësi, personave dhe kompanive, në këtë mënyrë u lehtësohet puna dhe u rritet numri i mundësive të depërtimit në treg nga ku paraqitet përfitimi ekonomik i rregulluar me rregullat e ndryshme (Andersen, 1993, f. 19).
== Politika e zhvillimit ==
=== Agrikultura ===
=== Energjia ===
=== Infrastruktura ===
=== Zhvillimi Regjional ===
{{kryesor|Politika regjionale e Bashkimit Evropian}}
=== Ambienti ===
=== Edukimi dhe zhvillimi ===
{{kryesor|Politikat edukative të Bashkimit Evropian}}
== Demografia ==
{{kryesor|Demografia e Bashkimit Evropian}}
=== Gjuhët ===
{{kryesor|Gjuhët në Bashkimin Evropian}}
=== Religjioni ===
{{kryesor|Religjioni në Bashkimin Evropian}}
== Kultura ==
{{kryesor|Kultura në Evropë|Politikat kulturore në Bashkimin Evropian}}
=== Sporti ===
{{kryesor|Sporti në Evropë|Politikat sportive në Bashkimin Evropian}}
== Referime ==
<references/>
== shih edhe këtë ==
== Lidhje të jashtme ==
{{commons|European Union|Bashkimi Evropian}}
[[Kategoria:Bashkimi Evropian]]
{{poli-cung}}
k2evev4tjfhgg79xk5ayuxzfb5ifnu1
Gjilani
0
3698
2659105
2658734
2024-04-26T11:20:14Z
Kommajetz
161967
pse
wikitext
text/x-wiki
{{Ky artikull|Ky artikull merret me '''Komunën Gjilanit''', qytetin dhe rajonin e Gjilanit}}
{{Infobox settlement
| name = Gjilani<br />Гњилане<br />''Gnjilane''
| settlement_type = [[Lista e vendbanimeve në Kosovë|Qytet]] dhe [[Komunat e Kosovës|komunë]]
| image_skyline = Gnjilane collage.jpg
| imagesize = 290px
| image_caption = Kolazh me pamje nga Gjilani
| image_seal = [[Skeda:Stema e Komunës Gjilan.svg|55px]]
| seal_alt = Seal of Gjilan
| image_map = Gjilan 2006.PNG
| map_caption = Vendodhja e komunës së Gjilanit në Kosovë
| coordinates = {{coord|42|27|53|N|21|28|1|E|type:adm1st_region:RS-KM|display=inline}}
| subdivision_type = Shteti
| subdivision_name = {{flagicon|KOS}} [[Kosova]]
| subdivision_type1 = [[Rajonet e Kosovës|Rajoni]]
| subdivision_name1 = [[Rajoni i Gjilanit|Gjilani]]
| subdivision_type2 = [[Komunat e Kosovës|Komuna]]
| subdivision_name2 = Gjilani
| leader_title = Kryetari
| leader_name = [[Alban Hyseni]] ([[Lëvizja Vetëvendosje|Vetëvendosje]])
| leader_title1 = Këshilli
| leader_name1 = Këshilli komunal i Gjilanit
| area_blank1_title = Komuna<ref>{{cite web |publisher=[[Prime Minister of Kosovo|Prime Minister Office of Kosovo]] |title=Komisioni për majten e territorit të Republikës së Kosovës |url=https://kryeministri-ks.net/wp-content/uploads/2018/03/Raport_Faktografik_Matja_e_territorit_te_Republikes_se_Kosoves_032017.pdf |access-date=2 tetor 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200922113615/https://kryeministri-ks.net/wp-content/uploads/2018/03/Raport_Faktografik_Matja_e_territorit_te_Republikes_se_Kosoves_032017.pdf |archive-date=22 shtator 2020 |page=52 |language=sq |url-status=dead}}</ref>
| area_blank1_km2 = 391.84
| area_blank1_sq_mi = 151.29
| population_as_of = 2011<ref name="Census 2011">{{cite web |publisher=[[Agjencia e Statistikave të Kosovës]] |title=Regjistrimi i Popullsisë, Ekonomive Familjare dhe Banesave në Kosovë 2011 – Rezultatet Përfundimtare: Të Dhënat Demografike sipas Komunave |url=http://ask.rks-gov.net/rekos2011/repository/docs/Te_dhenat_kryesore_demografike_sipas_komunave.pdf |access-date=3 tetor 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304081103/http://ask.rks-gov.net/rekos2011/repository/docs/Te%20dhenat%20kryesore%20demografike%20sipas%20komunave.pdf |archive-date=4 mars 2016 |page=14 |language=sq |url-status=dead}}</ref>
| population_blank1_title = Komuna
| population_blank1 = 90,178
| population_urban = 54,239
| population_rural = 35,939
| population_demonym = Gjilanas
| timezone = [[Zona Kohore e Evropës Qendrore|CET]]
| utc_offset = +1
| timezone_DST = [[Ora Verore e Evropës Qendrore|CEST]]
| utc_offset_DST = +2
| postal_code_type = [[Kodet postare në Kosovë|Kodi postar]]
| postal_code = 60000
| area_code_type = Prefiksi
| area_code = +383 (0) 28
| blank_name = [[Targat e automjeteve të Kosovës|Targa e automjeteve]]
| blank_info = 06
| website = {{URL|https://kk.rks-gov.net/gjilan/|kk.rks-gov.net/gjilan/}}
}}
'''Gjilani''' (ose ''Gjilan'', [[gjuha serbe|serbisht]] Гњилане/'''Gnjilane''') është një nga shtatë qytetet më të mëdha të [[Kosovë]]s. Është vendosur në fushën e Gjilanit gjegjësisht në jug-lindje të [[Kosovë]]s në [[Anamorava|Anamoravë]]. Lumi Morava shtrihet në juglindje të Kosovës në rrugën për [[Preshevë]], rreth 4 kilometra larg qendrës së qytetit të Gjilanit. Në pjesën [[Velekincë]]s së Ulët rrjedh Lumi me emrin Murava ''(Morava)'', emri i të cilit rrjedh nga vendbanimi i vjetër që është quajtur; Mur pran Vadës - Murava - Velekinca e vjeter. Në bazë të lumit në shekullin XVIII përmendet qyteti i Gjilanit me emrin Muravë, si kadillëk në kuadër të sanxhakut të Vushtrrisë.
Gjilani për 3-4 km, shtrihet deri te Lumi Morava, kurse emri i vjetër i Lumit është Angros. Në bazë të emrin ANGROS përmendet edhe në shkrimet e babai të historisë, Herodotit në shekullin e V p.e.s. Në Velekincë dhe [[Pogragjë]] gjatë shtrirjes së Moravës janë gjetur shumë gjurmë arkeologjike Ilirie dhe Dardane si ‘Vazo, Veshje Ilire’’, si dhe janë gjetur ‘Varreza Ilire’’ (e që me gërmimet e arkeologëve shqiptar në vitet 1979-80, e të cilave janë edhe sot aty) e që në to ka pasur edhe pulla të ndryshme, monedha, stoli të ndryshme, Tumat Ilire Dardanë në [[Llashticë]], [[Lipovicë]] pastaj te [[Kalaja e Pogragjës]].
== Etmologjia ==
Në shekullin XVII, udhëpërshkruesi turk, [[Evlija Çelebiu]], e shkruan se “Gjilanin, por me emrin Moravë, si [[Kadillëku|kadillëk]] në kuadër të [[Sanxhaku i Vushtrrisë|sanxhakut të Vushtrrisë]]. Ai rrëfente në evidentimin e [[defteri]]t Osman, se “udhëtimi shtatëmbëdhjetë ditor nga [[Kostandinopoja]] ([[Stambolli]] i sotëm) për të kaluar përmes [[Vranja|Vranjës]], [[Novobërda|Novobërdës]], [[Kriva Reka|Kriva Rekës]] (Egridere) dhe Moravës (Gjilan)." Gjilanit si qytet e ka themeluar familja shqiptare e Gjinoll që nga viti 1737 deri në fund të shekullit XIX ka sunduar në Kosovë, edhe në Moravë.
[[Skeda:Pritja e bashkëatdhetarëve.JPG|thumb|[[File:Kremtimi 2010.jpg|thumb|Kremtimi i pavarësisë së Kosovës]]]]
== Historia ==
Në gastrën e quajtur Gavran ka ekzistuar edhe nji vendbanim, emri i të cilit nuk dihet. Supozohet se është vendbanim i xehtarëve gjatë kohës së eksploatimit të të xehes në Gllamë.
Sipas disa thënieve,<ref group="Gjilani">S. Kütükoğlu, “1830 Nüfus Sayımına Göre Menteşe Sancağında Hane Nüfusu”, Osmanlı Araştırmaları XXIII (2003): 75- 76 K. Karpat, ibid. 19. Mahir Aydın, “Sultan II. Mahmud Döneminde Yapılan Nüfus Tahrirleri”, Sultan II. Mahmud ve Reformları Semineri 28-30 Haziran 1989, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi (Istanbul: 1990), 84-86. Kemal Karpat, Popullsia, ibid. Aliriza Selmani, Gjilani Qender e Anamoraves,(Gjilan: 2015), 49. Ibid. Hammer, Büyük Osmanlı Tarihi, (İstanbul: 1992), 211. Halil Inalcık, Günsel Renda, Qytetërimi Osman 1, (Tiranë:2018), 86. Ruhi Tarihi, 451. Iljaz Rexha, Venbanimet dhe Popullsia Albane e Kosovës sipas Defterëve Osmanë të shekullit XV, (Prishtinë: 2016), 160.</ref>
thuhet se në fshatin Depcë, të Kosovës Lindore, ana e Preshevës ekzistonte si vendbanim Gjinaj, tani lagje. Këta kanë bërë tregëti me Novobërdën. Për të qenë më afër tregut, si dhe kushteve më të mira për jetë ata tërhiqen nga ai vendmbanim dhe vendosën në tritorin e sotëm të Gjilanit, i cili në at kohë ishte livadhe, por që ishte i përshtatshëm për bujqësi, sidomos për blegtori. Në bazë tëkëtyre e ka marrë edhe emrin <ref>“Gjilani”,Jusuf Osmani 2004"> Dr. Jusuf Osmani, Vendbanimet e Kosovës 6, Gjilani. faqe 81. Libri Shkollor, ISBN 9951-8547-5-3, Prishtinë 2004,</ref>.
Në Defterin osman të vitit [[1455]], thuhet se ky vendbanim ka patur 41 shtëpi,<ref>Vendbanimet e Kosovës Leksikon (2018) Vëllimi i I, Qendrat Urbane. Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës, Prishtinë. fq. 235</ref> ndërsa sipas defterit kadastral të vitit [[1566]]-[[1974]], kishte 38 shtëpi e 12 beqarë. Ky vendbanim përmendet edhe më vonë në dokumente të shkruara dhe nga udhë përshkrues të ndryshëm. Rreth emrit të tij ekzistojnë disa mendime. Disa thonë se emrin e ka marrë në bazë të një vendbanimi me emrin Gjinaj pinjoll i [[Gjinollët|Gjinollëve]] pranat e të cilëve shtriheshin lindje deri Miresh dhe juglindje deri ne Pasjan dhe Llashticëqë një nga ta kan qenë të ardhur nga Mireshi( Donërqani), një nga lagjet që sipas emervendit lagjeja e Gjinajve, ishin në afërsi të fshatit [[Depca|Depcë]] të komunës së [[Presheva|Preshevës]], por që atëherë i takonte Gjilanit. Një mendim tjetër thotë se një oficer otoman që ka qëndruar në këtë vendbanim paska qenë nga një Gjejlan, që qenka diku në Siri apo diku tjetër në Lindjen e mesme dhe e ka pagëzuar me këtë emër, ndërsa mendimi më real qëndron në faktin se në Gjilan, rreth vitit 1750 u vendosë familja Gjinolli, që këtu erdhi nga [[Artana]] (ish Novobërda), e që i takonte fisit Gjinaj, andaj edhe nga kjo familje (Bahti Beg Gjinolli) e mori edhe emrin. <ref> Vendbanimet e Kosovës Lek simon (2018) Vëllimi i I, Qendrat Urbane. Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës, Prishtinë. fq 235</ref>
Thuhet se vendbanimi i parë i Gjilanit ishte më në veriperëndim, në lagjen e sotme Dardania I, por që në vitin 1830 e përfshiu një zjarr dhe u dogj tërësisht. Familja e Gjinollëve pastaj qytetin e zhvendosi më në lindje, në mes të shtëpisë së sotme të mallrave dhe të tregut, lagje kjo që është quajt edhe Begler [[Mëhalla|mëhallë]].
Gjilani në kohën e sundimit të Perandorisë Otomane, një herë i takonte [[Sanxhaku i Viçitrinës|sanxhakut të Vushtrrisë]] në [[Vilajeti i Kosovës|Vilajetin e Kosovës]] e pastaj edhe [[Vilajeti i Prizrenit|Vilajetit të Prizrenit]], sipas rregullimit të atëhershëm administrativ të shtetit otoman, nga se nuk ishte ndonjë vendbanim i madh për t’u bërë qendër administrative.
Rrita më e hovshme e Gjilanit fillon pas sëmundjes së murtajës që e përfshiu Gjilanin në vitin 1836 dhe me Shpërnguljet e mëdha me 1877/1878, kur popullëzohet me të ardhurit nga [[Sanxhaku i Nishit]], ku pos Gjinollëve, Novobërdalit, Cërnicajt, Karadakët, Varoshit erdhen edhe Klaiqët me të tjerat familje të dëbuar prej trekëndëshit të Toplicës me ta edhe zejtarët. Lagjet më të vjetra të Gjilanit ishin ajo e Bejlerëve, Atik Xhami Mahalla dhe Çifllak mëhalla, pastaj u zgjerua edhe në lagjet: Mëhalla e Varoshit, Mahalla e romëve, Baçevina, Dere mëhalla, mëhalla e muhaxhirëve e kështu me radhe.<ref>’’’Gjilani në të kaluarën e shekullit e 14 përmendet nga dikush si vend po ashtu edhe udhëpërshkruesi turk (Katib Çelebi lindur më 1609-1657 ) - gjeograf, enciklopedis dhe udhëpërshkrues nga '''Perandoria Osmane''''' <nowiki/>''^ '''Qelebi''' gjatë udhëtimve të tija, rreth viteve '30 të shekullit XVII, vizitojë edhe teritorin e Kosovës së sotshme. Në shënimet e tij ndër tjera shkruan për Moravën si kadillëk në sanxhakun e Prishtinës <tt>Shevki Sh. Voca, për amzën [http://www.islamgjakova.net islamgjakova.net] në [http://www.islamgjakova.net/histori/mitrovica_ne_udhepershkrimet_e_branislav_nushiqit.htm]{{Lidhje e vdekur}}{{Lidhje e thyer}}^ Ky kronisti turk e citon edhe më kur udhëpërshkroi Luginën e Moravës (Romelisë))sikur edhe më 1342, citon Kostiç. 1922 , f . 126.''<nowiki/>''</ref>Qyteti i sotëm i Gjilanit u themelua nga familja e Gjinollët, me prejardhje shqiptare , nga fshati Gjinaj i Lumës. Ata në shekullin e XVIII morën pushtetin në Kosovë duke përfshirë edhe Gjilanin, Bujanocin dhe Preshevën. Selia e tyre ka qenë (Vushtri)Prishtina. Një kusheri i tyre më mire të thuhet , një pjesë e kësaj familjeje feudale shqiptare sundonte mbi tërë Moravën e Kosovës.<ref>Dr.Jusuf Osmani, Vendbanimet e Kosovës 6, Gjilani. faqe 83. Libri Shkollor, ISBN 9951-8547-5-3, Prishtinë 2004,</ref>.
=== Gjilani ndërmjet dy luftërave botërore ===
Pas Luftës së Parë Botërore, me krijimin e Mbretërisë SKS, pikërisht në kohën kur shqiptarët prisnin të korrigjohesin padrejtësitë që iu kishin bërë vite më parë në Konferencën e Londrës, Kosova dhe pjesë tjera të kombit shqiptar u pushtuan nga ushtria serbe ndërsa, Fuqitë e Mëdha ndërkombëtare, në Konferencën e Paqes që u mbajt në Paris më 1919, edhe një herë sanksionuan kombin shqiptar në Kosovë, duke lejuar pushtimin e territoreve të tyre nga ushtria serbe. Kosova nën Mbretërinë e SKS-së ishte krahina më e pazhvilluar ekonomikisht. Ngecja ekonomike ishte rezultat i politikës së padrejtë serbomadhe, si dhe e prapambetjes së trashëguar të sistemit feudal ushtarak osman, prandaj, me të drejtë thuhet se shteti jugosllav, ishte ―burg‖ i vërtetë për pakicat. Për dallim nga pakicat tjera që jetonin në shtetin jugosllav, shqiptarët ishin numerikisht shumicë, ndërsa pozita e tyre shoqërore ishte tejet e rëndë. Për të qenë ironia edhe më e madhe, parlamenti SKS i kishte dërguar letër parlamentit të Shqipërisë duke i vënë theks të veçantë pozitës shoqërore të shqiptarëve të Kosovës kinse: ―me vullnet të plotë shqiptarët e Kosovës iu bashkuan shtetit SKS dhe se janë të kënaqur me trajtimin e tyre për faktin se ata kryejnë me vullnet shërbimin ushtarak në shtetin jugosllav. Letrën serbe e përktheu Luigj Gurakuqi, ndërsa reagoi ashpër Hasan Prishtina dhe Hoxhë Kadriu, që në emër të parlamentit shqiptarë kërkuan bashkimin e Kosovës me Shqipërinë, duke marrë vendim që të dërgojnë personalitete në Evropë për të informuar lidhur me gjendjen e vështirë shoqërore në Kosovë.
Në ekonominë e prapambetur të Gjilanit domintonte tipi natyral i prodhimit. Ndryshimi i raporteve, procesi i kalimit prej prodhimit natyral në atë monetar e më vonë në forma moderne të ekonomisë kapitaliste, u bë për një kohë shumë të gjatë dhe me një ritëm shumë të ngadalshëm, ndonëse ekzistonin kushte të volitshme natyrore dhe demografike për një zhvillim më të shpejtuar ekonomik të kësaj treve.
=== Krijimi i rajonit ===
Pas fundit të sundimit osman dhe disa lloje të administrimit gjerë pas shtet rrethimit të shpalluar në [[Kosova|Kosovë]] nga RSF e Jugosllavisë, qyteti shërbente si qendër administruese për hapsira të ndryshme. Pas shtet rrethimit dhe me ndarjen në rajone ekonomike dhe shoqërore, qyteti bëhet qendër e një hapësirë që në histori hyri si rajoni i Gjilanit. Këtë ndarje në vitet e fundit, para shëndrimit të konfliktit në luftë të armatosur e kundërshtonte sistemi i dhunëshem i instaluar nga Millosheviqi, të cilët kishin parashikuar ndarjen sipas një sistemi tjetër. Ky sistem i pregatitur nga [[Beogradi]] i përgjigjej më shumë strategjisë ushtarake dhe politikave aktuale të kohës (Rasti i komunës së Fushë Kosovës). Pas disa kundërshtimeve rreth reformave për komua, sistemi i Milosheviqit me heqen e Autonomis dhe shpëndarjen e Kuvendit të Kosovës, e futi në zbatim sistemin e ri. Ndarjen në rajone sipas sistemit të Beogradit pas nënshkrimi të marrveshjes teknike për sektore e morri edhe [[NATO]].
== Mikrotoponimet==
Mikrotoponimet më karakteristike janë: Zabeli dhe kroni i Sahit Agës, Malishta (Malishevës) Kalillat, Çenar Çeshmja, Çeshmja-Kroni i Petigocit,Çeshmja- Kroni i Borodinit, Bregi i Borodinit, Qeremidhanja, Mullini Arapit, Ura te Mullini i Arapi, Gazhanja, Udha ngushtë, Livadhet e Koretishtes, Gavrani, Shadërvani i Okllapëve ( në fshatin serb Koretishtë), banja, Drenik, Bregi thatë, Dheu i Bardhë, Gllama, Ligatina te LLomtë, Çerkezët, Kodra Livoçit, Popovica-(Kodra e Dëshmorëve), Livadhet e Shillovës, Bahqet e Shehrit, Baçevinat, Kamniku, Stanishorka, Dobrusha etj.<ref>grup=“Gjilani|“Jusuf Osmani 2004"</ref>
Rreth qytetit të Gjilanit shtrihen bregoret Kodra e Dëshmorëve (Popovica), Gllama, Dheu i Bardhë, fusha e Malishevës, Zabeli i Sahit Agës dhe Bregu i Thatë.
Qytetin me tre të vija uji si:Mirusha, Banja dhe Stanishor.
== Gjeografia ==
Komuna e Gjilanit gjendet në pjesën juglindore të Kosovës, rajoni i Anamoravës. Është njëra nga komunat e mëdha të vendit. Pozita gjeografike që ka, i mundëson asaj lidhje të mira me qendrat tjera të Kosovës dhe të rajonit.
Rreth qytetit të Gjilanit shtrihen bregoret Kodra e Dëshmorëve (Popovica), Gllama, Dheu i Bardhë, fusha e Malishevës, Zabeli i Sahit Agës dhe Bregu i Thatë. Nëpër qytet kalojnë tre lumenj të vegjël, Mirusha, Banja dhe Stanishori, të cilët bashkohen dhe derdhen në Moravë, në perëndim të fshatit Uglar.
Gjilani është larg nga Prishtina, kryeqendra e Kosovës, 46 kilometra, nga Kamenica - 27 km, nga Vitia - 22 km, nga Artana – rreth 25 kilometra. Me komunat e regjionit kufizohet, në juglindje me Preshevën (33 km) dhe Kumanovën (53), ndërsa në lindje – me Bujanocin (40 km).
Ndërtimi i rrugës Gjilan-Lipjan, nga drejtimi i Kishna Polës, ka shkurtuar dukshëm distancat e kësaj komune me aeroportin e Prishtinës, me rrugën e kombit si dhe me hekurudhat e Kosovës, në Ferizaj dhe Lipjan. Gjilani do të lidhet së shpejti edhe me Kumanovën, nga drejtimi i Stançiqit, ku parashihet hapja e një pike doganore.
Gjilani ka kushte të mira për bujqësi dhe njihet si qytet agro-industrial. Ka klimë të mesme kontinentale, me vera të nxehta dhe dimra të ftohtë. Temperatura mesatare e janarit është -0.9 shkallë celciuz, ndërsa temperatura mesatare e korrikut – 21.5 gradë. Në vjeshtë, këtu bien shira, mesatarisht 177 mm, ndërsa në verë – 129 mm. Sasia e reshjeve në pranverë është 145 mm dhe në dimër – 130 mm.
Rrethinën e Gjilanit e përcakton lumi Morava e Binçës, i cili mbledhë gjithë lumenjtë e vegjël, me një prurje mesatare mujore prej 6.7 metra kub /sekondë/. Në juglindje rrethohet nga malet e Karadakut.
Koordinatat e shtrirjes së qytetit të Gjilanit janë 42 shkallë në veri dhe 21.20 shkallë në lindje dhe në një lartësi mbidetare qyteti prej 501 dhe 590 m ndërsa regjioni prej 475 m në Budrikë deri në 1000 m lartësi mbidetare në zonën kufitare me Maqedoninë (Stanqiq).
Rrethina e Gjilanit është e pasur me xehe (hekur e leucid) dhe me burime minerale (Nasalë, Pidiq, Kmetoc, Uglarë, Përlepnicë).
Në hartat sizmike, Gjilani njihet si rajon me shkallë të lartë rrezikshmërie. Në vitin 2002, është goditur nga një tërmet, i cili ka lënë një të vdekur, dhjetëra të lënduar dhe mbi 8 mijë objekte publike dhe private të dëmtuara.
Gjilani është binjakëzuar me qytetet dhe komunat Luterbah (Francë), Iper (Belgjikë), Jelderim (Turqi) dhe të tjera.[[Skeda:Lake of Livoc ( GJILAN).jpg|parapamje]]
== Demografia ==
Deri në filli të shekullit XIX nuk kemi shënime të sakta mbi strukturën dhe numrin e banorëve të vendbanimit të Gjilanit. Në vazhdimësi që nga themelimi dihet se Gjilani ka qenë i banuar nga popullsia shumicë shqiptare por ka pasur edhe serb, turq dhe rom.
Në Gjilan dhe rrethinë ishin bërë ndryshime të mëdha etnike, si pasojë e lëvizjeve të mëdha të popullsisë së ikur nga viset e përfshira në luftërat ruso-turke (1877-78) dhe nga ardhja e muhaxhirëve të ndjekur nga pushteti serb.
Sallnamet e Vilajetit të Kosovës për shekullin XIX dhe fillimin e shekullit XX ofrojnë të dhëna edhe për popullsinë e vilajeteve, sanxhaqeve dhe kazave. Megjithatë, këto shënime nuk janë të plota dhe të sakta edhe për shkak të rezistencës së vazhdueshme të shqiptarëve dhe nga fakti se regjistrimet bëheshin për qëllime të rekrutimit dhe të mbledhjes së tatimeve. Kjo bënte që shqiptarët të fshini numrin e saktë të anëtarëve të familjes dhe të shtëpive, duke tentuar të zvoglojnë shumën për tatim, si dhe për t’u shmangur shërbinmit ushtarak, që ishte barrë e rëndë për ta.
Sipas raporteve të konsullit francez në [[Shkodër]] ( Viet), në vitin 1866, Gjilani ishte një qytet i hapur i banuar kryesisht me popullsi turke (shqiptarë të besimit islam) dhe popullsi greke (serbë e ortodoksë). Sipas vjetarit për vitin 1873/74, Gjilani i kishte 527 shtëopi me afër 3.000 banorë dhe se shumica ishin mysliman (shqiptarë). Në vitin 1900/1 thuhet se i kishte 1.000 shtëpi, prej të cilëve, 3.300 banorë ishin serb, ndërsa të tjerët shqiptarë dhe të tjerë.<ref>Milisav Saviq, Zanati i industria u novopripojenim oblastima, Beograd, 1914.</ref>
Pas Luftës Ruso-Turke, ushtria serbe pushtoi tokat e [[Sanxhaku]]t të [[Nishi]]t në vitin 1877-78, të banuara me popullatë shqiptare. Nga popullta shqiptare muhaxhire e Sanxhakut të Nishit në këtë vendbanim u strehuan shumë familje, sidomos ato Bunjakët (Deshillofcët), Oranët, Pllanët, Sllamnikët, Brestovcët, Rukovcët, Dubocët, Grainctë, Tërstentë, Gjigollët, Llapashticët, Radecët, Kacabaçët, Klaiçëz, Masuricët, Lipovicët, Rafunët, Huruglicët, Bajralitë, Shahiqët, Slishanët, dhe shum të tjerë.
Sipas regjistrimit të vitit 2011, komuna e Gjilanit ka 90.178 banorë. Hapësira e komunës shtrihet në 392 km/2 dhe përbëhet prej 42 zonave kadastrale. Deri më 2010, përfshinte një territor prej 515 km/2, me 63 vendbanime, 54 zona kadastrale. Decentralizimi e ka reduktuar për 123 km/2 (12 zona kadastrale), të cilat i janë bashkuar komunës së re të Parteshit (3 zona kadastrale) dhe komunës së zgjeruar të Artanës (9 zona kadastrale).
Popullsia e Gjilanit, përherë ka qenë e përzier, por me një shumicë dominuese të shqiptarëve, si gjatë sundimit turk, ashtu edhe atij serbo-jugosllav. Sipas regjistrimit të vitit 2011, komuna e Gjilanit ka 90.178 banorë. Shqiptarë - 87.814, serbë - 624, turq - 978, boshnjakë - 121, romë - 361, ashkali - 15, goranë - 69, egjiptian - 1, të tjerë - 95. Kanë preferuar të mos përgjigjen - 35 persona.
Në vitin 1931 në qytet kanë jetuar 7 215 banorë, përderi sa në vitin 2011 në qytet jetojnë 54.239 banorë<ref>Vendbanimet e Kosovës Leksikon (2018) Vëllimi i I, Qendrat Urbane. Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës, Prishtinë fq. 241</ref>, kurse në zonat rurale - 35.939.
Ndarja e popullsisë sipas gjinisë: meshkuj - 45.354, femra - 44.824.
Hapësira e komunës shtrihet në 392 km/2 dhe përbëhet prej 42 zonave kadastrale. Deri më 2010, përfshinte një territor prej 515 km/2, me 63 vendbanime, 54 zona kadastrale. Decentralizimi e ka reduktuar për 123 km/2 (12 zona kadastrale), të cilat i janë bashkuar komunës së re të Parteshit (3 zona kadastrale) dhe komunës së zgjeruar të Artanës (9 zona kadastrale).
Artanës i janë bartur zonat kadastrale: Dragancë, Koretishtë, Kufcë e Epërme, Makresh i Epërm, Makresh i Poshtëm, Mozgovë, Parallovë, Stanishor dhe Strazhë. Ndërkaq, Budriga, Parteshi dhe Pasjani përbëjnë komunën e re të Parteshit.
Qyteti i Gjilanit përbëhet prej njëmbëdhjetë lagjeve, pesë shesheve dhe ka 149 rrugë të emërtuara. Shtrihet nga Kodra e Dëshmorëve (Popovica), Gllama, Dheu i Bardhë, fusha e Malishevës, Zabeli i Sahit Agës dhe Bregu i Thatë. Nëpër qytet kalojnë tre lumenj të vegjël, Mirusha, Banja dhe Stanishori, të cilët bashkohen dhe derdhen në Moravë, Velekince.
Vendbanimet e komunës së Gjilanit janë këto: Bilinicë (314), Bresalc (2823), Bukovik (80), Burincë (00), Capar (208), Cërnicë (1963), Çelik (87), Demiraj (112), Dobërçan (2659), Dunav (10), Gadish (331), Goden (29), Gumnishtë (473), Gjilan (54239), Haxhaj (206), [[Kokaj|Inatoc]] (30), Kishnapolë (235), Kmetoc (691), Kravaricë (264), Kurexh (394), Lipovicë (24), Livoç i Epërm (2551), Livoç i Ulët (3497), Lladovë (545), Llashticë (1624), Llovcë (169), Malishevë (3165), Muçibabë (80), Nasalë (209), Përlepnicë (1944), Pidiq (342), Pograxhë (1211), Ponesh (967), Selishtë (179), Sllakoc i Epërm (256), Sllakoc i Ulët (64), Sllubicë (73), Stançiq (8), Stublinë (79), Shillovë (547), Shurdhan (156), Terzijaj (00), Uglar (1021), Velekincë (1602), Vërbicë e Kmetocit (348), Vërbicë e Zhegocit (584), Vrapçiq (290), Zhegër (3327), Zhegoc (168). Dy vendbanime, Burinca dhe Terzijajt, sipas regjistrtimit të vitit 2011, nuk kanë asnjë banorë<ref>{{cito uebin|last1=KK|first1=Gjilan|title=Pak gjeografi|url=https://kk.rks-gov.net/gjilan/City-guide/History.aspx|website=Qyteti i Gjilanit|publisher=Kuvendi komunal i Gjilanit|accessdate=30 prill 2017|archive-date=10 prill 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160410194551/https://kk.rks-gov.net/gjilan/City-guide/History.aspx|url-status=dead}}</ref>.
== Burimet biotike ==
Shoqërimet bimore të ekozonës së Gjilanit, janë gati autoktone. Kjo bimësi është adaptuar me kushtet ekoklimatike dhe brezat e lartesisë. Nuk ka ndryshime të dukshme nga një mikrozone në një tjetër.[[Skeda:Kerpudhat-Kokajt.1600x1200.jpg|thumb|Këpurdhat]]
== Flora ==
{{Artikulli kryesor|Flora dhe Fauna e Gjilanit}}
[[Skeda:Framboise Margy 3.jpg|150px|thumb|left|Mjedra]]
Flora me tipike karakterizohet nga:
*Drunjët pyjorë: [[Bungu]](Qurecus pertreaea), [[Bugebuta]](Quercus bupescentis), [[Shparthi]](Quercus fraientto), [[Qari]](Quercus ceris),
Shkoza(Carpinus betuls)etj.
*Bimësi barishtore: [[Salepi]](Orchis), [[Lajthia]](Corylus clourna), [[Mjedra]](Rubus idaeus), [[Hithra]](Urtica dioica), çaji i malit(Sideritis syriaca), [[Festuka]] (Festucetum basniacae) etj.
*Bimësia e kultivuar në këtë zonë karakterizohet:
:Pemët frutore: Molla, Dardha, Qershia, Kumbulla, Hardhia.
:Bimër agrare: Gruri, Elbi, Misri i vendit, Jonxha, Fasulia, Paxhari i sheqerit, perimet etj.
:Bimët e ulëta (Tallophyta): [[Algat]] e ndryshme, [[Kërpudhat]] dhe [[Likenet|Likenet]]
== Fauna ==
{{Artikulli kryesor|Flora dhe Fauna e Gjilanit}}
Për këtë kategori jaë regjistruar numër i lartë llojesh.
*Peshqit: Janë regjistruar disa lloje peshqish
*Amfibët: Janë regjistruar disa lloje ambifësh
*Zvarranikët: Janë regjistruar disa lloje reptilësh.
*Zogjtë: Avifauna ka rëndësi, për shkak të pasurisë së madhe të llojeve të rralla që gjenden në këtë ekozone.
*Gjitarët : Janë shtazë të numritë të vogël në regjion dhe më gjerë, duhet të kemi kujdes për ato, katër kanë nevojë për ndihmë të menjëhershme: ujku, ariu i murrëm, vidra dhe dhia e egër.
Kjo pasuri shpjegohet me praninë e habitateve nga më të ndryshmit, me kullosat alpine (habitatet bimore, sipas lartësisë mbi rrafshin e detit, toka bujqësore, shkurreta, pylli i lartë i dushkut, pylli i lartë i ahut dhekullosat alpine). Secili prej habitateve ka përfaqësuesin avifaunistikë pak a shumë të ndryshëm dhe larmia e habitateve shëndërrohet në pasuri të madhe të llojeve. Struktura e llojeve i bindet raportit sipërfaqësorë të habitateve.
== Klima ==
Në regjionin e Gjilanit mbretëron klima e mesme kontinentale, ngase ka një lartësi relative mbidetare prej 410 m. Nuk ka [[era|erëra]] të forta në Fushën e Gjilanit. Rëndom frynë '''veriu''' i cili vjen nga verilindja. Kjo erë është e thatë, e ndonjëherë kur vjen me të [[shiu]] është i imët dhe i shkurtër. Kjo erë është e ftohtë, gjatë dimrit shpesh sjell [[Dëbora|borë]] të imtë. Era perëndimore e cila vjen nga drejtimi i [[Prishtinë]]s , nëpër [[Bresalci|Bresalc]] e [[Pasjaku|Pasjak]] në Anamoravë sjell shi e herë, herë është shumë e fortë. Në popull njihet si “ Era e Kosovës”, dhë për këtë erë thonë se “ edhe lagë edhe thanë”. Nga jugu , kah [[Malet e Karadakut]] fryen '''"era"''' - '''jugu''' erë e nxehtë me plot lagështi, e cila dimrit sjell mot të butë, për këtë erë në Karadak thonë se “ e shkrinë borën”. Gjilani dhe vendbanimet për rreth kanë dimra të butë. Përgjatë fushës së Anamoravës si në at të Epërmen dhe në at të Poshtmen janë prezent rrymat e erërave. Pjesa më e nxehtë është Anamorava e Poshtme kurse pjesët më të larta janë më të ftohta. Luginat mund të konstatojmë se janë më të mbrojtura nga erërat se sa kodrat për rreth. Dominojnë erërat veriore dhe perëndimore të cilat sjellin të reshura.
Mesatarja e temperaturave vjetore për Gjilan është 10.6 gradë celsius. Temperatura mesatare e muajit më të ftohtë është ajo e janaritn -0,9 gradë C, e muajit më të ngroht e korrikut me 20,7 gradë C. Në Anamoravë janë më të vogla se sa në viset më të larta në shpatijet e [[malet e Karadakut|Maleve të Karadakut]].<ref>Dr. Riza Çavolli:Gjeografia Regjionale e Kosovës:, ETMMK, Prishtinë, 1997.</ref>
== Ujërat ==
Regjioni i Anamoravës është i pasur me ujëra, sidomos me ujëra rrjedhëse, me liqene artificiale, me ujëra termo-minerale, me burime të ndryshme, me kroje etj. Territorin e Anamoravës e karakterizojnë numër i madh i ujërave rrjedhëse, mbitokësore. Është i njohur edhe në rrjedhat ujore në hapësira jashtë komunës dhe Anamoravës, lumi Morava e Binçës, i cili buron në fshatin Binçë. Ai në pellgun e vet mbledh një mori lumenjsh me madhësi dhe sasi të ndryshme ujërash. Të gjithë lumenjtë, të vegjël e të mëdhenj, dhe përroskat e territorit të komunës së Gjilanit e më gjerë, rrjedhin në drejtim të Moravës së
Binçës.
Përgjatë tërë trevës së Anamoravës, rrjedh lumi më i madh i Kosovës Lindore - Morava e Binçës. Në këtë lumë derdhen degët më të vogla të saj, sidomos në rrjedhën e poshtme, si: lumi i Livoçit, i Cernicës, i Llashticës, i Zhegrës, i Pasjanit, i Bresalcit, i Përlepnicës si dhe lumi Krivareka, duke vazhduar me rrjedhën e saj të mëtutjeshme nëpër Serbi në drejtim të Detit të Zi, me emërtimin Morava Jugore. Lugina e gjërë, grykat e krijuara nga Morava e Binçës, si ajo e Konçulit dhe e Uglarit, e Pogragjës e më gjërë, kanë krijuar edhe rrafshin aluvial, duke e bërë këtë territor shumë të komunikueshëm.
Të gjitha ujrat rrjedhëse të Anamoravës derdhen në Moravën e Binçës. Shtrati dhe rrjedha e saj shtrihet përmes këtij nënregjioni. Ajo ka një luginë kompozite, me pjesë të zgjeruara në rrjedhën e mesme dhe me gryka në rrjedhën e mesme e të poshtme, të cilat i ka krijuar vetë. Prej fshatit Pasjan deri në Miresh (Dobërçan), Morava thellon shtratin e saj në formacione të vjetra të paleozoikut, duke formuar grykë të gjatë. Në rrjedhën e poshtme, merr lumin e shtrembër të Krivarekës, nëpërmjet grykës së Konçulit del në Kosovën Lindore - dhe më tutje, si Morava Jugore në Serbi. Derdhet në lumin Danub e më
tutje në Detin e Zi. Në rrjedhën e mëtutjeshme, me vete mbledh të gjitha ujërat e Anamorevës nga komuna e Vitisë, e Gjilanit dhe e Dardanës dhe më tuje të Kosovës Lindore,vetëm si lumi Morava, ndërsa në Serbi si Morava Jugore. Burimi i saj është në lartësinë deri 1000 metra. Deri në daljen në ultësirë ka një gjatësi afro 23 km. Drejtimi meridianal arrin deri në Kllokot, nga këtu merr drejtim nga lindja dhe verilindja, me rënie më të lehtë. Masivi i maleve të Kardakut në jug, jep më shumë rrjedhje lumenjsh sesa malet e Zhegocit në anën veriperëndimore, që janë më të ulëta dhe kanë rrjedhë më të varfër ujërash. Si rrjedhë e parë, në anën e djathtë, është lumi i Letnicës, pastaj i Zhegrës, ose lumi i Karadakut; i Pogragjës si lum i rrjedhës së poshtme të kësaj komune etj. Ndërkaq, nga rrjedhat e anës së majtë janë lumi i Cernicës, i Livoçit, i Bresalcit dhe tri përroska të vogla të Gjilanit (e Banjës, e Stanishorit dhe e Dobrushës), të cilat bashkohen 6 km larg nga Gjilani, duke formuar lumin e Malishevës dhe së bashku derdhen në Moravë, si dhe lumi i Përlepnicës, ndërsa në fund lumi i Krivarekës dhe i Hogoshtit të komunës së Dardanës. Me sasinë më të madhe të ujit dallohet lumi brrylor (Krivareka), së bashku me lumin e Hogoshtit, që bashkohen jo aq larg nga fshati Domoroc, dhe në fshatin Korminjan derdhen në Moravë, pak kilometra para grykës së Konçulit. Duke u lëshuar në ultësirë, nga Kllokoti deri në hyrje të grykës së Uglarit-Pogragjës, rënia e tij është shumë e ngadalshme. I tërë nënrajoni i Anmoravës është i pasur me ujëra të pijes, nga burimet e ndryshme, puset, krojet, të cilat dallohen me ujë të ftohtë dhe të pastër.
Morava e Binçës, së bashku me Drinin e Bardhë, me Ibrin, Sitnicën etj., hynë në radhën e lumenjve më të mëdhenj të Republikës së Kosovës. Vendësit e quajnë Morava e Binçës, sepse buron në afërsi të fshatit Binçë të Karadakut, prej nga edhe e ka marrë emrin. Rrjedh përgjatë tërë territorit të komunës së Vitisë, ku dhe ka burimin, duke vazhduar rrjedhën përmes territorit të komunës së Gjilanit dhe një pjese të Dardanës (Kamenicës) e më tutje, në gjatësinë prej afro 60-70 km gjithsej.
Morava është mjaft e pasur me ujë dhe ka rëndësi të madhe për banorët e fshatrave përreth, duke u shfrytëzuar për ujitjen e kulturave bimore. Për shkak të shtratit të cekët në rrjedhën e mesme dhe të poshtme, shpesh bën vërshime të shumta, duke dalë nga shtrati dhe duke u shkaktuar dëme të konsiderueshme kulturave bimore. Janë të njohura vërshimet në pranverë, kur shkrihet bora në malet përreth dhe në vjeshtë e pranverë, kur bien shira të mëdha.
=== Liqenet artificiale ===
'''Liqeni akumulues i Livoçit''', gjendet në lumin e Livoçit dhe është në afërsi të Gjilanit.
{{Artikulli kryesor|Liqeni Akumulues i Livoçit}}
Është qendër e rëndësishme
rekreative e banorëve të qytetit dhe e
popullsisë përreth. Prapa pendës së
betontë, e cila është e lartë 21 metra,
është formuar një akumulacion prej
1,6 milion m3
ujë.
{{Artikulli kryesor|Liqeni Akumulues i Përlepnicës}}
'''Liqeni i Përlepnicës''' është
ngritur në vitin 1966, shfrytëzohet
edhe për pije edhe për ujitje të 350
21
hektarëve tokë të punuar.
Liqeni akumulues i Përlepnicës është formuar në lumin me të njëjtin emër. Vëllimi
i ujit të tij është 4.2 milionë m3
. Ka një sipërfaqe prej 1.634 km2
, dhe prurje prej 16.32 m3
ujë në sekondë.
=== Ujërat termo-minerale ===
Regjioni i Anamoravës është i njohur për ujëra termo-minerale. Aty afër, pranë rrugës
Gjilan-Ferizaj, në largësi prej 15 km nga Gjilani, ndërsa 17 km nga Ferizaj, gjendet banja e
njohur e Kllokotit, me veçoritë e saj karakteristike termo-minerale. Ndërkaq, në territorin e
Komunës gjendet Banja e Uglarit afër fshatit Uglar, 9 km në juglindje të Gjilanit. Uji i
këtyre burimeve akumulohet në pishinë natyrale të gjatë 8 e të gjërë 3-4 metra, si dhe të
thellë 50-60 cm. Temperatura e ujit është 29o C dhe popullsia e përdorë për shërimin e
shumë sëmundjeve.
Uji i thartë i Kmetocit gjendet poashtu midis fshatrave Kmetoc dhe MireshDobërçan,
ku burojnë disa gurra me ujë mineral. Është i njohur si ujë i thartë i Kmetocit, i
cili përdoret për pije dhe për shërimin e shumë sëmundjeve të ndryshme. Sasia e ujit është
një litër për sekondë, kurse temperatura e ujit 27o C.
== Ekosistemet e livadheve ==
Në regjionin e Gjilanit ka mjaftë sipërfaqe të livadheve dhe të kullosave, livadhe mes zonave të pyejeve, buzë maleve të larta, kodrinë, në rrafshinë për rreth lumenjeve
etj. Kullosat dhe livadhet janë krujuar në vendet e pyejeve të dikurshme në mënyrë natyrore ose me veprimet e njeriut.Të gjitha sipërfaqet barishtore të cilat njeriu i shfrytëzon me kositje të disahershme quhen livadhe, të gjitha këtë sipërfaqe të barishtave që shfrytëzohen me anë të kullotjes së bagëtis quhen kullosa. Marrë në përgjethësi studimet tregojnë se nëse livadhet do të mbeten si të tilla, deri sa njeriu do ti shfrytëzoj me anë të kositjeve, e kullotat do të mbeten si të tilla për aq kohë sa do të zgjasë shfrytëzimi i tyre me anë të kollotjeve. Nëse menjanohen këto ndikime, atëherë këtë sipërfaqe barishtore do të shëndërrohen në shkurre e më vonë në pyje.
Kullosa ka po thuaj në qdo fshat të rrethinës së Gjilanit por më të bukura, ne dritë të shut, temperatura të përshtatshme dhe lagështi janë: livadhet e fshatit Budrigë, Nasale, Cërnicë, Zhegër etj. Këtë kullota kanë pamje karakteristike përveq barërave të ndryshëm rriten edhe kaqubëza të bimëve barishtore me shumë gjemba, dhe shkurre të vogla, të përshatura vendeve të thata me pak lagështi.
== Arkitektura ==
Para djegies së Gjilanit (1850) shtëpitë ishin të mbuluara me kashtë. Pas djegies, shtëpitë e reja u ndërtuan me qerpiç të quajtura “dollma” tip oriental i shtëpive të mbuluar me qeramidhe e çamte. Çarshia shtrihej prej Xhamisë (së Shehirzadës) në qendër e deri te [[Ura e Musë Kotorrit]] (Maskatarit). Dyqanet ishin afër njëri tjetrit dhe ngjante në një kasabave turke. Në atë kohë Gjinollët kishin shtëpi njëkatëshe me lëndë druri (çatmali) me dru-gdhendje të ndryshme dhe me pamje të bukur. Ndërtesa prej guri ishte Kulla afër Sarajit, që një herë shërbeu për mbrojtje e pastaj u shndërrua në sahat kullë dhe hamami.
[[Skeda:Teatri i qytetit.JPG|thumb|'''Teatri i Gjilanit''']]
== Objektet fetare ==
[[Skeda:Xhamia e Madhe, Gjilan.JPG|parapamje|majtas|[[Xhamia e Madhe (Gjilan)|Xhamia e Madhe]], e renovuar]]
Xhaminë e vjetër (Atik Xhaminë) e kanë ngritur Gjinollët me material të sjellë nga Artana, kurse xhaminë e re (të Shehrizadës) e ka ngritur Halit Beu, në vitin 1910 kurse minarja i është ngritur në vitin 1921. Kjo xhami është dëmtuar rëndë nga tërmeti i vitit 2002 dhe u rrënua tërësisht dhe me donacione është ngritur e reja. Xhaminë në Balec Mëhallë e ka ngritur Hysein Pasha (edhe kjo xhami është rinovuar më vonë), ndërsa xhaminë e vjetër (tashmë të rrënuar) në Dere-mëhallë e ka ngritur Rexhep Rexhepi, babai i Hasan Rexhepit mbathtar pronar i hanit. Xhamia në Arbëri (ish Çenar çeshme) është ngritur nga populli gjatë viteve 1990 dhe është përfunduar në vitin 2002. Aktualisht është ndarë edhe një lokacion për ngritjen e një [[Xhamia|xhamie]] të re në Gjilan. [[Kisha e Shën Nikollës, Gjilan|Kisha në Gjilan]], thuhet se është djegë dy herë në vitin 1830 dhe 1852 e këtë të tashmen e ka ngritur komuniteti serb me 12 maj të vitit 1861.
== Arsimi ==
Arsimi në Gjilan daton që nga periudha e pushtetit osman. Në gjysmën e shekullit të XIX në oborrin e Atik Xhamisë ishte hapur mejtepi. Më vonë këtu është hapur edhe medreseja e më vonë edhe Ruzhdija. Këto shkolla, pos Ruzhdijes që kishte në program edhe lëndë të përgjithshme, kishin program fetar.
Përpjekjet për të, u shkolluar në gjuhën shqipe kan qenë të hershme edhe në [[Anamorava|Anamoravë]]. Gjatë kohës së [[Revulucioni Xhonturq|Revulucionit Xhonturq]] të viti [[1908]] në trojet shqiptare edhe në Kazanë e Gjilanit hapeshin shkollat shqipe. Qarqet patriotike shqiptare të Kazasë së Gjilanit u nxitu të shfrytëzohen liritë e cunguara në këtë plan dhe filluan të përhapen format e format e arsimit shqip, si në planin individual ashtu edhe atë kolektiv. U formua klubi shqiptar si organizatë e gjerë demokratike, në të cilin ishte përqendruar veprimtaria politike dhe kulturore e patriotëve të kësaj ane. Në këtë klub kishte përfaqësues nga të gjitha shtresat shoqërore. Klubi zhvillonte aktivitet të dukshëm në ngritjen e vetëdijes kombëtare dhe në ngritjen e Lëvizjes në nivel më të lartë. Me iniciativën e klubit dhe të disa patriotëve, të prirë nga [[Hasan Prishtina]] e [[Nexhib Draga]] etj., u hapën shkollat e para private shqipe në Gjilan e rrethinë. Një shkollë e tillë private ishte hapur në [[Pozherani|Pozharan]].
Në Kazanë e madhe të Gjilanit, që nga gjysma e shekullit XIX, punonte një shkollë shqipe pran kishës katolike në fshatin [[Stublla e Epërme]]. Shkolla është legalizuar në vitin 1905 dhe është financuar nga qeveria austro-hungareze. Mësues në këtë shkollë që nga viti 1896, ishte prifti i famullisë së [[Stublla|Stubllës]], [[dom Mikel Tarabulluzi]] nga [[Prizreni]]. Kjo shkollë katërvjeçare për djem dhe vajza, me ndërprerje të kohëpaskohshme, ka punuar gjer më 1921. Përshkak të aktivitetit në rrafshin e ngritjes së vetëdijes kombëtare dhe intelektuale, mësuesi i sajë Dom Mikel Tarabulluzi ishte burgosur , torturuar dhe ekzekutuar mizorisht.<ref>Isak Ahmeti, Dom Mileli-pishtar i arsimit në Kosovë, “Shkëndija”. Prishtinë, shtator, 1990.</ref>
Arsimi serb, sipas disa burimeve, daton prej vitit 1858. Në bazë të një dokumenti shkolla shqipe duhet të jetë hapur diku në vitin 1909, por se shumë shpejt kjo shkollë mbyllet, si nga administrata turke ashtu dhe nga ajo serbe. Përmendet se shkollimi fillor në gjuhën shqipe ka filluar me 8 dhjetor të vitit 1941, për t’u vazhduar edhe pas Luftës së Dytë Botërore.
[[Skeda:Shkolla "Abaz Ajeti" Gjilan.jpg|parapamje|'''SHFMU "Abaz Ajeti" Gjilan''']]
Aktualisht Gjilani ka 5 shkolla fillore (Musa Zajmi, Thimi Mitko, Abaz Ajeti, Rexhep Elmazi dhe Selami Hallaçi) dhe 5 shkolla të mesme (Gjimnazi “Zenel Hajdini”, shkolla e mesme e mjekësisë “Asllan Elezi”, e bujqësisë “Arbëria”, Ekonomikja “Marin Barleti” teknike “Mehmet Isai”), Univerziteti ''[[Kadri Zeka]]'', degët e Kolegjit “Fama” dhe Kolegji “UBT”.
== Biblioteka Ndërkomunale “Fan S. Noli” ==
[[Skeda:Biblioteka e qytetit Gjilan.jpg|parapamje|300px|Biblioteka]]
'''Biblioteka ―Fan S. Noli''' para luftës (1999) kishte 183000 vëllime librash të ndryshëm. Gjatë luftës është shkatërruar, është djegur e asgjësuar 1/3 e fondit të kësaj biblioteke. Ajo një kohë të gjatë nuk u pasurua me fonde librare dhe nuk u mirëmbajt. Përkundrazi biblioteka është varfëruar në çdo pikëpamje, sepse librat e broshurat, inventari e pajisjet e tjera ishin plaçkitur. Po të vështrohen me kujdesë statistikat mbi gjendjen e kuadrit, si dhe pajisjen e bibliotekës me literaturë nga fusha të ndryshme të dijes për kohën në fjalë- vërehet qartazi se është edhe më shqetësuese gjendja, e cila nuk i përmbushte kërkesat e popullatës shumicë. Shkatërrim të madh pësuan edhe më tepër bibliotekat e fshatrave Përlepnicë, Zhegër, Cernicë, Malishevë, Dobërçan, Shurdhan, kurse ajo e fshatit Llashticë është djegur me themel.
== Kultura dhe Sporti ==
[[Skeda:Ismet Haziri ( boksier), Muharrem Sahiti, futbollist), Agim Latifi ( Boksier).jpg|parapamje|300px| [[Ismet Haziri]] (boksier), [[Muharrem Sahiti]], (futbollist), [[Agim Latifi]] (boksier)]]
[[Figura:“Maestrot”, Gjilan.jpg|thumb|right|300px|"Maestreot"]]
Jeta dramatike në Gjilan ka filluar me vizitat që këtu i ka bërë teatri shëtitës i [[Perica Aleksiqi]]t (Petre Përliçko), para vitit 1940, ndërsa shfaqja e parë shqipe ka qenë “Vllazni interes” të [[Kristo Floqi]]t, e shfaqur të dielën, më 26 mars të vitit 1943, nga arsimtarët shqiptarë të shkollës së përzier “Bogdani” në Gjilan.
Klubi i parë sportiv i përzier, përmendët të ketë qenë klubi i futbollit “Bashkimi”, ndërsa shoqëria e parë kulturo artistike, e ka pas emrin “Drita”.
Gjilani ka disa Shoqëri Kulturo Artistike,si shoqeria e valleve burimore "Bajram Curri" dhe shoqeria e muzikes autoktone "Gurra". Ka teatrin, i cili që nga 20.01.2004 e këndej ka statusin e Teatrit Profesionist, Bibliotekën rajonale “Fan S. Noli, Arkivin Rajonal historik, Qendrën Rajonale për Trashëgimi Kulturore etj. Gjilani prej vitit 1992 e këndej organizon manifestimin “Flaka e janarit…” me katër shtylla kryesore: muzikë, art figurativ, letërsi dhe art dramatik.
Gjilani ka 2 klube futbollistike. "Drita" e cila është formuar në vitin 1947 dhe FC Gjilani i krijuar në vitin 1995 në kushtet e okupimit serb.Ajo që vlen të permendet për këto dy klube është rivaliteti i krijuar ne mes tyre.Ky derbi kondiserohet si derbi me i madh ne Kosove dhe rajon. Ky derbi mbledh rreth 20 mije shikues nje shifer jo e vogel per futbollin kosovar.Gjithashtu qyteti i Gjilanit ka nje klub basketbolli që është DRITA, për meshkuj dhe femra,klubi volejbollistik Drita, për meshkuj dhe femra, si klubi i hendbollit Drita për femra.
*Klubi Futbollistik Gjilani
*Klubi Futbollistik Drita
*Klubi Futbollistik Bashkimi (GJ)
*Klubi Basketbollistik Drita (M)
*Klubi Basketbollistik Drita (F)
*Klubi Henbollit Drita (M)
*Klubi Henbollit Drita (F)
*Klubi Volejbollit Drita (M)
*Klubi Volejbollit Drita (F)
== Veshja tradicionale në Anamoravë ==
'''Veshja popullore''', ajo e moçmja, ose e traditës si pëlqehet të quhet, thuaja se është zhdukur fare. Nga e tërë struktura dhe pasuria e pjesëve kostumore, te burrat fjala vjen, në kohën e sotme ruhet rrallë vetëm plisi i bardhë në kokë, ndërsa pjesët tjera as që mund të mendohen për veshjen aktive e të përditshme. Në veshjen e grave sot ruhet vetëm mbështjellaku i leshtë, madje ai që mbahet me tipin e veshjes me dimi, si dhe mbulesa e kokës-shamia, natyrisht vetëm aty, ku ende mbahet si veshje e përditshmërisë, dhe kryesisht te gratë e moshuara dhe plakat.
'''Veshja e burrave''' - Për burra mbahej tipi i veshjes me tirq, që ndërtohej me këto pjesë kostumore: ndërresat e brendshme –brekët, pastaj këmisha, tirqit, shoka, çorapët, opingat, jeleku, mintani i zhguntë, dhe xhurdia e leshtë me kapole e me mëngë deri në bërryla, në kokë plisi i bardhë dhe aksesorët siç janë: qysteku me sahat, kutia e duhanit dhe armët. Tirqit dhe xhurdia, që kjo anë e quajnë edhe lurkë, mbaheshin të bardha ose të zeza, përkatësisht të surme siç përdoret në të folmen e popullatës së Anamoravës.
'''Veshja e grave''' - Veshja e mirëfilltë e traditës që mbahej përgjithësisht për gratë, sot mezi mbahet mend, madje vetëm nga ndonjë grua e moshuar. Si për çudi vetë gratë e moshuara e tregojnë disi si kujtesë, që ua kanë treguar prindërit e tyre, ose që e ka bartur dikush tjetër. Kujtesa e thotë se ishte kjo veshje e bukur, që sipas klasifikimit tani më të standardizuar në Etnologjinë shqiptare, i përket tipit të veshjes me këmishë të gjatë e një futë, përkatësisht përparc. Kujtesa për veshjen e moçme është tejet e zbehur, dhe herë herë e thot se në këtë trevë mund të jetë bartur edhe veshja e tipit me këmishë të gjatë e dy futa, përkatësisht dy mbështjellakë. Por kjo lypset ende hulumtuar e provuar.
Nga e gjithë kjo veshje e pasur dhe mjaft arkaike e të dy tipave, në kohën e re ruhet vetëm këmisha, por se e rudimentuar dhe e modifikuar për mbajtje me dimi. Kjo këmishë ndërtohet poashtu me pëlhurë të bardhë të pambuktë, ose të mëndafshit, prehet e qepet me tipare të këmishës së gjatë e të dalmatikës ilire, por se vjen e gjatë vetëm pak nën bel, sa për tu futur në dimi. Po ashtu është ruajtur edhe mbështjellaku i kuq, i leshtë, i cili sot mbahet me dimi të materialit të fabrikuar, që janë të gjëra 10-12 m. dhe me llojlloj dezenesh industriale.
== Ekonomia ==
Pas sundimit të gjatë osman deri në vitin 1912, Kosova në vitin 1918 ra nën sundimin e Jugosllavisë së Parë. Pas shkatrrimit të ekonomisë së qyteteve, shpërnguljeve për në Turqi, vrasjeve e plaqkitjeve, ekonomia e Kosovës bie në nivel edhe më tëulët. Ndarja e Kosovës në tri banovina ndikoi në shkatrrimin e lidhjeve ekonomike, të manifakturës, zejtarisë dhe tregëtisë kosovare. Gjilani dhe anamorava i takuauan banovinës së Vardarit me qendër ne Shkup. Kosova me 85% të popullësisë bujqësore ishte rajoni më i pazhvilluar në Gadishullin Ballkanik.
Shikuar në aspektin hisorik, ekonomia e Gjilanit ishte e bazuar kryesisht në punimin e tokës. Toka kryesisht është punuar në mënyrë ekstenzive, me mjete e vegla të thjeshta primitive. Kështu rendimentet në bujqësi vazhdimisht ishin të ulëta. Produktet bujqësore kryesisht janë përdorur për plotësimin e nevojave familjare.Ekonomia e Gjilanit një periudhë të gjatë është identifikuar me sektorin e bujqësisë, përkatësisht degët esaja si shpeztaria, pemëtaria, perimtaria, blegtoria si dhe zejtaria.
=== Industria ===
Industria pas Luftës së Dytë Botërore janë bërë disa lëvizje rreth zhvillimit të ekonomisë, që konsiderohen si fillet e zhvillimit të industrisë së komunës. Kështu, filluan të bëhen disa iniciativa dhe lëvizje më të avancuara në zhvillimin ekonomik të komunës.
Kjo është arritur, sidomos me ngritjen e Kombinatitbtë Duhanit. Pajisjet, të cilat janë instaluar në këtë kombinat, kanë mundësuar prodhimin e produkteve të ndryshme të duhanit.
Kombinati i duhanit është marrë kryesisht me prodhimin e duhanit të fermentuar dhe me përpunimin e tij. Fabrika e duhanit e siguronte vetë lëndën e parë. Në këtë drejtim, kombinati si kapacitet industrial mundësoi stimulimin dhe angazhimin e bujqve të shumtë në kultivimin e duhanit. Kështu, ndihmohej në punësimin e anëtarëve të familjeve të kësaj treve.
Kushtet e volitshme klimatike, boniteti i tokës, përkushtimi dhe masivizimi i fermerëve, ndikoi në zhvillimin e kësaj dege industriale. Gjatë viteve 80 në Kombinatin e duhanit janë prodhuar rreth 1.156 tonelata duhan të fermentuar si dhe rreth 1.400 tonelata cigare asortimentesh të ndryshme të kualitetit të lartë.
Krahas zhvillimit të industrisë së duhanit në Gjilan u ngrit edhe industria e tekstilit, me të cilën Gjilani ishte i njohur dhe i afirmuar në tregun e brendshëm e të jashtëm. Mund të thuhet se nëpërmjet kësaj dege industriale në atë kohë Gjilani identifikohej si qytet industrial.
Gjatë viteve 1970, prodhimi industrial ishte i koncentruar në industrinë e duhanit, të tekstilit, të miellit, në agroindustri, në konstruksionet e çelikut, në industrinë e materialit ndërtimor, dhe në radiatorë.
Pas vitit 1980 është investuar edhe në një sërë degësh e veprimtari tjera ekonomike në të cilën janë ngritur dhe zhvilluar edhe objekte e kapacitete të tjera industriale.
Ndërtimtaria. Gjilani ka një traditë të hershme në ndërtimtari. Kështu, në këtë veprimtari në vitet e ‘80 kishte të punësuar mbi 2.000 veta. Hovin e rritës kjo veprimtari ekonomike, jo vetëm në Gjilan e rrethinë, por edhe në tërë Kosovën e më gjërë e arriti në
sektorin e ndërtimit të banesave, duke e shtrirë edhe në komunat e tjera të Kosovës.
=== Pylltaria ===
{{Artikulli kryesor|Pylltaria e Gjilanit}}
Në rrethin e Gjilanit, gjatë Jugosllavisë mbretërore ekonomia pyjore gjendej në shkatërrim e sipër. Kjo qe rrjedhojë e shtimit të popullsisë, e cila gjithnjë e më shumë i shndërronte kullosat dhe pyjet në tokë pune. Por kësaj duhet t‘i shtohet edhe fakti se organet shtetërore
131
nuk kishin politika zhvillimore për pylltarinë në këtë anë dhe nuk interesoheshin fare për menaxhimin dhe parandalimin e dëmtimit të pyjeve, ndërsa si pasojë e kësaj ishte zvogëlimi i sipërfaqeve pyjore në këtë trevë. Gjithashtu, nuk shprehej fare interesim nga shteti për pyllëzimin e sipërfaqeve të reja tokësore. Drunjtë e pyjet, kryesisht kanë shërbyer për nxemje, për ndërtimin e shtëpive dhe për të ushqyer bagëtinë.
=== Tregtia ===
Rëndësia e Gjilanit, si qendër tregtare duket sidomos atëherë kur pas djegies së qytetit më 1830 në Gjilan, përsëri filloi të ngjallej jeta dhe kjo pjesë territoriale bëhet qendër tregtare.
Familja Gjinolli shfrytëzoi rastin dhe ngriti dy panaire vjetore, të cilat patën ndikim të madh në zhvillimin e tregtisë dhe të qytetit. Në këto panaire, kryesisht ofertoheshin prodhime bujqësore, bagëti, prodhime blegetorale, drithëra, pemë e perime dhe sende të artizanatit shtëpiak. Në punishtet e qytetit, fshatarët furnizoheshin me prodhime zejtare e pastaj edhe me mallra industriale. Tregtarët e Gjilanit shkonin për të blerë mallra në qytetet e Shqipërisë, të Serbisë, të Bullgarisë dhe të Greqisë, ndërsa, fushat e Gjilanit me rrethinë i karakterizon kultivimi i duhanit të cilësisë së lartë.
== Zejtaria ==
Shikuar përgjithësisht veprimtaria zejtare shfaqet të jetë e lashtë si veprimtari njerëzore ekonomike. Kjo zakonisht zhvillohej e ushtrohej kryesisht në qendra urbane. Për Anamoravën zejtaria për hapësirën e saj fqinjësore, zejtaria ka qenë e zhvilluar kryesisht në qytete, si në Gjilan, Preshevë e Bujanoc. Gjilani qendër kryesore e hapësirës së Anamoravës e më gjërë, dikur përfaqësonte një qytet të vogël me të gjitha karakteristikat e një kasabaje orientale. Dyqanet me qepena, rrugë të ngushta dhe një lloj çarshie të mbuluar rrethepërqark Xhamisë së Madhe, mu në qendër të qytetit. Aty gjëndeshin rëndom punishtet zejtare. Në shekullin XIX dhe fillimin e shekullit XX kanë ekzistuar shumë lloje zejesh, si saraçë, këpucëtarë, berberë, dogramaxhi (zdrukthëtarë), vorbëtarë, teneqexhi, kallajxhi, kujunxhi e të tjerë.<ref>Aliriza Selmani: “Gjilani – qendër e Anamoravës”</ref>
Zejtaria si degë e mëvetësishme ekonomike si dje ashtu edhe sot, zë një vend të rëndësishëm në jetën e popullatës së kësaj hapësire. Natyrisht sot në Gjilan si qendër urbane kryesore e kësaj ane, zejtaria më nuk e ka atë rol, që e kishte në shekujt e kaluar, por megjithatë e transformuar në veprimtari të ngjashme e të natyrës tjetër, edhe sot tregohet të jetë me rol dhe e rëndësishme në jetën e banorëve, të hapësirës përkatëse. Po të analizohet veprimtaria zejtare përgjithësisht, ose llojet e zejeve që dikur ishin të zhvilluara në këto anë, në disa raste na shfaqet lidhmëri manifestuese e diversitetit ofertues dhe e begatisë ekonomike të mjedisit-hapësirës ekologjike dhe ekonomike, që nxitë dhe furnizon mjedisin shoqëror dhe ekonomik të këtyre anëve. Fjala vjen, do të shohim se dikur ishte shumë e zhvilluar veprimtaria e kultivimit të duhanit, ose e konoptarisë, respektivisht e kultivimit dhe e përpunimit të kulturës bujqësore të duhanit dhe të kanapit. Këtu domosdo duhet të bëjmë me dije, të shprehemi simbolikisht, për ofertën që e mundëson toka bujqësore e këtyre viseve, begatia me ujëra dhe plleshmëria e saj për kultivimin e duhanit, ose të kanapit. Pra, në këtë rast për ta kuptuar drejtë zhvillimin e një veprimtarie, ose të një zeje të caktuar, në rend të parë duhet spikatur lidhmërinë: aftësitë e resurseve njerëzore përballë shfrytëzimit të resurseve-begative ekonomike në një mjedis të caktuar shoqëror dhe ekonomik, gjithnjë në lidhmëri të drejtë me kohën dhe hapësirën.<ref>Aliriza Selmani: “Gjilani – qendër e Anamoravës”</ref>
== Komunikacioni ==
Komunikacioni Gjilani nëpërmjet rrugëve magjistrale ndërlidhet me qendrat tjera.
Rrjeti i mirë rrugor i siguron Gjilanit lidhje të mira si me fshatrat rreth tij ashtu edhe me qendrat tjera të Kosovës dhe regjionit. Me ndërtimin e rrugëve unazore është bërë zvogëlimi i qarkullimit në brendi të qytetit. Me ―Projektin e Mobilitetit‖ është parapa organizimi i trafikut urban të Gjilanit.
== Numrat Postal ==
[[Posta dhe Telekomi i Kosovës]] sipas Unionit Postar Universal për Gjilanin ka caktuar numrat e kodeve postare të paraqitura në tabelë.
== Galeria ==
<gallery class="center">
Gjilani 2011.JPG
Skeda:Gjilani i vjeter qendra.jpg
Skeda:Gjilani 1925.jpg
Kalaja e Pogragjes.JPG
Kremtimi 2010.jpg
Gjilani ne tetor 09.jpg
Në pritje të bashkëatdhetarëve.JPG
Xhamia e Madhe, Gjilan.png
Garat shkollore ne basketboll 2021, Gjilan.jpg
Kodra e Deshmorve.JPG
</gallery>
<gallery class="center">
Skeda:Sh M U "Abaz Ajeti" Gjilan.jpg|Sh M U "Abaz Ajeti" Gjilan
Skeda:Shkolla e Muzikës Gjilan.png|Objekti i shkollës së Muzikës
Skeda:Pamje e SH.F. "Thimi Mitko", Gjilani.jpg| image_skyline e SH.F. "Thimi Mitko"
Skeda:7 marsi 08.png| Festim i 7 marsit
Skeda:Univ. Fama.JPG| image_skyline e Universitetit "FAMA"
Skeda:200px-Teatri_Gjilan_500x375.jpg| Teatri profesional në Gjilan
Skeda:SH F dhe M U Abaz Ajeti Gjilan.jpg|SH F dhe M U "Abaz Ajeti"
Gjilani pas dite.jpg|Gjilnai në vjeshtë
Shkolla "Abaz Ajeti" Gjilan.jpg|Shkolla "Abaz Ajeti"
Skeda:Brana e Livoqit në Gjilan.jpg|parapamje
Skeda:Dardania I dhe II Gjilan.jpg|parapamje
Skeda:Permendorja Rexhep Malaj dhe Nuhi Berisha.jpg|parapamje
Shtatorja e Idriz Seferit.jpg|Shtatorja e Idriz Seferit , në qendër të Gjilanit
Ekspozitë në Gjilan, 2.jpg|Ekspozitë në Gjilan
Ekspozita, Gjilan.jpg| Ekspozitë në Gjilan
</gallery>
== Personalitete ==
{{Div col}}
* [[Idriz Seferi]]
* [[Mulla Idriz Gjilani]] (1901-1949)
* [[Binaze Kacabaçi - Dauti]] (1891-1981)
* [[Qamil Bala]] (1878-1933)
* [[Esat Berisha]]
* [[Haki Sermaxhaj|Myderriz Haki ef. Sermaxhaj]] (1914-1948)
* [[Halim Orona]]
* [[Ramiz (Hoxha) Cërnica]]
* [[Abdullah Krashnica Presheva]]
* [[Kadri Halimi]]
* [[Mustafë Koka]]
* [[Kadri Zeka]]
* [[Rexhep Mala]]
* [[Nuhi Berisha]]
* [[Zija Shemsiu]]
* [[Agim Ramadani]]
* [[Xhavit Ahmeti]]
* [[Abdullah Tahiri]]
* [[Muharrem Ibrahimi]]
* [[Hydajet Hyseni]]
* [[Rexhep Elmazi]]
* [[Beqir Musliu]]
* [[Mehmet Halimi]]
* [[Mark Gashi]]̽
* [[Mirko Gashi]]
* [[Ibrahim Kadriu]]
* [[Aliriza Selmani]]
* [[Fehmi Rexhepi]]
* [[Nijazi Ramadani]]
* [[Zejnullah Halili]]
* [[Nuhi Ismajli]]
* [[Ali Huruglica]]
* [[Muharrem Shahiqi]]
* [[Sabit Rrustemi]]
{{Div col end}}
== Burimi i të dhënave ==
Studim monografik nga grup autorësh|Gjilani me rrethinë- <ref>[https://upload.wikimedia.org/wikibooks/sq/a/a9/Monografia-komplet-te-gjitha-kapitujt-nga-I--deri-IX.pdf]</ref>
== Shiko dhe këtë ==
* [[Komuna e Gjilanit]]
* [[Anamorava]]
[https://www.google.com/maps/place/Gjilan/@42.4578738,21.4662533,13z/data=!3m1!4b1!4m2!3m1!1s0x13548d28fe87b91d:0xab45b8a9d06a705|Informatë mbi shtrirjen gjeografike]
{| border="2" cellspacing="0" cellpadding="0" rules="all" width="98%%" style="clear:all; margin:1px 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:95%; empty-cells:show"
| colspan="10" align="center" style="background:#778899; color:white" |'''Kodi Postar i Kosovës - 60000 Gjilan'''
|- bgcolor="#FFEBCD"
!Qarku
!Komuna
!vendbanimi
!Numri
|- bgcolor="#f5f5f5"
|Gjilan ||Gjilan ||Gjilan || 60000
|- bgcolor="#fffaf0"
|Gjilan ||Gjilan ||Gjilan 1 || 60010
|- bgcolor="#f5f5f5"
|Gjilan ||Gjilan ||Gjilan 2 || 60030
|- bgcolor="#fffaf0"
|Gjilan ||Gjilan ||Bresalc || 60510
|- bgcolor="#f5f5f5"
|Gjilan ||Gjilan ||Zhegër || 60520
|- bgcolor="#f5f5f5"
|Gjilan ||Viti ||Viti || 61000
|- bgcolor="#fffaf0"
|Gjilan ||Viti ||Kllokot || 61050
|- bgcolor="#f5f5f5"
|Gjilan ||Viti ||Pozhoran || 61060
|- bgcolor="#fffaf0"
|Gjilan ||Kamenicë ||Kamenicë || 62000
|- bgcolor="#f5f5f5"
|Gjilan ||Kamenicë ||Hogosht || 62050
|- bgcolor="#fffaf0"
|Gjilan ||Kamenicë ||Strezoc || 62060
|- bgcolor="#f5f5f5"
|Gjilan ||Kamenicë ||Muçivërc || 62070
|-
| colspan="10" align="center" style="background:#dcdcdc;" |[https://web.archive.org/web/20060630172949/http://www.ptkonline.com/web/site/al/pk_sherbimet/15/KodetPostare.pdf Ref: ][[PTK]]
|}
== Referime ==
{{Reflist|2}}
{{Komuna e Gjilanit}}
{{Kosova}}
{{Kosovë}}
{{Portal|Gjilani|Kosova}}
[[Kategoria:Gjilan| ]]
[[Kategoria:Komuna në Kosovë|Gjilan]]
[[Kategoria:Qytete në Kosovë]]
bcrw5elfzg2kwlki0h40rbcurfxttq6
2659106
2659105
2024-04-26T11:21:32Z
Nennglas
150580
wikitext
text/x-wiki
{{Ky artikull|Ky artikull merret me '''Komunën Gjilanit''', qytetin dhe rajonin e Gjilanit}}
{{Infobox settlement
| name = Gjilani<br />Гњилане<br />''Gnjilane''
| settlement_type = [[Lista e vendbanimeve në Kosovë|Qytet]] dhe [[Komunat e Kosovës|komunë]]
| image_skyline = Gnjilane collage.jpg
| imagesize = 290px
| image_caption = Kolazh me pamje nga Gjilani
| image_seal = [[Skeda:Stema e Komunës Gjilan.svg|55px]]
| seal_alt = Seal of Gjilan
| image_map = Gjilan 2006.PNG
| map_caption = Vendodhja e komunës së Gjilanit në Kosovë
| coordinates = {{coord|42|27|53|N|21|28|1|E|type:adm1st_region:RS-KM|display=inline}}
| subdivision_type = Shteti
| subdivision_name = {{flagicon|KOS}} [[Kosova]]
| subdivision_type1 = [[Rajonet e Kosovës|Rajoni]]
| subdivision_name1 = [[Rajoni i Gjilanit|Gjilani]]
| subdivision_type2 = [[Komunat e Kosovës|Komuna]]
| subdivision_name2 = Gjilani
| leader_title = Kryetari
| leader_name = [[Alban Hyseni]] ([[Lëvizja Vetëvendosje|Vetëvendosje]])
| leader_title1 = Këshilli
| leader_name1 = Këshilli komunal i Gjilanit
| area_blank1_title = Komuna<ref>{{cite web |publisher=[[Prime Minister of Kosovo|Prime Minister Office of Kosovo]] |title=Komisioni për majten e territorit të Republikës së Kosovës |url=https://kryeministri-ks.net/wp-content/uploads/2018/03/Raport_Faktografik_Matja_e_territorit_te_Republikes_se_Kosoves_032017.pdf |access-date=2 tetor 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200922113615/https://kryeministri-ks.net/wp-content/uploads/2018/03/Raport_Faktografik_Matja_e_territorit_te_Republikes_se_Kosoves_032017.pdf |archive-date=22 shtator 2020 |page=52 |language=sq |url-status=dead}}</ref>
| area_blank1_km2 = 391.84
| area_blank1_sq_mi = 151.29
| population_as_of = 2011<ref name="Census 2011">{{cite web |publisher=[[Agjencia e Statistikave të Kosovës]] |title=Regjistrimi i Popullsisë, Ekonomive Familjare dhe Banesave në Kosovë 2011 – Rezultatet Përfundimtare: Të Dhënat Demografike sipas Komunave |url=http://ask.rks-gov.net/rekos2011/repository/docs/Te_dhenat_kryesore_demografike_sipas_komunave.pdf |access-date=3 tetor 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304081103/http://ask.rks-gov.net/rekos2011/repository/docs/Te%20dhenat%20kryesore%20demografike%20sipas%20komunave.pdf |archive-date=4 mars 2016 |page=14 |language=sq |url-status=dead}}</ref>
| population_blank1_title = Komuna
| population_blank1 = 90,178
| population_urban = 54,239
| population_rural = 35,939
| population_demonym = Gjilanas
| timezone = [[Zona Kohore e Evropës Qendrore|CET]]
| utc_offset = +1
| timezone_DST = [[Ora Verore e Evropës Qendrore|CEST]]
| utc_offset_DST = +2
| postal_code_type = [[Kodet postare në Kosovë|Kodi postar]]
| postal_code = 60000
| area_code_type = Prefiksi
| area_code = +383 (0) 28
| blank_name = [[Targat e automjeteve të Kosovës|Targa e automjeteve]]
| blank_info = 06
| website = {{URL|https://kk.rks-gov.net/gjilan/|kk.rks-gov.net/gjilan/}}
}}
'''Gjilani''' (ose ''Gjilan'', [[gjuha serbe|serbisht]] Гњилане/'''Gnjilane''') është një nga shtatë qytetet më të mëdha të [[Kosovë]]s. Është vendosur në fushën e Gjilanit gjegjësisht në jug-lindje të [[Kosovë]]s në [[Anamorava|Anamoravë]]. Lumi Morava shtrihet në juglindje të Kosovës në rrugën për [[Preshevë]], rreth 4 kilometra larg qendrës së qytetit të Gjilanit. Në pjesën [[Velekincë]]s së Ulët rrjedh Lumi me emrin Murava ''(Morava)'', emri i të cilit rrjedh nga vendbanimi i vjetër që është quajtur; Mur pran Vadës - Murava - Velekinca e vjeter. Në bazë të lumit në shekullin XVIII përmendet qyteti i Gjilanit me emrin Muravë, si kadillëk në kuadër të sanxhakut të Vushtrrisë.
Gjilani për 3-4 km, shtrihet deri te Lumi Morava, kurse emri i vjetër i Lumit është Angros. Në bazë të emrin ANGROS përmendet edhe në shkrimet e babai të historisë, Herodotit në shekullin e V p.e.s. Në Velekincë dhe [[Pogragjë]] gjatë shtrirjes së Moravës janë gjetur shumë gjurmë arkeologjike Ilirie dhe Dardane si ‘Vazo, Veshje Ilire’’, si dhe janë gjetur ‘Varreza Ilire’’ (e që me gërmimet e arkeologëve shqiptar në vitet 1979-80, e të cilave janë edhe sot aty) e që në to ka pasur edhe pulla të ndryshme, monedha, stoli të ndryshme, Tumat Ilire Dardanë në [[Llashtica|Llashticë]], [[Lipovica (Gjilan)|Lipovicë]] pastaj te [[Kalaja e Pogragjës]].
== Etmologjia ==
Në shekullin XVII, udhëpërshkruesi turk, [[Evlija Çelebiu]], e shkruan se “Gjilanin, por me emrin Moravë, si [[Kadillëku|kadillëk]] në kuadër të [[Sanxhaku i Vushtrrisë|sanxhakut të Vushtrrisë]]. Ai rrëfente në evidentimin e [[defteri]]t Osman, se “udhëtimi shtatëmbëdhjetë ditor nga [[Kostandinopoja]] ([[Stambolli]] i sotëm) për të kaluar përmes [[Vranja|Vranjës]], [[Novobërda|Novobërdës]], [[Kriva Reka|Kriva Rekës]] (Egridere) dhe Moravës (Gjilan)." Gjilanit si qytet e ka themeluar familja shqiptare e Gjinoll që nga viti 1737 deri në fund të shekullit XIX ka sunduar në Kosovë, edhe në Moravë.
[[Skeda:Pritja e bashkëatdhetarëve.JPG|parapamje|[[Skeda:Kremtimi 2010.jpg|parapamje|Kremtimi i pavarësisë së Kosovës]]]]
== Historia ==
Në gastrën e quajtur Gavran ka ekzistuar edhe nji vendbanim, emri i të cilit nuk dihet. Supozohet se është vendbanim i xehtarëve gjatë kohës së eksploatimit të të xehes në Gllamë.
Sipas disa thënieve,<ref group="Gjilani">S. Kütükoğlu, “1830 Nüfus Sayımına Göre Menteşe Sancağında Hane Nüfusu”, Osmanlı Araştırmaları XXIII (2003): 75- 76 K. Karpat, ibid. 19. Mahir Aydın, “Sultan II. Mahmud Döneminde Yapılan Nüfus Tahrirleri”, Sultan II. Mahmud ve Reformları Semineri 28-30 Haziran 1989, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi (Istanbul: 1990), 84-86. Kemal Karpat, Popullsia, ibid. Aliriza Selmani, Gjilani Qender e Anamoraves,(Gjilan: 2015), 49. Ibid. Hammer, Büyük Osmanlı Tarihi, (İstanbul: 1992), 211. Halil Inalcık, Günsel Renda, Qytetërimi Osman 1, (Tiranë:2018), 86. Ruhi Tarihi, 451. Iljaz Rexha, Venbanimet dhe Popullsia Albane e Kosovës sipas Defterëve Osmanë të shekullit XV, (Prishtinë: 2016), 160.</ref>
thuhet se në fshatin Depcë, të Kosovës Lindore, ana e Preshevës ekzistonte si vendbanim Gjinaj, tani lagje. Këta kanë bërë tregëti me Novobërdën. Për të qenë më afër tregut, si dhe kushteve më të mira për jetë ata tërhiqen nga ai vendmbanim dhe vendosën në tritorin e sotëm të Gjilanit, i cili në at kohë ishte livadhe, por që ishte i përshtatshëm për bujqësi, sidomos për blegtori. Në bazë tëkëtyre e ka marrë edhe emrin <ref>“Gjilani”,Jusuf Osmani 2004"> Dr. Jusuf Osmani, Vendbanimet e Kosovës 6, Gjilani. faqe 81. Libri Shkollor, ISBN 9951-8547-5-3, Prishtinë 2004,</ref>.
Në Defterin osman të vitit [[1455]], thuhet se ky vendbanim ka patur 41 shtëpi,<ref>Vendbanimet e Kosovës Leksikon (2018) Vëllimi i I, Qendrat Urbane. Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës, Prishtinë. fq. 235</ref> ndërsa sipas defterit kadastral të vitit [[1566]]-[[1974]], kishte 38 shtëpi e 12 beqarë. Ky vendbanim përmendet edhe më vonë në dokumente të shkruara dhe nga udhë përshkrues të ndryshëm. Rreth emrit të tij ekzistojnë disa mendime. Disa thonë se emrin e ka marrë në bazë të një vendbanimi me emrin Gjinaj pinjoll i [[Gjinollët|Gjinollëve]] pranat e të cilëve shtriheshin lindje deri Miresh dhe juglindje deri ne Pasjan dhe Llashticëqë një nga ta kan qenë të ardhur nga Mireshi( Donërqani), një nga lagjet që sipas emervendit lagjeja e Gjinajve, ishin në afërsi të fshatit [[Depca|Depcë]] të komunës së [[Presheva|Preshevës]], por që atëherë i takonte Gjilanit. Një mendim tjetër thotë se një oficer otoman që ka qëndruar në këtë vendbanim paska qenë nga një Gjejlan, që qenka diku në Siri apo diku tjetër në Lindjen e mesme dhe e ka pagëzuar me këtë emër, ndërsa mendimi më real qëndron në faktin se në Gjilan, rreth vitit 1750 u vendosë familja Gjinolli, që këtu erdhi nga [[Artana]] (ish Novobërda), e që i takonte fisit Gjinaj, andaj edhe nga kjo familje (Bahti Beg Gjinolli) e mori edhe emrin. <ref> Vendbanimet e Kosovës Lek simon (2018) Vëllimi i I, Qendrat Urbane. Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës, Prishtinë. fq 235</ref>
Thuhet se vendbanimi i parë i Gjilanit ishte më në veriperëndim, në lagjen e sotme Dardania I, por që në vitin 1830 e përfshiu një zjarr dhe u dogj tërësisht. Familja e Gjinollëve pastaj qytetin e zhvendosi më në lindje, në mes të shtëpisë së sotme të mallrave dhe të tregut, lagje kjo që është quajt edhe Begler [[Mëhalla|mëhallë]].
Gjilani në kohën e sundimit të Perandorisë Otomane, një herë i takonte [[Sanxhaku i Viçitrinës|sanxhakut të Vushtrrisë]] në [[Vilajeti i Kosovës|Vilajetin e Kosovës]] e pastaj edhe [[Vilajeti i Prizrenit|Vilajetit të Prizrenit]], sipas rregullimit të atëhershëm administrativ të shtetit otoman, nga se nuk ishte ndonjë vendbanim i madh për t’u bërë qendër administrative.
Rrita më e hovshme e Gjilanit fillon pas sëmundjes së murtajës që e përfshiu Gjilanin në vitin 1836 dhe me Shpërnguljet e mëdha me 1877/1878, kur popullëzohet me të ardhurit nga [[Sanxhaku i Nishit]], ku pos Gjinollëve, Novobërdalit, Cërnicajt, Karadakët, Varoshit erdhen edhe Klaiqët me të tjerat familje të dëbuar prej trekëndëshit të Toplicës me ta edhe zejtarët. Lagjet më të vjetra të Gjilanit ishin ajo e Bejlerëve, Atik Xhami Mahalla dhe Çifllak mëhalla, pastaj u zgjerua edhe në lagjet: Mëhalla e Varoshit, Mahalla e romëve, Baçevina, Dere mëhalla, mëhalla e muhaxhirëve e kështu me radhe.<ref>’’’Gjilani në të kaluarën e shekullit e 14 përmendet nga dikush si vend po ashtu edhe udhëpërshkruesi turk (Katib Çelebi lindur më 1609-1657 ) - gjeograf, enciklopedis dhe udhëpërshkrues nga '''Perandoria Osmane''''' <nowiki/>''^ '''Qelebi''' gjatë udhëtimve të tija, rreth viteve '30 të shekullit XVII, vizitojë edhe teritorin e Kosovës së sotshme. Në shënimet e tij ndër tjera shkruan për Moravën si kadillëk në sanxhakun e Prishtinës <tt>Shevki Sh. Voca, për amzën [http://www.islamgjakova.net islamgjakova.net] në [http://www.islamgjakova.net/histori/mitrovica_ne_udhepershkrimet_e_branislav_nushiqit.htm]{{Lidhje e vdekur}}{{Lidhje e thyer}}^ Ky kronisti turk e citon edhe më kur udhëpërshkroi Luginën e Moravës (Romelisë))sikur edhe më 1342, citon Kostiç. 1922 , f . 126.''<nowiki/>''</ref>Qyteti i sotëm i Gjilanit u themelua nga familja e Gjinollët, me prejardhje shqiptare , nga fshati Gjinaj i Lumës. Ata në shekullin e XVIII morën pushtetin në Kosovë duke përfshirë edhe Gjilanin, Bujanocin dhe Preshevën. Selia e tyre ka qenë (Vushtri)Prishtina. Një kusheri i tyre më mire të thuhet , një pjesë e kësaj familjeje feudale shqiptare sundonte mbi tërë Moravën e Kosovës.<ref>Dr.Jusuf Osmani, Vendbanimet e Kosovës 6, Gjilani. faqe 83. Libri Shkollor, ISBN 9951-8547-5-3, Prishtinë 2004,</ref>.
=== Gjilani ndërmjet dy luftërave botërore ===
Pas Luftës së Parë Botërore, me krijimin e Mbretërisë SKS, pikërisht në kohën kur shqiptarët prisnin të korrigjohesin padrejtësitë që iu kishin bërë vite më parë në Konferencën e Londrës, Kosova dhe pjesë tjera të kombit shqiptar u pushtuan nga ushtria serbe ndërsa, Fuqitë e Mëdha ndërkombëtare, në Konferencën e Paqes që u mbajt në Paris më 1919, edhe një herë sanksionuan kombin shqiptar në Kosovë, duke lejuar pushtimin e territoreve të tyre nga ushtria serbe. Kosova nën Mbretërinë e SKS-së ishte krahina më e pazhvilluar ekonomikisht. Ngecja ekonomike ishte rezultat i politikës së padrejtë serbomadhe, si dhe e prapambetjes së trashëguar të sistemit feudal ushtarak osman, prandaj, me të drejtë thuhet se shteti jugosllav, ishte ―burg‖ i vërtetë për pakicat. Për dallim nga pakicat tjera që jetonin në shtetin jugosllav, shqiptarët ishin numerikisht shumicë, ndërsa pozita e tyre shoqërore ishte tejet e rëndë. Për të qenë ironia edhe më e madhe, parlamenti SKS i kishte dërguar letër parlamentit të Shqipërisë duke i vënë theks të veçantë pozitës shoqërore të shqiptarëve të Kosovës kinse: ―me vullnet të plotë shqiptarët e Kosovës iu bashkuan shtetit SKS dhe se janë të kënaqur me trajtimin e tyre për faktin se ata kryejnë me vullnet shërbimin ushtarak në shtetin jugosllav. Letrën serbe e përktheu Luigj Gurakuqi, ndërsa reagoi ashpër Hasan Prishtina dhe Hoxhë Kadriu, që në emër të parlamentit shqiptarë kërkuan bashkimin e Kosovës me Shqipërinë, duke marrë vendim që të dërgojnë personalitete në Evropë për të informuar lidhur me gjendjen e vështirë shoqërore në Kosovë.
Në ekonominë e prapambetur të Gjilanit domintonte tipi natyral i prodhimit. Ndryshimi i raporteve, procesi i kalimit prej prodhimit natyral në atë monetar e më vonë në forma moderne të ekonomisë kapitaliste, u bë për një kohë shumë të gjatë dhe me një ritëm shumë të ngadalshëm, ndonëse ekzistonin kushte të volitshme natyrore dhe demografike për një zhvillim më të shpejtuar ekonomik të kësaj treve.
=== Krijimi i rajonit ===
Pas fundit të sundimit osman dhe disa lloje të administrimit gjerë pas shtet rrethimit të shpalluar në [[Kosova|Kosovë]] nga RSF e Jugosllavisë, qyteti shërbente si qendër administruese për hapsira të ndryshme. Pas shtet rrethimit dhe me ndarjen në rajone ekonomike dhe shoqërore, qyteti bëhet qendër e një hapësirë që në histori hyri si rajoni i Gjilanit. Këtë ndarje në vitet e fundit, para shëndrimit të konfliktit në luftë të armatosur e kundërshtonte sistemi i dhunëshem i instaluar nga Millosheviqi, të cilët kishin parashikuar ndarjen sipas një sistemi tjetër. Ky sistem i pregatitur nga [[Beogradi]] i përgjigjej më shumë strategjisë ushtarake dhe politikave aktuale të kohës (Rasti i komunës së Fushë Kosovës). Pas disa kundërshtimeve rreth reformave për komua, sistemi i Milosheviqit me heqen e Autonomis dhe shpëndarjen e Kuvendit të Kosovës, e futi në zbatim sistemin e ri. Ndarjen në rajone sipas sistemit të Beogradit pas nënshkrimi të marrveshjes teknike për sektore e morri edhe [[NATO]].
== Mikrotoponimet==
Mikrotoponimet më karakteristike janë: Zabeli dhe kroni i Sahit Agës, Malishta (Malishevës) Kalillat, Çenar Çeshmja, Çeshmja-Kroni i Petigocit,Çeshmja- Kroni i Borodinit, Bregi i Borodinit, Qeremidhanja, Mullini Arapit, Ura te Mullini i Arapi, Gazhanja, Udha ngushtë, Livadhet e Koretishtes, Gavrani, Shadërvani i Okllapëve ( në fshatin serb Koretishtë), banja, Drenik, Bregi thatë, Dheu i Bardhë, Gllama, Ligatina te LLomtë, Çerkezët, Kodra Livoçit, Popovica-(Kodra e Dëshmorëve), Livadhet e Shillovës, Bahqet e Shehrit, Baçevinat, Kamniku, Stanishorka, Dobrusha etj.<ref>grup=“Gjilani|“Jusuf Osmani 2004"</ref>
Rreth qytetit të Gjilanit shtrihen bregoret Kodra e Dëshmorëve (Popovica), Gllama, Dheu i Bardhë, fusha e Malishevës, Zabeli i Sahit Agës dhe Bregu i Thatë.
Qytetin me tre të vija uji si:Mirusha, Banja dhe Stanishor.
== Gjeografia ==
Komuna e Gjilanit gjendet në pjesën juglindore të Kosovës, rajoni i Anamoravës. Është njëra nga komunat e mëdha të vendit. Pozita gjeografike që ka, i mundëson asaj lidhje të mira me qendrat tjera të Kosovës dhe të rajonit.
Rreth qytetit të Gjilanit shtrihen bregoret Kodra e Dëshmorëve (Popovica), Gllama, Dheu i Bardhë, fusha e Malishevës, Zabeli i Sahit Agës dhe Bregu i Thatë. Nëpër qytet kalojnë tre lumenj të vegjël, Mirusha, Banja dhe Stanishori, të cilët bashkohen dhe derdhen në Moravë, në perëndim të fshatit Uglar.
Gjilani është larg nga Prishtina, kryeqendra e Kosovës, 46 kilometra, nga Kamenica - 27 km, nga Vitia - 22 km, nga Artana – rreth 25 kilometra. Me komunat e regjionit kufizohet, në juglindje me Preshevën (33 km) dhe Kumanovën (53), ndërsa në lindje – me Bujanocin (40 km).
Ndërtimi i rrugës Gjilan-Lipjan, nga drejtimi i Kishna Polës, ka shkurtuar dukshëm distancat e kësaj komune me aeroportin e Prishtinës, me rrugën e kombit si dhe me hekurudhat e Kosovës, në Ferizaj dhe Lipjan. Gjilani do të lidhet së shpejti edhe me Kumanovën, nga drejtimi i Stançiqit, ku parashihet hapja e një pike doganore.
Gjilani ka kushte të mira për bujqësi dhe njihet si qytet agro-industrial. Ka klimë të mesme kontinentale, me vera të nxehta dhe dimra të ftohtë. Temperatura mesatare e janarit është -0.9 shkallë celciuz, ndërsa temperatura mesatare e korrikut – 21.5 gradë. Në vjeshtë, këtu bien shira, mesatarisht 177 mm, ndërsa në verë – 129 mm. Sasia e reshjeve në pranverë është 145 mm dhe në dimër – 130 mm.
Rrethinën e Gjilanit e përcakton lumi Morava e Binçës, i cili mbledhë gjithë lumenjtë e vegjël, me një prurje mesatare mujore prej 6.7 metra kub /sekondë/. Në juglindje rrethohet nga malet e Karadakut.
Koordinatat e shtrirjes së qytetit të Gjilanit janë 42 shkallë në veri dhe 21.20 shkallë në lindje dhe në një lartësi mbidetare qyteti prej 501 dhe 590 m ndërsa regjioni prej 475 m në Budrikë deri në 1000 m lartësi mbidetare në zonën kufitare me Maqedoninë (Stanqiq).
Rrethina e Gjilanit është e pasur me xehe (hekur e leucid) dhe me burime minerale (Nasalë, Pidiq, Kmetoc, Uglarë, Përlepnicë).
Në hartat sizmike, Gjilani njihet si rajon me shkallë të lartë rrezikshmërie. Në vitin 2002, është goditur nga një tërmet, i cili ka lënë një të vdekur, dhjetëra të lënduar dhe mbi 8 mijë objekte publike dhe private të dëmtuara.
Gjilani është binjakëzuar me qytetet dhe komunat Luterbah (Francë), Iper (Belgjikë), Jelderim (Turqi) dhe të tjera.[[Skeda:Lake of Livoc ( GJILAN).jpg|parapamje]]
== Demografia ==
Deri në filli të shekullit XIX nuk kemi shënime të sakta mbi strukturën dhe numrin e banorëve të vendbanimit të Gjilanit. Në vazhdimësi që nga themelimi dihet se Gjilani ka qenë i banuar nga popullsia shumicë shqiptare por ka pasur edhe serb, turq dhe rom.
Në Gjilan dhe rrethinë ishin bërë ndryshime të mëdha etnike, si pasojë e lëvizjeve të mëdha të popullsisë së ikur nga viset e përfshira në luftërat ruso-turke (1877-78) dhe nga ardhja e muhaxhirëve të ndjekur nga pushteti serb.
Sallnamet e Vilajetit të Kosovës për shekullin XIX dhe fillimin e shekullit XX ofrojnë të dhëna edhe për popullsinë e vilajeteve, sanxhaqeve dhe kazave. Megjithatë, këto shënime nuk janë të plota dhe të sakta edhe për shkak të rezistencës së vazhdueshme të shqiptarëve dhe nga fakti se regjistrimet bëheshin për qëllime të rekrutimit dhe të mbledhjes së tatimeve. Kjo bënte që shqiptarët të fshini numrin e saktë të anëtarëve të familjes dhe të shtëpive, duke tentuar të zvoglojnë shumën për tatim, si dhe për t’u shmangur shërbinmit ushtarak, që ishte barrë e rëndë për ta.
Sipas raporteve të konsullit francez në [[Shkodër]] ( Viet), në vitin 1866, Gjilani ishte një qytet i hapur i banuar kryesisht me popullsi turke (shqiptarë të besimit islam) dhe popullsi greke (serbë e ortodoksë). Sipas vjetarit për vitin 1873/74, Gjilani i kishte 527 shtëopi me afër 3.000 banorë dhe se shumica ishin mysliman (shqiptarë). Në vitin 1900/1 thuhet se i kishte 1.000 shtëpi, prej të cilëve, 3.300 banorë ishin serb, ndërsa të tjerët shqiptarë dhe të tjerë.<ref>Milisav Saviq, Zanati i industria u novopripojenim oblastima, Beograd, 1914.</ref>
Pas Luftës Ruso-Turke, ushtria serbe pushtoi tokat e [[Sanxhaku]]t të [[Nishi]]t në vitin 1877-78, të banuara me popullatë shqiptare. Nga popullta shqiptare muhaxhire e Sanxhakut të Nishit në këtë vendbanim u strehuan shumë familje, sidomos ato Bunjakët (Deshillofcët), Oranët, Pllanët, Sllamnikët, Brestovcët, Rukovcët, Dubocët, Grainctë, Tërstentë, Gjigollët, Llapashticët, Radecët, Kacabaçët, Klaiçëz, Masuricët, Lipovicët, Rafunët, Huruglicët, Bajralitë, Shahiqët, Slishanët, dhe shum të tjerë.
Sipas regjistrimit të vitit 2011, komuna e Gjilanit ka 90.178 banorë. Hapësira e komunës shtrihet në 392 km/2 dhe përbëhet prej 42 zonave kadastrale. Deri më 2010, përfshinte një territor prej 515 km/2, me 63 vendbanime, 54 zona kadastrale. Decentralizimi e ka reduktuar për 123 km/2 (12 zona kadastrale), të cilat i janë bashkuar komunës së re të Parteshit (3 zona kadastrale) dhe komunës së zgjeruar të Artanës (9 zona kadastrale).
Popullsia e Gjilanit, përherë ka qenë e përzier, por me një shumicë dominuese të shqiptarëve, si gjatë sundimit turk, ashtu edhe atij serbo-jugosllav. Sipas regjistrimit të vitit 2011, komuna e Gjilanit ka 90.178 banorë. Shqiptarë - 87.814, serbë - 624, turq - 978, boshnjakë - 121, romë - 361, ashkali - 15, goranë - 69, egjiptian - 1, të tjerë - 95. Kanë preferuar të mos përgjigjen - 35 persona.
Në vitin 1931 në qytet kanë jetuar 7 215 banorë, përderi sa në vitin 2011 në qytet jetojnë 54.239 banorë<ref>Vendbanimet e Kosovës Leksikon (2018) Vëllimi i I, Qendrat Urbane. Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës, Prishtinë fq. 241</ref>, kurse në zonat rurale - 35.939.
Ndarja e popullsisë sipas gjinisë: meshkuj - 45.354, femra - 44.824.
Hapësira e komunës shtrihet në 392 km/2 dhe përbëhet prej 42 zonave kadastrale. Deri më 2010, përfshinte një territor prej 515 km/2, me 63 vendbanime, 54 zona kadastrale. Decentralizimi e ka reduktuar për 123 km/2 (12 zona kadastrale), të cilat i janë bashkuar komunës së re të Parteshit (3 zona kadastrale) dhe komunës së zgjeruar të Artanës (9 zona kadastrale).
Artanës i janë bartur zonat kadastrale: Dragancë, Koretishtë, Kufcë e Epërme, Makresh i Epërm, Makresh i Poshtëm, Mozgovë, Parallovë, Stanishor dhe Strazhë. Ndërkaq, Budriga, Parteshi dhe Pasjani përbëjnë komunën e re të Parteshit.
Qyteti i Gjilanit përbëhet prej njëmbëdhjetë lagjeve, pesë shesheve dhe ka 149 rrugë të emërtuara. Shtrihet nga Kodra e Dëshmorëve (Popovica), Gllama, Dheu i Bardhë, fusha e Malishevës, Zabeli i Sahit Agës dhe Bregu i Thatë. Nëpër qytet kalojnë tre lumenj të vegjël, Mirusha, Banja dhe Stanishori, të cilët bashkohen dhe derdhen në Moravë, Velekince.
Vendbanimet e komunës së Gjilanit janë këto: Bilinicë (314), Bresalc (2823), Bukovik (80), Burincë (00), Capar (208), Cërnicë (1963), Çelik (87), Demiraj (112), Dobërçan (2659), Dunav (10), Gadish (331), Goden (29), Gumnishtë (473), Gjilan (54239), Haxhaj (206), [[Kokaj|Inatoc]] (30), Kishnapolë (235), Kmetoc (691), Kravaricë (264), Kurexh (394), Lipovicë (24), Livoç i Epërm (2551), Livoç i Ulët (3497), Lladovë (545), Llashticë (1624), Llovcë (169), Malishevë (3165), Muçibabë (80), Nasalë (209), Përlepnicë (1944), Pidiq (342), Pograxhë (1211), Ponesh (967), Selishtë (179), Sllakoc i Epërm (256), Sllakoc i Ulët (64), Sllubicë (73), Stançiq (8), Stublinë (79), Shillovë (547), Shurdhan (156), Terzijaj (00), Uglar (1021), Velekincë (1602), Vërbicë e Kmetocit (348), Vërbicë e Zhegocit (584), Vrapçiq (290), Zhegër (3327), Zhegoc (168). Dy vendbanime, Burinca dhe Terzijajt, sipas regjistrtimit të vitit 2011, nuk kanë asnjë banorë<ref>{{cito uebin|last1=KK|first1=Gjilan|title=Pak gjeografi|url=https://kk.rks-gov.net/gjilan/City-guide/History.aspx|website=Qyteti i Gjilanit|publisher=Kuvendi komunal i Gjilanit|accessdate=30 prill 2017|archive-date=10 prill 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160410194551/https://kk.rks-gov.net/gjilan/City-guide/History.aspx|url-status=dead}}</ref>.
== Burimet biotike ==
Shoqërimet bimore të ekozonës së Gjilanit, janë gati autoktone. Kjo bimësi është adaptuar me kushtet ekoklimatike dhe brezat e lartesisë. Nuk ka ndryshime të dukshme nga një mikrozone në një tjetër.[[Skeda:Kerpudhat-Kokajt.1600x1200.jpg|thumb|Këpurdhat]]
== Flora ==
{{Artikulli kryesor|Flora dhe Fauna e Gjilanit}}
[[Skeda:Framboise Margy 3.jpg|150px|thumb|left|Mjedra]]
Flora me tipike karakterizohet nga:
*Drunjët pyjorë: [[Bungu]](Qurecus pertreaea), [[Bugebuta]](Quercus bupescentis), [[Shparthi]](Quercus fraientto), [[Qari]](Quercus ceris),
Shkoza(Carpinus betuls)etj.
*Bimësi barishtore: [[Salepi]](Orchis), [[Lajthia]](Corylus clourna), [[Mjedra]](Rubus idaeus), [[Hithra]](Urtica dioica), çaji i malit(Sideritis syriaca), [[Festuka]] (Festucetum basniacae) etj.
*Bimësia e kultivuar në këtë zonë karakterizohet:
:Pemët frutore: Molla, Dardha, Qershia, Kumbulla, Hardhia.
:Bimër agrare: Gruri, Elbi, Misri i vendit, Jonxha, Fasulia, Paxhari i sheqerit, perimet etj.
:Bimët e ulëta (Tallophyta): [[Algat]] e ndryshme, [[Kërpudhat]] dhe [[Likenet|Likenet]]
== Fauna ==
{{Artikulli kryesor|Flora dhe Fauna e Gjilanit}}
Për këtë kategori jaë regjistruar numër i lartë llojesh.
*Peshqit: Janë regjistruar disa lloje peshqish
*Amfibët: Janë regjistruar disa lloje ambifësh
*Zvarranikët: Janë regjistruar disa lloje reptilësh.
*Zogjtë: Avifauna ka rëndësi, për shkak të pasurisë së madhe të llojeve të rralla që gjenden në këtë ekozone.
*Gjitarët : Janë shtazë të numritë të vogël në regjion dhe më gjerë, duhet të kemi kujdes për ato, katër kanë nevojë për ndihmë të menjëhershme: ujku, ariu i murrëm, vidra dhe dhia e egër.
Kjo pasuri shpjegohet me praninë e habitateve nga më të ndryshmit, me kullosat alpine (habitatet bimore, sipas lartësisë mbi rrafshin e detit, toka bujqësore, shkurreta, pylli i lartë i dushkut, pylli i lartë i ahut dhekullosat alpine). Secili prej habitateve ka përfaqësuesin avifaunistikë pak a shumë të ndryshëm dhe larmia e habitateve shëndërrohet në pasuri të madhe të llojeve. Struktura e llojeve i bindet raportit sipërfaqësorë të habitateve.
== Klima ==
Në regjionin e Gjilanit mbretëron klima e mesme kontinentale, ngase ka një lartësi relative mbidetare prej 410 m. Nuk ka [[era|erëra]] të forta në Fushën e Gjilanit. Rëndom frynë '''veriu''' i cili vjen nga verilindja. Kjo erë është e thatë, e ndonjëherë kur vjen me të [[shiu]] është i imët dhe i shkurtër. Kjo erë është e ftohtë, gjatë dimrit shpesh sjell [[Dëbora|borë]] të imtë. Era perëndimore e cila vjen nga drejtimi i [[Prishtinë]]s , nëpër [[Bresalci|Bresalc]] e [[Pasjaku|Pasjak]] në Anamoravë sjell shi e herë, herë është shumë e fortë. Në popull njihet si “ Era e Kosovës”, dhë për këtë erë thonë se “ edhe lagë edhe thanë”. Nga jugu , kah [[Malet e Karadakut]] fryen '''"era"''' - '''jugu''' erë e nxehtë me plot lagështi, e cila dimrit sjell mot të butë, për këtë erë në Karadak thonë se “ e shkrinë borën”. Gjilani dhe vendbanimet për rreth kanë dimra të butë. Përgjatë fushës së Anamoravës si në at të Epërmen dhe në at të Poshtmen janë prezent rrymat e erërave. Pjesa më e nxehtë është Anamorava e Poshtme kurse pjesët më të larta janë më të ftohta. Luginat mund të konstatojmë se janë më të mbrojtura nga erërat se sa kodrat për rreth. Dominojnë erërat veriore dhe perëndimore të cilat sjellin të reshura.
Mesatarja e temperaturave vjetore për Gjilan është 10.6 gradë celsius. Temperatura mesatare e muajit më të ftohtë është ajo e janaritn -0,9 gradë C, e muajit më të ngroht e korrikut me 20,7 gradë C. Në Anamoravë janë më të vogla se sa në viset më të larta në shpatijet e [[malet e Karadakut|Maleve të Karadakut]].<ref>Dr. Riza Çavolli:Gjeografia Regjionale e Kosovës:, ETMMK, Prishtinë, 1997.</ref>
== Ujërat ==
Regjioni i Anamoravës është i pasur me ujëra, sidomos me ujëra rrjedhëse, me liqene artificiale, me ujëra termo-minerale, me burime të ndryshme, me kroje etj. Territorin e Anamoravës e karakterizojnë numër i madh i ujërave rrjedhëse, mbitokësore. Është i njohur edhe në rrjedhat ujore në hapësira jashtë komunës dhe Anamoravës, lumi Morava e Binçës, i cili buron në fshatin Binçë. Ai në pellgun e vet mbledh një mori lumenjsh me madhësi dhe sasi të ndryshme ujërash. Të gjithë lumenjtë, të vegjël e të mëdhenj, dhe përroskat e territorit të komunës së Gjilanit e më gjerë, rrjedhin në drejtim të Moravës së
Binçës.
Përgjatë tërë trevës së Anamoravës, rrjedh lumi më i madh i Kosovës Lindore - Morava e Binçës. Në këtë lumë derdhen degët më të vogla të saj, sidomos në rrjedhën e poshtme, si: lumi i Livoçit, i Cernicës, i Llashticës, i Zhegrës, i Pasjanit, i Bresalcit, i Përlepnicës si dhe lumi Krivareka, duke vazhduar me rrjedhën e saj të mëtutjeshme nëpër Serbi në drejtim të Detit të Zi, me emërtimin Morava Jugore. Lugina e gjërë, grykat e krijuara nga Morava e Binçës, si ajo e Konçulit dhe e Uglarit, e Pogragjës e më gjërë, kanë krijuar edhe rrafshin aluvial, duke e bërë këtë territor shumë të komunikueshëm.
Të gjitha ujrat rrjedhëse të Anamoravës derdhen në Moravën e Binçës. Shtrati dhe rrjedha e saj shtrihet përmes këtij nënregjioni. Ajo ka një luginë kompozite, me pjesë të zgjeruara në rrjedhën e mesme dhe me gryka në rrjedhën e mesme e të poshtme, të cilat i ka krijuar vetë. Prej fshatit Pasjan deri në Miresh (Dobërçan), Morava thellon shtratin e saj në formacione të vjetra të paleozoikut, duke formuar grykë të gjatë. Në rrjedhën e poshtme, merr lumin e shtrembër të Krivarekës, nëpërmjet grykës së Konçulit del në Kosovën Lindore - dhe më tutje, si Morava Jugore në Serbi. Derdhet në lumin Danub e më
tutje në Detin e Zi. Në rrjedhën e mëtutjeshme, me vete mbledh të gjitha ujërat e Anamorevës nga komuna e Vitisë, e Gjilanit dhe e Dardanës dhe më tuje të Kosovës Lindore,vetëm si lumi Morava, ndërsa në Serbi si Morava Jugore. Burimi i saj është në lartësinë deri 1000 metra. Deri në daljen në ultësirë ka një gjatësi afro 23 km. Drejtimi meridianal arrin deri në Kllokot, nga këtu merr drejtim nga lindja dhe verilindja, me rënie më të lehtë. Masivi i maleve të Kardakut në jug, jep më shumë rrjedhje lumenjsh sesa malet e Zhegocit në anën veriperëndimore, që janë më të ulëta dhe kanë rrjedhë më të varfër ujërash. Si rrjedhë e parë, në anën e djathtë, është lumi i Letnicës, pastaj i Zhegrës, ose lumi i Karadakut; i Pogragjës si lum i rrjedhës së poshtme të kësaj komune etj. Ndërkaq, nga rrjedhat e anës së majtë janë lumi i Cernicës, i Livoçit, i Bresalcit dhe tri përroska të vogla të Gjilanit (e Banjës, e Stanishorit dhe e Dobrushës), të cilat bashkohen 6 km larg nga Gjilani, duke formuar lumin e Malishevës dhe së bashku derdhen në Moravë, si dhe lumi i Përlepnicës, ndërsa në fund lumi i Krivarekës dhe i Hogoshtit të komunës së Dardanës. Me sasinë më të madhe të ujit dallohet lumi brrylor (Krivareka), së bashku me lumin e Hogoshtit, që bashkohen jo aq larg nga fshati Domoroc, dhe në fshatin Korminjan derdhen në Moravë, pak kilometra para grykës së Konçulit. Duke u lëshuar në ultësirë, nga Kllokoti deri në hyrje të grykës së Uglarit-Pogragjës, rënia e tij është shumë e ngadalshme. I tërë nënrajoni i Anmoravës është i pasur me ujëra të pijes, nga burimet e ndryshme, puset, krojet, të cilat dallohen me ujë të ftohtë dhe të pastër.
Morava e Binçës, së bashku me Drinin e Bardhë, me Ibrin, Sitnicën etj., hynë në radhën e lumenjve më të mëdhenj të Republikës së Kosovës. Vendësit e quajnë Morava e Binçës, sepse buron në afërsi të fshatit Binçë të Karadakut, prej nga edhe e ka marrë emrin. Rrjedh përgjatë tërë territorit të komunës së Vitisë, ku dhe ka burimin, duke vazhduar rrjedhën përmes territorit të komunës së Gjilanit dhe një pjese të Dardanës (Kamenicës) e më tutje, në gjatësinë prej afro 60-70 km gjithsej.
Morava është mjaft e pasur me ujë dhe ka rëndësi të madhe për banorët e fshatrave përreth, duke u shfrytëzuar për ujitjen e kulturave bimore. Për shkak të shtratit të cekët në rrjedhën e mesme dhe të poshtme, shpesh bën vërshime të shumta, duke dalë nga shtrati dhe duke u shkaktuar dëme të konsiderueshme kulturave bimore. Janë të njohura vërshimet në pranverë, kur shkrihet bora në malet përreth dhe në vjeshtë e pranverë, kur bien shira të mëdha.
=== Liqenet artificiale ===
'''Liqeni akumulues i Livoçit''', gjendet në lumin e Livoçit dhe është në afërsi të Gjilanit.
{{Artikulli kryesor|Liqeni Akumulues i Livoçit}}
Është qendër e rëndësishme
rekreative e banorëve të qytetit dhe e
popullsisë përreth. Prapa pendës së
betontë, e cila është e lartë 21 metra,
është formuar një akumulacion prej
1,6 milion m3
ujë.
{{Artikulli kryesor|Liqeni Akumulues i Përlepnicës}}
'''Liqeni i Përlepnicës''' është
ngritur në vitin 1966, shfrytëzohet
edhe për pije edhe për ujitje të 350
21
hektarëve tokë të punuar.
Liqeni akumulues i Përlepnicës është formuar në lumin me të njëjtin emër. Vëllimi
i ujit të tij është 4.2 milionë m3
. Ka një sipërfaqe prej 1.634 km2
, dhe prurje prej 16.32 m3
ujë në sekondë.
=== Ujërat termo-minerale ===
Regjioni i Anamoravës është i njohur për ujëra termo-minerale. Aty afër, pranë rrugës
Gjilan-Ferizaj, në largësi prej 15 km nga Gjilani, ndërsa 17 km nga Ferizaj, gjendet banja e
njohur e Kllokotit, me veçoritë e saj karakteristike termo-minerale. Ndërkaq, në territorin e
Komunës gjendet Banja e Uglarit afër fshatit Uglar, 9 km në juglindje të Gjilanit. Uji i
këtyre burimeve akumulohet në pishinë natyrale të gjatë 8 e të gjërë 3-4 metra, si dhe të
thellë 50-60 cm. Temperatura e ujit është 29o C dhe popullsia e përdorë për shërimin e
shumë sëmundjeve.
Uji i thartë i Kmetocit gjendet poashtu midis fshatrave Kmetoc dhe MireshDobërçan,
ku burojnë disa gurra me ujë mineral. Është i njohur si ujë i thartë i Kmetocit, i
cili përdoret për pije dhe për shërimin e shumë sëmundjeve të ndryshme. Sasia e ujit është
një litër për sekondë, kurse temperatura e ujit 27o C.
== Ekosistemet e livadheve ==
Në regjionin e Gjilanit ka mjaftë sipërfaqe të livadheve dhe të kullosave, livadhe mes zonave të pyejeve, buzë maleve të larta, kodrinë, në rrafshinë për rreth lumenjeve
etj. Kullosat dhe livadhet janë krujuar në vendet e pyejeve të dikurshme në mënyrë natyrore ose me veprimet e njeriut.Të gjitha sipërfaqet barishtore të cilat njeriu i shfrytëzon me kositje të disahershme quhen livadhe, të gjitha këtë sipërfaqe të barishtave që shfrytëzohen me anë të kullotjes së bagëtis quhen kullosa. Marrë në përgjethësi studimet tregojnë se nëse livadhet do të mbeten si të tilla, deri sa njeriu do ti shfrytëzoj me anë të kositjeve, e kullotat do të mbeten si të tilla për aq kohë sa do të zgjasë shfrytëzimi i tyre me anë të kollotjeve. Nëse menjanohen këto ndikime, atëherë këtë sipërfaqe barishtore do të shëndërrohen në shkurre e më vonë në pyje.
Kullosa ka po thuaj në qdo fshat të rrethinës së Gjilanit por më të bukura, ne dritë të shut, temperatura të përshtatshme dhe lagështi janë: livadhet e fshatit Budrigë, Nasale, Cërnicë, Zhegër etj. Këtë kullota kanë pamje karakteristike përveq barërave të ndryshëm rriten edhe kaqubëza të bimëve barishtore me shumë gjemba, dhe shkurre të vogla, të përshatura vendeve të thata me pak lagështi.
== Arkitektura ==
Para djegies së Gjilanit (1850) shtëpitë ishin të mbuluara me kashtë. Pas djegies, shtëpitë e reja u ndërtuan me qerpiç të quajtura “dollma” tip oriental i shtëpive të mbuluar me qeramidhe e çamte. Çarshia shtrihej prej Xhamisë (së Shehirzadës) në qendër e deri te [[Ura e Musë Kotorrit]] (Maskatarit). Dyqanet ishin afër njëri tjetrit dhe ngjante në një kasabave turke. Në atë kohë Gjinollët kishin shtëpi njëkatëshe me lëndë druri (çatmali) me dru-gdhendje të ndryshme dhe me pamje të bukur. Ndërtesa prej guri ishte Kulla afër Sarajit, që një herë shërbeu për mbrojtje e pastaj u shndërrua në sahat kullë dhe hamami.
[[Skeda:Teatri i qytetit.JPG|thumb|'''Teatri i Gjilanit''']]
== Objektet fetare ==
[[Skeda:Xhamia e Madhe, Gjilan.JPG|parapamje|majtas|[[Xhamia e Madhe (Gjilan)|Xhamia e Madhe]], e renovuar]]
Xhaminë e vjetër (Atik Xhaminë) e kanë ngritur Gjinollët me material të sjellë nga Artana, kurse xhaminë e re (të Shehrizadës) e ka ngritur Halit Beu, në vitin 1910 kurse minarja i është ngritur në vitin 1921. Kjo xhami është dëmtuar rëndë nga tërmeti i vitit 2002 dhe u rrënua tërësisht dhe me donacione është ngritur e reja. Xhaminë në Balec Mëhallë e ka ngritur Hysein Pasha (edhe kjo xhami është rinovuar më vonë), ndërsa xhaminë e vjetër (tashmë të rrënuar) në Dere-mëhallë e ka ngritur Rexhep Rexhepi, babai i Hasan Rexhepit mbathtar pronar i hanit. Xhamia në Arbëri (ish Çenar çeshme) është ngritur nga populli gjatë viteve 1990 dhe është përfunduar në vitin 2002. Aktualisht është ndarë edhe një lokacion për ngritjen e një [[Xhamia|xhamie]] të re në Gjilan. [[Kisha e Shën Nikollës, Gjilan|Kisha në Gjilan]], thuhet se është djegë dy herë në vitin 1830 dhe 1852 e këtë të tashmen e ka ngritur komuniteti serb me 12 maj të vitit 1861.
== Arsimi ==
Arsimi në Gjilan daton që nga periudha e pushtetit osman. Në gjysmën e shekullit të XIX në oborrin e Atik Xhamisë ishte hapur mejtepi. Më vonë këtu është hapur edhe medreseja e më vonë edhe Ruzhdija. Këto shkolla, pos Ruzhdijes që kishte në program edhe lëndë të përgjithshme, kishin program fetar.
Përpjekjet për të, u shkolluar në gjuhën shqipe kan qenë të hershme edhe në [[Anamorava|Anamoravë]]. Gjatë kohës së [[Revulucioni Xhonturq|Revulucionit Xhonturq]] të viti [[1908]] në trojet shqiptare edhe në Kazanë e Gjilanit hapeshin shkollat shqipe. Qarqet patriotike shqiptare të Kazasë së Gjilanit u nxitu të shfrytëzohen liritë e cunguara në këtë plan dhe filluan të përhapen format e format e arsimit shqip, si në planin individual ashtu edhe atë kolektiv. U formua klubi shqiptar si organizatë e gjerë demokratike, në të cilin ishte përqendruar veprimtaria politike dhe kulturore e patriotëve të kësaj ane. Në këtë klub kishte përfaqësues nga të gjitha shtresat shoqërore. Klubi zhvillonte aktivitet të dukshëm në ngritjen e vetëdijes kombëtare dhe në ngritjen e Lëvizjes në nivel më të lartë. Me iniciativën e klubit dhe të disa patriotëve, të prirë nga [[Hasan Prishtina]] e [[Nexhib Draga]] etj., u hapën shkollat e para private shqipe në Gjilan e rrethinë. Një shkollë e tillë private ishte hapur në [[Pozherani|Pozharan]].
Në Kazanë e madhe të Gjilanit, që nga gjysma e shekullit XIX, punonte një shkollë shqipe pran kishës katolike në fshatin [[Stublla e Epërme]]. Shkolla është legalizuar në vitin 1905 dhe është financuar nga qeveria austro-hungareze. Mësues në këtë shkollë që nga viti 1896, ishte prifti i famullisë së [[Stublla|Stubllës]], [[dom Mikel Tarabulluzi]] nga [[Prizreni]]. Kjo shkollë katërvjeçare për djem dhe vajza, me ndërprerje të kohëpaskohshme, ka punuar gjer më 1921. Përshkak të aktivitetit në rrafshin e ngritjes së vetëdijes kombëtare dhe intelektuale, mësuesi i sajë Dom Mikel Tarabulluzi ishte burgosur , torturuar dhe ekzekutuar mizorisht.<ref>Isak Ahmeti, Dom Mileli-pishtar i arsimit në Kosovë, “Shkëndija”. Prishtinë, shtator, 1990.</ref>
Arsimi serb, sipas disa burimeve, daton prej vitit 1858. Në bazë të një dokumenti shkolla shqipe duhet të jetë hapur diku në vitin 1909, por se shumë shpejt kjo shkollë mbyllet, si nga administrata turke ashtu dhe nga ajo serbe. Përmendet se shkollimi fillor në gjuhën shqipe ka filluar me 8 dhjetor të vitit 1941, për t’u vazhduar edhe pas Luftës së Dytë Botërore.
[[Skeda:Shkolla "Abaz Ajeti" Gjilan.jpg|parapamje|'''SHFMU "Abaz Ajeti" Gjilan''']]
Aktualisht Gjilani ka 5 shkolla fillore (Musa Zajmi, Thimi Mitko, Abaz Ajeti, Rexhep Elmazi dhe Selami Hallaçi) dhe 5 shkolla të mesme (Gjimnazi “Zenel Hajdini”, shkolla e mesme e mjekësisë “Asllan Elezi”, e bujqësisë “Arbëria”, Ekonomikja “Marin Barleti” teknike “Mehmet Isai”), Univerziteti ''[[Kadri Zeka]]'', degët e Kolegjit “Fama” dhe Kolegji “UBT”.
== Biblioteka Ndërkomunale “Fan S. Noli” ==
[[Skeda:Biblioteka e qytetit Gjilan.jpg|parapamje|300px|Biblioteka]]
'''Biblioteka ―Fan S. Noli''' para luftës (1999) kishte 183000 vëllime librash të ndryshëm. Gjatë luftës është shkatërruar, është djegur e asgjësuar 1/3 e fondit të kësaj biblioteke. Ajo një kohë të gjatë nuk u pasurua me fonde librare dhe nuk u mirëmbajt. Përkundrazi biblioteka është varfëruar në çdo pikëpamje, sepse librat e broshurat, inventari e pajisjet e tjera ishin plaçkitur. Po të vështrohen me kujdesë statistikat mbi gjendjen e kuadrit, si dhe pajisjen e bibliotekës me literaturë nga fusha të ndryshme të dijes për kohën në fjalë- vërehet qartazi se është edhe më shqetësuese gjendja, e cila nuk i përmbushte kërkesat e popullatës shumicë. Shkatërrim të madh pësuan edhe më tepër bibliotekat e fshatrave Përlepnicë, Zhegër, Cernicë, Malishevë, Dobërçan, Shurdhan, kurse ajo e fshatit Llashticë është djegur me themel.
== Kultura dhe Sporti ==
[[Skeda:Ismet Haziri ( boksier), Muharrem Sahiti, futbollist), Agim Latifi ( Boksier).jpg|parapamje|300px| [[Ismet Haziri]] (boksier), [[Muharrem Sahiti]], (futbollist), [[Agim Latifi]] (boksier)]]
[[Figura:“Maestrot”, Gjilan.jpg|thumb|right|300px|"Maestreot"]]
Jeta dramatike në Gjilan ka filluar me vizitat që këtu i ka bërë teatri shëtitës i [[Perica Aleksiqi]]t (Petre Përliçko), para vitit 1940, ndërsa shfaqja e parë shqipe ka qenë “Vllazni interes” të [[Kristo Floqi]]t, e shfaqur të dielën, më 26 mars të vitit 1943, nga arsimtarët shqiptarë të shkollës së përzier “Bogdani” në Gjilan.
Klubi i parë sportiv i përzier, përmendët të ketë qenë klubi i futbollit “Bashkimi”, ndërsa shoqëria e parë kulturo artistike, e ka pas emrin “Drita”.
Gjilani ka disa Shoqëri Kulturo Artistike,si shoqeria e valleve burimore "Bajram Curri" dhe shoqeria e muzikes autoktone "Gurra". Ka teatrin, i cili që nga 20.01.2004 e këndej ka statusin e Teatrit Profesionist, Bibliotekën rajonale “Fan S. Noli, Arkivin Rajonal historik, Qendrën Rajonale për Trashëgimi Kulturore etj. Gjilani prej vitit 1992 e këndej organizon manifestimin “Flaka e janarit…” me katër shtylla kryesore: muzikë, art figurativ, letërsi dhe art dramatik.
Gjilani ka 2 klube futbollistike. "Drita" e cila është formuar në vitin 1947 dhe FC Gjilani i krijuar në vitin 1995 në kushtet e okupimit serb.Ajo që vlen të permendet për këto dy klube është rivaliteti i krijuar ne mes tyre.Ky derbi kondiserohet si derbi me i madh ne Kosove dhe rajon. Ky derbi mbledh rreth 20 mije shikues nje shifer jo e vogel per futbollin kosovar.Gjithashtu qyteti i Gjilanit ka nje klub basketbolli që është DRITA, për meshkuj dhe femra,klubi volejbollistik Drita, për meshkuj dhe femra, si klubi i hendbollit Drita për femra.
*Klubi Futbollistik Gjilani
*Klubi Futbollistik Drita
*Klubi Futbollistik Bashkimi (GJ)
*Klubi Basketbollistik Drita (M)
*Klubi Basketbollistik Drita (F)
*Klubi Henbollit Drita (M)
*Klubi Henbollit Drita (F)
*Klubi Volejbollit Drita (M)
*Klubi Volejbollit Drita (F)
== Veshja tradicionale në Anamoravë ==
'''Veshja popullore''', ajo e moçmja, ose e traditës si pëlqehet të quhet, thuaja se është zhdukur fare. Nga e tërë struktura dhe pasuria e pjesëve kostumore, te burrat fjala vjen, në kohën e sotme ruhet rrallë vetëm plisi i bardhë në kokë, ndërsa pjesët tjera as që mund të mendohen për veshjen aktive e të përditshme. Në veshjen e grave sot ruhet vetëm mbështjellaku i leshtë, madje ai që mbahet me tipin e veshjes me dimi, si dhe mbulesa e kokës-shamia, natyrisht vetëm aty, ku ende mbahet si veshje e përditshmërisë, dhe kryesisht te gratë e moshuara dhe plakat.
'''Veshja e burrave''' - Për burra mbahej tipi i veshjes me tirq, që ndërtohej me këto pjesë kostumore: ndërresat e brendshme –brekët, pastaj këmisha, tirqit, shoka, çorapët, opingat, jeleku, mintani i zhguntë, dhe xhurdia e leshtë me kapole e me mëngë deri në bërryla, në kokë plisi i bardhë dhe aksesorët siç janë: qysteku me sahat, kutia e duhanit dhe armët. Tirqit dhe xhurdia, që kjo anë e quajnë edhe lurkë, mbaheshin të bardha ose të zeza, përkatësisht të surme siç përdoret në të folmen e popullatës së Anamoravës.
'''Veshja e grave''' - Veshja e mirëfilltë e traditës që mbahej përgjithësisht për gratë, sot mezi mbahet mend, madje vetëm nga ndonjë grua e moshuar. Si për çudi vetë gratë e moshuara e tregojnë disi si kujtesë, që ua kanë treguar prindërit e tyre, ose që e ka bartur dikush tjetër. Kujtesa e thotë se ishte kjo veshje e bukur, që sipas klasifikimit tani më të standardizuar në Etnologjinë shqiptare, i përket tipit të veshjes me këmishë të gjatë e një futë, përkatësisht përparc. Kujtesa për veshjen e moçme është tejet e zbehur, dhe herë herë e thot se në këtë trevë mund të jetë bartur edhe veshja e tipit me këmishë të gjatë e dy futa, përkatësisht dy mbështjellakë. Por kjo lypset ende hulumtuar e provuar.
Nga e gjithë kjo veshje e pasur dhe mjaft arkaike e të dy tipave, në kohën e re ruhet vetëm këmisha, por se e rudimentuar dhe e modifikuar për mbajtje me dimi. Kjo këmishë ndërtohet poashtu me pëlhurë të bardhë të pambuktë, ose të mëndafshit, prehet e qepet me tipare të këmishës së gjatë e të dalmatikës ilire, por se vjen e gjatë vetëm pak nën bel, sa për tu futur në dimi. Po ashtu është ruajtur edhe mbështjellaku i kuq, i leshtë, i cili sot mbahet me dimi të materialit të fabrikuar, që janë të gjëra 10-12 m. dhe me llojlloj dezenesh industriale.
== Ekonomia ==
Pas sundimit të gjatë osman deri në vitin 1912, Kosova në vitin 1918 ra nën sundimin e Jugosllavisë së Parë. Pas shkatrrimit të ekonomisë së qyteteve, shpërnguljeve për në Turqi, vrasjeve e plaqkitjeve, ekonomia e Kosovës bie në nivel edhe më tëulët. Ndarja e Kosovës në tri banovina ndikoi në shkatrrimin e lidhjeve ekonomike, të manifakturës, zejtarisë dhe tregëtisë kosovare. Gjilani dhe anamorava i takuauan banovinës së Vardarit me qendër ne Shkup. Kosova me 85% të popullësisë bujqësore ishte rajoni më i pazhvilluar në Gadishullin Ballkanik.
Shikuar në aspektin hisorik, ekonomia e Gjilanit ishte e bazuar kryesisht në punimin e tokës. Toka kryesisht është punuar në mënyrë ekstenzive, me mjete e vegla të thjeshta primitive. Kështu rendimentet në bujqësi vazhdimisht ishin të ulëta. Produktet bujqësore kryesisht janë përdorur për plotësimin e nevojave familjare.Ekonomia e Gjilanit një periudhë të gjatë është identifikuar me sektorin e bujqësisë, përkatësisht degët esaja si shpeztaria, pemëtaria, perimtaria, blegtoria si dhe zejtaria.
=== Industria ===
Industria pas Luftës së Dytë Botërore janë bërë disa lëvizje rreth zhvillimit të ekonomisë, që konsiderohen si fillet e zhvillimit të industrisë së komunës. Kështu, filluan të bëhen disa iniciativa dhe lëvizje më të avancuara në zhvillimin ekonomik të komunës.
Kjo është arritur, sidomos me ngritjen e Kombinatitbtë Duhanit. Pajisjet, të cilat janë instaluar në këtë kombinat, kanë mundësuar prodhimin e produkteve të ndryshme të duhanit.
Kombinati i duhanit është marrë kryesisht me prodhimin e duhanit të fermentuar dhe me përpunimin e tij. Fabrika e duhanit e siguronte vetë lëndën e parë. Në këtë drejtim, kombinati si kapacitet industrial mundësoi stimulimin dhe angazhimin e bujqve të shumtë në kultivimin e duhanit. Kështu, ndihmohej në punësimin e anëtarëve të familjeve të kësaj treve.
Kushtet e volitshme klimatike, boniteti i tokës, përkushtimi dhe masivizimi i fermerëve, ndikoi në zhvillimin e kësaj dege industriale. Gjatë viteve 80 në Kombinatin e duhanit janë prodhuar rreth 1.156 tonelata duhan të fermentuar si dhe rreth 1.400 tonelata cigare asortimentesh të ndryshme të kualitetit të lartë.
Krahas zhvillimit të industrisë së duhanit në Gjilan u ngrit edhe industria e tekstilit, me të cilën Gjilani ishte i njohur dhe i afirmuar në tregun e brendshëm e të jashtëm. Mund të thuhet se nëpërmjet kësaj dege industriale në atë kohë Gjilani identifikohej si qytet industrial.
Gjatë viteve 1970, prodhimi industrial ishte i koncentruar në industrinë e duhanit, të tekstilit, të miellit, në agroindustri, në konstruksionet e çelikut, në industrinë e materialit ndërtimor, dhe në radiatorë.
Pas vitit 1980 është investuar edhe në një sërë degësh e veprimtari tjera ekonomike në të cilën janë ngritur dhe zhvilluar edhe objekte e kapacitete të tjera industriale.
Ndërtimtaria. Gjilani ka një traditë të hershme në ndërtimtari. Kështu, në këtë veprimtari në vitet e ‘80 kishte të punësuar mbi 2.000 veta. Hovin e rritës kjo veprimtari ekonomike, jo vetëm në Gjilan e rrethinë, por edhe në tërë Kosovën e më gjërë e arriti në
sektorin e ndërtimit të banesave, duke e shtrirë edhe në komunat e tjera të Kosovës.
=== Pylltaria ===
{{Artikulli kryesor|Pylltaria e Gjilanit}}
Në rrethin e Gjilanit, gjatë Jugosllavisë mbretërore ekonomia pyjore gjendej në shkatërrim e sipër. Kjo qe rrjedhojë e shtimit të popullsisë, e cila gjithnjë e më shumë i shndërronte kullosat dhe pyjet në tokë pune. Por kësaj duhet t‘i shtohet edhe fakti se organet shtetërore
131
nuk kishin politika zhvillimore për pylltarinë në këtë anë dhe nuk interesoheshin fare për menaxhimin dhe parandalimin e dëmtimit të pyjeve, ndërsa si pasojë e kësaj ishte zvogëlimi i sipërfaqeve pyjore në këtë trevë. Gjithashtu, nuk shprehej fare interesim nga shteti për pyllëzimin e sipërfaqeve të reja tokësore. Drunjtë e pyjet, kryesisht kanë shërbyer për nxemje, për ndërtimin e shtëpive dhe për të ushqyer bagëtinë.
=== Tregtia ===
Rëndësia e Gjilanit, si qendër tregtare duket sidomos atëherë kur pas djegies së qytetit më 1830 në Gjilan, përsëri filloi të ngjallej jeta dhe kjo pjesë territoriale bëhet qendër tregtare.
Familja Gjinolli shfrytëzoi rastin dhe ngriti dy panaire vjetore, të cilat patën ndikim të madh në zhvillimin e tregtisë dhe të qytetit. Në këto panaire, kryesisht ofertoheshin prodhime bujqësore, bagëti, prodhime blegetorale, drithëra, pemë e perime dhe sende të artizanatit shtëpiak. Në punishtet e qytetit, fshatarët furnizoheshin me prodhime zejtare e pastaj edhe me mallra industriale. Tregtarët e Gjilanit shkonin për të blerë mallra në qytetet e Shqipërisë, të Serbisë, të Bullgarisë dhe të Greqisë, ndërsa, fushat e Gjilanit me rrethinë i karakterizon kultivimi i duhanit të cilësisë së lartë.
== Zejtaria ==
Shikuar përgjithësisht veprimtaria zejtare shfaqet të jetë e lashtë si veprimtari njerëzore ekonomike. Kjo zakonisht zhvillohej e ushtrohej kryesisht në qendra urbane. Për Anamoravën zejtaria për hapësirën e saj fqinjësore, zejtaria ka qenë e zhvilluar kryesisht në qytete, si në Gjilan, Preshevë e Bujanoc. Gjilani qendër kryesore e hapësirës së Anamoravës e më gjërë, dikur përfaqësonte një qytet të vogël me të gjitha karakteristikat e një kasabaje orientale. Dyqanet me qepena, rrugë të ngushta dhe një lloj çarshie të mbuluar rrethepërqark Xhamisë së Madhe, mu në qendër të qytetit. Aty gjëndeshin rëndom punishtet zejtare. Në shekullin XIX dhe fillimin e shekullit XX kanë ekzistuar shumë lloje zejesh, si saraçë, këpucëtarë, berberë, dogramaxhi (zdrukthëtarë), vorbëtarë, teneqexhi, kallajxhi, kujunxhi e të tjerë.<ref>Aliriza Selmani: “Gjilani – qendër e Anamoravës”</ref>
Zejtaria si degë e mëvetësishme ekonomike si dje ashtu edhe sot, zë një vend të rëndësishëm në jetën e popullatës së kësaj hapësire. Natyrisht sot në Gjilan si qendër urbane kryesore e kësaj ane, zejtaria më nuk e ka atë rol, që e kishte në shekujt e kaluar, por megjithatë e transformuar në veprimtari të ngjashme e të natyrës tjetër, edhe sot tregohet të jetë me rol dhe e rëndësishme në jetën e banorëve, të hapësirës përkatëse. Po të analizohet veprimtaria zejtare përgjithësisht, ose llojet e zejeve që dikur ishin të zhvilluara në këto anë, në disa raste na shfaqet lidhmëri manifestuese e diversitetit ofertues dhe e begatisë ekonomike të mjedisit-hapësirës ekologjike dhe ekonomike, që nxitë dhe furnizon mjedisin shoqëror dhe ekonomik të këtyre anëve. Fjala vjen, do të shohim se dikur ishte shumë e zhvilluar veprimtaria e kultivimit të duhanit, ose e konoptarisë, respektivisht e kultivimit dhe e përpunimit të kulturës bujqësore të duhanit dhe të kanapit. Këtu domosdo duhet të bëjmë me dije, të shprehemi simbolikisht, për ofertën që e mundëson toka bujqësore e këtyre viseve, begatia me ujëra dhe plleshmëria e saj për kultivimin e duhanit, ose të kanapit. Pra, në këtë rast për ta kuptuar drejtë zhvillimin e një veprimtarie, ose të një zeje të caktuar, në rend të parë duhet spikatur lidhmërinë: aftësitë e resurseve njerëzore përballë shfrytëzimit të resurseve-begative ekonomike në një mjedis të caktuar shoqëror dhe ekonomik, gjithnjë në lidhmëri të drejtë me kohën dhe hapësirën.<ref>Aliriza Selmani: “Gjilani – qendër e Anamoravës”</ref>
== Komunikacioni ==
Komunikacioni Gjilani nëpërmjet rrugëve magjistrale ndërlidhet me qendrat tjera.
Rrjeti i mirë rrugor i siguron Gjilanit lidhje të mira si me fshatrat rreth tij ashtu edhe me qendrat tjera të Kosovës dhe regjionit. Me ndërtimin e rrugëve unazore është bërë zvogëlimi i qarkullimit në brendi të qytetit. Me ―Projektin e Mobilitetit‖ është parapa organizimi i trafikut urban të Gjilanit.
== Numrat Postal ==
[[Posta dhe Telekomi i Kosovës]] sipas Unionit Postar Universal për Gjilanin ka caktuar numrat e kodeve postare të paraqitura në tabelë.
== Galeria ==
<gallery class="center">
Gjilani 2011.JPG
Skeda:Gjilani i vjeter qendra.jpg
Skeda:Gjilani 1925.jpg
Kalaja e Pogragjes.JPG
Kremtimi 2010.jpg
Gjilani ne tetor 09.jpg
Në pritje të bashkëatdhetarëve.JPG
Xhamia e Madhe, Gjilan.png
Garat shkollore ne basketboll 2021, Gjilan.jpg
Kodra e Deshmorve.JPG
</gallery>
<gallery class="center">
Skeda:Sh M U "Abaz Ajeti" Gjilan.jpg|Sh M U "Abaz Ajeti" Gjilan
Skeda:Shkolla e Muzikës Gjilan.png|Objekti i shkollës së Muzikës
Skeda:Pamje e SH.F. "Thimi Mitko", Gjilani.jpg| image_skyline e SH.F. "Thimi Mitko"
Skeda:7 marsi 08.png| Festim i 7 marsit
Skeda:Univ. Fama.JPG| image_skyline e Universitetit "FAMA"
Skeda:200px-Teatri_Gjilan_500x375.jpg| Teatri profesional në Gjilan
Skeda:SH F dhe M U Abaz Ajeti Gjilan.jpg|SH F dhe M U "Abaz Ajeti"
Gjilani pas dite.jpg|Gjilnai në vjeshtë
Shkolla "Abaz Ajeti" Gjilan.jpg|Shkolla "Abaz Ajeti"
Skeda:Brana e Livoqit në Gjilan.jpg|parapamje
Skeda:Dardania I dhe II Gjilan.jpg|parapamje
Skeda:Permendorja Rexhep Malaj dhe Nuhi Berisha.jpg|parapamje
Shtatorja e Idriz Seferit.jpg|Shtatorja e Idriz Seferit , në qendër të Gjilanit
Ekspozitë në Gjilan, 2.jpg|Ekspozitë në Gjilan
Ekspozita, Gjilan.jpg| Ekspozitë në Gjilan
</gallery>
== Personalitete ==
{{Div col}}
* [[Idriz Seferi]]
* [[Mulla Idriz Gjilani]] (1901-1949)
* [[Binaze Kacabaçi - Dauti]] (1891-1981)
* [[Qamil Bala]] (1878-1933)
* [[Esat Berisha]]
* [[Haki Sermaxhaj|Myderriz Haki ef. Sermaxhaj]] (1914-1948)
* [[Halim Orona]]
* [[Ramiz (Hoxha) Cërnica]]
* [[Abdullah Krashnica Presheva]]
* [[Kadri Halimi]]
* [[Mustafë Koka]]
* [[Kadri Zeka]]
* [[Rexhep Mala]]
* [[Nuhi Berisha]]
* [[Zija Shemsiu]]
* [[Agim Ramadani]]
* [[Xhavit Ahmeti]]
* [[Abdullah Tahiri]]
* [[Muharrem Ibrahimi]]
* [[Hydajet Hyseni]]
* [[Rexhep Elmazi]]
* [[Beqir Musliu]]
* [[Mehmet Halimi]]
* [[Mark Gashi]]̽
* [[Mirko Gashi]]
* [[Ibrahim Kadriu]]
* [[Aliriza Selmani]]
* [[Fehmi Rexhepi]]
* [[Nijazi Ramadani]]
* [[Zejnullah Halili]]
* [[Nuhi Ismajli]]
* [[Ali Huruglica]]
* [[Muharrem Shahiqi]]
* [[Sabit Rrustemi]]
{{Div col end}}
== Burimi i të dhënave ==
Studim monografik nga grup autorësh|Gjilani me rrethinë- <ref>[https://upload.wikimedia.org/wikibooks/sq/a/a9/Monografia-komplet-te-gjitha-kapitujt-nga-I--deri-IX.pdf]</ref>
== Shiko dhe këtë ==
* [[Komuna e Gjilanit]]
* [[Anamorava]]
[https://www.google.com/maps/place/Gjilan/@42.4578738,21.4662533,13z/data=!3m1!4b1!4m2!3m1!1s0x13548d28fe87b91d:0xab45b8a9d06a705|Informatë mbi shtrirjen gjeografike]
{| border="2" cellspacing="0" cellpadding="0" rules="all" width="98%%" style="clear:all; margin:1px 0 1em 1em; border-style: solid; border-width: 1px; border-collapse:collapse; font-size:95%; empty-cells:show"
| colspan="10" align="center" style="background:#778899; color:white" |'''Kodi Postar i Kosovës - 60000 Gjilan'''
|- bgcolor="#FFEBCD"
!Qarku
!Komuna
!vendbanimi
!Numri
|- bgcolor="#f5f5f5"
|Gjilan ||Gjilan ||Gjilan || 60000
|- bgcolor="#fffaf0"
|Gjilan ||Gjilan ||Gjilan 1 || 60010
|- bgcolor="#f5f5f5"
|Gjilan ||Gjilan ||Gjilan 2 || 60030
|- bgcolor="#fffaf0"
|Gjilan ||Gjilan ||Bresalc || 60510
|- bgcolor="#f5f5f5"
|Gjilan ||Gjilan ||Zhegër || 60520
|- bgcolor="#f5f5f5"
|Gjilan ||Viti ||Viti || 61000
|- bgcolor="#fffaf0"
|Gjilan ||Viti ||Kllokot || 61050
|- bgcolor="#f5f5f5"
|Gjilan ||Viti ||Pozhoran || 61060
|- bgcolor="#fffaf0"
|Gjilan ||Kamenicë ||Kamenicë || 62000
|- bgcolor="#f5f5f5"
|Gjilan ||Kamenicë ||Hogosht || 62050
|- bgcolor="#fffaf0"
|Gjilan ||Kamenicë ||Strezoc || 62060
|- bgcolor="#f5f5f5"
|Gjilan ||Kamenicë ||Muçivërc || 62070
|-
| colspan="10" align="center" style="background:#dcdcdc;" |[https://web.archive.org/web/20060630172949/http://www.ptkonline.com/web/site/al/pk_sherbimet/15/KodetPostare.pdf Ref: ][[PTK]]
|}
== Referime ==
{{Reflist|2}}
{{Komuna e Gjilanit}}
{{Kosova}}
{{Kosovë}}
{{Portal|Gjilani|Kosova}}
[[Kategoria:Gjilan| ]]
[[Kategoria:Komuna në Kosovë|Gjilan]]
[[Kategoria:Qytete në Kosovë]]
bub4la0tc72v8j8z37trj93ky0bghc8
Anarkia
0
4354
2658977
2555981
2024-04-25T18:40:38Z
185.89.156.205
wikitext
text/x-wiki
{{hulumtim vetjak|07.09.2014}}
{{pa referenca|07.09.2014}}
'''Anarkia''' është një sistem, ku ç'do lloj hirarkie nuk tolerohet dhe luftohet. Gjithashtu edhe shteti si një instrument i zotërimit mbi individët duhet te eliminohet.
[[Skeda:Anarchy symbol neat.png|parapamje|Simboli i anarkisë]]
Në disa vende të botës, të rinjët Sistemin Anarki e konsiderojnë si shkalla më e lartë e zhvillimit të sistemeve shtetrore. Sipas tyre në këtë sistem, shtetasit janë të vetëdishem dhe nuk kanë nevojë për ligje. Në Hanover të Gjermanisë në pranveren e çdo viti mbahen Ditët e Anarkis ku të rinjët mblidhen, për te shprehur rebelimin dhe protestën e tyre ndaj sistemit zotërues.
Figura të shquara dhë te njohura anarkiste janë si psh. [http://sq.wikipedia.org/wiki/Michail Bakunin Michail Bakunin]{{Lidhje e thyer}}, [[Peter Kropotkin]], Viktor Serge dhe nje nga anarkistet e sotem është Naom Chomsky.
== Referime dhe shënime ==
{{reflist}}
== Lidhje të jashtme ==
[[Kategoria:Ideologji]]
[[Kategoria:Shoqëri]]
{{Poli-cung}}
8tcvz3gq5urtn9ijvo98eacfixgw8lt
Aleksandri i Madh
0
4638
2659015
2658747
2024-04-25T20:57:30Z
Pelasgu
162689
wikitext
text/x-wiki
{{Pa referenca|14 prill 2015}}
{{Infobox Imperator
|name =Aleksandri i Madh <br />Ἀλέξανδρος ὁ Μέγας
|title =Mbret i PERIS-EMATHIS- Maqedonisë, Hegjemon i Ligës EPIROTE, Shah i Persisë, Faraon i Egjiptit [ BACI LEKA ]
|image =[[Skeda:Napoli BW 2013-05-16 16-24-01.jpg|300px]]
|caption =LEKA-Aleksandri duke u ndeshur me mbretin persian [[Dariusi i III]]. Nga Mozaiku i Aleksandrit, nga [[Pompei]][BAM PA AI], [[Napoli]], Museo Archeologico Nazionale.
|reign =336 para.K.-323 para.K.
|coronation =
|predecessor =[[Filipi II]]
|successor =Gjeneralët e tij
|heir =
|spouse =Roksana
|royal anthem = SHQIP
|father =[[Filipi II]]
|mother =[[Olimpia|Olimpia e Epirit]]
|date of birth =[[21 korrik]] [[356 p.e.s.]]
|place of birth =[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Pella Pella], [[Maqedonia e lashtë]]
|date of death =[[13 qershor]] [[323 p.e.s.]]
|place of death =[[Babiloni]]
|place of burial = Aleksandria (Egjipt)
|Language=Greke|Origin=greke|dynasty=Argeade (Argos, Greqi)}}
'''Aleksandri i tretë i EMATHIS Maqedonisë''' ({{lang-grc-gre|Αλέξανδρος Γʹ ὁ Μακεδών}}, {{Lang|SIPHNIAN-SHIPNIJAN grc-Latn[[Alexander|Aléksandros]] III ho Makedȏn}}), i njohur në shqip edhe si '''Aleksandri apo Leka i Madh''', ka qenë mbret i mbretërisë së lashtë të Maqedonisë dhe anëtar i dinastisë së Argeadëve. Ai lindi në agim të datës 21 korrik 356 pr.e.s. dhe vdiq më 13 qershor 323 pr.e.s. <ref>{{Cite book |last=Plutarku |title=Life of Alexander the great |publisher=CreateSpace Independent Publishing Platform |year=2015 |isbn=978-1519623157 |language=en}}</ref>
Aleksandri i Madh ishte një ndër komandantët më të suksesshëm të të gjitha kohërave, ku në moshën 32 vjeçare kishte pushtuar pjesën më të madhe të botës së atëhershme (në shek IV p.e.s.). Aleksandri lindi në [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Pella Pella] të Maqedonisë antike në vitin 356 p.e.s. Babai i tij ishte mbreti i Maqedonisë, Filipi II dhe nëna e tij, princesha e Epirit, Olimpia. Pas vdekjes së Filipit II, i biri u ngjit në fron për të vazhduar traditën mbretërore. Aleksandri përfundoi bashkimin e të gjithë Ballkanit dhe pushtoi pjesën më të madhe të botës së atëhershme ([[Anadolli|Azisë së Vogël]], Persisë, [[Egjipti]]t) duke arritur deri në [[India|Indi]].
Emri i Aleksandrit rrjedh nga shqioja-greqishtja antike dhe ka kuptimin [ALE SA ME NDER]'''</>''<nowiki/>'. ''Alekso'' = mbroj, ndihmoj dhe ''andros'' = i burrave, njerëzve.<ref>{{Cite web |title=Etimologjia e emrit LEKA I MADH- ME KNO Aleksandër |url=https://www.behindthename.com/name/alexander |language=en}}</ref> Një variant tjetër i etimologjisë së emrit Aleksandër është origjina Pellasge, siç jepet në textet Hitit rreth 1250 PK si ALAKSANDU.
== Vitet e fëmijërisë ==
Aleksandri lindi në verën e vitit 356 pr.e.s. në Pela, kryeqytet i shtetit antik maqedonas.Gjenealogjia e tij përbëhej nga dy figurat më të shquara të traditës së lashtë. Ajo e Heraklesit (heroit më të madh mitik grek) dhe Neoptolemit (djalit të heroit legjendar Akil, që themeloi shtëpinë mbretërore të Molosëve). Origjina legjendare e Aleksandrit luajti rol të rëndësishëm në formimin e karakterit, që në hapat e para të jetës së tij. Po aq e adhurueshme ishte dhe mënyra e arsimimit, e ëma dhe i ati i tij u kujdesën që pranë Aleksandrit të qëndronin njërëz me nivel të lartë arsimor, njëri prej tyre ishte dhe Aristoteli. Në 340 pr.e.s. Aleksandri ndërpreu studimet dhe u kthye në Pela, ku mori pjesë në jetën aktive të Maqedonisë.
''Në vitin 356, në qytetin Pella të Maqedonisë, u lind një foshnjë, që njëzet e dy vjet më vonë, do të pushtojë Azinë dhe do të shkatërronte shtetin e pafund, të pasur dhe të plotfuqishëm të Persianëve. Kjo foshnjë ishte Aleksandri i Madh. Kjo datë ka mbetur e fiksuar sepse atë natë u dogj tempulli i njohur i perëndeshës Artemisa në Efesos. Plutarku shkruante se, të gjitha falltaret e Efesit, pasi vështruan rrënojat e tempullit, rendën nëpër rrugë duke thirrur: …”ky ishte sinjali i lindjes së atij që do të shkatërronte të gjithë Azinë”. Aleksandri ishte biri i mbretit Filipit II i Maqedonisë dhe i gruas së tij të katërt, princeshës epirote – Olimpias, e cila konsiderohet si njëra ndër gratë më të shquara të Antikitetit. Në vitet 331-317, në kohën kur erdhi në fron një kushëri i saj, Aiakidi, Olimpia u bë bashkësunduese me të në fronin e Epirit.''
[[Skeda:Coin olympias mus theski.JPG|parapamje|majtas|150px|[[Mirtal]] ose Olympia e ëma e Aleksandrit]]
[[Skeda:Philip-ii-of-macedon.jpg|parapamje|150px|[[Filipi II]]]]
Aleksandri trashëgoi virtytet e të dy prindërve. Ishte mesatar në shtat, me flokë kaçurrel, me sy të bukur dhe një fytyrë të qetë e serioze njëherësh. Por ajo që e karakterizonte më tepër ishte zgjuarësia dhe trimëria. Këto dy virtyte i rrëfeu që nga mosha shumë e vogël. Ashtu si [[Napoleon Bonaparti|Napoleoni]], Aleksandri ishte disi i shkurtër, biond, me një çehre të kuqërremtë në fytyrë dhe, sipas historianëve, njërin sy e kishte të zi si nata dhe tjetrin të kaltër si qielli. Djal i mbretit Filip II i Maqedonisë dhe princeshës Myrtale, që pas martesës u quajt Olimpia, e bija e Neoptolemit I të Epirit. Nga e ëma, ishte shumë i bukur, ai kishte fituar karakter të fortë sundimtari, kurse nga Aristoteli, mësuesi i tij maqedonas, dijen dhe kulturën mbi qytetërimet e vjetra. Ai e kaloi edhe një pjesë të fëmijërisë së tij, te daja në Epir.
Aleksandri ishte frut i menjëhershëm i pasionit të zjarrtë të dashurisë së Filipit me Olimpian, dhe ndoshta i vetmi. Lufta dhe politika e larguan shpejt Filipin nga Olimpia. Aleksandri mbeti nën kujdesin e nënës gjatë viteve të fëmijërisë dhe të adoleshencës së hershme. Ai u mësua të këndonte dhe t'i binte lirës, çka do të ishin kënaqësi gjatë gjithë jetës së tij; mësoi të gjuante dhe saherë që do të ishte i lirë ai do të gjuante arinj, luaj, zogj e dhelpra; u mësua dhe u praktikua me ritualet e mikpritjes dhe që kur ishte djalë dhjetëvjeçar e më tej ai do të shquhej për sjelljen e mirë, me të cilën priste vizitorët në oborr; ai natyrisht u mësua të kalëronte, kali i tij i famshëm Bukefalos, i cili do ta çonte nëpër beteja për njëzet vjet me radhë, është një nga elementet më të çuditshme të legjendës së Aleksandrit. Dhe, më në fund, pas gjithë këtyre ai filloi edukimin zyrtar në debatin filozofik dhe në poezinë epike.
Aleksandri adhuronte jashtë mase ''Iliadën'' dhe heroin legjendar, Akilin. Gjatë tërë jetës e ëma e drejtonte në rrugën e lavdisë së përjetshme. Olimpia i thoshte shpesh: “Ti je si Akili, i dënuar nga madhështia jote”. Jeta e tij u ndërlikua kur Filipi, i sapo ndarë nga Olimpia, bëri një djalë tjetër me gruan e re, Euridikën. Atëherë, kur froni për të nuk ishte më aq i sigurtë, u largua bashkë me të ëmën në pallatin mbretëror të Epirit ku festoi edhe martesën e dajës së tij, mbretit të Epirit, të atin e Pirros së Epirit. Më pas shkoi në Iliri për të organizuar një paraqitje të armatosur kundër të atit, që kishte ndër mend t’ia linte pushtetin djalit të tij të dytë. Pak kohë pas largimit Filipi II vritet dhe Aleksandri u shpall mbret, sepse djali i dytë ishte ende foshnje.
Aleksandri ishte dymbëdhjetë vjeç, kur një mik i Filipit, Dimarati nga Korinthi, i fali një kalë të fuqishëm, krenar dhe të pashtruar - Bukefalosin. Në oborrin e pallatit u grumbulluan shumë miq të mbretit dhe e admironin kalin e mrekullueshëm. Dikush prej tyre donte t'a shalonte. Por Bukefalosi u egërsua, tundi këmbët e pasme dhe miku i mbretit vrapoi të largohej për të shpëtuar.
"''Për Zeusin! - i thirri atëherë Filipi Dimaratit, - kali që më bleve është vërtetë i shkëlqyer, por është kaq i egër sa kam frikë se askush nuk do të mund ta zbusë. Një nga oficerët e mbretit shkoi këmbëngulës drejt Bukefalosit, rrëmbeu frerët dhe u përpoq t'i kërcente në shpinë. Por kali hingëlliu egër, u shkund, u ngrit përpjetë mbi këmbët e pasme dhe oficeri ua mbathi këmbëve që të shpëtonte.''
''Njëri pas tjetrit provuan pothuaj të tërë ta zbutnin Bukefalosin. Një mund i kotë. Nuk do të gjendej askush që të nënshtronte kalin krenar dhe idhnak. Dhe atëherë panë të gjithë Aleksandrin e vogël të ngrihej nga vendi dhe të shkonte me guxim drejt kalit krenar. Aleksandër!, - i thirri Filipi, - Mos o bir! Kij mendjen!''
''Por Aleksandri bëri përpara pa ngurrimin më të vogël dhe kapi me kurajë frerët e Bukefalit. Kishte vënë re diçka që askush nuk e kishte parë. Kali trembej duke vështruar hijen e vet, prandaj egërsohej dhe nuk linte askënd t'i afrohej. Aleksandri ktheu kryet e kalit nga dielli, që të mos i binte hija përpara dhe me guxim e shkathtësi i kërceu në shpinë. Të gjithë panë me habi Bukefalin të rrinte urtë e palëvizur si qengj!''
''-Të lumtë! Të lumtë Aleksandër!, - shpërthyen britmat e vetvetishme triumfuese.''
''Filipi mbushur me krenari për të bëmën e birit, vrapoi pranë tij, e përqafoi i mallëngjyer, e puthi dhe i tha:''
''- Biri im, përpiqu të gjesh një mbretëri të madhe që të të shkojë për shtat. Maqedonia është shumë e vogël për ty! Fjalë profetike, që e ardhmja do t'i vërtetonte. Në 337 pr.e.s, Filipi u nda me Olimpian dhe u fejua me bukuroshen Kleopatra. Që atëhere marrëdhëniet e Aleksandrit me të atin filluan të zbeheshin, fakt që e detyroi Aleksandrin të largohet së bashku me të ëmën në Epir. Pas një viti kontradiktat midis tyre filluan të normalizoheshin. Ditën e martesës me Kleopatrën Filipi vritet."''
== Edukimi i Aleksandrit ==
Filipi punësoi mësuesit më të mirë për Aleksandrin. Dy prej përgjegjësve ishin Leonida, një farefis i nënës së tij molose, Olimpias, dhe Lisimaku, arkanani nga krahina e Dodonës. Më vonë, Aleksandri deklaroi se Leonida i rreptë e kishte bërë të fortë e të qëndrueshëm, duke e pajisur me dy “kuzhinierë” të shkëlqyer: një marshim gjatë natës, për të shijuar mëngjesin dhe një mëngjes të pakët, për të shijuar drekën.
Më në fund Filipi vendosi që Aleksandri të edukohet nga [[Aristoteli]], një filozof i shquar grek, nxënës i Platonit. Filipi e solli atë në oborrin mbretëror dhe nën drejtimin e tij hapi një shkollë në Mieza, një vend i bukur pranë kryeqytetit Pella. Në atë shkollë Aleksandri dhe një grup fisnikësh të rinj maqedonë studiuan për tre vjet.
[[Skeda:Education d'Alexandre par Aristote.png|parapamje|350px|Aleksandri dhe [[Aristoteli]]]]
Aristotelit, filozofit dhe logjicistit më të shquar të kohës së tij, Filipi i dërgoi fjalë që të vinte e t’i jepte të birit mësime në Moral, Politikë, Mjekësi dhe Filozofi ose Metafizikë. Është me interes të vihet në dukje se, vetë Aristoteli (384-322 p.e.s.) kishte lindur në Stagira të Maqedonisë, në lindje te Selanikut. I ati i tij kishte qenë mjek i oborrit të të atit të Filipit, mbretit Aminta II. Pra, maqedonasi Aristotel ishte si në shtëpinë e vet në oborrin maqedonas, deri në moshën 17-vjeçare, kur shkoi në Athinë dhe u bë student i Platonit.
Në vitin 342 p.e.s., Aristoteli u kthye në Maqedoni si tutor i Aleksandrit 13-vjeçar dhe ndejti aty 7 vjet. Ndikimi i Aristotelit gjatë këtyre viteve të formimit dëshmohet nga një letër, të cilën Aleksandri ia dërgon më vonë ish-tutorit të tij. “Do të doja më shumë të shquhesha në dituri, sesa në pushtet e në sundim”. Megjithatë, Aleksandri i Madh e identifikonte veten me heronjtë e lashtë të Homerit, i bindur se ishte një pasardhës i Herakliut (Herkulit), nga ana e babait, dhe i Akilit nga ana e nënës. Poezia epike nënkuptonte Homerin. Përshkrimi i tij për të kaluarën heroike të Greqisë në dy poemat e famshme, ''Iliadën'' dhe ''Odisean'', do të ndikonte shumë tek Aleksandri dhe do të përcaktonte drejtimin e jetës së tij. Mospërfillja e rrezikut, rendja pas aventurës, sfidat dramatike për dyluftim, guximi i çartuar edhe përpara vdekjes - këto ishin mesazhet e kanunit homerik, që e pushtuan imagjinatën e Aleksandrit qysh në fëmijëri. Veprimi i tij i parë, kur do të hynte në [[Azia|Azi]], do të ishin flijimet që do të bënte në [[Troja|Trojë]], nga tempulli i së cilës do të merrte parzmoren e shenjtë, që do ta mbante gjatë gjithë fushatës së tij në Lindje. Ndikimi i epikës homerike u ndërthur me ndikimin e besimeve ekstreme, fetare dhe ekscentrike të nënës së tij.
[[Aristoteli]] është një filozof i madh për botën moderne, themelues i shkollës së empirizmit. Ai shkroi libra mbi organizimin dhe rendet kushtetuese të njëqind e pesdhjetë shteteve e qytet-shteteve të ndryshme, botoi jetëshkrimet e fituesve të lojërave Pitike, u angazhua në studimin e muzikës e të mjekësisë, të astronomisë, të magnetizmit dhe të optikës, shkroi traktate për Homerin, analizoi retorikën, dha mendime për anën irracionale të natyrës së njeriut, vendosi studimine biologjisë në baza të shëndosha eksperimentale, u fut me aftësi në botën e çudtishme të bletëve dhe studioi embrionologjinë. Dihet se ai nxiti dhe plotësoi më tej interesat e mëparshme të Aleksandrit në njohjen e epikës homerike, duke shkruar një libër të veçantë për "Iliadën", të cilën Aleksandri do ta mbante përherë nën jastëk. Homeri, me siguri, do të ketë zënë një vend të veçantë në programin e shkollës së Miezës. Aristoteli, gjithashtu shkroi për nxënësit e vet mjaft pamflete për qeverisjen e shtetit dhe të kolonive dhe u dha atyre mësime në disiplinat e gjeometrisë, të retorikës, të estetikës, si dhe në artin e argumentimit.
Aleksandri mbyllur për katër vjet të tëra në një pallat preriferik, tok me mjaft moshatarë, bij gjeneralësh dhe fisnikësh të Maqedonisë, mori nga mësuesi i madh njohuri të pafundme, që më pas i vlenë shumë. Se sa respekt dhe dashuri ndjente Aleksandri për Arsitotelin, na e shfaqin fjalët e mëposhtme, të cilat mbetën në histori: Jetën ia kam borxh tim eti, dhe se si të jetoj mësuesit tim"
Në këto vite kur edukohej Aleksandri, u zgjuan dhe ambiciet e tij, ëndrra e madhe për të zmadhuar Maqedoninë. Dhe një ditë, kur mori vesh se i ati kishte fituar dhe një betejë tjetër, tha me ankim: "Im atë do të mund gjithë armiqtë tanë dhe nuk do të mbetet asnjë që ta mund unë".
== Ngjitja në fron ==
[[Skeda:Alexander The Great statue - estatua de Alejandro Magno.jpg|parapamje|Aleksandri në Muzeun Arkeologjik të Stambollit]]
Një rast i dytë i madh iu paraqit Aleksandrit dy vjet më pas. Athinasit dhe aleatët e tyre, tebanët, vendosën t'u rezistonin planeve të Filipit për të pushtuar Heladën (Greqinë) dhe në vitin 338 pr.e.s ushtria e tyre priste ushtrinë maqedone në Keronë. Atje u bë ndeshja e madhe dhe historike e dy ushtrive. Filipi i besoi djalit të tij tetëmbëdhjetë vjeçar t'u printe 2000 kalorësve. Aleksandri luftoi trimërisht, duke përballuar batalionin e tebanëve. Tebanët qëndruan me ngulm sulmeve të tërbuara të kalorësisë maqedone të drejtuar nga Aleksandri, gjersa ranë të gjithë të vdekur. Në atë betejë kishte marrë pjesë edhe athinasi Demosten, oratori më i madh i Helladës, i cili urrente me fanatizëm maqedonët. U detyrua të flakte mburojën dhe heshtën dhe t'ua mbathte këmbëve që të shpëtonte.
Fitorja e maqedonëve ishte e madhe dhe historike. Tani asnjë forcë nuk do të mund t'u kundërvihej që të pushtonin helenët. Pas betejës, Filipi dha urdhër të grumbullonin athinasit e vdekur dhe t'i digjnin.
Kaluan edhe dy vjet prej se Maqedonia vendosi pushtetin mbi Helenët (Grekët). Ishte njëzet vjeç Aleksandri, kur një pasdite mbreti Filip kremtonte dasmën e së bijës Kleopatër në një stadium, kur një maqedon i quajtur Pausania, i paguar nga helenët, ia afrua Filipit dhe i nguli një thikë në zemër.
Maqedonia humbi një mbret të madh. Se Filipi ishte vërtetë një mbret i madh, politikan i zgjuar, gjeneral i shkëlqyer, kishte arritur të pushtonte dhe të shpartallonte armiqtë helenë dhe përgatitej për fushatën kundër Persisë.
Mbret në, moshën njëzet vjeçe, u bë Aleksandri. Pothuaj ende djalë, mori në duar fatin e Maqedonisë Ilire. Ishte vera e vitit 336 p.e.r.
Pas vrasjes së Filipit, Aleksandri mori masa të rrepta duke eleminuar çdo armik të mundshëm (te brendshem dhe te jashtem). Fillimisht luftoi në pjesën veriore dhe jugore me qëllim sigurimin e kufijëve. Ndërsa më vonë pushtoi Persinë, [[Indi]]në e shumë vende të tjera. Gjatë kohës qe luftonte Aleksandri njohu dhe u martua me dy gra, fillimisht me Roksanen dhe më vonë me Stateiren (sipas historisë thuhet se pas vdekjes së Aleksandrit ish bashkëshortja e tij Roksana, vrau Stateiren dhe motrën e saj ndërkohë qe trupat e tyre u shndërruan në një gosti te shijshme për kanibalët). Përveç ambicioz Aleksandri i Madh ishte dhe një luftëtar i papërsëritshëm vështirë të mundej nga ndokush. Në 2 – 3 qershor 323 pr.e.s Aleksandri mori pjesë në një banket (gosti) te organizuar nga miqtë e tij, që mesa dukej do të ishte dhe e fundit, pasi menjëherë shfaqi temperaturë të lartë, si rezultat i se ciles u mberthye në shtrat për ditë me rradhë dhe pikërisht për këtë arsye u detyrua të ndryshonte dhe datën e udhëtimit që do të realizonte në Arabi. Pas një përmirësimi sipërfaqësor gjendja shëndetësore e tij u përkeqësua duke humbur çdo mundësi komunikimi dhe ecjeje. Lajmi i keq se Aleksandri i Madh kishte vdekur i detyroi të gjithë oficerët të urdhëronin ushtarët të kalonin ne shenje nderimi nga shtrati i tij për t’i dhënë lamtumirën e fundit. Pas dy ditësh vdiq, në 13 qershor 323 pr.e.s, në Babiloni, por amaneti i tij ishte te varrosej në Aleksandri dhe ashtu u bë. Pak para se të vdiste e pyetën se te kush do të linte fronin, përgjigja e tij ishte absolute: tek “më i forti.”
== Komandant ==
Ai u nis për në [[Delfi]] për tu këshilluar me orakullin e Apollonit për fatin e fushatës aziatike, por arriti atje në një ditë të ndaluar, e cila konsiderohej e papërshtatshme për orakullin që të jepte parashikimin e saj. Mirëpo, kur ajo nuk pranoi që t’i vinte veshin lajmëtarit të tij, Aleksandri u fut vetë brenda dhe e tërhoqi atë zvarrë në tempull. Rezistenca e saj qe e kotë, më në fund ajo thirri: “Biri im, ti je i papërballueshëm!” Me të dëgjuar këto fjalë, ai e lëshoi, duket se kjo ishte përgjigja e dëshiruar dhe se nuk kishte më nevojë për këshilla të mëtejshme nga perënditë.
== Miti Aleksandrit ==
[[Skeda:MacedonEmpire.jpg|600px|parapamje|center|{{center|Harta e shtrijes së pushtetit të Aleksandrit të Madh}}]]
Menjëherë pas vdekjes së tij Aleksandri u shndërrua në mit, që nga [[India]] deri në Atllantik, duke ndjekur modele të ndryshme sipas popujve. Persianët thonin se Aleksandri ishte i biri i Darios, ndërsa Egjiptianët imagjinonin se ishte djali i mbretit të fundit të Egjiptit. Në traditën Arabo-persiane Aleksandri quhet Sikander, në [[Persisht]] Iskandar dhe në [[Arabisht]] Dhul-Qamayn, për shkak të paraqitjes së tij në monedha me brirë dashi. Sipas kërkuesëve Aleksandri i Madh përmendet dhe në [[Kurani|Kuran]] me emrin DHIKEROS, si mbret i madh që ndërtoi piles, me qëllim që të mbronte njerëzit e pafajshëm nga barbarët Gog dhe Magog. Gjatë viteve Bizantine prania e figurës së Aleksandrit të Madh ndërthuret me mjaft histori të famshme, shumë e kishin fantazuar si njeriun e shenjtë që përveç profecive të tij ndihmonte dhe në ndërtimin e disa manastireve në shkretëtirë. Shumë tradita në Greqi u krijuan rreth Aleksandrit, dhe disa shenja e rrënoja në ndërtesa të herëshme indikojnë “praninë” e atëherëshme të tij. Shumë e përhapur është dhe thënia ku sipas traditës Aleksandri i Madh ka qenë vëllai i sirenës së detit e cila pyeste here pas here marinarët “nëse jeton mbreti Aleksandër”, dhe e vetmja përgjigje që pranonte te merrte ishtë se “jeton dhe mbretëron.”
Varri i Aleksandrit të Madh gjendet sot në zemër të Aleksandrisë së [[Egjipti]]t- por nën rrënojat që janë shkaktuar nga tërmetet gjatë historisë. Kërkimet arkeologjike për ta gjetur vazhdojnë ende. Varri apo katakombi i zbuluar është në regjionin e Komel el Dika, në zemër të Aleksandrisë, gjashtëdhjetë metra nga [[xhamia]] e Nebih Danielit, ku sipas besimit tradicional arab gjendet varri i udhëheqësit të madh ushtarak. Varri thuhet se kishte qenë i mbyllur dhe i fshehur gjatë shekullit 3 dhe 4 të erës së re, gjatë ndërrimit të religjionit në Perandorinë Romake është mbrojtur nga shkatërrimi<ref>20 korrik 356 p.e.s., Pela, Maqedonia e lashtë i vdekur më 10 qershor 323 p.e.s. nga Prof. [[Viktor L. Adams]] ~ [[Lucia Nadin]], Studiues Italian, zbulim arkivor. Tekst-Testament i Aleksandërit të Madh, e që në shqip thotë: Privilegium Alexandri Magni Macedonis Ex Greco Originali Tradukum”. ~ “Unë Aleksandëri, biri i Filipit Mbretit të Maqedonasve, mishërim i Monarkisë, krijues i Perandorisë Greke, bir i Zeusit të madh, bashkëbisedues i Brahmanëve dhe i Pemëve, i Diellit dhe i Hënës, Triumfues mbi Mbretërinë e Persëve e të Medëve, Zot i Botës prej ku lind dhe deri ku perëndon Dielli, nga veriu në jug.</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.albaniapress.com/lajme/20928/KU-ESHTE-VARRI-I-ALEKSANDRIT-TE-MADH-.html%7CVarri |title=Kopje e arkivuar |access-date=13 maj 2022 |archive-date=30 janar 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130202914/http://www.albaniapress.com/lajme/20928/KU-ESHTE-VARRI-I-ALEKSANDRIT-TE-MADH-.html%7CVarri |url-status=dead }}</ref>
== Aleksandri në art ==
Figura e Aleksandrit qarkullonte në prerje të ndryshme monedhash si para ashtu dhe pas vdekjes së tij. Në ato Aleksandri shfaqej i parrojtur njësoj si perëndia greke e Diellit, Helios, dhe me një kokëluani mbi kokën e tij e cila deri diku simbolizonte origjinën e gjeneratës së tij nga [[Herakliu|Hieakliu]]. Imazhi i tij u shndërrua në burim inspirimi për shumë artist; të cilët nuk hezituan ta gjallëronin nëpërmjet punimeve të tyre si pikturave dhe busteve manhitëse. Por jashtë ciklit përfshirës nuk qëndruan dhe produksjonet e mëdha të cilat e sollën në ekranin e madh nëpërmjet filmave të ndryshëm me temë qëndrore mitin e tij
Përveç të lartëpërmendurave personaliteti i rrallë i Aleksandrit zgjoi dhe interesin e shumë shkrimtarëve, të cilët pasqyruan denjësisht karakterin dhe historinë e tij unike nëpërmjet librave që shkruan në nderim të tij, njëri prej tyre është dhe shkrimtari Italian Valerio Masimo Manfredi.
Një nga filmat më të realizuar për Aleksandrin e Madh është ai hollivudian në vitin 2004 (Alexander), me aktorin Colin Farell në rolin e Aleksandrit.<ref>{{Cite web |title=Alexander |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Alexander_(2004_film) |language=en}}</ref>
== Referime ==
<references />
[[Kategoria:Historia e Azisë]]
[[Kategoria:Hyjni]]
[[Kategoria:Maqedonë]]
[[Kategoria:Maqedonia antike]]
[[Kategoria:Mbretër]]
tjwtb5cpal06qxdnmuiovksun5q3phn
KF Tirana
0
4784
2659042
2658662
2024-04-26T02:02:28Z
InternetArchiveBot
115207
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 4
Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football club
| clubname = KF Tirana
| image =
| image_size = 150px
| fullname = Klubi i Futbollit Tirana
| nickname = Tirona, Noltmadhnia, bardheblutë.
| founded = [[15 gusht]] [[1920]]; 101 vite më parë, si Sport Klub Tirana.
| ground = [[Stadiumi "Selman Stërmasi"|Selman Stërmasi]]<ref>{{cite web|url=http://www.worldstadiums.com/europe/countries/albania.shtml|title=World Stadiums – Stadiums in Albania|trans-title=Stadiumet në Shqipëri|publisher=Worldstadiums.com|language=en|accessdate=26 korrik 2012|archive-date=25 korrik 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170725151705/http://www.worldstadiums.com/europe/countries/albania.shtml|url-status=dead}}</ref>
| capacity = 22,500
| owntitle = Pronarët
| owner = [[Refik Halili]] (66%)<ref name="Halili"/><br/>[[Bashkia e Tiranës]] (34%)<ref name="Halili"/>
| chrtitle = Presidenti
| chairman = [[Refik Halili]]
| mgrtitle = Trajneri
| manager = [[Erbim Fagu]]
| league = [[Kategoria Superiore]]
| season = [[Kategoria Superiore 2021–22|2022–23]]
| position = 2
| current = Sezoni 2022–23 i KF Tirana
| website = http://www.kftirana.al/
<!-- Fanella e parë -->
| pattern_la1 = _kftirana1920h
| pattern_b1 = _kftirana1920h
| pattern_ra1 = _kftirana1920h
| pattern_sh1 =
| pattern_so1 =
| leftarm1 = ffffff
| body1 = ffffff
| rightarm1 = 003bff
| shorts1 = FFFFFF
| socks1 = FFFFFF
<!-- Fanalla e dytë -->
| pattern_la2 = _uhlsportscore19byf
| pattern_b2 = _uhlsportscore19byf
| pattern_ra2 = _uhlsportscore19byf
| pattern_sh2 = _uhlsportscore19byf
| pattern_so2 =
| leftarm2 = 000000
| body2 = 232323
| rightarm2 = 000000
| shorts2 = 000000
| socks2 = 000000
<!-- Fanella e tretë -->
| pattern_la3 =
| pattern_b3 =
| pattern_ra3 =
| pattern_sh3 =
| pattern_so3 =
| leftarm3 =
| body3 =
| rightarm3 =
| shorts3 =
| socks3 =
}}
'''Klubi i Futbollit Tirana''' është një klub futbolli [[Shqipëria|shqiptar]] me seli në [[Tiranë]], kryeqytetin e [[Shqipëria|Shqipërisë]]. Ky ekip është degë e klubit shumësportësh [[SK Tirana]], dhe është klubi i futbollit më i suksesshëm në Shqipëri, duke fituar 54 trofe madhorë të njohur zyrtarisht nga [[Federata Shqiptare e Futbollit]]. Ekipi luan në [[Kategoria Superiore|Kategorinë Superiore]], liga elitare e futbollit shqiptar. Ndeshjet në shtëpi i luan në [[Stadiumi "Selman Stërmasi"|Stadiumin Selman Stërmasi]].
Klubi u themelua më 15 gusht 1920 nën emrin Sport Klub Tirana e më pas Shoqëria Sportive Agimi,<ref name="Dizdari12"/> dhe dhjetë vite më pas morën pjesë në kampionatin e parë zyrtar kombëtar të zhvilluar në Shqipëri. Që nga ajo kohë, Tirana mori pjesë në çdo kampionat të luajtur. Gjithsesi, vëndi i nëntë në [[Kategoria Superiore 2016–17|sezonin 2016–17]] bëri që klubi të zbriste për herë të parë në [[Kategoria e Parë|Kategorinë e Parë]].<ref name="Rënja"/>
Tirana ka garuar nën emrin SK Tirana nga viti 1927 e deri në 1947. Më pas [[Republika Popullore e Shqipërisë|regjimi komunist]] detyroi klubin të garonte me emra të ndryshëm si ''17 Nëntori Tirana'', ''Puna Tirana'' dhe ''17 Nëntori''. Në vitin 1991, me ardhjen e demokracisë, KF Tirana rimori emrin origjinal dhe u nda në dy degë: shumësportëshi SK Tirana dhe dega e futbollit KF Tirana.
Tirana është klubi më i suksesshëm shqiptar në kompeticionet evropiane, duke kaluar të paktën një raund në trembëdhjetë raste që kur debutuan për herë të parë në [[1965–66 Kupa Evropiane|Kupën Evropiane 1965–66]] (një tur i kaluar falë shortit, pa luajtur). Ata kanë arritur raundin e 16-ve të [[UEFA Liga e Kampioneve|Kupës Evropiane]] (tani me emrin [[UEFA Liga e Kampioneve]]) në tre raste, dhe katër raste gjithsej. Duke qenë kështu ekipi shqiptar që ka avancuar më larg në të gjitha kompeticionet Europiane. Ata gjithashtu kanë rekordin për renditjen më të lartë të një klubi shqiptar sipas [[IFFHS]], duke arritur vendin e 31të në renditjet botërore të vitit 1987,<ref name="Bert Kassies"/><ref name="Rekordi"/> si rezultat i rezultateve të mira arritur në sezonin e mëparshëm të Kupës së Kupave. Tirana është anëtare e ECA.<ref name="ECA">{{cite web|url=http://www.ecaeurope.com/eca-members/eca-members/|title=KF Tirana|publisher=ECA|language=en|accessdate=26 shkurt 2019}}</ref>
==Historia==
===1911: Turneu i parë===
Tirana u paraqit për herë të parë në vitin 1911 në [[Kategoria e Parë 1911|kampionatin e parë kombëtar]] që u zhvillua në [[Fier]]. Qyteti u përfaqësua nga ajo që besohet që ka qënë paraardhësja e KF Tirana. Ekipi dominoi turneun duke fituar me rezultate tenistike, duke mposhtur Elbasanin dhe Kavajën për të shkuar në finale, të cilën e fituan me rezultatin 6–1 ndaj Peqinit, duke u bërë kampionët e parë të Shqipërisë. Turneu ende nuk njihet zyrtarisht nga [[Federata Shqiptare e Futbollit]].<ref>{{cite web|url=http://www.peshkupauje.com/2012/02/tirana-trofeun-e-pare-ne-futboll|title=Tirana, trofeun e parë në futboll?!|publisher=Peshku pa Ujë|language=sq|date=1 janar 2015|accessdate=17 gusht 2018}}</ref><ref name="Titujt e luftës"/>
===1920–1937: Themelimi dhe vitet e para===
[[Skeda:SK Tirana 1930.gif|parapamje|majtas|200px|Fotografia e ekipit të parë të KF Tiranës.]]
Tirana u themelua zyrtarisht më 20 gusht 1920 nga patrioti entuziast [[Palokë Nika]], i cili më parë kishte themeluar [[KF Vllaznia|Vllazninë]].<ref name="Historia e Tiranës">{{cite web|url=https://www.supersport.al/102-vite-histori-tirana-feston-sot-datelindjen/|title=102 vite histori, Tirana feston sot datëlindjen|website=Supersport.al|language=sq|date=15 gusht 2022|accessdate=21 gusht 2022}}</ref> Emri i parë i klubit ishte ''Sportklub Tirona'', por më vonë u ndërrua në ''Futboll Klub Tirona''. Ekipi luajti ndeshjen e parë zyrtare në fushën e Shallvares ndaj Juventusit të Shkodrës.<ref name="Shkodra Sport">{{cite web|url=http://www.shkodrasport.com/index.php?option=com_content&view=article&id=3848%3A-paloke-nika-personazhi-historik-i-sportit-shqiptar&catid=45%3Apersonazhe&Itemid=108&lang=|title=Palok Nika, personazhi historik i sportit shqiptar|publisher=Shkodra Sport|language=sq|author=Gjergj Kola|accessdate=14 gusht 2015}}</ref>
Klubi luajti ndeshjen e parë ndërkombëtare në vitin 1925 kundër ekipit [[Mbretëria Jugosllave|jugosllav]] Crnogorac Cetinje nga [[Mali i Zi]]. Më 16 gusht 1927, ditë e cila shënonte edhe shtatëmbëdhjetë vjetorin e themelimit të Shoqatës Sportive Agimi, emri u klubit u ndryshua sërish dhe u bë ''Sportklub Tirana'', një emër e cila u bë traditë në qytet, duke bërë që klubi të thirrej shkurt SK Tirana.<ref>[https://web.archive.org/web/20091005083458/http://www.tirana1920.info/Historia.html Kampionatet e kohës së Luftës II Botërore] 5 tetor 2009</ref> Në atë ditë presidenti i klubit ishte Bahri Toptani.<ref name="Dizdari12">{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/kur-eshte-themeluar-sportklub-tirana/|title=Kur u themelua Sportklub Tirana?|publisher=Panorama Sport|language=sq|author=Besnik Dizdari|date=7 nëntor 2012|accessdate=17 gusht 2018}}</ref>
Në vitin 1930, Tirana mori pjesë në turneun e parë zyrtar të njohur në vend, organizuar nga organizata e sapokrijuar Federata Shqiptare e Futbollit. Ekipi e dominoi [[Kategoria e Parë 1930|këtë turne]], duke arritur finalen pasi fitoi pesë ndeshje, barazoi katër dhe humbi vetëm një, për të përfunduar në krye, sëbashku me [[KF Skënderbeu|Skënderbeun]], pavarësisht me një diferencë golash pak më pozitive.<ref name="Kampionati i parë">{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/85-vjet-me-pare-kampionati-i-1-re-i-shqiperise/|title=85 vjet më parë: Kampionati i 1-rë i Shqipërisë|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=31 maj 2015|accessdate=15 gusht 2018}}</ref> Tirana u përball në finalen e kampionatit me Skënderbeun, e cila refuzoi të luante si shenjë proteste dhe pretendimi ndaj njëanshmërisë së kompeticionit dhe federatës në favor të Tiranës. Klubi u shpall kampion pasi të dyja finalet u fituan me rezultat 2–0 në tavolinë.<ref name="Kampionati i parë"/>
Në [[Kategoria e Parë 1931|sezonin tjetër]], klubi bleu lojtarë të rinj si [[Vasfi Samimi]], Sabit Çoku, Muhamet Agolli dhe Halim Begeja. Formati i kampionatit ndryshoi duke i ndarë ekipet në dy grupe. Tirana u vendos në [[Kategoria e Parë 1931#Grupi A|Grupin A]], të cilin e fitoi pasi koleksionoi pesë pikë në tre ndeshje. Në finale kundër fituesit të [[Kategoria e Parë 1931#Grupi B|Grupit B]] [[KS Teuta|Teuta]], ekipi barazoi 1–1 në ndeshjen e parë në shtëpi por arriti një fitore 3–0 jashtë fushe duke arritur që të mbrojë titullin.
Tirana vazhdoi dominimin e futbollit shqiptar edhe në [[Kategoria e Parë 1932|sezonin e ardhshëm]], pavarësisht se formati i kampionatit ndryshoi sërish. Në një grup ku ekipet do të luanin dy herë ndaj njeri-tjetrit dhe fituesi do të shpallej ai që do të përfundonte në krye të grupit, Tirana e pati mjaft të lehtë dhe e mbylli kampionatin i pamposhtur, duke fituar pesë ndeshje e duke barazuar tre, duke fituar kështu titullin për herë të tretë rresht, arritje që i vendosi akoma më shumë në histori si klubi i parë që ka dominuar futbollin në Shqipëri. Klubi humbi titullin për herë të parë në [[Kategoria e Parë 1933|sezonin 1933]], duke përfunduar në një vend zhgënjyes (të tretë) nga gjashtë ekipe gjithsej, prapa Bashkimit Shkodër dhe kampionëve të Skënderbeut. Kjo rezultoi të ishte vetëm një periudhë e përkohshme dhe shumë e shkurtër tranzicioni me klubin që u rikthye në majë bindshëm në [[Kategoria e Parë 1934|sezonin 1934]], duke dalë të parët, pesë pikë para ndjekësve të Skënderbeut në një format me shtatë ekipe.
Në vitet e ardhshme, Tirana arriti të fitonte kampionatet e viteve [[Kategoria e Parë 1936|1936]] dhe [[Kategoria e Parë 1937|1937]], i udhëhequr nga shqiptari etnik [[Riza Lushta]], i cili gjithashtu ishte edhe kryegolshënuesi i kampionatit në të dy sezonet.<ref>{{cite web|url=http://www.giovanniarmillotta.it/albania/calcio/alba37.html|title=Albanian Football Season 1937|trans-title=Sezoni Futbollistik në Shqipëri 1937|publisher=Giovanni Armillotta|language=sq|accessdate=21 gusht 2018}}</ref> Këto ishin gjithashtu edhe turnetë e fundit të mbajtura në Shqipëri para luftës; pas vitit 1938 u luajtën fare pak turne për shkak të shpërthimit të [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]] një vit më vonë.
===1939–1947: Vitet e luftës===
[[Skeda:RIZA-LUSHTA.jpg|parapamje|majtas|[[Riza Lushta]] ishte një nga lojtarët më të dalluar të Tiranës në vitet 1930'.]]
Në vitin 1939, Shqipëria ishte nën [[Pushtimi italian i Shqipërisë|pushtimin italian]]; Giovanni Giro, një administrues besnik i Ministrit të Jashtëm Galeazzo Ciano, ishte përgjegjës për organizimin e garës së parë të futbollit nën regjimin e mbretit [[Viktor Emanueli III]], i cili u quajt "Turneja Kombëtare E Footbollit Për Ndeshjet E Trofeut Të Liktorit". Tirana mori pjesë në turne, duke eliminuar me rezultatin e përgjithshëm 9–0 [[KS Pogradeci|Dragoj Pogradecin]] në raundin e parë për të arritur në gjysëm-finale. Në gjysëm-finale, ekipi luajti kundër Skënderbeut, duke i mposhtur me rezultatin 3–0 për të arritur në finale kundër Vllaznisë. Në finalen e luajtur në fushën Shallvare në kryeqytet më 30 shtator 1939, Tirana ngriti trofeun duke fituar 6–5.
Një turne i ngjashëm u zhvillua në vitin e ardhshëm nga regjimi fashist, këtë herë në një format grupi ku ekipet u ndanë në dy grupe bazuar në vendndodhjen gjeografike. Dy nga lojtarët më të rëndësishëm të Tiranës, Kryeziu dhe Lushta u larguan nga Shqipëria për në Itali për t'u bashkuar me [[A.S. Bari|Barin]] dhe [[A.S. Roma|Romën]].<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/nga-kryeziu-e-lushta-te-hysaj-e-berisha-21-shqipet-e-serise-a/|title=Nga Kryeziu e Lushta te Hysaj e Berisha, 21 “shqipet” e Serisë A|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=23 mars 2017|accessdate=25 gusht 2020}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/riza-lushta-75-vjet-me-pare-i-jepte-kupen-juventusit/|title=Riza Lushta: 75 vjet më parë i jepte Kupën Juventusit|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=20 maj 2017|accessdate=25 gusht 2020}}</ref> Në ndeshjen e parë, Tirana barazoi 2–2 me Vllazninë, dhe më pas fitoi 3–0 në shtëpi kundër [[KF Elbasani|Elbasanit]]. Pjesa tjetër e fushatës nuk ishte e frytshme për ekipin pasi Vllaznia përfundoi në krye të grupit përpara Tiranës dhe arriti finalet e kampionatit, ku mposhtën Skënderbeun me rezultatin e përgjithshëm 11–1 për të fituar kampionatin e tyre të parë kombëtar, edhe ky deri më sot i pa njohur nga Federata Shqiptare e Futbollit.
Kampionati nuk u mbajt në vitin 1941 por u kthye në vitin e ardhshëm; në atë vit morën pjesë edhe tre klube nga [[Kosova]]. Këto klube nga Kosova garuan në pjesën veriore së bashku me kampionët në fuqi Vllaznia, kurse Tirana garoi në grupin e ri të seksionit të mesëm dhe klubet jugore garuan në grupin e tyre. Në një vendim të çuditshëm, vetëm lojtarët e lindur në mes viteve 1921 dhe 1925 u lejuan të marrin pjesë në kampionat, gjë që do të thotë që vetëm lojtarët midis moshës 17 dhe 22 vjeç u lejuan të luajnin. Megjithatë, ky rregull nuk u zbatua nga shumica e klubeve dhe lojtarë me moshë të madhe morën pjesë në turnament. Tirana arriti në gjysëm-finale pasi fitoi 5–1 kundër Elbasanit dhe barazoi 1–1 kundër Teutës. Në gjysëm-finale, ekipi u përball me Prizrenin; ndeshja e parë përfundoi në një barazim 2–2, ndërsa e dyta u fitua nga Tirana 2–1. Ekipi arriti finalen edhe një herë, ku më 29 qershor, u përball me Vllazninë sërish. Koha e rregullt përfundoi me një barazim 1–1, duke bërë që gjyqtari italian Michele Carone, t'i kërkonte të dyja palëve të luanin në dy perioda nga 15 minuta si kohë shtesë, por Vllaznia nuk pranoi. Dy ditë pas përfundimit të ndeshjes, ndeshja u fitua në tavolinë 2–0 nga Tirana, e cila gjithashtu mori dhe titullin.<ref>{{cite web|url=http://www.giovanniarmillotta.it/albania/calcio/trekampionate.html|title=Drejt njohjes së tre kampionate shqiptare të luftës: 1939, 1940 dhe 1942|publisher=Giovanni Armillotta|language=sq|accessdate=21 gusht 2018}}</ref>
Klubi fitoi dy nga tre kampionatet kombëtare që u mbajtën gjatë [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]], por në mars 2013, Federata Shqiptare e Futbollit mori një vendim duke refuzuar t'i njohë ata, duke deklaruar se ato nuk ishin legjitime sepse ato nuk ishin organizuar nga FSHF-ja, por nga regjimi fashist.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/fshf-ja-si-njeh-titujt-e-luftes-acarohen-klubet-kampionate-te-rregullta-mohoni-historine/|title=FSHF s’i njeh titujt e luftës, acarohen klubet: Kampionate të rregullta, mohoni historinë|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=1 mars 2013|accessdate=21 gusht 2018}}</ref><ref name="Titujt e luftës">{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/tre-kampionatet-e-luftes-drejt-tiranes-e-vllaznise/|title=Vendos me votë asambleja, tre kampionatet e luftës do t’i takojnë Tiranës dhe Vllaznisë|publisher=Panorama Sport|language=sq|author=Leonard Karaj|date=30 janar 2013|accessdate=23 gusht 2020}}</ref>
===1944–1957: Periudha pas lufte===
[[Skeda:Myslym Alla.jpg|parapamje|djathtas|170px|[[Myslym Alla]], drejtoi Tiranën nga 1956 e deri në 1971.]]
Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, aktivitetet e futbollit rifilluan siç kishin bërë para luftës nën drejtimin e Shoqatës Shqiptare të Futbollit. Në kampionatin e vitit [[Kategoria e Parë 1945|1945]], Tirana u vendos në [[Kategoria e Parë 1945#Grupi B|Grupin B]]. Ekipi e kryesoi grupin me lehtësi, duke mbledhur 16 pikë nga 10 ndeshje, duke arritur kështu në finale ku u përballën me Vllazninë sërisht. Ata humbën të dy ndeshjet 2–1, duke humbur kështu mundësinë për të fituar një tjetër kampionat.
Nën [[Republika Popullore e Shqipërisë|regjimin komunist]] të udhëhequr nga diktatori [[Enver Hoxha]], Tirana shpejt do të bëhej viktimë, pasi në fillim të marsit 1946, Byroja Politike komuniste në pushtet kishte udhëzuar klubin që të ndryshonte emrin në 17 Nëntori për nder të [[Çlirimi i Tiranës|Çlirimit të Tiranës]], në 17 Nëntor 1944. Në dhjetëvjeçarin e ardhshëm, klubi iu nënshtrua trajtimit të tmerrshëm nga regjimi dhe kjo u theksua nga krijimi i një sistemi privilegjues për ekipet e reja të krijuara nga komunistët [[FK Partizani Tirana|Partizani]] dhe [[KS Dinamo|Dinamo]].<ref name="Iljaz Çeço">{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/iljaz-ceco-ja-si-e-krijoi-dinamon-mehmet-shehu-per-inat-te-partizanit/|title=Iljaz Çeço:Ja se si u ndërtua nga të burgosurit kompleksi sportiv “Dinamo”|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=16 maj 2012|accessdate=25 gusht 2020}}</ref><ref>{{cite web|url=https://eduasportin.com/lajme/rumunet-speciale-per-partizanin-ekipi-i-ushtrise-qe-i-mbijetoi-renies-se-regjimit/|title=Rumunët speciale për Partizanin: Ekipi i ushtrisë që i mbijetoi rënies së regjimit!|publisher=E Dua Sportin|language=sq|date=26 dhjetor 2017|accessdate=25 gusht 2020|archive-date=29 gusht 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200829223147/https://eduasportin.com/lajme/rumunet-speciale-per-partizanin-ekipi-i-ushtrise-qe-i-mbijetoi-renies-se-regjimit/|url-status=dead}}</ref><ref name="Myslym Alla"/><ref name="Tirana"/>
Dekada e ardhshme do të shndërrohej në të njëjtën atmosferë mbytëse, duke u bërë edhe më e rëndë pas themelimit të dy ekipeve me privilegje të sistemit që do të ndiqnin përvojat e motrave të tyre në ish-[[Bashkimi Sovjetik|Bashkimin Sovjetik]], ish-Jugosllavi dhe vendet e tjera të Evropës Lindore: Partizani, ekipi i [[Ministria e Mbrojtjes e Shqipërisë|Ministrisë së Mbrojtjes]] dhe Dinamo, ekipi i [[Ministria e Punëve të Brendshme e Shqipërisë|Ministrisë së Punëve të Brendshme]]. Dhjetëra lojtarë të talentuar të Tiranës u "bindën", kundër vullnetit të tyre, për të luajtur për Partizanin ose Dinamon.<ref>{{cite web|url=http://www.gazetatema.net/2016/07/22/skender-halili-si-u-arrestua-nga-sigurimi-pse-refuzoi-dinamon/|title=Skënder Halili: Si u arrestua nga sigurimi pse refuzoi Dinamon|publisher=Gazeta Tema|language=sq|date=22 shtator 2016|accessdate=5 janar 2019}}</ref> Si rezultat i kësaj "17 Nentori", pa mjaft lojtarë kyç, u përpoq të qëndronte në krye gjatë viteve 1947–57, megjithatë ekipi arriti të fitonte një pjesë të goditjeve të humbura gjatë pjesës së dytë të viteve 50', pasi zëvendësoi pjesërisht disa nga lojtarët e parë të zgjedhur në formacion.
===1958–1990: Rënia dhe ngritja, dekadat komuniste dhe vitet e arta 80'===
Nga viti 1958 deri më 1964, Tirana vazhdoi të prodhojë një futboll të mirë dhe e mbyllte kampionatin pothuajse gjithmonë në vendin e tretë. Këto vite ishin një prelud për atë që do të ndodhte më vonë: Tirana ripërjetoi magjinë e saj të para-luftës nën drejtimin e trajnerit të paharrueshëm [[Myslym Alla]].<ref name="Myslym Alla"/> Në fund të kampionatit kombëtar të 28të, Tirana u shpall kampion i Shqipërisë më shumë se njëzet vitesh pritje që nga titulli i tyre i fundit.<ref>{{cite web|url=http://www.giovanniarmillotta.it/albania/calcio/alba65.html|title=Albanian Football Season 1964–65|trans-title=Sezoni Shqiptar i Futbollit 1964–65|website=giovanniarmillotta.it|publisher=Giovanni Armillotta|language=en|accessdate=30 gusht 2020}}</ref>
Ekipi përsëriti suksesin në vitin e ardhshëm, por kjo ishte një sfidë e dukshme për gjeneralët e Partizanit dhe shefat e shërbimit sekret të Dinamos.
====Titulli i mohuar padrejtësisht====
Më 24 qershor 1967. Tirana dhe Partizani sapo luajtën ndeshjen derbi të javës së 19të të kampionatit. Ndeshja u luajt deri në fund dhe përfundoi 2-1 me fitoren e Tiranës. Tifozët po largoheshin paqësisht nga stadiumi dhe pasi lojtarët u futën në dhomat e zhveshjeve, dy lojtarë kundërshtarë (Osman Mema dhe Agim Dizdari) u përfshinë në një sherr verbal midis tyre. Ky debat pas-loje u mbyll aty për aty.<ref name="Osman Mema">{{cite web|url=https://eduasportin.com/lajme/dosier-titulli-i-mohuar-si-e-vodhen-tiranen-50-vjet-me-pare/|title=DOSIER / Titulli i mohuar, si e vodhën Tiranën 50 vjet më parë!|publisher=E Dua Sportin|language=sq|date=25 dhjetor 2017|accessdate=2 shtator 2020|archive-date=21 tetor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201021211929/https://eduasportin.com/lajme/dosier-titulli-i-mohuar-si-e-vodhen-tiranen-50-vjet-me-pare/|url-status=dead}}</ref>
Një ditë pas atij incidenti, u njoftua se Tirana dhe Partizani e kishin humbur këtë ndeshje me rezultat 3–0, i ishin hequr tre pikë në renditje si dhe do të humbisnin edhe ndeshjet e mbetura të kampionatit po me këtë rezultat. Disa ditë më pas, u zbulua se mbrapa këtij vendimi ishte Ministria e Brendshme, kjo për ti hapur rrugë Dinamos për tu shpallur kampion. Tirana në atë moment ishte para Dinamos në renditje kurse Partizani ishte jashtë garës për titull. Ministria e Brendshme u përpoq ta bënte vendimin të mos dukej i njëanëshëm, edhe pse qëllimi i atij vendimi ishte penalizimi i Tiranës, e cila kishte fituar kampionatin në dy sezonet e kaluara dhe ishte drejtë rrugës për të fituar të tretin.
Dinamo arriti të fitonte ndeshjet e mbetura të kampionatit, duke kaluar Tiranën në renditje dhe duke u shpallur kampione. Trajneri i Dinamos në atë kohë, Skënder Jareci, refuzoi ta ngrinte trofeun duke u shprehur se ekipi i tij nuk e merionte atë trofe.
Ky ishte një turp i madh për futbollin shqiptar, i një dimensioni të tillë që [[UEFA]] refuzoi ta njihte (ende nuk njihet zyrtarisht) atë kampionat. Sezonin e ardhshëm, për shkak të asaj ngjarje të turpshme, UEFA i mohoi Dinamos pjesëmarrjen në Kupën Evropiane (sot Liga e Kampioneve); kundërshtari i tyre, [[Eintracht Braunschweig]], kaloi turin pa luajtur.
Gjatë epokës së Komunizmit, shumë talente të Tiranës (si dhe klubeve të tjera elitare të rretheve), me urdhër të Byrosë Politike, detyroheshin të linin klubet e tyre e të luanin për Dinamon dhe Partizanin. Disa nga rrethanat që i bënin këta lojtarë të luanin për këto ekipe ishin ose shërbimi i detyruar ushtarak "në shërbim të Atdheut", ose kërcënimi se do tu mbyllej përgjithmonë karriera futbollistike nëse nuk i shërbenin Partizanit apo Dinamos.<ref name="Iljaz Çeço"/><ref name="Titulli i turpit"/><ref>{{cite web|url=http://www.sktirana.com/public/kuvend/viewtopic.php?f=2&t=313|title=SK Tirana Forum|publisher=Sktirana.com|language=sq|accessdate=25 mars 2014|archive-date=19 shkurt 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140219233952/http://www.sktirana.com/public/kuvend/viewtopic.php?f=2&t=313|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ballikombit.org/index.php?option=com_content&task=view&id=83&Itemid=9|title=Dictature eliminates true champions|trans-title=Diktatura eliminon kampionët e vërtet|publisher=Ballikombit.org|language=en|accessdate=25 mars 2014|archive-date=4 tetor 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181004150135/http://www.ballikombit.org/index.php?option=com_content&task=view&id=83&Itemid=9|url-status=dead}}</ref>
==== Vazhdimësia ====
Pas kësaj, Tirana fitoi kampionatin dy vite me radhë me stil, duke humbur vetëm dy ndeshje në vitin 1968 dhe vetëm një gjatë sezonit [[Kategoria e Parë 1969-70|1969–70]].<ref>{{cite web|url=http://rsssf.com/tablesa/albachamp.html|title=RSSSF Albania|publisher=RSSSF.com|language=en|date=6 mars 2014|accessdate=25 mars 2014}}</ref>
Gjatë viteve shtatëdhjetë, Tirana luftoi shumë për të qëndruar në krye; rezultati më i mirë ishte vendi i dytë dhe më i keqi i trembëdhjeti. Megjithatë, klubi fitoi dy herë [[Kupa e futbollit e Shqipërisë|kupën kombëtare]]. Brezi i lojtarëve më të vjetër erdhën në fund të karrierës së tyre dhe kjo mund të shënonte vetëm fundin e një epoke shumë të suksesshme. Sidoqoftë, epoka e pasuksesshme nuk do të zgjasë shumë gjatë kësaj kohe. Tirana fitoi kampionatin në fund të sezonit [[Kategoria e Parë 1981-82|1981–82]] dhe ata vazhduan të fitonin titullin edhe tre herë të tjera gjatë viteve tetëdhjetë (në sezonet [[Kategoria e Parë 1984-85|1984–85]], [[Kategoria e Parë 1987-88|1987–88]] dhe [[Kategoria e Parë 1988-89|1988–89]]) si dhe Kupën e Shqipërisë, gjithashtu tre herë ([[Kupa e Republikës 1982-83|1982–83]], [[Kupa e Republikës 1983-84|1983–84]] dhe [[Kupa e Republikës 1985-86|1985–86]]. Klubi ishte gjithashtu i suksesshëm në garat e klubeve evropiane, duke arritur tre herë në në raundin e 16-ve të [[UEFA Liga e Kampioneve|Kupës Evropiane]] në vitet 80'. Klubi prodhoi shumë lojtarë si Agustin Kola, [[Arben Minga]], Shkëlqim Muça dhe [[Mirel Josa]] që u bënë ikona të futbollit shqiptar si dhe mundën të luanin edhe me [[Kombëtarja shqiptare e futbollit|ekipin kombëtar]].<ref>{{cite web|url=http://sportekspres.com/profil-mirel-josa-nga-shpresa-e-mrekullive-te-titulli-i-arte/|title=Profil, Mirel Josa / Nga Shpresa e mrekullive, te titulli i artë…|publisher=Sport Ekspres|language=sq|date=1 qershor 2015|accessdate=21 gusht 2018|archive-date=23 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180823174428/http://sportekspres.com/profil-mirel-josa-nga-shpresa-e-mrekullive-te-titulli-i-arte/|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.zemrashqiptare.net/news/id_6742/cid_63/Agustin-Kola,-Mjesht%C3%ABr-i-Merituar-sporti,-nj%C3%AB-nga-ikonat-e-futbollit-bardheblu.html|title=Agustin Kola, Mjeshtër i Merituar sporti, një nga ikonat e futbollit bardheblu|publisher=Zemra Shqiptare|language=sq|date=8 shkurt 2009|accessdate=21 gusht 2018}}</ref><ref name="Fitorja rekord në Derbi">{{cite web|url=http://www.gazetatema.net/2017/07/07/profil-arben-minga-gjiganti-qe-tronditi-byrone-politike-ne-legjendaren-7-3-te-1985-s/|title=Arben Minga, gjiganti që tronditi Byronë Politike në legjendaren "7-3" të 1985-s|publisher=Gazeta Tema|language=sq|date=7 korrik 2017|accessdate=21 gusht 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/minga-kola-muca-legjendaret-e-frikshem-te-17-nentorit/|title=Minga-Kola-Muça, legjendarët e frikshëm të 17 Nëntorit|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=2 prill 2014|accessdate=29 gusht 2018}}</ref>
===1991–2006: Rikthimi tek suksesi===
Në gusht 1991, më pak se një vit pas [[Rënia e komunizmit në Shqipëri|rënies së komunizmit në Shqipëri]], Tirana rifitoi emrin e saj të vjetër, dhe po ashtu edhe gjithë shoqëria shqiptare po kalonte një periudhë ndryshimesh të thella. Pothuajse të gjithë lojtarët më të mirë shqiptarë u larguan nga vendi dhe shkuan jashtë në kërkim të një ekipi më të pasur që mund t'i punësonte. Por megjithatë klubi nuk mundi të qëndrojë shumë larg nga vendet kryesore. Ekipi u kthye në rrugët e suksesit duke fituar Kupën e Shqipërisë në sezonin [[Kupa e Republikës 1993-94|1993–94]]; në finale ata mposhtën me rezultatin e përgjithshëm 1–0 Teutën.<ref>{{cite web|url=http://rsssf.com/tablesa/alba94.html|title=Albania 1993/94|trans-title=Shqipëria 1993/94|publisher=RSSSF.com|language=en|accessdate=21 gusht 2018}}</ref> Pas kësaj, në janar 1995, ekipi fitoi edhe trofeun e tyre të parë të [[Superkupa e Shqipërisë|Superkupës së Shqipërisë]], duke mposhtur Teutën [[Superkupa e Shqipërisë 1994|1–0]] në [[Stadiumi Kombëtar "Qemal Stafa"|stadiumin Qemal Stafa]]. Disa muaj më vonë, ata fituan [[Kategoria e Parë 1994-95|kampionatin]] e tyre të 15të duke përfunduar 12 pikë më shumë se ndjekësi më i afërt, Teuta.<ref>{{cite web|url=http://www.giovanniarmillotta.it/albania/calcio/alba95.html|title=Albanian Football Season 1994-95|trans-title=Sezoni 1994-95 i Futbollit Shqiptar|publisher=Giovanni Armillotta|language=en|accessdate=21 gusht 2018}}</ref>
Ky kampionat i fituar u pasua edhe nga një tjetër në [[Kategoria e Parë 1995-96|sezonin 1995–96]]; Tirana sërish mundi të dalë para Teutës, këtë herë me vetëm një pikë diferencë.<ref>{{cite web|url=http://www.giovanniarmillotta.it/albania/calcio/alba96.html|title=Albanian Football Season 1995-96|trans-title=Sezoni 1995-96 i Futbollit Shqiptar|publisher=Giovanni Armillotta|language=en|accessdate=21 gusht 2018}}</ref> Ekipi triumfoi edhe në [[Kupa e Republikës 1995-96|kupë]] në atë sezon, duke plotësuar dopietën sezonale për herë të dytë në histori. Një tjetër dopietë sezonale pasoi në sezonin 1998–99. Në vitet e ardhshme, Tirana vazhdoi të dominonte futbollin shqiptar, duke fituar 10 nga 18 kampionatet shqiptare të mbajtura.<ref>{{cite web|url=http://rsssf.com/tablesa/albachamp.html|title=Albania - List of Champions|trans-title=Shqipëria - Lista e kampionëve|publisher=RSSSF.com|language=en|author=Eric Boesenberg|accessdate=21 gusht 2018}}</ref> Ekipi ishte gjithashtu i suksesshëm edhe në kupa, duke i shtuar kabinetit të tyre të trofeve tre kupa dhe pesë superkupa. Gjatë kësaj kohe, klubi kishte president biznesmenin egjiptian Metwally El Sayed, i cili u bë president i parë i huaj i klubit.<ref name="El SayedI"/><ref name="El SayedII"/> Nën drejtimin e tij, Tirana u modernizua herët si klub dhe lojtarët kishin paga të larta për Shqipërinë e asaj kohe.<ref name="El SayedI"/><ref name="El SayedII"/>
Gjatë periudhës 1993 - 2009 u arrit edhe një rekord tjetër unikː Tirana renditej çdo sezon në vendet 1 ose 2, duke koleksionuar në 16 sezone plot 24 trofe (10 tituj Kampion, 6 Kupa dhe 8 Superkupa).
===2007–vazhdim: Epoka Refik Halili===
[[Skeda:Elvis Sina.jpg|parapamje|majtas|190px|[[Elvis Sina]], lojtari me më shumë ndeshje në historinë e klubit me rreth 500 paraqitje në të gjitha kompedicionet.]]
Pas një sezoni 2006–07 të suksesshëm që pa ekipin ta fitonte kampionatin me lehtësi,<ref>{{cite web|url=http://rsssf.com/tablesa/alba07.html|title=Albania 2006/07|trans-title=Shqipëria 2006/07|publisher=RSSSF.com|language=en|accessdate=24 gusht 2018}}</ref> Tirana filloi të haste vështirësi dhe rezultatet pozitive munguan. Ata e nisën sezonin me një eliminim të shpejtë nga Liga e Kampioneve 2006–07 nga sllovenët e NK Domžale. Pavarësisht se fituan superkupën ndaj [[KS Besa|Besës]], Tirana arriti vetëm një vend të gjashtë në kampionat, duke shënuar rezultatin më negativ që nga viti 1993. Në kupë, ekipi u mposht në finale nga Vllaznia. Në sezonin e ardhshëm, Tirana u rikthye; të frymëzuar nga sulmuesi i ardhur Migen Memelli,<ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Migen-Memelli-blerja-e-bujshme-e-rekordmeneve.91596/|title=Migen Memelli, blerja e bujshme e rekordmenëve|publisher=Arkiva Shqiptare e Lajmeve|work=Albanian Sport|language=sq|date=7 korrik 2008|accessdate=21 gusht 2018|archive-date=6 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180806181631/http://www.arkivalajmeve.com/Migen-Memelli-blerja-e-bujshme-e-rekordmeneve.91596/|url-status=dead}}</ref> i cili shënoi 30 gola gjatë sezonit, Tirana arriti të fitonte kampionatin për herë të 24 në histori.<ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Tirana-24-here-kampione-e-Shqiperise.248539/|title=Tirana, 24 here kampione e Shqiperise|publisher=Arkiva Shqiptare e Lajmeve|work=Top-Channel.tv|language=sq|date=24 maj 2009|accessdate=21 gusht 2018|archive-date=6 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180806180442/http://www.arkivalajmeve.com/Tirana-24-here-kampione-e-Shqiperise.248539/|url-status=dead}}</ref> Në kupë ata arritën në finale sërish, vetëm për t'u mposhtur edhe një herë, këtë herë nga [[KS Flamurtari|Flamurtari]].<ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Flamurtari-i-rremben-Tiranes-Kupen-dhe-UEFA-n.239850/|title=Flamurtari i rrëmben Tiranës Kupën dhe UEFA-n|publisher=Arkiva Shqiptare e Lajmeve|work=BalkanWeb.com|language=sq|date=7 maj 2009|accessdate=21 gusht 2018|archive-date=6 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180806181646/http://www.arkivalajmeve.com/Flamurtari-i-rremben-Tiranes-Kupen-dhe-UEFA-n.239850/|url-status=dead}}</ref>
Në vitet në vijim, Tirana pati mjaft ulje-ngritje, duke mos mundur të fitonte kampionatin por arriti të ishte e suksesshme në kupa, duke fituar Kupën e Shqipërisë në sezonet [[Kupa e Shqipërisë 2010-11|2010–11]] dhe [[Kupa e Shqipërisë 2011-12|2011–12]] si dhe tre superkupa, respektivisht në vitet 2009, 2011 dhe 2012. Gjithashtu pati edhe polemika jashtë fushave midis drejtuesve dhe lojtarëve, më së shumti gjatë sezonit 2010–11, ku disa lojtarëve iu vonuan pagesat kurse disa të tjerë nuk u paguan fare.<ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Bashkia-gati-100-milione-leke-te-vjetra-per-Tiranen.1046930809/|title=Bashkia gati 100 milione leke te vjetra per Tiranen|publisher=Arkiva Shqiptare e Lajmeve|work=Gazeta Standart|language=sq|date=24 shtator 2010|accessdate=21 gusht 2018|archive-date=29 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191029133108/http://www.arkivalajmeve.com/Bashkia-gati-100-milione-leke-te-vjetra-per-Tiranen.1046930809/|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Plas-te-Tirana-Lojtaret-gati-bojkoti.1046943716/|title=Plas te Tirana Lojtaret gati bojkoti|publisher=Arkiva Shqiptare e Lajmeve|work=Gazeta Shqip|language=sq|date=28 tetor 2010|accessdate=22 janar 2019|archive-date=29 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191029132953/http://www.arkivalajmeve.com/Plas-te-Tirana-Lojtaret-gati-bojkoti.1046943716/|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Lojtaret-e-Tiranes-kercenojne-me-bojkot.1046943972/|title=Lojtaret e Tiranes kercenojne me bojkot|publisher=Arkiva Shqiptare e Lajmeve|work=Gazeta Standart|language=sq|date=28 tetor 2010|accessdate=22 janar 2019|archive-date=29 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191029133121/http://www.arkivalajmeve.com/Lojtaret-e-Tiranes-kercenojne-me-bojkot.1046943972/|url-status=dead}}</ref> Më 12 tetor 2011, konsulli i Bashkisë së Tiranës me një votim anonim vendosi të ndryshojë statusin e klubit nga një klub i zotëruar nga bashkia në klub me aksionerë, duke i vendosur emrin KF Tirana Sh.A; bashkia fillimisht mbajti 100% të aksioneve në klub, por duke lejuar çdo sponsor të ardhshëm privat dhe donatorë që të zotërojnë aksione në klub.<ref>{{cite web|url=http://top-channel.tv/2011/10/13/tirana-vlen-5-miliarde-leke/|title="Tirana" vlen 5 miliardë lekë|publisher=Top-Channel.tv|language=sq|date=13 tetor 2011|accessdate=21 gusht 2018}}</ref>
Duke filluar nga viti 2013, Tirana hyri në një periudhë zhgënjimesh. Në sezonin 2013–14, ekipi rrezikoi të binte nga kategoria për herë të parë në histori. Në fund të dhjetorit 2013, ekipi renditej në vendin e fundit me vetëm 10 pikë të mbledhura nga 13 ndeshje, duke qënë 7 pikë larg zonës së sigurisë. Megjithatë, me ardhjen e [[Gugash Magani]]t si trajner i ekipit dhe një merkato të fuqishme, ekipi doli nga kriza e rezultateve dhe në fund përfundoi në vendin e 6të, duke siguruar mbijetesën vetëm në javën e parafundit.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/barazim-ne-vlore-mbijeton-tirana-magani-ia-dolem-jam-i-gatshem-qe-te-rinovoj/|title=Barazim në Vlorë, mbijeton Tirana. Magani: Tani që ia dolëm, jam i gatshëm që të rinovoj|publisher=Panorama Sport|language=sq|author=Ermal Sika|date=4 maj 2014|accessdate=22 gusht 2018}}</ref> Më 26 qershor 2014, konsulli i qytetit miratoi propozimit për ta bërë Tiranën klub privat, duke i dhënë donatorëve 66% të aksioneve të klubit për 18 vitet e ardhshme; donatorët e asaj kohe ishin [[Refik Halili]] dhe Lulzim Morina, të cilët synonin të investonin në blerjen e lojtarëve cilësorë dhe përmirësimin e infrastrukturës si dhe ekipeve të të rinjve.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/tirana-do-menaxhohet-nga-aksionere-jepet-ne-perdorim-per-18-vite-ndahen-borxhet/|title=Tirana do menaxhohet nga aksionerë. Jepet në përdorim për 18 vite, ndahen borxhet|publisher=Panorama Sport|language=sq|author=Adela Merko|date=27 qershor 2014|accessdate=22 gusht 2018}}</ref>
[[Skeda:Selman Stërmasi Stadium (10).jpg|parapamje|djathtas|240px|[[Stadiumi "Selman Stërmasi"|Stadiumi Selman Stërmasi]] u rinovua gjatë viteve 2014 dhe 2015.]]
Tirana e filloi sezonin 2014–15 me pritshmëri të mëdha, duke sfiduar për titullin gjatë fazës së parë të kampionatit.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama-sport.com/mbyllet-faza-e-pare-e-superiores-bashkekryesojne-tirana-dhe-partizani-me-nga-18-pike/|title=Mbyllet faza e parë e Superiores, Tirana dhe Partizani kryesojnë me nga 18 pikë|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=26 tetor 2014|accessdate=30 tetor 2014}}</ref> Megjithatë, në fazën e dytë ekipi pësoi rënie dhe në fund mundi të arrinte vetëm një vend të 5të. Në kupë, Tirana u eliminua me polemika nga [[KF Laçi|Laçi]] në gjysëm-finale me rezultatin e përgjithshëm 1–0; Laçi në fund u shpall fituese e kupës pasi mposhti në finale [[FK Kukësi|Kukësin]], gjë që la jashtë kupave të evropës Tiranën.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/finalja-e-kupes-se-shqiperise-mes-kukesit-dhe-lacit-perplasen-tifozet-bllokojne-autostraden-qe-lidh-me-kryeqytetin/|title=Laçi fiton Kupën e Shqipërisë, mund 2-1 Kukësin në finale. Veliaj dhe Xhejms bënë diferencën|publisher=Gazeta Panorama|language=sq|date=29 maj 2015|accessdate=23 gusht 2018}}</ref>
Klubi ra për herë të parë në histori nga kategoria në [[Kategoria Superiore 2016–17|sezonin 2016–17]].<ref name="Rënja">{{cite web|url=http://gazeta-shqip.com/lajme/2017/05/27/tragjike-tirana-bie-nga-kategoria-per-here-te-pare-ne-histori/|title=Tragjike, Tirana bie nga kategoria për herë të parë në histori|publisher=Gazeta Shqip|language=sq|date=27 maj 2017|accessdate=23 gusht 2018}}</ref> Edhe pse ishin pretendent për titull deri në gjysmën e parë të sezonit, Tirana pësoi një rënie drastike duke kapitulluar për herë të parë në histori. Trajneri Ilir Daja u shkarkua më 1 nëntor 2016 pas një barazimi pa gola ndaj Vllaznisë,<ref>{{cite web|url=http://top-channel.tv/2016/05/20/trajneri-ilir-daja-dorehiqet-nga-tirana/|title=Trajneri Ilir Daja dorëhiqet nga Tirana|publisher=Top-Channel.tv|language=sq|date=1 nëntor 2016|accessdate=23 gusht 2018}}</ref> dhe u zëvëndësua nga i rikthyeri [[Mirel Josa]].<ref>{{cite web|url=http://klankosova.tv/prezantohet-josa-tirana-nje-pergjegjesi/|title=Prezantohet Josa: Tirana një përgjegjësi|publisher=Klan Kosova|language=sq|date=2 nëntor 2016|accessdate=2 nëntor 2016}}</ref> Klubi gjithashtu prishi marrëdhënjet me tifozët pas një marrëveshje me rivalët e përbetuar [[FK Partizani Tirana|Partizani]], për të lejuar këta të fundit të prisnin ndeshjet si vendas në Stadiumin Selman Stërmasi; ata kundërshtuan këtë marrëveshje dhe në shenjë proteste nuk e ndoqën ekipin deri në fund të sezonit.<ref>{{cite web|url=http://www.gazetatema.net/2017/01/25/zyrtare-partizani-do-te-luaje-ne-selman-stermasi/|title=Zyrtare: Partizani do të luajë në "Selman Stermasi"|publisher=Gazeta Tema|language=sq|date=25 janar 2017|accessdate=23 gusht 2018}}</ref> Tirana qëndroi 15 ndeshje pa fitore para se të triumfonin ndaj [[KS Korabi|Korabit]] me rezultatin 2–0 më 10 maj 2017.<ref>{{cite web|url=http://gazeta-shqip.com/lajme/2017/05/10/tirana-kthehet-te-fitorja-pas-15-javesh-kukesi-ruan-kreun/|title=Tirana kthehet te fitorja pas 15 javësh. Kukësi ruan kreun|publisher=Gazeta Shqip|language=sq|date=10 maj 2017|accessdate=23 gusht 2018}}</ref> Rënia e tyre u konfirmua 13 ditë më pas pas një barazimi pa gola kundër Vllaznisë, e cila gjithashtu luftonte për mbijetesë, në [[Stadiumi "Loro Boriçi"|Stadiumin Loro Boriçi]].<ref name="Rënja"/> Në kupë, Tirana tregoi një fytyrë tjetër, duke fituar trofeun e 16të rekord në histori pasi mposhtën Skënderbeun 3–1 në finalen e zhvilluar në [[Elbasan Arena]] katër ditë pas rënies nga Liga Superiore.<ref>{{cite web|url=http://www.fshf.org/index.php/sq/lajme/5662-tirana-fiton-kupen-e-shqiperise-sezoni-2016-2017|title=Tirana fiton Kupën e Shqipërisë, sezoni 2016-2017|publisher=FSHF.org|language=sq|date=31 maj 2017|accessdate=23 gusht 2018|archive-date=6 qershor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170606024405/http://fshf.org/index.php/sq/lajme/5662-tirana-fiton-kupen-e-shqiperise-sezoni-2016-2017|url-status=dead}}</ref> Kjo fitore konfirmoi rikthimin e klubit në kompeticionet evropiane pas pesë vitesh.
Klubi ruajti pjesën më të madhe të lojtarëve para fillimit të sezonit të ri te liga inferiore.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/senatoret-nisin-fushate-te-tirana-po-bindin-lojtaret-qe-te-qendrojne/|title="Senatorët" nisin fushatë te Tirana, po bindin lojtarët që të qëndrojnë|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=2 qershor 2017|accessdate=16 qershor 2017}}</ref> Josa u largua nga pankina dhe u zëvëndësua nga [[Zé Maria]], ish lojtar i [[Kombëtarja braziliane e futbollit|Brazilit]].<ref>{{cite web|url=http://www.goal.com/en-ke/news/ex-gor-mahia-coach-ze-maria-appointed-in-albania/o40x3bqmdrol1wgfuwbrrikf3|title=EX-GOR MAHIA COACH ZE MARIA APPOINTED IN ALBANIA|trans-title=Ish trajneri i Gor Mahias Ze Marias punësohet në Shqipëri|publisher=Goal.com|language=en|author=Dennis Mabuka|date=16 qershor 2017|accessdate=26 nëntor 2017}}</ref> Rikthimi në Evropë u karakterizua nga një eliminim i shpejtë nga [[Izraeli|izraelitët]] e Maccabi Tel Aviv.<ref>{{cite web|url=http://www.uefa.com/uefaeuropaleague/season=2018/matches/round=2000886/match=2021763/index.html#/|title=Tirana 0-3 M. Tel-Aviv|publisher=UEFA.com|language=sq|date=6 korrik 2017|accessdate=26 nëntor 2017}}</ref> Tirana është kështu klubi i parë dhe i vetëm nga Kategoria e Parë që merr pjesë në një kompeticion europianǃ Në shtator 2017, klubi fitoi një tjetër trofe, [[Superkupa e Shqipërisë 2017|Superkupën]], duke mposhtur Kukësin në finale çka solli triumfin e 11të rekord në këtë kompeticion.<ref name="Superkupa e Shqipërisë">{{cite news|url=http://sportekspres.com/finalja-e-superkupes-tirana-godet-ne-fund/|title=Finalja e Superkupës, Tirana godet në fund|trans-title=Supercup final, Tirana strikes at the end|publisher=Sport Ekspres|language=sq|date=6 shtator 2017|accessdate=18 nëntor 2017}}</ref> Tirana u bë klubi i parë nga Kategoria e Parë që fiton një trofe madhor.<ref name="Superkupa e Shqipërisë"/> Tirana dominoi kampionatin e Kategorisë së Parë, duke fituar me rezultate dërrmuese në ndeshjet brënda dhe jashtë.<ref>{{cite web|url=http://sportekspres.com/tirana-show-shkumbini-turperohet-ne-peqin/|title=Tirana "show", Shkumbini turpërohet në Peqin|publisher=Sport Ekspres|language=sq|date=14 tetor 2017|accessdate=28 qershor 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=http://telesport.al/kategoria-e-pare-tirana-shkermoq-pogradecin-vulos-kreun-e-renditjes-ne-grupin-b/|title=Kategoria e Parë, Tirana shkërmoq Pogradecin, vulos kreun e renditjes në Grupin B|publisher=Telesport.al|language=sq|author=Julian Hoxhaj|date=17 dhjetor 2017|accessdate=28 qershor 2018|archive-date=28 qershor 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180628131841/http://telesport.al/kategoria-e-pare-tirana-shkermoq-pogradecin-vulos-kreun-e-renditjes-ne-grupin-b/|url-status=dead}}</ref> Ata arritën objektivin e rikthimit në elitë tre ndeshje para mbylljes së kampionatit.<ref>{{cite web|url=http://gazeta-shqip.com/lajme/2018/04/14/futbolli-ne-feste-tirana-rikthehet-ne-superiore/|title=Futbolli në festë, Tirana rikthehet në Superiore|publisher=Gazeta Shqip|language=sq|date=14 prill 2018|accessdate=23 gusht 2018}}</ref> Tirana fitoi gjithashtu edhe titullin e parë të Kategorisë së Parë më 16 maj duke fituar me lehtësi 2–0 ndaj fituesve të Grupit A [[KS Kastrioti|Kastrioti]] në Elbasan Arena.<ref name="Titulli i Kategorisë së Parë">{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/video-dopieta-e-greces-tirana-mposht-kastriotin-dhe-shpallet-kampione-e-kategorise-se-pare/|title=VIDEO/ Dopieta e Grecës, Tirana mposht Kastriotin dhe shpallet kampione e Kategorisë së Parë|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=16 maj 2018|accessdate=23 gusht 2018}}</ref>
Tirana fitoi kampionatin e 25të në histori në sezonin 2019–20 e cila përkonte dhe me 100 vjetorin e klubit.<ref>{{cite web|url=https://telegraf.al/speciale/473112/|title=1920-15 Gusht-2020/ Sot, Sport Klub Tirana feston 100-vjetorin e themelimit|publisher=Telegraf.al|language=sq|author1=Bedri Alimehmeti|author2=Bektash Pojani|date=15 gusht 2020|accessdate=19 gusht 2020}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/lajmi-i-fundit-tirana-shpallet-zyrtarisht-kampione-fiton-titullin-e-25-te-pas-11-vitesh/|title=LIBRI I ARTË/ Tirana shpallet zyrtarisht kampione, fiton titullin e 25-të pas 11 vitesh|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=20 korrik 2020|accessdate=12 gusht 2020}}</ref> Ky ishte titulli i parë pas plot 11 vitesh. Gjatë sezonit, ekipi fitoi dy herë kundër Partizanit, duke i dhënë fund një rekordi negativ me 18 ndeshje pa fitore në derbi; fitorja 5–1 kundër tyre në shkurt 2020 ishte më e thella që nga viti 2005.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/video-kryeveper-bardheblu-ne-derbi-tirana-shkermoq-partizanin-dhe-shkon-9-nga-kampionet/|title=VIDEO/ Kryevepër bardheblu në derbi, Tirana shkërmoq Partizanin dhe shkon +9 nga kampionët|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=29 shkurt 2020|accessdate=29 shkurt 2020}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/histori-shuplake-qe-pervelon-nga-tirana-bardheblute-turperonin-dy-here-brenda-nje-sezoni-partizanin-me-manita-dhe-4-gola-diference/|title=HISTORI/ "Shuplakë që përvëlon" nga Tirana, bardheblutë turpëronin dy herë brenda një sezoni Partizanin me "manita" dhe 4 gola diferencë|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=28 shkurt 2020|accessdate=29 shkurt 2020}}</ref> Pas javës së 13të deri në fund ekipi u udhëhoq nga trajneri Emmanuel Egbo, i cili u lavdërua për punën e tij si dhe u bë trajneri i parë afrikan që fiton një kampionat në Evropë.<ref name="Egbo trajneri i parë afrikan">{{cite web|url=https://telegraf.al/sport/rrefehet-egbo-jam-trajneri-i-pare-afrikan-qe-fitoj-nje-titull-ne-evrope/|title=Rrëfehet Egbo: Jam trajneri i parë afrikan që fitoj një titull në Evropë|publisher=Telegraf.al|language=sq|date=20 korrik 2020|accessdate=5 gusht 2020}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/nga-egbo-te-ngo-ja-notat-e-sezonit-te-kampionet-e-tiranes/|title=Nga Egbo te Ngo, ja notat e sezonit te kampionët e Tiranës|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=21 korrik 2020|accessdate=5 gusht 2020}}</ref> Në kupë, ekipi arriti deri në finale por u mposht me rezultatin 2–0 nga Teuta.<ref>{{cite web|url=https://fshf.org/sq/teuta-eshte-fituesja-e-kupes-se-shqiperise-per-edicionin-2019-2020/|title=Teuta është fituesja e Kupës së Shqipërisë për edicionin 2019-2020|website=fshf.org|publisher=Federata Shqiptare e Futbollit|language=sq|date=2 gusht 2020|accessdate=8 gusht 2020}}</ref>
Gjithashtu pjesëmarrja në kupat e Europës ishte e suksesshme, pasi bardheblutë shkuan deri ne fazën play-off të Ligës së Europës ku u eliminuan nga kampionët e Zvicrës, Young Boys.
Të freskët nga fitimi i titullit, Tirana bëri mjaft mirë edhe në Europë, duke inkasuar mbi 1.5 milion Euro shpërblim nga pjesëmarrja dhe arritja deri në fazën play-off të Ligës së Europës. Duke pasur në gjirin e vet lojtarë me stof e mentalitet kampioni, klubi kishte mundësinë e artë të krijonte një cikël supremacie në kampionat për vite me rradhë, por klubi dështoi në diçka të tillë. Ata nuk mund të pengonin largimin në masë të disa lojtarëve kyç dhe nuk i zëvendësuan ata me elementë të tjerë, të njëjtë apo më të mirë. Pandemia ndikoi gjithashtu negativisht në shumë drejtime. Ekipi pësoi lëndime të vazhdueshme lojtarësh dhe mungonin alternativat. Kësisoj, rezultatet ishin të dobëta, sidomos në pjesën e parë të sezonit. Trajneri kampion Egbo dhe drejtori i suksesshëm Arbi Laçi u larguan nga ekipi, edhe pse ata ishin çelësi kryesor i suksesit që e ngjiti Tiranën nga kategoria inferiore tek titulli më i lartë kampion pas 11 vjetësh. Eliminimi me turp nga Kupa nuk e bëri klubin të reflektojë në kampionat dhe të shpëtojë sezonin. Merkatoja e Janarit nuk solli ndryshim thelbësor ngaqë Janari nuk para ofron elementë cilësorë. Edhe pas përpjekjeve dhe rezultateve në përmirësim në pjesën e dytë të sezonit, si dhe të udhëhequr nga një trajner ambicioz si [[Orges Shehi]], Tirana e përfundoi sezonin në vendin e 5të duke dështuar edhe pjesëmarrjen në kupat e Europës
==Identiteti==
===Stema===
<gallery style="text-align:center">
Skeda:Stema Tirana.gif
Skeda:KF Tirana Logo.png
</gallery>
Stema zyrtare e KF Tiranës i është nënshtruar disa ndryshimeve ndër vite. Pas vitit 1990 në stemë u vendos [[Kulla e Sahatit, Tiranë|Kulla e Sahatit]], e cila është një nga momumentet më të rëndësishme të qytetit.<ref>{{cite web|url=https://tirana.al/pikat-e-interesit/atraksione-ne-tirane/kulla-e-sahatit|title=Kulla e Sahatit|website=tirana.al|publisher=Bashkia Tiranë|language=sq|accessdate=13 gusht 2020}}</ref> Ndryshimi i fundit i stemës ndodhi në vitin 2020, vit ku klubi festoi 100 vjetorin e krijimit. Klubi disa muaj më parë njoftoi një konkurs për stemën e re, e cila do të zgjidhej nga punimet e tifozëve. Fituesi u shpall në shkurt 2020. Stema e re kishte ngjashmëri me atë aktualen; Kulla e Sahatit, ishte zhvendosur majtas, si dhe dy zero ishin shtuar krahë saj, kurse poshtë lexonte 1920–2020, për të simbolizuar 100 vjetorin.<ref>{{cite web|url=https://sport.cna.al/2020/02/11/100-vjetori-i-krijimit-tirana-publikon-logon-e-re/|title=100 vjetori i krijimit, Tirana publikon logon e re|publisher=City News Albania|language=sq|date=11 shkurt 2020|accessdate=13 gusht 2020|archive-date=14 prill 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200414212323/https://sport.cna.al/2020/02/11/100-vjetori-i-krijimit-tirana-publikon-logon-e-re/|url-status=dead}}</ref> Klubi njoftoi se do ta përdorte këtë stemë për gjatë gjithë vitit 2020.<ref>{{cite web|url=https://kftirana.al/kf-tirana-prezanton-logon-e-100-vjetorit/|title=KF Tirana prezanton logon e 100 vjetorit|website=kftirana.al|publisher=KF Tirana|language=sq|date=11 shkurt 2020|accessdate=13 gusht 2020}}</ref>
===Ngjyrat===
Ngjyrat tradicionale të KF Tiranës ka qënë e bardha dhe bluja.<ref>{{cite web|url=https://newsport.al/tirana-prezanton-sponsorin-e-ri-klubi-bardheblu-ne-nje-model-europian/|title=Tirana prezanton sponsorin e ri, klubi bardheblu në një model europian|website=newsport.al|language=sq|date=1 tetor 2016|accessdate=23 gusht 2020}}</ref> Të këto dy ngjyra gjithashtu kanë qënë dominuese në fanellat e ekipit, sidomos në ndeshjet si vendas. Ngjyra të tjera, si e zeza dhe grija, është përdorur në raste kur ekipi ka luajtur me fanellat dyta apo të treta. Fanella e portierit ka qënë me ngjyra të ndryshme, si e verdhë, blu, gri, jeshile ose e zezë.<ref>{{cite web|url=https://sportekspres.com/tirana-me-fytyre-te-re-prezanton-fanellat-e-sezonit-te-ri/|title=Tirana me fytyrë të re, prezanton fanellat e sezonit të ri|publisher=Sport Ekspres|language=sq|date=17 gusht 2018|accessdate=23 gusht 2020}}</ref>
===Prodhuesit e fanellës===
[[Skeda:Ervin Bulku Tirana.jpg|parapamje|Fanella karakterisike e Tiranës është me ngjyrat bardheblu me vija; në foto stema e Volkswagen si sponsor fanelle.]]
Burimi: <ref>{{cite web|url=https://www.albanien.ch/une/blog/115|title=Volkswagen zum Zweiten|trans-title=Volkswagen për të dytën|publisher=Albanien.ch|language=de|date=25 maj 2009|accessdate=2 mars 2019}}</ref><ref>{{cite web|url=http://newsport.al/video-tirana-prezanton-uniformat-ceremoni-e-vecante-nga-macron/|title=VIDEO/ Tirana prezanton uniformat, ceremoni e veçantë nga "Macron"|publisher=Newsport.al|language=sq|date=6 shtator 2017|accessdate=2 mars 2019}}</ref>
{| class="wikitable"
|-
! Prodhuesi
! Periudha
! Sponsori i fanellës
|-
|-
|rowspan=2|{{flagicon|UK}} [[Umbro]]
| 1988–91
|rowspan=1|<small>[[Indesit Company|Ariston]]</small>
|-
| 1993–97
|rowspan=1|<small>[[Parmalat]]</small>
|-
|rowspan=2|{{flamuri|Gjermania}} [[Adidas]]
| 1998–99
|rowspan=1|<small>[[Kent]]</small>
|-
| 1999–00
|rowspan=2|<small>Hawaii</small>
|-
|rowspan=2|{{flamuri|Spanja}} [[Joma]]
| 2000–01
|-
| 2001–02
|rowspan=5|<small>[[Volkswagen]]</small>
|-
| {{flamuri|Gjermania}} [[Jako]]
| 2002–04
|-
| {{flamuri|Gjermania}} [[Puma SE|Puma]]
| 2004–06
|-
| {{flamuri|Gjermania}} [[Adidas]]
| 2006–08
|-
| {{flamuri|Gjermania}} [[Puma SE|Puma]]
| 2008–09
|-
| {{flamuri|Italia}} [[Lotto Sport Italia|Lotto]]
| 2009–10
|rowspan="2"|<small>''ska''</small>
|-
| {{flamuri|Gjermania}} [[Adidas]]
| 2010–11
|-
| {{flamuri|Italia}} [[Macron (sportswear)|Macron]]
| 2011–12
|rowspan="1"|<small>''ska''</small>
|-
| {{flamuri|Italia}} [[Errea]]
| 2012–13
|rowspan="2"|<small>''ska''</small>
|-
|rowspan=2|{{flamuri|Italia}} [[Legea]]
| 2013–15
|-
| 2015–16
|rowspan="1"|<small>[[Birra Tirana]]</small>
|-
| {{flamuri|Italia}} [[Macron (sportswear)|Macron]]
| 2016–19
|rowspan="1"|<small>''ska''</small>
|-
|rowspan=2| {{flamuri|Gjermania}} [[Uhlsport]]
|rowspan=2| 2019–22
|rowspan=1|<small> Caffè Vergnano </small>
|-
|rowspan=1|<small> [[Air Albania]] </small>
|-
|}
==Stadiumi==
===Shallvare ===
Fusha e parë në historinë e klubit quhej [[Shallvare]], e cila në atë kohë ndodhej në qëndër të [[Tirana|Tiranës]] ku sot ndodhet blloku i Shallvareve; ajo tokë u mor nga klubi para vitit 1920.<ref name="Shallvaret">{{cite web|url=https://www.forumishqiptar.com/threads/33604-Fusha-e-Shallvares|title=Fusha e Shallvares, fusha e parë sportive zyrtare në Tiranë|publisher=Forumi Shqiptar|language=sq|date=23 prill 2002|accessdate=12 gusht 2020}}</ref> Ajo fushë shërbente gjithashtu si park argëtimi për fëmijët e Tiranës.<ref name="Shallvaret2">{{cite web|url=http://www.revistajava.al/sociale/2013923/na-ishin-njehere-fushat-sportive-te-tiranes|title=Na ishin njëherë fushat sportive të Tiranas|publisher=Revista Java|language=sq|accessdate=12 gusht 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20141108003629/http://www.revistajava.al/sociale/2013923/na-ishin-njehere-fushat-sportive-te-tiranes|archive-date=8 nëntor 2014}}</ref> Tirana luajti ndeshjen e parë të saj në vitin 1920 kundër një ekipi të formuar nga ushtarët e [[Perandoria Austro-Hungareze|Austro-Hungarisë]] pushtuese.<ref name="Shallvaret"/> Pesë vite më pas, u ndërtuan edhe dhomat e zhveshjes, kurse në fillimin e viteve 1930' u ndërtua edhe një pistë atletike rreth fushës. Fusha mirëmbahej nga Besim Hamdiu, i cili ishte gjyqtar, dhe kishte vetëm një ndihmës për mirëmbajtjen e saj.<ref name="Shallvaret2"/> Fusha gjithashtu përdorej edhe për ngjarje të tjera sportive si dhe për paradat ushtarake, një prej të cilave u ndoq edhe nga mbreti Zog në vitin 1927.<ref name="Shallvaret"/> Fusha u shkatërrua në vitin 1951 dhe aty u ndërtua blloqe pallatesh të stilit sovjetik.<ref name="Shallvaret2"/>
===Selman Stërmasi===
{{main|Stadiumi "Selman Stërmasi"}}
[[Skeda:Ingaural match of Selman Stërmasi Stadium.jpg|parapamje|majtas|280px|Stadiumi Selman Stërmasi në ndeshjen e parë pas rinovimit, nëntor 2015.]]
Stadiumi aktual i Tiranës për ndeshjet si vendas është [[Stadiumi "Selman Stërmasi"|Selman Stërmasi]]. Stadiumi u ndërtua në vitin 1956 dhe deri në vitin 1991 njihej me emrin Stadiumi Dinamo.<ref name="SS">{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/selman-stermasi-si-u-ndertua-per-dinamon-nga-te-burgosurit-dhe-e-inauguroi-ramiz-alia/|title=“Selman Stërmasi”, si u ndërtua për Dinamon nga të burgosurit dhe e inauguroi Ramiz Alia|publisher=Gazeta Panorama|language=sq|date=27 nëntor 2015|accessdate=12 gusht 2020}}</ref> Në vitin 1991, [[Federata Shqiptare e Futbollit]] dhe klubi vendosi që stadiumi të quhej [[Selman Stërmasi]] në nder të ish futbollistit, trajnerit dhe presidentit të Tiranës me të njëjtin emër.<ref name="SS"/>
Stadiumi ka një kapacitet 8,400 ulësesh. Në dhjetor 2014, klubi filloi rinovimin e stadiumit;<ref>{{cite web|url=https://sot.com.al/sport/nis-puna-te-%E2%80%9Cselman-st%C3%ABrmasi%E2%80%9D-halili-premton-rikonstruksionin-e-impiantit|title=Nis puna te “Selman Stërmasi”, Halili premton rikonstruksionin e impiantit|website=sot.com.al|language=sq|date=27 dhjetor 2015|accessdate=12 gusht 2020}}</ref> rinovimi përfshinte vendosjen e një fushe të re, ridërtimi i tribunave, rindërtimi i ndërtesës kryesore të stadiumit, ku u përfshinë e shtimi i dy korridoreve, rindërtimi i objekteve të brëndshme si dhe ndërtimi i një dyqani.<ref>{{cite web|url=https://www.newsbomb.al/selman-stermasi-vishet-bardheblu-rikonstruksioni-drejt-perfundimit-foto-18490|title=“Selman Stermasi” vishet bardheblu, rikonstruksioni drejt përfundimit (Foto)|website=newsbomb.al|language=sq|date=16 gusht 2015|accessdate=12 gusht 2020|archive-date=29 gusht 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200829223122/https://www.newsbomb.al/selman-stermasi-vishet-bardheblu-rikonstruksioni-drejt-perfundimit-foto-18490|url-status=dead}}</ref> Objektet e brendshme përfshijnë riparime të përgjithshme, një sallë konferencash për shtyp, këndin e gazetarëve dhe dushe moderne. Tribunat anësore u mbyllen përkohësisht dhe u mbuluan nga bordet reklamash. Pak kohë më pas, stadiumit ju shtua edhe ndriçimi, tabela e rezultatit si dhe ora elektronike.
Zona kryesore e parkimit ndodhet në pjesën e përparme të stadiumit, e cila të çon në hyrje. E gjithë pjesa e jashtme e stadiumit është e rrethuar nga një gardh hekuri 2.7 metra gjatë.<ref>{{cite web|url=http://www.kftirana.info/club.html|title=Stadiumi Selman Stermasi Stadium|website=Kftirana.info|language=sq|accessdate=26 korrik 2012|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120312224940/http://www.kftirana.info/club.html|archivedate=12 mars 2012|df=dmy-all}}</ref>
===Qemal Stafa===
{{main|Stadiumi Kombëtar "Qemal Stafa"}}
Tirana i ka luajtur historikisht ndeshjet si vendas në stadiumin Selman Stërmasi, ashtu siç kanë bërë edhe Partizani e Dinamo, ekipet e tjera të kryeqytetit. Megjithatë, ndeshjet derbi ose ato evropiane të rëndësisë së madhe Tirana i ka luajtur në [[Stadiumi Kombëtar "Qemal Stafa"|Stadiumin Kombëtar "Qemal Stafa"]]; ky stadium është përdorur edhe në rastet kur Selman Stërmasi nuk ka qënë i disponueshëm për shkaqe të ndryshme. Në qershor 2016, u nis prishja e stadiumit për shkak se nuk plotësonte kriteret për të zhvilluar ndeshje ndërkombëtare, ky një vendim nga [[FIFA]].<ref>{{cite web|url=https://tvklan.al/nis-prishja-e-stadiumit-qemal-stafa/|title=Nis prishja e stadiumit "Qemal Stafa"|publisher=TV Klan|language=sq|date=9 qershor 2016|accessdate=18 tetor 2019}}</ref> Tirana luajti ndeshjen e fundit në këtë stadium më 19 nëntor 2015, duke barazuar pa gola kundër Laçit.<ref>{{cite web|url=https://int.soccerway.com/matches/2015/11/19/albania/super-league/kf-tirana/kf-laci/2074036/|title=Tirana vs. Laçi 0 – 0|publisher=Soccerway|language=en|date=19 nëntor 2015|accessdate=12 gusht 2020}}</ref>
===Kompleksi Skënder Halili===
{{main|Kompleksi Skënder Halili}}
[[Skeda:SkenderHalili.jpg|parapamje|djathtas|Kompleksi Skënder Halili pas rinovimit në vitin 2015.]]
[[Kompleksi Skënder Halili]] është fusha stërvitore ku ekipi kryen seancat stërvitore.<ref>{{cite web|url=https://newsport.al/dossier-skender-halili-kuptimi-dhe-simboli-i-tiranes-ne-futboll/|title=DOSSIER/ Skënder Halili, kuptimi dhe simboli i TIRANËS në futboll|website=newsport.al|language=sq|date=9 prill 2019|accessdate=12 gusht 2020}}</ref> Ajo gjithashtu shërben edhe për ndeshjet e ekipeve të moshave. Në disa raste, ekipi i parë ka zhvilluar ndeshje miqësore si dhe në disa raste më të rralla ka zhvilluar edhe ndeshjet e raundeve të para të kupës. Vendndodhja e fushës është në rrugën Bedri Karapici, afër fabrikës së [[Birra Tirana|Birrës Tirana]]. Kompleksi u emërua në nder të [[Skënder Halili]], ish mbrojtësi legjendar i Tiranës dhe i kombëtares shqiptare.<ref>{{cite web|url=https://sport.cna.al/2020/03/25/dossier-kush-e-vrau-yllin-e-futbollit-shqiptar-skender-halilin/|title=DOSSIER/ Kush e vrau yllin e futbollit shqiptar, Skënder Halilin?|publisher=City News Albania|language=sq|date=25 mars 2020|accessdate=12 gusht 2020|archive-date=18 tetor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201018223225/https://sport.cna.al/2020/03/25/dossier-kush-e-vrau-yllin-e-futbollit-shqiptar-skender-halilin/|url-status=dead}}</ref> Kompleksi përbëhet nga dy fusha të mëdha sportive, nga një terren më i vogël si dhe me dhoma zhveshje për ekipin e parë ashtu edhe për ekipet e moshave. Në dhjetor 2014, klubi njoftoi edhe rinovimin e kompleksit përveç stadiumit Selman Stërmasi.<ref>{{cite web|url=https://sportekspres.com/kompleksi-skender-halili-po-ndryshon-fytyre/|title=Kompleksi “Skënder Halili” po ndryshon fytyrë|publisher=Sport Ekspres|language=sq|date=27 janar 2015|accessdate=12 gusht 2020|archive-date=19 tetor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201019070723/https://sportekspres.com/kompleksi-skender-halili-po-ndryshon-fytyre/|url-status=dead}}</ref> Pas përfundimit të punimeve, të gjitha objektet e kompleksit ishin përmirësuar, si dhe ishte shtuar edhe një tribunë e vogël për tifozët të cilët kishin dëshirë të ndiqnin seancat stërvitore të ekipit.
==Tifozët==
[[Skeda:The match.jpg|parapamje|220px|majtas|Tirona Fanatics gjatë një ndeshje në shtator 2016.]]
Klubi i Futbollit Tirana është një nga klubet më të mbështetura të Shqipërisë. Ata kanë disa tifogrupe, dy më të shquarit janë "Ultras Tirona" dhe "Tirona Fanatics".<ref name="Tifozeria">{{cite web|url=http://kftirana.al/fanclub/|title=KF Tirana – Fanclub|publisher=KF Tirana|language=sq|accessdate=21 dhjetor 2018|archive-date=5 janar 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190105062912/http://kftirana.al/fanclub/|url-status=dead}}</ref> Grupi i parë është themeluar në vitin 1986 kur Shqipëria ishte ende nën regjimin komunist.<ref name="Tifozeria"/> Ata ishin të detyruar t'i kryenin aktivitetet e tyre fshehurazi në mënyrë ilegale pasi regjimi nuk i lejonte këto lloj grupesh të funksiononin. Si pasojë e kësaj, grupi i përdorte ndeshjet për të shprehur kundërshtinë e tyre ndaj regjimit dhe pas rënies së tij ata u bënë grup edhe më i organizuar,<ref name="Tifozeria"/> duke tërhequr më shumë tifozë në fund të viteve 90' dhe fillim të viteve 2000'.<ref name="Tifozeria"/> Nga mesi i viteve 2000', tifozë të rinj dolën në skenë dhe ndjenë se grupi Ultras Tirona nuk i përfaqësonte tërësisht ata, ndaj ata vendosën të krijonin një grup të ri Ultras që e quajtën Tirona Fanatics; grupi u themelua zyrtarisht më 8 janar 2006.<ref>{{cite web|url=http://sportekspres.com/tirona-fanatics-feston-10-vjetorin/|title=“Tirona Fanatics” feston 10-vjetorin|publisher=Sport Ekspres|language=sq|date=9 janar 2016|accessdate=21 dhjetor 2018|archive-date=17 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180817024652/http://sportekspres.com/tirona-fanatics-feston-10-vjetorin/|url-status=dead}}</ref>
Ky grup njihet gjërësisht tifo-grup i djathtë në kontrast me Ultras Guerrils, grupi tjetër ultras i klubit rival të kryeqytetit [[FK Partizani Tirana|Partizani]]. Klubi u zgjerua menjëherë duke fituar shumë antarësime, duke u bërë një nga grupimet më të organizuara të Shqipërisë, duke ndjekur ndeshjet e Tiranës brënda dhe jashtë, si dhe jashtë Shqipërisë gjatë ndeshjeve evropiane.<ref name="Tifozeria"/> Më 20 maj 2015, shumica e anëtarëve themelues të grupit vendosën që t'ia linin drejtimin e grupit anëtarëve më të rinj.<ref>{{cite web|url=http://www.kohajone.com/2015/05/20/ndryshim-brezash-dhe-idesh-ne-drejtimin-e-tirona-fanatics/|title=Ndryshim brezash dhe idesh në drejtimin e “Tirona Fanatics”|publisher=Koha Jonë|language=sq|date=20 maj 2015|accessdate=21 dhjetor 2018|archive-date=29 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191029133104/https://www.kohajone.com/2015/05/20/ndryshim-brezash-dhe-idesh-ne-drejtimin-e-tirona-fanatics/|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/terhiqen-themeluesit-e-tirona-fanatics-ia-leme-drejtimin-brezit-te-ri/|title=Tërhiqen themeluesit e “Tirona Fanatics”: Ia lëmë drejtimin brezit të ri|publisher=Gazeta Panorama|language=sq|date=20 maj 2015|accessdate=21 dhjetor 2018}}</ref> Grupi mban lidhje të ndërsjellta e të respektuara me ultras grupet në Kosovë, "Plisat" e [[KF Prishtina|Prishtinës]] dhe "Shvercerat" e [[KF Shkupi|Shkupit]].
==Rivalët==
===Partizani===
{{main|Derbi I}}
Rivali më i madh i Tiranës është [[KF Partizani|Partizani]], një nga tre ekipet e kryeqytetit. Ndeshja midis tyre quhet "Derbi i Kryeqytetit", dhe konsiderohet si një nga derbit më të mëdhenj në [[Ballkan]].<ref>{{cite web|url=https://newsport.al/speciale-tirana-partizani-nder-5-derbet-te-zjarrte-ne-ballkan/|title=Speciale/ Tirana-Partizani, ndër 5 derbet më të zjarrtë në Ballkan|publisher=Newsport.al|language=sq|date=22 shtator 2016|accessdate=20 gusht 2020}}</ref> Tirana dhe Partizani janë dy klubet me më shumë tifozë në Shqipëri dhe rivaliteti i tyre daton që në vitin 1946, vit ku Partizani u krijua. Dy klubet janë ndeshur 165 herë në kampionat, ku Partizani ka regjistruar 68 fitore kundrejt 45 fitoreve të Tiranës. Në kupë, ato janë ndeshur 28 herë, 13 prej të cilave janë mbyllur me fitoren e Tiranës dhe 8 me fitoren e Partizanit. Tirana ka arritur 9 kualifikime krahasuar me 7 të Partizanit (''statistikat të vlefshme deri në fund të sezonit 2021-22'').
Tirana dhe Partizani u ndeshën për herë të parë në kampionatin e vitit 1947, ku Partizani fitoi 4–2 dhe më pas 8–0, me këtë të fundit që është ende fitorja më e madhe në derbi.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/statistikat-per-derbin-partizani-tirana/|title=Statistikat për Derbin, Partizani – Tirana|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=5 dhjetor 2014|accessdate=20 gusht 2020}}</ref> Tirana priti sezonin 1965–66 për të fituar derbin e parë në histori, duke i mposhtur rivalët e tyre 2–1. Fitorja më e thellë e ''Bardhebluve'' daton në shtator 1985, ku ata regjistruan një fitore 7–3.<ref name="Fitorja rekord në Derbi"/> Pas rënjes së komunizmit, Tirana ka një avantazh më superior krahasuar me Partizanin.<ref>{{cite web|url=http://shekulli.com.al/4816/|title=Partizani-Tirana, 66 vjet urrejtje dhe një “qytet i ndarë”|publisher=Shekulli|language=sq|author=Olsi Avdiaj|date=29 shtator 2012|accessdate=20 gusht 2020|archive-date=29 gusht 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200829223122/http://shekulli.com.al/4816/|url-status=dead}}</ref> Tirana nuk humbi asnjë ndeshje nga viti 1996 e deri në vitin 2002, kurse Partizani qëndroi i pamposhtur në derbi nga viti 2013 e deri në vitin 2019.<ref>{{cite web|url=https://shqiptarja.com/lajm/derbi-partizanitirana-per-here-te-pare-ne-stadiumin-e-ri-numer-rekord-tifozesh-17-mije-bileta-te-shitura?order=parat|title=Marrin fund vitet e pritjes, Tirana thyen Partizanin në derbi! Stadiumi i ri vishet bardheblu (VIDEO-GOLAT)|publisher=Shqiptarja.com|language=sq|date=13 dhjetor 2019|accessdate=20 gusht 2020}}</ref>
Golashënuesi më i mirë në historinë e derbit është sulmuesi [[Refik Resmja]] me 14 gola.<ref name="Golashënuesit e Derbit">{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/refik-resmja-bomberi-i-derbit/|title=Refik Resmja, bomberi i derbit|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=4 maj 2015|accessdate=20 gusht 2020}}</ref> Ai ishte prodhim i akademisë së Tiranës, por pasi mbushi 18 vjeç kreu shërbimin e detyrueshëm ushtarak dhe më pas luajti për Partizanin. Lojtari që ka shënuar më shumë gola në derbi për Tiranën është [[Indrit Fortuzi]] (11 gola).<ref name="Golashënuesit e Derbit"/> Arben Minga dhe [[Mahir Halili]] janë lojtarët e vetëm që kanë arritur të shënojnë tregolësh kundër Partizanit.<ref>{{cite web|url=https://sportekspres.com/speciale-gjithe-golashenuesit-e-derbit-te-kryqytetit/|title=Speciale/ Gjithë golashënuesit e derbit të kryqytetit|publisher=Sport Ekspres|language=sq|date=18 shkurt 2017|accessdate=29 gusht 2020|archive-date=24 tetor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201024122605/https://sportekspres.com/speciale-gjithe-golashenuesit-e-derbit-te-kryqytetit/|url-status=dead}}</ref>
Derbi bën jehonë në të gjithë Shqipërinë dhe është ndeshja më e ndjekur në kampionatin shqiptar, si dhe ndeshja e vetme që ka arritur të tërheqi në masë interesin e tifozëve. Tirona Fanatics dhe Ultras Guerrils janë dy tifogrupet më të mëdha në Shqipëri që i dhurojnë derbit një atmosferë fantastike. Në derbin e datës 13 dhjetor 2019, plot 19,000 tifozë ishin të pranishëm për të njekur ndeshjen; pas ndeshjes, Partizani njoftoi se kishte fituar rreth 200 milion [[Leku shqiptar|Lek]] nga biletat.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/arketime-rekord-per-superioren-nga-demat-ja-sa-ishin-te-ardhurat-e-partizanit-nga-shitjet-e-biletave/|title=Arkëtime rekord për Superioren nga “demat”, ja sa ishin të ardhurat e Partizanit nga shitjet e biletave|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=16 dhjetor 2019|accessdate=20 gusht 2020}}</ref> Tirana arkëtoi të një shifër të ngjashme në derbin e datës 28 shkurt 2020.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/rekord-i-ri-ne-kategorine-superiore-shikoni-sa-milione-leke-u-arketuan-nga-biletat-ne-tirana-partizani/|title=Rekord i ri në Kategorinë Superiore, shikoni sa milionë lekë u arkëtuan nga biletat në Tirana-Partizani|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=2 mars 2020|accessdate=20 gusht 2020}}</ref>
===Dinamo===
{{main|Derbi II}}
Tirana ka një tjetër rivaltet madhor edhe me [[KS Dinamo|Dinamon]], një tjetër klub kryeqyteti që ashtu si Partizani u krijua në gjatë periudhës së komunizmit, saktësisht në vitin 1950, nga [[Ministria e Punëve të Brendshme e Shqipërisë|Ministria e Brendshme]] e atij regjimi. Gjatë kësaj periudhe, rivaliteti mes të dyja ekipeve u rrit shumë. Ky rivalitet shënoi kulmin në sezonin 1966–67, kur Tirana dhe Partizani u përjashtuan nga Federata Shqiptare e Futbollit, në atë kohë e kontrolluar nga regjimi, për ti hapur rrugë Dinamos për të fituar kampionatin.<ref name="Osman Mema"/><ref>{{cite web|url=https://pamfleti.net/partizani-dhe-tirana-u-perjashtuan-nga-kampionati-cfare-ndodhi-ne-derbin-e-vitit-1966-dhe-cili-ishte-qellimi-qe-u-arrit/|title=Partizani dhe Tirana u përjashtuan nga kampionati, çfarë ndodhi në derbin e vitit 1966 dhe cili ishte qëllimi që u arrit|publisher=Pamfleti.net|language=sq|date=28 shkurt 2020|accessdate=21 gusht 2020|archive-date=29 gusht 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200829223058/https://pamfleti.net/partizani-dhe-tirana-u-perjashtuan-nga-kampionati-cfare-ndodhi-ne-derbin-e-vitit-1966-dhe-cili-ishte-qellimi-qe-u-arrit/|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=https://eduasportin.com/lajme/dosier-titulli-i-mohuar-si-e-vodhen-tiranen-50-vjet-me-pare/|title=DOSIER / Titulli i mohuar, si e vodhën Tiranën 50 vjet më parë!|publisher=E Dua Sportin|language=sq|date=25 dhjetor 2017|accessdate=21 gusht 2020|archive-date=21 tetor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201021211929/https://eduasportin.com/lajme/dosier-titulli-i-mohuar-si-e-vodhen-tiranen-50-vjet-me-pare/|url-status=dead}}</ref> Federata vendosi të përjashtonte të dyja ekipet pasi dy lojtarë (Osman Mema dhe Agim Dizdari) u përfshin në një sherr midis tyre në dhomat e zhveshjes pas përfundimit të ndeshjes, e cila u fitua nga Tirana 2–1.<ref name="Osman Mema"/> Tirana kryesonte kampionatin me tre ndeshje nga përfundimi por federata vendosi që si Tirana ashtu dhe Partizani mos luanin në këto ndeshje.<ref name="Titulli i turpit">{{cite web|url=https://sportiim.al/2019/02/28/1967-ta-koha-e-mbrapshte-kur-tiranes-iu-vodh-nje-titull-kampioni/|title=1967-ta, koha e mbrapshtë, kur Tiranës iu “vodh” një titull...|publisher=Sportiim.al|language=sq|date=28 shkurt 2019|accessdate=21 gusht 2020}}</ref> Ky konsiderohet si "titulli i turpit" nga tifozët e Tiranës dhe sportdashësit shqiptar. [[UEFA]] ende nuk e njeh Dinamon si fitues të atij kampionati.<ref name="Tirana">{{cite web|url=https://www.botasot.info/futboll-sporti/724387/tirana-e-gjunjezuar-nga-diktatura-komuniste/|title=“Tirana” e gjunjëzuar nga Diktatura Komuniste|website=Botasot.info|language=sq|date=29 qershor 2017|accessdate=21 gusht 2020}}</ref>
Një tjetër ngjarje famëkeqe që përshkallëzoi rivalitetin mes dy klubeve ishte edhe arrestimi i mbrojtësit të Tiranës [[Skënder Halili]] nga regjimi për shkak se refuzoi të qëndronte te Dinamo pas përfundimit të shërbimit të detyrueshëm ushtarak.<ref>{{cite web|url=http://www.gazetatema.net/2016/07/22/skender-halili-si-u-arrestua-nga-sigurimi-pse-refuzoi-dinamon/|title=Skënder Halili: Si u arrestua nga sigurimi pse refuzoi Dinamon|publisher=Gazeta Tema|language=sq|date=22 korrik 2016|accessdate=21 gusht 2020}}</ref> Ai shpenzoi 11 muaj në burg dhe më pas u detyrua të punonte për vite me rradhë në galeritë e kromit në Bulqizë. Pavarësisht këtyre ngjargjeve, rivaliteti mes dy klubeve dhe tifozerive është venitur në vitet e fundit për shkak të rënjes së Dinamos nga Kategoria Superiore.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/dinamo-bie-ne-diten-e-deshmoreve/|title=Dinamo bie zyrtarisht ditën e dëshmorëve…|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=6 maj 2012|accessdate=21 gusht 2020}}</ref>
Tirana dhe Dinamo janë ndeshur 140 herë në Kategorinë Superiore, ku Tirana kryeson 60–47 me fitore, kurse 34 ndeshje janë mbyllur në barazim. Ndeshja e parë midis dy ekipeve u luajt në vitin 1950, ku Dinamo fitoi 1–0. Një vit më pas, Dinamo arriti fitoren më të madhe në derbi, duke fituar 6–0. Fitorja më e thellë e Tiranës është 5–1, e arritur në sezonin 1990–91. Në kupë, ekipet janë përballur 30 herë, me Tiranën që ka fituar vetëm 9 ndeshje dhe ka humbur 16, kurse 6 të tjera janë mbyllur në barazim (''statistikat të vlefshme deri në fund të sezonit 2021-22'').
===Vllaznia===
{{main|Derbi më i vjetër shqiptar}}
Rivaliteti i parë i Tiranës ka qënë me [[KS Vllaznia|Vllazninë]].<ref>{{cite web|url=http://www.shkodrasport.com/2015/10/23/vioresin-sinani-vllaznia-tirana-eshte-derbi-i-shqiperise/|title=Vioresin Sinani: Vllaznia-Tirana është derbi i Shqipërisë|publisher=Shkodra Sport|language=sq|date=23 tetor 2015|accessdate=23 gusht 2020|archive-date=29 gusht 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200829223101/http://www.shkodrasport.com/2015/10/23/vioresin-sinani-vllaznia-tirana-eshte-derbi-i-shqiperise/|url-status=dead}}</ref> Tirana dhe Vllaznia janë dy klubet më të vjetra në Shqipëri si dhe qytetet ku futbolli u prezantua për herë të parë në Shqipëri. Rivaliteti i tyre nisi në vitin 1920, vit ku Tirana u krijua, kurse Vllaznia ishte krijuar një vit më parë. Dy ekipet janë ndeshur 193 herë në kampionat, me Tiranën që ka fituar 90 ndeshje krahasuar me 56 fitoret e Vllaznisë, kurse 47 ndeshje janë mbyllur në barazim. Në kupë, Tirana dhe Vllaznia janë ndeshur 27 herë, 14 prej të cilave janë fitore të Tiranës kurse Vllaznia ka fituar 9. Tirana ka arritur 10 kualifikime krahasuar me 6 të Vllaznisë (''statistikat të vlefshme deri në fund të sezonit 2021-22'').
Në vitin 2017, rivaliteti mes dy ekipeve arriti në majë kur ato po luftonin për mbijetesë në Kategorinë Superiore. Ato u ndeshën në javën e fundit të kampionatit dhe ndeshja u mbyll në barazim 0–0 në [[Stadiumi "Loro Boriçi"|stadiumin Loro Boriçi]], duke i shkaktuar Tiranës rënjen nga Kategoria Superiore për herë të parë në histori.<ref>{{cite web|url=https://dosja.al/tirana-vllaznia/|title=Vllaznia-Tirana, klasikja e rekordeve…|publisher=Dosja.al|language=sq|date=6 shkurt 2020|accessdate=22 gusht 2020}}</ref> Në vitet e fundit, ka pasur edhe përplasje midis dy tifozerive respektive; një rast konkret është derbi i luajtur më 11 shtator 2014,<ref>{{cite web|url=https://int.soccerway.com/matches/2014/09/11/albania/super-league/ks-vllaznia-shkoder/kf-tirana/1701433/|title=Vllaznia Shkodër vs. Tirana 1 – 1|publisher=Soccerway|language=en|date=11 shtator 2014|accessdate=24 janar 2016}}</ref> ku tifozeritë e të dy ekipeve u përleshën fizikisht si dhe sulmuan njëri-tjetrin me objekte të ndryshme; si pasojë e kësaj dhune, mbeti i plagosur në kokë presidenti i Tiranës Refik Halili. Të dy klubet u gjobitën dhe u detyruan që të luanin ndeshjet pa spektatorë.<ref>{{cite web|url=http://gazeta-shqip.com/lajme/2014/09/11/dhune-mes-tifozeve-ne-ndeshjen-vllaznia-tirana-disa-te-plagosur-goditet-ne-koke-refik-halili/|title=Dhunë në Vllaznia-Tirana, 4 policë e 6 tifozë të plagosur, goditet në kokë Refik Halili|publisher=Gazeta Shqip|language=sq|date=11 shtator 2014|accessdate=24 janar 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.oranews.tv/fotogaleri/vllaznia-tirana-tifozet-bardhe-e-blu-gjuajne-me-gure-shkodranet/|title=Vllaznia-Tirana, ndeshja përfundon në dhunë, goditet edhe presidenti Refik Halili|publisher=Ora News|language=sq|date=11 shtator 2014|accessdate=24 janar 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20150929053058/http://www.oranews.tv/fotogaleri/vllaznia-tirana-tifozet-bardhe-e-blu-gjuajne-me-gure-shkodranet/|archive-date=29 shtator 2015|url-status=dead}}</ref>
Fitorja më e madhe në derbi është ajo 6–0 e Vllaznisë; Shkodranët e kanë arritur dy herë këtë rezultat, të dyja herët në vitin 1947.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/statistika-te-klasikes-tirana-vllaznia/|title=Statistika të “klasikes” Tirana-Vllaznia|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=19 prill 2013|accessdate=22 gusht 2020}}</ref> Nga ana tjetër, fitorja më e madhe e Tiranës është 5–0 e arritur në sezonin 1993–94. Ndeshja me më shumë gola midis dy ekipeve është arritur në vitin 1939, ku Tirana fitoi 6–4.
==Lista e rekordeve dhe statistikave==
{{main|Statistikat e KF Tiranës në Ligën Superiore|Statistikat e KF Tiranës në Kupën e Shqipërisë}}
Tirana është klubi më i suksesshëm dhe me më shumë trofe në Shqipëri. Ata janë klubi që kanë fituar më shumë [[Kategoria Superiore|kampionate]] (26), [[Kupa e futbollit e Shqipërisë|kupa]] (16) dhe [[Superkupa e Shqipërisë|superkupa]] (11).<ref>{{cite web|url=https://fjala.al/2020/07/23/100-vjet-klub-cerekshekulli-kampion-tirana-ekipi-me-me-shume-trofe-te-superliges/|title=100 vjet klub, çerekshekulli kampion/ Tirana, ekipi me më shumë trofe të Superligës|publisher=Fjala.al|language=sq|date=23 korrik 2020|accessdate=22 gusht 2020}}</ref> Gjithashtu Tirana është klubi i vetëm që ka dy yje në fanellë në Shqipëri; ylli i parë u vendos pas fitimit të kampionatit të 10të në vitin 1970 kurse ylli i dytë u vendos pas fitimit të kampionatit të 20të në vitin 2003. Në vitin 2017, pas rënies nga Kategoria Superiore, Tirana u bë klubi i parë i [[Kategoria e Parë|Kategorisë së Parë]] që luan në kompeticionet evropiane dhe që gjithashtu fiton një trofe madhor (Superkupën e Shqipërisë).<ref name="Superkupa e Shqipërisë"/> Deri në atë kohë, Tirana ishte klubi i vetëm në Shqipëri që e kishte shpenzuar të gjithë historinë e saj në ligën elitare të Shqipërisë.
[[Skeda:Nevil Dede.png|parapamje|majtas|[[Nevil Dede]], sëbashku me [[Blendi Nallbani]]n, janë lojtarët që kanë fituar më shumë kampionate me Tiranën (8).]]
Në Kategorinë Superiore, Tirana është klubi që ka luajtur më shumë sezone (82 nga 83), ka zhvilluar më shumë ndeshje (2,060), ka fituar më shumë ndeshje (1,059), ka shënuar më shumë gola (3,282) dhe ka fituar më shumë pikë (3,065) ''(të dhënat e sakta deri në sezonin 2021–22)''. Fitorja më e thellë në këtë kompeticion është 11–0 e arritur kundër [[KS Flamurtari|Flamurtarit]] më 5 korrik 1936.<ref>{{cite web|url=http://sportekspres.com/fotogaleri-njihuni-me-fitoret-me-te-thella-te-skuadrave-te-superiores/|title=FOTOGALERI - Njihuni me fitoret më të thella të skuadrave të Superiores|publisher=Sport Ekspres|language=sq|date=17 gusht 2018|accessdate=17 gusht 2018}}</ref> Fitorja më e madhe në transfertë është ajo kundër [[KS Elbasani|Elbasanit]] 9–2 më 12 qershor 1932. Në vitin 1932, Tirana u bë ekipi i parë që e mbyllte kampionatin pa asnjë humbje, një arritje që e përsëriti edhe në vitet 1936, 1937, 1939 dhe 1942.<ref name="Lista e trofeve"/> Ata janë ekipi i vetëm shqiptar që ka mbyllur pesë sezone pa asnjë humbje.<ref name="Lista e trofeve"/> Përveç kësaj, Tirana mban rekorde të tjera të ndryshme, si numrin më të madh të golave të shënuar në një kampionat (90 gola në sezonin 2003–04), numrin e fitoreve të arritur në një kampionat (26 fitore në 36 ndeshje në sezonin 2004–05) si dhe numrin më të madh të pikëve të arritur në një kampionat (84 pikë në sezonin 2004–05).<ref>{{cite web|url=https://sportekspres.com/tirana-kastrioti-finale-prestigji/|title=Tirana – Kastrioti, finale prestigji|publisher=Sport Ekspres|language=sq|author=Fatmir Efica|date=17 maj 2018|accessdate=30 maj 2020}}</ref>
Në arenën ndërkombëtare, Tirana është një nga dy klubet (sëbashku me Partizanin) që ka arritur në një finale të një kompeticioni evropian; në vitin 1983, Tirana arriti në finalen e [[Kupa Ballkanike për Klube|Kupës Ballkanike]]. Përveç kësaj, Tirana është klubi më i suksesshëm shqiptar në Evropë,<ref>{{cite web|url=https://hashtag.al/index.php/2019/12/25/uefa-publikon-renditjen-e-klubeve-tirana-ekipi-me-i-mire-shqiptar-listen-e-kryeson-barcelona/|title=UEFA publikon renditjen e klubeve, Tirana ekipi më i mirë shqiptar, listën e kryeson Barcelona|website=hashtag.al|language=sq|date=25 dhjetor 2019|accessdate=22 gusht 2018}}</ref> duke mbajtur rekordin për numrin e pjesëmarrjeve (29), e ndeshjeve të luajtura (76), fitoreve (17), golave (65) dhe raundeve të kaluara (13) ''(të dhënat e sakta deri në pjesëmarrjen e fundit në sezonin 2020–21)''.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/kupat-e-europes-tirana-kunder-tabuse-8-vjecare-kur-frymezimi-vjen-nga-dinamo-tbilisi/|title=Kupat e Europës, Tirana kundër tabusë 8-vjeçare. Kur frymëzimi vjen nga… Dinamo Tbilisi|publisher=Gazeta Panorama|language=sq|date=19 gusht 2020|accessdate=23 gusht 2018}}</ref> Fitorja më e thellë në Evropë për Tiranën është 5–0 e arritur kundër [[Sliema Wanderers F.C.|Sliema Wanderers]] më 27 shtator 1989.<ref>{{cite web|url=https://www.worldfootball.net/report/champions-league-1989-1990-1-runde-kf-tirane-sliema-wanderers/|title=Nëntori Tiranë 5–0 Sliema Wandereres|publisher=World Football|language=en|date=27 shtator 1989|accessdate=23 gusht 2018}}</ref> Fitorja më e madhe në transfertë është 2–0, e arritur në dy raste: kundër [[FC Gomel|Gomel]] më 14 korrik 2004 dhe [[FC Dinamo Tbilisi|Dinamo Tbilisit]] më 19 gusht 2020.<ref>{{cite web|url=https://telegrafi.com/tirana-mposht-ne-udhetim-dinamo-tbilisin-ne-raundin-tjeter-e-pret-ne-shtepi-crvena-zvezdan/|title=Tirana mposht në udhëtim Dinamo Tbilisin, në raundin tjetër e pret në shtëpi Crvena Zvezdan|publisher=Telegrafi.com|language=sq|date=19 gusht 2018|accessdate=25 gusht 2018}}</ref> Në vitin 1987, Tirana u rendit në vendin e 31të në botë nga [[IFFHS]] falë rezultateve të arritura në Kupën e Kupave gjatë sezonit 1986–87, duke vendosur një rekord të padikutueshëm për një klub shqiptar.<ref name="Bert Kassies">{{cite web|url=https://kassiesa.net/uefa/data/method1/trank1987.html|title=UEFA Ranking|publisher=Kassiesa|language=en|accessdate=9 korrik 2021}}</ref><ref name="Rekordi"/>
[[Elvis Sina]] është lojtari me më shumë ndeshje në Kategorinë Superiore për Tiranën; ai luajti 392 ndeshje në 16 sezone. Ai është gjithashtu lojtari që ka zhvilluar më shumë paraqitje në kompeticionet evrpiane (31). [[Indrit Fortuzi]] është golashënuesi më i mirë i të gjitha kohërave i Tiranës, duke regjistruar 152 gola në kampionat dhe 10 në kompeticionet evrpiane. Fortuzi gjithashtu mban rekordin për numrin e golave të shënuar në një sezon në kampionat për Tiranën (30 në sezonin 2000–01). Sina është lojtari që ka fituar më shumë trofe me fanellën e Tiranës (20); ai ndiqet nga [[Nevil Dede]] me 19 trofe, [[Eldorado Merkoçi]] me 17 trofe dhe [[Devi Muka]] me [[Ervin Bulku]]n me nga 16 trofe.
===Arena ndërkombëtare===
{{main|KF Tirana në kompeticionet evropiane}}
[[Skeda:Elftal_Nendori_Tirana_uit_Albanie_arriveert_op_Schiphol_voor_wedstrijd_tegen_Aja,_Bestanddeelnr_923-8813.jpg|parapamje|KF Tirana (1970)]]
Në arenën e futbollit Europian Tirana është e njohur me pjesëmarrjen e saj në Ligën e Kampioneve (15 herë) ; në Kupën [[UEFA]] (11 herë), ndërsa në Kupën e Kupave (3 herë). Ndër të tjera KF Tirana ka marrë pjesë 7 herë në Kupën Ballkanike, ku është 1 herë nënkampione.
Bardheblutë mbajnë rekordin e paraqitjeve të një klubi shqiptar në [[Evropë]], jo vetëm në numrin e lartë të pjesëmarrjeve (29), por dhe në sukseset e arritura përgjatë historisë 55-vjecare të kësaj pjesëmarrjeje, ku numërojnë plot 13 ture te kaluara ne kupat e ndryshme europiane, si asnjë skuadër tjetër shqiptare.
Sukseset më të mëdha Tirana i arriti në vitet '80, ku u rreshtua 4 herë mes 16 ekipeve më të mira të kontinentit, nga të cilat 3 herë në Ligën e Kampionëve, duke qenë kështu klubi shqiptar që ka shkuar më larg në të gjitha kompeticionet europiane. Gjithashtu, bardheblutë mbajnë rekordin e të gjitha kohërave edhe për pozicionin më të lartë të një klubi futbolli shqiptar në renditjen e [[IFFHS]], teksa në vitin 1987 renditeshin të 31ët në Botë, kjo pas rezultateve të kënaqshme të një viti më parë në Kupën e Kupave.<ref name="Rekordi">{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/takaj-del-hapur-po-negocioj-me-hamdi-salihin/|title=Presidenti Takaj del hapur: Po negocioj me Hamdi Salihin për ta sjellë tek Skënderbeu|publisher=Panorama Sport|language=sq|author1=Llazi Saro|author2=Roland Gjini|date=10 janar 2014|accessdate=26 shkurt 2019}}</ref>
==Trofe==
Tirana është klubi më i suksesshëm dhe më i dekoruar i Shqipërisë, duke fituar gjithsej 55 trofe zyrtarë.<ref name="Lista e trofeve">{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/tirana-108-trofe-ne-100-vjet-bilanc-i-shkelqyer-sot-bardheblute-mbushin-nje-shekull/|title=Tirana, 108 trofe në 100 vjet. Bilanc i shkëlqyer, sot bardheblutë mbushin një shekull|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=15 gusht 2020|accessdate=23 gusht 2020}}</ref> Bardheblutë mbajnë rekord kombëtar për trofetë e fituar në çdo kompeticion të luajtur në Shqipëri; kampionat, kupë e superkupë.<ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Tirana-24-here-kampione-e-Shqiperise.248539/|title=Tirana, 24 here kampione e Shqiperise|publisher=Arkiva Shqiptare e Lajmeve|language=sq|date=24 maj 2009|accessdate=15 gusht 2018|archive-date=6 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180806180442/http://www.arkivalajmeve.com/Tirana-24-here-kampione-e-Shqiperise.248539/|url-status=dead}}</ref> Trofeu i parë në historinë e klubit ishte [[Kategoria Superiore|Kampionati Kombëtar Shqipëtar]], i zhvilluar në vitin [[Kategoria e Parë 1930|1930]]; ky ishte kompeticioni i parë zyrtar i mbajtur në Shqipëri.<ref name="Kampionati i parë"/> Trofeu më i fundit i fituar nga klubi është [[Superkupa e Shqipërisë 2022|Superkupa]], e cila u sigurua më 7 dhjetor 2022.<ref>{{cite web|url=https://abcnews.al/video-tirana-fiton-superkupen-triumfon-ne-sekondat-e-fundit-ndaj-vllaznise/|title=“Tirana” wins the Supercup in the last seconds, against Vllaznia|publisher=ABC News|language=sq|date=7 dhjetor 2022|accessdate=7 dhjetor 2022}}</ref>
Në vitet [[Kategoria Superiore 1939|1939]] dhe [[Kategoria Superiore 1942|1942]], Tirana fitoi edhe dy kampionate të tjera, të cilat nuk njihen nga [[Federata Shqiptare e Futbollit]] me arsyetimin se në atë kohë kampionatet u organizuan nga regjimi i Italisë fashiste.<ref name="Titujt e luftës"/>
{| class="wikitable plainrowheaders" style="font-size:95%; text-align:center;"
!style="width: 1%;"|Rajoni
!style="width: 5%;"|Kompeticioni
!style="width: 1%;"|Trofe
!style="width: 21%;"|Sezonet
|-
|rowspan="5" |'''Shqipëri'''
! scope=col|[[Skeda:Star full.svg|20px]] [[Skeda:Star full.svg|20px]] [[Kategoria Superiore]]
|bgcolor="gold"|'''26'''
| [[Kategoria e Parë 1930|1930]], [[Kategoria e Parë 1931|1931]], [[Kategoria e Parë 1932|1932]], [[Kategoria e Parë 1934|1934]], [[Kategoria e Parë 1936|1936]], [[Kategoria e Parë 1937|1937]], [[Kategoria Superiore 1939|1939]]*, [[Kategoria Superiore 1942|1942]]*, [[Kategoria e Parë 1964-65|1964–65]], [[Kategoria e Parë 1965-66|1965–66]], [[Kategoria e Parë 1968|1968]], [[Kategoria e Parë 1969-70|1969–70]], [[Kategoria e Parë 1981-82|1981–82]], [[Kategoria e Parë 1984-85|1984–85]], [[Kategoria e Parë 1987-88|1987–88]], [[Kategoria e Parë 1988-89|1988–89]], [[Kategoria e Parë 1994-95|1994–95]], [[Kategoria e Parë 1995-96|1995–96]], [[Kategoria e Parë 1996-97|1996–97]], [[Kategoria Superiore 1998-99|1998–99]], [[Kategoria Superiore 1999-00|1999–2000]], [[Kategoria Superiore 2002-03|2002–03]], [[Kategoria Superiore 2003-04|2003–04]], [[Kategoria Superiore 2004-05|2004–05]], [[Kategoria Superiore 2006-07|2006–07]], [[2008–09 Kategoria Superiore|2008–09]], [[Kategoria Superiore 2019–20|2019–20]], [[Kategoria Superiore 2021–22|2021–22]]
|-
! scope=col|[[Kategoria e Parë]]
|align="center"|1
|2017–18
|-
! scope=col|[[Skeda:Star full.svg|20px]] [[Kupa e futbollit e Shqipërisë|Kupa e Shqipërisë]]
|bgcolor="gold"|'''16'''
| [[Kupa e Mbretit|1938–39]], [[Kupa e Republikës 1962-63|1962–63]], [[Kupa e Republikës 1975-76|1975–76]], [[Kupa e Republikës 1976-77|1976–77]], [[Kupa e Republikës 1982-83|1982–83]], [[Kupa e Republikës 1983-84|1983–84]], [[Kupa e Republikës 1985-86|1985–86]], [[Kupa e Republikës 1993-94|1993–94]], [[Kupa e Republikës 1995-96|1995–96]], [[Kupa e Republikës 1998-99|1998–99]], [[Kupa e Republikës 2000-01|2000–01]], [[Kupa e Republikës 2001-02|2001–02]], [[Kupa e Shqipërisë 2005-06|2005–06]], [[Kupa e Shqipërisë 2010-11|2010–11]], [[Kupa e Shqipërisë 2011-12|2011–12]], [[Kupa e Shqipërisë 2016-17|2016–17]]
|-
! scope=col|[[Skeda:Star full.svg|20px]] [[Superkupa e Shqipërisë]]
|bgcolor="gold"|'''12'''
| [[Superkupa e Shqipërisë 1994|1994]], [[Superkupa e Shqipërisë 2000|2000]], [[Superkupa e Shqipërisë 2002|2002]], [[Superkupa e Shqipërisë 2003|2003]], [[Superkupa e Shqipërisë 2005|2005]], [[Superkupa e Shqipërisë 2006|2006]], [[Superkupa e Shqipërisë 2007|2007]], [[Superkupa e Shqipërisë 2009|2009]], [[Superkupa e Shqipërisë 2011|2011]], [[Superkupa e Shqipërisë 2012|2012]], [[Superkupa e Shqipërisë 2017|2017]], [[Superkupa e Shqipërisë 2022|2022]]
|-
|}
*<small>{{legend2|gold|Rekord}}</small>
==Lojtarët==
===Skuadra aktuale===
{{updated|7 Korrik 2021}}<ref>{{cite web|url=https://www.transfermarkt.com/kf-tirana/kader/verein/2049|title=KF Tirana Detailed squad|trans-title=KF Tirana Ekipi i detajuar|publisher=Transfermarkt|language=en|accessdate=18 janar 2021}}</ref><ref name="Lojtarët dhe stafi">{{cite web|url=https://kftirana.al/ekipi-i-pare/|title=Ekipi i parë|website=kftirana.al|publisher=KF Tirana|language=sq|accessdate=18 janar 2021|archive-date=22 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210422234919/https://kftirana.al/ekipi-i-pare/|url-status=dead}}</ref>{{Fs start}}
{{Fs player|no=91|pos=GK|nat=RKS|name=[[Mustafe Abdullahu]]}}
{{Fs player|no=23|pos=GK|nat=ALB|name=[[Gentian Selmani]]}}
{{Fs player|no=1|pos=GK|nat=ALB|name=[[Ilion Lika]]}}
{{Fs player|no= 4|pos=DF|nat=ALB|name=
{{Fs player|no=5|pos=DF|nat=MKD|name=[[Filip Najdovski]]}}
{{Fs player|no=18|pos=DF|nat=ALB|name=[[Florjan Përgjoni]]}}
{{Fs mid}}
{{Fs player|no=4|pos=DF|nat=ALB|name=[[Bruno Lulaj]]}}
===Tirana B===
{{main|KF Tirana B}}
[[KF Tirana B|Klubi i Futbollit Tirana B]] është një klub me seli në Tiranë e cila shërben si ekipi rezervë i KF Tiranës. Ekipi u krijua në vitin 1932, por më pas qëndroi jo-aktiv për shumë vite, deri sa u rivendos në aktivitet më 22 janar 2013.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/risia-themelohet-tirana-b-tagani-sdo-te-kete-largime-spaguajme-per-mazrekajn/|title=Risia, themelohet "Tirana B". Tagani: S’do të ketë largime, nuk paguajmë për Mazrekajn|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=23 janar 2013|accessdate=16 gusht 2018}}</ref> Tirana B aktualisht luan në [[Kategoria e Dytë|Kategorinë e Dytë]].
===Rezervat dhe akademia===
Përveç ekipit B, Tirana ka gjithashtu edhe dy ekipe të grupmoshave nën-17 dhe nën-19. Ato luajnë respektivisht në zonën e veriut të Kategorisë Superiore nën-17 dhe nën-19.
===Numrat e tërhequr===
{{main|Lista e numrave të pensionuar në futboll}}
*{{big|'''12'''}} – Që nga fillimi i sezonit 2014–15 Tirana vendosi të tërhiqte numrin 12 në nder të Tirona Fanatics, tifogrupi më i madh i klubit që konsiderohet si lojtari i 12të në fushë.<ref>{{cite web|url=http://sportekspres.com/tirona-fanatics-feston-10-vjetorin/|title="Tirona Fanatics" feston 10-vjetorin|publisher=Sport Ekspres|language=sq|date=9 janar 2016|accessdate=16 gusht 2018|archive-date=17 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180817024652/http://sportekspres.com/tirona-fanatics-feston-10-vjetorin/|url-status=dead}}</ref>
==Struktura organizative==
===Presidentët===
Tirana ka pasur shumë presidentë në historinë e tyre,<ref>{{cite web|url=http://www.kftirana.info/presidency.html|title=Lista e presidentëve|website=kftirana.info|publisher=KF Tirana|language=sq|accessdate=1 qershor 2010}}</ref> ku disa prej tyre kanë qënë edhe pronar të klubit, disa të tjerë administrator kurse të tjerë kanë qënë president nderi, si [[Bamir Topi]] dhe [[Fatmir Frashëri]]. Tirana ka pasur historikisht president që ka ka marrë përgjegjësinë e tij për këtë klub, me përjashtim të periudhës 2007–2008, kur klubi nuk kishte president dhe menaxhohej nga donatorë të shumtë. Tirana ka pasur gjithsej 13 presidentë dhe 15 presidenca në historinë e saj; Bamir Topi dhe [[Refik Halili]] janë njerëzit e vetëm që e kanë mbajtur këtë pozicion dy herë.
Presidenti i parë në historinë e klubit ishte Bahri Toptani, i cili udhëhoqi nga viti 1920 e deri në vitin 1933. Presidenti më jetëgjatë i klubit është legjenda [[Selman Stermasi]], i cili e mbajti këtë post për plot 24 vite nga viti 1936 e deri në vitin 1960; gjatë kësaj kohe ai luajti edhe si lojtar si dhe ishte dhe trajner. Presidenti i cili ka qëndruar më pak është Fatmir Frashëri. Ai e drejtoi klubi nga viti 2004 e deri në vitin 2005. Ai kishte zëvëndësuar egjiptianin Metwally El Sayed, i cili ishte bërë presidenti i parë i huaj në historinë e vendit. Tirana përjetoi një epokë të artë nën drejtimin e tij, duke u modernizuar dhe pasuruar si klub; nën drejtimin e tij klubi fitoi tetë trofe nga viti 1999 e deri në vitin 2004.<ref name="El SayedI">{{cite web|url=https://andikasmi.com/2015/11/25/kur-tiranes-parate-i-vinin-nga-egjipti/|title=Kur Tiranës paratë i vinin nga Egjipti|publisher=Andi Kasmi|language=sq|date=25 nëntor 2015|accessdate=24 gusht 2020|archive-date=31 tetor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201031154059/https://andikasmi.com/2015/11/25/kur-tiranes-parate-i-vinin-nga-egjipti/|url-status=dead}}</ref><ref name="El SayedII">{{cite web|url=https://eduasportin.com/lajme/ndodhte-ne-vitet-2000-kur-tirana-shkonte-per-faze-pergatitore-ne-shba/|title=Ndodhte në vitet 2000: Kur Tirana shkonte për fazë përgatitore në SHBA!|publisher=E Dua Sportin|language=sq|date=8 mars 2018|accessdate=24 gusht 2020|archive-date=29 gusht 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200829223204/https://eduasportin.com/lajme/ndodhte-ne-vitet-2000-kur-tirana-shkonte-per-faze-pergatitore-ne-shba/|url-status=dead}}</ref> Presidenti aktual i klubit është Refik Halili, i cili e mori drejtimin e klubit në vitin 2013 pasi kishte shërbyer më parë në periudhën 2007–2011; ai gjithashtu dhe është pronar i 64% të aksioneve të klubit.<ref name="Halili">{{cite web|url=https://kftirana.al/presidenca/|title=Presidenca|website=kftirana.al|publisher=KF Tirana|language=sq|accessdate=24 gusht 2020|archive-date=29 gusht 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200829223337/https://kftirana.al/presidenca/|url-status=dead}}</ref>
{|
|width="10"|
|valign="top"|
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|-
!rowspan="1"|Emri
!rowspan="1"|Periudha
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Bahri Toptani
|align=left|1920–1933
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Stefan Shundi]]
|align=left|1933–1936
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Selman Stërmasi]]
|align=left|1936–1960
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Lame Konomi
|align=left|1960–1970
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Nuri Bylyku
|align=left|1970–1983
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Çlirimi Hysi
|align=left|1983–1985
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Zija Shaba
|align=left|1985–1993
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Metush Seferi
|align=left|1993–1998
|-
|}
|width="30"|
|valign="top"|
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|-
!rowspan="1"|Emri
!rowspan="1"|Periudha
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Lutfi Nuri
|align=left|1998–1999
|-
|align=left|{{flamuri|Egjipti}} Metwally El Sayed
|align=left|1999–2004
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Fatmir Frashëri]]
|align=left|2004–2005
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Bamir Topi]]
|align=left|2005–2007
|-
|align=left|''bosh''
|align=left|2007–2008
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Refik Halili]]
|align=left|2008–2011
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Bamir Topi]]
|align=left|2011–2013
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Refik Halili]]
|align=left|2013–
|-
|}
|}
</div>
===Trajnerët===
[[Skeda:Fatmir Frashëri.jpg|parapamje|djathtas|[[Fatmir Frashëri]] ka qënë trajner i Tiranës në katër periudha të ndryshme, duke drejtuar ekipin gjithsej për 8 vite.]]
Tirana ka pasur 40 trajnerë të ndryshëm në historinë e tyre, me disa prej tyre që kanë qënë në këtë pozicion disa herë. Trajneri i parë në historinë e klubit ishte [[Selman Stërmasi]] në vitin 1933, i cili njëkohësisht shërbente edhe si lojtar dhe president. Ai e mbajti këtë pozicion për tre vite, para se të zëvëndësohej nga hungarezi Samo Singer, i cili u bë trajneri i parë i huaj i klubit. Trajneri më jetëgjatë i klubit është legjenda [[Myslym Alla]]; ai e drejtoi ekipin për plot 15 vite, duke fituar katër [[Kategoria Superiore|kampionate]] dhe një kupë.<ref name="Myslym Alla">{{cite web|url=https://telegraf.al/sport/myslym-alla-strategu-i-brezit-te-arte-te-tiranes-100-vjetori-i-trajnerit-qe-la-gjurme-te-pashlyeshme-ne-futbollin-shqiptar/|title=Myslym Alla, strategu i brezit “të Artë” të Tiranës. 100-vjetori i trajnerit që la gjurmë të pashlyeshme në futbollin Shqiptar|publisher=Telegraf.al|language=sq|date=15 prill 2019|accessdate=25 gusht 2020}}</ref> [[Enver Shehu]], një tjetër emër i madh, ishte trajner i Tiranës nga viti 1980 e deri në vitin 1987. Alla dhe Shehu, përveç se janë trajnerët më gjetëgjatë historinë e Tiranës, janë edhe trajnerët më të suksesshëm të klubit, duke fituar secili nga pesë trofe. [[Shkëlqim Muça]] gjithashtu ka fituar pesë trofe por në gjashtë periudha të ndryshme, duke u bërë edhe personi që ka qënë më shpesh trajner i ekipit. Ai ndiqet nga [[Sulejman Mema]], [[Fatmir Frashëri]] dhe [[Alban Tafaj]]; të tre këta trajnerë janë vendosur në krye të pankinës së klubit nga katër herë, me Tafajn që në të katërta rastet ka qënë trajner i përkohshëm.
Trajneri nigerian [[Emmanuel Egbo]] i cili kishte qënë pjesë e klubit në të kaluarën si futbollist, u emërua zyrtarisht më 28 dhjetor 2019 pasi kishte qëndruar për tre javë si trajner i përkoshëm.<ref>{{cite web|url=https://www.supersport.al/zyrtare-arriti-tri-fitore-radhazi-egbo-me-detyrim-trajner-i-tiranes/|title=Zyrtare/Arriti tri fitore radhazi, Egbo “me detyrim” trajner i Tiranës|publisher=Supersport.al|language=sq|date=28 dhjetor 2019|accessdate=24 gusht 2020}}</ref> Në korrik 2020, ai u bë trajneri i parë afrikan që fiton një kampionat në Evropë, duke udhëhequr ekipin drejtë titullit të 25të.<ref name="Egbo trajneri i parë afrikan"/>
Trajneri aktual i Tiranës është [[Erbim Fagu]].<ref>{{cite web|url=https://tvklan.al/orges-shehi-trajneri-i-ri-i-tiranes/|title=Orges Shehi trajneri i ri i Tiranës|publisher=TV Klan|language=sq|date=26 janar 2021|accessdate=9 korrik 2020}}</ref>
===Stafi teknik===
{{updated|23 shkurt 2024}}<ref name="Lojtarët dhe stafi"/>
{|class="wikitable"
|-
!Pozicioni
!Emri
|-
|Trajneri
|{{flamuri|Shqipëria}} [[Erbim Fagu]]
|-
|Ndihmës-trajner
|{{flamuri|Shqipëria}} [[Vangjel Mile]]
|-
|Përgatitës atletik
|{{flamuri|Greqia}} Kostantinos Gianis
|-
|Trajneri i portierëve
|{{flamuri|Shqipëria}} Alfred Osmani
|-
|CEO
|{{flamuri|Shqipëria}} Hektor Como
|-
|Drejtori sportiv
|{{flamuri|Shqipëria}} Tefik Osmani
|-
|Drejtori i akademisë
|{{flamuri|Shqipëria}} Devi Muka
|-
|Menaxheri i ekipit
|{{flamuri|Shqipëria}} Mario Nikolli
|-
|Doktori i ekipit
|{{flamuri|Shqipëria}} Arzen Voci
|-
|Fizioterapisti
|{{flamuri|Shqipëria}} Tedi Maqellari
|-
|Fotografi
|{{flamuri|Shqipëria}} Izmir Doda
|}
==Shiko gjithashtu==
*[[Klubet shqiptare në Europë]]
*[[Futsal Klub Tirana]] në Minifutboll (Meshkuj)
*[[Tirana AS]] në Futboll Femra
*[[PBC Tirana]] në Basketboll Meshkuj
*[[PBC Tirana (femra)|PBC Tirana]] në Basketboll Femra
*[[KV Tirana]] në Volejboll Meshkuj
*[[KV Tirana]] në Volejboll Femra
*[[Klubi Regbisë Tirana|KR Tirana]] në Regbi
== Referime ==
{{reflist|3}}
==Lidhje të jashtme==
{{commons}}
*[http://kftirana.al/ Uebfaqja zyrtare]
*[https://www.uefa.com/teamsandplayers/teams/club=50049/domestic/index.html KF Tirana] te [[UEFA|UEFA.com]]
*[https://fshf.org/garat/?query=info&club_id=1 KF Tirana] te [[Federata Shqiptare e Futbollit]]
{{KF Tirana}}
{{FSHF}}
[[Kategoria:KF Tirana]]
[[Kategoria:Tiranë]]
[[Kategoria:Klube futbolli në Shqipëri|Tirana]]
2wwu0v6ktoiyo7igm8qq7xlz91n7oen
Kultura e Shqipërisë
0
4852
2658884
2581427
2024-04-25T15:42:23Z
79.106.33.70
i changed a lot of things,that werent true!
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Gjakove OdaShqiptare.JPG|200px|parapamje|210px|Një ''Odë'' tipike.]]
'''Kultura Shqiptare''' është një term që mishëron elementet [[Arti në Shqipëri|artistike]], [[Kuzhina shqiptare|gatimit]], [[Letërsia shqipe|letrare]], [[Muzika shqiptare|muzikore]], [[Sistemi shtetëror në Shqipëri|politike]] dhe sociale që janë përfaqësues të [[Shqipëria|Shqipërisë]] dhe [[Shqiptarët|shqiptarëve]] në përgjithësi. Kultura shqiptare është formuar në mënyrë të konsiderueshme nga [[Gjeografia e Shqipërisë|gjeografia]] dhe [[Historia e Shqipërisë|historia e Shqipërisë]], Kosovës, dhe pjesëve të Maqedonisë veriore, pjesëve të Malit të zi, Çamërisë, dhe pjesëve të Italisë jugore. Ajo u rrit nga ajo e [[Ilirët|ilirëve]] dhe popujve të tjerë të lashtë të Ballkanit, me bindjet e tyre pagane dhe mënyrën specifike të jetës në zonat e pyllëzuara të [[Evropa Jugore|Evropës Jugore]] të largët. Kultura shqiptare është ndikuar edhe nga Grekët e Lashtë, Romakët, Bizantinët dhe [[Shqipëria Osmane|DAYUM]]
== ROBLOX ==
Arti në Shqipëri është influencuar nga ngjarjet e ndryshe gjatë periudhës historike, ka gjurmë të hershme, dhe vazhdon të zhvillohet.
Fillimet e artit figurativ në truallin e Shqipërisë janë të hershme. Gjurmët e para i përkasin periudhës së neolitit. Nëpërmjet zbulimeve të shumta arkeologjike, në zona të ndryshme të vendit, janë gjetur qindra e mijëra qeramika, terakota, zbukurime ne metal etj., që u përkisnin fiseve ilire, paraardhësve të drejtpërdrejt të shqiptarëve të sotëm.
Prodhimet më të hershme janë të thjeshta, për përdorim praktik, por në to shfaqen edhe vlera artistike si në format zoomorfe të enëve ashtu edhe në dekoracionin, gdhendjet dhe elemente të tjerë. Nga shekulli i gjashtë deri në shekullin e trete p.e.s në qeramika vizatohen linja dhe figura gjeometrike; forma ndërtohet me siluetë më elegant dhe pasurohet me elementë plastikë. Shumë enë të kësaj periudhe, që ruhen sot në muzetë e Shqipërisë, kanë vlera të mirëfillta artistike dalluese vendase, që nuk i ndeshim në artin e fqinjëve të tjerë po aq të lashtë si Helenët, Maqedonët apo Romakët.
Nga ato enë të lashta, të zbukuruara me dekoracione e fraktura plastike, nis rruga e skulpturës në truallin e Shqipërisë duke u bërë kështu bashkudhëtare me artin e popujve më të hershëm të Evropës. Tipare më të qarta u dukën sidomos me formimin e qyteteve ilire Bylis, Amantia, Foinikue, Butrot si dhe me ngulmimet helene: Dyrrahu, Apollonia, Orikumi ([[Pashalimani]]).
[[Skeda:Golden_eagle_(13434882845).jpg|262px|parapamje|[[Shqiponja]] është simbol kombëtar i [[Shqipëri]]së dhe [[Shqiptarët|shqiptarëve]].<ref>{{cite book|last=Elsie|first=Robert|author-link=Robert Elsie|title=A Dictionary of Albanian Religion, Mythology and Folk Culture|place=London|publisher=Hurst & Company|url=https://books.google.com/?id=N_IXHrXIsYkC&dq|isbn=1-85065-570-7|year=2001|p=78}}</ref>]]
== Sporti në Shqipëri ==
=== Sportet malore ===
Territori i Shqipërisë është i pasur me male dhe kodra, të cilat zënë 2/3 e sipërfaqes së vendit, të përhapura gjerësisht nga veriu deri në jug. Pikat më të rëndësishme malore janë Dajti, Llogaraja, Dardha, Bozdoveci, Voskopoja, Valbona e Thethi. Këto pika ofrojnë mundësi të shumta natyrore për të praktikuar aktivitete të shumta si: alpinizëm, treking, ecjet, skitë, eksplorimin e shpellave (speleologjinë), biçikletat malore etj.
Përsa i përket Alpinizmit, Shqipëria ka tashmë një traditë të admirueshme. Federata Shqipëtare e Alpininizmit, e cila është themeluar në vitin 1958 ka organizuar dhe organizon veprimtari alpinistike në rajonet më spektakolarë të Shqipërisë. Zonat më të rëndësishme për sportin e alpinizmit, janë Jezerca, mali i Hekurave, Razma e shumë të tjera në Alpe, Munella ne Puke, Korabi Radomira dhe Lura në rrethin e Dibrës, Biza në rrethin e Tiranës, mali i Cikës në rrethin e Vlorës, mali i Tomorrit në Berat, Gjinari në Elbasan, mali i Rungajës në Vithkuq, në parkun e Qafë Shtamës në rrethin e Krujës etj. Përveç sportit te alpinizmit majat e maleve dhe territoret malore janë tërheqëse për ndërtimin e kampingjeve dhe akomodimin me çadra. Sigurisht, kjo gjatë stinës së ngrohtë, pasi dimri në lartësi të mëdha është i ashpër dhe e bën të pamundur, jo vetëm ngjitjen, por edhe ndërtimin e një kampingu.
Territori i Shqipërisë ofron mundësi të mëdha për të ushtruar edhe veprimtaritë e trekkingut dhe ngjitjeve malore. Zonat ku mund të zhvillohen këto veprimtari janë të shtrira nga veriu në jug. Tërheqës është programi i trekking-ut i quajtur "trekkingu i Çikës", i cili zhvillohet në zonën jugperëndimore të vendit, duke përshkuar luginën e përroit të Dukatit, vargun e Çikës, zonën e Kurveleshit dhe përfundon në bregdetin Jonian. Ky trekking zhvillohet përgjatë itinerarit Dukat-Tërbaç-Vranisht-Kuç-Kudhës-Qeparo. Zona të tjera të përshtatshme për trekking dhe ngjitje alpinistike janë Alpet e Shqipërisë në pika të tilla si: Vermosh, Theth, Razëm, Bogë, Valbonë, etj. Mali Tomorrit i shtrirë në rrethet e Beratit dhe Skraparit. Vithkuqi, Voskopoja, Drenova në rrethin e Korçës, Guri Kamjes në rrethin e Pogradecit, lugina e Drinos në zonën e Dropullit në rrethin e Gjirokastrës si dhe intinerari Borsh-Zhulat që përshkon Kurveleshin etj.
Shëtitjet me këmbë janë një mënyrë tjetër për të shijuar natyrën, duke bërë njëkohësisht edhe aktivitet fizik. Në të gjitha vendet malore evropiane, shëtitjet apo ecjet e gjata në këmbë janë baza e turizmit aktiv, pasi ky aktivitet shtrihet në të gjitha moshat. Në Shqipëri ecja në këmbë është gjithashtu një sport tepër i aplikuar, pasi natyra dhe territoret me shtigje të ngushta dhe monopate, ofrojnë një kënaqësi të veçantë. Zakonisht për grupe të ndryshme janë udhërrëfyes banorët e fshatrave pranë, të cilët e njohin mirë zonën. Shëtitjet me këmbë janë të prekshme nga të gjithë, mjafton dëshira për të kaluar një pjesë të kohës së lirë në natyrë, jashtë jetës frenetike të qytetit.
Sporti i skive është veçanërisht i zhvilluar në zonën e Korçës, e cila njihet për resortet e saj të skive. Zona kryesore për zhvillimin e sporteve dimërore është pika malore e Voskopojës si dhe pista e Bigëllit ne Boboshticë ku zhvillohen edhe garat e Kampionatit Kombëtar të skive. Ia vlen të përmendet këtu edhe [[Shishtaveci]] në zonën e Kuksit, Dardha ne rrethin e Korcës, alpet Shqiptare me Razmën, Bogën, Thethin dhe Grabovën ne rrethin e Gramshit.
Voskopoja: Voskopoja ndodhet rreth 21 km nga Korça mbi një pllajë 1169m mbi nivelin e detit. Karakteristikë e vendit është ajri i pastër dhe uji i freskët dhe kurativ. Gjatë dimrit mund të praktikohet sporti i skive
Razma: Fshati i Razmës ndodhet rreth 41 km në veri të Shkodrës. Ai është vendi ideal për të praktikuar alpinizmin malor dhe skitë. Fshatrat e tjerë rreth tij; Vermosh, Boga dhe Vukli janë unik për bukurinë e tyre natyrore. Kjo zonë shquhet për traditën në bujari dhe mikritje.
=== Speleologjia ===
Si rezultat i përhapjes së madhe të formacinoneve gëlqerore në territorin e Shqipërisë, ka një zhvillim të formave të shumëllojshme karstike, gjë e cila ka mundësuar egzistencën e shumë shpellave karstike me interes të madh për turizmin, apo siç quhet ndryshe speleologjia. Shqipëria shquhet në tërë territorin e rajonit për sasinë dhe shumëllojshmërinë e shpellave.
Vetëm në zonën e Shkodrës gjenden 35 shpella të tilla si e Zhylës, Jubanit, Murriqit, Pusit, e Birrëve me rathë etj. Me interes të veçantë turistik mund të përmendim "Shpellën e Pëllumbasit", e cila ndryshe quhet dhe "Shpella e Zezë", ajo ndodhet në juglindje të Tiranës. Shpellë tjetër atraktive është shpella e Pirrogashit e cila gjendet ne rrethin e Skraparit në jug të vendit, ajo është dhe shpella më e madhe në Shqipëri. Shpellat të tjera janë, shpella e Nezirit (Mat), shpella e Lekë Petës në Kurvelesh, e Trenit në Devoll etj.
=== Çiklizmi malor ===
Një aktivitet i veçantë që mund të ushtrohet në zonat malore është çiklizmi malor. Turet e çiklizmit malor zhvillohen në Alpet Shqiptare, si në Theth, Bogë, Vermosh etj
=== Aeronautika ===
Natyra shqiptare ofron mundësi të shumta për sporte dhe pushime aktive. Mjaft e zhvilluar këtu është aeronautika, e cila është e lidhur me kushtet e përshtatshme topografike dhe natyrore të Shqipërisë. Pika më e përshtatshme për të praktikuar këtë sport është Qafa e Llogarasë në zonën e Vlorës, ku drejtimi i erës është shumë i favorshëm.
=== SUS ===
Me urdhër të MTKRS-së, nr. 135, datë 12 maj 2011, sporteve rafting në Shqipëri u jepet statusi i Federatës Shqiptare të Rafting, e cila krijon kushte e mundësi të reja edhe më të mëdha progresi e zhvillimi të këtij sporti të vjetër e me tradita në Shqipëri. Është vetë terreni dhe luginat atraktive e të përshtatshme të lumenjëve tanë, që e kërkojnë një sport të tillë, siç është sporti ujor i rafting. Dihet tashmë se sportet ujore të rafting në Shqipëri, zhvillohen kryesisht në Luginat e lumenjëve, si: Osumi, Vjosa, Devolli, Valbona. Buna, Drini e Shkumbini, të cilat frekuentohen nga shumë turistë të huaj e vendas. Por, padyshim, kanionet e lumit të Osumit, janë ndër më të përmendurat dhe më të famshmet në Shqipëri, për vetë bukuritë dhe relievin karakteristik që i ka falur natyra kësaj lugine, me një peisazh tepër të rrallë e mahnitës të saj. Ushtrimi i sporteve të rafting në këtë luginë, bëhet në itinerarin: Qafzez - Miçan - Corrovodë, ndërsa në luginën e Vjosës itinerari i sportit të raftig përshkon zonën: Ura e Dashit - Kanioni i Langaricës. Zona të tjera, ku ushtrohen këto sporte në Shqipëri janë: Lugina e Devollit në jug të vendit, si dhe luginat e Shalës dhe të Valbonës në zonën e Alpeve, etj.
=== Hipizmi ===
Hipizmi (i quajtur ndryshe sporti me kuaj), fillesat e veta në Shqipëri i startojnë rreth 100 vjet më parë në qytetin e Shkodrës. Më pas kanë vazhduar të organizuara më mirë gjatë periudhës së [[Mbretëria Shqiptare|Mbretërisë]] së [[Ahmet Zogu]]t. Pas luftës së dytë botërore, për rreth dyzet vjet hipizmi, ushtrohej vetëm nga segmente të ushtrisë shqiptare në kompeticione të ndryshme. Ky sport është praktikuar kryesisht në ato rrethe që kanë qendrat më cilësore të mbarështrimit të kuajve si, në Shkodër, Durrës, Tiranë, [[Elbasan]] (Cërrik), Korçë, Divjakë, Berat, Vlorë, Fusha e Pelave në Lurë, Shishtaveci në Kukës etj. Shtrirja gjeografike të këtij sporti është tepër interesante, ku natyra tipike për secilin nga vendet e përmendura, gërshetohet me elementë të veçantë, gjeografike, historike dhe tradicionale.
=== Sportet nënujore ===
Sportet nënujore në Shqipëri janë zhvilluar në përmasa profesionale vetëm pas viteve 90-të. Zona të përshtatshme për zhytjet nënujore do të përmendim Kepin e Rodonit, Kepin e Lagjit, në zonën rreth [[Gadishulli i Karaburunit (Shqipëri)|Gadishullit të Karaburunit]] dhe ishullit të Sazanit, plazhin e Dhërmiut, në plazhin e Zhironit në Ujë të Ftohtë Vlorë etj. Këto zona ofrojnë një florë dhe faunë të pasur nënujore, anije të mbytura, korale si dhe objekte me vlera arkeologjike. Në plazhin e Dhërmiut organizohen çdo vit kurse verore për këtë lloj aktiviteti. Zhytjet nënujore janë të lejuara në bazë të lejeve të posaçme të Institutit të Arkeologjisë.
== Peshkimi ==
Peshkimi është një nga veprimtaritë më kryesore në bregdet dhe në ujërat e brendshme. Klima e përshtatshme në vendin tonë bën që sezoni i peshkimit në Shqipëri të jetë aktiv gjatë gjithë vitit. Kjo shtrirje e vazhdueshme kohore, ka luhatjet e saj në varësi të sezonit të shumimit të peshqve. Kënaqësia e një sporti të tillë si peshkimi, plotësohet nga efektet relaksuese që ofron ky sport si edhe bukuria e egër e peisazhit shqiptarë. Vëndi ynë është i pasur me zona të përshtatshme per ushtrimin e kësaj veprimtarie. Ndër zonat ideale per peshkimin malor janë lugina e lumit Valbonë, përroi i Thethit ku gjuhet trofta e mermertë, lugina e sipërme e Vjosës, etj. Peshkimi sportiv me grepa ka mundësi të ushtrohet në grykëderdhjet e lumenjve si ato të Vjosës, Semanit, Matit, Drinit etj. Kënaqësi më vete është edhe peshkimi në laguna sidomos në Karavasta, Nartë, Kune-Vain etj.
== Shiko dhe këtë ==
* [[Kultura Tradicionale në Shqipëri]]
== Lidhje të jashtme ==
* [http://www.legaalbanese.com Faqja zyrtare e lidhjes nacionale shqiptaro-arberesh ne Itali].
* [https://web.archive.org/web/20050315034753/http://www.monitor.albnet.net/mkrs/ministria/ministria.htm Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve]
* [https://web.archive.org/web/20080126054500/http://www.albtheatre.com/ Fletë për Teatrin Shqiptar]
* [http://www.albanian-art.com/al/opinion_tjereve.html Fletë për Piktën Shqiptare]
* [http://www.vasiltole.com/Albanian/Encyclopedia-AL.html Enciklopedi për artin e muzikës]
* [https://web.archive.org/web/20070927105343/http://www.albanianorthodox.com/ikonografi/shkolla-e-korces-1969.html SHKOLLA E KORÇËS DHE TRADITA E SAJ NË PIKTUREN KISHTARE]
* [http://www.albacenter.it/ Arti dhe Kultra në Diaspor] Fletë për Artistët e rinjë
== Referime ==
{{reflist}}
{{Evropa-kul}}
[[Kategoria:Kultura në Shqipëri| ]]
[[Kategoria:Kultura shqiptare]]
[[Kategoria:Kultura sipas shteteve]]
[[bn:আলবেনিয়া#সংস্কৃতি]]
6wnbss04n2z9r7lcievd9qodgegzxii
2658885
2658884
2024-04-25T15:42:38Z
Quinlan83
132535
U kthyen ndryshimet e [[Special:Contributions/79.106.33.70|79.106.33.70]] ([[Përdoruesi diskutim:79.106.33.70|diskutimet]]) në versionin e fundit nga [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]].
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Gjakove OdaShqiptare.JPG|200px|parapamje|210px|Një ''Odë'' tipike.]]
'''Kultura Shqiptare''' është një term që mishëron elementet [[Arti në Shqipëri|artistike]], [[Kuzhina shqiptare|gatimit]], [[Letërsia shqipe|letrare]], [[Muzika shqiptare|muzikore]], [[Sistemi shtetëror në Shqipëri|politike]] dhe sociale që janë përfaqësues të [[Shqipëria|Shqipërisë]] dhe [[Shqiptarët|shqiptarëve]] në përgjithësi. Kultura shqiptare është formuar në mënyrë të konsiderueshme nga [[Gjeografia e Shqipërisë|gjeografia]] dhe [[Historia e Shqipërisë|historia e Shqipërisë]], Kosovës, dhe pjesëve të Maqedonisë veriore, pjesëve të Malit të zi, Çamërisë, dhe pjesëve të Italisë jugore. Ajo u rrit nga ajo e [[Ilirët|ilirëve]] dhe popujve të tjerë të lashtë të Ballkanit, me bindjet e tyre pagane dhe mënyrën specifike të jetës në zonat e pyllëzuara të [[Evropa Jugore|Evropës Jugore]] të largët. Kultura shqiptare është ndikuar edhe nga Grekët e Lashtë, Romakët, Bizantinët dhe [[Shqipëria Osmane|Otomanët]].
== Arti ==
Arti në Shqipëri është influencuar nga ngjarjet e ndryshe gjatë periudhës historike, ka gjurmë të hershme, dhe vazhdon të zhvillohet.
Fillimet e artit figurativ në truallin e Shqipërisë janë të hershme. Gjurmët e para i përkasin periudhës së neolitit. Nëpërmjet zbulimeve të shumta arkeologjike, në zona të ndryshme të vendit, janë gjetur qindra e mijëra qeramika, terakota, zbukurime ne metal etj., që u përkisnin fiseve ilire, paraardhësve të drejtpërdrejt të shqiptarëve të sotëm.
Prodhimet më të hershme janë të thjeshta, për përdorim praktik, por në to shfaqen edhe vlera artistike si në format zoomorfe të enëve ashtu edhe në dekoracionin, gdhendjet dhe elemente të tjerë. Nga shekulli i gjashtë deri në shekullin e trete p.e.s në qeramika vizatohen linja dhe figura gjeometrike; forma ndërtohet me siluetë më elegant dhe pasurohet me elementë plastikë. Shumë enë të kësaj periudhe, që ruhen sot në muzetë e Shqipërisë, kanë vlera të mirëfillta artistike dalluese vendase, që nuk i ndeshim në artin e fqinjëve të tjerë po aq të lashtë si Helenët, Maqedonët apo Romakët.
Nga ato enë të lashta, të zbukuruara me dekoracione e fraktura plastike, nis rruga e skulpturës në truallin e Shqipërisë duke u bërë kështu bashkudhëtare me artin e popujve më të hershëm të Evropës. Tipare më të qarta u dukën sidomos me formimin e qyteteve ilire Bylis, Amantia, Foinikue, Butrot si dhe me ngulmimet helene: Dyrrahu, Apollonia, Orikumi ([[Pashalimani]]).
[[Skeda:Golden_eagle_(13434882845).jpg|262px|parapamje|[[Shqiponja]] është simbol kombëtar i [[Shqipëri]]së dhe [[Shqiptarët|shqiptarëve]].<ref>{{cite book|last=Elsie|first=Robert|author-link=Robert Elsie|title=A Dictionary of Albanian Religion, Mythology and Folk Culture|place=London|publisher=Hurst & Company|url=https://books.google.com/?id=N_IXHrXIsYkC&dq|isbn=1-85065-570-7|year=2001|p=78}}</ref>]]
== Sporti në Shqipëri ==
=== Sportet malore ===
Territori i Shqipërisë është i pasur me male dhe kodra, të cilat zënë 2/3 e sipërfaqes së vendit, të përhapura gjerësisht nga veriu deri në jug. Pikat më të rëndësishme malore janë Dajti, Llogaraja, Dardha, Bozdoveci, Voskopoja, Valbona e Thethi. Këto pika ofrojnë mundësi të shumta natyrore për të praktikuar aktivitete të shumta si: alpinizëm, treking, ecjet, skitë, eksplorimin e shpellave (speleologjinë), biçikletat malore etj.
Përsa i përket Alpinizmit, Shqipëria ka tashmë një traditë të admirueshme. Federata Shqipëtare e Alpininizmit, e cila është themeluar në vitin 1958 ka organizuar dhe organizon veprimtari alpinistike në rajonet më spektakolarë të Shqipërisë. Zonat më të rëndësishme për sportin e alpinizmit, janë Jezerca, mali i Hekurave, Razma e shumë të tjera në Alpe, Munella ne Puke, Korabi Radomira dhe Lura në rrethin e Dibrës, Biza në rrethin e Tiranës, mali i Cikës në rrethin e Vlorës, mali i Tomorrit në Berat, Gjinari në Elbasan, mali i Rungajës në Vithkuq, në parkun e Qafë Shtamës në rrethin e Krujës etj. Përveç sportit te alpinizmit majat e maleve dhe territoret malore janë tërheqëse për ndërtimin e kampingjeve dhe akomodimin me çadra. Sigurisht, kjo gjatë stinës së ngrohtë, pasi dimri në lartësi të mëdha është i ashpër dhe e bën të pamundur, jo vetëm ngjitjen, por edhe ndërtimin e një kampingu.
Territori i Shqipërisë ofron mundësi të mëdha për të ushtruar edhe veprimtaritë e trekkingut dhe ngjitjeve malore. Zonat ku mund të zhvillohen këto veprimtari janë të shtrira nga veriu në jug. Tërheqës është programi i trekking-ut i quajtur "trekkingu i Çikës", i cili zhvillohet në zonën jugperëndimore të vendit, duke përshkuar luginën e përroit të Dukatit, vargun e Çikës, zonën e Kurveleshit dhe përfundon në bregdetin Jonian. Ky trekking zhvillohet përgjatë itinerarit Dukat-Tërbaç-Vranisht-Kuç-Kudhës-Qeparo. Zona të tjera të përshtatshme për trekking dhe ngjitje alpinistike janë Alpet e Shqipërisë në pika të tilla si: Vermosh, Theth, Razëm, Bogë, Valbonë, etj. Mali Tomorrit i shtrirë në rrethet e Beratit dhe Skraparit. Vithkuqi, Voskopoja, Drenova në rrethin e Korçës, Guri Kamjes në rrethin e Pogradecit, lugina e Drinos në zonën e Dropullit në rrethin e Gjirokastrës si dhe intinerari Borsh-Zhulat që përshkon Kurveleshin etj.
Shëtitjet me këmbë janë një mënyrë tjetër për të shijuar natyrën, duke bërë njëkohësisht edhe aktivitet fizik. Në të gjitha vendet malore evropiane, shëtitjet apo ecjet e gjata në këmbë janë baza e turizmit aktiv, pasi ky aktivitet shtrihet në të gjitha moshat. Në Shqipëri ecja në këmbë është gjithashtu një sport tepër i aplikuar, pasi natyra dhe territoret me shtigje të ngushta dhe monopate, ofrojnë një kënaqësi të veçantë. Zakonisht për grupe të ndryshme janë udhërrëfyes banorët e fshatrave pranë, të cilët e njohin mirë zonën. Shëtitjet me këmbë janë të prekshme nga të gjithë, mjafton dëshira për të kaluar një pjesë të kohës së lirë në natyrë, jashtë jetës frenetike të qytetit.
Sporti i skive është veçanërisht i zhvilluar në zonën e Korçës, e cila njihet për resortet e saj të skive. Zona kryesore për zhvillimin e sporteve dimërore është pika malore e Voskopojës si dhe pista e Bigëllit ne Boboshticë ku zhvillohen edhe garat e Kampionatit Kombëtar të skive. Ia vlen të përmendet këtu edhe [[Shishtaveci]] në zonën e Kuksit, Dardha ne rrethin e Korcës, alpet Shqiptare me Razmën, Bogën, Thethin dhe Grabovën ne rrethin e Gramshit.
Voskopoja: Voskopoja ndodhet rreth 21 km nga Korça mbi një pllajë 1160 m mbi nivelin e detit. Karakteristikë e vendit është ajri i pastër dhe uji i freskët dhe kurativ. Gjatë dimrit mund të praktikohet sporti i skive
Razma: Fshati i Razmës ndodhet rreth 41 km në veri të Shkodrës. Ai është vendi ideal për të praktikuar alpinizmin malor dhe skitë. Fshatrat e tjerë rreth tij; Vermosh, Boga dhe Vukli janë unik për bukurinë e tyre natyrore. Kjo zonë shquhet për traditën në bujari dhe mikritje.
=== Speleologjia ===
Si rezultat i përhapjes së madhe të formacinoneve gëlqerore në territorin e Shqipërisë, ka një zhvillim të formave të shumëllojshme karstike, gjë e cila ka mundësuar egzistencën e shumë shpellave karstike me interes të madh për turizmin, apo siç quhet ndryshe speleologjia. Shqipëria shquhet në tërë territorin e rajonit për sasinë dhe shumëllojshmërinë e shpellave.
Vetëm në zonën e Shkodrës gjenden 35 shpella të tilla si e Zhylës, Jubanit, Murriqit, Pusit, e Birrëve me rathë etj. Me interes të veçantë turistik mund të përmendim "Shpellën e Pëllumbasit", e cila ndryshe quhet dhe "Shpella e Zezë", ajo ndodhet në juglindje të Tiranës. Shpellë tjetër atraktive është shpella e Pirrogashit e cila gjendet ne rrethin e Skraparit në jug të vendit, ajo është dhe shpella më e madhe në Shqipëri. Shpellat të tjera janë, shpella e Nezirit (Mat), shpella e Lekë Petës në Kurvelesh, e Trenit në Devoll etj.
=== Çiklizmi malor ===
Një aktivitet i veçantë që mund të ushtrohet në zonat malore është çiklizmi malor. Turet e çiklizmit malor zhvillohen në Alpet Shqiptare, si në Theth, Bogë, Vermosh etj
=== Aeronautika ===
Natyra shqiptare ofron mundësi të shumta për sporte dhe pushime aktive. Mjaft e zhvilluar këtu është aeronautika, e cila është e lidhur me kushtet e përshtatshme topografike dhe natyrore të Shqipërisë. Pika më e përshtatshme për të praktikuar këtë sport është Qafa e Llogarasë në zonën e Vlorës, ku drejtimi i erës është shumë i favorshëm.
=== Raftingu ===
Me urdhër të MTKRS-së, nr. 135, datë 12 maj 2011, sporteve rafting në Shqipëri u jepet statusi i Federatës Shqiptare të Rafting, e cila krijon kushte e mundësi të reja edhe më të mëdha progresi e zhvillimi të këtij sporti të vjetër e me tradita në Shqipëri. Është vetë terreni dhe luginat atraktive e të përshtatshme të lumenjëve tanë, që e kërkojnë një sport të tillë, siç është sporti ujor i rafting. Dihet tashmë se sportet ujore të rafting në Shqipëri, zhvillohen kryesisht në Luginat e lumenjëve, si: Osumi, Vjosa, Devolli, Valbona. Buna, Drini e Shkumbini, të cilat frekuentohen nga shumë turistë të huaj e vendas. Por, padyshim, kanionet e lumit të Osumit, janë ndër më të përmendurat dhe më të famshmet në Shqipëri, për vetë bukuritë dhe relievin karakteristik që i ka falur natyra kësaj lugine, me një peisazh tepër të rrallë e mahnitës të saj. Ushtrimi i sporteve të rafting në këtë luginë, bëhet në itinerarin: Qafzez - Miçan - Corrovodë, ndërsa në luginën e Vjosës itinerari i sportit të raftig përshkon zonën: Ura e Dashit - Kanioni i Langaricës. Zona të tjera, ku ushtrohen këto sporte në Shqipëri janë: Lugina e Devollit në jug të vendit, si dhe luginat e Shalës dhe të Valbonës në zonën e Alpeve, etj.
=== Hipizmi ===
Hipizmi (i quajtur ndryshe sporti me kuaj), fillesat e veta në Shqipëri i startojnë rreth 100 vjet më parë në qytetin e Shkodrës. Më pas kanë vazhduar të organizuara më mirë gjatë periudhës së [[Mbretëria Shqiptare|Mbretërisë]] së [[Ahmet Zogu]]t. Pas luftës së dytë botërore, për rreth dyzet vjet hipizmi, ushtrohej vetëm nga segmente të ushtrisë shqiptare në kompeticione të ndryshme. Ky sport është praktikuar kryesisht në ato rrethe që kanë qendrat më cilësore të mbarështrimit të kuajve si, në Shkodër, Durrës, Tiranë, [[Elbasan]] (Cërrik), Korçë, Divjakë, Berat, Vlorë, Fusha e Pelave në Lurë, Shishtaveci në Kukës etj. Shtrirja gjeografike të këtij sporti është tepër interesante, ku natyra tipike për secilin nga vendet e përmendura, gërshetohet me elementë të veçantë, gjeografike, historike dhe tradicionale.
=== Sportet nënujore ===
Sportet nënujore në Shqipëri janë zhvilluar në përmasa profesionale vetëm pas viteve 90-të. Zona të përshtatshme për zhytjet nënujore do të përmendim Kepin e Rodonit, Kepin e Lagjit, në zonën rreth [[Gadishulli i Karaburunit (Shqipëri)|Gadishullit të Karaburunit]] dhe ishullit të Sazanit, plazhin e Dhërmiut, në plazhin e Zhironit në Ujë të Ftohtë Vlorë etj. Këto zona ofrojnë një florë dhe faunë të pasur nënujore, anije të mbytura, korale si dhe objekte me vlera arkeologjike. Në plazhin e Dhërmiut organizohen çdo vit kurse verore për këtë lloj aktiviteti. Zhytjet nënujore janë të lejuara në bazë të lejeve të posaçme të Institutit të Arkeologjisë.
== Peshkimi ==
Peshkimi është një nga veprimtaritë më kryesore në bregdet dhe në ujërat e brendshme. Klima e përshtatshme në vendin tonë bën që sezoni i peshkimit në Shqipëri të jetë aktiv gjatë gjithë vitit. Kjo shtrirje e vazhdueshme kohore, ka luhatjet e saj në varësi të sezonit të shumimit të peshqve. Kënaqësia e një sporti të tillë si peshkimi, plotësohet nga efektet relaksuese që ofron ky sport si edhe bukuria e egër e peisazhit shqiptarë. Vëndi ynë është i pasur me zona të përshtatshme per ushtrimin e kësaj veprimtarie. Ndër zonat ideale per peshkimin malor janë lugina e lumit Valbonë, përroi i Thethit ku gjuhet trofta e mermertë, lugina e sipërme e Vjosës, etj. Peshkimi sportiv me grepa ka mundësi të ushtrohet në grykëderdhjet e lumenjve si ato të Vjosës, Semanit, Matit, Drinit etj. Kënaqësi më vete është edhe peshkimi në laguna sidomos në Karavasta, Nartë, Kune-Vain etj.
== Shiko dhe këtë ==
* [[Kultura Tradicionale në Shqipëri]]
== Lidhje të jashtme ==
* [http://www.legaalbanese.com Faqja zyrtare e lidhjes nacionale shqiptaro-arberesh ne Itali].
* [https://web.archive.org/web/20050315034753/http://www.monitor.albnet.net/mkrs/ministria/ministria.htm Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve]
* [https://web.archive.org/web/20080126054500/http://www.albtheatre.com/ Fletë për Teatrin Shqiptar]
* [http://www.albanian-art.com/al/opinion_tjereve.html Fletë për Piktën Shqiptare]
* [http://www.vasiltole.com/Albanian/Encyclopedia-AL.html Enciklopedi për artin e muzikës]
* [https://web.archive.org/web/20070927105343/http://www.albanianorthodox.com/ikonografi/shkolla-e-korces-1969.html SHKOLLA E KORÇËS DHE TRADITA E SAJ NË PIKTUREN KISHTARE]
* [http://www.albacenter.it/ Arti dhe Kultra në Diaspor] Fletë për Artistët e rinjë
== Referime ==
{{reflist}}
{{Evropa-kul}}
[[Kategoria:Kultura në Shqipëri| ]]
[[Kategoria:Kultura shqiptare]]
[[Kategoria:Kultura sipas shteteve]]
[[bn:আলবেনিয়া#সংস্কৃতি]]
sbbcb86ttcs0cej94flf0is2a1fmmk8
Ylli
0
4855
2658979
2643302
2024-04-25T19:13:33Z
88.214.18.240
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Starsinthesky.jpg|300px|right|thumb|Mjegullnaja Yjore [[Reja e Madhe Magelanike]]. Pamje të mara nga [[NASA]]/[[Agjencia Hapësinore Evropiane|ESA]].]]
''Ylli'' është nje trup qiellor i cili zotëron nxehtësi dhe dritë i mbajtur në formë nga graviteti. Ylli më i afërt me Tokën është [[Dielli]], i cili është burimi i energjisë në [[Toka|Tokë]], i largët 149 000 000km... Yjet e tjera janë të dukshme nga toka gjatë natës, kur ata nuk janë në drejtim nga Dielli apo të bllokuar nga fenomenet atmosferike. Historikisht, yjet më të shquar në sferën qiellore janë grupuar së bashku, dhe yjeve të ndritshëm u janë vënë emra të përveçëm. Katalogë të shumtë të mundshëm janë mbledhur nga [[Astronomi|astronomët]], të cilat japin emërtime të standardizuar për yjet.
Për të paktën një pjesë të jetës së tij, një yll shkëlqen për shkak të ciklit termobërthamor, duke djegur hidrogjenin, dhe duke liruar energji që përshkojnë bërthamën e Yllit, dhe pastaj jep rrezatim në hapësirën e jashtme. Pothuajse te gjitha elementet natyrale më të renda se heliumi janë krijuar nga Yjet vete, ose nëpërmjet Mjegullnajave Yjore, dhe Supernova kur yjet shpërthejnë. Astronomët mund të përcaktoje në mase, moshën, përbërjen kimike dhe shumë faktorë tjerë te një Yll, duke matur shkëlqimin e dritës, spektrin e tij dhe lëvizjet neper hapësire. Në masën kryesore te një Yll duket evolucioni, gjithashtu dhe fati i tije. Karakteristikat tjera te një Yll janë të përcaktuara me historinë e tije evolucionare, duke përfshire, diametrin, rrotullimin e lëvizjes, dhe temperaturën.
Një Yll fillon rënien e tije dhe materialeve të përbëra kryesisht nga hidrogjeni, se bashku me helium dhe gjurmët e shumta të elementeve të renda. Pasi Thelbi Yjor është mjaft i dendur, një pjesë e hidrogjenit konvertohet në mënyre të qëndrueshme në helium përmes procesit të fuzionit bërthamor. Pjesa e brendshme e yllit nxjerr energji larg nga thelbi përmes një kombinimi të proceseve rrezues dhe atyre konvertues. Presioni i brendshëm tek bërthama e Yllit e mban atë që të mos shkatërrohet nga forca e gravitetit. Pasi karburanti i hidrogjenit në bërthame është i rraskapitur, ato Yje me një madhësi prej 0,4 herë më i madh se [[Dielli]] zgjerohen dhe bëhen një gjigant i kuq. Sistemet Binary dhe Yjet në grupe përbëhen nga dy apo më shumë Yje që janë të detyruar nga graviteti, dhe në përgjithësi lëvizin rreth njeri-tjetrit në orbita të qëndrueshme. Kur dy Yje të tille kane një orbite relativisht të ngushtë, ndërveprimin e tyre gravitacionale mund të ketë një ndikim të rëndësishëm në evolucionin e tyre. Yjet janë pjese e një strukturë shumë të madhe të detyruar nga graviteti neper Galatians.
== Historianet dhe zbuluesit e tyre ==
Historikisht, yjet kanë qenë të rëndësishëm për të qytetërimeve në të gjithë botën. Ata kanë qenë pjesë e praktikave [[Feja|fetare]] dhe përdorime për navigacion qiellor dhe orientim. Shumë astronomë të lashtë besonin se yjet ishin të vena në një [[Sfera qiellore|sferë qiellore]], dhe se ata ishin të pandryshueshëm. Lëvizjet e Diellit në Horizont ndaj yjeve, është përdorur për të krijuar kalendarë, të cilat mund të përdoren për të rregulluar praktikat, që sot dihen që janë ditët muajt etj. Kalendarit Gregorian, që përdoret aktualisht pothuajse kudo në botë, është një kalendar Diellor bazuar në kënd të boshtit të rrotullimit të Tokës në lidhje me yllin e saj lokal, Diellin.
Grafiku i vjetër i datave të sakta të yjeve u shfaq në astronominë antike egjiptiane në 1534 p.e.s. Katalogët e njohura të yjeve janë krijuar nga astronomët babilonas dhe Mesopotamisë së lashte në fund të mijëvjeçarit të II p.e.s., gjate periudhës se Kassite ca 1531-1155 p.e.s. Katalogu i parë i yjeve në astronominë Greke ishte krijuar nga Aristillus në vitet [[300 p.e.s.]], me ndihmen e Timocharis. Katalogu yjeve i Hipparchus (2 p.e.s) duke përfshire 1020 yje është përdorur për të mbledhur katalogun e yjeve të Ptolemeut. Hipparchus është i njohur për zbulimin yllit të ri të regjistruar si Nova. Shume nga yjet dhe emrat e tyre në përdorim sot, rrjedhin nga astronomia Greke.
Në dritën e dukshme të qiellit, astronomët Kineze ishin të vetëdijshëm se mund të shfaqeshin dhe yjet të reja. Në 185 pas Krishtit, ata ishin të paret që shkruajtën për Supernovën, e njohur tani si SN 185. Në ngjarjet yjore në historinë e regjistruar ishte Supernova SN 1006, e cila u vu re në 1006, dhe me shkrim në lidhje me astronomin Egjiptian Ridvan Ali ibn dhe disa astronomë Kineze. Supernova SN 1054, e cila krijoi Mjegullnajën-Nebulën Gaforrja, ishte vëzhguar nga astronomët Kineze dhe Islame.
Astronomët mesjetare Islamik vendosen emra arab për shumë yje që janë në përdorim dhe në ditët e sotme. Gjithashtu ata shpiken instrumente të shumta astronomike të cilat mund të llogaritinin pozicionet e yjeve. Nder to, Libri Stars Fikse (964) ishte shkruar nga astronomi persian [[Es-Sufi|Abd er-Rahman es-Sufi]], i cili zbuloi një numër të konsiderueshëm te yjeve. Gjithashtu ai zbuloi dhe grupime yjesh (duke përfshire Velorum Omicron dhe grupimin Brocchi), dhe Galaktikat (duke përfshire Galaktiken Andromeda). Në shekullin e 11-te, dijetari persian Ebu Rayhan Biruni përshkroi Galaktikën Rruga e Qumështit si një mori fragmentesh që ka në baze yjet, mjegullnajat, dhe gjithashtu i dha një kuptim të mundshëm Poleve gjate një eklipsi Hënor në 1019.
Astronomi andaluzian, Ibn Bajjah propozoi se Glaktika Rruga e Qumështit ishte e përbëre nga shume yje të cilat pothuajse preknin njeri-tjetrin dhe që dukej teishte një imazh i vazhdueshëm për shkak te efektit të thyerjes nga materiale tokësore, duke përmendur vëzhgimin e tij si dëshmi në lidhje me Jupiterit dhe Marsit në 1106/1107 AD.
Astronomi evropian, Tycho Brahe identifikoi yje të reja në qiell natën, duke sugjeruar se qiejt nuk ishin të pandryshueshëm. Në 1584 Giordano Bruno sugjeroi se Yjet ishin në fakt Diej të tjere, dhe mund te kete planete te tjera, ndoshta edhe te ngjashem me Token, ne orbite rreth tyre, nje ide qe ka qene sugjeruar me heret nga filozofet e lashte greke, Democritus dhe Epikuri, dhe nga kozmologet mesjetare islame te till si [[Fahredin er-Razi|Fakhr al-Din al-Razi]]. Nga fundi i shekullit ne vijim, ideja e Yjeve si Diej te larget ishte ne arritjen e nje konsensusi ne mes astronomeve. Per te shpjeguar pse keto Yje kan terheqe gravitacionale te Sistemit Diellor, Isaac Newton sugjeroi se Yjet jane shperndare ne menyre te barabarte ne cdo drejtim, nje ide e nxitur kjo nga Richard Bentley.
Astronomi Italian Geminiano Montanari regjistroi disa variacione ne shkelqimin e Yllit Algol ne 1667. Edmond Halley botoi matjet e para te levizjes se duhur, duke demonstruar se Yjet kishin ndryshuar pozicionet qe nga koha e lashte e astronomeve Greek Ptolemeut dhe Hipparchus. Matja e pare drejtperdrejte te distances te nje Ylli i qujtur (61 Cygni me distanc 11,4 vjet drite larg) eshte bere ne 1838 nga Friedrich Bessel duke perdorur teknike Paralaks. Matjet e Parallaksit treguan ndarjen e madhe te Yjeve ne qiell.
William Herschel ishte astronomi i pare ne perpjekje per te percaktuar shperndarjen e Yjeve ne qiell. Gjate Viteve 1780, ai ka kryer nje seri pamjesh ne 600 drejtime, dhe numerimin e Yjeve pergjate cdo linje Syu. Nga kjo ai konkludoi se numri i mundshem eshte rritur ne menyre te qendrueshme drejt nje ane te qiellit, ne drejtim te qendres se Galaktikes tone Milky Way. Djali i tij, John Herschel perseriti kete studim ne hemisferen jugore dhe gjeti nje rritje korresponduese ne te njejtin drejtim. Shkenca Yjore u udheheq nga Joseph von Fraunhofer dhe Angelo Secchi. Duke krahasuar spektret e Yjeve te tille si SIRIUS, ata gjeten dallime ne forcen dhe numrin e linjave per shkak te thithjes se frekuencave te percaktuara nga atmosfera. Ne 1865 Angelo Secchi filloi klasifikimin e mundshem te tipeve. Megjithate, versioni modern i skemes se klasifikimit Yjor u zhvillua nga Annie J. Cannon gjate viteve 1900.
Në vitin 1910 astronomët [[Ejnar Hertzsprung]], dhe [[Henry Norris Russell]] për të klasifikuar yjet ideuan [[Diagramin H-R]], nga dy shkronjat fillore të dy astronomët.
== Yjet Dyshe - Double Stars ==
Vezhgimi i (Yjeve dyshe=Double Stars) u rrit me rendesi gjate shekullit te 19. Ne 1834, Friedrich Bessel verejti ndryshimet ne levizjen e Yllit SIRIUS, dhe te nje Ylli fqinj i cili ishte i fshehur. Edward Pickering zbuloi binarin e pare spektroskopic ne 1899, kur ai verejti ndarjen periodike te vijavene Yllin Mizar ne periudhen 104 ditore. Vezhgimet e hollesishme te shume Sisteme Yjore jane mbledhur nga astronome te till si William Struve dhe SW Burnham, duke lejuar masat e mundshme qe do te percaktohet nga llogaritja e elementeve te syrit. Zgjidhja e pare per problemin e binareve nga vezhgimet e teleskopit eshte bere nga Felix Savary ne 1827. Shekulli 20 pa perparime gjithnje e me te shpejta ne studimin shkencor. Fotografia u be nje mjet i vlefshem astronomike. Karl Schwarzschild zbuloi se ngjyra e nje Ylli, dhe temperatura e tije, mund te percaktohet duke krahasuar madhesine vizuale kunder madhesine fotografike. Ne 1921 Albert A. Michelson beri matjen e pare te nje diameteri Yjor duke perdorur nje Interferometer ne Teleskopin Hooker. Puna e rendesishme konceptuale mbi bazen e fizikes ka ndodhur gjate dekadave te para te shekullit te 20.
== Prototipat Yjore ==
Me perjashtim te supernoves, Yjet individuale jane pare dhe ne grupet tona lokale te Galaktikave, dhe sidomos ne pjesen e dukshme te Rruges se Qumeshtit = Galaktikes tone. Por disa Yje jane vene re ne galaktiken M100 te Grumbullimi Virgjeresha, rreth 100 milion vite drite nga Toka. Megjithate, jashte grumbullimeve lokale te Galaktikave, jane verenjtur shume Yje te grumbulluar, dhe ato individual te vecuar nga tjeret.
Yjet jane formuar brenda rajoneve te zgjatura me dendesi me te larte ne periudhen afatmesme nderyjore. Keto rajone jane quajtur rete molekulare dhe perbehet kryesisht nga hidrogjeni, me rreth 23-28% helium dhe nje per qind te disa elementeve te renda. Nje shembull i tille i rajonit eshte Mjegullnaja-Nebula Orion. Kur reja gjigande bie, sasit individuale te pluhurit te dendur ne forme te gazi formojn ate qe quhet Rruaza Bok. Kur kjo rruaze bie rritet, energjia gravitacionale kthehet ne nxehtesi dhe ndikon ne ngritjen e temperatures. Kur reja ka arritur perafersisht gjendjen e qendrueshme te ekuilibrit hydrostatik, athere formohet nje protostar ne berthame. Periudha e tkurrjeve gravitacionale zgjat per rreth 10-15 milion vjet.
Yjet e hershme me pak se 2 masa diellore jane quajtur Yjet T Tauri, ndersa ata me mase me te madhe jane Yje Herbig Ae/Be. Keto Yje te sapo lindur leshojne avionet e gazit pergjate boshtit te tyre te rrotullimit, e cila mund te ule vrullin kendore te Yllit dhe te rezultoje ne arna te vogla mjegullnaje te njohura si objektet Herbig-Haro. Keto avione, me rrezatim nga Ylli, ndihmojne per te perzene ret e gazit, ne te cilen Ylli eshte formuar.
== Rendi kryesor ==
Yjet shpenzojne rreth 90% te hidrogjenit ne jeten e tyre te duke prodhuar helium ne reagime te larta te temperatures dhe presionit te larte ne berthame. Yjet e tille jane rend kryesore dhe jane quajtur xhuxh. Duke filluar ne rendin zero-mosha kryesore, perqindja e helium ne baze te nje Ylli rritet ne menyre te qendrueshme. Si pasoje, ne menyre per te ruajtur normen e kerkuar te fuzionit berthamor ne berthame, Ylli do te rritet ngadale ne temperature dhe shkelqim drite. Dielli per shembull, vleresohet te jete rritur ne shkelqim drite me rreth 40% qe nga rendi kryesore 4.6 miliard vjet me pare. Cdo Yll gjeneron nje ere Yjore qe shkakton nje rrjedhje te vazhdueshme te gazit ne hapesire. Per yjet e medha, shuma e humbur ne mase eshte e paperfillshme. Dielli humb 10-14 masa diellore cdo vit, ose rreth 0.01% nga masa e tij totale mbi jetegjatesine. Megjithate Yjet masive mund te humbasin 10-7 masa diellore per cdo vit, ne menyre te konsiderueshme qe ndikojne ne evoluimin e tyre. Yjet qe fillojne me me shume se 50 masa diellore mund te humbasin me shume se gjysma e tyre ne mase te plote, kur ato mbesin ne rendin kryesore.
Kohezgjatja e shpenzuar nga nje Yll ne rendin kryesore varet kryesisht nga sasia e karburantit qe ka dhe shkalla ne te cilen ai karburant digjet, dmth masa e tije fillestare dhe shkelqi i drites. Per Diellin, ky fenomen eshte vleresuar te jete rreth 1010 vjet. Yjet e medha e konsumojne lenden djegese shume shpejt dhe jane jeteshkurter. Yjet e vogla te quajtur xhuxhat e kuq = Red Dwarfs e konsumojne lenden djegese shume ngadale ne 10 deri ne qindra miliarda vjet. Pjesa e elementeve me te renda se heliumi mund te luajne nje rol te rendesishem ne evoluimin e mundshem. Ne astronomi te gjithe elementet me te renda se heliumi jane konsideruar si nje metal, dhe perqendrimi kimik i ketyre elementeve eshte quajtur veti metalike. Vetia metalike mund te ndikojne ne kohezgjatjen e nje Ylli dhe ne djegjen e karburantit te tij, Kontrolli ne formimin e fushave magnetike modifikon forcen e eres Yjore.
Yjet e mundshem te pakten 0,4 masa diellore, shterojne furnizimin e tyre te hidrogjenit ne thelbin e tyre.
Shtresa e tyre e jashtme zgjerohet ne mase te madhe dhe te ftohte, per te formuar nje gjigant te kuq. Per shembull, ne rreth 5 miliarde vjet, kur Dielli do te jete nje gjigant i kuq, ai do te zgjerohet nga nje rreze maksimale prej rreth 1 AU (150.000.000 km), 250 here ne madhesise e tije te tanishme. Si nje gjigand, Dielli do te humbase rreth 30% nga masa e tij te tanishme. Eventualisht thelbi eshte i ngjeshur mjaftueshem per te filluar fusionin e helium, dhe Ylli tani gradualisht zvogelohet ne rreze.
== Shkaterrimi nga Supernova ==
Nje evolucionin perfundimtar tek Ylli, do te hedhe shtresat e jashtme si nje mjegullnaje planetare. Ne qofte se ajo qe mbetet pas atmosferes se jashtme eshte me pak se 1,4 masa diellore, Ylli zvogelohet ne nje objekt relativisht te vogel (rreth madhesise se Tokes), dhe nuk eshte i mjaftueshem per kompresionin masiv per te marre formen, i njohur si nje xhuxh i bardhe. Xhuxhit i Bardhe = White dwarfs ne fund do te nxihet ne nje xhuxh te zbehte per nje shtrirje shume te gjate kohore. Historite, shenimet e dhena tregojne se Nebula Gaforrja, ishte e para qe u vezhgua mbas nje supernove rreth viteve 1050 pas Krishtit. Ne Yjet me te medha, procesi vazhdon deri ne berthame hekuri qe rritet ne menyre te madhe (me shume se 1,4 masa diellore). Kjo baze do te bjeri papritur duke pare qe elektronet jane drejtuar ne protonet e tije, duke formuar neutrone dhe protone. Valet e formuara nga kjo renie shkakton pjesen tjeter te Yllit te shpertheje ne nje supernova. Supernova eshte aq e ndritshmesa qe mund te shkelqeje me shume se nje kohe te shkurter ne te gjithe Galaktiken.
Shumica e perberjes se Yllit qe perhapet nga shperthimi Supernoves krijon nje Yll Neutron, i cili nganjehere quhet si nje Pulsar, ose X-ray burster. Ne rastin e Yjeve shume te medha ne mase, pas shperthimit te Supernoves krijohet Black Hole = Vrima e Zeze. Ylli Neutron formohet kur nje Yll gjigand shperdhen ne fenomenin Supernova, dhe te gjith Neutronet e dala jasht nga shperthimi bashkohen se bashku per te formuar Yllin me te bukur dhe me te fuqishem i cili eshte Neutron Star. Brenda nje Vrime te Zeze eshte nje fenomen i cili eshte akoma i pa zgjidhur nga shkenctaret. Dalja e materialeve nga Supernova dhe Era Yjore luajne nje rol te rendesishem ne formimin e e nje gjenerate te re Yjesh.
== Mosha e Yjeve ==
Shumica e Yjeve jane rreth 1 miliard deri ne 10 miliard vite e vjeter. Disa Yje te mund te jene edhe afer 13.7 miliarde vjet pak a shume sa vet mosha e Universit. Ylli me i vjeter i zbuluar i cili eshte, HE 1523-0901, eshte nje rreth 13.2 miliarde vjet i vjeter. Sa me i madh te jet Ylli, aq me i shkurter eshte jeta e tije, kryesisht per shkak te mases ne berthamen e tyre, duke shkaktuar djegjen e hidrogjenit me shpejte. Jeta e nje Ylli shume te madh zgjat perafersisht 1 milion vjet, ndersa Yjet e mases minimale (si prsh Xhuxhi Kuq) e konsumojne lenden djegese shume ngadale dhe ky variacion zgjat ne dhjetra deri ne qindra miliard vjet.
== Perberja Kimike ==
Kur Yjet formohen ne Galaktiken tone Milky Way jane te perbera nga rreth 71% hidrogjen dhe helium 27%, dhe me nje pjese te vogel te elementeve te renda. Zakonisht pjesa e elementeve te renda eshte e matur ne drejtim te permbajtjes hekurit ne atmosferen Yjore, si hekuri qe eshte element i perbashket. Nje matje te perberjes kimike te nje Ylli mund te perdoret per te deshmuar moshen e tije. Pjesa e elementeve te renda eshte nje tregues i mundesise se Ylli mund te kete nje Sistem Planetare. Ylli me permbajtje me te pakte hekuri nga te gjith te tjeret eshte xhuxhi HE1327-2326, me vetem 1/200,000 permbajtje te hekurit. Gjithashtu ekzistojne Yje qe tregojne perberje te pazakonte te elementeve te vecanta ne spektrin e tyre, vecanerisht kromin dhe elementeve te rralla toke.
== Fusha Magnetike ==
[[Fusha magnetike]] e nje Ylli eshte krijuar brenda rajoneve te brendshme aty ku ndodh qarkullimi konektive. Kjo levizje e funksioneve plazma funksiono si nje dinamo, duke gjeneruar fusha magnetike qe shtrihen ne te gjithe Yllin. Fuqia e fushes magnetike ndryshon sipas mases dhe perberjes se Yllit, dhe sasia e aktivitetit magnetik ne siperfaqe varet nga rrotullimi i Yllit. Ky aktivitet prodhon njollat e zeza ne siperfaqe, te cilat jane rajone te fushave te forta magnetike, dhe me e ulet se temperaturat e siperfaqes normale. Fusha magnetike vepron mbi ererat Yjore tek nje Yll. Yjet me te vjeter te tilla si Dielli kane nje norme shume te ngadalshme te rrotullimit dhe nje nivel me te ulet te aktivitetit ne siperfaqe. Nivelet e aktivitetit te mundshem ndryshojne ne menyre ciklike dhe mund te zhduken fare per disa periudha.
== Masa ==
Nje nga Yjet me masiv i njohur, eshte Eta Carinae, me 100-150 here me i madh ne mase se sa Dielli. Jetegjatesia e tije eshte shume e shkurter, vetem disa miliona vjet. Nje studim i grupit Arches sugjeron se nje Yjet me 150 masa Diellore eshte kufiri i mundshem ne epoken e tanishme te Universit. Arsyeja per kete limit nuk eshte e njohur saktesisht, por kjo eshte pjeserisht per shkak te shkelqimit te drites e quajtur Eddington e cila percakton shumen maksimale qe kalon neper atmosferen e nje Ylli. Megjithate, nje Yll i quajtur R136a1 ne grupin 136a RMC ka nje madhesi prej 265 masash diellore, duke e vene limitin e madhesise prej 150 Masave Diellore ne pikpytje. Yjet e pare te formuar pas Big Bangut mund te kene qene me te medha, deri ne 300 masa diellore ose me shume, per shkak te mungeses se elementeve te renda ne perberjen e tyre. Me nje mase vetem 93 here se e Jupiterit, AB Doradus C, eshte Ylli me i vogel i njohur. Trupat e vegjel jane quajtur Xhuxhat Kafe, te cilat zene nje siperfaqe te percaktuar dobet gri ne mes te mundshem dhe gjigandet e gazit. Kombinimi i rrezeve dhe mases te nje Yll percaktojn gravitetit siperfaqesor. Yjet gjigand kane nje siperfaqe te gravitetit shume te ulet se sa Yjet e rendit kryesore, ndersa e kunderta eshte rasti tek Yjet kompakt te tille si Xhuxhat e Bardhe. Graviteti siperfaqesor mund te ndikoje ne pamjen e spektrit tek nje Yll.
== Rrotullimi ==
Shkalla e rotullimit te mundshem mund te perafrohet me ane te matjes spektroskopike. Yjet e reja kane nje norme me te shpejte te rrotullimit ne 100 km/s ne ekuator. Ylli i Tipit-B i quajtur Achernar, ka nje shpejtesi te rrotullimit ekuatorial me rreth 225 km/s, duke i dhene Yllit nje diameter qe eshte me shume se 50% me e madhe se distanca ne mes te poleve. Nje pjese e madhe e krahut kendore eshte i shperdoruar si rezultat i humbjes se mases me ane te eres Yjore. Perkunder kesaj, shkalla e rrotullimit per nje Yll tip Pulsar eshte shume e shpejte. Ylli Pulsar ne zemer te Mjegullnajes Gaforrja, rrotullohet 30 here ne sekonde. Norma e rrotullimit te Yllit Pulsar gradualisht do te ngadalesohet per shkak te emetimit te rrezatimit.
== Temperaturat ==
Temperatura e siperfaqes se nje Ylli eshte e percaktuar nga shkalla e prodhimit te energjise ne berthamen e tije, plus dhe nga drita e rrezatimit. Ajo eshte dhene normalisht si temperatura ne fuqi, e cila eshte temperature e nje organi te idealizuar qe rrezaton energjine e tij ne te njejtin shkelqim drite ne siperfaqen e Yllit. Temperatura efektive eshte vetem nje vlere perfaqesuese, megjithate, Yjet kane nje renie temperature me rritjen e distances nga berthama. Temperatura ne rajonin e berthames te nje Yll eshte disa milione grade. Temperatura e siperfaqes se nje Ylli, se bashku me permasat vizuale te tije, jane perdorur per te klasifikuar Yjet. Yjet e vogla te tilla si Dielli kane nje temperature ne siperfaqe prej rreth disa mijra G/C. Gjigandet e Kuq kane temperatura relativisht te uleta ne siperfaqe prej rreth 3327 G/C, por ata gjithashtu kane nje shkelqim drite te larte per shkak te siperfaqes tyre te madhe.
== Rrezatimi ==
Energjia e prodhuar nga Yjet, si nje produkt i fuzionit berthamor, rrezaton ne hapesire si dy rrezatimeve, elektromagnetike dhe rrezatimet grimce. Rrezatimi grimce tek nje Yll njihet si Era Yjore e cila ekziston si nje rrjedhe e qendrueshme e therrmijave elektrike, si protonet e lira, grimcat alfa, dhe grimcat beta, te cilat rrjedhin nga shtresat e jashtme te Yllit si nje rrjedhe e qendrueshme nga berthama. Prodhimi i energjise ne berthame eshte arsyeja pse Yjet shkelqejne aq shume. Cdo here qe dy siguresa atomike perplasen me njera tjetren formojn nje sigurese atomike te nje elementi te ri, dhe me te rende sic eshte Rrezja Gamma e cila lirohet nga ky fusion berthamor. Kjo energji eshte e konvertuar ne format e tjera te energjise elektromagnetike, duke perfshire edhe driten e dukshme. Ngjyra e nje Ylli, percaktohet nga frekuenca e drites dhe varet nga temperatura e shtreses se jashtme te Yllit, duke perfshire fotosferen e tije. Perveç drites se dukshme, Yjet gjithashtu nxjerrin format e rrezatimeve elektromagnetike te cilat jane te padukshem per syri i njeriut. Te gjitha komponentet e rrezatimit elektromagnetik Yjor, si ai i dukshem dhe ai i padukshem jane teper te rendesishem. Duke perdorur spektrin Yjor, astronomet mund te percaktoje tek nje Yll, temperaturen e siperfaqes, gravitetin e siperfaqes dhe shpejtesine rrotulluese. Masa mund te matet drejtperdrejt ne sistemet binare. Me keto parametra, astronomet mund te llogarisin moshen e Yllit.
== Klasifikimi ==
Sistemi aktual i klasifikimit Yjor e ka origjinen ne fillim te shekullit te 20-te, kur Yjet jane klasifikuar nga A ne Q bazuar ne fuqine e linjes hidrogjenit. Kur klasifikimi u rendit nga temperatura, i perngjante me shume skemes moderne. Klasifikimet jane te renditur edhe si mas komponenteve, duke filluar nga Yjet e Tipit-O, te cilat jane shume te nxehta, ose Yjet e Tipit-M te cilet jane te ftohte. Klasifikimet kryesore, per temperaturen e siperfaqes jane: O, B, A, F, G, K, dhe M. A. Me te zakonshem nga keto jane Yjet e tipave L dhe T, te cilet klasifikohen me te ftohtet dhe me te vegjlit ne mase, dhe quhen Xhuxhat Kafe. Çdo renditje ka 10 nen-ndarjeve, te numeruar nga 0 ne 9, megjithate, ky sistem prishet ne temperaturat ekstreme te larta te cilat humbin renditjen e Yllit duke e kalur ate ne extrem. Perveç kesaj, tipat e Yjeve mund te klasifikohet edhe nga efektet e shkelqimit te drites, te cilet korrespondojne me madhesine e tyre hapesinore. Keto klasifikime shkojne nga 0 (Gjigandet e larte), 3 (Gjigandet), 5 (Xhuxhat e rendit kryesore). Dielli yne eshte nje sekuence tip G2, klasifikimi 5 (Xhuxh i Verdhe). Yjet e llojit Xhuxha te Bardhe kane klasen e tyre qe fillon me shkronjen D. Klasifikimi me teje eshte ne klasa DA, DB, DC, DO, DZ, dhe DQ, ne varesi te llojeve te linjave qe gjendet ne spektrin Yjeve.
<b><p>Tipi-O 33,000 K Zeta Ophiuchi</p>
<p>Tipi-B 10,500–30,000 K Rigel</P>
<p>Tipi-A 7,500–10,000 K Altair</P>
<p>Tipi-F 6,000–7,200 K Procyon A</P>
<p>Tipi-G 5,500–6,000 K Dielli</p>
<p>Tipi-K 4,000–5,250 K Epsilon Indi</p>
Tipi-M 2,600–3,850 K Proxima Centauri</b>
== Shiko edhe ==
* [[Dielli]]
* [[Ylli Polar]]
{{Astronomi-cung}}
[[Kategoria:Astronomi]]
[[Kategoria:Yje]]
re161pf55y8m1m8pjim9t8h7zrkngkn
Syri i kaltër, Delvinë
0
6571
2658915
2650415
2024-04-25T16:41:05Z
81.26.204.14
Nje gjë
wikitext
text/x-wiki
{{Redirect|Syri i Kaltër}}
[[Figura:Syri i kalter2.jpg|thumb|Syri i Kaltër]]
'''Syri i Kaltër''' është një burim uji, [[natyra|dukuri natyrore]] dhe vend turistik i shpallur [[Monument natyror|monument i natyrës]], që ndodhet në fshatin [[Muzina|Muzinë]] të [[Rrethi i Delvinës|Rrethit e Delvinës]], pranë rrugës nacionale [[Delvinë]] – [[Gjirokastër]], në jug të [[Shqipëria|Shqipërisë]].<ref>{{cite web |title=Springs of Bitrica (Blue Eye) |url=http://bfiniq.gov.al/%ce%bf%ce%b9-%cf%80%ce%b7%ce%b3%ce%ad%cf%82-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%bc%cf%80%ce%af%cf%83%cf%84%cf%81%ce%b9%cf%83%cf%83%ce%b1%cf%82-%ce%b3%ce%b1%ce%bb%ce%ac%ce%b6%ce%b9%ce%bf-%ce%bc%ce%ac%cf%84%ce%b9/?lang=en |lang=en|accessdate=12 tetor 2019}}</ref>
==Përshkrimikgvj could you give a quick shit==
Syri i Kaltër është një burim me origjinë karakteristike nga [[Mali i Gjerë]]. Është burim me ujëra të freskëta dhe të ëmbla i rrethuar me bimësi të dendur dhe me gjelbërim të përhershëm. Ka një thellësi më shumë se pesëdhjetë metra. Disa zhytës kanë zbritur deri më pesëdhjetë metra, por është ende e paqartë se cila është thellësia e saktë e vrimës karstike.<ref name="Gloyer2008">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Albania: The Bradt Travel Guide|url=https://books.google.com/books?id=K_trOWbGcbkC&pg=PA196|year=2008|publisher=Bradt Travel Guides|lang=en|isbn=978-1-84162-246-0|pages=196–}}</ref> Nga thellësia e burimit dhe veçantia e vrimës karstike uji merr ngjyrën e kaltër nën rrezet e diellit.
Syri i Kaltër njihet edhe si 'Burim i Bistricës' pasi është burimi fillestar i ujit të [[Lumi i Bistricës|lumit të Bistricës]], i gjatë 25 km, i cili përfundon në [[Deti Jon|Detin Jon]] në jug të [[Saranda|Sarandës]].<ref name="Masters2007">{{cite book|author=Tom Masters|title=Eastern Europe|url=https://books.google.com/books?id=ZEWKJKR_eFgC&pg=PA67|year=2007|publisher=Lonely Planet|lang=en|isbn=978-1-74104-476-8|pages=67–}}</ref> Burimi qëndron në një lartësi prej 152 m dhe ka një shkallë shkarkimi prej 18 400 l/s.<ref>{{cite book|accessdate=2014-01-14| url=https://books.google.com/books?id=LTqEEL6ROcgC&pg=PA200&lpg=PA200&dq=mali+gjere&source=bl&ots=yV0GUgf2fa&sig=wNzeG02BHRsPaaTav4CnNb0McoM&hl=en&sa=X&ei=UvjTUq-ZNY6RhQfh5oH4Dw&ved=0CCgQ6AEwADgK#v=onepage&q=mali%20gjere&f=false| page=203|author1=Andrzej J. Witkowski |author2=Andrzej Kowalczyk |author3=Jaroslav Vrba |series=IAH - Selected Papers on Hydrogeology| volume= 11| publisher=Taylor & Francis|lang=en|isbn=978-0415445610|date=24 gusht 2007 |title=Groundwater Vulnerability Assessment and Mapping: IAH-Selected Papers}}</ref>
Zona rrethanore me 1.8 km, është një [[Monument natyror|monument i natyrës]] dhe karakterizohet nga pemë [[lisi]] dhe panje.<ref>{{cite web|title=PËRSHKRIMI I RRJETIT AKTUAL TË ZONAVE TË MBROJTURA|url=http://www.mjedisi.gov.al/files/userfiles/Biodiversiteti/ZM&PK-Pershkrim.pdf|website=mjedisi.gov.al|page=15|language=sq|format=PDF|access-date=2019-06-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20150529041409/http://www.mjedisi.gov.al/files/userfiles/Biodiversiteti/ZM%26PK-Pershkrim.pdf|archive-date=2015-05-29|url-status=dead}}</ref> Në verën e vitit 2004, burimi u tha përkohësisht.
== Referim ==
{{reflist}}
== Lidhje të jashtme ==
{{Commonscat|Syri i kalter}}
[[Kategoria:Turizmi në Shqipëri]]
c8a8sxbur5danqr7tl1limr255uef93
2658916
2658915
2024-04-25T16:41:19Z
Quinlan83
132535
U kthyen ndryshimet e [[Special:Contributions/81.26.204.14|81.26.204.14]] ([[Përdoruesi diskutim:81.26.204.14|diskutimet]]) në versionin e fundit nga [[Përdoruesi:Behind stage.|Behind stage.]].
wikitext
text/x-wiki
{{Redirect|Syri i Kaltër}}
[[Figura:Syri i kalter2.jpg|thumb|Syri i Kaltër]]
'''Syri i Kaltër''' është një burim uji, [[natyra|dukuri natyrore]] dhe vend turistik i shpallur [[Monument natyror|monument i natyrës]], që ndodhet në fshatin [[Muzina|Muzinë]] të [[Rrethi i Delvinës|Rrethit e Delvinës]], pranë rrugës nacionale [[Delvinë]] – [[Gjirokastër]], në jug të [[Shqipëria|Shqipërisë]].<ref>{{cite web |title=Springs of Bitrica (Blue Eye) |url=http://bfiniq.gov.al/%ce%bf%ce%b9-%cf%80%ce%b7%ce%b3%ce%ad%cf%82-%cf%84%ce%b7%cf%82-%ce%bc%cf%80%ce%af%cf%83%cf%84%cf%81%ce%b9%cf%83%cf%83%ce%b1%cf%82-%ce%b3%ce%b1%ce%bb%ce%ac%ce%b6%ce%b9%ce%bf-%ce%bc%ce%ac%cf%84%ce%b9/?lang=en |lang=en|accessdate=12 tetor 2019}}</ref>
==Përshkrimi==
Syri i Kaltër është një burim me origjinë karakteristike nga [[Mali i Gjerë]]. Është burim me ujëra të freskëta dhe të ëmbla i rrethuar me bimësi të dendur dhe me gjelbërim të përhershëm. Ka një thellësi më shumë se pesëdhjetë metra. Disa zhytës kanë zbritur deri më pesëdhjetë metra, por është ende e paqartë se cila është thellësia e saktë e vrimës karstike.<ref name="Gloyer2008">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Albania: The Bradt Travel Guide|url=https://books.google.com/books?id=K_trOWbGcbkC&pg=PA196|year=2008|publisher=Bradt Travel Guides|lang=en|isbn=978-1-84162-246-0|pages=196–}}</ref> Nga thellësia e burimit dhe veçantia e vrimës karstike uji merr ngjyrën e kaltër nën rrezet e diellit.
Syri i Kaltër njihet edhe si 'Burim i Bistricës' pasi është burimi fillestar i ujit të [[Lumi i Bistricës|lumit të Bistricës]], i gjatë 25 km, i cili përfundon në [[Deti Jon|Detin Jon]] në jug të [[Saranda|Sarandës]].<ref name="Masters2007">{{cite book|author=Tom Masters|title=Eastern Europe|url=https://books.google.com/books?id=ZEWKJKR_eFgC&pg=PA67|year=2007|publisher=Lonely Planet|lang=en|isbn=978-1-74104-476-8|pages=67–}}</ref> Burimi qëndron në një lartësi prej 152 m dhe ka një shkallë shkarkimi prej 18 400 l/s.<ref>{{cite book|accessdate=2014-01-14| url=https://books.google.com/books?id=LTqEEL6ROcgC&pg=PA200&lpg=PA200&dq=mali+gjere&source=bl&ots=yV0GUgf2fa&sig=wNzeG02BHRsPaaTav4CnNb0McoM&hl=en&sa=X&ei=UvjTUq-ZNY6RhQfh5oH4Dw&ved=0CCgQ6AEwADgK#v=onepage&q=mali%20gjere&f=false| page=203|author1=Andrzej J. Witkowski |author2=Andrzej Kowalczyk |author3=Jaroslav Vrba |series=IAH - Selected Papers on Hydrogeology| volume= 11| publisher=Taylor & Francis|lang=en|isbn=978-0415445610|date=24 gusht 2007 |title=Groundwater Vulnerability Assessment and Mapping: IAH-Selected Papers}}</ref>
Zona rrethanore me 1.8 km, është një [[Monument natyror|monument i natyrës]] dhe karakterizohet nga pemë [[lisi]] dhe panje.<ref>{{cite web|title=PËRSHKRIMI I RRJETIT AKTUAL TË ZONAVE TË MBROJTURA|url=http://www.mjedisi.gov.al/files/userfiles/Biodiversiteti/ZM&PK-Pershkrim.pdf|website=mjedisi.gov.al|page=15|language=sq|format=PDF|access-date=2019-06-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20150529041409/http://www.mjedisi.gov.al/files/userfiles/Biodiversiteti/ZM%26PK-Pershkrim.pdf|archive-date=2015-05-29|url-status=dead}}</ref> Në verën e vitit 2004, burimi u tha përkohësisht.
== Referim ==
{{reflist}}
== Lidhje të jashtme ==
{{Commonscat|Syri i kalter}}
[[Kategoria:Turizmi në Shqipëri]]
f8ywhkdbnq5cf7topo7n40lc0vmjkmy
Rugova (rajon)
0
13770
2658978
2655758
2024-04-25T19:09:29Z
51.179.120.166
/* References */
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Peja with Rugova.jpg|parapamje|300px|Pamje e Bjeshkëve të Rugovës nga Peja]]
[[Skeda:Radavc Shpella.jpg|parapamje|300px|Shpella e Radavcit]]
[[Skeda:Shpella Bogë Rugovë.jpg|parapamje|Shpellë në Bogë, Rugovë. |alt=]]
'''Rugova''' ([[Gjuha serbe|serbisht]]: Ругова ''Rugova'') është trevë malore në Veri-Perëndim të qytetit të [[Peć|Pejës]], në [[Kosovo|Kosovë]]. Është regjioni i tretë i [[Prokletije|Bjeshkëve të Nemuna]], të njohura ndryshe si Alpet Shqiptare. Në vitin 2013 u shpall Park Kombëtar nga Kuvendi i Republikës së Kosovës.
Rugova është rrethinë etnografike<ref>{{citation|title=Fjalor enciklopedik shqiptar|year=1958|publisher=Akademia e Shkencave e RPSSH|publication-place=Tiranë, Shqipëri|page=9}}</ref>, me rëndësi të madhe për degët e gjuhësisë si leksikologjia, etimologjia dhe onomastika . Rugova është regjion i përshtatshëm për alpinizëm, bjeshkatari, skitari, ngjitje në shkëmbinj, lëshim me parashuta, piknikë me familje etj.
Rugova radhitet si qendra e katërt kryesore për sporte dimërore nga [[International Ski Federation|Federata Ndërkombëtare e Siktarisë (FIS)]] me qendrën në Lucernë. Për më tepër, në prill të vitit 2013, Peja fitoi çmimin “Tourism for Tomorrow” me projektin “majat e Ballkanit”.<ref>{{Cite web |url=http://www.wttc.org/%7Cwww.wttc.org |title=Kopje e arkivuar |url-status=dead |access-date=23 prill 2020 |archive-date=4 mars 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304003640/http://www.wttc.org/%7Cwww.wttc.org }}</ref>
Rugova është e pasur me forma të shumta si shpellat, ujëvarat, liqenet glaciale, majat e larta, tunelet etj. maja më e lartë është [[Hajla]] (2403 m) por rëndësi dhe interes paraqet edhe Qafa e Qyqes nga e cila mund të soditet i tërë qyteti i Pejës. Nga [[Guri i Kuq]] (1522 m) shihen si në pëllëmbë të dorës: [[Gjeravica]], trekufiri [[Tromedja (mountain peak)|Boriqe]], maja e Mariashit,[[maja e Hekurave]], Shkëlzeni dhe [[Lake Plav|Liqeni i Plavës]]. Volujaku është po ashtu një maje e lartë (2014 m).
Në kilometrin e katërt gjendet [[via ferrata]] apo “Rruga e Hekurt” e vetmja në [[Balkans|Ballkan]].
Rugova ofron kushte për jetesë megjithëse numri i banorëve ka rënë vitet e fundit.
==Etimologjia==
[[File:Standing above Guri Shpuem.jpg|thumb|Lugu i Shkodres]]
Emërtimi “Rugovë” ka për bazë fjalën “rrugë” pasi nëpër të kanë kaluar rrugë të rëndësishme. Nëpër Rugovë ka kaluar e vetmja rrugë që lidhte [[Albania|Shqipërinë]] me [[Montenegro|Malin e Zi]]). Emërtimi më i vjetër në këtë trevë ndeshet në vitin 1292, ku fjala “Shtupel” tregonte dy fshatrat e sotëm: Shtupeqin e Madh dhe Shtupeqin e Vogël. Domethënia e kësaj ka të bëjë me punën që bënin banorët e këtij vendi, pra “stëp” paraqet njeriun që merret me bërjen e djathit apo bulmetit.
Të gjitha emërtimet në Rugovë kanë shpjegime në bazë të gjuhës shqipe. P.sh. fshati “Dugaivë” ka për bazë “dukën”, “Kuqishta” është emërtuar për shkak të gurëve e shkëmbinjëve të kuq që gjenden në këtë zonë, “Reka e Allagës” sipas një agai nga Rozhaja që i kishte aty pronat e veta si dhe “Stankaj” nga Stank Nika që ishte një njeri mjaft i njohur.
Megjithëkëtë, përherë ka pasur tendenca që këtyre toponimeve tu jepen kuptime sllave, duke pasur parasysh konfliktin mes dy popujve, serbëve dhe shqiptarëve.
Emërtimi në Rugovë është bërë në bazë të disa veçorive:
* Natyrore: Gropa e Borës, Kërshi i Madh, Qafa e Deshve, Neqinati etj.
* Etnografike: Guri i Nuses, Qafa e Dasmorëve, Livadhi i Gjakut, sheu i Qyqes etj.
* Historike: Kodra e Trimave, Vorret e Shehitëve, Hajla e Keqe etj.
* Autoktonie: Bjeshkët e Kelmendit, Bregu i Kishës, Kroi i Nikçve, maja e Nikë Dedës, Lugu i Shkodrës, Qafa e Rexhajve etj.
* Mjeshtërore: maja e Lopëve, Guri i Çobanit, Llazet e Kuajve, Kërshi i Cjapit, Shpella e Martinit etj.
Rugova pasurohet me toponime të reja gjatë gjithë kohës. P.sh. disa nga toponimet e reja janë: Kodra e Shkollës, Lëndina e Shkollës etj.<ref>"Rugova - legjendë dhe realitet" - Osman Kelmendi, Pejë, 1995, fq. 177</ref>
==Gjeografia==
[[File:Rugova Lake.jpg|thumb|Rugova Lake]]
[[Skeda:Liqenat Rugove Guri i Kuq.jpg|parapamje|Guri i Kuq.|alt=]]
Rugova ndodhet në gjerësi gjeografike 42°44’N 20°3’E, në largësi nga [[Prishtina]] prej 93 km. Ajo përfshin një territor me sipërfaqe prej 20330 ha. Ka shtrirje Lindja-Perëndim me gjatësi prej 23 km. Gjendet në mes të maleve [[Hajla]], [[Shtedim]], [[Lumbardh]] dhe [[Kopranik]]. [[Pećka Bistrica|Lumi Lumbardh]] e ndan në dy pjesë duke krijuar luginë e më pas gjatë rrjedhës kanionin e thellë.<ref>{{citation|last= Pushka|first= Asllan|last2=Krasniqi|first2=Nevzad|title= Gjeografia 12, gjimnazi i shkencave të natyrës|year= 2012 |publisher=Libri shkollor |publication-place= Prishtinë|page= 101}}</ref>
85% e territorit të përgjithshëm e përfshijnë pyjet ndërsa 15% kullotat alpine. Relievi është i thyer, me shpate gëlqerore të thikta e gryka të thella e të ngushta erozive. Faqet e malit janë me pjerrtësi 15°-30° por ka raste kur arrin 45°-90°.Është e përbërë nga forma të ndryshme e të shumta karstike si shpellat, tunelet natyrore, ujëvarat, liqenet glaciale etj.<ref name="Natyra e Rugovës EKO-GUIDË">{{citation|publisher=Shoqata për Mbrojtjën e Mjedisit|title= Natyra e Rugovës (EKO-GUIDË)|year=2001|publication-place= Pejë|page=23}}</ref>
Treva e Rugovës është e ndarë në 13 fshatra (Shtupeqi i Vogël, Shtupeqi i Madh, Reka e Allagës, Drelaj, Pepiq, Malaj, Kuqishtë, Dugaivë, Haxhaj, Stankaj, Bogë, Shkrel dhe Koshutan) dhe pesë lagje të vogla (Llaz, Bollpaç, Pecaj, Ujëmirë, Dreshaj). Fshatrat gjenden në largësi nga njëri-tjetri 2–7 km.
Nëpër Rugovë kalojnë rrugë të rëndësishme: Lugu i Shkodrës lidh Rugovën me [[Tropojë]]n dhe [[Shkodër|Shkodrën]], Qafa e Çakorrit çon në [[Plav]]ë e [[Gusinje|Guci]], Qafa e Dasmorëve e lidh me [[Rožaje|Rozhajën]] dhe Qafa e Hajlës me Dacaj e Husaj.<ref>{{Citation |last= Krasniqi|first= Mark|title= Rugova-Monografi etnografike|year= 1987|publisher= Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës (Seksioni i Shkencave Shoqërore)|publication-place=Prishtinë,Kosovë|page=13 }}</ref>
===Klima===
[[File:Rugova me bore.JPG|thumb|Winter in Rugova|alt=]]
[[File:Pamje pranverore në Rugovë Pejë.JPG|thumb|left|Spring in Rugova]]
Treva e Rugovës ka klimë të lagësht kontinentale me ndikim malor, verë të shkurtër dhe të nxehtë ndërsa dimër të gjatë e të ashpër. Pranvera është e vonë dhe temperatura ndryshon brenda ditës. Orët me diell nuk janë të gjata. Si rezultat i konfrontimit të rrymave të nxehta e të lagështa detare me ato kontinentale janë reshjet e shumta. Maksimalja e reshjeve është në muajin dhjetor (372.6 mm) ndërsa ato vjetore shkojnë deri në (1336 mm). Minimalja mujore është në korrik (0.3 mm) ndërsa vjetore (540.6 mm).
Dëbora është e pranishme deri në gusht, madje në vitet e ’90-ta ka pasur rënie edhe në gusht. Lartësia e saj shkon prej 30 cm deri në 2 m.
Temperatura mesatare në pranvera është 4.4 °C – 7.5 °C, në verë 10.6 °C – 17.2 °C, në vjeshtë 5.2 °C dhe në dimër -10 °C deri në -15 °C.
<ref>{{citation|publisher=Shoqata për Mbrojtjën e Mjedisit|title= Natyra e Rugovës (EKO-GUIDË)|year=2001|publication-place= Pejë|page=8}}</ref>
===Flora===
[[File:Frut kaçe.JPG|thumb|Kaça, typical fruit]]
[[File:Flowers at Rugova mount.jpg|thumb|A flower in Rugova]]
[[File:Rugova Mount.jpg|thumb|Farëzhveshurat]]
Regjioni i Rugovës karakterizohet nga një larmi habitatesh, si: livadhe e kullota subalpine e alpine, shkurre e shkurreta, pyll qarri, ahu e halorë, kodrina, gropa e shpate, përrenj e gryka, zallishte e çakëllishte dhe ujë lumi,gurrash e pusesh, shpella,kthina e gropa karstike, toka gjysmë të lagështa , pothuaj të thata e gëlqerore, acide me ngjyrë të purpurt, te kuqe e të zezë, me gropa, brigje e lugaja, masive shkëmbinjsh e gurë të derdhur.
Kjo shumëllojshmëri habitatesh të le të mendosh për një bimësi me diversitet të lartë.
Bimësia e regjionit të Rugovës është e pranishme si në Europën Qendrore në lartësitë e mëdha ,por edhe bimë që janë karakteristike për Ballkanin dhe vetëm për këtë regjion. Në regjionin e Rugovës dallojmë 4 zona bimore(ahu, dushku, breu dhe kullota alpine):
==== Zona e dushkut====
Kjo zonë shtrihet në lartesinë 800-1000m dhe është mjaft e pasur. Kjo zonë zë kryesisht pjesën e poshtme te regjionit përfaqësohet nga Dudi([[Morus]]), Ahu ([[quercus]]) dhe Qarri. Po ashtu mund të gjejmë: Mëlleza([[ostrya carpinifolia]]), Shkoza([[carpinus orientalis]]), Krekëza([[acer monspensulanum]]),Frasheri ([[Fraxinus]]) etj. Bimësia barishtore përbëhet prej Tërfilit ([[Clover]]), Vjollcës([[Violet]]), Flokëzi, Makthi([[Melilotus]]), Zhabinat etj.
====Zona e ahut====
Shtrihet mbi zonën e dushkut ne lartësinë 1000-1600m por mund të gjendet edhe në zonat më të vogla. Pylli i ahut përbën një pyll të degraduar,ku vërehen prerje masive për shfrytëzim si lëndë e pare dhe për ngrohje. Ky pyll është i ri, me drunj të hollë e të gjatë dhe në formë shkurresh. Pyjet e ahut formojnë hije të fortë,prandaj bimësia e ultë është e rrallë duke favorizuar rritjen e kërpudhave që pëlqejnë këtë habitat.
====Zona e pyllit halorë====
Në pjesën e sipërme të ahut takohet rrobulli, i cili arrin lartësinë e përhapjes deri ne 2200m lartësi mbidetare duke shënuar kufirin më të lartë të bimësisë drunore. Këto pyje janë të pastra dhe përbëhen nga breu i bardhë, pisha e zezë, arneni, bredhi i zi etj. Pyjet halorë janë të dendura, ndërsa mbulesa bimore përbëhet nga bimësi kserofile e preferuar për rritjen e kërpudhave. Bimët barishtore janë: Fiershqipja, Flokëzi i alpeve, narcissi, dredhëza, boronica, manaferra etj.
====Zona e kullotave alpine====
Karakteristikë për këtë zonë është mungesa e pyllit. Kjo zonë përbëhet kryesisht nga bimë barishtore e shkurret. Speciet me kryesore janë:
* Fam.Graminaceae (Flokësi,Fleumi I alpeve,barëgjaku)
* Fam.Papilionaceae (Tërfili I alpeve)
* Fam.Compositae (Njëmijëfletëshi,Shmanga,Asteri,Pelini etj.)
* Fam.Rosaceae (Zorreca ose Potentilla apenina)
* Fam.Cambanulaceae (Lule këmbana,C.Albanica etj.)
* Fam.Crucifereae (Boronica e zezë,Boronica e kuqe,rrushi I arushes etj.)
* Fam.Fabaceae (ngjane shumë me Orkiden)
* Fam.Cariofilaceae (Bari I egër ose Festuca sp)
* Fam.Campanulaceae (Xhufka dhe Shtara)
Tipet e bimësisë:
# Pyll dushku. 600-1000m
# Pyll ahu. 800-1000m
# Pyll halorë(Rrobulli). 1300-2200m
# Pyll gjethegjerë.
# Pyll halorë mesdhetar
# Pyll gjethegjerë buzëujor(shelgu)
# Bimë barishtore mezofite
# Bime barishtore kserofite
'''Campanula foliosa''' është një bimë shumëvjecare e livadheve subalpine dhe rrëzave pyjore. Në regjionin e Rugovës është konstatuar në Neqinat.
'''Phyteuma pseudorbiculare''' është barishte shumëvjeçare e kullotave alpine. Në Rugovë gjendet në majen e Rusolisë.
'''Asyneuma trichocalycinum''' është barishte shumëvjeçare e pyjeve të brezit subalpin. Edhe kjo bimë është gjetur në Neqinat, në Rugovë.
<ref>{{citation|publisher=Shoqata për Mbrojtjën e Mjedisit|title= Natyra e Rugovës (EKO-GUIDË)|year=2001|publication-place= Pejë|page=33}}</ref>
===Fauna===
Regjioni i Rugovës përbën kompleks habitatesh të përshtatshme për praninë e madhe të organizmave të gjallë. Në regjion rezulton një faunë e pasur si për nga diversiteti, shtrirja dhe llojet e rralla e të rrezikuara në shkallë kombëtare e ndërkombëtare.
Rëndësi të madhe për Rugovën dhe jetën në Rugovë, kanë kafshët si: delet, kuajt, gomarët etj.
[[File:Colored sheep.jpg|thumb|Colored sheeps]]
[[File:Paradise horse in Rugova.jpg|thumb|Paradise horse in Rugova]]
[[File:Dhia, Drelaj, Rugove.jpg|thumb|A goat]]
[[File:Hieraaetus.jpg|thumb|Hieraaetus]]
{| class="wikitable"
|-
! Rendi Insectivora
|-
|Familja Erinacidae (Iriqët)
|-
|Familja Talpidae (Urithët)
|-
|Familja Soricidae (Hundëgjatët)
|-
! Rendi Rodentia
|-
|Familja Sciuridae (Ketri i kuq)
|-
|Familja Grilidae (Gjumashët)
|-
|Familja Muridae (Brejtësit)
|-
! Rendi Chisoptera
|-
|Familja Rhinolophidae (Lakuriqi hundëpatkua)
|-
! Rendi Carnivora
|-
|Familja Ursidae (Arinjtë)
|-
|Familja Canidae (Qentë)
|-
! Rendi Lagomorpha
|-
|Familja Laporidae (Lepujt)
|-
! Rendi Artiodactyla
|-
|Familja Suidae (Dythundrakët)
|}
Shpendët që ndodhen në regjionin e Rugovës janë:
*Shqiponja e maleve ([[Golden Eagle|Aquila chrysaetos]])
*Thëllënza e malit ([[Rock Partridge|Alectoris greaca]])
*Shkaba ([[Griffon Vulture|Gyps fulvus]])
*Pëllumbi i egër ([[Rock Dove|Columba livia]])
*Qyqja ([[Common Cuckoo|Cuculus canorus]])
*Kukuvajka ( Carine noctua )
*Qukapiku i gjelbërt ([[European Green Ëoodpecker|Picus viridis]])
*Korbi ([[Common Raven|Corvus corax]])
*Sorra ([[Hooded Croë|Corvua cornix]])
*Harabeli i shtëpisë ([[House Sparroë|Passer domesticus]])
*Shqiponja e vogël ([[Booted Eagle|Hieraaetus pennatus]])
*Zog bore ([[Common Chaffinch|Fringilla coelebs]])
*Trumcaku ( Passer domesticum )
*Skifteri ([[Eurasian Sparroëhaëk|Accipiter nisus]])
Insekte të regjionit të Rugovës janë:
*Ditëshkurtët,
*Flatrafortët dhe
*Fluturat
Peshq të mundshëm janë:
*Troftë mali ([[Broën trout|Salmo trutta fario]])
*Troftë mali e bujanash lumore ([[Salmo trutta macrostigma]])
*Troftë e mermertë ([[Salmo marmoratus | Salmo marmoratus cuver ]])
*Mustaku i lumit ( Gabio gabio lepidolaemus )
<ref>{{citation|publisher=Shoqata për Mbrojtjën e Mjedisit|title= Natyra e Rugovës (EKO-GUIDË)|year=2001|publication-place= Pejë|page=38}}</ref>
===Hidrografia===
[[File:A Waterfall In Rugove.JPG|thumb|A Waterfall In Rugove]]
Regjioni përbëhet nga një rrjet i dendur ujor. Edhe pse toka e përbërë nga shkëmbinj gëlqeror nuk favorizon praninë e ujit, në të janë pllakat silikate që mundësojnë praninë e ujit të bollshëm.
Në anën jugore të regjionit, ndodhen Liqeni glacial i Kuqishtës (1900 m) i mbushur me ujë të freskët gjatë gjithë stinëve dhe Liqeni i Drelajve ( 1800m), që thahet gjatë verës së nxehtë. Njihen edhe liqene të tjerë në anën veriore të regjionit, por të paqëndrueshëm.
Burimi në fshatin Haxhaj dhe tjetri në rrëzë të majës së Jelenkut takohen në Kuqishtë duke krijuar lumin Lumbardh që është ujëmbledhësi kryesor.
Në kilometrin e gjashtë ndodhet ujëvara e gjatë 25m që buron në shkëmb e derdhet në lum.
[[File:Lumenjtë e Rugovës.jpg|thumb|left|A ëater floë]]
’’’Në anën veriore të këtij lumi dallojmë rrjedhat:’’’
*Gurra e Saku Ramës dhe Shentë e Pepajve ne kilometrin e 18-të
*Gërka e Koshutanit, që mbledh ujin nga tre fshatra, dhe të ashtu quajturin Sheun e Keq për tu derdhur në kilometrin e 17-të
*Sheu i Rek Allagës që mbledhë ujë që nga Kroi i Hajlës, nga 3 fshatrat dhe derdhet në lumë.
*Sheu i Nikçit që sjell ujë nga Lugu i Shtedimit dhe Sheu Llazeve, kalon dy mullinj misri dhe derdhet në kilometrin e 13-të
*Lumi i rrëmbyeshëm i Shushicës në anën lindore të regjionit dhe derdhet në Drinin e Bardhë.
*Nga ana jugore e regjionit derdhen rrjedhat e prrockave si sheu i Llazit të Mullinit kilometri i 19-të.
*Sheu i Përvarës që sjell ujë që nga Lumbardhi dhe Guri i Kuq dhe derdhet në lum.
*Lumi i Milishevës në kilometrin e 4-të derdhet në lumë.
<p>Këta përrenj janë të rrëmbyeshëm sidomos gjatë shirave në pranverë, gjatë vjeshtës dhe në fund të dimrit ku vërehet edhe prurje e madhe e rërës dhe gërryerjeve të shtratit. Të gjitha këto prrocka, shena dhe puse janë të pijshëm sidomos në fillim të qarkullimit të tyre. Kjo prani e ujit në zonë është një potencial i mirë për zhvillimin e qendrave turistike dhe e favorshme për gjithë sportet në çdo stinë.
<ref>{{citation|publisher=Shoqata për Mbrojtjen e Mjedisit|title= Natyra e Rugovës (EKO-GUIDË)|year=2001|publication-place= Pejë|page=27}}</ref></p>
===Speleologjia===
[[File:Cave in Rugova Mountain,.JPG|thumb|Great Cave]]
Ne rajonin e Rugovës, shpellat janë të pranishme pothuajse kudo megjithëse këto shpella janë pak të hulumtuara.
Shumë shpesh këto shpella u bënë strehë për të përndjekurit politikë, jo vetëm rugovas por shqiptarë nga të gjitha trevat. Edhe pse studiuesit nuk ia kanë kushtuar vëmendjen e duhur, vendasit kanë shkruar romane për këto shpella.
Disa nga shpellat më të mëdha janë: ‘’’Shpella e Karamakazit’’’ (kilometri i tretë), ‘’’Shpella e Gurrës së Rutës’’’ (Drelaj), ‘’’Shpella e Madhe’’’ dhe ‘’’Shpella e Radavcit’’’ në Veri-Lindje të Rugovës.
Shpella e Radavcit është shpella që është hulumtuar më së shumti dhe njëherësh më e madhja. Në thellësi prej 30–40 m përbëhet prej korridoreve ku është gjetur ujë, ndërsa më në thellësi janë tre liqene të vegjël.
Në këtë shpellë flitet si legjende se është gjetur femuri i këmbës së njeriut i cili vlerësohet të ketë qenë i gjatë 2.40 m si dhe një qyp me vëllim prej 80-100L. Në këtë vend mund të strehohen rreth 30,000 veta, kaq sa kishte qyteti i Pejës në atë kohë.
<ref>{{citation|publisher=Shoqata për Mbrojtjën e Mjedisit|title= Natyra e Rugovës (EKO-GUIDË)|year=2001|publication-place= Pejë|page=29}}</ref>
===Morfometria===
[[File:Coocos neck.jpg|thumb|left|Cochoo's Neck, Shtupeqi i Vogel]]
Në [[Ice Age|kohën e akullnajave]], Alpet Shqiptare ishin të mbuluara me akull deri në [[Vermosh]], edhe Bjeshkët e Nemuna si pjesë e tyre. Regjioni i Rugovës ishte i mbuluar ishte i mbuluar me një trashësi akulli me shumë se në malet e tjera të [[Kosovo|Kosovës]], andaj këtu kemi një përhapje shumë më të madhe të formave glaciale, sidomos në kreshtat e maleve janë formuar liqene glacial si Liqeni i Kuqishtës, Liqeni i Drelajve etj. Një pjesë e mirë e akullnajave ishte lëshuar deri në Lumin Mbushtria, rrjedha e Lumbardhit dhe Ibri në Rozhajë, duke shtresuar horizonte të trasha morenave. Akullnaja e Pejës ka qenë e gjatë 25 km, e cila ka formuar Grykën e Rugovës, duke fundërruar sasi të madhe materiali të morenës prej 260 m, që përbënte morenën më të madhe në Ballkan.[[File:Rugova.603x278.JPG|thumb|Rugova Canyon]]
Si reliev i ulur dallohen vendbanimet përgjatë lumit Mbushtria, një pjesë e Shtupeqit të Madh, dhe pjesërisht fshati Kuqishtë.
Në formë gropash janë fshatrat: Drelaj, Koshutan, Haxhaj dhe Llaz-Bjellopaq, si gropa më e thellë në regjion e krijuar nga lëvizjet tektonike ose duhet të jetë krateri i një vullkani. Në formë kodrinore janë Kuqishta dhe Shkreli. Lugajë-shpat është Shtupeqi i Madh ndër shpatie (terrene të pjerrëta) janë fshatrat: Pepaj, Malaj dhe Shtupeqi i Vogël me 60o pjerrtësi. Dugaiva njihet si rrafshnaltë.
Rugova, po ashtu, është pre e rreziqeve natyrore si rrëshqitjeve të tokës, shkarje të dheut e shkëmbinjve, por edhe ndonjë shembjeje të lehtë.
[[File:Rugova gorge.JPG|thumb|Rugova Canyon]]
Në kilometrin e nëntë ndodhet pjesa aktive prej nga niset orteku, nga Bjeshka e Lumbardhit, me shpejtësi të madhe kalon lumin Mbushtra dhe bllokon rrugën në lartësi 6–8 m dëborë. Ndërkaq në kilometrin e 15-të gjendet orteku periodik. Në vitin 1982, si pasojë e shpyllëzimit, në fshatin Koshutan bie ortek shumë i madh, me ç’rast humben jetën 11 banorë.
<ref>{{citation|publisher=Shoqata për Mbrojtjën e Mjedisit|title= Natyra e Rugovës (EKO-GUIDË)|year=2001|publication-place= Pejë|page=20}}</ref>
==Historia==
===Historia e hershme===
Ballkani ka qenë i banuar shumë herët, që nga parahistoria. Po ashtu, ka shenja që edhe Rugova të ketë qenë e populluar qysh nga koha kur njerëzit jetonin nëpër shpella. Më së miri këtë e vërteton femuri i këmbës së njeriut i gjetur në Shpellën e Radavcit por edhe një vizatim në gur që mendohet të jetë qysh nga koha e pellazgëve.<ref name="Mathieu 2007">{{Citation|last =Mathieu |first= Aref |title= Shqipëria(historia dhe gjuha)-Odiseja e pabesueshme e një populli parahelen|year= 2007 |publication-place=Tiranë, Albania}}</ref> Si një krahinë etnografike, pasi nuk është studiuar aq sa duhet nga shkencat si arkeologjia, më së miri historinë e hershme e ndeshim në gojëdhënat e këtij vendi.
===Mesjeta dhe koha e Perandorisë Osmane===
Dokumentet zyrtare për Rugovën i takojnë shekullit të XIII por kjo trevë u popullua masivisht vetëm dy shekuj më pas. Pas pushtimit të Ballkanit nga P. Osmane (1389) Rugova njihet si pjesë e Sanxhakut të Shkodrës ndërsa nga shek XVI i takon Sanxhakut të Dukagjinit. Me ndarjen e re administrative që u bë në shek XIX kjo zonë i takon Vilajetit të Kosovës.
Malësia ka pasur përherë një lloj autonomie nga Perandoria Osmane.<ref>{{Citation|last = Zamputi|first= Injac|title=Bashkimi i maleve shqiptare në fillim të shek. XVIII |year= 1957|publisher= Universiteti Shtetëror i Tiranës|publication-place=Tiranë, Albania|page= 76}}</ref> Kelmendasit ishin të liruar nga detyrimet e qeverisë osmane. por kohë pas kohe kishte konflikte mes vendasve dhe pushtetit.
Më 1638, Perandoria Osmane dërgon në Rugovë një armatë prej 15000 ushtarësh. Kjo fushatë doli e pasuksesshme pasi shpejt osmanët u detyruan të mbrapsen. 11 vite më pas, më 1649, kelmendasit sulmojnë kështjellën e Medunit dhe për tri ditë e pushtojnë atë duke fituar autonomi më të madhe. Luftimet do të rifillojnë në vitin 1700 kur Porta e Lartë e ngarkon Pashain e Pejës që ta nënshtrojë Rugovën me ç'rast nga Rugova në Peshter shpërngulen 274 familje.
Luftën kundër Perandorisë Osmane rugovasit e mbështeten duke marrë pjesë në luftën austro-turke më 1737-1739. Por, kontributin më të madh e dhanë në Lëvizjen Kombëtare.
<ref>{{Citation |last= Rahimi|first= Shukri|title= Rugova-Monografi etnografike (E kaluara historike e Rugovës)|year= 1987|publisher= Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës (Seksioni i Shkencave Shoqërore)|publication-place=Prishtinë,Kosovë|page=16 }}</ref>
===Lëvizja Kombëtare Shqiptare===
Rugovasit ishin gjithmonë të gatshëm për luftën për liri. Ata morën pjesë në Kuvendin e Lidhjes së Prizrenit më 1878 (përfaqësues: Dem Isufi , Rexh Avdia ) ishin vendimtar në Luftën e Nokshiqit, që njëherësh paraqet fitoren e parë të Lidhjes së Prizrenit. Po ashtu, morën pjesë në Kuvendin e Pejës më 1899 (11 përfaqësues), te "Verrat e Llukës" më 1903 (2 përfaqësues).
Rugovasit patën rol kyç në kryengritjen e armatosur më 1904 ku morën pjesë edhe Peja me Gjakovën. Pas kundërshtimit të revolucionit xhonturk, më 1908, rugovasit gjenden para katër batalioneve osmane të pajisura me 24 topa. Po ashtu, në kryengritjet mbarëshqiptare që karakterizuan vitin 1912, përgjaket edhe Rugova. Ndërkaq, më 28 nëntor 1912, Rugova dërgon në Vlorë60 fshatar në përkrahje të Pavarësisë së Shqipërisë.
Pas Konferencës së Ambasadorëve në Londër më 1913, Kosova ndahet përfundimisht nga Shqipëria. Në Rugovë rifillojnë brutalitetet me qëllim të kthimit në ortodoks, çarmatimi i shqiptarëve, privimi i të drejtave themelore etj.
Gjatë viteve 1915- 1918 Rugova pushtohet nga Austro-Hungaria ndërsa pushteti serb rivendoset më 1918. Më 1919 në Rugovë shpërthen një kryengritje e armatosur. Vendasit luftojnë kundër Armatës III Serbe. krerët më të dalluar janë: Zhuj Selmani, Sali Rama, Ker Sadria, Zhuk Haxhua etj. Gjatë këtyre viteve digjen 410 shtëpi rugovase. Lëvizja Kaçake, ashtu si në tërë Kosovën, u zhvillua edhe në Rugovë.
<ref>{{Citation |last= Rahimi|first= Shukri|title= Rugova-Monografi etnografike (E kaluara historike e Rugovës)|year= 1987|publisher= Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës (Seksioni i Shkencave Shoqërore)|publication-place=Prishtinë,Kosovë|page=28 }}</ref>
===Lufta e Dytë Botërore===
Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Rugova ishte nën pushtetin italian. Në këtë periudhë u formua komuna e parë në Kuqishte me kryetar Zhuj Ker Bardhin dhe u hap shkolla e parë shqipe në këtë trevë nga Bajram Selman Husaj <ref name="Rahimi 1987 29">{{Citation |last= Rahimi|first= Shukri|title= Rugova-Monografi etnografike (E kaluara historike e Rugovës)|year= 1987|publisher= Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës (Seksioni i Shkencave Shoqërore)|publication-place=Prishtinë,Kosovë|page=29 }}</ref>. Në ndërkohë, në vitin 1942, për shkak të tradhtisë nga ana malazeze u mbyll kufiri. Në rrethanat e kësaj lufte, për shkaqe të mbrojtjes, u formuan katër banda, formacione gjysmëcivile e gjysmushtarake:
#Banda e Zhuk Haxhisë
#Banda e Sali Ramës
#Banda e Rizë Zymerit
#Banda e Sak Fazlisë<ref>{{citation|last=Kelmendi|first=Osman|title=Rugova - legjendë dhe realitet|year=1995|publication-place =Pejë, Kosovë|page=100}}</ref>
Në mes të luftëtarëve, u shquan edhe gra që mbrojten nderin e tyre me armë, ndër të cilat Bekë Maliqja (Bekë Alia) që vrau shtatë nizamë.
Lëvizja Nacional-Çlirimtare në Rugovë pati jetë të shkurtër pasi vendasit e kishin humbur besimin.
Në nëntor të vitit 1944 së bashku me Pejën u çlirua edhe Rugova.
<ref name="Rahimi 1987 29"/>
===Rugova pas Luftës së Dytë Botërore===
Me formimin e Jugosllavisë Kosova u shpall Krahinë Autonome Socialiste e Serbisë. Si në çdo periudhë tjetër pati konflikte mes rugovasve dhe pushtetit. Që në vitin 1945 filluan përleshjet me komunistët. Në Rugovë u formua Partia Antikomuniste Nacional-Demokratike Shqiptare me kryetar Sylë Mehmetin (që vdiq në burgjet e Jugosllavisë). Kjo ishte partia e parë në Kosovë dhe veproi deri më 1952.
Gjatë kohës së Jugosllavisë shumë rugovas u aktivizuan në organizimin e protestave dhe demonstratave në tërë Kosovën. Ndërsa Rugova u bë qendër e besëlidhjeve të mëdha për ndaljen e gjakmarrjes, fillimisht në vitin 1970 pastaj edhe më 1990 kur filloi aksioni i madh për Pajtimin e Gjaqeve nga Anton Çetta.
Rugova e kundërshtoi shumë herë pushtetin si në rastin e shkollave, të elektrifikimit etj. Andaj pati shumë të burgosur politikë.
Në vitet e '90-ta u formua LDK-ja, Shoqata e Intelektualëve, Shoqata Humanitare dhe Nënkëshilli për Kthimin e Shqiptarëve të Shpërngulur.
<ref>{{citation|last=Kelmendi|first=Osman|title=Rugova - legjendë dhe realitet|year=1995|publication-place =Pejë, Kosovë|page=110}}</ref>
===Lufta e Kosovës===
Rugova ka qenë strehë e patriotëve të mëdhenj si Hasan Prishtina, Haxhi Zeka etj. Andaj, edhe gjatë luftës së fundit, Rugova luajti një rol të rëndësishëm në këtë aspekt duke strehuar popullatën që kishte marrë rrugët dhe rrugëlidhje për ata që kërkonin të dilnin në Mal të Zi. Po ashtu në Rugovë veproi një degë e UÇK-së me komandant Salih Lajçi<ref>{{Cite news|url=https://www.osce.org/kosovo/54520|title=Sanksioni nga ish komandati per gazeten "Bota sot"|last=OSCE|first=OSCE|date=former Kosovo Liberation Army Commander|work=osce|access-date=https://www.osce.org/kosovo/54520}}</ref> e njohur si "Brigada 136 Rugova".
Vazhdimisht kishte sulme dhe konfrontime, djegie shtëpish nga ana serbe dhe masakra në njerëz. Gjatë kësaj kohe pati familje që nuk i lëshuan për asnjë çast tokat e veta . Këto familje dhanë kontribut të madh dhe e ndihmuan UÇKnë duke e furnizuar me ushqime, ilaçe dhe mjete të tjera të nevojshme. Shumë vendas iu bashkuan kësaj brigade dhe pati të atillë që ndihmuan furnizimin me armë.
Avokati rugovas, Bajram Kelmendi, ishte i pari që bëri akuzat ne Hagë kundër kriminelit Millosheviq.<ref>{{citation|last=Elsie|first=Robert|title=A Biographical Dictionary of Albanian History|url=http://books.google.com/books?id=pgf6GWJxuZgC&pg=PA236&dq=bajram+kelmendi&hl=en&sa=X&ei=zAYRU4XOBca57Aapy4H4Cw&ved=0CD0Q6AEwBA#v=onepage&q=bajram%20kelmendi&f=false|page=236}}</ref>
Nga kjo luftë Rugova doli me dëme materiale por edhe me humbjen e njerëzve më të shquar.
==Popullsia==
Rugova është trevë etnikisht e pastër, ku jetojnë rreth 150 banorë të cilët iu takojnë [[Gheg Albanian|gegëve]]. Popullsia ka prejardhjen nga [[Kelmend region|Kelmendi]] (Malësia e Madhe)<ref name="Krasniqi 1987 33">{{Citation |last= Krasniqi|first= Mark|title= Rugova-Monografi etnografike(Popullsia e Rugovës)|year= 1987|publisher= Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës (Seksioni i Shkencave Shoqërore)|publication-place=Prishtinë,Kosovë|page=33 }}</ref>. Andaj popullata ndahet në fise që iu takojnë vëllazërive të mëdha të Kelmendit: Lajç, Nikç, Muriq, Vukël dhe Selcë. Sipas legjendës, brezat u formuan nga katër djemtë e kryeplakut që fillet e veta i patën në Bishtanin. Në trollin e Rugovës erdhën bijtë e Nikë Dedës që më pas fshatrave u dhanë emrat e tyre, p.sh. Dreli – Drelajve, Stanku – Stankajve, Pepi – Pepiqit (Pepajve), Noku – Nokshiqit etj. Megjithëkëtë, një pjesë e vendasve u vendosën këtu për shkak të gjakmarrjes.<ref>{{citation|last=Kelmendi|first=Osman|title=Rugova - legjendë dhe realitet|year=1995|publication-place =Pejë, Kosovë|page=10}}</ref>
Regjistrimi i parë i popullsisë haset në vitin 1485 në Defterin e Perandorisë Osmane për Sanxhakun e Shkodrës.<ref>{{Citation|last =Pulaha |first= Selami|title= Defteri i Shkodrës|year= 1974|publisher= Universiteti Shtetëror i Tiranës (Instituti i historisë dhe gjuhësisë|publication-place=Tiranë|page= 207|url= http://www.scribd.com/doc/136459846/Selami-Pulaha-Defteri-i-regjistrimit-te-Sanxhakut-te-Shkodres-i-vitit-1485-Popisni-defter-sand%C5%BEaka-Skadar-iz-1485-godine}}</ref> Sipas këtij defteri, Rugova në shek. XV kishte 69 shtëpi me 114 banorë. Por, gjithashtu, në këtë defter ka të dhëna për disa fshatra të Rugovës, andaj mund të hipotekohet se Shtupeqi (38 shtëpi në atë kohë) dhe Boga (2 shtëpi atëherë) të kenë qenë të ndara nga tërësia e përgjithshme.
Për më se 436 vjet nuk gjendet asnjë e dhënë për popullsinë. Për shkak të armiqësisë me pushtetin, banorët shumë herë bojkotuan regjistrimet, të cilat nga viti 1921 i organizuan vetë.
{| class="wikitable"
|-
!Viti
!Banorët
|-
|1921
|915
|-
|1931
|2176
|-
|1948
|2873
|-
|1953
|3097
|-
|1961
|3275
|-
|1971
|3368
|-
|1981
|2451
|}
{| border ="1"
|-
!scope="col"|Vitet
!scope="col"|Nataliteti
|-
|1948-1953||+7.7%
|-
|1953-1961||+5.7%
|-
|1961-1971||+2.8%
|-
|1971-1981||-27.2%
|-
!scope="col"|1948-1981||-14.6%
|}
<br>
{| border="1" style="border-collapse:collapse;"
|-
!scope="col"|Viti
!scope="col"|Femra
!scope="col"|Meshkuj
|-
|1900-2000||49.14%||50.86%
|}
Për shkak të luftërave të shumta, shpërnguljet ndodhën kohë pas kohe. Por, më masivet ishin ato pas Luftës së Dytë Botërore dhe, sidomos, pas viteve të ’60-ta kur rritet presioni nga pushteti jugosllav.<ref>"Rugova - legjendë dhe realitet" - Osman Kelmendi, Pejë, 1995</ref>
===Jeta rugovase===
[[File:Peisazh në Rugovë.jpg|thumb|A view from a village]]
Rugova është një mjedis shqiptar i veçantë, etnikisht qind për qind i pastër. .<ref name="Krasniqi 1987 33"/>.
Në kohën e Perandorisë Osmane, Rugova i takonte Sanxhakut të Shkodrës dhe për një kohë të gjatë tregtia u zhvillua vetëm me Shkodër. Nga viti 1959 i takon administrikisht Kuvendit Komunal të Pejës.
Organizimi fisnor i ngjante një modeli mesjetar pasi [[Kanun (Albania)|Kanuni i Lekë Dukagjinit]] ishte e vetmja normë vendimmarrëse. Ky organizim imponoi jetën e përgjithshme. Shtëpitë – kulla kishin nga 50-70 anëtarë . Të këtilla shtëpitë kishin nga një histori në vete në bazë të së cilës nderoheshin, respektivisht dënoheshin.
Rugovasit janë model tipik i një shqiptari të hershëm: mikpritës, bujarë, trima dhe të dashur. Mbi të gjitha shumë krenarë dhe besnikë, gjëra për të cilat shkruan edhe historia.
Ata janë punëtorë por para së gjithash merren me blegtori, blegtori kjo ekstensive. Ndonëse sot koha e ka bërë të vetën, në të kaluarën ka pasur shumë shtëpi që kishin deri në 1000 krerë dele dhe 50 lopë e kuaj. Barinjtë nomadë largoheshin gjatë dimrit në [[Metohija|Rrafsh të Dukagjinit]] dhe në Peshter të [[Montenegro|Malit të Zi]] me muaj të tërë. Gjërat e tilla në ditët tona pothuajse nuk ndodhin . Kryeçobani ishte specialist i pashkolluar dhe veterinar i vetëmësuar.<ref>{{citation|last=Kelmendi|first=Osman|title=Rugova - legjendë dhe realitet|year=1995|publication-place =Pejë, Kosovë|page=205}}</ref>
[[File:Holiday cabins at Rugova.JPG|thumb|left|Cabins]]
Rugovasit nuk martohen brenda fisit të vet, sado kushërinj të largët të jenë. Deri vonë, për shkak të barrierave që ndodheshin në mes malit dhe rrafshit, martesat bëheshin vetëm mes viseve malore, gjë që po ashtu ka ndërruar në ditët tona .
Mbrëmjet rugovase i karakterizojnë mbledhjet e burrave nëpër oda ku këndohen këngë me lahutë e [[çifteli]] dhe luhen lojëra tipike tradicionale. Këto oda ndriçoheshin vetëm me pisha apo llamba të vajgurit deri në vitin 1983 kur rugovasit me këmbëngulësi e kundërshtuan pushtetin jugosllav dhe bënë elektrifikimin e vendit.<ref>{{citation|publisher=Shoqata për Mbrojtjën e Mjedisit|title= Natyra e Rugovës (EKO-GUIDË)|year=2001|publication-place= Pejë|page=16}}</ref>
Gruaja rugovase kishte dhe ka një pozitë dhe vend të veçantë në familje. Ajo ka të drejta të barabarta me burrin. Andaj nuk është aspak e çuditshme kur i hasim në luftë krahë për krahë me burrat. Kishte raste kur vajzat luanin funksionin e djalit duke mohuar çdo gjë femërore. Këto vajza quheshin “[[Albanian sworn virgins|burrnesha]]”, ndërronin emrin, nuk martoheshin, merrnin pjesë nëpër oda dhe udhëhiqnin familjen. Ngjashëm me [[Amazons|amazonat]] e antikitetit parahelen.<ref name="Mathieu 2007"/>
Përveç punëve të shtëpisë, gratë merreshin edhe me rritjen e fëmijëve me punëdore, me qepjen e rrobave dhe mjaft të njohura janë qylymet që i qepnin.
Rugovasit festojnë Ditën e Pranverës, Ditën e Shëngjergjit dhe vëmendje të veçantë iu kushtojnë Lojërave Tradicionale.<ref>
{{Citation|last = Neziri|first= Zymer|title=Isa Demaj, jeta dhe veprimtaria atdhetare |year= 2000|publication-place=Prishtinë, Kosovë|page=19 }}</ref>
===Religjioni===
[[File:Patriarchate_of_Peć_2010.JPG|thumb|left|Patrikana e Pejës]]
Rugovasit nuk kanë qenë kurrë religjioz dhe nuk merakoseshin për fenë. Në rend të parë vinte vatani. Besimi i tyre kishte të bënte me shumë elemente të paganizmit.<ref>{{Citation |last= Krasniqi|first= Mark|title= Rugova-Monografi etnografike(Popullsia e Rugovës)|year= 1987|publisher= Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës (Seksioni i Shkencave Shoqërore)|publication-place=Prishtinë,Kosovë|page=36 }}</ref> Megjithëkëtë, ata i qëndruan besnikë identitetit të të parëve dhe deri në vitin 1703 nuk gjendej asnjë mysliman. Të 13 fshatrat e Rugovës kishin kisha deri në kohën kur Perandoria Osmane i rrënoi ato.<ref>
{{Citation|last = Neziri|first= Zymer|title=Isa Demaj, jeta dhe veprimtaria atdhetare |year= 2000|publication-place=Prishtinë, Kosovë|page=13 }}</ref>
[[File:Mosque in Drelaj, Rugove.jpg|thumb|Mosque in Drelaj]]
Në luftë për të mbrojtur fenë e tyre, në shek. XX, duke refuzuar konvertimin në ortodoksizëm, zhvillohej një luftë më një tjetër qëllim. Të pranoje ortodoksizmin do të thoshte se po shkel mbi kombësinë tënde. Në thelb, ky ishte destinacioni: asimilimi. Qindra rugovas vdiqën në luftërat e atij shekulli por asnjëri nuk e humbi identitetin e vet.<ref>{{Citation |last= Krasniqi|first= Mark|title= Rugova-Monografi etnografike|year= 1987|publisher= Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës (Seksioni i Shkencave Shoqërore)|publication-place=Prishtinë,Kosovë|page=46 }}</ref>
Xhamia e parë u ndërtua në Drelaj në vitin 1915, e dyta në Koshutan dhe e treta në Shtupeq të Vogël. Ndërkaq, hoxha i parë ishte Mulla Sylë Rugova. Të gjithë hoxhët e xhamive të Rugovës banonin në Pejë.
Sot në Rugovë gjendet vetëm një kishë në Kuqishtë dhe dy xhamitë e shek. XX në Drelaj dhe Shtupeq të Vogël. Po ashtu, në hyrje të Rugovës ndodhet [[Patriarchate of Peć|Patrikana e Pejës]], e ndërtuar në shek. XIII dhe që shërbeu si momumenti kryesor i serbëve në Kosovë. Që nga viti 2003 mbrohet nga UNESCO, ndërsa për më se 300 vite ajo u mbrojt nga një familje rugovase<ref>{{Citation|last =Novakovič |first=Stojan |title= Godišnjica Nikole Čupića|year= 1889|publication-place=Beograd, Serbia|page= 292}}</ref> që mbante titullin "vojvodë".
==Kultura dhe tradita==
[[File:Tryeze rugovase.jpg|thumb|Rugovian extendable table]]
Bjeshkët e Nemuna në përgjithësi dhe Rugova në veçanti shquhen për traditat dhe zakonet e tyre. Karakteristikë e këtij regjioni janë veshjet, vallëzimi, dialekti, lojërat tradicionale etj. Edhe pse atje tradita akoma jeton, rol kryesore në promovimin e saj luan Ansambli Autokton “Rugova.
Investimet kulturore po rriten dita-ditës. Amfiteatri në Malaj është rinovuar dhe tani shërben për mbajtjen e mbledhjeve kulturore, ndërsa amfiteatri në Rekë të Allagës po shfrytëzohet për prezantimet e “Film Fest”-it.
Përveç këtyre, ushqimet tradicionale vazhdimisht gatuhet si: flia, leqeniku, shëllira, maza e zier etj.
===Kostumet===
[[File:Veshja1.JPG|thumb|Rugovian Women's clothing]]
Rugova ka veshjen e saj tradicionale ku dallime të mëdha hasim tek veshja e grave.
Veshja e grave është e mbushur me qëndisma dhe rruaza me ngjyra e simbole të ndryshme. Ajo përbëhet nga këmisha prej pëlhure me mëngë të shkurtra. Mbi të vishet një fustan i qepur nga 120 pjesë, të bashkuara në një kollan. Mbi këmishë vishet një lloj jeleku i zi i cili quhet “kracë”. Nga qafa deri te beli lëshohet qysteku. Në pjesën e parme vendosen ca shami ndërsa në pjesën e pasme vendoset “pështjellaku” mbi të cilin vendoset “shoka”.<ref>{{Citation |last= Krasniqi|first= Mark|title= Rugova-Monografi etnografike(Veshja popullore rugovase)|year= 1987|publisher= Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës (Seksioni i Shkencave Shoqërore)|publication-place=Prishtinë,Kosovë|page=90 }}</ref>
[[File:Rugova Man.jpg|thumb|left|160x240px|Rugovian white maud]]
Në kokë është shamia e kuqe, nga kyçi i dorës e deri te bërryli janë mëngët e zeza si dhe çorapet po ashtu të zi. Opingat nga lëkura janë të njëjta si për burra ashtu edhe për gra.
Përveç tirqve dhe plisit që i ndeshim kudo tek shqiptarët, karakteristikë e burrave te kësaj treve është shalli I bardhë I cili vendoset ne kokë, I gjatë mbi 3 metra. Shalli vendoset që nga mosha 7 vjeçare e deri sa te vdesin kur edhe shërben për t’i mbuluar. Tirqit vishen me një këmishë, një brez, një jelek(xhamadan) dhe një lloj tunike(xhurdi) te zezë.
Shembuj të tirqve kemi “braies” në Gali, “kilt” në Skoci të cilat të kujtojnë kiloton bavareze.<ref>
{{Citation|last = Mathieu|first= Aref|title=Shqipëria(historia dhe gjuha)-Odiseja e pabesueshme e një populli parahelen |year=2007 |publication-place=Tiranë, Albania|page=147 }}</ref>
Varësisht nga mosha ndryshon edhe veshja. Kështu, kemi llojin e veshjeve të vajzave, të grave dhe të plakave; veshjet e djemve, të burrave dhe të pleqve.
===Vallja pirrike===
Vallja pirrike është një valle mitike e cila është luajtur gjithmonë te malësoret. Kjo është valle luftëtaresh kretas, e krijuar nga kurretët (rojet mitike të Zeusit foshnje). Edhe sot vallëzohet me shpata që vrigëllojnë në ajër.
Kurretët, për ta penguar Kronosin që të zbulojë vendin ku fshihej I biri I tij, Zeusi, ata I mbulonin të qarat e foshnjës me vrigëllimin e shpatave të tyre. Dorjanët e shpien ne Spartë këtë valle. Aleksandri I Madh para se të lëshohej kundër persëve kërceu këtë valle ndërsa Jul Cezari, pas qëndrimit në Iliri, e bëri atë të famshme në Itali.Albanologu Thelloczi pohon se ilirët vallëzonin me shpatë në dorë si shqiptarët sot.<ref>{{Citation|last = Mathieu|first= Aref|title=Shqipëria(historia dhe gjuha)-Odiseja e pabesueshme e një populli parahelen |year=2007 |publication-place=Tiranë, Albania|page=150 }}</ref>
Edhe gratë kanë vallen e tyre me shamia dhe po ashtu vallja e kombinuar që vallëzohet nga gratë dhe burrat së bashku.
===Muzika===
[[File:Lahutari.jpg|thumb|left|Lahutari]]
Ky rajon ka muzikë homofonike, ngjashëm me rajonin verior te Shqipërisë. Muzika është e pranishme jo vetëm në dasma por edhe në jetën e përditshme: burrat këndojnë gjatë mbledhjeve nëpër oda dhe gratë gjatë punëve të tjera të përditshme. E veçanta e kësaj është se muzika këndohej edhe nëpër raste mortor, kur humbej ndonjë trim i shquar. Ky ishte ngushëllimi më i madh dhe këndimi i këngëve paraqiste një privilegj të caktuar. Rugova ka 54 këngë epike kushtuar trimave të saj.<ref name="Natyra e Rugovës EKO-GUIDË"/> Lahutari më i moçëm që njihet është Hysen Selman Husaj (1791-1876)<ref>{{Citation|last = Neziri|first=Zymer |title=Isa Demaj, jeta dhe veprimtaria atdhetare |year= 2000|publication-place= Prishtinë, Kosovë|page=21}}</ref>.
Instrumentet karakteristike janë: [[lahuta]], [[çiftelia]] dhe [[sharkia]]. Vlen të cekët melodia e krijuar nga gjethja dhe ajo që është më e rëndësishmja e kësaj zone: kënga majekrahu. Në të kaluarën kënga majekrahu ka shërbyer për komunikim mes dy a më shumë personave nga njëra kodër në tjetrën.<ref>{{Citation|last = Mathieu|first= Aref|title=Shqipëria(historia dhe gjuha)-Odiseja e pabesueshme e një populli parahelen |year=2007 |publication-place=Tiranë, Albania|page=151 }}</ref>
Po ashtu, kjo trevë zotëron instrumentalin e njohur si [[Vallja e Rugovës]],<ref>{{cite book|title=Studime filologjike|url=https://books.google.com/books?id=KKxiAAAAMAAJ|year=1978|publisher=Akademia e Shkencave e RPSSH, Instituti i Gjuhësisë dje i Letërsisë.|page=131}}</ref> që sot dëgjohet nëpër dasma në mbarë Kosovën dhe Malësinë. Së bashku me këtë valle luhet edhe [[vallja pirrike]].
Rugova mbetet atelie për krijimin e këngëve epike por edhe ninullave. Ninullat (këngët që u këndohen foshnjave) janë me vlerë të caktuar pasi përmes tyre fëmijët merrnin urimet më me vlerë për të ardhmen e tyre.
<br>
===Traditional Games===
Këto lojëra zënë një vend të rëndësishëm në kulturën e Rugovës. Organizimi i këtyre lojërave bashkon rugovasit çdo gusht, imigrantët dhe vendasit për të luajtur, kënduar dhe vallëzuar.
Pjesëmarrësit demonstrojnë aftësitë fizike të tyre. Në këto lojëra marrin pjesë vetëm burrat. Ka rregulla të caktuara si dhe shpërblime për fituesit. Lojërat Tradicionale kanë gjatë disiplina:
[[File:Lojrat.jpg|thumb|Arm Wrestling]]
[[File:ALBANIADA sporte tradicionale shqiptare (1).jpg|thumb|Rope tow team]]
====Ngjitja në shilar====
Shilar është një lis i gjatë 8 metra i cili vendoset vertikalisht. Qëllimi është të preket maja e lisit për kohën më të shkurtër të mundshme, pa përdor asnjë mjet ndihmës.
====Gurapeshi ====
Pjesëmarrësit duhet ta hedhin një gur që peshon afërsisht 7 kg. Kjo disiplinë vjen nga antikiteti dhe luhej nga Ilirët. Po ashtu, disiplina e quajtur rrasa, që nënkupton “gjuajtje me dorë”, që sot luhet nga barinjtë, vjen nga antikiteti. Simbolika e kësaj i përshtatet thënies “Mos e prek tokën time, sepse edhe gurët të dënojnë.” [41]
====Rrëzimi i duarve====
Për këtë disiplinë është tryeza e posaçme. Dy pjesëmarrës luajnë kundër njëri-tjetrit, prandaj gara zhvillohet në bazë të eliminimeve. Kjo lloj loje u luajt nga Skënderbeu kur u kthye në Krujë. Për këtë shkak, në Rumani kjo disiplinë quhet “Loja Skënderbe”.
====Mundja====
Mundja paraqet një disiplinë ku pjesëmarrësit praktikojnë stilin e tyre. Një rund zgjatë 5 minuta por mund të ketë edhe minuta shtesë. Për çdo fitore, pjesëmarrësit grumbullojnë pikë në bazë të së cilave shpallet fituesi.
====Hedhja e llastarit====
Garuesit duhet të hedhin një dru të gjatë 5 metra me diametër rreth 13 cm, i cili quhet llastar. Për gjuajtje përdoren vetëm duart.
====Tërheqja e litarit====
Kjo disiplinë është mes ekipeve që përbëhen nga 5 anëtarë. Litari është i trashë dhe rreth 12 metra i gjatë. Në mes gjendet flamuri. Ekipi që e tërheq litarin deri sa flamuri të jetë në anën e tyre shpallet fitues. Zakonisht, kjo garë zhvillohet mes dy fiseve, dy fshatrave apo dy familjeve.
<ref>{{Citation|last = Ibërdemaj|first= Nazmi|last2=Lajçi|first2=Bashkim|title= Traditional Games of Rugova|publication-place=Pejë, Kosovë }}</ref>
===Dialekti===
Trajta e të folurit fonetik i përket dialektit gegë me përjashtim të togut zanor “ua” dhe të trajtave foljore që i takojnë dialektit toskë. Në përbërje është e ruajtur shkodranishtja.
Dallimi më i madh qëndron te zanoret. E theksuar është a-ja e cila në artikulim i afrohet o-së. Në disa raste a-ja kthehet në i p.sh. “livdoj” në vend të “lavdëroj”, “gjimoj” në vend të “gjëmoj” etj.
Shkronja “e” zhduket në të folur p.sh. “çuditshe” në vend të “çuditeshe”, “skuqshe” në vend të “skuqeshe” etj.
Shkronja “ë” ruhet vetëm përpara tingujve lëngëzorë, sonorë dhe në rasën kallëzore.
Tiparet më të shquara dhe qendrore janë nazalizmi dhe denazalizmi që do të thotë se mbizotërojnë zanoret hundore.
Diftongjet janë ruajtur rrënjësisht me përjashtim të diftongut “oe” që nuk dëgjohet fare.
<ref>{{citation|last=Kelmendi|first=Osman|title=Rugova - legjendë dhe realitet|year=1995|publication-place =Pejë, Kosovë|page=170}}</ref>
==Edukimi==
[[File:"Perparimi" High School.jpg|thumb|"Perparimi" High School, Drelaj]]
Si një vend i okupuar për vite të tëra, Rugovës iu ndalua shkollimi dhe arsimimi. Për një kohë të gjatë mësimi u zhvillua në gjuhën serbe me tendencë asimilimi. Por, ndonëse nuk ndikoi në asimilim, kjo ndikoi në analfabetizëm. Pjesa dërrmuese e popullsisë ishte analfabete deri në gjysmën e parë të shek. XX.
Me gjithë vështirësitë dhe pengesat, dëshira për mësim ishte e pranishme gjithmonë gjë që e dëshmon edhe mbajtja e orëve mësimore në natyrë, pastaj nëpër shtëpi private deri në vitin 1930 kur u hap shkolla e parë katërklasëshe në Kuqishtë. Më vonë, në vitin 1946 hapet edhe shkolla “Përparimi” në Drelaj. Do të kalojnë 6 vite deri sa të hapet progjimnazi i parë në Kuqishtë dhe në 1956 nxirret gjenerata e parë prej 17 semimaturantësh çka paraqet sukseset e para të kësaj treve në fushën e arsimit.
Përgjatë viteve 1947-1969 hapen paralele të shkollës fillore “Një maji” në Haxhaj edhe në 8 fshatra të tjera të cilat u vërshuan nga numri i nxënësve. Përveç kushteve jot ë mira nëpër shkolla, rugovasit përballeshin edhe me presionin nga jugosllavët. Këtë e dëshmon djegia e shtëpisë-shkollë në vitin 1953, ndalimi i të ardhurave, tentimi i kohëpaskohshëm për mbylljen e këtyre shkollave. Kontribut jashtëzakonisht të madh dhanë mësuesit, ndër të cilët kishte edhe femra.
Pavarësisht këtyre, shkollat dhe paralelet rugovase korrnin sukses në nxjerrjen e gjeneratave dhe personaliteteve të shquara. Shkolla “Përparimi” kishte edhe revistën e vet “Gurra” në gjuhën shqipe ku ndër të tjerash shqyrtoheshin edhe problemet me të cilët përballej Kosova e asaj periudhe.
Në bankat e këtyre shkollave filloi nënshkrimi i letërqarkores për njohjen e Kosovës Republikë e cila më pas u nënshkrua nga e tërë Kosova. Gjatë viteve 1998/99 shkolla në Haxhaj u kthye në kazermë të [[Kosovo Liberation Army|UÇK]]-së ndërsa ajo në Drelaj u uzurpua nga serbomalazezët.
Sot në Rugovë është e hapur vetëm shkolla fillore në Drelaj dhe një paralele e saj në Shtupeq të Madhe në të cilat vijojnë mësimin pak nxënës.<ref>
{{Citation|last= Kelmendi|first= Idriz|last2=Qorraj|first2=Ramiz|title=Arsimi në trevën e Rugovës 1946-2006|year= 2006|publication-place=Pejë, Kosovë}}</ref>
==Ekonomia==
[[File:Fabrika e ujit, Rugove.jpg|thumb|left|Water factory "Rugove"]]
Ekonomia e Rugovës është mbështetur gjithmonë në resurset e saj natyrore dhe padyshim në fuqinë punëtore.
Rolin kryesor e ka luajtur blegtoria. Rugova e furnizonte tregun e Pejës, Plavës dhe Beranës. Sot produktet e saj shiten vetëm në tregun e Pejës.<ref>{{Citation |last= Krasniqi|first= Mark|title= Rugova-Monografi etnografike(Popullsia e Rugovës)|year= 1987|publisher= Akademia e Shkencave dhe e Arteve të Kosovës (Seksioni i Shkencave Shoqërore)|publication-place=Prishtinë,Kosovë|page=40 }}</ref>
[[File:Fabrika e djathit, Rugove.jpg|thumb|Cheese factory "Rugove"]]
Pyjet janë një burim i rëndësishëm ekonomik ndërsa bujqësia është degë plotësuese. Në kohën e Jugosllavisë u hap kooperativa bujqësore ku u punësuan shumë vendas. Por me nxehjen e raporteve mes Kosovës dhe Serbisë edhe kjo kooperativë u mbyll.
Që nga vitet e pasluftës në Rugovë shfrytëzohet fuqia ujore. Atje sot funksionon fabrika e ujit “Rugove” dhe fabrika e djathit, degë e së njëjtës kompani.
===Turizmi===
Rugova ka resurse të mëdha dhe tërheqëse për zhvillimin e turizmit. Viteve të fundit turizmi ka marrë hov. Klima malore, bukuritë natyrore, flora dhe fauna e shumëllojshme si dhe investimet në infrastrukturë dhe ndërtimi i objekteve afariste, hoteleve, restoranteve, bujtinave dhe shtëpive private për shërbimin dhe strehimin e turistëve janë faktorët kryesor që mundësojnë turizmin.
Kontribut të madh jep edhe grupi “Marimangat” që tërheq vendasit dhe të huajt drejt aventurave nëpër këto bjeshkë. Ky grup mundësoi edhe ndërtimin e rrugës “Via Ferrata” njëherazi e para në Ballkan, që mundëson ngjitjen në shkëmbinj për secilin kalimtar kureshtar.<ref>{{Cite web |url=http://www.telegrafi.com/lajme/udhetimi-ne-shtegun-e-hekurt-video-2-37361.html |title=Kopje e arkivuar |url-status=dead |access-date=14 mars 2014 |archive-date=4 mars 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140304144215/http://www.telegrafi.com/lajme/udhetimi-ne-shtegun-e-hekurt-video-2-37361.html }}</ref>. Mjaft atraktiv është Shtegu i Gjelbër që mundëson shëtitjen në këmbë apo me biçikleta nëpër bjeshkë. Së fundmi shpallja e Rugovës Park Kombëtar shënon plotësimin e kushteve për investitorë të huaj.
Turizmi në Rugovë është i ndarë në dy degë: Turizmin Afarist dhe Turizmin Shtëpiak.
====Turizmi afarist====
Objektet afariste të ndërtuara i përshtaten plotësisht natyrës malësore të Rugovës. Përveç menysë së begatë nga tryezat evropiane, këto ofrojnë edhe ushqime tradicionale. Po ashtu, motelet dhe vilat për qëndrim më të gjatë ofrojnë kushte dhe rehati për pushime të mrekullueshme. Ndër vendet që kontribuojnë në mbajtjen e isos në Rugovë janë:
*Hotel-Restorant “Gryka” – Shtupeq i Madh
*Chalet Kujta – Shtupeq i Madh
*Restorant “Mulliri”- Drelaj
*Hotel “Rudi” – Bogë
*Pushimorja “Berati” – Bogë
*Restorant “Rugova Camp” - Shtupeq i Madh
*Hotel-Restorant “Ke Luani”-Bogë.
*Lagjja “Hani” - Shtupeq i Madh
*Eko Hotel “Magra Austria”-Bogë
*Vilat “Kodra” –Bogë
*Hotel “Rugova Relax” – Bogë
*Vilat "Vukli" ne Boge
*Pushimorja "Gafurri" ne Stankaj
*Restorant “Hani” – Shtupeq i Madh etj.
Secila nga të lart përmendurat kanë veçoritë e veta që në një mënyrë ose në tjetrën bëjnë për vete vizitorët. Kështu, “Gryka” posedon arinj, “Mulliri” paraqet restorantin më antik të ndërtuar mbi themelet e një mulliri, “Magra Austria” është e pajisur me pishinë të brendshme, pastaj janë restorantet me fusha të kalërimit si dhe gjëra të tjera që i korrespondojnë natyrës rugovase.
====Turizmi shtëpiak====
Ky turizëm përfaqësohet nga 6 shtëpi-hotele qe ofrojnë vend për banim si mysafir të shtëpisë dhe ku më mirë se në çdo vend tjetër bëhet njohja me traditat rugovase dhe me jetën e banorëve të atjeshëm. Këtë turizëm e zhvillojnë pushimoret:
*“Villat Husaj” - Shkrel
*“Shqiponja” - Drelaj
*“Lagjja e Kaprojve” - Reka e Allages
*“Hajla Hut” - Pepaj
*“Llazi i Ujkut” - Pepaj
*“Sali Jaha” - Malaj
*“Ariu” - Hokaj
==Sporti==
Për shkak të së kaluarës historike, sporti në Rugovë është zhvilluar më vonë së në vendet e tjera, edhe pse ka mjaft resurse për zhvillimin e tij. Sot në Rugovë janë disa pista skijimi (njëra e pajisur edhe me skilift), shtigje për ecje, parashutizëm etj. Po ashtu, në Rugovë është
===Skitaria===
[[File:RUGOVA 19.01.2013.JPG|thumb|Boge, Rugova]]
Deri në vitin 1974 skitaria ka qenë pjesë e bjeshkatarisë. Rugova njihet si djep i skitarisë kosovare dhe ballkanike. Klubi i parë ishte "Rusolia" nga e cila kanë dalë tri grupe të tjera: KS "Peja", "Alpi" dhe "Rugova". Klubi "Rusolia" ka marrë pjesë edhe në Lojërat Olimpike.<ref>{{citation|publisher=Shoqata për Mbrojtjën e Mjedisit|title= Natyra e Rugovës (EKO-GUIDË)|year=2001|publication-place= Pejë|page=24}}</ref>
Pista më e zhvilluar e skijimit gjendet në Boge por ka pista shumë të favorshme edhe në vendet e tjera, p.sh. në Stankaj.
Në Bogë ndodhen edhe dy shkolla skijimi "Dardania" dhe "Ke Luani".<ref>{{Cite web |url=http://vilamalore.com/vila/Restaurant-dhe-Shkolla-e-skijimit-DARDANI-69/ |title=Kopje e arkivuar |url-status=dead |access-date=14 mars 2014 |archive-date=5 mars 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140305061304/http://vilamalore.com/vila/Restaurant-dhe-Shkolla-e-skijimit-DARDANI-69/ }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.keluani.com/ski-lifti.php |title=Kopje e arkivuar |url-status=dead |access-date=14 mars 2014 |archive-date=31 dhjetor 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171231190744/http://www.keluani.com/ski-lifti.php }}</ref>
===Bjeshkataria===
Bjeshkataria paraqet një aktivitet rekreativo-sportiv që në Pejë daton që nga viti 1928. Për dallim nga Alpinizmi, Bjeshkatari d.m.th. ecje në terren dhe ngjitje në lartësi, pa asnjë mjet, derisa të ndeshesh në pengesa natyrore: shkëmbinj të lartë e të rrëpinjtë.
Në kuadër të grupit të bjeshkatarëve funksionon edhe një Grup i Shpëtimit prej 30-40 vetash që ndihmojnë në raste të fatkeqësive natyrore.
Bjeshkatarët Marshojnë në katër vija Marshimi:
* Ana Jugore e regjionit (6 rrugë)
* Ana Perëndimore dhe Veriore (1 rrugë)
* Nga Qendra në Veri (3 rrugë)
* Ana Veriore (2 rrugë)
* Ana Lindore (1 rrugë)
<ref>{{citation|publisher=Shoqata për Mbrojtjën e Mjedisit|title= Natyra e Rugovës (EKO-GUIDË)|year=2001|publication-place= Pejë|page=21}}</ref>
== External links ==
* [http://marimangat.org Rock Climbing Association "Marimangat"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211210010704/http://marimangat.org/ |date=10 dhjetor 2021 }}
* [http://rugovaexperience.org/index.aspx?LID=2&SID=1 Rugova Experience] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141221170935/http://rugovaexperience.org/index.aspx?LID=2&SID=1 |date=21 dhjetor 2014 }}
* [https://web.archive.org/web/20190801161032/http://www.fermaime.com/ Ferma ime]
* [https://web.archive.org/web/20190131001014/http://kosovoguide.com/ Kosovo Guide]
* [https://web.archive.org/web/20140105124245/http://ujerugove.com/ Water Factory "Uje Rugove"]
* [https://web.archive.org/web/20140219172120/http://www.peaksofthebalkans.com/index.php?lang=en Peaks of the Balkans]
* [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Search&limit=500&offset=0&redirs=1&profile=default&search=Rugova]
*[https://viewkosova.com/visit-kosovo/rugova-valley/ Viewkosova.com] Kosovo Travel Guide and Info
== References ==
{{Reflist|2}}
{{Krahinat e Kosovës}}
[[Kategoria:Gegëri]]
[[Kategoria:Male në Kosovë]]
[[Kategoria:Alpe shqiptare]]
[[Kategoria:Krahina shqiptare]]
[[Kategoria:Rajonet e Kosovës]]
Shtupeqi i madh>>>>
Lajqi Gentuart
ieemo05bq1nzxtzy6mbwk6kjlpoo0cv
Wikipedia:Kuvendi
4
26026
2659007
2658698
2024-04-25T20:20:39Z
MediaWiki message delivery
56618
/* Vote now to select members of the first U4C */ seksion i ri
wikitext
text/x-wiki
{{Wikipedia:Kuvendi/Hyrja}}
{{TOC left}}
{{Clear}}
{{Përdoruesi:MajavahBot/config
|archive = Wikipedia:Kuvendi/Arkivi %(counter)d
|algo = old(14d)
|counter = 23
|maxarchivesize = 1M
|minthreadsleft = 0
|minthreadstoarchive = 1
|archiveheader = {{Arkivi}}
}}
<!-- Skruani vetëm nën këtë vizë.-->
<!-- ________________________________________________________________________________________ -->
== CEE Hub Office Hour, Catch Up session and other announcements ==
Hi everyone,
We want to inform you about the upcoming calls/sessions that [[:m:Wikimedia CEE Hub|CEE Hub]] will organise, along with some small announcements of the other sessions that may be interesting for some of you.
First of all, we are inviting you to the next '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Office hours|CEE Hub Office Hour]]''' dedicated this time to the [[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|''Microgrants'']]''',''' which will be held on Monday (22 April) at 18:00 CEST (''[[:m:Event:CEE Hub Office Hour/April 2024|'''register here''']]'').
Also, we are making early announcement of the next '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|Catch Up]]''' dedicated to the [[:m:Wikimedia Foundation Annual Plan/2024-2025|Annual Plan of the Wikimedia Foundation for the period 2024/25]], where you will have a chance to hear introduction about this plan directly from the CEO of the WMF, along with CEE Hub updates and later during the call Q&A session of 20 minutes. This session will be held on Wednesday (8 May) at 19:00 CEST ('''''[[:m:Event:CEE Catch Up Nr. 6 (May 2024)|register here]]''''').
Additionally, during this Friday (19 April) at 19:30 CEST at [[:m:Wikimedia Summit 2024|Wikimedia Summit]] in Berlin will be organised a [[:m:Wikimedia Summit 2024/Regional Meetups|'''regional CEE meet-up''']] with hybrid option, so you can join remotely as well (''[http://meet.google.com/bue-khkb-onr Google Meeting ID]'').
Please use the registration pages on Meta for the CEE Hub Office Hour and CEE Catch Up session, so you will get a link directly.
___________________________________
At the end, if you are interested to hear more about [[:en:Wikipedia:The_Wikipedia_Library|'''Wikipedia Library''']] and how this works, that every Wikimedia user with an active account for at least 6 months, contributed at least 500 times to Wikimedia projects, made at least 10 edits in the past month, and not be currently blocked from writing on any Wikimedia project, can have an access to the Wikipedia Library, you can attend one of two possible [[Grants:Knowledge Sharing/Connect|Let’s Connect learning clinics]]:
<nowiki>*</nowiki> '''Time zone 1''' [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdKuS77ymmedlOnrqfdwv-Y1j3T8a197b6lZ33GbMZJ24OaAQ/viewform Registration link here] ('''April 23rd, 18:00 CEST''')
'''* Time zone 2''' [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfKP-MZ8F342dTFMIKp8WyjEPEntwkb3af8fEGOlM2J-BAfWA/viewform Registration link here] ('''April 26th, 09:00 CEST''')
If you need more information about these sessions, you can contact Gorana Gomirac ([mailto:gorana.gomirac@vikimedija.org gorana.gomirac@vikimedija.org]).
<!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=25178510 -->
== Application for WikiOutdoor Training 2024 ==
Hi everyone,
Application is now officially OPEN for the unforgettable adventure with WikiOutdoor Training 2024! Whether you're a seasoned explorer or a newcomer to the world of outdoor documentation, this is your chance to join us in the mesmerizing Prespa Region of Macedonia from September 7th to 9th, 2024.
Fill the application form and share with us why you're excited to be part of this incredible journey. Let's come together to explore, learn, and capture the beauty of our world!
Please share this survey also with other community members. If you have any other questions or concerns, please let us know.
'''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScMUXq4M7N44ZwrLUxrusUPh0rjNk0qGb_uYyJ-84uzLJ3mQg/viewform?usp=sf_link Register here]'''. Deadline for applying is 20th of May, 2024 [[Përdoruesi:Деан Лазаревски|Деан Лазаревски]] ([[Përdoruesi diskutim:Деан Лазаревски|diskutimet]]) 22 prill 2024 14:48 (CEST)
== Growth News, April 2024 ==
<div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr">
[[File:Growth_team_logo_-_Icon_only.svg|right|frameless]]
The Growth team will now send quarterly reports to keep you in the loop. Growth team weekly updates [[mw:Growth/Growth team updates|are available on wiki]] (in English) if you want to know more about our day-to-day work.
If you want to receive more general updates about technical activity happening across the Wikimedia movement (including Growth work), we encourage you to [[metawiki:Tech/News|subscribe to Tech News]].
=== Community Configuration ===
Growth features are currently configurable at <code>Special:EditGrowthConfig</code>. This quarter we are working on making [[mw:special:MyLanguage/Community configuration|Community Configuration]] accessible for other MediaWiki developers while also moving Growth feature configuration to the new CommunityConfiguration extension.
An early version of Community Configuration can be tested at [https://es.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Especial:CommunityConfiguration Spanish Beta Wikipedia]. We plan to release the new Community Configuration extension to pilot wikis (Arabic and Spanish Wikipedia) in early May, 2024. The first non-Growth team feature to utilize Community Configuration will be [[mw:special:MyLanguage/Moderator Tools/Automoderator|Automoderator]].
In parallel with the development, the Growth team will propose Community Configuration usage guidelines, Community Configuration design guidelines, and provide technical documentation.
=== Experiment Results ===
[[mw:special:MyLanguage/Growth/Personalized first day/Structured tasks/Add an image/Experiment analysis, March 2024|'''Add a Image experiment analysis results''']]
The Growth team conducted an experiment to assess the impact of the “[[mw:Special:MyLanguage/Growth/Personalized first day/Structured tasks/Add an image|Add an Image]]” structured task on the Newcomer Homepage's "Suggested Edits" module. This analysis finds that the Add an Image structured task leads to an increase in newcomer participation on the mobile web platform, particularly by making constructive (non-reverted) article edits:
* The likelihood that mobile web newcomers make their first article edit (+17.0% over baseline)
* The likelihood that they are retained as newcomers (+24.3% over baseline)
* The number of edits they make during their first two weeks on the wiki (+21.8% over baseline)
* A lower probability of the newcomers' edits will be reverted (-3.3% over baseline).
[[mw:special:MyLanguage/Growth/Positive reinforcement#Personalized praise experiment results|'''Personalized praise experiment results''']]
This feature was developed for Mentors as part of the Growth team's [[mw:special:MyLanguage/Growth/Positive reinforcement|Positive Reinforcement project]]. When A/B testing on Spanish Wikipedia, we found ''no significant impact'' on retention, but we found a ''significant positive impact'' on newcomer productivity. However, we concluded that the results weren’t positive enough to justify the time investment from Mentors. We plan to discuss this feature with our pilot wikis, and consider further improvements before scaling this feature further. Meanwhile, communities willing to test the feature can ask to have it deployed. ([[phab:T361763|T361763]])
[[mw:special:MyLanguage/Growth/Newcomer experience projects#Scaling the new donor Thank you page to English Wikipedia|'''English donors encouraged to try editing''']]
As in previous years, donors were directed to a Thank you page after donation ([https://thankyou.wikipedia.org/wiki/Thank%20You/en?country=US example]). However, this year we tested a new “Try editing Wikipedia,” call to action on the Thank You page. This call to action linked to a [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:CreateAccount&geEnabled=1&campaign=typage-in-en-2023 unique account creation page]. From this account creation page we were able to track Registrations and Activation (editing for the first time). During the English banner campaign, the Donor Thank you page led to 4,398 new accounts, and 441 of those accounts went on to constructively edit within 24 hours. ([[phab:T352900|T352900]])
=== Future work ===
'''Annual Plan'''
The Growth team and the Editing team will work on the [[metawiki:Wikimedia_Foundation_Annual_Plan/2024-2025/Product_&_Technology_OKRs#Draft_Key_Results|WE1.2 Key Result]] in the coming fiscal year. We will start initial discussions with communities soon to help finalize our plans. ([[phab:T361657|T361657]])
[[mw:Growth/Community Updates|'''Newcomer Homepage Community Updates module''']]
We plan to A/B test adding a new Community Configurable module to the Newcomer Homepage that will allow communities to highlight specific events, projects, campaigns, and initiatives. We are early in the planning phase of this project that will take place first at our pilot wikis and wikis volunteering. We welcome community feedback on initial designs and plans, in any language at [[mw:Talk:Growth/Community Updates|our project talk page]].
''<small>'''[[mw:Special:MyLanguage/Growth/Newsletters|Growth team's newsletter]]''' prepared by [[mw:Special:MyLanguage/Growth|the Growth team]] and posted by [[m:User:MediaWiki message delivery|bot]] • [[mw:Talk:Growth|Give feedback]] • [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/Growth team updates|Subscribe or unsubscribe]].</small>''
</div> 23 prill 2024 20:55 (CEST)
<!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Growth_team_updates&oldid=26560129 -->
== <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote now to select members of the first U4C</span> ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
<section begin="announcement-content" />
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]''
Dear all,
I am writing to you to let you know the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is open now through May 9, 2024. Read the information on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility.
The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]].
Please share this message with members of your community so they can participate as well.
On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" />
</div>
[[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 25 prill 2024 22:20 (CEST)
<!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 -->
99njqjget5w6fizlnjpzdoh891nt0e0
Jashar bej Shkupi
0
35888
2659030
2651215
2024-04-25T22:46:25Z
InternetArchiveBot
115207
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1
Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
'''Jashar bej Shkupi''' (Yaşar Bej, [[1860]], [[Shkup]] - [[1919]], [[Stamboll]] ka qenë një veprimtar i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit.<ref>{{Cite web |title=JASHAR BEJ SHKUPI - Zeri Islam.com |url=https://www.zeriislam.com/artikulli.php?id=3331 |access-date=2024-03-23 |website=www.zeriislam.com |language=sq}}</ref>
== Biografia ==
Jashar Shkupi u lind, u rrit dhe u shkollua në Shkup. Ai ishte një veprimtar, politikan, patriot dhe ideolog i kohës, pjesëtar i Lidhjes së Prizrenit më [[1878]]. Ai ishte një politikan dhe figurë publike e njohur. Një kohë ka qenë kryetar i Degës së Lidhjes së Prizrenit për Sanxhakun e Shkupit dhe prefekt i Shkupit nga muaji dhjetor në vitin [[1880]] deri në muajin prill të vitit [[1881]]. Jashar beu dha kontribut të madh në finansimin e arsimit shqip dhe në çështjet politike-shoqërore në [[Shkup]] e [[Maqedonia e Veriut|Maqedoni]]. Me mjetet e veta materiale bëri renovimin e objekteve e monumenteve kulturoro-historike të Shkupit. Sipas të dhënave historike, mbishkrimit në Bezistan, në vitin 1892-1893, Jashar Beu, bashkë me Husein Beun dhe Osman Beun, bënë restaurimin e Bezistanit në Shkup.
Jashar Beu ka vdekur në vitin 1919 në Stamboll në moshën 59 vjeçare.
Në vitin [[2008]], shteti dëshiroi që në shtëpinë e Jashar Beut të vendosej një muze “i lirisë”. Pas kundërshtimeve dhe përkrahjeve ideja për një kohë shkoi huq. Nga të dhënat historike thuhet se Jashar Beu, i cili përmendet edhe si kryetari i parë i Shkupit, ndërtoi shtëpinë e tij rreth vitit 1885, në vendin e shtëpisë së mëparshme familjare, e cila ishte shkatërruar nga zjarri. Më vonë shtëpia i përkiste nipërve dhe mbesave të tij deri në vitin [[2003]], kur ajo u shit për një emigrant që jetonte në [[Zvicra|Zvicër]]. Në vitin 2007, për t’ju shmangur ndërhyrjeve dhe transformimeve të objektit, objekti u vendos nën mbrojtje, si një objekt me rëndësi historike dhe kulturore. Por me ndërrimin e qeverive, shtëpia u shndërrua në muze, kurse në të janë paraqitur eksponate nga periudha e Lidhjes së Prizrenit në [[1878]] deri në konfliktin maqedono-shqiptar të vitit 2001. Artifaktet përfshijnë armë të vjetra, fotografi, monedha, dokumente, uniforma të ULAK-së dhe flamuj.
== Nderime ==
Në vitin 2019, Posta e Maqedonisë e lëshoi në qarkullin një pullë postare me pamjen e Jashar Bej Shkupit.<ref>{{Cite web |date=2019-04-15 |title=Promovohet pulla postare dedikuar Jashar Bej Shkupit |url=https://www.posta.com.mk/sq/promovohet-pulla-postare-dedikuar-jashar-bej-shkupit/ |access-date=2024-03-23 |website=А.Д. Пошта на Северна Македонија |language=sq-AL |archive-date=28 prill 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190428125810/https://www.posta.com.mk/sq/promovohet-pulla-postare-dedikuar-jashar-bej-shkupit/ |url-status=dead }}</ref>
Pos kësaj në kohët e sotme në Shkup, në lagjen Dyqanxhik, në Çair, gjendet një shkollë fillore me emrin e tij, e ndërtuar në vitin 1959,<ref>{{Cite web |date=2018-11-15 |title=Jashar Bej Shkupi |url=https://cair.gov.mk/jashar-bej-shkupi/ |access-date=2024-03-23 |website=Komuna e Çairit |language=sq-AL}}</ref> nuk ka ndonjë shenjë tjetër për përkujtimin e jetës dhe veprës së tij.
== Shih edhe ==
* [[Shqiptarët në Maqedoninë e Veriut]]
== Referime ==
[[Kategoria:Lidhja e Prizrenit]]
[[Kategoria:Lindje 1860]]
[[Kategoria:Vdekje 1919]]
[[Kategoria:Njerëz nga Shkupi]]
3oqfrtmp3vur4ff6zudr09w4hr6fpj4
Kategoria e Parë
0
37386
2658957
2657958
2024-04-25T17:23:27Z
Velocitasgroningen1934
161876
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox liga futbollistike
| emri = Kategoria e Parë
| foto =
| madhësia = 250px
| kombëtarja =
| konfederata = [[UEFA]]
| themelimi = 1930
| sezoni_i_parë = 1930
| prishja =
| divisione =
| ekipe =
| feeds =
| hipin_në = [[Kategoria Superiore]]
| bien_në = [[Kategoria e Dytë]]
| niveli =
| kupa_kombëtare =
| kupa_ndërkombëtare = [[UEFA Liga e Kampionëve]],[[UEFA Kupa]]
| kampioni =
| sezoni = [[Kategoria e Parë 2018-19]]
| klubi_më_i_sukseshëm =
| i pari =
| tv =
| website =
}}
'''Kategoria e Parë''' është niveli i dytë i ligës së futbollit në [[Shqipëri]]. Më parë është quajtur Kategoria e Dytë dhe Kategoria A2, por që nga viti 2005 mori emrin Kategoria e Parë. Sezoni aktual 2018-19 ka 20 skuadra të ndara në 2 grupe me nga 10 skuadra. Vendet e para të secilit grup ngjiten automatikisht në [[Kategoria Superiore|Superligë]], ndërsa vendet e fundit zbresin direkt në [[Kategoria e Dytë|Kategorinë e Dytë]]. Vendet e 9ta të secilit grup luajnë ndeshje shtesë me ekipet e dyta të një kategorie më poshtë.
==Ekipet e sezonit 2023-24==
{| class="wikitable" width=30% style="text-align: center;font-size:100%;"
! Klubi
! Qyteti
|-
|[[KF Apolonia|Apolonia]]
|[[Fieri|Fier]]
|-
|[[KS Besa|Besa]]
|[[Kavaja|Kavajë]]
|-
|[[KF Bylis|Bylis]]
|[[Ballshi|Ballsh]]
|-
|[[KS Burreli|Burreli]]
|[[Burrel]]
|-
|[[KF Elbasani|Elbasani]]
|[[Elbasani|Elbasan]]
|-
|[[KS Flamurtari|Flamurtari]]
|[[Vlora|Vlorë]]
|-
|[[KS Kastrioti|Kastrioti]]
|[[Kruja|Krujë]]
|-
|[[KS Korabi|Korabi]]
|[[Peshkopi]]
|-
|[[KS Lushnja|Lushnja]]
|[[Lushnja]]
|-
|[[KF Luzi 2008|Luzi 2008]]
|[[Luz i Vogël]]
|-
|[[KF Tomori|Tomori]]
|[[Berati|Berat]]
|-
|[[FK Vora|Vora]]
|[[Vorë]]
|}
==Ekipet kampione, nën-kampione dhe golashënuesit==
{{cn|date=January 2016}}
{| class="wikitable sortable" style="text-align:center;"
!width=6%|Viti
!width=15%|Kampionët
!width=15%|Nën-kampionët
!width=19%|Golashënuesit (Klubi)
!width=1%|Golat
|-
|[[1930 Albanian First Division|1930]]||[[KF Tomori|Tomori]]||[[KF Besëlidhja|Besëlidhja]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|1931||''(not held)''||{{N/A}}||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1932 Albanian First Division|1932]]||[[KS Besa|Besa]]||[[KS Flamurtari|Flamurtari]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1933 Albanian First Division|1933]]||[[KF Elbasani|Elbasani]]||[[KS Flamurtari|Flamurtari]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1934 Albanian First Division|1934]]||[[KS Luftëtari|Luftëtari]]||[[KF Himara|Himara]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|1935||''(not held)''||{{N/A}}||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1936 Albanian First Division|1936]]||[[KF Besëlidhja|Besëlidhja]]||[[KF Përmeti|Përmeti]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|1935–48||''(not held)''||{{N/A}}||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1948–49 Albanian First Division|1948–49]]||''(annulled)''||{{N/A}}||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1950 Albanian First Division|1950]]||[[KF Tomori|Tomori]]||[[KF Erzeni|Erzeni]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1951 Albanian First Division|1951]]||[[Dinamo Vlorë]]||[[KF Erzeni|Erzeni]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|1952||''(not held)''||{{N/A}}||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1953 Albanian First Division|1953]]||[[KF Spartaku Tiranë|Spartaku Tiranë]]||[[KF Elbasani|Labinoti]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1954 Albanian First Division|1954]]||[[Dinamo Shkodër]]||[[KS Luftëtari|Luftëtari]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|1955||''(not held)''||{{N/A}}||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1956 Albanian First Division|1956]]||[[KF Spartaku|Spartaku Tiranë]]||[[KF Apolonia|Apolonia]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1957 Albanian First Division|1957]]||[[Vllaznia Shkodër|Vllaznia]]||[[KF Tomori|Tomori]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1958 Albanian First Division|1958]]||[[KF Elbasani|Labinoti]]||[[KF Tomori|Tomori]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1959 Albanian First Division|1959]]||[[KS Teuta|Lokomotiv Durrës]]||[[KF Erzeni|Erzeni]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1960 Albanian First Division|1960]]||[[KS Lushnja|Lushnja]]||[[KS Luftëtari|Luftëtari]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1961 Albanian First Division|1961]]||[[KS Teuta|Lokomotiv Durrës]]||[[KS Korabi|Korabi]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1962 Albanian First Division|1962]]||[[Vllaznia Shkodër|Vllaznia]]||[[KF Tomori|Tomori]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1962–63 Albanian First Division|1962–63]]||[[KS Luftëtari|Luftëtari]]||[[KF Erzeni|Erzeni]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1963–64 Albanian First Division|1963–64]]||[[KS Pogradeci|Pogradeci]]||[[KS Naftëtari|Naftëtari]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1964–65 Albanian First Division|1964–65]]||[[KF Erzeni|Erzeni]]||[[KS Naftëtari|Naftëtari]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1965–66 Albanian First Division|1965–66]]||[[KS Luftëtari Gjirokastra|Luftëtari]]||[[KF Albpetrol|Albpetrol]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1966–67 Albanian First Division|1966–67]]||[[KF Apolonia|Apolonia]]||[[KS Tekstilisti Stalin Yzberisht|Tekstilisti Stalin]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1968 Albanian First Division|1968]]||[[KS Tekstilisti Stalin Yzberisht|Tekstilisti Stalin]]||[[KS Naftëtari|Naftëtari]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|1969||''(not held)''||{{N/A}}||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1969–70 Albanian First Division|1969–70]]||[[KF Tomori|Tomori]]||[[KF Besëlidhja|Besëlidhja]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1970–71 Albanian First Division|1970–71]]||[[Shkëndija Tiranë]]||[[Kb studenti|Studenti]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1971–72 Albanian First Division|1971–72]]||[[KF Apolonia|Apolonia]]||[[KF Besëlidhja|Besëlidhja]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1972–73 Albanian First Division|1972–73]]||[[KS Naftëtari|Naftëtari]]||[[KS Kamza|Kamza]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1973–74 Albanian First Division|1973–74]]||[[KF Albpetrol|Albpetrol]]||[[KF Apolonia|Apolonia]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1974–75 Albanian First Division|1974–75]]||[[KS Luftëtari|Luftëtari]]||[[KS Kamza|Kamza]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1975–76 Albanian First Division|1975–76]]||[[KF Skënderbeu|Skënderbeu]]||[[KF Tomori|Tomori]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1976–77 Albanian First Division|1976–77]]||[[KF Tomori|Tomori]]||[[KF Besëlidhja|Besëlidhja]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1977–78 Albanian First Division|1977–78]]||[[KS Besa|Besa]]||[[KS Naftëtari|Naftëtari]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1978–79 Albanian First Division|1978–79]]||[[KF Apolonia|Apolonia]]||[[KF Skënderbeu|Skënderbeu]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1979–80 Albanian First Division|1979–80]]||[[KF Besëlidhja|Besëlidhja]]||[[KS Lushnja|Lushnja]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1980–81 Albanian First Division|1980–81]]||[[KS Burreli|Burreli]]||[[KF Përmeti|Përmeti]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1981–82 Albanian First Division|1981–82]]||[[KS Lushnja|Lushnja]]||[[KF Skënderbeu|Skënderbeu]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1982–83 Albanian First Division|1982–83]]||[[KS Burreli|Burreli]]||[[SK Tepelena|Tepelena]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1983–84 Albanian First Division|1983–84]]||[[KF Besëlidhja|Besëlidhja]]||[[KF Apolonia|Apolonia]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1984–85 Albanian First Division|1984–85]]||[[KF Apolonia|Apolonia]]||[[Shkëndija Tiranë]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1985–86 Albanian First Division|1985–86]]||[[KS Besa|Besa]]||[[KF Skënderbeu|Skënderbeu]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1986–87 Albanian First Division|1986–87]]||[[KF Besëlidhja|Besëlidhja]]||[[KS Burreli|Burreli]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1987–88 Albanian First Division|1987–88]]||[[KS Lushnja|Lushnja]]||[[KS Naftëtari|Naftëtari]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1988–89 Albanian First Division|1988–89]]||[[KS Luftëtari|Luftëtari]]||[[KF Tomori|Tomori]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1989–90 Albanian First Division|1989–90]]||[[KS Lushnja|Lushnja]]||[[KS Kastrioti|Kastrioti]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1990–91 Albanian First Division|1990–91]]||[[KS Pogradeci|Pogradeci]]||[[KS Selenicë|Selenicë]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1991–92 Albanian First Division|1991–92]]||[[KF Sopoti|Sopoti]]||[[KF Albpetrol|Albpetrol]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1992–93 Albanian First Division|1992–93]]||[[KF Besëlidhja|Besëlidhja]]||[[KS Shkumbini|Shkumbini]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1993–94 Albanian First Division|1993–94]]||[[KF Iliria|Iliria]]||[[KS Luftëtari|Luftetari]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1994–95 Albanian First Division|1994–95]]||[[KS Kastrioti|Kastrioti]]||[[KF Skënderbeu|Skënderbeu]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1995–96 Albanian First Division|1995–96]]||[[KS Lushnja|Lushnja]]||[[KF Bylis|Bylis]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1996–97 Albanian First Division|1996–97]]||''(Interrupted)''||{{N/A}}||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1997–98 Albanian First Division|1997–98]]||[[KS Burreli|Burreli]]||[[KF Memaliaj|Memaliaj]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1998–99 Albanian First Division|1998–99]]||[[KS Luftëtari|Luftëtari]]||[[KF Albpetrol|Albpetrol]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1999–2000 Albanian First Division|1999–00]]||[[KF Besëlidhja|Besëlidhja]]||[[KS Besa|Besa]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2000–01 Albanian First Division|2000–01]]||[[FK Partizani Tirana|Partizani]]||[[KF Erzeni|Erzeni]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2001–02 Albanian First Division|2001–02]]||[[KF Elbasani|Elbasani]]||[[KS Besa|Besa]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2002–03 Albanian First Division|2002–03]]||[[KS Egnatia|Egnatia]]||[[KF Tomori|Tomori]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2003–04 Albanian First Division|2003–04]]||[[KF Laçi|Laçi]]||[[KS Egnatia|Egnatia]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2004–05 Albanian First Division|2004–05]]||[[KS Besa|Besa]]||[[KF Skënderbeu|Skënderbeu]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2005–06 Albanian First Division|2005–06]]||[[KF Flamurtari|Flamurtari]]||[[KF Apolonia|Apolonia]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2006–07 Albanian First Division|2006–07]]||[[KF Skënderbeu|Skënderbeu]]||[[KF Besëlidhja|Besëlidhja]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2007–08 Albanian First Division|2007–08]]||[[KF Bylis|Bylis]]||[[KF Apolonia|Apolonia]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2008–09 Albanian First Division|2008–09]]||[[KF Laçi|Laçi]]||[[KF Skënderbeu|Skënderbeu]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2009–10 Albanian First Division|2009–10]]||[[KF Bylis|Bylis]]||[[KF Elbasani|Elbasani]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2010–11 Albanian First Division|2010–11]]||[[KS Pogradeci|Pogradeci]]||[[KF Tomori|Tomori]]||[[Ilirjan Çaushaj]]||19
|-
|[[2011–12 Albanian First Division|2011–12]]||[[KS Luftëtari|Luftëtari]]||[[FK Kukësi]]||[[Kreshnik Ivanaj]]|||27
|-
|[[2012–13 Albanian First Division|2012–13]]||[[KS Lushnja|Lushnja]]||[[FK Partizani Tirana|Partizani]]||[[Mikel Canka]] |||21
|-
|[[2013–14 Albanian First Division|2013–14]]||[[KF Elbasani|Elbasani]]||[[KF Apolonia Fier|Apolonia]]||[[Mustafa Agastra]] |||21
|-
|[[2014–15 Albanian First Division|2014–15]]||[[KF Bylis|Bylis]]||[[KF Tërbuni|Tërbuni]]||[[Caterziane Fonseca Ferreira|Cate Fonseca]] <br />[[Jasmin Raboshta]] |||17
|-
|[[2015–16 Albanian First Division|2015–16]]||[[KS Luftëtari|Luftëtari]]||[[KF Korabi Dibër|Korabi]]||[[Mikel Canka]]|||20
|-
|[[2016–17 Albanian First Division|2016–17]]||[[KS Kamza|Kamza]]||[[KS Lushnja|Lushnja]]|| Armand Pasha|||20
|-
|[[2017–18 Albanian First Division|2017–18]]||[[KF Tirana|Tirana]]||[[KS Kastrioti|Kastrioti]]||[[Albi Çekiçi]] |||17
|-
|[[2018-19 Kategoria e Parë|2018-19]]
|[[KF Bylis|Bylis]]
|[[KF Vllaznia|Vllaznia]]
|[[Klejdis Branica]]
|14
|-
|[[2019-20 Kategoria e Par|2019-20]]
|[[KF Apolonia|Apolonia]]
|[[KS Kastrioti|Kastrioti]]
|[[Klodian Nuri]]
|17
|-
|[[2020-21 Kategoria e Parë|2020-21]]
|[[KS Egnatia|Egnatia]]
|[[KS Dinamo|Dinamo Tirana]]
|[[Mikel Canka]]
|15
|-
|[[2021-22 Kategoria e Parë|2021-22]]
|[[KF Bylis|Bylis]]
|[[KF Erzeni|Erzeni]]
|[[Erdion Qardaku]]
|20
|-
|[[2022-23 Kategoria e Parë|2022-23]]
|[[KF Skënderbeu|Skëndërbeu]]
|[[KS Dinamo|Dinamo Tirana]]
|[[Abdul Temitope]]
[[Denisson Silva]]
|12
|}
[[Skeda:K E PARE.jpg.gif|200px|right|thumb.]]
==Referimet==
{{reflist}}
== Shih edhe këtë ==
* [[Kategoria Superiore]]
* [[Kategoria e Dytë]]
* [[Kategoria e Tretë]]
* [[Kupa e Shqipërisë]]
* [[Superkupa e Shqipërisë]]
== Lidhje të jashtme ==
*[http://www.fshf.org/ www.fshf.org]
*[https://www.facebook.com/KategoriaPare1/ Kategoria e Parë ne FB]
*[http://www.freewebs.com/albsoccer/1stdivision.htm Rezultatet e Kategorisë së Parë]
*[https://web.archive.org/web/20081217085316/http://www.futbollishqiptar.net/ FutbolliShqiptar.net]
*[http://www.freewebs.com/albsoccer Albanian Soccer të Rejat]
*[http://www.freewebs.com/albsoccer/1stdivision.htm Kategoria e Parë të dhëna]
*[http://www.albania-sport.com Albania Sport]
*[https://web.archive.org/web/20090627071514/http://www.shqiperia-futboll.webs.com/ Shqipëria-Futboll]
[[Kategoria:Futboll në Shqipëri]]
[[Kategoria:Kategoria e Parë]]
5v98ozmyk0rufu2fcg2gnipqfgf1ycz
Qelesheja
0
42375
2659046
2640957
2024-04-26T03:56:19Z
Besajone
38872
mungon burimi ne disa vende
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] (mungon burimi).
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) (mungon burimi).
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref>
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë.
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit. Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane. Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]].
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Nga ana etimologjike fjala ''plis'' rrjedh nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s,'' ku vetë fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh). Prej të njëjtës rrënjë rrjedh dhe fjala italiane ''cappelli'' (flokë apo lesht e kokës), apo peliçe.<ref>{{Cite web |title=Origjina lindore e plisit |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm |language=sq}}</ref> Po ashtu edhe fjalën ''qeleshe'' orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
6m8bhubpuid3vcng6tpinl4dkj37rnc
2659047
2659046
2024-04-26T04:04:04Z
Besajone
38872
U shtua nje paragraf me burime
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kapak i ndjerë pa buzë, i veshur në Greqinë e Lashtë, Etruria, Iliria (veçanërisht Panonia), gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] (mungon burimi).
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) (mungon burimi).
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref>
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë.
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit. Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane. Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]].
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Nga ana etimologjike fjala ''plis'' rrjedh nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s,'' ku vetë fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh). Prej të njëjtës rrënjë rrjedh dhe fjala italiane ''cappelli'' (flokë apo lesht e kokës), apo peliçe.<ref>{{Cite web |title=Origjina lindore e plisit |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm |language=sq}}</ref> Po ashtu edhe fjalën ''qeleshe'' orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
elzg0pxyj5pllla9miw8l7esv69fgza
2659048
2659047
2024-04-26T04:08:56Z
Besajone
38872
U shtuan informaciinet relevante me burime
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kaoele s veshur në Greqinë e Lashtë, Etruria, Iliria (veçanërisht Panonia), gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare e ndjerë, plisi, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme e ndjerë që mbanin ilirët e lashtë.
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] (mungon burimi).
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) (mungon burimi).
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref>
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë.
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit. Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane. Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]].
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Nga ana etimologjike fjala ''plis'' rrjedh nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s,'' ku vetë fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh). Prej të njëjtës rrënjë rrjedh dhe fjala italiane ''cappelli'' (flokë apo lesht e kokës), apo peliçe.<ref>{{Cite web |title=Origjina lindore e plisit |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm |language=sq}}</ref> Po ashtu edhe fjalën ''qeleshe'' orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
nk4gyd8lfmwkj4cah7l95vr2wfxtjub
2659049
2659048
2024-04-26T04:10:47Z
Besajone
38872
u shtuan burimet
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kaoele s veshur në Greqinë e Lashtë, Etruria, Iliria (veçanërisht Panonia), gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare e ndjerë, plisi, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme e ndjerë që mbanin ilirët e lashtë.[[:en:Pileus_(hat)|Puleus (hat)]]
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] (mungon burimi).
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) (mungon burimi).
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref>
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë.
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit. Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane. Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]].
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Nga ana etimologjike fjala ''plis'' rrjedh nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s,'' ku vetë fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh). Prej të njëjtës rrënjë rrjedh dhe fjala italiane ''cappelli'' (flokë apo lesht e kokës), apo peliçe.<ref>{{Cite web |title=Origjina lindore e plisit |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm |language=sq}}</ref> Po ashtu edhe fjalën ''qeleshe'' orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
ar2ttza89p8ii41jc0bqgro2ycc2n77
2659061
2659049
2024-04-26T04:40:06Z
Besajone
38872
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kaoele s veshur në Greqinë e Lashtë, Etruria, Iliria (veçanërisht Panonia), gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare e ndjerë, plisi, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme që mbanin ilirët e lashtë.[[:en:Pileus_(hat)|Puleus (hat)]]
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] (mungon burimi).
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) (mungon burimi).
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref>
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë.
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit. Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane. Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]].
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Nga ana etimologjike fjala ''plis'' rrjedh nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s,'' ku vetë fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh). Prej të njëjtës rrënjë rrjedh dhe fjala italiane ''cappelli'' (flokë apo lesht e kokës), apo peliçe.<ref>{{Cite web |title=Origjina lindore e plisit |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm |language=sq}}</ref> Po ashtu edhe fjalën ''qeleshe'' orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
4j2jjmoj5szqb97g7u25zlzemug8pzu
2659062
2659061
2024-04-26T04:41:13Z
Besajone
38872
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kapele e veshur në Greqinë e Lashtë, Etruri, Iliri, e gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare e ndjerë, plisi, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme që mbanin ilirët e lashtë.[[:en:Pileus_(hat)|Puleus (hat)]]
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] (mungon burimi).
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) (mungon burimi).
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref>
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë.
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit. Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane. Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]].
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Nga ana etimologjike fjala ''plis'' rrjedh nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s,'' ku vetë fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh). Prej të njëjtës rrënjë rrjedh dhe fjala italiane ''cappelli'' (flokë apo lesht e kokës), apo peliçe.<ref>{{Cite web |title=Origjina lindore e plisit |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm |language=sq}}</ref> Po ashtu edhe fjalën ''qeleshe'' orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
t5a9dhixym761hky3rgqd88l2dmdt7q
2659063
2659062
2024-04-26T04:42:11Z
Besajone
38872
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kapele e veshur në Greqinë e Lashtë, Etruri, Iliri, e gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare e ndjerë, plisi, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme që mbanin ilirët e lashtë.[[:en:Pileus_(hat)|Puleus (hat)]]
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] (mungon burimi).
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) (mungon burimi).
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref>
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë.
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit. Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane. Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]].
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Nga ana etimologjike fjala ''plis'' rrjedh nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s,'' ku vetë fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh). Prej të njëjtës rrënjë rrjedh dhe fjala italiane ''cappelli'' (flokë apo lesht e kokës), apo peliçe.<ref>{{Cite web |title=Origjina lindore e plisit |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm |language=sq}}</ref> Po ashtu edhe fjalën ''qeleshe'' orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
t4zbh37v9gzmhc7qrrwuu7tp7969lwm
2659064
2659063
2024-04-26T04:43:45Z
Besajone
38872
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kapele e veshur në Greqinë e Lashtë, Etruri, Iliri, e gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare , plisi, që edhe me emër ngjan me pileus apo pilos të lashtë, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme që mbanin ilirët e lashtë.[[:en:Pileus_(hat)|Puleus (hat)]]
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] (mungon burimi).
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) (mungon burimi).
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref>
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë.
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit. Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane. Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]].
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Nga ana etimologjike fjala ''plis'' rrjedh nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s,'' ku vetë fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh). Prej të njëjtës rrënjë rrjedh dhe fjala italiane ''cappelli'' (flokë apo lesht e kokës), apo peliçe.<ref>{{Cite web |title=Origjina lindore e plisit |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm |language=sq}}</ref> Po ashtu edhe fjalën ''qeleshe'' orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
hwocrqf6jyaoelswdzcmvpv9lquc84w
2659066
2659064
2024-04-26T04:52:48Z
Besajone
38872
/* Histori */
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kapele e veshur në Greqinë e Lashtë, Etruri, Iliri, e gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare , plisi, që edhe me emër ngjan me pileus apo pilos të lashtë, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme që mbanin ilirët e lashtë.[[:en:Pileus_(hat)|Puleus (hat)]]
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] (mungon burimi).
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) (mungon burimi).
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref>
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë.
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit (mungon burimi).Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane (mungon burimi). Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]](mungon burimi).
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Nga ana etimologjike fjala ''plis'' rrjedh nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s,'' ku vetë fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh). Prej të njëjtës rrënjë rrjedh dhe fjala italiane ''cappelli'' (flokë apo lesht e kokës), apo peliçe.<ref>{{Cite web |title=Origjina lindore e plisit |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm |language=sq}}</ref> Po ashtu edhe fjalën ''qeleshe'' orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
2xfqtw1f9ercs5ssyv821v38iplmiww
2659067
2659066
2024-04-26T04:59:35Z
Besajone
38872
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kapele e veshur në Greqinë e Lashtë, Etruri, Iliri, e gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare , plisi, që edhe me emër ngjan me pileus apo pilos të lashtë, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme që mbanin ilirët e lashtë.[[:en:Pileus_(hat)|Puleus (hat)]]
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] (mungon burimi).
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) (mungon burimi).
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref> Pileus romak i ngjante pilos greke dhe shpesh bëhej prej ndjesi. Në Romën e lashtë, një skllav u lirua në një ceremoni në të cilën një pretor e preku skllavin me një shufër të quajtur vindicta dhe e shpalli atë të lirë. Koka e skllavit u rrua dhe mbi të u vendos një pileus. Si vindicta ashtu edhe kapela (pileus/pilos/plisi) konsideroheshin simbole të Libertas, perëndeshës që përfaqësonte lirinë.
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë.
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit (mungon burimi).Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane (mungon burimi). Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]](mungon burimi).
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Nga ana etimologjike fjala ''plis'' rrjedh nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s,'' ku vetë fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh). Prej të njëjtës rrënjë rrjedh dhe fjala italiane ''cappelli'' (flokë apo lesht e kokës), apo peliçe.<ref>{{Cite web |title=Origjina lindore e plisit |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm |language=sq}}</ref> Po ashtu edhe fjalën ''qeleshe'' orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
76jz3wcvsuvig1b2jhq8fq7ykgy2jyl
2659068
2659067
2024-04-26T05:05:38Z
Besajone
38872
u shtua “mungon burimi”
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kapele e veshur në Greqinë e Lashtë, Etruri, Iliri, e gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare , plisi, që edhe me emër ngjan me pileus apo pilos të lashtë, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme që mbanin ilirët e lashtë.[[:en:Pileus_(hat)|Puleus (hat)]]
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] ('''mungon burimi''').
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) ('''mungon burimi''').
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref> Pileus romak i ngjante pilos greke dhe shpesh bëhej prej ndjesi. Në Romën e lashtë, një skllav u lirua në një ceremoni në të cilën një pretor e preku skllavin me një shufër të quajtur vindicta dhe e shpalli atë të lirë. Koka e skllavit u rrua dhe mbi të u vendos një pileus. Si vindicta ashtu edhe kapela (pileus/pilos/plisi) konsideroheshin simbole të Libertas, perëndeshës që përfaqësonte lirinë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë '''(mungon burimi)'''
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit (mungon burimi).Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane ('''mungon burimi'''). Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]](mungon burimi).
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Nga ana etimologjike fjala ''plis'' rrjedh nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s,'' ku vetë fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh). Prej të njëjtës rrënjë rrjedh dhe fjala italiane ''cappelli'' (flokë apo lesht e kokës), apo peliçe.<ref>{{Cite web |title=Origjina lindore e plisit |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm |language=sq}}</ref> Po ashtu edhe fjalën ''qeleshe'' orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
ai47a89ekffz91axgoiehex2cl2uvjs
2659069
2659068
2024-04-26T05:09:57Z
Besajone
38872
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kapele e veshur në Greqinë e Lashtë, Etruri, Iliri, e gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare , plisi, që edhe me emër ngjan me pileus apo pilos të lashtë, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme që mbanin ilirët e lashtë.[[:en:Pileus_(hat)|Puleus (hat)]]
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] ('''mungon burimi''').
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) ('''mungon burimi''').
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref> Pileus romak i ngjante pilos greke dhe shpesh bëhej prej ndjesi. Në Romën e lashtë, një skllav u lirua në një ceremoni në të cilën një pretor e preku skllavin me një shufër të quajtur vindicta dhe e shpalli atë të lirë. Koka e skllavit u rrua dhe mbi të u vendos një pileus. Si vindicta ashtu edhe kapela (pileus/pilos/plisi) konsideroheshin simbole të Libertas, perëndeshës që përfaqësonte lirinë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë '''(mungon burimi)'''
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit ('''mungon burimi''').Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane ('''mungon burimi'''). Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]](mungon burimi).
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Nga ana etimologjike fjala ''plis'' rrjedh nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s,'' ku vetë fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh). Prej të njëjtës rrënjë rrjedh dhe fjala italiane ''cappelli'' (flokë apo lesht e kokës), apo peliçe.<ref>{{Cite web |title=Origjina lindore e plisit |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm |language=sq}}</ref> Po ashtu edhe fjalën ''qeleshe'' orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
sojiw8g5ztt2t93l0n2xxs4r7788x70
2659070
2659069
2024-04-26T05:28:55Z
Besajone
38872
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kapele e veshur në Greqinë e Lashtë, Etruri, Iliri, e gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare , plisi, që edhe me emër ngjan me pileus apo pilos të lashtë, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme që mbanin ilirët e lashtë.[[:en:Pileus_(hat)|Puleus (hat)]]
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] ('''mungon burimi''').
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) ('''mungon burimi''').
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref> Pileus romak i ngjante pilos greke dhe shpesh bëhej prej ndjesi. Në Romën e lashtë, një skllav u lirua në një ceremoni në të cilën një pretor e preku skllavin me një shufër të quajtur vindicta dhe e shpalli atë të lirë. Koka e skllavit u rrua dhe mbi të u vendos një pileus. Si vindicta ashtu edhe kapela (pileus/pilos/plisi) konsideroheshin simbole të Libertas, perëndeshës që përfaqësonte lirinë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë '''(mungon burimi)'''
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit ('''mungon burimi''').Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane ('''mungon burimi'''). Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]](mungon burimi).
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Nga ana etimologjike fjala ''plis'' rrjedh nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s,'' ku vetë fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh). Nga ana tjeter, fjala plis ngjan në fjalen e lasht greke pileus apo pilos, dhe fjala plis mund te kete ardhur tek Shqiptaret permes Grekeve të lashtë më parë sesa përmes Romakëve, sidomos duke marre parasysh që Greket janë fqinjët e parë të Shqiptarëve. Në fakt, autori i fjalorit etimologjik më kredibil të gjuhës Shqipe, Vladimir Orel, na kujton se fjala plis në gjuhën shqipe vjen nga fjala proto-shqipe “p(i)litja”, me të njëjtën domethënie - plis, material i bërë nga leshi, që reflektohet edhe ne fjalën qeleshe. Orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
09q11v6avhl1dlq3kcqiufdv92xgtzu
2659071
2659070
2024-04-26T05:36:11Z
Besajone
38872
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kapele e veshur në Greqinë e Lashtë, Etruri, Iliri, e gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare , plisi, që edhe me emër ngjan me pileus apo pilos të lashtë, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme që mbanin ilirët e lashtë.[[:en:Pileus_(hat)|Puleus (hat)]]
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] ('''mungon burimi''').
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) ('''mungon burimi''').
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref> Pileus romak i ngjante pilos greke dhe shpesh bëhej prej ndjesi. Në Romën e lashtë, një skllav u lirua në një ceremoni në të cilën një pretor e preku skllavin me një shufër të quajtur vindicta dhe e shpalli atë të lirë. Koka e skllavit u rrua dhe mbi të u vendos një pileus. Si vindicta ashtu edhe kapela (pileus/pilos/plisi) konsideroheshin simbole të Libertas, perëndeshës që përfaqësonte lirinë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë '''(mungon burimi)'''
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit ('''mungon burimi''').Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane ('''mungon burimi'''). Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]](mungon burimi).
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh), dhe thuhet që vjen nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s''. Nga ana tjetër, fjala plis ngjan në fjalen e lasht greke pileus apo pilos, dhe fjala plis mund te kete ardhur tek Shqiptaret permes Grekeve të lashtë më parë sesa përmes Romakëve, sidomos duke marre parasysh që Greket janë fqinjët e parë të Shqiptarëve. Megjithatë, autori i fjalorit etimologjik më kredibil të gjuhës Shqipe, Vladimir Orel, na kujton se fjala plis në gjuhën shqipe vjen nga fjala proto-shqipe “p(i)litja”, me të njëjtën domethënie - plis, material i bërë nga leshi, që reflektohet edhe ne fjalën qeleshe. Orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
mbij0w9bp5o8h79euzxlel80jckfmu7
2659072
2659071
2024-04-26T05:42:39Z
Besajone
38872
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kapele e veshur në Greqinë e Lashtë, Etruri, Iliri, e gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare , plisi, që edhe me emër ngjan me pileus apo pilos të lashtë, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme që mbanin ilirët e lashtë.[[:en:Pileus_(hat)|Puleus (hat)]]
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] ('''mungon burimi''').
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) ('''mungon burimi''').
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref> Pileus romak i ngjante pilos greke dhe shpesh bëhej prej ndjesi. Në Romën e lashtë, një skllav u lirua në një ceremoni në të cilën një pretor e preku skllavin me një shufër të quajtur vindicta dhe e shpalli atë të lirë. Koka e skllavit u rrua dhe mbi të u vendos një pileus. Si vindicta ashtu edhe kapela (pileus/pilos/plisi) konsideroheshin simbole të Libertas, perëndeshës që përfaqësonte lirinë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë '''(mungon burimi)'''
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit ('''mungon burimi''').Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane ('''mungon burimi'''). Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]](mungon burimi).
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Fjala për këtë lloj kapele në lashtësi ishte pil(l)eus ose pilos, që tregonte një lloj ma. Greqishtja πῖλος pilos, latinishtja pellis, shqipja plis, si dhe gjermanishtja e lartë e vjetër filiz dhe protosllavishtja *pьlstь konsiderohen se vijnë nga një rrënjë e zakonshme proto-indo-evropiane që do të thotë plis (material).
Fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh), dhe thuhet që vjen nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s''. Nga ana tjetër, fjala plis ngjan në fjalen e lasht greke pileus apo pilos, dhe fjala plis mund te kete ardhur tek Shqiptaret permes Grekeve të lashtë më parë sesa përmes Romakëve, sidomos duke marre parasysh që Greket janë fqinjët e parë të Shqiptarëve. Megjithatë, autori i fjalorit etimologjik më kredibil të gjuhës Shqipe, Vladimir Orel, na kujton se fjala plis në gjuhën shqipe vjen nga fjala proto-shqipe “p(i)litja”, me të njëjtën domethënie - plis, material i bërë nga leshi, që reflektohet edhe ne fjalën qeleshe. Orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
1cttcvpommsdjlbay3agquyy85fp2cb
2659073
2659072
2024-04-26T05:51:24Z
Besajone
38872
plotesimi i tekstit me informaciine shtese relevante
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kapele e veshur në Greqinë e Lashtë, Etruri, Iliri, e gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare , plisi, që edhe me emër ngjan me pileus apo pilos të lashtë, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme që mbanin ilirët e lashtë.[[:en:Pileus_(hat)|Puleus (hat)]]
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] ('''mungon burimi''').
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) ('''mungon burimi''').
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref> Pileus romak i ngjante pilos greke dhe shpesh bëhej prej ndjesi. Në Romën e lashtë, një skllav u lirua në një ceremoni në të cilën një pretor e preku skllavin me një shufër të quajtur vindicta dhe e shpalli atë të lirë. Koka e skllavit u rrua dhe mbi të u vendos një pileus. Si vindicta ashtu edhe kapela (pileus/pilos/plisi) konsideroheshin simbole të Libertas, perëndeshës që përfaqësonte lirinë.[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë '''(mungon burimi)'''
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit ('''mungon burimi''').Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane ('''mungon burimi'''). Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]](mungon burimi).
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Fjala për këtë lloj kapele në lashtësi ishte pil(l)eus ose pilos, që tregonte një lloj ma. Greqishtja πῖλος pilos, latinishtja pellis, shqipja plis, si dhe gjermanishtja e lartë e vjetër filiz dhe protosllavishtja *pьlstь konsiderohen se vijnë nga një rrënjë e zakonshme proto-indo-evropiane që do të thotë plis (material).[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh), dhe thuhet që vjen nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s''. Nga ana tjetër, fjala plis ngjan në fjalen e lasht greke pileus apo pilos, dhe fjala plis mund te kete ardhur tek Shqiptaret permes Grekeve të lashtë më parë sesa përmes Romakëve, sidomos duke marre parasysh që Greket janë fqinjët e parë të Shqiptarëve. Megjithatë, autori i fjalorit etimologjik më kredibil të gjuhës Shqipe, Vladimir Orel, na kujton se fjala plis në gjuhën shqipe vjen nga fjala proto-shqipe “p(i)litja”, me të njëjtën domethënie - plis, material i bërë nga leshi, që reflektohet edhe ne fjalën qeleshe. Si konklusion, ngjajshmëria e kësaj fjale në gjuhët indo-evropiane të përmendur lart do thotë që kjo fjale mund të jetë me origjine indo-europiane, dhe secila nga këto gjuhet e ka patur si pjesë e vokabularit të vet, pa huazuar nga të tjerët. Përsa i përket fjalës qeleshe, orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref> Nga ana theter, duhet të marë parasysh që edhe në fjalorin turk ka shumë fjale me origjinë joturke, dhe vet fjala kel mund të jetë një nga këto. Ne fjalorin etimologjik të gjuhës Shqipe, të autorit Vladimir Orel, fjala shqipe “qel” vjen nga fjala latine “callum”.
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
3ic0smhpfxoq49i0x41pwggbb83s03e
2659077
2659073
2024-04-26T06:09:25Z
Besajone
38872
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kapele e veshur në Greqinë e Lashtë, Etruri, Iliri, e gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare , plisi, që edhe me emër ngjan me pileus apo pilos të lashtë, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme që mbanin ilirët e lashtë.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] ('''mungon burimi''').
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) ('''mungon burimi''').
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref> Pileus romak i ngjante pilos greke dhe shpesh bëhej prej ndjesi. Në Romën e lashtë, një skllav u lirua në një ceremoni në të cilën një pretor e preku skllavin me një shufër të quajtur vindicta dhe e shpalli atë të lirë. Koka e skllavit u rrua dhe mbi të u vendos një pileus. Si vindicta ashtu edhe kapela (pileus/pilos/plisi) konsideroheshin simbole të Libertas, perëndeshës që përfaqësonte lirinë.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë '''(mungon burimi)'''
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit ('''mungon burimi''').Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane ('''mungon burimi'''). Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]](mungon burimi).
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Fjala për këtë lloj kapele në lashtësi ishte pil(l)eus ose pilos, që tregonte një lloj ma. Greqishtja πῖλος pilos, latinishtja pellis, shqipja plis, si dhe gjermanishtja e lartë e vjetër filiz dhe protosllavishtja *pьlstь konsiderohen se vijnë nga një rrënjë e zakonshme proto-indo-evropiane që do të thotë plis (material).[[:en:Pileus_(hat)|Pileus (hat)]]
Fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh), dhe thuhet që vjen nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s''. Nga ana tjetër, fjala plis ngjan në fjalen e lasht greke pileus apo pilos, dhe fjala plis mund te kete ardhur tek Shqiptaret permes Grekeve të lashtë më parë sesa përmes Romakëve, sidomos duke marre parasysh që Greket janë fqinjët e parë të Shqiptarëve. Megjithatë, autori i fjalorit etimologjik më kredibil të gjuhës Shqipe, Vladimir Orel, na kujton se fjala plis në gjuhën shqipe vjen nga fjala proto-shqipe “p(i)litja”, me të njëjtën domethënie - plis, material i bërë nga leshi, që reflektohet edhe ne fjalën qeleshe. Si konklusion, ngjajshmëria e kësaj fjale në gjuhët indo-evropiane të përmendur lart do thotë që kjo fjale mund të jetë me origjine indo-europiane, dhe secila nga këto gjuhet e ka patur si pjesë e vokabularit të vet, pa huazuar nga të tjerët. Përsa i përket fjalës qeleshe, orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref> Nga ana theter, duhet të marë parasysh që edhe në fjalorin turk ka shumë fjale me origjinë joturke, dhe vet fjala kel mund të jetë një nga këto. Ne fjalorin etimologjik të gjuhës Shqipe, të autorit Vladimir Orel, fjala shqipe “qel” vjen nga fjala latine “callum”.
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
m3blg8k587yax3mlbm47qxd8ar6sjwx
2659078
2659077
2024-04-26T06:11:03Z
Besajone
38872
shtese informacionesh relevante
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kapele e veshur në Greqinë e Lashtë, Etruri, Iliri, e gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare , plisi, që edhe me emër ngjan me pileus apo pilos të lashtë, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme që mbanin ilirët e lashtë.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] ('''mungon burimi''').
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) ('''mungon burimi''').
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref> Pileus romak i ngjante pilos greke dhe shpesh bëhej prej ndjesi. Në Romën e lashtë, një skllav u lirua në një ceremoni në të cilën një pretor e preku skllavin me një shufër të quajtur vindicta dhe e shpalli atë të lirë. Koka e skllavit u rrua dhe mbi të u vendos një pileus. Si vindicta ashtu edhe kapela (pileus/pilos/plisi) konsideroheshin simbole të Libertas, perëndeshës që përfaqësonte lirinë.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë '''(mungon burimi)'''
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit ('''mungon burimi''').Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane ('''mungon burimi'''). Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]](mungon burimi).
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Fjala për këtë lloj kapele në lashtësi ishte pil(l)eus ose pilos, që tregonte një lloj ma. Greqishtja πῖλος pilos, latinishtja pellis, shqipja plis, si dhe gjermanishtja e lartë e vjetër filiz dhe protosllavishtja *pьlstь konsiderohen se vijnë nga një rrënjë e zakonshme proto-indo-evropiane që do të thotë plis (material). <ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh), dhe thuhet që vjen nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s''. Nga ana tjetër, fjala plis ngjan në fjalen e lasht greke pileus apo pilos, dhe fjala plis mund te kete ardhur tek Shqiptaret permes Grekeve të lashtë më parë sesa përmes Romakëve, sidomos duke marre parasysh që Greket janë fqinjët e parë të Shqiptarëve. Megjithatë, autori i fjalorit etimologjik më kredibil të gjuhës Shqipe, Vladimir Orel, na kujton se fjala plis në gjuhën shqipe vjen nga fjala proto-shqipe “p(i)litja”, me të njëjtën domethënie - plis, material i bërë nga leshi, që reflektohet edhe ne fjalën qeleshe. Si konklusion, ngjajshmëria e kësaj fjale në gjuhët indo-evropiane të përmendur lart do thotë që kjo fjale mund të jetë me origjine indo-europiane, dhe secila nga këto gjuhet e ka patur si pjesë e vokabularit të vet, pa huazuar nga të tjerët. Përsa i përket fjalës qeleshe, orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref> Nga ana theter, duhet të marë parasysh që edhe në fjalorin turk ka shumë fjale me origjinë joturke, dhe vet fjala kel mund të jetë një nga këto. Ne fjalorin etimologjik të gjuhës Shqipe, të autorit Vladimir Orel, fjala shqipe “qel” vjen nga fjala latine “callum”.
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
7cadi86743l2x7cveq5nxcwasd4i0iw
2659079
2659078
2024-04-26T06:11:42Z
Besajone
38872
shtese informacionesh relevant
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kapele e veshur në Greqinë e Lashtë, Etruri, Iliri, e gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare , plisi, që edhe me emër ngjan me pileus apo pilos të lashtë, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme që mbanin ilirët e lashtë.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] ('''mungon burimi''').
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) ('''mungon burimi''').
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref> Pileus romak i ngjante pilos greke dhe shpesh bëhej prej ndjesi. Në Romën e lashtë, një skllav u lirua në një ceremoni në të cilën një pretor e preku skllavin me një shufër të quajtur vindicta dhe e shpalli atë të lirë. Koka e skllavit u rrua dhe mbi të u vendos një pileus. Si vindicta ashtu edhe kapela (pileus/pilos/plisi) konsideroheshin simbole të Libertas, perëndeshës që përfaqësonte lirinë.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë '''(mungon burimi)'''
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit ('''mungon burimi''').Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane ('''mungon burimi'''). Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]](mungon burimi).
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Fjala për këtë lloj kapele në lashtësi ishte pil(l)eus ose pilos, që tregonte një lloj ma. Greqishtja πῖλος pilos, latinishtja pellis, shqipja plis, si dhe gjermanishtja e lartë e vjetër filiz dhe protosllavishtja *pьlstь konsiderohen se vijnë nga një rrënjë e zakonshme proto-indo-evropiane që do të thotë plis (material). <ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh), dhe thuhet që vjen nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s''. Nga ana tjetër, fjala plis ngjan në fjalen e lasht greke pileus apo pilos, dhe fjala plis mund te kete ardhur tek Shqiptaret permes Grekeve të lashtë më parë sesa përmes Romakëve, sidomos duke marre parasysh që Greket janë fqinjët e parë të Shqiptarëve. Megjithatë, autori i fjalorit etimologjik më kredibil të gjuhës Shqipe, Vladimir Orel, na kujton se fjala plis në gjuhën shqipe vjen nga fjala proto-shqipe “p(i)litja”, me të njëjtën domethënie - plis, material i bërë nga leshi, që reflektohet edhe ne fjalën qeleshe. Si konklusion, ngjajshmëria e kësaj fjale në gjuhët indo-evropiane të përmendur lart do thotë që kjo fjale mund të jetë me origjine indo-europiane, dhe secila nga këto gjuhet e ka patur si pjesë e vokabularit të vet, pa huazuar nga të tjerët. Përsa i përket fjalës qeleshe, orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref> Nga ana tjetër,, duhet të marë parasysh që edhe në fjalorin turk ka shumë fjale me origjinë joturke, dhe vet fjala kel mund të jetë një nga këto. Ne fjalorin etimologjik të gjuhës Shqipe, të autorit Vladimir Orel, fjala shqipe “qel” vjen nga fjala latine “callum”.
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Veshje]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
rvqhd3oph21yd4aeyscntn7cn330mwb
2659082
2659079
2024-04-26T07:30:24Z
Ikranjani
127687
Përcjellim te [[Qeleshja]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Qeleshja]]
faw2jmb9c53b4dwp9kustiro44694uc
Hermann Hesse
0
42570
2658871
2448298
2024-04-25T15:34:48Z
InternetArchiveBot
115207
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1
Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox writer
| name = Hermann Hesse [[Skeda:Nobel_prize_medal.svg|20px]]
| image = [[Skeda:Hermann_Hesse_1927_Photo_Gret_Widmann.jpg|200px]]
| caption =
| name i lindjës = Hermann Hesse
| birth_date = [[2 korrik]] [[1877]]
| birth_place = [[Calw]] {{GER}}
| death_date = [[9 gusht]] [[1962]]
| death_place = [[Lugano]]
| pseudonym = ''Emil Sinclair''<ref>http://www.adk.de/de/archiv/archivbestand/literatur/index.htm?hg=literatur&we_objectID=314 | titel=Literaturarchiv: Hermann Hesse Archiv | hrsg=Akademie der Künste | zugriff=2012-11-19</ref>;
| nationality = [[Gjermani|Gjerman]]
| genre = poezi, proza, romane
| awards = [[Çmimi Nobel për Letërsi]]
}}
[[Skeda:Hesse Signature.svg|border|160px|right]]
'''Hermann Hesse''' lindi më [[2 korrik]] 1877 në një qytet pranë [[Calw]] dhe vdiq më [[9 gusht]] 1962 në [[Lugano]] të [[Zvicrës]]. Hermann Hesse është njëri nga shkrimtarët më të shquar gjermanë të shekullit të njëzet. Përveç shkrimeve në prozë, Hermann Hesse shquhet si poet me më shumë se 680 poezi të përmbledhura në 12 vëllime.
== Biografia ==
'''Hermann Hesse''' ishte djali i një pastori [prifti] dhe nipi i një misionari kalvinist. Ky ambient familjar ndikoi në formimin e personalitetit të tij. U dërgua të studionte për teologji, por mësimet fetare i braktisi shpejt! Punoi si mekanik dhe librar në [[Tübingen]]. Në botëkuptimin e tij moral e filozofik ishte natyralist, mistik, buddhist, aktivist faustian, por gjithmonë intimërisht fetar. Lufta e Parë Botërore i shkaktoi një krizë të rëndë shpirtërore. Doli haptas publikisht kundër dallgës së barbarive që përshkoi Evropën dhe madje arriti ta ndiente veten fajtor për të këqiat e kohës. Edhe më vonë, nga vetë formimi i tij shpirtëror, ishte që në fillim kundër nazizmit dhe adhuronte kulturen angleze. '''Hermann Hesse''' është poet e prozator me prodhimtari me vlera artistike të larta e sasi të jashtëzakonshme. Librat e tij me romane, poezi shkrime kritike politike, kulturore dhe letrare, mesatarisht arrinë në 80 milion ekzemplarë në të gjithë botën, duke e bërë kështu njërin nga shkrimtarët evropianë më të lexuar të shekullit të njëzetë. Më 1921 u bë qytetar zviceran dhe 1946 iu dha çmimi Nobel në letërsi.
== Stili ==
Stili i tij mbetet i renduar dhe pa nje zhdervjelltesi letrare.
== Veprat ==
'''Romane'''
* 1904 Peter Camenzind
* 1906 Unterm Rad
* 1910 Gertrud
* 1912–1913 Roßhalde
* 1915 Knulp
* 1919 Demian
* 1922 Siddhartha
* 1927 Der Steppenwolf
* 1930 Narziß und Goldmund
* 1932 Die Morgenlandfahrt
'''Tregime'''
* Gesammelte Erzählungen 4 vëllime, Suhrkamp Verlag, Frankfurt/M.
:* Vëllimi i parë 1900-1905 Aus Kinderzeiten
:* Vëllimi i dytë 1906-1908 Die Verlobung
:* Vëllimi i tretë 1909-1918 Der Europäer
:* Vëllimi i katërt 1919-1955 Innen und Außen
== Veprat e përkthyera në shqip ==
* '''Ujku i Stepës''', Dudaj, 2006; shqipëroi: Suzana Starikow Skënderi
* '''Miqësia''', Besa, 2011; shqipëroi: Suzana Vokopola
* '''Nën rrote''', Shtepia botuese "Naim Frasheri", 1980; shqipëroi: A. Koçi. T
== Referime ==
<references />
==Lidhje tëjashtme==
* [http://nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1946/hesse-bibl.html Complete bibliography] at Nobelprize.org
* [http://www.gss.ucsb.edu/projects/hesse/ Hermann Hesse Page] – in German and English, maintained by Professor Gunther Gottschalk
* [http://www.hermann-hesse.de/en/ Hermann Hesse Portal] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140816114238/http://www.hermann-hesse.de/en |date=16 gusht 2014 }}
* [http://www.hesse-film.de/ Hesse-Film.de, German Documentary about his life] – in German
* [https://web.archive.org/web/20051215175918/http://www.hhesse.de/start.php Community of the Journeyer to the East] – in German and English
* [http://courseweb.stthomas.edu/paschons/language_http://essays/Hesse.html Concise Biography]{{Lidhje e thyer}} – originally published by the Germanic American Institute, by Paul A. Schons
* [https://web.archive.org/web/20071204213850/http://www.kirjasto.sci.fi/hhesse.htm Article] at Books and Writers
* [http://www.ludorff.com/ap/hesse/hessee.html The painter Hermann Hesse] Galerie Ludorff, Düsseldorf, Germany
* Audio recording in English of ''[https://archive.org/details/siddhartha_ap_librivox Siddhartha]'' from Librivox.org
* {{cite web |author=Lajos Kovács |url=http://www.grin.com/e-book/53936/erziehung-in-hermann-hesses-glasperlenspiel |title=Erziehung in Hermann Hesses "Glasperlenspiel" – Diplomarbeit |publisher=GRIN |access-date=30 maj 2014 |archive-date=23 dhjetor 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091223104834/http://www.grin.com/e-book/53936/erziehung-in-hermann-hesses-glasperlenspiel |url-status=dead }}
[[Kategoria:Shkrimtarë gjermanë]]
[[Kategoria:Lindje 1877]]
[[Kategoria:Vdekje 1962]]
[[Kategoria:Çmimi Nobel për Letërsi]]
ma1cbovm51hsmvq6ankme279xtovj5y
KF Skënderbeu
0
42711
2659040
2644230
2024-04-26T01:57:35Z
InternetArchiveBot
115207
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 2
Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football club
| clubname = Skënderbeu Korçë
| image = Logo SK Skënderbeu_e re.png
| nickname = Ujqërit e Dëborës<br>Bardhekuqtë<br>Juglindorët
| fullname = Klubi Futbollistik Skënderbeu Korçë
| short name = Skënderbeu
| founded = [[15 prill]] [[1909]]; 123 vite më parë
| owner = {{flamuri|Shqipëria}} [[Ardian Takaj]]
| coach = {{flamuri|Shqipëria}} [[Migen Memelli]]
| website = http://ksskenderbeu.com
| ground = [[Stadiumi "Skënderbeu"|Stadiumi Skënderbeu]]
| capacity = 10,000 vënde
| league = [[Kategoria e Parë]]
| season = 2021–22
| position = 12të (bie nga kategoria)
|pattern_la1= _skenderbeu1718h
|pattern_b1= _skenderbeu1718h
|pattern_ra1= _skenderbeu1718h
|pattern_sh1=_skenderbeu1718h
|pattern_so1=
|leftarm1= CC0000
|body1= CC0000
|rightarm1= CC0000
|shorts1= CC0000
|socks1= ff0000
| pattern_la2 = _skenderbeu1718a
| pattern_b2 = _skenderbeu1718a
| pattern_ra2 = _skenderbeu1718a
| pattern_sh2 = _skenderbeu1516a
| pattern_so2 =
| leftarm2 = DD0000
| body2 = DD0000
| rightarm2 = DD0000
| shorts2 =
| socks2 =
| pattern_la3 = _blackshoulders
| pattern_b3 = _shoulder_stripes_black_stripes
| pattern_ra3 = _blackshoulders
| pattern_sh3 = _blacksides
| pattern_so3 = _darkyellow_outerbands
| leftarm3 = ffac00
| body3 = ffac00
| rightarm3 = ffac00
| shorts3 = ffac00
| socks3 = ffac00
}}
'''Klubi Futbollistik Skënderbeu Korçë''' është një klub shqiptar futbolli me seli në [[Korçë]], Shqipëri. Ata luajnë në [[Kategoria e Parë|Kategorinë e Parë]], e cila është liga e dytë e futbollit shqiptar.
Skënderbeu besohet të jetë pasardhësi i klubit 'Vllazëria Korçë', që u krijua në vitin 1909. Në vitin 1925, klubi mori formën dhe emrin aktual pasi u bashkua me disa klube lokale në Korçë, duke marrë emrin Skënderbeu në nder të [[Gjergj Kastrioti Skënderbeu|heroit kombëtar me të njëjtin emër]].
Skënderbeu është një nga klubet më të suksesshme në historinë e futbollit shqiptar. Nga viti 2011 e deri në vitin 2016, korçarët fituan titullin kampion gjashtë herë rresht, duke vendosur një rekord të pasdikutueshëm. Ata gjithashtu janë ekipi i parë shqiptar që kanë luajtur në fazën e grupeve të një kompeticioni evropian.
Skënderbeu ka fituar tetë tituj të [[Kategoria Superiore|Kategorisë Superiore]], tre të Katetorisë së Parë, një kupë dhe tre superkupa. Ndeshjet si vëndas i luan në [[Stadiumi "Skënderbeu"|Stadiumin "Skënderbeu"]], e cila është me kapacitet 12,343 ulëse.
==Historia==
===1909–1929: Themelimi dhe vitet e para===
Klubi i parë i futbollit në qytetin e Korçës u themelua me emrin Vllazëria më 9 prill 1909 nga politikani dhe poeti [[Hilë Mosi]]. Rritja e popullariteti të sportit të futbollit bënë që nga viti 1920 e deri në 1922 të krijoheshin klube të tjera si ''Përparimi'' dhe ''Sport Klub Korça''. Në vitin 1923 Liceu Kombëtar shqiptar formoi shoqërinë ''Shpresa''.<ref name="Historia">{{cite web|url=https://zgjohushqiptar.com.al/2018/01/08/historia-e-formimit-te-klubit-te/|title=Historia e formimit të klubit të futbollit “Skënderbeu” të Korçës|publisher=Zgjohu Shqiptar|language=sq|date=janar 2018|accessdate=8 gusht 2022}}</ref>
Klubi Skënderbeu u themelua zyrtarisht në vitin 1925 kur shumë djemë të rinjë luanin futboll në fushat lokale të qytetit.<ref name="Historia"/> Në Korçë, futbolli nisi të bëhej gjithnjë e më tepër popullor dhe pothuajse çdo fushë përdorej nga sportdashësit e zonës për të luajtur. Kjo solli që shumë lagje e rrethina të Korçës të formonin skuadrat e tyre të vogla. Në vitin 1926 u formua shoqëria ''Zhgaba'' e po kështu një vit më pas u formuan edhe skuadra të voga lokale si ''Leka i Madh'', ''Pirro'', ''Brekverdhit'', ''Zjarri'', ''Tigri'' dhe ''Diamanti''.<ref name="Historia"/> Megjithatë Skënderbeu mundi të përfaqësojë qytetin dhe t'ia u dalë mbanë vështirësive, qoftë edhe politike.<ref name="Sporti Shqiptar">{{Cito web|url=http://www.sportishqiptar.com.al/todo-vaso-mjeshtri-i-merituar-rrefen-historine-80-vjecare-te-futbollit-korcar/|title=Todo Vaso, mjeshtri i merituar, rrëfen historinë 80-vjeçare të futbollit korçar|date=11 nëntor 2010|accessdate=12 nëntor 2010|publisher=Sporti Shqiptar|author=Teodor Vaso|language=sq}}{{Lidhje e vdekur}}</ref>
===1930–1944: Titulli i parë kampion===
Skënderbeu ishte një nga ekipet që mori pjesë në edicionin e parë zyrtar të [[Kategoria Superiore|kampionatit shqiptar]] në vitin 1930.<ref name="Kampionati i parë">{{cite web|url=https://www.arkivalajmeve.com/Kampionati-1-sezoni-1930.121972/|title=Kampionati 1, sezoni 1930|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|language=sq|date=2 nëntor 2008|accessdate=8 gusht 2022|archive-date=6 korrik 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220706211807/http://www.arkivalajmeve.com/Kampionati-1-sezoni-1930.121972/|url-status=dead}}</ref> Ata ishin ekipi i vetëm që përfaqësonin Korçën, duke bërë që ata të kishin mbështetje të madhe nga banorët e qytetit, një mbështjete e ngjashme siç kishin klubet e tjera si [[KF Tirana|Tirana]] dhe [[KS Vllaznia|Vllaznia]]. Gjatë kampionatit të vitit 1930, Skënderbeu u rendit e dyta mbrapa Tiranës pasi nuk pranoi të luante në dy ndeshjet finale ndaj ekipit kryeqytetas.<ref name="Kampionati i parë"/> Tre vite më pas, në edicionin e vitit 1933, Skënderbeu u shpall kampion i Shqipërisë për herë të parë, duke fituar titullin me dy pikë më shumë se Vllaznia.<ref name="Titulli i parë">{{cite web|url=https://www.arkivalajmeve.com/Heronjte-korcare-te-vitit-te-famshem-1933.1046930696/|title=Heronjte korcare te vitit te famshem 1933|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|language=sq|date=24 shtator 2010|accessdate=8 gusht 2022|archive-date=8 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220808153832/https://www.arkivalajmeve.com/Heronjte-korcare-te-vitit-te-famshem-1933.1046930696/|url-status=dead}}</ref> Lojtarët që i dhanë Skënderbeut titullin e parë kampion ishin: Klani Marjani, Kristaq Bimbli, Andrea Çani, Andon Miti, Lefter Petra, Fori Stasa, Nexhat Dishnica, Tomor Ypi, Thoma Vangjeli, [[Servet Teufik Agaj]], Enver Kulla, Vasil Trebicka, Stavri Kondili, Aristotel Samsuri, kurse Qemal Omari ishte trajneri.<ref name="Titulli i parë"/>
Në atë sezon, sulmuesi i ekipit Servet Teufik Agaj u shpall edhe golashënuesi më i mirë i kampionatit me shtatë gola.<ref name="Titulli i parë"/> Një vit më pas, do të ishte sulmuesi tjetër korçar Aristotel Samsuri që do të shpallej shënuesi më i mirë; edhe ai regjistroi shtatë gola por Skënderbeu nuk mundi ta fitonte titullin kampion sërisht, duke u renditur në vendin e dytë mbrapa Tiranës. Samsuri ishte golashënuesi më i mirë i ekipit për sezonin 1935. Në dy kampionatet e rradhës të mbajtura para fillimit të [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]], Skënderbeu regjistroi dy vende të katërta me Omarin si trajner. Klubi pezulloi aktivitetet nga viti 1938 e deri në vitin 1945 për shkak të luftës dhe asnjë turnament futbolli nuk u zhvillua në Shqipëri.
===1945–2008: Vështirsitë e pas-luftës===
Klubi rifilloi aktivitetin sërisht në vitin 1945. Pasi morën vesh lajmin, tifozët dhe qytetarët korçarë dolën në rrugët e qytetit për të festuar. Shumica e lojtarëve që kishin luajtur në vitet 1930 ishin tërhequr, kështu që ekipi ishte kryesisht i përbërë nga lojtarë të rinjë, me përjashtim të Klani Marjanit, Bellovodës dhe Saros.
Megjithatë, entuziazmi ra shpejt pasi ekipi dështoi të përsëriste rezultatet e viteve 1930; në kampionatin e vitit 1945, ata përfunduan të katërtit në grupin B të përbërë nga gjashtë ekipe, kurse në vitin 1946 ata përfunduan të pestët në grupin A, vetëm një pikë larg vendit të fundit. Trajneri [[Tato Bimbli]] vendosi të afronte lojtarë të rinjë për të rigjallëruar ekipin para fillimit të sezonit 1947. Pavarësisht kësaj, ky sezon rezultoi edhe më negativ sesa të tjerët, pasi ekipi mblodhi vetëm një pikë në shtatë ndeshje. Në atë vit, klubi u detyrua të ndryshonte emrin në Dinamo Korçë nga Partia Komuniste.
Në vitin 1949, klubi e ndryshoi sërisht emrin, duke u quajtur thjesht Korça. Në sezonin e atij viti, ekipi shfaqi shenja përmirësimi, duke u renditur në vendin e gjashtë nga nëntë ekipe. Një vit më pas, trajneri Bimbli u largua nga pankina dhe u zëvëndësua nga [[Spiro Koçe]]. Në vitin 1951, të gjitha ekipet u detyruan nga regjimi komunist të ndryshonin emrin në "Puna". Gjatë viteve të mëtejshme të komunizmit, Skënderbeu ishte një ekip deri diku mesatar, duke u renditur shpesh në mesin e renditjes. Ata nuk arritën ndonjë sukses të madhë gjatë kësaj periudhe, por shkuan tre herë në finalen e [[Kupa e futbollit e Shqipërisë|kupës]] në vitet 1958, 1965 dhe 1976, por në të treja rastet pësuan disfatë. Megjithatë, ekipi fitoi titullin e [[Kategoria e Parë|Kategorisë së Parë]] në sezonin 1975–76.
Situata e Skënderbeut nuk u përmirësua pas rënjes së komunizmit. Ata shpenzuan vitet 1990 dhe 2000 duke lëvizur nga Kategoria Superiore në Kategorinë e Parë,<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/skenderbeu-si-tirana-e-donatoreve/|title=Skënderbeu, si Tirana e donatorëve|publisher=Panorama Sport|language=sq|author=Ylli Aga|date=29 dhjetor 2012|accessdate=19 gusht 2022}}</ref> të cilën do ta fitonin edhe në dy raste të tjera, respektivisht në sezonet 2004–05 dhe 2006–07.<ref>{{cite web|url=https://rsssf.org/tablesa/alba07.html|title=Albania 2006/07|trans-title=Shqipëria 2006/07|publisher=RSSSF|language=en|accessdate=19 gusht 2022}}</ref> Në sezonin 2007–08, Skënderbeu luajti në elitë, por qëndrimi i tyre zgjati pak, pasi ata e mbyllën kampionatin në vendin e fundit me vetëm tre fitore në 33 ndeshje, duke u rikthyer sërisht në Kategorinë e Parë.<ref>{{cite web|url=https://rsssf.org/tablesa/alba08.html|title=Albania 2007/08|trans-title=Shqipëria 2007/08|publisher=RSSSF|language=en|accessdate=19 gusht 2022}}</ref> Në sezonin 2008–09, Skënderbeu arriti një vend të dytë në Kategorinë e Parë, duke u rikthyer sërisht në Superiore.
===2010–2018: Dominimi në Shqipëri dhe suksesi historik në Evropë===
[[Skeda:Loko skndrb 12.jpg|parapamje|majtas|200px|Hamdi Salihi ishte një nga blerjet më të bujshme të Skënderbeut. Shkodrani shënoi mbi 50 gola në dy sezone.]]
Gjatë pushimit dimëror të sezonit 2009–10, Skënderbeu renditej në vendin e fundit në kampionat dhe rrezikonte të binte nga kategoria. Gjatë kësaj kohe, Agim Zeqo, pronari i Red Bull Albania, u vendos si presidenti i ri i klubit.<ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Agim-Zeqo-si-Obama-Yes-we-canPresidenti-i-Skenderbeut-synon-te-sjelle-pas-78-vjetesh-titullin-kampion-ne-Korce--------------------------------Publikoje-ne-rrjetet-sociale-----------------.1046930499/|title=Agim Zeqo si Obama Yes we can. Presidenti i Skenderbeut synon te sjelle pas 78 vjetesh titullin kampion ne Korce Publikoje ne rrjetet sociale|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|language=sq|date=24 shtator 2010|accessdate=30 korrik 2022|archive-date=23 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230623124055/http://www.arkivalajmeve.com/Agim-Zeqo-si-Obama-Yes-we-canPresidenti-i-Skenderbeut-synon-te-sjelle-pas-78-vjetesh-titullin-kampion-ne-Korce--------------------------------Publikoje-ne-rrjetet-sociale-----------------.1046930499/|url-status=dead}}</ref> Gjithashtu u vendos një bord i ri i përbërë nga 16 persona, si dhe disa donatorë vendosën të kontribojnë në klub, përfshirë biznesmen të suksesshëm si [[Samir Mane]], [[Irfan Hysenbelliu]] dhe Grigor Joti.<ref name=Donator>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Shpetimtaret-e-rinj-te-Skenderbeut.405455/|title=“Shpëtimtarët” e rinj të Skënderbeut|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|language=sq|accessdate=30 korrik 2022|archive-date=30 korrik 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220730170257/http://www.arkivalajmeve.com/Shpetimtaret-e-rinj-te-Skenderbeut.405455/|url-status=dead}}</ref> Gazetari [[Blendi Fevziu]] ishte gjithashtu një donator, sëbashku me ministrin e financave [[Ridvan Bode]] dhe prefektin e Korçës [[Niko Peleshi]].<ref name=Donator/> Objektivi afatshkurtër i klubit ishte qëndrimi në Kateogirnë Superiore kurse fitimi i titullit synohej në sezonin e ardhshëm.<ref>{{cite web|url=http://hoxhalli.info/Futboll/prezantohet-skenderbeu-i-ri.html|title=Prezantohet Skenderbeu i ri!|website=hoxhalli.info|language=sq|access-date=10 mars 2017|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150518100144/http://hoxhalli.info/Futboll/prezantohet-skenderbeu-i-ri.html|archive-date=18 maj 2015|df=dmy-all}}</ref> Skënderbeu e mbylli sezonin në vendin e 10të nga 12 skuadra gjithsej, gjë që do të thoshte se ata do të luanin një ndeshje play-off me [[KS Kamza|Kamzën]] e cila ishte renditur e treta në Kategorinë e Parë. Ata fituan minimalisht 1–0 falë një goli të mesfushorit [[Klodian Asllani]], duke arritur objektivin sezonal.<ref>{{cite web|url=http://www.albaniasoccer.com/lajme/shqiperi/superliga/2233.html|title=Skënderbeu - Kamza 1-0/ Asllani mban korcaret ne Superiore|website=albaniasoccer.com|language=sq|access-date=10 mars 2017}}</ref>
Vendosja e [[Shkëlqim Muça|Shkëlqim Muçës]] si trajneri i ri i ekipit dhe afrimi i lojtarëve si [[Ditmar Bicaj]], [[Orges Shehi]],<ref>{{cite news|url=http://www.albaniasoccer.com/lajme/shqiperi/superliga/2518-orges-shehi-eshte-i-skenderbeut-.html|title=Orges Shehi është i Skënderbeut!|website=albaniasoccer.com|language=sq|author=Altin Ngjela|date=13 korrik 2010|access-date=10 nëntor 2016}}</ref> [[Endrit Vrapi]],<ref>{{cite web|url=http://www.sportishqiptar.com.al/68610/|title=Vrapi: Në Korçë, për të fituar titullin kampion|author=Leonard Trebicka|language=sq|publisher=Sporti Shqiptar|accessdate=10 korrik 2010|date=3 korrik 2010}}{{Lidhje e vdekur}}</ref> [[Jetmir Sefa]] dhe [[Bledi Shkëmbi]],<ref>{{cite news|url=http://205.234.186.235/lajme/shqiperi/superliga/2077-tifozet-korcar-kerkojne-rikthimin-e-bledi-shkembit.html|title=Tifozet korcar kerkojne rikthimin e Bledi Shkembit|publisher=Futbolli Shqiptar|language=sq|date=12 maj 2010|accessdate=3 gusht 2015|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304083002/http://205.234.186.235/lajme/shqiperi/superliga/2077-tifozet-korcar-kerkojne-rikthimin-e-bledi-shkembit.html|archivedate=4 mars 2016}}</ref> e bënë Skënderbeun si favorit për titullin kampion në sezonin 2010–11. Pavarësisht kësaj, ata e shpenzuan sezonin më së shumti duke qëndruar në vendin e dytë mbrapa [[KS Flamurtari|Flamurtarit]]. Muça u zëvëndua nga [[Shpëtim Duro]] në shkurt 2011,<ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Duro-tekniku-i-ri-i-Skenderbeut.1046998513/|title=Duro, tekniku i ri i Skënderbeut|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|work=Vizion Plus|language=sq|accessdate=31 korrik 2022|archive-date=23 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230623124055/http://www.arkivalajmeve.com/Duro-tekniku-i-ri-i-Skenderbeut.1046998513/|url-status=dead}}</ref> me këtë të fundit që mposhti Flamurtarin në ndeshjen e parë në krye të ekipit për të zvogëluar distancën. Me trajnerin Duro, Skënderbeu fitoi 11 nga 13 ndeshjet e fundit të kampionatit duke u shpallur kampion i Shqipërisë për herë të parë pas 78 vitesh.<ref>{{cite web|url=https://peqini.com/korca-ne-feste-skenderbeu-kampion-pas-78-vitesh-flamurtari-braktis-fushen-ne-shkoder/|title=Korça në festë, Skënderbeu kampion pas 78 vitesh, Flamurtari braktis fushën në Shkodër|website=peqini.com|language=sq|date=5 maj 2011|accessdate=30 korrik 2022|archive-date=26 qershor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220626143710/https://peqini.com/korca-ne-feste-skenderbeu-kampion-pas-78-vitesh-flamurtari-braktis-fushen-ne-shkoder/|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=https://top-channel.tv/2011/05/04/skanderbeu-kampion-i-shqiparisa/|title=Skënderbeu, Kampion i Shqipêrisë|website=top-channel.tv|language=sq|date=5 maj 2011|accessdate=30 korrik 2022}}</ref>
Skënderbeu e nisi sezonin 2011–12 me mungesa rezultatesh; ata fillisht u mposhtën nga [[KF Tirana|Tirana]] në ndeshjen e Superkupës,<ref>{{cite news|url=http://www.panorama.com.al/“lufte”-ne-korce-tirana-fiton-superkupen/|title="Luftë" në Korçë, Tirana fiton Superkupën|publisher=Gazeta Panorama|language=sq|author=Fation Shehu|date=19 gusht 2011|accessdate=15 tetor 2015}}</ref> u eliminuan nga [[APOEL F.C.|APOEL]] në raundin e dytë kualifikues të UEFA Ligës së Kampioneve, si dhe arritën vetëm një fitore në katër ndeshjet hapëse të kampionatit. Këto rezultate sollën shkarkimin e trajnerit Duro. Ky i fundit u zëvëndësua nga çeku [[Stanislav Levý]],<ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Skenderbeu--zyrtare-Levi-merr-drejtimin.1047117299/|title=Skënderbeu, zyrtare, Levi merr drejtimin|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|work=Panorama Sport|language=sq|date=12 tetor 2011|accessdate=31 korrik 2022|archive-date=31 korrik 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220731180817/http://www.arkivalajmeve.com/Skenderbeu--zyrtare-Levi-merr-drejtimin.1047117299/|url-status=dead}}</ref> i cili u bë trajneri i huaj i dytë në historinë e klubit pas [[Qemal Omari]]t, i cili pavarësisht se ishte shtetas turk, kishte origjinë shqiptare.<ref>{{cite web|url=https://kohanews.com/sport/korcari-qemal-omari-qe-themeloi-istanbulspor/|title=Korçari Qemal Omari që themeloi Istanbulspor|website=kohanews.com|language=sq|accessdate=1 gusht 2022|archive-date=3 korrik 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220703094250/https://kohanews.com/sport/korcari-qemal-omari-qe-themeloi-istanbulspor/|url-status=dead}}</ref> Levý e udhëhoqi ekipin drejt vendit të parë në kampionat, duke arritur 14 ndeshje pa humbje. Skënderbeu arriti ta fitonte kampionatin e dytë rresht pas një dueli të fortë përgjatë sezonit me [[KF Teuta|Teutën]], të cilën e mposhti me vetëm një pikë diferencë.<ref>{{cite web|url=https://shqiptarja.com/lajm/sk-euml-nderbeu-kampion-i-superlig-euml-s-br-pogradeci-bie-n-euml-kategorin-euml-e-par-euml|title=Skënderbeu kampion i Superligës, Pogradeci bie në kategorinë e Parë|website=shqiptarja.com|language=sq|date=12 maj 2012|accessdate=3 gusht 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.gazeta-shqip.com/2012/05/13/skenderbeu-rikonfirmohet-kampion-2012/|title=Skënderbeu rikonfirmohet kampion 2012|publisher=Gazeta Shqip|language=sq|date=13 maj 2012|accessdate=6 gusht 2022|archive-date=7 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220807021518/https://www.gazeta-shqip.com/2012/05/13/skenderbeu-rikonfirmohet-kampion-2012/|url-status=dead}}</ref> Korçarët gjithashtu arritën finalen e Kupës së Shqipërisë për herë të parë që nga viti 1976; pavarësisht kësaj, ata u mposhtën sërisht nga Tirana duke vazhduar kështu rekordin 100% të humbjeve në finale pas atyre të viteve 1958, 1965 dhe 1976.<ref>{{cite web|url=https://www.idituri.com/tirana-fiton-kupen-e-shqiperise/|title=Tirana fiton Kupën e Shqipërisë|website=idituri.com|language=sq|date=18 maj 2012|accessdate=3 gusht 2022|archive-date=4 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220804020842/https://www.idituri.com/tirana-fiton-kupen-e-shqiperise/|url-status=dead}}</ref> Pas dy vitesh qëndrim si president, Zeqo dha dorëheqjen dhe u zëvëndësua nga Ardian Takaj.<ref>{{cite web|url=https://www.gazetatema.net/2013/08/05/targat-ko-dhe-ku/|title=Targat KO dhe KU|publisher=Gazeta Tema|language=sq|author=Bledar Kuka|date=5 gusht 2013|accessdate=9 gusht 2022}}</ref>
Skënderbeu e nisi sezonin 2012–13 duke arritur fitoren e parë në Ligën e Kampioneve (fitore 1–0 ndaj Debrecenit)<ref>{{cite web|url=https://www.idituri.com/skenderbeu-dominon-debrecenin-fiton-ndeshjen-e-pare-kualifikuese-te-champions-league/|title=Skënderbeu dominon Debreçenin. Fiton ndeshjen e parë kualifikuese të Champions League|website=idituri.com|language=sq|date=19 korrik 2012|accessdate=6 gusht 2022|archive-date=6 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220806222524/https://www.idituri.com/skenderbeu-dominon-debrecenin-fiton-ndeshjen-e-pare-kualifikuese-te-champions-league/|url-status=dead}}</ref> por u eliminuan nga raundi me rezultatin e përgjithshëm 3–1 pas humbjes në ndeshjen e kthimit. Ata humbën një tjetër finale të Superkupës ndaj Tiranës,<ref>{{cite web|url=https://fshf.org/sq/superkupa-tirana-skenderbeu-2-1/|title=Superkupa, Tirana-Skenderbeu 2-1|website=fshf.org|publisher=Federata Shqiptare e Futbollit|language=sq|date=7 korrik 2013|accessdate=6 gusht 2022}}</ref> por dominuan në kampionat, duke pësuar vetëm një humbje në 20 ndeshjet e para. Falë kësaj ecurie, korçarët arritën të sigurojnë titullin e tretë rresht kampion në mënyrë të lehtë. Në kupë, ata pësuan një eliminim surprizë nga [[KF Bylis|Bylis]] në gjysëm-finale.<ref>{{cite web|url=https://telegraf.al/sport/e-bujshme-laci-bylis-ne-finale/|title=E bujshme, Laçi-Bylis në finale!|website=telegraf.al|language=sq|date=18 prill 2013|accessdate=6 gusht 2022}}</ref> Ky ishte sezoni i parë me trajnerin e suksesshëm [[Mirel Josa]] dhe me bomberin kroat [[Pero Pejić]],<ref>{{cite news|url=http://www.arkivalajmeve.com/Skenderbeu--Firmos-Pejic-zyrtarizohet--Mirel-Josa.1047269281/|title=Skënderbeu / Firmos Pejiç, zyrtarizohet Mirel Josa|publisher=Arkiva Mediatike Shqiptare|language=sq|date=4 gusht 2012|access-date=20 maj 2016|archive-date=4 qershor 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160604230145/http://www.arkivalajmeve.com/Skenderbeu--Firmos-Pejic-zyrtarizohet--Mirel-Josa.1047269281/|url-status=dead}}</ref> i cili fitoi Këpucën e Artë me 20 gola të shënuar.<ref name="Pero Pejic">{{cite web|url=https://www.oranews.tv/pero-pejic-fiton-kepucen-e-arte-ne-superligen-shqiptare-me-20-gola|title=Pero Pejiç fiton "këpucën e artë" në Superligën Shqiptare me 20 gola|website=oranews.tv|language=sq|date=11 maj 2014|accessdate=17 gusht 2022}}</ref>
Me Josën në krye, Skënderbeu do të fitonte kampionatin sërisht në sezonin 2013–14.<ref>{{cite web|url=https://top-channel.tv/2014/04/30/superiore-skenderbeu-shpallet-kampion/|title=Superiore, Skënderbeu shpallet kampion|website=top-channel.tv|language=sq|date=30 prill 2014|accessdate=14 gusht 2022}}</ref> Në gusht 2013, ata fituan Superkupën e Shqipërisë për herë të parë në histori pasi mposhtën Laçin,<ref>{{cite news|url=https://albaniaplus.com/skenderbeu-mposht-lacin-me-penallti-fiton-per-here-te-pare-superkupen/|title=Skënderbeu mposht Laçin me penallti, fiton për herë të parë Superkupën|website=albaniaplus.com|language=sq|accessdate=10 gusht 2022}}</ref> duke i dhënë fund rekordit negativ të finaleve të humbura. Në raundet kualifikuese të Ligës së Kampioneve, korçarët eliminuan [[Neftchi Baku]]<ref>{{cite web|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/020b-0e856bc06c57-021789b2a258-1000--skenderbeu-strike-late-to-end-neftci-resistance/|title=Skënderbeu strike late to end Neftçi resistance|trans-title=Skënderbeu shënon në fund për ti dhënë fund rezistencës së Neftçit|publisher=UEFA|language=sq|author=Lysien Nurishmi|date=23 korrik 2013|accessdate=8 gusht 2022}}</ref> në raundin e parë para se të mposhteshin me rezultatin e përgjithshëm 3–2 nga kazakët e [[FC Shakhter Karagandy|Shakhter Karagandy]].<ref>{{cite web|url=https://shekulli.com.al/28295/|title=Champions, Skënderbeu eliminohet me fitore, tani në Europa League|website=shekulli.com.al|language=sq|date=6 gusht 2013|accessdate=13 gusht 2022|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127180209/https://shekulli.com.al/28295/|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/skenderbeu-tenton-te-pamunduren-ndaj-shakhterit/|title=Skënderbeu në Ligën e Europës, magjia vetëm 30 minuta|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=6 gusht 2013|accessdate=13 gusht 2022}}</ref> Skënderbeu zbriti në Ligën e Evropës, duke debutuar në raundin play-off ndaj [[FC Chornomorets Odesa|Chornomorets Odesa]], duke u bërë ekipi i parë shqiptar që arrin në këtë raund; korçarët u eliminuan 6–7 me penallti pasi rezultati i përgjithshëm i të dy ndeshjeve ishte 1–1.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/kukesi-te-pamunduren-skenderbeu-per-te-hyre-ne-histori/|title=kukësi kryelartë, Skënderbeu një penallti larg grupeve|publisher=Gazeta Panorama|language=sq|date=29 gusht 2013|accessdate=8 gusht 2022}}</ref>
[[Skeda:Bledi Shkëmbi.jpg|parapamje|djathtas|I konsideruar gjerësisht si ikona e klubit, Bledi Shkëmbi ishte kapiteni i ekipit gjatë dominimit të tyre në Shqipëri deri kur u tërhoq nga futbolli në vitin 2016.]]
Në gusht 2014, ata fituan Superkupën për herë të dytë në histori,<ref>{{cite web|url=https://top-channel.tv/2014/08/17/skenderbeu-fiton-superkupen/|title=Skënderbeu fiton Superkupën|website=top-channel.tv|language=sq|date=17 gusht 2014|accessdate=9 gusht 2022}}</ref> kurse në pêrfundim të [[Kategoria Superiore 2015–16|sezonit 2014–15]] ata u shpallën kampion për të pestin vit rresht, duke u bërë klubi i parë shqiptar që e arrin këtë gjë.<ref>{{cite web|url=https://www.oranews.tv/skenderbeu-shpallet-zyrtarisht-per-here-te-peste-radhazi-kampion-i-shqiperise|title=Skënderbeu shpallet zyrtarisht për herë të 5-të radhazi kampion i Shqipërisë|website=oranews.tv|language=sq|date=16 maj 2015|accessdate=6 gusht 2022}}</ref> Vera e vitit 2015 nisi me afrimin e bujshëm të sulmuesit shkodran [[Hamdi Salihi]].<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/skenderbeu-salihi-per-champions/|title=Skënderbeu, Salihi për Champions|publisher=Gazeta Panorama|language=sq|date=3 korrik 2015|accessdate=12 gusht 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/zyrtare-salihi-qendron-ne-korce-per-nje-vit/|title=Zyrtare, Salihi qëndron në Korçë për një vit|publisher=Gazeta Panorama|language=sq|date=31 gusht 2015|accessdate=12 gusht 2022}}</ref> Skënderbeu vazhdoi me performancat pozitive në Evropë, duke u bërë klubi i parë shqiptar në histori që kalon dy raunde rresht në Ligën e Kampioneve, duke eliminuar respektivisht [[Crusaders F.C.|Crusaders]] dhe [[FC Milsami Orhei|Milsami Orhei]].<ref>{{cite web|url=https://top-channel.tv/2015/07/21/skenderbeu-kalon-ne-turin-e-trete-te-champions-league/|title=Skënderbeu kalon në turin e tretë të Champions League|website=top-channel.tv|language=sq|date=21 korrik 2015|accessdate=11 gusht 2022}}</ref> Korçarët u bënë të parët që do të luanin në raundin play-off të Ligës së Kampioneve, ku u eliminuan nga kroatët e [[GNK Dinamo Zagreb|Dinamo Zagreb]].<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/eliminohet-skenderbeu-dinamo-me-10-lojtare-e-mposht-4-1-video/|title=Eliminohet Skënderbeu, Dinamo me 10 lojtarë e mposht 4-1 (VIDEO)|publisher=Gazeta Panorama|language=sq|date=25 gusht 2015|accessdate=14 gusht 2014}}</ref> Pavarësisht kësaj, ata u kualifikuan automatikisht në fazën e grupeve të Ligës së Evropës, duke shënuar një arritje historike për futbollin shqiptar. Në fazën e grupeve. Skënderbeu arriti të grumbullonte vetëm tre pikë, të cilat erdhën në fitoren historike 3–0 kundër [[Sporting CP|Sporting]] në [[Elbasan Arena]].<ref>{{cite web|url=https://sot.com.al/sport/historike-sk%C3%ABnderbeu-fitore-t%C3%AB-madhe-n%C3%AB-europa-league-3-0-me-sportingun|title=Historike, Skënderbeu fitore të madhe në Europa League, 3-0 me Sportingun|website=sot.com.al|language=sq|date=6 nëntor 2015|accessdate=11 gusht 2022}}</ref> Në Kategorinë Superiore, ekipi u shpall kampion për të gjashtin sezon rresht, duke zgjeruar rekordin e titujve të fituar rresht, pasi mblodhën 79 pikë në 36 ndeshje. Salihi ishte protagonisti kryesor i këtij sezoni, duke shënuar 35 gola në të gjitha kompeticionet, përfshirë 27 në kampionat, çka i dha edhe Këpucën e Artë si golashënuesi më i mirë.<ref>{{cite web|url=https://shekulli.com.al/skenderbeu-i-varur-nga-golat-e-salihit/|title=Skënderbeu i varur nga golat e Salihit|website=shekulli.com.al|language=sq|date=12 shkurt 2017|accessdate=9 gusht 2022|archive-date=9 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220809231709/https://shekulli.com.al/skenderbeu-i-varur-nga-golat-e-salihit/|url-status=dead}}</ref>
Gjatë sezonit 2016–17 Skënderbeu konkuroi me [[FK Partizani|Partizanin]] dhe [[FK Kukësi|Kukësin]] në një betejë treshe për titullin kampion. Në mars 2017, klubi mori një goditje të rëndë nga [[UEFA]] duke u pezulluar për 10 vite nga kompeticionet evropiane për akuzat e trukimeve të ndeshje, të cilat UEFA i kishte të pa faktuara por të bazuara thjeshë nga analizat statistikore të disa kompanive të basteve. Më 20 maj, në ndeshjen vendimtare kundër Kukësit që do të vendoste fituesin e kampionatit, Skënderbeu u mposht 2–0 në transfertë në një ndeshje të kushtëzuar nga gafat e gjyqtarit [[Enea Jorgji]]; korçarët e mbyllën ndeshjen me 9 lojtarë pas përjashtimeve të [[Gledi Mici]]t dhe [[Tefik Osmani]]t si dhe nuk ju akordua një penallti në favor.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/kukesi-shpallet-kampion-i-superiores-arbitri-denon-skenderbeun-video/|title=Kukësi shpallet kampion i Superiores, arbitri dënon Skënderben (VIDEO)|publisher=Gazeta Panorama|language=sq|date=20 maj 2017|accessdate=7 gusht 2022}}</ref> Skënderbeu humbi titullin kampion pas 6 sezonesh rresht duke u renditur në vendin e tretë me 72 pikë.
Në verën e vitit 2017, Skënderbeu vendosi të tjera rekorde në futbollin shqiptar. Korçarët u bënë klubi i parë shqiptar që kalon katër raunde rresht në Ligën e Evropës, duke eliminuar me rradhë [[UE Sant Julia]],<ref>{{cite web|url=https://telegrafi.com/skenderbeu-vazhdon-tutje-ne-kualifikimet-e-liges-se-evropes/|title=Skënderbeu fiton me rezultat të thellë dhe vazhdon tutje në kualifikimet e Ligës së Evropës|website=telegrafi.com|language=sq|date=6 korrik 2017|accessdate=14 gusht 2022}}</ref> [[FC Kairat|Kairat]],<ref>{{cite web|url=http://shekulli.com.al/skenderbeu-fluturon-per-ne-turin-e-trete/|title=Skënderbeu “fluturon” për në turin e tretë|website=shekulli.com.al|language=sq|author=Klevis Deda|date=21 korrik 2017|accessdate=18 gusht 2022|archive-date=18 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220818130119/http://shekulli.com.al/skenderbeu-fluturon-per-ne-turin-e-trete/|url-status=dead}}</ref> [[FK Mladá Boleslav]] dhe Dinamo Zagreb. Ata u kualifikuan në fazën e grupeve për herë të dytë rresht, duke mbledhur pesë pikë, dy më shumë se herën e parë. Në kampionat, Skënderbeu rimori titullin kampion në mënyrë dominuese, duke mbledhur 72 pikë, 9 më shumë se Kukësi i vendit në dytë. Korçarët gjithashtu fituan Kupën e Shqipërisë për herë të parë në histori, duke mposhtur Laçin në finale falë një goli të [[Sabjen Lilaj]]t, i cili shënoi me penallti që shkaktoi polemika të shumta.<ref>{{cite web|url=https://tvklan.al/skenderbeu-fiton-edhe-kupen-e-shqiperise/|title=Skënderbeu fiton Kupën e Shqipërisë|website=tvklan.al|publisher=TV Klan|language=sq|date=27 maj 2018|accessdate=7 gusht 2022}}</ref> Kjo ishte edhe dopieta e parë në historinë e klubit.<ref name="Dopieta">{{cite web|url=https://www.supersport.al/fitoi-kampionatin-dhe-kupen-e-ardhmja-e-skenderbeu-varet-nga-kas-i/|title=Fitoi kampionatin dhe Kupën, e ardhmja e Skënderbeu varet nga KAS-i|website=Supersport.al|language=sq|date=30 maj 2018|accessdate=17 gusht 2022}}</ref> Sulmuesi [[Ali Sowe]], i marrë në huazim nga [[A.C. Chievo Verona|Chievo Verona]],<ref>{{cite news|url=http://www.supersport.al/zyrtare-skenderbeu-akord-me-chievon-per-huazimin-e-sowe/|title=Zyrtare, Skënderbeu akord me Chievon për huazimin e Sowe|publisher=SuperSport Albania|language=sq|author=Erald Kodheli|date=25 korrik 2017|access-date=25 shtator 2017|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20170925180951/http://www.supersport.al/zyrtare-skenderbeu-akord-me-chievon-per-huazimin-e-sowe/|archive-date=25 shtator 2017|df=dmy-all}}</ref> u dallua gjatë këtij sezoni, duke shënuar 28 gola, përfshirë 21 në kampionat që i dhuruan edhe Këpucën e Artë.<ref>{{cite web|url=https://eduasportin.com/lajme/ylli-i-skenderbeut-fiton-kepucen-e-arte-te-superiores/|title=Ylli i Skënderbeut fiton ‘Këpucën e Artë’ të Superiores|website=eduasportin.com|language=sq|date=23 maj 2018|accessdate=14 gusht 2022|archive-date=8 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221208115313/https://eduasportin.com/lajme/ylli-i-skenderbeut-fiton-kepucen-e-arte-te-superiores/|url-status=dead}}</ref>
===2018–vazhdon: Pezullimi nga kompeticionet evropiane dhe rënja nga kategoria===
Më 29 mars 2018, vendimi i UEFAs për të pezulluar Skënderbeun nga kompeticionet evropiane për 10 vite u bë zyrtar; korçarët gjithashtu u gjobitën me 1 milion €, duke shënuar një nga ndëshkimet më të mëdhaja në histori.<ref>{{cite web|url=https://www.faxweb.al/pezullohet-per-10-vite-reagon-kf-skenderbeu-vendimin-e-uefa-s-e-prisnim/|title=Pezullohet për 10 vite, reagon KF Skënderbeu: Vendimin e UEFA-s e prisnim|website=faxweb.com|language=sq|date=29 mars 2018|accessdate=29 korrik 2020}}</ref> Klubi apeloi vendimin në [[Gjykata Arbitrare Sportive|Gjykatën Arbitrare Sportive (KAS)]], e cila më 12 korrik 2019 mbajti në fuqi vendimin e [[UEFA]]s.<ref>{{cite web|url=https://www.epokaere.com/gjykata-federale-rrezon-apelin-konfirmon-vendimin-e-cas-it-per-skenderbeun/|title=Gjykata Federale rrëzon apelin, konfirmon vendimin e CAS-it për “Skënderbeun”|publisher=Epoka e Re|language=sq|date=19 korrik 2019|accessdate=29 korrik 2020}}</ref>
Më 9 maj 2022, pas barazimit 1–1 kundër Dinamos, Skënderbeu u rrëzua zyrtarisht nga kategoria pas 13 vitesh.<ref>{{cite web|url=https://newsport.al/video-skenderbeu-bie-nga-kategoria-gega-e-ka-me-arbitrat/|title=VIDEO/ SKËNDERBEU bie nga Kategoria, GEGA e ka me arbitrat|website=newsport.al|language=sq|date=9 maj 2022|accessdate=30 korrik 2020}}</ref>
==Stadiumi==
[[Skeda:Stadiumi Skënderbeu.jpg|parapamje|majtas|Stadiumi Skënderbeu]]
Skënderbeu i luan ndeshjet si vendas në [[Stadiumi "Skënderbeu"|stadiumin që mban të njëjtin emër]]. Stadiumi Skënderbeu u ndërtua në vitin 1957 kurse në vitin 2010 ju nënshtrua një rinovimi të përgjithshëm për të pasur mundësi të zhvillojë ndeshje evropiane të UEFAs.
Stadiumi ka një kapacitet prej 12,343 vendesh. Në vitin 2011, stadiumi mori dritën jeshile nga UEFA për të zhvilluar ndeshjet paraeliminatore të UEFA Ligës së Kampioneve.<ref>{{cite web|url=http://stadiumdb.com/stadiums/alb/stadiumi_skenderbeu|title=Stadiumi Skënderbeu|website=stadiumdb.com|language=en|accessdate=8 gusht 2022}}</ref> Stadiumi ka gjithashtu një pistë atletike si dhe një fushë stërvitore.
==Rivalitetet==
===Kukësi===
Skenderbeu ka disa rivalitete, ku më kryesori është me klubin verior [[FK Kukësi|Kukësi]].<ref>{{cite web|url=https://shekulli.com.al/kukesi-skenderbeu-sot-testi-i-pare-i-titullit-superkupe/|title=Kukësi-Skënderbeu, sot testi i parë i titullit Superkupë|website=shekulli.com.al|language=sq|author=Jola Alimemaj|date=24 gusht 2016|accessdate=13 gusht 2022|archive-date=13 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220813204904/https://shekulli.com.al/kukesi-skenderbeu-sot-testi-i-pare-i-titullit-superkupe/|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/skenderbeu-kukesi-sot-luhet-superkupa-e-armiqesise/|title=Skënderbeu-Kukësi, sot luhet Superkupa e (ar)miqësisë|publisher=Panorama Sport|language=sq|author=Armand Halili|date=24 gusht 2016|accessdate=13 gusht 2022}}</ref> Rivaliteti i këtyre dy klubeve nisi në vitin 2012 kur Kukësi u ngjit në Kategorinë Superiore, dhe që nga ajo kohë, veriorët ishin rivalët kryesor të Skënderbeut për titullin kampion. Në sezonin 2016–17, ishte Kukësi që e shkurorëzoi Skënderbeun si kampion i Shqipërisë pas plot gjashtë sezonesh, duke e mposhtur në javën e parafundit, gjë që bëri që rivaliteti mes dy klubeve të arrinte kulmin. Megjithatë, pasi Skënderbeu humbi statusin si një klub "big" pas vitit 2019 në Kategorinë Superiore, rivaliteti u venit,<ref>{{cite web|url=https://www.supersport.al/kukesi-skenderbeu-pa-rivalitetin-e-dikurshem-verilindoret-ne-kerkim-te-suksesit-te-radhes/|title=Kukësi-Skënderbeu pa rivalitetin e dikurshëm, verilindorët në kërkim të suksesit të radhës|website=Supersport.al|language=sq|author=Erjon Halili|date=12 dhjetor 2020|accessdate=13 gusht 2022}}</ref> dhe arriti fundin tre vite më vonë me rënjen e korçarëve nga kategoria.
Pavarësisht rivalitetit, Skënderbeu e ka ndihmuar Kukësin në disa raste në kompeticionet evropiane, duke i huazuar lojtarë kyç si [[Liridon Latifi]], Sabien Lilaj dhe [[Masato Fukui]].<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/e-bujshme-liridon-latifi-dhe-sabjen-lilaj-perfundojne-te-kukesi/|title=E bujshme, Liridon Latifi dhe Sabjen Lilaj përfundojnë te Kukësi|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=8 korrik 2016|accessdate=13 gusht 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/japonezi-fukui-del-ne-stervitje-por-kukesi-pret-uefa-n/|title=Japonezi Fukui del në stërvitje, por Kukësi pret UEFA-n|publisher=Panorama Sport|language=sq|author=Skerdilaid Sulozeqi|date=11 korrik 2016|accessdate=13 gusht 2022}}</ref> Skënderbeu dhe Kukësi janë përballur gjithsej në 44 raste, me veriorët që kanë një avantazh të lehtë 17–16 me fitore, kurse 11 ndeshje janë mbyllur në barazim; korçarët kanë shënuar 52 gola dhe kanë pësuar 56.<ref>{{cite web|url=https://us.soccerway.com/teams/comparison/?competition_ids%5B%5D=48&team_ids%5B%5D=12573&competition_ids%5B%5D=202&team_ids%5B%5D=2518|title=H2H Comparison – Kukësi vs. Skënderbeu|trans-title=Krahasimi kokë më kokë – Kukësi vs. Skënderbeu|publisher=Soccerway|language=en|accessdate=13 gusht 2022}}</ref>
===Partizani===
Skenderbeu ka një tjetër rivalitet madhor me klubin kryeqytetas [[FK Partizani|Partizani]].<ref>{{cite web|url=https://newsport.al/rivaliteti-nuk-njeh-kufinje-partizani-i-ndryshon-emrin-skenderbeut-foto/|title=Rivaliteti nuk njoh kufinjë, Partizani i 'ndryshon' emrin Skënderbeut (FOTO)|website=newsport.al|language=sq|date=19 prill 2018|accessdate=18 gusht 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=https://gijotina.com/e-rende-per-partizanin-humbet-titullarin-para-sfides-me-skenderbeun/|title=E rëndë për Partizanin, humbet titullarin para sfidës me Skënderbeun|website=gijotina.com|language=sq|accessdate=18 gusht 2022|archive-date=23 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230623124056/https://gijotina.com/e-rende-per-partizanin-humbet-titullarin-para-sfides-me-skenderbeun/|url-status=dead}}</ref> Rivaliteti filloi të merrte përmasa të mëdha duke nisur nga viti 2013, me Partizanin që u ngjit në elitë dhe u bë një kërcënim për dominimin e Skënderbeut.<ref>{{cite web|url=https://www.syri.net/sport/205933/partizani-skenderbeu-statistikat-e-cuditshme-te-supersfides-ne-vitet-e-fundit/|title=Partizani-Skënderbeu, statistikat e çuditshme të supersfidës në vitet e fundit|website=syri.net|language=sq|date=29 tetor 2018|accessdate=19 gusht 2022}}</ref> Të dy ekipet janë përballur gjithsej 133 herë, me ''Demat e kuq'' që kanë një superioritet të dukshëm, duke fituar plot 72 ndeshje. Skënderbeu ka fituar 29 ndeshje kurse 32 janë mbyllur në barazim. Korçarët kanë shënuar 97 gola kundrejt 224 të Partizanit.<ref name="Partizani">{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/skenderbeu-partizani-ja-pikantet-dhe-statistikat-e-supersfides/|title=Skënderbeu-Partizani, ja pikantet dhe statistikat e supersfidës|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=25 janar 2019|accessdate=19 gusht 2022}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/statistikat-e-frikshme-partizani-dominues-kunder-skenderbeut/|title=Statistikat e frikshme/ Partizani, dominues kundër Skënderbeut|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=28 nëntor 2020|accessdate=19 gusht 2022}}</ref>
Më 14 prill 2015, Skënderbeu arriti fitoren më të thellë në historinë e tyre ndaj Partizanit, duke i mposhtur 5–2 në Korçë.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/spektakel-ne-korce-skenderbeu-shkaterron-5-2-partizanin-dhe-merr-kryesimin/|title=Spektakël në Korçë, Skënderbeu shkatërron 5-2 Partizanin dhe merr kreun|publisher=Panorama Sport|language=sq|date=14 prill 2015|accessdate=19 gusht 2022}}</ref> Ndërkohë Partizani, fitoren më të thellë ndaj korçarëve e ka me shtatë gola differencë, e arritur kjo në dy raste: e para ishte 7–0 në vitin 1948 dhe e dyta 8–1 në vitin 1950.<ref name="Partizani"/>
===Tirana===
Një tjetër rivalitet i Skënderbeut por me doza më të ulëta është me klubin tjetër kryeqytetas [[KF Tirana|Tirana]].<ref>{{cite web|url=http://shekulli.com.al/tifozet-e-tiranes-me-skenderbeun-ta-hapim-porten/|title=Tifozët e Tiranës: Me Skënderbeun ta hapim portën|website=shekulli.com.al|language=sq|author=Enver Bylykbashi|date=20 prill 2016|accessdate=19 gusht 2022|archive-date=20 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220820015854/http://shekulli.com.al/tifozet-e-tiranes-me-skenderbeun-ta-hapim-porten/|url-status=dead}}</ref> Ky rivalitet, ashtu si të tjerat, nisi pasi Skënderbeu filloi dominimin e saj në futbollin shqiptar në fillim të viteve 2010, duke ja marrë stafetën pikërisht Tiranës, e cila historikisht kishte dominuar deri në atë pikë.<ref>{{cite web|url=http://www.balkanweb.com/site/superligaskenderbeu-mposht-2-1-tiranen/|title=Llogaritë për titullin, “aleancën” Kukësi-Tirana e prish… Skënderbeu|website=balkanweb.com|language=sq|author=Gentjan Alinani|date=22 prill 2017|accessdate=19 gusht 2022}}</ref>
==Rekordet dhe statistikat==
[[File:Renato Arapi.jpg|parapamje|djathtas|180px|Mbrojtësi Renato Arapi luajti për gjashtë sezone me Skënderbeun, duke fituar titullin kampion në çdo rast. Ai zhvilloi 198 ndeshje dhe shënoi 6 gola.]]
Sënderbeu ka vendosur disa rekorde në futbollin shqiptar, shumica e të cilave erdhën gjatë dominimit të klubit në vitet 2010; korçarët janë i vetmi ekip që ka fituar [[Kategoria Superiore|Kategorinë Superiore]] gjashtë sezone rresht.<ref>{{cite web|url=https://javanews.al/verdiktet-e-kampionatit-shpresat-e-teutes-dhe-rekordet-e-skenderbeutverdiktet-e-kampionatit-dhe-rekordet-e-skenderbeut/|title=Verdiktet e kampionatit, shpresat e Teutës dhe rekordet e Skënderbeut|website=javanews.al|language=sq|date=18 maj 2016|accessdate=11 gusht 2022}}</ref> [[Orges Shehi]], [[Bledi Shkëmbi]] dhe [[Renato Arapi]] ishin të vetmit lojtarë që u shpallën kampionë në gjashtë sezone rresht.<ref>{{cite web|url=https://telegraf.al/sport/3-mosketieret-e-skenderbeut/|title=3 moskëtierët” e Skënderbeut|website=telegraf.al|language=sq|date=12 maj 2015|accessdate=19 gusht 2022}}</ref> Në kompeticionet evropiane, Skënderbeu është ekipi i vetëm shqiptar që ka arritur të marri pjesë në fazën e grupeve të [[UEFA Liga e Evropës|UEFA Ligës së Evropës]]; ata fillimisht luajtuën në sezonin 2015–16 dhe më pas në sezoni 2017–18.<ref name="Rekordi">{{cite web|url=https://lapsi.al/2017/08/24/historike-skenderbeu-per-here-te-dyte-ne-grupet-e-europa-league/|title=Historike! Skënderbeu për herë të dytë në grupet e Europa League|website=lapsi.al|language=sq|date=24 gusht 2017|accessdate=11 gusht 2022}}</ref> Gjatë sezonit 2017–18, Skënderbeu u bë klubi i parë dhe i vetëm shqiptar që kalon me sukses katër raunde në një kompeticion evropian.<ref name="Rekordi"/>
Orges Shehi dhe Bledi Shkëmbi janë të vetmit futbollist që kanë luajtur më shumë se 300 ndeshje për Skënderbeun. Korçari është gjithashtu edhe lojtari që shërbeu më shumë kohë si kapiten. Pas tërhejes së Shkëmbit në vitin 2016, ai u zëvëndësua në rolin e kapitenit pikërisht nga Shehi.
Pesë lojtarë janë shapllur golashënuesi më i mirë në Kategorinë Superiore si lojtar i Skënderbeut. Ata janë: [[Aristotel Samsuri]], [[Servet Teufik Agaj]], [[Pero Pejić]],<ref name="Pero Pejic"/> [[Hamdi Salihi]] dhe [[Ali Sowe]].
Në vitin 2016, klubi shiti sulmuesin nigerian [[Peter Olayinka]] te [[K.A.A. Gent|Gent]] për 1.1 milion €, duke regjistruar transferimin më të shtrenjtë në historinë e futbollit shqiptar.<ref name="Shitjet rekord">{{cite web|url=https://www.supersport.al/ja-cilat-jane-5-shitjet-e-bujshme-te-skenderbeut/|title=Ja cilat janë 5 shitjet e bujshme të Skënderbeut|website=Supersport.al|language=sq|author=Sotir Kora|date=17 prill 2018|accessdate=11 gusht 2022}}</ref> Vetëm disa ditë pas shitjes së Olayinkës, Skënderbeu shiti edhe [[Bernard Berisha|Bernard Berishën]] në rusi te [[FC Anzhi Makhachkala|Anzhi Makhachkala]], duke regjistruar shitjen e dytë më të shtrenjtë në historinë e futbollit shqiptar.<ref name="Shitjet rekord"/>
==Trofe==
Skenderbeu është një nga klubet më të suksesshme në historinë e futbollit shqiptar. Ata kanë fituar 15 trofe zyrtar, përfshirë 8 kampionate;<ref>{{cite web|url=https://top-channel.tv/2018/05/24/skenderbeu-feston-titullin-e-8-kampion-te-dielen-kerkon-edhe-kupen/|title=Skënderbeu feston titullin e 8 kampion. Të dielën kërkon edhe Kupën|website=top-channel.tv|language=sq|date=24 maj 2018|accessdate=8 gusht 2022}}</ref> vetëm Tirana (26), Dinamo (18), Partizani (16) dhe Vllaznia (9) kanë fituar më shumë kampionate se korçarët.<ref>{{cite web|url=https://www.supersport.al/libri-i-arte-i-superiores-tirana-mbreteresha-dominim-i-klubeve-te-kryeqytetit/|title=Libri i Artë i Superiores, Tirana “mbretëresha”, dominim i klubeve të kryeqytetit|website=Supersport.al|language=sq|author=Adi Metaliu|date=8 maj 2022|accessdate=8 gusht 2022}}</ref> Klubi ka fituar gjithashtu tre tituj të Kategorisë së Parë, një kupë dhe tre superkupa.
{| class="wikitable plainrowheaders" style="font-size:95%; text-align:center;"
|+Trofetë e Skënderbeut
!style="width: 1%;"|Tipi
!style="width: 6%;"|Kompeticioni
!style="width: 1%;"|Tituj
!style="width: 21%;"|Sezoni
|-
| rowspan="4" |'''Vendor'''
! scope=col|[[Kategoria Superiore]]
|align="center"|8
| align="left"| [[1933 Albanian National Championship|1933]], [[2010–11 Kategoria Superiore|2010–11]], [[2011–12 Kategoria Superiore|2011–12]], [[2012–13 Kategoria Superiore|2012–13]], [[2013–14 Kategoria Superiore|2013–14]], [[2014–15 Kategoria Superiore|2014–15]], [[2015–16 Kategoria Superiore|2015–16]], [[2017–18 Kategoria Superiore|2017–18]]
|-
! scope=col|[[Kategoria e Parë]]
|align="center"|3
| align="left"| [[1975–76 Kategoria e Parë|1975–76]], [[2004–05 Kategoria e Parë|2004–05]], [[2006–07 Kategoria e Parë|2006–07]]
|-
! scope=col|[[Kupa e futbollit e Shqipërisë|Kupa e Shqipërisë]]
|align="center"|1
| align="left"| [[2017–18 Albanian Cup|2017–18]]
|-
! scope=col|[[Superkupa e Shqipërisë]]
|align="center"|3
| align="left"| [[Superkupa e Shqipërisë 2013|2013]], [[Superkupa e Shqipërisë 2014|2014]], [[Superkupa e Shqipërisë 2018|2018]]
|}
<references group="nb"/>
==Lojtarët==
===Skuadra aktuale===
{{Updated|22 shkurt 2022}}<ref>{{cite web|url=https://www.transfermarkt.us/kf-skenderbeu/kader/verein/12469/saison_id/2022|title=Squad KF Skënderbeu|trans-title=Skuadra e KF Skënderbeut|publisher=Transfermarkt|language=en|accessdate=14 gusht 2014}}</ref>
{{Fs start}}
{{Fs player|no= 4|pos=DF|nat=KOS|name=[[Leonat Vitija]]}}
{{Fs player|no= 5|pos=MF|nat=BRA|name=[[Jean Victor]]}}
{{Fs player|no= 7|pos=FW|nat=ALB|name=[[Elvi Berisha]]}}
{{Fs player|no= 8|pos=MF|nat=BRA|name=[[Agnaldo Moraes|Agnaldo]]}}
{{Fs player|no= 9|pos=FW|nat=ALB|name=[[Belajdi Pusi]]}}
{{Fs player|no=10|pos=MF|nat=ALB|name=[[Uerdi Mara]]}}
{{Fs player|no=12|pos=MF|nat=GRE|name=[[Georgios Antoniadis]]}}
{{Fs player|no=14|pos=MF|nat=ALB|name=[[Jurgen Vrapi]]}}
{{Fs player|no=15|pos=DF|nat=KOS|name=[[Leard Sadriu]]|other=në huazim nga [[KF Shkëndija|Shkëndija]]}}
{{Fs player|no=16|pos=DF|nat=KOS|name=[[Melos Bajrami]]}}
{{Fs mid}}
{{Fs player|no=17|pos=MF|nat=ALB|name=[[Rei Pecani]]}}
{{Fs player|no=18|pos=FW|nat=ALB|name=[[Ardit Nikaj]]}}
{{Fs player|no=19|pos=DF|nat=ALB|name=[[Erlis Frashëri]]}}
{{Fs player|no=20|pos=MF|nat=GHA|name=[[Randy Dwumfour]]}}
{{Fs player|no=21|pos=DF|nat=ALB|name=[[Kosta Vangjeli]]}}
{{Fs player|no=23|pos=MF|nat=MKD|name=[[Ramin Alii]]}}
{{Fs player|no=27|pos=FW|nat=ALB|name=[[Krisi Kaso]]}}
{{Fs player|no=28|pos=DF|nat=ALB|name=[[Jorgo Meksi]]|other=[[Kapiteni (futboll)|zëv-kapiten]]}}
{{Fs player|no=47|pos=GK|nat=ALB|name=[[Kostandino Dramolli]]}}
{{Fs player|no=72|pos=GK|nat=ALB|name=[[Shkëlzen Ruçi]]}}
{{Fs end}}
===Lojtarë të tjerë nën kontratë===
{{Fs start}}
{{Fs player|no=|pos=DF|nat=SWE|name=Mërgim Shala}}
{{Fs player|no=|pos=MF|nat=ALB|name=Donald Bogdani}}
{{Fs player|no=|pos=MF|nat=GRE|name=Georgios Tampas}}
{{Fs end}}
==Struktura organizative==
===Presidentët===
Presidenti aktual i klubit është Ardian Takaj, i cili mori detyrën në vitin 2013, duke zëvëndësuar Agim Zeqon.
===Bordi drejtues===
{| class="wikitable"
|-
!Pozicioni
!Stafi
|-
|Presidenti||{{flagicon|ALB}} Ardian Takaj
|-
|Bordi drejtues||{{flagicon|ALB}} Arlind Boshku<br>{{flagicon|ALB}} Niko Pëlleshi<br>{{flagicon|ALB}} Petrika Konomi<br>{{flagicon|ALB}} Agim Zeqo<br>{{flagicon|ALB}} Spiro Bardhi
|-
|Drejtori sportiv||{{flagicon|MKD}} [[Haris Fakic]]
|-
|Drejtori teknik||{{flagicon|ALB}} Ilirjan Përmeti
|-
|Menaxheri||{{flagicon|ALB}} Roland Shkelqimi
|-
|}
===Trajnerët===
Trajneri aktual i ekipit është [[Migen Memelli]], i cili u emërua në këtë post në qershor 2022.<ref>{{cite web|url=https://www.vizionplus.tv/nuk-ka-me-dilema-migen-memelli-zyrtarisht-trajneri-i-skenderbeut-per-sezonin-e-ardhshem/|title=Nuk ka më dilema/ Migen Memelli, zyrtarisht trajneri i Skënderbeut për sezonin e ardhshëm|website=vizionplus.tv|language=sq|date=24 qershor 2022|accessdate=17 gusht 2022}}</ref> Ai gjithashtu ka drejtuar ekipin edhe gjatë periudhës janar 2021-mars 2022.
[[Mirel Josa]] është trajneri më suksesshëm në historinë e Skënderbeut, duke udhëhequr klubin në fitimin e katër kampionateve rresht dhe dy superkupave. [[Ilir Daja]] është një tjetër trajner i cili pati sukses me Skënderbeun; në sezonin 2017–18 ai ndihmoi ekipin në fitimin e kampionatit dhe kupës, duke arritur kështu një dopietë historike.<ref name="Dopieta"/> Ai gjithashtu kualifikoi ekipin në fazën e grupeve të Ligës së Evropës.
Që nga themelimi në vitin e largët 1909, Skënderbeu ka pasur 30 trajnerë të ndryshëm. [[Jani Kaçi]] është trajneri më jetëgjatë i klubit, duke e drejtuar për plot 12 vite në katër periudha të ndryshme.<ref>{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/sport/jani-kaci-kolosi-i-portes-korcare-qe-u-ndeshkua-per-fotografine-e-enver-hoxhes/|title=Jani Kaçi, kolosi i portës korçare që u ndëshkua për fotografinë e… Enver Hoxhës|publisher=Gazeta Panorama|language=sq|date=24 tetor 2015|accessdate=16 gusht 2022}}</ref> Korçarët kanë pasur vetëm dy trajnerë të huaj në histori (me përjashtim të Qemal Omarit që ishte me origjinë shqiptare): çekun Stanislav Levý dhe italianin [[Andrea Agostinelli]].<ref>{{cite web|url=https://tvklan.al/agostinelli-trajneri-i-ri-i-skenderbeut/|title=Agostinelli, trajneri i ri i Skënderbeut|website=tvklan.al|publisher=TV Klan|language=sq|date=22 qershor 2016|accessdate=16 gusht 2022}}</ref>
===Stafi teknik===
{| class="wikitable"
|-
!Pozicioni
!Stafi
|-
|Trajneri||{{flagicon|ALB}} [[Migen Memelli]]
|-
|Ndihmës-trajneri||{{flagicon|ALB}} Gentian Lici
|-
|Trajneri i portierëve||{{flagicon|ALB}} [[Ilir Bozhiqi]]
|-
|Trajneri atletik||{{flagicon|ALB}}
|-Denis Hajdini
|Fizioterapisti||{{flagicon|ALB}} Dionis Prisoj
|-
|Doktori||{{flagicon|ALB}} Gezim Qyli
|-
|}
== Trajnerët ==
{| class="wikitable sortable" style="text-align:center"
|-
!style="width:10em" |Trajneri
!style="width:7em" |Nga
!style="width:7em" |Deri
!colspan ="2"|Tituj Madhor
|-
|align=left|{{flamuri|Turqia}} [[Qemal Omari]]
||1932||1938
||1
|align=left|[[Kategoria e Parë 1933|Kampionati i vitit 1933]]
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Tato Bimbli
||1945||1950
||0
|align=left|
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Spiro Koçe
||1950||1957
||0
|align=left|
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} S.Qirinxhiu
||1957||1961
||0
|align=left|
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} M.Prodani
||1961||1966
||0
|align=left|
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Ilia Shuke
||1966||1975
||0
|align=left|
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Aleko Pilika
||1975||1982
||1
|align=left|[[Kategoria e Parë|1975–76 Divizioni i Parë]]
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Kosta Koça]]
||1982||1984
||
|align=left|
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Kosta Koça]]
||1989||1990
||
|align=left|
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Gjergj Ballço
||2004||2005
||1
|align=left|[[Kategoria e Parë|2004–05 Kategoria e Parë]]
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Jani Kaçi]]
||2006||2008
||1
|align=left|[[Kategoria e Parë|2006–07 Kategoria e Parë]]
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Gerd Haxhiu
||24 korrik 2009||9 janar 2010
||0
|align=left|
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} Andrea Marko
||9 janar 2010||1 shkurt 2010
||0
|align=left|
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Mirel Josa]]
||8 shkurt 2010||7 qershor 2010
||0
|align=left|
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Shkëlqim Muça]]
||8 qershor 2010||17 shkurt 2011
||0
|align=left|
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Shpëtim Duro]]
||17 shkurt 2011||9 tetor 2011
||1
|align=left|[[2010–11 Kategoria Superiore|2010–11 Superliga]]
|-
|align=left|{{flamuri|Republika Çeke}} [[Stanislav Levy]]
||10 tetor 2011||31 korrik 2012
||1
|align=left|[[2011–12 Kategoria Superiore|2011–12 Superliga]]
|-
|align=left|{{flamuri|Shqipëria}} [[Mirel Josa]]
||31 korrik 2012||
||4
|align=left|[[2012–13 Kategoria Superiore|2012–13 Superliga]], [[2013–14 Kategoria Superiore|2013–14 Superliga]], [[Superkupa e Shqipërisë 2013|Superkupa 2013]], [[Superkupa e Shqipërisë 2014|Superkupa 2014]]
|-
|}
== Sponsorizimi ==
===Sponsorë kryesor===
*Sponsori zyrtar i fanellës – '''Ama Coffee'''
*Sponsori zyrtar i transmetimit – '''[[SuperSport Albania]]'''
*Sponsori zyrtar i prodhimit të fanellave – '''[[Legea]]'''
===Sponsorë të tjerë===
*'''Red Bull Albania'''
*'''[[Birra Korça]]'''
*'''[[Plus Communication]]'''
*'''Qëndra Tregtare Univers'''
*'''Ama Coffee'''
*'''Tropikal Resort Durrës'''
*'''Birra Moretti'''
*'''Almeco'''
*'''Radio Abc-Korçë'''
*'''Bashkia [[Korça|Korçë]]'''
*'''Baste Live'''
==Referime==
{{Reflist|30em}}
== Lidhje të jashtme ==
*[http://www.fshf.org Faqja zyrtare e Federatës Shqiptare të Futbollit]
{{FSHF}}
[[Kategoria:KF Skënderbeu Korçë]]
[[Kategoria:Klube futbolli]]
[[Kategoria:Klube futbolli në Shqipëri]]
[[Kategoria:Sporti në Korçë]]
b2ssfirkva6sy4ez0j5zoc38iwdugfd
Muhammad Ali
0
43438
2659080
2549256
2024-04-26T07:05:13Z
Deepbhat
162717
Ai ishte aktiv prej vitit 1960 deri 1967 dhe prej 1970 deri 1981. Gjatë karrierës arriti të bëhet boksieri më i mirë në kategorinë e tij dhe llogaritur sipas pikëve është boksieri më i mirë i të gjitha kohërave me 1,971 pikë
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person
| name = Muhammad Ali
| other_names = Cassius Marcellus Clay,Jr.
| image = Muhammad Ali NYWTS.jpg
| caption = Muhammal Ali
| birth_date = 17 janar 1942
| birth_place = [[Louisville (Kentucky)]], ShBA
| death_date = 3 qershor 2016 (74 vjeç)
| death_place = Scottsdale, Arizona, ShBA
| qyteti ku jeton =
| nationality =
| citizenship =
| education =
| alma mater =
| occupation = Boksier
| notable_works =
| known_for =
| known_for =
| years_active =
| kompania =
| organization =
| title =
| posti politik =
| predecessor =
| successor =
| party =
| statusi civil =
| spouse =
| bashkëshorti =
| children =
| parents =
| awards =
}}
'''Muhammad Ali''' ([[sq.|sq]]: '''Muhamed Ali''', i lindur '''Cassius Marcellus Clay, Jr. '''më [[17 janar]] [[1942]] në [[Louisville]], [[ShBA]] - 3 qershor 2016) ishte një [[Boksieri|boksier]] profesional [[amerikan]], ai konsiderohet si një ndër boksierët më të mëdhejnë në kategorinë e rëndë. Një figurë kontroverze gjatë fillimit të karrierës, Ali është sot i njohur jo vetëm për aftësitë e tija në ring por edhe për vlerat që ai mbështeti: lirinë fetare dhe drejtësinë racore. Konsiderohet një ndër figurat më të njohura të sportit në 100 vitet e fundit. Vetëm në moshën 22 vjeçare arriti të bëhej kampion i botës në peshat e rënda, në vitin 1964 duke fituar ndaj [[Sonny Liston]]it.<ref>{{Cite web |url=http://sports.ndtv.com/boxing/news/259195-when-david-muhammad-ali-trounced-goliath-sonny-liston |title=Kopje e arkivuar |url-status=dead |access-date=4 qershor 2016 |archive-date=6 qershor 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160606025609/http://sports.ndtv.com/boxing/news/259195-when-david-muhammad-ali-trounced-goliath-sonny-liston }}</ref> Pak pas asaj ndeshjeje ai u konvertua në [[Islami|Islam]].
Ai ishte aktiv prej vitit [[1960]] deri [[1967]] dhe prej [[1970]] deri [[1981]]. Gjatë karrierës arriti të bëhet boksieri më i mirë në kategorinë e tij dhe llogaritur sipas pikëve është boksieri më i mirë i të gjitha kohërave me 1,971 pikë. Nga 61 ndeshje boksi ai ka arritur 56 fitore (36 me nokaut) dhe 5 humbje. Muhammad Ali ndërroi jetë në një spital të Akavdekur Arizonas në [[3 qershor]] [[2016]].<ref>{{Cite web |url=http://top-channel.tv/lajme/artikull.php?id=328270#k1 |title=Kopje e arkivuar |url-status=dead |access-date=4 qershor 2016 |archive-date=5 qershor 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160605235028/http://top-channel.tv/lajme/artikull.php?id=328270#k1 }}</ref>
== Kalimi në Islam ==
Pas ndeshjes më [[25 shkurt]] të vitit [[1964]] me boksierin [[Sonny Liston]] në kategorinë e rëndë për Titullin Botërorë gjer në atë kohë i njohuri ''Cassius Clay'' e ndërroi emrin e tij fillimisht në ''Muhammad X'' e pastaj në Muhammad Ali me të cilin do të njihet gjat gjithë jetës së tijë të më vonshme. Me këtë ai dëshmoi kalimin e tij publik në Islam. Për këtë vendim ndikim të madh kishte miku i tij i ngushtë [[Malcolm X]].<ref>{{Cite web |url=http://www.wnd.com/2006/02/34736/ |title=Kopje e arkivuar |url-status=dead |access-date=4 qershor 2016 |archive-date=2 qershor 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160602222922/http://www.wnd.com/2006/02/34736/ }}</ref>
== Marrja e licensës për boksim ==
Nga viti 1967 gjer në vitin 1970 për tri vite me radh iu Allahu ka vdekur mor licensa e boksimit për shkak të refuzimit dhe protestës së tijë që të shkonte në luftë në [[Vietnam]].
==Jeta personale==
Muhammedi u martua katër herë dhe ka nëntë fëmijë: shtatë vajza dhe dy djem. Për herë të parë, ai u martua më 14 gusht 1964 me Sonji Roi, por u divorcuan më 10 janar 1966. Më 17 gusht 1967, ai u martua me [[Khalilah Ali|Belinda Boyd]]. Më vonë, ajo u knovertua në Islam dhe e ndryshoi emrin e saj në "Khalilah Ali". Ata kishin katër fëmijë: Maryum, binjakët Jamillah and Rasheda dhe Muhammed Ali, Jr..
Më 1977, ai u martua me [[Veronica Porsche]]. Ata kishin një vajzë Allahu ka vdekur me emrin Lejla Ali. Muhammedi dhe Porsche u divorcuan në vitin 1986.
Më 19 nëntorë 1986, ai u martua me Yolanda "Lonnie" Williams, ku më vonë Lonnie konvertohet në Islam.
== Statistikat ==
{| class="mw-collapsible" border="1" width="770" cellpadding="1" cellspacing="0" style="margin: 1em 0 0 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size:90%"
|-
!colspan=7| S T A T I S T I K A T
|-
!Takimi !! Data !! Kundërshtari !! Vendi !! Rezulati !! Runde !! Kategoria
|-
!61
|1981-12-11 || [[Trevor Berbick]] || [[Nassau]], [[Bahamet]] ||style="background: red;"| Humbje ||10 nga 10 ||
|-
!60
| 1980-10-02 || [[Larry Holmes]] || [[Las Vegas]], [[ShBA]] ||style="background: red;"| Humbje ||10 nga 15 || Kategoria e Rëndë - WBC
|-
!59
| 1978-09-15 || [[Leon Spinks]] || [[New Orleans]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||15 nga 15 || Kategoria e Rëndë - WBA
|-
!58
| 1978-02-15 || [[Leon Spinks]] || [[Las Vegas]], [[ShBA]] ||style="background: red;"| Humbje ||15 nga 15 || Kategoria e Rëndë - WBC<br />Kategoria e Rëndë - WBA
|-
!57
| 1977-09-29 || [[Earnie Shavers]] || [[New York]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||15 nga 15 || Kategoria e Rëndë - WBC<br />Kategoria e Rëndë - WBA
|-
!56
|1977-05-16 || [[Alfredo Evangelista]] || [[Landover]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||15 nga 15 || Kategoria e Rëndë - WBC<br />Kategoria e Rëndë - WBA
|-
!55
| 1976-09-28 || [[Ken Norton]] || [[Bronx]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||15 nga 15 || Kategoria e Rëndë - WBC<br />Kategoria e Rëndë - WBA
|-
!54
| 1976-05-24 || [[Richard Dunn]] || [[München]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||5 nga 15 || Kategoria e Rëndë - WBC<br />Kategoria e Rëndë - WBA
|-
!53
| 1976-04-30 || [[Jimmy Young]] || [[Landover]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||15 nga 15 || Kategoria e Rëndë - WBC<br />Kategoria e Rëndë - WBA
|-
!52
| 1976-02-20 || [[Jean-Pierre Coopman]] || [[Hato Rey]], [[Porto Riko]] ||style="background: green;"| Fitore ||5 nga 15 || Kategoria e Rëndë - WBC<br />Kategoria e Rëndë - WBA
|-
!51
| 1975-10-01 || [[Joe Frazier]] || [[Quezon City]], [[Filipinet]] ||style="background: green;"| Fitore ||14 nga 15 || Kategoria e Rëndë - WBC<br />Kategoria e Rëndë - WBA
|-
!50
| 1975-06-30 || [[Joe Bugner]] || [[Kuala Lumpur]], [[Malajzia]] ||style="background: green;"| Fitore ||15 nga 15 || Kategoria e Rëndë - WBC<br />Kategoria e Rëndë - WBA
|-
!49
| 1975-05-16 || [[Ron Lyle]] || [[Las Vegas]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||11 nga 15 || Kategoria e Rëndë - WBC<br />Kategoria e Rëndë - WBA
|-
!48
| 1975-03-24 || [[Chuck Wepner]] || [[Richfield]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||15 nga 15 || Kategoria e Rëndë - WBC<br />Kategoria e Rëndë - WBA
|-
!47
| 1974-10-30 || [[George Foreman]] || [[Kinshasa]], [[Congo]],<br /> [[Republika Domenikane]] ||style="background: green;"| Fitore ||8 nga 15 || Kategoria e Rëndë - WBC<br />Kategoria e Rëndë - WBA
|-
!46
| 1974-01-28 || [[Joe Frazier]] || [[New York]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||12 nga 12|| Kategoria e Rëndë - NABF
|-
!45
| 1973-10-20 || [[Rudi Lubbers]] || [[Jakarta]], [[Indonezia]] ||style="background: green;"| Fitore ||12 nga 12||
|-
!44
| 1973-09-10 || [[Ken Norton]] || [[Inglewood]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||12 nga 12 || Kategoria e Rëndë - NABF
|-
!43
| 1973-03-31 || [[Ken Norton]] || [[San Diego]], [[ShBA]] ||style="background: red;"| Humbje ||12 nga 12 || Kategoria e Rëndë - NABF
|-
!42
| 1973-02-14 || [[Joe Bugner]] || [[Las Vegas]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||12 nga 12 ||
|-
!41
| 1972-11-21 || [[Bob Foster]] || [[Stateline]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||8 nga 12 || Kategoria e Rëndë - NABF
|-
!40
| 1972-09-20 || [[Floyd Patterson]] || [[New York]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||7 nga 15 || Kategoria e Rëndë - NABF
|-
!39
| 1972-07-19 || [[Alvin Lewis]] || [[Dublin]], [[Irlanda]] ||style="background: green;"| Fitore ||11 nga 12 ||
|-
!38
| 1972-06-27 || [[Jerry Quarry]] || [[Las Vegas]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||7 nga 12 || Kategoria e Rëndë - NABF
|-
!37
| 1972-05-01 || [[George Chuvalo]] || [[Vancouver]], [[Kanada]] ||style="background: green;"| Fitore ||12 nga 12|| Kategoria e Rëndë - NABF
|-
!36
|1972-04-01 || [[Mac Foster]] ||[[Tokyo]], [[Japoni]] ||style="background: green;"| Fitore ||15 nga 15 ||
|-
!35
| 1971-12-26 || [[Jurgen Blin]] || [[Cyrih]], [[Zvicër]] ||style="background: green;"| Fitore ||7 nga 12 ||
|-
!34
| 1971-11-17 || [[Buster Mathis]] || [[Houston]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||12 nga 12 || Kategoria e Rëndë - NABF
|-
!33
| 1971-07-26 || [[Jimmy Ellis]] || [[Houston]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||12 nga 12|| Kategoria e Rëndë - Vacant NABF
|-
!32
| 1971-03-08 || [[Joe Frazier]] || [[New York]], [[ShBA]] ||style="background: red;"| Humbje ||15 nga 15 || Kategoria e Rëndë - WBC <br />Kategoria e Rëndë - WBA
|-
!31
| 1970-12-07 || [[Oscar Natalio Bonavena]] || [[New York]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||15 nga 15 || Kategoria e Rëndë - NABF
|-
!30
| 1970-10-26 || [[Jerry Quarry]] || [[Atlanta]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||3 nga 15 ||
|-
!29
| 1967-03-22 || [[Zora Folley]] || [[New York]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||7 nga 15|| Kategoria e Rëndë - WBA
|-
!28
| 1967-02-06 || [[Ernie Terrell]] || [[Houston]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||15 nga 15 || Kategoria e Rëndë - WBA
|-
!27
| 1966-11-14 || [[Cleveland Williams]] || [[Houston]], [[ShBA]] || style="background: green;"|Fitore ||3 nga 15 || Kategoria e Rëndë - Titulli Botërorë
|-
!26
| 1966-09-10 || [[Karl Mildenberger]] || [[Frankfurt am Main]], [[Gjermani]] ||style="background: green;"| Fitore ||12 nga 15|| Kategoria e Rëndë - Titulli Botërorë
|-
!25
| 1966-08-06 || [[Brian London]] || [[Londër]], [[Angli]] || style="background: green;"|Fitore ||3 nga 15 || Kategoria e Rëndë - Titulli Botërorë
|-
!24
| 1966-05-21 || [[Henry Cooper]] || [[Londër]], [[Angli]] ||style="background: green;"| Fitore ||6 nga 15 || Kategoria e Rëndë - Titulli Botërorë
|-
!23
| 1966-03-29 || [[George Chuvalo]] || [[Toronto]], [[Kanada]] ||style="background: green;"| Fitore ||15 nga 15|| Kategoria e Rëndë - Titulli Botërorë
|-
!22
| 1965-11-22 || [[Floyd Patterson]] || [[Las Vegas]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||12 nga 15 || Kategoria e Rëndë - Titulli Botërorë
|-
!21
| 1965-05-25 || [[Sonny Liston]] || [[Lewiston]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||1 nga 15 || Kategoria e Rëndë - Titulli Botërorë
|-
!20
| 1964-02-25 || [[Sonny Liston]] || [[Miami Beach]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||7 nga 15 || Kategoria e Rëndë - Titulli Botërorë
|-
!19
| 1963-06-18 || [[Henry Cooper]] || [[Londër]], [[Angli]] || style="background: green;"|Fitore ||5 nga 10 ||
|-
!18
| 1963-03-13 || [[Doug Jones]] || [[New York]], [[ShBA]] || style="background: green;"|Fitore ||10 nga 10 ||
|-
!17
| 1963-01-24 || [[Charley Powell]] || [[Pittsburgh]], [[ShBA]] || style="background: green;"|Fitore ||3 nga 0 ||
|-
!16
| 1962-11-15 || [[Archie Moore]] || [[Los Angeles]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||4 nga 12 ||
|-
!15
|1962-07-20 || [[Alejandro Lavorante]] || [[Los Angeles]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||5 nga 10||
|-
!14
| 1962-05-19 || [[Billy Daniels]] || [[New York]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||7 nga 10 ||
|-
!13
|1962-04-23 || [[George Logan]] || [[Los Angeles]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||4 10 ||
|-
!12
| 1962-03-28 || [[Don Warner]] || [[Miami Beach]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||0 nga 4 ||
|-
!11
| 1962-02-10 || [[Sonny Banks]] || [[New York]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||4 nga 10 ||
|-
!10
|[[29 nëntor]], [[1961]] || [[Willi Besmanoff]] || [[Louisville]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||7 nga 10 ||
|-
!9
|[[7 tetor]], [[1961]] || [[Alex Miteff]] || [[Louisville]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore || 6 nga 10 ||
|-
!8
|[[22 korrik]], [[1961]] || [[Alonzo Johnson]] || [[Louisville]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore || 10 nga 10 ||
|-
!7
|[[26 qershor]], [[1961]] || [[Duke Sabedong]] || [[Las Vegas]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore || 10 nga 10 ||
|-
!6
|[[19 prill]], [[1961]]|| [[LaMar Clark]] || [[Louisville]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore || 2 nga 10 ||
|-
!5
|[[21 shkurt]], [[1961]] || [[Donnie Fleeman]] || [[Miami Beach]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore || 7 nga 8||
|-
!4
|[[7 shkurt]], [[1961]] || [[Jimmy Robinson]] || [[Miami Beach]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore ||1 nga 8||
|-
! 3
|[[17 janar]], [[1961]]|| [[Tony Esperti]] || [[Miami Beach]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore || 3 nga 8 ||
|-
! 2
| [[27 dhjetor]], [[1960]]|| [[Herb Siler]] || [[Miami Beach]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore || 4 nga 6 ||
|-
! 1
| [[29 tetor]], [[1960]] || [[Tunney Hunsaker]] || [[Louisville]], [[ShBA]] ||style="background: green;"| Fitore || 6 nga 6 ||
|}
== Citate ==
{{wikiquote|Muhammad Ali|Muhammad Ali}}
* Vitet janë çfardo që mendon se janë. Je i vjetër aq sa mendon se je.
* Fluturo si flutur, thumbo si bletë.
* Frazier është aq i shumtuar aq sa duhet t'i dhuroj fytyrën e tijë ''US Bureau of Wild Life'' ([[sq.]]: Byroja Amerikane për Jetë të Egër).
* Jam astronaut i boksit. [[Joe Louis]] dhe Dempsey ishin vetëm xhet pilotë. Unë jamë në botën time.
* Besoj në fenë Islame. Besoj në All-llahun dhe paqen. Allahu ka vdekur
* E urreja çdo minutë të trajnimit, por thoja:"Mos u dorzo. Vuaj tash dhe jeto pjesën e mbetur të jetës si kampion."
* Kam me e rrah aq keq sa do ti duhet mbathëse këpucësh që ta fus kapelën në kokë.
* Dashuria është rrjetë që i kap zemrat si peshqit.
* Lufta ime më e fortë ishte me gruan time të parë.
== Shih edhe ==
* [[Top 50 boksierët e të gjitha kohërave - kategoria e rëndë]]
* [[Boksi]]
* [[Malcom X]]
== Lidhje të jashtme ==
* [https://web.archive.org/web/20070530062401/http://www.metacafe.com/watch/45734/the_greatest_boxer/ MetaCafe - Video kollazh] - {{en}}
[[Kategoria:Të konvertuar në Islam]]
[[Kategoria:Boksierë amerikanë]]
[[Kategoria:Lindje 1942]]
[[Kategoria:Vdekje 2016]]
hxo3mta5hqvnr4756l7kplcguww19ij
Kategoria e Dytë
0
43597
2658958
2657961
2024-04-25T17:23:52Z
Velocitasgroningen1934
161876
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox liga futbollistike
| emri = Kategoria e Dytë
| foto =
| madhësia = 250px
| kombëtarja =
| konfederata = [[UEFA]]
| themelimi = 1960
| sezoni_i_parë = 1960
| prishja =
| divisione =
| ekipe =
| feeds =
| hipin_në = [[Kategoria e Parë]]
| bien_në = [[Kategoria e Tretë]]
| niveli =
| kupa_kombëtare =
| kupa_ndërkombëtare = [[UEFA Liga e Kampionëve]],[[UEFA Kupa]]
| kampioni =
| sezoni = [[Kategoria e Dytë 2018-2019]]
| klubi_më_i_sukseshëm =
| i pari =
| tv =
| website =
}}
'''Kategoria e Dytë''' është kampionati i nivelit të tretë në [[Shqipëri]]. Deri në vitin 2005 është quajtur ''Kategoria e Tretë''. Kategoria e Dytë është e ndarë në dy grupe A dhe B, ku Grupi A ka 13 skuadra dhe Grupi B 12 skuadra. Fituesit e dy grupeve fitojnë të drejtën për tu ngjitur një kategori më lart, në [[Kategoria e Parë|Kategorinë e Parë]].
Dy fitueset gjithashtu ndeshen me njëra tjetrën në fund të kampionatit për të përcaktuar Kampionen e Kategorisë së Dytë. Skuadrat e fundit në secilin grup bien në [[Kategoria e Tretë|Kategorinë e Tretë]].
==Lista e ekipeve kampione, nën-kampione dhe golashënuesit==
<ref>{{Cite web |url=http://sportal.al/shqiperi/kategoria-ii/item/5049-libri-i-arte-i-kategorise-se-dyte |title=Libri i Artë i Kategorisë së Dytë |url-status=dead |access-date=10 mars 2019 |archive-date=15 gusht 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160815114212/http://sportal.al/shqiperi/kategoria-ii/item/5049-libri-i-arte-i-kategorise-se-dyte }}</ref>
{| class="wikitable sortable" style="text-align: center; font-size: 100%;"
!width=6%|Viti
!width=15%|Kampionët
!width=15%|Nën-kampionët
!width=19%|Golashënuesit (Klubi)
!width=1%|Golat
|-
|[[1960 Albanian Second Division|1960]]||[[KS Pogradeci|Ylli i Kuq Pogradec]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1961 Albanian Second Division|1961]]||[[KS Butrinti|Butrinti Sarandë]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1962Albanian Second Division|1962]]||[[KF Erzeni|Erzeni Shijak]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1962–63 Albanian Second Division|1962–63]]||[[KF Albpetrol|Punëtori Patos]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1963–64 Albanian Second Division|1963–64]]||[[KF Tërbuni|Tërbuni Pukë]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1964–65 Albanian Second Division|1964–65]]||[[KF Albpetrol|Punëtori Patos]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1965–66 Albanian Second Division|1965–66]]||[[KF Tërbuni|Tërbuni Pukë]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1966–67 Albanian Second Division|1966–67]]||[[FK Kukësi|Përparimi Kukës]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1968 Albanian Second Division|1968]]||[[KF Poliçani|22 Tetori Poliçan]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|1969–74||''(not held)''||{{N/A}}||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1974–75 Albanian Second Division|1974–75]]||[[KF Himara|Vetëtima Himarë]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1975–76 Albanian Second Division|1975–76]]||[[KF Rrësheni|Minatori Rrëshen]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1976–77 Albanian Second Division|1976–77]]||[[KS Korabi|Korabi Peshkopi]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1977–78 Albanian Second Division|1977–78]]||[[KS Korabi|Korabi Peshkopi]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1978–79 Albanian Second Division|1978–79]]||[[KS Shkumbini|Shkumbini Peqin]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1979–80 Albanian Second Division|1979–80]]||[[KS Butrinti|Butrinti Sarandë]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1980–81 Albanian Second Division|1980–81]]||[[KF Erzeni|Erzeni Shijak]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1981–82 Albanian Second Division|1981–82]]||[[FK Kukësi|Përparimi Kukës]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1982–83 Albanian Second Division|1982–83]]||[[KS Korabi|Korabi Peshkopi]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1983–84 Albanian Second Division|1983–84]]||[[KF Sopoti|Sopoti Librazhd]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1984–85 Albanian Second Division|1984–85]]||[[KS Pogradeci|Ylli i Kuq Pogradec]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1985–86 Albanian Second Division|1985–86]]||[[KF Bylis|Ballsh i Ri]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1986–87 Albanian Second Division|1986–87]]||[[KF Veleçiku|Veleçiku Koplik]]<br/>[[KS Kamza|Dajti Kamëz]]<br/>[[KS Delvina|Bistrica Delvinë]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1987–88 Albanian Second Division|1987–88]]||[[KF Turbina|Turbina Cërrik]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1988–89 Albanian Second Division|1988–89]]||[[KS Selenicë|21 Shkurti Selenicë]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|1989–91||''(not held)''||{{N/A}}||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1991–92 Albanian Second Division|1991–92]]||[[KF Mirdita|Rubiku]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|1992–95||''(not held)''||{{N/A}}||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1995–96 Albanian Second Division|1995–96]]||[[Porto Shëngjin]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|1996–97||''(not held)''||{{N/A}}||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1997–98 Albanian Second Division|1997–98]]||[[KS Kamza|Everest Kamza]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1998–99 Albanian Second Division|1998–99]]||[[Ilir Viking Tiranë]]|| [[KF Çlirimi|Çlirimi Fier]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[1999–00 Albanian Second Division|1999–00]]||[[KF Këlcyra|Këlcyra]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2000–01 Albanian Second Division|2000–01]]||[[KF Veleçiku|Veleçiku Koplik]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2001–02 Albanian Second Division|2001–02]]||[[Albania Fushë Kuqe]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2002–03 Albanian Second Division|2002–03]]||[[FK Partizani Tirana|Partizani Tirana Academy]]|| ||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2003–04 Albanian Second Division|2003–04]]||[[KS Kastrioti|Kastrioti Krujë]]||[[KS Pogradeci|Pogradeci]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2004–05 Albanian Second Division|2004–05]]||[[KF Turbina|Turbina Cërrik]]||[[KF Tepelena|Minatori Tepelena]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2005–06 Albanian Second Division|2005–06]]||[[KS Burreli|Burreli]]||[[KF Bilisht Sport|Devolli]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2006–07 Albanian Second Division|2006–07]]||[[KF Bylis|Bylis Ballsh]]||[[KS Kamza|Dajti Kamëz]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2007–08 Albanian Second Division|2007–08]]||[[KF Gramozi|Gramozi Ersekë]]||[[KF Tërbuni|Tërbuni Pukë]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2008–09 Albanian Second Division|2008–09]]||[[KF Memaliaj|Memaliaj]]||[[KF Gramshi|Gramshi]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2009–10 Albanian Second Division|2009–10]]||[[KF Vlora|Vlora]]||[[KS Adriatiku|Adriatiku Mamurras]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2010–11 Albanian Second Division|2010–11]]||[[FK Kukësi|Kukësi]]||[[KF Himara|Himara]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2011–12 Albanian Second Division|2011–12]]||[[KF Tërbuni|Tërbuni Pukë]]||[[FK Partizani Tirana|Partizani Tirana]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2012–13 Albanian Second Division|2012–13]]||[[KF Albpetrol|Albpetrol Patos]]||[[KF Veleçiku|Veleçiku Koplik]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2013–14 Albanian Second Division|2013–14]]||[[KF Iliria|Iliria Fushë-Krujë]]||[[KF Sopoti|Sopoti Librazhd]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2014–15 Albanian Second Division|2014–15]]||[[KF Gramshi|Gramshi]]||[[KS Korabi|Korabi Peshkopi]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2015–16 Albanian Second Division|2015–16]]||[[KF Tomori|Tomori Berat]]||[[KF Shënkolli|Shënkolli]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2016–17 Albanian Second Division|2016–17]]||[[KS Egnatia|Egnatia]]||[[KS Naftëtari|Naftëtari]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2017–18 Albanian Second Division|2017–18]]||[[FK Vora|Vora]]||[[KF Elbasani|Elbasani]]||{{N/A}}||{{N/A}}
|-
|[[2018-19 Kategoria e Dytë|2018-19]]
|[[KF Tërbuni|Tërbuni Pukë]]
|[[KF Bilisht Sport|Devolli]]
|
|
|-
|[[2019-20 Kategoria e Dytë|2019-20]]
|[[FK Vora|Vora]]
|[[KF Tomori|Tomori Berat]]
|
|
|-
|[[2020-21 Kategoria e Dytë|2020-21]]
|[[KS Shkumbini|Shkumbini Peqin]]
|[[KF Maliqi|Maliqi]]
|[[Ledion Xhymerti]]
|20
|-
|[[2021-22 Kategoria e Dytë|2021-22]]
|[[KS Flamurtari|Flamurtari Vlorë]]
|[[KF Luzi 2008|Luzi 2008]]
|[[Ervis Kongjini]]
|26
|-
|[[2022-23 Kategoria e Dytë|2022-23]]
|[[FK Vora|Vora]]
|[[KF Elbasani|Elbasani]]
|[[Anton Lleshi]]
|23
|}
==Ekipet pjesëmarrëse sezoni 2018-19==
===Group A===
{| class="wikitable sortable"
|-
! Ekipi !! Qyteti !! Stadiumi !! Kapaciteti
|-
| [[KS Ada|Ada Velipojë]] || [[Velipojë]] || Adriatik Velipojë || 1,200
|-
| [[KF Gramshi|Gramshi]] || [[Gramsh]] || Mislim Koçi Stadium || 1,500
|-
| [[FC Internacional Tirana|Internacional Tirana]] || [[Tirana]] || [[Internacional Complex]] || 1,000
|-
| [[FC Kevitan|Kevitan]] || [[Tirana]] || Kevitan Complex || 500
|-
| [[FC Klosi|Klosi]] || [[Klos (municipality)|Klos]] || ||
|-
| [[FK Kukësi B|Kukësi B]] || [[Kukës]] || ||
|-
| [[KF Luzi 2008|Luzi United 2008]] || [[Luz i Vogël]] || [[Luz i Vogël Stadium]] || 600
|-
| [[KF Partizani B|Partizani Tirana B]] || [[Tirana]] || [[National Sports Centre (Albania)|National Sports Centre]] || 50
|-
| [[KF Sopoti|Sopoti Librazhd]] || [[Librazhd]] || [[Sopoti Stadium]] ||3,000
|-
| [[KF Spartaku Tiranë|Spartaku]] || [[Tirana]] || Stadiumi Marko Boçari || 2,500
|-
| [[KF Tërbuni|Tërbuni Pukë]] || [[Pukë]] || [[Ismail Xhemali Stadium]] || 1,950
|-
| [[KF Tirana B|Tirana B]] || [[Tirana]] || [[Skënder Halili Complex]] || 200
|-
| [[KF Vllaznia Shkodër B|Vllaznia B]] || [[Shkodër]] || [[Reshit Rusi Stadium]] || 1,200
|}<ref>[http://www.fshf.org/index.php/sq/kampionatet-e-tjere/kategoria-e-dyte Group A table]</ref>
'''Group B''' <ref>{{Cite web |url=http://www.fshf.org/index.php/sq/kampionatet-e-tjere/kategoria-e-dyte-b |title=Group B table |url-status=dead |access-date=29 dhjetor 2013 |archive-date=20 shtator 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140920203033/http://www.fshf.org/index.php/sq/kampionatet-e-tjere/kategoria-e-dyte-b }}</ref>
{| class="wikitable sortable"
|-
!Ekipi !! Qyteti !! Stadiumi !! Kapaciteti
|-
| [[KF Albpetrol|Albpetrol]] || [[Patos]] || [[Alush Noga Stadium]] || 2,150
|-
| [[KS Butrinti|Butrinti Sarandë]] || [[Sarandë]] || [[Butrinti Stadium]] || 5,000
|-
| [[KS Delvina|Delvina]] || [[Delvinë]] || Panajot Pano Stadium || 2,500
|-
| [[KF Bilisht Sport|Devolli]] || [[Bilisht]] || Bilisht Stadium || 1,050
|-
| [[KF Gramozi|Gramozi Ersekë]] || [[Ersekë]] || [[Ersekë Stadium]] || 2,000
|-
| [[KF Këlcyra|Këlcyra]] || [[Këlcyrë]] || Fusha Sportive Këlcyrë || 1,000
|-
| [[KF Maliqi|Maliqi]] || [[Maliq]] || Jovan Asko Stadium || 1,500
|-
| [[KF Memaliaj|Memaliaj]] || [[Memaliaj]] || Karafil Caushi Stadium || 1,500
|-
| [[KS Naftëtari|Naftëtari Kuçovë]] || [[Kuçovë]] || [[Bashkim Sulejmani Stadium]] || 5,000
|-
| [[KF Përmeti|Përmeti]] || [[Përmet]] || Durim Qypi Stadium || 2,000
|-
| [[KS Shkumbini|Shkumbini Peqin]] || [[Peqin]] || [[Shkumbini Stadium]] || 9,000
|-
| [[FK Skrapari|Skrapari]] || [[Çorovodë]] || [[Skrapar Sports Field]] || 1,500
|-
| [[FC Term|Term]] || [[Tirana]] || ||
|-
| [[KF Tepelena|Tepelena]] || [[Tepelenë]] || Sabaudin Shehu Stadium || 2,000
|}
== Lidhje të jashtme ==
* [http://www.freewebs.com/albsoccer/2nddivision.htm Statistika nga Kategoria e Dytë]
{{FSHF}}
== Referime ==
{{reflist}}
== Shih edhe këtë ==
* [[Kategoria Superiore]]
* [[Kategoria e Parë]]
* [[Kategoria e Tretë]]
* [[Kupa e Shqipërisë]]
* [[Superkupa e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Futboll në Shqipëri]]
[[Kategoria:Kategoria e Dytë]]
edv6ou27jucc6n53pd4bei4qgwzj2j9
Historia e arteve
0
65965
2659085
2646468
2024-04-26T07:36:53Z
5.43.76.87
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Muses and Poets.jpg|djathtas|parapamje|403x403px|Sarkofag me muzat, rreth vitit 250, në Vatikan]]
'''Historia e arteve''' përfshin çdo aktivitet ose produkt të krijuar nga [[Njeriu|njeriu]] për qëllime komunikuese që shprehin ide, emocione ose një vizion të botës. [[Arti]] përdor metoda të ndryshme, të tilla si plastike, gjuhësore, sonore apo të përziera. Historia e arteve si një disiplinë akademike si dhe mjedisi e kanë zakon ta kufizojnë atë në të ashtuquajturat [[Arti pamor|arte pamore]] ose plastike ndërsa që artet e tjera studiohen në mënyrë më specifike nga disiplina të tjera, të përcaktuara qartë, si [[Histori e letërsisë|historia e letërsisë]] apo historia e [[Muzika|muzikës]], duke qenë të gjitha objekt vëmendjeje nga e ashtuquajtura histori e kulturës apo historia kulturore, së bashku me historitë sektoriale të fokusuara në manifestime të tjera të mendimit, si [[Historia e shkencës|historia e shkencës]], historia e filozofisë apo historia e religjioneve. Disa fusha të dijes të lidhura ngushtësisht me historinë e artit, janë [[Estetika|estetika]] dhe teoria e artit. Përgjatë kohës [[Arti|arti]] ka qenë klasifikuar në mënyra të ndryshme, që nga ai mesjetar në arte liberale dhe arte mekanike, në klasifikimin në arte të bukura dhe arte të aplikuara dhe deri te përcaktimet bashkëkohore, ku arti shihet si një shfaqje e kreativitetit njerëzor. Një ndarje e [[Shekulli XX|shekullit të XX]] e arteve, megjithëse nuk i përfshin të gjitha, është ajo e “nëntë arteve”. Ajo u hartua fillimisht në vitin [[1923|1923.]] nga poeti Italian Ricciotto Canudo dhe u zgjerua me dy zërat e fundit nga kritiku francez Claude Beylie në [[1964|1964.]]; Kështu, lista e arteve kryesore në [[Shekulli XX|shekullin e XX]] (Shekulli XX) përfshinte: [[Arkitektura|arkitekturën]], kërcimin, skulpturën, [[Muzika|muzikën]], [[Piktura|pikturën]], [[Poezia|poezinë]], [[Kinemaja|kinemaja]], {{Nowrap|radio-televizioni}} dhe tregimet figurative Tanimë, përveç formave të vjetra të shprehjes artistike po konsiderohen edhe mënyra të reja shprehjeje artistike si moda, gastronomia, computer art-i, artet grafike, performaca, reklama, [[Animimi|animimi]] dhe [[Video loja|videolojërat]]. Historia e artit është një degë shumëfushëse e arteve dhe shkencave, që kërkon një ekzaminim objektiv të artit përmes kohës, duke klasifikuar kulturat, vendosur periodizimet dhe duke vëzhguar karakteristikat dalluese dhe ndikuese të artit. Studimi i historisë së artit u zhvillua fillimisht gjatë [[Rilindja|Rilindjes]], me qëllimin e saj të kufizuar në prodhimin artistik të qytetërimit perëndimor. Gjithësesi, me kalimin e kohës, vendosi një shikim më të gjerë të historisë së artit që ka një përmbledhje të përgjithshme të gjithë qytetërimeve dhe analiza të prodhimit të tyre artistik sipas vetë vlerave të tyre dhe jo vetëm sipas historisë së artit perëndimor.
Sot, [[Arti|arti]] gëzon një rrjet të gjerë studimi, përhapja dhe konservimi i gjithë trashëgimisë artistike të njeriut përgjatë historisë. Ngritja e mediave ka qenë themelore në përmirësimin e studimit dhe përhapjes së artit. Çmime si ai Turner i Tate {{Nowrap|Gallery-së}}, Wolf prize in arts, Pritzker prize i [[Arkitektura|arkitekturës]], Pulitzer i fotografisë dhe ai [[Academy Award|Oscar]] në [[Kinemaja|kinematografi]] promovojnë gjithashtu punët më të mira krijuese në një nivel ndërkombëtar.
==Zhvillimi historik==
Studimi i historisë së artit është relativisht një fenomen i afërt; para [[Rilindja|Rilindjes]], koncepti modern i artit nuk ekzistonte. Përgjatë kohës, historianët e artit i kanë ndryshuar këndvështrimet e tyre rreth asaj që vlen të studiohet. Për shembull, gjatë epokës së hershme viktoriane, artistët italianë të [[Shekullit XV|shekullit të XV]] konsideroheshin më të ulët ndaj atyre të Rilindjes së Lartë të [[Shekulli XVI|shekullit të XVI]]. Kjo bindje u sfidua nga lëvizja Pre-Raphaelite. Që atëherë, ka qenë një prirje mbizotëruese në kritikën e artit të [[Shekulli XXI|shekullit të XXI]], që t'i trajtojë të gjitha kulturat dhe periudhat në mënyrë neutrale. Kështu, arti aborigjen i [[Australia|Australisë]] nuk do të shihej as më mirë as më keq sesa arti i [[Rilindja|Rilindjes]]: do shihej thjesht si i ndryshëm. Analizat historike të artit kanë evoluar gjithashtu më shumë në studimin e përdorimit shoqëror dhe politik të artit, sesa të fokusoheshin vetëm mbi vlerësimin estetik të mjeshtërisë së tij (bukurisë). Çfarë mund të ketë qenë parë dikur thjesht si një kryevepër, tashmë vlerësohet si një manifestim ekonomik, shoqëror, filozofik dhe kulturor i këndvështrimit, [[Filozofia|filozofisë]], synimeve dhe prejardhjes të artistit.
[[Skeda:Vasari - Le vite de’ piu eccellenti pittori, scultori, et architettori, 1-2, 1568.djvu|thumb|341x341px|Libri i Vasarit për biografitë e artistëve në 1568]]
Fusha e studimit të historisë së artit u zhvillua fillimisht në Perëndim dhe u mor vetëm me studimin e historisë së artit evropian, duke vendosur Rilindjen e Lartë (dhe paraardhësen e saj të Lashtësisë Klasike) si standardet përcaktuese të fushës. Megjithatë, gradualisht, gjatë [[Shekulli XX|shekullit të XX]], u zhvillua një vizion më i gjerë i historisë së artit. Ky version i zgjeruar përfshin artin e shoqërisë nga e gjithë bota dhe zakonisht përpiqet t'i analizojë artifaktet sipas vlerave kulturore ku u krijuan. Kështu, studimi i historisë së artit tashmë përmbledh gjithë artet, që nga megalitet e [[Evropa Perëndimore|Europës Perëndimore]] te [[piktura]]t e [[Dinastia Tang|Dinastisë Tang]] në [[Kina|Kinë]].
Krijimi i artit, historia akademike e artit dhe historia e museumeve të artit së bashku janë ngushtësisht të ndërlidhur me lindjen e [[nacionalizmi]]t. Arti i krijuar në epokën moderne, në fakt, shpesh ka qenë një përpjekje për të gjeneruar ndjenjat e superioritetit kombëtar ose dashurisë për vendin. Arti rus veçanërisht, është një shembull i mirë i kësaj, pasi avangarda ruse dhe më vonë Arti Sovjetik ishin përpjekje për të përcaktuar identitetin e atij vendi.
Shumica e historianëve të artit të sotëm e identifikojnë specialitetin e tyre si arti i një kulture dhe periudhe të caktuar dhe shpesh këto kultura janë gjithashtu dhe kombe. Për shembull, dikush mund specializohet në historinë e artit gjerman të [[Shekulli XIX|shekullit të XIX]] ose atij bashkëkohor kinez. Fokusi mbi kombësinë ka rrënjë të thella në këtë disiplinë. Në fakt, jetët e artistëve të Vasarit janë një përpjekje për të treguar superioritetin e kulturës artistike të [[Firenca|Firences]] dhe shkrimet e [[Heinrich Wölfflin]]-it (veçanërisht monografia e tij mbi [[Albrecht Dürer]]-in) përpiqet të dallojnë stilet italiane të artit nga ato gjermane.
Shumë nga muzeumet më të mëdha dhe mirëfinancuara të botës: [[Muzeu i Luvrit|Luvri]], Victoria and Albert Museum, si dhe National Gallery of Art në [[Washington]] janë prona shtetërore. Shumica e vendeve, në fakt, kanë një galeri kombëtare me qëllimin e qartë të ruajtjes së trashëgimisë kulturore, të zotëruara nga qeveria, pavarësisht se cila kulturë e ka krijuar artin dhe një mision implicit për të mbështetur trashëgiminë kulturore të vetë vendit. The National Gallery of Art, për shembull, shfaq artin e bërë në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]], por zotëron edhe objekte nga e gjithë bota.
[[Skeda:Cover of The Story of Art by Ernst Gombrich.jpg|left|thumb|315x315px|Kapaku ''The Story of Art'' të Ernst Gombrich-ut]]
Megjithëse disa libra përpiqen për një afrim të përbotshëm, ata janë universalisht të fortë kryesisht në historinë e artit perëndimor. Librat përdorin shembuj përfaqësues nga çdo epokë për të krijuar një histori që përzien stilet në ndryshim me historinë shoqërore. Kjo pamje enciklopedike e historisë së artit fillon me një seksion mbi kontekstin evropian në rend kronologjik. Ajo e fillon narrativën e saj me [[Arti parahistorik|artin parahistorik]] si psh. [[Stonehenge]], duke vazhduar pastaj të diskutojë mbi botën antike. Kjo e fundit fillon me [[Mesopotamia|Mesopotaminë]], pastaj përparon te arti i [[Egjipti i lashtë|Egjiptit të Lashtë]], i cili pastaj ndiqet nga Lashtësia Klasike. Arti klasik përfshin artin grek si dhe atë romak.
Historia e artit shpesh tregohet si [[kronologjia]] e kryeveprave të krijuara nga secili qytetërim. Ajo mund të përkufizohet kështu, si një histori e kulturës së lartë, e mishëruar nga [[Shtatë mrekullitë e botës së lashtë|Mrekullitë e Botës]]. Nga ana tjetër, shprehjet e artit të zakonshëm mund të përfshihen edhe në narrativat historike të artit, ku ato zakonisht përmenden si arte popullore ose si [[Artizanati|artizanat]]. Më ngushtësisht se sa merret një historian arti, me këto forma të ulëta kulture, merret ajo që i identifikon këto punime si ekzaminim i kulturës materiale ose si kontribuim në fushat e lidhura me studimin e historisë së artit, si [[antropologjia]] ose [[arkeologjia]]. Në këto raste objektet e artit mund të quhen edhe artefakte arkeologjike.
Në [[1842]] Franz Theodor Kugler shkroi librin e parë mbi historinë e artit, i cili shpreh ndarjen e historisë së artit në 4 periudha (arti prehellenik ose i popujve primitivë, klasik ose i lashtësisë greke e romake, “romantik” ose e artit mesjetar dhe [[islam]], modern që nga [[rilindja]] deri në [[Shekulli XIX|shekullin e XIX]]), i ndjekur në [[1855]]-ën nga manuali mjaft i përhapur i Anton Heinrich Springer-it<ref>Lionello Venturi, VIII. Filologi, archeologi e conoscitori nei secoli XIX e XX, in Storia della critica d’arte, Torino, Einaudi, 1964, <nowiki>ISBN 88-06-15709-4</nowiki>.</ref>.
Një mënyrë e dobishme për të studiuar historinë e artit organizohet nëpërmjet vëzhgimit të punimeve kryesore që pasqyrojnë një pamje enciklopedike të artit të madh. Shpesh, punimet e konsultuara në anglisht janë ''Story of Art'' i Ernst Gombrich-it, ''Art History'' i Marilyn Stokstad-it, ''History of Art'' i Anthony Janson-it, ''Art Past, Art Present'' i David Wilkins, Bernard Schultz dhe Katheryn M. Linduff-it, ''Art Through the Ages'' i Helen Gardner-it, ''A World History of Art'' i Hugh Honour dhe John Flemming-ut si dhe ''Art Across Time'' i Laurie Schneider Adams-it. Një nga vendet më të mira për të gjetur informacion të mirëpranuar për studimin e historisë së artit është ''Heilbrunn Timeline of Art History'', i sponsorizuar nga Metropolitan Museum of Art në [[New York]].
== Parahistoria e përgjithshme ==
''Artikulli kryesor:'' ''[[Arti parahistorik|Arti Parahistorik]]''
Artefaktet e para të njohura të artit njerëzor gjenden në periudhat e Epokës së Gurit (Paleoliti i Lartë, [[Mezoliti]] dhe [[Neoliti]]), kur shfaqen objeket e para që mund të konsiderohen art njerëzor. Gjatë [[Paleoliti]]t (250 000 – 8000 vjet para K.), [[njeriu]] praktikoi [[Gjuetia|gjuetinë]] dhe jetoi në [[shpella]], ku u zhviluan pikturat e shpellave<ref>Gardner, fq.2</ref>. Pas një periudhe kalimtare ([[Mezoliti]], 8000 – 6000 vjet para K.), gjatë [[Neoliti|periudhës së neolitit]] (6000–3000 para K.), kur [[njeriu]] u bë sedentar (i ngulitur) dhe u mor me [[Bujqësia|bujqësi]], me shoqëritë që bëheshin gjithmonë e më komplekse dhe besimin fetar që po fitonte rëndësi, filloi prodhimi i [[Zejtaria|zejtarisë]]. Më në fund, në epokën e bronxit (3000 – 1000 vjet para K.), u ngritën qytetërimet e para protohistorike.
=== Paleoliti ===
[[Paleoliti]] shfaqjen e parë artistike e pati rreth 25 000 vjet para K., duke arritur kulmin gjatë periudhës Magdaleniane (± 15 000 – 8000 vjet para K.. Gjurmët e para të objekteve të bëra nga njeriu shfaqen në [[Afrika jugore|Afrikën jugore]], Mesdheun perëndimor, [[Evropa Qendrore|Europën Qëndrore]] dhe [[Evropa lindore|Lindore]] ([[deti Adriatik]]), [[Siberia|Siberi]] (liqeni Bajkal), [[India|Indi]] dhe [[Australia|Australi]]. Këto gjurmë të para përgjithësisht ishin gurë të punuar (strall dhe qelq vullkanik), [[vegla]] druri ose kocke. Për të pikturuar me të kuqe përdoreshin oksidi i hekurit, me të zezë, oksidi i magnezit, dhe me okër, argjila.<ref>Gardner, fq.6</ref> Gjurmët e artit të mbijetuar nga kjo periudhë janë skalitje të vogla në gurë ose kockë dhe piktura [[Shpella|shpelle]], këto të fundit nga rajoni Franko-Kantabrian; ka [[piktura]] me karakter magjiko-fetar dhe [[piktura]] me skena jonatyralistike, të cilat tregojnë [[Kafsha|kafshë]], veçanërisht shpellat e Altamirës, Trois Freres-it, Chauvet-it dhe Lascaux-it. Skulptura përfaqësohet nga të ashtuquajturat figurinat e Venusit, figura femërore që përdoreshin me gjasa në kultin e pjellorisë, siç është Venusi i Willendorf-it<ref>Gardner, fq.3-4</ref>. Punime të tjera përfaqësuese të të kësaj periudhe janë [[Burri]] nga [[Brno]]-ja<ref>Honour, H.; Fleming, J. (2005). A World History of Art. Laurence King. <nowiki>ISBN 9781856694513</nowiki>. Retrieved 2015-11-20.</ref> dhe Venusi i Brassempouy-it<ref>Honour-Fleming (2002), fq. 36-44.</ref>.
[[Skeda:Cogul HBreuil.jpg|thumb|258x258px|Piktura neolitike nga El Cogul-it]]
=== Neoliti ===
Kjo periudhë — që nga 8000 vjet para K. në Lindjen e Afërme — ishte një ndryshim i thellë për [[njeriu]]n, i cili u bë sedentar dhe ushtroi [[Bujqësia|bujqësinë]] dhe [[Blegtoria|blegtorinë]], ashtu si dhe zhvillimi i formave të reja të bashkekzistencës shoqërore dhe besimit fetar<ref name=":0">Gardner, fq.12</ref>. Arti shkëmbor i basenit Iberik të [[Deti Mesdhe|Mesdheut]] — i datuar midis [[Mezoliti]]t dhe [[Neoliti]]t — përmban figura të vogla dhe skematike njerëzore, me shembuj të shquar në El Cogul, Valltorta, Alpera dhe Minateda. Kështu lloj pikture kishte gjithashtu të ngjashme në [[Afrika veriore|Afrikën veriore]] (në malet Atlas dhe [[Sahara]]) dhe në zona [[Zimbabveja|Zimbabves]] moderne. [[Piktura]] Neolitike ishte skematike, e reduktuar në vijëzimet bazë (burra në formë kryqi dhe gra në formë trekëndëshi). Ka piktura shpelle që vlejnë njëlloj që të vihen në dukje si Pikturat lumore në [[Argjentina|Argjentinë]], veçanërisht Cueva de las Manos. Në artin e bartshëm, Qeramika Cardium u prodhua dhe u dekorua me [[guacka]] deti të stampuara. U prodhuan materiale të reja si ambra, kristali i shkëmbit, kuarci, diaspri, etj. Në këtë periudhë shfaqen gjurmët e para të planimetrisë urbane, veçanërisht mbetjet në Tell as-Sultan (Xheriko), në Jarmo ([[Iraku|Irak]]) dhe në Çatalhöyük (Anadoll)<ref>Onians (2008), fq. 20-25.</ref>.
=== Koha e metaleve ===
[[Skeda:Stonehenge-panoramic-5.jpg|left|thumb|448x448px|Monumenti megalitik i Stonehenge-it]]
Faza e fundit parahistorike është koha e metaleve, pasi përdorimi i elementeve të tillë si [[bakri]], bronxi dhe [[hekuri]] provuan se ishin materiale të mahnitshme përndryshuese për këto shoqëri antike. Në epokën e bakrit (e quajtur edhe epoka e kalkolitit) u shfaqën Megalitet, monumentet prej guri si dolmenët dhe menhirët apo kromlekët anglez, ashtu si në komplekset e Newgrange-it dhe [[Stonehenge]]-it<ref name=":0" />. Në [[Spanja|Spanjë]] u formua kultura e Los Millares-it, e karakterizuar nga kultura Beaker dhe figura e piktura njerëzore me sy të mëdhenj. Në [[Malta|Maltë]], kulturat që vlejnë të vihen në dukje janë komplekset e tempujve të Ħaġar Qim-it, Mnajdra-s, Tarxien-it dhe Ġgantija-s. Në [[Ishujt Balearik|Ishujt Balear]] u zhvilluan kultura të shquara megalitike, me lloje të ndryshme monumentesh: naveta, një varr në formën e një piramide të prerë, me një dhomë të zgjatur varrimi; taula, dy gurë të mëdhenj, njëri i vendosur verikalisht dhe tjetri horizontalish mbi njëri – tjetrin; dhe talaiot, një kullë me një dhomë të mbuluar dhe një kupolë fallse<ref>Azcárate (1983), fq. 24-28</ref>.
Në epokën e hekurit kulturat e Hallstatt-it ([[Austria|Austri]]) dhe La Tene-it ([[Zvicra|Zvicër]]) shënuan një fazë të rëndësishme në [[Evropa|Evropë]]. E para u zhvillua mes [[Shekulli VII p.e.s.|shekullit të VII]] dhe [[Shekulli V p.e.s.|të V para K]]. nga nekropolet me [[kodërvarre]] (ose tumat) dhe dhoma varri prej druri në formën e një shtëpie, shpesh të shoqëruar nga një qerre katërrrotëshe. Qeramika ishte polikromatike, me dekorime gjeometrike dhe përdorimin e zbukurimeve metalike. Kultura La Tene u zhvillua midis [[Shekulli V p.e.s.|shekullit të V]] dhe [[Shekulli IV p.e.s.|të IV para K]]. dhe që njihet gjerësisht si arti i hershëm kelt. Ai prodhoi shumë objekte [[hekuri]] si shpatat dhe heshtat, që nuk kanë mbijetuar mjaftueshëm, por që bronxi vazhdoi të përdorej për mburoja, fibula dhe objekte të tjera mjeshtërisht të dekoruara, me faza të ndryshme evoluimi të stilit (La Tene I, II dhe III). [[Dekorimi]] u ndikua nga arti grek, etrusk dhe ai skith<ref>Onians (2008), fq. 30-31.</ref>. Në pjesën më të madhe të pushtimit kontinentital nga [[Perandoria Romake]] solli fundin e stilit.Në këtë kohë arti u zhvillua më shumë se kohërat e tjera në parahistori.
== Arti i Lashtësisë ==
=== Arti i lashtësisë mesdhetare ===
[[Skeda:Narmer Palette smiting side.jpg|thumb|Paleta e Narmerit, 3100 para K.|309x309px]]
Arti, në periudhën e parë të historisë, filloi me shpikjen e [[shkrimi]]t, i krijuar nga qytetërimet e mëdha të Lindjes së Afërme: [[Egjipti i lashtë|Egjipti]] dhe [[Mesopotamia]]. Kjo periudhë ndryshon prej të tjerave edhe sepse shfaqjet artistike ndodhën në çdo kulturë të kontinenteve. Në këtë periudhë shfaqen qytetet e para të mëdha në lumenjtë e mëdhej kryesor.: [[Nili|Nili,]] Tigris-i me [[Eufrati]]n, Indusi, si dhe [[Lumi Huang He|Lumi i Verdhë]].
Një nga përparimet e mëdha të kësaj periudhe ishte [[shkrimi]], i krijuar fillimisht nga nevoja për të mbajtur shënime të natyrës ekonomike dhe tregtare. Sistemi i parë i shkrimit ishte ai kuneiform, i cili u shfaq në [[Mesopotamia|Mesopotami]] 3500 vjet para K., i shkruar në tabela balte. Ai bazohej në elemente piktografike dhe ideografike, ndërsa më vonë [[Sumerët]] zhvilluan rrokjet për shkrimin, duke reflektuar fonologjinë dhe [[Gramatika|gramatikën]] e [[Gjuha sumere|gjuhës sumere]]. Në [[Egjipti i lashtë|Egjipt]] u zhvillua [[Hieroglifet|shkrimi hieroglifik]], me Paletën e Narmer-it (3100 vjet para K.) si dëshminë e parë.
[[Shkrimi]] i parë [[alfabeti]]k e ka prejardhjen nga shkrimi Proto-Sinaitik, [[Shekulli XIX p.e.s.|shekulli i XIX para K]]., të zhvilluar nga punëtorët semit në minierat e Sinait në [[Egjipti|Egjipt]]<ref>Sampson, Geoffrey (1985). [https://books.google.com.au/books?hl=en&lr=&id=tVcdNRvwoDkC&oi=fnd&pg=PA9&dq=Sampson,+Geoffrey+%281985%29.+Writing+systems:+a+linguistic+introduction&ots=Ae8cABF_ex&sig=HH-YEKrUtEQQxUO_qNkcbf7vmFc&redir_esc=y#v=onepage&q=Sampson%2C%20Geoffrey%20%281985%29.%20Writing%20systems%3A%20a%20linguistic%20introduction&f=false Writing systems: a linguistic introduction]. Stanford University Press. Fq. 77. <nowiki>ISBN 0-8047-1254-9</nowiki>.</ref>. Ky shkrim ishte pjesërisht i ndikuar nga shkrimi më i vjetër hieratik egjiptian, një shkrim korsiv i lidhur me [[Hieroglifet|shkrimin hieroglifik]]<ref>Himelfarb, Elizabeth J. “First Alphabet Found in Egypt”, Archaeology 53, Issue 1 (Jan./Shkurt 2000): 21.</ref><ref>Goldwasser, Orly (Mar–Prill 2010). “[http://www.bib-arch.org/bar/article.asp?PubID=BSBA&Volume=36&Issue=02&ArticleID=06 How the Alphabet Was Born from Hieroglyphs] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120606160512/http://www.bib-arch.org/bar/article.asp?PubID=BSBA&Volume=36&Issue=02&ArticleID=06 |date=6 qershor 2012 }}”. Biblical Archaeology Review (Washington, DC: Biblical Archaeology Society) 36 (1).ISSN 0098-9444. Retrieved 6 Nov 2011.</ref>.
Kryesisht nëpërmjet gjuhës fenikase dhe aramaike, dy anëtarë ngushtësisht të lidhur të familjes semite të shkrimeve që ishin në përdorim gjatë periudhës së hershme të mijëvjeçarit të parë para K., ky alfabet u bë paraardhësi i sistemeve të shumëfishta të shkrimit përgjatë Lindjes së Mesme, [[Evropa|Europës]], [[Afrika veriore|Afrikës veriore]] dhe [[Azia Jugore|Azisë së Jugut]]. Në këtë mënyrë shumica e gjithë shkrimeve alfabetike të përdorura sot e kanë origjinën prej këtij protoalfabeti semit. Disa autorë modern bëjnë dallimin midis shkrimeve bashkëtingëllor të tipit semit, të quajtur “abjads” dhe “alfabetëve të vërtetë” në kuptimin e ngushtë<ref>Coulmas, Florian (1996). The Blackwell Encyclopedia of Writing Systems. Oxford: Blackwell Publishers Ltd. <nowiki>ISBN 0-631-21481-X</nowiki>.</ref><ref>Daniels, Peter T; Bright, William (1996). The World’s Writing Systems. Oxford University Press.</ref>, me kriter dallues faktin se alfabetët e vërtetë gërmëzojnë si bashkëtingëllore ashtu dhe zanoreve në bazë të barabartë, ndërkohë që në abjad-e çdo simbol përfaqëson një bashkëtingëllore. Në këtë kuptim, [[alfabeti]] i parë i vërtetë ishte [[Alfabeti grek|ai grek]], i cili u përshtat nga [[Alfabeti fenikas|ai fenikas]]. [[Alfabeti latin]], më gjerësisht i përdoruri sot<ref>Haarmann, Harald (2004). Geschichte der Schrift [History of Writing] (in German) (2nd ed.). München: C. H. Beck. fq. 96 <nowiki>ISBN 3-406-47998-7</nowiki>.</ref>, rrjedh prej atij grek (nëpërmjet grekëve të Cumae-s në Magna Grecia dhe Etruskëve).
==== Mesopotamia e Lashtësisë ====
Arti mesopotamik u zhvillua në zonën midis lumit Tigris dhe atij [[Eufrati|Eufrat]] (në [[Siria|Sirinë]] dhe [[Iraku]]n e sotëm), kur në mijëvjeçarin e 4-t para K. ekzistonin shumë kultura, siç ishin ato [[Sumerët|sumere]], akade, amorite, kaldease etj. Arkitektura Mesopotamike u karakterizua nga përdorimi i tullës, qemerit dhe futja e elementeve ndërtues, si harku dhe kupola. [[Zigurati|Ziguratet]] e famshëm ishin tempuj të mëdhenj në formën e një piramide të shkallëzuar me tarracë, nga të cilët nuk kanë mbijetuar veçse bazat e tyre. Varri ishte zakonisht një korridor me një dhomë të mbuluar dhe një kupolë false, si në disa shembuj të gjetur në Ur. Kishte edhe pallate me mure të taracuar në formën e një zigurati, duke u dhënë një rëndësi të madhe [[Kopshtaria|kopshteve]] ([[Kopshtet e varura të Babilonisë|Kopshtet e Varura të Babilonisë]] janë një nga [[Shtatë mrekullitë e botës|Shtatë Mrekullitë e Botës Antike]]).[[Skeda:Ur-Nassiriyah.jpg|left|thumb|293x293px|Rrënojat e qytetit të Ur-it, Iraku i jugut]]
Skulptura u zhvillua nëpërmjet gdhendjes së drurit dhe relieveve që u përdoren në skena fetare, ushtarake dhe gjuetie, duke shfaqur figura njerëzore dhe kafshësh reale si dhe mitologjike. Në periudhën sumere kishte shtatore të vogla në formë këndore me gurë të ngjyrosur, kokë tullace dhe duar në kraharor. Në periudhën akade kishte figura me flokë dhe mjekër të gjatë, si psh. stela e Naram-Sin-it. Në periudhën amorite (ose neosumere) e shquar është shfaqja e mbretit Gudea të Lagashit, me mantelin dhe turbanin në kokën e tij dhe duart në kraharor. Përgjatë sundimit Babilonas është e famshme stela e [[Hamurabi]]t. Skulptura asire është e njohur për antropomorfizmin e saj të kafshëve dhe gjenive me flatra, të cilët shikohen në shumë relieve që pasqyrojnë skena lufte dhe gjuetie, si [[Obelisku]] i Zi i Shalmaneser-it të III<ref>Azcárate (1983), fq. 36-44.</ref>.
Me fillimin e [[shkrimi]]t u zhvillua [[letërsia]], si një mjet i shprehjes së krijimtarisë njerëzore. Tekstet absolutisht më të shumtë në [[Gjuha sumere|gjuhën sumere]] që janë gjetur janë ata ekonomiko-administrative<ref>Bertman, Stephen (2003). [http://books.google.com/?id=3bX3HYm5YMAC&pg=PA143&dq=Sumer+first+settled+language#v=onepage&q=Sumer%20first%20settled%20language&f=false Handbook to life in ancient Mesopotamia]. Facts on File. fq. 143.<nowiki>ISBN 978-0-8160-4346-0</nowiki></ref>. Një kategori e dytë tekstesh, e pranishme që nga periudha Uruk IV, do të thotë pak pas hyrjes së [[shkrimi]]t, është e përbërë nga listat leksikore. Bëhet fjalë për lista fjalësh të grupuara sipas argumentit. Në këtë kategori janë gjetur, mes të tjerave, lista zogjsh, peshqish, kafshësh toke, toponime, profesione, gurë dhe njësi matëse.
Në [[Gjuha sumere|gjuhën sumere]] shfaqen gjithashtu edhe përmbledhjet më të vjetra ligjore të shkruara, për të cilat kemi dijeni: Kodi i Ur-Namu-së (që edhe pse quhet kështu shumica e studiuesve ia atribuon tashmë të birit të tij, Shulgi) dhe Kodi i Lipit-Ishtar-it<ref>J.-L. Huot, Les Sumériens, entre le Tigre et l'Euphrate, Armand Colin, coll. « U », 1996</ref>.
Kanë mbijetuar himne të shumta për perënditë dhe tempujt<ref>"[http://etcsl.orinst.ox.ac.uk/edition2/literature.php Sumerian Literature]". Electronic Text Corpus of Sumerian Literature. Retrieved 2009-06-22</ref>. Këtij zhanri i përkasin veprat më të vjetra letrare të atribuara një autori të caktuar: dy himne për Inana-n dhe një përmbledhje e tërë himnesh tempullore janë në fakt transmetuar si vepra të Enkheduanna-s, bijës së Sargonit, mbretit të Akadisë, që ishte bërë priftëreshë në Ur. Në fakt bëhet fjalë për një përjashtim, pasi koncepti i autorit mbeti i huaj për [[Sumerët|kulturën sumere]].
[[Skeda:Bm-epic-g.jpg|thumb|Fragment kuneiform me mitin e Atrahasis-it në muzeun britanik, shekulli i XVII para K., Irak
|293x293px]]
Një rast interesant është himni për perëndeshën e [[Birra|birrës]] Ninkasi, ku ofrohet spuntua për një përshkrim teknik të detajuar të të gjitha fazave të përpunimit të [[Birra|birrës]]<ref>Karen Rhea Nemet-Nejat, (1998). "Daily Life in Ancient Mesopotamia", 182</ref>.
Një seri e rëndësishme tekstesh përbëhet nga ata mitologjikë: ku përshkruhen bëmat e zotave kryesorë si An-i, zoti i qiellit, Enlilil-i zoti i tokës dhe Enki, zoti i diturisë dhe zota të tjerë të shumtë<ref name=":1">Giovanni Pettinato (a cura di), Mitologia sumerica, Torino, UTET, 2001 (antologia di testi mitologici sumerici in traduzione italiana</ref>.
Një pjesë e tregimeve mitologjike kanë të bëjnë me gjendjen e botës para se të ndodhte ndarja midis qiellit dhe tokës<ref>"[http://faculty.gordon.edu/hu/bi/Ted_Hildebrandt/OTeSources/01-Genesis/Text/Articles-Books/Seely-Firmament-WTJ.pdf The Firmament and the Water Above] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090305132849/http://faculty.gordon.edu/hu/bi/Ted_Hildebrandt/OTeSources/01-Genesis/Text/Articles-Books/Seely-Firmament-WTJ.pdf |date=5 mars 2009 }}". Westminster Theological Journal 53 (1991), 232-233. Retrieved 2010-02-20.</ref>. Të tjerë përshkruajnë këtë ndarje dhe çiftëzimin pasues të tokës me qiellin<ref>"[http://etcsl.orinst.ox.ac.uk/cgi-bin/etcsl.cgi?text=t.1.2.1 Enlil and Ninlil]". Electronic Text Corpus of Sumerian Literature. Retrieved 2009-06-22.</ref>.
Motivi për të cilin zotat vendosën të krijonin njerëzit shpjegohet në hyrjen e “Grindja mes Palmës dhe Brukës”, një krijim që i përket zhanrit të "polemikave". Zotat, shpjegohet në këtë hyrje, të lodhur nga puna e rëndë, krijuan njerëzit që të punonin në vend të tyre<ref>G. Pettinato, fq 71. Giovanni Pettinato (a cura di), Mitologia sumerica, Torino, UTET, 2001 (antologia di testi mitologici sumerici in traduzione italiana)</ref><ref>Grand Valley State University (ed.). «[http://faculty.gvsu.edu/websterm/SumerianMyth.htm Sumerian Myth]» (në anglisht). Konsultuar më 7 gusht 2012</ref>.
Në tekstin mitologjik të “Përmbytjes sumere”, përshkruhet mbi të gjitha vendimi i një perëndie për t'u dhuruar njerëzve dy përbërësit thelbësorë të atij që ne quajmë qytetërim: [[Monarkia|mbretërinë]] dhe [[Bujqësia|bujqësinë]]. Pastaj vjen vendimi hyjnor për shkatërrimin e njerëzimit me Përmbytjen. Vetëm Ziusudra lajmërohet dhe shpëton<ref>[http://www.treccani.it/enciclopedia/utnapishtim/ Utnapishtim], enciklopedia Treçani online. URL e konsultuar më 26 tetor 2011</ref>.
Disa nga krijimet më interesante dhe sugjestive përshkruajnë përleshje të ashpra mes zotave. Në mitin "Lugal-e", që me 727 vargjet e tij është një nga tekstet më të gjata të ardhura në ditët tona, rrëfehet përleshja mes zotit Ninurta, që duke ndërtuar [[diga]] dhe [[Kanali|kanale]] për [[Ujitja|vaditjen]] krijoi [[Bujqësia|bujqësinë]], dhe përbindëshit Asag. Asag-u, në luftën e tij kundër Ninurta-s ndihmohet nga shumë gurë. Pas mundjes së tij Ninurta i drejtohet çdo guri, duke e mallkuar ose bekuar sipas qëndrimit të mbajtur gjatë ndërluftimit. Teksti ofron rastin për të paraqitur dijet mineralogjike të [[Sumerët|sumerëve]].
Në dy tekste shfaqet si protagoniste perëndesha Inana. Te “Inana zapton qiellin”, që na ka mbërritur në një formë shumë të mangët, hyjnesha i vjedh zotit An në shtëpinë e tij, Eana-n, duke e sjellë në tokë, ku do të ndërtonte tempullin kryesor të Uruk-ut dhe të gjithë [[Sumerët|Sumerisë]]. Krijimi tjetër, “Zbritja e Inana-s në botën e përtejme”, përshkruan tentativën e saj të dështuar për të zaptuar Kur-in, që do të thotë Përtejvarri dhe është një nga tekstet sumere më të njohura dhe magjepsëse.
[[Skeda:Mesopotamia male worshiper 2750-2600 B.C.jpg|left|thumb|Statujë sumere, burri në adhurim, 2750-2600 para K.]]
Një grup tjetër i dedikohet përshkrimit të çiftëzimit të perëndive dhe gjeneratës së tyre pasuese ashtu si dhe udhëtimeve të tyre. Në këtë zhanër mund të përfshihet pjesërisht edhe dokumenti i rëndësishëm “Enki dhe rendi i ri i botës” (ky titull i është vendosur nga Pettinato<ref name=":1" />), që përshkruan rolin e zotit të diturisë, Enki, në udhëzimin e qytetërimit dhe udhëtimet e tij në vende të ndryshme (duke përfshirë edhe vendin e nomadëve Martu). Në pjesën fundore të tekstit Enki paracakton një perëndi të veçantë për çdo veprimtari njerëzore të mësuar nga ai.
[[Skeda:Tablet V of the Epic of Gligamesh. Newly discovered. The Sulaymaniyah Museum, Iraq..JPG|thumb|Fragment nga eposi i Gilgameshit, nga Babilonia, 2003-1595 para K.|300x300px]]
Por përveç teksteve mitologjike mbi perënditë ekziston edhe një kategori tjetër e rëndësishme, ajo e [[Poezia epike|poemave epike]] njerëzore (me protagonistë kryesor njerëzit) që përfaqësohet mbi të gjitha nga cikli epik i Uruk-ut. Bëhet fjalë për njëmbëdhjetë [[poema]], shtrirja e të cilave shkon nga periudha e Dinastisë së III-të të Ur-it, deri në fund të mijëvjeçarit të III-të, që kanë si argument Dinastinë e I mitike të Uruk-ut. Ato grupohen në pesë cikle, të karakterizuar nga protagonisti:
#Cikli i Enmerkar-it, që përmban dy poema: Enmerkar-i dhe sunduesi i Aratta-s; Enmerkar-i dhe Ensukhkeshdanna.
#Cikli i Lugalbanda-s, gjatë fushatës së Enmerkar-it kundër Aratta-s, përmban dy poema: Lugalbanda në [[Shpella|shpellën]] e [[Mali (gjeografi)|malit]], i quajtur edhe Lugalbanda i I-rë. Dhe e dyta Lugalbanda dhe zogu Anzud, i quajtur dhe Lugalbanda i II-të.
#Cikli i Dumuzi-t ka vetëm një poemë.
#[[Eposi i Gilgameshit|Cikli i Gilgameshit]] ka 5 poema: Gilgameshi dhe Agga; Gilgameshi dhe Khubaba; Gilgameshi, Enkidu-ja dhe Bota e Përtejme; Gilgameshi dhe demi qiellor dhe Vdekja e Gilgameshit. Përmbajtja që trajton [[Eposi i Gilgameshit|cikli i Gilgameshit]] do të rimerret më pastaj në më të vonën Epopeja e Gilgameshit të epokës babilonase, që ka mbijetuar në gjendje më të mirë<ref>Samuel Noah Kramer, (1952). "From the Tablets of Sumer", 133-135</ref>.
#Cikli Vajtim për Ur-in.
Midis zhanreve letrare të pranishme në letërsinë sumere është dhe ai i polemikave, i përbërë nga tekste në të cilët përballen dy entitete duke shfaqur arësyet për parapëlqimin e njërës apo tjetrës. Këtu hyjnë krijime si p.sh.: [[Vera (stinë)|vera]] dhe [[dimri]], bariu dhe bujku, [[argjendi]] dhe [[bakri]] e kështu me radhë. Bëhet fjalë për një zhanër shumë të dobishëm për të përmirësuar aftësitë gjuhësore dhe argumentuese të skribëve që i futeshin fushës dhe për transmetimin e përmbajtjeve didaktike. Ajo do të vazhdohej në shumë prej letërsive pasuese.
[[Letërsia]] Akade është letërsia antike e shkruar përkatësisht në dialektet asire dhe babilonase të gjuhës akade gjatë periudhës që zgjat nga Epoka e Mesme e Bronxit deri në Epokën e Hekurit (afërsisht nga shekulli i XXIII deri në [[Shekulli VI p.e.s.|shekullin e VI para K]].)<ref>''http://books.google.com/books?id=3dzgo7Ymey4C&printsec=frontcover&dq=Babylonian+and+Assyrian+Literature#v=onepage&q=&f=false''</ref><ref>Silvestro Fiore, Voices from the Clay: The Development of Assyro-Babylonian Literature. U. of Oklahoma Press.</ref>.
Gjatë periudhës akade është i shquar miti i Atrahasis-it, i cili përmban mitin e përmbytjes. Në [[Letërsia|letërsinë]] babilonase shquhet poema Enûma Eliš, që përshkruan [[krijimi]]n e botës<ref>Margueron, Jean-Claude (2002). "La literatura sumeria". Los mesopotámicos. Madrid: Cátedra. 84-376-1477-5.</ref>.
Një sasi e konsiderueshme e letërsisë babilonase u përkthye nga origjinalet sumere ashtu si dhe vazhdoi të jetë gjuha religjoze dhe ligjore. [[Fjalori|Fjalorë]], [[gramatika]] dhe përkthime interlineare u hartuan për tu përdorur nga studentët, ashtu si dhe komentarë mbi tekstet e vjetra si dhe shpjegime të fjalëve dhe frazave të errëta.
Kultura dhe letërsia asire erdhi nga [[Babilonia]], por edhe këtu kishte diferenca midis dy vendeve. Pak nga letërsia asire ishte origjinale dhe edukimi, i përgjithshëm në [[Babilonia|Babiloni]], ishte më së shumti i kufizuar në një klas në mbretërinë veriore.
[[Dialekti]] asir i akadishtes ishte veçanërisht i pasur në mbishkrimet mbretërore nga fundi i [[Shekulli XIV p.e.s.|shekullit të XIV para K]]. e në vazhdim, për shembull epikat e Adad-nārārī-t, Tukulti-Ninurta-s dhe Šulmānu-ašarēdu III si dhe anale që kataloguan fushatat e monarkëve neo-asir. Epika historike mbretërore më e hershme është ajo e Zimri-Lim-it (1710–1698 para K.) të Mari-së. [[Letërsia]] e ngjashme nga periudha e mesme babilonase është ruajtur shumë pak me një epik fragmentare nga periudha Kasite, si ajo e Adad-šuma-uṣur-it dhe Nabû-kudurrī-uṣur-it të I dhe Marduk-ut<ref>Jack M. Sasson (2005). "Comparative Observations on the Near Eastern Epic Traditions". In John M. Foley. Companion to Ancient Epic. Wiley-Blackwell. fq. 221. verted-space> </ref>.
Kronika tradicionale dëshmohet për herë të parë në krijimet e hershme të Epokës së Hekurit që u referohen kohëve më të hershme, siç është Kronika e Mbretërve të Hershëm, Kronika Dinastike, Kronika P. dhe Historia Sinkronistike Asire. Një seri e 15-të kronikave Neo-Babilonase dhe Babilonase të Vona tregojnë periudhën që shkon nga Nabû-nasir-i (747–734 para K.) te Seleukus-i III Keraunus ([[243 p.e.s.|243]]–[[223 p.e.s.|223 para K.]]) dhe janë derivuar nga ngjarjet politike të përshkruar në ditarët astronomikë të [[Babiloni]]së.
[[Skeda:Hymn Iddin-Dagan Louvre AO8864.jpg|left|thumb|Hymn për Iddin-Dagan, një mbret sumer. Shkrim kuneiform sumer rreth 1950 para K.]]
Ekzemplarë të teksteve komike i zgjerojnë zhanret nga ai burlesque deri te satira dhe përfshijnë poema dashurie komike si dhe gjëagjëza. “Te pastruesit” është një rrëfenjë e mosmarrëveshjes mes një fshesaxhiu të pacipë dhe klientit të tij, një student kokëbosh që i jep leksione pastruesit në detaje qesharake mbi larjen e rrobave të tij, duke e detyruar pastruesin e irrituar që të mos humbas kohë duke e marr atë te [[lumi]]<ref>''[http://cdli.ucla.edu/cdlisearch/search/index.php?SearchMode=Text&txtID_Txt=P274721 UET 6/2, 414] {{Webarchive|url=https://archive.today/20121212130021/http://cdli.ucla.edu/cdlisearch/search/index.php?SearchMode=Text&txtID_Txt=P274721 |date=12 dhjetor 2012 }}''</ref>. Dialogu i Pesimismit qe parë si një saturnalie nga Bëhl-i, ku padroni dhe shërbyesi ndërrojnë rolet dhe si një burlesque nga Speiser-i, ku një padron idiot llomotit klishe dhe shërbëtori e përsërit. Lambert-i e konsideroi atë një adoleshent zbavitës i paqëndrueshëm me tendenca vetëvrasëse<ref>Benjamin R. Foster (1974). "Humor and Cuneiform Literature". JANES 6: 82.</ref>.
Teksti Aluzinnu-ja (“mashtruesi”, një lloj arlekini, kllouni ose palaçoje), i shtrirë në pesë fragmente nga periudha Neo-Asire shqetëson një individ me “karakter vrasësi” dhe që jeton duke zbavitur të tjerët me [[Parodia|parodi]], mimikëri dhe këngë skatologjike. Njeriu i Varfër i Nipur-it sjell një narrativë subversive të triumfit të të dobëtit mbi të fuqishmin<ref>J. S. Cooper (Jul 1975). "Structure, Humor, and Satire in the Poor Man of Nippur". Journal of Cuneiform Studies 27 (3): 163–174. doi:[[doi:10.2307/1359242|10.2307/1359242]].</ref> ndërkohë që qeni i Ninurta-Pāqidāt-it kafshon një tekst shkolle të një natyre trashanike<ref>A. R. George (1993). "Ninurta-Pāqidāt's Dog Bite, and Notes on Other Comic Tales". Iraq 55: 63–75. JSTOR [https://www.jstor.org/stable/4200367 4200367].</ref>.
[[Skeda:Instructions of Shurrupak, Sumerian proverb collection, c. 2400 BC - Oriental Institute Museum, University of Chicago - DSC07114.JPG|thumb|Udhëzimet e Shurrupak-ut, koleksion proverbash sumere, 2400 para K.]]
Një nga mitet më të famshëm ishte [[Eposi i Gilgameshit|Epi i Gilgameshit]], i cili fillimisht shfaqet në akadisht gjatë periudhës së Vjetër Babilonase si një epikë 1000 linjëshe e njohur nga fillimi i tij si šūtur eli šarrī, ‘‘Duke parakaluar gjithë mbretërit’’, i cili përmbledh disa nga tregimet e 5 rrëfenjave më të hershme të Versionit sumer. Një shumësi versionesh nga mesi deri nga fundi i mijëvjeçarit të II dëshmojnë për popullaritetin e tij. Versioni standard babilonas, ša naqba īmeru, ‘‘Ai që pa thellësinë’’, përmban mbi 3000 linja mbi njëmbëdhjetë tabela dhe një prozë meditimi mbi fatin e njeriut në të dymbëdhjetën, që ishte një përkthim fjalë për fjalë e tekstit sumer “Bilgames-i dhe Bota e përtejme”. Ai shtrihet në 73 kopje dhe i atribuohej njëfarë Sîn-lēqi-unninni<ref>A. R. George (2003). The Babylonian Gilgamesh Epic: Introduction, Critical Edition and Cuneiform Texts, Volume 1. Oxford University Press. fq. 22–33, 379.</ref> dhe i arranxhuar mbi një parim astronomik. Çdo ndarje përmban tregimin e një aventure të veçantë në karrierën e Gilgameshit, mbretit të Urukut. E gjithë historia është një produkt i përbërë dhe është e mundur që disa nga tregimet i janë shtuar artificialisht figurës qendrore.
Një tjetër epik ishte ajo e “krijimit”, Enûma Eliš, objekti i së cilës ishte glorifikonte Bel-Marduk-un duke përshkruar mosmarrëveshjen e tij me Tiamat-ën, [[dragoi]] i [[kaosi]]t. Në librin e parë, jepet një përmbledhje e [[Krijimi|krijimit të botës]] nga thellësia primordiale dhe lindjen e perëndive të dritës. Pastaj vjen tregimi i përballjes mes zotave të dritës dhe fuqive të errësirës dhe fitoren përfundimtare të Mardukut, i cili mbledh copat e Tiamat-ës për të formuar qiellin nga gjysma e trupit të saj dhe tokën nga tjetra. Marduku më tej renditi [[Ylli|yjet]] së bashku me [[dielli]]n dhe [[Hëna|hënën]] dhe u caktoi atyre ligjet që nuk duhej ti shkelnin kurr. Pas kësaj u krijuan [[bimët]] dhe kafshët dhe në fund [[njeriu]]. Marduku këtu zë vendin e Ea-s, që shfaqet si krijuesi në [[legjenda]]t më të hershme dhe që thuhej se kishte krijuar njeriun nga balta.
[[Legjenda]] e Adapa-s, njeriu i parë — një porcion i të cilit është gjetur zyrën regjistruese të mbretit egjiptian Akhenaton në Tell-el-Amarna — shpjegon origjinën e vdekjes. Adapa, ndësa po [[Peshkimi|peshkonte]], theu krahët e e erës së jugut dhe ndaj u çua para gjykatës së Anu-it në qiell. Ea i këshilloi atij që mos të hante apo të pinte gjë aty. Ai ndoqi këshillën e tij dhe kështu refuzoi ushqimin që do të kishte bërë atë dhe pasardhësit e tij të pavdekshëm.
Ndër legjendat e tjera të [[Babiloni]]së mund të përmënden ato të Namtar-it, demoni i [[Murtaja|murtajës]]; të Erra-s, [[Epidemia|epidemisë]]; të Etana-s dhe Anzu-së. Hadi, selia e Ereshkigal-it ose Allatu-së, ku kishte hyrë Nergal-i, e cila e inatosur nga një mesazh që i ishte dërguar asaj nga zotat e botës së sipërme, urdhëroi Namtar-in ti çante kokën. Ajo, gjithësesi, deklaroi se do ti bindej çdo kushti që do ti vendosej asaj dhe do ti jepte Nergal-it sundimin e tokës. Nergali kështu hoqi dorë dhe Allatu-ja u bë mbretëresha e botës së përtejme. Etana komplotoi me [[Shqiponja|shqiponjën]] për të fluturuar te qielli më i lartë. Porta e parë, ajo e Anu-së, u arrit suksesshëm, por në ngjitjen më tej te porta e Ishtarit, fuqia e shqiponjës mbaroi dhe Etana u rrëzua në tokë. Ashtu si për zotin e stuhisë Anzu, na thuhet se ai vodhi tabelat e fatit dhe kështu prerogativat e Enlilit. Zot pas zoti u urdhërua të gjurmohej dhe të rikuperoheshin ato, por duket se ato u rekuperuan më në fund vetëm nëpërmjet një strategjie.
[[Skeda:Sumerian God. Bull with man's head.jpg|left|thumb|234x234px|Perëndi sumere, në formën e një demi me kokë njerëzore]]
Magnituda e letërsisë së ogureve brenda korpusit akadian është e një veçantie dalluese e trashëgimisë së kësaj gjuhe. Sipas Oppenheim-it, 30% e gjithë dokumenteve nga kjo traditë janë të këtij zhanri<ref>W. Hallo (2009). The world's oldest literature: studies in Sumerian belles-lettres. Brill. fq. 7. 2–33, 379.</ref>. Ekzemplarë tekstesh oguri shfaqen gjatë periudhës së hershme të letërsisë akade, por e arrijnë maturinë e tyre herët në mijëvjeçarin e parë me formimin e versioneve kanonike. Të shquar ndërmjet tyre është Enuma Anu Enlil (ogure astrologjike), Šumma ālu (ogure tokësore),Šumma izbu (lindjet anomale), Alamdimmû (oguret fizionjomike) dhe Iškar Zaqīqu (oguret e ëndrrave). Është pikërisht mes këtij zhanri që edhe Sakikkū (SA.GIG) “Udhëzuesi Diagnostik” bën pjesë.
Praktika e ekstispicisë, parashikimi nëpërmjet të brendshmeve të kafshëve, u përkrye si një shkencë gjatë mijëvjeçarëve nga babilonasit dhe tekstet mbështetëse në fund u përmblodhën në një udhëzues monumental, Bārûtu, duke u shtrirë në 100 tabela dhe i ndarë në dhjetë kapituj<ref>Ulla Koch-Westenholz (2000). Babylonian Liver Omens: The Chapters Manzazu, Padanu, and Pan Takalti of the Babylonian Extispicy Series Mainly from Assurbanipal's Library. Museum Tusculanum. fq. 9.</ref>. Parashikimi, gjithësesi, i shtrirë në fusha të tjera me, psh. tekstet e vjetra babilonase të libanomacisë, që kanë të bëjnë me interpretimin e paralajmërimeve nga tymi i [[temjani]]t<ref>I. L. Finkel (1983). "A New Piece of Libanomancy". Archiv für Orientforschung 29: 50–57. anipal's Library. Museum Tusculanum. fq. 9.</ref>, duke qenë i tillë edhe teksti i ogurit të Bēl-nadin-šumi-t mbi shtigjet e fluturimit të zogjve, i hartuar gjatë periudhës së mbretit Kasit, Meli-Šipak, është një tjetër ekzemplar<ref>Nicla De Zorzi (2009). "Bird Divination in Mesopotamia - New Evidence From BM 108874". KASKAL: Rivista di storia, ambienti e culture del Vicino Oriente Antico 6: 91–94.</ref>.
Magjepsjet (ose yshtjet) formojnë një pjesë të rëndësishme të kësaj trashëgimie, duke mbuluar një gamë të gjerë ritualesh nga të shenjtit, Maqlû, "djegjen" për të kundërshtuar shtriganërinë, Šurpu, “shkrumbimin” për të kundërshtuar [[Mallkimi|mallkimet]], Namburbi, për të parandaluar oguret jo të mbarë, Utukkū Lemnūtu (në fakt bilingual), për të çliruar nga “Demonët e këqij” dhe Bīt rimki, ose “banjë shtëpie” purifikimi dhe ceremonia e zëvendësimit, te të rëndomtat, Šà.zi.ga, “zgjimi i zemrës”, fuqia e formulave magjike si dhe Zu-buru-dabbeda, “të kapësh ‘dhëmbin e karkalecit’”, një përmbledhje magjepsjesh kundër parazitëve të fushës<ref>A. R. George and Junko Taniguchi (2010). "The Dogs of Ninkilim, part two: Babylonian rituals to counter field pests". Iraq. LXXII: 79–148.</ref>.
Një zhanër veçanërisht i pasur i teksteve akade është ai i përfaqësuar nga emri “letërsi diturake”, megjithëse ka diferenca në mendimin që ka të bëjë se cilat punime përfshihen në të<ref name=":2">Victor Avigdor Hurowitz (2007). Richard J. Clifford, ed. Wisdom Literature in Mesopotamia and Israel. SBL. fq. xi–xiii, 37–51.</ref>. Një nga ekzemplarët më të hershëm është Dialogu mes një njeriu dhe zotit të tij vonë në periudhën e Vjetër babilonase. Ndoshta më e shquara është Poema e të drejtit që vuan (Ludlul bēl nēmeqi) dhe Teodicia babilonase. Të përfshirë në këtë grup janë një numër fabulash ose letërsia polemiste, në gjendje të ndryshme preservimi, si Bruka dhe Palma, [[Fabula]] e Shelgut, Nisaba dhe [[Gruri]] (kibtu), [[Kau]] dhe [[Kali]] (Inum Ištar šurbutum, “Kur ekzlatohet Ishtari”), [[Fabula]] e [[Dhelpra|dhelprës]] dhe [[Fabula]] e [[majmuni]]t kalërues<ref>Marianna E. Vogelzang (1991). "Some Questions About the Akkadian Disputes". In aG.J. Reinink and aH.L.J. Vanstiphout. Dispute poems and dialogues in the ancient and mediaeval Near East. Peeters. fq. 47.</ref>.
W. G. Lambert dhe të tjerë përfshijnë mjaft thënie dhe proverba (të dyja dygjuhëshe nga [[Babiloni]]a) së bashku me Vajtimi i vuajtësit me një lutës të Mardukut, Këshilltarët e Diturisë, Këshilltarët e një Pesimisti dhe Këshilla një princi në këtë zhanër. “Një dialog mes Šūpê-amēli dhe babait të tij” (Šimâ milka) është një pjesë letërsie diturake në formën e një debati në shtratin e vdekjes nga hinterlandi akad<ref name=":2" />. Ka gjithashtu, edhe përkthime akade të teksteve më të hershme sumere si Udhëzimet e Shuruppak-ut të cilat shpesh konsiderohet se i përkasin kësaj tradite.
[[Muzika]] u zhvillua në këtë rajon midis mijëvjeçarit të 4-t dhe të 3-të para K., e përdorur në tempujt sumerë, ku priftërinjtë këndonin hymne dhe psalme për perënditë. Këndimi liturgjik përbëhej nga responsorium-e —këngë që alternohej mes priftit dhe korit— dhe antifone —[[Kënga|këngë]] që alternohej mes dy koreve. Ata kishin mjaft instrumente si tigi ([[Flauti|flaut]]), balag-u (tambure), lilis-e (paraardhës i timpanit) algar-ë ([[lira]]), zagsal-ë (harpa) dhe adapa ([[defi]])<ref>Robertson, Alec dhe Stevens, Denis (2000). Historia general de la música I. De las formas antiguas a la polifonía. fq. 13-20. Madrid: Istmo. <nowiki>ISBN 84-7090-034-X</nowiki></ref>.
==== Egjipti i Lashtë ====
[[Skeda:Mastaba de Ptahchepsès.JPG|thumb|304x304px|Mastaba e Ptahchepses-it, dinastia V, në Abousir]]
Në [[Egjipti i lashtë|Egjipt]] u zhvillua një nga qytetërimet e para të mëdha me punime artistike të përpunuara dhe komplekse, të cilat supozojnë specializimin profesional të [[Artisti|artistëve]]/[[Artizanati|artizanëve]]. Arti i tij intesivisht religjoz dhe simbolik, me një strukturë dhe [[hierarki]] pushteti shumë të centralizuar, duke i dhënë një rëndësi të madhe konceptit religjoz të pavdekshmërisë, veçanërisht të faraonit, për të cilin u ndërtuan monumente të mëdhenj. Arti egjiptian zgjat që nga 3000 vjet para K. deri në pushtimin e Egjiptit nga [[Leka i Madh|Aleksandri i Madh]]. Gjithësesi influenca e tij vazhdoi në artin Koptik dhe atë [[Perandoria Bizantine|Bizantin]].
[[Arkitektura egjiptiane|Arkitektura]] karakterizohej nga monumentaliteti i tij, që krijohej nga përdorimi i blloqeve të mëdhenj prej guri, qemerit dhe kolonave solide. Të shquar janë monumentet funerale, me tre tipe kryesore: mastaba, varr me formë drejtkëndore; [[Piramidat egjiptiane|piramida]], e cila mund të ishte e shkallëzuar (Saqqarah) ose faqe lëmuar (Giza); dhe hipogjeu, varr nëntokësor (Lugina e mbretërve). Tjetër ndërtesë e madhe është tempulli, një kompleks monumental i paraprirë nga një shëtitore me sfinksa dhe obelisqe, të cilët ja lënë vendin dy kullave drejtuese dhe mureve trapezoidale, një hypaetros, një holl hipostil dhe një faltore. Në këtë lloj ndërtesash të njohur janë tempujt e Karnak-ut, Luxor-it, Philae-s dhe Edfu-së. Një tjetër tip tempulli është tempulli shkëmbor, i cili ka formën e një hypogeum-i, si në Abu Simbel dhe Deir el-Bahari.
[[Skeda:Pyramids of the Giza Necropolis.jpg|left|thumb|406x406px|Piramidat e nekropolit të Gizas]]
[[Piktura]] karakterizohej nga mbivendosja e planeve. Imazhet shpërfaqeshin në mënyrë hierarkike, do të thotë. faraoni tregohet më i madh se subjektet ose armiqtë e pranishëm në skenë. Egjiptianët i pikturonin kokën dhe gjymtyrët në profil, ndërsa [[Shpatulla e njeriut|shpatullat]] dhe [[Syri|sytë]] përballë. Artet e aplikuara u zhvilluan në mënyrë domethënëse në [[Egjipti i lashtë|Egjipt]], në veçanti punimi i drurit dhe metalit, më shembuj mjeshtëror si orenditë prej [[Cedra|cedri]] të zbukuruara me abanoz dhe fildish të varreve në Egyptian Museum, ose pjesët e gjetura varrin e Tutankamunit, që janë të një cilësie të lartë artistike<ref>Azcárate (1983), fq. 29-34</ref>.
[[Skeda:Deir El Bahari - Hatshepsut, New Kingdom - panoramio.jpg|thumb|312x312px|Deir el Bahari, tempulli i Hatshepsut-it, mbretëria e re]]
[[Muzika]] egjiptiane ishte kryesisht me karakter fetar, me një protagonizëm të madh të këndimit vokal, ku u zhvillua një cikël vjetor festash çdo njëra prej të cilave kishte muzikën përkatëse –ashtu siç qenë më vonë liturgjia hebreje dhe e krishterë–. Mes instrumenteve të saj figuronin sistri, ser-i (dajria), ben-i (harpa), seba ([[flauti]]), sneb-i (trombeta) dhe met-i (klarineta). Me sa duket, kishin edhe një lloj organoje hidraulike si në varrin e Tutankhamun-it u gjetën trombeta [[argjendi]]<ref>Robertson, Alec dhe Stevens, Denis (2000). Historia general de la música I. De las formas antiguas a la polifonía. fq. 21-30. Madrid: Istmo. <nowiki>ISBN 84-7090-034-X</nowiki></ref>.
[[Letërsia]] egjiptiane ishte e para që zhvilloi një format letrar siç e njohim edhe sot: [[libri]]n<ref>Amelia Edwards. «[http://digital.library.upenn.edu/women/edwards/pharaohs/pharaohs-6.html The literature and religion of ancient Egypt] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071020082547/http://digital.library.upenn.edu/women/edwards/pharaohs/pharaohs-6.html |date=20 tetor 2007 }}». Konsultuar më 29 gusht 2010</ref>. Një nga shfaqjet e saj më të rëndësishme është Historia e Sinuhe-s, një shërbëtor i Sesostris-it I, e cila daton në mesin e [[Shekulli XX p.e.s.|shekullit të XX para K]]. Më vonë shquhet Libri i të vdekurit, i shkruar në [[Papirusi]]n e Anit, i datuar rreth [[Shekulli XIII p.e.s.|shekullit të XIII para K]].
Ka shumë shembuj të letërsisë me “mësime” që përfshijnë Maksimat e Ptahotepit, Udhëzimet e Kagemni-t, Mësimet e mbretit Merikare, Udhëzimet e Amenemhat-it, Udhëzimet e Hardjedef-it, Mësimi Mbretëror dhe Udhëzimet e Amenemope-it<ref>Parkinson, R. B. (2002), Poetry and Culture in Middle Kingdom Egypt: A Dark Side to Perfection, London: Continuum, fq. 313–319. <nowiki>ISBN 0-8264-5637-5</nowiki></ref><ref>Simpson, William Kelly (1972), ed., The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, and Poetry, translations by R.O. Faulkner, Edward F. Wente, Jr., and William Kelly Simpson, New Haven and London: Yale University Press, fq. 159–200, 241–268. <nowiki>ISBN 0-300-01482-1</nowiki></ref>. Tekstet me mësime që kanë mbijetuar nga Mbretëria e Mesme janë dorëshkrime papirusi. Nga Mbretëria e Mesme nuk ka mbijetuar asnjë Ostraka. Dërrasa e drurit për të shkruar më e hershme, me një kopje të një teksti me mësime (konkretisht Ptahhotepit), daton nga Dinastia e XVIII<ref>Parkinson, R. B. (2002), Poetry and Culture in Middle Kingdom Egypt: A Dark Side to Perfection, London: Continuum, fq. 235–236. <nowiki>ISBN 0-8264-5637-5</nowiki></ref>. Ptahhotepi dhe Kagemni gjenden të dy në [[Papirusi]]n Prisse, i cili u shkrua gjatë Dinastisë së XII të Mbretërisë së Mesme<ref>Parkinson, R. B. (2002), Poetry and Culture in Middle Kingdom Egypt: A Dark Side to Perfection, London: Continuum, fq. 313–315. <nowiki>ISBN 0-8264-5637-5</nowiki></ref><ref>90-Simpson, William Kelly (1972), Simpson, William Kelly, ed., The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, and Poetry, translations by R.O. Faulkner, Edward F. Wente, Jr., and William Kelly Simpson, New Haven and London: Yale University Press, fq. 159–177. <nowiki>ISBN 0-300-01482-1</nowiki></ref>. I gjithë teksti Mësimet Mbretërore mbijeton vetëm në dorëshkrime nga Mbretëria e Re, megjithëse e gjithë pjesa e parë është ruajtur në një stele guri biografike nga Mbretëria e Mesme që përkujton zyrtarin e Dinastisë së XII, Sehetepibre<ref>Parkinson, R. B. (2002), Poetry and Culture in Middle Kingdom Egypt: A Dark Side to Perfection, London: Continuum, fq. 318–319. <nowiki>ISBN 0-8264-5637-5</nowiki></ref>. Punime e Merikare-së, Amenemhat-it dhe Hardjedef-it janë punime xhenuine të Mbretërisë së Mesme, por mbijetojnë në kopje më të vona të Mbretërisë së Re<ref>Parkinson, R. B. (2002), Poetry and Culture in Middle Kingdom Egypt: A Dark Side to Perfection, London: Continuum, fq. 313–314, 315–317. <nowiki>ISBN 0-8264-5637-5</nowiki></ref><ref>Simpson, William Kelly (1972), Simpson, William Kelly, ed., The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, and Poetry, translations by R.O. Faulkner, Edward F. Wente, Jr., and William Kelly Simpson, New Haven and London: Yale University Press, fq. 180, 193. <nowiki>ISBN 0-300-01482-1</nowiki></ref>.
[[Skeda:Tutankhamun scarab1.jpg|left|thumb|273x273px|Pektoral i Tutankhamunit, Dinastia XVIII]]
Udhëzimet e Amenemope-it janë një përpilim i Mbretërisë së Re.<ref>Simpson, William Kelly (1972), Simpson, William Kelly, ed., The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, and Poetry, translations by R.O. Faulkner, Edward F. Wente, Jr., and William Kelly Simpson, New Haven and London: Yale University Press, fq. 241. <nowiki>ISBN 0-300-01482-1</nowiki></ref>
[[Skeda:Ani LDM 82 87 88.jpg|thumb|333x333px|Pjesë nga Libri i të Vdekurit Ani, 1275 para K.]]
Punime madhore narrative nga Mbretëria e Mesme përfshijnë Rrëfenjën e oborrit të mbretit Keops, Mbreti Neferkare dhe Gjenerali Sasenet, Fshatari elokuent, Historia e Sinuhe-së dhe Rrëfenjën e lundërtarit anijembytur<ref>Parkinson, R. B. (2002), Poetry and Culture in Middle Kingdom Egypt: A Dark Side to Perfection, London: Continuum, fq. 294–299; <nowiki>ISBN 0-8264-5637-5</nowiki></ref><ref>Simpson, William Kelly (1972), Simpson, William Kelly, ed., The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, and Poetry, translations by R.O. Faulkner, Edward F. Wente, Jr., and William Kelly Simpson, New Haven and London: Yale University Press, fq. 15–76; <nowiki>ISBN 0-300-01482-1</nowiki></ref><ref>Erman, Adolf (2005), Ancient Egyptian Literature: A Collection of Poems, Narratives and Manuals of Instructions from the Third and Second Millennia BC, translated by Aylward M. Blackman, New York: Kegan Paul, fq. 14–52. <nowiki>ISBN 0-7103-0964-3</nowiki></ref>. Korpusi i rrëfenjave të Mbretërisë së Re përfshin Përballjen e Apepi-t dhe Seqenenre-së, Marrjen e Joppa-s, Rrëfenjën e princit fatkeq, Rrëfenjën e dy vëllezërve dhe Raportin e Wenamun-it<ref>Simpson, William Kelly (1972), Simpson, William Kelly, ed., The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, and Poetry, translations by R.O. Faulkner, Edward F. Wente, Jr., and William Kelly Simpson, New Haven and London: Yale University Press, fq. 77–158; <nowiki>ISBN 0-300-01482-1</nowiki></ref><ref>Erman, Adolf (2005), Ancient Egyptian Literature: A Collection of Poems, Narratives and Manuals of Instructions from the Third and Second Millennia BC, translated by Aylward M. Blackman, New York: Kegan Paul, fq. 150–175. <nowiki>ISBN 0-7103-0964-3</nowiki></ref>. Histori nga mijëvjeçari i I para K. të shkruara në gjuhën Demotike përfshijnë historinë e Stelas së Urisë (e vendosur në Mbretërinë e Vjetër edhe pse e shkruar gjatë Dinastisë Ptolemejane) dhe ciklet e tregimeve të shkurta nga periudha Ptolemejane dhe Romake që transformon figura të mirënjohura historike si Khaemweset (Dinastia e XIX) dhe Inaros-in (Periudha e Parë Persiane) në heronj legjendar fikshëni<ref>Gozzoli, Roberto B. (2006), The Writings of History in Ancient Egypt during the First Millennium BC (ca. 1070–180 BC): Trends and Perspectives, London: Golden House Publications, fq. 247–249; ISBN 0-9550256-3-X
për një tjetër burim mbi Stela-n e Urisë shiko Lichtheim, Miriam (1980), Ancient Egyptian Literature: Volume III: The Late Period, Berkeley and Los Angeles: University of California Press, fq. 94–95. ISBN 0-520-04020-1
</ref>. Kjo kontraston me shumë tregime të shkruara në gjuhën e vonë egjiptiane, autorët e së cilës shpesh zgjodhën perënditë si protagoniste dhe vendet mitologjike për ambjentim<ref>Simpson, William Kelly (1972), Simpson, William Kelly, ed., The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, and Poetry, translations by R.O. Faulkner, Edward F. Wente, Jr., and William Kelly Simpson, New Haven and London: Yale University Press, fq. 5–6. <nowiki>ISBN 0-300-01482-1</nowiki></ref>.
[[Skeda:Nebamun tomb fresco dancers and musicians.png|left|thumb|519x519px|Muzikante dhe kercimtare nga varri i Nebamunit. Dinastia XVIII.]]
Zhanri i “teksteve profetike” të Mbretërisë së Mesme, të njohur gjithashtu si “vajtime”, “diskutime” dhe “letërsi apoliptike”<ref>Simpson, William Kelly (1972), Simpson, William Kelly, ed., The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, and Poetry, translations by R.O. Faulkner, Edward F. Wente, Jr., and William Kelly Simpson, New Haven and London: Yale University Press, fq. 6–7; <nowiki>ISBN 0-300-01482-1</nowiki></ref><ref>Parkinson, R. B. (2002), Poetry and Culture in Middle Kingdom Egypt: A Dark Side to Perfection, London: Continuum, fq. 110, 193; <nowiki>ISBN 0-8264-5637-5</nowiki></ref><ref>Gozzoli, Roberto B. (2006), The Writings of History in Ancient Egypt during the First Millennium BC (ca. 1070–180 BC): Trends and Perspectives, London: Golden House Publications, fq. 283. <nowiki>ISBN 0-9550256-3-X</nowiki></ref>, përfshin punime të tilla si Paralajmërimi i Ipuwer-it, Profecia e Neferti-t dhe Mosmarrëveshja midis një njeriu dhe Ba-së (një lloj shpirti apo gjeniu vetiak) së tij. Ky zhanër nuk ka pararendës të njohur nga Mbretëria e Vjetër dhe nuk u krijuan përpilime origjinale në Mbretërinë e Re<ref>Morenz, Ludwid D. (2003), "Literature as a Construction of the Past in the Middle Kingdom", in Tait, John W., 'Never Had the Like Occurred': Egypt's View of Its Past, translated by Martin Worthington, London: University College London, Institute of Archaeology, an imprint of Cavendish Publishing Limited, fq. 103, 101–118, <nowiki>ISBN 1-84472-007-1</nowiki></ref>. Gjithësesi, punime si Profecia e Neferti-t kopjoheshin shpesh gjatë Periudhës Ramseside të Mbretërisë së Re<ref>Simpson, William Kelly (1972), Simpson, William Kelly, ed., The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, and Poetry, translations by R.O. Faulkner, Edward F. Wente, Jr., and William Kelly Simpson, New Haven and London: Yale University Press, fq. 6–7. <nowiki>ISBN 0-300-01482-1</nowiki></ref>, kur ky zhanër në Mbretërinë e Re u kanonizua por nuk u vazhdua<ref>Parkinson, R. B. (2002), Poetry and Culture in Middle Kingdom Egypt: A Dark Side to Perfection, London: Continuum, fq. 232–233. <nowiki>ISBN 0-8264-5637-5</nowiki></ref>. [[Letërsia]] egjiptiane profetike pësoi një rilindje gjatë Dinastisë Ptolemejane greke dhe periudhës romake të Egjiptit me punime si Kronikat Demotike, Orakulli i Qengjit, Orakulli i Qeramikës dhe tekste profetike që fokusohen te Nektaneb-i II ([[360 p.e.s.|360]]–[[343 p.e.s.|343 para K]]) si protagonist<ref>Gozzoli, Roberto B. (2006), The Writings of History in Ancient Egypt during the First Millennium BC (ca. 1070–180 BC): Trends and Perspectives, London: Golden House Publications, fq. 283–304; <nowiki>ISBN 0-9550256-3-X</nowiki></ref><ref>Parkinson, R. B. (2002), Poetry and Culture in Middle Kingdom Egypt: A Dark Side to Perfection, London: Continuum, fq. 233, <nowiki>ISBN 0-8264-5637-5</nowiki></ref> i cili aludon se ky zhanër u rilind në periudha pas Mbretërisë së Mesme dhe citon Depauw ([[1997]]: 97–9), Frankfurter ([[1998]]: 241–8), dhe Bresciani ([[1999]]). Me gjithë tekstet e mësimeve, këto diskutime janë grupuar me kategorinë e letërsisë diturake të Lashtësisë së Lindjes së Afërme<ref>Parkinson, R. B. (2002), Poetry and Culture in Middle Kingdom Egypt: A Dark Side to Perfection, London: Continuum, fq. 110. <nowiki>ISBN 0-8264-5637-5</nowiki></ref>.
Një shumëllojshmëri traditash tekstuale evoluan nga Tekstet origjinale të Piramidave: Tekstet e Qivureve (sarkofagëve) të Mbretërisë së Mesme<ref>Forman, Werner; Quirke, Stephen (1996), Hieroglyphs and the Afterlife in Ancient Egypt, Norman: University of Oklahoma Press, fq. 65–109. <nowiki>ISBN 0-8061-2751-1</nowiki></ref>, i ashtuquajturi Libri i të Vdekurit, Litanitë e Ra-ut dhe Amduat-i të shkruara në papiruse nga Mbretëria e Re deri në fund të [[Egjipti i lashtë|Qytetërimit të Lashtë Egjiptian]]<ref>Forman, Werner; Quirke, Stephen (1996), Hieroglyphs and the Afterlife in Ancient Egypt, Norman: University of Oklahoma Press, fq. 109–165. <nowiki>ISBN 0-8061-2751-1</nowiki></ref>.
Krahas glorifikimit të mbretërve<ref>Erman, Adolf (2005), Ancient Egyptian Literature: A Collection of Poems, Narratives and Manuals of Instructions from the Third and Second Millennia BC, translated by Aylward M. Blackman, New York: Kegan Paul, fq. 254–274. <nowiki>ISBN 0-7103-0964-3</nowiki></ref>, shkruheshin poema në nder të perëndive të ndryshme si dhe Nilit<ref>Erman, Adolf (2005), Ancient Egyptian Literature: A Collection of Poems, Narratives and Manuals of Instructions from the Third and Second Millennia BC, translated by Aylward M. Blackman, New York: Kegan Paul, fq. 137–146; 281–305. <nowiki>ISBN 0-7103-0964-3</nowiki></ref>.
[[Skeda:Amarna-char royal.jpg|thumb|306x306px|Atoni ndriçon karron mbretërore të Akhenatonit, Nekropoli i Amarnasit]]
Hymne dhe këngë të mbijetuara nga Mbretëria e Vjetër përfshijnë hymne të përshëndetjes së mëngjesit për perënditë në tempujt e tyre<ref>Erman, Adolf (2005), Ancient Egyptian Literature: A Collection of Poems, Narratives and Manuals of Instructions from the Third and Second Millennia BC, translated by Aylward M. Blackman, New York: Kegan Paul, fq. 10. <nowiki>ISBN 0-7103-0964-3</nowiki></ref>. Një cikël këngësh i Mbretërisë së Mesme dedikuar Senusret-it III (1878–1839 para K.) u zbuluan në El-Lahun<ref>Simpson, William Kelly (1972), Simpson, William Kelly, ed., The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, and Poetry, translations by R.O. Faulkner, Edward F. Wente, Jr., and William Kelly Simpson, New Haven and London: Yale University Press, fq. 279; <nowiki>ISBN 0-300-01482-1</nowiki></ref><ref>Erman, Adolf (2005), Ancient Egyptian Literature: A Collection of Poems, Narratives and Manuals of Instructions from the Third and Second Millennia BC, translated by Aylward M. Blackman, New York: Kegan Paul, fq. 134. <nowiki>ISBN 0-7103-0964-3</nowiki></ref>.
[[Kënga]] e Harpistit, [[lirika]] të gjetura në një gur varri të Mbretërisë së Mesme dhe në [[Papirusi|Papirus]]-in Harris 500 nga Mbretëria e Re, këndohej për të ftuarit në bankete formale<ref>Simpson, William Kelly (1972), Simpson, William Kelly, ed., The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, and Poetry, translations by R.O. Faulkner, Edward F. Wente, Jr., and William Kelly Simpson, New Haven and London: Yale University Press, fq. 297; <nowiki>ISBN 0-300-01482-1</nowiki></ref><ref>Erman, Adolf (2005), Ancient Egyptian Literature: A Collection of Poems, Narratives and Manuals of Instructions from the Third and Second Millennia BC, translated by Aylward M. Blackman, New York: Kegan Paul, fq. 132–133. <nowiki>ISBN 0-7103-0964-3</nowiki></ref>.
Gjatë mbretërimit të Akhenaton-it (1353–1336 para K.), u shkrua Hymni i Madh i Atonit— i ruajtur në varret e Amarnas, duke përfshirë varrin e Ay-së— i kushtuar Aton-it, perëndisë së diskut diellor të cilit gjatë mbretërimit të tij iu kushtua një patronazh ekskluziv<ref>Erman, Adolf (2005), Ancient Egyptian Literature: A Collection of Poems, Narratives and Manuals of Instructions from the Third and Second Millennia BC, translated by Aylward M. Blackman, New York: Kegan Paul, fq. 288–289; <nowiki>ISBN 0-7103-0964-3</nowiki></ref><ref>Foster, John Lawrence (2001), Ancient Egyptian Literature: An Anthology, Austin: University of Texas Press, fq. 1. <nowiki>ISBN 0-292-72527-2</nowiki></ref>. Simpsoni i krahason fjalët dhe sekuencën e ideve të këtij hymni me ato të [[Psalmi]]t 104 të [[Bibla|Biblës]]<ref>Simpson, William Kelly (1972), Simpson, William Kelly, ed., The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, and Poetry, translations by R.O. Faulkner, Edward F. Wente, Jr., and William Kelly Simpson, New Haven and London: Yale University Press, fq. 289. <nowiki>ISBN 0-300-01482-1</nowiki></ref>.
Vetëm një hymn poetik është ruajtur në shkrimin Demotik<ref>Tait, John W. (2003), "Introduction—'...Since the Time of the Gods'", in Tait, John,'Never Had the Like Oçurred': Egypt's View of Its Past, London: University College London, Institute of Archaeology, an imprint of Cavendish Publishing Limited, pp. 1–14, <nowiki>ISBN 1-84472-007-1</nowiki></ref>. Megjithatë, ka shumë shembuj të mbijetuar nga hymnet e Periudhës së Vonë Egjiptiane të shkruar në [[Hieroglifet|hieroglife]] në muret e tempujve<ref>Lichtheim, Miriam (1980), Ancient Egyptian Literature: Volume III: The Late Period, Berkeley and Los Angeles: University of California Press, fq. 104. <nowiki>ISBN 0-520-04020-1</nowiki></ref>.
Letrat më të vjetra private të njohura janë gjetur në një tempull mortor mbi [[Papirusi|papirus]] që daton në mbretërimin e Djedkare-Izezi-t (2414–2375 para K.) nga Dinastia e V<ref>Wente, Edward F. (1990), Meltzer, Edmund S., ed., Letters from Ancient Egypt, translated by Edward F. Wente, Atlanta: Scholars Press, Society of Biblical Literature, fq. 54. <nowiki>ISBN 1-55540-472-3</nowiki></ref>. Letrat më të shumta datojnë nga Dinastia e VI, kur fillon dhe nënzhanri epistolar<ref>Wente, Edward F. (1990), Meltzer, Edmund S., ed., Letters from Ancient Egypt, translated by Edward F. Wente, Atlanta: Scholars Press, Society of Biblical Literature, fq. 15, 54. <nowiki>ISBN 1-55540-472-3</nowiki></ref>.
Libri edukativ i Kemit, i datuar nga Dinastia e XI, përmban një list letrash me përshëndetje dhe narrativa me një fund në formë letre dhe terminologji të përshtatshme për tu përdorur në [[Biografia|biografitë]] përkujtuese<ref>Wente, Edward F. (1990), Meltzer, Edmund S., ed., Letters from Ancient Egypt, translated by Edward F. Wente, Atlanta: Scholars Press, Society of Biblical Literature, fq. 15. <nowiki>ISBN 1-55540-472-3</nowiki></ref>. Janë gjetur edhe letra të tjera nga periudha e hershme e Mbretërisë së Mesme që përdorin formula epistolare të ngjashme me ato të Librit të Kemit<ref>Wente, Edward F. (1990), Meltzer, Edmund S., ed., Letters from Ancient Egypt, translated by Edward F. Wente, Atlanta: Scholars Press, Society of Biblical Literature, fq. 55. <nowiki>ISBN 1-55540-472-3</nowiki></ref>. [[Papirusi]] Heqanakht, i shkruar nga një fermer fisnik, daton nga Dinastia e XI dhe përfaqëson disa nga letrat e njohura private më të gjata që janë shkruar në [[Egjipti i lashtë|Egjiptin e Lashtë]]<ref>Wente, Edward F. (1990), Meltzer, Edmund S., ed., Letters from Ancient Egypt, translated by Edward F. Wente, Atlanta: Scholars Press, Society of Biblical Literature, fq. 54–55, 58–63. <nowiki>ISBN 1-55540-472-3</nowiki></ref>.
Letërkëmbimi Satirik i [[Papirusi]]t Anastasi i I, i shkruar gjatë Dinastisë së XIX ishte një tekst pedagogjik dhe didaktik i kopjuar nga nxënësit në ostraka të shumta<ref>Wente, Edward F. (1990), Meltzer, Edmund S., ed., Letters from Ancient Egypt, translated by Edward F. Wente, Atlanta: Scholars Press, Society of Biblical Literature, fq. 98. <nowiki>ISBN 1-55540-472-3</nowiki></ref>.
Janë hequr paralele midis historisë ku ushtarët egjiptian hyjnë vjedhurazi në Jaffa, të fshehur në kosha, për të pushtuar qytetin në tregimin Marrja e Joppa-s dhe hyrjes vjedhurazi në [[Troja|Trojë]] të Grekëve Mikenas, fshehur brenda kalit të Trojës<ref>Simpson, William Kelly (1972), Simpson, William Kelly, ed., The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, and Poetry, translations by R.O. Faulkner, Edward F. Wente, Jr., and William Kelly Simpson, New Haven and London: Yale University Press, fq. 81. <nowiki>ISBN 0-300-01482-1</nowiki></ref>. Marrja e Joppa-s është krahasuar edhe me tregimin arab të Ali Baba-s në Njëmijë e Një Netë<ref>Mokhtar, G. (1990), General History of Africa II: Ancient Civilizations of Africa(Abridged ed.), Berkeley: University of California Press, fq. 116–117; <nowiki>ISBN 92-3-102585-6</nowiki></ref><ref>Simpson, William Kelly (1972), Simpson, William Kelly, ed., The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, and Poetry, translations by R.O. Faulkner, Edward F. Wente, Jr., and William Kelly Simpson, New Haven and London: Yale University Press, fq. 81. <nowiki>ISBN 0-300-01482-1</nowiki></ref>. Është hamendësuar gjithashtu se Sinbad detari mund të ketë qenë frymëzuar nga historia e Rrëfenjës së detarit anijembytur<ref>Mokhtar, G. (1990), General History of Africa II: Ancient Civilizations of Africa (Abridged ed.), Berkeley: University of California Press, fq. 116–117. ISBN 92-3-102585-6</ref>.
=== Lashtësia Amerikane ===
[[Skeda:Ольмеки.Алтарь 5.JPG|thumb|Altari olmek i La Venta-s]]
Në një evolucion paralel me atë të popujve neolitikë evropianë, gjahtarë-mbledhësit e lashtë filluan të ushtronin bujqësinë rreth mijëvjeçarit të VII para K. –veçanërisht [[misri]]n– duke ngritur shoqëritë e para në rrafshnaltat e [[Meksika|Meksikës]], ku vërehet mbizotërimi i një klase priftërore , me njohuri të mëdha në [[Matematika|matematikë]] dhe [[Astronomia|astronomi]]. Gjetjet e para artistike janë të rreth 1300 vjetëve para K. në Xochipala (shteti Guerrero), ku u gjetën disa statuja argjile me gjallëri të madhe. Qytetërimi i parë [[Amerika Qendrore|mesoamerikan]] ishte ai olmek, i vendosur në provincat e Veracruz dhe Tabasco, ku veçohen skulpturat e gurit të një natyralizmi të lartë (Luftëtar, i gjetur në Santa Maria Uxpanapan), ose kokat monolitike vigane deri në 3,5 metra të larta. Zapotekët, të vendosur në Oaxaca, ndërtuan një kompleks të mrekullueshëm të Qytetit të Tempujve, në Monte Alban. Në [[Amerika Veriore|Amerikën e Veriut]] u dalluan kulturat Hohokam, Mogollon dhe Anasazi.
Në [[Peruja|Peru]] është dokumentuar ndërtimi i tempujve të mëdhenj përfshirë edhe para zbulimit të qeramikës, në mijëvjeçarin e III para K. (Sechin Alto, Kuntur Wasi). Dallohet Chavín de Huántar (900 para K.), kompleks religjoz i ndërtuar në faza të ndryshme me një strukturë U-je, me një shesh të shtruar me pllaka në reliev me figura [[Jaguari|xhaguarësh]] dhe kafshësh mitologjike, tempull i ndërtuar mbi tre kate galerishë, dhe një monolit qendror prej [[graniti]] të bardhë 4,5 metra i lartë. Në këtë rajon lindi industria tekstile, e cila është e para në botë, me fije të thurura në rreshta pothuaj prej 200 ngjyrash të ndryshme, ku veçohen mantelët prej leshi Paracas-i. Kultura të tjera të rëndësishme të rajonit ishin ajo moche dhe nazca – me gjeoglifet e saj enigmatike në Nazca–. Në zonën e [[Amazonas (Brazil)|Amazonave]] u veçua kultura barrankoide, me një qeramikë me vizatime të [[Gdhendja|gdhendura]], ashtu si kultura San Agustin në [[Kolumbia|Kolumbi]]<ref>Honour-Fleming (2002fq. 121-126.</ref>.
=== Lashtësia Afrikane ===
[[Skeda:Sculpture nok-Nigeria (1).jpg|thumb|Skulpturë e kulturës Nok, shek. VI para K. - shek. V pas K., Nigeri]]
[[Arti]] afrikan ka mbajtur gjithëmonë një karakter të theksuar magjiko-religjiz, i destinuar më shumë për rite dhe ceremoni të besimeve të ndryshme animiste dhe [[Politeizmi|politeiste]] afrikane, sesa për qëllime estetike, megjithëse ka edhe prodhime me shenja të qarta zbukuruese. Pjesa më e madhe e veprave të tyre janë prej druri, guri ose fildishi në maska dhe figura pak a shumë antropomorfike, me një stil tipik me kokë të madhe, trup të drejtë dhe gjymtyrë të shkurtra. U prodhua edhe qeramika, argjendaria dhe tekstili, ashtu si dhe objekte metalurgjike: [[hekuri]] njihej që nga [[Shekulli VI p.e.s.|shekulli i VI para K.]]. Prodhimi i parë i njëfarë rëndësie ishte kultura Nok, në mijëvjeçarin e I para K., e vendosur në veri të [[Nigeria|Nigerisë]] së sotme. Dallohen skupturat e terrakotës me figura njerëzore – në vend të vetëm kokës– ose kafshësh ([[Elefanti|elefantë]], [[Majmuni|majmunë]], [[Gjarpëri|gjarprinjë]]), me një ndjenjë të lartë natyraliste, duke treguar shprehjet e fytyrave të veçanta, me modele të ndryshme flokësh, në vend të gjerdanëve dhe byzylykëve. Në [[Sudani|Sudan]] u zhvilluan kulturat kerma dhe meroe, të karakterizuara nga ndërtimet e tyre monumentale prej balte, armët dhe qeramikën e saj. Në [[Etiopia|Etiopi]] u dalluan qyteti i Aksum-it, qendra e një mbretërie që e arriti apogjeun e saj në [[Shekulli IV|shekullin IV]]. Me një kulturë të shquar (u zhvillua një shkrim në gjuhën ge'ez si dhe një sistem monetar) janë për tu veçuar stelat e tij në formë shtyllash monolitike, me karakter funerar, deri në 20 metra të larta.<ref>Honour-Fleming (2002), fq. 127</ref>
=== Lashtësia e Azisë ===
==== Lashtësia Indiane ====
[[Arti Indian]] ka një karakter kryesisht fetar, duke shërbyer si mjet përçimi për besimet e veçanta që kanë përbërë Indinë: [[hinduizmi]], [[budizmi]], [[islamizmi]], [[Krishterimi|krishtërimi]], etj. Duhet të veçohet si karakter dallues i artit indian edhe përpjekja e tij për t'u integruar me natyrën, si përshtatje ndaj rendit universal, duke marrë parasysh që pjesa më e madhe e elementeve natyrorë ([[Mali (gjeografi)|male]], [[Lumi|lumenj]], pemë) kanë për indianët karakter të shenjtë.
* [[Qytetërimi i Luginës së Indusit|Kultura e Indusit]]: qytetërimi i parë i madh indian u zhvillua midis 2500 deri në 1200 vjet para K., e njohur sot nga gërmimet e kryera në [[1920]] nga sir John Marshall në [[Mohenjo-daro|Mohenjo-Daro]], qyteti antik që sheshet e njëpasnjëshme tregon një urbanizim të planifikuar, me ndërtesa publike të ndërtuara me tulla balte të pjekur. Me rëndësi të njëjtë janë gërmimet e kryera në Harappa, me mbetje qeramike, skulptura dhe mjete metalike ([[ari]], [[Argjendi|argjend]], [[Bakri|bakër]] dhe tunxh)<ref>Honour-Fleming (2002), fq. 60-64.</ref>.
*[[Skeda:Mohenjo-daro stupa view.JPG|thumb|Pamje e stupave te Mohenjo-daro-s|269x269px]]Periudha vedike ([[Shekulli XIII p.e.s.|shekujt e XIII]]-[[Shekulli VI p.e.s.|VI para K]].) dhe premaurya-s ([[Shekulli VI p.e.s.|shekujt e VI]]-[[Shekulli III p.e.s.|III para K]].): në këtë etapë hyjnë popujt arian, duke shfaqur besimet tradicionale indiane. Në [[Shekulli VI p.e.s.|shekullin e VI para K]]. shfaqen [[budizmi]] dhe [[Xhainizmi|jainizmi]], duke vendosur lidhje të ngushta me artin pers. Ekspedita në [[India|Indi]] e [[Leka i Madh|Aleksandrit të Madh]] ([[326 p.e.s.|326]]-[[325 p.e.s.|325 para K]].) i hapi rrugën kontakteve me artin helenik, duke u ngjizuar në format greko-budiste.
* [[Arti Mauryan]] ([[Shekulli III p.e.s.|shekujt e III]]-[[Shekulli II p.e.s.|II para K]].): dinastia Maurya, e besimit budist, zotëroi gjithë rrjedhën e mesme të Indusit dhe pjesën qendrore të gadishullit të Deccan-it. [[Arkitektura Maurjane|Arkitektura]] prej guri zëvendëson tullën, si në Pallatin e Aśoka-s në [[Pataliputra]]. Monumenti karakteristik i kësaj periudhe është stūpa, tuma funerare me karakter përkujtues, përgjithësisht të mbuluara me relieve me skena nga jeta e [[Buda|Buda-s]], si Stūpa e Sānchi-t.
* Arti i Gandhāra-s ([[Shekulli II p.e.s.|shekujt e II para K]].-[[Shekulli I|I pas K]].): arti i Gandhāra-s është i traditës greko-budiste, me ndikime helenike dhe sasanide, duke u dalluar për shpërfaqjen e direkte të imazhit të [[Buda|Buda-s]]. Evoloi tipologjia e stūpa-s, që është me kupol mbi një tambur cilindrik të vendosur mbi një bazë katrore, si ai i Kanisha-s, në Peshawar.
* Arti i Mathurā-s dhe Amarāvatī-t ([[Shekulli I|shekujt e I]]-[[Shekulli IV|IV]]): në qytetin e Mathurā-s, i vendosur në basenin e sipërm të Gangut, u zhvillua një shkollë artistike që u përhap në pjesën tjetër të Indisë dhe influencues i artit gupta. Stili Mathurā përziente elementet tradicionalë indian me motive greko-romane, pa dyshim na kanë mbijetuar pak përfaqësime të kësaj periudhe nga shkatërrimi i shkaktuar nga [[Ekspansioni islam|pushtimi islam]]. Arti i Amarāvatī-t gjithashtu ka ndikim greko-romak, siç dëshmojnë mbetjet e gjetura në Virapatnam (Pondicherry). Njëlloj si stilet paraardhëse, veprat e tij kryesore janë manastiret dhe stūpa-t, duke veçuar stūpa-n e madhe të Amarāvatī-t, prej 50 metrash e lartë<ref>Onians (2008), fq. 82-85.</ref>.
[[Skeda:Battle Scene Between Kripa and Shikhandi from a Mahabharata.jpg|left|thumb|448x448px|Skenë luftimi nga Mahabharata, ilustrim i shekullit XVII]]
[[Letërsia Indiane]] filloi rreth 2500 vjet para K., e shkruar në [[sanskrit]]isht. Shfaqja e saj e parë ishte letërsia vedike (e veda-ve, ‘të vërteta’), me shkrime të përqëndruar te besimi fetar dhe lufta, me një ton poetik dhe evokues i një bote magjike. Ndahet në tre grupe: Samhita ose ‘koleksionet’, që përfshijnë vetë Rigveda-n (hymne liturgjik me tema mitologjike, me një gjuhë poetike dhe ekzaltim të natyrshëm); Brāhman, gjithashtu me karakter liturgjik, por me shenja më esoterike, duke përfshirë Upaṇiṣad-et, e shkruara mbi doktrinat sekrete dhe që mendohet se është vepra e parë filozofike në Indi; dhe Sutra, një seri aforizmash mbi besimin, [[Gramatika|gramatikën]], [[Filozofia|filozofinë]] dhe aspekte të tjera të brahmanizmit. Në periudhën post-vedike (deri në [[Shekulli III p.e.s.|shekullin e III para K]].) lindën poemat e mëdha epike indiane: Mahabharata, që është vepra e tretë letrare më e gjatë në botë, me dyqind mijë vargje të përpiluar në 18 libra (ku veçohet Bhagavad-gītā), mbi legjendat dhe epopetë e [[Mitologjia hinduiste|mitologjisë hindu]], por me një sfond të fortë filozofik dhe moral; dhe Ramaiana, vepra e Valmiki-t, sintezë e re e poezisë dhe epopesë me elemente teologjike dhe filozofike<ref>Riquer-Valverde (2007), vol. I, fq. 13-16.</ref>.
[[Teatri]] indian e ka origjinën te Nāṭya-śāstra, libër i shenjtë i Brahma-s që ju komunikua njerëzve nga rishi Bharata Muni dhe ku flitet për këngën, kërcimin dhe mimikën. Përgjithësisht, tematika është e natyrës mitologjike, mbi historitë e perëndive dhe heronjve indian. Shfaqja është thelbësisht aktoriale, pa dekorime, duke dalluar vetëm veshjet dhe makiazhin. Ka modalitete të ndryshme: si Śakuntalā, prej shtatë aktesh dhe Mricchakaṭikā, prej dhjetë aktesh. Si [[dramaturg]]ë u dalluan Kālidāsa dhe Śūdraka<ref>Oliva-Torres Monreal (2002), fq. 18-19.</ref>.
[[Muzika Indiane]] mban një vulë të fortë eklektike për shkak të popujve të ndryshëm që u lidhën me nënkontinentin indian: vedat ruajtën meloditë prej vetëm dy notash; dravidët ruajtën muzikat dhe kërcimet më të përpunuara, të lidhura me kultet e fertilitetit; protomediterranët futën instrumente të reja, si magudhi, flauti i famshëm i magjepsësve të gjarprinjve; arianët futën hymnet religjoze të Veda-ve. Ṛig vedat («hymnet veda») e përbërë prej tre tipe intonacionesh: udatta (akut), anudatta (grave) dhe svarita (i mesëm). Sāma Veda («këngët e veda-ve») kaloi nga pesë në shtatë nota, duke përdorur përgjithësisht një tetrakord në meloditë vokale, që vazhdojnë akoma në zonat e [[Himalajet|Himalajave]]<ref>Robertson-Stevens (2000), fq. 31-39.</ref>.
==== Kina e Lashtësisë ====
[[Skeda:Terracota warriors 002.jpg|thumb|312x312px|Luftetarët prej terrakote, Xi'an, Kinë.]]
Arti kinez pati një evoluim më uniform se ai perëndimor, me një nuancë kulturore dhe estetike të përbashkët në etapat pasuese artistike, të shenjuara nga dinastitë e tij mbretëruese. Si shumica e artit oriental ka një ngarkesë të rëndësishme religjoze (kryesisht taoizmi, konfucianizmi dhe [[budizmi]]) dhe një përbashkim me natyrën. Në të kundërt të atij në Perëndim, kinezët vlerësonin njëlloj si kaligrafinë, qeramikën, mëndafshin ose porcelanin, ashtu dhe [[Arkitektura|arkitekturën]], [[Piktura|pikturën]] ose skulpturën, ndërkohë që është plotësisht i integruar në filosofí dhe kulturë.
* [[Dinastia Shang]] (1600-1046 para K.): vihet në dukje për objektet dhe skulpturat në bronz, veçanërisht vazot e dekoruara me relieve dhe maskat si dhe statujat antropomorfike, si gjetjen e zbuluara në zonën e [[Chengdu]]-së, në rrjedhën e sipërme të Jangce-së, rreth 1200 vjet para K. Janë gjetur mbetje arkeologjike të qyteteve të ndryshme në zonën e Henan-it, me mure dhe me një rrjetë drejtkëndore, si në Zhengzhou dhe Anyang. Në këto vendbanime janë gjetur gjithashtu varre me pjesë të pasura armësh, stoli dhe vegla të ndryshme në bronz, nefrite, fildish dhe materiale të tjera.
* [[Dinastia Zhou]] (1045-[[256 p.e.s.|256 vjet para K]].): duke evoluar deri në artin Shang, Zhou-të krijuan një stil dekorativ dhe ornamental figurash të stilizuara dhe dinamike, duke e vazhduar punën në [[Bakri|bakër]]. Një pushtim nomad në vitin 771 para K. fragmentoi perandorinë në mbretëri të vogla, periudhë në të cilën lulëzoi [[bujqësia]] dhe metalurgjia, duke shfaqur stile artistike vendore të ndryshme në të ashtuquajturën Periudha e mbretërive luftuese. U shfaq taoizmi dhe konfucianizmi, që e influencuan së tepërmi artin. Dallohet punimi i nefritit, të dekoruar me relieve si dhe u shfaq llaku.
* [[Dinastia Qin]] ([[221 p.e.s.|221]]-[[206 p.e.s.|206 vjet para K]].): [[Kina]] e bashkuar nën mbretërimin e Qin Shi Huang, për të shmangur pushtimet e jashtme ndërtoi Murin e Madh, me 2.400 kilometa gjatësi dhe një mesatare prej 9 metrash lartësi, me kulla roje prej 12 metrash lartësi. Bie në sy gjetja e madhe arkeologjike e Ushtrisë prej terrakote të Xian-it ([[210 p.e.s.|210 vjet para K]].), e vendosur në brendësi të Mauzoleut të Qin Shi Huang-ut. Është e përbërë nga qindra statuja terrakote luftëtarësh në përmasa natyrore, duke përfshirë [[Kali|kuaj]] dhe qerre të ndryshme, me natyralizëm dhe saktësi të lartë në fizionomi dhe detaje.
* [[Dinastia Han]] ([[206 p.e.s.|206 vjet para K]].-[[220|220 pas K]].): epoka e paqes dhe prosperitetit, u fut [[budizmi]] që pati një përhapje të ngadaltë por përparuese. U dallua për kapelat funerare, me statuja me flatra dhe [[Luani|luanë]], [[Tigri|tigra]] dhe kuaj. [[Piktura]] u përqendrua në temat e oborrit perandorak, fisnikëve dhe funksionarëve me një shije konfucianiste të solemnitetit dhe virtytit moral. Janë gjithashtu për tu veçuar relievët në tempujt dhe dhomat e ofertave, përgjithësisht të dedikuara motiveve konfucianiste, në një stil linear me thjeshtësi të madhe.
*[[Skeda:Mawangdui LaoTsu Ms2.JPG|left|thumb|432x432px|Pjesë nga një doreshkrim Taoist, shekulli II para K.,Dinastia Han, e zbuluar në varrin e Mawangdui, Provinca Hunan, Kinë]]Periudha e gjashtë dinastive ([[220]]-[[618]]): u përhap më gjerësisht [[budizmi]], duke ndërtuar tempuj të mëdhenj me statuja kolosale të [[Buda|Buda-s]] (Yungang, Longmen). Së bashku me këtë besim të ri si dhe falë rrugës së [[mëndafshi]]t, u huazuan ndikime të ndryshme nga perëndimi aziatik. Në [[Piktura|pikturë]] u formuluan gjashtë parimet, të shpallura nga Xie He në fillim të shekullit të VI si dhe filloi kaligrafia artistike me figurën legjendare të Wang Xianzhi-së<ref>Honour-Fleming (2002), fq. 267-276.</ref>.
[[Letërsia]] kineze filloi me vepra të natyrës fetare dhe filozofike, duke u shfaqur në [[Shekulli X p.e.s.|shekullin e X]] dhe [[Shekulli V p.e.s.|të V para K]]. me të ashtuquajturit Pesë Klasikët: Li-Ki-u, përmbledhje ritualesh dhe zakonesh që u zgjeruan më vonë, duke u lidhur në qind vëllime; King-u i I, [[Manuale|manual]] parashikimi i bazuar në domethënien e tetë trigramave, i atribuar perandorit mitik Fu Xi; Shu-king-u, kronikë e shkruar në një gjuhë formale dhe ceremoniale që do të ishte tipike e prodhimit letrar kinez; Shi King-u (Klasiku i poezisë), përmbledhje poemash; dhe Ch'uen-tsieu, kronika e parë e datuar (722-[[481 p.e.s.|481 vjet para K]].). Rreth [[Shekulli V p.e.s.|shekullit të V para K]]. u krijuan veprat kryesore të mendimit kinez, përmbledhje të mëdha të [[Filozofia|filozofisë]] dhe moralit: Lùn Yǔ-ja (Përmbledhje letrare) të [[Konfuci]]t dhe Tao te king-ut (Libri i Tao-s) të Lao Tse-së. Pati shumë jehonë edhe [[Arti i Luftës]] së [[Sun Tzu|Sun Tzu-së]]. Në [[Dinastia Han|epokën Han]] u shfaq një zhanër i ri, që qe [[poezia]] me karakter didaktik të ndërlidhur me një kompozim muzikor, ndërkohë që në prozë u dallua She-ki-u(Kujtimet historike) të Ssê Ma-ts'ien-it<ref>Riquer-Valverde (2007), vol. II, fq. 835-838.</ref>.
[[Muzika]] kineze është pentatonike (me pesë nota), në të kundërt të sistemit heptatonik perëndimor (me shtatë nota). Nga periudha paradinastike ka prezencë të instrumenteve të ndryshme, si ch'ing-u (guri i zëshëm), hsüan-i (flauti), ku-ja (tamburi) dhe chun-i(zilja). Nga [[Dinastia Shang|epoka Shang]] është Shih Ching-u (Libri i këngëve), që përmbledh krijime muzikore që nga 1600 deri në [[600 p.e.s.|600 para K]]. Gjatë [[Dinastia Zhou|dinastisë Zhou]] u vendosën bazat e muzikës tradicionale kineze, të përmbledhura në Lü Shih Ch'un Ch'iu(Analet e Z. Lü) të Lü Buwei-t ([[239 p.e.s.|239 vjet para K]].): mbi një “ton bazë” (huang chung) nga një kallam [[Bambuja|bambuje]], rrodhën tone më akut duke shkurtuar një të tretën e tubit të mëparshëm, duke nxjerr pesë nota: king, shang, chiao, chih, yü. Instrumentet kryesore ishin: pien-ch'ing-u (carillon me gurë nefriti), pien-chung-u (zilkat), sheng-u (organo tub bambuje), p'ai-hsiao (flauti i panit ose siringa) dhe ch'in-i (citara)<ref>Robertson-Stevens (2000), fq. 59-72.</ref>.
==== Japonia e Lashtësisë ====
[[Skeda:Nihon Shoki Yoshida Tenri.jpg|thumb|Kapitulli Epoka e Zotave nga Kronikat e Japonisë, Nihon Shoki jindai-kan)|323x323px]]
Arti japonez ka qenë shenjuar nga ishulloriteti i tij, edhe pse me intervale ka huazuar ndikimin e qytetërimeve kontinentale, mbi të gjitha të [[Kina|Kinës]] dhe Koresë. Pjesa më e madhe e artit të prodhuar në [[Japonia|Japoni]] ka qenë e tipit religjoz: nga besimi shintoist, tipikisht më japonez, i formuar rreth [[Shekulli I|shekullit të I]], iu shtua [[budizmi]] rreth [[Shekulli V|shekullit të V]], duke farkëtuar një sinkretizëm fetar që do të vazhdonte deri sot.
* Periudha Jōmon (5000-[[200 p.e.s.|200 para K]].): gjatë mesolitit dhe neolitit u prodhuan instrumente prej kocke dhe gurësh të lëmuar, qeramika dhe figura antropomorfe. [[Japonia]] ndenji e izoluar nga kontinenti, prandaj gjithë prodhimi i saj qe vendor, edhe pse i një rëndësie të vogël. Duhet shenjuar se qeramika Jōmon është më e vjetra që u prodhua nga njeriu, e bërë me dorë dhe dekoruar me skalitje dhe stampuar me litarë<ref>Onians (2008), fq. 46-47.</ref>.
* Periudha Yayoi ([[200 p.e.s.|200 para K.]]-[[200|200 pas K]].): që nga [[Shekulli I|shekulli i I]] filloi të hynte qytetërimi i kontinentit për shkak të lidhjeve me [[Kina|Kinën]] dhe Korenë. Në këtë epokë u përhap një lloj varrimesh tumore me dhomë duke zbukuruar cilindrat e terrakotës, me figura njerëzore dhe [[Kafsha|kafshë]]. Qeramika prodhohej me torno.
*[[Skeda:Manyoshu Aigami vol9 p2.jpg|left|thumb|324x324px|Detaj nga Koleksioni i 10000 gjetheve (Man'yōshū), Volumi 9, Aigami edition, më i hershëm se 1185-a, Japoni]]Periudha Kofun ([[200]]-[[600]]): dallohet për varrimet e mëdha të perandorëve Ōjin ([[200]]-[[310]]) dhe Nintoku ([[310]]-[[399]]), ku shfaqen stoli, armë, qeramika dhe disa figura terrakote të quajtura haniwa. Në këtë periudhë takojmë mostrat e para të [[Piktura|pikturës]] japoneze (varret e Kyūshū, [[Shekulli V|shekujt e V]]-[[Shekulli VI|VI]]; varreza mbretërore e Otsuka-s). Për sa i përketë arkitekturës religjoze, duhet dalluar tempulli i Isa-s<ref>Onians (2008), fq. 88-89.</ref>.
[[Letërsia]] japoneze ka një ndikim të fortë kinez, mbi të gjitha ngaqë adoptuan shkrimin kinez. Dëshmia më e vjetër e ruajtur është Kojiki (Tregime të gjërave të vjetra), një lloj historie universale e oborrit mitik dhe teogonik. Tjetër dëshmi e rëndësishme është Nihonshoki (Analet e Japonisë). [[Poezia]] përfaqësohet nga Manyoshu (Koleksioni i dhjetë mijë gjetheve), [[Antologjia|antologji poetike]] e shenjave të ndryshme, me varietet të madh tematik dhe stilistik, duke redaktuar autorë të ndryshëm mes të cilëve dallohen Otomo Yakamochi dhe Yamanoue Okura<ref>Riquer-Valverde (2007), vol. II, fq. 843.</ref>.
[[Muzika]] japoneze i pati shfaqjet e saj të para te honkyoku-t («pjesët origjinale»), që shkojnë deri në [[Shekulli XIX p.e.s.|shekullin e XIX para K]]., ashtu si dhe min'yō-ja, këngë popullore japoneze. Ritet shintoiste kishin kore që recitonin një dredhje të ngadaltë të shoqëruar nga flauti i bambusë (yamate-bue) dhe kitara me 6 tela (yamato-goto). Modaliteti kryesor muzikor dhe kërcimi shintoist është kagura, mbi mitin e Amaterasu-së, perëndeshës së diellit. Ekzekutohet me instrumentet e përmendura dhe të tjerë si hichiriki (oboe-ja) dhe tamburët si o-kakko-i dhe o-daiko-i<ref>Robertson-Stevens (2000), fq. 87-89</ref>.
[[Skeda:Aboriginal Art Australia(2).jpg|thumb|235x235px|Art shkëmbor aborigjen, Kakadu National Park, Australi]]
=== Oqeania e Lashtësisë ===
Arti oqeanik dallohet për shumësinë e territoreve ishullore që shenjojnë [[Oqeani Paqësor|Oqeanin Paqësor]], ku dallohen ishujt e [[Australia|Australisë]] dhe [[Zelanda e Re|Zelandës së Re]] si dhe tre zona kryesore ishujsh dhe arqipelagësh: Polinezia, Melanezia dhe Mikronezia. [[Kultura]] e parë e zhvilluar në zonë qe ajo lapita-se (1500-[[500 p.e.s.|500 para K.]]), e lindur në [[Kaledonia e Re|Kaledoninë e Re]] dhe e shtrirë në Guinenë e Re dhe Polinezinë perëndimore (ishujt Salomon, [[Vanuatu]], [[Fixhi]], [[Tonga]] dhe [[Samoa]], kryesisht). Karakterizohet nga qeramika e dekoruar me motive të dhëmbëzuara të bëra me krehëra ose dhëmbë, ashtu si objektet prej obsidiane dhe guackash. Midis viteve [[500 p.e.s.|500 para K]]. dhe [[500|500 pas K]]. vazhdoi kolonizimi drejt Mikronezisë, Melanezisë dhe Polinezisë lindore (ishujt Sociedad, Marquesas, Ishulli i Pashkës, [[Hawaii|Hawai]]), megjithëse në këto faza të para nuk janë gjetur gjurmë të shumta, përveç disa veglave dhe rruazave, kryesisht prej guackash. Në [[Australia|Australi]] dallohen pikturat shkëmbore, që janë mjaft skematike, deri në gjeometrike<ref>Onians (2008), fq. 50-51.</ref>.
=== Arte të tjera ===
'''Arti hitit''': populli hitit banoi në gadishullin e Anatolisë, në [[Armenia|Armeni]] dhe në [[Siria|Siri]], midis mijëvjeçarit të III dhe të II para K. Huazoi ndikime mesapotamike dhe, nga vetë ndikoi artin pers, minoik dhe etrusk. [[Arkitektura]] e tij ishte monumentale, me pallate të paraprirë nga shëtitore me skulptura sfinksësh, si në Boğazköy, ku shfaqen edhe relieve të ndryshme me skena luftrash dhe gjuetie. Veçohen skulpturat e Karkemish-it dhe Tell-Halaf-it (Siri).
[[Skeda:Hitit Müzisyenleri.JPG|thumb|228x228px|Muzikantë Hitit në muzeun arkeologjik të Stambollit]]
'''Arti fenikas''': popull me traditë të shquar detare, i kushtuar kryesisht [[Tregtia|tregëtisë]], lundruan gjatë gjithë [[Deti Mesdhe|Mesdheut]] dhe [[Afrika veriore|veriut të Afrikës]], duke themeluar qytetin e Kartagjenës në [[Tunizia|Tunizinë]] aktuale. Tejçuan ndikimin e artit lindor gjatë gjithë [[Deti Mesdhe|Mesdheut]]. Veçohen skulpturat e tij me ndikim asir dhe egjiptian, me njëfarë ngurtësimi arkaik dhe mungesë natyraliteti. Arti fenikas u përhap edhe në shumë zona të tjera të [[Deti Mesdhe|Mesdheut]], veçanërisht në [[Qiproja|Qipro]], [[Sardenja|Sardenjë]] dhe Ibiza.
'''Arti skith''': i quajtur edhe «arti i stepave», është arti që i përket popujve nomadë të stepave euro-aziatike, kryesisht mes mijëvjeçarit të II dhe të I para K. Arti i tij ishte më së shumti i bartshëm, i lehtë për t'u transportuar duke qenë se ishte prodhuar nga një popull nomad. Lidhur me metalurgjinë, u veçuan objekte në bronz, [[Hekuri|hekur]] dhe metale të çmuara ([[Arma|armë]], mburoja, fibula, rripa, stoli), ashtu si dhe punime në dru, kockë, [[Lëkura|lëkurë]], pëlhura dhe tapete. Në punimet e tij dallohen motivet e kafshëve, me gjasa me origjinë totemike. Arti skith ndikoi te popujt gjermanikë, [[vikingët]] dhe paleokristianët.
[[Skeda:Dama de elche.jpg|left|thumb|208x208px|Dama e Elche-s]]
'''Arti i lashtë iberik''': u zhvillua në Gadishullin Iberik në të njëjtën kohë me kulturën La Tène, kryesisht në [[Andalusia|Andaluzi]] dhe në zonën lindore të gadishullit, dhe, në masë më të vogël, në Pllajën Qendrore si dhe në jug të [[Franca|Francës]]. [[Arkitektura]] bazohet te muret e baltës, me sistem qemeresh, duke krijuar harqe dhe kupola false duke afruar rreshtat. Qytetet zakonisht ndërtoheshin në akropole, si në Azaila, Ullastret dhe Olérdola. U zhvillua dukshëm skulptura, duke theksuar tipologjinë e “damave”, si ato të Elche-s, Baza-s dhe Cerro de los Santos-it. Gjithashtu ishte tipike shfaqja e kafshëve ([[Kali|kuaj]], dema, [[Luani|luanë]]), disa me karakter antropoid, si “Bicha de Balazote”.
[[Skeda:Sphynx in Persepolis Shiraz.jpg|thumb|Sfinks në basoreliev që dekoron pallatin e madh të Darit në Persepolis|257x257px]]
'''Arti pers''': Në [[Perandoria e Persisë|Persi]] u zhvillua një kulturë e rëndësishme nën mbretërimin e [[Dinastia|dinastive]] të rëndësishme: akemenide ([[560 p.e.s.|560]]-[[331 p.e.s.|331 vjet para K]].) dhe ajo sasanide ([[226]]-[[640|640 pas K]].). [[Arkitektura]] perse bashkoi format mesopotamike me ato egjiptiane, duke përdorur për herë të parë gurin në pallatet e mëdha si në Suza, [[Persepolisi|Persepolis]] dhe Pazargada, ku lindi për herë të parë përdorimi i dritares (në ndryshim nga ndriçimi nga lartë i përdorur deri atëherë), dhe ku dallohen sallat e mëdha ose apadanat, me kolona me lartësi të madhe dhe kapitele zbukuruese. Në epokën sasanide u ngritën pallate (Ktesifoni, Firuzabad-i) me sisteme harqesh me kupola mbi trungje si dhe një portik ose iwan me hark të madh të hapurn në një oborr, që do të ndikonte [[Arti Islam|artin islam]]. Në skulpturën perse veçohen relievet, në gur ose qeramikë të lëmuar me skena luftëtarësh, luftues me përbindësha ose [[Kafsha|kafshë]] si dema dhe [[Luani|luanë]]<ref>Onians (2008), fq. 80-81.</ref>.
[[Skeda:Treasury Petra Jordan.jpg|left|thumb|Imazh nga qyteti nabatean i Petra-s në Jordani]]
'''Arti nabaten''': popull me origjinë semite që banuan në zonën siro-palestineze midis [[Shekulli VI|shekujve të VI]] dhe [[Shekulli II p.e.s.|të II para K]]., dallohet veçanërisht qyteti i Petrës, i vendosur midis grykave të maleve, ku janë gjetur tempuj të ndryshëm, pallate dhe varre të gërmuara në shkëmb, të stilit helenistik. Midis tyre dallohet “Jazneh Firaun” («thesari i faraonit»), me një fasad monumentale me pronao hekzastil dhe fronton, ashtu si dhe pjesa e sipërme me një tholos të rrumbullakët si dhe dy ndërtime anësore me gjysëm-frontone.
'''Arti i lashtë hebre''': hebrenjtë u vendosën në [[Palestina|Palestinë]] në [[Shekulli XIII p.e.s.|shekullin e XIII para K]]. Ata përthithën ndikimin e artit egjiptian, fenikas dhe mesopotamik, ashtu si dhe atij helenistik më vonë. Sipas besimit të tyre ndaloheshin imazhet, për rrjedhojë edhe pjesa më e madhe e artit të tyre zbukurues. Në [[Arkitektura|arkitekturë]], ka dëshmi të madhështisë së Tempullit të [[Jerusalemi]]t, që fatkeqësisht nuk ka mbërritur deri në ditët e sotme. Përveç këtyre u dalluan [[sinagoga]]t, përgjithësisht me plan bazilikal dhe fasada trepjesësh, si në tempujt sirian. Në letërsinë hebreje veçohet [[Bibla]] (Tanakh-u ose [[Besëlidhja e Vjetër|Testamenti i Vjetër]], i quajtur edhe [[Torah|Tora]], [[ligji]]), dokument i rëndësishëm jo vetëm fetar, por edhe letrar, i hartuar midis [[Shekulli X p.e.s.|shekujve të X para K]]. dhe [[Shekulli II|të II pas K]]. në stile dhe zhanre të ndryshme (historik, legjendar, mitologjik, poetik, profetik, diturak dhe epistolar). Më vonë u hartua Mishna, Talmudi dhe [[Kabala]]<ref>Riquer-Valverde (2007), vol. I, fq. 25-36.</ref>.
=== Arti klasik ===
Artikulli kryesor: Arti dhe kultura klasike
Quhet art klasik<ref group="Sqarime">I rrjedhur nga latinishtja classicus («i klasits të parë»), termi «klasik» i referohet periudhës së artit grek i përfshirë mes atij arkaik dhe helenistik, duke vlerësuar si arti me më shumë kreativitet i historisë së artit grek. Kështu, termi mbeti si sinonim i kreativitetit, shkëlqimit, i epokës më të mirë të çdo stili artistik, prandaj stile të shumtë përgjatë kohës kanë pasur një fazë të quajtur “klasike”. Heinrich Wölfflin, për shembull, i referohet artit klasik për të folur për Rilindjen italiane. Chilvers (2007), fq. 207.</ref> arti i zhvilluar në [[Greqia e lashtë|Greqinë]] dhe [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]], përparimet shkencore si dhe teknike dhe të rendit estetik sollën në historinë e artit një stil të bazuar në natyrë dhe te qenia njerëzore, ku mbizotëronte harmonia dhe ekuilibri, racionaliteti i formave dhe volumeve, si dhe një ndjesi imitimi («mimesis») të natyrës që vendosën bazat e artit perëndimor, në një formë të tillë që rikthimi në format klasike ka patur një konstante përgjatë historisë në qytetërimin perëndimor.
==== Greqia ====
[[Skeda:Erechtheum porch.jpg|thumb|312x312px|Llozha e kariatideve, Erekteu i Akropolit të Athinës]]
''Artikulli kryesor'': Arti i Greqisë së Lashtë
Në [[Greqia e lashtë|Greqi]] u zhvilluan shfaqjet kryesore artistike që kanë shenjuar evolucionin e artit perëndimor. Pas disa fillimeve ku u veçuan kulturat minoike dhe mikenase, arti grek u zhvillua në tre periudha: arkaike, klasike dhe helenistike. I karakterizuar nga natyralizmi dhe përdorimi i arsyes në masa dhe proporcione, si dhe me një ndjenjë estetike të frymëzuar nga natyra, arti grek qe pika e nisjes së artit të zhvilluar në [[Evropa|Evropë]].
Në [[Arkitektura|arkitekturë]] u dalluan tempujt, ku u pranëvendosën tre rende ndërtues: dorik, jonik dhe korintik. Ishin ndërtime prej guri mbi një bazament (krepis), me ose pa portik (ose me portik përpara dhe mbrapa, do të thotë amfiprostil), me ose pa kolona (që mund të ishin ballore, anësore, ose mund të rrethonin gjithë ndërtesën, në këtë rast të quajtur peripter), si dhe kurora përgjithësisht në formën e frontoneve, ku bie në sy friza, e dekoruar kryesisht me relieve skulptorike. Bie në sy, veçanërisht kompleksi i [[Akropolis|Akropolit]], me tempullin dorik të Partenonit dhe jonikët Erekte dhe Nike Aptera. Vepra të tjera të rëndësishme ishin [[Teatri]] i Epidaurit dhe Fanari i Lisikratit, si dhe u zhvillua [[urbanistika]] nëpërmjet Hipodamit të Miletit.
[[Skeda:Kouros anavissos2.jpg|left|thumb|395x395px|Kouros-i i Kroisos-it, mermer Parian, rreth 530 para K.]]
[[Skeda:Amazzone ferita, copia romana da originale di policleto del 430 ac. circa, inv. 2272.JPG|thumb|440x440px|Amazona e plagosur, kopje romane e origjinalit të Poliklet-it, 430 para K.]]
Në skulpturë mbizotëroi shfaqja e [[Trupi i njeriut|trupit njerëzor]], duke u bazuar në harmoninë e përmasave. Në epokën arkaike u krijuan forma të ngurta dhe skematike, me ekspresivitet të lartë, duke veçuar një buzëqeshje të fytyrës së quajtur “buzëqeshja egjinetike” për të patur shfaqjet në figurat e Tempullit të Afaia-s në [[Egjina (Ishull)|Egjina]]. Janë tipike të kësaj periudhe statujat nudo të atletëve (kouros) dhe vajzave të veshura (kore). Në [[Shekulli V p.e.s.|shekullin e V para K]]. (i quajturi «shekulli i [[Perikliu]]t») u formua klasicizmi, që ngriti në përsosmëri kanonin mbi përmasat e trupit njerëzor, me natyralizëm më të madh dhe një studim animik në shprehjen e figurës së përfaqësuar. U dalluan veçanërisht veprat e Mironit, Fidias dhe Polikletit. Në një fazë të dytë klasiciste, u thye qetësia natyrore në mënyrë që të theksonte shprehjen, që çon në një shprehje më tragjike dhe të ankthshme, si e perceptojmë në veprat e Skopas-it, Praksitelit dhe Lisipit. Së fundi, në periudhën helenistike proporcionet dhe harmonia i lënë vendin mbingarkimit dhe sinuozitetit, dinamizmit të dhunshëm të formës dhe shprehja patetike e ndjenjave, si te [[Laokoonti]] dhe Demi Farnez, po ashtu vazhduan format klasike në vepra si Venusi i Milos dhe Nike-ja e Samotrakës.
[[Piktura]] u zhvillua mbi gjithë qeramikën, në skena të përditshme ose me tematikë historike apo mitologjike. Zakonisht vendosen dy epoka, në funksion të teknikës së përdorur në modelet e qeramikës së pikturuar: «figura të zeza mbi një sfond të kuq» (deri në [[Shekulli VI p.e.s.|shekullin e VI para K]].) dhe «figura të kuqe mbi një sfond të zi» (që nga [[Shekulli VI p.e.s.|shekulli i VI para K]].). Megjithëse nuk ka gjetje të shumta të arritura deri më sot, referohen burimet historike mbi emra të ndryshëm piktorësh grekë, si Zeusi, Apelesi, Parrasi, Eufranori, Polignoti etj<ref>Azcárate (1983), fq. 64-74.</ref>.
[[Letërsia]] greke arriti ndër majat më të larta, duke vendosur bazat e letërsisë perëndimore. U konfiguruan zhanret letrarë ([[Poezia epike|epika]], [[lirika]] dhe [[drama]]tika), duke qenë baza argumentuese e veprave të saj besimi dhe [[mitologjia]]. Nga fillimet e traditës gojore (epopeja), lindi [[letërsia]] e shkruar me zhvillimin e [[Alfabeti grek|alfabetit grek]] rreth [[Shekulli VIII p.e.s.|shekullit të VIII para K]].. [[Mitologjia Greke|Mitet greke]] ishin një shkrirje e elementeve indo-gjermanike dhe mesdhetare, me një shije të veçantë estetike që do t'i sillte poezisë. Në fillim, [[Mitologjia Greke|mitet greke]] ishin histori të treguara sipas traditës gojore dhe që konsideroheshin të besueshme, ndryshe nga sot, kur “[[miti]]” është sinonim i [[Legjenda|legjendës]], fantazimit me [[Poezia epike|epikën]] dhe [[Poezia|poezinë]], [[miti]] kaloi në letërsi, kryesisht me figurën e [[Homeri]]t dhe veprave të tij të mëdha: [[Iliada]] dhe Odisea. [[Poezia]] u dallua nga lirika korale që shprehte ndjenjat kolektive, si perceptoheshin në veprën e [[Hesiodi]]t, Pindarit, Safos dhe Anakreontit. U zhvillua edhe proza, mbi të gjitha në zhanrin historik, ku u dallua [[Herodoti]], [[Tuqididi]] dhe [[Ksenofoni|Ksenofonti]]; oratoria, e përfaqësuar nga [[Demosteni]], [[Platoni]] dhe [[Aristoteli]]; dhe [[fabula]], e praktikuar nga [[Ezopi]].<ref>Lladó-García (1999), fq. 23-27</ref>.
[[Skeda:0 Laocoon Group - Museo Pro Clementino (Vatican).jpg|left|thumb|Laokonti me fëmijët, kopje romake mermeri sipas një origjinali helenistik rreth. 200 para K., gjetur në banjot e Trajanit]]
Në [[Greqia e lashtë|Greqi]] lindi [[teatri]], i perceptuar si «arti dramatik», ku së bashku me një tekst (ku mbizotëron dialogu, baza e përfaqësimit skenik), ndërhyjnë edhe aktorët, skenografia, dritat dhe efektet zanore, veshjet, makiazhi etj., ndërkohë që është thelbësore prania e një publiku që shikon spektaklin. [[Teatri]] grek evoloi nga ritualet antike fetare (komos); rituali kaloi në mit dhe, nëpërmjet «mimesis-it», u shtua edhe [[fjala]], duke lindur [[Tragjedia antike greke|tragjedinë]]. Nga ana tjetër, [[publiku]] kaloi nga ndjekja e ritit në një vëzhgues të [[Tragjedia|tragjedisë]], e cila mbajti përbërësin edukativ, të tejçimit të vlerave, ashtu si dhe pastrimin e ndjenjave («catarsis-i»). Më tej lindi [[komedia]], me përbërësin kryesor satirën dhe kritikën politike e shoqërore, duke kaluar më vonë në temat e zakoneve dhe personazheve arketipe. Duke shfaqur së tejmi mimikën dhe farsën. [[Dramaturg]]ët kryesor grekë ishin: [[Eskili]], [[Sofokliu]] dhe [[Euripidi]] në [[Tragjedia|tragjedi]], ndërsa në [[Komedia|komedi]] u dallua [[Aristofani]] dhe Menandri.<ref>Oliva-Torres Monreal (2002), fq. 27-52.</ref>
[[Muzika]] greke është e panjohur në plan auditiv, kështu që se si mund të ishte e kemi idenë vetëm nga dokumentet e shkruara. Grekët shkruan [[Muzika|muzikë]] me gërmat e alfabetit, por nuk dihet sa zgjaste nota, për të cilën nuk njihet ritmi. Një nga modalitetet e para qe [[ditirambi]], i lidhur me kultin e Dionisit. Teatri dhe rrëfimet epike këndoheshin, megjithëse kanë humbur anotacionet muzikore kanë mbetur si dokumente të shkruara. Në [[Greqia e lashtë|Greqi]] për herë të parë në botë u studiua [[muzika]] në formë shkencore: [[Pitagora]] e lidhi me matematikën dhe shkroi traktate teorike mbi të, duke qenë i pari Aristokseni në [[Shekulli IV p.e.s.|shekullin e IV para K]]. Instrumentet kryesore të përdorura në Greqi ishin: [[lira]], citara, aulosi, siringa, tipe të ndryshme tamburesh –si për shembull timpani–, krotali, cimbali, sistri etj.<ref name="Robertson-Stevens 2000">Robertson-Stevens (2000), fq. 143-161.</ref> Greqia qe vendi i parë ku kërcimi konsiderohej një art, duke pasur një [[Muza|muzë]] të dedikuar ndaj saj: Terpsikoren. Gjurmët e para vijnë sërisht nga kulti i Dionisit, ndërkohë që ishte te tragjeditë (kryesisht ato të [[Eskili]]t), ku u zhvilluan si teknikë, në lëvizjet ritmike të korit<ref name="Robertson-Stevens 2000"/>.
==== Roma ====
[[Skeda:Flickr - …trialsanderrors - The Colosseum, Rome, Italy, ca. 1896.jpg|thumb|306x306px|Koloseu i Romës]]
Me një precedent të qartë etrusk, arti romak përthithi një ndikim të madh nga ai grek. Falë shtrirjes së [[Perandoria Romake|Perandorisë Romake]], arti klasik greko-roman arriti gati në të gjitha cepat e [[Evropa|Europës]], [[Afrika veriore|Afrikës veriore]] dhe Lindjes së Afërme, duke vendosur bazën evolutive artit të ardhshëm të zhvilluar në këto zona.
[[Arkitektura]] u dallua për karakterin e saj praktik dhe utilitar: si inxhinierë dhe ndërtues të mëdhenj romakët u dalluan në arkitekturën civile, me ndërtimin e rrugëve, [[ura]]ve, ujësjellësve dhe veprave urbanistike, ashtu si dhe tempuj, pallate, teatro, amfiteatro, cirqe, terma, harqe triumfi etj. Sistemit arkitekturor grek i shtuan përdorimin e harkut dhe kupolës. Përdorën rendet arkitekturore greke, të cilëve i shtuan rendin toskan, me shtylla të lëmuara dhe kapitele me kollarina dhe ekin me një abak katror. Ndër veprat e saj kryesore mund të kujtohen [[Koloseumi|Koloseu]], Panteoni i Agripas, Teatri i Meridas, Maison Carrée i Nimes-it, Termat e Karakallës, Ujësjellësi i Segovias, Harku i Kostandinit, Kulla e Herkulit etj.
[[Skeda:Statue-Augustus.jpg|left|thumb|309x309px|Statuje apoteoze e Augustit]]
Skulptura, e frymëzuar nga ajo greke, u përqëndrua njëlloj te figura njerëzore, por me më shumë realizëm, nuk i shqetësohej se tregonte difektet që injoroheshin nga idealizimi skulpturor grek. Një zhanër shumë i përhapur qe busti, me detajim të madh dhe besnikëri në lineamente, të perceptueshme në përdorimin e trapanit për të prodhuar dritëhije dhe në bërjen e bebes së syrit. Më të idealizuara janë bustet e [[perandor]]ëve, të realizuar në tre versione: togata, si patric; thorakata, si ushtarak; dhe apoteozik, si zot. U dallua veçanërisht relievi, në tema historike apo fetare, siç shikojmë në Ara Pacis-i i [[Augusti]]t, te Harku i [[Titus Kuinktius Flamininus|Titos]] dhe te Kollona [[Trajan]]e.
[[Piktura]] është e njohur mbi të gjitha nga mbetjet e gjetura në Pompei, ku perceptohen katër stile: zbukuruesi ose inkrustacioni, që imiton veshjet në mermer; arkitektonik, kështu i quajtur për arkitekturat e ngjashme; ornamentali, me arkitektura fantastike, kurora dhe kupidë; dhe fantastiku, përzierje e dy të mëparshmëve me [[Peizazhi|peizazhe]] imagjinare, forma të ndryshme arkitektonike dhe skena mitologjike. U dallua edhe mozaiku, në opus sectile, në forma gjeometrike, opus tesellatum, me pjesë të vogla që formojnë skena figurative, si Flijimi i Ifigjenisë në Ampurias ose Beteja e Isos në [[Napoli]]<ref>Azcárate (1983), fq. 76-88.</ref>.
[[Skeda:Fresco with eggs, birds and bronze dishes, from the Praedia of Julia Felix in Pompeii, Naples National Archaeological Museum (14865525153).jpg|thumb|299x299px|Natyrë e qetë në afresk nga Pompei]]
[[Letërsia]] romake përthithi si pjesa tjetër e arteve, ndikimin grek, nga i cili përshtatën teknikën dhe zhanret; risia kryesore latine qe koncepti i “stilit” që romakët aplikuan në veprat e tyre. Edhe pse prodhimi i saj nuk qe i një cilësie të lartë (në aspektin estetiko-letrar), vepra e autorëve latinë ka ushtruar një ndikim të madh në letërsinë perëndimore, nga paraprirja e [[Letërsia|letërsisë]] së krishterë dhe mesjetare si dhe për shkak se [[Gjuha latine|latinishtja]] qe pararendësja e gjuhëve popullore të folura më vonë në shumë vende të [[Evropa|Europës]]. Kultivuan po ashtu zhanret e grekëve, duke veçuar në poezi [[Lukreci]]n, [[Vergili|Virgjilin]], Horacin dhe Ovidin; në prozë, Petronin dhe Apuleun; në oratori [[Ciceroni]]n dhe Senekën; në [[Historiografia|historiografi]], Salustin, [[Tacitus|Tacitin]] dhe [[Tit Livi]]n<ref>Lladó-García (1999), fq. 48-53.</ref>.
[[Teatri]] romak përthithi ndikimin grek, megjithëse fillimisht rrodhi nga spektaklet antike etruske, që përzienin artin skenik me [[Muzika|muzikën]] dhe kërcimin: kemi kështu ludiones-it, aktorë që kërcenin nën ritmin e tibiae-ve –një lloj aulos-i–; më vonë, me shtimin e muzikës vokale, lindën histriones-it (që do të thotë “balerinë” në gjuhën etruske), që përzien këngë dhe mima (saturae, origjina e satirës). Me sa duket, qe Liv Androniku (me origjinë greke), i cili në [[Shekulli III p.e.s.|shekullin e III para K.]] futi në këto spektakle rrëfimin e një historie. Koha e lirë romake ndahej midis ludi circenses (cirku) dhe ludi scaenici ([[teatri]]), duke mbizotëruar në këtë të fundit mima, kërcimi dhe këndimi (pantomima). Si autorë u veçuan Plauti dhe Terenci<ref>Oliva-Torres Monreal (2002), fq. 55-71.</ref>.
[[Muzika]] romake na është e panjohur, njësoj si ajo greke. Vetëm [[Ciceroni]] flet pak për të në shkrimet e tij. Me sa duket, epoka me më shumë shkëlqim qe sundimi i [[Neroni]]t, që përkrahu [[Muzika|muzikën]] (po ashtu luante [[Lira|lirën]]). [[Muzika]] romake kaloi në [[Kisha|kishën]] e krishterë primitive.
== Arti mesjetar ==
''Artikulli kryesor'': Arti mesjetar
[[Skeda:Byllis-01-Alb.jpg|thumb|258x258px|Rrënojat e bazilikës paleokristiane të Bylisit]]
=== Arti i Europës Mesjetare ===
Rënia e [[Perandoria Romake|Perandorisë Romake]] të Perëndimit shenjoi fillimin në [[Evropa|Evropë]] të Kohës së Mesme, etapë me njëfarë rënieje politike dhe shoqërore, pas fragmentimit të Perandorisë në shtete të vogla dhe mbizotërimin shoqëror të fisnikërisë së re ushtarake. Koha e Mesme përfshiu feudalizimin e gjithë territoreve që përpara administroheshin nga nga burokracia perandorake. Arti klasik do të interpretohej nga kulturat e reja mbizotëruese, me origjinë gjermanike, ndërkohë që besimi i ri, [[Krishterimi|krishtërimi]], do të prekte pjesën më të madhe të prodhimit artistik mesjetar.
==== Arti paleokristian ====
[[Skeda:Mosaik (Lin).jpg|left|thumb|248x248px|Mozaik paleokristian nga shekulli VI në Lin të Pogradecit]]
Art paleokristian quhet arti i kryer nga ndjekësit e parë të kësaj feje të re, fillimisht në formë të fshehtë, ndërkohë që përndiqeshin nga pushteti perandorak, për të kaluar më vonë, pas konvertimit në [[Krishterimi|krishtërim]] të perandorit [[Kostandini i Madh|Kostandin]], për të qenë stili zyrtar i perandorisë. Format klasike u riinterpretuan për të shërbyer si mjet shprehjeje i besimit të ri zyrtar dhe u prodhua një fragmentim i stileve sipas zonave gjeografike.
Në [[Arkitektura|arkitekturë]], shfaqjet e para do të prodhoheshin në mjedisin e varrezave ose “katakombeve”, që shërbyen si vende mbledhjeje për [[Krishterimi|të krishterët]] e devotshëm të përndjekur. Me ligjërimin e besimit të saj, u dallua si tipologji [[bazilika]], përshtatje e ndërtesës romake me të njëjtin emër që kaloi nga funksioni civil në atë fetar. Përgjithësisht kishte tre pjesë: një atrium hyrës, trupin e bazilikës, të ndarë në tre navata, dhe presbiteri, ku vendosej altari. Dallohen bazilikat e Shën Pjetrit në [[Vatikani|Vatikan]], San Giovanni në Laterano, San Lorenzo dhe San Clemente në [[Roma|Romë]] si dhe San Apolinari në Ravena.
[[Skeda:Palazzo corsini alla lungara, atrio e scalone, sarcofago paleocristiano con urne e uccelli.JPG|thumb|339x339px|Sarkofag paleokristian në Palazzo Corsini, Romë]]
[[Arti pamor|Artet figurative]] filluan rrugëtimin e artit mesjetar, dukshëm fetar, duke i dhënë rëndësi simbolizmit të skenave të shfaqura mbi realizmin narrativ ose karakterit të tij estetik. Në skulpturë dallohen sarkofagët, që evoluan nga dekorimi i thjeshtë zbukurues me strygiles deri te shfaqja e skenave në friza. [[Piktura]] u dha mbi të gjitha në katakombe, me skena fetare dhe alegorike si dhe lindi miniatura, ilustrimi i dorëshkrimeve, me dy shkolla kryesore: helenistiko-aleksandrinia dhe siriania. Pati një rol të rëndësishëm mozaiku, që mori një zhvillim të madh duke arritur të ndikojë artin bizantin; shembujt më të mirë gjenden në Santa Maria Maxhore në [[Roma|Romë]] si dhe San Apollinare dhe San Vitale i Ravenës.<ref>Azcárate (1983), fq. 96-102.</ref>
[[Letërsia]] e krishterë u zhvillua në latinisht dhe greqisht, kryesisht me qëllime didaktike dhe propagandistike të besimit të ri. Ishin vepra praktike, pa qëllime estetike, me qëllim moralizues. Në një moment të parë u dallua përpunimi i [[Besëlidhja e Re|Testamentit të Ri]], i shkruar në greqisht, me tri pjesë kryesore: [[Ungjilli|katër ungjijtë]] (Mateu, [[Ungjilli i Markut|Marku]], Luka, Gjoni), korpusi epistolar (letrat e [[Pali|Shën Palit]] dhe [[Apostulli|apostujve]] të tjerë) si dhe Apokalipsi i Shën Gjonit. Në vazhdimsi lindën një seri shkrimesh apologjetë të quajtur Etërit e Kishës: Atenagora, [[Origjeni]], [[Klementi i Aleksandrisë]], Eusebi i Çezaresë etj. Me konvertimin e [[Krishterimi|krishtërimit]] në fenë zyrtare të Perandorisë lindi një tendencë më letrare, më e përpunuar dhe më retorike, ku u dallua Shën Bazili i Madh, Shën Gjon Krisostomi dhe [[Gregori i Naciancusit|Shën Gregori i Naxianxës]]. Midis ekzegjetëve latinë u dalluan [[Tertuliani]], Laktanci, Prudenci, [[Jeronimi|Shën Jeronimi]] (përkthyes i [[Bibla|Biblës]] në [[Gjuha latine|latinisht]], që e quajti Vulgata) dhe, veçanërisht, [[Agostini|Shën Agustini]]<ref>Riquer-Valverde (2007), vol. I, fq. 138-144.</ref>.
[[Muzika]] e krishterë e hershme ishte trashëgimtare e romakes, ashtu si dhe liturgjisë hebraike. [[Mesha]] këndohej në mënyrën korale. Në [[Shekulli IV|shekullin e IV]] [[Ambrozi|Shën Ambrozi]] futi këndimin ambrozian, ondulacion vokal pa ritëm si dhe kërcime midis notave. Më tutje, papa [[Papa Gregori I|Gregori i I i Madh]] krijoi këndimin gregorian ([[Shekulli VII|shekulli i VII]]), me një linjë melodike të vazhduar, në formën e meshore (missalis romanum). Ekzistojnë tre stile këndimi gregorian, që klasifikohen sipas këndimeve me tone të ndryshme që këndohen me rrokje:: kur kishte një ton për rrokje quhej stil “silabik”; nga dy deri në pesë tone për rrokje quhej “neumatik”; dhe nga gjashtë e më shumë tone për rrokje quhej “melismatik”<ref>Beltrando-Patier (1996), fq. 36-67.</ref>.
[[Skeda:Mausoleo di Teodorico, Ravenna..jpg|thumb|273x273px|Mauzoleu i Teodorikut të Madh në Ravena]]
==== Arti gjermanik ====
Pushtimi i [[Perandoria Romake|Perandorisë Romake]] nga popujt gjermanikë solli copëzimin e territorit në mbretëri të ndryshme, ku popujt pushtues u kthyen në klasë sunduese, kështu që kultura romake mbeti te klasat e ulëta. Kjo bashkëjetesë kulturore gjeneroi shfaqjen e gjuhëve popullore si dhe krijimin e entiteteve të reja politike dhe kulturore që u fuqizuan përgjatë Mesjetës deri në formimin e kombësive të ndryshme ekzistuese në botën perëndimore.
Shfaqjet e para arkitektonike të këtyre popujve ishin të një rëndësie të ulët, për shkak të varfërisë së materialeve të përdorur si dhe mungesës së një programi konstruktiv për hapjen e krahëve. Zakonisht përfitohej nga strukturat dhe materialet romake, duke përgjithësuar përdorimin e harkut me sest të plotë (gjysëmrrethor) dhe kupola. Dallohen ndërtimet ostrogote në [[Italia|Itali]], si Mauzoleu i [[Teodoriku i Madh|Teodorikut]] në Ravenë. Në skulpturë u dallua relievi, si ata në Poitiers në [[Franca|Francë]] apo Cividale në [[Italia|Itali]]. [[Piktura]] u zhvillua në miniaturë, siç shikojmë në sakramentarët e Luxeuil dhe Gelasiano ([[Vatikani|Vatikan]]).
Mes popujve gjermanikë vlen të veçohen visigotët, të vendosur në Gadishullin Iberik, të cilët zhvilluan një stil të tyrin të një rëndësie të madhe. [[Arkitektura]] dallohej nga përdorimi i gurëve të gdhendur, harkut patkua kali dhe kupolës, ashtu si dhe kupolat vozë ose kupolat kroçerë. U zhvilluan tre tipe [[kisha]]sh: bazilikale me tre navata (San Juan de Baños, në [[Provinca Palencia|Palencia]]), me një navatë me dhoma anësore (San Pedro de la Mata, në [[Provinca Toledo|Toledo]]) dhe me kryq grek (Santa Comba de Bande, në Orense). Në skulpturë, duhet veçuar inkorporimi i skulpturave figurative në [[kisha]], mbi të gjitha friza dhe kapitele, si në Quintanilla de las Viñas ([[Provinca Burgos|Burgos]]) dhe San Pedro de la Nave ([[Provinca Zamora|Zamora]]). U dallua edhe argjendaria, mbi të gjitha kurorat dhe kryqet, si ato që gjenden në thesaret e Guarrazar dhe Torredonjimeno<ref>Azcárate (1983), fq. 103-110.</ref>.
==== Arti pre-romanik ====
[[Skeda:Première Bible de Charles le Chauve - f386v.jpg|thumb|322x322px|Miniaturë karolinge nga Atelieja e abatit Saint-Martin de Tours, viti 840]]
Quhet kështu pasi stile të shumëfishta u zhvilluan në [[Evropa|Evropë]] që nga kurorëzimi i [[Karli i Madh|Karlit të Madh]] (viti [[800]]) deri rreth vitit [[1000]], ku shfaqja e romanikut do të përhapte një stil të vetin të njëtrajtshëm përgjatë gjithë kontinentit evropian. Kjo ishte thjesht një formë për të përfshirë një seri stilesh të pavarur dhe me pak ose aspak faktor të përbashkët, me lidhjen e vetme të qenit paraardhës të ndërkombtarizimit të romanikut.
* '''Arti karoling''': kurorëzimi i [[Karli i Madh|Karlit të Madh]] supozohej në një farë mënyre si restaurim i [[Perandoria Romake|Perandorisë Romake]], që solli një rilindje kulturore dhe një rikthim të parë te kultura klasike si burim frymëzimi, megjithëse me ngjyresa të [[Krishterimi|fesë së krishterë]]. [[Arkitektura]] karolinge u bazua në përdorimin e shtyllës në vend të kollonës, me harqe sest të plotë dhe mbulime në dru ose kupola vozë. Shembuj të tillë janë Capilla Palatina de Aquisgrán dhe manastiret benediktine si Sankt Gallen, Fulda dhe Corvey. Skulptura u prodhua mbi të gjitha në fildish dhe bronz, si Statuja equestre e [[Karli i Madh|Karlit të Madh]] (Louvre). [[Piktura]] u kufizua te miniatura, me shkolla të ndryshme si ajo palatine, e Tours-it, e Reims-it dhe e Saint-Denis-it.
* '''Arti otonian''': quhet kështu për shkak të koincidecës me mbretëritë e Otonit I, Otonit II dhe Otonit III. Arkitektonikisht është trashëgimtare e artit karoling: modeli i Aquisgran-ës ndihet në korin e abacisë së Essen-it dhe në Ottmarsheim, ndërkohë që modeli bazilikal benediktin është prezent në San Ciriaco de Genrode, Shën Mikelin e Hildesheim-it dhe katedralen e Espira-s. Në artet plastike ndihet ndikimi bizantin, për shkak të martesës së Otonit të II me Teofanën e [[Kostandinopoja|Kostandinopojës]]: në skulpturë u dalluan veprat prej bronxi, si portat e Shën Mikelit të Hildesheim-it; në [[Piktura|pikturë]], vlen të kujtohen afresket e San Jorge e Oberzell-it.
[[Skeda:The Entry into Jerusalem - Benedictional of St. Aethelwold (971-984), f.45v - BL Add MS 49598.jpg|left|thumb|Miniaturë me hyrjen në Jeruzalem nga shkolla e Winchester-it]]
*'''Arti kelt''': në Ishujt Britanikë, të sapoungjillizuara, filloi një epokë lulëzimi e artit kelt. Në [[Arkitektura|arkitekturë]] u ruajtën pak mbetje, përgjithësisht nga ndërtimi në dru: vlen të veçohen kishat e Deerhurst-it dhe Bradford-on-Avon-it. Në skulpturë u dalluan kryqet e mëdhenj irlandezOttMarsheim, të dekoruar me relieve, si ata të Moone-it, Kells-it dhe Monasterboice-it. Miniatura përthithi ndikimin karoling, duke dalluar shkollën e Winchester-it, të cilës i përket The Benedictional of St. Æthelwold (British Museum).
* '''Arti viking''': [[arkitektura]] ishte në dru, duke veçuar kishtat në formë piramidale, me çati me majë dhe me vertikalitet të madh ngjitës, sipas stilit të sallave të bashkimit të [[Vikingët|vikingëve]], si kisha novegjeze e Borgund-it. Bien po ashtu në sy punimet e argjendarisë, veçanërisht fibulat me maja të gjata si dhe unazat.
[[Skeda:Beato Vitr14-1 f107r.jpg|thumb|Fletë e ilustruar nga ''Beati in Apocalipsin''. Shkrim Visigot Miniature mozarabe.]]
*'''Arti asturian''': me pushtimin islam të Gadishullit Iberik, të krishterët u shtynë te [[Asturias|rajoni i Asturias]], ku nisi të lulëzonte mbi të gjitha arti arkitekturor, i ndarë në tri etapa në funksion të mbretërimit të Ramiro-s së I: pre-ramirens, ramirens dhe post-ramirens. Karakterizohej nga përdorimi i mureve të gurit, harqet me sest të plotë, dhe ndonjëherë edhe kupolat vozë me harqe përforcues dhe kontraforte të jashtme. Tipologjia kryesore është [[bazilika]] me tre navata, me kroçerë të gjerë dhe tre kapela drejtkëndore në krye. Në periudhën e parë u dallua kisha e San Julián-it të Prados; në atë ramirense, Santa María e Naranco-s, San Miguel i Lillo-s dhe Santa Cristina e Lena-s; dhe në atë post-ramirense, San Salvador-i i Valdediós.
* '''Arti mozarab''': mozarabë quhen të krishterët që jetonin nën dominimin islam dhe që me kalimin përsëri në rifituar nga të krishterët, praktikonin një tip arti me ndikim të madh islam. U zhvillua sidomos në [[Shekulli X|shekullin e X]], kryesisht në veri të Dueros, në Ebron e sipërm në [[Galicia (Spanjë)|Galici]], Kantabri dhe Pirenej. [[Arkitektura]] u dallua për përdorimin e harkut patkua kali, ashtu si dhe kupolat kroçerë të tipit kalifal, e formuar nga harqe që kryqëzohen. Janë kisha kryesisht të madhësisë së vogël, me varietet të madh në tipologjinë e planit, duke u dalluar Santa María de Melque ([[Provinca Toledo|Toledo]]), San Cebrián de Mazote ([[Provinca Valladolid|Valladolid]]), San Baudelio de Berlanga ([[Provinca Soria|Soria]]), San Millán de la Cogolla ([[La Rioja (Spanjë)|La Rioja]]) dhe San Miguel de Escalada ([[Provinca León|León]]). Vlen të veçohet në miniaturë “los beatos”, ilustrime të Comentario al Apocalipsis del Beato de Liébana<ref>Azcárate (1983), fq. 111-135.</ref>.
[[Letërsia]] mesjetare është trashëgimtare e traditës klasike greko-romake, megjithëse me një përbërje të qartë teocentrike si dhe ekzaltimin e besimit të krishterë. E kufizuar në terrenin kishtar, që është i ngarkuar me konservimin e trashëgimisë kulturore antike, prodhimi letrar është tërësisht në [[Gjuha latine|latinisht]], kryesisht mbi tema morale dhe retorike, si perceptohen në veprën e Sidon Apolinar-it, Boecit, Kasiodorit, San Isidorit, San Gregorit të Madh, Venanci Fortunat-it etj. U dallua edhe shkolla irlandeze (Saint Columban, Saint Bede the Venerable) dhe karolinge (Alcuin of York, Teodulfi i Orleans-it, Rabanus Maurus)<ref>Riquer-Valverde (2007), vol. I, fq. 154-168.</ref>.
Në këtë epokë, [[muzika]] kreu përparime të mëtejshme: [[muzika]] karolinge qe e para që inkorporoi instrumentet muzikore, përveç këndimit të tipit gregorian; lindën pjesët e para muzikore pa tekst, në pjesët e këngëve liturgjike (tropuse në mes të tekstit dhe sekuenca në fund); në [[Shekulli VIII|shekullin e VIII]] nisi një tip shkrimi muzikor i diferencuar nga alfabeti, me një seri grafizmash (neuma) deri më tani të paidentifikuar<ref>Beltrando-Patier (1996), fq. 67-83.</ref>.
==== Arti bizantin ====
[[Skeda:576IstanbulSSofia.JPG|thumb|333x333px|Pamje e brendshme e Shën Sofisë në Stamboll]]
''Artikulli kryesor'': Arti bizantin
Megjithë rënien e [[Perandoria Romake|Perandorisë Romake]] të Perëndimit, në Lindje zgjati (e njohur si [[Perandoria Bizantine]]<ref group="Sqarime">Emri i Perandorisë Bizantine rrjedh nga emri antik i kryeqytetit të saj, Bizanti (në greqisht Bizantion, i prejardhur nga themeluesi i qytetit në 657 para K., i quajtur [[Bizasi|Byzas]]), më vonë i ripagëzuar si Kostandinopojë në nder të perandorit Kostandin dhe sot i quajtur Stamboll. Isaac Asimov: Constantinopla, Alianza Editorial, Madrid, 1982, <nowiki>ISBN 84-206-1886-1</nowiki>, fq. 12.</ref>) deri në pushtimin e [[Kostandinopoja|Kostandinopojës]] në [[1453]] nga [[turqit]]. Trashëgimtar i artit helenistik, arti bizantin mblodhi traditat kryesore artistike të Lindjes, të asaj që qe porta e hyrjes në [[Evropa|Evropë]], ku arti bizantin ndikoi në artin pre-romanik dhe romanik. Në artin bizantin u dalluan tre “epoka të arta”: e para në [[Shekulli VI|shekullin e VI]], duke koinciduar me mbretërimin e [[Justiniani I|Justinianit]]; e dyta nga [[Shekulli IX|shekulli i IX]] deri në marrjen e [[Kostandinopoja|Kostandinopojës]] nga kryqëtarët në [[1204]]; dhe e treta në [[Shekulli XIV|shekullin e XIV]], me [[Paleologët|dinastinë e Paleologëve]].
[[Skeda:Ravenna-apollinarenuovo01.jpg|left|thumb|296x296px|Navata kryesore e bazilikës bizantine të San Apollinare-it Nuovo në Ravena]]
Në [[Arkitektura|artkitekturë]] u përdor guri dhe tulla, mbulime të jashtme me pllaka guri me relieve dhe të brendshme me mozaikë. Përdori me shumicë kollonën, me kapitele kubike të dekoruar me relieve në dy plane, ose në formën e folesë së grerëzave. U përdor harku me sestë të plotë dhe kupola mbi pendetivë ose penakë. Tipologjia më e përdorur qe ajo me plan qendror (ndoshta nga rëndësia që i jepej kupolës), me një atrium hyrës, narteks, presbiter dhe kor në fund, me dy dhoma ose sakresti anësore si dhe altari poshtë një baldakini. Shfaqjet e para, të epokës justiniane, janë më monumentalet: kisha e Shën Shirgjit dhe Bakut, e Shën Irenës dhe e [[Ajasofja|Shën Sofisë]]<ref group="Sqarime">Hagia Sophía (Άγια Σοφία) në greqisht, që do të thotë dituria e shenjtë</ref> në [[Kostandinopoja|Kostandinopojë]]; në epokën e dytë të artë veçohen Katedralia e Shën Sofisë në [[Kievi|Kiev]] dhe Shën Marku në [[Venedik|Venecie]]; dhe në të tretën duhen veçuar komplekset e Mistras, [[Selaniku]]t dhe [[Mali i Shenjtë|Malit i Shenjtë]].
[[Arti pamor|Artet pamore]] në epokën justiniane përthithën ndikimin paleokristian, dhe në të njëjtën kohë mblodhën tradita të ndryshme pararendëse, veçanërisht atë helenistike dhe [[Siria|Sirinë]] neoatike, ku dallohen komplekset e mozaikëve të Shën Dhimitrit në [[Selaniku|Selanik]] dhe Shën Vitalit në Ravena. Në epokën e dytë të artë u vendosën parimet e estetikës dhe [[Ikonat|ikonografisë]] bizantine, mbi të gjitha rreth ikonave, me një ngarkesë të lartë simbolike të imazheve, me figura të stilizuara dhe perspektiva hierarkike (përmasat e figurës varen nga rëndësia e saj fetare). Skulptura zakonisht ishte në reliev, mbi gur ose fildish, ku dallohen imazhet e “shenjtërisë perandorake” ([[Krishti]] me duarët mbi kokën e perandorëve). Në epokën e tretë të artë piktura zëvendësoi mozaikun, mbi të gjitha [[ikonat]] e pikturuara mbi kuadro, ku dallohen shkollat e [[Qiproja|Qipros]], [[Selaniku]]t, [[Kreta|Kretës]], [[Venediku]]t dhe [[Moska|Moskës]] (ku shkëlqeu Andrei Rubliov-i)<ref>Azcárate (1983), fq. 144-155.</ref>.
==== Art ====
[[Skeda:San Ambrosio 00.jpg|thumb|268x268px|Bazilika e San Ambrozios në Milano]]
''Artikulli kryesor'': Arti romanik
Arti romanik përfaqëson stilin e parë me karakter ndërkombëtar të kulturës europiano perëndimore, me një identitet plotësisht të konsoliduar midis kalimit nga [[Gjuha latine|latinishtja]] te gjuhët popullore. Me karakter të spikatur fetar, gati i gjithë arti romanik drejtohej nga ekzaltimi dhe përhapja e [[Krishterimi|krishtërimit]]. Lindi nga mesi i [[Shekulli XI|shekullit të XI]], u zhvillua më së shumti gjatë [[Shekulli XII|shekullit të XII]], në fund të të cilit bashkëjetonte me format fillestare të gotikut. Në artin romanik kulminuan stile të ndryshme të prodhuara nga pre-romaniku, në të njëjtën kohë që vërehet ndikimi lindor i artit bizantin.
[[Arkitektura]] u dallua nga përdorimi i mureve të gurit, harqeve me sestë të plotë dhe kupolat vozë, të mbështetura në shtylla nga harqet e dyfishta, korresponduese me kontrafortet e jashtme; janë të shpeshta kupolat, mbi trompa ose 'cuneo'. Kishat janë me një ose tre navata, me kroçerë dhe deambulator. Filloi ndërtimi i [[Katedralja|katedraleve]] të mëdha, që do të vazhdonte gjatë gotikut. Shembujt kryesorë janë: Manastiri i Cluny, San Lázaro de Autun, Santa Fe de Conques, San Saturnino de Toulouse, San Front de Périgueux dhe San Esteban de Caen në [[Franca|Francë]]; katedralet e Durham-it, York-ut dhe Canterbury-it në [[Anglia|Angli]]; San Ambrosio di [[Milano]], San Abbondio di Como, San Zeno di [[Verona]] dhe katedralet e [[Parma|Parmës]], [[Modena|Modenës]], [[Piza|Pizës]] dhe Luca-s në [[Italia|Itali]]; katedralet e Speyerer-it, [[Majnci|Mainz-it]] dhe Worms-it në [[Gjermania|Gjermani]]; katedralet e Bragës dhe Coimbra-s në [[Portugalia|Portugali]]; dhe Sant Pere de Roda, San Isidoro de [[Provinca León|León]], San Martín de Frómista, San Juan de Duero ([[Provinca Soria|Soria]]), Santo Domingo de Silos dhe katedralet e Jaca-s, Solsona-s dhe [[Santiago de Compostela]] në [[Spanja|Spanjë]].
[[Skeda:Cathédrale de Chartres Portail Nord.jpg|left|thumb|Portali i katedrales së Chartres-it]]
Skulptura u zhvillua kryesisht në natyrën arkitektonike, me karakter fetar, me figura skematike, pa realizëm, me natyrë simbolike, me një karakter të theksuar didaktik, për shkak të analfabetizmit të kohës. Ciklet kryesore skuptorike u krijuan në timpanët e hyrjeve të kishave dhe katedraleve, si në Santa Magdalena të Vézelay, San Lazaro e Autun-it, Santa Fe de Conques-it dhe Portiku Mbretëror i Chartres-it. Në [[Italia|Itali]] u dallua figra e Benedetto Antelami-t, që punoi në Katedralen e [[Parma|Parmës]], si në Zbritjen e tij të mahnitshme ([[1178]]). Në [[Spanja|Spanjë]] u dalluan në radhë të parë punishtet katalane në Ripoll dhe zona pireneike, punishtet e fildishit të [[Provinca León|León]]-it (Crucifijo de Fernando I), punishtet e Camino de Santiago-s, Fachada de las Platerías e Katedrales së Santiago-s dhe manastiri i Silos; në [[Shekulli XII|shekullin e XII]] u krijuan shkolla të ndryshme rajonale: katalanja (portali i manastirit të Santa María de Ripoll), aragonesja (monasterio de San Pedro el Viejo de Huesca), la navarra (portada de Sangüesa) dhe kasteljania (manastiri i Santa María la Real de Nájera).
[[Skeda:Chiesa Sant'Angelo in Formis.jpg|thumb|255x255px|Mural me Krishtin Pantokrator në Kishën e Sant'Angelo in Formis, Itali]]
[[Piktura]] ishte parapëlqyeshmërisht murale, me natyrë fetare dhe figura skematike si dhe skulptura. Pati një ndikim të fortë bizantin, i përhapur mbi të gjitha nga urdhëri benediktin. U zhvillua parapëlqyeshmërisht në absidat e kishave, me një program ikonografik ku dallohej figura e Pantokratorit, rreth të cilit qëndronte Virgjëresha dhe apostujt, duke lënë në fund të këmbëve Gjykimin e Fundit. Këtë paracaktim e shikojmë te Abazia di Sant'Angelo in Formis (Capua), San Clemente de Tahull dhe San Isidoro de [[Provinca León|León]]. U prodhuan edhe piktura në kuadre, në tempull, kryesisht “altarpieces” për altarin; dhe miniatura, ku u dalluan shkollat italiane dhe angleze.
Në këtë kohë morën një rëndësi të madhe artet e aplikuara<ref group="Sqarime">Termi arte të aplikuara është sinonim i arteve dekorative o arteve industriale –gjithashtu të quajtur artet minore-, duke ju referuar veprave të realizuara me një përpunim industrial ose artizanal por duke ndjekur njëfarë synimi estetik, kryesisht të tipit zbukurues. Guillermo Fatás dhe Gonzalo Borrás, Diçionario de términos de arte y elementos de arqueología, heráldica y numismática, Alianza, Madrid, 1990, <nowiki>ISBN 84-206-0292-2</nowiki>, fq. 30.</ref>, veçanërisht argjendaria prej ari dhe gurë të çmuar (Arka e relikeve të Reyes Magos, Katedralia e [[Këlni]]t; Kupa e doña Urraca-s, San Isidori i [[Provinca León|León-it]]); [[zmalti]], i zhvilluar dukshëm nga punishtja e Limoges-it; dhe punimi i tekstileve (Tapeti i Bayeux-it, Tapeti i Krijimit të Katedrales së Gerona-s)<ref>Azcárate (1983), fq. 188-234.</ref>.
[[Skeda:Caliz de Donna-Urraca.jpg|left|thumb|Kupa e Doña Urraca-s, mbretëresha e Zamora-s, punim romanik, shekulli XII|309x309px]]
Në këtë epokë, [[letërsia]] qëndroi para së gjithash në duartë kishtare, duke ruajtur traditën latine, megjithëse pak nga pak filluan të lindin vepra në gjuhën popullore dhe filloi prodhimi letrar me natyrë profane, kryesisht me zhanrin trovatoresk. Inovacionet kryesore u prodhuan në [[Franca|Francë]], ku qarqet artistike oborrtare po fitonin peshë dhe zëvendësuan pushtetin kishtar: veçohet epopea e madhe e La Chanson de Roland, e fundit të [[Shekulli XI|shekullit të XI]]. [[Poezia]] trovatoreske u zhvillua veçanërisht në [[Gjuha oksitane|gjuhën provencale]], duke ekzaltuar dashurinë oborrtare, të përfaqësuar nga Guillermo de Poitiers-i, Jaufré Rudel-i, Bernart de Ventadorn-i, Marcabrú, Arnaut Daniel-i, Bertran de Born-i etj. Zhanër tjetër i rëndësishëm qenë tregimet kalorsiake ose roman courtois-i, në [[Franca|Francë]], e përfaqësuar kryesisht nga Chrétien de Troyes-i dhe romanet e tij të ciklit arturian. Në [[Spanja|Spanjë]], tekstet e para të shkruara në gjuhën romanse qenë glosat e [[Manastiri (Feja)|manastirit]] të San Millán de la Cogolla, pas të cilave vazhduan “jarchas-et” mozarabe; Më vonë lindën «cantares de gesta», si “Cantar de Mío Cid” ([[1140]])<ref>Lladó-García (1999), fq. 72-78.</ref>.
[[Teatri]] mesjetar ishte udhëtues, ludik dhe festiv, me tre tipologji kryesore: «liturgjik», tema fetare brenda kishës; «religjoz», në formën e mistereve dhe pasioneve; dhe “profan”, me tema jo fetare. Ishte i subvencionuar nga kisha dhe, më vonë, nga esnafet dhe vëllazëritë. Aktorët në fillim ishin priftërinj, për të kaluar më pas te aktorët profesionist. Veprat fillimisht ishin në [[Gjuha latine|latinisht]], për të kaluar në vazhdim në gjuhët popullore. Teksti i parë që është ruajtur është “Regularis Concordia”, i St. Æthelwold-it, që shpalos përmbajtjen e veprës “Quem quaeritis?”, dialog i nxjerrë nga [[ungjilli]] midis klerikëve të ndryshëm dhe një [[engjëlli]]<ref>Oliva-Torres Monreal (2002), fq. 78-88.</ref>.
Gjatë periudhës romanike lindi [[muzika]] si proktikohet edhe sot, falë krijimit të pentagramit dhe nomenklaturës së notave muzikore të përpunuara nga Guido de Arezzo. Veprat e para muzikore përfshihen në këndimin gregorian, megjithëse filloi të zhvillohet polifonia dhe [[muzika]] profane, rreth trovatorëve dhe menestrelëve. Menestrelët ishin shëtitës, gjysëm poetë dhe gjysëm akrobatë, duke përzier në veprimet e tyre recitimin dhe lojëra shpejtësie, [[Muzika|muzikën]] dhe satirën, lirikën dhe gjestet epike. Trovatorët i përkisnin klasave më të larta (Rikard Zemërluani qe gjithashtu trovator), që hartonin dhe këndonin veprat e tyre. Mes formave trovatoreske dallohen: rondeau-ja (alterinimi i distikëve dhe korit), virelai(në të cilin kori nuk e ndërpret shpalosjen e strofave) si dhe [[Balada|ballada]] (kor alternues çdo tre strofa). Në [[Gjermania|Gjermani]], trovatorët quheshin minnesänger<ref>Beltrando-Patier (1996), fq. 88-129.</ref>.
Kërcimi mesjetar kishte rëndësi të pakët, për shkak të margjinalizimit në të cilin e kishte vendosur kisha, që e konsideronte një rit [[Paganizmi|pagan]]. Në nivel kishtar, e vetmja gjurmë ishin «kërcimet e vdekjes», që kishin qëllim moralizues. Në oborret e fisnikërisë jepeshin «kërcimet e ulëta», të quajtura kështu sepse zvarriteshin këmbët, për të cilat ka pak njohuri. Me shumë rëndësi ishin kërcimet popullore, të tipit folklorik, si passacaglia dhe farándula, ku ishin të famshme “kërcimet moreske”, që arritën deri në [[Anglia|Angli]] (Morris dances)<ref>Abad (2004), fq. 17-18.</ref>.
==== Arti gotik ====
[[Skeda:Digione architettura gotica.jpg|thumb|296x296px|Arkitekturë gotike në Dijon të Francës]]
''Artikulli kryesor'': [[Arti gotik]]
'''Arti gotik'''<ref group="Sqarime">Emërtimi “gotik” u fut nga artistët italian të Rilindjes, në kuptim nënçmues, pasi konsiderohej si diçka barbare dhe e prapambetur, si realizimet e “gotëve” që rrëzuan Perandorinë Romake. Chilvers (2007), fq. 419.</ref> u zhvillua midis [[Shekulli XII|shekujve të XII]] dhe [[Shekulli XVI|XVI]], epokë me zhvillim të madh ekonomik dhe kulturor. Fundi i epokës feudale presupozon konsolidimin e shteteve qendrore, me mbizotërim më të madh të [[Qyteti|qyteteve]] ndaj [[fshati]]t, në kohën që një sektor gjithnjë e më i madh i shoqërisë kishte akses te kultura, që pushoi së qeni trashëgimi ekskluzive e kishës. Bumi i universiteteve solli një shtim të studimeve shkencore, filozofike dhe letrare, duke vendosur bazat e kulturës moderne.
[[Arkitektura]] pësoi një trasformim të thellë, me forma më të lehta dhe më dinamike, me një analizë më të mirë strukturore që lejoi të bëheshin ndërtesa më të stilizuara, me më shumë hapje dhe, ndër të tjera, ndriçim më të mirë. U shfaqën tipologji të reja si harku i majëzuar ose akut dhe kupola kroçerë si dhe përdorimi i kontraforteve dhe harqeve rampantë për të mbështetur strukturën e ndërtesës, duke lejuar interiore më të gjera dhe më të dekoruara me vitrale dhe rozeta. Është epoka e katedraleve të mëdha, mes të cilave vlejnë të veçohen: Laon-i, Chartres-i, [[Amiens]]-i, Reims-i, [[Bourges]]-i dhe Notre-Dame-i i [[Parisi]]t, në [[Franca|Francë]]; Canterbury, Salisbury dhe Gloucester-i, në [[Anglia|Angli]]; Siena, Orvieto-ja, [[Firenca|Firencia]], [[Bolonja]] dhe [[Milano|Milanua]], në [[Italia|Itali]]; [[Këlni]], Strasburgu, Ulm-i dhe [[Magdeburgu]] në [[Gjermania|Gjermani]]; Shën Stefani i [[Vjena|Vienës]] në [[Austria|Austri]]; [[Barcelona]], Gerona, Palma de Mallorca, [[Sevilja|Sevilla]], [[Provinca Toledo|Toledo]], [[Provinca Burgos|Burgos]], [[Provinca León|León]], [[Provinca Zamora|Zamora]] dhe Sigüenza, në [[Spanja|Spanjë]]; dhe manastiret e Batalha-s dhe Alcobacca-s në [[Portugalia|Portugali]]. Në [[Spanja|Spanjë]] duhet veçuar gjithashtu edhe zhvillimi i artit mudéjar (arti i myslimanëve nën sundimin e krishterë në [[Spanja|Spanjë]]), fortësisht i ndikuar nga format islame dhe që karakterizohet nga përdorimi i tullës, i allçisë dhe drurit me gonometër të vogël: Cristo de la Vega ([[Provinca Toledo|Toledo]]), San Lorenzo de Sahagún, Las Huelgas ([[Provinca Burgos|Burgos]]), Santa Clara de Tordesillas, Convento de Guadalupe ([[Cáceres]]), Alcázar de [[Sevilja|Sevilla]] etj.
[[Skeda:Púlpit de la catedral de Pisa.JPG|left|thumb|330x330px|Pulpiti i Katedrales së Pizës, Giovanni Pisano]]
Skulptura vazhdoi e inkuadruar në veprat arkitektonike, megjithëse nisi të zhvillohej skulptura e çliruar, me forma realiste, të frymëzuara nga natyra. Artistët kërkonin bukurinë ideale, te format e veçanta dhe të thjeshta, me njëfarë ndjesie melankolie dhe fisnikërie si dhe skena me karakter narrativ. Në [[Franca|Francë]] u dallua Portiku Mbretëror (Pórtique Royal) dhe portikët e kryqit në Katedralen e Chartres-it, ashtu si dhe komplekset e [[Amiens]]-it dhe Reims-it. Në [[Italia|Itali]] dallohet punishtja e Nicola dhe Giovanni Pisano-s në [[Piza|Pisa]], ndërkohë që në [[Gjermania|Gjermani]] shkëlqente vepra e Veit Stoss dhe Tilman Riemenschneider-it. Në [[Spanja|Spanjë]] dallohet Pórtico de la Gloria e Katedrales së Santiago de Compostela, portikët e Colegiata de Toro-s dhe të Katedrales së Tuy dhe Ciudad Rodrigo-s, komplekset e [[Provinca Burgos|Burgos]]-it, León-it dhe [[Provinca Toledo|Toledo]]-s, ashtu si dhe vepra e Pere Johan-it dhe Gil de Siloé-s.
[[Piktura]] pushoi së qeni murale për të kaluar quadre të vendosur në altarët e kishës (poliptikët apo pala d’altare-t) si dhe filloi të zhvillohej piktura në kanavacë, në tempër ose në vaj. U pasuan katër stile piktorike:
* '''Gotiku linear''' ose '''franko-gotiku''': u zhvillua që nga [[Shekulli XIII|shekulli i XIII]] deri në fillim të [[Shekulli XIV|të XIV]], i karakterizuar nga vizatimi linear, kromatizmi i fortë, natyralizmi i vijave të thjeshta dhe idealizimi i temave të paraqitura. Ky stil u zhvillua mbi të gjitha vitriera dhe miniatura.
*[[Skeda:Giotto di Bondone 042.jpg|thumb|366x366px|Afresk nga Giotto di Bondone]]'''Gotiku italian''' ose '''treccentist''': i lindur në [[Shekulli XIII|shekullin e XIII]] në [[Italia|Itali]], karakterizohet nga afrimi i realizimeve të paraqitura në thellësi –që do të kristalizohej gjatë [[Rilindja|Rilindjes]] me perspektivën lineare–, studimi i [[Anatomia e njeriut|anatomisë]] dhe analiza e dritës për të realizuar ngjyrosjen tonale. U dalluan dy shkolla: fiorentinja ([[Cimabue]], [[Xhoto di Bondone|Giotto]], Andrea Orcagna) dhe ajo sieneze ([[Duccio di Buoninsegna|Ducio di Buoninsegna]], [[Simone Martini]], Ambrogio Lorenzetti).
* '''Gotiku ndërkombëtar''': i përket fundit të [[Shekulli XIV|shekullit të XIV]] dhe gjysmës së parë të atij [[Shekulli XV|të XV]], duke supozuar një shkrirje të stileve të mëparshëm. U karakterizua nga stilizimi i figurës dhe mbizotërimi linjave të harkuara, detajizimi teknik dhe natyralizmi simbolik i narracionit. U dalluan piktorët Paul de Limbourg, Stefan Lochner, Conrad Soest, Bernat Martorell dhe Lluís Borrassà.
* '''Gotiku flamand''': Lindi në Flandër në fillim të [[Shekulli XV|shekullit të XV]], duke mbizotëruar këtë shekull në pjesën më të madhe të [[Evropa|Europës]] (përveç [[Italia|Italisë]], ku po shfaqej [[Rilindja]]). Prurja e tij kryesore është teknika e vajit, që jep [[ngjyra]] më të ndezura dhe lejon shkallëzime të ndryshme kromatike, nga ana tjetër lejon përpikmëri më të madhe në detaje. Vlejnë të theksohen Jan dhe Hubert van Eyck, Robert Campin, Rogier van der Weyden, Hans Memling, Gerard David, Hugo van der Goes dhe Hieronymus Bosch; në pjesën tjetër të Europës, Jean Fouquet, Conrad Witz, Martin Schongauer, Hans Holbein i Vietri, Nuno Gonccalves, Lluís Dalmau, Jaume Huguet, Bartolomé Bermejo, Fernando Gallego etj.
[[Skeda:Jan van Eyck 001.jpg|left|thumb|Çifti Arnolfini nga Jan van Eyck]]
Artet e aplikuara gjithashtu morën një rëndësi të madhe gjatë gotikut, i favorizuar nga klasat e reja qytetare të tregtarëve dhe artizanëve. U dallua ebanisteria, tapiceria (ku ishin të famshëm tapetet e Arras-it), argjendaria (veçanërisht ostentorët dhe relikariet, ku dallohet emri i Enrique de Arfe-së), veprat në smalt (në veçanti ato të realizuara nga Limoges), qeramika, vitrieria (veçanërisht ajo [[Republika e Venedikut|venedikase]] dhe katalane), etj.<ref>Azcárate (1983), fq. 243-337.</ref>
[[Letërsia]] e mesjetës së vonë u zhvilluan mes veprave të shkruara gjithësesi në [[Gjuha latine|latinisht]] (përgjithësisht e natyrës fetare), si dhe shkrimet në gjuhët popullore, që po fitonin protagonizëm dhe popullaritet. Qendra krijuese kaloi nga [[Franca]] në [[Italia|Itali]], ku oborret e shteteve të vegjël që përbënin territorin e Gadishullit Italik favorizuan artet dhe [[Letërsia|letërsinë]], duke i dhënë jetë asaj që do të ishte [[Rilindja]]. U praktikua mbi të gjitha zhanri i këngës, të shkruar në njëmbëdhjetë-rrokësh (endecasilabo) (nga i cili do të lindëte [[soneti]]), ndërkohë që në [[Firenca|Firence]] lindi i ashtuquajturi “Dolce Stil Novo”, zhanër poetik me natyrë më subjektive, që lartëson dashurinë, por një dashuri më të pastër, më simbolike se ajo e trovatoreske. U dalluan veçanërisht tre emra: [[Françesko Petrarka|Francesco Petrarca]], [[Giovanni Boccaccio|Giovanni Boccacio]] dhe [[Dante Alighieri]], autori i [[Komedia Hyjnore|Komedisë Hyjnore]] ([[1304]]-[[1320]]), një nga veprat e mëdha të letërsisë botërore. Në [[Anglia|Angli]] u dallua [[Geoffrey Chaucer]] me Tregimet e Canterbury-t ([[1386]]-[[1400]]). Në [[Franca|Francë]], François Villon qe i pari poet i madh në gjuhën frënge. Në [[Spanja|Spanjë]], në [[Shekulli XIII|shekullin e XIII]] lindi [[poezia]] e “mester de clerecía” (Gonzalo de Berceo), ashtu si dhe [[lirika]] galiciano-portugeze (Alfonsi i X, i Dituri) dhe ajo katalane ([[Ramon Llull]]); Në [[Shekulli XIV|shekullin e XIV]] u dalluan prelati i Hita-s, don Juan Manuel dhe Pedro López de Ayala; ndërkohë që në [[Shekulli XV|shekullin e XV]] duhen vënë në pah figurat e Jorge Manrique dhe Marqués de Santillana, ashtu si dhe poeti katalan [[Ausiàs March]]<ref>Lladó-García (1999), fq. 88-97.</ref>.
[[Skeda:Dante Domenico di Michelino Duomo Florence.jpg|thumb|293x293px|''Dante'' ''dhe tre botet,'' afresk i Domenico di Michelino në Santa Maria del Fiore në Firence, 1465]]
[[Teatri]] u zhvillua në tre tipologji kryesore: «misteret» mbi jetën e [[Jezusi|Jezu Krishtit]], tekste me vlera të mëdha letrare dhe elemente xhularesk; «mrekullitë», mbi jetën e shenjtëve, me dialogje dhe pjesë me kërcim; si dhe «moralizimet», mbi personazhet simbolikë dhe alegorik me maska të tipizuara. Në këtë periudhë lindi teatri profan, me tre origjina të mundshme (sipas historianëve): imitimi i teksteve [[Gjuha latine|latine]] të Terencit dhe Plautit; arti polivalent i menestrelëve (xhularëve); apo zbavitjet e vogla të shkruara nga autorë me natyrë fetare për të shmangur pak ngurtësinë kishtare<ref>Oliva-Torres Monreal (2002), fq. 88-103.</ref>.
Në [[Muzika|muzikë]], gjatë gotikut u zhvillua polifonia, duke lindur për herë të parë një muzikë profane të ndarë nga muzika fetare që realizohej deri atëherë (Le jeu de Robin et Marion, e Adam de la Halle, [[1285]]). Lindi kontrapunti, zërat paralele që shkrihen ose përplasen si dhe u zhvilluan teknikat kompozitive dhe notacioni. Nga formula e parë kompozitive, nga përsëritja u kalua te imitimi në [[Shekulli XIV|shekullin e XIV]] si dhe variacioni në [[Shekulli XVI|shekullin e XVI]]. [[Kompozitori]] i parë i njohur është Leoninus-i, organist i Notre-Dame-it të [[Parisi]]t të mesit të [[Shekulli XIII|shekullit të XIII]]. Në [[Shekulli XIV|shekullin e XIV]] lindi Ars Nova, me Guillaume de Machaut dhe Francesco Landino-n, ndërkohë që në [[Shekulli XV|të XV-in]] u dalluan Josquin des Prés, Guillaume Dufay, Gilles Binchois, Johannes Ockeghem, Jacob Obrecht, John Dunstable dhe Bartolomé Ramos de Pareja. Në kërcim, modalitetet e para qenë: carol-i, estampie-a, branle-i, saltarello-ja dhe tarantela<ref>Beltrando-Patier (1996), fq. 134-206.</ref>.
[[Skeda:Fale - Spain - Cordoba - 51.jpg|thumb|296x296px|Arkitekture islame nga Kordoba, Spanjë]]
=== Arti islam ===
''Artikulli kryesor'': [[Arti Islam|Arti islam]]
Me [[hixhreti]]n e [[Muhammedi|Muhamedit]] në [[622]] lindi një besim i ri, [[myslimanizmi|myslimanllëku]], që mori një përhapje të shpejtë nga Lindja e Afërme, në [[Afrika veriore|Afrikën veriore]], duke arritur në [[Evropa|Evropë]] me pushtimin e Gadishullit Iberik dhe me zonën e [[Gadishulli Ballkanik|Ballkanit]] pas rënies së [[Perandoria Bizantine|Perandorisë Bizantine]]. Me kalimin e kohës, feja e re përfshiu një shumëllojshmëri popujsh dhe kulturash, ku arti i saj qe pasqyrim i kësaj shumëllojshmërie, duke pasur shfaqje dhe varietete stilistike të shumta sipas rajonit ku u prodhua. Mjeti i tij kryesor i shprehjes qe [[arkitektura]], për shkak të ndalimit fetar të shfaqjes së imazheve figurative duke krijuar një kufizim serioz për pikturën dhe skulpturën, që ishte thjesht e natyrës ornamentale me motive abstrakte dhe gjeometrike.
[[Arkitektura Islame|Arkitektura]] u dallua për përdorimin e harkut të majëzuar ose me sestë të akut –që në [[Andaluzia|Andaluzi]] qe patkua kali nga trashëgimia e artit visigot-, duke përdorur në vend të mbivendosjeve dhe kryqëzimeve, duke krijuar më tej harkun lobular, përgjithësisht me tre ose pesë lobule. Përdoreshin tipe të ndryshme kupolash, si bërthama dhe krocerë. Ju dha rëndësi e madhe dekorimit zbukurues, përgjithësisht me suva, alabastër, mermer, mozaik ose pikturë, që kishte karakter abstrakt, me motive epigrafikë, vegjetal ose vijëzuese. Tipologjia kryesore është [[xhamia]], e përbërë nga një oborr i gjerë (sahn), kulla ose [[minareja]], salla e lutjes ([[harem]]), në fund të të cilit ([[kibla]]) vendoset kapela ([[Mihrapi|mihrap]]), e paraprirë nga një hapsirë me [[arkada]] (maksura). Dallohen xhamitë e [[Damasku]]t, ajo e [[Kupola e Shkëmbit|Shkëmbit]] dhe [[Xhamia el-Aksa|el-Aksa]] në [[Jeruzalemi|Jeruzalem]], ajo e Samaras, ajo [[Xhamia e Ibn Tulunit|e Ibn Tulun-it]] në [[Egjipti|Egjipt]], ajo e [[Isfahan]]it, ajo e [[Timuri|Tamerlengut]] në Samarkandë, [[Xhamia e Sulltan Ahmedit|Xhamia Blu]] në [[Stambolli|Stamboll]] etj.
[[Skeda:Mezquita door 03 (4439915623).jpg|left|parapamje|280x280px|Porte xhamie me arabeska në Granada]]
Në [[Andaluzia|Andaluzi]] [[Arti Islam|arti islam]] arriti momentin e tij të shkëlqimit në emiratin e Kordobës: arkitektura kordobase ishte trashëgimtare e formave hispano-romake dhe visigote, si harku patkua kali, që është i mbyllur në një alfiz, me një alternim karakteristikë të cuneo-ve (gurëve apo tullave që formojnë harkun) të tij në të [[Ngjyra e bardhë|bardhë]] dhe të [[Ngjyra e kuqe|kuqe]]. Monumenti i tij kryesor është [[xhamia]] e [[Kordova|Kordobës]], e formuar nga njëmbëdhjetë navata pingule me kiblën, me një seri arkadash të mbivendosura, me sestë të plotë në pjesën e sipërme dhe patkua kali në të poshtmen, me alternimin tradicional e [[Ngjyra e bardhë|bardhë]]-e [[Ngjyra e kuqe|kuqe]]. Vlen të veçohet edhe Xhamia e Bab al-Mardum në [[Provinca Toledo|Toledo]] si dhe Pallati i Medina Azahara-s. Manifestime të tjera të rëndësishme të artit [[islam]] në gadishull qenë ato të prodhuara në [[Sevilja|Sevilje]] gjatë dominimit almohade, duke dalluar Giralda-n dhe Kullën e Artë; si dhe arti nazarí në Granada, që pati shprehjen e tij kryesore në Alhambra<ref>Azcárate (1983), fq. 158-178.</ref>.
[[Skeda:Irakischer Maler von 1287 003.jpg|parapamje|330x330px|Miniaturë islame nga [[Iraku]], 1287]]
[[Letërsia]] [[Gjuha arabe|arabe]] nisi me një vepër me trashendencë të madhe, [[Kuran]]in, libri i shenjtë i [[Islami]]t, për të cilin përmban fjalën e [[Zoti]]t të rrëfyer [[Muhammedi|Muhamedit]] dhe i fiksuar në tekstin e tij përfundimtar nga kalifi [[Osman ibn Afan|Othman ibn Affan]] në [[650]]. I përbërë nga 114 kapituj ([[Sureja|sure]]), në vargje të rimuar, me dy grupe kryesore pohimesh: të shkruarat nga [[Muhammedi|Muhamedit]] në [[Meka|Mekë]], të shkurtra dhe me ton poetik, të një besimi më të zjarrtë; dhe të shkruara në [[Medina]], më të gjata dhe më diskursive, që shpalos parimet kryesore të fesë së re. [[Kurani]] qe baza [[Gramatika|gramatike]] dhe stilistike e letërsisë arabe, që u zhvillua mbi të gjitha në [[Poezia|poezi]] ([[Ebu Nuvasi]], el-Mutanabbi, Ibn Quzman); dhe proza, tashmë filozofike ([[el-Kindi]], [[Ibën Sina|Aviçena]], [[Ibn Baxhe|Avempace]], [[Ibën Tufejl|Ibn Tufail]], [[Ibn Ryshd|Averroës]]), historike ([[Ibn Halduni|Ibn Jaldún]]), narrative (Ibn el-Mugaffa, [[el-Xhahiz]]), ose fantastike (el-Hamadani, el-Hariri). Duhen veçuar tregimet e quajtur “Njëmijë e një netë”, vepër anonime e krijuar midis [[Shekulli IX|shekujve të IX]] dhe [[Shekulli XV|të XV]] në stile të ndryshme, që përfaqësojnë një shpërfaqje e gjenisë dhe fantazisë<ref>Riquer-Valverde (2007), vol. I, fq. 37-48.</ref>.
[[Muzika]] arabe e ka origjinën te këngët antike (huda’) të kënduara nga beduinët në udhëtimet e tyre në karvane, me gjashtë këmbë metrike (rajaz) të rrjedhura –sipas legjendës– nga hapat e gamiljes. Kënga ka një rëndësi të veçantë, me dy pjesë: kori (tarji’) dhe antifona (jawab). Muzika e shenjtë nuk u zhvillua ashtu si e krishtera: në fillim, thirrja e [[ezani]]t (adhdan) këndohej; [[Kurani]] ka një prozë të rimuar, shoqërimi i së cilës i afrohet modulimit. Muzika profane qe e ndaluar nga [[Hilafeti|kalifët]] ortodoks, por e fuqizuar më vonë nga [[Emevitët|Omejadët]], ku mbizotëroi këndimi solist me llaut. Ibn Misjaḥ qe i pari teoricien muzikor arab, dhe konsiderohet babai i muzikës klasike arabe. Krijoi një sistem melodik të zbukuruar (zawa'id), ngjashëm me fioriturat perëndimore. Duke filluar nga [[Shekulli X|shekulli i X]] mori rëndësi muzika instrumentale –me një modalitet kryesor, lanauba, veçanërisht i kompletit vokal–, dhe nisi studimin teorik të muzikës (al-musiqi), duke veçuar eruditë të ndryshëm si Aviçena, el-Kindi dhe [[Farabiu|el-Farabi]]. Mes instrumenteve arabe dallohet [[Lahuta|llauta]] (‘ud), [[lira]] (mi'zaf), harpa (jank), [[flauti]] (gussaba), oboe-ja (mizmar), xhuraja (shahin), tamburi (tabl), dajria (duff) dhe shkopinjtë (gadib)<ref>Robertson-Stevens (2000), fq. 185-207.</ref>.
[[Skeda:Teotihuacán.jpg|parapamje|309x309px|Pamje e Teotihuacan-it me piramidat e tij]]
=== Amerika e kohës mesjetare ===
''Artikulli kryesor'': Arti pre-kolombian
Arti pre-kolombian lulëzoi deri në zbulimin e Amerikës. [[Pushtimi i Amerikës|Pushtuesit]] shkatërruan vepra të shumta të artit pre-kolombian (maska, kode të ilustruar, pjesë me pendë dhe veçanërisht vepra prej [[ari]] dhe [[argjendi]] që u shkrinë). Megjithatë, trashëgimia pre-kolombiane rezistoi në prodhime të shumta artistike posteriore.
Në [[Meksika|Meksikë]] u zhvilluan kultura të ndryshme: e para qe Teotihuacan, qytet i ndërtuar midis [[Shekulli I|shekujve të I]] dhe [[Shekulli VII|të VII]], me sistem të rrjetëzuar –me një skicim me bazë astrologjike–, ku dallohej një shëtitore e shoqëruar anash me tempuj në formën e piramidave të shkallëzuara, të dekoruara me skulptura në reliev dhe [[piktura]] në afreske. [[Majët (popull)|Majat]] zinin gadishullin e Yucatán-it dhe [[Beliza|Belize-n]] dhe [[Guatemala|Guatemalën]] e sotme ([[Shekulli II|shekujt e II]]-[[Shekulli IX|IX]]), duke zhvilluar një art me natyrë fetare, ku binin po ashtu në sy tempujt, të konceptuar sipas përmasave astronomike, në forma piramidale (Tikal-i, Uxmal-i, Tempulli i Kukulcán-it në Chichén Itzá). Skultura ishte në reliev, përgjithësisht me [[Kafsha|kafshë]] mitologjike, [[Gjarpëri|gjarprinj]], zogj dhe figura njerëzore, shpesh me [[Hieroglifet|hieroglife]]. Toltekët ([[Shekulli VII|shekujt e VII]]-[[Shekulli VIII|VIII]]), në shtetin e Hidalgo-s, ndërtuan Tempullin e Perëndive të Estrella Matutina në Tula dhe na kanë lënë një nga shembujt më të mirë të skulpturës pre-kolombiane: Chac Mool-in. Në pllajën meksikane u zhvillua kultura azteke ([[Shekulli XIII|shekujt e XIII]]-[[Shekulli XV|XV]]), që grumbulloi tradita të ndryshme të mëparshme në një art sintetik kushtuar shprehjes së pushtetit. Në [[kryeqyteti]]n e saj, Tenochtitlán, ndërtuan një [[Qyteti|qytet]] të madh me pallate dhe kopshte të mëdha dhe tempuj në formën piramidale, kushtuar flijimit njerëzor.
[[Skeda:2010. Chichén Itzá. Quintana Roo. México.-17.jpg|left|thumb|303x303px|Reliev nga Chichén Itzá, Meksikë]]
Në [[Andet|Ande]] lulëzoi [[Mbretëria e Inkëve|arti inkas]], i lindur njësoj si ai aztek në [[Shekulli XIII|shekullin e XIII]], duke përfshirë [[Ekuadori]]n, [[Peruja|Perunë]], [[Bolivia|Bolivinë]], [[Kilia|Kilin]] dhe një pjesë të [[Argjentina|Argjentinës]] së sotme. Inkët kishin një kulturë shumë të zhvilluar, me punime të përparuara metalurgjike, qeramike dhe tekstile. Njëlloj si romakët zhvilluan një [[Arkitektura|arkitekturë]] dhe [[Inxhinieria|inxhinieri]] civile të shquar, me qytete të planifikuara dhe rrugë të skicuara mirë, si Camino Real de las Montañas, prej 6.000 kilometrash, të muruara dhe me një gjerësi prej 9 metrash. [[Kryeqyteti]] i saj, Cuzco, ishte i fortifikuar me mure guri poligonalë, teknikë e përdorur edhe në [[Maçu Piçu|Machu Picchu]]. Ndërtesat e saj ishin drejtkëndore ose rrethore, me porta dhe dritare me formë trapezoidale. Përveç arkitekturës së saj, u shqua në qeramik dhe artet tekstile të saj, përgjithësisht të dekoruar me motive gjeometrike. Në [[Bolivia|Bolivi]] u shqua qyteti Tiahuanaco<ref>Honour-Fleming (2002), fq. 521-530.</ref>.
[[Letërsia]] pre-kolombiane ishte kryesisht orale, prandaj kanë mbetur pak gjurmë. Në [[Meksika|Meksikë]] ruhen shprehje të ndryshme në gjuhën náhuatl: shkrime me natyrë fetare, [[Kozmologjia|kozmologjike]] dhe profetizuese (Kodi Borgia); documente administrative dhe relacione historike (Kodi Xólotl); dhe kompozime poetike, si hymnet rituale të grumbulluar nga Bernardino de Sahagún në “Cantares de los Dioses”. Në gjuhën maja veçohen librat e Chilam Balam-it, transkriptime të veprave [[Hieroglifet|hieroglifike]] mbi traditat gojore si dhe “Popol Vuh”, libër i shenjtë i indianëve quiché. Në [[Peruja|Peru]], [[letërsia]] inkase përfaqësohej nga një seri veprash poetike fetare, ashtu si poema të gjata narrative me tematikë historike ose mitologjike. Me sa duket, qe kultura e vetme pre-kolombiane ku u zhvillua diçka e ngjashme me [[teatri]]n, si mund të duket në dramën në gjuhën quechua Ollantay<ref>«[http://lengua.laguia2000.com/literatura/literatura-precolombina Literatura precolombina]». Konsultuar më 4 shtator 2010.</ref>.
[[Skeda:Man's head, Nigeria, Ife, 12th-15th century AD, terracotta - Ethnological Museum, Berlin - DSC02222.JPG|thumb|303x303px|Kokë burri terrakote, Ife, Nigeri shekulli XII -XV]]
=== Afrika mesjetare ===
[[Afrika veriore|Veriu i Afrikës]] pati më shumë lidhje me artin evropian dhe aziatik, duke futur [[Krishterimi|krishtërimin]] në [[Shekulli IV|shekullin e IV]], veçanërisht në [[Etiopia|Etiopi]]. Më vonë, [[islamizmi]] u zgjerua me forcë në të gjithë [[Magrebi|Magreb-in]]. Afrika subsahariane, në të kundërt, mbeti më e izoluar, me pak [[Monarkia|mbretëri]] të zhytura në grindje të shpeshta. Shfaqjet e saj të para artistike, në materiale jetëshkurtër, nuk kanë mbërritur deri sot. Shfaqjet e para janë statuja druri, si ato të popujve tellem dhe dogon, në [[Mali]]n e sotëm. Objekte në bronx shfaqen në [[Afrika perëndimore|Afrikën perëndimore]] dhe [[Afrika jugore|jugore]] rreth [[Shekulli X|shekullit të X]], si disa vazo të popullit Igbo-Ukwu në [[Nigeria|Nigeri]]. Në [[Zimbabveja|Zimbabe]] lulëzoi kultura Monomotapa ([[Shekulli XI|shekujt e XI]]-[[Shekulli XV|XV]]), [[kryeqyteti]] i së cilës, Zimbabia e madhe, qe një nga qytetet më të mëdha të gjithë [[Afrika|Afrikës]]. Në Ife (po në [[Nigeria|Nigeri]]), të kulturës yoruba, lindi në [[Shekulli XII|shekujt e XII]]-[[Shekulli XIII|XIII]] një shkollë e shquar për figurat në terrakotë me natyralizëm të lartë. Nga kjo epokë dotojnë [[kisha]]t e ndërtuara në [[shkëmbi]]n e Lalibela-s, në [[Etiopia|Etiopi]], ku u dallua edhe piktura me tema e krishterë. Midis [[Shekulli XII|shekujve të XII]] dhe [[Shekulli XV|të XV]] u krijua në Djenné ([[Mali]]) një stil figurash terrakote më skematik, me figura mashkullore me mjekërr karakteristike me majë. Më vonë, midis [[Shekulli XV|shekujve të XV]] dhe [[Shekulli XVI|të XVI]], u krijua një shkollë tjetër e shquar skulptorike në [[Benin]], ku u veçua koleksioni i saj i mahnitshëm prej bronxesh<ref>Honour-Fleming (2002), fq. 530-536.</ref>.
=== Azia mesjetare ===
[[Skeda:WLA haa Gupta Mithuna.jpg|left|thumb|309x309px|Reliev terrakote periudha Gupta, Shekulli V, Indi]]
==== India mesjetare ====
''Artikulli kryesor'': Arti i Indisë mesjetare
* '''Arti gupta''' ([[Shekulli IV|shekujt e IV]]-[[Shekulli VIII|VIII]]): në Perandorinë Gupta u përhap [[budizmi]], me një art karakteristik për pastërtinë e formave, harmoninë e përmasave dhe idealizimin e figurës njerëzore. Dallohen shenjtëroret e mëdha shkëmbore ose vihara ([[shpellat Ajanta|Ajantā]], [[Shpellat Ellora|Ellorā]], [[shpellat Elephanta|Elephanta]]) dhe tempujt në qiell të hapur (Bhitargaon, Bodhagaya, Deogarth, Sirpur). Arti gupta u shtri gati në të gjithë Deccan-in: Chālukya-t e përdorën në tempujt e [[aihole|Ahiōlē-s]] dhe [[badami|Bādāmi-t]] ([[550]]-[[750]]), si edhe Pallava-t që e vendosën në [[Grupi i monumenteve në Mahabalipuram|kompleksin arkitektoniko-skulptoror të Mahābalipuramit]]. Ky stil zakonisht quhet «post-gupta».
* '''Arti hindu''' ([[Shekulli VIII|shekujt e VIII]]-[[Shekulli XII|XII]]): nga kjo periudhë mbijetuan stilet e mëparshëm, duke theksuar format brahmanike. Tipi i shenjtërores më i përhapur është [[shikhara]], si ajo e Udaipur-it. [[Arkitektura]] ndahet në dy tipologji: «ndërtesa me çati dhe piramida» (vimāna e Tanjore-s, [[Shekulli XI|shekulli i XI]]), dhe «ndërtesa me çati kurvilineare» (tempulli i Gujarāt-it). Midis [[Shekulli X|shekujve të X]]-[[Shekulli XI|XI]] u krijua arti i Khajurāhō-s, shprehja kulminante e artit indo-arjan për nga eleganca e formave dhe estetika e tempujve të tij, ashtu si dhe skulptura që e zbukuron. Në Orissā, në pjesën verilindore të Indisë, u zhvilluan tipologji të reja që shndërruan śikhara-t dhe vimāna-t në përfaqësueset arkitektonike të hyjnive [[Hinduizmi|hindu]], si në Bhubaneshwar dhe Kōnārka<ref>Onians (2008), fq. 134-135.</ref>.
[[Skeda:Krishna and Gopis (Recto); Kamadeva, God of Desire, Shooting an Arrow at Krishna (Verso), Folio from a Gita Govinda (Song of the Cowherd) LACMA M.88.225a-b (2 of 2).jpg|thumb|365x365px|Faqe e ilustruar nga Gita-Govinda, India, Gujarat, rreth 1585-ës]]
[[Letërsia]] indiane e kësaj epoke u zhvillua në modalitete të ndryshme: [[drama]] vazhdoi me epopetë mitologjike, me një vulë të fortë imagjinate, ku veçohet Bhavabhūti, autor i Malatimadhava-s, historia mbi [[Dashuria|dashurinë]] e dy të rinjve që është krahasuar me “Romeon dhe Zhulietën”; [[Poezia epike|poema epike]], trashëguese e Rāmāyana-s, në një zhanër të ri të quajtur mahakavya, me tema historike dhe mitologjike, ku veçohet Rajatarangini i Kalhana-s (deri në [[1150]]); [[poezia lirike]] përfaqësohet nga Sataka-t e Bhartrihari-t, përmbledhje poezish mbi konceptin indian të jetës, si dhe Gītāgovinda e Jāyādeva-s, poema dashurie të tipit alegorik; Dhe në fund, [[fabula]] u karakterizua nga tregime të shkurtra të mjedisit popullor, me karakter didaktik dhe edukativ, ku veçohen autorët Narayana dhe Sivadasa. Duhet përmendur edhe i famshmi Kama-sutra, i hartuar në [[Shekulli VI|shekullin e VI]] nga Vātsyāyana, që është një përmbledhje porosish dhe këshillash rreth [[Dashuria|dashurisë]] dhe seksit<ref>Riquer-Valverde (2007), vol. I, fq. 17-24.</ref>.
[[Teatri]] evoloi pa shenja të mëdha shkëputjeje nga epoka antike, në shfaqje ku, së bashku me dramat e tipit mitologjik mbi [[Mitologjia hinduiste|kozmogoninë hindu]], u dallua [[kënga]], kërcimi dhe mimika. Në këtë epokë u shquan dy modalitete kryesore: mahanataka (shfaqja e madhe), mbi epopetë e mëdha indiane; dhe dutangada, në të cilën një aktor reciton tekstin kryesor ndërsa të tjerët e vinin në skenë me ndihmën e mimës dhe kërcimit<ref>Oliva-Torres Monreal (2002), fq. 20.</ref>.
[[Muzika]] në këtë periudhë qe më së pari vokale, e shoqëruar nga instrumente të ndryshme, kryesisht citara-t dhe llaudat. U shkruan traktate të ndryshme mbi muzikën: Brihad deshi i Matamga-s ([[Shekulli VIII|shekulli i VIII]]), Naradiya-siksa e Nārada-s ([[Shekulli X|shekulli i X]]) dhe Samgita-Ratnakara e Śārngadeva-s ([[Shekulli XIII|shekulli i XIII]]). Kishte shtatë nota (svaras): sa, ri, ga, ma, pa, dha, ni; me 22 madhësi mikrotonale (srutis). Melodia shoqërohej me struktura të ndryshme ciklesh tonale (ragas), që përfshinin ornamente të ndryshme (gamakas). Nga ana tjetër, çdo është e lidhur me një tala ose masë kohore, për të shenjuar ritmin, që mund të jetë i ngadaltë (vilambita), i mesëm (madhya) ose i shpejtë (druta). Së fundmi, kharaja (pedali) është një zë që zëvendëson qendrën tonale, duke ushtruar udhëheqjen gjatë ekzekutimit të veprës<ref>Robertson-Stevens (2000), fq. 39-50.</ref>.
==== Kina mesjetare ====
[[Skeda:Dinastia tang, gruppo di figure in porcellana sancai, dalla rpovincia Henan, inizio dell'VIII sec 01.JPG|thumb|309x309px|Grup figurash porcelani sancai, nga provinca Henan, shek. VIII]]
''Artikulli kryesor'': Arti i Kinës mesjetare
* '''[[Dinastia Tang]]''' ([[618]]-[[907]]): qe një nga periudhat më të lulëzuara të artit kinez, që u dallua për skulpturën dhe figurat e tij të famshme prej qeramike. Figura më e paraqitur vazhdoi të jetë [[Buda]], ashtu si bodhisattva-t (mistikë budistë), duke veçuar statujën prej druri të polikromuar të Guan Yin-it (ose Bodhisattva e Mëshirës), 2,41 metra e lartë. Në arkitekturë tipologjia kryesore qe pagoda (Hua-yen, Hsiangchi). Në [[Piktura|pikturë]] u shfaq [[peizazhi]], zhanri fillimisht me natyrë elitare, i destinuar për rrethe të ngushta kulturore. Fatkeqësisht, peizazhet Tang nuk kanë mbijetuar deri në ditët tona dhe njihen vetëm nga kopje, si “Tempulli budist i kodrës pas shiut” i Li Cheng-ut ([[Shekulli X|shekulli i X]]).
* '''[[Dinastia Song]]''' ([[960]]-[[1279]]): Periudhë në të cilën pati një lulëzim të madh të arteve, ku u arrit një nivel i lartë kulturor që do të kujtohej me admirim të madh në periudhat e mëvonshme. U shfaq [[gdhendja]] mbi dru, të ngjyrosur mbi [[Mëndafshi|mëndafsh]] ose letër. Në artkitekturë vazhdoi ndërtimi i pagodave, si pagoda hekzagonale e Kuo-Hsiang-Su-së ([[960]]), ose pagoda prej druri e Chang-Tiu-Fu-së. Në qeramikë u dalluan dy tipologji: qeramika me [[Zmalti|zmalt]] të [[Ngjyra e bardhë|bardhë]] e Ting-tcheu-t, dhe qeramika me [[Zmalti|zmalt]] [[Ngjyra e kuqe|të kuq]] ose [[Ngjyra e kaltër|të kaltër]] e Kin-tcheu-t. Në [[Piktura|pikturë]] vazhdoi [[peizazhi]], me dy stile: verior, me vizatim të saktë dhe [[ngjyra]] të pastra, me figura murgjish ose filozofësh, [[Lulet|lulesh]] dhe insektesh; dhe jugori, me penelata të shpejta, [[ngjyra]] të ndritshme dhe të holluara, me paraqitje [[Peizazhi|peizazhesh]] të vrenjtur.
* '''[[Dinastia Yuan]]''' ([[1280]]-[[1368]]): [[Dinastia|dinasti]] me origjinë [[Mongolët|mongole]] ([[perandor]]i i parë i së cilës qe Kublai, nipi i Xhingis Khan-it), [[Kina]] u hap më shumë drejt perëndimit, si është paraqitur udhëtimin e famshëm të [[Marko Polo|Marco Polo-s]]. Në [[Arkitektura|arkitekturë]] u dallua Pagoda e Bardhë e [[Pekini]]t. U zhvilluan veçanërisht artet dekorative: u manifakturuan tapetet, u prodhua qeramikë me forma dhe [[ngjyra]] të reja si dhe u përpunuan vepra metalurgjike me vlera të mëdha. Në pikturë u shumuan temat fetare, veçanërisht ato taoiste dhe budiste, ku u veçuan pikturat murale të tempullit Yonglegong (Shanxi) dhe artistë si Huang Gongwang-u, Wang Meng-u dhe Ni Zan-i<ref>Honour-Fleming (2002), fq. 557-560.</ref>.
[[Letërsia]] kineze e kësaj periudhe ishte e shenjuar nga vazhdimësia e prodhimit të mëparshëm. Epoka Tang qe periudha e artë e poezisë kineze, duke veçuar Li Bai-n dhe Du Fu-në, ndërkohë që në prozë u tentua një stil më i thjeshtëzuar, përfaqësuar nga Han Yu-i dhe Liu Zongyuan-i. U shfaq gjithashtu një zhanër i ri, pienhuen-i, përzierje e vargjeve dhe prozës, me natyrë budiste. Gjatë [[Dinastia Song|dinastisë Song]] u shfaq stampa e tipit të lëvizshëm (e shpikur nga Bi Sheng-u), që favorizoi përhapjen e letërsisë. [[Poezia]] ishte ngushtësisht e lidhur me muzikën (gjinia “ts'e”), si te Liu Yu-Hui dhe Su She; në prozë u shqua traktati historik Tsê-che T'ong-kien, i Ssê Ma-kuang-ut. Në periudhën Yuan mori rëndësi [[teatri]], ku u shqua Kuan-Han-K'ing dhe Po-Yeu-Fu, ndërsa në poezi shkëlqeu San-K'iu<ref>Riquer-Valverde (2007), vol. II, fq. 838-840.</ref>.
Në këtë periudhë u prodhua epoka e artë muzikore kineze: u shquan ritet konfucianistë, ku një kor këndonte hymnin, me instrumente frymore dhe zilka (kampanile), një organo që fryhej nga kontrapunti dhe lojëra të ndryshme me citara (ch'in, me 5 tela dhe sê, me 26 tela), për të përcaktuar zgjatjen (tsao-man). Ishte një [[Muzika|muzikë]] kryesisht timbrike, me një harmoni të thjeshtë elementare. Gjatë mbretërimit të perandorit Hsüan-tsung ([[713]]-[[756]]) vërehet prania në oborr e një orkestre prej 1.300 muzikantësh. [[Poeti|Poetët]] recitonin nën ritmin e një llaude të shkurtër (p'i-p'a), nga [[muzika]] e së cilës na kanë ardhur kompozime si Beteja e fundit e Hsiang Yü dhe Këngët e reja nga Yüeh. Gjatë [[Dinastia Song|dinastisë Song]] u popullorizuan shfaqjet muziko-teatrale, si Nan-ch'ü(Këngët e jugut) dhe Pei-ch'ü (Këngët e veriut). Në epokën Yuan lindën dramat muzikore ose [[opera]]t, me dy shkolla: veriorja dhe jugoria, që kanë mbërritur deri në ditët tona<ref>Robertson-Stevens (2000), fq. 72-79.</ref>.
[[Skeda:Nezame Monogatari Emaki 3L.jpg|thumb|360x360px|Skenë nga Genji monogatari, shek. XII, Japoni]]
==== Japonia mesjetare ====
''Artikulli kryesor'': Arti i Japonisë mesjetare
* '''Periudha Asuka''' ([[552]]-[[646]]): hyrja e [[budizmi]]t në [[Japonia|Japoni]] prodhoi një impakt të madh në nivel artistik dhe estetik, me ndikim të fortë nga arti kinez. Si ndërtesa më e rëndësishme e kësaj periudhe duhet përmendur tempulli i Hōryū-ji ([[607]]), përfaqësues i stilit Kudara. Imazhet e para të [[Buda]]-s qenë importuar nga kontinenti, por pastaj u vendosën në [[Japonia|Japoni]] një numër i madh artistësh kinez dhe korean (Kannon-i i Kudara-s, [[Shekulli VI|shekulli i VI]]). [[Piktura]] shenjon një shije të lartë të vizatimit, me vepra me origjinalitet të madh, si relikari i Tamamushi-t.
* '''Periudha Nara''' ([[646]]-[[794]]): Në këtë periudhë arti budist arriti kulmin, duke vazhduar me intesitet të lartë ndikimin kinez. Ruhen pak shembuj nga [[arkitektura]]: Pagoda e Lindjes e Yakushi-ji, tempulli i Tōdai-ji, tempulli i Kōfuku-ji, Shōsoin i Nara-s. Në skulpturë mori zhvillim të madh paraqitja e [[Buda|Buda-s]]: Sho Kannon, Buda i Tachibana-s, Bodhisattva Gakko i Tōdai-ji-ut. [[Piktura]] përfaqësohet nga dekorimet murale të Hōryū-ji-t (fundi i [[Shekulli VII|shekullit të VII]]) dhe nga kakemonosy makimonos, histori të pikturuara në një rrotull të gjatë [[Letra|letre]] ose [[mëndafshi]], me tekste që lidhen me skena ose sutra të ndryshme.
* '''Periudha Heian''' ([[794]]-[[1185]]): ikonografia budiste mori një zhvillim të ri me importimin e sekteve të reja nga kontinenti: Tendai dhe Shingon. [[Arkitektura]] pësoi një ndryshim në planimetrinë e [[Manastiri (Feja)|manastireve]], që ngriheshin në vende të veçuara, të parashikuara për meditimin: tempujt e Enryaku-ji, Kongōbu-ji dhe shenjtërorja -pagoda e Muro-ji. Gjatë periudhës Fujiwara ([[897]]-[[1185]]), tempulli nisi të vendosej në qytet, duke qenë qendra e bashkimit të klasave drejtuese. U ndërtuan sipas modelit të pallateve të mëdhenj, me një dekorim shumë të pasur ([[Manastiri (Feja)|manastiri]] i Byōdō-in-it, gjithashtu i quajtur i [[feniks]]it). Në [[Piktura|pikturë]], shfaqja e shkollës së Yamato-e supozon pavarësinë e pikturës japoneze nga ndikimi kinez; u karakterizuar nga harmonia dhe ndriçimi i saj me [[ngjyra]] të ndezuara.
* '''Periudha Kamakura''' ([[1185]]-[[1333]]): në këtë periudhë në [[Japonia|Japoni]] u fut sekti Zen, që ndikoi fuqishëm në artin figurativ. Në skulpturë u shqua Shkolla e Nara-s, me figurën më të shquar Unkei-n (statujat e maleve Muchaku dhe Seshin). [[Arkitektura]] ishte më e thjeshtë, më funksionale, më pak luksoze dhe e ngarkuar; ndikimi zen krijoi të ashtuquajturin stili Kara-yo. U dallua kompleksi i pesë tempujve të mëdhenj të Sanjūsangen-dō-së ([[1266]]). [[Piktura]] u karakterizua nga një realizëm më i madh dhe nga introspeksioni psikologjik i saj, duke zhvilluar kryesisht [[Portreti|portretet]] dhe [[Peizazhi|peizazhet]].
* '''Periudha Muromachi''' ose '''Ashikaga''' ([[1333]]-[[1573]]): në këtë periudhë lulëzoi dukshëm [[piktura]], e zhvilluar brenda [[Estetika|estetikës]] zen. Mbizotëroi teknika e [[akuareli]]t, transkriptim i përkryer i doktrinës zen, që përpiqej të pasqyronte nëpër [[Peizazhi|peizazhe]] atë që donte të thoshte, më shumë se nga ajo që paraqiste, ku u shqua Sesshū-i, autori [[Portreti|portretesh]] dhe peizazhesh. Duhet përmendur edhe Shkolla Kanō, që aplikoi teknikën e [[akuareli]]t në tema tradicionale. [[Arkitektura]] u dallua nga eleganca, duke veçuar rezidencat e fisnikëve: Tempulli i Artë dhe Tempulli i Argjedtë, në Kioto; vlen gjithashtu të përmendet manastiri i Zuiho-ji-ut. U zhvillua dukshëm arti i [[Kopshtaria|kopshtarisë]], në qeramikë u shqua ajo e Seto-s dhe morën rëndësi objektet e llakut dhe [[Metalet|metalit]]<ref>Onians (2008), fq. 140-141.</ref>.
[[Skeda:Kinkaku-ji 01.jpg|left|thumb|284x284px|Tempulli i art, Kyoto]]
[[Letërsia]] japoneze vazhdoi të jetë e ndikuar nga ajo kineze, mbi të gjitha në [[Poezia|poezi]], ku prodhimi kryesor qe në [[Gjuha kineze|gjuhën kineze]], e konsideruar më e kultivuar: kemi kështu Kaifuso-n (Kujtimet e dashura të poezisë, [[751]]), [[Antologjia|antologji]] e poetëve të ndryshëm. Në periudhën Heian pati një rilindje të letërsisë japoneze, duke veçuar narrativën: Genji Monogatari (Relacioni i Genji-t), i Murasaki Shikibu-t, është një klasik i letërsisë niponike, që përshkruan botën e fisnikërisë në një gjuhë të thjeshtë, me ton ndonjëherë erotik. [[Poezia]] e epokës qe përmbledhur në antologjinë perandorake Kokinshu, ku ekzaltohej më së pari [[natyra]], e shkruar në waka (krijime me 31 rrokje). Në periudhën Kamakura [[letërsia]] u prek nga luftrat e vazhdueshme feudale, e pasqyruar në një narrativë me ton pesimist dhe vetmitare: Hojoki (Narracioni i kabinës time), i Kamo no Chomei-t. Nga periudha Muromachi duhet veçuar Tsurezuregusa (Ese të kohës së lirë), i Yoshida Kenkō-s dhe Sannin Hoshi (Tre priftërinjtë), anonime<ref>Riquer-Valverde (2007), vol. II, fq. 844-847.</ref>.
Në [[Teatri|teatër]], në [[Shekulli XIV|shekullin e XIV]] u shfaq gjinia e quajtur nō, dramë liriko-muzikore në prozë ose në vargje, me temë historike ose mitologjike. Origjina e tij vendoset në kërcimin antik kakura dhe në liturgjinë shintoiste, megjithëse më vonë u asimilua nga [[budizmi]]. Karakterizohet nga një intrigë skematike, me tre personazhe kryesore: protagonisti (waki), një murg udhëtues dhe një ndërmjetës. Narracioni recitohej nga një kor, ndërsa aktorët kryesor shpërfaqeshin nëpërmjet gjesteve, në lëvizje ritmike. Dekoracionet janë të kursyera, përballë madhështisë së veshjeve dhe maskave. Eksponenti i saj kryesor qe Chikamatsu Monzaemon-i<ref>Oliva-Torres Monreal (2002), fq. 435.</ref>.
Në [[Muzika|muzikë]] ardhja e [[budizmi]]t solli ndikimin e huaj, duke dalë dy rryma: muzika e majtë, me origjinë indiane dhe kineze; dhe muzika e djathtë, me origjinë mançu dhe koreane. Këto gjini përdornin instrumente si biwa (llaudë qafë shkurtër), taiko-ja (tambur japonez), kakko-ja (tambur kinez), shôko-ja (gong), sô-no-koto-ja (citara), koma-bue-ja ([[flauti]]), hichiriki (oboe-ja), ôteki (flauti i tërthortë) dhe shô-i (organo-ja me frymë). Po ashtu kishte një varietet të madh muzikash të tipit tradicional: dy nga stilet më të vjetër ishin shōmyō-ja («burri i shëndosh që këndon») dhe gagaku («muzika zbavitëse»), të dy vijnë nga periudhat Nara dhe Heian. Për më tepër, gagaku ndahet në sōgaku (muzikë instrumentale) dhe bugaku (muzikë dhe kërcim)<ref>Robertson-Stevens (2000), fq. 89-96.</ref>.
[[Skeda:Angkor Wat from north pond cropped.JPG|thumb|444x444px|Tempulli i Angkor Wat-it, Kamboxhia]]
==== Arti mesjetar i Azisë Juglindore ====
Në [[Azia Juglindore|Azinë juglindore]] arti qendronte midis traditës hinduiste dhe budiste, ndërkohë që [[islami]] u fut në [[Shekulli XV|shekullin e XV]], kryesisht në [[Indonezia|Indonezi]]. Në kulturat vendore të epokës së bronxit dhe hekurit –nga të cilat u ruajtën mbetje të pakta– vërehet ndikimi kinez, deri në [[Shekulli VI|shekullin e VI]], kur nis progresivisht ndikimi indian.
* '''Arti khmerr''': mbretëria khmerre u vendos në [[Kamboxhia|Kamboxhie]], duke e arritur kulmin midis [[Shekulli VIII|shekujve të VIII]] dhe [[Shekulli XII|të XII]]. Dëshmia e tij kryesore është kompleksi madhështor i Angkor Wat-it ([[1113]]-[[1150]]), kështjella-tempull kushtuar Vishnu-së, planimetria e së cilës përfaqëson botën. Tempulli qendror është i rrethuar nga katër shenjtërore më të vogla, të kurorëzuara me pika të frymëzuara nga sikhara-t indiane, të ndërtuara me gur gëlqeror me kllapa hekuri. Dallohet po ashtu dekorimi skulpturor në reliev.
* '''Arti tai''': U zhvillua në Siam ([[Tajlanda|Tailandë]]), i karakterizuar nga një arkitekturë vertikale të zgjatura dhe majore, me një kullë-relikare (prang), si tempulli i Vat Sri Sampet-it ([[Shekulli XVI|shekulli i XVI]]). Bien në sy imazhet e [[Buda]]-s, si ai i Sukhothai-t ([[Shekulli XIV|shekulli i XIV]]), në bronx dhe fleta ari.
* '''Arti kam''': u krijua në mbretërinë e Champa-s ([[Vietnami]]). Në [[Shekulli VIII|shekujt e VIII]]-[[Shekulli IX|IX]] përthihti ndikimin hindu (manastiri i Dông-Dương-ut). Në [[Shekulli XII|shekullin e XII]] mbizotëroi ndikimi khmerr, i shkrirë në arkitekturën harmonike me dekorim të kthiellët.
*[[Skeda:Sailendra King and Queen, Borobudur.jpg|left|thumb|293x293px|Basoreliev me skenë nga oborri Sailendran në Borobudur, shek. VIII]]'''Arti birman''': Në [[Birmania|Birmani]] është më i dukshëm ndikimi kinez, si psh. në përdorimin e kupolave kroçerë. Përdorej tulla e stukuar, mbi të cilën realizohej dekorimi. Periudha e tij klasike qe epoka e Pagan-it ([[Shekulli X|shekujt e X]]-[[Shekulli XIII|XIII]]), ku u shquan stūpa-t, që mund të ishin në formë [[cilindri]]ke, [[koni]]ke, gjysëmsferike, kambane ose qepe (tempulli i Ananda-s, [[Shekulli XIII|shekulli i XII]]).
* '''Arti indonezian''': përthithi një ndikim fillestar indian –kryesisht gupta–, të dëshmuar te stūpa-t me kupola kambane. Periudha më e lulëzuar arriti midis [[Shekulli VII|shekujve të VII]] dhe [[Shekulli X|të X]], kryesisht në Java, ku dinastia Sailendra adoptoi [[budizmi]]n, duke ndërtuar tempullin e Borobudur-it, stūpa-t më të mëdha në botë, me 120 metra të gjata nga çdo anë dhe 35 metra të larta, duke numëruar 1.500 basorelieve dhe 400 statuja të [[Buda]]-s. Midis [[Shekulli X|shekujve të X]] dhe [[Shekulli XV|të XV]] mbizotëroi përsëri [[hinduizmi]], me një arkitekturë më vertikale, me dekorim në reliev, duke veçuar monumentet funerare (chandi), si ata të Shwentar-it dhe të Kidal-it. Në [[Shekulli XV|shekullin e XV]] u fut [[islamizmi]], ku u dalluan stelat e varreve dhe tipologjitë e reja arkitektonike, si xhamia e Sendang Duwur-it<ref>Onians (2008), fq. 142-143.</ref>.
[[Skeda:Standing Moai at Ahu Tongariki, Easter Island, Pacific Ocean.jpg|thumb|383x383px|Statuja Moai nga Ishulli i Pashkës]]
=== Oqeania mesjetare ===
Në këtë periudhë vazhdoi ekspansioni polinezian deri në skajet e oqeanike ([[Zelanda e Re]], ishujt Kermadec, ishujt Chatham). U prodhua një shumëllojshmëri e madhe kulturore dhe artistike: vetëm në Melanezi, për shembull, ka më shumë se 1.000 grupe etnike të ndryshme. Pjesa më e madhe e manifestimeve artistike ishin me karakter ritual, të lidhura me kërcimet dhe ceremonitë e tipit animist ose politeist. Në Mikronezi u prodhuan komplekse arkitektonike të përpunuara me skulptura guri dhe megalite. Në Yap (ishujt Carolin-e), u shfaq një tip monedhe guri të përbëra nga disqe të mëdhenjë me një vrimë qendrore. Në Guam dhe ishujt Mariane dallonin shtëpitë mbi kollona guri (latte). Në [[Hawaii|Hawai]] u ndërtuan tempuj të mëdhenj (heiau), me skulptura druri deri në tre metra që përfaqësonin zotat e tij. Në ishujt Marquises nisi një tip ndërtimi shtëpish megalitike mbi platforma guri, me statuja të mëdha antropomorfike. Në [[Zelanda e Re|Zelandën e Re]], maorët zhvilluan një tip [[Gdhendja|gdhendje]] druri me figura të liderëve politikë dhe fetarë, ashtu si varëset e gdhendura prej nefriti (hei tiki). Së fundi, duhet veçuar ndërtimi në Ishullin e Pashkës e kokave të mëdha monolitike (moai), nga të cilat 600 e kanë origjinën midis viteve [[900]] dhe [[1600]]. Janë figura prej 4 ose 5 metrash, që janë vendosur mbi platforma guri që shërbenin si bazë për tempujt (ahu) e kultit të paraardhësve<ref>Onians (2008), fq. 144-145.</ref>.
[[Skeda:Statue of Johannes Gutenberg on Place Gutenberg, Strasbourg.jpg|thumb|312x312px|Statujë e Johannes Gutenberg-ut në Strasburg]]
== Arti i Kohës Moderne ==
Arti i Kohës Moderne –pa e ngatërruar me artin modern, që është zakon të përdoret si sinonim i artit konteporan<ref group="Sqarime">Termi «arti modern» vjen nga koncepti i «modernitetit», teoria filozofiko-kulturore që postulon vlefshmërinë e tashsme të një periudhe historike të shenjuar në atë kulturore, për ilustrim, në politikë nga Revolucioni Francezë dhe në ekonomi nga Revolucioni Industrial dhe që do ta supozonte si rrënjë sociale të vetën të Epokës Bashkëkohore (kontemporane). Projekti modern karakterizohet nga përfundimi i determinizmit dhe i supremacisë së religjonit, i zëvendësuar nga arsyeja dhe shkenca, objektivizmi dhe individualizmi, nga besimi te teknologjia dhe përparimi, në aftësitë e veta të qenies njerëzore. Kjo «erë moderne» do të sillte tashmërinë (aktualitetin), duke qenë plotësisht në fuqi sipas disa shkrimtarëve, ndërkohë që të tjerë pohojnë se është aktualisht një fazë e kapërcyer në evoluimin e njerëzimit, duke folur për «postmodernitetin» si periudhë pasuese e këtij projekti modern. Valeriano Bozal: Modernos y postmodernos, Historia 16, Madrid, 1993.</ref>, u zhvillua midis [[Shekulli XV|shekujve të XV]] dhe [[Shekulli XVIII|të XVIII]]. Koha Moderne presupozoi ndryshime rrënjësore në nivel politik, ekonomik, shoqëror dhe kulturor: konsolidimi i shteteve të qendërzuar supozoi vendosjen e [[absolutizmi]]t; zbulimet e reja gjeografike –veçanërisht kontinenti amerikan– hapën një epokë ekspansioni territorial dhe komercial, duke supozuar fillimin e [[kolonializmi]]t; shpikja e makinës së shkrimit çoi në një përhapje më të gjerë të kulturës, që u hap ndaj çdo lloj [[publiku]]; [[feja]] humbi mbizotërimin që kishte në epokën mesjetare, kontriboi në lindjen e [[protestantizmi]]t; nga ana tjetër, [[humanizmi]] lindi si një tendencë e re kulturore, duke i lënë vendin një konceptimi më shkencor të njeriut dhe universit.
Fillimi i historisë së artit si e tillë daton në [[Shekulli XVI|shekullin e XVI]], duke konsideruar Jetët e Vasarit tekstin nismëtar të studimit të artit me karakter historiografik. Metoda që ndoqi eruditi fiorentin ishte [[biografia]] e artistit. Kjo metodologji qe ajo që u imponua deri në [[Shekulli XVIII|shekullin e XVIII]], kur historiani gjerman Johann Joachim Winckelmann nisi një tip të ri analize të artit duke kërkuar zhvillimin e qytetërimeve një evolucion stilistik<ref group="Sqarime">Ky është një thjeshtëzim i studimit historik të artit, pastaj është e vështirë vendosësh në një emër apo një fakt fillimin e historiografisë së artit. Zakonisht përmendet Vasari si nismëtar i kësaj shkence, megjithëse shkrimet e tij –përgjithësisht kronika, inventare, biografi ose shkrime të tjera pak a shumë letrarë– u mungon perspektiva historike dhe rreptësia shkencore e nevojshme për të konsideruar historiografinë e artit. Pa dyshim, Winckelmann-i krijoi një metodologji shkencore për klasifikimin e arteve, prandaj zakonisht konsiderohet si babai i historisë së artit. Valeriano Bozal (dhe të tjerë): Historia de las ideas estéticas y de las teorías artísticas contemporáneas(vol. I). Visor, Madrid, 2000, <nowiki>ISBN 84-7774-580-3</nowiki>.</ref>.
=== Europa e kohës moderne ===
[[Skeda:View of Santa Maria del Fiore in Florence.jpg|left|thumb|333x333px|Katedralja Santa Maria del Fiore, projektuar nga Brunelleschi, Firenze]]
==== Rilindja ====
''Artikulli kryesor'': [[Rilindja]]
E lindur në Itali në [[Shekulli XV|shekullin e XV]] (Quattrocento), u shtri në në pjesën tjetër të Europës nga fundi i këtij shekulli dhe fillimet e [[Shekulli XVI|të XVI]]. Artistët u frymëzuan nga arti klasik greko-romak, gjë për të cilën u quajt «rilindje» artistike pas obskurantizmit mesjetar. Stili, i frymëzuar nga [[natyra]], lindi modele të reja paraqitjeje, si përdorimi i perspektivës. Pa hequr dorë nga temat fetare, mori rëndësi më të madhe paraqitja e qenies njerëzore dhe mjedisit të tij, duke shfaqur tematika të reja si mitologjike ose historike, ose gjini të reja si [[peizazhi]], natyra e qetë si dhe duke përfshirë nudon. Bukuria pushoi së qeni simbolike, si në erën mesjetare, për marr një komponente më razionale dhe të matur, duke u bazuar te harmonia dhe proporcioni.
[[Skeda:Donatello - David - Florença.jpg|thumb|357x357px|Davidi i Donatellos, 1428-32]]
[[Arkitektura]] rekuperoi modelet klasike, të përpunuara me një koncept më natyralist dhe me baza shkencore: u rekuperua përdorimi i harkut me sestë të plotë, kupola vozë, kupola gjysëm-sferike dhe ordine-t klasike (dorik, jonik, korintik dhe i përbërë). Struktura e ndërtesës u bazua në përmasat matematike, që kërkonin përsosmërinë e formave, njëkohësisht duke fuqizuar ndriçimin dhe tejdukshmërinë e hapsirave. Në Quattrocento u dallua arkitektura e zhvilluar në [[Firenca|Firence]]: Filippo Brunelleschi (kupola e Santa Maria del Fiore-s, Bazilika e San Lorenzo-s), Leon Battista Alberti (San Andrea i Mantovës); ndërkohë që në Cinquecento qendra artistike kaloi në [[Roma|Romë]]: Bramante (San Pietro in Montorio, Bazilika e Shën Pjetrit në [[Vatikani|Vatikan]]), Antonio da Sangallo (Palazzo Farnese). Në këtë periudhë mori një bum progresiv [[kopshtaria]], që nisi të konceptohej nëpërmjet një [[vizatimi]] të strukturuar; lindi i ashtuquajturi «kopshti italian», me kompozim gjeometrik, i ndërtuar mbi tarraca me shkallë (Kopshti i Belvedere-s, Bramante; Villa Madama, [[Raffaello|Rafaelo]]). Jashtë [[Italia|Italisë]], [[Rilindja]] u zhvillua mbi të gjitha në [[Franca|Francë]], me veprën e Philibert Delorme-së; Në [[Gjermania|Gjermani]] nuk filloi deri në mesin e [[Shekulli XVI|shekullit të XVI]], me kështjellën e Heidelberg-ut dhe, mbi të gjitha në fund të shekullit, në [[Bavaria|Bavari]]; në Vendet e Ulëta ndikimi italian u vërejt veçanërisht në [[Dekorimi|dekorim]], në struktura gjithësesi me natyrë gotike; në [[Anglia|Angli]] u prodhua stili Tudor, i zhvilluar mbi të gjitha në ndërtimin e pallateve civile, të karakterizuar nga nga përdorimi i harkut Tudor; në [[Rusia|Rusi]], [[Rilindja]] italiane –e futur nga Aristotile Fioravanti– i qe përshtatur stilit bizantin tipikisht rus, si në kompleksin e mahnitshëm të [[Kremlini]]t. Në [[Spanja|Spanjë]] u zhvilluan stile të ndryshme: “el plateresco”, i karakterizuar nga përdorimi i veshjeve bugnato, kollona shtyllash dhe [[Dekorimi|dekorim]] të pasur me groteske (Alonso Covarrubias, Diego de Siloé); dhe purizmi, më i shqetësuar për strukturën racionale të ndërtesës, duke braktisur dekorimin e harlisur të “plateresco-s” (Rodrigo Gil de Hontañón, Andrés de Vandelvira).
[[Skeda:Scuola di atene 01.jpg|left|thumb|333x333px|Shkolla e Athinës afresk i Raffaello-s, 1509]]
Skulptura kërkoi po ashtu përkryerjen e idealizuar të klasicizmit, megjithëse deri në [[Shekulli XVI|shekullin e XVI]] vazhdoi eleganca kurviline dhe lartësia e përmasave të gotikut ndërkombëtar. Përdoreshin materiale të zgjedhura si mermeri dhe bronxi, me një shije parapëlqyese për format monumentale. Së bashku me tematikën fetare u zhvillua dhe [[portreti]], në bust apo në figura ekuestre, si stili i [[Roma e lashtë|Romës së Lashtë]]. U dalluan veçanërisht: Lorenzo Ghiberti, Jacopo della Quercia, Luca della Robbia, Andrea Verrochio dhe, veçanërisht, [[Donatello]] (David, [[1409]]; Judita dhe Holoferni, [[1455]]-[[1460]]); dhe, jashtë [[Italia|Italisë]], Michel Colombe në [[Franca|Francë]], Peter Vischer në [[Gjermania|Gjermani]] dhe Felipe Bigarny, Bartolomé Ordóñez dhe Damián Forment në [[Spanja|Spanjë]].
[[Skeda:Leonardo Da Vinci - Vergine delle Rocce (Louvre).jpg|thumb|355x355px|Virgjëresha e Shkëmbinjve, Leonardo da Vinci, 1483-1486]]
[[Piktura]] pësoi një evolucion të dukshëm nga format mesjetare, me forma natyraliste dhe tematika profane ose mitologjike së bashku me fetaret. Studimet e perspektivës lejuan bërjen e veprave me efekt të madh realist, të bazuara te përmasat matematike, me përdorim të veçantë të «[[Prerja e artë|prerjes së artë]]» pas studimit të publikuar nga Luca Pacioli (De Divina Proportione, [[1509]]). U përdor afresku dhe tempera, ndërkohë që u fut vaji në mes të [[Shekulli XV|shekullit të XV]] nga ndikimi flamand. Një nga eksponentët kryesor qe [[Leonardo da Vinçi|Leonardo Da Vinci]], gjeni poliedrik që futi sfumaton ose «perspektivën ajrore», me vepra si Virgjëresha e Shkëmbinjve ([[1483]]), [[Darka e Fundit|Darka e fundit]] ([[1495]]-[[1497]]), La Gioconda ose [[Mona Liza|Mona Lisa]] ([[1503]]), etj. Emër tjetër i rëndësishëm qe [[Raffaello|Rafaelua]], mjeshtri i klasicizmit të qetë dhe të ekuilibruar, me një ekzekutim të përkryer piktorik, siç dëshmohet në afresket e tij të Dhomave të Vatikanit. Artistë të tjerë të shquar qenë: Masaccio, [[Fra Angelico]], Paolo Ucello, Andrea del Castagno, [[Pietro Perugino|Perugino]], Piero della Francesca, Benozzo Gozzoli, [[Domenico Ghirlandaio]], [[Sandro Botticelli|Botticelli]], [[Andrea del Verrocchio|Andrea del Verrochio]], Luca Signorelli, Andrea Mantegna, Giovanni Bellini, Antonello da Messina etj. Në pjesën tjetër të Europës: Matthias Grünewald, [[Albrecht Dürer]], Hans Holbein i Riu dhe Lucas Cranach i Vjetri në [[Gjermania|Gjermani]]; Quentin Metsys dhe Pieter Brueghel në [[Holanda|Hollandë]]; dhe Pedro Berruguete, Alejo Fernández, Vicente Masip, Juan de Juanes, Pedro Machuca dhe Luis de Morales në [[Spanja|Spanjë]].
[[Skeda:Botticelli-primavera.jpg|left|thumb|366x366px|Pranvera e Alessandro Botticelli-t, 1482]]
Artet industriale patën një bum të madh për shkak të shijes për lluksin të klasave të reja të pasura: u zhvillua ebanisteria, mbi të gjitha në [[Italia|Itali]] dhe [[Gjermania|Gjermani]], duke veçuar teknikën e intarsit, të punuar në drurë me tone të ndryshme për të prodhuar efekte lineare ose të ndonjë imazhi. Tapiceria u shqua në Flandër, me vepra të bazuara në bocete të zhvilluara nga piktorë si Bernard van Orley. Qeramika u përpunua në Itali me bojëra llustruese, duke krijuar [[ngjyra]] të ndezuara me efekt të madh. Qelqi u zhvillua veçanërisht në [[Venediku|Venecie]] (Murano), i dekoruar ndonjëherë me fije [[ari]] ose me fije qelqi të ngjyrosura. Argjendaria u kultivua nga skulptorë si Lorenzo Ghiberti, me pjesë me virtuozizëm dhe cilësi të lartë, ku dallojnë veçanërisht [[Zmalti|zmaltet]] dhe [[Cameo|kameot]]. Me shpikjen e shtypshkrimit u zhvilluan artet grafike, duke shfaqur ose përsosur shumicën e teknikave të [[Gravura|gravurës]]: kalkografia (akuaforten ose etching-un, akuatintin, intaglio-ja, mezzotinta-n dhe puntasekën), linografia, ksilografia etj<ref>Pérez Sánchez (1983), fq. 347-409.</ref>.
[[Skeda:Andrea Mantegna 064.jpg|thumb|300x300px|Afresk me pamje iluzore i Andrea Mantegna-s, Mantova, 1473]]
[[Letërsia]] rilindase u zhvillua rreth [[humanizmi]]t, teoria e re që e shkëpuste qenien njerëzore nga roli themelor mbi çdo konsideratë tjerër, veçanërisht fetare. Në këtë periudhë bota e letërsisë mori një shtysë të fortë me shpikjen e shtypshkrimit nga Gutenbergu, gjë që mundësoi aksesin te [[letërsia]] nga një [[Publiku|publik]] më i madh. Kjo solli një shqetësim më të madh për drejtshkrimin dhe [[Gjuhësia|gjuhësinë]], duke nxjerr sistemet e para [[Gramatika|gramatike]] të gjuhëve popullore (si ajo spanjolle e Elio Antonio de Nebrija) dhe shfaqur akademitë e para të gjuhëve kombëtare. Midis letrarëve të kësaj periudhe u shquan: Angelo Poliziano, Matteo Maria Boiardo, Ludovico Ariosto, Jacopo Sannazaro, [[Pietro Bembo]], Baldassare Castiglione, [[Torquato Tasso]], [[Tomas More|Thomas More]], Erazmi i Rotterdam-it, François Rabelais, Pierre de Ronsard, [[Michel de Montaigne]], Edmund Spenser, Luís de Camões etj. Në [[Spanja|Spanjë]] nisi një kohë e artë për letërsinë, që do të zgjatej deri në [[Shekulli XVII|shekullin e XVII]]: [[poezia]], e ndikuar nga ajo italiane e stilnovistëve, solli figura si Garcilaso de la Vega, frati Luis de León, San Juan de la Cruz dhe Santa Teresa de Jesús; në prozë lindën librat kolorësiak (Amadís de Gaula, [[1508]]) dhe nisi gjinia e pikareske me Lazarillo de Tormes ([[1554]]), ndërkohë që u shfaq vepra e [[Miguel de Cervantes|Miguel de Cervantes-it]], gjeniu i madh i letërsisë spanjolle, autor i të pavdekshmit [[Don Kishoti i Mançës|Don Kishot]] ([[1605]])<ref>Lladó-García (1999), fq. 119-128.</ref>.
[[Skeda:François Rabelais, Gargantua, Lyon, Denis de Harsy, 1537.jpg|left|thumb|319x319px|Faqja e titullit të Gargantua-s së François Rabelais-it, 1537]]
[[Skeda:Machiavelli Discorsi.gif|thumb|364x364px|Dorëshkrim i "Discorsi sopra la prima Deca di Tito Livio" të Machiavelli-t, 1518]]
[[Teatri]] i rilindjes e kreu gjithashtu kalimin nga teocentrizmi te antropocentrizmi, me vepra më natyralist, karakter historik, duke synuar ti pasqyronte gjërat ashtu siç ishin. Kërkohej rekuperimin i realitetit, i jetës në lëvizje, i figurës njerëzore në hapsirë, në të tre përmasat, duke krijuar hapsira për efektet iluzioniste, te trompe-l'œil. Lindi normativa teatrale e bazuar në tre njësi (veprim, hapsirë dhe kohë), duke u bazuar te Poetika e [[Aristoteli]]t, teori e futur nga Lodovico Castelvetro-ja. Rreth [[1520]]-ës lindi në veri të [[Italia|Italisë]] “la Commedia dell'arte”, me tekste të improvizuara, në dialekt, ku mbizotëronte mimika dhe futjen e personazheve arketipik si Arlecchino-ja, Colombina, Pulcinella (e quajtur Guignol në [[Franca|Francë]]), Pierrot-i, Pantalone-ja, Pagliaccio-ja etj. Si dramaturgët kryesor u shquan Nicolò Machiavelli, Pietro Aretino, Bartolomé Torres Naharro, Lope de Rueda dhe Fernando de Rojas, me veprën e tij të madhe “La Celestina” ([[1499]]). Në [[Anglia|Angli]] shkëlqeu [[teatri]] elizabetian, me aurorë si Christopher Marlowe, Ben Jonson, Thomas Kyd dhe veçanërisht [[William Shakespeare|William Shakespeare-i]], gjeni i madh botëror i letërsisë (Romeo dhe Zhuljeta, [[1597]]; [[Hamleti]], [[1603]]; Otello-ja, [[1603]]; [[Makbeth]]i, [[1606]])<ref>Oliva-Torres Monreal (2002), fq. 109-162.</ref>.
[[Skeda:Arbeau 1589.jpg|left|thumb|312x312px|Faqja e titullit e Orchésographie e Thoinot Arbeau, 1589]]
[[Muzika]] rilindase kërkoi konsakrimin e polifonisë, ashtu si dhe konsolidimin e muzikës instrumentale, që do të evolonte deri te orkestra moderne. U shfaq madrigali si gjini profane që bashkonte tekstin dhe muzikën, duke u bërë shprehja e modelit të muzikës rilindase. Në [[1498]] Ottaviano Petrucci ideoi një sistem shtypshkrimi të përshtatur për muzikën, në pentagramë, me të cilin nisi botimin e muzikës. Si kompozitor rilindas u shquan Orlandus Lassus-i, Carlo Gesualdo-ja, Giovanni Gabrieli, Tomás Luis de Victoria, Cristóbal de Morales, Claudio Monteverdi dhe Giovanni Pierluigi da Palestrina. Në fund të [[Shekulli XVI|shekullit të XVI]] lindi [[opera]], nismë e një rrethi eruditësh (la Camerata Fiorentina) që, me zbulimin se teatri antik grek këndohej, patën idenë e muzikalizimit të teksteve dramatike. [[Opera]] e parë qe Dafne ([[1594]]), e Jacopo Peri-t, të cilën e pasoi Euridice ([[1600]]), e të njëjtit autor; në [[1602]] Giulio Caccini shkroi tjetër Euridice; dhe, në [[1607]], Claudio Monteverdi kompozoi “La favola d'Orfeo”, ku shtoi një hyrje muzikore që e quajti sinfoni dhe i ndau strukturat e kënduara në arie<ref>Beltrando-Patier (1996), fq. 219-283.</ref>.
[[Skeda:LaPieta-MichelAnge detalle.jpg|thumb|268x268px|La pieta e Michelangelo-s, 1499-1501]]
Kërcimi rilindas pati një rivitalizim të madh, nga roli i ri mbizotërues i qenies njerëzore mbi religjonin, në mënyrë të tillë sa shumë autorë e konsiderojnë këtë periudhë si lindjen e kërcimin modern. U zhvillua mbi të gjitha në [[Franca|Francë]] –ku quhej ballet-comique–, në formë historish të kërcyera, mbi tekste mitologjike klasike, duke qenë shtysa, në radhë të parë e mbretëreshës Caterina de Medici. Zakonisht konsiderohet se balleti i parë qe “Ballet comique de la Reine Louise” ([[1581]]), i Balthazar de Beaujoyeulx. Modalitetet kryesore të epokës ishin galarda, pavana dhe tourdion-i. Në këtë periudhë u shfaqën traktatet e para mbi kërcimin: Domenico da Piacenza shkroi “De arte saltandi et choreas ducendi”, duke u konsideruar si koreografi i parë i historisë; Thoinot Arbeau bëri një përmbledhje të kërcimeve popullore franceze (Orchesographie, [[1588]])<ref>Abad (2004), fq. 20-24.</ref>.
==== Manierizmi ====
''Artikulli kryesor'': [[Manierizmi]]
[[Skeda:VillaCapra 2007 07 18 1.jpg|left|thumb|290x290px|Villa Capra e projektuar nga Andrea Palladio në 1567, Vicenza]]
[[Skeda:Creación de Adán.jpg|thumb|300x300px|Krijimi i Adamit, afresk i Michelangelo-s]]
Manierizmi u shfaq po në [[Italia|Itali]] në mes të [[Shekulli XVI|shekullit të XVI]] si evolucion i formave rilindase<ref group="Sqarime">fjala rrjedh nga termi italian maniera, që do të thotë “stil” dhe që u fut nga Giorgio Vasari në biografitë e tij të artistëve për të dalluar stilin e hijshëm dhe të ekuilibruar të artistëve të kohës së tij. Chilvers (2007), fq. 593.</ref>, duke braktisur natyralizmin si burim frymëzimi për të gjetur një ton më emotiv dhe ekspresiv, duke i dhënë rëndësi interpretimit subjektiv që artisti kishte për veprën e artit. [[Arkitektura]] fitoi një karakter më efektiv dhe me ekuilibër të tensionuar, ku u shquan artistë poliedrik si [[Michelangelo Buonarroti]], krijues i absidës dhe kupolës së Shën Pjetrit në [[Vatikani|Vatikan]]; Jacopo Vignola (Chiesa del Sacro Nome di Gesù); dhe Andrea Palladio, krijues i një stili vetiak (paladianizmi), siç e shikojmë në Basilica de Vicenza, la Villa Capra (e quajtur “la Rotonda”), San Giorgio Maggiore de Venecia etj. Në [[Franca|Francë]] u shfaq e famshmja “École de Fontainebleau”. Në [[Spanja|Spanjë]] u prodhua arkitektura herreriane (nga Juan de Herrera), stil i kthjellët dhe i thjeshtë, me forma të thjeshta dhe nudo dekoruese, sipas doktrinës kundërreformiste që do të mbizotëronte; pati si kryevepër realizimin e Monasterio de El Escorial-it.
[[Skeda:Tiziano - Amor Sacro y Amor Profano (Galería Borghese, Roma, 1514).jpg|left|thumb|412x412px|Amor Sacro e Amor Profano pikturuar nga Tiziano, 1514]]
[[Skeda:Miguel de Cervantes (1605) El ingenioso hidalgo Don Quixote de la Mancha.png|thumb|369x369px|Botimi i parë i "Don Kishotit" të Miguel de Cervantes-it, 1605. ]]
Skulptura ishte përsëri pasqyrim i pesimizmit që mbizotëronte shoqërinë italiane të gjysmës së dytë të [[Shekulli XVI|shekullit të XVI]], me një art ku deformohej realiteti sipas kapriços, duke mbizotëruar shprehjen sentimentale të artistit, me figura të stilizuara, në pozicione të dhunshme dhe aktualitet dramatik. Shkëlqeu përsëri vepra e [[Michelangelo Buonarroti]]t, me vepra me dinamizëm të tensionuar ku binte në sy shprehja e personit të paraqitur: La Pieta ([[1501]]), Davidi ([[1501]]-[[1504]]), Moisiu ([[1513]]-[[1515]]), La Sagrestia Nuova me Sepolcro Mediceo ([[1520]]-[[1534]]) etj. Skulptorë të tjerë të rëndësishëm qenë: Baccio Bandinelli, Benvenuto Cellini, Giambologna dhe Jacopo Sansovino; dhe, jashtë [[Italia|Italisë]], Jean Goujon dhe Germain Pilon në [[Franca|Francë]], Adriaen de Vries në Flandër, Hubert Gerhard në [[Gjermania|Gjermani]], Alonso Berruguete, Juan de Juni dhe Gaspar Becerra në [[Spanja|Spanjë]].
[[Piktura]] manieriste pati një vulë më kapriçoze, ekstravagante, me parapëlqim për format e spërdredhura dhe të stilizuara, duke shtrembëruar realitetin, me prespektiva të shtrembëra dhe atmosfera spektakolare. U shqua në radhë të parë –si në artet e tjera– [[Michelangelo Buonarroti]] (autor i dekorimit të Capella Sistina-s), i ndjekur nga Bronzino-ja, Andrea del Sarto, Pontormo, Correggio, Parmigianino, [[Giorgione]], [[Ticiani|Tiziano]], Veronese, [[Tintoretto]], Jacopo Bassano, Giuseppe Arcimboldo etj. Vlen të përmendet edhe Maarten van Heemskerck dhe Abraham Bloemaert në Vendet e Ulta, dhe Bartholomeus Spranger në [[Gjermania|Gjermani]]. Në [[Spanja|Spanjë]] u dalluan Juan Fernández de Navarrete, Alonso Sánchez Coello, Juan Pantoja de la Cruz dhe, veçanërisht, El Greco, artist i jashtëzakonshëm, krijues i një stili personal dhe unik, me ndjesi të forta ekspresioniste<ref>Onians (2008), fq. 154-155.</ref>.
[[Skeda:Michelangelo Caravaggio 019.jpg|left|thumb|284x284px|Natyrë e qetë nga Caravaggio, 1596]]
==== Baroku ====
[[Skeda:Saint Peter's Square from the dome.jpg|thumb|293x293px|Sheshi i Shën Pjetrit në Vatikan, projektuar nga Gian Lorenzo Bernini]]
''Artikulli kryesor'': Baroku
Baroku<ref group="Sqarime">termi “barok” rrjedh nga një fjalë me origjinë portugeze, ku perlat që kishin ndonjë deformim quheshin “perlas barruecas”, duke qenë në origjinë një fjalë përçmuese që përshkruante një lloj arti kapriçoz, grandiloquent, i ngarkuar me tepri. Chilvers: (2007), fq. 83.</ref> u zhvillua midis [[Shekulli XVII|shekullit të XVII]] dhe fillimeve të [[Shekulli XVIII|të XVIII-it]]. Qe një epokë me debate të mëdhenj në terrenin politik dhe fetar, duke krijuar një ndarje mes vendeve katolike [[Kundërreforma|kundërreformiste]], ku u fuqizua shteti absolut dhe vendeve protestante me karakter më parlamentar. [[Arti]] u bë më i rafinuar dhe i zbukuruar, me mbijetesën e njëfarë racionalizmi klasicist, por me forma më dinamike dhe sensancionale, me parapëlqim për befasuesen dhe anekdotiken, për [[Iluzioni optik|iluzionet optike]] dhe efektet dramatike.
[[Skeda:Annibale Carracci - Homage to Diana - WGA04460.jpg|left|thumb|383x383px|Homazh për Dianën nga Annibale Carracci, 1597-1602]]
[[Skeda:SCarloQuattroFontaneRome2.jpg|thumb|339x339px|San Carlo alle Quattro Fontane, projektuar nga Borromini]]
[[Arkitektura]], në disa linja klasike, mori disa forma më dinamike, me një dekorim të harlisur dhe një ndjenjë skenografike të formave dhe volumeve. Modulimi i hapsirës pati një rol të rëndësishëm, me parapëlqim për lakoret konkave dhe konvekse, duke i dhënë vëmendje të veçantë lojërave optike (trompe-l'œil) dhe këndvështrimi i spektatorit. Njëlloj si në epokën e mëparshme, motori i stilit të ri qe [[Italia]]: [[Gian Lorenzo Bernini]] qe një nga eksponentët e saj më të mirë, duke qenë realizuesi kryesor i [[Roma|Romës]] monumentale që njohim sot (kolonada e Sheshit të Shën Pjetrit, baldaquin-i i Shën Pjetrit, Sant'Andrea al Quirinale, Palazzo Chigi-Odescalchi); Francesco Borromini ishte një tjetër emër i madh i epokës, autor i kishave të San Carlo alle Quattre Fontane dhe Sant'Ivo alla Sapienza; gjithashtu u shquan edhe Pietro da Cortona, Baldassare Longhena, Filippo Juvara dhe Guarino Guarini. Në [[Franca|Francë]], nën mbretërimin e [[Luigji XIV|Luigjit të XIV]], nisën një sërë ndërtimesh luksoze: fasada e Palais du Louvre, e Louis Le Vau dhe Claude Perrault; Château de Versailles, e Le Vau dhe Jules Hardouin-Mansart. Në [[Austria|Austri]] u shqua Johann Bernhard Fischer von Erlach, autor i Karlskirche-s në [[Vjena|Vienë]]. Në [[Anglia|Angli]] duhet përmendur Saint Paul's Cathedral në [[Londra|Londër]], e Christopher Wren. Në [[Spanja|Spanjë]], [[arkitektura]] pohoi në gjysmën e parë të [[Shekulli XVII|shekullit të XVII]] trashëgiminë herreriane, me Juan Gómez de Mora si figura e dalluar, ndërsa në gjysmën e dytë të shekullit u dallua stili churrigueresco (nga José Benito Churriguera), i karakterizuar nga dekorizmi i harlisur dhe përdorimi i kollonave salamankase (Retablo Mayor de San Esteban de [[Provinca Salamanca|Salamanca]]).
[[Skeda:Parc de Versailles, Bosquet de la colonnade, Enlèvement de Proserpine par Pluton, François Girardon 02.jpg|thumb|355x355px|Rrëmbimi i Proserpinës nga Plutoni nga François Girardon, 1677-1699.]]
[[Skeda:Peter Paul Rubens - Diana and her Nymphs Surprised by the Fauns (Prado).jpg|left|thumb|347x347px|Diana dhe Nimfat befasohen nga Fauni, P.P Rubens, 1639]]
Skulptura mori gjithashtu karakter dinamik, të spërdredhur, ekspresiv, ornamental, duke dalluar lëvizjen dhe shprehjen, me një bazë natyraliste por të shformuar nga kapriçoja e artistit. Në [[Italia|Itali]] u shqua përsëri [[Gian Lorenzo Bernini|Bernini]], autor i veprave si Apolo e Dafne ([[1622]]-[[1625]]), L'Estasi di Santa Teresa ([[1644]]-[[1652]]), Morte della beata Ludovica Albertoni ([[1671]]-[[1674]]) etj. Në [[Franca|Francë]] u dalluan François Girardon, Antoine Coysevox dhe Pierre Puget. Në [[Spanja|Spanjë]] u zgjat imazheria fetare e trashëgimisë gotike, ku u dalluan Gregorio Fernández, Juan Martínez Montañés, Alonso Cano, Pedro de Mena, Francisco Salzillo etj.
[[Skeda:Johannes Vermeer - Girl with a Pearl Earring - WGA24666.jpg|left|thumb|294x294px|Vajza me vath perle, Jan Vermeer, 1665]]
[[Skeda:La Fontaine - Fables, Bernardin-Bechet, 1874.djvu|thumb|363x363px|Fabulat e La Fontaine, botim i 1874]]
[[Piktura]] u zhvillua në dy prirje të ndryshme: natyralizmi, i bazuar realitetin strikt të natyrës, me parapëlqimin e dritëhijes –i ashtuquajturi tenebrizëm–, ku duhet përmendur Caravaggio (ose Michelangelo Merisi), Orazio dhe Artemisa Gentileschi, Pieter van Laer, Adam Elsheimer, Georges de La Tour dhe vëllezrit Le Nain; dhe klasicizmi, që qe njëlloj realist por me një konceptim të realitetit më intelektual dhe të idealizuar, ku përfshihen Annibale Carracci, Guido Reni, Domenichino, Guercino, Giovanni Lanfranco, Nicolas Poussin, Claude Lorrain, Hyacinthe Rigaud etj. Në të ashtuquajturin «pieno barroco» (gjysma e dytë e [[Shekulli XVII|shekullit të XVII]]), me stil dekorativ dhe mbizotërim të pikturës murale, ku u shquan Pietro da Cortona, Andrea Pozzo, Luca Giordano dhe Charles Le Brun. Përveç këtyre rrymave, kishte një pafundësi shkollash, stilesh dhe autorësh me karakter të ndryshëm, ku dallohen dy shkolla rajonale: ajo flamande ([[Peter Paul Rubens]], Anton Van Dyck, Jacob Jordaens, Frans Snyders), dhe ajo hollandeze ([[Rembrandt]], Jan Vermeer, Frans Hals). Në [[Spanja|Spanjë]] u shqua figura e jashtëzakonshme e Diego Velázquez (La fragua de Vulcano, [[1630]]; La rendición de Breda, [[1635]]; Venus del espejo, [[1650]]; Las Meninas, [[1656]]; Las hilanderas, [[1657]]), ashtu si dhe José de Ribera, Francisco Ribalta, Alonso Cano, Francisco de Zurbarán, Juan de Valdés Leal dhe Bartolomé Esteban Murillo.
[[Skeda:BourgeoisGentilhomme1688.jpg|left|thumb|263x263px|"Le Bourgeois Gentilhomme", i Molierit, botim i 1688-ës]]
Në terrenin e arteve industriale, u shqua veçanërisht ebanisteria, që arriti majat e cilësisë mbi të gjitha në [[Franca|Francë]], falë veprës së André-Charles Boulle, krijues i një teknike të re të përdorimit të metaleve ([[bakri]], [[kallaj]]i) mbi materialet organike (kafkull breshke, perla, fildish) ose e anasjellta. Mes veprave të tij dallohen dy komo të Trianon-it, në Versalles, dhe qosteku me Carro de Apolo en Fontainebleau. U shqua edhe tapiceria, argjendaria –veçanërisht «mineralet e ngurta» në [[Firenca|Firence]]–, qeramika dhe qelqi –që mori rëndësi në Bohemi<ref>Pérez Sánchez (1983), fq. 479-598.</ref>.
[[Skeda:Estro Armonico.jpg|thumb|315x315px|Estro Armonico, Antonio Vivaldi, 1700]]
[[Letërsia]] baroke karakterizohej nga i njëjti pesimizëm, me një vizion të jetës së vështirë si [[Lufta|luftë]], ëndërr ose gënjeshtër, ku gjithëçka është fluturake dhe e kalbshme. Stili i saj ishte madhështor dhe i mbingakuar, me një gjuhë shumë të axhektivuar dhe metaforike. Në një çast të parë u prodhuar rryma të ndryshme: eufuizmi në [[Anglia|Angli]] (John Lyly, Robert Greene), preciosizmi në [[Franca|Francë]] (Vincent Voiture), marinizmi në [[Italia|Itali]] (Giambattista Marino), shkolla e parë e Silezisë (Martin Opitz, Angelus Silesius, Andreas Gryphius) dhe shkolla e dytë e Silezisë (Daniel Casper von Lohenstein, Hans Jakob Christoph von Grimmelshausen) në [[Gjermania|Gjermani]]. Më pas lindi klasicizmi në [[Franca|Francë]], me autorë si François de la Rochefoucauld, Jacques-Bénigne Bossuet, Nicolas Boileau-Despréaux, [[Zhan de la Fonten|Jean de La Fontaine]], François de Malherbe, Cyrano de Bergerac dhe Madeleine de Scudéry. Në [[Anglia|Angli]] ra në sy vepra poetike e John Milton-it (Parajsa e humbur, [[1667]]). Në [[Spanja|Spanjë]], ku [[Shekulli XVII|shekulli i XVII]] do të quhej “shekulli i artë”, u prodhuan dy rryma: kulteranizmi, i drejtuar nga Luis de Góngora, ku dallohej bukuria formale, me një stil madhështor, metaforik, me shtim të latinizmave dhe lojërave gramatike; dhe konceptizmi, i përfaqësuar nga Francisco de Quevedo dhe Baltasar Gracián, ku mbizotëronte mendjemprehtësia, me një gjuhë konçize por polisemike, me kuptime të shumëfishta në pak fjalë<ref>Riquer-Valverde (2007), vol. II, fq. 9-106.</ref>.
[[Skeda:Johannespassion.jpg|left|thumb|357x357px|''Johannespassion'' me autograf të Johann Sebastian Bach-ut, 1738]]
[[Teatri]] Barok zhvilloi mbi të gjitha [[Tragjedia|tragjedinë]], bazuar në pashmangësinë e fatit, me një ton klasik, duke ndjekur tre njësitë e Castelvetro-s. Skenografia ishte më ngarkuar, duke ndjekur shijen ornamentale karakteristike të Barokut. U dalluan Pierre Corneille, [[Zhan Rasin|Jean Racine]] dhe [[Molieri|Molière]]-i, përfaqësues të klasicizmit francez. Në [[Spanja|Spanjë]] teatri ishte thelbësisht popullor («corral de comedias»), komik, me një tipologji personale, ku u vërehën: bululú, ñaque, gangarilla, cambaleo, garnacha, bojiganga, farándula dhe compañía. U dalluan Tirso de Molina, Guillén de Castro, Juan Ruiz de Alarcón dhe, në radhë të parë Lope de Vega (El perro del hortelano, [[1615]]; Fuenteovejuna, [[1618]]) dhe Pedro Calderón de la Barca (La vida es sueño, [[1636]]; El alcalde de Zalamea, [[1651]])<ref>Oliva-Torres Monreal (2002), fq. 165-233.</ref>.
[[Skeda:Cruel Tyrant Love WDL8929.pdf|thumb|296x296px|''Crudel tiranno Amor'' nga George F. Handel, 1738]]
[[Muzika barok]]e dallohej nga kontrasti, akordet e dhunshëm, volumet e lëvizshme, zbukurimet e ekzagjeruara, struktura e shumëllojshme dhe kontrastuese. U karakterizua veçanërisht nga përdorimi i basit të vazhduar, seksioni instrumental grav që mbështeste pandërprerë pjesën melodike të sipërme. Në këtë epokë muzika arriti maja shumë të larta, duke u shkëputur plotësisht nga zëri dhe teksti, duke nxjerr në pah format e pastra instrumentale (suita, sonata, tokata, koncerti, sinfonia). Me sonatën lindën emrat e shpejtësisë: allegro, adagio, presto, vivace, andante etj. Në muzikën fetare lindën oratori dhe [[kantata]], ndërsa muzika korale triumfonte veçanërisht në botën protestante. Në [[Spanja|Spanjë]] lindën zarzuela dhe tonadilla si shfaqje të muzikës popullore. Midis figurave të mëdha të [[Muzika barok|muzikës baroke]] duhet kujtuar [[Antonio Vivaldi]], Tommaso Albinoni, Arcangelo Corelli, Marc-Antoine Charpentier, Johann Pachelbel, Heinrich Schütz, [[Johann Sebastian Bach]], Georg Philipp Telemann, Georg Friedrich Haendel etj.
Në [[opera]] u dallua shkolla venedikase, vendi i parë ku [[muzika]] u çlirua nga tutela fetare apo aristokrate për për tu paraqitur në vendet publike: në [[1637]] u themelua Teatri i San Cassiano-s, qendra e parë operistike e botës. Filloi parapëlqimi për zërat solistë, kryesisht akutët (tenor, [[soprano]]), duke paraqitur fenomenin “castrati” (këngëtar që tridheshin që fëmijë për të ruajtur zërin akut). [[Opera]] baroke dallohej nga skenografia e komplikuar, e zbukuruar, e ngarkuar, me ndryshime të befta. U dalluan Pier Francesco Cavalli, Antonio Cesti, Jean-Baptiste Lully, Henry Purcell, Georg Friedrich Haendel etj. Në fund të [[Shekulli XVII|shekullit të XVII]], shkolla napoletane futi stilin më purist, më klasicist, duke thjeshtëzuar argumentet dhe duke bërë opera më të zgjedhura dhe më të sofistikuara. Alessandro Scarlatti futi arien në tre pjesë (aria da capo)<ref>Beltrando-Patier (1996), fq. 349-383.</ref>.
Në [[Franca|Francë]], kërcimi barok (ballet de cour) bëri të evolonte muzika instrumentale, me melodia unike por me një ritmikë të përshtatur për kërcimin. Qe veçanërisht e përkrahur nga [[Luigji XIV|Luigji i XIV]], që e ktheu kërcimin në spektakël të madh (Ballet de la Nuit, [[1653]], ku ndërhyri i mbiquajturi “mbreti diell”), duke krijuar në [[1661]] Akademinë mbretërore të Kërcimit. Si koreograf u dallua Pierre Beauchamp, krijues i danse d'école-s, i pari sistem pedagogjik i kërcimit. Tipologjitë kryesore qenë: minuet, bourrée, polonaise, rigaudon, allemande, zarabande, passepied, gigue, gavotte etj. Në [[Spanja|Spanjë]] mbërritën gjithashtu modalitete të ndryshme kërcimi: seguidilla, zapateado, chacona, fandango, jota etj<ref>Abad (2004), fq. 25-35.</ref>.
[[Skeda:Hôtel de la Marine.jpg|thumb|312x312px|Hôtel de la Marine ne Paris, projekt i Ange-Jacques Gabriel]]
==== Rokokoja ====
''Artikulli kryesor'': Rokokoja
E zhvilluar në [[Shekulli XVIII|shekullin e XVIII]]<ref group="Sqarime">Rokokoja u shfaq në Francë gjatë regjencës së dukës së Orleáns-it, në moshën minorene të Luigjit të XV, dhe vazhdoi gjatë mbretërimit të tij. Termi rococó u formua me bashkimin e termit italian baroço dhe rocaille, element dekorativ i ngjashëm me një guackë, shumë i përdorur në zbukurime gjatë kësaj periudhe. Chilvers (2007), fq. 818.</ref> në përputhje me parimet e shekullit të barokut dhe në fund me neoklasicizmin–, presupozon vazhdimësinë e shfaqjeve kryesore artistike të barokut, me një natyrë më të theksuar dekoruese dhe shijen zbukuruese, që çojnë në një dalldi pasurie, sofistikimi dhe elegance. Përparimi progresiv shoqëror i borgjezisë dhe përparimet shkencore, ashtu si dhe mjedisi kulturor, sollën braktisjen e temave fetare në favor të tematikave të reja dhe sjelljeve më mondane, duke e shkëputur luksin dhe salltanetin si faktorë të rinj të prestigjit shoqëror.
[[Skeda:Fürstbischöfliche Residenz Würzburg - Prince Bishop's Residenz Würzburg (13404013315).jpg|left|thumb|333x333px|Rezidenca e Würzburg-ut, projektuar nga Johann Balthasar Neumann]]
[[Arkitektura]] kaloi nga grandilokuenca baroke në një shije më delikate, me forma të hijshme dhe me mbizotërimin e hapsirave të vogla, me mjedis për përsiatje, mirëqenie dhe rehati. U krijua moda e ekzotikes, veçanërisht shija për artin oriental. Rokokoja u zhvillua mbi të gjitha në [[Franca|Francë]] dhe [[Gjermania|Gjermani]], e përfaqësuar fillimisht nga Ange-Jacques Gabriel (Petit Trianon de Versalles, Hotel Biron de París), François de Cuvilliés (Pavillon de Amalienburg de Schloss Nymphenburg në [[Mynihu|Mynih]]), Johann Balthasar Neumann (Pallati Episkopal i [[Würzburg|Würzburg-ut]]) dhe Dominikus Zimmermann (Wieskirche). Në [[Kopshtaria|kopshtari]], “kopshtin italian” e pasoi “kopshti francez”, me kompozicion gjeometrik njëlloj si ai italian, por me një perspektivë më të gjatë, kompozim më të thjeshtë, zona më të mëdha lëndine dhe një detaj të ri ornamental: lehet; ku bien në sy kopshtet e Versalles (të dizenjuara nga André Le Nôtre) dhe Jardines de Aranjuez në [[Madridi|Madrid]].
[[Skeda:La Fontana di Trevi.jpg|thumb|304x304px|La Fontana di Trevi]]
Skulptura mbaj një atmosferë të hijshme, të rafinuar, me disa mbetje të formave baroke, veçanërisht nga ndikimi i [[Gian Lorenzo Bernini|Bernini]]-t. Në [[Italia|Itali]] duhet vënë në dukje “La Fontana di Trevi”, e Pietro Bracci-t dhe Filippo della Valle-s. Në [[Franca|Francë]] u shqua vepra e Edmé Bouchardon, Jean-Baptiste Pigalle dhe Étienne-Maurice Falconet. Në [[Gjermania|Gjermani]] u dallua Georg Rafael Donner, Franz Ignaz Günther dhe vëllezrit Asam (Cosmas Damian dhe Egid Quirin). Në [[Spanja|Spanjë]] mund të dallojmë Juan Pascual de Mena dhe Luis Salvador Carmona.
[[Skeda:Jean-Honoré Fragonard - Les Progrès de l'amour - Le rendez-vous - Google Art Project.jpg|left|thumb|303x303px|Les Progres de l'amour, Fragonard, 1771-1773]]
[[Piktura]] lëvizi midis ekzaltimit fetar dhe peizazhit vedutist në [[Italia|Itali]] (Giambattista Tiepolo, Canaletto, Francesco Guardi) dhe skenave oborrtare të Jean-Antoine Watteau, François Boucher, Jean-Baptiste-Siméon Chardin dhe Jean-Honoré Fragonard në [[Franca|Francë]], duke kaluar më tutje te portreti anglez i Joshua Reynolds dhe Thomas Gainsborough. Figurë më vete dhe piktor i paklasifikueshëm është spanjolli [[Francisco Goya|Francisco de Goya]], që evoloi nga natyra pak a shumë rokoko deri te njëlloj pre-romanticizmi, po me një vepër personale dhe shprehëse e një ndjesie të fortë intimiteti. Kultivoi shumë [[Gravura|gravurën]], duke veçuar njëkohësisht kartonët e tij për tapiceri. Midis veprave të tij dallohen: los Caprichos ([[1799]]), La familia de Carlos IV ([[1800]]), El tres de mayo de 1808 en Madrid ([[1814]]), las Pinturas negras ([[1820]]) etj.
[[Skeda:Esprit Loix 1749.JPG|thumb|345x345px|Kapaku i "L'Esprit des Lois" te Montesquieu-ës, 1749]]
Artet dekorative morën një rëndësi të veçantë, meqë, siç është sinjalizuar, rokokoja qe një art i mjedisit borgjez kushtuar salltanetit dhe luksit. U zhvillua dukshëm interiori, me theks të veçantë te orenditë, [[pasqyrat]], [[Mëndafshi|mëndafshet]], tapetet dhe objektet prej porcelani. Kjo e fundit mori një përhapje të madhe, mbi të gjitha ajo e [[Saksonia|Saksonisë]] dhe Sevres, me motive delikate zbukurues, parapëlqyeshmërisht të stilit oriental. Në porcelan u fabrikuan gjithashtu edhe formate të vogla skulpturore me motive galante, pastorale ose të Commedia dell'arte. Në orendi u zhvillua “stili Chippendale» (nga Thomas Chippendale), i karakterizuar nga [[eklektizmi]], përzierje elementesh gotike, rokoko, paladiane dhe kinezëria. Në [[Spanja|Spanjë]] fituan vëmendje tapetet e “Real Fábrica de Santa Bárbara”, disa nga të cilët të dizenjuar nga [[Francisco Goya|Goya]]. Në këtë epokë u shfaq litografia, modalitet i ri i [[Gravura|gravurës]] mbi gurin gëlqeror, i shpikur nga Aloys Senefelder në [[1778]]<ref>Pérez Sánchez (1983), fq. 607-640.</ref>.
[[Skeda:Rousseau pirated edition.jpg|left|thumb|391x391px|Faqja e titullit e Kontratës Sociale të Jean-Jack Rousseau-it, 1762]]
Në nivel letrar, [[Shekulli XVIII|shekulli i XVIII]] qe ai i [[iluminizmi]]t, projekt i nisur me L'Encyclopédie de [[Denis Diderot|Diderot]] dhe D'Alembert dhe që presupozonte shenjtërimin e racionalizmit në nivel filozofik, duke e venë theksin te idea e përparimit të qenies njerëzore dhe kapacitetit të tij të pakufizuar, koncept që hodhi themelet e erës moderne. Përfaqësuesit e tij kryesor qenë [[Montesquieu]], [[Voltaire]], [[Denis Diderot]], [[Jean-Jacques Rousseau]], Abati Prévost, André Chénier, Giambattista Vico, Alexander Pope, [[Daniel Defoe]], Jonathan Swift etj. Në [[Spanja|Spanjë]] u vërejt ndikimi francez te një letërsi kritike dhe spekullative, që arriti kulmin me gjininë e esesë; spikatën Benito Jerónimo Feijoo, Diego de Torres Villarroel, Ignacio Luzán dhe José Francisco de Isla. Duhet theksuar gjithashtu themelimi, në këtë kohë, i “Biblioteca Nacional” dhe “la Real Academia Española”<ref>Lladó-García (1999), fq. 154-161.</ref>.
[[Skeda:Baldassare Galuppi - Credidi propter quod locutus sum. (BL Add MS 31643 f. 3v).jpg|thumb|233x233px|Dorëshkrim muzikor i Baldassare Galuppi-t]]
[[Teatri]] në [[Shekulli XVIII|shekullin e XVIII]] ndoqi modelet e mëparshme, duke vënë në dukje si risinë kryesore, reformën që bëri Carlo Goldoni në [[Komedia|komedi]], duke braktisur vulgaritetin dhe duke u frymëzuar nga zakonet dhe personazhet e jetës reale. Gjithashtu, u zhvillua edhe [[drama]], e vendosur mes [[Tragjedia|tragjedisë]] dhe komedisë. Skenografia qe më natyraliste, me më shumë kontakt midis aktorëve dhe publikut. Montazhet zakonisht ishin më popullore, duke tërhequr një publik më të madh, duke e braktisur rezervimin e teatrin për klasat e larta. Me organizimin e spektakleve më komplekse, nisi të vihej në pah figura e [[Regjisori|regjizorit]]. Si [[dramaturg]] spikatën Pietro Metastasio, Pierre de Marivaux, Pierre-Augustin de Beaumarchais dhe [[Voltaire]]-i. Në [[Spanja|Spanjë]], Nicolás Fernández de Moratín u shqua me «comedia de salón» të shtatëqintës, bazuar te [[Molieri|Molière]]-i<ref>Oliva-Torres Monreal (2002), fq. 237-243.</ref>.
Rokokosë në muzikë i korrespondon e ashtuquajtura «música galante», që ishte më e qetë se barokja, më e lehtë dhe e thjeshtë, e dashur, dekorative, duke theksuar sentimentalizmin. U braktis shija për kontrastin dhe u kërkua gradimi zanor (kreshendo, diminuendo). Në të ashtuquajturën Shkolla e Mannheim-it u zhvillua muzika sinfonike, me orkestrën e parë të madhe moderne (40 instrumente), nismë e princi-zgjedhës Karl Theodor i Wittelsbach-ut. Përfaqësuesi i saj kryesor, Johann Stamitz, konsiderohet drejtori i parë i orkestrës. Midis muzikantëve të epokës spikatën pasuesit e Bach-ut: Wilhelm Friedemann, [[Carl Philipp Emanuel Bach|Carl Philipp Emanuel]], Johann Christoph Friedrich dhe [[Johann Christian Bach|Johann Christian]] –ky i fundit futës i pianos në muzikën sinfonike, e shpikur në [[1711]] nga Bartolomeo Cristofori–. Në [[opera]], së bashku me të zgjedhurën, u shfaq edhe «opera bufa», me natyrë komike, e paracaktuar për një publik më popullor, nën ndikimin e la Commedia dell'arte (Niccolò Piccinni, Baldassare Galuppi)<ref>Beltrando-Patier (1996), fq. 507-516.</ref>.
Kërcimi vazhdoi të zhvillohej mbi të gjitha në [[Franca|Francë]], ku në [[1713]] u krijua Shkolla e Baletit të operës së [[Parisi]]t, akademia e parë e kërcimit. Raoul-Auger Feuillet krijoi në [[1700]] një sistem notacioni për kërcimin, që të mund të transkriptonte me shkrim llojet e ndryshme të hapave të kërcimit. Në këtë epokë kërcimin nisi të pavarsohej nga [[poezia]], [[opera]] dhe [[teatri]], duke ndjekur autonominë e vet si art dhe formuluar një fjalor të vetin. Filluan të shkruheshin vepra muzikore vetëm për balet, ku u shqua Jean-Philippe Rameau –krijues i opera-baletit– dhe të shfaqeshin emra balerinësh të shquar, si Gaetano Vestris dhe Marie Camargo. Në nivel popullor, [[vallëzimi]] në modë qe valsi, ndërkohë që në [[Spanja|Spanjë]] doli flamenkua<ref>Abad (2004), fq. 37-66.</ref>.
[[Skeda:Winckelmann Geschichte der Kunst des Altertums EA.jpg|thumb|321x321px|Historia e Artit Antik, Johann J. Winckelmann, 1764]]
==== Neoklasicizmi ====
''Artikulli kryesor'': Neoklasicizmi
Bumi i borgjezisë pas [[Revolucioni francez|Revolucionit Francez]] favorizoi shfaqjen e formave klasike, më të pastra dhe më të kursyera, në kundërvendosje me teprimet zbukuruese të barokut dhe rokokosë, të identifikuara me [[Aristokracia|aristokracinë]]. Në këtë mjedis vlerësues të trashëgimisë klasike greko-romake ndikuan zbulimet arkeologjike të Pompejit dhe Herkulanos, së bashku me përhapjen e një ideologji përkryerje të formave klasike të zhvilluar nga Johann Joachim Winckelmann, që pohonte se në [[Greqia e lashtë|Greqinë e Lashtë]] u arrit bukuria e përkryer, duke gjeneruar mitin mbi përsosmërinë e bukurisë klasike që kushtëzon ende edhe sot perceptimin e artit<ref group="Sqarime">Në Reflektim mbi imitimin e veprave të artit grek (1755), Johann Joachim Winckelmann pohoi se grekët arritën në një stad përsosmërie të plotë në imitimin e natyrës, prandaj ne vetëm mund të imitojmë grekët. Po ashtu, e lidhi artin me etapat e jetës njerëzore (fëmiria, pjekuria, pleqëria), duke vendosur një evolucion të artit në tre stile: arkaik, klasik dhe helenistik. Valeriano Bozal (dhe të tjerë): Historia de las ideas estéticas y de las teorías artísticas contemporáneas (vol. I). Visor, Madrid, 2000, <nowiki>ISBN 84-7774-580-3</nowiki>, fq. 150-154.</ref>.
[[Skeda:München, Königsplatz, Glyptothek (8741351142).jpg|left|thumb|390x390px|Glipoteka e Mynihut, projektuar nga Leo von Klenze]]
[[Arkitektura]] neoklasike ishte më racionale, me natyrë funksionale dhe njëfarë atmosfere utopike, siç shikohet në pohimet e Claude-Nicolas Ledoux dhe Étienne-Louis Boullée. Duhet të veçohen dy tipe arkitekturash neoklasike: ajo e trashëgimisë baroke, por e zhveshur nga dekorimi i tepërt për tu dalluar nga ajo rokoko; dhe ajo neoklasike e mirëfilltë, me linja të kursyera dhe racionale, e kthjellët dhe funksionale. Të parës i përkasin vepra si Panteoni i Parisit, nga Jacques-Germain Soufflot, ose Opera e [[Berlini]]t, nga Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff; gjithashtu, në këtë linjë, u shqua neopaladianizmi britanik dhe amerikano verior. Në linjën e re më racionale mund të përmendet projekti urbanistik i Palais des Tuileries, nga Pierre-François-Léonard Fontaine (nismëtar i të ashtuquajturit «Style Empire»); la Piazza del Popolo në [[Roma|Romë]], nga Giuseppe Valadier; Walhalla e Regensburgut, nga Leo von Klenze; dhe Museo del Prado në [[Madridi|Madrid]], nga Juan de Villanueva.
[[Skeda:Antonio canova, psiche rianimata dal bacio di amore, 1788-1793, 02.JPG|thumb|296x296px|Psikja dhe Kupidi, Antonio Canova, 1788-1793]]
Skulptura, me logjikë referuese greko-romake, pati si figurat kryesore: Jean-Antoine Houdon, portretist i shoqërisë para-revolucionare ([[Jean-Jacques Rousseau|Rousseau]], [[Voltaire]], Lafayette, Mirabeau); Antonio Canova, që punoi për papët dhe oborrin e [[Napoleon Bonaparte|Napoleonit]] (Paulina Borghese si Venusi, [[1805]]-[[1807]]); dhe Bertel Thorvaldsen, shumë i ndikuar nga skulptura greke, kushtuar [[Mitologjia|mitologjisë]] dhe historisë antike (Jasoni me lëkurën e artë, [[1803]]). Emra të tjerë që u dalluan do të ishin John Flaxman, Johann Gottfried Schadow, Johan Tobias Sergel dhe Damià Campeny.
[[Skeda:Jacques-Louis David - Napoleon Crossing the Alps - Kunsthistorisches Museum.jpg|left|thumb|293x293px|Napoleoni kalon Alpet, J.-L. David, 1801]]
[[Piktura]] mbajti një karakter të kursyer dhe të ekuilibruar, e ndikuar nga skulptura greko-romake apo figura si [[Raffael]]lo-ja dhe Poussin-i. U shqua veçanërisht Jacques-Louis David, piktor “zyrtar” i [[Revolucioni francez|Revolucionit Francez]] (Betimi i Horacëve, [[1784]]; Vdekja e Marat-it, [[1793]]; Napoleoni duke kapërcyer Alpet, [[1800]]). Gjithashtu vlen të kujtohen dhe François Gérard, Antoine-Jean Gros, Pierre-Paul Prud'hon, Anne-Louis Girodet-Trioson, [[Jean Auguste Dominique Ingres]], Joseph Wright of Derby, Johann Zoffany, Angelika Kauffmann, Anton Raphael Mengs, Joseph Anton Koch, Asmus Jacob Carstens, José de Madrazo etj<ref>Honour-Fleming (2002), fq. 640-645.</ref>.
[[Skeda:Wolfgang Amadeus Mozart, klavieruitgave Die Zauberflöte, 1e druk, Bonn, 1793, boekencollectie Centre Céramique, Maastricht.JPG|thumb|248x248px|Flauti magjik, botimi I, Bonn, 1793, W. A. Mozart]]
Artet dekorative u zhvilluan në stile të ndryshme, disa prej të cilëve vazhduan edhe përgjatë [[Shekulli XIX|shekullit të XIX]]: “Le Style Directoire” shfaqur në [[Franca|Francë]] në kohën e Direktoratit ([[1795]]-[[1805]]), i karakterizuar nga linjat e thjeshta, klasike, të kthjellta, pa zbukurime të tepërta; “Le Style Empire” u zhvillua në Francën napoleonike dhe të Restaurimit, nga kaloi në pjesën tjetër të Europës, duke zëvendësuar kthjelltësinë për salltanetin dhe luksin, me një stil madhështor, me parapëlqim për temat ekzotike dhe orientale; Në të kundërt, stili gjerman Biedermeier paraqiti një dizajn më praktik dhe komod, me linja të thjeshta dhe familjare. Këta stile ndikuan atë “isabelian” spanjoll dhe “viktorian” anglez, me atmosferë borgjeze, kushtuar luksit dhe salltanetit, megjithatë pa hequr dorë nga rehatia dhe funksionaliteti.
[[Skeda:Le Nozze di Figaro Ouverture.jpg|left|thumb|285x285px|Dorëshkrim i Le Nozze di Figaro, W. A. Mozart]]
Në nivel letrar, në fund të [[Shekulli XVIII|shekullit të XVIII]] u prodhua një kthim te premisat klasiciste, me pretendimin e vendosjes së një tipi letërsie perceptive, me një bazë etike dhe intelektuale. Shumë nga autorët e kësaj epoke u gjendën midis neoklasicizmit dhe pre-romanticizmit, duke dalluar: Friedrich Gottlieb Klopstock, Christoph Martin Wieland, Henry Fielding, Laurence Sterne etj. Në [[Spanja|Spanjë]], u vu re ndikimi i klasicizmit francez dhe porositë e ngulitura nga Boileau, ku u vunë në pah José Cadalso, Juan Meléndez Valdés dhe Gaspar Melchor de Jovellanos, ashtu si fabulistët Tomás de Iriarte dhe Félix María Samaniego<ref>Riquer-Valverde (2007), vol. II, fq. 110-235.</ref>. Teatri neoklasik solli pak variacione në krahasim me zhvillimet përgjatë [[Shekulli XVIII|shekullit të XVIII]], duke qenë karakteristika e saj kryesore frymëzimi te modelet klasike greko-romake, shenjë identiteti e kësaj rryme. U dalluan: Vittorio Alfieri, Richard Brinsley Sheridan dhe Gotthold Ephraim Lessing dhe, në [[Spanja|Spanjë]], Leandro Fernández de Moratín dhe Vicente García de la Huerta<ref>Oliva-Torres Monreal (2002), fq. 243-250.</ref>.
[[Skeda:Wienmozartdenkmal.jpg|thumb|333x333px|Monumenti i Mozartit në Vienë, punim i Viktor Tilgner-it, 1900]]
[[Muzika klasike]]<ref group="Sqarime">Megjithëse sot është zakon të bësh përgjithësime si «muzika klasike» muzika sinfonike e tipit orkestral, në të vërtetë i referohet një periudhe konkrete të historisë së muzikës, të karakterizuar nga klasicizmi, që i përketë një të tretës së fundit të shekullit të XVIII dhe fillimet e të XIX. Termi “muzikë klasike” u shfaq për herë të parë në Oxford English Dictionary në 1836 dhe shenjonte kompozimet europiane më të shquara të shekullit të mëparshëm. Me kalimin e kohës shenjoi të kundërtën e muzikës popullore në gjuhën e sotme: është emri i zakonshëm i muzikës së zgjedhur, akademike apo të kultivuar. The Oxford English Dictionary (2007). The OED Online, ed. «Classical" <nowiki>http://dictionary.oed.com/cgi/entry/50040930?single=1&query_type=word&queryword=classical&first=1&max_to_show=10</nowiki>. Konsultuar më 10 maj 2007.</ref> e përfshirë midis një të tretës së fundit të [[Shekulli XVIII|shekullit të XVIII]] dhe fillimet e [[Shekulli XIX|të XIX]] kulminimi i formave instrumentale, të konsoliduara me strukturimin përfundimtar të orkestrës moderne. Klasicizmi u shfaq në ekuilibrin dhe qetësinë e kompozimit, kërkimi i bukurisë formale, përkryerjes, në format harmonike dhe frymëzuese të vlerave të larta. Lindi forma-sonatë, formë e re kompozimi që konsiston në zbërthimin e temës, duke kapur ritmin ose melodinë, por duke ndëruar tonalitetin nëpërmjet modulacionit. Muzika e dhomës evoloi me shndërrimin e basit të vazhdushëm në formate të veçanta: dúo, trío, cuarteto, quinteto etj. [[Muzika klasike]] u përfaqësua kryesisht nga: Franz Joseph Haydn, [[Wolfgang Amadeus Mozart]], Christoph Willibald Gluck, Luigi Boccherini dhe Domenico Cimarosa. Opera klasike ishte më pak e ngarkuar nga baroku, me një muzikë të kursyer, ma zbukurime vokale, arie të kufizuara, recitativ me shoqërim orkestral, argumente më solid dhe personazhe më të vërtetë. U dalluan: Jean-Philippe Rameau, Christoph Willibald Gluck dhe, veçanërisht, [[Wolfgang Amadeus Mozart]], autor i disa prej operave më të mira të historisë (Le Nozze di Figaro, [[1786]]; Don Giovanni, [[1787]]; Flauti magjik, [[1791]])<ref>Beltrando-Patier (1996), fq. 516-532.</ref>.
[[Baleti]] klasik eksperimentoi gjithashtu një zhvillim të madh, mbi të gjitha falë prurjes teorike të koreografit Jean-Georges Noverre dhe ballet d'action-it të tij, që shkëpuste sentimentin mbi rixhidecën gjestuale të kërcimit akademik. U kërkua një natyralizëm më i madh dhe një ndërthurje më e mirë e dramës me muzikën, fakt i perceptueshëm në veprat e kompozitorit Gluck, që eliminoi shumë konvencionalizma të kërcimit barok. Një tjetër koreograf i rëndësishëm qe Salvatore Viganò, që solli më tepër vitalitet në «trupën e baletit», shpura që shoqëronte balerinën protagonist, mori më tepër pavarësi nga ata<ref>Abad (2004), fq. 37-56.</ref>.
=== Amerika e kohës moderne ===
[[Skeda:Catedral da Cidade do México (4023631160).jpg|left|thumb|284x284px|Katedralja e qytetit të Meksikës]]
Që nga zbulimi i Amerikës nga [[Cristoforo Colombo|Kristofor Kolombi]] në [[1492]] deri në pavarësinë e vendeve amerikane përgjatë [[Shekulli XIX|shekullit të XIX]] (të fundit [[Kuba]] dhe [[Portorikoja|Porto Rikoja]] në [[1898]]) u zhvillua i ashtuquajturi art kolonial, që qe një pasqyrë besnike e artit të krijuar në metropol, duke u zhvilluar të njejtit stile artistike të kontinentit evropian, kryesisht [[Rilindja]], Baroku dhe Rokokoja. Shfaqjet kryesore të artit kolonial u prodhuan në dy qendrat gjeografike më të rëndësishme në erën para-kolombiane: [[Meksika]] dhe [[Peruja]].
[[Arkitektura]] u bazua në të njëjtat tipologji ndërtimesh të kulturës evropiane, kryesisht [[kisha]] dhe [[Katedralja|katedrale]], duke parë përparimin e shpejtë të punës së ungjillizimit të popujve vendas të Amerikës, por edhe ndërtesa civile si komunat, [[Spitali|spitalet]], [[Universiteti|universitetet]], pallate dhe [[vila]] të veçanta. Gjatë gjysmës së parë të [[Shekulli XVI|shekullit të XVI]] qenë urdhërat fetarë të ngarkuarit me ndërtimin e kishave të shumta në [[Meksika|Meksikë]], parapëlqyeshmërisht një tip kishash të fortifikuara të quajtura «capillas de indios». Në mes të shekullit nisën të ndërtoheshin [[Katedralja|katedralet]] e para të mëdha, si ato të [[Meksika|Meksikës]], Puebla, [[Provinca Guadalajara|Guadalajara]], Cuzco dhe Córdoba. [[Arkitektura]] baroke u karakterizua nga një dekorim i harlisur, që do të rezultonte i rënduar në atë që u quajt «ultrabarroco» (Fachada del Sagrario e Katedrales së [[Meksika|Meksikës]]). Në [[Peruja|Peru]], ndërtimet e zhvilluara në [[Lima]] dhe Cuzco që nga [[1650]] treguan disa karakteristika origjinale që përparuan duke u përfshirë në barokun evropian, si në përdorimin e mureve të mbushura dhe kollonave salamankase (Iglesia de la Compañía, Cuzco). Në [[Shekulli XVIII|shekullin e XVIII]] arkitektura u orientua në një stil më të harlisur, duke i dhënë një paraqitje të pangjashme barokut limas (Palacio del Marqués de Torre-Tagle).
[[Skeda:Aleijadinho-anjo.jpg|thumb|269x269px|Skulpture engjëlli e Aleijadinho-s]]
Shfaqjet e para të pikturës koloniale qenë ato të skenave fetare të përpunuara nga mjeshtër anonim, si imazhet e Virgjëreshës me Fëmijën. Prodhimi artistik i bërë në Nueva España nga indigjenët në [[Shekulli XVI|shekullin e XVI]] quhet arti indo-i krishterë. Piktura baroke mori ndikimin e tenebrizmit seviljan, kryesisht të Zurbarán-it, si mund të shfaqet në veprën e meksikanëve José Juárez dhe Sebastián López de Arteaga dhe të bolivianit Melchor Pérez de Holguín. Në fundin e [[Shekulli XVI|shekullit të XVI]] u shqua “Escuela cuzqueña” e [[Piktura|pikturës]], e përfaqësuar në radhë të parë nga Luis de Riaño dhe Marcos Zapata. Në [[Shekulli XVIII|shekullin e XVIII]] ndikimin kryesor do ta kishte ajo e Bartolomé Esteban Murillo-s dhe në disa raste –si në Cristóbal de Villalpando– ajo e Juan de Valdés Leal-it. Spikatën Gregorio Vázquez de Arce në [[Kolumbia|Kolumbi]] dhe Juan Rodríguez Juárez dhe Miguel Cabrera në [[Meksika|Meksikë]].
Në skulpturë shfaqjet e para qenë përsëri në fushën fetare, në formatin e lirë dhe altarpieces për kishat, të konfeksionuara përgjithësisht në dru të mbuluar me gips (allçi) dhe të dekoruara me të kuqe gjaku –aplikim i drejtpërdrejt i ngjyrës– ose i praruar –mbi një fund [[argjendi]] dhe [[ari]]–. Në fillimet e [[Shekulli XVII|shekullit të XVII]] lindën shkollat e para vendore, si shkolla quiteña dhe ajo cuzqueña, duke theksuar punën mbështetëse të urdhërit jesuit. Në barok u shqua vepra skuptorike e zhvilluar në [[Lima]], si muret e gurit të Katedrales së Limas. Në [[Brazili|Brazil]] u dallua vepra e Aleijadinho-s<ref>Onians (2008), fq. 150-153.</ref>.
=== Afrika e kohës moderne ===
[[Skeda:Djenne great mud mosque.jpg|left|thumb|304x304px|Xhamia e madhe në Djenne, Mali]]
Në këtë epokë, në kontinentin afrikan vazhdoi diversiteti i stileve dhe shfaqjeve artistike, për shkak të shumëllojshmërisë etnike dhe fetare dhe organizimeve të ndryshme shoqërore, që nga popujt nomad deri te shtetet e qendërzuar si [[Benin]]-i, Dahomey, [[Republika e Kongos|Kongo-ja]] dhe Ashanti. Materiale kryesore ishin druri, guri, fildishi, [[Metalet|metali]], argjila, lëkurët, pendët, guackat etj. Në malet Drakensberg ([[Republika Jugafrikane|Afrika e jugut]]), San-ët (ose bushmenët) realizuan mijëra [[piktura]] shkëmbore midis [[Shekulli XVIII|shekujve të XVIII]] dhe [[Shekulli XIX|XIX]], të lidhura me rituale shamanike. Në rajonin e Owerri-së ([[Nigeria|Nigeri]]) u ndërtuan një sërë ndërtesash përkushtimore të quajtura mbari, të dekoruara me piktura dhe skulptura. Në [[Mali]] spikatën ndërtimet prej qerpiçi, si Xhamia e Madhe e Djenné-s, e datuar fillimisht si e [[Shekulli XIII|shekullit të XIII]] por e rindërtuar disa herë të tjera. Në Ashanti ([[Gana|Ghana]] aktuale) morën rëndësi thurjet e quajtura kente, prej pambuku ose [[mëndafshi]], të dekoruara me motive gjeometrike.
Skulptura qe aktiviteti kryesor artistik në kontinent në përgjithësi, e karakterizuar nga ekspresiviteti i tyre i lartë dhe forca emotive, që arriti të ndikonte artin e avangardave evropiane kur [[kolonializmi]] favorizoi krijimin e muzeve etnografik që mblodhën veprat e artit afrikan në gjithë [[Evropa|Europën]]. Në [[Benin]] u bënë figura tunxhi që nga [[Shekulli XV|shekulli i XV]] deri në [[Shekulli XIX|të XIX]]. Në Ashanti u shfaq një stil natyralist skulpturash të vogla [[Metalet|metali]] ([[Shekulli XVII|shekujt e XVII]]-[[Shekulli XX|XX]]). Në kulturën yoruba (midis [[Nigeria|Nigerisë]], [[Benin]]it dhe [[Togo|Togo-s]]) u shumuan relievet në dru të gdhendur, si në portat e pallatit të Ikere-s, të skulptorit Olowe de Ise. Tipologji të tjera qenë: fetishet ose «figurat e fuqisë» (nduda), të lidhura me rite tej-tokësore, me figura antropomorfike të mbështjella me pëlhura, lëkura ose pendë; pfemba-t, të kushtuara mëmësisë, përgjithësisht një [[Gruaja|grua]] me një fëmijë në krahë; dhe mbulu-ngulu-t, relikarie mbrojtëse. Farkëtuan edhe figura prej [[hekuri]], si ajo e mbretit Glele i Dahomey-t, me përmasa natyrore, vepra e Akate Akpele Kendo-s ([[1860]]). Së fundmi, u shquan maskat, të paracaktuara për rite me natyrë të veçantë (funerare, bujqësore, pjellorie etj.<ref>Honour-Fleming (2002), fq. 764-777.</ref>).
[[Skeda:Taj Mahal, Agra, India edit2.jpg|thumb|339x339px|Taxh Mahali, Agra, Indi]]
=== Azia e kohës moderne ===
==== India e kohës moderne ====
''Artikulli kryesor'': Arti indian i kohës moderne
Gjatë kësaj periudhe në [[India|Indi]] hyri [[Arti Islam|arti islam]]. Pushtimi mysliman, që arriti kulmin në Perandorinë Moghule, shkaktoi një tronditje të madhe në shoqërinë indiane dhe sidomos në në artin e saj. Formave tradicionale ju shtuan elemente karakteristike të [[Arti Islam|artit islam]], me tipilogji të reja si [[xhamia]]. Ky sinkretizëm artistik u shfaq në ndërtime si xhamitë e Lahorey Delhi dhe në varrezat e Agra-s, mbi të gjitha në të famshmin [[Taxh Mahal]] ([[Shekulli XVII|shekulli i XVII]]). Gjithashtu, u zhvilluan [[kopshtaria]] dhe miniatura, të dyja të ndikimit pers dhe morën rëndësi të madhe artet tekstile dhe argjendaritë e montuara (si Froni i Aurangzeb-it).
[[Skeda:India - Madurai temple - 0785.jpg|left|thumb|348x348px|Tempulli Meenakshi, Madurai, Indi]]
Arti tradicional [[Hinduizmi|hindu]] u shfaq në tempullin e mrekullueshëm të Meenakshi-t (Madurai), ashtu si në shkollën miniaturiste të Raxhputit, ku jetonte një bashkësi [[Xhainizmi|jainiste]] që krijoi një art që pati një përhapje të madhe në Perëndim, i farkëtuar në një bashkësi tempujsh dhe skulpturash mermeri me zbukurime gurësh me [[ngjyra]], të dekoruar me saktësi të madhe. Duke filluar nga [[Shekulli XII|shekulli i XII]] skulptura u realizua më shumë në bronx se në gur, duke veçuar paraqitjet e zotit Shiva në pozicion kërcimi; më pas do të ishin karakteristike portretet e luftëtarëve dhe oborrtarëve, traditë që fillon në [[Shekulli XVIII|shekullin e XVIII]]. [[Arkitektura]] në fund të kësaj periudhe evoloi drejt formave gjithmonë e më komplekse, me pasuri të madhe dekoruese, në të cilat mund të quhet një fazë «baroke» e artit indian (megjithëse pa pasur paralelizma me barokun evropian)<ref>Onians (2008), fq. 198-199.</ref>.
Në [[Letërsia|letërsi]] veçantia kryesore e kësaj epoke qe shfaqja e gjuhëve popullore, duke lindur një letërsi në [[hindi]], bengali, tamil, marati, guyarati, telugu, rayastani etj. Në gjininë dramatike u dallua Anandarayamakhin, autor i Jiva-nandana (deri në [[1700]]), dramë alegorike që paraqet shpirtin njerëzor si një mbret i burgosur në pallatin e tij ([[trupi]]); dhe në poemën epike dallohet Ram-chari-manas i Tulsidas-it, ripunim i Ramaiana-s me pastërti të madhe gjuhësore dhe stilistike. [[Teatri]] derivoi në kohë më të vona nga dutangada antike ―ku mbizotëron kërcimi dhe mimika ― në një modalitet të quajtur kathakali, që gjithashtu e vendos theksin te [[muzika]] dhe gjestet. Në këtë interpretim mori rëndësi të madhe gjuha e duarve (mudras, me 24 pozicione bazike dhe të tjera të kombinuara), ashtu si dhe shprehja e fytyrës dhe lëvizjet e syve (navarasya). Pati gjithashtu rëndësi kozmetika, ku [[ngjyra]]t ishin simbolike, të identifikuara me rolin dhe personazhin<ref>Oliva-Torres Monreal (2002), fq. 434.</ref>.
[[Muzika]] po ashtu mori ndikimin mysliman, megjithëse vazhduan format e lashta tradicionale, të bazuara te ragas. Pa dyshim që bashkëjetesa e të dy modaliteteve shkaktoi një ndarje në dy traditat muzikore të diferencuara: veriorja ose industanikja, më e ndikuar nga muzika arabe; dhe jugorja ose karnatikja, më konservuese e traditës së lashtë. E para ishte më elegante, dekorative dhe romantike, ndërkohë që e dyta ishte më e kursyer dhe intelektuale. Kërcimi po njëlloj u nda midis kathak-ut në veri, prej tipi më profan; dhe bharata-natiam-i në jug, më fetar<ref>Robertson-Stevens (2000), fq. 50-53.</ref>.
[[Skeda:Hall of Supreme Harmony 2010.jpg|thumb|609x609px|Pallati i Harmonise Supreme (Qyteti i ndaluar), Pekin]]
==== Kina e kohës moderne ====
''Artikulli kryesor'': Arti kinez i kohës moderne
* '''[[Dinastia Ming]]''' ([[1368]]-[[1644]]): supozonte restaurimin e një dinastie autoktone pas periudhës mongole, duke rikthyer traditat e vjetra kineze. [[Perandor]]i i tretë i [[Dinastia|dinastisë]], Yongle, trasferoi [[kryeqyteti]]n nga Nankin-i në [[Pekini|Pekin]] ([[1417]]), duke ndërtuar një Pallat Perandorak (Qyteti i Ndaluar), me tre oborre të mëdhenj të rrethuar nga një mur prej 24 kilometrash dhe një kompleks i gjerë ndërtesash ku dallohen Salla e Harmonisë Supreme (me fronin perandorak) dhe Tempullin e Qiellit. [[Piktura]] e kësaj periudhe ishte tradicionale, me karakter natyralist dhe njëfarë pasurie, si në veprën e Lü Ji, Shen Zhou, Wen Zhengming etj. Gjithashtu u dallua porcelani, shumë i lehtë dhe me tone shkëlqyes, përgjithësisht në [[Ngjyra e bardhë|bardh]] e [[Ngjyra e kaltër|kaltër]] dhe nisi dekorimin e vazove të bronxit me zmalt.
* '''[[Dinastia Qing]]''' ([[1644]]-[[1911]]): [[Dinastia|dinasti]] me origjinë mançu, në art konsiderohet si vazhduese e formave tradicionale. [[Piktura]] ishte mjaft eklektike, kushtuar temave floreale (Yun Shouping), fetare (Wu Li), peizazhistike (Gai Qi) etj. Në [[Arkitektura|arkitekturë]], u vazhdua ndërtimi –dhe, në disa raste, restaurimi– i rezidencës perandorake, me të njëjtën vulë stilistike, në kohën që u ndërtuan tempuj dhe [[vila]] të reja aristokratike, duke dalluar pasurinë e materialeve (parmakë mermeri, çati qeramike etj.). Vazhdoi njëlloi traditën e arteve të aplikuara, veçanërisht ebanisteria, porcelani, [[mëndafshi]], llaku, [[zmalti]], xhada etj. Duhet përmendur se manifakturat kineze ndikuan në dekorimin rokoko evropian (të ashtuquajturat kinezërirat)<ref>Honour-Fleming (2002), fq. 699-704.</ref>.
[[Skeda:Ding Guanpeng (Qing) Nymph of the Luo River. 18 cent. National Palace Museum, Taipei.jpg|thumb|1036x1036px|Peizazh nga lumi Luo, pikturë në letër nga Ding Guanpeng, shekulli XVIII, National Palace Museum, Taipei.]]
[[Letërsia]] vazhdoi të jetë tradicionalisht oborrtare, duke dalluar në epokën Ming prodhimin teatral, me vepra si Rrethi i allçisë i Li-Hsing-Tao, Kitara e Kao Ming dhe Pavioni i T'ang-Hien-Tsu. Në prozë u dallua Majmuni i Wu Cheng'en, me natyrë alegorike; dhe Kumbulla e vazos së artë e Wang Shih-chên, rrëfim me natyrë erotike. Në epokën Qing [[poezia]] u dallua nga virtuozizmi i saj, duke shfaqur për herë të parë ndikimi perëndimor në veprën e Huang-Tuen-Hien. Narrativa ishte më humaniste, si mund të perceptohet te P'u-Song-Ling dhe Ts'ao-Sine-K'in, autor i Hong-leu-mon, romani më i famshëm kinez i [[Dashuria|dashurisë]]; Të diturit i Wu-Ching-Tzu, një roman me natyrë satirike<ref>Riquer-Valverde (2007), vol. II, fq. 840-841.</ref>.
[[Muzika]] vazhdoi traditat e mëparshme, të përmbledhura në Manualin e muzikës të Tsai Yü ([[1596]]). Nga kjo epokë shquhen këngët për citara, me dy mënyra: këngë të shkurtra (hsiao-ch'ü), me pjesë të shoqëruar me muzikë; dhe këngët e gjata (ta-ch'ü), pastërtisht instrumentale. Në [[Dinastia Ming|dinastinë Ming]] u dallua kompozitori Wei Liang-fu, krijues i një stili të ri dramatik me [[opera]] prej 30 aktesh (k'un-ch'ü), me pjesë të kënduara dhe pjesë të deklamuara. Instrumenti kryesor ishte flauti i tërthortë (ti), bashkë me [[Kitara|kitarën]] (san-hsien), llaudën e shkurtër (p'i-p'a) dhe tamburin (pan-ku). Gjatë [[Dinastia Qing|dinastisë Qing]] lindi një tip i ri [[Opera|opere]] (ching-hsi), më popullor, me shoqërim me [[Violina|violinë]] me një tel (hu'chpin). Në këtë periudhë nisi ndikimi perëndimor, në kohën që [[muzika]] kineze arriti në Perëndim, siç shikohet në hapjen e Turandot së Carl Maria von Weber ([[1809]])<ref>Robertson-Stevens (2000), fq. 79-84.</ref>.
[[Skeda:Himeji-1999-1.jpg|thumb|284x284px|Kështjella Himeji, 1609]]
==== Japonia e kohës moderne ====
''Artikulli kryesor'': Arti japonez i kohës moderne
* '''Periudha Momoyama''' ([[1573]]-[[1615]]): arti i kësaj epoke u shkëput nga [[estetika]] budiste, duke theksuar vlerat tradicionale japoneze, megjithëse gjatë kësaj periudhe u morën ndikimet e para nga Perëndimi. U ndërtuan [[Kështjellë|kështjella]] dhe pallate të mëdhenj: pallati i Fushimi-t, kështjella e Himeji-t dhe Osaka-s. Në pikturë, shkolla e Tosa-s vazhdoi traditën epike japoneze (Mitsuyoshi, Mitsunori). Qeramika pati një moment kulminant: Seto vazhdoi duke qenë një nga të parat qendra të prodhimit, ndërsa në Mino lindën dy shkolla shumë të rëndësishme: Shino dhe Oribe. Në prodhimet e llakut u dallua emri i Honami Kōetsu.
* '''Periudha Edo''' ose '''Tokugawa''' ([[1615]]-[[1868]]): kjo periudhë artistike përputhet me historikun e Tokugawa-s, në të cilin [[Japonia]] u mbyll nga të gjitha kontaktet e jashtme. Ndërtesat më të rëndësishme janë maulozeu i Toshogu-t në Nikkō dhe pallati i Katsura-s në Kioto. Gjithashtu, nga kjo epokë janë karakteristike shtëpitë e çajit (chashitsu). U zhvillua dukshëm [[piktura]], që mori një vitalitet të madh, ku spikatën Tawaraya Sōtatsu dhe Ogata Kōrin, ashtu si dhe shkolla e Ukiyo-e-s, që spikati për paraqitjet e tipave dhe skenave popullore (Kitagawa Utamaro, Katsushika Hokusai, Utagawa Hiroshige). Qeramika krijoi një nga qendrat më të mëdha të prodhimit në Kioto, me ndikim nga arti kinez dhe korean; artisti i saj kryesor ishte Nonomura Ninsei. Në këtë periudhë u prodhuan porcelanët e parë, me një qendër të parë prodhuese në Arita; spikati shkolla e Kakiemon-it, Nabeshima-s dhe Ko-Kutami-t<ref>Onians (2008), fq. 204-205.</ref>.
[[Skeda:Flowering Cherry and Autumn Maple with Poem Slips. Japan, Edo period.jpg|thumb|399x399px|''Lulëzimi i qershisë dhe panjës në vjeshtë me copa poezish,'' periudha Edo, gjysma e dytë e shek. XVII|left]]
[[Letërsia]] evoloi drejt një realizmi më të madh, përgjithësisht me natyrë zakonore dhe me një venë të hollë humoristike, si shfaqet në veprën e Saikaku Ihara-s, Jippensha Ikku-t dhe Ejima Kiseki-t. Në poezi, modaliteti kryesor ishte [[haiku]], kompozim prej 17 rrokjesh, përgjithësisht me natyrë bukolike, përqendruar te natyra dhe [[peizazhi]], ku spikati Matsuo Bashō, Yosa Buson dhe Kobayashi Issa. Vazhdoi gjinia e waka-s, përgjithësisht në [[Gjuha kineze|kinezçe]], e përfaqësuar kryesisht nga Rai Sanyo. Në [[Shekulli XIX|shekullin e XIX]] spikati romancieri Takizawa Bakin, autor i Satomi Kakkenden (Jeta e tetë qenëve)<ref>Riquer-Valverde (2007), vol. II, fq. 847-848.</ref>.
[[Teatri]] lindi modalitetin e kabuki-t, që sintetizoi traditat e lashta muzikore dhe interpretative si mimika dhe kërcimi, me tematika nga më mondanet deri te më mistiket. Ashtu si dhe nō-ja ishte me natyrë aristokratike, kabuki do të ishte shprehja e popullit dhe borgjezisë. Vënia në skenë ishte e një pasurie të madhe, me dekorime ku spikaste kompozimi kromatik, veshjet e luksit dhe makjazhi me natyrë simbolike, duke përfaqësuar sipas [[Ngjyra|ngjyrës]] personazhe të ndryshme ose gjendje anemike. Toni ishte i tipit ritual, përzierje e këngës dhe recitimit në ondulacione që shprehnin pozicionin ose karakterin e personazhit<ref>Oliva-Torres Monreal (2002), fq. 435-436.</ref>.
[[Muzika]] qe në këtë epokë kryesisht dhome, e tipit profan, e zhvilluar me instrumente të ndryshme midis të cilëve shamisen-i (llaudë me tre tela), shakuhachi (flaut bambuje) dhe koto-ja (citarë me 13 tela). Koto-ja, kryesisht, pati një bum të madh duke filluar nga [[Shekulli XVII|shekulli i XVII]], e popullarizuar nga [[muzikanti]] i verbër Yatsushashi. Luhej solo, me variacione të ndryshme (dan) me 52 kohësh (hyoshi), ose e shoqëruar me zë (kumi)<ref>Robertson-Stevens (2000), fq. 96-100.</ref>.
[[Skeda:Kukailimoku (musée de DahlemBerlin).jpg|thumb|224x224px|Imazh i Kukailimoku-t, shek. XVIII]]
=== Oqeania e kohës moderne ===
Arti vazhdoi të jetë kryesisht indigjen, megjithëse u krijuan kontaktet e para me qytetërimin perëndimor. Në udhëtimet e [[Xhejms Kuk|James Cook-ut]] përmes [[Oqeani Paqësor|Paqësorit]] ([[1768]]-[[1780]]) mblodhi një sërë veprash arti që përfshinin cohëra, skulptura, stoli, [[Orenditë e shtëpisë|orendi]], [[Arma|armë]], pajisje, vegla muzikore etj. Në Melanezi dalluan shtëpitë e mëdha të mbledhjes ose «shtëpia e shpirtrave», kushtuar ceremonive të lidhura me kultin e të parëve. Vazhdoi gdhendja e figurave antropomorfe –kryesisht hyjni vendore–, si ajo e Kukailimoku-s, zoti hawaian i luftës (British Museum), ose zoti A'a, i Rurutu-s (ishujt Australian). Gjithashtu vazhdoi tradita e maskave, veçanërisht në Guinenë e Re (mai), Irlandën e Re (malanggan) dhe [[Kaledonia e Re|Kaledoninë e Re]] (apuema). Asmat-ët, tribuja e Irian Jaya-s (Guinea e Re), ndërtuan disa vende përkujtuese (bisj) mes 5 dhe 10 metrave lartësi, gdhendjet me figura antropomorfe, njëra mbi tjetrën. Në ishujt Salomon u krijuan statuja druri (indalo) me figura njerëzore ose kafshe, me montimin e guackave. Në [[Australia|Australi]] vazhdoi tradita e pikturave shkembore, ashtu si churinga-t, pjesë druri, guri ose guacke, të dekoruar me motive gjeografike<ref>108-Onians (2008), fq. 208-209.</ref>.
[[Skeda:Hinrichtung Ludwig des XVI.png|thumb|339x339px|Ekzekutimi i Luigjit XVI, gravurë e Georg Heinrich Sieveking-ut, 1793]]
== Arti bashkëkohor ==
''Artikulli kryesor'': Arti bashkëkohor
=== Shekulli XIX ===
''Artikulli kryesor'': Historia e artit të shekullit të XIX
Midis fundit të [[Shekulli XVIII|shekullit të XVIII]] dhe fillimeve të [[Shekulli XIX|të XIX]] u vendosën bazat e shoqërisë bashkëkohore, e dalluar në terrenin politik nga fundi i absolutizmit dhe vendosja e [[Demokracia|qeverive demokratike]] –Shtysë e nisur nga [[Revolucioni francez|Revolucioni Francez]]–; dhe, në atë ekonomik, nga [[Revolucioni industrial|Revolucioni Industrial]] dhe konsolidimi i [[kapitalizmi]]t, që do ti përgjigjej [[Karl Marx|marksizmi]] dhe lufta e klasave. Në terrenin e artit, nisi një dinamikë evolutive stilesh që pasohen kronologjikisht gjithmon e më vrullshëm, që do të kulminonte në [[Shekulli XX|shekullin e XX]] me një atomizim të stileve dhe rrymave artistike që bashkëjetonin dhe kundërviheshin, bashkëndikoheshin dhe përballeshin. Lindi arti modern si kundërvenie ndaj artit akademik, duke e vendosur artistin në pararojë të evolucionit kulturor të njerëzimit.
[[Skeda:London 1851 plakat.jpg|left|thumb|333x333px|Afishe e ekzibicionit të Londrës, 1851]]
==== Arkitektura ====
''Artikulli kryesor'': Arkitektura e shekullit XIX
[[Skeda:Tour eiffel at sunrise from the trocadero.jpg|thumb|333x333px|Kulla Eifel në agim]]
[[Arkitektura]] e [[1800]]-ës pësoi një evoluim të madh për shkak të përparimit teknik që solli [[Revolucioni industrial|Revolucioni Industrial]], me përfshirjen e materialeve të reja si [[hekuri]], [[Çeliku (material)|çeliku]] dhe betoni, që mundësuan ndërtimin e strukturave më solide dhe të transparente. Mori gjithmon e më shumë rëndësi [[urbanistika]], shqetësimi për mjedisin e banuar, që u përkthye në vepra higjeniko-sanitare, infrastrukturore, më shumë vëmendje ndaj mjeteve të transportit dhe hapjes së hapësirave të gjelbëra për të krijuar mjedise dhe kushte jetese më të mira për qytetarin. Pas disa qasjeve të para me karakter utopik, si ato të Robert Owen-it ose Charles Fourier-it, u prodhuan transformimet më të mëdha urbane të [[Shekulli XIX|shekullit të XIX]]: [[Parisi|Paris]] (plani Haussmann), [[Londra|Londër]], [[Brukseli|Bruksel]], [[Vjena|Vienë]], [[Firenca|Firenze]], [[Madridi|Madrid]], [[Barcelona|Barcelonë]] (plani Cerdà) etj. Motori tjetër i arkitekturës së epokës qenë ekspozicionet universale, festivalet ekonomiko-sociale që pretendonin shpërblimin dhe përhapjen e [[Tregtia|tregëtisë]], [[industria]], [[kultura]], përparimet teknologjike etj. Këta evente qenë një fushë eksperimentimi për tipologjitë e reja arkitektonike, si u vendos në manifestin e Exhibition-it të [[Londra|Londrës]] në [[1851]], atë të [[Parisi]]t në [[1889]] (me të famshmen [[Kulla Eiffel|Kullën Eiffel]]) etj. Në [[Kopshtaria|kopshtari]], u shfaq i ashtuquajturi “kopshti anglez” –që futi konceptin e «arkitekturës peizazhiste»–, e cila, përball gjeometrizmit italian dhe francez, mbrojti një natyralizëm më të madh kompozimet e saj, duke ndërhyrë vetëm në një sërë detajesh ornamentale, si templetët ose pjergullat, ose duke përfshirë vendosjen e rrënojave –natyrore apo artificiale–, në bashkëveprim me konceptet romantike të sublimes dhe piktoreskes (Regent's Park, i John Nash-it; Kew Gardens, të William Chambers-it).
Stilistikisht, gjysma e parë e shekullit pati një [[Eklektizmi|eklektizëm]] të formave, ashtu si dhe një rilindje të stileve të mëparshëm të riinterpretuara sipas koncepteve moderne: është i ashtuquajturi historicizëm, që prodhoi lëvizje si neoromaniku, neogotiku, neobaroku etj. Midis autorëve të tij kryesor duhen përmendur: John Nash, Augustus Pugin, Viollet-le-Duc etj. Në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]] lindi një tipologji e re ndërtese, [[qiellgërvishtës]]it, e nxitur nga e ashtuquajtura Shkolla e Chicago-s (William Le Baron Jenney, Louis Sullivan). Në fund të shekullit lindi Art Nouveau,<ref name=":0 group=Sqarime">Art Nouveau mori emra të ndryshëm sipas vendit të prejardhjes: Art Nouveau në Francë, Modern Style në Mbretërinë e Bashkuar, Jugendstil në Gjermani, Sezession në Austri, Liberty në Itali, Arte moderno në vendet hispanike etj. Chilvers (2007), fq. 61.</ref> që solli një revulicion të madh në terrenin e dizenjit, me emra si Victor Horta, Henry van de Velde, Hector Guimard, Charles Rennie Mackintosh, Otto Wagner, Adolf Loos, Joseph Maria Olbrich, Hendrik Petrus Berlage, [[Antoni Gaudi|Antoni Gaudí]], Lluís Domènech i Montaner, Josep Puig i Cadafalch etj.<ref>Ramírez Domínguez (1983), fq. 663-702.</ref>
[[Skeda:La Barque de Dante (Delacroix 3820).jpg|thumb|312x312px|Varka e Dantes, Eugene Delacroix, 1822]]
==== Romantizmi ====
''Artikulli kryesor'': Romantizmi
Lëvizje me rinovim të thellë në gjinitë artistike, romantikët vendosnin një vëmendje të veçantë në terrenin e spiritualitetit, imagjinatës, fantazisë, ndjenjave, evokimin e ëndërrimeve, dashurisë për natyrën, së bashku me një element më të errët të iracionalitetit, të tërheqjes për [[okultizmi]]n, marrëzisë dhe [[Ëndrra|ëndrrës]]. U vlerësua veçanërisht kultura popullore, ekzotikja, rikthimi te format artistike më pak të vlerësuara të së shkuarës –veçanërisht ato të [[Mesjeta|mesjetës]]– dhe mori vëmendje [[peizazhi]], që bëri protagonist vetveten. Morën gjithashtu rëndësi artet grafike, kryesisht litografia dhe [[gravura]] mbi dru.
[[Skeda:Goethe (Stieler 1828).jpg|left|thumb|284x284px|Portret i Goethe-s, nga Joseph Karl Stieler, 1828]]
Në [[Piktura|pikturë]], pas një faze pre-romantike ku mund të përmendim [[William Blake|William Blake-un]] dhe Johann Heinrich Füssli-n, u dalluan Hubert Robert, [[Eugène Delacroix]], Théodore Géricault, Francesco Hayez, John Constable, Joseph Mallord William Turner, Caspar David Friedrich, Karl Friedrich Schinkel, Philipp Otto Runge etj. Një derivim i romantizmit qe lëvizja gjermane e Nazarenëve, frymëzuar nga Quattrocento-ja italiane dhe në Rilindjen gjermane, kryesisht [[Albrecht Dürer|Dürer]]-i (Friedrich Overbeck, Peter Cornelius, Franz Pforr). Në [[Spanja|Spanjë]] u dalluan Genaro Pérez Villaamil, Valeriano Domínguez Bécquer, Leonardo Alenza dhe Eugenio Lucas.
[[Skeda:Lord Byron - Childe Harold's Pilgimage - Dugdale edition.jpg|thumb|357x357px|''Childe Harold's Pilgimage'', botim i vitit 1825/1826 nga Lord Byron-i]]
Në skulpturë mbizotëruan format neoklasike, të riinterpretuara sipas tematikave të reja romantike. Në [[Franca|Francë]] vlen të përmenden: François Rude, që evoloi nga neoklasicizmi te romantizmi (La Marsellesa, [[1832]]); Antoine-Louis Barye, i specializuar në figurat e [[Kafsha|kafshëve]]; Jean-Baptiste Carpeaux, artist polivalent me prirje për spektakolaren; dhe David d'Angers, autor i relievit të frontonit të Panteonit të Parisit ([[1830]]-[[1837]]). Në [[Gjermania|Gjermani]] spikatën: Christian Daniel Rauch, Rudolf Schadow dhe Johann Heinrich Dannecker<ref>Honour-Fleming (2002), fq. 652-670.</ref>.
[[Letërsia]] romantike vendosi idenë e një arti që lindëte spontanisht nga individi, duke dalluar figurën e «gjeniut» –arti është shprehje e emocioneve të artistit–. Ngriti lart natyrën, [[individualizmi]]n, ndjenjat, pasionin, me një parapëlqim për format intime dhe subjektive të shprehjes si sublimja dhe duke u dhënë vlerë aspekteve të reja si e errëta, tenebrizmi dhe irracionalja. Në një pre-romantizëm –i farkëtuar në lëvizjen gjermane Sturm und Drang– spikatën [[Friedrich Schiller|Friedrich von Schiller]] dhe [[Johann Wolfgang Goethe|Johann Wolfgang von Goethe]], ashtu si dhe poeti anglez [[William Blake]]. Më pas duhet përmendur vepra e: Johann Christian Friedrich Hölderlin, Novalis, [[Heinrich Heine]], August Wilhelm von Schlegel, Friedrich von Schlegel, Heinrich von Kleist, Johann Ludwig Tieck, E. T. A. Hoffmann, Walter Scott, William Wordsworth, Samuel Taylor Coleridge, John Keats, [[Lord Bajroni|Lord Byron]], Percy Shelley, Mary Wollstonecraft Shelley, [[Jane Austen]], Alphonse de Lamartine, Madame de Staël, François-René de Chateaubriand, Alfred de Vigny, [[Victor Hugo]], [[George Sand]], Prosper Mérimée, [[Alexandre Dumas|Alexandre Dumas (i ati)]], Ugo Foscolo, Giacomo Leopardi, Alessandro Manzoni, [[Aleksander Pushkini|Aleksandër Pushkin]], [[Nikolai Gogol]], Adam Mickiewicz, Washington Irving, James Fenimore Cooper, Ralph Waldo Emerson, Nathaniel Hawthorne, [[Edgar Allan Poe]], Gustavo Adolfo Bécquer, Ramón de Campoamor, José de Espronceda, Mariano José de Larra, Fernán Caballero, Rosalía de Castro, Bonaventura Carles Aribau, Andrés Bello, Domingo Faustino Sarmiento, José Hernández, Gertrudis Gómez de Avellaneda etj<ref>Lladó-García (1999), fq. 182-191.</ref>.
[[Skeda:Ninth Symphony original.png|left|thumb|258x258px|Dorëshkrimi origjinal i simfonisë së 9-të të Ludwig van Beethoven-it]]
Teatri romantik pati dy paraprirje të reja te Sturm und Drang me [[Friedrich Schiller|Schiller-in]] (Don Carlos, [[1787]]; William Tell, [[1804]]) dhe [[Johann Wolfgang Goethe|Goethe]] (Fausti, [[1808]]). Si në pjesën tjetër të letërsisë romantike, u shqua për sentimentalizmin, dramatizmin, parapëlqimin për temat e errëta dhe skandaloze, ekzlaltimin e natyrës dhe të folklorit. Lindi një gjini e re, melodrama dhe u popullarizuan spektaklet e varieteve (vaudeville). Eksponentët më të mirë qenë: Georg Büchner, Christian Dietrich Grabbe, Juliusz Słowacki, [[Alfred de Musset]], [[Victor Hugo]], Francisco Martínez de la Rosa, Antonio García Gutiérrez, José Echegaray, José Zorrilla (Don Juan Tenorio, [[1844]]) etj<ref>Oliva-Torres Monreal (2002), fq. 253-277.</ref>.
[[Skeda:Giuseppe Verdi, Rigoletto, Vocal score illustration by Roberto Focosi - Restoration.jpg|thumb|303x303px|''Botimi I i Rigoletto-s nga'' Giuseppe Verdi, ''1852'']]
[[Muzika]] romantike u karakterizua si pjesas tjetër e arteve nga mbizotërimi i ndjenjave dhe pasionit, të subjektivitetit dhe emotivitetit të artistit, duke ekzaltuar muzikën kombëtare dhe popullore. U zgjerua dukshëm orkestra, për të mundur të kënaqte plotësisht shprehitë e artistit, ndjenjat e reja që strehoen në të (sublimja, patetikja). [[Pianoja]] qe instrumenti në modë, pastaj regjistri i saj, intensiteti i pulsimit, janë ndjesitë pasqyruese të këtij emotiviteti, i lidhur me kultin e ri të personalitetit që u zhvillua nga romantizmi. Lindi muzikologjia si shkencë e zbatuar e muzikës, ashtu si kritika dhe [[estetika]] muzikore si dhe u shfaqën konservatorët e parë. Përfaqësuesit e saj kryesor qenë: [[Ludwig van Beethoven]], Carl Maria von Weber, [[Franz Schubert]], Felix Mendelssohn-Bartholdy, Robert Schumann, [[Franz Liszt]], [[Frédéric Chopin]], [[Niccolò Paganini]], Johann Strauss, [[Johannes Brahms]], Anton Bruckner, [[Hector Berlioz]], Jules Massenet etj.
[[Skeda:Liszt at the Piano.JPG|left|thumb|306x306px|Franz Liszt duke luajtur ne piano ne shoqerine e artisteve te kohës, nga Josef Danhauser, 1840]]
Në këtë epokë u zhvillua dukshëm [[opera]], mbi të gjitha në [[Italia|Itali]], ku mori emrin “bel canto”. Spikati për shkëlqimin e zërit të saj, ngjyresat, ornamentacionin, duke marrë rëndësi roli i sopranos –që nga [[1840]] u bë e modës do-ja e gjoksit–. Opera romantike mori dy drejtime: komike –ose bufa– dhe dramatike, mbi dramat e mëdha letrare romantike. Spikatën: Luigi Cherubini, Gaetano Donizetti, Vincenzo Bellini, Gioacchino Antonio Rossini, Charles Gounod, Georges Bizet dhe, veçanërisht, [[Giuseppe Verdi]] (Rigoletto, [[1851]]; Il trovatore, [[1853]]; [[La traviata|La Traviata]], [[1853]]; [[Aida]], [[1870]]). Në [[Gjermania|Gjermani]], [[Richard Wagner]] solli në opera pjesë me shkëlqim të madh, me bindjen e të bërit të një «vepre arti totale» (gesamtkunstwerk) që bashkonte muzikën, [[Poezia|poezinë]], [[Filozofia|filozofinë]], skenografinë etj. (Tannhäuser, [[1845]]; Lohengrin, [[1850]]; Tristán e Isolda, [[1865]]; Parsifal, [[1882]])<ref>Beltrando-Patier (1996), fq. 538-639.</ref>.
Kërcimi romantik rekuperoi shijen për kërcimet popullore, kërcimet folklorike, shumë nga të cilët prehë të harresës. Lindi veshja klasike e baletit (tutu-ja), e shfaqur për herë të parë në Ballet de les Soeurs de Robert le Diable ([[1831]]), të Giacomo Meyerbeer-it. Nisi të kompozohej muzikë vetëm për balet, duke dalluar Coppélia ([[1870]]) e Léo Delibes-it. Në aspektin teorik, spikati figura e koreografit Carlo Blasis, krijuesi kryesor i baletit modern pasi kodifikoi gjithë aspektet teknike që kishin të bënin me kërcimin: në El código de Terpsícore ([[1820]]) lidhi kërcimin me artet të tjerë, duke kryer një studim [[Anatomia e njeriut|anatomie]] dhe të lëvizjeve trupore, duke zgjeruar fjalorin e kërcimit dhe duke dalluar tipe të ndryshme balerinësh sipas fizikut të tyre. Gjithashtu futi kërcimin mbi majat e gishtave, në të cilin u dalluan Maria Taglioni dhe Fanny Elssler. Në kërcimet popullore vazhdoi moda e valsit si dhe u shfaq mazurka dhe polka<ref>Abad (2004), fq. 57-90.</ref>.
[[Skeda:Gustave Courbet (1819-1877) - Poor Woman of the Village.jpg|thumb|323x323px|''Fshatarja e varfer'' nga Gustave Courbet, 1866]]
==== Realizmi ====
''Artikulli kryesor'': Realizmi piktorik
Që nga mesi i shekullit lindi një tendencë që e vinte theksin te realiteti, përshkrimi i botës rrethuese, veçanërisht te punëtorët dhe fshatarët në vulën e re të të erës industriale, me njëfarë komponenti të denoncimit shoqëror, i lidhur me lëvizjet politike si [[socializmi]] utopik. Në [[Piktura|pikturë]] u dalluan Camille Corot, [[Gustave Courbet]], Jean-François Millet, Honoré Daumier, Adolph von Menzel, Hans Thoma, Ilya Repin dhe Marià Fortuny. Lidhur me realizmin pati dy shkolla peizazhiste: francezja e Barbizon-it (Théodore Rousseau, Charles-François Daubigny, Narcisse-Virgile Díaz de la Peña), e karakterizuar nga një ndjenjë panteiste e natyrës; dhe italiania e Macchiaioli (Silvestro Lega, Giovanni Fattori, Telemaco Signorini), të rrymës antiakademike, e karakterizuar nga përdorimi i njollave (macchia në [[Gjuha italiane|italisht]] do të thotë njollë, nga doli emri i grupit) të ngjyrave dhe formave të papërfunduara. Në [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Britaninë e Madhe]] lindi shkolla e pre-rafaelitëve, që frymëzohej –siç tregon dhe emri i saj– te piktorët italian përpara [[Raffael|Raffaello-]]<nowiki/>s, ashtu si dhe te fotografia e lindur së fundmi, këtu u dallua Dante Gabriel Rossetti, Edward Burne-Jones, John Everett Millais dhe Ford Madox Brown<ref>Ramírez Domínguez (1983), fq. 730-740.</ref>.
[[Skeda:Honoré de Balzac (1842).jpg|left|thumb|281x281px|Honore de Balzak, nga Louis-Auguste Bisson, 1842]]
Skulptura u bazua po ashtu te ndjenjat pasqyruese të shoqërisë, me parapëlqim për figurat e punëtorëve dhe personave të margjinalizuar. U dalluan: Max Klinger, Adolf von Hildebrand, Aimé-Jules Dalou, vëllezërit Agapito dhe Venancio Vallmitjana, Ricardo Bellver, Mariano Benlliure dhe, veçanërisht, Constantin Meunier, evokuesi kryesor i figurës së proletarit, me njëfarë atmosfere idealizuese, punëtori si heroi modern (El Pudelador, [[1884]]-[[1888]]).
[[Skeda:Dostoevskij 1872.jpg|thumb|309x309px|Portret i Dostojevskit, nga Vassilij Perov, 1872]]
Letërsia realiste u kundërvu ndaj subjektivizmit romantik, duke mbrojtur përshkrimin rigoroz dhe të detajuar të realitetit, me ndikim nga [[filozofia]] pozitiviste, që e konsideronte artistin si pjesë të pandarë të shoqërisë, duke qenë vepra artistike një pasqyrim besnik i kushteve shoqërore që rrethonin artistin. Formati kryesor realist qe romani, që dallohej për një stil natyralist që theksonte pamjen e përditshme të realitetit, që përshkruhej në mënyrë të detajuar dhe besnike botën reale, me përshkrime karakteriale të personazheve dhe prospeksione psikologjike. Autori është një «kronist», që paraqet në mënyrë objektive faktet, me një ndjenjë të lartë kritike dhe padurimi reformator. Spikatën figura si: [[Honore de Balzac|Honoré de Balzac]], [[Stendhal]], [[Gustav Flober|Gustave Flaubert]], Guy de Maupassant, Émile Zola, Giovanni Verga, [[Giosuè Carducci]], [[Charles Dickens]], Alfred Tennyson, motrat Emily, Charlotte dhe Anne Brontë, George Eliot, [[Fëdor Michajlovič Dostoevskij|Fjodor Dostojevski]], [[Leon Tolstoi|Lev Tolstoi]], [[Maksim Gorki]], [[Mark Twain]], [[Herman Melville]], Henry James, Emily Dickinson, Joseph Conrad, Benito Pérez Galdós, Pedro Antonio de Alarcón, Marcelino Menéndez y Pelayo, Emilia Pardo Bazán, Leopoldo Alas (Clarín), Vicente Blasco Ibáñez, Ignacio Manuel Altamirano, José María Ecca de Queirós etj. Gjithashtu u dalluan romanet e aventurave dhe thrillerit, si të Alexandre Dumas (i biri), [[Emilio Salgari]], [[Jules Verne]] dhe [[Arthur Conan Doyle]]<ref>Lladó-García (1999), fq. 199-211.</ref>.
[[Skeda:Adolfo Hohenstein - La Bohème 1895.jpg|left|thumb|312x312px|Poster i La Boheme te Giacomo Puccini-t, 1895]]
Me teatrin realist lindi teatri modern, pasi vendosi bazat e asaj që do të ishte teatri i [[Shekulli XX|shekullit të XX]]. U vu theksi te natyralizmi, përshkrimi në detaje i realitetit, jo vetëm në tematikë dhe gjuhë, padyshim edhe te [[dekorimi]], veshjet, pajisjet etj. Interpretimi ishte më i vërtetë, pa gjeste të mëdha dhe pa ton madhështor, si në «përfaqësimi antiteatror» –veprime si në jetën reale, si të mos ishin në teatër– i André Antoine dhe Théâtre Libre i tij –ku për herë të parë u ndriçua vetëm skena, duke lenë publikun në errësirë–. Në një periudhë para-natyraliste korrespondojnë Eugène Scribe, Victorien Sardou dhe Eugène Labiche. Spikati veçanërisht teatri nordik, me figura si [[Bjørnstjerne Bjørnson|Björnstjerne Björnson]], [[August Strindberg]] dhe [[Henrik Ibsen]]. Autorë të tjerë qenë: Frank Wedekind, [[Anton Çehov|Antoni Çehov]], Adelardo López de Ayala, Manuel Tamayo y Baus, Àngel Guimerà etj<ref>Oliva-Torres Monreal (2002), fq. 309-332.</ref>.
[[Skeda:Bolschoi-Theater Moskau.jpg|thumb|264x264px|Teatri Bolshoi ne Moske]]
Në terrenin e muzikës, paralel me realizmin lindi i ashtuquajturi nacionalizëm muzikor, që mendohej të rilindëte rajonet e ndryshme të Europës deri te ata pak të dalluara kulturalisht. Trashëgues i formave muzikore romantike, u rivlerësua folklori dhe muzika popullore si prurëse e vlerave kulturore të vjetra të gjithë popullit. Spikatën figura si: Mihail Glinka, Modest Mussorgski, Aleksandr Borodin, Nikolai Rimski-Korsakov dhe Piotr Chaikovski në [[Rusia|Rusi]]; [[Antonín Dvořák]], Bedřich Smetana dhe Leoš Janáček në [[Çekosllovakia|Çekosllovaki]]; [[Jean Sibelius]] në [[Finlanda|Finlandë]]; Edvard Grieg në [[Norvegjia|Norvegji]]; Carl Nielsen në [[Danimarka|Danimarkë]]; Karol Szymanowski në [[Polonia|Poloni]]; [[Béla Bartók]] dhe [[Zoltán Kodály]] në [[Hungaria|Hungari]]; [[Edward Elgar]] dhe Ralph Vaughan Williams në [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Britaninë e Madhe]]; Isaac Albéniz, Enrique Granados dhe Manuel de Falla në [[Spanja|Spanjë]]. Gjithashtu në Amerikë lindën shkollat e para kombëtare: John Philip Sousa në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]]; Heitor Villa-Lobos në [[Brazili|Brazil]]; Manuel María Ponce në [[Meksika|Meksikë]]; Guillermo Uribe në [[Kolumbia|Kolombi]]; Próspero Bisquertt në [[Kili]]; Juan Bautista Plaza në [[Venezuela|Venezuelë]]; Amadeo Roldán në [[Kuba|Kubë]]; dhe Eduardo Fabini në [[Uruguaji|Uruguaj]]. Në [[opera]], verizmi italian kërkonte mjete për të pasqyruar realitetin, me argumente më popullore, në mjedise rurale dhe proletare, ku protagonistët janë personazhe të gjallë. Kjo paraqitje nga Arrigo Boito, Amilcare Ponchielli, Ruggero Leoncavallo, Umberto Giordano dhe, kryesisht, [[Giacomo Puccini|Xhakomo Puçini]] ([[La bohème|La Bohème]], [[1896]]; Tosca, [[1900]]; Madam Butterfly, [[1903]])<ref>Beltrando-Patier (1996), fq. 639-655.</ref>.
Në kërcim, qendra gjeografike për sa krijimi dhe inovacioni kaloi nga [[Parisi]] në [[Shën Petersburgu|Shën Pjetërsburg]], ku Baleti Perandorak arriti maja shumë të larta, me një qendër nevralgjike në Teatrin Mariinski –dhe, më vonë, në Bolshojin e [[Moska|Moskës]]–. Figura kryesore në bashkëformimin e baletit rus qe Marius Petipa, që futi një tip koreografie narrative ku është vet kërcimi ai që rrëfen historinë. Bëri balete më të mëdhenj, deri në pesë akte, duke shndërruar baletin në një spektakël të madh, me vënie në skena të shkëlqyera, ku spikati bashkëpunimi i tij me Çaikovskin në tre vepra të jashtëzakonshme: Bukuroshja e fjetur ([[1889]]), Arrëthyesja ([[1893]]) dhe [[Liqeni i mjellmave]] ([[1895]]). Në nivel popullor, kërcimi më i famshëm i epokës qe can-can-i, ndërsa në [[Spanja|Spanjë]] lindën habanera dhe schottisch-i<ref>Abad (2004), fq. 92-122.</ref>.
[[Skeda:Claude Monet, Impression, soleil levant, 1872.jpg|thumb|306x306px|Impression, dielli ne lindje, nga Claude Monet, 1872. Nga titulli i se ciles mori emrin impresionizmi]]
==== Impresionizmi ====
* '''Impresionizmi''': qe një lëvizje thellësisht inovatore, që kërkonte shkëputjen me artin akademik dhe shëndrimin e gjuhës artistike, duke nisur rrugëtimin për te lëvizjet e avangardës. Impresionistët u frymëzuan nga [[natyra]], me të cilën pretendonin të kapnin një «impresion» pamor, farkëtimin e një çasti në kanavacë –nga ndikimi i [[Fotografia|fotografisë]]–, me një teknikë penelatash të lira dhe tone të qarta dhe të ndritshme, duke i dhënë vlerë speciale dritës. Lindi një tematikë e re, e derivuar nga forma e re e vëzhgimit të botës: bashkë me [[Peizazhi|peizazhet]], u shfaqën pamjet urbane dhe nokturne, interiore me dritë artificiale, skena kabareje, cirku dhe music-hall-e, bohemë, lypësa, të margjinalizuar etj. Duhet përmendur si përfaqësuesit kryesor: Édouard Manet –i konsideruar si pararendësi–, Claude Monet, Camille Pissarro, Alfred Sisley, [[Pierre-Auguste Renoir]] dhe Edgar Degas. Njëlloj novator qe në fushën e skulpturës roli i [[Auguste Rodin]], që vendosi bazat e skulpturës së [[Shekulli XX|shekullit të XX]] (Mendimtari, [[1880]]-[[1900]]; Borgjezët e Calais-së, [[1884]]-[[1886]]). Gjithashtu u dallua [[Medardo Rosso]], që do ta çonte skulpturën drejt shpërbërjes së formës.
*[[Skeda:Georges Seurat - Un dimanche après-midi à l'Île de la Grande Jatte.jpg|left|thumb|248x248px|Një e diel pasdite ne ishullin e Grande Jatte, Georges Seurat, 1884-'86]]'''Neo-impresionizmi''': duke evoluar nga impresionizmi, neo-impresionistët u shqetësuan më shumë për fenomenet optike, duke zhvilluar teknikën e puntilizmit, që e kompozonin veprën nëpërmjet një sërë pikash të pastra [[Ngjyra|ngjyre]], që vendosnin bashkë me ngjyrat e tjera komplementare, duke e lënë të shkrihej në syrin e spektatorit në një [[Ngjyra|ngjyrë]] të re. Përfaqësuesit kryesor qenë Georges Seurat dhe Paul Signac. Varianti tjetër qe divizionizmi, i lindur në [[Italia|Itali]] në mjediset e moskonformizmit shoqëror të afërta me anarkizmin. Kjo teknikë karakterizohet nga pranëvendosja e ngjyrave të shpërbëra, me penelata mëdha që, të vëzhguara nga një distancë e madhe, prodhojnë një efekt kompozues. Ky stil u praktikua kryesisht nga Giovanni Segantini, Giuseppe Pellizza da Volpedo dhe Gaetano Previati, dhe ndikoi në futurizmin italian.
*[[Skeda:VanGogh-starry night ballance1.jpg|thumb|273x273px|''Nate me yje'' e Vincent van Gogh, 1889]]'''Post-impresionizmi''': qenë një sërë artistësh që, duke nisur nga zhvillimet e reja teknike që sollën impresionistët, i riinterpretuan në mënyrë personale, duke hapur rrugë të veçanta zhvillimi me rëndësi të madhe për evolimin e artit në [[Shekulli XX|shekullin e XX]]. Kështu, më shumë se një stil i caktuar, post-impresionizmi qe një formë grupimi e artistëve me natyra të veçanta: Henri de Toulouse-Lautrec, autor i skenave të cirkut dhe kabaresë të përvijuara me shënime të shpejta natyrale; Paul Gauguin eksperimentoi me thellësinë duke krijuar një vlerë të re për planin piktorik, me ngjyra të sheshta me karakter simbolik; Paul Cézanne e strukturonte kompozimin në forma gjeometrike ([[cilindri]], [[koni]] dhe [[sfera]]), në një sintezë analitike të realitetit, pararendës i kubizmit; [[Vincent van Gogh]] qe autor i veprave dramatizëm të lartë dhe proseksion të brendshëm, me penelata sinuoze dhe të dendura, me [[ngjyra]] të forta, duke shformuar realitetin, me të cilën krijonte një atmosferë onirike. Në [[Spanja|Spanjë]] mund të përmendim Joaquín Sorolla, autor i skenave popullore ku dallon përdorimi i dritës<ref>Ramírez Domínguez (1983), fq. 759-772.</ref>.
Paralel me [[Piktura|pikturën]], [[muzika]] impresioniste vendoste harmoninë mbi melodinë, njëlloj si në pikturë mbizotëroi [[ngjyra]] mbi linjën. Ju la spektatorit rindërtimi i një kompozimi muzikor, i bërë në bazë të pjesëve, sugjestionuese. Përfaqësuesi i saj kryesor, [[Claude Debussy]], refuzoi kromatizmin tonik, duke futur akorde të reja me pesë dhe gjashtë tone, në të kundërt me shkallët e zakonshme. Përballë melodisë vagneriane, u kthye tonaliteti statik, duke qetësuar harmoninë dhe fuqizuar teksturën, timbrikën, parregullsinë ritmike (Prélude à l'après-midi d'un faune, [[1894]]). Maurice Ravel u rikthye te shprehja linare, megjithëse me nota dhe akorde disi jashtë kontekstit (Bolero, [[1928]]). Përfaqësues të tjerë qenë Paul Dukas dhe Florent Schmitt<ref>Beltrando-Patier (1996), fq. 738-263.</ref>.
[[Skeda:The Kiss - Gustav Klimt - Google Cultural Institute.jpg|left|thumb|258x258px|Puthja e Gustav Klimt, 1907-8]]
==== Simbolizmi ====
''Artikulli kryesor'': Simbolizmi
Stil me prerje fantastike dhe onirike, lindur si reaksion ndaj natyralizmit të rrymës realiste dhe impresioniste, duke vendosur një theks të veçantë në botën e [[ëndrra]]ve, ashtu si në aspekte [[Satanizmi|satanike]] dhe tmerruese si seksi dhe perversioni. Një karakteristikë kryesore e simbolizmit qe esteticizmi, reagim ndaj utilitarizmit, mbizotërues në këtë epokë, dhe shëmtisë si dhe materializmit të kohës industriale. Përball kësaj, simbolizmi i dha artit dhe bukurisë një bukuri të vetën, të sintetizuar te formula e Théophile Gautier «arti për artin» (L'art pour l'art), duke arritur të flasë për një «religjon estetike». Bukuria u shkëput nga çdo komponent moral, duke u shëndrruar në qëllim të artistit, që arriti të jetoi jetën e vetë si një vepër arti –si mund të vlerësohet te figura e dandy-t–. Spikatën: Gustave Moreau, Odilon Redon, Pierre Puvis de Chavannes, James McNeill Whistler, Lawrence Alma-Tadema, Arnold Böcklin, Ferdinand Hodler dhe Gustav Klimt, ashtu si dhe grupi i Nabis-ëve (Maurice Denis, Paul Sérusier, Pierre Bonnard, Félix Vallotton dhe skulptori Aristide Maillol). I lidhur me simbolizmin u zhvillua gjithashtu edhe i ashtuquajturi art naïf, autorët e të cilit ishin autodidakt, me një kompozim disi naiv dhe të destrukturuar, instinktiv, me disa primitivizma, megjithëse plotësisht i ndërgjegjshëm dhe ekspresiv (Henri Rousseau, Séraphine Louis, Grandma Moses)<ref>Honour-Fleming (2002), fq. 729-733.</ref>.
[[Skeda:Oscar Wilde 3g07095u-adjust.jpg|thumb|303x303px|Portret i Oscar Wilde, 1882]]
[[Letërsia]] simbolike u dallua nga estetizmi dhe dekadentizmi i saj, duke ngritur sensibilitetin romantik në ekzagjerim, mbi të gjitha në shijen morboze dhe tmerruese, duke krijuar një «estetikë të të keqes», e vlerësueshme në tërheqjen për [[satanizmi]]n, magjinë dhe fenomenet paranormale, ose magjepsja për vesin dhe deviacionet seksuale. Shkrimtarët veçoheshin nga bota dhe konvencionet shoqërore, duke lindur figurën e «poetit të mallkuar». Mjeti i tyre kryesor i shprehjes qe [[poezia]], që përpunohej, formalisht ekzigjente, me një ndjesi ritmike gati muzikore, me një gjuhë evokuese dhe sugjeruese dhe simbolike, duke shquar karakterin e saj polisemik. Pati një pararendëse te parnasianizmi i Leconte de Lisle, José María de Heredia dhe [[Charles Baudelaire]], duke dalluar më vonë autorë si [[Oscar Wilde]], Algernon Charles Swinburne, [[Artur Rembo|Arthur Rimbaud]], Paul Verlaine, Stéphane Mallarmé, Konti i Lautréamont-it, Jean Moréas, [[Anatol Frans|Anatole France]], Frédéric Mistral, Joris-Karl Huysmans, Walt Whitman, Dmitri Serguéievich Merezhkovski etj.<ref>Lladó-García (1999), fq. 226-235.</ref>
[[Teatri]] simbolik qe i ndikuar nga «spektakli total» vagnerian, duke u dalluar nga një gjuhë me sfond të fortë [[Metafizika|metafizik]] dhe trashendent, duke kërkuar esencën njerëzore nëpërmjet intuitës dhe [[meditimi]]t, me parapëlqim për temat mitike dhe legjendare, me natyrë esoterik dhe teozofik. Spikatën Auguste Villiers de l'Isle-Adam, Paul Claudel, Maurice Maeterlinck dhe Émile Verhaeren<ref>Oliva-Torres Monreal (2002), fq. 289-302.</ref>. Në [[Muzika|muzikë]], Gabriel Fauré rinovoi me një gjuhë kumbuese precioziste, minucioze dhe personale, në linjë me poezinë simboliste. Bëri një muzikë statike, difuze, me harmoni likuide, duke u dhënë rëndësi instrumenteve soliste: La Bonne Chanson ([[1892]]), mbi poemat e Verlaine.
[[Skeda:Martin nancy1894.jpg|left|thumb|339x339px|Afishe për ''L'Exposition d'art décoratif'' e Galeries Poirel in Nancy ne 1894, dizajn i Camille Martin]]
==== Art Nouveau ====
''Artikulli kryesor'': ''Art Nouveau''
Në të njëjtën mënyrë me [[Arkitektura|arkitekturën]], Art Nouveau zhvilloi edhe [[Piktura|pikturën]], duke nxierr shkolla të shquara në [[Katalonja|Katalonjë]], me artistë si Ramon Casas dhe Santiago Rusiñol, me stil të karakterizuar nga tematika natyraliste e një mjedis i hijëzuar, me njëfarë ndikimi nga impresionizmi francez. Më vonë mori ndikimin simbolist, të praktikuar po nga Rusiñol-i dhe artistë si Alexandre de Riquer, Adrià Gual dhe Joan Llimona. Në skulpturë duhet përmbendur Eusebi Arnau, Josep Llimona dhe Miguel Blay. Në një të ashtuquajtur «post-modernizëm»<ref>Nuk duhet ngatërruar me artin post-modern, i aplikuar nga tendencat e fundit artistike të shekullit të XX dhe fillimeve të XXI. Francesc Fontbona: El modernisme i el noucentisme, en El llibre d'or de l'art català, Edicions Primera Plana, Barcelona, 1997, fq. 171-172.</ref> takohen emra si Isidre Nonell dhe Joaquim Mir, ashtu si quhet dhe prania e [[Pablo Picasso|Pablo Picasso-s]] së ri, që u fut në mjedisin modernist rreth vitit [[1900]], fakt që nënkuptonte një ndryshim trajektoreje dhe përfshirjen e tij në artin avangardë, si mund ta shikojmë në etapën e tij fauviste ([[1900]]-[[1901]]) dhe simbolizmin e «epokës së kaltër» ([[1901]]-[[1904]]), për të çuar përfundimisht te kubizmi.
[[Skeda:Kolo Moser - Plakat für „Frommes Kalender“ - 1899.jpeg|thumb|333x333px|Affiche e "Frommes Kalender", dizajn i Koloman Moser, 1899]]
Në pjesën tjetër të [[Evropa|Europës]], [[piktura]] e art nouveau qe shumë e lidhur me botën e vizatimit dhe ilustrimit, veçanërisht me affichisme-in, gjini e re artistike midis pikturës dhe arteve figurative, ndaj bazohej në një [[Vizatimi|vizatim]] të realizuar nga një piktor ose ilustrator, për të qenë pastaj i riprodhuar në seri. Në zanafillën e saj qe përcaktues aspekti publicitar i afishes, megjithëse iu dedikua përhapjes së eventeve dhe propagandës politike dhe institucionale. Midis artistëve të ndryshëm të kushtuar pikturës ose affichisme-it duhet përmendur Alfons Mucha, Aubrey Beardsley, Jan Toorop, Fernand Khnopff etj.
Art Nouveau, nga karakteri i tij ornamental, nënkuptonte një rivitalizim të madh të arteve të zbatuara (ose aplikuara), veçanërisht zdrukthtaria, farkëtimi, vetraria, qeramika, modelimi në gips, shtypshkrimi ([[Libri|libra]], [[revista]] etj.), bizhuteria, mozaiku etj<ref>«[http://www.xtec.es/~mpuigpe1/art_catala/modernisme.htm El modernisme]». Konsultuar më 14 dhejetor 2008.</ref>. Për këtë ndihmuan përparimet e reja industriale, që mundësuan prodhimin në seri. Mori rëndësi të veçantë [[vizatimi]], procesi krijues i artistit, që materializonte krijimin e tij në një skicë të veprës, që mund të realizohet pastaj nga artizan të ndryshëm. Midis krijuesve kryesor të saj spikatën Émile Gallé (qeramist dhe vetrier), René Lalique (argjendar), Koloman Moser (disenjator), Louis Comfort Tiffany (bizhutier dhe vetrier), Gaspar Homar (ebanist) etj. Mori gjithashtu rëndësi të veçantë lëvizja angleze Arts and Crafts («Artet dhe artizanatet»), e promovuar nga John Ruskin dhe William Morris, që mbështetën një rivlerësim të punës artizanale dhe mbrojtën rikthimin e formave tradicionale të fabrikimit, duke pohuar se arti duhet të jetë i dobishëm ashtu si dhe i bukur<ref>Dempsey (2002), fq. 33-37.</ref>.
[[Skeda:JUAN RAMON JIMENEZ (13451512413).jpg|left|thumb|312x312px|Portret i Juan Ramon Jimenez]]
Në fushën letrare, lëvizjet më të rëndësishme janë: preciozizmi, ekzotizmi, alluzion i botës tashmë të kaluar (mesjeta kalorsiake, oborri i mbretit [[Luigji XIV|Luigj]] në [[Franca|Francë]], [[Monarkia|monarkitë]] kineze dhe japoneze), kundërshtimi i pozitivizmit dhe interesi për teozofinë. Në narrativë, braktiset realizmi duke zgjedhur romanin historik dhe tregimin e eksperiencave haluçinante dhe të çmendura, për përshkrimin e rafinuar të mjedisit bohem, duke futur personazhin e femrës fatale që drejton [[Burri|burrat]] drejt kënaqësisë dhe [[Vdekja|vdekjes]].
Në letërsinë në [[Gjuha spanjolle|gjuhën spanjolle]], termi modernizëm përkufizon një lëvizje letrare që u zhvillua midis viteve [[1880]]-[[1920]], kryesisht në gjininë e poezisë, që u karakterizua nga një rrebelim krijues, stërhollim narcizistike dhe aristokratik, kulturalizmi kozmopolitan dhe një rinovim i thellë estetik i gjuhës dhe [[Metrika|metrikës]]. Është një përmbledhje dhe përzierje e tre rrymave evropiane: romantizmit, simbolizmit dhe veçanërisht paransianizmit. Zakonisht modernizmi i letërsisë hispanike lidhet me veprën e nikaraguensit Rubén Darío, nismëtar i letërsisë moderne spanjolle me një gjuhë estetike me pasuri të madhe formash, me ndikim simbolist. Eksponent të tjerë qenë kubani José Martí, meksikani Amado Nervo, peruani José Santos Chocano, argjentinasi Leopoldo Lugones dhe kolumbiani José Asunción Silva, ashtu si dhe spanjollët Salvador Rueda dhe Eduardo Marquina. Me të njëjtin padurim modernizues mund të përmendim këtu edhe atë që u quajt Gjenerata e 98-ës që, përball pesimizmit për humbjen e kolonive të fundit spanolle, kërkoi një nxitje të madhe në rinovimin e letërsisë spanjolle, veçanërisht për sa i përkiste përmbajtjes. Spikatën autorë si Ramón María del Valle-Inclán, Antonio Machado, Jacinto Benavente, [[Juan Ramón Jiménez]], Azorín, Pío Baroja, Miguel de Unamuno, Ramiro de Maeztu, Ramón Menéndez Pidal etj. Në [[Katalonja|Katalonjë]] nisi lëvizja e Renaixencca-s, duke dalluar Jacinto Verdaguer dhe Joan Maragall, ndërkohë që në [[Galicia (Spanjë)|Galici]] Rexurdimento-ja përfshiu figura si Manuel Curros Enríquez dhe Eduardo Pondal<ref>Lázaro-Tusón (1982), fq. 308-335.</ref>.
[[Skeda:Photographer-studio-1893.jpg|thumb|303x303px|Studioja e fotografit, foto satirike, nga A.H. Wheeler, 1893]]
==== Fotografia ====
''Artikulli kryesor'': [[Fotografia (historia)|Historia e fotografisë]]
Në [[Shekulli XIX|shekullin e XIX]] u shfaq një [[Teknologjia|teknologji]] e re që mundësonte kapjen e imazheve natyrore, nëpërmjet parimit të dhomës së errët. Pavarësisht se ishte një realizim theshtësisht teknik, gati u paraqit artisticiteti i këtij mjeti të ri, pasi vepra rezultuese mund të konsiderohej artistike për sa mendohej se ndërhyrja e krijimtarisë së personit që kapte imazhin, rridhte nga puna e perceptimit, dizajni dhe rrëfyeshmërisë së kryer në imazhin e kapur. Kështu, fotografia nisi të konsiderohej një nga [[Arti|artet]], konkretisht i teti<ref group="Sqarime">Megjithëse fotografia është pararendëse e kinemasë, kjo e fundit konsiderohet si arti i shtatë dhe fotografia i teti, pasi e fitoi këtë kategorizim para se fotografia ta fitonte këtë status.</ref>.
Kjo teknikë e re nisi me hetimet e Joseph Nicéphore Niépce, që krijoi [[Fotografia|fotografinë]] e parë në [[1816]], në negativ mbi letër, dhe nga ky çast u përsosën proceset teknike për kapjen dhe riprodhimin e saj. Ndërtimi i dagerrotipit nga Louis-Jacques-Mandé Daguerre nënkuptoi një përparim tjetër, duke shkaktuar shtypjen e pllakave metalike dhe fiksimin e imazhit me një njomje kriprash dhe mërkuri. Një tjetër pioner qe William Henry Fox Talbot, që në [[1835]] shpiku negativin, që mundësonte bërjen e shumë kopjeve të imazhit të kapur. Hippolyte Bayard arriti në [[1840]] [[Fotografia|fotografinë]] në pozitiv direkt. Tjetër pararendës, John Frederick William Herschel, qe krijuesi i termit [[Fotografia|fotografi]], ashtu si dhe negativ dhe pozitiv, dhe e çastit kur u reduktua shpejtësia e shkrehjes (25/100 sekonda). Në [[1888]] George Eastman lançoi filmin celuloid dhe aparatin Kodak, kuti e vogël e ngarkuar me 100 poza. [[Fotografia me ngjyra|Fotografia e parë me ngjyra]] u krye nga James Clerk Maxwell në [[1861]]; pa dyshim, shiriti i parë i [[Fotografia me ngjyra|fotografisë me ngjyra]] (Autochrome) nuk mbërriti në treg deri në [[1907]].
[[Skeda:Pennsylvania, Gettysburg. A Harvest of Death - NARA - 533310.jpg|left|thumb|258x258px|Pamje e luftes civile amerikane, nga Timothy H. O'Sullivan, 1863]]
Duke filluar nga aty [[fotografia]] u popullarizua, pasi ishte një mjet që nuk kërkonte aftësi të veçanta, thjesht zotërimin e teknikës, ndaj u shfaqën të apasionuar që nisën ta fiksonin botën në imazhe. Lindën studiot dhe laboratoret e para fotografike, kushtuar në fillim mbi të gjitha ndaj [[portreti]]t, megjithëse më vonë nda gjithë tipeve të eventeve dhe ndaj imazheve natyrore. Gjithashtu u shfaq fotomekanika dhe publikimet e para të ilustruara, duke qenë pionerë albumet e Excursions Daguerriennes ([[1841]]-[[1842]]) dhe, si libri i parë i ilustruar, Lapsi i Natyrës ([[1844]]), i Fox Talbot-it. Njëlloj u shfaq edhe fotografia dokumentare, veçanërisht për dokumentimin e konflikteve ushtarake, duke qenë se luftërat e Krimesë dhe Pavarsia amerikane ishin të parat që u fotografuan.
Në fund të shekullit [[fotografia]] nisi të konsiderohej si një art, duke nxierr piktorializmin si lëvizja e parë artistike e fotografëve; kjo pretendonte se bënte fotografi me një kompozim të tipit piktorik, me ndikimin e impresionizmit. Midis fotografëve më të shquar të [[Shekulli XIX|shekullit të XIX]] mund të përmenden Gaspard-Félix Tournachon, Louis Désiré Blanquart-Evrard, André Adolphe Eugène Disdéri, David Octavius Hill, John Thomson, Julia Margaret Cameron, Oscar Gustav Rejlander, Eadweard Muybridge, Étienne-Jules Marey, Jacob August Riis etj<ref>Sougez (2007), fq. 39-261.</ref>.
[[Skeda:Westmount Square 07.jpg|thumb|273x273px|Kompleksi i Westmount Square i dizenjuar nga Ludwig Mies van der Rohe]]
=== Shekulli i XX ===
''Artikulli kryesor'': Arti i shekullit të XX
Arti i shekullit të XX pësoi një shndërrim të thellë: në një shoqëri më materialiste, më konsumiste, arti u drejtua nga ndjenjat, jo nga intelekti. Në të njëjtën mënyrë, more rëndësi të veçantë koncepti i modës, një kombinim midiz shpejtësisë së komunikimeve dhe aspektit konsumist të qytetërimit aktual. U shfaqën kështu lëvizjet e avangardës, që pretendonin të integronin artin në shoqëri, duke kërkuar një ndërlidhje më të madhe artist-spektator, ndaj është ky i fundit që e interpreton veprën, duke vendosur zbulimin e kuptimeve që artisti nuk i njeh. Prirjet e fundit artistike e kanë humbur interesin për objektin artistik: arti tradicional ishte një art me objekt, ndërsa aktuali një art me koncept. Ka një rivlerësim të artit aktiv, të aksionit, të manifestimit spontan, fluturak (jetëshkurtër) të artit jo komercial (arti konceptual, happening art, environmental art)<ref>Valeriano Bozal: Los orígenes del arte del siglo XX, Historia 16, Madrid, 1993, fq. 6-13.</ref>.
[[Skeda:Corbusierhaus (Berlin) (6305809373).jpg|left|thumb|268x268px|L'unité d'habitation Corbusierhaus ndërtuar nga Le Corbusier ne 1957]]
==== Arkitektura ====
''Artikulli kryesor'': [[Arkitektura moderne|Arkitektura e shekullit të XX]]
Edhe [[arkitektura]] pësoi një shndërrim të thell që nga format tradicionale deri te lëvizjet e avangardës, që kërkonin një koncept të ri konstruktiv të bazuar te një ide më racionale e [[Hapësira|hapsirës]], duke u strukturuar në forma më të rafinuara dhe funksionale, me vëmendje të veçantë te teknologjitë e reja dhe mjedisi i vendosjes së tyre. Kështu mori një rëndësi më të madhe [[urbanistika]], i nxitur nga aspekti i ri konsumist i qytetërimit perëndimor, ndërkohë që bumi komunikuesve çoi në zhvillimin e studimeve të inxhinierive të zbatuara në arkitekturë.
[[Skeda:Frank LLoyd Wright Studio Chicago Frontage.jpg|thumb|336x336px|Hyrja e Frank Lloyd Wright's Studio, ndërtuar ne 1909.]]
[[Arkitektura moderne|Arkitektura e shekullit të XX]] pati një zhvillim të pavarur nga pjesa tjetër e arteve, megjithëse në disa raste ka qenë paralele me disa lëvizje artistike të caktuara. E tillë ishte arkitektura ekspresioniste, e karakterizuar nga përdorimi i materialeve të reja dhe fabrikimi i tyre në masë (tulla, [[Çeliku (material)|çeliku]], xhami), me emra si Bruno Taut, Erich Mendelsohn, Hans Poelzig dhe Fritz Höger. Futurizmi gjithashtu mori disa shfaqje të artkitektonike, megjithëse utopizmi i formulimeve të tyre pengoi në shumë raste realizimin e saj material; spikati vepra e Antonio Sant'Elia. Në neoplasticizmin hollandez është vepra e Jacobus Johannes Pieter Oud dhe Gerrit Thomas Rietveld. Dhe së fundi, duhet përmendur prirja arkitektonike e konstruktivizmit rus, ku u fillua një program i lidhur me revolucionin që kërkonte një arkitekturë funksionale që kënaqte nevojat reale të popullsisë; u përfaqësua më së pari nga Konstantin Melnikov-i.
[[Skeda:Goethe University Frankfurt Poelzig Building.jpeg|left|thumb|406x406px|Universiteti Goethe ne Frankfurt, projekt i Hans Poelzig, 1928–'31]]
Por prirja kryesore artistike e [[Shekulli XX|shekullit të XX]] qe racionalizmi ([[1920]]-[[1950]]) –i quajtur edhe «stili ndërkombëtar»–, i përfaqësuar thelbësisht nga Shkolla e Bauhaus-it. Kjo rrymë kërkonte një arkitekturë të themeluar te arsyeja, me linja të thjeshta dhe funksionale, të bazuara në format gjeometrike të thjeshta dhe materialet industriale (tulla, [[Çeliku (material)|çeliku]], betoni, xhami), duke hequr dorë nga dekorimi e tepërt dhe duke i dhënë një rëndësi të madhe [[vizatimi]]t, që po ashtu ishte i thjeshtë dhe funksional. Midis figurave të tij spikatin: Walter Gropius, Ludwig Mies van der Rohe, [[Le Corbusier]], José Luis Sert, [[Frank Lloyd Wright]], Eliel Saarinen, Oscar Niemeyer, Alvar Aalto etj.
[[Skeda:Guggenheim 4 (3798488142).jpg|thumb|314x314px|Guggenheim Museum, Bilbao dizajn i Frank Gehry]]
[[Skeda:Seattle Central Library, Seattle, Washington - 20060418.jpg|left|thumb|312x312px|Seattle Central Library dizenjuar nga Rem Koolhaas.]]
Midis prirjeve të fundit arkitektonike është krijuar një diversitet i madh stilesh dhe lëvizjesh, si në rastin e arteve plastike: në [[vitet 1950]] u shfaq i ashtuquajturi brutalizëm paralel me [[Ekspresionizmi Abstrakt|ekspresionizmin abstrakt]] veriamerikan, i karakterizuar nga format e kursyera, të bazuara te pastërtia e materialit, duke vendosur si përparësi strukturën mbi përfundimin (Alison dhe Peter Smithson); metabolizmi japonez i përgjigjej nevojave të një shoqërie të masivizuar, në shkallë të mëdha, struktura fleksibël dhe forma organike (Kenzō Tange, Kishō Kurokawa); arkitektura pop dalloi karakterin urban dhe tipilogjitë popullore, duke marrë për bazë mjediset nokturne të [[Las Vegas|Las Vegas-it]], me dritat dhe neonet e tij si dhe skenografinë e tij dekoruese (Robert Venturi, Denise Scott Brown); i ashtuquajturi «vizatimi shkencor dhe strukturor» e vendosi theksin te mundësitë e reja teknike, veçanërisht përdorimi i betonit dhe format organike (Félix Candela, Pier Luigi Nervi, Frei Otto, Jørn Utzon, Eero Saarinen, Richard Buckminster Fuller); në [[Vitet 1960|vitet ‘60]] u shfaq [[Teknologjia e lartë|high-tech-u]], i bazuar te mundësitë e arritura nga teknologjia e re, si në nivel praktik ashtu dhe estetik (Norman Foster, Richard Rogers, Renzo Piano); midis [[Vitet 1960|viteve ‘60]] dhe ‘[[Vitet 1970|70]] lindi antivizatimi, në kundërvenie me racionalizmin dhe përparësisë së vizatimit mbi funksionin shoqëror dhe kulturor të arkitekturës, e përfaqësuar nga grupi anglez Archigram dhe italianët Archizoom dhe Superstudio; neoracionalizmi kërkonte në [[Vitet 1970|vitet ’70]] rikthimin e premisave funksionaliste, të përfaqësuara nga grupi italian Tendenza dhe ai i [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shteteve të Bashkuara]] Five Architects; që nga [[1975]] u zhvillua [[Arkitektura post moderne|arkitektura post-moderne]], që në artet e tjera bazohej te [[eklektizmi]] dhe riinterpretimi i stileve të mëparshëm (James Stirling, Aldo Rossi, Ricard Bofill, Arata Isozaki); në [[Vitet 1980|vitet ‘80]] nisi dekonstruktivizmi, i karakterizuar nga fragmentimi, procesi i vizatimit jo linear dhe manipulimi i strukturave (Frank Gehry, Peter Eisenman, Rem Koolhaas). Midis arkitektëve të tjerë bashkëkohor mund të përmendim po ashtu Jean Nouvel, Glenn Murcutt, Peter Zumthor, Jacques Herzog, Pierre de Meuron, Sverre Fehn, Ieoh Ming Pei, Zaha Hadid, Santiago Calatrava, Rafael Moneo, Luis Barragán, Álvaro Siza etj<ref>Delfín Rodríguez Ruiz: La arquitectura del siglo XX, Historia 16, Madrid, 1993, fq. 51-112.</ref>.
==== Avangardizmi ====
''Artikulli kryesor'': Avangardizmi
[[Skeda:The Scream.jpg|left|thumb|284x284px|Ulerima, Edvart Munch, 1893]]
Në vitet e para të [[Shekulli XX|shekullit të XX]] u hodhën bazat e të ashtuquajturit arti i avangardës: konceptimi i realitetit qe vënë në dyshim nga teoritë e reja shkencore (subjektiviteti i kohës së Bergsonit, [[Teoria e relativitetit|relativiteti]] i [[Albert Einstein|Einstein-it]], [[mekanika kuantike]]); ndikoi gjithashtu dhe teoria e [[Psikoanaliza|psikoanalizës]] së [[Sigmund Freud|Freud-it]]. Nga ana tjetër, teknologjitë e reja shkaktuan ndryshimin e funksionit të artit, pasi [[fotografia]] dhe [[kinemaja]] u ngarkuan me fiksimin e realitetit. Falë koleksioneve etnografike të nxitura nga [[kolonializmi]] evropian artistët ranë në kontakt me artin e qytetërimeve të tjera (afrikane, aziatike, oqeanike), që sollën një vizion më subjektiv dhe emotiv të artit. Gjithë këta faktorë sollën ndryshimin e ndjeshmërisë që u përkthye në kërkimin e formave të reja të shprehjes nga ana e artisti.
*[[Skeda:Still Life by Georges Braque, 1926, oil on canvas - Kulenovic Collection - Karlskrona, Sweden - DSC08493.JPG|thumb|248x248px|Natyre e qete, nga Georges Braque, 1926]]'''Fauvizmi''' ([[1905]]-[[1908]]): lëvizja e parë avangardiste<ref group="Sqarime">Quhen “avangarda historike” ato të krijuara në periudhën e paraluftës së parë në fillim të shekullit (rreth vitit 1910) dhe fundi i Luftës së Dytë Botërore. Javier Arnaldo: Vanguardias históricas (I), Historia 16, Madrid, 1993, fq. 6.</ref> e [[Shekulli XX|shekullit të XX]], fauvizmi kërkonte një eksperimentim në fushën e ngjyrës, që konceptohej në mënyrë subjektive dhe personale, duke zbatuar vlerat emotive dhe ekspresive, të pavarura ndaj natyrës. Spikatën [[Henri Matisse]], Albert Marquet, Raoul Dufy, André Derain, Maurice de Vlaminck dhe Kees van Dongen.
* '''[[Ekspresionizmi]]''' ([[1905]]-[[1923]]): lindur si reagim ndaj impresionizmit, ekspresionistët mbështesnin një art më personal dhe intuitiv, ku mbizotëronte vizioni i brendshëm i artistit –«ekspresioni»– përball ngjizjes së realitetit –«impresioni»–, duke pasqyruar në veprat e tij një tematikë personale dhe intime me parapëlqimin e fantastikes, duke deformuar realitetin për të theksuar karakterin ekspresiv të veprës. Me pararendës te figurat e [[Edvard Munch]] dhe James Ensor, të formuar kryesisht rreth dy grupeve: Die Brücke ([[Ernst Ludwig Kirchner]], Erich Heckel, Karl Schmidt-Rottluff, Emil Nolde) dhe Der Blaue Reiter (Vasili Kandinski, Franz Marc, August Macke, Paul Klee). Eksponent të tjerë qenë Grupi i Vienës (Egon Schiele, Oskar Kokoschka) dhe Shkolla e Parisit (Amedeo Modigliani, Marc Chagall, Georges Rouault, Chaïm Soutine). Figurat individuale do të ishin: José Gutiérrez Solana, Constant Permeke, Cândido Portinari, Oswaldo Guayasamín etj. Zakonisht konsiderohen gjithashtu si një derivim i [[ekspresionizmi]]t edhe grupi Objektiviteti i Ri (George Grosz, Otto Dix, Max Beckmann). Në [[Meksika|Meksikë]] arriti shprehjen e saj me muralizmin e José Clemente Orozco, Diego Rivera, David Alfaro Siqueiros dhe Rufino Tamayo të ndikuar nga vepra e Frida Kahlo. Në skulpturë u shquan Ernst Barlach, Wilhelm Lehmbruck dhe Käthe Kollwitz.
[[Skeda:Umberto Boccioni Forme uniche nella continuità dello spazio 1913.jpg|left|thumb|333x333px|Skulpture e Umberto Boccionit, 1913]]
* '''Kubizmi''' ([[1907]]-[[1914]]): kjo lëvizje u bazua në deformimin e realitetit nëpërmjet shformimit të perspektivës hapsinore me origjinë rilindase, duke e organizuar hapësirën sipas një indi gjeometrik, me vizionin e njëkohshëm të objekteve, një gamë ngjyrash të ftohta dhe të zbehta si dhe një konceptim të ri të veprës së artit, me futjen e kolazhit. Figura kryesore e kësaj lëvizje ishte [[Pablo Picasso]], një gjeni i [[Shekulli XX|shekullit të XX]], së bashku me Georges Braque, Jean Metzinger, Albert Gleizes, Juan Gris dhe Fernand Léger, ashtu si Alexander Archipenko, Jacques Lipchitz, Pablo Gargallo dhe Julio González në skulpturë. Një derivim i kubizmit qe orfizmi i Robert Delaunay, ashtu si dhe rayonizmi rus, sintezë e kubizmit, futurizmit dhe orfizmit (Mikhail Larionov, Natalia Goncharova). Po ashtu, purizmi qe një lëvizje postkubiste (Amédée Ozenfant, [[Le Corbusier]]).
[[Skeda:Marcel Duchamp.jpg|thumb|239x239px|"fontana" e Marcel Duchamp]]
* '''Futurizmi''' ([[1909]]-[[1930]]): lëvizje italiane që ngrinte lart vlerat e progresit teknik dhe industrial të [[Shekulli XX|shekullit të XX]], duke dalluar aspektet e realitetit si lëvizja, shpejtësia dhe njëkohësia e veprimit. Futurizmi aspironte të shndërronte botën, për të ndryshuar jetën, duke shfaqur një koncept idealist dhe disi utopik të artit si motorr i shoqërisë. Qe lëvizja e parë që u shpall me një [[Manifesti|manifest]] (të shkruar nga Filippo Tommaso Marinetti), vulë dalluese e lëvezjeve të ardhshme të avangardës, që vinte në dukje për më tepër ndërlidhjen midis arteve të ndryshme. Spikatën në pikturë Giacomo Balla dhe Gino Severini si dhe Umberto Boccioni në skulpturë<ref>Ramírez Domínguez (1983), fq. 773-786.</ref>.
*'''Arti abstrakt''' ([[1910]]-[[1932]]): duke kontestuar konceptin e realitetit nga teoritë e reja shkencore si dhe lindja e teknologjive të reja si [[fotografia]] dhe [[kinemaja]], që ngarkoheshin me ngjizjen e realitetit, u prodhua zanafilla e artit [[Abstraktja|abstrakt]]: [[artisti]] nuk synon të pasqyroi realitetin, por botën e tij të brendshme, të shprehë ndjenjat e tij. Arti humbet gjithë aspektin real dhe të imitimit të natyrës tu përqendruar te ekspresiviteti i thjesht i artistit, në forma dhe [[ngjyra]] që u mungojnë komponentet referuese. Nisi nga Vasili Kandinski, qe zhvillim i lëvizjes neoplasticiste (De Stijl), me figura si Piet Mondrian dhe Theo Van Doesburg në pikturë, dhe Georges Vantongerloo në skulpturë.
* '''Konstruktivizmi''' ([[1914]]-[[1930]]): i lindur në [[Rusia|Rusinë]] revolucionare, qe një stil i angazhuar politikisht që kërkonte që nëpërmjet artit të realizonte një transformim të shoqërisë, nëpërmjet një refleksioni mbi format e pastra artistike të konceptuara që nga aspekte si [[Hapësira|hapsira]] dhe [[koha]], që gjenerojnë një sërë veprash në stilin abstrakt, me prirjen drejt gjeometrizmit. Spikatën Vladimir Tatlin, Lissitzky, Anton Pevsner dhe Naum Gabo. Një variant qe suprematizmi i Kasimir Malevich.
* '''[[Dadaizmi]]''' ([[1916]]-[[1922]]): lëvizje reaguese ngaj katastrofave të luftës, që kërkonte një qasje radikale të konceptit të artit, që humbet çdo komponent të bazuar te llogjika dhe arsyeja, duke shpalosur dada-n, rastësinë, absurdin e ekzistencës. Kjo u përkthye në një gjuhë subversive, ku kontestoheshin si tematikat ashtu dhe teknikat tradicionale të artit, duke eksperimentuar me materiale të reja dhe forma të reja kompozimi, si kolazhi, fotomontazhi dhe ready-made-i. Spikatën Hans Arp, Francis Picabia, Kurt Schwitters dhe [[Marcel Duchamp]].
* '''Surealizmi''' ([[1924]]-[[1955]]): me një pararendje të qartë te [[piktura]] metafizike (Giorgio de Chirico, Carlo Carrà), surealizmi<ref group="Sqarime">Termi «surealizëm» u ideua nga Apollinaire në 1917, duke ju referuar asaj që është «në lart realitetit», në frengjisht surréalisme.</ref> e vuri theksin te imagjinimi, fantazia, bota e ëndrrave, me një ndikim të fortë nga [[psikoanaliza]], si perceptohej në konceptin e tij të «shkrimi automatik», me të cilin nënkuptohej të shpreheshe duke çliruar mendjen nga çdo lidhje racionale, të shfaqje pastërtinë e pavetëdijes. Piktura surealiste u zhvillua mes figuracionit ([[Salvador Dalí]], Paul Delvaux, René Magritte, Max Ernst) dhe abstraksionit ([[Joan Miro|Joan Miró]], André Masson, Yves Tanguy). Në skulpturë spikatën Henry Moore, Constantin Brâncuşi, Alberto Giacometti dhe Alexander Calder<ref>Ramírez Domínguez (1983), fq. 807-837.</ref>.
[[Skeda:KMM Dubuffet.JPG|thumb|330x330px|Skulpture e Jean Dubuffet ne Hollande]]
==== Prirjet e fundit ====
Që nga [[Lufta e Dytë Botërore]] arti eksperimentoi një dinamikë marramendëse evolutive, me stile dhe lëvizje që pasoheshin gjithëmon e më shpejt në kohë. Projekti modern i zënë fill me avangardat historike arriti kulmin e tij me stile të ndryshme antimaterike që dallonin zanafillën intelektuale të artit mbi realizimin e tij material, si arti i aksionit dhe arti konceptual. Duke arritur këtë nivel prospeksioni analitik të artit, u prodhua efekti i kundërt –siç është zakonisht në historinë e artit, ku stilet e ndryshme konfrontohen dhe kundërvihen, rigoroziteti i disave pason teprimin e të tjerëve dhe e anasjellta–, duke u rikthyer te format klasike të artit, duke pranuar komponenten e tij materiale dhe estetike si dhe duke hequr dorë nga karakteri i tij revolucionar dhe transformues i shoqërisë. Lindi kështu arti post-modern, ku artisti tranziton pa ndrojë midis teknikave dhe stileve të ndryshme, pa karakter pretendues, duke u kthyer te puna artizanale si esenca e artistit. Së fundi, duhet theksuar se nga fundi i shekullit u shfaqën teknika të reja dhe të mbështetura në terrenin e artit: video-ja, [[informatika]], [[interneti]], [[lazeri]], [[holografia]] etj.<ref>González (1991), fq. 3-5.</ref>.
* '''Informalizmi''' ([[1945]]-1960): bashkim prirjesh të bazuara te ekspresiviteti i artistit, duke hequr dorë nga çdo aspekt racional i artit (struktura, kompozimi, zbatim i parakonceptuar i ngjyrës). Është një art dukshëm [[Abstraktja|abstrakt]], ku merr rëndësi mbështetja materiale e veprës, që merr protagonizmin mbi çdo tematikë ose kompozim. Përfshin rryma të ndryshme si tachizmi, art brut dhe piktura materike. Spikatën Georges Mathieu, Hans Hartung, Jean Fautrier, Jean Dubuffet, Lucio Fontana etj. Në [[Spanja|Spanjë]] lindën grupet El Paso (Antonio Saura, Manolo Millares) dhe Dau al set (Antoni Tàpies, Modest Cuixart). Në skulpturë duhet përmendur Jorge Oteiza dhe Eduardo Chillida. Në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]] u zhvillua [[Ekspresionizmi Abstrakt|ekspresionizmi abstrakt]] –i quajtur gjithashtu action painting–, i karakterizuar nga përdorimi i teknikës teknikës së dripping-ut, sprucimi i pikturës mbi kanavacë, mbi të cilën ndërhyn artisti me mjete të ndryshme ose me trupin e vet. Midis anëtarëve të tij figurojnë [[Jackson Pollock]], Mark Rothko, Franz Kline dhe Willem de Kooning.
[[Skeda:Eduardo Paolozzi Kew Gardens London.jpg|left|thumb|257x257px|Skulpture e Eduardo Paolozzi-t ne Londer]]
* '''Figuracioni i Ri''' ([[1945]]-[[1960]]): si reagim ndaj abstraksionit informalist lindi një lëvizje që rikthente figuracionin, me njëfarë ndikimi ekspresionist dhe me lirinë e plotë të kompozimit. Megjithëse bazoheshin te figuracioni nuk donte të thoshte se qe realiste, pa mundur të deformohej ose skematizohej sipas dëshirës së artistit. Në zanafillën e këtij stili pati ndikim vendimtar [[filozofia]] ekzistencialiste dhe vizioni i saj pesimist i qenies njerzore si dhe e bashkangjitën me lëvizjen beat dhe angry young men. Midis figurave të saj mund të përmendet Francis Bacon, Lucian Freud, Bernard Buffet, Nicolas de Staël dhe anëtarët e grupit CoBrA (Karel Appel, Asger Jorn, Corneille dhe Pierre Alechinsky), ashtu si dhe Germaine Richier dhe Fernando Botero në skulpturë.
* '''Arti kinetik''' (që nga [[1950]]): i quajtur gjithashtu op-art (arti optik), është një stil që e vendos theksin te aspekti vizual i artit, veçanërisht te efektet optike, që prodhohen nga [[Iluzioni optik|iluzionet optike]] (figura ambigue, imazhe persistente, efekti moiré), nëpërmjet lëvizjes ose lojës me ndriçimin. Është një art abstrakt por racional, kompozitiv, në të kundërt me informalizmin. Spikatën Victor Vasarely, Jesús Rafael Soto, Yaacov Agam, Julio Le Parc, Eusebio Sempere etj.
* '''Pop-arti''' ([[1955]]-[[1970]]): lindi në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës]] si lëvizje refuzuese ndaj [[Ekspresionizmi Abstrakt|ekspresionizmit abstrakt]], duke përfshirë një sërë autorësh që u rikthyen te figuracioni, me një komponente të fortë frymëzimi popullor, duke marrë imazhet e botës publicitare, [[Fotografia|fotografinë]], tregimet me piktura dhe mediat e komunikimit masiv. Me një pararendje në të ashtuquajturën New Dada (Robert Rauschenberg, Jasper Johns), u dalluan në pop-art [[Andy Warhol]], Roy Lichtenstein, Tom Wesselmann, James Rosenquist, Eduardo Paolozzi, [[Richard Hamilton]] dhe, në skulpturë, Claes Oldenburg.
* '''Realizmi i Ri''' ([[1958]]-[[1970]]): lëvizje franceze e frymëzuar nga bota e realitetit rrethues, nga konsumizmi dhe shoqëria industriale, nga e cila hiqen –në të kundërt me pop-artin– aspektin e saj më të papëlqyeshëm, me parapëlqimin e veçantë për materialet fragmentare. Përfaqësuesit e saj qenë Arman, César Baldaccini, Yves Klein, Jean Tinguely, Piero Manzoni, Daniel Spoerri, Niki de Saint Phalle etj. Klein dhe Manzoni qenë paraprirës të artit konceptual: Klein me antropometritë e tij kozmogonike ([[piktura]] të shfaqura elementeve: [[zjarri]], [[shiu]]) ose me ekspozicionin e tij Boshësia ([[1958]], Galería Iris Clert), ku shiti [[Hapësira|hapsirë]] boshe në një galeri; dhe Manzoni që paketoi jashtëqitjet e tij në kanaçe (Merda d'artista, [[1961]]).
* '''Arti i aksionit''' (që nga [[1960]]): janë prirje të ndryshme të bazuara në aktin e krijimit artistik, ku e rëndësishme nuk është vepra në vetvete, por procesi krijues, në të cilin pas artistit ndërhyn shpesh [[publiku]], me një komponente të madhe improvizimi. Përfshin manifestime të ndryshme artistike si happening-u, performance art, environment art, instalacioni etj. Midis figurave të tij spikatën Joseph Beuys, Allan Kaprow, Wolf Vostell, Yoko Ono, Nam June Paik dhe grupet Fluxus dhe Gutai.
* '''Minimalizmi''' ([[1963]]-[[1980]]): me një pararendëse te Abstraksioni i ri ose Abstraksioni postpiktorik (Barnett Newman, Frank Stella, Ellsworth Kelly, Kenneth Noland) minimalizmi qe një rrymë që kërkonte një proces çmaterializimi që arrin kulmin te arti konceptual. Janë vepra me karakter abstrakt, me thjeshtësi të dukshme, e reduktuar në një motiv minimal, duke pastruar qasjen fillestare të autorit, bazën mbi të cilën ka zhvilluar idenë që, pa dyshim, është ngjizur në fazën fillestare. Spikatën piktorët Robert Mangold dhe Robert Ryman si dhe skulptorët Carl Andre, Dan Flavin, Donald Juddy Sol LeWitt.
[[Skeda:Keith Haring Berlin-Tiergarten.jpg|thumb|293x293px|Boksieret, skulpture e Keith Haring]]
* '''Hiperrealizmi''' (që nga [[1965]]): si reagim ndaj minimalizmit lindi kjo rrymë figurative, e karakterizuar nga vizioni i saj superlativ dhe i ekzagjeruar i realitetit, që ngjizet me përpikmëri në gjithë detajet e tij, me një aspekt gati fotografik. Spikatën Chuck Close, Richard Estes, Don Eddy, John Salt, Ralph Goings, Antonio López García dhe, në skulpturë, George Segal, i famshëm për figurat e tij njerëzore në gips.
* '''Arti konceptual''' ([[1965]]-[[1980]]): pas zhveshjes materike të minimalizmit, arti konceptual hoqi dorë nga nënshtresa materiale për tu përqendruar te procesi mendor i krijimit artistik, duke pohuar se arti është te një ide dhe jo te objekti. Përfshin prirje të ndryshme: arti konceptual gjuhësor, më purist se konceptualiteti, i përqendruar te lidhja art-gjuhë (Joseph Kosuth); arti i varfër, i përqëndruar te instalacionet, përgjithësish me materiale fragmentare (Mario Merz, Jannis Kounellis); body-art-i, me trupin njerëzor si mbështetje (Gilbert and George, Dennis Oppenheim); land-art-i, që përdor natyrën si mbështetje, me një komponente të fortë fluturake (Christo, Walter de Maria, Robert Smithson, Richard Serra); bio-art-i, që përdor teknikat biologjike (Joe Davis, Estéfano Viu) etj. Gjithashtu mund të renditen në këtë rrymë gjini të ndryshme çështjeve shoqërore si arti feminist (Jenny Holzer, Barbara Kruger, Cindy Sherman, Judy Chicago) dhe arti homoerotik (Paul Cadmus, Robert Mapplethorpe, Deborah Cherena).
*'''Teknologjitë e Reja''' (që nga [[1965]]): shfaqja e teknologjive të reja që nga [[Vitet 1960|vitet ’60]] ([[televizioni]], video-ja, [[informatika]]) ka nënkuptuar një revolucion të madh për artin jo vetëm për sa i përket mbështetjes dhe materialeve të reja, por dhe formave të reja të shprehjes që kanë zgjeruar kufijtë e artit. Video-arti lindi në 1965 me shfaqjen kamerës së parë video portative (Portapak-u i [[Sony|Sony-t]]). Në këtë modalitet u shqua jo vetëm komponenti i saj fizik –lëshimi i imazheve, përgjithësisht të natyrës së instalacioneve ose performancave–, por mesazhi i pandarë nga imazhi i filmuar, duke shkrirë botën e komunikimit me kulturën popullore. Eksponentë të këtij modaliteti janë Nam June Paik, Dan Sandin, Bill Viola, Tony Oursler etj. Sound art-i (ose audio art-i) bazohet te zëri, qoftë natyror, muzikor, teknologjik apo akustik si dhe integrohet në art nëpërmjet asemblimeve, instalacioneve, performancave, videoartit etj. (Laurie Anderson, Brian Eno). [[Informatika]] dhe [[interneti]] kanë nënkuptuar po ashtu një nxitje të madhe për artin, jo vetëm si mbështetje por edhe për mundësitë e tij të reja krijuese dhe, veçanërisht, për aspektin e tij interaktiv, duke nënkuptuar një formë të re bashkëpunimi midis [[artisti]]t dhe [[publiku]]t (Olia Lialina, Heath Bunting, Jake Tilson).
* '''Arti postmodern''' (që nga [[1975]]): në kundërshti me të ashtuquajturin arti modern, është pikërisht arti i postmodernitetit. E merr dështimin e lëvizjeve të avangardës si dështim i projektit modern: avangardat pretendonin të eliminonin distancën mes artit dhe jetës, duke e bërë artin të përbotshëm; [[artisti]] postmodern, në ndryshim, është autoreferencial, arti flet për artin, nuk pretendon të bëj një punë shoqërore. Spikatën artistët individual si Jeff Koons, David Salle, Jean-Michel Basquiat, Keith Haring, Julian Schnabel, Eric Fischl, Miquel Barceló etj.; ose gjithashtu lëvizjet e ndryshme si transavangarda italiane (Sandro Chia, Francesco Clemente, Enzo Cucchi, Nicola De Maria, Mimmo Paladino), neoekspresionizmi gjerman (Anselm Kiefer, Georg Baselitz, Jörg Immendorff, Markus Lüpertz, Sigmar Polke), neomanierizmi, figuracioni i lirë etj<ref>González (1991), fq. 7-61.</ref>.
[[Skeda:Eric Adjetey Anang, Aalborg, Denmark, 2013.JPG|thumb|304x304px|Eric Adjetey Anang, duke treguar artin e tij ne TV e Danimarkes]]
==== Globalizimi i artit ====
Gjatë procesit të kolonializimit të nisur nga fuqitë evropiane në [[Shekulli XIX|shekullin e XIX]], dhe mbi të gjitha në [[Shekulli XX|të XX]] me bumin e mjeteve të komunikimit ([[radio]]ja, [[televizioni]], [[interneti]]) dhe procesi i [[globalizimi]]t kulturor i prodhuar në nivel botëror, arti është standardizuar në mënyrë progresive deri në universalizimin e stileve, duke ruajtur, në shumë vende, format vendase tradicionale, por duke përfituar një vulë stilistike bashkësisht të perceptueshme në pika të ndryshme të planetit. Format antike artistike të bazuara te materialet dhe tipologjitë tradicionale kanë përfaqësuar teknologjitë e reja dhe një ndjesi të re estetike të dominuar nga faktorë si moda dhe shpejtësia e përhapjes së lëvizjeve të reja artistike.
Në kontinentin afrikan megjithëse vazhdojnë disa forma tradicionale të artit, kolonizimi evropian futi artin perëndimor, duke prodhuar disa përzierje të të dy stileve. Në shumë pjesë të [[Afrika|Afrikës]] arti është shenjuar nga [[Islami|feja islame]], ndërkohë që në të tjera është më shumë i natyrës së krishterë, por megjithatë mbijetojnë format antike [[Animizmi|animiste]]. Interesi për artin afrikan në Evropë ka çuar në prodhimin e tij për qëllime eksporti, kryesisht maska dhe skulptura ornamentale ebani ose fildishi. Midis artistëve më të dalluar mund të përmenden Ashira Olatunde (nga [[Nigeria]]), Nicholas Mukomberanwa (nga [[Zimbabveja|Zimbabve]]), Henry Tayali (nga [[Zambia]]) dhe Eric Adjetey Anang (nga [[Gana|Ghana]]).
[[Skeda:Bilbao - Museo Guggenheim - Tall Tree and the Eye (Anish Kapoor) 4.JPG|left|thumb|296x296px|''<nowiki/>'Tall Tree and the Eye''' i Anish Kapoor-it, ne Museo Guggenheim, Bilbao]]
Në [[India|Indi]], arti u hap nga mesi i [[Shekulli XX|shekullit të XX]] ndaj formave të avangardës, si mund të vlerësohet në ndërhyrjen e arkitektëve të huaj si [[Le Corbusier]] në Chandigarh dhe Bangalore. Aktualisht India po përjeton një bum në fushën e krijimitarisë në zhvillim dhe arteve plastike bashkëkohore, ku artisti indian më i vlerësuar është skulptori Anish Kapoor, bashkë me të cilin spikasin emra si Ram Kinker Baij, Sankho Chaudhuri, Ajit Chakravarti dhe Nek Chand.
Qëllimi i artit nënkuptonte modernizimin e [[Kina|Kinës]], që u hap më shumë ndaj ndikimit perëndimor. Triumfi i revolucionit komunist imponoi si art zyrtar [[Realizmi socialist|realizmin socialist]], megjithëse së fundmi politika e re e hapjes ka favorizuar hyrjen e prirjeve të fundit artistike, të lidhura me teknologjitë e reja. Në [[1989]] mori jehonë të madhe ekspozita [[Kina]]/Avangardë, në Galerinë Kombëtare të [[Kina|Kinës]] në [[Pekini|Pekin]], që tregonte krijimet e çastit të fundit, duke përfshirë si vepra piktorike ashtu edhe fotografike, instalacione dhe performanca. Fatkeqësisht, ngjarjet e Tien An Menit shkaktuan një kthim mbrapa, deri në një hapje të re në [[1992]]. Artistët kinez bashkëkohor më të rëndësishëm janë: Qi Baishi, Wu Guanzhong, Pan Yuliang, Zao Wou Ki y Wang Guangyi.
Në [[Japonia|Japoni]], periudha Meiji ([[1868]]-[[1912]]) nënkuptoi një rinovim të thellë kulturor, shoqëror dhe teknologjik, duke u hapur më shumë me botën dhe nisja e përfshirjes së përparimeve të reja të arritura në Perëndim. [[Piktura]] e tashme ka dy rryma: një tradicionale (Nihonga) dhe tjetra perëndimore (Yōga). Në skulpturë po ashtu mbizotëron dualiteti traditë-avangardë. Më së fundmi spikat prania në terrenin e artit të aksionit të grupit Gutai, që përthithi eksperiencën e [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]] nëpërmjet aksioneve të ngarkuara me [[Ironia|ironi]], me një ndjesi të fortë irritimi dhe një agresivitet latent. Artistë të spikatur të [[Japonia|Japonisë]] bashkëkohore janë: Tsuguharu Foujita, Kuroda Seiki, Tarō Okamoto, Chuta Kimura, Leiko Ikemura, Michiko Noda, Yasumasa Morimura, Yayoi Kusama, Yoshitaka Amano, Shigeo Fukuda, Shigeko Kubota, Yoshitomo Nara, Isamu Noguchi dhe Etsuro Sotoo<ref>Onians (2008), fq. 290-315.</ref>.
[[Skeda:Chrysler Building by David Shankbone Retouched.jpg|thumb|357x357px|Chrysler Building, projektuar nga William van Alen]]
==== Artet dekorative ====
Në [[Shekulli XX|shekullin e XX]] artet dekorative kanë patur një evoluim të shpejtë, të shenjuar nga përdorimi i materialeve dhe teknologjive të reja më të avancuara dhe me një kundërshti të qartë ndaj vizatimit si bazë krijuese, duke theksuar aspektin intelektual të këtyre krijimeve përball realizimit thjesht material të arritur tradicionalisht nga [[artizanati]]. Rivitalizimi i madh i këtij aktiviteti artistik të rrjedhur nga ''art deco''<ref group="Sqarime">Termi art deco është shkurtim i arts decoratifs («artet dekorative» nga frëngjishtja) dhe i prejardhur nga Ekspozita e Arteve Dekorative në 1925 (Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes) në Paris. AA.VV.: Enciclopedia del Arte Garzanti (1991), fq.59.</ref> lëvizje e lindur në [[Franca|Francë]] ndërmjet [[Vitet 1920|viteve 1920]] që kërkonte një [[Revolucioni|revolucion]] për interiorizmin dhe artet grafike dhe industriale. Ky stil u karakterizua nga parapëlqimi për linjën lakore dhe floreale simetrike në artet grafike si dhe format katrore dhe gjeometrike në orendi dhe dekorimin interior. I drejtuar kryesisht ndaj një publiku borgjez, u dallua për këmbënguljen dhe luksin si dhe u zhvillua dukshëm në ilustrimin publicitar (Erté) dhe kartelizmi (Cassandre). Art déco u angazhua edhe në [[Arkitektura|arkitekturë]] ([[Chrysler Building]] e William van Alen) dhe [[Piktura|pikturë]] (Tamara de Lempicka, Santiago Martínez Delgado).
Tjetër përparim në terrenin e vizatimit u prodhua me Bauhaus-in, që përballë zbukurimit të tepërt të art deco futi një koncept [[vizatimi]] më racional dhe funksional, më të përshtatur me nevojat reale të njerëzve. Kjo vendosje pretendon të thyej barrierat midis [[arti]]t dhe [[artizanati]]t, me një kundërshti të qartë për prodhimin industrial. [[Vizatimi]] i tij bazohet te thjeshtësia, abstraksioni gjeometrik dhe përdorimi i ngjyrave primare dhe teknologjive të reja, siç shihet te orenditë prej [[Çeliku (material)|çeliku]] tubular të krijuar nga Marcel Breuer, ose llampat e dizenjuar nga Marianne Brandt. Në këtë shkollë spikatën krijues si László Moholy-Nagy, Oskar Schlemmer, Johannes Itten, Paul Klee, Josef Albers etj. Po ashtu, grupi neoplasticist De Stijl zhvilloi një stil interiorist të bazuar te thjeshtësia, format gjeometrike dhe ngjyrat primare, si karrikja e famshme e kuqe dhe blu e Gerrit Thomas Rietveld ([[1923]]). Që atëherë dizajni industriale dhe interiori kanë ndjekur rrugën e krijimit intelektual dhe dizajni funksional, me një shtim progresiv të eksperimentimit të materialeve të reja (plastike, fibra qelqi), duke ndjekur nevojat e tregut pa hequr dorë nga procesi i modernizimit të shoqërisë, që ka gjeneruar një linjë të quajtur styling (e përfaqësuar thelbësisht nga Raymond Loewy)<ref>Dempsey (2002), fq. 130-139.</ref>.
[[Skeda:A Portrait of the Artist as a Young Man.jpg|thumb|312x312px|Botimi i I-re i "''A Portrait of the Artist"'' i J. Joyce, 1917]]
==== Letërsia bashkëkohore ====
''Artikulli kryesor'': Historia e letërsisë bashkëkohore
Në [[Shekulli XX|shekullin e XX]] [[letërsia]] ka marrë –si pjesa tjetër e arteve– një diversitet të madh stilistik, duke nisur nga premisat pararendëse dhe kanonet klasike në disa raste si dhe duke u shkëputur me të shkuarën dhe duke eksperimentuar forma të reja. Padurimi i inovimit ngriti çështjen e esencës letrare, të një gjuhe trashendente dhe metafizike, si në rastin e të ashtuquajturës «poesia e pastër» (Paul Valéry, [[William Butler Yeats]], [[Ezra Pound]], [[T. S. Eliot|T.S. Eliot]], Eugenio Montale, Fernando Pessoa, Konstantinos Kavafis). Fusha kryesore e eksperimentimit qe ajo e avangardave artistike: futurizmi spikati për padurimin modernizues, duke ekzaltuar përparimet teknike, shpejtësinë, aksionin, duke përfshirë dhunën (pati kontakte të ngushta me [[fashizmi]]n italian), duke mbrojtur shkatërrimin e sintaksës dhe çlirimin e [[Fjala|fjalëve]]; e përfaqësuar më së pari nga Filippo Tommaso Marinetti dhe Vladimir Majakovski. Kubizmi kërkoi forma të reja sintatike, duke shpërbërë poemat dhe duke jku dhënë një pamje grafike, me tipe të ndryshme letre dhe shfaqjen e shenjave ekstragjuhësore, duke braktisur shenjat e pikësimit («kolazhi gjuhësor»), ku spikati [[Guillaume apollinaire|Guillaume Apollinaire]]. [[Dadaizmi]] futi [[Anarkia|anarkinë]] në zanafillën letrare, duke kërkuar lirisht një gjuhë kaotike dhe absurde, që e humbet pamjen e saj logjike dhe komunikuese, si në veprën e Tristan Tzara-s. [[Ekspresionizmi]] kritikoi shoqërinë borgjeze të kohës, militarizmin, tëhuajsimin e individit në erën industriale dhe represionin familjar, moral dhe fetar. Ai nuk imiton realitetin, nuk analizon shkaqet dhe faktet, por autori kërkon esencën e gjërave, duke treguar vizionin e tij të veçantë. Spikatën [[Franz Kafka]], Gottfried Benn, Alfred Döblin, Georg Heym, Franz Werfel, Georg Trakl dhe [[Rainer Maria Rilke]]. Surealizmi pati një ndikim të madh nga [[psikologjia]] freudiane, duke i bërë jehonë në veprat e tyre botës së pandërgjegjshme, ëndrrave dhe subjektivitetit në një stil që kërkonte asosacionin e pazakontë të fjalëve, metaforave onirike dhe delirante, që u përkthyen në teknikën e «shkrimit automatik». Spikatën André Breton, Paul Éluard dhe Louis Aragon.
Në fushën e narrativës, eksperienca e hidhur luftarake në shkallë botërore shkaktoi një sërë veprash kritike të [[Lufta|luftës]], reflektimi, introspeksioni psikologjik, kërkimi i disa vlerave të reja morale, me një gjuhë simbolike dhe metaforike; ashtu si shfaqet vepra e Marcel Proust-it, [[André Gide|André Gide-së]], [[François Mauriac|François Mauriac-ut]], [[Thomas Mann|Thomas Mann-it]], [[Hermann Hesse|Hermann Hesse-it]] etj. Më tej lindi një kompromis më i madh shoqëror, me veprat denoncuese të vlerave borgjeze që kishin çuar te [[lufta]]; kjo rrymë përfaqësohej nga André Malraux, Antoine de Saint-Exupéry, [[George Orwell]] dhe Aldous Huxley. Në kundërvënie me këtë ishte një rrymë më inovative, më e përqendruar te teknika letrare, te virtuozizmi stilistik dhe thellimi i personazheve, si mund ta vlerësojmë te [[James Joyce]], Lawrence Durrell dhe [[Virginia Woolf]]. Në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]] lindi i ashtuquajturi «brezi i humbur», i karakterizuar po ashtu nga kritika shoqërore dhe kërkimi i disa vlerave të reja njerëzore: John Dos Passos, F. Scott Fitzgerald, [[John Steinbeck]], [[William Faulkner]], Gertrude Stein, Henry Miller dhe [[Ernest Hemingway]].
[[Skeda:Camus23.jpg|left|thumb|333x333px|I huaji i Alber Kamyse]]
Gjysma e dytë e [[Shekulli XX|shekullit të XX]] u karakterizua nga eklektizmi dhe diversiteti i prirjeve, me njëfarë vazhdimësie të stileve të mëparshme, mbi të gjitha në [[Poezia|poezi]], ku autorë si Jacques Prévert, Dylan Thomas dhe Wystan Hugh Auden krijuan një poezi jo konformiste dhe të intelektualizuar. Narrativa është inovatore, e karakterizuar nga shqetësimi ekzistencial dhe kompromisi social: [[Jean-Paul Sartre]], [[Albert Camus]], Simone de Beauvoir, Jean Genet, Cesare Pavese, Italo Calvino, [[Alberto Moravia]] etj. (paraprijësi letrar i të cilës konsiderohet [[Fëdor Michajlovič Dostoevskij|Dostojevski]]) Në [[Vitet 1950|vitet ‘50]] lindi në [[Franca|Francë]] nouveau roman («romani i ri»), i fokusuar te analisza e ftohtë dhe objektive e realitetit (Alain Robbe-Grillet, Nathalie Sarraute). Në këto vite pati një rilindje të «romanit historik», me Marguerite Yourcenar, Robert Graves dhe [[Umberto Eco]]. Në [[Gjermania|Gjermani]], u shfaqën shkrimtarët antikonvencional si Peter Handke dhe [[Günter Grass|Günther Grass]], ndërsa në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]] lindi gjenerata beat (Allen Ginsberg, William Burroughs, Jack Kerouac), ashtu si një seri e re romanciere e drejtuar nga [[Truman Capote]], J.D. Salingery Norman Mailer. Midis autorëve të mëdhenj të [[Shekulli XX|shekullit të XX]] meritojnë të veçohen po ashtu: H.G. Wells, [[Rudyard Kipling]], [[J. R. R. Tolkien]], [[Salvatore Quasimodo]], [[Niko Kazanxaqis|Nikos Kazantzakis]], [[Halldór Laxness]], [[Pär Lagerkvist]], Mika Waltari, [[Jarosllav Hashek|Jaroslav Hašek]], [[Boris Pasternak]], [[Mihail Šolohov]], [[Aleksandr Solzhenitsyn]], José Saramago, Sholem Asch, [[Rabindranat Tagora|Rabindranath Tagore]], Jalil Gibran, Naguib Mahfuz, [[Ismail Kadare]], Wen Yiduo, Yukio Mishima, [[Kenzaburō Ōe|Kenzaburo Oé]], Wole Soyinka, [[Orhan Pamuk]] etj<ref>Lladó-García (1999), fq. 249-329.</ref>.
Në [[Spanja|Spanjë]], [[letërsia]] e [[Shekulli XX|shekullit të XX]] nisi me të ashtuquajturin novecentismo, të përfaqësuar nga José Ortega y Gasset, Ramón Pérez de Ayala, Ramón Gómez de la Serna dhe Eugeni d'Ors. Më tej lindi Gjenerata e 27-ës, me një përpjekje më të madhe avangardiste, që kërkonte indenë e «poesía pura», me disa ndikime nga surealizmi ([[Federico García Lorca]], Rafael Alberti, [[Vicente Aleixandre]], Pedro Salinas, Jorge Guillén, Dámaso Alonso, Gerardo Diego, Luis Cernuda, Miguel Hernández).
Në letërsinë hispaniko-amerikane spikatën: Alfonsina Storni, Gabriela Mistral, Vicente Huidobro, César Vallejo, [[Pablo Neruda]], [[Jorge Luis Borges]], Nicolás Guillén, Rómulo Gallegos, [[Miguel Ángel Asturias]], Alejo Carpentier, Juan Rulfo, [[Carlos Fuentes]], Julio Cortázar, [[Mario Vargas Llosa]], [[Gabriel García Márquez]], [[Octavio Paz]], Guillermo Cabrera Infante, Augusto Roa Bastos, [[Ernesto Sabato]], Mario Benedetti, Isabel Allende etj<ref>Lázaro-Tusón (1982), fq. 377-487.</ref>.
[[Skeda:Captain Brassbound's Conversion by George Bernard Shaw.jpg|thumb|369x369px|Poster i një komedie te G. Bernard Shaw]]
==== Teatri bashkëkohor ====
[[Teatri]] i [[Shekulli XX|shekullit të XX]] pati një diversifikim të stileve, duke evoluar paralelisht me rrymat artistike avangardiste. Vendoset më shumë vëmendja te drejtimi artistik dhe te skenografia, te karakteri vizual i teatrit dhe jo vetëm te ai letrar. U avancua në teknikën interpretuese, me më shumë thellim psikologjik (metoda Stanislavski, Actors Studio e Lee Strasberg) si dhe duke e vënë më shumë theksin te gjesti, aksioni dhe lëvizja. Braktisen tre njësitë klasike dhe nis teatri eksperimental, me forma të reja të të bërit teatër si dhe një theksim më të madh të spektaklit, duke u rikthyer te riti dhe manifestimet e tjera të kulturës antike ose ekzotike. Marrja gjithëmonë e më shumë rëndësi nga [[Regjisori|regjizori]] teatror, që shumë herë është arkitekti i një vizioni të caktuar të vënies në skenë (Vsevolod Meyerhold, Max Reinhardt, Erwin Piscator, Tadeusz Kantor).
Midis lëvizjeve të ndryshme teatrore duhen vënë në pah: [[ekspresionizmi]] (Georg Kaiser, Fritz von Unruh, Hugo von Hofmannsthal); «teatri epik» (Bertolt Brecht, Peter Weiss, Rainer Werner Fassbinder); «teatri absurd», i lidhur ngushtë me ekzistencializmin (Antonin Artaud, Eugène Ionesco, [[Samuel Beckett]], [[Albert Camus]]); dhe Angry young men, me natyrë jo konformiste dhe antiborgjeze (John Osborne, [[Harold Pinter]], Arnold Wesker). Autorë të tjerë të shquar janë: [[George Bernard Shaw]], [[Luigi Pirandello]], Alfred Jarry, Tennessee Williams, [[Eugene O'Neill]], [[Arthur Miller]], John Boynton Priestley, [[Dario Fo]] etj. Në Spanjë spikatën [[Federico García Lorca]], Miguel Mihura, Alejandro Casona, Antonio Buero Vallejo, Alfonso Paso dhe Fernando Arrabal.
Që nga [[Vitet 1960|vitet ‘60]] teatri ka reaguar kundër distancimit të teatrit epik, duke kërkuar një komunikim dramatik të vendosur nëpërmjet aksioneve reale që prekin spektatorin (The Living Theatre, teatri-laborator i Jerzy Grotowski, aksionet e happening). [[Regjisori|Regjizorët]] e rinj kanë bashkuar me këtë «teatër provokues» një ndërgjegje stilistike të bazuar te ceremonia, zbavitja dhe ekzibicionizmi (Peter Brook, Giorgio Strehler, Luca Ronconi). Gjuha e folur është kështu e zëvendësuar nga ajo vizuale dhe arti dramatik rikuperon në njëfarë mënyre ambicjen e vjetër «teatrit total». Kjo shfaqje paraqitet në grupe të ndryshme spanjolle si Els Joglars, Els Comediants dhe La Fura dels Baus, ose grupi kanadez [[Cirque du Soleil]]<ref>Oliva-Torres Monreal (2002), fq. 363-432.</ref>.
[[Skeda:Max Tilke- Poster-of-opera-salome-richard-strauss.jpg|thumb|312x312px|Poster i operas Salome te Richard Strauss-it, 1910]]
==== Muzika bashkëkohore ====
''Artikulli kryesor'': Muzika klasike bashkëkohore
Në fushën muzikore transicioni i shekullit u karakterizua nga postromantizmi i [[Richard Strauss]], Gustav Mahler dhe Aleksandr Skriabin, duke futur më vonë në mjedisin e avangardave artistike: kubizmi tentoi dehumanizimin, ndaj skematizimit dhe ndërtimeve lineare, pa zbukurime (Erik Satie); [[ekspresionizmi]] pretendonte të shkëpuste fenomenet e jashtme, duke qenë instrumenti vetëm i realitetit krijues të kompozitorit dhe duke pasqyruar kryesisht gjendjen e tij anemike, jashtë gjithë rregullave dhe gjithë konvencioneve (Darius Milhaud, Francis Poulenc, Arthur Honegger); futurizmi eksperimentoi me zhurma dhe tinguj natyror dhe nga jeta e përditshme (Luigi Russolo, Edgar Varèse); neoklasicizmi –i lidhur në [[Rusia|Rusi]] me [[Realizmi socialist|realizmin socialist]], i quajtur edhe «sinfonizmi sovjetik»– riktheu format klasike, por të riinterpretuara si dhe heqja dorë nga përparimet e reja avangardiste (Carl Orff, Gustav Holst, Igor Stravinski, Sergei Prokofiev, Dimitri Shostakovich, Sergéi Rahmaninov); dodekafonizmi qe një sistem i bazuar në dymbëdhjetë tone të shkallës harmonike, që përdoreshin në çdo rend, por në seri, pa përsëritur asnjë notë para se të tingëllojnë të tjerat, duke evituar polarizimin, tërheqja për qendrat tonale (Arnold Schönberg, [[Alban Berg]], Anton von Webern); me forma të njëjta, ultrakromatizmi zgjeroi shkallën muzikore në shkallë më të ulëta se semitonet –e katërta ose e gjashta e tonit– (Alois Hába, Ferruccio Busoni); Objektiviteti i Ri solli një vizion më realist dhe shoqëror të muzikës, duk krijuar konceptin e Gebrauschmusik («muzika utilitare»), e bazuar në konceptin e konsumit të masave për të përpunuar vepra me ndërtim të thjeshtë dhe të arritshme nga gjithë bota (Paul Hindemith, Kurt Weill).
[[Skeda:Ennio Morricone.jpg|left|thumb|228x228px|Ennio Morricone]]
Që nga mesi i shekullit vazhdoi eksperimentimi dhe diversiteti i koncepteve muzikore, duke prodhuar teknika dhe efekte të reja sonore, si [[muzika elektronike]] e Karlheinz Stockhausen; muzika konkrete e Pierre Schaeffer dhe Pierre Henry; serializmi i Olivier Messiaen, Luigi Dallapiccola, Pierre Boulez dhe Luis de Pablo; polistilizmi i Luciano Berio; «fushat zanore» të Luigi Nono; muzika e rastësishme e John Cage, Charles Ives, Witold Lutoslawski dhe Cristóbal Halffter; neotonalizmi i Arvo Pärt dhe Henryk Górecki; «muzika statistike» e Iannis Xenakis, Krzysztof Penderecki dhe György Ligeti; minimalizmi i Philip Glass; dhe new age-i i Michael Nyman dhe Wim Mertens<ref>Beltrando-Patier (1996), fq. 746-862.</ref>.
[[Skeda:Michael Jackson 1984.jpg|thumb|309x309px|Michael Jackson]]
[[Opera]] mbajti në fuqi repertorin e mëparshëm, që u vazhdua të përfaqësohej me suksese në teatrot dhe auditorët më të mirë të botës, ndërkohë që në nivel produktiv, edhe pse pati një prodhim të shumtë dhe të shkëlqyer, inovacionet e prodhuara në këtë fushë nuk gëzuan aq shumë sukses mes publikut të gjerë. Në fillim të shekullit, verizmi italian vazhdoi në të ashtuquajtur «postverizëm» i përfaqësuar kryesisht nga Riccardo Zandonai (Francesca da Rimini, [[1914]]; Giulietta e Romeo, [[1922]]). Postromantizmi pati figurën e madhe të [[Richard Strauss|Richard Strauss-it]] ([[Salomé]], [[1905]]; Ariadne auf Naxos, [[1912]]). Neoklasicizmi la vepra si Edipi mbret ([[1925]]), i Igor Stravinski-t; Lady Macbeth de Mtsensk ([[1936]]) e Dimitri Shostakovich-it; dhe Lufta dhe Paqja ([[1946]]) e Sergei Prokofiev-it. Në nivel avangardist, spikatën [[ekspresionizmi]] dhe dodekafonizmi: Moses und Aron ([[1926]]), i Arnold Schönberg-ut; Wozzeck ([[1925]]) dhe Lulú ([[1935]]), e [[Alban Berg|Alban Berg-ut]]; Jonny spielt auf ([[1927]]), i Ernst Krenek. Më së afërmi spikat vepra e Benjamin Britten, me vlerë të madhe dramatike (Peter Grimes, [[1945]]; Ëndrra e një nate vere, [[1961]]; Vdekja në Veneci, [[1973]]). Eksponent të tjerë janë: Kurt Weill (Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny, [[1930]]), George Gershwin (Porgy and Bess, [[1935]]), Paul Hindemith (Mathis der Maler, [[1938]]), Francis Poulenc (Les mamelles de Tirésias, [[1947]]), Gian Carlo Menotti (The Medium, [[1946]]; The Telephone, [[1947]]; The consul, [[1950]]), Alberto Ginastera (Bomarzo, [[1967]]) etj.
Gjithashtu, pati mjaft rëndësi edhe muzika popullore, që gjeneroi stile të ndryshme muzikore si [[jazz]]-i, soul-i, [[blues]]-i, [[rock]]-u, pop-i, [[Heavy metal|heavy]], [[Punk rock|punk]], [[reggae]], [[rap]] etj. Në [[Shekulli XX|shekullin e XX]] patën gjithashtu një bum të madh spektaklet muzikore, si kabareja dhe music-hall-i, ndërkohë që mori një protagonizëm në rritje kolona zanore [[Filmi|kinematografike]] (John Williams, [[Ennio Morricone]], Henry Mancini, Andrew Lloyd Webber, Leonard Bernstein, Maurice Jarre, [[Vangelis]], Nino Rota). Aspekti konsumist i qytetërimit të tanishëm, shfaqja e tipologjive të reja ([[radio]]ja, video-clip-i etj.) dhe futja e mbështetjeve të reja të regjistrimit muzikor (disku, kaseta, [[Compact Disc|compact-disc-u]], formatet informatike audio si [[MP3|mp3]]) favorizuan popullarizimin e muzikës, që u kthye në një aspekt i domosdoshëm i kohës së lirë moderne, me shumimin e koncerteve dhe recitaleve si dhe fenomenet autentike të masave rreth grupeve të ndryshme interpretuese ([[Elvis Presley]], [[The Beatles]], [[Rolling Stones]], [[Bob Dylan]], Bruce Springsteen, [[Michael Jackson]], [[Madonna]] etj.). Në kohët e fundit, industria diskografike pësoi një rënie progresive për shkak të shkarkimeve ilegale në [[Interneti|internet]], fakt që ka gjeneruar një debat të fortë që gjithësesi do të vazhdoi<ref>«[http://www.iridiaestudio.com/blog/descargas-ilegales Descargas ilegales]». Konsultuar më 28 gusht 2010.</ref>.
[[Skeda:Alvin Ailey - Revelations.jpg|thumb|312x312px|Baleti Reveletions nga Alvin Ailey]]
==== Kërcimi bashkëkohor ====
''Artikulli kryesor'': Kërcimi bashkëkohor
Kërcimi bashkëkohor nisi sërish me udhëheqjen e baletit rus i përftuar në fund të [[Shekulli XIX|shekullit të XIX]]: Mihail Fokindio i dha më shumë rëndësi shprehjes mbi teknikën; vepra e tij Chopiniana ([[1907]]) inauguron «baletin atmosferik» –vetëm kërcim, pa fill subjektor–. Sergéi Diágilev qe arkitekti i triumfit të madh të Baletit Rus në [[Parisi|Paris]], duke futur kërcimin në rrymat avangardiste: suksesin e tij të parë e mori me Polovetsian Dances (rusisht: Половецкие пляски, Polovetskie plyaski) i operas Princi Igor i Alexandre Borodine ([[1909]]), të cilët i pasoi L'Oiseau de feu (rusisht: Жар-птица, Xhar ptiça) ([[1910]]), Petrushka ([[1911]]) dhe Shenjtërimi i pranëverës (rusisht: «Весна священная», Vesná svyaschénnaya) ([[1913]]), i Igor Stravinski-t; dhe në fund, Parade ([[1917]]) qe një hit brenda avangardës, me muzik të Erik Satie, koreografi të Léonide Massine, libret i Jean Cocteau dhe dekorimi i [[Pablo Picasso]]-s. Në grupin e Diágilev-it spikatën balerinët Vaslav Nijinsky, Anna Pavlova dhe Tamara Karsavina. Me [[Revolucioni rus|Revolucionin Sovietik]] baleti rus u kthye në një instrument i propagandës politike, duke humbur pjesën më të madhe të kreativitetit, megjithëse nxori balerinë të mëdhenj si Rudolf Nureyev-i dhe Mihail Baryshnikov-i si dhe u prodhuan vepra të shquara si Romeo dhe Zhulieta ([[1935]]) dhe Hirushja ([[1945]]) e Prokofiev-it dhe Spartaku ([[1957]]) i Aram Khachaturian. Mori gjithashtu vëmendje sistemi pedagogjik i ideuar nga Agrippina Vaganova.
[[Skeda:Mark Morris Dance Center wall.jpg|left|thumb|300x300px|Qendra e Kercimit Mark Morris]]
Kërcimi ekspresionist tentoi shkëputjen me baletin klasik, duke kërkuar forma të reja shprehjeje të bazuara te liria e gjestit trupor, duke u liruar nga rregullat metrike dhe ritmike, ku mori më shumë rëndësi vetë-shprehja trupore dhe lidhja me [[Hapësira|hapsirën]]. Teoriku i tij kryesor qe koreografi Rudolf von Laban, i cili krijoi një sistem që tentonte të integronte trupin me shpirtin, duke e vënë theksin te energjia që lëshojnë trupat si dhe duke analizuar lëvizjen dhe lidhjen e saj me [[Hapësira|hapsirën]]. Ky koncept i ri u shkri me balerinën Mary Wigman. Në formë të pavarur, figura e madhe e fillimeve të shekullit të qe Isadora Duncan, që futi një formë të re kërcimi, të frymëzuar nga idealet greke, më e hapur ndaj improvizimit dhe spontaneitetit.
Në periudhën mes luftrave spikatën shkolla franceze dhe britanike, ashtu si dhe shfaqja e [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shteteve të Bashkuara të Amerikës]]. Në [[Franca|Francë]], Le Ballet de l'Opéra national de Paris u kthye në shkëlqimin e erës romantike, falë mbi të gjitha punës së Serge Lifar, Roland Petit dhe Maurice Béjart. Në [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Mbretërinë e Bashkuar]] spikatën figura si Marie Rambert, Ninette de Valois, Frederick Ashton, Antony Tudor, Kenneth MacMillan, Margot Fonteyn etj. Në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]], ku kishte pak traditë, filloi në pak kohë arriti një nivel të lartë kreativiteti dhe profesionalizmi, falë, në radhë të parë të pionerëve si Ruth Saint Denis, Martha Graham, Doris Humphrey dhe Agnes De Mille. Rusi George Balanchine –i dalë nga shoqëria e Diágilev-it– u vendos aty në [[1934]], ku themeloi School of American Ballet si dhe prodhoi një spektakël që jehoi si një nga koreografitë më të mira të shekullit. Në [[Vitet 1950|vitet ’50]]-[[Vitet 1960|‘60]] u shqua veprimtaria rinovuese e Merce Cunningham që, e ndikuar nga [[Ekspresionizmi Abstrakt|ekspresionizmi abstrakt]] dhe muzika e rastësishme e John Cage-it, futi kërcimin e bazuar te rastësia, kaosi, chance choreography-ja. Tjetër hit i madh i epokës qe West Side Story ([[1957]]) e Jerome Robbins-it.
Me Paul Taylor-in kërcimi hyri në mjedisin e postmodenizmit, me një [[Manifesti|manifest]] fillestar te Duet-i i tij ([[1957]]), duke qëndruar i palëvizur bashkë me një pianist që nuk e prekte pianon. Kërcimi postmodern futi rrymën dhe përditshmërinë, trupat e zakonshëm përballë stilizimeve të balerinëve klasik, me një përzierje stilesh dhe ndikimesh, që nga orientalet deri te folkloriket, duke përfshirë edhe lëvizjet aerobic dhe kickboxing. Koreograf të tjerë post-modernist qenë Glen Tetley, Alvin Ailey dhe Twyla Tharp. Në dekadat e fundit të shekullit spikatën koreografët si William Forsythe dhe Mark Morris, ashtu si dhe shkolla hollandeze, e përfaqësuar nga Jiří Kylián dhe Hans van Manen dhe ku u formua gjithashtu dhe spanjolli Nacho Duato. Në nivelin e kërcimeve popullore, në [[Shekulli XX|shekullin e XX]] pati një diversitet të madh stilesh, mes të cilëve mund të veçojmë: foxtrot-in, charleston-in, claqué-në, chachacha-në, tango-n, bolero-n, pasodoble-n, rumba-n, samba-n, conga-n, merengue-n, salsa-n, twist-in, [[Rock 'n' Roll|rock and roll]]-in, [[moonwalk]]-un, hustle-in, breakdance-in etj<ref>Abad (2004), fq. 124-363.</ref>.
[[Skeda:Large format camera lens.jpg|thumb|269x269px|Lentja e aparatit]]
==== Fotografia e shekullit të XX ====
''Artikulli kryesor'': [[Fotografia (historia)|Historia e fotografisë]]
Në [[Shekulli XX|shekullin e XX]] u shtri dukshëm përdorimi i fotografisë, nga përmirësimet e vazhdueshme teknike te kamerat e bartshme që mundësuan një përdorim më të përgjithësuar të kësaj teknike në nivel amator. Prania e saj qe esenciale në [[revista]] dhe periodikë, duke marrë në mediat e komunikimit masiv një rol mbizotërues në kulturën vizive të [[Shekulli XX|shekullit të XX]]. Gjatë [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]] dhe pas luftën pasuese lindi [[gazetaria]] fotografike, fillimisht në [[Gjermania|Gjermani]], me [[revista]] si Berliner Illustrierte Zeitung dhe Münchner Illustrierte Presse, duke dalluar punën e Erich Salomon dhe Stefan Lorant, krijues të «reportazhit fotografik». Kjo formë e fotoperiodizmit u shtri shpejt në të gjithë botën, e mbështetur nga shfaqja e kamerave të reja –Leica ([[1925]])– me objektivë të ndërkëmbyeshëm dhe shirit me 36 shkrepje. Në [[1947]] u shfaq Polaroidi, me foto çasti. Në [[Shekulli XX|shekullin e XX]] [[fotografia]] qe gjithashtu shumë e lidhur me modën dhe publicitetin.
[[Fotografia]] u integrua plotësisht me lëvizjet avangardiste: kështu, fotografët ekspresionist gjerman (August Sander, Karl Blossfeldt, Albert Renger-Patzsch) krijuan një tip fotografie të bazuar në qartësinë e imazhit dhe përdorimin e dritës si mjet shprehjeje, duke modeluar format dhe shkëputur teksturat. Ky tip fotografie mori një rezonanzë të rëndësishme ndërkombëtare, duke gjeneruar lëvizje paralele si photographie pure franceze dhe straight photography amerikane. Futurizmi italian u lidh me fotografinë në lëvizje (fotodinamizmi), i përfaqësuar nga Anton Giulio Bragaglia. Në [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Britaninë e Madhe]] lindi vorticizmi, i lidhur me kubizmin, ku spikati Alvin Langdon Coburn. Me [[Revolucioni rus|Revolucionin Sovjetik]], në [[Rusia|Rusi]] u imponua [[realizmi socialist]], me figurë mbizotëruese Aleksandr Rodchenko. Në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]], Alfred Stieglitz themeloi Photo-Secession-in, që tregoi jetën urbane me emotivitet artistik dhe u lidh me lëvizje si [[dadaizmi]]. Në këtë të fundit u shqua Man Ray, që arriti të bënte fotografi pa kamera, duke vendosur objektivin mbi film dhe duke e ekspozuar disa seconda në dritë, duke krijuar imazhe ambige mes figuracionit dhe abstraksionit. Tjetër inovacion i [[dadaizmi]]t qe fotomontazhi, si punimet e John Heartfield dhe Hannah Höch. Dhe së fundmi, surealizmi që futi në fotografi botën e të pandërgjegjshmes, e ëndrrave, imazhet onirike (Eugène Atget, Jacques-André Boiffard, Raoul Ubac).
[[Skeda:Photoshop CS3 pamjeekrani.png|left|thumb|266x266px|Pamje e dritares se Photoshop-it]]
Në periudhën midis luftrave dolën një sërë fotografësh që portretizuan ashpërsinë e realitetit rrethues, veçanërisht pas krizës ekonomike të [[1929]]-ës, si rasti i Lewis Hine, Margaret Bourke-White dhe Dorothea Lange. Që nga [[Lufta e Dytë Botërore]] [[fotografia]] ndoqi së bashku me gazetarinë –veçanërisht me bumin e agjensive si Magnum–, ashtu si dhe [[fotografia]] dokumentare, që mbizotëroi realizmin fotografik. Qe gjithashtu fortësisht e lidhur me prirjet e fundit artistike, veçanërisht me pop-art-in, hiperrealizmin dhe artin konceptual. Mes fotografëve më të shquar të këtij shekulli spikatën: Werner Bischof, Brassaï, René Burri, Robert Capa, Henri Cartier-Bresson, Agustí Centelles, Imogen Cunningham, Robert Doisneau, Robert Frank, Raoul Hausmann, André Kertész, William Klein, Alberto Korda, Jacques-Henri Lartigue, Annie Leibovitz, Dora Maar, Inge Morath, Helmut Newton, Irving Penn, Joe Rosenthal, Sebastião Salgado, Jeanloup Sieff, William Eugene Smith, Emmanuel Sougez, Otto Steinert, Gerda Taro, Spencer Tunick, Edward Weston etj. Që nga viti [[1990]], data e shfaqjes së [[Fotografia digjitale|fotografisë dixhitale]], krijimi fotografik është lidhur ngushtësisht me teknologjitë e reja, duke parapëlqyer vizatimin për kompjutera dhe programet e retushimit fotografik si Photoshop-i<ref>Sougez (2007), fq. 299-358.</ref>.
[[Skeda:Cinematograph Lumiere advertisement 1895.jpg|thumb|333x333px|Posteri reklamues i kinemase se pare te vellezerve Lumiere, 28.12.1895, Paris]]
==== Kinematografia ====
''Artikulli kryesor'': Historia e kinematografisë
Një nga revolucionet artistike dhe audiovizuale të [[Shekulli XX|shekullit të XX]] qe [[kinemaja]]: duke filluar nga shpikja e [[Kinemaja|kinematografisë]] në [[1895]] nga vëllezërit Lumière, [[kinemaja]] pati një evoluim të shpejtë si artistik ashtu dhe teknologjik që e ktheu në fenomen autentik në mas, duke u konsideruar menjëherë si «arti i shtatë»<ref group="Sqarime">Emërtim i futur nga kritiku Ricciotto Canudo në 1911. «Ricciotto Canudo»<nowiki>[http://www.infoamerica.org/teoria/canudo1.htm]</nowiki>. Konsultuar më 4 shtator 2010.</ref>. [[Kinemaja]] është ndoshta një nga mjetet artistike më të komplete, ku pas filmit me zë përfshiu skenarin letrar, interpretimin, dekorimin, makiazhin, veshjet etj. Për më tepër futi një përmasë të re, kohën, pasimin kronologjik të fakteve, ku luan një rol të rëndësishëm montazhi. Në fillimet e saj [[kinemaja]] ishte memece, pa zë, fakt që nuk e pengoi të krijonte një gramatikë autentike vizuale që solli bazën kryesore të narracionit kinematografik. Me përfshirjen e elementeve të marrë nga teatri si dekorimet dhe efektet speciale –proces i nisur nga Georges Méliès–, [[kinemaja]] arriti një shkallë të madhe autenticiteti artistik. Me karakter qartësisht industrial për sa i përket aspektit të saj produktiv, [[kinemaja]] mori një ngulitje të parë dhe të shpejtë në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shtetet e Bashkuara]], ku lulëzoi një industri e fuqishme kinematografike që do të kristalizohej te [[Hollywood]]-i. Aty lindën disa nga gjenitë e parë të kinemasë: Edwin S. Porter, i pari në krijimin e skenave plan-kundëraplan; David Wark Griffith, që futi montazhin narrativ dhe efektet e ndriçimit; dhe [[Charlie Chaplin|Charles Chaplin]], që veç të qenit inisiator i star-sitem-it hollywoodian, qe pioner në aspekte të shumta interpretative dhe intrigën rrëfyese, si gjinitë dhe personazhet arketipik, për më tepër futjen e psikologjisë në interpretim.
[[Skeda:Hollywood-Sign-cropped.jpg|left|thumb|310x310px]]
Hapat pasues të kinemasë shkojnë paralel me avangardat artistike të epokës: kinemaja ekspresioniste gjermane futi një stil subjektivist që ofronte në imazhe një deformim ekspresiv të realitetit, e përkthyer në terma dramatikë, nëpërmjet shtrembërimit të dekorimit dhe makiazhit, ashtu si dhe efektet e dritës si dhe krijimin pasues të atmosferave tmerruese ose, të paktën, shqetësuese. Duhet veçuar Robert Wiene, Friedrich Wilhelm Murnau, Fritz Lang, Georg Wilhelm Pabst, Josef von Sternberg dhe Ernst Lubitsch. Në [[Franca|Francë]], sollën një refleks kinematografik si impresionizmi ashtu dhe surealizmi: i pari u përkthye në vepra me përmbjtje të lartë intelektuale dhe morale, me tematika të rafinuara dhe thjeshtësi të madhe stilistike si dhe një natyralizëm në kundërshtim me artificialitetin ekspresionist, me rekurse si efekti flou dhe flashback; u përfaqëusua nga Louis Delluc, Abel Gance dhe Jean Epstein. Kinemaja surealiste qe pasqyrim besnik i karakterit onirik të kësaj rryme, me vepra ku mbizotëronte njëfarë atmosfere ëndrre, deliri, deri te çmenduria; përfaqësuesit e saj më të mirë qenë [[Salvador Dalí]] dhe Luis Buñuel. Kubizmi mori gjithashtu një reflektim në eksperimentimin ritmiko-plastik të baletit mekanik ([[1924]]) të Fernand Léger. U arrit të realizoheshin edhe filma abstrakt, vepra regjizorësh si Viking Eggeling (Sinfonia Diagonale, [[1921]]), Hans Richter (Rythmus, [[1921]]), Oskar Fischinger (Kompozim në blu, [[1927]]) dhe Germaine Dulac (Arabesque, [[1930]]). Një nga prurjet e mëdhaja në kinemanë botërore qe kinemaja sovjetike: të ndërgjegjshëm për vlerën divulgative të artit të ri, liderët revolucionar rusë nxitën industrinë kinematografike, që do të arrinte maja shumë të larta me veprën e Sergei Eisenstein-it, Lev Kuleshov-it, Dziga Vertov-it, Vsevolod Pudovkin-it, Aleksandr Dovzhenko-s etj. Është një [[Kinemaja|kinema]] që kombinonte pastërtinë vizuale me elegancën artistike, duke rinovuar gjuhën kinematografike nëpërmjet montazhit, me të cilin pasojnë metaforat vizuale me impakt dhe cilësi të madhe, me një komponente introspeksioni psikologjik dhe ekspresion sentimental.
[[Skeda:Still from Charles Chaplin - The Kid - 1921 - Charles Chaplin Productions - EYE FOT2423.jpg|thumb|303x303px|Filmi The Kid" i Charles Chaplin, 1921]]
Në [[1926]] u fut zëri, me filmin Don Zhuan, të cilin e ndoqën në vitin pasues Këngëtari i jazz-it, të dyja të Alan Crosland. Kjo veçanti e re solli nga një anë skenare më të mirë, që mund të qenë më të pasur në dialogje –e cila solli regjistra të rinj interpretues nga ana e aktorëve– dhe, nga ana tjetër futjen e muzikës, që do të ishte thelbësore për shoqërimin e shumë skenave. Përparimi pasues teknologjik qe futja e ngjyrave në [[1935]] me Panairin e kotësive, të Rouben Mamoulian. Kjo qe epoka e artë e kinemasë së [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shteteve të Bashkuara]], me regjizor si King Vidor, [[Frank Capra]], John Ford, William Wyler, [[Elia Kazan]], George Cukor, Billy Wilder, Cecil B. DeMille, Howard Hawks, [[Alfred Hitchcock]], Michael Curtiz, Raoul Walsh, [[Orson Welles]]<ref>[http://www.elpais.com/articulo/cultura/Ciudadano/Kane/sigue/siendo/mejor/pelicula/historia/elpepucul/20070621elpepucul_5/Tes «Ciudadano Kane sigue siendo la mejor película de la historia]». Konsultuar më 20 gusht 2010.</ref> etj. Në [[Evropa|Evropë]], në ato vite pasuan lëvizje të ndryshme me rëndësi të madhe: Në [[Franca|Francë]] u shfaq «natyralizmi poetik», i karakterizuar nga simbioza mes realizmit përshkrues dhe gjuhës poetike, i përfaqësuar nga Jean Vigo, René Clair dhe [[Jean Reno]]ir; dhe nouvelle vague, e ndikuar nga ekzistencializmi, me natyrë antiintelektuale, duke nxjerr të ashtuquajturën «Le cinéma d'auteur» (Claude Chabrol, François Truffaut, Alain Resnais, Jean-Luc Godard). Në [[Italia|Itali]] doli neorealizmi, që u ushqye nga realiteti i ashpër, me vepra akuzuese shoqërore të realizuara përgjithësisht në mjedise punëtore dhe fshatare; spikatën Luchino Visconti, Roberto Rossellini, Vittorio de Sica, [[Federico Fellini]] dhe [[Pier Paolo Pasolini]]. Në Britaninë e Madhe u prodhua Free cinema-ja, e karakterizuar nga një estetik realiste dhe tematika të kompromisit shoqëror (Lindsay Anderson, Tony Richardson, Karel Reisz). U shfaq kinemaja nordike me veprën e Carl Theodor Dreyer-it, Ingmar Bergman dhe Victor Sjöström. Në [[Spanja|Spanjë]] u prodhuan veprat e para të rëndësishme nga dora e Luis García Berlanga, Juan Antonio Bardem, Carlos Saura etj.
[[Skeda:Spielberg99.jpg|left|thumb|309x309px|Steven Spielberg]]
Në mes të shekullit filluan të marrin rëndësi kinematografitë e vendeve jo perëndimore, që sollën forma të reja kuptimi të kinemasë dhe një freski më të madhe si në tematika ashtu edhe në veçantitë stilistike. Në [[Brazili|Brazil]] u prodhua një shkollë (cinema nôvo) që bashkonte arritjet folklorike me akuzimin shoqëror: Glauber Rocha, Nelson Pereira dos Santos, Ruy Guerra, Vítor Lima Barreto. Në Kubë nxitja revolucionare favorizoi krijimin e një industrie me natyrë dokumentare por me cilësi të madhe estetike (Humberto Solás, Tomás Gutiérrez Alea). Gjithashtu u shfaqën kinematografitë meksikane (Juan Bustillo Oro, Emilio Fernández) dhe argjentinase (Hugo del Carril, Leopoldo Torre Nilsson, Mario Soffici). Në [[Japonia|Japoni]] u bashkua teknologjia moderne me tematikën tradicionale, me një ndjesi të veçantë estetike që i jepte një rëndësi të madhe lirikës vizuale ([[Akira Kurosawa]], Kenji Mizoguchi, Nagisa Ōshima). Kinematografi të tjera emergjente janë ajo afrikane dhe islame (veçanërisht në [[Irani|Iran]] me [[Abbas Kiarostami|Abbas Kiarostami-n]]). Në [[India|Indi]] lindi një industri të madhe të quajtur [[Bollywood]] –e krahasuar me industrisë kinematografike amerikane por me B, për Bombay–, me parapëlqimin për tema mitologjike dhe praninë e muzikës dhe kërcimeve tradicionale, ku spikatën Satyajit Ray, Raj Kapoor, Farah Khan dhe Sanjay Leela Bhansali.
Në dekadat e fundit të [[Shekulli XX|shekullit të XX]] prodhimi kinematografik është vërtitur midis kinemasë komerciale dhe kinemasë artistike, ku duhet vënë në pah vepra e regjizorëve si [[Woody Allen]], Pedro Almodóvar, Adolfo Aristarain, [[Bernardo Bertolucci]], [[Tim Burton]], Mario Camus, [[Francis Ford Coppola]], Constantin Costa-Gavras, [[Brian De Palma]], [[Clint Eastwood]], [[Miloš Forman]], José Luis Garci, John Huston, [[Stanley Kubrick]], Ang Lee, [[David Lynch]], [[George Lucas]], Joseph L. Mankiewicz, Vincente Minnelli, Max Ophüls, [[Roman Polański|Roman Polanski]], Sydney Pollack, Otto Preminger, Carol Reed, Arturo Ripstein, [[Martin Scorsese]], Ridley Scott, [[Steven Spielberg]], Oliver Stone, [[Andrej Tarkovski|Andréi Tarkovski]], Guillermo del Toro, Fernando Trueba, Andrzej Wajda, Wim Wenders, Zhang Yimou, Franco Zeffirelli, Fred Zinnemann etj. Një nga lëvizjet e fundit kinematografike ka qenë Dogma 95 (Lars von Trier, Søren Kragh-Jacobsen), kinema asketike dhe e lirë, në vende të jashtme, pa dekorime dhe ndriçim tjetër veç natyrorit, me zërin e drejtpërdrejt dhe ngjyrë, pa truk, gjini pa aksion sipërfaqësor<ref>Porter-González (1988), fq. 17-123.</ref>.
[[Skeda:1896-11-08 Yellow Kid.jpg|thumb|330x330px|The Yellow Kid, ne New York Journal, 1896]]
==== Tregimi figurativ ====
''Artikulli kryesor'': [[Stripi|Tregimi figurativ]]
[[Stripi|Tregimi figurativ]] (comic në [[Gjuha angleze|anglisht]], fumetto në [[Gjuha italiane|italisht]]) është një narracion i ilustruar me figura, që paraqesin imazhet dhe –opsionalisht- tekstin (e futur nëpërmjet të ashtuquajturve «sanduiçë» si dialogje dhe «didaskalitë» si tekst në fund të imazhit), duke treguar një histori në sensin argumental dhe kronologjik. I bazuar në prodhimin në seri, shfaqet për herë të parë në [[gazeta]] dhe [[revista]], për të marrë autonominë e vet në edicionet e pavarura. Fillimet e tij në mjetet e komunikimit masiv shfaqet në fund të [[Shekulli XIX|shekullit të XIX]] dhe fillimet e [[Shekulli XX|të XX]]. Konsiderohet zakonisht si tregimi i parë me figura ai i [[The Yellow Kid]] i Richard Felton Outcault, i shfaqur në [[1896]] në të përditshmen New York World (këmisha e verdhë e personazhit i dha emrin «shtypi i verdhë»). Në [[1905]] doli Little Nemo in Slumberland, i Winsor Mccay, që e çoi tregimin figurativ në lartësi të mëdha artistike, ku u dallua për fantazinë dhe kreativitetin e tij. Më vonë spikatën Rudolph Dirks, George Herriman, George McManus etj<ref>Ramírez Domínguez (1983), fq. 794-797.</ref>.
Pas [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]] u shfaqën librat e parë me tregime figurative ose [[revista]]t e tregimeve figurative dhe nisi lidhja e kinemasë me tregimin figurativ, që u influencuan reciprokisht, ku spikati vepra e [[Walt Disney]], filmat e të cilit me vizatime të animuara u kthyen në klasikë autentikë. Në [[Vitet 1930|vitet ’30]] u shfaqën disa nga personazhet dhe autorët më të njohur të botës së tregimit figurativ: Buck Rogers-i i Dick Calkins ([[1929]]), Hergé dhe Tintín-i i tij ([[1930]]), Chester Gould dhe Dick Tracy ([[1931]]), Alex Raymond-i me Flash Gordon-in ([[1933]]), Terry dhe piratët e Milton Caniff-it ([[1934]]), Burne Hogarth dhe Tarzani ([[1936]]), Harold Foster me Prince Valiant-in ([[1937]]) etj. Një gjini e madhe për tregimet figurative qenë [[superhero]]njtë, me figurat mitike si [[Superman]]-i ([[1938]]), [[Batman]]-i ([[1939]]) apo [[Captain America]] ([[1941]]).
[[Skeda:Dragonball volumi i trete.jpg|thumb|321x321px|Dragon Ball, volumi i trete]]
Koha e artë e tregimit figurativ qe në vitet pas [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]] ([[1945]]-[[1960]]): në shtyp u nxit e ashtuquajtura daily strip («stripi i përditshëm»), me personazhe si Nancy ([[1938]]) i Ernie Bushmiller, Pogo ([[1948]]) i Walt Kelly, dhe Peanuts ([[1950]]) i Charles Schulz, me të famshmin botëror Snoopy; në librin e tregimit figurativ pati një tematikë të shumëllojshme, ku triumfoi fikshëni, aventurat, terrori, romanca dhe western-i. Në këtë kohë u shfaqën personazhe si Lucky Luke i Morris ([[1946]]), Les Schtroumpfs të Peyo-s ([[1958]]), Astérix le Gaulois i Goscinny dhe Uderzo ([[1960]]) etj. Vazhdoi suksesin e superheronjve, me The 4 Fantastics ([[1961]]) dhe [[Spider-Man|Spiderman]]-i ([[1962]]), ku spikati vepra e [[Stan Lee|Stan Lee-së]], [[Jack Kirby|Jack Kirby-t]] dhe [[Marvel Comics]]. Në [[Spanja|Spanjë]] shkëlqeu vepra e Francisco Ibáñez, me personazhe si Mortadelo y Filemón ([[1958]]).
Mes [[Vitet 1960|viteve ‘60]] dhe [[Vitet 1980|‘80]] pati një diversifikim të madh, me një sensibilitet të ku mbizotëronte [[estetika]] dhe vula e cilësisë si dhe nisën të shumohen titujt drejtuar një [[publiku]] më të rritur. Spikatën personazhet si Barbarella ([[1962]]), Blueberry ([[1963]]), Mafalda e Quino-s ([[1964]]), Valentina ([[1965]]), Corto Maltese i Hugo Pratt-it ([[1967]]), Conan i Roy Thomas dhe John Buscema ([[1970]]) etj. Lindi tregimi figurativ erotik (Guido Crepax, Milo Manara), lindi cómic de autor (Jacques Tardi, Carlos Giménez, Enki Bilal, Vittorio Giardino) dhe vulat më avangardiste, si Metal Hurlant i Moebius-it. Që nga [[Vitet 1980|vitet ‘80]] pati një sukses të madh [[manga]] japoneze, e karakterizuar nga epope të gjata me dinamizëm të madh, me efekte të shumta sonore. Megjithëse fillimi i saj lidhet me revistën Manga Shōnen ([[1947]]), të Osamu Tezuka, ishte fundi i [[Vitet 1980|viteve ‘80]] kur arriti suksesin e saj më të madh, me Akira-n e Katsuhiro Otomo ([[1982]]-[[1993|'93]]) dhe [[Dragon Ball]]-in e [[Akira Toriyama]]-s ([[1984]]-'[[1995|95]]). Më së fundi, teknologjitë e reja kanë shkaktuar inovacione të mëdha për tregimin figurativ, si webcómic-u në [[Interneti|internet]]<ref>Ramírez Domínguez (1983), fq. 855-864.</ref>.
[[Skeda:Nana and Kahi in 2011 Seoul Fashion Week.jpg|thumb|273x273px|Sfilate mode ne Seul]]
==== Arti fluturak ====
''Artikulli kryesor'': Arti fluturak
Në [[Shekulli XX|shekullin e XX]] mori një zhvillim të madh arti fluturak (jetëshkurtër), që nga karakteri i tij i përkohshëm dhe tranzitor nuk lë vepra jetëgjata, ose në qoftë se lë –siç është rasti i modës– nuk do të jetë përfaqësuese e çastit në të cilin u krijua. Në këto shprehje është vendimtar kriteri i shijes shoqërore, që është karakterizuesi i prirjes, për të cilin është thelbësor puna e mediave të komunikimit.
'''Moda:''' është arti i veshjes, konfeksionit e veshjes sipas parametrave funksional dhe stilistik, si në veshje ashtu edhe në aksesorë ([[Kapela|kapele]], dorashka, [[çanta]], këpucët, zyzet). Prirja që nga fillimi i [[Shekulli XX|shekullit të XX]] ka shkuar drejt një funksionaliteti dhe komoditeti më të madh (duke eliminuar korsenë), duke shfaqur në [[Vitet 1920|vitet ‘20]] minifundin, ndërkohë që duke filluar nga [[1950]] mbizotëron veshja informale dhe rinore, e shenjuar nga përdorimi i pantallonave cowboys. Midis stilistëve më të shquar radhiten: Coco Chanel, Cristóbal Balenciaga, Christian Dior, Manuel Pertegaz, Yves Saint Laurent, Giorgio Armani, Paco Rabanne, Gianni Versace, Karl Lagerfeld, Calvin Klein, Jean Paul Gaultier etj.
'''Parukeria:''' është arti i stilimit të [[Flokët|flokëve]], i realizuar sipas parametrave stilistikë që shkojnë duke evoluar sipas modës. Është ngushtësisht i lidhur me makiazhin, ashtu si dhe me artin trupor (tatuazhi, piercing-u). Në fillimet e shekullit ishte [[Flokët|floku]] i shkurtër me fijëzime ballore, që mori emra të ndryshëm: bob cut, shingle bob ose eton crop, karakteristik i një tipi gruaje të quajtur flapper; në mes të shekullit u kthye floku i gjatë, ndërkohë që në [[Vitet 1960|vitet ‘60]] qe floku i shkurtër me prerje gjeometrike; që atëherë ka pasur prirje të shumëfishta, me një shtim të flokut të lyer. Kanë krijuar prirje parukierët si: Luis Llongueras, Frank Bongiovi, Jamal Hammadi, Teddy Charles, George Westmore etj.
[[Skeda:Latelier.jpg|thumb|248x248px|Pjata te ndryshme te Joël Robuchon]]
[[Parfumet|'''Parfumeria''']]''':''' është arti i konfeksionimit të parfumeve, lëngje aromatik që përdoren për të prodhuar një aromë të mirë trupore. Që nga [[Mesjeta]], [[Franca]] është qendra europiane e prodhimit dhe tregëtisë së parfumerisë. E bazuar mbi të gjitha në aromën e luleve, në fakt prodhohen shumë parfume me produkte kimike. Perfumeria aktuale është shumë e lidhur me modën dhe është e shpeshtë që stilistët e famshëm komercializojnë parfumet e tyre. Si parfumist duhen veçuar Pierre-François-Pascal Guerlain, François Coty, Ernest Beaux (krijues i Chanel Nº5), Eugène Schueller (themelues i L'Oréal-it), Yves Rocher, Estée Lauder etj.
'''Gastronomia:''' është arti i kuzhinës, me një komponent të qartë praktik ndërkohë që [[ushqimi]] është i domosdoshëm për qenien njerëzore, por me një aspekt të madh krijimtarie e rrjedhur nga kombinimi i ushqimeve dhe inovacionit për krijimin e recetave të reja. Prirjet e ndryshme gastronomike i detyrohen mbi të gjitha varianteve rajonale, pasi çdo vend ka vulën e tij dalluese. Së fundmi lindi e ashtuquajtura nouvelle cuisine, që e vë theksin si te [[ushqimi]] ashtu dhe te paraqitja. Si [[Kuzhinieri|kuzhinier]] të rëndësishëm mund të përmenden: Auguste Escoffier, Joël Robuchon, Paul Bocuse, Heston Blumenthal, Donato de Santis, Karlos Arguiñano, Juan María Arzak, Ferran Adrià, Santi Santamaria etj<ref>«[http://www.lavanguardia.es/premium/publica/publica?COMPID=53639082547&ID_PAGINA=22088&ID_FORMATO=9&turbourl=false La gastronomía y el arte, más cerca que nunca] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191029020116/https://www.lavanguardia.com/ |date=29 tetor 2019 }}». Konsultuar më 4 shtator 2010.</ref>.
== Shiko dhe: ==
[[Historia e arteve figurative|Historia e arteve pamore]]
[[Historia e pikturës]]
[[Historia e arkitekturës]]
[[Historia e skulpturës]]
[[Historia e muzikës]]
[[Histori e letërsisë|Historia e letërsisë]]
[[Historia e teatrit]]
[[Historia e kërcimit]]
[[Historia e kinemasë]]
== Referimet ==
=== Sqarimet ===
<references group="Sqarime" />
=== Citimet ===
{{Reflist|2}}
== Bibliografia ==
* A. R. George (1993). "Ninurta-Pāqidāt's Dog Bite, and Notes on Other Comic Tales". Iraq 55: 63–75. JSTOR [https://www.jstor.org/stable/4200367 4200367].
* A. R. George (2003). The Babylonian Gilgamesh Epic: Introduction, Critical Edition and Cuneiform Texts, Volume 1. Oxford University Press.
* A. R. George and Junko Taniguchi (2010). "The Dogs of Ninkilim, part two: Babylonian rituals to counter field pests". Iraq. LXXII: 79–148.
* AA.VV. (1991). Enciclopedia del Arte Garzanti. Barcelona: Ediciones B. <nowiki>ISBN 84-406-2261-9</nowiki>.
* Abad Carlés, Ana (2004). Historia del ballet y de la danza moderna. Madrid: Alianza Editorial. <nowiki>ISBN 84-206-5666-6</nowiki>.
* Adams, Laurie. Art across Time. 3rd ed. Boston: McGraw-Hill, 2007.
* Azcárate Ristori, José María de; Pérez Sánchez, Alfonso Emilio; Ramírez Domínguez, Juan Antonio (1983). Historia del Arte. Madrid: Anaya. <nowiki>ISBN 84-207-1408-9</nowiki>.
* Beltrando-Patier, Marie-Claire (1996). «Historia de la música». Espasa, Madrid. <nowiki>ISBN 84-239-9610-7</nowiki>.
* Benjamin R. Foster (1974). "Humor and Cuneiform Literature". JANES 6: 82.
* Bertman, Stephen (2003). [http://books.google.com/?id=3bX3HYm5YMAC&pg=PA143&dq=Sumer+first+settled+language#v=onepage&q=Sumer%20first%20settled%20language&f=false Handbook to life in ancient Mesopotamia]. Facts on File. <nowiki>ISBN 978-0-8160-4346-0</nowiki>
* Chilvers, Ian (2007). Diçionario de arte. Madrid: Alianza Editorial. <nowiki>ISBN 978-84-206-6170-4</nowiki>.
* Cirlot, Lourdes (1990). «Las últimas tendencias pictóricas». Ed. Vicens-Vives, Barcelona. <nowiki>ISBN 84-316-2726-3</nowiki>.
* Coulmas, Florian (1996). The Blackwell Encyclopedia of Writing Systems. Oxford: Blackwell Publishers Ltd. <nowiki>ISBN 0-631-21481-X</nowiki>.
* Daniels, Peter T; Bright, William (1996). The World’s Writing Systems. Oxford University Press.
* Dempsey, Amy (2002). Estilos, escuelas y movimientos. Barcelona: Blume. <nowiki>ISBN 84-89396-86-8</nowiki>.
* "[http://etcsl.orinst.ox.ac.uk/cgi-bin/etcsl.cgi?text=t.1.2.1 Enlil and Ninlil]". Electronic Text Corpus of Sumerian Literature. Retrieved 2009-06-22.
* Erman, Adolf (2005), Ancient Egyptian Literature: A Collection of Poems, Narratives and Manuals of Instructions from the Third and Second Millennia BC, translated by Aylward M. Blackman, New York: Kegan Paul, <nowiki>ISBN 0-7103-0964-3</nowiki>
* Forman, Werner; Quirke, Stephen (1996), Hieroglyphs and the Afterlife in Ancient Egypt, Norman: University of Oklahoma Press, <nowiki>ISBN 0-8061-2751-1</nowiki>
* Foster, John Lawrence (2001), Ancient Egyptian Literature: An Anthology, Austin: University of Texas Press, <nowiki>ISBN 0-292-72527-2</nowiki>
* Gardner, Helen, and Fred S. Kleiner. Gardner's Art through the Ages: A Global History. 13th ed. Australia: Thomson/Wadsworth, 2009.
* Goldwasser, Orly (Mar–Prill 2010). “[https://web.archive.org/web/20120606160512/http://www.bib-arch.org/bar/article.asp?PubID=BSBA&Volume=36&Issue=02&ArticleID=06 How the Alphabet Was Born from Hieroglyphs]”. Biblical Archaeology Review (Washington, DC: Biblical Archaeology Society) 36 (1).ISSN 0098-9444. Retrieved 6 Nov 2011.
* Gombrich, E. H. The Story of Art. 15th ed. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, 1990.
* González, Antonio Manuel (1991). Las claves del arte. Últimas tendencias. Barcelona: Planeta. <nowiki>ISBN 84-320-9702-0</nowiki>.
* Gozzoli, Roberto B. (2006), The Writings of History in Ancient Egypt during the First Millennium BC (ca. 1070–180 BC): Trends and Perspectives, London: Golden House Publications, <nowiki>ISBN 0-9550256-3-X</nowiki>
* Grand Valley State University (ed.). «[http://faculty.gvsu.edu/websterm/SumerianMyth.htm Sumerian Myth]» (në anglisht). I konsultuar më 7 gusht 2012
* Haarmann 2004, fq. 96 Haarmann, Harald (2004). Geschichte der Schrift [History of Writing] (in German) (2nd ed.). München: C. H. Beck. <nowiki>ISBN 3-406-47998-7</nowiki>.
* Himelfarb, Elizabeth J. “First Alphabet Found in Egypt”, Archaeology 53, Issue 1 (Jan./Shkurt 2000): 21.
* Honour, Hugh, and John Fleming. A World History of Art. 7th ed. Laurence King Publishing, 2005, <nowiki>ISBN 1-85669-451-8</nowiki>, <nowiki>ISBN 978-1-85669-451-3</nowiki>
* Honour, Hugh, and John Fleming. The Visual Arts: A History. 5th ed. New York: Henry N. Abrams, 1999.
* Honour, Hugh y Fleming, John (2002). «Historia mundial del arte». Ed. Akal, Madrid. <nowiki>ISBN 84-460-2092-0</nowiki>.
* ''http://books.google.com/books?id=3dzgo7Ymey4C&printsec=frontcover&dq=Babylonian+and+Assyrian+Literature#v=onepage&q=&f=false''
* I. L. Finkel (1983). "A New Piece of Libanomancy". Archiv für Orientforschung 29: 50–57.
* J. L. Huot, Les Sumériens, entre le Tigre et l'Euphrate, Armand Colin, coll. «U», 1996
* J. S. Cooper (Jul 1975). "Structure, Humor, and Satire in the Poor Man of Nippur". Journal of Cuneiform Studies 27 (3): 163–174. doi:[[doi:10.2307/1359242|10.2307/1359242]].
* Jack M. Sasson (2005). "Comparative Observations on the Near Eastern Epic Traditions". In John M. Foley. Companion to Ancient Epic. Wiley-Blackwell. fq. 221.
* Janson, H. W., and Penelope J. E. Davies. Janson's History of Art: The Western Tradition. 7th ed. Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall, 2007.
* Karen Rhea Nemet-Nejat, (1998). "Daily Life in Ancient Mesopotamia", 182.
* La Plante, John D. Asian Art. 3rd ed. Dubuque, IA: Wm. C. Brown, 1992.
* Lázaro Carreter, Fernando y Tusón, Vicente (1982). Literatura española. Madrid: Anaya. <nowiki>ISBN 84-207-1758-4</nowiki>.
* Lichtheim, Miriam (1980), Ancient Egyptian Literature: Volume III: The Late Period, Berkeley and Los Angeles: University of California Press, <nowiki>ISBN 0-520-04020-1</nowiki>
* Lionello Venturi, VIII. Filologi, archeologi e conoscitori nei secoli XIX e XX, in Storia della critica d’arte, Torino, Einaudi, 1964, <nowiki>ISBN 88-06-15709-4</nowiki>.
* Lladó, Mariantònia y García, Montserrat (1999). Breu història de la literatura universal. Barcelona: La Magrana. <nowiki>ISBN 84-8264-198-0</nowiki>.
* Marianna E. Vogelzang (1991). "Some Questions About the Akkadian Disputes". In aG.J. Reinink and aH.L.J. Vanstiphout. Dispute poems and dialogues in the ancient and mediaeval Near East. Peeters.
* Miller, Mary Ellen. The Art of Mesoamerica: From Olmec to Aztec. 4th ed, World of Art. London: Thames & Hudson, 2006.
* Mokhtar, G. (1990), General History of Africa II: Ancient Civilizations of Africa(Abridged ed.), Berkeley: University of California Press, <nowiki>ISBN 92-3-102585-6</nowiki>
* Morenz, Ludwid D. (2003), "Literature as a Construction of the Past in the Middle Kingdom", in Tait, John W., 'Never Had the Like Oçurred': Egypt's View of Its Past, translated by Martin Worthington, London: University College London, Institute of Archaeology, an imprint of Cavendish Publishing Limited, fq. 101–118, <nowiki>ISBN 1-84472-007-1</nowiki>
* Nicla De Zorzi (2009). "Bird Divination in Mesopotamia - New Evidence From BM 108874". KASKAL: Rivista di storia, ambienti e culture del Vicino Oriente Antico.
* Oliva, César y Torres Monreal, Francisco (2002). Historia básica del arte escénico. Madrid: Cátedra. <nowiki>ISBN 84-376-0916-X</nowiki>.
* Oliver Grau (Ed.): MediaArtHistories, Cambridge/Mass.: MIT-Press, 2007.
* Onians, John (2008). Atlas del arte. Barcelona: Ed. Blume. <nowiki>ISBN 978-84-9801-293-4</nowiki>.
* Parkinson, R. B. (2002), Poetry and Culture in Middle Kingdom Egypt: A Dark Side to Perfection, London: Continuum, <nowiki>ISBN 0-8264-5637-5</nowiki>
* Pettinato, Giovanni (a cura di), Mitologia sumerica, Torino, UTET, 2001 (antologia di testi mitologici sumerici in traduzione italiana.
* Pierce, James Smith, and H. W. Janson. From Abacus to Zeus: A Handbook of Art History. 7th ed. Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall, 2004.
* Pohl, Frances K. Framing America: A Social History of American Art. New York, NY: Thames & Hudson, 2002.
* Porter, Miquel y González, Palmira (1988). Las claves de la historia del cine. Barcelona: Ariel. <nowiki>ISBN 84-344-0453-2</nowiki>.
* Riquer, Martín de y Valverde, José María (2007). Historia de la literatura universal I. Madrid: Gredos. <nowiki>ISBN 978-84-249-2875-9</nowiki>.
* Riquer, Martín de y Valverde, José María (2007). Historia de la literatura universal II. Madrid: Gredos. <nowiki>ISBN 978-84-249-2876-6</nowiki>.
* Robertson, Alec y Stevens, Denis (2000). Historia general de la música I. De las formas antiguas a la polifonía. Madrid: Istmo. <nowiki>ISBN 84-7090-034-X</nowiki>.
* Tait, John W. (2003), "Introduction—'...Since the Time of the Gods'", in Tait, John,'Never Had the Like Occurred': Egypt's View of Its Past, London: University College London, Institute of Archaeology, an imprint of Cavendish Publishing Limited, <nowiki>ISBN 1-84472-007-1</nowiki>
* "[http://faculty.gordon.edu/hu/bi/Ted_Hildebrandt/OTeSources/01-Genesis/Text/Articles-Books/Seely-Firmament-WTJ.pdf The Firmament and the Water Above] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090305132849/http://faculty.gordon.edu/hu/bi/Ted_Hildebrandt/OTeSources/01-Genesis/Text/Articles-Books/Seely-Firmament-WTJ.pdf |date=5 mars 2009 }}". Westminster Theological Journal 53 (1991), 232-233. Retrieved 2010-02-20.
* Thomas, Nicholas. Oceanic Art, World of Art. New York, N.Y.: Thames and Hudson, 1995.
* Thuillier, Jacques, Histoire de l'art, Paris, Flammarion, 2002. <nowiki>ISBN 2-08-012535-4</nowiki>
* Thuillier, Jacques, History of Art, Paris, Flammarion, 2002. <nowiki>ISBN 2-08-010875-1</nowiki>
* Sampson, Geoffrey (1985). [https://books.google.com.au/books?hl=en&lr=&id=tVcdNRvwoDkC&oi=fnd&pg=PA9&dq=Sampson,+Geoffrey+%281985%29.+Writing+systems:+a+linguistic+introduction&ots=Ae8cABF_ex&sig=HH-YEKrUtEQQxUO_qNkcbf7vmFc&redir_esc=y#v=onepage&q=Sampson%2C%20Geoffrey%20%281985%29 Writing systems: a linguistic introduction]. Stanford University Press. <nowiki>ISBN 0-8047-1254-9</nowiki>.
* Samuel Noah Kramer, (1952). "From the Tablets of Sumer".
* Silvestro Fiore, Voices from the Clay: The Development of Assyro-Babylonian Literature. U. of Oklahoma Press.
* Simpson, William Kelly (1972), ed., The Literature of Ancient Egypt: An Anthology of Stories, Instructions, and Poetry, translations by R.O. Faulkner, Edward F. Wente, Jr., and William Kelly Simpson, New Haven and London: Yale University Press, <nowiki>ISBN 0-300-01482-1</nowiki>]
* Sougez, Marie-Loup (2007). Historia general de la fotografía. Madrid: Cátedra. <nowiki>ISBN 978-84-376-2344-3</nowiki>.
* Stokstad, Marilyn. Art History. 3rd ed. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, 2008.
* "[http://etcsl.orinst.ox.ac.uk/edition2/literature.php Sumerian Literature]". Electronic Text Corpus of Sumerian Literature. Retrieved 2009-06-22
* [https://archive.today/20121212130021/http://cdli.ucla.edu/cdlisearch/search/index.php?SearchMode=Text&txtID_Txt=P274721 UET 6/2, 414]
* Ulla Koch-Westenholz (2000). Babylonian Liver Omens: The Chapters Manzazu, Padanu, and Pan Takalti of the Babylonian Extispicy Series Mainly from Assurbanipal's Library. Museum Tusculanum.
* [http://www.treccani.it/enciclopedia/utnapishtim/ Utnapishtim], enciklopedia Treccani online. URL e konsultuar më 26 tetor 2011.
* Valeriano Bozal (dhe të tjerë): Historia de las ideas estéticas y de las teorías artísticas contemporáneas(vol. I). Visor, Madrid, 2000, <nowiki>ISBN 84-7774-580-3</nowiki>.
* Valeriano Bozal: Modernos y postmodernos, Historia 16, Madrid, 1993.
* Victor Avigdor Hurowitz (2007). Richard J. Clifford, ed. Wisdom Literature in Mesopotamia and Israel. SBL.
* W. Hallo (2009). The world's oldest literature: studies in Sumerian belles-lettres. Brill.
* Wente, Edward F. (1990), Meltzer, Edmund S., ed., Letters from Ancient Egypt, translated by Edward F. Wente, Atlanta: Scholars Press, Society of Biblical Literature, <nowiki>ISBN 1-55540-472-3</nowiki>
* Wilkins, David G., Bernard Schultz, and Katheryn M. Linduff. Art Past, Art Present. 6th ed. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, 2008.
== Lidhje të jashtme ==
* [http://www.metmuseum.org/toah/ Heilbrunn Timeline of Art History], Muzeu Metropolitan i Artit në New York (në anglisht)
* [http://www.historyexplorer.net/?Art_History_Timeline Art History Timeline] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121114071006/http://www.historyexplorer.net/?Art_History_Timeline |date=14 nëntor 2012 }} - historyexplorer.net
* "[http://www.all-art.org/ History of Art: From Paleolithic Age to Contemporary Art] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201119110530/http://www.all-art.org/ |date=19 nëntor 2020 }}" - all-art.org
* [http://www.artehistoria.com/ Artehistoria]
* [http://historia-arte.com/ Historia/Arte]
* "[http://etext.lib.virginia.edu/DicHist/analytic/anaIII.html Art: The history of ideas in literature and the arts in aesthetic theory and literary criticism]" - The Dictionary of the History of Ideas
* [http://witcombe.sbc.edu/ARTHLinks.html Art History resources] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160306190600/http://witcombe.sbc.edu/arthlinks.html |date=6 mars 2016 }}
* [http://www.arssummum.es/ Ars Summum Project] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927043550/http://www.arssummum.es/ |date=27 shtator 2007 }}
* [http://smarthistory.org/ Smarthistory.org, The Open Art Project]
* [http://www.spanisharts.com/history/index_historia.html Breve Historia de la pintura] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160405234117/http://www.spanisharts.com/history/index_historia.html |date=5 prill 2016 }}
* [http://www.abcgallery.com/ Olga's Gallery] (në anglisht)
* [http://www.wga.hu/ Web Gallery of Art] (në anglisht)
* [http://www.historia-del-arte-erotico.com/ Historia del arte erótico: el desnudo en el arte] (në spanjisht)
{{Artikull i mirë|dita=2|muaj=10|viti=2017}}
[[Kategoria:Histori dhe art]]
[[Kategoria:Histori]]
[[Kategoria:Arte]]
[[Kategoria:Letërsi]]
[[Kategoria:Teatër]]
[[Kategoria:Piktura]]
[[Kategoria:Skulptura]]
[[Kategoria:Arkitekturë]]
[[Kategoria:Arti gotik]]
[[Kategoria:Arti Perëndimor]]
[[Kategoria:Arti mesjetarë]]
[[Kategoria:Kinematografi]]
[[Kategoria:Krijimtari]]
[[Kategoria:Kulturë]]
63gvep4h3e3x7ypygk3wts9jt316f4h
Grekët e sotëm
0
68558
2659092
2631965
2024-04-26T08:58:56Z
Ftillimi
110557
wikitext
text/x-wiki
'''Grekët''' ([[greqisht|gr]]. ''Έλληνες'') janë një komb modern qe sot jeton në [[Greqia|Greqi]], [[Qipro|Qipron]] (në pjesën e jugut), rajone të tjera dhe para vitit 1923 edhe në Anadoll. Ata gjithashtu formojnë një diasporë të konsiderueshme, me komunitetet ortodokse greqishtfolëse të vendosura në mbarë botën. Ky komb modern është i njohur në shqip edhe me disa emra të tjerë si '''gërqishtarë''' ose '''junanë''' ([[gjuha turke|turqisht]] ''Yunanlar'').<ref>Friedman, Victor A. (1997), "[http://mahimahi.uchicago.edu/media/faculty/vfriedm/125Friedman97.pdf One Grammar, Three Lexicons: Ideological Overtones and Underpinnings in the Balkan Sprachbund] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120427215911/http://mahimahi.uchicago.edu/media/faculty/vfriedm/125Friedman97.pdf |date=27 prill 2012 }}", ''Papers from the 33rd Regional Meeting of the Chicago Linguistic Society'' (PDF), Chicago Linguistic Society. f. 33. "At first glance, the Greek practice of referring to Macedonian and Bulgarian speakers living in the Greek state as ''slavoophone Greeks'', or to Albanian speakers as ''albanophone Greeks'' might appear to be a way of combining a recognition of linguistic difference with the old millet system of ethnic identification or possibly even the newer concept of nation-state citizenship (Greek thus meaning 'Greek Orthodox Christian' or, conceivably, 'Greek citizen'). That this is not actually the case, however, and that this policy is aimed at assimilating non-hellenophone minorities is seen in the fact that, aside from the history of oppressive government policies that have never allowed the use of the languages of non-hellenophone Christians in any public sphere and have, during some periods, even gone as far as to prohibit these languages in private, Greek governments never refer to the Greek-speaking minority of southern Albania as ''hellenophone Albanians'' or to Greek speakers in Turkey (regardless of religion) as ''hellenophone Turks''."</ref>
Deri në fillim të shekullit të 20-të, greqishtfolësitit ishin të shpërndarë në mënyrë uniforme midis gadishullit grek, në brigjet perëndimore të Azisë së Vogël, në Pont, Egjipt, Qipro dhe Traki (Stamboll); shumë prej këtyre rajoneve përkojnë në një masë të madhe me kufijtë e Perandorisë Bizantine të shekullit të 11-të dhe zonat e Mesdheut Lindor të kolonizuara në periudhën e Greqisë së Lashtë.<ref>{{cite book |title=The Medieval Greek Romance|url=https://archive.org/details/medievalgreekrom0000beat|last= Beaton |first= R.|year=1996 |publisher= Routledge |isbn=0-415-12032-2 |pages=[https://archive.org/details/medievalgreekrom0000beat/page/1 1]–25 }}</ref>
Si rrjedhojë e luftës greko-turke në periudhën 1919-1922, një shkallë të madhe të këmbimit të popullsisë midis Greqisë dhe [[Turqia|Turqisë]] u zhvillua që transferua ortodoksët greqishtfolës dhe ortodoksët turqishtfolës (konsideruar si "grekët") të krishterë etnikë, në mënyrë efektive, dhe u vendosën në kufijtë e shtetit modern grek dhe Qipron. Popullatat e tjera historike etnike greqishtfolësit mund të gjendet në jug të Italisë deri në Kaukaz dhe në komunitetet e diasporës në një numër të vendeve të tjera. Sot, shumica e ortodoksët greqishtfolësit janë të regjistruar zyrtarisht si anëtarë të Kishës Ortodokse Greke.<ref name="CIA">[[CIA World Factbook]] on Greece: Greek Orthodox 98%, [[Greek Muslims|Greek Muslim]] 1.3%, other 0.7%.</ref>
Ortodoksët greqishtfolës kanë ndikuar në masë të madhe dhe kanë kontribuar për kulturën, artet, eksplorim, letërsinë, filozofinë, politikën, arkitekturën, muzikën, matematikën, shkencën, teknologjinë, kuzhinën, dhe sportet, jashtë vendit dhe në mbarë botën.
Ortodoksët greqishtfolëse flasin gjuhën greke, e cila formon degën e saj unik brenda familjes gjuhëve indo-evropiane.
Në kohët e lashta, rajoni i quajtur Greqia asnjëherë nuk ishte i bashkuar deri në pushtimin romak brenda një njësie të vetme.<ref name="Walbank13"/> Panhelenizmi dhe luftërat kundër Persisë nuk kishin më të bënin me një komb grek të bashkuar sesa koalicioni anti-maqedonas.<ref name="Walbank13"/> Përfundimi ishte se helenët (greqishtfolës të lashtë) kishin një kuptim të dobët ose joefektiv kombëtar.<ref name="Walbank13">Walbank, Frank W. (2010). ''[https://books.google.com.au/books?id=5z_vUPABapoC&printsec=frontcover&dq=Selected+Papers:+Studies+in+Greek+and+Roman+History+and+Historiography&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjo0ZqTzrniAhXyV3wKHfuSCcMQ6AEIKDAA#v=onepage&q=Can%20we%20speak%20of%20a%20Greek%20nation&f=false Selected Papers: Studies in Greek and Roman History and Historiography]''. Cambridge University Press. f. 1-3. "Can we speak of a Greek nation? Greece, as we all know, was never united until the Roman conquest within a single entity; consequently there can be no history of Greece in the sense that there is a history of Rome. But the concept of a Greek nation trying to realise itself (and failing) has been adopted by many historians as the most fruitful criterion for interpreting the kaleidoscopic relations of the Greek cities.... 'Particularism', we read, 'was the hereditary curse of the Greek people.' Athens, Sparta, Macedon, and the third-century Confederations, with their 'republican movement', were the successive incarnations of this spirit of national unity striving to be born. Each in turn proved abortive.... But the other supposedly great moment of Greek unification - the setting up of the League of Corinth by Philip II after Chaeronea - very soon became the centre of polemic. For in proportion as the stock of Philip and Isocrates rose, the reputation of Demosthenes fell, until he began to look like a petty and narrow patriot.... For the urge towards the autonomy of the polis was a force working against, and not in the direction of, Hellenic unity; and in an acute and pessimistic study Ferrabino demonstrated that this liberty, admitting no restraint, and developing whenever circumstances allowed into domination over others, was the one really potent factor in Greek history.... Panhellenism and the crusade against Persia.... had no more to do with a united Greek nation than had the anti-Macedonian coalition.... The conclusion seemed to be that the Greeks had a weak or ineffective national sense...."</ref>
[[File:A genetic atlas of human admixture history - East Europe II and Mediterranean.png|thumb|upright=1.25|300px|Analizë autosomale që paraqet kontributin historik të grupeve të ndryshme të donatorëve në disa popullsi evropiane. Mostra polake u zgjodh për të përfaqësuar ndikimin sllav, dhe përzierja e saj (37%) po sugjeron një ndikim të fortë dhe të hershëm në Greqi.<ref>{{cite web |work=A genetic atlas of human admixture history |title=Companion website for "A genetic atlas of human admixture history", Hellenthal et al, Science (2014) |url=http://admixturemap.paintmychromosomes.com/}}<br>{{cite journal |last1=Hellenthal |first1=Garrett |last2=Busby |first2=George B.J. |last3=Band |first3=Gavin |last4=Wilson |first4=James F. |last5=Capelli |first5=Cristian |last6=Falush |first6=Daniel |last7=Myers |first7=Simon |title=A Genetic Atlas of Human Admixture History |journal=[[Science (journal)|Science]] |date=14 shkurt 2014 |volume=343 |issue=6172 |pages=747–751 |doi=10.1126/science.1243518 |pmid=24531965 |issn=0036-8075|pmc=4209567 |bibcode=2014Sci...343..747H }}<br> {{cite journal |title=Supplementary Material for "A genetic atlas of human admixture history" |journal = Science|volume = 343|issue = 6172|pages=747–751 |quote=S7.6 "East Europe": The difference between the 'East Europe I' and 'East Europe II' analyses is that the latter analysis included the Polish as a potential donor population. The Polish were included in this analysis to reflect a Slavic language speaking source group." "We speculate that the second event seen in our six Eastern Europe populations between northern European and southern European ancestral sources may correspond to the expansion of Slavic language speaking groups (commonly referred to as the Slavic expansion) across this region at a similar time, perhaps related to displacement caused by the Eurasian steppe invaders (38; 58). Under this scenario, the northerly source in the second event might represent DNA from Slavic-speaking migrants (sampled Slavic-speaking groups are excluded from being donors in the EastEurope I analysis). To test consistency with this, we repainted these populations adding the Polish as a single Slavic-speaking donor group (“East Europe II” analysis; see Note S7.6) and, in doing so, they largely replaced the original North European component (Figure S21), although we note that two nearby populations, Belarus and Lithuania, are equally often inferred as sources in our original analysis (Table S12). Outside these six populations, an admixture event at the same time (910CE, 95% CI:720-1140CE) is seen in the southerly neighboring Greeks, between sources represented by multiple neighboring Mediterranean peoples (63%) and the Polish (37%), suggesting a strong and early impact of the Slavic expansions in Greece, a subject of recent debate (37). These shared signals we find across East European groups could explain a recent observation of an excess of IBD sharing among similar groups, including Greece, that was dated to a wide range between 1,000 and 2,000 years ago (37)|pmc = 4209567|year = 2014|last1 = Hellenthal|first1 = G.|last2 = Busby|first2 = G. B.|last3 = Band|first3 = G.|last4 = Wilson|first4 = J. F.|last5 = Capelli|first5 = C.|last6 = Falush|first6 = D.|last7 = Myers|first7 = S.|pmid = 24531965|doi = 10.1126/science.1243518}}</ref>]]
Shumica e zonës që përfshin Greqinë moderne u pushtuan dhe u kolonizuan nga sllavët që vinin nga Europa verilindore në fund të shekullit gjashtë pas Krishtit.<ref name="Bintliff141142"/> Zona e Greqisë qendrore dhe pjesa më e madhe e gadishullit, me përjashtim të disa qyteteve të mëdha ishin jashtë kontrollit të Perandorisë Bizantine.<ref name="Bintliff141142"/> Vetëm pas luftërave në fund tëm shekullit tetë, Perandoria Bizantine rimori shumicën e këtyre rajoneve.<ref name="Bintliff141142"/> Historianët grekë nacionalistë pohojnë se sllavofolësit dhe fshatrat e tyre u zhdukën nga periudha e hershme mesjetare dhe se ata shkuan përsëri prap në atdheun e tyre ose u mposhtën nga popullata e madhe greke.<ref name="Bintliff141142"/> Studiuesit bashkëkohorë si arkeologët kanë një kronologji të ndryshme ngjarjesh.<ref name="Bintliff141142"/> Sllavët u vendosën në vendbanimet të vjetra dhe më vonë u bashkuan me popullatat vendore greqishtfolës që mbetën dhe formuan komunitete të përziera Helleno-Sllave.<ref name="Bintliff141142"/> Procesi u përforcua nga konvertimi i sllavëve në [[Kisha Ortodokse Lindore|ortodoksinë]] në shumicën e Ballkanit dhe më gjerë, gjatë kësaj periudhe të njëjtë.<ref name="Bintliff141142"/> Nga shekullin nëntë, perandoria bizantine që ishte ortodokse e greqishtfolës u rigjallërua dhe privilegjonte gjuhën e kulturën greke, dhe sidomos në gadishullin grek nuk inkurajonte që etniteti vendor të lulëzonte.<ref name="Bintliff141142"/> Kështu, heleno-sllavët u bënë thjesht "ortodoksë dhe/ose grekë" nga klasifikimi tatimor i perandorisë osmane të grupeve etnike nga shekullit pesëmbëdhjetë në Greqi.<ref name="Bintliff141142">Bintliff, John (2003). "[https://pdfs.semanticscholar.org/f9ec/4f8d7912f2b9db421d4a0e6933e95459b929.pdf The Ethnoarchaeology of a “Passive” Ethnicity: The Arvanites of Central Greece] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190308215336/http://pdfs.semanticscholar.org/f9ec/4f8d7912f2b9db421d4a0e6933e95459b929.pdf |date=8 mars 2019 }}". në K.S. Brown & Yannis Hamilakis, (eds.). ''The Usable Past: Greek Metahistorie''s. Lexington Books. f. 141-142. Yet we should not forget that, in the late sixth century AD, the whole of the area comprising modern Greece was overrun and colonized by Slays emanating from northeast Europe (Malingkoudis 1991). Central Greece, as most regions of the peninsula—the largest towns apart—was lost to the young Byzantine Empire, and it was only after recurrent campaigns in the late eighth century that Constantinople regained control over the mainland Greek countryside. What happened to the Slav settlers? Some nationalistic Greek historians, noting the disappearance of Slav Speakers and “Slav villages” in Byzantine historical sources for southern Greece by high medieval times, argue that the Slays died out, went home again, or at the very least were submerged definitively beneath the burgeoning Greek ethnic population. Many researchers today are converging on a very different story. The earlier Byzantine-era villages (ca. seventh to tenth centuries AD) that we know of seem to be frequently on or near former Greco-Roman small towns and villages, or large estate centers. Since we know that a major settlement of Slav incomers is included in this settlement picture, it seems most likely that the Slays settled places of earlier settlement and probably merged with surviving local farming populations of Greek descent to form mixed Helleno-Slav communities. The process was enhanced by the conversion of the Slavs to Orthodoxy throughout most of the Balkans and beyond, during this same period. Yet what happened to the language of these Slavs? Let us recall our comments earlier on Christian empires: the resurgent Byzantine, Orthodox, Greek- speaking empire, from the ninth century AD, privileged Greek language and culture, and, especially in the Greek peninsula, did not encourage local ethnicity to flourish. Thus the Helleno-Slavs became the merely “Orthodox and/or Greek” by the fifteenth-century Ottoman tax classification of ethnic groups in Greece."</ref>
Njerëzit greqishtfolës në epokën mesjetare e quanin veten "romioi", domëthënë ''romak'', për të treguar pretendimin bizantine për vazhdimësinë me Perandorinë Romake Lindore - dhe kështu ishin pjesë e komuniteteve të quajtura "Rum" nga osmanët.<ref name="Bintliff133">Bintliff. ''The Arvanites of Central Greece''. 2003. f. 133. "The Greek-speakers would have called themselves, ironically, “Romioi” or “Romans” to signify the Byzantine claim to continuity with the Eastern Roman Empire—and hence were part of the communities called “Rum” by the Ottomans".</ref>
Pas pavarësisë së Greqisë nga Perandoria Osmane, grekët e kohës dhe dekadat e mëvonshme rinovuan kombin e tyre me premisën se ata ishin, në kuptim të gjuhës dhe kulturës, pasardhësit e helenëve të lashtë dhe se ka pasur një vazhdimësi gjuha dhe kultura greke që nga antikiteti në vendet historike greke; "e cila ngriti në atë kohë dhe ende ngre shumë vetullat në Perëndim, si dhe në Lindje".<ref name="KoliopoulosVeremis2223"/> Në fund të shekullit të nëntëmbëdhjetë, miti kombëtar grek u vendos në një linjë të drejtpërdrejtë të prejardhjes që lidh shtetin bashkëkohor grek me heronjtë e mitologjisë helene, antikitetit klasik, periudhës helenistike, transformimit të Perandorisë Romake Lindore në Perandorinë Bizantin dhe "periudha e shtypjes" nën Perandorinë Osmane.<ref name="Blaschke201202">Blaschke, Jochen (2005). ''[https://books.google.com.au/books?id=oIp5AAAAMAAJ&dq=Nation-state+Building+Processes+and+Cultural+Diversity&focus=searchwithinvolume&q=greek+national+myth Nation-state Building Processes and Cultural Diversity]''. Edition Parabolis. f. 201-202. "As a result, at the end of the nineteenth century, the Greek national myth settled on a direct line of ancestry linking the contemporary Greek nation-state with the heroes of Greek mythology, classical antiquity, the Hellenistic period, the transformation of the Eastern Roman Empire to the Byzantine Empire and the period of oppression under the Ottoman Empire."</ref> Ky mit themelor kombëtar ka qenë i suksesshëm në bindjen e pasardhësve të grupeve jo greqishtfolës, jo më pak se ato greqishtfolës në vendet historike greke, se pretendimi i tyre për prejardhje kulturore nga helenët nuk ishte vetëm i pakundërshtueshëm; ajo ka provuar një forcë ngjitëse të fuqishme, e cila mbajti kombin së bashku dhe ka prodhuar arritje të konsiderueshme kulturore në hapësirën e më pak se dy shekujsh.<ref name="KoliopoulosVeremis2223">Koliopoulos, John S. & Veremis, Thanos M. (2009). ''[https://books.google.com.au/books?id=qumwwKbI0TQC&printsec=frontcover&dq=Modern+Greece:+A+History+since+1821&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiY0dzLyLniAhXD73MBHS2DB8EQ6AEIKDAA#v=onepage&q=renovated%20their%20nation&f=false Modern Greece: A History since 1821]''. John Wiley & Sons. f. 22-23. "The Greeks of the time and subsequent decades renovated their nation on the premise that they were, in terms, of language and culture, the descendants of the ancient Greeks and that there has been a continuity of the Greek language and culture since antiquity in the historical Greek lands; which raised at the time and still raises many eyebrows in the West as well as in the East." f.23. "Indeed, this founding national myth has been successful in convincing the descendants of the non Greek-speaking groups, no less than Greek-speaking ones of the historical Greek lands, that their claim to cultural descent from the Greeks was not only irrefutable; it has proved a powerful adhesive force, which held the nation together, and has produced substantial cultural achievements in the space of less than two centuries."</ref>
Në kohët e lashta kuptimi dhe përdorimi i termit Evropa ishte tepër i parëndësishëm për helenët e lashtë, dhe për persët për këtë çështje dhe se nëse ekzistonte ndonjë lloj referimi për Evropën, ajo ishte e përqendruar shumë më tepër në lindje se sa është sot.<ref name="TriandafyllidouGropas2829"/> Pjesa më e madhe e lidhjes midis Greqisë antike dhe Evropës në kohët moderne është vepra e intelektualëve 'evropianë' moderne që nga Iluminizmi, kur lidhja u rindërtua nëpërmjet referencave për qytetërimin e lashtë grek. Helenizmi i Greqisë moderne u imponua në masë të madhe nga evropianët perëndimorë, ndërsa Greqia moderne kishte më shumë të bënte me Orientin kulturalisht dhe politikisht.<ref name="TriandafyllidouGropas2829"/> Megjithatë, ndërtimi i lidhjes midis Greqisë së lashtë dhe Evropës tani ka shërbyer si një legjitimim i mitit për interpretimin eurocentrik të qytetërimit evropian si unik dhe universal në të njëjtën mënyrë që grekët e lashtë besonin se kultura dhe qytetërimi i tyre ishte unik dhe superior ndaj të gjithë të tjerët.<ref name="TriandafyllidouGropas2829">Triandafyllidou, Anna & Gropas, Ruby (2015). ''[https://books.google.com.au/books?id=7SkpCwAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=What+is+Europe?&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjD66W1xrniAhXA7nMBHUycBGwQ6AEIKDAA#v=onepage&q=Tsoukalas%20&f=false What is Europe?]{{Lidhje e vdekur}}''. Macmillan International Higher Education. f. 28-29. "Reconsidering the meaning and uses of the term Europe in ancient times suggests that Europe was rather unimportant for the ancient Greeks, and for the Persians for that matter, and that if any sort of reference to Europe existed, it was centred much more to the east than it is today. Much of the connection between ancient Greece and Europe in modern times appears to be the work of modern ‘European’ intellectuals since the Enlightenment, when the link was reconstructed through references to ancient Greek civilization. As Tsoukalas also argues (2002) the Hellenism of modern Greece was largely imposed on it by Western Europeans while modern Greece had more to do with the Orient culturally and politically. The construction, however, of the link between ancient Greece and Europe has now served as a legitimizing myth for the Eurocentric interpretation of European civilization as unique and universal in the same way that ancient Greeks believed that their own culture and civilization was unique and superior to all others."</ref>
Nga fundi i shekullit të nëntëmbëdhjetë, fëmijët e banorëve të shtetit të ri kombëtar u mësuan në greqisht, historia u kufizua vetëm në episodet e greqisë së pastër dhe qëndrimi tolerant osman në shumëllojshmërinë kulturore i dha një politikë të qëllimshme të helenizmit total e popullsisë - "aq efektive për të mashtruar vëzhguesin e rastësishëm".<ref name="Bintliff138a"/> Gjuhët jo-greke arritën të mbijetonin gjatë shekullit njëzetë në komunitete që u bënë dygjuhësore si [[Arbëreshët në Greqi|Arbëreshët të Greqisë]] (Arvanitët) për shkak të provincialitetit dhe faktorëve të tjerë si analfabetizmi.<ref name="Bintliff138a">Bintliff. ''The Arvanites of Central Greece''. 2003. f. 138. "Thus from the late nineteenth century onward the children of the inhabitants of the new “nation-state” were taught in Greek, history confined itself to the episodes of pure Greekness, and the tolerant Ottoman attitude to cultural diversity yielded to a deliberate policy of total Hellenization of the populace—effective enough to fool the casual observer. One is rather amazed at the persistence today of such dual-speaking populations in much of the Albanian colonization zone. However, apart from the provinciality of this essentially agricultural province, a high rate of illiteracy until well into this century has also helped to preserve Arvanitika in the Boeotian villagers (Meijs 1993)."</ref>
Shkencat e kohëve të fundit ka theksuar se si Perëndimi e ndërtoi Greqinë e sotëm në imazhin e vet të çuditshëm, si toka e një populli të gjatë, të cilët ishin pasardhës të drejtpërdrejtë të Perikliut.<ref name="Bintliff138b"/> Kjo krijim perëndimor i "historisë së lavdishme të vazhdueshme të popullit grek" është epitomizuar në botimin e enciklopedive popullore me shumë vëllime si "Historia e kombit grek" dhe shënuar me reagime histerike ndaj kërcënimit të supozuar të paraqitur nga Republika e Maqedonisë - jo vetëm thjesht duke e përvetësuar emrin "Maqedoni".<ref name="Bintliff138b"/> Duke u ngatërruar me një statut të tillë të themelimit që nga vitet e hershme të pavarësisë, ka detyruar sistemin arsimor grek dhe propagandën shtetërore të përqendrojë mbijetesën e kombit të ri në vështirësi mbi atë që shkencari Benedict Anderson e ka quajtur "komunitetin e imagjinuar" të grekëve.<ref name="Bintliff138b">Bintliff. ''The Arvanites of Central Greece''. 2003. f. 138. "In fact, recent scholarship has underlined how far it was the West that built modem Greece in its own fanciful image as the land of a long-oppressed people who were the direct descendants of Pericles. This Western creation of “the glorious continuing story of the Greek People” has been epitomized recently in the publication of multi-volume popular encyclopedias such as “The History of the Greek Nation” and marked even more recently by hysterical reactions to the supposed threat posed by the Slav Republic of Macedonia—not least merely by appropriating the name “Macedonia.” Being saddled with such a foundation charter from the early years of independence has forced the Greek education system and state propaganda to focus the survival of the struggling young nation onto what Benedict Anderson (1991) has termed the “imagined community” of Greeks."</ref>
Enti kombëtar, i përcaktuar nëpërmjet përdorimit alternativ të termeve 'Helenizmi', 'populli Grek' ose 'Grekët' dhe 'Greqia', konsiderohet të jetë si "fakt" jashtë kontekstit të historisë dhe gjeografisë.<ref name="DragonasBirtek178179"/> Përdorimi i termit Helenizmi ndihmon tregimet historike për të shmangur anakronizmat dhe kontradiktat e dukshme, ndërkohë që indirekt paraqesin kombin grek si të përhershëm.<ref name="DragonasBirtek178179"/> Ky subjekt i përjetshëm dhe antropomorf është duke kapërcyer si gjeografinë, ashtu edhe historinë, pasi ajo përdoret për të përkufizuar grekët nga kohët minoane deri në shekullin e tetëmbëdhjetë. Kështu shërben si bazë për vlerësimin e ngjarjeve, akteve dhe kulturave me kalimin e kohës.<ref name="DragonasBirtek178179">Dragonas, Thalia & Birtek, Faruk (2004). ''[https://books.google.com.au/books?id=dkWNheuzTz0C&printsec=frontcover&dq=Citizenship+and+the+Nation-State+in+Greece+and+Turkey&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiMn_eRyrniAhWY6nMBHYOkBe4Q6AEIKDAA#v=snippet&q=defined%20through%20the%20alternative%20use&f=false Citizenship and the Nation-State in Greece and Turkey]''. Routledge. f. 178-179. "The national entity, defined through the alternative use of the terms 'Hellenism', 'the Greek people' or 'the Greeks' and 'Greece', is considered as given outside the context of history and of geography. The use of the term Hellenism helps the historical narrative to avoid obvious anachronisms and contradictions, while indirectly presenting the Greek nation as everlasting. This a-temporal and anthropomorphic subject is transcending both geography and history, since it is used to define the Greeks from the Minoan times all the way through to the eighteenth century. It thus serves as a basis for the valorization of events, acts and cultures over time."</ref>
Sistemi kombëtar grek i arsimit thekson trashëgiminë e Athinës klasike dhe vazhdimësinë e virtyteve greke.<ref name="Bintliff137"/> Historia dhe arkeologjia për grekët sot zakonisht janë të gjitha, por ndalen në Epokën e Aleksandrit, dhe i pari vetëm fillon përsëri me Luftën e Pavarësisë në fillim të shekullit nëntëmbëdhjetë.<ref name="Bintliff137"/> Gjatë ndërhyrjes së dy mijëvjeçarëve të "''shtypjes'', shpirti grek dremiti në zinxhirë, me vetëm kisha dhe ikona bizantine për të shënuar flakën e përjetshme".<ref name="Bintliff137">Bintliff. ''The Arvanites of Central Greece''. 2003. f. 137. "The Greek national education system stresses the heritage of classical Athens and the continuity of Greek virtues. History and archaeology for Greeks today usually all but stop at the Age of Alexander, and the former only picks up again with the War of Independence in the early nineteenth century. During the intervening two millennia of “oppression,” the Greek spirit slumbered in chains, with only Byzantine churches and icons to mark the eternal flame. The Albanian Greeks are a people without a formal history and no acknowledged place in the Modern Greek state."</ref>
Feja është pjesë e rëndësishme e identitetit për shumicën të grekëve, me 76 përqind e grekëve në një sondazh 2015-17 thanë se kombësia e tyre është përcaktuar nga krishterimi, pas Armenisë (82 përqind), Gjeorgjisë (81 përqind) dhe Serbisë (78 përqind).<ref name="kathimeriniGreekviews"/> 92 përqind e grekëve besojnë në ekzistencën e Zotit, përpara rusëve (75 përqind).<ref name="kathimeriniGreekviews"/> Greqia dhe Letonia kishin normën më të lartë të atyre që besojnë në "syrin e keq", secili me 66 përqind.<ref name="kathimeriniGreekviews"/> Greqia renditet e para (89 përqind) në për perceptimin e superioritetit kulturor mbi njerëzit e tjerë, përpara Armenisë (84 përqind) dhe Rusisë (69 përqind).<ref name="kathimeriniGreekviews"/> Vetëm 31 përqind e grekëve do të pranonin një musliman si anëtar të familjes së tyre, ndërsa 35 përqind do të pranonin një hebre.<ref name="kathimeriniGreekviews">{{Cite news|url=http://www.ekathimerini.com/234129/article/ekathimerini/news/religion-is-key-part-of-identity-for-most-greeks|title=Religion is key part of identity for most Greeks|agency=Kathimerini|access-date=2019-05-29|language=en}} "More specifically, 76 percent of Greeks said that their nationality is defined by Christianity, behind Armenia (82 percent), Georgia (81 percent) and Serbia (78 percent).... A staggering 92 percent of Greek believe in the existence of God, ahead of the Russians (75 percent).... Greece and Latvia had the highest rate of those that believe in the “evil eye,” with each on 66 percent.... Another divide between East and West pertained to perception of cultural superiority over others, with Greece ranking first (89 percent), ahead of Armenia (84 percent) and Russia (69 percent).... Furthermore, only 31 percent Greeks would accept a Muslim as a member of their family while 35 percent would accept a Jew."</ref>
Imazhi e shqiptarëve në ideologjisë popullore greke është ende një shëmbëlltyrë e errët dhe mendimet ekzistojnë në mesin e popullatës greke se shqiptarët nuk kanë vend dhe asnjë popull.<ref name="Hart197"/> Grekët radikal irredentistë mendojnë se shqiptarët vetëm vjedhin dhe plaçkitin trashëgiminë kulturore të popujve të tjerë dhe se kurrë nuk kanë përbërë një unitet kombëtar-racor, dhe janë pasardhësit të grekëve (70%), sllavo-turqit (20%) dhe disa fiset franke (10%).<ref name="Hart197">Hart, Laurie Kain (1999). "[https://www.jstor.org/stable/647505 Culture, Civilization, and Demarcation at the Northwest Borders of Greece]". ''American Ethnologist''. 26. (1): 197. "The Albanian of Greek popular ideology is still a shadowy figure. When the Albanian national football team played a match against its Greek counterpart in Athens in 1990, the Athenian fans chanted: "You don't have a country [homeland]/You don't have a people/ What are you doing here/On this playing field?" [Dhen ekhete patridha/ Dhen ekhete lao/Ti irthate na kanete/Sto yipedho afto?]. The message is not hard to grasp. Having no place and no people, the Albanians cannot constitute a national team; if theirs is not a national team, it cannot have any place on the national playing field. Radical irredentist Greeks put the matter unambiguously: Stealing and plundering the cultural heritage of other peoples [Albanians] should understand that there is no question of their securing a uniform national-racial [ethnofiletiki] identity, because they have never constituted a national-racial unity. They were and are—whatever they say—the descendants of Greeks (70%), Slav-Turks (20%) and various Frankish tribes [Frangikon filon] (10%). [Giorgiou 1993:196]."</ref>
== Referime ==
{{reflist|2}}
== Shih edhe ==
*[[Helenocentrizmi]]
[[Kategoria:Njerëz sipas kombësisë]]
[[Kategoria:Ortodoksë grekë| ]]
ae64pb50iqqgd5lwwznva9wgcbv4md5
Arma bërthamore
0
72653
2658830
2631642
2024-04-25T14:53:27Z
Leutrim.P
113691
removed [[Category:Armë nukleare]]; added [[Category:Armë bërthamore]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Little boy.jpg|parapamje|Fotografi e një modeli të armës bërthamore Little Boy të hedhur në Hiroshima, Japoni, në gusht 1945. Kjo ishte fotografia e parë e bombës së bombës Little Boy që u publikua ndonjëherë nga qeveria e SHBA (ajo u deklasifikua në 1960).]]
'''Arma bërthamore''' apo '''arma nukleare'''<ref>{{Cite web |date=2023-12-25 |title=Nuclear weapon {{!}} History, Facts, Types, Countries, Blast Radius, & Effects {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/technology/nuclear-weapon |access-date=2023-12-27 |website=www.britannica.com |language=en}}</ref> është [[Bomba|armë shpërthyese]] e cila shpërthen nga forca shkatërruese e [[Energjia bërthamore|reaksioneve bërthamore]], ose nga [[forca]] që krijohet nga ndarja apo një kombinim i ndarjes dhe shkrirjeve së grimcave bërthamore. Gjatë këtyre dy proceseve lirohet sasi e madhe e energjisë nga një sasi relativisht e vogël e materies.
Një bombë moderne termo-bërthamor peshon pak më shumë se 1000 kilogram dhe mund të shkaktojë një shpërthim të krahasueshëm me shpërthimin e më shumë se 1 miliard kilogram të materialit shpërthyes cilësorë konvencional. Që nga koha e ndërtimit të bombës së parë bërthamore e deri më sot, pajisja e armëve klasike me materie eksploduese bërthamore edhe nëse është bërë, është bërë në mënyrë pakë a shumë të fshehtas nga opinioni i gjerë. Si duket, kjo rrjedhë si pasojë e konsiderimit të këtyre armëve nga ana e fuqive të mëdha botërore si armë të shkatërrimit masiv të ndaluara.
Përdorimi i armëve bërthamore për qëllime lufte, për njerëzimin është bërë i njohur nga fundi i luftës së dytë botërore me rastin e hedhjes së dy bombave bërthamore. Shpërthimi parë ka ndodhur në mëngjesin e [[6 Gusht|6 gushtit]] të vitit [[1945]], pasi që një aeroplan i armatës së Shteteve të Bashkuara të Amerikës mbi Hiroshima ([[Japonia|Japoni]]) kishte lëshuar bombën të mbushur me uran, nën emrin e koduar "Little Boy". Shpërthimi i dytë bërthamorë ka ndodhë tri ditë pas të parit. Ky shpërthim ndodhi pas lëshimit nga aeroplani i [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|ShBA]]-ve një bombe me plutonium shpërthyes (mision i koduar "Njeriu i shëndoshë") mbi qytetin japonezë Nagasaki. Si pasojë e këtyre shpërthimeve gjetën vdekjen rreth 120.000 njerëz (kryesisht civilë) dhe shumë të tjerë mbeten me plagë dhe sëmundje tjera të shkaktuara nga jonizimi e që ishin të pa shërueshme. Përpos humbjeve njerëzore, si pasoj tjetër ishte shkatërrimi ("rrafsh me tokë") i pjesës më të madhe të të dy qyteteve të goditura. Shikuar nga pikëpamja etike, përdorimi i këtyre armëve ka qenë dhe mbetet i diskutueshme.
"Të drejtën" e zhvillimit dhe të prodhimit të armatimit bërthamorë e kanë marrë dhe ndarë ndërmjet veti fuqitë fituese të dala nga lufta e dytë botërore, ShBA-ja, Bashkimi Sovjetik ([[Rusia]]), [[Kina]], [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë dhe Irlandës së Veriut|Britania e Madhe]] dhe [[Franca]]. Në vitet e fundit me këtë "të drejtë" janë pajisur edhe [[India]] dhe [[Pakistani]]. Në hapësirën e informimit të botuar thuhet që përpos këtyre shteteve, kanë bërë kërkime apo kanë armë bërthamore edhe [[Izraeli]], [[Koreja Veriore]], [[Iraku]] dhe [[Irani]], kurse dyshohet se edhe [[Turqia]] ka zhvillim te pasur berthamor. Si do që të jetë, pohimet e botuara kanë shkaktuar frikë ndër dashamirët e paqes.
Sot, dihet që për qëllime të garës në armatim, për qëllim të përfitimit të energjisë si dhe për qëllime tjera shoqërore dhe shkencore, në emër të kësaj "të drejte", janë testuar rreth 2000 shpërthime bërthamore të përmasave më të mëdha se dy shpërthimet e fundit të luftës së dytë botërore.
== Shiko edhe ==
* [[Projekti Amerikan i bombës bërthamore]]
* [[Projekti Sovjetik i bombës bërthamore]]
== Referime ==
[[Kategoria:Armë]]
[[Kategoria:Armë shpërthyese]]
[[Kategoria:Bomba]]
[[Kategoria:Shpikje amerikane]]
[[Kategoria:Armë bërthamore]]
[[Kategoria:Bomba bërthamore]]
n033bw1bub60qnobk4nhnskov5desml
2658840
2658830
2024-04-25T15:08:51Z
Leutrim.P
113691
ndryshova foton
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Missile and Space Gallery overview at the USAF National Museum.jpg|parapamje|Një shumëllojshmëri e raketave balistike ndërkontinentale bërthamore amerikane në Muzeun Kombëtar të Forcave Ajrore të Shteteve të Bashkuara. Në drejtim të akrepave të orës nga lart majtas- PGM-17 Thor, LGM-25C Titan II, HGM-25A Titan I, Thor-Agena, LGM-30G Minuteman III, LGM-118 Peacekeeper, LGM-30A/B/F Minuteman I ose II, PGM -19 Jupiteri.]]
'''Arma bërthamore'''<ref>{{Cite web |date=2023-12-25 |title=Nuclear weapon {{!}} History, Facts, Types, Countries, Blast Radius, & Effects {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/technology/nuclear-weapon |access-date=2023-12-27 |website=www.britannica.com |language=en}}</ref> është [[Bomba|armë shpërthyese]] e cila shpërthen nga forca shkatërruese e [[Energjia bërthamore|reaksioneve bërthamore]], ose nga [[forca]] që krijohet nga ndarja apo një kombinim i ndarjes dhe shkrirjeve së grimcave bërthamore. Gjatë këtyre dy proceseve lirohet sasi e madhe e energjisë nga një sasi relativisht e vogël e materies.
Një bombë moderne termo-bërthamor peshon pak më shumë se 1000 kilogram dhe mund të shkaktojë një shpërthim të krahasueshëm me shpërthimin e më shumë se 1 miliard kilogram të materialit shpërthyes cilësorë konvencional. Që nga koha e ndërtimit të bombës së parë bërthamore e deri më sot, pajisja e armëve klasike me materie eksploduese bërthamore edhe nëse është bërë, është bërë në mënyrë pakë a shumë të fshehtas nga opinioni i gjerë. Si duket, kjo rrjedhë si pasojë e konsiderimit të këtyre armëve nga ana e fuqive të mëdha botërore si armë të shkatërrimit masiv të ndaluara.
Përdorimi i armëve bërthamore për qëllime lufte, për njerëzimin është bërë i njohur nga fundi i luftës së dytë botërore me rastin e hedhjes së dy bombave bërthamore. Shpërthimi parë ka ndodhur në mëngjesin e [[6 Gusht|6 gushtit]] të vitit [[1945]], pasi që një aeroplan i armatës së Shteteve të Bashkuara të Amerikës mbi Hiroshima ([[Japonia|Japoni]]) kishte lëshuar bombën të mbushur me uran, nën emrin e koduar "Little Boy". Shpërthimi i dytë bërthamorë ka ndodhë tri ditë pas të parit. Ky shpërthim ndodhi pas lëshimit nga aeroplani i [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|ShBA]]-ve një bombe me plutonium shpërthyes (mision i koduar "Njeriu i shëndoshë") mbi qytetin japonezë Nagasaki. Si pasojë e këtyre shpërthimeve gjetën vdekjen rreth 120.000 njerëz (kryesisht civilë) dhe shumë të tjerë mbeten me plagë dhe sëmundje tjera të shkaktuara nga jonizimi e që ishin të pa shërueshme. Përpos humbjeve njerëzore, si pasoj tjetër ishte shkatërrimi ("rrafsh me tokë") i pjesës më të madhe të të dy qyteteve të goditura. Shikuar nga pikëpamja etike, përdorimi i këtyre armëve ka qenë dhe mbetet i diskutueshme.
"Të drejtën" e zhvillimit dhe të prodhimit të armatimit bërthamorë e kanë marrë dhe ndarë ndërmjet veti fuqitë fituese të dala nga lufta e dytë botërore, ShBA-ja, Bashkimi Sovjetik ([[Rusia]]), [[Kina]], [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë dhe Irlandës së Veriut|Britania e Madhe]] dhe [[Franca]]. Në vitet e fundit me këtë "të drejtë" janë pajisur edhe [[India]] dhe [[Pakistani]]. Në hapësirën e informimit të botuar thuhet që përpos këtyre shteteve, kanë bërë kërkime apo kanë armë bërthamore edhe [[Izraeli]], [[Koreja Veriore]], [[Iraku]] dhe [[Irani]], kurse dyshohet se edhe [[Turqia]] ka zhvillim te pasur berthamor. Si do që të jetë, pohimet e botuara kanë shkaktuar frikë ndër dashamirët e paqes.
Sot, dihet që për qëllime të garës në armatim, për qëllim të përfitimit të energjisë si dhe për qëllime tjera shoqërore dhe shkencore, në emër të kësaj "të drejte", janë testuar rreth 2000 shpërthime bërthamore të përmasave më të mëdha se dy shpërthimet e fundit të luftës së dytë botërore.
== Shiko edhe ==
* [[Projekti Amerikan i bombës bërthamore]]
* [[Projekti Sovjetik i bombës bërthamore]]
== Referime ==
[[Kategoria:Armë]]
[[Kategoria:Armë shpërthyese]]
[[Kategoria:Bomba]]
[[Kategoria:Shpikje amerikane]]
[[Kategoria:Armë bërthamore]]
[[Kategoria:Bomba bërthamore]]
oc0sxv52uaikkmi9k89f5scn3tcci6l
Radioaktiviteti
0
89507
2659021
2588748
2024-04-25T21:10:46Z
Klein Muçi
52109
Klein Muçi zhvendosi faqen [[Radioaktivitet]] tek [[Radioaktiviteti]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Radioactive.svg|thumb|Simboli i radioaktivitetit]]
Aftësia që kanë disa elementë për të lëshuar rrezatime që kanë veti fizike të caktuara quhet dukuria e radioaktivitetit.
Në qoftë se rrezatimi ndodh vetvetiu, radioaktiviteti është natyror. Por fizikantët zbuluan me anë të eksperimenteve laboratorike elemente te reja që kanë aftësi të rrezatojnë e në këtë rast radioaktiviteti është artificial. Gjatë dukurisë së radioaktivitetit nga bërthamat e elementëve dalin thërrmija, vetitë e të cilave percaktojnë tre lloje rrezatimesh.shumica e atomeve nga te cilat perbehen objektet rreth nesh nuk ndryshojne ndonese formojne perberje kimike
== Rrezatimi alfa ==
Grimcat alfa kanë aftësi të lartë jonizuese dhe lëvizin me shpejtësi relativisht të madhe por e humbin shpejt energjinë e tyre gjatë bashkëveprimit me lëndët ku kalojnë.Kështu rrezatimi alfa nuk ka aftësi të madhe depërtuese.
== Rrezatimi beta ==
Është fluks elektronesh për bërthamat radioaktive natyrore ( beta) dhe fluks elektronesh pozitive (pozitrone) për berthamat radioaktive artificiale (beta). Këto grimca levizin me shpejtësi afërsisht të barabartë me shpejtësinë e dritës. Kanë aftësi të madhe depërtuese tek lëndët ku kalojnë.Kanë aftesi të vogël jonizuese.
== Rrezatimi gama ==
Është rrezatim që përmban fotone me energji të lartë por me gjatësi valore shumë të shkurter.
Kanë aftësi të lartë deprtuëse.
Nuk devijohen nga fusha magnetike
Dëmtojne indet e gjalla.
Duhet të mbrohemi nga ky lloj rrezatimi. Por mund ta perdorim për shkatërrimin e indeve kanceroze.
== Lidhje të jashtme ==
* [http://www.nucleonica.net NUCLEONICA Nuclear Science Portal]
* [http://www.nucleonica.net/wiki/index.php/Help:Decay_Engine NUCLEONICA wiki: Decay Engine]
* [https://web.archive.org/web/20080921102446/http://www.ag.ohio-state.edu/~rer/rerhtml/rer_20.html General information]
* [http://www.radiochemistry.org/nomenclature/ Nomenclature of nuclear chemistry] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150212024753/http://www.radiochemistry.org/nomenclature/ |date=12 shkurt 2015 }}
* [http://www2.slac.stanford.edu/vvc/theory/nuclearstability.html Some theoretical questions of nuclear stability]
* [https://web.archive.org/web/20060805002332/http://www.ontronic-efi.com/decay_heat.htm Decay heat rate|quantity calculation]
* [http://www.iem-inc.com/prhlfr.html Specific activity and related topics].
* [https://web.archive.org/web/20000815222730/http://nucleardata.nuclear.lu.se/nucleardata/toi/ The Lund/LBNL Nuclear Data Search] - Contains tabulated information on radioactive decay types and energies.
* [https://web.archive.org/web/20100523214100/http://www.nucleonica.net/wiki/index.php/Help:Karlsruhe_Nuclide_Chart The Karlsruhe Nuclide Chart]
* [https://web.archive.org/web/20100529181036/http://www.nucleonica.net/wiki/index.php/Help:MCRD Monte Carlo Simulation of Radioactive Decay]
* [[Skeda:Ndslivechart.png]] '''[http://www-nds.iaea.org/livechart The Live Chart of Nuclides - IAEA ]''' in '''[http://www-nds.iaea.org/livechart Java ]''' or '''[http://www-nds.iaea.org/relnsd/vcharthtml/VChartHTML.html HTML]'''
* [http://www.radiationanswers.org Health Physics Society Public Education Website]
[[Kategoria:Fizikë bërthamore]]
tmokg1qh4glhbsdgop8bgs8sd89xjxv
Xhamia e Ballies
0
92972
2659104
2424081
2024-04-26T11:19:22Z
Kommajetz
161967
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Elbasan New Mosque 2023.jpg|parapamje|Rindërtimi i xhamisë në një [[Arkitektura moderne|stil modernist]]-[[Arkitektura post moderne|perëndimor]] pas shkatërrimit të saj]]
'''Xhamia e Hasan Balizades''' (ose e cilësuar si '''Xhamia Blu'''), sot '''Xhamia e Kohës''', ishte ndërtuar pas [[Xhamia e Nazireshës|xhamisë së Nazireshës]]. Studiuesit mendojnë se ajo është ndërtuar në fillim të shekullit XVII në kohën kur në Perandori kishte shkëlqyer si kryearkitekt [[Sedefqar Mehmet agë Biçakçiu]].
Xhamia e Ballijes është vizituar nga [[Evlia Çelebiu|Evlija Çelebiu]]. Sipas Çelebiut, xhamia e Ballijes është ndërtuar në vitin 1017, të [[hixhreti]]t (17 prill 1608 deri më 6 prill 1609) dhe është vendosur në qendër të qytetit. Ndërtuesi kishte shkruar për këtë xhami. "Për hir të Perëndisë Hasan Balliu ndërtoi këtë shtëpi të Zotit, e cila shembëllen me parajsën". Faltore, stili i së cilës bën pjesë në periudhën e dytë të zhvillimit të [[Arkitektura islame#Arkitektura shqiptare islame|arkitekturës shqiptare]] islamike, kur modeli klasik [[Perandoria Osmane|osman]] i xhamisë përhapet në të gjitha trevat e [[Rumelia|Rumelisë]]. Për qytetin e Elbasanit ajo vinte e dyta në kohë, pas xhamisë së Nazireshës, me të cilën kanë të njejtënn gjuhë tipologjike. Elementet e saj përbërës funksional: salla e faljes, portiku në ballin e hyrjes dhe [[minareja]] në të djathtë plotësojnë siluetën me një kupolë gjysmësferike të lartësuar me një tambur polygonal tetëkëndor. Elementi më tërheqës i xhamisë ishte minareja që konkuronte të gjitha të tjerat me modelimin dekorativ original të saj sin ë zhvillimin e trupit në lartësi, por edhe [[Sherefeja|ballkonit]], i vetmi i këtij modeli në Shqipëri.
== Shih edhe ==
* [[Xhamitë e prishura në Elbasan]]
* [[Xhamia e Mbretit (Elbasan)|Xhamia Sulltan Bajazit]]
== Burim ==
* [https://elbasaniad.org/xhamia-e-hasan-balizades-ose-xhamia-e-ballies/ Xhamia e Hasan Balizades ose Xhamia e Ballies | ADE] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190103163204/http://elbasaniad.org/xhamia-e-hasan-balizades-ose-xhamia-e-ballies/ |date=3 janar 2019 }}
[[Kategoria:Xhami në Elbasan]]
[[Kategoria:Elbasan]]
[[Kategoria:Ndërtesa të përfunduara në 1609]]
h2hho4i5fi2f1d4q3p311xtlfwjbinq
Kulla e Sahatit në Mekë
0
94874
2658786
2658761
2024-04-25T13:25:22Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Sahatkulla në Mekë]] tek [[Kulla e Sahatit në Mekë]]
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox building
| name = Abraxh al-Bajt
| emri_amë = [[Gjuha arabe|Arabisht]]
| gjuha_emrit_amë = Abraj Al Bait (أبراج البيت, "Kullat e Shtëpisë")
| image = അബ്രാജ് അൽ-ബൈത്ത് ടവർ.jpg
| image_size = 275px
| caption = Kullat Abraj Al Bait
| tipi_ndërtesës = Hotel <br/> Vendbanim
| architectural_style = [[Arkitektura post moderne|Postmoderne]]<br/>[[Arkitektura e Re Klasike|Klasike e Re]]
| kosto = 15 miliardë dollar amerikane<ref>[http://travel.cnn.com/modern-architectural-wonders-middle-east-750096/ - Abraj Al Bait] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160711181631/http://travel.cnn.com/modern-architectural-wonders-middle-east-750096/ |date=11 korrik 2016|language=en}}</ref>
| vendndodhja = [[Mekë]], [[Arabia Saudite]]
| kordinatat = {{coord|21|25|08|N|39|49|35|E|region:SA|display=inline,title}}
| data_fillimit = 2004
| data_përfundimit = 2012
| data_hapjes = 2012
| architectural = 601 m<ref name="ReferenceA">{{cite web|url=http://skyscrapercenter.com/building/makkah-royal-clock-tower/84|title=Makkah Royal Clock Tower - The Skyscraper Center|website=skyscrapercenter.com|language=en}}</ref>
| tip = 601 m<ref name="ReferenceA"/>
| antenna_spire = 601 m
| roof = 530 m
| top_floor = 494 m<ref name=skyscraperCenter>{{cite web|url=http://skyscrapercenter.com/mecca/makkah-royal-clock-tower-hotel/ |title=Makkah Clock Royal Tower, A Fairmont Hotel - The Skyscraper Center |work=Council on Tall Buildings and Urban Habitat |language=en |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140328212835/http://www.skyscrapercenter.com/mecca/makkah-royal-clock-tower-hotel |archive-date=28 mars 2014 }}</ref>
| observatory = 484.4 m
| floor_count = 120<ref name="skyscrapercenter.com">{{cite web|url=http://skyscrapercenter.com/building/makkah-royal-clock-tower/84|title=Makkah Royal Clock Tower - The Skyscraper Center|language=en}}</ref> (Kulla e Orës)
| elevator_count = 96 (Kulla e Orës)
| arkitekt = Arkitektët e [[SL Rasch GmbH Special and Lightweight Structures|SL Rasch GmbH]] dhe [[Dar Al-Handasah]]
| main_contractor = [[Saudi Binladin Group]]
}}
'''Ora në Mekë''' ose '''Ebraxh el-Bejt''' ([[arabisht]]: أبراج البيت, "Kullat e Shtëpisë") është një kompleks në pronësi të qeverisë me shtatë hotele rrokaqiej në [[Meka|Mekë]], [[Arabia Saudite|Arabinë Saudite]]. Këto kulla janë një pjesë e Projektit të Ndarimit të [[Abdullah bin Abdulaziz Al Saudi|Mbretit Abdulaziz]] që synon të modernizojë qytetin në ushqimin e pelegrinëve të tij. Kulla qendrore e hotelit, Kulla Mbretërore e Orës së Mekës, ka [[Lista e faqeve të orës më të madhe|faqen e orës më të madhe në botë]] dhe është ndërtesa e tretë më e lartë dhe struktura e pestë më e lartë në botë. Kulla e orës përmban [[Muzeu i Kullës së Orës|Muzeun e Kullës së Orës]] që zë katër katet e sipërme të kullës.<ref>{{Cite web|url=http://saudigazette.com.sa/article/566092/SAUDI-ARABIA/Clock-tower-museum-in-Makkah-thrown-open-to-visitors|title=Clock tower museum in Makkah thrown open to visitors|date=11 maj 2019|website=Saudigazette|language=en|access-date=16 shtator 2019}}</ref> Ora do ta ketë mbishkrimin "Në emër të [[Allahu]]t" mundë te shikohet nga 30 km larg.
Kompleksi i ndërtesës është metra larg nga [[xhamia]] më e madhe në botë dhe vendi më i shenjtë i [[Islami]]t, [[Mesxhidi Haram|Xhamia e Madhe e Mekës]]. Zhvilluesi dhe kontraktori i kompleksit është [[Saudi Binladin Group]], kompania më e madhe e ndërtimit e Mbretërisë. Është ndërtesa e dytë më e shtrenjtë në botë, ku kostoja e ndërtimit arrin në 15 miliardë dollarë, e para ishte Xhamia e Madhe e Mekës.<ref>{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/travel/lists/the-worlds-most-expensive-buildings/|title=Revealed: The world's 20 most expensive buildings|work=Daily Telegraph|language=en|date=27 korrik 2016|access-date=2 janar 2017}}</ref>
Vendi i kompleksit ndodhet në jug nga hyrja kryesore (Porta e Mbretit Abdul-Aziz) deri në Xhaminën e Shenjtë, e cila strehon [[Qabeja|Qabenë]]. Për të akomoduar adhuruesit që vizitojnë Qabenë, Kullat e Abraxh El Bejt ka dy salla të mëdha [[Namazi|lutjesh]] (një për burra, një për gra) të afta për të mbajtur më shumë se 10,000 njerëz. Kulla më e lartë në kompleks gjithashtu përmban një hotel me pesë yje, i operuar nga [[Fairmont Hotels and Resorts]], për të ndihmuar në strehimin e miliona pelegrinëve që udhëtojnë në Mekë çdo vit për të marrë pjesë në [[Haxhillëku|Haxh]].
Për më tepër, Kulla e Alaj Al-Bait ka një qendër tregtare pesë-katëshe (qendra tregtare Abraj Al Bait) dhe një garazh parkimi të aftë për të mbajtur mbi një mijë automjete.
Ndërtesa ishte planifikuar të ishte e gjatë 734 m më 2006. Në vitin 2009, u botua se lartësia përfundimtare do të ishte 601 m. Kompleksi u ndërtua nga [[Saudi Binladin Group]], kompania më e madhe e ndërtimit e Arabisë Saudite. Ndërtesa më e lartë në kompleks (nga një lartësi prej 450 m deri në majë) u projektua nga arkitekti gjerman [[Mahmoud Bodo Rasch]] dhe firma e tij [[SL Rasch GmbH Special and Lightweight Structures|SL Rasch GmbH]]. Fasada është ndërtuar nga ''Premiere Composite Technologies'', ora nga prodhuesi gjerman i orës së kullës ''PERROT GmbH & Co. KG Turmuhren und Läuteanlagen''. Sipas Ministrisë Saudite të Ndihmave Fetare, projekti kushtoi 15 miliardë dollarë.<ref>Abdullah Al-Shiri: [http://travel.cnn.com/modern-architectural-wonders-middle-east-750096 "9 modern architectural wonders of the Mideast"] [[CNN]], 22 janar 2013</ref>
== Referime ==
{{Reflist}}
[[Kategoria:Ndërtesa dhe struktura në Mekë]]
[[Kategoria:Arkitekturë arabe]]
[[Kategoria:Kulla sahati]]
nmb98yiu9n3bverzc52otyhdvm3bj1v
Diskutim:KF Tirana
1
97980
2659043
2627606
2024-04-26T02:02:31Z
InternetArchiveBot
115207
Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
{{Përdoruesi:MajavahBot/config
|archive = Diskutim:KF Tirana/Arkivi %(counter)d
|algo = old(14d)
|counter = 1
|maxarchivesize = 1M
|minthreadsleft = 0
|minthreadstoarchive = 1
|archiveheader = {{Arkivi}}
}}
{{Arkiva|age=14|bot=MajavahBot}}
{{Projekti Futbolli}}
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 4 lidhje të jashtme te artikulli ''[[KF Tirana]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2659042 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20200829223147/https://eduasportin.com/lajme/rumunet-speciale-per-partizanin-ekipi-i-ushtrise-qe-i-mbijetoi-renies-se-regjimit/ për lidhjen https://eduasportin.com/lajme/rumunet-speciale-per-partizanin-ekipi-i-ushtrise-qe-i-mbijetoi-renies-se-regjimit/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20201021211929/https://eduasportin.com/lajme/dosier-titulli-i-mohuar-si-e-vodhen-tiranen-50-vjet-me-pare/ për lidhjen https://eduasportin.com/lajme/dosier-titulli-i-mohuar-si-e-vodhen-tiranen-50-vjet-me-pare/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20201021211929/https://eduasportin.com/lajme/dosier-titulli-i-mohuar-si-e-vodhen-tiranen-50-vjet-me-pare/ për lidhjen https://eduasportin.com/lajme/dosier-titulli-i-mohuar-si-e-vodhen-tiranen-50-vjet-me-pare/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20200829223204/https://eduasportin.com/lajme/ndodhte-ne-vitet-2000-kur-tirana-shkonte-per-faze-pergatitore-ne-shba/ për lidhjen https://eduasportin.com/lajme/ndodhte-ne-vitet-2000-kur-tirana-shkonte-per-faze-pergatitore-ne-shba/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 26 prill 2024 04:02 (CEST)
gj34jflsc1wmba73lodx7hhixhkhtlq
KS Delvina
0
107535
2658974
2534561
2024-04-25T17:43:28Z
Velocitasgroningen1934
161876
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football club
| clubname = KS Delvina
| image = Delvina
| clubname_i_plotë = Klubi Sportiv Delvina
| nickname =
| vendndodhja = [[Delvinë]]
| founded = 1918
| owner =
| coach = Dritan Mehmeti
| ngjyrat_e_klubit = E kuqe dhe e verdhë
| adresa =
| website =
| ground = Panajot Pano
| capacity = 2,500
| drejtori =
| shefi =
| league = [[Kategoria e Dytë]]
| season = 2022-23
| position = Vënd të 8-të
| sukseset = <!-- Fillojn veshjet -->|pattern_|pattern_|pattern_|pattern_|pattern_
| socks3 =
| leftarm1 =
| body1 = E verdh
| rightarm1 =
| shorts1 = E verdhe
| socks1 = E verdhe
| pattern_la2 =
| pattern_b2 =
| pattern_ra2 =
| leftarm2 =
| body2 =
| rightarm2 =
| shorts2 =
| socks2 =
| pattern_la1 =
| shirtsupplier =
| shirtsponsors =
}}
'''Klubi Sportiv Delvina''' është një klub futbolli shqiptar me vendndodhje në [[Delvinë]]. Momentalisht luajne ne Kategorine e Dytë shqiptare. Stadiumi i klubit është <nowiki>''</nowiki>Panajot Pano<nowiki>''</nowiki> me vendndodhje në [[Delvinë]]. Ka një kapacitet prej 2,500 vendesh.
Ne sezonin 2011-2012 mbaruan te 8-et. Në sezonin 2015-16 u pozicionuan të 3-tët duke u kualifikuar në Kupën e Shqipërisë 2016-17 por nuk luajtën për shkak pezullimi. Emri i cili klubi ka mbajtur për shumë vite ka qënë Bistrica Delvinë. Një nga trofetë që kanë fituar ka qënë ai i sezonit 1986-87 i Kategorisë se Dytë.
== Sukseset ==
*Kategoria e Dytë champions 1987
{{FSHF/Burrat}}
[[Kategoria:Klube futbolli në Shqipëri]]
eae8zga96q6iy93dcs3uxm1nvr0coml
KF Himara
0
107536
2658956
2359128
2024-04-25T17:22:41Z
Velocitasgroningen1934
161876
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football club
| clubname = KF Himara
| image = AS Himara -.jpg
| clubname_i_plotë = KF Himara
| nickname =
| founded = 1932
| owner =
| coach =
| ngjyrat_e_klubit =
| adresa =
| website =
| ground = [[Petro Ruçi Stadium]]
| capacity = 2,500
| drejtori =
| shefi =
| league = -
| season = 2013-14
| position = [[Kategoria e Parë]], 15-të nga 16 (bie nga Kategoria)
| sukseset = <!-- Fillojn veshjet -->
| pattern_la1 =
| pattern_b1 =
| pattern_ra1 =
| pattern_sh1 =
| leftarm1 =
| body1 =
| rightarm1 =
| shorts1 =
| socks1 =
| pattern_la2 =
| pattern_b2 =
| pattern_ra2 =
| leftarm2 =
| body2 =
| rightarm2 =
| shorts2 =
| socks2 =
| dissolved = 2014
| fullname = Klubi i Futbollit Himara
}}
'''KF Himara''' ishte një klub futbollistik shqiptar me vendndodhje në [[Himara|Himarë]].
== Shih edhe ==
{{FSHF/Burrat}}
[[Kategoria:Klube futbolli në Shqipëri|H]]
bhpsmzm6utx2qfad470ptnfm3ayvtme
Kampionati Kombëtar i Futbollit Femra
0
118233
2659044
2555166
2024-04-26T03:19:18Z
InternetArchiveBot
115207
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 2
Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
'''Kampionati Kombëtar i Futbollit për Femra''' është niveli më i lartë i futbollit për femra në [[Shqipëri]]. U themelua në vitin 2007. [[KF Vllaznia]] është klubi më i suksesshëm me 10 tituj të fituar.
==Formati==
Në vitin 2007 u organizua një turne promovues për femrat. Evenimenti i parë zyrtar ishte turneu me eliminim në vitin 2009.
Në sezonin 2010-11 u luajt Liga e Parë (ose Kampionati Kombëtar). [[KS Ada|KS Ada Velipojë]] e fitoi atë dhe për të parën herë prezantoi Shqipërinë në Ligën e Kampioneve për Femra (aktivitet i [[UEFA|UEFA-s]]), ku i humbi të 3 ndeshjet në grup dhe u rendit në vendin e fundit.
== Kampionët ==
* 2009: [[KFF Tiranë]]<ref>[http://rsssf.com/tablesa/alba-wom09.html RSSSF]</ref><ref>{{Cite web |url=http://albaniansport.net/?fq=brenda&m=shfaqart&aid=593 |title=Afron sezoni i dytë |access-date=6 shkurt 2012 |archive-date=24 mars 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120324115301/http://albaniansport.net/?fq=brenda&m=shfaqart&aid=593 |url-status=dead }}</ref>
* 2010-11: [[KS Ada|KS Ada Velipojë]]<ref>{{Cite web |url=http://albaniansport.net/?fq=brenda&m=shfaqart&aid=2562 |title=Ada Velipojë fiton Kampionatin! |access-date=6 shkurt 2012 |archive-date=24 dhjetor 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131224094249/http://albaniansport.net/?fq=brenda&m=shfaqart&aid=2562 |url-status=dead }}</ref>
* 2011-12: [[KS Ada|KS Ada Velipojë]]
* 2012-13: [[KS Ada|KS Ada Velipojë]]
* 2013-14: [[KF Vllaznia|KS Vllaznia Shkodër]]<ref>{{Cite web |url=http://www.sportishqiptar.com.al/newsite/2014/04/21/vllaznia-kampione-per-te-pare-per-femra/ |title=Titulli i parë për Vllazninë |url-status=dead |access-date=21 prill 2014 |archive-date=26 prill 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140426051404/http://www.sportishqiptar.com.al/newsite/2014/04/21/vllaznia-kampione-per-te-pare-per-femra/ }}</ref>
* 2014-15: [[KF Vllaznia|KS Vllaznia Shkodër]]
* 2015-16: [[KF Vllaznia|KS Vllaznia Shkodër]]
* 2016-17: [[KF Vllaznia|KS Vllaznia Shkodër]]
* 2017-18: [[KF Vllaznia|KS Vllaznia Shkodër]]
* 2018-19: [[KF Vllaznia|KS Vllaznia Shkodër]]
* 2019-20: [[KF Vllaznia|KS Vllaznia Shkodër]]
* 2020-21: [[KF Vllaznia|KS Vllaznia Shkodër]]
* 2021-22: [[KF Vllaznia|KS Vllaznia Shkodër]]
* 2022-23: [[KF Vllaznia|KS Vllaznia Shkodër]]
=== Renditja e titujve ===
{| class="wikitable sortable"
|-
! Team !! Home city !! Championships
|-
|[[KS Vllaznia]] || Shkodër || 10
|-
|[[KS Ada]] || Velipojë || 3
|-
|[[KFF Tiranë]] || Tiranë || 1
|}
== Sezoni 2021-22 ==
Ekipet që marrin pjesë në sezonin 2021-22 janë:<ref>[http://www.fshf.org/index.php/sq/futbolli-i-femrave/kampionati Rezultatet dhe Kalendari]</ref>
*[[KFF Vllaznia]]
*[[KFF Tiranë]]
*[[KFF Kinostudio]]
*[[KFF Skënderbeu Korçë|Skënderbeu]]
*[[Atletik Klub]]
*[[KF Lushnja]]
*[[KF Murlani]]
*[[FK Partizani]]
*[[Apolonia Femra|Apolonia]]
*[[KFF Teuta]]
== Referime ==
{{Reflist}}
==Lidhje të Jashtme==
*[ Website]
{{Futbolli në Shqipëri}}
{{UEFA Ligat e Futbollit të Femrave}}
[[Kategoria:Ligat e Futbollit të Femrave në Europë|Ligat e futbollit në Botë]]
[[Kategoria:Evenimentet e Futbollit në Shqipëri]]
p02bg4tf0qn0ecnmepq5khjqdhkzf5c
Kategoria e Tretë
0
119073
2658961
2521955
2024-04-25T17:25:13Z
Velocitasgroningen1934
161876
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox liga futbollistike
| emri = Kategoria e Tretë
| foto =
| madhësia = 250px
| kombëtarja =
| konfederata = [[UEFA]]
| themelimi = 2003
| sezoni_i_parë = 2003-04
| prishja =
| divisione =
| ekipe =
| feeds =
| ngjiten_në = [[Kategoria e Dytë]]
| bien_në = [[Kategoria Amatore I]]
| niveli =
| kupa_kombëtare =
| kupa_ndërkombëtare = [[UEFA Liga e Kampionëve]],[[UEFA Kupa]]
| kampioni =
| sezoni = [[Kategoria e Tretë 2013-2014]]
| klubi_më_i_sukseshëm = [[KF Bylis|Bylis B]] (2 tituj)
| i pari =
| tv =
| website =
}}
'''Kategoria e Tretë''' është kampionati i nivelit të katërt dhe më minimal të futbollit profesionist në [[Shqipëri]]. Në sezonin 2018-19 marrin pjesë 10 skuadra dhe skuadrat në dy vendet e para fitojnë të drejtën për tu ngjitur në [[Kategoria e Dytë|Kategorinë e Dytë]]. Skuadrat e renditura të fundit bien në [[Kategoria Amatore I|Kategorinë Amatore]].
==Ekipet pjesëmarrëse sezoni 2018-19==
Ekipet që do marrin pjesë në sezonin 2018-19: <ref>[http://www.panorama.com.al/sport/nis-sot-kategoria-e-trete-ja-skuadrat-kalendari-dhe-rregullorja/]</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.fshf.org/index.php/sq/kampionatet-e-tjere/kategoria-e-dyte/grupi-a |title=Kopje e arkivuar |url-status=dead |access-date=30 gusht 2017 |archive-date=24 gusht 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170824000038/http://fshf.org/index.php/sq/kampionatet-e-tjere/kategoria-e-dyte/grupi-a }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.fshf.org/index.php/sq/kampionatet-e-tjere/kategoria-e-dyte/grupi-b |title=Kopje e arkivuar |url-status=dead |access-date=30 gusht 2017 |archive-date=27 gusht 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170827173617/http://www.fshf.org/index.php/sq/kampionatet-e-tjere/kategoria-e-dyte/grupi-b }}</ref>
{| class="wikitable sortable"
|-
!Ekipi
!Qyteti/Zona
|-
|Zoja e Këshillit të Mirë
|[[Tiranë]]
|-
|[[FK Skrapari]]
|[[Skrapar]]
|-
|[[FC Kevitan]]
|[[Tiranë]]
|-
|KF Mirdita
|[[Rrëshen]]
|-
|Internacional Tirana FC
|[[Tiranë]]
|-
|Term FC
|[[Tirane]]
|-
|KF Sopoti B
|[[Librazhd]]
|-
|Shkëndija Tiranë
|[[Tiranë]]
|-
|Akademia AS
|[[Shkodër]]
|-
|KF Flamurtari Vlorë B
|[[Vlorë]]
|}
== Lidhje të jashtme ==
{{FSHF}}
== Referime ==
{{reflist}}
== Artikuj të ngjashëm ==
* [[Kategoria Superiore]]
* [[Kategoria e Parë]]
* [[Kategoria e Dytë]]
* [[Kupa e Shqipërisë]]
* [[Superkupa e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Futboll në Shqipëri]]
[[Kategoria:Kategoria e Tretë]]
k7jim6csu2mmsie0b6g60xwypj3zu22
2658971
2658961
2024-04-25T17:38:32Z
Velocitasgroningen1934
161876
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox liga futbollistike
| emri = Kategoria e Tretë
| foto =
| madhësia = 250px
| kombëtarja =
| konfederata = [[UEFA]]
| themelimi = 2003
| sezoni_i_parë = 2003-04
| prishja =
| divisione =
| ekipe =
| feeds =
| ngjiten_në = [[Kategoria e Dytë]]
| bien_në = [[Kategoria Amatore I]]
| niveli =
| kupa_kombëtare =
| kupa_ndërkombëtare = [[UEFA Liga e Kampionëve]],[[UEFA Kupa]]
| kampioni =
| sezoni = [[Kategoria e Tretë 2018-19]]
| klubi_më_i_sukseshëm = [[KF Bylis|Bylis B]] (2 tituj)
| i pari =
| tv =
| website =
|hipin_në=[[Kategoria e Dytë]]}}
'''Kategoria e Tretë''' është kampionati i nivelit të katërt dhe më minimal të futbollit profesionist në [[Shqipëri]]. Në sezonin 2018-19 marrin pjesë 10 skuadra dhe skuadrat në dy vendet e para fitojnë të drejtën për tu ngjitur në [[Kategoria e Dytë|Kategorinë e Dytë]]. Skuadrat e renditura të fundit bien në [[Kategoria Amatore I|Kategorinë Amatore]].
==Ekipet pjesëmarrëse sezoni 2018-19==
Ekipet që do marrin pjesë në sezonin 2018-19: <ref>[http://www.panorama.com.al/sport/nis-sot-kategoria-e-trete-ja-skuadrat-kalendari-dhe-rregullorja/]</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.fshf.org/index.php/sq/kampionatet-e-tjere/kategoria-e-dyte/grupi-a |title=Kopje e arkivuar |url-status=dead |access-date=30 gusht 2017 |archive-date=24 gusht 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170824000038/http://fshf.org/index.php/sq/kampionatet-e-tjere/kategoria-e-dyte/grupi-a }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.fshf.org/index.php/sq/kampionatet-e-tjere/kategoria-e-dyte/grupi-b |title=Kopje e arkivuar |url-status=dead |access-date=30 gusht 2017 |archive-date=27 gusht 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170827173617/http://www.fshf.org/index.php/sq/kampionatet-e-tjere/kategoria-e-dyte/grupi-b }}</ref>
{| class="wikitable sortable"
|-
!Ekipi
!Qyteti/Zona
|-
|Zoja e Këshillit të Mirë
|[[Tiranë]]
|-
|[[FK Skrapari]]
|[[Skrapar]]
|-
|[[FC Kevitan]]
|[[Tiranë]]
|-
|KF Mirdita
|[[Rrëshen]]
|-
|Internacional Tirana FC
|[[Tiranë]]
|-
|Term FC
|[[Tirane]]
|-
|KF Sopoti B
|[[Librazhd]]
|-
|Shkëndija Tiranë
|[[Tiranë]]
|-
|Akademia AS
|[[Shkodër]]
|-
|KF Flamurtari Vlorë B
|[[Vlorë]]
|}
== Lidhje të jashtme ==
{{FSHF}}
== Referime ==
{{reflist}}
== Artikuj të ngjashëm ==
* [[Kategoria Superiore]]
* [[Kategoria e Parë]]
* [[Kategoria e Dytë]]
* [[Kupa e Shqipërisë]]
* [[Superkupa e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Futboll në Shqipëri]]
[[Kategoria:Kategoria e Tretë]]
3jxiehck6i5hll25jef9nt6sjt1hjw8
Vera Isaku
0
121395
2658906
2357013
2024-04-25T16:11:25Z
Alrax1
83401
wikitext
text/x-wiki
'''Vera Isaku''' (12 mars [[1955]] - 22 korrik 2021). Kreu studimet për gjuhë-letërsi në Universitetin e Tiranës në vitin[[1979]]. Është shkrimtare dhe ndër gazetarët themelues të gazetës "Rilindja Demokratike". Ka botuar me qindra artikuj në shtypin vendas dhe të huaj. Disa nga veprat e saj janë: "Fate tullace", "Qëllime të mira", "Asgjë përgjithmonë", "Ruset në Shqipëri" etj. Ka drejtuar [[Qendra Ndërkombëtare e Kulturës "Pjetër Arbnori"|Qendrën Ndërkombëtare e Kulturës "Pjetër Arbnori"]] dhe ka qenë nëndrejtoreshë e [[RTSH|Radio-Televizioit Shqiptar]]. Bashkëshorti i saj [[Agim Isaku]] ka sh̪ërbyer si ambasador i Shqipërisë në [[Bratisllava|Bratisllavë]], [[Sllovaki]]. U nda nga jeta si pasojë e një sëmundjeje të pakurueshme prej të cilës vuajti për një periudhë të gjatë.<ref>{{Cite web|title=Writer and journalist Vera Isaku passed away at the age of 66 {{!}} RTSH RTI|url=https://rti.rtsh.al/article/writer-and-journalist-vera-isaku-passed-away-at-the-age-of-66-|access-date=2021-11-09|website=rti.rtsh.al|language=en}}</ref>
== Referime ==
*[http://www.bksh.al/adlib/scripts/wwwopac.exe?&DATABASE=catalo&OPAC_URL=/adlib/beginner/index_al.html&LANGUAGE=1&l1=Isaku,+Vera&LIMIT=50 bksh.al]
==Lidhje të jashtme ==
*[http://www.forumishqiptar.com/threads/150758-Vera-Isaku-k%C3%ABrkuesja-dhe-zbuluesja-e-strehimoreve-t%C3%AB-fatit-nga-Valdete-Antoni Gazeta Shqip shkrimi nga V.Antoni]
*[http://www.shtepiaelibrit.com/store/sq/romane/2249-shqiptaret-nuk-e-njohin-grine-vera-isaku.html shtepia e librit]
{{DEFAULTSORT:Isaku, Vera}}
[[Kategoria:Biografi shqiptarësh]]
[[Kategoria:Gazetarë shqiptarë]]
[[Kategoria:Shkrimtarë shqiptarë]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Lindje 1955]]
<references />
[[Kategoria:Artikuj të cunguar]]
gcs72d2o561m1jt27dqru415nha9bb1
Ndotja e ujrave në Kosovë
0
121601
2659020
2221227
2024-04-25T21:08:45Z
185.173.205.6
/* Ndotja e ujit dhe pasojat e ti */
wikitext
text/x-wiki
{{joref}}{{Faqe e palidhur|data=shtator 2012}}
Zhak Iv Kusto thotë: “Dikur natyra e ka frikësuar njeriun, ndersa tani njeriu frikëson natyrën.
[[ File:AngleseyCopperStream.jpg|thumb|alt= ndotja e lumit .|Ndotje e lumit.]]
Qeshtja mjedisore aktualisht është bërë problem i diskutueshem,jo vetem ne planin e ekspertëve,por edhe ne planin politik teknologjik.Problemet e mjedisit nisin nga ai lokal dhe shtrihen ne nivel kombëtar e nderkombetar. Mjedisi jetësor është bërë problem botërorë dhe njëherit është preukupimi kryesor i shumë vendeve të botës.Sidomos te ne rredhanat dhe zhvillimet e fundit në Kosovë ndikuan në ndotjen e mjedisit në shumë sfera.Me fjal tjera ,aftësia e pabesueshme e njeriut për tu përzier në ligjet e natyrës,për të krijuar vlera dhe për të ndërruar natyrën,rezulton me ndryshime dhe qrregullime të mëdha në biosferë.Njeriu ndryshon kodra të tëra,hap tunele,thanë moqalet e kënetat,pengon dhe ndryshon peisazhin,ndot në mënyrë të pakontrolluar ajrin, ujin dhe tokën,rrezikon dhe zhdukë shumë lloje bimore dhe shtazore etj.Të gjitha këto aktivitete të njeriut kanë shkaktuar kriza ekologjike në përmasa globale.Kjo krizë seriozisht po kërcnon biosferën dhe njeriun.
Mjedisi ne te cilin po jetojm gjithnjë e me tepër po rrezikohet nga ndotësit e ndryshëm të cilet rrezikojn jetën dhe shëndetin tonë.Nje ndër resurset më të rëndësishme dhe më të ndotura është edhe uji pa te cilin nuk do te ishte e mundur jeta e njeriut . Konsiderohet se shekulli që sapo kemi hyrë nuk do të jetë shekull i krizës së naftës, por i krizës për ujë.Qysh sot shumë shtete janë të detyruara ta fitojnë ujin për pije nga deti ,nga burimet nëntoksore ose nga masat e akullit polar.Kosova nuk ka sasi të mjaftueshme të ujit,shumica e banorëve të Kosovës nuk janë të lidhur me ujësjellsin e përbashkët ,ku bëhet pastrimi i ujit dhe analiza bio-kimike e tij. Nese ekziston mrekulli ne kete planet ajo eshte uji /Loran Eiselz/. E gjithë jeta vjen nga uji.Këtë mrekulli qe na e fali natyra duhet ta ruajme. Sot ne bote njihen me se dyqind sëmundje qe paraqiten si pasoj e përdorimit te ujit te ndotur.Uji është vetë jeta,jo vetëm për njeriun, sepse asgjë mbi tokë nuk mund të jetoj pa ndihmën e ujit madje as vetë natyra.
Sipas Organizatës Botërore të shëndetësis me përmasa botërore nga uji i ndotur sëmuren mbi pesëqind milion njerëz.Shpeshher ne nuk jemi të vetëdijshëm për veprimet tona ndaj ujit prandaj shumë qytetar hudhin gjithçka mbi lumenjë me mendimin se uji i bartë mbeturinat,por ndotja mbetet aty.Ajo na kthehet prapë në shtëpi ,kur dihet se një pjesë e ujit depërton mbi dhe.Ne disa vise te planetit tonë ka mjaft ujë prandaj ai shfrytëzohet për rekreacion kurse ne disa vise tjera sigurohet me vështirsi.Toka ka shumë uje por, ekosistemet tokesore agrikulturat dhe njerëzit janë te varur nga uji i fresket i cili përbën vetem 0.77% te tërë ujit te planetit.Prandaj ndotja e ujit është e rrezikshme jo vetëm per njeriun por edhe per organizmat tjer.
Uji eshte materie e pazëvendësueshme prandaj kujdesi ndaj tij është më se i nevojshem.Popujt e ndryshem kanë kulte dhe rite te ndryshme për ujin dhe rendesin e tij.Nga uji i papaster pasojn nje sërë sëmundjesh ndër me te rëndësishmet janë kolera,tifoja e zorreve,hepatiti,tularemia etj.Këto sëmundje shpesh kan marr viktima njerëzore.Mbrojtja e ujit ështe ne doren tonë ne mund ta kursejm dhe ta mbrojm.Jeta vjen nga oqeani ,dhe qelizat tona, edhe ne ditet e sotme vazhdojn ta kene brenda tyre detin. Uji përbën rrethë shtatëdhjet përqind te trupit tonë dhe është shumë i rëndësishem. Per shkak te kaluares sone oqeanike uji qoft brenda trupit apo nga jasht na shëron dhe na rinon.Ne ditet e sotme me zhvillimet e avancuara që po ecën bota ,është vështir të mendohet për një ujë të pastër.Uji dikur ishte burim i gëzimit, i bukuris dhe i argëtimit.Mirëpo lumenjët e dikurshëm të cilët ishin të pasur me diverzitet të bujshëm të botës shtazore dhe brigjet e gjelbëruara tani janë shëndërruar në shumë vende të botës në kanale të hapura të hedhurinave dhe të helmeve ose materieve toksike.Kjo gjendje dhe sjellje e pa ndërgjegjshme dhe pasojat nga kjo gjendje e krijuar do të jenë fatale për njerëzimin
== Ndotja e ujit ==
[[ File:Garbage Collector In Oakley Creek.jpg|thumb|alt= ndotja .|Ndotje uji.]]
Sot në botë , konstatohet se gjysma e të gjithë njerëzve të planetit,ballafaqohet me mungesën e rezervave të ujit të pijshëm,rrethë gjysma jetojn në shtëpi jashtë standardeve apo pa shtëpi fare.
Dihet se 71% të sipërfaqes së planetit tonë është e mbuluar me ujë,po ashtu dihet se jeta është shfaqur në ujë dhe është e lidhur ngusht me ujin.Prandaj, ndotja e ujit është e rrezikshme jo vetëm për njeriun,por edhe për organizma të tjerë. Ndotja e ujit mund të jetë fizike,kimike dhe biologjike.Si kriter për përcaktimin e cilësisë së ujit merren treguesit fizikë,kimikë dhe biologjik.Tregues fizikë të ndotjes së ujit janë:temperatura,era,shija,ngjyra,transparenca.përcjellshmëria elektrike e ujit etj.Tregues kimikë i cilësisë së ujit merret vlera e Ph[aciditeti dhe alkaliteti ose baziteti],pasraj stabiliteti dhe agresiviteti{fortësia}i ujit.Tregues biologjikë të ndotjes së ujit merret prania e viruseve,e baktereve,këpurdhave,nematodave,insekteve etj.
Pa ujë planeti ynë do të ishte një top guri i zhveshur,pa tokë pjellore dhe pa atmosferë.Roli i ujit për qeniet e gjalla dhe planetin është i shumfishtë:ai është mjedis jetësor në të cilin jetojnë shumë qenie të gjalla,është burim i ushqimit dhe i materieve të domosdoshme minerale.Në kohen e sotme uji është edhe burimi i resurseve energjetike[hidroenergjia].Uji është materie e pazavendësueshme[ujin mund ta zëvendësojë vetëm uji], i cili në natyrë qarkullon vazhdimisht.Gjatë këtij qarkullimi ai kontaminohet me gazra toksike,mikroorganizma ,materie minerale e radioaktive.Për të jetuar qeniet e gjalla,uji që e konsumojmë ose që jetojn në të,duhet të jetë i pastër.
Me shekuj njeriu ka hedhur mbeturina në ujë.Sot ujin e ndotin komunikacioni ujor, agrokemikatet[pesticidet dhe plehrat artificiale nga tokat bujqësore,],sapunet detergjentet,zbërthyesit nga amvisria dhe fabrikat,pastaj metalet[p.sh.,plumbi dhe zhiva]nga proceset industriale,agjensat infektivë si dhe temperatura.Të gjithë këta ndotës e gjejnë rrugën deri në lumë e nga andej përcillen deri në det ose në oqean.Ndotja e ujërave mund të jetë sipërfaqësore,e thellë,bregdetare dhe e limaneve.Në ndotjen e ujërave rol të madh ka edhe erozioni i tokave.Lumenjë çdo vit bartin sasi të mëdha të dheut i cili përmban materie kimike si plehra,pesticide dhe insekticide.Megjithat, ndotja e ujërave po bëhet për ditë e më tepër problem serioz.Ndotja e ujrave mund të jetë,sipërfaqësore,e thellë,bregdetare dhe e limaneve.Burimet e ndotjes janë mbeturinat e ushqimit,hedhurinat industriale,teknologjike dhe kanalizimet e qyteteve.Në ndotjen e ujërave rol të madh ka edhe erozioni i tokave.
Lumenjtë për çdo vit bartin sasi të mëdha të dheut i cili përmban materie kimike si: plehra,pesticide dhe insekticide.Pesticidet janë agjens kimik të cilët asgjësojnë dëmtuesit,pra llojin e caktuar,mirëpo shpeshherë duke i eleminuar dëmtuesit dëmtohen edhe ata organizma që janë të dobishëm.Ujërat në afërsi të qyteteve përmbajn mikroorganizma, ku prezenca e tyre është e pranishme më shumë në ujërat pak të lëvizshëm.Mikroorganizmat mund të vendosen në indet e peshqve dhe guacave me të cilat njerëzit infektohen pas konsumimit.Sot në botë për çdo vit sëmuren me mija persona nga sëmundjet që barten me ujë.Ndotja është prezente gati çdokund rreth qyteteve të mëdha.
=== Masat për mbrojtjen e ujit nga ndotja ===
Kosova ndahet në tri pellgje ujore:Pellgu i Ibrit[me kapacitet 33m në sekondë dhe pellgu i Moravës së binqës me kapacitet 7m në sekondë].
Lumenjët kryesorë të Kosovës i takojnë kategorisë së 2 dhe 3-të të ndotjes.Vetëm 44% e popullatës kryesisht urbane,ka qasje në rrjetin e ujësjellsit.Andaj,duhet ndërmarrë masa për mbrojtjen e ujit nga ndotja.Mbrojtja e ujit nga ndotja bëhet në disa mënyra:
1. Me eliminimin e shkaqeve të ndotjes së ujit,
2. Me zvogëlimin e sasisë së materieve ndotëse në ujë,
3. Me ndërmarrjen e masave të posaqme të pastrimit.
Shkalla e ndotjes së ujit mund të zvoglohet me montimin e instalimeve të veqanta për spastrimin e ujërave të ndotura si dhe ndalimin e plotë të shpërlarjes së mbeturinave të naftës nga tankerët dhe nga anijet me mundësi bartëse më të dhe se 400 bruto tonelata të regjistruara,në dete relativisht të vegjël,në Detin Mesdhe, në Detin e Zi,në Detin Kaspik etj.
Krahas kësaj,mbrojtja e ujit nga ndotja mund të bëhet edhe duke ndaluar hedhjen e ndotësve në ujë,pastaj me mënjanimin ose zvogëlimin e pollutantëve në ujë,duke qarkulluar uji i ndotur nëpër sisteme të mbyllura etj. Zvogëlimi i sasisë së lirimit të materieve ndotëse në ujë është formë e rëndësishme e luftës kundër ndotjes.Kjo nënkupton vendosjen e filtrave përkatës dhe e sistemeve për fundërrim në vendet ku lirohen ujërat e ndotura si dhe ftohjen e obliguar të ujit para se ai të lirohet në rrjedhën e lumit ose në ndonjë recepient tjetër. Një formë e mbrojtjes së ujërave rrjedhës nga ndotja është edhe mbrojtja speciale e burimeve,planifikimi i lokacionit të deponive për hedhurina sa më larg ujërave rrjedhëse,zvoglimi i përdorimit të pesticideve dhe plehrave artificiale në bujqësi si dhe pyllëzimi dhe ruajtja e tokës nga erozioni{kur prehen pyjet krojet shterrin}. Me konventa ndërkombëtare ndotja e ujrave është e sanksionuar. Por,vështir është të binden njerëzit që të mos e ndotin ate.Prandaj, është me rëndësi vetëdijësimi dhe edukimi i popullatës për shfrytëzim racional të resurseve ujore.
=== Ndotja e ujit mbyt gjallesat ===
[[ File:Defensive turtle.jpg|thumb|alt= pasojat .|Është gjetur një breshk e vdekur në brigjet e detit Argjentinas, pasoj e së cilës është dora e njëriut.
Breshka ka vdekur si pasoj e ngrënjës së shumë mbeturinave plastike që hidhenë në Oqean çdo ditë.
Qindra mbeturine prej plastike janë marrë nga sistemi i tretjes së breshkës e cila mendohet të ketë vdekur nga helmimi që shkaktohetë nga ndotjet në brigjet e detit të Argjentinës.
]]
Breshka ka vdekur si pasoj e ngrënjës së shumë mbeturinave plastike që hidhenë në Oqean çdo ditë.
Qindra mbeturine prej plastike janë marrë nga sistemi i tretjes së breshkës e cila mendohet të ketë vdekur nga helmimi që shkaktohetë nga ndotjet në brigjet e detit të Argjentinës.
Uji varfërohet me gjallesa,të cilat shumëherë bëjnë pastrimin e ujit.A duhet të lejojmë që një ditë lumi ose liqeni të mbesin të vdekur,pa asnjë gjallesë?Rëndësia e ujit për botën e gjallë është e madhe sepse luan një rol parësor në zhvillimin e tyre.Prezenca e materieve organike të pasura me amoniak,nitrate,fosfate e stimulon rritjen e bimëve ujore-algave dhe fitoplanktoneve,të cilat në ujë lirojn prodhimet metabolike,që ia ndërrojnë ujit shijen dhe erën.Në disa raste këto ndikojn në mënyrë toksike në peshq dhe gaforre.Rritja e vegjetacionit bimor në ujë shpenzon sasi më të madhe të oksigjenit dhe kështu e pamundëson ekzistimin e peshqve.Derdhja e përbërësve të ndryshëm të cilët përmbajn materie të dëmshme shkakton ngordhjen e gjallesave.Shpeshher ndodh që qytetarët e pa ndërgjegjshëm të hudhin në lumenjë grumbuj betonesh të cilat shkakto0jn katastrof ekologjike.
Ne ekosistemet te demtuara,për shkak te humbjes se biodiverzitetit dhe kercenime te tilla si zhdukja e habitantit,ngrohja globale,ndotesit e ndryshem ose speciet pushtuese,bota e eger dhe ekosistemet jane me te prekshme nga sëmundjet.Ngrohja globale sjell pasoja te tilla si rritja e temperatures ne sipërfaqen tokesore si dhe shkrirjen akujve ne polet.Rritja e temperaturave ne pole sjell jetesen e pamundur te kafshëve qe jetojne ne keto vende.Shkrirja e akujve sjell gjithashtu rritjen e nivelit te ujit dhe zhdukjen e kafsheve dhe bimeve prane deltave ose prane brigjeve detare.Gjithashtu rritet edhe erozioni ne sipërfaqe të ndryshme ,qon ne zhdukjen e kafsheve dhe bimeve qe jetojne prane ose pran brigjeve detare.Shtimi i algave qe rriten ne lumenj te ndryshem,jane helmues dhe keshtu ata ulin masen e peshqeve ne lumenjë,helmojne ujerat e pijshme dhe behen burim per shtimin e agjenteve bakteriale.
===Ndotja e ujit dhe pasojat e ti ===
Ndotja e të gjitha resurseve të mjedisit jetësor ka ndikim negativ për shëndetin e njeriut.Ndotja e ujit dhe përdorimi i tij bënë ndikim të drejtëpërdrejtë në shëndetin e njeriut dhe lë pasoja për kohë të gjatë.Sot dihet se nga përdorimi i ujit të ndotur-flliqur,shkaktohen më shum se 200 sëmundje.Këto sëmundje shpeshë kanë marrë me mijëra viktima njerëzore.Në Kosovë nuk ka monitorim të ujërave të ndotura urbane.
Ujërat industriale janë një ndër ndotësit kryesorë të ujërave sipërfaqësore dhe nëntokësore.Ndotësit më të mëdhenjë janë:KEK,Feronikeli,Sharrvemi,MineraleteTrepçës,Kizhnicës,Artanës dhe minierat tjera.Si shkaktar tjeter i ndotjes së ujit janë edhe kripërat e tretura: kloridet,sulfatet ose bikarbonatet,natriumi,kaliumi,lalciumi,magnezi,të cilët koncentrohen gjatë ujitjes së tokave,pastaj shiu i thartë dhe veprimtaritë industriale.Kështu ,ndoten ujërat rrjedhëse dhe ato sipërfaqësore vazhdimisht.Koncentrimin e kripës e rrisin edhe ujërat e liruara nga amvisëritë dhe industria ushqimore,ndërsa burim tjeter i kripëshmërisë së ujërave është edhe kripa e përdorur gjatë dimrit në rrugët automobilistike,që përdoren me mija tonelata brenda një sezoni.
Sot në bujqësi përdoret sasi e konsiderueshme e nitrateve për stimulimin e prodhimtarisë bujqësore.[mbi 400 kg për hektar në vendet e zhvilluara]ndërsa sasi e konsiderueshme e këtyre nitrateve koncentrohet në ujërat e drenuara nën kultura,e cila arrin deri në 150 mg/l,që e tejkalon për tri herë kufirin e lejuar të koncentrimit në ujin e pijshëm.
Nitrati nuk është toksik,por ai kthehet ndërkohë në nitrit ose në komponim organik nitrosamin dhe në pjesëmarrje të vogël vetëm me I mg/I paraqet rrezik potencial kancerogjen.Prezenca e tij paraqet problemin më akut të furnizimit me ujë në vendet e zhvilluara.Detergjentet larës pastrues nuk janë të sigurtë për mjedisin të gjitha këto janë në shkallë të ndryshme ndotës të rrezikshëm.Gjithashtu derivatet e ndryshme të naftës ,lubrifikanët e makinave karburantet,janë veqanërisht të rrezishme.
Ndotja e ujit mbyt gjallesat mbrenda ujit si per shembull-breshkat,peshqit,patat e te tjera kemi shume.
=== Qka duhet të ndërmarim ===
Kosova ka probleme me ujin në shumë aspekte.Së pari,Kosova ka problem me ujin si resurs natyror pasi që ujërat e Kosovës në përgjithësi ikin jashtë territorit të saj.Të gjithë lumenjë e Kosovës burojn brenda territorit të saj dhe rrjedhin jasht tij. Rast i rrallë në botë për një territor kaq të vogël,ujërat e të cilit rrjedhin në drejtim të deteve të ndryshme:Detit të ZI,Adriatik dhe Egje. Madje kjo ka bërë që Kosova në territorin e saj ta ketë rastin e dytë në botë të bifurkacionit[rast kur një lumë ndahet në dy degë,të cilët derdhen në dy dete të ndryshme] që është bifurkacioni i Nerodimes. Rezultatet e fituara na japin të kuptojmë se uji që përdorim tregon parametra të ndotjes së dëmshme për shëndetin e popullates.Ndotës është njeriu,duke hedhur mbeturina apo ujëra të zeza në lum,por ka edhe ndotës të tjerë prodhues,ofiqina,fabrika,punëtori të ndryshme.
Prandaj kujdesi ndaj ujit nuk duhet të mungoj ,veqmas në Kosovë ku ndotja e dyfishon masen e botës.Uji përveq që duhet të mbrohet ai duhet edhe të kursehet.Sot shumica e qyteteve të Kosovës kanë telashe me ujin,sepse rritja e popullates ka bërë të mundur edhe shtimin e nevojës për ujë të pijes.Shpesh ndodh që kroi yn të rrjedh me ditë të tera e ne nuk kujdesemi që ta ndreqim atë dhe ta kursejmë ujin që rrjedh kot.Mijëra qytetarë nuk kanë ujë të mjaftueshem për pije dhe nevoja të tjera.Të mendojm vetëm nga kursimi i ujit,për sa muaj do të sigurohet ai për lagjen tuaj.Uji nga shfrytëzimi i ujësjellsit, duhet të paguhet në mënyrë që të rriten mundësitë për rritjen e sasisë së ujit,pastrimit etj.
Si të kursejmë ujin në shtëpi :
• Para se të lani enët, hiqni mbetjet e ushqimit nga sipërfaqja e tyre.
• Mos i lani enët nën ujë të rrjedhshëm, por përdorni kapakun per mbylljen e vrimës
së lavamanit për të mbledhur ujin në lavaman – kjo do të kursejë gjysmën e sasisë
së ujit të nevojshëm.
• Kur lani frutat dhe perimet, mbyllni vrimën e lavamanit me kapak.
• Mos shpërdoroni ujin për të ftohur objektet e nxehta me ujë të rrjedhshëm.
• Përdorni makinën për larjen e rrobave me kapacitet të plotë.
• Nëse rrobat e palara janë shumë të pista, para se t’i lani vendosini në një enë me
ujë dhe detergjent.
• Përdorni një kovë me ujë dhe sapun për larjen e makinës suaj, duke përdorur
zorrën me ujë vetëm në fund.
• Lajini tarracat dhe ballkonet tuaja kur bie shi.
• Mblidhini gjethet e pemëve, në vend që t’i lagni me ujë me presion
• Mos e ujisni kopshtin me ujë të pijshëm. Për këtë përdorni ujë pusi ose ujë të
mbledhur nga reshjet.
• Mos ujisni kur ka erë ose kur dielli është shumë i fortë – këto janë momentet kur
uji avullon më shpejt.
9txtdpebv9eoem8rkcao3jwffkrl7r7
John Dewey
0
136074
2659033
2657727
2024-04-26T00:07:19Z
InternetArchiveBot
115207
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 2
Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
[[File:John Dewey cph.3a51565.jpg|thumb|John Dewey]]
'''John Dewey''' (20 tetor 1859 - 1 qershor 1952) ishte një filozof, psikolog, pedagog dhe reformator arsimor amerikan idetë e të cilit kanë pasur ndikim në arsimin dhe reformat sociale. Ai ishte një nga studiuesit më të shquar amerikanë në gjysmën e parë të shekullit të XX-të. <ref name=":0">{{Cite web|title=PBS Online: Only A Teacher: Schoolhouse Pioneers|url=https://www.pbs.org/onlyateacher/john.html|access-date=2019-08-29|website=www.pbs.org}}</ref>
Tema më e rëndësishme e veprave të Dewey ishte besimi i tij i thellë në [[Demokracia|demokraci]], qoftë në arsim, komunikim, gazetari dhe politikë. Siç deklaroi vetë Dewey në vitin 1888, ndërsa ishte ende në Universitetin e Miçiganit, "Demokracia dhe ideali i vetëm etik, përfundimtar i njerëzimit janë për mendjen time sinonime". <ref>''Early Works'', 1:128 (Southern Illinois University Press) op cited in Douglas R. Anderson, AAR, ''The Journal of the American Academy of Religion'', Vol. 61, No. 2 (1993), p. 383</ref> Dewey konsideronte se dy elementët themelorë – shkollat dhe [[Shoqëria Civile|shoqëria civile]] – janë temat kryesore që kanë nevojë për vëmendje dhe rindërtim për të inkurajuar inteligjencën dhe pluralitetin eksperimental. Ai pohonte se demokracia e plotë duhet të arrihet jo vetëm duke zgjeruar të drejtën e votës, por edhe duke siguruar që të ekzistojë një [[Opinioni publik|opinion publik]] plotësisht i formuar, i realizuar nga komunikimi mes qytetarëve, ekspertëve dhe politikanëve, ku këta të fundit janë përgjegjës për politikat që realizojnë.
Dewey ishte një nga figurat kryesore të lidhura me filozofinë e [[Pragmatizmi|pragmatizmit]] dhe konsiderohet si një nga baballarët e [[Psikologjia funksionale|psikologjisë funksionale]]. Vepra e tij me titull "The Reflex Arc Concept in Psychology", botuar në vitin 1896, konsiderohet si vepra e parë e madhe në shkollën funksionaliste të psikologjisë (Chicago). <ref>{{Cite web|title=John Dewey|url=https://psychology.jrank.org/pages/184/John-Dewey.html|access-date=2019-08-29|website=psychology.jrank.org|language=en}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Backe|first=Andrew|date=1999|title=Dewey and the Reflex Arc: The Limits of James's Influence|journal=Transactions of the Charles S. Peirce Society|volume=35|issue=2|pages=312–326|issn=0009-1774|jstor=40320763}}</ref> Vepra tjetër me titull ''Rishikim i Psikologjisë së Përgjithshme'', botuar në vitin 2002, e renditi Dewey si psikologun e 93-të më të cituar të shekullit të XX-të. <ref>{{Cite journal|last=Haggbloom|first=Steven J.|last2=Warnick|first2=Renee|last3=Warnick|first3=Jason E.|last4=Jones|first4=Vinessa K.|last5=Yarbrough|first5=Gary L.|last6=Russell|first6=Tenea M.|last7=Borecky|first7=Chris M.|last8=McGahhey|first8=Reagan|last9=Powell|first9=John L., III|last10=Beavers|first10=Jamie|last11=Monte|first11=Emmanuelle|year=2002|title=The 100 most eminent psychologists of the 20th century|url=http://www.apa.org/monitor/julaug02/eminent.aspx|journal=Review of General Psychology|volume=6|issue=2|pages=139–52|citeseerx=10.1.1.586.1913|doi=10.1037/1089-2680.6.2.139}}</ref>
Dewey ishte gjithashtu një reformator i madh arsimor i shekullit XX-të. <ref name=":0"/> Një [[Intelektuali|intelektual i]] njohur publik, ai ishte zëri kryesor i [[Pedagogjia progresive|arsimit dhe pedagogjisë progresive]] dhe liberalizmit. <ref>Alan Ryan, ''John Dewey and the High Tide of American Liberalism'', (1995), p. 32</ref> <ref>{{Cite book|last=Violas, Paul C.|title=School and Society: Historical and Contemporary Perspectives|last2=Tozer, Steven|last3=Senese, Guy B.|date=shtator 2004|publisher=McGraw-Hill Humanities/Social Sciences/Languages|isbn=978-0-07-298556-6|page=121}}</ref> Gjersa ishte profesor në [[Universiteti i Çikagos|Universitetin e Çikagos]], ai themeloi Shkollën Laboratorike të Universitetit të Çikagos, ku nisi të aplikonte dhe testonte idetë e tij progresive mbi metodën pedagogjike. <ref>{{Cite web|title=John Dewey's Laboratory School in Chicago|url=https://www.mi-knoll.de/122501.html|access-date=2019-08-29|website=www.mi-knoll.de|archive-date=23 nëntor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211123213952/https://www.mi-knoll.de/122501.html|url-status=dead}}</ref> <ref>{{Cite web|title=John Dewey (1859—1952)|url=https://www.iep.utm.edu/dewey/|website=The University of Tennessee at Martin}}</ref> Megjithëse Dewey njihet më së miri për botimet e tij rreth arsimit, ai gjithashtu trajtoi edhe shumë tema të tjera, duke përfshirë [[Epistemologjia|epistemologjinë]], [[Metafizika|metafizikën]], [[Estetika|estetikën]], [[Arti|artin]], [[Logjika|logjikën]], [[Teoria sociale|teorinë sociale]] dhe [[Etika|etikën]] .
== Biografia ==
John Dewey lindi në Burlington, Vermont, në një familje modeste. <ref>{{Cite book|last=Gutek|first=Gerald L.|title=Historical and Philosophical Foundations of Education: A Biographical Introduction.|url=https://archive.org/details/historicalphilos0000gute_p2a7|publisher=Pearson Education Inc.|year=2005|isbn=978-0-13-113809-4|location=Upper Saddle River, NJ|page=[https://archive.org/details/historicalphilos0000gute_p2a7/page/338 338]}}</ref> Ai ishte njëri nga katër djemtë e Archibald Sprague Dewey dhe Lucina Artemisia Rich Dewey. Djali i tyre i dytë u quajt gjithashtu John, por ai vdiq në një aksident më 17 janar 1859. John Dewey i dytë lindi më 20 tetor 1859, dyzet javë pas vdekjes së vëllait të tij më të madh. Ashtu si vëllai i tij më i madh, i mbijetuar, Davis Rich Dewey, ai ndoqi Universitetin e Vermontit, ku u inicua në Delta Psi dhe u diplomua në Phi Beta Kappa në vitin 1879.
Një profesor i rëndësishëm i Deweyt në Universitetin e Vermontit ishte Henry Augustus Pearson Torrey (H.A.P. Torrey), nipi i ish-presidentit të Universitetit të Vermontit, Joseph Torrey. Dewey studioi privatisht me Torrey në kohën midis diplomimit të tij në Vermont dhe regjistrimit të tij në Universitetin Johns Hopkins . <ref>[[Louis Menand]], ''The Metaphysical Club: A Story of Ideas in the United States''. New York: Farrar, Staus and Giroux, 2002.</ref>
[[Skeda:Timbre_USA_John_Dewey_oblW_21101968.jpg|parapamje| Një pullë 30-centëshe e SHBA-së që tregon John Dewey (21 tetor 1968)]]
Pas dy vjetësh si mësimdhënës i shkollës së mesme në Oil City, Pensilvani, dhe një vit si mësues i shkollës fillore në qytetin e vogël të Charlotte, Vermont, Dewey vendosi që ai nuk ishte i përshtatshëm për të dhënë mësim në shkollën fillore ose të mesme. Pasi studioi me George Sylvester Morris, Charles Sanders Peirce, Herbert Baxter Adams dhe [[Granville Stanley Hall|G. Stanley Hall]], Dewey mori gradën Ph.D. nga Shkolla e Arteve dhe Shkencave në Universitetin Johns Hopkins. Në vitin 1884, ai pranoi një pozicion fakulteti në Universitetin e Miçiganit (1884–88 dhe 1889–94) me ndihmën e George Sylvester Morris. Disertacioni i tij i pabotuar dhe tashmë i humbur titullohej "Psikologjia e [[Immanuel Kant|Kantit]]". <ref name="The New York Times' 1953, page 27">''The New York Times''edition of January 19, 1953, page 27</ref>
Në vitin 1894, Dewey u bashkua me [[Universiteti i Çikagos|Universitetin e Çikagos]] i cili sapo ishte themeluar (1894–1904), ku zhvilloi besimin e tij në [[Empiricizmi|Empirizmin]] racional, duke u lidhur me filozofinë pragmatike të sapo shfaqur. Koha e tij në Universitetin e Çikagos rezultoi në katër ese të titulluara kolektivisht ''Mendimi dhe lënda e tij'', të cilat u botuan me vepra të mbledhura nga kolegët e tij në Çikago nën titullin kolektiv ''Studime në teorinë logjike'' (1904). <ref name="The New York Times' 1953, page 27">''The New York Times''edition of January 19, 1953, page 27</ref>
Gjatë kësaj kohe Dewey gjithashtu inicioi Shkollën Laboratorike të Universitetit të Çikagos, ku ai ishte në gjendje të popullarizonte besimin e tij pedagogjik gjë që siguroi material për veprën e tij të parë të madhe mbi arsimin, ''Shkolla dhe Shoqëria'' (1899). Mosmarrëveshjet me administratën përfundimisht shkaktuan dorëheqjen e tij nga universiteti dhe shpejt pas kësaj ai u zhvendos në Bregun Lindor. Në vitin 1899, Dewey u zgjodh president i [[Shoqata Amerikane e Psikologjisë|Shoqatës Amerikane të Psikologjisë]] (APA). Nga viti 1904 deri në pensionimin e tij në vitin 1930 ai ishte profesor i filozofisë në Universitetin e Kolumbisë. <ref name="The New York Times' 1953, page 27">''The New York Times''edition of January 19, 1953, page 27</ref>
Në vitin 1905 Dewey u bë president i Shoqatës Amerikane të Filozofisë. Ai ishte gjithashtu anëtar i Federatës Amerikane të Mësuesve. Së bashku me historianët Charles A. Beard dhe James Harvey Robinson, dhe ekonomistin Thorstein Veblen, Dewey është një nga themeluesit e Shkollës së Re.
Dewey botoi më shumë se 700 artikuj në 140 revista dhe afërsisht 40 libra. Shkrimet e tij më domethënëse ishin "Koncepti i harkut refleks në psikologji" (1896), që përfshin kritikën e një koncepti standard psikologjik si bazë e gjithë punës së tij të mëtejshme; ''Demokracia dhe Arsimi'' (1916), vepra e tij e lavdishme mbi arsimin progresiv; ''Human Nature and Conduct'' (1922), një studim i funksionit të zakonit në sjelljen njerëzore; <ref>{{Cite book|last=John Dewey|url=https://archive.org/details/humannatureandco011182mbp|title=Human Nature and Conduct: An Introduction to Social Psychology|publisher=Henry Holt & Company|year=1922|access-date=2 shkurt 2018|via=Internet Archive}}</ref> ''Publiku dhe problemet e tij'' (1927), një mbrojtje e demokracisë e shkruar në përgjigje të veprës ''The Phantom Public'' (1925) të Walter Lippmannit; ''Përvoja dhe natyra'' (1925), vepra më "metafizike" e Dewey; ''Përshtypje nga Rusia Sovjetike dhe Bota Revolucionare'' (1929), shkrime mbi një udhëtim në [[Bashkimi Sovjetik|BRSS]] . <ref>John Dewey (1929), [http://ariwatch.com/VS/JD/ImpressionsOfSovietRussia.htm ''Impressons of Soviet Russia and the Revolutionary World''], ''The New Republic''. Also at [[iarchive:in.ernet.dli.2015.169066|Internet Archive]]</ref>
''Arti si Përvojë'' (1934), ishte vepra kryesore e Dewey mbi estetikën; ''A Common Faith'' (1934), një studim humanist i fesë i dorëzuar fillimisht si Dwight H. Terry Lectureship në Yale; ''Logic: Theory of Inquiry'' (1938), një deklaratë e konceptimit të pazakontë të logjikës së Deweyt; ''Liria dhe Kultura'' (1939), një vepër politike që shqyrton rrënjët e fashizmit; dhe ''Knowing and the Known'' (1949), një libër i shkruar në lidhje me Arthur F. Bentley që përshkruan sistematikisht konceptin e transaksionit, i cili është një element qendror për veprat tjera të tij (shih [[Transaksionalizmi]]).
Ndërsa secila prej këtyre veprave fokusohet në një temë të veçantë filozofike, Dewey përfshiu temat e tij kryesore në veprën me titull ''Përvoja dhe Natyra''. Megjithatë, i pakënaqur me përgjigjen ndaj botimit të parë (1925), për botimin e dytë (1929) ai rishkruan kapitullin e parë dhe shton një Parathënie në të cilën ai deklaronte se libri paraqet atë që ne tani do ta quajmë një paradigmë e re (kuhniane): ''"Unë nuk jam përpjekur në këtë vëllim për një pajtim midis të resë dhe të vjetrës" [E&N:4]'' <ref>This refers to the Boydston edition</ref> thot ai mes tjerash dhe vazhdon me pakrahasueshmërinë Kuhniane:
''<nowiki/>'Për shumë njerëz, lidhja e dy fjalëve ['përvojë' dhe 'natyrë'] do të duket si të flasësh për një katror të rrumbullakët' por 'nuk di asnjë rrugë me anë të së cilës argumenti dialektik mund t'i përgjigjet kundërshtimeve të tilla.'' ''Ato lindin nga shoqërimi me fjalë dhe nuk mund të trajtohen në mënyrë argumentuese'.'' Më poshtë mund të interpretohet tani si përshkrim i një procesi të konvertimit Kuhnian: ''<nowiki/>'Mund të shpresojmë që gjatë gjithë diskutimit të zbulohen kuptimet [të reja] që i janë bashkangjitur "përvojës" dhe "natyrës", dhe kështu prodhojnë në mënyrë të pakuptimtë, nëse dikush është me fat, një ndryshim në domethëniet e bashkangjitura më parë atyre' [të gjitha E&N:10].'' <ref>Barry E. Duff, “Dewey's 'Experience And Nature' - A Tale Of Two Paradigms” ''Pragmatism Today'' 7.1 (2016): 70. Dewey was never at peace with ''Experience and Nature'' and in 1949 attempted a new introduction for a new edition (E&N: Appendix 1, 329f) but did not complete it. In 1951 he returned to it saying “Were I to write (or rewrite) ''Experience and Nature'' today I would entitle the book ''Culture and Nature" (E&N:361)''. However in the following paragraphs he criticises this idea.</ref>
Duke reflektuar mbi ndikimin e tij të jashtëzakonshëm në mendimin e shekullit të XX-të, Hilda Neatby shkroi mes tjerash "Djui ka qenë për kohën tonë ashtu siç ishte [[Aristoteli]] për mesjetën e mëvonshme, jo një filozof, por filozof". <ref>Hilda M. Neatby, ''So Little for the Mind'' (Toronto: Clarke Irwin & Co. Ltd., 1953), pp. 22–23.</ref>
Shërbimi Postar i Shteteve të Bashkuara e nderoi Deweyn me një [[Pulla postale|pullë postare të]] serisë amerikane të shquar 30¢ në vitin 1968. <ref>{{Cite web|last=Brody|first=Roger S.|title=30-cent Dewey|url=https://arago.si.edu/category_2028989.html|access-date=19 nëntor 2017|website=arago.si.edu|publisher=Smithsonian National Postal Museum|archive-date=2 shkurt 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160202231459/http://arago.si.edu/category_2028989.html|url-status=dead}}</ref>
Dewey u martua me Alice Chipman në vitin 1886 menjëherë pasi Chipman diplomoi me tezën e saj të doktoraturës nga Universiteti i Miçiganit. Të dy kishin gjashtë fëmijë: Frederick Archibald Dewey, Evelyn Riggs Dewey, Morris (i cili vdiq i ri), Gordon Chipman Dewey, Lucy Alice Chipman Dewey dhe Jane Mary Dewey. <ref>[http://www.encyclopedia.com/women/dictionaries-thesauruses-pictures-and-press-releases/dewey-alice-chipman-1858-1927 from The Dictionary of Women Worldwide: 25,000 Women Through the Ages]</ref> Alice Chipman vdiq në vitin 1927 në moshën 68-vjeçare; E dobësuar nga një rast i malaries të kontraktuar gjatë një udhëtimi në Turqi në vitin 1924 dhe një atak në zemër gjatë një udhëtimi në Mexico City në vitin 1926, ajo vdiq nga tromboza cerebrale më 13 korrik 1927. <ref name="Simpson">{{Cite journal|last=Simpson|first=Douglas J.|last2=Foley|first2=Kathleen C.|date=2004|title=John Dewey and Hubbards, Nova Scotia|url=https://docs.lib.purdue.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1014&context=eandc|journal=Education and Culture|volume=20|pages=43–44}}</ref>
Dewey u martua për herë të dytë me Estelle Roberta Lowitz Grant, "një mike dhe shoqëruese e gjatë për disa vite para martesës së tyre" më 11 dhjetor 1946. <ref>[https://docs.lib.purdue.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1014&context=eandc Douglas J. Simpson and Kathleen C. Foley, "John Dewey and Hubbards, Nova Scotia," ''Education and Culture'' 20(2) (2004): 42, 52]</ref> <ref>{{Cite web|title=Archived copy|url=http://www.nlx.com/titles/titldewc.htm|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20051231124645/http://www.nlx.com/titles/titldewc.htm|archive-date=2005-12-31|access-date=2006-01-21}}</ref> Me këshillën e Robertës, çifti adoptoi dy fëmijë, Lewis (ndryshuar në John, Jr.) dhe Shirley. <ref>{{Cite journal|last=Simpson|first=Douglas J.|last2=Foley|first2=Kathleen C.|date=2004|title=John Dewey and Hubbards, Nova Scotia|url=https://docs.lib.purdue.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1014&context=eandc|journal=Education and Culture|volume=20|issue=2|pages=55–56}}</ref>
John Dewey vdiq nga pneumonia më 1 qershor të vitit 1952, në shtëpinë e tij në qytetin e Nju Jorkut pas shumë vitesh sëmundjeje <ref>{{Cite news|date=2 qershor 1952|title=Dr. John Dewey Dead at 92; Philosopher a Noted Liberal – The Father of Progressive Education Succumbs in Home to Pneumonia|page=1|work=[[The New York Times]]|url=https://www.nytimes.com/learning/general/onthisday/bday/1020.html|access-date=2 shkurt 2018}}</ref> <ref>[https://docs.lib.purdue.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1014&context=eandc Douglas J. Simpson and Kathleen C. Foley, "John Dewey and Hubbards, Nova Scotia," ''Education and Culture'' 20(2) (2004): 58–59]</ref> dhe u dogj të nesërmen. <ref>[https://web.archive.org/web/20030608113016/http://www.siu.edu/%7Edeweyctr/CHRONO.pdf "John Dewey Chronology" 1952.06.02]</ref>
== Vizita në Kinë dhe Japoni ==
Në vitin 1919, Dewey dhe gruaja e tij udhëtuan në Japoni me leje sabatike . Megjithëse Dewey dhe gruaja e tij u pritën mirë nga populli i Japonisë gjatë këtij udhëtimi, Dewey ishte gjithashtu kritik ndaj sistemit qeverisës të vendit dhe pohoi se rruga e kombit drejt demokracisë ishte "ambicioze, por e dobët në shumë aspekte në të cilat konkurrentët e saj janë të fortë". <ref name="japangrant">{{Cite web |url=http://www.jaas.gr.jp/jjas/PDF/2007/No.18-107.pdf |title=The Trans-Pacific Experience of John Dewey |access-date=23 nëntor 2021 |archive-date=23 nëntor 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211123213951/http://www.jaas.gr.jp/jjas/PDF/2007/No.18-107.pdf |url-status=dead }}</ref> Ai gjithashtu paralajmëroi se “testi i vërtetë nuk ka ardhur ende. Por nëse bota nominalisht demokratike duhet t'u kthehet profesioneve të shqiptuara kaq me bollëk gjatë ditëve të luftës, tronditja do të jetë e madhe dhe burokracia dhe militarizmi mund të kthehen." <ref name="japangrant" />
Gjatë udhëtimit të tij në Japoni, Dewey u ftua nga Universiteti i Pekinit për të vizituar Kinën, ndoshta me urdhër të ish-studentëve të tij, Hu Shih dhe Chiang Monlin . Dewey dhe gruaja e tij Alice mbërritën në Shanghai më 30 prill 1919, <ref>[https://www.gutenberg.org/files/31043/31043-h/31043-h.htm Letters from China and Japan by Harriet Alice Chipman Dewey and John Dewey]</ref> vetëm disa ditë përpara se demonstruesit studentë të dilnin në rrugët e Pekinit për të protestuar kundër vendimit të aleatëve në Paris për t'i dhënë Japonisë [[Shandong|territoret e kontrolluara nga gjermanët në provincën Shandong.]] Demonstratat e tyre më 4 maj e emocionuan dhe i dhanë energji Dewey, dhe ai përfundoi duke qëndruar në Kinë për dy vjet, duke u larguar në korrik 1921.
Në këto dy vjet, Dewey dha rreth 200 leksione për audiencën kineze dhe shkroi artikuj pothuajse mujorë për amerikanët në ''The New Republic'' dhe revista të tjera. I vetëdijshëm për ekspansionizmin japonez në Kinë dhe tërheqjen e bolshevizmit tek disa kinezë, Dewey mbrojti që amerikanët mbështesin transformimin e Kinës dhe se kinezët e bazojnë këtë transformim në arsim dhe reforma sociale, jo në revolucion. Qindra dhe ndonjëherë mijëra njerëz ndoqën ligjëratat, të cilat u interpretuan nga Hu Shih. Për këto audienca, Dewey përfaqësonte "Z. Demokraci" dhe "Z. Shkencë", dy personifikime që ata menduan të përfaqësonin vlerat moderne dhe e përshëndetën atë si "Konfuci i dytë". Leksionet e tij humbën në atë kohë, por janë rizbuluar dhe botuar në 2015. <ref>Roberto Frega, "John Dewey's Social and Political Philosophy in the China Lectures: Introduction." ''Transaction of the Charles S. Peirce Society'' 53.1 (2017): 3-6 [https://www.jstor.org/stable/10.2979/trancharpeirsoc.53.1.01 online].</ref>
Zhixin Su mes tjerash thotë:
: Dewey ishte, për ata pedagogë kinezë që kishin studiuar nën drejtimin e tij, apostulli i madh i liberalizmit filozofik dhe metodologjisë eksperimentale, mbrojtësi i lirisë së plotë të mendimit dhe njeriu që, mbi të gjithë mësuesit e tjerë, e barazonte arsimin me problemet praktike të bashkëpunimit qytetar. dhe jetës së dobishme. <ref>Zhixin Su, "A critical evaluation of John Dewey's influence on Chinese education." ''American Journal of Education'' 103.3 (1995): 302-325 at p. 305 [https://www.jstor.org/stable/1085533 online].</ref>
Dewey u kërkoi kinezëve të mos importonin asnjë model arsimor perëndimor. Ai u rekomandoi edukatorëve të tillë si Tao Xingzhi, që ata të përdorin pragmatizmin për të krijuar sistemin e tyre shkollor model në nivel kombëtar. Megjithatë, qeveria kombëtare ishte e dobët dhe provincat kontrolloheshin kryesisht nga komandantët e luftës, kështu që sugjerimet e tij u vlerësuan në nivel kombëtar, por nuk u zbatuan. Megjithatë, kishte disa zbatime në nivel lokal. <ref>Jeffer B. Daykin, "The Glocalization of John Dewey's Educational Philosophy in Republican-Era China." ''American Journal Of Chinese Studies'' (2014): 31-43. [https://www.jstor.org/stable/44288434 Online]</ref> Idetë e Dewey patën ndikim në Hong Kong dhe në Tajvan pasi qeveria nacionaliste iku atje. Në pjesën më të madhe të Kinës, studiuesit konfucianë kontrolluan sistemin arsimor lokal përpara vitit 1949 dhe ata thjesht injoruan Dewey dhe idetë perëndimore. Në Kinën marksiste dhe maoiste, idetë e Dewey u denoncuan sistematikisht. <ref>Su, "A critical evaluation of John Dewey's influence on Chinese education". pp 308–309.</ref>
== Vizita në Afrikën Jugore ==
Dewey dhe vajza e tij Jane shkuan në [[Republika Jugafrikane|Afrikën e Jugut]] në korrik 1934, me ftesë të Konferencës Botërore të Bursës së Arsimit të Ri në [[Kapshtad|Cape Town]] dhe [[Johannesburg]], ku ai mbajti disa fjalime. Konferenca u hap nga Ministri i Arsimit të Afrikës së Jugut Jan Hofmeyr dhe zëvendëskryeministri Jan Smuts . Folësit e tjerë në konferencë përfshinin Max Eiselen dhe Hendrik Verwoerd, i cili më vonë do të bëhej kryeministër i qeverisë nacionaliste që prezantoi [[Aparteidi|Aparteidin]] . <ref>{{Cite book|last=Kraak|first=Andre|title=Education in Retrospect: Policy and Implementation since 1990|last2=Young|first2=Michael|date=2001|publisher=Human Sciences Research Council, Pretoria|isbn=978-0-7969-1988-5}}</ref>
Shpenzimet e Dewey janë paguar nga Fondacioni Carnegie . Ai udhëtoi gjithashtu në [[Durban]], [[Pretoria]] dhe [[Ujëvarat e Viktorisë|Victoria Falls]] në atë që atëherë ishte Rodezia (tani [[Zimbabveja|Zimbabve]]) pastaj vizitoi shkollat, ku foli me nxënës dhe u dha leksione administratorëve dhe mësuesve. Në gusht 1934, Dewey pranoi një diplomë nderi nga Universiteti i Witwatersrand . <ref>{{Cite book|last=Martin|first=Jay|url=https://archive.org/details/educationofjohnd00mart/page/406|title=The Education of John Dewey|date=2002|publisher=Columbia University Press|isbn=978-0231116763|page=[https://archive.org/details/educationofjohnd00mart/page/406 406]|url-access=registration}}</ref> Qeveritë vetëm me të bardhët i hodhën poshtë idetë e Dewey si tepër laike. Megjithatë, zezakët dhe mbështetësit e tyre të bardhë ishin më të hapur. <ref>Paulus J. Mentz, "The Influence of John Dewey on Curriculum Development in South Africa" (ERIC Number: ED349654 1992) [https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED349654.pdf online].</ref>
== Pikëpamjet mbi arsimin ==
[[File:Democracy and Education title page.jpg|thumb|Demokracia dhe Edukimi - Democracy and Education]]
John Dewey është më i njohur për kontributin e tij në atë që njihet si arsimi progresiv. Edukimi progresiv është thjesht një shkollë mendimi që thekson rëndësinë e veprimit për të mësuarit. Qeniet njerëzore, sipas Dewey, mësojnë më së miri përmes një metode 'praktike'. Kjo e pozicionon Dewey në filozofinë arsimore të bazuar në pragmatizëm.
Pragmatistët mendojnë se realiteti duhet përjetuar për t'u kuptuar. Kjo tregon se, në këndvështrimin arsimor të Dewey, nxënësit duhet të ndërveprojnë me mjedisin e tyre në mënyrë që të përshtaten dhe të mësojnë. Dewey besonte se i njëjti parim zbatohej për instruktorët dhe se mësuesit dhe nxënësit duhej të mësonin së bashku. Qasja e tij në klasë bazohej në idetë demokratike, të cilat i inkurajonin studentët të flisnin.
== Psikologjia funksionale ==
Në Universitetin e Miçiganit, Dewey botoi dy librat e tij të parë, ''Psikologjia'' (1887) dhe ''Esetë e reja të Leibniz në lidhje me kuptimin njerëzor'' (1888), të cilët shprehnin përkushtimin e hershëm të Dewey ndaj [[Georg Vilhelm Fridrih Hegel|neohegelianizmit britanik]] . Në ''Psikologji'', Dewey u përpoq për një sintezë midis idealizmit dhe shkencës eksperimentale. <ref name="IEP">{{Cite book|last=Field, Richard|url=http://www.iep.utm.edu/d/dewey.htm|title=John Dewey in ''The Internet Encyclopedia of Philosophy''|publisher=Northwest Missouri State University|access-date=29 gusht 2008}}</ref>
Ndërsa ishte ende profesor i filozofisë në Michigan, Dewey dhe kolegët e tij të rinj, James Hayden Tufts dhe George Herbert Mead, së bashku me studentin e tij James Rowland Angell, të gjithë të ndikuar fuqishëm nga botimi i fundit i ''Parimeve të Psikologjisë'' [[William James|së William James]] (1890), filluan të riformulonin psikologjinë, duke vënë theksin te mjedisi social mbi aktivitetin e mendjes dhe sjelljes sesa psikologjinë fiziologjike të [[Wilhelm Wundt]] dhe ndjekësve të tij.
Në vitin 1894, Dewey ishte bashkuar me Tufts, me të cilin më vonë do të shkruante veprën "''Etika''" (''Ethics -''1908) në [[Universiteti i Çikagos|Universitetin e]] themeluar së fundmi të Çikagos dhe ftoi Mead dhe Angell që ta ndiqnin atë, katër burrat që përbënin bazën e të ashtuquajturit "Grupi i Çikagos" në psikologji.
Stili i tyre i ri i psikologjisë, i quajtur më vonë psikologjia funksionale, kishte një theks praktik në veprim dhe zbatim. Në artikullin e Dewey "Koncepti i harkut refleks në psikologji", i cili u shfaq në veprën me titull ''Rishikimi Psikologjik'' në vitin 1896, ai arsyeton kundër kuptimit tradicional të stimulit-përgjigje të harkut refleks në favor të një llogarie "rrethore" në të cilën çfarë shërben si "stimul" dhe çfarë pasi "përgjigja" varet nga mënyra se si dikush e konsideron situatën dhe mbron natyrën unitare të qarkut motorik ndijor. Ndërsa ai nuk e mohon ekzistencën e stimulit, ndjesisë dhe përgjigjes, ai nuk u pajtua se ato ishin ngjarje të ndara, të krahasuara që ndodhnin si hallka në një zinxhir. Ai zhvilloi idenë se ekziston një koordinim me të cilin stimulimi pasurohet nga rezultatet e përvojave të mëparshme. Përgjigja modulohet nga përvoja ndijore.
Dewey u zgjodh president i Shoqatës Amerikane të Psikologjisë në vitin 1899.
Dewey gjithashtu shprehu interes për punën në psikologjinë e perceptimit vizual të kryer nga profesori i kërkimit Dartmouth Adelbert Ames Jr. Megjithatë, ai kishte probleme të mëdha me dëgjimin, sepse dihet se Dewey nuk mund të dallonte zërat muzikorë - me fjalë të tjera ishte një amuzikë. <ref>Thibeault, M. D. (2018). [https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/0022429419896792#articleShareContainer Dewey’s Musical Allergy and the Philosophy of Music Education]</ref>
== Pragmatizmi, instrumentalizmi, konsekuencializmi ==
Dewey ndonjëherë i referohej filozofisë së tij si instrumentalizëm dhe jo si [[Pragmatizmi|pragmatizëm]], dhe do të kishte njohur ngjashmërinë e këtyre dy shkollave me shkollën më të re të quajtur konsekuencializëm. Në disa fraza që prezantojnë një libër që ai shkroi më vonë në jetë, që synonte të ndihmonte në parandalimin e një lloj kritike endacake të veprës bazuar në polemikat për shkak të dallimeve në shkollat që ai përdorte ndonjëherë, ai përcaktoi në të njëjtën kohë me shkurtësi të saktë kriterin. të vlefshmërisë së përbashkët për këto tre shkolla, të cilave u mungojnë përkufizimet e dakorduara:
''Por në interpretimin e duhur të fjalës "pragmatike", përkatësisht funksioni i pasojave si teste të nevojshme të vlefshmërisë së propozimeve, me kusht që këto pasoja të jenë krijuar në mënyrë operative dhe të jenë të tilla që të zgjidhin problemin specifik që evokon operacionet, teksti që vijon është tërësisht pragmatik.''
Shqetësimi i tij për përcaktimin e saktë e çoi atë në një analizë të hollësishme të përdorimit të pakujdesshëm të fjalëve, të raportuar në ''Knowing and the Known'' në 1949.
=== Epistemologjia ===
Problemi i terminologjisë në fushat e epistemologjisë dhe logjikës i detyrohet pjesërisht, sipas Dewey dhe Bentley, <ref>John Dewey, [[Arthur F. Bentley|Arthur Bentley]], (1949). ''Knowing and the Known''. Beacon Press, [[Boston]].</ref> përdorimit joefikas dhe të pasaktë të fjalëve dhe koncepteve që pasqyrojnë tre nivele historike të organizimit dhe prezantimit. <ref>John Dewey, [[Arthur F. Bentley|Arthur Bentley]], (1949). ''Knowing and the Known''. Beacon Press, [[Boston]], pp. 107–09.</ref> Sipas rendit të paraqitjes kronologjike, këto janë:
* Vetëveprimi: Konceptet parashkencore i konsideronin njerëzit, kafshët dhe gjërat si zotërues të fuqive të tyre, të cilat i nisën ose i shkaktuan veprimet e tyre.
* Ndërveprimi: siç përshkruhet nga Njutoni, ku gjërat, të gjalla dhe inorganike, janë të balancuara kundër diçkaje në një sistem bashkëveprimi, për shembull, [[Ligjet e Njutonit|ligji i tretë i lëvizjes]] thotë se për çdo veprim ka një reagim të barabartë dhe të kundërt.
* Transaksioni: ku sistemet moderne të përshkrimeve dhe emërtimeve përdoren për t'u marrë me aspekte dhe faza të shumta të veprimit pa asnjë atribuim ndaj entiteteve, esencave ose realiteteve përfundimtare, esencës ose entiteteve të pavarura.
Një sërë karakterizimesh të transaksioneve tregojnë një gamë të gjerë të konsideratave të përfshira. <ref>John Dewey, [[Arthur F. Bentley|Arthur Bentley]], (1949). ''Knowing and the Known''. Beacon Press, Boston, pp. 121–39.</ref>
== Logjika dhe metoda ==
[[Skeda:John_Dewey_Grave.JPG|parapamje| Varri i Dewey dhe gruas së tij në një kthinë në anën veriore të Kapelës Ira Allen në Burlington, Vermont . Varri i vetëm në kampusin e Universitetit të Vermontit]]
Dewey sheh paradoks në teorinë logjike bashkëkohore. Lënda e përafërt fiton marrëveshje të përgjithshme dhe përparim, ndërsa lënda përfundimtare e logjikës gjeneron polemika të pandërprera. Me fjalë të tjera, ai sfidon logjikët e sigurt për t'iu përgjigjur pyetjes të së vërtetës së operatorëve logjikë. A funksionojnë ato thjesht si abstraksione (p.sh., matematika e pastër) apo lidhen në një farë mënyre thelbësore me objektet e tyre, dhe për këtë arsye i ndryshojnë ose i nxjerrin në dritë? <ref name="logical">{{Cite book|last=Dewey|first=John|title=Logic: The Theory of Inquiry|date=1938|chapter=The Problem of Logical Subject Matter|chapter-url=https://archive.org/stream/JohnDeweyLogicTheTheoryOfInquiry/%5BJohn_Dewey%5D_Logic_-_The_Theory_of_Inquiry_djvu.txt}}</ref>
Pozitivizmi logjik gjithashtu figuronte në mendimin e Dewey. Për lëvizjen ai shkroi se ajo "shmang përdorimin e "propozimeve" dhe "termave", duke zëvendësuar "fjalitë" dhe "fjalët". ("General Theory of Propositions", në veprën ''Logic: The Theory of Inquiry''). Ai e mirëpret këtë ndryshim të referentëve "për aq sa i kushton vëmendje strukturës simbolike dhe përmbajtjes së propozimeve". Megjithatë, ai regjistron një ankesë të vogël kundër përdorimit të "fjalisë" dhe "fjalëve" në atë që pa interpretim të kujdesshëm, akti ose procesi i transpozimit "ngushton në mënyrë të padrejtë hapësirën e simboleve dhe gjuhës, pasi nuk është zakon të trajtohen gjestet dhe diagramet (harta, plane, etj.) si fjalë ose fjali." Me fjalë të tjera, fjalitë dhe fjalët, të konsideruara veçmas, nuk zbulojnë qëllimin, i cili mund të nxirret ose "të gjykohet vetëm me anë të kontekstit". <ref name="logical"/>
Megjithatë, Dewey nuk ishte krejtësisht kundër prirjeve logjike moderne; Në të vërtetë, mangësitë në logjikën tradicionale që ai shprehte shpresën për tendencat për t'u zgjidhur, zënë të gjithë pjesën e parë të të njëjtit libër. Në lidhje me logjikën tradicionale, ai thotë atje:
''Logjika aristoteliane, e cila ende kalon nominalisht aktuale, është një logjikë e bazuar në idenë se objektet cilësore janë ekzistenciale në kuptimin më të plotë. Mbajtja e parimeve logjike të bazuara në këtë koncept, së bashku me pranimin e teorive të ekzistencës dhe njohurive të bazuara në një konceptim të kundërt, nuk është, për të thënë të paktën, përçuese për qartësi - një konsideratë që ka një lidhje të mirë me dualizmin ekzistues midis tradicionales dhe logjikat më të reja relacionale.''
=== Estetika ===
''Arti si përvojë'' (1934) është shkrimi kryesor i Dewey mbi estetikën. <ref>Jonathan Levin, "The Esthetics of Pragmatism." ''American Literary History'' 6.4 (1994): 658-683 [https://www.jstor.org/stable/489959 online].</ref>
Është, në përputhje me vendin e tij në traditën pragmatiste që thekson komunitetin, një studim i objektit individual të artit si i ngulitur në (dhe i pandashëm nga) përvojat e një kulture lokale. Në botimin origjinal të ilustruar, Dewey u tërhoq nga koleksioni i artit modern dhe kulturave botërore të mbledhur nga Albert C. Barnes në Fondacionin Barnes, idetë e të cilit mbi zbatimin e artit në mënyrën e të jetuarit u ndikuan nga shkrimet e Dewey. Dewey bëri art duke shkruar poezi, por ai e konsideronte veten thellësisht jo muzikor: një nga studentët e tij e përshkroi Dewey si "alergjik ndaj muzikës". <ref>Thibeault, M. D. (2018). [https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/0022429419896792#articleShareContainer Dewey’s Musical Allergy and the Philosophy of Music Education]. Journal of Research in Music Education, 68(1), 31–52. https://doi.org/10.1177/0022429419896792</ref> Barnes u ndikua veçanërisht nga ''Demokracia dhe Edukimi'' (1916) dhe më pas ndoqi seminarin e Dewey mbi filozofinë politike në Universitetin e Kolumbisë në semestrin e vjeshtës të vitit 1918. <ref>David A. Granger, "The science of art: aesthetic formalism in John Dewey and Albert Barnes, Part 1." ''Journal of Aesthetic Education'' 52.1 (2018): 55-83 [https://scholar.google.com/scholar?output=instlink&q=info:Dgt9UaeudGUJ:scholar.google.com/&hl=en&as_sdt=1,27&scillfp=10194638935152769212&oi=lle online]{{Lidhje e vdekur}}.</ref>
== Mbi filantropinë, gratë dhe demokracinë ==
Dewey themeloi Shkollën Laboratorike të Universitetit të Çikagos, mbështeti organizatat arsimore dhe mbështeti shtëpitë e vendbanimeve veçanërisht Jane Addams 'Hull House. <ref name="muse.jhu.edu">{{Cite journal|last=Stengel|first=Barbara|title=Dewey's Pragmatic Poet: Reconstructing Jane Addams's Philosophical Impact|url=http://muse.jhu.edu/.|journal=Project Muse|pages=29–39|access-date=30 nëntor 2014}}</ref>
Nëpërmjet punës së tij në Hull House duke shërbyer në bordin e saj të parë, Dewey ishte jo vetëm një aktivist për kauzën, por edhe një partner që punonte për t'i shërbyer komunitetit të madh të emigrantëve të Çikagos dhe të drejtës së votës së grave. Dewey përjetoi mungesën e arsimimit të fëmijëve ndërsa kontribuonte në klasë në Hull House. Aty ai përjetoi edhe mungesën e arsimimit dhe aftësive të grave emigrante. <ref name="jstor.org">{{Cite journal|last=Upin|first=Jane S.|year=1993|title="Charlotte Perkins Gilman": Instrumentalism beyond Dewey:Hypatia|url=https://archive.org/details/sim_hypatia_spring-1993_8_2/page/38|journal=Hypatia|volume=8|issue=2|pages=38–63|doi=10.1111/j.1527-2001.1993.tb00090.x|jstor=3810336}}</ref> Stengel argumenton:
Kjo ndihmoi për të formuar kuptimin e tij për veprimin njerëzor dhe unitetin e përvojës njerëzore.
Dewey besonte se vendi i një gruaje në shoqëri përcaktohej nga mjedisi i saj dhe jo vetëm biologjia e saj. Për femrat ai thotë: "ju mendoni shumë për femrat sa i përket seksit. Mendoni për ta si individë njerëzorë për një kohë, duke braktisur kualifikimin seksual dhe nuk do të jeni aq të sigurt për disa nga përgjithësimet tuaja për atë që duhet dhe nuk duhet të bëjnë".<ref name="jstor.org"/> Mbështetja e John Dewey ndihmoi në rritjen e mbështetjes dhe popullaritetit të Shtëpisë së Jane Addams dhe shtëpive të tjera gjithashtu. Me rritjen e mbështetjes, përfshirja e komunitetit u rrit, si dhe mbështetja për lëvizjen e votës së grave.
Siç argumentohet zakonisht nga kritikët më të mëdhenj të Dewey, ai nuk ishte në gjendje të dilte me strategji në mënyrë që të përmbushte idetë e tij që do të çonin në një demokraci të suksesshme, sistem arsimor dhe një lëvizje të suksesshme të votës së grave. Duke ditur se besimet, zakonet dhe praktikat tradicionale duheshin ekzaminuar për të gjetur se çfarë funksiononte dhe çfarë duhej përmirësuar, ajo nuk u bë kurrë në mënyrë sistematike. <ref name="jstor.org"/> "Dewey u bë gjithnjë e më i vetëdijshëm për pengesat e paraqitura nga fuqia e rrënjosur dhe vigjilent ndaj ndërlikimit të problemeve me të cilat përballen kulturat moderne". <ref name="John Dewey and American Democracy">{{Cite journal|last=Westbrook|first=Robert B.|year=1992|title=John Dewey and American Democracy|url=https://archive.org/details/sim_american-historical-review_1992-06_97_3/page/919|journal=The American Historical Review|volume=97|issue=3|pages=919–20|doi=10.2307/2164912|jstor=2164912}}</ref> Me kompleksin e shoqërisë në atë kohë, Dewey u kritikua për mungesën e përpjekjeve të tij në rregullimin e problemeve.
== Mbi arsimin dhe edukimin e mësuesve ==
Teoritë edukative të Dewey u prezantuan në shkrimin me titull ''[[Pedagogjia pragmatiste|My Pedagogic Creed]]'' (1897), ''The Primary-Education Fetich'' (1898), ''The School and Society'' (1900), ''The Child and the Curriculum'' (1902), ''Democracy and Education'' (1916), [https://catalog.hathitrust.org/Record/001117418 ''Schools of Tomorrow''] (1915) me Evelyn Dewey, dhe ''Experience and Education'' (1938). Në këto shkrime përsëriten disa tema. Dewey vazhdimisht argumenton se edukimi dhe të nxënit janë procese sociale dhe ndërvepruese, dhe kështu shkolla në vetvete është një institucion social përmes të cilit mund dhe duhet të ndodhë reforma sociale. Përveç kësaj, ai besonte se studentët lulëzojnë në një mjedis ku ata lejohen të përjetojnë dhe ndërveprojnë me kurrikulën dhe të gjithë studentët duhet të kenë mundësinë të marrin pjesë në mësimin e tyre.
Idetë e demokracisë dhe reformës sociale diskutohen vazhdimisht në shkrimet e Dewey mbi arsimin. Dewey ka një argument të fortë për rëndësinë e arsimit jo vetëm si një vend për të fituar njohuri për përmbajtjen, por edhe si një vend për të mësuar se si të jetosh. Në sytë e tij, qëllimi i edukimit nuk duhet të sillet rreth përvetësimit të një grupi aftësish të paracaktuara, por më tepër rreth realizimit të potencialit të plotë të dikujt dhe aftësisë për t'i përdorur ato aftësi për të mirën më të madhe. Ai vë në dukje se "ta përgatitësh atë për jetën e ardhshme do të thotë t'i japësh komandë për veten e tij; do të thotë ta stërvitësh atë në mënyrë që ai të ketë përdorimin e plotë dhe të gatshëm të të gjitha kapaciteteve të tij" ( ''My Pedagogic Creed'', Dewey, 1897).
Përveçse i ndihmon studentët të kuptojnë potencialin e tyre të plotë, Dewey vazhdon të pranojë se arsimi dhe shkollimi janë instrumental në krijimin e ndryshimeve dhe reformave sociale. Ai vëren se "edukimi është një rregullim i procesit të pjesëmarrjes në vetëdijen shoqërore; dhe se rregullimi i veprimtarisë individuale mbi bazën e kësaj ndërgjegjeje shoqërore është e vetmja metodë e sigurt e rindërtimit shoqëror".
Përveç ideve të tij lidhur me atë se çfarë është edukimi dhe çfarë efekti duhet të ketë ai në shoqëri, Dewey gjithashtu kishte nocione specifike në lidhje me mënyrën sesi edukimi duhet të zhvillohet brenda klasës. Në veprën ''The Child and the Curriculum'' (1902), Dewey diskuton dy shkolla kryesore konfliktuale të mendimit në lidhje me pedagogjinë arsimore. E para është e përqendruar në kurrikulën dhe fokusohet pothuajse vetëm në lëndën që do të mësohet. Dewey argumenton se e meta kryesore në këtë metodologji është pasiviteti i nxënësit (studentit); brenda këtij kuadri të veçantë, "fëmija është thjesht qenia e papjekur që duhet pjekur; ai është qenia sipërfaqësore që duhet thelluar" (1902, f. 13). <ref>{{Cite book|last=Dewey|first=John|url=https://archive.org/details/childandcurricu00dewegoog|title=The child and the curriculum|publisher=University of Chicago Press|year=1902|quote=The Child and the Curriculum+google+1902.}}</ref> Ai argumenton se në mënyrë që edukimi të jetë sa më efektiv, përmbajtja duhet të prezantohet në një mënyrë që t'i lejojë studentit të ndërlidhë informacionin me përvojat e mëparshme, duke thelluar kështu lidhjen me këtë njohuri të re.
Në të njëjtën kohë, Dewey u alarmua nga shumë teprime "të përqendruara te fëmijët" e pedagogëve arsimorë të shkollës, të cilët pretendonin se ishin ndjekësit e tij, dhe ai argumentoi se mbështetja e tepërt tek fëmija mund të ishte po aq e dëmshme për procesin e të mësuarit. Në këtë shkollë të dytë të mendimit, “ne duhet të mbajmë qëndrimin tonë ndaj fëmijës dhe largimit tonë prej tij. Është ai dhe jo lënda që përcakton cilësinë dhe sasinë e të mësuarit” (Dewey, 1902, f. 13–14). Sipas Dewey, e meta e mundshme në këtë linjë të të menduarit është se minimizon rëndësinë e përmbajtjes si dhe rolin e mësuesit.
Për të korrigjuar këtë dilemë, Dewey mbrojti një strukturë arsimore që vendos një ekuilibër midis dhënies së njohurive duke marrë gjithashtu parasysh interesat dhe përvojat e studentit. Ai vëren se “fëmija dhe kurrikula janë thjesht dy kufij që përcaktojnë një proces të vetëm. Ashtu si dy pika përcaktojnë një vijë të drejtë, ashtu edhe këndvështrimi aktual i fëmijës dhe faktet dhe të vërtetat e studimeve përcaktojnë udhëzimin" (Dewey, 1902, f. 16).
Pikërishtë përmes këtij arsyetimi Dewey u bë një nga përkrahësit më të famshëm të të mësuarit praktik ose të edukimit eksperimental, i cili ndërlidhet, por jo sinonim i të mësuarit eksperimental . Ai argumentoi se "nëse njohuria vjen nga përshtypjet që na bëjnë objektet natyrore, është e pamundur të sigurohet njohuri pa përdorimin e objekteve që i bëjnë përshtypje mendjes" (Dewey, 1916/2009, f. 217-18). <ref>Dewey, J. (2009). ''Democracy and education: An introduction to the philosophy of education''. New York: WLC Books. (Original work published 1916)</ref> Idetë e Dewey vazhduan të influencojnë shumë modele dhe avokatë të tjerë me ndikim. Mësimi i bazuar në problem (PBL), për shembull, një metodë e përdorur gjerësisht në arsim sot, përfshin idetë e Deweyt që kanë të bëjnë me të mësuarit përmes kërkimit aktiv. <ref>Savery, J. R. (2006). Overview of Problem-based Learning: Definitions and Distinctions. ''Journal of Problem-based''
Learning'', 1(1).''</ref>
Dewey jo vetëm që riimagjinoi mënyrën se si duhet të zhvillohet procesi mësimor, por edhe rolin që mësuesi duhet të luajë brenda këtij procesi. Gjatë gjithë historisë së shkollimit amerikan, qëllimi i arsimit ka qenë të trajnojë studentët për punë duke i ofruar studentit një grup të kufizuar aftësish dhe informacioni për të bërë një punë të caktuar. Punimet e John Dewey ofrojnë shembujt më të frytshëm se si kjo pikëpamje e kufizuar profesionale e arsimit është zbatuar si në sistemin arsimor publik K-12 ashtu edhe në shkollat e trajnimit të mësuesve, të cilët u përpoqën të prodhonin shpejt mësues të aftë dhe praktikë me një grup të kufizuar aftësish mësimore dhe specifike për disiplinën e nevojshme për të përmbushur nevojat e punëdhënësit dhe kërkesat e fuqisë punëtore.
Në veprën me titull ''Shkolla dhe Shoqëria'' (Dewey, 1899) dhe ''Demokracia e Arsimit'' (Dewey, 1916), Dewey pretendon se në vend që t'i përgatisin qytetarët për pjesëmarrje etike në shoqëri, shkollat kultivojnë nxënës pasivë nëpërmjet këmbënguljes për zotërimin e fakteve dhe disiplinimin e trupave. Në vend që t'i përgatisin studentët që të jenë qenie reflektuese, autonome dhe etike të afta për të arritur te të vërtetat shoqërore përmes ligjërimit kritik dhe ndërsubjektiv, shkollat i përgatisin studentët për pajtueshmëri të urtë me punën autoritare dhe strukturat politike, dekurajojnë ndjekjen e kërkimeve individuale dhe komunale dhe perceptojnë mësimin e lartë. si monopol i institucionit të arsimit (Dewey, 1899; 1916).
Për Dewey dhe ndjekësit e tij filozofikë, edukimi mbyt autonominë individuale kur nxënësve u mësohet se dija transmetohet në një drejtim, nga eksperti te nxënësi. Dewey jo vetëm që riimagjinoi mënyrën se si duhet të zhvillohet procesi mësimor, por edhe rolin që mësuesi duhet të luajë brenda këtij procesi. Për Dewey, "Gjëja e nevojshme është përmirësimi i arsimit, jo thjesht duke nxjerrë mësues që mund të bëjnë më mirë gjërat që nuk janë të nevojshme për t'u bërë, por më tepër duke ndryshuar konceptin e asaj që përbën arsimin" (Dewey, 1904, f. 18).
Kualifikimet e Deweyt për mësimdhënien - një dashuri e natyrshme për të punuar me fëmijët e vegjël, një prirje e natyrshme për të pyetur rreth lëndëve, metodave dhe çështjeve të tjera sociale që lidhen me profesionin, dhe një dëshirë për të ndarë këtë njohuri të fituar me të tjerët - nuk janë një grup i jashtëm i shfaqjes së aftësive mekanike. Përkundrazi, ato mund të shihen si parime ose zakone të brendshme të cilat "funksionojnë automatikisht, në mënyrë të pandërgjegjshme" (Dewey, 1904, f. 15). Duke iu kthyer eseve dhe fjalimeve publike të Dewey në lidhje me profesionin e mësuesit, të ndjekur nga analiza e tij për mësuesin si person dhe profesionist, si dhe bindjet e tij në lidhje me përgjegjësitë e programeve të edukimit të mësuesve për të kultivuar atributet e trajtuara, edukatorët e mësuesve mund të fillojnë të riimagjinojnë mësuesin e suksesshëm të klasës parashikonte Dewey.
== Mbi gazetarinë ==
Që nga mesi i viteve 1980, idetë e Dewey kanë përjetuar ringjallje si një burim kryesor frymëzimi për lëvizjen e gazetarisë publike. Përkufizimi i Dewey për "publikun", siç përshkruhet në veprën me titull ''Publiku dhe problemet e tij'', ka implikime të thella për rëndësinë e gazetarisë në shoqëri. Siç sugjerohet nga titulli i librit, shqetësimi i tij ishte marrëdhënia transaksionale midis publikut dhe problemeve. Gjithashtu e nënkuptuar në emrin e saj, gazetaria publike kërkon të orientojë komunikimin larg hegjemonisë së elitës, korporatave drejt një sfere publike qytetare. "Publiku" i gazetarëve publikë është publiku i Dewey."
Dewey i jep një përkufizim konkret formimit të një publiku. Publiku janë grupe spontane qytetarësh që ndajnë efektet indirekte të një veprimi të caktuar. Kushdo që preket nga pasojat indirekte të një veprimi specifik do të ndajë automatikisht një interes të përbashkët në kontrollin e këtyre pasojave, p.sh., zgjidhjen e një problemi të përbashkët. <ref>Dewey, J. 1927. ''The Public and its Problems''. Henry Holt & Co., New York. p. 126.</ref> Meqenëse çdo veprim gjeneron pasoja të padëshiruara, publiku vazhdimisht shfaqet, mbivendoset dhe shpërbëhet.
Në veprën ''Publiku dhe problemet e tij'', Dewey paraqet një përgënjeshtrim ndaj traktatit të Walter Lippmann mbi rolin e gazetarisë në demokraci. Modeli i Lippmann ishte një model bazë transmetimi në të cilin gazetarët merrnin informacionin që u jepej nga ekspertët dhe elitat, e ripaketonin atë informacion në terma të thjeshtë dhe ia transmetonin informacionin publikut, roli i të cilit ishte të reagonte emocionalisht ndaj lajmeve. Në modelin e tij, Lippmann supozonte se publiku ishte i paaftë për të menduar apo vepruar, dhe se i gjithë mendimi dhe veprimi duhet t'u liheshin ekspertëve dhe elitave.
Dewey e hedh poshtë këtë model duke supozuar se politika është puna dhe detyra e çdo individi në rrjedhën e rutinës së tij të përditshme. Njohuritë e nevojshme për t'u përfshirë në politikë, në këtë model, do të gjeneroheshin nga ndërveprimi i qytetarëve, elitave, ekspertëve, nëpërmjet ndërmjetësimit dhe lehtësimit të gazetarisë. Në këtë model nuk është përgjegjës vetëm qeveria, por edhe qytetarët, ekspertët dhe aktorët e tjerë.
Dewey thot gjithashtu se gazetaria duhet të përputhet me këtë ideal duke ndryshuar theksin e saj nga veprimet ose ndodhitë (zgjedhja e një fituesi të një situate të caktuar) në alternativa, zgjedhje, pasoja dhe kushte, <ref>[[John Corcoran (logician)|John Corcoran]]. Conditions and Consequences. American Philosophy: an Encyclopedia. 2007. Eds. John Lachs and Robert Talisse. New York: Routledge. pp. 124–27.</ref> në mënyrë që të nxisë bisedën dhe të përmirësojë gjenerimin e njohurive. Gazetaria nuk do të prodhonte thjesht një produkt statik që tregonte atë që kishte ndodhur tashmë, por lajmi do të ishte në një gjendje të vazhdueshme evoluimi si vlerë e shtuar e publikut duke gjeneruar njohuri. “Audienca” do të përfundonte, duke u zëvendësuar nga qytetarë dhe bashkëpunëtorë që në thelb do të ishin përdorues, duke bërë më shumë me lajmin sesa thjesht ta lexonin. Në lidhje me përpjekjen e tij për të ndryshuar gazetarinë, ai shkroi në veprën me titull ''Publiku dhe problemet e tij'' : "Derisa Shoqëria e Madhe të shndërrohet në një Komunitet të Madh, Publiku do të mbetet në eklips. Vetëm komunikimi mund të krijojë një komunitet të madh" (Dewey, f. 142).
Dewey besonte se komunikimi krijon një komunitet të madh dhe qytetarët që marrin pjesë në mënyrë aktive në jetën publike kontribuojnë në atë komunitet. Vetëdija e qartë e një jete komunale, në të gjitha implikimet e saj, përbën idenë e demokracisë. (''Publiku dhe problemet e tij'', f. 149). Ky Komunitet i Madh mund të ndodhë vetëm me "ndërkomunikim falas dhe të plotë". (fq. 211) Komunikimi mund të kuptohet si gazetari.
== Mbi humanizmin ==
Si një [[Ateizmi|ateist]] <ref>{{Cite book|title=Dewey at One Hundred Fifty|publisher=Purdue University Press|year=2009|isbn=9781557535504|editor-last=A. G. Rud|page=22|quote=With respect to his personal beliefs, Dewey wrote to Max Otto that "I feel the gods are pretty dead, tho I suppose I ought to know that however, to be somewhat more philosophical in the matter, if atheism means simply not being a theist, then of course I'm an atheist. But the popular if not the etymological significance of the word is much wider. ... Although he described himself as an atheist in one sense of the term, it is also clear that Dewey was opposed to militant atheism for the same reason that he was opposed to supernaturalism: he thought both positions dogmatic.|editor-last2=Jim Garrison|editor-last3=Lynda Stone}}</ref> dhe një humanist laik në jetën e tij të mëvonshme, Dewey mori pjesë me një sërë aktivitetesh humaniste nga vitet 1930 deri në vitet 1950, të cilat përfshinin uljen në bordin këshillues të Shoqërisë së Parë Humaniste të Nju Jorkut të Charles Francis Potter ( 1929); duke qenë një nga 34 nënshkruesit origjinalë të ''Manifestit të'' parë Humanist (1933) dhe duke u zgjedhur anëtar nderi i Shoqatës së Shtypit Humanist (1936). <ref>[https://web.archive.org/web/20030608113016/http://www.siu.edu/%7Edeweyctr/CHRONO.pdf "John Dewey Chronology" 1934.04.08, 1936.03.12, 1940.09, and 1950.09.11.]</ref>
Mendimi i tij për humanizmin përmblidhet me fjalët e tij nga një artikull i titulluar "Çfarë do të thotë humanizmi për mua", botuar në edicionin e qershorit 1930 të ''Thinker 2'' :
Çfarë do të thotë humanizmi për mua është një zgjerim, jo një tkurrje, e jetës njerëzore, një zgjerim në të cilin natyra dhe shkenca e natyrës bëhen shërbëtorë të vullnetshëm të së mirës njerëzore.[68]
== Çmimet akademike ==
* Citimi i Kopernikut (1943)
* Doktor ''"Honoris Causa"'' – [[Universiteti i Oslos]] (1946);
* Doktor ''"Honoris Causa"'' – [[Universiteti i Pensilvanisë]] (1946);
* Doktor ''"Honoris Causa"'' – [[Yale University|Universiteti Yale]] (1951);
* Doktor ''"Honoris Causa"'' – [[Universiteti La Sapienza|Universiteti i Romës]] (1951)
== Nderimet ==
* Shkolla e mesme John Dewey në [[Brooklyn|Brooklyn, Nju Jork]] mban emrin e tij.
* Akademia e Mësimit John Dewey në Green Bay, Wisconsin është një shkollë charter me emrin e tij.
* Akademia John Dewey në Great Barrington, MA është një shkollë me konvikt terapeutik përgatitor kolegji për adoleshentët me probleme.
* Shkolla fillore John Dewey në Warrensville Hts., Ohio, një periferi lindore e Cleveland, Ohio, është emëruar pas tij.
* Shkolla e mesme John Dewey në Adams County në Denver, Kolorado është një shkollë e mesme e vogël e quajtur pas tij.
== Publikimet ==
* "[http://psychclassics.yorku.ca/Dewey/newpsych.htm The New Psychology]", ''Andover Review'', 2, 278–89 (1884)
* [https://archive.org/details/cu31924029209032/page/n5/mode/2up ''Psychology'' (1887)]
* [http://www.gutenberg.org/files/40957/40957-h/40957-h.htm ''Leibniz's New Essays Concerning the Human Understanding''] (1888)
* "[http://psychclassics.yorku.ca/Dewey/ego.htm The Ego as Cause]" ''Philosophical Review'', 3, 337–41 (June 24, 1894)
* [http://www.brocku.ca/MeadProject/Dewey/Dewey_1896.html "The Reflex Arc Concept in Psychology"] (1896)
* "[[s:My Pedagogic Creed|My Pedagogic Creed]]" (1897)
* [https://archive.org/stream/theschoolandsoci00deweuoft/theschoolandsoci00deweuoft_djvu.txt ''The School and Society'' (1899)]
* [https://archive.org/details/childandcurricu00dewegoog ''The Child and the Curriculum ''] (1902)
* [https://archive.org/details/relationoftheory00dewe/page/n6/mode/2up ''The Relation of Theory to Practice in Education'' (1904)]
* [https://web.archive.org/web/20060529220430/http://spartan.ac.brocku.ca/~lward/Dewey/Dewey_1910b/Dewey_1910_09.html "The Postulate of Immediate Empiricism"] (1905)
* ''Moral Principles in Education'' (1909), The Riverside Press Cambridge, [http://www.gutenberg.org/catalog/world/readfile?fk_files=768523 Project Gutenberg]
* ''How We Think'' (1910)
* ''[https://archive.org/details/germanphilosophy00dewe German Philosophy and Politics]'' (1915)
* ''Democracy and Education: An introduction to the philosophy of education'' (1916)
* ''[https://archive.org/details/reconstructioni02dewegoog Reconstruction in Philosophy]'' (1919)
* ''Letters from China and Japan'' (1920) [https://archive.org/details/lettersfromchina00deweuoft/page/n6/mode/2up online]
* ''China, Japan and the U.S.A.'' (1921) [https://archive.org/details/chinajapanusapre00dewe/page/n2/mode/2up online]
* ''Human Nature and Conduct, An Introduction to Social Psychology'' (1922) Parts 1–4
* ''[https://books.google.com/books?id=P6a_Jd2OxpsC&pg=PP1&dq=experience+and+nature&sig=N0PWh4mPRvPnedmyxkKWf9caCTw Experience and Nature]'' (1925)
* ''The Public and its Problems'' (1927)
* [https://archive.org/details/questforcertaint029410mbp ''The Quest for Certainty''], Gifford Lectures (1929)
* The Sources of a Science of Education (1929), The Kappa Delta Pi Lecture Series
* ''Individualism Old and New'' (1930)
* [https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.218678/page/n5/mode/2up ''Philosophy and Civilization'' (1931)]
* Ethics, second edition (with James Hayden Tufts) (1932)
* ''Art as Experience'' (1934)
* ''A Common Faith'' (1934)
* ''Liberalism and Social Action'' (1935)
* ''Experience and Education'' (1938)
* ''Logic: The Theory of Inquiry'' (1938)
* ''Freedom and Culture'' (1939)
* ''Theory of Valuation'' (1939). {{ISBN|0-226-57594-2}}
* ''Knowing and the Known'' (1949)
* ''Unmodern Philosophy and Modern Philosophy'' {{ISBN|0809330792}} (Lost in 1947, finally published in 2012)<ref>Dewey worked on this book from 1939 before its loss in 1947. For a full account of this publication's history, see ''Philosophy Now'' magazine, [http://philosophynow.org/issues/102/Unmodern_Philosophy_and_Modern_Philosophy_by_John_Dewey here (link)], accessed 3 June 2014.</ref>
* ''Lectures in China, 1919-1920'' lost; finally published 1973; [https://archive.org/details/lecturesinchina100dewe online]
== Shiko gjithashtu ==
* [[Arsimi]]
* [[Pragmatizmi]]
* [[Learning by doing]]
* [[Pedagogjia pragmatiste]]
== Literatura ==
* Alexander, Thomas. ''John Dewey's Theory of Art, Experience, and Nature'' (1987). SUNY Press
* Bernstein, Richard J. ''John Dewey'' (1966) Washington Square Press.
* Boisvert, Raymond. ''John Dewey: Rethinking Our Time.'' (1997). SUNY Press
* Campbell, James. ''Understanding John Dewey: Nature and Cooperative Intelligence''. (1995) Open Court Publishing Company
* Crick, Nathan. ''Democracy & Rhetoric: John Dewey on the Arts of Becoming'' (2010) University of South Carolina Press.
* Fishman, Stephen M. and Lucille McCarthy. ''John Dewey and the Philosophy and Practice of Hope'' (2007). University of Illinois Press.
* Garrison, Jim. ''Dewey and Eros: Wisdom and Desire in the Art of Teaching.'' Charlotte: Information Age Publishing, 2010. Original published 1997 by Teachers College Press.
* {{Cite book| last=Good| first=James| year=2006| title=A Search for Unity in Diversity: The "Permanent Hegelian Deposit" in the Philosophy of John Dewey| publisher=Lexington Books| isbn=978-0-7391-1061-4|lang=en}}
* Hickman, Larry A. ''John Dewey's Pragmatic Technology'' (1992). Indiana University Press.
* Hook, Sidney. ''John Dewey: An Intellectual Portrait'' (1939)
* Howlett, Charles F., and Audrey Cohan, eds. ''John Dewey: America's Peace-Minded Educator'' (Southern Illinois UP, 2016), 305 pp.
* Kannegiesser, H. J. "Knowledge and Science" (1977). The Macmillan Company of Australia PTY Ltd.
* {{cite book|first=Paul|last=Kengor|title=Dupes: How America's Adversaries Have Manipulated Progressives for a Century|url=https://books.google.com/books?id=PlE6AwAAQBAJ&q=editions%3Au6i91qhJNw8C&pg=PT5|year=2010|publisher=Intercollegiate Studies Institute|isbn=978-1-4976-2085-8|lang=en}}
* Knoll, Michael (2009) [http://mi-knoll.de/53643.html From Kidd to Dewey: The Origin and Meaning of "Social Efficiency"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161103233047/http://mi-knoll.de/53643.html |date=3 nëntor 2016 }}. ''Journal of Curriculum Studies'' 41 (June), 3, pp. 361–91.
* Knoll, Michael (2014) [http://mi-knoll.de/122501.html Laboratory School, University of Chicago] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161030141559/http://mi-knoll.de/122501.html |date=30 tetor 2016 }}. D. C. Phillips (ed) ''Encyclopaedia of Educational Theory and Philosophy'', Vol. 2 (London: Sage), pp. 455–58.
* Knoll, Michael (2014) [http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/00220272.2014.936045 John Dewey as Administrator: The Inglorious End of the Laboratory School in Chicago]. ''Journal of Curriculum Studies'', 47 (April), 2, pp. 203–52.
* Lamont, Corliss (1959), (ed., with the assistance of Mary Redmer). ''Dialogue on John Dewey''. Horizon Press
* Morse, Donald J. ''Faith in Life: John Dewey's Early Philosophy.'' (2011). Fordham University Press
* Pappas, Gregory. ''John Dewey's Ethics: Democracy as Experience.'' (2008) Indiana University Press.
* {{Cite book| last=Pring| first=Richard| year=2007| title=John Dewey: Continuum Library of Educational Thought| publisher=Continuum| isbn=978-0-8264-8403-1|lang=en}}
* Popkewitz, Thomas S. (ed). ''Inventing the Modern Self and John Dewey: Modernities and the Traveling of Pragmatism in Education.'' (2005) New York: Palgrave Macmillan.
* Putnam, Hilary. "Dewey's ''Logic'': Epistemology as Hypothesis". In ''Words and Life'', ed. James Conant. Cambridge, MA: Harvard University Press, 1994.
* Ralston, Shane. ''John Dewey's Great Debates-Reconstructed''. (2011). Information Age Publishing.
* {{Cite journal | last = Richardson | first = Henry S |title = Truth and ends in Dewey | journal = Canadian Journal of Philosophy | volume = 28 | issue = Supplement 1 | pages = 109–47 | year = 1998 |doi= 10.1080/00455091.1998.10717497|lang=en}}
* Rogers, Melvin. ''The Undiscovered Dewey: Religion, Morality, and the Ethos of Democracy'' (2008). Columbia University Press.
* Roth, Robert J. ''John Dewey and Self-Realization.'' (1962). Prentice Hall
* Rorty, Richard. "Dewey's Metaphysics". In ''The Consequences of Pragmatism: Essays 1972–1980''. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1982.
* Seigfried, Charlene Haddock, (ed.). ''Feminist Interpretations of John Dewey'' (2001). Pennsylvania State University Press
* Shook, John. ''Dewey's Empirical Theory of Knowledge and Reality.'' (2000). The Vanderbilt Library of American Philosophy
* Sleeper, R.W. ''The Necessity of Pragmatism: John Dewey's Conception of Philosophy.'' Introduction by Tom Burke. (2001). University of Illinois Press.
* Talisse, Robert B. ''A Pragmatist Philosophy of Democracy'' (2007). Routledge
* Waks, Leonard J. and Andrea R. English, eds. ''John Dewey's Democracy and Education: A Centennial Handbook'' (2017) [https://www.amazon.com/John-Deweys-Democracy-Education-Centennial/dp/1107140307/ excerpt]
* White, Morton. ''The Origin of Dewey's Instrumentalism.'' (1943). Columbia University Press.
== Referime ==
{{reflist}}
{{Authority control}}
[[Kategoria:Psikologji pedagogjike]]
[[Kategoria:Humanistë amerikanë]]
[[Kategoria:Pedagogë amerikanë]]
[[Kategoria:Vdekje 1952]]
[[Kategoria:Lindje 1859]]
cfjv6yc95zzsj5u10voykxjmevqklic
Korporata Elektroenergjitike Shqiptare
0
139444
2658763
2651668
2024-04-25T12:27:35Z
46.252.37.162
Informacionin rreth Administratorit te shoqerise
wikitext
text/x-wiki
{{Pp}}
{{Infobox company
| company_name = '''Korporata Elektroenergjitike Shqiptare'''
| company_logo =SLOGAN.png
| company_type = Sh.A.
| traded_as = KESH
| foundation = 1957
| location_city = [[Tirana|Tiranë]]
| location_country = Shqipëri
| area_served = Shqipëri
| locations =
| key_people = [[Ergys Verdho]]<ref>[http://www.kesh.al/rreth-nesh/menaxhimi-i-kompanise/administrimi/]</ref> <br/><small>(Administrator)</small>
| industry = Energjitikë
| products =
| revenue = 26,557 milionë lekë <small>(2010)</small>
| net_income = 17,099 milionë lekë <small>(2010)</small>
| assets =
| equity =
| turnover =
| num_employees = 737<small>(2011)</small>
| divisions =
| homepage = [http://www.kesh.al/]
| intl = yes
}}
'''Korporata Elektroenergjetike Shqiptare''' (KESH) është prodhuesi publik dhe në të njëjtën kohë prodhuesi më i madh i energjisë elektrike në Shqipëri. KESH ka nën administrim impantet kryesore të prodhimit të energjisë elektrike në vend. Këto asete përbëhen nga hidrocentralet e Kaskadës së Drinit, (HEC Fierzë, HEC Koman dhe HEC Vau i Dejës) me një fuqi të instaluar prej 1,350 MW, dhe TEC Vlora me fuqi të instaluar prej 98 MW.
Kaskada e ndërtuar mbi Pellgun e Lumit Drin është më e madhja në Ballkan si për nga kapaciteti i instaluar ashtu edhe nga madhësia e veprave hidroteknike. Duke pasur në funksionim '''''79% të kapaciteteve prodhuese në vend''''', KESH '''''furnizon rreth 70-75 % të kërkesës për energji elektrike të klientëve tariforë''''', siguron ë mbulimin e humbjeve në sistemin e transmetimit, si dhe nëpërmjet energjisë balancuese e shërbimeve ndihmëse garanton sigurinë e sistemit energjitik shqiptar.
Gjithashtu, KESH ka përgjegjësinë për administrimin, operimin korrekt dhe garantimin e sigurisë teknike e operacionale të veprave energjitike që administron.
KESH, jo vetëm është një nga prodhuesit e energjisë elektrike nga burimet hidrike më të rëndësishëm në rajon, por konsiderohet edhe një faktor me ndikim rajonal përsa i përket sigurisë së veprave hidrike. (''shk. KESH'') është një shoqëri tregtare aksionere shtetërore e integruar vertikalisht dhe është prodhuesi kryesor dhe më i rëndësishëm i energjisë elektrike në Shqipëri.
== Etapat e transformimit të shoqërisë KESH sh.a. ==
Themelet e saj nisin në vitin '''1957''', me krijimin e Drejtorisë së Përgjithshme të Centraleve Elektrike (DPCE) si entiteti i vetëm që realizonte prodhimin, transmetimin dhe shpërndarjen e energjisë elektrike tek konsumatori si edhe shkëmbimin me vendet fqinj.
Shoqëria KESH sh.a., në përgjigje të dinamikave të zhvillimit të kuadrit ligjor kombëtar, i cili synon harmonizimin me legjislacionin e Bashkimit Evropian për energjinë,ka pësuar një sërë transformimesh thelbësore që nga viti 2000, duke u shndërruar nga një shoqëri e integruar vertikalisht (zanafilla nga viti 1957), në një shoqëri sot të fokusuar në prodhimin dhe tregtimin e energjisë elektrike.
Në vitin '''1992''', DPCE u shndërrua në ndërmarrjen shtetërore Korporata Elektroenergjitike Shqiptare, ndërsa në vitin 1995 mori statusin e shoqërisë anonime me aksione të zotëruara 100% nga shteti.
Në vitin '''2001''', Hyn në fuqi Statuti aktual i KESH sh.a, i cili në zbatim të legjislacionit të BE për privatizimin e monopoleve jo natyrale, parashikonte ndarjen e funksioneve bazë, duke shkëputur nga Shoqëria Transmetimin dhe Shpërndarjen, duke lënë vetëm Prodhimin e Energjisë.
Me zhvillimet e mëvonshme, në vitin '''2004''' KESH-it sh.a i hiqet funksioni i Transmetimit që e kryente deri në këtë periudhe dhe krijohet Operatori i Sistemit të Transmetimit (OST).
Në vitin '''2007''',Shoqërisë KESH sh.a i shkëputet funksioni i Shpërndarjes dhe Furnizimit me Pakicë dhe krijohet Shoqëria Operatori i Sistemit të Shpërndarjes (OSSH).
Gjatë vitit '''2015''' KESH sh.a ushtroi veprimtarinë e Prodhimit, Furnizimit Publik me Shumicë dhe Tregtimit të Energjisë Elektrike. Aksionet e Shoqërisë zotërohen 100 % nga Shteti Shqiptar
Në vitin '''2016''' KESH “çlirohet” nga funksioni Publik me Shumicë dhe përqendrohet në prodhimin e tregtimin e energjisë elektrike si dhe mirëmbajtjen e zhvillimin e veprave.
<br />
==Drejtimi i Shoqërisë==
'''KESH sh.a'''. është shoqëri aksionare me kapital të zotëruar 100% nga Shteti Shqiptar (përfaqësuar nga Ministria e Zhvillimit, Ekonomisë, Tregëtisë dhe Sipërmarrjes së lirë) sipas aktit të themelimit datë 17.10.1995, regjistruar në Gjykatën e Rrethit Tiranë me Vendimin Nr. 12728, datë 06.11.1995. KESH sh.a. kontrollon 100% të aksioneve në shoqërinë TEC Vlorë sh.a.
<br />
== Organet kolegjiale ==
<br />
* '''Asambleja e Aksionereve''' - Asambleja e Përgjithshme, bazuar në nenin 135 e vijues të ligjit Nr. 9901, datë 14.04.2008 “Për tregtarët dhe shoqëritë tregtare” i ndryshuar si edhe të statutit të KESH sh.a është organi më i lartë vendimmarrës i shoqërisë KESH sh.a. Të drejtat dhe detyrimet e Asamblesë së Përgjithshme ushtrohen nga aksioneri i vetëm i shoqërisë, i cili është Shteti Shqiptar. Aksioneri i vetëm i shoqërisë KESH sh.a përfaqësohet në Asamblenë e Përgjithshme nga Ministria e Zhvillimit Ekonomik, Turizmit, Tregtisë dhe Sipërmarrjes.
* '''Këshilli Mbikëqyrës''' -Këshilli Mbikëqyrës përbëhet nga 6 anëtarë të cilët emërohen nga Asambleja e Aksionerëve. Kohëzgjatja e funksionit të tyre është 4 vjet. Bazuar në Statutin e Korporatës, Këshilli Mbikëqyrës zgjedh ndërmjet anëtarëve të tij një Kryetar dhe një Zv. Kryetar. Aktualisht, në përbërje të tij janë:
#'''''Evis Mamaj''''' ''(Kryetare'' ''nga'' ''2023)''
#'''Luigj Pjetri''' ''(Anëtar nga 02.02.2018)''
#'''Arian Hoxha'''''(Anëtar nga 2023)''
#'''Ylber Muceku'''''(Anëtar nga 2023)''
#'''Kledia Ngjela''' ''(Anëtar nga 2023)''
#'''Olta Manjani''' ''(Anëtar nga 2023)''
== Administrimi ==
Shoqëria përfaqësohet nga '''Administratori''', i cili është dhe drejtuesi ekzekutiv i saj. Administratori i shoqërisë është përgjegjës për vendosjen dhe përmbushjen e qëllimeve dhe të objektivave të shoqërisë, nëpërmjet krijimit të një sistemi të përshtatshëm dhe efektiv të menaxhimit financiar dhe kontrollit, në mënyrë të ligjshme, me efektivitet dhe efiçencë.
'''Z.''' Erlind Sulo, është emëruar Administrator i KESH sh.a. në Mars 2024.
Ai ka përfunduar studimet e larta në Çikago, SHBA, ku është diplomuar në Marrëdhënie Ndërkombëtare dhe Diplomaci me fokus në Komunikim Korporatash.
Z. Erlind Sulo ka pasur një karrierë të mirë dhe angazhime në nivele të ndryshme të qeverisjes qendrore dhe vendore. Si anëtar i Këshillit Bashkiak të Sarandës dhe Këshillit të Qarkut të Vlorës, ka dhënë kontributin e tij për zhvillimin dhe përmirësimin e komunitetit.
Për 3 vite z.Erlind Sulo ka shërbyer si Drejtor i Parkut Kombëtar të Butrintit, duke u angazhuar në përpjekjet për mbrojtjen dhe promovimin e trashëgimisë kulturore dhe natyrore të kësaj qëndre të rëndësishme arkeologjike.
Më pas ai është emëruar këshilltar në Kabinetin e Ministrit të Infrastrukturës dhe Energjisë. Në periudhën Nëntor 2023 – Janar 2024, ai ka shërbyer si Drejtor Ekzekutiv i Agjencisë Kombëtare të Burimeve Natyrore, ku ka drejtuar strategjitë dhe programet për menaxhimin e burimeve natyrore të vendit.
== Struktura Organizative ==
Zhvillimet ne sektorin e energjise te mundesuara nga Ligji nr. 43/2015 “Për Sektorin e Energjisë Elektrike” nxjerrin ne pah nevojen për transformimin organizativ dhe funksional te shoqërisë ne menyre qe te trajtoje efektivitetin e duhur sfidat e pritshme në mjedisin institucional dhe tregtar ku operon shoqëria.
Zhvillimeve të mundesuara nga kuadri ligjor e rregullator shoqeria u ka paraprirë me ndryshime strukturore duke lehtesuar organiken nga strukturat per funksione qe pare ne kontestin e perkatesise ligjerore, leverdishmerise ekonomike apo dobishmerise publike nuk duhet te kryhen me nga KESH sh.a. apo nga struktura qe dalin jashte kontekstit aktual te veprimtarise se KESH sh.a.
== Asetet Gjeneruese ==
Në shtratin e lumit Drin janë të ndërtuara hidrocentralet e Fierzës, Komanit, Vaut të Dejës dhe Ashtës me kapacitet të instaluar rreth 1400MW, nga të cilët, tre të parët janë nën administrimin e Korporatës Elektroenergjetike Shqiptare:
# '''Hidrocentrali i Fierzës''' filloi punën më 1978 dhe ka një fuqi të instaluar prej 500 MW (4 X 125 MW )
# '''Hidrocentrali i Komanit''' u vu në shfrytëzim në vitin 1985 me fuqi të instaluar prej 600 MW (4 X 150 MW).
# '''Hidrocentrali i Vaut të Dejës''' u vu në shfrytëzim në 1971 me një fuqi të instaluar prej 250MW (5 X 50MW)
Rëndësia ekonomike e Kaskadës lidhet kryesisht me prodhimin e energjisë elektrike. Por ajo gjithashtu, mban nën kontroll prurjet e ujit, duke ulur shpeshtësinë dhe rreziqet e përmbytjeve në rrjedhën e poshtme të Drinit. Liqenet e kaskadës krijojnë mundësi për zhvillimin e ekonomive ndihmëse lokale (peshkim, transport, turizëm,).
Kaskada përbën '''''79 % të kapaciteteve prodhuese të energjisë''''' në Shqipëri. Vlera e aktiveve të Kaskadës është rreth 184 miliardë lekë. HEC-et e kaskadës '''''prodhojnë mesatarisht 3,850 GWh''''' energji elektrike në vit duke krijuar të ardhura mesatare prej 20 miliardë lekë, të cilat përfaqësojnë 1.3% të PPB. Në varësi të kushteve hidrometeorologjike prodhimi i energjisë mund të variojë nga 2,500 deri në 7,000 Gwh. Energjia e prodhuar nga ''Kaskada mbulon rreth '''54% të kërkesës së përgjithshme të vendit''' '''për energji''''' ''dhe rreth '''79% të nevojave për klientët tariforë''''' (familjarë & institucione publike)
Hidrocentralet e kaskadës mbulojnë 100% të nevojave që ka Operatori i Sistemit të Transmetimit për shërbimet ndihmëse dhe balancuese të nevojshme për ruajtjen e sigurisë dhe qëndrueshmërisë së Sistemit Elektroenergjetik Shqiptar.
<references />[http://www.kesh.al/rreth-nesh/menaxhimi-i-kompanise/administrimi/ Administratori]
kgpulmdwaxkjyeuvd453zxio032v6t2
Limos Dizdari
0
139580
2659090
2423543
2024-04-26T08:37:44Z
Ikranjani
127687
pranim, rregullim
wikitext
text/x-wiki
'''Limoz Dizdari''' ([[Rusan]], 7 shkurt 1942) është kompozitor dhe ish-deputet shqiptar.
Ka lindur në 7 shkurt të vitit 2010 në fshatin Rusan të Delvinës.
Kompozitor i mirënjohur si për vepra simfonike ashtu edhe për përpunimin dhe kompozimin e këngëve të muzikës së lehtë mbështetur në traditën popullore shqiptare. Kompozitor i muzikës së shumë filmave. Ka qenë Kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë për dy mandate gjithashtu ka qenë edhe Deputet në Kuvendin Shqiptar (2001-2005). Aktualisht jeton në Ksamil (rrethi i Sarandës) ku ka themeluar Qendrën e Artit “Dea” në të cilën në vitin 2007 organizoi Festivalin Ndërkombëtar “Këngët e Tokës”.
Për meritat e tij artistike Limoz Dizdari është vlerësuar me titullin "Artist i Merituar".
== Biografia ==
[[Kategoria:Biografi shqiptarësh]]
[[Kategoria:Kompozitorë shqiptarë]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Njerëz nga Delvina]]
rnsxckg8pky5nvwzh8vy1yuda7iq3gq
Diskutim:Jashar bej Shkupi
1
146153
2659031
2121418
2024-04-25T22:46:25Z
InternetArchiveBot
115207
Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
Jashar Bey Shkupi, Constantinople (1860).
----------------
Jashar bej Shkupi është një politikan shqiptar ka lindur në vitin 1860 në Shkup dhe ka vdekur në vitin 1919 në Stamboll.
Ka qenë kryetari i Degës së Lidhjes Shqiptare të Prizrenit për Sanxhakun e Shkupit dhe prefekt i Shkupit nga muaji dhjetor në vitin 1880 gjer në muajin prill të vitit 1881. Kontribut të madhë dha në finansimin e arsimit shqip në Shkup. Me mjete të veta matriale bëri renovimin e objekteve e monumenteve kulturoro historike të Shkupit.
Egziston nje foto ne kostum kombetarhttps://www.facebook.com/photo.php?fbid=140613969479758&set=a.141487342725754.1073741832.133939446813877&type=1&theater
== JASHAR BEJ SHKUPI ==
Jashar Bej Shkupi (Yaşar Bej) lindi në vitin 1860 në qytetin e Shkupit, në kohën e Perandorinë Osmane. U rrit dhe u shkollua në Shkup por nuk kemi të dhëna të hollësishme.
Jashar bej Shkupi ishte një politikan, patriot dhe ideolog i kohës, pjesëtar i Lidhjes së Prizrenit më 1878. Ai ishte një politikan dhe figurë publike e njohur. Një kohë ka qenë kryetar i Degës së Lidhjes së Prizrenit për Sanxhakun e Shkupit dhe prefekt i Shkupit nga muaji dhjetor në vitin 1880 deri në muajin prill të vitit 1881. Jashar beu dha kontribut të madh në finansimin e arsimit shqip dhe në çështjet politike-shoqërore në Shkup e Maqedoni. Me mjetet e veta materiale bëri renovimin e objekteve e monumenteve kulturoro-historike të Shkupit. Sipas të dhënave historike, mbishkrimit në Bezistan, në vitin 1892-1893, Jashar Beu, bashkë me Husein Beun dhe Osman Beun, bënë restaurimin e Bezistanit në Shkup.
Jashar Beu ka vdekur në vitin 1919 në Stamboll në moshën 59 vjeçare.
Në vitin 2008, shteti dëshiroi që në shtëpinë e Jashar Beut të vendosej një muze “i lirisë”. Pas kundërshtimeve dhe përkrahjeve ideja për një kohë shkoi huq. Nga të dhënat historike thuhet se Jashar Beu, i cili përmendet edhe si kryetari i parë i Shkupit, ndërtoi shtëpinë e tij rreth vitit 1885, në vendin e shtëpisë së mëparshme familjare, e cila ishte shkatërruar nga zjarri. Më vonë shtëpia i përkiste nipërve dhe mbesave të tij deri në vitin 2003, kur ajo u shit për një emigrant që jetonte në Zvicër. Në vitin 2007, për t’ju shmangur ndërhyrjeve dhe transformimeve të objektit, objekti u vendos nën mbrojtje, si një objekt me rëndësi historike dhe kulturore. Por me ndërrimin e qeverive, shtëpia u shndërrua në muze, kurse në të janë paraqitur eksponate nga periudha e Lidhjes së Prizrenit në 1878 deri në konfliktin maqedono-shqiptar të vitit 2001. Artifaktet përfshijnë armë të vjetra, fotografi, monedha, dokumente, uniforma të ULAK-së dhe flamuj.
Në vitin 2019, Posta e Maqedonisë e lëshoi në qarkullin një pullë postare me pamjen e Jashar Bej Shkupit.
Pos kësaj në kohët e sotme në Shkup, në lagjen Dyqanxhik, në Çair, gjendet një shkollë fillore me emrin e tij, e ndërtuar në vitin 1959, nuk ka ndonjë shenjë tjetër për përkujtimin e jetës dhe veprës së tij.
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Jashar bej Shkupi]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2659030 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20190428125810/https://www.posta.com.mk/sq/promovohet-pulla-postare-dedikuar-jashar-bej-shkupit/ për lidhjen https://www.posta.com.mk/sq/promovohet-pulla-postare-dedikuar-jashar-bej-shkupit/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 26 prill 2024 00:46 (CEST)
066mhhr99k4cd22tqj61pfs4l055oa3
Diskutim:Balfin Group
1
146476
2659053
2655718
2024-04-26T04:17:01Z
MajavahBot
122738
U arkivua 1 diskutim pa ndërveprim për më shumë se 14 ditë te faqja [[Diskutim:Balfin Group/Arkivi 1]]
wikitext
text/x-wiki
{{Përdoruesi:MajavahBot/config
|archive = Diskutim:Balfin Group/Arkivi %(counter)d
|algo = old(14d)
|counter = 1
|maxarchivesize = 1M
|minthreadsleft = 0
|minthreadstoarchive = 1
|archiveheader = {{Arkivi}}
}}
{{Arkiva|age=14|bot=MajavahBot}}
pse nuk aprovohen ndryshimet e bera nga une?
ka ndonje restriction per versionet ne shqip?
:Përshëndetje, unë po e shqyrtoj artikullin pasi ka shumë material me temë reklamuese dhe sintaksë që duhet respektuar të cilën unë duhet ta rregulloj duke ruajtur informacionet që ju keni dhënë dhe përdoruesi anonim [[Speciale:Kontributet/80.78.71.201|80.78.71.201]], në mënyrë që të kemi një format sa më estetik të faqes. Të ftoj që jepni kontribute sa më të mëdha edhe në artikujt e tjerë me temë të ngjashme, faleminderit. [[Përdoruesi:Visi90|Visi90]] ([[Përdoruesi diskutim:Visi90|diskutimet]]) 23 nëntor 2013 13:41 (CET)
8vrisfxzgbik4upb0xslr3je3rroatv
Kulla e Sahatit në Ulqin
0
147217
2658766
1863853
2024-04-25T13:23:08Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Sahat Kulla e Ulqinit]] tek [[Kulla e Sahatit e Ulqinit]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:18 Ulcinj wieza zegarowa.jpg|300px|parapamje|djathtas|Sahat Kulla, në prapavijë është [[Xhamia e Lamit]].]]
'''Sahat Kulla e [[Ulqini|Ulqinit]]''' është ndërtuar më 1754 me paratë e mbledhura nga dhurimet e bëra nga qytetarët e [[Ulqini|Ulqinit]]. Detyra kryesora e kullës ishte që të "thërras" njerëzit në punë dhe të ja kujtoj kohën. Vendndodhja është zgjedhur me kujdes, sa që mund të shihet nga çdo pjesë e qytetit, por duke mos llogaritur pjesën më të rë të qytetit. Ka bazë drejtkëndëshi, dhe është i ndërtuar nga gurë me forma të çrregullta dhe lëmuara butë. Është pranë [[Xhamia e Namazgjahut|Xhamisë së Namazgjahut]] dhe [[Xhamia e Kryepazarit|Xhamisë së Kryepazarit]]. Sot, për fat të keq është jofunksionale.
== Shiko dhe ==
*[[Kulla e Sahatit e Tiranës]]
*[[Ulqini]]
{{Komuna e Ulqinit}}
[[Kategoria:Objekte në Ulqin]]
[[Kategoria:Kulla sahati]]
[[Kategoria:Kulla në Mal të Zi]]
ezkcft2ly5frckz4aijbhx76ndjxqlo
2658772
2658766
2024-04-25T13:23:41Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Kulla e Sahatit e Ulqinit]] tek [[Kulla e Sahatit në Ulqin]]: Gabim drejtshkrimor
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:18 Ulcinj wieza zegarowa.jpg|300px|parapamje|djathtas|Sahat Kulla, në prapavijë është [[Xhamia e Lamit]].]]
'''Sahat Kulla e [[Ulqini|Ulqinit]]''' është ndërtuar më 1754 me paratë e mbledhura nga dhurimet e bëra nga qytetarët e [[Ulqini|Ulqinit]]. Detyra kryesora e kullës ishte që të "thërras" njerëzit në punë dhe të ja kujtoj kohën. Vendndodhja është zgjedhur me kujdes, sa që mund të shihet nga çdo pjesë e qytetit, por duke mos llogaritur pjesën më të rë të qytetit. Ka bazë drejtkëndëshi, dhe është i ndërtuar nga gurë me forma të çrregullta dhe lëmuara butë. Është pranë [[Xhamia e Namazgjahut|Xhamisë së Namazgjahut]] dhe [[Xhamia e Kryepazarit|Xhamisë së Kryepazarit]]. Sot, për fat të keq është jofunksionale.
== Shiko dhe ==
*[[Kulla e Sahatit e Tiranës]]
*[[Ulqini]]
{{Komuna e Ulqinit}}
[[Kategoria:Objekte në Ulqin]]
[[Kategoria:Kulla sahati]]
[[Kategoria:Kulla në Mal të Zi]]
ezkcft2ly5frckz4aijbhx76ndjxqlo
Diskutim:KF Skënderbeu
1
147338
2659041
2636050
2024-04-26T01:57:36Z
InternetArchiveBot
115207
Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
== Kërkesë redaktimi më 2 janar 2014 ==
Faqja kf skenderbeu eshte shume e vjeteruar . Une jam nje zyrtar i KF Skenderbeut dhe mund te sillja informacion te vlefshem.
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 0 lidhje të jashtme te artikulli ''[[KF Skënderbeu]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2170276 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua etiketa {{tlx|lidhje e vdekur}} te lidhja http://www.sportishqiptar.com.al/todo-vaso-mjeshtri-i-merituar-rrefen-historine-80-vjecare-te-futbollit-korcar/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 29 dhjetor 2020 13:14 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[KF Skënderbeu]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2488787 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua etiketa {{tlx|lidhje e vdekur}} te lidhja http://www.sportishqiptar.com.al/68610/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20220807021518/https://www.gazeta-shqip.com/2012/05/13/skenderbeu-rikonfirmohet-kampion-2012/ për lidhjen https://www.gazeta-shqip.com/2012/05/13/skenderbeu-rikonfirmohet-kampion-2012/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 22 tetor 2022 10:08 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 2 lidhje të jashtme te artikulli ''[[KF Skënderbeu]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2501611 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20220804020842/https://www.idituri.com/tirana-fiton-kupen-e-shqiperise/ për lidhjen https://www.idituri.com/tirana-fiton-kupen-e-shqiperise/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20220806222524/https://www.idituri.com/skenderbeu-dominon-debrecenin-fiton-ndeshjen-e-pare-kualifikuese-te-champions-league/ për lidhjen https://www.idituri.com/skenderbeu-dominon-debrecenin-fiton-ndeshjen-e-pare-kualifikuese-te-champions-league/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 14 dhjetor 2022 17:43 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 5 lidhje të jashtme te artikulli ''[[KF Skënderbeu]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2503860 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20221127180209/https://shekulli.com.al/28295/ për lidhjen https://shekulli.com.al/28295/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20220809231709/https://shekulli.com.al/skenderbeu-i-varur-nga-golat-e-salihit/ për lidhjen https://shekulli.com.al/skenderbeu-i-varur-nga-golat-e-salihit/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20220818130119/http://shekulli.com.al/skenderbeu-fluturon-per-ne-turin-e-trete/ për lidhjen http://shekulli.com.al/skenderbeu-fluturon-per-ne-turin-e-trete/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20220813204904/https://shekulli.com.al/kukesi-skenderbeu-sot-testi-i-pare-i-titullit-superkupe/ për lidhjen https://shekulli.com.al/kukesi-skenderbeu-sot-testi-i-pare-i-titullit-superkupe/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20220820015854/http://shekulli.com.al/tifozet-e-tiranes-me-skenderbeun-ta-hapim-porten/ për lidhjen http://shekulli.com.al/tifozet-e-tiranes-me-skenderbeun-ta-hapim-porten/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 22 dhjetor 2022 09:10 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[KF Skënderbeu]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2596882 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20220626143710/https://peqini.com/korca-ne-feste-skenderbeu-kampion-pas-78-vitesh-flamurtari-braktis-fushen-ne-shkoder/ për lidhjen https://peqini.com/korca-ne-feste-skenderbeu-kampion-pas-78-vitesh-flamurtari-braktis-fushen-ne-shkoder/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 5 tetor 2023 14:54 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 7 lidhje të jashtme te artikulli ''[[KF Skënderbeu]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2618390 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20220706211807/http://www.arkivalajmeve.com/Kampionati-1-sezoni-1930.121972/ për lidhjen https://www.arkivalajmeve.com/Kampionati-1-sezoni-1930.121972/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20220808153832/https://www.arkivalajmeve.com/Heronjte-korcare-te-vitit-te-famshem-1933.1046930696/ për lidhjen https://www.arkivalajmeve.com/Heronjte-korcare-te-vitit-te-famshem-1933.1046930696/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20230623124055/http://www.arkivalajmeve.com/Agim-Zeqo-si-Obama-Yes-we-canPresidenti-i-Skenderbeut-synon-te-sjelle-pas-78-vjetesh-titullin-kampion-ne-Korce--------------------------------Publikoje-ne-rrjetet-sociale-----------------.1046930499/ për lidhjen http://www.arkivalajmeve.com/Agim-Zeqo-si-Obama-Yes-we-canPresidenti-i-Skenderbeut-synon-te-sjelle-pas-78-vjetesh-titullin-kampion-ne-Korce--------------------------------Publikoje-ne-rrjetet-sociale-----------------.1046930499/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20220730170257/http://www.arkivalajmeve.com/Shpetimtaret-e-rinj-te-Skenderbeut.405455/ për lidhjen http://www.arkivalajmeve.com/Shpetimtaret-e-rinj-te-Skenderbeut.405455/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20230623124055/http://www.arkivalajmeve.com/Duro-tekniku-i-ri-i-Skenderbeut.1046998513/ për lidhjen http://www.arkivalajmeve.com/Duro-tekniku-i-ri-i-Skenderbeut.1046998513/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20220731180817/http://www.arkivalajmeve.com/Skenderbeu--zyrtare-Levi-merr-drejtimin.1047117299/ për lidhjen http://www.arkivalajmeve.com/Skenderbeu--zyrtare-Levi-merr-drejtimin.1047117299/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20160604230145/http://www.arkivalajmeve.com/Skenderbeu--Firmos-Pejic-zyrtarizohet--Mirel-Josa.1047269281/ për lidhjen http://www.arkivalajmeve.com/Skenderbeu--Firmos-Pejic-zyrtarizohet--Mirel-Josa.1047269281/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 24 nëntor 2023 20:39 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[KF Skënderbeu]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2636049 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20220703094250/https://kohanews.com/sport/korcari-qemal-omari-qe-themeloi-istanbulspor/ për lidhjen https://kohanews.com/sport/korcari-qemal-omari-qe-themeloi-istanbulspor/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 19 janar 2024 21:55 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 2 lidhje të jashtme te artikulli ''[[KF Skënderbeu]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2659040 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20221208115313/https://eduasportin.com/lajme/ylli-i-skenderbeut-fiton-kepucen-e-arte-te-superiores/ për lidhjen https://eduasportin.com/lajme/ylli-i-skenderbeut-fiton-kepucen-e-arte-te-superiores/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20230623124056/https://gijotina.com/e-rende-per-partizanin-humbet-titullarin-para-sfides-me-skenderbeun/ për lidhjen https://gijotina.com/e-rende-per-partizanin-humbet-titullarin-para-sfides-me-skenderbeun/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 26 prill 2024 03:57 (CEST)
cfa7uv9cy24fxrtdphdvpvsp3v7r5uk
Radioktiviteti
0
147457
2658904
1401085
2024-04-25T16:09:01Z
Leutrim.P
113691
wikitext
text/x-wiki
{{grise|tashme ekziston te: Radioaktiviteti}}
ex82oh0cwseabqmamm6n8klrnnt8ga6
Disney Channel
0
150363
2659065
2099473
2024-04-26T04:48:47Z
83.43.109.167
eee
wikitext
text/x-wiki
[[File:Disney Channel 2014 HD.png|thumb|Logoja e Disney Channel 2014-]]
Disney Channel është nje kanal Amerikan i cili transmeton komedi familjare për të gjitha moshat. Disney Channel është një kanal me pronësi të [[The Walt Disney Company]],dhe është lançuar si kanal në vitin 1983. Ai është i disponuar në të gjitha vëndet e Europës,Kinës,Japonisë,Indisë,Israelit,lindjes së mesme,etj... Disney Channel filloi transmetimin edhe në Shqipëri në 1 qershor të vitit 2012. Në Disney Channel shfaqen këto seriale:
* Austin and Ally
* Dog with a Blog
* Jessie
* A.N.T Farm
*[[Skeda:Disney Channel headquarters.jpg|thumb|Ndërtesa televizive e Disney Channel në Burbank,Kaliforni]]Mako Mermaids
* Wolfblood
* Wizards of Waverly Place
* The Suite Life on Deck
* Gravity Falls
* Liv and Maddie
* I Didn't Do It
* Girl Meets World
*[[Mermaid Melody Pichi Pichi Pitch]]
[[Kategoria:Stacione televizive në Shtetet e Bashkuara]]
[[Kategoria:Disney]]
isy4wd470119smk9p4mp7ziujiunrzk
Jomala
0
172628
2659037
2588045
2024-04-26T00:24:51Z
InternetArchiveBot
115207
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1
Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
|Emri = Jomala
| native_name = {{lang|sv|Jomala kommun}}
| settlement_type = Komunë
| image_skyline = Jomala - skylt våren 1991..jpg
| image_caption = Mirësevini në Jomala! Stema e Jomala paraqet [[Saint Olav|St. Olav]] të ulur në fron duke mbajtur një sopatë dje një glob me kryq
| image_seal = Jomala.vaakuna.svg
| seal_link = <!-- Stema e EMRI I QYTETIT -->
| seal_size =
<!--Administrimi territorial-->
|Shteti = Finlanda
|Rajoni = [[Ishujt Oland]]
|Provinca = [[Ishujt Oland]]
<!--Sipërfaqja dhe Demografia -->
|Sipërfaqja = 686.96 <ref name="total_area">{{Cite web |url= http://www.maanmittauslaitos.fi/sites/default/files/pinta-alat_2011_kunnannimenmukaan.xls |title= Sipërfaqja sipas komunave nga 1 janar 2011 |accessdate= 9 mars 2011 |publisher= Land Survey of Finland |format= PDF |language=fi, se}}</ref>
| population_total = 4,628 <ref name="population_count">{{Cite web|url=http://vrk.fi/default.aspx?docid=8843&site=3&id=0|title=VÄESTÖTIETOJÄRJESTELMÄ REKISTERITILANNE 30.06.2015|publisher=Population Register Center of Finland|language=fi, se|url-status=dead|access-date=25 dhjetor 2015|archive-date=11 korrik 2015|archive-url=https://archive.today/20150711162840/http://vrk.fi/default.aspx?docid=8843&site=3&id=0}}</ref>
|Dendësia = 32.47
|Lartësia =
| established_date =
|Zona Kohore = [[UTC+2]]
|Ora Verore = [[UTC+3]]
| postal_code =
|Prefiksi =
| registration_plate =
|Kryetari i Komunës = Carolina Sandell
<!--Harta-->
| map_caption = Vendndodhja e Jomala në [[Finlanda|Finlandë]]
| map_size = 240
| image_map =
<!--Koordinatat Mënyra #1-->
| gjer_g=60 | gjer_m=9 | gjer_s= | gjer_dr =N
| gjat_g=19 | gjat_m=57 | gjat_s= | gjat_dr =E
| website = [http://www.jomala.ax/ www.jomala.ax]}}
'''Jomala''' ({{lang-sv|Jomala kommun}}), është një [[Komunat e Finlandës|komunë]] në [[Finlanda|Finlandë]]. Është e vendosur në provincën [[Ishujt Oland]], dhe është pjesë e rajonit [[Ishujt Oland]].
== Referime ==
{{reflist}}
== Lidhje të jashtme ==
{{commonscat|Jomala}}
*[http://www.jomala.ax/ www.jomala.ax] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210117213345/http://www.jomala.ax/ |date=17 janar 2021 }} - Webfaqja zyrtare
*[https://web.archive.org/web/20120205014205/http://map3.navici.com/NTP.bHZtIDMwOTQyMjcuODk0MDIgNjY5ODc3Ni41NTY3OCA4NjAgNTc0IDQgYmtnZCAzNTM0NzkwIDY5NzcyMjAgbW92ZXRvIHsgIkt1b3BpbyIgbGFiZWwgeyB9IHdhbGsgbGVnIHsgMCAwIH0gd2FsayBsZWcgeyAtMTEyIC01MyAtNDggMzA1IDk2IC05MSAwIDAgfSB3YWxrIGxlZyAiS3VvcGlvIiBsYWJlbCB9IHJvdXRlLmRyYXcgc2hpcG91dA==.+Tc5fG6SsFuRTcIbcbiBMHJvsF4=.png Hata e Komunës Jomala]
{{Komunat e Oland}}
[[Kategoria:Qytete në Finlandë|Jomala]]
[[Kategoria:Komunat e Oland]]
{{Finlanda-cung}}
gyph1ensyeqij9aqew5qvvsgurna627
Diskutim:Jomala
1
172739
2659038
2262963
2024-04-26T00:24:52Z
InternetArchiveBot
115207
Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
{{WPFinlanda}}
== U ndryshuan lidhjet e jashtme ==
Përshëndetje, redaktorë!
Tani sa ndryshova 2 lidhjet e jashtme në [[Jomala]]. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=1992180 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem vizitoni këtë faqe për informacione të mëtejshme. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20160303190330/http://vrk.fi/default.aspx?docid=8843&site=3&id=0 te http://vrk.fi/default.aspx?docid=8843&site=3&id=0
*U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20120205014205/http://map3.navici.com/NTP.bHZtIDMwOTQyMjcuODk0MDIgNjY5ODc3Ni41NTY3OCA4NjAgNTc0IDQgYmtnZCAzNTM0NzkwIDY5NzcyMjAgbW92ZXRvIHsgIkt1b3BpbyIgbGFiZWwgeyB9IHdhbGsgbGVnIHsgMCAwIH0gd2FsayBsZWcgeyAtMTEyIC01MyAtNDggMzA1IDk2IC05MSAwIDAgfSB3YWxrIGxlZyAiS3VvcGlvIiBsYWJlbCB9IHJvdXRlLmRyYXcgc2hpcG91dA==.+Tc5fG6SsFuRTcIbcbiBMHJvsF4=.png te http://map3.navici.com/NTP.bHZtIDMwOTQyMjcuODk0MDIgNjY5ODc3Ni41NTY3OCA4NjAgNTc0IDQgYmtnZCAzNTM0NzkwIDY5NzcyMjAgbW92ZXRvIHsgIkt1b3BpbyIgbGFiZWwgeyB9IHdhbGsgbGVnIHsgMCAwIH0gd2FsayBsZWcgeyAtMTEyIC01MyAtNDggMzA1IDk2IC05MSAwIDAgfSB3YWxrIGxlZyAiS3VvcGlvIiBsYWJlbCB9IHJvdXRlLmRyYXcgc2hpcG91dA==.+Tc5fG6SsFuRTcIbcbiBMHJvsF4=.png
Kur të keni mbaruar së shqyrtuari ndryshimet e mia, mund të ndiqni udhëzimet te stampa më poshtë për të rregulluar çdo problem me adresat.
Gjithë të mirat!—[[:en:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raporto bug]])</span> 8 shtator 2019 23:27 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Jomala]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2262962 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://archive.is/20150711162840/http://vrk.fi/default.aspx?docid=8843&site=3&id=0 për lidhjen http://vrk.fi/default.aspx?docid=8843&site=3&id=0.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 tetor 2021 18:18 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Jomala]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2659037 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20210117213345/http://www.jomala.ax/ për lidhjen http://www.jomala.ax/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 26 prill 2024 02:24 (CEST)
59dbwcvhuizmeghc7gtf8djce68b5a4
Qeleshja
0
175309
2659083
2401580
2024-04-26T07:31:02Z
Ikranjani
127687
rikthim ne trajten e duhur te shquar
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''Qeleshja''' apo [[Plisi (lashtësi)|Plisi]] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kapele e veshur në Greqinë e Lashtë, Etruri, Iliri, e gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare , plisi, që edhe me emër ngjan me pileus apo pilos të lashtë, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme që mbanin ilirët e lashtë.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] ('''mungon burimi''').
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) ('''mungon burimi''').
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref> Pileus romak i ngjante pilos greke dhe shpesh bëhej prej ndjesi. Në Romën e lashtë, një skllav u lirua në një ceremoni në të cilën një pretor e preku skllavin me një shufër të quajtur vindicta dhe e shpalli atë të lirë. Koka e skllavit u rrua dhe mbi të u vendos një pileus. Si vindicta ashtu edhe kapela (pileus/pilos/plisi) konsideroheshin simbole të Libertas, perëndeshës që përfaqësonte lirinë.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë '''(mungon burimi)'''
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit ('''mungon burimi''').Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane ('''mungon burimi'''). Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]](mungon burimi).
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Fjala për këtë lloj kapele në lashtësi ishte pil(l)eus ose pilos, që tregonte një lloj ma. Greqishtja πῖλος pilos, latinishtja pellis, shqipja plis, si dhe gjermanishtja e lartë e vjetër filiz dhe protosllavishtja *pьlstь konsiderohen se vijnë nga një rrënjë e zakonshme proto-indo-evropiane që do të thotë plis (material). <ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh), dhe thuhet që vjen nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s''. Nga ana tjetër, fjala plis ngjan në fjalen e lasht greke pileus apo pilos, dhe fjala plis mund te kete ardhur tek Shqiptaret permes Grekeve të lashtë më parë sesa përmes Romakëve, sidomos duke marre parasysh që Greket janë fqinjët e parë të Shqiptarëve. Megjithatë, autori i fjalorit etimologjik më kredibil të gjuhës Shqipe, Vladimir Orel, na kujton se fjala plis në gjuhën shqipe vjen nga fjala proto-shqipe “p(i)litja”, me të njëjtën domethënie - plis, material i bërë nga leshi, që reflektohet edhe ne fjalën qeleshe. Si konklusion, ngjajshmëria e kësaj fjale në gjuhët indo-evropiane të përmendur lart do thotë që kjo fjale mund të jetë me origjine indo-europiane, dhe secila nga këto gjuhet e ka patur si pjesë e vokabularit të vet, pa huazuar nga të tjerët. Përsa i përket fjalës qeleshe, orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref> Nga ana tjetër,, duhet të marë parasysh që edhe në fjalorin turk ka shumë fjale me origjinë joturke, dhe vet fjala kel mund të jetë një nga këto. Ne fjalorin etimologjik të gjuhës Shqipe, të autorit Vladimir Orel, fjala shqipe “qel” vjen nga fjala latine “callum”.
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
an3kpl3hpjz8qzvadzdz4cw1061rjoi
2659084
2659083
2024-04-26T07:35:52Z
Ikranjani
127687
rregullim i hyrjes sipas modelit ne anglisht, duket integruar edhe fjalet e tjera te perdorura per te
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]]]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshe]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja shqiptar]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''''Kësula, qeleshja, qylafi''''' apo [[Plisi (lashtësi)|'''''plisi''''']] është një mbulesë tradicionale e kokës ndër [[shqiptarët]].<ref name="Gloyer2012">{{cite book|author=Gillian Gloyer|title=Bradt Albania|url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49|accessdate=14 prill 2013|year=2012|publisher=Bradt Travel Guides|isbn=978-1-84162-387-0|pages=49|quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe.}} </ref> <ref name=Vaqarri>{{cite journal|last=Vaqarri|first=Sabina|title=TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE|journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series|year=2010|issue=40|pages=313–322|url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|access-date=26 gusht 2017|archive-date=10 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24|url-status=dead}}</ref> Zakonisht qyleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës.
Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref> <ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref> <ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
== Histori ==
Pileus (greqishtja e lashtë: πῖλος, pîlos; gjithashtu pilleus ose pilleum në latinisht) ishte një kapele e veshur në Greqinë e Lashtë, Etruri, Iliri, e gjithashtu u prezantua më vonë në Romën e lashtë. Pileus shfaqet edhe në qeramikë puliane me figurë të kuqe.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilot greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesie. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke. Kapela tradicionale shqiptare , plisi, që edhe me emër ngjan me pileus apo pilos të lashtë, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme që mbanin ilirët e lashtë.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Një version me majë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shek. 12-17).
Qeleshja e quajtur ndryshe edhe plis apo ''kësulë e bardhë,'' e ka origjinën nga [[Persia]] ('''mungon burimi''').
Pas pushtimit persian të [[Greqia e lashtë|Greqisë]] në shek. V pr.e.s, plisi u fut në përdorim edhe në Greqinë e lashtë dhe rajonet përreth, prandaj gjejmë disa figura kryesisht mitologjike greke me plis, por këto janë shumë të pakta (Këta janë vetëm Hefesti dhe Odiseu i njohur te romakët si Uliks) ('''mungon burimi''').
Në [[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]] e përdornin më shumë skllevërit kur fitonin lirinë.<ref>{{Cite web |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm }}</ref> Pileus romak i ngjante pilos greke dhe shpesh bëhej prej ndjesi. Në Romën e lashtë, një skllav u lirua në një ceremoni në të cilën një pretor e preku skllavin me një shufër të quajtur vindicta dhe e shpalli atë të lirë. Koka e skllavit u rrua dhe mbi të u vendos një pileus. Si vindicta ashtu edhe kapela (pileus/pilos/plisi) konsideroheshin simbole të Libertas, perëndeshës që përfaqësonte lirinë.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Duke qenë se [[Perandoria Osmane]] trashëgoi shumë nga kultura persiane, nuk shpëtoi as plisi të cilin [[turqit]] e adoptuan dhe e sollën edhe në Shqipëri e në [[Ballkan]] gjatë sundimit të tyre të gjatë '''(mungon burimi)'''
Nuk ka prova nëse [[ilirët]] kanë përdorur plis, as te [[arvanitasit]] nuk paraqitet një kësulë e tillë, prandaj kjo është bërë pjesë e shqiptarëve më shumë 200 vitet e fundit ('''mungon burimi''').Disa nacionalistë shqiptarë, pa shkollim përkatës, i japin simbolikë të veçantë, sikur ai përfaqëson vezën kozmike, mirëpo asnjë autor antik nuk e thotë këtë. Plisi te shqiptarët përdorej më shumë për shtresat e ulëta dhe zakonisht deri vonë shoqërohej me [[Çallma|çallmë]] osmane ('''mungon burimi'''). Shtresat e larta mbanin më shumë kësula të kuqe e të zeza të quajtura [[Fesa|fez]](mungon burimi).
Plisin mund ta gjejmë sot të përdorur edhe nga popullsia e Lorestanit në [[Iran]], në [[Turqi]], [[Kurdistan]], [[Arabia|Arabi]], Izrael, etj.
== Etimologjia ==
Fjala për këtë lloj kapele në lashtësi ishte pil(l)eus ose pilos, që tregonte një lloj ma. Greqishtja πῖλος pilos, latinishtja pellis, shqipja plis, si dhe gjermanishtja e lartë e vjetër filiz dhe protosllavishtja *pьlstь konsiderohen se vijnë nga një rrënjë e zakonshme proto-indo-evropiane që do të thotë plis (material). <ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh), dhe thuhet që vjen nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s''. Nga ana tjetër, fjala plis ngjan në fjalen e lasht greke pileus apo pilos, dhe fjala plis mund te kete ardhur tek Shqiptaret permes Grekeve të lashtë më parë sesa përmes Romakëve, sidomos duke marre parasysh që Greket janë fqinjët e parë të Shqiptarëve. Megjithatë, autori i fjalorit etimologjik më kredibil të gjuhës Shqipe, Vladimir Orel, na kujton se fjala plis në gjuhën shqipe vjen nga fjala proto-shqipe “p(i)litja”, me të njëjtën domethënie - plis, material i bërë nga leshi, që reflektohet edhe ne fjalën qeleshe. Si konklusion, ngjajshmëria e kësaj fjale në gjuhët indo-evropiane të përmendur lart do thotë që kjo fjale mund të jetë me origjine indo-europiane, dhe secila nga këto gjuhet e ka patur si pjesë e vokabularit të vet, pa huazuar nga të tjerët. Përsa i përket fjalës qeleshe, orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjer me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |authorlink=Kolec Topalli|title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq}}</ref> Nga ana tjetër,, duhet të marë parasysh që edhe në fjalorin turk ka shumë fjale me origjinë joturke, dhe vet fjala kel mund të jetë një nga këto. Ne fjalorin etimologjik të gjuhës Shqipe, të autorit Vladimir Orel, fjala shqipe “qel” vjen nga fjala latine “callum”.
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
5smzip4nep9gkp47a0axy20ro3s5ajr
2659093
2659084
2024-04-26T09:06:27Z
Ikranjani
127687
rregullim sipas artikullit ne en.wiki
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|parapamje|Plaku me qeleshe nga [[Hasi]] i [[Kosovë|Kosovës]].]]
[[Skeda:Plisi 002.png|parapamje|180px|Qeleshja gjysmësferike]]
[[Skeda:Plisi 001.png|parapamje|180px|Qeleshja e shtypur, e ngjashme me fesin]]
[[Skeda:A young Albanian wearing Plis(Qeleshe.jpg|180px|parapamje|Një shqiptar i ri duke mbajtur qeleshen]]
'''''Qeleshja''''' apo '''''qylahu''''' është një kësulë e bardhë prej [[Plisi (lashtësi)|'''''plisi''''']] ndër [[shqiptarët]] e punuar në vend në forma të ndryshme sipas krahinave.<ref name="Vaqarri">{{cite journal |last=Vaqarri |first=Sabina |year=2010 |title=Tradicionalitet dhe risi në dasmën tiranase |url=http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24 |url-status=dead |journal=Albanological Research - Folklore and Ethnology Series |language=sq |issue=40 |pages=313–322 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171110114528/https://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=791c6248-5031-4476-89b2-49a0a7b3d3cb&articleId=245ce7d2-a353-48b2-9385-388964c3fc24 |archive-date=10 nëntor 2017 |access-date=26 gusht 2017}}</ref> Zakonisht qeleshja mbahet si pjesë e kompletit të teshave folklorike apo ashtu i vetëm në ceremonitë e ndryshme shoqërore. Në disa pjesë rurale në veri të tokave shqipëtare mbahet edhe si mbulesë e kokës e kombinuar edhe me tesha të kohës. Kohëve të fundit qeleshja po përdoret vetëm i bashkangjitur me veshjet kombëtare të cilat përdoren vetëm për festat kombëtare e historike të popullit shqiptar, e jo si një kapele që zë vend në garderobën e përditshme.<ref name="Stipčević">{{cite book|last=Stipčević|first=Aleksandar|title=The Illyrians: History and Culture|publisher=Noyes Press|year=1977|series=History and Culture Series|pages=89|isbn=0815550529|url=https://books.google.com/books?id=NLcWAQAAIAAJ|quote=It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.}}</ref><ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie">{{cite book|title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie|url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1982|publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës|page=52|quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj}}</ref><ref name="Nagel1990">{{cite book|author=Nagel|title=Albania|url=https://books.google.com/books?id=bY8nAQAAMAAJ|accessdate=14 prill 2013|year=1990|publisher=Nagel Publishers|isbn=978-2-8263-0827-0|quote="The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers" [...] "Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone"|page=62}}</ref>
Për qëllime tashmë turistike prodhimi dhe shitja e saj mund të vërehet nëpër pazaret e qyteteve shqiptare, si [[Pazari i Krujës|ai i]] [[Kruja|Krujës]].<ref name="Gloyer20122">{{cite book |author=Gloyer |first=Gillian |url=https://books.google.com/books?id=uCAt8ghUEzAC&pg=PA49 |title=Bradt Albania |publisher=Bradt Travel Guides |year=2012 |isbn=978-1-84162-387-0 |pages=49 |language=en |quote=The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe. |accessdate=14 prill 2013}}</ref>
== Etimologjia ==
Sipas [[Tahir Dizdari|Dizdarit]] vjen nga turqishtja ''keleş'' "ai që vuan prej qerosllëkut", ku ''kel'' vjen nga persishtja ''kal'' (qeros);<ref name=":02">{{Cite book |last=Dizdari |first=Tahir |title=Fjalori i orientalizmave në gjuhën shqipe |publisher=AIITC |year=2005 |location=Tiranë |pages=793-794 |language=Sq |authorlink=Tahir Dizdari}}</ref> ndërsa [[Vladimir Orël|Oreli]] e sheh të dalur nga fjala shqipe ''lesh''.<ref name="Orel199b">{{cite book |author=Orel |first=Vladimir |url=https://books.google.com/books?id=yJQYAQAAIAAJ&q=albanian+etymological+dictionary |title=Albanian Etymological Dictionary |publisher=Brill Academic Pub |year=1998 |isbn=9004110240 |pages=219 |language=en}}</ref> Ndërsa ''qylahu'' apo ''qylafin'' nga turqishtja ''külah'' "kësulë picigjatë ose me majë" nga persishtja ''koláh.<ref name=":0">{{Cite book |last=Dizdari |first=Tahir |title=Fjalori i orientalizmave në gjuhën shqipe |publisher=AIITC |year=2005 |location=Tiranë |pages=818 |language=Sq |authorlink=Tahir Dizdari}}</ref>''
Sipas [[Bardhyl Demiraj|Demirajt]] fjala ''plis'' vjen nga para-shqipja ''plitś(i)-'', ndërsa sipas Orelit *''p(i)litja'', e lidhur me gjermanishten e lartë të hershme ''filiz'', krahasuar me latinishten ''pellis,'' greqishten ''πῖλος'' pilos dhe protosllavishten *pьlstь.<ref name="Orel199a">{{cite book |author=Vladimir Orel |url=https://books.google.com/books?id=yJQYAQAAIAAJ&q=albanian+etymological+dictionary |title=Albanian Etymological Dictionary |publisher=Brill Academic Pub |year=1998 |isbn=9004110240 |pages=334}}</ref> Për Michael Driesen rindërtimi i *''p(i)litja'' që ka bërë Oreli është i pasaktë.<ref>{{cite journal |last=C. Driessen |first=Michael |year=2004 |title=Towards an Indo-European Term for 'Felt' |url=https://books.google.com/books?id=o5oYAAAAYAAJ |journal=Journal of Indo-European Studies |page=32 |isbn=9780941694872 |quote=Alb. plis recently received an etymology by Orel (1998:334) who reconstructs *p(i)litja- which he connects with Lat. pellis 'hide, fur', PSlav. *pblstb 'felt' and Gr. 'πίλος'. It is not very clear what he means with a reconstruction *p(i)litja-. A pre-form *pilitja- with the element *pil- of alleged *pil-s-o- is obviously incorrect. First of all, an element *pil-(s-) 'felt', as argued earlier on, probably does not exist. Secondly, intervocalic ''*l'' develops into Albanian ''ll'' (Pedersen 1895:535-536). One would therefore expect *pllis.}}</ref>
== Historia ==
Mendimi i përgjithshëm është që shqiptarët e kanë trashëguar qeleshen nga ilirët.<ref>{{harvnb|Stipčević|1977|p=89|ps=: "It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians."}}</ref><ref name="Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie3">{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=a6niAAAAMAAJ |title=Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie |publisher=Instituti Albanologijik i Prishtinës |year=1982 |page=52 |quote=Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj |access-date=14 April 2013}}</ref>
Kësula ilire gjysmësferike daton që në Kohën e Hekurit, e gjetur si ndër varre meshkujsh ashtu edhe femrash, kësodore mund të hamendësohet se vishej nga të dy gjinitë. Një monument nga kohërat ilire është gjetur në Zenicë të Bosnies me një kësulë gjysmësferike ilire shumë të ngjashme me plisin. Kësula iliro-shqiptare është vendosur në një kontekst më të gjerë mesdhetar, lidhur me ilustrime të gjetura nëpër gërmime arkeologjike të periudhës së vonët të Kohës së Hekurit në Italinë Veriore dhe Alpet Jugore. Aty gjithashtu janë gjetur imazhe me kësulën gjysmësferike me maje. Bartësit e kësulave të tilla janë parë me vegla bujqësore prej ku hamendësohet se bëhet fjalë për popullsi fshatare. Për më tepër, në monumente të gjetura të shekullit të 2-3 të provincës së Ilirikumit, në Bosnien e sotme, popullata mbante kësula të ngjashme. Kësula të tilla mungojnë në gjysmën lindore të Ballkanit, në basenin Panono-Karpatas si dhe në Evropën Lindore.
== Galeria ==
<gallery>
The symbol of Albanians.JPG|[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|Lagje turke në Kretë, ku banorët paraqiten me plis]]''Qeleshe'' të ndryshme.
Mjeshtri i plisave.jpg|Plisaxhi.
Nopcsa Ferenc in shqiptar warrior costume, cca 1913.tif|Nopcsa Ferenc në kostumin kombëtar shqiptar, 1913.
Lahut, fyell, çifteli.tiff|Trio muzikore shqiptare me [[çifteli]], [[Hasi|Has]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
</gallery>
== Shih edhe ==
* [[Plisi (lashtësi)]]
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Kultura e Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kultura në Kosovë]]
[[Kategoria:Veshje shqiptare]]
[[Kategoria:Trashëgimi kulturore në Kosovë]]
d23njqnrqnagq1qjo45kzsqhw4rnbe7
Albert A. Michelson
0
178497
2659095
1709631
2024-04-26T09:31:04Z
176.72.65.184
wikitext
text/x-wiki
[[File:Albert Abraham Michelson2.jpg|200px|thumb|Michelson (1907)]]
'''Albert Abraham Michelson''' u lind më 19 dhjetor 1852 dhe vdiq më 9 maj 1931. Ai ishte një fizikant Amerikan i njohur për punën e tij në matjen e shpejtësisë së dritës sidomos për eksperimentin Michelson-Morley. Ai fitoi [[Lista e fituesve të Çmimit Nobel për Fizikë|Çmimin Nobel në Fizike]] në vitin 1907. Ai ishte Amerikani i parë që fitonte një çmim Nobel.
[[Kategoria:Çmimi Nobel për Fizikë]]
[[Kategoria:Lindje 1852]]
[[Kategoria:Vdekje 1931]]
kfg2jf1em427vcfq8yk2ffkwd5ogupn
Indrė Šerpytytė
0
181454
2658990
2595153
2024-04-25T19:51:47Z
InternetArchiveBot
115207
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1
Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person
| name = Indrė Šerpytytė
| other_names =
| image = Shot 01-117 small.jpg
| caption =Šerpytytė në studion e saj në Londër, 2015
| birth_date = 1983
| birth_place = [[Palanga]], [[Lituani]]
| death_date =
| death_place =
| qyteti ku jeton =
| nationality =
| citizenship = lituaneze, britanike
| education = Arti bashkëkohës, Fotografia e arteve të bukura
| alma mater =
| occupation =
| notable_works = ''150 mph, 2 Seconds of Colour, (1944 – 1991), Drancy, A State of Silence''
| known_for =
| known_for =
| years_active =
| awards =The Arts Foundation, [[Rencontres d’Arles]], Magenta Foundation Flash Forward, [[National Media Museum]], Hoopers Gallery, Metro Imaging, Fujifilm Distinction Award, Terry O’Neill Award, [[Jerwood Foundation]]
| website = {{URL|www.indre-serpytyte.com}}
}}
'''Indrė Šerpytytė''' (lindur më 1983) është një artiste [[lituan]]eze që jeton dhe punon në Londër. Šerpytytė merret me ndikimin e luftës në historinë dhe perceptimin,<ref name="fk">Goze, Evita.</ref> dhe punon me [[Fotografia|fotografi]], skulpturë dhe [[Piktura|pikturë]].
== Jeta dhe puna ==
Šerpytytė lindi në vitin 1983 në [[Palanga]], [[Lituania|Lituani]] dhe u zhvendos në Londër në moshën 14 vjeçare.<ref name="fk">Goze, Evita.</ref> Ajo ka diplomua Master në fotografi nga Royal College of Art, në Londër e saj Bachelor në fotografi editoriale në Universitetin Brighton.
== Botime ==
=== Publikime nga Šerpytytė ===
* ''(1944 – 1991).'' Londër: 2010. [[Special:BookSources/9780956691705|ISBN 978-0-9566917-0-5]]. Përfshinë një intervistë me Martin Barnes dhe një tekst nga Nigel Rolfe.
=== Publikime me të tjerët ===
* ''Pokario Istorijos / Post-war Stories.'' Kaunas, Lithuania: Lithuanian Photographers’ Association Kaunas Department, 2015. By Šerpytytė ("Forest Brothers: Former NKVD-MVD-MGB-KGB Buildings"), Claudia Heinermann ("Wolf Children") and Michal Iwanowski ("Clear of People"). [[Special:BookSources/9786098099126|ISBN 978-609-8099-12-6]]. With a text by Sonya Winterberg ("Wolf Children"). Published to accompany an exhibition. English and Lithuanian language.
== Çmime ==
*Jerwood Photography Award, Jerwood Visual Arts, [[Jerwood Foundation]], 2006<ref>{{cite web|url=http://jerwoodvisualarts.org/3209/Jerwood-Photography-Awards|title=Jerwood Photography Awards|work=Jerwood Visual Arts|access-date=16 prill 2016|archive-date=8 dhjetor 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151208065859/http://jerwoodvisualarts.org/3209/Jerwood-Photography-Awards|url-status=dead}}</ref>
*The Terry O’Neill Award, 2007<ref>{{cite web|url=http://www.oneillaward.com/|title=The Terry O'Neill|author=Website Remote New Media|access-date=16 prill 2016|archive-date=19 qershor 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100619081851/http://www.oneillaward.com/|url-status=dead}}</ref>
*The Fujifilm Distinction Award, 2008<ref>{{cite web|url=http://www.dphotoexpert.com/2008/03/03/fujifilm-distinctions-awards/|title=Fujifilm Distinctions Awards|work=dPhotoexpert|publisher=Icon Publications|access-date=16 prill 2016|archive-date=20 shkurt 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160220235506/http://www.dphotoexpert.com/2008/03/03/fujifilm-distinctions-awards/|url-status=dead}}</ref>
*[[National Media Museum]] Photography Bursary, 2009<ref>{{cite web|url=http://www.nationalmediamuseum.org.uk/Collection/Photography/PhotographyAwards/Winners.aspx|title=Photography Award Winners|access-date=16 prill 2016|archive-date=16 prill 2016|archive-url=https://archive.is/20160416011539/http://www.nationalmediamuseum.org.uk/Collection/Photography/PhotographyAwards/Winners.aspx|url-status=dead}}</ref>
*Hoopers Gallery Prize, 2009{{Citation needed|date=dhjetor 2015}}
*Metro Imaging Prize, 2009{{Citation needed|date=dhjetor 2015}}
*Magenta Foundation Flash Forward Prize, 2010<ref>{{cite web|url=http://www.magentafoundation.org/flash-forward/|title=Flash Forward 2016 – Call for Entries Oct 16 to Dec 29, 2015|author=The Magenta Foundation|work=The Magenta Foundation}}</ref>
*Nominated for the [[Rencontres d’Arles]] Discovery Award by Simon Baker, [[Tate]] Senior Curator, International Art (Photography), 2011<ref>{{cite web|url=http://rencontres-arles-photo.tv/en/artiste/serpytyte-indre/|title=SERPYTYTE, Indre - Médiathèque des Rencontres d'Arles|work=Médiathèque des Rencontres de la photographie, Arles|access-date=16 prill 2016|archive-date=8 dhjetor 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151208110805/http://rencontres-arles-photo.tv/en/artiste/serpytyte-indre/|url-status=dead}}</ref>
*Shortlisted for The Arts Foundation’s Still Life Photography Award, 2013<ref>[http://www.artsfoundation.co.uk/winners-and-shortlist/2013 "Winners & Shortlisted Artists of the Fellowships."] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160313205551/http://artsfoundation.co.uk/winners-and-shortlist/2013 |date=13 mars 2016 }} The Arts Foundation. 2013.</ref>
== Ekspozita ==
=== Ekspozita solo (të zgjedhura) ===
* Ambasada e Republikës së Lituanisë, Londër, 2009.<ref>{{Cite web |url=http://www.urm.lt/uk/en/news/construction-of-memory-in-indre-serpytytes-photographic-work |title="Construction of Memory in Indrė Šerpytytė’s Photographic Work." |access-date=16 prill 2016 |archive-date=7 maj 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160507150319/http://www.urm.lt/uk/en/news/construction-of-memory-in-indre-serpytytes-photographic-work |url-status=dead }}</ref>
* Kamera 16, Milano, 2010<ref>[http://www.camera16.it/exhibitions.php "Indre Serpytyte Still Silence."]</ref>
* Vilniaus Fotografijos Galerija, Vilnius, 2011<ref>[http://www.photography.lt/lt.php/Parodos?id=453 "Indrė Šerpytytė '1944 - 1991' at Vilnius Photography Gallery."]</ref>
* The Photographers' Gallery, Londër, 2010<ref>[https://www.artrabbit.com/events/indre-serpytyte "Indre Serpytyte at The Photographers' Gallery."]</ref>
* Ffotogallery, Penarth, 2013;<ref>{{Cite web |url=http://www.ffotogallery.org/indre-serpytyte-solo-exhibition |title="Indre Serpytyte – Solo Exhibition." |url-status=dead |access-date=16 prill 2016 |archive-date=4 maj 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160504144605/http://www.ffotogallery.org/indre-serpytyte-solo-exhibition }}</ref><ref>Duckhouse, Rory.</ref>
* Kraków Photomonth Festival, Muzeu i Artit Bashkëkohor në Kraków (MOCAK), në vitin 2015<ref>{{Cito web|url=http://photomonth.com/en/|title=Miesiąc Fotografii}}</ref><ref name="auto">[http://www.camera16.it/exhibitions.php "Exhibitions."]</ref>
== Referime ==
{{Reflist|30em}}
[[Kategoria:Lindje 1983]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
mn1f3gcpyz0bt4rnuya9xorz754fqrr
Marrëdhënia seksuale
0
182227
2658997
2658681
2024-04-25T20:04:39Z
2A02:810D:4BC0:51B8:D54B:442:5172:FAB0
#article-section-source-editor
wikitext
text/x-wiki
[[File:Doggy style from behind.png | thumb | 220x124px | right]]
'''Marrëdhënie seksuale''', ose '''coitus''' ose '''copulim''', i referohet kryesisht penetrimit të [[penisi]]t të mashkullit në [[Vagina|vaginën]] e femrës me qëllim kënaqësinë seksuale, riprodhimin, ose të dyja.<ref name="Most common">Sexual intercourse most commonly means penile-vaginal penetration for sexual pleasure and/or sexual reproduction; dictionary sources state that it especially means this, and scholarly sources over the years agree.</ref> Kjo lloj marrëdhënje njihet ndryshe edhe si '''[[seks vaginal]]'''.<ref name="Weiten, 2008">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Y6QRJb40C84C&pg=PA422&lpg=PA422|title=Psychology Applied to Modern Life: Adjustment in the 21st Century|publisher=[[Cengage Learning]]|accessdate=5 janar 2012|year=2008|isbn=0495553395|pages=422–423|quote=Vaginal intercourse, known more technically as coitus, involves inserting the penis into the vagina and (typically) pelvic thrusting. ... The man-above, or "missionary," position is the most common [sex position].|author=Wayne Weiten, Margaret A. Lloyd, Dana S. Dunn, Elizabeth Yost Hammer}}</ref><ref name="Alters">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=VegUiVbruBMC&pg=PA180|title=Essential Concepts for Healthy Living|publisher=[[Jones & Bartlett Learning|Jones & Bartlett Publishers]]|accessdate=31 gusht 2013|year=2012|isbn=1449630626|pages=180–181|quote=Most heterosexuals are familiar with the notion of 'having sex' or sexual intercourse as vaginal sex, the insertion of a penis into a vagina. Vaginal sex, or coitus, is the most common and popular form of intimate sexual activity between partners.|author1=Sandra Alters|author2=Wendy Schiff}}</ref> Forma të tjera të marrëdhënieve penetrative seksuale përfshijnë [[seksi anal|seksin anal]] (penetrimin e anusit nga penisi), [[Seksi oral|seksin oral]] (penetrimin e gojës nga penisi ose penetrimin gojor të organeve seksuale femërore), penetrimin seksual nga gishtat), dhe penetrimin e organeve seksuale nga një dildo.<ref name="health.discovery.com">{{Cito web|title=Sexual Intercourse|publisher=[[Discovery Channel|Discovery.com]]|accessdate=2008-01-12|url=http://health.discovery.com/centers/sex/sexpedia/intercourse.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080822040701/http://health.discovery.com/centers/sex/sexpedia/intercourse.html|archivedate=2008-08-22}}</ref><ref name="Kar">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=YxcjMPbGHQIC&pg=PA107|title=Comprehensive Textbook of Sexual Medicine|publisher=[[Jaypee Brothers| Jaypee Brothers Publishers]]|accessdate=4 shtator 2012|year=2005|isbn=8180614050|pages=107–112|author1=Nilamadhab Kar|author2=Gopal Chandra Kar}}{{Lidhje e vdekur}}</ref><ref name="Rutter and Pepper">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Gorf-_nueAoC&pg=PA76|title=The Gender of Sexuality: Exploring Sexual Possibilities|publisher=[[Rowman & Littlefield|Rowman & Littlefield Publishers]]|accessdate=2015-10-21|year=2011|isbn=0742570053|page=76|author1=Virginia Rutter|author2=Pepper Schwartz}}</ref> Këto aktivitete përfshijnë intimitetin fizik midis dy apo më shumë individëve dhe përdoren nga qënjet njerëzore për kënaqësi fizike ose emocionale, ose për qëllim riprodhimi.<ref name="health.discovery.com"/><ref name="Freberg">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=-zyTMXAjzQsC&pg=PA308|title=Discovering Biological Psychology|publisher=[[Cengage Learning]]|accessdate=9 janar 2016|year=2009|isbn=0547177798|pages=308–310|author=Laura Freberg}}</ref>
== Seksi i sigurt dhe kontrolli i lindjeve ==
[[Skeda:Indiaerotic8.jpg|majtas|parapamje|Pikturë e një çifti Indian (një princ dhe një zonjë) duke zgjatur marrëdhënien seksuale|250x250px]]
Ka një shumëllojshmëri metodash të seksit të sigurt, të cilat praktikohen nga [[heteroseksual|çiftet heteroseksuale]] dhe [[Homoseksualiteti|çiftet e së njëjtës gjini]], duke përfshirë aktet seksuale jo-penetrative,<ref name="Kumar">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=kQ9tAwAAQBAJ&pg=PT237|title=Sexually Transmitted Infections|publisher=[[Elsevier Health Sciences]]|accessdate=6 dhjetor 2014|year=2014|isbn=8131229785|page=237|author1=Bhushan Kumar|author2=Somesh Gupta}}</ref><ref name="Durham">{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=WSCQ4L8kSXsC&pg=PA103|title=The Person With HIV/AIDS: Nursing Perspectives, 3rd Edition|publisher=[[Springer Publishing|Springer Publishing Company]]|accessdate=29 janar 2012|year=2000|isbn=8122300049|page=103|author=Jerry D. Durham, Felissa R. Lashley}}</ref> dhe përdorimi i seksit oral ose anal (ose të dyjave) si një mjet për kontrollin e lindjeve të padëshiruara.<ref name="Crooks">{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=MpRnPtmdRVwC&pg=PA286&lpg=PA286|title=Our Sexuality|publisher=[[Cengage Learning]]|accessdate=30 gusht 2012|year=2010|isbn=0495812943|pages=286–289|quote=Noncoital forms of sexual intimacy, which have been called outercourse, can be a viable form of birth control. Outercourse includes all avenues of sexual intimacy other than penile–vaginal intercourse, including kissing, touching, mutual masturbation, and oral and anal sex.|author=Robert Crooks, Karla Baur}}</ref><ref>{{Cite journal|author=Feldmann J, Middleman AB|title=Adolescent sexuality and sexual behavior|journal=Current opinion in obstetrics & gynecology|volume=14|issue=5|pages=489–493|year=2002|pmid=12401976|url=http://journals.lww.com/co-obgyn/Abstract/2002/10000/Adolescent_sexuality_and_sexual_behavior.8.aspx|doi=10.1097/00001703-200210000-00008}}</ref> Megjithatë, ka rrezik për shtatzani të padëshiruar kur praktikohet seksi anal ose forma të tjera të aktivitetit seksual, nëse penisi është afër [[Vagina|vaginës]] dhe [[sperma]] është depozituar afër hyrjes së vaginës, sepse sperma mund të udhëtojë përgjatë vaginës nëpërmjet lëngjeve lubrifikuese të saj.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=gM9EFgsJHyoC&pg=PA81|title=Sex and the American teenager seeing through the myths and confronting the issues|last=Thomas|first=R. Murray|publisher=[[Rowman & Littlefield|Rowman & Littlefield Education]]|accessdate=2015-10-21|year=2009|isbn=9781607090182|location=Lanham, Md.|page=81}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=csGk6j5rlN0C&pg=PA213|title=Health & Wellness.|last=Edlin|first=Gordon|publisher=[[Jones & Bartlett Learning]]|accessdate=2015-10-21|year=2012|isbn=9781449636470|page=213}}</ref>
Përveç formave të seksit të sigurt të diskutuara më sipër, një nga metodat më të sukseshme të [[profilaksi]]së,<ref name="Who">{{Cito web|title=Global strategy for the prevention and control of sexually transmitted infections: 2006–2015. Breaking the chain of transmission|publisher=[[World Health Organization]]|year=2007|accessdate=26 nëntor 2011|url=http://whqlibdoc.who.int/publications/2007/9789241563475_eng.pdf}}</ref><ref name="Mercer">{{Cite journal|author=Chin HB, Sipe TA, Elder R, Mercer SL, Chattopadhyay SK, Jacob V, Wethington HR, Kirby D, Elliston DB, Griffith M, Chuke SO, Briss SC, Ericksen I, Galbraith JS, Herbst JH, Johnson RL, Kraft JM, Noar SM, Romero LM, Santelli J|title=The Effectiveness of Group-Based Comprehensive Risk-Reduction and Abstinence Education Interventions to Prevent or Reduce the Risk of Adolescent Pregnancy, Human Immunodeficiency Virus, and Sexually Transmitted Infections|journal=American Journal of Preventive Medicine|volume=42|issue=3|pages=272–294|year=2012|pmid=22341164|doi=10.1016/j.amepre.2011.11.006|url=http://www.ajpmonline.org/article/S0749-3797(11)00906-8/abstract|access-date=24 prill 2016|archive-date=2 janar 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200102180246/https://www.ajpmonline.org/article/S0749-3797(11)00906-8/abstract|url-status=dead}}</ref> është përdorimi i prezervativëve. Prezervativët janë gjithashtu gjerësisht të rekomanduara për parandalimin e infeksioneve seksualisht të transmetueshme.<ref name="Who"/><ref name="Mercer"/> Sipas raporteve nga Institutet Kombëtare të Shëndetit (NIH) dhe [[Organizata Botërore e Shëndetësisë]] (WHO), përdorimi i saktë dhe konsistent i prezertavivëve prej latexi e zvogëlon rrezikun e transmisionit të [[AIDS|HIV/AIDS]] me rreth 85-99% në raport me rrezikun nga seksi i pambrojtur.<ref><cite class="citation conference">National Institute of Allergy and Infectious Diseases; National Institutes of Health, Department of Health and Human Services (July 20, 2001). </cite></ref><ref name="WHO condoms">{{Cito web|title=Effectiveness of male latex condoms in protecting against pregnancy and sexually transmitted infections|publisher=[[World Health Organization]]|year=2000|accessdate=23 korrik 2013|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs243/en/index.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100518233913/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs243/en/index.html|archivedate=2010-05-18}}</ref>
Mënyra më efektive për të shmangur infeksionet seksualisht të transmetueshme është abstinenca (heqja dorë) nga marrëdhëniet seksuale, sidomos seksi vaginal, anal dhe oral, por diçka e tillë është shumë e vështirë për shumicën e njerëzve, ndaj nëse e keni të pamundur të abstenoni, këshillohet përdorimi i përhershëm i [[prezervativ]]ëve gjatë marrëdhënieve seksuale.<ref name="Mercer"/>
== Pëlqimi dhe krimet seksuale ==
Marrëdhënia seksuale me një person, kundër vullnetit të tyre, ose kur ato janë të paaftë të japin pëlqimin (përshembull të miturit ose personat me zhvillim të reduktuar mendor) është '''përdhunim''', i cili është një krim i rëndë në gati të gjitha shtetet e botës.<ref name="Sex and Society">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=aVDZchwkIMEC&lpg=PA143|title=Sex and Society|publisher=[[Marshall Cavendish|Marshall Cavendish Corporation]]|accessdate=25 gusht 2013|year=2010|isbn=0-7614-7906-6|pages=143–144|author=Marshall Cavendish Corporation}}</ref><ref name="Greenberg2">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=1NC5R0RozBYC&lpg=PA515|title=Exploring the Dimensions of Human Sexuality|publisher=[[Jones & Bartlett Learning]]|accessdate=25 gusht 2013|year=2010|isbn=0-7637-7660-2|page=515|author1=Jerrold S. Greenberg|author2=Clint E. Bruess, Sarah C. Conklin}}</ref> Më shumë se 90% e viktimave të dhunës seksuale janë të gjinisë femërore, dhe vetëm rreth 5% e dhunuesve janë të panjohur për viktimat.<ref name="Greenberg2"/>
=== Mosha e pëlqimit në Shqipëri ===
Në [[Republika e Shqipërisë|Republikën e Shqipërisë]], mosha e pëlqimit për kryerjen e marrëdhenjeve seksuale është 14 vjeç<ref>{{Cite web |url=http://www.ata.gov.al/te-ngarkuara/Programi%20i%20Transparences/Kodi_Penal.pdf |title=Kodi Penal i Republikës së Shqipërisë, neni 100 |access-date=24 prill 2016 |archive-date=26 prill 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160426093057/http://www.ata.gov.al/te-ngarkuara/Programi%20i%20Transparences/Kodi_Penal.pdf |url-status=dead }}</ref>. Një i mitur mbi moshën 14 vjeçare mund të kyejë marrëdhënje vetëm me një person, i cili është mbi 14 vjeç, por nën 18 vjeç<ref>{{Cite web |url=http://www.ata.gov.al/te-ngarkuara/Programi%20i%20Transparences/Kodi_Penal.pdf |title=Kodi Penali Republikës së Shqipërisë, neni 101 |access-date=24 prill 2016 |archive-date=26 prill 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160426093057/http://www.ata.gov.al/te-ngarkuara/Programi%20i%20Transparences/Kodi_Penal.pdf |url-status=dead }}</ref>. Në rast se njëri nga pjesëmarrësit në marrëdhënien seksuale është mbi 18-vjeç, ndërsa pjesëmarrësi tjetër është nën 18-vjeç (i mitur), ligji shqiptar e cilëson të miturin si të paaftë për të dhënë pëlqim dhe personi mbi 18 mund të dënohet me burgim deri në 15 vjet.
== Shih edhe ==
* [[Edukimi seksual]]
* [[Pozicione seksuale]]
== Referime ==
{{Reflist|35em}}
== Lidhje të jashtme ==
* [https://web.archive.org/web/20060112011828/http://www2.hu-berlin.de/sexology/IES/xmain.html Enciklopedia Ndërkombëtare e Seksualitetit]
[[Kategoria:Edukimi seksual]]
[[Kategoria:Seksualitet]]
a6mmt4pt4rg78kp96p36sgd2qllkcnd
Kulla e Sahatit në Prishtinë
0
190641
2658782
2257703
2024-04-25T13:24:20Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Sahat Kulla në Prishtinë]] tek [[Kulla e Sahatit në Prishtinë]]
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox vend historik
| emri = Sahat Kulla në Prishtinë
| emri_amëtar =
| gjuha_amëtare =
| foto = Kulla e Sahatit në Prishtinë.jpg
| përshkrimi = Kulla e Sahatit në Prishtinë
| lloji =
| locmapin =
| gjer_g = 42 | gjer_m = 40 | gjer_s = 00.6 | gjer_dr = N
| gjat_g = 21 | gjat_m = 10 | gjat_s = 02.2 | gjat_dr = E
| lokacioni = [[Prishtinë]], [[Kosovë]]
| sipërfaqja =
| ndërtuar =
| arkitekt =
| arkitektura =
| organi_drejtues =
| përcaktimi1 = KOSOVË
| përcaktimi1_offname = Monument
| përcaktimi1_data = 278/1967, 2011, 2012, 2013
| përcaktimi1_numri = 2764
| përcaktimi1_lloji = Nën mbrojtje
}}
'''Sahat Kulla në Prishtinë''' është një monument i vjetër i trashëgimisë kulturore e që ndodhet në kryeqendren e [[Republika e Kosovës|Republikën e Kosovës]], në [[Prishtinë]].<ref>[http://www.esiweb.org/pdf/esi_future_of_pristina%20booklet_albanian.pdf Një a ardhme për të kaluarën e Prishtinës, 1 mars 2006, Prishtinë,] Vizituar më 21. korrik 2016.</ref>
== Historiku ==
Sahat Kulla gjendet në bërthamën e zonës kulturo-historike të [[Prishtina|Prishtinës]]. Është ndërtesë me vlera kulturore, historike dhe arkitekturore e ndërtuar në shekullin XIX. Sahat Kulla gjendet në pjesën qendrore të pjesës së vjetër të [[Prishtina|Prishtinës]] në afërsi të Xhamisë së Mbretit dhe gjendet në oborr të ndërtesës së gjimnazit. Është një ndër monumentet më të rëndësishme të arkitekturës utilitare në [[Prishtinë]]. Sahat Kulla është ndërtuar kah fundi i shek. XIX në afërsi të vendit ku ka ekzistuar sahat kulla e përparme. Mekanizmi i orës ka funksionuar deri në vitet ‘70, ndërsa deri në vitin 2001 nuk ka funksionuar, po në këtë vit është vjedhur mekanizmi i orës dhe kambana, ndërsa nga viti 2002 mekanizmi i orës është zëvendësuar me orë digjitale. Në këtë sahat kullë gjendej kambana e vjetër të cilën turqit gjatë luftërave të tyre në Moldavi dhe Vllahi e morën si plaçkë lufte dhe si të tillë e sollën në [[Vushtrri]] dhe e vunë në sahat kullë. Sipas urdhrit të Jashar Pashës kambana është sjellë nga [[Vushtrria]] në [[Prishtinë]].
== Përshkrimi ==
Në sipërfaqen e kambanës gjendej mbishkrimi rumun nga viti 1764 i vojvodës Jan Moldovanit që në përkthim do të thotë "Kjo Kambanë është punuar për vojvodën Jan Moldovanin në vitin 1764", shkronjat janë të mëdha me gjatësi 2 cm dhe shtrihen përreth tërë sipërfaqes së kambanës. Kambana është dekoruar me numër të madh të ornamenteve të ngjashme me gjethet e ahut. Edhe pse ka kaluar rrugë të gjatë dhe shpesh ka ndërruar vendet dhe selitë ishte në gjendje të mirë dhe nuk kishte dëmtime të mëdha. Sahat Kulla është ndërtesë me bazë gjashtëkëndëshe. Lartësia e saj është 26 m, e murosur me gurë deri në lartësinë 16.5m dhe me tulla të plota në pjesën tjetër të ndërtesës. Konstruksioni i kulmit është prej druri të mbuluar me plumb. Në të gjitha fasadat e sahat kullës ka hapje të vogla harkore. Këndet e ndërtesës janë të ndërtuara me gurë të gdhendur të lidhur me llaç gëlqeror, kurse sipërfaqet në mes janë të ndërtuara me gurë të parregullt të lidhura dhe të suvatuara gjithashtu me llaç gëlqeror. Në brendi janë shkallët rrethore, në të cilat janë të vendosura pllaka të gurëve (rrasa) me trashësi prej 3 cm. Në pjesën e sahat kullës të ndërtuar prej tullave shkallët janë prej druri, çka tregon se kjo pjesë është ndërtuar më vonë.<ref>[http://dtk.rks-gov.net/tkk_objekti.aspx?id=8620 Sahat Kulla (Prishtinë), Databaza e Trashëgimisë Kulturore të Kosovës] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200108142129/https://dtk.rks-gov.net/tkk_objekti.aspx?id=8620 |date=8 janar 2020 }} Vizituar më 21. korrik 2016.</ref>
== Galeria ==
<gallery mode=packed-hover heights=180px>
Sahat Kulla ne Prishtine.JPG
Sahat Kulla-Prishtine.JPG
Sahat Kulla, Prishtinë.JPG
2011 Prisztina, Wieża zegarowa.JPG
Kulla e Sahatit në Prishtinë.jpg
Monument kulturor.jpg
Sahat kulla DSCN4669.JPG
</gallery>
==Referimet==
{{reflist}}
==Lidhje të jashtme==
{{Commons category|Cultural_heritage_monuments_in_Kosovo_with_ID_No_2764|Kullën e Sahatit}}
*[https://dtk.rks-gov.net/default.aspx Databaza e trashëgimisë kulturore të Kosovës] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160326033858/http://dtk.rks-gov.net/default.aspx |date=26 mars 2016 }}
[[Kategoria:Monumente kulturore në Prishtinë]]
[[Kategoria:Kulla sahati]]
[[Kategoria:Kulla në Kosovë]]
9f2lrdlcirrhzdc5jm0jd8o3yh9jffz
Historia e dizajnit grafik
0
203668
2658925
2657668
2024-04-25T16:56:26Z
InternetArchiveBot
115207
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1
Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
== Parahistoria ==
==== Zbulimi i shkrimit ====
[[File:Chauvethorses.jpg|thumb|right|Vizatim i gjetur në shpellën Chauvet.]]
Ndër format më të hershme të komunikimit dhe transmetimit të informacioneve ishin [[piktogramet]], të cilat ishin simbole piktorale për një fjalë ose frazë. Piktogramet janë format e para të shkrimit dhe shembuj të tyre janë gjetur në shpellën [[Chauvet]], në jug të [[Franca|Francës]] dhe datojnë 30,000 vjet (para Krishtit). Këto piktograme më pas u shëndrruan në [[petroglife]] dhe [[ideografe]], të cilat ndikuan në zbulimin e shkrimit si formë e komunikimit, që daton rreth viteve 3000-4000 (para Krishtit) dhe mendohet të jetë baza e themelimit të dizajnit grafik.
==== Djepi i civilizimit ====
[[File:Cuneiform inscriptions, Stela of Iddi-Sin, king of Simurrum..JPG|thumb|Sistemi i shkrimit të kunjuar.]]
Kontributi më i rëndësishëm në mesin e shumë kontributeve kulturore nga populli [[Sumerët|Sumerian]] është sistemi i shkrimit të kunjuar, në mesin e viteve 3500- 3000 (para Krishtit), që konsiderohet të jetë njëra ndër format e para të shkrimit.
==== Hieroglifet e egjiptianëve ====
[[Skeda:Egypt Hieroglyphe4.jpg|right|260px|thumb|Hieroglife egjiptiane.]]
Rreth viteve 3100 (para Krishtit) [[egjiptianët]] zhvilluan një sistem më kompleks të shkrimit me anë te [[Hieroglifet|hieroglifeve]], të cilat për herë të parë kombinuan tekst dhe imazhe për të komunikuar informacion.
Zbulimi dhe zbatimi i [[papirusi]]t si substrat shkrimi nga egjiptianët ishte hap i rëndësishëm në komunikimin visual.
==== Alfabetët ====
[[File:Phoenician alphabet.svg|thumb|Alfabeti fenikas.]]
[[Alfabeti]] [[Fenikasit|fenikas]] që daton rreth vieve 1050 (para Krishtit) është alfabeti më i vjetër i verifikuar.
Ky alfabet u adoptua dhe u modifikua më pas nga [[grekët]] rreth viteve 1000 (para Krishtit), alfabet i cili i dha lindje alfabetëve tjerë duke përfshirë edhe atë [[Alfabeti latin|latin]] i cili u përhap në gjithë [[Evropa|Evropën]], dhe ai [[Alfabeti cirilik|çirilicë]], paraardhës i alfabetit modern rus.
====Kontributi aziatik====
[[Letra]] u shpik në vitin 105 (pas Krishtit) nga një zyrtar i qeverisë në [[Kinë]] i quajtur [[Ts’ai Lun]]. Ndërsa sistemi i parë i lëvizshëm i shtypjes u shpik në vitin 1045 (pas Krishtit) nga [[Pi Sheng]].
==Makina e shtypit==
[[Skeda:Presa e parë e Gutenbergut.jpg|thumb|Presa e parë e Gutenbergut.]]
Shtypi arrin në [[Evropë]], përkatësisht në [[Itali]] në vitin 1276, mirëpo ende duke shfrytëzuar mekanizma të thjeshtë te shtypjes.
Moment revolucionar në historinë e dizajnit grafik është shpikja e makinës së shtypit nga [[Johannes Gutenberg]] në vitin 1450, e cila e bëri shtypjen shumë më të lehtë, shpejtë dhe me akses më të gjerë te masa.
Puna e tij më e njohur ështe [[Bibla e Gutenbergut]] e cila u njoh per cilësinë e lartë estetike dhe teknike.
Gjatë viteve 1500 kjo formë shtypi praktikohej në 140 vende të Evropës.
[[Albrecht Pfister]] ishte i pari i cili shtoj [[Ilustrimi|ilustrime]] në një libër të printuar.
==Dizajni grafik përgjatë viteve==
==== Dizajni grafik gjatë Renesancës====
Me krijimin e makinës së shtypit dhe kërkesës së [[Reneseanca|renesancës]] për rritje intelektuale, degët e dizajnit grafik eksploduan, sidomos [[tipografia]] me krijimin e shume llojeve të [[fontet|fonteve]]. Renesanca karakterizohet me dekorime florale të ilustrimeve.
[[Nicolas Jenson]], njëri ndër tipografët më të njour të historisë krijon standarde të reja për stilin romak.
[[Aldus Manutius]] ishte shtypës dhe botues i [[Humanizmit Italian]] i cili njihet per krijimin e llojit italic të shkronjave, përdorimin e pikëpresjes, krijimin e pamjes moderne të presjes dhe zvogëlimin e formatit të librit.
[[Claude Garamond]] në vitin 1530 e hap shkritoren e parë të shtypit qe shiste fonte.
====Dizajni grafik gjatë Revolucionit Industrial====
[[Revolucioni industrial|Revulucioni industrial]] në [[Angli]] sjell ndryshime drastike në planin social dhe ekonomik.
Komunikimi grafik bëhet më i rëndësishëm me zgjerimin e [[Reklamimi|reklamave]] dhe [[posteri|posterëve]], zbulimin e [[Fotografia|fotografisë]] dhe [[litografia|litografisë]].
Përparime pat edhe në lloje të fonteve dhe në madhësi te tyre.
Litografia u shpik nga [[Aloys Senefelder]] në vitin 1796.
Në vitin 1800 [[Charles Stanhope]] krijon një makinë shtypi e cila mund të printonte fletë me madhësi dy herë më të madhe se madhësia e deri atëhershme.
Në vitin 1816 fonti [[Sans Serif]] përdoret për herë të parë.
==== Dizajni grafik gjatë kohës Viktoriane ====
Gjatë kësaj periudhe [[litografia]] dhe [[kromolitografia]] patën sukses në përdorim.
Cirqet dhe karnivalet ishin të parët që përdorën këto metoda në posterët e tyre, mirëpo më pas u përdorën edhe në [[Ambalazhi|ambalazhe]].
Viktorianët krijuan edhe librat shumëngjyrësh me ilustrime për fëmijë.
Tipografia viktoriane ishte e pasur me ornamente.
Në të njejtën periudhë kohore [[James dhe John Harper]] krijuan nje firmë printimi në New York, e cila botonte magazinën mujore [[Harper’s New Monthly Magazine]].
==== Dizajni grafik gjatë Artit Modern ====
[[Arti modern]] si lëvizje e artit gjatë viteve 1890 dhe 1905 ishte përpjekje e përbashkët për të krijuar një stil që bazohej në dekorim.
Arti modern arriti audiencë masive përmes posterëve që arritën majat artisitie në fund të [[Shekulli 19|shekullit 19-të]].
[[Frank Lloyd Wright]] boton librin “[[The art and craft of the machine]]” në vitin 1901, libër i cili tregon parimet e [[Dizajni industrial|dizajnit industrial.]]
Në këtë periudhë fillon krijimi i imazhit të koorporatës. Në vitin 1910 dizajnohet imazhi i koorporatës [[German General Electric]] (AEG).
Disa lëizje moderne të artit kanë pasur më shumë efekt se lëvizjet tjera në dizjan grafik. Lëvizjet si [[kubizmi]], [[dadaizmi]] dhe [[surrealizmi]] kanë pasur ndikim më të madh.
Kubizmi ka prezantuar një koncept dizajni që bazohej në në figura gjeometrike, surrealizmi i shton tellësi dizajnit grafik ndërsa edhe pse lëvizja dada pretendonte të ishte anti-art lëvizje, kjo lëvizje megjithatë krijoj art visual si [[fotomontazhi]]n që influencojë dizajnin grafik.
==== Posterët e luftës ====
[[File:Unclesamwantyou.jpg|right|thumb|Poster i vitit 1917 nga '''James Montgomery Flagg''', që kishte qëllim rekrutimin e ushtarëve.]]
Posteri arrin majat e rëndësisë së tij si formë e komunikimit gjatë [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]].
Qeveritë përdorën posterët si mënyrë për të komunikuar propagandë.
Pas luftës së parë botërore, dizajni grafik në [[Anglia|Angli]] dhe [[Franca|Francë]] u zhvillua në frymat e [[post-kubizmi]]t, ndërsa në [[Rusia|Rusi]] dizajni grafik u zhvillua në frymën e [[suprematizmi]]t dhe [[konstruktivizmi]]t, përderisa në [[Holanda|Holandë]] lëvizja e [[De Stijl]] po praktikohej.
<ref>{{Cite web |url=https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |title=Kopje e arkivuar |access-date=13 dhjetor 2016 |archive-date=4 tetor 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |url-status=dead }}</ref>
==== Dizajni grafik pas Luftës së Parë Botërore ====
Në vitin 1919 hapet shkolla e parë e dizajnit e quajtur [[Bauhaus]].
Termi dizajn grafik për herë të parë u përdor nga [[William Addison Dwinggins]] në vitin 1922.
Përderisa viti 1930 ishte vit i vështirë për amerikanët ishte njëkohësisht kohë e shkëlqimit të dizajnit grafik. Arsyeja e lulzimit ishe krijimi i Administratës së Projekteve për Punë, njëra dega e së cilës krijoj mundësi punësimi për individë në fusha kreative.
==== Dizajni grafik pas Luftës së Dytë Botërore ====
Dizajni grafik vazhdoj të zhvillohej pas [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]]. Viti 1950 pa ngritjen e [[Stili Internacional Tipografik|Stilit Internacional Tipografik]]. Në këtë vit hapet shkolla e New York-it me përfaqësuesin më të njouhur [[Paul Rand]] i cili në vitin 1956 dizajnon logon [[IBM]] duke përdorur fontin [[City Medium]]. Një vit më pas me 1957 dizajnohet fonti [[Neue Haas Grotesk]], që më pas riemërtohet [[Helvetica]].
==== Dizajni grafik gjatë Pop Artit ====
Dizajni grafik i viteve 1960 zhvillohet në frymat e lëvizjes [[Pop Arti|Pop Art]], një lëvizje e karakterizuar nga imazhet e konsumizmit dhe kulturës popullore.
== Dizajni grafik i dixhitalizuar ==
Dizajni grafik hyn në botën dixhitale në vitin 1984 me prezantimin e kompjuterit të parë [[Apple Macintosh]] si dhe më krijimin e [[World Wide Web]]it dhe [[HTML]]-së në vitin 1990.
Sot, dizajni grafik është shumë më shumë se vetëm ngjyrë e shtypur në faqe. Ai përfshin krijimin e koncepteve vizuale duke shfrytëzuar softverët kompjuterikë për të komunikuar ide.
[[Kategoria:Dizajn]]
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2377948 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 29 dhjetor 2021 10:43 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2380254 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 janar 2022 03:39 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2381485 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 4 janar 2022 22:17 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2381723 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 5 janar 2022 23:23 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2382341 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 janar 2022 04:50 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2382874 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 10 janar 2022 10:46 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2382876 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 10 janar 2022 11:09 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2383985 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 12 janar 2022 09:33 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2384616 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 14 janar 2022 11:45 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2384700 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 janar 2022 00:40 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2384705 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 janar 2022 01:52 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2385037 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 16 janar 2022 10:55 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2385344 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 janar 2022 14:38 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2445960 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 3 maj 2022 14:42 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2446849 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 8 maj 2022 05:54 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2448317 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 maj 2022 05:19 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2448830 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 14 maj 2022 21:45 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2450725 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 maj 2022 05:13 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2451408 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 26 maj 2022 12:13 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2451499 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 27 maj 2022 11:07 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2487118 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 tetor 2022 23:19 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2488673 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 22 tetor 2022 06:24 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2490471 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 tetor 2022 16:54 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2491307 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 28 tetor 2022 22:33 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2492068 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 31 tetor 2022 22:55 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2494368 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 12 nëntor 2022 05:59 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2494928 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 nëntor 2022 12:03 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2495345 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 nëntor 2022 14:16 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2496335 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 nëntor 2022 16:54 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2496926 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 24 nëntor 2022 22:09 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2497334 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 27 nëntor 2022 08:34 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2497659 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 28 nëntor 2022 18:02 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2498521 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 dhjetor 2022 18:25 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2499180 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 5 dhjetor 2022 07:12 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2499382 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 6 dhjetor 2022 15:10 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2500168 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 dhjetor 2022 13:21 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2500392 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 10 dhjetor 2022 12:56 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2501075 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 dhjetor 2022 12:02 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2501406 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 14 dhjetor 2022 14:50 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2502279 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 17 dhjetor 2022 11:08 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2502449 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 dhjetor 2022 09:02 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2503234 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 dhjetor 2022 05:59 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2503836 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 22 dhjetor 2022 06:25 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2504677 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 dhjetor 2022 00:49 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2504854 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 dhjetor 2022 23:32 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2505704 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 28 dhjetor 2022 18:19 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2506056 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 29 dhjetor 2022 19:33 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2506682 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 1 janar 2023 13:49 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2507344 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 janar 2023 12:23 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2508036 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 5 janar 2023 08:13 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2508296 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 6 janar 2023 09:27 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2509184 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 janar 2023 04:14 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2510756 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 14 janar 2023 13:28 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2512394 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 17 janar 2023 16:19 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2513449 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 20 janar 2023 03:41 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2513785 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 janar 2023 17:20 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2514907 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 24 janar 2023 05:24 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2516780 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 30 janar 2023 23:52 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2519187 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 8 shkurt 2023 04:10 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2521724 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 17 shkurt 2023 03:57 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2523763 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 24 shkurt 2023 23:51 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2526269 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 4 mars 2023 20:39 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2527700 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 12 mars 2023 15:55 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2534629 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 20 mars 2023 11:36 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2537279 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 28 mars 2023 11:40 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2541559 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 5 prill 2023 06:51 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2544991 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 prill 2023 11:20 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2546906 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 prill 2023 12:21 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2549254 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 29 prill 2023 17:06 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2551522 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 8 maj 2023 07:51 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2553285 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 16 maj 2023 07:42 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2555316 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 maj 2023 19:19 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2557366 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 qershor 2023 08:45 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2557736 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 4 qershor 2023 02:18 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2558289 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 6 qershor 2023 10:27 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2558895 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 qershor 2023 17:24 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2560245 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 12 qershor 2023 04:00 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2560811 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 qershor 2023 12:23 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2561456 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 qershor 2023 09:30 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2562030 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 qershor 2023 13:02 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2562952 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 qershor 2023 01:50 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2563452 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 27 qershor 2023 20:42 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2564387 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 1 korrik 2023 01:01 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2565531 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 3 korrik 2023 17:11 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2565710 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 4 korrik 2023 13:52 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2566759 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 7 korrik 2023 11:28 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2567523 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 10 korrik 2023 16:34 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2568270 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 korrik 2023 06:45 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2568948 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 16 korrik 2023 16:55 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2569873 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 19 korrik 2023 08:39 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2570827 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 22 korrik 2023 16:20 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2571669 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 korrik 2023 11:59 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2572622 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 28 korrik 2023 15:45 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2573091 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 31 korrik 2023 08:22 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2574985 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 3 gusht 2023 19:20 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2575645 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 6 gusht 2023 07:47 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2576409 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 gusht 2023 16:56 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2577330 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 12 gusht 2023 11:15 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2577897 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 gusht 2023 16:33 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2578502 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 gusht 2023 08:36 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2579421 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 gusht 2023 19:01 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2580188 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 24 gusht 2023 09:10 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2581035 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 27 gusht 2023 17:29 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2582134 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 30 gusht 2023 11:26 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2583777 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 shtator 2023 16:31 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2584350 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 5 shtator 2023 08:27 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2585346 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 8 shtator 2023 18:33 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2585692 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 11 shtator 2023 07:15 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2586537 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 14 shtator 2023 15:41 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2588299 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 17 shtator 2023 19:56 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2589001 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 20 shtator 2023 10:30 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2592872 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 23 shtator 2023 13:58 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2594234 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 26 shtator 2023 20:11 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2595151 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 30 shtator 2023 05:08 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2596210 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 tetor 2023 14:27 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2596817 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 5 tetor 2023 12:08 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2597688 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 tetor 2023 09:58 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2598336 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 12 tetor 2023 12:37 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2599065 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 tetor 2023 03:28 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2599912 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 tetor 2023 01:16 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2600848 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 tetor 2023 07:05 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2601885 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 24 tetor 2023 14:48 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2602886 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 26 tetor 2023 23:58 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2603856 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 30 tetor 2023 04:26 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2609096 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 nëntor 2023 09:03 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2611044 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 6 nëntor 2023 08:45 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2612368 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 8 nëntor 2023 17:12 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2612650 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 nëntor 2023 15:33 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2613826 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 12 nëntor 2023 17:08 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2615135 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 nëntor 2023 07:33 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2616202 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 nëntor 2023 17:28 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2616822 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 nëntor 2023 07:26 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2618311 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 24 nëntor 2023 16:53 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2623055 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 28 nëntor 2023 20:35 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2624221 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 30 nëntor 2023 21:28 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2626079 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 4 dhjetor 2023 05:49 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2627044 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 7 dhjetor 2023 10:30 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2627801 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 dhjetor 2023 20:17 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2628619 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 dhjetor 2023 08:13 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2629145 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 dhjetor 2023 23:24 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2629905 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 19 dhjetor 2023 06:28 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2630488 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 dhjetor 2023 22:22 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2631107 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 dhjetor 2023 08:42 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2632182 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 28 dhjetor 2023 20:02 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2632511 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 31 dhjetor 2023 09:55 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2632768 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 1 janar 2024 14:57 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2633240 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 4 janar 2024 02:34 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2633708 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 7 janar 2024 14:17 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2634799 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 janar 2024 00:46 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2635954 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 19 janar 2024 15:37 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2637093 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 24 janar 2024 17:36 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2638351 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 29 janar 2024 23:35 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2639341 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 3 shkurt 2024 14:48 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2640410 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 shkurt 2024 11:07 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2641629 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 shkurt 2024 07:57 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2643236 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 20 shkurt 2024 20:21 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2644112 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 shkurt 2024 21:40 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2645471 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 mars 2024 10:00 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2647129 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 7 mars 2024 20:59 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2648397 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 mars 2024 11:47 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2649850 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 19 mars 2024 00:44 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2652980 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 30 mars 2024 11:41 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2654479 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 4 prill 2024 23:01 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2656018 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 prill 2024 15:39 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2657667 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 19 prill 2024 16:59 (CEST)
9n5zthpqc1p9q3hzh05v9078pfeqviz
2658926
2658925
2024-04-25T16:56:27Z
InternetArchiveBot
115207
Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
== Parahistoria ==
==== Zbulimi i shkrimit ====
[[File:Chauvethorses.jpg|thumb|right|Vizatim i gjetur në shpellën Chauvet.]]
Ndër format më të hershme të komunikimit dhe transmetimit të informacioneve ishin [[piktogramet]], të cilat ishin simbole piktorale për një fjalë ose frazë. Piktogramet janë format e para të shkrimit dhe shembuj të tyre janë gjetur në shpellën [[Chauvet]], në jug të [[Franca|Francës]] dhe datojnë 30,000 vjet (para Krishtit). Këto piktograme më pas u shëndrruan në [[petroglife]] dhe [[ideografe]], të cilat ndikuan në zbulimin e shkrimit si formë e komunikimit, që daton rreth viteve 3000-4000 (para Krishtit) dhe mendohet të jetë baza e themelimit të dizajnit grafik.
==== Djepi i civilizimit ====
[[File:Cuneiform inscriptions, Stela of Iddi-Sin, king of Simurrum..JPG|thumb|Sistemi i shkrimit të kunjuar.]]
Kontributi më i rëndësishëm në mesin e shumë kontributeve kulturore nga populli [[Sumerët|Sumerian]] është sistemi i shkrimit të kunjuar, në mesin e viteve 3500- 3000 (para Krishtit), që konsiderohet të jetë njëra ndër format e para të shkrimit.
==== Hieroglifet e egjiptianëve ====
[[Skeda:Egypt Hieroglyphe4.jpg|right|260px|thumb|Hieroglife egjiptiane.]]
Rreth viteve 3100 (para Krishtit) [[egjiptianët]] zhvilluan një sistem më kompleks të shkrimit me anë te [[Hieroglifet|hieroglifeve]], të cilat për herë të parë kombinuan tekst dhe imazhe për të komunikuar informacion.
Zbulimi dhe zbatimi i [[papirusi]]t si substrat shkrimi nga egjiptianët ishte hap i rëndësishëm në komunikimin visual.
==== Alfabetët ====
[[File:Phoenician alphabet.svg|thumb|Alfabeti fenikas.]]
[[Alfabeti]] [[Fenikasit|fenikas]] që daton rreth vieve 1050 (para Krishtit) është alfabeti më i vjetër i verifikuar.
Ky alfabet u adoptua dhe u modifikua më pas nga [[grekët]] rreth viteve 1000 (para Krishtit), alfabet i cili i dha lindje alfabetëve tjerë duke përfshirë edhe atë [[Alfabeti latin|latin]] i cili u përhap në gjithë [[Evropa|Evropën]], dhe ai [[Alfabeti cirilik|çirilicë]], paraardhës i alfabetit modern rus.
====Kontributi aziatik====
[[Letra]] u shpik në vitin 105 (pas Krishtit) nga një zyrtar i qeverisë në [[Kinë]] i quajtur [[Ts’ai Lun]]. Ndërsa sistemi i parë i lëvizshëm i shtypjes u shpik në vitin 1045 (pas Krishtit) nga [[Pi Sheng]].
==Makina e shtypit==
[[Skeda:Presa e parë e Gutenbergut.jpg|thumb|Presa e parë e Gutenbergut.]]
Shtypi arrin në [[Evropë]], përkatësisht në [[Itali]] në vitin 1276, mirëpo ende duke shfrytëzuar mekanizma të thjeshtë te shtypjes.
Moment revolucionar në historinë e dizajnit grafik është shpikja e makinës së shtypit nga [[Johannes Gutenberg]] në vitin 1450, e cila e bëri shtypjen shumë më të lehtë, shpejtë dhe me akses më të gjerë te masa.
Puna e tij më e njohur ështe [[Bibla e Gutenbergut]] e cila u njoh per cilësinë e lartë estetike dhe teknike.
Gjatë viteve 1500 kjo formë shtypi praktikohej në 140 vende të Evropës.
[[Albrecht Pfister]] ishte i pari i cili shtoj [[Ilustrimi|ilustrime]] në një libër të printuar.
==Dizajni grafik përgjatë viteve==
==== Dizajni grafik gjatë Renesancës====
Me krijimin e makinës së shtypit dhe kërkesës së [[Reneseanca|renesancës]] për rritje intelektuale, degët e dizajnit grafik eksploduan, sidomos [[tipografia]] me krijimin e shume llojeve të [[fontet|fonteve]]. Renesanca karakterizohet me dekorime florale të ilustrimeve.
[[Nicolas Jenson]], njëri ndër tipografët më të njour të historisë krijon standarde të reja për stilin romak.
[[Aldus Manutius]] ishte shtypës dhe botues i [[Humanizmit Italian]] i cili njihet per krijimin e llojit italic të shkronjave, përdorimin e pikëpresjes, krijimin e pamjes moderne të presjes dhe zvogëlimin e formatit të librit.
[[Claude Garamond]] në vitin 1530 e hap shkritoren e parë të shtypit qe shiste fonte.
====Dizajni grafik gjatë Revolucionit Industrial====
[[Revolucioni industrial|Revulucioni industrial]] në [[Angli]] sjell ndryshime drastike në planin social dhe ekonomik.
Komunikimi grafik bëhet më i rëndësishëm me zgjerimin e [[Reklamimi|reklamave]] dhe [[posteri|posterëve]], zbulimin e [[Fotografia|fotografisë]] dhe [[litografia|litografisë]].
Përparime pat edhe në lloje të fonteve dhe në madhësi te tyre.
Litografia u shpik nga [[Aloys Senefelder]] në vitin 1796.
Në vitin 1800 [[Charles Stanhope]] krijon një makinë shtypi e cila mund të printonte fletë me madhësi dy herë më të madhe se madhësia e deri atëhershme.
Në vitin 1816 fonti [[Sans Serif]] përdoret për herë të parë.
==== Dizajni grafik gjatë kohës Viktoriane ====
Gjatë kësaj periudhe [[litografia]] dhe [[kromolitografia]] patën sukses në përdorim.
Cirqet dhe karnivalet ishin të parët që përdorën këto metoda në posterët e tyre, mirëpo më pas u përdorën edhe në [[Ambalazhi|ambalazhe]].
Viktorianët krijuan edhe librat shumëngjyrësh me ilustrime për fëmijë.
Tipografia viktoriane ishte e pasur me ornamente.
Në të njejtën periudhë kohore [[James dhe John Harper]] krijuan nje firmë printimi në New York, e cila botonte magazinën mujore [[Harper’s New Monthly Magazine]].
==== Dizajni grafik gjatë Artit Modern ====
[[Arti modern]] si lëvizje e artit gjatë viteve 1890 dhe 1905 ishte përpjekje e përbashkët për të krijuar një stil që bazohej në dekorim.
Arti modern arriti audiencë masive përmes posterëve që arritën majat artisitie në fund të [[Shekulli 19|shekullit 19-të]].
[[Frank Lloyd Wright]] boton librin “[[The art and craft of the machine]]” në vitin 1901, libër i cili tregon parimet e [[Dizajni industrial|dizajnit industrial.]]
Në këtë periudhë fillon krijimi i imazhit të koorporatës. Në vitin 1910 dizajnohet imazhi i koorporatës [[German General Electric]] (AEG).
Disa lëizje moderne të artit kanë pasur më shumë efekt se lëvizjet tjera në dizjan grafik. Lëvizjet si [[kubizmi]], [[dadaizmi]] dhe [[surrealizmi]] kanë pasur ndikim më të madh.
Kubizmi ka prezantuar një koncept dizajni që bazohej në në figura gjeometrike, surrealizmi i shton tellësi dizajnit grafik ndërsa edhe pse lëvizja dada pretendonte të ishte anti-art lëvizje, kjo lëvizje megjithatë krijoj art visual si [[fotomontazhi]]n që influencojë dizajnin grafik.
==== Posterët e luftës ====
[[File:Unclesamwantyou.jpg|right|thumb|Poster i vitit 1917 nga '''James Montgomery Flagg''', që kishte qëllim rekrutimin e ushtarëve.]]
Posteri arrin majat e rëndësisë së tij si formë e komunikimit gjatë [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]].
Qeveritë përdorën posterët si mënyrë për të komunikuar propagandë.
Pas luftës së parë botërore, dizajni grafik në [[Anglia|Angli]] dhe [[Franca|Francë]] u zhvillua në frymat e [[post-kubizmi]]t, ndërsa në [[Rusia|Rusi]] dizajni grafik u zhvillua në frymën e [[suprematizmi]]t dhe [[konstruktivizmi]]t, përderisa në [[Holanda|Holandë]] lëvizja e [[De Stijl]] po praktikohej.
<ref>{{Cite web |url=https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |title=Kopje e arkivuar |access-date=13 dhjetor 2016 |archive-date=4 tetor 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |url-status=dead }}</ref>
==== Dizajni grafik pas Luftës së Parë Botërore ====
Në vitin 1919 hapet shkolla e parë e dizajnit e quajtur [[Bauhaus]].
Termi dizajn grafik për herë të parë u përdor nga [[William Addison Dwinggins]] në vitin 1922.
Përderisa viti 1930 ishte vit i vështirë për amerikanët ishte njëkohësisht kohë e shkëlqimit të dizajnit grafik. Arsyeja e lulzimit ishe krijimi i Administratës së Projekteve për Punë, njëra dega e së cilës krijoj mundësi punësimi për individë në fusha kreative.
==== Dizajni grafik pas Luftës së Dytë Botërore ====
Dizajni grafik vazhdoj të zhvillohej pas [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]]. Viti 1950 pa ngritjen e [[Stili Internacional Tipografik|Stilit Internacional Tipografik]]. Në këtë vit hapet shkolla e New York-it me përfaqësuesin më të njouhur [[Paul Rand]] i cili në vitin 1956 dizajnon logon [[IBM]] duke përdorur fontin [[City Medium]]. Një vit më pas me 1957 dizajnohet fonti [[Neue Haas Grotesk]], që më pas riemërtohet [[Helvetica]].
==== Dizajni grafik gjatë Pop Artit ====
Dizajni grafik i viteve 1960 zhvillohet në frymat e lëvizjes [[Pop Arti|Pop Art]], një lëvizje e karakterizuar nga imazhet e konsumizmit dhe kulturës popullore.
== Dizajni grafik i dixhitalizuar ==
Dizajni grafik hyn në botën dixhitale në vitin 1984 me prezantimin e kompjuterit të parë [[Apple Macintosh]] si dhe më krijimin e [[World Wide Web]]it dhe [[HTML]]-së në vitin 1990.
Sot, dizajni grafik është shumë më shumë se vetëm ngjyrë e shtypur në faqe. Ai përfshin krijimin e koncepteve vizuale duke shfrytëzuar softverët kompjuterikë për të komunikuar ide.
[[Kategoria:Dizajn]]
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2377948 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 29 dhjetor 2021 10:43 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2380254 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 janar 2022 03:39 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2381485 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 4 janar 2022 22:17 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2381723 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 5 janar 2022 23:23 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2382341 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 janar 2022 04:50 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2382874 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 10 janar 2022 10:46 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2382876 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 10 janar 2022 11:09 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2383985 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 12 janar 2022 09:33 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2384616 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 14 janar 2022 11:45 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2384700 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 janar 2022 00:40 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2384705 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 janar 2022 01:52 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2385037 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 16 janar 2022 10:55 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2385344 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 janar 2022 14:38 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2445960 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 3 maj 2022 14:42 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2446849 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 8 maj 2022 05:54 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2448317 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 maj 2022 05:19 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2448830 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 14 maj 2022 21:45 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2450725 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 maj 2022 05:13 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2451408 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 26 maj 2022 12:13 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2451499 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 27 maj 2022 11:07 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2487118 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 tetor 2022 23:19 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2488673 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 22 tetor 2022 06:24 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2490471 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 tetor 2022 16:54 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2491307 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 28 tetor 2022 22:33 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2492068 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 31 tetor 2022 22:55 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2494368 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 12 nëntor 2022 05:59 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2494928 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 nëntor 2022 12:03 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2495345 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 nëntor 2022 14:16 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2496335 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 nëntor 2022 16:54 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2496926 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 24 nëntor 2022 22:09 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2497334 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 27 nëntor 2022 08:34 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2497659 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 28 nëntor 2022 18:02 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2498521 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 dhjetor 2022 18:25 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2499180 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 5 dhjetor 2022 07:12 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2499382 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 6 dhjetor 2022 15:10 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2500168 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 dhjetor 2022 13:21 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2500392 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 10 dhjetor 2022 12:56 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2501075 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 dhjetor 2022 12:02 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2501406 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 14 dhjetor 2022 14:50 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2502279 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 17 dhjetor 2022 11:08 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2502449 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 dhjetor 2022 09:02 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2503234 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 dhjetor 2022 05:59 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2503836 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 22 dhjetor 2022 06:25 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2504677 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 dhjetor 2022 00:49 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2504854 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 dhjetor 2022 23:32 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2505704 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 28 dhjetor 2022 18:19 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2506056 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 29 dhjetor 2022 19:33 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2506682 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 1 janar 2023 13:49 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2507344 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 janar 2023 12:23 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2508036 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 5 janar 2023 08:13 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2508296 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 6 janar 2023 09:27 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2509184 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 janar 2023 04:14 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2510756 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 14 janar 2023 13:28 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2512394 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 17 janar 2023 16:19 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2513449 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 20 janar 2023 03:41 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2513785 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 janar 2023 17:20 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2514907 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 24 janar 2023 05:24 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2516780 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 30 janar 2023 23:52 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2519187 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 8 shkurt 2023 04:10 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2521724 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 17 shkurt 2023 03:57 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2523763 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 24 shkurt 2023 23:51 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2526269 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 4 mars 2023 20:39 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2527700 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 12 mars 2023 15:55 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2534629 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 20 mars 2023 11:36 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2537279 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 28 mars 2023 11:40 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2541559 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 5 prill 2023 06:51 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2544991 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 prill 2023 11:20 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2546906 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 prill 2023 12:21 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2549254 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 29 prill 2023 17:06 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2551522 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 8 maj 2023 07:51 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2553285 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 16 maj 2023 07:42 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2555316 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 maj 2023 19:19 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2557366 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 qershor 2023 08:45 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2557736 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 4 qershor 2023 02:18 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2558289 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 6 qershor 2023 10:27 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2558895 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 qershor 2023 17:24 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2560245 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 12 qershor 2023 04:00 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2560811 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 qershor 2023 12:23 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2561456 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 qershor 2023 09:30 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2562030 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 qershor 2023 13:02 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2562952 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 qershor 2023 01:50 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2563452 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 27 qershor 2023 20:42 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2564387 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 1 korrik 2023 01:01 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2565531 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 3 korrik 2023 17:11 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2565710 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 4 korrik 2023 13:52 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2566759 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 7 korrik 2023 11:28 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2567523 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 10 korrik 2023 16:34 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2568270 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 korrik 2023 06:45 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2568948 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 16 korrik 2023 16:55 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2569873 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 19 korrik 2023 08:39 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2570827 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 22 korrik 2023 16:20 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2571669 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 korrik 2023 11:59 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2572622 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 28 korrik 2023 15:45 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2573091 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 31 korrik 2023 08:22 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2574985 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 3 gusht 2023 19:20 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2575645 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 6 gusht 2023 07:47 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2576409 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 gusht 2023 16:56 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2577330 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 12 gusht 2023 11:15 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2577897 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 gusht 2023 16:33 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2578502 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 gusht 2023 08:36 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2579421 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 gusht 2023 19:01 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2580188 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 24 gusht 2023 09:10 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2581035 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 27 gusht 2023 17:29 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2582134 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 30 gusht 2023 11:26 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2583777 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 shtator 2023 16:31 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2584350 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 5 shtator 2023 08:27 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2585346 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 8 shtator 2023 18:33 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2585692 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 11 shtator 2023 07:15 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2586537 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 14 shtator 2023 15:41 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2588299 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 17 shtator 2023 19:56 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2589001 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 20 shtator 2023 10:30 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2592872 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 23 shtator 2023 13:58 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2594234 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 26 shtator 2023 20:11 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2595151 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 30 shtator 2023 05:08 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2596210 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 tetor 2023 14:27 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2596817 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 5 tetor 2023 12:08 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2597688 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 tetor 2023 09:58 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2598336 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 12 tetor 2023 12:37 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2599065 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 tetor 2023 03:28 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2599912 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 tetor 2023 01:16 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2600848 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 tetor 2023 07:05 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2601885 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 24 tetor 2023 14:48 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2602886 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 26 tetor 2023 23:58 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2603856 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 30 tetor 2023 04:26 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2609096 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 nëntor 2023 09:03 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2611044 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 6 nëntor 2023 08:45 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2612368 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 8 nëntor 2023 17:12 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2612650 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 nëntor 2023 15:33 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2613826 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 12 nëntor 2023 17:08 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2615135 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 nëntor 2023 07:33 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2616202 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 nëntor 2023 17:28 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2616822 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 nëntor 2023 07:26 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2618311 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 24 nëntor 2023 16:53 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2623055 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 28 nëntor 2023 20:35 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2624221 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 30 nëntor 2023 21:28 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2626079 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 4 dhjetor 2023 05:49 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2627044 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 7 dhjetor 2023 10:30 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2627801 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 dhjetor 2023 20:17 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2628619 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 dhjetor 2023 08:13 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2629145 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 dhjetor 2023 23:24 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2629905 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 19 dhjetor 2023 06:28 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2630488 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 21 dhjetor 2023 22:22 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2631107 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 dhjetor 2023 08:42 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2632182 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 28 dhjetor 2023 20:02 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2632511 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 31 dhjetor 2023 09:55 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2632768 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 1 janar 2024 14:57 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2633240 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 4 janar 2024 02:34 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2633708 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 7 janar 2024 14:17 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2634799 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 janar 2024 00:46 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2635954 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 19 janar 2024 15:37 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2637093 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 24 janar 2024 17:36 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2638351 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 29 janar 2024 23:35 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2639341 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 3 shkurt 2024 14:48 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2640410 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 shkurt 2024 11:07 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2641629 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 shkurt 2024 07:57 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2643236 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 20 shkurt 2024 20:21 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2644112 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 shkurt 2024 21:40 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2645471 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 mars 2024 10:00 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2647129 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 7 mars 2024 20:59 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2648397 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 mars 2024 11:47 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2649850 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 19 mars 2024 00:44 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2652980 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 30 mars 2024 11:41 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2654479 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 4 prill 2024 23:01 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2656018 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 prill 2024 15:39 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2657667 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs |date=4 tetor 2013 }}.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 19 prill 2024 16:59 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Historia e dizajnit grafik]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2658925 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131004121513/http://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs për lidhjen https://www.scribd.com/doc/111764736/A-History-of-Graphic-Design-Philip-B-Meggs.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 prill 2024 18:56 (CEST)
ia0dl844t8zjf105cofykrk3qpjdziv
Ervin Salianji
0
219001
2659107
2556677
2024-04-26T11:46:23Z
83.64.153.238
/* Referime dhe shënime */
wikitext
text/x-wiki
'''Ervin Salianji, deputet i Kuvendit të Republikës së Shqipërisë!'''
Ervin Salianji ka lindur në Korçë, studimet i ka kryer në Tiranë për Drejtësi, mbas mbarimit të studimeve ka qënë pedagog dhe Avokat i Qytetit nëBashkinë e Tiranës!
Salianji i është bashkuar Partisë Demokratike në opozitë duke u zgjedhur koordinator për çështjet ligjore dhe denocimet menjehere pasi PDSh kishte dalë në opozitë në vitin 2013! Më pas u zgjodh Drejtues i Departamentit të Drejtave të Njeriut dhe Lirive Themelore dhe anëtar i kryesisë së PDSh!
Në vitin 2016 zgjidhet sekretar për aksionin qytetar, funskion me shumë altivitet dhe me ritem të lartë në denoncime dhe organizime të protestave të opozitës.
Në vitin 2017 zgjidhet deputet në Qarkun e Korçës ku PDSh merr rezultatin më të mirë në rang kombëtar! Zgjidhet sekretar i Grupit Parlamentar dhe jep dorëheqjen në vitin 2019 pas përplasjeve me ish kryetarin e PDSh Lulzim Basha!
Në zgjedhjet e 2021 Salianji rizgjidhet deputet i Qarkut Korçë, deputeti më i votuar i opozitës në Korcë dhe në qarqet e Jugut! Partia Demokratike merr rezultatin më të mirë historik në Bashkinë Korçë!
Në zgjedhjet e 14 Majit Salianji ishte drejtues politik në Kavajë ku bashkia ju rikthye demokratëve dhe ishte bashkia më e madhe e fituar nga opozita!
Aktualisht është nënkryetar i Grupit Parlamentar të PDSh dhe një prej zërave më të fortë dhe me ndikim publik të opozitës!
==Referime dhe shënime==
{{reflist}}
[[Kategoria:Biografi shqiptarësh]]
[[Kategoria:Deputetë të Kuvendit të Shqipërisë]]
[[Kategoria:Politikanë shqiptarë]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
r4ww8kkdvg1xzcq1c82hbkdo1hmsewa
Romeo Gurakuqi
0
219010
2659029
2658177
2024-04-25T21:39:00Z
Jon Gurakuqi
141602
wikitext
text/x-wiki
{{cung}}
[[Skeda:Romeogurakuqi.jpg|parapamje|Romeo Gurakuqi in 2019.]]
===== Romeo Gurakuqi (born Tirane, 18 September 1963) is a personality from Albania, known as a writer, political leader, professor, diplomat<ref>{{Cite web |last=McDonagh |first=Melanie |date=2022-11-04 |title=Why Albanians come to Britain |url=https://www.spectator.co.uk/article/why-albanians-come-to-britain/ |access-date=2024-04-25 |website=The Spectator |language=en-US}}</ref>, and former member of the Albanian parliament. He hails from a distinguished [[Gurakuqët|family]] with notable figures such as [[Luigj Gurakuqi]] and [[Karl Gurakuqi|Karl Gurakuqi.]] <ref>{{Cite web |date=2024-03-23 |title=Professor Romeo Gurakuqi |url=https://web.archive.org/web/20240323040201/https://www.lse.ac.uk/International-History/People/visiting-research-fellows/gurakuqi |access-date=2024-04-25 |website=web.archive.org}}</ref> =====
== Early life and education ==
He completed post-doctoral <ref>{{Cite web |last=Gurakuqi |first=Romeo |title=Romeo Gurakuqi Education Overview |url=https://www.lse.ac.uk/International-History/People/visiting-research-fellows/gurakuqi |url-status=https://www.lse.ac.uk/International-History/People/visiting-research-fellows/gurakuqi |website=https://www.lse.ac.uk/International-History/People/visiting-research-fellows/gurakuqi |language=en}}</ref>studies at [https://www.lse.ac.uk/ The London School of Economics and Political Science] (LSE) from 2005 to 2010,He holds a Bachelor's degree in Law from the [https://unishk.edu.al/ University of Shkodra 'Luigj Gurakuqi'] (1993-1998), a Ph.D. in History from the [https://unitir.edu.al/eng/ University of Tirana] (1994-1997), and a Master of Arts in History from the same institution (1989-1990). Additionally, he obtained a Bachelor's degree in History and Geography from the University of Shkodra 'Luigj Gurakuqi' (1982-1986).
== Biography ==
Romeo Gurakuqi was one of the co-founders <ref>{{Cite journal |last=Gurakuqi |first=Romeo |title=Broshura Uet , Themeluesit e UET. |url=https://uet.edu.al/wp-content/uploads/2022/09/Broshura-UET-2022.pdf |journal=Broshura-UET-2022 |language=en}}</ref>of [https://uet.edu.al/ European University of Tirana] (UET), established on September 20, 2006<ref>{{Cite news |last=Gurakuqi |first=Romeo |title=“Projekti që u kthye në realitet udhëheqës në arsimin e lartë” |language=en |url=https://gazeta165.rssing.com/chan-46741996/article617.html}}</ref>. This achievement marks a significant contribution to the Albanian educational landscape also as a professor at European University of Tirana, Dean of Faculty of Law; Dean of Faculty of Social Sciences, Director of Institute of Contemporary History and Director of Doctoral School, reflecting Gurakuqi's commitment to enhancing higher education and promoting academic excellence.<ref>{{Cite web |last=Gurakuqi |first=Romeo |title=Uet |url=https://uet.edu.al/ |url-status=https://uet.edu.al/ |website=https://uet.edu.al/ |language=en}}</ref>
== Books ==
* "Shqiperia 1911-1914"<ref>{{Cite book |last=Gurakuqi |first=Romeo |url=https://www.amazon.de/Shqiperia-1911-1914-Romeo-Gurakuqi/dp/198359590X |title=Shqiperia-1911-1914 |publisher=UET Press |year=2012 |isbn=978-1983595905 |language=Albanian , English}}</ref>
* "Shqipëria dhe çështja shqiptare pas Luftës së Parë Botërore"<ref>{{Cite book |last=Gurakuqi |first=Romeo |url=https://www.amazon.de/-/en/Romeo-Gurakuqi/dp/1983594237 |title=Shqiperia dhe Ceshtja shqiptare, 1918-1921: Statusi, kufinjtë dhe rindërtimi shtetëror |publisher=UET Press |year=2013 |isbn=978-1983594236 |location=Tirana |language=en}}</ref>
* "Principata E Shqiperise Dhe Mbreteria E Greqise 1913-1914"<ref>{{Cite book |last=Gurakuqi |first=Romeo |url=https://www.adrionltd.com/en/albanian-history/94494-principata-e-shqiperise-dhe-mbreteria-e-greqise.html |title=PRINCIPATA E SHQIPERISE DHE MBRETERIA E GREQISE |publisher=UET Press |year=2011 |isbn=9789995639419 |edition=1 |location=Tirane |language=sq}}</ref>
* "Shqiperia dhe Tokat e Lirueme 1939-1946: Vellimi I (Botimi i Dytë) Albanian Edition (Italian Edition)"<ref>{{Cite book |last=Gurakuqi |first=Romeo |url=https://www.amazon.de/Shqiperia-Tokat-Lirueme-1939-1946-Vellimi/dp/1720312419 |title=Shqiperia dhe Tokat e Lirueme, 1939-1946 , 1 Edition |publisher=Romeo Gurakuqi |year=2018 |isbn=978-1720312413 |edition=2nd |pages=702 |language=Albanian , English}}</ref>
* "Shqipëria dhe Tokat e Lirueme 1939-1946: Vellimi II (Botimi i dytë) Albanian Edition"<ref>{{Citation |title=Vitrina e librit/ Shqipëria dhe tokat e lirume 1939- 1946- Romeo Gurakuqi; Një histori |url=https://www.youtube.com/watch?v=vXT15Q0WZm0 |language=sq-AL |access-date=2024-03-26}}</ref>
== Carrer as Political Leader & Member of Albanian Parliamant ==
Gurakuqi served as political leader for [[Partia Demokratike e Shqipërisë|democratic party]] in [[Shkodra|shkoder]] from 2017 until 2020 as well as a member of the Albanian Parliament <ref>{{Cite web |last=Gurakuqi |first=Romeo |title=Romeo Gurakuqi Deputet |url=https://pd.al/romeo-gurakuqi-2/ |url-status=https://pd.al/romeo-gurakuqi-2/ |website=Pd Al |language=en-US}}</ref>from 2017 until his resign<ref>{{Cite web |last=Gurakuqi |first=Romeo |date=17 Shkurt , 2019. |title=Basha: PD do djegë të gjitha mandatet! Kryemadhi ende pa vendim (VIDEO) |url=https://shqiptarja.com/lajm/basha-pd-djeg-te-gjitha-mandatet-qeveri-tranzitore-parlament-i-popullit |url-status=https://shqiptarja.com/lajm/basha-pd-djeg-te-gjitha-mandatet-qeveri-tranzitore-parlament-i-popullit |website=Shqiptarja |language=Albanian, English.}}</ref> on 2019.<ref>{{Cite web |last=Gurakuqi |first=Romeo |title=Analysis / Romeo Gurakuqi: Not who will take the DP, but who will lead it towards Restabilization |url=https://politiko.al/opinews/analiza-romeo-gurakuqi-jo-kush-do-ta-marre-pd-por-kush-do-ta-coje-drej-r-i444319 |url-status=https://politiko.al/opinews/analiza-romeo-gurakuqi-jo-kush-do-ta-marre-pd-por-kush-do-ta-coje-drej-r-i444319 |website=Politiko |language=English , Albanian.}}</ref>
During his tenure, Gurakuqi witnessed and was part of significant political events, including the 2019 political crisis.[https://en.wikipedia.org/wiki/2019%E2%80%932021_Albanian_political_crisis] This period was marked by mass protests led by the opposition<ref>{{Cite web |last=Gurakuqi |first=Romeo |title=Protesta në Shkodër, Gurakuqi: Asnjë akt dhune nuk është i pranueshëm për qytetarët dhe drejtuesit lokalë të PD |url=https://politiko.al/ditari-i-opozites/protesta-ne-shkoder-gurakuqi-asnje-akt-dhune-nuk-eshte-i-pranu-4546 |url-status=https://politiko.al/ditari-i-opozites/protesta-ne-shkoder-gurakuqi-asnje-akt-dhune-nuk-eshte-i-pranu-4546 |website=Protesta në Shkodër, Gurakuqi: Asnjë akt dhune nuk është i pranueshëm për qytetarët dhe drejtuesit lokalë të PD |language=al}}</ref>, including the Democratic Party, which culminated in a dramatic mass resignation of its MPs from parliament to demand fresh elections<ref>{{Cite news |last=Gurakuqi |first=Romeo |title=PD në protestë/ Gurakuqi: Shkodra njeh vetëm dekretin e presidentit |language=AL |work=PD në protestë/ Gurakuqi: Shkodra njeh vetëm dekretin e presidentit |url=https://www.cna.al/newsmobile//187481/ |access-date=https://www.cna.al/newsmobile//187481/}}</ref>, citing government corruption and a need for transparent electoral processes.<ref>{{Cite web |last=Gurakuqi |first=Romeo |date=19 august , 2019 |title=PD në protestë/ Gurakuqi: Shkodra njeh vetëm dekretin e presidentit |url=https://sot.com.al/english/politike/percarja-ne-pd-ish-deputeti-gurakuqi-nxjerr-dokumentet-dhe-nxjerr-blof- |url-status=https://sot.com.al/english/politike/percarja-ne-pd-ish-deputeti-gurakuqi-nxjerr-dokumentet-dhe-nxjerr-blof- |website=https://sot.com.al/ |language=al}}</ref>
{{reflist}}
[[Kategoria:Biografi shqiptarësh]]
[[Kategoria:Deputetë të Kuvendit të Shqipërisë]]
[[Kategoria:Politikanë shqiptarë]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Akademik]]
[[Kategoria:Writer|Romeo Gurakuqi ]]
d5vqtlqo5bwpnqgamnf9d5i0sz1qtgg
Plisi (lashtësi)
0
223013
2659074
2649661
2024-04-26T05:56:25Z
Besajone
38872
Shtese e informacioneve relevante dhe indikumi i fjalive pa burim
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Kuq e zi (cropped).jpg|parapamje|fëmijë shqiptar me plis]]
'''Plisi,''' i njohur ndryshe edhe si [[Qelesheja|qeleshe]], është një kësulë e bardhë prej shajaku, që në dy shekujt e fundit është bërë tradicional te shqiptarët. Deri vonë shqiptarët e veriut, veçanërisht zona e Kosovës, e shoqëronin atë me çallmë ose një shami të lidhur përreth kokës.
Gjatë regjimit komunist, plisi tek të rinjtë u eleminua krejtësisht dhe përdorej vetëm nga mosha e vjetër, përdorej gjithashtu me kostumet kombëtare tradicionale gjatë koncerteve dhe festivaleve folklorike, ashtu sikurse edhe sot. Shqiptarët deri para ardhjes së regjimit komunist e përdornin plisin po aq sa edhe fezin osman. Sipas zonave, janë përdorur disa lloje plisash: i shtypur (si fezi), formë vezake, etj.
=== '''Historia''' ===
[[Skeda:Nemrut statues 2.jpg|parapamje|320x320px|Statuja në malin Nemrut, Kurdistan]]
Mendohet se plisi e ka origjinën në Lindjen e Mesme, dhe veçanërisht në Persinë e lashtë (Irani i sotëm) dhe ka ardhur në Shqipëri e Ballkan gjatë periudhës osmane, nëpërmjet turqve ('''mungon burimi)'''
Imazhe antike në piktura dhe bazorelieve me figurën e plisit janë gjetur në territoret që i përkisnin Perandorisë Perse (Akamenide).Piktura të ushtarëve të Darit të Madh (522-486 pr.e.s), tregojnë praninë e plisit në ato zona.<ref>{{Cite web |last=Grbasic. |first=Zvonimir |date=22 janar 2020 |title=Darius the Great |url=https://www.worldhistory.org/image/11764/court-of-darius-the-great/ |website=https://www.worldhistory.org/image/11764/court-of-darius-the-great/ |language=en}}</ref> Plisi, si traditë e lashtë persiane gjendet edhe sot te populli modern i zonës së Lorestanit në Iran<ref>{{Cite web |title=traditional wedding ceremony |url=https://www.tasnimnews.com/en/media/2022/10/23/2792501/traditional-wedding-ceremony-attracts-guests-in-western-iran#photo=14 |language=en}}</ref>
Plisi paraqitet gjithashtu te hebrenjtë në Izrael. Një pikturë e Moisiut e paraqet atë dhe popullin e tij me plis.<ref>{{Cite web |last=James Jacques |first=Joseph Tissot |date=1896-1902 |title=Moses Forbids the People to Follow Him |url=https://thejewishmuseum.org/collection/26373-moses-forbids-the-people-to-follow-him |website=https://thejewishmuseum.org/ |language=en}}</ref>
Plisi përdorej gjithashtu edhe te kolonitë greke te Anadollit, që janë ndikuar nga Persia, por edhe në disa zona të tjera helene nga ndikimi i pushtimit persian të Greqisë, në shekullin V pr.e.s<ref>{{Cite web |last=Enciklopedia |first=Britanike |title=Greco-Persian Wars |url=https://www.britannica.com/event/Greco-Persian-Wars |website=Britannica |language=en}}</ref>
[[Skeda:Odiseu.jpg|parapamje|''Odiseu, i njohur te romakët si Uliksi, i paraqitur me një kësulë në formë plisi.'']]
Në mitologjinë greke, gjejmë gjithashtu disa figura të paraqitura me plis. Hefesti, Odiseu, binjakët Dioskuroi (Kastori dhe Poluksi) dhe motra e tyre Helena (e Trojës). Sipas mitologjisë, ato mbajnë në kokë lëvozhgën e vezës nga e cila dolën. Nëna e tyre Leda u çiftua me Zeusin, kur ai mori formën e mjellmës, dhe prej kësaj marrëdhënieje ajo lindi dy vezë nga e cila dolën këta personazhe. Dioskuroi ka kuptimin "djemtë e Zeusit".
[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|320x320px|lagje turke në Kretë ku banorët shfaqen me plis]]
Në Romën e lashtë plisi përdorej nga skllevërit kur fitonin lirinë. Madje një monedhë që përkujton vrasjen e Jul Cesarit (në Idet e Marsit), paraqet dy thika me një plis në mes,<ref>{{Cite web |title=Ides of March coin |url=https://www.colosseocollection.com/blog/2014/6/the-ides-of-march |website=Coloseo collection |language=en}}</ref> që ka kuptimin e çlirimit nga tirania.
Plisi paraqitet gjithashtu në një statujë të Ertugrul Ghazit, babait të Osmanit, kur ishte fëmijë, i cili thuhet se ka vdekur në vitin 1280. <ref>{{Cite web |title=Tarihte Hayme Ana kimdir? Hayme Ana gerçekte ne zaman ölmüştür? |url=https://www.mynet.com/tarihte-hayme-ana-kimdir-hayme-ana-gercekte-ne-zaman-olmustur-hayma-anahayme-hatun-110103663204 |language=tr}}</ref>Në Turqinë e sotme përdoret ende, veçanërisht në zonën e Kurdistanit, te një fis që quhet Barak.
Nuk ka të dhëna bindëse nëse plisi përdorej para pushtimit osman në Shqipëri, edhe pse disa disa autor janë përpjekur ta bëjnë element të pranishëm te ilirët. Gjatë sundimit osman ai përdorej më shumë nga shtresat e varfra, pasi ishte edhe më i thjeshtë në përbërje. Kryesisht e përdornin ata që merreshin me blegtori (barinjtë). Të pasurit dhe intelektualët përdornin më shumë fezin turk, i cili në Shqipëri u zhduk nga regjimi komunist. Me sa duket nga pikturat më të hershme të shqiptarëve, as arvanitasit apo arbëreshët nuk e përdornin plisin. Nuk paraqitet as te Skënderbeu, Ali Pasha, Ismail Qemali, etj. Madje edhe figura e Lekë Dukagjinit është pikturë moderne imagjinare. Kjo do të thotë që nuk ka qenë i pranishëm apo i theksuar te shqiptarët para 200 vitesh. Duke qenë se gjatë sundimit osman shqiptarët u varfëruan shumë, e vetmja gjë që mund të prodhonin ishin gjërat e leshta. Elemente të trashëguar nga osmanët, nuk mund të ishte vetëm plisi, por edhe kafja turke, sofra, çiftelia, feja myslimane, bakllavaja, çaji, hallva, etj. Të gjitha këto janë kthyer në traditë sot ndër shqiptarë.
=== '''Etimologjia''' ===
Nga ana etimologjike fjala ''plis'' rrjedh nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s,'' ku vetë fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh). Prej të njëjtës rrënjë rrjedh dhe fjala italiane ''cappelli'' (flokë apo lesht e kokës), apo peliçe.<ref>{{Cite web |title=Origjina lindore e plisit |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm |language=sq}}</ref> Po ashtu edhe fjalën ''qeleshe'' orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjerr me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh,'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' , që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq |authorlink=Kolec Topalli}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
Skeda:Eid Mar.jpg|Plisi në një monedhë romake
Skeda:Dioscuro cordonata2.jpg|Një nga vëllezrit Dioskuri (Campidoglio, Romë).
Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|Plaku me plis nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
Skeda:Plisi-vlleh.jpg|Vllehët me plis
</gallery>
== Lidhje interwiki ==
* {{Commonscat|Qeleshe|Qeleshja - Plisi}}
== Referime ==
{{Reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Veshje]]
dmtjccy9wp4t1dh0yy97vp8bf5yjick
2659075
2659074
2024-04-26T06:05:02Z
Besajone
38872
plotesimi i tekstit
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Kuq e zi (cropped).jpg|parapamje|fëmijë shqiptar me plis]]
'''Plisi,''' i njohur ndryshe edhe si [[Qelesheja|qeleshe]], është një kësulë e bardhë prej shajaku, që në dy shekujt e fundit është bërë tradicional te shqiptarët. Deri vonë shqiptarët e veriut, veçanërisht zona e Kosovës, e shoqëronin atë me çallmë ose një shami të lidhur përreth kokës.
Gjatë regjimit komunist, plisi tek të rinjtë u eleminua krejtësisht dhe përdorej vetëm nga mosha e vjetër, përdorej gjithashtu me kostumet kombëtare tradicionale gjatë koncerteve dhe festivaleve folklorike, ashtu sikurse edhe sot. Shqiptarët deri para ardhjes së regjimit komunist e përdornin plisin po aq sa edhe fezin osman. Sipas zonave, janë përdorur disa lloje plisash: i shtypur (si fezi), formë vezake, etj.
=== '''Historia''' ===
[[Skeda:Nemrut statues 2.jpg|parapamje|320x320px|Statuja në malin Nemrut, Kurdistan]]
Mendohet se plisi e ka origjinën në Lindjen e Mesme, dhe veçanërisht në Persinë e lashtë (Irani i sotëm) dhe ka ardhur në Shqipëri e Ballkan gjatë periudhës osmane, nëpërmjet turqve ('''mungon burimi).'''
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilos greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesi. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke.[8] Kapela tradicionale shqiptare e ndjerë, plisi, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme e ndjerë që mbanin ilirët e lashtë.
Një version i mprehtë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shekujt 12-17).
Imazhe antike në piktura dhe bazorelieve me figurën e plisit janë gjetur në territoret që i përkisnin Perandorisë Perse (Akamenide).Piktura të ushtarëve të Darit të Madh (522-486 pr.e.s), tregojnë praninë e plisit në ato zona.<ref>{{Cite web |last=Grbasic. |first=Zvonimir |date=22 janar 2020 |title=Darius the Great |url=https://www.worldhistory.org/image/11764/court-of-darius-the-great/ |website=https://www.worldhistory.org/image/11764/court-of-darius-the-great/ |language=en}}</ref> Plisi, si traditë e lashtë persiane gjendet edhe sot te populli modern i zonës së Lorestanit në Iran<ref>{{Cite web |title=traditional wedding ceremony |url=https://www.tasnimnews.com/en/media/2022/10/23/2792501/traditional-wedding-ceremony-attracts-guests-in-western-iran#photo=14 |language=en}}</ref>
Plisi paraqitet gjithashtu te hebrenjtë në Izrael. Një pikturë e Moisiut e paraqet atë dhe popullin e tij me plis.<ref>{{Cite web |last=James Jacques |first=Joseph Tissot |date=1896-1902 |title=Moses Forbids the People to Follow Him |url=https://thejewishmuseum.org/collection/26373-moses-forbids-the-people-to-follow-him |website=https://thejewishmuseum.org/ |language=en}}</ref>
Plisi përdorej gjithashtu edhe te kolonitë greke te Anadollit, që janë ndikuar nga Persia, por edhe në disa zona të tjera helene nga ndikimi i pushtimit persian të Greqisë, në shekullin V pr.e.s<ref>{{Cite web |last=Enciklopedia |first=Britanike |title=Greco-Persian Wars |url=https://www.britannica.com/event/Greco-Persian-Wars |website=Britannica |language=en}}</ref>
[[Skeda:Odiseu.jpg|parapamje|''Odiseu, i njohur te romakët si Uliksi, i paraqitur me një kësulë në formë plisi.'']]
Në mitologjinë greke, gjejmë gjithashtu disa figura të paraqitura me plis. Hefesti, Odiseu, binjakët Dioskuroi (Kastori dhe Poluksi) dhe motra e tyre Helena (e Trojës). Sipas mitologjisë, ato mbajnë në kokë lëvozhgën e vezës nga e cila dolën. Nëna e tyre Leda u çiftua me Zeusin, kur ai mori formën e mjellmës, dhe prej kësaj marrëdhënieje ajo lindi dy vezë nga e cila dolën këta personazhe. Dioskuroi ka kuptimin "djemtë e Zeusit".
[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|320x320px|lagje turke në Kretë ku banorët shfaqen me plis]]
Në Romën e lashtë plisi përdorej nga skllevërit kur fitonin lirinë. Madje një monedhë që përkujton vrasjen e Jul Cesarit (në Idet e Marsit), paraqet dy thika me një plis në mes,<ref>{{Cite web |title=Ides of March coin |url=https://www.colosseocollection.com/blog/2014/6/the-ides-of-march |website=Coloseo collection |language=en}}</ref> që ka kuptimin e çlirimit nga tirania.
Plisi paraqitet gjithashtu në një statujë të Ertugrul Ghazit, babait të Osmanit, kur ishte fëmijë, i cili thuhet se ka vdekur në vitin 1280. <ref>{{Cite web |title=Tarihte Hayme Ana kimdir? Hayme Ana gerçekte ne zaman ölmüştür? |url=https://www.mynet.com/tarihte-hayme-ana-kimdir-hayme-ana-gercekte-ne-zaman-olmustur-hayma-anahayme-hatun-110103663204 |language=tr}}</ref>Në Turqinë e sotme përdoret ende, veçanërisht në zonën e Kurdistanit, te një fis që quhet Barak.
Gjatë sundimit osman ai përdorej më shumë nga shtresat e varfra, pasi ishte edhe më i thjeshtë në përbërje. Kryesisht e përdornin ata që merreshin me blegtori (barinjtë). Të pasurit dhe intelektualët përdornin më shumë fezin turk, i cili në Shqipëri u zhduk nga regjimi komunist. Me sa duket nga pikturat më të hershme të shqiptarëve, as arvanitasit apo arbëreshët nuk e përdornin plisin. Nuk paraqitet as te Skënderbeu, Ali Pasha, Ismail Qemali, etj. Madje edhe figura e Lekë Dukagjinit është pikturë moderne imagjinare. Kjo do të thotë që nuk ka qenë i pranishëm apo i theksuar te shqiptarët para 200 vitesh. Duke qenë se gjatë sundimit osman shqiptarët u varfëruan shumë, e vetmja gjë që mund të prodhonin ishin gjërat e leshta. Elemente të trashëguar nga osmanët, nuk mund të ishte vetëm plisi, por edhe kafja turke, sofra, çiftelia, feja myslimane, bakllavaja, çaji, hallva, etj. Të gjitha këto janë kthyer në traditë sot ndër shqiptarë. ('''mungon burimi)'''
=== '''Etimologjia''' ===
Nga ana etimologjike fjala ''plis'' rrjedh nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s,'' ku vetë fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh). Prej të njëjtës rrënjë rrjedh dhe fjala italiane ''cappelli'' (flokë apo lesht e kokës), apo peliçe.<ref>{{Cite web |title=Origjina lindore e plisit |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm |language=sq}}</ref> Po ashtu edhe fjalën ''qeleshe'' orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjerr me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh,'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' , që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq |authorlink=Kolec Topalli}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
Skeda:Eid Mar.jpg|Plisi në një monedhë romake
Skeda:Dioscuro cordonata2.jpg|Një nga vëllezrit Dioskuri (Campidoglio, Romë).
Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|Plaku me plis nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
Skeda:Plisi-vlleh.jpg|Vllehët me plis
</gallery>
== Lidhje interwiki ==
* {{Commonscat|Qeleshe|Qeleshja - Plisi}}
== Referime ==
{{Reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Veshje]]
achx903tc21uln1fi1fm6lhz9plr2xn
2659076
2659075
2024-04-26T06:06:52Z
Besajone
38872
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Kuq e zi (cropped).jpg|parapamje|fëmijë shqiptar me plis]]
'''Plisi,''' i njohur ndryshe edhe si [[Qelesheja|qeleshe]], është një kësulë e bardhë prej shajaku, që në dy shekujt e fundit është bërë tradicional te shqiptarët. Deri vonë shqiptarët e veriut, veçanërisht zona e Kosovës, e shoqëronin atë me çallmë ose një shami të lidhur përreth kokës.
Gjatë regjimit komunist, plisi tek të rinjtë u eleminua krejtësisht dhe përdorej vetëm nga mosha e vjetër, përdorej gjithashtu me kostumet kombëtare tradicionale gjatë koncerteve dhe festivaleve folklorike, ashtu sikurse edhe sot. Shqiptarët deri para ardhjes së regjimit komunist e përdornin plisin po aq sa edhe fezin osman. Sipas zonave, janë përdorur disa lloje plisash: i shtypur (si fezi), formë vezake, etj.
=== '''Historia''' ===
[[Skeda:Nemrut statues 2.jpg|parapamje|320x320px|Statuja në malin Nemrut, Kurdistan]]
Mendohet se plisi e ka origjinën në Lindjen e Mesme, dhe veçanërisht në Persinë e lashtë (Irani i sotëm) dhe ka ardhur në Shqipëri e Ballkan gjatë periudhës osmane, nëpërmjet turqve ('''mungon burimi).'''
Pilos së bashku me petasos ishin llojet më të zakonshme të kapelave në Greqinë arkaike dhe klasike (shekulli 8-4 para Krishtit). Në shekullin e 5-të para Krishtit, një version bronzi filloi të shfaqej në Greqinë e Lashtë dhe u bë një helmetë popullore e këmbësorisë. Herë pas here kishte një kreshtë me qime kali. Pilos greke i ngjanin pileusit romak dhe etrusk, të cilat zakonisht ishin prej ndjesi. Greqishtja πιλίδιον (pilidion) dhe latinishtja pilleolus ishin versione më të vogla, të ngjashme me një kafkë.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Kapele të ngjashme u mbajtën në antikitetin e mëvonshëm dhe në mesjetën e hershme në pjesë të ndryshme të Evropës, siç shihet në veshjet galike dhe franke.[8] Kapela tradicionale shqiptare e ndjerë, plisi, e veshur sot në Shqipëri, Kosovë dhe zonat përreth, e ka origjinën nga një kapele e ngjashme e ndjerë që mbanin ilirët e lashtë.<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Një version i mprehtë i quajtur pileus cornutus shërbeu si një shenjë dalluese për popullin hebre në Perandorinë e Shenjtë Romake për pesë shekuj (shekujt 12-17).<ref>{{Citation |title=Pileus (hat) |date=2024-04-13 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pileus_(hat)&oldid=1218730741 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-26}}</ref>
Imazhe antike në piktura dhe bazorelieve me figurën e plisit janë gjetur në territoret që i përkisnin Perandorisë Perse (Akamenide).Piktura të ushtarëve të Darit të Madh (522-486 pr.e.s), tregojnë praninë e plisit në ato zona.<ref>{{Cite web |last=Grbasic. |first=Zvonimir |date=22 janar 2020 |title=Darius the Great |url=https://www.worldhistory.org/image/11764/court-of-darius-the-great/ |website=https://www.worldhistory.org/image/11764/court-of-darius-the-great/ |language=en}}</ref> Plisi, si traditë e lashtë persiane gjendet edhe sot te populli modern i zonës së Lorestanit në Iran<ref>{{Cite web |title=traditional wedding ceremony |url=https://www.tasnimnews.com/en/media/2022/10/23/2792501/traditional-wedding-ceremony-attracts-guests-in-western-iran#photo=14 |language=en}}</ref>
Plisi paraqitet gjithashtu te hebrenjtë në Izrael. Një pikturë e Moisiut e paraqet atë dhe popullin e tij me plis.<ref>{{Cite web |last=James Jacques |first=Joseph Tissot |date=1896-1902 |title=Moses Forbids the People to Follow Him |url=https://thejewishmuseum.org/collection/26373-moses-forbids-the-people-to-follow-him |website=https://thejewishmuseum.org/ |language=en}}</ref>
Plisi përdorej gjithashtu edhe te kolonitë greke te Anadollit, që janë ndikuar nga Persia, por edhe në disa zona të tjera helene nga ndikimi i pushtimit persian të Greqisë, në shekullin V pr.e.s<ref>{{Cite web |last=Enciklopedia |first=Britanike |title=Greco-Persian Wars |url=https://www.britannica.com/event/Greco-Persian-Wars |website=Britannica |language=en}}</ref>
[[Skeda:Odiseu.jpg|parapamje|''Odiseu, i njohur te romakët si Uliksi, i paraqitur me një kësulë në formë plisi.'']]
Në mitologjinë greke, gjejmë gjithashtu disa figura të paraqitura me plis. Hefesti, Odiseu, binjakët Dioskuroi (Kastori dhe Poluksi) dhe motra e tyre Helena (e Trojës). Sipas mitologjisë, ato mbajnë në kokë lëvozhgën e vezës nga e cila dolën. Nëna e tyre Leda u çiftua me Zeusin, kur ai mori formën e mjellmës, dhe prej kësaj marrëdhënieje ajo lindi dy vezë nga e cila dolën këta personazhe. Dioskuroi ka kuptimin "djemtë e Zeusit".
[[Skeda:Plis.krete.jpg|parapamje|320x320px|lagje turke në Kretë ku banorët shfaqen me plis]]
Në Romën e lashtë plisi përdorej nga skllevërit kur fitonin lirinë. Madje një monedhë që përkujton vrasjen e Jul Cesarit (në Idet e Marsit), paraqet dy thika me një plis në mes,<ref>{{Cite web |title=Ides of March coin |url=https://www.colosseocollection.com/blog/2014/6/the-ides-of-march |website=Coloseo collection |language=en}}</ref> që ka kuptimin e çlirimit nga tirania.
Plisi paraqitet gjithashtu në një statujë të Ertugrul Ghazit, babait të Osmanit, kur ishte fëmijë, i cili thuhet se ka vdekur në vitin 1280. <ref>{{Cite web |title=Tarihte Hayme Ana kimdir? Hayme Ana gerçekte ne zaman ölmüştür? |url=https://www.mynet.com/tarihte-hayme-ana-kimdir-hayme-ana-gercekte-ne-zaman-olmustur-hayma-anahayme-hatun-110103663204 |language=tr}}</ref>Në Turqinë e sotme përdoret ende, veçanërisht në zonën e Kurdistanit, te një fis që quhet Barak.
Gjatë sundimit osman ai përdorej më shumë nga shtresat e varfra, pasi ishte edhe më i thjeshtë në përbërje. Kryesisht e përdornin ata që merreshin me blegtori (barinjtë). Të pasurit dhe intelektualët përdornin më shumë fezin turk, i cili në Shqipëri u zhduk nga regjimi komunist. Me sa duket nga pikturat më të hershme të shqiptarëve, as arvanitasit apo arbëreshët nuk e përdornin plisin. Nuk paraqitet as te Skënderbeu, Ali Pasha, Ismail Qemali, etj. Madje edhe figura e Lekë Dukagjinit është pikturë moderne imagjinare. Kjo do të thotë që nuk ka qenë i pranishëm apo i theksuar te shqiptarët para 200 vitesh. Duke qenë se gjatë sundimit osman shqiptarët u varfëruan shumë, e vetmja gjë që mund të prodhonin ishin gjërat e leshta. Elemente të trashëguar nga osmanët, nuk mund të ishte vetëm plisi, por edhe kafja turke, sofra, çiftelia, feja myslimane, bakllavaja, çaji, hallva, etj. Të gjitha këto janë kthyer në traditë sot ndër shqiptarë. ('''mungon burimi)'''
=== '''Etimologjia''' ===
Nga ana etimologjike fjala ''plis'' rrjedh nga italishtja mesjetare 'pelis', ''peli+s,'' ku vetë fjala "pelli" ne italisht ka kuptimin qime (lesh). Prej të njëjtës rrënjë rrjedh dhe fjala italiane ''cappelli'' (flokë apo lesht e kokës), apo peliçe.<ref>{{Cite web |title=Origjina lindore e plisit |url=https://astro-al.page.tl/Origjina-lindore-e-plisit.htm |language=sq}}</ref> Po ashtu edhe fjalën ''qeleshe'' orientalisti [[Tahir Dizdari]] na e nxjerr me origjinë [[Gjuha turke|turke]] ''kelesh,'' që rrjedh nga rrënja [[Gjuha perse|persiane]] 'kel' , që ka kuptimin 'qeros', dhe vërtetë plisi duket si një kokë pa flokë, tullace.<ref>{{Cite book |last=Topalli |first=Kolec |title=Fjalor etimologjik i gjuhës shqipe |language=sq |authorlink=Kolec Topalli}}</ref>
== Galeria ==
<gallery>
Skeda:Eid Mar.jpg|Plisi në një monedhë romake
Skeda:Dioscuro cordonata2.jpg|Një nga vëllezrit Dioskuri (Campidoglio, Romë).
Skeda:Old man of Has of Prizren.jpg|Plaku me plis nga [[Hasi]] - [[Prizren]] - [[Kosovë]].
Skeda:Plisi-vlleh.jpg|Vllehët me plis
</gallery>
== Lidhje interwiki ==
* {{Commonscat|Qeleshe|Qeleshja - Plisi}}
== Referime ==
{{Reflist}}
[[Kategoria:Traditë]]
[[Kategoria:Simbole]]
[[Kategoria:Veshje]]
bl6e2aneur6dhtb4ud96zijra32nmt7
Kategoria Amatore I
0
223291
2658967
2521952
2024-04-25T17:32:40Z
Velocitasgroningen1934
161876
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox liga futbollistike
| emri = Kategoria Amatore I
| foto =
| madhësia = 250px
| kombëtarja =
| konfederata = [[UEFA]]
| themelimi = 2017
| sezoni_i_parë = 2017
| prishja =
| divisione =
| ekipe =
| feeds =
| ngjiten_në = [[Kategoria e Tretë]] (Nëpërmjet Kupës Amatore)
| bien_në = [[Kategoria Amatore II]]
| niveli =
| kupa_kombëtare =
| kupa_ndërkombëtare = [[UEFA Liga e Kampionëve]],[[UEFA Kupa]]
| kampioni =
| sezoni =
| klubi_më_i_sukseshëm =
| i pari =
| tv =
| website =
|hipin_në=[[Kategoria e Tretë]]}}
'''Kategoria Amatore I''' është kampionati i nivelit të pestë dhe më të lartë të futbollit amator në [[Shqipëri]]. Në sezonin 2017-18 marrin pjesë 10 skuadra, ndër të cilat disa prej tyre janë skuadra moshash. Skuadrat ngjiten në [[Kategoria e Tretë|Kategorinë e Tretë]] nëpërmjet Kupës Amatore, dhe skuadra në vendin e fundit bie në Kategorinë Amatore II.
==Ekipet pjesëmarrëse sezoni 2017-18==
Ekipet që do marrin pjesë në sezonin 2017-18:
{| class="wikitable sortable"
|-
!Ekipi
!Qyteti/Zona
|-
|Pasioni
|[[Tiranë]]
|-
|[[KF Tirana B|Tirana Amator]]
|[[Tiranë]]
|-
|[[FK Partizani Tirana|Partizani Amator]]
|[[Tiranë]]
|-
|[[KS Dinamo|Dinamo Amator]]
|[[Tiranë]]
|-
|Akademia Arena
|[[Tiranë]]
|-
|[[KS Dajti|Dajti]]
|[[Tiranë]]
|-
|[[KS Luftëtari|Luftëtari Amator]]
|[[Gjirokastër]]
|-
|[[KS Butrinti|Butrinti Amator]]
|[[Saranda|Sarandë]]
|-
|Shqiponja
|[[Velipojë]]
|-
|[[KF Vlora|Vlora]]
|[[Vlorë]]
|}
==Referimet==
{{reflist}}
== Artikuj të ngjashëm ==
* [[Kategoria Superiore]]
* [[Kategoria e Parë]]
* [[Kategoria e Dytë]]
* [[Kategoria e Tretë]]
[[Kategoria:Futboll në Shqipëri]]
[[Kategoria:Kategoria e Katërt]]
nckrceful9zss55b52a4gzxtnrkojig
Kulla e Sahatit në Gjilan
0
236493
2658768
2601178
2024-04-25T13:23:20Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Sahat Kulla në Gjilan]] tek [[Kulla e Sahatit në Gjilan]]
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|42.460153|21.466137|display=title}}
[[Skeda:Sahat Kulla, Gjilan.jpg|parapamje|250px|Sahat Kulla në Gjilan]]
'''Sahat Kulla''' në [[Gjilan]] ishte një ndër objektet publike më karakteristike të trashëgimisë arkitektonike kulturore të Gjilanit. Me sahatkullën shpesh identifikohej edhe Gjilani. Për këtë objekt karakteristik mungojnë të dhënat e nevojshme dokumentare, sidomos ato më të hershme, si për vitin e ndërtimit ashtu edhe për detajet e tjera. Nga disa të dhëna të autorëve të huaj, por edhe vendës, të bazuar në të dhëna memoriale, Sahat Kulla është ndërtuar nga Bahti bej Gjinolli, menjëherë pas vendosjes në Gjilan dhe fillimisht si kullë mbrojtëse për t'u shndërruar më vonë në Sahat Kullë.<ref name="Gjilan">{{cite book|last1=Selmani|first1=Aliriza|title=Gjilani Qendër e Anamoraves nga themelimi deri ne gjysmen e pare te shek.XX|date=2015|location=Gjilan|isbn=9789951621045|page=111-114|accessdate=4 shkurt 2018}}</ref>
== Histori ==
Sahatkulla u ndërtua prej gurësh të mëdhenj, të gdhendur, me dritare anash, të qitura me mbajtëse prej druri, mandej kishte [[oxhaku]]n dhe pirgun me orën e vendosur në maje. Kjo bënte që më tepër t'i ngjante një pirgu observimi (vëzhgim),e ndërtuar ndoshta edhe për këtë qëllim. Sipas disa vizitorëve dimensionet e kullës ishin : gjerësia e themelit ishte 8m., lartësia nga toka deri te baza e kulmit 9m., kurse deri në majë 11m., pirgu ishte 5 m i larte dhe 1.50m i gjerë, gjerësia e [[kati]]t të tretë me anësorët ishte 11.50m.,kurse lartësia 3.50.,kështu që nga toka deri në maje të pirgut kishte gjithsej 15-16m.<ref name="Gjilan"/>
Hapësira e saj shfrytëzohej edhe për takime të ndryshme. Në të mbaheshin edhe takimet e Islihatit. Ndërtimi i saj ishte bërë sipas traditës për sahat kullat, në qendër të qytetit ([[Çarshia e Gjilanit|Çarshi]]), skaj rrugës kryesore në afërsi të Sarajit. Ora, e vendosur në këmbanore, shënonte kohën e saktë dhe shërbente për orientimin e banorëve të qytetit, [[Zejtaria në Kosovë|zejtarëve]] e tregtarëve dhe kalimtarët e rastit.<ref name="Gjilan"/>
[[Skeda:Gjilani në janar.jpg|parapamje|majtas|Gjilani në janar]]
Sahat Kulla u rrënua nga pushtetarë të kohës rreth vitit 1922-23, mbase për t'iu marrë ora, e cila edhe tani qëndron e vendosur në kumbonaren e kishës ortodokse serbe të qytetit, të ndërtuar më 1938. Tiktaket e kësaj ore dëgjoheshin deri para një kohe nga këmbanorja e kishës. Sipas pasardhësve të familjes [[Gjinollët|Gjinolli]], ora e njëjtë gjendet e vendosur në [[Sahat Kulla në Prishtinë|Sahat Kullën e Prishtinës]] dhe se, që të dyja ishin blerë në Rusi, nga [[Jashar Pashë Gjinolli]], sundimtar i Prishtinës, dhe të dyja u vendosën në vitet 1830.<ref name="Gjilan"/>
Ndërkaq, historiografia bën fjalë për një këmborë të dërguar për Sahat Kullën e Gjilanit nga Mahmut Pashë Rrotlla i Prizrenit, si trofe lufte pas shuarjes së Kryengritje së Dytë serbe më 1813. Mahmut Pashë Rrotlla, mik dhe bashkëpunëtor i Maliq Pashë Gjinollit, me atë rast kishte dërguar edhe dy këmbora të tilla iedhe në Prizren, të cilat edhe ishin vendosur, njëra në Sahat Kullën e kalasë së qytetit dhe tjetra në fshatin [[Mamusha|Mamush]]. Më tej thuhet se këmborës së Gjilanit më vonë i humbi çdo gjurmë.<ref name="Gjilan"/>
Ora publike me këmbanoren e saj qytetit i jepte hijëshi dhe, përveç kohës së saktë përmes një tiktaku të veçantë të saj, qytetarët njoftoheshin për ardhjen e vizitorëve në qytetin e tyre. E rrënuan ata që nuk ia ditën vlerën apo ata që deshën ta varfërojnë e ta zhveshin Gjilanin nga vlerat e tij të lashta monumentale kulturore, historike e arkitekturore.<ref name="Gjilan"/>
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Objekte publike në qytetin e Gjilanit]]
[[Kategoria:Kulla sahati]]
[[Kategoria:Kulla në Kosovë]]
[[Kategoria:Ndërtesa dhe struktura në Gjilan]]
mo6tk0aict003oh2u9rpv9gyre7zfd0
Diskutim:Kulla e Sahatit në Gjilan
1
236495
2658770
1833557
2024-04-25T13:23:21Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Diskutim:Sahat Kulla në Gjilan]] tek [[Diskutim:Kulla e Sahatit në Gjilan]]
wikitext
text/x-wiki
{{WAK2018}}
506uzklxqhgxeyzwwor4i6kitwkqx4o
Diskutim:Elvis Naçi
1
237968
2658982
2494909
2024-04-25T19:27:36Z
188.172.110.180
/* Cilin fakultet ka perfunduar dhe kur? */ seksion i ri
wikitext
text/x-wiki
{{WAK2018}}
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Elvis Naçi]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2070473 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20171129100952/http://www.kohajone.com/2017/10/02/elvis-naci-hap-debat-te-ri-femra-duhet-te-zbukurohet-dhe-ne-shtepi/ për lidhjen http://www.kohajone.com/2017/10/02/elvis-naci-hap-debat-te-ri-femra-duhet-te-zbukurohet-dhe-ne-shtepi/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 27 janar 2020 10:20 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Elvis Naçi]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2091652 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U rregullua formatimi/përdorimi për lidhjen http://www.kohajone.com/2017/10/02/elvis-naci-hap-debat-te-ri-femra-duhet-te-zbukurohet-dhe-ne-shtepi/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 14 prill 2020 00:09 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Elvis Naçi]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2262004 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20171129100952/http://www.kohajone.com/2017/10/02/elvis-naci-hap-debat-te-ri-femra-duhet-te-zbukurohet-dhe-ne-shtepi/ për lidhjen http://www.kohajone.com/2017/10/02/elvis-naci-hap-debat-te-ri-femra-duhet-te-zbukurohet-dhe-ne-shtepi/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 tetor 2021 14:30 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Elvis Naçi]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2377320 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20171006012722/http://shqiptarja.com/m/home/imami-na-i-roje-private-kund-r-ekstremist-ve-n--xhamin--time-330028.html për lidhjen http://shqiptarja.com/m/home/imami-na-i-roje-private-kund-r-ekstremist-ve-n--xhamin--time-330028.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 29 dhjetor 2021 02:34 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 2 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Elvis Naçi]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2494908 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20180511071917/https://elvisnaci.al/ për lidhjen https://elvisnaci.al/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20180511071917/https://elvisnaci.al/ për lidhjen https://elvisnaci.al/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 nëntor 2022 05:29 (CET)
== Cilin fakultet ka perfunduar dhe kur? ==
Kreu i bashkesise islame te shqiperise? [[Speciale:Kontributet/188.172.110.180|188.172.110.180]] 25 prill 2024 21:27 (CEST)
tjvyxhgx3n3uo6b4awm7o78wu2v1h72
Një pallto për babain tim në burg
0
238586
2658985
2658143
2024-04-25T19:44:35Z
185.174.210.164
wikitext
text/x-wiki
{{InterMovie
|Emri=Një pallto për babin tim në burg
||TitullFilm=Një pallto për babin tim në burg
|TitullOrg=
|VendiProd=Kosovë
|VitiProd=Viti 1995 e tutje.
|Minuta= I: 82 min
II: 77 min
III: 89 min
IV:78 min
|Gjuha= Shqip
|Genre= Dramë
|Drejtor fotografije=
|Producenti=
|Aktori1=Adem Mikullovci
|Aktori2=Leze Qena
|Aktori3=Shani Pallaska
|Aktori4=Agim Shala
|Aktori5=Jehon Gorani
||Foto=}}
Filmi '''Një pallto për babain tim në burg''' është film i viteve 1990-ta, kur çdo gjë shqiptare në [[Kosova|Kosovë]] ishte e ndaluar. Filmi është bërë në mënyrë të fshehur!.
Filmi është i përbërë nga 4 pjesë.
Pjesa e parë.<ref>{{Citation |title=Film Kosovar - Një pallto për babin tim në burg (Pjesa e parë) |url=https://www.youtube.com/watch?v=OeZl-TlnUIU |language=sq-AL |access-date=2024-04-19}}</ref>
Filmi pëshkruan gjendjen sociale në familjet shqiptare në gjendjen pas protestave të minatorëve të ndërmarrjes Trepça për kushtet mizore dhe masat që aplikonte shteti serb. Një djalosh i varfër ku pushteti serb ia kishte burgosur babain vihet në rrugët e jetës për ta mbajtur familjen me lloj-lloj pune dhe aty takon një familje të një aristokrati bujar, ku shoqëria e tij me djaloshin sa i jep harmoni plakut aristokrat aq edhe nostalgji të rëndë duke ia arkajuar periudhën e fëmijërisë së tij dhe shumë shqiptarëve të tjerë të cilët kishin kaluar neper sakrifica dhe kohë jashtëzakonisht të veshtira. Por ngjarjet japin kthesë të rëndë që do ta preukopojnë shumë plakun.Por ajo qka do e madhështojnë Plakun fisnik janë parimet e larta kulturore të trashëguara nga të parët e sidomos kur në pyetje është amaneti shqiptar i pakushtëzuar...
Shani Pallaska- Plaku-Ahmeti
Leze Qena- Gruaja e Ahmetit
Adem Mikullovci-Bislimi/Xhaxhai i Shpendit
Besnik Mikullovci-Nipi i Ahmetit/Djali i Bashkimit
Ramiz Musa-Shpendi.
Jehon Gorani-Iliri/Djali i Ahmetit
Kumrije Hoxha- Shpresa/Reja e Ahmetit
Fidaim Islami
Agim Shala-Bashkimi/Djali i madh i Ahmetit
Dibran Tahiri-Doktorri
Shkumbin Istrefi-Rifati-Babai i Shpendit.
Realizmi:
Muzika: Genc Salihu
Kenget: Shkurte Fejza & Ilir Shaqiri
Mikroman: Ergyn Dobërçani
Skripta: Lumnije Mikullovci
Montazhi: Ekran Dobërçani
Kameraman: Jusuf Rizvanolli
Regjia: Adem Mikullovci
Pjesa e dytë
Në pjesën e dytë sqarohet etapa ku Bislimi (Adem Mikullovci) shkon për kryeshëndosh tek familja e plakut të pasur fisnik i cili vdiq pak kohë pas vrasjes se Shpendit nga policia serbe kur përfundoi vizitën në burg të babait të tij gjatë kthimit ndërsa situata për familjet shqiptare vështirësohet kur fillon të plaçkiten, të vidhen e të burgosën popullsia shqiptare në Kosovë. Bislimi ka barren për tu kujdesur për mbesën e saj tashme jetime Shqipen, e cila gjendet në mesin e pikëllimit,ankthit se shpresës së zbehtë për tu ritakuar me babanë. Dëshira e Bashkimit për t'ia çuar në vend porosinë e të atit për ta punësuar Bislimin në magazën e tyre, vihet në peng në momentin kur makthi serb fillon konfiskimet e mallit dhe arrestimet e biznismeneve shqiptarë...Megjithë masat e dhunshme përpjekjet e burrave të mëdhenj për paqe, humanitet e liri vetëm sa forcohen e ndergjegjësohen. Fanatizmi për t'iu kundervyer shtypjes dhe brutalitetit ëtshë e pashmangshme tanime...
Luajnë:
Leze Qena- Gruaja e Ahmetit
Adem Mikullovci-Bislimi/Xhaxhai i Shpendit
Jehon Gorani-Iliri/Djali i vogël i Ahmetit
Kumrije Hoxha- Shpresa/Reja e Ahmetit
Agim Shala-Bashkimi/Djali i madh i Ahmetit
Dibran Tahiri-Doktorri
Realizimi:
Muzika: Armend Rexhepagiqi
Kënga: Ilir Shaqiri
Mikroman: Ergyn Dobërçani
Skripta: Lumnije Mikullovci
Montazhi: Ekran Dobërçani
Kameraman: Jusuf Rizvanolli
Skenari dhe regjia: Adem Mikullovci <ref>{{Citation |title=Një palltë për Babën tim në Burg 2 |url=https://www.youtube.com/watch?v=JTbqOjOHONk |language=sq-AL |access-date=2024-04-21}}</ref>
Pjesa e tretë.
Në pjesën e tretë intepretohet situata e diktatit që çon gjer në ngushtimin të rrethit në raport me protagonistet ilegalë të cilet po kalonin nepër fshat nga qyteti. Por dhe në kohe reale shfaqet sekuenca sociale e bastisjeve të shtepive të ilegalistëve në qytet si dhe torturat qe pushteti ua ushtronte shqiptarëve në burgje dhe gjithsesi planet e tyre për të parandaluar sulmin dhe terrorrin e oraneve të sigurimeve serbe të të cilet qysh prej kohësh ndihej se po e përgadisnin edhe një luftë tjetër në Kosovë. Vrasja e inspektorit serb në pjesën e kaluar i jep shkas inspektorit tjetër ta arrestojë Bashkimin si të dyshuar dhe barra rëndon mbi Shqipen e vogël jetime e cila mbetur vetëm në shtepi si amanet nga xhaxhai i arratisur dhe ajo pamundësi kontakti nga jashtë mundohet të përkujdeset për nënën e 2 djemve Dritën e cila rendohet shpirtëritsht nga burgimi i djemve të saj. Si do të jetë kundërpergjigja e Dr Islamit, Bislimit dhe ilegalisteve të tjerë malësorë të strehuar në fshat që të ndërveprojnë për ta marrë Shqipen nga qyteti?
Leze Qena-Drita
Toska Belegu-Shqipja
Adem Mikullovci-Bislimi
Agim Shala-Bashkimi
Kumrije Hoxha-Shpresa
Dibran Tahiri- Doktor Islami
Jehon Gorani-Iliri
Shefki Morina
Sylejman Lokaj- Syla
Nimon Muçaj
Zenel Tufa
Ramazan Bërkani
Besnik Mikullovci-Nipi
Shefqet Luca
Elez Nikçi
Ahmet Brahimaj
Fatmir Gashi
Xhemajl Krasniqi
Bajram Kelmendi-Avokati
<ref>{{Citation |title=Film Kosovar - Një pallto për babin tim në burg (Pjesa e tretë) |url=https://www.youtube.com/watch?v=cnMHR4d84RA |language=sq-AL |access-date=2024-04-21}}</ref>
Pjesa e katërt.
Përveq doktorrit në mënyrë të mistershme kapen fshatarët që strehuan Beslimin dhe Doktorrin ndërkaq familja e Ahmetit plak fillon të marrë situatat nën menaxhim. Besimi dhe fshatarët nëpër stacione si çdoherë krenar dhe fanatik mbrohen me dinjitet të lartë ndaj korbave serb të Beogradit të cilët tashme po fillonin të dridhëroheshin shumë nga sulmet e errëta të stacioneve të tyre nga celulat e para të organizatës lirikërkuese atdhedashëse. Kurse fundi i kësaj pjesë përmbyllet akti i fundit i Beslimit si një nga xhaxhallarët shqiptarë trim që gjërsa vdiq barti me vete edhe vyrtytet me të larta njerëzore.
Leze Qena-Drita
Agim Shala-Bashkimi
Kumrije Hoxha-Shpresa
Jehon Gorani-Iliri
Toska Belegu-Shqipja
Dibran Tahiri- Doktor Islami
Besnik Mikullovci-djali i Bashkimit
Sylejman Lokaj- Syla
Ahmet Spahiu
Florin Kelmendi
Sadedin Prekazi
Shefqet Luca
Nimon Muçaj
Sylë Kuçi
Qefsere Bërkani
Mentor Mripa
Ramazan Bërkani
Elez Nikçi
Shaip Rexha
Producent: Sejdi Rexhepi
Fotografitë:FOTOCOLOUR BLIC
Kënget: ilir Shaqiri & Mentor Mripa <ref>{{Citation |title=Film Kosovar - Një pallto për babin tim në burg (Pjesa e katërt) |url=https://www.youtube.com/watch?v=4uqXKa_kZd4 |language=sq-AL |access-date=2024-04-21}}</ref>
== Referimet ==
[[Kategoria:Filma shqip]]
<references />
tm8kzzsmzwv40t4nrrm4bpfeiz9y2ds
T7
0
244172
2659096
2647379
2024-04-26T09:43:05Z
46.19.226.3
/* Prodhimet vetanake */
wikitext
text/x-wiki
{{Short description|Televizion privat kosovar}}{{Infobox kanal televiziv
|name=T7
|network=
|owner=MediaWorks
|country={{KOS}}
|language=[[Gjuha shqipe|Shqip]]
|headquarters=[[Prishtina|Prishtinë]], Kosovë
|area=[[Kosova|Kosovë]], [[Shqipëria|Shqipëri]], [[Maqedonia e Veriut|Maqedoni e Veriut]]|sister_channels=[[ABC News]]|launch_date=16 mars 2018|logo=T7-YouTube-ikona.jpg|picture_format=16:9 (1080i)|type=Transmetues privat komercial|parent=ABC Management (2019-tani)|founder=[[Leonard Kerquki]]<br>[[Berat Buzhala]]|website=https://televizioni7.com|key_people=Klodjan Allajbeu (pronar)
Leonard Kerquki (drejtor i përgjithshëm)}}
'''Televizioni 7''' ose shkurt '''T7''' (gjithashtu edhe si '''TE 7''')<ref>{{Cite web |title=TE 7 – KPMM |url=https://regjistri.kpm-ks.org/operatori/te-7/ |access-date=2024-03-08 |language=sq-AL}}</ref> është një [[Televizionet në Kosovë|kanal televiziv]] privat kabllor në [[Kosova|Kosovë]], pjesë e grupit MediaWorks, themeluar nga [[Berat Buzhala]] dhe [[Leonard Kerquki]]. T7 u themelua më 16 mars 2018 që të shërbejë si motër e mediumit online, [[Gazeta Express|Gazetës Express]].
Në vitin 2021, Berat Buzhala përcolli projekte të tjera dhe la T7-tën, ndërkohë u ble nga kompania shqiptare ABC Management (që drejton [[ABC News]]) me Kerqukin duke marrë përsipër rolin e drejtorit gjeneral dhe [[Klodian Allajbeu|Klodjan Allajbeun]] si pronar.<ref>{{Cite news |date=2021-11-13 |title=Berat Buzhala largohet nga Gazeta Express dhe T7, së shpejti me projekt të ri në RTV21 |language=sq |work=Demos |url=https://gazetademos.com/berat-buzhala-largohet-nga-gazeta-express-dhe-t7-se-shpejti-me-projekt-te-ri-ne-rtv21/ |url-status=live |access-date=2022-12-08}}</ref>
== Historiku ==
{{Zgjerim}}
=== Themelimi ===
Para themelimit të T7, [[Express|Gazeta Express]] po prodhonte një numër modest të emisioneve televizive që po transmetoheshin në televizione të tjera dhe në [[YouTube]] (emisione si ''Komiteti, Zona Express, Express Rozë'' dhe ''MeShukin''). Në webfaqen e Gazetës, këto emisione ishin kategorizuar nën emrin "ETV".
Ideja pati rrënjët në sugjerimet e lexuesve dhe shoqërisë së kreut të gazetës. Mundësia e një televizioni u vendos përfundimisht dhe u diskutua në një bisedë mes Berat Buzhalës dhe Leonard Kerqukit në [[Ulqini|Ulqin]] në korrik 2017. Fillimisht u propozua emri ''"''ExpressTV''"'' dhe një skemë programore që përfshiu emisionet ekzistuese të Gazetës Express. Emri u ndryshua gjatë një bisede mes kokave të Express-it dhe [[Orhan Kerkezi|Orhan Kerkezit]]. Një person i panjohur e dha idenë për emrin "T7" (personi nuk u emërtua nga televizioni për shkak se ''"rëndom këto debate mund të shpien konflikt fizik në mes atyre që kanë qenë të pranishëm"'').<ref>{{Cite web |title=SI LINDI TELEVIZIONI T7 |url=https://www.youtube.com/watch?v=_pHXyYoDhWU |url-status=live |website=YouTube |language=sq}}</ref> Pas vendosjes së emrit, më 3 nëntor 2017 u postua një artikull në Gazetën Express duke kërkuar për punëtorë.<ref>{{Cite news|url=https://www.gazetaexpress.com/lajme/gazeta-express-shpall-konkurs-per-projektin-me-te-ri-televiziv-456749/?archive=1|title=Gazeta Express shpall konkurs për projektin më të ri televiziv|last=Express|first=Gazeta|lang=sq|date=3 nëntor 2017|work=Gazeta Express|access-date=9 korrik 2018|archive-date=8 qershor 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180608062131/http://www.gazetaexpress.com/lajme/gazeta-express-shpall-konkurs-per-projektin-me-te-ri-televiziv-456749?archive=1|url-status=dead}}</ref> Afro 500 kandidatë u shqyrtuan gjatë 2 javëve të intervistave, dhe pasuan disa muaj të parapërgatitjeve.<ref>{{Cite web |title=RRETH T7 |url=http://www.televizioni7.com/rreth-t7/ |url-status=live |website=Televizioni 7 |language=sq}}</ref>
Hapja e televizionit u shënua me një gala mbrëmje më 16 mars 2018 në ora 22:30<ref>{{Cite news|url=https://www.imalbania.com/lancohet-kanali-me-i-ri-zbuloni-kush-eshte-ne-imazhet-e-tij/|title=Lancohet kanali më i ri, zbuloni kush janë imazhet e tij!|last=Redaksia|first=IMA|lang=sq|date=16 mars 2018|work=Info Media - Albania|access-date=9 korrik 2018}}</ref>, nën praninë e shumë figurave publike.<ref>{{Cite news|url=https://www.gazetaexpress.com/lajme/personalitetet-dhe-zyrtaret-qe-po-marrin-pjese-ne-lansimin-e-televizionit-t7-512443/|title=Personalitetet dhe zyrtarët që po marrin pjesë në lansimin e televizionit T7|last=Express|first=Gazeta|lang=sq|date=16 mars 2018|work=Gazeta Express|access-date=9 korrik 2018|archive-date=30 qershor 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180630115622/https://www.gazetaexpress.com/lajme/personalitetet-dhe-zyrtaret-qe-po-marrin-pjese-ne-lansimin-e-televizionit-t7-512443|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web |title=PRITJE TË MËDHA PËR T7 |url=https://www.youtube.com/watch?v=G9v_gkB-dd4 |url-status=live |website=YouTube |language=sq}}</ref><ref>{{Cite web |title=T7, TELEVIZIONI I KOSOVËS |url=https://www.youtube.com/watch?v=4SSPsKKBzSo |url-status=live |website=YouTube |language=sq}}</ref> Emisioni i parë që u transmetua ishte ''DPT me Fidanin'' i drejtuar nga [[Fidan Jupolli]] -- ku mysafirë ishin vetë themeluesit e televizionit.<ref>{{Cite web |title=DPT - Leonard Kerquki, Berat Buzhala - 16.03.2018 |url=https://www.youtube.com/watch?v=WxzQXzJQZa4 |url-status=live |website=YouTube |language=sq}}</ref>
== Programi ==
=== Prodhimet vetanake ===
* ''DPT Te Fidani''
* ''Lajme'' (15:00 dhe 19:30)
* ''N'Fokus''
* ''Frontal''
* ''Mendimi për Motin''
* ''Kendiv''
* ''#gjesi''
* ''Prizma''
* ''Pressing''
* ''7në7''
* ''Shneta''
* Zen Me Artan Behramin
* Canape
* Zanat
* Euro N T7
* Favorit
* Majtas Jo Djathtas
* Socion
* Za Me Kaltrinen
== Shih poashtu ==
* [[Gazeta Express]]
* [[Berat Buzhala]], bashkëthemelues i televizionit, tani drejtor i mediumit ''Nacionale''
== Referime ==
<references />
== Lidhje të jashtme ==
* {{Official website|http://televizioni7.com}}
* [https://gazetaexpress.com Webfaqja e Gazetës Express]
* [https://www.youtube.com/channel/UCWJe7loIldFtmfaVHYaQw0g Kanali në YouTube]
{{Media në Kosovë}}
[[Kategori:Stacione televizive në Kosovë]]
d5rgphcy24ifr7nbmhu8ql85oghxtvv
2659097
2659096
2024-04-26T09:44:12Z
46.19.226.3
/* Prodhimet vetanake */
wikitext
text/x-wiki
{{Short description|Televizion privat kosovar}}{{Infobox kanal televiziv
|name=T7
|network=
|owner=MediaWorks
|country={{KOS}}
|language=[[Gjuha shqipe|Shqip]]
|headquarters=[[Prishtina|Prishtinë]], Kosovë
|area=[[Kosova|Kosovë]], [[Shqipëria|Shqipëri]], [[Maqedonia e Veriut|Maqedoni e Veriut]]|sister_channels=[[ABC News]]|launch_date=16 mars 2018|logo=T7-YouTube-ikona.jpg|picture_format=16:9 (1080i)|type=Transmetues privat komercial|parent=ABC Management (2019-tani)|founder=[[Leonard Kerquki]]<br>[[Berat Buzhala]]|website=https://televizioni7.com|key_people=Klodjan Allajbeu (pronar)
Leonard Kerquki (drejtor i përgjithshëm)}}
'''Televizioni 7''' ose shkurt '''T7''' (gjithashtu edhe si '''TE 7''')<ref>{{Cite web |title=TE 7 – KPMM |url=https://regjistri.kpm-ks.org/operatori/te-7/ |access-date=2024-03-08 |language=sq-AL}}</ref> është një [[Televizionet në Kosovë|kanal televiziv]] privat kabllor në [[Kosova|Kosovë]], pjesë e grupit MediaWorks, themeluar nga [[Berat Buzhala]] dhe [[Leonard Kerquki]]. T7 u themelua më 16 mars 2018 që të shërbejë si motër e mediumit online, [[Gazeta Express|Gazetës Express]].
Në vitin 2021, Berat Buzhala përcolli projekte të tjera dhe la T7-tën, ndërkohë u ble nga kompania shqiptare ABC Management (që drejton [[ABC News]]) me Kerqukin duke marrë përsipër rolin e drejtorit gjeneral dhe [[Klodian Allajbeu|Klodjan Allajbeun]] si pronar.<ref>{{Cite news |date=2021-11-13 |title=Berat Buzhala largohet nga Gazeta Express dhe T7, së shpejti me projekt të ri në RTV21 |language=sq |work=Demos |url=https://gazetademos.com/berat-buzhala-largohet-nga-gazeta-express-dhe-t7-se-shpejti-me-projekt-te-ri-ne-rtv21/ |url-status=live |access-date=2022-12-08}}</ref>
== Historiku ==
{{Zgjerim}}
=== Themelimi ===
Para themelimit të T7, [[Express|Gazeta Express]] po prodhonte një numër modest të emisioneve televizive që po transmetoheshin në televizione të tjera dhe në [[YouTube]] (emisione si ''Komiteti, Zona Express, Express Rozë'' dhe ''MeShukin''). Në webfaqen e Gazetës, këto emisione ishin kategorizuar nën emrin "ETV".
Ideja pati rrënjët në sugjerimet e lexuesve dhe shoqërisë së kreut të gazetës. Mundësia e një televizioni u vendos përfundimisht dhe u diskutua në një bisedë mes Berat Buzhalës dhe Leonard Kerqukit në [[Ulqini|Ulqin]] në korrik 2017. Fillimisht u propozua emri ''"''ExpressTV''"'' dhe një skemë programore që përfshiu emisionet ekzistuese të Gazetës Express. Emri u ndryshua gjatë një bisede mes kokave të Express-it dhe [[Orhan Kerkezi|Orhan Kerkezit]]. Një person i panjohur e dha idenë për emrin "T7" (personi nuk u emërtua nga televizioni për shkak se ''"rëndom këto debate mund të shpien konflikt fizik në mes atyre që kanë qenë të pranishëm"'').<ref>{{Cite web |title=SI LINDI TELEVIZIONI T7 |url=https://www.youtube.com/watch?v=_pHXyYoDhWU |url-status=live |website=YouTube |language=sq}}</ref> Pas vendosjes së emrit, më 3 nëntor 2017 u postua një artikull në Gazetën Express duke kërkuar për punëtorë.<ref>{{Cite news|url=https://www.gazetaexpress.com/lajme/gazeta-express-shpall-konkurs-per-projektin-me-te-ri-televiziv-456749/?archive=1|title=Gazeta Express shpall konkurs për projektin më të ri televiziv|last=Express|first=Gazeta|lang=sq|date=3 nëntor 2017|work=Gazeta Express|access-date=9 korrik 2018|archive-date=8 qershor 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180608062131/http://www.gazetaexpress.com/lajme/gazeta-express-shpall-konkurs-per-projektin-me-te-ri-televiziv-456749?archive=1|url-status=dead}}</ref> Afro 500 kandidatë u shqyrtuan gjatë 2 javëve të intervistave, dhe pasuan disa muaj të parapërgatitjeve.<ref>{{Cite web |title=RRETH T7 |url=http://www.televizioni7.com/rreth-t7/ |url-status=live |website=Televizioni 7 |language=sq}}</ref>
Hapja e televizionit u shënua me një gala mbrëmje më 16 mars 2018 në ora 22:30<ref>{{Cite news|url=https://www.imalbania.com/lancohet-kanali-me-i-ri-zbuloni-kush-eshte-ne-imazhet-e-tij/|title=Lancohet kanali më i ri, zbuloni kush janë imazhet e tij!|last=Redaksia|first=IMA|lang=sq|date=16 mars 2018|work=Info Media - Albania|access-date=9 korrik 2018}}</ref>, nën praninë e shumë figurave publike.<ref>{{Cite news|url=https://www.gazetaexpress.com/lajme/personalitetet-dhe-zyrtaret-qe-po-marrin-pjese-ne-lansimin-e-televizionit-t7-512443/|title=Personalitetet dhe zyrtarët që po marrin pjesë në lansimin e televizionit T7|last=Express|first=Gazeta|lang=sq|date=16 mars 2018|work=Gazeta Express|access-date=9 korrik 2018|archive-date=30 qershor 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180630115622/https://www.gazetaexpress.com/lajme/personalitetet-dhe-zyrtaret-qe-po-marrin-pjese-ne-lansimin-e-televizionit-t7-512443|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web |title=PRITJE TË MËDHA PËR T7 |url=https://www.youtube.com/watch?v=G9v_gkB-dd4 |url-status=live |website=YouTube |language=sq}}</ref><ref>{{Cite web |title=T7, TELEVIZIONI I KOSOVËS |url=https://www.youtube.com/watch?v=4SSPsKKBzSo |url-status=live |website=YouTube |language=sq}}</ref> Emisioni i parë që u transmetua ishte ''DPT me Fidanin'' i drejtuar nga [[Fidan Jupolli]] -- ku mysafirë ishin vetë themeluesit e televizionit.<ref>{{Cite web |title=DPT - Leonard Kerquki, Berat Buzhala - 16.03.2018 |url=https://www.youtube.com/watch?v=WxzQXzJQZa4 |url-status=live |website=YouTube |language=sq}}</ref>
== Programi ==
=== Prodhimet vetanake ===
* ''DPT Te Fidani''
* ''Lajme'' (15:00 dhe 19:30)
* ''N'Fokus''
* ''Frontal''
* ''Mendimi për Motin''
* ''Kendiv''
* ''#gjesi''
* ''Prizma''
* ''Pressing''
* ''7në7''
* ''Shneta''
* Zen Me Artan Behramin
* Canape
* Zanat
* Euro N T7
* Favorit
* Majtas Jo Djathtas
* Socion
* Za Me Kalterinen
== Shih poashtu ==
* [[Gazeta Express]]
* [[Berat Buzhala]], bashkëthemelues i televizionit, tani drejtor i mediumit ''Nacionale''
== Referime ==
<references />
== Lidhje të jashtme ==
* {{Official website|http://televizioni7.com}}
* [https://gazetaexpress.com Webfaqja e Gazetës Express]
* [https://www.youtube.com/channel/UCWJe7loIldFtmfaVHYaQw0g Kanali në YouTube]
{{Media në Kosovë}}
[[Kategori:Stacione televizive në Kosovë]]
r7vzaz2fscaj4r392nwppsvuyqv426p
Përdoruesi:Ftillimi
2
258453
2658764
2525708
2024-04-25T12:48:22Z
CommonsDelinker
1198
Materiali multimedial [[:c:File:Logo_acqj.al.png|Logo_acqj.al.png]] u largua nga faqja; Ai u fshi nga Commons nga [[:c:User:Túrelio|Túrelio]] me arsyetimin: Copyright violation; see [[:c:Commons:Licensing|]] ([[:c:COM:CSD#F1|F1]]): Non-free logo above [[:
wikitext
text/x-wiki
Shkruaj kryesisht rreth [[Planifikimi hapësinor|planifikimit territorial]] dhe [[Lundrimi me vela|lundrimit me vela]]. Gjithashtu angazhohem për krijimin e wikipediave '''[[incubator:Wp/aat/Φακ̇jα_κριεσρε|aat.wikipedia.org]]''' (arbërishte e Greqisë) dhe '''[[incubator:Wp/aae/Faqja kriesore|aae.wikipedia.org]]''' (arbërishte e Italisë).
__NOTOC__<!-- {{TOC right}} -->
{| style="border:1px solid #ddd;"
|+'''Tryeza e punës'''
| style="width:25%; vertical-align:top; background-color: #f6ffee;" |
=== Planifikimi territorial ===
Te [[Përdoruesi:Ftillimi/sandbox|livadhi im]].
# [[Gjeografia e Tiranës]]
# Ndarja administrative: [[Bashkia e Tiranës]]
# [[Historia e Tiranës]]
# [[Demografia e Tiranës]]
# [[Politika e Tiranës]]
# [[Ekonomia e Tiranës]]
## [[Turizmi në Tiranë]]
# [[Infrastruktura e Tiranës]]
## [[Ujësjellësi i Tiranës]]
# [[Urbanistika e Tiranës]]
## [[Shembjet e ndërtesave në Tiranë]]
# [[Kultura e Tiranës]]
| style="width:25%; vertical-align:top; background-color: #f1f9fb;" |
=== Lundrimi me vela ===
Te [[Portal:Lundrimi me vela|portali përkatës]].
# [[Varka me vela]]
# [[Katamarani]]
# [[Veli]]
# [[Era]]
# [[Bordi]]
# [[Shesta]]
# [[Harta detare]]
# [[Infrastruktura detare në Shqipëri]]
# [[Infrastruktura detare në Mal të Zi]]
# [[Shërbimi Hidrografik Shqiptar]]
# [[Marrëveshja e detit Shqipëri–Greqi]]
# Ishujt dhiapontikë: [[Strakënaja]], [[Dymali]], [[Mathraqi]]
| style="width:25%; vertical-align:top;" |
=== Wikipedia në [[Arbërishtja (Itali)|arbërishten e Italisë]] ===
# Testimi në inkubator: '''[[incubator:Wp/aae]]'''
# Përdorimi i mjeteve: [[meta:Small wiki toolkits/Starter kit]]
# Plotësimi i kushteve plotësues:
## Duhet të ketë një '''projekt provues aktiv''' në inkubator.
## Duhet të ketë një perpjekje të vazhdueshme '''për të përkthyer ndërfaqen MediaWiki në''' '''arbërishten e Italisë''', që mos të jetë njeri i përjashtuar nga pjesëmarrja në projekt.
# Aplikimi: [[meta:Requests for new languages]]
| style="width:25%; vertical-align:top;" |
=== Wikipedia në [[Arbërishtja (Greqi)|arbërishten e Greqisë]] ===
# Testimi në inkubator: '''[[incubator:Wp/aat]]'''
# Përdorimi i mjeteve: [[meta:Small wiki toolkits/Starter kit]]
# Plotësimi i kushteve plotësues:
## Duhet të ketë një '''projekt provues aktiv''' në inkubator.
## Duhet të ketë një perpjekje të vazhdueshme '''për të përkthyer ndërfaqen MediaWiki në''' '''arbërishten e Greqisë''', që mos të jetë njeri i përjashtuar nga pjesëmarrja në projekt.
# Aplikimi: [[meta:Requests for new languages]]
|}
{| style="border:1px solid #ddd;"
|+'''Burime serioze lajmesh'''
|-
| style="width:13.5%; background-color: #ffd600;" | [[Figura:Logo_monitor.al.png|110px|center|link=https://monitor.al/]]
| style="width:13.5%;" | [[Figura:Logo_reporter.al.png|110px|center|link=https://reporter.al/]]
| style="width:13.5%;" | [[Figura:Logo_koha_net.png|110px|center|link=https://koha.net/]]
| style="width:13.5%;" | [[Figura:Logo_euronews.al.png|110px|center|link=https://euronews.al/al/]]
| style="width:13.5%;" | [[Figura:Logo_evropaelire.png|110px|center|link=https://www.evropaelire.org/]]
| style="width:13.5%; background-color: #1a1a1a;" | [[Figura:Logo_citizens_channel.png|110px|center|link=https://citizens-channel.com/]]
| style="width:13.5%; background-color: #414140;" | [[Figura:Logo_exit.al.png|110px|center|link=https://exit.al/]]
| style="width:13.5%;"|
|}
6hs1zcx9ecjxcm2tmy2juhrewbtwmc2
Përdoruesi diskutim:Edukatori
3
260856
2658996
2656552
2024-04-25T20:01:33Z
Qwerfjkl (bot)
160953
/* Probleme me referimet te artikulli Edgar Morin */
wikitext
text/x-wiki
{{Tung| — [[Përdoruesi:Βατο|Βατο]] ([[Përdoruesi diskutim:Βατο|diskutimet]]) 9 mars 2019 22:30 (CET)}}
== Medalje ==
Për punën e vazhdueshme në lidhje me artikujt për pedagogjinë.
{{Medalje}}-[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 14 maj 2019 20:17 (CEST)
Shumë faleminderit koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]]. Respekt juve dhe suksese në punën tuaj fisnike. Me nderime --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 14 maj 2019 20:31 (CEST)
:Faleminderit! Ju lutem, konsiderojeni mundësinë të shkruani diçka në faqen tuaj personale të përdoruesit pasi krijimi i saj lehtëson komunikimin dhe përfshirjen në komunitet. Gjithsesi mbetet në dëshirën tuaj. Puna e mbarë! :) - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 maj 2019 00:28 (CEST)
== Kategoritë ==
Kam vënë re se krijon vazhdimisht kategori të reja si pjesë e punës tënde me artikujt arsimor. Të lutem, hidhi një sy faqes [[Ndihmë:Kategoria]] përpara se të vazhdosh të krijosh kategori të tjera. Po vepron siç duhet, thjesht do të ishte mirë të shtoje dhe atë përshkrimin shabllon siç përshkruhet te faqja më sipër. Kjo dhe mbase të vendosnit dhe kategoritë për kategoritë e krijuara.
Puna e mbarë! :) - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 9 qershor 2019 17:04 (CEST)
:Përshëndetje koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]]. Doni të thoni të jap shënime të ngjashme siq janë në këtë faqe [https://sq.wikipedia.org/wiki/Kategoria:Biografi Kategoria:Biografi].
:Me nderime: --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 9 qershor 2019 19:26 (CEST)
::Pak a shumë. Ideja ajo është, thjesht teksti është ndryshe. Kemi një tekst shabllon që është mirë të përdorim për t'i standardizuar. Shiko për shembuj kategoritë e mëposhtme:
::*[[:Kategoria:IT-gjeo-cung]];
::*[[:Kategoria:Stampa referimi]];
::Shtyp ''Përpunoni burim'' te faqet më sipër që ta shohësh tërë kodin përbërës. Do të vësh re që teksti ndryshon pak nga njëri shembull te tjetri. Kjo është në varësi të faktit nëse kategoria është e prirur të ndahet në kategori të tjera bija apo jo. Lexoje me kujdes faqen e ndihmës më sipër paralelisht me kodin përbërës të faqeve shembuj e besoj se do të jetë më e qartë. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 10 qershor 2019 03:21 (CEST)
:::Përshëndetje koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], shihe si të duket kjo këtu : [[:Kategoria:Psikologji pedagogjike]]; Nderimet e mia --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 10 qershor 2019 17:47 (CEST)
::::Kategoria që ke sjellë si shembull ndahet në kategori të tjera bija kështu që duhej vetëm pjesa e parë e përshkrimit. Pjesa e plotë do të duhej nëse kategoria nuk do të përmbante kategori të tjera por vetëm artikuj. Shikoje vetë se e ndryshova siç duhet. Shembulli tregon më shumë se fjalët. :)
::::Këshillë: Vazhdimisht shtyp "Përpunoni burim" dhe shikoni kodin përbërës të faqeve që keni interes. Pastaj mjafton ta kopjosh siç është dhe të ndryshosh vetëm pjesët që të nevojiten për të replikuar të njëjtin rezultat diku. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 10 qershor 2019 18:26 (CEST)
== Medalje ==
{{Medalje sociologjie}}–[[Përdoruesi:Βατο|Βατο]] ([[Përdoruesi diskutim:Βατο|diskutimet]]) 14 nëntor 2019 11:55 (CET)
== Përkthimet ==
Përshëndetje, Drenisa! :)
Po shoh morinë e artikujve të rinj që po krijon së fundmi. Po përdor veglën e përkthimeve? Si funksionon, mirë? Ke pasur probleme gjatë përdorimit? - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 16 nëntor 2019 17:23 (CET)
Përshëndetje koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]].
Faleminderit për interesimin tuaj. Nganjëherë edhe kam probleme të vogla me veglën e përkthimit ose si pasojë e mosfunksionimit mbase të rrjetit e ndoshta edhe me nivelin e (mos) njohjes së gjuhës angleze. Tjera probleme nuk kam vërejtur. Gjithë të mirat. Me nderime --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 16 nëntor 2019 19:24 (CET)
:Kuptoj. Pyes pasi, nëse i keni ndjekur diskutimet në [[Wikipedia:Kuvendi|Kuvend]] këto kohë, sapo e kemi aktivizuar si vegël për të gjithë dhe disa përdorues kanë raportuar probleme teknike në lidhje me funksionimin e saj. Butona të caktuara që kur i shtyp nuk kryejnë asnjë funksion, etj. Gjëra të tilla. Është mirë që këto raste të raportohen që ta rregullojmë sa më mirë. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 16 nëntor 2019 19:40 (CET)
== Medalje ==
{{Medalje përkthimi}}
Përshëndetje [[Drenisa]]! Thjesh dua të të falenderoj e përgëzoj për punën e mirë që po bën më përkthimin e disa artikujve e t'iu inkurajoj të vazhdoni po kështu. --'''[[Përdoruesi:Euriditi|<span style="text-shadow:#000 0.1em 0.1em 0.1em; background: #C44747; color:white;"> Euriditi </span>]]''' 8 dhjetor 2019 21:42 (CET)
== Artikujt ne lidhje me COVID-19 ==
Përshëndetje [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]]!
Pashë që ke krijuar artikuj me temën shumë aktuale të COVID-19.
Edhe unë jam i interesuar të shkruaj artikuj në lidhje me këtë temë.
Nëse ke dëshirë, mund të bashkëpunojmë dhe të shkruajmë disa artikuj për këtë. P.sh. Artikuj për shtetet që janë prekur me sëmundjen, ose artikuj për virusin, etj, që janë paralelë në EnWiki.
Unë jam shumë i gatshëm.
Të përshëndes, [[Përdoruesi:Berishasinan|Berishasinan]] ([[Përdoruesi diskutim:Berishasinan|diskutimet]]) 15 mars 2020 13:29 (CET)
Përshëndetje koleg i nderuar [[Përdoruesi:Berishasinan|Berishasinan]]. Pashë se mungonte artikulli dhe e përktheva. Nuk e kam në plan të merrem me tema të tilla. Artikullin në fjalë (Covid 19) kur të kesh mundësi, shihe mos më është përvidhur ndonjë lëshim. Respekt për kontributin tuaj të mrekullueshëm. Gjithë të mirat. Me nderime:--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 15 mars 2020 13:42 (CET)
:Mendova se do të doje të shkruaje. Sidoqoftë faleminderit dhe vazhdo redaktimet me tema të tjera. Punë të palodhshme! - [[Përdoruesi:Berishasinan|Berishasinan]] ([[Përdoruesi diskutim:Berishasinan|diskutimet]]) 15 mars 2020 13:48 (CET)
::{{@|Sadsadas}} mund të kesh interes për diskutimin e mësipërm. Kam vënë re që je marrë dhe ti me temën. Mbase gabohem. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 mars 2020 14:50 (CET)
:::{{@|Berishasinan}} Pershendetje!
:::Me pelqen shume nisma per te shkruajtur artikuj mbi temen e Covid-19.Do te doja te ndihmoja dhe une ne shkrimin e tyre. Jam shume e gatshme. Te lutem me ver ne dijeni per cdo gje. - [[Përdoruesi:Florinda Gjypi|Florinda Gjypi]] ([[Përdoruesi diskutim:Florinda Gjypi|diskutimet]]) 15 mars 2020 17:15 (CET)
::::Doja t'ju vija në vëmendje këtë publikim në ''Facebook'' nga ''Fondacioni Wikimedia'': ''[https://www.facebook.com/wikimediafoundation/posts/770671413338523 On Wikipedia, a fight is raging over coronavirus disinformation]''. Këtu theksohet rëndësia e vërtetësisë te artikujt që prekin këto tema këto ditë. Edhe nëse nuk krijoni artikuj të rinj, mjafton të siguroheni për të korrigjuar informacionin te ato ekzistues. Kontrollimi i informacioneve bëhet duke parë burimet dhe duke u siguruar për plotësimin e saktë të referimeve dhe prejardhjen e tyre nga organe serioze, mundësisht me një lidhje me shëndetësinë. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 mars 2020 18:47 (CET)
:::Faleminderit koleg i nderuar [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]]. Pikërisht kjo më shtyri që ta përktheja. Nderimet e mia: --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 15 mars 2020 18:53 (CET)
::::Përshëndetje {{ping|Drenisa}} Dëshiron të kontrollosh dhe shikosh redaktimet e mia blu apo jeshile (shqyrtimi)?--[[Përdoruesi:Saklanan gerçekler|Saklanan gerçekler]] ([[Përdoruesi diskutim:Saklanan gerçekler|diskutimet]]) 26 mars 2020 14:31 (CET)
:Përshëndetje {{ping|Saklanan gerçekler}} BLU koleg i nderuar. Respekt.--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 26 mars 2020 14:44 (CET)
::Edhe shqyrtimi e redaktimet?--[[Përdoruesi:Saklanan gerçekler|Saklanan gerçekler]] ([[Përdoruesi diskutim:Saklanan gerçekler|diskutimet]]) 26 mars 2020 15:07 (CET)
== Medalje ==
{{Medalje gjeografie}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 27 prill 2020 13:43 (CEST)
:Përshëndetje koleg i nderuar {{@|Klein Muçi}} shumë faleminderit ... gjithashtu edhe juve ju dëshiroj suksese të tjera. Me nderime:--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 27 prill 2020 15:17 (CEST)
== Kontrollim ==
Përshëndetje, Drenisa!
Je në dijeni të kësaj faqes [[Speciale:PendingChanges|këtu]]? Aty listohen të gjitha faqet me ndryshime në pritje në Wikipedia-n shqip. Meqë tashmë je përdoruese me përvojë për sa i përket artikujve këtu, po pate kohë ndonjëherë, ndihma jote në aprovimin ose refuzimin e ndryshimeve në pritje te lista e mësipërme do të ishte mëse e mirëpritur. Aktualisht ajo listë mirëmbahet vetëm nga 1 përdorues (Timi). Me ndihmën tënde mund të ulim ndjeshëm kohën e pritjes së kontrollit për artikujt, që është fatkeqësisht mbi 100 ditë (ka qenë gati dyfish përpara se të përfshihej Timi). Detyra e mësipërme është me përgjegjësi, pasi aty vendoset çfarë shfaqet në në një artikull e çfarë jo, e për pasojë, përcaktohet përmbajtja që do të shfaqet në rezultatet e motorëve të kërkimit në botë. Duke pasur parasysh këtë, situata ka qenë paksa si thikë me dy presa pasi, nga një anë na duhen shumë kontrollues aktivë që të mbajmë numrin e ndryshimeve në pritje nën kontroll dhe nga ana tjetër duhet të ketë një lloj përzgjedhjeje mbi përdoruesit që e ushtrojnë atë funksion për shkak të përgjegjësisë së detyrës. Ti je një zgjedhje e mirë për atë gjë, kështu që mendova të ta sjell në vëmendje si mundësi. Gjithsesi sjellja e vazhdueshme e artikujve të rinj nga ana jote është një ndihmë e vetëmjaftueshme për komunitetin. :) - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 29 prill 2020 18:45 (CEST)
== Edhe një herë për Gurrën e Hoxhës! ==
Ne se do te shkruante seicli si eshte ne dialektin e tij atehere do te ishet lulla e Babilonit! Ne kete rast mendoj se do te duhet qe titulli te jete korrekt dhe brenda te shkruhet qe vendasit e quajne keshtu! Kjo vjen sepse ne kete rast emertimi eshte transparent dhe ne nuk na leverdis qe dikur dikush te shkrau Hoxh e dikush te shkruaje Hosës... Me kupton!!!
Tung--[[Përdoruesi:Varrea e Fterres|Varrea e Fterres]] ([[Përdoruesi diskutim:Varrea e Fterres|diskutimet]]) 17 maj 2020 14:36 (CEST)
Përshëndetje koleg [[Përdoruesi:Varrea e Fterres|Varrea e Fterres]]. Për mua nuk është aspak problem nëse do të jetë titulli Gurra e Hoxhs apo Gurra e Hoxhës. Artikullin e kam përkthyer sepse sido që të jetë titulli i këtij toponimi tingëllon shqip, gjë e cila për territorin e Kosovës nuk është edhe aq e shpeshtë të gjesh emërtime të tilla. Tani ka edhe njerëz të tjerë këtu në Wikipedia të cilët me kontributet dhe përvojën e tyre të gjatë, mund ta vlerësojnë më drejtë dhe më saktë këtë çështje. Sa për mua nuk është aspak problem, po qe nevoja e zhvendos tani faqen nga Gurra e Hoxhs në Gurra e Hoxhës. Vetëm një gjë nuk duhet harruar, e kjo është që ne ishim për rreth një shekull nën pushtimin jugosllav, dhe kur është fjala tek toponimet, kjo ka lënë pasojat e saj.
Me nderime:--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 17 maj 2020 22:46 (CEST)
== Medalje ==
Për kontributin e vazhduar në lidhje me lashtësinë ilire
{{Medalje historie}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 17 gusht 2020 14:53 (CEST)
== Kontroll ==
I kontrollon dot redaktimet e mia, të lutem?--[[Speciale:Kontributet/185.106.120.141|185.106.120.141]] 23 gusht 2020 13:11 (CEST)
== Çmimi për krijimin e artikujve të rinj ==
{{Çmim i parë|1=krijimin e artikujve të rinj|viti=2019|përdoruesi=Drenisa}}
Ju faleminderit koleg wikipedianë. Respekt. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 16 shtator 2020 11:36 (CEST)
== Medalje ==
Është një tematikë gati tërësisht e paprekur në komunitet kështu që të falënderojmë për kontributet. :)
{{Medalje rruge}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 5 tetor 2020 11:46 (CEST)
== Medalje ==
{{Medalje udhëzimi}}–[[Përdoruesi:Anjen01|Anjen01]] ([[Përdoruesi diskutim:Anjen01|diskutimet]]) 26 dhjetor 2020 23:44 (CET)
== Falenderim ==
Përshëndetje, doja t'i shpreh mirënjohjen për punën që ndërmore për rregullimin e artikujve mbi komunat e Kosovës (redaktimet e tua me 10 maj 2020). U kënaqa kur pashë që artikujt gjermane mbi komunat (të cilët e mirëmbaj unë kryesisht) po shërbejnë si "shabllon". Paske përkthyer shumë gjëra kështuqe iu shtua shumë përmbajtje të ri. Gëzohem në qoftë se do të shoh prapë diçka prej teje lidhur me këtë drejtim. Nderime!--[[Përdoruesi:Hyllvegu|Hyllvegu]] ([[Përdoruesi diskutim:Hyllvegu|diskutimet]]) 21 janar 2021 03:39 (CET)
== Shqyrtim ==
Shqyrtoni redaktime ime?--[[Speciale:Kontributet/185.248.102.118|185.248.102.118]] 11 mars 2021 23:54 (CET)
Përshëndetje. Shpresoj të mos jetë urgjente. Kontributi juaj nuk humbet dhe kur të i vie rendi kontributi juaj do të shqyrtohet, qoftë nga une qoftë nga dikush tjetër. Sa për informimin tuaj ja ku janë faqet me ndryshime në pritje [[Speciale:PendingChanges|shih këtu]]. Respekt. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 12 mars 2021 00:43 (CET)
Atëherë më vie keq por nuk mund të kontriboj në asnjë artikull, përveç rikuperimit të dëmeve të shkaktuara nga Ikranjani, pa u shqyrtuar redaktimet e mia ekzistuese, nuk bëhem ortak në lojëra të pista pukjane.--[[Speciale:Kontributet/185.248.102.118|185.248.102.118]] 12 mars 2021 01:02 (CET)
== Çmimi për krijimin e artikujve të rinj ==
{{Çmim i parë|1=krijimin e artikujve të rinj|viti=2020|përdoruesi=Drenisa}}
== Abetare ==
Edhe [[Elifba]] dhe [[Alfabeti i Stambollit]]? Perkthimi nga [[Daut Boriçi]] dhe [[Rexhep Voka]].--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F00:1A00:7182:2F06:670C:941F|2003:E6:2F00:1A00:7182:2F06:670C:941F]] 3 tetor 2021 14:45 (CEST)
:Jo për përkthimit i [[:en:Elifba alphabet]]?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F00:1A00:386C:1A26:7EC3:FDF0|2003:E6:2F00:1A00:386C:1A26:7EC3:FDF0]] 8 tetor 2021 12:35 (CEST)
== Kandidaturë për burokrat ==
Përshëndetje!
Si një anëtare goxha aktive në komunitetin e Wikipedia-s shqip, je e ftuar të marrësh pjesë në votimin që po zhvillohet në faqen [[Wikipedia:Burokratë/Kandidatura/Klein Muçi]] ku po kandidoj për të përfituar privilegjet e burokratit. Votimi i fundit për burokracinë në Wikipedia-n shqip ka ndodhur më shumë se 12 vjet më parë kështu që mirë do të ishte të kishte sa më shumë pjesëmarrje. Ki parasysh që mund të votosh {{tl|PËR}}, {{tl|KUNDËR}} ose {{tl|ASNJANËS}} dhe votën ta shoqërosh me një koment të shkurtër. Vendimi yt është i mirëpritur. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 10 tetor 2021 10:25 (CEST)
== Translation request ==
Hello.
Can you translate and upload the article [[:en:Baku railway station]] in Albanian Wikipedia?
Yours sincerely, [[Përdoruesi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[Përdoruesi diskutim:Multituberculata|diskutimet]]) 16 tetor 2021 01:45 (CEST)
:Thank you very much for the new article and all the best! [[Përdoruesi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[Përdoruesi diskutim:Multituberculata|diskutimet]]) 16 tetor 2021 09:52 (CEST)
== Wikimediani i Muajit ==
Përshëndetje Drenisa,
Po të kontaktoj në emër të Grupit të Përdoruesve Wikimedianët e Gjuhës Shqipe (Wikimedians of Albanian Language User Group - WoALUG), dëshirojm të ju përzgjedhim si “Wikimediani i Muajit” për muajin shkurt, si falenderim për kontributin e juaj në Wikipedia. A mundesh të lutem të na kontaktosh për më shumë informacion në: [[Mailto:info@wikimediashqip.org|info@wikimediashqip.org]]<nowiki>. – ~~~~</nowiki> [[Përdoruesi:Ritamaliqi|Ritamaliqi]] ([[Përdoruesi diskutim:Ritamaliqi|diskutimet]]) 19 janar 2022 16:59 (CET)
== Sondazh ==
Pershendetje!
Jemi studente qe duam te bejme nje studim per lajmet e rreme dhe vandalizmin ne Wikipedian Shqip. Ju lutemi, do na ndihmonte shume ne qofte se na kushtoni disa minuta kohe per te plotesuar formularin me poshte:
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdO7Z-CW0HWn8vAhyu1aHFPILSWNJFbzRn8-juFI6rcsQXesw/viewform?usp=sf_link
Shume faleminderit!
Gjithe te mirat! --[[Përdoruesi:Anapecini|Anapecini]] ([[Përdoruesi diskutim:Anapecini|diskutimet]]) 23 janar 2022 13:43 (CET)
== Fiset shqiptare ==
Pershendetje. E pash qe disa nga shkrimet e mija qe i kam bere i pasket bere delete, edhe pse kishin burime dhe prova shume me te sakta se tuajat. Ju kisha lut qe te mos e beni gabimin e njejte pa qene e/i sigurte. Faleminderit [[Speciale:Kontributet/185.173.204.3|185.173.204.3]] 10 shkurt 2022 14:03 (CET)
Përshëndetje. I kam hequr arbëreshët sepse nuk kishin referencë dhe nuk janē fis ilir por shqiptar. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 10 shkurt 2022 16:44 (CET)
== Shqyrtim ==
Pershendejte, nese keni mundesi ta shqyrtoni artikullin https://sq.wikipedia.org/wiki/Gazeta_e_Pavarur Faleminderit!
:Përshëndetje! Dëshironi të kontrolloni kontributet e mia dhe t'i bëni ato blu?--[[Përdoruesi:Doardear|Doardear]] ([[Përdoruesi diskutim:Doardear|diskutimet]]) 17 prill 2022 19:19 (CEST)
== Kontroll ==
Përshëndetje!
Ky është një mesazh automatik i dërguar te të gjithë kontrolluesit shqipfolës që kanë qenë aktivë së fundmi. Aktualisht në listën e faqeve me ndryshime në pritje gjenden rreth 4000 faqe, disa prej tyre në pritje për më shumë se 1 viti. Kontrollimi i ndryshimeve në pritje është një nga përgjegjësitë bazë të çdo komuniteti Wiki kështu që ju ftojmë të ndihmoni ta zbrazim atë listë. Lista mund të gjendet [[Speciale:PendingChanges|këtu]]. - [[Përdoruesi:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Përdoruesi diskutim:MediaWiki message delivery|diskutimet]]) 16 mars 2022 15:04 (CET)
<!-- Message sent by User:Klein Muçi@sqwiki using the list at https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Kontrolluesit_aktiv%C3%AB&oldid=2421118 -->
== Përkthime ==
Përshëndetje, ju bëni përkthime mjaft të mira. A doni ta përktheni artikullin [[Dialekti Zetë–Rashkë]] ([[:en:Zeta–Raška dialect]])?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F07:B400:DD48:88D8:772B:5D85|2003:E6:2F07:B400:DD48:88D8:772B:5D85]] 30 mars 2022 15:48 (CEST)
:Jo? 😢--[[Speciale:Kontributet/88.128.92.88|88.128.92.88]] 3 prill 2022 08:01 (CEST)
::Nëse ke mundësi edhe këtë shikoje [[:en:Musić noble family]] në [[Musiq]].
::[[:en:Milivoje Đurković]] - [[Milivoje Gjurkoviq]]--[[Speciale:Kontributet/82.114.73.107|82.114.73.107]] 5 prill 2022 21:23 (CEST)
:Përshëndetje kolegë. Nuk po i refuzoj, do ti përkthej kur të kem kohë sepse kam edhe mbi 2200 faqe në listën e mbikëqyrjes. Respekt. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 12 prill 2022 21:37 (CEST)
::Edhe [[:en:Vladan Glišić]] në [[Vladan Glishiq]]?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F49:3100:A0CF:4EB8:9F82:7BA8|2003:E6:2F49:3100:A0CF:4EB8:9F82:7BA8]] 19 prill 2022 01:01 (CEST)
:::{{ping|Drenisa}} Faleminderit. A po vijnë akoma artikujt e tjerë?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F49:3100:5C30:E299:B5D8:7964|2003:E6:2F49:3100:5C30:E299:B5D8:7964]] 26 prill 2022 23:25 (CEST)
::::Shih edhe këtë: [[:en:Jovan Grković-Gapon]] në [[Jovan Gapon]]. Paraprakisht faleminderit koleg ... --[[Speciale:Kontributet/37.35.67.1|37.35.67.1]] 27 prill 2022 00:10 (CEST)
:::::Ka shumë pak artikuj që duhen përkthyer.--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F27:4800:4003:EB82:CD12:C33E|2003:E6:2F27:4800:4003:EB82:CD12:C33E]] 2 nëntor 2022 10:09 (CET)
::::::{{ping|Drenisa}} Shumë të shkurtër janë [[hatibi]] ([[:en:Khatib]]) dhe [[Ebu Dherr el-Gifari]].--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F27:4800:19AB:A4:3440:E287|2003:E6:2F27:4800:19AB:A4:3440:E287]] 17 nëntor 2022 20:56 (CET)
Përshëndetje koleg. Po mi zgjedh artikujt për ti përkthyer si me i pas propozuar ndonjë shkavell.--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 19 nëntor 2022 15:12 (CET)
:Dëshironi të krijoni ata artikuj të rëndësishëm?--[[Speciale:Kontributet/24.134.186.201|24.134.186.201]] 26 tetor 2023 13:51 (CEST)
== Medalje ==
{{Medalje sporti}}–[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 maj 2022 03:56 (CEST)
== Mungojnë artikujt për kosovarët ==
Mungojnë shumë artikuj për shqiptarë të shquar si [[Slagja Delibashiq]] ([[:en:Slađa Delibašić]]), [[Srdjan Djokovic]] ([[:en:Srdjan Djokovic]]), [[Vladimir Dobriçanin]] ([[:en:Vladimir Dobričanin]]), [[Mladen Dodiq]] ([[:en:Mladen Dodić]]), [[Mlagjan Gjorgjeviq]] ([[:en:Mlađan Đorđević]]), [[Petar Gjuriçkoviq]] ([[:en:Petar Đuričković]]), [[Vladimir Durkoviq]] ([[:en:Vladimir Durković]]), [[Çolak-Anta]] ([[:en:Čolak-Anta]]), [[Mahmud pashë Angeloviq]] ([[:en:Mahmud Pasha Angelović]]), [[Sima Igumanov]] ([[:en:Sima Igumanov]]), [[Vuk Isakoviq]] ([[:en:Vuk Isaković]]), [[Miladin Ivanoviq]] ([[:en:Miladin Ivanović]]), [[Milan Ivanoviq]] ([[:en:Milan Ivanović (politician)]]), [[Tina Ivanoviq]] ([[:en:Tina Ivanović]]), [[Sava Janjiq]] ([[:en:Sava Janjić]]), [[Darinka Jevriq]] ([[:en:Darinka Jevrić]]), [[Zvezdan Jovanoviq]] ([[:en:Zvezdan Jovanović]]), [[Dragan Maksimoviq]] ([[:en:Dragan Maksimović]]), [[Ljubomir Mariq]] ([[:en:Ljubomir Marić]]), [[Srboljub Milenkoviq]] ([[:en:Srboljub Milenković]]), [[Dragan Milovanoviq]] ([[:en:Dragan Milovanović (Serbian Radical Party politician)]]), [[Olivera Nedeljkoviq]] ([[:en:Olivera Nedeljković]]), [[Radenko Nedeljkoviq]] ([[:en:Radenko Nedeljković]]), [[Bratislav Nikoliq]] ([[:en:Bratislav Nikolić]]), [[Pajsije i Janjevës]] ([[:en:Pajsije of Janjevo]]), [[Jordan Nikoliq]] ([[:en:Jordan Nikolić]]), [[Branko Niniq]] ([[:en:Branko Ninić]]), [[Krstimir Pantić]] ([[:en:Krstimir Pantić]]), [[Snezhana Paunoviq]] ([[:en:Snežana Paunović]]), [[Borislav Peleviq]] ([[:en:Borislav Pelević]]), [[Stojanka Petkoviq]] ([[:en:Stojanka Petković]]), [[Sava Petroviq-Grmija]] ([[:en:Sava Petrović-Grmija]]), [[Ranko Popoviq]] ([[:en:Ranko Popović]]), [[Srgjan Popoviq]] ([[:en:Srđan Popović]]), [[Dejan Radenkoviq]] ([[:en:Dejan Radenković]]), [[Veljko Radenoviq]] ([[:en:Veljko Radenović]]), [[Darko Radomiroviq]] ([[:en:Darko Radomirović]]), [[Nenad Radosavljeviq]] ([[:en:Nenad Radosavljević]]), [[Rasta]] ([[:en:Rasta (singer)]]), [[Milivoje Ribaq]] ([[:en:Milivoje Ribać]]), [[Gjorgje Skopljançe]] ([[:en:Đorđe Skopljanče]]), [[Milan Ristoviq]] ([[:en:Milan Ristović]]), [[Spasoje Samarxhiq]] ([[:en:Spasoje Samardžić]]), [[Marko Saviq]] ([[:en:Marko Savić (pianist)]]), [[Milan Saviq]] ([[:en:Milan Savić (politician)]]), [[Bora Spuzhiq Kvaka]] ([[:en:Bora Spužić Kvaka]]), [[Gjokica Stanojeviq]] ([[:en:Đokica Stanojević]]), [[Momçilo Stanojeviq]] ([[:en:Momčilo Stanojević]]), [[Dejan Stojanoviq]] ([[:en:Dejan Stojanović]]), [[Filip Stojanoviq]] ([[:en:Filip Stojanović (politician)]]), [[Momir Stojanoviq]] ([[:en:Momir Stojanović]]), [[Nenad Stojkoviq]] ([[:en:Nenad Stojković]]), [[Haxhi Milorad Stoshiq]] ([[:en:Hadži Milorad Stošić]]), [[Mira Stupica]] ([[:en:Mira Stupica]]), [[Goran Svilanoviq]] ([[:en:Goran Svilanović]]), [[Jorgovanka Tabaković]] ([[:en:Jorgovanka Tabaković]]), [[Aleksandar Tijaniq]] ([[:en:Aleksandar Tijanić]]), [[Ivan Todosijeviq]] ([[:en:Ivan Todosijević]]), [[Anđelka Tomasheviq]] ([[:en:Anđelka Tomašević]]), [[Dragan Tomiq]] ([[:en:Dragan Tomić]]), [[Aleksandra Trajkoviq]] ([[:en:Aleksandra Trajković]]), [[Tomislav Trifiq]] ([[:en:Tomislav Trifić]]), [[Jelena Trivan]] ([[:en:Jelena Trivan]]), [[Aleksandar Trifunoviq]] ([[:en:Aleksandar Trifunović (footballer)]]), [[Nenad Vaniq]] ([[:en:Nenad Vanić]]), [[Ajazdin Nuhi]] ([[:en:Ajazdin Nuhi]]), [[Dragan Veljkoviq]] ([[:en:Dragan Veljković]]), [[Andrijana Videnoviq]] ([[:en:Andrijana Videnović]]), [[Mladen Vladojeviq]] ([[:en:Mladen Vladojević]]), [[Miodrag Vlahoviq]] ([[:en:Miodrag Vlahović (politician)]]), [[Sonja Vlahoviq]] ([[:en:Sonja Vlahović]]), [[Momir Vojvodić]] ([[:en:Momir Vojvodić]]), [[Sasha Vuçiniq]] ([[:en:Saša Vučinić (Serbian politician)]]), [[Danijela Vujiçiq]] ([[:en:Danijela Vujičić]]), [[Srgjan Vuloviq]] ([[:en:Srđan Vulović]]) dhe [[Ljuba Tadiq]] ([[:en:Ljuba Tadić]]). [[Speciale:Kontributet/46.114.93.216|46.114.93.216]] 18 qershor 2022 21:47 (CEST)
:Koleg i panjohur a mos po të duket faqja ime e përdoruesit diçka si Fontana e Deshirave??? [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 8 korrik 2022 17:28 (CEST)
::Ju bëni përkthime shumë të bukura dhe korrekte, prandaj. Një koleg tjetër ju pyeti më lart. Sugjerimet e artikujve janë shumë të mira. [[Speciale:Kontributet/77.9.11.101|77.9.11.101]] 9 korrik 2022 08:33 (CEST)
Në rregull flm, nuk i përkthej une por makina. --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 9 korrik 2022 13:42 (CEST)
:Por është shumë mirë që ju e bëni atë. Këta shqiptarë janë figura të rëndësishme historike.--[[Speciale:Kontributet/153.96.64.9|153.96.64.9]] 11 korrik 2022 11:07 (CEST)
::Përshëndetje koleg. Kur të kesh mundësi bëje një artikull të shkurtër, për [[Ali bej Tirana|Ali bej Tiranën]], së paku le të mbetet si cung. Une nuk po mund të gjej material për te, nuk është as në Fjalorin Enciklopedik Shqiptar e as në Fjalorin Enciklopedik të Kosovës, ose ndoshta une nuk po mund e nuk po di ta kërkoj e ta gjej. Respekt dhe klm. Me nderime: [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 12 korrik 2022 21:43 (CEST)
:::Nuk kam informacion. Ndoshta {{ping|Ikranjani}} ka?--[[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F49:3100:452E:D7DD:509D:29AE|2003:E6:2F49:3100:452E:D7DD:509D:29AE]] 13 korrik 2022 15:50 (CEST)
::::Edhe ky artikuj? Jo? 🥺 --[[Speciale:Kontributet/46.183.103.17|46.183.103.17]] 29 korrik 2022 20:06 (CEST)
== Scodra dhe Shkodra ==
Përshëndetje @[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]], të përgëzoj për punën e përkthimeve. Mendoj se do ishte më mirë që artikulli Scodra të vendoset në seksionin e historisë së artikullit [[Shkodra]], ose të riemërohet në Shkodra e lashtë. [[Përdoruesi:AT44|AT44]] ([[Përdoruesi diskutim:AT44|diskutimet]]) 3 gusht 2022 19:45 (CEST)
:Përshëndetje koleg i nderuar. Po pajtohem që titulli të jetë [[Shkodra e lashtë]]. Të falëminderit për mirëkuptimin, respekt [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 3 gusht 2022 22:45 (CEST)
== Medalje ==
{{Medalje pune}}
-- [[Përdoruesi:AT44|AT44]] ([[Përdoruesi diskutim:AT44|diskutimet]]) 23 gusht 2022 13:07 (CEST)
== Çmimi për krijimin e artikujve të rinj ==
{{Çmim i parë|1=krijimin e artikujve të rinj|viti=2021|përdoruesi=Drenisa}}
== Gostitje dhënë më 8 shtator 2022 13:36 (CEST) ==
{{Fli}}-[[Përdoruesi:Astronomi06|Astronomi06]] ([[Përdoruesi diskutim:Astronomi06|diskutimet]]) 8 shtator 2022 13:36 (CEST)
:Shumë faleminderit koleg i nderuar. Respekt. [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 8 shtator 2022 13:40 (CEST)
== Toponimet e antikitetit ==
Pershendetje Drenisa! Po shoh qe po orienton titujt e artikujve qe lidhen me emertime te antikitetit drejt shqiperimeve. Duhet ta kem propozuar edhe ne kuvend, por kete ''shqiperim'' te perdhunshem e mendoj demtues per syrin e lexuesit qe mund te mendoje te informohet permes wiki-t, tek e fundit eshte edukuese sikur lexuesi (nxenesi mundesisht) te mesoje se '''c''' ne latinishten klasike shqiptohej '''k''', p.sh. Si dhe te mesohet te perballet me kete permase te emertimeve klasike qe nuk besoj se ndonje vend qe kemi si reference kulturore, i ndryshon dhe njetrajteson keshtu. [[Përdoruesi:Ikranjani|Ikranjani]] ([[Përdoruesi diskutim:Ikranjani|diskutimet]]) 6 tetor 2022 23:24 (CEST)
:Përshëndetje koleg. Për cilin redaktim e ke fjalën, nëse ke mundësi të më tregosh? [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 6 tetor 2022 23:28 (CEST)
:: Po ja p.sh. [[Sesaretia]] qe e shqiperove nga transkriptimi qe i behet emertimit ne greqishte. --[[Përdoruesi:Ikranjani|Ikranjani]] ([[Përdoruesi diskutim:Ikranjani|diskutimet]]) 6 tetor 2022 23:34 (CEST)
:::E përktheva koleg i nderuar. Tani nuk do të thot se duhet të mbetet pikërisht ashtu si e kam përkthyer une. Mund edhe të kem gabuar. Greqishten nuk e njoh. [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 6 tetor 2022 23:39 (CEST)
::::Ne fakt ajo qe ke bere me titullin perben ''shqiperim'' e nderuar, sepse teknikisht titulli eshte i '''pa'''perkthyeshem, vetem i transkriptueshem per volitje drejtshqiptuese. Nuk po them qe i yti eshte varianti perfundimtar, por meqe i ke hy kesaj vadeje, mendova se mos mund te te duket e arsyeshme... sidoqofte, te lumshin duart. --[[Përdoruesi:Ikranjani|Ikranjani]] ([[Përdoruesi diskutim:Ikranjani|diskutimet]]) 6 tetor 2022 23:42 (CEST)
:::::Faleminderit koleg i nderuar. Po përpiqem. Sa për [[Sesaretia]] të të them të drejtën nuk e di se si do të ishte titulli i saktë në gjuhën shqipe, sepse ka shumë emra që vështirë përkthehen. Respekt juve. [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 6 tetor 2022 23:46 (CEST)
:::::Kur është puna tek emërtimet e titujve të toponimeve antike, ke shumë të drejtë, sepse ka një varg emërtimesh për të cilat nuk kam qenë i sigurt se si duhet të jetë në gjuhën shqipe. p.sh. latinisht është '''Dimalum''' greqisht '''Dimalitan''' ndërsa shqip e kanë përkthyer '''Dimali''', pastaj '''Vicianum''' e kanë përkthyer [[Viciana]], etj. ja edhe një që në anglisht ka qenë '''Berginium''' ndërsa une e kam përkthyer [[Bergini]] duke u nisur nga ajo që më mirë është të ekzistojë kështu edhe nëse nuk është në rregull se sa të mos ekzistojë fare. Nuk kam asgjë kundër që artikuj të tillë të zhendosen në emërtimin tjetër simotër, si p.sh. në këtë rast '''Berginium'''. [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 7 tetor 2022 00:03 (CEST)
== Përkthimi shqip🤗 ==
Përshëndetje Drenisa, ju lutem nëse e bëj në gjuhë të tjera në gjuhën shqipe në Wikipedia😍🤗? [[Përdoruesi:AlexBTR|AlexBTR]] ([[Përdoruesi diskutim:AlexBTR|diskutimet]]) 16 tetor 2022 17:53 (CEST)
:Përshëndetje koleg AlexBTR. Më trego cilët artikuj duhet t'i bëj në shqip. [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 16 tetor 2022 20:16 (CEST)
Për [[Florin Salam]], Elena Çaushesku, [[Adrian Minune]] dhe Denisa.
Përshëndetje nga cigani kosovar. Respekt.--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 16 tetor 2022 22:47 (CEST)
Koleg i nderuar, {{@|AlexBTR}} kur të kesh mundësi përktheje këtë artikull në gjuhën rumune, nëse mundesh, nëse jo nuk ka problem, [[:en:Accession of Kosovo to the European Union|Accession of Kosovo to the European Union]]. Me nderime (Kosovari cigan ose Cigani nga Kosova): --[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 16 tetor 2022 23:05 (CEST)
Të dua Drenisa! [[Përdoruesi:AlexBTR|AlexBTR]] ([[Përdoruesi diskutim:AlexBTR|diskutimet]]) 16 tetor 2022 23:38 (CEST)
== Kryetare kosovare ==
Mungojnë thuajse tërësisht artikujt dhe kategorite. Lista e plotë është këtu: [[:en:Category:Mayors of places in Kosovo]]. [[Speciale:Kontributet/2003:E6:2F20:A300:8942:161C:96C6:F53E|2003:E6:2F20:A300:8942:161C:96C6:F53E]] 23 tetor 2022 17:35 (CEST)
:{{ping|Drenisa}} Vetëm disa mungojnë ose janë shumë të shkurtra.--[[Speciale:Kontributet/88.128.92.127|88.128.92.127]] 18 dhjetor 2022 12:49 (CET)
== Çamëri/shqiptarë në Greqi, dhe fe ==
Ju jeni tani në atë temë. Dëshironi të krijoni [[My Blood My Compromise]] ([[:en:My Blood My Compromise]])? [[Speciale:Kontributet/2A02:3102:6A55:FF8D:BCCE:97C6:627F:99AC|2A02:3102:6A55:FF8D:BCCE:97C6:627F:99AC]] 4 shkurt 2023 12:22 (CET)
:Jo?--[[Speciale:Kontributet/2A02:3102:6A55:FF8D:7054:4527:882D:BE|2A02:3102:6A55:FF8D:7054:4527:882D:BE]] 9 shkurt 2023 20:36 (CET)
::Ky janë xhamitë shqiptare.--[[Speciale:Kontributet/2A02:3102:6A55:FF8D:3C35:2059:5456:CB5|2A02:3102:6A55:FF8D:3C35:2059:5456:CB5]] 25 shkurt 2023 14:31 (CET)
== Medalje dhënë më 14 shkurt 2023 19:50 (CET) ==
{{Medalje pune}}-[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 14 shkurt 2023 19:50 (CET)
== Kategorizimi ==
Përshëndetje!
Prej disa kohësh je angazhuar në procesin e kategorizimit duke ndihmuar në një çështje që pak përdorues ndihmojnë. Prej vitesh pema e kategorive në Wikipedia-n shqip është në një situatë të rënduar pasi ka munguar në mënyrë të vazhduar mirëmbajtja në lidhje me të kështu që kontributi yt në këtë çështje vlerësohet së tepërmi. Do të të këshilloja të lexoje [[en:WP:CG]] nëse s'e ke lexuar ende e të hidhje një sy te pema e kategorive në Wikipedia-n anglisht: [[en:Category:Contents]]. Ky është trungu i pemës nga ku buron çdo kategori e nënkategori tjetër atje. Sa më shumë t'i afrohemi një sistemi të ngjashëm, aq më e lehtë do të bëhej gjetja e përpunimi i informacionit (kategoritë kanë rëndësi të veçantë në punët automatike pasi shërbejnë si grupe tematike nga ku robotët e vegla të ndryshme mund të vjelin e përpunojnë informacion me lehtësi). Në fakt kam disa kohë që mendoj të fillojmë një fushatë për sistemimin e pemës së kategorive në Wikipedian-n shqip por ti e ke nisur para meje de facto si proces kështu që mendova se mbase mund të ishe i interesuar "ta nisje me themel". - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 10 mars 2023 04:14 (CET)
:Përshëndetje, koleg. Ka kohë që e kam vërejtur se kur përkthej artikuj mungojnë shumë kategori në gjuhën shqipe. Ato kategori të artikujve që i përkthej e që krahas anglishtes ekzistojnë edhe në shumë gjuhë ose në disa gjuhë të tjera zakonisht i krijoj. Nuk kam shumë njohuri rreth rregullave të krijimit të artikujve, kështu që do të përpiqem ta respektoj pemën e kategorizimit të artikujve në gjuhë të tjera. [[en:WP:CG]] nuk e kam lexuar por do të përpiqem ta lexoj me kujdes. Nëse vëren ndonjë gabim ose devijim timin të lutem më korigjo. Faleminderit koleg. Respekt. Me nderime: [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 10 mars 2023 18:33 (CET)
::Patjetër. Faqja e lartpërmendur tregon me hollësi çdo gjë rreth kategorive. Mbase së shpejti mund të marrësh guximin të kalosh pak dhe ato kategoritë teknike përveç atyre të përmbajtjes. Për çdo lloj ndihme që mund të të duhet rreth koncepteve të shpjeguara te faqja në fjalë, mos ngurro të më pyesësh. Puna e mbarë! {{smiley|:-)}}<span id="Klein_Muçi:1678478907819:Përdoruesi_diskutimFTTCLNDrenisa" class="FTTCmt">— [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 10 mars 2023 21:08 (CET)</span>
== Një turk, disa turq ==
Përshëndetje! :)
Fjala "turq" nuk përmban Ë në drejtshkrim kështu që besoj që rikategorizimet e tua të fundit në lidhje me të duhet të kthehen. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 2 prill 2023 20:22 (CEST)
:Përshëndetje koleg. Nuk e kisha konsultuar drejtshkrimin. Shihe tani se më duket e përfundova. Dhe faleminderit për kujdesin. [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 2 prill 2023 20:46 (CEST)
::Asgjë. :) Vetëm një këshillë: Ridrejtimet nuk funksionojnë me kategoritë. Në një ridrejtim të zakonshëm, lexuesi do të ridrejtohet automatikisht te faqja e re nëse shtyp te lidhja e ridrejtimit. Në rastin e kategorive, nëse një artikull kategorizohet te kategoria e vjetër, ai do të mbetet aty, nuk do të ridrejtohet automatikisht te kategoria e re. Duke pasur këtë parasysh, nëse ndodh një gabim me faqet e kategorive është mirë që të vendoset stampa {{tl|Grise}} te faqja e vjetër e thjesht të krijohet një e re në vend të zhvendosjes.<span id="Klein_Muçi:1680528383414:Përdoruesi_diskutimFTTCLNDrenisa" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 3 prill 2023 15:26 (CEST)</span>
== Invitation to Rejoin the [https://mdwiki.org/wiki/WikiProjectMed:Translation_task_force Healthcare Translation Task Force] ==
[[File:Wiki Project Med Foundation logo.svg|right|frameless|125px]]
You have been a [https://mdwiki.toolforge.org/prior/index.php medical translators within Wikipedia]. We have recently relaunched our efforts and invite you to [https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/index.php join the new process]. Let me know if you have questions. Best [[User:Doc James|<span style="color:#0000f1">'''Doc James'''</span>]] ([[User talk:Doc James|talk]] · [[Special:Contributions/Doc James|contribs]] · [[Special:EmailUser/Doc James|email]]) 12:34, 13 August 2023 (UTC)
<!-- Message sent by User:Doc James@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Top_translators/40&oldid=25451578 -->
== Kërkesë për përkthim të faqes Amin Syla në anglisht. ==
Përshëndetje,
a do të ishte e mundur që ju të përktheni faqen [[Amin Syla]] në [[anglisht]]? [[Speciale:Kontributet/185.100.245.105|185.100.245.105]] 13 gusht 2023 16:10 (CEST)
== Translation request ==
Hello.
Can you translate and upload the article [[:en:Baku State University]] in Albanian Wikipedia?
Yours sincerely, [[Përdoruesi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[Përdoruesi diskutim:Multituberculata|diskutimet]]) 18 gusht 2023 23:58 (CEST)
:[[Përdoruesi:Multituberculata|Multituberculata]], Hello - Xoş gəlmisiniz!<br/>Please translate this article in Azerbaijani language Wikipedia: [[:en:Prishtina Bus Station]]<span id="Drenisa:1692398093200:Përdoruesi_diskutimFTTCLNDrenisa" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 19 gusht 2023 00:34 (CEST)</span>
::Hello.
::I have created the article [[:az:Priştina Avtovağzalı]]. Can you create the article [[:en:Baku State University]] in Albanian Wikipedia?
::Yours sincerely, [[Përdoruesi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[Përdoruesi diskutim:Multituberculata|diskutimet]]) 19 gusht 2023 08:57 (CEST)
:::Thank you very much for the new article! [[Përdoruesi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[Përdoruesi diskutim:Multituberculata|diskutimet]]) 19 gusht 2023 12:38 (CEST)
::::[[Përdoruesi:Multituberculata|Multituberculata]], [[Arsimi në Azerbajxhan]] këtë artikull e ke gratis, koleg i nderuar. Respekt.<span id="Drenisa:1692447687637:Përdoruesi_diskutimFTTCLNDrenisa" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 19 gusht 2023 14:21 (CEST)</span>
:::::Thank you very much! [[Përdoruesi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[Përdoruesi diskutim:Multituberculata|diskutimet]]) 19 gusht 2023 18:28 (CEST)
== Çmimi për krijimin e artikujve të rinj ==
{{Çmim i parë|1=krijimin e artikujve të rinj|viti=2022|përdoruesi=Drenisa}}
== Çmimi për mirëmbajtjen e kategorive ==
{{Çmim i parë|1=mirëmbajtjen e kategorive|viti=2022|përdoruesi=Drenisa}}
== Kategorizimi: Faqet e veçanta ==
Përshëndetje!
Meqë merresh shpesh me kategoritë, nëse nuk e di ende, doja të të thoja se faqet e veçanta mund të jenë një vend i mirë për t'i përpunuar ato. Shko te [[Special:SpecialPages]] (e ke dhe te mjetet majtas si "Faqet e veçanta") dhe shiko për ''Kategori të dëshiruara'', ''Kategori të pakategorizuara'' dhe ''Kategori të papërdorura''. Të treja ato lista kanë nevojë prej vëmendje prej vitesh tashmë dhe puna jote në to do të ishte më se e mirëpritur. Si gjithmonë, më thuaj nëse të lindin probleme rrugës. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 22 shtator 2023 12:05 (CEST)
:[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], Përshëndetje. Posa i shikova. Për dy të fundit e kuptova se çka kërkohet ndërsa për të parën, ''Kategori të dëshiruara'' nuk po kuptoj. Faleminderit koleg. Respekt.<span id="Drenisa:1695462617463:Përdoruesi_diskutimFTTCLNDrenisa" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 23 shtator 2023 11:50 (CEST)</span>
::Ato janë thjeshtë "kategori të kuqe", pra kategori që janë përdorur në faqe të ndryshme por faqet e tyre nuk janë krijuar ende (ose janë grisur). Në këtë kuptim janë "të dëshiruara", sepse kërkohet ekzistenca e tyre nga faqet ku janë përdorur. Këto lloj kategorish ose duhen krijuar, ose duhen hequr nga faqet ku kërkohen.<span id="Klein_Muçi:1695464616109:Përdoruesi_diskutimFTTCLNDrenisa" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 23 shtator 2023 12:23 (CEST)</span>
:::Shënim: Kam harruar pa përmendur këtë më sipër: [[Speciale:FaqeTëPakategorizuara|FaqeTëPakategorizuara]]<span id="Klein_Muçi:1699751830458:Përdoruesi_diskutimFTTCLNDrenisa" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 12 nëntor 2023 02:17 (CET)</span>
== Medalje dhënë më 21 tetor 2023 21:59 (CEST) ==
Për punën e vazhduar në lidhje me mirëmbajtjen e kategorive, një hapësirë që ka pasur nevojë për mirëmbajtje prej kohësh.
{{Medalje pune}}-[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 21 tetor 2023 21:59 (CEST)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Pikëpamjet feministe për gjuetinë e shtrigave]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2646824|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Pikëpamjet feministe për gjuetinë e shtrigave]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(6%20mars%202024,%2020:33)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 6 mars 2024 21:33 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Fëmijëria në luftë]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2646057|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Fëmijëria në luftë]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Mungon shtëpia botuese te vendodhja|Mungon shtëpia botuese te vendodhja]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren libra apo enciklopedi nga vitet 1850 që nuk përmbajnë një shtëpi botuese. Për ta zgjidhur këtë problem mund të lexoni më shumë [[w:en:Category:CS1 maint: location missing publisher|këtu]].
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(10%20mars%202024,%2000:20)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 10 mars 2024 01:20 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Pikëpamjet feministe për gjuetinë e shtrigave]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2646824|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Pikëpamjet feministe për gjuetinë e shtrigave]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(10%20mars%202024,%2001:03)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 10 mars 2024 02:03 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Arsimi në Turqi]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2648280|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Arsimi në Turqi]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(12%20mars%202024,%2020:30)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 12 mars 2024 21:30 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[ChatGPT në arsim]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2648325|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:ChatGPT në arsim]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(12%20mars%202024,%2023:22)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 13 mars 2024 00:22 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Anna Göldi]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2648443|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Anna Göldi]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(13%20mars%202024,%2016:30)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 13 mars 2024 17:30 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Anna Maria Schwegelin]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2648452|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Anna Maria Schwegelin]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: BOT: Gjendja e adresës origjinale është e panjohur|BOT: Gjendja e adresës origjinale është e panjohur]] - Referimet shfaqin këtë problem kur është vendosur
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(13%20mars%202024,%2016:52)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 13 mars 2024 17:52 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Margherita Sarrocchi]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2649219|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Margherita Sarrocchi]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve|Emra të shumëfishtë: lista e autorëve]]
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(16%20mars%202024,%2015:17)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 16 mars 2024 16:17 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Burimet e hapura arsimore]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2650350|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Burimet e hapura arsimore]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(19%20mars%202024,%2016:39)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 19 mars 2024 17:39 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Microsoft Copilot]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2650669|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Microsoft Copilot]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Gjuhë e panjohur|Gjuhë e panjohur]] - Referimet shfaqin këtë problem kur parametri language ka një vlerë të panjohur. Për ta zgjidhur këtë problem mund të lexoni më shumë [[w:en:Category:CS1 maint: unrecognized language|këtu]].
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(20%20mars%202024,%2020:34)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 20 mars 2024 21:34 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Tay (chatbot)]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2650673|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Tay (chatbot)]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(20%20mars%202024,%2020:42)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 20 mars 2024 21:42 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Turqit në Ballkan]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2651100|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Turqit në Ballkan]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(23%20mars%202024,%2013:04)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 23 mars 2024 14:04 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Shkolla Evropiane]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2651113|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Shkolla Evropiane]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(23%20mars%202024,%2014:21)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 23 mars 2024 15:21 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Muzeu i Pushtimit Sovjetik (Tbilisi)]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2651241|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Muzeu i Pushtimit Sovjetik (Tbilisi)]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(23%20mars%202024,%2023:41)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 24 mars 2024 00:41 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Arsimi në Gjeorgji]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2651247|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Arsimi në Gjeorgji]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(23%20mars%202024,%2023:48)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 24 mars 2024 00:48 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Muzeu Gjeorgjian i Arteve të Bukura]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2652371|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Muzeu Gjeorgjian i Arteve të Bukura]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(27%20mars%202024,%2017:12)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 27 mars 2024 18:12 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Kinema Rustaveli]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2652384|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Kinema Rustaveli]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Gjuhë e panjohur|Gjuhë e panjohur]] - Referimet shfaqin këtë problem kur parametri language ka një vlerë të panjohur. Për ta zgjidhur këtë problem mund të lexoni më shumë [[w:en:Category:CS1 maint: unrecognized language|këtu]].
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(27%20mars%202024,%2018:12)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 27 mars 2024 19:12 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Majda Kirmizi]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2652763|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Majda Kirmizi]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Gjuhë e panjohur|Gjuhë e panjohur]] - Referimet shfaqin këtë problem kur parametri language ka një vlerë të panjohur. Për ta zgjidhur këtë problem mund të lexoni më shumë [[w:en:Category:CS1 maint: unrecognized language|këtu]].
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(29%20mars%202024,%2018:25)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 29 mars 2024 19:25 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Tatjana Bokan]]'' ==
Përshëndetje, Drenisa!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2652774|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Tatjana Bokan]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(29%20mars%202024,%2018:41)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 29 mars 2024 19:41 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Dushko Markoviq]]'' ==
Përshëndetje, Edukatori!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2653316|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Dushko Markoviq]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(31%20mars%202024,%2021:02)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 31 mars 2024 23:02 (CEST)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Dushko Markoviq]]'' ==
Përshëndetje, Edukatori!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2653316|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Dushko Markoviq]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(31%20mars%202024,%2021:02)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 31 mars 2024 23:02 (CEST)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Vuk Vrçeviq]]'' ==
Përshëndetje, Edukatori!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2653542|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Vuk Vrçeviq]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(1%20prill%202024,%2013:32)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 1 prill 2024 15:32 (CEST)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Vuk Vrçeviq]]'' ==
Përshëndetje, Edukatori!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2653542|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Vuk Vrçeviq]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(1%20prill%202024,%2013:33)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 1 prill 2024 15:33 (CEST)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Đurđina Jauković]]'' ==
Përshëndetje, Edukatori!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2653642|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Đurđina Jauković]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(1%20prill%202024,%2016:14)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 1 prill 2024 18:14 (CEST)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Eparkia e Horës së Arbëreshëve]]'' ==
Përshëndetje, Edukatori!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2653717|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Eparkia e Horës së Arbëreshëve]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(1%20prill%202024,%2019:06)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 1 prill 2024 21:06 (CEST)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Java e Shenjtë e Eparkisë së Lungros]]'' ==
Përshëndetje, Edukatori!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2653979|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Java e Shenjtë e Eparkisë së Lungros]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(2%20prill%202024,%2021:55)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 2 prill 2024 23:55 (CEST)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Akademia Austriake e Shkencave]]'' ==
Përshëndetje, Edukatori!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2655321|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Akademia Austriake e Shkencave]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(9%20prill%202024,%2015:04)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 9 prill 2024 17:04 (CEST)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Kultura e Tiranës]]'' ==
Përshëndetje, Edukatori!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2656507|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Kultura e Tiranës]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(15%20prill%202024,%2015:46)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 15 prill 2024 17:46 (CEST)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Monumente në Tiranë]]'' ==
Përshëndetje, Edukatori!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2656521|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Monumente në Tiranë]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Gjuhë e panjohur|Gjuhë e panjohur]] - Referimet shfaqin këtë problem kur parametri language ka një vlerë të panjohur. Për ta zgjidhur këtë problem mund të lexoni më shumë [[w:en:Category:CS1 maint: unrecognized language|këtu]].
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(15%20prill%202024,%2016:08)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 15 prill 2024 18:08 (CEST)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Festivali Ndërkombëtar i Filmit në Tiranë]]'' ==
Përshëndetje, Edukatori!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2656543|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Festivali Ndërkombëtar i Filmit në Tiranë]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(15%20prill%202024,%2016:42)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 15 prill 2024 18:42 (CEST)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Edgar Morin]]'' ==
Përshëndetje, Edukatori!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2658987|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Edgar Morin]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(25%20prill%202024,%2020:01)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 25 prill 2024 22:01 (CEST)
3lm5ww6pm7u16ei0jzfk2ovn6aopsie
Herbartianizmi
0
261382
2658861
2636507
2024-04-25T15:29:29Z
InternetArchiveBot
115207
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1
Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
[[File:Johann Friedrich Herbart.jpg|thumb|Johann Friedrich Herbart]]
'''Herbartianizmi''' (Gjermanisht:Der Herbartianismus) e njohur në disa burime edhe si ''pedagogjia herbartiane,'' është një pikëpamje, lëvizje dhe metodë arsimore, edukative dhe pedagogjike, e cila mbështetet në mendimin filozofik, psikologjik dhe pedagogjik të [[Johann Friedrich Herbart]]it. Ndikimi i pedagogjisë herbartiane u ndje fillimisht në shkollën dhe pedagogjinë evropiane e më pas edhe në shkollën dhe pedagogjinë amerikan të fundshekullit XIX, si një përpjekje drejt një shkence sistematike mbi [[arsimi]]n dhe [[edukimi]]n. Herbarti angazhohej për udhëzime që prezantuan ide të reja në hapa diskret. Rreth një çerek shekulli pas vdekjes së tij, idetë e Herbartit u zgjeruan fillimisht në dy shkolla gjermane të mendimit të cilat më vonë u mishëruan në metodën e përdorur në një shkollë praktike në Jenë, e cila tërhoqi mendimtarë edhe nga Shtetet e Bashkuara. Herbartianizmi më vonë u zëvendësua nga pedagogji të reja, të tilla si ato të [[John Dewey]] ([[Pedagogjia pragmatiste]]), etj.
Herbartianistët më të njohur - përfaqësuesit më të njohur të kësaj rryme pedagogjike janë: Tuiscon Ziller (1817 - 1882), Karl Volkmar Stoy (1815–1885), Gustav Hartenstein (1808 - 1890), Moritz Wilhelm Drobisch (1802 - 1896), Ludwig von Strümpell (1812 - 1899), Otto Willmann (1839 - 1920), Ernst von Sallwürk (1839 – 1926) Wilhelm Rein (1847–1929), etj. <ref>Kathleen Cruikshank, Michael Knoll: ''[http://mi-knoll.de/85743.html Herbart in Amerika. Vom Anfang und Ende eines einflußreichen Reformkonzepts] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190323163219/http://mi-knoll.de/85743.html |date=23 mars 2019 }}'', in: ''Bildung und Erziehung'' Nr. 47 (1994), S. 149–164.</ref> <ref>Petrović, Jelena; Cenić, Stojan: Vaspitanje kroz istorijske epohe:Enciklopedijski pristup. Vranje, 1976, 2005.{{ISBN|978-86-82695-17-2}}</ref>
== Shih edhe ==
* [[Pedagogjia]]
* [[Johann Friedrich Herbart]]
== Referime ==
[[Kategoria:Lëvizje dhe drejtime pedagogjike]]
[[Kategoria:Johann Friedrich Herbart]]
ke43268t7wrlke8b9pujf9y4lahtyx9
Ilirska Bistrica
0
264437
2658980
2457904
2024-04-25T19:26:09Z
InternetArchiveBot
115207
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1
Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Postcard of Ilirska Bistrica 1908.jpg|parapamje]]
[[Skeda:COA-Ilirska Bistrica.gif|parapamje]]
'''Bistrica ilire''' ose më saktë '''Lumbardhi ilir''' ''({{Lang-sl|'''Ilirska Bistrica'''}} (e theksuar [iˈliːɾska ˈbiːstɾitsa]; {{Lang-de|Illyrisch Feistritz}}; {{Lang-it|Villa del Nevoso}}, para vitit 1927: Bisterza)'' është një qytet në rajonin jugperëndimor të [[Sllovenia|Sllovenisë]] të njohur si [[Primorsko-notranjska (rajon)|Rajoni Primorsko Notranjska]] ose Karniola e Brendshme, në [[Sllovenia|Slloveni]]. Ajo është e selia administrative e Komunës së Bistricës ilire (Ilirska Bistrica).
Emri ''Ilirska Bistrica'' do të thotë 'Bistrica Ilire' ose 'Lumbardhi ilir', dhe ka origjinën e vet gjatë kohës së Perandorisë Austriake, kur kjo zonë ishte pjesë e Mbretërisë së Ilirisë, një njësi administrative mes viteve 1816 dhe 1849. Mbiemri ''Ilirska'' (''Illyrisch'') i është shtuar emrit të vjetër [[Bistrica]] (''Feistritz -'' e që do të thotë Lumbardh) për ta dalluar atë nga qytetet e tjera në Perandori me mbiemrin Bistrica, të tilla si Sllovenska Bistrica ose Banská Bystrica në kohën moderne në [[Sllovakia|Sllovaki]].
Stema e qytetit paraqet historinë parasllave të rajonit, më saktë periudhën [[Ilirët|Ilire]] të cilët dikur jetonin në këtë zonë, së bashku me anijendërtimtarinë e tyre të dikurshme. Stema aktuale e qytetit është miratuar në mesin e shekullit XIX dhe është vetëm një modifikim i vogël i stemës së Mbretërisë së Ilirisë. <ref>{{Cite web |url=http://www.stat.si/eng/index.asp |title=Statistical Office of the Republic of Slovenia |access-date=31 maj 2019 |archive-date=18 nëntor 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081118142042/http://www.stat.si/eng/index.asp |url-status=dead }}</ref> <ref>[http://www.geopedia.si/?params=T105_L7387_F200#T105_F7387:368_x442103_y49013.504656735_s14_b4 Stražica Mass Grave on Geopedia] {{sl}}</ref>
<ref>[http://www.geopedia.si/?params=T105_L7387_F200#T105_F7387:379_x441480.35001275_y47442.824993625_s14_b4 Cemetery Mass Grave on Geopedia] {{sl}}</ref> <ref>{{Cite web |url=http://kp.rkc.si/dokumenti/zupnije/seznam.pdf |title=Koper Diocese list of churches |url-status=dead |access-date=31 maj 2019 |archive-date=6 mars 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090306055057/http://kp.rkc.si/dokumenti/zupnije/seznam.pdf }}</ref>
== Shih edhe ==
* [[Lubjana]]
* [[Sllovenia]]
* [[Lista e qyteteve në Slloveni]]
* [[Primorsko-notranjska (rajon)|Rajoni Primorsko Notranjska]]
== Referime ==
[[Kategoria:Qytete në Slloveni]]
n1gcrustuu71leab2d4m58erptgfijc
Inteligjenca emocionale
0
264660
2659005
2440138
2024-04-25T20:19:33Z
InternetArchiveBot
115207
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1
Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
'''Inteligjenca emocionale''' ('''IE''') ose '''lidershipi emocional''' ('''LE''') është aftësia e individëve për të njohur [[Emocioni|emocionet]] e tyre dhe ato të të tjerëve, duke dalluar madje edhe ndryshimet në mes të "nuancave" të ndryshme të ndjenjave dhe vlerësimin e tyre në mënyrë të përshtatshme, përdorimin e informacionit emocional në orientimin e të menduarit dhe të sjelljeve, ashtu si dhe menaxhimin dhe/ose rregullimin e emocioneve në raport me mjedisin ose për të arritur synim(et).<ref name="A Dictionary of Psychology">{{Cite book|last=Colman|first=Andrew|title=A Dictionary of Psychology|publisher=Oxford University Press|edition=3|year=2008|isbn=9780199534067}}</ref> <ref>{{Cito web|title=Chapter 2 EMOTIONAL INTELLIGENCE : AN OVERVIEW|url=http://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/31161/6/06_chapter%202.pdf|publisher=INFLIBNET Centre|accessdate=3 shkurt 2019}}</ref>
== Përmbledhje ==
Edhe pse termi për herë të parë u shfaq në vitin 1964 në një letër të shkruar nga Michael Beldoch, ajo fitoi popullaritet vetëm në vitin 1995, në librin me këtë titull, shkruar nga autori dhe gazetari i shkencës [[Daniel Goleman]]. <ref>{{Cite book|title=Popularity Graph by Google Ngram Viewer|url=https://books.google.com/ngrams/graph?content=Emotional+intelligence&case_insensitive=on&year_start=1900&year_end=2008&corpus=15&smoothing=0&share=&direct_url=t4%3B%2CEmotional%20intelligence%3B%2Cc0%3B%2Cs0%3B%3Bemotional%20intelligence%3B%2Cc0%3B%3BEmotional%20Intelligence%3B%2Cc0%3B%3BEmotional%20intelligence%3B%2Cc0%3B%3BEMOTIONAL%20INTELLIGENCE%3B%2Cc0|accessdate=3 shkurt 2019}}</ref> Që nga kjo kohë, inteligjenca emocionale (IE), dhe analiza e Golemanit janë kritikuar brenda komunitetit shkencor,<ref>Murphy, Kevin R. A critique of emotional intelligence: what are the problems and how can they be fixed?. Psychology Press, 2014.</ref> pavarësisht raporteve të popullaritetit të saj. <ref>[https://hbr.org/2017/01/how-to-boost-your-and-others-emotional-intelligence Article at Harvard Business Review, 9 January 2017] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170202065403/https://hbr.org/2017/01/how-to-boost-your-and-others-emotional-intelligence |date=2 February 2017 }} accessed 30 January 2017</ref> <ref>[http://www.huffingtonpost.com/rita-balian-allen/emotional-intelligence-as_b_11072138.html Article at The Huffington Post, 20 July 2016] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170202052311/http://www.huffingtonpost.com/rita-balian-allen/emotional-intelligence-as_b_11072138.html |date=2 February 2017 }} accessed 30 January 2017</ref> <ref>[http://psychcentral.com/blog/archives/2015/10/29/the-benefits-of-emotional-intelligence/ Article at "psychcentral.com" 30 October 2015] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170202235000/https://psychcentral.com/blog/archives/2015/10/29/the-benefits-of-emotional-intelligence/ |date=2 February 2017 }} accessed 30 January 2017</ref> <ref>[http://www.thehindu.com/features/education/careers/how-good-is-your-eq/article7952589.ece "How good is your EQ" at "thehindu.com" 6 December 2015] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170203004608/http://www.thehindu.com/features/education/careers/how-good-is-your-eq/article7952589.ece |date=3 February 2017 }} accessed 30 January 2017</ref>
;Komponentet
Sipas Daniel Goleman inteligjenca emocionale përbëhet prej pesë komponentësh e që janë: 1) vetëdija vetjake, 2) vetë-rregullimi, 3) vetë-motivimi, 4) empatia (ndjeshmëria) dhe 5) aftësitë shoqërore.
#Vetëdija vetjake nënkupton që individi njeh shumë mirë emocionet e veta, pikat e forta e të dobëta të tijat, si dhe nevojat stimujt që e shtyjnë përpara. Njerëz që zotërojnë një nivel të lartë të vetëdijes vetjake janë të zotë të kuptojnë sesi ndjenjat e tyre ndikojnë tek ata vetë, te të tjerët dhe tek performanca në punë (Goleman, 1998).
#Vetë-rregullimi përfaqëson komponentin e dytë të inteligjencës emocionale, që nënkupton aftësinë e individit për të menaxhuar gjendjet e impulset e tij brenda vetes, si dhe atë për të menaxhuar burimet e veta (Goleman, 1995 cituar nga Munsten et al., 2003). Ai i përngjet një bisede të vazhdueshme të individëve me vetveten, ku këta të fundit humorin dhe impulset emocionale negative i ndjejnë njëlloj si të gjithë të tjerët, por në ndryshim prej tyre janë më të zotë për t’i kontrolluar e madje për t’i përdorur ato në mënyrë të dobishme (Goleman, 1998).
#Vetë-Motivimi përbën kompetencën e tretë që duhet të zotërojë një individ për t’u konsideruar emocionalisht inteligjent. Ai përfaqëson kontrollin e tendencave emocionale të cilat çojnë ose lehtësojnë arritjen e qëllimeve (Goleman, 1995 cituar nga Munsten et al., 2003). Individët që zotërojnë këtë kompetencë nuk motivohen nga një pagë apo një status më i lartë si shumica e njerëzve, përkundrazi ata i motivon pasioni për punën dhe tendenca për të arritur rezultate sa më të larta, përtej pritshmërive të tyre dhe të të tjerëve. Për më tepër ata i karakterizon optimizmi dhe përkushtimi ndaj organizatës, madje edhe në situata të vështira (Goleman, 1998).
#Empatia (ose ndjeshmëria) nga ana tjetër, nënkupton të qënit i vetëdijshëm për ndjenjat, nevojat dhe shqetësimet e të tjerëve (Goleman, 29 1995 cituar nga Munsten et al., 2003) dhe aftësinë për t’i trajtuar njerëzit bazuar në reagimet e tyre emocionale (Goleman, 1998). E parë nga këndvështrimi i një lideri kjo do të thotë të marrësh në konsideratë ndjenjat e njerëzve krahas faktorëve të tjerë teksa merr vendime inteligjente (Goleman, 1998).
#Aftësia shoqërore - njerëzit që e zotërojnë këtë kompetencë kanë shumë njohje, përpiqen të gjejnë pika e interesa të përbashkëta me të tjerët dhe besojnë në bindjen se gjërat nuk mund të bëhen vetëm. Për këtë ata ndërtojnë marrëdhënie të mira me të tjerët, gjë që më pas i ndihmon të udheheqin të tjerët në drejtimin e deshiruar (Goleman, 1998). <ref>Goleman, D. (1998). Working With Emotional Intelligence. New York, NY. Bantum Books.</ref> <ref>{{Cite journal|last=Cavazotte|first=Flavia|last2=Moreno|first2=Valter|last3=Hickmann|first3=Mateus|year=2012|title=Effects of leader intelligence, personality and emotional intelligence on transformational leadership and managerial performance|journal=The Leadership Quarterly|volume=23|issue=3|pages=443–455|doi=10.1016/j.leaqua.2011.10.003}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Atwater|first=Leanne|last2=Yammarinol|first2=Francis|year=1993|title=Personal attributes as predictors of superiors' and subordinates' perceptions of military academy leadership|url=https://archive.org/details/sim_human-relations_1993-05_46_5/page/645|journal=Human Relations|volume=46|issue=5|pages=645–668|doi=10.1177/001872679304600504}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Barbey|first=Aron K.|last2=Colom|first2=Roberto|last3=Grafman|first3=Jordan|year=2012|title=Distributed neural system for emotional intelligence revealed by lesion mapping|journal=Social Cognitive and Affective Neuroscience|volume=9|issue=3|pages=265–272|doi=10.1093/scan/nss124|pmc=3980800|pmid=23171618}}</ref> <ref>{{Cito web|last=Yates|first=Diana|title=Researchers Map Emotional Intelligence in the Brain|url=http://news.illinois.edu/news/13/0122emotional_intelligence_AronBarbey.html|website=University of Illinois News Bureau|publisher=University of Illinois|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140813092504/http://news.illinois.edu/news/13/0122emotional_intelligence_AronBarbey.html|archivedate=2014-08-13}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://health.usnews.com/health-news/news/articles/2013/01/28/scientists-complete-1st-map-of-emotional-intelligence-in-the-brain|title=Scientists Complete 1st Map of 'Emotional Intelligence' in the Brain|date=2013-01-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20140814225540/http://health.usnews.com/health-news/news/articles/2013/01/28/scientists-complete-1st-map-of-emotional-intelligence-in-the-brain|archive-date=2014-08-14|agency=US News and World Report}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Harms|first=P. D.|last2=Credé|first2=M.|year=2010|title=Remaining Issues in Emotional Intelligence Research: Construct Overlap, Method Artifacts, and Lack of Incremental Validity|journal=Industrial and Organizational Psychology: Perspectives on Science and Practice|volume=3|issue=2|pages=154–158|doi=10.1111/j.1754-9434.2010.01217.x}}</ref>
== Faktorët ==
Në vitin 1996 Reuven Bar-Oni paraqiti edhe modelin e tij prej 15 faktorëve të inteligjencës i njohur ndryshe edhe si Modeli 15 faktorësh i Bar-Onit. Sipas Reuven Bar-Onit këta 15 faktorë janë:
#Vetëvlerësimi
#Vetëndërgjegjësimi emocional
#Këmbëngulësia/Vetëshprehja emocionale
#Pavarësia
#Empatia
#Përgjegjësia sociale
#Marrëdhëniet ndërpersonale
#Rezistenca ndaj stresit
#Kontrollimi i impulseve
#Vlerësimi i realitetit
#Fleksibiliteti
#Zgjidhja e problemeve
#Vetaktualizimi
#Optimizmi
#Lumturia/mirëqenia <ref name="reuven">{{Cite web |url=http://www.reuvenbaron.org/wp/the-5-meta-factors-and-15-sub-factors-of-the-bar-on-model/ |title=The 15 factors of the Bar-On model |access-date=9 qershor 2019 |archive-date=27 qershor 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150627000852/http://www.reuvenbaron.org/wp/the-5-meta-factors-and-15-sub-factors-of-the-bar-on-model/ |url-status=dead }}</ref>
== Shih edhe ==
* [[Testimi]]
* [[Emocioni]]
* [[Psikologjia]]
* [[Inteligjenca]]
* [[Daniel Goleman]]
* [[Psikologjia e të mësuarit]]
* [[Inteligjenca emocionale (libër)]]
== Referime ==
{{Reflist|3}}
[[Kategoria:Psikologji]]
[[Kategoria:Inteligjencë]]
[[Kategoria:Emocione]]
093oeqjbgxhi9sq33bp1b3mair751mh
Diskutim:Hermann Hesse
1
267158
2658872
2448299
2024-04-25T15:34:49Z
InternetArchiveBot
115207
Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
== U ndryshuan lidhjet e jashtme ==
Përshëndetje, redaktorë!
Tani sa ndryshova 2 lidhjet e jashtme në [[Hermann Hesse]]. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=1991611 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem vizitoni këtë faqe për informacione të mëtejshme. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20051215175918/http://www.hhesse.de/start.php te http://www.hhesse.de/start.php
*U shtua etiketa {{tlx|dead link}} te http://courseweb.stthomas.edu/paschons/language_http://essays/Hesse.html
*U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20071204213850/http://www.kirjasto.sci.fi/hhesse.htm te http://www.kirjasto.sci.fi/hhesse.htm
Kur të keni mbaruar së shqyrtuari ndryshimet e mia, mund të ndiqni udhëzimet te stampa më poshtë për të rregulluar çdo problem me adresat.
Gjithë të mirat!—[[:en:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raporto bug]])</span> 8 shtator 2019 22:02 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 2 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Hermann Hesse]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2107387 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20051215175918/http://www.hhesse.de/start.php për lidhjen http://www.hhesse.de/start.php.
*U shtua etiketa {{tlx|dead link}} te lidhja http://courseweb.stthomas.edu/paschons/language_http://essays/Hesse.html.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20071204213850/http://www.kirjasto.sci.fi/hhesse.htm për lidhjen http://www.kirjasto.sci.fi/hhesse.htm.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 maj 2020 04:52 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Hermann Hesse]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2448298 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20140816114238/http://www.hermann-hesse.de/en për lidhjen http://www.hermann-hesse.de/en/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 maj 2022 03:24 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Hermann Hesse]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2658871 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20091223104834/http://www.grin.com/e-book/53936/erziehung-in-hermann-hesses-glasperlenspiel për lidhjen http://www.grin.com/e-book/53936/erziehung-in-hermann-hesses-glasperlenspiel.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 prill 2024 17:34 (CEST)
d85wrgsl0u6lzwwrahwi2y98ncamtik
Diskutim:Kampionati Kombëtar i Futbollit Femra
1
267437
2659045
2263069
2024-04-26T03:19:18Z
InternetArchiveBot
115207
Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
== U ndryshuan lidhjet e jashtme ==
Përshëndetje, redaktorë!
Tani sa ndryshova 1 lidhjet e jashtme në [[Kampionati Kombëtar i Futbollit Femra]]. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=1992374 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem vizitoni këtë faqe për informacione të mëtejshme. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20120118084725/http://www.fshf.org/garat/COMET.html te http://www.fshf.org/garat/COMET.html
Kur të keni mbaruar së shqyrtuari ndryshimet e mia, mund të ndiqni udhëzimet te stampa më poshtë për të rregulluar çdo problem me adresat.
Gjithë të mirat!—[[:en:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raporto bug]])</span> 8 shtator 2019 23:51 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli [[Kampionati Kombëtar i Futbollit Femra]]. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2004470 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua versioni i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20140426051404/http://www.sportishqiptar.com.al/newsite/2014/04/21/vllaznia-kampione-per-te-pare-per-femra/ për lidhjen http://www.sportishqiptar.com.al/newsite/2014/04/21/vllaznia-kampione-per-te-pare-per-femra/.
Kur të keni mbaruar së shqyrtuari ndryshimet e mia, mund të ndiqni udhëzimet te stampa më poshtë për të rregulluar çdo problem me adresat.
Gjithë të mirat!—[[:en:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raporto bug]])</span> 15 shtator 2019 12:08 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Kampionati Kombëtar i Futbollit Femra]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2263068 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20140426051404/http://www.sportishqiptar.com.al/newsite/2014/04/21/vllaznia-kampione-per-te-pare-per-femra/ për lidhjen http://www.sportishqiptar.com.al/newsite/2014/04/21/vllaznia-kampione-per-te-pare-per-femra/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 tetor 2021 18:44 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 2 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Kampionati Kombëtar i Futbollit Femra]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2659044 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20120324115301/http://albaniansport.net/?fq=brenda&m=shfaqart&aid=593 për lidhjen http://albaniansport.net/?fq=brenda&m=shfaqart&aid=593.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131224094249/http://albaniansport.net/?fq=brenda&m=shfaqart&aid=2562 për lidhjen http://albaniansport.net/?fq=brenda&m=shfaqart&aid=2562.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 26 prill 2024 05:19 (CEST)
bnw9i8dvzwuux96es9tnfzpwyouuzqk
Diskutim:Radioaktiviteti
1
268493
2658907
2588749
2024-04-25T16:11:26Z
Leutrim.P
113691
/* Ndihme ne zhvendosje.. */ seksion i ri
wikitext
text/x-wiki
== Ndryshime te lidhjet e jashtme ==
Përshëndetje, redaktorë!
Tani sa ndryshova 5 lidhje të jashtme te artikulli [[Radioaktivitet]]. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=1995533 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20080921102446/http://www.ag.ohio-state.edu/~rer/rerhtml/rer_20.html te http://www.ag.ohio-state.edu/~rer/rerhtml/rer_20.html
*U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20060805002332/http://www.ontronic-efi.com/decay_heat.htm te http://www.ontronic-efi.com/decay_heat.htm
*U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20000815222730/http://nucleardata.nuclear.lu.se/nucleardata/toi/ te http://nucleardata.nuclear.lu.se/NuclearData/toi/
*U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20100523214100/http://www.nucleonica.net/wiki/index.php/Help:Karlsruhe_Nuclide_Chart te http://www.nucleonica.net/wiki/index.php/Help:Karlsruhe_Nuclide_Chart
*U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20100529181036/http://www.nucleonica.net/wiki/index.php/Help:MCRD te http://www.nucleonica.net/wiki/index.php/Help:MCRD
Kur të keni mbaruar së shqyrtuari ndryshimet e mia, mund të ndiqni udhëzimet te stampa më poshtë për të rregulluar çdo problem me adresat.
Gjithë të mirat!—[[:en:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raporto bug]])</span> 10 shtator 2019 07:11 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Radioaktivitet]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2588748 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20150212024753/http://www.radiochemistry.org/nomenclature/ për lidhjen http://www.radiochemistry.org/nomenclature/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 19 shtator 2023 10:32 (CEST)
== Ndihme ne zhvendosje.. ==
@[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] zhvendosje te: 'Radioaktiviteti'.
Grise kete: [[Radioktiviteti]].
flm. [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 25 prill 2024 18:11 (CEST)
9s1qt5h5m05k6d31on6t495lfjd1edl
2659023
2658907
2024-04-25T21:10:46Z
Klein Muçi
52109
Klein Muçi zhvendosi faqen [[Diskutim:Radioaktivitet]] tek [[Diskutim:Radioaktiviteti]]
wikitext
text/x-wiki
== Ndryshime te lidhjet e jashtme ==
Përshëndetje, redaktorë!
Tani sa ndryshova 5 lidhje të jashtme te artikulli [[Radioaktivitet]]. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=1995533 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20080921102446/http://www.ag.ohio-state.edu/~rer/rerhtml/rer_20.html te http://www.ag.ohio-state.edu/~rer/rerhtml/rer_20.html
*U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20060805002332/http://www.ontronic-efi.com/decay_heat.htm te http://www.ontronic-efi.com/decay_heat.htm
*U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20000815222730/http://nucleardata.nuclear.lu.se/nucleardata/toi/ te http://nucleardata.nuclear.lu.se/NuclearData/toi/
*U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20100523214100/http://www.nucleonica.net/wiki/index.php/Help:Karlsruhe_Nuclide_Chart te http://www.nucleonica.net/wiki/index.php/Help:Karlsruhe_Nuclide_Chart
*U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20100529181036/http://www.nucleonica.net/wiki/index.php/Help:MCRD te http://www.nucleonica.net/wiki/index.php/Help:MCRD
Kur të keni mbaruar së shqyrtuari ndryshimet e mia, mund të ndiqni udhëzimet te stampa më poshtë për të rregulluar çdo problem me adresat.
Gjithë të mirat!—[[:en:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raporto bug]])</span> 10 shtator 2019 07:11 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Radioaktivitet]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2588748 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20150212024753/http://www.radiochemistry.org/nomenclature/ për lidhjen http://www.radiochemistry.org/nomenclature/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 19 shtator 2023 10:32 (CEST)
== Ndihme ne zhvendosje.. ==
@[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] zhvendosje te: 'Radioaktiviteti'.
Grise kete: [[Radioktiviteti]].
flm. [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 25 prill 2024 18:11 (CEST)
9s1qt5h5m05k6d31on6t495lfjd1edl
Diskutim:Indrė Šerpytytė
1
270545
2658991
2598845
2024-04-25T19:51:48Z
InternetArchiveBot
115207
Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
{{Përdoruesi:MajavahBot/config
|archive = Diskutim:Indrė Šerpytytė/Arkivi %(counter)d
|algo = old(14d)
|counter = 1
|maxarchivesize = 1M
|minthreadsleft = 0
|minthreadstoarchive = 1
|archiveheader = {{Arkivi}}
}}
{{Arkiva|age=14|bot=MajavahBot}}
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Indrė Šerpytytė]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2658990 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://archive.is/20160416011539/http://www.nationalmediamuseum.org.uk/Collection/Photography/PhotographyAwards/Winners.aspx për lidhjen http://www.nationalmediamuseum.org.uk/Collection/Photography/PhotographyAwards/Winners.aspx.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 prill 2024 21:51 (CEST)
qkd7g83l2i5onr3aamefz7dxarw3q5j
Diskutim:Ylljet Aliçka
1
271839
2659055
2655566
2024-04-26T04:19:14Z
MajavahBot
122738
U arkivua 1 diskutim pa ndërveprim për më shumë se 14 ditë te faqja [[Diskutim:Ylljet Aliçka/Arkivi 1]]
wikitext
text/x-wiki
{{Përdoruesi:MajavahBot/config
|archive = Diskutim:Ylljet Aliçka/Arkivi %(counter)d
|algo = old(14d)
|counter = 1
|maxarchivesize = 1M
|minthreadsleft = 0
|minthreadstoarchive = 1
|archiveheader = {{Arkivi}}
}}
{{Arkiva|age=14|bot=MajavahBot}}
5x1qw126wx27wzqf1onfw34j45kduak
Diskutim:Ilirska Bistrica
1
273426
2658981
2262747
2024-04-25T19:26:10Z
InternetArchiveBot
115207
Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Ilirska Bistrica]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2049576 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20090306055057/http://kp.rkc.si/dokumenti/zupnije/seznam.pdf për lidhjen http://kp.rkc.si/dokumenti/zupnije/seznam.pdf.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 tetor 2019 17:32 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Ilirska Bistrica]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2262746 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20090306055057/http://kp.rkc.si/dokumenti/zupnije/seznam.pdf për lidhjen http://kp.rkc.si/dokumenti/zupnije/seznam.pdf.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 tetor 2021 17:33 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Ilirska Bistrica]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2658980 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20081118142042/http://www.stat.si/eng/index.asp për lidhjen http://www.stat.si/eng/index.asp.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 prill 2024 21:26 (CEST)
ht8l217obtor1n7sqaz42arfazz64ke
Diskutim:Arkani
1
276977
2659057
2655680
2024-04-26T04:19:34Z
MajavahBot
122738
U arkivua 1 diskutim pa ndërveprim për më shumë se 14 ditë te faqja [[Diskutim:Arkani/Arkivi 1]]
wikitext
text/x-wiki
{{Përdoruesi:MajavahBot/config
|archive = Diskutim:Arkani/Arkivi %(counter)d
|algo = old(14d)
|counter = 1
|maxarchivesize = 1M
|minthreadsleft = 0
|minthreadstoarchive = 1
|archiveheader = {{Arkivi}}
}}
{{Arkiva|age=14|bot=MajavahBot}}
gj986enb8sbknu6jh19487705nyqz3w
Arma e shkatërrimit në masë
0
279182
2658857
2437021
2024-04-25T15:26:40Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Vrasje masive]]; ±[[Kategoria:Armët e shkatërrimit në masë]]→[[Kategoria:Armë të shkatërrimit në masë]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:WMD world map.svg|thumb|240px|Harta botërore me simbole të armës së shkatërrimit në masë]]
Një '''armë e shkatërrimit në masë''' është një [[Armët bërthamore|armë bërthamore]], [[Lufta radiologjike|radiologjike]], [[Arma kimike|kimike]], [[Arma biologjike|biologjike]], ose çdo armë tjetër që mund të vrasë dhe të sjellë dëm të konsiderueshëm për shumë njerëz ose të shkaktojë dëme të mëdha në strukturat e bëra nga njeriu (p.sh. ndërtesat), strukturat natyrore (p.sh., malet), ose [[Biosfera|biosfera]]. Fushëveprimi dhe përdorimi i këtij termi ka evoluar dhe është diskutuar, shpesh duke nënshkruar më shumë politikisht sesa teknikisht. Fillimisht e krijuar në lidhje me [[Bombardime strategjike|bombardimet ajrore]] me [[Eksplozivë kimike|eksplozivë kimikë]] gjatë [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]], më vonë ka ardhur për t'iu referuar armëve në shkallë të gjerë të teknologjive të tjera, të tilla si [[Lufta kimike|luftë kimike]], [[Lufta biologjike|biologjike]], [[Lufta radiologjike|radiologjike]] ose [[Lufta bëthamore|bërthamore]].
==Armët bërthamore==
{{Main article|Lista e shteteve me armë bërthamore}}
I vetmi vend që ka përdorur një armë bërthamore në luftë është Shtetet e Bashkuara, të cilat [[Hedhja e Bombës Atomike në Hiroshima dhe Nagasaki|hodhën dy bomba atomike]] në qytetet japoneze [[Hiroshima]] dhe [[Nagasaki]] gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Ka tetë vende që kanë deklaruar se posedojnë armë bërthamore dhe dihet që kanë provuar një armë bërthamore, vetëm pesë prej të cilave janë anëtare të [[Traktati për Mos-Përhapjen e Armëve Bërthamore|NPT]]. Të tetë janë Kina, Franca, India, Koreja e Veriut, Pakistani, Rusia, Mbretëria e Bashkuar dhe Shtetet e Bashkuara.<ref>https://sipri.org/yearbook/2019/06/</ref> Izraeli konsiderohet nga shumica e analistëve që kanë numra të armëve bërthamore edhe në qindra të ultë, por mban një politikë zyrtare të paqartësisë bërthamore, as duke mohuar dhe konfirmuar statusin e saj bërthamor.<ref>{{cite web|url=https://books.google.se/books?id=MtRBDwAAQBAJ&pg=PT314&lpg=PT314&dq=Israel+is+considered+by+most+analysts+to+have+nuclear+weapons+numbering+in+the+low+hundreds+as+well,+but+maintains+an+official+policy+of+nuclear+ambiguity,+neither+denying+nor+confirming+its+nuclear+status&source=bl&ots=wBcX-UAT5h&sig=ACfU3U1eCM5fID9txlndgxnfgZy7PX6ahQ&hl=sv&sa=X&ved=2ahUKEwjTw_bs3bboAhUhlIsKHV2dADoQ6AEwAXoECAwQAQ#v=onepage&q=Israel%20is%20considered%20by%20most%20analysts%20to%20have%20nuclear%20weapons%20numbering%20in%20the%20low%20hundreds%20as%20well%2C%20but%20maintains%20an%20official%20policy%20of%20nuclear%20ambiguity%2C%20neither%20denying%20nor%20confirming%20its%20nuclear%20status&f=false|title=Handbook of Emergency Management Concepts: A Step-by-Step Approach}}</ref>
Afrika e Jugut zhvilloi një arsenal të vogël bërthamor në vitet 1980, por shkatërroi ato në fillim të viteve 1990, duke e bërë atë të vetmin vend që tërhoqi plotësisht një arsenal të armëve bërthamore të zhvilluar në mënyrë të pavarur. Bjellorusia, Kazakistani dhe Ukraina trashëguan stoqe të armëve bërthamore pas shpërbërjes së [[Bashkimi Sovjetik|Bashkimit Sovjetik]], por i hoqën ato në Federatën Ruse.
Vendet ku armët bërthamore janë vendosur përmes marrëveshjeve të ndarjes bërthamore përfshijnë Belgjikën, Gjermaninë, Italinë, Holandën dhe Turqinë.<ref>{{Cite web|url=https://www.nti.org/analysis/articles/nato-nuclear-disarmament/|title=U.S. Nuclear Weapons in Europe {{!}} NATO Nuclear Weapons Policy {{!}} NTI|website=www.nti.org|access-date=2019-03-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20181107233042/https://www.nti.org/analysis/articles/nato-nuclear-disarmament/|archive-date=7 nëntor 2018|url-status=live|df=dmy-all}}</ref>
==Armët kimike==
Armët kimike janë përdorur në të gjithë botën nga civilizime të ndryshme që nga kohërat e lashta. Në epokën industriale, ato u përdorën gjerësisht nga të dy palët gjatë [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]], dhe nga [[Fuqitë e Boshtit|fuqitë e Boshtit]] gjatë [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]] (si në betejë ashtu dhe në [[Dhoma e gazit#Gjermania Naziste|dhomat e gazit]] në kampin shfarosës) megjithëse fuqitë aleate gjithashtu i grumbulluan ato. Vendet në Evropën Perëndimore hoqën dorë nga përdorimi i armëve të tilla. Që nga viti 2018, një pjesë e vogël e vendeve kanë njohur inventarët, dhe shumë janë në proces të shkatërrohen në mënyrë të sigurtë nën [[Konventa e Armëve Kimike|Konventën e Armëve Kimike]]. Megjithatë, përhapja dhe përdorimi në zonat e luftës mbetet një shqetësim aktiv, së fundmi [[Përdorimi i armëve kimike në Luftën Civile Siriane|përdorimi i armëve kimike në Luftën Civile Siriane]].
== Referime ==
{{reflist}}
[[Kategoria:Armë të shkatërrimit në masë]]
[[Kategoria:Vrasje masive]]
fz2eg28zz6qkdh6ck0o600icag5rzj4
Histori shqiptare nga Alma Çupi
0
282694
2658910
2191102
2024-04-25T16:20:51Z
InternetArchiveBot
115207
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1
Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
Ky emision ka si qëllim të tregojë histori për njerëzit që punojnë, kontribuojnë për komunitetin, krijojnë produkte unike, ngrenë biznese, ruajnë traditën, kulturën si dhe ndihmojnë në zhvillimin e turizmit. Historitë vijnë nëpërmjet xhirimeve në terren, duke treguar në detaje gjithë punën e njerëzve, duke i bërë model për të gjithë ata që ndjekin këtë emision të Alma Çupit.<ref>http://www.malesia.org/2019/04/28/histori-shqiptare-nga-alma-cupi-tuz-93-vjecarja-e-vetmja-qe-punon-xhublete/</ref><ref>{{Cite web |url=http://tvklan.al/kategoria/programe/histori-shqiptare/ |title=Kopje e arkivuar |access-date=29 prill 2020 |archive-date=17 prill 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200417050703/https://tvklan.al/kategoria/programe/histori-shqiptare/ |url-status=dead }}</ref>
== Emisionet ==
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Valbona me një ditë të pazakontë - 14 shkurt 2021
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Në Tamarë ngrihet fabrika më e madhe e lëngjeve të frutave - 20 dhjetor 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Jufkat markohen nën logon Terra - 22 nëntor 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Agro Blend bën revolucion në bujqësine shqiptare! - 15 nëntor 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Qendra AA në Lezhë përgatit të rinjtë për tregun e turizmit! - 8 nëntor 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Veza Reas - 1 nëntor 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Flor farma prodhon "arsenalin" e dezinfektanteve! - 25 tetor 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Bujtina Adora, porta e alpeve! - 18 tetor 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Tiranë, ushqimi organik po kthehet në modë - 11 tetor 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Mali i Jezercës, rruga drejt lirisë - 4 tetor 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Himarë: Kiço, njeriu i shkëmbit! - 27 shtator 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Katundi i vjetër - 20 shtator 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Drulam, ndërton shtëpi brenda një dite! - 21 qershor 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Korça shtron qilimin në Shirokë - 14 qershor 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - "Everest", gjigandi i aluminit pushton botën! - 31 maj 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Dhërmi, fshati që po rigjen veten! - 24 maj 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Përse çdo fshat i Jugut ka një rrap - 24 maj 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Të bësh djath në bunker! - 17 maj 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Lajthiza, uji i bekuar përtej kufijve! - 19 prill 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Udhëtim në mbretërinë e bimëve shëruese! - 12 prill 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Bimët medicinale shqiptare! - 5 prill 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Grama, perla e Dibrës! - 29 mars 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Voskopoja! - 8 mars 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Shpella e Kabashit - 23 shkurt 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Perimet shqiptare drejt Austrisë! - 9 shkurt 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Shqiptari i Kosovës çudit mediat amerikane! - 2 shkurt 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Fasulet me pastërma, pjata e famshme e Qafë Plloçës - 26 janar 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Plerat Inteligjente AgroBlend! - 19 janar 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Mali i Tomorrit! - 12 janar 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Vorbat e Gojanit! - 6 janar 2020
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Shtegu i panjohur i malit të Tomorrit! - 29 dhjetor 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Vera Lundra elite në cilësi! - 15 dhjetor 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Megatek, ku shtëpia ndërtohet nga themelet tek çatia - 8 dhjetor 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Objektet e lashta kulturore që po rikthehen në vende turistike! - 1 dhjetor 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Emigranti me kantinë në Itali ngre kështjellë në Kune! - 24 nëntor 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Gostivisht, mjalti i rrallë i Bedunicës! - 17 nëntor 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Samunet e Gjakovës! - 10 nëntor 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Kishat e "ringjallura" nga shqiptarët në Mykonos! - 27 tetor 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Bjeshkët e Grames deri tani të panjohura si destinacion turistik! - 20 tetor 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Artisti i arratisur realizon ëndërrën amerikane! - 13 tetor 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Oregrain fara elite e grurit sillet nga Italia! - 6 tetor 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Në zbulim të liqeneve akullnajore! - 29 shtator 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Balgjaj, mali që fsheh liqenet akullnajore! - 15 qershor 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Udhëtim në gjurmët e Kreshnikëve! - 8 qershor 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Një prift, guidë për turistët! - 25 maj 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Një austriake kthen fshatin e braktisur në turistik! - 18 maj 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Bogë, resorti që po lë pa frymë turistët! - 11 maj 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Shëngjin, 4 djem krijojnë vendin e çuditshëm "Ara"! - 4 maj 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Tuz, 93-vjeçarja e vetmja që punon xhubletë! - 27 prill 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Italiania, lë Italinë për Vilebashtovën! - 20 prill 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Valiasi, arka e Noas e bimësisë autoktone! - 13 prill 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Sapunat e Zadrimës mbajnë emrat e grave! - 6 prill 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Sardelet e Koral në tregun Evropian! - 23 mars 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Lurë, të jetosh me dy gra për hir të një djali! - 9 mars 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Recetat e vjetra, moda e re e të ushqyerit! - 2 mars 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Kuzhina e territorit, moda e re e restoranteve! - 23 shkurt 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Shtëpia kthehet në strehën e mëndafshit! - 16 shkurt 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Delja Rude, e kërkuara në botën e modës! - 2 shkurt 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Të pushtosh Tomorrin në dëbore! - 26 janar 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Gjergj Luca, njeriu që i vetëm ndërton një qytet! - 19 janar 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Nënat Përmetare, biznes me zairete! - 5 janar 2019
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Curraj i Epërm, ishulli i izoluar i Ballkanit! - 22 dhjetor 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Godoleshi, fshati i fiksuar pas një ulliri të lashtë! - 8 dhjetor 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Vermosh, Miss Bjeshka hap bujtinë! - 1 dhjetor 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Udhëtim në gjurmët e kreshnikëve! - 24 nëntor 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Fishtë, i riu bën të famshëm një restorant! - 17 nëntor 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Bogë, resorti që po lë pa frymë turistët! - 10 nëntor 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Vorbat, arti i lashtë ruhet në Gojan të Pukës! - 3 nëntor 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Balgjaj, mali që fsheh liqenet akullnajore! - 27 tetor 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Mësuesi i Lurës hap kullën e të parëve për turistët! - 20 tetor 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Përmet, të arratisurit nga jeta urbane! - 6 tetor 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Qafshtama, bekimi i Tiranës! - 28 korrik 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Nënë Lula, me famë përtej Thethit! - 14 korrik 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Bulqizaku, që sjell turistë në qytetin e kromit! - 30 qershor 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Boronica e alpeve studiohet nga francezët! - 16 qershor 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Trashëgimtari, cicëroni i banesës së tij! - 9 qershor 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Shtegu ballkanik zbulohet nga gjermanët! - 26 maj 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Prezë, ku toka djerrë kthehet në agroturizëm! - 12 maj 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Thethi, mrekullia që kthen të larguarit! - 28 prill 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Shefat e kuzhinës ringjallin shijen shqiptare! - 21 prill 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Roskovec, njerëzit që jetojnë me bretkosat! - 7 prill 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Mbreti i ëmbëlsirave të Beratit! - 31 mars 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Shtëpia kthehet në strehën e mëndafshit! - 3 mars 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Anetë e Gjirokastrës, bëjnë të njohur qifqinë! - 10 shkurt 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Delja rude, e kërkuara në fushën e modës! - 3 shkurt 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Anetë e Gjirokastrës, bëjnë të njohur qifqinë! - 2 shkurt 2018
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Momente Gazmore! - 30 dhjetor 2017
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Toma, i Bajrakut të Shalës! - 23 dhjetor 2017
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Domatja e rrallë e Shëngjergjit! - 9 dhjetor 2017
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Vlonjati lë Italinë për ullirin! - 2 dhjetor 2017
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Nënat përmetare, biznes me zairetë! (11 nëntor 2017) - 13 nëntor 2017
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Të moshuarit e Çidhësit, guida më e re e turizmit! - 22 tetor 2017
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Shishtavec, sport dhe biznes në majë të malit! (15 tetor 2017) - 18 tetor 2017
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Thana, fruti i shëndetit! (08 tetor 2017) - 12 tetor 2017
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Salca në shakull e Trebeshinës! - 25 shtator 2017
* Histori shqiptare nga Alma Çupi - Curraj i epërm, ishulli i izoluar i Ballkanit! - 18 shtator 2017
* Histori Shqiptare në Pilur të Himarës | ABC NEWS - 1 korrik 2017
* Lajthiza, uji i burimit çudibërës në "Histori shqiptare" nga Alma Çupi - 1 korrik 2015
* Korabi, perla e mbetur tabu në "Histori shqiptare" nga Alma Çupi - 11 qershor 2015
* Histori shqiptare nga Alma Çupi | ABC NEWS - Rakia e Përmetit - 29 mars 2015
* GJYSTINE GRISHAJ në "Histori shqiptare" NGA ALMA ÇUPI | ABC NEWS - 27 mars 2015
* Histori shqiptare në Parkun e Dajtit nga Alma Çupi - 21 shkurt 2015
== Burimet ==
[[Kategoria:Historia e Shqipërisë]]
7eoptcr8xt805wrku0ha5i9bt37483c
Diskutim:Balfin Group/Arkivi 1
1
292200
2659052
2383728
2024-04-26T04:16:51Z
MajavahBot
122738
U arkivua 1 diskutim nga faqja [[Diskutim:Balfin Group]]
wikitext
text/x-wiki
{{Arkivi}}
== U ndryshuan lidhjet e jashtme ==
Përshëndetje, redaktorë!
Tani sa ndryshova 1 lidhjet e jashtme në [[Balfin Group]]. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=1989378 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem vizitoni këtë faqe për informacione të mëtejshme. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20140109144912/http://mapo.al/2013/11/14/samir-mane-komod-ne-marredheniet-shtetin-ja-investimet-tona-ne-bulqize/ te http://mapo.al/2013/11/14/samir-mane-komod-ne-marredheniet-shtetin-ja-investimet-tona-ne-bulqize/
Kur të keni mbaruar së shqyrtuari ndryshimet e mia, mund të ndiqni udhëzimet te stampa më poshtë për të rregulluar çdo problem me adresat.
Gjithë të mirat!—[[:en:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raporto bug]])</span> 8 shtator 2019 16:53 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli [[Balfin Group]]. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=1998573 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua versioni i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131127005926/http://manetci.com.al/new/ për lidhjen http://www.manetci.com.al/new/.
Kur të keni mbaruar së shqyrtuari ndryshimet e mia, mund të ndiqni udhëzimet te stampa më poshtë për të rregulluar çdo problem me adresat.
Gjithë të mirat!—[[:en:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raporto bug]])</span> 11 shtator 2019 17:32 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 3 lidhje të jashtme te artikulli [[Balfin Group]]. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2001354 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua versioni i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20140808011528/http://balfin.al/group-structure/retail-trade/bookstore/ për lidhjen http://balfin.al/group-structure/retail-trade/bookstore/.
*U shtua etiketa {{tlx|dead link}} te http://balfin.al/group-structure/retail-trade/kidzone-jumbo/
*U shtua versioni i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20150328172528/http://balfin.al/group-structure/services/acrem/ për lidhjen http://balfin.al/group-structure/services/acrem/.
*U shtua versioni i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20140726024245/http://balfin.al/group-structure/services/elektro-servis/ për lidhjen http://balfin.al/group-structure/services/elektro-servis/.
Kur të keni mbaruar së shqyrtuari ndryshimet e mia, mund të ndiqni udhëzimet te stampa më poshtë për të rregulluar çdo problem me adresat.
Gjithë të mirat!—[[:en:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raporto bug]])</span> 14 shtator 2019 19:34 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 5 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Balfin Group]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2073427 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20140109144912/http://mapo.al/2013/11/14/samir-mane-komod-ne-marredheniet-shtetin-ja-investimet-tona-ne-bulqize/ për lidhjen http://mapo.al/2013/11/14/samir-mane-komod-ne-marredheniet-shtetin-ja-investimet-tona-ne-bulqize/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131127005926/http://manetci.com.al/new/ për lidhjen http://manetci.com.al/new/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20140808011528/http://balfin.al/group-structure/retail-trade/bookstore/ për lidhjen http://balfin.al/group-structure/retail-trade/bookstore/.
*U shtua etiketa {{tlx|dead link}} te lidhja http://balfin.al/group-structure/retail-trade/kidzone-jumbo/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20150328172528/http://balfin.al/group-structure/services/acrem/ për lidhjen http://balfin.al/group-structure/services/acrem/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20140726024245/http://balfin.al/group-structure/services/elektro-servis/ për lidhjen http://balfin.al/group-structure/services/elektro-servis/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 8 shkurt 2020 22:03 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 6 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Balfin Group]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2075045 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20111208140524/http://www.tvklan.al/emisioni.php?id=3930 për lidhjen http://www.tvklan.al/emisioni.php?id=3930.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20140109144912/http://mapo.al/2013/11/14/samir-mane-komod-ne-marredheniet-shtetin-ja-investimet-tona-ne-bulqize/ për lidhjen http://mapo.al/2013/11/14/samir-mane-komod-ne-marredheniet-shtetin-ja-investimet-tona-ne-bulqize/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131127005926/http://manetci.com.al/new/ për lidhjen http://manetci.com.al/new/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20140808011528/http://balfin.al/group-structure/retail-trade/bookstore/ për lidhjen http://balfin.al/group-structure/retail-trade/bookstore/.
*U shtua etiketa {{tlx|dead link}} te lidhja http://balfin.al/group-structure/retail-trade/kidzone-jumbo/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20150328172528/http://balfin.al/group-structure/services/acrem/ për lidhjen http://balfin.al/group-structure/services/acrem/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20140726024245/http://balfin.al/group-structure/services/elektro-servis/ për lidhjen http://balfin.al/group-structure/services/elektro-servis/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 shkurt 2020 17:47 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 6 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Balfin Group]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2106514 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20111208140524/http://www.tvklan.al/emisioni.php?id=3930 për lidhjen http://www.tvklan.al/emisioni.php?id=3930.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20140109144912/http://mapo.al/2013/11/14/samir-mane-komod-ne-marredheniet-shtetin-ja-investimet-tona-ne-bulqize/ për lidhjen http://mapo.al/2013/11/14/samir-mane-komod-ne-marredheniet-shtetin-ja-investimet-tona-ne-bulqize/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131127005926/http://manetci.com.al/new/ për lidhjen http://manetci.com.al/new/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20140808011528/http://balfin.al/group-structure/retail-trade/bookstore/ për lidhjen http://balfin.al/group-structure/retail-trade/bookstore/.
*U shtua etiketa {{tlx|dead link}} te lidhja http://balfin.al/group-structure/retail-trade/kidzone-jumbo/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20150328172528/http://balfin.al/group-structure/services/acrem/ për lidhjen http://balfin.al/group-structure/services/acrem/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20140726024245/http://balfin.al/group-structure/services/elektro-servis/ për lidhjen http://balfin.al/group-structure/services/elektro-servis/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 15 maj 2020 02:05 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 0 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Balfin Group]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2185729 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua etiketa {{tlx|lidhje e vdekur}} te lidhja http://balfin.al/group-structure/retail-trade/kidzone-jumbo/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 31 janar 2021 08:31 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 2 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Balfin Group]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2261280 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20111208140524/http://www.tvklan.al/emisioni.php?id=3930 për lidhjen http://www.tvklan.al/emisioni.php?id=3930.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20140109144912/http://mapo.al/2013/11/14/samir-mane-komod-ne-marredheniet-shtetin-ja-investimet-tona-ne-bulqize/ për lidhjen http://mapo.al/2013/11/14/samir-mane-komod-ne-marredheniet-shtetin-ja-investimet-tona-ne-bulqize/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 tetor 2021 11:19 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Balfin Group]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2376635 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20190327122344/https://balfin.al/index.php/al/portofoli/pasuri-te-paluajtshme/ndertim/seg-skopje-east-gate për lidhjen https://balfin.al/index.php/al/portofoli/pasuri-te-paluajtshme/ndertim/seg-skopje-east-gate.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 28 dhjetor 2021 16:43 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 0 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Balfin Group]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2655717 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua etiketa {{tlx|lidhje e vdekur}} te lidhja https://greencoast.al/en/,%20https://greencoast.al/en/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 12 prill 2024 01:14 (CEST)
5lihy3683iftlxh61hq2yfq4m44ty4n
Diskutim:Yoshimasa Hosoya
1
297013
2659059
2655568
2024-04-26T04:20:03Z
MajavahBot
122738
U arkivua 1 diskutim pa ndërveprim për më shumë se 14 ditë te faqja [[Diskutim:Yoshimasa Hosoya/Arkivi 1]]
wikitext
text/x-wiki
{{Përdoruesi:MajavahBot/config
|archive = Diskutim:Yoshimasa Hosoya/Arkivi %(counter)d
|algo = old(14d)
|counter = 1
|maxarchivesize = 1M
|minthreadsleft = 0
|minthreadstoarchive = 1
|archiveheader = {{Arkivi}}
}}
{{Arkiva|age=14|bot=MajavahBot}}
oihi2os83h5rc4q163y7ysoa0wkemij
Diskutim:Kulla e Sahatit në Prishtinë
1
298362
2658784
2178670
2024-04-25T13:24:20Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Diskutim:Sahat Kulla në Prishtinë]] tek [[Diskutim:Kulla e Sahatit në Prishtinë]]
wikitext
text/x-wiki
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 2 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Sahat Kulla në Prishtinë]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2178669 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20200108142129/https://dtk.rks-gov.net/tkk_objekti.aspx?id=8620 për lidhjen http://dtk.rks-gov.net/tkk_objekti.aspx?id=8620.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20160326033858/http://dtk.rks-gov.net/default.aspx për lidhjen https://dtk.rks-gov.net/default.aspx.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 janar 2021 18:57 (CET)
l1r0j8mkv1pm00kon63ozxpfj97z1tq
Diskutim:Yoshimasa Hosoya/Arkivi 1
1
300463
2659058
2648850
2024-04-26T04:19:53Z
MajavahBot
122738
U arkivua 1 diskutim nga faqja [[Diskutim:Yoshimasa Hosoya]]
wikitext
text/x-wiki
{{Arkivi}}
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 9 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Yoshimasa Hosoya]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2172832 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20160813162245/https://mobcast.net/18/ për lidhjen https://mobcast.net/18/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20160630152603/http://www.yume-100.com/character/profile/graysia.html për lidhjen http://www.yume-100.com/character/profile/graysia.html.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20160630152641/http://www.yume-100.com/character/profile/rege.html për lidhjen http://www.yume-100.com/character/profile/rege.html.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20150508110430/http://www.ikemen-sengoku.jp/character për lidhjen https://www.ikemen-sengoku.jp/character.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20160719041535/http://makura.esgm.jp/rsv/reserve.php për lidhjen http://makura.esgm.jp/rsv/reserve.php.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20170912094147/http://v-knights.com/ për lidhjen http://v-knights.com/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20161126002305/http://koi-game.voltage.co.jp/title/lovesc/02-2.html për lidhjen http://koi-game.voltage.co.jp/title/lovesc/02-2.html.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20160704070828/http://www.otomate-records.jp/psychic-emotion6/chara/?page=minase për lidhjen http://www.otomate-records.jp/psychic-emotion6/chara/?page=minase.
*U shtua etiketa {{tlx|lidhje e vdekur}} te lidhja https://www.craftfleet.com/yc/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20150508110430/http://www.ikemen-sengoku.jp/character për lidhjen https://www.ikemen-sengoku.jp/character.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 1 janar 2021 23:38 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Yoshimasa Hosoya]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2182683 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20170805233932/https://eighteen.jp/artof18 për lidhjen https://eighteen.jp/artof18.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 26 janar 2021 18:15 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Yoshimasa Hosoya]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2187396 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20161209151116/http://www.d3p.co.jp/stomani/ për lidhjen http://www.d3p.co.jp/stomani/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 4 shkurt 2021 06:36 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Yoshimasa Hosoya]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2190213 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua etiketa {{tlx|lidhje e vdekur}} te lidhja https://www.arcsystemworks.jp/getsueigakuen/entrance/chara/kou.html.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20160709035404/http://rejetweb.jp/icchibanketu/chara/ për lidhjen http://rejetweb.jp/icchibanketu/chara/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 12 shkurt 2021 08:05 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 2 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Yoshimasa Hosoya]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2226548 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20170608091911/http://www.falcom.com/sen2/chara/main09.html për lidhjen http://www.falcom.com/sen2/chara/main09.html.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20160627123356/http://www.dd-on.jp/pc/world/npc_fabio.html për lidhjen http://www.dd-on.jp/pc/world/npc_fabio.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 5 qershor 2021 13:39 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Yoshimasa Hosoya]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2226676 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20170919015223/http://www.falcom.com/sen/chara.html për lidhjen http://www.falcom.com/sen/chara.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 6 qershor 2021 12:58 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Yoshimasa Hosoya]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2370998 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20170109180531/http://www.arcsystemworks.jp/getsueigakuen/entrance/chara/kou.html për lidhjen https://www.arcsystemworks.jp/getsueigakuen/entrance/chara/kou.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 20 dhjetor 2021 13:02 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Yoshimasa Hosoya]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2379637 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20140624064509/http://www.mausu.net/talent/tpdb_view.cgi?UID=122 për lidhjen http://www.mausu.net/talent/tpdb_view.cgi?UID=122.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 31 dhjetor 2021 09:57 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Yoshimasa Hosoya]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2383489 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20160811042138/http://news.qoo-app.com/56210/?ref=emo_1 për lidhjen http://news.qoo-app.com/56210/?ref=emo_1.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 11 janar 2022 14:11 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Yoshimasa Hosoya]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2502160 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20200814000748/https://kuro-kishi.jp/character.html për lidhjen https://kuro-kishi.jp/character.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 16 dhjetor 2022 18:47 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Yoshimasa Hosoya]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2572984 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20160713133032/http://www.capcom.co.jp/basara_yukimuraden/charactor/nobuyuki.html për lidhjen http://www.capcom.co.jp/basara_yukimuraden/charactor/nobuyuki.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 30 korrik 2023 13:06 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Yoshimasa Hosoya]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2576994 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20150928173046/http://ashibi.jp/shuounokei/characters/ për lidhjen http://ashibi.jp/shuounokei/characters/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 11 gusht 2023 08:59 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Yoshimasa Hosoya]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2614957 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20170603210119/https://mitrasphere.jp/ për lidhjen https://mitrasphere.jp/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 14 nëntor 2023 22:56 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 2 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Yoshimasa Hosoya]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2641100 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20160831132008/http://www.profitrolle.jp/chara_07.html për lidhjen http://www.profitrolle.jp/chara_07.html.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20160831132008/http://www.profitrolle.jp/chara_07.html për lidhjen http://www.profitrolle.jp/chara_07.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 shkurt 2024 09:11 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Yoshimasa Hosoya]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2645129 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20151120042722/http://popupstory.jp/character.html për lidhjen http://popupstory.jp/character.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 29 shkurt 2024 14:07 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Yoshimasa Hosoya]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2655567 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20140902183601/http://2reality.jp/tsukisuna/character.html për lidhjen http://2reality.jp/tsukisuna/character.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 11 prill 2024 06:41 (CEST)
8kas26hvahlq552b7n321qrf1on9029
Përdoruesi diskutim:Hamdi Jupe
3
301906
2658811
2215394
2024-04-25T14:28:55Z
141.98.141.120
/* Hamdi Jupe */ seksion i ri
wikitext
text/x-wiki
{{Stampa:Tung|realName=|name=Hamdi Jupe}}
-- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 29 mars 2021 16:34 (CEST)
== HamdiJupe ==
I lindur në krahinën e Konispolit të rrethit të Sarandës më 29 shtator 1954, mbaroi studimet e shkollës së mesme në vendlindje në vitin 1972. Studimet e larta për gjuhë dhe letërsi shqipe i kreu në qytetin e Shkodrës në vitet 1973 – 1976, ndërsa specializmin pasuniversitar për shkenca psiokologjike e kreu në Tiranë në vitin 1983.
Me mbarimin e shkollës së Lartë punoi për katërmbëdhjete vjet në rethin e Dibrës si mësues dhe si inspektor në seksionin e arsimit dhe kulturës së rrethit.
Gjatë kësaj kohe është aktivizuar si kritik i letërsisë dhe arteve në organet e shypit shqiptar, kryesisht në gazetën letraro – artistike “Drita”.
Në vitin 1990 filloi punë në gazetën e përditshme “Zëri i popullit” për rubrikën kulturë, letërsi, arte. Me fillmet e pluralizmit politik iu kushtua gazetarisë politike deri në vitin 1997.
Nga viti 1997 deri në vitin 2001 ka qenë deputet i Partisë Socialiste në Kuvendin e Shqipërisë. Për katër vite të tjera, 2001 - 2005 ishte Shef i Kabinetit të Kryetarit të Kuvendit të Shqipërisë.
Që nga viti 2005 ushtron gazetarinë në organe të ndryshme të shtypit të pavarur shqiptar si gazetar i lirë. Është i martuar dhe ka dy fëmijë.
== Hamdi Jupe ==
Lindur ne Shales, Sarande me 29 shtator 1954.
Mbaroi shkollen e mesme te pergjithshme ne Konispol te Sarandes ne vitin 1973. Mbaroi studimet e larta per Gjuhe dhe Letersi Shqipe ne vitin 1976 ne Institutin tre-vjecar "Lugj Gurakuqi" ne Shkoder ne vitet 1973 - 1976. Mbaroi specializmin pasuniversitar per Pedagogji dhe Psikologji ne vitin shkollor 1983 - 1984 ne Tirane. Dha provimet pasuniversitare per Filozofi dhe Gjuhe e huaj (ruse) ne vitin 1985, 1986. Mbaroi kursin per gjuhe dhe kulture greke ne Greqi ne vitin 1944.
Punoi si mesues i gjuhes dhe leterisse shqipe ne Shkollen e Bashkuar, Luzni, rrethi Diber ne vitet 1976 - 1980.
Punoi si inspektor ne Seksionin e Arsimit dhe Kulutes ne rrethin e Dibres ne vitet 1980 - 1983.
Punoi si mesues i letersise ne Gjimnazin e Peshkopise ne vitet 1984 - 1990.
Punoi si redaktor i gazetes "Zeri i popullit" ne vitet 1990 1997.
Ishte deputet i Kuvendit te Shqiperise ne vitet 1997 - 2001.
Punoi si Shef i Kabinetit te Kryetarit te Kuvendit te Shqiperise ne vitet 2001 - 2005.
Punoi si gazetar i pavarur ne organe te ndrysme te shtypit ne vite 2005 - 2020. [[Speciale:Kontributet/141.98.141.120|141.98.141.120]] 25 prill 2024 16:28 (CEST)
6unf56pif6285vb3uhdwpyekdnzpcmk
2658815
2658811
2024-04-25T14:30:27Z
141.98.141.120
/* HamdiJupe */
wikitext
text/x-wiki
{{Stampa:Tung|realName=|name=Hamdi Jupe}}
-- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 29 mars 2021 16:34 (CEST)
== Hamdi Jupe ==
Lindur ne Shales, Sarande me 29 shtator 1954.
Mbaroi shkollen e mesme te pergjithshme ne Konispol te Sarandes ne vitin 1973. Mbaroi studimet e larta per Gjuhe dhe Letersi Shqipe ne vitin 1976 ne Institutin tre-vjecar "Lugj Gurakuqi" ne Shkoder ne vitet 1973 - 1976. Mbaroi specializmin pasuniversitar per Pedagogji dhe Psikologji ne vitin shkollor 1983 - 1984 ne Tirane. Dha provimet pasuniversitare per Filozofi dhe Gjuhe e huaj (ruse) ne vitin 1985, 1986. Mbaroi kursin per gjuhe dhe kulture greke ne Greqi ne vitin 1944.
Punoi si mesues i gjuhes dhe leterisse shqipe ne Shkollen e Bashkuar, Luzni, rrethi Diber ne vitet 1976 - 1980.
Punoi si inspektor ne Seksionin e Arsimit dhe Kulutes ne rrethin e Dibres ne vitet 1980 - 1983.
Punoi si mesues i letersise ne Gjimnazin e Peshkopise ne vitet 1984 - 1990.
Punoi si redaktor i gazetes "Zeri i popullit" ne vitet 1990 1997.
Ishte deputet i Kuvendit te Shqiperise ne vitet 1997 - 2001.
Punoi si Shef i Kabinetit te Kryetarit te Kuvendit te Shqiperise ne vitet 2001 - 2005.
Punoi si gazetar i pavarur ne organe te ndrysme te shtypit ne vite 2005 - 2020. [[Speciale:Kontributet/141.98.141.120|141.98.141.120]] 25 prill 2024 16:28 (CEST)
5bjszkwvzb2wcugi7hxv4fsgej152l7
2658818
2658815
2024-04-25T14:31:56Z
141.98.141.120
/* Hamdi Jupe */
wikitext
text/x-wiki
{{Stampa:Tung|realName=|name=Hamdi Jupe}}
-- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 29 mars 2021 16:34 (CEST)
== Hamdi Jupe ==
Lindur ne Shales, Sarande me 29 shtator 1954.
Mbaroi shkollen e mesme te pergjithshme ne Konispol te Sarandes ne vitin 1973. Mbaroi studimet e larta per Gjuhe dhe Letersi Shqipe ne vitin 1976 ne Institutin tre-vjecar "Lugj Gurakuqi" ne Shkoder ne vitet 1973 - 1976. Mbaroi specializmin pasuniversitar per Pedagogji dhe Psikologji ne vitin shkollor 1983 - 1984 ne Tirane. Dha provimet pasuniversitare per Filozofi dhe Gjuhe e huaj (ruse) ne vitin 1985, 1986. Mbaroi kursin per gjuhe dhe kulture greke ne Greqi ne vitin 1944.
Punoi si mesues i gjuhes dhe leterisse shqipe ne Shkollen e Bashkuar, Luzni, rrethi Diber ne vitet 1976 - 1980.
Punoi si inspektor ne Seksionin e Arsimit dhe Kulutes ne rrethin e Dibres ne vitet 1980 - 1983.
Punoi si mesues i letersise ne Gjimnazin e Peshkopise ne vitet 1984 - 1990.
Punoi si redaktor i gazetes "Zeri i popullit" ne vitet 1990 1997.
Ishte deputet i Kuvendit te Shqiperise ne vitet 1997 - 2001.
Punoi si Shef i Kabinetit te Kryetarit te Kuvendit te Shqiperise ne vitet 2001 - 2005.
Punoi si gazetar i pavarur ne organe te ndrysme te shtypit ne vite 2005 - 2020.
I martuar, me dy femije.
[[Speciale:Kontributet/141.98.141.120|141.98.141.120]] 25 prill 2024 16:28 (CEST)
o5vt57z1n6rx3xybe0mo5fwnqb8bqh7
2658819
2658818
2024-04-25T14:34:24Z
141.98.141.120
/* Hamdi Jupe */
wikitext
text/x-wiki
{{Stampa:Tung|realName=|name=Hamdi Jupe}}
-- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 29 mars 2021 16:34 (CEST)
== Hamdi Jupe ==
Lindur ne Shales, Sarande me 29 shtator 1954.
Mbaroi shkollen e mesme te pergjithshme ne Konispol te Sarandes ne vitin 1973.
Mbaroi studimet e larta per Gjuhe dhe Letersi Shqipe ne Institutin tre-vjecar "Lugj Gurakuqi" ne Shkoder ne vitet 1973 - 1976.
Mbaroi specializmin pasuniversitar per Pedagogji dhe Psikologji ne vitin shkollor 1983 - 1984 ne Tirane.
Dha provimet pasuniversitare per Filozofi dhe Gjuhe e huaj (ruse) ne vitin 1985, 1986.
Mbaroi kursin per gjuhe dhe kulture greke ne Greqi ne vitin 1944.
Punoi si mesues i gjuhes dhe leterisse shqipe ne Shkollen e Bashkuar, Luzni, rrethi Diber ne vitet 1976 - 1980.
Punoi si inspektor ne Seksionin e Arsimit dhe Kulutes ne rrethin e Dibres ne vitet 1980 - 1983.
Punoi si mesues i letersise ne Gjimnazin e Peshkopise ne vitet 1984 - 1990.
Punoi si redaktor i gazetes "Zeri i popullit" ne vitet 1990 1997.
Ishte deputet i Kuvendit te Shqiperise ne vitet 1997 - 2001.
Punoi si Shef i Kabinetit te Kryetarit te Kuvendit te Shqiperise ne vitet 2001 - 2005.
Punoi si gazetar i pavarur ne organe te ndrysme te shtypit ne vite 2005 - 2020.
I martuar, me dy femije.
[[Speciale:Kontributet/141.98.141.120|141.98.141.120]] 25 prill 2024 16:28 (CEST)
o9swgimn6ubzkmm0mlhl30b8gk2dw7k
2658821
2658819
2024-04-25T14:37:01Z
141.98.141.120
/* Hamdi Jupe */
wikitext
text/x-wiki
{{Stampa:Tung|realName=|name=Hamdi Jupe}}
-- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 29 mars 2021 16:34 (CEST)
== Hamdi Jupe ==
Lindur ne Shales, Sarande me 29 shtator 1954.
Mbaroi shkollen e mesme te pergjithshme ne Konispol te Sarandes ne vitin 1973.
Mbaroi studimet e larta per Gjuhe dhe Letersi Shqipe ne Institutin tre-vjecar "Lugj Gurakuqi" ne Shkoder ne vitet 1973 - 1976.
Mbaroi specializmin pasuniversitar per Pedagogji dhe Psikologji ne vitin shkollor 1983 - 1984 ne Tirane.
Dha provimet pasuniversitare per Filozofi dhe Gjuhe e huaj (ruse) ne vitin 1985, 1986.
Mbaroi kursin per gjuhe dhe kulture greke ne Greqi ne vitin 1944.
Zoteron gjuhet e huaja: anglisht, rusisht, greqisht-
Punoi si mesues i gjuhes dhe leterisse shqipe ne Shkollen e Bashkuar, Luzni, rrethi Diber ne vitet 1976 - 1980.
Punoi si inspektor ne Seksionin e Arsimit dhe Kulutes ne rrethin e Dibres ne vitet 1980 - 1983.
Punoi si mesues i letersise ne Gjimnazin e Peshkopise ne vitet 1984 - 1990.
Punoi si redaktor i gazetes "Zeri i popullit" ne vitet 1990 1997.
Ishte deputet i Kuvendit te Shqiperise ne vitet 1997 - 2001.
Punoi si Shef i Kabinetit te Kryetarit te Kuvendit te Shqiperise ne vitet 2001 - 2005.
Punoi si gazetar i pavarur ne organe te ndrysme te shtypit ne vite 2005 - 2020.
I martuar, me dy femije.
[[Speciale:Kontributet/141.98.141.120|141.98.141.120]] 25 prill 2024 16:28 (CEST)
15ace802fd5oycyticbqwia6rvgqhsm
2658822
2658821
2024-04-25T14:38:39Z
141.98.141.120
/* Hamdi Jupe */
wikitext
text/x-wiki
{{Stampa:Tung|realName=|name=Hamdi Jupe}}
-- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 29 mars 2021 16:34 (CEST)
== Hamdi Jupe ==
Lindur ne Shales, Sarande me 29 shtator 1954.
Mbaroi shkollen e mesme te pergjithshme ne Konispol te Sarandes ne vitin 1973.
Mbaroi studimet e larta per Gjuhe dhe Letersi Shqipe ne Institutin tre-vjecar "Lugj Gurakuqi" ne Shkoder ne vitet 1973 - 1976.
Mbaroi specializmin pasuniversitar per Pedagogji dhe Psikologji ne vitin shkollor 1983 - 1984 ne Tirane.
Dha provimet pasuniversitare per Filozofi dhe Gjuhe e huaj (ruse) ne vitin 1985, 1986.
Mbaroi kursin per gjuhe dhe kulture greke ne Greqi ne vitin 1944.
Zoteron gjuhet e huaja: anglisht, rusisht, greqisht-
Punoi si mesues i gjuhes dhe letersise shqipe ne Shkollen e Bashkuar Luzni, rrethi Diber ne vitet 1976 - 1980.
Punoi si inspektor ne Seksionin e Arsimit dhe Kulutes ne rrethin e Dibres ne vitet 1980 - 1983.
Punoi si mesues i letersise ne Gjimnazin e Peshkopise ne vitet 1984 - 1990.
Punoi si redaktor i gazetes "Zeri i popullit" ne vitet 1990 1997.
Ishte deputet i Kuvendit te Shqiperise ne vitet 1997 - 2001.
Punoi si Shef i Kabinetit te Kryetarit te Kuvendit te Shqiperise ne vitet 2001 - 2005.
Punoi si gazetar i pavarur ne organe te ndrysme te shtypit ne vite 2005 - 2020.
I martuar, me dy femije.
[[Speciale:Kontributet/141.98.141.120|141.98.141.120]] 25 prill 2024 16:28 (CEST)
49pnjlfm555kfukqea56o5ax8ki5k1x
Diskutim:Ylljet Aliçka/Arkivi 1
1
311084
2659054
2635897
2024-04-26T04:19:04Z
MajavahBot
122738
U arkivua 1 diskutim nga faqja [[Diskutim:Ylljet Aliçka]]
wikitext
text/x-wiki
{{Arkivi}}
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 2 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Ylljet Aliçka]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2040222 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Gjithashtu aty mund të gjeni informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua versioni i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20150104171045/http://www.nupress.northwestern.edu/titles/balkan-beauty-balkan-blood për lidhjen http://www.nupress.northwestern.edu/titles/balkan-beauty-balkan-blood.
*U shtua versioni i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20150104170642/http://www.pyramidion.quickersite.com/r//catalogue për lidhjen http://www.pyramidion.quickersite.com/r//catalogue.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 24 shtator 2019 17:59 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Ylljet Aliçka]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2182679 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20150104171045/http://www.nupress.northwestern.edu/titles/balkan-beauty-balkan-blood për lidhjen http://www.nupress.northwestern.edu/titles/balkan-beauty-balkan-blood.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 26 janar 2021 18:11 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 0 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Ylljet Aliçka]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2188606 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua etiketa {{tlx|lidhje e vdekur}} te lidhja https://www.premioteramo.it/index.php?id=18&search=Alicka+Ylljet&item_11=27.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 8 shkurt 2021 06:32 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Ylljet Aliçka]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2370986 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20210127210729/https://www.premioteramo.it/index.php?id=18&search=Alicka+Ylljet&item_11=27 për lidhjen https://www.premioteramo.it/index.php?id=18&search=Alicka+Ylljet&item_11=27.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 20 dhjetor 2021 12:57 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 3 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Ylljet Aliçka]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2376253 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20150104162632/http://www.uet.edu.al/index.php/sq/ për lidhjen http://www.uet.edu.al/index.php/sq/.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20210127221546/http://www.editionspyramidion.com/Les%20Etrangers.htm për lidhjen http://www.editionspyramidion.com/Les%20Etrangers.htm.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20210127200326/http://editionspyramidion.com/nouvelles-d-avant.html për lidhjen http://editionspyramidion.com/nouvelles-d-avant.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 28 dhjetor 2021 07:55 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Ylljet Aliçka]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2448171 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20210127210719/https://ata.gov.al/2018/07/23/korca-short-film-fest-triumfon-ylljet-alicka-me-lule-plastike/ për lidhjen https://ata.gov.al/2018/07/23/korca-short-film-fest-triumfon-ylljet-alicka-me-lule-plastike/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 12 maj 2022 19:15 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Ylljet Aliçka]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2525296 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20090428074528/http://www.toena.com.al/toena/Botimet_e_reja/Ylljet_Alicka_Parullat_me_gure.html për lidhjen http://www.toena.com.al/toena/Botimet_e_reja/Ylljet_Alicka_Parullat_me_gure.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 mars 2023 07:08 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Ylljet Aliçka]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2627597 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20210127200853/https://www.filmfestivalcottbus.de/en/festival-en/film-archive/movie/548.html për lidhjen https://www.filmfestivalcottbus.de/en/festival-en/film-archive/movie/548.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 dhjetor 2023 05:02 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Ylljet Aliçka]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2633315 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20210127193050/https://www.store.rubbettinoeditore.it/gli-internazionali.html për lidhjen https://www.store.rubbettinoeditore.it/gli-internazionali.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 4 janar 2024 11:48 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 3 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Ylljet Aliçka]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2655565 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20210128010025/https://www.editionsdes60.com/fr/home/8-la-valse-du-bonheur-9782847954432.html për lidhjen https://www.editionsdes60.com/fr/home/8-la-valse-du-bonheur-9782847954432.html.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20210127202739/https://www.editionsdes60.com/en/forthcoming/381-les-etrangers-9782847954821.html për lidhjen https://www.editionsdes60.com/en/forthcoming/381-les-etrangers-9782847954821.html.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20210127201653/https://www.editionsdes60.com/en/forthcoming/424-metamorphose-d-une-capitale-9782847955125.html për lidhjen https://www.editionsdes60.com/en/forthcoming/424-metamorphose-d-une-capitale-9782847955125.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 11 prill 2024 06:32 (CEST)
cedog3cih7qbn6hjrr8mqb2rjmzqk5l
Diskutim:John Dewey
1
311145
2659034
2657728
2024-04-26T00:07:20Z
InternetArchiveBot
115207
Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 0 lidhje të jashtme te artikulli ''[[John Dewey]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2378201 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua etiketa {{tlx|lidhje e vdekur}} te lidhja https://scholar.google.com/scholar?output=instlink&q=info%3ADgt9UaeudGUJ%3Ascholar.google.com%2F&hl=en&as_sdt=1%2C27&scillfp=10194638935152769212&oi=lle.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 29 dhjetor 2021 14:04 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[John Dewey]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2545061 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20211123213951/http://www.jaas.gr.jp/jjas/PDF/2007/No.18-107.pdf për lidhjen http://www.jaas.gr.jp/jjas/PDF/2007/No.18-107.pdf.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 prill 2023 17:54 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[John Dewey]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2609235 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20160202231459/http://arago.si.edu/category_2028989.html për lidhjen https://arago.si.edu/category_2028989.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 2 nëntor 2023 11:08 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[John Dewey]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2657727 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20211123213952/https://www.mi-knoll.de/122501.html për lidhjen https://www.mi-knoll.de/122501.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 19 prill 2024 22:23 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 2 lidhje të jashtme te artikulli ''[[John Dewey]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2659033 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20161103233047/http://mi-knoll.de/53643.html për lidhjen http://mi-knoll.de/53643.html.
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20161030141559/http://mi-knoll.de/122501.html për lidhjen http://mi-knoll.de/122501.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 26 prill 2024 02:07 (CEST)
nyd0ivqe04bvzxsmvsg7xafurnbqeih
Islami në Shqipëri (1913–1944)
0
314722
2659018
2448403
2024-04-25T21:08:41Z
InternetArchiveBot
115207
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 0
Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 1) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
'''Islami në Shqipëri (1913-1944)''' u karakterizua nga një sekularizim në rritje i shoqërisë shqiptare, gjë që kishte filluar me [[Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë|Pavarësinë e Shqipërisë]] në 1912, duke mbartur ndikime nga [[Rilindja Kombëtare|Zgjimi Kombëtar Shqiptar]]. Gjatë periudhës ndërmjet luftërave, u ngritën institucione të reja lokale myslimane si dhe [[Komuniteti Mysliman i Shqipërisë]], të cilat ndërprenë lidhjet me [[Hilafeti Osman|Kalifatin Osman]] dhe vendosën fokusin në lokalizimin e [[Islami në Shqipëri|Islamit në Shqipëri]]. Edhe shteti shqiptar luajti një rol të rëndësishëm në atë proces nëpërmjet ndërhyrjes së shtetit dhe presionit për nisjen e reformave nga ato institucione dhe shoqëria më e gjerë [[myslyman]]e. Masat që u morën ishin ndalimi i mbulesës dhe të tjera që u interpretuan si modernizim i Shqipërisë. Këto ngjarje shkaktuan tensione brenda pjesëve të shoqërisë myslimane midis konservatorëve dhe atyre që e shihnin veten si përparimtarë, gjë që shkaktoi diskutime dhe reflektime për rolin e ardhshëm të [[Islami]]t në Shqipëri dhe identitetin shqiptar. Epoka mes dy luftrave botërore bëri gjithashtu që [[Sufizmi|Islami Sufi]] të zgjerohej në Shqipëri me [[Tarikati|urdhra]] të ndryshëm që fituan adhurues të rinj me më të madhin, [[Bektashi|Urdhri Bektashi]] që e zhvendosi selinë e tij botërore në Shqipëri.
[[Skeda:28nentor.jpg|djathtas|parapamje|200x200px| Ismail Qemali me klerikë myslimanë në përvjetorin e parë të seancës së [[Kuvendi i Vlorës|Kuvendit të Vlorës]] që shpalli [[Shqipëria e Pavarur|pavarësinë e Shqipërisë]].]]
== Luftërat Ballkanike dhe Pavarësia (1912–13) ==
Në prag të [[Luftërat Ballkanike|luftërave ballkanike]] dhe për shkak të revoltave shqiptare të viteve 1908 dhe 1912, [[osmanët]] ishin të pasigurt nëse shqiptarët myslimanë do të mbronin sovranitetin e shtetit nëse do të shpërthente lufta me fqinjët e tyre ortodoksë [[ballkani]]kë.<ref name="Gawrych197200" /> Në tetor 1912, me ushtritë bullgare, malazeze, serbe dhe greke që filluan armiqësitë me osmanët dhe hynë në zonat e populluara nga shqiptarët myslimanë, përveç disa dezertimeve për shkak të pengesave ushtarake, ata ranë në anën e osmanëve dhe kryesisht luftuan mirë.<ref name="Gawrych197200" /> Duke kuptuar se rënia e sundimit osman përmes disfatës ushtarake në Ballkan ishte e pashmangshme, shqiptarët e përfaqësuar nga [[Ismail Qemali]] shpallën Pavarësinë nga Perandoria Osmane më 28 nëntor 1912 në [[Vlora|Vlorë]].<ref name="Gawrych197200" /> Motivimi kryesor i pavarësisë ishte parandalimi i aneksimit të tokave të banuara nga shqiptarët e Ballkanit nga [[Greqia]] dhe [[Mbretëria e Serbisë|Serbia]], ndërkohë që qeveria [[Xhonturqit|xhonturke]] ndihej e tradhtuar nga këto veprime pasi i konsideronte shqiptarët një popull të afërm mysliman.<ref name="Karpat369370">{{Harvnb|Karpat|2001|pp=369–370}}.</ref> <ref name="Gawrych197200">{{Harvnb|Gawrych|2006|pp=197–200}}.</ref> Nga Fuqitë e Mëdha, [[Mbretëria e Italisë|Italia]] dhe [[Perandoria Austro-Hungareze|Austro-Hungaria]] mbështetën pavarësinë e Shqipërisë për shkak të shqetësimeve se [[Serbia]] me një bregdet shqiptar do të ishte një fuqi rivale në [[Deti Adriatik|Detin Adriatik]] dhe e hapur ndaj ndikimit nga aleati i saj [[Perandoria Ruse|Rusia]].<ref name="Vickers6976">{{Harvnb|Vickers|2011|pp=69–76}}.</ref> <ref name="Tanner168172">{{Harvnb|Tanner|2014|pp=168–172}}.</ref> <ref name="Despot137">{{Harvnb|Despot|2012}}.</ref> <ref name="Kronenbitter85">{{Harvnb|Kronenbitter|2006}}.</ref> <ref name="Ker-Lindsay89">{{Harvnb|Ker-Lindsay|2009|pp=8–9}}.</ref> <ref name="Jelavich100103">{{Harvnb|Jelavich|1983|pp=100–103}}.</ref> <ref name="Guy453">{{Harvnb|Guy|2007}}.</ref>
Përveç interesave gjeopolitike, disa fuqi të Mëdha hezituan të përfshinin në Shqipëri më shumë toka të banuara nga shqiptarët osmanë ballkanikë për shkak të shqetësimeve se ajo do të ishte i vetmi shtet i dominuar nga [[Feja islame në Evropë|myslimanët në Evropë]].<ref name="Volkan237">{{Harvnb|Volkan|2004|p=237}}.</ref> Propozimet ruso-franceze ishin për një Shqipëri të cunguar të bazuar në Shqipërinë e mesme me një popullsi kryesisht myslimane, e cila u mbështet edhe nga Serbia dhe Greqia që konsideronin se vetëm myslimanët mund të ishin shqiptarë.<ref name="Guy454">{{Harvnb|Guy|2007|p=454}}. "Benckendorff, on the other hand, proposed only a truncated coastal strip to form a central Muslim dominated Albania, in accordance with the common view amongst Slavs, and also Greeks, that only Muslims could be considered Albanian (and not even Muslims necessarily)."</ref> Në kuadër të Luftërave Ballkanike (1912-1913) lëvizja vorio-epirote u ngrit në [[Toskëria|Shqipërinë e Jugut]] në mesin e popullsisë ortodokse që bënte thirrje për bashkim me Greqinë, e cila gjithashtu kundërshtoi të jetonte në një Shqipëri nën udhëheqësit e përbërë nga shqiptarë myslimanë.<ref name="Skendi174">{{Harvnb|Skendi|1967a|p=174}}. "The political thinking of the Orthodox Albanians was divided into two categories. Those who lived in Albania were dominated by Greek influence. The majority of them- especially the notables-desired union with Greece. The Orthodox Christians in general had an intense hatred of Ottoman rule. Although this feeling was shared by their co-religionists who lived in the colonies abroad, their political thinking was different."</ref> <ref name="Winnifrith130">{{Harvnb|Winnifrith|2002|p=130}}."It is true that most of its inhabitants, though not all, spoke Albanian rather than Greek as their first language at home, and it is clear that it was the factor which principally influenced the Boundary Commission. On the other hand Greeks naturally made much of this fact, and it is true that in Northern Epirus loyalty to an Albania with a variety of Muslim leaders competing in anarchy cannot have been strong."</ref> <ref name="Kokolaki92">{{Harvnb|Kokolakis|2003|p=92}}.</ref> Luftimet shpërthyen në Shqipërinë e Jugut midis të forcave të parregullta grekë dhe shqiptarëve myslimanë që kundërshtonin lëvizjen vorio-epirote.<ref name="Smith">{{Harvnb|Smith|2006|p=150}}. "When the Greek army withdrew from Northern Epirot territories in accordance with the ruling of the Powers, a fierce struggle broke out between Muslim Albanians and Greek irregulars."</ref> Midis viteve 1912–13 dhe 1916, disa zona të Shqipërisë së Jugut ishin përkohësisht nën administrimin ushtarak grek dhe myslimanët në ato zona ishin subjekt i ligjit grek.<ref name="Tsitselikis63">{{Harvnb|Tsitselikis|2012|p=63}}."Parts of Southern Albania today (Northern Epirus and Korytsa/Korcë) were under temporary Greek military administration in 1913–1914 and 1916 where Greek law on Muslims was also applicable".</ref> Për shembull, në vitin 1913 administrata greke emëroi [[myfti]]një në vendbanimet [[Përmeti|Përmet]], [[Libohova|Libohovë]], [[Gjirokastra|Gjirokastër]], [[Delvina|Delvinë]], [[Leskoviku|Leskovik]], [[Frashëri (Përmet)|Frashër]] dhe [[Tepelena|Tepelenë]] dhe të gjithë merrnin rroga nga qeveria.<ref name="Tsitselikis381">{{Harvnb|Tsitselikis|2012|p=381}}.</ref>
== Lufta e Parë Botërore (1914–18) ==
Pas njohjes së pavarësisë së Shqipërisë dhe kufijve të saj të përkohshëm në vitin 1913, [[Fuqitë e mëdha|Fuqitë e Mëdha]] i imponuan Shqipërisë një princ të krishterë gjerman, [[Princ Vidi|Wilhelm Wied]], si sundimtar të saj në vitin 1914.<ref name="Vickers8286" /><ref name="Brisku35" /> Në betejat për sigurimin e pushtetit dhe shqetësimin për të pasur një monark të krishterë, një [[Kryengritja e Shqipërisë së Mesme|kryengritje e dështuar myslimane]] (1914) shpërtheu në Shqipërinë qendrore që kërkonte të rivendoste [[Shqipëria nën Perandorinë Osmane|sundimin osman]], ndërsa [[Gegëria|Shqipëria veriore]] dhe jugore u distancuan nga ato ngjarje.<ref name="Vickers8286">{{Harvnb|Vickers|2011|pp=82–86}}.</ref> <ref name="Brisku35">{{Harvnb|Brisku|2013}}.</ref> Gjatë Luftës së Parë Botërore, Shqipëria veriore, qendrore dhe jug-qendrore ra nën pushtimin austro-hungarez. Në regjistrimin e viteve 1916–1918 të kryer nga autoritetet austro-hungareze, rezultatet treguan se myslimanët në rajonet e [[Rrethi i Dibrës|Dibrës]], [[Luma|Lumës]] dhe [[Gora|Gorës]] përbënin mbi 80% të popullsisë.<ref name="Odile36" /> Në pjesën perëndimore të zonave malore, [[Shkodra]] dhe në malet në lindje të [[Liqeni i Shkodrës|Liqenit të Shkodrës]] ishin zona që përmbanin një popullsi të madhe myslimane.<ref name="Odile36" /> Në Shqipërinë qendrore, zona nga rajoni i Matit deri në grykëderdhjen e lumit Shkumbin në drejtim të Kavajës që përfshin rrethet e [[Tirana|Tiranës]], [[Peqini]]t, [[Kavaja|Kavajës]] dhe [[Elbasani]]t, popullsia ishte kryesisht myslimane.<ref name="Odile36" /> Në zonën e [[Berati]]t myslimanët ishin një popullsi shumicë me një pakicë ortodokse, ndërsa në jug të Elbasanit myslimanët ishin një pluralitet krahas një popullsie të konsiderueshme ortodokse.<ref name="Odile36" /> Në qarkun e [[Bashkia Gramsh|Gramshit]], myslimanët ishin shumicë me përjashtim të dy personave dhe në zonën jugore të Peqinit ishin të pranishëm vetëm myslimanë.<ref name="Odile36" /> Myslimanët ishin gjithashtu një popullsi shumicë në rajonin e [[Bashkia Mallakastër|Mallakastër]] së bashku me një pakicë të vogël ortodokse.<ref name="Odile36">{{Harvnb|Odile|1990|pp=3–6}}.</ref> Përvoja e Luftës së Parë Botërore, shqetësimet për ndarjen dhe humbja e pushtetit bënë që popullsia shqiptare myslimane të mbështeste nacionalizmin shqiptar dhe integritetin territorial të Shqipërisë.<ref name="Psomas263264272280281">{{Harvnb|Psomas|2008|pp=263–264, 272, 280–281}}.</ref> Midis shumicës së shqiptarëve sunitë dhe bektashinj u shfaq një mirëkuptim se dallimet fetare duhej të mënjanoheshin për kohezivitetin kombëtar. <ref name="Lederer337" /> Ndërsa braktisja e lidhjeve [[Panislamizmi|pan-muslimane]] jashtë vendit u pa në kontekstin e sigurimit të mbështetjes ndërkombëtare për ruajtjen e pavarësisë me disa klerikë shqiptarë myslimanë që ishin kundër mohimit të lidhjeve me botën më të gjerë [[Bota myslimane|myslimane]].<ref name="Lederer337">{{Harvnb|Lederer|1994}}. "Most Muslims and Bektashis understood that religious differences had to be played down in the name of common ethnicity and that pan-Islamic ideas had to be rejected and fought, even if some so-called 'fanatical' (Sunni) Muslim leaders in Shkoder and elsewhere preferred solidarity with the rest of the Islamic world. Such an attitude was not conducive to Albanian independence to which the international situation was favourable in 1912 and even after World War I."</ref>
== Periudha e ndërmjetme (1919–39) ==
Që në ditët e para të Shqipërisë së ndërmjetme dhe për shkak të përbërjes heterogjene fetare të Shqipërisë, udhëheqja politike e Shqipërisë e përcaktoi Shqipërinë si pa fe zyrtare.<ref name="Clayer231233"/> Shqiptarët myslimanë në atë kohë përbënin rreth 70% të popullsisë së përgjithshme prej 800,000 banorësh dhe Shqipëria ishte i vetmi vend mysliman në Evropë. <ref name="Clayer231233" /> Në ish-qarqet osmane të Korçës dhe Gjirokastrës që formonin Shqipërinë e Jugut, pjesa e popullsisë myslimane, në vitin 1923 u rrit në 109,000 në ndryshim nga 114,000 ortodoksë dhe në vitin 1927 myslimanët ishin 116,000 me 112,000 ortodoksë.<ref name="Stoppel910">{{Harvnb|Stoppel|2001}}."In den südlichen Landesteilen hielten sich Muslime und Orthodoxe stets in etwa die Waage: So standen sich zB 1908 in den Bezirken (damals türkischen Sandschaks) Korca und Gjirokastro 95.000 Muslime und 128.000 Orthodoxe gegenüber, während 1923 das Verhältnis 109.000 zu 114.000 und 1927 116.000 zu 112.000 betrug. [In the southern parts of the country, Muslims and Orthodox were broadly always balanced: Thus, for example in 1908 were in the districts (then Turkish Sanjaks) Korçë and Gjirokastër 95,000 Muslims and in contrast to 128,000 Orthodox, while in 1923 the ratio of 109,000 to 114,000 and 1927 116,000 to 112,000 it had amounted too.]"</ref> [[Jugosllavia]] dhe [[Greqia]] në politikat e tyre shtetërore të viteve 1920 pretendonin se Shqipëria ishte një Turqi e vogël armiqësore ndaj popullsive ortodokse si grekët dhe të tjerët dhe se shumica myslimane po i persekutonte. <ref name="Austin95" /> Shqipëria hodhi poshtë ato pretendime për konflikt sektar mysliman dhe të krishterë dhe ia atribuoi tensionet në jug të saj lëvizjes për një [[Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipërisë|kishë ortodokse shqiptare të]] pavarur dhe atyre që donin të qëndronin nën [[Patrikana Ekumenike e Kostandinopojës|Patriarkanën]].<ref name="Austin95">{{Harvnb|Austin|2012|p=95}}. "A cornerstone of Greek policy, an approach also employed by the Yugoslavs, was to encourage religious differences in Albania and stress that Albania was a little 'Turkey' hostile to Orthodox Greeks. To popularize the idea of two Albanian states, one Moslem, the other Christian, throughout the early 1920s Greece continually complained that Albania's majority Moslem population was actively persecuting the Orthodox minority. Albania denied this, stressed its well— documented legacy of religious tolerance, and added that while there was tension in the southern perimeter of the country, it was not between Muslims and Christians, but rather a rift had emerged because of the movement to create an autocephalous Albanian Orthodox Church and some citizens wished to remain under the Patriarchate."</ref> Shqiptarët ortodoksë morën përsipër të zbatonin shumë reforma qeveritare për shkak të statusit të tyre të mëparshëm osman të të qenit një shtresë e ulët, duke dashur ta largonin Shqipërinë nga trashëgimia e saj myslimane osmane. <ref name="Babuna300a">{{Harvnb|Babuna|2004|p=300}}. "The Orthodox Albanians carried out the most energetic reforms. They wanted to move Albania away from its Muslim, Turkish past in which the Christians were the peasants and constituted the underclass."</ref>
=== Thyerja me Kalifatin Osman dhe fillimi i reformave ===
[[Skeda:Meczet_Fatih_w_Durrës_1.jpg|djathtas|parapamje|180x180px|[[Xhamia e Madhe e Durrësit]], (ndërtuar 1931).]]
Nga viti 1920 deri në vitin 1925 u emërua një këshill qeverisës i regjencës me katër anëtarë nga katër besimet fetare (katolik, ortodoks, mysliman dhe bektashi).<ref name="Clayer2537">{{Harvnb|Clayer|2003|pp=2–5}}.</ref> Elitat laike shqiptare shtynë për një ''reformë të Islamit'' pasi procesi i institucioneve fetare islame u nacionalizua dhe shteti u impononte gjithnjë e më shumë vullnetin e tij.<ref name="Clayer231233">{{Harvnb|Clayer|2014a|pp=231–233}}.</ref> Në Kongresin e parë Kombëtar Islamik (1923) kriteri për pjesëmarrjen e delegatëve ishte se të qenit klerik ishte i parëndësishëm dhe në vend të kësaj '', patriotët'' me pikëpamje liberale favorizoheshin krahas disa delegatëve që zgjidheshin nga shteti.<ref name="Clayer231233" /><ref name="Babuna300d">{{Harvnb|Babuna|2004}}.</ref> Në kongres ishin të pranishëm përfaqësues të qeverisë.<ref name="Clayer231233" /> Në vijim të programit të reformave të qeverisë, kongresi islamik shqiptar në [[Tirana|Tiranë]] vendosi të diskutojë dhe ''reformojë'' disa [[Islami Folklorik|praktika tradicionale islame]] të adoptuara nga periudha osmane me arsyetimin për t'i dhënë mundësinë shoqërisë shqiptare për të lulëzuar.<ref name="Vickers108109" /> Masat e miratuara nga kongresi ishin një shkëputje me [[Hilafeti|Kalifatin]] Osman dhe krijimi i strukturave lokale myslimane besnike ndaj Shqipërisë, duke ndaluar [[Poliginia në fenë islame|poligaminë]] (shumica e popullsisë shqiptare myslimane ishte monogame) dhe mbajtja e detyrueshme e mbulesës ([[hixhabi]]t) nga gratë në publik.<ref name="Vickers108109">{{Harvnb|Vickers|2011|pp=108–109}}.</ref><ref name="Babuna300d" /> U zbatua gjithashtu një formë e re e lutjes (në këmbë, në vend të ritualit tradicional të [[Namazi|faljes]]). <ref>[https://web.archive.org/web/20070716081651/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,727115,00.html Albania dispatch], Time magazine, April 14, 1923</ref> Ashtu si me kongresin, qëndrimet e klerikëve myslimanë gjatë periudhës ndërmjet luftërave u monitoruan nga shteti, i cili herë pas here i emëronte dhe i shkarkonte ata.<ref name="Clayer231233" />
=== Ndërhyrja e shtetit, reformat dhe tensionet ===
[[Skeda:King_Zog_I.jpg|majtas|parapamje|197x197px|Kryeministër, më vonë mbreti [[Mbreti Zogu I|Ahmet Zog]] I (1895–1961)]]
Në vitin 1925, [[Mbreti Zogu I|Ahmet Zog]], një politikan në zhvillim nga një familje e shquar shqiptare myslimane u bë president i Shqipërisë dhe në vitin 1929 u vendos si mbret.<ref name="Ezzati450">{{Harvnb|Ezzati|2002|p=450}}.</ref> Gjatë epokës zogiste, përfaqësimi parlamentar ndahej sipas madhësisë së komuniteteve fetare në Shqipëri.<ref name="Clayer2537"/> Regjimi zgjati deri në rrëzimin e Zogut gjatë pushtimit italian të vitit 1939 dhe brenda kësaj kohe zbatoi një sërë masash modernizuese që synonin të frenonin më tej ndikimin e Islamit në Shqipëri dhe të kthenin trashëgiminë e periudhës osmane.<ref name="Ezzati450" /><ref name="Welton99">{{Harvnb|Welton|Brisku|2007|p=99}}.</ref> Midis tyre ishte heqja e ligjit të [[Sheriati]]t dhe zëvendësimi me ligjin perëndimor që bëri që myslimanët në Shqipëri të viheshin nën kontrollin e qeverisë, ndërsa [[Kurani]] u përkthye në shqip dhe u kritikua për pasaktësitë e tij.<ref name="Clayer231233" /><ref name="Ezzati450" /><ref name="Babuna300d"/> Ndërhyrja në rritje nga shteti në institucionet islame bëri që klerikët myslimanë në vitin 1926 të akuzonin qeverinë për një fushatë propagandistike kundër [[Medreseja|medresesë]] së re në Shkodër, organizatës së re të Xhematit (Bashkësisë Islame) dhe financave të saj.<ref name="Clayer231233" /> Klerikët që dolën jashtë mbikëqyrjes shtetërore dhe mbajtën predikime në [[Xhamia|xhami]] pa leje u kërcënuan me veprime nga autoritetet e shkelësve.<ref name="Clayer231233" /> Ndërsa marrëdhëniet me hierarkinë myslimane dhe zyrtarët qeveritarë u bënë të ngushta, institucionet islame u përdorën nga shteti për të zbatuar kontrollin social si forcimi i unitetit kombëtar, inkurajimi i prindërve për të dërguar fëmijët në shkollë dhe parandalimi i përhapjes së ideve komuniste.<ref name="Clayer231233" /> Në vitin 1929 me centralizimin dhe ''reformimin'' e institucioneve islame, shteti financoi një pjesë të konsiderueshme të buxhetit të komunitetit islam dhe medresetë u mbyllën me një të mbetur në Tiranë të quajtur ''[[Medreseja e Tiranës|Medreseja e Naltë]]'' për të arsimuar klerikët në mënyra të reja moderne. <ref name="Clayer231233"/> <ref name="Lederer338341">{{Harvnb|Lederer|1994}}.</ref>
Në vitet 1930, prirjet intelektuale në lidhje me traditën dhe modernitetin i kishin ndarë shqiptarët myslimanë në tre grupe.<ref name="Clayer2537" /><ref name="Babuna301" /> ''Pleqtë'' ose të vjetërit që favorizonin Islamin; ''Të rinjtë'' që kundërshtonin fenë, në veçanti Islamin dhe ''neoshqiptarët'' që theksonin kulturën shqiptare, kundërshtuan sektarizmin fetar, por jo fenë dhe favorizuan bektashizmin për shkak të lidhjeve të tij me nacionalizmin shqiptar.<ref name="Clayer2537" /><ref name="Babuna301">{{Harvnb|Babuna|2004}}.</ref> Shqiptarët myslimanë i rezistuan shumicës së këtyre ndryshimeve në ristrukturimin e komiteteve të tyre islamik, promovuan [[daveti]]n ose predikimin e Islamit te shqiptarët jomuslimanë me rreziqe persekutimi, ndërkohë që organizimi i tyre pësoi përmirësime.<ref name="Ezzati450" /> U ndërtuan edhe xhami të reja si [[Xhamia e Madhe e Durrësit|Xhamia e Madhe]] në [[Durrësi|Durrës]], ndërsa një Instituti Islamik në Tiranë strehonte deri në 240 studentë në vitin 1936.<ref name="Ezzati450"/> Pas një debati të zgjatur mes elitave shqiptare gjatë epokës mes dy luftërave dhe kufizimeve në rritje, mbajtja e mbulesës në vitin 1937 u ndalua me ligj legjislacion nga Zogu.<ref name="Clayer234247">{{Harvnb|Clayer|2014a|pp=234–247}}.</ref><ref name="Pavlowitch304">{{Harvnb|Pavlowitch|2014}}.</ref> Për shkak se disa klerikë shqiptarë myslimanë janë trajnuar dhe kanë shërbyer në ish territoret osmane të [[Lindja e Mesme|Lindjes së Mesme]] si [[Turqia]], [[Egjipti]], disa prej tyre ruajtën gjatë periudhës ndërluftuese dhe të tjerë vendosën lidhje të reja arsimore dhe letrare me botën më të gjerë myslimane edhe larg me [[India|Indinë]] Britanike.<ref name="Clayer4560" /> Një pjesë e arsyes ishte krijimi i një korpusi të literaturës nëpërmjet përkthimeve mbi Islamin në gjuhën shqipe, të cilat së fundi ishin kodifikuar dhe që feja myslimane të ishte më e aksesueshme për njerëzit.<ref name="Clayer4560">{{Harvnb|Clayer|2014b|pp=45–60}}.</ref> Gjatë periudhës ndërmjet dy luftërave botërore, katolikët e shihnin qeverinë qendrore shqiptare si një qeveri myslimane, ndërsa ortodoksët mendonin se në kontekstet politike ata dominoheshin nga myslimanët.<ref name="Clayer2537"/>
=== Sufizmi dhe urdhrat sufi ===
[[Skeda:Qendra Botërore Bektashiane.jpg|djathtas|parapamje|180x180px|[[Kryegjyshata Botërore Bektashiane|Selia Botërore e Komunitetit Bektashi]] në [[Tiranë]], [[Shqipëri]].]]
Gjatë gjithë periudhës ndërmjet dy luftërave botërore, elita intelektuale shqiptare shpesh minoi dhe zhvlerësoi [[Islami Synit|Islamin Sunit]], ndërsa sufizmi dhe rendet e tij të ndryshme përjetuan një periudhë të rëndësishme rritjeje premtuese.<ref name="Clayer3336" /> Pas pavarësisë, lidhjet mes komunitetit të gjerë sufi bektashi në ish-tokat osmane u zbehën.<ref name="Doja8687" /> Urdhri Bektashi më 1922 në një kuvend prej 500 delegatësh hoqi dorë nga lidhjet me [[Turqi]]në.<ref name="Babuna300d"/> Në vitin 1925 Urdhri Bektashi, selia e të cilit ishte në Turqi, u zhvendos në Tiranë për t'i shpëtuar [[Reformat e Ataturkut|reformave]] laicizuese të [[Mustafa Qemal Ataturku|Ataturkut]] dhe Shqipëria do të bëhej qendra e bektashizmit ku kishte 260 [[Teqeja|teqe]] të pranishme.<ref name="Ezzati450"/><ref name="Doja8687">{{Harvnb|Doja|2006}}.</ref><ref name="Young">{{Harvnb|Young|1999|p=9}}.</ref> <ref name="Babuna300d" /> Urdhri Bektashi në vitin 1929 ndërpreu lidhjet e tij me sunizmin dhe në vitin 1937 adhuruesit bektashinë përbënin rreth 27% të popullsisë myslimane në Shqipëri.<ref name="Ezzati450" /><ref>{{Harvnb|Ramet|1989|p=490}}.</ref> Përveç bektashinjve, gjatë periudhës së ndërmjetme në Shqipëri kishte edhe urdhra të tjerë kryesorë sufistë.<ref name="Clayer3336" /> [[Halveti]]të në periudhën ndërmjet dy luftërave botërore u morën me prozelitizëm dhe hapën teqe të reja në Leskovik dhe Korçë.<ref name="Clayer3336" /> [[Kadirije|Kadiritë]] e vendosur kryesisht në zonat urbane dhe [[Rufai]]të, të cilët e përhapën urdhrin e tyre [[Tarika]] në të gjithë Shqipërinë duke themeluar teqe të reja.<ref name="Clayer3336" /> Ndërsa urdhri i [[Tixhanijjeh|Tixhanijeh]], një i sapoardhur në fillim të shekullit XX në Tiranë, Durrës dhe Shkodër hodhi poshtë pasardhjen trashëgimore të [[Shehu|sheikëve]], theksoi lidhjet me [[Pejgamberët në Islam|Profetin]] [[Muhammedi|Muhamed]] dhe luajti një rol në lëvizjen reformuese të Islamit kryesor në Shqipëri.<ref name="Clayer3336" /><ref name="Clayer483481">{{Harvnb|Clayer|2009}}.</ref> Sheikët dhe [[Dervishi|dervishët]] e urdhrave të ndryshëm sufist gjatë periudhës mes dy luftërave botërore luajtën një rol të rëndësishëm në shoqërinë shqiptare duke qenë shpesh shërues të publikut dhe ''[[Babai (titull)|baballarët]] bektashinjtë'' ishin të përfshirë nganjëherë në ndërmjetësimin e mosmarrëveshjeve dhe [[Gjakmarrja|hakmarrjeve]].<ref name="Clayer3336" /> Në vitin 1936, me ekzistencën e organizatave individuale sufiste dhe ligave të rendeve të ndryshme, autoritetet myslimane shqiptare formuan një shoqatë të quajtur ''Drita Hyjnore'' për të riorganizuar dhe koordinuar më mirë aktivitetet e katër prej urdhrave.<ref name="Clayer3336">{{Harvnb|Clayer|2007}}.</ref> Ndërsa minoriteti rom gjatë periudhës ndërmjet dy luftërave botërore kishte xhamitë e tyre në Shkodër dhe Korçë, ndërtoi një xhami të re në Durrës në vitin 1923 dhe disa iu bashkuan urdhrit bektashi.<ref name="DeSotoBeddiesGedeshi921">{{Harvnb|De Soto|Beddies|Gedeshi|2005}}.</ref>
== Lufta e Dytë Botërore (1939–45) ==
[[Skeda:Msg083.jpg|majtas|parapamje|231x231px|Ish-Xhamia e [[Xhamia e Sylejman Pashës|Sulejman Pashës]] së Tiranës e shkatërruar gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe [[minarja]] e saj para vitit 1967]]
Më 7 prill 1939, Italia e kryesuar nga [[Benito Mussolini]] pas interesave të zgjatura dhe sferës gjithëpërfshirëse të influencës gjatë periudhës ndërmjet dy luftërave botërore [[Pushtimi italian i Shqipërisë|pushtoi Shqipërinë]].<ref name="Fischer52125" /> Shqiptarët myslimanë u përfshinë në rezistencën fillestare ndaj italianëve si majori [[Abaz Kupi]], i cili me armë të pakta udhëhoqi forcat shqiptare dhe më vonë rezistoi nga malet e Shqipërisë së Veriut, ndërsa Mbreti Zog iku jashtë.<ref name="Fischer52125">{{Harvnb|Fischer|1999}}.</ref> Italianët krijuan një qeveri lokale kolaboracioniste dhe disa anëtarë vinin nga popullsia myslimane si kryeministri pronar tokash [[Shefqet bej Vërlaci]].<ref name="Fischer3639">{{Harvnb|Fischer|1999}}.</ref> Kufijtë e Shqipërisë u zgjeruan dhe përfshinin Maqedoninë perëndimore bashkëkohore, [[Kosovë]]n perëndimore dhe qendrore, pjesë të [[Mali i Zi|Malit të Zi]] jugperëndimor që përmbante popullsi të madhe shqiptare myslimane dhe një pjesë të rajonit të [[Sanxhaku (krahinë)|Sanxhakut]] që kishte kryesisht një popullsi [[Myslimanët (kombësi)|myslimane]] shqiptare dhe sllave.<ref name="Fischer8388">{{Harvnb|Fischer|1999}}.</ref> Duke qenë se Zogu kishte krijuar një udhëheqje të pajtueshme të të gjitha grupeve fetare, ardhja e forcave të Boshtit nuk u përball pothuajse me asnjë problem prej tyre.<ref name="Fischer5258" /> Nga popullsia shqiptare myslimane, italianët u përpoqën të fitonin simpatitë e tyre duke propozuar ndërtimin e një xhamie të madhe në Romë, ndonëse Vatikani e kundërshtoi këtë masë dhe në fund nuk doli asgjë.<ref name="Fischer5258" /> Pushtuesit italianë fituan edhe simpatinë e myslimanëve shqiptarë duke bërë që të rriteshin pagat e tyre të punës.<ref name="Fischer5258" /> Dhëndri i Musolinit, [[Galeazzo Ciano|Konti Ciano]], zëvendësoi gjithashtu udhëheqjen e komunitetit mysliman sunit, i cili kishte njohur regjimin italian në Shqipëri me klerikë që ishin në linjë me interesat italiane, me një organizatë lehtësisht të kontrollueshme "Komiteti Mysliman", Fischer vëren se "komuniteti mysliman në përgjithësi e pranoi këtë ndryshim me pak ankesa”.<ref name="Fischer5258" /> Ndërsa pjesa më e madhe e urdhrit bektashi dhe udhëheqja e tij ishin kundër pushtimit italian duke mbetur një grup opozitar.<ref name="Fischer5258" /> Fischer dyshon se italianët u lodhën përfundimisht nga kundërshtimi i Urdhrit Bektashi dhe si rezultat i kësaj u vra kreu i tij Nijaz Deda.<ref name="Fischer5258" /> Përveç bektashinjve, italianët ndanë para për buxhetet e tre komuniteteve të tjera fetare gjatë kohës që ishin në Shqipëri.<ref name="Fischer5258">{{Harvnb|Fischer|1999}}.</ref>
[[Skeda:Baba_Faja_Martaneshi.jpg|parapamje|Baba Faja Martaneshi në vitin 1944]]
Në Shqipëri dolën dy forca kryesore opozitare që luftuan kundër pushtimit të vendit nga Boshti. E para ishte [[Balli Kombëtar]] një lëvizje nacionaliste dhe antikomuniste shqiptare që kërkonte bashkimin e trojeve të banuara nga shqiptarët e Ballkanit në një shtet.<ref name="Fischer132138" /> Ajo luftoi italianët edhe pse të shqetësuar për ngritjen komuniste ata përfundimisht u rreshtuan me gjermanët drejt fundit të luftës dhe disa anëtarë të shquar të lëvizjes së tyre ishin myslimanë si [[Ali Këlcyra]] dhe kryeministri [[Mid'hat Frashëri]].<ref name="Fischer132138">{{Harvnb|Fischer|1999}}.</ref> Një [[Lëvizja Nacional-Çlirimtare|lëvizje komuniste]] e rezistencës shqiptare u shfaq në Shqipërinë e Jugut dhe myslimanët shqiptarë u përfaqësuan në radhët e saj drejtuese si [[Mustafa Gjinishi]], [[Enver Hoxha]], [[Mehmet Shehu]] e të tjerë.<ref name="Fischer121132">{{Harvnb|Fischer|1999}}.</ref> U shfaqën gjithashtu ''çetat'' e pavarura të rezistencës ose grupe të ndara nga forcat kryesore të rezistencës shqiptare që u udhëhoqën nga myslimanë si [[Myslym Peza]] dhe bektashi [[Mustafa Xhani|Baba Faja Martaneshi]], nga të cilët të dy përfundimisht u rreshtuan me komunistët dhe [[Muharrem Bajraktari]] me Ballin Kombëtar.<ref name="Fischer101104111112">{{Harvnb|Fischer|1999}}.</ref> Përpjekjet për bashkimin e dy grupeve kryesore të rezistencës me [[Marrëveshja e Mukjes|Marrëveshjen e Mukjes]] (1943) dështuan dhe konflikti i zgjatur ndodhi deri në fund të luftës, në të cilën komunistët shqiptarë mbizotëruan mbi Ballin Kombëtar dhe forcat e Boshtit në tërheqje. <ref name="Fischer">{{Harvnb|Fischer|1999}}.</ref>
== Shih edhe ==
* [[Feja në Shqipëri]]
* [[Republika Shqiptare]]
* [[Republika e Shqipërisë së Mesme]]
* [[Mbretëria Shqiptare 1928–1939]]
* [[Kryegjyshata Botërore Bektashiane]]
* [[Shqipëria gjatë Luftërave Ballkanike]]
* [[Shqipëria gjatë Luftës së Parë Botërore]]
* [[Shqipëria në Luftën e Dytë Botërore]]
== Literatura ==
{{div col}}
*{{cite book|last=Austin|first=Robert Clegg|title=Founding a Balkan State: Albania's Experiment with Democracy, 1920–1925|year=2012|location=Toronto|publisher=University of Toronto Press|url=https://books.google.com/books?id=Mwi137osWhMC&q=Founding+a+Balkan+State:+Albania%27s+Experiment+with+Democracy,+1920-1925+popularize&pg=PA95|isbn=9781442699748|lang=en}}
*{{cite journal|last=Babuna|first=Aydin|title=The Bosnian Muslims and Albanians: Islam and Nationalism|url=https://www.researchgate.net/publication/233460310|journal=Nationalities Papers|volume=32|issue=2|year=2004|pages= 287–321|doi=10.1080/0090599042000230250|lang=en}}
*{{cite book|last=Brisku|first=Adrian|title=Bittersweet Europe: Albanian and Georgian Discourses on Europe, 1878–2008|year=2013|location=New York|publisher=Berghahn Books|url=https://books.google.com/books?id=1TPUAAAAQBAJ&q=Bittersweet+Europe%3A+Albanian+and+Georgian+Discourses+on+Europe%2C+1878%E2%80%932008++pro-Ottoman&pg=PA35|isbn=9780857459855|lang=en}}
*{{cite book|last=Clayer|first=Nathalie|chapter=God in the 'Land of the Mercedes.' The Religious Communities in Albania since 1990|pages=277–314|editor1-last=Jordan|editor1-first=Peter|editor2-last=Kaser|editor2-first=Karl|editor3-last=Lukan|editor3-first=Walter|title=Albanien: Geographie – historische Anthropologie – Geschichte – Kultur – postkommunistische Transformation [Albania: Geography – Historical Anthropology – History – Culture – postcommunist transformation]|year=2003|location=Frankfurt am Main|publisher=Peter Lang|isbn=978-3-631-39416-8|chapter-url=https://hal.archives-ouvertes.fr/halshs-00189819/document|lang=en}}
*{{cite book|last=Clayer|first=Nathalie|chapter=Saints and Sufi's in post-Communist Albania|pages=33–42|editor1-last=Kisaichi|editor1-first=Masatoshi|title=Popular Movements and Democratization in the Islamic World|year=2007|location=London|publisher=Routledge|isbn=9781134150618|chapter-url=https://books.google.com/books?id=1zxeWxCAkokC&q=Islam+Albania+communism&pg=PA33|lang=en}}
*{{cite journal|last=Clayer|first=Natalie|title=The Tijaniyya: Reformism and Islamic Revival in Interwar Albania|journal=Journal of Muslim Minority Affairs|volume=29|issue=4|year=2009|pages=483–493|doi=10.1080/13602000903411382|s2cid=143863360|lang=en}}
*{{cite book|last=Clayer|first=Nathalie|chapter=Behind the veil The reform of Islam in Inter-war Albania or the search for a "modern" and "European" Islam|pages=231–251|editor1-last=Cronin|editor1-first=Stephanie|title=Anti-Veiling Campaigns in the Muslim World Gender, Modernism and the Politics of Dress|year=2014a|location=New York|publisher=Routledge|isbn=9781134653058|chapter-url=https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-00575956/document|lang=en}}
*{{cite book|last=Clayer|first=Nathalie|chapter=Transnational Connections and the building of an Albanian and European Islam in Interwar Albania|pages=45–66|editor1-last=Nordbruch|editor1-first=Götz|editor2-last=Ryad|editor2-first=Umar|title=Transnational Islam in Interwar Europe Muslim Activists and Thinkers|year=2014b|location=New York|publisher=Palgrave MacMillan|isbn=9781137387042|chapter-url=https://books.google.com/books?id=gtlCBAAAQBAJ&q=Transnational+Islam+in+Interwar+Europe+Ghulam&pg=PT55|lang=en}}
*{{cite book|last1=De Soto|first1=Hermine|last2=Beddies|first2=Sabine|last3=Gedeshi|first3=Ilir|title=Roma and Egyptians in Albania: From social exclusion to social inclusion|year=2005|location=Washington D.C.|publisher=World Bank Publications|url=https://books.google.com/books?id=eLDiHsezD8EC&q=islam&pg=PA16|isbn=9780821361719|lang=en}}
*{{cite book|last=Despot|first=Igor|title=The Balkan Wars in the Eyes of the Warring Parties: Perceptions and Interpretations|year=2012|location=Bloomington|publisher=iUniverse|url=https://books.google.com/books?id=ZIbtG7w_rSUC&q=Albanian+independence+Russia+Austria-Hungary&pg=PA137|isbn=9781475947038|lang=en}}
*{{cite journal|last=Doja|first=Albert|title=A Political History of Bektashism in Albania|url=https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-00425475/document|journal=Totalitarian Movements and Political Religions|volume=7|issue=1|year=2006|pages=83–107|doi=10.1080/14690760500477919|s2cid=53695233|lang=en}}
*{{cite book|last=Ezzati|first=Abul-Fazl|title=The Spread of Islam: The Contributing Factors|year=2002|location=London|publisher=Islamic College for Advanced Studies Press|url=https://books.google.com/books?id=cPyl6WLVSuUC&q=Zog+Islam&pg=PA450|isbn=9781904063018|lang=en}}{{Lidhje e vdekur}}
*{{cite book|last=Fischer|first=Bernd Jürgen|title=Albania at war, 1939–1945|year=1999|location=London|publisher=Hurst & Company|url=https://books.google.com/books?id=P-MiG9ngCp8C&q=mosque|isbn=9781850655312|lang=en}}
*{{cite book|last=Gawrych|first=George|title=The crescent and the eagle: Ottoman rule, Islam and the Albanians, 1874–1913|year=2006|location=London|publisher=IB Tauris|url=https://books.google.com/books?id=wPOtzk-unJgC&q=The+crescent+and+the+eagle%3A+Ottoman+rule%2C+Islam+and+the+Albanians%2C+1874-1913+lexicon&pg=PA21|isbn=9781845112875|lang=en}}
*{{cite journal|last=Guy|first=Nicola C.|title=Linguistic boundaries and geopolitical interests: the Albanian boundary commissions, 1878–1926|url=https://www.researchgate.net/publication/248584743|journal=Journal of Historical Geography|volume=34|issue=3|year=2007|pages=448–470|doi=10.1016/j.jhg.2007.12.002|lang=en}}
*{{cite book|last=Jelavich|first=Barbara|title=History of the Balkans|year=1983|location=Cambridge|publisher=Cambridge University Press|url=https://archive.org/details/historyofbalkans0000jela|url-access=registration|page=[https://archive.org/details/historyofbalkans0000jela/page/379 379]|quote=Enver Hoxha shehu Muslims.|isbn=9780521274593|lang=en}}
*{{cite book|last=Karpat|first=Kemal|authorlink=Kemal Karpat|title=The politicization of Islam: reconstructing identity, state, faith, and community in the late Ottoman state|year=2001|location=Oxford |publisher=Oxford University Press|url=https://books.google.com/books?id=YmZMCAAAQBAJ&q=The+politicization+of+Islam%3A+reconstructing+identity%2C+state%2C+faith%2C+and+community+in+the+late+Ottoman+state+reprisals+Albanian&pg=PA342|isbn=9780190285760|lang=en}}
*{{cite book|last=Ker-Lindsay|first=James|title=Kosovo: the path to contested statehood in the Balkans|year=2009|location=London|publisher=IB Tauris|url=https://books.google.com/books?id=AD4BAwAAQBAJ&q=Albanian+independence+Russia+Austria-Hungary&pg=PA8|isbn=9780857714121|lang=en}}
*{{cite book|last=Kokolakis|first=Mihalis|title=Το ύστερο Γιαννιώτικο Πασαλίκι: χώρος, διοίκηση και πληθυσμός στην τουρκοκρατούμενη Ηπειρο (1820–1913) [The late Pashalik of Ioannina: Space, administration and population in Ottoman ruled Epirus (1820–1913)]|year=2003|location=Athens|publisher=EIE-ΚΝΕ|url=http://helios-eie.ekt.gr/EIE/handle/10442/8080|isbn=978-960-7916-11-2|lang=el}}
*{{cite book|last=Kronenbitter|first=Günter|chapter=The militarization of Austrian Foreign Policy on the Eve of World War I|editor1-last=Bischof|editor1-first=Günter|editor2-last=Pelinka|editor2-first=Anton|editor3-last=Gehler|editor3-first=Michael|title=Austrian Foreign Policy in Historical Context|year=2006|location=New Brunswick|publisher=Transaction Publishers|isbn=9781412817684|chapter-url=https://books.google.com/books?id=MNppUW0oVF8C&q=Albanian+independence+Russia+Austria-Hungary&pg=PA85|lang=en}}
*{{cite journal|last=Lederer|first=Gyorgy|title=Islam in Albania|url=https://archive.org/details/sim_central-asian-survey_1994_13_3/page/331|journal=Central Asian Survey|volume=13|issue=3|year=1994|pages=331–359|doi=10.1080/02634939408400866|lang=en}}
*{{cite journal|last=Odile|first=Daniel|title=The historical role of the Muslim community in Albania|journal=Central Asian Survey|volume=9|issue=3|year=1990|pages=1–28|doi=10.1080/02634939008400712|lang=en}}
*{{cite book|last=Pavlowitch|first=Stevan|title=A History of the Balkans 1804–1945|year=2014|location=New York|publisher=Routledge|url=https://books.google.com/books?id=DmegBAAAQBAJ&q=Zog+Islam+veil&pg=PT392|isbn=9781317900177|lang=en}}
*{{cite journal|last=Psomas|first=Lambros|title=The Religious and Ethnographic Synthesis of the Population of Southern Albania (Northern Epirus) in the Beginning of the 20th Century|journal=Theologia|volume=79|issue=1|year=2008|pages=237–283|url=http://www.ecclesia.gr/greek/press/theologia/material/2008_1_9_Psomas.pdf|lang=en}}
*{{cite book|last=Skendi|first=Stavro|authorlink=Stavro Skëndi|title=The Albanian national awakening|year=1967a|location=Princeton|publisher=Princeton University Press|url=https://books.google.com/books?id=8QPWCgAAQBAJ&q=The+Albanian+National+Awakening&pg=PR15|isbn=9781400847761|lang=en}}
*{{cite book|last=Smith|first=Michael Llewellyn|chapter=Venizelos’ diplomacy, 1910-23: From Balkan alliance to Greek-Turkish Settlement|pages=134–192|editor1-last=Kitromilides|editor1-first=Paschalis|title=Eleftherios Venizelos: the trials of statesmanship|year=2006|location=Edinburgh|publisher=Edinburgh University Press|isbn=9780748624782|chapter-url=https://books.google.com/books?id=KQEH4vvG0KwC&q=Northern+Epirus+Muslim+Albanians&pg=PA150|lang=en}}
*{{cite report|last=Stoppel|first=Wolfgang|title=Minderheitenschutz im östlichen Europa (Albanien) [Protection of minorities in Eastern Europe (Albania)]|url=http://www.uni-koeln.de/jur-fak/ostrecht/minderheitenschutz/Vortraege/Albanien/Albanien_Stoppel.pdf|location=Cologne|publisher=Universität Köln|date=2001|lang=de|access-date=13 prill 2022|archive-date=3 mars 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303193825/http://www.uni-koeln.de/jur-fak/ostrecht/minderheitenschutz/Vortraege/Albanien/Albanien_Stoppel.pdf|url-status=dead}}
*{{cite book|last=Ramet|first=Sabrina|title=Religion and nationalism in Soviet and East European politics|year=1989|location=Durham|publisher=Duke University Press|url=https://archive.org/details/religionnational01rame|page=[https://archive.org/details/religionnational01rame/page/490 490]|quote=Bektashi Albania 1925.|isbn=9780822308546|lang=en}}
*{{cite book|last=Tanner|first=Marcus|title=Albania's mountain queen: Edith Durham and the Balkans|year=2014|location=London|publisher=I.B.Tauris|url=https://books.google.com/books?id=0iZdAwAAQBAJ&q=Albanian+independence+Russia+Austria-Hungary&pg=PA170|isbn=9781780768199|lang=en}}
*{{cite book|last=Tsitselikis|first=Konstantinos|title=Old and New Islam in Greece: From historical minorities to immigrant newcomers|year=2012 |location=Leiden |publisher=Martinus Nijhoff Publishers|url=https://books.google.com/books?id=FdqRdctzEXcC&q=Old+and+New+Islam+in+Greece:+From+Historical+Minorities+to+Immigrant+Newcomers+Frasari&pg=PA381|isbn=9789004221529|lang=en}}
*{{cite book|last=Vickers|first=Miranda|title=The Albanians: a modern history|year=2011|location=London|publisher=IB Tauris|url=https://books.google.com/books?id=vtQABAAAQBAJ&q=The+Albanians%3A+A+Modern+History+hapless&pg=PA83|isbn=9780857736550|lang=en}}
*{{cite book|last=Volkan|first=Vamik|title=Blind trust: Large groups and their leaders in times of crisis and terror|year=2004|location=Charlottesville|publisher=Pitchstone Publishing|url=https://books.google.com/books?id=YAyeCwAAQBAJ&q=Albanian+independence+Russia+Muslim&pg=PT204|isbn=9780985281588|lang=en}}
*{{cite book|last1=Welton|first1=George|last2=Brisku|first2=Adrian|chapter=Contradictory Inclinations? The role of ‘Europe’ in Albanian Nationalist Discourse|pages=87–110|editor1-last=Sanghera|editor1-first=Balihar|editor2-last=Amsler|editor2-first=Sarah|title=Theorising social change in post-Soviet countries: critical approaches|year=2007|location=Bern|publisher=Peter Lang|isbn=9783039103294|chapter-url=https://books.google.com/books?id=MzXP_r6oAxwC&q=Theorising+social+change+in+post-Soviet+countries%3A+critical+approaches+ZOG&pg=PA99|lang=en}}
*{{cite book|last=Winnifrith|first=Tom|title=Badlands-borderlands: a history of Northern Epirus/Southern Albania|year=2002|location=London|publisher=Duckworth|url=https://books.google.com/books?id=dkRoAAAAMAAJ|isbn=9780715632017|lang=en}}
*{{cite journal|last=Young|first=Antonia|title=Religion and society in present‐day Albania|journal=Journal of Contemporary Religion|volume=14|issue=1|year=1999|pages=5–16|doi=10.1080/13537909908580849|lang=en}}
{{div col end}}
== Referime ==
{{reflist|3}}
[[Kategoria:Shekullarizëm]]
[[Kategoria:Sufizmi në Shqipëri]]
[[Kategoria:Islami në Shqipëri]]
6vj8rvgm63rx6fcu7nttde9a74gwb6v
Diskutim:Islami në Shqipëri (1913–1944)
1
315796
2659019
2448404
2024-04-25T21:08:42Z
InternetArchiveBot
115207
Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Islami në Shqipëri (1913–1944)]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2448403 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20160303193825/http://www.uni-koeln.de/jur-fak/ostrecht/minderheitenschutz/Vortraege/Albanien/Albanien_Stoppel.pdf për lidhjen http://www.uni-koeln.de/jur-fak/ostrecht/minderheitenschutz/Vortraege/Albanien/Albanien_Stoppel.pdf.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 13 maj 2022 12:30 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 0 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Islami në Shqipëri (1913–1944)]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2659018 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua etiketa {{tlx|lidhje e vdekur}} te lidhja https://books.google.com/books?id=cPyl6WLVSuUC&q=Zog+Islam&pg=PA450.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 prill 2024 23:08 (CEST)
1khf8bxv061m7oexebt0zutp53dwsr2
Kulla e Sahatit në Prizren
0
316706
2658774
2494692
2024-04-25T13:23:58Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Sahat Kulla në Prizren]] tek [[Kulla e Sahatit në Prizren]]
wikitext
text/x-wiki
{{Shiko gjithashtu|Muzeu Arkeologjik i Prizrenit}}
[[File:Sahat Kulla Prizren.jpg|thumb|Sahat Kulla në Prizren]]
'''Sahat Kulla në Prizren''' është një monument i trashëgimisë kulturore që ndodhet në qytetin e [[Prizreni]]t.
== Përmbledhje ==
Sahat Kulla në Prizren mendohet se është ndërtuar në shek. XV nga ana e Ahmet Shemsedinit. Sahat kulla së bashku me papafingon fillimisht ishte e ndërtuar prej materialit të drurit, ndërsa në shekullin XIX-të Eshref pashë Perolli e ndërton prej guri duke e vendosur sahatin dhe një kambanë të vogël. Më 17 nëntor 1975 objekti u shndërrua në muze dhe në të u ekspozuan objekte të epokës së eneolitit, neolitit, bronzit, hekurit, periudhës romake e mesjetare. Ky objekt është përdorur edhe si hamam (banjo publike) gjersa sot përdoret si [[Muzeu Arkeologjik i Prizrenit|Muze i Arkeologjisë]]. Për herë të parë objekti i Sahat Kullës si Muze Arkeologjik hapi dyert e saj për vizitor në vitin 1975.<ref>{{Cite web |url=http://www.rrokprizren.net/repository/docs/Oferta_Kulturistike_e_Prizrenit_1310.pdf |title=Kopje e arkivuar |access-date=10 qershor 2022 |archive-date=20 qershor 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220620210341/http://www.rrokprizren.net/repository/docs/Oferta_Kulturistike_e_Prizrenit_1310.pdf |url-status=dead }}</ref> <ref>https://www.ecmandryshe.org/repository/docs/PRIZRENI-VENDTAKIM_I_CIVILIZIMEVE_shq.pdf</ref>
== Shih edhe ==
* [[Prizreni]]
* [[Rajoni i Prizrenit]]
* [[Lidhja e Prizrenit]]
* [[Komuna e Prizrenit]]
* [[Sanxhaku i Prizrenit]]
* [[Muzeu Arkeologjik i Prizrenit]]
* [[Lista e monumenteve në Prizren]]
{{CommonsCat|Clock Tower in Prizren}}
== Referime ==
[[Kategoria:Monumente kulturore në Prizren]]
ospg1fhspbpnnkmzo4sfjkzmjcj7zco
Kulla e Sahatit në Gjakovë
0
316711
2658778
2587761
2024-04-25T13:24:06Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Sahat Kulla në Gjakovë]] tek [[Kulla e Sahatit në Gjakovë]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Arianit_Gjakova_IMG_0022.JPG|parapamje| Pamje e përparme Kullë së Sahatit në Gjakovë me [[Numrat romakë|numra romak]]]]
'''Sahat Kulla e Gjakovës''' është një monument i trashëgimisë kulturore në qytetin e [[Gjakova|Gjakovës]].
== Përmbledhje ==
Kulla e Sahatit në Gjakovë është ndërtuar në vitin 1597 pak pas ndërtimit të Xhamisë së [[Xhamia e Hadumit|Hadumit]] aty pranë. Në vitin 2009, administrata e qytetit e rinovoi plotësisht. Ndodhet në qendër të qytetit të vjetër pranë [[Pazari|pazarit]] historik (''Çarshia e vjetër'') të [[Gjakova|Gjakovës]] . <ref>{{citation|url=http://gjakovapress.com/gjakovapress/?p=519|title=Përurohet Kulla e Sahatit në Gjakovë|author=gjakovapress.com|date=11 nëntor 2009|archive-url=https://archive.today/20120708194754/http://gjakovapress.com/gjakovapress/?p=519|archive-date=8 korrik 2012|access-date=2011-01-31|lang=sq}}</ref>
== Shih edhe ==
* [[Gjakova]]
* [[Rajoni i Gjakovës]]
* [[Kultura në Gjakovë]]
* [[Komuna e Gjakovës]]
== Referime ==
<references />
[[Kategoria:Gjakovë]]
[[Kategoria:Kulla sahati]]
scv2izko2slr22d11sm2toi9ubusjln
Kulla e Sahatit në Gostivar
0
316712
2658780
2461112
2024-04-25T13:24:13Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Sahat Kulla në Gostivar]] tek [[Kulla e Sahatit në Gostivar]]
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox building|image=Saat kulata vo GV.JPG|caption=Sahat Kulla në Gostivar|map_type=|engineer=|structural_system=|size=}}
'''Kulla e Sahatit në Gostivar''' është një monument i trashëgimisë kulturore në qytetin e [[Gostivari|Gostivarit]].
== Përmbledhje ==
Sahat Kulla në Gostivar është njëra nga ndërtesat më të njohura në qytetin e Gostivarit. Është një nga tre monumentet kulturore dhe historike në Gostivar dhe gjendet në stemën dhe flamurin e komunës. Është ndërtuar në vitin 1728/29 nga Ismail Aga, djali i Haxhi Jusuf aga.
Në një pllakë guri sipër derës së përparme është shkruar në [[Turqishtja osmane|osmanisht-turqisht]] viti i ndërtimit dhe emri i ndërtuesit. Ndodhet në qendër të qytetit dhe pranë saj ndodhet xhamia e quajtur " Xhamia e Sahatit " ("Ebu Bekir Pasha") e cila është rinovuar së fundmi <ref name="сааткула">{{Cite book|last=Димовска - Чоловиќ|first=Мирјана|url=http://www.kalamus.com.mk/pdf_spisanija/patrimonium_3/036%20-%2035%20Spisanie%20Vera%202010.pdf|title=Саат кулите во Република Македонија|date=2008|publisher=Национален конзерваторски центар-скопје; Едиција Културно-историско наследство на Република Македонија|isbn=978-9989-131-08-0|location=Скопје|pages=114|language=mk}}</ref> Në afërsi të kullës së sahatit ndodhen posta, qendra e famshme tregtare "Blue Center" me fasadë xhami, dhe jo larg rrugës në 250-300 metra ndodhet Kisha e Shën Marisë dhe sheshi i qytetit.
Sahat Kulla e Gostivarit së bashku me ato të Shkupit, Manastirit dhe Prilepit është një nga sahat kullat më origjinale si dhe më të ruajtura. Është ende në funksion dhe tregon kohën e saktë përmes disa orëve të integruara në të. Në vitin 2010 është restauruar në rrethana të dyshimta.
== Shih edhe ==
* [[Gostivari]]
* [[Komuna e Gostivarit]]
* [[Shqiptarët në Maqedoninë e Veriut]]
== Referime ==
[[Kategoria:Kulla sahati]]
3yqu4hovdwmgmvw6n1hcercg89911tr
Diskutim:Kulla e Sahatit në Prizren
1
321654
2658776
2494693
2024-04-25T13:23:59Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Diskutim:Sahat Kulla në Prizren]] tek [[Diskutim:Kulla e Sahatit në Prizren]]
wikitext
text/x-wiki
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Sahat Kulla në Prizren]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2494692 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20220620210341/http://www.rrokprizren.net/repository/docs/Oferta_Kulturistike_e_Prizrenit_1310.pdf për lidhjen http://www.rrokprizren.net/repository/docs/Oferta_Kulturistike_e_Prizrenit_1310.pdf.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 14 nëntor 2022 04:38 (CET)
0slsef89puwod7jxh8k1rtauc4h89ck
Përdoruesi diskutim:Leutrim.P
3
323018
2658796
2656930
2024-04-25T14:10:04Z
Qwerfjkl (bot)
160953
/* Probleme me referimet te artikulli Marrëdhëniet mes Rusisë dhe NATO-s */
wikitext
text/x-wiki
== Medalje dhënë më 23 dhjetor 2022 10:36 (CET) ==
Për kontributet e tua në një tematikë që nuk para ceket shumë.
{{Medalje ushtrie}}-[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 23 dhjetor 2022 10:36 (CET)
:Falemnderit p''ë''r Vler''ë''simin. [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 26 dhjetor 2022 02:03 (CET)
== Tema ==
::#1 A ke mundësi të Grisësh këtë artikull që e kam krijuar gabimisht. "[[1239010qweqw]]"
::#2 Dhe të zhvendosësh "[[Ushtria Zvicerane]]" në "Forcat e Armatosura të Zvicrës"
::?! [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 11 janar 2023 04:52 (CET)
:::U bë. Të lutem që brenda artikujve të vendosësh vetëm wikilidhjet brenda Wikipedias shqipe, por jo Wikipediave të gjuhëve tjera, pasi që kjo gjë është kundër rregullave të Wikipedias. --'''[[User:Aeternus|Λeternus]]''' 12 janar 2023 14:57 (CET)
::::-Flm se smunda ta grisi vet, ku te drejtohem nese nje artikull duhet grisur ?!.
::::-I kam vendosur thjesht si lloj reference per lexuesin qe te qartesohet konteksti i fjalise, shkaku', ka mungese shum te madhe te artikujve ne gjuhen tone, dhe shpresoj qe sa me pare te arrijme 100K Artikuj, e ta zbusim mungesen e poashtu ti pasurojme artikujt ekzistues.
::::p.s. Do mundohem qe te vendosi sa me pak linqe ne gjuhen angleze. [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 12 janar 2023 15:16 (CET)
:::::Nëse mendon se një artikull duhet grisur, të lutem vendose stampën '''<nowiki>{{grise}}</nowiki>''' në fillim të tij. Sa i përket vendosjes së linqeve në gjuhët tjera, jemi të vetëdijshëm se ka mungesë të madhe të artikujve në gjuhën shqipe. Mu për këtë, duhet që të vendosen linqet e zbrazëta në gjuhën shqipe (të cilët paraqiten në ngjyrë të kuqe) për të nxitur lexuesit/redaktuesit tjerë për të i krijuar ata. Përndryshe, të përgëzoj për krijimin e artikujve të shumtë mbi temat ushtarake të cilët janë më se të nevojshëm në Wikipedian e gjuhës shqipe. --'''[[User:Aeternus|Λeternus]]''' 12 janar 2023 15:35 (CET)
::::::-Ne rregull, Falemnderit. [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 12 janar 2023 15:51 (CET)
::::::A ke mundesi te Zhvendosesh nje Artikull tjeter te lutem: [[Forcat ushtarake]] ne "Forcat e Armatosura".
::::::(Kane qene te lidhura gabimisht, Tani i rregullova "Ushtria" dhe Forcat ushtarake, perpos qe Forcat ushtarake duhet te jete "Forcat e Armatosura" nese mundesh ta zhvendosesh ? flm). [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 12 janar 2023 16:01 (CET)
:::::::U bë. Përndryshe çdokush mund të zhvendosë një faqe duke klikuar në "Më shumë > Zhvendose". --'''[[User:Aeternus|Λeternus]]''' 12 janar 2023 16:14 (CET)
Si te ndaj artikullin nga titulli i vjeter ne te cilin ka qene i lidhur ?, prandaj smunda ta zhvendosi..🤔 [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 12 janar 2023 16:18 (CET)
:Në këto raste duhet që teksti te kopjiohet manualisht në artikullin e targetuar. A mund të më tregosh saktësisht se cilën zhvendosje nuk po mund ta realizosh? --'''[[User:Aeternus|Λeternus]]''' 13 janar 2023 14:51 (CET)
== Medalje dhënë më 15 janar 2023 10:01 (CET) ==
Për punën e vazhduar në përkthimin e redaktimin e artikujve në tematikën ushtarake.
{{Medalje pune}}-[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 janar 2023 10:01 (CET)
:Tu rritë ndera. [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 22 janar 2023 00:45 (CET)
== Kontrollues ==
Për kontributin e vazhduar në "Wikipedia", tashmë je graduar kontrollues. Të qenit kontrollues të jep mundësinë të kontrollosh e aprovosh ose refuzosh ndryshimet e përdoruesve të tjerë të rinj nëpër të gjithë artikujt. Lista e ndryshimeve në pritje është goxha e gjatë dhe mund të gjendet këtu: [[Special:PendingChanges]] (do të shohësh që ka ndryshime që presin prej 800 ditësh). Ndihma jote do të ishte e mirëpritur.
Për një përvojë më të lehtë nga ana teknike, shko te [[Speciale:Parapëlqimet#mw-prefsection-gadgets|veglat]] dhe aktivizo QuickAccept dhe ButtonizeReview. Shikoje listen më sipër me to dhe pa to që të kuptosh çfarë ndryshon ekzaktësisht nëse dëshiron.
Puna e mbarë! - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 5 shkurt 2023 12:21 (CET)
:- Faleminderit per Gradimin.
:- Me duhet ndihme ta grise kete artikull: [[Grise Kete artikull.]]
:- Dhe ta zhvendos kete: [[Komerciale]] te "Tregtia". [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 7 shkurt 2023 00:17 (CET)
:P.S
:- Me duhet ndihme ta grise kete artikull: [[Pistoleta]]
:- Dhe ta zhvendos kete: [[Koburja]] ne "Pistoleta"
::
:[[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 7 shkurt 2023 00:35 (CET)
::{{U bë}}<span id="Klein_Muçi:1675729280117:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt">— [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 7 shkurt 2023 01:21 (CET)</span>
:::Falemnderit shoku. [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 7 shkurt 2023 15:40 (CET)
:::Prsh shoku, a mund ta grisesh [[Ciklopi]], sepse e krijova gabimisht.
:::Dhe ta zhvendosesh [[Ciklopë]] te Ciklopi.
:::Faleminderit. [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 13 maj 2023 01:00 (CEST)
::::{{U bë}}<span id="Klein_Muçi:1684083152094:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt">— [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 14 maj 2023 18:52 (CEST)</span>
:::::Zhvendose "[[Gjinia]]" te "Seksi".
:::::Do e perkthej https://en.wikipedia.org/wiki/Gender, te Gjinia. [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 16 maj 2023 02:32 (CEST)
::::::{{U bë}} (Pjesërisht: E zhvendosa te "Gjinia biologjike". Seksi aktualisht rezervohet si ridrejtim për marrëdhëniet seksuale. Mbase idealisht do të ishte mirë të kishim 3 artikuj: <i>Gjinia</i>, <i>Gjinia psiko-sociale</i> dhe <i>Gjinia biologjike</i> - 4 nëse përfshihet dhe <i>Gjinia gramatikore</i> që s'ka shumë lidhje me konceptet më sipër.)<span id="Klein_Muçi:1684238150954:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 16 maj 2023 13:55 (CEST)</span>
:::::::Super, do i shikoj ne mbremje dhe i krijoj ato qe mungojne, flm. [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 16 maj 2023 14:36 (CEST)
::::::::Ki parasysh që s'është e thënë ta ndjekësh EnWiki-n fije e për pe. Se ka raste kur nuk ecën ngjashmëria 100% mes anglishtes e shqipes. {{smiley|:-)}}<span id="Klein_Muçi:1684262416481:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt">— [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 16 maj 2023 20:40 (CEST)</span>
:::::::::[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], E kam verejtur, kam filluar te mos ngutem keshtu do i shkruaj me sakte.<br/>Jam duke u munduar te krijoj sa me shume artikuj, jam me i fokusuar aty per momentin.<br/>Si kontrollues nuk eshte se kam bere shume, pasi qe jam fillestar.<br/>Do mundohem qe ne artikujt te cilet i kuptoj me shume, te bej kontrollime me te shpeshta.<span id="Leutrim.P:1686584407338:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 12 qershor 2023 17:40 (CEST)</span>
::::::::::Shpresoj t'i kesh aktivizuar veglat që kam përmendur pasi e lehtësojnë goxha kontrollimin. Mund ta kryesh nga faqe të ndryshme por nëse e kryen nga [[Special:PendingChanges]] ke mundësi ta fillosh nga artikujt që kanë më shumë kohë që presin për kontroll. Disa po bejnë 3 vite. Nëse do t'i kontrollonte dikush do t'i bëhej një nder i madh të gjithëve, sidomos atyre që i kanë bërë ato redaktime e praktikisht s'ju pranuan "kurrë".<span id="Klein_Muçi:1686658819583:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 13 qershor 2023 14:20 (CEST)</span>
:┌───────────────────────────┘<br/>[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], A mund ta zhvendosesh [[ESIM]] te "eSIM"?<br/>---<br/>Keto i zhvendosa gabimisht, me pare ishin me shkronja te vogla: Mitologjia 'i'slame, Mitologjia 's'hqiptare, Mitologjia 'i'lire.<br/>[[Mitologjia Islame]]<br/>[[Mitologjia Shqiptare]]<br/>[[Mitologjia Ilire]]<br/>A mund ti zhbesh keto 3 zhvendosje te mia? flm.<span id="Leutrim.P:1691794301233:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 12 gusht 2023 00:51 (CEST)</span>
::@[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], A mund ta zhvendosesh, [[Kanibalët]] te 'Kanibalizmi'? e cila eshte e lidhur me wikien 'Cannibalism'.<span id="Leutrim.P:1692138287314:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 16 gusht 2023 00:24 (CEST)</span>
:::{{U bë}} <br style="margin-bottom:0.5em"/>Një teknikalitet: Mediawiki, programi që vë në jetë Wikipedia-n e projektet e tjera simotra, është ndërtuar në mënyrë të atillë që të kapitalizojë automatikisht shkronjën e parë të titullit të faqes. Për rastet si ''eSIM'' apo ''iPhone'' çfarë bëjmë është që shtojmë stampën {{tl|lowercase title}} apo {{tl|shkronjë e vogël}} në krye të faqes dhe kjo bën që titulli të shfaqet me shkronjë të vogël për lexuesit (paçka se në databazë do të vazhdojë të qëndrojë me shkronjë të madhe për arsye teknike). Kur kjo stampë përdoret, është mirë që të përdoret dhe te faqja shoqëruese e diskutimeve që të ruhet i njëjti standard. Për rastet e tjera kreva zhvendosjen e zakonshme.<span id="Klein_Muçi:1692182024032:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 16 gusht 2023 12:33 (CEST)</span>
::::[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], Faleminderit per zhvendosjet, dhe e kam parasysh per shkonja te vogla ne titull ne rastet e ardhshme, e ruajta komanden.<span id="Leutrim.P:1692204153070:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 16 gusht 2023 18:42 (CEST)</span>
:::::Si je, Stampa 'shkronje e vogel' spo me funksionon.. [[MacOS]]?<br/>ndihme ne zhvendosjen e [[Softuer kompjuterik ]] te 'Softueri'..<span id="Leutrim.P:1692531191799:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 20 gusht 2023 13:33 (CEST)</span>
::::::Shiko këtë: [[:Speciale:Diff/2578989/prev|MacOS (Diff ~2578989)]]<br style="margin-bottom:0.5em"/>Sa për atë zhvendosjen, mos duhet më mirë "programi" në shqip? Apo "programi kompjuterik"?<span id="Klein_Muçi:1692545624914:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 20 gusht 2023 17:33 (CEST)</span>
:::::::[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], - Flm per ndihmen, siq duket, komanda {{shkronjë e vogël}}, e pasqyron titullin e tekstit poshte ne titullin e artikullit?<br/>- Mendova te jete 'Softueri', ne raport me [[Hardueri]]. Programi me duket emer me qindra kuptime, per te mos e ngaterruar me tema te tjera. <br/>- Kurse per [[Programi kompjuterik]] tashme ekziston dhe (A program is a piece of code or a set of instructions that performs a given task whereas a software is a set of programs used to perform a task, which is more complex than that of a program. Software is more complex and is more essential than that of a program. A computer doesn't work without a software in it). *Tutorialspoint.com<br/>- Cila te jete e duhura vendose ti me mire.<span id="Leutrim.P:1692547121811:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 20 gusht 2023 17:58 (CEST)</span>
::::::::Besoj se atë e ndryshova unë manualisht, nëse të kam kuptuar qartë. Shikoje me kujdes ndryshimin te lidhja më sipër.<br style="margin-bottom:0.5em"/>Sa për atë, mendoj që të jenë program e pajisje kompjuterike. Në mungesë të një termi më të mirë.<span id="Klein_Muçi:1692548330418:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 20 gusht 2023 18:18 (CEST)</span>
:::::::::[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], Ne gjuhet e tjera ne te cilat eshte perkthyer e njejta teme poashtu e kane adaptuar termin Software, Softvare etj.. si te jete me mire lere.<br/>Per macOS thjesht e dikutova efektin e stampes, tani eshte ne rregull. flm.<span id="Leutrim.P:1692549064923:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 20 gusht 2023 18:31 (CEST)</span>
::::::::::@[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], Zhvendosje "[[Fondamentalizmi]]" te "Fundamentalizmi"..<span id="Leutrim.P:1694741686375:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 15 shtator 2023 03:34 (CEST)</span>
:::::::::::@[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], Shoku a mundet dikush ti grisë "faqet për grisje"? sepse janë bërë problem në shumë raste..<span id="Leutrim.P:1702081402724:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 9 dhjetor 2023 01:23 (CET)</span>
:┌───────────────────────────┘<br/>{{U bë}}<span id="Klein_Muçi:1694769950475:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt">— [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 15 shtator 2023 11:25 (CEST)</span>
::[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], Klein a mund ta lidhesh [[Puna (fizikë)]] me [[:w:en:Work (physics)]] ?.<span id="Leutrim.P:1695770596924:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 27 shtator 2023 01:23 (CEST)</span>
:::{{U bë}}<span id="Klein_Muçi:1695815171337:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt">— [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 27 shtator 2023 13:46 (CEST)</span>
::::[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], Shoku a mund ta shtosh një faqe si ridrejtim nga "Jeta jashtëtokësore" që të dërgojë te artikulli [[Jeta aliene]]?<br/>Unë nuk munda sepse ishte i mbrojtur.<span id="Leutrim.P:1696112251235:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 1 tetor 2023 00:17 (CEST)</span>
:::::Duhet e kundërta në fakt. "Jeta aliene" duhet të dërgojë te "Jeta jashtëtokësore", duke qenë se kjo e dyta është versioni i shqipëruar i së parës.<span id="Klein_Muçi:1696119552132:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 1 tetor 2023 02:19 (CEST)</span>
::::::[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], a mundesh ta zhvendosesh ti te: "Jeta jashtëtokësore"<br/>Dhe pastaj te shtosh percjellimin e Jeta aliene? sepse!!:<br style="margin-bottom:0.5em"/>S’keni leje për zhvendos këtë faqe, për këto arsye:<br/>Stampa:Generic image names<br/>Nuk mund të zhvendosni një faqe në këtë titull pasi ky titull është mbrojtur kundrejt krijimit<span id="Leutrim.P:1696124332287:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 1 tetor 2023 03:38 (CEST)</span>
:::::::{{U bë}}<span id="Klein_Muçi:1696127621398:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt">— [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 1 tetor 2023 04:33 (CEST)</span>
::::::::[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], ndihmë në zhvendosje [[Dushku]] te "Lisi".<br/>p.s. Ridrejtimin Lisi>Dushku e shtova për grisje.<span id="Leutrim.P:1696293282981:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 3 tetor 2023 02:34 (CEST)</span>
:::::::::"Lisi" është fjalë më e përdorur se "dushku"?<span id="Klein_Muçi:1696294218425:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 3 tetor 2023 02:50 (CEST)</span>
::::::::::[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], mua perkthimi po me del lisi, ne shume raste. Ti vendos si eshte me mire, mbase gabova qe e grisa ridrejtimin.<br/>Si referim shiko Lisi (oak), [[Lisi i Madh]] (major oak).<span id="Leutrim.P:1696295020567:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 3 tetor 2023 03:03 (CEST)</span>
:┌───────────────────────────┘<br/>Unë e di që lisi dhe dushku janë dy pemë të ndryshme por mbase gabohem. Prandaj nuk jam i sigurt si të veproj.<span id="Klein_Muçi:1696295481720:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 3 tetor 2023 03:11 (CEST)</span>
::[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], e leme njeher keshtu shoku, e shtova ne watchlist, e shikojme nje here tjeter kur te informohemi me mire. Sidoqofte flm per pergjigje te shpejte. Ntm.<span id="Leutrim.P:1696295678297:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 3 tetor 2023 03:14 (CEST)</span>
:::Asgjë. {{smiley|:-)}}<span id="Klein_Muçi:1696296585846:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt">— [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 3 tetor 2023 03:29 (CEST)</span>
::::Kategoria [[:Kategoria:Faqe për grisje|Faqe për grisje]] që ke përmendur sipër me të vërtetë paska shumë faqe. Shënim për veten që duhet të integroj më mirë kategorinë e stampën e grisjes (dhe atë të kundërshtimit të grisjeve) me faqen [[WP:Forumi i Grisjes|Forumi i Grisjes]]. Ndërkohë mbase @[[Përdoruesi:Olsi|Olsi]] mund të merret me zbrazjen ca të asaj kategorie. Zakonisht nga administratorët ai është marrë më së shumti me grisjet.<span id="Klein_Muçi:1702115396919:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 9 dhjetor 2023 10:49 (CET)</span>
:::::[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], flm, @[[Përdoruesi:Olsi|Olsi]], a mund te ndihmosh ne zbrazjen e listes se artikujve per grisje?, do ta dija per nder sepse ka fillu te ngaterrohet situata pak, hahaha.<span id="Leutrim.P:1702159506675:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 9 dhjetor 2023 23:05 (CET)</span>
== Zgjedhjet për kujdestar ==
Si një nga përdoruesit tashmë me përvojë të Wikipedia-s shqip, të ftoj të lexosh [[Wikipedia:Kuvendi#Zgjedhjet për kujdestar|këtë lajmërim]] në Kuvend nëse nuk e ke lexuar ende.
Faleminderit! :) - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 7 shkurt 2023 14:15 (CET)
:Një njoftim i dytë; Mbase nuk e ke parë këtë lajmërim. Nëse e ke parë, injoroje.<span id="Klein_Muçi:1676599432029:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 17 shkurt 2023 03:03 (CET)</span>
== Ankesat !!! ==
. [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 3 maj 2023 01:08 (CEST)
== NOINDEX ==
Why are you putting "<nowiki>__NOINDEX__</nowiki>" on articles you are creating? This is not typically done on Wikimedia wikis. Is there a local policy, guidleine, or discussion you could point me to that justifies this? - [[Përdoruesi:Dcljr|dcljr]] ([[Përdoruesi diskutim:Dcljr|diskutimet]]) 21 maj 2023 19:36 (CEST)
:Hi, can you mention the articles in which i did add "<nowiki>__NOINDEX__</nowiki>" ?.
:It wasn't done in purpose, im not sure how could it have happend, normally i don't add such text or command. [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 3 qershor 2023 03:47 (CEST)
::Which articles? Almost all of them (in the last few weeks, anyway). For example, 7 of the 8 articles you created on 2 June (the latest articles you have created) have NOINDEX. I checked some articles created by other users recently, and they do not contain NOINDEX. - [[Përdoruesi:Dcljr|dcljr]] ([[Përdoruesi diskutim:Dcljr|diskutimet]]) 4 qershor 2023 15:29 (CEST)
:::Friend, i checked all articles created by me, and i couldn't find the "<nowiki>__NOINDEX__</nowiki>" sign anywhere, except in these 2 articles [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Armata_Komb%C3%ABtare_Shqiptare&action=history "Armata Kombëtare Shqiptare"], [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Metri_kub&action=history Metri kub].
:::Check my most recently created article ([[M242 Bushmaster]]) for that sign and reply here if it contains that sign anywhere ?! [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 6 qershor 2023 19:26 (CEST)
::::I think i found what you are talking about, [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Fortifikimi&diff=2558386&oldid=2558385 Fortifikimi], this Noindex sign i saw for the first time, it doesn't show on the "Edit" screen, only on the "Edit through code". We must look for a solution, why it is there and how not to include it in my new articles, it must have been added automatically, since i didn't add it !!
::::@[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], on the create article page, at the bottom left says "Kategoria: Faqe jo të indeksuara", i think this causes the noindex sign to be added in my articles. Can you help ? [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 6 qershor 2023 19:50 (CEST)
:::::I'm not sure what exactly you are referring to with "create article page" as there are some different ways how one can create a new article. Can you give me a bit more info so I can replicate the problem?<span id="Klein_Muçi:1686132701491:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 7 qershor 2023 12:11 (CEST)</span>
::::::Hi, sure. [[Wikipedia:Ndihmësi i Artikujve/Shkruaj artikull sipërmarrjeje|Link]], at the "Kategoria" i see , "[[:Kategoria:Faqe jo të indeksuara|Faqe jo të indeksuara]]".
::::::Any idea on how can i remove this "Faqe jo te indeksuara" category ? [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 7 qershor 2023 16:08 (CEST)
:::::::If that category is coming from WP:NIA MAYBE it is intended to limit spam making it in search engines given that WP:NIA is used mostly by new users. But I'm not sure, I'll see and report back.<span id="Klein_Muçi:1686218609954:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 8 qershor 2023 12:03 (CEST)</span>
::::::::So it turns out the category is coming from the magic word of no indexing put in the top of every article by WP:NIA. This is indeed the intended behavior so we make sure that such articles aren't shown up on search engines until we make sure that they should given a rather high possibility for abuse that tool provides since it is intended for new users. You can just remove the magic word at the top if you want to use it and you should be fine.<span id="Klein_Muçi:1686392747104:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 10 qershor 2023 12:25 (CEST)</span>
:::::::::@[[Përdoruesi:Dcljr|Dcljr]], the reason why noindex is showing in my articles. [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 10 qershor 2023 14:14 (CEST)
:::::::::@[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], Thank you for engaging. [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 10 qershor 2023 14:15 (CEST)
::::::::::No problem. Another tip though is that if you just search for the title you want to create and click on the red link that issues, you can create the article in the old school way, without pre-structured help and magic words such as the one we were discussing. We've made that method a bit more hidden to limit spam but it is still there for the bit more experienced users so you might want to use that instead of WP:NIA.<span id="Klein_Muçi:1686400370105:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 10 qershor 2023 14:32 (CEST)</span>
:┌───────────────────────────┘<br/>[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], I've found some workarounds to the noindex, i think the problem is "kinda" solved. T.y for the tip.<span id="Leutrim.P:1686583782733:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 12 qershor 2023 17:29 (CEST)</span>
[[Kategoria:Kontrollues në Wikipedia]]
[[Kategoria:Përdorues në Wikipedia]]
== Invitation to Rejoin the [https://mdwiki.org/wiki/WikiProjectMed:Translation_task_force Healthcare Translation Task Force] ==
[[File:Wiki Project Med Foundation logo.svg|right|frameless|125px]]
You have been a [https://mdwiki.toolforge.org/prior/index.php medical translators within Wikipedia]. We have recently relaunched our efforts and invite you to [https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/index.php join the new process]. Let me know if you have questions. Best [[User:Doc James|<span style="color:#0000f1">'''Doc James'''</span>]] ([[User talk:Doc James|talk]] · [[Special:Contributions/Doc James|contribs]] · [[Special:EmailUser/Doc James|email]]) 12:34, 13 August 2023 (UTC)
<!-- Message sent by User:Doc James@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Top_translators/40&oldid=25451578 -->
== Përmbledhjet e redaktimit ==
Një korrigjim fare i vogël: Zakonisht kur krijon artikull të ri vendos këtë përmbledhje redaktimi ''Krijova këtë Artikull.''.
Mbase do të ishte më mirë të shkruaje diçka si "Artikull i ri" apo "Krijova këtë artikull". Thjesht për korrigjimin e drejtshkrimit e kam. E shkruan njëherë saktë dhe e zgjedh vazhdimisht si mundësi pastaj se vetësugjerohet vazhdimisht. - [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 6 tetor 2023 09:22 (CEST)
== Thank you for being a medical contributors! ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
{| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;"
|rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Wiki Project Med Foundation logo.svg|130px]]
|style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" |'''The 2023 Cure Award'''
|-
| style="vertical-align: middle; padding: 3px;" |In 2023 you '''[https://mdwiki.org/wiki/WikiProjectMed:WikiProject_Medicine/Stats/Top_medical_editors_2023_(all) were one of the top medical editors in your language]'''. Thank you from [[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med]] for helping bring free, complete, accurate, up-to-date health information to the public. We really appreciate you and the vital work you do!
Wiki Project Med Foundation is a [[meta:Wikimedia_thematic_organizations|thematic organization]] whose mission is to improve our health content. '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdWfjVFbDO4ji-_qn2SsAgdCflhcOZychLnr1JUacsPaBr1eA/viewform Consider joining for 2024]''', there are no associated costs.
Additionally one of our primary efforts revolves around translation of health content. We invite you to '''[https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/index.php try our new workflow]''' if you have not already. Our dashboard automatically [https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/leaderboard.php collects statistics] of your efforts and we are working on [https://mdwiki.toolforge.org/fixwikirefs.php tools to automatically improve formating].
|}
Thanks again :-) -- [https://mdwiki.org/wiki/User:Doc_James <span style="color:#0000f1">'''Doc James'''</span>] along with the rest of the team at '''[[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med Foundation]]''' 3 shkurt 2024 23:25 (CET)
</div>
<!-- Message sent by User:Doc James@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Top_Other_Language_Editors_2023&oldid=26173705 -->
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Ndjekja selektive (drejtësi)]]'' ==
Përshëndetje, Leutrim.P!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2646489|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Ndjekja selektive (drejtësi)]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(5%20mars%202024,%2022:58)§ion=new}} këtu]</span>.
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 5 mars 2024 23:58 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Ndjekja selektive (drejtësi)]]'' ==
Përshëndetje, Leutrim.P!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2646489|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Ndjekja selektive (drejtësi)]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(5%20mars%202024,%2022:59)§ion=new}} këtu]</span>.
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 5 mars 2024 23:59 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Mishi i tharë]]'' ==
Përshëndetje, Leutrim.P!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2645785|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Mishi i tharë]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Archived copy si titull|Archived copy si titull]] - Referimet shfaqin këtë problem kur është vendosur gabimisht nga robotët vlera archived copy si titull. Për ta zgjidhur këtë problem mund të lexoni më shumë [[w:en:Category:CS1 maint: archived copy as title URL|këtu]].
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(10%20mars%202024,%2000:08)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 10 mars 2024 01:08 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Nofka]]'' ==
Përshëndetje, Leutrim.P!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2645802|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Nofka]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(10%20mars%202024,%2000:08)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 10 mars 2024 01:08 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Frikësimi]]'' ==
Përshëndetje, Leutrim.P!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2645809|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Frikësimi]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(10%20mars%202024,%2000:08)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 10 mars 2024 01:08 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Ndjekja selektive (drejtësi)]]'' ==
Përshëndetje, Leutrim.P!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2646489|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Ndjekja selektive (drejtësi)]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(10%20mars%202024,%2000:43)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 10 mars 2024 01:43 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Kopshti i Edenit]]'' ==
Përshëndetje, Leutrim.P!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2648006|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Kopshti i Edenit]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(11%20mars%202024,%2023:53)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 12 mars 2024 00:53 (CET)
== Kerkesa per mbeshtetje teknike.. ==
@[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], <br/>Cila eshte menyra me e mire per ti rregulluar kategorite ne keto raste kur ka gabime ne tituj, si ti zhvendosi, e si tja bej me titullin e vjeter..? p.sh.<br/>[[:Kategoria:Armë të zjarrit sipas vendit]]<br/>[[:Kategoria:Armë të zjarrit të Kroacisë]]<br/>te:<br/>Kategoria:Armë zjarri sipas vendit<br/>Kategoria:Armë zjarri të Kroacisë<span id="Leutrim.P:1710203950598:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 12 mars 2024 01:39 (CET)</span>
:Për këtë mbase mund të të ndihmojë më shumë përdoruesi @[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]].<span id="Klein_Muçi:1710230976614:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 12 mars 2024 09:09 (CET)</span>
:Përshëndetje. Tani për momentin kam qasje vetëm te ky fjalor https://fjalorthi.com/arme prandaj po mendoj, Armë zjarri sipas vendit, Armë zjarri të Kroacisë, etj. Faleminderit. Respekt. Suksese.<span id="Drenisa:1710239542871:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 12 mars 2024 11:32 (CET)</span>
::[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]], besoj se përdoruesi Leutrim e ka fjalën se si mund të bëhet rikategorizimi i artikujve kur ndryshohet emri i kategorisë.<span id="Klein_Muçi:1710241568323:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 12 mars 2024 12:06 (CET)</span>
Une zakonisht edhe kategoritë i zhvendosi por Kleini më herët më ka thënë se "Ridrejtimet nuk funksionojnë me kategoritë. Në një ridrejtim të zakonshëm, lexuesi do të ridrejtohet automatikisht te faqja e re nëse shtyp te lidhja e ridrejtimit. Në rastin e kategorive, nëse një artikull kategorizohet te kategoria e vjetër, ai do të mbetet aty, nuk do të ridrejtohet automatikisht te kategoria e re. Duke pasur këtë parasysh, nëse ndodh një gabim me faqet e kategorive është mirë që të vendoset stampa {{tl|Grise}} te faqja e vjetër e thjesht të krijohet një e re në vend të zhvendosjes."--[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]] ([[Përdoruesi diskutim:Drenisa|diskutimet]]) 12 mars 2024 19:05 (CET)
:[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]], Faleminderit shume @[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] edhe per reagimin ne pjesen me larte ne lidhje me sugjerimin me presion te artikujve nga perdoruesi i panjohur per mua. Dhe ne kete rast per kontakt me perdoruesin (@[[Përdoruesi:Drenisa|Drenisa]]) qe me ndihmoi qe te mos veproja gabim ne te ardhmen ne lidhje me kategorite. E ke permendur edhe me pare si duket kete fenomen, tani jam i sigurte si te veproj faleminderit te dyve. Suksese gjithashtu.<span id="Leutrim.P:1710276788193:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 12 mars 2024 21:53 (CET)</span>
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Pema e jetës (bibël)]]'' ==
Përshëndetje, Leutrim.P!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2648063|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Pema e jetës (bibël)]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës|Mungon parametri i gjuhës]] - Referimet shfaqin këtë gabim kur mungon parametri i gjuhës. Për ta zgjidhur këtë gabim mjafton të shtoni parametrin e gjuhës në to.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(12%20mars%202024,%2001:05)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 12 mars 2024 02:05 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Rezolucioni 4K]]'' ==
Përshëndetje, Leutrim.P!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2648080|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Rezolucioni 4K]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(12%20mars%202024,%2001:26)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 12 mars 2024 02:26 (CET)
== px ==
Përshëndetje!
Në lidhje me [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Krisht%C3%ABrimi&diff=prev&oldid=2648112 këtë modifikim], imazhet nuk duhet të specifikojnë numrin e pikselëve. Kjo shkakton probleme për njerëzit me shikim të dobët ose me ekrane të veçanta kompjuteri. "upright=1.5" do ta bëjë imazhin 50% më të madh se preferenca e paracaktuar e përdoruesit. [[Përdoruesi:Kwamikagami|Kwamikagami]] ([[Përdoruesi diskutim:Kwamikagami|diskutimet]]) 12 mars 2024 05:08 (CET)
:[[Përdoruesi:Kwamikagami|Kwamikagami]], ndryshoje si te duhet ty, une do e rishikoj, s'te kuptova sakte qfare don te thuash..<span id="Leutrim.P:1710276194364:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 12 mars 2024 21:43 (CET)</span>
::në rregull, do të bëjë. [[Përdoruesi:Kwamikagami|Kwamikagami]] ([[Përdoruesi diskutim:Kwamikagami|diskutimet]]) 13 mars 2024 03:35 (CET)
== Pershendetje ==
I kam rregulluar edhe disa artikuj me " Feja në ..." Mirëpo nuk jan lidh me artikun qe gjenden ne gjuhe tjera edhe pse gjinden ne gjuhe tjera [[Përdoruesi:Përparim Abdurrahmanii|Përparim Abdurrahmanii]] ([[Përdoruesi diskutim:Përparim Abdurrahmanii|diskutimet]]) 17 mars 2024 00:10 (CET)
:[[Përdoruesi:Përparim Abdurrahmanii|Përparim Abdurrahmanii]],<br/>- Mos harro ti shtosh lidhjet gjuhësore në artikullin e ri, e gjen te menuja në të djathtë nga parafundi. (Eshte me rendesi qe ti lidhesh sepse dikush tjeter mund ti rikrijoj gabimisht pa e ditur se ai artikull tashme ekziston..).<br/>Nese ke diqka te paqarte, specifikoji ketu cilet jane, une te ndihmoj..<br/>- Mos harro ti shtosh kategoritë poshtë artikullit të ri, me cilat fusha lidhet artikulli në fjalë.<br/>- Për 'ë' të vogël shtyp Alt+0235<br/>- Për 'Ë' të madhe shtyp Alt+0203<br/>- Për 'ç' të vogël shtyp Alt+0231<br/>- Për 'Ç' të madhe shtyp Alt+0199<br/>- Ose përdor Copy-Paste..<br/>- Mirë se erdhe.<span id="Leutrim.P:1710631052232:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 17 mars 2024 00:17 (CET)</span>
::Nuk po kuptoj me faqe tjera si ta lidhi me gjuhe tjera a mun me qu foto se qysh [[Përdoruesi:Përparim Abdurrahmanii|Përparim Abdurrahmanii]] ([[Përdoruesi diskutim:Përparim Abdurrahmanii|diskutimet]]) 17 mars 2024 00:30 (CET)
:::[[Përdoruesi:Përparim Abdurrahmanii|Përparim Abdurrahmanii]], Hape nje artikull qe nuk eshte i lidhur. Ne krahun e djathte, larte, e ke 'mjetet', klikoje. opsioni i 13 prej larte-poshte eshte 'Përpunoni lidhje ndërgjuhësore', klikoje ate, nje dritare do te hapet. tek 'Gjuhë:' shkruaj 'english'. Kurse te 'Faqe:' emrin e te njejtit artikull ne anglisht. Dhe kliko 'Lidheni me faqe'.<br/>E njejta menyre funksionon per ta lidhur nje artikull me gjuhe te tjera greqisht,spanjisht, qfardo..<span id="Leutrim.P:1710632372988:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 17 mars 2024 00:39 (CET)</span>
::::Kshyri vlla se plot artikuj kam qe nuk i kam te lidhur, une punoj me telefon kerkun spo mundem mi gjet qato " mjetet" nese mundesh me i lidh postimet e mia [[Përdoruesi:Përparim Abdurrahmanii|Përparim Abdurrahmanii]] ([[Përdoruesi diskutim:Përparim Abdurrahmanii|diskutimet]]) 17 mars 2024 20:34 (CET)
:::::Mos harro nese mundesh kam shume artikuj te palidhur me i lidh me gjuhe tjera [[Përdoruesi:Përparim Abdurrahmanii|Përparim Abdurrahmanii]] ([[Përdoruesi diskutim:Përparim Abdurrahmanii|diskutimet]]) 19 mars 2024 22:16 (CET)
:::::[[Përdoruesi:Përparim Abdurrahmanii|Përparim Abdurrahmanii]], @[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]], a ka ndonje menyre per ti lidhur artikujt shqip me verzionet e tyre ne gjuhe tjera ne telefon mobil..<span id="Leutrim.P:1710932421454:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 20 mars 2024 12:00 (CET)</span>
::::::[[Përdoruesi:Përparim Abdurrahmanii|Përparim Abdurrahmanii]], Nje pjese te madhe tashme i kam lidhur me verzionet e tyre ndergjuhesore. Sidoqofte duhet te gjesh nje menyre qe artikujt ti lidhesh ti pas krijimit te tyre..<span id="Leutrim.P:1710932518726:Përdoruesi_diskutimFTTCLNLeutrim.P" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 20 mars 2024 12:01 (CET)</span>
::::::@[[Përdoruesi:Berishasinan|Berishasinan]] mbase të ndihmon më shumë se unë të çështjet e celularit.- [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 20 mars 2024 12:50 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Aktivitetet e CIA-s në Kamboxhia]]'' ==
Përshëndetje, Leutrim.P!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2649536|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Aktivitetet e CIA-s në Kamboxhia]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(18%20mars%202024,%2000:34)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 18 mars 2024 01:34 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Lista e shpikësve të vrarë nga shpikja e tyre]]'' ==
Përshëndetje, Leutrim.P!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2649562|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Lista e shpikësve të vrarë nga shpikja e tyre]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(18%20mars%202024,%2001:39)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 18 mars 2024 02:39 (CET)
== Pershendetje ==
I kam shtuar disa feja në... Nese mundesh mi lidh me gjuhe tjera, se tash u msova mi perkthy direkt dhe nuk me duhet, por pe i merrke direkt me gjuhet tjera [[Përdoruesi:Përparim Abdurrahmanii|Përparim Abdurrahmanii]] ([[Përdoruesi diskutim:Përparim Abdurrahmanii|diskutimet]]) 23 mars 2024 22:30 (CET)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Engjëjt në Krishtërim]]'' ==
Përshëndetje, Leutrim.P!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2656879|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Engjëjt në Krishtërim]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(16%20prill%202024,%2023:37)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 17 prill 2024 01:37 (CEST)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Shahed 129]]'' ==
Përshëndetje, Leutrim.P!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2656907|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Shahed 129]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(17%20prill%202024,%2000:01)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 17 prill 2024 02:01 (CEST)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Shkenca dhe teknologjia në Izrael]]'' ==
Përshëndetje, Leutrim.P!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2656926|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Shkenca dhe teknologjia në Izrael]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(17%20prill%202024,%2000:20)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 17 prill 2024 02:20 (CEST)
== Probleme me referimet te artikulli ''[[Marrëdhëniet mes Rusisë dhe NATO-s]]'' ==
Përshëndetje, Leutrim.P!
Unë jam një robot i komanduar nga përdoruesi Qwerfjkl. [[Special:Diff/2658788|Ky redaktim]] i bërë nga ju në artikullin ''[[:Marrëdhëniet mes Rusisë dhe NATO-s]]'' ka sjellë këto probleme me referimet:
* [[:Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht|Datë e përkthyer automatikisht]] - Referimet shfaqin këtë problem kur përdoren data që janë përkthyer automatikisht nga moduli CS1. Për ta zgjidhur këtë problem mjafton të vendosni në referim datën e përkthyer në shqip sipas formatit shqiptar.
Ju lutem të shikoni këtë artikull dhe të rregulloni problemet e vëna në pah. Nëse mendoni se ky është një raportim i gabuar ose kërkoni ndihmë në zgjidhjen e tij mund të shkruani <span class="plainlinks">[{{fullurl:User talk:Klein Muçi|action=edit&preloadtitle=Qwerfjkl%20(bot)%20-%20Problem%20me%20referimet%20(25%20prill%202024,%2014:10)§ion=new}} këtu]</span>. Mos harroni të përmendni problemin dhe faqen ku ka ndodhur!
— <!-- User:Qwerfjkl (bot)/inform -->[[Përdoruesi:Qwerfjkl (bot)|Qwerfjkl (bot)]] ([[Përdoruesi diskutim:Qwerfjkl (bot)|diskutimet]]) 25 prill 2024 16:10 (CEST)
hng9wby46xc46dy96552t4ywpqc4g1p
Transportues personeli i blinduar
0
323571
2658883
2559878
2024-04-25T15:41:29Z
Leutrim.P
113691
added [[Category:Transportues personeli të blinduar]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Stryker RV front q.jpg|parapamje|300x300px|Automjeti i zbulimit M1127 i Ushtrisë së Shteteve të Bashkuara]]
Një '''Transportues Personeli i Blinduar''' ('''APC''') është një lloj i gjerë [[Autoblinda|mjeti ushtarak i blinduar]] i krijuar për të transportuar [[Këmbësoria|personel]] dhe pajisje në zona luftimi. Që nga [[Lufta e Parë Botërore]], APC-të janë bërë një pjesë shumë e zakonshme e pajisjeve [[Ushtria|ushtarake]] në mbarë botën.
Sipas përkufizimit në [[:en:Treaty_on_Conventional_Armed_Forces_in_Europe|Traktatin për Forcat e Armatosura Konvencionale në Evropë]], një APC është "një mjet luftarak i blinduar i cili është projektuar dhe pajisur për të transportuar një skuadër këmbësorie luftarake dhe e cila, si rregull, është e armatosur me një armë integrale ose organike me kalibër më pak se 20 milimetra”. Krahasuar me [[Makina Luftarake e Këmbësorisë|Makinën Luftarake të Këmbësorisë]] (IFV), e cila përdoret gjithashtu për të transportuar [[Këmbësoria|këmbësorinë]] në betejë, APC-të kanë më pak armatim dhe nuk janë të dizajnuara për të ofruar mbështetje të drejtpërdrejtë me zjarrin në betejë. Njësitë e këmbësorisë që udhëtojnë në APC njihen si [[Këmbësoria e Mekanizuar|këmbësoria e mekanizuar]]. Disa ushtarakë bëjnë gjithashtu një dallim midis njësive të këmbësorisë që përdorin APC dhe njësive të këmbësorisë që përdorin IFV, me këto të fundit që njihen si këmbësoria e blinduar në [[Ushtria|ushtri]] të tilla.<ref>{{Citation |title=Armoured personnel carrier |date=2022-11-25 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Armoured_personnel_carrier&oldid=1123805572 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2022-12-22}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Këmbësoria]]
* [[Autoblinda]]
* [[Makina Luftarake e Këmbësorisë]]
* [[Këmbësoria e Mekanizuar]]
* [[Tanku]]
== Referime ==
[[Kategoria:Ushtri]]
[[Kategoria:Mjete luftarake]]
[[Kategoria:Automjete të blinduara]]
[[Kategoria:Transportues personeli të blinduar]]
7crfwzs0kdy3ohvbe0ihhubjnhjstl5
Cha Eun-woo
0
324506
2659094
2527822
2024-04-26T09:07:20Z
Përzgjedhja Natyrore
149758
vertete JO real!
wikitext
text/x-wiki
'''Cha Eun-woo''' ( 차은우 ), (emri i vërtetë: Lee Dong-min) është një këngëtar, aktor dhe model koreano-jugor i lindur më 30 Mars 1997 .Ai është anëtar i grupit Kpop ,Astro nën kompaninë Fantiago.
== Jeta e hershme ==
Cha Eun-woo ka lindur më 30 mars 1997, në qytetin e Gunpo, në provincën Gyeonggi . <ref>{{Cite web |script-title=ko:판타지오 |url=http://www.fantagio.kr/artists/cha-eun-woo/profile/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20180525230533/http://www.fantagio.kr/artists/cha-eun-woo/profile/ |archive-date=25 maj 2018 |access-date=30 maj 2018 |website=Fantaigo |language=ko-KR}}</ref> <ref>{{Cite web |date=23 shtator 2015 |script-title=ko:[My Name] 아스트로 (2) 윤산하 진진 차은우 |url=http://tenasia.hankyung.com/archives/688939 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200815081508/https://tenasia.hankyung.com/tv/article/2015092396014 |archive-date=15 gusht 2020 |access-date=7 qershor 2018 |website=TenAsia |language=ko}}</ref> Ai ndoqi shkollën e mesme Suri përpara se të diplomohej në Hanlim Multi Art School në 2016. <ref>{{Cite web |date=15 shkurt 2016 |script-title=ko:[HD포토] 아스트로(ASTRO) 차은우, '풋풋한 눈웃음'(한림연예예술 고등학교 졸업식) |url=http://www.topstarnews.net/news/articleView.html?idxno=179625 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200915221937/http://www.topstarnews.net/news/articleView.html?idxno=179625 |archive-date=15 shtator 2020 |access-date=7 qershor 2018 |website=Top Star News |language=ko}}</ref> Ai aktualisht është duke ndjekur Universitetin Sungkyunkwan, duke u diplomuar në artet performuese. <ref>{{Cite web |date=23 shtator 2016 |script-title=ko:"훈남 선배의 정석" 아스트로 차은우, 캠퍼스에 '만찢남'이 떴다 |url=http://entertain.naver.com/music/now/read?oid=112&aid=0002850905 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210208160712/https://entertain.naver.com/music/now/read?oid=112&aid=0002850905 |archive-date=8 shkurt 2021 |access-date=7 qershor 2018 |website=Herald Corporation |language=ko}}</ref>
== Karriera ==
=== 2013–2015: Fillimet e karrierës ===
Cha debutoi si aktor me një rol të vogël në filmin ''My Brilliant Life'' . <ref name="brillant">{{Cite web |date=11 dhjetor 2014 |script-title=ko:'두근두근 내인생' 신예 배우 이동민, 샤라샤라가 찜! |url=http://www.thebk.co.kr/news/articleView.html?idxno=171492 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180612142002/http://www.thebk.co.kr/news/articleView.html?idxno=171492 |archive-date=12 qershor 2018 |access-date=7 qershor 2018 |website=The BK |language=ko}}</ref> Ai ishte kursanti i katërt që u prezantua zyrtarisht me Fantagio iTeen Photo Test Cut. Në gusht 2015, Cha, së bashku me anëtarët e tjerë të Astro, morën pjesë në web-dramën ''To Be Continued'' . <ref name="continue">{{Cite web |date=18 gusht 2015 |script-title=ko:[TD포토] 웹드라마 '투 비 컨티뉴드' 출연진 다함께 화이팅 |url=http://tvdaily.asiae.co.kr/read.php3?aid=1439876997963256017 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303081228/http://tvdaily.asiae.co.kr/read.php3?aid=1439876997963256017 |archive-date=3 mars 2016 |access-date=7 qershor 2018 |website=TV Daily |language=ko}}</ref>
=== 2016–tani: Debutimi me Astro, aktivitete solo dhe popullaritet në rritje ===
[[Skeda:Cha_Eunwoo_Marie_Claire_Korea_2020.png|majtas|parapamje| Cha për ''Marie Claire Korea'' në 2020]]
Astro debutoi më 23 shkurt 2016, me EP ''Spring Up'' . Në gusht, Cha mori pjesë në shfaqjen speciale të varietetit Chuseok, ''Replies That Make Us Flutter'' . <ref>{{Cite web |date=16 shtator 2016 |script-title=ko:아스트로 차은우·문빈 표 '우설리'…예능인데 왜 설레지? |url=http://www.ytn.co.kr/_sn/1406_201609160930017936 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180612140939/http://www.ytn.co.kr/_sn/1406_201609160930017936 |archive-date=12 qershor 2018 |access-date=7 qershor 2018 |website=YTN |language=ko}}</ref> Në shtator, ai mori pjesë në një program tjetër pilot Chuseok, ''Boomshakalaka'' . <ref>{{Cite web |date=2 shtator 2016 |script-title=ko:'붐샤카라카', 김수로·이수근·이기광·하휘동 출연…15일 추석방송 |url=http://entertain.naver.com/read?oid=311&aid=0000646305 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201112003023/http://entertain.naver.com/read?oid=311&aid=0000646305 |archive-date=12 nëntor 2020 |access-date=7 qershor 2018 |website=Xports News |language=ko}}</ref>
Cha u shpall si drejtues i''Show!'' ''Music Core'' së bashku me Kim Sae-ron, Lee Soo-min dhe Xiyeon nga 2016 deri në 2018. <ref name="show">{{Cite web |date=28 janar 2018 |title=Cha Eun-woo talks about leaving 'Music Core' |url=http://kpopherald.koreaherald.com/view.php?ud=201801281014353377724_2&ACE_SEARCH=1 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180128031821/http://kpopherald.koreaherald.com/view.php?ud=201801281014353377724_2&ACE_SEARCH=1 |archive-date=28 janar 2018 |access-date=7 qershor 2018 |website=Kpop Herald}}</ref> Në vitin 2016, ai luajti gjithashtu në web-dramën ''My Romantic Some Recipe'' . <ref name="romantic">{{Cite web |date=15 nëntor 2016 |script-title=ko:농식품부, 쌀 소비 촉진 웹드라마 '마이 로맨틱 썸 레시피' 공개…15일 네이버 TV캐스트 첫방 |url=http://biz.heraldcorp.com/view.php?ud=20161115000644 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161116144915/http://biz.heraldcorp.com/view.php?ud=20161115000644 |archive-date=16 nëntor 2016 |access-date=7 qershor 2018 |website=Herald Corporation |language=ko}}</ref>
Në vitin 2017, Cha u përfshi në dramën e KBS2 ''Hit the Top'' <ref name="hit">{{Cite web |date=24 mars 2017 |script-title=ko:[단독] '얼굴 천재' 차은우, 유호진PD '최고의 한방' 합류 |url=http://news.nate.com/view/20170324n10849?mid=n0107 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191020154154/http://news.nate.com/view/20170324n10849?mid=n0107 |archive-date=20 tetor 2019 |access-date=7 qershor 2018 |website=Nate |language=ko}}</ref> dhe luajti në web -dramën ''Sweet Revenge'' . <ref name="revenge">{{Cite web |date=21 korrik 2017 |script-title=ko:[단독] 김향기-김환희-차은우, 웹드라마 '복수노트' 출연…TV 방영도 유력 |url=http://hankookilbo.com/v/0cd62ce3dc7e5f1648f771916f6ce8eb |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170722105141/http://hankookilbo.com/v/0cd62ce3dc7e5f1648f771916f6ce8eb |archive-date=22 korrik 2017 |access-date=7 qershor 2018 |website=Hankook Ilbo |language=ko}}</ref>
Në vitin 2018, Cha luajti në web-dramën ''Top Management'' . <ref name="top">{{Cite web |date=29 tetor 2018 |title=Cha Eun-woo to star in YouTube Original show 'Top Management' |url=http://kpopherald.koreaherald.com/view.php?ud=201810291647145064430_2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181029115445/http://kpopherald.koreaherald.com/view.php?ud=201810291647145064430_2 |archive-date=29 tetor 2018 |access-date=29 tetor 2018 |website=Kpop Herald}}</ref> Ai u përfshi më vonë në serialin komedi-romance JTBC ''Gangnam Beauty'', roli i tij i parë kryesor në televizion. <ref name="id">{{Cite web |date=26 korrik 2018 |title=Cha Eun-woo thankful for his handsome role in 'My ID is Gangnam Beauty' |url=http://kpopherald.koreaherald.com/view.php?ud=201807261458584397939_2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180726073254/http://kpopherald.koreaherald.com/view.php?ud=201807261458584397939_2 |archive-date=26 korrik 2018 |access-date=26 korrik 2018 |website=Kpop Herald}}</ref> <ref>{{Cite web |date=28 maj 2018 |script-title=ko:공식입장]'아이디는 강남미인' 임수향X차은우, 출연 확정…'싱크로율 100%' 조합 |url=http://entertain.naver.com/read?oid=076&aid=0003262555 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201111191854/http://entertain.naver.com/read?oid=076&aid=0003262555 |archive-date=11 nëntor 2020 |access-date=7 qershor 2018 |website=Naver |publisher=Sports Chosun |language=ko}}</ref> Ai pa një rritje në popullaritet pas transmetimit të serialit <ref>{{Cite web |date=19 gusht 2018 |title=Cha Eun-woo is having a breakthrough year |url=http://kpopherald.koreaherald.com/view.php?ud=201808191650568520011_2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180819105205/http://kpopherald.koreaherald.com/view.php?ud=201808191650568520011_2 |archive-date=19 gusht 2018 |access-date=25 gusht 2018 |website=Kpop Herald}}</ref> <ref>{{Cite web |date=7 gusht 2018 |title=ASTRO's Cha Eun-woo hot in 'Gangnam Beauty' |url=http://www.koreatimes.co.kr/www/nation/2018/08/682_253426.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180818111848/http://www.koreatimes.co.kr/www/nation/2018/08/682_253426.html |archive-date=18 gusht 2018 |access-date=8 janar 2019 |website=The Korea Times}}</ref> dhe u përfshi në "Men of the year" të GQ Korea. <ref name="kpopherald.koreaherald.com">{{Cite web |date=23 nëntor 2018 |title=Cha Eun-woo makes GQ Korea's 'Men of the Year' |url=http://kpopherald.koreaherald.com/view.php?ud=201811231743519806947_2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181123130329/http://kpopherald.koreaherald.com/view.php?ud=201811231743519806947_2 |archive-date=23 nëntor 2018 |access-date=25 nëntor 2018 |website=Kpop Herald}}</ref>
Në vitin 2019, Cha luajti në dramën historike ''Rookie Historian Goo Hae-ryung'' së bashku me Shin Se-kyung, <ref>{{Cite web |last=Lee Seung-rak |date=4 mars 2019 |title=[공식] 차은우, MBC '신입사관 구해령' 확정…데뷔 첫 지상파 주연 |url=http://www.mydaily.co.kr/new_yk/html/read.php?newsid=201903041003676921&ext=na |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211118211250/http://mydaily.co.kr/new_yk/html/read.php?newsid=201903041003676921 |archive-date=18 nëntor 2021 |access-date=4 mars 2019 |website=My Daily}}</ref> duke fituar çmimin e Ekselencës për një aktor dhe çmimin e çiftit më të mirë me Shin në MBC Drama Awards. <ref>{{Cite web |date=30 dhjetor 2019 |title=Winners Of The 2019 MBC Drama Awards |url=https://www.soompi.com/article/1374425wpp/winners-of-the-2019-mbc-drama-awards |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191230195129/https://www.soompi.com/article/1374425wpp/winners-of-the-2019-mbc-drama-awards |archive-date=30 dhjetor 2019 |access-date=12 prill 2020 |website=Soompi |language=en}}</ref> <sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">]</sup> Në dhjetor, ai u shpall si një anëtar i kastit të shfaqjes së re të varietetit ''Handsome Tigers'' së bashku me Joy, Lee Sang-yoon, Yoo Seon-ho dhe Seo Jang-hoon . <ref name=":6">{{Cite web |last=OSEN |date=2 dhjetor 2019 |title=서장훈, 농구예능 직접 론칭..이상윤·차은우·김승현·유선호 등 확정 [공식] |url=http://mosen.mt.co.kr/article/G1111270703 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201225130626/http://mosen.mt.co.kr/article/G1111270703 |archive-date=25 dhjetor 2020 |access-date=3 dhjetor 2019 |website=mosen.mt.co.kr |language=ko}}</ref>
Në prill 2020, Cha iu bashkua ''Master in House'' si një anëtar fiks i kastit. <ref name="entertain.naver.com">{{Cite news |title='집사부일체' 측 "김동현X차은우, 새 고정멤버로 합류"(공식입장) |language=ko |url=https://entertain.naver.com/read?oid=609&aid=0000269449 |url-status=live |access-date=21 prill 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200705165110/https://entertain.naver.com/read?oid=609&aid=0000269449 |archive-date=5 korrik 2020}}</ref> Në SBS Entertainment Awards 2020, ai fitoi çmimin Rookie për rolin e tij në shfaqje. <ref>{{Cite news |last=Jeon Hyo-jin |date=19 dhjetor 2020 |title=[2020 SBS 연예대상] 차은우·오민석·제시, 신인상 수상 |language=ko |work=sports.donga |url=https://sports.donga.com/article/all/20201219/104550855/1 |url-status=live |access-date=19 dhjetor 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210222150156/https://sports.donga.com/article/all/20201219/104550855/1 |archive-date=22 shkurt 2021}}</ref> Në Dhjetor 2020, ai portretizoi "njeriun e përsosur" Lee Su-ho në dramën tvN " ''[[True Beauty|True beauty]]''" me Moon Ga-young, bazuar në Webtoon me të njëjtin emër. <ref>{{Cite web |date=12 gusht 2020 |title=차은우, '여신강림' 주인공 확정..원작 찢고 나온다[공식] |url=https://n.news.naver.com/entertain/article/404/0000270076 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20201101142332/https://n.news.naver.com/entertain/article/404/0000270076 |archive-date=1 nëntor 2020 |access-date=27 gusht 2020 |website=n.news.naver.com |language=ko}}</ref> <ref>{{Cite web |date=3 dhjetor 2020 |title='True Beauty' stars feel pressure to satisfy fans with TV adaptation of web comic |url=http://www.koreatimes.co.kr/www/art/2021/01/688_300329.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210202030846/http://www.koreatimes.co.kr/www/art/2021/01/688_300329.html |archive-date=2 shkurt 2021 |access-date=6 janar 2021 |website=koreatimes |language=en}}</ref>
Në qershor 2021, Cha u angazhua në filmin e ardhshëm ''Decibel'' me Kim Rae-won, Lee Jong-suk dhe Lee Sang-hee . <ref>{{Cite web |title=김래원X이종석X차은우 '데시벨'로 뭉쳤다 |url=https://n.news.naver.com/entertain/article/144/0000733244 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210627113700/https://n.news.naver.com/entertain/article/144/0000733244 |archive-date=27 qershor 2021 |access-date=27 qershor 2021 |website=n.news.naver.com |language=ko}}</ref> . <ref>{{Cite web |title='집사부일체' 측 "신성록·차은우 하차" [전문] |url=https://n.news.naver.com/entertain/article/018/0004953367 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210627113701/https://n.news.naver.com/entertain/article/018/0004953367 |archive-date=27 qershor 2021 |access-date=27 qershor 2021 |website=n.news.naver.com |language=ko}}</ref> Cha ishte gjithashtu i angazhuar në dramën e ardhshme të TVING ''Island'' së bashku me Kim Nam-gil, Lee Da-hee dhe Sung Joon, duke luajtur rolin e një prifti ekzorcist. Xhirimet filluan në tetor me qëllim transmetimin në gjysmën e parë të vitit 2022. <ref>{{Cite web |title=차은우, 드라마 '아일랜드' 캐스팅..구마사제 役→장르물 첫 도전 |url=https://n.news.naver.com/entertain/article/112/0003480778 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210928004900/https://n.news.naver.com/entertain/article/112/0003480778 |archive-date=28 shtator 2021 |access-date=28 gusht 2021 |website=n.news.naver.com |language=ko}}</ref> Më 30 nëntor, Cha publikoi "Don't Cry, My Love", një këngë baladë që përmban një performancë në piano, për kolonën zanore zyrtare të komikes ''Under The Oak Tree'' . <ref>{{Cite web |title=리디, '상수리나무 아래' OST 발표…차은우 출격 |url=https://n.news.naver.com/article/018/0005086887?lfrom=twitter |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211115235646/https://n.news.naver.com/article/018/0005086887?lfrom=twitter |archive-date=15 nëntor 2021 |access-date=16 nëntor 2021 |website=n.news.naver.com |language=ko}}</ref>
Në vitin 2022, Cha regjistroi "Focus on Me" për kolonën zanore të Webtoon Kakao ''The Villainess Is a Marionette'', lëshuar më 22 shkurt. <ref>{{Cite web |title=차은우, 커피소년 'Focus on me' 리메이크곡 22일 발매..포근한 힐링 보이스 기대 |url=https://n.news.naver.com/entertain/article/109/0004559259 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220217045429/https://n.news.naver.com/entertain/article/109/0004559259 |archive-date=17 shkurt 2022 |access-date=17 shkurt 2022 |website=n.news.naver.com |language=ko}}</ref> Më 18 mars, Cha rezultoi pozitive për [[COVID-19]] ; si rezultat, Fantagio deklaroi se oraret e tij ishin anuluar dhe ai do të fokusohej në trajtimin dhe rikuperimin. <ref>{{Cite web |title=차은우, 코로나19 양성 판정.."가벼운 감기 증상" |url=https://n.news.naver.com/entertain/now/article/109/0004574470 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220318080249/https://n.news.naver.com/entertain/now/article/109/0004574470 |archive-date=18 mars 2022 |access-date=18 mars 2022 |website=n.news.naver.com |language=ko}}</ref> Më 5 shtator, ai mori rolin kryesor në dramën e bazuar në webtoon "A Good Day to Be a Dog", një dramë romantike fantazi e planifikuar të nisë xhirimet në tetor. <ref name=":0">{{Cite web |title=차은우 '오늘도 사랑스럽개' 캐스팅…로맨스 신드롬 예고 |trans-title=Cha Eun Woo has be selected in the new drama, "A Good Day To Be A Dog" and will start filming this October. |url=https://n.news.naver.com/entertain/article/609/0000624648?lfrom=twitter |url-status=live |access-date=5 shtator 2022 |website=n.news.naver.com |language=ko}}</ref> Më 30 dhjetor, Fantagio lëshoi një deklaratë zyrtare dhe deklaroi se Cha kishte vendosur të rinovonte kontratën e tij me agjencinë. <ref>{{Cite web |last=Park |first=Yoon-jin |date=30 dhjetor 2022 |title=아스트로 측 "차은우·문빈·진진·윤산하 재계약, 라키 협의 중·MJ 추후 논의" [공식] |trans-title=Astro side "Cha Eun-woo, Moon Bin, Jin Jin, Yoon San-ha renewal of the contract, discussing Rocky and MJ later" [Official] |url=https://entertain.naver.com/now/read?oid=117&aid=0003682725 |access-date=30 dhjetor 2022 |publisher=My Daily |language=ko |via=Naver}}</ref>
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Lindje 1997]]
[[Kategoria:Artikull me përshkrim të shkurtër]]
[[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]]
[[Kategoria:Këngëtarë koreanë të jugut]]
k5rk0nbk4n1g7kr6hhi8atjwh6j6gg7
Young Sheldon
0
325602
2659039
2657602
2024-04-26T00:35:35Z
Stephan1000000
114987
num_episodes = 136<
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox television
| image = Young Sheldon logo.svg
| caption = Logoja e serialit
| genre = [[Sitcom|Komedi situacionale]] periodike
| based_on = ''[[The Big Bang Theory]]'' nga [[Chuck Lorre]] dhe [[Bill Prady]]
| creator = {{Plainlist|
* [[Chuck Lorre]]
* [[Steven Molaro]]
}}
| director =
| starring = {{Plainlist|
* [[Iain Armitage]]
* [[Zoe Perry]]
* [[Lance Barber]]
* [[Montana Jordan]]
* Raegan Revord
* [[Jim Parsons]]
* [[Annie Potts]]<!--Please note that although Potts and Hobby are credited on the show ahead of Jim Parsons, in this article they are listed below Parsons per the guideline in WP:TVCAST. The guideline says that actors who have not been credited as main cast for the entire series should be listed below those who are, and the order is by first credit as main cast. Potts was first credited as main cast on episode 3 of season 1, and Hobby was first credited as main cast on episode 2 of season 3. -->
* Matt Hobby
* Wyatt McClure
* [[Emily Osment]]
}}
| narrated = Jim Parsons
| theme_music_composer = Steve Burns
| opentheme = "Mighty Little Man" nga Steve Burns
| endtheme = "Mighty Little Man" (instrumental)
| composer = Jeff Cardoni<br />John Debney
| country = Shtetet e Bashkuara
| language = Anglisht
| num_seasons = 7<!--Only increment as a new season premieres, per the documentation of the template.-->
| num_episodes = 136<!--Only increment as a new episode premieres, per the documentation of the template.-->
| list_episodes =
| executive_producer = {{Plainlist|
* Steven Molaro
* Jim Parsons
* Todd Spiewak
* Chuck Lorre
* Steve Holland
* Jon Favreau (vetëm episodin e parë)
}}
| producer = Timothy Marx
| location =
| cinematography = Fred "Buzz" Feitshans IV
| editor = Brian Merken
| camera = Single-camera
| runtime = 18–21 minuta
| company = {{Plainlist|
* Chuck Lorre Productions
* [[Warner Bros. Television]]
}}
| distributor = Warner Bros. Domestic Television Distribution
| network = [[CBS]]
| picture_format = HDTV 1080i
| audio_format = Dolby Digital 5.1
| first_aired = {{Start date|2017|9|25}}
| last_aired = {{End date|akoma}}
| related = ''[[The Big Bang Theory]]''
}}
'''''Young Sheldon''''' është një serial [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|amerikan]] i zhanrit [[Sitcom|komedi situacionale]], krijuar nga [[Chuck Lorre]] dhe [[Steven Molaro]] për televizionin [[Columbia Broadcasting System|CBS]]. Seriali, i vendosur në fund të viteve '80 dhe në fillim të viteve '90 të shekullit XX, është pasardhës i serialit ''[[The Big Bang Theory]]'' dhe fillon me personazhin Sheldon Cooper në moshën nëntëvjeçare, i cili jeton me familjen e vet në [[Teksasi|Teksasin Lindor]] dhe vijon shkollën e mesme. Rolin kryesor si Sheldoni i ri e luan [[Iain Armitage]] dhe në rolet e tjera janë [[Zoe Perry]], [[Lance Barber]], [[Montana Jordan]], Raegan Revord, dhe [[Annie Potts]]. [[Jim Parsons]], i cili e luan rolin e Sheldonit të rritur në serialin ''The Big Bang Theory'', e rrëfen ngjarjen në këtë serial dhe gjithashtu është edhe producent ekzekutiv.
Zhvillimi i serialit ka filluar në nëntor 2016, nga një ide fillestare që Parsons ua kaloi producentëve të ''The Big Bang Theory''. Marsin e ardhshëm, Armitage dhe Perry u morën si aktorë, dhe seriali u porosit nga CBS. ''Young Sheldon'' u shfaq premierë si një pamje paraprake speciale më 25 shtator 2017 dhe u zgjodh për një sezon të plotë që filloi të transmetohej çdo javë nga 2 nëntori 2017. Në mars 2021, CBS përtëriu serialin deri në një sezon të shtatë. Sezoni i gjashtë u shfaq premierë më 29 shtator 2022.
== Tema ==
Seriali zhvillohet në fund të viteve '80 dhe në fillim të viteve '90 dhe paraqet personazhin Sheldon Cooper, i cili vijon mësimet në shkollën e mesme në qytetin imagjinar Medford, [[Teksasi|Teksas]]. Si një djalë nëntëvjeçar (në sezonin e parë<ref>{{cite web|url=https://deadline.com/2017/03/young-sheldon-spinoff-prequel-the-big-bang-theory-cbs-series-order-cast-jon-favreau-chuck-lorre-steven-molaro-1202042417/|title='The Big Bang Theory' Spinoff 'Young Sheldon' Gets CBS Series Order, Rounds Out Cast; Jon Favreau Set To Direct|last=Andreeva|first=Nellie|website=Deadline Hollywood|date=13 mars 2017|access-date=13 mars 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170313225458/http://deadline.com/2017/03/young-sheldon-spinoff-prequel-the-big-bang-theory-cbs-series-order-cast-jon-favreau-chuck-lorre-steven-molaro-1202042417/|archive-date=13 mars 2017|language=en|url-status=live}}</ref>) që ndjek shkollën e mesme, ai përpiqet të përshtatet në një botë plot me njerëz më normalë për nga ana sociale, duke përfshirë familjen dhe miqtë e tij, të cilët nuk e marrin vesh mirë se si të sillen me aftësitë e tij unike intelektuale dhe paaftësinë sociale. Në moshën 11-vjeçare, Sheldoni e kryen shkollën e mesme dhe fillon ta ndjekë me kohë të plotë universitetin imagjinar East Texas Tech.
Në premierën e serialit, Sheldoni i rritur thotë "askush që e njihja në [[Teksasi|Teksasin Lindor]] më 1989 nuk interesohej për [[Mekanika klasike|fizikën njutoniane]]".<ref>{{cite news|url=https://www.thedailybeast.com/young-sheldon-is-the-anti-big-bang-theory-thats-why-its-great|title='Young Sheldon' Is the Anti-'Big Bang Theory.' That's Why It's Great.|first=Kevin|last=Fallon|date=25 shtator 2017|website=The Daily Beast|access-date=17 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20171130112352/https://www.thedailybeast.com/young-sheldon-is-the-anti-big-bang-theory-thats-why-its-great|archive-date=30 nëntor 2017|language=en|url-status=live}}</ref> Disa episode të tjera bëjnë referenca të folura apo të shkruara ose referojnë ngjarje kulturore historike nga fillimi i viteve '90.<ref>{{cite web |title=Young Sheldon (2017) s02e011 Episode Script |url=https://www.springfieldspringfield.co.uk/view_episode_scripts.php?tv-show=young-sheldon-2017&episode=s02e11 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20190107181006/https://www.springfieldspringfield.co.uk/view_episode_scripts.php?tv-show=young-sheldon-2017&episode=s02e11 |archive-date=7 janar 2019 |access-date=6 janar 2019 |language=en|website=Springfield Scripts}}</ref><ref>{{cite web|url=https://in.mashable.com/entertainment/4830/young-sheldons-iain-armitage-talks-about-playing-the-9-yo-version-of-the-most-beloved-genius-on-tele|title=Young Sheldon's Iain Armitage Talks About Playing The 9 YO Version Of The Most Beloved Genius on Television|first= Jinal|last= Bhatt|website=Mashable India|date= 15 korrik 2019|access-date=15 shtator 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191016140927/https://in.mashable.com/entertainment/4830/young-sheldons-iain-armitage-talks-about-playing-the-9-yo-version-of-the-most-beloved-genius-on-tele|archive-date=16 tetor 2019|language=en|url-status=live}}</ref>
== Aktorët dhe personazhet ==
=== Kryesorë ===
* [[Iain Armitage]] si [[Sheldon Cooper|Sheldon Lee Cooper]], një fëmijë inteligjent dhe i aftë për degë të ndryshme të matematikës dhe shkencës. Ai thotë se kishte vendosur ta studionte fizikën në të njëjtën kohë kur filloi seriali. Ndonëse i talentuar akademikisht, Sheldonit nganjëherë i mungon një kuptim i plotë i shenjave sociale, përveçse ka një ndjenjë superioriteti ndaj të gjithëve përreth tij. Megjithatë, Sheldoni ka dëshmuar se e do familjen e tij dhe pothuajse gjithmonë e ka zemrën në vendin e duhur.<ref>{{cite web|url=https://deadline.com/2017/03/the-big-bang-theory-sheldon-spinoff-iain-armitage-zoe-perry-cast-1202034391/|title='Big Bang' Sheldon Spinoff Inches Closer With Iain Armitage & Zoe Perry Castings|last=Andreeva|first=Nellie|website=Deadline Hollywood|date=2 mars 2017|access-date=13 mars 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170313095514/http://deadline.com/2017/03/the-big-bang-theory-sheldon-spinoff-iain-armitage-zoe-perry-cast-1202034391/|archive-date=13 mars 2017|language=en|url-status=live}}</ref> Ai është vëllai më i vogël i Georgie-it dhe vëllai i madh binjak i Missy-t. Ai është 9 vjeç në sezonin e parë dhe 13 vjeç në të gjashtin.
** [[Jim Parsons]] është zëri i të rriturit Sheldon Cooper, i cili ofron perspektivën e një të rrituri që kujton fëmijërinë e tij.
* [[Zoe Perry]] në rolin e Mary Cooper (née Tucker), nëna e Sheldonit, Missy-t dhe Georgie-it. Ajo është shumë mbrojtëse dhe e duruar me Sheldonin, por gjithashtu ndonjëherë mundohet ta kuptojë. Ajo është një [[Baptizmi|baptiste]] e devotshme jugore, që punon në kishën e saj lokale dhe ndonjëherë kundërshton ateizmin e Sheldonit. Sidoqoftë, ajo e do shumë të birin dhe dëshiron ta mbrojë atë për aq kohë sa të mundet. Nëna e Perry-t, [[Laurie Metcalf]], e ka luajtur rolin e Mary-t në ''The Big Bang Theory''.
* [[Lance Barber]] si George Cooper Sr., babai i Sheldonit, Missy-t dhe Georgie-it; një veteran nga [[Vietnami]]; dhe ish-trajneri kryesor i futbollit në Medford High. George nuk e ka intelektin e Sheldonit, i cili ndonjëherë i bën të tjerët, veçanërisht Meemaw, të dyshojnë në lidhjen e tij gjenetike me Sheldonin. Ai shpesh është në mosmarrëveshje me fëmijët e tij dhe veçanërisht përpiqet të kuptojë Sheldonin, por ai përpiqet të jetë një baba i kujdesshëm dhe i përgjegjshëm. Në ''The Big Bang Theory'', thuhet se George Cooper Sr. do të vdesë kur Sheldoni është 14 vjeç, më 1995. Barber u shfaq në një episod të sezonit të 5-të të ''The Big Bang Theory'' si një nga bullizuesit e shkollës së mesme të Leonardit, Jimmy Speckerman, përpara se të bënte një paraqitje përmes një videokasete të viteve '90 si personazhi i tij në ''Young Sheldon'' në një episod të sezonit të fundit.
* [[Montana Jordan]] si George Marshall "Georgie" Cooper Jr., vëllai më i madh i Sheldonit dhe i Missy-t. (Emrin i tij të mesëm ia zbulon Connie Mandy-t në S5:Ep22.) Georgie-t i vjen keq për vëmendjen që prindërit e tij i kushtojnë Sheldonit. Ai nuk shkon mirë në shkollë dhe përqeshet e ngacmohet për këtë nga pjesa tjetër e familjes, veçanërisht Sheldoni dhe Meemaw. Ai nuk shkon mirë me vëllain e vet, Sheldonin, sepse është lodhur duke u krahasuar gjithmonë me të. Ai merr pjesë në Medford High me Sheldonin dhe luan në ekipin e futbollit të shkollës. Në moshën 17-vjeçare, ai braktis shkollën për të punuar me kohë të plotë dhe zbulon një talent për shitje që do ta çojë atë të bëhet pronari i pasur i një zinxhiri dyqanesh për goma në ''The Big Bang Theory'', në të cilin ai luhet nga Jerry O'Connell.
* Raegan Revord si Melissa "Missy" Cooper, motra më e vogël e Georgie-t dhe motra më e vogël binjake e Sheldonit. Ajo e ngacmon Sheldonin së bashku me Georgie-n, por jo aq shumë. Ajo nuk e ka inteligjencën e Sheldonit, por është shumë perceptuese. Herë pas here, ajo nuk shkon mirë me Sheldonin, por gjen te vëllai i saj binjak një njeri të besueshëm dhe ka pranuar se nuk ndihet e plotë pa të. Ajo tregon edhe dashuri për vëllain e saj ndonëse e mohon vazhdimisht. Courtney Henggeler e luan rolin e Missy-t si e rritur në ''The Big Bang Theory''.
* [[Annie Potts]] si Constance "Connie" Tucker, gjyshja nga nëna e Sheldonit, Missy-t dhe Georgie-t, së cilës ata i referohen si "Meemaw". Ajo është një grua argëtuese që di të jetë sarkastike dhe shpesh tallet me ata që e rrethojnë, veçanërisht me George-in. Nga ana tjetër, ajo është e duruar me Sheldonin dhe ndonjëherë mundohet ta kuptojë atë, të cilin me dashuri e quan 'Moonpie', dhe e këshillon Mary-n të besojë se Sheldoni do ta gjejë rrugën e tij.<ref name="MeemawCast">{{cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/young-sheldon-annie-potts-play-meemaw-1022334|title='Young Sheldon' Taps Annie Potts to Play Key 'Big Bang Theory' Role (Exclusive)|last=Goldberg|first=Lesley|work=The Hollywood Reporter|date=18 korrik 2017|access-date=1 gusht 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170803045824/http://www.hollywoodreporter.com/live-feed/young-sheldon-annie-potts-play-meemaw-1022334|archive-date=3 gusht 2017|language=en|url-status=live}}</ref> Në sezonin e katërt, ajo u tha se ishte 68 vjeçe. June Squibb e luan rolin e Constance-s si e vjetër në ''The Big Bang Theory''.
* [[Matt Hobby]] në rolin e pastorit Jeff Difford (sezoni 3–tani; dytësor 1–2), pastori optimist në kishën baptiste të familjes Cooper. Ashtu si Mary, edhe ai ndonjëherë ka zënka me anën jofetare të Sheldonit dhe shpesh e sfidon Sheldonin ta eksplorojë linjën e tyre të mendimit përmes ushtrimeve logjike.
* Wyatt McClure në rolin e Billy Sparks (sezoni 5–tani; dytësor 1–4), djali i Herschel dhe Brenda, për të cilin nëna e tij nënkupton se nuk ka rrezik të shkojë në kolegj. Ai fillimisht u portretizua si armiku i Sheldonit, por bëhet shumë më miqësor në fillim të serialit. Ai shfaq një simpati ndaj Missy-t.
* [[Emily Osment]] në rolin e Mandy McAllister (sezoni 6;<ref>{{cite web|url=https://deadline.com/2022/04/young-sheldon-emily-osment-promoted-series-regular-season-6-1235010404/|title='Young Sheldon': Emily Osment Upped To Series Regular For Season 6|work=Deadline Hollywood|first=Denise|last=Petski|date=27 prill 2022|accessdate=27 prill 2022|archive-date=27 prill 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220427170341/https://deadline.com/2022/04/young-sheldon-emily-osment-promoted-series-regular-season-6-1235010404/|language=en|url-status=live}}</ref> dytësor 5), e dashura 29-vjeçare e Georgie, të cilën ai e lë shtatzënë.
=== Ndihmës ===
* [[Wallace Shawn]] në rolin e John Sturgis (sezoni 1 deri tani), një profesor i fizikës në kolegj, klasën e të cilit Sheldoni e ndjek si kursin e tij të parë të kolegjit. Ai takohet me Meemaw me inkurajimin e Sheldonit në sezonet 1 deri në 3. Ai gjithashtu punon për një dyqan ushqimesh nga sezoni i mëvonshëm 4 deri në fillim të sezonit 5 pasi u pushua nga puna në një superpërplasës hadron, përpara se të pushohej përsëri.
* Ryan Phuong në rolin e Tam Nguyen (sezoni 1–4), shoku i ngushtë vietnamezo-amerikan i fëmijërisë së Sheldonit. Tam është përgjegjës për prezantimin e Sheldonit me shumë nga interesat e tij joshkencore, duke përfshirë librat komikë dhe lojërat me role. Tam është shoku i vetëm i Sheldonit që e duron vazhdimisht. Robert Wu luan Tam të rritur në The Big Bang Theory.
* [[Billy Gardell]] në rolin e Herschel Sparks (sezonet 1–2), babai i Billy-t dhe burri i Brenda-s, i cili zotëron një garazh dhe divorcohet nga gruaja e tij në sezonin e 4-t.
* [[Melissa Peterman]] në rolin e Brenda Sparks (sezoni 1 deri tani), nëna e Billy-t, gruaja e Herschel-it deri në sezonin e 4-t, dhe armikja fillestare dhe shoqja përfundimtare e Mary-t, e cila punon në sallën e bowlingut të frekuentuar nga Meemaw.
* Doc Farrow si Ndihmës Trajneri Wayne Wilkins (sezoni 1–tani), mësues dhe ish-asistent, tani kryetrajneri i futbollit në Medford High. Atij fillimisht iu dha emri Roy, por ai u ndryshua në Wayne që nga episodi "A Broom Closet and Satan's Monopoly Board".
* [[Valerie Mahaffey]] si Victoria MacElroy (sezonet 1–3), mësuesja e anglishtes në Medford High.
* [[Danielle Pinnock]] si Evelyn Ingram (sezonet 1–4), mësuesja e matematikës në Medford High.
* [[Brian Stepanek]] si Hubert Givens (sezoni 1–tani), mësuesi i shkencës në Medford High.
* [[Rex Linn]] në rolin e Tom Petersen (sezoni 1 deri tani), drejtori i Medford High.
* [[Sarah Baker]] në rolin e Sheryl Hutchins (sezoni 1 deri tani), bibliotekistja e Medford High.
* [[Jason Alexander]] në rolin e Gene Lundy (sezoni 1 deri tani), mësues i dramës rezident i shkollës së mesme Medford.
* [[Nancy Linehan Charles]] në rolin e Peg (sezoni 1 deri tani), sekretarja e pastorit Jeff, e cila pi duhan.
* [[Chris Wylde]] si Glenn (sezonet 1–3), pronari i dyqanit të librave komikë King Kong Comics.
* [[Isabel May]] në rolin e Veronica Duncan (sezonet 2–3), simpatia e Georgie-t për Halloween, i cili prezantohet në "Shtatë mëkatet vdekjeprurëse dhe një [[Carl Sagan]] i vogël". Ajo bëhet e krishterë pasi është dëshmitare e dhomës së "epshit" në shtëpinë e përhumbur të zotit Lundy dhe humbet interesin për Georgie-n, e cila vazhdon të përpiqet ta fitojë atë. Ajo fillon të pëlqejë Georgie-n, por tërhiqet pasi ai fillon të takohet me Jane-n.
* [[Ed Begley]] Jr. si Dr. Grant Linkletter (sezoni 2–tani), një koleg i Dr. Sturgis. Ai ndjek rregullisht Connie-n, por vazhdimisht refuzohet.
* [[Mckenna Grace]] në rolin e Paige Swanson (sezoni 2 deri tani), një vajzë inteligjente, të cilën Sheldoni e sheh si rivalen e vet.
* [[Andrea Anders]] si Linda Swanson (sezonet 2–4), nëna e Paige.
* Mary Grill si oficerja Robin (sezonet 2–3), gruaja e dytë e Pastorit Jeff që punon si oficer policie.
* [[Craig T. Nelson]] në rolin e Dale Ballard (sezoni 3 deri tani), trajneri i bejsbollit i Missy-t dhe i dashuri i ri i Meemaw pasi Dr. Sturgis ndahet me të;<ref>{{cite news|url=https://deadline.com/2019/09/young-sheldon-craig-t-nelson-recur-season-3-cbs-comedy-series-1202732165/|title='Young Sheldon': Craig T. Nelson To Play A Coach On CBS Comedy Series|first=Denise|last=Petski|work=Deadline Hollywood|date=11 shtator 2019|access-date=21 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190928162515/https://deadline.com/2019/09/young-sheldon-craig-t-nelson-recur-season-3-cbs-comedy-series-1202732165/|archive-date=28 shtator 2019|language=en|url-status=live}}</ref> ai zotëron një dyqan mallrash sportive dhe punëson Georgie-n dhe George-n për të punuar atje.
* [[Reba McEntire]] si June (sezoni 3–tani), ish-gruaja e Dale, parukierja lokale me të cilën Meemaw miqësohet.
* Ava Allan në rolin e Jana Boggs (sezoni 3–5), e dashura e Georgie-t pasi ai hoqi dorë nga ndjekja e Veronica-s, por ajo ndahet me të në sezonin e 5-të pasi ajo është e mërzitur që ai vendosi të linte shkollën.
* London Cheshire si Marcus Larson (sezonet 3–4), i dashuri i Missy-t.
* [[Wendie Malick]] si Presidentja Linda Hagemeyer (sezoni 4 deri tani), presidentja e universitetit të Sheldonit.
* [[Dan Byrd]] si Pastori Rob (sezoni 5), një pastor i ri, joortodoks i punësuar nga Pastori Jeff për të dhënë mësim në shkollën e së dielës. Ai dhe Mary duket se interesohen reciprokisht për njëri-tjetrin gjatë sezonit të pestë, gjë që e mërzit George-n.
* Caleb Emery si Darren (sezoni 5), një nga fqinjët e rinj të dhomës së konviktit të kolegjit të Sheldonit.
* Ivan Mok si Oscar (sezoni 5), një nga fqinjët e rinj të dhomës së konviktit të kolegjit të Sheldonit.
* [[Rachel Bay Jones]] në rolin e Audrey McCallister (sezoni 6), nëna e Mandy-t.
* [[Will Sasso]] në rolin e Jim McCallister (sezoni 6), babai i Mandy-t.<ref>{{cite web|url=https://deadline.com/2022/10/young-sheldon-rachel-bay-jones-will-sasso-cast-cbs-1235155439/|title='Young Sheldon': Rachel Bay Jones & Will Sasso Join CBS Comedy As Recurring|work=Deadline Hollywood|first=Katie|last=Campione|date=26 tetor 2022|access-date=26 tetor 2022|archive-date=26 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221026202025/https://deadline.com/2022/10/young-sheldon-rachel-bay-jones-will-sasso-cast-cbs-1235155439/|language=en|url-status=live}}</ref>
=== Episodikë ===
* Melissa Tang si znj. Fenley, mësuese muzike në shkollën e mesme të Sheldon-it. Tang kishte luajtur më parë personazhin Mandy Chao në një episod të The Big Bang Theory.
* Vernee Watson si infermiere Althea Robinson, një infermiere që kujdeset për George kur ai pëson një atak të lehtë në zemër dhe më pas për Sheldon kur i hiqet fshikëza e tëmthit. Watson gjithashtu luan një infermiere të quajtur Althea në episodet e shumta të The Big Bang Theory, duke përfshirë pilotin e saj.
* John Hartman si Dr. Goetsch, psikiatri Sheldon sheh kur ka fagofobi dhe kur humbet në panairin e shkencës Medford High.
* Ray Liotta në rolin e Vincent, mbajtës i librave të Meemaw.
* Jason Kravits si Dr. Ronald Hodges, një inxhinier i NASA-s dhe shok dhome i zotit Givens. Ai bën një prezantim rreth punës së tij në klasën shkencore të zotit Givens, i cili e intrigon Sheldonin për të zgjidhur sfidat e sistemeve të ripërdorshme të lëshimit.
* [[Elon Musk]] shfaqet në episodin "A Patch, a Modem, and a Zantac®" në një skenë flashforward të vendosur 27 vjet në të ardhmen.
* Dave Florek si Dr. Eberland, mjeku i Sheldon-it.
* Karly Rothenberg si znj. Janice Veazey, sekretare e Dr. Hodges.
* Frances Conroy si Dr. Flora Douglas, drejtoresha e shkollës së konviktit Sheldon merr pjesë shkurtimisht.
* Harry Groener si Elliot Douglas, bashkëshorti i Dr. Douglas.
* Paul Yen si Le Nguyen, babai i Tam. Ai drejton Medford Mart me gruan e tij.
* VyVy Nguyen si Trang Nguyen, nëna e Tam dhe gruaja e zotit Nguyen.
* Phil Morris si zëri i One dhe Anjali Bhimani si zëri i Zero në një ëndërr që Sheldon ka.
* [[Richard Kind]] si Ira Rosenbloom, një nga të dashurit e Meemaw.
* Zuleyka Silver si Selena, ish-gruaja e Pastor Jeff
* Anjelika Washington si Libby, një nxënëse e klasës së njëmbëdhjetë që aspiron të bëhet gjeologe dhe me të cilën Sheldon dhe Tam miqësohen.
* Ella dhe Mia Allan si Bobbi Sparks, motra më e vogël e Billy Sparks me një reputacion për torturimin e Sheldon.
* Cleo King si zonja Costello, një këshilltare e shkollës së mesme në Medford.
* Michael Cudlitz si një mbikëqyrës i NASA-s që shfaqet në sekuencën e ëndrrave të Sheldon-it.
* Josh Cooke si Barry Swanson, babai i Paige.
* Ella Anderson si Erica, motra e Paige, e cila lidhet me Georgie dhe Missy sepse ata ndajnë përvoja të përbashkëta duke qenë vëllezër e motra të fëmijëve mrekulli.
* Paul Fusco shfaqet si ALF në "A Race of Superhumans and a Letter to Alf" kur lexon letrën e Missy.<ref>{{cite web |title=Listings – YOUNG SHELDON on CBS |url=http://www.thefutoncritic.com/listings/20181210cbs15/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302114310/http://www.thefutoncritic.com/listings/20181210cbs15/ |archive-date=2 mars 2022 |access-date=1 mars 2019 |website=The Futon Critic |language=en}}</ref>
* Mauricio Lara si Ricky, shoku i dhomës së Sheldon-it në spital në "Një dhimbje barku dhe një balenë e një metafore".
* John Rubinstein në rolin e Rabinit Schneiderman.
* Benjamin Stockham si Preston Maree Cheatham si Dorothy, gjyshja e Veronikës.
* Diedrich Bader si zëri i Batman-it në një nga ëndrrat e Sheldon-it.
* Steve Burns në rolin e Nathan. Burns është gjithashtu interpretuesi i këngës me temë të shfaqjes.
* Taylor Spreitler si Sam, një anëtar i grupit të projektit të Sheldon.
* Nolan Bateman si Keith, një anëtar i grupit të projektit të Sheldon.
* Louie Anderson në rolin e Ralph, pronari i një dyqani trofesh ku Mary dëshiron t'i blejë një Missy.
* Ryan Stiles si Dr. Bowers, dentisti i Sheldon-it.
* Melanie Lynskey si Profesoresha Dora Ericson, profesoreshë e filozofisë në kolegjin Sheldon
* Dave Foley në rolin e Gary O'Brien, bamirës i universitetit të Sheldon
* [[David Hasselhoff]] si ai vetë.
* Julia Pace Mitchell në rolin e Darlene Wilkins, gruaja e trajnerit Wilkins.
* Diane Ladd, Alan Rachins dhe Marla Gibbs si Hortense, Vern dhe Doris, miqtë e Meemaw.
* Bill Fagerbakke si Jake, një oficer policie dhe i njohur i Dale Ballard.
* Lance Reddick si Profesor Boucher, një ish inxhinier i ushtrisë dhe një profesor i inxhinierisë në universitetin Sheldon.
* [[Stephen Hawking]] si vetvetja (vetëm me zë).
* Ming-Na Wen si Dr. Carol Lee, një fizikan nga UC Berkeley solli për të udhëhequr një projekt mbi të cilin janë duke punuar Sheldon, Dr. Sturgis dhe Dr. Linkletter.
* Penn Jillette dhe Teller si Pimple dhe Pus, personifikimet imagjinare të Sheldon të puçrës së tij të parë dhe qelbit të saj, të cilët shfaqen kur ai fillon të kalojë pubertetin. Teller gjithashtu u shfaq në episode të shumta të The Big Bang Theory si Larry Fowler, babai i gruas së ardhshme të Sheldonit, Amy.
==== Paraqitje e aktorëve origjinalë ====
* [[Mayim Bialik]] si [[Amy Farrah Fowler]], gruaja e Sheldonit dhe nëna e djalit të tij, Leonard Cooper, si dhe të paktën një fëmijë tjetër. Ky rol është ripërsëritur nga ''The Big Bang Theory''. Ajo shfaqet si pjesë e rrëfimit.
* [[Kaley Cuoco]] si zëri i ujit të pishinës në një nga makthet e Sheldonit. Cuoco më parë ka luajtur [[Penny (The Big Bang Theory)|Penny]]-n në ''The Big Bang Theory''.
* [[Simon Helberg]] si [[Howard Wolowitz]], një inxhinier aeronautik dhe një nga miqtë e Sheldonit në moshën madhore. Ky rol është ripërsëritur nga ''The Big Bang Theory''. Ai shfaqet si pjesë e rrëfimit.
* [[Bob Newhart]] në rolin e Arthur Jeffries, një shkencëtar që luan personazhin titullar të Profesor Proton, seriali i preferuar televiziv edukativ i Sheldonit. Personazhi është një homazh për z. Wizard.<ref>{{cite magazine|url=https://ew.com/article/2013/11/07/big-bang-theory-bill-nye/|title='Big Bang Theory': Bill Nye's preview|first=Erin|last=Strecker|date=7 nëntor 2013|magazine=Entertainment Weekly|access-date=17 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191017152118/https://ew.com/article/2013/11/07/big-bang-theory-bill-nye/|archive-date=17 tetor 2019|url-status=live|language=en}}</ref> Newhart ripërsërit portretizimin e personazhit nga ''The Big Bang Theory''.
== Episodet ==
{{Series overview
| color1 = #E4F2F8
| link1 = <includeonly>List of Young Sheldon episodes</includeonly>#Season 1 (2017–18)
| episodes1 = 22
| start1 = {{Start date|2017|9|25}}
| end1 = {{End date|2018|5|10}}
| infoA1 = 6
| infoB1 = 16.30<ref name="Nielsenratings2018">{{cite web|url=https://deadline.com/2018/05/2017-2018-tv-series-ratings-rankings-full-list-of-shows-1202395851/|title=2017-18 TV Series Ratings Rankings: NFL Football, 'Big Bang' Top Charts|website=[[Deadline Hollywood]]|last1=de Moraes|first1=Lisa|last2=Hipes|first2=Patrick|date=22 maj 2018|access-date=6 janar 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180525020015/http://deadline.com/2018/05/2017-2018-tv-series-ratings-rankings-full-list-of-shows-1202395851/|archive-date=25 maj 2018|url-status=live }}</ref>
| color2 = #1F3B44
| link2 = <includeonly>List of Young Sheldon episodes</includeonly>#Season 2 (2018–19)
| episodes2 = 22
| start2 = {{Start date|2018|9|24}}
| end2 = {{End date|2019|5|16}}
| infoA2 = 5
| infoB2 = 14.37<ref name="Nielsenratings2019">{{cite web|title=2018-19 TV Season Ratings: CBS Wraps 11th Season At No. 1 In Total Viewers, NBC Tops Demo; 'Big Bang Theory' Most Watched Series|url=https://deadline.com/2019/05/tv-ratings-2018-2019-season-totals-viewers-demo-cbs-nbc-1202620062/|last=de Moraes|first=Lisa|website=[[Deadline Hollywood]]|date=21 maj 2019|access-date=3 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190831200358/https://deadline.com/2019/05/tv-ratings-2018-2019-season-totals-viewers-demo-cbs-nbc-1202620062/|archive-date=31 gusht 2019|url-status=live}}</ref>
| color3 = #2B3E8D
| link3 = <includeonly>List of Young Sheldon episodes</includeonly>#Season 3 (2019–20)
| episodes3 = 21
| start3 = {{Start date|2019|9|26}}
| end3 = {{End date|2020|4|30}}
| infoA3 = 8
| infoB3 = 11.45<ref name="Nielsenratings2020">{{cite web|last=Porter|first=Rick|title=TV Ratings: 7-Day Season Averages for Every 2019-20 Broadcast Series|url=https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/tv-ratings-7-day-season-averages-2019-20-broadcast-series-1297228|work=[[The Hollywood Reporter]]|date=4 qershor 2020|access-date=8 qershor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200605132531/https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/tv-ratings-7-day-season-averages-2019-20-broadcast-series-1297228|archive-date=5 qershor 2020|url-status=live}}</ref>
| color4 = #E9D66B
| link4 = <includeonly>List of Young Sheldon episodes</includeonly>#Season 4 (2020–21)
| episodes4 = 18
| start4 = {{Start date|2020|11|5}}
| end4 = {{End date|2021|5|13}}
| infoA4 = 12
| infoB4 = 9.45<ref name="Nielsenratings2021">{{cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/tv/tv-news/2020-21-tv-ratings-every-network-show-ranked-1234964854/|title=2020-21 TV Ratings: Complete 7-Day Ratings for Broadcast Network Series|last=Porter|first=Rick|website=[[The Hollywood Reporter]]|date=8 qershor 2021|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609002528/https://www.hollywoodreporter.com/tv/tv-news/2020-21-tv-ratings-every-network-show-ranked-1234964854/|archive-date=9 qershor 2021}}</ref>
| color5 = #D7812B
| link5 = <includeonly>List of Young Sheldon episodes</includeonly>#Season 5 (2021–22)
| episodes5 = 22
| start5 = {{Start date|2021|10|7}}
| end5 = {{End date|2022|5|19}}
| infoA5 = 8
| infoB5 = 9.21<ref name="Rankings22">{{cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/tv/tv-news/2021-22-tv-ratings-every-network-series-ranked-1235161738/|title=2021-22 TV Ratings: Final Seven-Day Numbers for Every Network Series|last=Porter|first=Rick|work=[[The Hollywood Reporter]]|date=8 qershor 2022|access-date=9 qershor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220609001940/https://www.hollywoodreporter.com/tv/tv-news/2021-22-tv-ratings-every-network-series-ranked-1235161738/|archive-date=9 qershor 2022|url-status=live}}</ref>
| color6 = #B11204
| link6 = <includeonly>List of Young Sheldon episodes</includeonly>#Season 6 (2022–23)
| episodes6 =
| start6 = {{Start date|2022|9|29}}
| end6 =
| infoA6 =
| infoB6 =
<!--Do not add the next season until a table can be created for it, per WP:TVUPCOMING and WP:TVOVERVIEW.-->
}}</onlyinclude>
== Prodhimi ==
=== Zhvillimi ===
Në nëntor 2016, u raportua se [[Columbia Broadcasting System|CBS]] ishte në negociata për të krijuar një serial pasardhës të ''The Big Bang Theory'' me në qendër Sheldon Cooper si djalë i ri. Seriali, i përshkruar si "një komedi familjare" do të prodhohej nga bashkëkrijuesi i ''The Big Bang Theory'', [[Chuck Lorre]] dhe producenti [[Steven Molaro]], me bashkëkrijuesin e [[The Big Bang Theory|''The Big Bang Theory'']], [[Bill Prady]]. për t'u përfshirë në njëfarë kapaciteti dhe synohej të transmetohej në sezonin 2017–18 së bashku me ''The Big Bang Theory''.<ref>{{cite news |last=Andreeva |first=Nellie |date=7 nëntor 2016 |title='The Big Bang Theory' Eyes Young Sheldon Spinoff Prequel Series on CBS |language=en |website=Deadline Hollywood |url=https://deadline.com/2016/11/the-big-bang-theory-sheldon-spinoff-prequel-series-cbs-1201849838/ |url-status=live |access-date=13 mars 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170217050348/http://deadline.com/2016/11/the-big-bang-theory-sheldon-spinoff-prequel-series-cbs-1201849838/ |archive-date=17 shkurt 2017}}</ref><ref>{{cite news |last=Goldberg |first=Lesley |date=7 nëntor 2016 |title='Big Bang Theory' Sheldon Prequel Series in the Works at CBS |language=en |work=The Hollywood Reporter |url=https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/big-bang-theory-sheldon-prequel-series-works-at-cbs-944826 |url-status=live |access-date=15 mars 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170315175612/http://www.hollywoodreporter.com/live-feed/big-bang-theory-sheldon-prequel-series-works-at-cbs-944826 |archive-date=15 mars 2017}}</ref> Ideja fillestare për serinë erdhi nga [[Jim Parsons]] (i cili portretizon Sheldonin e rritur në ''The Big Bang Theory''), i cili ua kaloi atë prodhuesve të ''The Big Bang Theory''. Më 13 mars 2017, CBS porositi serinë spin-off ''Young Sheldon'', e cila u krijua nga Lorre dhe Molaro. [[Jon Favreau]] drejtoi dhe ishte producent ekzekutiv i pilotit (episodit të parë). Parsons, Lorre, Molaro dhe [[Todd Spiewak]] gjithashtu shërbejnë si producentë ekzekutivë në serial, për Chuck Lorre Productions dhe Warner Bros Television.<ref>{{cite web |last=Andreeva |first=Nellie |date=13 mars 2017 |title='The Big Bang Theory' Spinoff 'Young Sheldon' Gets CBS Series Order, Rounds Out Cast; Jon Favreau Set To Direct |url=https://deadline.com/2017/03/young-sheldon-spinoff-prequel-the-big-bang-theory-cbs-series-order-cast-jon-favreau-chuck-lorre-steven-molaro-1202042417/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170313225458/http://deadline.com/2017/03/young-sheldon-spinoff-prequel-the-big-bang-theory-cbs-series-order-cast-jon-favreau-chuck-lorre-steven-molaro-1202042417/ |archive-date=13 mars 2017 |access-date=13 mars 2017 |website=Deadline Hollywood |language=en}}</ref> Më 27 shtator 2017, CBS mori serialin për një sezon të plotë prej 22 episodesh.<ref>{{cite web|url=https://deadline.com/2017/09/young-sheldon-full-season-order-cbs-1202178120/|title='Young Sheldon' Gets Full-Season Order From CBS After Strong Debut|last=Andreeva|first=Nellie|language=en|website=Deadline Hollywood|date=27 shtator 2017|access-date=27 shtator 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170928010058/http://deadline.com/2017/09/young-sheldon-full-season-order-cbs-1202178120/|archive-date=28 shtator 2017|url-status=live}}</ref> Më 6 janar 2018, shfaqja u rinovua për një sezon të dytë, e cila u shfaq premierë më 24 shtator të po atij viti.<ref>{{cite web |last=Andreeva |first=Nellie |date=6 janar 2018 |title='Young Sheldon' Renewed For Season 2 By CBS |url=https://deadline.com/2018/01/young-sheldon-renewed-season-2-cbs-1202236902/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180107054405/http://deadline.com/2018/01/young-sheldon-renewed-season-2-cbs-1202236902/ |archive-date=7 janar 2018 |access-date=6 janar 2018 |website=Deadline Hollywood |language=en}}</ref><ref>{{cite web |last=Andreeva |first=Nellie |date=9 korrik 2018 |title=CBS Fall 2018 Premiere Dates: 'Big Bang' & 'Young Sheldon' To Help Launch 'Magnum PI' & 'Murphy Brown' Revival |url=https://deadline.com/2018/07/cbs-fall-premiere-dates-2018-big-bang-theory-survivor-1202423513/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180710102028/https://deadline.com/2018/07/cbs-fall-premiere-dates-2018-big-bang-theory-survivor-1202423513/ |archive-date=10 korrik 2018 |access-date=14 korrik 2018 |work=Deadline Hollywood |language=en}}</ref>
Më 22 shkurt 2019, [[Columbia Broadcasting System|CBS]] rinovoi serialin për sezonin e tretë dhe të katërt.<ref>{{cite web |last1=Andreeva |first1=Nellie |last2=Petski |first2=Denise |date=22 shkurt 2019 |title='Young Sheldon' Renewed For Two More Seasons By CBS |url=https://deadline.com/2019/02/young-sheldon-renewed-two-more-seasons-cbs-2019-2020-1202562775/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190222212900/https://deadline.com/2019/02/young-sheldon-renewed-two-more-seasons-cbs-2019-2020-1202562775/ |archive-date=22 shkurt 2019 |access-date=22 shkurt 2019 |website=Deadline Hollywood |language=en}}</ref> Sezoni i tretë u shfaq premierë më 26 shtator 2019.<ref>{{cite web |last1=Petski |first1=Denise |last2=Andreeva |first2=Nellie |date=13 qershor 2019 |title=CBS Sets Fall Premiere Dates: 'Bob ♥ Abishola', 'All Rise', 'Evil', 'Young Sheldon', 'NCIS', 'Blue Bloods' & More |url=https://deadline.com/2019/06/cbs-fall-premiere-dates-bob-hearts-abishola-all-rise-evil-young-sheldon-ncis-blue-bloods-madam-secretary-1202632379/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190613231121/https://deadline.com/2019/06/cbs-fall-premiere-dates-bob-hearts-abishola-all-rise-evil-young-sheldon-ncis-blue-bloods-madam-secretary-1202632379/ |archive-date=13 qershor 2019 |access-date=13 qershor 2019 |work=Deadline Hollywood |language=en}}</ref> Televizioni Warner Bros. pezulloi prodhimin më 13 mars 2020, për shkak të [[Pandemia e COVID-19|pandemisë COVID-19]], duke e lënë sezonin e tretë me vetëm 21 episode.<ref>{{cite web |last=Goldberg |first=Lesley |date=12 mars 2020 |title=Coronavirus Impact: Netflix Shuts Down Film, TV Work in U.S. and Canada as Production Nears Standstill |url=https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/tv-productions-flux-coronavirus-concerns-1284398 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210515151039/https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/tv-productions-flux-coronavirus-concerns-1284398 |archive-date=15 maj 2021 |access-date=15 mars 2020 |website=The Hollywood Reporter |language=en}}</ref> Prodhimi për sezonin e katërt filloi më 22 shtator 2020, por u ndërpre më 9 tetor 2020, për një muaj, për shkak të një [[Testimi për COVID-19|testi pozitiv]] për COVID-19.<ref>{{cite web |last=Andreeva |first=Nellie |date=9 tetor 2020 |title='Young Sheldon' Production Paused For A Day Because Of Positive COVID-19 Test |url=https://deadline.com/2020/10/young-sheldon-coronavirus-production-shutdown-positive-test-pause-one-day-1234594937/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011132355/https://deadline.com/2020/10/young-sheldon-coronavirus-production-shutdown-positive-test-pause-one-day-1234594937/ |archive-date=11 tetor 2020 |access-date=9 tetor 2020 |website=Deadline Hollywood |language=en}}</ref> Sezoni i katërt u shfaq premierë më 5 nëntor 2020.<ref>{{cite web |last1=Andreeva |first1=Nellie |last2=Petski |first2=Denise |date=13 tetor 2020 |title=CBS Sets Premiere Dates For 10 Scripted Series Including 'NCIS' Trio, 'Young Sheldon' & 'S.W.A.T' |url=https://deadline.com/2020/10/cbs-premiere-dates-scripted-series-ncis-young-sheldon-bob-hearts-abishola-all-rise-1234596461/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201013175500/https://deadline.com/2020/10/cbs-premiere-dates-scripted-series-ncis-young-sheldon-bob-hearts-abishola-all-rise-1234596461/ |archive-date=13 tetor 2020 |access-date=13 tetor 2020 |work=Deadline Hollywood |language=en}}</ref>
Prodhimi për sezonin e katërt përfundoi më 15 mars 2021.<ref>{{Cite web |date=18 maj 2020 |title=Young Sheldon (Season 4) |url=https://productionlist.com/production/young-sheldon-season-4/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210426155625/https://productionlist.com/production/young-sheldon-season-4/ |archive-date=26 prill 2021 |access-date=26 prill 2021 |website=Production List {{!}} Film & Television Industry Alliance |language=en-US}}</ref>
Më 30 mars 2021, CBS rinovoi serialin për sezonin e pestë, të gjashtë dhe të shtatë.<ref>{{cite web |last1=Goldberg |first1=Lesley |date=30 mars 2021 |title='Young Sheldon' Scores 3-Season Renewal at CBS |url=https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/young-sheldon-scores-3-season-renewal-at-cbs |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210330203344/https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/young-sheldon-scores-3-season-renewal-at-cbs |archive-date=30 mars 2021 |access-date=30 mars 2021 |website=The Hollywood Reporter |language=en}}</ref> Sezoni i pestë u shfaq premierë më 7 tetor 2021.<ref>{{cite web |last=Mitovich |first=Matt Webb |date=12 korrik 2021 |title=CBS Sets Fall Dates for ''Survivor 41'', ''NCIS: Hawai'i'', ''FBI'' Trifecta and Others |url=https://tvline.com/2021/07/12/cbs-fall-premiere-dates-survivor-ncis-young-sheldon/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210716024716/https://tvline.com/2021/07/12/cbs-fall-premiere-dates-survivor-ncis-young-sheldon/ |archive-date=16 korrik 2021 |access-date=12 korrik 2021 |work=TVLine |language=en}}</ref> Sezoni i gjashtë u shfaq premierë më 29 shtator 2022.<ref>{{cite web |last=Schwartz |first=Ryan |date=23 qershor 2022 |title=CBS Sets Fall Premiere Dates for ''FBI'', ''Ghosts'', ''NCIS'', ''Young Sheldon'' and More |url=https://tvline.com/2022/06/23/cbs-fall-premiere-dates-2022-list-ghosts-ncis-young-sheldon/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220721171340/https://tvline.com/2022/06/23/cbs-fall-premiere-dates-2022-list-ghosts-ncis-young-sheldon/ |archive-date=21 korrik 2022 |access-date=23 qershor 2022 |work=TVLine |language=en}}</ref>
=== Aktrimi ===
Në fillim të marsit 2017, [[Iain Armitage]] u luajt si Sheldoni më i ri, dhe [[Zoe Perry]] si nëna e tij, Mary Cooper. Perry është vajza reale e Laurie Metcalf, e cila portretizon Mary Cooper në ''The Big Bang Theory''. [[Lance Barber]] luan si George Cooper Sr., babai i Sheldonit; ai ishte shfaqur më parë në një episod të ''The Big Bang Theory''.<ref>{{cite news |date=22 shtator 2017 |title=Young Sheldon interview: Lance Barber on playing Sheldon's father George Cooper Sr. |language=en |website=CarterMatt |url=http://cartermatt.com/268270/young-sheldon-interview-lance-barber-sheldon-father-george/ |url-status=live |access-date=26 shtator 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190203004954/https://cartermatt.com/268270/young-sheldon-interview-lance-barber-sheldon-father-george/ |archive-date=3 shkurt 2019}}</ref> [[Raegan Revord]] luan si Missy Cooper, motra binjake e Sheldonit; Revord mori pjesën vetëm pasi i kërkoi vazhdimisht nënës së saj që të lejohej të lexonte për rolin.<ref>{{cite web |last=Sutrishna |first=Ghosh |date=12 tetor 2018 |title="I would love to be an author one day": 'Young Sheldon's Missy aka Raegan Revord gets candid about her future plans |url=https://meaww.com/i-would-love-to-be-an-author-one-day-young-sheldons-raegan-revord-gets-candid-on-future-plans |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210725193911/https://meaww.com/i-would-love-to-be-an-author-one-day-young-sheldons-raegan-revord-gets-candid-on-future-plans |archive-date=25 korrik 2021 |access-date=18 korrik 2021 |website=Meaww |language=en}}</ref> Në shfaqje luan gjithashtu [[Montana Jordan]] si George Cooper Jr., vëllai i madh i Sheldonit. [[Jim Parsons]] ripërsërit rolin e tij si [[Sheldon Cooper]] i rritur, si rrëfyes për serialin. Në korrik 2017, [[Annie Potts]] u përzgjodh për rolin e Meemaw-së, gjyshes së Sheldonit.
=== Lidhja me serinë paraardhëse ===
Në shumicën e rasteve aktorë të ndryshëm janë përdorur për ta luajtur rolin e një personazhi të caktuar në të dy serialet, për ta llogaritur diferencën në moshë. [[Jim Parsons]] është një përjashtim i dukshëm në atë që ai shfaqet në të dy serialet si i njëjti personazh, megjithëse në këtë serial pamja e tij është e kufizuar vetëm në zë. Në episodin "Graduation" të sezonit të 4-t, [[Mayim Bialik]] (si Amy, gruaja e Sheldonit të rritur) ka një rol të shkurtër zëri ndërsa Sheldoni përshkruan festën e diplomimit për djalin e tyre Leonard, të cilin ai zbulon se u emërua pas [[Leonard Hofstadter]] dhe [[Leonard Nimoy]]. [[Bob Newhart]] shfaqet si Profesor Proton në të dy seritë; me paraqitjen në këtë serial, personazhi është bërë të duket më i ri. [[Iain Armitage]] (Sheldon), [[Lance Barber]] (George) dhe [[Montana Jordan]] (Georgie) paraqiten si mysafir në serinë mëmë në një skenë në të cilën luhet një kasetë VHS e regjistruar dekada më parë.<ref>{{cite news |last=Petski |first=Denise |date=14 nëntor 2018 |title='The Big Bang Theory': Iain Armitage, Lance Barber & Montana Jordan To Appear In 'Young Sheldon' Crossover |language=en |website=Deadline Hollywood |url=https://www.msn.com/en-us/tv/news/%E2%80%98the-big-bang-theory%E2%80%99-iain-armitage-lance-barber-montana-jordan-to-appear-in-%E2%80%98young-sheldon%E2%80%99-crossover/ar-BBPI8b2 |url-status=dead |access-date=16 tetor 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191016030339/https://www.msn.com/en-us/tv/news/%25E2%2580%2598the-big-bang-theory%25E2%2580%2599-iain-armitage-lance-barber-montana-jordan-to-appear-in-%25E2%2580%2598young-sheldon%25E2%2580%2599-crossover/ar-BBPI8b2 |archive-date=16 tetor 2019 |via=[[MSN]]}}</ref> Ka edhe aktorë të tjerë që shfaqen në të dy serialet por si personazhe të ndryshëm. Kjo përfshin Barber, i cili kishte një paraqitje tjetër të ftuar në serialin prind si një personazh tjetër, dhe [[Kaley Cuoco]] që luan në serialin prind dhe bën një paraqitje të pakredituar me zë në këtë serial, duke shprehur një objekt të pajetë.<ref>{{cite news |last=Bradley |first=Bill |date=26 shtator 2017 |title=The Weird 'Young Sheldon' Casting Choice You Might've Missed |language=en |website=Huffington Post |url=https://www.huffpost.com/entry/the-weird-young-sheldon-casting-choice-you-mightve-missed_n_59c9cfd1e4b01cc57ff4e915 |url-status=live |access-date=16 tetor 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190920224751/https://www.huffpost.com/entry/the-weird-young-sheldon-casting-choice-you-mightve-missed_n_59c9cfd1e4b01cc57ff4e915 |archive-date=20 shtator 2019}}</ref> [[Elon Musk]] është shfaqur si ai vetë në të dy serialet.<ref>{{cite news |last=Malik |first=Tariq |date=20 nëntor 2015 |title=Watch Elon Musk Talk Turkey on Big Bang Theory |language=en |website=Space |url=https://www.space.com/31179-elon-musk-talk-on-big-bang-theory.html |url-status=live |access-date=16 tetor 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191016031715/https://www.space.com/31179-elon-musk-talk-on-big-bang-theory.html |archive-date=16 tetor 2019}}</ref><ref>{{cite news |last=McCarthy |first=Tyler |date=30 nëntor 2019 |title=Young Sheldon Episode 6 recap: Sheldon discovers physics |language=en |website=Fox News |url=https://www.foxnews.com/entertainment/young-sheldon-episode-6-recap-sheldon-discovers-physics |url-status=live |access-date=16 tetor 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191016031715/https://www.foxnews.com/entertainment/young-sheldon-episode-6-recap-sheldon-discovers-physics |archive-date=16 tetor 2019}}</ref>
Episodi final i sezonit të dytë u transmetua menjëherë pas finales njëorëshe të serialit mëmë. Për nder të finales së serisë mëmë, disa referenca i janë bërë asaj në episodin ''Young Sheldon''. Referencat janë të përgjithshme për të gjithë serinë mëmë, si dhe për finalen e serisë në veçanti. Në një skenë në episodin ''Young Sheldon'', Sheldoni i premton babait të tij se kur të fitojë çmimin Nobel, Sheldon do ta përmendë atë në fjalimin e tij të pranimit. Në finalen e serisë prindërore, Sheldoni fiton çmimin Nobel dhe ai përmend babanë e tij (ndër të tjerë) në fjalimin e pranimit. Në një skenë tjetër në episodin ''Young Sheldon'', fituesit e çmimit Nobel shpallen përmes një montazhi që tregon personazhet kryesore nga seria mëmë Leonard, Penny, Raj, Howard, Bernadette dhe Amy si fëmijë. Christine Baranski dhe Carol Ann Susi, të cilat përkatësisht portretizojnë nënën e Leonard dhe nënën e Howard në serialin prindëror, bëjnë një paraqitje me zë në montazh (një paraqitje pas vdekjes në rastin e Susit). Pas montazhit, Sheldoni i rritur thotë se e kishte gabim duke u ndjerë në momentin e shpalljes së çmimit Nobel se do të ishte i vetëm për pjesën tjetër të jetës së tij.<ref>{{cite news |last=Gonzalez |first=Sandra |date=17 maj 2019 |title='Young Sheldon' paid sweet tribute to 'The Big Bang Theory' |language=en |website=[[CNN]] |url=https://www.cnn.com/2019/05/17/entertainment/young-sheldon-big-bang-theory/index.html |url-status=live |access-date=16 tetor 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191016012516/https://www.cnn.com/2019/05/17/entertainment/young-sheldon-big-bang-theory/index.html |archive-date=16 tetor 2019}}</ref>
== Sekuenca e titullit ==
Sekuenca e titullit të serialit luhet me këngën "Mighty Little Man" nga [[Steve Burns]]. Kënga është kënga e parë në albumin e Burns të vitit 2003 ''Songs for Dustmites''.<ref>{{cite web |last1=Williams |first1=Liam |date=21 nëntor 2017 |title=''Young Sheldon's'' Theme Song Is by Steve From ''Blue's Clues'', of All People |url=https://www.tvguide.com/news/young-sheldon-theme-song-steve-blues-clues/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171224042446/http://www.tvguide.com/news/young-sheldon-theme-song-steve-blues-clues/ |archive-date=24 dhjetor 2017 |access-date=23 dhjetor 2017 |website=TV Guide |language=en}}</ref> Sfondi në dy sezonet e para tregon male dhe një shkretëtirë, ndërsa në plan të parë Sheldoni (zakonisht me papion, këmishë, pantallona të shkurtra dhe çizme kauboji) duke dalë jashtë, duke qëndruar triumfues, përpara se të vërë re një lopë dhe të largohet prej saj, përpara duke rifilluar pamjen e tij triumfuese teksa logoja shfaqet dhe ngrihet drejt qiellit. Herë pas here, në vend të lopës shfaqet një tumbleweed. Sekuenca e titullit u ndryshua nga Sezoni 3 e tutje për të përfshirë të gjithë familjen Cooper, si dhe duke shfaqur Sheldonin me kostume të ndryshme, si [[Albert Ajnshtajni|Albert Einstein]], Z. Spock, The Flash, një astronaut dhe një inxhinier treni.<ref>{{Cite web |last=Ashurst |first=Sam |date=6 nëntor 2019 |title=''Young Sheldon'' season 4 air date, cast, plot, trailer and everything you need to know |url=https://www.digitalspy.com/tv/a29711951/young-sheldon-season-4-air-date-cast-plot-trailer/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191115185007/https://www.digitalspy.com/tv/a29711951/young-sheldon-season-4-air-date-cast-plot-trailer/ |archive-date=15 nëntor 2019 |access-date=15 nëntor 2019 |website=Digital Spy |language=en}}</ref> Sezoni 5 paraqet një dem të zi në vend të lopës.
== Publikimi ==
[[Skeda:W 46th St 5th Av 06 - Young Sheldon.jpg|right|thumb|Një reklamë e ''Young Sheldon'' në anën e një autobusi X17 në West 46th Street dhe 5th Avenue në Midtown Manhattan.|250px]]
=== Transmetimi ===
''Young Sheldon'' filloi transmetimin e episodeve javore në [[Columbia Broadcasting System|CBS]] më 2 nëntor 2017, pas [[The Big Bang Theory]]. Ai u shfaq premierë si një transmetim i veçantë më 25 shtator 2017.
=== Sindikata e transmetimit ===
''Young Sheldon'' hyri në sindikatë jashtë rrjetit në Nick at Nite që nga 30 nëntori 2020.<ref>{{cite press release|url=http://thefutoncritic.com/news/2020/08/26/genius-loves-company-as-top-rated-sitcom-young-sheldon-joins-nick-at-nites-family-comedy-lineup-in-november-235312/20200826nickelodeon01/|title=Genius Loves Company as Top-Rated Sitcom ''Young Sheldon'' Joins Nick at Nite's Family Comedy Lineup in November|publisher=[[Nickelodeon]]|via=[[The Futon Critic]]|date=26 gusht 2020|access-date=26 gusht 2020|archive-url=https://archive.today/20210718053159/http://thefutoncritic.com/news/2020/08/26/genius-loves-company-as-top-rated-sitcom-young-sheldon-joins-nick-at-nites-family-comedy-lineup-in-november-235312/20200826nickelodeon01/|archive-date=18 korrik 2021|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web |last=Petski |first=Denise |date=26 gusht 2020 |title=''Young Sheldon'' Joins Nick At Nite Fall Comedy Lineup |url=https://deadline.com/2020/08/young-sheldon-nick-at-nite-fall-comedy-lineup-streaming-rights-1203023027/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200826140618/https://deadline.com/2020/08/young-sheldon-nick-at-nite-fall-comedy-lineup-streaming-rights-1203023027/ |archive-date=26 gusht 2020 |access-date=26 gusht 2020 |work=Deadline Hollywood |language=en}}</ref>
Në [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Mbretërinë e Bashkuar]], ''Young Sheldon'' transmetohet në kanalin pa pagesë E4, me sezonin 1 premierë më 22 shkurt 2018.<ref name="GeekTown">{{cite web |title=Young Sheldon Listings (E4) |url=https://www.geektown.co.uk/tvairdates/young-sheldon/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210126160533/https://www.geektown.co.uk/tvairdates/young-sheldon/ |archive-date=26 janar 2021 |access-date=20 janar 2021 |website=Geek Town |language=en}}</ref> Sezonet pasuese u shfaqën premierë më 8 nëntor 2018 dhe 10 tetor 2019, respektivisht për sezonet 2 dhe 3. Sezoni 4 i ''Young Sheldon'' u shfaq premierë më 20 tetor 2021, në E4 në orën 21:00.<ref>{{cite web |last=Palmer |first=Katie |date=13 janar 2021 |title='Young Sheldon': Season 4 Gets October UK Premiere Date On E4 |url=https://www.geektown.co.uk/2021/10/06/young-sheldon-season-4-gets-october-uk-premiere-date-on-e4/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211006192100/https://www.geektown.co.uk/2021/10/06/young-sheldon-season-4-gets-october-uk-premiere-date-on-e4/ |archive-date=6 tetor 2021 |access-date=6 tetor 2021 |work=Daily Express |language=en}}</ref> Sezoni 5 i ''Young Sheldon'' u shfaq premierë më 24 prill 2022 në orën 20:00 në E4.<ref>{{cite web |date=14 prill 2022 |title='Young Sheldon' Season 5 & 'The Goldbergs' Season 9 Get April UK Premiere Dates on E4 |url=https://www.geektown.co.uk/2022/04/14/young-sheldon-season-5-the-goldbergs-season-9-get-april-uk-premiere-dates-on-e4/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220414132107/https://www.geektown.co.uk/2022/04/14/young-sheldon-season-5-the-goldbergs-season-9-get-april-uk-premiere-dates-on-e4/ |archive-date=14 prill 2022 |access-date=18 prill 2022 |language=en}}</ref> Më 27 shtator 2021, seria hyri në sindikatë në tregjet lokale, duke mbuluar afërsisht 90% të Shteteve të Bashkuara.<ref>{{Cite web |last=Schneider |first=Michael |date=12 prill 2021 |title='Young Sheldon' Set For Broadcast Off-Network Syndication This Fall, Clearing 90% of the Country |url=https://variety.com/2021/tv/news/young-sheldon-broadcast-syndication-1234949522/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210413001458/https://variety.com/2021/tv/news/young-sheldon-broadcast-syndication-1234949522/ |archive-date=13 prill 2021 |access-date=13 prill 2021 |website=Variety |language=en}}</ref> Seriali gjithashtu hyri në sindikatë jashtë rrjetit në TBS dhe filloi të transmetohej më 27 shtator 2021.<ref>{{cite web |last=Hipes |first=Patrick |date=17 gusht 2021 |title='Young Sheldon' Inks Cable Syndication Deal With TBS, Joining 'Big Bang Theory' |url=https://deadline.com/2021/08/young-sheldon-tbs-deal-premiere-date-1234816554/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210817182808/https://deadline.com/2021/08/young-sheldon-tbs-deal-premiere-date-1234816554/ |archive-date=17 gusht 2021 |access-date=17 gusht 2021 |website=Deadline Hollywood |language=en}}</ref>
=== Streaming ===
Në maj 2020, u njoftua se tre sezonet e para të serialit do të transmetoheshin në shërbimin [[HBO|HBO Max]] të WarnerMedia; asnjë datë lëshimi nuk u njoftua në atë kohë.<ref>{{cite web |last=White |first=Peter |date=29 maj 2020 |title=HBO Max Scores 'Young Sheldon' Streaming Rights |url=https://deadline.com/2020/05/hbo-max-young-sheldon-1202946300/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200529190646/https://deadline.com/2020/05/hbo-max-young-sheldon-1202946300/ |archive-date=29 maj 2020 |access-date=29 maj 2020 |website=Deadline Hollywood |language=en}}</ref> Tre sezonet e para u shtuan më 2 shtator 2020.<ref>{{Cite web |title=Young Sheldon |url=https://www.hbomax.com/series/urn:hbo:series:GXyL-rA27qcJ6pQEAAADP |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200930164142/https://www.hbomax.com/series/urn:hbo:series:GXyL-rA27qcJ6pQEAAADP |archive-date=30 shtator 2020 |access-date=23 nëntor 2020 |website=[[HBO]] |language=en}}</ref> Sezoni i pestë debutoi më 7 shtator 2022.
Në tetor dhe nëntor 2021, [[Netflix]] në [[Australia|Australi]] dhe në [[Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut|Mbretërinë e Bashkuar]] mori të drejtat e transmetimit të serialit.<ref>{{cite web |date=1 nëntor 2021 |title='Young Sheldon' Seasons 1-3 Arrives on Netflix UK & Australia |url=https://www.whats-on-netflix.com/news/young-sheldon-seasons-1-3-arrives-on-netflix-uk-australia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211102144502/https://www.whats-on-netflix.com/news/young-sheldon-seasons-1-3-arrives-on-netflix-uk-australia/ |archive-date=2 nëntor 2021 |access-date=2 nëntor 2021 |website=What's on Netflix |language=en}}</ref>
=== Media shtëpiake ===
Sezoni i parë i Young Sheldon u publikua në [[DVD]] dhe [[Blue-ray Disk|Blu-ray]] nga [[Warner Bros.]] më 4 shtator 2018.<ref>{{Cite web |title=Young Sheldon DVD Release Date |url=https://www.dvdsreleasedates.com/movies/8692/young-sheldon |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180709185602/https://www.dvdsreleasedates.com/movies/8692/young-sheldon |archive-date=9 korrik 2018 |access-date=9 korrik 2018 |website=DVDs Release Dates |language=en-US}}</ref><ref>{{cite web |date=4 shtator 2018 |title=Young Sheldon: The Complete First Season |url=https://www.amazon.com/Young-Sheldon-Complete-Season-Blu-ray/dp/B07GK3XW4N/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220302114245/https://www.amazon.com/Young-Sheldon-Complete-Season-Blu-ray/dp/B07GK3XW4N/ |archive-date=2 mars 2022 |access-date=19 gusht 2018 |language=en |via=Amazon}}</ref> Sezoni i dytë u lëshua në DVD dhe prodhimi sipas kërkesës Blu-ray më 3 shtator 2019.<ref>{{cite web |title=Young Sheldon: The Complete Second Season Blu-ray |url=https://www.blu-ray.com/news/?id=25343 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190630215422/https://www.blu-ray.com/news/?id=25343 |archive-date=30 qershor 2019 |access-date=29 qershor 2019 |language=en}}</ref> Sezoni i tretë u publikua në DVD dhe prodhimi sipas kërkesës Blu-ray më 1 shtator 2020 nga [[Warner Bros. Television|Warner Bros. Home Entertainment]] dhe Warner Archive Collection respektivisht.<ref>{{cite web |date=19 qershor 2020 |title=Young Sheldon: Season 3 Announced |url=http://sknr.net/2020/06/19/young-sheldon-season-3-announced/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201128113406/http://sknr.net/2020/06/19/young-sheldon-season-3-announced/ |archive-date=28 nëntor 2020 |access-date=19 qershor 2020 |website=Skewed & Reviewed |language=en}}</ref> Sezoni i katërt u lëshua në DVD dhe Blu-ray më 7 shtator 2021.<ref>{{cite web |title=Young Sheldon: The Fourth Season (DVD) |url=https://www.amazon.com/Young-Sheldon-Fourth-Season-DVD/dp/B09895W4FR/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210813101727/https://www.amazon.com/Young-Sheldon-Fourth-Season-DVD/dp/B09895W4FR |archive-date=13 gusht 2021 |access-date=29 gusht 2021 |work=[[Amazon]] |language=en}}</ref> Sezoni i pestë u publikua në DVD dhe Blu-ray më 6 shtator 2022.<ref>{{cite web |date=6 shtator 2022 |title=Young Sheldon: The Complete Fifth Season |url=https://www.amazon.com/Young-Sheldon-Complete-Fifth-Season/dp/B0B6CSXSY4/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220905190740/https://www.amazon.com/Young-Sheldon-Complete-Fifth-Season/dp/B0B6CSXSY4 |archive-date=5 shtator 2022 |access-date=10 shtator 2022 |website=Amazon |language=en}}</ref>
== Pritja ==
=== Vlerësimet ===
{{Television season ratings|link1=|timeslot1=E enjte 8:30{{nbsp}}p.m.|timeslot_length1=2|episodes1=22|start1={{Start date|2017|9|25}}|startrating1=17.21<ref>{{cite web|last=Porter|first=Rick|title='Big Bang' and 'Young Sheldon' adjust up, 'Good Doctor,' 'DWTS,' 'The Brave,' 'Me, Myself & I' down: Monday final ratings|url=http://tvbythenumbers.zap2it.com/daily-ratings/monday-final-ratings-sept-25-2017/|work=TV by the Numbers|date=26 shtator 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170927111840/http://tvbythenumbers.zap2it.com/daily-ratings/monday-final-ratings-sept-25-2017/|archive-date=27 shtator 2017|url-status=dead|language=en|access-date=26 shtator 2017}}</ref>|end1={{End date|2018|5|10}}|endrating1=12.44<ref>{{cite web|last=Porter|first=Rick|title='Grey's Anatomy,' 'Big Bang Theory,' 'Young Sheldon' adjust up, 'Supernatural' & 'Arrow' down: Thursday final ratings|url=http://tvbythenumbers.zap2it.com/daily-ratings/thursday-final-ratings-may-10-2018/|work=TV by the Numbers|date=11 maj 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180512004602/http://tvbythenumbers.zap2it.com/daily-ratings/thursday-final-ratings-may-10-2018/|archive-date=12 maj 2018|url-status=dead|language=en|access-date=11 maj 2018}}</ref>|season1=2017–18|rank1=6|viewers1=16.30|18_49_rank1=10|18_49_rating1=3.3|link2=|episodes2=22|start2={{Start date|2018|9|24}}|startrating2=10.58<ref>{{cite web|last=Welch|first=Alex|title='The Big Bang Theory' adjusts up, 'The Good Doctor' adjusts down: Monday final ratings|url=https://tvbythenumbers.zap2it.com/daily-ratings/monday-final-ratings-sept-24-2018/|work=TV by the Numbers|date=25 shtator 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180926014538/https://tvbythenumbers.zap2it.com/daily-ratings/monday-final-ratings-sept-24-2018/|archive-date=26 shtator 2018|url-status=dead|language=en|access-date=6 tetor 2018}}</ref>|end2={{End date|2019|5|16}}|endrating2=13.60<ref>{{cite web|last=Rejent|first=Joseph|title='Paradise Hotel,' 'The Big Bang Theory' finale adjust up, 'Young Sheldon' adjusts down: Thursday final ratings|url=https://tvbythenumbers.zap2it.com/daily-ratings/thursday-final-ratings-may-16-2019/|work=TV by the Numbers|date=17 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190517210539/https://tvbythenumbers.zap2it.com/daily-ratings/thursday-final-ratings-may-16-2019/|archive-date=17 maj 2019|url-status=dead|language=en|access-date=17 maj 2019}}</ref>|season2=2018–19|rank2=5|viewers2=14.37|18_49_rank2=11|18_49_rating2=2.6|link3=|timeslot3=Thursday 8:00{{nbsp}}p.m.<ref>{{cite web|url=https://www.tvinsider.com/990756/how-president-biden-prime-time-address-will-affect-broadcast-schedule/|title=How President Biden's Prime-Time Address Will Affect Broadcast TV Schedules|last=Maeghan|first=Darwish|website=TV Insider|date=11 mars 2021|access-date=11 mars 2021|archive-date=11 mars 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210311200848/https://www.tvinsider.com/990756/how-president-biden-prime-time-address-will-affect-broadcast-schedule/|language=en|url-status=live}}</ref>|timeslot_length3=4|episodes3=21|start3={{Start date|2019|9|26}}|startrating3=8.24<ref>{{cite web|last=Rejent|first=Joseph|title='Young Sheldon' adjusts up, 'A Million Little Things' and 'Evil' adjust down: Thursday final ratings|url=https://tvbythenumbers.zap2it.com/daily-ratings/thursday-final-ratings-september-26-2019/|work=TV by the Numbers|date=27 shtator 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190928220146/https://tvbythenumbers.zap2it.com/daily-ratings/thursday-final-ratings-september-26-2019/|archive-date=28 shtator 2019|url-status=dead|language=en|access-date=28 shtator 2019}}</ref>|end3={{End date|2020|4|30}}|endrating3=10.14<ref>{{cite web|url=http://www.showbuzzdaily.com/articles/showbuzzdailys-top-150-thursday-cable-originals-network-finals-4-30-2020.html|title=Updated: ShowBuzzDaily's Top 150 Thursday Cable Originals & Network Finals: 4.30.2020|last=Metcalf|first=Mitch|date=1 maj 2020|work=Showbuzz Daily|access-date=1 maj 2020|archive-date=1 maj 2020|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20200501201828/http://www.showbuzzdaily.com/articles/showbuzzdailys-top-150-thursday-cable-originals-network-finals-4-30-2020.html|url-status=live}}</ref>|season3=2019–20|rank3=8|viewers3=11.45|18_49_rank3=20|18_49_rating3=1.6|link4=|episodes4=18|start4={{Start date|2020|11|5}}|startrating4=6.77<ref name="4.01">{{cite web|url=http://www.showbuzzdaily.com/articles/showbuzzdailys-top-150-thursday-cable-originals-network-finals-11-5-2020.html|title=Updated: ShowBuzzDaily's Top 150 Thursday Cable Originals & Network Finals: 11.5.2020|last=Metcalf|first=Mitch|date=6 nëntor 2020|work=Showbuzz Daily|language=en|access-date=6 nëntor 2020|archive-date=9 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201109003006/http://www.showbuzzdaily.com/articles/showbuzzdailys-top-150-thursday-cable-originals-network-finals-11-5-2020.html|url-status=live}}</ref>|end4={{End date|2021|5|13}}|endrating4=7.21<ref>{{cite web|url=https://apnews.com/article/entertainment-business-arts-and-entertainment-bab00e86911d16dddc65da758ca6fb6b|title=CBS' 'Mom' exits after 8 seasons with season ratings high|last=Bauder|first=David|date=18 maj 2021|website=Associated Press|language=en|access-date=18 maj 2021|archive-date=18 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210518225253/https://apnews.com/article/entertainment-business-arts-and-entertainment-bab00e86911d16dddc65da758ca6fb6b|url-status=live}}</ref>|season4=2020–21|rank4=12|viewers4=9.45|18_49_rank4=22|18_49_rating4=1.2|link5=|episodes5=22|start5={{Start date|2021|10|7}}|startrating5=7.12<ref>{{cite web|url=https://showbuzzdaily.com/articles/showbuzzdailys-thursday-10-7-2021-top-150-cable-originals-network-finals.html|title=ShowBuzzDaily's Top 150 Thursday Top 150 Cable Originals & Network Finals: 10.7.2021 Updated|last=Metcalf|first=Mitch|date=8 tetor 2021|work=Showbuzz Daily|access-date=8 tetor 2021|language=en|archive-date=8 tetor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211008201719/https://showbuzzdaily.com/articles/showbuzzdailys-thursday-10-7-2021-top-150-cable-originals-network-finals.html|url-status=live}}</ref>|end5={{End date|2022|5|19}}|endrating5=7.06<ref>{{cite web|url=https://showbuzzdaily.com/articles/showbuzzdailys-thursday-5-19-2022-top-150-cable-originals-network-finals.html|title=ShowBuzzDaily's Thursday 5.19.2022 Top 150 Cable Originals & Network Finals Updated|last=Salem|language=en|first=Mitch|date=20 maj 2022|work=Showbuzz Daily|access-date=20 maj 2022|archive-date=31 maj 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220531013546/https://showbuzzdaily.com/articles/showbuzzdailys-thursday-5-19-2022-top-150-cable-originals-network-finals.html|url-status=live}}</ref>|season5=2021–22|rank5=8|viewers5=9.21|18_49_rank5=16|18_49_rating5=1.0|link6=|episodes6=|start6={{Start date|2022|9|29}}|startrating6=6.88<ref>{{cite web|url=https://showbuzzdaily.com/articles/showbuzzdailys-thursday-9-29-2022-top-150-cable-originals-network-finals.html|title=ShowBuzzDaily's Thursday 9.29.2022 Top 150 Cable Originals & Network Finals Updated|last=Salem|first=Mitch|date=30 shtator 2022|work=Showbuzz Daily|access-date=30 shtator 2022|archive-date=3 tetor 2022|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20221003061034/https://showbuzzdaily.com/articles/showbuzzdailys-thursday-9-29-2022-top-150-cable-originals-network-finals.html|url-status=live}}</ref>|end6=|endrating6=|season6=2022–23|rank6=|viewers6=|18_49_rank6=|18_49_rating6=}}
=== Përgjigjja kritike ===
Për sezonin e parë, uebsajti i grumbulluesit të rishikimeve [[Rotten Tomatoes]] raportoi një vlerësim miratimi prej 76% me një vlerësim mesatar prej 6.6/10 bazuar në 46 rishikime. Konsensusi i faqes në internet thotë: "Tema tërheqëse e aktorëve të rinj Sheldon dhe të ngjashme sjellin një perspektivë të freskët - dhe në përgjithësi të këndshme - në historinë e njohur të personazhit të saj qendror."<ref name="RT">{{cite web |title=Young Sheldon: Season 1 (2017) |url=https://www.rottentomatoes.com/tv/young_sheldon/s01 |access-date=8 tetor 2021 |website=[[Rotten Tomatoes]] |language=en}}{{cbignore}}</ref> [[Metacritic]], i cili përdor një mesatare të ponderuar, caktoi një rezultat prej 63 nga 100 bazuar në 25 kritikë, duke treguar "vlerësime përgjithësisht të favorshme".<ref>{{cite web |title=Young Sheldon: Season 1 |url=https://www.metacritic.com/tv/young-sheldon |access-date=4 nëntor 2017 |website=[[Metacritic]] |language=en}}{{cbignore}}</ref>
=== Çmimet ===
Sezoni i katërt ishte një nga 101 nga 200 seritë televizive më të njohura me skenar që morën vulën ReFrame për vitet 2020 deri në 2021. Pulla është dhënë nga koalicioni i barazisë gjinore ReFrame dhe databaza e industrisë IMDbPro për projektet filmike dhe televizive që janë është vërtetuar se ka punësime të balancuara gjinore, me pulla që u jepen projekteve që punësojnë persona që identifikojnë femrat, veçanërisht femrat me ngjyrë, në katër nga tetë rolet kryesore për prodhimin e tyre.<ref name="ReFrame">{{Cite web |last=Behzadi |first=Sofia |date=19 korrik 2022 |title=ReFrame Gives 117 Shows Gender-Balance Seal of Approval Including 'Pose,' 'Bridgerton,' 'WandaVision,' More |url=https://deadline.com/2021/07/reframe-tv-stamp-recipients-wandavision-bridgerton-lovecraft-country-pose-1234796290/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210720153259/https://deadline.com/2021/07/reframe-tv-stamp-recipients-wandavision-bridgerton-lovecraft-country-pose-1234796290/ |archive-date=20 korrik 2021 |access-date=11 dhjetor 2022 |website=Deadline Hollywood |language=en}}</ref>
{| class="wikitable sortable plainrowheaders"
|+{{Screen reader-only|Accolades received by Young Sheldon}}
! scope="col" |Çmimi
! scope="col" |Data e ceremonisë
! scope="col" |Kategoria
! scope="col" |Marrësi(t)
! scope="col" |Rezultati
! scope="col" class="unsortable" |Ref.
|-
! scope="row" style="text-align:center;" |Artios Awards
|31 janar 2019
|Television Pilot & First Season — Comedy
|Nikki Valko, Ken Miller, and Peter Pappas
| {{nom}}
| style="text-align:center;" |<ref>{{cite web |last=Nordyke |first=Kimberly |date=31 janar 2019 |title=Casting Society of America's Artios Awards: 'Green Book,' 'Vice' Among Winners |url=https://www.hollywoodreporter.com/lists/2019-casting-society-artios-award-winners-full-list-1173402/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221211201014/https://www.hollywoodreporter.com/lists/2019-casting-society-artios-award-winners-full-list-1173402/ |archive-date=11 dhjetor 2022 |access-date=11 dhjetor 2022 |website=The Hollywood Reporter |language=en}}</ref>
|-
! rowspan="4" scope="row" style="text-align:center;" |Critics' Choice Television Awards
| rowspan="2" |13 janar 2019
| rowspan="2" |Best Supporting Actress in a Comedy Series
|Zoe Perry
| {{nom}}
| rowspan="2" style="text-align:center;" |<ref>{{cite magazine|last1=DaMour|first1=Henrique|title=See the full list of Critics' Choice Award winners|url=https://ew.com/awards/2019/01/13/critics-choice-awards-2019-winners-list/|magazine=Entertainment Weekly|access-date=11 dhjetor 2022|date=13 janar 2019|archive-date=21 dhjetor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201221013612/https://ew.com/awards/2019/01/13/critics-choice-awards-2019-winners-list/|url-status=live|language=en}}</ref>
|-
|Annie Potts
| {{nom}}
|-
|13 mars 2022
|Best Actor in a Comedy Series
|Iain Armitage
| {{nom}}
| style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |last1=Jackson |first1=Angelique |last2=Shanfeld |first2=Ethan |date=13 mars 2022 |title=Critics Choice Awards 2022: ''The Power of the Dog'', ''Ted Lasso'', ''Succession'' Win Big (Full Winners List) |url=https://variety.com/2022/awards/awards/2022-critics-choice-awards-winners-list-1235203301/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220314035656/https://variety.com/2022/awards/awards/2022-critics-choice-awards-winners-list-1235203301/ |archive-date=14 mars 2022 |access-date=11 dhjetor 2022 |website=Variety |language=en}}</ref>
|-
|15 janar 2023
|Best Supporting Actress in a Comedy Series
|Annie Potts
| {{nom}}
| style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |last=Nordyke |first=Kimberly |date=15 janar 2023 |title=Critics Choice Awards: Full List of Winners |url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/critics-choice-awards-winners-list-full-2023-1235300137/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230116052049/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/critics-choice-awards-winners-list-full-2023-1235300137/ |archive-date=16 janar 2023 |access-date=16 janar 2023 |website=The Hollywood Reporter |language=en}}</ref>
|-
! scope="row" style="text-align:center;" |Golden Reel Awards
|17 shkurt 2019
|Broadcast Media: Live Action Under 35:00
|"An 8-Bit Princess and a Flat Tire Genius"
| {{nom}}
| style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |last=Giardina |first=Carolyn |date=17 shkurt 2019 |title=''Bohemian Rhapsody'' Wins Pair of Trophies at Sound Editors' Golden Reel Awards |url=https://www.hollywoodreporter.com/lists/mpse-golden-reel-award-nominations-2019-complete-list-winners-1181255 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190219183354/https://www.hollywoodreporter.com/lists/mpse-golden-reel-award-nominations-2019-complete-list-winners-1181255 |archive-date=19 shkurt 2019 |access-date=11 dhjetor 2022 |website=The Hollywood Reporter |language=en}}</ref>
|-
! rowspan="2" scope="row" style="text-align:center;" |Golden Trailer Awards
|29 maj 2019
|Best Comedy Poster for a TV/Streaming Series
|"Norman Rockwell"
|{{won}}
| style="text-align:center;" |<ref>{{cite web |last1=Hipes |first1=Patrick |date=30 maj 2019 |title='John Wick: Chapter 3' Wins Tops Honors At Golden Trailer Awards |url=https://deadline.com/2019/05/golden-trailer-awards-2019-winners-list-1202623932/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200727204424/https://deadline.com/2019/05/golden-trailer-awards-2019-winners-list-1202623932/ |archive-date=27 korrik 2020 |access-date=11 dhjetor 2022 |website=Deadline |language=en}}</ref>
|-
|22 korrik 2021
|Best Animation/Family Poster for a TV/Streaming Series
|"Chalkboard"
| {{nom}}
| style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |last1=Crist |first1=Allison |last2=Perez |first2=Lexy |date=22 korrik 2021 |title=Golden Trailer Awards: ''A Quiet Place: Part II'', ''Black Widow'' Among Winners |url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/2021-golden-trailer-awards-winners-list-1234978230/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210813002922/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/2021-golden-trailer-awards-winners-list-1234978230/ |archive-date=13 gusht 2021 |access-date=11 dhjetor 2022 |website=The Hollywood Reporter |language=en}}</ref>
|-
! scope="row" style="text-align:center;" |People's Choice Awards
|6 dhjetor 2022
|The Comedy Show of 2022
|''Young Sheldon''
| {{nom}}
| style="text-align:center;" |<ref name="People'sChoiceAwards2022">{{Cite web |last=Piña |first=Christy |date=6 dhjetor 2022 |title=People's Choice Awards: ''Doctor Strange 2'', ''Don't Worry Darling'' Take Top Prizes |url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/2022-peoples-choice-awards-winners-list-1235276432/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221207080113/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/2022-peoples-choice-awards-winners-list-1235276432/ |archive-date=7 dhjetor 2022 |access-date=7 dhjetor 2022 |website=The Hollywood Reporter |language=en}}</ref>
|-
! rowspan="6" scope="row" style="text-align:center;" |Nickelodeon Kids' Choice Awards
|2 maj 2020
|Favorite Family TV Show
|''Young Sheldon''
| {{nom}}
| style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |last=Gennis |first=Sadie |date=3 maj 2020 |title=Kids Choice Awards 2020: Full Winners List |url=https://www.tvguide.com/news/kids-choice-awards-2020-full-winners-list/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210221133810/https://www.tvguide.com/news/kids-choice-awards-2020-full-winners-list/ |archive-date=21 shkurt 2021 |access-date=11 dhjetor 2022 |website=TV Guide |language=en}}</ref>
|-
| rowspan="2" |13 mars 2021
|Favorite Family TV Show
|''Young Sheldon''
| {{nom}}
| rowspan="2" style="text-align:center;" |<ref>{{cite magazine|url=https://ew.com/awards/2021-nickelodeon-kids-choice-awards-nominees/|title=Justin Bieber, ''Stranger Things'', and Ariana Grande top 2021 Nickelodeon Kids' Choice Awards nominees|magazine=Entertainment Weekly|author=Lauren Huff|date=2 shkurt 2021|access-date=4 shkurt 2021|archive-date=3 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210203205941/https://ew.com/awards/2021-nickelodeon-kids-choice-awards-nominees/|url-status=live|language=en}}</ref>
|-
|Favorite Male TV Star
|Iain Armitage
| {{nom}}
|-
| rowspan="2" |9 prill 2022
|Favorite Family TV Show
|''Young Sheldon''
| {{nom}}
| rowspan="2" style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |last=Gajewski |first=Ryan |date=9 prill 2022 |title=Kids' Choice Awards: ''Spider-Man: No Way Home'' Wins Big; Dr. Jill Biden Speaks |url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/kids-choice-awards-2022-winners-list-1235127819/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220427034819/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/kids-choice-awards-2022-winners-list-1235127819/ |archive-date=27 prill 2022 |access-date=12 dhjetor 2022 |website=The Hollywood Reporter |language=en}}</ref>
|-
|Favorite Male TV Star (Family)
|Iain Armitage
| {{nom}}
|-
|4 mars 2023
|Favorite Family TV Show
|''Young Sheldon''
| {{pending}}
| style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |last=Nordyke |first=Kimberly |date=31 janar 2023 |title=Kids' Choice Awards: Nate Burleson, Charli D’Amelio to Host; ''Stranger Things'' Leads Noms |url=https://www.hollywoodreporter.com/tv/tv-news/kids-choice-awards-2023-host-nominees-1235313208/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230131142038/https://www.hollywoodreporter.com/tv/tv-news/kids-choice-awards-2023-host-nominees-1235313208/ |archive-date=31 janar 2023 |access-date=5 shkurt 2023 |website=The Hollywood Reporter |language=en}}</ref>
|-
! scope="row" style="text-align:center;" |Teen Choice Awards
|12 gusht 2018
|Choice Breakout TV Star
|Iain Armitage
| {{nom}}
| style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |date=12 gusht 2018 |title=Teen Choice Awards: Winners List |url=https://www.hollywoodreporter.com/lists/teen-choice-awards-2018-full-list-winners-1134169 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180813030438/https://www.hollywoodreporter.com/lists/teen-choice-awards-2018-full-list-winners-1134169 |archive-date=13 gusht 2018 |access-date=11 dhjetor 2022 |website=The Hollywood Reporter |language=en}}</ref>
|}
== Shiko edhe ==
* ''[[The Wonder Years]]''
== Referime ==
{{reflist|2}}
== Lidhje të jashtme ==
* {{Official website|https://www.cbs.com/shows/young-sheldon/}}
* {{IMDb title|titulli=Young Sheldon|id=6226232}}
[[Kategoria:Seriale amerikane]]
[[Kategoria:Komedi]]
[[Kategoria:The Big Bang Theory]]
[[Kategoria:Seriale 2017]]
4u2mqr1vadl5efbaahhar5489ynpx3g
Diskutim:Arkani/Arkivi 1
1
327576
2659056
2637235
2024-04-26T04:19:24Z
MajavahBot
122738
U arkivua 1 diskutim nga faqja [[Diskutim:Arkani]]
wikitext
text/x-wiki
{{Arkivi}}
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Arkani]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2072871 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20190128131339/http://www.svedok.rs/index.asp?show=70322 për lidhjen http://www.svedok.rs/index.asp?show=70322.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 6 shkurt 2020 05:52 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Arkani]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2241196 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://archive.today/20121209020810/http://www.time.com/time/printout/0,8816,22121,00.html për lidhjen http://www.time.com/time/printout/0,8816,22121,00.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 17 gusht 2021 06:47 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Arkani]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2261088 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20190128131339/http://www.svedok.rs/index.asp?show=70322 për lidhjen http://www.svedok.rs/index.asp?show=70322.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 9 tetor 2021 10:36 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Arkani]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2376518 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20100106194537/http://www.e-novine.com/srbija/srbija-licnosti/32577-Zvijer-bezdana.html për lidhjen http://www.e-novine.com/srbija/srbija-licnosti/32577-Zvijer-bezdana.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 28 dhjetor 2021 14:26 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Arkani]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2447557 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20081218185524/http://archives.cnn.com/2000/WORLD/europe/01/17/arkan.killing/ për lidhjen http://archives.cnn.com/2000/WORLD/europe/01/17/arkan.killing.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 10 maj 2022 13:14 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Arkani]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2465837 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U rregullua formatimi/përdorimi për lidhjen http://dalje.com/en-sports/video--day-when-maksimir-stadium-went-up-in-flames/257791.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 30 korrik 2022 15:56 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Arkani]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2486814 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20080622034236/http://www.scc.rutgers.edu/serbian_digest/108/t108-4.htm për lidhjen http://www.scc.rutgers.edu/serbian_digest/108/t108-4.htm.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 tetor 2022 07:48 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Arkani]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2562693 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20190517092524/http://mondo.rs/a47127/Info/Srbija/Sedam-godina-od-ubistva-Arkana.html për lidhjen http://mondo.rs/a47127/Info/Srbija/Sedam-godina-od-ubistva-Arkana.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 24 qershor 2023 14:35 (CEST)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Arkani]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2633644 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20180120065802/http://www.vreme.com/cms/view.php?id=1188784 për lidhjen http://www.vreme.com/cms/view.php?id=1188784.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 7 janar 2024 00:12 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Arkani]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2634397 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20190128135651/https://www.vreme.com/cms/view.php?id=906970 për lidhjen https://www.vreme.com/cms/view.php?id=906970.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 11 janar 2024 02:48 (CET)
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Arkani]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2655679 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20131029204840/http://www.urbanbookcircle.com/get-out-of-here-i-am-sekularac-by-prvoslav-vujcic.html për lidhjen http://www.urbanbookcircle.com/get-out-of-here-i-am-sekularac-by-prvoslav-vujcic.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 11 prill 2024 21:05 (CEST)
lm3aj2e077h8gybyta8k61id2e72tkm
Politika e Maqedonisë së Veriut
0
337825
2659100
2583286
2024-04-26T11:01:31Z
92.53.13.17
Kryeministrin e ri
wikitext
text/x-wiki
'''Politika në Maqedoninë e Veriut''' zhvillohet në kuadrin e një [[Republika|republike]] demokratike përfaqësuese [[Sistemi kuvendor|parlamentare]], ku [[Kryeministri i Maqedonisë së Veriut|kryeministri]] është [[kreu i qeverisë]] dhe i një sistemi shumëpartiak . Pushteti ekzekutiv ushtrohet nga qeveria. [[Legjislatura|Pushteti legjislativ]] i është dhënë si [[Qeveria|qeverisë]] ashtu edhe parlamentit. Gjyqësori është i pavarur nga ekzekutivi dhe legjislativi.
== Sistemi politik ==
Sistemi politik i Maqedonisë së Veriut përbëhet nga tre degë: [[Legjislatura|Legjislativ]], Ekzekutiv dhe Gjyqësor . [[Kushtetuta]] është ligji më i lartë i vendit. <ref>{{Cite web |title=Republic of Macedonia Constitution |url=http://www.constitution.org/cons/macedoni.htm|lang=en}}</ref> Institucionet politike konstituohen me vullnetin e qytetarëve të saj me votim të fshehtë në zgjedhje të drejtpërdrejta dhe të përgjithshme. Sistemi i saj politik i demokracisë parlamentare u krijua me [[Kushtetuta|Kushtetutën]] e vitit 1991, e cila përcakton parimet bazë të demokracisë dhe garanton lirinë demokratike qytetare. Zgjedhjet për deputetë në Kuvendin e Maqedonisë së Veriut mbahen në tetor. Kuvendi përbëhet nga 123 deputetë, të cilët zgjidhen për një periudhë katërvjeçare. Nga ky numër, 120 zgjidhen proporcionalisht në 6 njësi zgjedhore nga 20 secila, dhe 3 sipas parimit të shumicës, konkretisht për diasporën (në varësi të pjesëmarrjes) (territori i Republikës së Maqedonisë së Veriut përfaqëson një zonë zgjedhore). Në Listën e Përgjithshme Zgjedhore për zgjedhjen e deputetëve në Kuvendin e Maqedonisë së Veriut janë regjistruar rreth 1.5 milionë votues në 2.973 vendvotime. Votimi për përfaqësuesit bëhet sipas sistemit të listave.
== Dega ekzekutive ==
Edhe pse në gjuhën maqedonase, këto role kanë tituj shumë të ngjashëm ( {{Lang|mk|Претседател на Република Северна Македонија}}" [[Presidenti i Maqedonisë së Veriut|Presidenti i Republikës së Maqedonisë së Veriut]] " dhe {{Lang|mk|Претседател на Владата на Република Северна Македонија}} " [[Kryeministri i Maqedonisë së Veriut|President i Qeverisë së Republikës së Maqedonisë së Veriut"]] ) është shumë më pak konfuze t'i referohemi në anglisht përkatësisht si president dhe [[Kryeministri|kryeministër]] . Këto janë edhe termat e përdorur në përkthimin në anglisht të kushtetutës .
=== Presidenti ===
* nuk mund të mbajë asnjë post apo post tjetër publik në një parti politike
* zgjidhet për një mandat 5-vjeçar dhe mund të shërbejë maksimumi dy mandate
* është Komandant i Përgjithshëm i Forcave të Armatosura dhe Kryetar i Këshillit të Sigurimit
* propozon një kandidat nga partia apo partitë e shumicës në Kuvend i cili më pas propozon Qeverinë që zgjidhet nga Kuvendi
* bën emërime diplomatike dhe disa emërime në drejtësi dhe në Këshillin e Sigurimit
* jep dekorata, nderon dhe fal
=== Qeveria ===
Pushteti i presidentit është mjaft i kufizuar me të gjitha pushtetet e tjera ekzekutive që i janë dhënë asaj që Kushtetuta e përshkruan si qeveria, dmth, kryeministrit dhe ministrave.
Ministrat:
* nuk mund të jenë deputetë në Kuvend
* nuk mund të mbajë asnjë funksion tjetër publik ose të ndjekë një profesion gjatë kohës që është në detyrë
* zgjidhen me shumicë votash në Kuvend
* i jepet imuniteti ligjor
* nuk mund të thirret për shërbim në Forcat e Armatosura
* propozon ligje, buxhet dhe rregullore që do të miratohen nga Kuvendi
* kontrollojnë politikën diplomatike
* bëni emërime të tjera shtetërore
=== Kabineti aktual ===
Kabineti aktual është koalicion i [[Lidhja Socialdemokrate e Maqedonisë|LSDM-së]], [[Bashkimi Demokratik për Integrim|Bashkimit Demokratik për Integrim]], Partisë së Re Socialdemokrate, Partisë Liberal Demokratike, Partisë për Emancipimin e Plotë të Romëve të Maqedonisë, Partisë Demokratike të Turqve dhe [[Party for the Movement of Turks in Macedonia|Partisë për Lëvizjen e Turqve në Maqedoni.]] . Anëtarët e kabinetit të Maqedonisë së Veriut zgjidhen nga Kryeministri dhe miratohen nga [[Kuvendi i Maqedonisë së Veriut|Parlamenti]] kombëtar, por pozitat e caktuara të nivelit të kabinetit zgjidhen si nga Presidenti ashtu edhe nga Kryeministri dhe miratohen nga Parlamenti.
Qeveria e re më 28 shkurt 2023
{| class="wikitable"
!Anëtar
! Portofoli
! Maqedonia
|-
| Talat Xhaferi
| [[Kryeministri i Maqedonisë së Veriut|kryeministër]]
|
|-
| [[Artan Grubi]]
| Zëvendëskryeministri përgjegjës për Zbatimin e Marrëveshjes Kornizë, Sistemin Politik dhe
marrëdhëniet ndërmjet komuniteteve
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| [[Fatmir Bytyqi]]
| Zëvendëskryeministri i ngarkuar me Çështjet Ekonomike, Ministër pa portofol
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| [[Bojan Maricik]]
| Zëvendëskryeministri përgjegjës për Integrimin Evropian, Ministër pa portofol
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| [[Slavica Grkovska]]
| Zëvendëskryeministri i ngarkuar për Politikat e Qeverisjes së Mirë, Ministër pa portofol
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| [[Bujar Osmani]]
| Ministri i Punëve të Jashtme
|[[Skeda:Logo_na_MNR.svg|50x50px]]</img>
|-
| Slavjanka Petrovska
| Ministër i [[Lista e ministrave të mbrojtjes në Maqedoni|Mbrojtjes]]
|
|-
| Oliver Spasovski
| Ministri i [[Ministria e Punëve të Brendshme (Maqedoni e Veriut)|Punëve të Brendshme]]
|
|-
| [[Fatmir Besimi]]
| Ministri i Financave
|
|-
| [[Krenar Loga]]
| Ministri i Drejtësisë
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| [[Ljubčo Nikolovski|Ljubço Nikolovski]]
| Ministri i Bujqësisë, Pylltarisë dhe Ujësjellësit
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| [[Blagoja Bočvarski|Blagoja Boçvarski]]
| Ministri i Transportit dhe Lidhjeve
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| [[Kreshnik Bekteshi]]
| Ministri i Ekonomisë
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| [[Fatmir Magiti]]
| Ministri i Shëndetësisë
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| [[Jeton Shaqiri]]
| [[Ministria e Arsimit dhe Shkencës (Maqedonia)|Ministri i Arsimit dhe Shkencës]]
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| [[Admirim Aliti]]
| Ministri i Shoqërisë Informative dhe Administratës
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| [[Goran Milevski]]
| Ministri i Vetëqeverisjes Lokale
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| [[Bisera Kostadinovska Stojchevska|Bisera Kostadinovska Stojçevska]]
| Ministrja e Kulturës
|[[Skeda:Logo_na_Ministerstvo_za_kultura.svg|50x50px]]</img>
|-
| [[Jovana Trenchevska|Jovana Trençevska]]
| Ministri i Punës dhe Politikës Sociale
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| [[Naser Nuredini]]
| Ministri i [[Ministria e Mjedisit Jetësorë dhe Planifikimit Hapsinorë|Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor]]
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| Elvin Hasan
| Ministër pa portofol për tërheqjen e investimeve të huaja
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| [[Xhemail Çupi]]
| Ministër pa portofol
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| [[Zoran Sapurić|Zoran Sapuriq]]
| Ministri pa portofol për të përmirësuar klimën e investimeve për ndërmarrjet vendase
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| [[Anita Angelovska-Bežoska|Anita Angelovska-Bezhoska]]
| Guvernator i [[Banka Kombëtare e Maqedonisë së Veriut|Bankës Popullore të Republikës së Maqedonisë së Veriut]]
|
|-
| [[Ljupco Švrgovski|Ljupço Shvrgovski]]
| Prokuror i Përgjithshëm
|[[Skeda:Coat_of_arms_of_the_Republic_of_Macedonia_-_grey.svg|54x54px]]</img>
|-
| [[Vasko Gjurčinovski|Vasko Gjurçinovski]]
| Shefi i Shtabit të Përgjithshëm të Armatës së Republikës së Maqedonisë së Veriut
|[[Skeda:MacedonianArmyLogo.svg|50x50px]]</img>
|}
== Dega legjislative ==
Kuvendi ( ''Sobranie'' ) ka 120 anëtarë, të zgjedhur për një mandat katërvjeçar, me përfaqësim proporcional . Ka ndërmjet 120 dhe 140 vende, aktualisht janë 120; anëtarët zgjidhen drejtpërdrejt në njësitë zgjedhore shumëvendore me votim proporcional me listë të mbyllur. Ekziston mundësia që tre persona të zgjidhen drejtpërdrejt në zonat zgjedhore të diasporës me shumicë të thjeshtë votash me kusht që të ketë pjesëmarrje të mjaftueshme në votime. Zgjedhjet e fundit që u mbajtën ishin më 11 dhjetor 2016, ndërsa raundi i dytë u mbajt në një qendër votimi më 25 dhjetor 2016. Zgjedhjet e ardhshme do të mbahen në vitin 2020. Rezultati i këtyre zgjedhjeve ishte si vijon: përqindje e votave sipas partive/koalicionit - VMRO-DPMNE 38.1%, koalicioni LSDM 36.7%, BDI 7.3%, Lëvizja Besa 4.9%, AfA 3.1%, PDSh 2.7%, të tjera 7.2%; mandatet sipas partive - VMRO-DPMNE 51, koalicioni LSDM 49, BDI 10, Lëvizja Besa 5, AfA 3, PDSh 2; Shënim - 3 vendet për diasporën mbetën të paplotësuara sepse asnjë nga kandidatët nuk e fitoi pragun minimal prej 6500 votash. Vendet sipas partisë/koalicionit që nga maji 2019 - koalicioni qeverisës 68 (koalicioni LSDM 49, BDI 10, Lëvizja Besa 3, PDSh 2, 5 të tjera), koalicioni opozitar 52 (koalicioni VMRO-DPMNE 48, Lëvizja Besa 2, AfA 2); përbërja - meshkuj 75, femra 45, përqindja e femrave 37,5%
== Dega gjyqësore ==
Pushteti gjyqësor ushtrohet nga gjykatat, me sistemin gjyqësor që drejtohet nga Gjykata e Lartë Gjyqësore, Gjykata Kushtetuese <ref>Shasivari, Jeton. ''Restricted Judicial Activism of the Constitutional Court of Republic of Macedonia Regarding Protection of Human Rights and Freedoms''. Acta Universitatis Danubius. Juridica; Galati Vol. 15, Fasc. 1, (2019) </ref> dhe Këshilli Gjyqësor Republikan. Kuvendi emëron gjyqtarët, nga të cilët 22 janë në Gjykatën e Lartë dhe 9 në Gjykatën Kushtetuese. Gjyqtarët e Gjykatës së Lartë të emëruar nga Këshilli Gjyqësor, një organ prej 7 anëtarësh profesionistësh ligjorë, dhe të emëruar nga Kuvendi; Gjyqtarët e Gjykatës Kushtetuese emërohen nga Kuvendi për mandate 9-vjeçare të pa rinovueshme
== Ndarjet administrative ==
Me miratimin e një ligji të ri dhe zgjedhjet e mbajtura në 2005, funksionet e qeverisjes vendore ndahen midis 78 komunave ({{Lang|mk|општини}}, {{Lang|mk-Latn|opštini}}; [[Numri gramatikor|njëjës]] : {{Lang|mk|општина}}, {{Lang|mk-Latn|opština}}). Kryeqyteti, [[Shkupi]], qeveriset si një grup prej dhjetë komunash të referuara kolektivisht si "Qyteti i Shkupit". Komunat në Maqedoninë e Veriut janë njësi të vetëqeverisjes lokale. Komunat fqinje mund të krijojnë marrëveshje bashkëpunimi.
== Diversiteti etnik ==
Divergjenca kryesore politike e vendit është midis partive politike kryesisht me bazë etnike që përfaqësojnë shumicën maqedonase të vendit dhe pakicën shqiptare. Çështja e balancës së pushtetit midis dy komuniteteve çoi në një luftë të shkurtër në 2001, pas së cilës u arrit një marrëveshje për ndarjen e pushtetit. Në gusht 2004, parlamenti i Republikës miratoi legjislacionin që ricakton kufijtë lokalë dhe u jep autonomi më të madhe lokale shqiptarëve etnikë në zonat ku ata mbizotërojnë.
== Marrëdhëniet me jashtë ==
Maqedonia e Veriut është anëtare e ACCT, BIS, [[Këshilli i Evropës|CE]], CEI [[Fondi Monetar Ndërkombëtar|,]] EAPC, [[Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim|EBRD]], ECE, [[Organizata e Ushqimit dhe Bujqësisë|FAO]], IAEA, [[Banka Botërore|IBRD]], [[Organizata Ndërkombëtare e Aviacionit Civil|ICAO]], ICCt, [[Lëvizja ndërkombëtare e Kryqit të Kuq dhe Gjysmëhënës së Kuqe|ICRM]], IDA, [[Fondi Ndërkombëtar për Zhvillimin e Bujqësisë|IFAD]], IFC, [[Federata Ndërkombëtare e Shoqërive të Kryqit të Kuq dhe Gjysmëhënës së Kuqe|IFRCS]], [[Organizata Ndërkombëtare e Punës|ILO]], IMOC [[Komiteti Olimpik Ndërkombëtar|, Interpol]] [[Interpoli|,]] [[IOM]] (vëzhgues), [[Organizata Ndërkombëtare për Standardizim|ISO]], [[Bashkimi Ndërkombëtar i Telekomunikacionit|ITU]], [[NATO]], OPCW, [[Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë|OSBE]], PCA, [[Partneriteti për Paqe|PFP]], [[Organizata e Kombeve të Bashkuara|OKB]], UNCTAD, [[UNESCO]], UNIDO, UPU, WCL, [[Organizata Botërore e Doganave|WCO]], [[Organizata Botërore e Shëndetësisë|WHO]], WIPO, [[Oganizata Botërore e Meteorologjisë|WMO]], [[Organizata Botërore e Turizmit|WToO]], [[Organizata Botërore e Tregtisë|WTrO]] (vëzhgues)
Marrëdhëniet më të dukshme me vendet e tjera përfshijnë: Greqinë, Kinën, SHBA-në dhe Kosovën.
== Shih edhe ==
* [[Kuvendi i Maqedonisë së Veriut]]
* [[Qeveria e Maqedonisë së Veriut]]
* [[Shqiptarët në Maqedoninë e Veriut]]
== Literatura ==
* {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/North-Macedonia|title=North Macedonia|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|access-date=24 janar 2022|lang=en}}
* {{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/north-macedonia/|title=North Macedonia|publisher=[[Central Intelligence Agency]]|access-date=24 janar 2022|lang=en}}
* {{cite book |first=David |last=Nicolle |title=The Ottomans: Empire of Faith |publisher= Thalamus Publishing |year=2008 |isbn=978-1-902886-11-4 |lang=en}}
* {{cite book|last1=Howe|first1=Timothy|last2=Reames|first2=Jeanne|title=Macedonian Legacies: Studies in Ancient Macedonian History and Culture in Honor of Eugene N. Borza|publisher=Regina Books|year=2008|isbn=978-1-930053-56-4|url=https://books.google.com/?id=uuwTAQAAMAAJ&q=persians+conquered+paeonia&dq=persians+conquered+paeonia|access-date=10 shkurt 2016|lang=en}}
* {{cite book|last1=Roisman|first1=Joseph|last2=Worthington|first2=Ian|title=A Companion to Ancient Macedonia|publisher=John Wiley and Sons|year=2011|isbn=978-1-4443-5163-7|url=https://books.google.com/?id=QsJ183uUDkMC&pg=PA345&lpg=PA345&dq=Achaemenid+Persians+ruled+balkans#v=onepage&q=Achaemenid%20Persians%20ruled%20balkans&f=false|accessdate=2016-02-10|lang=en}}
* Igor Janev, Legal Aspects of the Use of a Provisional Name for Macedonia in the United Nations System, AJIL, Vol. 93. no 1. 1999.
== Referime ==
[[Kategoria:Politika në Maqedoninë e Veriut]]
765lyr8ffisg2q2myc3e74doqmmreun
Gëzime Starova
0
338097
2658921
2658707
2024-04-25T16:52:45Z
Edukatori
112234
/* Publikimet */
wikitext
text/x-wiki
'''Gëzime Starova''' (1946, [[Shkup]]) është një përkthyese, avokate dhe juriste e shquar nga [[Maqedonia e Veriut]], profesor universitar dhe anëtare e Gjykatës Kushtetuese të Maqedonisë Veriore nga viti 2013 deri në vitin 2017. <ref name="Уставен суд на Северна Македонија"/>
== Biografia ==
Gëzime Starova ka lindur më 24 dhjetor 1946 në një familje shqiptare në qytetin e [[Shkupi|Shkupit]], atëherë në Republikën Popullore Federale të Jugosllavisë. Shkollimin fillor dhe të mesëm e kreu në vendlindje, më pas në vitin 1970 diplomoi në Fakultetin Juridik të [[Universiteti Kirili dhe Metodi|Universitetit të Shkupit "Kirili dhe Metodi"]] . Punon në fakultet vitin e ardhshëm, 1971, fillimisht si praktikant në degën e shkencave administrative dhe juridike, dhe nga viti 1973 si asistent në lëndën e së drejtës së punës dhe sigurimeve shoqërore. Në vitin 1978 ka mbrojtur temën e magjistraturës në Fakultetin Juridik me temën “Mbrojtja e veçantë e punëtorëve në punë” ( ''Mbrojtja e veçantë e punëtorëve në punë'' ). Në vitin 1979 u bë mësues i së drejtës së punës dhe sigurimeve shoqërore. Në vitin 1991 ka mbrojtur doktoraturën në Fakultetin Juridik të [[Universiteti i Lublanës|Universitetit të Lubjanës]] me temën “Rregullimi i çështjeve të punës në RSFJ dhe llojet e saj” ( ''Rregullimi i marrëdhënieve të punës në RSFJ dhe format e saj'' ). Në vitin 1992 u bë profesor i asocuar në Fakultetin Juridik në Shkup në lëndën E drejta e punës dhe sigurimet shoqërore. Nga viti 1992 deri në vitin 1994 ishte anëtare e Këshillit drejtues të Fondit për sigurim pensional dhe invalidor të Republikës së Maqedonisë. Në vitin 1997 u zgjodh profesor i asociuar dhe në vitin 2002 u zgjodh profesor ordinar. Në vitet 1998 - 1999 ishte përfaqësues i Republikës së Maqedonisë në Komitetin e ekspertëve për shërbime sociale lokale në Këshillin e Evropës. Nga viti 2004 deri në vitin 2008 ishte nënkryetar i Senatit të Universitetit të Shkupit. <ref name="Уставен суд на Северна Македонија" />
Në vitin 2001 filloi mësimdhënien si profesor ordinar i të drejtës së punës dhe sigurimeve shoqërore në Fakultetin Juridik të [[UEJL|Universitetit të Evropës Juglindore]] në Tetovë, ku ligjëroi gjuhët letrare shqipe dhe maqedonase. Ajo është anëtare e bordit të universitetit. <ref name="Уставен суд на Северна Македонија"/>
Në vitin 1997, për përkthimin e veprës "Ese mbi krizën" të [[Philippe Seguin]], ai mori çmimin "Vangya Chashule" për përkthimin më të mirë në fushën e eseistikës. <ref name="Уставен суд на Северна Македонија">{{Cite web |last= |first= |title=Гзиме Старова |url=http://ustavensud.mk/?attorney=д-р-гзиме-старова |access-date=24 май 2019 г |publisher=Уставен суд на Северна Македонија }}</ref>
Në vitin 1999, Gëzime Starova ishte profesoreshë e ftuar në Universitetin e Cagliarit, Itali dhe në nëntor 2004 në Fakultetin Juridik të Universitetit “René Descartes” në Paris. <ref name="Уставен суд на Северна Македонија"/>
Nga 7 tetor 2008 deri më 7 tetor 2017 ishte gjyqtar në Gjykatën Kushtetuese të Republikës së Maqedonisë. <ref>{{Cite web |last= |date=9 октомври 2017 г |title=Уставен останува без судии - заврши мандатот и на судијките Старова и Габер-Дамјановска |url=http://www.svedok.org.mk/mk/record.php?id=996 |access-date=24 май 2019 г |publisher=Сведок |archive-date=6 tetor 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221006135749/https://www.svedok.org.mk/mk/record.php?id=996 |url-status=dead }}</ref>
Ajo është e martuar me shkrimtarin [[Luan Starova]] . Vajza e tyre [[Dita Starova-Qerimi|Dita Starova-Kerimi]] është artiste. <ref>{{Cite web |last=Ивановска-Илиевска |first=Весна |date=30 април 2018 г |title=Дита Старова-Ќерими, ликовен уметник: Со син ми и ќерка ми земаме бои и заедно создаваме дело – во тие моменти се пресреќни |url=https://deca.mk/dita-starova-kerimi-likoven-umetnik-so-sin-mi-i-kerka-mi-zemame-boi-i-zaedno-sozdavame-delo-vo-tie-momenti-se-presrekni/ |access-date=24 май 2019 г |publisher=Деца.мк }}</ref>
== Çmimet ==
Në vitin 2004, Gazime Starova mori çmimin “ Palma Akademike ” të shtetit francez për kontribute në veprimtarinë universitare dhe shkencore me rëndësi ndërkombëtare. Në të njëjtin vit, për arritjet e saj në fushën e arsimit dhe shkencës, Departamenti Amerikan i Shtetit e shpalli si një nga gjashtë femrat më të suksesshme në Republikën e Maqedonisë. Në nëntor të vitit 2005, Starova mori çmimin shtetëror "Shën Kliment Ohërski" për arritje në fushën e arsimit në Republikën e Maqedonisë. Ajo është fituese e dy pllakave të Universitetit të Shkupit në vitin 2004 dhe 2005. <ref name="Уставен суд на Северна Македонија"/>
== Publikimet ==
* “Mbrojtja e veçantë e punëtorëve”, Kuvendi i studentëve, Shkup, 1987, 131 faqe.
* "Marrëdhëniet e punës nga një eksperiment në një realitet të ri", Kuvendi i studentëve, Shkup, 1992, 144 faqe.
* “Marrëdhëniet e punës në legjislacionin maqedonas dhe ndërkombëtar”, Nova Makedonija, Shkup, 1994, 212 faqe.
* “E Drejta e Punës”, Fakulteti Juridik, Shkup, 1996, 463 faqe. (bashkëautor me Dr. [[Tito Beliçanec]])
* “Ese për krizën”, Kultura, Shkup, 1997, 149 f. (përkthim i librit të [[Philippe Seguin]] )
* “E drejta dhe legjislacioni ndërkombëtar i punës”, Gjurgja, Shkup, 1999, 125 f.
* “Edukata qytetare për shkollat e mesme profesionale”, Byroja për zhvillimin e arsimit të Republikës së Maqedonisë, Shkup, 2000. (bashkëautor me një grup autorësh)
* “Dashuri, poezi dhe urtësi”, Gjurgja, Shkup 2001, 124 faqe. (përkthim i librit të [[Edgar Morin]])
* "Abolicija", Kultura, Shkup, 2002, 303 f. (përkthim i librit të [[Robert Badinter]] )
* “E drejta e punës-teoria dhe legjislacioni”, Prosvetno delo, 2003, 374 faqe.
* “Të drejtat e punës”, Logos A, Shkup, 2004, 350 faqe.
* "Pozita dhe të drejtat e grave të punësuara", Unioni i organizatave të grave të Republikës së Maqedonisë, Shkup 2003, 240 f.
* “Marrëdhëniet e Punës – Komentar i Ligjit për Marrëdhëniet e Punës”, Shkup, 2003. (bashkëautor me Dr. [[Toni Kalamatiev]])
* "Bashkimi Evropian në shekullin XXI - institucionet dhe ekonomia", Logos A, Shkup 2004, 247 f. (përkthim i librit të [[Maurice Durusse]]). <ref name="Уставен суд на Северна Македонија"/>
== Referime ==
[[Kategoria:Profesorë të Universitetit të Evropës Juglindore]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Lublanës]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Shkupit]]
[[Kategoria:Lindje 1946]]
[[Kategoria:Njerëz nga Shkupi]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Përkthyes nga frengjishtja]]
[[Kategoria:Profesorë të Universitetit të Shkupit]]
[[Kategoria:Shqiptarë të rajonit të Maqedonisë]]
[[Kategoria:Gra nga Maqedonia e Veriut]]
qovh4xuvdfz8svlhqnpdolho1ncx5i4
Sokol Muça
0
339488
2658905
2629531
2024-04-25T16:09:54Z
Rrno për me kujtue!
151038
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:SM Foto Dec 2020.jpg|parapamje|Sokol Muca (2020)]]
'''Sokol Fiqiri Muça''' ([[Tiranë]], 25 shkurt 1970) ka përfunduar studimet universitare ''Master of Advanced Studies in Children’s Rights (MCR),'' në Faculté de Droit, Universite De Fribourg, [[Zvicër]] (2010-2011); ''Master of Laws (Ll.M.)'' (1995 – 1996) në Beasley School of Law, Temple University, ShBA (Fulbright Scholarship); Fakulteti i Drejtësisë dhe Fakulteti i Gjuhëve të Huaja, Universiteti i Tiranës.
Gjatë karrierës së tij profesionale, prej muajit mars 1991, ka punuar për dhe me një sërë institucione vendase dhe të huaja, si: Instituti i Punës i Sindikatave Amerikane (Institute of Labor of AFL-CIO); Konfederata e Sindikatave Europiane (ICFTU); Bashkimi i Sindikatave të Pavarura të Shqipërisë (BSPSH) dhe gazeta "Sindikalisti"; Ambasada e Shteteve te Bashkuara Tiranë; VEVE Group; Save the Children International; Microsoft; Ministria e Arsimit dhe Sportit; Ministria e Kulturës, etj. Gjithashtu, ka qenë edhe pedagog i jashtëm në [[Tiranë]], dhe [[Elbasan]] (2000 – 2005).
Prej fillimit të karrierës profesionale, ka bashkëpunuar dhe bashkëpunon me institucione europiane dhe amerikane, publike dhe private, vendase dhe ndërkombëtare, duke shërbyer edhe si përfaqësues, konsulent dhe këshilltar i tyre, për një sërë çështjesh, si më poshtë, por pa u kufizuar në to: organizimi sindikalist, e drejta e punës, të drejtat e fëmijëve, arsimi professional, digjitalizimi, burimet njerëzore dhe zhvillimi i tyre, leadership dhe menaxhimi, etj.
Për arsye të veprimtarisë së tij aktive ''gjatë lëvizjes studentore në dhjetor 1990'', ''si pjesëmarrës i grevës studentore të urisë në shkurt 1991'', si ''pjesëmarrës i grevës së përgjithshme të punëtorëve në maj 1991'', si edhe si ''pjesëmarrës aktiv gjatë krizës [[kosova]]re'' në vitin 1999, krahas letrave dhe [[çertifikata]]ve të mirënjohjes nga institucione ku ka punuar, është dekoruar me medaljet e mëposhtme:
* ''Medalja “Nderi i Kombit”'' nga Presidenti i Republikës me motivacionin: “Për pjesëmarrje në grevën e urisë së stuentëve, në përkrahje të proceseve demokratike dhe përmbysjes së regjimit komunist” në Shqipëri;
* ''Medalja “Pishtar i Demokracisë”'' nga Presidenti i Republikës me motivacionin: “Për kontributin e veçantë në përkrahje të proceseve demokratike dhe përmbysjes së regjimit komunist” në Shqipëri;
* ''“Gallantry Award”, Mbretëria e Bashkuar,'' me motivacion: “Në njohje të shërbimeve të çmuara për fëmijët, për faktin se gjatë gjithë periudhës së krizës kosovare ka shpalosur kurajë dhe durim për të bërë të mundur që të realizoheshin programet më efektive të mundshme për fëmijët, të cilët u prekën më shumë gjatë asaj lufte”.
Publikimet e tij janë në fusha të ndryshme, duke filluar nga artikuj të hershëm, në fillim të viteve 90-të në gazeta të ndryshme, manuale, studime, artikuj të ndryshëm, etj.
== ''Emra dhe ngjarje'' ==
Sokol Fiqiri Muça; Sokol Muça; Master of Advanced Studies in Children’s Rights (MCR), Faculté de Droit, Universite De Fribourg, Switzerland; Master of Laws (Ll.M.), Beasley School of Law, Temple University, USA; Fulbright Scholarship; Fakulteti i Drejtësisë; Fakulteti i Gjuhëve të Huaja; Universiteti i Tiranës; Bashkimi i Sindikatave te Pavarura të Shqipërisë; shtypi sindikalist "Sindikalisti"; AFL-CIO; ICFTU; Ambasada e Shteteve të Bashkuara Tiranë; VEVE Group; Save the Children International; Microsoft; Ministria e Arsimit dhe Sportit; Ministria e Kulturës; Medalja “Nderi i Kombit”; Medalja “Pishtar i Demokracisë”; “Gallantry Award”.
== Burime ==
* https://al.linkedin.com/in/sokol-mu%C3%A7a-38ba4a25
* https://www.facebook.com/notes/levizja-studentore/greva-e-urise-1991-lista-e-studenteve-dhe-pedagogeve-pjesemarres/501980285242/
* https://shqiptarja.com/lajm/speciale-saga-e-veprave-te-vjedhura-te-artit-maqedonia-pret-prej-9-vitesh-20-ikonat-e-saj-ku-perfundojne-objektet-e-kultures-pas-sekuestrimit
* https://abcnews.al/krijohet-regjistri-per-here-te-pare-kombetar-i-trashegimise-kulturore-jomateriale/
* [[Zija Luniku]]
* https://www.dn.se/arkiv/utland/varlden-har-overgivit-oss/
* https://memorie.al/shembja-e-miteve-te-rreme/
* https://www.bksh.al/uploads/_/originals/836d34c7-7c5a-471e-abfb-1dd53efdb92e.pdf
* https://tvklan.al/emision-per-shkurtin-e-1991-video/
* https://www.dailymotion.com/video/x5ox54d
[[Kategoria:Njerëz nga Tirana]]
[[Kategoria:Lindje 1970]]
[[Kategoria:Publicistë shqiptarë]]
0tbd3ehpifwhgxj4a4nllei7lx5j0os
Beg Rizaj
0
340497
2659060
2657587
2024-04-26T04:20:04Z
CommonsDelinker
1198
Materiali multimedial [[:c:File:Beg_Rizaj.jpg|Beg_Rizaj.jpg]] u largua nga faqja; Ai u fshi nga Commons nga [[:c:User:Krd|Krd]] me arsyetimin: No permission since 18 April 2024.
wikitext
text/x-wiki
"Heroi i Dukagjinit: Biografia e Beg Rizaj"
```
{{short description|Hero and Soldier of the Kosovo Liberation Army (1977–2015)}}
{{Use dmy dates|date=January 2019}}
{{Infobox military person
| name = Beg Rizaj
| image =
| image_size =
| caption =
| birth_name =
| birth_date = 1977
| birth_place = [[Prekolluk]], [[Deçan]], [[Kosovo]]
| death_date = 10 Maj 2015
| death_place = [[Kumanovë]],[[Maqedonia e Veriut]]
| placeofburial = [[Gllogjan]], [[Kompleksi Memorial "Dëshmorët e Kombit]] [[Kosovo]]
| allegiance = {{Flagicon image|Uck Nla logo.svg|border=|size=22px}} [[Ushtria Çlirimtare e Kosovës|UÇK]]
| branch =
| serviceyears =
| rank = [[Soldier]]
| commands =
| battles = {{tree list}}
*[[Kosovo War]]
**[[Insurgency in Dukagjin]]
**[[Presheva Valley Conflict]]
**[[Insurgency in Macedonia (2001)]]
{{tree list/end}}
| awards =
| spouse =
| children =
| relations =
|embed=https://www.facebook.com/photo/?fbid=1377349892568471&set=pcb.1377350302568430}}
'''Beg Rizaj''' ishte hero dhe ushtar i [[Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës] (UÇK), i lindur në Prokolluk të Deçanit, Kosovë në vitin 1977. Shkollimin e filloi në fshatin Irzniq dhe shkollimin e mesëm e vazhdoi në Deçan.Ai luajti një rol të rëndësishëm në beteja të ndryshme gjatë Luftës së Kosovës, duke përfshirë kryengritja në rajonin e Dukagjinit, konfliktet në Luginën e Preshevës dhe kryengritja në Maqedoni në vitin 2001. Rizaj ia kushtoi jetën luftës për liri dhe drejtësi të popullit shqiptar. Ai humbi jetën tragjikisht në betejën e Kumanovës në vitin 2015 dhe u varros në Gllogjan të Deçanit të Kosovës..
```.
**Përfshirja në konflikte**
Beg Rizaj mori pjesë në katër konflikte të ndryshme. Pas fillimit të Luftës së Kosovës, ai u kthye në vendlindje dhe iu bashkua Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) në rajonin e Dukagjinit, së bashku me shokun e tij Gani Zejnan. Ai ishte pjesëtar i njësisë speciale të UÇK-së të quajtur “Shqiponjat e Zeza”, e cila vepronte kryesisht në Koshare dhe zona të tjera në Dukagjin. Beg Rizaj u plagos rëndë dhe u dërgua për mjekim në Angli, ku ndodhej i vëllai Ramizi. Pas shërimit të tij, ai u kthye menjëherë në vijën e frontit.
**Komandant në beteja të ndryshme**
Beg Rizaj luajti një rol të rëndësishëm edhe në Luftën Çlirimtare të Preshevës, Medvegjës dhe Bujanocit, e njohur edhe si UÇPMB, ku shërbeu si komandant i njësisë. Ai ishte ndër të parët që u përfshi në konfliktin në Maqedoninë e Veriut në vitin 2001, duke luftuar për të drejtat e shqiptarëve atje dhe gjithashtu shërbeu si komandant gjatë kësaj kohe.
**Fundi dhe trashëgimia tragjike**
Më 9 maj 2015, Beg Rizaj dhe disa shokë, përfshirë Mirsad Ndrecaj, udhëtuan për në Kumanovë të Maqedonisë, ku përfundimisht u tradhtuan nga vendasit shqipfolës. Ata u rrethuan nga forcat maqedonase dhe u përfshinë në një betejë 36 orëshe. Beg Rizaj me nëntë shokë të tij u vranë, ndërsa tetë policë u vranë dhe 36 të tjerë u plagosën. Beg Rizaj ra në betejë më 10 maj 2015, në Kumanovë. Ai u varros më 21 maj 2015, në varrezat e dëshmorëve në Kullën e Haradinajt në fshatin Gllogjan të Deçanit.
**Nderim kujtimin e Beg Rizajt**
Në përkujtim të jetës dhe bëmave të tij, në qendër të Deçanit është ngritur një përmendore, ku në ceremoninë e zbulimit mori pjesë edhe kryeministri i atëhershëm i Kosovës, Ramush Haradinaj. Në një postim në Facebook, Beg Rizaj dikur tha: “Nuk kam lindur për t'u plakur, o miku im, por për të përmbushur misionin dhe për t'u larguar. Kujtimi dhe bëmat e tij vazhdojnë të nderohen, të kujtohen përjetësisht si hero. Lavdi!
al0w805e1uel57ugeicflio5kbs81t1
Kategoria:Teknologjia energjetike
14
341412
2658817
2600435
2024-04-25T14:31:25Z
Leutrim.P
113691
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Teknologji]]
[[Kategoria:Energji]]
{{grise|ekziston te Kategoria:Teknologji energjetike}}
qydb7kts80i6j90dhgtvc3ks66z1zd0
Orë dixhitale
0
348092
2658837
2627958
2024-04-25T15:01:43Z
EmausBot
19029
Robot: Fixing dyfishtë përcjellëse tek [[Sahati dixhital]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Sahati dixhital]]
oikfqto7uuxi5t57fk48r7ezucskveo
Ora digjitale
0
348115
2658835
2628115
2024-04-25T15:01:33Z
EmausBot
19029
Robot: Fixing dyfishtë përcjellëse tek [[Sahati dixhital]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Sahati dixhital]]
oikfqto7uuxi5t57fk48r7ezucskveo
Kategoria Amatore II
0
348325
2658965
2629342
2024-04-25T17:27:33Z
Velocitasgroningen1934
161876
wikitext
text/x-wiki
{{Stub}}
Kategoria amatore 2 është ekstra minimale.
Skuadrat fituese promovohen për në Kategorinë amatore II. Humbëset shkojne në Kategorinë amatore II.
Skuadrat humbëse rrezikojnë të dalin nga ekzistenca.
otm0axxpwa1eyscx28lnl670924ktr1
2658966
2658965
2024-04-25T17:28:24Z
Velocitasgroningen1934
161876
wikitext
text/x-wiki
{{Stub}}
Kategoria amatore 2 është ekstra minimale.
Skuadrat fituese promovohen për në [[Kategoria Amatore I|Kategorinë Amatore I]]. Humbëset shkojne në [[Kategoria Amatore III|Kategorinë amatore III]].
Skuadrat humbëse rrezikojnë të dalin nga ekzistenca.
2pi5xzu0uycmg7pydt6qwypi0yrk6bv
2658968
2658966
2024-04-25T17:34:31Z
Velocitasgroningen1934
161876
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox liga futbollistike|emri=Kategoria Amatore I|niveli=6|hipin_në=[[Kategoria Amatore I]]|bien_në=[[Kategoria Amatore III]]}}{{Stub}}
Kategoria Amatore II është ekstra minimale.
Skuadrat fituese promovohen për në [[Kategoria Amatore I|Kategorinë Amatore I]]. Humbëset shkojne në [[Kategoria Amatore III|Kategorinë Amatore III]].
Skuadrat humbëse rrezikojnë të dalin nga ekzistenca.
mwhcbq3xkhrdkeoog8e3q85xzyajuwc
2658972
2658968
2024-04-25T17:39:17Z
Velocitasgroningen1934
161876
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox liga futbollistike|emri=Kategoria Amatore I|niveli=6|hipin_në=[[Kategoria Amatore I]]|bien_në=[[Kategoria Amatore III]]}}{{Stub}}
Kategoria Amatore II është liga e gjashtë më e lart në Shqipëri.
Skuadrat fituese promovohen për në [[Kategoria Amatore I|Kategorinë Amatore I]]. Humbëset shkojne në [[Kategoria Amatore III|Kategorinë Amatore III]].
Skuadrat humbëse rrezikojnë të dalin nga ekzistenca.
kpz5j2f6y435ky40ch0wmly8yxpyirm
Kategoria:Bomba bërthamore
14
348737
2658829
2631648
2024-04-25T14:53:22Z
Leutrim.P
113691
removed [[Category:Armë nukleare]]; added [[Category:Armë bërthamore]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Armë bërthamore]]
je2pj2wwggqetf37fkhvspjvufb3yob
Kategoria:Armë nukleare
14
348738
2658828
2631647
2024-04-25T14:53:05Z
Leutrim.P
113691
removed [[Category:Lufta bërthamore]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
2658832
2658828
2024-04-25T14:53:59Z
Leutrim.P
113691
wikitext
text/x-wiki
{{grise|tashme ekziston te Kategoria:Armë bërthamore}}
h9keh60ojv7mhlhq8jue8kqlmtshtul
Çarmatimi bërthamor
0
349237
2658831
2642692
2024-04-25T14:53:31Z
Leutrim.P
113691
removed [[Category:Armë nukleare]]; added [[Category:Armë bërthamore]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[File:Operation_Crossroads_Baker_Edit.jpg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Operation_Crossroads_Baker_Edit.jpg|parapamje|Re në formë kërpudhash dhe kolonë uji nga shpërthimi bërthamor nënujor i 25 korrikut 1946, i cili ishte pjesë e Operacionit Crossroads.]]
'''Çarmatimi bërthamor''' është akti i reduktimit ose eliminimit të [[Arma bërthamore|armëve bërthamore]]. Gjendja e saj përfundimtare mund të jetë gjithashtu një botë pa armë bërthamore, në të cilën armët bërthamore eliminohen plotësisht. Termi ''denuklearizim'' përdoret gjithashtu për të përshkruar procesin që çon në çarmatimin e plotë bërthamor.<ref>{{cite web |last1=Gastelum |first1=ZN |date=2012 |title=International Legal Framework for Denuclearization and Nuclear Disarmament |url=http://www.pnnl.gov/main/publications/external/technical_reports/PNNL-22092.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161221211249/http://www.pnnl.gov/main/publications/external/technical_reports/PNNL-22092.pdf |archive-date=21 dhjetor 2016 |access-date=18 maj 2018 |website=[[Pacific Northwest National Laboratory]] |page=7 |quote=The term ''denuclearization'' is even less agreed upon [than ''disarmament''] in the international community, and appears rarely in the context of arms control and nuclear nonproliferation. For the purpose of this paper, ''denuclearization'' will be defined as the elimination of the military infrastructure and materials necessary for nuclear weapons production.}}</ref><ref>{{cite book |last=Da Cunha |first=Derek |url=https://books.google.com/books?id=OKhChGd7nP0C&pg=PA114 |title=Southeast Asian Perspectives on Security |publisher=Institute of Southeast Asian Studies |year=2000 |isbn=978-981-230-098-0 |page=114 |quote="Denuclearization" may be defined as political/normative attitudes towards nuclear disarmament, with a complete ban on nuclear weapons as the objective. The ultimate aim of denuclearization is to achieve a nuclear weapons-free world.}}</ref>
Janë rënë dakord për traktatet e çarmatimit dhe të mospërhapjes për shkak të rrezikut ekstrem të brendshëm të luftës bërthamore dhe posedimit të armëve bërthamore.
Përkrahësit e çarmatimit bërthamor thonë se ai do të zvogëlonte mundësinë e një lufte bërthamore, veçanërisht rastësisht. Kritikët e çarmatimit bërthamor thonë se ai do të minonte parandalimin dhe do t'i bënte më të zakonshme luftërat konvencionale.
== Shiko edhe ==
* [[Arma bërthamore]]
* [[Lufta bërthamore]]
== Referime ==
[[Kategoria:Armë bërthamore]]
[[Kategoria:Lëvizje kundër armëve bërthamore]]
h6fagfbjjximsfb64aq3w4dv0qap1ac
2024
0
349432
2659004
2656633
2024-04-25T20:18:55Z
2A02:2F01:7017:3300:FD93:B7C:2D2F:D3F2
wikitext
text/x-wiki
{{future}}
{{AV|XXI|202}}
== Ngjarje ==
* [[Zgjedhjet vendore në Shqipëri 2024]]
== [[Lindje në vite|Lindje]] ==
== [[Vdekje në vite|Vdekje]] ==
===Janar===
*[[7 janar]] - [[Franz Beckenbauer]], 78 vjec, futbollist gjerman (l. [[1945]])
*[[16 janar]] - [[Adem Gashi]], 70 vjec, shkrimtar shqiptar (l. [[1953]])
*[[17 janar]] - [[Knut Hjeltnes]], 72 vjec, trajner norvegjez (l. [[1951]])
*[[30 janar]] - [[Fatmir Kumbaro]], 75 vjec, jurist shqiptar (l. [[1948]])
===Shkurt===
*[[6 shkurt]]: [[Albri Brahusha]], 50 vjec, dramaturgu shiqptar (l. [[1973]])
*[[9 shkurt]]: [[Robert Badinter]], 95 vjec, avokat, politikan dhe autor francez (l. [[1928]])
*[[16 shkurt]]: [[Aleksei Navalni]], 47 vjec, lider i opozitës ruse (l. [[1976]])
*[[17 shkurt]]:
**[[Johan Galtung]], 93 vjec, sociologu norvegjez (l. [[24 tetor]] [[1930]])
**[[Tadeáš Kadlec]], 74 vjec, personazhi televiziv çek ČT 1977-1998 (l. [[5 tetor]] [[1949]])
**[[Isidora Volkova]], 67 vjec, shkrimtar bjellorus (l. [[31 maj]] [[1956]])
===Mars===
*[[1 mars]]: [[Akira Toriyama]], 68 vjec, artist japonez (l. [[1955]])
*[[8 mars]]:
**[[Kosta Barka]], 69 vjec, politikan shqiptar me etni greke (l. [[30 mars]] [[1954]])
**[[Wouter Groen]], 73 vjec, gazetari holandez (l. [[18 korrik]] [[1950]])
**[[Tarmo Hämäläinen]], 73 vjec, artist, shkrimtar dhe jurist finlandez (l. [[19 gusht]] [[1950]])
**[[Orsolya Teleki]], 80 vjec, muzikant hungarez (l. [[5 nëntor]] [[1943]])
===Prill===
*[[2 prill]]: [[Ali Oseku]], 80 vjec, piktor shqiptar (l. [[1944]])
*[[5 prill]]: [[Zamir Dule]], 55 vjec, gazetar shqiptar (l. [[1969]])
*[[8 prill]]: [[Lindita Ahmeti]], 50 vjec, poeteshë shqiptare (l. [[1973]])
*[[9 prill]]: [[Peter Higgs]], 94 vjec, fizikan britanik (l. [[1929]])
*[[11 prill]]: [[Shigeharu Ueki]], 69 vjec, futbollist japonez (l. [[1954]])
*[[14 prill]]: [[Shirine Morina]], 72 vjec, aktore e njohur shqiptare nga Kosova (l. [[1951]])
===Maj===
===Qershor===
===Korrik===
===Gusht===
===Shtator===
===Tetor===
===Nëntor===
===Dhjetor===
[[Hu:2024]]
[[Ro:2024]]
[[En:2024]]
[[Nl:2024]]
[[De:2024]]
[[Sr:2024]]
[[Hr:2024]]
[[Bs:2024]]
[[Fi:2024]]
[[Ru:2024]]
rstgzy8i49evnfrjdhtlnzcj9oqwubo
Kontrolli i armëve
0
349893
2658864
2638599
2024-04-25T15:30:35Z
Leutrim.P
113691
added [[Category:Kontroll i armëve]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
'''Kontrolli i armëve''', ose '''rregullimi i armëve të zjarrit''', është tërësia e [[Ligji|ligjeve]] ose [[Politikat|politikave]] që rregullojnë prodhimin, shitjen, transferimin, posedimin, modifikimin ose përdorimin e [[Arma e zjarrit|armëve të zjarrit]] nga [[Civili|civilët]].
Shumica e vendeve kanë ligje relativisht kufizuese për armët e zjarrit, me vetëm disa që kategorizohen si lejuese. Juridiksionet që rregullojnë aksesin privat ndaj armëve të zjarrit zakonisht kufizojnë së pari pronësinë e disa kategorive të armëve të zjarrit dhe më pas mund të bëjnë kufizime të mëtejshme për kategoritë e personave të cilëve mund t'u jepet licenca për të poseduar ose mbajtur. Në disa vende, si Shtetet e Bashkuara, kontrolli i armëve mund të zbatohet në cilindo nga nivelet federale, shtetërore ose lokale.
== Shiko edhe ==
* [[Arma]]
* [[Armatimi]]
== Referime ==
[[Kategoria:Armë zjarri]]
[[Kategoria:Politika të armëve]]
[[Kategoria:Kontroll i armëve]]
kpc6fwbbn5egl22wz35h0yrzrxpjziv
Kaltrina Krasniqi
0
350372
2658823
2641230
2024-04-25T14:48:26Z
84.22.38.28
linqe te bazuara ne fakte
wikitext
text/x-wiki
'''Kaltrina Krasniqi''' ([[Prishtina|Prishtinë]], 22 Nëntor, [[1981]]) është regjisore [[Kosova|kosovare]]. Filmi i saj [https://www.labiennale.org/en/cinema/2021/lineup/orizzonti/vera-andrron-detin-vera-dreams-sea Vera Andrron Detin] pati premieren në edicioni 78 të Festivalit të Venedikut dhe ndër shumë çmime u shpërblye si filmi më i mirë në [https://variety.com/2021/film/asia/vera-dreams-of-the-sea-wins-tokyo-film-festival-1235107136/ Festivalin Ndërkombëtar të Tokios] dhe me çmimin [https://goteborgfilmfestival.se/en/here-are-the-winners-at-goteborg-film-festival-2022/ Ingmar Bergman në Festivalin e Geteburgut.]
== Biografia ==
Një refugjate nga [[Lufta e Kosovës]], Kaltrina jeton në vendlindjen e saj me bashkëshortin e saj, muzikantin [[Genc Salihu]], dhe drejton një librari. <ref name=":0">{{Cite book |last=Cohn |first=Pamela |url=https://books.google.cat/books?id=fofnDwAAQBAJ&pg=PT146&dq=Kaltrina+Krasniqi&hl=ca&sa=X&ved=2ahUKEwjCwavV3fH6AhVT-4UKHeMNClgQ6AF6BAgHEAI#v=onepage&q=Kaltrina%20Krasniqi&f=false |title=Lucid Dreaming: Conversations with 29 Filmmakers |date=2020-05-07 |publisher=OR Books |isbn=978-1-68219-235-1 |language=en}}</ref> Ajo është gjithashtu promotore e [[The Oral History Project|Projektit Oral History]], <ref name=":0" /> një projekt që synon të mbledhë dëshmitë e disa brezave të kosovarëve. <ref>{{Cite web |title=Alhemija/Alkemija Balkana: Kosovo - 3. epizoda |url=https://www.youtube.com/watch?v=jbmC71_sFoI |access-date=2022-10-21 |website=[[Al Jazeera|Al Jazeera Balkans]] |language=ca-ES}}</ref>
Në vitin 2021, ''[[Vera Dreams of the Sea]]'' jep premierë, me një skenar të shoqes së saj [[Doruntina Basha]], dhe pjesërisht e bazuar në ngjarje reale. <ref>{{Cite web |title=Kaltrina Krasniqi • Directora de Vera Dreams of the Sea |url=https://cineuropa.org/es/interview/410361/ |access-date=2022-10-21 |website=[[Cineuropa]] |language=es}}</ref> <ref name=":0">{{Cite book |last=Cohn |first=Pamela |url=https://books.google.cat/books?id=fofnDwAAQBAJ&pg=PT146&dq=Kaltrina+Krasniqi&hl=ca&sa=X&ved=2ahUKEwjCwavV3fH6AhVT-4UKHeMNClgQ6AF6BAgHEAI#v=onepage&q=Kaltrina%20Krasniqi&f=false |title=Lucid Dreaming: Conversations with 29 Filmmakers |date=2020-05-07 |publisher=OR Books |isbn=978-1-68219-235-1 |language=en}}</ref> Ai fitoi çmimin e madh për letërsi në [[Film Festival and Forum on Human Rights|Festivalin Ndërkombëtar të Filmit dhe Forumin për të Drejtat e Njeriut]], <ref>{{Cite web |date=2022-03-15 |title=Women's rights, ecology and torture scoop top FIFDH 2022 awards |url=https://www.euronews.com/culture/2022/03/15/women-s-rights-ecology-and-torture-scoop-top-fifdh-2022-awards |access-date=2022-10-21 |website=[[Euronews]]}}</ref> si dhe në [[Tokio]] . <ref>{{Cite web |last=Usuda |first=Kohei |title=The Pivot to Asia: The 34th Tokyo International Film Festival – Senses of Cinema |url=http://www.sensesofcinema.com/2022/festival-reports/the-pivot-to-asia-the-34th-tokyo-international-film-festival/ |access-date=2022-10-22 |language=en-US}}</ref>
== Referime ==
[[Kategoria:Njerëz nga Prishtina]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Regjisorë kosovarë]]
[[Kategoria:Gra regjisore kosovare]]
[[Kategoria:Lindje 1981]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Prishtinës]]
swczhidsb4u12xlf8zzvyhuerem5t9n
2658833
2658823
2024-04-25T14:56:13Z
84.22.38.28
shtova linqe te verifikuara me fakte
wikitext
text/x-wiki
'''Kaltrina Krasniqi''' ([[Prishtina|Prishtinë]], 22 Nëntor, [[1981]]) është regjisore [[Kosova|kosovare]]. Filmi i saj [https://www.labiennale.org/en/cinema/2021/lineup/orizzonti/vera-andrron-detin-vera-dreams-sea Vera Andrron Detin] pati premieren në edicioni 78 të Festivalit të Venedikut dhe ndër shumë çmime u shpërblye si filmi më i mirë në [https://variety.com/2021/film/asia/vera-dreams-of-the-sea-wins-tokyo-film-festival-1235107136/ Festivalin Ndërkombëtar të Tokios] dhe me çmimin [https://goteborgfilmfestival.se/en/here-are-the-winners-at-goteborg-film-festival-2022/ Ingmar Bergman në Festivalin e Geteburgut.]
== Biografia ==
'''Kaltrina Krasniqi''' është regjisore dhe specialiste e medias nga Prishtina që punon në film, televizionin dhe në fushën e arkivimit dixhital që nga viti 2000. Është anëtare themeluese e [https://oralhistorykosovo.org/ Kosovo Oral History Initiative], arkiv dixhital ku dokumentohen histori personale njerëzish nga shtigje të ndryshme jetësore dhe themeluese e Vera Films, kompani e prodhimit të filmave e fokusuar në mbështetjen e zërave autentik në kinematografi.
Ka diplomuar në regji filmi në ''Universitetin e Prishtinës'' në 2004 dhe në 2011 ka kryer magjistraturën në ''Kosovo Institute for Journalism and Communication''. Në vitin 2015 vazhdoi rritjen profesionale në kuadër të ''Universitetit të Kalifornisë (UCLA)'' në Los Angeles, duke u përqëndruar në prodhimin e filmit.
Filmi i saj i parë i metrazhit të gjatë “Vera Andrron Detin’’ ka pasur premierën botërore në [https://www.labiennale.org/en/cinema/2021/lineup/orizzonti/vera-andrron-detin-vera-dreams-sea Festivalin e Venedikut (Venice Film Festival)] në vitin 2021 dhe ndër shumë çmime ndërkombëtare u shpërblye me [https://asianfilmfestivals.com/2021/11/09/tokyo-international-film-festival-awards-2021/ Grand Prix në Festivalin e Tokios (Tokyo International Film Festival 2021)] dhe çmimin Ingmar Bergman në festivalin e Geteburgut (Gothenburg Film Festival 2022). Tani është në zhvillim të filmit të saj të dytë të metrazhit të gjatë ”Zbardhje”.
== Referime ==
[[Kategoria:Njerëz nga Prishtina]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Regjisorë kosovarë]]
[[Kategoria:Gra regjisore kosovare]]
[[Kategoria:Lindje 1981]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Prishtinës]]
9pu1yhvgf5oxkpu12na7db8ahaalbs4
2658834
2658833
2024-04-25T14:58:04Z
84.22.38.28
drejtshkrimin dhe toponimet
wikitext
text/x-wiki
'''Kaltrina Krasniqi''' ([[Prishtina|Prishtinë]], 22 Nëntor, [[1981]]) është regjisore nga Kosova. Filmi i saj i parë i metrazhit të gjatë [https://www.labiennale.org/en/cinema/2021/lineup/orizzonti/vera-andrron-detin-vera-dreams-sea Vera Andrron Detin] pati premieren në edicionin e 78 të Festivalit të Venedikut dhe ndër shumë çmime u shpërblye si filmi më i mirë në [https://variety.com/2021/film/asia/vera-dreams-of-the-sea-wins-tokyo-film-festival-1235107136/ Festivalin Ndërkombëtar të Tokios] dhe me çmimin [https://goteborgfilmfestival.se/en/here-are-the-winners-at-goteborg-film-festival-2022/ Ingmar Bergman në Festivalin e Geteburgut.]
== Biografia ==
'''Kaltrina Krasniqi''' është regjisore dhe specialiste e medias nga Prishtina që punon në film, televizionin dhe në fushën e arkivimit dixhital që nga viti 2000. Është anëtare themeluese e [https://oralhistorykosovo.org/ Kosovo Oral History Initiative], arkiv dixhital ku dokumentohen histori personale njerëzish nga shtigje të ndryshme jetësore dhe themeluese e Vera Films, kompani e prodhimit të filmave e fokusuar në mbështetjen e zërave autentik në kinematografi.
Ka diplomuar në regji filmi në ''Universitetin e Prishtinës'' në 2004 dhe në 2011 ka kryer magjistraturën në ''Kosovo Institute for Journalism and Communication''. Në vitin 2015 vazhdoi rritjen profesionale në kuadër të ''Universitetit të Kalifornisë (UCLA)'' në Los Angeles, duke u përqëndruar në prodhimin e filmit.
Filmi i saj i parë i metrazhit të gjatë “Vera Andrron Detin’’ ka pasur premierën botërore në [https://www.labiennale.org/en/cinema/2021/lineup/orizzonti/vera-andrron-detin-vera-dreams-sea Festivalin e Venedikut (Venice Film Festival)] në vitin 2021 dhe ndër shumë çmime ndërkombëtare u shpërblye me [https://asianfilmfestivals.com/2021/11/09/tokyo-international-film-festival-awards-2021/ Grand Prix në Festivalin e Tokios (Tokyo International Film Festival 2021)] dhe çmimin Ingmar Bergman në festivalin e Geteburgut (Gothenburg Film Festival 2022). Tani është në zhvillim të filmit të saj të dytë të metrazhit të gjatë ”Zbardhje”.
== Referime ==
[[Kategoria:Njerëz nga Prishtina]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Regjisorë kosovarë]]
[[Kategoria:Gra regjisore kosovare]]
[[Kategoria:Lindje 1981]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Prishtinës]]
e6vrgf8ujjdkg9k51woocl5t02hvaku
Wikipedia:Artikulli i javës/2024/10
4
351012
2659081
2645507
2024-04-26T07:29:59Z
5.43.76.87
wikitext
text/x-wiki
{{FAJ|Mesonetorja, Korce.jpg}}
'''Historia e arsimit shqiptar''' paraqet njërin prej segmenteve themelore të historisë së kulturës, qytetërimit dhe mendimit pedagogjik të popullit shqiptar në përgjithësi. Ndonëse hulumtimet e mirëfillta shkencore në historinë e arsimit dhe të mendimit pedagogjik shqiptar kanë nisur relativisht vonë, megjithatë, puna hulumtuese dhe kërkimore-shkencore e studiuesve shqiptarë, studimet dhe monografitë e tyre, sidomos ato të zhvilluara në gjysmën e dytë të shekullit XX, hedhin dritë në shumë aspekte të saj.
{{Lexo|Historia e arsimit shqiptar}}
<noinclude>[[Kategoria:Artikulli i javës 2024]]</noinclude>
ah77jav0w2c7cs3sn3402wrvklmdfug
Ushtrimi Zapad 2017
0
351217
2658791
2652239
2024-04-25T13:58:47Z
Leutrim.P
113691
removed [[Category:Marrëdhëniet Rusi-NATO]]; added [[Category:Marrëdhëniet mes Rusisë dhe NATO-s]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[File:Zapad-2017.jpg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Zapad-2017.jpg|djathtas|parapamje|300x300px|Kolazhi i [[Ministria e Mbrojtjes (Rusi)|Ministrisë së Mbrojtjes Ruse]] për stërvitjen Zapad 2017.]]
'''WEST 2017''' ([[Gjuha ruse|rusisht]]: ''Zapad-2017'') ishte një [[Stërvitja ushtarake|stërvitje e përbashkët ushtarake]] strategjike e [[Forcat e Armatosura Ruse|forcave të armatosura të Federatës Ruse]] dhe [[Bjellorusia|Bjellorusisë]] (Shteti i Bashkimit) që filloi zyrtarisht më 14 shtator 2017 dhe përfundoi më 20 shtator 2017, në Bjellorusi si dhe në [[Kaliningradi|Rajonin e Kaliningradit]] të [[Rusia|Rusisë]] dhe zonat e tjera veriperëndimore të Rusisë në Distriktin Ushtarak Perëndimor. Sipas informacionit të bërë publik nga [[Ministria e Mbrojtjes e Bjellorusisë]] përpara stërvitjes, më pak se 13,000 personel të Shtetit të Bashkimit do të merrnin pjesë në manovrat ushtarake, një numër që nuk duhej të shkaktonte njoftimin zyrtar të detyrueshëm dhe ftesën e vëzhguesve sipas Dokumenti i OSBE-së i Vjenës.<ref>[https://www.economist.com/news/europe/21726075-some-fear-zapad-2017-could-be-cover-skullduggery-russias-biggest-war-game-europe Russia’s biggest war game in Europe since the cold war alarms NATO] The Economist, 10 August 2017.</ref>
Përpara stërvitjes, analistët dhe zyrtarët ushtarakë perëndimorë cituan numrin total të trupave ruse, personelit të sigurisë dhe zyrtarëve civilë që do të përfshiheshin në lojërat më të gjera të luftës si deri në 100,000,<ref name="concern">{{Cite web |date=2017-07-31 |title=Russia's Military Drills Near NATO Border Raise Fears of Aggression |url=https://www.nytimes.com/2017/07/31/world/europe/russia-military-exercise-zapad-west.html?hp&action=click&pgtype=Homepage&clickSource=story-heading&module=first-column-region®ion=top-news&WT.nav=top-news |newspaper=The New York Times}}</ref> gjë që do t'i bënte ata më të mëdhenjtë e Rusisë që nga [[Lufta e Ftohtë]]. Megjithatë, analiza perëndimore pas stërvitjeve e vendos numrin e trupave shumë më afër shifrave të shpallura zyrtarisht,<ref name="chathamboul">Mathieu Boulègue. [https://www.chathamhouse.org/expert/comment/five-things-know-about-zapad-2017-military-exercise Five Things to Know About the Zapad-2017 Military Exercise] [[Chatham House]], 25 September 2017.</ref><ref name="dejevindep">Mary Dejevsky. [https://www.independent.co.uk/voices/russia-zapad-2017-putin-west-fake-news-us-world-war-three-ukraine-belarus-nato-a7961856.html Russia was the target of Nato's own fake news] [[The Independent]], 22 September 2017</ref><ref>[http://www.businessinsider.com/heres-what-we-learned-from-russias-zapad-military-exercises-2017-9 Russia just finished the Zapad military exercises that freaked out NATO — Here's what we know] Business Insider, 25 September 2017.</ref> me Thomas Möller, një oficer suedez që vëzhgonte stërvitjen, duke raportuar vetëm 12,400 trupa të pranishëm, pak më pak se pretendimi i Bjellorusisë prej 12,700. Që nga viti 2016, një numër zyrtarësh të [[NATO]]-s dhe ukrainas janë shprehur shqetësime mbi motivet dhe objektivat e fshehta të dyshuara të Rusisë në lidhje me stërvitjen.<ref>[http://www.dw.com/en/what-are-russias-zapad-war-games/a-39702331 What are Russia's Zapad war games?] DW, 14 July 2017.</ref><ref>[http://belarusdigest.com/story/will-russia-occupy-belarus-2017-28101 Will Russia occupy Belarus in 2017?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170803210330/http://belarusdigest.com//story/will-russia-occupy-belarus-2017-28101 |date=3 gusht 2017 }} 29 November 2016.</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Forcat e Armatosura Ruse]]
* [[Defender-Europe 21]]
== Referime ==
[[Kategoria:Stërvitje ushtarake që përfshinë Rusinë]]
[[Kategoria:Marrëdhëniet mes Rusisë dhe NATO-s]]
4vnhjfavv4ya5v2ds008k7ejqz05t2j
Kategoria:Marrëdhëniet Rusi-NATO
14
351218
2658792
2648108
2024-04-25T14:00:09Z
Leutrim.P
113691
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Marrëdhëniet me NATO-n]]
[[Kategoria:Marrëdhëniet shumëpalëshe të Rusisë]]
{{grise|tashme ekziston te Kategoria:Marrëdhëniet mes Rusisë dhe NATO-s}}
69c4cs650u43y6zo10ow3irrwtj5pic
Phil Foden
0
353506
2658919
2658729
2024-04-25T16:52:00Z
Sadsadas
51943
/* Profili i lojtarit */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography
| name = Phil Foden
| image = Phil Foden 2022-11-21 1.jpg
| caption = Foden me [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglinë]] në [[2022 FIFA Kupa e Botës|Kupën e Botës 2022]]
| full_name = Philip Walter Foden
| birth_date = {{birth date and age|28|5|2000|df=y}}
| birth_place = [[Stockport]], Angli
| height = 1.71 m<ref name="PremProfile"/>
| position = [[Mesfushori|Mesfushor]]
| currentclub = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| clubnumber = 47
| youthyears1 = 2009–2017
| youthclubs1 = [[Akadrmia e Manchester City F.C.|Manchester City]]
| years1 = 2017–
| clubs1 = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| caps1 = 159
| goals1 = 49
| nationalyears1 = 2015–2016
| nationalteam1 = [[Kombëtarja angleze nën-16 e futbollit|Anglia U16]]
| nationalcaps1 = 8
| nationalgoals1 = 2
| nationalyears2 = 2016–2017
| nationalteam2 = [[Kombëtarja angleze nën-17 e futbollit U17|Anglia U17]]
| nationalcaps2 = 23
| nationalgoals2 = 11
| nationalyears3 = 2017–2018
| nationalteam3 = [[Kombëtarja angleze nën-18 e futbollit U18|Anglia U18]]
| nationalcaps3 = 2
| nationalgoals3 = 1
| nationalyears4 = 2018
| nationalteam4 = [[Kombëtarja angleze nën-19 e futbollit U19|Anglia U19]]
| nationalcaps4 = 3
| nationalgoals4 = 1
| nationalyears5 = 2018–2019
| nationalteam5 = [[Kombëtarja angleze nën-21 e futbollit U21|Anglia U21]]
| nationalcaps5 = 15
| nationalgoals5 = 4
| nationalyears6 = 2020–
| nationalteam6 = [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglia]]
| nationalcaps6 = 33
| nationalgoals6 = 4
| club-update = 20:39, 3 prill 2024 (UTC)
| nationalteam-update = 23:05, 26 mars 2024 (UTC)
}}
'''Philip Walter Foden''' (lindur më 28 maj 2000) është një [[futbolli]]st profesionist [[Anglia|anglez]] i cili luan si [[mesfushor]] për klubin anglez [[Manchester City F.C.|Manchester City]] dhe [[Kombëtarja angleze e futbollit|kombëtaren angleze]].
Foden është produkt i akademisë së Manchester Cityt. Ai debutoi me ekipin e parë në vitin 2017 dhe që nga ajo kohë ka luajtur më shumë se 200 ndeshje në të gjitha kompeticionet, duke shënuar mbi 50 gola. Ai ka fituar gjithsej 16 trofe me ''Cityzens'', përfshirë pesë tituj të [[Premier League|Premier Ligës]] si dhe një titull të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] si pjesë e ''[[Tripleta (futboll)|tripletës]]'' historike në sezonin 2022–23.
Foden fitoi famë ndërkombëtare për herë të parë duke fituar çmimin Topi i Artë nē Kupën e Botës nën-17 e cila u fitua nga Anglia. Debutimi i tij me ekipin e parë erdhi në shtator 2020. Ai ka përfaqësuar Anglinë në [[UEFA Euro 2020]] dhe [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]].
==Karriera me klube==
===Manchester City===
====2009–2016: Hyrja në akademi dhe vitet e para====
Philip Walter Foden lindi më 28 maj 2003 në Stockport, Greater Manchester dhe që në fëmijëri ishte tifoz i Manchester Cityt.<ref>{{cite web|url=https://www.premierleague.com/news/408901|title=Premier League clubs publish retained lists|publisher=Premier League|language=en|date=9 qershor 2017|access-date=18 dhjetor 2017|archive-date=27 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190527152818/https://www.premierleague.com/news/408901|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/news/first%20team/first%20team%20news/2017/july/phil%20foden%20man%20utd%20v%20man%20city|title=City Starlet Foden: Silva's My Idol|date=20 korrik 2017|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=8 gusht 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170808212349/https://www.mancity.com/News/First%20Team/First%20Team%20News/2017/July/Phil%20Foden%20Man%20Utd%20v%20Man%20City|url-status=live}}</ref> Ai u bë pjesë e klubit që në moshën katër-vjeçare dhe në korrik 2016 firmosi bursën e akademisë.<ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/phil-foden|title=Manchester City U18's Phil Foden profile|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171116111633/https://www.mancity.com/phil-foden|url-status=live}}</ref> Ai më përpara kishte qënë pjesë e kolegjit privat St. Bede, pagesat e të cilit ishin kryer nga klubi.<ref name="DailyTelegraph">{{cite news|author=James Ducker|date=3 gusht 2018|title=Phil Foden may have gone from ballboy to 'Pep Guardiola's lad', but Man City's local hero remains firmly grounded|url=https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|newspaper=The Daily Telegraph|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=4 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180804115134/https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author=Rob Pollard|date=11 maj 2016|title=Pivotal Man City moment that helped shape Blues' vision for their next generation|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=6 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180806024731/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|url-status=live}}</ref> Më 6 dhjetor 2016, ai u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Pep Guardiola]] për ndeshjen e fazës së grupeve të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] kundër [[Celtic F.C.|Celtic]]; ndeshja u mbyll në barazim 1–1 me Foden i cili nuk u aktivizua.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=6 dhjetor 2016|title=Manchester City 1–1 Celtic|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017 |archive-date=7 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171207142417/http://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|url-status=live}}</ref>
====2017–2019: Debutimi me ekipin e parë dhe trofetë e para====
Foden bëri debutimin e tij si profesionist më 21 nëntor 2017 në ndeshjen e fazës së grupeve të Ligës së Kampioneve kundër [[Feyenoord|Feyenoordit]]; ai hyri si zëvëndësues në minutën e 75të në vend të [[Yaya Touré]]. Ai u bë anglezi i katërt më i ri që luan një ndeshje në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 177 ditë).<ref>{{cite news|author=Phil Dawkes|date=21 nëntor 2017|title=Manchester City 1–0 Feyenoord|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=24 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171124202030/http://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|url-status=live}}</ref> Dy muaj më pas, ai luajti si titullar në humbjen 2–1 kundër [[FC Shakhtar Donetsk|Shakhtar Donetsk]], duke thyer rekordin e [[Josh McEachran]] si anglezi më i ri që luan një ndeshje si titullar në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 192 ditë);<ref name=young>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/42260682|title=Phil Foden: Champions League record for Man City teenager|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 dhjetor 2017|access-date=13 mars 2019|archive-date=29 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171229103704/http://www.bbc.com/sport/football/42260682|url-status=live}}</ref> rekordi i tij u thye në tetor 2020 nga [[Jude Bellingham]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|title=Lazio 3–1 Borussia Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|date=20 tetor 2020|access-date=21 tetor 2020|archive-date=31 tetor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201031221103/https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|url-status=live}}</ref>
Më 16 dhjetor, Foden luajti ndeshjen e tij të parë në [[Premier League|Premier Ligë]] në fitoren 4–1 kundër [[Tottenham Hotspur F.C.|Tottenhamit]], duke zëvendësuar [[İlkay Gündoğan]] në minutën e 83të.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=16 dhjetor 2017|title=Manchester City 4–1 Tottenham|url=https://www.bbc.com/sport/football/42290590|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=2 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190402002556/https://www.bbc.com/sport/football/42290590|url-status=live}}</ref> Më 25 shkurt 2018, City fitoi 3–0 kundër [[Arsenal F.C.|Arsenalit]] në finalen e Kupës së Ligën, me Foden i cili u aktivizua si zëvëndësues, duke fituar trofeun e parë si profesionist.<ref name=2018LC>{{cite news|author=Phil McNulty|date=25 shkurt 2018|title=Arsenal 0–3 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=25 shkurt 2018|archive-date=21 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190521001032/https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, ai luajti si titullar në fitoren 4–0 kundër [[FC Basel|Baselit]] në ndeshjen e parë të raundit të 16-tave të Ligës së Kampioneve, duke thyer rekordin e [[Kieran Richardson]] si anglezi më i ri që luan titullar në një ndeshje me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (17 vjeç e 283 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|title=Teen starlet Foden breaks Champions League record with Man City start|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=7 mars 2018|access-date=13 mars 2019|archive-date=14 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210114152734/https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|url-status=live}}</ref> Më 13 maj, Manchester City titoi titullin e Premier Ligës dhe Foden u bë lojtari më i ri, i njohur nga [[Guinness World Records]],<ref>{{Cite web|url=https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|title=Q&A with Manchester City FC's Phil Foden – the youngest football player to win the Premier League|publisher=Guinness World Records|language=en|date=25 tetor 2019|access-date=25 tetor 2019|archive-date=25 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191025042959/https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|url-status=live}}</ref> që merr medaljen e fituesit.<ref>{{cite news|author=Richard Fay|date=13 maj 2018|title=Man City fans loved seeing Phil Foden make Premier League history|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=14 maj 2018|archive-date=14 maj 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180514213843/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri më 5 gusht duke luajtur 75 minuta në suksesin 2–0 kundër [[Chelsea F.C.|Çelsit]] në FA Community Shield; ai asistoi golin e dytë të ekipit të shënuar nga [[Sergio Agüero]].<ref name=shield2018>{{cite news|author=Chris Bevan|date=5 gusht 2018|title=Chelsea 0–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=20 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180820135641/https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|url-status=live}}</ref> Më 6 janar 2019, ai shënoi golin e parë në [[Etihad Stadium]] në suksesin 7–0 kundër [[Rotherham United F.C.|Rotherham United]] në raundin e tretë të kupës.<ref>{{cite news|author=Neil Johnston|date=6 janar 2019|title=Man City put seven past Rotherham to reach fourth round|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=8 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190508054643/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|url-status=live}}</ref> Tre ditë më pas, ai shënoi sërisht, këtë herë në fitoren rekord 9–0 kundër [[Burton Albion F.C.|Burton Albion]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Kupës së Ligës.<ref>{{cite news|author=Michael Emons|date=9 janar 2019|title=Man City 9–0 Burton Albion|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|website=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=13 janar 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190113174344/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|url-status=live}}</ref>
Më 12 mars, Foden shënoi golin e parë në Ligën e Kampioneve në fitoren 7–0 kundër [[FC Schalke 04|Schalke 04]] në raundin e 16-tave;<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|title=Seven-goal Man City trash Schalke in last 16|publisher=BBC Sport|language=en|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=6 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190406154007/https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|url-status=live}}</ref> kjo ishte fitorja më e madhe në një ndeshje të fazës me eliminim direkt të kompeticionit.<ref>{{cite news|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|title=Manchester City equal Champions League record|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|author=Rob Pollard|date=12 mars 2019|access-date=13 mars 2019|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518212527/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|title=Man City break Champions League record in rampage against Schalke|newspaper=Manchester Evening News|language=en|author=Stuart Brennan|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=30 mars 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190330055632/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu u bë golashënuesi më i ri në historinë e klubit në Ligën e Kampioneve si dhe anglezi më i ri që shënon në fazën me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (18 vjeç e 288 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|title=Foden becomes City's youngest Champions League scorer as records tumble in Schalke rout|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|author=Nick Howson|date=13 mars 2019|access-date=14 mars 2019|archive-date=4 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190404072816/https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|url-status=live}}</ref>
Foden shënoi golin e tij të parë në Premier Ligë më 20 prill në fitoren minimale 1–0 kundër Tottenhamit. Me këtë gol, ai u bë golashënuesi i tretë më i ri i klubit në kampionat, pas [[Micah Richards]] dhe [[Daniel Sturridge]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/47917515|title=Manchester City 1–0 Tottenham: Phil Foden goal sends City top|publisher=BBC Sport|language=en|author=Phil McNulty|date=20 prill 2019|access-date=20 prill 2019|archive-date=20 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190420143558/https://www.bbc.com/sport/football/47917515|url-status=live}}</ref> Manchester City e mbylli sezonin duke i fituar të gjitha trofetë në Angli, me Foden i cili pati një kontribut në rritje në këtë sukses.<ref>{{Cite news|title=How big a feat is Man City's treble?|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|access-date=21 shkurt 2021|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518181210/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|url-status=live}}</ref>
====2019–2021: Finalja e Ligës së Kampioneve dhe fitimi i vëndit të titullarit====
Foden e nisi sezonin e tij të tretë me Cityn duke fituar trofeun e shtatë në karrierë; ekipi mundi [[Liverpool F.C.|Liverpoolin]] me penallti për të fituar Community Shield; Foden shënoi në tentativën e tij.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Liverpool on penalties|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=8 gusht 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190808212252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|url-status=live}}</ref> Ai shënoi golin e parë për sezonin 2019–20 në fitoren 2–0 kundër ekipit kroat [[GNK Dinamo Zagreb|Dinamo Zagreb]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve; ai ishte protagonist në këtë fazë, duke u renditur i dyti për rastet e krijuara për gol (6), mbrapa [[Lionel Messi]]t (7).<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=4 mars 2020|title=The Lionel Messi stat that shows Foden's importance to Man City|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|access-date=13 shkurt 2021|website=Manchester Evening News|language=en|archive-date=18 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200318104713/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|url-status=live}}</ref> Ai luajti ndeshjen e parë si titullar në Premier Ligë më 15 dhjetor duke asistuar golin e [[Kevin De Bruyne]]s në fitoren 3–0 në transfertë kundër Arsenalit.<ref>{{Cite web|title=Arsenal v Man City, 2019/20 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/46765|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=20 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201120133323/https://www.premierleague.com/match/46765|url-status=live}}</ref>
Më 1 mars 2020, Foden luajti si titullar në finalen e Kupës së Ligës kundër [[Aston Villa F.C.|Aston Villës]], duke ndihmuar ekipin të fitonte ndeshjen 2–1; ky ishte trofeu i tij i tetë në karrierë.<ref>{{Cite news|title=Man City win third Carabao Cup in a row|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=1 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200301183119/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|url-status=live}}</ref> Në përfundim të ndeshjes, atij i'u dha trofeu Alan Hardaker si lojtari më i mirë i ndeshjes.<ref>{{cite news|title=The Alan Hardaker Trophy|url=https://www.efl.com/carabao-cup/about-the-carabao-cup/the-alan-hardaker-trophy|website=EFL.com|publisher=English Football League|language=en|access-date=27 shkurt 2023}}</ref> Pas një ndërprerje tre mujore për shkak të [[Pandemia e COVID-19|Pandemisë së COVID-19]], Premier Liga u rikthye në qershor; në ndeshjen e parë pas rikthimit, Foden shënoi në një fitore 3–0 në shtëpi kundër Arsenalit,<ref>{{Cite news|title=Luiz sent off as Man City beat Arsenal|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|access-date=25 prill 2021|archive-date=30 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210430032252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|url-status=live}}</ref> e cila u pasua nga një dopietë, e para në karrierë, në fitoren 5–0 kundër [[Burnley F.C.|Burnleyt]].<ref>{{Cite news|title=Man City thrash Burnley to make Reds wait|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|access-date=25 prill 2021|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425094129/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|url-status=live}}</ref>
Fundi i sezonit 2019–20 solli largimin e veteranit [[David Silva]], një idhull i Foden,<ref>{{Cite web|author=Paul Handler|title=City starlet Foden: Silva's my idol|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|access-date=25 prill 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100210/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|url-status=live}}</ref> nga ekipi pas dhjetë vitesh. Foden u vendos si lojtari i cili do të kryente rolin e Silvës në mesfushë, me trajnerin Guardiola i cili deklaroi se klubi "kishte besim" te talenti anglez.<ref>{{Cite web|author=Matt Jones|title=Pep Guardiola: Manchester City 'Trust' Phil Foden to Replace David Silva|url=https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|access-date=25 prill 2021|website=Bleacher Report|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100207/https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezinin me 8 gola dhe 9 asiste në 38 ndeshje në të gjitha kompeticionet.<ref name=":0">{{Cite web|title=Phil Foden Statistics 2019/20|url=https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=18 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210418094301/https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri duke shënuar në fitoren 3–1 kundër [[Wolverhampton Wanderers F.C.|Wolverhampton Wanderers]] në javën e parë të kampionatit.<ref>{{Cite web|title=Wolves v Man City, 2020/21 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/58915|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=6 mars 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210306140320/https://www.premierleague.com/match/58915|url-status=live}}</ref> Më 25 nëntor 2020, ai shënoi në fitoren kundër [[Olympiacos F.C.|Olympiacos]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web|title=Olympiacos-Man. City {{!}} UEFA Champions League|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|access-date=17 shkurt 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222160310/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|url-status=live}}</ref> duke ndihmuar ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt të kompeticionit për herë të 8të rresht.<ref>{{Cite web|author=David Clayton|title=Foden goal sends City through to UCL Round of 16|url=https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|access-date=17 shkurt 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=27 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210127135125/https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|url-status=live}}</ref> Më 7 shkurt 2021, Foden shënoi dhe asistoi në fitoren 4–1 kundër Liverpoolit në transfertë; kjo ishte fitorja e parë e Cityt në [[Anfield]] që nga viti 2003.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/55875683|title=Liverpool 1–4 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 shkurt 2021|access-date=7 shkurt 2021|archive-date=7 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210207190041/https://www.bbc.com/sport/football/55875683|url-status=live}}</ref> Dhjetë ditë më pas, ai shënoi kundër [[Everton F.C.|Evertonit]] duke ndihmuar Cityn të fitonte ndeshjen e 17të rresht në të gjitha kompeticionet.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Everton to open up 10-point lead|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|access-date=17 shkurt 2021|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222012528/https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|url-status=live}}</ref>
Më 25 prill, Foden fitoi Kupën e Ligës për të katërtin sezon rresht duke luajtur 90 minuta në finalen e fituar kundër Tottenhamit.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Spurs to lift Carabao Cup|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|access-date=25 prill 2021|archive-date=24 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210424205229/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|url-status=live}}</ref> Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në të dyja ndeshjet çerek-finale kundër [[Borussia Dortmund]]it.<ref>{{Cite news|title=Foden scores late as City beat Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|access-date=6 prill 2021|archive-date=14 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414053445/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|title=Mahrez and Foden send Man City into last four|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|access-date=15 prill 2021|archive-date=15 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415065325/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|url-status=live}}</ref> Në gjysëm-finale, City fitoi me rezultatin e përgjithshëm 4–1 kundër [[Paris Saint-Germain F.C.|Paris Saint-Germain]], me Foden i cili asistoi golin e [[Riyad Mahrez]] në ndeshjen e dytë. Ky rezultat bëri që City të kualifikohej në finalen e parë të tyre në Ligën e Kampioneve;<ref>{{Cite news|title=Man City reach first Champions League final|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|access-date=4 maj 2021|archive-date=5 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210505085806/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|url-status=live}}</ref> në finale, Foden luajti si titullar por City u mposht 1–0 nga Çelsi; kjo ishte hera e parë që Foden humbiste një finale në karrierën e tij si profesionist.<ref>{{Cite news|title=We're the best team in the world – Mount|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|access-date=1 qershor 2021|archive-date=30 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210530183015/https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|url-status=live}}</ref> Në përfundim të sezonit, ai u përfshi në Ekipin e Sezonit të kompeticionit,<ref>{{Cite web|date=31 maj 2021|title=UEFA Champions League Squad of the Season|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|access-date=1 qershor 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602200013/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|url-status=live}}</ref> si dhe u shpall [[Lojtari i Ri më i mirë i Premier Ligës]] si dhe [[PFA Lojtari i Ri i Vitit]].<ref>{{Cite web|title=PFA Awards Men's Nominees|url=https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|access-date=2 qershor 2021|publisher=Professional Footballers' Association|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602215926/https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|title=Phil Foden named Premier League Young Player of the Year|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|access-date=5 qershor 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=5 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210605170457/https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|url-status=live}}</ref>
====2021–vazhdon: Nominimi për Topin e Artë dhe ''Tripleta'' historike====
Foden e humbi nisjen e sezonit 2021–22 për shkak të një dëmtimi.<ref>{{Cite web|date=11 gusht 2021|title=Phil Foden faces up to another month out in blow to Manchester City|url=https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210820143004/https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|archive-date=20 gusht 2021|access-date=15 gusht 2022|website=The Guardian|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Niall Keenan|date=15 shtator 2021|title=Manchester City vs RB Leipzig: Live Stream TV Updates and How to Watch Champions League 2021/22|url=https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923181723/https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Vavel|language=en}}</ref> Ai u rikthye në aksion më 21 shtator në ndeshjen e Kupës së Ligës kundër [[Wycombe Wanderers F.C.|Wycombe Wanderers]], duke shënuar një gol dhe asistuar dy të tjerë me ekipin që fitoi 6–1.<ref>{{Cite web|author=James Richings|date=21 shtator 2021|title=Match Report: Manchester City 6–1 Wycombe Wanderers |url=https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923024527/https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Bucks Free Press|language=en}}</ref> Goli i tij i parë në Premier Ligë për sezonin e ri erdhi më 3 tetor në barazimin 2–2 në transfertë kundër Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=3 tetor 2021|title=Liverpool 2–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|access-date=15 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232550/https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|url-status=live}}</ref> Me vazhdimin e sezonit, kontributi i Foden në ekip u rrit; Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në fazën e grupeve kundër ekipit belg [[Club Brugge KV|Club Brugge]],<ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|date=3 nëntor 2021|title=Classy City complete Champions League double over Club Brugge|url=https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220419193138/https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|archive-date=19 prill 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> kurse në kampionat vazhdoi të ishte protagonist, duke shënuar një dygolësh kundër [[Brighton & Hove Albion F.C.|Brighton & Hove Albion]] (fitore 4–1) si dhe golin e vetëm në fitoren minimale kundër [[Brentford F.C.|Brentford]].<ref>{{Cite web|author=Lewis Jones|date=24 tetor 2021|title=Brighton 1–4 Manchester City: Phil Foden at the double as City turn on the style|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232548/https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Ben Grounds|date=30 dhjetor 2021|title=Brentford 0–1 Man City: Phil Foden on target as Pep Guardiola's side march into eight-point lead at summit|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|url-status=live}}</ref>
Foden shijoi një formë të shkëlqyer gjatë muajit shkurt, duke shënuar kundër [[Sporting CP]]<ref>{{Cite web|author=Ben Southby|date=16 shkurt 2022|title=Sporting CP 0–5 Manchester City: Bernardo Silva scores twice as ruthless visitors deliver Lisbon thrashing|url=https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220216063459/https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|archive-date=16 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Eurosport|language=en}}</ref> në Ligën e Kampioneve dhe kundër Norwich Cityt dhe Evertonit në Premier Ligë.<ref>{{Cite web|date=12 shkurt 2022|title=Norwich City beaten as Raheem Sterling hits a hat-trick for Manchester City at Carrow Road|url=https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220214174259/https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|archive-date=14 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Canaries|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Adam Bate|date=27 shkurt 2022|title=Everton 0–1 Man City: Phil Foden's late breakthrough goal wins it as hosts are left to bemoan penalty decision|url=https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|access-date=16 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232541/https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu shënoi në fitoren 4–3 kundër [[Real Madrid C.F.|Real Madridit]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web |date=26 April 2022 |title=Manchester City vs. Real Madrid 4 – 3|url=https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|access-date=16 gusht 2022|website=Soccerway|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232542/https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|url-status=live}}</ref> por City u eliminua pasi humbi ndeshjen e kthimit në [[Stadiumi Santiago Bernabéu|Santiago Bernabéu]] me rezultatin 3–1.<ref>{{Cite web|date=4 maj 2022|title=Real Madrid 3–1 Manchester City (agg 6–5): Rodrygo and Benzema pull off remarkable comeback|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220606232816/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|archive-date=6 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=UEFA|language=en}}</ref> Ai gjithashtu ishte protagonist në fitoren me përmbysje kundër Aston Villës në javën e fundit të kampionatit,<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=22 maj 2022|title=Ilkay Gundogan explains what sparked Man City's incredible comeback vs Aston Villa|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220625011515/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|archive-date=25 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=Manchester Evening News|language=en}}</ref> që lejoi Cityn ti rrëmbente titullin Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=22 maj 2022|title=Manchester City 3–2 Aston Villa|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|access-date=16 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezonin me 14 gola në të gjitha kompeticionet, përfshirë 9 në Premier Ligë, duke fituar sërisht çmimet PFA Lojtari i Ri i Vitit dhe Lojtari i Ri i Vitit i Premier Ligës për të dytin sezon rresht.<ref>{{Cite web|title=Phil Foden named PFA Young Player of the Year|url=https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220610020940/https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|archive-date=10 qershor 2022|access-date=15 gusht 2022|website=The PFA|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=John Edwards|date=21 maj 2022|title=Foden wins Premier League Young Player of the Season|url=https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220624042325/https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|archive-date=24 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=ManchesterCity F.C.|language=en}}</ref> Përveç kësaj, ai u nominua për çmimin prestigjoz [[Topi i Artë]]<ref>{{Cite web|author=Jack Mumford|date=12 gusht 2022|title=Six City stars up for 2022 Ballon d'Or|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-man-city-ballon-dor-nomination-63772830|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220813013550/https://www.mancity.com/news/mens/seven-city-players-nominated-ballon-d-or-yashin-trophy-63795902|archive-date=13 gusht 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> dhe çmimin Lojtari i Vitit i Lojtarëve.<ref>{{Cite web|date=2 qershor 2022|title=Fans staggered by Phil Foden nomination for PFA Player of the Year over Mo Salah|url=https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|access-date=16 gusht 2022|website=All Football app|language=en|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127051151/https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|url-status=live}}</ref>
Më 2 tetor 2022, Foden shënoi tregolëshin e parë në karrierë në fitoren 6–3 kundër [[Manchester United F.C.|Manchester United]].<ref>{{cite news|title=Man City 6–3 Man Utd: Haaland and Foden hat-tricks as hosts hit six|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|publisher=BBC Sport|language=en|date=2 tetor 2022|access-date=2 tetor 2022|archive-date=2 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221002180958/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|url-status=live}}</ref> Dymbëdhjetë ditë më pas, ai firmosi një kontratë të re pesë-vjeçare ne klubin.<ref>{{Cite web|date=14 tetor 2022|title=Man City's Foden signs new long-term contract|url=https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|access-date=15 tetor 2022|publisher=ESPN FC|language=en|archive-date=15 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221015051204/https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|url-status=live}}</ref> Në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve, Foden shënoi një gol kundër [[Sevilla FC|Seviljes]] dhe ndihmoi ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt si fitues i grupit.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/62800316|title=Erling Haaland scored twice as Manchester City opened their Champions League campaign by thrashing a dismal Sevilla side|publisher=BBC Sport|language=en|author=Steve Sutcliffe|date=6 shtator 2022|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Më 3 maj 2023, Foden shënoi në fitoren 3–0 kundër [[West Ham United F.C.|West Ham United]], duke regjistruar golin e 10të në Premier Ligë për sezonin 2022–23.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/638095|title=Manchester City reclaim top spot with win over West Ham|publisher=ESPN FC|language=en|date=3 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Pavarësisht se e kaluan shumicën e sezonit në vendin e dytë, Manchester City arriti t'a parakalonte Arsenalin gjashtë javë nga fundi dhe u shpall sërisht fitues i kampionatit.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/637931|title=Manchester City win 3-1 at Arsenal to go top of Premier League|publisher=ESPN FC|language=en|date=12 tetor 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2023/may/21/premier-league-ten-title-race-turning-points-manchester-city-arsenal|title=Ten title-race turning points: how Manchester City overtook Arsenal|website=The Guardian|language=en|author1=Paul Bellsham|author2=Niall McVeigh|date=21 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Në kupë, Foden ishte protagonist, duke shënuar në fitoren 4–0 kundër Çelsit në raundin e tretë dhe fitoren 3–0 kundër [[Bristol City F.C.|Bristol Cityt]] në raundin e pestë.<ref>{{Cite news|author=Phil McNulty|date=8 janar 2023|title=Manchester City 4–0 Chelsea|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64193420|access-date=23 prill 2023}}</ref><ref>{{Cite news|author=Emlyn Begley|date=28 shkurt 2023|title=Bristol City 0–3 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64788956|access-date=23 prill 2023}}</ref> City e fitoi trofeun pasi mposhti 2–1 në finale Manchester United.<ref name="MOTM">{{cite web|url=https://www.skysports.com/football/manchester-city-vs-manchester-united/482166|title=Man City 2–1 Man Utd: Ilkay Gundogan's double puts City on the brink of treble with FA Cup win|website=Sky Sports|language=en|date=3 qershor 2023|access-date=3 qershor 2023}}</ref> Më 10 qershor 2023, City u përball me [[F.C. Internazionale Milano|Interin]] në finalen e Ligës së Kampioneve. Foden e nisi ndeshjen si zëvëndësues por u aktivizua në minutën e 36të në vend të të dëmtuarit De Bruyne.<ref>{{cite news|author=Rob Dawson|date=10 qershor 2023|title=Man City's Kevin De Bruyne forced off with injury in 1st half of Champions League final|url=https://www.espn.com/soccer/story/_/id/37832217/manchester-city-kevin-de-bruyne-injury-champions-league-final|publisher=ESPN FC|language=en|accessdate=10 qershor 2023}}</ref> City fitoi ndeshjen falë golit të vetëm të [[Rodrigo Hernández Cascante|Rodrit]] në pjesën e dytë,<ref name="Guardian-Live">{{cite news|author=Barry Glendenning|date=10 qershor 2023|title=Manchester City beat Inter 1–0 to win Champions League and seal treble – live reaction|url=https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|publisher=The Guardian|language=en|accessdate=10 qershor 2023|archive-date=10 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230610163325/https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|url-status=live}}</ref> duke fituar trofeun e parë në histori dhe duke arritur një ''[[Tripleta (futboll)|tripletë]]'' historike.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/65845807|title=Man City win Champions League: Rodri goal secures victory against Inter and completes treble|publisher=UEFA|language=en|date=10 qershor 2023|access-date=10 qershor 2023|archive-date=11 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230611095758/https://www.bbc.com/sport/football/65845807|url-status=live}}</ref>
==Karriera ndërkombëtare==
===Të rinjtë===
Në maj 2017, Foden shënoi në finalen e UEFA Kampionatit Evropian nën-17 kundër [[Kombëtarja spanjolle nën-17 futbollit|Spanjës]] por Anglia në fund u mposht me penallti.<ref name="U17EURO">{{cite web|title=Young Lions Beaten on Penalties in UEFA EURO U17 Championship Final|url=http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|publisher=The Football Association|language=en|date=19 maj 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=28 qershor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170628045458/http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|url-status=live}}</ref>
Në tetor të të njëjtit vit, Foden fitoi famë ndërkombëtare për performancat e tij në Kupën e Botës nën-17, duke shënuar një dopietë në finale, sërisht kundër Spanjës, por këtë herë Anglia fitoi.<ref>{{cite news|title=England win Under-17 World Cup as Phil Foden inspires incredible comeback victory over Spain|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|newspaper=The Independent|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=3 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171203134329/http://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|url-status=live}}</ref> Ai gjithashtu fitoi çmimin Topi i Artë si lojtari më i mirë i turnamentit, duke bërë që të merrte vëmëmndje të madhe nga media.<ref name="GoalSL">{{cite web|author=Sam Lee|title=Phil Foden: Who Is England's 17-Year Old World Cup Hero?|url=http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=19 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171119111925/http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Foden Scores England's Fifth to Seal U17 World Cup|url=https://www.bbc.com/sport/football/41789998|publisher=BBC Sport|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171216222152/http://www.bbc.com/sport/football/41789998|url-status=live}}</ref>
Më 27 maj 2019, Foden ishte pjesë e listës me 23 lojtar të ekjpit nën-21 që do të luante në [[UEFA Kampionati Evropian nën-21 2019|UEFA Kampionatin Evropian nën-21]].<ref>{{Cite news|title=England U21s squad named by Aidy Boothroyd for this summer's Euro finals in Italy|url=http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|publisher=The Football Association|language=en|date=27 maj 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=4 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190604094325/http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|url-status=live}}</ref> Ai shënoi një gol të bukur, i pari i tij me ekipin nën-21, në humbjen 2–1 kundër [[Kombëtarja franceze nën-21 e futbollit|Francës]] në ndeshjen e parë.<ref>{{Cite news|title=England U21s 1 France U21s 2|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|publisher=BBC Sport|language=en|date=18 qershor 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=18 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190618224212/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|url-status=live}}</ref>
===Ekipi i parë===
Më 25 gusht 2020, Foden u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Gareth Southgate]].<ref>{{cite web|date=25 gusht 2019|title=England call-ups for Harry Maguire, Phil Foden, Mason Greenwood and Kalvin Phillips|url=https://www.bbc.com/sport/football/53892235|access-date=25 gusht 2020|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=25 gusht 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200825135649/https://www.bbc.com/sport/football/53892235|url-status=live}}</ref> Ai bëri debutimin e tij ndërkombëtar në fitoren 1–0 kundër [[Kombëtarja islandeze e futbollit|Islandës]] në [[UEFA Liga e Kombeve|UEFA Ligën e Kombeve]].<ref>{{Cite news|author=Rob Smyth|date=5 shtator 2020|title=Iceland 0–1 England: Nations League – live!|website=The Guardian|language=en|url=https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|access-date=5 shtator 2020|archive-date=5 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200905150601/https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|url-status=live}}</ref> Dy ditë më pas, ai dhe shoku i ekipit [[Mason Mount]] u përjashtuan nga ekipi për shkak se kishin thyer protokollin e izolimit të COVID-19, duke thirrur të paktën një person në hotelin që po qëndronin.<ref name="Independent20200907">{{cite news|author=Lawrence Ostlere|date=7 shtator 2020|title=Phil Foden and Mason Greenwood sent home after breaching quarantine rules in Iceland|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|newspaper=The Independent|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=7 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200907172900/https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|url-status=live}}</ref> Veprimi i tij u kritikua nga Manchester City.<ref name="Independent20200907" /><ref>{{cite web|date=7 shtator 2020|title=Club Statement|url=https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=8 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200908092127/https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, Foden shënoi dy golat e parë me ekipin kombëtar në ndeshjen e kthimit kundër Islandës në Wembley, duke i dhënë Anglisë një fitore 4–0.<ref>{{Cite web|author=Daniel Murphy|date=18 nëntor 2020|title=Man City star Phil Foden reacts to scoring first goals for England|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|access-date=19 nëntor 2020|website=Manchester Evening News |language=en|archive-date=18 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201118233327/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|url-status=live}}</ref>
Më 1 qershor 2021, Foden ishte një nga 26 lojtarët që u ftuan për të marrë pjesë në [[UEFA Euro 2020]], e cila u zhvillua një vit me vonesë për shkak të COVID-19. Ai i'u bashkua ekipit disa ditë me vonesë për shkak të finales së Ligës së Kampioneve me Manchester Cityn.<ref>{{Cite web|date=9 qershor 2021|title=England Euro 2020 squad in full – no space for Lingard or Watkins but White called up|url=https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|access-date=9 qershor 2021|website=inews.co.uk|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609103245/https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|url-status=live}}</ref> Më 8 qershor, ai u krahasua me legjendën [[Paul Gascoigne]] pasi vendosi të "kopjonte" modelin e flokëve të ish mesfushorit të Anglisë. I pyer në lidhje me këtë, Foden deklaroi: "Kombi e di se çfarë do të thotë ai për vendin dhe çfarë bëri, kështu që nuk do ishte keq nëse përpiqem të sjell pak Gazza në fushë."<ref>{{Cite web|date=8 qershor 2021|title=Phil Foden dyes hair to 'bring a bit of Gazza on the pitch'|url=https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|access-date=9 qershor 2021|website=ITV News|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609063040/https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|url-status=live}}</ref>
Më 10 nëntor 2022, Foden u ftua në ekipin që do të luante në [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]] në Katar. Ai debutoi në fitoren 6–2 kundër [[Kombëtarja iraniane e futbollit|Iranit]] në fazën e grupeve, duke hyrë si zëvëndësues në minutën e 71të.<ref>{{Cite web|date=21 nëntor 2022|title=England thrash Iran in World Cup opener|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382|access-date=23 nëntor 2022|publisher=BBC Sport|language=en|url-status=live|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127105410/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382}}</ref> Më 29 nëntor, ai shënoi golin e dytë në fitoren 3–0 kundër [[Kombëtarja uellsiane e futbollit|Uellsit]], po në fazën e grupeve. Në ndeshjen e parë në fazën me eliminim direkt, ai asistoi golat e [[Harry Kane]] dhe [[Bukayo Saka|Bukayo Sakës]] në suksesin 3–0 kundër [[Kombëtarja senegaleze e futbollit|Senegalit]].<ref>{{Cite web|date=5 December 2022|title=Phil Foden hails his best England showing|url=https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|publisher=The Football Association|language=en|access-date=5 dhjetor 2022|archive-date=5 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221205150408/https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|url-status=live}}</ref>
==Profili i lojtarit==
Foden është një lojtar këmbë-majtë<ref name="Louise Taylor">{{cite web|title=Meet the England players who have reached the under-17 World Cup final|url=https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|author=Louise Taylor|website=The Guardian|language=en|date=25 tetor 2017|access-date=15 prill 2019|archive-date=15 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190415182613/https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|url-status=live}}</ref> i cili mund të luaj si anësor i tërhequr ose si anësor i djathtë, edhe pse Guardiola e ka përshkruar si një mesfushor tipik.<ref name="GoalSL"/> Përveç kësaj, ai mund të luaj si mesfushor-sulmues në qëndër ose si sulmues i fshehur.<ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|title=Phil Foden solves Pep Guardiola's false nine conundrum with derby performance|website=Manchester Evening News|language=en|author=Harry Siddall|date=7 mars 2022|access-date=5 prill 2022|archive-date=5 prill 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220405155345/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|url-status=live}}</ref> Në vitin 2017, Guardiola thuri lëvdada për lojtarin, duke e quajtur "të kompletuar": Është e rrezikshme të thuash gjëra të mira për lojtarët e rinj, sepse ata janë ende të rinj, dhe duhet të rriten dhe duhet të mësojnë shumë e shumë gjëra... Por ne kemi shumë besim për ta ndihmuar atë, sepse ne besojmë se ai është një djalë që ka potencial, edhe nëse nuk është i fortë dhe i gjatë.<ref name="GoalSL"/> Gazetarja e [[The Guardian]], Louise Taylor, vuri në dukje kontrollin e topit dhe aftësitë dribluese të lojtarit.<ref name="Louise Taylor"/> Në vitin 2018, gazetari veteran Brian Glanville e përshkroi Fodenin si një "talent me dhunti", duke thënë: "Lojtarët e rinj me aftësitë dhe cilësitë e tij krijuese janë jashtëzakonisht të dobët në tokë".<ref>{{cite web|title=Phil Foden Should Leave Manchester City|url=https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|author=Brian Glanville|website=World Soccer|publisher=TI Media|language=en|date=21 gusht 2018|access-date=15 prill 2019|archive-date=1 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190501143619/https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|url-status=live}}</ref>
Pasi shënoi një dygolësh vendimtar kundër Manchester United në mars 2024, Pep Guardiola e përshkroi Fodenin si lojtarin më të mirë aktualisht në Premier Ligë: "Ai pëlqen të luajë futboll. Ai tashmë do të jetë një lojtar legjendar, sepse në një moshë të re, ndeshjet e luajtura, minutat, golat e shënuar, titujt e fituar dhe ai është nga shtëpia dhe prandaj lidhja me tifozët është e pabesueshme, por tani shënon gola për të fituar ndeshjet si lojtar... Ai është lojtari i sezonit, me gjithë respektin për lojtarët e jashtëzakonshëm, por askush nuk ka qenë aq vendimtar për ne sa ai këtë sezon.<ref>{{Cite news|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|title=Pep Guardiola admits Phil Foden decision was wrong as Man City boss explains absence|newspaper=The Independent|language=en|date=3 mars 2024|access-date=4 mars 2024|archive-date=4 mars 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240304153019/https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|url-status=live}}</ref>
==Jeta personale==
Foden ka dy fëmijë me të dashurën e tij; një djal i lindur në vitin 2019 dhe një vajzë e lindur në vitin 2021. Ai mban veshur fanellën me numrin 47 dhe ka një tatuazh në qafë me numrin 47 në nder të gjyshit të tij Ronnie, i cili vdiq në moshën 47 vjeç.
==Referimet==
{{Reflist}}
bj1ycaxoy7x42rbimsw75p58osmchwg
2658924
2658919
2024-04-25T16:53:51Z
Sadsadas
51943
/* Jeta personale */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography
| name = Phil Foden
| image = Phil Foden 2022-11-21 1.jpg
| caption = Foden me [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglinë]] në [[2022 FIFA Kupa e Botës|Kupën e Botës 2022]]
| full_name = Philip Walter Foden
| birth_date = {{birth date and age|28|5|2000|df=y}}
| birth_place = [[Stockport]], Angli
| height = 1.71 m<ref name="PremProfile"/>
| position = [[Mesfushori|Mesfushor]]
| currentclub = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| clubnumber = 47
| youthyears1 = 2009–2017
| youthclubs1 = [[Akadrmia e Manchester City F.C.|Manchester City]]
| years1 = 2017–
| clubs1 = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| caps1 = 159
| goals1 = 49
| nationalyears1 = 2015–2016
| nationalteam1 = [[Kombëtarja angleze nën-16 e futbollit|Anglia U16]]
| nationalcaps1 = 8
| nationalgoals1 = 2
| nationalyears2 = 2016–2017
| nationalteam2 = [[Kombëtarja angleze nën-17 e futbollit U17|Anglia U17]]
| nationalcaps2 = 23
| nationalgoals2 = 11
| nationalyears3 = 2017–2018
| nationalteam3 = [[Kombëtarja angleze nën-18 e futbollit U18|Anglia U18]]
| nationalcaps3 = 2
| nationalgoals3 = 1
| nationalyears4 = 2018
| nationalteam4 = [[Kombëtarja angleze nën-19 e futbollit U19|Anglia U19]]
| nationalcaps4 = 3
| nationalgoals4 = 1
| nationalyears5 = 2018–2019
| nationalteam5 = [[Kombëtarja angleze nën-21 e futbollit U21|Anglia U21]]
| nationalcaps5 = 15
| nationalgoals5 = 4
| nationalyears6 = 2020–
| nationalteam6 = [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglia]]
| nationalcaps6 = 33
| nationalgoals6 = 4
| club-update = 20:39, 3 prill 2024 (UTC)
| nationalteam-update = 23:05, 26 mars 2024 (UTC)
}}
'''Philip Walter Foden''' (lindur më 28 maj 2000) është një [[futbolli]]st profesionist [[Anglia|anglez]] i cili luan si [[mesfushor]] për klubin anglez [[Manchester City F.C.|Manchester City]] dhe [[Kombëtarja angleze e futbollit|kombëtaren angleze]].
Foden është produkt i akademisë së Manchester Cityt. Ai debutoi me ekipin e parë në vitin 2017 dhe që nga ajo kohë ka luajtur më shumë se 200 ndeshje në të gjitha kompeticionet, duke shënuar mbi 50 gola. Ai ka fituar gjithsej 16 trofe me ''Cityzens'', përfshirë pesë tituj të [[Premier League|Premier Ligës]] si dhe një titull të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] si pjesë e ''[[Tripleta (futboll)|tripletës]]'' historike në sezonin 2022–23.
Foden fitoi famë ndërkombëtare për herë të parë duke fituar çmimin Topi i Artë nē Kupën e Botës nën-17 e cila u fitua nga Anglia. Debutimi i tij me ekipin e parë erdhi në shtator 2020. Ai ka përfaqësuar Anglinë në [[UEFA Euro 2020]] dhe [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]].
==Karriera me klube==
===Manchester City===
====2009–2016: Hyrja në akademi dhe vitet e para====
Philip Walter Foden lindi më 28 maj 2003 në Stockport, Greater Manchester dhe që në fëmijëri ishte tifoz i Manchester Cityt.<ref>{{cite web|url=https://www.premierleague.com/news/408901|title=Premier League clubs publish retained lists|publisher=Premier League|language=en|date=9 qershor 2017|access-date=18 dhjetor 2017|archive-date=27 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190527152818/https://www.premierleague.com/news/408901|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/news/first%20team/first%20team%20news/2017/july/phil%20foden%20man%20utd%20v%20man%20city|title=City Starlet Foden: Silva's My Idol|date=20 korrik 2017|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=8 gusht 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170808212349/https://www.mancity.com/News/First%20Team/First%20Team%20News/2017/July/Phil%20Foden%20Man%20Utd%20v%20Man%20City|url-status=live}}</ref> Ai u bë pjesë e klubit që në moshën katër-vjeçare dhe në korrik 2016 firmosi bursën e akademisë.<ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/phil-foden|title=Manchester City U18's Phil Foden profile|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171116111633/https://www.mancity.com/phil-foden|url-status=live}}</ref> Ai më përpara kishte qënë pjesë e kolegjit privat St. Bede, pagesat e të cilit ishin kryer nga klubi.<ref name="DailyTelegraph">{{cite news|author=James Ducker|date=3 gusht 2018|title=Phil Foden may have gone from ballboy to 'Pep Guardiola's lad', but Man City's local hero remains firmly grounded|url=https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|newspaper=The Daily Telegraph|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=4 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180804115134/https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author=Rob Pollard|date=11 maj 2016|title=Pivotal Man City moment that helped shape Blues' vision for their next generation|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=6 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180806024731/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|url-status=live}}</ref> Më 6 dhjetor 2016, ai u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Pep Guardiola]] për ndeshjen e fazës së grupeve të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] kundër [[Celtic F.C.|Celtic]]; ndeshja u mbyll në barazim 1–1 me Foden i cili nuk u aktivizua.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=6 dhjetor 2016|title=Manchester City 1–1 Celtic|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017 |archive-date=7 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171207142417/http://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|url-status=live}}</ref>
====2017–2019: Debutimi me ekipin e parë dhe trofetë e para====
Foden bëri debutimin e tij si profesionist më 21 nëntor 2017 në ndeshjen e fazës së grupeve të Ligës së Kampioneve kundër [[Feyenoord|Feyenoordit]]; ai hyri si zëvëndësues në minutën e 75të në vend të [[Yaya Touré]]. Ai u bë anglezi i katërt më i ri që luan një ndeshje në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 177 ditë).<ref>{{cite news|author=Phil Dawkes|date=21 nëntor 2017|title=Manchester City 1–0 Feyenoord|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=24 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171124202030/http://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|url-status=live}}</ref> Dy muaj më pas, ai luajti si titullar në humbjen 2–1 kundër [[FC Shakhtar Donetsk|Shakhtar Donetsk]], duke thyer rekordin e [[Josh McEachran]] si anglezi më i ri që luan një ndeshje si titullar në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 192 ditë);<ref name=young>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/42260682|title=Phil Foden: Champions League record for Man City teenager|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 dhjetor 2017|access-date=13 mars 2019|archive-date=29 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171229103704/http://www.bbc.com/sport/football/42260682|url-status=live}}</ref> rekordi i tij u thye në tetor 2020 nga [[Jude Bellingham]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|title=Lazio 3–1 Borussia Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|date=20 tetor 2020|access-date=21 tetor 2020|archive-date=31 tetor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201031221103/https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|url-status=live}}</ref>
Më 16 dhjetor, Foden luajti ndeshjen e tij të parë në [[Premier League|Premier Ligë]] në fitoren 4–1 kundër [[Tottenham Hotspur F.C.|Tottenhamit]], duke zëvendësuar [[İlkay Gündoğan]] në minutën e 83të.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=16 dhjetor 2017|title=Manchester City 4–1 Tottenham|url=https://www.bbc.com/sport/football/42290590|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=2 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190402002556/https://www.bbc.com/sport/football/42290590|url-status=live}}</ref> Më 25 shkurt 2018, City fitoi 3–0 kundër [[Arsenal F.C.|Arsenalit]] në finalen e Kupës së Ligën, me Foden i cili u aktivizua si zëvëndësues, duke fituar trofeun e parë si profesionist.<ref name=2018LC>{{cite news|author=Phil McNulty|date=25 shkurt 2018|title=Arsenal 0–3 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=25 shkurt 2018|archive-date=21 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190521001032/https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, ai luajti si titullar në fitoren 4–0 kundër [[FC Basel|Baselit]] në ndeshjen e parë të raundit të 16-tave të Ligës së Kampioneve, duke thyer rekordin e [[Kieran Richardson]] si anglezi më i ri që luan titullar në një ndeshje me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (17 vjeç e 283 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|title=Teen starlet Foden breaks Champions League record with Man City start|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=7 mars 2018|access-date=13 mars 2019|archive-date=14 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210114152734/https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|url-status=live}}</ref> Më 13 maj, Manchester City titoi titullin e Premier Ligës dhe Foden u bë lojtari më i ri, i njohur nga [[Guinness World Records]],<ref>{{Cite web|url=https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|title=Q&A with Manchester City FC's Phil Foden – the youngest football player to win the Premier League|publisher=Guinness World Records|language=en|date=25 tetor 2019|access-date=25 tetor 2019|archive-date=25 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191025042959/https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|url-status=live}}</ref> që merr medaljen e fituesit.<ref>{{cite news|author=Richard Fay|date=13 maj 2018|title=Man City fans loved seeing Phil Foden make Premier League history|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=14 maj 2018|archive-date=14 maj 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180514213843/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri më 5 gusht duke luajtur 75 minuta në suksesin 2–0 kundër [[Chelsea F.C.|Çelsit]] në FA Community Shield; ai asistoi golin e dytë të ekipit të shënuar nga [[Sergio Agüero]].<ref name=shield2018>{{cite news|author=Chris Bevan|date=5 gusht 2018|title=Chelsea 0–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=20 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180820135641/https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|url-status=live}}</ref> Më 6 janar 2019, ai shënoi golin e parë në [[Etihad Stadium]] në suksesin 7–0 kundër [[Rotherham United F.C.|Rotherham United]] në raundin e tretë të kupës.<ref>{{cite news|author=Neil Johnston|date=6 janar 2019|title=Man City put seven past Rotherham to reach fourth round|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=8 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190508054643/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|url-status=live}}</ref> Tre ditë më pas, ai shënoi sërisht, këtë herë në fitoren rekord 9–0 kundër [[Burton Albion F.C.|Burton Albion]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Kupës së Ligës.<ref>{{cite news|author=Michael Emons|date=9 janar 2019|title=Man City 9–0 Burton Albion|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|website=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=13 janar 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190113174344/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|url-status=live}}</ref>
Më 12 mars, Foden shënoi golin e parë në Ligën e Kampioneve në fitoren 7–0 kundër [[FC Schalke 04|Schalke 04]] në raundin e 16-tave;<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|title=Seven-goal Man City trash Schalke in last 16|publisher=BBC Sport|language=en|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=6 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190406154007/https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|url-status=live}}</ref> kjo ishte fitorja më e madhe në një ndeshje të fazës me eliminim direkt të kompeticionit.<ref>{{cite news|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|title=Manchester City equal Champions League record|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|author=Rob Pollard|date=12 mars 2019|access-date=13 mars 2019|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518212527/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|title=Man City break Champions League record in rampage against Schalke|newspaper=Manchester Evening News|language=en|author=Stuart Brennan|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=30 mars 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190330055632/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu u bë golashënuesi më i ri në historinë e klubit në Ligën e Kampioneve si dhe anglezi më i ri që shënon në fazën me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (18 vjeç e 288 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|title=Foden becomes City's youngest Champions League scorer as records tumble in Schalke rout|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|author=Nick Howson|date=13 mars 2019|access-date=14 mars 2019|archive-date=4 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190404072816/https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|url-status=live}}</ref>
Foden shënoi golin e tij të parë në Premier Ligë më 20 prill në fitoren minimale 1–0 kundër Tottenhamit. Me këtë gol, ai u bë golashënuesi i tretë më i ri i klubit në kampionat, pas [[Micah Richards]] dhe [[Daniel Sturridge]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/47917515|title=Manchester City 1–0 Tottenham: Phil Foden goal sends City top|publisher=BBC Sport|language=en|author=Phil McNulty|date=20 prill 2019|access-date=20 prill 2019|archive-date=20 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190420143558/https://www.bbc.com/sport/football/47917515|url-status=live}}</ref> Manchester City e mbylli sezonin duke i fituar të gjitha trofetë në Angli, me Foden i cili pati një kontribut në rritje në këtë sukses.<ref>{{Cite news|title=How big a feat is Man City's treble?|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|access-date=21 shkurt 2021|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518181210/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|url-status=live}}</ref>
====2019–2021: Finalja e Ligës së Kampioneve dhe fitimi i vëndit të titullarit====
Foden e nisi sezonin e tij të tretë me Cityn duke fituar trofeun e shtatë në karrierë; ekipi mundi [[Liverpool F.C.|Liverpoolin]] me penallti për të fituar Community Shield; Foden shënoi në tentativën e tij.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Liverpool on penalties|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=8 gusht 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190808212252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|url-status=live}}</ref> Ai shënoi golin e parë për sezonin 2019–20 në fitoren 2–0 kundër ekipit kroat [[GNK Dinamo Zagreb|Dinamo Zagreb]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve; ai ishte protagonist në këtë fazë, duke u renditur i dyti për rastet e krijuara për gol (6), mbrapa [[Lionel Messi]]t (7).<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=4 mars 2020|title=The Lionel Messi stat that shows Foden's importance to Man City|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|access-date=13 shkurt 2021|website=Manchester Evening News|language=en|archive-date=18 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200318104713/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|url-status=live}}</ref> Ai luajti ndeshjen e parë si titullar në Premier Ligë më 15 dhjetor duke asistuar golin e [[Kevin De Bruyne]]s në fitoren 3–0 në transfertë kundër Arsenalit.<ref>{{Cite web|title=Arsenal v Man City, 2019/20 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/46765|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=20 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201120133323/https://www.premierleague.com/match/46765|url-status=live}}</ref>
Më 1 mars 2020, Foden luajti si titullar në finalen e Kupës së Ligës kundër [[Aston Villa F.C.|Aston Villës]], duke ndihmuar ekipin të fitonte ndeshjen 2–1; ky ishte trofeu i tij i tetë në karrierë.<ref>{{Cite news|title=Man City win third Carabao Cup in a row|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=1 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200301183119/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|url-status=live}}</ref> Në përfundim të ndeshjes, atij i'u dha trofeu Alan Hardaker si lojtari më i mirë i ndeshjes.<ref>{{cite news|title=The Alan Hardaker Trophy|url=https://www.efl.com/carabao-cup/about-the-carabao-cup/the-alan-hardaker-trophy|website=EFL.com|publisher=English Football League|language=en|access-date=27 shkurt 2023}}</ref> Pas një ndërprerje tre mujore për shkak të [[Pandemia e COVID-19|Pandemisë së COVID-19]], Premier Liga u rikthye në qershor; në ndeshjen e parë pas rikthimit, Foden shënoi në një fitore 3–0 në shtëpi kundër Arsenalit,<ref>{{Cite news|title=Luiz sent off as Man City beat Arsenal|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|access-date=25 prill 2021|archive-date=30 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210430032252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|url-status=live}}</ref> e cila u pasua nga një dopietë, e para në karrierë, në fitoren 5–0 kundër [[Burnley F.C.|Burnleyt]].<ref>{{Cite news|title=Man City thrash Burnley to make Reds wait|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|access-date=25 prill 2021|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425094129/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|url-status=live}}</ref>
Fundi i sezonit 2019–20 solli largimin e veteranit [[David Silva]], një idhull i Foden,<ref>{{Cite web|author=Paul Handler|title=City starlet Foden: Silva's my idol|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|access-date=25 prill 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100210/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|url-status=live}}</ref> nga ekipi pas dhjetë vitesh. Foden u vendos si lojtari i cili do të kryente rolin e Silvës në mesfushë, me trajnerin Guardiola i cili deklaroi se klubi "kishte besim" te talenti anglez.<ref>{{Cite web|author=Matt Jones|title=Pep Guardiola: Manchester City 'Trust' Phil Foden to Replace David Silva|url=https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|access-date=25 prill 2021|website=Bleacher Report|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100207/https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezinin me 8 gola dhe 9 asiste në 38 ndeshje në të gjitha kompeticionet.<ref name=":0">{{Cite web|title=Phil Foden Statistics 2019/20|url=https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=18 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210418094301/https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri duke shënuar në fitoren 3–1 kundër [[Wolverhampton Wanderers F.C.|Wolverhampton Wanderers]] në javën e parë të kampionatit.<ref>{{Cite web|title=Wolves v Man City, 2020/21 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/58915|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=6 mars 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210306140320/https://www.premierleague.com/match/58915|url-status=live}}</ref> Më 25 nëntor 2020, ai shënoi në fitoren kundër [[Olympiacos F.C.|Olympiacos]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web|title=Olympiacos-Man. City {{!}} UEFA Champions League|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|access-date=17 shkurt 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222160310/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|url-status=live}}</ref> duke ndihmuar ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt të kompeticionit për herë të 8të rresht.<ref>{{Cite web|author=David Clayton|title=Foden goal sends City through to UCL Round of 16|url=https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|access-date=17 shkurt 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=27 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210127135125/https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|url-status=live}}</ref> Më 7 shkurt 2021, Foden shënoi dhe asistoi në fitoren 4–1 kundër Liverpoolit në transfertë; kjo ishte fitorja e parë e Cityt në [[Anfield]] që nga viti 2003.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/55875683|title=Liverpool 1–4 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 shkurt 2021|access-date=7 shkurt 2021|archive-date=7 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210207190041/https://www.bbc.com/sport/football/55875683|url-status=live}}</ref> Dhjetë ditë më pas, ai shënoi kundër [[Everton F.C.|Evertonit]] duke ndihmuar Cityn të fitonte ndeshjen e 17të rresht në të gjitha kompeticionet.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Everton to open up 10-point lead|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|access-date=17 shkurt 2021|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222012528/https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|url-status=live}}</ref>
Më 25 prill, Foden fitoi Kupën e Ligës për të katërtin sezon rresht duke luajtur 90 minuta në finalen e fituar kundër Tottenhamit.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Spurs to lift Carabao Cup|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|access-date=25 prill 2021|archive-date=24 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210424205229/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|url-status=live}}</ref> Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në të dyja ndeshjet çerek-finale kundër [[Borussia Dortmund]]it.<ref>{{Cite news|title=Foden scores late as City beat Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|access-date=6 prill 2021|archive-date=14 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414053445/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|title=Mahrez and Foden send Man City into last four|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|access-date=15 prill 2021|archive-date=15 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415065325/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|url-status=live}}</ref> Në gjysëm-finale, City fitoi me rezultatin e përgjithshëm 4–1 kundër [[Paris Saint-Germain F.C.|Paris Saint-Germain]], me Foden i cili asistoi golin e [[Riyad Mahrez]] në ndeshjen e dytë. Ky rezultat bëri që City të kualifikohej në finalen e parë të tyre në Ligën e Kampioneve;<ref>{{Cite news|title=Man City reach first Champions League final|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|access-date=4 maj 2021|archive-date=5 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210505085806/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|url-status=live}}</ref> në finale, Foden luajti si titullar por City u mposht 1–0 nga Çelsi; kjo ishte hera e parë që Foden humbiste një finale në karrierën e tij si profesionist.<ref>{{Cite news|title=We're the best team in the world – Mount|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|access-date=1 qershor 2021|archive-date=30 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210530183015/https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|url-status=live}}</ref> Në përfundim të sezonit, ai u përfshi në Ekipin e Sezonit të kompeticionit,<ref>{{Cite web|date=31 maj 2021|title=UEFA Champions League Squad of the Season|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|access-date=1 qershor 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602200013/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|url-status=live}}</ref> si dhe u shpall [[Lojtari i Ri më i mirë i Premier Ligës]] si dhe [[PFA Lojtari i Ri i Vitit]].<ref>{{Cite web|title=PFA Awards Men's Nominees|url=https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|access-date=2 qershor 2021|publisher=Professional Footballers' Association|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602215926/https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|title=Phil Foden named Premier League Young Player of the Year|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|access-date=5 qershor 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=5 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210605170457/https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|url-status=live}}</ref>
====2021–vazhdon: Nominimi për Topin e Artë dhe ''Tripleta'' historike====
Foden e humbi nisjen e sezonit 2021–22 për shkak të një dëmtimi.<ref>{{Cite web|date=11 gusht 2021|title=Phil Foden faces up to another month out in blow to Manchester City|url=https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210820143004/https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|archive-date=20 gusht 2021|access-date=15 gusht 2022|website=The Guardian|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Niall Keenan|date=15 shtator 2021|title=Manchester City vs RB Leipzig: Live Stream TV Updates and How to Watch Champions League 2021/22|url=https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923181723/https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Vavel|language=en}}</ref> Ai u rikthye në aksion më 21 shtator në ndeshjen e Kupës së Ligës kundër [[Wycombe Wanderers F.C.|Wycombe Wanderers]], duke shënuar një gol dhe asistuar dy të tjerë me ekipin që fitoi 6–1.<ref>{{Cite web|author=James Richings|date=21 shtator 2021|title=Match Report: Manchester City 6–1 Wycombe Wanderers |url=https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923024527/https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Bucks Free Press|language=en}}</ref> Goli i tij i parë në Premier Ligë për sezonin e ri erdhi më 3 tetor në barazimin 2–2 në transfertë kundër Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=3 tetor 2021|title=Liverpool 2–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|access-date=15 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232550/https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|url-status=live}}</ref> Me vazhdimin e sezonit, kontributi i Foden në ekip u rrit; Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në fazën e grupeve kundër ekipit belg [[Club Brugge KV|Club Brugge]],<ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|date=3 nëntor 2021|title=Classy City complete Champions League double over Club Brugge|url=https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220419193138/https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|archive-date=19 prill 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> kurse në kampionat vazhdoi të ishte protagonist, duke shënuar një dygolësh kundër [[Brighton & Hove Albion F.C.|Brighton & Hove Albion]] (fitore 4–1) si dhe golin e vetëm në fitoren minimale kundër [[Brentford F.C.|Brentford]].<ref>{{Cite web|author=Lewis Jones|date=24 tetor 2021|title=Brighton 1–4 Manchester City: Phil Foden at the double as City turn on the style|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232548/https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Ben Grounds|date=30 dhjetor 2021|title=Brentford 0–1 Man City: Phil Foden on target as Pep Guardiola's side march into eight-point lead at summit|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|url-status=live}}</ref>
Foden shijoi një formë të shkëlqyer gjatë muajit shkurt, duke shënuar kundër [[Sporting CP]]<ref>{{Cite web|author=Ben Southby|date=16 shkurt 2022|title=Sporting CP 0–5 Manchester City: Bernardo Silva scores twice as ruthless visitors deliver Lisbon thrashing|url=https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220216063459/https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|archive-date=16 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Eurosport|language=en}}</ref> në Ligën e Kampioneve dhe kundër Norwich Cityt dhe Evertonit në Premier Ligë.<ref>{{Cite web|date=12 shkurt 2022|title=Norwich City beaten as Raheem Sterling hits a hat-trick for Manchester City at Carrow Road|url=https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220214174259/https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|archive-date=14 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Canaries|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Adam Bate|date=27 shkurt 2022|title=Everton 0–1 Man City: Phil Foden's late breakthrough goal wins it as hosts are left to bemoan penalty decision|url=https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|access-date=16 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232541/https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu shënoi në fitoren 4–3 kundër [[Real Madrid C.F.|Real Madridit]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web |date=26 April 2022 |title=Manchester City vs. Real Madrid 4 – 3|url=https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|access-date=16 gusht 2022|website=Soccerway|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232542/https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|url-status=live}}</ref> por City u eliminua pasi humbi ndeshjen e kthimit në [[Stadiumi Santiago Bernabéu|Santiago Bernabéu]] me rezultatin 3–1.<ref>{{Cite web|date=4 maj 2022|title=Real Madrid 3–1 Manchester City (agg 6–5): Rodrygo and Benzema pull off remarkable comeback|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220606232816/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|archive-date=6 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=UEFA|language=en}}</ref> Ai gjithashtu ishte protagonist në fitoren me përmbysje kundër Aston Villës në javën e fundit të kampionatit,<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=22 maj 2022|title=Ilkay Gundogan explains what sparked Man City's incredible comeback vs Aston Villa|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220625011515/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|archive-date=25 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=Manchester Evening News|language=en}}</ref> që lejoi Cityn ti rrëmbente titullin Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=22 maj 2022|title=Manchester City 3–2 Aston Villa|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|access-date=16 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezonin me 14 gola në të gjitha kompeticionet, përfshirë 9 në Premier Ligë, duke fituar sërisht çmimet PFA Lojtari i Ri i Vitit dhe Lojtari i Ri i Vitit i Premier Ligës për të dytin sezon rresht.<ref>{{Cite web|title=Phil Foden named PFA Young Player of the Year|url=https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220610020940/https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|archive-date=10 qershor 2022|access-date=15 gusht 2022|website=The PFA|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=John Edwards|date=21 maj 2022|title=Foden wins Premier League Young Player of the Season|url=https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220624042325/https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|archive-date=24 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=ManchesterCity F.C.|language=en}}</ref> Përveç kësaj, ai u nominua për çmimin prestigjoz [[Topi i Artë]]<ref>{{Cite web|author=Jack Mumford|date=12 gusht 2022|title=Six City stars up for 2022 Ballon d'Or|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-man-city-ballon-dor-nomination-63772830|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220813013550/https://www.mancity.com/news/mens/seven-city-players-nominated-ballon-d-or-yashin-trophy-63795902|archive-date=13 gusht 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> dhe çmimin Lojtari i Vitit i Lojtarëve.<ref>{{Cite web|date=2 qershor 2022|title=Fans staggered by Phil Foden nomination for PFA Player of the Year over Mo Salah|url=https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|access-date=16 gusht 2022|website=All Football app|language=en|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127051151/https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|url-status=live}}</ref>
Më 2 tetor 2022, Foden shënoi tregolëshin e parë në karrierë në fitoren 6–3 kundër [[Manchester United F.C.|Manchester United]].<ref>{{cite news|title=Man City 6–3 Man Utd: Haaland and Foden hat-tricks as hosts hit six|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|publisher=BBC Sport|language=en|date=2 tetor 2022|access-date=2 tetor 2022|archive-date=2 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221002180958/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|url-status=live}}</ref> Dymbëdhjetë ditë më pas, ai firmosi një kontratë të re pesë-vjeçare ne klubin.<ref>{{Cite web|date=14 tetor 2022|title=Man City's Foden signs new long-term contract|url=https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|access-date=15 tetor 2022|publisher=ESPN FC|language=en|archive-date=15 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221015051204/https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|url-status=live}}</ref> Në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve, Foden shënoi një gol kundër [[Sevilla FC|Seviljes]] dhe ndihmoi ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt si fitues i grupit.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/62800316|title=Erling Haaland scored twice as Manchester City opened their Champions League campaign by thrashing a dismal Sevilla side|publisher=BBC Sport|language=en|author=Steve Sutcliffe|date=6 shtator 2022|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Më 3 maj 2023, Foden shënoi në fitoren 3–0 kundër [[West Ham United F.C.|West Ham United]], duke regjistruar golin e 10të në Premier Ligë për sezonin 2022–23.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/638095|title=Manchester City reclaim top spot with win over West Ham|publisher=ESPN FC|language=en|date=3 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Pavarësisht se e kaluan shumicën e sezonit në vendin e dytë, Manchester City arriti t'a parakalonte Arsenalin gjashtë javë nga fundi dhe u shpall sërisht fitues i kampionatit.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/637931|title=Manchester City win 3-1 at Arsenal to go top of Premier League|publisher=ESPN FC|language=en|date=12 tetor 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2023/may/21/premier-league-ten-title-race-turning-points-manchester-city-arsenal|title=Ten title-race turning points: how Manchester City overtook Arsenal|website=The Guardian|language=en|author1=Paul Bellsham|author2=Niall McVeigh|date=21 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Në kupë, Foden ishte protagonist, duke shënuar në fitoren 4–0 kundër Çelsit në raundin e tretë dhe fitoren 3–0 kundër [[Bristol City F.C.|Bristol Cityt]] në raundin e pestë.<ref>{{Cite news|author=Phil McNulty|date=8 janar 2023|title=Manchester City 4–0 Chelsea|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64193420|access-date=23 prill 2023}}</ref><ref>{{Cite news|author=Emlyn Begley|date=28 shkurt 2023|title=Bristol City 0–3 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64788956|access-date=23 prill 2023}}</ref> City e fitoi trofeun pasi mposhti 2–1 në finale Manchester United.<ref name="MOTM">{{cite web|url=https://www.skysports.com/football/manchester-city-vs-manchester-united/482166|title=Man City 2–1 Man Utd: Ilkay Gundogan's double puts City on the brink of treble with FA Cup win|website=Sky Sports|language=en|date=3 qershor 2023|access-date=3 qershor 2023}}</ref> Më 10 qershor 2023, City u përball me [[F.C. Internazionale Milano|Interin]] në finalen e Ligës së Kampioneve. Foden e nisi ndeshjen si zëvëndësues por u aktivizua në minutën e 36të në vend të të dëmtuarit De Bruyne.<ref>{{cite news|author=Rob Dawson|date=10 qershor 2023|title=Man City's Kevin De Bruyne forced off with injury in 1st half of Champions League final|url=https://www.espn.com/soccer/story/_/id/37832217/manchester-city-kevin-de-bruyne-injury-champions-league-final|publisher=ESPN FC|language=en|accessdate=10 qershor 2023}}</ref> City fitoi ndeshjen falë golit të vetëm të [[Rodrigo Hernández Cascante|Rodrit]] në pjesën e dytë,<ref name="Guardian-Live">{{cite news|author=Barry Glendenning|date=10 qershor 2023|title=Manchester City beat Inter 1–0 to win Champions League and seal treble – live reaction|url=https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|publisher=The Guardian|language=en|accessdate=10 qershor 2023|archive-date=10 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230610163325/https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|url-status=live}}</ref> duke fituar trofeun e parë në histori dhe duke arritur një ''[[Tripleta (futboll)|tripletë]]'' historike.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/65845807|title=Man City win Champions League: Rodri goal secures victory against Inter and completes treble|publisher=UEFA|language=en|date=10 qershor 2023|access-date=10 qershor 2023|archive-date=11 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230611095758/https://www.bbc.com/sport/football/65845807|url-status=live}}</ref>
==Karriera ndërkombëtare==
===Të rinjtë===
Në maj 2017, Foden shënoi në finalen e UEFA Kampionatit Evropian nën-17 kundër [[Kombëtarja spanjolle nën-17 futbollit|Spanjës]] por Anglia në fund u mposht me penallti.<ref name="U17EURO">{{cite web|title=Young Lions Beaten on Penalties in UEFA EURO U17 Championship Final|url=http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|publisher=The Football Association|language=en|date=19 maj 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=28 qershor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170628045458/http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|url-status=live}}</ref>
Në tetor të të njëjtit vit, Foden fitoi famë ndërkombëtare për performancat e tij në Kupën e Botës nën-17, duke shënuar një dopietë në finale, sërisht kundër Spanjës, por këtë herë Anglia fitoi.<ref>{{cite news|title=England win Under-17 World Cup as Phil Foden inspires incredible comeback victory over Spain|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|newspaper=The Independent|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=3 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171203134329/http://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|url-status=live}}</ref> Ai gjithashtu fitoi çmimin Topi i Artë si lojtari më i mirë i turnamentit, duke bërë që të merrte vëmëmndje të madhe nga media.<ref name="GoalSL">{{cite web|author=Sam Lee|title=Phil Foden: Who Is England's 17-Year Old World Cup Hero?|url=http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=19 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171119111925/http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Foden Scores England's Fifth to Seal U17 World Cup|url=https://www.bbc.com/sport/football/41789998|publisher=BBC Sport|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171216222152/http://www.bbc.com/sport/football/41789998|url-status=live}}</ref>
Më 27 maj 2019, Foden ishte pjesë e listës me 23 lojtar të ekjpit nën-21 që do të luante në [[UEFA Kampionati Evropian nën-21 2019|UEFA Kampionatin Evropian nën-21]].<ref>{{Cite news|title=England U21s squad named by Aidy Boothroyd for this summer's Euro finals in Italy|url=http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|publisher=The Football Association|language=en|date=27 maj 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=4 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190604094325/http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|url-status=live}}</ref> Ai shënoi një gol të bukur, i pari i tij me ekipin nën-21, në humbjen 2–1 kundër [[Kombëtarja franceze nën-21 e futbollit|Francës]] në ndeshjen e parë.<ref>{{Cite news|title=England U21s 1 France U21s 2|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|publisher=BBC Sport|language=en|date=18 qershor 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=18 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190618224212/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|url-status=live}}</ref>
===Ekipi i parë===
Më 25 gusht 2020, Foden u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Gareth Southgate]].<ref>{{cite web|date=25 gusht 2019|title=England call-ups for Harry Maguire, Phil Foden, Mason Greenwood and Kalvin Phillips|url=https://www.bbc.com/sport/football/53892235|access-date=25 gusht 2020|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=25 gusht 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200825135649/https://www.bbc.com/sport/football/53892235|url-status=live}}</ref> Ai bëri debutimin e tij ndërkombëtar në fitoren 1–0 kundër [[Kombëtarja islandeze e futbollit|Islandës]] në [[UEFA Liga e Kombeve|UEFA Ligën e Kombeve]].<ref>{{Cite news|author=Rob Smyth|date=5 shtator 2020|title=Iceland 0–1 England: Nations League – live!|website=The Guardian|language=en|url=https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|access-date=5 shtator 2020|archive-date=5 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200905150601/https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|url-status=live}}</ref> Dy ditë më pas, ai dhe shoku i ekipit [[Mason Mount]] u përjashtuan nga ekipi për shkak se kishin thyer protokollin e izolimit të COVID-19, duke thirrur të paktën një person në hotelin që po qëndronin.<ref name="Independent20200907">{{cite news|author=Lawrence Ostlere|date=7 shtator 2020|title=Phil Foden and Mason Greenwood sent home after breaching quarantine rules in Iceland|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|newspaper=The Independent|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=7 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200907172900/https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|url-status=live}}</ref> Veprimi i tij u kritikua nga Manchester City.<ref name="Independent20200907" /><ref>{{cite web|date=7 shtator 2020|title=Club Statement|url=https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=8 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200908092127/https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, Foden shënoi dy golat e parë me ekipin kombëtar në ndeshjen e kthimit kundër Islandës në Wembley, duke i dhënë Anglisë një fitore 4–0.<ref>{{Cite web|author=Daniel Murphy|date=18 nëntor 2020|title=Man City star Phil Foden reacts to scoring first goals for England|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|access-date=19 nëntor 2020|website=Manchester Evening News |language=en|archive-date=18 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201118233327/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|url-status=live}}</ref>
Më 1 qershor 2021, Foden ishte një nga 26 lojtarët që u ftuan për të marrë pjesë në [[UEFA Euro 2020]], e cila u zhvillua një vit me vonesë për shkak të COVID-19. Ai i'u bashkua ekipit disa ditë me vonesë për shkak të finales së Ligës së Kampioneve me Manchester Cityn.<ref>{{Cite web|date=9 qershor 2021|title=England Euro 2020 squad in full – no space for Lingard or Watkins but White called up|url=https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|access-date=9 qershor 2021|website=inews.co.uk|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609103245/https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|url-status=live}}</ref> Më 8 qershor, ai u krahasua me legjendën [[Paul Gascoigne]] pasi vendosi të "kopjonte" modelin e flokëve të ish mesfushorit të Anglisë. I pyer në lidhje me këtë, Foden deklaroi: "Kombi e di se çfarë do të thotë ai për vendin dhe çfarë bëri, kështu që nuk do ishte keq nëse përpiqem të sjell pak Gazza në fushë."<ref>{{Cite web|date=8 qershor 2021|title=Phil Foden dyes hair to 'bring a bit of Gazza on the pitch'|url=https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|access-date=9 qershor 2021|website=ITV News|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609063040/https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|url-status=live}}</ref>
Më 10 nëntor 2022, Foden u ftua në ekipin që do të luante në [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]] në Katar. Ai debutoi në fitoren 6–2 kundër [[Kombëtarja iraniane e futbollit|Iranit]] në fazën e grupeve, duke hyrë si zëvëndësues në minutën e 71të.<ref>{{Cite web|date=21 nëntor 2022|title=England thrash Iran in World Cup opener|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382|access-date=23 nëntor 2022|publisher=BBC Sport|language=en|url-status=live|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127105410/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382}}</ref> Më 29 nëntor, ai shënoi golin e dytë në fitoren 3–0 kundër [[Kombëtarja uellsiane e futbollit|Uellsit]], po në fazën e grupeve. Në ndeshjen e parë në fazën me eliminim direkt, ai asistoi golat e [[Harry Kane]] dhe [[Bukayo Saka|Bukayo Sakës]] në suksesin 3–0 kundër [[Kombëtarja senegaleze e futbollit|Senegalit]].<ref>{{Cite web|date=5 December 2022|title=Phil Foden hails his best England showing|url=https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|publisher=The Football Association|language=en|access-date=5 dhjetor 2022|archive-date=5 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221205150408/https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|url-status=live}}</ref>
==Profili i lojtarit==
Foden është një lojtar këmbë-majtë<ref name="Louise Taylor">{{cite web|title=Meet the England players who have reached the under-17 World Cup final|url=https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|author=Louise Taylor|website=The Guardian|language=en|date=25 tetor 2017|access-date=15 prill 2019|archive-date=15 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190415182613/https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|url-status=live}}</ref> i cili mund të luaj si anësor i tërhequr ose si anësor i djathtë, edhe pse Guardiola e ka përshkruar si një mesfushor tipik.<ref name="GoalSL"/> Përveç kësaj, ai mund të luaj si mesfushor-sulmues në qëndër ose si sulmues i fshehur.<ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|title=Phil Foden solves Pep Guardiola's false nine conundrum with derby performance|website=Manchester Evening News|language=en|author=Harry Siddall|date=7 mars 2022|access-date=5 prill 2022|archive-date=5 prill 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220405155345/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|url-status=live}}</ref> Në vitin 2017, Guardiola thuri lëvdada për lojtarin, duke e quajtur "të kompletuar": Është e rrezikshme të thuash gjëra të mira për lojtarët e rinj, sepse ata janë ende të rinj, dhe duhet të rriten dhe duhet të mësojnë shumë e shumë gjëra... Por ne kemi shumë besim për ta ndihmuar atë, sepse ne besojmë se ai është një djalë që ka potencial, edhe nëse nuk është i fortë dhe i gjatë.<ref name="GoalSL"/> Gazetarja e [[The Guardian]], Louise Taylor, vuri në dukje kontrollin e topit dhe aftësitë dribluese të lojtarit.<ref name="Louise Taylor"/> Në vitin 2018, gazetari veteran Brian Glanville e përshkroi Fodenin si një "talent me dhunti", duke thënë: "Lojtarët e rinj me aftësitë dhe cilësitë e tij krijuese janë jashtëzakonisht të dobët në tokë".<ref>{{cite web|title=Phil Foden Should Leave Manchester City|url=https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|author=Brian Glanville|website=World Soccer|publisher=TI Media|language=en|date=21 gusht 2018|access-date=15 prill 2019|archive-date=1 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190501143619/https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|url-status=live}}</ref>
Pasi shënoi një dygolësh vendimtar kundër Manchester United në mars 2024, Pep Guardiola e përshkroi Fodenin si lojtarin më të mirë aktualisht në Premier Ligë: "Ai pëlqen të luajë futboll. Ai tashmë do të jetë një lojtar legjendar, sepse në një moshë të re, ndeshjet e luajtura, minutat, golat e shënuar, titujt e fituar dhe ai është nga shtëpia dhe prandaj lidhja me tifozët është e pabesueshme, por tani shënon gola për të fituar ndeshjet si lojtar... Ai është lojtari i sezonit, me gjithë respektin për lojtarët e jashtëzakonshëm, por askush nuk ka qenë aq vendimtar për ne sa ai këtë sezon.<ref>{{Cite news|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|title=Pep Guardiola admits Phil Foden decision was wrong as Man City boss explains absence|newspaper=The Independent|language=en|date=3 mars 2024|access-date=4 mars 2024|archive-date=4 mars 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240304153019/https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|url-status=live}}</ref>
==Jeta personale==
Foden ka dy fëmijë me të dashurën e tij; një djal i lindur në vitin 2019 dhe një vajzë e lindur në vitin 2021.<ref>{{Cite news|author=Charlie Parker|date=30 nëntor 2022|title=Phil Foden: England's rising star who loves football, fishing and fatherhood|url=https://www.thetimes.co.uk/article/phil-foden-england-football-world-cup-2022-fmb7ddtt9|publisher=The Times|language=en|access-date=4 dhjetor 2022|archive-date=4 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221204192950/https://www.thetimes.co.uk/article/phil-foden-england-football-world-cup-2022-fmb7ddtt9|url-status=live}}</ref> Ai mban veshur fanellën me numrin 47 dhe ka një tatuazh në qafë me numrin 47 në nder të gjyshit të tij Ronnie, i cili vdiq në moshën 47 vjeç.
==Referimet==
{{Reflist}}
5z47pb3i5me3o7efw5sz7sws6426y3g
2658928
2658924
2024-04-25T16:58:34Z
Sadsadas
51943
/* Jeta personale */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography
| name = Phil Foden
| image = Phil Foden 2022-11-21 1.jpg
| caption = Foden me [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglinë]] në [[2022 FIFA Kupa e Botës|Kupën e Botës 2022]]
| full_name = Philip Walter Foden
| birth_date = {{birth date and age|28|5|2000|df=y}}
| birth_place = [[Stockport]], Angli
| height = 1.71 m<ref name="PremProfile"/>
| position = [[Mesfushori|Mesfushor]]
| currentclub = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| clubnumber = 47
| youthyears1 = 2009–2017
| youthclubs1 = [[Akadrmia e Manchester City F.C.|Manchester City]]
| years1 = 2017–
| clubs1 = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| caps1 = 159
| goals1 = 49
| nationalyears1 = 2015–2016
| nationalteam1 = [[Kombëtarja angleze nën-16 e futbollit|Anglia U16]]
| nationalcaps1 = 8
| nationalgoals1 = 2
| nationalyears2 = 2016–2017
| nationalteam2 = [[Kombëtarja angleze nën-17 e futbollit U17|Anglia U17]]
| nationalcaps2 = 23
| nationalgoals2 = 11
| nationalyears3 = 2017–2018
| nationalteam3 = [[Kombëtarja angleze nën-18 e futbollit U18|Anglia U18]]
| nationalcaps3 = 2
| nationalgoals3 = 1
| nationalyears4 = 2018
| nationalteam4 = [[Kombëtarja angleze nën-19 e futbollit U19|Anglia U19]]
| nationalcaps4 = 3
| nationalgoals4 = 1
| nationalyears5 = 2018–2019
| nationalteam5 = [[Kombëtarja angleze nën-21 e futbollit U21|Anglia U21]]
| nationalcaps5 = 15
| nationalgoals5 = 4
| nationalyears6 = 2020–
| nationalteam6 = [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglia]]
| nationalcaps6 = 33
| nationalgoals6 = 4
| club-update = 20:39, 3 prill 2024 (UTC)
| nationalteam-update = 23:05, 26 mars 2024 (UTC)
}}
'''Philip Walter Foden''' (lindur më 28 maj 2000) është një [[futbolli]]st profesionist [[Anglia|anglez]] i cili luan si [[mesfushor]] për klubin anglez [[Manchester City F.C.|Manchester City]] dhe [[Kombëtarja angleze e futbollit|kombëtaren angleze]].
Foden është produkt i akademisë së Manchester Cityt. Ai debutoi me ekipin e parë në vitin 2017 dhe që nga ajo kohë ka luajtur më shumë se 200 ndeshje në të gjitha kompeticionet, duke shënuar mbi 50 gola. Ai ka fituar gjithsej 16 trofe me ''Cityzens'', përfshirë pesë tituj të [[Premier League|Premier Ligës]] si dhe një titull të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] si pjesë e ''[[Tripleta (futboll)|tripletës]]'' historike në sezonin 2022–23.
Foden fitoi famë ndërkombëtare për herë të parë duke fituar çmimin Topi i Artë nē Kupën e Botës nën-17 e cila u fitua nga Anglia. Debutimi i tij me ekipin e parë erdhi në shtator 2020. Ai ka përfaqësuar Anglinë në [[UEFA Euro 2020]] dhe [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]].
==Karriera me klube==
===Manchester City===
====2009–2016: Hyrja në akademi dhe vitet e para====
Philip Walter Foden lindi më 28 maj 2003 në Stockport, Greater Manchester dhe që në fëmijëri ishte tifoz i Manchester Cityt.<ref>{{cite web|url=https://www.premierleague.com/news/408901|title=Premier League clubs publish retained lists|publisher=Premier League|language=en|date=9 qershor 2017|access-date=18 dhjetor 2017|archive-date=27 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190527152818/https://www.premierleague.com/news/408901|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/news/first%20team/first%20team%20news/2017/july/phil%20foden%20man%20utd%20v%20man%20city|title=City Starlet Foden: Silva's My Idol|date=20 korrik 2017|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=8 gusht 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170808212349/https://www.mancity.com/News/First%20Team/First%20Team%20News/2017/July/Phil%20Foden%20Man%20Utd%20v%20Man%20City|url-status=live}}</ref> Ai u bë pjesë e klubit që në moshën katër-vjeçare dhe në korrik 2016 firmosi bursën e akademisë.<ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/phil-foden|title=Manchester City U18's Phil Foden profile|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171116111633/https://www.mancity.com/phil-foden|url-status=live}}</ref> Ai më përpara kishte qënë pjesë e kolegjit privat St. Bede, pagesat e të cilit ishin kryer nga klubi.<ref name="DailyTelegraph">{{cite news|author=James Ducker|date=3 gusht 2018|title=Phil Foden may have gone from ballboy to 'Pep Guardiola's lad', but Man City's local hero remains firmly grounded|url=https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|newspaper=The Daily Telegraph|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=4 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180804115134/https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author=Rob Pollard|date=11 maj 2016|title=Pivotal Man City moment that helped shape Blues' vision for their next generation|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=6 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180806024731/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|url-status=live}}</ref> Më 6 dhjetor 2016, ai u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Pep Guardiola]] për ndeshjen e fazës së grupeve të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] kundër [[Celtic F.C.|Celtic]]; ndeshja u mbyll në barazim 1–1 me Foden i cili nuk u aktivizua.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=6 dhjetor 2016|title=Manchester City 1–1 Celtic|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017 |archive-date=7 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171207142417/http://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|url-status=live}}</ref>
====2017–2019: Debutimi me ekipin e parë dhe trofetë e para====
Foden bëri debutimin e tij si profesionist më 21 nëntor 2017 në ndeshjen e fazës së grupeve të Ligës së Kampioneve kundër [[Feyenoord|Feyenoordit]]; ai hyri si zëvëndësues në minutën e 75të në vend të [[Yaya Touré]]. Ai u bë anglezi i katërt më i ri që luan një ndeshje në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 177 ditë).<ref>{{cite news|author=Phil Dawkes|date=21 nëntor 2017|title=Manchester City 1–0 Feyenoord|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=24 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171124202030/http://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|url-status=live}}</ref> Dy muaj më pas, ai luajti si titullar në humbjen 2–1 kundër [[FC Shakhtar Donetsk|Shakhtar Donetsk]], duke thyer rekordin e [[Josh McEachran]] si anglezi më i ri që luan një ndeshje si titullar në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 192 ditë);<ref name=young>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/42260682|title=Phil Foden: Champions League record for Man City teenager|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 dhjetor 2017|access-date=13 mars 2019|archive-date=29 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171229103704/http://www.bbc.com/sport/football/42260682|url-status=live}}</ref> rekordi i tij u thye në tetor 2020 nga [[Jude Bellingham]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|title=Lazio 3–1 Borussia Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|date=20 tetor 2020|access-date=21 tetor 2020|archive-date=31 tetor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201031221103/https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|url-status=live}}</ref>
Më 16 dhjetor, Foden luajti ndeshjen e tij të parë në [[Premier League|Premier Ligë]] në fitoren 4–1 kundër [[Tottenham Hotspur F.C.|Tottenhamit]], duke zëvendësuar [[İlkay Gündoğan]] në minutën e 83të.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=16 dhjetor 2017|title=Manchester City 4–1 Tottenham|url=https://www.bbc.com/sport/football/42290590|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=2 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190402002556/https://www.bbc.com/sport/football/42290590|url-status=live}}</ref> Më 25 shkurt 2018, City fitoi 3–0 kundër [[Arsenal F.C.|Arsenalit]] në finalen e Kupës së Ligën, me Foden i cili u aktivizua si zëvëndësues, duke fituar trofeun e parë si profesionist.<ref name=2018LC>{{cite news|author=Phil McNulty|date=25 shkurt 2018|title=Arsenal 0–3 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=25 shkurt 2018|archive-date=21 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190521001032/https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, ai luajti si titullar në fitoren 4–0 kundër [[FC Basel|Baselit]] në ndeshjen e parë të raundit të 16-tave të Ligës së Kampioneve, duke thyer rekordin e [[Kieran Richardson]] si anglezi më i ri që luan titullar në një ndeshje me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (17 vjeç e 283 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|title=Teen starlet Foden breaks Champions League record with Man City start|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=7 mars 2018|access-date=13 mars 2019|archive-date=14 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210114152734/https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|url-status=live}}</ref> Më 13 maj, Manchester City titoi titullin e Premier Ligës dhe Foden u bë lojtari më i ri, i njohur nga [[Guinness World Records]],<ref>{{Cite web|url=https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|title=Q&A with Manchester City FC's Phil Foden – the youngest football player to win the Premier League|publisher=Guinness World Records|language=en|date=25 tetor 2019|access-date=25 tetor 2019|archive-date=25 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191025042959/https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|url-status=live}}</ref> që merr medaljen e fituesit.<ref>{{cite news|author=Richard Fay|date=13 maj 2018|title=Man City fans loved seeing Phil Foden make Premier League history|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=14 maj 2018|archive-date=14 maj 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180514213843/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri më 5 gusht duke luajtur 75 minuta në suksesin 2–0 kundër [[Chelsea F.C.|Çelsit]] në FA Community Shield; ai asistoi golin e dytë të ekipit të shënuar nga [[Sergio Agüero]].<ref name=shield2018>{{cite news|author=Chris Bevan|date=5 gusht 2018|title=Chelsea 0–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=20 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180820135641/https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|url-status=live}}</ref> Më 6 janar 2019, ai shënoi golin e parë në [[Etihad Stadium]] në suksesin 7–0 kundër [[Rotherham United F.C.|Rotherham United]] në raundin e tretë të kupës.<ref>{{cite news|author=Neil Johnston|date=6 janar 2019|title=Man City put seven past Rotherham to reach fourth round|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=8 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190508054643/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|url-status=live}}</ref> Tre ditë më pas, ai shënoi sërisht, këtë herë në fitoren rekord 9–0 kundër [[Burton Albion F.C.|Burton Albion]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Kupës së Ligës.<ref>{{cite news|author=Michael Emons|date=9 janar 2019|title=Man City 9–0 Burton Albion|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|website=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=13 janar 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190113174344/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|url-status=live}}</ref>
Më 12 mars, Foden shënoi golin e parë në Ligën e Kampioneve në fitoren 7–0 kundër [[FC Schalke 04|Schalke 04]] në raundin e 16-tave;<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|title=Seven-goal Man City trash Schalke in last 16|publisher=BBC Sport|language=en|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=6 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190406154007/https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|url-status=live}}</ref> kjo ishte fitorja më e madhe në një ndeshje të fazës me eliminim direkt të kompeticionit.<ref>{{cite news|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|title=Manchester City equal Champions League record|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|author=Rob Pollard|date=12 mars 2019|access-date=13 mars 2019|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518212527/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|title=Man City break Champions League record in rampage against Schalke|newspaper=Manchester Evening News|language=en|author=Stuart Brennan|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=30 mars 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190330055632/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu u bë golashënuesi më i ri në historinë e klubit në Ligën e Kampioneve si dhe anglezi më i ri që shënon në fazën me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (18 vjeç e 288 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|title=Foden becomes City's youngest Champions League scorer as records tumble in Schalke rout|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|author=Nick Howson|date=13 mars 2019|access-date=14 mars 2019|archive-date=4 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190404072816/https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|url-status=live}}</ref>
Foden shënoi golin e tij të parë në Premier Ligë më 20 prill në fitoren minimale 1–0 kundër Tottenhamit. Me këtë gol, ai u bë golashënuesi i tretë më i ri i klubit në kampionat, pas [[Micah Richards]] dhe [[Daniel Sturridge]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/47917515|title=Manchester City 1–0 Tottenham: Phil Foden goal sends City top|publisher=BBC Sport|language=en|author=Phil McNulty|date=20 prill 2019|access-date=20 prill 2019|archive-date=20 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190420143558/https://www.bbc.com/sport/football/47917515|url-status=live}}</ref> Manchester City e mbylli sezonin duke i fituar të gjitha trofetë në Angli, me Foden i cili pati një kontribut në rritje në këtë sukses.<ref>{{Cite news|title=How big a feat is Man City's treble?|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|access-date=21 shkurt 2021|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518181210/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|url-status=live}}</ref>
====2019–2021: Finalja e Ligës së Kampioneve dhe fitimi i vëndit të titullarit====
Foden e nisi sezonin e tij të tretë me Cityn duke fituar trofeun e shtatë në karrierë; ekipi mundi [[Liverpool F.C.|Liverpoolin]] me penallti për të fituar Community Shield; Foden shënoi në tentativën e tij.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Liverpool on penalties|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=8 gusht 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190808212252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|url-status=live}}</ref> Ai shënoi golin e parë për sezonin 2019–20 në fitoren 2–0 kundër ekipit kroat [[GNK Dinamo Zagreb|Dinamo Zagreb]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve; ai ishte protagonist në këtë fazë, duke u renditur i dyti për rastet e krijuara për gol (6), mbrapa [[Lionel Messi]]t (7).<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=4 mars 2020|title=The Lionel Messi stat that shows Foden's importance to Man City|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|access-date=13 shkurt 2021|website=Manchester Evening News|language=en|archive-date=18 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200318104713/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|url-status=live}}</ref> Ai luajti ndeshjen e parë si titullar në Premier Ligë më 15 dhjetor duke asistuar golin e [[Kevin De Bruyne]]s në fitoren 3–0 në transfertë kundër Arsenalit.<ref>{{Cite web|title=Arsenal v Man City, 2019/20 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/46765|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=20 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201120133323/https://www.premierleague.com/match/46765|url-status=live}}</ref>
Më 1 mars 2020, Foden luajti si titullar në finalen e Kupës së Ligës kundër [[Aston Villa F.C.|Aston Villës]], duke ndihmuar ekipin të fitonte ndeshjen 2–1; ky ishte trofeu i tij i tetë në karrierë.<ref>{{Cite news|title=Man City win third Carabao Cup in a row|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=1 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200301183119/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|url-status=live}}</ref> Në përfundim të ndeshjes, atij i'u dha trofeu Alan Hardaker si lojtari më i mirë i ndeshjes.<ref>{{cite news|title=The Alan Hardaker Trophy|url=https://www.efl.com/carabao-cup/about-the-carabao-cup/the-alan-hardaker-trophy|website=EFL.com|publisher=English Football League|language=en|access-date=27 shkurt 2023}}</ref> Pas një ndërprerje tre mujore për shkak të [[Pandemia e COVID-19|Pandemisë së COVID-19]], Premier Liga u rikthye në qershor; në ndeshjen e parë pas rikthimit, Foden shënoi në një fitore 3–0 në shtëpi kundër Arsenalit,<ref>{{Cite news|title=Luiz sent off as Man City beat Arsenal|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|access-date=25 prill 2021|archive-date=30 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210430032252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|url-status=live}}</ref> e cila u pasua nga një dopietë, e para në karrierë, në fitoren 5–0 kundër [[Burnley F.C.|Burnleyt]].<ref>{{Cite news|title=Man City thrash Burnley to make Reds wait|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|access-date=25 prill 2021|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425094129/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|url-status=live}}</ref>
Fundi i sezonit 2019–20 solli largimin e veteranit [[David Silva]], një idhull i Foden,<ref>{{Cite web|author=Paul Handler|title=City starlet Foden: Silva's my idol|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|access-date=25 prill 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100210/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|url-status=live}}</ref> nga ekipi pas dhjetë vitesh. Foden u vendos si lojtari i cili do të kryente rolin e Silvës në mesfushë, me trajnerin Guardiola i cili deklaroi se klubi "kishte besim" te talenti anglez.<ref>{{Cite web|author=Matt Jones|title=Pep Guardiola: Manchester City 'Trust' Phil Foden to Replace David Silva|url=https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|access-date=25 prill 2021|website=Bleacher Report|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100207/https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezinin me 8 gola dhe 9 asiste në 38 ndeshje në të gjitha kompeticionet.<ref name=":0">{{Cite web|title=Phil Foden Statistics 2019/20|url=https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=18 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210418094301/https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri duke shënuar në fitoren 3–1 kundër [[Wolverhampton Wanderers F.C.|Wolverhampton Wanderers]] në javën e parë të kampionatit.<ref>{{Cite web|title=Wolves v Man City, 2020/21 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/58915|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=6 mars 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210306140320/https://www.premierleague.com/match/58915|url-status=live}}</ref> Më 25 nëntor 2020, ai shënoi në fitoren kundër [[Olympiacos F.C.|Olympiacos]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web|title=Olympiacos-Man. City {{!}} UEFA Champions League|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|access-date=17 shkurt 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222160310/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|url-status=live}}</ref> duke ndihmuar ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt të kompeticionit për herë të 8të rresht.<ref>{{Cite web|author=David Clayton|title=Foden goal sends City through to UCL Round of 16|url=https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|access-date=17 shkurt 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=27 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210127135125/https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|url-status=live}}</ref> Më 7 shkurt 2021, Foden shënoi dhe asistoi në fitoren 4–1 kundër Liverpoolit në transfertë; kjo ishte fitorja e parë e Cityt në [[Anfield]] që nga viti 2003.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/55875683|title=Liverpool 1–4 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 shkurt 2021|access-date=7 shkurt 2021|archive-date=7 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210207190041/https://www.bbc.com/sport/football/55875683|url-status=live}}</ref> Dhjetë ditë më pas, ai shënoi kundër [[Everton F.C.|Evertonit]] duke ndihmuar Cityn të fitonte ndeshjen e 17të rresht në të gjitha kompeticionet.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Everton to open up 10-point lead|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|access-date=17 shkurt 2021|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222012528/https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|url-status=live}}</ref>
Më 25 prill, Foden fitoi Kupën e Ligës për të katërtin sezon rresht duke luajtur 90 minuta në finalen e fituar kundër Tottenhamit.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Spurs to lift Carabao Cup|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|access-date=25 prill 2021|archive-date=24 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210424205229/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|url-status=live}}</ref> Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në të dyja ndeshjet çerek-finale kundër [[Borussia Dortmund]]it.<ref>{{Cite news|title=Foden scores late as City beat Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|access-date=6 prill 2021|archive-date=14 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414053445/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|title=Mahrez and Foden send Man City into last four|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|access-date=15 prill 2021|archive-date=15 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415065325/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|url-status=live}}</ref> Në gjysëm-finale, City fitoi me rezultatin e përgjithshëm 4–1 kundër [[Paris Saint-Germain F.C.|Paris Saint-Germain]], me Foden i cili asistoi golin e [[Riyad Mahrez]] në ndeshjen e dytë. Ky rezultat bëri që City të kualifikohej në finalen e parë të tyre në Ligën e Kampioneve;<ref>{{Cite news|title=Man City reach first Champions League final|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|access-date=4 maj 2021|archive-date=5 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210505085806/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|url-status=live}}</ref> në finale, Foden luajti si titullar por City u mposht 1–0 nga Çelsi; kjo ishte hera e parë që Foden humbiste një finale në karrierën e tij si profesionist.<ref>{{Cite news|title=We're the best team in the world – Mount|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|access-date=1 qershor 2021|archive-date=30 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210530183015/https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|url-status=live}}</ref> Në përfundim të sezonit, ai u përfshi në Ekipin e Sezonit të kompeticionit,<ref>{{Cite web|date=31 maj 2021|title=UEFA Champions League Squad of the Season|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|access-date=1 qershor 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602200013/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|url-status=live}}</ref> si dhe u shpall [[Lojtari i Ri më i mirë i Premier Ligës]] si dhe [[PFA Lojtari i Ri i Vitit]].<ref>{{Cite web|title=PFA Awards Men's Nominees|url=https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|access-date=2 qershor 2021|publisher=Professional Footballers' Association|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602215926/https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|title=Phil Foden named Premier League Young Player of the Year|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|access-date=5 qershor 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=5 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210605170457/https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|url-status=live}}</ref>
====2021–vazhdon: Nominimi për Topin e Artë dhe ''Tripleta'' historike====
Foden e humbi nisjen e sezonit 2021–22 për shkak të një dëmtimi.<ref>{{Cite web|date=11 gusht 2021|title=Phil Foden faces up to another month out in blow to Manchester City|url=https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210820143004/https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|archive-date=20 gusht 2021|access-date=15 gusht 2022|website=The Guardian|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Niall Keenan|date=15 shtator 2021|title=Manchester City vs RB Leipzig: Live Stream TV Updates and How to Watch Champions League 2021/22|url=https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923181723/https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Vavel|language=en}}</ref> Ai u rikthye në aksion më 21 shtator në ndeshjen e Kupës së Ligës kundër [[Wycombe Wanderers F.C.|Wycombe Wanderers]], duke shënuar një gol dhe asistuar dy të tjerë me ekipin që fitoi 6–1.<ref>{{Cite web|author=James Richings|date=21 shtator 2021|title=Match Report: Manchester City 6–1 Wycombe Wanderers |url=https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923024527/https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Bucks Free Press|language=en}}</ref> Goli i tij i parë në Premier Ligë për sezonin e ri erdhi më 3 tetor në barazimin 2–2 në transfertë kundër Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=3 tetor 2021|title=Liverpool 2–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|access-date=15 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232550/https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|url-status=live}}</ref> Me vazhdimin e sezonit, kontributi i Foden në ekip u rrit; Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në fazën e grupeve kundër ekipit belg [[Club Brugge KV|Club Brugge]],<ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|date=3 nëntor 2021|title=Classy City complete Champions League double over Club Brugge|url=https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220419193138/https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|archive-date=19 prill 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> kurse në kampionat vazhdoi të ishte protagonist, duke shënuar një dygolësh kundër [[Brighton & Hove Albion F.C.|Brighton & Hove Albion]] (fitore 4–1) si dhe golin e vetëm në fitoren minimale kundër [[Brentford F.C.|Brentford]].<ref>{{Cite web|author=Lewis Jones|date=24 tetor 2021|title=Brighton 1–4 Manchester City: Phil Foden at the double as City turn on the style|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232548/https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Ben Grounds|date=30 dhjetor 2021|title=Brentford 0–1 Man City: Phil Foden on target as Pep Guardiola's side march into eight-point lead at summit|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|url-status=live}}</ref>
Foden shijoi një formë të shkëlqyer gjatë muajit shkurt, duke shënuar kundër [[Sporting CP]]<ref>{{Cite web|author=Ben Southby|date=16 shkurt 2022|title=Sporting CP 0–5 Manchester City: Bernardo Silva scores twice as ruthless visitors deliver Lisbon thrashing|url=https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220216063459/https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|archive-date=16 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Eurosport|language=en}}</ref> në Ligën e Kampioneve dhe kundër Norwich Cityt dhe Evertonit në Premier Ligë.<ref>{{Cite web|date=12 shkurt 2022|title=Norwich City beaten as Raheem Sterling hits a hat-trick for Manchester City at Carrow Road|url=https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220214174259/https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|archive-date=14 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Canaries|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Adam Bate|date=27 shkurt 2022|title=Everton 0–1 Man City: Phil Foden's late breakthrough goal wins it as hosts are left to bemoan penalty decision|url=https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|access-date=16 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232541/https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu shënoi në fitoren 4–3 kundër [[Real Madrid C.F.|Real Madridit]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web |date=26 April 2022 |title=Manchester City vs. Real Madrid 4 – 3|url=https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|access-date=16 gusht 2022|website=Soccerway|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232542/https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|url-status=live}}</ref> por City u eliminua pasi humbi ndeshjen e kthimit në [[Stadiumi Santiago Bernabéu|Santiago Bernabéu]] me rezultatin 3–1.<ref>{{Cite web|date=4 maj 2022|title=Real Madrid 3–1 Manchester City (agg 6–5): Rodrygo and Benzema pull off remarkable comeback|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220606232816/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|archive-date=6 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=UEFA|language=en}}</ref> Ai gjithashtu ishte protagonist në fitoren me përmbysje kundër Aston Villës në javën e fundit të kampionatit,<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=22 maj 2022|title=Ilkay Gundogan explains what sparked Man City's incredible comeback vs Aston Villa|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220625011515/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|archive-date=25 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=Manchester Evening News|language=en}}</ref> që lejoi Cityn ti rrëmbente titullin Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=22 maj 2022|title=Manchester City 3–2 Aston Villa|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|access-date=16 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezonin me 14 gola në të gjitha kompeticionet, përfshirë 9 në Premier Ligë, duke fituar sërisht çmimet PFA Lojtari i Ri i Vitit dhe Lojtari i Ri i Vitit i Premier Ligës për të dytin sezon rresht.<ref>{{Cite web|title=Phil Foden named PFA Young Player of the Year|url=https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220610020940/https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|archive-date=10 qershor 2022|access-date=15 gusht 2022|website=The PFA|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=John Edwards|date=21 maj 2022|title=Foden wins Premier League Young Player of the Season|url=https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220624042325/https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|archive-date=24 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=ManchesterCity F.C.|language=en}}</ref> Përveç kësaj, ai u nominua për çmimin prestigjoz [[Topi i Artë]]<ref>{{Cite web|author=Jack Mumford|date=12 gusht 2022|title=Six City stars up for 2022 Ballon d'Or|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-man-city-ballon-dor-nomination-63772830|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220813013550/https://www.mancity.com/news/mens/seven-city-players-nominated-ballon-d-or-yashin-trophy-63795902|archive-date=13 gusht 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> dhe çmimin Lojtari i Vitit i Lojtarëve.<ref>{{Cite web|date=2 qershor 2022|title=Fans staggered by Phil Foden nomination for PFA Player of the Year over Mo Salah|url=https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|access-date=16 gusht 2022|website=All Football app|language=en|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127051151/https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|url-status=live}}</ref>
Më 2 tetor 2022, Foden shënoi tregolëshin e parë në karrierë në fitoren 6–3 kundër [[Manchester United F.C.|Manchester United]].<ref>{{cite news|title=Man City 6–3 Man Utd: Haaland and Foden hat-tricks as hosts hit six|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|publisher=BBC Sport|language=en|date=2 tetor 2022|access-date=2 tetor 2022|archive-date=2 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221002180958/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|url-status=live}}</ref> Dymbëdhjetë ditë më pas, ai firmosi një kontratë të re pesë-vjeçare ne klubin.<ref>{{Cite web|date=14 tetor 2022|title=Man City's Foden signs new long-term contract|url=https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|access-date=15 tetor 2022|publisher=ESPN FC|language=en|archive-date=15 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221015051204/https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|url-status=live}}</ref> Në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve, Foden shënoi një gol kundër [[Sevilla FC|Seviljes]] dhe ndihmoi ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt si fitues i grupit.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/62800316|title=Erling Haaland scored twice as Manchester City opened their Champions League campaign by thrashing a dismal Sevilla side|publisher=BBC Sport|language=en|author=Steve Sutcliffe|date=6 shtator 2022|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Më 3 maj 2023, Foden shënoi në fitoren 3–0 kundër [[West Ham United F.C.|West Ham United]], duke regjistruar golin e 10të në Premier Ligë për sezonin 2022–23.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/638095|title=Manchester City reclaim top spot with win over West Ham|publisher=ESPN FC|language=en|date=3 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Pavarësisht se e kaluan shumicën e sezonit në vendin e dytë, Manchester City arriti t'a parakalonte Arsenalin gjashtë javë nga fundi dhe u shpall sërisht fitues i kampionatit.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/637931|title=Manchester City win 3-1 at Arsenal to go top of Premier League|publisher=ESPN FC|language=en|date=12 tetor 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2023/may/21/premier-league-ten-title-race-turning-points-manchester-city-arsenal|title=Ten title-race turning points: how Manchester City overtook Arsenal|website=The Guardian|language=en|author1=Paul Bellsham|author2=Niall McVeigh|date=21 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Në kupë, Foden ishte protagonist, duke shënuar në fitoren 4–0 kundër Çelsit në raundin e tretë dhe fitoren 3–0 kundër [[Bristol City F.C.|Bristol Cityt]] në raundin e pestë.<ref>{{Cite news|author=Phil McNulty|date=8 janar 2023|title=Manchester City 4–0 Chelsea|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64193420|access-date=23 prill 2023}}</ref><ref>{{Cite news|author=Emlyn Begley|date=28 shkurt 2023|title=Bristol City 0–3 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64788956|access-date=23 prill 2023}}</ref> City e fitoi trofeun pasi mposhti 2–1 në finale Manchester United.<ref name="MOTM">{{cite web|url=https://www.skysports.com/football/manchester-city-vs-manchester-united/482166|title=Man City 2–1 Man Utd: Ilkay Gundogan's double puts City on the brink of treble with FA Cup win|website=Sky Sports|language=en|date=3 qershor 2023|access-date=3 qershor 2023}}</ref> Më 10 qershor 2023, City u përball me [[F.C. Internazionale Milano|Interin]] në finalen e Ligës së Kampioneve. Foden e nisi ndeshjen si zëvëndësues por u aktivizua në minutën e 36të në vend të të dëmtuarit De Bruyne.<ref>{{cite news|author=Rob Dawson|date=10 qershor 2023|title=Man City's Kevin De Bruyne forced off with injury in 1st half of Champions League final|url=https://www.espn.com/soccer/story/_/id/37832217/manchester-city-kevin-de-bruyne-injury-champions-league-final|publisher=ESPN FC|language=en|accessdate=10 qershor 2023}}</ref> City fitoi ndeshjen falë golit të vetëm të [[Rodrigo Hernández Cascante|Rodrit]] në pjesën e dytë,<ref name="Guardian-Live">{{cite news|author=Barry Glendenning|date=10 qershor 2023|title=Manchester City beat Inter 1–0 to win Champions League and seal treble – live reaction|url=https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|publisher=The Guardian|language=en|accessdate=10 qershor 2023|archive-date=10 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230610163325/https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|url-status=live}}</ref> duke fituar trofeun e parë në histori dhe duke arritur një ''[[Tripleta (futboll)|tripletë]]'' historike.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/65845807|title=Man City win Champions League: Rodri goal secures victory against Inter and completes treble|publisher=UEFA|language=en|date=10 qershor 2023|access-date=10 qershor 2023|archive-date=11 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230611095758/https://www.bbc.com/sport/football/65845807|url-status=live}}</ref>
==Karriera ndërkombëtare==
===Të rinjtë===
Në maj 2017, Foden shënoi në finalen e UEFA Kampionatit Evropian nën-17 kundër [[Kombëtarja spanjolle nën-17 futbollit|Spanjës]] por Anglia në fund u mposht me penallti.<ref name="U17EURO">{{cite web|title=Young Lions Beaten on Penalties in UEFA EURO U17 Championship Final|url=http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|publisher=The Football Association|language=en|date=19 maj 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=28 qershor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170628045458/http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|url-status=live}}</ref>
Në tetor të të njëjtit vit, Foden fitoi famë ndërkombëtare për performancat e tij në Kupën e Botës nën-17, duke shënuar një dopietë në finale, sërisht kundër Spanjës, por këtë herë Anglia fitoi.<ref>{{cite news|title=England win Under-17 World Cup as Phil Foden inspires incredible comeback victory over Spain|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|newspaper=The Independent|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=3 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171203134329/http://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|url-status=live}}</ref> Ai gjithashtu fitoi çmimin Topi i Artë si lojtari më i mirë i turnamentit, duke bërë që të merrte vëmëmndje të madhe nga media.<ref name="GoalSL">{{cite web|author=Sam Lee|title=Phil Foden: Who Is England's 17-Year Old World Cup Hero?|url=http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=19 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171119111925/http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Foden Scores England's Fifth to Seal U17 World Cup|url=https://www.bbc.com/sport/football/41789998|publisher=BBC Sport|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171216222152/http://www.bbc.com/sport/football/41789998|url-status=live}}</ref>
Më 27 maj 2019, Foden ishte pjesë e listës me 23 lojtar të ekjpit nën-21 që do të luante në [[UEFA Kampionati Evropian nën-21 2019|UEFA Kampionatin Evropian nën-21]].<ref>{{Cite news|title=England U21s squad named by Aidy Boothroyd for this summer's Euro finals in Italy|url=http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|publisher=The Football Association|language=en|date=27 maj 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=4 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190604094325/http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|url-status=live}}</ref> Ai shënoi një gol të bukur, i pari i tij me ekipin nën-21, në humbjen 2–1 kundër [[Kombëtarja franceze nën-21 e futbollit|Francës]] në ndeshjen e parë.<ref>{{Cite news|title=England U21s 1 France U21s 2|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|publisher=BBC Sport|language=en|date=18 qershor 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=18 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190618224212/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|url-status=live}}</ref>
===Ekipi i parë===
Më 25 gusht 2020, Foden u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Gareth Southgate]].<ref>{{cite web|date=25 gusht 2019|title=England call-ups for Harry Maguire, Phil Foden, Mason Greenwood and Kalvin Phillips|url=https://www.bbc.com/sport/football/53892235|access-date=25 gusht 2020|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=25 gusht 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200825135649/https://www.bbc.com/sport/football/53892235|url-status=live}}</ref> Ai bëri debutimin e tij ndërkombëtar në fitoren 1–0 kundër [[Kombëtarja islandeze e futbollit|Islandës]] në [[UEFA Liga e Kombeve|UEFA Ligën e Kombeve]].<ref>{{Cite news|author=Rob Smyth|date=5 shtator 2020|title=Iceland 0–1 England: Nations League – live!|website=The Guardian|language=en|url=https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|access-date=5 shtator 2020|archive-date=5 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200905150601/https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|url-status=live}}</ref> Dy ditë më pas, ai dhe shoku i ekipit [[Mason Mount]] u përjashtuan nga ekipi për shkak se kishin thyer protokollin e izolimit të COVID-19, duke thirrur të paktën një person në hotelin që po qëndronin.<ref name="Independent20200907">{{cite news|author=Lawrence Ostlere|date=7 shtator 2020|title=Phil Foden and Mason Greenwood sent home after breaching quarantine rules in Iceland|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|newspaper=The Independent|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=7 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200907172900/https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|url-status=live}}</ref> Veprimi i tij u kritikua nga Manchester City.<ref name="Independent20200907" /><ref>{{cite web|date=7 shtator 2020|title=Club Statement|url=https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=8 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200908092127/https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, Foden shënoi dy golat e parë me ekipin kombëtar në ndeshjen e kthimit kundër Islandës në Wembley, duke i dhënë Anglisë një fitore 4–0.<ref>{{Cite web|author=Daniel Murphy|date=18 nëntor 2020|title=Man City star Phil Foden reacts to scoring first goals for England|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|access-date=19 nëntor 2020|website=Manchester Evening News |language=en|archive-date=18 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201118233327/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|url-status=live}}</ref>
Më 1 qershor 2021, Foden ishte një nga 26 lojtarët që u ftuan për të marrë pjesë në [[UEFA Euro 2020]], e cila u zhvillua një vit me vonesë për shkak të COVID-19. Ai i'u bashkua ekipit disa ditë me vonesë për shkak të finales së Ligës së Kampioneve me Manchester Cityn.<ref>{{Cite web|date=9 qershor 2021|title=England Euro 2020 squad in full – no space for Lingard or Watkins but White called up|url=https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|access-date=9 qershor 2021|website=inews.co.uk|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609103245/https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|url-status=live}}</ref> Më 8 qershor, ai u krahasua me legjendën [[Paul Gascoigne]] pasi vendosi të "kopjonte" modelin e flokëve të ish mesfushorit të Anglisë. I pyer në lidhje me këtë, Foden deklaroi: "Kombi e di se çfarë do të thotë ai për vendin dhe çfarë bëri, kështu që nuk do ishte keq nëse përpiqem të sjell pak Gazza në fushë."<ref>{{Cite web|date=8 qershor 2021|title=Phil Foden dyes hair to 'bring a bit of Gazza on the pitch'|url=https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|access-date=9 qershor 2021|website=ITV News|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609063040/https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|url-status=live}}</ref>
Më 10 nëntor 2022, Foden u ftua në ekipin që do të luante në [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]] në Katar. Ai debutoi në fitoren 6–2 kundër [[Kombëtarja iraniane e futbollit|Iranit]] në fazën e grupeve, duke hyrë si zëvëndësues në minutën e 71të.<ref>{{Cite web|date=21 nëntor 2022|title=England thrash Iran in World Cup opener|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382|access-date=23 nëntor 2022|publisher=BBC Sport|language=en|url-status=live|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127105410/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382}}</ref> Më 29 nëntor, ai shënoi golin e dytë në fitoren 3–0 kundër [[Kombëtarja uellsiane e futbollit|Uellsit]], po në fazën e grupeve. Në ndeshjen e parë në fazën me eliminim direkt, ai asistoi golat e [[Harry Kane]] dhe [[Bukayo Saka|Bukayo Sakës]] në suksesin 3–0 kundër [[Kombëtarja senegaleze e futbollit|Senegalit]].<ref>{{Cite web|date=5 December 2022|title=Phil Foden hails his best England showing|url=https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|publisher=The Football Association|language=en|access-date=5 dhjetor 2022|archive-date=5 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221205150408/https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|url-status=live}}</ref>
==Profili i lojtarit==
Foden është një lojtar këmbë-majtë<ref name="Louise Taylor">{{cite web|title=Meet the England players who have reached the under-17 World Cup final|url=https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|author=Louise Taylor|website=The Guardian|language=en|date=25 tetor 2017|access-date=15 prill 2019|archive-date=15 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190415182613/https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|url-status=live}}</ref> i cili mund të luaj si anësor i tërhequr ose si anësor i djathtë, edhe pse Guardiola e ka përshkruar si një mesfushor tipik.<ref name="GoalSL"/> Përveç kësaj, ai mund të luaj si mesfushor-sulmues në qëndër ose si sulmues i fshehur.<ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|title=Phil Foden solves Pep Guardiola's false nine conundrum with derby performance|website=Manchester Evening News|language=en|author=Harry Siddall|date=7 mars 2022|access-date=5 prill 2022|archive-date=5 prill 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220405155345/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|url-status=live}}</ref> Në vitin 2017, Guardiola thuri lëvdada për lojtarin, duke e quajtur "të kompletuar": Është e rrezikshme të thuash gjëra të mira për lojtarët e rinj, sepse ata janë ende të rinj, dhe duhet të rriten dhe duhet të mësojnë shumë e shumë gjëra... Por ne kemi shumë besim për ta ndihmuar atë, sepse ne besojmë se ai është një djalë që ka potencial, edhe nëse nuk është i fortë dhe i gjatë.<ref name="GoalSL"/> Gazetarja e [[The Guardian]], Louise Taylor, vuri në dukje kontrollin e topit dhe aftësitë dribluese të lojtarit.<ref name="Louise Taylor"/> Në vitin 2018, gazetari veteran Brian Glanville e përshkroi Fodenin si një "talent me dhunti", duke thënë: "Lojtarët e rinj me aftësitë dhe cilësitë e tij krijuese janë jashtëzakonisht të dobët në tokë".<ref>{{cite web|title=Phil Foden Should Leave Manchester City|url=https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|author=Brian Glanville|website=World Soccer|publisher=TI Media|language=en|date=21 gusht 2018|access-date=15 prill 2019|archive-date=1 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190501143619/https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|url-status=live}}</ref>
Pasi shënoi një dygolësh vendimtar kundër Manchester United në mars 2024, Pep Guardiola e përshkroi Fodenin si lojtarin më të mirë aktualisht në Premier Ligë: "Ai pëlqen të luajë futboll. Ai tashmë do të jetë një lojtar legjendar, sepse në një moshë të re, ndeshjet e luajtura, minutat, golat e shënuar, titujt e fituar dhe ai është nga shtëpia dhe prandaj lidhja me tifozët është e pabesueshme, por tani shënon gola për të fituar ndeshjet si lojtar... Ai është lojtari i sezonit, me gjithë respektin për lojtarët e jashtëzakonshëm, por askush nuk ka qenë aq vendimtar për ne sa ai këtë sezon.<ref>{{Cite news|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|title=Pep Guardiola admits Phil Foden decision was wrong as Man City boss explains absence|newspaper=The Independent|language=en|date=3 mars 2024|access-date=4 mars 2024|archive-date=4 mars 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240304153019/https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|url-status=live}}</ref>
==Jeta personale==
Foden ka dy fëmijë me të dashurën e tij; një djal i lindur në vitin 2019 dhe një vajzë e lindur në vitin 2021.<ref>{{Cite news|author=Charlie Parker|date=30 nëntor 2022|title=Phil Foden: England's rising star who loves football, fishing and fatherhood|url=https://www.thetimes.co.uk/article/phil-foden-england-football-world-cup-2022-fmb7ddtt9|publisher=The Times|language=en|access-date=4 dhjetor 2022|archive-date=4 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221204192950/https://www.thetimes.co.uk/article/phil-foden-england-football-world-cup-2022-fmb7ddtt9|url-status=live}}</ref> Ai mban veshur fanellën me numrin 47 dhe ka një tatuazh në qafë me numrin 47 në nder të gjyshit të tij Ronnie, i cili vdiq në moshën 47 vjeç.<ref>{{cite web|title=Why does Phil Fode wear 47 Shirt|access-date=25 shtator 2023|url=https://www.90min.com/posts/why-does-phil-foden-wear-47-shirt|website=90min.com|language=en|archive-date=26 shtator 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230926012118/https://www.90min.com/posts/why-does-phil-foden-wear-47-shirt|url-status=live}}</ref>
==Referimet==
{{Reflist}}
28zl3xc7ktfpfjhv4nqs3z09b7vc34d
2658937
2658928
2024-04-25T17:05:08Z
Sadsadas
51943
/* Jeta personale */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography
| name = Phil Foden
| image = Phil Foden 2022-11-21 1.jpg
| caption = Foden me [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglinë]] në [[2022 FIFA Kupa e Botës|Kupën e Botës 2022]]
| full_name = Philip Walter Foden
| birth_date = {{birth date and age|28|5|2000|df=y}}
| birth_place = [[Stockport]], Angli
| height = 1.71 m<ref name="PremProfile"/>
| position = [[Mesfushori|Mesfushor]]
| currentclub = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| clubnumber = 47
| youthyears1 = 2009–2017
| youthclubs1 = [[Akadrmia e Manchester City F.C.|Manchester City]]
| years1 = 2017–
| clubs1 = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| caps1 = 159
| goals1 = 49
| nationalyears1 = 2015–2016
| nationalteam1 = [[Kombëtarja angleze nën-16 e futbollit|Anglia U16]]
| nationalcaps1 = 8
| nationalgoals1 = 2
| nationalyears2 = 2016–2017
| nationalteam2 = [[Kombëtarja angleze nën-17 e futbollit U17|Anglia U17]]
| nationalcaps2 = 23
| nationalgoals2 = 11
| nationalyears3 = 2017–2018
| nationalteam3 = [[Kombëtarja angleze nën-18 e futbollit U18|Anglia U18]]
| nationalcaps3 = 2
| nationalgoals3 = 1
| nationalyears4 = 2018
| nationalteam4 = [[Kombëtarja angleze nën-19 e futbollit U19|Anglia U19]]
| nationalcaps4 = 3
| nationalgoals4 = 1
| nationalyears5 = 2018–2019
| nationalteam5 = [[Kombëtarja angleze nën-21 e futbollit U21|Anglia U21]]
| nationalcaps5 = 15
| nationalgoals5 = 4
| nationalyears6 = 2020–
| nationalteam6 = [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglia]]
| nationalcaps6 = 33
| nationalgoals6 = 4
| club-update = 20:39, 3 prill 2024 (UTC)
| nationalteam-update = 23:05, 26 mars 2024 (UTC)
}}
'''Philip Walter Foden''' (lindur më 28 maj 2000) është një [[futbolli]]st profesionist [[Anglia|anglez]] i cili luan si [[mesfushor]] për klubin anglez [[Manchester City F.C.|Manchester City]] dhe [[Kombëtarja angleze e futbollit|kombëtaren angleze]].
Foden është produkt i akademisë së Manchester Cityt. Ai debutoi me ekipin e parë në vitin 2017 dhe që nga ajo kohë ka luajtur më shumë se 200 ndeshje në të gjitha kompeticionet, duke shënuar mbi 50 gola. Ai ka fituar gjithsej 16 trofe me ''Cityzens'', përfshirë pesë tituj të [[Premier League|Premier Ligës]] si dhe një titull të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] si pjesë e ''[[Tripleta (futboll)|tripletës]]'' historike në sezonin 2022–23.
Foden fitoi famë ndërkombëtare për herë të parë duke fituar çmimin Topi i Artë nē Kupën e Botës nën-17 e cila u fitua nga Anglia. Debutimi i tij me ekipin e parë erdhi në shtator 2020. Ai ka përfaqësuar Anglinë në [[UEFA Euro 2020]] dhe [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]].
==Karriera me klube==
===Manchester City===
====2009–2016: Hyrja në akademi dhe vitet e para====
Philip Walter Foden lindi më 28 maj 2003 në Stockport, Greater Manchester dhe që në fëmijëri ishte tifoz i Manchester Cityt.<ref>{{cite web|url=https://www.premierleague.com/news/408901|title=Premier League clubs publish retained lists|publisher=Premier League|language=en|date=9 qershor 2017|access-date=18 dhjetor 2017|archive-date=27 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190527152818/https://www.premierleague.com/news/408901|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/news/first%20team/first%20team%20news/2017/july/phil%20foden%20man%20utd%20v%20man%20city|title=City Starlet Foden: Silva's My Idol|date=20 korrik 2017|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=8 gusht 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170808212349/https://www.mancity.com/News/First%20Team/First%20Team%20News/2017/July/Phil%20Foden%20Man%20Utd%20v%20Man%20City|url-status=live}}</ref> Ai u bë pjesë e klubit që në moshën katër-vjeçare dhe në korrik 2016 firmosi bursën e akademisë.<ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/phil-foden|title=Manchester City U18's Phil Foden profile|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171116111633/https://www.mancity.com/phil-foden|url-status=live}}</ref> Ai më përpara kishte qënë pjesë e kolegjit privat St. Bede, pagesat e të cilit ishin kryer nga klubi.<ref name="DailyTelegraph">{{cite news|author=James Ducker|date=3 gusht 2018|title=Phil Foden may have gone from ballboy to 'Pep Guardiola's lad', but Man City's local hero remains firmly grounded|url=https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|newspaper=The Daily Telegraph|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=4 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180804115134/https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author=Rob Pollard|date=11 maj 2016|title=Pivotal Man City moment that helped shape Blues' vision for their next generation|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=6 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180806024731/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|url-status=live}}</ref> Më 6 dhjetor 2016, ai u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Pep Guardiola]] për ndeshjen e fazës së grupeve të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] kundër [[Celtic F.C.|Celtic]]; ndeshja u mbyll në barazim 1–1 me Foden i cili nuk u aktivizua.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=6 dhjetor 2016|title=Manchester City 1–1 Celtic|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017 |archive-date=7 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171207142417/http://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|url-status=live}}</ref>
====2017–2019: Debutimi me ekipin e parë dhe trofetë e para====
Foden bëri debutimin e tij si profesionist më 21 nëntor 2017 në ndeshjen e fazës së grupeve të Ligës së Kampioneve kundër [[Feyenoord|Feyenoordit]]; ai hyri si zëvëndësues në minutën e 75të në vend të [[Yaya Touré]]. Ai u bë anglezi i katërt më i ri që luan një ndeshje në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 177 ditë).<ref>{{cite news|author=Phil Dawkes|date=21 nëntor 2017|title=Manchester City 1–0 Feyenoord|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=24 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171124202030/http://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|url-status=live}}</ref> Dy muaj më pas, ai luajti si titullar në humbjen 2–1 kundër [[FC Shakhtar Donetsk|Shakhtar Donetsk]], duke thyer rekordin e [[Josh McEachran]] si anglezi më i ri që luan një ndeshje si titullar në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 192 ditë);<ref name=young>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/42260682|title=Phil Foden: Champions League record for Man City teenager|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 dhjetor 2017|access-date=13 mars 2019|archive-date=29 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171229103704/http://www.bbc.com/sport/football/42260682|url-status=live}}</ref> rekordi i tij u thye në tetor 2020 nga [[Jude Bellingham]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|title=Lazio 3–1 Borussia Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|date=20 tetor 2020|access-date=21 tetor 2020|archive-date=31 tetor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201031221103/https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|url-status=live}}</ref>
Më 16 dhjetor, Foden luajti ndeshjen e tij të parë në [[Premier League|Premier Ligë]] në fitoren 4–1 kundër [[Tottenham Hotspur F.C.|Tottenhamit]], duke zëvendësuar [[İlkay Gündoğan]] në minutën e 83të.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=16 dhjetor 2017|title=Manchester City 4–1 Tottenham|url=https://www.bbc.com/sport/football/42290590|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=2 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190402002556/https://www.bbc.com/sport/football/42290590|url-status=live}}</ref> Më 25 shkurt 2018, City fitoi 3–0 kundër [[Arsenal F.C.|Arsenalit]] në finalen e Kupës së Ligën, me Foden i cili u aktivizua si zëvëndësues, duke fituar trofeun e parë si profesionist.<ref name=2018LC>{{cite news|author=Phil McNulty|date=25 shkurt 2018|title=Arsenal 0–3 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=25 shkurt 2018|archive-date=21 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190521001032/https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, ai luajti si titullar në fitoren 4–0 kundër [[FC Basel|Baselit]] në ndeshjen e parë të raundit të 16-tave të Ligës së Kampioneve, duke thyer rekordin e [[Kieran Richardson]] si anglezi më i ri që luan titullar në një ndeshje me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (17 vjeç e 283 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|title=Teen starlet Foden breaks Champions League record with Man City start|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=7 mars 2018|access-date=13 mars 2019|archive-date=14 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210114152734/https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|url-status=live}}</ref> Më 13 maj, Manchester City titoi titullin e Premier Ligës dhe Foden u bë lojtari më i ri, i njohur nga [[Guinness World Records]],<ref>{{Cite web|url=https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|title=Q&A with Manchester City FC's Phil Foden – the youngest football player to win the Premier League|publisher=Guinness World Records|language=en|date=25 tetor 2019|access-date=25 tetor 2019|archive-date=25 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191025042959/https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|url-status=live}}</ref> që merr medaljen e fituesit.<ref>{{cite news|author=Richard Fay|date=13 maj 2018|title=Man City fans loved seeing Phil Foden make Premier League history|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=14 maj 2018|archive-date=14 maj 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180514213843/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri më 5 gusht duke luajtur 75 minuta në suksesin 2–0 kundër [[Chelsea F.C.|Çelsit]] në FA Community Shield; ai asistoi golin e dytë të ekipit të shënuar nga [[Sergio Agüero]].<ref name=shield2018>{{cite news|author=Chris Bevan|date=5 gusht 2018|title=Chelsea 0–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=20 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180820135641/https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|url-status=live}}</ref> Më 6 janar 2019, ai shënoi golin e parë në [[Etihad Stadium]] në suksesin 7–0 kundër [[Rotherham United F.C.|Rotherham United]] në raundin e tretë të kupës.<ref>{{cite news|author=Neil Johnston|date=6 janar 2019|title=Man City put seven past Rotherham to reach fourth round|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=8 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190508054643/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|url-status=live}}</ref> Tre ditë më pas, ai shënoi sërisht, këtë herë në fitoren rekord 9–0 kundër [[Burton Albion F.C.|Burton Albion]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Kupës së Ligës.<ref>{{cite news|author=Michael Emons|date=9 janar 2019|title=Man City 9–0 Burton Albion|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|website=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=13 janar 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190113174344/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|url-status=live}}</ref>
Më 12 mars, Foden shënoi golin e parë në Ligën e Kampioneve në fitoren 7–0 kundër [[FC Schalke 04|Schalke 04]] në raundin e 16-tave;<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|title=Seven-goal Man City trash Schalke in last 16|publisher=BBC Sport|language=en|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=6 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190406154007/https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|url-status=live}}</ref> kjo ishte fitorja më e madhe në një ndeshje të fazës me eliminim direkt të kompeticionit.<ref>{{cite news|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|title=Manchester City equal Champions League record|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|author=Rob Pollard|date=12 mars 2019|access-date=13 mars 2019|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518212527/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|title=Man City break Champions League record in rampage against Schalke|newspaper=Manchester Evening News|language=en|author=Stuart Brennan|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=30 mars 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190330055632/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu u bë golashënuesi më i ri në historinë e klubit në Ligën e Kampioneve si dhe anglezi më i ri që shënon në fazën me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (18 vjeç e 288 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|title=Foden becomes City's youngest Champions League scorer as records tumble in Schalke rout|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|author=Nick Howson|date=13 mars 2019|access-date=14 mars 2019|archive-date=4 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190404072816/https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|url-status=live}}</ref>
Foden shënoi golin e tij të parë në Premier Ligë më 20 prill në fitoren minimale 1–0 kundër Tottenhamit. Me këtë gol, ai u bë golashënuesi i tretë më i ri i klubit në kampionat, pas [[Micah Richards]] dhe [[Daniel Sturridge]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/47917515|title=Manchester City 1–0 Tottenham: Phil Foden goal sends City top|publisher=BBC Sport|language=en|author=Phil McNulty|date=20 prill 2019|access-date=20 prill 2019|archive-date=20 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190420143558/https://www.bbc.com/sport/football/47917515|url-status=live}}</ref> Manchester City e mbylli sezonin duke i fituar të gjitha trofetë në Angli, me Foden i cili pati një kontribut në rritje në këtë sukses.<ref>{{Cite news|title=How big a feat is Man City's treble?|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|access-date=21 shkurt 2021|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518181210/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|url-status=live}}</ref>
====2019–2021: Finalja e Ligës së Kampioneve dhe fitimi i vëndit të titullarit====
Foden e nisi sezonin e tij të tretë me Cityn duke fituar trofeun e shtatë në karrierë; ekipi mundi [[Liverpool F.C.|Liverpoolin]] me penallti për të fituar Community Shield; Foden shënoi në tentativën e tij.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Liverpool on penalties|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=8 gusht 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190808212252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|url-status=live}}</ref> Ai shënoi golin e parë për sezonin 2019–20 në fitoren 2–0 kundër ekipit kroat [[GNK Dinamo Zagreb|Dinamo Zagreb]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve; ai ishte protagonist në këtë fazë, duke u renditur i dyti për rastet e krijuara për gol (6), mbrapa [[Lionel Messi]]t (7).<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=4 mars 2020|title=The Lionel Messi stat that shows Foden's importance to Man City|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|access-date=13 shkurt 2021|website=Manchester Evening News|language=en|archive-date=18 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200318104713/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|url-status=live}}</ref> Ai luajti ndeshjen e parë si titullar në Premier Ligë më 15 dhjetor duke asistuar golin e [[Kevin De Bruyne]]s në fitoren 3–0 në transfertë kundër Arsenalit.<ref>{{Cite web|title=Arsenal v Man City, 2019/20 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/46765|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=20 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201120133323/https://www.premierleague.com/match/46765|url-status=live}}</ref>
Më 1 mars 2020, Foden luajti si titullar në finalen e Kupës së Ligës kundër [[Aston Villa F.C.|Aston Villës]], duke ndihmuar ekipin të fitonte ndeshjen 2–1; ky ishte trofeu i tij i tetë në karrierë.<ref>{{Cite news|title=Man City win third Carabao Cup in a row|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=1 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200301183119/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|url-status=live}}</ref> Në përfundim të ndeshjes, atij i'u dha trofeu Alan Hardaker si lojtari më i mirë i ndeshjes.<ref>{{cite news|title=The Alan Hardaker Trophy|url=https://www.efl.com/carabao-cup/about-the-carabao-cup/the-alan-hardaker-trophy|website=EFL.com|publisher=English Football League|language=en|access-date=27 shkurt 2023}}</ref> Pas një ndërprerje tre mujore për shkak të [[Pandemia e COVID-19|Pandemisë së COVID-19]], Premier Liga u rikthye në qershor; në ndeshjen e parë pas rikthimit, Foden shënoi në një fitore 3–0 në shtëpi kundër Arsenalit,<ref>{{Cite news|title=Luiz sent off as Man City beat Arsenal|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|access-date=25 prill 2021|archive-date=30 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210430032252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|url-status=live}}</ref> e cila u pasua nga një dopietë, e para në karrierë, në fitoren 5–0 kundër [[Burnley F.C.|Burnleyt]].<ref>{{Cite news|title=Man City thrash Burnley to make Reds wait|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|access-date=25 prill 2021|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425094129/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|url-status=live}}</ref>
Fundi i sezonit 2019–20 solli largimin e veteranit [[David Silva]], një idhull i Foden,<ref>{{Cite web|author=Paul Handler|title=City starlet Foden: Silva's my idol|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|access-date=25 prill 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100210/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|url-status=live}}</ref> nga ekipi pas dhjetë vitesh. Foden u vendos si lojtari i cili do të kryente rolin e Silvës në mesfushë, me trajnerin Guardiola i cili deklaroi se klubi "kishte besim" te talenti anglez.<ref>{{Cite web|author=Matt Jones|title=Pep Guardiola: Manchester City 'Trust' Phil Foden to Replace David Silva|url=https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|access-date=25 prill 2021|website=Bleacher Report|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100207/https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezinin me 8 gola dhe 9 asiste në 38 ndeshje në të gjitha kompeticionet.<ref name=":0">{{Cite web|title=Phil Foden Statistics 2019/20|url=https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=18 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210418094301/https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri duke shënuar në fitoren 3–1 kundër [[Wolverhampton Wanderers F.C.|Wolverhampton Wanderers]] në javën e parë të kampionatit.<ref>{{Cite web|title=Wolves v Man City, 2020/21 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/58915|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=6 mars 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210306140320/https://www.premierleague.com/match/58915|url-status=live}}</ref> Më 25 nëntor 2020, ai shënoi në fitoren kundër [[Olympiacos F.C.|Olympiacos]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web|title=Olympiacos-Man. City {{!}} UEFA Champions League|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|access-date=17 shkurt 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222160310/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|url-status=live}}</ref> duke ndihmuar ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt të kompeticionit për herë të 8të rresht.<ref>{{Cite web|author=David Clayton|title=Foden goal sends City through to UCL Round of 16|url=https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|access-date=17 shkurt 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=27 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210127135125/https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|url-status=live}}</ref> Më 7 shkurt 2021, Foden shënoi dhe asistoi në fitoren 4–1 kundër Liverpoolit në transfertë; kjo ishte fitorja e parë e Cityt në [[Anfield]] që nga viti 2003.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/55875683|title=Liverpool 1–4 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 shkurt 2021|access-date=7 shkurt 2021|archive-date=7 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210207190041/https://www.bbc.com/sport/football/55875683|url-status=live}}</ref> Dhjetë ditë më pas, ai shënoi kundër [[Everton F.C.|Evertonit]] duke ndihmuar Cityn të fitonte ndeshjen e 17të rresht në të gjitha kompeticionet.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Everton to open up 10-point lead|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|access-date=17 shkurt 2021|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222012528/https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|url-status=live}}</ref>
Më 25 prill, Foden fitoi Kupën e Ligës për të katërtin sezon rresht duke luajtur 90 minuta në finalen e fituar kundër Tottenhamit.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Spurs to lift Carabao Cup|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|access-date=25 prill 2021|archive-date=24 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210424205229/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|url-status=live}}</ref> Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në të dyja ndeshjet çerek-finale kundër [[Borussia Dortmund]]it.<ref>{{Cite news|title=Foden scores late as City beat Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|access-date=6 prill 2021|archive-date=14 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414053445/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|title=Mahrez and Foden send Man City into last four|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|access-date=15 prill 2021|archive-date=15 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415065325/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|url-status=live}}</ref> Në gjysëm-finale, City fitoi me rezultatin e përgjithshëm 4–1 kundër [[Paris Saint-Germain F.C.|Paris Saint-Germain]], me Foden i cili asistoi golin e [[Riyad Mahrez]] në ndeshjen e dytë. Ky rezultat bëri që City të kualifikohej në finalen e parë të tyre në Ligën e Kampioneve;<ref>{{Cite news|title=Man City reach first Champions League final|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|access-date=4 maj 2021|archive-date=5 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210505085806/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|url-status=live}}</ref> në finale, Foden luajti si titullar por City u mposht 1–0 nga Çelsi; kjo ishte hera e parë që Foden humbiste një finale në karrierën e tij si profesionist.<ref>{{Cite news|title=We're the best team in the world – Mount|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|access-date=1 qershor 2021|archive-date=30 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210530183015/https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|url-status=live}}</ref> Në përfundim të sezonit, ai u përfshi në Ekipin e Sezonit të kompeticionit,<ref>{{Cite web|date=31 maj 2021|title=UEFA Champions League Squad of the Season|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|access-date=1 qershor 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602200013/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|url-status=live}}</ref> si dhe u shpall [[Lojtari i Ri më i mirë i Premier Ligës]] si dhe [[PFA Lojtari i Ri i Vitit]].<ref>{{Cite web|title=PFA Awards Men's Nominees|url=https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|access-date=2 qershor 2021|publisher=Professional Footballers' Association|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602215926/https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|title=Phil Foden named Premier League Young Player of the Year|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|access-date=5 qershor 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=5 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210605170457/https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|url-status=live}}</ref>
====2021–vazhdon: Nominimi për Topin e Artë dhe ''Tripleta'' historike====
Foden e humbi nisjen e sezonit 2021–22 për shkak të një dëmtimi.<ref>{{Cite web|date=11 gusht 2021|title=Phil Foden faces up to another month out in blow to Manchester City|url=https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210820143004/https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|archive-date=20 gusht 2021|access-date=15 gusht 2022|website=The Guardian|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Niall Keenan|date=15 shtator 2021|title=Manchester City vs RB Leipzig: Live Stream TV Updates and How to Watch Champions League 2021/22|url=https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923181723/https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Vavel|language=en}}</ref> Ai u rikthye në aksion më 21 shtator në ndeshjen e Kupës së Ligës kundër [[Wycombe Wanderers F.C.|Wycombe Wanderers]], duke shënuar një gol dhe asistuar dy të tjerë me ekipin që fitoi 6–1.<ref>{{Cite web|author=James Richings|date=21 shtator 2021|title=Match Report: Manchester City 6–1 Wycombe Wanderers |url=https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923024527/https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Bucks Free Press|language=en}}</ref> Goli i tij i parë në Premier Ligë për sezonin e ri erdhi më 3 tetor në barazimin 2–2 në transfertë kundër Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=3 tetor 2021|title=Liverpool 2–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|access-date=15 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232550/https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|url-status=live}}</ref> Me vazhdimin e sezonit, kontributi i Foden në ekip u rrit; Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në fazën e grupeve kundër ekipit belg [[Club Brugge KV|Club Brugge]],<ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|date=3 nëntor 2021|title=Classy City complete Champions League double over Club Brugge|url=https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220419193138/https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|archive-date=19 prill 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> kurse në kampionat vazhdoi të ishte protagonist, duke shënuar një dygolësh kundër [[Brighton & Hove Albion F.C.|Brighton & Hove Albion]] (fitore 4–1) si dhe golin e vetëm në fitoren minimale kundër [[Brentford F.C.|Brentford]].<ref>{{Cite web|author=Lewis Jones|date=24 tetor 2021|title=Brighton 1–4 Manchester City: Phil Foden at the double as City turn on the style|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232548/https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Ben Grounds|date=30 dhjetor 2021|title=Brentford 0–1 Man City: Phil Foden on target as Pep Guardiola's side march into eight-point lead at summit|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|url-status=live}}</ref>
Foden shijoi një formë të shkëlqyer gjatë muajit shkurt, duke shënuar kundër [[Sporting CP]]<ref>{{Cite web|author=Ben Southby|date=16 shkurt 2022|title=Sporting CP 0–5 Manchester City: Bernardo Silva scores twice as ruthless visitors deliver Lisbon thrashing|url=https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220216063459/https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|archive-date=16 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Eurosport|language=en}}</ref> në Ligën e Kampioneve dhe kundër Norwich Cityt dhe Evertonit në Premier Ligë.<ref>{{Cite web|date=12 shkurt 2022|title=Norwich City beaten as Raheem Sterling hits a hat-trick for Manchester City at Carrow Road|url=https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220214174259/https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|archive-date=14 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Canaries|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Adam Bate|date=27 shkurt 2022|title=Everton 0–1 Man City: Phil Foden's late breakthrough goal wins it as hosts are left to bemoan penalty decision|url=https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|access-date=16 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232541/https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu shënoi në fitoren 4–3 kundër [[Real Madrid C.F.|Real Madridit]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web |date=26 April 2022 |title=Manchester City vs. Real Madrid 4 – 3|url=https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|access-date=16 gusht 2022|website=Soccerway|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232542/https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|url-status=live}}</ref> por City u eliminua pasi humbi ndeshjen e kthimit në [[Stadiumi Santiago Bernabéu|Santiago Bernabéu]] me rezultatin 3–1.<ref>{{Cite web|date=4 maj 2022|title=Real Madrid 3–1 Manchester City (agg 6–5): Rodrygo and Benzema pull off remarkable comeback|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220606232816/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|archive-date=6 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=UEFA|language=en}}</ref> Ai gjithashtu ishte protagonist në fitoren me përmbysje kundër Aston Villës në javën e fundit të kampionatit,<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=22 maj 2022|title=Ilkay Gundogan explains what sparked Man City's incredible comeback vs Aston Villa|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220625011515/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|archive-date=25 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=Manchester Evening News|language=en}}</ref> që lejoi Cityn ti rrëmbente titullin Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=22 maj 2022|title=Manchester City 3–2 Aston Villa|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|access-date=16 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezonin me 14 gola në të gjitha kompeticionet, përfshirë 9 në Premier Ligë, duke fituar sërisht çmimet PFA Lojtari i Ri i Vitit dhe Lojtari i Ri i Vitit i Premier Ligës për të dytin sezon rresht.<ref>{{Cite web|title=Phil Foden named PFA Young Player of the Year|url=https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220610020940/https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|archive-date=10 qershor 2022|access-date=15 gusht 2022|website=The PFA|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=John Edwards|date=21 maj 2022|title=Foden wins Premier League Young Player of the Season|url=https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220624042325/https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|archive-date=24 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=ManchesterCity F.C.|language=en}}</ref> Përveç kësaj, ai u nominua për çmimin prestigjoz [[Topi i Artë]]<ref>{{Cite web|author=Jack Mumford|date=12 gusht 2022|title=Six City stars up for 2022 Ballon d'Or|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-man-city-ballon-dor-nomination-63772830|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220813013550/https://www.mancity.com/news/mens/seven-city-players-nominated-ballon-d-or-yashin-trophy-63795902|archive-date=13 gusht 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> dhe çmimin Lojtari i Vitit i Lojtarëve.<ref>{{Cite web|date=2 qershor 2022|title=Fans staggered by Phil Foden nomination for PFA Player of the Year over Mo Salah|url=https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|access-date=16 gusht 2022|website=All Football app|language=en|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127051151/https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|url-status=live}}</ref>
Më 2 tetor 2022, Foden shënoi tregolëshin e parë në karrierë në fitoren 6–3 kundër [[Manchester United F.C.|Manchester United]].<ref>{{cite news|title=Man City 6–3 Man Utd: Haaland and Foden hat-tricks as hosts hit six|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|publisher=BBC Sport|language=en|date=2 tetor 2022|access-date=2 tetor 2022|archive-date=2 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221002180958/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|url-status=live}}</ref> Dymbëdhjetë ditë më pas, ai firmosi një kontratë të re pesë-vjeçare ne klubin.<ref>{{Cite web|date=14 tetor 2022|title=Man City's Foden signs new long-term contract|url=https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|access-date=15 tetor 2022|publisher=ESPN FC|language=en|archive-date=15 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221015051204/https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|url-status=live}}</ref> Në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve, Foden shënoi një gol kundër [[Sevilla FC|Seviljes]] dhe ndihmoi ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt si fitues i grupit.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/62800316|title=Erling Haaland scored twice as Manchester City opened their Champions League campaign by thrashing a dismal Sevilla side|publisher=BBC Sport|language=en|author=Steve Sutcliffe|date=6 shtator 2022|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Më 3 maj 2023, Foden shënoi në fitoren 3–0 kundër [[West Ham United F.C.|West Ham United]], duke regjistruar golin e 10të në Premier Ligë për sezonin 2022–23.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/638095|title=Manchester City reclaim top spot with win over West Ham|publisher=ESPN FC|language=en|date=3 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Pavarësisht se e kaluan shumicën e sezonit në vendin e dytë, Manchester City arriti t'a parakalonte Arsenalin gjashtë javë nga fundi dhe u shpall sërisht fitues i kampionatit.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/637931|title=Manchester City win 3-1 at Arsenal to go top of Premier League|publisher=ESPN FC|language=en|date=12 tetor 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2023/may/21/premier-league-ten-title-race-turning-points-manchester-city-arsenal|title=Ten title-race turning points: how Manchester City overtook Arsenal|website=The Guardian|language=en|author1=Paul Bellsham|author2=Niall McVeigh|date=21 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Në kupë, Foden ishte protagonist, duke shënuar në fitoren 4–0 kundër Çelsit në raundin e tretë dhe fitoren 3–0 kundër [[Bristol City F.C.|Bristol Cityt]] në raundin e pestë.<ref>{{Cite news|author=Phil McNulty|date=8 janar 2023|title=Manchester City 4–0 Chelsea|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64193420|access-date=23 prill 2023}}</ref><ref>{{Cite news|author=Emlyn Begley|date=28 shkurt 2023|title=Bristol City 0–3 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64788956|access-date=23 prill 2023}}</ref> City e fitoi trofeun pasi mposhti 2–1 në finale Manchester United.<ref name="MOTM">{{cite web|url=https://www.skysports.com/football/manchester-city-vs-manchester-united/482166|title=Man City 2–1 Man Utd: Ilkay Gundogan's double puts City on the brink of treble with FA Cup win|website=Sky Sports|language=en|date=3 qershor 2023|access-date=3 qershor 2023}}</ref> Më 10 qershor 2023, City u përball me [[F.C. Internazionale Milano|Interin]] në finalen e Ligës së Kampioneve. Foden e nisi ndeshjen si zëvëndësues por u aktivizua në minutën e 36të në vend të të dëmtuarit De Bruyne.<ref>{{cite news|author=Rob Dawson|date=10 qershor 2023|title=Man City's Kevin De Bruyne forced off with injury in 1st half of Champions League final|url=https://www.espn.com/soccer/story/_/id/37832217/manchester-city-kevin-de-bruyne-injury-champions-league-final|publisher=ESPN FC|language=en|accessdate=10 qershor 2023}}</ref> City fitoi ndeshjen falë golit të vetëm të [[Rodrigo Hernández Cascante|Rodrit]] në pjesën e dytë,<ref name="Guardian-Live">{{cite news|author=Barry Glendenning|date=10 qershor 2023|title=Manchester City beat Inter 1–0 to win Champions League and seal treble – live reaction|url=https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|publisher=The Guardian|language=en|accessdate=10 qershor 2023|archive-date=10 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230610163325/https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|url-status=live}}</ref> duke fituar trofeun e parë në histori dhe duke arritur një ''[[Tripleta (futboll)|tripletë]]'' historike.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/65845807|title=Man City win Champions League: Rodri goal secures victory against Inter and completes treble|publisher=UEFA|language=en|date=10 qershor 2023|access-date=10 qershor 2023|archive-date=11 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230611095758/https://www.bbc.com/sport/football/65845807|url-status=live}}</ref>
==Karriera ndërkombëtare==
===Të rinjtë===
Në maj 2017, Foden shënoi në finalen e UEFA Kampionatit Evropian nën-17 kundër [[Kombëtarja spanjolle nën-17 futbollit|Spanjës]] por Anglia në fund u mposht me penallti.<ref name="U17EURO">{{cite web|title=Young Lions Beaten on Penalties in UEFA EURO U17 Championship Final|url=http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|publisher=The Football Association|language=en|date=19 maj 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=28 qershor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170628045458/http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|url-status=live}}</ref>
Në tetor të të njëjtit vit, Foden fitoi famë ndërkombëtare për performancat e tij në Kupën e Botës nën-17, duke shënuar një dopietë në finale, sërisht kundër Spanjës, por këtë herë Anglia fitoi.<ref>{{cite news|title=England win Under-17 World Cup as Phil Foden inspires incredible comeback victory over Spain|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|newspaper=The Independent|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=3 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171203134329/http://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|url-status=live}}</ref> Ai gjithashtu fitoi çmimin Topi i Artë si lojtari më i mirë i turnamentit, duke bërë që të merrte vëmëmndje të madhe nga media.<ref name="GoalSL">{{cite web|author=Sam Lee|title=Phil Foden: Who Is England's 17-Year Old World Cup Hero?|url=http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=19 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171119111925/http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Foden Scores England's Fifth to Seal U17 World Cup|url=https://www.bbc.com/sport/football/41789998|publisher=BBC Sport|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171216222152/http://www.bbc.com/sport/football/41789998|url-status=live}}</ref>
Më 27 maj 2019, Foden ishte pjesë e listës me 23 lojtar të ekjpit nën-21 që do të luante në [[UEFA Kampionati Evropian nën-21 2019|UEFA Kampionatin Evropian nën-21]].<ref>{{Cite news|title=England U21s squad named by Aidy Boothroyd for this summer's Euro finals in Italy|url=http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|publisher=The Football Association|language=en|date=27 maj 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=4 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190604094325/http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|url-status=live}}</ref> Ai shënoi një gol të bukur, i pari i tij me ekipin nën-21, në humbjen 2–1 kundër [[Kombëtarja franceze nën-21 e futbollit|Francës]] në ndeshjen e parë.<ref>{{Cite news|title=England U21s 1 France U21s 2|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|publisher=BBC Sport|language=en|date=18 qershor 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=18 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190618224212/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|url-status=live}}</ref>
===Ekipi i parë===
Më 25 gusht 2020, Foden u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Gareth Southgate]].<ref>{{cite web|date=25 gusht 2019|title=England call-ups for Harry Maguire, Phil Foden, Mason Greenwood and Kalvin Phillips|url=https://www.bbc.com/sport/football/53892235|access-date=25 gusht 2020|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=25 gusht 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200825135649/https://www.bbc.com/sport/football/53892235|url-status=live}}</ref> Ai bëri debutimin e tij ndërkombëtar në fitoren 1–0 kundër [[Kombëtarja islandeze e futbollit|Islandës]] në [[UEFA Liga e Kombeve|UEFA Ligën e Kombeve]].<ref>{{Cite news|author=Rob Smyth|date=5 shtator 2020|title=Iceland 0–1 England: Nations League – live!|website=The Guardian|language=en|url=https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|access-date=5 shtator 2020|archive-date=5 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200905150601/https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|url-status=live}}</ref> Dy ditë më pas, ai dhe shoku i ekipit [[Mason Mount]] u përjashtuan nga ekipi për shkak se kishin thyer protokollin e izolimit të COVID-19, duke thirrur të paktën një person në hotelin që po qëndronin.<ref name="Independent20200907">{{cite news|author=Lawrence Ostlere|date=7 shtator 2020|title=Phil Foden and Mason Greenwood sent home after breaching quarantine rules in Iceland|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|newspaper=The Independent|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=7 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200907172900/https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|url-status=live}}</ref> Veprimi i tij u kritikua nga Manchester City.<ref name="Independent20200907" /><ref>{{cite web|date=7 shtator 2020|title=Club Statement|url=https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=8 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200908092127/https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, Foden shënoi dy golat e parë me ekipin kombëtar në ndeshjen e kthimit kundër Islandës në Wembley, duke i dhënë Anglisë një fitore 4–0.<ref>{{Cite web|author=Daniel Murphy|date=18 nëntor 2020|title=Man City star Phil Foden reacts to scoring first goals for England|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|access-date=19 nëntor 2020|website=Manchester Evening News |language=en|archive-date=18 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201118233327/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|url-status=live}}</ref>
Më 1 qershor 2021, Foden ishte një nga 26 lojtarët që u ftuan për të marrë pjesë në [[UEFA Euro 2020]], e cila u zhvillua një vit me vonesë për shkak të COVID-19. Ai i'u bashkua ekipit disa ditë me vonesë për shkak të finales së Ligës së Kampioneve me Manchester Cityn.<ref>{{Cite web|date=9 qershor 2021|title=England Euro 2020 squad in full – no space for Lingard or Watkins but White called up|url=https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|access-date=9 qershor 2021|website=inews.co.uk|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609103245/https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|url-status=live}}</ref> Më 8 qershor, ai u krahasua me legjendën [[Paul Gascoigne]] pasi vendosi të "kopjonte" modelin e flokëve të ish mesfushorit të Anglisë. I pyer në lidhje me këtë, Foden deklaroi: "Kombi e di se çfarë do të thotë ai për vendin dhe çfarë bëri, kështu që nuk do ishte keq nëse përpiqem të sjell pak Gazza në fushë."<ref>{{Cite web|date=8 qershor 2021|title=Phil Foden dyes hair to 'bring a bit of Gazza on the pitch'|url=https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|access-date=9 qershor 2021|website=ITV News|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609063040/https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|url-status=live}}</ref>
Më 10 nëntor 2022, Foden u ftua në ekipin që do të luante në [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]] në Katar. Ai debutoi në fitoren 6–2 kundër [[Kombëtarja iraniane e futbollit|Iranit]] në fazën e grupeve, duke hyrë si zëvëndësues në minutën e 71të.<ref>{{Cite web|date=21 nëntor 2022|title=England thrash Iran in World Cup opener|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382|access-date=23 nëntor 2022|publisher=BBC Sport|language=en|url-status=live|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127105410/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382}}</ref> Më 29 nëntor, ai shënoi golin e dytë në fitoren 3–0 kundër [[Kombëtarja uellsiane e futbollit|Uellsit]], po në fazën e grupeve. Në ndeshjen e parë në fazën me eliminim direkt, ai asistoi golat e [[Harry Kane]] dhe [[Bukayo Saka|Bukayo Sakës]] në suksesin 3–0 kundër [[Kombëtarja senegaleze e futbollit|Senegalit]].<ref>{{Cite web|date=5 December 2022|title=Phil Foden hails his best England showing|url=https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|publisher=The Football Association|language=en|access-date=5 dhjetor 2022|archive-date=5 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221205150408/https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|url-status=live}}</ref>
==Profili i lojtarit==
Foden është një lojtar këmbë-majtë<ref name="Louise Taylor">{{cite web|title=Meet the England players who have reached the under-17 World Cup final|url=https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|author=Louise Taylor|website=The Guardian|language=en|date=25 tetor 2017|access-date=15 prill 2019|archive-date=15 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190415182613/https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|url-status=live}}</ref> i cili mund të luaj si anësor i tërhequr ose si anësor i djathtë, edhe pse Guardiola e ka përshkruar si një mesfushor tipik.<ref name="GoalSL"/> Përveç kësaj, ai mund të luaj si mesfushor-sulmues në qëndër ose si sulmues i fshehur.<ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|title=Phil Foden solves Pep Guardiola's false nine conundrum with derby performance|website=Manchester Evening News|language=en|author=Harry Siddall|date=7 mars 2022|access-date=5 prill 2022|archive-date=5 prill 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220405155345/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|url-status=live}}</ref> Në vitin 2017, Guardiola thuri lëvdada për lojtarin, duke e quajtur "të kompletuar": Është e rrezikshme të thuash gjëra të mira për lojtarët e rinj, sepse ata janë ende të rinj, dhe duhet të rriten dhe duhet të mësojnë shumë e shumë gjëra... Por ne kemi shumë besim për ta ndihmuar atë, sepse ne besojmë se ai është një djalë që ka potencial, edhe nëse nuk është i fortë dhe i gjatë.<ref name="GoalSL"/> Gazetarja e [[The Guardian]], Louise Taylor, vuri në dukje kontrollin e topit dhe aftësitë dribluese të lojtarit.<ref name="Louise Taylor"/> Në vitin 2018, gazetari veteran Brian Glanville e përshkroi Fodenin si një "talent me dhunti", duke thënë: "Lojtarët e rinj me aftësitë dhe cilësitë e tij krijuese janë jashtëzakonisht të dobët në tokë".<ref>{{cite web|title=Phil Foden Should Leave Manchester City|url=https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|author=Brian Glanville|website=World Soccer|publisher=TI Media|language=en|date=21 gusht 2018|access-date=15 prill 2019|archive-date=1 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190501143619/https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|url-status=live}}</ref>
Pasi shënoi një dygolësh vendimtar kundër Manchester United në mars 2024, Pep Guardiola e përshkroi Fodenin si lojtarin më të mirë aktualisht në Premier Ligë: "Ai pëlqen të luajë futboll. Ai tashmë do të jetë një lojtar legjendar, sepse në një moshë të re, ndeshjet e luajtura, minutat, golat e shënuar, titujt e fituar dhe ai është nga shtëpia dhe prandaj lidhja me tifozët është e pabesueshme, por tani shënon gola për të fituar ndeshjet si lojtar... Ai është lojtari i sezonit, me gjithë respektin për lojtarët e jashtëzakonshëm, por askush nuk ka qenë aq vendimtar për ne sa ai këtë sezon.<ref>{{Cite news|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|title=Pep Guardiola admits Phil Foden decision was wrong as Man City boss explains absence|newspaper=The Independent|language=en|date=3 mars 2024|access-date=4 mars 2024|archive-date=4 mars 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240304153019/https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|url-status=live}}</ref>
==Jeta personale==
Foden ka dy fëmijë me të dashurën e tij; një djal i lindur në vitin 2019 dhe një vajzë e lindur në vitin 2021.<ref>{{Cite news|author=Charlie Parker|date=30 nëntor 2022|title=Phil Foden: England's rising star who loves football, fishing and fatherhood|url=https://www.thetimes.co.uk/article/phil-foden-england-football-world-cup-2022-fmb7ddtt9|publisher=The Times|language=en|access-date=4 dhjetor 2022|archive-date=4 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221204192950/https://www.thetimes.co.uk/article/phil-foden-england-football-world-cup-2022-fmb7ddtt9|url-status=live}}</ref> Ai mban veshur fanellën me numrin 47 dhe ka një tatuazh në qafë me numrin 47 në nder të gjyshit të tij Ronnie, i cili vdiq në moshën 47 vjeç.<ref>{{cite web|title=Why does Phil Fode wear 47 Shirt|access-date=25 shtator 2023|url=https://www.90min.com/posts/why-does-phil-foden-wear-47-shirt|website=90min.com|language=en|archive-date=26 shtator 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230926012118/https://www.90min.com/posts/why-does-phil-foden-wear-47-shirt|url-status=live}}</ref>
Foden është admirues i madh i peshkimit, duke e konsideruar një nga aktivitetet e tij të preferuara në kohën e lirë.<ref>{{Cite web|author=John Edwards|title=Phil Foden: Fishing and fatherhood|url=https://www.mancity.com/features/phil-foden-fishing/|access-date=28 nëntor 2023|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=25 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200925065730/https://www.mancity.com/features/phil-foden-fishing/|url-status=live}}</ref>
==Referimet==
{{Reflist}}
7yjl0ubhj9ffkp85fwhyyubyghim1bt
2658941
2658937
2024-04-25T17:07:29Z
Sadsadas
51943
/* Jeta personale */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography
| name = Phil Foden
| image = Phil Foden 2022-11-21 1.jpg
| caption = Foden me [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglinë]] në [[2022 FIFA Kupa e Botës|Kupën e Botës 2022]]
| full_name = Philip Walter Foden
| birth_date = {{birth date and age|28|5|2000|df=y}}
| birth_place = [[Stockport]], Angli
| height = 1.71 m<ref name="PremProfile"/>
| position = [[Mesfushori|Mesfushor]]
| currentclub = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| clubnumber = 47
| youthyears1 = 2009–2017
| youthclubs1 = [[Akadrmia e Manchester City F.C.|Manchester City]]
| years1 = 2017–
| clubs1 = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| caps1 = 159
| goals1 = 49
| nationalyears1 = 2015–2016
| nationalteam1 = [[Kombëtarja angleze nën-16 e futbollit|Anglia U16]]
| nationalcaps1 = 8
| nationalgoals1 = 2
| nationalyears2 = 2016–2017
| nationalteam2 = [[Kombëtarja angleze nën-17 e futbollit U17|Anglia U17]]
| nationalcaps2 = 23
| nationalgoals2 = 11
| nationalyears3 = 2017–2018
| nationalteam3 = [[Kombëtarja angleze nën-18 e futbollit U18|Anglia U18]]
| nationalcaps3 = 2
| nationalgoals3 = 1
| nationalyears4 = 2018
| nationalteam4 = [[Kombëtarja angleze nën-19 e futbollit U19|Anglia U19]]
| nationalcaps4 = 3
| nationalgoals4 = 1
| nationalyears5 = 2018–2019
| nationalteam5 = [[Kombëtarja angleze nën-21 e futbollit U21|Anglia U21]]
| nationalcaps5 = 15
| nationalgoals5 = 4
| nationalyears6 = 2020–
| nationalteam6 = [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglia]]
| nationalcaps6 = 33
| nationalgoals6 = 4
| club-update = 20:39, 3 prill 2024 (UTC)
| nationalteam-update = 23:05, 26 mars 2024 (UTC)
}}
'''Philip Walter Foden''' (lindur më 28 maj 2000) është një [[futbolli]]st profesionist [[Anglia|anglez]] i cili luan si [[mesfushor]] për klubin anglez [[Manchester City F.C.|Manchester City]] dhe [[Kombëtarja angleze e futbollit|kombëtaren angleze]].
Foden është produkt i akademisë së Manchester Cityt. Ai debutoi me ekipin e parë në vitin 2017 dhe që nga ajo kohë ka luajtur më shumë se 200 ndeshje në të gjitha kompeticionet, duke shënuar mbi 50 gola. Ai ka fituar gjithsej 16 trofe me ''Cityzens'', përfshirë pesë tituj të [[Premier League|Premier Ligës]] si dhe një titull të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] si pjesë e ''[[Tripleta (futboll)|tripletës]]'' historike në sezonin 2022–23.
Foden fitoi famë ndërkombëtare për herë të parë duke fituar çmimin Topi i Artë nē Kupën e Botës nën-17 e cila u fitua nga Anglia. Debutimi i tij me ekipin e parë erdhi në shtator 2020. Ai ka përfaqësuar Anglinë në [[UEFA Euro 2020]] dhe [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]].
==Karriera me klube==
===Manchester City===
====2009–2016: Hyrja në akademi dhe vitet e para====
Philip Walter Foden lindi më 28 maj 2003 në Stockport, Greater Manchester dhe që në fëmijëri ishte tifoz i Manchester Cityt.<ref>{{cite web|url=https://www.premierleague.com/news/408901|title=Premier League clubs publish retained lists|publisher=Premier League|language=en|date=9 qershor 2017|access-date=18 dhjetor 2017|archive-date=27 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190527152818/https://www.premierleague.com/news/408901|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/news/first%20team/first%20team%20news/2017/july/phil%20foden%20man%20utd%20v%20man%20city|title=City Starlet Foden: Silva's My Idol|date=20 korrik 2017|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=8 gusht 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170808212349/https://www.mancity.com/News/First%20Team/First%20Team%20News/2017/July/Phil%20Foden%20Man%20Utd%20v%20Man%20City|url-status=live}}</ref> Ai u bë pjesë e klubit që në moshën katër-vjeçare dhe në korrik 2016 firmosi bursën e akademisë.<ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/phil-foden|title=Manchester City U18's Phil Foden profile|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171116111633/https://www.mancity.com/phil-foden|url-status=live}}</ref> Ai më përpara kishte qënë pjesë e kolegjit privat St. Bede, pagesat e të cilit ishin kryer nga klubi.<ref name="DailyTelegraph">{{cite news|author=James Ducker|date=3 gusht 2018|title=Phil Foden may have gone from ballboy to 'Pep Guardiola's lad', but Man City's local hero remains firmly grounded|url=https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|newspaper=The Daily Telegraph|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=4 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180804115134/https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author=Rob Pollard|date=11 maj 2016|title=Pivotal Man City moment that helped shape Blues' vision for their next generation|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=6 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180806024731/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|url-status=live}}</ref> Më 6 dhjetor 2016, ai u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Pep Guardiola]] për ndeshjen e fazës së grupeve të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] kundër [[Celtic F.C.|Celtic]]; ndeshja u mbyll në barazim 1–1 me Foden i cili nuk u aktivizua.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=6 dhjetor 2016|title=Manchester City 1–1 Celtic|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017 |archive-date=7 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171207142417/http://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|url-status=live}}</ref>
====2017–2019: Debutimi me ekipin e parë dhe trofetë e para====
Foden bëri debutimin e tij si profesionist më 21 nëntor 2017 në ndeshjen e fazës së grupeve të Ligës së Kampioneve kundër [[Feyenoord|Feyenoordit]]; ai hyri si zëvëndësues në minutën e 75të në vend të [[Yaya Touré]]. Ai u bë anglezi i katërt më i ri që luan një ndeshje në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 177 ditë).<ref>{{cite news|author=Phil Dawkes|date=21 nëntor 2017|title=Manchester City 1–0 Feyenoord|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=24 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171124202030/http://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|url-status=live}}</ref> Dy muaj më pas, ai luajti si titullar në humbjen 2–1 kundër [[FC Shakhtar Donetsk|Shakhtar Donetsk]], duke thyer rekordin e [[Josh McEachran]] si anglezi më i ri që luan një ndeshje si titullar në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 192 ditë);<ref name=young>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/42260682|title=Phil Foden: Champions League record for Man City teenager|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 dhjetor 2017|access-date=13 mars 2019|archive-date=29 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171229103704/http://www.bbc.com/sport/football/42260682|url-status=live}}</ref> rekordi i tij u thye në tetor 2020 nga [[Jude Bellingham]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|title=Lazio 3–1 Borussia Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|date=20 tetor 2020|access-date=21 tetor 2020|archive-date=31 tetor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201031221103/https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|url-status=live}}</ref>
Më 16 dhjetor, Foden luajti ndeshjen e tij të parë në [[Premier League|Premier Ligë]] në fitoren 4–1 kundër [[Tottenham Hotspur F.C.|Tottenhamit]], duke zëvendësuar [[İlkay Gündoğan]] në minutën e 83të.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=16 dhjetor 2017|title=Manchester City 4–1 Tottenham|url=https://www.bbc.com/sport/football/42290590|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=2 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190402002556/https://www.bbc.com/sport/football/42290590|url-status=live}}</ref> Më 25 shkurt 2018, City fitoi 3–0 kundër [[Arsenal F.C.|Arsenalit]] në finalen e Kupës së Ligën, me Foden i cili u aktivizua si zëvëndësues, duke fituar trofeun e parë si profesionist.<ref name=2018LC>{{cite news|author=Phil McNulty|date=25 shkurt 2018|title=Arsenal 0–3 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=25 shkurt 2018|archive-date=21 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190521001032/https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, ai luajti si titullar në fitoren 4–0 kundër [[FC Basel|Baselit]] në ndeshjen e parë të raundit të 16-tave të Ligës së Kampioneve, duke thyer rekordin e [[Kieran Richardson]] si anglezi më i ri që luan titullar në një ndeshje me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (17 vjeç e 283 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|title=Teen starlet Foden breaks Champions League record with Man City start|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=7 mars 2018|access-date=13 mars 2019|archive-date=14 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210114152734/https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|url-status=live}}</ref> Më 13 maj, Manchester City titoi titullin e Premier Ligës dhe Foden u bë lojtari më i ri, i njohur nga [[Guinness World Records]],<ref>{{Cite web|url=https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|title=Q&A with Manchester City FC's Phil Foden – the youngest football player to win the Premier League|publisher=Guinness World Records|language=en|date=25 tetor 2019|access-date=25 tetor 2019|archive-date=25 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191025042959/https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|url-status=live}}</ref> që merr medaljen e fituesit.<ref>{{cite news|author=Richard Fay|date=13 maj 2018|title=Man City fans loved seeing Phil Foden make Premier League history|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=14 maj 2018|archive-date=14 maj 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180514213843/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri më 5 gusht duke luajtur 75 minuta në suksesin 2–0 kundër [[Chelsea F.C.|Çelsit]] në FA Community Shield; ai asistoi golin e dytë të ekipit të shënuar nga [[Sergio Agüero]].<ref name=shield2018>{{cite news|author=Chris Bevan|date=5 gusht 2018|title=Chelsea 0–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=20 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180820135641/https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|url-status=live}}</ref> Më 6 janar 2019, ai shënoi golin e parë në [[Etihad Stadium]] në suksesin 7–0 kundër [[Rotherham United F.C.|Rotherham United]] në raundin e tretë të kupës.<ref>{{cite news|author=Neil Johnston|date=6 janar 2019|title=Man City put seven past Rotherham to reach fourth round|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=8 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190508054643/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|url-status=live}}</ref> Tre ditë më pas, ai shënoi sërisht, këtë herë në fitoren rekord 9–0 kundër [[Burton Albion F.C.|Burton Albion]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Kupës së Ligës.<ref>{{cite news|author=Michael Emons|date=9 janar 2019|title=Man City 9–0 Burton Albion|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|website=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=13 janar 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190113174344/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|url-status=live}}</ref>
Më 12 mars, Foden shënoi golin e parë në Ligën e Kampioneve në fitoren 7–0 kundër [[FC Schalke 04|Schalke 04]] në raundin e 16-tave;<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|title=Seven-goal Man City trash Schalke in last 16|publisher=BBC Sport|language=en|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=6 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190406154007/https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|url-status=live}}</ref> kjo ishte fitorja më e madhe në një ndeshje të fazës me eliminim direkt të kompeticionit.<ref>{{cite news|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|title=Manchester City equal Champions League record|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|author=Rob Pollard|date=12 mars 2019|access-date=13 mars 2019|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518212527/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|title=Man City break Champions League record in rampage against Schalke|newspaper=Manchester Evening News|language=en|author=Stuart Brennan|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=30 mars 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190330055632/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu u bë golashënuesi më i ri në historinë e klubit në Ligën e Kampioneve si dhe anglezi më i ri që shënon në fazën me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (18 vjeç e 288 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|title=Foden becomes City's youngest Champions League scorer as records tumble in Schalke rout|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|author=Nick Howson|date=13 mars 2019|access-date=14 mars 2019|archive-date=4 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190404072816/https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|url-status=live}}</ref>
Foden shënoi golin e tij të parë në Premier Ligë më 20 prill në fitoren minimale 1–0 kundër Tottenhamit. Me këtë gol, ai u bë golashënuesi i tretë më i ri i klubit në kampionat, pas [[Micah Richards]] dhe [[Daniel Sturridge]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/47917515|title=Manchester City 1–0 Tottenham: Phil Foden goal sends City top|publisher=BBC Sport|language=en|author=Phil McNulty|date=20 prill 2019|access-date=20 prill 2019|archive-date=20 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190420143558/https://www.bbc.com/sport/football/47917515|url-status=live}}</ref> Manchester City e mbylli sezonin duke i fituar të gjitha trofetë në Angli, me Foden i cili pati një kontribut në rritje në këtë sukses.<ref>{{Cite news|title=How big a feat is Man City's treble?|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|access-date=21 shkurt 2021|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518181210/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|url-status=live}}</ref>
====2019–2021: Finalja e Ligës së Kampioneve dhe fitimi i vëndit të titullarit====
Foden e nisi sezonin e tij të tretë me Cityn duke fituar trofeun e shtatë në karrierë; ekipi mundi [[Liverpool F.C.|Liverpoolin]] me penallti për të fituar Community Shield; Foden shënoi në tentativën e tij.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Liverpool on penalties|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=8 gusht 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190808212252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|url-status=live}}</ref> Ai shënoi golin e parë për sezonin 2019–20 në fitoren 2–0 kundër ekipit kroat [[GNK Dinamo Zagreb|Dinamo Zagreb]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve; ai ishte protagonist në këtë fazë, duke u renditur i dyti për rastet e krijuara për gol (6), mbrapa [[Lionel Messi]]t (7).<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=4 mars 2020|title=The Lionel Messi stat that shows Foden's importance to Man City|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|access-date=13 shkurt 2021|website=Manchester Evening News|language=en|archive-date=18 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200318104713/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|url-status=live}}</ref> Ai luajti ndeshjen e parë si titullar në Premier Ligë më 15 dhjetor duke asistuar golin e [[Kevin De Bruyne]]s në fitoren 3–0 në transfertë kundër Arsenalit.<ref>{{Cite web|title=Arsenal v Man City, 2019/20 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/46765|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=20 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201120133323/https://www.premierleague.com/match/46765|url-status=live}}</ref>
Më 1 mars 2020, Foden luajti si titullar në finalen e Kupës së Ligës kundër [[Aston Villa F.C.|Aston Villës]], duke ndihmuar ekipin të fitonte ndeshjen 2–1; ky ishte trofeu i tij i tetë në karrierë.<ref>{{Cite news|title=Man City win third Carabao Cup in a row|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=1 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200301183119/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|url-status=live}}</ref> Në përfundim të ndeshjes, atij i'u dha trofeu Alan Hardaker si lojtari më i mirë i ndeshjes.<ref>{{cite news|title=The Alan Hardaker Trophy|url=https://www.efl.com/carabao-cup/about-the-carabao-cup/the-alan-hardaker-trophy|website=EFL.com|publisher=English Football League|language=en|access-date=27 shkurt 2023}}</ref> Pas një ndërprerje tre mujore për shkak të [[Pandemia e COVID-19|Pandemisë së COVID-19]], Premier Liga u rikthye në qershor; në ndeshjen e parë pas rikthimit, Foden shënoi në një fitore 3–0 në shtëpi kundër Arsenalit,<ref>{{Cite news|title=Luiz sent off as Man City beat Arsenal|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|access-date=25 prill 2021|archive-date=30 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210430032252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|url-status=live}}</ref> e cila u pasua nga një dopietë, e para në karrierë, në fitoren 5–0 kundër [[Burnley F.C.|Burnleyt]].<ref>{{Cite news|title=Man City thrash Burnley to make Reds wait|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|access-date=25 prill 2021|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425094129/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|url-status=live}}</ref>
Fundi i sezonit 2019–20 solli largimin e veteranit [[David Silva]], një idhull i Foden,<ref>{{Cite web|author=Paul Handler|title=City starlet Foden: Silva's my idol|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|access-date=25 prill 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100210/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|url-status=live}}</ref> nga ekipi pas dhjetë vitesh. Foden u vendos si lojtari i cili do të kryente rolin e Silvës në mesfushë, me trajnerin Guardiola i cili deklaroi se klubi "kishte besim" te talenti anglez.<ref>{{Cite web|author=Matt Jones|title=Pep Guardiola: Manchester City 'Trust' Phil Foden to Replace David Silva|url=https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|access-date=25 prill 2021|website=Bleacher Report|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100207/https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezinin me 8 gola dhe 9 asiste në 38 ndeshje në të gjitha kompeticionet.<ref name=":0">{{Cite web|title=Phil Foden Statistics 2019/20|url=https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=18 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210418094301/https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri duke shënuar në fitoren 3–1 kundër [[Wolverhampton Wanderers F.C.|Wolverhampton Wanderers]] në javën e parë të kampionatit.<ref>{{Cite web|title=Wolves v Man City, 2020/21 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/58915|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=6 mars 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210306140320/https://www.premierleague.com/match/58915|url-status=live}}</ref> Më 25 nëntor 2020, ai shënoi në fitoren kundër [[Olympiacos F.C.|Olympiacos]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web|title=Olympiacos-Man. City {{!}} UEFA Champions League|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|access-date=17 shkurt 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222160310/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|url-status=live}}</ref> duke ndihmuar ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt të kompeticionit për herë të 8të rresht.<ref>{{Cite web|author=David Clayton|title=Foden goal sends City through to UCL Round of 16|url=https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|access-date=17 shkurt 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=27 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210127135125/https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|url-status=live}}</ref> Më 7 shkurt 2021, Foden shënoi dhe asistoi në fitoren 4–1 kundër Liverpoolit në transfertë; kjo ishte fitorja e parë e Cityt në [[Anfield]] që nga viti 2003.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/55875683|title=Liverpool 1–4 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 shkurt 2021|access-date=7 shkurt 2021|archive-date=7 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210207190041/https://www.bbc.com/sport/football/55875683|url-status=live}}</ref> Dhjetë ditë më pas, ai shënoi kundër [[Everton F.C.|Evertonit]] duke ndihmuar Cityn të fitonte ndeshjen e 17të rresht në të gjitha kompeticionet.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Everton to open up 10-point lead|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|access-date=17 shkurt 2021|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222012528/https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|url-status=live}}</ref>
Më 25 prill, Foden fitoi Kupën e Ligës për të katërtin sezon rresht duke luajtur 90 minuta në finalen e fituar kundër Tottenhamit.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Spurs to lift Carabao Cup|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|access-date=25 prill 2021|archive-date=24 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210424205229/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|url-status=live}}</ref> Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në të dyja ndeshjet çerek-finale kundër [[Borussia Dortmund]]it.<ref>{{Cite news|title=Foden scores late as City beat Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|access-date=6 prill 2021|archive-date=14 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414053445/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|title=Mahrez and Foden send Man City into last four|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|access-date=15 prill 2021|archive-date=15 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415065325/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|url-status=live}}</ref> Në gjysëm-finale, City fitoi me rezultatin e përgjithshëm 4–1 kundër [[Paris Saint-Germain F.C.|Paris Saint-Germain]], me Foden i cili asistoi golin e [[Riyad Mahrez]] në ndeshjen e dytë. Ky rezultat bëri që City të kualifikohej në finalen e parë të tyre në Ligën e Kampioneve;<ref>{{Cite news|title=Man City reach first Champions League final|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|access-date=4 maj 2021|archive-date=5 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210505085806/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|url-status=live}}</ref> në finale, Foden luajti si titullar por City u mposht 1–0 nga Çelsi; kjo ishte hera e parë që Foden humbiste një finale në karrierën e tij si profesionist.<ref>{{Cite news|title=We're the best team in the world – Mount|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|access-date=1 qershor 2021|archive-date=30 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210530183015/https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|url-status=live}}</ref> Në përfundim të sezonit, ai u përfshi në Ekipin e Sezonit të kompeticionit,<ref>{{Cite web|date=31 maj 2021|title=UEFA Champions League Squad of the Season|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|access-date=1 qershor 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602200013/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|url-status=live}}</ref> si dhe u shpall [[Lojtari i Ri më i mirë i Premier Ligës]] si dhe [[PFA Lojtari i Ri i Vitit]].<ref>{{Cite web|title=PFA Awards Men's Nominees|url=https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|access-date=2 qershor 2021|publisher=Professional Footballers' Association|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602215926/https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|title=Phil Foden named Premier League Young Player of the Year|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|access-date=5 qershor 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=5 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210605170457/https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|url-status=live}}</ref>
====2021–vazhdon: Nominimi për Topin e Artë dhe ''Tripleta'' historike====
Foden e humbi nisjen e sezonit 2021–22 për shkak të një dëmtimi.<ref>{{Cite web|date=11 gusht 2021|title=Phil Foden faces up to another month out in blow to Manchester City|url=https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210820143004/https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|archive-date=20 gusht 2021|access-date=15 gusht 2022|website=The Guardian|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Niall Keenan|date=15 shtator 2021|title=Manchester City vs RB Leipzig: Live Stream TV Updates and How to Watch Champions League 2021/22|url=https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923181723/https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Vavel|language=en}}</ref> Ai u rikthye në aksion më 21 shtator në ndeshjen e Kupës së Ligës kundër [[Wycombe Wanderers F.C.|Wycombe Wanderers]], duke shënuar një gol dhe asistuar dy të tjerë me ekipin që fitoi 6–1.<ref>{{Cite web|author=James Richings|date=21 shtator 2021|title=Match Report: Manchester City 6–1 Wycombe Wanderers |url=https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923024527/https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Bucks Free Press|language=en}}</ref> Goli i tij i parë në Premier Ligë për sezonin e ri erdhi më 3 tetor në barazimin 2–2 në transfertë kundër Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=3 tetor 2021|title=Liverpool 2–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|access-date=15 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232550/https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|url-status=live}}</ref> Me vazhdimin e sezonit, kontributi i Foden në ekip u rrit; Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në fazën e grupeve kundër ekipit belg [[Club Brugge KV|Club Brugge]],<ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|date=3 nëntor 2021|title=Classy City complete Champions League double over Club Brugge|url=https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220419193138/https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|archive-date=19 prill 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> kurse në kampionat vazhdoi të ishte protagonist, duke shënuar një dygolësh kundër [[Brighton & Hove Albion F.C.|Brighton & Hove Albion]] (fitore 4–1) si dhe golin e vetëm në fitoren minimale kundër [[Brentford F.C.|Brentford]].<ref>{{Cite web|author=Lewis Jones|date=24 tetor 2021|title=Brighton 1–4 Manchester City: Phil Foden at the double as City turn on the style|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232548/https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Ben Grounds|date=30 dhjetor 2021|title=Brentford 0–1 Man City: Phil Foden on target as Pep Guardiola's side march into eight-point lead at summit|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|url-status=live}}</ref>
Foden shijoi një formë të shkëlqyer gjatë muajit shkurt, duke shënuar kundër [[Sporting CP]]<ref>{{Cite web|author=Ben Southby|date=16 shkurt 2022|title=Sporting CP 0–5 Manchester City: Bernardo Silva scores twice as ruthless visitors deliver Lisbon thrashing|url=https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220216063459/https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|archive-date=16 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Eurosport|language=en}}</ref> në Ligën e Kampioneve dhe kundër Norwich Cityt dhe Evertonit në Premier Ligë.<ref>{{Cite web|date=12 shkurt 2022|title=Norwich City beaten as Raheem Sterling hits a hat-trick for Manchester City at Carrow Road|url=https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220214174259/https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|archive-date=14 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Canaries|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Adam Bate|date=27 shkurt 2022|title=Everton 0–1 Man City: Phil Foden's late breakthrough goal wins it as hosts are left to bemoan penalty decision|url=https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|access-date=16 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232541/https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu shënoi në fitoren 4–3 kundër [[Real Madrid C.F.|Real Madridit]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web |date=26 April 2022 |title=Manchester City vs. Real Madrid 4 – 3|url=https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|access-date=16 gusht 2022|website=Soccerway|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232542/https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|url-status=live}}</ref> por City u eliminua pasi humbi ndeshjen e kthimit në [[Stadiumi Santiago Bernabéu|Santiago Bernabéu]] me rezultatin 3–1.<ref>{{Cite web|date=4 maj 2022|title=Real Madrid 3–1 Manchester City (agg 6–5): Rodrygo and Benzema pull off remarkable comeback|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220606232816/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|archive-date=6 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=UEFA|language=en}}</ref> Ai gjithashtu ishte protagonist në fitoren me përmbysje kundër Aston Villës në javën e fundit të kampionatit,<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=22 maj 2022|title=Ilkay Gundogan explains what sparked Man City's incredible comeback vs Aston Villa|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220625011515/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|archive-date=25 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=Manchester Evening News|language=en}}</ref> që lejoi Cityn ti rrëmbente titullin Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=22 maj 2022|title=Manchester City 3–2 Aston Villa|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|access-date=16 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezonin me 14 gola në të gjitha kompeticionet, përfshirë 9 në Premier Ligë, duke fituar sërisht çmimet PFA Lojtari i Ri i Vitit dhe Lojtari i Ri i Vitit i Premier Ligës për të dytin sezon rresht.<ref>{{Cite web|title=Phil Foden named PFA Young Player of the Year|url=https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220610020940/https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|archive-date=10 qershor 2022|access-date=15 gusht 2022|website=The PFA|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=John Edwards|date=21 maj 2022|title=Foden wins Premier League Young Player of the Season|url=https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220624042325/https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|archive-date=24 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=ManchesterCity F.C.|language=en}}</ref> Përveç kësaj, ai u nominua për çmimin prestigjoz [[Topi i Artë]]<ref>{{Cite web|author=Jack Mumford|date=12 gusht 2022|title=Six City stars up for 2022 Ballon d'Or|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-man-city-ballon-dor-nomination-63772830|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220813013550/https://www.mancity.com/news/mens/seven-city-players-nominated-ballon-d-or-yashin-trophy-63795902|archive-date=13 gusht 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> dhe çmimin Lojtari i Vitit i Lojtarëve.<ref>{{Cite web|date=2 qershor 2022|title=Fans staggered by Phil Foden nomination for PFA Player of the Year over Mo Salah|url=https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|access-date=16 gusht 2022|website=All Football app|language=en|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127051151/https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|url-status=live}}</ref>
Më 2 tetor 2022, Foden shënoi tregolëshin e parë në karrierë në fitoren 6–3 kundër [[Manchester United F.C.|Manchester United]].<ref>{{cite news|title=Man City 6–3 Man Utd: Haaland and Foden hat-tricks as hosts hit six|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|publisher=BBC Sport|language=en|date=2 tetor 2022|access-date=2 tetor 2022|archive-date=2 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221002180958/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|url-status=live}}</ref> Dymbëdhjetë ditë më pas, ai firmosi një kontratë të re pesë-vjeçare ne klubin.<ref>{{Cite web|date=14 tetor 2022|title=Man City's Foden signs new long-term contract|url=https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|access-date=15 tetor 2022|publisher=ESPN FC|language=en|archive-date=15 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221015051204/https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|url-status=live}}</ref> Në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve, Foden shënoi një gol kundër [[Sevilla FC|Seviljes]] dhe ndihmoi ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt si fitues i grupit.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/62800316|title=Erling Haaland scored twice as Manchester City opened their Champions League campaign by thrashing a dismal Sevilla side|publisher=BBC Sport|language=en|author=Steve Sutcliffe|date=6 shtator 2022|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Më 3 maj 2023, Foden shënoi në fitoren 3–0 kundër [[West Ham United F.C.|West Ham United]], duke regjistruar golin e 10të në Premier Ligë për sezonin 2022–23.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/638095|title=Manchester City reclaim top spot with win over West Ham|publisher=ESPN FC|language=en|date=3 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Pavarësisht se e kaluan shumicën e sezonit në vendin e dytë, Manchester City arriti t'a parakalonte Arsenalin gjashtë javë nga fundi dhe u shpall sërisht fitues i kampionatit.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/637931|title=Manchester City win 3-1 at Arsenal to go top of Premier League|publisher=ESPN FC|language=en|date=12 tetor 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2023/may/21/premier-league-ten-title-race-turning-points-manchester-city-arsenal|title=Ten title-race turning points: how Manchester City overtook Arsenal|website=The Guardian|language=en|author1=Paul Bellsham|author2=Niall McVeigh|date=21 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Në kupë, Foden ishte protagonist, duke shënuar në fitoren 4–0 kundër Çelsit në raundin e tretë dhe fitoren 3–0 kundër [[Bristol City F.C.|Bristol Cityt]] në raundin e pestë.<ref>{{Cite news|author=Phil McNulty|date=8 janar 2023|title=Manchester City 4–0 Chelsea|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64193420|access-date=23 prill 2023}}</ref><ref>{{Cite news|author=Emlyn Begley|date=28 shkurt 2023|title=Bristol City 0–3 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64788956|access-date=23 prill 2023}}</ref> City e fitoi trofeun pasi mposhti 2–1 në finale Manchester United.<ref name="MOTM">{{cite web|url=https://www.skysports.com/football/manchester-city-vs-manchester-united/482166|title=Man City 2–1 Man Utd: Ilkay Gundogan's double puts City on the brink of treble with FA Cup win|website=Sky Sports|language=en|date=3 qershor 2023|access-date=3 qershor 2023}}</ref> Më 10 qershor 2023, City u përball me [[F.C. Internazionale Milano|Interin]] në finalen e Ligës së Kampioneve. Foden e nisi ndeshjen si zëvëndësues por u aktivizua në minutën e 36të në vend të të dëmtuarit De Bruyne.<ref>{{cite news|author=Rob Dawson|date=10 qershor 2023|title=Man City's Kevin De Bruyne forced off with injury in 1st half of Champions League final|url=https://www.espn.com/soccer/story/_/id/37832217/manchester-city-kevin-de-bruyne-injury-champions-league-final|publisher=ESPN FC|language=en|accessdate=10 qershor 2023}}</ref> City fitoi ndeshjen falë golit të vetëm të [[Rodrigo Hernández Cascante|Rodrit]] në pjesën e dytë,<ref name="Guardian-Live">{{cite news|author=Barry Glendenning|date=10 qershor 2023|title=Manchester City beat Inter 1–0 to win Champions League and seal treble – live reaction|url=https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|publisher=The Guardian|language=en|accessdate=10 qershor 2023|archive-date=10 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230610163325/https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|url-status=live}}</ref> duke fituar trofeun e parë në histori dhe duke arritur një ''[[Tripleta (futboll)|tripletë]]'' historike.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/65845807|title=Man City win Champions League: Rodri goal secures victory against Inter and completes treble|publisher=UEFA|language=en|date=10 qershor 2023|access-date=10 qershor 2023|archive-date=11 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230611095758/https://www.bbc.com/sport/football/65845807|url-status=live}}</ref>
==Karriera ndërkombëtare==
===Të rinjtë===
Në maj 2017, Foden shënoi në finalen e UEFA Kampionatit Evropian nën-17 kundër [[Kombëtarja spanjolle nën-17 futbollit|Spanjës]] por Anglia në fund u mposht me penallti.<ref name="U17EURO">{{cite web|title=Young Lions Beaten on Penalties in UEFA EURO U17 Championship Final|url=http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|publisher=The Football Association|language=en|date=19 maj 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=28 qershor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170628045458/http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|url-status=live}}</ref>
Në tetor të të njëjtit vit, Foden fitoi famë ndërkombëtare për performancat e tij në Kupën e Botës nën-17, duke shënuar një dopietë në finale, sërisht kundër Spanjës, por këtë herë Anglia fitoi.<ref>{{cite news|title=England win Under-17 World Cup as Phil Foden inspires incredible comeback victory over Spain|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|newspaper=The Independent|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=3 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171203134329/http://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|url-status=live}}</ref> Ai gjithashtu fitoi çmimin Topi i Artë si lojtari më i mirë i turnamentit, duke bërë që të merrte vëmëmndje të madhe nga media.<ref name="GoalSL">{{cite web|author=Sam Lee|title=Phil Foden: Who Is England's 17-Year Old World Cup Hero?|url=http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=19 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171119111925/http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Foden Scores England's Fifth to Seal U17 World Cup|url=https://www.bbc.com/sport/football/41789998|publisher=BBC Sport|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171216222152/http://www.bbc.com/sport/football/41789998|url-status=live}}</ref>
Më 27 maj 2019, Foden ishte pjesë e listës me 23 lojtar të ekjpit nën-21 që do të luante në [[UEFA Kampionati Evropian nën-21 2019|UEFA Kampionatin Evropian nën-21]].<ref>{{Cite news|title=England U21s squad named by Aidy Boothroyd for this summer's Euro finals in Italy|url=http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|publisher=The Football Association|language=en|date=27 maj 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=4 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190604094325/http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|url-status=live}}</ref> Ai shënoi një gol të bukur, i pari i tij me ekipin nën-21, në humbjen 2–1 kundër [[Kombëtarja franceze nën-21 e futbollit|Francës]] në ndeshjen e parë.<ref>{{Cite news|title=England U21s 1 France U21s 2|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|publisher=BBC Sport|language=en|date=18 qershor 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=18 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190618224212/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|url-status=live}}</ref>
===Ekipi i parë===
Më 25 gusht 2020, Foden u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Gareth Southgate]].<ref>{{cite web|date=25 gusht 2019|title=England call-ups for Harry Maguire, Phil Foden, Mason Greenwood and Kalvin Phillips|url=https://www.bbc.com/sport/football/53892235|access-date=25 gusht 2020|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=25 gusht 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200825135649/https://www.bbc.com/sport/football/53892235|url-status=live}}</ref> Ai bëri debutimin e tij ndërkombëtar në fitoren 1–0 kundër [[Kombëtarja islandeze e futbollit|Islandës]] në [[UEFA Liga e Kombeve|UEFA Ligën e Kombeve]].<ref>{{Cite news|author=Rob Smyth|date=5 shtator 2020|title=Iceland 0–1 England: Nations League – live!|website=The Guardian|language=en|url=https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|access-date=5 shtator 2020|archive-date=5 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200905150601/https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|url-status=live}}</ref> Dy ditë më pas, ai dhe shoku i ekipit [[Mason Mount]] u përjashtuan nga ekipi për shkak se kishin thyer protokollin e izolimit të COVID-19, duke thirrur të paktën një person në hotelin që po qëndronin.<ref name="Independent20200907">{{cite news|author=Lawrence Ostlere|date=7 shtator 2020|title=Phil Foden and Mason Greenwood sent home after breaching quarantine rules in Iceland|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|newspaper=The Independent|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=7 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200907172900/https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|url-status=live}}</ref> Veprimi i tij u kritikua nga Manchester City.<ref name="Independent20200907" /><ref>{{cite web|date=7 shtator 2020|title=Club Statement|url=https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=8 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200908092127/https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, Foden shënoi dy golat e parë me ekipin kombëtar në ndeshjen e kthimit kundër Islandës në Wembley, duke i dhënë Anglisë një fitore 4–0.<ref>{{Cite web|author=Daniel Murphy|date=18 nëntor 2020|title=Man City star Phil Foden reacts to scoring first goals for England|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|access-date=19 nëntor 2020|website=Manchester Evening News |language=en|archive-date=18 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201118233327/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|url-status=live}}</ref>
Më 1 qershor 2021, Foden ishte një nga 26 lojtarët që u ftuan për të marrë pjesë në [[UEFA Euro 2020]], e cila u zhvillua një vit me vonesë për shkak të COVID-19. Ai i'u bashkua ekipit disa ditë me vonesë për shkak të finales së Ligës së Kampioneve me Manchester Cityn.<ref>{{Cite web|date=9 qershor 2021|title=England Euro 2020 squad in full – no space for Lingard or Watkins but White called up|url=https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|access-date=9 qershor 2021|website=inews.co.uk|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609103245/https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|url-status=live}}</ref> Më 8 qershor, ai u krahasua me legjendën [[Paul Gascoigne]] pasi vendosi të "kopjonte" modelin e flokëve të ish mesfushorit të Anglisë. I pyer në lidhje me këtë, Foden deklaroi: "Kombi e di se çfarë do të thotë ai për vendin dhe çfarë bëri, kështu që nuk do ishte keq nëse përpiqem të sjell pak Gazza në fushë."<ref>{{Cite web|date=8 qershor 2021|title=Phil Foden dyes hair to 'bring a bit of Gazza on the pitch'|url=https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|access-date=9 qershor 2021|website=ITV News|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609063040/https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|url-status=live}}</ref>
Më 10 nëntor 2022, Foden u ftua në ekipin që do të luante në [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]] në Katar. Ai debutoi në fitoren 6–2 kundër [[Kombëtarja iraniane e futbollit|Iranit]] në fazën e grupeve, duke hyrë si zëvëndësues në minutën e 71të.<ref>{{Cite web|date=21 nëntor 2022|title=England thrash Iran in World Cup opener|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382|access-date=23 nëntor 2022|publisher=BBC Sport|language=en|url-status=live|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127105410/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382}}</ref> Më 29 nëntor, ai shënoi golin e dytë në fitoren 3–0 kundër [[Kombëtarja uellsiane e futbollit|Uellsit]], po në fazën e grupeve. Në ndeshjen e parë në fazën me eliminim direkt, ai asistoi golat e [[Harry Kane]] dhe [[Bukayo Saka|Bukayo Sakës]] në suksesin 3–0 kundër [[Kombëtarja senegaleze e futbollit|Senegalit]].<ref>{{Cite web|date=5 December 2022|title=Phil Foden hails his best England showing|url=https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|publisher=The Football Association|language=en|access-date=5 dhjetor 2022|archive-date=5 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221205150408/https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|url-status=live}}</ref>
==Profili i lojtarit==
Foden është një lojtar këmbë-majtë<ref name="Louise Taylor">{{cite web|title=Meet the England players who have reached the under-17 World Cup final|url=https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|author=Louise Taylor|website=The Guardian|language=en|date=25 tetor 2017|access-date=15 prill 2019|archive-date=15 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190415182613/https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|url-status=live}}</ref> i cili mund të luaj si anësor i tërhequr ose si anësor i djathtë, edhe pse Guardiola e ka përshkruar si një mesfushor tipik.<ref name="GoalSL"/> Përveç kësaj, ai mund të luaj si mesfushor-sulmues në qëndër ose si sulmues i fshehur.<ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|title=Phil Foden solves Pep Guardiola's false nine conundrum with derby performance|website=Manchester Evening News|language=en|author=Harry Siddall|date=7 mars 2022|access-date=5 prill 2022|archive-date=5 prill 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220405155345/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|url-status=live}}</ref> Në vitin 2017, Guardiola thuri lëvdada për lojtarin, duke e quajtur "të kompletuar": Është e rrezikshme të thuash gjëra të mira për lojtarët e rinj, sepse ata janë ende të rinj, dhe duhet të rriten dhe duhet të mësojnë shumë e shumë gjëra... Por ne kemi shumë besim për ta ndihmuar atë, sepse ne besojmë se ai është një djalë që ka potencial, edhe nëse nuk është i fortë dhe i gjatë.<ref name="GoalSL"/> Gazetarja e [[The Guardian]], Louise Taylor, vuri në dukje kontrollin e topit dhe aftësitë dribluese të lojtarit.<ref name="Louise Taylor"/> Në vitin 2018, gazetari veteran Brian Glanville e përshkroi Fodenin si një "talent me dhunti", duke thënë: "Lojtarët e rinj me aftësitë dhe cilësitë e tij krijuese janë jashtëzakonisht të dobët në tokë".<ref>{{cite web|title=Phil Foden Should Leave Manchester City|url=https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|author=Brian Glanville|website=World Soccer|publisher=TI Media|language=en|date=21 gusht 2018|access-date=15 prill 2019|archive-date=1 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190501143619/https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|url-status=live}}</ref>
Pasi shënoi një dygolësh vendimtar kundër Manchester United në mars 2024, Pep Guardiola e përshkroi Fodenin si lojtarin më të mirë aktualisht në Premier Ligë: "Ai pëlqen të luajë futboll. Ai tashmë do të jetë një lojtar legjendar, sepse në një moshë të re, ndeshjet e luajtura, minutat, golat e shënuar, titujt e fituar dhe ai është nga shtëpia dhe prandaj lidhja me tifozët është e pabesueshme, por tani shënon gola për të fituar ndeshjet si lojtar... Ai është lojtari i sezonit, me gjithë respektin për lojtarët e jashtëzakonshëm, por askush nuk ka qenë aq vendimtar për ne sa ai këtë sezon.<ref>{{Cite news|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|title=Pep Guardiola admits Phil Foden decision was wrong as Man City boss explains absence|newspaper=The Independent|language=en|date=3 mars 2024|access-date=4 mars 2024|archive-date=4 mars 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240304153019/https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|url-status=live}}</ref>
==Jeta personale==
Foden ka dy fëmijë me të dashurën e tij; një djal i lindur në vitin 2019 dhe një vajzë e lindur në vitin 2021.<ref>{{Cite news|author=Charlie Parker|date=30 nëntor 2022|title=Phil Foden: England's rising star who loves football, fishing and fatherhood|url=https://www.thetimes.co.uk/article/phil-foden-england-football-world-cup-2022-fmb7ddtt9|publisher=The Times|language=en|access-date=4 dhjetor 2022|archive-date=4 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221204192950/https://www.thetimes.co.uk/article/phil-foden-england-football-world-cup-2022-fmb7ddtt9|url-status=live}}</ref> Ai mban veshur fanellën me numrin 47 dhe ka një tatuazh në qafë me numrin 47 në nder të gjyshit të tij Ronnie, i cili vdiq në moshën 47 vjeç.<ref>{{cite web|title=Why does Phil Fode wear 47 Shirt|access-date=25 shtator 2023|url=https://www.90min.com/posts/why-does-phil-foden-wear-47-shirt|website=90min.com|language=en|archive-date=26 shtator 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230926012118/https://www.90min.com/posts/why-does-phil-foden-wear-47-shirt|url-status=live}}</ref>
Foden është admirues i madh i peshkimit, duke e konsideruar një nga aktivitetet e tij të preferuara në kohën e lirë.<ref>{{Cite web|author=John Edwards|title=Phil Foden: Fishing and fatherhood|url=https://www.mancity.com/features/phil-foden-fishing/|access-date=28 nëntor 2023|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=25 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200925065730/https://www.mancity.com/features/phil-foden-fishing/|url-status=live}}</ref>
==Statistikat e karrierës==
===Klube===
{{Updated|20 prill 2024}}
==Referimet==
{{Reflist}}
1fa4f08zssffhg33l6bfhijsaal4qpa
2658944
2658941
2024-04-25T17:08:27Z
Sadsadas
51943
/* Klube */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography
| name = Phil Foden
| image = Phil Foden 2022-11-21 1.jpg
| caption = Foden me [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglinë]] në [[2022 FIFA Kupa e Botës|Kupën e Botës 2022]]
| full_name = Philip Walter Foden
| birth_date = {{birth date and age|28|5|2000|df=y}}
| birth_place = [[Stockport]], Angli
| height = 1.71 m<ref name="PremProfile"/>
| position = [[Mesfushori|Mesfushor]]
| currentclub = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| clubnumber = 47
| youthyears1 = 2009–2017
| youthclubs1 = [[Akadrmia e Manchester City F.C.|Manchester City]]
| years1 = 2017–
| clubs1 = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| caps1 = 159
| goals1 = 49
| nationalyears1 = 2015–2016
| nationalteam1 = [[Kombëtarja angleze nën-16 e futbollit|Anglia U16]]
| nationalcaps1 = 8
| nationalgoals1 = 2
| nationalyears2 = 2016–2017
| nationalteam2 = [[Kombëtarja angleze nën-17 e futbollit U17|Anglia U17]]
| nationalcaps2 = 23
| nationalgoals2 = 11
| nationalyears3 = 2017–2018
| nationalteam3 = [[Kombëtarja angleze nën-18 e futbollit U18|Anglia U18]]
| nationalcaps3 = 2
| nationalgoals3 = 1
| nationalyears4 = 2018
| nationalteam4 = [[Kombëtarja angleze nën-19 e futbollit U19|Anglia U19]]
| nationalcaps4 = 3
| nationalgoals4 = 1
| nationalyears5 = 2018–2019
| nationalteam5 = [[Kombëtarja angleze nën-21 e futbollit U21|Anglia U21]]
| nationalcaps5 = 15
| nationalgoals5 = 4
| nationalyears6 = 2020–
| nationalteam6 = [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglia]]
| nationalcaps6 = 33
| nationalgoals6 = 4
| club-update = 20:39, 3 prill 2024 (UTC)
| nationalteam-update = 23:05, 26 mars 2024 (UTC)
}}
'''Philip Walter Foden''' (lindur më 28 maj 2000) është një [[futbolli]]st profesionist [[Anglia|anglez]] i cili luan si [[mesfushor]] për klubin anglez [[Manchester City F.C.|Manchester City]] dhe [[Kombëtarja angleze e futbollit|kombëtaren angleze]].
Foden është produkt i akademisë së Manchester Cityt. Ai debutoi me ekipin e parë në vitin 2017 dhe që nga ajo kohë ka luajtur më shumë se 200 ndeshje në të gjitha kompeticionet, duke shënuar mbi 50 gola. Ai ka fituar gjithsej 16 trofe me ''Cityzens'', përfshirë pesë tituj të [[Premier League|Premier Ligës]] si dhe një titull të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] si pjesë e ''[[Tripleta (futboll)|tripletës]]'' historike në sezonin 2022–23.
Foden fitoi famë ndërkombëtare për herë të parë duke fituar çmimin Topi i Artë nē Kupën e Botës nën-17 e cila u fitua nga Anglia. Debutimi i tij me ekipin e parë erdhi në shtator 2020. Ai ka përfaqësuar Anglinë në [[UEFA Euro 2020]] dhe [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]].
==Karriera me klube==
===Manchester City===
====2009–2016: Hyrja në akademi dhe vitet e para====
Philip Walter Foden lindi më 28 maj 2003 në Stockport, Greater Manchester dhe që në fëmijëri ishte tifoz i Manchester Cityt.<ref>{{cite web|url=https://www.premierleague.com/news/408901|title=Premier League clubs publish retained lists|publisher=Premier League|language=en|date=9 qershor 2017|access-date=18 dhjetor 2017|archive-date=27 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190527152818/https://www.premierleague.com/news/408901|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/news/first%20team/first%20team%20news/2017/july/phil%20foden%20man%20utd%20v%20man%20city|title=City Starlet Foden: Silva's My Idol|date=20 korrik 2017|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=8 gusht 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170808212349/https://www.mancity.com/News/First%20Team/First%20Team%20News/2017/July/Phil%20Foden%20Man%20Utd%20v%20Man%20City|url-status=live}}</ref> Ai u bë pjesë e klubit që në moshën katër-vjeçare dhe në korrik 2016 firmosi bursën e akademisë.<ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/phil-foden|title=Manchester City U18's Phil Foden profile|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171116111633/https://www.mancity.com/phil-foden|url-status=live}}</ref> Ai më përpara kishte qënë pjesë e kolegjit privat St. Bede, pagesat e të cilit ishin kryer nga klubi.<ref name="DailyTelegraph">{{cite news|author=James Ducker|date=3 gusht 2018|title=Phil Foden may have gone from ballboy to 'Pep Guardiola's lad', but Man City's local hero remains firmly grounded|url=https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|newspaper=The Daily Telegraph|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=4 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180804115134/https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author=Rob Pollard|date=11 maj 2016|title=Pivotal Man City moment that helped shape Blues' vision for their next generation|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=6 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180806024731/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|url-status=live}}</ref> Më 6 dhjetor 2016, ai u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Pep Guardiola]] për ndeshjen e fazës së grupeve të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] kundër [[Celtic F.C.|Celtic]]; ndeshja u mbyll në barazim 1–1 me Foden i cili nuk u aktivizua.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=6 dhjetor 2016|title=Manchester City 1–1 Celtic|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017 |archive-date=7 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171207142417/http://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|url-status=live}}</ref>
====2017–2019: Debutimi me ekipin e parë dhe trofetë e para====
Foden bëri debutimin e tij si profesionist më 21 nëntor 2017 në ndeshjen e fazës së grupeve të Ligës së Kampioneve kundër [[Feyenoord|Feyenoordit]]; ai hyri si zëvëndësues në minutën e 75të në vend të [[Yaya Touré]]. Ai u bë anglezi i katërt më i ri që luan një ndeshje në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 177 ditë).<ref>{{cite news|author=Phil Dawkes|date=21 nëntor 2017|title=Manchester City 1–0 Feyenoord|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=24 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171124202030/http://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|url-status=live}}</ref> Dy muaj më pas, ai luajti si titullar në humbjen 2–1 kundër [[FC Shakhtar Donetsk|Shakhtar Donetsk]], duke thyer rekordin e [[Josh McEachran]] si anglezi më i ri që luan një ndeshje si titullar në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 192 ditë);<ref name=young>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/42260682|title=Phil Foden: Champions League record for Man City teenager|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 dhjetor 2017|access-date=13 mars 2019|archive-date=29 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171229103704/http://www.bbc.com/sport/football/42260682|url-status=live}}</ref> rekordi i tij u thye në tetor 2020 nga [[Jude Bellingham]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|title=Lazio 3–1 Borussia Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|date=20 tetor 2020|access-date=21 tetor 2020|archive-date=31 tetor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201031221103/https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|url-status=live}}</ref>
Më 16 dhjetor, Foden luajti ndeshjen e tij të parë në [[Premier League|Premier Ligë]] në fitoren 4–1 kundër [[Tottenham Hotspur F.C.|Tottenhamit]], duke zëvendësuar [[İlkay Gündoğan]] në minutën e 83të.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=16 dhjetor 2017|title=Manchester City 4–1 Tottenham|url=https://www.bbc.com/sport/football/42290590|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=2 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190402002556/https://www.bbc.com/sport/football/42290590|url-status=live}}</ref> Më 25 shkurt 2018, City fitoi 3–0 kundër [[Arsenal F.C.|Arsenalit]] në finalen e Kupës së Ligën, me Foden i cili u aktivizua si zëvëndësues, duke fituar trofeun e parë si profesionist.<ref name=2018LC>{{cite news|author=Phil McNulty|date=25 shkurt 2018|title=Arsenal 0–3 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=25 shkurt 2018|archive-date=21 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190521001032/https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, ai luajti si titullar në fitoren 4–0 kundër [[FC Basel|Baselit]] në ndeshjen e parë të raundit të 16-tave të Ligës së Kampioneve, duke thyer rekordin e [[Kieran Richardson]] si anglezi më i ri që luan titullar në një ndeshje me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (17 vjeç e 283 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|title=Teen starlet Foden breaks Champions League record with Man City start|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=7 mars 2018|access-date=13 mars 2019|archive-date=14 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210114152734/https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|url-status=live}}</ref> Më 13 maj, Manchester City titoi titullin e Premier Ligës dhe Foden u bë lojtari më i ri, i njohur nga [[Guinness World Records]],<ref>{{Cite web|url=https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|title=Q&A with Manchester City FC's Phil Foden – the youngest football player to win the Premier League|publisher=Guinness World Records|language=en|date=25 tetor 2019|access-date=25 tetor 2019|archive-date=25 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191025042959/https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|url-status=live}}</ref> që merr medaljen e fituesit.<ref>{{cite news|author=Richard Fay|date=13 maj 2018|title=Man City fans loved seeing Phil Foden make Premier League history|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=14 maj 2018|archive-date=14 maj 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180514213843/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri më 5 gusht duke luajtur 75 minuta në suksesin 2–0 kundër [[Chelsea F.C.|Çelsit]] në FA Community Shield; ai asistoi golin e dytë të ekipit të shënuar nga [[Sergio Agüero]].<ref name=shield2018>{{cite news|author=Chris Bevan|date=5 gusht 2018|title=Chelsea 0–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=20 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180820135641/https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|url-status=live}}</ref> Më 6 janar 2019, ai shënoi golin e parë në [[Etihad Stadium]] në suksesin 7–0 kundër [[Rotherham United F.C.|Rotherham United]] në raundin e tretë të kupës.<ref>{{cite news|author=Neil Johnston|date=6 janar 2019|title=Man City put seven past Rotherham to reach fourth round|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=8 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190508054643/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|url-status=live}}</ref> Tre ditë më pas, ai shënoi sërisht, këtë herë në fitoren rekord 9–0 kundër [[Burton Albion F.C.|Burton Albion]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Kupës së Ligës.<ref>{{cite news|author=Michael Emons|date=9 janar 2019|title=Man City 9–0 Burton Albion|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|website=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=13 janar 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190113174344/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|url-status=live}}</ref>
Më 12 mars, Foden shënoi golin e parë në Ligën e Kampioneve në fitoren 7–0 kundër [[FC Schalke 04|Schalke 04]] në raundin e 16-tave;<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|title=Seven-goal Man City trash Schalke in last 16|publisher=BBC Sport|language=en|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=6 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190406154007/https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|url-status=live}}</ref> kjo ishte fitorja më e madhe në një ndeshje të fazës me eliminim direkt të kompeticionit.<ref>{{cite news|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|title=Manchester City equal Champions League record|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|author=Rob Pollard|date=12 mars 2019|access-date=13 mars 2019|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518212527/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|title=Man City break Champions League record in rampage against Schalke|newspaper=Manchester Evening News|language=en|author=Stuart Brennan|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=30 mars 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190330055632/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu u bë golashënuesi më i ri në historinë e klubit në Ligën e Kampioneve si dhe anglezi më i ri që shënon në fazën me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (18 vjeç e 288 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|title=Foden becomes City's youngest Champions League scorer as records tumble in Schalke rout|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|author=Nick Howson|date=13 mars 2019|access-date=14 mars 2019|archive-date=4 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190404072816/https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|url-status=live}}</ref>
Foden shënoi golin e tij të parë në Premier Ligë më 20 prill në fitoren minimale 1–0 kundër Tottenhamit. Me këtë gol, ai u bë golashënuesi i tretë më i ri i klubit në kampionat, pas [[Micah Richards]] dhe [[Daniel Sturridge]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/47917515|title=Manchester City 1–0 Tottenham: Phil Foden goal sends City top|publisher=BBC Sport|language=en|author=Phil McNulty|date=20 prill 2019|access-date=20 prill 2019|archive-date=20 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190420143558/https://www.bbc.com/sport/football/47917515|url-status=live}}</ref> Manchester City e mbylli sezonin duke i fituar të gjitha trofetë në Angli, me Foden i cili pati një kontribut në rritje në këtë sukses.<ref>{{Cite news|title=How big a feat is Man City's treble?|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|access-date=21 shkurt 2021|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518181210/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|url-status=live}}</ref>
====2019–2021: Finalja e Ligës së Kampioneve dhe fitimi i vëndit të titullarit====
Foden e nisi sezonin e tij të tretë me Cityn duke fituar trofeun e shtatë në karrierë; ekipi mundi [[Liverpool F.C.|Liverpoolin]] me penallti për të fituar Community Shield; Foden shënoi në tentativën e tij.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Liverpool on penalties|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=8 gusht 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190808212252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|url-status=live}}</ref> Ai shënoi golin e parë për sezonin 2019–20 në fitoren 2–0 kundër ekipit kroat [[GNK Dinamo Zagreb|Dinamo Zagreb]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve; ai ishte protagonist në këtë fazë, duke u renditur i dyti për rastet e krijuara për gol (6), mbrapa [[Lionel Messi]]t (7).<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=4 mars 2020|title=The Lionel Messi stat that shows Foden's importance to Man City|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|access-date=13 shkurt 2021|website=Manchester Evening News|language=en|archive-date=18 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200318104713/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|url-status=live}}</ref> Ai luajti ndeshjen e parë si titullar në Premier Ligë më 15 dhjetor duke asistuar golin e [[Kevin De Bruyne]]s në fitoren 3–0 në transfertë kundër Arsenalit.<ref>{{Cite web|title=Arsenal v Man City, 2019/20 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/46765|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=20 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201120133323/https://www.premierleague.com/match/46765|url-status=live}}</ref>
Më 1 mars 2020, Foden luajti si titullar në finalen e Kupës së Ligës kundër [[Aston Villa F.C.|Aston Villës]], duke ndihmuar ekipin të fitonte ndeshjen 2–1; ky ishte trofeu i tij i tetë në karrierë.<ref>{{Cite news|title=Man City win third Carabao Cup in a row|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=1 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200301183119/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|url-status=live}}</ref> Në përfundim të ndeshjes, atij i'u dha trofeu Alan Hardaker si lojtari më i mirë i ndeshjes.<ref>{{cite news|title=The Alan Hardaker Trophy|url=https://www.efl.com/carabao-cup/about-the-carabao-cup/the-alan-hardaker-trophy|website=EFL.com|publisher=English Football League|language=en|access-date=27 shkurt 2023}}</ref> Pas një ndërprerje tre mujore për shkak të [[Pandemia e COVID-19|Pandemisë së COVID-19]], Premier Liga u rikthye në qershor; në ndeshjen e parë pas rikthimit, Foden shënoi në një fitore 3–0 në shtëpi kundër Arsenalit,<ref>{{Cite news|title=Luiz sent off as Man City beat Arsenal|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|access-date=25 prill 2021|archive-date=30 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210430032252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|url-status=live}}</ref> e cila u pasua nga një dopietë, e para në karrierë, në fitoren 5–0 kundër [[Burnley F.C.|Burnleyt]].<ref>{{Cite news|title=Man City thrash Burnley to make Reds wait|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|access-date=25 prill 2021|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425094129/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|url-status=live}}</ref>
Fundi i sezonit 2019–20 solli largimin e veteranit [[David Silva]], një idhull i Foden,<ref>{{Cite web|author=Paul Handler|title=City starlet Foden: Silva's my idol|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|access-date=25 prill 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100210/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|url-status=live}}</ref> nga ekipi pas dhjetë vitesh. Foden u vendos si lojtari i cili do të kryente rolin e Silvës në mesfushë, me trajnerin Guardiola i cili deklaroi se klubi "kishte besim" te talenti anglez.<ref>{{Cite web|author=Matt Jones|title=Pep Guardiola: Manchester City 'Trust' Phil Foden to Replace David Silva|url=https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|access-date=25 prill 2021|website=Bleacher Report|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100207/https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezinin me 8 gola dhe 9 asiste në 38 ndeshje në të gjitha kompeticionet.<ref name=":0">{{Cite web|title=Phil Foden Statistics 2019/20|url=https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=18 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210418094301/https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri duke shënuar në fitoren 3–1 kundër [[Wolverhampton Wanderers F.C.|Wolverhampton Wanderers]] në javën e parë të kampionatit.<ref>{{Cite web|title=Wolves v Man City, 2020/21 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/58915|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=6 mars 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210306140320/https://www.premierleague.com/match/58915|url-status=live}}</ref> Më 25 nëntor 2020, ai shënoi në fitoren kundër [[Olympiacos F.C.|Olympiacos]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web|title=Olympiacos-Man. City {{!}} UEFA Champions League|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|access-date=17 shkurt 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222160310/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|url-status=live}}</ref> duke ndihmuar ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt të kompeticionit për herë të 8të rresht.<ref>{{Cite web|author=David Clayton|title=Foden goal sends City through to UCL Round of 16|url=https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|access-date=17 shkurt 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=27 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210127135125/https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|url-status=live}}</ref> Më 7 shkurt 2021, Foden shënoi dhe asistoi në fitoren 4–1 kundër Liverpoolit në transfertë; kjo ishte fitorja e parë e Cityt në [[Anfield]] që nga viti 2003.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/55875683|title=Liverpool 1–4 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 shkurt 2021|access-date=7 shkurt 2021|archive-date=7 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210207190041/https://www.bbc.com/sport/football/55875683|url-status=live}}</ref> Dhjetë ditë më pas, ai shënoi kundër [[Everton F.C.|Evertonit]] duke ndihmuar Cityn të fitonte ndeshjen e 17të rresht në të gjitha kompeticionet.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Everton to open up 10-point lead|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|access-date=17 shkurt 2021|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222012528/https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|url-status=live}}</ref>
Më 25 prill, Foden fitoi Kupën e Ligës për të katërtin sezon rresht duke luajtur 90 minuta në finalen e fituar kundër Tottenhamit.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Spurs to lift Carabao Cup|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|access-date=25 prill 2021|archive-date=24 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210424205229/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|url-status=live}}</ref> Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në të dyja ndeshjet çerek-finale kundër [[Borussia Dortmund]]it.<ref>{{Cite news|title=Foden scores late as City beat Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|access-date=6 prill 2021|archive-date=14 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414053445/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|title=Mahrez and Foden send Man City into last four|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|access-date=15 prill 2021|archive-date=15 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415065325/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|url-status=live}}</ref> Në gjysëm-finale, City fitoi me rezultatin e përgjithshëm 4–1 kundër [[Paris Saint-Germain F.C.|Paris Saint-Germain]], me Foden i cili asistoi golin e [[Riyad Mahrez]] në ndeshjen e dytë. Ky rezultat bëri që City të kualifikohej në finalen e parë të tyre në Ligën e Kampioneve;<ref>{{Cite news|title=Man City reach first Champions League final|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|access-date=4 maj 2021|archive-date=5 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210505085806/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|url-status=live}}</ref> në finale, Foden luajti si titullar por City u mposht 1–0 nga Çelsi; kjo ishte hera e parë që Foden humbiste një finale në karrierën e tij si profesionist.<ref>{{Cite news|title=We're the best team in the world – Mount|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|access-date=1 qershor 2021|archive-date=30 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210530183015/https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|url-status=live}}</ref> Në përfundim të sezonit, ai u përfshi në Ekipin e Sezonit të kompeticionit,<ref>{{Cite web|date=31 maj 2021|title=UEFA Champions League Squad of the Season|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|access-date=1 qershor 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602200013/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|url-status=live}}</ref> si dhe u shpall [[Lojtari i Ri më i mirë i Premier Ligës]] si dhe [[PFA Lojtari i Ri i Vitit]].<ref>{{Cite web|title=PFA Awards Men's Nominees|url=https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|access-date=2 qershor 2021|publisher=Professional Footballers' Association|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602215926/https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|title=Phil Foden named Premier League Young Player of the Year|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|access-date=5 qershor 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=5 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210605170457/https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|url-status=live}}</ref>
====2021–vazhdon: Nominimi për Topin e Artë dhe ''Tripleta'' historike====
Foden e humbi nisjen e sezonit 2021–22 për shkak të një dëmtimi.<ref>{{Cite web|date=11 gusht 2021|title=Phil Foden faces up to another month out in blow to Manchester City|url=https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210820143004/https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|archive-date=20 gusht 2021|access-date=15 gusht 2022|website=The Guardian|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Niall Keenan|date=15 shtator 2021|title=Manchester City vs RB Leipzig: Live Stream TV Updates and How to Watch Champions League 2021/22|url=https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923181723/https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Vavel|language=en}}</ref> Ai u rikthye në aksion më 21 shtator në ndeshjen e Kupës së Ligës kundër [[Wycombe Wanderers F.C.|Wycombe Wanderers]], duke shënuar një gol dhe asistuar dy të tjerë me ekipin që fitoi 6–1.<ref>{{Cite web|author=James Richings|date=21 shtator 2021|title=Match Report: Manchester City 6–1 Wycombe Wanderers |url=https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923024527/https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Bucks Free Press|language=en}}</ref> Goli i tij i parë në Premier Ligë për sezonin e ri erdhi më 3 tetor në barazimin 2–2 në transfertë kundër Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=3 tetor 2021|title=Liverpool 2–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|access-date=15 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232550/https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|url-status=live}}</ref> Me vazhdimin e sezonit, kontributi i Foden në ekip u rrit; Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në fazën e grupeve kundër ekipit belg [[Club Brugge KV|Club Brugge]],<ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|date=3 nëntor 2021|title=Classy City complete Champions League double over Club Brugge|url=https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220419193138/https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|archive-date=19 prill 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> kurse në kampionat vazhdoi të ishte protagonist, duke shënuar një dygolësh kundër [[Brighton & Hove Albion F.C.|Brighton & Hove Albion]] (fitore 4–1) si dhe golin e vetëm në fitoren minimale kundër [[Brentford F.C.|Brentford]].<ref>{{Cite web|author=Lewis Jones|date=24 tetor 2021|title=Brighton 1–4 Manchester City: Phil Foden at the double as City turn on the style|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232548/https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Ben Grounds|date=30 dhjetor 2021|title=Brentford 0–1 Man City: Phil Foden on target as Pep Guardiola's side march into eight-point lead at summit|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|url-status=live}}</ref>
Foden shijoi një formë të shkëlqyer gjatë muajit shkurt, duke shënuar kundër [[Sporting CP]]<ref>{{Cite web|author=Ben Southby|date=16 shkurt 2022|title=Sporting CP 0–5 Manchester City: Bernardo Silva scores twice as ruthless visitors deliver Lisbon thrashing|url=https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220216063459/https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|archive-date=16 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Eurosport|language=en}}</ref> në Ligën e Kampioneve dhe kundër Norwich Cityt dhe Evertonit në Premier Ligë.<ref>{{Cite web|date=12 shkurt 2022|title=Norwich City beaten as Raheem Sterling hits a hat-trick for Manchester City at Carrow Road|url=https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220214174259/https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|archive-date=14 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Canaries|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Adam Bate|date=27 shkurt 2022|title=Everton 0–1 Man City: Phil Foden's late breakthrough goal wins it as hosts are left to bemoan penalty decision|url=https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|access-date=16 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232541/https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu shënoi në fitoren 4–3 kundër [[Real Madrid C.F.|Real Madridit]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web |date=26 April 2022 |title=Manchester City vs. Real Madrid 4 – 3|url=https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|access-date=16 gusht 2022|website=Soccerway|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232542/https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|url-status=live}}</ref> por City u eliminua pasi humbi ndeshjen e kthimit në [[Stadiumi Santiago Bernabéu|Santiago Bernabéu]] me rezultatin 3–1.<ref>{{Cite web|date=4 maj 2022|title=Real Madrid 3–1 Manchester City (agg 6–5): Rodrygo and Benzema pull off remarkable comeback|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220606232816/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|archive-date=6 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=UEFA|language=en}}</ref> Ai gjithashtu ishte protagonist në fitoren me përmbysje kundër Aston Villës në javën e fundit të kampionatit,<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=22 maj 2022|title=Ilkay Gundogan explains what sparked Man City's incredible comeback vs Aston Villa|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220625011515/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|archive-date=25 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=Manchester Evening News|language=en}}</ref> që lejoi Cityn ti rrëmbente titullin Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=22 maj 2022|title=Manchester City 3–2 Aston Villa|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|access-date=16 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezonin me 14 gola në të gjitha kompeticionet, përfshirë 9 në Premier Ligë, duke fituar sërisht çmimet PFA Lojtari i Ri i Vitit dhe Lojtari i Ri i Vitit i Premier Ligës për të dytin sezon rresht.<ref>{{Cite web|title=Phil Foden named PFA Young Player of the Year|url=https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220610020940/https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|archive-date=10 qershor 2022|access-date=15 gusht 2022|website=The PFA|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=John Edwards|date=21 maj 2022|title=Foden wins Premier League Young Player of the Season|url=https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220624042325/https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|archive-date=24 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=ManchesterCity F.C.|language=en}}</ref> Përveç kësaj, ai u nominua për çmimin prestigjoz [[Topi i Artë]]<ref>{{Cite web|author=Jack Mumford|date=12 gusht 2022|title=Six City stars up for 2022 Ballon d'Or|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-man-city-ballon-dor-nomination-63772830|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220813013550/https://www.mancity.com/news/mens/seven-city-players-nominated-ballon-d-or-yashin-trophy-63795902|archive-date=13 gusht 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> dhe çmimin Lojtari i Vitit i Lojtarëve.<ref>{{Cite web|date=2 qershor 2022|title=Fans staggered by Phil Foden nomination for PFA Player of the Year over Mo Salah|url=https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|access-date=16 gusht 2022|website=All Football app|language=en|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127051151/https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|url-status=live}}</ref>
Më 2 tetor 2022, Foden shënoi tregolëshin e parë në karrierë në fitoren 6–3 kundër [[Manchester United F.C.|Manchester United]].<ref>{{cite news|title=Man City 6–3 Man Utd: Haaland and Foden hat-tricks as hosts hit six|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|publisher=BBC Sport|language=en|date=2 tetor 2022|access-date=2 tetor 2022|archive-date=2 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221002180958/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|url-status=live}}</ref> Dymbëdhjetë ditë më pas, ai firmosi një kontratë të re pesë-vjeçare ne klubin.<ref>{{Cite web|date=14 tetor 2022|title=Man City's Foden signs new long-term contract|url=https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|access-date=15 tetor 2022|publisher=ESPN FC|language=en|archive-date=15 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221015051204/https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|url-status=live}}</ref> Në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve, Foden shënoi një gol kundër [[Sevilla FC|Seviljes]] dhe ndihmoi ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt si fitues i grupit.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/62800316|title=Erling Haaland scored twice as Manchester City opened their Champions League campaign by thrashing a dismal Sevilla side|publisher=BBC Sport|language=en|author=Steve Sutcliffe|date=6 shtator 2022|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Më 3 maj 2023, Foden shënoi në fitoren 3–0 kundër [[West Ham United F.C.|West Ham United]], duke regjistruar golin e 10të në Premier Ligë për sezonin 2022–23.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/638095|title=Manchester City reclaim top spot with win over West Ham|publisher=ESPN FC|language=en|date=3 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Pavarësisht se e kaluan shumicën e sezonit në vendin e dytë, Manchester City arriti t'a parakalonte Arsenalin gjashtë javë nga fundi dhe u shpall sërisht fitues i kampionatit.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/637931|title=Manchester City win 3-1 at Arsenal to go top of Premier League|publisher=ESPN FC|language=en|date=12 tetor 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2023/may/21/premier-league-ten-title-race-turning-points-manchester-city-arsenal|title=Ten title-race turning points: how Manchester City overtook Arsenal|website=The Guardian|language=en|author1=Paul Bellsham|author2=Niall McVeigh|date=21 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Në kupë, Foden ishte protagonist, duke shënuar në fitoren 4–0 kundër Çelsit në raundin e tretë dhe fitoren 3–0 kundër [[Bristol City F.C.|Bristol Cityt]] në raundin e pestë.<ref>{{Cite news|author=Phil McNulty|date=8 janar 2023|title=Manchester City 4–0 Chelsea|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64193420|access-date=23 prill 2023}}</ref><ref>{{Cite news|author=Emlyn Begley|date=28 shkurt 2023|title=Bristol City 0–3 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64788956|access-date=23 prill 2023}}</ref> City e fitoi trofeun pasi mposhti 2–1 në finale Manchester United.<ref name="MOTM">{{cite web|url=https://www.skysports.com/football/manchester-city-vs-manchester-united/482166|title=Man City 2–1 Man Utd: Ilkay Gundogan's double puts City on the brink of treble with FA Cup win|website=Sky Sports|language=en|date=3 qershor 2023|access-date=3 qershor 2023}}</ref> Më 10 qershor 2023, City u përball me [[F.C. Internazionale Milano|Interin]] në finalen e Ligës së Kampioneve. Foden e nisi ndeshjen si zëvëndësues por u aktivizua në minutën e 36të në vend të të dëmtuarit De Bruyne.<ref>{{cite news|author=Rob Dawson|date=10 qershor 2023|title=Man City's Kevin De Bruyne forced off with injury in 1st half of Champions League final|url=https://www.espn.com/soccer/story/_/id/37832217/manchester-city-kevin-de-bruyne-injury-champions-league-final|publisher=ESPN FC|language=en|accessdate=10 qershor 2023}}</ref> City fitoi ndeshjen falë golit të vetëm të [[Rodrigo Hernández Cascante|Rodrit]] në pjesën e dytë,<ref name="Guardian-Live">{{cite news|author=Barry Glendenning|date=10 qershor 2023|title=Manchester City beat Inter 1–0 to win Champions League and seal treble – live reaction|url=https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|publisher=The Guardian|language=en|accessdate=10 qershor 2023|archive-date=10 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230610163325/https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|url-status=live}}</ref> duke fituar trofeun e parë në histori dhe duke arritur një ''[[Tripleta (futboll)|tripletë]]'' historike.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/65845807|title=Man City win Champions League: Rodri goal secures victory against Inter and completes treble|publisher=UEFA|language=en|date=10 qershor 2023|access-date=10 qershor 2023|archive-date=11 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230611095758/https://www.bbc.com/sport/football/65845807|url-status=live}}</ref>
==Karriera ndërkombëtare==
===Të rinjtë===
Në maj 2017, Foden shënoi në finalen e UEFA Kampionatit Evropian nën-17 kundër [[Kombëtarja spanjolle nën-17 futbollit|Spanjës]] por Anglia në fund u mposht me penallti.<ref name="U17EURO">{{cite web|title=Young Lions Beaten on Penalties in UEFA EURO U17 Championship Final|url=http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|publisher=The Football Association|language=en|date=19 maj 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=28 qershor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170628045458/http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|url-status=live}}</ref>
Në tetor të të njëjtit vit, Foden fitoi famë ndërkombëtare për performancat e tij në Kupën e Botës nën-17, duke shënuar një dopietë në finale, sërisht kundër Spanjës, por këtë herë Anglia fitoi.<ref>{{cite news|title=England win Under-17 World Cup as Phil Foden inspires incredible comeback victory over Spain|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|newspaper=The Independent|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=3 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171203134329/http://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|url-status=live}}</ref> Ai gjithashtu fitoi çmimin Topi i Artë si lojtari më i mirë i turnamentit, duke bërë që të merrte vëmëmndje të madhe nga media.<ref name="GoalSL">{{cite web|author=Sam Lee|title=Phil Foden: Who Is England's 17-Year Old World Cup Hero?|url=http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=19 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171119111925/http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Foden Scores England's Fifth to Seal U17 World Cup|url=https://www.bbc.com/sport/football/41789998|publisher=BBC Sport|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171216222152/http://www.bbc.com/sport/football/41789998|url-status=live}}</ref>
Më 27 maj 2019, Foden ishte pjesë e listës me 23 lojtar të ekjpit nën-21 që do të luante në [[UEFA Kampionati Evropian nën-21 2019|UEFA Kampionatin Evropian nën-21]].<ref>{{Cite news|title=England U21s squad named by Aidy Boothroyd for this summer's Euro finals in Italy|url=http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|publisher=The Football Association|language=en|date=27 maj 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=4 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190604094325/http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|url-status=live}}</ref> Ai shënoi një gol të bukur, i pari i tij me ekipin nën-21, në humbjen 2–1 kundër [[Kombëtarja franceze nën-21 e futbollit|Francës]] në ndeshjen e parë.<ref>{{Cite news|title=England U21s 1 France U21s 2|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|publisher=BBC Sport|language=en|date=18 qershor 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=18 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190618224212/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|url-status=live}}</ref>
===Ekipi i parë===
Më 25 gusht 2020, Foden u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Gareth Southgate]].<ref>{{cite web|date=25 gusht 2019|title=England call-ups for Harry Maguire, Phil Foden, Mason Greenwood and Kalvin Phillips|url=https://www.bbc.com/sport/football/53892235|access-date=25 gusht 2020|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=25 gusht 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200825135649/https://www.bbc.com/sport/football/53892235|url-status=live}}</ref> Ai bëri debutimin e tij ndërkombëtar në fitoren 1–0 kundër [[Kombëtarja islandeze e futbollit|Islandës]] në [[UEFA Liga e Kombeve|UEFA Ligën e Kombeve]].<ref>{{Cite news|author=Rob Smyth|date=5 shtator 2020|title=Iceland 0–1 England: Nations League – live!|website=The Guardian|language=en|url=https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|access-date=5 shtator 2020|archive-date=5 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200905150601/https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|url-status=live}}</ref> Dy ditë më pas, ai dhe shoku i ekipit [[Mason Mount]] u përjashtuan nga ekipi për shkak se kishin thyer protokollin e izolimit të COVID-19, duke thirrur të paktën një person në hotelin që po qëndronin.<ref name="Independent20200907">{{cite news|author=Lawrence Ostlere|date=7 shtator 2020|title=Phil Foden and Mason Greenwood sent home after breaching quarantine rules in Iceland|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|newspaper=The Independent|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=7 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200907172900/https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|url-status=live}}</ref> Veprimi i tij u kritikua nga Manchester City.<ref name="Independent20200907" /><ref>{{cite web|date=7 shtator 2020|title=Club Statement|url=https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=8 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200908092127/https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, Foden shënoi dy golat e parë me ekipin kombëtar në ndeshjen e kthimit kundër Islandës në Wembley, duke i dhënë Anglisë një fitore 4–0.<ref>{{Cite web|author=Daniel Murphy|date=18 nëntor 2020|title=Man City star Phil Foden reacts to scoring first goals for England|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|access-date=19 nëntor 2020|website=Manchester Evening News |language=en|archive-date=18 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201118233327/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|url-status=live}}</ref>
Më 1 qershor 2021, Foden ishte një nga 26 lojtarët që u ftuan për të marrë pjesë në [[UEFA Euro 2020]], e cila u zhvillua një vit me vonesë për shkak të COVID-19. Ai i'u bashkua ekipit disa ditë me vonesë për shkak të finales së Ligës së Kampioneve me Manchester Cityn.<ref>{{Cite web|date=9 qershor 2021|title=England Euro 2020 squad in full – no space for Lingard or Watkins but White called up|url=https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|access-date=9 qershor 2021|website=inews.co.uk|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609103245/https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|url-status=live}}</ref> Më 8 qershor, ai u krahasua me legjendën [[Paul Gascoigne]] pasi vendosi të "kopjonte" modelin e flokëve të ish mesfushorit të Anglisë. I pyer në lidhje me këtë, Foden deklaroi: "Kombi e di se çfarë do të thotë ai për vendin dhe çfarë bëri, kështu që nuk do ishte keq nëse përpiqem të sjell pak Gazza në fushë."<ref>{{Cite web|date=8 qershor 2021|title=Phil Foden dyes hair to 'bring a bit of Gazza on the pitch'|url=https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|access-date=9 qershor 2021|website=ITV News|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609063040/https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|url-status=live}}</ref>
Më 10 nëntor 2022, Foden u ftua në ekipin që do të luante në [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]] në Katar. Ai debutoi në fitoren 6–2 kundër [[Kombëtarja iraniane e futbollit|Iranit]] në fazën e grupeve, duke hyrë si zëvëndësues në minutën e 71të.<ref>{{Cite web|date=21 nëntor 2022|title=England thrash Iran in World Cup opener|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382|access-date=23 nëntor 2022|publisher=BBC Sport|language=en|url-status=live|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127105410/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382}}</ref> Më 29 nëntor, ai shënoi golin e dytë në fitoren 3–0 kundër [[Kombëtarja uellsiane e futbollit|Uellsit]], po në fazën e grupeve. Në ndeshjen e parë në fazën me eliminim direkt, ai asistoi golat e [[Harry Kane]] dhe [[Bukayo Saka|Bukayo Sakës]] në suksesin 3–0 kundër [[Kombëtarja senegaleze e futbollit|Senegalit]].<ref>{{Cite web|date=5 December 2022|title=Phil Foden hails his best England showing|url=https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|publisher=The Football Association|language=en|access-date=5 dhjetor 2022|archive-date=5 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221205150408/https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|url-status=live}}</ref>
==Profili i lojtarit==
Foden është një lojtar këmbë-majtë<ref name="Louise Taylor">{{cite web|title=Meet the England players who have reached the under-17 World Cup final|url=https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|author=Louise Taylor|website=The Guardian|language=en|date=25 tetor 2017|access-date=15 prill 2019|archive-date=15 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190415182613/https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|url-status=live}}</ref> i cili mund të luaj si anësor i tërhequr ose si anësor i djathtë, edhe pse Guardiola e ka përshkruar si një mesfushor tipik.<ref name="GoalSL"/> Përveç kësaj, ai mund të luaj si mesfushor-sulmues në qëndër ose si sulmues i fshehur.<ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|title=Phil Foden solves Pep Guardiola's false nine conundrum with derby performance|website=Manchester Evening News|language=en|author=Harry Siddall|date=7 mars 2022|access-date=5 prill 2022|archive-date=5 prill 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220405155345/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|url-status=live}}</ref> Në vitin 2017, Guardiola thuri lëvdada për lojtarin, duke e quajtur "të kompletuar": Është e rrezikshme të thuash gjëra të mira për lojtarët e rinj, sepse ata janë ende të rinj, dhe duhet të rriten dhe duhet të mësojnë shumë e shumë gjëra... Por ne kemi shumë besim për ta ndihmuar atë, sepse ne besojmë se ai është një djalë që ka potencial, edhe nëse nuk është i fortë dhe i gjatë.<ref name="GoalSL"/> Gazetarja e [[The Guardian]], Louise Taylor, vuri në dukje kontrollin e topit dhe aftësitë dribluese të lojtarit.<ref name="Louise Taylor"/> Në vitin 2018, gazetari veteran Brian Glanville e përshkroi Fodenin si një "talent me dhunti", duke thënë: "Lojtarët e rinj me aftësitë dhe cilësitë e tij krijuese janë jashtëzakonisht të dobët në tokë".<ref>{{cite web|title=Phil Foden Should Leave Manchester City|url=https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|author=Brian Glanville|website=World Soccer|publisher=TI Media|language=en|date=21 gusht 2018|access-date=15 prill 2019|archive-date=1 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190501143619/https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|url-status=live}}</ref>
Pasi shënoi një dygolësh vendimtar kundër Manchester United në mars 2024, Pep Guardiola e përshkroi Fodenin si lojtarin më të mirë aktualisht në Premier Ligë: "Ai pëlqen të luajë futboll. Ai tashmë do të jetë një lojtar legjendar, sepse në një moshë të re, ndeshjet e luajtura, minutat, golat e shënuar, titujt e fituar dhe ai është nga shtëpia dhe prandaj lidhja me tifozët është e pabesueshme, por tani shënon gola për të fituar ndeshjet si lojtar... Ai është lojtari i sezonit, me gjithë respektin për lojtarët e jashtëzakonshëm, por askush nuk ka qenë aq vendimtar për ne sa ai këtë sezon.<ref>{{Cite news|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|title=Pep Guardiola admits Phil Foden decision was wrong as Man City boss explains absence|newspaper=The Independent|language=en|date=3 mars 2024|access-date=4 mars 2024|archive-date=4 mars 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240304153019/https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|url-status=live}}</ref>
==Jeta personale==
Foden ka dy fëmijë me të dashurën e tij; një djal i lindur në vitin 2019 dhe një vajzë e lindur në vitin 2021.<ref>{{Cite news|author=Charlie Parker|date=30 nëntor 2022|title=Phil Foden: England's rising star who loves football, fishing and fatherhood|url=https://www.thetimes.co.uk/article/phil-foden-england-football-world-cup-2022-fmb7ddtt9|publisher=The Times|language=en|access-date=4 dhjetor 2022|archive-date=4 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221204192950/https://www.thetimes.co.uk/article/phil-foden-england-football-world-cup-2022-fmb7ddtt9|url-status=live}}</ref> Ai mban veshur fanellën me numrin 47 dhe ka një tatuazh në qafë me numrin 47 në nder të gjyshit të tij Ronnie, i cili vdiq në moshën 47 vjeç.<ref>{{cite web|title=Why does Phil Fode wear 47 Shirt|access-date=25 shtator 2023|url=https://www.90min.com/posts/why-does-phil-foden-wear-47-shirt|website=90min.com|language=en|archive-date=26 shtator 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230926012118/https://www.90min.com/posts/why-does-phil-foden-wear-47-shirt|url-status=live}}</ref>
Foden është admirues i madh i peshkimit, duke e konsideruar një nga aktivitetet e tij të preferuara në kohën e lirë.<ref>{{Cite web|author=John Edwards|title=Phil Foden: Fishing and fatherhood|url=https://www.mancity.com/features/phil-foden-fishing/|access-date=28 nëntor 2023|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=25 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200925065730/https://www.mancity.com/features/phil-foden-fishing/|url-status=live}}</ref>
==Statistikat e karrierës==
===Klube===
{{Updated|20 prill 2024}}
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|-
|+ Appearances and goals by club, season and competition
!rowspan="2"|Club
!rowspan="2"|Season
!colspan="3"|League
!colspan="2"|[[FA Cup]]
!colspan="2"|[[EFL Cup]]
!colspan="2"|Europe
!colspan="2"|Other
!colspan="2"|Total
|-
!Division!!Apps!!Goals!!Apps!!Goals!!Apps!!Goals!!Apps!!Goals!!Apps!!Goals!!Apps!!Goals
|-
|rowspan="7"|[[Manchester City F.C.|Manchester City]]
|[[2017–18 Manchester City F.C. season|2017–18]]<ref name="sb1718">{{soccerbase season|99916|2017|access-date=9 August 2018}}</ref>
|[[Premier League]]
|5||0||0||0||2||0||3{{efn|name=UCL|Appearances in [[UEFA Champions League]]}}||0||colspan="2"|—||10||0
|-
|[[2018–19 Manchester City F.C. season|2018–19]]<ref name="sb1819">{{soccerbase season|99916|2018|access-date=5 September 2020}}</ref>
|Premier League
|13||1||3||3||5||2||4{{efn|name=UCL}}||1||1{{efn|name=FACS|Appearance in [[FA Community Shield]]}}||0||26||7
|-
|[[2019–20 Manchester City F.C. season|2019–20]]<ref name="sb1920">{{soccerbase season|99916|2019|access-date=5 September 2020}}</ref>
|Premier League
|23||5||4||1||5||0||5{{efn|name=UCL}}||2||1{{efn|name=FACS}}||0||38||8
|-
|[[2020–21 Manchester City F.C. season|2020–21]]<ref name="sb2021">{{soccerbase season|99916|2020|access-date=13 June 2021}}</ref>
|Premier League
|28||9||5||2||4||2||13{{efn|name=UCL}}||3||colspan="2"|—||50||16
|-
|[[2021–22 Manchester City F.C. season|2021–22]]<ref name="sb2122">{{soccerbase season|99916|2021|access-date=28 November 2022}}</ref>
|Premier League
|28||9||4||1||2||1||11{{efn|name=UCL}}||3||0||0||45||14
|-
|[[2022–23 Manchester City F.C. season|2022–23]]<ref>{{soccerbase season|99916|2022|access-date=17 June 2023}}</ref>
|Premier League
|32||11||5||3||2||0||8{{efn|name=UCL}}||1||1{{efn|name=FACS}}||0||48||15
|-
|[[2023–24 Manchester City F.C. season|2023–24]]<ref>{{soccerbase season|99916|2023|access-date=20 April 2024}}</ref>
|Premier League
|30||14||4||2||1||0||8{{efn|name=UCL}}||5||4{{efn|One appearance in FA Community Shield, one in [[UEFA Super Cup]], two appearances and one goal in [[FIFA Club World Cup]]}}||1||46||22
|-
!colspan="3"|Career total
!159!!49!!25!!12!!21!!5!!52!!15!!7!!1!!264!!82
|}
{{notelist}}
==Referimet==
{{Reflist}}
ok94ajo5ai0mwwexd94dtubwdg6zmgj
2658947
2658944
2024-04-25T17:11:07Z
Sadsadas
51943
/* Klube */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography
| name = Phil Foden
| image = Phil Foden 2022-11-21 1.jpg
| caption = Foden me [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglinë]] në [[2022 FIFA Kupa e Botës|Kupën e Botës 2022]]
| full_name = Philip Walter Foden
| birth_date = {{birth date and age|28|5|2000|df=y}}
| birth_place = [[Stockport]], Angli
| height = 1.71 m<ref name="PremProfile"/>
| position = [[Mesfushori|Mesfushor]]
| currentclub = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| clubnumber = 47
| youthyears1 = 2009–2017
| youthclubs1 = [[Akadrmia e Manchester City F.C.|Manchester City]]
| years1 = 2017–
| clubs1 = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| caps1 = 159
| goals1 = 49
| nationalyears1 = 2015–2016
| nationalteam1 = [[Kombëtarja angleze nën-16 e futbollit|Anglia U16]]
| nationalcaps1 = 8
| nationalgoals1 = 2
| nationalyears2 = 2016–2017
| nationalteam2 = [[Kombëtarja angleze nën-17 e futbollit U17|Anglia U17]]
| nationalcaps2 = 23
| nationalgoals2 = 11
| nationalyears3 = 2017–2018
| nationalteam3 = [[Kombëtarja angleze nën-18 e futbollit U18|Anglia U18]]
| nationalcaps3 = 2
| nationalgoals3 = 1
| nationalyears4 = 2018
| nationalteam4 = [[Kombëtarja angleze nën-19 e futbollit U19|Anglia U19]]
| nationalcaps4 = 3
| nationalgoals4 = 1
| nationalyears5 = 2018–2019
| nationalteam5 = [[Kombëtarja angleze nën-21 e futbollit U21|Anglia U21]]
| nationalcaps5 = 15
| nationalgoals5 = 4
| nationalyears6 = 2020–
| nationalteam6 = [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglia]]
| nationalcaps6 = 33
| nationalgoals6 = 4
| club-update = 20:39, 3 prill 2024 (UTC)
| nationalteam-update = 23:05, 26 mars 2024 (UTC)
}}
'''Philip Walter Foden''' (lindur më 28 maj 2000) është një [[futbolli]]st profesionist [[Anglia|anglez]] i cili luan si [[mesfushor]] për klubin anglez [[Manchester City F.C.|Manchester City]] dhe [[Kombëtarja angleze e futbollit|kombëtaren angleze]].
Foden është produkt i akademisë së Manchester Cityt. Ai debutoi me ekipin e parë në vitin 2017 dhe që nga ajo kohë ka luajtur më shumë se 200 ndeshje në të gjitha kompeticionet, duke shënuar mbi 50 gola. Ai ka fituar gjithsej 16 trofe me ''Cityzens'', përfshirë pesë tituj të [[Premier League|Premier Ligës]] si dhe një titull të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] si pjesë e ''[[Tripleta (futboll)|tripletës]]'' historike në sezonin 2022–23.
Foden fitoi famë ndërkombëtare për herë të parë duke fituar çmimin Topi i Artë nē Kupën e Botës nën-17 e cila u fitua nga Anglia. Debutimi i tij me ekipin e parë erdhi në shtator 2020. Ai ka përfaqësuar Anglinë në [[UEFA Euro 2020]] dhe [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]].
==Karriera me klube==
===Manchester City===
====2009–2016: Hyrja në akademi dhe vitet e para====
Philip Walter Foden lindi më 28 maj 2003 në Stockport, Greater Manchester dhe që në fëmijëri ishte tifoz i Manchester Cityt.<ref>{{cite web|url=https://www.premierleague.com/news/408901|title=Premier League clubs publish retained lists|publisher=Premier League|language=en|date=9 qershor 2017|access-date=18 dhjetor 2017|archive-date=27 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190527152818/https://www.premierleague.com/news/408901|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/news/first%20team/first%20team%20news/2017/july/phil%20foden%20man%20utd%20v%20man%20city|title=City Starlet Foden: Silva's My Idol|date=20 korrik 2017|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=8 gusht 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170808212349/https://www.mancity.com/News/First%20Team/First%20Team%20News/2017/July/Phil%20Foden%20Man%20Utd%20v%20Man%20City|url-status=live}}</ref> Ai u bë pjesë e klubit që në moshën katër-vjeçare dhe në korrik 2016 firmosi bursën e akademisë.<ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/phil-foden|title=Manchester City U18's Phil Foden profile|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171116111633/https://www.mancity.com/phil-foden|url-status=live}}</ref> Ai më përpara kishte qënë pjesë e kolegjit privat St. Bede, pagesat e të cilit ishin kryer nga klubi.<ref name="DailyTelegraph">{{cite news|author=James Ducker|date=3 gusht 2018|title=Phil Foden may have gone from ballboy to 'Pep Guardiola's lad', but Man City's local hero remains firmly grounded|url=https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|newspaper=The Daily Telegraph|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=4 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180804115134/https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author=Rob Pollard|date=11 maj 2016|title=Pivotal Man City moment that helped shape Blues' vision for their next generation|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=6 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180806024731/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|url-status=live}}</ref> Më 6 dhjetor 2016, ai u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Pep Guardiola]] për ndeshjen e fazës së grupeve të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] kundër [[Celtic F.C.|Celtic]]; ndeshja u mbyll në barazim 1–1 me Foden i cili nuk u aktivizua.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=6 dhjetor 2016|title=Manchester City 1–1 Celtic|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017 |archive-date=7 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171207142417/http://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|url-status=live}}</ref>
====2017–2019: Debutimi me ekipin e parë dhe trofetë e para====
Foden bëri debutimin e tij si profesionist më 21 nëntor 2017 në ndeshjen e fazës së grupeve të Ligës së Kampioneve kundër [[Feyenoord|Feyenoordit]]; ai hyri si zëvëndësues në minutën e 75të në vend të [[Yaya Touré]]. Ai u bë anglezi i katërt më i ri që luan një ndeshje në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 177 ditë).<ref>{{cite news|author=Phil Dawkes|date=21 nëntor 2017|title=Manchester City 1–0 Feyenoord|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=24 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171124202030/http://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|url-status=live}}</ref> Dy muaj më pas, ai luajti si titullar në humbjen 2–1 kundër [[FC Shakhtar Donetsk|Shakhtar Donetsk]], duke thyer rekordin e [[Josh McEachran]] si anglezi më i ri që luan një ndeshje si titullar në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 192 ditë);<ref name=young>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/42260682|title=Phil Foden: Champions League record for Man City teenager|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 dhjetor 2017|access-date=13 mars 2019|archive-date=29 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171229103704/http://www.bbc.com/sport/football/42260682|url-status=live}}</ref> rekordi i tij u thye në tetor 2020 nga [[Jude Bellingham]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|title=Lazio 3–1 Borussia Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|date=20 tetor 2020|access-date=21 tetor 2020|archive-date=31 tetor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201031221103/https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|url-status=live}}</ref>
Më 16 dhjetor, Foden luajti ndeshjen e tij të parë në [[Premier League|Premier Ligë]] në fitoren 4–1 kundër [[Tottenham Hotspur F.C.|Tottenhamit]], duke zëvendësuar [[İlkay Gündoğan]] në minutën e 83të.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=16 dhjetor 2017|title=Manchester City 4–1 Tottenham|url=https://www.bbc.com/sport/football/42290590|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=2 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190402002556/https://www.bbc.com/sport/football/42290590|url-status=live}}</ref> Më 25 shkurt 2018, City fitoi 3–0 kundër [[Arsenal F.C.|Arsenalit]] në finalen e Kupës së Ligën, me Foden i cili u aktivizua si zëvëndësues, duke fituar trofeun e parë si profesionist.<ref name=2018LC>{{cite news|author=Phil McNulty|date=25 shkurt 2018|title=Arsenal 0–3 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=25 shkurt 2018|archive-date=21 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190521001032/https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, ai luajti si titullar në fitoren 4–0 kundër [[FC Basel|Baselit]] në ndeshjen e parë të raundit të 16-tave të Ligës së Kampioneve, duke thyer rekordin e [[Kieran Richardson]] si anglezi më i ri që luan titullar në një ndeshje me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (17 vjeç e 283 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|title=Teen starlet Foden breaks Champions League record with Man City start|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=7 mars 2018|access-date=13 mars 2019|archive-date=14 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210114152734/https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|url-status=live}}</ref> Më 13 maj, Manchester City titoi titullin e Premier Ligës dhe Foden u bë lojtari më i ri, i njohur nga [[Guinness World Records]],<ref>{{Cite web|url=https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|title=Q&A with Manchester City FC's Phil Foden – the youngest football player to win the Premier League|publisher=Guinness World Records|language=en|date=25 tetor 2019|access-date=25 tetor 2019|archive-date=25 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191025042959/https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|url-status=live}}</ref> që merr medaljen e fituesit.<ref>{{cite news|author=Richard Fay|date=13 maj 2018|title=Man City fans loved seeing Phil Foden make Premier League history|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=14 maj 2018|archive-date=14 maj 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180514213843/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri më 5 gusht duke luajtur 75 minuta në suksesin 2–0 kundër [[Chelsea F.C.|Çelsit]] në FA Community Shield; ai asistoi golin e dytë të ekipit të shënuar nga [[Sergio Agüero]].<ref name=shield2018>{{cite news|author=Chris Bevan|date=5 gusht 2018|title=Chelsea 0–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=20 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180820135641/https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|url-status=live}}</ref> Më 6 janar 2019, ai shënoi golin e parë në [[Etihad Stadium]] në suksesin 7–0 kundër [[Rotherham United F.C.|Rotherham United]] në raundin e tretë të kupës.<ref>{{cite news|author=Neil Johnston|date=6 janar 2019|title=Man City put seven past Rotherham to reach fourth round|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=8 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190508054643/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|url-status=live}}</ref> Tre ditë më pas, ai shënoi sërisht, këtë herë në fitoren rekord 9–0 kundër [[Burton Albion F.C.|Burton Albion]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Kupës së Ligës.<ref>{{cite news|author=Michael Emons|date=9 janar 2019|title=Man City 9–0 Burton Albion|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|website=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=13 janar 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190113174344/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|url-status=live}}</ref>
Më 12 mars, Foden shënoi golin e parë në Ligën e Kampioneve në fitoren 7–0 kundër [[FC Schalke 04|Schalke 04]] në raundin e 16-tave;<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|title=Seven-goal Man City trash Schalke in last 16|publisher=BBC Sport|language=en|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=6 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190406154007/https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|url-status=live}}</ref> kjo ishte fitorja më e madhe në një ndeshje të fazës me eliminim direkt të kompeticionit.<ref>{{cite news|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|title=Manchester City equal Champions League record|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|author=Rob Pollard|date=12 mars 2019|access-date=13 mars 2019|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518212527/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|title=Man City break Champions League record in rampage against Schalke|newspaper=Manchester Evening News|language=en|author=Stuart Brennan|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=30 mars 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190330055632/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu u bë golashënuesi më i ri në historinë e klubit në Ligën e Kampioneve si dhe anglezi më i ri që shënon në fazën me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (18 vjeç e 288 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|title=Foden becomes City's youngest Champions League scorer as records tumble in Schalke rout|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|author=Nick Howson|date=13 mars 2019|access-date=14 mars 2019|archive-date=4 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190404072816/https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|url-status=live}}</ref>
Foden shënoi golin e tij të parë në Premier Ligë më 20 prill në fitoren minimale 1–0 kundër Tottenhamit. Me këtë gol, ai u bë golashënuesi i tretë më i ri i klubit në kampionat, pas [[Micah Richards]] dhe [[Daniel Sturridge]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/47917515|title=Manchester City 1–0 Tottenham: Phil Foden goal sends City top|publisher=BBC Sport|language=en|author=Phil McNulty|date=20 prill 2019|access-date=20 prill 2019|archive-date=20 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190420143558/https://www.bbc.com/sport/football/47917515|url-status=live}}</ref> Manchester City e mbylli sezonin duke i fituar të gjitha trofetë në Angli, me Foden i cili pati një kontribut në rritje në këtë sukses.<ref>{{Cite news|title=How big a feat is Man City's treble?|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|access-date=21 shkurt 2021|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518181210/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|url-status=live}}</ref>
====2019–2021: Finalja e Ligës së Kampioneve dhe fitimi i vëndit të titullarit====
Foden e nisi sezonin e tij të tretë me Cityn duke fituar trofeun e shtatë në karrierë; ekipi mundi [[Liverpool F.C.|Liverpoolin]] me penallti për të fituar Community Shield; Foden shënoi në tentativën e tij.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Liverpool on penalties|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=8 gusht 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190808212252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|url-status=live}}</ref> Ai shënoi golin e parë për sezonin 2019–20 në fitoren 2–0 kundër ekipit kroat [[GNK Dinamo Zagreb|Dinamo Zagreb]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve; ai ishte protagonist në këtë fazë, duke u renditur i dyti për rastet e krijuara për gol (6), mbrapa [[Lionel Messi]]t (7).<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=4 mars 2020|title=The Lionel Messi stat that shows Foden's importance to Man City|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|access-date=13 shkurt 2021|website=Manchester Evening News|language=en|archive-date=18 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200318104713/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|url-status=live}}</ref> Ai luajti ndeshjen e parë si titullar në Premier Ligë më 15 dhjetor duke asistuar golin e [[Kevin De Bruyne]]s në fitoren 3–0 në transfertë kundër Arsenalit.<ref>{{Cite web|title=Arsenal v Man City, 2019/20 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/46765|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=20 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201120133323/https://www.premierleague.com/match/46765|url-status=live}}</ref>
Më 1 mars 2020, Foden luajti si titullar në finalen e Kupës së Ligës kundër [[Aston Villa F.C.|Aston Villës]], duke ndihmuar ekipin të fitonte ndeshjen 2–1; ky ishte trofeu i tij i tetë në karrierë.<ref>{{Cite news|title=Man City win third Carabao Cup in a row|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=1 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200301183119/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|url-status=live}}</ref> Në përfundim të ndeshjes, atij i'u dha trofeu Alan Hardaker si lojtari më i mirë i ndeshjes.<ref>{{cite news|title=The Alan Hardaker Trophy|url=https://www.efl.com/carabao-cup/about-the-carabao-cup/the-alan-hardaker-trophy|website=EFL.com|publisher=English Football League|language=en|access-date=27 shkurt 2023}}</ref> Pas një ndërprerje tre mujore për shkak të [[Pandemia e COVID-19|Pandemisë së COVID-19]], Premier Liga u rikthye në qershor; në ndeshjen e parë pas rikthimit, Foden shënoi në një fitore 3–0 në shtëpi kundër Arsenalit,<ref>{{Cite news|title=Luiz sent off as Man City beat Arsenal|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|access-date=25 prill 2021|archive-date=30 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210430032252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|url-status=live}}</ref> e cila u pasua nga një dopietë, e para në karrierë, në fitoren 5–0 kundër [[Burnley F.C.|Burnleyt]].<ref>{{Cite news|title=Man City thrash Burnley to make Reds wait|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|access-date=25 prill 2021|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425094129/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|url-status=live}}</ref>
Fundi i sezonit 2019–20 solli largimin e veteranit [[David Silva]], një idhull i Foden,<ref>{{Cite web|author=Paul Handler|title=City starlet Foden: Silva's my idol|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|access-date=25 prill 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100210/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|url-status=live}}</ref> nga ekipi pas dhjetë vitesh. Foden u vendos si lojtari i cili do të kryente rolin e Silvës në mesfushë, me trajnerin Guardiola i cili deklaroi se klubi "kishte besim" te talenti anglez.<ref>{{Cite web|author=Matt Jones|title=Pep Guardiola: Manchester City 'Trust' Phil Foden to Replace David Silva|url=https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|access-date=25 prill 2021|website=Bleacher Report|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100207/https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezinin me 8 gola dhe 9 asiste në 38 ndeshje në të gjitha kompeticionet.<ref name=":0">{{Cite web|title=Phil Foden Statistics 2019/20|url=https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=18 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210418094301/https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri duke shënuar në fitoren 3–1 kundër [[Wolverhampton Wanderers F.C.|Wolverhampton Wanderers]] në javën e parë të kampionatit.<ref>{{Cite web|title=Wolves v Man City, 2020/21 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/58915|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=6 mars 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210306140320/https://www.premierleague.com/match/58915|url-status=live}}</ref> Më 25 nëntor 2020, ai shënoi në fitoren kundër [[Olympiacos F.C.|Olympiacos]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web|title=Olympiacos-Man. City {{!}} UEFA Champions League|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|access-date=17 shkurt 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222160310/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|url-status=live}}</ref> duke ndihmuar ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt të kompeticionit për herë të 8të rresht.<ref>{{Cite web|author=David Clayton|title=Foden goal sends City through to UCL Round of 16|url=https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|access-date=17 shkurt 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=27 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210127135125/https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|url-status=live}}</ref> Më 7 shkurt 2021, Foden shënoi dhe asistoi në fitoren 4–1 kundër Liverpoolit në transfertë; kjo ishte fitorja e parë e Cityt në [[Anfield]] që nga viti 2003.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/55875683|title=Liverpool 1–4 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 shkurt 2021|access-date=7 shkurt 2021|archive-date=7 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210207190041/https://www.bbc.com/sport/football/55875683|url-status=live}}</ref> Dhjetë ditë më pas, ai shënoi kundër [[Everton F.C.|Evertonit]] duke ndihmuar Cityn të fitonte ndeshjen e 17të rresht në të gjitha kompeticionet.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Everton to open up 10-point lead|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|access-date=17 shkurt 2021|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222012528/https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|url-status=live}}</ref>
Më 25 prill, Foden fitoi Kupën e Ligës për të katërtin sezon rresht duke luajtur 90 minuta në finalen e fituar kundër Tottenhamit.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Spurs to lift Carabao Cup|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|access-date=25 prill 2021|archive-date=24 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210424205229/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|url-status=live}}</ref> Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në të dyja ndeshjet çerek-finale kundër [[Borussia Dortmund]]it.<ref>{{Cite news|title=Foden scores late as City beat Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|access-date=6 prill 2021|archive-date=14 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414053445/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|title=Mahrez and Foden send Man City into last four|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|access-date=15 prill 2021|archive-date=15 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415065325/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|url-status=live}}</ref> Në gjysëm-finale, City fitoi me rezultatin e përgjithshëm 4–1 kundër [[Paris Saint-Germain F.C.|Paris Saint-Germain]], me Foden i cili asistoi golin e [[Riyad Mahrez]] në ndeshjen e dytë. Ky rezultat bëri që City të kualifikohej në finalen e parë të tyre në Ligën e Kampioneve;<ref>{{Cite news|title=Man City reach first Champions League final|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|access-date=4 maj 2021|archive-date=5 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210505085806/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|url-status=live}}</ref> në finale, Foden luajti si titullar por City u mposht 1–0 nga Çelsi; kjo ishte hera e parë që Foden humbiste një finale në karrierën e tij si profesionist.<ref>{{Cite news|title=We're the best team in the world – Mount|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|access-date=1 qershor 2021|archive-date=30 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210530183015/https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|url-status=live}}</ref> Në përfundim të sezonit, ai u përfshi në Ekipin e Sezonit të kompeticionit,<ref>{{Cite web|date=31 maj 2021|title=UEFA Champions League Squad of the Season|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|access-date=1 qershor 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602200013/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|url-status=live}}</ref> si dhe u shpall [[Lojtari i Ri më i mirë i Premier Ligës]] si dhe [[PFA Lojtari i Ri i Vitit]].<ref>{{Cite web|title=PFA Awards Men's Nominees|url=https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|access-date=2 qershor 2021|publisher=Professional Footballers' Association|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602215926/https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|title=Phil Foden named Premier League Young Player of the Year|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|access-date=5 qershor 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=5 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210605170457/https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|url-status=live}}</ref>
====2021–vazhdon: Nominimi për Topin e Artë dhe ''Tripleta'' historike====
Foden e humbi nisjen e sezonit 2021–22 për shkak të një dëmtimi.<ref>{{Cite web|date=11 gusht 2021|title=Phil Foden faces up to another month out in blow to Manchester City|url=https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210820143004/https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|archive-date=20 gusht 2021|access-date=15 gusht 2022|website=The Guardian|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Niall Keenan|date=15 shtator 2021|title=Manchester City vs RB Leipzig: Live Stream TV Updates and How to Watch Champions League 2021/22|url=https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923181723/https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Vavel|language=en}}</ref> Ai u rikthye në aksion më 21 shtator në ndeshjen e Kupës së Ligës kundër [[Wycombe Wanderers F.C.|Wycombe Wanderers]], duke shënuar një gol dhe asistuar dy të tjerë me ekipin që fitoi 6–1.<ref>{{Cite web|author=James Richings|date=21 shtator 2021|title=Match Report: Manchester City 6–1 Wycombe Wanderers |url=https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923024527/https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Bucks Free Press|language=en}}</ref> Goli i tij i parë në Premier Ligë për sezonin e ri erdhi më 3 tetor në barazimin 2–2 në transfertë kundër Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=3 tetor 2021|title=Liverpool 2–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|access-date=15 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232550/https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|url-status=live}}</ref> Me vazhdimin e sezonit, kontributi i Foden në ekip u rrit; Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në fazën e grupeve kundër ekipit belg [[Club Brugge KV|Club Brugge]],<ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|date=3 nëntor 2021|title=Classy City complete Champions League double over Club Brugge|url=https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220419193138/https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|archive-date=19 prill 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> kurse në kampionat vazhdoi të ishte protagonist, duke shënuar një dygolësh kundër [[Brighton & Hove Albion F.C.|Brighton & Hove Albion]] (fitore 4–1) si dhe golin e vetëm në fitoren minimale kundër [[Brentford F.C.|Brentford]].<ref>{{Cite web|author=Lewis Jones|date=24 tetor 2021|title=Brighton 1–4 Manchester City: Phil Foden at the double as City turn on the style|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232548/https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Ben Grounds|date=30 dhjetor 2021|title=Brentford 0–1 Man City: Phil Foden on target as Pep Guardiola's side march into eight-point lead at summit|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|url-status=live}}</ref>
Foden shijoi një formë të shkëlqyer gjatë muajit shkurt, duke shënuar kundër [[Sporting CP]]<ref>{{Cite web|author=Ben Southby|date=16 shkurt 2022|title=Sporting CP 0–5 Manchester City: Bernardo Silva scores twice as ruthless visitors deliver Lisbon thrashing|url=https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220216063459/https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|archive-date=16 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Eurosport|language=en}}</ref> në Ligën e Kampioneve dhe kundër Norwich Cityt dhe Evertonit në Premier Ligë.<ref>{{Cite web|date=12 shkurt 2022|title=Norwich City beaten as Raheem Sterling hits a hat-trick for Manchester City at Carrow Road|url=https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220214174259/https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|archive-date=14 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Canaries|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Adam Bate|date=27 shkurt 2022|title=Everton 0–1 Man City: Phil Foden's late breakthrough goal wins it as hosts are left to bemoan penalty decision|url=https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|access-date=16 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232541/https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu shënoi në fitoren 4–3 kundër [[Real Madrid C.F.|Real Madridit]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web |date=26 April 2022 |title=Manchester City vs. Real Madrid 4 – 3|url=https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|access-date=16 gusht 2022|website=Soccerway|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232542/https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|url-status=live}}</ref> por City u eliminua pasi humbi ndeshjen e kthimit në [[Stadiumi Santiago Bernabéu|Santiago Bernabéu]] me rezultatin 3–1.<ref>{{Cite web|date=4 maj 2022|title=Real Madrid 3–1 Manchester City (agg 6–5): Rodrygo and Benzema pull off remarkable comeback|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220606232816/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|archive-date=6 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=UEFA|language=en}}</ref> Ai gjithashtu ishte protagonist në fitoren me përmbysje kundër Aston Villës në javën e fundit të kampionatit,<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=22 maj 2022|title=Ilkay Gundogan explains what sparked Man City's incredible comeback vs Aston Villa|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220625011515/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|archive-date=25 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=Manchester Evening News|language=en}}</ref> që lejoi Cityn ti rrëmbente titullin Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=22 maj 2022|title=Manchester City 3–2 Aston Villa|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|access-date=16 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezonin me 14 gola në të gjitha kompeticionet, përfshirë 9 në Premier Ligë, duke fituar sërisht çmimet PFA Lojtari i Ri i Vitit dhe Lojtari i Ri i Vitit i Premier Ligës për të dytin sezon rresht.<ref>{{Cite web|title=Phil Foden named PFA Young Player of the Year|url=https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220610020940/https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|archive-date=10 qershor 2022|access-date=15 gusht 2022|website=The PFA|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=John Edwards|date=21 maj 2022|title=Foden wins Premier League Young Player of the Season|url=https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220624042325/https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|archive-date=24 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=ManchesterCity F.C.|language=en}}</ref> Përveç kësaj, ai u nominua për çmimin prestigjoz [[Topi i Artë]]<ref>{{Cite web|author=Jack Mumford|date=12 gusht 2022|title=Six City stars up for 2022 Ballon d'Or|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-man-city-ballon-dor-nomination-63772830|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220813013550/https://www.mancity.com/news/mens/seven-city-players-nominated-ballon-d-or-yashin-trophy-63795902|archive-date=13 gusht 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> dhe çmimin Lojtari i Vitit i Lojtarëve.<ref>{{Cite web|date=2 qershor 2022|title=Fans staggered by Phil Foden nomination for PFA Player of the Year over Mo Salah|url=https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|access-date=16 gusht 2022|website=All Football app|language=en|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127051151/https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|url-status=live}}</ref>
Më 2 tetor 2022, Foden shënoi tregolëshin e parë në karrierë në fitoren 6–3 kundër [[Manchester United F.C.|Manchester United]].<ref>{{cite news|title=Man City 6–3 Man Utd: Haaland and Foden hat-tricks as hosts hit six|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|publisher=BBC Sport|language=en|date=2 tetor 2022|access-date=2 tetor 2022|archive-date=2 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221002180958/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|url-status=live}}</ref> Dymbëdhjetë ditë më pas, ai firmosi një kontratë të re pesë-vjeçare ne klubin.<ref>{{Cite web|date=14 tetor 2022|title=Man City's Foden signs new long-term contract|url=https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|access-date=15 tetor 2022|publisher=ESPN FC|language=en|archive-date=15 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221015051204/https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|url-status=live}}</ref> Në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve, Foden shënoi një gol kundër [[Sevilla FC|Seviljes]] dhe ndihmoi ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt si fitues i grupit.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/62800316|title=Erling Haaland scored twice as Manchester City opened their Champions League campaign by thrashing a dismal Sevilla side|publisher=BBC Sport|language=en|author=Steve Sutcliffe|date=6 shtator 2022|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Më 3 maj 2023, Foden shënoi në fitoren 3–0 kundër [[West Ham United F.C.|West Ham United]], duke regjistruar golin e 10të në Premier Ligë për sezonin 2022–23.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/638095|title=Manchester City reclaim top spot with win over West Ham|publisher=ESPN FC|language=en|date=3 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Pavarësisht se e kaluan shumicën e sezonit në vendin e dytë, Manchester City arriti t'a parakalonte Arsenalin gjashtë javë nga fundi dhe u shpall sërisht fitues i kampionatit.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/637931|title=Manchester City win 3-1 at Arsenal to go top of Premier League|publisher=ESPN FC|language=en|date=12 tetor 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2023/may/21/premier-league-ten-title-race-turning-points-manchester-city-arsenal|title=Ten title-race turning points: how Manchester City overtook Arsenal|website=The Guardian|language=en|author1=Paul Bellsham|author2=Niall McVeigh|date=21 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Në kupë, Foden ishte protagonist, duke shënuar në fitoren 4–0 kundër Çelsit në raundin e tretë dhe fitoren 3–0 kundër [[Bristol City F.C.|Bristol Cityt]] në raundin e pestë.<ref>{{Cite news|author=Phil McNulty|date=8 janar 2023|title=Manchester City 4–0 Chelsea|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64193420|access-date=23 prill 2023}}</ref><ref>{{Cite news|author=Emlyn Begley|date=28 shkurt 2023|title=Bristol City 0–3 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64788956|access-date=23 prill 2023}}</ref> City e fitoi trofeun pasi mposhti 2–1 në finale Manchester United.<ref name="MOTM">{{cite web|url=https://www.skysports.com/football/manchester-city-vs-manchester-united/482166|title=Man City 2–1 Man Utd: Ilkay Gundogan's double puts City on the brink of treble with FA Cup win|website=Sky Sports|language=en|date=3 qershor 2023|access-date=3 qershor 2023}}</ref> Më 10 qershor 2023, City u përball me [[F.C. Internazionale Milano|Interin]] në finalen e Ligës së Kampioneve. Foden e nisi ndeshjen si zëvëndësues por u aktivizua në minutën e 36të në vend të të dëmtuarit De Bruyne.<ref>{{cite news|author=Rob Dawson|date=10 qershor 2023|title=Man City's Kevin De Bruyne forced off with injury in 1st half of Champions League final|url=https://www.espn.com/soccer/story/_/id/37832217/manchester-city-kevin-de-bruyne-injury-champions-league-final|publisher=ESPN FC|language=en|accessdate=10 qershor 2023}}</ref> City fitoi ndeshjen falë golit të vetëm të [[Rodrigo Hernández Cascante|Rodrit]] në pjesën e dytë,<ref name="Guardian-Live">{{cite news|author=Barry Glendenning|date=10 qershor 2023|title=Manchester City beat Inter 1–0 to win Champions League and seal treble – live reaction|url=https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|publisher=The Guardian|language=en|accessdate=10 qershor 2023|archive-date=10 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230610163325/https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|url-status=live}}</ref> duke fituar trofeun e parë në histori dhe duke arritur një ''[[Tripleta (futboll)|tripletë]]'' historike.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/65845807|title=Man City win Champions League: Rodri goal secures victory against Inter and completes treble|publisher=UEFA|language=en|date=10 qershor 2023|access-date=10 qershor 2023|archive-date=11 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230611095758/https://www.bbc.com/sport/football/65845807|url-status=live}}</ref>
==Karriera ndërkombëtare==
===Të rinjtë===
Në maj 2017, Foden shënoi në finalen e UEFA Kampionatit Evropian nën-17 kundër [[Kombëtarja spanjolle nën-17 futbollit|Spanjës]] por Anglia në fund u mposht me penallti.<ref name="U17EURO">{{cite web|title=Young Lions Beaten on Penalties in UEFA EURO U17 Championship Final|url=http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|publisher=The Football Association|language=en|date=19 maj 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=28 qershor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170628045458/http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|url-status=live}}</ref>
Në tetor të të njëjtit vit, Foden fitoi famë ndërkombëtare për performancat e tij në Kupën e Botës nën-17, duke shënuar një dopietë në finale, sërisht kundër Spanjës, por këtë herë Anglia fitoi.<ref>{{cite news|title=England win Under-17 World Cup as Phil Foden inspires incredible comeback victory over Spain|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|newspaper=The Independent|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=3 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171203134329/http://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|url-status=live}}</ref> Ai gjithashtu fitoi çmimin Topi i Artë si lojtari më i mirë i turnamentit, duke bërë që të merrte vëmëmndje të madhe nga media.<ref name="GoalSL">{{cite web|author=Sam Lee|title=Phil Foden: Who Is England's 17-Year Old World Cup Hero?|url=http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=19 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171119111925/http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Foden Scores England's Fifth to Seal U17 World Cup|url=https://www.bbc.com/sport/football/41789998|publisher=BBC Sport|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171216222152/http://www.bbc.com/sport/football/41789998|url-status=live}}</ref>
Më 27 maj 2019, Foden ishte pjesë e listës me 23 lojtar të ekjpit nën-21 që do të luante në [[UEFA Kampionati Evropian nën-21 2019|UEFA Kampionatin Evropian nën-21]].<ref>{{Cite news|title=England U21s squad named by Aidy Boothroyd for this summer's Euro finals in Italy|url=http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|publisher=The Football Association|language=en|date=27 maj 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=4 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190604094325/http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|url-status=live}}</ref> Ai shënoi një gol të bukur, i pari i tij me ekipin nën-21, në humbjen 2–1 kundër [[Kombëtarja franceze nën-21 e futbollit|Francës]] në ndeshjen e parë.<ref>{{Cite news|title=England U21s 1 France U21s 2|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|publisher=BBC Sport|language=en|date=18 qershor 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=18 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190618224212/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|url-status=live}}</ref>
===Ekipi i parë===
Më 25 gusht 2020, Foden u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Gareth Southgate]].<ref>{{cite web|date=25 gusht 2019|title=England call-ups for Harry Maguire, Phil Foden, Mason Greenwood and Kalvin Phillips|url=https://www.bbc.com/sport/football/53892235|access-date=25 gusht 2020|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=25 gusht 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200825135649/https://www.bbc.com/sport/football/53892235|url-status=live}}</ref> Ai bëri debutimin e tij ndërkombëtar në fitoren 1–0 kundër [[Kombëtarja islandeze e futbollit|Islandës]] në [[UEFA Liga e Kombeve|UEFA Ligën e Kombeve]].<ref>{{Cite news|author=Rob Smyth|date=5 shtator 2020|title=Iceland 0–1 England: Nations League – live!|website=The Guardian|language=en|url=https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|access-date=5 shtator 2020|archive-date=5 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200905150601/https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|url-status=live}}</ref> Dy ditë më pas, ai dhe shoku i ekipit [[Mason Mount]] u përjashtuan nga ekipi për shkak se kishin thyer protokollin e izolimit të COVID-19, duke thirrur të paktën një person në hotelin që po qëndronin.<ref name="Independent20200907">{{cite news|author=Lawrence Ostlere|date=7 shtator 2020|title=Phil Foden and Mason Greenwood sent home after breaching quarantine rules in Iceland|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|newspaper=The Independent|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=7 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200907172900/https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|url-status=live}}</ref> Veprimi i tij u kritikua nga Manchester City.<ref name="Independent20200907" /><ref>{{cite web|date=7 shtator 2020|title=Club Statement|url=https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=8 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200908092127/https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, Foden shënoi dy golat e parë me ekipin kombëtar në ndeshjen e kthimit kundër Islandës në Wembley, duke i dhënë Anglisë një fitore 4–0.<ref>{{Cite web|author=Daniel Murphy|date=18 nëntor 2020|title=Man City star Phil Foden reacts to scoring first goals for England|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|access-date=19 nëntor 2020|website=Manchester Evening News |language=en|archive-date=18 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201118233327/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|url-status=live}}</ref>
Më 1 qershor 2021, Foden ishte një nga 26 lojtarët që u ftuan për të marrë pjesë në [[UEFA Euro 2020]], e cila u zhvillua një vit me vonesë për shkak të COVID-19. Ai i'u bashkua ekipit disa ditë me vonesë për shkak të finales së Ligës së Kampioneve me Manchester Cityn.<ref>{{Cite web|date=9 qershor 2021|title=England Euro 2020 squad in full – no space for Lingard or Watkins but White called up|url=https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|access-date=9 qershor 2021|website=inews.co.uk|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609103245/https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|url-status=live}}</ref> Më 8 qershor, ai u krahasua me legjendën [[Paul Gascoigne]] pasi vendosi të "kopjonte" modelin e flokëve të ish mesfushorit të Anglisë. I pyer në lidhje me këtë, Foden deklaroi: "Kombi e di se çfarë do të thotë ai për vendin dhe çfarë bëri, kështu që nuk do ishte keq nëse përpiqem të sjell pak Gazza në fushë."<ref>{{Cite web|date=8 qershor 2021|title=Phil Foden dyes hair to 'bring a bit of Gazza on the pitch'|url=https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|access-date=9 qershor 2021|website=ITV News|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609063040/https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|url-status=live}}</ref>
Më 10 nëntor 2022, Foden u ftua në ekipin që do të luante në [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]] në Katar. Ai debutoi në fitoren 6–2 kundër [[Kombëtarja iraniane e futbollit|Iranit]] në fazën e grupeve, duke hyrë si zëvëndësues në minutën e 71të.<ref>{{Cite web|date=21 nëntor 2022|title=England thrash Iran in World Cup opener|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382|access-date=23 nëntor 2022|publisher=BBC Sport|language=en|url-status=live|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127105410/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382}}</ref> Më 29 nëntor, ai shënoi golin e dytë në fitoren 3–0 kundër [[Kombëtarja uellsiane e futbollit|Uellsit]], po në fazën e grupeve. Në ndeshjen e parë në fazën me eliminim direkt, ai asistoi golat e [[Harry Kane]] dhe [[Bukayo Saka|Bukayo Sakës]] në suksesin 3–0 kundër [[Kombëtarja senegaleze e futbollit|Senegalit]].<ref>{{Cite web|date=5 December 2022|title=Phil Foden hails his best England showing|url=https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|publisher=The Football Association|language=en|access-date=5 dhjetor 2022|archive-date=5 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221205150408/https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|url-status=live}}</ref>
==Profili i lojtarit==
Foden është një lojtar këmbë-majtë<ref name="Louise Taylor">{{cite web|title=Meet the England players who have reached the under-17 World Cup final|url=https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|author=Louise Taylor|website=The Guardian|language=en|date=25 tetor 2017|access-date=15 prill 2019|archive-date=15 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190415182613/https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|url-status=live}}</ref> i cili mund të luaj si anësor i tërhequr ose si anësor i djathtë, edhe pse Guardiola e ka përshkruar si një mesfushor tipik.<ref name="GoalSL"/> Përveç kësaj, ai mund të luaj si mesfushor-sulmues në qëndër ose si sulmues i fshehur.<ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|title=Phil Foden solves Pep Guardiola's false nine conundrum with derby performance|website=Manchester Evening News|language=en|author=Harry Siddall|date=7 mars 2022|access-date=5 prill 2022|archive-date=5 prill 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220405155345/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|url-status=live}}</ref> Në vitin 2017, Guardiola thuri lëvdada për lojtarin, duke e quajtur "të kompletuar": Është e rrezikshme të thuash gjëra të mira për lojtarët e rinj, sepse ata janë ende të rinj, dhe duhet të rriten dhe duhet të mësojnë shumë e shumë gjëra... Por ne kemi shumë besim për ta ndihmuar atë, sepse ne besojmë se ai është një djalë që ka potencial, edhe nëse nuk është i fortë dhe i gjatë.<ref name="GoalSL"/> Gazetarja e [[The Guardian]], Louise Taylor, vuri në dukje kontrollin e topit dhe aftësitë dribluese të lojtarit.<ref name="Louise Taylor"/> Në vitin 2018, gazetari veteran Brian Glanville e përshkroi Fodenin si një "talent me dhunti", duke thënë: "Lojtarët e rinj me aftësitë dhe cilësitë e tij krijuese janë jashtëzakonisht të dobët në tokë".<ref>{{cite web|title=Phil Foden Should Leave Manchester City|url=https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|author=Brian Glanville|website=World Soccer|publisher=TI Media|language=en|date=21 gusht 2018|access-date=15 prill 2019|archive-date=1 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190501143619/https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|url-status=live}}</ref>
Pasi shënoi një dygolësh vendimtar kundër Manchester United në mars 2024, Pep Guardiola e përshkroi Fodenin si lojtarin më të mirë aktualisht në Premier Ligë: "Ai pëlqen të luajë futboll. Ai tashmë do të jetë një lojtar legjendar, sepse në një moshë të re, ndeshjet e luajtura, minutat, golat e shënuar, titujt e fituar dhe ai është nga shtëpia dhe prandaj lidhja me tifozët është e pabesueshme, por tani shënon gola për të fituar ndeshjet si lojtar... Ai është lojtari i sezonit, me gjithë respektin për lojtarët e jashtëzakonshëm, por askush nuk ka qenë aq vendimtar për ne sa ai këtë sezon.<ref>{{Cite news|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|title=Pep Guardiola admits Phil Foden decision was wrong as Man City boss explains absence|newspaper=The Independent|language=en|date=3 mars 2024|access-date=4 mars 2024|archive-date=4 mars 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240304153019/https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|url-status=live}}</ref>
==Jeta personale==
Foden ka dy fëmijë me të dashurën e tij; një djal i lindur në vitin 2019 dhe një vajzë e lindur në vitin 2021.<ref>{{Cite news|author=Charlie Parker|date=30 nëntor 2022|title=Phil Foden: England's rising star who loves football, fishing and fatherhood|url=https://www.thetimes.co.uk/article/phil-foden-england-football-world-cup-2022-fmb7ddtt9|publisher=The Times|language=en|access-date=4 dhjetor 2022|archive-date=4 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221204192950/https://www.thetimes.co.uk/article/phil-foden-england-football-world-cup-2022-fmb7ddtt9|url-status=live}}</ref> Ai mban veshur fanellën me numrin 47 dhe ka një tatuazh në qafë me numrin 47 në nder të gjyshit të tij Ronnie, i cili vdiq në moshën 47 vjeç.<ref>{{cite web|title=Why does Phil Fode wear 47 Shirt|access-date=25 shtator 2023|url=https://www.90min.com/posts/why-does-phil-foden-wear-47-shirt|website=90min.com|language=en|archive-date=26 shtator 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230926012118/https://www.90min.com/posts/why-does-phil-foden-wear-47-shirt|url-status=live}}</ref>
Foden është admirues i madh i peshkimit, duke e konsideruar një nga aktivitetet e tij të preferuara në kohën e lirë.<ref>{{Cite web|author=John Edwards|title=Phil Foden: Fishing and fatherhood|url=https://www.mancity.com/features/phil-foden-fishing/|access-date=28 nëntor 2023|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=25 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200925065730/https://www.mancity.com/features/phil-foden-fishing/|url-status=live}}</ref>
==Statistikat e karrierës==
===Klube===
{{Updated|20 prill 2024}}
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|-
|+ Ndeshjet dhe golat sipas klubit, sezonit dhe kompeticionit
!rowspan="2"|Klubi
!rowspan="2"|Sezoni
!colspan="3"|Liga
!colspan="2"|[[FA Cup]]
!colspan="2"|[[EFL Cup]]
!colspan="2"|Evropa
!colspan="2"|Tjetër
!colspan="2"|Gjithsej
|-
!Division!!Apps!!Goals!!Apps!!Goals!!Apps!!Goals!!Apps!!Goals!!Apps!!Goals!!Apps!!Goals
|-
|rowspan="7"|[[Manchester City F.C.|Manchester City]]
|[[2017–18 Manchester City F.C. season|2017–18]]<ref name="sb1718">{{soccerbase season|99916|2017|access-date=9 August 2018}}</ref>
|[[Premier League]]
|5||0||0||0||2||0||3{{efn|name=UCL|Appearances in [[UEFA Champions League]]}}||0||colspan="2"|—||10||0
|-
|[[2018–19 Manchester City F.C. season|2018–19]]<ref name="sb1819">{{soccerbase season|99916|2018|access-date=5 September 2020}}</ref>
|Premier League
|13||1||3||3||5||2||4{{efn|name=UCL}}||1||1{{efn|name=FACS|Appearance in [[FA Community Shield]]}}||0||26||7
|-
|[[2019–20 Manchester City F.C. season|2019–20]]<ref name="sb1920">{{soccerbase season|99916|2019|access-date=5 September 2020}}</ref>
|Premier League
|23||5||4||1||5||0||5{{efn|name=UCL}}||2||1{{efn|name=FACS}}||0||38||8
|-
|[[2020–21 Manchester City F.C. season|2020–21]]<ref name="sb2021">{{soccerbase season|99916|2020|access-date=13 June 2021}}</ref>
|Premier League
|28||9||5||2||4||2||13{{efn|name=UCL}}||3||colspan="2"|—||50||16
|-
|[[2021–22 Manchester City F.C. season|2021–22]]<ref name="sb2122">{{soccerbase season|99916|2021|access-date=28 November 2022}}</ref>
|Premier League
|28||9||4||1||2||1||11{{efn|name=UCL}}||3||0||0||45||14
|-
|[[2022–23 Manchester City F.C. season|2022–23]]<ref>{{soccerbase season|99916|2022|access-date=17 June 2023}}</ref>
|Premier League
|32||11||5||3||2||0||8{{efn|name=UCL}}||1||1{{efn|name=FACS}}||0||48||15
|-
|[[2023–24 Manchester City F.C. season|2023–24]]<ref>{{soccerbase season|99916|2023|access-date=20 April 2024}}</ref>
|Premier League
|30||14||4||2||1||0||8{{efn|name=UCL}}||5||4{{efn|One appearance in FA Community Shield, one in [[UEFA Super Cup]], two appearances and one goal in [[FIFA Club World Cup]]}}||1||46||22
|-
!colspan="3"|Career total
!159!!49!!25!!12!!21!!5!!52!!15!!7!!1!!264!!82
|}
{{notelist}}
==Referimet==
{{Reflist}}
lk1qae4ivhtvt8lbzumu1uku39rj03o
2658950
2658947
2024-04-25T17:12:29Z
Sadsadas
51943
/* Klube */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography
| name = Phil Foden
| image = Phil Foden 2022-11-21 1.jpg
| caption = Foden me [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglinë]] në [[2022 FIFA Kupa e Botës|Kupën e Botës 2022]]
| full_name = Philip Walter Foden
| birth_date = {{birth date and age|28|5|2000|df=y}}
| birth_place = [[Stockport]], Angli
| height = 1.71 m<ref name="PremProfile"/>
| position = [[Mesfushori|Mesfushor]]
| currentclub = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| clubnumber = 47
| youthyears1 = 2009–2017
| youthclubs1 = [[Akadrmia e Manchester City F.C.|Manchester City]]
| years1 = 2017–
| clubs1 = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| caps1 = 159
| goals1 = 49
| nationalyears1 = 2015–2016
| nationalteam1 = [[Kombëtarja angleze nën-16 e futbollit|Anglia U16]]
| nationalcaps1 = 8
| nationalgoals1 = 2
| nationalyears2 = 2016–2017
| nationalteam2 = [[Kombëtarja angleze nën-17 e futbollit U17|Anglia U17]]
| nationalcaps2 = 23
| nationalgoals2 = 11
| nationalyears3 = 2017–2018
| nationalteam3 = [[Kombëtarja angleze nën-18 e futbollit U18|Anglia U18]]
| nationalcaps3 = 2
| nationalgoals3 = 1
| nationalyears4 = 2018
| nationalteam4 = [[Kombëtarja angleze nën-19 e futbollit U19|Anglia U19]]
| nationalcaps4 = 3
| nationalgoals4 = 1
| nationalyears5 = 2018–2019
| nationalteam5 = [[Kombëtarja angleze nën-21 e futbollit U21|Anglia U21]]
| nationalcaps5 = 15
| nationalgoals5 = 4
| nationalyears6 = 2020–
| nationalteam6 = [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglia]]
| nationalcaps6 = 33
| nationalgoals6 = 4
| club-update = 20:39, 3 prill 2024 (UTC)
| nationalteam-update = 23:05, 26 mars 2024 (UTC)
}}
'''Philip Walter Foden''' (lindur më 28 maj 2000) është një [[futbolli]]st profesionist [[Anglia|anglez]] i cili luan si [[mesfushor]] për klubin anglez [[Manchester City F.C.|Manchester City]] dhe [[Kombëtarja angleze e futbollit|kombëtaren angleze]].
Foden është produkt i akademisë së Manchester Cityt. Ai debutoi me ekipin e parë në vitin 2017 dhe që nga ajo kohë ka luajtur më shumë se 200 ndeshje në të gjitha kompeticionet, duke shënuar mbi 50 gola. Ai ka fituar gjithsej 16 trofe me ''Cityzens'', përfshirë pesë tituj të [[Premier League|Premier Ligës]] si dhe një titull të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] si pjesë e ''[[Tripleta (futboll)|tripletës]]'' historike në sezonin 2022–23.
Foden fitoi famë ndërkombëtare për herë të parë duke fituar çmimin Topi i Artë nē Kupën e Botës nën-17 e cila u fitua nga Anglia. Debutimi i tij me ekipin e parë erdhi në shtator 2020. Ai ka përfaqësuar Anglinë në [[UEFA Euro 2020]] dhe [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]].
==Karriera me klube==
===Manchester City===
====2009–2016: Hyrja në akademi dhe vitet e para====
Philip Walter Foden lindi më 28 maj 2003 në Stockport, Greater Manchester dhe që në fëmijëri ishte tifoz i Manchester Cityt.<ref>{{cite web|url=https://www.premierleague.com/news/408901|title=Premier League clubs publish retained lists|publisher=Premier League|language=en|date=9 qershor 2017|access-date=18 dhjetor 2017|archive-date=27 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190527152818/https://www.premierleague.com/news/408901|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/news/first%20team/first%20team%20news/2017/july/phil%20foden%20man%20utd%20v%20man%20city|title=City Starlet Foden: Silva's My Idol|date=20 korrik 2017|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=8 gusht 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170808212349/https://www.mancity.com/News/First%20Team/First%20Team%20News/2017/July/Phil%20Foden%20Man%20Utd%20v%20Man%20City|url-status=live}}</ref> Ai u bë pjesë e klubit që në moshën katër-vjeçare dhe në korrik 2016 firmosi bursën e akademisë.<ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/phil-foden|title=Manchester City U18's Phil Foden profile|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171116111633/https://www.mancity.com/phil-foden|url-status=live}}</ref> Ai më përpara kishte qënë pjesë e kolegjit privat St. Bede, pagesat e të cilit ishin kryer nga klubi.<ref name="DailyTelegraph">{{cite news|author=James Ducker|date=3 gusht 2018|title=Phil Foden may have gone from ballboy to 'Pep Guardiola's lad', but Man City's local hero remains firmly grounded|url=https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|newspaper=The Daily Telegraph|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=4 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180804115134/https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author=Rob Pollard|date=11 maj 2016|title=Pivotal Man City moment that helped shape Blues' vision for their next generation|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=6 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180806024731/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|url-status=live}}</ref> Më 6 dhjetor 2016, ai u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Pep Guardiola]] për ndeshjen e fazës së grupeve të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] kundër [[Celtic F.C.|Celtic]]; ndeshja u mbyll në barazim 1–1 me Foden i cili nuk u aktivizua.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=6 dhjetor 2016|title=Manchester City 1–1 Celtic|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017 |archive-date=7 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171207142417/http://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|url-status=live}}</ref>
====2017–2019: Debutimi me ekipin e parë dhe trofetë e para====
Foden bëri debutimin e tij si profesionist më 21 nëntor 2017 në ndeshjen e fazës së grupeve të Ligës së Kampioneve kundër [[Feyenoord|Feyenoordit]]; ai hyri si zëvëndësues në minutën e 75të në vend të [[Yaya Touré]]. Ai u bë anglezi i katërt më i ri që luan një ndeshje në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 177 ditë).<ref>{{cite news|author=Phil Dawkes|date=21 nëntor 2017|title=Manchester City 1–0 Feyenoord|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=24 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171124202030/http://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|url-status=live}}</ref> Dy muaj më pas, ai luajti si titullar në humbjen 2–1 kundër [[FC Shakhtar Donetsk|Shakhtar Donetsk]], duke thyer rekordin e [[Josh McEachran]] si anglezi më i ri që luan një ndeshje si titullar në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 192 ditë);<ref name=young>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/42260682|title=Phil Foden: Champions League record for Man City teenager|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 dhjetor 2017|access-date=13 mars 2019|archive-date=29 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171229103704/http://www.bbc.com/sport/football/42260682|url-status=live}}</ref> rekordi i tij u thye në tetor 2020 nga [[Jude Bellingham]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|title=Lazio 3–1 Borussia Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|date=20 tetor 2020|access-date=21 tetor 2020|archive-date=31 tetor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201031221103/https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|url-status=live}}</ref>
Më 16 dhjetor, Foden luajti ndeshjen e tij të parë në [[Premier League|Premier Ligë]] në fitoren 4–1 kundër [[Tottenham Hotspur F.C.|Tottenhamit]], duke zëvendësuar [[İlkay Gündoğan]] në minutën e 83të.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=16 dhjetor 2017|title=Manchester City 4–1 Tottenham|url=https://www.bbc.com/sport/football/42290590|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=2 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190402002556/https://www.bbc.com/sport/football/42290590|url-status=live}}</ref> Më 25 shkurt 2018, City fitoi 3–0 kundër [[Arsenal F.C.|Arsenalit]] në finalen e Kupës së Ligën, me Foden i cili u aktivizua si zëvëndësues, duke fituar trofeun e parë si profesionist.<ref name=2018LC>{{cite news|author=Phil McNulty|date=25 shkurt 2018|title=Arsenal 0–3 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=25 shkurt 2018|archive-date=21 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190521001032/https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, ai luajti si titullar në fitoren 4–0 kundër [[FC Basel|Baselit]] në ndeshjen e parë të raundit të 16-tave të Ligës së Kampioneve, duke thyer rekordin e [[Kieran Richardson]] si anglezi më i ri që luan titullar në një ndeshje me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (17 vjeç e 283 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|title=Teen starlet Foden breaks Champions League record with Man City start|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=7 mars 2018|access-date=13 mars 2019|archive-date=14 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210114152734/https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|url-status=live}}</ref> Më 13 maj, Manchester City titoi titullin e Premier Ligës dhe Foden u bë lojtari më i ri, i njohur nga [[Guinness World Records]],<ref>{{Cite web|url=https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|title=Q&A with Manchester City FC's Phil Foden – the youngest football player to win the Premier League|publisher=Guinness World Records|language=en|date=25 tetor 2019|access-date=25 tetor 2019|archive-date=25 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191025042959/https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|url-status=live}}</ref> që merr medaljen e fituesit.<ref>{{cite news|author=Richard Fay|date=13 maj 2018|title=Man City fans loved seeing Phil Foden make Premier League history|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=14 maj 2018|archive-date=14 maj 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180514213843/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri më 5 gusht duke luajtur 75 minuta në suksesin 2–0 kundër [[Chelsea F.C.|Çelsit]] në FA Community Shield; ai asistoi golin e dytë të ekipit të shënuar nga [[Sergio Agüero]].<ref name=shield2018>{{cite news|author=Chris Bevan|date=5 gusht 2018|title=Chelsea 0–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=20 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180820135641/https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|url-status=live}}</ref> Më 6 janar 2019, ai shënoi golin e parë në [[Etihad Stadium]] në suksesin 7–0 kundër [[Rotherham United F.C.|Rotherham United]] në raundin e tretë të kupës.<ref>{{cite news|author=Neil Johnston|date=6 janar 2019|title=Man City put seven past Rotherham to reach fourth round|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=8 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190508054643/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|url-status=live}}</ref> Tre ditë më pas, ai shënoi sërisht, këtë herë në fitoren rekord 9–0 kundër [[Burton Albion F.C.|Burton Albion]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Kupës së Ligës.<ref>{{cite news|author=Michael Emons|date=9 janar 2019|title=Man City 9–0 Burton Albion|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|website=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=13 janar 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190113174344/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|url-status=live}}</ref>
Më 12 mars, Foden shënoi golin e parë në Ligën e Kampioneve në fitoren 7–0 kundër [[FC Schalke 04|Schalke 04]] në raundin e 16-tave;<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|title=Seven-goal Man City trash Schalke in last 16|publisher=BBC Sport|language=en|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=6 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190406154007/https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|url-status=live}}</ref> kjo ishte fitorja më e madhe në një ndeshje të fazës me eliminim direkt të kompeticionit.<ref>{{cite news|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|title=Manchester City equal Champions League record|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|author=Rob Pollard|date=12 mars 2019|access-date=13 mars 2019|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518212527/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|title=Man City break Champions League record in rampage against Schalke|newspaper=Manchester Evening News|language=en|author=Stuart Brennan|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=30 mars 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190330055632/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu u bë golashënuesi më i ri në historinë e klubit në Ligën e Kampioneve si dhe anglezi më i ri që shënon në fazën me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (18 vjeç e 288 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|title=Foden becomes City's youngest Champions League scorer as records tumble in Schalke rout|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|author=Nick Howson|date=13 mars 2019|access-date=14 mars 2019|archive-date=4 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190404072816/https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|url-status=live}}</ref>
Foden shënoi golin e tij të parë në Premier Ligë më 20 prill në fitoren minimale 1–0 kundër Tottenhamit. Me këtë gol, ai u bë golashënuesi i tretë më i ri i klubit në kampionat, pas [[Micah Richards]] dhe [[Daniel Sturridge]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/47917515|title=Manchester City 1–0 Tottenham: Phil Foden goal sends City top|publisher=BBC Sport|language=en|author=Phil McNulty|date=20 prill 2019|access-date=20 prill 2019|archive-date=20 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190420143558/https://www.bbc.com/sport/football/47917515|url-status=live}}</ref> Manchester City e mbylli sezonin duke i fituar të gjitha trofetë në Angli, me Foden i cili pati një kontribut në rritje në këtë sukses.<ref>{{Cite news|title=How big a feat is Man City's treble?|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|access-date=21 shkurt 2021|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518181210/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|url-status=live}}</ref>
====2019–2021: Finalja e Ligës së Kampioneve dhe fitimi i vëndit të titullarit====
Foden e nisi sezonin e tij të tretë me Cityn duke fituar trofeun e shtatë në karrierë; ekipi mundi [[Liverpool F.C.|Liverpoolin]] me penallti për të fituar Community Shield; Foden shënoi në tentativën e tij.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Liverpool on penalties|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=8 gusht 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190808212252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|url-status=live}}</ref> Ai shënoi golin e parë për sezonin 2019–20 në fitoren 2–0 kundër ekipit kroat [[GNK Dinamo Zagreb|Dinamo Zagreb]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve; ai ishte protagonist në këtë fazë, duke u renditur i dyti për rastet e krijuara për gol (6), mbrapa [[Lionel Messi]]t (7).<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=4 mars 2020|title=The Lionel Messi stat that shows Foden's importance to Man City|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|access-date=13 shkurt 2021|website=Manchester Evening News|language=en|archive-date=18 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200318104713/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|url-status=live}}</ref> Ai luajti ndeshjen e parë si titullar në Premier Ligë më 15 dhjetor duke asistuar golin e [[Kevin De Bruyne]]s në fitoren 3–0 në transfertë kundër Arsenalit.<ref>{{Cite web|title=Arsenal v Man City, 2019/20 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/46765|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=20 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201120133323/https://www.premierleague.com/match/46765|url-status=live}}</ref>
Më 1 mars 2020, Foden luajti si titullar në finalen e Kupës së Ligës kundër [[Aston Villa F.C.|Aston Villës]], duke ndihmuar ekipin të fitonte ndeshjen 2–1; ky ishte trofeu i tij i tetë në karrierë.<ref>{{Cite news|title=Man City win third Carabao Cup in a row|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=1 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200301183119/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|url-status=live}}</ref> Në përfundim të ndeshjes, atij i'u dha trofeu Alan Hardaker si lojtari më i mirë i ndeshjes.<ref>{{cite news|title=The Alan Hardaker Trophy|url=https://www.efl.com/carabao-cup/about-the-carabao-cup/the-alan-hardaker-trophy|website=EFL.com|publisher=English Football League|language=en|access-date=27 shkurt 2023}}</ref> Pas një ndërprerje tre mujore për shkak të [[Pandemia e COVID-19|Pandemisë së COVID-19]], Premier Liga u rikthye në qershor; në ndeshjen e parë pas rikthimit, Foden shënoi në një fitore 3–0 në shtëpi kundër Arsenalit,<ref>{{Cite news|title=Luiz sent off as Man City beat Arsenal|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|access-date=25 prill 2021|archive-date=30 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210430032252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|url-status=live}}</ref> e cila u pasua nga një dopietë, e para në karrierë, në fitoren 5–0 kundër [[Burnley F.C.|Burnleyt]].<ref>{{Cite news|title=Man City thrash Burnley to make Reds wait|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|access-date=25 prill 2021|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425094129/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|url-status=live}}</ref>
Fundi i sezonit 2019–20 solli largimin e veteranit [[David Silva]], një idhull i Foden,<ref>{{Cite web|author=Paul Handler|title=City starlet Foden: Silva's my idol|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|access-date=25 prill 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100210/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|url-status=live}}</ref> nga ekipi pas dhjetë vitesh. Foden u vendos si lojtari i cili do të kryente rolin e Silvës në mesfushë, me trajnerin Guardiola i cili deklaroi se klubi "kishte besim" te talenti anglez.<ref>{{Cite web|author=Matt Jones|title=Pep Guardiola: Manchester City 'Trust' Phil Foden to Replace David Silva|url=https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|access-date=25 prill 2021|website=Bleacher Report|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100207/https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezinin me 8 gola dhe 9 asiste në 38 ndeshje në të gjitha kompeticionet.<ref name=":0">{{Cite web|title=Phil Foden Statistics 2019/20|url=https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=18 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210418094301/https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri duke shënuar në fitoren 3–1 kundër [[Wolverhampton Wanderers F.C.|Wolverhampton Wanderers]] në javën e parë të kampionatit.<ref>{{Cite web|title=Wolves v Man City, 2020/21 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/58915|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=6 mars 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210306140320/https://www.premierleague.com/match/58915|url-status=live}}</ref> Më 25 nëntor 2020, ai shënoi në fitoren kundër [[Olympiacos F.C.|Olympiacos]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web|title=Olympiacos-Man. City {{!}} UEFA Champions League|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|access-date=17 shkurt 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222160310/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|url-status=live}}</ref> duke ndihmuar ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt të kompeticionit për herë të 8të rresht.<ref>{{Cite web|author=David Clayton|title=Foden goal sends City through to UCL Round of 16|url=https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|access-date=17 shkurt 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=27 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210127135125/https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|url-status=live}}</ref> Më 7 shkurt 2021, Foden shënoi dhe asistoi në fitoren 4–1 kundër Liverpoolit në transfertë; kjo ishte fitorja e parë e Cityt në [[Anfield]] që nga viti 2003.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/55875683|title=Liverpool 1–4 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 shkurt 2021|access-date=7 shkurt 2021|archive-date=7 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210207190041/https://www.bbc.com/sport/football/55875683|url-status=live}}</ref> Dhjetë ditë më pas, ai shënoi kundër [[Everton F.C.|Evertonit]] duke ndihmuar Cityn të fitonte ndeshjen e 17të rresht në të gjitha kompeticionet.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Everton to open up 10-point lead|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|access-date=17 shkurt 2021|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222012528/https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|url-status=live}}</ref>
Më 25 prill, Foden fitoi Kupën e Ligës për të katërtin sezon rresht duke luajtur 90 minuta në finalen e fituar kundër Tottenhamit.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Spurs to lift Carabao Cup|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|access-date=25 prill 2021|archive-date=24 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210424205229/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|url-status=live}}</ref> Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në të dyja ndeshjet çerek-finale kundër [[Borussia Dortmund]]it.<ref>{{Cite news|title=Foden scores late as City beat Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|access-date=6 prill 2021|archive-date=14 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414053445/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|title=Mahrez and Foden send Man City into last four|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|access-date=15 prill 2021|archive-date=15 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415065325/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|url-status=live}}</ref> Në gjysëm-finale, City fitoi me rezultatin e përgjithshëm 4–1 kundër [[Paris Saint-Germain F.C.|Paris Saint-Germain]], me Foden i cili asistoi golin e [[Riyad Mahrez]] në ndeshjen e dytë. Ky rezultat bëri që City të kualifikohej në finalen e parë të tyre në Ligën e Kampioneve;<ref>{{Cite news|title=Man City reach first Champions League final|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|access-date=4 maj 2021|archive-date=5 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210505085806/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|url-status=live}}</ref> në finale, Foden luajti si titullar por City u mposht 1–0 nga Çelsi; kjo ishte hera e parë që Foden humbiste një finale në karrierën e tij si profesionist.<ref>{{Cite news|title=We're the best team in the world – Mount|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|access-date=1 qershor 2021|archive-date=30 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210530183015/https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|url-status=live}}</ref> Në përfundim të sezonit, ai u përfshi në Ekipin e Sezonit të kompeticionit,<ref>{{Cite web|date=31 maj 2021|title=UEFA Champions League Squad of the Season|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|access-date=1 qershor 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602200013/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|url-status=live}}</ref> si dhe u shpall [[Lojtari i Ri më i mirë i Premier Ligës]] si dhe [[PFA Lojtari i Ri i Vitit]].<ref>{{Cite web|title=PFA Awards Men's Nominees|url=https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|access-date=2 qershor 2021|publisher=Professional Footballers' Association|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602215926/https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|title=Phil Foden named Premier League Young Player of the Year|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|access-date=5 qershor 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=5 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210605170457/https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|url-status=live}}</ref>
====2021–vazhdon: Nominimi për Topin e Artë dhe ''Tripleta'' historike====
Foden e humbi nisjen e sezonit 2021–22 për shkak të një dëmtimi.<ref>{{Cite web|date=11 gusht 2021|title=Phil Foden faces up to another month out in blow to Manchester City|url=https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210820143004/https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|archive-date=20 gusht 2021|access-date=15 gusht 2022|website=The Guardian|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Niall Keenan|date=15 shtator 2021|title=Manchester City vs RB Leipzig: Live Stream TV Updates and How to Watch Champions League 2021/22|url=https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923181723/https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Vavel|language=en}}</ref> Ai u rikthye në aksion më 21 shtator në ndeshjen e Kupës së Ligës kundër [[Wycombe Wanderers F.C.|Wycombe Wanderers]], duke shënuar një gol dhe asistuar dy të tjerë me ekipin që fitoi 6–1.<ref>{{Cite web|author=James Richings|date=21 shtator 2021|title=Match Report: Manchester City 6–1 Wycombe Wanderers |url=https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923024527/https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Bucks Free Press|language=en}}</ref> Goli i tij i parë në Premier Ligë për sezonin e ri erdhi më 3 tetor në barazimin 2–2 në transfertë kundër Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=3 tetor 2021|title=Liverpool 2–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|access-date=15 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232550/https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|url-status=live}}</ref> Me vazhdimin e sezonit, kontributi i Foden në ekip u rrit; Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në fazën e grupeve kundër ekipit belg [[Club Brugge KV|Club Brugge]],<ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|date=3 nëntor 2021|title=Classy City complete Champions League double over Club Brugge|url=https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220419193138/https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|archive-date=19 prill 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> kurse në kampionat vazhdoi të ishte protagonist, duke shënuar një dygolësh kundër [[Brighton & Hove Albion F.C.|Brighton & Hove Albion]] (fitore 4–1) si dhe golin e vetëm në fitoren minimale kundër [[Brentford F.C.|Brentford]].<ref>{{Cite web|author=Lewis Jones|date=24 tetor 2021|title=Brighton 1–4 Manchester City: Phil Foden at the double as City turn on the style|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232548/https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Ben Grounds|date=30 dhjetor 2021|title=Brentford 0–1 Man City: Phil Foden on target as Pep Guardiola's side march into eight-point lead at summit|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|url-status=live}}</ref>
Foden shijoi një formë të shkëlqyer gjatë muajit shkurt, duke shënuar kundër [[Sporting CP]]<ref>{{Cite web|author=Ben Southby|date=16 shkurt 2022|title=Sporting CP 0–5 Manchester City: Bernardo Silva scores twice as ruthless visitors deliver Lisbon thrashing|url=https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220216063459/https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|archive-date=16 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Eurosport|language=en}}</ref> në Ligën e Kampioneve dhe kundër Norwich Cityt dhe Evertonit në Premier Ligë.<ref>{{Cite web|date=12 shkurt 2022|title=Norwich City beaten as Raheem Sterling hits a hat-trick for Manchester City at Carrow Road|url=https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220214174259/https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|archive-date=14 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Canaries|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Adam Bate|date=27 shkurt 2022|title=Everton 0–1 Man City: Phil Foden's late breakthrough goal wins it as hosts are left to bemoan penalty decision|url=https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|access-date=16 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232541/https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu shënoi në fitoren 4–3 kundër [[Real Madrid C.F.|Real Madridit]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web |date=26 April 2022 |title=Manchester City vs. Real Madrid 4 – 3|url=https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|access-date=16 gusht 2022|website=Soccerway|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232542/https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|url-status=live}}</ref> por City u eliminua pasi humbi ndeshjen e kthimit në [[Stadiumi Santiago Bernabéu|Santiago Bernabéu]] me rezultatin 3–1.<ref>{{Cite web|date=4 maj 2022|title=Real Madrid 3–1 Manchester City (agg 6–5): Rodrygo and Benzema pull off remarkable comeback|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220606232816/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|archive-date=6 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=UEFA|language=en}}</ref> Ai gjithashtu ishte protagonist në fitoren me përmbysje kundër Aston Villës në javën e fundit të kampionatit,<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=22 maj 2022|title=Ilkay Gundogan explains what sparked Man City's incredible comeback vs Aston Villa|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220625011515/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|archive-date=25 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=Manchester Evening News|language=en}}</ref> që lejoi Cityn ti rrëmbente titullin Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=22 maj 2022|title=Manchester City 3–2 Aston Villa|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|access-date=16 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezonin me 14 gola në të gjitha kompeticionet, përfshirë 9 në Premier Ligë, duke fituar sërisht çmimet PFA Lojtari i Ri i Vitit dhe Lojtari i Ri i Vitit i Premier Ligës për të dytin sezon rresht.<ref>{{Cite web|title=Phil Foden named PFA Young Player of the Year|url=https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220610020940/https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|archive-date=10 qershor 2022|access-date=15 gusht 2022|website=The PFA|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=John Edwards|date=21 maj 2022|title=Foden wins Premier League Young Player of the Season|url=https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220624042325/https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|archive-date=24 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=ManchesterCity F.C.|language=en}}</ref> Përveç kësaj, ai u nominua për çmimin prestigjoz [[Topi i Artë]]<ref>{{Cite web|author=Jack Mumford|date=12 gusht 2022|title=Six City stars up for 2022 Ballon d'Or|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-man-city-ballon-dor-nomination-63772830|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220813013550/https://www.mancity.com/news/mens/seven-city-players-nominated-ballon-d-or-yashin-trophy-63795902|archive-date=13 gusht 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> dhe çmimin Lojtari i Vitit i Lojtarëve.<ref>{{Cite web|date=2 qershor 2022|title=Fans staggered by Phil Foden nomination for PFA Player of the Year over Mo Salah|url=https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|access-date=16 gusht 2022|website=All Football app|language=en|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127051151/https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|url-status=live}}</ref>
Më 2 tetor 2022, Foden shënoi tregolëshin e parë në karrierë në fitoren 6–3 kundër [[Manchester United F.C.|Manchester United]].<ref>{{cite news|title=Man City 6–3 Man Utd: Haaland and Foden hat-tricks as hosts hit six|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|publisher=BBC Sport|language=en|date=2 tetor 2022|access-date=2 tetor 2022|archive-date=2 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221002180958/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|url-status=live}}</ref> Dymbëdhjetë ditë më pas, ai firmosi një kontratë të re pesë-vjeçare ne klubin.<ref>{{Cite web|date=14 tetor 2022|title=Man City's Foden signs new long-term contract|url=https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|access-date=15 tetor 2022|publisher=ESPN FC|language=en|archive-date=15 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221015051204/https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|url-status=live}}</ref> Në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve, Foden shënoi një gol kundër [[Sevilla FC|Seviljes]] dhe ndihmoi ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt si fitues i grupit.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/62800316|title=Erling Haaland scored twice as Manchester City opened their Champions League campaign by thrashing a dismal Sevilla side|publisher=BBC Sport|language=en|author=Steve Sutcliffe|date=6 shtator 2022|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Më 3 maj 2023, Foden shënoi në fitoren 3–0 kundër [[West Ham United F.C.|West Ham United]], duke regjistruar golin e 10të në Premier Ligë për sezonin 2022–23.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/638095|title=Manchester City reclaim top spot with win over West Ham|publisher=ESPN FC|language=en|date=3 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Pavarësisht se e kaluan shumicën e sezonit në vendin e dytë, Manchester City arriti t'a parakalonte Arsenalin gjashtë javë nga fundi dhe u shpall sërisht fitues i kampionatit.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/637931|title=Manchester City win 3-1 at Arsenal to go top of Premier League|publisher=ESPN FC|language=en|date=12 tetor 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2023/may/21/premier-league-ten-title-race-turning-points-manchester-city-arsenal|title=Ten title-race turning points: how Manchester City overtook Arsenal|website=The Guardian|language=en|author1=Paul Bellsham|author2=Niall McVeigh|date=21 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Në kupë, Foden ishte protagonist, duke shënuar në fitoren 4–0 kundër Çelsit në raundin e tretë dhe fitoren 3–0 kundër [[Bristol City F.C.|Bristol Cityt]] në raundin e pestë.<ref>{{Cite news|author=Phil McNulty|date=8 janar 2023|title=Manchester City 4–0 Chelsea|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64193420|access-date=23 prill 2023}}</ref><ref>{{Cite news|author=Emlyn Begley|date=28 shkurt 2023|title=Bristol City 0–3 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64788956|access-date=23 prill 2023}}</ref> City e fitoi trofeun pasi mposhti 2–1 në finale Manchester United.<ref name="MOTM">{{cite web|url=https://www.skysports.com/football/manchester-city-vs-manchester-united/482166|title=Man City 2–1 Man Utd: Ilkay Gundogan's double puts City on the brink of treble with FA Cup win|website=Sky Sports|language=en|date=3 qershor 2023|access-date=3 qershor 2023}}</ref> Më 10 qershor 2023, City u përball me [[F.C. Internazionale Milano|Interin]] në finalen e Ligës së Kampioneve. Foden e nisi ndeshjen si zëvëndësues por u aktivizua në minutën e 36të në vend të të dëmtuarit De Bruyne.<ref>{{cite news|author=Rob Dawson|date=10 qershor 2023|title=Man City's Kevin De Bruyne forced off with injury in 1st half of Champions League final|url=https://www.espn.com/soccer/story/_/id/37832217/manchester-city-kevin-de-bruyne-injury-champions-league-final|publisher=ESPN FC|language=en|accessdate=10 qershor 2023}}</ref> City fitoi ndeshjen falë golit të vetëm të [[Rodrigo Hernández Cascante|Rodrit]] në pjesën e dytë,<ref name="Guardian-Live">{{cite news|author=Barry Glendenning|date=10 qershor 2023|title=Manchester City beat Inter 1–0 to win Champions League and seal treble – live reaction|url=https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|publisher=The Guardian|language=en|accessdate=10 qershor 2023|archive-date=10 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230610163325/https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|url-status=live}}</ref> duke fituar trofeun e parë në histori dhe duke arritur një ''[[Tripleta (futboll)|tripletë]]'' historike.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/65845807|title=Man City win Champions League: Rodri goal secures victory against Inter and completes treble|publisher=UEFA|language=en|date=10 qershor 2023|access-date=10 qershor 2023|archive-date=11 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230611095758/https://www.bbc.com/sport/football/65845807|url-status=live}}</ref>
==Karriera ndërkombëtare==
===Të rinjtë===
Në maj 2017, Foden shënoi në finalen e UEFA Kampionatit Evropian nën-17 kundër [[Kombëtarja spanjolle nën-17 futbollit|Spanjës]] por Anglia në fund u mposht me penallti.<ref name="U17EURO">{{cite web|title=Young Lions Beaten on Penalties in UEFA EURO U17 Championship Final|url=http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|publisher=The Football Association|language=en|date=19 maj 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=28 qershor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170628045458/http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|url-status=live}}</ref>
Në tetor të të njëjtit vit, Foden fitoi famë ndërkombëtare për performancat e tij në Kupën e Botës nën-17, duke shënuar një dopietë në finale, sërisht kundër Spanjës, por këtë herë Anglia fitoi.<ref>{{cite news|title=England win Under-17 World Cup as Phil Foden inspires incredible comeback victory over Spain|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|newspaper=The Independent|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=3 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171203134329/http://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|url-status=live}}</ref> Ai gjithashtu fitoi çmimin Topi i Artë si lojtari më i mirë i turnamentit, duke bërë që të merrte vëmëmndje të madhe nga media.<ref name="GoalSL">{{cite web|author=Sam Lee|title=Phil Foden: Who Is England's 17-Year Old World Cup Hero?|url=http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=19 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171119111925/http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Foden Scores England's Fifth to Seal U17 World Cup|url=https://www.bbc.com/sport/football/41789998|publisher=BBC Sport|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171216222152/http://www.bbc.com/sport/football/41789998|url-status=live}}</ref>
Më 27 maj 2019, Foden ishte pjesë e listës me 23 lojtar të ekjpit nën-21 që do të luante në [[UEFA Kampionati Evropian nën-21 2019|UEFA Kampionatin Evropian nën-21]].<ref>{{Cite news|title=England U21s squad named by Aidy Boothroyd for this summer's Euro finals in Italy|url=http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|publisher=The Football Association|language=en|date=27 maj 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=4 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190604094325/http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|url-status=live}}</ref> Ai shënoi një gol të bukur, i pari i tij me ekipin nën-21, në humbjen 2–1 kundër [[Kombëtarja franceze nën-21 e futbollit|Francës]] në ndeshjen e parë.<ref>{{Cite news|title=England U21s 1 France U21s 2|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|publisher=BBC Sport|language=en|date=18 qershor 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=18 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190618224212/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|url-status=live}}</ref>
===Ekipi i parë===
Më 25 gusht 2020, Foden u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Gareth Southgate]].<ref>{{cite web|date=25 gusht 2019|title=England call-ups for Harry Maguire, Phil Foden, Mason Greenwood and Kalvin Phillips|url=https://www.bbc.com/sport/football/53892235|access-date=25 gusht 2020|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=25 gusht 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200825135649/https://www.bbc.com/sport/football/53892235|url-status=live}}</ref> Ai bëri debutimin e tij ndërkombëtar në fitoren 1–0 kundër [[Kombëtarja islandeze e futbollit|Islandës]] në [[UEFA Liga e Kombeve|UEFA Ligën e Kombeve]].<ref>{{Cite news|author=Rob Smyth|date=5 shtator 2020|title=Iceland 0–1 England: Nations League – live!|website=The Guardian|language=en|url=https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|access-date=5 shtator 2020|archive-date=5 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200905150601/https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|url-status=live}}</ref> Dy ditë më pas, ai dhe shoku i ekipit [[Mason Mount]] u përjashtuan nga ekipi për shkak se kishin thyer protokollin e izolimit të COVID-19, duke thirrur të paktën një person në hotelin që po qëndronin.<ref name="Independent20200907">{{cite news|author=Lawrence Ostlere|date=7 shtator 2020|title=Phil Foden and Mason Greenwood sent home after breaching quarantine rules in Iceland|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|newspaper=The Independent|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=7 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200907172900/https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|url-status=live}}</ref> Veprimi i tij u kritikua nga Manchester City.<ref name="Independent20200907" /><ref>{{cite web|date=7 shtator 2020|title=Club Statement|url=https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=8 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200908092127/https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, Foden shënoi dy golat e parë me ekipin kombëtar në ndeshjen e kthimit kundër Islandës në Wembley, duke i dhënë Anglisë një fitore 4–0.<ref>{{Cite web|author=Daniel Murphy|date=18 nëntor 2020|title=Man City star Phil Foden reacts to scoring first goals for England|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|access-date=19 nëntor 2020|website=Manchester Evening News |language=en|archive-date=18 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201118233327/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|url-status=live}}</ref>
Më 1 qershor 2021, Foden ishte një nga 26 lojtarët që u ftuan për të marrë pjesë në [[UEFA Euro 2020]], e cila u zhvillua një vit me vonesë për shkak të COVID-19. Ai i'u bashkua ekipit disa ditë me vonesë për shkak të finales së Ligës së Kampioneve me Manchester Cityn.<ref>{{Cite web|date=9 qershor 2021|title=England Euro 2020 squad in full – no space for Lingard or Watkins but White called up|url=https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|access-date=9 qershor 2021|website=inews.co.uk|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609103245/https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|url-status=live}}</ref> Më 8 qershor, ai u krahasua me legjendën [[Paul Gascoigne]] pasi vendosi të "kopjonte" modelin e flokëve të ish mesfushorit të Anglisë. I pyer në lidhje me këtë, Foden deklaroi: "Kombi e di se çfarë do të thotë ai për vendin dhe çfarë bëri, kështu që nuk do ishte keq nëse përpiqem të sjell pak Gazza në fushë."<ref>{{Cite web|date=8 qershor 2021|title=Phil Foden dyes hair to 'bring a bit of Gazza on the pitch'|url=https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|access-date=9 qershor 2021|website=ITV News|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609063040/https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|url-status=live}}</ref>
Më 10 nëntor 2022, Foden u ftua në ekipin që do të luante në [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]] në Katar. Ai debutoi në fitoren 6–2 kundër [[Kombëtarja iraniane e futbollit|Iranit]] në fazën e grupeve, duke hyrë si zëvëndësues në minutën e 71të.<ref>{{Cite web|date=21 nëntor 2022|title=England thrash Iran in World Cup opener|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382|access-date=23 nëntor 2022|publisher=BBC Sport|language=en|url-status=live|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127105410/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382}}</ref> Më 29 nëntor, ai shënoi golin e dytë në fitoren 3–0 kundër [[Kombëtarja uellsiane e futbollit|Uellsit]], po në fazën e grupeve. Në ndeshjen e parë në fazën me eliminim direkt, ai asistoi golat e [[Harry Kane]] dhe [[Bukayo Saka|Bukayo Sakës]] në suksesin 3–0 kundër [[Kombëtarja senegaleze e futbollit|Senegalit]].<ref>{{Cite web|date=5 December 2022|title=Phil Foden hails his best England showing|url=https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|publisher=The Football Association|language=en|access-date=5 dhjetor 2022|archive-date=5 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221205150408/https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|url-status=live}}</ref>
==Profili i lojtarit==
Foden është një lojtar këmbë-majtë<ref name="Louise Taylor">{{cite web|title=Meet the England players who have reached the under-17 World Cup final|url=https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|author=Louise Taylor|website=The Guardian|language=en|date=25 tetor 2017|access-date=15 prill 2019|archive-date=15 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190415182613/https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|url-status=live}}</ref> i cili mund të luaj si anësor i tërhequr ose si anësor i djathtë, edhe pse Guardiola e ka përshkruar si një mesfushor tipik.<ref name="GoalSL"/> Përveç kësaj, ai mund të luaj si mesfushor-sulmues në qëndër ose si sulmues i fshehur.<ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|title=Phil Foden solves Pep Guardiola's false nine conundrum with derby performance|website=Manchester Evening News|language=en|author=Harry Siddall|date=7 mars 2022|access-date=5 prill 2022|archive-date=5 prill 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220405155345/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|url-status=live}}</ref> Në vitin 2017, Guardiola thuri lëvdada për lojtarin, duke e quajtur "të kompletuar": Është e rrezikshme të thuash gjëra të mira për lojtarët e rinj, sepse ata janë ende të rinj, dhe duhet të rriten dhe duhet të mësojnë shumë e shumë gjëra... Por ne kemi shumë besim për ta ndihmuar atë, sepse ne besojmë se ai është një djalë që ka potencial, edhe nëse nuk është i fortë dhe i gjatë.<ref name="GoalSL"/> Gazetarja e [[The Guardian]], Louise Taylor, vuri në dukje kontrollin e topit dhe aftësitë dribluese të lojtarit.<ref name="Louise Taylor"/> Në vitin 2018, gazetari veteran Brian Glanville e përshkroi Fodenin si një "talent me dhunti", duke thënë: "Lojtarët e rinj me aftësitë dhe cilësitë e tij krijuese janë jashtëzakonisht të dobët në tokë".<ref>{{cite web|title=Phil Foden Should Leave Manchester City|url=https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|author=Brian Glanville|website=World Soccer|publisher=TI Media|language=en|date=21 gusht 2018|access-date=15 prill 2019|archive-date=1 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190501143619/https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|url-status=live}}</ref>
Pasi shënoi një dygolësh vendimtar kundër Manchester United në mars 2024, Pep Guardiola e përshkroi Fodenin si lojtarin më të mirë aktualisht në Premier Ligë: "Ai pëlqen të luajë futboll. Ai tashmë do të jetë një lojtar legjendar, sepse në një moshë të re, ndeshjet e luajtura, minutat, golat e shënuar, titujt e fituar dhe ai është nga shtëpia dhe prandaj lidhja me tifozët është e pabesueshme, por tani shënon gola për të fituar ndeshjet si lojtar... Ai është lojtari i sezonit, me gjithë respektin për lojtarët e jashtëzakonshëm, por askush nuk ka qenë aq vendimtar për ne sa ai këtë sezon.<ref>{{Cite news|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|title=Pep Guardiola admits Phil Foden decision was wrong as Man City boss explains absence|newspaper=The Independent|language=en|date=3 mars 2024|access-date=4 mars 2024|archive-date=4 mars 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240304153019/https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|url-status=live}}</ref>
==Jeta personale==
Foden ka dy fëmijë me të dashurën e tij; një djal i lindur në vitin 2019 dhe një vajzë e lindur në vitin 2021.<ref>{{Cite news|author=Charlie Parker|date=30 nëntor 2022|title=Phil Foden: England's rising star who loves football, fishing and fatherhood|url=https://www.thetimes.co.uk/article/phil-foden-england-football-world-cup-2022-fmb7ddtt9|publisher=The Times|language=en|access-date=4 dhjetor 2022|archive-date=4 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221204192950/https://www.thetimes.co.uk/article/phil-foden-england-football-world-cup-2022-fmb7ddtt9|url-status=live}}</ref> Ai mban veshur fanellën me numrin 47 dhe ka një tatuazh në qafë me numrin 47 në nder të gjyshit të tij Ronnie, i cili vdiq në moshën 47 vjeç.<ref>{{cite web|title=Why does Phil Fode wear 47 Shirt|access-date=25 shtator 2023|url=https://www.90min.com/posts/why-does-phil-foden-wear-47-shirt|website=90min.com|language=en|archive-date=26 shtator 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230926012118/https://www.90min.com/posts/why-does-phil-foden-wear-47-shirt|url-status=live}}</ref>
Foden është admirues i madh i peshkimit, duke e konsideruar një nga aktivitetet e tij të preferuara në kohën e lirë.<ref>{{Cite web|author=John Edwards|title=Phil Foden: Fishing and fatherhood|url=https://www.mancity.com/features/phil-foden-fishing/|access-date=28 nëntor 2023|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=25 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200925065730/https://www.mancity.com/features/phil-foden-fishing/|url-status=live}}</ref>
==Statistikat e karrierës==
===Klube===
{{Updated|20 prill 2024}}
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|-
|+ Ndeshjet dhe golat sipas klubit, sezonit dhe kompeticionit
!rowspan="2"|Klubi
!rowspan="2"|Sezoni
!colspan="3"|Liga
!colspan="2"|[[FA Cup]]
!colspan="2"|[[EFL Cup]]
!colspan="2"|Evropa
!colspan="2"|Tjetër
!colspan="2"|Gjithsej
|-
!Divizioni!!Ndsh!!Gola!!Ndsh!!Gola!!Ndsh!!Gola!!Ndsh!!Gola!!Ndsh!!Gola!!Ndsh!!Gola
|-
|rowspan="7"|[[Manchester City F.C.|Manchester City]]
|[[2017–18 Manchester City F.C. season|2017–18]]<ref name="sb1718">{{soccerbase season|99916|2017|access-date=9 August 2018}}</ref>
|[[Premier League]]
|5||0||0||0||2||0||3{{efn|name=UCL|Appearances in [[UEFA Champions League]]}}||0||colspan="2"|—||10||0
|-
|[[2018–19 Manchester City F.C. season|2018–19]]<ref name="sb1819">{{soccerbase season|99916|2018|access-date=5 September 2020}}</ref>
|Premier League
|13||1||3||3||5||2||4{{efn|name=UCL}}||1||1{{efn|name=FACS|Appearance in [[FA Community Shield]]}}||0||26||7
|-
|[[2019–20 Manchester City F.C. season|2019–20]]<ref name="sb1920">{{soccerbase season|99916|2019|access-date=5 September 2020}}</ref>
|Premier League
|23||5||4||1||5||0||5{{efn|name=UCL}}||2||1{{efn|name=FACS}}||0||38||8
|-
|[[2020–21 Manchester City F.C. season|2020–21]]<ref name="sb2021">{{soccerbase season|99916|2020|access-date=13 June 2021}}</ref>
|Premier League
|28||9||5||2||4||2||13{{efn|name=UCL}}||3||colspan="2"|—||50||16
|-
|[[2021–22 Manchester City F.C. season|2021–22]]<ref name="sb2122">{{soccerbase season|99916|2021|access-date=28 November 2022}}</ref>
|Premier League
|28||9||4||1||2||1||11{{efn|name=UCL}}||3||0||0||45||14
|-
|[[2022–23 Manchester City F.C. season|2022–23]]<ref>{{soccerbase season|99916|2022|access-date=17 June 2023}}</ref>
|Premier League
|32||11||5||3||2||0||8{{efn|name=UCL}}||1||1{{efn|name=FACS}}||0||48||15
|-
|[[2023–24 Manchester City F.C. season|2023–24]]<ref>{{soccerbase season|99916|2023|access-date=20 April 2024}}</ref>
|Premier League
|30||14||4||2||1||0||8{{efn|name=UCL}}||5||4{{efn|One appearance in FA Community Shield, one in [[UEFA Super Cup]], two appearances and one goal in [[FIFA Club World Cup]]}}||1||46||22
|-
!colspan="3"|Career total
!159!!49!!25!!12!!21!!5!!52!!15!!7!!1!!264!!82
|}
{{notelist}}
==Referimet==
{{Reflist}}
gmy4irtoqvf6tiak74bbhe3hp93zmkq
2658951
2658950
2024-04-25T17:19:07Z
Sadsadas
51943
/* Klube */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox football biography
| name = Phil Foden
| image = Phil Foden 2022-11-21 1.jpg
| caption = Foden me [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglinë]] në [[2022 FIFA Kupa e Botës|Kupën e Botës 2022]]
| full_name = Philip Walter Foden
| birth_date = {{birth date and age|28|5|2000|df=y}}
| birth_place = [[Stockport]], Angli
| height = 1.71 m<ref name="PremProfile"/>
| position = [[Mesfushori|Mesfushor]]
| currentclub = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| clubnumber = 47
| youthyears1 = 2009–2017
| youthclubs1 = [[Akadrmia e Manchester City F.C.|Manchester City]]
| years1 = 2017–
| clubs1 = [[Manchester City F.C.|Manchester City]]
| caps1 = 159
| goals1 = 49
| nationalyears1 = 2015–2016
| nationalteam1 = [[Kombëtarja angleze nën-16 e futbollit|Anglia U16]]
| nationalcaps1 = 8
| nationalgoals1 = 2
| nationalyears2 = 2016–2017
| nationalteam2 = [[Kombëtarja angleze nën-17 e futbollit U17|Anglia U17]]
| nationalcaps2 = 23
| nationalgoals2 = 11
| nationalyears3 = 2017–2018
| nationalteam3 = [[Kombëtarja angleze nën-18 e futbollit U18|Anglia U18]]
| nationalcaps3 = 2
| nationalgoals3 = 1
| nationalyears4 = 2018
| nationalteam4 = [[Kombëtarja angleze nën-19 e futbollit U19|Anglia U19]]
| nationalcaps4 = 3
| nationalgoals4 = 1
| nationalyears5 = 2018–2019
| nationalteam5 = [[Kombëtarja angleze nën-21 e futbollit U21|Anglia U21]]
| nationalcaps5 = 15
| nationalgoals5 = 4
| nationalyears6 = 2020–
| nationalteam6 = [[Kombëtarja angleze e futbollit|Anglia]]
| nationalcaps6 = 33
| nationalgoals6 = 4
| club-update = 20:39, 3 prill 2024 (UTC)
| nationalteam-update = 23:05, 26 mars 2024 (UTC)
}}
'''Philip Walter Foden''' (lindur më 28 maj 2000) është një [[futbolli]]st profesionist [[Anglia|anglez]] i cili luan si [[mesfushor]] për klubin anglez [[Manchester City F.C.|Manchester City]] dhe [[Kombëtarja angleze e futbollit|kombëtaren angleze]].
Foden është produkt i akademisë së Manchester Cityt. Ai debutoi me ekipin e parë në vitin 2017 dhe që nga ajo kohë ka luajtur më shumë se 200 ndeshje në të gjitha kompeticionet, duke shënuar mbi 50 gola. Ai ka fituar gjithsej 16 trofe me ''Cityzens'', përfshirë pesë tituj të [[Premier League|Premier Ligës]] si dhe një titull të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] si pjesë e ''[[Tripleta (futboll)|tripletës]]'' historike në sezonin 2022–23.
Foden fitoi famë ndërkombëtare për herë të parë duke fituar çmimin Topi i Artë nē Kupën e Botës nën-17 e cila u fitua nga Anglia. Debutimi i tij me ekipin e parë erdhi në shtator 2020. Ai ka përfaqësuar Anglinë në [[UEFA Euro 2020]] dhe [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]].
==Karriera me klube==
===Manchester City===
====2009–2016: Hyrja në akademi dhe vitet e para====
Philip Walter Foden lindi më 28 maj 2003 në Stockport, Greater Manchester dhe që në fëmijëri ishte tifoz i Manchester Cityt.<ref>{{cite web|url=https://www.premierleague.com/news/408901|title=Premier League clubs publish retained lists|publisher=Premier League|language=en|date=9 qershor 2017|access-date=18 dhjetor 2017|archive-date=27 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190527152818/https://www.premierleague.com/news/408901|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/news/first%20team/first%20team%20news/2017/july/phil%20foden%20man%20utd%20v%20man%20city|title=City Starlet Foden: Silva's My Idol|date=20 korrik 2017|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=8 gusht 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170808212349/https://www.mancity.com/News/First%20Team/First%20Team%20News/2017/July/Phil%20Foden%20Man%20Utd%20v%20Man%20City|url-status=live}}</ref> Ai u bë pjesë e klubit që në moshën katër-vjeçare dhe në korrik 2016 firmosi bursën e akademisë.<ref>{{cite web|url=https://www.mancity.com/phil-foden|title=Manchester City U18's Phil Foden profile|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171116111633/https://www.mancity.com/phil-foden|url-status=live}}</ref> Ai më përpara kishte qënë pjesë e kolegjit privat St. Bede, pagesat e të cilit ishin kryer nga klubi.<ref name="DailyTelegraph">{{cite news|author=James Ducker|date=3 gusht 2018|title=Phil Foden may have gone from ballboy to 'Pep Guardiola's lad', but Man City's local hero remains firmly grounded|url=https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|newspaper=The Daily Telegraph|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=4 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180804115134/https://www.telegraph.co.uk/football/2018/08/03/phil-foden-may-have-gone-ballboy-pep-guardiolas-lad-butman-citys/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|author=Rob Pollard|date=11 maj 2016|title=Pivotal Man City moment that helped shape Blues' vision for their next generation|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=6 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180806024731/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-st-bedes-news-11311766|url-status=live}}</ref> Më 6 dhjetor 2016, ai u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Pep Guardiola]] për ndeshjen e fazës së grupeve të [[UEFA Liga e Kampioneve|UEFA Ligës së Kampioneve]] kundër [[Celtic F.C.|Celtic]]; ndeshja u mbyll në barazim 1–1 me Foden i cili nuk u aktivizua.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=6 dhjetor 2016|title=Manchester City 1–1 Celtic|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017 |archive-date=7 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171207142417/http://www.bbc.co.uk/sport/football/38202631|url-status=live}}</ref>
====2017–2019: Debutimi me ekipin e parë dhe trofetë e para====
Foden bëri debutimin e tij si profesionist më 21 nëntor 2017 në ndeshjen e fazës së grupeve të Ligës së Kampioneve kundër [[Feyenoord|Feyenoordit]]; ai hyri si zëvëndësues në minutën e 75të në vend të [[Yaya Touré]]. Ai u bë anglezi i katërt më i ri që luan një ndeshje në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 177 ditë).<ref>{{cite news|author=Phil Dawkes|date=21 nëntor 2017|title=Manchester City 1–0 Feyenoord|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=24 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171124202030/http://www.bbc.co.uk/sport/football/42055934|url-status=live}}</ref> Dy muaj më pas, ai luajti si titullar në humbjen 2–1 kundër [[FC Shakhtar Donetsk|Shakhtar Donetsk]], duke thyer rekordin e [[Josh McEachran]] si anglezi më i ri që luan një ndeshje si titullar në Ligën e Kampioneve (17 vjeç e 192 ditë);<ref name=young>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/42260682|title=Phil Foden: Champions League record for Man City teenager|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 dhjetor 2017|access-date=13 mars 2019|archive-date=29 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171229103704/http://www.bbc.com/sport/football/42260682|url-status=live}}</ref> rekordi i tij u thye në tetor 2020 nga [[Jude Bellingham]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|title=Lazio 3–1 Borussia Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|date=20 tetor 2020|access-date=21 tetor 2020|archive-date=31 tetor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201031221103/https://www.bbc.co.uk/sport/football/54559710|url-status=live}}</ref>
Më 16 dhjetor, Foden luajti ndeshjen e tij të parë në [[Premier League|Premier Ligë]] në fitoren 4–1 kundër [[Tottenham Hotspur F.C.|Tottenhamit]], duke zëvendësuar [[İlkay Gündoğan]] në minutën e 83të.<ref>{{cite news|author=Phil McNulty|date=16 dhjetor 2017|title=Manchester City 4–1 Tottenham|url=https://www.bbc.com/sport/football/42290590|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=2 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190402002556/https://www.bbc.com/sport/football/42290590|url-status=live}}</ref> Më 25 shkurt 2018, City fitoi 3–0 kundër [[Arsenal F.C.|Arsenalit]] në finalen e Kupës së Ligën, me Foden i cili u aktivizua si zëvëndësues, duke fituar trofeun e parë si profesionist.<ref name=2018LC>{{cite news|author=Phil McNulty|date=25 shkurt 2018|title=Arsenal 0–3 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=25 shkurt 2018|archive-date=21 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190521001032/https://www.bbc.co.uk/sport/football/43101681|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, ai luajti si titullar në fitoren 4–0 kundër [[FC Basel|Baselit]] në ndeshjen e parë të raundit të 16-tave të Ligës së Kampioneve, duke thyer rekordin e [[Kieran Richardson]] si anglezi më i ri që luan titullar në një ndeshje me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (17 vjeç e 283 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|title=Teen starlet Foden breaks Champions League record with Man City start|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=7 mars 2018|access-date=13 mars 2019|archive-date=14 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210114152734/https://www.goal.com/en-za/news/phil-foden-breaks-champions-league-record-with-man-city/axhiosmdyol91vc07kz5dqtbc|url-status=live}}</ref> Më 13 maj, Manchester City titoi titullin e Premier Ligës dhe Foden u bë lojtari më i ri, i njohur nga [[Guinness World Records]],<ref>{{Cite web|url=https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|title=Q&A with Manchester City FC's Phil Foden – the youngest football player to win the Premier League|publisher=Guinness World Records|language=en|date=25 tetor 2019|access-date=25 tetor 2019|archive-date=25 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191025042959/https://www.guinnessworldrecords.com/news/2019/10/qa-with-manchester-city-fcs-phil-foden-the-youngest-football-player-to-win-th-595923/|url-status=live}}</ref> që merr medaljen e fituesit.<ref>{{cite news|author=Richard Fay|date=13 maj 2018|title=Man City fans loved seeing Phil Foden make Premier League history|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|newspaper=Manchester Evening News|language=en|access-date=14 maj 2018|archive-date=14 maj 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180514213843/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-diaz-medal-14652426|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri më 5 gusht duke luajtur 75 minuta në suksesin 2–0 kundër [[Chelsea F.C.|Çelsit]] në FA Community Shield; ai asistoi golin e dytë të ekipit të shënuar nga [[Sergio Agüero]].<ref name=shield2018>{{cite news|author=Chris Bevan|date=5 gusht 2018|title=Chelsea 0–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=5 gusht 2018|archive-date=20 gusht 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180820135641/https://www.bbc.co.uk/sport/football/44995783|url-status=live}}</ref> Më 6 janar 2019, ai shënoi golin e parë në [[Etihad Stadium]] në suksesin 7–0 kundër [[Rotherham United F.C.|Rotherham United]] në raundin e tretë të kupës.<ref>{{cite news|author=Neil Johnston|date=6 janar 2019|title=Man City put seven past Rotherham to reach fourth round|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|publisher=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=8 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190508054643/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46713168|url-status=live}}</ref> Tre ditë më pas, ai shënoi sërisht, këtë herë në fitoren rekord 9–0 kundër [[Burton Albion F.C.|Burton Albion]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Kupës së Ligës.<ref>{{cite news|author=Michael Emons|date=9 janar 2019|title=Man City 9–0 Burton Albion|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|website=BBC Sport|language=en|access-date=14 janar 2019|archive-date=13 janar 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190113174344/https://www.bbc.co.uk/sport/football/46732982|url-status=live}}</ref>
Më 12 mars, Foden shënoi golin e parë në Ligën e Kampioneve në fitoren 7–0 kundër [[FC Schalke 04|Schalke 04]] në raundin e 16-tave;<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|title=Seven-goal Man City trash Schalke in last 16|publisher=BBC Sport|language=en|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=6 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190406154007/https://www.bbc.co.uk/sport/football/47524808|url-status=live}}</ref> kjo ishte fitorja më e madhe në një ndeshje të fazës me eliminim direkt të kompeticionit.<ref>{{cite news|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|title=Manchester City equal Champions League record|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|author=Rob Pollard|date=12 mars 2019|access-date=13 mars 2019|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518212527/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2019/march/man-city-schalke-record-breakers|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|title=Man City break Champions League record in rampage against Schalke|newspaper=Manchester Evening News|language=en|author=Stuart Brennan|date=12 mars 2019|access-date=12 mars 2019|archive-date=30 mars 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190330055632/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-vs-schalke-report-15964839|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu u bë golashënuesi më i ri në historinë e klubit në Ligën e Kampioneve si dhe anglezi më i ri që shënon në fazën me eliminim direkt të Ligës së Kampioneve (18 vjeç e 288 ditë).<ref>{{cite news|url=https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|title=Foden becomes City's youngest Champions League scorer as records tumble in Schalke rout|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|author=Nick Howson|date=13 mars 2019|access-date=14 mars 2019|archive-date=4 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190404072816/https://www.goal.com/en/news/foden-becomes-citys-youngest-champions-league-scorer-as/1vlqv9ly2rmat1o8o2ui3qqu3p|url-status=live}}</ref>
Foden shënoi golin e tij të parë në Premier Ligë më 20 prill në fitoren minimale 1–0 kundër Tottenhamit. Me këtë gol, ai u bë golashënuesi i tretë më i ri i klubit në kampionat, pas [[Micah Richards]] dhe [[Daniel Sturridge]].<ref>{{cite news|url=https://www.bbc.com/sport/football/47917515|title=Manchester City 1–0 Tottenham: Phil Foden goal sends City top|publisher=BBC Sport|language=en|author=Phil McNulty|date=20 prill 2019|access-date=20 prill 2019|archive-date=20 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190420143558/https://www.bbc.com/sport/football/47917515|url-status=live}}</ref> Manchester City e mbylli sezonin duke i fituar të gjitha trofetë në Angli, me Foden i cili pati një kontribut në rritje në këtë sukses.<ref>{{Cite news|title=How big a feat is Man City's treble?|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|access-date=21 shkurt 2021|archive-date=18 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190518181210/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48321358|url-status=live}}</ref>
====2019–2021: Finalja e Ligës së Kampioneve dhe fitimi i vëndit të titullarit====
Foden e nisi sezonin e tij të tretë me Cityn duke fituar trofeun e shtatë në karrierë; ekipi mundi [[Liverpool F.C.|Liverpoolin]] me penallti për të fituar Community Shield; Foden shënoi në tentativën e tij.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Liverpool on penalties|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=8 gusht 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190808212252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/49141690|url-status=live}}</ref> Ai shënoi golin e parë për sezonin 2019–20 në fitoren 2–0 kundër ekipit kroat [[GNK Dinamo Zagreb|Dinamo Zagreb]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve; ai ishte protagonist në këtë fazë, duke u renditur i dyti për rastet e krijuara për gol (6), mbrapa [[Lionel Messi]]t (7).<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=4 mars 2020|title=The Lionel Messi stat that shows Foden's importance to Man City|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|access-date=13 shkurt 2021|website=Manchester Evening News|language=en|archive-date=18 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200318104713/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/foden-messi-man-city-news-17854212|url-status=live}}</ref> Ai luajti ndeshjen e parë si titullar në Premier Ligë më 15 dhjetor duke asistuar golin e [[Kevin De Bruyne]]s në fitoren 3–0 në transfertë kundër Arsenalit.<ref>{{Cite web|title=Arsenal v Man City, 2019/20 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/46765|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=20 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201120133323/https://www.premierleague.com/match/46765|url-status=live}}</ref>
Më 1 mars 2020, Foden luajti si titullar në finalen e Kupës së Ligës kundër [[Aston Villa F.C.|Aston Villës]], duke ndihmuar ekipin të fitonte ndeshjen 2–1; ky ishte trofeu i tij i tetë në karrierë.<ref>{{Cite news|title=Man City win third Carabao Cup in a row|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|access-date=13 shkurt 2021|archive-date=1 mars 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200301183119/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601970|url-status=live}}</ref> Në përfundim të ndeshjes, atij i'u dha trofeu Alan Hardaker si lojtari më i mirë i ndeshjes.<ref>{{cite news|title=The Alan Hardaker Trophy|url=https://www.efl.com/carabao-cup/about-the-carabao-cup/the-alan-hardaker-trophy|website=EFL.com|publisher=English Football League|language=en|access-date=27 shkurt 2023}}</ref> Pas një ndërprerje tre mujore për shkak të [[Pandemia e COVID-19|Pandemisë së COVID-19]], Premier Liga u rikthye në qershor; në ndeshjen e parë pas rikthimit, Foden shënoi në një fitore 3–0 në shtëpi kundër Arsenalit,<ref>{{Cite news|title=Luiz sent off as Man City beat Arsenal|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|access-date=25 prill 2021|archive-date=30 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210430032252/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51601979|url-status=live}}</ref> e cila u pasua nga një dopietë, e para në karrierë, në fitoren 5–0 kundër [[Burnley F.C.|Burnleyt]].<ref>{{Cite news|title=Man City thrash Burnley to make Reds wait|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|access-date=25 prill 2021|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425094129/https://www.bbc.co.uk/sport/football/51779561|url-status=live}}</ref>
Fundi i sezonit 2019–20 solli largimin e veteranit [[David Silva]], një idhull i Foden,<ref>{{Cite web|author=Paul Handler|title=City starlet Foden: Silva's my idol|url=https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|access-date=25 prill 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100210/https://www.mancity.com/news/first-team/first-team-news/2017/july/phil-foden-man-utd-v-man-city|url-status=live}}</ref> nga ekipi pas dhjetë vitesh. Foden u vendos si lojtari i cili do të kryente rolin e Silvës në mesfushë, me trajnerin Guardiola i cili deklaroi se klubi "kishte besim" te talenti anglez.<ref>{{Cite web|author=Matt Jones|title=Pep Guardiola: Manchester City 'Trust' Phil Foden to Replace David Silva|url=https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|access-date=25 prill 2021|website=Bleacher Report|language=en|archive-date=25 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210425100207/https://bleacherreport.com/articles/2870955-pep-guardiola-manchester-city-trust-phil-foden-to-replace-david-silva|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezinin me 8 gola dhe 9 asiste në 38 ndeshje në të gjitha kompeticionet.<ref name=":0">{{Cite web|title=Phil Foden Statistics 2019/20|url=https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=18 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210418094301/https://www.premierleague.com/players/14805/Phil-Foden/stats?co=1&se=274|url-status=live}}</ref>
Foden e nisi sezonin e ri duke shënuar në fitoren 3–1 kundër [[Wolverhampton Wanderers F.C.|Wolverhampton Wanderers]] në javën e parë të kampionatit.<ref>{{Cite web|title=Wolves v Man City, 2020/21 {{!}} Premier League|url=https://www.premierleague.com/match/58915|access-date=13 shkurt 2021|publisher=Premier League|language=en|archive-date=6 mars 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210306140320/https://www.premierleague.com/match/58915|url-status=live}}</ref> Më 25 nëntor 2020, ai shënoi në fitoren kundër [[Olympiacos F.C.|Olympiacos]] në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web|title=Olympiacos-Man. City {{!}} UEFA Champions League|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|access-date=17 shkurt 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222160310/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/match/2029427--olympiacos-vs-man-city/|url-status=live}}</ref> duke ndihmuar ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt të kompeticionit për herë të 8të rresht.<ref>{{Cite web|author=David Clayton|title=Foden goal sends City through to UCL Round of 16|url=https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|access-date=17 shkurt 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=27 janar 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210127135125/https://www.mancity.com/news/mens/olympiakos-v-manchester-city-match-report-ucl-25-november-63741922|url-status=live}}</ref> Më 7 shkurt 2021, Foden shënoi dhe asistoi në fitoren 4–1 kundër Liverpoolit në transfertë; kjo ishte fitorja e parë e Cityt në [[Anfield]] që nga viti 2003.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/55875683|title=Liverpool 1–4 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|date=7 shkurt 2021|access-date=7 shkurt 2021|archive-date=7 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210207190041/https://www.bbc.com/sport/football/55875683|url-status=live}}</ref> Dhjetë ditë më pas, ai shënoi kundër [[Everton F.C.|Evertonit]] duke ndihmuar Cityn të fitonte ndeshjen e 17të rresht në të gjitha kompeticionet.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Everton to open up 10-point lead|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|access-date=17 shkurt 2021|archive-date=22 shkurt 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210222012528/https://www.bbc.co.uk/sport/football/55391049|url-status=live}}</ref>
Më 25 prill, Foden fitoi Kupën e Ligës për të katërtin sezon rresht duke luajtur 90 minuta në finalen e fituar kundër Tottenhamit.<ref>{{Cite news|title=Man City beat Spurs to lift Carabao Cup|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|access-date=25 prill 2021|archive-date=24 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210424205229/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56790307|url-status=live}}</ref> Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në të dyja ndeshjet çerek-finale kundër [[Borussia Dortmund]]it.<ref>{{Cite news|title=Foden scores late as City beat Dortmund|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|access-date=6 prill 2021|archive-date=14 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210414053445/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56641944|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|title=Mahrez and Foden send Man City into last four|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|access-date=15 prill 2021|archive-date=15 prill 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415065325/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56736853|url-status=live}}</ref> Në gjysëm-finale, City fitoi me rezultatin e përgjithshëm 4–1 kundër [[Paris Saint-Germain F.C.|Paris Saint-Germain]], me Foden i cili asistoi golin e [[Riyad Mahrez]] në ndeshjen e dytë. Ky rezultat bëri që City të kualifikohej në finalen e parë të tyre në Ligën e Kampioneve;<ref>{{Cite news|title=Man City reach first Champions League final|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|access-date=4 maj 2021|archive-date=5 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210505085806/https://www.bbc.co.uk/sport/football/56973031|url-status=live}}</ref> në finale, Foden luajti si titullar por City u mposht 1–0 nga Çelsi; kjo ishte hera e parë që Foden humbiste një finale në karrierën e tij si profesionist.<ref>{{Cite news|title=We're the best team in the world – Mount|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|access-date=1 qershor 2021|archive-date=30 maj 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210530183015/https://www.bbc.co.uk/sport/football/57296702|url-status=live}}</ref> Në përfundim të sezonit, ai u përfshi në Ekipin e Sezonit të kompeticionit,<ref>{{Cite web|date=31 maj 2021|title=UEFA Champions League Squad of the Season|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|access-date=1 qershor 2021|publisher=UEFA|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602200013/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0269-12688c451cdd-b6efcb4ce948-1000--uefa-champions-league-squad-of-the-season/|url-status=live}}</ref> si dhe u shpall [[Lojtari i Ri më i mirë i Premier Ligës]] si dhe [[PFA Lojtari i Ri i Vitit]].<ref>{{Cite web|title=PFA Awards Men's Nominees|url=https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|access-date=2 qershor 2021|publisher=Professional Footballers' Association|language=en|archive-date=2 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210602215926/https://www.thepfa.com/news/2021/6/2/pfa-awards-mens-nominees|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|title=Phil Foden named Premier League Young Player of the Year|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|access-date=5 qershor 2021|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=5 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210605170457/https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-named-premier-league-young-player-of-the-year-63758492|url-status=live}}</ref>
====2021–vazhdon: Nominimi për Topin e Artë dhe ''Tripleta'' historike====
Foden e humbi nisjen e sezonit 2021–22 për shkak të një dëmtimi.<ref>{{Cite web|date=11 gusht 2021|title=Phil Foden faces up to another month out in blow to Manchester City|url=https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210820143004/https://www.theguardian.com/football/2021/aug/11/phil-foden-faces-up-to-another-month-out-in-blow-to-manchester-city|archive-date=20 gusht 2021|access-date=15 gusht 2022|website=The Guardian|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Niall Keenan|date=15 shtator 2021|title=Manchester City vs RB Leipzig: Live Stream TV Updates and How to Watch Champions League 2021/22|url=https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923181723/https://www.vavel.com/en/football/2021/09/15/manchester-city/1085979-manchester-city-vs-rb-leipzig-live-stream-tv-updates-and-how-to-watch-champions-league-202122.html|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Vavel|language=en}}</ref> Ai u rikthye në aksion më 21 shtator në ndeshjen e Kupës së Ligës kundër [[Wycombe Wanderers F.C.|Wycombe Wanderers]], duke shënuar një gol dhe asistuar dy të tjerë me ekipin që fitoi 6–1.<ref>{{Cite web|author=James Richings|date=21 shtator 2021|title=Match Report: Manchester City 6–1 Wycombe Wanderers |url=https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210923024527/https://www.bucksfreepress.co.uk/sport/19595926.match-report-manchester-city-6-1-wycombe-wanderers/|archive-date=23 shtator 2021|access-date=15 gusht 2022|website=Bucks Free Press|language=en}}</ref> Goli i tij i parë në Premier Ligë për sezonin e ri erdhi më 3 tetor në barazimin 2–2 në transfertë kundër Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=3 tetor 2021|title=Liverpool 2–2 Manchester City|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|access-date=15 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232550/https://www.bbc.co.uk/sport/football/58667917|url-status=live}}</ref> Me vazhdimin e sezonit, kontributi i Foden në ekip u rrit; Në Ligën e Kampioneve, ai shënoi në fazën e grupeve kundër ekipit belg [[Club Brugge KV|Club Brugge]],<ref>{{Cite web|author=Neil Leigh|date=3 nëntor 2021|title=Classy City complete Champions League double over Club Brugge|url=https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220419193138/https://www.mancity.com/news/mens/manchester-city-v-club-brugge-match-report-63771563|archive-date=19 prill 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> kurse në kampionat vazhdoi të ishte protagonist, duke shënuar një dygolësh kundër [[Brighton & Hove Albion F.C.|Brighton & Hove Albion]] (fitore 4–1) si dhe golin e vetëm në fitoren minimale kundër [[Brentford F.C.|Brentford]].<ref>{{Cite web|author=Lewis Jones|date=24 tetor 2021|title=Brighton 1–4 Manchester City: Phil Foden at the double as City turn on the style|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232548/https://www.skysports.com/football/news/11661/12442285/brighton-1-4-manchester-city-phil-foden-at-the-double-as-city-turn-on-the-style|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|author=Ben Grounds|date=30 dhjetor 2021|title=Brentford 0–1 Man City: Phil Foden on target as Pep Guardiola's side march into eight-point lead at summit|url=https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|access-date=15 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.skysports.com/football/news/11661/12505868/brentford-0-1-man-city-phil-foden-on-target-as-pep-guardiolas-side-march-into-eight-point-lead-at-summit|url-status=live}}</ref>
Foden shijoi një formë të shkëlqyer gjatë muajit shkurt, duke shënuar kundër [[Sporting CP]]<ref>{{Cite web|author=Ben Southby|date=16 shkurt 2022|title=Sporting CP 0–5 Manchester City: Bernardo Silva scores twice as ruthless visitors deliver Lisbon thrashing|url=https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220216063459/https://www.eurosport.co.uk/football/champions-league/2021-2022/sporting-cp-v-man-city-follow-live_sto8791539/story.shtml|archive-date=16 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Eurosport|language=en}}</ref> në Ligën e Kampioneve dhe kundër Norwich Cityt dhe Evertonit në Premier Ligë.<ref>{{Cite web|date=12 shkurt 2022|title=Norwich City beaten as Raheem Sterling hits a hat-trick for Manchester City at Carrow Road|url=https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220214174259/https://www.canaries.co.uk/content/match-report-manchester-city-h|archive-date=14 shkurt 2022|access-date=15 gusht 2022|website=Canaries|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=Adam Bate|date=27 shkurt 2022|title=Everton 0–1 Man City: Phil Foden's late breakthrough goal wins it as hosts are left to bemoan penalty decision|url=https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|access-date=16 gusht 2022|website=Sky Sports|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232541/https://www.skysports.com/football/news/11095/12552254/everton-0-1-man-city-phil-fodens-late-breakthrough-goal-wins-it-as-hosts-are-left-to-bemoan-penalty-decision|url-status=live}}</ref> Foden gjithashtu shënoi në fitoren 4–3 kundër [[Real Madrid C.F.|Real Madridit]] në ndeshjen e parë gjysëm-finale të Ligës së Kampioneve,<ref>{{Cite web |date=26 April 2022 |title=Manchester City vs. Real Madrid 4 – 3|url=https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|access-date=16 gusht 2022|website=Soccerway|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232542/https://int.soccerway.com/matches/2022/04/26/europe/uefa-champions-league/manchester-city-football-club/real-madrid-club-de-futbol/3768535/|url-status=live}}</ref> por City u eliminua pasi humbi ndeshjen e kthimit në [[Stadiumi Santiago Bernabéu|Santiago Bernabéu]] me rezultatin 3–1.<ref>{{Cite web|date=4 maj 2022|title=Real Madrid 3–1 Manchester City (agg 6–5): Rodrygo and Benzema pull off remarkable comeback|url=https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220606232816/https://www.uefa.com/uefachampionsleague/news/0275-1511132895f4-1744cbc9329e-1000--real-madrid-3-1-manchester-city-agg-6-5-rodrygo-and-benzema-pul/|archive-date=6 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=UEFA|language=en}}</ref> Ai gjithashtu ishte protagonist në fitoren me përmbysje kundër Aston Villës në javën e fundit të kampionatit,<ref>{{Cite web|author=Joe Bray|date=22 maj 2022|title=Ilkay Gundogan explains what sparked Man City's incredible comeback vs Aston Villa|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220625011515/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-gundogan-villa-champions-24030911|archive-date=25 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=Manchester Evening News|language=en}}</ref> që lejoi Cityn ti rrëmbente titullin Liverpoolit.<ref>{{Cite web|author=Phil McNulty|date=22 maj 2022|title=Manchester City 3–2 Aston Villa|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|access-date=16 gusht 2022|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=15 gusht 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220815232547/https://www.bbc.co.uk/sport/football/61453540|url-status=live}}</ref> Ai e mbylli sezonin me 14 gola në të gjitha kompeticionet, përfshirë 9 në Premier Ligë, duke fituar sërisht çmimet PFA Lojtari i Ri i Vitit dhe Lojtari i Ri i Vitit i Premier Ligës për të dytin sezon rresht.<ref>{{Cite web|title=Phil Foden named PFA Young Player of the Year|url=https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220610020940/https://www.thepfa.com/news/2022/6/9/pfa-awards-ypoty-foden|archive-date=10 qershor 2022|access-date=15 gusht 2022|website=The PFA|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|author=John Edwards|date=21 maj 2022|title=Foden wins Premier League Young Player of the Season|url=https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220624042325/https://www.mancity.com/news/mens/foden-premier-league-young-player-of-the-season-63788714|archive-date=24 qershor 2022|access-date=16 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=ManchesterCity F.C.|language=en}}</ref> Përveç kësaj, ai u nominua për çmimin prestigjoz [[Topi i Artë]]<ref>{{Cite web|author=Jack Mumford|date=12 gusht 2022|title=Six City stars up for 2022 Ballon d'Or|url=https://www.mancity.com/news/mens/phil-foden-man-city-ballon-dor-nomination-63772830|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220813013550/https://www.mancity.com/news/mens/seven-city-players-nominated-ballon-d-or-yashin-trophy-63795902|archive-date=13 gusht 2022|access-date=15 gusht 2022|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en}}</ref> dhe çmimin Lojtari i Vitit i Lojtarëve.<ref>{{Cite web|date=2 qershor 2022|title=Fans staggered by Phil Foden nomination for PFA Player of the Year over Mo Salah|url=https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|access-date=16 gusht 2022|website=All Football app|language=en|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127051151/https://m.allfootballapp.com/news/EPL/Fans-staggered-by-Phil-Foden-nomination-for-PFA-Player-of-the-Year-over-Mo-Salah/2622226|url-status=live}}</ref>
Më 2 tetor 2022, Foden shënoi tregolëshin e parë në karrierë në fitoren 6–3 kundër [[Manchester United F.C.|Manchester United]].<ref>{{cite news|title=Man City 6–3 Man Utd: Haaland and Foden hat-tricks as hosts hit six|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|publisher=BBC Sport|language=en|date=2 tetor 2022|access-date=2 tetor 2022|archive-date=2 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221002180958/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63024245|url-status=live}}</ref> Dymbëdhjetë ditë më pas, ai firmosi një kontratë të re pesë-vjeçare ne klubin.<ref>{{Cite web|date=14 tetor 2022|title=Man City's Foden signs new long-term contract|url=https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|access-date=15 tetor 2022|publisher=ESPN FC|language=en|archive-date=15 tetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221015051204/https://www.espn.com/soccer/manchester-city-engman_city/story/4770392/man-city-phil-foden-signs-new-long-term-contract|url-status=live}}</ref> Në fazën e grupeve të Ligës së Kampioneve, Foden shënoi një gol kundër [[Sevilla FC|Seviljes]] dhe ndihmoi ekipin të kualifikohej në fazën me eliminim direkt si fitues i grupit.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/62800316|title=Erling Haaland scored twice as Manchester City opened their Champions League campaign by thrashing a dismal Sevilla side|publisher=BBC Sport|language=en|author=Steve Sutcliffe|date=6 shtator 2022|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Më 3 maj 2023, Foden shënoi në fitoren 3–0 kundër [[West Ham United F.C.|West Ham United]], duke regjistruar golin e 10të në Premier Ligë për sezonin 2022–23.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/638095|title=Manchester City reclaim top spot with win over West Ham|publisher=ESPN FC|language=en|date=3 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Pavarësisht se e kaluan shumicën e sezonit në vendin e dytë, Manchester City arriti t'a parakalonte Arsenalin gjashtë javë nga fundi dhe u shpall sërisht fitues i kampionatit.<ref>{{cite web|url=https://www.espn.com/soccer/report/_/gameId/637931|title=Manchester City win 3-1 at Arsenal to go top of Premier League|publisher=ESPN FC|language=en|date=12 tetor 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2023/may/21/premier-league-ten-title-race-turning-points-manchester-city-arsenal|title=Ten title-race turning points: how Manchester City overtook Arsenal|website=The Guardian|language=en|author1=Paul Bellsham|author2=Niall McVeigh|date=21 maj 2023|accessdate=20 prill 2024}}</ref> Në kupë, Foden ishte protagonist, duke shënuar në fitoren 4–0 kundër Çelsit në raundin e tretë dhe fitoren 3–0 kundër [[Bristol City F.C.|Bristol Cityt]] në raundin e pestë.<ref>{{Cite news|author=Phil McNulty|date=8 janar 2023|title=Manchester City 4–0 Chelsea|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64193420|access-date=23 prill 2023}}</ref><ref>{{Cite news|author=Emlyn Begley|date=28 shkurt 2023|title=Bristol City 0–3 Manchester City|publisher=BBC Sport|language=en|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/64788956|access-date=23 prill 2023}}</ref> City e fitoi trofeun pasi mposhti 2–1 në finale Manchester United.<ref name="MOTM">{{cite web|url=https://www.skysports.com/football/manchester-city-vs-manchester-united/482166|title=Man City 2–1 Man Utd: Ilkay Gundogan's double puts City on the brink of treble with FA Cup win|website=Sky Sports|language=en|date=3 qershor 2023|access-date=3 qershor 2023}}</ref> Më 10 qershor 2023, City u përball me [[F.C. Internazionale Milano|Interin]] në finalen e Ligës së Kampioneve. Foden e nisi ndeshjen si zëvëndësues por u aktivizua në minutën e 36të në vend të të dëmtuarit De Bruyne.<ref>{{cite news|author=Rob Dawson|date=10 qershor 2023|title=Man City's Kevin De Bruyne forced off with injury in 1st half of Champions League final|url=https://www.espn.com/soccer/story/_/id/37832217/manchester-city-kevin-de-bruyne-injury-champions-league-final|publisher=ESPN FC|language=en|accessdate=10 qershor 2023}}</ref> City fitoi ndeshjen falë golit të vetëm të [[Rodrigo Hernández Cascante|Rodrit]] në pjesën e dytë,<ref name="Guardian-Live">{{cite news|author=Barry Glendenning|date=10 qershor 2023|title=Manchester City beat Inter 1–0 to win Champions League and seal treble – live reaction|url=https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|publisher=The Guardian|language=en|accessdate=10 qershor 2023|archive-date=10 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230610163325/https://www.theguardian.com/football/live/2023/jun/10/manchester-city-v-inter-champions-league-final-2023-live-score-updates|url-status=live}}</ref> duke fituar trofeun e parë në histori dhe duke arritur një ''[[Tripleta (futboll)|tripletë]]'' historike.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/sport/football/65845807|title=Man City win Champions League: Rodri goal secures victory against Inter and completes treble|publisher=UEFA|language=en|date=10 qershor 2023|access-date=10 qershor 2023|archive-date=11 qershor 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230611095758/https://www.bbc.com/sport/football/65845807|url-status=live}}</ref>
==Karriera ndërkombëtare==
===Të rinjtë===
Në maj 2017, Foden shënoi në finalen e UEFA Kampionatit Evropian nën-17 kundër [[Kombëtarja spanjolle nën-17 futbollit|Spanjës]] por Anglia në fund u mposht me penallti.<ref name="U17EURO">{{cite web|title=Young Lions Beaten on Penalties in UEFA EURO U17 Championship Final|url=http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|publisher=The Football Association|language=en|date=19 maj 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=28 qershor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170628045458/http://www.thefa.com/news/2017/may/19/spain-v-england-u17-report-190517|url-status=live}}</ref>
Në tetor të të njëjtit vit, Foden fitoi famë ndërkombëtare për performancat e tij në Kupën e Botës nën-17, duke shënuar një dopietë në finale, sërisht kundër Spanjës, por këtë herë Anglia fitoi.<ref>{{cite news|title=England win Under-17 World Cup as Phil Foden inspires incredible comeback victory over Spain|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|newspaper=The Independent|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=6 shkurt 2018|archive-date=3 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171203134329/http://www.independent.co.uk/sport/football/international/england-win-under-17-world-cup-vs-spain-phil-foden-rhian-brewster-gibbs-white-a8025086.html|url-status=live}}</ref> Ai gjithashtu fitoi çmimin Topi i Artë si lojtari më i mirë i turnamentit, duke bërë që të merrte vëmëmndje të madhe nga media.<ref name="GoalSL">{{cite web|author=Sam Lee|title=Phil Foden: Who Is England's 17-Year Old World Cup Hero?|url=http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|website=Goal.com|publisher=Perform Group|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=19 nëntor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171119111925/http://www.goal.com/en-gb/news/phil-foden-who-is-englands-17-year-old-world-cup-hero/phu48rixtx151egq8b3nfgmsg|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Foden Scores England's Fifth to Seal U17 World Cup|url=https://www.bbc.com/sport/football/41789998|publisher=BBC Sport|language=en|date=28 tetor 2017|access-date=17 dhjetor 2017|archive-date=16 dhjetor 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171216222152/http://www.bbc.com/sport/football/41789998|url-status=live}}</ref>
Më 27 maj 2019, Foden ishte pjesë e listës me 23 lojtar të ekjpit nën-21 që do të luante në [[UEFA Kampionati Evropian nën-21 2019|UEFA Kampionatin Evropian nën-21]].<ref>{{Cite news|title=England U21s squad named by Aidy Boothroyd for this summer's Euro finals in Italy|url=http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|publisher=The Football Association|language=en|date=27 maj 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=4 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190604094325/http://www.thefa.com/news/2019/may/26/england-u21s-squad-named-for-euros-270519|url-status=live}}</ref> Ai shënoi një gol të bukur, i pari i tij me ekipin nën-21, në humbjen 2–1 kundër [[Kombëtarja franceze nën-21 e futbollit|Francës]] në ndeshjen e parë.<ref>{{Cite news|title=England U21s 1 France U21s 2|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|publisher=BBC Sport|language=en|date=18 qershor 2019|access-date=19 qershor 2019|archive-date=18 qershor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190618224212/https://www.bbc.co.uk/sport/football/48669141|url-status=live}}</ref>
===Ekipi i parë===
Më 25 gusht 2020, Foden u ftua për herë të parë në ekipin e parë nga trajneri [[Gareth Southgate]].<ref>{{cite web|date=25 gusht 2019|title=England call-ups for Harry Maguire, Phil Foden, Mason Greenwood and Kalvin Phillips|url=https://www.bbc.com/sport/football/53892235|access-date=25 gusht 2020|publisher=BBC Sport|language=en|archive-date=25 gusht 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200825135649/https://www.bbc.com/sport/football/53892235|url-status=live}}</ref> Ai bëri debutimin e tij ndërkombëtar në fitoren 1–0 kundër [[Kombëtarja islandeze e futbollit|Islandës]] në [[UEFA Liga e Kombeve|UEFA Ligën e Kombeve]].<ref>{{Cite news|author=Rob Smyth|date=5 shtator 2020|title=Iceland 0–1 England: Nations League – live!|website=The Guardian|language=en|url=https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|access-date=5 shtator 2020|archive-date=5 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200905150601/https://www.theguardian.com/football/live/2020/sep/05/iceland-v-england-nations-league-live|url-status=live}}</ref> Dy ditë më pas, ai dhe shoku i ekipit [[Mason Mount]] u përjashtuan nga ekipi për shkak se kishin thyer protokollin e izolimit të COVID-19, duke thirrur të paktën një person në hotelin që po qëndronin.<ref name="Independent20200907">{{cite news|author=Lawrence Ostlere|date=7 shtator 2020|title=Phil Foden and Mason Greenwood sent home after breaching quarantine rules in Iceland|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|newspaper=The Independent|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=7 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200907172900/https://www.independent.co.uk/sport/football/international/phil-foden-mason-greenwood-girls-iceland-hotel-photo-england-nations-league-b404882.html|url-status=live}}</ref> Veprimi i tij u kritikua nga Manchester City.<ref name="Independent20200907" /><ref>{{cite web|date=7 shtator 2020|title=Club Statement|url=https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|access-date=7 shtator 2020|archive-date=8 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200908092127/https://www.mancity.com/news/club/man-city-club-statement-7-september-63735079|url-status=live}}</ref> Pas kësaj, Foden shënoi dy golat e parë me ekipin kombëtar në ndeshjen e kthimit kundër Islandës në Wembley, duke i dhënë Anglisë një fitore 4–0.<ref>{{Cite web|author=Daniel Murphy|date=18 nëntor 2020|title=Man City star Phil Foden reacts to scoring first goals for England|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|access-date=19 nëntor 2020|website=Manchester Evening News |language=en|archive-date=18 nëntor 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201118233327/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/man-city-foden-england-goals-19305880|url-status=live}}</ref>
Më 1 qershor 2021, Foden ishte një nga 26 lojtarët që u ftuan për të marrë pjesë në [[UEFA Euro 2020]], e cila u zhvillua një vit me vonesë për shkak të COVID-19. Ai i'u bashkua ekipit disa ditë me vonesë për shkak të finales së Ligës së Kampioneve me Manchester Cityn.<ref>{{Cite web|date=9 qershor 2021|title=England Euro 2020 squad in full – no space for Lingard or Watkins but White called up|url=https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|access-date=9 qershor 2021|website=inews.co.uk|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609103245/https://inews.co.uk/sport/football/england-squad-euros-26-man-euro-2020-line-up-players-numbers-1029257|url-status=live}}</ref> Më 8 qershor, ai u krahasua me legjendën [[Paul Gascoigne]] pasi vendosi të "kopjonte" modelin e flokëve të ish mesfushorit të Anglisë. I pyer në lidhje me këtë, Foden deklaroi: "Kombi e di se çfarë do të thotë ai për vendin dhe çfarë bëri, kështu që nuk do ishte keq nëse përpiqem të sjell pak Gazza në fushë."<ref>{{Cite web|date=8 qershor 2021|title=Phil Foden dyes hair to 'bring a bit of Gazza on the pitch'|url=https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|access-date=9 qershor 2021|website=ITV News|language=en|archive-date=9 qershor 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210609063040/https://www.itv.com/news/2021-06-08/phil-foden-dyes-his-hair-ahead-of-euros-to-bring-a-bit-of-gazza-on-the-pitch|url-status=live}}</ref>
Më 10 nëntor 2022, Foden u ftua në ekipin që do të luante në [[2022 FIFA Kupa e Botës|FIFA Kupën e Botës 2022]] në Katar. Ai debutoi në fitoren 6–2 kundër [[Kombëtarja iraniane e futbollit|Iranit]] në fazën e grupeve, duke hyrë si zëvëndësues në minutën e 71të.<ref>{{Cite web|date=21 nëntor 2022|title=England thrash Iran in World Cup opener|url=https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382|access-date=23 nëntor 2022|publisher=BBC Sport|language=en|url-status=live|archive-date=27 nëntor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221127105410/https://www.bbc.co.uk/sport/football/63603382}}</ref> Më 29 nëntor, ai shënoi golin e dytë në fitoren 3–0 kundër [[Kombëtarja uellsiane e futbollit|Uellsit]], po në fazën e grupeve. Në ndeshjen e parë në fazën me eliminim direkt, ai asistoi golat e [[Harry Kane]] dhe [[Bukayo Saka|Bukayo Sakës]] në suksesin 3–0 kundër [[Kombëtarja senegaleze e futbollit|Senegalit]].<ref>{{Cite web|date=5 December 2022|title=Phil Foden hails his best England showing|url=https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|publisher=The Football Association|language=en|access-date=5 dhjetor 2022|archive-date=5 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221205150408/https://www.englandfootball.com/articles/2022/Dec/04/phil-foden-england-senegal-reaction-20221204|url-status=live}}</ref>
==Profili i lojtarit==
Foden është një lojtar këmbë-majtë<ref name="Louise Taylor">{{cite web|title=Meet the England players who have reached the under-17 World Cup final|url=https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|author=Louise Taylor|website=The Guardian|language=en|date=25 tetor 2017|access-date=15 prill 2019|archive-date=15 prill 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190415182613/https://www.theguardian.com/football/2017/oct/24/england-under-17-players-brazil-world-cup-semi-final-chelsea-manchester-city|url-status=live}}</ref> i cili mund të luaj si anësor i tërhequr ose si anësor i djathtë, edhe pse Guardiola e ka përshkruar si një mesfushor tipik.<ref name="GoalSL"/> Përveç kësaj, ai mund të luaj si mesfushor-sulmues në qëndër ose si sulmues i fshehur.<ref>{{cite news|url=https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|title=Phil Foden solves Pep Guardiola's false nine conundrum with derby performance|website=Manchester Evening News|language=en|author=Harry Siddall|date=7 mars 2022|access-date=5 prill 2022|archive-date=5 prill 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220405155345/https://www.manchestereveningnews.co.uk/sport/football/football-news/phil-foden-pep-guardiola-derby-23309745|url-status=live}}</ref> Në vitin 2017, Guardiola thuri lëvdada për lojtarin, duke e quajtur "të kompletuar": Është e rrezikshme të thuash gjëra të mira për lojtarët e rinj, sepse ata janë ende të rinj, dhe duhet të rriten dhe duhet të mësojnë shumë e shumë gjëra... Por ne kemi shumë besim për ta ndihmuar atë, sepse ne besojmë se ai është një djalë që ka potencial, edhe nëse nuk është i fortë dhe i gjatë.<ref name="GoalSL"/> Gazetarja e [[The Guardian]], Louise Taylor, vuri në dukje kontrollin e topit dhe aftësitë dribluese të lojtarit.<ref name="Louise Taylor"/> Në vitin 2018, gazetari veteran Brian Glanville e përshkroi Fodenin si një "talent me dhunti", duke thënë: "Lojtarët e rinj me aftësitë dhe cilësitë e tij krijuese janë jashtëzakonisht të dobët në tokë".<ref>{{cite web|title=Phil Foden Should Leave Manchester City|url=https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|author=Brian Glanville|website=World Soccer|publisher=TI Media|language=en|date=21 gusht 2018|access-date=15 prill 2019|archive-date=1 maj 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190501143619/https://www.worldsoccer.com/features/phil-foden-needs-leave-manchester-city-406799|url-status=live}}</ref>
Pasi shënoi një dygolësh vendimtar kundër Manchester United në mars 2024, Pep Guardiola e përshkroi Fodenin si lojtarin më të mirë aktualisht në Premier Ligë: "Ai pëlqen të luajë futboll. Ai tashmë do të jetë një lojtar legjendar, sepse në një moshë të re, ndeshjet e luajtura, minutat, golat e shënuar, titujt e fituar dhe ai është nga shtëpia dhe prandaj lidhja me tifozët është e pabesueshme, por tani shënon gola për të fituar ndeshjet si lojtar... Ai është lojtari i sezonit, me gjithë respektin për lojtarët e jashtëzakonshëm, por askush nuk ka qenë aq vendimtar për ne sa ai këtë sezon.<ref>{{Cite news|url=https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|title=Pep Guardiola admits Phil Foden decision was wrong as Man City boss explains absence|newspaper=The Independent|language=en|date=3 mars 2024|access-date=4 mars 2024|archive-date=4 mars 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240304153019/https://www.independent.co.uk/sport/football/pep-guardiola-phil-foden-man-city-b2506251.html|url-status=live}}</ref>
==Jeta personale==
Foden ka dy fëmijë me të dashurën e tij; një djal i lindur në vitin 2019 dhe një vajzë e lindur në vitin 2021.<ref>{{Cite news|author=Charlie Parker|date=30 nëntor 2022|title=Phil Foden: England's rising star who loves football, fishing and fatherhood|url=https://www.thetimes.co.uk/article/phil-foden-england-football-world-cup-2022-fmb7ddtt9|publisher=The Times|language=en|access-date=4 dhjetor 2022|archive-date=4 dhjetor 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221204192950/https://www.thetimes.co.uk/article/phil-foden-england-football-world-cup-2022-fmb7ddtt9|url-status=live}}</ref> Ai mban veshur fanellën me numrin 47 dhe ka një tatuazh në qafë me numrin 47 në nder të gjyshit të tij Ronnie, i cili vdiq në moshën 47 vjeç.<ref>{{cite web|title=Why does Phil Fode wear 47 Shirt|access-date=25 shtator 2023|url=https://www.90min.com/posts/why-does-phil-foden-wear-47-shirt|website=90min.com|language=en|archive-date=26 shtator 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230926012118/https://www.90min.com/posts/why-does-phil-foden-wear-47-shirt|url-status=live}}</ref>
Foden është admirues i madh i peshkimit, duke e konsideruar një nga aktivitetet e tij të preferuara në kohën e lirë.<ref>{{Cite web|author=John Edwards|title=Phil Foden: Fishing and fatherhood|url=https://www.mancity.com/features/phil-foden-fishing/|access-date=28 nëntor 2023|website=ManCity.com|publisher=Manchester City F.C.|language=en|archive-date=25 shtator 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200925065730/https://www.mancity.com/features/phil-foden-fishing/|url-status=live}}</ref>
==Statistikat e karrierës==
===Klube===
{{Updated|20 prill 2024}}
{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|-
|+ Ndeshjet dhe golat sipas klubit, sezonit dhe kompeticionit
!rowspan="2"|Klubi
!rowspan="2"|Sezoni
!colspan="3"|Liga
!colspan="2"|[[FA Cup]]
!colspan="2"|[[EFL Cup]]
!colspan="2"|Evropa
!colspan="2"|Tjetër
!colspan="2"|Gjithsej
|-
!Divizioni!!Ndsh!!Gola!!Ndsh!!Gola!!Ndsh!!Gola!!Ndsh!!Gola!!Ndsh!!Gola!!Ndsh!!Gola
|-
|rowspan="7"|[[Manchester City F.C.|Manchester City]]
|[[2017–18 Manchester City F.C. season|2017–18]]
|[[Premier League]]
|5||0||0||0||2||0||3{{efn|name=UCL|Appearances in [[UEFA Champions League]]}}||0||colspan="2"|—||10||0
|-
|[[2018–19 Manchester City F.C. season|2018–19]]
|Premier League
|13||1||3||3||5||2||4{{efn|name=UCL}}||1||1{{efn|name=FACS|Appearance in [[FA Community Shield]]}}||0||26||7
|-
|[[2019–20 Manchester City F.C. season|2019–20]]
|Premier League
|23||5||4||1||5||0||5{{efn|name=UCL}}||2||1{{efn|name=FACS}}||0||38||8
|-
|[[2020–21 Manchester City F.C. season|2020–21]]
|Premier League
|28||9||5||2||4||2||13{{efn|name=UCL}}||3||colspan="2"|—||50||16
|-
|[[2021–22 Manchester City F.C. season|2021–22]]
|Premier League
|28||9||4||1||2||1||11{{efn|name=UCL}}||3||0||0||45||14
|-
|[[2022–23 Manchester City F.C. season|2022–23]]
|Premier League
|32||11||5||3||2||0||8{{efn|name=UCL}}||1||1{{efn|name=FACS}}||0||48||15
|-
|[[2023–24 Manchester City F.C. season|2023–24]]
|Premier League
|30||14||4||2||1||0||8{{efn|name=UCL}}||5||4{{efn|One appearance in FA Community Shield, one in [[UEFA Super Cup]], two appearances and one goal in [[FIFA Club World Cup]]}}||1||46||22
|-
!colspan="3"|Career total
!159!!49!!25!!12!!21!!5!!52!!15!!7!!1!!264!!82
|}
{{notelist}}
==Referimet==
{{Reflist}}
fwvs3pman5k988cimr5cd9cn40zraxd
Oda e Junikut (Film, mars 1997)
0
353627
2658986
2658201
2024-04-25T19:46:02Z
185.174.210.164
wikitext
text/x-wiki
__NOINDEX__
Oda e Junikut është një film me skenar dhe regji të Adem Mikullovcit ku trajtohet procesi historik i pajtimit të gjaqeve ku në malësor nga rrafshi i Kosovës shkon në Dugagjin aty porsa ka degjuar për krijimin e një këshilli të pleqësisë të përberë nga pleq të 12 fiseve shqiptare dhe i therrisnin të gjithë familjarët që kishin ngatërresa personale mes vete. Aty islihati dëgjon rrefimet dhe me nder të lartë vendosin drejtësi pajtimi mes familjeve të ndryshme. Filmi është i xhiruar në Junik me ndihmen e të gjithë banorëve.
Aktorë kryesorë:
Hadi Shehu
Ahmet Spahiu
Istref Begolli
Shani Pallastka
== Skenari ==
<!-- Adem Mikullovci -->
== Prodhimi ==
<!-- Këtu mund të vendosni informacion në lidhje me prodhimin e veprës kinematografike në fjalë. Pjesa ndër të tjera mund të përmbajë nënpjesë dedikuar përzgjedhjes së aktorëve, shkrimit të skenarit, xhirimit e kompozimit muzikor. Fshijeni këtë koment përpara se të publikoni ndryshimet. -->
<!-- Këtu mund të vendosni informacion në lidhje me pritjen në publik të veprës kinematografike në fjalë. Pjesa ndër të tjera mund të përmbajë nënpjesë dedikuar fitimeve financiare, kritikave e çmimeve. Fshijeni këtë koment përpara se të publikoni ndryshimet. --><!-- Këtu mund të vendosni në formë liste artikuj të tjerë të ngjashëm ose të lidhur disi me temën e trajtuar në artikullin tuaj. Fshijeni këtë koment përpara se të publikoni ndryshimet. -->
== Referimet ==
{{reflist}}<ref>{{Citation |title=FILMI SHQIPTAR - ODA E JUNIKUT |url=https://www.youtube.com/watch?v=kzgJGQ9MqQI |language=sq-AL |access-date=2024-04-22}}</ref>
== Lidhjet e jashtme ==
<!-- Këtu mund të vendosni në formë liste adresa faqesh zyrtare serioze që lidhen me temën e trajtuar në artikullin tuaj. -->
tmk4vcgcwfiyqq4ow8qwoiuw0ct2xfg
Johnny Sins
0
353631
2659035
2658217
2024-04-26T00:21:35Z
InternetArchiveBot
115207
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1
Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox person
| name = Johnny Sins
| image = Guy, Ava Lauren at XRCO Awards 2007 1 (cropped).jpg
| caption = Johnny Sins në 2007
| other_names =
| birth_name = Steven Wolfe
| birth_date = {{Birth date and age|31|12|1978}}
| birth_place = {{flagicon|USA}} [[Pittsburgh|Pitsburg, Pensilvani]], SHBA
| education = [[Universiteti i Indianës i Pensilvanisë]]
| alma_mater =
| occupation = {{hlist|Aktor pornografik|regjisor|YouTuber|personalitet mediatik}}
| years_active = 2006–tani
| height = 6 ft 0 in
| spouse = Kissa Sins ({{abbr|nda.|separated}} 2019)
| website = {{url|sinslife.com}}
}}
'''Steven Wolfe''' ([[Shqiptimi|shq.]] '''Stiven Uolfi''') (lindur më 31 dhjetor 1978), i njohur më mirë si '''Johnny Sins''' (shq. '''Xhoni Sins'''), është një regjisor, YouTuber, dhe aktor pornografik amerikan. Ai është vazhdimisht ndër kërkimet më të njohura të pornografisë së talenteve mashkullore dhe njihet për kokën e rruar, fizikun muskulor dhe sytë blu. <ref name="FCC">{{Cite news |last=Carey |first=Alexis |date=January 11, 2018 |title=The most popular porn searches of 2017 |work=[[Fraser Coast Chronicle]] |url=https://m.frasercoastchronicle.com.au/news/from-rick-and-morty-to-fidget-spinners-pornhubs-mo/3308032/ |access-date=September 1, 2018}}</ref> <ref name="Vice3">{{Cite web |last=Rodellar |first=Pol |last2=Iris Simón |first2=Ana |date=January 9, 2018 |title=Las tendencias de consumo de porno en España 2017 nos han hecho pensar |url=https://www.vice.com/es/article/yw5qzw/jordi-nino-polla-actor-porno-resultados-pornhub-2017-espana |access-date=September 3, 2018 |publisher=Vice Media}}</ref> Vlerësimet e tij përfshijnë tre [[Çmimi AVN për Performuesin Mashkull të Vitit|çmime AVN për Performuesin Mashkull të Vitit]] <ref name="IAFD1">{{Cite web |last=Vanzetti |date=November 28, 2014 |title=AVN Awards Nominations 2015: Individual Performer Awards |url=https://blog.iafd.com/2014/11/28/avn-awards-nominations-2015-individual-performer-awards/ |access-date=August 30, 2018 |publisher=[[Internet Adult Film Database]]}}</ref> Ai ka qenë subjekt i [[Meme në internet|memeve]], të cilat përqendrohen në shumëllojshmërinë e madhe të profesioneve që kanë punuar personazhet e tij pornografike. <ref>{{Cite web |last=Bateman |first=Effie |date=February 4, 2022 |title=Scotty From Marketing Now On Par With Johnny Sins For Amount Of Different Jobs He's Tried Out |url=https://www.betootaadvocate.com/uncategorized/scotty-from-marketing-now-on-par-with-johnny-sins-for-amount-of-different-jobs-hes-tried-out/ |access-date=September 7, 2022 |website=The Betoota Advocate |language=en-AU}}</ref>
== Jeta e hershme ==
Sins lindi Steven Wolfe <ref name="Vice1">{{Cite web |last=Urdaneta |first=Diego |date=July 5, 2017 |title=10 domande che hai sempre voluto fare al pelato di Brazzers |url=https://www.vice.com/it/article/zmvnpy/johnny-sins-brazzers-10-domande |access-date=August 30, 2018 |publisher=[[Vice Media]]}}</ref> në [[Pitsburgu|Pitsburg]] më 31 dhjetor 1978. <ref name="Brazzers">{{Cite web |title=Pornstars: Johnny Sins |url=https://www.brazzers.com/profile/view/id/682/johnny-sins/bydate/133/ |access-date=August 31, 2018 |publisher=[[Brazzers]]}}</ref> Ai e ka përshkruar veten si “shumë të turpshëm” gjatë rritjes. <ref name="DVDTalk" /> Pas diplomimit në [[Universiteti Indiana i Pensilvanisë|Universitetin Indiana të Pensilvanisë]], ai filloi të punonte në ndërtim. <ref name="DVDTalk">{{Cite web |last=Jack |first=Captain |date=March 24, 2016 |title=Johnny and Kissa Have A Very Sinful Life |url=https://interviews.adultdvdtalk.com/johnny-kissa-sins/ |access-date=September 9, 2018 |publisher=AdultDVDTalk.com}}</ref> Kur ishte rreth 24 vjeç, ai vuri re se kishte filluar të bëhet tullac dhe që atëherë e mbante kokën të rruar. <ref>{{Citation |title=Q&A {{!}}{{!}} Johnny Sins Vlog #5 {{!}}{{!}} SinsTV |url=https://www.youtube.com/watch?v=l3fcuGxeb8E |language=en |access-date=May 24, 2021}}</ref> Në vitin 2006, në moshën 28-vjeçare, ai la punën e tij dhe u transferua në Los Anxhelos për të ndjekur një karrierë në industrinë e filmit pornografik me kohë të plotë. <ref name="DVDTalk" />
== Karriera ==
[[Skeda:Sins_Logo.png|majtas|parapamje| Logoja e kompanisë të Sins]]
Përpjekjet e para pornografike të Sins ishin përmes reklamave [[Craigslist|të Craigslist]]. <ref name="DVDTalk"/> [[Brazzers]] e ka përshkruar atë si një "djalë të shkëlqyeshëm" për studion, që ka performuar në mbi 1 000 skena të tyre që nga prilli 2019. <ref name="Brazzers"/>
Më 10 qershor 2015, [[Pornhub]] nisi një fushatë [[crowdfunding]] përmes [[Indiegogo]] për të prodhuar [[Seksi në hapësirë|filmin e parë për të rritur në hapësirë]]. <ref name="WashingtonPost">{{Cite news |last=Wm. Moyer |first=Justin |date=June 11, 2015 |title=PornHub crowdfunds for sex tape filmed in space |work=[[The Washington Post]] |url=https://www.washingtonpost.com/news/morning-mix/wp/2015/06/11/pornhub-crowdfunds-for-sex-tape-filmed-in-space/?noredirect=on |access-date=August 30, 2018}}</ref> <ref name="BusinessInsider">{{Cite web |last=Orwig |first=Jessica |date=June 11, 2015 |title=Everything you need to know about PornHub's plans to pioneer the world's first sex tape in space |url=https://www.businessinsider.com/pornhub-is-making-a-sex-tape-in-space-2015-6 |access-date=August 30, 2018 |website=[[Business Insider]]}}</ref> <ref name="HuffingtonPost1">{{Cite news |last=Moye |first=David |date=June 10, 2015 |title=Pornhub Crowdfunds First Porn Shot in Space |work=[[The Huffington Post]] |url=https://www.huffingtonpost.com/2015/06/10/first-porn-in-space_n_7553126.html |access-date=August 30, 2018}}</ref> Sins dhe aktorja tjetër Eva Lovia ishin planifikuar të luanin në film. <ref name="CNBC">{{Cite web |last=Guzman |first=Zack |date=June 10, 2015 |title=Pornhub launches crowdfund to film movie in space |url=https://www.cnbc.com/2015/06/10/pornhub-launches-crowdfund-to-film-movie-in-space.html |access-date=August 30, 2018 |publisher=[[CNBC]]}}</ref> <ref name="R29">{{Cite web |last=Glickman |first=Amanda |date=June 11, 2015 |title=Pornhub Is Making The First Adult Film Shot in Space |url=https://www.refinery29.com/2015/06/89011/pornhub-space-film-indiegogo |access-date=August 30, 2018 |publisher=[[Refinery29]]}}</ref> Nëse projekti do të financohej me sukses, të dy do të kishin marrë gjashtë muaj përgatitje rigoroze për nisjen, duke përfshirë trajnimin [[Papeshë|për gravitetin zero]], shpejtësinë dhe temperaturën. <ref name="WashingtonPost" /> Sins tha: "Është përtej të bërit vetëm për paratë, ose paratë e marra për këtë çështje. Ka të bëjë me të bërë histori." <ref name="Motherboard">{{Cite web |last=Koebler |first=Jason |date=June 11, 2015 |title=A Q&A With the Porn Stars Who Hope to Have Sex in Space |url=https://motherboard.vice.com/en_us/article/z4m9vj/a-qa-with-the-porn-stars-who-hope-to-have-sex-in-space |access-date=September 1, 2018 |publisher=[[Motherboard (website)|Motherboard]]}}</ref> Fushata mblodhi 236 086 dollarë gjatë 60 ditëve, duke mos arritur qëllimin e saj prej 3,4 milion dollarësh. <ref name="Indiegogo">{{Cite web |title=Pornhub Space Program – Sexploration |url=https://www.indiegogo.com/projects/pornhub-space-program-sexploration#/ |access-date=August 31, 2018 |publisher=[[Indiegogo]]}}</ref>
Në fillim të vitit 2017, Sins dhe ylli i pornos Kissa Sins (gruaja e tij në atë kohë) hapën kanalin e tyre [[YouTube|në YouTube]] SinsTV, i cili tregonte jetën e tyre të përditshme dhe paraqiste këshilla për seksin. <ref name="XBIZ5">{{Cite web |date=April 20, 2017 |title=Kissa, Johnny Sins Debut YouTube Channel |url=https://www.xbiz.com/news/219102/kissa-johnny-sins-debut-youtube-channel |access-date=August 30, 2018 |publisher=XBIZ}}</ref> Pas ndarjes së tyre në vitin 2019, Sins u bë operatori i vetëm i kanalit, i cili tani fokusohet në [[Video reagimi|videot]] dhe [[Vlog|vlog-et]] e reagimit të tij; që nga janari 2024, kanali ka fituar mbi 2.1 milion abonentë dhe më shumë se 109 milion shikime. <ref>{{Cite web |title=SinsTV - YouTube |url=https://youtube.com/@SinsTV |website=[[YouTube]]}}</ref> Një video e Sins duke provuar ushqime të ndryshme turke për pak kohë u bë videoja më e mirë e YouTube në Turqi. <ref name="Insider">{{Cite web |last=Hu |first=Nian |date=April 20, 2018 |title=This famous porn star is going viral on YouTube – but the only thing he's doing is eating snacks |url=https://www.thisisinsider.com/male-porn-star-johnny-sins-eats-turkish-snacks-on-youtube-viral-2018-4 |access-date=September 1, 2018 |publisher=[[Insider Inc.|Insider]]}}</ref>
Në vitin 2018, Sins mori çmimin për interpretuesin mashkull më të popullarizuar nga gratë në [[Pornhub|Pornhub Awards]], <ref name="XBIZ8">{{Cite web |last=Pardon |first=Rhett |date=September 7, 2018 |title=Pornhub Awards Puts Spotlight on Industry's Best and Kanye West |url=https://www.xbiz.com/news/238548/pornhub-awards-puts-spotlight-on-industrys-best-and-kanye-west |access-date=September 8, 2018 |publisher=XBIZ}}</ref> për të cilin fituesit u përcaktuan nga të dhënat e transmetimit të përdoruesve. <ref name="RS" />
Në vitin 2020, Sins ndaloi së krijuari video pornografike për studiot e mëdha dhe u fokusua në prodhimin e përmbajtjes së tij, duke deklaruar në atë kohë se ai mund të rikthehet të punojë për studiot e mëdha në të ardhmen. <ref>{{Cite web |title=Did I Quit?!? |url=https://www.youtube.com/watch?v=TjqztA8ZFiI |access-date=January 4, 2020 |via=YouTube}}</ref> Që nga janari 2024, ai ka interpretuar si aktor pornografik në pothuajse 3 000 video. <ref name="iafd">{{Cite web |title=Johnny Sins |url=http://www.iafd.com/person.rme/perfid=JohnnySins/gender=m/Johnny-Sins.htm |access-date=October 12, 2008 |publisher=[[Internet Adult Film Database]]}}</ref>
== Jeta personale ==
Sins banon në [[Las Vegas]]. Ai u martua me yllin porno Kissa Sins në një datë të panjohur, <ref name="Vice1"/> dhe ata u ndanë në vitin 2019, por mbetën miq të ngushtë. <ref>{{Cite web |title=Kissa Sins on Instagram: "Okokok everyone keeps asking us so here are all your answers lol. Yes I dated Ozzy last year after Johnny Sins and I broke up. Yes Ozzy..." |url=https://www.instagram.com/p/B79MOe8HOoj/ |access-date=May 24, 2021 |website=Instagram |language=en}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Kissa Sins on Instagram: "After a year of traveling around the world I spent a month with #JohnnySins in Los Cabos, Mexico (yes he's still in IG jail) he moved to..." |url=https://www.instagram.com/p/B9SHODmHrMv/ |url-access=registration |archive-url=https://web.archive.org/web/20230430012851/https://www.instagram.com/p/B9SHODmHrMv/ |archive-date=30 prill 2023 |access-date=May 24, 2021 |website=Instagram |language=en |url-status=bot: unknown }}</ref>
Në tetor 2017, një foto e Sins u [[X (rrjet social)|postua në Twitter]] nga një përdorues i cili pretendoi në mënyrë të rreme se Sins ishte zhdukur si pasojë e [[Të shtënat në Las Vegas 2017|të shtënave masive në Las Vegas]]. <ref name="USAToday">{{Cite news |last=Hafner |first=Josh |date=October 2, 2017 |title=Las Vegas shooting: Hoaxes arise online after tragedy |work=[[USA Today]] |url=https://www.usatoday.com/story/news/nation-now/2017/10/02/las-vegas-shooting-hoaxes-arise-online-after-tragedy/723641001/ |access-date=September 1, 2018}}</ref> <ref name="WashingtonPost2">{{Cite news |last=Ohlheiser |first=Abby |date=October 3, 2017 |title=A running list of viral hoaxes and misinformation about the Las Vegas shooting |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/news/the-intersect/wp/2017/10/02/a-running-list-of-viral-hoaxes-and-misinformation-about-the-las-vegas-shooting/ |access-date=September 1, 2018}}</ref> <ref name="Mashable">{{Cite web |last=Mezzofiore |first=Gianluca |date=October 2, 2017 |title=A troll explains why he tweeted a fake 'missing dad' picture from the Las Vegas shooting |url=https://mashable.com/2017/10/02/troll-fake-las-vegas-victim-picture/#eQYPTep3tmq2 |access-date=September 1, 2018 |website=Mashable}}</ref> Tweet-i ishte një nga mashtrimet e shumta virale që u shfaqën në lidhje me të shtënat. <ref name="USAToday" /> <ref name="WashingtonPost2" />
Në korrik 2018, si pjesë e një fushate marketingu që synonte të nxiste udhëtimet në turne në kolegj, një [[Piktura Murore|mural]] i Sins dhe disa yjeve të tjerë porno u pikturua në anën e një autobusi që lëvizte rreth shtetit Indian të [[Kerala]]. <ref name="TNM">{{Cite web |last=Raj Gatty |first=Harsha |date=July 3, 2018 |title=Porn-stars are part of pop culture, says owner of Kerala's very adult bus for teens |url=https://www.thenewsminute.com/article/porn-stars-are-part-pop-culture-says-owner-kerala-s-very-adult-bus-teens-84098 |access-date=September 1, 2018 |publisher=[[The News Minute]]}}</ref>
== Referencat ==
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Lindje 1978]]
[[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]]
h4t6ofidq03x5edqd3kaud7imhjm3rd
Ismail Dardhishta
0
353680
2659025
2658343
2024-04-25T21:12:25Z
InternetArchiveBot
115207
Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1
Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
'''Ismail Dardhishta''' (4 prill 1964, [[Shkupi|Shkup]]) është avokat, politikan dhe gjykatës kushtetues nga Maqedonia e Veriut.
== Biografia ==
Ismail Dardhishta ka lindur më [[4 Prill|4 prill]] [[1964]] në [[Shkupi|Shkup]] . Shkollimin fillor dhe të mesëm e kreu në [[Shkupi|Shkup]] dhe më pas në vitin 1984/85 u regjistrua në Fakultetin Juridik në Universitetin e Prishtinës. Diplomoi në [[1989|vitin 1989]], ndërsa provimin e jurisprudencës e dha në [[Shkupi|Shkup]] në [[1991|vitin 1991]] . Pas diplomimit, në periudhën 1990-1996, punoi si këshilltar në Kuvendin e Qytetit të Shkupit.
Në të njëjtën kohë, në periudhën 1996-2000 ishte zëvendës anëtar i Komisionit Shtetëror të Zgjedhjeve dhe punoi si nëpunës i pavarur në [[Komuna e Qendrës (Maqedoni)|Komunën Qendër]] të [[Shkupi|Shkupit]] . Pastaj u punësua si zëvendësdrejtor në Agjencinë për nëpunës shtetërorë në periudhën 2000-2002. Në periudhën nga tetori 2002 deri në tetor 2003 është emëruar Ministër i Drejtësisë i [[Maqedonia e Veriut|Republikës së Maqedonisë]] . Nga [[20 Korrik|data 20 korrik]] [[2005]] deri më [[31 dhjetor]] [[2006]] ka punuar si anëtar i Këshillit Gjyqësor Republikan.
Në pozitën e gjyqtarit të [[Gjykata Kushtetuese e Maqedonisë së Veriut|Gjykatës Kushtetuese]] të Republikës së Maqedonisë është zgjedhur më [[31 Korrik|31 korrik]] [[2008]] .
== Shih edhe ==
* [[Shqiptarët në Maqedoninë e Veriut]]
* [[Gjykata Kushtetuese e Maqedonisë së Veriut]]
== Linqe te jashtme ==
* [http://www.ustavensud.mk/domino/WEBSUD.nsf/361fc6dc5689d3c6c1256d3c004951dc/3cb1c6e89dbf251ec12574b9003db534?OpenDocument Gjykata Kushtetuese e Maqedonisë] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160319051335/http://www.ustavensud.mk/domino/WEBSUD.nsf/361fc6dc5689d3c6c1256d3c004951dc/3cb1c6e89dbf251ec12574b9003db534?OpenDocument |date=19 mars 2016 }} Архивирано më 19 mars 2016 d.
[[Kategoria:Ministra të Drejtësisë në Maqedoninë e Veriut]]
[[Kategoria:Shqiptarë në Maqedoninë e Veriut]]
[[Kategoria:Juristë nga Maqedonia e Veriut]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Njerëz nga Shkupi]]
[[Kategoria:Lindje 1964]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Prishtinës]]
ipcl8okw1pq2b4jdlbey6cp5chsaqqh
Përdoruesi diskutim:Kanao1765
3
353687
2659098
2658390
2024-04-26T10:48:29Z
Kanao1765
162641
#talk-topic
wikitext
text/x-wiki
{{Stampa:Tung|realName=|name=Kanao1765}}
-- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 23 prill 2024 10:00 (CEST)
== Blendiar Bytyqi ==
Blendiar Bytyqi është këngëtar, kompozitor, kontautor, dhe zanatari i tij është në muzikën pop, R&B soul.
Më datë 28 Dhjetor 2022, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "Pa Ty". Muzika e këngës u punua nga Bini Nebihu, ndërsa teksti u shkrua nga Fadil Topalli. Videoklipi u prodhua nga kompania XL Films.
Më datë 6 Shkurt 2023, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "Copë Copë". Tekstin e këngës e punuan në bashkëpunim Flakron Voca & Blendiar Bytyqi. Videoklipi u prodhua nga XL Films, ndërsa produksioni audio u realizua nga Ridvan Bajrami.
Më datë 17 Qershor 2023, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "A Thu Pse". Tekstin e këngës e punuan në bashkëpunim Flakron Voca & Blendiar Bytyqi. Videoklipi u prodhua nga XL Films, ndërsa produksioni audio u realizua nga Ridvan Bajrami.
Më datë 2 Gusht 2023, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "A ke hala". Tekstin e këngës e punoi Valo93. Videoklipi u prodhua nga XL Films, ndërsa produksioni audio u realizua nga Ridvan Bajrami.
Më datë 6 Janar 2024, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin " Vetmia ". Tekstin e këngës e punoi Blendiar Bytyqi. Videoklipi u prodhua nga Time Picture, ndërsa produksioni audio u realizua nga Classical Music House.
Më datë 12 Prill 2024, Blendiar Bytyqi & Readi publikojnë videoklipin "Oj Dritë E Syve". Tekstin e këngës e punuan në bashkëpunim Blendiar Bytyqi & Readi. Videoklipi u prodhua nga kompania Time Pictures. [[Përdoruesi:Kanao1765|Kanao1765]] ([[Përdoruesi diskutim:Kanao1765|diskutimet]]) 26 prill 2024 12:48 (CEST)
juqrdt2irn2s2ur2dotbffmyb3y998a
Sahat Kulla e Ulqinit
0
353761
2658767
2024-04-25T13:23:09Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Sahat Kulla e Ulqinit]] tek [[Kulla e Sahatit e Ulqinit]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Kulla e Sahatit e Ulqinit]]
ol964mn3tnhg6siy2afec4921gxhtg5
Sahat Kulla në Gjilan
0
353762
2658769
2024-04-25T13:23:20Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Sahat Kulla në Gjilan]] tek [[Kulla e Sahatit në Gjilan]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Kulla e Sahatit në Gjilan]]
i42y3brpietivkc5j9av4pprpx5k9e6
Diskutim:Sahat Kulla në Gjilan
1
353763
2658771
2024-04-25T13:23:21Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Diskutim:Sahat Kulla në Gjilan]] tek [[Diskutim:Kulla e Sahatit në Gjilan]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Diskutim:Kulla e Sahatit në Gjilan]]
k772i146djtm9mdbr8t39nqhnnsakni
Kulla e Sahatit e Ulqinit
0
353764
2658773
2024-04-25T13:23:41Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Kulla e Sahatit e Ulqinit]] tek [[Kulla e Sahatit në Ulqin]]: Gabim drejtshkrimor
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Kulla e Sahatit në Ulqin]]
lcyflav0wsaat6z000xpdy9q1lsfhh5
Sahat Kulla në Prizren
0
353765
2658775
2024-04-25T13:23:59Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Sahat Kulla në Prizren]] tek [[Kulla e Sahatit në Prizren]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Kulla e Sahatit në Prizren]]
fqtmgcegoa437oqii3xzllpao0io5f7
Diskutim:Sahat Kulla në Prizren
1
353766
2658777
2024-04-25T13:23:59Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Diskutim:Sahat Kulla në Prizren]] tek [[Diskutim:Kulla e Sahatit në Prizren]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Diskutim:Kulla e Sahatit në Prizren]]
g2s8pwyd3ebfxlaqoqkjyntwhptzk9n
Sahat Kulla në Gjakovë
0
353767
2658779
2024-04-25T13:24:06Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Sahat Kulla në Gjakovë]] tek [[Kulla e Sahatit në Gjakovë]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Kulla e Sahatit në Gjakovë]]
5m0961rokzsu2oq955ajgwhsideblxf
Sahat Kulla në Gostivar
0
353768
2658781
2024-04-25T13:24:13Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Sahat Kulla në Gostivar]] tek [[Kulla e Sahatit në Gostivar]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Kulla e Sahatit në Gostivar]]
s49xlsxzh0ogi8xwmvzkd947ejdqnos
Sahat Kulla në Prishtinë
0
353769
2658783
2024-04-25T13:24:20Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Sahat Kulla në Prishtinë]] tek [[Kulla e Sahatit në Prishtinë]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Kulla e Sahatit në Prishtinë]]
6tv8as40wtitez5524c0kwtnzvam62l
Diskutim:Sahat Kulla në Prishtinë
1
353770
2658785
2024-04-25T13:24:21Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Diskutim:Sahat Kulla në Prishtinë]] tek [[Diskutim:Kulla e Sahatit në Prishtinë]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Diskutim:Kulla e Sahatit në Prishtinë]]
3ofmud4pde312bq96clwwn83t8cp4bu
Sahatkulla në Mekë
0
353771
2658787
2024-04-25T13:25:23Z
Leutrim.P
113691
Leutrim.P zhvendosi faqen [[Sahatkulla në Mekë]] tek [[Kulla e Sahatit në Mekë]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Kulla e Sahatit në Mekë]]
fvllbvtjw074w1x3jp2s7kpkg3ld2eg
Marrëdhëniet mes Rusisë dhe NATO-s
0
353772
2658788
2024-04-25T13:55:03Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
[[File:Russian_SU-27_Flanker_with_RAF_Typhoon_MOD_45157730.jpg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Russian_SU-27_Flanker_with_RAF_Typhoon_MOD_45157730.jpg|parapamje|Eurofighter Typhoon i Forcave Ajrore Mbretërore (poshtë) shoqëron Forcat Ajrore Ruse Su-27 Flanker (lart) mbi Detin Baltik në qershor 2014.]]
Marrëdhëniet midis [[Aleanca ushtarake|aleancës ushtarake]] të [[NATO]]-s dhe [[Rusia|Federatës Ruse]] u krijuan në vitin 1991 në kuadër të Këshillit të Bashkëpunimit të Atlantikut të Veriut. Në vitin 1994, Rusia iu bashkua programit të [[Partneriteti për Paqe|Partneritetit për Paqe]], dhe më 27 maj 1997, Akti Themelues NATO-Rusi (NRFA) u nënshkrua në Samitin e NATO-s në Paris të vitit 1997 në Francë, duke mundësuar krijimin e Këshillit të Përhershëm të Përbashkët NATO-Rusi (NRPJC). ). Në fillim të viteve 2010, NATO dhe Rusia nënshkruan disa marrëveshje shtesë për bashkëpunim.<ref>{{Cite web |title=The NATO Russian Founding Act {{!}} Arms Control Association |url=https://www.armscontrol.org/act/1997-05/features/nato-russian-founding-act |access-date=2024-04-06 |website=www.armscontrol.org}}</ref> NRPJC u zëvendësua në 2002 nga Këshilli NATO-Rusi (NRC), i cili u krijua në një përpjekje për të partnerizuar në çështjet e sigurisë dhe projektet e përbashkëta së bashku.
Pavarësisht përpjekjeve për të strukturuar forume që promovojnë bashkëpunimin midis Rusisë dhe NATO-s, marrëdhëniet që nga viti 2024 janë tensionuar rëndë me kalimin e kohës për shkak të konflikteve post-sovjetike dhe mosmarrëveshjeve territoriale që përfshijnë Rusinë, duke përfshirë:
* [[Konflikti i Karabakut të Sipërm|Azerbajxhan]] (1988–2024)<ref>{{cite book |last=Benson |first=Brett V. |title=Constructing International Security: Alliances, Deterrence, and Moral Hazard |publisher=Cambridge University Press |year=2012 |isbn=978-1107027244 |location=Cambridge |page=67}}</ref><ref>{{cite web |title=Russia says deployment of EU mission in Armenia to 'exacerbate existing contradictions' |url=https://www.aa.com.tr/en/politics/russia-says-deployment-of-eu-mission-in-armenia-to-exacerbate-existing-contradictions/2798462}}</ref><ref name="online">RAND, ''Russia's Hostile Measures: Combating Russian Gray Zone Aggression Against NATO in the Contact, Blunt, and Surge Layers of Competition'' (2020) [http://www.rand.org/t/RR2539 online]</ref>
* [[Lufta e Transnistrisë|Moldovë]] (1990–sot)<ref>{{Cite web |title=Twenty Years of Russian “Peacekeeping” in Moldova |url=https://jamestown.org/program/twenty-years-of-russian-peacekeeping-in-moldova/ |access-date=2024-04-06 |website=Jamestown |language=en-US}}</ref>
* [[Lufta Ruso-Gjeorgjiane|Gjeorgji]] (2008–sot)<ref>{{Cite web |date=2008-09-02 |title=President of Russia |url=http://www.kremlin.ru/eng/speeches/2008/08/26/1543_type82912_205752.shtml |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080902001442/http://www.kremlin.ru/eng/speeches/2008/08/26/1543_type82912_205752.shtml |archive-date=2008-09-02 |access-date=2024-04-06}}</ref>
* [[Lufta Ruso-Ukrainase|Ukrainë]] (2014–sot)<ref>{{Cite news |last=Higgins |first=Andrew |last2=Erlanger |first2=Steven |date=2014-02-27 |title=Gunmen Seize Government Buildings in Crimea |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2014/02/28/world/europe/crimea-ukraine.html |access-date=2024-04-06 |issn=0362-4331}}</ref><ref>{{Cite web |last=Ellyatt |first=Holly |date=2022-02-24 |title=Russian forces invade Ukraine |url=https://www.cnbc.com/2022/02/24/russian-forces-invade-ukraine.html |access-date=2024-04-06 |website=CNBC |language=en}}</ref>
* [[Ndërhyrja ruse në luftën civile siriane|Siri]] (2015–sot)<ref>{{Cite news |date=2015-10-01 |title=Russia joins war in Syria: Five key points |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-34416519 |access-date=2024-04-06}}</ref>
* [[Rrëzimi i Suhoi Su-24 rus në vitin 2015|Turqi]] (2015–2016)
* [[Trazirat kazake 2022|Kazakistan]] (2021–2022)<ref>{{cite web |date=5 November 2021 |title=Russia blocks trains carrying Kazakh coal to Ukraine | Article |url=https://www.kyivpost.com/post/7462}}</ref>
Marrëdhëniet Rusi-NATO filluan të përkeqësohen ndjeshëm pas [[Revolucioni Portokalli|Revolucionit Portokalli]] të Ukrainës në 2004-05 dhe [[Lufta Ruso-Gjeorgjiane|Luftës Ruso-Gjeorgjiane]] në 2008. Ato u përkeqësuan edhe më tej në vitin 2014, kur më 1 prill 2014, NATO vendosi njëzëri të pezullojë të gjithë bashkëpunimin praktik si një përgjigje ndaj [[Aneksimi i Krimesë nga Federata Ruse|aneksimit rus të Krimesë]]. Në tetor 2021, pas një incidenti në të cilin NATO dëboi tetë zyrtarë rusë nga selia e saj në [[Brukseli|Bruksel]], Rusia pezulloi misionin e saj në NATO dhe urdhëroi mbylljen e zyrës së NATO-s në [[Moska|Moskë]].<ref name="apnews.com">{{cite web |date=2021-10-18 |title=Russia suspends its mission at NATO, shuts alliance's office |url=https://apnews.com/article/europe-russia-moscow-sergey-lavrov-f03d2f2f8e3086b0490d4f9e95cdf655 |access-date=2021-10-19 |publisher=AP |language=en}}</ref><ref>{{cite news |last1=Chernova |first1=Anna |last2=Fox |first2=Kara |title=Russia suspending mission to NATO in response to staff expulsions |publisher=CNN |url=https://www.cnn.com/2021/10/18/europe/russia-suspends-nato-mission-intl/index.html |access-date=2021-10-19}}</ref>
[[Pushtimi rus i Ukrainës në 2022|Pushtimi rus i Ukrainës]] në shkurt 2022 ka shkaktuar një prishje të marrëdhënieve NATO-Rusi në pikën më të ulët që nga fundi i Luftës së Ftohtë në 1991. Samiti i NATO-s në Madrid i vitit 2022 e shpalli Rusinë "një kërcënim të drejtpërdrejtë për sigurinë euro-atlantike" ndërsa Këshilli NATO-Rusi u shpall i pafuqishëm.<ref name=":3">{{Cite web |date=30 June 2022 |title=Madrid Summit ends with far-reaching decisions to transform NATO |url=https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_197574.htm |access-date= |website=NATO |language=en}}</ref> Megjithëse zyrtarët dhe propagandistët rusë kanë pohuar se janë "në luftë" me të gjithë NATO-n dhe Perëndimin, NATO ka pohuar se fokusi i saj është të ndihmojë [[Ukraina|Ukrainën]] të mbrohet dhe jo të luftojë Rusinë.<ref name=":4">{{Cite news |last=Vavra |first=Shannon |date=2022-09-21 |title='The Time Has Come': Top Putin Official Admits Ugly Truth About War |language=en |work=The Daily Beast |url=https://www.thedailybeast.com/russian-defense-minister-sergei-shoigu-vows-war-is-against-the-west-not-just-ukraine |access-date=2022-10-01}}</ref><ref>{{Cite news |last=Tisdall |first=Simon |date=2023-03-05 |title=Nato faces an all-out fight with Putin. It must stop pulling its punches |language=en-GB |work=The Observer |url=https://www.theguardian.com/commentisfree/2023/mar/05/nato-putin-fight-russia-ukraine-war-pulling-punches |access-date=2023-06-26 |issn=0029-7712}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Rusia]]
* [[NATO]]
== Referime ==
8rj51o2gtric2ou08cwljie8tlg391b
2658789
2658788
2024-04-25T13:57:42Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Marrëdhëniet shumëpalëshe të Rusisë]]; +[[Kategoria:Marrëdhëniet Rusi-NATO]]; +[[Kategoria:Marrëdhëniet mes Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[File:Russian_SU-27_Flanker_with_RAF_Typhoon_MOD_45157730.jpg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Russian_SU-27_Flanker_with_RAF_Typhoon_MOD_45157730.jpg|parapamje|Eurofighter Typhoon i Forcave Ajrore Mbretërore (poshtë) shoqëron Forcat Ajrore Ruse Su-27 Flanker (lart) mbi Detin Baltik në qershor 2014.]]
Marrëdhëniet midis [[Aleanca ushtarake|aleancës ushtarake]] të [[NATO]]-s dhe [[Rusia|Federatës Ruse]] u krijuan në vitin 1991 në kuadër të Këshillit të Bashkëpunimit të Atlantikut të Veriut. Në vitin 1994, Rusia iu bashkua programit të [[Partneriteti për Paqe|Partneritetit për Paqe]], dhe më 27 maj 1997, Akti Themelues NATO-Rusi (NRFA) u nënshkrua në Samitin e NATO-s në Paris të vitit 1997 në Francë, duke mundësuar krijimin e Këshillit të Përhershëm të Përbashkët NATO-Rusi (NRPJC). ). Në fillim të viteve 2010, NATO dhe Rusia nënshkruan disa marrëveshje shtesë për bashkëpunim.<ref>{{Cite web |title=The NATO Russian Founding Act {{!}} Arms Control Association |url=https://www.armscontrol.org/act/1997-05/features/nato-russian-founding-act |access-date=2024-04-06 |website=www.armscontrol.org}}</ref> NRPJC u zëvendësua në 2002 nga Këshilli NATO-Rusi (NRC), i cili u krijua në një përpjekje për të partnerizuar në çështjet e sigurisë dhe projektet e përbashkëta së bashku.
Pavarësisht përpjekjeve për të strukturuar forume që promovojnë bashkëpunimin midis Rusisë dhe NATO-s, marrëdhëniet që nga viti 2024 janë tensionuar rëndë me kalimin e kohës për shkak të konflikteve post-sovjetike dhe mosmarrëveshjeve territoriale që përfshijnë Rusinë, duke përfshirë:
* [[Konflikti i Karabakut të Sipërm|Azerbajxhan]] (1988–2024)<ref>{{cite book |last=Benson |first=Brett V. |title=Constructing International Security: Alliances, Deterrence, and Moral Hazard |publisher=Cambridge University Press |year=2012 |isbn=978-1107027244 |location=Cambridge |page=67}}</ref><ref>{{cite web |title=Russia says deployment of EU mission in Armenia to 'exacerbate existing contradictions' |url=https://www.aa.com.tr/en/politics/russia-says-deployment-of-eu-mission-in-armenia-to-exacerbate-existing-contradictions/2798462}}</ref><ref name="online">RAND, ''Russia's Hostile Measures: Combating Russian Gray Zone Aggression Against NATO in the Contact, Blunt, and Surge Layers of Competition'' (2020) [http://www.rand.org/t/RR2539 online]</ref>
* [[Lufta e Transnistrisë|Moldovë]] (1990–sot)<ref>{{Cite web |title=Twenty Years of Russian “Peacekeeping” in Moldova |url=https://jamestown.org/program/twenty-years-of-russian-peacekeeping-in-moldova/ |access-date=2024-04-06 |website=Jamestown |language=en-US}}</ref>
* [[Lufta Ruso-Gjeorgjiane|Gjeorgji]] (2008–sot)<ref>{{Cite web |date=2008-09-02 |title=President of Russia |url=http://www.kremlin.ru/eng/speeches/2008/08/26/1543_type82912_205752.shtml |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080902001442/http://www.kremlin.ru/eng/speeches/2008/08/26/1543_type82912_205752.shtml |archive-date=2008-09-02 |access-date=2024-04-06}}</ref>
* [[Lufta Ruso-Ukrainase|Ukrainë]] (2014–sot)<ref>{{Cite news |last=Higgins |first=Andrew |last2=Erlanger |first2=Steven |date=2014-02-27 |title=Gunmen Seize Government Buildings in Crimea |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2014/02/28/world/europe/crimea-ukraine.html |access-date=2024-04-06 |issn=0362-4331}}</ref><ref>{{Cite web |last=Ellyatt |first=Holly |date=2022-02-24 |title=Russian forces invade Ukraine |url=https://www.cnbc.com/2022/02/24/russian-forces-invade-ukraine.html |access-date=2024-04-06 |website=CNBC |language=en}}</ref>
* [[Ndërhyrja ruse në luftën civile siriane|Siri]] (2015–sot)<ref>{{Cite news |date=2015-10-01 |title=Russia joins war in Syria: Five key points |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-34416519 |access-date=2024-04-06}}</ref>
* [[Rrëzimi i Suhoi Su-24 rus në vitin 2015|Turqi]] (2015–2016)
* [[Trazirat kazake 2022|Kazakistan]] (2021–2022)<ref>{{cite web |date=5 November 2021 |title=Russia blocks trains carrying Kazakh coal to Ukraine | Article |url=https://www.kyivpost.com/post/7462}}</ref>
Marrëdhëniet Rusi-NATO filluan të përkeqësohen ndjeshëm pas [[Revolucioni Portokalli|Revolucionit Portokalli]] të Ukrainës në 2004-05 dhe [[Lufta Ruso-Gjeorgjiane|Luftës Ruso-Gjeorgjiane]] në 2008. Ato u përkeqësuan edhe më tej në vitin 2014, kur më 1 prill 2014, NATO vendosi njëzëri të pezullojë të gjithë bashkëpunimin praktik si një përgjigje ndaj [[Aneksimi i Krimesë nga Federata Ruse|aneksimit rus të Krimesë]]. Në tetor 2021, pas një incidenti në të cilin NATO dëboi tetë zyrtarë rusë nga selia e saj në [[Brukseli|Bruksel]], Rusia pezulloi misionin e saj në NATO dhe urdhëroi mbylljen e zyrës së NATO-s në [[Moska|Moskë]].<ref name="apnews.com">{{cite web |date=2021-10-18 |title=Russia suspends its mission at NATO, shuts alliance's office |url=https://apnews.com/article/europe-russia-moscow-sergey-lavrov-f03d2f2f8e3086b0490d4f9e95cdf655 |access-date=2021-10-19 |publisher=AP |language=en}}</ref><ref>{{cite news |last1=Chernova |first1=Anna |last2=Fox |first2=Kara |title=Russia suspending mission to NATO in response to staff expulsions |publisher=CNN |url=https://www.cnn.com/2021/10/18/europe/russia-suspends-nato-mission-intl/index.html |access-date=2021-10-19}}</ref>
[[Pushtimi rus i Ukrainës në 2022|Pushtimi rus i Ukrainës]] në shkurt 2022 ka shkaktuar një prishje të marrëdhënieve NATO-Rusi në pikën më të ulët që nga fundi i Luftës së Ftohtë në 1991. Samiti i NATO-s në Madrid i vitit 2022 e shpalli Rusinë "një kërcënim të drejtpërdrejtë për sigurinë euro-atlantike" ndërsa Këshilli NATO-Rusi u shpall i pafuqishëm.<ref name=":3">{{Cite web |date=30 June 2022 |title=Madrid Summit ends with far-reaching decisions to transform NATO |url=https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_197574.htm |access-date= |website=NATO |language=en}}</ref> Megjithëse zyrtarët dhe propagandistët rusë kanë pohuar se janë "në luftë" me të gjithë NATO-n dhe Perëndimin, NATO ka pohuar se fokusi i saj është të ndihmojë [[Ukraina|Ukrainën]] të mbrohet dhe jo të luftojë Rusinë.<ref name=":4">{{Cite news |last=Vavra |first=Shannon |date=2022-09-21 |title='The Time Has Come': Top Putin Official Admits Ugly Truth About War |language=en |work=The Daily Beast |url=https://www.thedailybeast.com/russian-defense-minister-sergei-shoigu-vows-war-is-against-the-west-not-just-ukraine |access-date=2022-10-01}}</ref><ref>{{Cite news |last=Tisdall |first=Simon |date=2023-03-05 |title=Nato faces an all-out fight with Putin. It must stop pulling its punches |language=en-GB |work=The Observer |url=https://www.theguardian.com/commentisfree/2023/mar/05/nato-putin-fight-russia-ukraine-war-pulling-punches |access-date=2023-06-26 |issn=0029-7712}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Rusia]]
* [[NATO]]
== Referime ==
[[Kategoria:Marrëdhëniet shumëpalëshe të Rusisë]]
[[Kategoria:Marrëdhëniet Rusi-NATO]]
[[Kategoria:Marrëdhëniet mes Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara]]
r9var6p934ujp2tf4kskk3xflh2val2
2658790
2658789
2024-04-25T13:58:22Z
Leutrim.P
113691
removed [[Category:Marrëdhëniet Rusi-NATO]]; added [[Category:Marrëdhëniet mes Rusisë dhe NATO-s]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[File:Russian_SU-27_Flanker_with_RAF_Typhoon_MOD_45157730.jpg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Russian_SU-27_Flanker_with_RAF_Typhoon_MOD_45157730.jpg|parapamje|Eurofighter Typhoon i Forcave Ajrore Mbretërore (poshtë) shoqëron Forcat Ajrore Ruse Su-27 Flanker (lart) mbi Detin Baltik në qershor 2014.]]
Marrëdhëniet midis [[Aleanca ushtarake|aleancës ushtarake]] të [[NATO]]-s dhe [[Rusia|Federatës Ruse]] u krijuan në vitin 1991 në kuadër të Këshillit të Bashkëpunimit të Atlantikut të Veriut. Në vitin 1994, Rusia iu bashkua programit të [[Partneriteti për Paqe|Partneritetit për Paqe]], dhe më 27 maj 1997, Akti Themelues NATO-Rusi (NRFA) u nënshkrua në Samitin e NATO-s në Paris të vitit 1997 në Francë, duke mundësuar krijimin e Këshillit të Përhershëm të Përbashkët NATO-Rusi (NRPJC). ). Në fillim të viteve 2010, NATO dhe Rusia nënshkruan disa marrëveshje shtesë për bashkëpunim.<ref>{{Cite web |title=The NATO Russian Founding Act {{!}} Arms Control Association |url=https://www.armscontrol.org/act/1997-05/features/nato-russian-founding-act |access-date=2024-04-06 |website=www.armscontrol.org}}</ref> NRPJC u zëvendësua në 2002 nga Këshilli NATO-Rusi (NRC), i cili u krijua në një përpjekje për të partnerizuar në çështjet e sigurisë dhe projektet e përbashkëta së bashku.
Pavarësisht përpjekjeve për të strukturuar forume që promovojnë bashkëpunimin midis Rusisë dhe NATO-s, marrëdhëniet që nga viti 2024 janë tensionuar rëndë me kalimin e kohës për shkak të konflikteve post-sovjetike dhe mosmarrëveshjeve territoriale që përfshijnë Rusinë, duke përfshirë:
* [[Konflikti i Karabakut të Sipërm|Azerbajxhan]] (1988–2024)<ref>{{cite book |last=Benson |first=Brett V. |title=Constructing International Security: Alliances, Deterrence, and Moral Hazard |publisher=Cambridge University Press |year=2012 |isbn=978-1107027244 |location=Cambridge |page=67}}</ref><ref>{{cite web |title=Russia says deployment of EU mission in Armenia to 'exacerbate existing contradictions' |url=https://www.aa.com.tr/en/politics/russia-says-deployment-of-eu-mission-in-armenia-to-exacerbate-existing-contradictions/2798462}}</ref><ref name="online">RAND, ''Russia's Hostile Measures: Combating Russian Gray Zone Aggression Against NATO in the Contact, Blunt, and Surge Layers of Competition'' (2020) [http://www.rand.org/t/RR2539 online]</ref>
* [[Lufta e Transnistrisë|Moldovë]] (1990–sot)<ref>{{Cite web |title=Twenty Years of Russian “Peacekeeping” in Moldova |url=https://jamestown.org/program/twenty-years-of-russian-peacekeeping-in-moldova/ |access-date=2024-04-06 |website=Jamestown |language=en-US}}</ref>
* [[Lufta Ruso-Gjeorgjiane|Gjeorgji]] (2008–sot)<ref>{{Cite web |date=2008-09-02 |title=President of Russia |url=http://www.kremlin.ru/eng/speeches/2008/08/26/1543_type82912_205752.shtml |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080902001442/http://www.kremlin.ru/eng/speeches/2008/08/26/1543_type82912_205752.shtml |archive-date=2008-09-02 |access-date=2024-04-06}}</ref>
* [[Lufta Ruso-Ukrainase|Ukrainë]] (2014–sot)<ref>{{Cite news |last=Higgins |first=Andrew |last2=Erlanger |first2=Steven |date=2014-02-27 |title=Gunmen Seize Government Buildings in Crimea |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2014/02/28/world/europe/crimea-ukraine.html |access-date=2024-04-06 |issn=0362-4331}}</ref><ref>{{Cite web |last=Ellyatt |first=Holly |date=2022-02-24 |title=Russian forces invade Ukraine |url=https://www.cnbc.com/2022/02/24/russian-forces-invade-ukraine.html |access-date=2024-04-06 |website=CNBC |language=en}}</ref>
* [[Ndërhyrja ruse në luftën civile siriane|Siri]] (2015–sot)<ref>{{Cite news |date=2015-10-01 |title=Russia joins war in Syria: Five key points |language=en-GB |work=BBC News |url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-34416519 |access-date=2024-04-06}}</ref>
* [[Rrëzimi i Suhoi Su-24 rus në vitin 2015|Turqi]] (2015–2016)
* [[Trazirat kazake 2022|Kazakistan]] (2021–2022)<ref>{{cite web |date=5 November 2021 |title=Russia blocks trains carrying Kazakh coal to Ukraine | Article |url=https://www.kyivpost.com/post/7462}}</ref>
Marrëdhëniet Rusi-NATO filluan të përkeqësohen ndjeshëm pas [[Revolucioni Portokalli|Revolucionit Portokalli]] të Ukrainës në 2004-05 dhe [[Lufta Ruso-Gjeorgjiane|Luftës Ruso-Gjeorgjiane]] në 2008. Ato u përkeqësuan edhe më tej në vitin 2014, kur më 1 prill 2014, NATO vendosi njëzëri të pezullojë të gjithë bashkëpunimin praktik si një përgjigje ndaj [[Aneksimi i Krimesë nga Federata Ruse|aneksimit rus të Krimesë]]. Në tetor 2021, pas një incidenti në të cilin NATO dëboi tetë zyrtarë rusë nga selia e saj në [[Brukseli|Bruksel]], Rusia pezulloi misionin e saj në NATO dhe urdhëroi mbylljen e zyrës së NATO-s në [[Moska|Moskë]].<ref name="apnews.com">{{cite web |date=2021-10-18 |title=Russia suspends its mission at NATO, shuts alliance's office |url=https://apnews.com/article/europe-russia-moscow-sergey-lavrov-f03d2f2f8e3086b0490d4f9e95cdf655 |access-date=2021-10-19 |publisher=AP |language=en}}</ref><ref>{{cite news |last1=Chernova |first1=Anna |last2=Fox |first2=Kara |title=Russia suspending mission to NATO in response to staff expulsions |publisher=CNN |url=https://www.cnn.com/2021/10/18/europe/russia-suspends-nato-mission-intl/index.html |access-date=2021-10-19}}</ref>
[[Pushtimi rus i Ukrainës në 2022|Pushtimi rus i Ukrainës]] në shkurt 2022 ka shkaktuar një prishje të marrëdhënieve NATO-Rusi në pikën më të ulët që nga fundi i Luftës së Ftohtë në 1991. Samiti i NATO-s në Madrid i vitit 2022 e shpalli Rusinë "një kërcënim të drejtpërdrejtë për sigurinë euro-atlantike" ndërsa Këshilli NATO-Rusi u shpall i pafuqishëm.<ref name=":3">{{Cite web |date=30 June 2022 |title=Madrid Summit ends with far-reaching decisions to transform NATO |url=https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_197574.htm |access-date= |website=NATO |language=en}}</ref> Megjithëse zyrtarët dhe propagandistët rusë kanë pohuar se janë "në luftë" me të gjithë NATO-n dhe Perëndimin, NATO ka pohuar se fokusi i saj është të ndihmojë [[Ukraina|Ukrainën]] të mbrohet dhe jo të luftojë Rusinë.<ref name=":4">{{Cite news |last=Vavra |first=Shannon |date=2022-09-21 |title='The Time Has Come': Top Putin Official Admits Ugly Truth About War |language=en |work=The Daily Beast |url=https://www.thedailybeast.com/russian-defense-minister-sergei-shoigu-vows-war-is-against-the-west-not-just-ukraine |access-date=2022-10-01}}</ref><ref>{{Cite news |last=Tisdall |first=Simon |date=2023-03-05 |title=Nato faces an all-out fight with Putin. It must stop pulling its punches |language=en-GB |work=The Observer |url=https://www.theguardian.com/commentisfree/2023/mar/05/nato-putin-fight-russia-ukraine-war-pulling-punches |access-date=2023-06-26 |issn=0029-7712}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Rusia]]
* [[NATO]]
== Referime ==
[[Kategoria:Marrëdhëniet shumëpalëshe të Rusisë]]
[[Kategoria:Marrëdhëniet mes Rusisë dhe NATO-s]]
[[Kategoria:Marrëdhëniet mes Rusisë dhe Shteteve të Bashkuara]]
777byi1jstbibd28x6bq2dnfqhibzn2
Shtabi Suprem i Fuqive Aleate në Evropë
0
353773
2658793
2024-04-25T14:04:45Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Coat of arms of Supreme Headquarters Allied Powers Europe.svg|parapamje|312x312px|Stema]]
'''Shtabi Suprem i Fuqive Aleate në Evropë''' ('''SHAPE''') është selia ushtarake e Komandës së Operacioneve Aleate të [[NATO|Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut]] (NATO) që komandon të gjitha operacionet e NATO-s në mbarë botën. SHAPE ndodhet në fshatin [[Casteau]], pranë [[Mons]], [[Belgjika|Belgjikë]].<ref>{{cite book |last=Wragg |first=David W. |title=A Dictionary of Aviation |publisher=Osprey |year=1973 |isbn=9780850451634 |edition=first |page=241}}</ref>
Komandanti i ACO dhe SHAPE titullohet [[Komandanti Suprem i Aleatëve në Evropë]] (SACEUR) dhe është gjithmonë një oficer i përgjithshëm ose oficer flamuri me katër yje i SHBA-së, i cili shërben gjithashtu si Komandant i [[Komanda Evropiane e Shteteve të Bashkuara|Komandës Evropiane të SHBA]]-së.
Nga viti 1951 deri në 2003, SHAPE ishte selia e '''Komandës Aleate në Evropë''' ('''ACE'''). Që nga viti 2003 SHAPE ka qenë selia e ACO-së, duke kontrolluar NATO-n edhe jashtë Evropës. Edhe pse shtrirja gjeografike e aktiviteteve të saj u zgjerua, SHAPE ruajti emrin e saj tradicional në lidhje me [[Evropa|Evropën]].<ref name="PedlowNATO">Pedlow, [http://www.aco.nato.int/resources/21/Evolution%20of%20NATO%20Cmd%20Structure%201951-2009.pdf Evolution of NATO's Command Structure 1951-2009].</ref>
== Shiko edhe ==
* [[NATO]]
* [[Komanda Evropiane e Shteteve të Bashkuara]]
== Referime ==
486fwj8m24h248vdryezzhkflhlpnij
2658794
2658793
2024-04-25T14:05:48Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:NATO]]; +[[Kategoria:Shtabi Suprem i Fuqive Aleate në Evropë]]; +[[Kategoria:Shtab i përbashkët ushtarak]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Coat of arms of Supreme Headquarters Allied Powers Europe.svg|parapamje|312x312px|Stema]]
'''Shtabi Suprem i Fuqive Aleate në Evropë''' ('''SHAPE''') është selia ushtarake e Komandës së Operacioneve Aleate të [[NATO|Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut]] (NATO) që komandon të gjitha operacionet e NATO-s në mbarë botën. SHAPE ndodhet në fshatin [[Casteau]], pranë [[Mons]], [[Belgjika|Belgjikë]].<ref>{{cite book |last=Wragg |first=David W. |title=A Dictionary of Aviation |publisher=Osprey |year=1973 |isbn=9780850451634 |edition=first |page=241}}</ref>
Komandanti i ACO dhe SHAPE titullohet [[Komandanti Suprem i Aleatëve në Evropë]] (SACEUR) dhe është gjithmonë një oficer i përgjithshëm ose oficer flamuri me katër yje i SHBA-së, i cili shërben gjithashtu si Komandant i [[Komanda Evropiane e Shteteve të Bashkuara|Komandës Evropiane të SHBA]]-së.
Nga viti 1951 deri në 2003, SHAPE ishte selia e '''Komandës Aleate në Evropë''' ('''ACE'''). Që nga viti 2003 SHAPE ka qenë selia e ACO-së, duke kontrolluar NATO-n edhe jashtë Evropës. Edhe pse shtrirja gjeografike e aktiviteteve të saj u zgjerua, SHAPE ruajti emrin e saj tradicional në lidhje me [[Evropa|Evropën]].<ref name="PedlowNATO">Pedlow, [http://www.aco.nato.int/resources/21/Evolution%20of%20NATO%20Cmd%20Structure%201951-2009.pdf Evolution of NATO's Command Structure 1951-2009].</ref>
== Shiko edhe ==
* [[NATO]]
* [[Komanda Evropiane e Shteteve të Bashkuara]]
== Referime ==
[[Kategoria:NATO]]
[[Kategoria:Shtabi Suprem i Fuqive Aleate në Evropë]]
[[Kategoria:Shtab i përbashkët ushtarak]]
gia4ex9q8x2vgtwexi8p4imf1v1v6up
Steadfast Defender 2024
0
353774
2658795
2024-04-25T14:09:43Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Steadfast Defender 2024 Logo.jpg|parapamje|220x220px|Logoja e ushtrimit "Steadfast Defender 2024".]]
'''Steadfast Defender 2024''' ose '''Steadfast Defender 24''' (shqip: ''Mbrojtësi i Palëkundur 2024'') është stërvitja e [[NATO]]-s që zhvillohet nga 22 janari deri më 31 maj 2024 në të gjithë rajonin Transatlantik. Ai do të përdoret për të praktikuar përgjigjen ndaj një agresioni hipotetik nga një fuqi ose kundërshtar kundër një vendi anëtar, duke aktivizuar nenin 5 (rasti i aleancës) të Traktatit të Atlantikut të Veriut. Stërvitja është pjesë e serisë së manovrave Steadfast Defender. Është manovra më e madhe e NATO-s që nga fundi i [[Lufta e Ftohtë|Luftës së Ftohtë]].<ref>{{cite web |date=2024-01-19 |title=NATO to hold biggest drills since Cold War with 90,000 troops |url=https://www.reuters.com/world/europe/nato-kick-off-biggest-drills-decades-with-some-90000-troops-2024-01-18/ |access-date=2024-01-19 |website=reuters.com}}</ref><ref name="vandiver">{{cite web |author=John Vandiver |date=2024-01-18 |title=NATO to stage largest military exercise in Europe since Cold War {{!}} Stars and Stripes |url=https://www.stripes.com/theaters/europe/2024-01-18/eucom-nato-russia-war-12716615.html |access-date=2024-01-19 |website=stripes.com |language=en}}</ref><ref>{{cite web |author=T.Wiegold |date=2024-01-18 |title=Überraschung, NATO-Großübung! |url=https://augengeradeaus.net/2024/01/ueberraschung-nato-grossuebung/ |access-date=2024-01-15 |website=Augengeradeaus.de |publisher=T.Wiegold}}</ref><ref>{{cite web |date=2024-01-18 |title=Nato plant militärisches Großmanöver mit 90.000 Soldaten |url=https://www.zeit.de/politik/ausland/2024-01/nato-manoever-buendnisfall-soldaten-abschreckung-russland |access-date=2024-01-15 |website=Zeit Online |publisher=Zeit Online GmbH |type=Lange hielt sich die Nato mit Manövern an der Ostflanke zurück. Nun soll eine Übung mit Zehntausenden Soldaten stattfinden. Eines ihrer Ziele: Russland abzuschrecken.}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[NATO]]
== Referime ==
9bb7v1jmi8l2tvlcrdr7ibhtl52exfy
2658797
2658795
2024-04-25T14:10:36Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Stërvitje ushtarake dhe lojëra luftarake]]; +[[Kategoria:Stërvitje ushtarake të NATO-s]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Steadfast Defender 2024 Logo.jpg|parapamje|220x220px|Logoja e ushtrimit "Steadfast Defender 2024".]]
'''Steadfast Defender 2024''' ose '''Steadfast Defender 24''' (shqip: ''Mbrojtësi i Palëkundur 2024'') është stërvitja e [[NATO]]-s që zhvillohet nga 22 janari deri më 31 maj 2024 në të gjithë rajonin Transatlantik. Ai do të përdoret për të praktikuar përgjigjen ndaj një agresioni hipotetik nga një fuqi ose kundërshtar kundër një vendi anëtar, duke aktivizuar nenin 5 (rasti i aleancës) të Traktatit të Atlantikut të Veriut. Stërvitja është pjesë e serisë së manovrave Steadfast Defender. Është manovra më e madhe e NATO-s që nga fundi i [[Lufta e Ftohtë|Luftës së Ftohtë]].<ref>{{cite web |date=2024-01-19 |title=NATO to hold biggest drills since Cold War with 90,000 troops |url=https://www.reuters.com/world/europe/nato-kick-off-biggest-drills-decades-with-some-90000-troops-2024-01-18/ |access-date=2024-01-19 |website=reuters.com}}</ref><ref name="vandiver">{{cite web |author=John Vandiver |date=2024-01-18 |title=NATO to stage largest military exercise in Europe since Cold War {{!}} Stars and Stripes |url=https://www.stripes.com/theaters/europe/2024-01-18/eucom-nato-russia-war-12716615.html |access-date=2024-01-19 |website=stripes.com |language=en}}</ref><ref>{{cite web |author=T.Wiegold |date=2024-01-18 |title=Überraschung, NATO-Großübung! |url=https://augengeradeaus.net/2024/01/ueberraschung-nato-grossuebung/ |access-date=2024-01-15 |website=Augengeradeaus.de |publisher=T.Wiegold}}</ref><ref>{{cite web |date=2024-01-18 |title=Nato plant militärisches Großmanöver mit 90.000 Soldaten |url=https://www.zeit.de/politik/ausland/2024-01/nato-manoever-buendnisfall-soldaten-abschreckung-russland |access-date=2024-01-15 |website=Zeit Online |publisher=Zeit Online GmbH |type=Lange hielt sich die Nato mit Manövern an der Ostflanke zurück. Nun soll eine Übung mit Zehntausenden Soldaten stattfinden. Eines ihrer Ziele: Russland abzuschrecken.}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[NATO]]
== Referime ==
[[Kategoria:Stërvitje ushtarake dhe lojëra luftarake]]
[[Kategoria:Stërvitje ushtarake të NATO-s]]
2yqe6ygwjbkx9m7ahulq1vym771kw9q
Kategoria:Stërvitje ushtarake të NATO-s
14
353775
2658798
2024-04-25T14:10:58Z
Leutrim.P
113691
Krijoi faqe të zbrazët
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
2658799
2658798
2024-04-25T14:11:20Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:NATO]]; +[[Kategoria:Stërvitje ushtarake dhe lojëra luftarake]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:NATO]]
[[Kategoria:Stërvitje ushtarake dhe lojëra luftarake]]
3i2pjlf8tih1lbgbnk5qhea0l21dxh6
Steadfast Defender 24
0
353776
2658800
2024-04-25T14:11:48Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Steadfast Defender 2024]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Steadfast Defender 2024]]
avdybngy1lg1psaq37d0hx9slxdphfk
Mbrojtësi i Palëkundur 2024
0
353777
2658801
2024-04-25T14:11:51Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Steadfast Defender 2024]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Steadfast Defender 2024]]
avdybngy1lg1psaq37d0hx9slxdphfk
Legjioni Ndërkombëtar (Ukrainë)
0
353778
2658802
2024-04-25T14:16:36Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:International Legion of Territorial Defense of Ukraine emblem.svg|parapamje|220x220px|Stema e Legjionit Ndërkombëtar të Mbrojtjes Territoriale të Ukrainës.]]
'''Legjioni Ndërkombëtar i Mbrojtjes Territoriale të Ukrainës''', ose '''Legjioni i Huaj i Ukrainës''',<ref name="ViceN">{{Cite web |last=McCready |first=Alastair |date=29 March 2022 |title=Returning Soldiers Reveal the Dark Side of Life in the Ukrainian Foreign Legion |url=https://www.vice.com/en/article/y3v4xj/joining-ukrainian-foreign-legion |website=VICE |quote=But while commending the "impressive" Ukrainian resistance and everything achieved by the Foreign Legion in a short space of time, Le also described a lack of structure and leadership in its ranks. This is something he says has resulted in unnecessary casualties, and could be remedied by embedding a Ukrainian officer in every unit.}}</ref> është një njësi ushtarake e Forcave të Mbrojtjes Territoriale të [[Ukraina|Ukrainës]], e përbërë nga vullnetarë të huaj. Ajo u krijua më 27 shkurt 2022 nga [[Qeveria e Ukrainës|qeveria ukrainase]] me kërkesë të [[Presidenti i Ukrainës|Presidentit]] [[Volodimir Zelenski|Volodymyr Zelenskyy]] për të luftuar [[Lufta Ruso-Ukrainase|kundër pushtimit rus të vendit]].<ref name="WoR grasmeder">{{cite web |last=Grasmeder |first=Elizabeth M.F. |year=2022 |title=Lessons from Finland for Ukraine and its Foreign Legion |url=https://warontherocks.com/2022/03/lessons-from-finland-for-ukraine-and-its-foreign-legion/ |access-date=21 March 2022 |website=[[War on the Rocks]]}}</ref>
Ministri i Jashtëm ukrainas [[Dmytro Kuleba]] tha se deri më 6 mars 2022 më shumë se 20,000 vullnetarë nga 52 vende ishin regjistruar për të luftuar për Ukrainën; disa mijëra të tjerë thuhet se u bashkuan pas njoftimit. Kuleba fshehu detaje të mëtejshme demografike, duke cituar se disa kombe i ndalojnë qytetarët e tyre të luftojnë për qeveritë e huaja. Megjithatë, një hetim i ''[[The New York Times|New York Times]]'' në mars 2023 zbuloi se mund të ketë vetëm 1,500 anëtarë në organizatë, duke përfshirë shumë që janë përfshirë në mashtrime dhe trimëri të vjedhura.<ref name="volunteers-us-ukraine-lies">{{Cite news |last1=Scheck |first1=Justin |last2=Gibbons-Neff |first2=Thomas |date=25 March 2023 |title=Stolen Valor: The U.S. Volunteers in Ukraine Who Lie, Waste and Bicker |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2023/03/25/world/europe/volunteers-us-ukraine-lies.html |url-status=live |access-date=24 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230325041026/https://www.nytimes.com/2023/03/25/world/europe/volunteers-us-ukraine-lies.html |archive-date=25 March 2023 |issn=0362-4331}}</ref>
Që nga shkurti 2024, legjioni përfshin njerëz nga 60 vende.<ref>{{cite web |title=Ukraine war: Meet the Georgian Legion joining the fight against Russia's invasion |url=https://news.sky.com/story/ukraine-war-meet-the-georgian-legion-joining-the-fight-against-russias-invasion-12737984?dcmp=snt-sf-twitter}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Lufta Ruso-Ukrainase]]
== Referime ==
jd7cl57skpfl47syt97js698xd3keue
2658804
2658802
2024-04-25T14:18:47Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Batalione të mbrojtjes territoriale të Ukrainës]]; +[[Kategoria:Njësi dhe formacione ushtarake të Ukrainës në pushtimin rus të Ukrainës]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:International Legion of Territorial Defense of Ukraine emblem.svg|parapamje|220x220px|Stema e Legjionit Ndërkombëtar të Mbrojtjes Territoriale të Ukrainës.]]
'''Legjioni Ndërkombëtar i Mbrojtjes Territoriale të Ukrainës''', ose '''Legjioni i Huaj i Ukrainës''',<ref name="ViceN">{{Cite web |last=McCready |first=Alastair |date=29 March 2022 |title=Returning Soldiers Reveal the Dark Side of Life in the Ukrainian Foreign Legion |url=https://www.vice.com/en/article/y3v4xj/joining-ukrainian-foreign-legion |website=VICE |quote=But while commending the "impressive" Ukrainian resistance and everything achieved by the Foreign Legion in a short space of time, Le also described a lack of structure and leadership in its ranks. This is something he says has resulted in unnecessary casualties, and could be remedied by embedding a Ukrainian officer in every unit.}}</ref> është një njësi ushtarake e Forcave të Mbrojtjes Territoriale të [[Ukraina|Ukrainës]], e përbërë nga vullnetarë të huaj. Ajo u krijua më 27 shkurt 2022 nga [[Qeveria e Ukrainës|qeveria ukrainase]] me kërkesë të [[Presidenti i Ukrainës|Presidentit]] [[Volodimir Zelenski|Volodymyr Zelenskyy]] për të luftuar [[Lufta Ruso-Ukrainase|kundër pushtimit rus të vendit]].<ref name="WoR grasmeder">{{cite web |last=Grasmeder |first=Elizabeth M.F. |year=2022 |title=Lessons from Finland for Ukraine and its Foreign Legion |url=https://warontherocks.com/2022/03/lessons-from-finland-for-ukraine-and-its-foreign-legion/ |access-date=21 March 2022 |website=[[War on the Rocks]]}}</ref>
Ministri i Jashtëm ukrainas [[Dmytro Kuleba]] tha se deri më 6 mars 2022 më shumë se 20,000 vullnetarë nga 52 vende ishin regjistruar për të luftuar për Ukrainën; disa mijëra të tjerë thuhet se u bashkuan pas njoftimit. Kuleba fshehu detaje të mëtejshme demografike, duke cituar se disa kombe i ndalojnë qytetarët e tyre të luftojnë për qeveritë e huaja. Megjithatë, një hetim i ''[[The New York Times|New York Times]]'' në mars 2023 zbuloi se mund të ketë vetëm 1,500 anëtarë në organizatë, duke përfshirë shumë që janë përfshirë në mashtrime dhe trimëri të vjedhura.<ref name="volunteers-us-ukraine-lies">{{Cite news |last1=Scheck |first1=Justin |last2=Gibbons-Neff |first2=Thomas |date=25 March 2023 |title=Stolen Valor: The U.S. Volunteers in Ukraine Who Lie, Waste and Bicker |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2023/03/25/world/europe/volunteers-us-ukraine-lies.html |url-status=live |access-date=24 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230325041026/https://www.nytimes.com/2023/03/25/world/europe/volunteers-us-ukraine-lies.html |archive-date=25 March 2023 |issn=0362-4331}}</ref>
Që nga shkurti 2024, legjioni përfshin njerëz nga 60 vende.<ref>{{cite web |title=Ukraine war: Meet the Georgian Legion joining the fight against Russia's invasion |url=https://news.sky.com/story/ukraine-war-meet-the-georgian-legion-joining-the-fight-against-russias-invasion-12737984?dcmp=snt-sf-twitter}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Lufta Ruso-Ukrainase]]
== Referime ==
[[Kategoria:Batalione të mbrojtjes territoriale të Ukrainës]]
[[Kategoria:Njësi dhe formacione ushtarake të Ukrainës në pushtimin rus të Ukrainës]]
5r8olr058vpbk3lt35vq0bewh9jh4qk
2658805
2658804
2024-04-25T14:18:57Z
Leutrim.P
113691
added [[Category:Lufta Ruso-Ukrainase]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:International Legion of Territorial Defense of Ukraine emblem.svg|parapamje|220x220px|Stema e Legjionit Ndërkombëtar të Mbrojtjes Territoriale të Ukrainës.]]
'''Legjioni Ndërkombëtar i Mbrojtjes Territoriale të Ukrainës''', ose '''Legjioni i Huaj i Ukrainës''',<ref name="ViceN">{{Cite web |last=McCready |first=Alastair |date=29 March 2022 |title=Returning Soldiers Reveal the Dark Side of Life in the Ukrainian Foreign Legion |url=https://www.vice.com/en/article/y3v4xj/joining-ukrainian-foreign-legion |website=VICE |quote=But while commending the "impressive" Ukrainian resistance and everything achieved by the Foreign Legion in a short space of time, Le also described a lack of structure and leadership in its ranks. This is something he says has resulted in unnecessary casualties, and could be remedied by embedding a Ukrainian officer in every unit.}}</ref> është një njësi ushtarake e Forcave të Mbrojtjes Territoriale të [[Ukraina|Ukrainës]], e përbërë nga vullnetarë të huaj. Ajo u krijua më 27 shkurt 2022 nga [[Qeveria e Ukrainës|qeveria ukrainase]] me kërkesë të [[Presidenti i Ukrainës|Presidentit]] [[Volodimir Zelenski|Volodymyr Zelenskyy]] për të luftuar [[Lufta Ruso-Ukrainase|kundër pushtimit rus të vendit]].<ref name="WoR grasmeder">{{cite web |last=Grasmeder |first=Elizabeth M.F. |year=2022 |title=Lessons from Finland for Ukraine and its Foreign Legion |url=https://warontherocks.com/2022/03/lessons-from-finland-for-ukraine-and-its-foreign-legion/ |access-date=21 March 2022 |website=[[War on the Rocks]]}}</ref>
Ministri i Jashtëm ukrainas [[Dmytro Kuleba]] tha se deri më 6 mars 2022 më shumë se 20,000 vullnetarë nga 52 vende ishin regjistruar për të luftuar për Ukrainën; disa mijëra të tjerë thuhet se u bashkuan pas njoftimit. Kuleba fshehu detaje të mëtejshme demografike, duke cituar se disa kombe i ndalojnë qytetarët e tyre të luftojnë për qeveritë e huaja. Megjithatë, një hetim i ''[[The New York Times|New York Times]]'' në mars 2023 zbuloi se mund të ketë vetëm 1,500 anëtarë në organizatë, duke përfshirë shumë që janë përfshirë në mashtrime dhe trimëri të vjedhura.<ref name="volunteers-us-ukraine-lies">{{Cite news |last1=Scheck |first1=Justin |last2=Gibbons-Neff |first2=Thomas |date=25 March 2023 |title=Stolen Valor: The U.S. Volunteers in Ukraine Who Lie, Waste and Bicker |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2023/03/25/world/europe/volunteers-us-ukraine-lies.html |url-status=live |access-date=24 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230325041026/https://www.nytimes.com/2023/03/25/world/europe/volunteers-us-ukraine-lies.html |archive-date=25 March 2023 |issn=0362-4331}}</ref>
Që nga shkurti 2024, legjioni përfshin njerëz nga 60 vende.<ref>{{cite web |title=Ukraine war: Meet the Georgian Legion joining the fight against Russia's invasion |url=https://news.sky.com/story/ukraine-war-meet-the-georgian-legion-joining-the-fight-against-russias-invasion-12737984?dcmp=snt-sf-twitter}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Lufta Ruso-Ukrainase]]
== Referime ==
[[Kategoria:Batalione të mbrojtjes territoriale të Ukrainës]]
[[Kategoria:Njësi dhe formacione ushtarake të Ukrainës në pushtimin rus të Ukrainës]]
[[Kategoria:Lufta Ruso-Ukrainase]]
loz6vxpz38sr21w9mpcojps42ku5r6b
Legjioni i Huaj i Ukrainës
0
353779
2658803
2024-04-25T14:17:13Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Legjioni Ndërkombëtar (Ukrainë)]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Legjioni Ndërkombëtar (Ukrainë)]]
e8iabf2gwb8daf7tv3ud3mfpjqpv1sp
Dmytro Kuleba
0
353780
2658806
2024-04-25T14:23:02Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Міністр закордонних справ Дмитро Кулеба (cropped).jpg|parapamje|316x316px|Portreti zyrtar i Ministrit të Punëve të Jashtme të Ukrainës Dmytro Kuleba.]]
'''Dmytro Ivanovych Kuleba''' ([[Ukrainisht]]: Dmytro Ivanovyč Kuleba; lindur më 19 prill 1981) është një politikan dhe diplomat ukrainas që aktualisht shërben si [[Qeveria e Ukrainës|Ministër i Punëve të Jashtme]].<ref>{{Cite web |date=11 February 2023 |title=Dmytro Kuleba |url=https://www.kmu.gov.ua/en/profile/dmitro-kuleba |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230211142730/https://www.kmu.gov.ua/en/profile/dmitro-kuleba |archive-date=11 February 2023 |access-date=11 February 2023 |website=[[Government of Ukraine|Cabinet of Ministers of Ukraine]]}}</ref> Ai është njëkohësisht anëtar i Këshillit Kombëtar të Mbrojtjes dhe Sigurisë së Ukrainës.<ref>{{Cite web |date=29 July 2022 |title=National Security and Defense Council of Ukraine |url=https://www.rnbo.gov.ua/en/Sklad-Rady-natsionalnoi-bezpeky-i-oborony-Ukrainy.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221101062704/https://www.rnbo.gov.ua/en/Sklad-Rady-natsionalnoi-bezpeky-i-oborony-Ukrainy.html |archive-date=1 November 2022 |accessdate=29 July 2022 |website=[[National Security and Defense Council of Ukraine]]}}</ref>
Ministri më i ri i punëve të jashtme në historinë e Ukrainës,<ref>{{Cite web |date=15 April 2023 |title=Dmytro Kuleba |url=http://bookforum.ua/en/participants/13150 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230222211905/https://bookforum.ua/en/participants/13150 |archive-date=22 February 2023 |access-date=15 April 2023 |website=[[Bookforum]]}}</ref> ai ka punuar më parë si Zëvendëskryeministër i Ukrainës për Integrimin Evropian dhe Euro-Atlantik<ref>{{Cite web |title=Cabinet of Ministers of Ukraine - Parliament approves new Cabinet of Ministers of Ukraine |url=https://www.kmu.gov.ua/en/news/verhovna-rada-priznachila-sklad-novogo-kabinetu-ministriv |website=www.kmu.gov.ua}}</ref> dhe Përfaqësues i Përhershëm i Ukrainës në Këshillin e Evropës midis 2016 dhe 2019.
== Shiko edhe ==
* [[Qeveria e Ukrainës]]
== Referime ==
5v46tlday402qrgdinex1mcos7eco5g
2658807
2658806
2024-04-25T14:24:12Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Zëvendëskryeministra të Ukrainës]]; +[[Kategoria:Ukrainasë]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Міністр закордонних справ Дмитро Кулеба (cropped).jpg|parapamje|316x316px|Portreti zyrtar i Ministrit të Punëve të Jashtme të Ukrainës Dmytro Kuleba.]]
'''Dmytro Ivanovych Kuleba''' ([[Ukrainisht]]: Dmytro Ivanovyč Kuleba; lindur më 19 prill 1981) është një politikan dhe diplomat ukrainas që aktualisht shërben si [[Qeveria e Ukrainës|Ministër i Punëve të Jashtme]].<ref>{{Cite web |date=11 February 2023 |title=Dmytro Kuleba |url=https://www.kmu.gov.ua/en/profile/dmitro-kuleba |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230211142730/https://www.kmu.gov.ua/en/profile/dmitro-kuleba |archive-date=11 February 2023 |access-date=11 February 2023 |website=[[Government of Ukraine|Cabinet of Ministers of Ukraine]]}}</ref> Ai është njëkohësisht anëtar i Këshillit Kombëtar të Mbrojtjes dhe Sigurisë së Ukrainës.<ref>{{Cite web |date=29 July 2022 |title=National Security and Defense Council of Ukraine |url=https://www.rnbo.gov.ua/en/Sklad-Rady-natsionalnoi-bezpeky-i-oborony-Ukrainy.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221101062704/https://www.rnbo.gov.ua/en/Sklad-Rady-natsionalnoi-bezpeky-i-oborony-Ukrainy.html |archive-date=1 November 2022 |accessdate=29 July 2022 |website=[[National Security and Defense Council of Ukraine]]}}</ref>
Ministri më i ri i punëve të jashtme në historinë e Ukrainës,<ref>{{Cite web |date=15 April 2023 |title=Dmytro Kuleba |url=http://bookforum.ua/en/participants/13150 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230222211905/https://bookforum.ua/en/participants/13150 |archive-date=22 February 2023 |access-date=15 April 2023 |website=[[Bookforum]]}}</ref> ai ka punuar më parë si Zëvendëskryeministër i Ukrainës për Integrimin Evropian dhe Euro-Atlantik<ref>{{Cite web |title=Cabinet of Ministers of Ukraine - Parliament approves new Cabinet of Ministers of Ukraine |url=https://www.kmu.gov.ua/en/news/verhovna-rada-priznachila-sklad-novogo-kabinetu-ministriv |website=www.kmu.gov.ua}}</ref> dhe Përfaqësues i Përhershëm i Ukrainës në Këshillin e Evropës midis 2016 dhe 2019.
== Shiko edhe ==
* [[Qeveria e Ukrainës]]
== Referime ==
[[Kategoria:Zëvendëskryeministra të Ukrainës]]
[[Kategoria:Ukrainasë]]
cyplgsjg7ta10phhhmaye9sojjhko8a
Reaktori bërthamor
0
353781
2658808
2024-04-25T14:26:50Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
[[File:Crocus-p1020491.jpg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Crocus-p1020491.jpg|parapamje|Core of CROCUS, një reaktor i vogël bërthamor i përdorur për kërkime në EPFL në [[Zvicra|Zvicër]].]]
Një '''reaktor bërthamor''' është një pajisje që përdoret për të inicuar dhe kontrolluar një reaksion zinxhir bërthamor të ndarjes ose reaksione të shkrirjes bërthamore. Reaktorët bërthamorë përdoren në termocentralet bërthamore për prodhimin e energjisë elektrike dhe në shtytjen detare bërthamore. Nxehtësia nga ndarja bërthamore kalon në një lëng pune (ujë ose gaz), i cili nga ana tjetër kalon nëpër turbinat me avull. Këto ose drejtojnë helikat e një anijeje ose kthejnë boshtet e gjeneratorëve elektrikë. Avulli i prodhuar nga bërthama në parim mund të përdoret për ngrohjen e proceseve industriale ose për ngrohjen qendrore. Disa reaktorë përdoren për të prodhuar izotope për përdorim mjekësor dhe industrial, ose për prodhimin e plutoniumit të shkallës së armëve. Që nga viti 2022, Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike raporton se janë 422 reaktorë të energjisë bërthamore dhe 223 reaktorë kërkimor bërthamorë në funksionim në mbarë botën.<ref>{{cite web |title=PRIS – Home |url=https://pris.iaea.org/pris/ |website=pris.iaea.org}}</ref><ref>{{cite web |title=RRDB Search |url=https://nucleus.iaea.org/RRDB/RR/ReactorSearch.aspx?rf=1 |website=nucleus.iaea.org}}</ref><ref>{{Citation |last=Oldekop |first=W. |title=Electricity and Heat from Thermal Nuclear Reactors |date=1982 |url=http://dx.doi.org/10.1007/978-3-642-68444-9_5 |work=Primary Energy |pages=66–91 |place=Berlin, Heidelberg |publisher=Springer Berlin Heidelberg |doi=10.1007/978-3-642-68444-9_5 |isbn=978-3-540-11307-2 |access-date=2021-02-02}}</ref>
Në epokën e hershme të reaktorëve bërthamorë (vitet 1940), një reaktor njihej si një '''grumbull bërthamor''' ose '''grumbull atomik''' (i ashtuquajturi sepse blloqet e moderatorit të grafitit të reaktorit të parë që arriti kritikën ishin grumbulluar në një grumbull).<ref>{{cite web |author=University of Chicago |date= |title=The first nuclear reactor, explained | University of Chicago News |url=https://news.uchicago.edu/explainer/first-nuclear-reactor-explained |accessdate=2022-08-02 |publisher=News.uchicago.edu}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Energjia bërthamore]]
== Referime ==
qbxkjdmppcmhclg5l7ao5wl0pgwdqjb
2658809
2658808
2024-04-25T14:28:07Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Reaktorë bërthamorë]]; +[[Kategoria:Teknologji bërthamore]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[File:Crocus-p1020491.jpg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Crocus-p1020491.jpg|parapamje|Core of CROCUS, një reaktor i vogël bërthamor i përdorur për kërkime në EPFL në [[Zvicra|Zvicër]].]]
Një '''reaktor bërthamor''' është një pajisje që përdoret për të inicuar dhe kontrolluar një reaksion zinxhir bërthamor të ndarjes ose reaksione të shkrirjes bërthamore. Reaktorët bërthamorë përdoren në termocentralet bërthamore për prodhimin e energjisë elektrike dhe në shtytjen detare bërthamore. Nxehtësia nga ndarja bërthamore kalon në një lëng pune (ujë ose gaz), i cili nga ana tjetër kalon nëpër turbinat me avull. Këto ose drejtojnë helikat e një anijeje ose kthejnë boshtet e gjeneratorëve elektrikë. Avulli i prodhuar nga bërthama në parim mund të përdoret për ngrohjen e proceseve industriale ose për ngrohjen qendrore. Disa reaktorë përdoren për të prodhuar izotope për përdorim mjekësor dhe industrial, ose për prodhimin e plutoniumit të shkallës së armëve. Që nga viti 2022, Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike raporton se janë 422 reaktorë të energjisë bërthamore dhe 223 reaktorë kërkimor bërthamorë në funksionim në mbarë botën.<ref>{{cite web |title=PRIS – Home |url=https://pris.iaea.org/pris/ |website=pris.iaea.org}}</ref><ref>{{cite web |title=RRDB Search |url=https://nucleus.iaea.org/RRDB/RR/ReactorSearch.aspx?rf=1 |website=nucleus.iaea.org}}</ref><ref>{{Citation |last=Oldekop |first=W. |title=Electricity and Heat from Thermal Nuclear Reactors |date=1982 |url=http://dx.doi.org/10.1007/978-3-642-68444-9_5 |work=Primary Energy |pages=66–91 |place=Berlin, Heidelberg |publisher=Springer Berlin Heidelberg |doi=10.1007/978-3-642-68444-9_5 |isbn=978-3-540-11307-2 |access-date=2021-02-02}}</ref>
Në epokën e hershme të reaktorëve bërthamorë (vitet 1940), një reaktor njihej si një '''grumbull bërthamor''' ose '''grumbull atomik''' (i ashtuquajturi sepse blloqet e moderatorit të grafitit të reaktorit të parë që arriti kritikën ishin grumbulluar në një grumbull).<ref>{{cite web |author=University of Chicago |date= |title=The first nuclear reactor, explained | University of Chicago News |url=https://news.uchicago.edu/explainer/first-nuclear-reactor-explained |accessdate=2022-08-02 |publisher=News.uchicago.edu}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Energjia bërthamore]]
== Referime ==
[[Kategoria:Reaktorë bërthamorë]]
[[Kategoria:Teknologji bërthamore]]
pt64sd33g8zx25axvjy7srlnyo5eqz3
Kategoria:Teknologji bërthamore
14
353782
2658810
2024-04-25T14:28:18Z
Leutrim.P
113691
Krijoi faqe të zbrazët
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
2658812
2658810
2024-04-25T14:29:14Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Energji bërthamore]]; +[[Kategoria:Teknologji energjetike]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Energji bërthamore]]
[[Kategoria:Teknologji energjetike]]
ik70zgsjy4y2blzw87j95mxk9hzp62a
Kategoria:Teknologji energjetike
14
353783
2658813
2024-04-25T14:29:24Z
Leutrim.P
113691
Krijoi faqe të zbrazët
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
2658816
2658813
2024-04-25T14:30:32Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Teknologji]]; +[[Kategoria:Energji]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Teknologji]]
[[Kategoria:Energji]]
qr55zqv8rxqctx7juwplpxyxis34d31
Përdoruesi diskutim:Rejan Muca
3
353784
2658814
2024-04-25T14:29:43Z
Komuniteti
117282
Mirëpritje
wikitext
text/x-wiki
{{Stampa:Tung|realName=|name=Rejan Muca}}
-- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 25 prill 2024 16:29 (CEST)
pto9j0wcl8glpvbdnclkgnju3m8va9o
Përdoruesi diskutim:Agjnesa
3
353785
2658820
2024-04-25T14:34:58Z
Komuniteti
117282
Mirëpritje
wikitext
text/x-wiki
{{Stampa:Tung|realName=|name=Agjnesa}}
-- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 25 prill 2024 16:34 (CEST)
8kxmaxoiqsp1ymns6lhivme574gddoj
Historia e armëve bërthamore
0
353786
2658824
2024-04-25T14:50:00Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
[[File:Operation_Upshot-Knothole_-_Badger_001.jpg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Operation_Upshot-Knothole_-_Badger_001.jpg|parapamje|Një top zjarri bërthamor ndizet natën në testin bërthamor të Shteteve të Bashkuara Upshot-Knothole Badger më 18 prill 1953.]]
Duke u mbështetur në zbulimet e mëdha shkencore të bëra gjatë viteve 1930, Mbretëria e Bashkuar filloi projektin e parë kërkimor të armëve bërthamore në botë, të koduar Tube Alloys, në vitin 1941, gjatë [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]]. Shtetet e Bashkuara, në bashkëpunim me Mbretërinë e Bashkuar, iniciuan [[Projekti amerikan i bombës bërthamore|Projektin Manhattan]] vitin e ardhshëm për të ndërtuar një armë duke përdorur ndarjen bërthamore. Projekti përfshiu edhe Kanadanë.<ref>{{cite web |date=February 3, 2014 |title=Canada's historical role in developing nuclear weapons |url=https://nuclearsafety.gc.ca/eng/resources/fact-sheets/Canadas-contribution-to-nuclear-weapons-development.cfm |website=[[Canadian Nuclear Safety Commission]]}}</ref> Në gusht 1945, [[bombardimet bërthamore të Hiroshimës dhe Nagasakit]] u kryen nga Shtetet e Bashkuara, me pëlqimin britanik, kundër Japonisë në mbyllje të asaj lufte, duke qëndruar deri më sot si përdorimi i vetëm i armëve bërthamore në armiqësi.
Bashkimi Sovjetik filloi zhvillimin pak më vonë me [[Projekti Sovjetik i bombës bërthamore|projektin e tyre të bombës bërthamore]], dhe jo shumë kohë më vonë, të dy vendet po zhvillonin armë shkrirjeje edhe më të fuqishme të njohura si bomba hidrogjeni. Britania dhe Franca ndërtuan sistemet e tyre në vitet 1950 dhe numri i shteteve me aftësi bërthamore është rritur gradualisht gjatë dekadave që nga ajo kohë.
Një [[Arma bërthamore|armë bërthamore]], e njohur gjithashtu si një bombë bërthamore, posedon fuqi të madhe shkatërruese nga fisioni bërthamor, ose një kombinim i reaksioneve të ndarjes dhe shkrirjes.
== Shiko edhe ==
* [[Arma bërthamore]]
* [[Projekti amerikan i bombës bërthamore]]
* [[Projekti Sovjetik i bombës bërthamore]]
== Referime ==
5u4hoccn5yqfhj5y6hgrhavc394fha5
2658825
2658824
2024-04-25T14:51:32Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Armë bërthamore]]; +[[Kategoria:Lufta bërthamore]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[File:Operation_Upshot-Knothole_-_Badger_001.jpg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Operation_Upshot-Knothole_-_Badger_001.jpg|parapamje|Një top zjarri bërthamor ndizet natën në testin bërthamor të Shteteve të Bashkuara Upshot-Knothole Badger më 18 prill 1953.]]
Duke u mbështetur në zbulimet e mëdha shkencore të bëra gjatë viteve 1930, Mbretëria e Bashkuar filloi projektin e parë kërkimor të armëve bërthamore në botë, të koduar Tube Alloys, në vitin 1941, gjatë [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]]. Shtetet e Bashkuara, në bashkëpunim me Mbretërinë e Bashkuar, iniciuan [[Projekti amerikan i bombës bërthamore|Projektin Manhattan]] vitin e ardhshëm për të ndërtuar një armë duke përdorur ndarjen bërthamore. Projekti përfshiu edhe Kanadanë.<ref>{{cite web |date=February 3, 2014 |title=Canada's historical role in developing nuclear weapons |url=https://nuclearsafety.gc.ca/eng/resources/fact-sheets/Canadas-contribution-to-nuclear-weapons-development.cfm |website=[[Canadian Nuclear Safety Commission]]}}</ref> Në gusht 1945, [[bombardimet bërthamore të Hiroshimës dhe Nagasakit]] u kryen nga Shtetet e Bashkuara, me pëlqimin britanik, kundër Japonisë në mbyllje të asaj lufte, duke qëndruar deri më sot si përdorimi i vetëm i armëve bërthamore në armiqësi.
Bashkimi Sovjetik filloi zhvillimin pak më vonë me [[Projekti Sovjetik i bombës bërthamore|projektin e tyre të bombës bërthamore]], dhe jo shumë kohë më vonë, të dy vendet po zhvillonin armë shkrirjeje edhe më të fuqishme të njohura si bomba hidrogjeni. Britania dhe Franca ndërtuan sistemet e tyre në vitet 1950 dhe numri i shteteve me aftësi bërthamore është rritur gradualisht gjatë dekadave që nga ajo kohë.
Një [[Arma bërthamore|armë bërthamore]], e njohur gjithashtu si një bombë bërthamore, posedon fuqi të madhe shkatërruese nga fisioni bërthamor, ose një kombinim i reaksioneve të ndarjes dhe shkrirjes.
== Shiko edhe ==
* [[Arma bërthamore]]
* [[Projekti amerikan i bombës bërthamore]]
* [[Projekti Sovjetik i bombës bërthamore]]
== Referime ==
[[Kategoria:Armë bërthamore]]
[[Kategoria:Lufta bërthamore]]
t50kp3fk5qvq5c3mp1ilwjtg7jmseg4
Kategoria:Armë bërthamore
14
353787
2658826
2024-04-25T14:52:30Z
Leutrim.P
113691
Krijoi faqe të zbrazët
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
2658827
2658826
2024-04-25T14:52:56Z
Leutrim.P
113691
added [[Category:Lufta bërthamore]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Lufta bërthamore]]
0fymg7wd0y2oduzbftfj8kutl91pfo2
Lista e shteteve me armë bërthamore
0
353788
2658836
2024-04-25T15:01:42Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
Tetë [[Shtet i pavarur|shtete sovrane]] kanë shpallur publikisht shpërthimin e suksesshëm të [[Arma bërthamore|armëve bërthamore]].<ref name="nuclearweapons1">{{cite web |date=January 2020 |title=World Nuclear Forces, SIPRI yearbook 2020 |url=https://www.sipri.org/yearbook/2020/10 |access-date=18 June 2020 |website=Stockholm International Peace Research Institute}}</ref> Pesë konsiderohen si '''shtete me armë bërthamore''' sipas kushteve të Traktatit për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore (NPT). Sipas rendit të blerjes së armëve bërthamore, këto janë [[Shtetet e Bashkuara]], [[Rusia]] (pasardhësja e ish-Bashkimit Sovjetik), [[Mbretëria e Bashkuar]], [[Franca]] dhe [[Kina]]. Nga këto, tre anëtarët e NATO-s, Mbretëria e Bashkuar, Shtetet e Bashkuara dhe Franca, nganjëherë quhen P3.<ref>{{cite journal |last1=Murdock |first1=Clark A. |last2=Miller |first2=Franklin |last3=Mackby |first3=Jenifer |date=13 May 2010 |title=Trilateral Nuclear Dialogues Role of P3 Nuclear Weapons Consensus Statement |url=https://www.csis.org/analysis/trilateral-nuclear-dialogues-role-p3-nuclear-weapons-consensus-statement |access-date=13 May 2010 |website=Center for Strategic and International Studies}}</ref>
Shtetet e tjera që posedojnë armë bërthamore janë [[India]], [[Pakistani]] dhe [[Koreja e Veriut]]. Që nga hyrja në fuqi e NPT në vitin 1970, këto tre shtete nuk ishin palë në Traktat dhe kanë kryer teste të hapura bërthamore. Koreja e Veriut kishte qenë palë në NPT, por u tërhoq në 2003.
[[Armët bërthamore dhe Izraeli|Izraeli gjithashtu kuptohet përgjithësisht se ka armë bërthamore]],<ref>{{cite book |last=Hersh |first=Seymour |title=The Samson Option |date=27 October 1991 |publisher=Random House |isbn=978-0394570068 |chapter=Authors Note |author-link=Seymour Hersh}}''"This is a book about how Israel became a nuclear power in secret."'' (First sentence, Authors' Note/Introduction, [[The Samson Option: Israel's Nuclear Arsenal and American Foreign Policy]], Hersh)</ref><ref name="aca">{{cite web |date=July 2019 |title=Nuclear Weapons: Who Has What at a Glance |url=https://www.armscontrol.org/factsheets/Nuclearweaponswhohaswhat |access-date=5 August 2020 |publisher=Arms Control Association |quote=India, Israel, and Pakistan never signed the NPT and possess nuclear arsenals.}}</ref><ref>{{cite web |last=Rosen |first=Armin |date=10 November 2014 |title=Israel's Nuclear Arsenal Might Be Smaller And More Strategic Than Everyone Thinks |url=http://www.businessinsider.com/israels-nuclear-arsenal-may-be-different-than-everyone-thinks-2014-11 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161206114813/http://www.businessinsider.com/israels-nuclear-arsenal-may-be-different-than-everyone-thinks-2014-11 |archive-date=6 December 2016 |access-date=16 January 2017 |website=Business Insider |quote=The country possesses some of the most powerful weaponry on earth, along with delivery systems that give it the ability to strike far beyond its borders.}}</ref><ref>{{cite web |date=May 2015 |title=Israel |url=http://www.nti.org/learn/countries/israel/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170116025240/http://www.nti.org/learn/countries/israel/ |archive-date=16 January 2017 |access-date=16 January 2017 |publisher=Nuclear Threat Initiative |quote=While experts generally agree that Israel possesses nuclear weapons, no such current open source consensus exists on the status of Israel's offensive chemical or biological weapons programs.}}</ref><ref>{{cite journal |last=Stover |first=Dawn |date=16 September 2016 |title=Does Israel really have 200 nuclear weapons, or was Colin Powell exaggerating? |url=http://thebulletin.org/does-israel-really-have-200-nuclear-weapons-or-was-colin-powell-exaggerating9896 |url-status=live |journal=Bulletin of the Atomic Scientists |archive-url=https://web.archive.org/web/20170118031932/http://thebulletin.org/does-israel-really-have-200-nuclear-weapons-or-was-colin-powell-exaggerating9896 |archive-date=18 January 2017 |access-date=16 January 2017 |quote=The boys in Tehran know Israel has 200, all targeted on Tehran, and we have thousands.}} citing primary source private email from Colin Powell to Jeffrey Leeds [https://www.scribd.com/document/324033115/00002715-002?secret_password=f5tkfdHSGvz6LNei71K0] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170216050202/https://www.scribd.com/document/324033115/00002715-002?secret_password=f5tkfdHSGvz6LNei71K0|date=16 February 2017}}</ref> por nuk e pranon atë, duke mbajtur një politikë të qëllimshme paqartësie.<ref name="guardian121206">{{cite news |last=Harding |first=Luke |date=12 December 2006 |title=Calls for Olmert to resign after nuclear gaffe Israel and the Middle East |newspaper=The Guardian |location=London |url=https://www.theguardian.com/israel/Story/0,,1970616,00.html |access-date=15 May 2009}}</ref> Izraeli vlerësohet të ketë diku midis 75 dhe 400 koka bërthamore.<ref name="sipri.org">[http://www.sipri.org/research/armaments/nuclear-forces Nuclear Forces] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150107025723/http://www.sipri.org/research/armaments/nuclear-forces|date=7 January 2015}}, [[Stockholm International Peace Research Institute]], sipri.org</ref><ref>There are a wide range of estimates as to the size of the Israeli nuclear arsenal. For a compiled list of estimates, see [[Avner Cohen]], The Worst-Kept Secret: Israel's bargain with the Bomb (Columbia University Press, 2010), Table 1, page xxvii and page 82.</ref> Një motivim i mundshëm për ''paqartësi bërthamore'' është parandalimi me fërkime minimale politike.<ref name="NTIIsrael">[http://www.nti.org/e_research/profiles/Israel/Nuclear/index.html NTI Israel Profile] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728090642/http://www.nti.org/e_research/profiles/Israel/Nuclear/index.html|date=28 July 2011}} Retrieved 12 July 2007.</ref><ref name="CohenIsrael">{{cite book |author=Avner Cohen |title=The Worst-Kept Secret: Israel's bargain with the Bomb |publisher=Columbia University Press |year=2010}}</ref>
Shtetet që zotëronin më parë armë bërthamore janë Afrika e Jugut (zhvilloi armë bërthamore, por më pas çmontoi arsenalin e saj përpara se të bashkohej me NPT)<ref>Arms Control and Global Security, Paul R. Viotti – 2010, p 312</ref> dhe ish-republikat sovjetike të [[Bjellorusia|Bjellorusisë]], [[Kazakistani|Kazakistanit]] dhe [[Ukraina|Ukrainës]], armët e të cilave u transferuan në Rusi.
Sipas [[Federata e Shkencëtarëve Amerikanë|Federatës së Shkencëtarëve Amerikanë]], ka rreth 3,880 mbushje bërthamore aktive dhe 12,119 gjithsej mbushje bërthamore në botë që nga viti 2024. Instituti Ndërkombëtar i Kërkimeve të Paqes në Stokholm (SIPRI) vlerësoi në vitin 2023 se numri i përgjithshëm i mbushjeve bërthamore të marra nga shtetet bërthamore arriti 12,512. Përafërsisht 9,576 mbahen me stoqe ushtarake. Rreth 3,844 koka luftarake janë vendosur me raketa. 2000 koka luftarake, të cilat janë kryesisht nga Rusia dhe Shtetet e Bashkuara, mbahen për alarme të larta operacionale.<ref name=":5">Kristensen, Hans M; Korda, Matt. (2023). "[https://www.sipri.org/yearbook/2023/07 World Nuclear Forces 2023]". In ''[https://www.sipri.org/yearbook/2023 SIPRI Yearbook 2023: Armaments, Disarmament and International Security].''Oxford University Press.</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Arma bërthamore]]
== Referime ==
5rrwdi7ctz8tzcg7zn8z2g8dre59xde
2658838
2658836
2024-04-25T15:02:34Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Armë bërthamore]]; +[[Kategoria:Lufta e Ftohtë]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
Tetë [[Shtet i pavarur|shtete sovrane]] kanë shpallur publikisht shpërthimin e suksesshëm të [[Arma bërthamore|armëve bërthamore]].<ref name="nuclearweapons1">{{cite web |date=January 2020 |title=World Nuclear Forces, SIPRI yearbook 2020 |url=https://www.sipri.org/yearbook/2020/10 |access-date=18 June 2020 |website=Stockholm International Peace Research Institute}}</ref> Pesë konsiderohen si '''shtete me armë bërthamore''' sipas kushteve të Traktatit për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore (NPT). Sipas rendit të blerjes së armëve bërthamore, këto janë [[Shtetet e Bashkuara]], [[Rusia]] (pasardhësja e ish-Bashkimit Sovjetik), [[Mbretëria e Bashkuar]], [[Franca]] dhe [[Kina]]. Nga këto, tre anëtarët e NATO-s, Mbretëria e Bashkuar, Shtetet e Bashkuara dhe Franca, nganjëherë quhen P3.<ref>{{cite journal |last1=Murdock |first1=Clark A. |last2=Miller |first2=Franklin |last3=Mackby |first3=Jenifer |date=13 May 2010 |title=Trilateral Nuclear Dialogues Role of P3 Nuclear Weapons Consensus Statement |url=https://www.csis.org/analysis/trilateral-nuclear-dialogues-role-p3-nuclear-weapons-consensus-statement |access-date=13 May 2010 |website=Center for Strategic and International Studies}}</ref>
Shtetet e tjera që posedojnë armë bërthamore janë [[India]], [[Pakistani]] dhe [[Koreja e Veriut]]. Që nga hyrja në fuqi e NPT në vitin 1970, këto tre shtete nuk ishin palë në Traktat dhe kanë kryer teste të hapura bërthamore. Koreja e Veriut kishte qenë palë në NPT, por u tërhoq në 2003.
[[Armët bërthamore dhe Izraeli|Izraeli gjithashtu kuptohet përgjithësisht se ka armë bërthamore]],<ref>{{cite book |last=Hersh |first=Seymour |title=The Samson Option |date=27 October 1991 |publisher=Random House |isbn=978-0394570068 |chapter=Authors Note |author-link=Seymour Hersh}}''"This is a book about how Israel became a nuclear power in secret."'' (First sentence, Authors' Note/Introduction, [[The Samson Option: Israel's Nuclear Arsenal and American Foreign Policy]], Hersh)</ref><ref name="aca">{{cite web |date=July 2019 |title=Nuclear Weapons: Who Has What at a Glance |url=https://www.armscontrol.org/factsheets/Nuclearweaponswhohaswhat |access-date=5 August 2020 |publisher=Arms Control Association |quote=India, Israel, and Pakistan never signed the NPT and possess nuclear arsenals.}}</ref><ref>{{cite web |last=Rosen |first=Armin |date=10 November 2014 |title=Israel's Nuclear Arsenal Might Be Smaller And More Strategic Than Everyone Thinks |url=http://www.businessinsider.com/israels-nuclear-arsenal-may-be-different-than-everyone-thinks-2014-11 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161206114813/http://www.businessinsider.com/israels-nuclear-arsenal-may-be-different-than-everyone-thinks-2014-11 |archive-date=6 December 2016 |access-date=16 January 2017 |website=Business Insider |quote=The country possesses some of the most powerful weaponry on earth, along with delivery systems that give it the ability to strike far beyond its borders.}}</ref><ref>{{cite web |date=May 2015 |title=Israel |url=http://www.nti.org/learn/countries/israel/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170116025240/http://www.nti.org/learn/countries/israel/ |archive-date=16 January 2017 |access-date=16 January 2017 |publisher=Nuclear Threat Initiative |quote=While experts generally agree that Israel possesses nuclear weapons, no such current open source consensus exists on the status of Israel's offensive chemical or biological weapons programs.}}</ref><ref>{{cite journal |last=Stover |first=Dawn |date=16 September 2016 |title=Does Israel really have 200 nuclear weapons, or was Colin Powell exaggerating? |url=http://thebulletin.org/does-israel-really-have-200-nuclear-weapons-or-was-colin-powell-exaggerating9896 |url-status=live |journal=Bulletin of the Atomic Scientists |archive-url=https://web.archive.org/web/20170118031932/http://thebulletin.org/does-israel-really-have-200-nuclear-weapons-or-was-colin-powell-exaggerating9896 |archive-date=18 January 2017 |access-date=16 January 2017 |quote=The boys in Tehran know Israel has 200, all targeted on Tehran, and we have thousands.}} citing primary source private email from Colin Powell to Jeffrey Leeds [https://www.scribd.com/document/324033115/00002715-002?secret_password=f5tkfdHSGvz6LNei71K0] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170216050202/https://www.scribd.com/document/324033115/00002715-002?secret_password=f5tkfdHSGvz6LNei71K0|date=16 February 2017}}</ref> por nuk e pranon atë, duke mbajtur një politikë të qëllimshme paqartësie.<ref name="guardian121206">{{cite news |last=Harding |first=Luke |date=12 December 2006 |title=Calls for Olmert to resign after nuclear gaffe Israel and the Middle East |newspaper=The Guardian |location=London |url=https://www.theguardian.com/israel/Story/0,,1970616,00.html |access-date=15 May 2009}}</ref> Izraeli vlerësohet të ketë diku midis 75 dhe 400 koka bërthamore.<ref name="sipri.org">[http://www.sipri.org/research/armaments/nuclear-forces Nuclear Forces] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150107025723/http://www.sipri.org/research/armaments/nuclear-forces|date=7 January 2015}}, [[Stockholm International Peace Research Institute]], sipri.org</ref><ref>There are a wide range of estimates as to the size of the Israeli nuclear arsenal. For a compiled list of estimates, see [[Avner Cohen]], The Worst-Kept Secret: Israel's bargain with the Bomb (Columbia University Press, 2010), Table 1, page xxvii and page 82.</ref> Një motivim i mundshëm për ''paqartësi bërthamore'' është parandalimi me fërkime minimale politike.<ref name="NTIIsrael">[http://www.nti.org/e_research/profiles/Israel/Nuclear/index.html NTI Israel Profile] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728090642/http://www.nti.org/e_research/profiles/Israel/Nuclear/index.html|date=28 July 2011}} Retrieved 12 July 2007.</ref><ref name="CohenIsrael">{{cite book |author=Avner Cohen |title=The Worst-Kept Secret: Israel's bargain with the Bomb |publisher=Columbia University Press |year=2010}}</ref>
Shtetet që zotëronin më parë armë bërthamore janë Afrika e Jugut (zhvilloi armë bërthamore, por më pas çmontoi arsenalin e saj përpara se të bashkohej me NPT)<ref>Arms Control and Global Security, Paul R. Viotti – 2010, p 312</ref> dhe ish-republikat sovjetike të [[Bjellorusia|Bjellorusisë]], [[Kazakistani|Kazakistanit]] dhe [[Ukraina|Ukrainës]], armët e të cilave u transferuan në Rusi.
Sipas [[Federata e Shkencëtarëve Amerikanë|Federatës së Shkencëtarëve Amerikanë]], ka rreth 3,880 mbushje bërthamore aktive dhe 12,119 gjithsej mbushje bërthamore në botë që nga viti 2024. Instituti Ndërkombëtar i Kërkimeve të Paqes në Stokholm (SIPRI) vlerësoi në vitin 2023 se numri i përgjithshëm i mbushjeve bërthamore të marra nga shtetet bërthamore arriti 12,512. Përafërsisht 9,576 mbahen me stoqe ushtarake. Rreth 3,844 koka luftarake janë vendosur me raketa. 2000 koka luftarake, të cilat janë kryesisht nga Rusia dhe Shtetet e Bashkuara, mbahen për alarme të larta operacionale.<ref name=":5">Kristensen, Hans M; Korda, Matt. (2023). "[https://www.sipri.org/yearbook/2023/07 World Nuclear Forces 2023]". In ''[https://www.sipri.org/yearbook/2023 SIPRI Yearbook 2023: Armaments, Disarmament and International Security].''Oxford University Press.</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Arma bërthamore]]
== Referime ==
[[Kategoria:Armë bërthamore]]
[[Kategoria:Lufta e Ftohtë]]
abvz5rr3wrakbq60qzqlfgsev4qp3r3
2658839
2658838
2024-04-25T15:03:03Z
Leutrim.P
113691
added [[Category:Lufta bërthamore]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
Tetë [[Shtet i pavarur|shtete sovrane]] kanë shpallur publikisht shpërthimin e suksesshëm të [[Arma bërthamore|armëve bërthamore]].<ref name="nuclearweapons1">{{cite web |date=January 2020 |title=World Nuclear Forces, SIPRI yearbook 2020 |url=https://www.sipri.org/yearbook/2020/10 |access-date=18 June 2020 |website=Stockholm International Peace Research Institute}}</ref> Pesë konsiderohen si '''shtete me armë bërthamore''' sipas kushteve të Traktatit për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore (NPT). Sipas rendit të blerjes së armëve bërthamore, këto janë [[Shtetet e Bashkuara]], [[Rusia]] (pasardhësja e ish-Bashkimit Sovjetik), [[Mbretëria e Bashkuar]], [[Franca]] dhe [[Kina]]. Nga këto, tre anëtarët e NATO-s, Mbretëria e Bashkuar, Shtetet e Bashkuara dhe Franca, nganjëherë quhen P3.<ref>{{cite journal |last1=Murdock |first1=Clark A. |last2=Miller |first2=Franklin |last3=Mackby |first3=Jenifer |date=13 May 2010 |title=Trilateral Nuclear Dialogues Role of P3 Nuclear Weapons Consensus Statement |url=https://www.csis.org/analysis/trilateral-nuclear-dialogues-role-p3-nuclear-weapons-consensus-statement |access-date=13 May 2010 |website=Center for Strategic and International Studies}}</ref>
Shtetet e tjera që posedojnë armë bërthamore janë [[India]], [[Pakistani]] dhe [[Koreja e Veriut]]. Që nga hyrja në fuqi e NPT në vitin 1970, këto tre shtete nuk ishin palë në Traktat dhe kanë kryer teste të hapura bërthamore. Koreja e Veriut kishte qenë palë në NPT, por u tërhoq në 2003.
[[Armët bërthamore dhe Izraeli|Izraeli gjithashtu kuptohet përgjithësisht se ka armë bërthamore]],<ref>{{cite book |last=Hersh |first=Seymour |title=The Samson Option |date=27 October 1991 |publisher=Random House |isbn=978-0394570068 |chapter=Authors Note |author-link=Seymour Hersh}}''"This is a book about how Israel became a nuclear power in secret."'' (First sentence, Authors' Note/Introduction, [[The Samson Option: Israel's Nuclear Arsenal and American Foreign Policy]], Hersh)</ref><ref name="aca">{{cite web |date=July 2019 |title=Nuclear Weapons: Who Has What at a Glance |url=https://www.armscontrol.org/factsheets/Nuclearweaponswhohaswhat |access-date=5 August 2020 |publisher=Arms Control Association |quote=India, Israel, and Pakistan never signed the NPT and possess nuclear arsenals.}}</ref><ref>{{cite web |last=Rosen |first=Armin |date=10 November 2014 |title=Israel's Nuclear Arsenal Might Be Smaller And More Strategic Than Everyone Thinks |url=http://www.businessinsider.com/israels-nuclear-arsenal-may-be-different-than-everyone-thinks-2014-11 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161206114813/http://www.businessinsider.com/israels-nuclear-arsenal-may-be-different-than-everyone-thinks-2014-11 |archive-date=6 December 2016 |access-date=16 January 2017 |website=Business Insider |quote=The country possesses some of the most powerful weaponry on earth, along with delivery systems that give it the ability to strike far beyond its borders.}}</ref><ref>{{cite web |date=May 2015 |title=Israel |url=http://www.nti.org/learn/countries/israel/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170116025240/http://www.nti.org/learn/countries/israel/ |archive-date=16 January 2017 |access-date=16 January 2017 |publisher=Nuclear Threat Initiative |quote=While experts generally agree that Israel possesses nuclear weapons, no such current open source consensus exists on the status of Israel's offensive chemical or biological weapons programs.}}</ref><ref>{{cite journal |last=Stover |first=Dawn |date=16 September 2016 |title=Does Israel really have 200 nuclear weapons, or was Colin Powell exaggerating? |url=http://thebulletin.org/does-israel-really-have-200-nuclear-weapons-or-was-colin-powell-exaggerating9896 |url-status=live |journal=Bulletin of the Atomic Scientists |archive-url=https://web.archive.org/web/20170118031932/http://thebulletin.org/does-israel-really-have-200-nuclear-weapons-or-was-colin-powell-exaggerating9896 |archive-date=18 January 2017 |access-date=16 January 2017 |quote=The boys in Tehran know Israel has 200, all targeted on Tehran, and we have thousands.}} citing primary source private email from Colin Powell to Jeffrey Leeds [https://www.scribd.com/document/324033115/00002715-002?secret_password=f5tkfdHSGvz6LNei71K0] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170216050202/https://www.scribd.com/document/324033115/00002715-002?secret_password=f5tkfdHSGvz6LNei71K0|date=16 February 2017}}</ref> por nuk e pranon atë, duke mbajtur një politikë të qëllimshme paqartësie.<ref name="guardian121206">{{cite news |last=Harding |first=Luke |date=12 December 2006 |title=Calls for Olmert to resign after nuclear gaffe Israel and the Middle East |newspaper=The Guardian |location=London |url=https://www.theguardian.com/israel/Story/0,,1970616,00.html |access-date=15 May 2009}}</ref> Izraeli vlerësohet të ketë diku midis 75 dhe 400 koka bërthamore.<ref name="sipri.org">[http://www.sipri.org/research/armaments/nuclear-forces Nuclear Forces] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150107025723/http://www.sipri.org/research/armaments/nuclear-forces|date=7 January 2015}}, [[Stockholm International Peace Research Institute]], sipri.org</ref><ref>There are a wide range of estimates as to the size of the Israeli nuclear arsenal. For a compiled list of estimates, see [[Avner Cohen]], The Worst-Kept Secret: Israel's bargain with the Bomb (Columbia University Press, 2010), Table 1, page xxvii and page 82.</ref> Një motivim i mundshëm për ''paqartësi bërthamore'' është parandalimi me fërkime minimale politike.<ref name="NTIIsrael">[http://www.nti.org/e_research/profiles/Israel/Nuclear/index.html NTI Israel Profile] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728090642/http://www.nti.org/e_research/profiles/Israel/Nuclear/index.html|date=28 July 2011}} Retrieved 12 July 2007.</ref><ref name="CohenIsrael">{{cite book |author=Avner Cohen |title=The Worst-Kept Secret: Israel's bargain with the Bomb |publisher=Columbia University Press |year=2010}}</ref>
Shtetet që zotëronin më parë armë bërthamore janë Afrika e Jugut (zhvilloi armë bërthamore, por më pas çmontoi arsenalin e saj përpara se të bashkohej me NPT)<ref>Arms Control and Global Security, Paul R. Viotti – 2010, p 312</ref> dhe ish-republikat sovjetike të [[Bjellorusia|Bjellorusisë]], [[Kazakistani|Kazakistanit]] dhe [[Ukraina|Ukrainës]], armët e të cilave u transferuan në Rusi.
Sipas [[Federata e Shkencëtarëve Amerikanë|Federatës së Shkencëtarëve Amerikanë]], ka rreth 3,880 mbushje bërthamore aktive dhe 12,119 gjithsej mbushje bërthamore në botë që nga viti 2024. Instituti Ndërkombëtar i Kërkimeve të Paqes në Stokholm (SIPRI) vlerësoi në vitin 2023 se numri i përgjithshëm i mbushjeve bërthamore të marra nga shtetet bërthamore arriti 12,512. Përafërsisht 9,576 mbahen me stoqe ushtarake. Rreth 3,844 koka luftarake janë vendosur me raketa. 2000 koka luftarake, të cilat janë kryesisht nga Rusia dhe Shtetet e Bashkuara, mbahen për alarme të larta operacionale.<ref name=":5">Kristensen, Hans M; Korda, Matt. (2023). "[https://www.sipri.org/yearbook/2023/07 World Nuclear Forces 2023]". In ''[https://www.sipri.org/yearbook/2023 SIPRI Yearbook 2023: Armaments, Disarmament and International Security].''Oxford University Press.</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Arma bërthamore]]
== Referime ==
[[Kategoria:Armë bërthamore]]
[[Kategoria:Lufta e Ftohtë]]
[[Kategoria:Lufta bërthamore]]
ggnapo4kmnf3a7fevmf88vrzznafkfu
Robert Badinter
0
353789
2658841
2024-04-25T15:11:15Z
Edukatori
112234
Krijuar nga përkthimi i faqes "[[:en:Special:Redirect/revision/1215127557|Robert Badinter]]"
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific_prefix =
| name = Robert Badinter
| honorific_suffix =
| image = Robert Badinter, 2013 (cropped).JPG
| caption = Badinter in 2013
| order = [[Senate (France)|Senator]]
| office =
| termstart = 24 September 1995
| termend = 30 September 2011
| constituency = [[Hauts-de-Seine]]
| predecessor = [[Françoise Seligmann]]
| successor = [[Philippe Kaltenbach]]
| order2 = President of the [[Constitutional Council (France)|Constitutional Council]]
| office2 =
| termstart2 = 4 March 1986
| termend2 = 4 March 1995
| appointer2 = [[François Mitterrand]]
| predecessor2 = [[Daniel Mayer]]
| successor2 = [[Roland Dumas]]
| birth_date = {{birth date|df=y|1928|03|30}}
| birth_place = [[Paris]], France
| death_date = {{death date and age|2024|2|9|1928|03|30|df=yes}}
| death_place = Paris, France<ref name="Monde-mort"/>
| spouse = [[Élisabeth Badinter]]
| party = [[Socialist Party (France)|Socialist Party]]
| relations =
| children = 3
| residence =
| alma_mater = [[University of Paris]] ([[Bachelor of Laws|LLB]])<br>[[Columbia University]] ([[Master of Arts|MA]])
| occupation = Lawyer, professor, politician, activist
| profession =
| signature =
| website =
}}
'''Robert Badinter''' (30 mars 1928 – 9 shkurt 2024) ishte një avokat, politikan dhe autor francez që miratoi heqjen e dënimit me vdekje në Francë në vitin 1981, ndërsa shërbente si Ministër i Drejtësisë nën [[François Mitterrand]] . Ai gjithashtu shërbeu në poste të emëruara të nivelit të lartë pranë organeve kombëtare dhe ndërkombëtare që punojnë për drejtësinë dhe sundimin e ligjit.
Robert Badinter lindi më 30 mars 1928, në Paris nga Simon Badinter dhe Charlotte Rosenberg. <ref name=":0">{{Cite web |title=20ème anniversaire de l'abolition de la peine de mort en France: Robert Badinter, repères biographiques |trans-title=20th anniversary of the abolition of the death penalty in France: biography of Robert Badinter |url=https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303214510/https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |archive-date=3 March 2016 |access-date=2 December 2020 |website=www.senat.fr |language=fr}}</ref> Familja e tij hebreje [[Besarabia|besarabe]] kishte emigruar në Francë në vitin 1921 për t'i shpëtuar [[Pogromi|masakrave]] . Gjatë Luftës së Dytë Botërore, pas pushtimit nazist të Parisit, familja e tij kërkoi strehim në Lion. Babai i tij u kap në Rue Sainte-Catherine Roundup të vitit 1943 dhe u deportua me hebrenj të tjerë në kampin e shfarosjes Sobibor, ku u vra menjëherë pas kësaj. <ref name=":1">{{Cite web |last=Ivry |first=Benjamin |date=1 July 2010 |title=Robert Badinter, Defender of Life and Liberty |url=https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |url-access=limited |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200924223922/https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |archive-date=24 September 2020 |access-date=2 December 2020}}</ref>
== Fëmijëria dhe shkollimi ==
Badinter u diplomua për drejtësi në Fakultetin Juridik të Parisit të [[Universiteti i Parisit|Universitetit të Parisit]] . Më pas ai shkoi në Shtetet e Bashkuara për të vazhduar studimet në [[Universiteti i Kolumbias|Universitetin e Kolumbias]] në New York City, ku mori masterin . Ai vazhdoi përsëri studimet në [[Universiteti i Parisit|Sorbonë]] deri në vitin 1954. <ref name=":2">{{Cite web |title=Robert Badinter – International Commission Against the Death Penalty |url=https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210202213010/https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |archive-date=2 February 2021 |access-date=2 April 2021}}</ref> Në vitin 1965, Badinter u emërua profesor në Universitetin e Sorbonës. Ai vazhdoi si profesor [[Emeritusi|emeritus]] deri në vitin 1996. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter : biographie, actualités et émissions France Culture |url=https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015081532/https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |archive-date=15 October 2019 |access-date=15 October 2019 |website=France Culture}}</ref>
== Karriera politike ==
=== Fillimet ===
Badinter e filloi karrierën e tij në Paris në 1951, si avokat duke punuar me Henri Torrès . <ref>{{Cite web |date=31 March 2021 |title=Robert Badinter |url=https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015073504/https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |archive-date=15 October 2019 |access-date=15 October 2019 |website=www.fayard.fr}}</ref> Në vitin 1965, së bashku me Jean-Denis Bredin, ai themeloi firmën ligjore Badinter, Bredin et partenaires, (tani Bredin Prat ) <ref>{{Cite web |date=18 June 2016 |title=Robert Badinter: "The right to life is the most fundamental human right" |url=https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20220614042423/https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |archive-date=14 June 2022 |access-date=2 April 2021 |website=Ensemble contre la peine de mort}}</ref> ku ushtroi profesionin e avokatit deri në vitin 1981.
=== Rasti Bontems ===
Aktivizmi i Badinterit kundër dënimit me vdekje filloi pas ekzekutimit të Roger Bontems më 28 nëntor 1972. Së bashku me Claude Buffet, Bontems kishte marrë peng një roje burgu dhe një infermiere gjatë revoltës së vitit 1971 në burgun Clairvaux . Ndërsa policia po sulmonte ndërtesën, Buffet u preu fytin pengjeve. Juria i dënoi të dy burrat me vdekje. Badinter shërbeu si avokat mbrojtës për Bontems dhe u zemërua nga dënimi. Pasi ishte dëshmitar i ekzekutimeve, Badinter iu përkushtua heqjes së dënimit me vdekje. <ref>{{Cite web |date=2021-10-09 |title=Robert Badinter, the lawyer who fought to end the death penalty in France |url=https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180925/https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=France 24 |language=en}}</ref>
=== Denimi me vdekje ===
Në këtë kontekst, ai ra dakord të mbronte Patrick Henry-n . <ref>{{Cite web |date=2002-10-10 |title=Paying the life penalty |url=http://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180947/https://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=the Guardian |language=en}}</ref> Në janar 1976, tetë-vjeçari Philippe Bertrand u rrëmbye. Henry shpejt u kap si i dyshuar, por u lirua për shkak të mungesës së provave. Ai jepte intervista në televizion, duke thënë se ata që rrëmbyen dhe vranë fëmijët e meritojnë vdekjen. Disa ditë më vonë, ai u arrestua përsëri dhe iu tregua kufoma e Bertrand-it të fshehur në një batanije nën shtratin e tij. Badinter dhe Robert Bocquillon mbrojtën Henrin, duke e bërë çështjen jo për fajin e Henrit, por kundër aplikimit të dënimit me vdekje. Henry u dënua me burgim të përjetshëm dhe vdiq disa muaj pas një lirimi të dhembshur nga burgu në 2017 (pas marrjes së lirimit me kusht në 2001, revokuar në 2002). <ref>{{Cite web |last=Devin |first=Willy Le |title=Patrick Henry, un prisonnier condamné pour l'éternité |url=https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180935/https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=Libération |language=fr}}</ref> Vendimi i butë erdhi si një tronditje, me disa botime që e kishin quajtur tashmë rezultatin si një siguri virtuale për ekzekutim; Sipas burimeve spekulative, votimi kritik për dënimin me vdekje dështoi me një shumicë votash shtatë me pesë. <ref>{{Cite news |date=1981-09-19 |title=Les six |language=fr |work=Le Monde.fr |url=https://www.lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html |access-date=2024-02-23}}</ref> <ref>{{Cite journal |last=Vimont |first=Jean-Claude |date=2014-02-20 |title=Un ado condamné à mort en 1975. L'affaire Bruno T. au milieu des années soixante-dix |url=https://journals.openedition.org/criminocorpus/2673 |journal=Criminocorpus. Revue d'Histoire de la justice, des crimes et des peines |language=fr |doi=10.4000/criminocorpus.2673 |issn=2108-6907 |doi-access=free}}</ref> Rasti i Jerome Carrein, i dënuar 15 ditë pas dënimit të Henrit për vrasjen e një fëmije, u quajt gjerësisht "hakmarrja e gijotinës". <ref>{{Cite web |last= |first= |date=2018-01-21 |title=L’affaire Carrein ou «la revanche de la guillotine» |url=https://www.leparisien.fr/faits-divers/l-affaire-carrein-ou-la-revanche-de-la-guillotine-21-01-2018-7514370.php |access-date=2024-02-23 |website=leparisien.fr |language=fr-FR}}</ref> <ref>{{Cite news |date=1977-06-24 |title=Guillotining of a Killer In France Denounced |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/1977/06/24/archives/guillotining-of-a-killer-in-france-denounced.html |access-date=2024-02-23 |issn=0362-4331}}</ref> Deri në ekzekutimin e Gary Gilmore në [[Utah]] më 17 janar, tre ditë përpara vendimit të Henrit, Franca ishte e vetmja demokraci liberale perëndimore që kryente ekzekutime në mënyrë aktive.
Pavarësisht nga këndvështrimi modernist i presidentit [[Valéry Giscard d'Estaing]] dhe kundërshtimi i deklaruar ndaj gijotinës, gjatë kësaj periudhe ndodhën tre ekzekutime të tjera, të Christian Ranucci në korrik 1976, Carrein në qershor 1977 dhe Hamida Djandoubi në shtator 1977. Badinter nuk mori pjesë në debatin në asnjë rast. <ref>{{Cite news |last=Willsher |first=Kim |date=3 December 2020 |title=Valéry Giscard d'Estaing obituary |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |url-status=live |access-date=13 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231027172805/https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |archive-date=27 October 2023}}</ref> <ref name="WaPo" /> Megjithatë, 63% e votuesve francezë mbështetën mbajtjen e dënimit me vdekje në kohën kur ai u hoq. <ref name="DPRU" /> Në vitet 1980-81, Badinter mbrojti Philippe Maurice, dënimi me vdekje i të cilit u konfirmua nga gjykata e lartë në mars 1981, javë përpara zgjedhjes së [[Presidenti i Francës|presidentit]] të abolicionistit [[François Mitterrand]] . <ref name="DPRU">{{Cite web |last=Carolyn Hoyle |date=14 February 2024 |title=The DPRU honours Robert Badinter (1928–2024) |url=https://www.law.ox.ac.uk/content/news/dpru-honours-robert-badinter-1928-2024 |publisher=Death Penalty Research Unit}}</ref> <ref>{{Cite web |last=BARRAUD |first=Par Jeanne |date=2024-02-09 |title=Robert Badinter l’a sauvé, voici l’histoire du dernier condamné à mort français, devenu historien - Edition du soir Ouest-France - 09/02/2024 |url=https://www.ouest-france.fr/leditiondusoir/2024-02-09/robert-badinter-l-a-sauve-voici-l-histoire-du-dernier-condamne-a-mort-francais-devenu-historien-c1eb6814-8bed-4f0b-aaff-5e6ecb94d7d3 |access-date=2024-02-23 |website=Ouest-France.fr |language=fr}}</ref> Tetë dënime të tjera me vdekje u dhanë përpara miratimit të projekt-ligjit të heqjes nga parlamenti francez në shtator (vetëm dy ditët e fundit para votimit të Senatit), por asnjë nuk arriti në fazën e ekzekutimit dhe u konvertua me aktin e heqjes. <ref>lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html</ref> <ref>http://cewamale.free.fr/Geneami/condamnations.html</ref> Dënimi i Maurice, pas lobimit nga Badinter, u zbut nga Mitterrand më 25 maj, ndër aktet e para të Mitterrand si president. <ref name="WaPo">{{Cite news |last=Edward Cody |date=17 September 1981 |title=France Will Retire Its Guillotine and Abolish the Death Penalty |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1981/09/18/france-will-retire-its-guillotine-and-abolish-the-death-penalty/3ab103aa-ebc0-40db-a311-a7525c704a4b/}}</ref>
=== Mandati ministror (1981–1986) ===
Në vitin 1981, [[François Mitterrand]], një kundërshtar i vetëshpallur i dënimit me vdekje, u zgjodh president dhe Badinter u emërua Ministër i Drejtësisë . Ndër veprimet e tij të para ishte prezantimi i një projektligji në [[Sistemi shtetëror në Francë|Parlament]] që propozonte heqjen e dënimit me vdekje për të gjitha krimet, si civile ashtu edhe ushtarake. Projektligji u miratua nga Senati pas një debati të ashpër më 30 shtator 1981. Më 9 tetor ligji u miratua zyrtarisht, duke i dhënë fund dënimit me vdekje në Francë. <ref>{{Cite web |date=2021-09-16 |title=Fighting to end death penalty worldwide 40 years after its abolition in France |url=https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180930/https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |publisher=[[Radio France Internationale|RFI]] |language=en}}</ref>
Gjatë mandatit të tij, ai ndihmoi gjithashtu në shfuqizimin e " ''juridiksioneve të përjashtimit'' " ("gjykatat e posaçme"), të tilla si Cour de Sûreté de l'État (" {{Interlanguage link|State Security Court (France)|fr|Cour de sûreté de l'État (France)}} ") dhe gjykatat ushtarake, <ref name=":4">{{Cite web |date=9 January 1989 |title=EUROPEAN HUMAN RIGHTS PRIZE |url=https://rm.coe.int/09000016807ab212 |access-date=11 February 2024 |publisher=[[Council of Europe]] |page=9}}</ref> dhe përmirësoi të drejtat e viktimave të krimit. <ref name=":4" />
Ai qëndroi ministër deri në shkurt 1986. <ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
=== 1986–2024 ===
[[Skeda:Robert_Badinter,_2007_(cropped).jpg|parapamje| Badinter në 2007]]
Nga marsi 1986 deri në mars 1995, ai ishte president i Këshillit Kushtetues Francez . Nga viti 1995 deri në 2011, ai shërbeu si senator, duke përfaqësuar [[Departamentet e Francës|departamentin]] [[Hauts-de-Seine]] .
Në vitin 1989, ai mori pjesë në një edicion të emisionit Antenne 2 ''Apostrophes'' kushtuar të drejtave të njeriut, së bashku me [[Tendzin Gyatsho|Dalai Lamën e 14-të]] . Duke diskutuar zhdukjen e kulturës tibetiane nga Tibeti, Badinter përdori termin " gjenocid kulturor ". Ai vlerësoi shembullin e rezistencës jo të dhunshme tibetiane. Badinter u takua me Dalai Lamën shumë herë, veçanërisht në vitin 1998 kur ai e përshëndeti atë si "Kampion i të Drejtave të Njeriut", <ref>{{Cite web |title=Letter December 98 |url=http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304032753/http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |archive-date=4 March 2016 |access-date=30 January 2009 |website=www.tibet.fr}}</ref> dhe përsëri në 2008.
Në vitin 1991, Badinter u emërua nga [[Këshilli i Bashkimit Evropian|Këshilli i Ministrave të Komunitetit Evropian]] si anëtar i Komisionit të Arbitrazhit të Konferencës së Paqes për Jugosllavinë . Ai u zgjodh kryetar i komisionit nga katër anëtarët e tjerë, të gjithë kryetarë të gjykatave kushtetuese në [[Komuniteti Ekonomik Evropian|Komunitetin Evropian]] . Komisioni i Arbitrazhit ka dhënë njëmbëdhjetë këshilla në lidhje me "çështjet kryesore ligjore" që lindin nga ndarja e [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë]] .
Badinter ishte presidenti i parë i Gjykatës së Pajtimit dhe Arbitrazhit të [[Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë|Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë]] (OSBE) pas krijimit të saj në 1995; ai shërbeu në atë detyrë deri në vitin 2013. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter – First President of the Court (1995–2013) |url=https://www.osce.org/node/450118 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221124150508/https://www.osce.org/node/450118 |archive-date=24 November 2022 |access-date=2022-11-24 |publisher=OSCE}}</ref>
Badinter kundërshtoi [[Anëtarësimi i Turqisë në Bashkimin Evropian|anëtarësimin e Turqisë në Bashkimin Evropian]], me arsyetimin se Turqia mund të mos jetë në gjendje të zbatojë rregullat e Bashkimit. Ai ishte gjithashtu i shqetësuar për vendndodhjen e vendit, duke thënë: "Ne evropianët do të kemi kufij të përbashkët me Gjeorgjinë, Armeninë, Iranin, Irakun dhe Sirinë. Unë po ju pyes: Çfarë i justifikon kufijtë tanë të përbashkët me këto vende? Çfarë e justifikon këtë do të përfshiheshim në zonat më të rrezikshme të botës?" <ref>{{Cite web |last=Fleishman |first=Jeffrey |date=2004-12-16 |title=Turkey Is Knocking, but EU Is Hesitating |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210506052345/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |archive-date=6 May 2021 |access-date=2024-02-12 |website=[[Los Angeles Times]] |language=en-US}}</ref>
Si kryetar i Komisionit të Arbitrazhit, ai fitoi respekt të lartë në mesin e [[Maqedonët e sotëm|maqedonasve]] dhe grupeve të tjera etnike në [[Maqedonia e Veriut|Republikën e Maqedonisë,]] sepse rekomandoi "që përdorimi i emrit 'Maqedoni' nuk mund të nënkuptojë asnjë pretendim territorial ndaj një shteti tjetër". Ai mbështeti njohjen e plotë të republikës në 1992. <ref>{{Cite web |date=15 February 2005 |title=Recognition of States: Annex 3 |url=http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050215223455/http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-date=15 February 2005}}</ref> Ai ishte i përfshirë në hartimin e të ashtuquajturës [[Marrëveshja e Ohrit|Marrëveshje të Ohrit]] në Republikën e Maqedonisë. <ref name=":3">{{Cite journal |last=Reka |first=Blerim |date=2014-01-01 |title=The Ohrid Peace Process: The Past, the Present, and the Future Perspective |journal=Comparative Southeast European Studies |language=en |volume=62 |issue=1 |pages=19–33 |doi=10.1515/soeu-2014-620103 |issn=2701-8202}}</ref> Kjo marrëveshje bazohej në parimin që propozimet e lidhura me etninë të miratuara nga kuvendi kombëtar (dhe më vonë të zbatohen në veprimet e këshillave të qytetit dhe organeve të tjera të pushtetit lokal) duhet të mbështeten nga një shumicë e dyfishtë e grupeve etnike maqedonase dhe shqiptare. Ky shpesh quhet "parimi i Badinterit". <ref name=":3" /> <ref>{{Cite journal |last=Navari |first=Cornelia |date=2014 |title=Territoriality, self-determination and Crimea after Badinter |journal=International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1944–) |volume=90 |issue=6 |pages=1299–1318 |doi=10.1111/1468-2346.12171 |issn=0020-5850 |jstor=24538667}}</ref>
Në vitin 2009, Badinter shprehu shqetësimin për heqjen nga Papa të shkishërimit të peshkopit kontrovers katolik anglez Richard Williamson, i cili kishte shprehur mohimin e Holokaustit dhe ishte [[Shenjtëria|shuguruar]] ilegalisht peshkop. <ref>{{Cite web |title=Evêque négationniste : Robert Badinter s'indigne |url=https://www.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120715121218/http://tempsreel.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |archive-date=15 July 2012 |website=L'Obs}}</ref> Papa e riaktivizoi shkishërimin më vonë. <ref>{{Cite web |date=2015-03-20 |title=Scomunicato il vescovo negazionista monsignor Williamson |url=https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240110013448/https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |archive-date=10 January 2024 |access-date=2021-06-30 |website=[[Il Giornale]] |language=it}}</ref>
Badinter u zgjodh në Shoqërinë Filozofike Amerikane në 2009. <ref>{{Cite web |title=APS Member History |url=https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423150436/https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |archive-date=23 April 2021 |access-date=2021-04-23 |website=search.amphilsoc.org}}</ref>
=== Projekti Botëror i Drejtësisë ===
Badinter shërbeu si Bashkëkryetar Nderi për Projektin Botëror të Drejtësisë . Ai punon për të udhëhequr një përpjekje globale, multidisiplinare për të forcuar [[Sundimi i ligjit|sundimin e ligjit]] për zhvillimin e komuniteteve të mundësive dhe barazisë. <ref>{{Cite web |title=About |url=http://worldjusticeproject.com/about/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100203064233/http://www.worldjusticeproject.com/about/ |archive-date=3 February 2010 |access-date=23 February 2010}}</ref>
=== Rasti i Dominique Strauss-Kahn ===
Në fillim të çështjes së Dominique Strauss-Kahn në vitin 2011, në të cilin Drejtori Menaxhues i FMN-së u akuzua për përdhunim dhe u arrestua nga policia në New York City, Robert Badinter reagoi duke i thënë France Interit se ishte i indinjuar nga " vrasje mediatike" dhe denoncoi "dështimin e një sistemi të tërë" të natyrshme në ecjen perp të Strauss-Kahn, një i dyshuar, por edhe të medias që gjykon fajësinë e një fajtori të supozuar për akuza që nuk kishin nisur një gjyq dhe që përfundimisht u pushuan. . <ref>{{Cite news |last=Williams |first=Matt |date=10 December 2012 |title=Dominique Strauss-Kahn settles sexual assault case with hotel maid |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |url-status=live |access-date=12 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220126172216/https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |archive-date=26 January 2022}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Perp walk? Blame Giuliani |url=https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512105733/https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |archive-date=12 May 2021 |access-date=12 May 2021 |website=[[Reuters]]}}</ref> <ref>{{Cite news |last=Reddy |first=Sudeep |title=Strauss-Kahn Resigns From IMF |language=en-US |work=WSJ |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703509104576331623409445148?mod=WSJ_hp_LEFTTopStories |access-date=2024-02-23}}</ref> Strauss-Kahn kishte qenë një kandidat i favorizuar socialist për zgjedhjet presidenciale të prillit të ardhshëm, por hoqi të gjitha pretendimet për të kandiduar pas arrestimit të tij.
Badinter u martua me filozofin dhe shkrimtaren feministe Élisabeth Bleustein-Blanchet, e bija e Marcel Bleustein-Blanchet, i cili ishte themeluesi i Publicis, një kompani shumëkombëshe reklamash dhe marrëdhëniesh me publikun. Ai vdiq në Paris gjatë natës së 8 deri më 9 shkurt 2024, në moshën 95-vjeçare. <ref>{{Cite news |date=9 February 2024 |title=Décès de Robert Badinter |work=Gouvernement.fr |url=https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |url-status=live |access-date=9 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240210104550/https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |archive-date=10 February 2024}}</ref> Presidenti Macron më vonë njoftoi se Badinter do të nderohej me varrim në Panteon . <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, ex-justice minister who fought to abolish death penalty |url=https://www.france24.com/en/france/20240214-france-to-pay-tribute-to-badinter-french-ex-minister-who-fought-to-abolish-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=France 24 |language=en}}</ref> <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, minister who won fight to end death penalty |url=https://www.rfi.fr/en/france/20240214-france-pays-tribute-to-badinter-minister-who-won-fight-to-end-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=RFI |language=en}}</ref>
Badinter refuzoi çdo dallim nderi nga Urdhri Kombëtar i [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]] (siç bëri gruaja e tij) dhe Urdhri Kombëtar i Mérite . Ai megjithatë mori dekorata të huaja, veçanërisht Urdhrin e Tomáš Garrigue Masaryk (Republika Çeke) në 2001. <ref>{{Cite web |title=Seznam vyznamenaných |url=https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171109022703/https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |archive-date=9 November 2017 |access-date=11 May 2021}}</ref> dhe Urdhri 8-Shtator ( [[Maqedonia e Veriut]] ) në 2006. <ref>{{Cite web |title=Hungarian PM Gets Macedonia's Top Award |url=https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210430045250/https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |archive-date=30 April 2021 |access-date=11 May 2021}}</ref> Si një aktivist i vjetër për heqjen e dënimit me vdekje, Robert Badinter u emërua anëtar nderi i Komisionit Ndërkombëtar kundër Dënimit me Vdekje . <ref name=":2" /> Atij iu dha Çmimi Ndërkombëtar i Shfuqizimit nga Fokusi i Dënimit me Vdekje në 2023. <ref>{{Cite web |last=Delucco |first=Mary Kate |date=2024-02-09 |title="The death penalty must disappear from the entire world as it is a shame for humanity." |url=https://deathpenalty.org/the-death-penalty-must-disappear-from-the-entire-world-as-it-is-a-shame-for-humanity/ |access-date=2024-03-03 |website=Death Penalty FOCUS |language=en-US}}</ref>
== Çmimet ==
== Përmbledhje e karrierës politike ==
: Emërimet politike:
:* Kryetari i Këshillit Kushtetues : 1986–1995.
:* Ministër i Drejtësisë: 1981–1986 (dorëhequr pas emërimit si kryetar i Këshillit Kushtetues).
: Zyra e zgjedhur:
:* Senatori për [[Hauts-de-Seine]] : 1995–2011. Zgjedhur në 1995, rizgjedhur në 2004. <ref>{{Cite web |date=2024-02-11 |title=BADINTER Robert |url=https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231021073604/https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |archive-date=21 October 2023 |access-date=2024-02-12 |website=Sénat |language=fr-FR}}</ref>
== Publikime ==
* ''L'exécution'' (1973), about the trial of Claude Buffet and Roger Bontems<ref>{{Cite news |last=Cohen |first=Roger |last2=Breeden |first2=Aurelien |date=2024-02-09 |title=Robert Badinter, Who Won Fight to End Death Penalty in France, Dies at 95 |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |url-status=live |access-date=2024-02-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240212073149/https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |archive-date=12 February 2024 |issn=0362-4331}}</ref>
* ''Condorcet, 1743–1794'' (1988), co-authored with Élisabeth Badinter.<ref>{{Cite journal |last=McClellan |first=James E. |date=October 1990 |title=ELISABETH BADINTER and ROBERT BADINTER. Condorcet (1743–1794): Un Intellectuel en politique. Paris: Fayard. 1988. Pp. 658. 140 fr |journal=The American Historical Review |doi=10.1086/ahr/95.4.1207 |issn=1937-5239}}</ref>
* ''Une autre justice'' (1989)<ref name=":5">{{Cite web |date=1981-06-23 |title=Disparition de Robert Badinter |url=https://www.gazette-du-palais.fr/actualites-professionnelles/disparition-de-robert-badinter/ |access-date=2024-02-12 |website=Gazette du Palais |language=fr-FR}}</ref>
* ''Libres et égaux : L'émancipation des Juifs (1789–1791)'' (1989)<ref>{{Cite journal |last=Sibelman |first=Simon P. |date=1990 |title=Review of Libres et éqaux: l'émancipation des Juifs, 1789–1791 |journal=The French Review |volume=64 |issue=1 |pages=184–186 |issn=0016-111X |jstor=395705}}</ref>
* ''La prison républicaine, 1871–1914'' (1992)<ref name=":5" />
* ''Un antisémitisme ordinaire'' (1997)<ref>{{Cite journal |last=Simonin |first=Anne |date=1997 |title=Review of Un antisémitisme ordinaire. Vichy et les avocats juifs (1940–944) |journal=Le Mouvement Social |issue=180 |pages=226–229 |doi=10.2307/3779372 |issn=0027-2671 |jstor=3779372}}</ref>
* ''L'abolition'' (2000), recounting his fight for the abolition of the death penalty in France<ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
* ''Une constitution européenne'' (2002)<ref>{{Cite journal |last=Badinter |first=Robert |last2=Garapon |first2=Antoine |last3=Padis |first3=Marc-Olivier |date=2003 |title=Une constitution pour l'Europe: Entretien avec Robert Badinter |journal=Esprit |volume=291 |issue=1 |pages=33–41 |issn=0014-0759 |jstor=24469869}}</ref>
* ''Le rôle du juge dans la société moderne'' (2003)<ref name=":5" />
* ''Contre la peine de mort'' (2006)<ref name=":6" />
* ''Les épines et les roses'' (2011), on his failures and successes as Minister of Justice
== Lidhjet e jashtme ==
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Lindje 1928]]
[[Kategoria:Politikanë nga Parisi]]
[[Kategoria:Vdekje 2024]]
[[Kategoria:Aktivistë francezë kundër dënimit me vdekje]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit Kolumbia]]
[[Kategoria:Anëtarë të Shoqatës Filozofike Amerikane]]
[[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]]
1qclxmxgp8oxaayc8mnjfayo6l2fugr
2658842
2658841
2024-04-25T15:12:23Z
Edukatori
112234
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific_prefix =
| name = Robert Badinter
| honorific_suffix =
| image = Robert Badinter, 2013 (cropped).JPG
| caption = Badinter in 2013
| order = [[Senate (France)|Senator]]
| office =
| termstart = 24 September 1995
| termend = 30 September 2011
| constituency = [[Hauts-de-Seine]]
| predecessor = [[Françoise Seligmann]]
| successor = [[Philippe Kaltenbach]]
| order2 = President of the [[Constitutional Council (France)|Constitutional Council]]
| office2 =
| termstart2 = 4 March 1986
| termend2 = 4 March 1995
| appointer2 = [[François Mitterrand]]
| predecessor2 = [[Daniel Mayer]]
| successor2 = [[Roland Dumas]]
| birth_date = {{birth date|df=y|1928|03|30}}
| birth_place = [[Paris]], France
| death_date = {{death date and age|2024|2|9|1928|03|30|df=yes}}
| death_place = Paris, France<ref name="Monde-mort"/>
| spouse = [[Élisabeth Badinter]]
| party = [[Socialist Party (France)|Socialist Party]]
| relations =
| children = 3
| residence =
| alma_mater = [[University of Paris]] ([[Bachelor of Laws|LLB]])<br>[[Columbia University]] ([[Master of Arts|MA]])
| occupation = Lawyer, professor, politician, activist
| profession =
| signature =
| website =
}}
'''Robert Badinter''' (30 mars 1928 – 9 shkurt 2024) ishte një avokat, politikan dhe autor francez që miratoi heqjen e dënimit me vdekje në Francë në vitin 1981, ndërsa shërbente si Ministër i Drejtësisë nën [[François Mitterrand]] . Ai gjithashtu shërbeu në poste të emëruara të nivelit të lartë pranë organeve kombëtare dhe ndërkombëtare që punojnë për drejtësinë dhe sundimin e ligjit.
== Fëmijëria dhe shkollimi ==
Robert Badinter lindi më 30 mars 1928, në Paris nga Simon Badinter dhe Charlotte Rosenberg. <ref name=":0">{{Cite web |title=20ème anniversaire de l'abolition de la peine de mort en France: Robert Badinter, repères biographiques |trans-title=20th anniversary of the abolition of the death penalty in France: biography of Robert Badinter |url=https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303214510/https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |archive-date=3 March 2016 |access-date=2 December 2020 |website=www.senat.fr |language=fr}}</ref> Familja e tij hebreje [[Besarabia|besarabe]] kishte emigruar në Francë në vitin 1921 për t'i shpëtuar [[Pogromi|masakrave]] . Gjatë Luftës së Dytë Botërore, pas pushtimit nazist të Parisit, familja e tij kërkoi strehim në Lion. Babai i tij u kap në Rue Sainte-Catherine Roundup të vitit 1943 dhe u deportua me hebrenj të tjerë në kampin e shfarosjes Sobibor, ku u vra menjëherë pas kësaj. <ref name=":1">{{Cite web |last=Ivry |first=Benjamin |date=1 July 2010 |title=Robert Badinter, Defender of Life and Liberty |url=https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |url-access=limited |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200924223922/https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |archive-date=24 September 2020 |access-date=2 December 2020}}</ref>
Badinter u diplomua për drejtësi në Fakultetin Juridik të Parisit të [[Universiteti i Parisit|Universitetit të Parisit]] . Më pas ai shkoi në Shtetet e Bashkuara për të vazhduar studimet në [[Universiteti i Kolumbias|Universitetin e Kolumbias]] në New York City, ku mori masterin . Ai vazhdoi përsëri studimet në [[Universiteti i Parisit|Sorbonë]] deri në vitin 1954. <ref name=":2">{{Cite web |title=Robert Badinter – International Commission Against the Death Penalty |url=https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210202213010/https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |archive-date=2 February 2021 |access-date=2 April 2021}}</ref> Në vitin 1965, Badinter u emërua profesor në Universitetin e Sorbonës. Ai vazhdoi si profesor [[Emeritusi|emeritus]] deri në vitin 1996. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter : biographie, actualités et émissions France Culture |url=https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015081532/https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |archive-date=15 October 2019 |access-date=15 October 2019 |website=France Culture}}</ref>
== Karriera politike ==
=== Fillimet ===
Badinter e filloi karrierën e tij në Paris në 1951, si avokat duke punuar me Henri Torrès . <ref>{{Cite web |date=31 March 2021 |title=Robert Badinter |url=https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015073504/https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |archive-date=15 October 2019 |access-date=15 October 2019 |website=www.fayard.fr}}</ref> Në vitin 1965, së bashku me Jean-Denis Bredin, ai themeloi firmën ligjore Badinter, Bredin et partenaires, (tani Bredin Prat ) <ref>{{Cite web |date=18 June 2016 |title=Robert Badinter: "The right to life is the most fundamental human right" |url=https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20220614042423/https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |archive-date=14 June 2022 |access-date=2 April 2021 |website=Ensemble contre la peine de mort}}</ref> ku ushtroi profesionin e avokatit deri në vitin 1981.
=== Rasti Bontems ===
Aktivizmi i Badinterit kundër dënimit me vdekje filloi pas ekzekutimit të Roger Bontems më 28 nëntor 1972. Së bashku me Claude Buffet, Bontems kishte marrë peng një roje burgu dhe një infermiere gjatë revoltës së vitit 1971 në burgun Clairvaux . Ndërsa policia po sulmonte ndërtesën, Buffet u preu fytin pengjeve. Juria i dënoi të dy burrat me vdekje. Badinter shërbeu si avokat mbrojtës për Bontems dhe u zemërua nga dënimi. Pasi ishte dëshmitar i ekzekutimeve, Badinter iu përkushtua heqjes së dënimit me vdekje. <ref>{{Cite web |date=2021-10-09 |title=Robert Badinter, the lawyer who fought to end the death penalty in France |url=https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180925/https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=France 24 |language=en}}</ref>
=== Denimi me vdekje ===
Në këtë kontekst, ai ra dakord të mbronte Patrick Henry-n . <ref>{{Cite web |date=2002-10-10 |title=Paying the life penalty |url=http://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180947/https://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=the Guardian |language=en}}</ref> Në janar 1976, tetë-vjeçari Philippe Bertrand u rrëmbye. Henry shpejt u kap si i dyshuar, por u lirua për shkak të mungesës së provave. Ai jepte intervista në televizion, duke thënë se ata që rrëmbyen dhe vranë fëmijët e meritojnë vdekjen. Disa ditë më vonë, ai u arrestua përsëri dhe iu tregua kufoma e Bertrand-it të fshehur në një batanije nën shtratin e tij. Badinter dhe Robert Bocquillon mbrojtën Henrin, duke e bërë çështjen jo për fajin e Henrit, por kundër aplikimit të dënimit me vdekje. Henry u dënua me burgim të përjetshëm dhe vdiq disa muaj pas një lirimi të dhembshur nga burgu në 2017 (pas marrjes së lirimit me kusht në 2001, revokuar në 2002). <ref>{{Cite web |last=Devin |first=Willy Le |title=Patrick Henry, un prisonnier condamné pour l'éternité |url=https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180935/https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=Libération |language=fr}}</ref> Vendimi i butë erdhi si një tronditje, me disa botime që e kishin quajtur tashmë rezultatin si një siguri virtuale për ekzekutim; Sipas burimeve spekulative, votimi kritik për dënimin me vdekje dështoi me një shumicë votash shtatë me pesë. <ref>{{Cite news |date=1981-09-19 |title=Les six |language=fr |work=Le Monde.fr |url=https://www.lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html |access-date=2024-02-23}}</ref> <ref>{{Cite journal |last=Vimont |first=Jean-Claude |date=2014-02-20 |title=Un ado condamné à mort en 1975. L'affaire Bruno T. au milieu des années soixante-dix |url=https://journals.openedition.org/criminocorpus/2673 |journal=Criminocorpus. Revue d'Histoire de la justice, des crimes et des peines |language=fr |doi=10.4000/criminocorpus.2673 |issn=2108-6907 |doi-access=free}}</ref> Rasti i Jerome Carrein, i dënuar 15 ditë pas dënimit të Henrit për vrasjen e një fëmije, u quajt gjerësisht "hakmarrja e gijotinës". <ref>{{Cite web |last= |first= |date=2018-01-21 |title=L’affaire Carrein ou «la revanche de la guillotine» |url=https://www.leparisien.fr/faits-divers/l-affaire-carrein-ou-la-revanche-de-la-guillotine-21-01-2018-7514370.php |access-date=2024-02-23 |website=leparisien.fr |language=fr-FR}}</ref> <ref>{{Cite news |date=1977-06-24 |title=Guillotining of a Killer In France Denounced |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/1977/06/24/archives/guillotining-of-a-killer-in-france-denounced.html |access-date=2024-02-23 |issn=0362-4331}}</ref> Deri në ekzekutimin e Gary Gilmore në [[Utah]] më 17 janar, tre ditë përpara vendimit të Henrit, Franca ishte e vetmja demokraci liberale perëndimore që kryente ekzekutime në mënyrë aktive.
Pavarësisht nga këndvështrimi modernist i presidentit [[Valéry Giscard d'Estaing]] dhe kundërshtimi i deklaruar ndaj gijotinës, gjatë kësaj periudhe ndodhën tre ekzekutime të tjera, të Christian Ranucci në korrik 1976, Carrein në qershor 1977 dhe Hamida Djandoubi në shtator 1977. Badinter nuk mori pjesë në debatin në asnjë rast. <ref>{{Cite news |last=Willsher |first=Kim |date=3 December 2020 |title=Valéry Giscard d'Estaing obituary |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |url-status=live |access-date=13 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231027172805/https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |archive-date=27 October 2023}}</ref> <ref name="WaPo" /> Megjithatë, 63% e votuesve francezë mbështetën mbajtjen e dënimit me vdekje në kohën kur ai u hoq. <ref name="DPRU" /> Në vitet 1980-81, Badinter mbrojti Philippe Maurice, dënimi me vdekje i të cilit u konfirmua nga gjykata e lartë në mars 1981, javë përpara zgjedhjes së [[Presidenti i Francës|presidentit]] të abolicionistit [[François Mitterrand]] . <ref name="DPRU">{{Cite web |last=Carolyn Hoyle |date=14 February 2024 |title=The DPRU honours Robert Badinter (1928–2024) |url=https://www.law.ox.ac.uk/content/news/dpru-honours-robert-badinter-1928-2024 |publisher=Death Penalty Research Unit}}</ref> <ref>{{Cite web |last=BARRAUD |first=Par Jeanne |date=2024-02-09 |title=Robert Badinter l’a sauvé, voici l’histoire du dernier condamné à mort français, devenu historien - Edition du soir Ouest-France - 09/02/2024 |url=https://www.ouest-france.fr/leditiondusoir/2024-02-09/robert-badinter-l-a-sauve-voici-l-histoire-du-dernier-condamne-a-mort-francais-devenu-historien-c1eb6814-8bed-4f0b-aaff-5e6ecb94d7d3 |access-date=2024-02-23 |website=Ouest-France.fr |language=fr}}</ref> Tetë dënime të tjera me vdekje u dhanë përpara miratimit të projekt-ligjit të heqjes nga parlamenti francez në shtator (vetëm dy ditët e fundit para votimit të Senatit), por asnjë nuk arriti në fazën e ekzekutimit dhe u konvertua me aktin e heqjes. <ref>lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html</ref> <ref>http://cewamale.free.fr/Geneami/condamnations.html</ref> Dënimi i Maurice, pas lobimit nga Badinter, u zbut nga Mitterrand më 25 maj, ndër aktet e para të Mitterrand si president. <ref name="WaPo">{{Cite news |last=Edward Cody |date=17 September 1981 |title=France Will Retire Its Guillotine and Abolish the Death Penalty |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1981/09/18/france-will-retire-its-guillotine-and-abolish-the-death-penalty/3ab103aa-ebc0-40db-a311-a7525c704a4b/}}</ref>
=== Mandati ministror (1981–1986) ===
Në vitin 1981, [[François Mitterrand]], një kundërshtar i vetëshpallur i dënimit me vdekje, u zgjodh president dhe Badinter u emërua Ministër i Drejtësisë . Ndër veprimet e tij të para ishte prezantimi i një projektligji në [[Sistemi shtetëror në Francë|Parlament]] që propozonte heqjen e dënimit me vdekje për të gjitha krimet, si civile ashtu edhe ushtarake. Projektligji u miratua nga Senati pas një debati të ashpër më 30 shtator 1981. Më 9 tetor ligji u miratua zyrtarisht, duke i dhënë fund dënimit me vdekje në Francë. <ref>{{Cite web |date=2021-09-16 |title=Fighting to end death penalty worldwide 40 years after its abolition in France |url=https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180930/https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |publisher=[[Radio France Internationale|RFI]] |language=en}}</ref>
Gjatë mandatit të tij, ai ndihmoi gjithashtu në shfuqizimin e " ''juridiksioneve të përjashtimit'' " ("gjykatat e posaçme"), të tilla si Cour de Sûreté de l'État (" {{Interlanguage link|State Security Court (France)|fr|Cour de sûreté de l'État (France)}} ") dhe gjykatat ushtarake, <ref name=":4">{{Cite web |date=9 January 1989 |title=EUROPEAN HUMAN RIGHTS PRIZE |url=https://rm.coe.int/09000016807ab212 |access-date=11 February 2024 |publisher=[[Council of Europe]] |page=9}}</ref> dhe përmirësoi të drejtat e viktimave të krimit. <ref name=":4" />
Ai qëndroi ministër deri në shkurt 1986. <ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
=== 1986–2024 ===
[[Skeda:Robert_Badinter,_2007_(cropped).jpg|parapamje| Badinter në 2007]]
Nga marsi 1986 deri në mars 1995, ai ishte president i Këshillit Kushtetues Francez . Nga viti 1995 deri në 2011, ai shërbeu si senator, duke përfaqësuar [[Departamentet e Francës|departamentin]] [[Hauts-de-Seine]] .
Në vitin 1989, ai mori pjesë në një edicion të emisionit Antenne 2 ''Apostrophes'' kushtuar të drejtave të njeriut, së bashku me [[Tendzin Gyatsho|Dalai Lamën e 14-të]] . Duke diskutuar zhdukjen e kulturës tibetiane nga Tibeti, Badinter përdori termin " gjenocid kulturor ". Ai vlerësoi shembullin e rezistencës jo të dhunshme tibetiane. Badinter u takua me Dalai Lamën shumë herë, veçanërisht në vitin 1998 kur ai e përshëndeti atë si "Kampion i të Drejtave të Njeriut", <ref>{{Cite web |title=Letter December 98 |url=http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304032753/http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |archive-date=4 March 2016 |access-date=30 January 2009 |website=www.tibet.fr}}</ref> dhe përsëri në 2008.
Në vitin 1991, Badinter u emërua nga [[Këshilli i Bashkimit Evropian|Këshilli i Ministrave të Komunitetit Evropian]] si anëtar i Komisionit të Arbitrazhit të Konferencës së Paqes për Jugosllavinë . Ai u zgjodh kryetar i komisionit nga katër anëtarët e tjerë, të gjithë kryetarë të gjykatave kushtetuese në [[Komuniteti Ekonomik Evropian|Komunitetin Evropian]] . Komisioni i Arbitrazhit ka dhënë njëmbëdhjetë këshilla në lidhje me "çështjet kryesore ligjore" që lindin nga ndarja e [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë]] .
Badinter ishte presidenti i parë i Gjykatës së Pajtimit dhe Arbitrazhit të [[Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë|Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë]] (OSBE) pas krijimit të saj në 1995; ai shërbeu në atë detyrë deri në vitin 2013. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter – First President of the Court (1995–2013) |url=https://www.osce.org/node/450118 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221124150508/https://www.osce.org/node/450118 |archive-date=24 November 2022 |access-date=2022-11-24 |publisher=OSCE}}</ref>
Badinter kundërshtoi [[Anëtarësimi i Turqisë në Bashkimin Evropian|anëtarësimin e Turqisë në Bashkimin Evropian]], me arsyetimin se Turqia mund të mos jetë në gjendje të zbatojë rregullat e Bashkimit. Ai ishte gjithashtu i shqetësuar për vendndodhjen e vendit, duke thënë: "Ne evropianët do të kemi kufij të përbashkët me Gjeorgjinë, Armeninë, Iranin, Irakun dhe Sirinë. Unë po ju pyes: Çfarë i justifikon kufijtë tanë të përbashkët me këto vende? Çfarë e justifikon këtë do të përfshiheshim në zonat më të rrezikshme të botës?" <ref>{{Cite web |last=Fleishman |first=Jeffrey |date=2004-12-16 |title=Turkey Is Knocking, but EU Is Hesitating |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210506052345/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |archive-date=6 May 2021 |access-date=2024-02-12 |website=[[Los Angeles Times]] |language=en-US}}</ref>
Si kryetar i Komisionit të Arbitrazhit, ai fitoi respekt të lartë në mesin e [[Maqedonët e sotëm|maqedonasve]] dhe grupeve të tjera etnike në [[Maqedonia e Veriut|Republikën e Maqedonisë,]] sepse rekomandoi "që përdorimi i emrit 'Maqedoni' nuk mund të nënkuptojë asnjë pretendim territorial ndaj një shteti tjetër". Ai mbështeti njohjen e plotë të republikës në 1992. <ref>{{Cite web |date=15 February 2005 |title=Recognition of States: Annex 3 |url=http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050215223455/http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-date=15 February 2005}}</ref> Ai ishte i përfshirë në hartimin e të ashtuquajturës [[Marrëveshja e Ohrit|Marrëveshje të Ohrit]] në Republikën e Maqedonisë. <ref name=":3">{{Cite journal |last=Reka |first=Blerim |date=2014-01-01 |title=The Ohrid Peace Process: The Past, the Present, and the Future Perspective |journal=Comparative Southeast European Studies |language=en |volume=62 |issue=1 |pages=19–33 |doi=10.1515/soeu-2014-620103 |issn=2701-8202}}</ref> Kjo marrëveshje bazohej në parimin që propozimet e lidhura me etninë të miratuara nga kuvendi kombëtar (dhe më vonë të zbatohen në veprimet e këshillave të qytetit dhe organeve të tjera të pushtetit lokal) duhet të mbështeten nga një shumicë e dyfishtë e grupeve etnike maqedonase dhe shqiptare. Ky shpesh quhet "parimi i Badinterit". <ref name=":3" /> <ref>{{Cite journal |last=Navari |first=Cornelia |date=2014 |title=Territoriality, self-determination and Crimea after Badinter |journal=International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1944–) |volume=90 |issue=6 |pages=1299–1318 |doi=10.1111/1468-2346.12171 |issn=0020-5850 |jstor=24538667}}</ref>
Në vitin 2009, Badinter shprehu shqetësimin për heqjen nga Papa të shkishërimit të peshkopit kontrovers katolik anglez Richard Williamson, i cili kishte shprehur mohimin e Holokaustit dhe ishte [[Shenjtëria|shuguruar]] ilegalisht peshkop. <ref>{{Cite web |title=Evêque négationniste : Robert Badinter s'indigne |url=https://www.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120715121218/http://tempsreel.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |archive-date=15 July 2012 |website=L'Obs}}</ref> Papa e riaktivizoi shkishërimin më vonë. <ref>{{Cite web |date=2015-03-20 |title=Scomunicato il vescovo negazionista monsignor Williamson |url=https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240110013448/https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |archive-date=10 January 2024 |access-date=2021-06-30 |website=[[Il Giornale]] |language=it}}</ref>
Badinter u zgjodh në Shoqërinë Filozofike Amerikane në 2009. <ref>{{Cite web |title=APS Member History |url=https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423150436/https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |archive-date=23 April 2021 |access-date=2021-04-23 |website=search.amphilsoc.org}}</ref>
=== Projekti Botëror i Drejtësisë ===
Badinter shërbeu si Bashkëkryetar Nderi për Projektin Botëror të Drejtësisë . Ai punon për të udhëhequr një përpjekje globale, multidisiplinare për të forcuar [[Sundimi i ligjit|sundimin e ligjit]] për zhvillimin e komuniteteve të mundësive dhe barazisë. <ref>{{Cite web |title=About |url=http://worldjusticeproject.com/about/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100203064233/http://www.worldjusticeproject.com/about/ |archive-date=3 February 2010 |access-date=23 February 2010}}</ref>
=== Rasti i Dominique Strauss-Kahn ===
Në fillim të çështjes së Dominique Strauss-Kahn në vitin 2011, në të cilin Drejtori Menaxhues i FMN-së u akuzua për përdhunim dhe u arrestua nga policia në New York City, Robert Badinter reagoi duke i thënë France Interit se ishte i indinjuar nga " vrasje mediatike" dhe denoncoi "dështimin e një sistemi të tërë" të natyrshme në ecjen perp të Strauss-Kahn, një i dyshuar, por edhe të medias që gjykon fajësinë e një fajtori të supozuar për akuza që nuk kishin nisur një gjyq dhe që përfundimisht u pushuan. . <ref>{{Cite news |last=Williams |first=Matt |date=10 December 2012 |title=Dominique Strauss-Kahn settles sexual assault case with hotel maid |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |url-status=live |access-date=12 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220126172216/https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |archive-date=26 January 2022}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Perp walk? Blame Giuliani |url=https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512105733/https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |archive-date=12 May 2021 |access-date=12 May 2021 |website=[[Reuters]]}}</ref> <ref>{{Cite news |last=Reddy |first=Sudeep |title=Strauss-Kahn Resigns From IMF |language=en-US |work=WSJ |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703509104576331623409445148?mod=WSJ_hp_LEFTTopStories |access-date=2024-02-23}}</ref> Strauss-Kahn kishte qenë një kandidat i favorizuar socialist për zgjedhjet presidenciale të prillit të ardhshëm, por hoqi të gjitha pretendimet për të kandiduar pas arrestimit të tij.
Badinter u martua me filozofin dhe shkrimtaren feministe Élisabeth Bleustein-Blanchet, e bija e Marcel Bleustein-Blanchet, i cili ishte themeluesi i Publicis, një kompani shumëkombëshe reklamash dhe marrëdhëniesh me publikun. Ai vdiq në Paris gjatë natës së 8 deri më 9 shkurt 2024, në moshën 95-vjeçare. <ref>{{Cite news |date=9 February 2024 |title=Décès de Robert Badinter |work=Gouvernement.fr |url=https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |url-status=live |access-date=9 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240210104550/https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |archive-date=10 February 2024}}</ref> Presidenti Macron më vonë njoftoi se Badinter do të nderohej me varrim në Panteon . <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, ex-justice minister who fought to abolish death penalty |url=https://www.france24.com/en/france/20240214-france-to-pay-tribute-to-badinter-french-ex-minister-who-fought-to-abolish-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=France 24 |language=en}}</ref> <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, minister who won fight to end death penalty |url=https://www.rfi.fr/en/france/20240214-france-pays-tribute-to-badinter-minister-who-won-fight-to-end-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=RFI |language=en}}</ref>
Badinter refuzoi çdo dallim nderi nga Urdhri Kombëtar i [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]] (siç bëri gruaja e tij) dhe Urdhri Kombëtar i Mérite . Ai megjithatë mori dekorata të huaja, veçanërisht Urdhrin e Tomáš Garrigue Masaryk (Republika Çeke) në 2001. <ref>{{Cite web |title=Seznam vyznamenaných |url=https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171109022703/https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |archive-date=9 November 2017 |access-date=11 May 2021}}</ref> dhe Urdhri 8-Shtator ( [[Maqedonia e Veriut]] ) në 2006. <ref>{{Cite web |title=Hungarian PM Gets Macedonia's Top Award |url=https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210430045250/https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |archive-date=30 April 2021 |access-date=11 May 2021}}</ref> Si një aktivist i vjetër për heqjen e dënimit me vdekje, Robert Badinter u emërua anëtar nderi i Komisionit Ndërkombëtar kundër Dënimit me Vdekje . <ref name=":2" /> Atij iu dha Çmimi Ndërkombëtar i Shfuqizimit nga Fokusi i Dënimit me Vdekje në 2023. <ref>{{Cite web |last=Delucco |first=Mary Kate |date=2024-02-09 |title="The death penalty must disappear from the entire world as it is a shame for humanity." |url=https://deathpenalty.org/the-death-penalty-must-disappear-from-the-entire-world-as-it-is-a-shame-for-humanity/ |access-date=2024-03-03 |website=Death Penalty FOCUS |language=en-US}}</ref>
== Çmimet ==
== Përmbledhje e karrierës politike ==
: Emërimet politike:
:* Kryetari i Këshillit Kushtetues : 1986–1995.
:* Ministër i Drejtësisë: 1981–1986 (dorëhequr pas emërimit si kryetar i Këshillit Kushtetues).
: Zyra e zgjedhur:
:* Senatori për [[Hauts-de-Seine]] : 1995–2011. Zgjedhur në 1995, rizgjedhur në 2004. <ref>{{Cite web |date=2024-02-11 |title=BADINTER Robert |url=https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231021073604/https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |archive-date=21 October 2023 |access-date=2024-02-12 |website=Sénat |language=fr-FR}}</ref>
== Publikime ==
* ''L'exécution'' (1973), about the trial of Claude Buffet and Roger Bontems<ref>{{Cite news |last=Cohen |first=Roger |last2=Breeden |first2=Aurelien |date=2024-02-09 |title=Robert Badinter, Who Won Fight to End Death Penalty in France, Dies at 95 |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |url-status=live |access-date=2024-02-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240212073149/https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |archive-date=12 February 2024 |issn=0362-4331}}</ref>
* ''Condorcet, 1743–1794'' (1988), co-authored with Élisabeth Badinter.<ref>{{Cite journal |last=McClellan |first=James E. |date=October 1990 |title=ELISABETH BADINTER and ROBERT BADINTER. Condorcet (1743–1794): Un Intellectuel en politique. Paris: Fayard. 1988. Pp. 658. 140 fr |journal=The American Historical Review |doi=10.1086/ahr/95.4.1207 |issn=1937-5239}}</ref>
* ''Une autre justice'' (1989)<ref name=":5">{{Cite web |date=1981-06-23 |title=Disparition de Robert Badinter |url=https://www.gazette-du-palais.fr/actualites-professionnelles/disparition-de-robert-badinter/ |access-date=2024-02-12 |website=Gazette du Palais |language=fr-FR}}</ref>
* ''Libres et égaux : L'émancipation des Juifs (1789–1791)'' (1989)<ref>{{Cite journal |last=Sibelman |first=Simon P. |date=1990 |title=Review of Libres et éqaux: l'émancipation des Juifs, 1789–1791 |journal=The French Review |volume=64 |issue=1 |pages=184–186 |issn=0016-111X |jstor=395705}}</ref>
* ''La prison républicaine, 1871–1914'' (1992)<ref name=":5" />
* ''Un antisémitisme ordinaire'' (1997)<ref>{{Cite journal |last=Simonin |first=Anne |date=1997 |title=Review of Un antisémitisme ordinaire. Vichy et les avocats juifs (1940–944) |journal=Le Mouvement Social |issue=180 |pages=226–229 |doi=10.2307/3779372 |issn=0027-2671 |jstor=3779372}}</ref>
* ''L'abolition'' (2000), recounting his fight for the abolition of the death penalty in France<ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
* ''Une constitution européenne'' (2002)<ref>{{Cite journal |last=Badinter |first=Robert |last2=Garapon |first2=Antoine |last3=Padis |first3=Marc-Olivier |date=2003 |title=Une constitution pour l'Europe: Entretien avec Robert Badinter |journal=Esprit |volume=291 |issue=1 |pages=33–41 |issn=0014-0759 |jstor=24469869}}</ref>
* ''Le rôle du juge dans la société moderne'' (2003)<ref name=":5" />
* ''Contre la peine de mort'' (2006)<ref name=":6" />
* ''Les épines et les roses'' (2011), on his failures and successes as Minister of Justice
== Lidhjet e jashtme ==
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Lindje 1928]]
[[Kategoria:Politikanë nga Parisi]]
[[Kategoria:Vdekje 2024]]
[[Kategoria:Aktivistë francezë kundër dënimit me vdekje]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit Kolumbia]]
[[Kategoria:Anëtarë të Shoqatës Filozofike Amerikane]]
[[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]]
986ak9bnznj11mbxplzldzvaytalima
2658844
2658842
2024-04-25T15:14:04Z
Edukatori
112234
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific_prefix =
| name = Robert Badinter
| honorific_suffix =
| image = Robert Badinter, 2013 (cropped).JPG
| caption = Badinter in 2013
| order = [[Senate (France)|Senator]]
| office =
| termstart = 24 September 1995
| termend = 30 September 2011
| constituency = [[Hauts-de-Seine]]
| predecessor = [[Françoise Seligmann]]
| successor = [[Philippe Kaltenbach]]
| order2 = President of the [[Constitutional Council (France)|Constitutional Council]]
| office2 =
| termstart2 = 4 March 1986
| termend2 = 4 March 1995
| appointer2 = [[François Mitterrand]]
| predecessor2 = [[Daniel Mayer]]
| successor2 = [[Roland Dumas]]
| birth_date = {{birth date|df=y|1928|03|30}}
| birth_place = [[Paris]], France
| death_date = {{death date and age|9|2|2024|30|03|1928|df=yes}}
| death_place = Paris, France<ref name="Monde-mort"/>
| spouse = [[Élisabeth Badinter]]
| party = [[Socialist Party (France)|Socialist Party]]
| relations =
| children = 3
| residence =
| alma_mater = [[University of Paris]] ([[Bachelor of Laws|LLB]])<br>[[Columbia University]] ([[Master of Arts|MA]])
| occupation = Lawyer, professor, politician, activist
| profession =
| signature =
| website =
}}
'''Robert Badinter''' (30 mars 1928 – 9 shkurt 2024) ishte një avokat, politikan dhe autor francez që miratoi heqjen e dënimit me vdekje në Francë në vitin 1981, ndërsa shërbente si Ministër i Drejtësisë nën [[François Mitterrand]] . Ai gjithashtu shërbeu në poste të emëruara të nivelit të lartë pranë organeve kombëtare dhe ndërkombëtare që punojnë për drejtësinë dhe sundimin e ligjit.
== Fëmijëria dhe shkollimi ==
Robert Badinter lindi më 30 mars 1928, në Paris nga Simon Badinter dhe Charlotte Rosenberg. <ref name=":0">{{Cite web |title=20ème anniversaire de l'abolition de la peine de mort en France: Robert Badinter, repères biographiques |trans-title=20th anniversary of the abolition of the death penalty in France: biography of Robert Badinter |url=https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303214510/https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |archive-date=3 March 2016 |access-date=2 December 2020 |website=www.senat.fr |language=fr}}</ref> Familja e tij hebreje [[Besarabia|besarabe]] kishte emigruar në Francë në vitin 1921 për t'i shpëtuar [[Pogromi|masakrave]] . Gjatë Luftës së Dytë Botërore, pas pushtimit nazist të Parisit, familja e tij kërkoi strehim në Lion. Babai i tij u kap në Rue Sainte-Catherine Roundup të vitit 1943 dhe u deportua me hebrenj të tjerë në kampin e shfarosjes Sobibor, ku u vra menjëherë pas kësaj. <ref name=":1">{{Cite web |last=Ivry |first=Benjamin |date=1 July 2010 |title=Robert Badinter, Defender of Life and Liberty |url=https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |url-access=limited |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200924223922/https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |archive-date=24 September 2020 |access-date=2 December 2020}}</ref>
Badinter u diplomua për drejtësi në Fakultetin Juridik të Parisit të [[Universiteti i Parisit|Universitetit të Parisit]] . Më pas ai shkoi në Shtetet e Bashkuara për të vazhduar studimet në [[Universiteti i Kolumbias|Universitetin e Kolumbias]] në New York City, ku mori masterin . Ai vazhdoi përsëri studimet në [[Universiteti i Parisit|Sorbonë]] deri në vitin 1954. <ref name=":2">{{Cite web |title=Robert Badinter – International Commission Against the Death Penalty |url=https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210202213010/https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |archive-date=2 February 2021 |access-date=2 April 2021}}</ref> Në vitin 1965, Badinter u emërua profesor në Universitetin e Sorbonës. Ai vazhdoi si profesor [[Emeritusi|emeritus]] deri në vitin 1996. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter : biographie, actualités et émissions France Culture |url=https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015081532/https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |archive-date=15 October 2019 |access-date=15 October 2019 |website=France Culture}}</ref>
== Karriera politike ==
=== Fillimet ===
Badinter e filloi karrierën e tij në Paris në 1951, si avokat duke punuar me Henri Torrès . <ref>{{Cite web |date=31 March 2021 |title=Robert Badinter |url=https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015073504/https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |archive-date=15 October 2019 |access-date=15 October 2019 |website=www.fayard.fr}}</ref> Në vitin 1965, së bashku me Jean-Denis Bredin, ai themeloi firmën ligjore Badinter, Bredin et partenaires, (tani Bredin Prat ) <ref>{{Cite web |date=18 June 2016 |title=Robert Badinter: "The right to life is the most fundamental human right" |url=https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20220614042423/https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |archive-date=14 June 2022 |access-date=2 April 2021 |website=Ensemble contre la peine de mort}}</ref> ku ushtroi profesionin e avokatit deri në vitin 1981.
=== Rasti Bontems ===
Aktivizmi i Badinterit kundër dënimit me vdekje filloi pas ekzekutimit të Roger Bontems më 28 nëntor 1972. Së bashku me Claude Buffet, Bontems kishte marrë peng një roje burgu dhe një infermiere gjatë revoltës së vitit 1971 në burgun Clairvaux . Ndërsa policia po sulmonte ndërtesën, Buffet u preu fytin pengjeve. Juria i dënoi të dy burrat me vdekje. Badinter shërbeu si avokat mbrojtës për Bontems dhe u zemërua nga dënimi. Pasi ishte dëshmitar i ekzekutimeve, Badinter iu përkushtua heqjes së dënimit me vdekje. <ref>{{Cite web |date=2021-10-09 |title=Robert Badinter, the lawyer who fought to end the death penalty in France |url=https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180925/https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=France 24 |language=en}}</ref>
=== Denimi me vdekje ===
Në këtë kontekst, ai ra dakord të mbronte Patrick Henry-n . <ref>{{Cite web |date=2002-10-10 |title=Paying the life penalty |url=http://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180947/https://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=the Guardian |language=en}}</ref> Në janar 1976, tetë-vjeçari Philippe Bertrand u rrëmbye. Henry shpejt u kap si i dyshuar, por u lirua për shkak të mungesës së provave. Ai jepte intervista në televizion, duke thënë se ata që rrëmbyen dhe vranë fëmijët e meritojnë vdekjen. Disa ditë më vonë, ai u arrestua përsëri dhe iu tregua kufoma e Bertrand-it të fshehur në një batanije nën shtratin e tij. Badinter dhe Robert Bocquillon mbrojtën Henrin, duke e bërë çështjen jo për fajin e Henrit, por kundër aplikimit të dënimit me vdekje. Henry u dënua me burgim të përjetshëm dhe vdiq disa muaj pas një lirimi të dhembshur nga burgu në 2017 (pas marrjes së lirimit me kusht në 2001, revokuar në 2002). <ref>{{Cite web |last=Devin |first=Willy Le |title=Patrick Henry, un prisonnier condamné pour l'éternité |url=https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180935/https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=Libération |language=fr}}</ref> Vendimi i butë erdhi si një tronditje, me disa botime që e kishin quajtur tashmë rezultatin si një siguri virtuale për ekzekutim; Sipas burimeve spekulative, votimi kritik për dënimin me vdekje dështoi me një shumicë votash shtatë me pesë. <ref>{{Cite news |date=1981-09-19 |title=Les six |language=fr |work=Le Monde.fr |url=https://www.lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html |access-date=2024-02-23}}</ref> <ref>{{Cite journal |last=Vimont |first=Jean-Claude |date=2014-02-20 |title=Un ado condamné à mort en 1975. L'affaire Bruno T. au milieu des années soixante-dix |url=https://journals.openedition.org/criminocorpus/2673 |journal=Criminocorpus. Revue d'Histoire de la justice, des crimes et des peines |language=fr |doi=10.4000/criminocorpus.2673 |issn=2108-6907 |doi-access=free}}</ref> Rasti i Jerome Carrein, i dënuar 15 ditë pas dënimit të Henrit për vrasjen e një fëmije, u quajt gjerësisht "hakmarrja e gijotinës". <ref>{{Cite web |last= |first= |date=2018-01-21 |title=L’affaire Carrein ou «la revanche de la guillotine» |url=https://www.leparisien.fr/faits-divers/l-affaire-carrein-ou-la-revanche-de-la-guillotine-21-01-2018-7514370.php |access-date=2024-02-23 |website=leparisien.fr |language=fr-FR}}</ref> <ref>{{Cite news |date=1977-06-24 |title=Guillotining of a Killer In France Denounced |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/1977/06/24/archives/guillotining-of-a-killer-in-france-denounced.html |access-date=2024-02-23 |issn=0362-4331}}</ref> Deri në ekzekutimin e Gary Gilmore në [[Utah]] më 17 janar, tre ditë përpara vendimit të Henrit, Franca ishte e vetmja demokraci liberale perëndimore që kryente ekzekutime në mënyrë aktive.
Pavarësisht nga këndvështrimi modernist i presidentit [[Valéry Giscard d'Estaing]] dhe kundërshtimi i deklaruar ndaj gijotinës, gjatë kësaj periudhe ndodhën tre ekzekutime të tjera, të Christian Ranucci në korrik 1976, Carrein në qershor 1977 dhe Hamida Djandoubi në shtator 1977. Badinter nuk mori pjesë në debatin në asnjë rast. <ref>{{Cite news |last=Willsher |first=Kim |date=3 December 2020 |title=Valéry Giscard d'Estaing obituary |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |url-status=live |access-date=13 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231027172805/https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |archive-date=27 October 2023}}</ref> <ref name="WaPo" /> Megjithatë, 63% e votuesve francezë mbështetën mbajtjen e dënimit me vdekje në kohën kur ai u hoq. <ref name="DPRU" /> Në vitet 1980-81, Badinter mbrojti Philippe Maurice, dënimi me vdekje i të cilit u konfirmua nga gjykata e lartë në mars 1981, javë përpara zgjedhjes së [[Presidenti i Francës|presidentit]] të abolicionistit [[François Mitterrand]] . <ref name="DPRU">{{Cite web |last=Carolyn Hoyle |date=14 February 2024 |title=The DPRU honours Robert Badinter (1928–2024) |url=https://www.law.ox.ac.uk/content/news/dpru-honours-robert-badinter-1928-2024 |publisher=Death Penalty Research Unit}}</ref> <ref>{{Cite web |last=BARRAUD |first=Par Jeanne |date=2024-02-09 |title=Robert Badinter l’a sauvé, voici l’histoire du dernier condamné à mort français, devenu historien - Edition du soir Ouest-France - 09/02/2024 |url=https://www.ouest-france.fr/leditiondusoir/2024-02-09/robert-badinter-l-a-sauve-voici-l-histoire-du-dernier-condamne-a-mort-francais-devenu-historien-c1eb6814-8bed-4f0b-aaff-5e6ecb94d7d3 |access-date=2024-02-23 |website=Ouest-France.fr |language=fr}}</ref> Tetë dënime të tjera me vdekje u dhanë përpara miratimit të projekt-ligjit të heqjes nga parlamenti francez në shtator (vetëm dy ditët e fundit para votimit të Senatit), por asnjë nuk arriti në fazën e ekzekutimit dhe u konvertua me aktin e heqjes. <ref>lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html</ref> <ref>http://cewamale.free.fr/Geneami/condamnations.html</ref> Dënimi i Maurice, pas lobimit nga Badinter, u zbut nga Mitterrand më 25 maj, ndër aktet e para të Mitterrand si president. <ref name="WaPo">{{Cite news |last=Edward Cody |date=17 September 1981 |title=France Will Retire Its Guillotine and Abolish the Death Penalty |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1981/09/18/france-will-retire-its-guillotine-and-abolish-the-death-penalty/3ab103aa-ebc0-40db-a311-a7525c704a4b/}}</ref>
=== Mandati ministror (1981–1986) ===
Në vitin 1981, [[François Mitterrand]], një kundërshtar i vetëshpallur i dënimit me vdekje, u zgjodh president dhe Badinter u emërua Ministër i Drejtësisë . Ndër veprimet e tij të para ishte prezantimi i një projektligji në [[Sistemi shtetëror në Francë|Parlament]] që propozonte heqjen e dënimit me vdekje për të gjitha krimet, si civile ashtu edhe ushtarake. Projektligji u miratua nga Senati pas një debati të ashpër më 30 shtator 1981. Më 9 tetor ligji u miratua zyrtarisht, duke i dhënë fund dënimit me vdekje në Francë. <ref>{{Cite web |date=2021-09-16 |title=Fighting to end death penalty worldwide 40 years after its abolition in France |url=https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180930/https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |publisher=[[Radio France Internationale|RFI]] |language=en}}</ref>
Gjatë mandatit të tij, ai ndihmoi gjithashtu në shfuqizimin e " ''juridiksioneve të përjashtimit'' " ("gjykatat e posaçme"), të tilla si Cour de Sûreté de l'État (" {{Interlanguage link|State Security Court (France)|fr|Cour de sûreté de l'État (France)}} ") dhe gjykatat ushtarake, <ref name=":4">{{Cite web |date=9 January 1989 |title=EUROPEAN HUMAN RIGHTS PRIZE |url=https://rm.coe.int/09000016807ab212 |access-date=11 February 2024 |publisher=[[Council of Europe]] |page=9}}</ref> dhe përmirësoi të drejtat e viktimave të krimit. <ref name=":4" />
Ai qëndroi ministër deri në shkurt 1986. <ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
=== 1986–2024 ===
[[Skeda:Robert_Badinter,_2007_(cropped).jpg|parapamje| Badinter në 2007]]
Nga marsi 1986 deri në mars 1995, ai ishte president i Këshillit Kushtetues Francez . Nga viti 1995 deri në 2011, ai shërbeu si senator, duke përfaqësuar [[Departamentet e Francës|departamentin]] [[Hauts-de-Seine]] .
Në vitin 1989, ai mori pjesë në një edicion të emisionit Antenne 2 ''Apostrophes'' kushtuar të drejtave të njeriut, së bashku me [[Tendzin Gyatsho|Dalai Lamën e 14-të]] . Duke diskutuar zhdukjen e kulturës tibetiane nga Tibeti, Badinter përdori termin " gjenocid kulturor ". Ai vlerësoi shembullin e rezistencës jo të dhunshme tibetiane. Badinter u takua me Dalai Lamën shumë herë, veçanërisht në vitin 1998 kur ai e përshëndeti atë si "Kampion i të Drejtave të Njeriut", <ref>{{Cite web |title=Letter December 98 |url=http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304032753/http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |archive-date=4 March 2016 |access-date=30 January 2009 |website=www.tibet.fr}}</ref> dhe përsëri në 2008.
Në vitin 1991, Badinter u emërua nga [[Këshilli i Bashkimit Evropian|Këshilli i Ministrave të Komunitetit Evropian]] si anëtar i Komisionit të Arbitrazhit të Konferencës së Paqes për Jugosllavinë . Ai u zgjodh kryetar i komisionit nga katër anëtarët e tjerë, të gjithë kryetarë të gjykatave kushtetuese në [[Komuniteti Ekonomik Evropian|Komunitetin Evropian]] . Komisioni i Arbitrazhit ka dhënë njëmbëdhjetë këshilla në lidhje me "çështjet kryesore ligjore" që lindin nga ndarja e [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë]] .
Badinter ishte presidenti i parë i Gjykatës së Pajtimit dhe Arbitrazhit të [[Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë|Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë]] (OSBE) pas krijimit të saj në 1995; ai shërbeu në atë detyrë deri në vitin 2013. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter – First President of the Court (1995–2013) |url=https://www.osce.org/node/450118 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221124150508/https://www.osce.org/node/450118 |archive-date=24 November 2022 |access-date=2022-11-24 |publisher=OSCE}}</ref>
Badinter kundërshtoi [[Anëtarësimi i Turqisë në Bashkimin Evropian|anëtarësimin e Turqisë në Bashkimin Evropian]], me arsyetimin se Turqia mund të mos jetë në gjendje të zbatojë rregullat e Bashkimit. Ai ishte gjithashtu i shqetësuar për vendndodhjen e vendit, duke thënë: "Ne evropianët do të kemi kufij të përbashkët me Gjeorgjinë, Armeninë, Iranin, Irakun dhe Sirinë. Unë po ju pyes: Çfarë i justifikon kufijtë tanë të përbashkët me këto vende? Çfarë e justifikon këtë do të përfshiheshim në zonat më të rrezikshme të botës?" <ref>{{Cite web |last=Fleishman |first=Jeffrey |date=2004-12-16 |title=Turkey Is Knocking, but EU Is Hesitating |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210506052345/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |archive-date=6 May 2021 |access-date=2024-02-12 |website=[[Los Angeles Times]] |language=en-US}}</ref>
Si kryetar i Komisionit të Arbitrazhit, ai fitoi respekt të lartë në mesin e [[Maqedonët e sotëm|maqedonasve]] dhe grupeve të tjera etnike në [[Maqedonia e Veriut|Republikën e Maqedonisë,]] sepse rekomandoi "që përdorimi i emrit 'Maqedoni' nuk mund të nënkuptojë asnjë pretendim territorial ndaj një shteti tjetër". Ai mbështeti njohjen e plotë të republikës në 1992. <ref>{{Cite web |date=15 February 2005 |title=Recognition of States: Annex 3 |url=http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050215223455/http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-date=15 February 2005}}</ref> Ai ishte i përfshirë në hartimin e të ashtuquajturës [[Marrëveshja e Ohrit|Marrëveshje të Ohrit]] në Republikën e Maqedonisë. <ref name=":3">{{Cite journal |last=Reka |first=Blerim |date=2014-01-01 |title=The Ohrid Peace Process: The Past, the Present, and the Future Perspective |journal=Comparative Southeast European Studies |language=en |volume=62 |issue=1 |pages=19–33 |doi=10.1515/soeu-2014-620103 |issn=2701-8202}}</ref> Kjo marrëveshje bazohej në parimin që propozimet e lidhura me etninë të miratuara nga kuvendi kombëtar (dhe më vonë të zbatohen në veprimet e këshillave të qytetit dhe organeve të tjera të pushtetit lokal) duhet të mbështeten nga një shumicë e dyfishtë e grupeve etnike maqedonase dhe shqiptare. Ky shpesh quhet "parimi i Badinterit". <ref name=":3" /> <ref>{{Cite journal |last=Navari |first=Cornelia |date=2014 |title=Territoriality, self-determination and Crimea after Badinter |journal=International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1944–) |volume=90 |issue=6 |pages=1299–1318 |doi=10.1111/1468-2346.12171 |issn=0020-5850 |jstor=24538667}}</ref>
Në vitin 2009, Badinter shprehu shqetësimin për heqjen nga Papa të shkishërimit të peshkopit kontrovers katolik anglez Richard Williamson, i cili kishte shprehur mohimin e Holokaustit dhe ishte [[Shenjtëria|shuguruar]] ilegalisht peshkop. <ref>{{Cite web |title=Evêque négationniste : Robert Badinter s'indigne |url=https://www.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120715121218/http://tempsreel.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |archive-date=15 July 2012 |website=L'Obs}}</ref> Papa e riaktivizoi shkishërimin më vonë. <ref>{{Cite web |date=2015-03-20 |title=Scomunicato il vescovo negazionista monsignor Williamson |url=https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240110013448/https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |archive-date=10 January 2024 |access-date=2021-06-30 |website=[[Il Giornale]] |language=it}}</ref>
Badinter u zgjodh në Shoqërinë Filozofike Amerikane në 2009. <ref>{{Cite web |title=APS Member History |url=https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423150436/https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |archive-date=23 April 2021 |access-date=2021-04-23 |website=search.amphilsoc.org}}</ref>
=== Projekti Botëror i Drejtësisë ===
Badinter shërbeu si Bashkëkryetar Nderi për Projektin Botëror të Drejtësisë . Ai punon për të udhëhequr një përpjekje globale, multidisiplinare për të forcuar [[Sundimi i ligjit|sundimin e ligjit]] për zhvillimin e komuniteteve të mundësive dhe barazisë. <ref>{{Cite web |title=About |url=http://worldjusticeproject.com/about/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100203064233/http://www.worldjusticeproject.com/about/ |archive-date=3 February 2010 |access-date=23 February 2010}}</ref>
=== Rasti i Dominique Strauss-Kahn ===
Në fillim të çështjes së Dominique Strauss-Kahn në vitin 2011, në të cilin Drejtori Menaxhues i FMN-së u akuzua për përdhunim dhe u arrestua nga policia në New York City, Robert Badinter reagoi duke i thënë France Interit se ishte i indinjuar nga " vrasje mediatike" dhe denoncoi "dështimin e një sistemi të tërë" të natyrshme në ecjen perp të Strauss-Kahn, një i dyshuar, por edhe të medias që gjykon fajësinë e një fajtori të supozuar për akuza që nuk kishin nisur një gjyq dhe që përfundimisht u pushuan. . <ref>{{Cite news |last=Williams |first=Matt |date=10 December 2012 |title=Dominique Strauss-Kahn settles sexual assault case with hotel maid |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |url-status=live |access-date=12 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220126172216/https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |archive-date=26 January 2022}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Perp walk? Blame Giuliani |url=https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512105733/https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |archive-date=12 May 2021 |access-date=12 May 2021 |website=[[Reuters]]}}</ref> <ref>{{Cite news |last=Reddy |first=Sudeep |title=Strauss-Kahn Resigns From IMF |language=en-US |work=WSJ |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703509104576331623409445148?mod=WSJ_hp_LEFTTopStories |access-date=2024-02-23}}</ref> Strauss-Kahn kishte qenë një kandidat i favorizuar socialist për zgjedhjet presidenciale të prillit të ardhshëm, por hoqi të gjitha pretendimet për të kandiduar pas arrestimit të tij.
Badinter u martua me filozofin dhe shkrimtaren feministe Élisabeth Bleustein-Blanchet, e bija e Marcel Bleustein-Blanchet, i cili ishte themeluesi i Publicis, një kompani shumëkombëshe reklamash dhe marrëdhëniesh me publikun. Ai vdiq në Paris gjatë natës së 8 deri më 9 shkurt 2024, në moshën 95-vjeçare. <ref>{{Cite news |date=9 February 2024 |title=Décès de Robert Badinter |work=Gouvernement.fr |url=https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |url-status=live |access-date=9 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240210104550/https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |archive-date=10 February 2024}}</ref> Presidenti Macron më vonë njoftoi se Badinter do të nderohej me varrim në Panteon . <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, ex-justice minister who fought to abolish death penalty |url=https://www.france24.com/en/france/20240214-france-to-pay-tribute-to-badinter-french-ex-minister-who-fought-to-abolish-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=France 24 |language=en}}</ref> <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, minister who won fight to end death penalty |url=https://www.rfi.fr/en/france/20240214-france-pays-tribute-to-badinter-minister-who-won-fight-to-end-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=RFI |language=en}}</ref>
Badinter refuzoi çdo dallim nderi nga Urdhri Kombëtar i [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]] (siç bëri gruaja e tij) dhe Urdhri Kombëtar i Mérite . Ai megjithatë mori dekorata të huaja, veçanërisht Urdhrin e Tomáš Garrigue Masaryk (Republika Çeke) në 2001. <ref>{{Cite web |title=Seznam vyznamenaných |url=https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171109022703/https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |archive-date=9 November 2017 |access-date=11 May 2021}}</ref> dhe Urdhri 8-Shtator ( [[Maqedonia e Veriut]] ) në 2006. <ref>{{Cite web |title=Hungarian PM Gets Macedonia's Top Award |url=https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210430045250/https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |archive-date=30 April 2021 |access-date=11 May 2021}}</ref> Si një aktivist i vjetër për heqjen e dënimit me vdekje, Robert Badinter u emërua anëtar nderi i Komisionit Ndërkombëtar kundër Dënimit me Vdekje . <ref name=":2" /> Atij iu dha Çmimi Ndërkombëtar i Shfuqizimit nga Fokusi i Dënimit me Vdekje në 2023. <ref>{{Cite web |last=Delucco |first=Mary Kate |date=2024-02-09 |title="The death penalty must disappear from the entire world as it is a shame for humanity." |url=https://deathpenalty.org/the-death-penalty-must-disappear-from-the-entire-world-as-it-is-a-shame-for-humanity/ |access-date=2024-03-03 |website=Death Penalty FOCUS |language=en-US}}</ref>
== Çmimet ==
== Përmbledhje e karrierës politike ==
: Emërimet politike:
:* Kryetari i Këshillit Kushtetues : 1986–1995.
:* Ministër i Drejtësisë: 1981–1986 (dorëhequr pas emërimit si kryetar i Këshillit Kushtetues).
: Zyra e zgjedhur:
:* Senatori për [[Hauts-de-Seine]] : 1995–2011. Zgjedhur në 1995, rizgjedhur në 2004. <ref>{{Cite web |date=2024-02-11 |title=BADINTER Robert |url=https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231021073604/https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |archive-date=21 October 2023 |access-date=2024-02-12 |website=Sénat |language=fr-FR}}</ref>
== Publikime ==
* ''L'exécution'' (1973), about the trial of Claude Buffet and Roger Bontems<ref>{{Cite news |last=Cohen |first=Roger |last2=Breeden |first2=Aurelien |date=2024-02-09 |title=Robert Badinter, Who Won Fight to End Death Penalty in France, Dies at 95 |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |url-status=live |access-date=2024-02-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240212073149/https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |archive-date=12 February 2024 |issn=0362-4331}}</ref>
* ''Condorcet, 1743–1794'' (1988), co-authored with Élisabeth Badinter.<ref>{{Cite journal |last=McClellan |first=James E. |date=October 1990 |title=ELISABETH BADINTER and ROBERT BADINTER. Condorcet (1743–1794): Un Intellectuel en politique. Paris: Fayard. 1988. Pp. 658. 140 fr |journal=The American Historical Review |doi=10.1086/ahr/95.4.1207 |issn=1937-5239}}</ref>
* ''Une autre justice'' (1989)<ref name=":5">{{Cite web |date=1981-06-23 |title=Disparition de Robert Badinter |url=https://www.gazette-du-palais.fr/actualites-professionnelles/disparition-de-robert-badinter/ |access-date=2024-02-12 |website=Gazette du Palais |language=fr-FR}}</ref>
* ''Libres et égaux : L'émancipation des Juifs (1789–1791)'' (1989)<ref>{{Cite journal |last=Sibelman |first=Simon P. |date=1990 |title=Review of Libres et éqaux: l'émancipation des Juifs, 1789–1791 |journal=The French Review |volume=64 |issue=1 |pages=184–186 |issn=0016-111X |jstor=395705}}</ref>
* ''La prison républicaine, 1871–1914'' (1992)<ref name=":5" />
* ''Un antisémitisme ordinaire'' (1997)<ref>{{Cite journal |last=Simonin |first=Anne |date=1997 |title=Review of Un antisémitisme ordinaire. Vichy et les avocats juifs (1940–944) |journal=Le Mouvement Social |issue=180 |pages=226–229 |doi=10.2307/3779372 |issn=0027-2671 |jstor=3779372}}</ref>
* ''L'abolition'' (2000), recounting his fight for the abolition of the death penalty in France<ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
* ''Une constitution européenne'' (2002)<ref>{{Cite journal |last=Badinter |first=Robert |last2=Garapon |first2=Antoine |last3=Padis |first3=Marc-Olivier |date=2003 |title=Une constitution pour l'Europe: Entretien avec Robert Badinter |journal=Esprit |volume=291 |issue=1 |pages=33–41 |issn=0014-0759 |jstor=24469869}}</ref>
* ''Le rôle du juge dans la société moderne'' (2003)<ref name=":5" />
* ''Contre la peine de mort'' (2006)<ref name=":6" />
* ''Les épines et les roses'' (2011), on his failures and successes as Minister of Justice
== Lidhjet e jashtme ==
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Lindje 1928]]
[[Kategoria:Politikanë nga Parisi]]
[[Kategoria:Vdekje 2024]]
[[Kategoria:Aktivistë francezë kundër dënimit me vdekje]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit Kolumbia]]
[[Kategoria:Anëtarë të Shoqatës Filozofike Amerikane]]
[[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]]
bvda563s59cfht9nvlqx58kyz8o5tls
2658850
2658844
2024-04-25T15:15:21Z
Edukatori
112234
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific_prefix =
| name = Robert Badinter
| honorific_suffix =
| image = Robert Badinter, 2013 (cropped).JPG
| caption = Badinter in 2013
| order = [[Senate (France)|Senator]]
| office =
| termstart = 24 September 1995
| termend = 30 September 2011
| constituency = [[Hauts-de-Seine]]
| predecessor = [[Françoise Seligmann]]
| successor = [[Philippe Kaltenbach]]
| order2 = President of the [[Constitutional Council (France)|Constitutional Council]]
| office2 =
| termstart2 = 4 March 1986
| termend2 = 4 March 1995
| appointer2 = [[François Mitterrand]]
| predecessor2 = [[Daniel Mayer]]
| successor2 = [[Roland Dumas]]
| birth_date = {{birth date|df=y|1928|03|30}}
| birth_place = [[Paris]], France
| death_date = {{death date and age|9|2|2024|30|03|1928|df=yes}}
| death_place = Paris, France<ref name="Monde-mort"/>
| spouse = [[Élisabeth Badinter]]
| party = [[Socialist Party (France)|Socialist Party]]
| relations =
| children = 3
| residence =
| alma_mater = [[University of Paris]] ([[Bachelor of Laws|LLB]])<br>[[Columbia University]] ([[Master of Arts|MA]])
| occupation = Lawyer, professor, politician, activist
| profession =
| signature =
| website =
}}
'''Robert Badinter''' (30 mars 1928 – 9 shkurt 2024) ishte një avokat, politikan dhe autor francez që miratoi heqjen e dënimit me vdekje në Francë në vitin 1981, ndërsa shërbente si Ministër i Drejtësisë nën [[François Mitterrand]] . Ai gjithashtu shërbeu në poste të emëruara të nivelit të lartë pranë organeve kombëtare dhe ndërkombëtare që punojnë për drejtësinë dhe sundimin e ligjit.
== Fëmijëria dhe shkollimi ==
Robert Badinter lindi më 30 mars 1928, në Paris nga Simon Badinter dhe Charlotte Rosenberg. <ref name=":0">{{Cite web |title=20ème anniversaire de l'abolition de la peine de mort en France: Robert Badinter, repères biographiques |trans-title=20th anniversary of the abolition of the death penalty in France: biography of Robert Badinter |url=https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303214510/https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |archive-date=3 March 2016 |access-date=2 December 2020 |website=www.senat.fr |language=fr}}</ref> Familja e tij hebreje [[Besarabia|besarabe]] kishte emigruar në Francë në vitin 1921 për t'i shpëtuar [[Pogromi|masakrave]] . Gjatë Luftës së Dytë Botërore, pas pushtimit nazist të Parisit, familja e tij kërkoi strehim në Lion. Babai i tij u kap në Rue Sainte-Catherine Roundup të vitit 1943 dhe u deportua me hebrenj të tjerë në kampin e shfarosjes Sobibor, ku u vra menjëherë pas kësaj. <ref name=":1">{{Cite web |last=Ivry |first=Benjamin |date=1 July 2010 |title=Robert Badinter, Defender of Life and Liberty |url=https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |url-access=limited |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200924223922/https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |archive-date=24 September 2020 |access-date=2 December 2020}}</ref>
Badinter u diplomua për drejtësi në Fakultetin Juridik të Parisit të [[Universiteti i Parisit|Universitetit të Parisit]] . Më pas ai shkoi në Shtetet e Bashkuara për të vazhduar studimet në [[Universiteti i Kolumbias|Universitetin e Kolumbias]] në New York City, ku mori masterin . Ai vazhdoi përsëri studimet në [[Universiteti i Parisit|Sorbonë]] deri në vitin 1954. <ref name=":2">{{Cite web |title=Robert Badinter – International Commission Against the Death Penalty |url=https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210202213010/https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |archive-date=2 February 2021 |access-date=2 April 2021}}</ref> Në vitin 1965, Badinter u emërua profesor në Universitetin e Sorbonës. Ai vazhdoi si profesor [[Emeritusi|emeritus]] deri në vitin 1996. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter : biographie, actualités et émissions France Culture |url=https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015081532/https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |archive-date=15 October 2019 |access-date=15 October 2019 |website=France Culture}}</ref>
== Karriera politike ==
=== Fillimet ===
Badinter e filloi karrierën e tij në Paris në 1951, si avokat duke punuar me Henri Torrès . <ref>{{Cite web |date=31 March 2021 |title=Robert Badinter |url=https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015073504/https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |archive-date=15 October 2019 |access-date=15 October 2019 |website=www.fayard.fr}}</ref> Në vitin 1965, së bashku me Jean-Denis Bredin, ai themeloi firmën ligjore Badinter, Bredin et partenaires, (tani Bredin Prat ) <ref>{{Cite web |date=18 June 2016 |title=Robert Badinter: "The right to life is the most fundamental human right" |url=https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20220614042423/https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |archive-date=14 June 2022 |access-date=2 April 2021 |website=Ensemble contre la peine de mort}}</ref> ku ushtroi profesionin e avokatit deri në vitin 1981.
=== Rasti Bontems ===
Aktivizmi i Badinterit kundër dënimit me vdekje filloi pas ekzekutimit të Roger Bontems më 28 nëntor 1972. Së bashku me Claude Buffet, Bontems kishte marrë peng një roje burgu dhe një infermiere gjatë revoltës së vitit 1971 në burgun Clairvaux . Ndërsa policia po sulmonte ndërtesën, Buffet u preu fytin pengjeve. Juria i dënoi të dy burrat me vdekje. Badinter shërbeu si avokat mbrojtës për Bontems dhe u zemërua nga dënimi. Pasi ishte dëshmitar i ekzekutimeve, Badinter iu përkushtua heqjes së dënimit me vdekje. <ref>{{Cite web |date=2021-10-09 |title=Robert Badinter, the lawyer who fought to end the death penalty in France |url=https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180925/https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=France 24 |language=en}}</ref>
=== Denimi me vdekje ===
Në këtë kontekst, ai ra dakord të mbronte Patrick Henry-n . <ref>{{Cite web |date=2002-10-10 |title=Paying the life penalty |url=http://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180947/https://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=the Guardian |language=en}}</ref> Në janar 1976, tetë-vjeçari Philippe Bertrand u rrëmbye. Henry shpejt u kap si i dyshuar, por u lirua për shkak të mungesës së provave. Ai jepte intervista në televizion, duke thënë se ata që rrëmbyen dhe vranë fëmijët e meritojnë vdekjen. Disa ditë më vonë, ai u arrestua përsëri dhe iu tregua kufoma e Bertrand-it të fshehur në një batanije nën shtratin e tij. Badinter dhe Robert Bocquillon mbrojtën Henrin, duke e bërë çështjen jo për fajin e Henrit, por kundër aplikimit të dënimit me vdekje. Henry u dënua me burgim të përjetshëm dhe vdiq disa muaj pas një lirimi të dhembshur nga burgu në 2017 (pas marrjes së lirimit me kusht në 2001, revokuar në 2002). <ref>{{Cite web |last=Devin |first=Willy Le |title=Patrick Henry, un prisonnier condamné pour l'éternité |url=https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180935/https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=Libération |language=fr}}</ref> Vendimi i butë erdhi si një tronditje, me disa botime që e kishin quajtur tashmë rezultatin si një siguri virtuale për ekzekutim; Sipas burimeve spekulative, votimi kritik për dënimin me vdekje dështoi me një shumicë votash shtatë me pesë. <ref>{{Cite news |date=1981-09-19 |title=Les six |language=fr |work=Le Monde.fr |url=https://www.lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html |access-date=2024-02-23}}</ref> <ref>{{Cite journal |last=Vimont |first=Jean-Claude |date=2014-02-20 |title=Un ado condamné à mort en 1975. L'affaire Bruno T. au milieu des années soixante-dix |url=https://journals.openedition.org/criminocorpus/2673 |journal=Criminocorpus. Revue d'Histoire de la justice, des crimes et des peines |language=fr |doi=10.4000/criminocorpus.2673 |issn=2108-6907 |doi-access=free}}</ref> Rasti i Jerome Carrein, i dënuar 15 ditë pas dënimit të Henrit për vrasjen e një fëmije, u quajt gjerësisht "hakmarrja e gijotinës". <ref>{{Cite web |last= |first= |date=2018-01-21 |title=L’affaire Carrein ou «la revanche de la guillotine» |url=https://www.leparisien.fr/faits-divers/l-affaire-carrein-ou-la-revanche-de-la-guillotine-21-01-2018-7514370.php |access-date=2024-02-23 |website=leparisien.fr |language=fr-FR}}</ref> <ref>{{Cite news |date=1977-06-24 |title=Guillotining of a Killer In France Denounced |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/1977/06/24/archives/guillotining-of-a-killer-in-france-denounced.html |access-date=2024-02-23 |issn=0362-4331}}</ref> Deri në ekzekutimin e Gary Gilmore në [[Utah]] më 17 janar, tre ditë përpara vendimit të Henrit, Franca ishte e vetmja demokraci liberale perëndimore që kryente ekzekutime në mënyrë aktive.
Pavarësisht nga këndvështrimi modernist i presidentit [[Valéry Giscard d'Estaing]] dhe kundërshtimi i deklaruar ndaj gijotinës, gjatë kësaj periudhe ndodhën tre ekzekutime të tjera, të Christian Ranucci në korrik 1976, Carrein në qershor 1977 dhe Hamida Djandoubi në shtator 1977. Badinter nuk mori pjesë në debatin në asnjë rast. <ref>{{Cite news |last=Willsher |first=Kim |date=3 December 2020 |title=Valéry Giscard d'Estaing obituary |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |url-status=live |access-date=13 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231027172805/https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |archive-date=27 October 2023}}</ref> <ref name="WaPo" /> Megjithatë, 63% e votuesve francezë mbështetën mbajtjen e dënimit me vdekje në kohën kur ai u hoq. <ref name="DPRU" /> Në vitet 1980-81, Badinter mbrojti Philippe Maurice, dënimi me vdekje i të cilit u konfirmua nga gjykata e lartë në mars 1981, javë përpara zgjedhjes së [[Presidenti i Francës|presidentit]] të abolicionistit [[François Mitterrand]] . <ref name="DPRU">{{Cite web |last=Carolyn Hoyle |date=14 February 2024 |title=The DPRU honours Robert Badinter (1928–2024) |url=https://www.law.ox.ac.uk/content/news/dpru-honours-robert-badinter-1928-2024 |publisher=Death Penalty Research Unit}}</ref> <ref>{{Cite web |last=BARRAUD |first=Par Jeanne |date=2024-02-09 |title=Robert Badinter l’a sauvé, voici l’histoire du dernier condamné à mort français, devenu historien - Edition du soir Ouest-France - 09/02/2024 |url=https://www.ouest-france.fr/leditiondusoir/2024-02-09/robert-badinter-l-a-sauve-voici-l-histoire-du-dernier-condamne-a-mort-francais-devenu-historien-c1eb6814-8bed-4f0b-aaff-5e6ecb94d7d3 |access-date=2024-02-23 |website=Ouest-France.fr |language=fr}}</ref> Tetë dënime të tjera me vdekje u dhanë përpara miratimit të projekt-ligjit të heqjes nga parlamenti francez në shtator (vetëm dy ditët e fundit para votimit të Senatit), por asnjë nuk arriti në fazën e ekzekutimit dhe u konvertua me aktin e heqjes. <ref>lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html</ref> <ref>http://cewamale.free.fr/Geneami/condamnations.html</ref> Dënimi i Maurice, pas lobimit nga Badinter, u zbut nga Mitterrand më 25 maj, ndër aktet e para të Mitterrand si president. <ref name="WaPo">{{Cite news |last=Edward Cody |date=17 September 1981 |title=France Will Retire Its Guillotine and Abolish the Death Penalty |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1981/09/18/france-will-retire-its-guillotine-and-abolish-the-death-penalty/3ab103aa-ebc0-40db-a311-a7525c704a4b/}}</ref>
=== Mandati ministror (1981–1986) ===
Në vitin 1981, [[François Mitterrand]], një kundërshtar i vetëshpallur i dënimit me vdekje, u zgjodh president dhe Badinter u emërua Ministër i Drejtësisë . Ndër veprimet e tij të para ishte prezantimi i një projektligji në [[Sistemi shtetëror në Francë|Parlament]] që propozonte heqjen e dënimit me vdekje për të gjitha krimet, si civile ashtu edhe ushtarake. Projektligji u miratua nga Senati pas një debati të ashpër më 30 shtator 1981. Më 9 tetor ligji u miratua zyrtarisht, duke i dhënë fund dënimit me vdekje në Francë. <ref>{{Cite web |date=2021-09-16 |title=Fighting to end death penalty worldwide 40 years after its abolition in France |url=https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180930/https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |publisher=[[Radio France Internationale|RFI]] |language=en}}</ref>
Gjatë mandatit të tij, ai ndihmoi gjithashtu në shfuqizimin e " ''juridiksioneve të përjashtimit'' " ("gjykatat e posaçme"), të tilla si Cour de Sûreté de l'État (" {{Interlanguage link|State Security Court (France)|fr|Cour de sûreté de l'État (France)}} ") dhe gjykatat ushtarake, <ref name=":4">{{Cite web |date=9 January 1989 |title=EUROPEAN HUMAN RIGHTS PRIZE |url=https://rm.coe.int/09000016807ab212 |access-date=11 February 2024 |publisher=[[Council of Europe]] |page=9}}</ref> dhe përmirësoi të drejtat e viktimave të krimit. <ref name=":4" />
Ai qëndroi ministër deri në shkurt 1986. <ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
=== 1986–2024 ===
[[Skeda:Robert_Badinter,_2007_(cropped).jpg|parapamje| Badinter në 2007]]
Nga marsi 1986 deri në mars 1995, ai ishte president i Këshillit Kushtetues Francez . Nga viti 1995 deri në 2011, ai shërbeu si senator, duke përfaqësuar [[Departamentet e Francës|departamentin]] [[Hauts-de-Seine]] .
Në vitin 1989, ai mori pjesë në një edicion të emisionit Antenne 2 ''Apostrophes'' kushtuar të drejtave të njeriut, së bashku me [[Tendzin Gyatsho|Dalai Lamën e 14-të]] . Duke diskutuar zhdukjen e kulturës tibetiane nga Tibeti, Badinter përdori termin " gjenocid kulturor ". Ai vlerësoi shembullin e rezistencës jo të dhunshme tibetiane. Badinter u takua me Dalai Lamën shumë herë, veçanërisht në vitin 1998 kur ai e përshëndeti atë si "Kampion i të Drejtave të Njeriut", <ref>{{Cite web |title=Letter December 98 |url=http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304032753/http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |archive-date=4 March 2016 |access-date=30 January 2009 |website=www.tibet.fr}}</ref> dhe përsëri në 2008.
Në vitin 1991, Badinter u emërua nga [[Këshilli i Bashkimit Evropian|Këshilli i Ministrave të Komunitetit Evropian]] si anëtar i Komisionit të Arbitrazhit të Konferencës së Paqes për Jugosllavinë . Ai u zgjodh kryetar i komisionit nga katër anëtarët e tjerë, të gjithë kryetarë të gjykatave kushtetuese në [[Komuniteti Ekonomik Evropian|Komunitetin Evropian]] . Komisioni i Arbitrazhit ka dhënë njëmbëdhjetë këshilla në lidhje me "çështjet kryesore ligjore" që lindin nga ndarja e [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë]] .
Badinter ishte presidenti i parë i Gjykatës së Pajtimit dhe Arbitrazhit të [[Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë|Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë]] (OSBE) pas krijimit të saj në 1995; ai shërbeu në atë detyrë deri në vitin 2013. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter – First President of the Court (1995–2013) |url=https://www.osce.org/node/450118 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221124150508/https://www.osce.org/node/450118 |archive-date=24 November 2022 |access-date=2022-11-24 |publisher=OSCE}}</ref>
Badinter kundërshtoi [[Anëtarësimi i Turqisë në Bashkimin Evropian|anëtarësimin e Turqisë në Bashkimin Evropian]], me arsyetimin se Turqia mund të mos jetë në gjendje të zbatojë rregullat e Bashkimit. Ai ishte gjithashtu i shqetësuar për vendndodhjen e vendit, duke thënë: "Ne evropianët do të kemi kufij të përbashkët me Gjeorgjinë, Armeninë, Iranin, Irakun dhe Sirinë. Unë po ju pyes: Çfarë i justifikon kufijtë tanë të përbashkët me këto vende? Çfarë e justifikon këtë do të përfshiheshim në zonat më të rrezikshme të botës?" <ref>{{Cite web |last=Fleishman |first=Jeffrey |date=2004-12-16 |title=Turkey Is Knocking, but EU Is Hesitating |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210506052345/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |archive-date=6 May 2021 |access-date=2024-02-12 |website=[[Los Angeles Times]] |language=en-US}}</ref>
Si kryetar i Komisionit të Arbitrazhit, ai fitoi respekt të lartë në mesin e [[Maqedonët e sotëm|maqedonasve]] dhe grupeve të tjera etnike në [[Maqedonia e Veriut|Republikën e Maqedonisë,]] sepse rekomandoi "që përdorimi i emrit 'Maqedoni' nuk mund të nënkuptojë asnjë pretendim territorial ndaj një shteti tjetër". Ai mbështeti njohjen e plotë të republikës në 1992. <ref>{{Cite web |date=15 February 2005 |title=Recognition of States: Annex 3 |url=http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050215223455/http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-date=15 February 2005}}</ref> Ai ishte i përfshirë në hartimin e të ashtuquajturës [[Marrëveshja e Ohrit|Marrëveshje të Ohrit]] në Republikën e Maqedonisë. <ref name=":3">{{Cite journal |last=Reka |first=Blerim |date=2014-01-01 |title=The Ohrid Peace Process: The Past, the Present, and the Future Perspective |journal=Comparative Southeast European Studies |language=en |volume=62 |issue=1 |pages=19–33 |doi=10.1515/soeu-2014-620103 |issn=2701-8202}}</ref> Kjo marrëveshje bazohej në parimin që propozimet e lidhura me etninë të miratuara nga kuvendi kombëtar (dhe më vonë të zbatohen në veprimet e këshillave të qytetit dhe organeve të tjera të pushtetit lokal) duhet të mbështeten nga një shumicë e dyfishtë e grupeve etnike maqedonase dhe shqiptare. Ky shpesh quhet "parimi i Badinterit". <ref name=":3" /> <ref>{{Cite journal |last=Navari |first=Cornelia |date=2014 |title=Territoriality, self-determination and Crimea after Badinter |journal=International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1944–) |volume=90 |issue=6 |pages=1299–1318 |doi=10.1111/1468-2346.12171 |issn=0020-5850 |jstor=24538667}}</ref>
Në vitin 2009, Badinter shprehu shqetësimin për heqjen nga Papa të shkishërimit të peshkopit kontrovers katolik anglez Richard Williamson, i cili kishte shprehur mohimin e Holokaustit dhe ishte [[Shenjtëria|shuguruar]] ilegalisht peshkop. <ref>{{Cite web |title=Evêque négationniste : Robert Badinter s'indigne |url=https://www.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120715121218/http://tempsreel.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |archive-date=15 July 2012 |website=L'Obs}}</ref> Papa e riaktivizoi shkishërimin më vonë. <ref>{{Cite web |date=2015-03-20 |title=Scomunicato il vescovo negazionista monsignor Williamson |url=https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240110013448/https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |archive-date=10 January 2024 |access-date=2021-06-30 |website=[[Il Giornale]] |language=it}}</ref>
Badinter u zgjodh në Shoqërinë Filozofike Amerikane në 2009. <ref>{{Cite web |title=APS Member History |url=https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423150436/https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |archive-date=23 April 2021 |access-date=2021-04-23 |website=search.amphilsoc.org}}</ref>
=== Projekti Botëror i Drejtësisë ===
Badinter shërbeu si Bashkëkryetar Nderi për Projektin Botëror të Drejtësisë . Ai punon për të udhëhequr një përpjekje globale, multidisiplinare për të forcuar [[Sundimi i ligjit|sundimin e ligjit]] për zhvillimin e komuniteteve të mundësive dhe barazisë. <ref>{{Cite web |title=About |url=http://worldjusticeproject.com/about/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100203064233/http://www.worldjusticeproject.com/about/ |archive-date=3 February 2010 |access-date=23 February 2010}}</ref>
=== Rasti i Dominique Strauss-Kahn ===
Në fillim të çështjes së Dominique Strauss-Kahn në vitin 2011, në të cilin Drejtori Menaxhues i FMN-së u akuzua për përdhunim dhe u arrestua nga policia në New York City, Robert Badinter reagoi duke i thënë France Interit se ishte i indinjuar nga " vrasje mediatike" dhe denoncoi "dështimin e një sistemi të tërë" të natyrshme në ecjen perp të Strauss-Kahn, një i dyshuar, por edhe të medias që gjykon fajësinë e një fajtori të supozuar për akuza që nuk kishin nisur një gjyq dhe që përfundimisht u pushuan. . <ref>{{Cite news |last=Williams |first=Matt |date=10 December 2012 |title=Dominique Strauss-Kahn settles sexual assault case with hotel maid |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |url-status=live |access-date=12 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220126172216/https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |archive-date=26 January 2022}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Perp walk? Blame Giuliani |url=https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512105733/https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |archive-date=12 May 2021 |access-date=12 May 2021 |website=[[Reuters]]}}</ref> <ref>{{Cite news |last=Reddy |first=Sudeep |title=Strauss-Kahn Resigns From IMF |language=en-US |work=WSJ |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703509104576331623409445148?mod=WSJ_hp_LEFTTopStories |access-date=2024-02-23}}</ref> Strauss-Kahn kishte qenë një kandidat i favorizuar socialist për zgjedhjet presidenciale të prillit të ardhshëm, por hoqi të gjitha pretendimet për të kandiduar pas arrestimit të tij.
Badinter u martua me filozofin dhe shkrimtaren feministe Élisabeth Bleustein-Blanchet, e bija e Marcel Bleustein-Blanchet, i cili ishte themeluesi i Publicis, një kompani shumëkombëshe reklamash dhe marrëdhëniesh me publikun. Ai vdiq në Paris gjatë natës së 8 deri më 9 shkurt 2024, në moshën 95-vjeçare. <ref>{{Cite news |date=9 February 2024 |title=Décès de Robert Badinter |work=Gouvernement.fr |url=https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |url-status=live |access-date=9 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240210104550/https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |archive-date=10 February 2024}}</ref> Presidenti Macron më vonë njoftoi se Badinter do të nderohej me varrim në Panteon . <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, ex-justice minister who fought to abolish death penalty |url=https://www.france24.com/en/france/20240214-france-to-pay-tribute-to-badinter-french-ex-minister-who-fought-to-abolish-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=France 24 |language=en}}</ref> <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, minister who won fight to end death penalty |url=https://www.rfi.fr/en/france/20240214-france-pays-tribute-to-badinter-minister-who-won-fight-to-end-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=RFI |language=en}}</ref>
== Çmimet ==
Badinter refuzoi çdo dallim nderi nga Urdhri Kombëtar i [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]] (siç bëri gruaja e tij) dhe Urdhri Kombëtar i Mérite . Ai megjithatë mori dekorata të huaja, veçanërisht Urdhrin e Tomáš Garrigue Masaryk (Republika Çeke) në 2001. <ref>{{Cite web |title=Seznam vyznamenaných |url=https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171109022703/https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |archive-date=9 November 2017 |access-date=11 May 2021}}</ref> dhe Urdhri 8-Shtator ( [[Maqedonia e Veriut]] ) në 2006. <ref>{{Cite web |title=Hungarian PM Gets Macedonia's Top Award |url=https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210430045250/https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |archive-date=30 April 2021 |access-date=11 May 2021}}</ref> Si një aktivist i vjetër për heqjen e dënimit me vdekje, Robert Badinter u emërua anëtar nderi i Komisionit Ndërkombëtar kundër Dënimit me Vdekje . <ref name=":2" /> Atij iu dha Çmimi Ndërkombëtar i Shfuqizimit nga Fokusi i Dënimit me Vdekje në 2023. <ref>{{Cite web |last=Delucco |first=Mary Kate |date=2024-02-09 |title="The death penalty must disappear from the entire world as it is a shame for humanity." |url=https://deathpenalty.org/the-death-penalty-must-disappear-from-the-entire-world-as-it-is-a-shame-for-humanity/ |access-date=2024-03-03 |website=Death Penalty FOCUS |language=en-US}}</ref>
== Përmbledhje e karrierës politike ==
: Emërimet politike:
:* Kryetari i Këshillit Kushtetues : 1986–1995.
:* Ministër i Drejtësisë: 1981–1986 (dorëhequr pas emërimit si kryetar i Këshillit Kushtetues).
: Zyra e zgjedhur:
:* Senatori për [[Hauts-de-Seine]] : 1995–2011. Zgjedhur në 1995, rizgjedhur në 2004. <ref>{{Cite web |date=2024-02-11 |title=BADINTER Robert |url=https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231021073604/https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |archive-date=21 October 2023 |access-date=2024-02-12 |website=Sénat |language=fr-FR}}</ref>
== Publikime ==
* ''L'exécution'' (1973), about the trial of Claude Buffet and Roger Bontems<ref>{{Cite news |last=Cohen |first=Roger |last2=Breeden |first2=Aurelien |date=2024-02-09 |title=Robert Badinter, Who Won Fight to End Death Penalty in France, Dies at 95 |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |url-status=live |access-date=2024-02-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240212073149/https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |archive-date=12 February 2024 |issn=0362-4331}}</ref>
* ''Condorcet, 1743–1794'' (1988), co-authored with Élisabeth Badinter.<ref>{{Cite journal |last=McClellan |first=James E. |date=October 1990 |title=ELISABETH BADINTER and ROBERT BADINTER. Condorcet (1743–1794): Un Intellectuel en politique. Paris: Fayard. 1988. Pp. 658. 140 fr |journal=The American Historical Review |doi=10.1086/ahr/95.4.1207 |issn=1937-5239}}</ref>
* ''Une autre justice'' (1989)<ref name=":5">{{Cite web |date=1981-06-23 |title=Disparition de Robert Badinter |url=https://www.gazette-du-palais.fr/actualites-professionnelles/disparition-de-robert-badinter/ |access-date=2024-02-12 |website=Gazette du Palais |language=fr-FR}}</ref>
* ''Libres et égaux : L'émancipation des Juifs (1789–1791)'' (1989)<ref>{{Cite journal |last=Sibelman |first=Simon P. |date=1990 |title=Review of Libres et éqaux: l'émancipation des Juifs, 1789–1791 |journal=The French Review |volume=64 |issue=1 |pages=184–186 |issn=0016-111X |jstor=395705}}</ref>
* ''La prison républicaine, 1871–1914'' (1992)<ref name=":5" />
* ''Un antisémitisme ordinaire'' (1997)<ref>{{Cite journal |last=Simonin |first=Anne |date=1997 |title=Review of Un antisémitisme ordinaire. Vichy et les avocats juifs (1940–944) |journal=Le Mouvement Social |issue=180 |pages=226–229 |doi=10.2307/3779372 |issn=0027-2671 |jstor=3779372}}</ref>
* ''L'abolition'' (2000), recounting his fight for the abolition of the death penalty in France<ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
* ''Une constitution européenne'' (2002)<ref>{{Cite journal |last=Badinter |first=Robert |last2=Garapon |first2=Antoine |last3=Padis |first3=Marc-Olivier |date=2003 |title=Une constitution pour l'Europe: Entretien avec Robert Badinter |journal=Esprit |volume=291 |issue=1 |pages=33–41 |issn=0014-0759 |jstor=24469869}}</ref>
* ''Le rôle du juge dans la société moderne'' (2003)<ref name=":5" />
* ''Contre la peine de mort'' (2006)<ref name=":6" />
* ''Les épines et les roses'' (2011), on his failures and successes as Minister of Justice
== Lidhjet e jashtme ==
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Lindje 1928]]
[[Kategoria:Politikanë nga Parisi]]
[[Kategoria:Vdekje 2024]]
[[Kategoria:Aktivistë francezë kundër dënimit me vdekje]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit Kolumbia]]
[[Kategoria:Anëtarë të Shoqatës Filozofike Amerikane]]
[[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]]
gqzuvnxkh4gapvdf7wnnmvl9wemmfnk
2658852
2658850
2024-04-25T15:16:03Z
Edukatori
112234
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific_prefix =
| name = Robert Badinter
| honorific_suffix =
| image = Robert Badinter, 2013 (cropped).JPG
| caption = Badinter in 2013
| order = [[Senate (France)|Senator]]
| office =
| termstart = 24 September 1995
| termend = 30 September 2011
| constituency = [[Hauts-de-Seine]]
| predecessor = [[Françoise Seligmann]]
| successor = [[Philippe Kaltenbach]]
| order2 = President of the [[Constitutional Council (France)|Constitutional Council]]
| office2 =
| termstart2 = 4 March 1986
| termend2 = 4 March 1995
| appointer2 = [[François Mitterrand]]
| predecessor2 = [[Daniel Mayer]]
| successor2 = [[Roland Dumas]]
| birth_date = {{birth date|df=y|1928|03|30}}
| birth_place = [[Paris]], France
| death_date = {{death date and age|9|2|2024|30|03|1928|df=yes}}
| death_place = Paris, France
| spouse = [[Élisabeth Badinter]]
| party = [[Socialist Party (France)|Socialist Party]]
| relations =
| children = 3
| residence =
| alma_mater = [[University of Paris]] ([[Bachelor of Laws|LLB]])<br>[[Columbia University]] ([[Master of Arts|MA]])
| occupation = Lawyer, professor, politician, activist
| profession =
| signature =
| website =
}}
'''Robert Badinter''' (30 mars 1928 – 9 shkurt 2024) ishte një avokat, politikan dhe autor francez që miratoi heqjen e dënimit me vdekje në Francë në vitin 1981, ndërsa shërbente si Ministër i Drejtësisë nën [[François Mitterrand]] . Ai gjithashtu shërbeu në poste të emëruara të nivelit të lartë pranë organeve kombëtare dhe ndërkombëtare që punojnë për drejtësinë dhe sundimin e ligjit.
== Fëmijëria dhe shkollimi ==
Robert Badinter lindi më 30 mars 1928, në Paris nga Simon Badinter dhe Charlotte Rosenberg. <ref name=":0">{{Cite web |title=20ème anniversaire de l'abolition de la peine de mort en France: Robert Badinter, repères biographiques |trans-title=20th anniversary of the abolition of the death penalty in France: biography of Robert Badinter |url=https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303214510/https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |archive-date=3 March 2016 |access-date=2 December 2020 |website=www.senat.fr |language=fr}}</ref> Familja e tij hebreje [[Besarabia|besarabe]] kishte emigruar në Francë në vitin 1921 për t'i shpëtuar [[Pogromi|masakrave]] . Gjatë Luftës së Dytë Botërore, pas pushtimit nazist të Parisit, familja e tij kërkoi strehim në Lion. Babai i tij u kap në Rue Sainte-Catherine Roundup të vitit 1943 dhe u deportua me hebrenj të tjerë në kampin e shfarosjes Sobibor, ku u vra menjëherë pas kësaj. <ref name=":1">{{Cite web |last=Ivry |first=Benjamin |date=1 July 2010 |title=Robert Badinter, Defender of Life and Liberty |url=https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |url-access=limited |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200924223922/https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |archive-date=24 September 2020 |access-date=2 December 2020}}</ref>
Badinter u diplomua për drejtësi në Fakultetin Juridik të Parisit të [[Universiteti i Parisit|Universitetit të Parisit]] . Më pas ai shkoi në Shtetet e Bashkuara për të vazhduar studimet në [[Universiteti i Kolumbias|Universitetin e Kolumbias]] në New York City, ku mori masterin . Ai vazhdoi përsëri studimet në [[Universiteti i Parisit|Sorbonë]] deri në vitin 1954. <ref name=":2">{{Cite web |title=Robert Badinter – International Commission Against the Death Penalty |url=https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210202213010/https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |archive-date=2 February 2021 |access-date=2 April 2021}}</ref> Në vitin 1965, Badinter u emërua profesor në Universitetin e Sorbonës. Ai vazhdoi si profesor [[Emeritusi|emeritus]] deri në vitin 1996. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter : biographie, actualités et émissions France Culture |url=https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015081532/https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |archive-date=15 October 2019 |access-date=15 October 2019 |website=France Culture}}</ref>
== Karriera politike ==
=== Fillimet ===
Badinter e filloi karrierën e tij në Paris në 1951, si avokat duke punuar me Henri Torrès . <ref>{{Cite web |date=31 March 2021 |title=Robert Badinter |url=https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015073504/https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |archive-date=15 October 2019 |access-date=15 October 2019 |website=www.fayard.fr}}</ref> Në vitin 1965, së bashku me Jean-Denis Bredin, ai themeloi firmën ligjore Badinter, Bredin et partenaires, (tani Bredin Prat ) <ref>{{Cite web |date=18 June 2016 |title=Robert Badinter: "The right to life is the most fundamental human right" |url=https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20220614042423/https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |archive-date=14 June 2022 |access-date=2 April 2021 |website=Ensemble contre la peine de mort}}</ref> ku ushtroi profesionin e avokatit deri në vitin 1981.
=== Rasti Bontems ===
Aktivizmi i Badinterit kundër dënimit me vdekje filloi pas ekzekutimit të Roger Bontems më 28 nëntor 1972. Së bashku me Claude Buffet, Bontems kishte marrë peng një roje burgu dhe një infermiere gjatë revoltës së vitit 1971 në burgun Clairvaux . Ndërsa policia po sulmonte ndërtesën, Buffet u preu fytin pengjeve. Juria i dënoi të dy burrat me vdekje. Badinter shërbeu si avokat mbrojtës për Bontems dhe u zemërua nga dënimi. Pasi ishte dëshmitar i ekzekutimeve, Badinter iu përkushtua heqjes së dënimit me vdekje. <ref>{{Cite web |date=2021-10-09 |title=Robert Badinter, the lawyer who fought to end the death penalty in France |url=https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180925/https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=France 24 |language=en}}</ref>
=== Denimi me vdekje ===
Në këtë kontekst, ai ra dakord të mbronte Patrick Henry-n . <ref>{{Cite web |date=2002-10-10 |title=Paying the life penalty |url=http://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180947/https://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=the Guardian |language=en}}</ref> Në janar 1976, tetë-vjeçari Philippe Bertrand u rrëmbye. Henry shpejt u kap si i dyshuar, por u lirua për shkak të mungesës së provave. Ai jepte intervista në televizion, duke thënë se ata që rrëmbyen dhe vranë fëmijët e meritojnë vdekjen. Disa ditë më vonë, ai u arrestua përsëri dhe iu tregua kufoma e Bertrand-it të fshehur në një batanije nën shtratin e tij. Badinter dhe Robert Bocquillon mbrojtën Henrin, duke e bërë çështjen jo për fajin e Henrit, por kundër aplikimit të dënimit me vdekje. Henry u dënua me burgim të përjetshëm dhe vdiq disa muaj pas një lirimi të dhembshur nga burgu në 2017 (pas marrjes së lirimit me kusht në 2001, revokuar në 2002). <ref>{{Cite web |last=Devin |first=Willy Le |title=Patrick Henry, un prisonnier condamné pour l'éternité |url=https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180935/https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=Libération |language=fr}}</ref> Vendimi i butë erdhi si një tronditje, me disa botime që e kishin quajtur tashmë rezultatin si një siguri virtuale për ekzekutim; Sipas burimeve spekulative, votimi kritik për dënimin me vdekje dështoi me një shumicë votash shtatë me pesë. <ref>{{Cite news |date=1981-09-19 |title=Les six |language=fr |work=Le Monde.fr |url=https://www.lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html |access-date=2024-02-23}}</ref> <ref>{{Cite journal |last=Vimont |first=Jean-Claude |date=2014-02-20 |title=Un ado condamné à mort en 1975. L'affaire Bruno T. au milieu des années soixante-dix |url=https://journals.openedition.org/criminocorpus/2673 |journal=Criminocorpus. Revue d'Histoire de la justice, des crimes et des peines |language=fr |doi=10.4000/criminocorpus.2673 |issn=2108-6907 |doi-access=free}}</ref> Rasti i Jerome Carrein, i dënuar 15 ditë pas dënimit të Henrit për vrasjen e një fëmije, u quajt gjerësisht "hakmarrja e gijotinës". <ref>{{Cite web |last= |first= |date=2018-01-21 |title=L’affaire Carrein ou «la revanche de la guillotine» |url=https://www.leparisien.fr/faits-divers/l-affaire-carrein-ou-la-revanche-de-la-guillotine-21-01-2018-7514370.php |access-date=2024-02-23 |website=leparisien.fr |language=fr-FR}}</ref> <ref>{{Cite news |date=1977-06-24 |title=Guillotining of a Killer In France Denounced |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/1977/06/24/archives/guillotining-of-a-killer-in-france-denounced.html |access-date=2024-02-23 |issn=0362-4331}}</ref> Deri në ekzekutimin e Gary Gilmore në [[Utah]] më 17 janar, tre ditë përpara vendimit të Henrit, Franca ishte e vetmja demokraci liberale perëndimore që kryente ekzekutime në mënyrë aktive.
Pavarësisht nga këndvështrimi modernist i presidentit [[Valéry Giscard d'Estaing]] dhe kundërshtimi i deklaruar ndaj gijotinës, gjatë kësaj periudhe ndodhën tre ekzekutime të tjera, të Christian Ranucci në korrik 1976, Carrein në qershor 1977 dhe Hamida Djandoubi në shtator 1977. Badinter nuk mori pjesë në debatin në asnjë rast. <ref>{{Cite news |last=Willsher |first=Kim |date=3 December 2020 |title=Valéry Giscard d'Estaing obituary |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |url-status=live |access-date=13 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231027172805/https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |archive-date=27 October 2023}}</ref> <ref name="WaPo" /> Megjithatë, 63% e votuesve francezë mbështetën mbajtjen e dënimit me vdekje në kohën kur ai u hoq. <ref name="DPRU" /> Në vitet 1980-81, Badinter mbrojti Philippe Maurice, dënimi me vdekje i të cilit u konfirmua nga gjykata e lartë në mars 1981, javë përpara zgjedhjes së [[Presidenti i Francës|presidentit]] të abolicionistit [[François Mitterrand]] . <ref name="DPRU">{{Cite web |last=Carolyn Hoyle |date=14 February 2024 |title=The DPRU honours Robert Badinter (1928–2024) |url=https://www.law.ox.ac.uk/content/news/dpru-honours-robert-badinter-1928-2024 |publisher=Death Penalty Research Unit}}</ref> <ref>{{Cite web |last=BARRAUD |first=Par Jeanne |date=2024-02-09 |title=Robert Badinter l’a sauvé, voici l’histoire du dernier condamné à mort français, devenu historien - Edition du soir Ouest-France - 09/02/2024 |url=https://www.ouest-france.fr/leditiondusoir/2024-02-09/robert-badinter-l-a-sauve-voici-l-histoire-du-dernier-condamne-a-mort-francais-devenu-historien-c1eb6814-8bed-4f0b-aaff-5e6ecb94d7d3 |access-date=2024-02-23 |website=Ouest-France.fr |language=fr}}</ref> Tetë dënime të tjera me vdekje u dhanë përpara miratimit të projekt-ligjit të heqjes nga parlamenti francez në shtator (vetëm dy ditët e fundit para votimit të Senatit), por asnjë nuk arriti në fazën e ekzekutimit dhe u konvertua me aktin e heqjes. <ref>lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html</ref> <ref>http://cewamale.free.fr/Geneami/condamnations.html</ref> Dënimi i Maurice, pas lobimit nga Badinter, u zbut nga Mitterrand më 25 maj, ndër aktet e para të Mitterrand si president. <ref name="WaPo">{{Cite news |last=Edward Cody |date=17 September 1981 |title=France Will Retire Its Guillotine and Abolish the Death Penalty |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1981/09/18/france-will-retire-its-guillotine-and-abolish-the-death-penalty/3ab103aa-ebc0-40db-a311-a7525c704a4b/}}</ref>
=== Mandati ministror (1981–1986) ===
Në vitin 1981, [[François Mitterrand]], një kundërshtar i vetëshpallur i dënimit me vdekje, u zgjodh president dhe Badinter u emërua Ministër i Drejtësisë . Ndër veprimet e tij të para ishte prezantimi i një projektligji në [[Sistemi shtetëror në Francë|Parlament]] që propozonte heqjen e dënimit me vdekje për të gjitha krimet, si civile ashtu edhe ushtarake. Projektligji u miratua nga Senati pas një debati të ashpër më 30 shtator 1981. Më 9 tetor ligji u miratua zyrtarisht, duke i dhënë fund dënimit me vdekje në Francë. <ref>{{Cite web |date=2021-09-16 |title=Fighting to end death penalty worldwide 40 years after its abolition in France |url=https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180930/https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |publisher=[[Radio France Internationale|RFI]] |language=en}}</ref>
Gjatë mandatit të tij, ai ndihmoi gjithashtu në shfuqizimin e " ''juridiksioneve të përjashtimit'' " ("gjykatat e posaçme"), të tilla si Cour de Sûreté de l'État (" {{Interlanguage link|State Security Court (France)|fr|Cour de sûreté de l'État (France)}} ") dhe gjykatat ushtarake, <ref name=":4">{{Cite web |date=9 January 1989 |title=EUROPEAN HUMAN RIGHTS PRIZE |url=https://rm.coe.int/09000016807ab212 |access-date=11 February 2024 |publisher=[[Council of Europe]] |page=9}}</ref> dhe përmirësoi të drejtat e viktimave të krimit. <ref name=":4" />
Ai qëndroi ministër deri në shkurt 1986. <ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
=== 1986–2024 ===
[[Skeda:Robert_Badinter,_2007_(cropped).jpg|parapamje| Badinter në 2007]]
Nga marsi 1986 deri në mars 1995, ai ishte president i Këshillit Kushtetues Francez . Nga viti 1995 deri në 2011, ai shërbeu si senator, duke përfaqësuar [[Departamentet e Francës|departamentin]] [[Hauts-de-Seine]] .
Në vitin 1989, ai mori pjesë në një edicion të emisionit Antenne 2 ''Apostrophes'' kushtuar të drejtave të njeriut, së bashku me [[Tendzin Gyatsho|Dalai Lamën e 14-të]] . Duke diskutuar zhdukjen e kulturës tibetiane nga Tibeti, Badinter përdori termin " gjenocid kulturor ". Ai vlerësoi shembullin e rezistencës jo të dhunshme tibetiane. Badinter u takua me Dalai Lamën shumë herë, veçanërisht në vitin 1998 kur ai e përshëndeti atë si "Kampion i të Drejtave të Njeriut", <ref>{{Cite web |title=Letter December 98 |url=http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304032753/http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |archive-date=4 March 2016 |access-date=30 January 2009 |website=www.tibet.fr}}</ref> dhe përsëri në 2008.
Në vitin 1991, Badinter u emërua nga [[Këshilli i Bashkimit Evropian|Këshilli i Ministrave të Komunitetit Evropian]] si anëtar i Komisionit të Arbitrazhit të Konferencës së Paqes për Jugosllavinë . Ai u zgjodh kryetar i komisionit nga katër anëtarët e tjerë, të gjithë kryetarë të gjykatave kushtetuese në [[Komuniteti Ekonomik Evropian|Komunitetin Evropian]] . Komisioni i Arbitrazhit ka dhënë njëmbëdhjetë këshilla në lidhje me "çështjet kryesore ligjore" që lindin nga ndarja e [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë]] .
Badinter ishte presidenti i parë i Gjykatës së Pajtimit dhe Arbitrazhit të [[Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë|Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë]] (OSBE) pas krijimit të saj në 1995; ai shërbeu në atë detyrë deri në vitin 2013. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter – First President of the Court (1995–2013) |url=https://www.osce.org/node/450118 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221124150508/https://www.osce.org/node/450118 |archive-date=24 November 2022 |access-date=2022-11-24 |publisher=OSCE}}</ref>
Badinter kundërshtoi [[Anëtarësimi i Turqisë në Bashkimin Evropian|anëtarësimin e Turqisë në Bashkimin Evropian]], me arsyetimin se Turqia mund të mos jetë në gjendje të zbatojë rregullat e Bashkimit. Ai ishte gjithashtu i shqetësuar për vendndodhjen e vendit, duke thënë: "Ne evropianët do të kemi kufij të përbashkët me Gjeorgjinë, Armeninë, Iranin, Irakun dhe Sirinë. Unë po ju pyes: Çfarë i justifikon kufijtë tanë të përbashkët me këto vende? Çfarë e justifikon këtë do të përfshiheshim në zonat më të rrezikshme të botës?" <ref>{{Cite web |last=Fleishman |first=Jeffrey |date=2004-12-16 |title=Turkey Is Knocking, but EU Is Hesitating |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210506052345/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |archive-date=6 May 2021 |access-date=2024-02-12 |website=[[Los Angeles Times]] |language=en-US}}</ref>
Si kryetar i Komisionit të Arbitrazhit, ai fitoi respekt të lartë në mesin e [[Maqedonët e sotëm|maqedonasve]] dhe grupeve të tjera etnike në [[Maqedonia e Veriut|Republikën e Maqedonisë,]] sepse rekomandoi "që përdorimi i emrit 'Maqedoni' nuk mund të nënkuptojë asnjë pretendim territorial ndaj një shteti tjetër". Ai mbështeti njohjen e plotë të republikës në 1992. <ref>{{Cite web |date=15 February 2005 |title=Recognition of States: Annex 3 |url=http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050215223455/http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-date=15 February 2005}}</ref> Ai ishte i përfshirë në hartimin e të ashtuquajturës [[Marrëveshja e Ohrit|Marrëveshje të Ohrit]] në Republikën e Maqedonisë. <ref name=":3">{{Cite journal |last=Reka |first=Blerim |date=2014-01-01 |title=The Ohrid Peace Process: The Past, the Present, and the Future Perspective |journal=Comparative Southeast European Studies |language=en |volume=62 |issue=1 |pages=19–33 |doi=10.1515/soeu-2014-620103 |issn=2701-8202}}</ref> Kjo marrëveshje bazohej në parimin që propozimet e lidhura me etninë të miratuara nga kuvendi kombëtar (dhe më vonë të zbatohen në veprimet e këshillave të qytetit dhe organeve të tjera të pushtetit lokal) duhet të mbështeten nga një shumicë e dyfishtë e grupeve etnike maqedonase dhe shqiptare. Ky shpesh quhet "parimi i Badinterit". <ref name=":3" /> <ref>{{Cite journal |last=Navari |first=Cornelia |date=2014 |title=Territoriality, self-determination and Crimea after Badinter |journal=International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1944–) |volume=90 |issue=6 |pages=1299–1318 |doi=10.1111/1468-2346.12171 |issn=0020-5850 |jstor=24538667}}</ref>
Në vitin 2009, Badinter shprehu shqetësimin për heqjen nga Papa të shkishërimit të peshkopit kontrovers katolik anglez Richard Williamson, i cili kishte shprehur mohimin e Holokaustit dhe ishte [[Shenjtëria|shuguruar]] ilegalisht peshkop. <ref>{{Cite web |title=Evêque négationniste : Robert Badinter s'indigne |url=https://www.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120715121218/http://tempsreel.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |archive-date=15 July 2012 |website=L'Obs}}</ref> Papa e riaktivizoi shkishërimin më vonë. <ref>{{Cite web |date=2015-03-20 |title=Scomunicato il vescovo negazionista monsignor Williamson |url=https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240110013448/https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |archive-date=10 January 2024 |access-date=2021-06-30 |website=[[Il Giornale]] |language=it}}</ref>
Badinter u zgjodh në Shoqërinë Filozofike Amerikane në 2009. <ref>{{Cite web |title=APS Member History |url=https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423150436/https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |archive-date=23 April 2021 |access-date=2021-04-23 |website=search.amphilsoc.org}}</ref>
=== Projekti Botëror i Drejtësisë ===
Badinter shërbeu si Bashkëkryetar Nderi për Projektin Botëror të Drejtësisë . Ai punon për të udhëhequr një përpjekje globale, multidisiplinare për të forcuar [[Sundimi i ligjit|sundimin e ligjit]] për zhvillimin e komuniteteve të mundësive dhe barazisë. <ref>{{Cite web |title=About |url=http://worldjusticeproject.com/about/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100203064233/http://www.worldjusticeproject.com/about/ |archive-date=3 February 2010 |access-date=23 February 2010}}</ref>
=== Rasti i Dominique Strauss-Kahn ===
Në fillim të çështjes së Dominique Strauss-Kahn në vitin 2011, në të cilin Drejtori Menaxhues i FMN-së u akuzua për përdhunim dhe u arrestua nga policia në New York City, Robert Badinter reagoi duke i thënë France Interit se ishte i indinjuar nga " vrasje mediatike" dhe denoncoi "dështimin e një sistemi të tërë" të natyrshme në ecjen perp të Strauss-Kahn, një i dyshuar, por edhe të medias që gjykon fajësinë e një fajtori të supozuar për akuza që nuk kishin nisur një gjyq dhe që përfundimisht u pushuan. . <ref>{{Cite news |last=Williams |first=Matt |date=10 December 2012 |title=Dominique Strauss-Kahn settles sexual assault case with hotel maid |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |url-status=live |access-date=12 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220126172216/https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |archive-date=26 January 2022}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Perp walk? Blame Giuliani |url=https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512105733/https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |archive-date=12 May 2021 |access-date=12 May 2021 |website=[[Reuters]]}}</ref> <ref>{{Cite news |last=Reddy |first=Sudeep |title=Strauss-Kahn Resigns From IMF |language=en-US |work=WSJ |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703509104576331623409445148?mod=WSJ_hp_LEFTTopStories |access-date=2024-02-23}}</ref> Strauss-Kahn kishte qenë një kandidat i favorizuar socialist për zgjedhjet presidenciale të prillit të ardhshëm, por hoqi të gjitha pretendimet për të kandiduar pas arrestimit të tij.
Badinter u martua me filozofin dhe shkrimtaren feministe Élisabeth Bleustein-Blanchet, e bija e Marcel Bleustein-Blanchet, i cili ishte themeluesi i Publicis, një kompani shumëkombëshe reklamash dhe marrëdhëniesh me publikun. Ai vdiq në Paris gjatë natës së 8 deri më 9 shkurt 2024, në moshën 95-vjeçare. <ref>{{Cite news |date=9 February 2024 |title=Décès de Robert Badinter |work=Gouvernement.fr |url=https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |url-status=live |access-date=9 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240210104550/https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |archive-date=10 February 2024}}</ref> Presidenti Macron më vonë njoftoi se Badinter do të nderohej me varrim në Panteon . <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, ex-justice minister who fought to abolish death penalty |url=https://www.france24.com/en/france/20240214-france-to-pay-tribute-to-badinter-french-ex-minister-who-fought-to-abolish-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=France 24 |language=en}}</ref> <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, minister who won fight to end death penalty |url=https://www.rfi.fr/en/france/20240214-france-pays-tribute-to-badinter-minister-who-won-fight-to-end-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=RFI |language=en}}</ref>
== Çmimet ==
Badinter refuzoi çdo dallim nderi nga Urdhri Kombëtar i [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]] (siç bëri gruaja e tij) dhe Urdhri Kombëtar i Mérite . Ai megjithatë mori dekorata të huaja, veçanërisht Urdhrin e Tomáš Garrigue Masaryk (Republika Çeke) në 2001. <ref>{{Cite web |title=Seznam vyznamenaných |url=https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171109022703/https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |archive-date=9 November 2017 |access-date=11 May 2021}}</ref> dhe Urdhri 8-Shtator ( [[Maqedonia e Veriut]] ) në 2006. <ref>{{Cite web |title=Hungarian PM Gets Macedonia's Top Award |url=https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210430045250/https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |archive-date=30 April 2021 |access-date=11 May 2021}}</ref> Si një aktivist i vjetër për heqjen e dënimit me vdekje, Robert Badinter u emërua anëtar nderi i Komisionit Ndërkombëtar kundër Dënimit me Vdekje . <ref name=":2" /> Atij iu dha Çmimi Ndërkombëtar i Shfuqizimit nga Fokusi i Dënimit me Vdekje në 2023. <ref>{{Cite web |last=Delucco |first=Mary Kate |date=2024-02-09 |title="The death penalty must disappear from the entire world as it is a shame for humanity." |url=https://deathpenalty.org/the-death-penalty-must-disappear-from-the-entire-world-as-it-is-a-shame-for-humanity/ |access-date=2024-03-03 |website=Death Penalty FOCUS |language=en-US}}</ref>
== Përmbledhje e karrierës politike ==
: Emërimet politike:
:* Kryetari i Këshillit Kushtetues : 1986–1995.
:* Ministër i Drejtësisë: 1981–1986 (dorëhequr pas emërimit si kryetar i Këshillit Kushtetues).
: Zyra e zgjedhur:
:* Senatori për [[Hauts-de-Seine]] : 1995–2011. Zgjedhur në 1995, rizgjedhur në 2004. <ref>{{Cite web |date=2024-02-11 |title=BADINTER Robert |url=https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231021073604/https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |archive-date=21 October 2023 |access-date=2024-02-12 |website=Sénat |language=fr-FR}}</ref>
== Publikime ==
* ''L'exécution'' (1973), about the trial of Claude Buffet and Roger Bontems<ref>{{Cite news |last=Cohen |first=Roger |last2=Breeden |first2=Aurelien |date=2024-02-09 |title=Robert Badinter, Who Won Fight to End Death Penalty in France, Dies at 95 |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |url-status=live |access-date=2024-02-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240212073149/https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |archive-date=12 February 2024 |issn=0362-4331}}</ref>
* ''Condorcet, 1743–1794'' (1988), co-authored with Élisabeth Badinter.<ref>{{Cite journal |last=McClellan |first=James E. |date=October 1990 |title=ELISABETH BADINTER and ROBERT BADINTER. Condorcet (1743–1794): Un Intellectuel en politique. Paris: Fayard. 1988. Pp. 658. 140 fr |journal=The American Historical Review |doi=10.1086/ahr/95.4.1207 |issn=1937-5239}}</ref>
* ''Une autre justice'' (1989)<ref name=":5">{{Cite web |date=1981-06-23 |title=Disparition de Robert Badinter |url=https://www.gazette-du-palais.fr/actualites-professionnelles/disparition-de-robert-badinter/ |access-date=2024-02-12 |website=Gazette du Palais |language=fr-FR}}</ref>
* ''Libres et égaux : L'émancipation des Juifs (1789–1791)'' (1989)<ref>{{Cite journal |last=Sibelman |first=Simon P. |date=1990 |title=Review of Libres et éqaux: l'émancipation des Juifs, 1789–1791 |journal=The French Review |volume=64 |issue=1 |pages=184–186 |issn=0016-111X |jstor=395705}}</ref>
* ''La prison républicaine, 1871–1914'' (1992)<ref name=":5" />
* ''Un antisémitisme ordinaire'' (1997)<ref>{{Cite journal |last=Simonin |first=Anne |date=1997 |title=Review of Un antisémitisme ordinaire. Vichy et les avocats juifs (1940–944) |journal=Le Mouvement Social |issue=180 |pages=226–229 |doi=10.2307/3779372 |issn=0027-2671 |jstor=3779372}}</ref>
* ''L'abolition'' (2000), recounting his fight for the abolition of the death penalty in France<ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
* ''Une constitution européenne'' (2002)<ref>{{Cite journal |last=Badinter |first=Robert |last2=Garapon |first2=Antoine |last3=Padis |first3=Marc-Olivier |date=2003 |title=Une constitution pour l'Europe: Entretien avec Robert Badinter |journal=Esprit |volume=291 |issue=1 |pages=33–41 |issn=0014-0759 |jstor=24469869}}</ref>
* ''Le rôle du juge dans la société moderne'' (2003)<ref name=":5" />
* ''Contre la peine de mort'' (2006)<ref name=":6" />
* ''Les épines et les roses'' (2011), on his failures and successes as Minister of Justice
== Lidhjet e jashtme ==
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Lindje 1928]]
[[Kategoria:Politikanë nga Parisi]]
[[Kategoria:Vdekje 2024]]
[[Kategoria:Aktivistë francezë kundër dënimit me vdekje]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit Kolumbia]]
[[Kategoria:Anëtarë të Shoqatës Filozofike Amerikane]]
[[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]]
13wp8l0edrggnigp8osvsok9lmc7owk
2658853
2658852
2024-04-25T15:16:47Z
Edukatori
112234
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific_prefix =
| name = Robert Badinter
| honorific_suffix =
| image = Robert Badinter, 2013 (cropped).JPG
| caption = Badinter in 2013
| order = [[Senate (France)|Senator]]
| office =
| termstart = 24 September 1995
| termend = 30 September 2011
| constituency = [[Hauts-de-Seine]]
| predecessor = [[Françoise Seligmann]]
| successor = [[Philippe Kaltenbach]]
| order2 = President of the [[Constitutional Council (France)|Constitutional Council]]
| office2 =
| termstart2 = 4 March 1986
| termend2 = 4 March 1995
| appointer2 = [[François Mitterrand]]
| predecessor2 = [[Daniel Mayer]]
| successor2 = [[Roland Dumas]]
| birth_date = {{birth date|df=y|1928|03|30}}
| birth_place = [[Paris]], France
| death_date = {{death date and age|9|2|2024|30|03|1928|df=yes}}
| death_place = Paris, France
| spouse = [[Élisabeth Badinter]]
| party = [[Socialist Party (France)|Socialist Party]]
| relations =
| children = 3
| residence =
| alma_mater = [[University of Paris]] ([[Bachelor of Laws|LLB]])<br>[[Columbia University]] ([[Master of Arts|MA]])
| occupation = Lawyer, professor, politician, activist
| profession =
| signature =
| website =
}}
'''Robert Badinter''' (30 mars 1928 – 9 shkurt 2024) ishte një avokat, politikan dhe autor francez që miratoi heqjen e dënimit me vdekje në Francë në vitin 1981, ndërsa shërbente si Ministër i Drejtësisë nën [[François Mitterrand]] . Ai gjithashtu shërbeu në poste të emëruara të nivelit të lartë pranë organeve kombëtare dhe ndërkombëtare që punojnë për drejtësinë dhe sundimin e ligjit.
== Fëmijëria dhe shkollimi ==
Robert Badinter lindi më 30 mars 1928, në Paris nga Simon Badinter dhe Charlotte Rosenberg. <ref name=":0">{{Cite web |title=20ème anniversaire de l'abolition de la peine de mort en France: Robert Badinter, repères biographiques |trans-title=20th anniversary of the abolition of the death penalty in France: biography of Robert Badinter |url=https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303214510/https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |archive-date=3 March 2016 |access-date=2 December 2020 |website=www.senat.fr |language=fr}}</ref> Familja e tij hebreje [[Besarabia|besarabe]] kishte emigruar në Francë në vitin 1921 për t'i shpëtuar [[Pogromi|masakrave]] . Gjatë Luftës së Dytë Botërore, pas pushtimit nazist të Parisit, familja e tij kërkoi strehim në Lion. Babai i tij u kap në Rue Sainte-Catherine Roundup të vitit 1943 dhe u deportua me hebrenj të tjerë në kampin e shfarosjes Sobibor, ku u vra menjëherë pas kësaj. <ref name=":1">{{Cite web |last=Ivry |first=Benjamin |date=1 July 2010 |title=Robert Badinter, Defender of Life and Liberty |url=https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |url-access=limited |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200924223922/https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |archive-date=24 September 2020 |access-date=2 December 2020}}</ref>
Badinter u diplomua për drejtësi në Fakultetin Juridik të Parisit të [[Universiteti i Parisit|Universitetit të Parisit]] . Më pas ai shkoi në Shtetet e Bashkuara për të vazhduar studimet në [[Universiteti i Kolumbias|Universitetin e Kolumbias]] në New York City, ku mori masterin . Ai vazhdoi përsëri studimet në [[Universiteti i Parisit|Sorbonë]] deri në vitin 1954. <ref name=":2">{{Cite web |title=Robert Badinter – International Commission Against the Death Penalty |url=https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210202213010/https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |archive-date=2 February 2021 |access-date=2 April 2021}}</ref> Në vitin 1965, Badinter u emërua profesor në Universitetin e Sorbonës. Ai vazhdoi si profesor [[Emeritusi|emeritus]] deri në vitin 1996. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter : biographie, actualités et émissions France Culture |url=https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015081532/https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |archive-date=15 October 2019 |access-date=15 October 2019 |website=France Culture}}</ref>
== Karriera politike ==
=== Fillimet ===
Badinter e filloi karrierën e tij në Paris në 1951, si avokat duke punuar me Henri Torrès . <ref>{{Cite web |date=31 March 2021 |title=Robert Badinter |url=https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015073504/https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |archive-date=15 October 2019 |access-date=15 October 2019 |website=www.fayard.fr}}</ref> Në vitin 1965, së bashku me Jean-Denis Bredin, ai themeloi firmën ligjore Badinter, Bredin et partenaires, (tani Bredin Prat ) <ref>{{Cite web |date=18 June 2016 |title=Robert Badinter: "The right to life is the most fundamental human right" |url=https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20220614042423/https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |archive-date=14 June 2022 |access-date=2 April 2021 |website=Ensemble contre la peine de mort}}</ref> ku ushtroi profesionin e avokatit deri në vitin 1981.
=== Rasti Bontems ===
Aktivizmi i Badinterit kundër dënimit me vdekje filloi pas ekzekutimit të Roger Bontems më 28 nëntor 1972. Së bashku me Claude Buffet, Bontems kishte marrë peng një roje burgu dhe një infermiere gjatë revoltës së vitit 1971 në burgun Clairvaux . Ndërsa policia po sulmonte ndërtesën, Buffet u preu fytin pengjeve. Juria i dënoi të dy burrat me vdekje. Badinter shërbeu si avokat mbrojtës për Bontems dhe u zemërua nga dënimi. Pasi ishte dëshmitar i ekzekutimeve, Badinter iu përkushtua heqjes së dënimit me vdekje. <ref>{{Cite web |date=2021-10-09 |title=Robert Badinter, the lawyer who fought to end the death penalty in France |url=https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180925/https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=France 24 |language=en}}</ref>
=== Denimi me vdekje ===
Në këtë kontekst, ai ra dakord të mbronte Patrick Henry-n . <ref>{{Cite web |date=2002-10-10 |title=Paying the life penalty |url=http://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180947/https://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=the Guardian |language=en}}</ref> Në janar 1976, tetë-vjeçari Philippe Bertrand u rrëmbye. Henry shpejt u kap si i dyshuar, por u lirua për shkak të mungesës së provave. Ai jepte intervista në televizion, duke thënë se ata që rrëmbyen dhe vranë fëmijët e meritojnë vdekjen. Disa ditë më vonë, ai u arrestua përsëri dhe iu tregua kufoma e Bertrand-it të fshehur në një batanije nën shtratin e tij. Badinter dhe Robert Bocquillon mbrojtën Henrin, duke e bërë çështjen jo për fajin e Henrit, por kundër aplikimit të dënimit me vdekje. Henry u dënua me burgim të përjetshëm dhe vdiq disa muaj pas një lirimi të dhembshur nga burgu në 2017 (pas marrjes së lirimit me kusht në 2001, revokuar në 2002). <ref>{{Cite web |last=Devin |first=Willy Le |title=Patrick Henry, un prisonnier condamné pour l'éternité |url=https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180935/https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=Libération |language=fr}}</ref> Vendimi i butë erdhi si një tronditje, me disa botime që e kishin quajtur tashmë rezultatin si një siguri virtuale për ekzekutim; Sipas burimeve spekulative, votimi kritik për dënimin me vdekje dështoi me një shumicë votash shtatë me pesë. <ref>{{Cite news |date=1981-09-19 |title=Les six |language=fr |work=Le Monde.fr |url=https://www.lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html |access-date=2024-02-23}}</ref> <ref>{{Cite journal |last=Vimont |first=Jean-Claude |date=2014-02-20 |title=Un ado condamné à mort en 1975. L'affaire Bruno T. au milieu des années soixante-dix |url=https://journals.openedition.org/criminocorpus/2673 |journal=Criminocorpus. Revue d'Histoire de la justice, des crimes et des peines |language=fr |doi=10.4000/criminocorpus.2673 |issn=2108-6907 |doi-access=free}}</ref> Rasti i Jerome Carrein, i dënuar 15 ditë pas dënimit të Henrit për vrasjen e një fëmije, u quajt gjerësisht "hakmarrja e gijotinës". <ref>{{Cite web |last= |first= |date=2018-01-21 |title=L’affaire Carrein ou «la revanche de la guillotine» |url=https://www.leparisien.fr/faits-divers/l-affaire-carrein-ou-la-revanche-de-la-guillotine-21-01-2018-7514370.php |access-date=2024-02-23 |website=leparisien.fr |language=fr-FR}}</ref> <ref>{{Cite news |date=1977-06-24 |title=Guillotining of a Killer In France Denounced |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/1977/06/24/archives/guillotining-of-a-killer-in-france-denounced.html |access-date=2024-02-23 |issn=0362-4331}}</ref> Deri në ekzekutimin e Gary Gilmore në [[Utah]] më 17 janar, tre ditë përpara vendimit të Henrit, Franca ishte e vetmja demokraci liberale perëndimore që kryente ekzekutime në mënyrë aktive.
Pavarësisht nga këndvështrimi modernist i presidentit [[Valéry Giscard d'Estaing]] dhe kundërshtimi i deklaruar ndaj gijotinës, gjatë kësaj periudhe ndodhën tre ekzekutime të tjera, të Christian Ranucci në korrik 1976, Carrein në qershor 1977 dhe Hamida Djandoubi në shtator 1977. Badinter nuk mori pjesë në debatin në asnjë rast. <ref>{{Cite news |last=Willsher |first=Kim |date=3 December 2020 |title=Valéry Giscard d'Estaing obituary |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |url-status=live |access-date=13 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231027172805/https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |archive-date=27 October 2023}}</ref> <ref name="WaPo" /> Megjithatë, 63% e votuesve francezë mbështetën mbajtjen e dënimit me vdekje në kohën kur ai u hoq. <ref name="DPRU" /> Në vitet 1980-81, Badinter mbrojti Philippe Maurice, dënimi me vdekje i të cilit u konfirmua nga gjykata e lartë në mars 1981, javë përpara zgjedhjes së [[Presidenti i Francës|presidentit]] të abolicionistit [[François Mitterrand]] . <ref name="DPRU">{{Cite web |last=Carolyn Hoyle |date=14 February 2024 |title=The DPRU honours Robert Badinter (1928–2024) |url=https://www.law.ox.ac.uk/content/news/dpru-honours-robert-badinter-1928-2024 |publisher=Death Penalty Research Unit}}</ref> <ref>{{Cite web |last=BARRAUD |first=Par Jeanne |date=2024-02-09 |title=Robert Badinter l’a sauvé, voici l’histoire du dernier condamné à mort français, devenu historien - Edition du soir Ouest-France - 09/02/2024 |url=https://www.ouest-france.fr/leditiondusoir/2024-02-09/robert-badinter-l-a-sauve-voici-l-histoire-du-dernier-condamne-a-mort-francais-devenu-historien-c1eb6814-8bed-4f0b-aaff-5e6ecb94d7d3 |access-date=2024-02-23 |website=Ouest-France.fr |language=fr}}</ref> Tetë dënime të tjera me vdekje u dhanë përpara miratimit të projekt-ligjit të heqjes nga parlamenti francez në shtator (vetëm dy ditët e fundit para votimit të Senatit), por asnjë nuk arriti në fazën e ekzekutimit dhe u konvertua me aktin e heqjes. <ref>lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html</ref> <ref>http://cewamale.free.fr/Geneami/condamnations.html</ref> Dënimi i Maurice, pas lobimit nga Badinter, u zbut nga Mitterrand më 25 maj, ndër aktet e para të Mitterrand si president. <ref name="WaPo">{{Cite news |last=Edward Cody |date=17 September 1981 |title=France Will Retire Its Guillotine and Abolish the Death Penalty |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1981/09/18/france-will-retire-its-guillotine-and-abolish-the-death-penalty/3ab103aa-ebc0-40db-a311-a7525c704a4b/}}</ref>
=== Mandati ministror (1981–1986) ===
Në vitin 1981, [[François Mitterrand]], një kundërshtar i vetëshpallur i dënimit me vdekje, u zgjodh president dhe Badinter u emërua Ministër i Drejtësisë . Ndër veprimet e tij të para ishte prezantimi i një projektligji në [[Sistemi shtetëror në Francë|Parlament]] që propozonte heqjen e dënimit me vdekje për të gjitha krimet, si civile ashtu edhe ushtarake. Projektligji u miratua nga Senati pas një debati të ashpër më 30 shtator 1981. Më 9 tetor ligji u miratua zyrtarisht, duke i dhënë fund dënimit me vdekje në Francë. <ref>{{Cite web |date=2021-09-16 |title=Fighting to end death penalty worldwide 40 years after its abolition in France |url=https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180930/https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |publisher=[[Radio France Internationale|RFI]] |language=en}}</ref>
Gjatë mandatit të tij, ai ndihmoi gjithashtu në shfuqizimin e " ''juridiksioneve të përjashtimit'' " ("gjykatat e posaçme"), të tilla si Cour de Sûreté de l'État (" {{Interlanguage link|State Security Court (France)|fr|Cour de sûreté de l'État (France)}} ") dhe gjykatat ushtarake, <ref name=":4">{{Cite web |date=9 January 1989 |title=EUROPEAN HUMAN RIGHTS PRIZE |url=https://rm.coe.int/09000016807ab212 |access-date=11 February 2024 |publisher=[[Council of Europe]] |page=9}}</ref> dhe përmirësoi të drejtat e viktimave të krimit. <ref name=":4" />
Ai qëndroi ministër deri në shkurt 1986. <ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
=== 1986–2024 ===
[[Skeda:Robert_Badinter,_2007_(cropped).jpg|parapamje| Badinter në 2007]]
Nga marsi 1986 deri në mars 1995, ai ishte president i Këshillit Kushtetues Francez . Nga viti 1995 deri në 2011, ai shërbeu si senator, duke përfaqësuar [[Departamentet e Francës|departamentin]] [[Hauts-de-Seine]] .
Në vitin 1989, ai mori pjesë në një edicion të emisionit Antenne 2 ''Apostrophes'' kushtuar të drejtave të njeriut, së bashku me [[Tendzin Gyatsho|Dalai Lamën e 14-të]] . Duke diskutuar zhdukjen e kulturës tibetiane nga Tibeti, Badinter përdori termin " gjenocid kulturor ". Ai vlerësoi shembullin e rezistencës jo të dhunshme tibetiane. Badinter u takua me Dalai Lamën shumë herë, veçanërisht në vitin 1998 kur ai e përshëndeti atë si "Kampion i të Drejtave të Njeriut", <ref>{{Cite web |title=Letter December 98 |url=http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304032753/http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |archive-date=4 March 2016 |access-date=30 January 2009 |website=www.tibet.fr}}</ref> dhe përsëri në 2008.
Në vitin 1991, Badinter u emërua nga [[Këshilli i Bashkimit Evropian|Këshilli i Ministrave të Komunitetit Evropian]] si anëtar i Komisionit të Arbitrazhit të Konferencës së Paqes për Jugosllavinë . Ai u zgjodh kryetar i komisionit nga katër anëtarët e tjerë, të gjithë kryetarë të gjykatave kushtetuese në [[Komuniteti Ekonomik Evropian|Komunitetin Evropian]] . Komisioni i Arbitrazhit ka dhënë njëmbëdhjetë këshilla në lidhje me "çështjet kryesore ligjore" që lindin nga ndarja e [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë]] .
Badinter ishte presidenti i parë i Gjykatës së Pajtimit dhe Arbitrazhit të [[Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë|Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë]] (OSBE) pas krijimit të saj në 1995; ai shërbeu në atë detyrë deri në vitin 2013. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter – First President of the Court (1995–2013) |url=https://www.osce.org/node/450118 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221124150508/https://www.osce.org/node/450118 |archive-date=24 November 2022 |access-date=2022-11-24 |publisher=OSCE}}</ref>
Badinter kundërshtoi [[Anëtarësimi i Turqisë në Bashkimin Evropian|anëtarësimin e Turqisë në Bashkimin Evropian]], me arsyetimin se Turqia mund të mos jetë në gjendje të zbatojë rregullat e Bashkimit. Ai ishte gjithashtu i shqetësuar për vendndodhjen e vendit, duke thënë: "Ne evropianët do të kemi kufij të përbashkët me Gjeorgjinë, Armeninë, Iranin, Irakun dhe Sirinë. Unë po ju pyes: Çfarë i justifikon kufijtë tanë të përbashkët me këto vende? Çfarë e justifikon këtë do të përfshiheshim në zonat më të rrezikshme të botës?" <ref>{{Cite web |last=Fleishman |first=Jeffrey |date=2004-12-16 |title=Turkey Is Knocking, but EU Is Hesitating |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210506052345/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |archive-date=6 May 2021 |access-date=2024-02-12 |website=[[Los Angeles Times]] |language=en-US}}</ref>
Si kryetar i Komisionit të Arbitrazhit, ai fitoi respekt të lartë në mesin e [[Maqedonët e sotëm|maqedonasve]] dhe grupeve të tjera etnike në [[Maqedonia e Veriut|Republikën e Maqedonisë,]] sepse rekomandoi "që përdorimi i emrit 'Maqedoni' nuk mund të nënkuptojë asnjë pretendim territorial ndaj një shteti tjetër". Ai mbështeti njohjen e plotë të republikës në 1992. <ref>{{Cite web |date=15 February 2005 |title=Recognition of States: Annex 3 |url=http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050215223455/http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-date=15 February 2005}}</ref> Ai ishte i përfshirë në hartimin e të ashtuquajturës [[Marrëveshja e Ohrit|Marrëveshje të Ohrit]] në Republikën e Maqedonisë. <ref name=":3">{{Cite journal |last=Reka |first=Blerim |date=2014-01-01 |title=The Ohrid Peace Process: The Past, the Present, and the Future Perspective |journal=Comparative Southeast European Studies |language=en |volume=62 |issue=1 |pages=19–33 |doi=10.1515/soeu-2014-620103 |issn=2701-8202}}</ref> Kjo marrëveshje bazohej në parimin që propozimet e lidhura me etninë të miratuara nga kuvendi kombëtar (dhe më vonë të zbatohen në veprimet e këshillave të qytetit dhe organeve të tjera të pushtetit lokal) duhet të mbështeten nga një shumicë e dyfishtë e grupeve etnike maqedonase dhe shqiptare. Ky shpesh quhet "parimi i Badinterit". <ref name=":3" /> <ref>{{Cite journal |last=Navari |first=Cornelia |date=2014 |title=Territoriality, self-determination and Crimea after Badinter |journal=International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1944–) |volume=90 |issue=6 |pages=1299–1318 |doi=10.1111/1468-2346.12171 |issn=0020-5850 |jstor=24538667}}</ref>
Në vitin 2009, Badinter shprehu shqetësimin për heqjen nga Papa të shkishërimit të peshkopit kontrovers katolik anglez Richard Williamson, i cili kishte shprehur mohimin e Holokaustit dhe ishte [[Shenjtëria|shuguruar]] ilegalisht peshkop. <ref>{{Cite web |title=Evêque négationniste : Robert Badinter s'indigne |url=https://www.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120715121218/http://tempsreel.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |archive-date=15 July 2012 |website=L'Obs}}</ref> Papa e riaktivizoi shkishërimin më vonë. <ref>{{Cite web |date=2015-03-20 |title=Scomunicato il vescovo negazionista monsignor Williamson |url=https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240110013448/https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |archive-date=10 January 2024 |access-date=2021-06-30 |website=[[Il Giornale]] |language=it}}</ref>
Badinter u zgjodh në Shoqërinë Filozofike Amerikane në 2009. <ref>{{Cite web |title=APS Member History |url=https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423150436/https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |archive-date=23 April 2021 |access-date=2021-04-23 |website=search.amphilsoc.org}}</ref>
=== Projekti Botëror i Drejtësisë ===
Badinter shërbeu si Bashkëkryetar Nderi për Projektin Botëror të Drejtësisë . Ai punon për të udhëhequr një përpjekje globale, multidisiplinare për të forcuar [[Sundimi i ligjit|sundimin e ligjit]] për zhvillimin e komuniteteve të mundësive dhe barazisë. <ref>{{Cite web |title=About |url=http://worldjusticeproject.com/about/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100203064233/http://www.worldjusticeproject.com/about/ |archive-date=3 February 2010 |access-date=23 February 2010}}</ref>
=== Rasti i Dominique Strauss-Kahn ===
Në fillim të çështjes së Dominique Strauss-Kahn në vitin 2011, në të cilin Drejtori Menaxhues i FMN-së u akuzua për përdhunim dhe u arrestua nga policia në New York City, Robert Badinter reagoi duke i thënë France Interit se ishte i indinjuar nga " vrasje mediatike" dhe denoncoi "dështimin e një sistemi të tërë" të natyrshme në ecjen perp të Strauss-Kahn, një i dyshuar, por edhe të medias që gjykon fajësinë e një fajtori të supozuar për akuza që nuk kishin nisur një gjyq dhe që përfundimisht u pushuan. . <ref>{{Cite news |last=Williams |first=Matt |date=10 December 2012 |title=Dominique Strauss-Kahn settles sexual assault case with hotel maid |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |url-status=live |access-date=12 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220126172216/https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |archive-date=26 January 2022}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Perp walk? Blame Giuliani |url=https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512105733/https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |archive-date=12 May 2021 |access-date=12 May 2021 |website=[[Reuters]]}}</ref> <ref>{{Cite news |last=Reddy |first=Sudeep |title=Strauss-Kahn Resigns From IMF |language=en-US |work=WSJ |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703509104576331623409445148?mod=WSJ_hp_LEFTTopStories |access-date=2024-02-23}}</ref> Strauss-Kahn kishte qenë një kandidat i favorizuar socialist për zgjedhjet presidenciale të prillit të ardhshëm, por hoqi të gjitha pretendimet për të kandiduar pas arrestimit të tij.
Badinter u martua me filozofin dhe shkrimtaren feministe Élisabeth Bleustein-Blanchet, e bija e Marcel Bleustein-Blanchet, i cili ishte themeluesi i Publicis, një kompani shumëkombëshe reklamash dhe marrëdhëniesh me publikun. Ai vdiq në Paris gjatë natës së 8 deri më 9 shkurt 2024, në moshën 95-vjeçare. <ref>{{Cite news |date=9 February 2024 |title=Décès de Robert Badinter |work=Gouvernement.fr |url=https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |url-status=live |access-date=9 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240210104550/https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |archive-date=10 February 2024}}</ref> Presidenti Macron më vonë njoftoi se Badinter do të nderohej me varrim në Panteon . <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, ex-justice minister who fought to abolish death penalty |url=https://www.france24.com/en/france/20240214-france-to-pay-tribute-to-badinter-french-ex-minister-who-fought-to-abolish-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=France 24 |language=en}}</ref> <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, minister who won fight to end death penalty |url=https://www.rfi.fr/en/france/20240214-france-pays-tribute-to-badinter-minister-who-won-fight-to-end-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=RFI |language=en}}</ref>
== Çmimet ==
Badinter refuzoi çdo dallim nderi nga Urdhri Kombëtar i [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]] (siç bëri gruaja e tij) dhe Urdhri Kombëtar i Mérite . Ai megjithatë mori dekorata të huaja, veçanërisht Urdhrin e Tomáš Garrigue Masaryk (Republika Çeke) në 2001. <ref>{{Cite web |title=Seznam vyznamenaných |url=https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171109022703/https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |archive-date=9 November 2017 |access-date=11 May 2021}}</ref> dhe Urdhri 8-Shtator ( [[Maqedonia e Veriut]] ) në 2006. <ref>{{Cite web |title=Hungarian PM Gets Macedonia's Top Award |url=https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210430045250/https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |archive-date=30 April 2021 |access-date=11 May 2021}}</ref> Si një aktivist i vjetër për heqjen e dënimit me vdekje, Robert Badinter u emërua anëtar nderi i Komisionit Ndërkombëtar kundër Dënimit me Vdekje . <ref name=":2" /> Atij iu dha Çmimi Ndërkombëtar i Shfuqizimit nga Fokusi i Dënimit me Vdekje në 2023. <ref>{{Cite web |last=Delucco |first=Mary Kate |date=2024-02-09 |title="The death penalty must disappear from the entire world as it is a shame for humanity." |url=https://deathpenalty.org/the-death-penalty-must-disappear-from-the-entire-world-as-it-is-a-shame-for-humanity/ |access-date=2024-03-03 |website=Death Penalty FOCUS |language=en-US}}</ref>
== Përmbledhje e karrierës politike ==
: Emërimet politike:
:* Kryetari i Këshillit Kushtetues : 1986–1995.
:* Ministër i Drejtësisë: 1981–1986 (dorëhequr pas emërimit si kryetar i Këshillit Kushtetues).
: Zyra e zgjedhur:
:* Senatori për [[Hauts-de-Seine]] : 1995–2011. Zgjedhur në 1995, rizgjedhur në 2004. <ref>{{Cite web |date=2024-02-11 |title=BADINTER Robert |url=https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231021073604/https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |archive-date=21 October 2023 |access-date=2024-02-12 |website=Sénat |language=fr-FR}}</ref>
== Publikime ==
* ''L'exécution'' (1973), about the trial of Claude Buffet and Roger Bontems<ref>{{Cite news |last=Cohen |first=Roger |last2=Breeden |first2=Aurelien |date=2024-02-09 |title=Robert Badinter, Who Won Fight to End Death Penalty in France, Dies at 95 |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |url-status=live |access-date=2024-02-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240212073149/https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |archive-date=12 February 2024 |issn=0362-4331}}</ref>
* ''Condorcet, 1743–1794'' (1988), co-authored with Élisabeth Badinter.<ref>{{Cite journal |last=McClellan |first=James E. |date=October 1990 |title=ELISABETH BADINTER and ROBERT BADINTER. Condorcet (1743–1794): Un Intellectuel en politique. Paris: Fayard. 1988. Pp. 658. 140 fr |journal=The American Historical Review |doi=10.1086/ahr/95.4.1207 |issn=1937-5239}}</ref>
* ''Une autre justice'' (1989)<ref name=":5">{{Cite web |date=1981-06-23 |title=Disparition de Robert Badinter |url=https://www.gazette-du-palais.fr/actualites-professionnelles/disparition-de-robert-badinter/ |access-date=2024-02-12 |website=Gazette du Palais |language=fr-FR}}</ref>
* ''Libres et égaux : L'émancipation des Juifs (1789–1791)'' (1989)<ref>{{Cite journal |last=Sibelman |first=Simon P. |date=1990 |title=Review of Libres et éqaux: l'émancipation des Juifs, 1789–1791 |journal=The French Review |volume=64 |issue=1 |pages=184–186 |issn=0016-111X |jstor=395705}}</ref>
* ''La prison républicaine, 1871–1914'' (1992)<ref name=":5" />
* ''Un antisémitisme ordinaire'' (1997)<ref>{{Cite journal |last=Simonin |first=Anne |date=1997 |title=Review of Un antisémitisme ordinaire. Vichy et les avocats juifs (1940–944) |journal=Le Mouvement Social |issue=180 |pages=226–229 |doi=10.2307/3779372 |issn=0027-2671 |jstor=3779372}}</ref>
* ''L'abolition'' (2000), recounting his fight for the abolition of the death penalty in France<ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
* ''Une constitution européenne'' (2002)<ref>{{Cite journal |last=Badinter |first=Robert |last2=Garapon |first2=Antoine |last3=Padis |first3=Marc-Olivier |date=2003 |title=Une constitution pour l'Europe: Entretien avec Robert Badinter |journal=Esprit |volume=291 |issue=1 |pages=33–41 |issn=0014-0759 |jstor=24469869}}</ref>
* ''Le rôle du juge dans la société moderne'' (2003)<ref name=":5" />
* ''Contre la peine de mort'' (2006)<ref name=":6" />
* ''Les épines et les roses'' (2011), on his failures and successes as Minister of Justice
== Lidhjet e jashtme ==
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Lindje 1928]]
[[Kategoria:Politikanë nga Parisi]]
[[Kategoria:Vdekje 2024]]
[[Kategoria:Aktivistë francezë kundër dënimit me vdekje]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit Kolumbia]]
[[Kategoria:Anëtarë të Shoqatës Filozofike Amerikane]]
oa5ysrkji7y8evreoqait0b71rh13md
2658854
2658853
2024-04-25T15:18:49Z
Edukatori
112234
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific_prefix =
| name = Robert Badinter
| honorific_suffix =
| image = Robert Badinter, 2013 (cropped).JPG
| caption = Badinter in 2013
| order = [[Senate (France)|Senator]]
| office =
| termstart = 24 September 1995
| termend = 30 September 2011
| constituency = [[Hauts-de-Seine]]
| predecessor = [[Françoise Seligmann]]
| successor = [[Philippe Kaltenbach]]
| order2 = President of the [[Constitutional Council (France)|Constitutional Council]]
| office2 =
| termstart2 = 4 March 1986
| termend2 = 4 March 1995
| appointer2 = [[François Mitterrand]]
| predecessor2 = [[Daniel Mayer]]
| successor2 = [[Roland Dumas]]
| birth_date = {{birth date|df=y|1928|03|30}}
| birth_place = [[Paris]], France
| death_date = {{death date and age|9|2|2024|30|03|1928|df=yes}}
| death_place = Paris, France
| spouse = [[Élisabeth Badinter]]
| party = [[Socialist Party (France)|Socialist Party]]
| relations =
| children = 3
| residence =
| alma_mater = [[University of Paris]] ([[Bachelor of Laws|LLB]])<br>[[Columbia University]] ([[Master of Arts|MA]])
| occupation = Lawyer, professor, politician, activist
| profession =
| signature =
| website =
}}
'''Robert Badinter''' (30 mars 1928 – 9 shkurt 2024) ishte një avokat, politikan dhe autor francez që miratoi heqjen e dënimit me vdekje në Francë në vitin 1981, ndërsa shërbente si Ministër i Drejtësisë nën [[François Mitterrand]] . Ai gjithashtu shërbeu në poste të emëruara të nivelit të lartë pranë organeve kombëtare dhe ndërkombëtare që punojnë për drejtësinë dhe sundimin e ligjit.
== Fëmijëria dhe shkollimi ==
Robert Badinter lindi më 30 mars 1928, në Paris nga Simon Badinter dhe Charlotte Rosenberg. <ref name=":0">{{Cite web |title=20ème anniversaire de l'abolition de la peine de mort en France: Robert Badinter, repères biographiques |trans-title=20th anniversary of the abolition of the death penalty in France: biography of Robert Badinter |url=https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303214510/https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |archive-date=3 March 2016 |access-date=2 December 2020 |website=www.senat.fr |language=fr}}</ref> Familja e tij hebreje [[Besarabia|besarabe]] kishte emigruar në Francë në vitin 1921 për t'i shpëtuar [[Pogromi|masakrave]] . Gjatë Luftës së Dytë Botërore, pas pushtimit nazist të Parisit, familja e tij kërkoi strehim në Lion. Babai i tij u kap në Rue Sainte-Catherine Roundup të vitit 1943 dhe u deportua me hebrenj të tjerë në kampin e shfarosjes Sobibor, ku u vra menjëherë pas kësaj. <ref name=":1">{{Cite web |last=Ivry |first=Benjamin |date=1 July 2010 |title=Robert Badinter, Defender of Life and Liberty |url=https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |url-access=limited |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200924223922/https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |archive-date=24 September 2020 |access-date=2 December 2020}}</ref>
Badinter u diplomua për drejtësi në Fakultetin Juridik të Parisit të [[Universiteti i Parisit|Universitetit të Parisit]] . Më pas ai shkoi në Shtetet e Bashkuara për të vazhduar studimet në [[Universiteti i Kolumbias|Universitetin e Kolumbias]] në New York City, ku mori masterin . Ai vazhdoi përsëri studimet në [[Universiteti i Parisit|Sorbonë]] deri në vitin 1954. <ref name=":2">{{Cite web |title=Robert Badinter – International Commission Against the Death Penalty |url=https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210202213010/https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |archive-date=2 February 2021 |access-date=2 April 2021}}</ref> Në vitin 1965, Badinter u emërua profesor në Universitetin e Sorbonës. Ai vazhdoi si profesor [[Emeritusi|emeritus]] deri në vitin 1996. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter : biographie, actualités et émissions France Culture |url=https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015081532/https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |archive-date=15 October 2019 |access-date=15 October 2019 |website=France Culture}}</ref>
== Karriera politike ==
=== Fillimet ===
Badinter e filloi karrierën e tij në Paris në 1951, si avokat duke punuar me Henri Torrès . <ref>{{Cite web |date=31 March 2021 |title=Robert Badinter |url=https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015073504/https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |archive-date=15 October 2019 |access-date=15 October 2019 |website=www.fayard.fr}}</ref> Në vitin 1965, së bashku me Jean-Denis Bredin, ai themeloi firmën ligjore Badinter, Bredin et partenaires, (tani Bredin Prat ) <ref>{{Cite web |date=18 June 2016 |title=Robert Badinter: "The right to life is the most fundamental human right" |url=https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20220614042423/https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |archive-date=14 June 2022 |access-date=2 April 2021 |website=Ensemble contre la peine de mort}}</ref> ku ushtroi profesionin e avokatit deri në vitin 1981.
=== Rasti Bontems ===
Aktivizmi i Badinterit kundër dënimit me vdekje filloi pas ekzekutimit të Roger Bontems më 28 nëntor 1972. Së bashku me Claude Buffet, Bontems kishte marrë peng një roje burgu dhe një infermiere gjatë revoltës së vitit 1971 në burgun Clairvaux . Ndërsa policia po sulmonte ndërtesën, Buffet u preu fytin pengjeve. Juria i dënoi të dy burrat me vdekje. Badinter shërbeu si avokat mbrojtës për Bontems dhe u zemërua nga dënimi. Pasi ishte dëshmitar i ekzekutimeve, Badinter iu përkushtua heqjes së dënimit me vdekje. <ref>{{Cite web |date=2021-10-09 |title=Robert Badinter, the lawyer who fought to end the death penalty in France |url=https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180925/https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=France 24 |language=en}}</ref>
=== Denimi me vdekje ===
Në këtë kontekst, ai ra dakord të mbronte Patrick Henry-n . <ref>{{Cite web |date=2002-10-10 |title=Paying the life penalty |url=http://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180947/https://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=the Guardian |language=en}}</ref> Në janar 1976, tetë-vjeçari Philippe Bertrand u rrëmbye. Henry shpejt u kap si i dyshuar, por u lirua për shkak të mungesës së provave. Ai jepte intervista në televizion, duke thënë se ata që rrëmbyen dhe vranë fëmijët e meritojnë vdekjen. Disa ditë më vonë, ai u arrestua përsëri dhe iu tregua kufoma e Bertrand-it të fshehur në një batanije nën shtratin e tij. Badinter dhe Robert Bocquillon mbrojtën Henrin, duke e bërë çështjen jo për fajin e Henrit, por kundër aplikimit të dënimit me vdekje. Henry u dënua me burgim të përjetshëm dhe vdiq disa muaj pas një lirimi të dhembshur nga burgu në 2017 (pas marrjes së lirimit me kusht në 2001, revokuar në 2002). <ref>{{Cite web |last=Devin |first=Willy Le |title=Patrick Henry, un prisonnier condamné pour l'éternité |url=https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180935/https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |website=Libération |language=fr}}</ref> Vendimi i butë erdhi si një tronditje, me disa botime që e kishin quajtur tashmë rezultatin si një siguri virtuale për ekzekutim; Sipas burimeve spekulative, votimi kritik për dënimin me vdekje dështoi me një shumicë votash shtatë me pesë. <ref>{{Cite news |date=1981-09-19 |title=Les six |language=fr |work=Le Monde.fr |url=https://www.lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html |access-date=2024-02-23}}</ref> <ref>{{Cite journal |last=Vimont |first=Jean-Claude |date=2014-02-20 |title=Un ado condamné à mort en 1975. L'affaire Bruno T. au milieu des années soixante-dix |url=https://journals.openedition.org/criminocorpus/2673 |journal=Criminocorpus. Revue d'Histoire de la justice, des crimes et des peines |language=fr |doi=10.4000/criminocorpus.2673 |issn=2108-6907 |doi-access=free}}</ref> Rasti i Jerome Carrein, i dënuar 15 ditë pas dënimit të Henrit për vrasjen e një fëmije, u quajt gjerësisht "hakmarrja e gijotinës". <ref>{{Cite web |last= |first= |date=2018-01-21 |title=L’affaire Carrein ou «la revanche de la guillotine» |url=https://www.leparisien.fr/faits-divers/l-affaire-carrein-ou-la-revanche-de-la-guillotine-21-01-2018-7514370.php |access-date=2024-02-23 |website=leparisien.fr |language=fr-FR}}</ref> <ref>{{Cite news |date=1977-06-24 |title=Guillotining of a Killer In France Denounced |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/1977/06/24/archives/guillotining-of-a-killer-in-france-denounced.html |access-date=2024-02-23 |issn=0362-4331}}</ref> Deri në ekzekutimin e Gary Gilmore në [[Utah]] më 17 janar, tre ditë përpara vendimit të Henrit, Franca ishte e vetmja demokraci liberale perëndimore që kryente ekzekutime në mënyrë aktive.
Pavarësisht nga këndvështrimi modernist i presidentit [[Valéry Giscard d'Estaing]] dhe kundërshtimi i deklaruar ndaj gijotinës, gjatë kësaj periudhe ndodhën tre ekzekutime të tjera, të Christian Ranucci në korrik 1976, Carrein në qershor 1977 dhe Hamida Djandoubi në shtator 1977. Badinter nuk mori pjesë në debatin në asnjë rast. <ref>{{Cite news |last=Willsher |first=Kim |date=3 December 2020 |title=Valéry Giscard d'Estaing obituary |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |url-status=live |access-date=13 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231027172805/https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |archive-date=27 October 2023}}</ref> <ref name="WaPo" /> Megjithatë, 63% e votuesve francezë mbështetën mbajtjen e dënimit me vdekje në kohën kur ai u hoq. <ref name="DPRU" /> Në vitet 1980-81, Badinter mbrojti Philippe Maurice, dënimi me vdekje i të cilit u konfirmua nga gjykata e lartë në mars 1981, javë përpara zgjedhjes së [[Presidenti i Francës|presidentit]] të abolicionistit [[François Mitterrand]] . <ref name="DPRU">{{Cite web |last=Carolyn Hoyle |date=14 February 2024 |title=The DPRU honours Robert Badinter (1928–2024) |url=https://www.law.ox.ac.uk/content/news/dpru-honours-robert-badinter-1928-2024 |publisher=Death Penalty Research Unit}}</ref> <ref>{{Cite web |last=BARRAUD |first=Par Jeanne |date=2024-02-09 |title=Robert Badinter l’a sauvé, voici l’histoire du dernier condamné à mort français, devenu historien - Edition du soir Ouest-France - 09/02/2024 |url=https://www.ouest-france.fr/leditiondusoir/2024-02-09/robert-badinter-l-a-sauve-voici-l-histoire-du-dernier-condamne-a-mort-francais-devenu-historien-c1eb6814-8bed-4f0b-aaff-5e6ecb94d7d3 |access-date=2024-02-23 |website=Ouest-France.fr |language=fr}}</ref> Tetë dënime të tjera me vdekje u dhanë përpara miratimit të projekt-ligjit të heqjes nga parlamenti francez në shtator (vetëm dy ditët e fundit para votimit të Senatit), por asnjë nuk arriti në fazën e ekzekutimit dhe u konvertua me aktin e heqjes. <ref>lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html</ref> <ref>http://cewamale.free.fr/Geneami/condamnations.html</ref> Dënimi i Maurice, pas lobimit nga Badinter, u zbut nga Mitterrand më 25 maj, ndër aktet e para të Mitterrand si president. <ref name="WaPo">{{Cite news |last=Edward Cody |date=17 September 1981 |title=France Will Retire Its Guillotine and Abolish the Death Penalty |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1981/09/18/france-will-retire-its-guillotine-and-abolish-the-death-penalty/3ab103aa-ebc0-40db-a311-a7525c704a4b/}}</ref>
=== Mandati ministror (1981–1986) ===
Në vitin 1981, [[François Mitterrand]], një kundërshtar i vetëshpallur i dënimit me vdekje, u zgjodh president dhe Badinter u emërua Ministër i Drejtësisë . Ndër veprimet e tij të para ishte prezantimi i një projektligji në [[Sistemi shtetëror në Francë|Parlament]] që propozonte heqjen e dënimit me vdekje për të gjitha krimet, si civile ashtu edhe ushtarake. Projektligji u miratua nga Senati pas një debati të ashpër më 30 shtator 1981. Më 9 tetor ligji u miratua zyrtarisht, duke i dhënë fund dënimit me vdekje në Francë. <ref>{{Cite web |date=2021-09-16 |title=Fighting to end death penalty worldwide 40 years after its abolition in France |url=https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180930/https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |archive-date=30 January 2023 |access-date=2023-01-30 |publisher=[[Radio France Internationale|RFI]] |language=en}}</ref>
Gjatë mandatit të tij, ai ndihmoi gjithashtu në shfuqizimin e " ''juridiksioneve të përjashtimit'' " ("gjykatat e posaçme"), të tilla si Cour de Sûreté de l'État (" {{Interlanguage link|State Security Court (France)|fr|Cour de sûreté de l'État (France)}} ") dhe gjykatat ushtarake, <ref name=":4">{{Cite web |date=9 January 1989 |title=EUROPEAN HUMAN RIGHTS PRIZE |url=https://rm.coe.int/09000016807ab212 |access-date=11 February 2024 |publisher=[[Council of Europe]] |page=9}}</ref> dhe përmirësoi të drejtat e viktimave të krimit. <ref name=":4" />
Ai qëndroi ministër deri në shkurt 1986. <ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
=== 1986–2024 ===
[[Skeda:Robert_Badinter,_2007_(cropped).jpg|parapamje| Badinter në 2007]]
Nga marsi 1986 deri në mars 1995, ai ishte president i Këshillit Kushtetues Francez . Nga viti 1995 deri në 2011, ai shërbeu si senator, duke përfaqësuar [[Departamentet e Francës|departamentin]] [[Hauts-de-Seine]] .
Në vitin 1989, ai mori pjesë në një edicion të emisionit Antenne 2 ''Apostrophes'' kushtuar të drejtave të njeriut, së bashku me [[Tendzin Gyatsho|Dalai Lamën e 14-të]] . Duke diskutuar zhdukjen e kulturës tibetiane nga Tibeti, Badinter përdori termin " gjenocid kulturor ". Ai vlerësoi shembullin e rezistencës jo të dhunshme tibetiane. Badinter u takua me Dalai Lamën shumë herë, veçanërisht në vitin 1998 kur ai e përshëndeti atë si "Kampion i të Drejtave të Njeriut", <ref>{{Cite web |title=Letter December 98 |url=http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304032753/http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |archive-date=4 March 2016 |access-date=30 January 2009 |website=www.tibet.fr}}</ref> dhe përsëri në 2008.
Në vitin 1991, Badinter u emërua nga [[Këshilli i Bashkimit Evropian|Këshilli i Ministrave të Komunitetit Evropian]] si anëtar i Komisionit të Arbitrazhit të Konferencës së Paqes për Jugosllavinë . Ai u zgjodh kryetar i komisionit nga katër anëtarët e tjerë, të gjithë kryetarë të gjykatave kushtetuese në [[Komuniteti Ekonomik Evropian|Komunitetin Evropian]] . Komisioni i Arbitrazhit ka dhënë njëmbëdhjetë këshilla në lidhje me "çështjet kryesore ligjore" që lindin nga ndarja e [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë]] .
Badinter ishte presidenti i parë i Gjykatës së Pajtimit dhe Arbitrazhit të [[Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë|Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë]] (OSBE) pas krijimit të saj në 1995; ai shërbeu në atë detyrë deri në vitin 2013. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter – First President of the Court (1995–2013) |url=https://www.osce.org/node/450118 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221124150508/https://www.osce.org/node/450118 |archive-date=24 November 2022 |access-date=2022-11-24 |publisher=OSCE}}</ref>
Badinter kundërshtoi [[Anëtarësimi i Turqisë në Bashkimin Evropian|anëtarësimin e Turqisë në Bashkimin Evropian]], me arsyetimin se Turqia mund të mos jetë në gjendje të zbatojë rregullat e Bashkimit. Ai ishte gjithashtu i shqetësuar për vendndodhjen e vendit, duke thënë: "Ne evropianët do të kemi kufij të përbashkët me Gjeorgjinë, Armeninë, Iranin, Irakun dhe Sirinë. Unë po ju pyes: Çfarë i justifikon kufijtë tanë të përbashkët me këto vende? Çfarë e justifikon këtë do të përfshiheshim në zonat më të rrezikshme të botës?" <ref>{{Cite web |last=Fleishman |first=Jeffrey |date=2004-12-16 |title=Turkey Is Knocking, but EU Is Hesitating |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210506052345/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |archive-date=6 May 2021 |access-date=2024-02-12 |website=[[Los Angeles Times]] |language=en-US}}</ref>
Si kryetar i Komisionit të Arbitrazhit, ai fitoi respekt të lartë në mesin e [[Maqedonët e sotëm|maqedonasve]] dhe grupeve të tjera etnike në [[Maqedonia e Veriut|Republikën e Maqedonisë,]] sepse rekomandoi "që përdorimi i emrit 'Maqedoni' nuk mund të nënkuptojë asnjë pretendim territorial ndaj një shteti tjetër". Ai mbështeti njohjen e plotë të republikës në 1992. <ref>{{Cite web |date=15 February 2005 |title=Recognition of States: Annex 3 |url=http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050215223455/http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-date=15 February 2005}}</ref> Ai ishte i përfshirë në hartimin e të ashtuquajturës [[Marrëveshja e Ohrit|Marrëveshje të Ohrit]] në Republikën e Maqedonisë. <ref name=":3">{{Cite journal |last=Reka |first=Blerim |date=2014-01-01 |title=The Ohrid Peace Process: The Past, the Present, and the Future Perspective |journal=Comparative Southeast European Studies |language=en |volume=62 |issue=1 |pages=19–33 |doi=10.1515/soeu-2014-620103 |issn=2701-8202}}</ref> Kjo marrëveshje bazohej në parimin që propozimet e lidhura me etninë të miratuara nga kuvendi kombëtar (dhe më vonë të zbatohen në veprimet e këshillave të qytetit dhe organeve të tjera të pushtetit lokal) duhet të mbështeten nga një shumicë e dyfishtë e grupeve etnike maqedonase dhe shqiptare. Ky shpesh quhet "parimi i Badinterit". <ref name=":3" /> <ref>{{Cite journal |last=Navari |first=Cornelia |date=2014 |title=Territoriality, self-determination and Crimea after Badinter |journal=International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1944–) |volume=90 |issue=6 |pages=1299–1318 |doi=10.1111/1468-2346.12171 |issn=0020-5850 |jstor=24538667}}</ref>
Në vitin 2009, Badinter shprehu shqetësimin për heqjen nga Papa të shkishërimit të peshkopit kontrovers katolik anglez Richard Williamson, i cili kishte shprehur mohimin e Holokaustit dhe ishte [[Shenjtëria|shuguruar]] ilegalisht peshkop. <ref>{{Cite web |title=Evêque négationniste : Robert Badinter s'indigne |url=https://www.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120715121218/http://tempsreel.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |archive-date=15 July 2012 |website=L'Obs}}</ref> Papa e riaktivizoi shkishërimin më vonë. <ref>{{Cite web |date=2015-03-20 |title=Scomunicato il vescovo negazionista monsignor Williamson |url=https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240110013448/https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |archive-date=10 January 2024 |access-date=2021-06-30 |website=[[Il Giornale]] |language=it}}</ref>
Badinter u zgjodh në Shoqërinë Filozofike Amerikane në 2009. <ref>{{Cite web |title=APS Member History |url=https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423150436/https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |archive-date=23 April 2021 |access-date=2021-04-23 |website=search.amphilsoc.org}}</ref>
=== Projekti Botëror i Drejtësisë ===
Badinter shërbeu si Bashkëkryetar Nderi për Projektin Botëror të Drejtësisë . Ai punon për të udhëhequr një përpjekje globale, multidisiplinare për të forcuar [[Sundimi i ligjit|sundimin e ligjit]] për zhvillimin e komuniteteve të mundësive dhe barazisë. <ref>{{Cite web |title=About |url=http://worldjusticeproject.com/about/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100203064233/http://www.worldjusticeproject.com/about/ |archive-date=3 February 2010 |access-date=23 February 2010}}</ref>
=== Rasti i Dominique Strauss-Kahn ===
Në fillim të çështjes së Dominique Strauss-Kahn në vitin 2011, në të cilin Drejtori Menaxhues i FMN-së u akuzua për përdhunim dhe u arrestua nga policia në New York City, Robert Badinter reagoi duke i thënë France Interit se ishte i indinjuar nga " vrasje mediatike" dhe denoncoi "dështimin e një sistemi të tërë" të natyrshme në ecjen perp të Strauss-Kahn, një i dyshuar, por edhe të medias që gjykon fajësinë e një fajtori të supozuar për akuza që nuk kishin nisur një gjyq dhe që përfundimisht u pushuan. . <ref>{{Cite news |last=Williams |first=Matt |date=10 December 2012 |title=Dominique Strauss-Kahn settles sexual assault case with hotel maid |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |url-status=live |access-date=12 May 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220126172216/https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |archive-date=26 January 2022}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Perp walk? Blame Giuliani |url=https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512105733/https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |archive-date=12 May 2021 |access-date=12 May 2021 |website=[[Reuters]]}}</ref> <ref>{{Cite news |last=Reddy |first=Sudeep |title=Strauss-Kahn Resigns From IMF |language=en-US |work=WSJ |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703509104576331623409445148?mod=WSJ_hp_LEFTTopStories |access-date=2024-02-23}}</ref> Strauss-Kahn kishte qenë një kandidat i favorizuar socialist për zgjedhjet presidenciale të prillit të ardhshëm, por hoqi të gjitha pretendimet për të kandiduar pas arrestimit të tij.
Badinter u martua me filozofin dhe shkrimtaren feministe Élisabeth Bleustein-Blanchet, e bija e Marcel Bleustein-Blanchet, i cili ishte themeluesi i Publicis, një kompani shumëkombëshe reklamash dhe marrëdhëniesh me publikun. Ai vdiq në Paris gjatë natës së 8 deri më 9 shkurt 2024, në moshën 95-vjeçare. <ref>{{Cite news |date=9 February 2024 |title=Décès de Robert Badinter |work=Gouvernement.fr |url=https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |url-status=live |access-date=9 February 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240210104550/https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |archive-date=10 February 2024}}</ref> Presidenti Macron më vonë njoftoi se Badinter do të nderohej me varrim në Panteon . <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, ex-justice minister who fought to abolish death penalty |url=https://www.france24.com/en/france/20240214-france-to-pay-tribute-to-badinter-french-ex-minister-who-fought-to-abolish-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=France 24 |language=en}}</ref> <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, minister who won fight to end death penalty |url=https://www.rfi.fr/en/france/20240214-france-pays-tribute-to-badinter-minister-who-won-fight-to-end-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=RFI |language=en}}</ref>
== Çmimet ==
Badinter refuzoi çdo dallim nderi nga Urdhri Kombëtar i [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]] (siç bëri gruaja e tij) dhe Urdhri Kombëtar i Mérite . Ai megjithatë mori dekorata të huaja, veçanërisht Urdhrin e Tomáš Garrigue Masaryk (Republika Çeke) në 2001. <ref>{{Cite web |title=Seznam vyznamenaných |url=https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171109022703/https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |archive-date=9 November 2017 |access-date=11 May 2021}}</ref> dhe Urdhri 8-Shtator ( [[Maqedonia e Veriut]] ) në 2006. <ref>{{Cite web |title=Hungarian PM Gets Macedonia's Top Award |url=https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210430045250/https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |archive-date=30 April 2021 |access-date=11 May 2021}}</ref> Si një aktivist i vjetër për heqjen e dënimit me vdekje, Robert Badinter u emërua anëtar nderi i Komisionit Ndërkombëtar kundër Dënimit me Vdekje . <ref name=":2" /> Atij iu dha Çmimi Ndërkombëtar i Shfuqizimit nga Fokusi i Dënimit me Vdekje në 2023. <ref>{{Cite web |last=Delucco |first=Mary Kate |date=2024-02-09 |title="The death penalty must disappear from the entire world as it is a shame for humanity." |url=https://deathpenalty.org/the-death-penalty-must-disappear-from-the-entire-world-as-it-is-a-shame-for-humanity/ |access-date=2024-03-03 |website=Death Penalty FOCUS |language=en-US}}</ref>
== Përmbledhje e karrierës politike ==
: Emërimet politike:
:* Kryetari i Këshillit Kushtetues : 1986–1995.
:* Ministër i Drejtësisë: 1981–1986 (dorëhequr pas emërimit si kryetar i Këshillit Kushtetues).
: Zyra e zgjedhur:
:* Senatori për [[Hauts-de-Seine]] : 1995–2011. Zgjedhur në 1995, rizgjedhur në 2004. <ref>{{Cite web |date=2024-02-11 |title=BADINTER Robert |url=https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231021073604/https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |archive-date=21 October 2023 |access-date=2024-02-12 |website=Sénat |language=fr-FR}}</ref>
== Publikime ==
* ''L'exécution'' (1973), about the trial of Claude Buffet and Roger Bontems<ref>{{Cite news |last=Cohen |first=Roger |last2=Breeden |first2=Aurelien |date=2024-02-09 |title=Robert Badinter, Who Won Fight to End Death Penalty in France, Dies at 95 |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |url-status=live |access-date=2024-02-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240212073149/https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |archive-date=12 February 2024 |issn=0362-4331}}</ref>
* ''Condorcet, 1743–1794'' (1988), co-authored with Élisabeth Badinter.<ref>{{Cite journal |last=McClellan |first=James E. |date=October 1990 |title=ELISABETH BADINTER and ROBERT BADINTER. Condorcet (1743–1794): Un Intellectuel en politique. Paris: Fayard. 1988. Pp. 658. 140 fr |journal=The American Historical Review |doi=10.1086/ahr/95.4.1207 |issn=1937-5239}}</ref>
* ''Une autre justice'' (1989)<ref name=":5">{{Cite web |date=1981-06-23 |title=Disparition de Robert Badinter |url=https://www.gazette-du-palais.fr/actualites-professionnelles/disparition-de-robert-badinter/ |access-date=2024-02-12 |website=Gazette du Palais |language=fr-FR}}</ref>
* ''Libres et égaux : L'émancipation des Juifs (1789–1791)'' (1989)<ref>{{Cite journal |last=Sibelman |first=Simon P. |date=1990 |title=Review of Libres et éqaux: l'émancipation des Juifs, 1789–1791 |journal=The French Review |volume=64 |issue=1 |pages=184–186 |issn=0016-111X |jstor=395705}}</ref>
* ''La prison républicaine, 1871–1914'' (1992)<ref name=":5" />
* ''Un antisémitisme ordinaire'' (1997)<ref>{{Cite journal |last=Simonin |first=Anne |date=1997 |title=Review of Un antisémitisme ordinaire. Vichy et les avocats juifs (1940–944) |journal=Le Mouvement Social |issue=180 |pages=226–229 |doi=10.2307/3779372 |issn=0027-2671 |jstor=3779372}}</ref>
* ''L'abolition'' (2000), recounting his fight for the abolition of the death penalty in France<ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
* ''Une constitution européenne'' (2002)<ref>{{Cite journal |last=Badinter |first=Robert |last2=Garapon |first2=Antoine |last3=Padis |first3=Marc-Olivier |date=2003 |title=Une constitution pour l'Europe: Entretien avec Robert Badinter |journal=Esprit |volume=291 |issue=1 |pages=33–41 |issn=0014-0759 |jstor=24469869}}</ref>
* ''Le rôle du juge dans la société moderne'' (2003)<ref name=":5" />
* ''Contre la peine de mort'' (2006)<ref name=":6" />
* ''Les épines et les roses'' (2011), on his failures and successes as Minister of Justice
== Referime ==
{{reflist}}
== Lidhjet e jashtme ==
* [http://www.senat.fr/senfic/badinter_robert95006b.html Official page of Robert Badinter in the French Senate]
* {{In lang|fr|cap=yes}} [http://www.senat.fr/senfic/badinter_robert95006b.html La page de Robert Badinter sur le site du Sénat]
* {{In lang|fr|cap=yes}} [http://archives.tsr.ch/search?q_doc-id=ecoles-peinemort ''Vidéo:'' Robert Badinter] en 1976, il motive son engagement contre la peine de mort, une archive de la [[Télévision suisse romande]]
* {{In lang|fr|cap=yes}} [https://web.archive.org/web/20080414122616/http://www.uhb.fr/jsp/fiche_actualite.jsp?STNAV=&RUBNAV=&CODE=1207921682117&LANGUE=0&RH=PAGELIBRE ''UHB Rennes II'' : Autour de l'oeuvre de Robert Badinter: Éthique et justice. Synergie des savoirs et des compétences et perspectives d'application en psychocriminologie. "journées d'étude les 22 et 23 mai 2008 à l'université Rennes 2, sur le thème 'Autour de l'œuvre de Robert Badinter: Éthique et justice{{'"}}], uhb.fr; accessed 12 March 2017. {{in lang|fr}}
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Lindje 1928]]
[[Kategoria:Politikanë nga Parisi]]
[[Kategoria:Vdekje 2024]]
[[Kategoria:Aktivistë francezë kundër dënimit me vdekje]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit Kolumbia]]
[[Kategoria:Anëtarë të Shoqatës Filozofike Amerikane]]
5rq7qketbkk7p8bzuushui34a8abitn
2658867
2658854
2024-04-25T15:31:59Z
Edukatori
112234
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific_prefix =
| name = Robert Badinter
| honorific_suffix =
| image = Robert Badinter, 2013 (cropped).JPG
| caption = Badinter in 2013
| order = [[Senate (France)|Senator]]
| office =
| termstart = 24 September 1995
| termend = 30 September 2011
| constituency = [[Hauts-de-Seine]]
| predecessor = [[Françoise Seligmann]]
| successor = [[Philippe Kaltenbach]]
| order2 = President of the [[Constitutional Council (France)|Constitutional Council]]
| office2 =
| termstart2 = 4 March 1986
| termend2 = 4 March 1995
| appointer2 = [[François Mitterrand]]
| predecessor2 = [[Daniel Mayer]]
| successor2 = [[Roland Dumas]]
| birth_date = {{birth date|df=y|1928|03|30}}
| birth_place = [[Paris]], France
| death_date = {{death date and age|9|2|2024|30|03|1928|df=yes}}
| death_place = Paris, France
| spouse = [[Élisabeth Badinter]]
| party = [[Socialist Party (France)|Socialist Party]]
| relations =
| children = 3
| residence =
| alma_mater = [[University of Paris]] ([[Bachelor of Laws|LLB]])<br>[[Columbia University]] ([[Master of Arts|MA]])
| occupation = Lawyer, professor, politician, activist
| profession =
| signature =
| website =
}}
'''Robert Badinter''' (30 mars 1928 – 9 shkurt 2024) ishte një avokat, politikan dhe autor francez që miratoi heqjen e dënimit me vdekje në Francë në vitin 1981, ndërsa shërbente si Ministër i Drejtësisë nën [[François Mitterrand]] . Ai gjithashtu shërbeu në poste të emëruara të nivelit të lartë pranë organeve kombëtare dhe ndërkombëtare që punojnë për drejtësinë dhe sundimin e ligjit.
== Fëmijëria dhe shkollimi ==
Robert Badinter lindi më 30 mars 1928, në Paris nga Simon Badinter dhe Charlotte Rosenberg. <ref name=":0">{{Cite web |title=20ème anniversaire de l'abolition de la peine de mort en France: Robert Badinter, repères biographiques |trans-title=20th anniversary of the abolition of the death penalty in France: biography of Robert Badinter |url=https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303214510/https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |archive-date=3 mars 2016 |access-date=2 dhjetorr 2020 |website=www.senat.fr |language=fr}}</ref> Familja e tij hebreje [[Besarabia|besarabe]] kishte emigruar në Francë në vitin 1921 për t'i shpëtuar [[Pogromi|masakrave]] . Gjatë Luftës së Dytë Botërore, pas pushtimit nazist të Parisit, familja e tij kërkoi strehim në Lion. Babai i tij u kap në Rue Sainte-Catherine Roundup të vitit 1943 dhe u deportua me hebrenj të tjerë në kampin e shfarosjes Sobibor, ku u vra menjëherë pas kësaj. <ref name=":1">{{Cite web |last=Ivry |first=Benjamin |date=1 korrik 2010 |title=Robert Badinter, Defender of Life and Liberty |url=https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |url-access=limited |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200924223922/https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |archive-date=24 shtator 2020 |access-date=2 dhjetor 2020}}</ref>
Badinter u diplomua për drejtësi në Fakultetin Juridik të Parisit të [[Universiteti i Parisit|Universitetit të Parisit]] . Më pas ai shkoi në Shtetet e Bashkuara për të vazhduar studimet në [[Universiteti i Kolumbias|Universitetin e Kolumbias]] në New York City, ku mori masterin . Ai vazhdoi përsëri studimet në [[Universiteti i Parisit|Sorbonë]] deri në vitin 1954. <ref name=":2">{{Cite web |title=Robert Badinter – International Commission Against the Death Penalty |url=https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210202213010/https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |archive-date=2 shkurt 2021 |access-date=2 prill 2021}}</ref> Në vitin 1965, Badinter u emërua profesor në Universitetin e Sorbonës. Ai vazhdoi si profesor [[Emeritusi|emeritus]] deri në vitin 1996. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter : biographie, actualités et émissions France Culture |url=https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015081532/https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |archive-date=15 tetor 2019 |access-date=15 tetor 2019 |website=France Culture}}</ref>
== Karriera politike ==
=== Fillimet ===
Badinter e filloi karrierën e tij në Paris në 1951, si avokat duke punuar me Henri Torrès . <ref>{{Cite web |date=31 mars 2021 |title=Robert Badinter |url=https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015073504/https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |archive-date=15 tetor 2019 |access-date=15 tetor 2019 |website=www.fayard.fr}}</ref> Në vitin 1965, së bashku me Jean-Denis Bredin, ai themeloi firmën ligjore Badinter, Bredin et partenaires, (tani Bredin Prat ) <ref>{{Cite web |date=18 qershor 2016 |title=Robert Badinter: "The right to life is the most fundamental human right" |url=https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20220614042423/https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |archive-date=14 qershor 2022 |access-date=2 prill 2021 |website=Ensemble contre la peine de mort}}</ref> ku ushtroi profesionin e avokatit deri në vitin 1981.
=== Rasti Bontems ===
Aktivizmi i Badinterit kundër dënimit me vdekje filloi pas ekzekutimit të Roger Bontems më 28 nëntor 1972. Së bashku me Claude Buffet, Bontems kishte marrë peng një roje burgu dhe një infermiere gjatë revoltës së vitit 1971 në burgun Clairvaux . Ndërsa policia po sulmonte ndërtesën, Buffet u preu fytin pengjeve. Juria i dënoi të dy burrat me vdekje. Badinter shërbeu si avokat mbrojtës për Bontems dhe u zemërua nga dënimi. Pasi ishte dëshmitar i ekzekutimeve, Badinter iu përkushtua heqjes së dënimit me vdekje. <ref>{{Cite web |date=9 tetor 2021 |title=Robert Badinter, the lawyer who fought to end the death penalty in France |url=https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180925/https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |archive-date=30 janar 2023 |access-date=30 janar 202 |website=France 24 |language=en}}</ref>
=== Denimi me vdekje ===
Në këtë kontekst, ai ra dakord të mbronte Patrick Henry-n . <ref>{{Cite web |date=10 tetor 2002 |title=Paying the life penalty |url=http://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180947/https://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |archive-date=30 janar 2023 |access-date=30 janar 2023 |website=the Guardian |language=en}}</ref> Në janar 1976, tetë-vjeçari Philippe Bertrand u rrëmbye. Henry shpejt u kap si i dyshuar, por u lirua për shkak të mungesës së provave. Ai jepte intervista në televizion, duke thënë se ata që rrëmbyen dhe vranë fëmijët e meritojnë vdekjen. Disa ditë më vonë, ai u arrestua përsëri dhe iu tregua kufoma e Bertrand-it të fshehur në një batanije nën shtratin e tij. Badinter dhe Robert Bocquillon mbrojtën Henrin, duke e bërë çështjen jo për fajin e Henrit, por kundër aplikimit të dënimit me vdekje. Henry u dënua me burgim të përjetshëm dhe vdiq disa muaj pas një lirimi të dhembshur nga burgu në 2017 (pas marrjes së lirimit me kusht në 2001, revokuar në 2002). <ref>{{Cite web |last=Devin |first=Willy Le |title=Patrick Henry, un prisonnier condamné pour l'éternité |url=https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180935/https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |archive-date=30 janar 2023 |access-date=30 janar 2023 |website=Libération |language=fr}}</ref> Vendimi i butë erdhi si një tronditje, me disa botime që e kishin quajtur tashmë rezultatin si një siguri virtuale për ekzekutim; Sipas burimeve spekulative, votimi kritik për dënimin me vdekje dështoi me një shumicë votash shtatë me pesë. <ref>{{Cite news |date=19 shtator 1981 |title=Les six |language=fr |work=Le Monde.fr |url=https://www.lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html |access-date=23 shkurt 2024}}</ref> <ref>{{Cite journal |last=Vimont |first=Jean-Claude |date=20 shkurt 2014 |title=Un ado condamné à mort en 1975. L'affaire Bruno T. au milieu des années soixante-dix |url=https://journals.openedition.org/criminocorpus/2673 |journal=Criminocorpus. Revue d'Histoire de la justice, des crimes et des peines |language=fr |doi=10.4000/criminocorpus.2673 |issn=2108-6907 |doi-access=free}}</ref> Rasti i Jerome Carrein, i dënuar 15 ditë pas dënimit të Henrit për vrasjen e një fëmije, u quajt gjerësisht "hakmarrja e gijotinës". <ref>{{Cite web |last= |first= |date=21 janar 2018 |title=L’affaire Carrein ou «la revanche de la guillotine» |url=https://www.leparisien.fr/faits-divers/l-affaire-carrein-ou-la-revanche-de-la-guillotine-21-01-2018-7514370.php |access-date=23 shkurt 2024 |website=leparisien.fr |language=fr-FR}}</ref> <ref>{{Cite news |date=24 qershor 1977 |title=Guillotining of a Killer In France Denounced |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/1977/06/24/archives/guillotining-of-a-killer-in-france-denounced.html |access-date=23 shkurt 2024 |issn=0362-4331}}</ref> Deri në ekzekutimin e Gary Gilmore në [[Utah]] më 17 janar, tre ditë përpara vendimit të Henrit, Franca ishte e vetmja demokraci liberale perëndimore që kryente ekzekutime në mënyrë aktive.
Pavarësisht nga këndvështrimi modernist i presidentit [[Valéry Giscard d'Estaing]] dhe kundërshtimi i deklaruar ndaj gijotinës, gjatë kësaj periudhe ndodhën tre ekzekutime të tjera, të Christian Ranucci në korrik 1976, Carrein në qershor 1977 dhe Hamida Djandoubi në shtator 1977. Badinter nuk mori pjesë në debatin në asnjë rast. <ref>{{Cite news |last=Willsher |first=Kim |date=3 dhjetor 2020 |title=Valéry Giscard d'Estaing obituary |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |url-status=live |access-date=13 shkurt 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231027172805/https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |archive-date=27 tetor 2023}}</ref> <ref name="WaPo" /> Megjithatë, 63% e votuesve francezë mbështetën mbajtjen e dënimit me vdekje në kohën kur ai u hoq. <ref name="DPRU" /> Në vitet 1980-81, Badinter mbrojti Philippe Maurice, dënimi me vdekje i të cilit u konfirmua nga gjykata e lartë në mars 1981, javë përpara zgjedhjes së [[Presidenti i Francës|presidentit]] të abolicionistit [[François Mitterrand]] . <ref name="DPRU">{{Cite web |last=Carolyn Hoyle |date=14 shkurt 2024 |title=The DPRU honours Robert Badinter (1928–2024) |url=https://www.law.ox.ac.uk/content/news/dpru-honours-robert-badinter-1928-2024 |publisher=Death Penalty Research Unit}}</ref> <ref>{{Cite web |last=BARRAUD |first=Par Jeanne |date=9 shkurt 2024 |title=Robert Badinter l’a sauvé, voici l’histoire du dernier condamné à mort français, devenu historien - Edition du soir Ouest-France - 09/02/2024 |url=https://www.ouest-france.fr/leditiondusoir/2024-02-09/robert-badinter-l-a-sauve-voici-l-histoire-du-dernier-condamne-a-mort-francais-devenu-historien-c1eb6814-8bed-4f0b-aaff-5e6ecb94d7d3 |access-date=23 shkurt 2024 |website=Ouest-France.fr |language=fr}}</ref> Tetë dënime të tjera me vdekje u dhanë përpara miratimit të projekt-ligjit të heqjes nga parlamenti francez në shtator (vetëm dy ditët e fundit para votimit të Senatit), por asnjë nuk arriti në fazën e ekzekutimit dhe u konvertua me aktin e heqjes. <ref>lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html</ref> <ref>http://cewamale.free.fr/Geneami/condamnations.html</ref> Dënimi i Maurice, pas lobimit nga Badinter, u zbut nga Mitterrand më 25 maj, ndër aktet e para të Mitterrand si president. <ref name="WaPo">{{Cite news |last=Edward Cody |date=17 shtator 1981 |title=France Will Retire Its Guillotine and Abolish the Death Penalty |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1981/09/18/france-will-retire-its-guillotine-and-abolish-the-death-penalty/3ab103aa-ebc0-40db-a311-a7525c704a4b/}}</ref>
=== Mandati ministror (1981–1986) ===
Në vitin 1981, [[François Mitterrand]], një kundërshtar i vetëshpallur i dënimit me vdekje, u zgjodh president dhe Badinter u emërua Ministër i Drejtësisë . Ndër veprimet e tij të para ishte prezantimi i një projektligji në [[Sistemi shtetëror në Francë|Parlament]] që propozonte heqjen e dënimit me vdekje për të gjitha krimet, si civile ashtu edhe ushtarake. Projektligji u miratua nga Senati pas një debati të ashpër më 30 shtator 1981. Më 9 tetor ligji u miratua zyrtarisht, duke i dhënë fund dënimit me vdekje në Francë. <ref>{{Cite web |date=16 shtator 2021 |title=Fighting to end death penalty worldwide 40 years after its abolition in France |url=https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180930/https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |archive-date=30 janar 2023 |access-date=30 janar 2023 |publisher=[[Radio France Internationale|RFI]] |language=en}}</ref>
Gjatë mandatit të tij, ai ndihmoi gjithashtu në shfuqizimin e " ''juridiksioneve të përjashtimit'' " ("gjykatat e posaçme"), të tilla si Cour de Sûreté de l'État (" {{Interlanguage link|State Security Court (France)|fr|Cour de sûreté de l'État (France)}} ") dhe gjykatat ushtarake, <ref name=":4">{{Cite web |date=9 janar 1989 |title=EUROPEAN HUMAN RIGHTS PRIZE |url=https://rm.coe.int/09000016807ab212 |access-date=11 shkurt 2024 |publisher=[[Council of Europe]] |page=9}}</ref> dhe përmirësoi të drejtat e viktimave të krimit. <ref name=":4" />
Ai qëndroi ministër deri në shkurt 1986. <ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
=== 1986–2024 ===
[[Skeda:Robert_Badinter,_2007_(cropped).jpg|parapamje| Badinter në 2007]]
Nga marsi 1986 deri në mars 1995, ai ishte president i Këshillit Kushtetues Francez . Nga viti 1995 deri në 2011, ai shërbeu si senator, duke përfaqësuar [[Departamentet e Francës|departamentin]] [[Hauts-de-Seine]] .
Në vitin 1989, ai mori pjesë në një edicion të emisionit Antenne 2 ''Apostrophes'' kushtuar të drejtave të njeriut, së bashku me [[Tendzin Gyatsho|Dalai Lamën e 14-të]] . Duke diskutuar zhdukjen e kulturës tibetiane nga Tibeti, Badinter përdori termin " gjenocid kulturor ". Ai vlerësoi shembullin e rezistencës jo të dhunshme tibetiane. Badinter u takua me Dalai Lamën shumë herë, veçanërisht në vitin 1998 kur ai e përshëndeti atë si "Kampion i të Drejtave të Njeriut", <ref>{{Cite web |title=Letter December 98 |url=http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304032753/http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |archive-date=4 mars 2016 |access-date=30 janar 2009 |website=www.tibet.fr}}</ref> dhe përsëri në 2008.
Në vitin 1991, Badinter u emërua nga [[Këshilli i Bashkimit Evropian|Këshilli i Ministrave të Komunitetit Evropian]] si anëtar i Komisionit të Arbitrazhit të Konferencës së Paqes për Jugosllavinë . Ai u zgjodh kryetar i komisionit nga katër anëtarët e tjerë, të gjithë kryetarë të gjykatave kushtetuese në [[Komuniteti Ekonomik Evropian|Komunitetin Evropian]] . Komisioni i Arbitrazhit ka dhënë njëmbëdhjetë këshilla në lidhje me "çështjet kryesore ligjore" që lindin nga ndarja e [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë]] .
Badinter ishte presidenti i parë i Gjykatës së Pajtimit dhe Arbitrazhit të [[Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë|Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë]] (OSBE) pas krijimit të saj në 1995; ai shërbeu në atë detyrë deri në vitin 2013. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter – First President of the Court (1995–2013) |url=https://www.osce.org/node/450118 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221124150508/https://www.osce.org/node/450118 |archive-date=24 nëntor 2022 |access-date=24 nëntor 2022 |publisher=OSCE}}</ref>
Badinter kundërshtoi [[Anëtarësimi i Turqisë në Bashkimin Evropian|anëtarësimin e Turqisë në Bashkimin Evropian]], me arsyetimin se Turqia mund të mos jetë në gjendje të zbatojë rregullat e Bashkimit. Ai ishte gjithashtu i shqetësuar për vendndodhjen e vendit, duke thënë: "Ne evropianët do të kemi kufij të përbashkët me Gjeorgjinë, Armeninë, Iranin, Irakun dhe Sirinë. Unë po ju pyes: Çfarë i justifikon kufijtë tanë të përbashkët me këto vende? Çfarë e justifikon këtë do të përfshiheshim në zonat më të rrezikshme të botës?" <ref>{{Cite web |last=Fleishman |first=Jeffrey |date=2004-12-16 |title=Turkey Is Knocking, but EU Is Hesitating |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210506052345/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |archive-date=6 maj 2021 |access-date=2024-02-12 |website=[[Los Angeles Times]] |language=en-US}}</ref>
Si kryetar i Komisionit të Arbitrazhit, ai fitoi respekt të lartë në mesin e [[Maqedonët e sotëm|maqedonasve]] dhe grupeve të tjera etnike në [[Maqedonia e Veriut|Republikën e Maqedonisë,]] sepse rekomandoi "që përdorimi i emrit 'Maqedoni' nuk mund të nënkuptojë asnjë pretendim territorial ndaj një shteti tjetër". Ai mbështeti njohjen e plotë të republikës në 1992. <ref>{{Cite web |date=15 shkurt 2005 |title=Recognition of States: Annex 3 |url=http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050215223455/http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-date=15 shkurt 2005}}</ref> Ai ishte i përfshirë në hartimin e të ashtuquajturës [[Marrëveshja e Ohrit|Marrëveshje të Ohrit]] në Republikën e Maqedonisë. <ref name=":3">{{Cite journal |last=Reka |first=Blerim |date=2014-01-01 |title=The Ohrid Peace Process: The Past, the Present, and the Future Perspective |journal=Comparative Southeast European Studies |language=en |volume=62 |issue=1 |pages=19–33 |doi=10.1515/soeu-2014-620103 |issn=2701-8202}}</ref> Kjo marrëveshje bazohej në parimin që propozimet e lidhura me etninë të miratuara nga kuvendi kombëtar (dhe më vonë të zbatohen në veprimet e këshillave të qytetit dhe organeve të tjera të pushtetit lokal) duhet të mbështeten nga një shumicë e dyfishtë e grupeve etnike maqedonase dhe shqiptare. Ky shpesh quhet "parimi i Badinterit". <ref name=":3" /> <ref>{{Cite journal |last=Navari |first=Cornelia |date=2014 |title=Territoriality, self-determination and Crimea after Badinter |journal=International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1944–) |volume=90 |issue=6 |pages=1299–1318 |doi=10.1111/1468-2346.12171 |issn=0020-5850 |jstor=24538667}}</ref>
Në vitin 2009, Badinter shprehu shqetësimin për heqjen nga Papa të shkishërimit të peshkopit kontrovers katolik anglez Richard Williamson, i cili kishte shprehur mohimin e Holokaustit dhe ishte [[Shenjtëria|shuguruar]] ilegalisht peshkop. <ref>{{Cite web |title=Evêque négationniste : Robert Badinter s'indigne |url=https://www.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120715121218/http://tempsreel.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |archive-date=15 korrik 2012 |website=L'Obs}}</ref> Papa e riaktivizoi shkishërimin më vonë. <ref>{{Cite web |date=2015-03-20 |title=Scomunicato il vescovo negazionista monsignor Williamson |url=https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240110013448/https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |archive-date=10 janar 2024 |access-date=2021-06-30 |website=[[Il Giornale]] |language=it}}</ref>
Badinter u zgjodh në Shoqërinë Filozofike Amerikane në 2009. <ref>{{Cite web |title=APS Member History |url=https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423150436/https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |archive-date=23 April 2021 |access-date=2021-04-23 |website=search.amphilsoc.org}}</ref>
=== Projekti Botëror i Drejtësisë ===
Badinter shërbeu si Bashkëkryetar Nderi për Projektin Botëror të Drejtësisë . Ai punon për të udhëhequr një përpjekje globale, multidisiplinare për të forcuar [[Sundimi i ligjit|sundimin e ligjit]] për zhvillimin e komuniteteve të mundësive dhe barazisë. <ref>{{Cite web |title=About |url=http://worldjusticeproject.com/about/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100203064233/http://www.worldjusticeproject.com/about/ |archive-date=3 February 2010 |access-date=23 shkurt 2010}}</ref>
=== Rasti i Dominique Strauss-Kahn ===
Në fillim të çështjes së Dominique Strauss-Kahn në vitin 2011, në të cilin Drejtori Menaxhues i FMN-së u akuzua për përdhunim dhe u arrestua nga policia në New York City, Robert Badinter reagoi duke i thënë France Interit se ishte i indinjuar nga " vrasje mediatike" dhe denoncoi "dështimin e një sistemi të tërë" të natyrshme në ecjen perp të Strauss-Kahn, një i dyshuar, por edhe të medias që gjykon fajësinë e një fajtori të supozuar për akuza që nuk kishin nisur një gjyq dhe që përfundimisht u pushuan. . <ref>{{Cite news |last=Williams |first=Matt |date=10 dhjetor 2012 |title=Dominique Strauss-Kahn settles sexual assault case with hotel maid |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |url-status=live |access-date=12 maj 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220126172216/https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |archive-date=26 janar 2022}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Perp walk? Blame Giuliani |url=https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512105733/https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |archive-date=12 maj 2021 |access-date=12 maj 2021 |website=[[Reuters]]}}</ref> <ref>{{Cite news |last=Reddy |first=Sudeep |title=Strauss-Kahn Resigns From IMF |language=en-US |work=WSJ |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703509104576331623409445148?mod=WSJ_hp_LEFTTopStories |access-date=2024-02-23}}</ref> Strauss-Kahn kishte qenë një kandidat i favorizuar socialist për zgjedhjet presidenciale të prillit të ardhshëm, por hoqi të gjitha pretendimet për të kandiduar pas arrestimit të tij.
Badinter u martua me filozofin dhe shkrimtaren feministe Élisabeth Bleustein-Blanchet, e bija e Marcel Bleustein-Blanchet, i cili ishte themeluesi i Publicis, një kompani shumëkombëshe reklamash dhe marrëdhëniesh me publikun. Ai vdiq në Paris gjatë natës së 8 deri më 9 shkurt 2024, në moshën 95-vjeçare. <ref>{{Cite news |date=9 shkurt 2024 |title=Décès de Robert Badinter |work=Gouvernement.fr |url=https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |url-status=live |access-date=9 shkurt 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240210104550/https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |archive-date=10 shkurt 2024}}</ref> Presidenti Macron më vonë njoftoi se Badinter do të nderohej me varrim në Panteon . <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, ex-justice minister who fought to abolish death penalty |url=https://www.france24.com/en/france/20240214-france-to-pay-tribute-to-badinter-french-ex-minister-who-fought-to-abolish-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=France 24 |language=en}}</ref> <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, minister who won fight to end death penalty |url=https://www.rfi.fr/en/france/20240214-france-pays-tribute-to-badinter-minister-who-won-fight-to-end-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=RFI |language=en}}</ref>
== Çmimet ==
Badinter refuzoi çdo dallim nderi nga Urdhri Kombëtar i [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]] (siç bëri gruaja e tij) dhe Urdhri Kombëtar i Mérite . Ai megjithatë mori dekorata të huaja, veçanërisht Urdhrin e Tomáš Garrigue Masaryk (Republika Çeke) në 2001. <ref>{{Cite web |title=Seznam vyznamenaných |url=https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171109022703/https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |archive-date=9 nëntor 2017 |access-date=11 maj 2021}}</ref> dhe Urdhri 8-Shtator ( [[Maqedonia e Veriut]] ) në 2006. <ref>{{Cite web |title=Hungarian PM Gets Macedonia's Top Award |url=https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210430045250/https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |archive-date=30 prill 2021 |access-date=11 maj 2021}}</ref> Si një aktivist i vjetër për heqjen e dënimit me vdekje, Robert Badinter u emërua anëtar nderi i Komisionit Ndërkombëtar kundër Dënimit me Vdekje . <ref name=":2" /> Atij iu dha Çmimi Ndërkombëtar i Shfuqizimit nga Fokusi i Dënimit me Vdekje në 2023. <ref>{{Cite web |last=Delucco |first=Mary Kate |date=2024-02-09 |title="The death penalty must disappear from the entire world as it is a shame for humanity." |url=https://deathpenalty.org/the-death-penalty-must-disappear-from-the-entire-world-as-it-is-a-shame-for-humanity/ |access-date=2024-03-03 |website=Death Penalty FOCUS |language=en-US}}</ref>
== Përmbledhje e karrierës politike ==
: Emërimet politike:
:* Kryetari i Këshillit Kushtetues : 1986–1995.
:* Ministër i Drejtësisë: 1981–1986 (dorëhequr pas emërimit si kryetar i Këshillit Kushtetues).
: Zyra e zgjedhur:
:* Senatori për [[Hauts-de-Seine]] : 1995–2011. Zgjedhur në 1995, rizgjedhur në 2004. <ref>{{Cite web |date=2024-02-11 |title=BADINTER Robert |url=https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231021073604/https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |archive-date=21 tetor 2023 |access-date=2024-02-12 |website=Sénat |language=fr-FR}}</ref>
== Publikime ==
* ''L'exécution'' (1973), about the trial of Claude Buffet and Roger Bontems<ref>{{Cite news |last=Cohen |first=Roger |last2=Breeden |first2=Aurelien |date=2024-02-09 |title=Robert Badinter, Who Won Fight to End Death Penalty in France, Dies at 95 |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |url-status=live |access-date=2024-02-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240212073149/https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |archive-date=12 shkurt 2024 |issn=0362-4331}}</ref>
* ''Condorcet, 1743–1794'' (1988), co-authored with Élisabeth Badinter.<ref>{{Cite journal |last=McClellan |first=James E. |date=tetor 1990 |title=ELISABETH BADINTER and ROBERT BADINTER. Condorcet (1743–1794): Un Intellectuel en politique. Paris: Fayard. 1988. Pp. 658. 140 fr |journal=The American Historical Review |doi=10.1086/ahr/95.4.1207 |issn=1937-5239}}</ref>
* ''Une autre justice'' (1989)<ref name=":5">{{Cite web |date=1981-06-23 |title=Disparition de Robert Badinter |url=https://www.gazette-du-palais.fr/actualites-professionnelles/disparition-de-robert-badinter/ |access-date=2024-02-12 |website=Gazette du Palais |language=fr-FR}}</ref>
* ''Libres et égaux : L'émancipation des Juifs (1789–1791)'' (1989)<ref>{{Cite journal |last=Sibelman |first=Simon P. |date=1990 |title=Review of Libres et éqaux: l'émancipation des Juifs, 1789–1791 |journal=The French Review |volume=64 |issue=1 |pages=184–186 |issn=0016-111X |jstor=395705}}</ref>
* ''La prison républicaine, 1871–1914'' (1992)<ref name=":5" />
* ''Un antisémitisme ordinaire'' (1997)<ref>{{Cite journal |last=Simonin |first=Anne |date=1997 |title=Review of Un antisémitisme ordinaire. Vichy et les avocats juifs (1940–944) |journal=Le Mouvement Social |issue=180 |pages=226–229 |doi=10.2307/3779372 |issn=0027-2671 |jstor=3779372}}</ref>
* ''L'abolition'' (2000), recounting his fight for the abolition of the death penalty in France<ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
* ''Une constitution européenne'' (2002)<ref>{{Cite journal |last=Badinter |first=Robert |last2=Garapon |first2=Antoine |last3=Padis |first3=Marc-Olivier |date=2003 |title=Une constitution pour l'Europe: Entretien avec Robert Badinter |journal=Esprit |volume=291 |issue=1 |pages=33–41 |issn=0014-0759 |jstor=24469869}}</ref>
* ''Le rôle du juge dans la société moderne'' (2003)<ref name=":5" />
* ''Contre la peine de mort'' (2006)<ref name=":6" />
* ''Les épines et les roses'' (2011), on his failures and successes as Minister of Justice
== Referime ==
{{reflist}}
== Lidhjet e jashtme ==
* [http://www.senat.fr/senfic/badinter_robert95006b.html Official page of Robert Badinter in the French Senate]
* {{In lang|fr|cap=yes}} [http://www.senat.fr/senfic/badinter_robert95006b.html La page de Robert Badinter sur le site du Sénat]
* {{In lang|fr|cap=yes}} [http://archives.tsr.ch/search?q_doc-id=ecoles-peinemort ''Vidéo:'' Robert Badinter] en 1976, il motive son engagement contre la peine de mort, une archive de la [[Télévision suisse romande]]
* {{In lang|fr|cap=yes}} [https://web.archive.org/web/20080414122616/http://www.uhb.fr/jsp/fiche_actualite.jsp?STNAV=&RUBNAV=&CODE=1207921682117&LANGUE=0&RH=PAGELIBRE ''UHB Rennes II'' : Autour de l'oeuvre de Robert Badinter: Éthique et justice. Synergie des savoirs et des compétences et perspectives d'application en psychocriminologie. "journées d'étude les 22 et 23 mai 2008 à l'université Rennes 2, sur le thème 'Autour de l'œuvre de Robert Badinter: Éthique et justice{{'"}}], uhb.fr; accessed 12 March 2017. {{in lang|fr}}
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Lindje 1928]]
[[Kategoria:Politikanë nga Parisi]]
[[Kategoria:Vdekje 2024]]
[[Kategoria:Aktivistë francezë kundër dënimit me vdekje]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit Kolumbia]]
[[Kategoria:Anëtarë të Shoqatës Filozofike Amerikane]]
fawgw5hp7dvg6am0odkczn9i62sfjxj
2658893
2658867
2024-04-25T15:51:51Z
Edukatori
112234
removed [[Category:Anëtarë të Shoqatës Filozofike Amerikane]]; added [[Category:Anëtarë të Shoqërisë Filozofike Amerikane]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific_prefix =
| name = Robert Badinter
| honorific_suffix =
| image = Robert Badinter, 2013 (cropped).JPG
| caption = Badinter in 2013
| order = [[Senate (France)|Senator]]
| office =
| termstart = 24 September 1995
| termend = 30 September 2011
| constituency = [[Hauts-de-Seine]]
| predecessor = [[Françoise Seligmann]]
| successor = [[Philippe Kaltenbach]]
| order2 = President of the [[Constitutional Council (France)|Constitutional Council]]
| office2 =
| termstart2 = 4 March 1986
| termend2 = 4 March 1995
| appointer2 = [[François Mitterrand]]
| predecessor2 = [[Daniel Mayer]]
| successor2 = [[Roland Dumas]]
| birth_date = {{birth date|df=y|1928|03|30}}
| birth_place = [[Paris]], France
| death_date = {{death date and age|9|2|2024|30|03|1928|df=yes}}
| death_place = Paris, France
| spouse = [[Élisabeth Badinter]]
| party = [[Socialist Party (France)|Socialist Party]]
| relations =
| children = 3
| residence =
| alma_mater = [[University of Paris]] ([[Bachelor of Laws|LLB]])<br>[[Columbia University]] ([[Master of Arts|MA]])
| occupation = Lawyer, professor, politician, activist
| profession =
| signature =
| website =
}}
'''Robert Badinter''' (30 mars 1928 – 9 shkurt 2024) ishte një avokat, politikan dhe autor francez që miratoi heqjen e dënimit me vdekje në Francë në vitin 1981, ndërsa shërbente si Ministër i Drejtësisë nën [[François Mitterrand]] . Ai gjithashtu shërbeu në poste të emëruara të nivelit të lartë pranë organeve kombëtare dhe ndërkombëtare që punojnë për drejtësinë dhe sundimin e ligjit.
== Fëmijëria dhe shkollimi ==
Robert Badinter lindi më 30 mars 1928, në Paris nga Simon Badinter dhe Charlotte Rosenberg. <ref name=":0">{{Cite web |title=20ème anniversaire de l'abolition de la peine de mort en France: Robert Badinter, repères biographiques |trans-title=20th anniversary of the abolition of the death penalty in France: biography of Robert Badinter |url=https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303214510/https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |archive-date=3 mars 2016 |access-date=2 dhjetorr 2020 |website=www.senat.fr |language=fr}}</ref> Familja e tij hebreje [[Besarabia|besarabe]] kishte emigruar në Francë në vitin 1921 për t'i shpëtuar [[Pogromi|masakrave]] . Gjatë Luftës së Dytë Botërore, pas pushtimit nazist të Parisit, familja e tij kërkoi strehim në Lion. Babai i tij u kap në Rue Sainte-Catherine Roundup të vitit 1943 dhe u deportua me hebrenj të tjerë në kampin e shfarosjes Sobibor, ku u vra menjëherë pas kësaj. <ref name=":1">{{Cite web |last=Ivry |first=Benjamin |date=1 korrik 2010 |title=Robert Badinter, Defender of Life and Liberty |url=https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |url-access=limited |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200924223922/https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |archive-date=24 shtator 2020 |access-date=2 dhjetor 2020}}</ref>
Badinter u diplomua për drejtësi në Fakultetin Juridik të Parisit të [[Universiteti i Parisit|Universitetit të Parisit]] . Më pas ai shkoi në Shtetet e Bashkuara për të vazhduar studimet në [[Universiteti i Kolumbias|Universitetin e Kolumbias]] në New York City, ku mori masterin . Ai vazhdoi përsëri studimet në [[Universiteti i Parisit|Sorbonë]] deri në vitin 1954. <ref name=":2">{{Cite web |title=Robert Badinter – International Commission Against the Death Penalty |url=https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210202213010/https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |archive-date=2 shkurt 2021 |access-date=2 prill 2021}}</ref> Në vitin 1965, Badinter u emërua profesor në Universitetin e Sorbonës. Ai vazhdoi si profesor [[Emeritusi|emeritus]] deri në vitin 1996. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter : biographie, actualités et émissions France Culture |url=https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015081532/https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |archive-date=15 tetor 2019 |access-date=15 tetor 2019 |website=France Culture}}</ref>
== Karriera politike ==
=== Fillimet ===
Badinter e filloi karrierën e tij në Paris në 1951, si avokat duke punuar me Henri Torrès . <ref>{{Cite web |date=31 mars 2021 |title=Robert Badinter |url=https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015073504/https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |archive-date=15 tetor 2019 |access-date=15 tetor 2019 |website=www.fayard.fr}}</ref> Në vitin 1965, së bashku me Jean-Denis Bredin, ai themeloi firmën ligjore Badinter, Bredin et partenaires, (tani Bredin Prat ) <ref>{{Cite web |date=18 qershor 2016 |title=Robert Badinter: "The right to life is the most fundamental human right" |url=https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20220614042423/https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |archive-date=14 qershor 2022 |access-date=2 prill 2021 |website=Ensemble contre la peine de mort}}</ref> ku ushtroi profesionin e avokatit deri në vitin 1981.
=== Rasti Bontems ===
Aktivizmi i Badinterit kundër dënimit me vdekje filloi pas ekzekutimit të Roger Bontems më 28 nëntor 1972. Së bashku me Claude Buffet, Bontems kishte marrë peng një roje burgu dhe një infermiere gjatë revoltës së vitit 1971 në burgun Clairvaux . Ndërsa policia po sulmonte ndërtesën, Buffet u preu fytin pengjeve. Juria i dënoi të dy burrat me vdekje. Badinter shërbeu si avokat mbrojtës për Bontems dhe u zemërua nga dënimi. Pasi ishte dëshmitar i ekzekutimeve, Badinter iu përkushtua heqjes së dënimit me vdekje. <ref>{{Cite web |date=9 tetor 2021 |title=Robert Badinter, the lawyer who fought to end the death penalty in France |url=https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180925/https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |archive-date=30 janar 2023 |access-date=30 janar 202 |website=France 24 |language=en}}</ref>
=== Denimi me vdekje ===
Në këtë kontekst, ai ra dakord të mbronte Patrick Henry-n . <ref>{{Cite web |date=10 tetor 2002 |title=Paying the life penalty |url=http://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180947/https://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |archive-date=30 janar 2023 |access-date=30 janar 2023 |website=the Guardian |language=en}}</ref> Në janar 1976, tetë-vjeçari Philippe Bertrand u rrëmbye. Henry shpejt u kap si i dyshuar, por u lirua për shkak të mungesës së provave. Ai jepte intervista në televizion, duke thënë se ata që rrëmbyen dhe vranë fëmijët e meritojnë vdekjen. Disa ditë më vonë, ai u arrestua përsëri dhe iu tregua kufoma e Bertrand-it të fshehur në një batanije nën shtratin e tij. Badinter dhe Robert Bocquillon mbrojtën Henrin, duke e bërë çështjen jo për fajin e Henrit, por kundër aplikimit të dënimit me vdekje. Henry u dënua me burgim të përjetshëm dhe vdiq disa muaj pas një lirimi të dhembshur nga burgu në 2017 (pas marrjes së lirimit me kusht në 2001, revokuar në 2002). <ref>{{Cite web |last=Devin |first=Willy Le |title=Patrick Henry, un prisonnier condamné pour l'éternité |url=https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180935/https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |archive-date=30 janar 2023 |access-date=30 janar 2023 |website=Libération |language=fr}}</ref> Vendimi i butë erdhi si një tronditje, me disa botime që e kishin quajtur tashmë rezultatin si një siguri virtuale për ekzekutim; Sipas burimeve spekulative, votimi kritik për dënimin me vdekje dështoi me një shumicë votash shtatë me pesë. <ref>{{Cite news |date=19 shtator 1981 |title=Les six |language=fr |work=Le Monde.fr |url=https://www.lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html |access-date=23 shkurt 2024}}</ref> <ref>{{Cite journal |last=Vimont |first=Jean-Claude |date=20 shkurt 2014 |title=Un ado condamné à mort en 1975. L'affaire Bruno T. au milieu des années soixante-dix |url=https://journals.openedition.org/criminocorpus/2673 |journal=Criminocorpus. Revue d'Histoire de la justice, des crimes et des peines |language=fr |doi=10.4000/criminocorpus.2673 |issn=2108-6907 |doi-access=free}}</ref> Rasti i Jerome Carrein, i dënuar 15 ditë pas dënimit të Henrit për vrasjen e një fëmije, u quajt gjerësisht "hakmarrja e gijotinës". <ref>{{Cite web |last= |first= |date=21 janar 2018 |title=L’affaire Carrein ou «la revanche de la guillotine» |url=https://www.leparisien.fr/faits-divers/l-affaire-carrein-ou-la-revanche-de-la-guillotine-21-01-2018-7514370.php |access-date=23 shkurt 2024 |website=leparisien.fr |language=fr-FR}}</ref> <ref>{{Cite news |date=24 qershor 1977 |title=Guillotining of a Killer In France Denounced |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/1977/06/24/archives/guillotining-of-a-killer-in-france-denounced.html |access-date=23 shkurt 2024 |issn=0362-4331}}</ref> Deri në ekzekutimin e Gary Gilmore në [[Utah]] më 17 janar, tre ditë përpara vendimit të Henrit, Franca ishte e vetmja demokraci liberale perëndimore që kryente ekzekutime në mënyrë aktive.
Pavarësisht nga këndvështrimi modernist i presidentit [[Valéry Giscard d'Estaing]] dhe kundërshtimi i deklaruar ndaj gijotinës, gjatë kësaj periudhe ndodhën tre ekzekutime të tjera, të Christian Ranucci në korrik 1976, Carrein në qershor 1977 dhe Hamida Djandoubi në shtator 1977. Badinter nuk mori pjesë në debatin në asnjë rast. <ref>{{Cite news |last=Willsher |first=Kim |date=3 dhjetor 2020 |title=Valéry Giscard d'Estaing obituary |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |url-status=live |access-date=13 shkurt 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231027172805/https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |archive-date=27 tetor 2023}}</ref> <ref name="WaPo" /> Megjithatë, 63% e votuesve francezë mbështetën mbajtjen e dënimit me vdekje në kohën kur ai u hoq. <ref name="DPRU" /> Në vitet 1980-81, Badinter mbrojti Philippe Maurice, dënimi me vdekje i të cilit u konfirmua nga gjykata e lartë në mars 1981, javë përpara zgjedhjes së [[Presidenti i Francës|presidentit]] të abolicionistit [[François Mitterrand]] . <ref name="DPRU">{{Cite web |last=Carolyn Hoyle |date=14 shkurt 2024 |title=The DPRU honours Robert Badinter (1928–2024) |url=https://www.law.ox.ac.uk/content/news/dpru-honours-robert-badinter-1928-2024 |publisher=Death Penalty Research Unit}}</ref> <ref>{{Cite web |last=BARRAUD |first=Par Jeanne |date=9 shkurt 2024 |title=Robert Badinter l’a sauvé, voici l’histoire du dernier condamné à mort français, devenu historien - Edition du soir Ouest-France - 09/02/2024 |url=https://www.ouest-france.fr/leditiondusoir/2024-02-09/robert-badinter-l-a-sauve-voici-l-histoire-du-dernier-condamne-a-mort-francais-devenu-historien-c1eb6814-8bed-4f0b-aaff-5e6ecb94d7d3 |access-date=23 shkurt 2024 |website=Ouest-France.fr |language=fr}}</ref> Tetë dënime të tjera me vdekje u dhanë përpara miratimit të projekt-ligjit të heqjes nga parlamenti francez në shtator (vetëm dy ditët e fundit para votimit të Senatit), por asnjë nuk arriti në fazën e ekzekutimit dhe u konvertua me aktin e heqjes. <ref>lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html</ref> <ref>http://cewamale.free.fr/Geneami/condamnations.html</ref> Dënimi i Maurice, pas lobimit nga Badinter, u zbut nga Mitterrand më 25 maj, ndër aktet e para të Mitterrand si president. <ref name="WaPo">{{Cite news |last=Edward Cody |date=17 shtator 1981 |title=France Will Retire Its Guillotine and Abolish the Death Penalty |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1981/09/18/france-will-retire-its-guillotine-and-abolish-the-death-penalty/3ab103aa-ebc0-40db-a311-a7525c704a4b/}}</ref>
=== Mandati ministror (1981–1986) ===
Në vitin 1981, [[François Mitterrand]], një kundërshtar i vetëshpallur i dënimit me vdekje, u zgjodh president dhe Badinter u emërua Ministër i Drejtësisë . Ndër veprimet e tij të para ishte prezantimi i një projektligji në [[Sistemi shtetëror në Francë|Parlament]] që propozonte heqjen e dënimit me vdekje për të gjitha krimet, si civile ashtu edhe ushtarake. Projektligji u miratua nga Senati pas një debati të ashpër më 30 shtator 1981. Më 9 tetor ligji u miratua zyrtarisht, duke i dhënë fund dënimit me vdekje në Francë. <ref>{{Cite web |date=16 shtator 2021 |title=Fighting to end death penalty worldwide 40 years after its abolition in France |url=https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180930/https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |archive-date=30 janar 2023 |access-date=30 janar 2023 |publisher=[[Radio France Internationale|RFI]] |language=en}}</ref>
Gjatë mandatit të tij, ai ndihmoi gjithashtu në shfuqizimin e " ''juridiksioneve të përjashtimit'' " ("gjykatat e posaçme"), të tilla si Cour de Sûreté de l'État (" {{Interlanguage link|State Security Court (France)|fr|Cour de sûreté de l'État (France)}} ") dhe gjykatat ushtarake, <ref name=":4">{{Cite web |date=9 janar 1989 |title=EUROPEAN HUMAN RIGHTS PRIZE |url=https://rm.coe.int/09000016807ab212 |access-date=11 shkurt 2024 |publisher=[[Council of Europe]] |page=9}}</ref> dhe përmirësoi të drejtat e viktimave të krimit. <ref name=":4" />
Ai qëndroi ministër deri në shkurt 1986. <ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
=== 1986–2024 ===
[[Skeda:Robert_Badinter,_2007_(cropped).jpg|parapamje| Badinter në 2007]]
Nga marsi 1986 deri në mars 1995, ai ishte president i Këshillit Kushtetues Francez . Nga viti 1995 deri në 2011, ai shërbeu si senator, duke përfaqësuar [[Departamentet e Francës|departamentin]] [[Hauts-de-Seine]] .
Në vitin 1989, ai mori pjesë në një edicion të emisionit Antenne 2 ''Apostrophes'' kushtuar të drejtave të njeriut, së bashku me [[Tendzin Gyatsho|Dalai Lamën e 14-të]] . Duke diskutuar zhdukjen e kulturës tibetiane nga Tibeti, Badinter përdori termin " gjenocid kulturor ". Ai vlerësoi shembullin e rezistencës jo të dhunshme tibetiane. Badinter u takua me Dalai Lamën shumë herë, veçanërisht në vitin 1998 kur ai e përshëndeti atë si "Kampion i të Drejtave të Njeriut", <ref>{{Cite web |title=Letter December 98 |url=http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304032753/http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |archive-date=4 mars 2016 |access-date=30 janar 2009 |website=www.tibet.fr}}</ref> dhe përsëri në 2008.
Në vitin 1991, Badinter u emërua nga [[Këshilli i Bashkimit Evropian|Këshilli i Ministrave të Komunitetit Evropian]] si anëtar i Komisionit të Arbitrazhit të Konferencës së Paqes për Jugosllavinë . Ai u zgjodh kryetar i komisionit nga katër anëtarët e tjerë, të gjithë kryetarë të gjykatave kushtetuese në [[Komuniteti Ekonomik Evropian|Komunitetin Evropian]] . Komisioni i Arbitrazhit ka dhënë njëmbëdhjetë këshilla në lidhje me "çështjet kryesore ligjore" që lindin nga ndarja e [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë]] .
Badinter ishte presidenti i parë i Gjykatës së Pajtimit dhe Arbitrazhit të [[Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë|Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë]] (OSBE) pas krijimit të saj në 1995; ai shërbeu në atë detyrë deri në vitin 2013. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter – First President of the Court (1995–2013) |url=https://www.osce.org/node/450118 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221124150508/https://www.osce.org/node/450118 |archive-date=24 nëntor 2022 |access-date=24 nëntor 2022 |publisher=OSCE}}</ref>
Badinter kundërshtoi [[Anëtarësimi i Turqisë në Bashkimin Evropian|anëtarësimin e Turqisë në Bashkimin Evropian]], me arsyetimin se Turqia mund të mos jetë në gjendje të zbatojë rregullat e Bashkimit. Ai ishte gjithashtu i shqetësuar për vendndodhjen e vendit, duke thënë: "Ne evropianët do të kemi kufij të përbashkët me Gjeorgjinë, Armeninë, Iranin, Irakun dhe Sirinë. Unë po ju pyes: Çfarë i justifikon kufijtë tanë të përbashkët me këto vende? Çfarë e justifikon këtë do të përfshiheshim në zonat më të rrezikshme të botës?" <ref>{{Cite web |last=Fleishman |first=Jeffrey |date=2004-12-16 |title=Turkey Is Knocking, but EU Is Hesitating |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210506052345/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |archive-date=6 maj 2021 |access-date=2024-02-12 |website=[[Los Angeles Times]] |language=en-US}}</ref>
Si kryetar i Komisionit të Arbitrazhit, ai fitoi respekt të lartë në mesin e [[Maqedonët e sotëm|maqedonasve]] dhe grupeve të tjera etnike në [[Maqedonia e Veriut|Republikën e Maqedonisë,]] sepse rekomandoi "që përdorimi i emrit 'Maqedoni' nuk mund të nënkuptojë asnjë pretendim territorial ndaj një shteti tjetër". Ai mbështeti njohjen e plotë të republikës në 1992. <ref>{{Cite web |date=15 shkurt 2005 |title=Recognition of States: Annex 3 |url=http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050215223455/http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-date=15 shkurt 2005}}</ref> Ai ishte i përfshirë në hartimin e të ashtuquajturës [[Marrëveshja e Ohrit|Marrëveshje të Ohrit]] në Republikën e Maqedonisë. <ref name=":3">{{Cite journal |last=Reka |first=Blerim |date=2014-01-01 |title=The Ohrid Peace Process: The Past, the Present, and the Future Perspective |journal=Comparative Southeast European Studies |language=en |volume=62 |issue=1 |pages=19–33 |doi=10.1515/soeu-2014-620103 |issn=2701-8202}}</ref> Kjo marrëveshje bazohej në parimin që propozimet e lidhura me etninë të miratuara nga kuvendi kombëtar (dhe më vonë të zbatohen në veprimet e këshillave të qytetit dhe organeve të tjera të pushtetit lokal) duhet të mbështeten nga një shumicë e dyfishtë e grupeve etnike maqedonase dhe shqiptare. Ky shpesh quhet "parimi i Badinterit". <ref name=":3" /> <ref>{{Cite journal |last=Navari |first=Cornelia |date=2014 |title=Territoriality, self-determination and Crimea after Badinter |journal=International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1944–) |volume=90 |issue=6 |pages=1299–1318 |doi=10.1111/1468-2346.12171 |issn=0020-5850 |jstor=24538667}}</ref>
Në vitin 2009, Badinter shprehu shqetësimin për heqjen nga Papa të shkishërimit të peshkopit kontrovers katolik anglez Richard Williamson, i cili kishte shprehur mohimin e Holokaustit dhe ishte [[Shenjtëria|shuguruar]] ilegalisht peshkop. <ref>{{Cite web |title=Evêque négationniste : Robert Badinter s'indigne |url=https://www.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120715121218/http://tempsreel.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |archive-date=15 korrik 2012 |website=L'Obs}}</ref> Papa e riaktivizoi shkishërimin më vonë. <ref>{{Cite web |date=2015-03-20 |title=Scomunicato il vescovo negazionista monsignor Williamson |url=https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240110013448/https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |archive-date=10 janar 2024 |access-date=2021-06-30 |website=[[Il Giornale]] |language=it}}</ref>
Badinter u zgjodh në Shoqërinë Filozofike Amerikane në 2009. <ref>{{Cite web |title=APS Member History |url=https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423150436/https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |archive-date=23 April 2021 |access-date=2021-04-23 |website=search.amphilsoc.org}}</ref>
=== Projekti Botëror i Drejtësisë ===
Badinter shërbeu si Bashkëkryetar Nderi për Projektin Botëror të Drejtësisë . Ai punon për të udhëhequr një përpjekje globale, multidisiplinare për të forcuar [[Sundimi i ligjit|sundimin e ligjit]] për zhvillimin e komuniteteve të mundësive dhe barazisë. <ref>{{Cite web |title=About |url=http://worldjusticeproject.com/about/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100203064233/http://www.worldjusticeproject.com/about/ |archive-date=3 February 2010 |access-date=23 shkurt 2010}}</ref>
=== Rasti i Dominique Strauss-Kahn ===
Në fillim të çështjes së Dominique Strauss-Kahn në vitin 2011, në të cilin Drejtori Menaxhues i FMN-së u akuzua për përdhunim dhe u arrestua nga policia në New York City, Robert Badinter reagoi duke i thënë France Interit se ishte i indinjuar nga " vrasje mediatike" dhe denoncoi "dështimin e një sistemi të tërë" të natyrshme në ecjen perp të Strauss-Kahn, një i dyshuar, por edhe të medias që gjykon fajësinë e një fajtori të supozuar për akuza që nuk kishin nisur një gjyq dhe që përfundimisht u pushuan. . <ref>{{Cite news |last=Williams |first=Matt |date=10 dhjetor 2012 |title=Dominique Strauss-Kahn settles sexual assault case with hotel maid |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |url-status=live |access-date=12 maj 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220126172216/https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |archive-date=26 janar 2022}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Perp walk? Blame Giuliani |url=https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512105733/https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |archive-date=12 maj 2021 |access-date=12 maj 2021 |website=[[Reuters]]}}</ref> <ref>{{Cite news |last=Reddy |first=Sudeep |title=Strauss-Kahn Resigns From IMF |language=en-US |work=WSJ |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703509104576331623409445148?mod=WSJ_hp_LEFTTopStories |access-date=2024-02-23}}</ref> Strauss-Kahn kishte qenë një kandidat i favorizuar socialist për zgjedhjet presidenciale të prillit të ardhshëm, por hoqi të gjitha pretendimet për të kandiduar pas arrestimit të tij.
Badinter u martua me filozofin dhe shkrimtaren feministe Élisabeth Bleustein-Blanchet, e bija e Marcel Bleustein-Blanchet, i cili ishte themeluesi i Publicis, një kompani shumëkombëshe reklamash dhe marrëdhëniesh me publikun. Ai vdiq në Paris gjatë natës së 8 deri më 9 shkurt 2024, në moshën 95-vjeçare. <ref>{{Cite news |date=9 shkurt 2024 |title=Décès de Robert Badinter |work=Gouvernement.fr |url=https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |url-status=live |access-date=9 shkurt 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240210104550/https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |archive-date=10 shkurt 2024}}</ref> Presidenti Macron më vonë njoftoi se Badinter do të nderohej me varrim në Panteon . <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, ex-justice minister who fought to abolish death penalty |url=https://www.france24.com/en/france/20240214-france-to-pay-tribute-to-badinter-french-ex-minister-who-fought-to-abolish-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=France 24 |language=en}}</ref> <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, minister who won fight to end death penalty |url=https://www.rfi.fr/en/france/20240214-france-pays-tribute-to-badinter-minister-who-won-fight-to-end-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=RFI |language=en}}</ref>
== Çmimet ==
Badinter refuzoi çdo dallim nderi nga Urdhri Kombëtar i [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]] (siç bëri gruaja e tij) dhe Urdhri Kombëtar i Mérite . Ai megjithatë mori dekorata të huaja, veçanërisht Urdhrin e Tomáš Garrigue Masaryk (Republika Çeke) në 2001. <ref>{{Cite web |title=Seznam vyznamenaných |url=https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171109022703/https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |archive-date=9 nëntor 2017 |access-date=11 maj 2021}}</ref> dhe Urdhri 8-Shtator ( [[Maqedonia e Veriut]] ) në 2006. <ref>{{Cite web |title=Hungarian PM Gets Macedonia's Top Award |url=https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210430045250/https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |archive-date=30 prill 2021 |access-date=11 maj 2021}}</ref> Si një aktivist i vjetër për heqjen e dënimit me vdekje, Robert Badinter u emërua anëtar nderi i Komisionit Ndërkombëtar kundër Dënimit me Vdekje . <ref name=":2" /> Atij iu dha Çmimi Ndërkombëtar i Shfuqizimit nga Fokusi i Dënimit me Vdekje në 2023. <ref>{{Cite web |last=Delucco |first=Mary Kate |date=2024-02-09 |title="The death penalty must disappear from the entire world as it is a shame for humanity." |url=https://deathpenalty.org/the-death-penalty-must-disappear-from-the-entire-world-as-it-is-a-shame-for-humanity/ |access-date=2024-03-03 |website=Death Penalty FOCUS |language=en-US}}</ref>
== Përmbledhje e karrierës politike ==
: Emërimet politike:
:* Kryetari i Këshillit Kushtetues : 1986–1995.
:* Ministër i Drejtësisë: 1981–1986 (dorëhequr pas emërimit si kryetar i Këshillit Kushtetues).
: Zyra e zgjedhur:
:* Senatori për [[Hauts-de-Seine]] : 1995–2011. Zgjedhur në 1995, rizgjedhur në 2004. <ref>{{Cite web |date=2024-02-11 |title=BADINTER Robert |url=https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231021073604/https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |archive-date=21 tetor 2023 |access-date=2024-02-12 |website=Sénat |language=fr-FR}}</ref>
== Publikime ==
* ''L'exécution'' (1973), about the trial of Claude Buffet and Roger Bontems<ref>{{Cite news |last=Cohen |first=Roger |last2=Breeden |first2=Aurelien |date=2024-02-09 |title=Robert Badinter, Who Won Fight to End Death Penalty in France, Dies at 95 |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |url-status=live |access-date=2024-02-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240212073149/https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |archive-date=12 shkurt 2024 |issn=0362-4331}}</ref>
* ''Condorcet, 1743–1794'' (1988), co-authored with Élisabeth Badinter.<ref>{{Cite journal |last=McClellan |first=James E. |date=tetor 1990 |title=ELISABETH BADINTER and ROBERT BADINTER. Condorcet (1743–1794): Un Intellectuel en politique. Paris: Fayard. 1988. Pp. 658. 140 fr |journal=The American Historical Review |doi=10.1086/ahr/95.4.1207 |issn=1937-5239}}</ref>
* ''Une autre justice'' (1989)<ref name=":5">{{Cite web |date=1981-06-23 |title=Disparition de Robert Badinter |url=https://www.gazette-du-palais.fr/actualites-professionnelles/disparition-de-robert-badinter/ |access-date=2024-02-12 |website=Gazette du Palais |language=fr-FR}}</ref>
* ''Libres et égaux : L'émancipation des Juifs (1789–1791)'' (1989)<ref>{{Cite journal |last=Sibelman |first=Simon P. |date=1990 |title=Review of Libres et éqaux: l'émancipation des Juifs, 1789–1791 |journal=The French Review |volume=64 |issue=1 |pages=184–186 |issn=0016-111X |jstor=395705}}</ref>
* ''La prison républicaine, 1871–1914'' (1992)<ref name=":5" />
* ''Un antisémitisme ordinaire'' (1997)<ref>{{Cite journal |last=Simonin |first=Anne |date=1997 |title=Review of Un antisémitisme ordinaire. Vichy et les avocats juifs (1940–944) |journal=Le Mouvement Social |issue=180 |pages=226–229 |doi=10.2307/3779372 |issn=0027-2671 |jstor=3779372}}</ref>
* ''L'abolition'' (2000), recounting his fight for the abolition of the death penalty in France<ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
* ''Une constitution européenne'' (2002)<ref>{{Cite journal |last=Badinter |first=Robert |last2=Garapon |first2=Antoine |last3=Padis |first3=Marc-Olivier |date=2003 |title=Une constitution pour l'Europe: Entretien avec Robert Badinter |journal=Esprit |volume=291 |issue=1 |pages=33–41 |issn=0014-0759 |jstor=24469869}}</ref>
* ''Le rôle du juge dans la société moderne'' (2003)<ref name=":5" />
* ''Contre la peine de mort'' (2006)<ref name=":6" />
* ''Les épines et les roses'' (2011), on his failures and successes as Minister of Justice
== Referime ==
{{reflist}}
== Lidhjet e jashtme ==
* [http://www.senat.fr/senfic/badinter_robert95006b.html Official page of Robert Badinter in the French Senate]
* {{In lang|fr|cap=yes}} [http://www.senat.fr/senfic/badinter_robert95006b.html La page de Robert Badinter sur le site du Sénat]
* {{In lang|fr|cap=yes}} [http://archives.tsr.ch/search?q_doc-id=ecoles-peinemort ''Vidéo:'' Robert Badinter] en 1976, il motive son engagement contre la peine de mort, une archive de la [[Télévision suisse romande]]
* {{In lang|fr|cap=yes}} [https://web.archive.org/web/20080414122616/http://www.uhb.fr/jsp/fiche_actualite.jsp?STNAV=&RUBNAV=&CODE=1207921682117&LANGUE=0&RH=PAGELIBRE ''UHB Rennes II'' : Autour de l'oeuvre de Robert Badinter: Éthique et justice. Synergie des savoirs et des compétences et perspectives d'application en psychocriminologie. "journées d'étude les 22 et 23 mai 2008 à l'université Rennes 2, sur le thème 'Autour de l'œuvre de Robert Badinter: Éthique et justice{{'"}}], uhb.fr; accessed 12 March 2017. {{in lang|fr}}
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Lindje 1928]]
[[Kategoria:Politikanë nga Parisi]]
[[Kategoria:Vdekje 2024]]
[[Kategoria:Aktivistë francezë kundër dënimit me vdekje]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit Kolumbia]]
[[Kategoria:Anëtarë të Shoqërisë Filozofike Amerikane]]
3lc7vvt7b5m0verc039s95myenumg6p
2659014
2658893
2024-04-25T20:51:56Z
Edukatori
112234
/* Referime */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific_prefix =
| name = Robert Badinter
| honorific_suffix =
| image = Robert Badinter, 2013 (cropped).JPG
| caption = Badinter in 2013
| order = [[Senate (France)|Senator]]
| office =
| termstart = 24 September 1995
| termend = 30 September 2011
| constituency = [[Hauts-de-Seine]]
| predecessor = [[Françoise Seligmann]]
| successor = [[Philippe Kaltenbach]]
| order2 = President of the [[Constitutional Council (France)|Constitutional Council]]
| office2 =
| termstart2 = 4 March 1986
| termend2 = 4 March 1995
| appointer2 = [[François Mitterrand]]
| predecessor2 = [[Daniel Mayer]]
| successor2 = [[Roland Dumas]]
| birth_date = {{birth date|df=y|1928|03|30}}
| birth_place = [[Paris]], France
| death_date = {{death date and age|9|2|2024|30|03|1928|df=yes}}
| death_place = Paris, France
| spouse = [[Élisabeth Badinter]]
| party = [[Socialist Party (France)|Socialist Party]]
| relations =
| children = 3
| residence =
| alma_mater = [[University of Paris]] ([[Bachelor of Laws|LLB]])<br>[[Columbia University]] ([[Master of Arts|MA]])
| occupation = Lawyer, professor, politician, activist
| profession =
| signature =
| website =
}}
'''Robert Badinter''' (30 mars 1928 – 9 shkurt 2024) ishte një avokat, politikan dhe autor francez që miratoi heqjen e dënimit me vdekje në Francë në vitin 1981, ndërsa shërbente si Ministër i Drejtësisë nën [[François Mitterrand]] . Ai gjithashtu shërbeu në poste të emëruara të nivelit të lartë pranë organeve kombëtare dhe ndërkombëtare që punojnë për drejtësinë dhe sundimin e ligjit.
== Fëmijëria dhe shkollimi ==
Robert Badinter lindi më 30 mars 1928, në Paris nga Simon Badinter dhe Charlotte Rosenberg. <ref name=":0">{{Cite web |title=20ème anniversaire de l'abolition de la peine de mort en France: Robert Badinter, repères biographiques |trans-title=20th anniversary of the abolition of the death penalty in France: biography of Robert Badinter |url=https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303214510/https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |archive-date=3 mars 2016 |access-date=2 dhjetorr 2020 |website=www.senat.fr |language=fr}}</ref> Familja e tij hebreje [[Besarabia|besarabe]] kishte emigruar në Francë në vitin 1921 për t'i shpëtuar [[Pogromi|masakrave]] . Gjatë Luftës së Dytë Botërore, pas pushtimit nazist të Parisit, familja e tij kërkoi strehim në Lion. Babai i tij u kap në Rue Sainte-Catherine Roundup të vitit 1943 dhe u deportua me hebrenj të tjerë në kampin e shfarosjes Sobibor, ku u vra menjëherë pas kësaj. <ref name=":1">{{Cite web |last=Ivry |first=Benjamin |date=1 korrik 2010 |title=Robert Badinter, Defender of Life and Liberty |url=https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |url-access=limited |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200924223922/https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |archive-date=24 shtator 2020 |access-date=2 dhjetor 2020}}</ref>
Badinter u diplomua për drejtësi në Fakultetin Juridik të Parisit të [[Universiteti i Parisit|Universitetit të Parisit]] . Më pas ai shkoi në Shtetet e Bashkuara për të vazhduar studimet në [[Universiteti i Kolumbias|Universitetin e Kolumbias]] në New York City, ku mori masterin . Ai vazhdoi përsëri studimet në [[Universiteti i Parisit|Sorbonë]] deri në vitin 1954. <ref name=":2">{{Cite web |title=Robert Badinter – International Commission Against the Death Penalty |url=https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210202213010/https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |archive-date=2 shkurt 2021 |access-date=2 prill 2021}}</ref> Në vitin 1965, Badinter u emërua profesor në Universitetin e Sorbonës. Ai vazhdoi si profesor [[Emeritusi|emeritus]] deri në vitin 1996. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter : biographie, actualités et émissions France Culture |url=https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015081532/https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |archive-date=15 tetor 2019 |access-date=15 tetor 2019 |website=France Culture}}</ref>
== Karriera politike ==
=== Fillimet ===
Badinter e filloi karrierën e tij në Paris në 1951, si avokat duke punuar me Henri Torrès . <ref>{{Cite web |date=31 mars 2021 |title=Robert Badinter |url=https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015073504/https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |archive-date=15 tetor 2019 |access-date=15 tetor 2019 |website=www.fayard.fr}}</ref> Në vitin 1965, së bashku me Jean-Denis Bredin, ai themeloi firmën ligjore Badinter, Bredin et partenaires, (tani Bredin Prat ) <ref>{{Cite web |date=18 qershor 2016 |title=Robert Badinter: "The right to life is the most fundamental human right" |url=https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20220614042423/https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |archive-date=14 qershor 2022 |access-date=2 prill 2021 |website=Ensemble contre la peine de mort}}</ref> ku ushtroi profesionin e avokatit deri në vitin 1981.
=== Rasti Bontems ===
Aktivizmi i Badinterit kundër dënimit me vdekje filloi pas ekzekutimit të Roger Bontems më 28 nëntor 1972. Së bashku me Claude Buffet, Bontems kishte marrë peng një roje burgu dhe një infermiere gjatë revoltës së vitit 1971 në burgun Clairvaux . Ndërsa policia po sulmonte ndërtesën, Buffet u preu fytin pengjeve. Juria i dënoi të dy burrat me vdekje. Badinter shërbeu si avokat mbrojtës për Bontems dhe u zemërua nga dënimi. Pasi ishte dëshmitar i ekzekutimeve, Badinter iu përkushtua heqjes së dënimit me vdekje. <ref>{{Cite web |date=9 tetor 2021 |title=Robert Badinter, the lawyer who fought to end the death penalty in France |url=https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180925/https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |archive-date=30 janar 2023 |access-date=30 janar 202 |website=France 24 |language=en}}</ref>
=== Denimi me vdekje ===
Në këtë kontekst, ai ra dakord të mbronte Patrick Henry-n . <ref>{{Cite web |date=10 tetor 2002 |title=Paying the life penalty |url=http://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180947/https://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |archive-date=30 janar 2023 |access-date=30 janar 2023 |website=the Guardian |language=en}}</ref> Në janar 1976, tetë-vjeçari Philippe Bertrand u rrëmbye. Henry shpejt u kap si i dyshuar, por u lirua për shkak të mungesës së provave. Ai jepte intervista në televizion, duke thënë se ata që rrëmbyen dhe vranë fëmijët e meritojnë vdekjen. Disa ditë më vonë, ai u arrestua përsëri dhe iu tregua kufoma e Bertrand-it të fshehur në një batanije nën shtratin e tij. Badinter dhe Robert Bocquillon mbrojtën Henrin, duke e bërë çështjen jo për fajin e Henrit, por kundër aplikimit të dënimit me vdekje. Henry u dënua me burgim të përjetshëm dhe vdiq disa muaj pas një lirimi të dhembshur nga burgu në 2017 (pas marrjes së lirimit me kusht në 2001, revokuar në 2002). <ref>{{Cite web |last=Devin |first=Willy Le |title=Patrick Henry, un prisonnier condamné pour l'éternité |url=https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180935/https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |archive-date=30 janar 2023 |access-date=30 janar 2023 |website=Libération |language=fr}}</ref> Vendimi i butë erdhi si një tronditje, me disa botime që e kishin quajtur tashmë rezultatin si një siguri virtuale për ekzekutim; Sipas burimeve spekulative, votimi kritik për dënimin me vdekje dështoi me një shumicë votash shtatë me pesë. <ref>{{Cite news |date=19 shtator 1981 |title=Les six |language=fr |work=Le Monde.fr |url=https://www.lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html |access-date=23 shkurt 2024}}</ref> <ref>{{Cite journal |last=Vimont |first=Jean-Claude |date=20 shkurt 2014 |title=Un ado condamné à mort en 1975. L'affaire Bruno T. au milieu des années soixante-dix |url=https://journals.openedition.org/criminocorpus/2673 |journal=Criminocorpus. Revue d'Histoire de la justice, des crimes et des peines |language=fr |doi=10.4000/criminocorpus.2673 |issn=2108-6907 |doi-access=free}}</ref> Rasti i Jerome Carrein, i dënuar 15 ditë pas dënimit të Henrit për vrasjen e një fëmije, u quajt gjerësisht "hakmarrja e gijotinës". <ref>{{Cite web |last= |first= |date=21 janar 2018 |title=L’affaire Carrein ou «la revanche de la guillotine» |url=https://www.leparisien.fr/faits-divers/l-affaire-carrein-ou-la-revanche-de-la-guillotine-21-01-2018-7514370.php |access-date=23 shkurt 2024 |website=leparisien.fr |language=fr-FR}}</ref> <ref>{{Cite news |date=24 qershor 1977 |title=Guillotining of a Killer In France Denounced |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/1977/06/24/archives/guillotining-of-a-killer-in-france-denounced.html |access-date=23 shkurt 2024 |issn=0362-4331}}</ref> Deri në ekzekutimin e Gary Gilmore në [[Utah]] më 17 janar, tre ditë përpara vendimit të Henrit, Franca ishte e vetmja demokraci liberale perëndimore që kryente ekzekutime në mënyrë aktive.
Pavarësisht nga këndvështrimi modernist i presidentit [[Valéry Giscard d'Estaing]] dhe kundërshtimi i deklaruar ndaj gijotinës, gjatë kësaj periudhe ndodhën tre ekzekutime të tjera, të Christian Ranucci në korrik 1976, Carrein në qershor 1977 dhe Hamida Djandoubi në shtator 1977. Badinter nuk mori pjesë në debatin në asnjë rast. <ref>{{Cite news |last=Willsher |first=Kim |date=3 dhjetor 2020 |title=Valéry Giscard d'Estaing obituary |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |url-status=live |access-date=13 shkurt 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231027172805/https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |archive-date=27 tetor 2023}}</ref> <ref name="WaPo" /> Megjithatë, 63% e votuesve francezë mbështetën mbajtjen e dënimit me vdekje në kohën kur ai u hoq. <ref name="DPRU" /> Në vitet 1980-81, Badinter mbrojti Philippe Maurice, dënimi me vdekje i të cilit u konfirmua nga gjykata e lartë në mars 1981, javë përpara zgjedhjes së [[Presidenti i Francës|presidentit]] të abolicionistit [[François Mitterrand]] . <ref name="DPRU">{{Cite web |last=Carolyn Hoyle |date=14 shkurt 2024 |title=The DPRU honours Robert Badinter (1928–2024) |url=https://www.law.ox.ac.uk/content/news/dpru-honours-robert-badinter-1928-2024 |publisher=Death Penalty Research Unit}}</ref> <ref>{{Cite web |last=BARRAUD |first=Par Jeanne |date=9 shkurt 2024 |title=Robert Badinter l’a sauvé, voici l’histoire du dernier condamné à mort français, devenu historien - Edition du soir Ouest-France - 09/02/2024 |url=https://www.ouest-france.fr/leditiondusoir/2024-02-09/robert-badinter-l-a-sauve-voici-l-histoire-du-dernier-condamne-a-mort-francais-devenu-historien-c1eb6814-8bed-4f0b-aaff-5e6ecb94d7d3 |access-date=23 shkurt 2024 |website=Ouest-France.fr |language=fr}}</ref> Tetë dënime të tjera me vdekje u dhanë përpara miratimit të projekt-ligjit të heqjes nga parlamenti francez në shtator (vetëm dy ditët e fundit para votimit të Senatit), por asnjë nuk arriti në fazën e ekzekutimit dhe u konvertua me aktin e heqjes. <ref>lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html</ref> <ref>http://cewamale.free.fr/Geneami/condamnations.html</ref> Dënimi i Maurice, pas lobimit nga Badinter, u zbut nga Mitterrand më 25 maj, ndër aktet e para të Mitterrand si president. <ref name="WaPo">{{Cite news |last=Edward Cody |date=17 shtator 1981 |title=France Will Retire Its Guillotine and Abolish the Death Penalty |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1981/09/18/france-will-retire-its-guillotine-and-abolish-the-death-penalty/3ab103aa-ebc0-40db-a311-a7525c704a4b/}}</ref>
=== Mandati ministror (1981–1986) ===
Në vitin 1981, [[François Mitterrand]], një kundërshtar i vetëshpallur i dënimit me vdekje, u zgjodh president dhe Badinter u emërua Ministër i Drejtësisë . Ndër veprimet e tij të para ishte prezantimi i një projektligji në [[Sistemi shtetëror në Francë|Parlament]] që propozonte heqjen e dënimit me vdekje për të gjitha krimet, si civile ashtu edhe ushtarake. Projektligji u miratua nga Senati pas një debati të ashpër më 30 shtator 1981. Më 9 tetor ligji u miratua zyrtarisht, duke i dhënë fund dënimit me vdekje në Francë. <ref>{{Cite web |date=16 shtator 2021 |title=Fighting to end death penalty worldwide 40 years after its abolition in France |url=https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180930/https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |archive-date=30 janar 2023 |access-date=30 janar 2023 |publisher=[[Radio France Internationale|RFI]] |language=en}}</ref>
Gjatë mandatit të tij, ai ndihmoi gjithashtu në shfuqizimin e " ''juridiksioneve të përjashtimit'' " ("gjykatat e posaçme"), të tilla si Cour de Sûreté de l'État (" {{Interlanguage link|State Security Court (France)|fr|Cour de sûreté de l'État (France)}} ") dhe gjykatat ushtarake, <ref name=":4">{{Cite web |date=9 janar 1989 |title=EUROPEAN HUMAN RIGHTS PRIZE |url=https://rm.coe.int/09000016807ab212 |access-date=11 shkurt 2024 |publisher=[[Council of Europe]] |page=9}}</ref> dhe përmirësoi të drejtat e viktimave të krimit. <ref name=":4" />
Ai qëndroi ministër deri në shkurt 1986. <ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
=== 1986–2024 ===
[[Skeda:Robert_Badinter,_2007_(cropped).jpg|parapamje| Badinter në 2007]]
Nga marsi 1986 deri në mars 1995, ai ishte president i Këshillit Kushtetues Francez . Nga viti 1995 deri në 2011, ai shërbeu si senator, duke përfaqësuar [[Departamentet e Francës|departamentin]] [[Hauts-de-Seine]] .
Në vitin 1989, ai mori pjesë në një edicion të emisionit Antenne 2 ''Apostrophes'' kushtuar të drejtave të njeriut, së bashku me [[Tendzin Gyatsho|Dalai Lamën e 14-të]] . Duke diskutuar zhdukjen e kulturës tibetiane nga Tibeti, Badinter përdori termin " gjenocid kulturor ". Ai vlerësoi shembullin e rezistencës jo të dhunshme tibetiane. Badinter u takua me Dalai Lamën shumë herë, veçanërisht në vitin 1998 kur ai e përshëndeti atë si "Kampion i të Drejtave të Njeriut", <ref>{{Cite web |title=Letter December 98 |url=http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304032753/http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |archive-date=4 mars 2016 |access-date=30 janar 2009 |website=www.tibet.fr}}</ref> dhe përsëri në 2008.
Në vitin 1991, Badinter u emërua nga [[Këshilli i Bashkimit Evropian|Këshilli i Ministrave të Komunitetit Evropian]] si anëtar i Komisionit të Arbitrazhit të Konferencës së Paqes për Jugosllavinë . Ai u zgjodh kryetar i komisionit nga katër anëtarët e tjerë, të gjithë kryetarë të gjykatave kushtetuese në [[Komuniteti Ekonomik Evropian|Komunitetin Evropian]] . Komisioni i Arbitrazhit ka dhënë njëmbëdhjetë këshilla në lidhje me "çështjet kryesore ligjore" që lindin nga ndarja e [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë]] .
Badinter ishte presidenti i parë i Gjykatës së Pajtimit dhe Arbitrazhit të [[Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë|Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë]] (OSBE) pas krijimit të saj në 1995; ai shërbeu në atë detyrë deri në vitin 2013. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter – First President of the Court (1995–2013) |url=https://www.osce.org/node/450118 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221124150508/https://www.osce.org/node/450118 |archive-date=24 nëntor 2022 |access-date=24 nëntor 2022 |publisher=OSCE}}</ref>
Badinter kundërshtoi [[Anëtarësimi i Turqisë në Bashkimin Evropian|anëtarësimin e Turqisë në Bashkimin Evropian]], me arsyetimin se Turqia mund të mos jetë në gjendje të zbatojë rregullat e Bashkimit. Ai ishte gjithashtu i shqetësuar për vendndodhjen e vendit, duke thënë: "Ne evropianët do të kemi kufij të përbashkët me Gjeorgjinë, Armeninë, Iranin, Irakun dhe Sirinë. Unë po ju pyes: Çfarë i justifikon kufijtë tanë të përbashkët me këto vende? Çfarë e justifikon këtë do të përfshiheshim në zonat më të rrezikshme të botës?" <ref>{{Cite web |last=Fleishman |first=Jeffrey |date=2004-12-16 |title=Turkey Is Knocking, but EU Is Hesitating |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210506052345/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |archive-date=6 maj 2021 |access-date=2024-02-12 |website=[[Los Angeles Times]] |language=en-US}}</ref>
Si kryetar i Komisionit të Arbitrazhit, ai fitoi respekt të lartë në mesin e [[Maqedonët e sotëm|maqedonasve]] dhe grupeve të tjera etnike në [[Maqedonia e Veriut|Republikën e Maqedonisë,]] sepse rekomandoi "që përdorimi i emrit 'Maqedoni' nuk mund të nënkuptojë asnjë pretendim territorial ndaj një shteti tjetër". Ai mbështeti njohjen e plotë të republikës në 1992. <ref>{{Cite web |date=15 shkurt 2005 |title=Recognition of States: Annex 3 |url=http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050215223455/http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-date=15 shkurt 2005}}</ref> Ai ishte i përfshirë në hartimin e të ashtuquajturës [[Marrëveshja e Ohrit|Marrëveshje të Ohrit]] në Republikën e Maqedonisë. <ref name=":3">{{Cite journal |last=Reka |first=Blerim |date=2014-01-01 |title=The Ohrid Peace Process: The Past, the Present, and the Future Perspective |journal=Comparative Southeast European Studies |language=en |volume=62 |issue=1 |pages=19–33 |doi=10.1515/soeu-2014-620103 |issn=2701-8202}}</ref> Kjo marrëveshje bazohej në parimin që propozimet e lidhura me etninë të miratuara nga kuvendi kombëtar (dhe më vonë të zbatohen në veprimet e këshillave të qytetit dhe organeve të tjera të pushtetit lokal) duhet të mbështeten nga një shumicë e dyfishtë e grupeve etnike maqedonase dhe shqiptare. Ky shpesh quhet "parimi i Badinterit". <ref name=":3" /> <ref>{{Cite journal |last=Navari |first=Cornelia |date=2014 |title=Territoriality, self-determination and Crimea after Badinter |journal=International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1944–) |volume=90 |issue=6 |pages=1299–1318 |doi=10.1111/1468-2346.12171 |issn=0020-5850 |jstor=24538667}}</ref>
Në vitin 2009, Badinter shprehu shqetësimin për heqjen nga Papa të shkishërimit të peshkopit kontrovers katolik anglez Richard Williamson, i cili kishte shprehur mohimin e Holokaustit dhe ishte [[Shenjtëria|shuguruar]] ilegalisht peshkop. <ref>{{Cite web |title=Evêque négationniste : Robert Badinter s'indigne |url=https://www.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120715121218/http://tempsreel.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |archive-date=15 korrik 2012 |website=L'Obs}}</ref> Papa e riaktivizoi shkishërimin më vonë. <ref>{{Cite web |date=2015-03-20 |title=Scomunicato il vescovo negazionista monsignor Williamson |url=https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240110013448/https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |archive-date=10 janar 2024 |access-date=2021-06-30 |website=[[Il Giornale]] |language=it}}</ref>
Badinter u zgjodh në Shoqërinë Filozofike Amerikane në 2009. <ref>{{Cite web |title=APS Member History |url=https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423150436/https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |archive-date=23 April 2021 |access-date=2021-04-23 |website=search.amphilsoc.org}}</ref>
=== Projekti Botëror i Drejtësisë ===
Badinter shërbeu si Bashkëkryetar Nderi për Projektin Botëror të Drejtësisë . Ai punon për të udhëhequr një përpjekje globale, multidisiplinare për të forcuar [[Sundimi i ligjit|sundimin e ligjit]] për zhvillimin e komuniteteve të mundësive dhe barazisë. <ref>{{Cite web |title=About |url=http://worldjusticeproject.com/about/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100203064233/http://www.worldjusticeproject.com/about/ |archive-date=3 February 2010 |access-date=23 shkurt 2010}}</ref>
=== Rasti i Dominique Strauss-Kahn ===
Në fillim të çështjes së Dominique Strauss-Kahn në vitin 2011, në të cilin Drejtori Menaxhues i FMN-së u akuzua për përdhunim dhe u arrestua nga policia në New York City, Robert Badinter reagoi duke i thënë France Interit se ishte i indinjuar nga " vrasje mediatike" dhe denoncoi "dështimin e një sistemi të tërë" të natyrshme në ecjen perp të Strauss-Kahn, një i dyshuar, por edhe të medias që gjykon fajësinë e një fajtori të supozuar për akuza që nuk kishin nisur një gjyq dhe që përfundimisht u pushuan. . <ref>{{Cite news |last=Williams |first=Matt |date=10 dhjetor 2012 |title=Dominique Strauss-Kahn settles sexual assault case with hotel maid |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |url-status=live |access-date=12 maj 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220126172216/https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |archive-date=26 janar 2022}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Perp walk? Blame Giuliani |url=https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512105733/https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |archive-date=12 maj 2021 |access-date=12 maj 2021 |website=[[Reuters]]}}</ref> <ref>{{Cite news |last=Reddy |first=Sudeep |title=Strauss-Kahn Resigns From IMF |language=en-US |work=WSJ |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703509104576331623409445148?mod=WSJ_hp_LEFTTopStories |access-date=2024-02-23}}</ref> Strauss-Kahn kishte qenë një kandidat i favorizuar socialist për zgjedhjet presidenciale të prillit të ardhshëm, por hoqi të gjitha pretendimet për të kandiduar pas arrestimit të tij.
Badinter u martua me filozofin dhe shkrimtaren feministe Élisabeth Bleustein-Blanchet, e bija e Marcel Bleustein-Blanchet, i cili ishte themeluesi i Publicis, një kompani shumëkombëshe reklamash dhe marrëdhëniesh me publikun. Ai vdiq në Paris gjatë natës së 8 deri më 9 shkurt 2024, në moshën 95-vjeçare. <ref>{{Cite news |date=9 shkurt 2024 |title=Décès de Robert Badinter |work=Gouvernement.fr |url=https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |url-status=live |access-date=9 shkurt 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240210104550/https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |archive-date=10 shkurt 2024}}</ref> Presidenti Macron më vonë njoftoi se Badinter do të nderohej me varrim në Panteon . <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, ex-justice minister who fought to abolish death penalty |url=https://www.france24.com/en/france/20240214-france-to-pay-tribute-to-badinter-french-ex-minister-who-fought-to-abolish-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=France 24 |language=en}}</ref> <ref>{{Cite web |date=2024-02-14 |title=France pays tribute to Badinter, minister who won fight to end death penalty |url=https://www.rfi.fr/en/france/20240214-france-pays-tribute-to-badinter-minister-who-won-fight-to-end-death-penalty |access-date=2024-02-14 |website=RFI |language=en}}</ref>
== Çmimet ==
Badinter refuzoi çdo dallim nderi nga Urdhri Kombëtar i [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]] (siç bëri gruaja e tij) dhe Urdhri Kombëtar i Mérite . Ai megjithatë mori dekorata të huaja, veçanërisht Urdhrin e Tomáš Garrigue Masaryk (Republika Çeke) në 2001. <ref>{{Cite web |title=Seznam vyznamenaných |url=https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171109022703/https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |archive-date=9 nëntor 2017 |access-date=11 maj 2021}}</ref> dhe Urdhri 8-Shtator ( [[Maqedonia e Veriut]] ) në 2006. <ref>{{Cite web |title=Hungarian PM Gets Macedonia's Top Award |url=https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210430045250/https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |archive-date=30 prill 2021 |access-date=11 maj 2021}}</ref> Si një aktivist i vjetër për heqjen e dënimit me vdekje, Robert Badinter u emërua anëtar nderi i Komisionit Ndërkombëtar kundër Dënimit me Vdekje . <ref name=":2" /> Atij iu dha Çmimi Ndërkombëtar i Shfuqizimit nga Fokusi i Dënimit me Vdekje në 2023. <ref>{{Cite web |last=Delucco |first=Mary Kate |date=2024-02-09 |title="The death penalty must disappear from the entire world as it is a shame for humanity." |url=https://deathpenalty.org/the-death-penalty-must-disappear-from-the-entire-world-as-it-is-a-shame-for-humanity/ |access-date=2024-03-03 |website=Death Penalty FOCUS |language=en-US}}</ref>
== Përmbledhje e karrierës politike ==
: Emërimet politike:
:* Kryetari i Këshillit Kushtetues : 1986–1995.
:* Ministër i Drejtësisë: 1981–1986 (dorëhequr pas emërimit si kryetar i Këshillit Kushtetues).
: Zyra e zgjedhur:
:* Senatori për [[Hauts-de-Seine]] : 1995–2011. Zgjedhur në 1995, rizgjedhur në 2004. <ref>{{Cite web |date=2024-02-11 |title=BADINTER Robert |url=https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231021073604/https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |archive-date=21 tetor 2023 |access-date=2024-02-12 |website=Sénat |language=fr-FR}}</ref>
== Publikime ==
* ''L'exécution'' (1973), about the trial of Claude Buffet and Roger Bontems<ref>{{Cite news |last=Cohen |first=Roger |last2=Breeden |first2=Aurelien |date=2024-02-09 |title=Robert Badinter, Who Won Fight to End Death Penalty in France, Dies at 95 |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |url-status=live |access-date=2024-02-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240212073149/https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |archive-date=12 shkurt 2024 |issn=0362-4331}}</ref>
* ''Condorcet, 1743–1794'' (1988), co-authored with Élisabeth Badinter.<ref>{{Cite journal |last=McClellan |first=James E. |date=tetor 1990 |title=ELISABETH BADINTER and ROBERT BADINTER. Condorcet (1743–1794): Un Intellectuel en politique. Paris: Fayard. 1988. Pp. 658. 140 fr |journal=The American Historical Review |doi=10.1086/ahr/95.4.1207 |issn=1937-5239}}</ref>
* ''Une autre justice'' (1989)<ref name=":5">{{Cite web |date=1981-06-23 |title=Disparition de Robert Badinter |url=https://www.gazette-du-palais.fr/actualites-professionnelles/disparition-de-robert-badinter/ |access-date=2024-02-12 |website=Gazette du Palais |language=fr-FR}}</ref>
* ''Libres et égaux : L'émancipation des Juifs (1789–1791)'' (1989)<ref>{{Cite journal |last=Sibelman |first=Simon P. |date=1990 |title=Review of Libres et éqaux: l'émancipation des Juifs, 1789–1791 |journal=The French Review |volume=64 |issue=1 |pages=184–186 |issn=0016-111X |jstor=395705}}</ref>
* ''La prison républicaine, 1871–1914'' (1992)<ref name=":5" />
* ''Un antisémitisme ordinaire'' (1997)<ref>{{Cite journal |last=Simonin |first=Anne |date=1997 |title=Review of Un antisémitisme ordinaire. Vichy et les avocats juifs (1940–944) |journal=Le Mouvement Social |issue=180 |pages=226–229 |doi=10.2307/3779372 |issn=0027-2671 |jstor=3779372}}</ref>
* ''L'abolition'' (2000), recounting his fight for the abolition of the death penalty in France<ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
* ''Une constitution européenne'' (2002)<ref>{{Cite journal |last=Badinter |first=Robert |last2=Garapon |first2=Antoine |last3=Padis |first3=Marc-Olivier |date=2003 |title=Une constitution pour l'Europe: Entretien avec Robert Badinter |journal=Esprit |volume=291 |issue=1 |pages=33–41 |issn=0014-0759 |jstor=24469869}}</ref>
* ''Le rôle du juge dans la société moderne'' (2003)<ref name=":5" />
* ''Contre la peine de mort'' (2006)<ref name=":6" />
* ''Les épines et les roses'' (2011), on his failures and successes as Minister of Justice
== Shih edhe ==
* [[Komisioni i Badinterit]]
== Referime ==
{{reflist}}
== Lidhjet e jashtme ==
* [http://www.senat.fr/senfic/badinter_robert95006b.html Official page of Robert Badinter in the French Senate]
* {{In lang|fr|cap=yes}} [http://www.senat.fr/senfic/badinter_robert95006b.html La page de Robert Badinter sur le site du Sénat]
* {{In lang|fr|cap=yes}} [http://archives.tsr.ch/search?q_doc-id=ecoles-peinemort ''Vidéo:'' Robert Badinter] en 1976, il motive son engagement contre la peine de mort, une archive de la [[Télévision suisse romande]]
* {{In lang|fr|cap=yes}} [https://web.archive.org/web/20080414122616/http://www.uhb.fr/jsp/fiche_actualite.jsp?STNAV=&RUBNAV=&CODE=1207921682117&LANGUE=0&RH=PAGELIBRE ''UHB Rennes II'' : Autour de l'oeuvre de Robert Badinter: Éthique et justice. Synergie des savoirs et des compétences et perspectives d'application en psychocriminologie. "journées d'étude les 22 et 23 mai 2008 à l'université Rennes 2, sur le thème 'Autour de l'œuvre de Robert Badinter: Éthique et justice{{'"}}], uhb.fr; accessed 12 March 2017. {{in lang|fr}}
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Lindje 1928]]
[[Kategoria:Politikanë nga Parisi]]
[[Kategoria:Vdekje 2024]]
[[Kategoria:Aktivistë francezë kundër dënimit me vdekje]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit Kolumbia]]
[[Kategoria:Anëtarë të Shoqërisë Filozofike Amerikane]]
kqwx3grm1pctqmbuzlzf38szvi6teny
2659017
2659014
2024-04-25T21:02:41Z
Edukatori
112234
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific_prefix =
| name = Robert Badinter
| honorific_suffix =
| image = Robert Badinter, 2013 (cropped).JPG
| caption = Badinter in 2013
| order = [[Senate (France)|Senator]]
| office =
| termstart = 24 September 1995
| termend = 30 September 2011
| constituency = [[Hauts-de-Seine]]
| predecessor = [[Françoise Seligmann]]
| successor = [[Philippe Kaltenbach]]
| order2 = President of the [[Constitutional Council (France)|Constitutional Council]]
| office2 =
| termstart2 = 4 March 1986
| termend2 = 4 March 1995
| appointer2 = [[François Mitterrand]]
| predecessor2 = [[Daniel Mayer]]
| successor2 = [[Roland Dumas]]
| birth_date = {{birth date|df=y|1928|03|30}}
| birth_place = [[Paris]], France
| death_date = {{death date and age|9|2|2024|30|03|1928|df=yes}}
| death_place = Paris, France
| spouse = [[Élisabeth Badinter]]
| party = [[Socialist Party (France)|Socialist Party]]
| relations =
| children = 3
| residence =
| alma_mater = [[University of Paris]] ([[Bachelor of Laws|LLB]])<br>[[Columbia University]] ([[Master of Arts|MA]])
| occupation = Lawyer, professor, politician, activist
| profession =
| signature =
| website =
}}
'''Robert Badinter''' (30 mars 1928 – 9 shkurt 2024) ishte një avokat, politikan dhe autor francez që miratoi heqjen e dënimit me vdekje në Francë në vitin 1981, ndërsa shërbente si Ministër i Drejtësisë nën [[François Mitterrand]] . Ai gjithashtu shërbeu në poste të emëruara të nivelit të lartë pranë organeve kombëtare dhe ndërkombëtare që punojnë për drejtësinë dhe sundimin e ligjit.
== Fëmijëria dhe shkollimi ==
Robert Badinter lindi më 30 mars 1928, në Paris nga Simon Badinter dhe Charlotte Rosenberg. <ref name=":0">{{Cite web |title=20ème anniversaire de l'abolition de la peine de mort en France: Robert Badinter, repères biographiques |trans-title=20th anniversary of the abolition of the death penalty in France: biography of Robert Badinter |url=https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303214510/https://www.senat.fr/evenement/archives/D22/badinter.html |archive-date=3 mars 2016 |access-date=2 dhjetor 2020 |website=www.senat.fr |language=fr}}</ref> Familja e tij hebreje [[Besarabia|besarabe]] kishte emigruar në Francë në vitin 1921 për t'i shpëtuar [[Pogromi|masakrave]] . Gjatë Luftës së Dytë Botërore, pas pushtimit nazist të Parisit, familja e tij kërkoi strehim në Lion. Babai i tij u kap në Rue Sainte-Catherine Roundup të vitit 1943 dhe u deportua me hebrenj të tjerë në kampin e shfarosjes Sobibor, ku u vra menjëherë pas kësaj. <ref name=":1">{{Cite web |last=Ivry |first=Benjamin |date=1 korrik 2010 |title=Robert Badinter, Defender of Life and Liberty |url=https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |url-access=limited |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200924223922/https://forward.com/schmooze/129144/robert-badinter-defender-of-life-and-liberty/ |archive-date=24 shtator 2020 |access-date=2 dhjetor 2020}}</ref>
Badinter u diplomua për drejtësi në Fakultetin Juridik të Parisit të [[Universiteti i Parisit|Universitetit të Parisit]] . Më pas ai shkoi në Shtetet e Bashkuara për të vazhduar studimet në [[Universiteti i Kolumbias|Universitetin e Kolumbias]] në New York City, ku mori masterin . Ai vazhdoi përsëri studimet në [[Universiteti i Parisit|Sorbonë]] deri në vitin 1954. <ref name=":2">{{Cite web |title=Robert Badinter – International Commission Against the Death Penalty |url=https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210202213010/https://icomdp.org/comission/robert-badinter/ |archive-date=2 shkurt 2021 |access-date=2 prill 2021}}</ref> Në vitin 1965, Badinter u emërua profesor në Universitetin e Sorbonës. Ai vazhdoi si profesor [[Emeritusi|emeritus]] deri në vitin 1996. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter : biographie, actualités et émissions France Culture |url=https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015081532/https://www.franceculture.fr/personne-robert-badinter.html |archive-date=15 tetor 2019 |access-date=15 tetor 2019 |website=France Culture}}</ref>
== Karriera politike ==
=== Fillimet ===
Badinter e filloi karrierën e tij në Paris në 1951, si avokat duke punuar me Henri Torrès . <ref>{{Cite web |date=31 mars 2021 |title=Robert Badinter |url=https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191015073504/https://www.fayard.fr/auteurs/robert-badinter |archive-date=15 tetor 2019 |access-date=15 tetor 2019 |website=www.fayard.fr}}</ref> Në vitin 1965, së bashku me Jean-Denis Bredin, ai themeloi firmën ligjore Badinter, Bredin et partenaires, (tani Bredin Prat ) <ref>{{Cite web |date=18 qershor 2016 |title=Robert Badinter: "The right to life is the most fundamental human right" |url=https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20220614042423/https://www.ecpm.org/en/robert-badinter-the-right-to-life-is-the-most-fundamental-human-right/ |archive-date=14 qershor 2022 |access-date=2 prill 2021 |website=Ensemble contre la peine de mort}}</ref> ku ushtroi profesionin e avokatit deri në vitin 1981.
=== Rasti Bontems ===
Aktivizmi i Badinterit kundër dënimit me vdekje filloi pas ekzekutimit të Roger Bontems më 28 nëntor 1972. Së bashku me Claude Buffet, Bontems kishte marrë peng një roje burgu dhe një infermiere gjatë revoltës së vitit 1971 në burgun Clairvaux . Ndërsa policia po sulmonte ndërtesën, Buffet u preu fytin pengjeve. Juria i dënoi të dy burrat me vdekje. Badinter shërbeu si avokat mbrojtës për Bontems dhe u zemërua nga dënimi. Pasi ishte dëshmitar i ekzekutimeve, Badinter iu përkushtua heqjes së dënimit me vdekje. <ref>{{Cite web |date=9 tetor 2021 |title=Robert Badinter, the lawyer who fought to end the death penalty in France |url=https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180925/https://www.france24.com/en/france/20211009-robert-badinter-the-lawyer-who-fought-to-end-the-death-penalty-in-france |archive-date=30 janar 2023 |access-date=30 janar 2023 |website=France 24 |language=en}}</ref>
=== Denimi me vdekje ===
Në këtë kontekst, ai ra dakord të mbronte Patrick Henry-n . <ref>{{Cite web |date=10 tetor 2002 |title=Paying the life penalty |url=http://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180947/https://www.theguardian.com/world/2002/oct/10/worlddispatch.france |archive-date=30 janar 2023 |access-date=30 janar 2023 |website=the Guardian |language=en}}</ref> Në janar 1976, tetë-vjeçari Philippe Bertrand u rrëmbye. Henry shpejt u kap si i dyshuar, por u lirua për shkak të mungesës së provave. Ai jepte intervista në televizion, duke thënë se ata që rrëmbyen dhe vranë fëmijët e meritojnë vdekjen. Disa ditë më vonë, ai u arrestua përsëri dhe iu tregua kufoma e Bertrand-it të fshehur në një batanije nën shtratin e tij. Badinter dhe Robert Bocquillon mbrojtën Henrin, duke e bërë çështjen jo për fajin e Henrit, por kundër aplikimit të dënimit me vdekje. Henry u dënua me burgim të përjetshëm dhe vdiq disa muaj pas një lirimi të dhembshur nga burgu në 2017 (pas marrjes së lirimit me kusht në 2001, revokuar në 2002). <ref>{{Cite web |last=Devin |first=Willy Le |title=Patrick Henry, un prisonnier condamné pour l'éternité |url=https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180935/https://www.liberation.fr/france/2017/12/03/patrick-henry-un-prisonnier-condamne-pour-l-eternite_1614221/ |archive-date=30 janar 2023 |access-date=30 janar 2023 |website=Libération |language=fr}}</ref> Vendimi i butë erdhi si një tronditje, me disa botime që e kishin quajtur tashmë rezultatin si një siguri virtuale për ekzekutim; Sipas burimeve spekulative, votimi kritik për dënimin me vdekje dështoi me një shumicë votash shtatë me pesë. <ref>{{Cite news |date=19 shtator 1981 |title=Les six |language=fr |work=Le Monde.fr |url=https://www.lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html |access-date=23 shkurt 2024}}</ref> <ref>{{Cite journal |last=Vimont |first=Jean-Claude |date=20 shkurt 2014 |title=Un ado condamné à mort en 1975. L'affaire Bruno T. au milieu des années soixante-dix |url=https://journals.openedition.org/criminocorpus/2673 |journal=Criminocorpus. Revue d'Histoire de la justice, des crimes et des peines |language=fr |doi=10.4000/criminocorpus.2673 |issn=2108-6907 |doi-access=free}}</ref> Rasti i Jerome Carrein, i dënuar 15 ditë pas dënimit të Henrit për vrasjen e një fëmije, u quajt gjerësisht "hakmarrja e gijotinës". <ref>{{Cite web |last= |first= |date=21 janar 2018 |title=L’affaire Carrein ou «la revanche de la guillotine» |url=https://www.leparisien.fr/faits-divers/l-affaire-carrein-ou-la-revanche-de-la-guillotine-21-01-2018-7514370.php |access-date=23 shkurt 2024 |website=leparisien.fr |language=fr-FR}}</ref> <ref>{{Cite news |date=24 qershor 1977 |title=Guillotining of a Killer In France Denounced |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/1977/06/24/archives/guillotining-of-a-killer-in-france-denounced.html |access-date=23 shkurt 2024 |issn=0362-4331}}</ref> Deri në ekzekutimin e Gary Gilmore në [[Utah]] më 17 janar, tre ditë përpara vendimit të Henrit, Franca ishte e vetmja demokraci liberale perëndimore që kryente ekzekutime në mënyrë aktive.
Pavarësisht nga këndvështrimi modernist i presidentit [[Valéry Giscard d'Estaing]] dhe kundërshtimi i deklaruar ndaj gijotinës, gjatë kësaj periudhe ndodhën tre ekzekutime të tjera, të Christian Ranucci në korrik 1976, Carrein në qershor 1977 dhe Hamida Djandoubi në shtator 1977. Badinter nuk mori pjesë në debatin në asnjë rast. <ref>{{Cite news |last=Willsher |first=Kim |date=3 dhjetor 2020 |title=Valéry Giscard d'Estaing obituary |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |url-status=live |access-date=13 shkurt 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231027172805/https://www.theguardian.com/world/2020/dec/03/valery-giscard-destaing-obituary |archive-date=27 tetor 2023}}</ref> <ref name="WaPo" /> Megjithatë, 63% e votuesve francezë mbështetën mbajtjen e dënimit me vdekje në kohën kur ai u hoq. <ref name="DPRU" /> Në vitet 1980-81, Badinter mbrojti Philippe Maurice, dënimi me vdekje i të cilit u konfirmua nga gjykata e lartë në mars 1981, javë përpara zgjedhjes së [[Presidenti i Francës|presidentit]] të abolicionistit [[François Mitterrand]] . <ref name="DPRU">{{Cite web |last=Carolyn Hoyle |date=14 shkurt 2024 |title=The DPRU honours Robert Badinter (1928–2024) |url=https://www.law.ox.ac.uk/content/news/dpru-honours-robert-badinter-1928-2024 |publisher=Death Penalty Research Unit}}</ref> <ref>{{Cite web |last=BARRAUD |first=Par Jeanne |date=9 shkurt 2024 |title=Robert Badinter l’a sauvé, voici l’histoire du dernier condamné à mort français, devenu historien - Edition du soir Ouest-France - 09/02/2024 |url=https://www.ouest-france.fr/leditiondusoir/2024-02-09/robert-badinter-l-a-sauve-voici-l-histoire-du-dernier-condamne-a-mort-francais-devenu-historien-c1eb6814-8bed-4f0b-aaff-5e6ecb94d7d3 |access-date=23 shkurt 2024 |website=Ouest-France.fr |language=fr}}</ref> Tetë dënime të tjera me vdekje u dhanë përpara miratimit të projekt-ligjit të heqjes nga parlamenti francez në shtator (vetëm dy ditët e fundit para votimit të Senatit), por asnjë nuk arriti në fazën e ekzekutimit dhe u konvertua me aktin e heqjes. <ref>lemonde.fr/archives/article/1981/09/19/les-six_2714985_1819218.html</ref> <ref>http://cewamale.free.fr/Geneami/condamnations.html</ref> Dënimi i Maurice, pas lobimit nga Badinter, u zbut nga Mitterrand më 25 maj, ndër aktet e para të Mitterrand si president. <ref name="WaPo">{{Cite news |last=Edward Cody |date=17 shtator 1981 |title=France Will Retire Its Guillotine and Abolish the Death Penalty |work=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1981/09/18/france-will-retire-its-guillotine-and-abolish-the-death-penalty/3ab103aa-ebc0-40db-a311-a7525c704a4b/}}</ref>
=== Mandati ministror (1981–1986) ===
Në vitin 1981, [[François Mitterrand]], një kundërshtar i vetëshpallur i dënimit me vdekje, u zgjodh president dhe Badinter u emërua Ministër i Drejtësisë . Ndër veprimet e tij të para ishte prezantimi i një projektligji në [[Sistemi shtetëror në Francë|Parlament]] që propozonte heqjen e dënimit me vdekje për të gjitha krimet, si civile ashtu edhe ushtarake. Projektligji u miratua nga Senati pas një debati të ashpër më 30 shtator 1981. Më 9 tetor ligji u miratua zyrtarisht, duke i dhënë fund dënimit me vdekje në Francë. <ref>{{Cite web |date=16 shtator 2021 |title=Fighting to end death penalty worldwide 40 years after its abolition in France |url=https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230130180930/https://www.rfi.fr/en/france/20210916-fighting-to-end-death-penalty-worldwide-40-years-after-its-abolition-in-france |archive-date=30 janar 2023 |access-date=30 janar 2023 |publisher=[[Radio France Internationale|RFI]] |language=en}}</ref>
Gjatë mandatit të tij, ai ndihmoi gjithashtu në shfuqizimin e " ''juridiksioneve të përjashtimit'' " ("gjykatat e posaçme"), të tilla si Cour de Sûreté de l'État (" {{Interlanguage link|State Security Court (France)|fr|Cour de sûreté de l'État (France)}} ") dhe gjykatat ushtarake, <ref name=":4">{{Cite web |date=9 janar 1989 |title=EUROPEAN HUMAN RIGHTS PRIZE |url=https://rm.coe.int/09000016807ab212 |access-date=11 shkurt 2024 |publisher=[[Council of Europe]] |page=9}}</ref> dhe përmirësoi të drejtat e viktimave të krimit. <ref name=":4" />
Ai qëndroi ministër deri në shkurt 1986. <ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
=== 1986–2024 ===
[[Skeda:Robert_Badinter,_2007_(cropped).jpg|parapamje| Badinter në 2007]]
Nga marsi 1986 deri në mars 1995, ai ishte president i Këshillit Kushtetues Francez . Nga viti 1995 deri në 2011, ai shërbeu si senator, duke përfaqësuar [[Departamentet e Francës|departamentin]] [[Hauts-de-Seine]] .
Në vitin 1989, ai mori pjesë në një edicion të emisionit Antenne 2 ''Apostrophes'' kushtuar të drejtave të njeriut, së bashku me [[Tendzin Gyatsho|Dalai Lamën e 14-të]] . Duke diskutuar zhdukjen e kulturës tibetiane nga Tibeti, Badinter përdori termin " gjenocid kulturor ". Ai vlerësoi shembullin e rezistencës jo të dhunshme tibetiane. Badinter u takua me Dalai Lamën shumë herë, veçanërisht në vitin 1998 kur ai e përshëndeti atë si "Kampion i të Drejtave të Njeriut", <ref>{{Cite web |title=Letter December 98 |url=http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304032753/http://www.tibet.fr/old/letter_december_98.htm |archive-date=4 mars 2016 |access-date=30 janar 2009 |website=www.tibet.fr}}</ref> dhe përsëri në 2008.
Në vitin 1991, Badinter u emërua nga [[Këshilli i Bashkimit Evropian|Këshilli i Ministrave të Komunitetit Evropian]] si anëtar i Komisionit të Arbitrazhit të Konferencës së Paqes për Jugosllavinë . Ai u zgjodh kryetar i komisionit nga katër anëtarët e tjerë, të gjithë kryetarë të gjykatave kushtetuese në [[Komuniteti Ekonomik Evropian|Komunitetin Evropian]] . Komisioni i Arbitrazhit ka dhënë njëmbëdhjetë këshilla në lidhje me "çështjet kryesore ligjore" që lindin nga ndarja e [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë]] .
Badinter ishte presidenti i parë i Gjykatës së Pajtimit dhe Arbitrazhit të [[Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë|Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë]] (OSBE) pas krijimit të saj në 1995; ai shërbeu në atë detyrë deri në vitin 2013. <ref>{{Cite web |title=Robert Badinter – First President of the Court (1995–2013) |url=https://www.osce.org/node/450118 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221124150508/https://www.osce.org/node/450118 |archive-date=24 nëntor 2022 |access-date=24 nëntor 2022 |publisher=OSCE}}</ref>
Badinter kundërshtoi [[Anëtarësimi i Turqisë në Bashkimin Evropian|anëtarësimin e Turqisë në Bashkimin Evropian]], me arsyetimin se Turqia mund të mos jetë në gjendje të zbatojë rregullat e Bashkimit. Ai ishte gjithashtu i shqetësuar për vendndodhjen e vendit, duke thënë: "Ne evropianët do të kemi kufij të përbashkët me Gjeorgjinë, Armeninë, Iranin, Irakun dhe Sirinë. Unë po ju pyes: Çfarë i justifikon kufijtë tanë të përbashkët me këto vende? Çfarë e justifikon këtë do të përfshiheshim në zonat më të rrezikshme të botës?" <ref>{{Cite web |last=Fleishman |first=Jeffrey |date=16 dhjetor 2004 |title=Turkey Is Knocking, but EU Is Hesitating |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210506052345/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2004-dec-16-fg-euroturk16-story.html |archive-date=6 maj 2021 |access-date=12 shkurt 2024 |website=[[Los Angeles Times]] |language=en-US}}</ref>
Si kryetar i Komisionit të Arbitrazhit, ai fitoi respekt të lartë në mesin e [[Maqedonët e sotëm|maqedonasve]] dhe grupeve të tjera etnike në [[Maqedonia e Veriut|Republikën e Maqedonisë,]] sepse rekomandoi "që përdorimi i emrit 'Maqedoni' nuk mund të nënkuptojë asnjë pretendim territorial ndaj një shteti tjetër". Ai mbështeti njohjen e plotë të republikës në 1992. <ref>{{Cite web |date=15 shkurt 2005 |title=Recognition of States: Annex 3 |url=http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050215223455/http://www.ejil.org/journal/Vol4/No1/art8-02.html |archive-date=15 shkurt 2005}}</ref> Ai ishte i përfshirë në hartimin e të ashtuquajturës [[Marrëveshja e Ohrit|Marrëveshje të Ohrit]] në Republikën e Maqedonisë. <ref name=":3">{{Cite journal |last=Reka |first=Blerim |date=1 janar 2014 |title=The Ohrid Peace Process: The Past, the Present, and the Future Perspective |journal=Comparative Southeast European Studies |language=en |volume=62 |issue=1 |pages=19–33 |doi=10.1515/soeu-2014-620103 |issn=2701-8202}}</ref> Kjo marrëveshje bazohej në parimin që propozimet e lidhura me etninë të miratuara nga kuvendi kombëtar (dhe më vonë të zbatohen në veprimet e këshillave të qytetit dhe organeve të tjera të pushtetit lokal) duhet të mbështeten nga një shumicë e dyfishtë e grupeve etnike maqedonase dhe shqiptare. Ky shpesh quhet "parimi i Badinterit". <ref name=":3" /> <ref>{{Cite journal |last=Navari |first=Cornelia |date=2014 |title=Territoriality, self-determination and Crimea after Badinter |journal=International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1944–) |volume=90 |issue=6 |pages=1299–1318 |doi=10.1111/1468-2346.12171 |issn=0020-5850 |jstor=24538667}}</ref>
Në vitin 2009, Badinter shprehu shqetësimin për heqjen nga Papa të shkishërimit të peshkopit kontrovers katolik anglez Richard Williamson, i cili kishte shprehur mohimin e Holokaustit dhe ishte [[Shenjtëria|shuguruar]] ilegalisht peshkop. <ref>{{Cite web |title=Evêque négationniste : Robert Badinter s'indigne |url=https://www.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20120715121218/http://tempsreel.nouvelobs.com/societe/20090202.OBS2742/eveque-negationniste-robert-badinter-s-indigne.html |archive-date=15 korrik 2012 |website=L'Obs}}</ref> Papa e riaktivizoi shkishërimin më vonë. <ref>{{Cite web |date=20 mars 2015 |title=Scomunicato il vescovo negazionista monsignor Williamson |url=https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240110013448/https://www.ilgiornale.it/news/cronache/scomunicato-vescovo-negazionista-monsignor-williamson-1107348.html |archive-date=10 janar 2024 |access-date=30 qershor 2021 |website=[[Il Giornale]] |language=it}}</ref>
Badinter u zgjodh në Shoqërinë Filozofike Amerikane në 2009. <ref>{{Cite web |title=APS Member History |url=https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423150436/https://search.amphilsoc.org/memhist/search?creator=Robert+Badinter&title=&subject=&subdiv=&mem=&year=&year-max=&dead=&keyword=&smode=advanced |archive-date=23 prill 2021 |access-date=23 prill 2021 |website=search.amphilsoc.org}}</ref>
=== Projekti Botëror i Drejtësisë ===
Badinter shërbeu si Bashkëkryetar Nderi për Projektin Botëror të Drejtësisë . Ai punon për të udhëhequr një përpjekje globale, multidisiplinare për të forcuar [[Sundimi i ligjit|sundimin e ligjit]] për zhvillimin e komuniteteve të mundësive dhe barazisë. <ref>{{Cite web |title=About |url=http://worldjusticeproject.com/about/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100203064233/http://www.worldjusticeproject.com/about/ |archive-date=3 shkurt 2010 |access-date=23 shkurt 2010}}</ref>
=== Rasti i Dominique Strauss-Kahn ===
Në fillim të çështjes së Dominique Strauss-Kahn në vitin 2011, në të cilin Drejtori Menaxhues i FMN-së u akuzua për përdhunim dhe u arrestua nga policia në New York City, Robert Badinter reagoi duke i thënë France Interit se ishte i indinjuar nga " vrasje mediatike" dhe denoncoi "dështimin e një sistemi të tërë" të natyrshme në ecjen perp të Strauss-Kahn, një i dyshuar, por edhe të medias që gjykon fajësinë e një fajtori të supozuar për akuza që nuk kishin nisur një gjyq dhe që përfundimisht u pushuan. . <ref>{{Cite news |last=Williams |first=Matt |date=10 dhjetor 2012 |title=Dominique Strauss-Kahn settles sexual assault case with hotel maid |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |url-status=live |access-date=12 maj 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220126172216/https://www.theguardian.com/world/2012/dec/10/dominique-strauss-kahn-case-settled |archive-date=26 janar 2022}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Perp walk? Blame Giuliani |url=https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512105733/https://www.reuters.com/article/idINIndia-57114220110518 |archive-date=12 maj 2021 |access-date=12 maj 2021 |website=[[Reuters]]}}</ref> <ref>{{Cite news |last=Reddy |first=Sudeep |title=Strauss-Kahn Resigns From IMF |language=en-US |work=WSJ |url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052748703509104576331623409445148?mod=WSJ_hp_LEFTTopStories |access-date=23 shkurt 2024}}</ref> Strauss-Kahn kishte qenë një kandidat i favorizuar socialist për zgjedhjet presidenciale të prillit të ardhshëm, por hoqi të gjitha pretendimet për të kandiduar pas arrestimit të tij.
Badinter u martua me filozofin dhe shkrimtaren feministe Élisabeth Bleustein-Blanchet, e bija e Marcel Bleustein-Blanchet, i cili ishte themeluesi i Publicis, një kompani shumëkombëshe reklamash dhe marrëdhëniesh me publikun. Ai vdiq në Paris gjatë natës së 8 deri më 9 shkurt 2024, në moshën 95-vjeçare. <ref>{{Cite news |date=9 shkurt 2024 |title=Décès de Robert Badinter |work=Gouvernement.fr |url=https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |url-status=live |access-date=9 shkurt 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240210104550/https://www.gouvernement.fr/actualite/deces-de-robert-badinter |archive-date=10 shkurt 2024}}</ref> Presidenti Macron më vonë njoftoi se Badinter do të nderohej me varrim në Panteon . <ref>{{Cite web |date=14 shkurt 2024 |title=France pays tribute to Badinter, ex-justice minister who fought to abolish death penalty |url=https://www.france24.com/en/france/20240214-france-to-pay-tribute-to-badinter-french-ex-minister-who-fought-to-abolish-death-penalty |access-date=14 shkurt 2024 |website=France 24 |language=en}}</ref> <ref>{{Cite web |date=14 shkurt 2024 |title=France pays tribute to Badinter, minister who won fight to end death penalty |url=https://www.rfi.fr/en/france/20240214-france-pays-tribute-to-badinter-minister-who-won-fight-to-end-death-penalty |access-date=14 shkurt 2024 |website=RFI |language=en}}</ref>
== Çmimet ==
Badinter refuzoi çdo dallim nderi nga Urdhri Kombëtar i [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]] (siç bëri gruaja e tij) dhe Urdhri Kombëtar i Mérite . Ai megjithatë mori dekorata të huaja, veçanërisht Urdhrin e Tomáš Garrigue Masaryk (Republika Çeke) në 2001. <ref>{{Cite web |title=Seznam vyznamenaných |url=https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171109022703/https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-t.-g.-masaryka/seznam-vyznamenanych |archive-date=9 nëntor 2017 |access-date=11 maj 2021}}</ref> dhe Urdhri 8-Shtator ( [[Maqedonia e Veriut]] ) në 2006. <ref>{{Cite web |title=Hungarian PM Gets Macedonia's Top Award |url=https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210430045250/https://balkaninsight.com/2013/12/06/macedonia-decorates-hungary-s-scandalous-prime-minister/ |archive-date=30 prill 2021 |access-date=11 maj 2021}}</ref> Si një aktivist i vjetër për heqjen e dënimit me vdekje, Robert Badinter u emërua anëtar nderi i Komisionit Ndërkombëtar kundër Dënimit me Vdekje . <ref name=":2" /> Atij iu dha Çmimi Ndërkombëtar i Shfuqizimit nga Fokusi i Dënimit me Vdekje në 2023. <ref>{{Cite web |last=Delucco |first=Mary Kate |date=9 shkurt 2024 |title="The death penalty must disappear from the entire world as it is a shame for humanity." |url=https://deathpenalty.org/the-death-penalty-must-disappear-from-the-entire-world-as-it-is-a-shame-for-humanity/ |access-date=3 mars 2024 |website=Death Penalty FOCUS |language=en-US}}</ref>
== Përmbledhje e karrierës politike ==
: Emërimet politike:
:* Kryetari i Këshillit Kushtetues : 1986–1995.
:* Ministër i Drejtësisë: 1981–1986 (dorëhequr pas emërimit si kryetar i Këshillit Kushtetues).
: Zyra e zgjedhur:
:* Senatori për [[Hauts-de-Seine]] : 1995–2011. Zgjedhur në 1995, rizgjedhur në 2004. <ref>{{Cite web |date=11 shkurt 2024 |title=BADINTER Robert |url=https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231021073604/https://www.senat.fr/senateur/badinter_robert95006b.html |archive-date=21 tetor 2023 |access-date=12 shkurt 2024 |website=Sénat |language=fr-FR}}</ref>
== Publikime ==
* ''L'exécution'' (1973), about the trial of Claude Buffet and Roger Bontems<ref>{{Cite news |last=Cohen |first=Roger |last2=Breeden |first2=Aurelien |date=9 shkurt 2024 |title=Robert Badinter, Who Won Fight to End Death Penalty in France, Dies at 95 |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |url-status=live |access-date=12 shkurt 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240212073149/https://www.nytimes.com/2024/02/09/world/europe/robert-badinter-dead.html |archive-date=12 shkurt 2024 |issn=0362-4331}}</ref>
* ''Condorcet, 1743–1794'' (1988), co-authored with Élisabeth Badinter.<ref>{{Cite journal |last=McClellan |first=James E. |date=1990 |title=ELISABETH BADINTER and ROBERT BADINTER. Condorcet (1743–1794): Un Intellectuel en politique. Paris: Fayard. 1988. Pp. 658. 140 fr |journal=The American Historical Review |doi=10.1086/ahr/95.4.1207 |issn=1937-5239}}</ref>
* ''Une autre justice'' (1989)<ref name=":5">{{Cite web |date=23 qershor 1981 |title=Disparition de Robert Badinter |url=https://www.gazette-du-palais.fr/actualites-professionnelles/disparition-de-robert-badinter/ |access-date=12 shkurt 2024 |website=Gazette du Palais |language=fr-FR}}</ref>
* ''Libres et égaux : L'émancipation des Juifs (1789–1791)'' (1989)<ref>{{Cite journal |last=Sibelman |first=Simon P. |date=1990 |title=Review of Libres et éqaux: l'émancipation des Juifs, 1789–1791 |journal=The French Review |volume=64 |issue=1 |pages=184–186 |issn=0016-111X |jstor=395705}}</ref>
* ''La prison républicaine, 1871–1914'' (1992)<ref name=":5" />
* ''Un antisémitisme ordinaire'' (1997)<ref>{{Cite journal |last=Simonin |first=Anne |date=1997 |title=Review of Un antisémitisme ordinaire. Vichy et les avocats juifs (1940–944) |journal=Le Mouvement Social |issue=180 |pages=226–229 |doi=10.2307/3779372 |issn=0027-2671 |jstor=3779372}}</ref>
* ''L'abolition'' (2000), recounting his fight for the abolition of the death penalty in France<ref name=":6">{{Cite journal |last=Rogoff |first=Martin A. |date=2008 |editor-last=Badinter |editor-first=Robert |title=For the Abolition of the Death Penalty in America: The Advocacy of Robert Badinter |journal=Human Rights Quarterly |volume=30 |issue=3 |pages=772–796 |doi=10.1353/hrq.0.0023 |issn=0275-0392 |jstor=20072868}}</ref>
* ''Une constitution européenne'' (2002)<ref>{{Cite journal |last=Badinter |first=Robert |last2=Garapon |first2=Antoine |last3=Padis |first3=Marc-Olivier |date=2003 |title=Une constitution pour l'Europe: Entretien avec Robert Badinter |journal=Esprit |volume=291 |issue=1 |pages=33–41 |issn=0014-0759 |jstor=24469869}}</ref>
* ''Le rôle du juge dans la société moderne'' (2003)<ref name=":5" />
* ''Contre la peine de mort'' (2006)<ref name=":6" />
* ''Les épines et les roses'' (2011), on his failures and successes as Minister of Justice
== Shih edhe ==
* [[Komisioni i Badinterit]]
== Referime ==
{{reflist}}
== Lidhjet e jashtme ==
* [http://www.senat.fr/senfic/badinter_robert95006b.html Official page of Robert Badinter in the French Senate]
* {{In lang|fr|cap=yes}} [http://www.senat.fr/senfic/badinter_robert95006b.html La page de Robert Badinter sur le site du Sénat]
* {{In lang|fr|cap=yes}} [http://archives.tsr.ch/search?q_doc-id=ecoles-peinemort ''Vidéo:'' Robert Badinter] en 1976, il motive son engagement contre la peine de mort, une archive de la [[Télévision suisse romande]]
* {{In lang|fr|cap=yes}} [https://web.archive.org/web/20080414122616/http://www.uhb.fr/jsp/fiche_actualite.jsp?STNAV=&RUBNAV=&CODE=1207921682117&LANGUE=0&RH=PAGELIBRE ''UHB Rennes II'' : Autour de l'oeuvre de Robert Badinter: Éthique et justice. Synergie des savoirs et des compétences et perspectives d'application en psychocriminologie. "journées d'étude les 22 et 23 mai 2008 à l'université Rennes 2, sur le thème 'Autour de l'œuvre de Robert Badinter: Éthique et justice], uhb.fr; accessed 12 March 2017. {{in lang|fr}}
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Lindje 1928]]
[[Kategoria:Politikanë nga Parisi]]
[[Kategoria:Vdekje 2024]]
[[Kategoria:Aktivistë francezë kundër dënimit me vdekje]]
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit Kolumbia]]
[[Kategoria:Anëtarë të Shoqërisë Filozofike Amerikane]]
hhoir7zajvcc4k4nb15tv1ejb9i0y5x
Armët bërthamore dhe Izraeli
0
353790
2658843
2024-04-25T15:13:02Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
[[Izraeli|Shteti i Izraelit]] besohet gjerësisht se posedon [[Arma bërthamore|armë bërthamore]].<ref name=":0">{{Cite web |title=Izraeli ka armë bërthamore – DW – 13/12/2006 |url=https://www.dw.com/sq/izraeli-ka-arm%C3%AB-b%C3%ABrthamore/a-2588246 |access-date=2024-04-25 |website=dw.com |language=sq}}</ref> Përllogaritjet e rezervave të Izraelit variojnë nga 90 deri në 400 koka bërthamore<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cite web |title=Nuclear Weapons: Who Has What at a Glance {{!}} Arms Control Association |url=https://www.armscontrol.org/factsheets/Nuclearweaponswhohaswhat |access-date=2024-04-25 |website=www.armscontrol.org |language=en}}</ref> dhe vendi besohet se ka aftësinë për t'i shpërndarë ato në disa metoda, duke përfshirë me avion, si raketa lundrimi të lëshuara nga nëndetëse dhe nëpërmjet serisë Jericho të rrezeve balistike me rreze të ndërmjetme deri në interkontinentale. raketa. Arma e saj e parë bërthamore e disponueshme mendohet të ketë përfunduar në fund të vitit 1966 ose në fillim të vitit 1967; gjë që do ta bënte atë vendin e gjashtë në botë që i kishte zhvilluar ato.
Izraeli mban një politikë të paqartësisë së qëllimshme, duke mos mohuar as pranuar zyrtarisht se ka armë bërthamore, përkundrazi duke përsëritur gjatë viteve se "Izraeli nuk do të jetë vendi i parë që do të prezantojë armë bërthamore në Lindjen e Mesme". Megjithatë, në nëntor 2023, në mes të luftës Izrael-Hamas, ministri izraelit i trashëgimisë, i cili ishte anëtar i kabinetit të luftës, deklaroi publikisht se hedhja e një bombe bërthamore mbi Gaza ishte një opsion.
Izraeli refuzon të nënshkruajë Traktatin për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore (NPT), pavarësisht presionit ndërkombëtar për ta bërë këtë, duke thënë se kjo do të ishte në kundërshtim me interesat e tij të sigurisë kombëtare.
Përveç kësaj, Izraeli zhvilloi Doktrinën Fillimi të kundërpërhapjes dhe sulmeve parandaluese, duke u mohuar aktorëve të tjerë rajonalë aftësinë për të marrë armët e tyre bërthamore. Forcat Ajrore izraelite kreu Operacionin Opera dhe Operacionin Orchard, duke shkatërruar reaktorët bërthamorë të Irakut dhe Sirisë në 1981 dhe 2007, respektivisht, dhe malware Stuxnet që dëmtoi rëndë objektet bërthamore iraniane në 2010 mendohet të jetë zhvilluar bashkërisht nga Shtetet e Bashkuara dhe Izraeli. . Që nga viti 2019, Izraeli mbetet i vetmi vend në Lindjen e Mesme që besohet se zotëron armë bërthamore. Opsioni Samson i referohet strategjisë së parandalimit të Izraelit për hakmarrje masive me armë bërthamore si një "mënyrë e fundit" kundër një vendi, ushtria e të cilit ka pushtuar dhe/ose shkatërruar pjesën më të madhe të Izraelit.
Izraeli filloi të hetonte fushën bërthamore menjëherë pasi shpalli pavarësinë në 1948 dhe, me bashkëpunimin francez, filloi fshehurazi ndërtimin e Qendrës së Kërkimeve Bërthamore të Negevit, [d] një objekt pranë Dimonës që strehoi një reaktor bërthamor dhe një fabrikë ripërpunimi në fund të viteve 1950. Detajet e para të gjera të programit të armëve erdhën më 5 tetor 1986, me mbulimin mediatik të zbulimeve nga Mordechai Vanunu, një teknik i punësuar më parë në qendër. Vanunu u rrëmbye shpejt nga [[Mossad]] dhe u kthye në Izrael, ku u dënua me 18 vjet burg për tradhti dhe spiunazh.<ref name=":1" />
== Shiko edhe ==
* [[Izraeli]]
== Referime ==
crc6s2cu36cuyb4xqqmbdgrximzqrix
2658845
2658843
2024-04-25T15:14:26Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Zhvillimi bërthamor i Izraelit]]; +[[Kategoria:Armët bërthamore sipas vendit]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Izraeli|Shteti i Izraelit]] besohet gjerësisht se posedon [[Arma bërthamore|armë bërthamore]].<ref name=":0">{{Cite web |title=Izraeli ka armë bërthamore – DW – 13/12/2006 |url=https://www.dw.com/sq/izraeli-ka-arm%C3%AB-b%C3%ABrthamore/a-2588246 |access-date=2024-04-25 |website=dw.com |language=sq}}</ref> Përllogaritjet e rezervave të Izraelit variojnë nga 90 deri në 400 koka bërthamore<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cite web |title=Nuclear Weapons: Who Has What at a Glance {{!}} Arms Control Association |url=https://www.armscontrol.org/factsheets/Nuclearweaponswhohaswhat |access-date=2024-04-25 |website=www.armscontrol.org |language=en}}</ref> dhe vendi besohet se ka aftësinë për t'i shpërndarë ato në disa metoda, duke përfshirë me avion, si raketa lundrimi të lëshuara nga nëndetëse dhe nëpërmjet serisë Jericho të rrezeve balistike me rreze të ndërmjetme deri në interkontinentale. raketa. Arma e saj e parë bërthamore e disponueshme mendohet të ketë përfunduar në fund të vitit 1966 ose në fillim të vitit 1967; gjë që do ta bënte atë vendin e gjashtë në botë që i kishte zhvilluar ato.
Izraeli mban një politikë të paqartësisë së qëllimshme, duke mos mohuar as pranuar zyrtarisht se ka armë bërthamore, përkundrazi duke përsëritur gjatë viteve se "Izraeli nuk do të jetë vendi i parë që do të prezantojë armë bërthamore në Lindjen e Mesme". Megjithatë, në nëntor 2023, në mes të luftës Izrael-Hamas, ministri izraelit i trashëgimisë, i cili ishte anëtar i kabinetit të luftës, deklaroi publikisht se hedhja e një bombe bërthamore mbi Gaza ishte një opsion.
Izraeli refuzon të nënshkruajë Traktatin për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore (NPT), pavarësisht presionit ndërkombëtar për ta bërë këtë, duke thënë se kjo do të ishte në kundërshtim me interesat e tij të sigurisë kombëtare.
Përveç kësaj, Izraeli zhvilloi Doktrinën Fillimi të kundërpërhapjes dhe sulmeve parandaluese, duke u mohuar aktorëve të tjerë rajonalë aftësinë për të marrë armët e tyre bërthamore. Forcat Ajrore izraelite kreu Operacionin Opera dhe Operacionin Orchard, duke shkatërruar reaktorët bërthamorë të Irakut dhe Sirisë në 1981 dhe 2007, respektivisht, dhe malware Stuxnet që dëmtoi rëndë objektet bërthamore iraniane në 2010 mendohet të jetë zhvilluar bashkërisht nga Shtetet e Bashkuara dhe Izraeli. . Që nga viti 2019, Izraeli mbetet i vetmi vend në Lindjen e Mesme që besohet se zotëron armë bërthamore. Opsioni Samson i referohet strategjisë së parandalimit të Izraelit për hakmarrje masive me armë bërthamore si një "mënyrë e fundit" kundër një vendi, ushtria e të cilit ka pushtuar dhe/ose shkatërruar pjesën më të madhe të Izraelit.
Izraeli filloi të hetonte fushën bërthamore menjëherë pasi shpalli pavarësinë në 1948 dhe, me bashkëpunimin francez, filloi fshehurazi ndërtimin e Qendrës së Kërkimeve Bërthamore të Negevit, [d] një objekt pranë Dimonës që strehoi një reaktor bërthamor dhe një fabrikë ripërpunimi në fund të viteve 1950. Detajet e para të gjera të programit të armëve erdhën më 5 tetor 1986, me mbulimin mediatik të zbulimeve nga Mordechai Vanunu, një teknik i punësuar më parë në qendër. Vanunu u rrëmbye shpejt nga [[Mossad]] dhe u kthye në Izrael, ku u dënua me 18 vjet burg për tradhti dhe spiunazh.<ref name=":1" />
== Shiko edhe ==
* [[Izraeli]]
== Referime ==
[[Kategoria:Zhvillimi bërthamor i Izraelit]]
[[Kategoria:Armët bërthamore sipas vendit]]
hul7czeyofzautthun61qxwm6xt2jrz
Kategoria:Armët bërthamore sipas vendit
14
353791
2658846
2024-04-25T15:14:40Z
Leutrim.P
113691
Krijoi faqe të zbrazët
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
2658847
2658846
2024-04-25T15:14:58Z
Leutrim.P
113691
added [[Category:Armë bërthamore]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Armë bërthamore]]
je2pj2wwggqetf37fkhvspjvufb3yob
2658848
2658847
2024-04-25T15:15:07Z
Leutrim.P
113691
added [[Category:Teknologji bërthamore]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Armë bërthamore]]
[[Kategoria:Teknologji bërthamore]]
g2gnpq0moux3urn99ucre5buzfawvaf
2658849
2658848
2024-04-25T15:15:16Z
Leutrim.P
113691
removed [[Category:Teknologji bërthamore]]; added [[Category:Teknologji bërthamore sipas vendit]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Armë bërthamore]]
[[Kategoria:Teknologji bërthamore sipas vendit]]
57z0j07et5w40sji6aip9akqo1cnhd6
2658851
2658849
2024-04-25T15:15:23Z
Leutrim.P
113691
removed [[Category:Teknologji bërthamore sipas vendit]]; added [[Category:Teknologjia bërthamore sipas vendit]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Armë bërthamore]]
[[Kategoria:Teknologjia bërthamore sipas vendit]]
ts36t5jt9yp8sekjbf6mg05kzxolvz5
Ribashkimi gjerman
0
353792
2658855
2024-04-25T15:21:41Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Inter-German Locator.svg|parapamje|223x223px|Gjermania Perëndimore dhe Gjermania Lindore (1957–1990).]]
'''Ribashkimi gjerman''' ([[gjermanisht]]: ''Deutsche Wiedervereinigung'') ishte procesi i rivendosjes së [[Gjermania|Gjermanisë]] si një shtet i vetëm i plotë i pavarur, i cili u zhvillua midis 9 nëntorit 1989 dhe 15 marsit 1991. "Traktati i Unifikimit" hyri në fuqi më 3 tetor 1990, duke shpërbërë [[Gjermania Lindore|Republikën Demokratike Gjermane]] (RDGJ; ''Deutsche Demokratische Republik'', DDR, ose Gjermania Lindore) dhe duke integruar shtetet e saj përbërëse të federuara të rithemeluara së fundmi në [[Gjermania Perëndimore|Republikën Federale të Gjermanisë]] (FRG; ''Bundesrepublik Deutschland'', BRD, ose Gjermania Perëndimore) për tu formuar Gjermania e sotme. Kjo datë është zgjedhur si Dita e zakonshme e Unitetit Gjerman (''Tag der deutschen Einheit''), dhe më pas festohet çdo vit si festë kombëtare në Gjermani që nga viti 1991.<ref name="Einigungsvertrag">{{Cite web |title=EinigVtr – Vertrag zwischen der Bundesrepublik Deutschland und der Deutschen Demokratischen Republik über die Herstellung der Einheit Deutschlands |url=http://www.gesetze-im-internet.de/einigvtr/BJNR208890990.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221120144722/http://www.gesetze-im-internet.de/einigvtr/BJNR208890990.html |archive-date=20 November 2022 |access-date=2022-03-06 |website=www.gesetze-im-internet.de |language=de}}</ref> Si pjesë e ribashkimit, edhe Berlini Lindor dhe Perëndimor i të dy vendeve u bashkuan ''de fakto'' në një qytet të vetëm, i cili përfundimisht u bë kryeqyteti i këtij vendi.
Qeveria e Gjermanisë Lindore e dominuar nga Partia Socialiste e Unitetit e Gjermanisë (SED) (një parti komuniste) filloi të lëkundet më 2 maj 1989, kur heqja e gardhit kufitar të Hungarisë me Austrinë hapi një vrimë në perden e hekurt. Kufiri ruhej ende nga afër, por pikniku panevropian dhe reagimi i pavendosur i pushtetarëve të Bllokut Lindor vuri në lëvizje një lëvizje të pakthyeshme.<ref name="Böhlau Verlag">{{Citation |last1=Brait |first1=Andrea |title=Grenzöffnung 1989 – Offene Grenzen? |date=2014-07-06 |url=http://dx.doi.org/10.7767/boehlau.9783205793236.9 |work=Grenzöffnung 1989 |pages=9–44 |place=Wien |publisher=Böhlau Verlag |doi=10.7767/boehlau.9783205793236.9 |isbn=978-3-205-79496-7 |access-date=2022-03-06 |last2=Gehler |first2=Michael}}</ref><ref name="Thomas Roser 2018">{{Cite journal |last=Sardemann |first=Gerhard |date=2010-08-01 |title=Die Welt aus den Angeln heben |journal=TATuP: Zeitschrift für Technikfolgenabschätzung in Theorie und Praxis |volume=19 |issue=2 |pages=8–17 |doi=10.14512/tatup.19.2.8 |issn=2199-9201 |doi-access=free}}</ref> Ai lejoi një eksod të mijëra gjermanolindorëve që iknin në Gjermaninë Perëndimore nëpërmjet Hungarisë. Revolucioni Paqësor, pjesë e Revolucioneve Ndërkombëtare të vitit 1989, duke përfshirë një sërë protestash nga qytetarët e Gjermanisë Lindore, çoi në rënien e Murit të Berlinit më 9 nëntor 1989 dhe zgjedhjet e para të lira të RDGJ-së më vonë më 18 mars 1990 dhe më pas në negociata. mes dy vendeve që kulmoi me një Traktat Unifikimi.<ref name="Einigungsvertrag2">{{Cite web |title=EinigVtr – Vertrag zwischen der Bundesrepublik Deutschland und der Deutschen Demokratischen Republik über die Herstellung der Einheit Deutschlands |url=http://www.gesetze-im-internet.de/einigvtr/BJNR208890990.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221120144722/http://www.gesetze-im-internet.de/einigvtr/BJNR208890990.html |archive-date=20 November 2022 |access-date=2022-03-06 |website=www.gesetze-im-internet.de |language=de}}</ref> Negociatat e tjera midis dy Gjermanive dhe katër fuqive pushtuese në Gjermani prodhuan të ashtuquajturin "Traktati Dy plus Katër" (Traktati mbi Zgjidhjen Përfundimtare në lidhje me Gjermaninë), duke i dhënë më 15 mars 1991 sovranitetin e plotë një shteti gjerman të ribashkuar, të cilit dy pjesë ishin të lidhura më parë nga një sërë kufizimesh që rrjedhin nga statusi i tyre i pas Luftës së Dytë Botërore si zona okupimi, megjithëse vetëm më 31 gusht 1994 trupat e fundit pushtuese ruse (Rusia është pasardhësja e Bashkimit Sovjetik ligjërisht) u larguan nga Gjermania.
Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore në Evropë, Rajhu i vjetër gjerman u shfuqizua dhe Gjermania u nda nga katër vendet aleate. Nuk kishte asnjë traktat paqeje. U shfaqën dy shtete. Zonat amerikane, britanike dhe franceze u bashkuan për të formuar RFGJ-në dmth Gjermaninë Perëndimore më 23 maj 1949. RDGJ dmth Gjermania Lindore u krijua në tetor 1949. Shteti i Gjermanisë Perëndimore iu bashkua NATO-s në 1955. Në 1990, një sërë mendimesh vazhduan të ishin potencoi nëse një Gjermani e ribashkuar mund të thuhet se përfaqëson "Gjermaninë në tërësi" për këtë qëllim. Në kuadrin e Revolucioneve të suksesshme dhe ndërkombëtare të vitit 1989 kundër shteteve komuniste, përfshirë RDGJ; më 12 shtator 1990, sipas Traktatit Dy Plus Katër me katër Aleatët, si Gjermania Lindore dhe Perëndimore, u angazhuan ndaj parimit që kufiri i tyre i përbashkët para vitit 1990 përbënte të gjithë territorin që mund të pretendohej nga një qeveri e Gjermanisë, dhe për rrjedhojë se atje nuk ishin toka të tjera jashtë këtij kufiri që ishin pjesë të Gjermanisë në tërësi të pushtuara. Gjermania Lindore rithemeloi shtetet e federuara në tokën e saj dhe më pas u shpërbë më 3 tetor 1990; gjithashtu në të njëjtën ditë, Gjermania moderne u formua kur shtetet e reja u bashkuan me RFGJ ndërsa Berlini Lindor dhe Perëndimor u bashkuan në një qytet të vetëm.
Shteti i ribashkuar nuk është një shtet pasardhës, por një vazhdim i zgjeruar i shtetit të Gjermanisë Perëndimore 1949-1990. Republika Federale e zgjeruar e Gjermanisë ruajti vendet e Gjermanisë Perëndimore në organet drejtuese të Komunitetit Ekonomik Evropian (KE) (më vonë Bashkimi Evropian/BE) dhe në organizatat ndërkombëtare duke përfshirë Organizatën e Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO) dhe Kombet e Bashkuara (OKB). ), ndërkohë që hoqi dorë nga anëtarësimi në Paktin e Varshavës (WP) dhe organizata të tjera ndërkombëtare të cilave i përkiste Gjermania Lindore.
== Shiko edhe ==
* [[Gjermania Perëndimore]]
* [[Gjermania Lindore]]
== Referime ==
pmtdv6fso9z3bbgdg5ittfxp3tfor5n
2658856
2658855
2024-04-25T15:22:32Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Ribashkimi gjerman]]; +[[Kategoria:Historia e Gjermanisë]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Inter-German Locator.svg|parapamje|223x223px|Gjermania Perëndimore dhe Gjermania Lindore (1957–1990).]]
'''Ribashkimi gjerman''' ([[gjermanisht]]: ''Deutsche Wiedervereinigung'') ishte procesi i rivendosjes së [[Gjermania|Gjermanisë]] si një shtet i vetëm i plotë i pavarur, i cili u zhvillua midis 9 nëntorit 1989 dhe 15 marsit 1991. "Traktati i Unifikimit" hyri në fuqi më 3 tetor 1990, duke shpërbërë [[Gjermania Lindore|Republikën Demokratike Gjermane]] (RDGJ; ''Deutsche Demokratische Republik'', DDR, ose Gjermania Lindore) dhe duke integruar shtetet e saj përbërëse të federuara të rithemeluara së fundmi në [[Gjermania Perëndimore|Republikën Federale të Gjermanisë]] (FRG; ''Bundesrepublik Deutschland'', BRD, ose Gjermania Perëndimore) për tu formuar Gjermania e sotme. Kjo datë është zgjedhur si Dita e zakonshme e Unitetit Gjerman (''Tag der deutschen Einheit''), dhe më pas festohet çdo vit si festë kombëtare në Gjermani që nga viti 1991.<ref name="Einigungsvertrag">{{Cite web |title=EinigVtr – Vertrag zwischen der Bundesrepublik Deutschland und der Deutschen Demokratischen Republik über die Herstellung der Einheit Deutschlands |url=http://www.gesetze-im-internet.de/einigvtr/BJNR208890990.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221120144722/http://www.gesetze-im-internet.de/einigvtr/BJNR208890990.html |archive-date=20 November 2022 |access-date=2022-03-06 |website=www.gesetze-im-internet.de |language=de}}</ref> Si pjesë e ribashkimit, edhe Berlini Lindor dhe Perëndimor i të dy vendeve u bashkuan ''de fakto'' në një qytet të vetëm, i cili përfundimisht u bë kryeqyteti i këtij vendi.
Qeveria e Gjermanisë Lindore e dominuar nga Partia Socialiste e Unitetit e Gjermanisë (SED) (një parti komuniste) filloi të lëkundet më 2 maj 1989, kur heqja e gardhit kufitar të Hungarisë me Austrinë hapi një vrimë në perden e hekurt. Kufiri ruhej ende nga afër, por pikniku panevropian dhe reagimi i pavendosur i pushtetarëve të Bllokut Lindor vuri në lëvizje një lëvizje të pakthyeshme.<ref name="Böhlau Verlag">{{Citation |last1=Brait |first1=Andrea |title=Grenzöffnung 1989 – Offene Grenzen? |date=2014-07-06 |url=http://dx.doi.org/10.7767/boehlau.9783205793236.9 |work=Grenzöffnung 1989 |pages=9–44 |place=Wien |publisher=Böhlau Verlag |doi=10.7767/boehlau.9783205793236.9 |isbn=978-3-205-79496-7 |access-date=2022-03-06 |last2=Gehler |first2=Michael}}</ref><ref name="Thomas Roser 2018">{{Cite journal |last=Sardemann |first=Gerhard |date=2010-08-01 |title=Die Welt aus den Angeln heben |journal=TATuP: Zeitschrift für Technikfolgenabschätzung in Theorie und Praxis |volume=19 |issue=2 |pages=8–17 |doi=10.14512/tatup.19.2.8 |issn=2199-9201 |doi-access=free}}</ref> Ai lejoi një eksod të mijëra gjermanolindorëve që iknin në Gjermaninë Perëndimore nëpërmjet Hungarisë. Revolucioni Paqësor, pjesë e Revolucioneve Ndërkombëtare të vitit 1989, duke përfshirë një sërë protestash nga qytetarët e Gjermanisë Lindore, çoi në rënien e Murit të Berlinit më 9 nëntor 1989 dhe zgjedhjet e para të lira të RDGJ-së më vonë më 18 mars 1990 dhe më pas në negociata. mes dy vendeve që kulmoi me një Traktat Unifikimi.<ref name="Einigungsvertrag2">{{Cite web |title=EinigVtr – Vertrag zwischen der Bundesrepublik Deutschland und der Deutschen Demokratischen Republik über die Herstellung der Einheit Deutschlands |url=http://www.gesetze-im-internet.de/einigvtr/BJNR208890990.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20221120144722/http://www.gesetze-im-internet.de/einigvtr/BJNR208890990.html |archive-date=20 November 2022 |access-date=2022-03-06 |website=www.gesetze-im-internet.de |language=de}}</ref> Negociatat e tjera midis dy Gjermanive dhe katër fuqive pushtuese në Gjermani prodhuan të ashtuquajturin "Traktati Dy plus Katër" (Traktati mbi Zgjidhjen Përfundimtare në lidhje me Gjermaninë), duke i dhënë më 15 mars 1991 sovranitetin e plotë një shteti gjerman të ribashkuar, të cilit dy pjesë ishin të lidhura më parë nga një sërë kufizimesh që rrjedhin nga statusi i tyre i pas Luftës së Dytë Botërore si zona okupimi, megjithëse vetëm më 31 gusht 1994 trupat e fundit pushtuese ruse (Rusia është pasardhësja e Bashkimit Sovjetik ligjërisht) u larguan nga Gjermania.
Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore në Evropë, Rajhu i vjetër gjerman u shfuqizua dhe Gjermania u nda nga katër vendet aleate. Nuk kishte asnjë traktat paqeje. U shfaqën dy shtete. Zonat amerikane, britanike dhe franceze u bashkuan për të formuar RFGJ-në dmth Gjermaninë Perëndimore më 23 maj 1949. RDGJ dmth Gjermania Lindore u krijua në tetor 1949. Shteti i Gjermanisë Perëndimore iu bashkua NATO-s në 1955. Në 1990, një sërë mendimesh vazhduan të ishin potencoi nëse një Gjermani e ribashkuar mund të thuhet se përfaqëson "Gjermaninë në tërësi" për këtë qëllim. Në kuadrin e Revolucioneve të suksesshme dhe ndërkombëtare të vitit 1989 kundër shteteve komuniste, përfshirë RDGJ; më 12 shtator 1990, sipas Traktatit Dy Plus Katër me katër Aleatët, si Gjermania Lindore dhe Perëndimore, u angazhuan ndaj parimit që kufiri i tyre i përbashkët para vitit 1990 përbënte të gjithë territorin që mund të pretendohej nga një qeveri e Gjermanisë, dhe për rrjedhojë se atje nuk ishin toka të tjera jashtë këtij kufiri që ishin pjesë të Gjermanisë në tërësi të pushtuara. Gjermania Lindore rithemeloi shtetet e federuara në tokën e saj dhe më pas u shpërbë më 3 tetor 1990; gjithashtu në të njëjtën ditë, Gjermania moderne u formua kur shtetet e reja u bashkuan me RFGJ ndërsa Berlini Lindor dhe Perëndimor u bashkuan në një qytet të vetëm.
Shteti i ribashkuar nuk është një shtet pasardhës, por një vazhdim i zgjeruar i shtetit të Gjermanisë Perëndimore 1949-1990. Republika Federale e zgjeruar e Gjermanisë ruajti vendet e Gjermanisë Perëndimore në organet drejtuese të Komunitetit Ekonomik Evropian (KE) (më vonë Bashkimi Evropian/BE) dhe në organizatat ndërkombëtare duke përfshirë Organizatën e Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO) dhe Kombet e Bashkuara (OKB). ), ndërkohë që hoqi dorë nga anëtarësimi në Paktin e Varshavës (WP) dhe organizata të tjera ndërkombëtare të cilave i përkiste Gjermania Lindore.
== Shiko edhe ==
* [[Gjermania Perëndimore]]
* [[Gjermania Lindore]]
== Referime ==
[[Kategoria:Ribashkimi gjerman]]
[[Kategoria:Historia e Gjermanisë]]
lubf4m4yk1nim5z1xuyxh1frx72p7fj
Kategoria:Armë të shkatërrimit në masë
14
353793
2658858
2024-04-25T15:26:57Z
Leutrim.P
113691
Krijoi faqe të zbrazët
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
2658859
2658858
2024-04-25T15:27:26Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Armë]]; +[[Kategoria:Vrasje masive]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Armë]]
[[Kategoria:Vrasje masive]]
rkdj8gltew9f7cx2rw67owf9xtlntgt
Çarmatimi
0
353794
2658860
2024-04-25T15:27:38Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
'''Çarmatimi'''<ref>{{Cite web |title=Kuptimi i fjalës Çarmatim ‹ FJALË |url=https://fjale.al/%C3%A7armatim |access-date=2024-04-25 |website=fjale.al |language=sq}}</ref> është akti i pakësimit, kufizimit ose heqjes së [[Armatimi|armëve]]. Çarmatimi në përgjithësi i referohet [[Forcat e armatosura|forcave të armatosura]] të një vendi ose llojit specifik të armatimit. Çarmatimi shpesh merret si eleminim total i [[Arma e shkatërrimit në masë|armëve të shkatërrimit në masë]], siç janë [[Arma bërthamore|armët bërthamore]]. Çarmatimi i përgjithshëm dhe i plotë u përcaktua nga [[Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara]] si eliminimi i të gjitha WMD, i shoqëruar me “reduktimin e balancuar të forcave të armatosura dhe armatimeve konvencionale, bazuar në parimin e sigurisë së pazvogëluar të palëve me synimin për të promovuar ose rritur stabilitetin. në një nivel më të ulët ushtarak, duke marrë parasysh nevojën e të gjitha shteteve për të mbrojtur sigurinë e tyre.”<ref name="UN First Special Session on Disarmament">UN General Assembly, [https://www.un.org/disarmament/HomePage/SSOD/A-S-10-4.pdf Final Document of the First Special Session on Disarmament] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151117222949/http://www.un.org/disarmament/HomePage/SSOD/A-S-10-4.pdf|date=November 17, 2015}}, para. 22.</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Armatimi]]
* [[Çarmatimi bërthamor]]
== Referime ==
3ygzt3258b2fe6m01ja6cn0w2pu9oyr
2658863
2658860
2024-04-25T15:30:00Z
Leutrim.P
113691
shtova foton.
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Schwerter zu Pflugscharen - Jewgeni Wutschetitsch - Geschenk der Sowjetunion an die UNO - 1959.jpg|parapamje|293x293px|Le t'i rrahim shpatat në pllugje, në kopshtin e Kombeve të Bashkuara (1957).]]
'''Çarmatimi'''<ref>{{Cite web |title=Kuptimi i fjalës Çarmatim ‹ FJALË |url=https://fjale.al/%C3%A7armatim |access-date=2024-04-25 |website=fjale.al |language=sq}}</ref> është akti i pakësimit, kufizimit ose heqjes së [[Armatimi|armëve]]. Çarmatimi në përgjithësi i referohet [[Forcat e armatosura|forcave të armatosura]] të një vendi ose llojit specifik të armatimit. Çarmatimi shpesh merret si eleminim total i [[Arma e shkatërrimit në masë|armëve të shkatërrimit në masë]], siç janë [[Arma bërthamore|armët bërthamore]]. Çarmatimi i përgjithshëm dhe i plotë u përcaktua nga [[Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara]] si eliminimi i të gjitha WMD, i shoqëruar me “reduktimin e balancuar të forcave të armatosura dhe armatimeve konvencionale, bazuar në parimin e sigurisë së pazvogëluar të palëve me synimin për të promovuar ose rritur stabilitetin. në një nivel më të ulët ushtarak, duke marrë parasysh nevojën e të gjitha shteteve për të mbrojtur sigurinë e tyre.”<ref name="UN First Special Session on Disarmament">UN General Assembly, [https://www.un.org/disarmament/HomePage/SSOD/A-S-10-4.pdf Final Document of the First Special Session on Disarmament] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151117222949/http://www.un.org/disarmament/HomePage/SSOD/A-S-10-4.pdf|date=November 17, 2015}}, para. 22.</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Armatimi]]
* [[Çarmatimi bërthamor]]
== Referime ==
a3904kr9w72zwakjo8iqx3sku7zb1wt
2658865
2658863
2024-04-25T15:31:18Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Kontroll i armëve]]; +[[Kategoria:Shpërbërje dhe çarmatim ushtarak]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Schwerter zu Pflugscharen - Jewgeni Wutschetitsch - Geschenk der Sowjetunion an die UNO - 1959.jpg|parapamje|293x293px|Le t'i rrahim shpatat në pllugje, në kopshtin e Kombeve të Bashkuara (1957).]]
'''Çarmatimi'''<ref>{{Cite web |title=Kuptimi i fjalës Çarmatim ‹ FJALË |url=https://fjale.al/%C3%A7armatim |access-date=2024-04-25 |website=fjale.al |language=sq}}</ref> është akti i pakësimit, kufizimit ose heqjes së [[Armatimi|armëve]]. Çarmatimi në përgjithësi i referohet [[Forcat e armatosura|forcave të armatosura]] të një vendi ose llojit specifik të armatimit. Çarmatimi shpesh merret si eleminim total i [[Arma e shkatërrimit në masë|armëve të shkatërrimit në masë]], siç janë [[Arma bërthamore|armët bërthamore]]. Çarmatimi i përgjithshëm dhe i plotë u përcaktua nga [[Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara]] si eliminimi i të gjitha WMD, i shoqëruar me “reduktimin e balancuar të forcave të armatosura dhe armatimeve konvencionale, bazuar në parimin e sigurisë së pazvogëluar të palëve me synimin për të promovuar ose rritur stabilitetin. në një nivel më të ulët ushtarak, duke marrë parasysh nevojën e të gjitha shteteve për të mbrojtur sigurinë e tyre.”<ref name="UN First Special Session on Disarmament">UN General Assembly, [https://www.un.org/disarmament/HomePage/SSOD/A-S-10-4.pdf Final Document of the First Special Session on Disarmament] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151117222949/http://www.un.org/disarmament/HomePage/SSOD/A-S-10-4.pdf|date=November 17, 2015}}, para. 22.</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Armatimi]]
* [[Çarmatimi bërthamor]]
== Referime ==
[[Kategoria:Kontroll i armëve]]
[[Kategoria:Shpërbërje dhe çarmatim ushtarak]]
9nzutp9aoqrt16vomu8z6570mpgt52p
Diskutim:Herbartianizmi
1
353795
2658862
2024-04-25T15:29:30Z
InternetArchiveBot
115207
Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Herbartianizmi]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2658861 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20190323163219/http://mi-knoll.de/85743.html për lidhjen http://mi-knoll.de/85743.html.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 prill 2024 17:29 (CEST)
8k8tuol86lp80d6kng1950w3rukp26t
Kategoria:Kontroll i armëve
14
353796
2658866
2024-04-25T15:31:38Z
Leutrim.P
113691
Krijoi faqe të zbrazët
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
2658868
2658866
2024-04-25T15:32:42Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:E drejta ndërkombëtare]]; +[[Kategoria:Siguri ndërkombëtare]]; +[[Kategoria:Paqe]]; +[[Kategoria:Diplomaci ushtarake]]; +[[Kategoria:Armë]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:E drejta ndërkombëtare]]
[[Kategoria:Siguri ndërkombëtare]]
[[Kategoria:Paqe]]
[[Kategoria:Diplomaci ushtarake]]
[[Kategoria:Armë]]
lmsbprk8hgp2nwscbm7pgtgyct9z9sd
Kategoria:Politikanë nga Parisi
14
353797
2658869
2024-04-25T15:32:58Z
Edukatori
112234
Faqe e re: [[Kategoria:Politikanë francezë]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Politikanë francezë]]
mqqru78r0rz8utyjk0481jz61n2bcy5
2658870
2658869
2024-04-25T15:33:14Z
Edukatori
112234
added [[Category:Njerëz nga Parisi sipas profesionit]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Politikanë francezë]]
[[Kategoria:Njerëz nga Parisi sipas profesionit]]
btqhl68l70iwql44rduzxjte5g7ltda
Kategoria:Aktivistë francezë kundër dënimit me vdekje
14
353798
2658873
2024-04-25T15:36:12Z
Edukatori
112234
Faqe e re: [[Kategoria:Aktivistë francezë]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Aktivistë francezë]]
ffyo6iah7i4mcjx8ujyqizqvwuciuwe
2658874
2658873
2024-04-25T15:37:05Z
Edukatori
112234
added [[Category:Aktivistë kundër dënimit me vdekje]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Aktivistë francezë]]
[[Kategoria:Aktivistë kundër dënimit me vdekje]]
mbs8dqjc2w8q6l3uwoamp4a9ivqitws
Iveco LMV
0
353799
2658875
2024-04-25T15:37:06Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
[[File:Allied_Spirit_IV_(24058403923).jpg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Allied_Spirit_IV_(24058403923).jpg|parapamje|Brigada Bersaglieri "Garibaldi" gjatë stërvitjes Allied Spirit IV në Zonën e Trajnimit Hohenfels.]]
'''Iveco LMV''' (Light Multirole Vehicle) është një automjet taktik 4WD i zhvilluar nga Iveco, dhe në shërbim me disa vende. Pas miratimit të tij nga [[Ushtria Italiane|ushtria italiane]] si '''''Veicolo-Tattico-Leggero-Multiruolo''''' (VTLM) '''''Lince''''' ("Mjet i lehtë taktik me shumë funksione Lynx"),<ref name="EDI">{{Cite web |title=Veicolo Tattico Leggero Multiruolo (VTLM) "Lince" - Esercito Italiano |url=http://www.esercito.difesa.it/equipaggiamenti/Veicoli-blindati-e-corazzati-da-combattimento/Veicoli-tattici-protetti/Pagine/vtlm-lince.aspx}}</ref> ai fitoi konkursin Future Command and Liaison Vehicle (FCLV) të [[Ushtria Britanike|Ushtrisë Britanike]] si '''Pantera'''. por flota u hodh në shitje në vitin 2018.
Është miratuar nga ushtritë e [[Shqipëria|Shqipërisë]], [[Austria|Austrisë]], [[Belgjika|Belgjikës]], [[Brazili|Brazilit]], [[Norvegjia|Norvegjisë]], [[Rusia|Rusisë]] dhe [[Spanja|Spanjës]]. Ushtria italiane çoi automjete në [[Afganistani|Afganistan]] dhe [[Libani|Liban]]. Në Afganistan, automjetet Lince kanë shpëtuar jetën e pasagjerëve në disa sulme me [[Mjeti shpërthyes i improvizuar|IED]].
== Shiko edhe ==
* [[Autoblinda]]
== Referime ==
26xb38lu6piw7yaf32dla59we2vwhvz
2658878
2658875
2024-04-25T15:39:14Z
Leutrim.P
113691
added [[Category:Transportues personeli të blinduar]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[File:Allied_Spirit_IV_(24058403923).jpg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Allied_Spirit_IV_(24058403923).jpg|parapamje|Brigada Bersaglieri "Garibaldi" gjatë stërvitjes Allied Spirit IV në Zonën e Trajnimit Hohenfels.]]
'''Iveco LMV''' (Light Multirole Vehicle) është një automjet taktik 4WD i zhvilluar nga Iveco, dhe në shërbim me disa vende. Pas miratimit të tij nga [[Ushtria Italiane|ushtria italiane]] si '''''Veicolo-Tattico-Leggero-Multiruolo''''' (VTLM) '''''Lince''''' ("Mjet i lehtë taktik me shumë funksione Lynx"),<ref name="EDI">{{Cite web |title=Veicolo Tattico Leggero Multiruolo (VTLM) "Lince" - Esercito Italiano |url=http://www.esercito.difesa.it/equipaggiamenti/Veicoli-blindati-e-corazzati-da-combattimento/Veicoli-tattici-protetti/Pagine/vtlm-lince.aspx}}</ref> ai fitoi konkursin Future Command and Liaison Vehicle (FCLV) të [[Ushtria Britanike|Ushtrisë Britanike]] si '''Pantera'''. por flota u hodh në shitje në vitin 2018.
Është miratuar nga ushtritë e [[Shqipëria|Shqipërisë]], [[Austria|Austrisë]], [[Belgjika|Belgjikës]], [[Brazili|Brazilit]], [[Norvegjia|Norvegjisë]], [[Rusia|Rusisë]] dhe [[Spanja|Spanjës]]. Ushtria italiane çoi automjete në [[Afganistani|Afganistan]] dhe [[Libani|Liban]]. Në Afganistan, automjetet Lince kanë shpëtuar jetën e pasagjerëve në disa sulme me [[Mjeti shpërthyes i improvizuar|IED]].
== Shiko edhe ==
* [[Autoblinda]]
== Referime ==
[[Kategoria:Transportues personeli të blinduar]]
pw96n32gj7zgpzzt4yrh2ra1zh25zjp
2658879
2658878
2024-04-25T15:40:10Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Automjete Iveco]]; +[[Kategoria:Itali]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[File:Allied_Spirit_IV_(24058403923).jpg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Allied_Spirit_IV_(24058403923).jpg|parapamje|Brigada Bersaglieri "Garibaldi" gjatë stërvitjes Allied Spirit IV në Zonën e Trajnimit Hohenfels.]]
'''Iveco LMV''' (Light Multirole Vehicle) është një automjet taktik 4WD i zhvilluar nga Iveco, dhe në shërbim me disa vende. Pas miratimit të tij nga [[Ushtria Italiane|ushtria italiane]] si '''''Veicolo-Tattico-Leggero-Multiruolo''''' (VTLM) '''''Lince''''' ("Mjet i lehtë taktik me shumë funksione Lynx"),<ref name="EDI">{{Cite web |title=Veicolo Tattico Leggero Multiruolo (VTLM) "Lince" - Esercito Italiano |url=http://www.esercito.difesa.it/equipaggiamenti/Veicoli-blindati-e-corazzati-da-combattimento/Veicoli-tattici-protetti/Pagine/vtlm-lince.aspx}}</ref> ai fitoi konkursin Future Command and Liaison Vehicle (FCLV) të [[Ushtria Britanike|Ushtrisë Britanike]] si '''Pantera'''. por flota u hodh në shitje në vitin 2018.
Është miratuar nga ushtritë e [[Shqipëria|Shqipërisë]], [[Austria|Austrisë]], [[Belgjika|Belgjikës]], [[Brazili|Brazilit]], [[Norvegjia|Norvegjisë]], [[Rusia|Rusisë]] dhe [[Spanja|Spanjës]]. Ushtria italiane çoi automjete në [[Afganistani|Afganistan]] dhe [[Libani|Liban]]. Në Afganistan, automjetet Lince kanë shpëtuar jetën e pasagjerëve në disa sulme me [[Mjeti shpërthyes i improvizuar|IED]].
== Shiko edhe ==
* [[Autoblinda]]
== Referime ==
[[Kategoria:Transportues personeli të blinduar]]
[[Kategoria:Automjete Iveco]]
[[Kategoria:Itali]]
5nlptqp3uk5ae8g2gyrlurfam3b2fhf
Kategoria:Aktivistë francezë
14
353800
2658876
2024-04-25T15:38:31Z
Edukatori
112234
Faqe e re: [[Kategoria:Aktivistë]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Aktivistë]]
5of5rtszzmrid0vt7yhqqvnn6zah44s
2658877
2658876
2024-04-25T15:38:45Z
Edukatori
112234
added [[Category:Francezë]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Aktivistë]]
[[Kategoria:Francezë]]
0fgmbshuffxwga68k3534frhlw071ou
Kategoria:Transportues personeli të blinduar
14
353801
2658880
2024-04-25T15:40:24Z
Leutrim.P
113691
Krijoi faqe të zbrazët
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
2658882
2658880
2024-04-25T15:41:08Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Automjete ushtarake]]; +[[Kategoria:Automjete ushtarake sipas llojit]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Automjete ushtarake]]
[[Kategoria:Automjete ushtarake sipas llojit]]
rns9d2vuxj7gi02okczpxzjzf5nn2r6
Kategoria:Aktivistë kundër dënimit me vdekje
14
353802
2658881
2024-04-25T15:41:01Z
Edukatori
112234
Faqe e re: [[Kategoria:Aktivistë]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Aktivistë]]
5of5rtszzmrid0vt7yhqqvnn6zah44s
2658886
2658881
2024-04-25T15:43:29Z
Edukatori
112234
added [[Category:Dënimi me vdekje]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Aktivistë]]
[[Kategoria:Dënimi me vdekje]]
t0v44c5o18j82fplkrbsdk2y0ji5vtr
Kategoria:Dënimi me vdekje
14
353803
2658887
2024-04-25T15:44:52Z
Edukatori
112234
Faqe e re: [[Kategoria:Shkaqet e vdekjes]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Shkaqet e vdekjes]]
003i0xi7xjln6er4u6ueoyqng0wribz
2658888
2658887
2024-04-25T15:45:34Z
Edukatori
112234
added [[Category:Vrasje sipas llojit]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Shkaqet e vdekjes]]
[[Kategoria:Vrasje sipas llojit]]
rtm8ins14khphvnzgr77ac6b13qlti6
Kategoria:Shkaqet e vdekjes
14
353804
2658889
2024-04-25T15:46:51Z
Edukatori
112234
Faqe e re: [[Kategoria:Vdekje]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Vdekje]]
16hxo9hi8vwum5kj8ro716wo6oyjblf
Obusi vetëlëvizës CEZAR
0
353805
2658890
2024-04-25T15:48:31Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:French Caesar self-propelled howitzer in Iraq.jpg|parapamje|Artileritë francezë qëllojnë në Luginën e Lumit Eufrat të Mesëm (Siri) nga brenda Irakut (dhjetor 2018).]]
'''''Camion Équipé d'un Système d'Artillerie''''' (shqip: "Kamion i pajisur me një sistem artilerie") ose '''CAESAR<ref name="DF">{{cite web |title=Caesar self propelled gun |url=http://www.defense-update.com/products/c/caesar.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071021193521/http://defense-update.com/products/c/caesar.htm |archive-date=21 October 2007 |access-date=13 February 2007 |website=www.defense-update.com}}</ref>''' është një [[Artileria vetëlëvizëse|obus vetëlëvizës]] [[Franca|francez]] 155 mm, me kalibër 52, që mund të lëshojë predha të kalibrit 39/52 të standardit të NATO-s. Është instaluar në një shasi kamioni 6x6 ose 8x8. I pajisur me një rrjet armësh autonome që përfshin një sistem navigimi inercial dhe një kompjuter balistik, CAESAR mund të godasë me saktësi objektivat më shumë se 40 kilometra larg duke përdorur municion "Extended Range, Full Bore" (ERFB) me bazë bleed<ref>{{Cite web |author= |date= |title=155 mm HE ER FB-BB (OFd M3-DV) |url=https://www.msm.sk/en/what-we-do/defence/ammunition/artillery-ammo/155-mm-he-er-fb-bb-ofd-m3-dv/ |access-date=29 July 2022 |website=MSM GROUP}}</ref> ose objektiva mbi 55 kilometra larg duke përdorur asistim-raketor ose municion inteligjent.
CAESAR u zhvillua nga kontraktori francez i mbrojtjes GIAT Industries (tani Nexter Systems) dhe është eksportuar në vende të ndryshme. Njësitë e prodhuara për [[Ushtria franceze|ushtrinë franceze]] përdorin një shasi 6x6 [[Renault Sherpa 5]],<ref>{{Cite web |title=Renault Sherpa chassis chosen for CAESAR |url=https://www.researchgate.net/publication/294250179 |website=ResearchGate}}</ref> ndërsa disa klientë eksportues kanë zgjedhur sisteme të integruara në shasinë 6x6 Unimog U2450L ose 8x8 [[Tatra 817]].
Në shkurt 2022, qeveria franceze i dha Nexter një kontratë për zhvillimin e një sistemi CAESAR të gjeneratës së re. Të tregtuar nga kompania si '''CAESAR Mark II''' (i referuar zakonisht si '''CAESAR NG''' në Francë), 109 sisteme do t'i dorëzohen ushtrisë franceze midis 2026 dhe 2030.
== Shiko edhe ==
* [[Artileria vetëlëvizëse]]
== Referime ==
nd6pw1iqonosfu5u0ajpxip9ly9jn9v
2658891
2658890
2024-04-25T15:49:31Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Artileri]]; +[[Kategoria:Francë]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:French Caesar self-propelled howitzer in Iraq.jpg|parapamje|Artileritë francezë qëllojnë në Luginën e Lumit Eufrat të Mesëm (Siri) nga brenda Irakut (dhjetor 2018).]]
'''''Camion Équipé d'un Système d'Artillerie''''' (shqip: "Kamion i pajisur me një sistem artilerie") ose '''CAESAR<ref name="DF">{{cite web |title=Caesar self propelled gun |url=http://www.defense-update.com/products/c/caesar.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071021193521/http://defense-update.com/products/c/caesar.htm |archive-date=21 October 2007 |access-date=13 February 2007 |website=www.defense-update.com}}</ref>''' është një [[Artileria vetëlëvizëse|obus vetëlëvizës]] [[Franca|francez]] 155 mm, me kalibër 52, që mund të lëshojë predha të kalibrit 39/52 të standardit të NATO-s. Është instaluar në një shasi kamioni 6x6 ose 8x8. I pajisur me një rrjet armësh autonome që përfshin një sistem navigimi inercial dhe një kompjuter balistik, CAESAR mund të godasë me saktësi objektivat më shumë se 40 kilometra larg duke përdorur municion "Extended Range, Full Bore" (ERFB) me bazë bleed<ref>{{Cite web |author= |date= |title=155 mm HE ER FB-BB (OFd M3-DV) |url=https://www.msm.sk/en/what-we-do/defence/ammunition/artillery-ammo/155-mm-he-er-fb-bb-ofd-m3-dv/ |access-date=29 July 2022 |website=MSM GROUP}}</ref> ose objektiva mbi 55 kilometra larg duke përdorur asistim-raketor ose municion inteligjent.
CAESAR u zhvillua nga kontraktori francez i mbrojtjes GIAT Industries (tani Nexter Systems) dhe është eksportuar në vende të ndryshme. Njësitë e prodhuara për [[Ushtria franceze|ushtrinë franceze]] përdorin një shasi 6x6 [[Renault Sherpa 5]],<ref>{{Cite web |title=Renault Sherpa chassis chosen for CAESAR |url=https://www.researchgate.net/publication/294250179 |website=ResearchGate}}</ref> ndërsa disa klientë eksportues kanë zgjedhur sisteme të integruara në shasinë 6x6 Unimog U2450L ose 8x8 [[Tatra 817]].
Në shkurt 2022, qeveria franceze i dha Nexter një kontratë për zhvillimin e një sistemi CAESAR të gjeneratës së re. Të tregtuar nga kompania si '''CAESAR Mark II''' (i referuar zakonisht si '''CAESAR NG''' në Francë), 109 sisteme do t'i dorëzohen ushtrisë franceze midis 2026 dhe 2030.
== Shiko edhe ==
* [[Artileria vetëlëvizëse]]
== Referime ==
[[Kategoria:Artileri]]
[[Kategoria:Francë]]
lkof099bds4s1oybhxaemcpzwugra6j
2658892
2658891
2024-04-25T15:49:40Z
Leutrim.P
113691
added [[Category:Obusë]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:French Caesar self-propelled howitzer in Iraq.jpg|parapamje|Artileritë francezë qëllojnë në Luginën e Lumit Eufrat të Mesëm (Siri) nga brenda Irakut (dhjetor 2018).]]
'''''Camion Équipé d'un Système d'Artillerie''''' (shqip: "Kamion i pajisur me një sistem artilerie") ose '''CAESAR<ref name="DF">{{cite web |title=Caesar self propelled gun |url=http://www.defense-update.com/products/c/caesar.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071021193521/http://defense-update.com/products/c/caesar.htm |archive-date=21 October 2007 |access-date=13 February 2007 |website=www.defense-update.com}}</ref>''' është një [[Artileria vetëlëvizëse|obus vetëlëvizës]] [[Franca|francez]] 155 mm, me kalibër 52, që mund të lëshojë predha të kalibrit 39/52 të standardit të NATO-s. Është instaluar në një shasi kamioni 6x6 ose 8x8. I pajisur me një rrjet armësh autonome që përfshin një sistem navigimi inercial dhe një kompjuter balistik, CAESAR mund të godasë me saktësi objektivat më shumë se 40 kilometra larg duke përdorur municion "Extended Range, Full Bore" (ERFB) me bazë bleed<ref>{{Cite web |author= |date= |title=155 mm HE ER FB-BB (OFd M3-DV) |url=https://www.msm.sk/en/what-we-do/defence/ammunition/artillery-ammo/155-mm-he-er-fb-bb-ofd-m3-dv/ |access-date=29 July 2022 |website=MSM GROUP}}</ref> ose objektiva mbi 55 kilometra larg duke përdorur asistim-raketor ose municion inteligjent.
CAESAR u zhvillua nga kontraktori francez i mbrojtjes GIAT Industries (tani Nexter Systems) dhe është eksportuar në vende të ndryshme. Njësitë e prodhuara për [[Ushtria franceze|ushtrinë franceze]] përdorin një shasi 6x6 [[Renault Sherpa 5]],<ref>{{Cite web |title=Renault Sherpa chassis chosen for CAESAR |url=https://www.researchgate.net/publication/294250179 |website=ResearchGate}}</ref> ndërsa disa klientë eksportues kanë zgjedhur sisteme të integruara në shasinë 6x6 Unimog U2450L ose 8x8 [[Tatra 817]].
Në shkurt 2022, qeveria franceze i dha Nexter një kontratë për zhvillimin e një sistemi CAESAR të gjeneratës së re. Të tregtuar nga kompania si '''CAESAR Mark II''' (i referuar zakonisht si '''CAESAR NG''' në Francë), 109 sisteme do t'i dorëzohen ushtrisë franceze midis 2026 dhe 2030.
== Shiko edhe ==
* [[Artileria vetëlëvizëse]]
== Referime ==
[[Kategoria:Artileri]]
[[Kategoria:Francë]]
[[Kategoria:Obusë]]
ltxmo2gmpm25ts70w9jcbrtotr37f75
Kategoria:Anëtarë të Shoqërisë Filozofike Amerikane
14
353806
2658894
2024-04-25T15:52:34Z
Edukatori
112234
Faqe e re: [[Kategoria:Shoqëria Filozofike Amerikane]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Shoqëria Filozofike Amerikane]]
1lv8ptq1xa1rhxhyt93o8iqguqgijn2
NASAMS
0
353807
2658895
2024-04-25T15:57:40Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Hun-nasams3.jpg|parapamje|220x220px|Sistemi i mbrojtjes ajrore NASAMS-3 i Forcave Ajrore Hungareze.]]
'''NASAMS''' ('''Sistemi norvegjez i avancuar i raketave sipërfaqe-ajër''', i njohur gjithashtu si '''Sistemi i Avancuar Kombëtar i Raketave Sipërfaqje-Ajër''')<ref>{{Cite web |date=September 2022 |title=National Advanced Surface-to-Air Missile System (NASAMS) |url=https://missiledefenseadvocacy.org/defense-systems/national-advanced-surface-to-air-missile-system-nasams/ |website=[[Missile Defense Advocacy Alliance]]}}</ref> është një [[Lufta kundër-ajrore|sistem i mbrojtjes ajrore]] me rreze të shkurtër dhe të mesme<ref name="brochure">{{cite web |date=September 2022 |title=NASAMS Air Defence System |url=https://www.kongsberg.com/globalassets/kongsberg-defence--aerospace/2.-what-we-do/1.3-defence--security/intergrated-air-and-missile-defence/luftvern-final_september-2022_web.pdf |publisher=Kongsberg}}</ref> të shpërndarë dhe të rrjetëzuar, i zhvilluar nga [[Kongsberg Defense & Aerospace]] (KDA) dhe [[Raytheon]]. Sistemi mbron [[Automjeti ajror pa pilot|kundër mjeteve ajrore pa pilot]] (UAV), helikopterëve, [[Raketa lundruese|raketave lundruese]], [[Automjeti luftarak ajror pa pilot|mjeteve ajrore luftarake pa pilot]] (UCAV) dhe avionëve me krahë fikse,<ref name="brochure2">{{cite web |date=September 2022 |title=NASAMS Air Defence System |url=https://www.kongsberg.com/globalassets/kongsberg-defence--aerospace/2.-what-we-do/1.3-defence--security/intergrated-air-and-missile-defence/luftvern-final_september-2022_web.pdf |publisher=Kongsberg}}</ref> duke gjuajtur ndonjë nga një gamë të gjerë raketash ekzistuese.
NASAMS ishte aplikimi i parë i një rakete [[AIM-120 AMRAAM]] (Advanced Medium Range Air-Air Missile) të lëshuar në sipërfaqe. NASAMS 2 është një version i përmirësuar i sistemit i aftë për të përdorur [[Link 16]], i cili është funksional që nga viti 2007. Që nga viti 2022, NASAMS 3 është përmirësimi më i fundit. I vendosur në vitin 2019, ai shton aftësinë për të gjuajtur raketa [[AIM-9X Sidewinder]] dhe [[AMRAAM-ER]], si dhe prezanton lëshues të lëvizshëm me ajër. NASAMS ka provuar ndërveprim me sisteme me rreze më të gjatë si [[MIM-104 Patriot|Patriot]].<ref>{{Cite web |title=NASAMS Air Defence System |url=https://www.kongsberg.com/no/kda/what-we-do/defence-and-security/integrated-air-and-missile-defence/nasams-air-defence-system/ |access-date=October 17, 2022 |website=Kongsberg}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Lufta kundër-ajrore]]
== Referime ==
thwmzp9brlu8oxi6egsj5dd8ulczhm4
2658896
2658895
2024-04-25T15:58:55Z
Leutrim.P
113691
+ 4 categories using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Hun-nasams3.jpg|parapamje|220x220px|Sistemi i mbrojtjes ajrore NASAMS-3 i Forcave Ajrore Hungareze.]]
'''NASAMS''' ('''Sistemi norvegjez i avancuar i raketave sipërfaqe-ajër''', i njohur gjithashtu si '''Sistemi i Avancuar Kombëtar i Raketave Sipërfaqje-Ajër''')<ref>{{Cite web |date=September 2022 |title=National Advanced Surface-to-Air Missile System (NASAMS) |url=https://missiledefenseadvocacy.org/defense-systems/national-advanced-surface-to-air-missile-system-nasams/ |website=[[Missile Defense Advocacy Alliance]]}}</ref> është një [[Lufta kundër-ajrore|sistem i mbrojtjes ajrore]] me rreze të shkurtër dhe të mesme<ref name="brochure">{{cite web |date=September 2022 |title=NASAMS Air Defence System |url=https://www.kongsberg.com/globalassets/kongsberg-defence--aerospace/2.-what-we-do/1.3-defence--security/intergrated-air-and-missile-defence/luftvern-final_september-2022_web.pdf |publisher=Kongsberg}}</ref> të shpërndarë dhe të rrjetëzuar, i zhvilluar nga [[Kongsberg Defense & Aerospace]] (KDA) dhe [[Raytheon]]. Sistemi mbron [[Automjeti ajror pa pilot|kundër mjeteve ajrore pa pilot]] (UAV), helikopterëve, [[Raketa lundruese|raketave lundruese]], [[Automjeti luftarak ajror pa pilot|mjeteve ajrore luftarake pa pilot]] (UCAV) dhe avionëve me krahë fikse,<ref name="brochure2">{{cite web |date=September 2022 |title=NASAMS Air Defence System |url=https://www.kongsberg.com/globalassets/kongsberg-defence--aerospace/2.-what-we-do/1.3-defence--security/intergrated-air-and-missile-defence/luftvern-final_september-2022_web.pdf |publisher=Kongsberg}}</ref> duke gjuajtur ndonjë nga një gamë të gjerë raketash ekzistuese.
NASAMS ishte aplikimi i parë i një rakete [[AIM-120 AMRAAM]] (Advanced Medium Range Air-Air Missile) të lëshuar në sipërfaqe. NASAMS 2 është një version i përmirësuar i sistemit i aftë për të përdorur [[Link 16]], i cili është funksional që nga viti 2007. Që nga viti 2022, NASAMS 3 është përmirësimi më i fundit. I vendosur në vitin 2019, ai shton aftësinë për të gjuajtur raketa [[AIM-9X Sidewinder]] dhe [[AMRAAM-ER]], si dhe prezanton lëshues të lëvizshëm me ajër. NASAMS ka provuar ndërveprim me sisteme me rreze më të gjatë si [[MIM-104 Patriot|Patriot]].<ref>{{Cite web |title=NASAMS Air Defence System |url=https://www.kongsberg.com/no/kda/what-we-do/defence-and-security/integrated-air-and-missile-defence/nasams-air-defence-system/ |access-date=October 17, 2022 |website=Kongsberg}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Lufta kundër-ajrore]]
== Referime ==
[[Kategoria:Kongsberg Gruppen]]
[[Kategoria:Raketa tokë-ajër të Norvegjisë]]
[[Kategoria:Raketa tokë-ajër të Shteteve të Bashkuara]]
[[Kategoria:Armë të Norvegjisë]]
cu31lhew9m443st69t5czs2vg47qz6x
Kategoria:Absolventët e Universitetit Kolumbia
14
353808
2658897
2024-04-25T15:59:02Z
Edukatori
112234
Faqe e re: [[Kategoria:Universiteti Kolumbia]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Universiteti Kolumbia]]
0c1c6qn1f7813d7wdkmcm7hpxrds2k3
Kategoria:Raketa tokë-ajër të Shteteve të Bashkuara
14
353809
2658898
2024-04-25T15:59:22Z
Leutrim.P
113691
Krijoi faqe të zbrazët
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
2658899
2658898
2024-04-25T16:00:06Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Raketa tokë-ajër]]; +[[Kategoria:Shtetet e Bashkuara]]; +[[Kategoria:Raketa tokë-ajër sipas vendit]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Raketa tokë-ajër]]
[[Kategoria:Shtetet e Bashkuara]]
[[Kategoria:Raketa tokë-ajër sipas vendit]]
26atq4ebhzp6hl1j1zz3bnl71s5wugz
Kategoria:Raketa tokë-ajër
14
353810
2658900
2024-04-25T16:00:29Z
Leutrim.P
113691
Krijoi faqe të zbrazët
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
2658901
2658900
2024-04-25T16:01:09Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Raketa (luftarake)]]; +[[Kategoria:Lloje të raketave]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Raketa (luftarake)]]
[[Kategoria:Lloje të raketave]]
hrm3mygkvci6blewdpki4h3he1fxhw4
Kategoria:Universiteti Kolumbia
14
353811
2658902
2024-04-25T16:02:09Z
Edukatori
112234
Faqe e re: [[Kategoria:Universitete në Shtetet e Bashkuara]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Universitete në Shtetet e Bashkuara]]
bpcjhhb7tw7dr3ltbitviva4skhivum
Kategoria:Anëtarë të Shoqatës Filozofike Amerikane
14
353812
2658903
2024-04-25T16:04:43Z
Edukatori
112234
Përcjellim te [[Kategoria:Anëtarë të Shoqërisë Filozofike Amerikane]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Kategoria:Anëtarë të Shoqërisë Filozofike Amerikane]]
c9l11nx1fgyyduv2h9xkff4cymgqsrr
Rrezatimi
0
353813
2658908
2024-04-25T16:11:59Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
[[File:Alfa_beta_gamma_radiation_penetration.svg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Alfa_beta_gamma_radiation_penetration.svg|parapamje|220x220px|Ilustrim i aftësive relative të tre llojeve të ndryshme të rrezatimit jonizues për të depërtuar në lëndë të ngurtë. Grimcat tipike alfa (α) ndalohen nga një fletë letre, ndërsa grimcat beta (β) ndalohen nga fletë alumini 3 mm. Rrezatimi gama (γ) laget kur depërton në plumb. Vini re paralajmërimet në tekst në lidhje me këtë diagram të thjeshtuar.]]
Në [[Fizika|fizikë]], '''rrezatimi''' është emetimi ose transmetimi i [[Energjia|energjisë]] në formën e [[Vala|valëve]] ose [[Grimca|grimcave]] përmes hapësirës ose një mediumi material.<ref>{{cite web |last=Weisstein |first=Eric W. |title=Radiation |url=http://scienceworld.wolfram.com/physics/Radiation.html |access-date=2014-01-11 |website=Eric Weisstein's World of Physics |publisher=Wolfram Research}}</ref><ref>{{cite web |title=Radiation |url=http://www.thefreedictionary.com/radiation |access-date=2014-01-11 |website=The free dictionary by Farlex |publisher=Farlex, Inc.}}</ref> Kjo perfshin:
* ''rrezatimi elektromagnetik'' përbëhet nga fotone, të tilla si valët e radios, mikrovalët, infra të kuqe, drita e dukshme, ultravjollcë, rrezet x dhe rrezatimi gama (γ)
* ''rrezatimi i grimcave'' përbëhet nga grimca me energji pushimi jo zero, si rrezatimi alfa (α), rrezatimi beta (β), rrezatimi proton dhe rrezatimi neutron
* ''rrezatimi akustik'', si ultratingulli, tingulli dhe valët sizmike, të varura nga një medium fizik transmetimi
* ''rrezatimi gravitacional'', në formën e valëve gravitacionale, valëzohet në hapësirë-kohë
Rrezatimi shpesh kategorizohet si jonizues ose jojonizues në varësi të energjisë së grimcave të rrezatuara.
[[File:Radioactive.svg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Radioactive.svg|parapamje|220x220px|Simboli ndërkombëtar për llojet dhe nivelet e rrezatimit jonizues (radioaktiviteti) që janë të pasigurta për njerëzit e pambrojtur. Rrezatimi, në përgjithësi, ekziston në të gjithë natyrën, si në dritë dhe zë.]]
Rrezatimi jonizues mbart më shumë se 10 elektron volt (eV), i cili është i mjaftueshëm për të jonizuar atomet dhe molekulat dhe për të thyer lidhjet kimike. Ky është një dallim i rëndësishëm për shkak të ndryshimit të madh në dëmshmërinë ndaj organizmave të gjallë. Një burim i zakonshëm i rrezatimit jonizues janë materialet radioaktive që lëshojnë rrezatim α, β ose γ, të përbërë nga bërthamat e heliumit, elektronet ose pozitronet dhe fotonet, përkatësisht. Burime të tjera përfshijnë rrezet X nga ekzaminimet e radiografisë mjekësore dhe muonet, mezonet, pozitronet, neutronet dhe grimcat e tjera që përbëjnë rrezet sekondare kozmike që prodhohen pasi rrezet primare kozmike ndërveprojnë me atmosferën e Tokës.
Rrezet gama, rrezet X dhe diapazoni më i lartë i energjisë i dritës ultravjollcë përbëjnë pjesën jonizuese të spektrit elektromagnetik. Fjala "jonizoj" i referohet thyerjes së një ose më shumë elektroneve larg një atomi, një veprim që kërkon energji relativisht të larta që këto valë elektromagnetike ofrojnë. Më tej në spektër, energjitë e ulëta jojonizuese të spektrit të ulët ultravjollcë nuk mund të jonizojnë atomet, por mund të prishin lidhjet ndër-atomike që formojnë molekulat, duke thyer kështu molekulat dhe jo atomet; një shembull i mirë i kësaj është djegia nga dielli e shkaktuar nga rrezet ultravjollcë diellore me gjatësi vale të gjatë. Valët me gjatësi vale më të madhe se UV në dritën e dukshme, frekuencat infra të kuqe dhe mikrovalë nuk mund të thyejnë lidhjet, por mund të shkaktojnë dridhje në lidhjet të cilat ndjehen si nxehtësi. Gjatësitë e valëve të radios dhe më poshtë në përgjithësi nuk konsiderohen si të dëmshme për sistemet biologjike. Këto nuk janë përcaktime të mprehta të energjive; ka disa mbivendosje në efektet e [[Frekuenca|frekuencave]] specifike.<ref>{{cite web |date=7 December 2015 |title=The Electromagnetic Spectrum |url=https://www.cdc.gov/nceh/radiation/nonionizing_radiation.html |access-date=29 August 2018 |publisher=Centers for Disease Control and Prevention}}</ref>
Fjala "rrezatim" rrjedh nga fenomeni i valëve që rrezatojnë (d.m.th., që udhëtojnë jashtë në të gjitha drejtimet) nga një burim. Ky aspekt çon në një sistem matjesh dhe njësive fizike që zbatohen për të gjitha llojet e rrezatimit. Për shkak se një rrezatim i tillë zgjerohet ndërsa kalon nëpër hapësirë, dhe ndërsa energjia e tij ruhet (në vakum), intensiteti i të gjitha llojeve të rrezatimit nga një burim pikësor ndjek një ligj të kundërt katror në lidhje me distancën nga burimi i tij. Ashtu si çdo ligj ideal, ligji i katrorit të kundërt përafron një intensitet të matur të rrezatimit në masën që burimi përafron një pikë gjeometrike.
== Shiko edhe ==
* [[Rrezet ultravjollcë]]
* [[Radioaktiviteti]]
== Referime ==
0seol01edysh8lmtv9v7r9k98b0uwq0
2658909
2658908
2024-04-25T16:12:30Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Rrezatimi]]; +[[Kategoria:Fenomene fizike]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[File:Alfa_beta_gamma_radiation_penetration.svg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Alfa_beta_gamma_radiation_penetration.svg|parapamje|220x220px|Ilustrim i aftësive relative të tre llojeve të ndryshme të rrezatimit jonizues për të depërtuar në lëndë të ngurtë. Grimcat tipike alfa (α) ndalohen nga një fletë letre, ndërsa grimcat beta (β) ndalohen nga fletë alumini 3 mm. Rrezatimi gama (γ) laget kur depërton në plumb. Vini re paralajmërimet në tekst në lidhje me këtë diagram të thjeshtuar.]]
Në [[Fizika|fizikë]], '''rrezatimi''' është emetimi ose transmetimi i [[Energjia|energjisë]] në formën e [[Vala|valëve]] ose [[Grimca|grimcave]] përmes hapësirës ose një mediumi material.<ref>{{cite web |last=Weisstein |first=Eric W. |title=Radiation |url=http://scienceworld.wolfram.com/physics/Radiation.html |access-date=2014-01-11 |website=Eric Weisstein's World of Physics |publisher=Wolfram Research}}</ref><ref>{{cite web |title=Radiation |url=http://www.thefreedictionary.com/radiation |access-date=2014-01-11 |website=The free dictionary by Farlex |publisher=Farlex, Inc.}}</ref> Kjo perfshin:
* ''rrezatimi elektromagnetik'' përbëhet nga fotone, të tilla si valët e radios, mikrovalët, infra të kuqe, drita e dukshme, ultravjollcë, rrezet x dhe rrezatimi gama (γ)
* ''rrezatimi i grimcave'' përbëhet nga grimca me energji pushimi jo zero, si rrezatimi alfa (α), rrezatimi beta (β), rrezatimi proton dhe rrezatimi neutron
* ''rrezatimi akustik'', si ultratingulli, tingulli dhe valët sizmike, të varura nga një medium fizik transmetimi
* ''rrezatimi gravitacional'', në formën e valëve gravitacionale, valëzohet në hapësirë-kohë
Rrezatimi shpesh kategorizohet si jonizues ose jojonizues në varësi të energjisë së grimcave të rrezatuara.
[[File:Radioactive.svg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Radioactive.svg|parapamje|220x220px|Simboli ndërkombëtar për llojet dhe nivelet e rrezatimit jonizues (radioaktiviteti) që janë të pasigurta për njerëzit e pambrojtur. Rrezatimi, në përgjithësi, ekziston në të gjithë natyrën, si në dritë dhe zë.]]
Rrezatimi jonizues mbart më shumë se 10 elektron volt (eV), i cili është i mjaftueshëm për të jonizuar atomet dhe molekulat dhe për të thyer lidhjet kimike. Ky është një dallim i rëndësishëm për shkak të ndryshimit të madh në dëmshmërinë ndaj organizmave të gjallë. Një burim i zakonshëm i rrezatimit jonizues janë materialet radioaktive që lëshojnë rrezatim α, β ose γ, të përbërë nga bërthamat e heliumit, elektronet ose pozitronet dhe fotonet, përkatësisht. Burime të tjera përfshijnë rrezet X nga ekzaminimet e radiografisë mjekësore dhe muonet, mezonet, pozitronet, neutronet dhe grimcat e tjera që përbëjnë rrezet sekondare kozmike që prodhohen pasi rrezet primare kozmike ndërveprojnë me atmosferën e Tokës.
Rrezet gama, rrezet X dhe diapazoni më i lartë i energjisë i dritës ultravjollcë përbëjnë pjesën jonizuese të spektrit elektromagnetik. Fjala "jonizoj" i referohet thyerjes së një ose më shumë elektroneve larg një atomi, një veprim që kërkon energji relativisht të larta që këto valë elektromagnetike ofrojnë. Më tej në spektër, energjitë e ulëta jojonizuese të spektrit të ulët ultravjollcë nuk mund të jonizojnë atomet, por mund të prishin lidhjet ndër-atomike që formojnë molekulat, duke thyer kështu molekulat dhe jo atomet; një shembull i mirë i kësaj është djegia nga dielli e shkaktuar nga rrezet ultravjollcë diellore me gjatësi vale të gjatë. Valët me gjatësi vale më të madhe se UV në dritën e dukshme, frekuencat infra të kuqe dhe mikrovalë nuk mund të thyejnë lidhjet, por mund të shkaktojnë dridhje në lidhjet të cilat ndjehen si nxehtësi. Gjatësitë e valëve të radios dhe më poshtë në përgjithësi nuk konsiderohen si të dëmshme për sistemet biologjike. Këto nuk janë përcaktime të mprehta të energjive; ka disa mbivendosje në efektet e [[Frekuenca|frekuencave]] specifike.<ref>{{cite web |date=7 December 2015 |title=The Electromagnetic Spectrum |url=https://www.cdc.gov/nceh/radiation/nonionizing_radiation.html |access-date=29 August 2018 |publisher=Centers for Disease Control and Prevention}}</ref>
Fjala "rrezatim" rrjedh nga fenomeni i valëve që rrezatojnë (d.m.th., që udhëtojnë jashtë në të gjitha drejtimet) nga një burim. Ky aspekt çon në një sistem matjesh dhe njësive fizike që zbatohen për të gjitha llojet e rrezatimit. Për shkak se një rrezatim i tillë zgjerohet ndërsa kalon nëpër hapësirë, dhe ndërsa energjia e tij ruhet (në vakum), intensiteti i të gjitha llojeve të rrezatimit nga një burim pikësor ndjek një ligj të kundërt katror në lidhje me distancën nga burimi i tij. Ashtu si çdo ligj ideal, ligji i katrorit të kundërt përafron një intensitet të matur të rrezatimit në masën që burimi përafron një pikë gjeometrike.
== Shiko edhe ==
* [[Rrezet ultravjollcë]]
* [[Radioaktiviteti]]
== Referime ==
[[Kategoria:Rrezatimi]]
[[Kategoria:Fenomene fizike]]
5iy5dw9um7fxjzse9f2mdmbuwetnas0
Diskutim:Histori shqiptare nga Alma Çupi
1
353814
2658911
2024-04-25T16:20:52Z
InternetArchiveBot
115207
Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Histori shqiptare nga Alma Çupi]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2658910 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20200417050703/https://tvklan.al/kategoria/programe/histori-shqiptare/ për lidhjen http://tvklan.al/kategoria/programe/histori-shqiptare/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 prill 2024 18:20 (CEST)
43ncwo5ny8si2ld3uwfyn0xgk0ejqs1
Oleksandr Syrskyi
0
353815
2658912
2024-04-25T16:27:31Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:OleskandrSyrskyiColonelGeneral.jpg|parapamje|290x290px|Gjeneral kolonel Oleksandr Syrskyi, komandant i Forcave Tokësore të Ukrainës, Forcave të Armatosura të Ukrainës.]]
'''Oleksandr Stanislavovych Syrskyi''' ([[Ukrainisht]]: ''Oleksandr Stanislavovyč Syrsʹkyj''; lindur më 26 korrik 1965) është një oficer ushtarak ukrainas. Duke mbajtur gradën e gjeneral kolonelit, ai ka shërbyer si komandant i përgjithshëm i [[Forcat e Armatosura të Ukrainës|Forcave të Armatosura të Ukrainës]] që nga 8 shkurti 2024.<ref>{{Cite web |last=Mirovalev |first=Mansur |title=Ukraine’s new army chief is known as the ‘butcher’. Can he beat Russia? |url=https://www.aljazeera.com/news/2024/2/13/who-is-ukraine-armys-new-commander-in-chief-and-what-challenges-does-he-fa |access-date=2024-04-25 |website=Al Jazeera |language=en}}</ref> Më parë ka qenë komandant i [[Ushtria Ukrainase|Forcave Tokësore të Ukrainës]] nga viti 2019 deri në vitin 2024, dhe komandant i Operacionit të Forcave të Bashkuara nga maji deri në gusht 2019.
Gjatë [[Pushtimi rus i Ukrainës në 2022|pushtimit rus të Ukrainës]], Syrskyi komandonte [[Beteja e Kievit (2022)|mbrojtjen e Kievit]]. Në shtator të vitit 2022, ai komandoi [[Kundërsulmi i Kharkivit (2022)|kundërsulmin e Kharkiv]].<ref>{{Cite web |date=2022-09-11 |title=Defense of Ukraine on Twitter: "The town of Balakliya, Kharkiv region, is liberated by Ukrainian troops! The Commander of Ukrainian Land Forces, Hero of Ukraine, Colonel General Oleksandr Syrskyi is leading the Ukrainian offensive in this sector. The Ukrainian flag has been raised in the town centre. https://t.co/zQ8ngDitZw" / Twitter |url=https://web.archive.org/web/20220911095421/https://twitter.com/DefenceU/status/1568576718692093952 |access-date=2024-04-25 |website=web.archive.org}}</ref> Ai më pas udhëhoqi [[Beteja e Bakhmutit|mbrojtjen e Bakhmut]] në 2023.
== Shiko edhe ==
* [[Ministria e Mbrojtjes (Ukrainë)]]
* [[Forcat e Armatosura të Ukrainës]]
== Referime ==
brbck8yseaajvjgxyfbvtinlb62weua
2658913
2658912
2024-04-25T16:31:11Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Gjeneral-kolonelë të Ukrainës]]; +[[Kategoria:Personel ushtarak ukrainas në pushtimin rus të Ukrainës]]; +[[Kategoria:Ukrainasë me origjinë ruse]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:OleskandrSyrskyiColonelGeneral.jpg|parapamje|290x290px|Gjeneral kolonel Oleksandr Syrskyi, komandant i Forcave Tokësore të Ukrainës, Forcave të Armatosura të Ukrainës.]]
'''Oleksandr Stanislavovych Syrskyi''' ([[Ukrainisht]]: ''Oleksandr Stanislavovyč Syrsʹkyj''; lindur më 26 korrik 1965) është një oficer ushtarak ukrainas. Duke mbajtur gradën e gjeneral kolonelit, ai ka shërbyer si komandant i përgjithshëm i [[Forcat e Armatosura të Ukrainës|Forcave të Armatosura të Ukrainës]] që nga 8 shkurti 2024.<ref>{{Cite web |last=Mirovalev |first=Mansur |title=Ukraine’s new army chief is known as the ‘butcher’. Can he beat Russia? |url=https://www.aljazeera.com/news/2024/2/13/who-is-ukraine-armys-new-commander-in-chief-and-what-challenges-does-he-fa |access-date=2024-04-25 |website=Al Jazeera |language=en}}</ref> Më parë ka qenë komandant i [[Ushtria Ukrainase|Forcave Tokësore të Ukrainës]] nga viti 2019 deri në vitin 2024, dhe komandant i Operacionit të Forcave të Bashkuara nga maji deri në gusht 2019.
Gjatë [[Pushtimi rus i Ukrainës në 2022|pushtimit rus të Ukrainës]], Syrskyi komandonte [[Beteja e Kievit (2022)|mbrojtjen e Kievit]]. Në shtator të vitit 2022, ai komandoi [[Kundërsulmi i Kharkivit (2022)|kundërsulmin e Kharkiv]].<ref>{{Cite web |date=2022-09-11 |title=Defense of Ukraine on Twitter: "The town of Balakliya, Kharkiv region, is liberated by Ukrainian troops! The Commander of Ukrainian Land Forces, Hero of Ukraine, Colonel General Oleksandr Syrskyi is leading the Ukrainian offensive in this sector. The Ukrainian flag has been raised in the town centre. https://t.co/zQ8ngDitZw" / Twitter |url=https://web.archive.org/web/20220911095421/https://twitter.com/DefenceU/status/1568576718692093952 |access-date=2024-04-25 |website=web.archive.org}}</ref> Ai më pas udhëhoqi [[Beteja e Bakhmutit|mbrojtjen e Bakhmut]] në 2023.
== Shiko edhe ==
* [[Ministria e Mbrojtjes (Ukrainë)]]
* [[Forcat e Armatosura të Ukrainës]]
== Referime ==
[[Kategoria:Gjeneral-kolonelë të Ukrainës]]
[[Kategoria:Personel ushtarak ukrainas në pushtimin rus të Ukrainës]]
[[Kategoria:Ukrainasë me origjinë ruse]]
p3s5cra38dmvi3ffjvbzqc0lcs40jj4
Luftëtarët e huaj në Luftën Ruso-Ukrainase
0
353816
2658914
2024-04-25T16:39:58Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Five Members of the Norman Brigade, Team Canada-Québec.jpg|parapamje|220x220px|Anëtarë të Brigadës Norman.]]
[[Lufta Ruso-Ukrainase]] ka parë që vullnetarë të huaj të marrin pjesë në të dyja anët e konfliktit. Shumica e luftëtarëve të huaj iu bashkuan konfliktit gjatë njërës nga dy valët. Vala e parë ndodhi nga viti 2014 deri në vitin 2019 gjatë [[Lufta në Donbas (2014–2022)|Luftës në Donbas]] dhe përbëhej nga rreth 17,241 luftëtarë të huaj. Vala e dytë konsiderohet nga studiuesit se ka qenë shumë më e madhe dhe filloi në vitin 2022 pas [[Pushtimi rus i Ukrainës në 2022|pushtimit rus të Ukrainës]].<ref>{{Cite web |title=How many Westerners are fighting in Ukraine? {{!}} Responsible Statecraft |url=https://responsiblestatecraft.org/foreign-fighters-ukraine/ |access-date=2024-04-25 |website=responsiblestatecraft.org |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |last=Tharoor |first=Ishaan |date=2024-02-28 |title=Analysis {{!}} Foreign troops in Ukraine? They’re already there. |language=en-US |work=Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/02/28/foreign-troops-ukraine-theyre-already-there/ |access-date=2024-04-25 |issn=0190-8286}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Legjioni Ndërkombëtar (Ukrainë)]]
* [[Lufta Ruso-Ukrainase]]
== Referime ==
ckn9cl57swiyflnt03ezs37e39c98w9
2658917
2658914
2024-04-25T16:42:24Z
Leutrim.P
113691
+ 4 categories using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Five Members of the Norman Brigade, Team Canada-Québec.jpg|parapamje|220x220px|Anëtarë të Brigadës Norman.]]
[[Lufta Ruso-Ukrainase]] ka parë që vullnetarë të huaj të marrin pjesë në të dyja anët e konfliktit. Shumica e luftëtarëve të huaj iu bashkuan konfliktit gjatë njërës nga dy valët. Vala e parë ndodhi nga viti 2014 deri në vitin 2019 gjatë [[Lufta në Donbas (2014–2022)|Luftës në Donbas]] dhe përbëhej nga rreth 17,241 luftëtarë të huaj. Vala e dytë konsiderohet nga studiuesit se ka qenë shumë më e madhe dhe filloi në vitin 2022 pas [[Pushtimi rus i Ukrainës në 2022|pushtimit rus të Ukrainës]].<ref>{{Cite web |title=How many Westerners are fighting in Ukraine? {{!}} Responsible Statecraft |url=https://responsiblestatecraft.org/foreign-fighters-ukraine/ |access-date=2024-04-25 |website=responsiblestatecraft.org |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |last=Tharoor |first=Ishaan |date=2024-02-28 |title=Analysis {{!}} Foreign troops in Ukraine? They’re already there. |language=en-US |work=Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/02/28/foreign-troops-ukraine-theyre-already-there/ |access-date=2024-04-25 |issn=0190-8286}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Legjioni Ndërkombëtar (Ukrainë)]]
* [[Lufta Ruso-Ukrainase]]
== Referime ==
[[Kategoria:Njësi dhe formacione ushtarake mërgimtare]]
[[Kategoria:Lufta mercenare]]
[[Kategoria:Personel ushtarak i Luftës Ruso-Ukrainase]]
[[Kategoria:Vullnetarë të huaj në pushtimin rus të Ukrainës]]
isvnjxudi76eery3u8nd421nlmaozp5
2658918
2658917
2024-04-25T16:42:34Z
Leutrim.P
113691
added [[Category:Lufta Ruso-Ukrainase]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Skeda:Five Members of the Norman Brigade, Team Canada-Québec.jpg|parapamje|220x220px|Anëtarë të Brigadës Norman.]]
[[Lufta Ruso-Ukrainase]] ka parë që vullnetarë të huaj të marrin pjesë në të dyja anët e konfliktit. Shumica e luftëtarëve të huaj iu bashkuan konfliktit gjatë njërës nga dy valët. Vala e parë ndodhi nga viti 2014 deri në vitin 2019 gjatë [[Lufta në Donbas (2014–2022)|Luftës në Donbas]] dhe përbëhej nga rreth 17,241 luftëtarë të huaj. Vala e dytë konsiderohet nga studiuesit se ka qenë shumë më e madhe dhe filloi në vitin 2022 pas [[Pushtimi rus i Ukrainës në 2022|pushtimit rus të Ukrainës]].<ref>{{Cite web |title=How many Westerners are fighting in Ukraine? {{!}} Responsible Statecraft |url=https://responsiblestatecraft.org/foreign-fighters-ukraine/ |access-date=2024-04-25 |website=responsiblestatecraft.org |language=en}}</ref><ref>{{Cite news |last=Tharoor |first=Ishaan |date=2024-02-28 |title=Analysis {{!}} Foreign troops in Ukraine? They’re already there. |language=en-US |work=Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/2024/02/28/foreign-troops-ukraine-theyre-already-there/ |access-date=2024-04-25 |issn=0190-8286}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Legjioni Ndërkombëtar (Ukrainë)]]
* [[Lufta Ruso-Ukrainase]]
== Referime ==
[[Kategoria:Njësi dhe formacione ushtarake mërgimtare]]
[[Kategoria:Lufta mercenare]]
[[Kategoria:Personel ushtarak i Luftës Ruso-Ukrainase]]
[[Kategoria:Vullnetarë të huaj në pushtimin rus të Ukrainës]]
[[Kategoria:Lufta Ruso-Ukrainase]]
3udrltbbl59w1sdwtj4ovfqfaypvr2e
Marrëdhëniet mes Iranit dhe Izraelit
0
353817
2658920
2024-04-25T16:52:10Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
'''Marrëdhëniet midis [[Irani|Iranit]] dhe [[Izraeli|Izraelit]]''' ndahen në katër faza kryesore: periudha ambivalente nga 1947 deri në 1953, periudha miqësore gjatë epokës së [[Dinastia Pahlavi|dinastisë Pahlavi]] nga 1953 deri në 1979, periudha e përkeqësimit pas [[Revolucioni Islam|Revolucionit Iranian]] nga 1979 në 1990 dhe periudha e vazhdueshme e armiqësisë së hapur që nga fundi i [[Lufta e Gjirit|Luftës së Gjirit]] në 1991. Në vitin 1947, Irani ishte midis 13 vendeve që votuan kundër [[Plani i Ndarjes së Kombeve të Bashkuara për Palestinën|Planit të Ndarjes së Kombeve të Bashkuara]] për [[Mandati britanik i Palestinës|Mandatin Britanik të Palestinës]]. Dy vjet më vonë, Irani votoi gjithashtu kundër pranimit të Izraelit në [[Organizata e Kombeve të Bashkuara|Kombet e Bashkuara]].
Irani ishte vendi i dytë me shumicë myslimane që njohu Izraelin si shtet sovran pas Turqisë. Pas grushtit të shtetit të vitit 1953, i cili rivendosi udhëheqësin properëndimor Mohammad Reza Pahlavi si Shah i Iranit, marrëdhëniet midis dy vendeve u përmirësuan ndjeshëm.<ref>{{Cite web |date=2024-04-25 |title=روزنامه دنیای اقتصاد {{!}} پرمخاطب ترین روزنامه اقتصادی کشور |url=https://donya-e-eqtesad.com/ |access-date=2024-04-25 |website=روزنامه دنیای اقتصاد |language=fa}}</ref>
Pas Revolucionit Islamik të vitit 1979, Irani ndërpreu të gjitha marrëdhëniet diplomatike dhe tregtare me Izraelin dhe qeveria e tij teokratike nuk e njeh legjitimitetin e Izraelit si shtet. Kthimi nga paqja e ftohtë në armiqësi të hapur filloi në fillim të viteve 1990, menjëherë pas rënies së Bashkimit Sovjetik dhe humbjes së Irakut në Luftën e Gjirit, pas së cilës fuqia relative në Lindjen e Mesme u zhvendos në Iran dhe Izrael. Konflikti u përshkallëzua në fillim të viteve 1990, pasi qeveria e Yitzhak Rabin miratoi një qëndrim më agresiv ndaj Iranit. Konflikti retorik u ndez gjatë presidencës së Mahmud Ahmadinexhad, i cili bëri deklarata nxitëse kundër Izraelit. Faktorë të tjerë që kanë kontribuar në përshkallëzimin e tensioneve dypalëshe përfshijnë zhvillimin e teknologjisë bërthamore nga Irani në lidhje me Doktrinën Fillimtare të Izraelit, financimi i Iranit i grupeve islamiste si Hezbollahu, Xhihadi Islamik Palestinez dhe Hamasi, si dhe përfshirja e supozuar në sulme terroriste si p.sh. si sulmi i vitit 1992 ndaj ambasadës izraelite në Buenos Aires dhe bombardimi i AMIA-s i vitit 1994, dhe mbështetja e supozuar e Izraelit për grupet militante si Muxhahedinët e Popullit të Iranit dhe Jundallah, si dhe operacionet e supozuara të fshehta izraelite në Iran, duke përfshirë atentate dhe bombardime të shumta.<ref>{{Cite news |last=Borger |first=Julian |date=2012-07-11 |title=New book claims Mossad assassination unit killed Iranian nuclear scientists |language=en-GB |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/julian-borger-global-security-blog/2012/jul/11/israel-iran-nuclear-assassinations |access-date=2024-04-25 |issn=0261-3077}}</ref>
Që nga viti 1985, Irani dhe Izraeli kanë qenë të përfshirë në një konflikt të vazhdueshëm përfaqësues që ka ndikuar shumë në gjeopolitikën e [[Lindja e Mesme|Lindjes së Mesme]] dhe ka përfshirë konfrontime të drejtpërdrejta ushtarake midis organizatave iraniane dhe izraelite, si në [[Lufta e Libanit 2006|Luftën e Libanit të vitit 2006]]. Konflikti ka luajtur në mënyra të ndryshme, duke përfshirë mbështetjen për fraksionet kundërshtare në konfliktet në Siri dhe Jemen. Irani ka ofruar mbështetje për qeverinë siriane, ndërsa Izraeli ka mbështetur grupet opozitare. Në Jemen, Irani ka ofruar mbështetje për rebelët Houthi, ndërsa Izraeli ka ofruar mbështetje për koalicionin e udhëhequr nga Arabia Saudite që lufton rebelët. Konflikti ka përfshirë gjithashtu sulme kibernetike dhe sabotazhe kundër infrastrukturës së njëri-tjetrit, duke përfshirë sulme ndaj objekteve bërthamore dhe cisternave të naftës. Në përgjithësi, konflikti ndërmjetësues Iran-Izrael është një konflikt kompleks dhe i vazhdueshëm që ka pasur një ndikim të rëndësishëm në dinamikën politike dhe të sigurisë në Lindjen e Mesme.
== Shiko edhe ==
* [[Konflikti Izraelito-Palestinez]]
== Referime ==
730c3yryze6rptbnlyn6g4qm1tof8e7
2658923
2658920
2024-04-25T16:53:40Z
Leutrim.P
113691
+ 4 categories using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
'''Marrëdhëniet midis [[Irani|Iranit]] dhe [[Izraeli|Izraelit]]''' ndahen në katër faza kryesore: periudha ambivalente nga 1947 deri në 1953, periudha miqësore gjatë epokës së [[Dinastia Pahlavi|dinastisë Pahlavi]] nga 1953 deri në 1979, periudha e përkeqësimit pas [[Revolucioni Islam|Revolucionit Iranian]] nga 1979 në 1990 dhe periudha e vazhdueshme e armiqësisë së hapur që nga fundi i [[Lufta e Gjirit|Luftës së Gjirit]] në 1991. Në vitin 1947, Irani ishte midis 13 vendeve që votuan kundër [[Plani i Ndarjes së Kombeve të Bashkuara për Palestinën|Planit të Ndarjes së Kombeve të Bashkuara]] për [[Mandati britanik i Palestinës|Mandatin Britanik të Palestinës]]. Dy vjet më vonë, Irani votoi gjithashtu kundër pranimit të Izraelit në [[Organizata e Kombeve të Bashkuara|Kombet e Bashkuara]].
Irani ishte vendi i dytë me shumicë myslimane që njohu Izraelin si shtet sovran pas Turqisë. Pas grushtit të shtetit të vitit 1953, i cili rivendosi udhëheqësin properëndimor Mohammad Reza Pahlavi si Shah i Iranit, marrëdhëniet midis dy vendeve u përmirësuan ndjeshëm.<ref>{{Cite web |date=2024-04-25 |title=روزنامه دنیای اقتصاد {{!}} پرمخاطب ترین روزنامه اقتصادی کشور |url=https://donya-e-eqtesad.com/ |access-date=2024-04-25 |website=روزنامه دنیای اقتصاد |language=fa}}</ref>
Pas Revolucionit Islamik të vitit 1979, Irani ndërpreu të gjitha marrëdhëniet diplomatike dhe tregtare me Izraelin dhe qeveria e tij teokratike nuk e njeh legjitimitetin e Izraelit si shtet. Kthimi nga paqja e ftohtë në armiqësi të hapur filloi në fillim të viteve 1990, menjëherë pas rënies së Bashkimit Sovjetik dhe humbjes së Irakut në Luftën e Gjirit, pas së cilës fuqia relative në Lindjen e Mesme u zhvendos në Iran dhe Izrael. Konflikti u përshkallëzua në fillim të viteve 1990, pasi qeveria e Yitzhak Rabin miratoi një qëndrim më agresiv ndaj Iranit. Konflikti retorik u ndez gjatë presidencës së Mahmud Ahmadinexhad, i cili bëri deklarata nxitëse kundër Izraelit. Faktorë të tjerë që kanë kontribuar në përshkallëzimin e tensioneve dypalëshe përfshijnë zhvillimin e teknologjisë bërthamore nga Irani në lidhje me Doktrinën Fillimtare të Izraelit, financimi i Iranit i grupeve islamiste si Hezbollahu, Xhihadi Islamik Palestinez dhe Hamasi, si dhe përfshirja e supozuar në sulme terroriste si p.sh. si sulmi i vitit 1992 ndaj ambasadës izraelite në Buenos Aires dhe bombardimi i AMIA-s i vitit 1994, dhe mbështetja e supozuar e Izraelit për grupet militante si Muxhahedinët e Popullit të Iranit dhe Jundallah, si dhe operacionet e supozuara të fshehta izraelite në Iran, duke përfshirë atentate dhe bombardime të shumta.<ref>{{Cite news |last=Borger |first=Julian |date=2012-07-11 |title=New book claims Mossad assassination unit killed Iranian nuclear scientists |language=en-GB |work=The Guardian |url=https://www.theguardian.com/world/julian-borger-global-security-blog/2012/jul/11/israel-iran-nuclear-assassinations |access-date=2024-04-25 |issn=0261-3077}}</ref>
Që nga viti 1985, Irani dhe Izraeli kanë qenë të përfshirë në një konflikt të vazhdueshëm përfaqësues që ka ndikuar shumë në gjeopolitikën e [[Lindja e Mesme|Lindjes së Mesme]] dhe ka përfshirë konfrontime të drejtpërdrejta ushtarake midis organizatave iraniane dhe izraelite, si në [[Lufta e Libanit 2006|Luftën e Libanit të vitit 2006]]. Konflikti ka luajtur në mënyra të ndryshme, duke përfshirë mbështetjen për fraksionet kundërshtare në konfliktet në Siri dhe Jemen. Irani ka ofruar mbështetje për qeverinë siriane, ndërsa Izraeli ka mbështetur grupet opozitare. Në Jemen, Irani ka ofruar mbështetje për rebelët Houthi, ndërsa Izraeli ka ofruar mbështetje për koalicionin e udhëhequr nga Arabia Saudite që lufton rebelët. Konflikti ka përfshirë gjithashtu sulme kibernetike dhe sabotazhe kundër infrastrukturës së njëri-tjetrit, duke përfshirë sulme ndaj objekteve bërthamore dhe cisternave të naftës. Në përgjithësi, konflikti ndërmjetësues Iran-Izrael është një konflikt kompleks dhe i vazhdueshëm që ka pasur një ndikim të rëndësishëm në dinamikën politike dhe të sigurisë në Lindjen e Mesme.
== Shiko edhe ==
* [[Konflikti Izraelito-Palestinez]]
== Referime ==
[[Kategoria:Marrëdhëniet mes Iranit dhe Izraelit]]
[[Kategoria:Marrëdhëniet dypalëshe të Iranit]]
[[Kategoria:Marrëdhëniet dypalëshe të Izraelit]]
[[Kategoria:Hebrenjtë dhe Judaizmi në Persi dhe Iran]]
3zehcexlessq9pyae3uhupz9gs5conk
Kategoria:Përkthyes nga frengjishtja
14
353818
2658922
2024-04-25T16:53:27Z
Edukatori
112234
Faqe e re: [[Kategoria:Përkthyes]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Përkthyes]]
bgyl92qxkfudumllnnlnoos156beclg
Marrëdhëniet Rusi-NATO
0
353819
2658927
2024-04-25T16:57:38Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Marrëdhëniet mes Rusisë dhe NATO-s]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Marrëdhëniet mes Rusisë dhe NATO-s]]
852jfh0lseoabisvpv726duum05aa36
Mbrojtësi i Palëkundur 24
0
353820
2658929
2024-04-25T16:59:03Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Steadfast Defender 2024]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Steadfast Defender 2024]]
avdybngy1lg1psaq37d0hx9slxdphfk
Legjioni Ndërkombëtar i Mbrojtjes Territoriale të Ukrainës
0
353821
2658930
2024-04-25T16:59:56Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Legjioni Ndërkombëtar (Ukrainë)]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Legjioni Ndërkombëtar (Ukrainë)]]
e8iabf2gwb8daf7tv3ud3mfpjqpv1sp
Diskutim:Oleksandr Syrskyi
1
353822
2658931
2024-04-25T17:01:53Z
Leutrim.P
113691
/* Ndihme ne shqiperim te emrit dhe mbiemrit.. */ seksion i ri [[[w:en:User:Alexis Jazz/Factotum|Factotum]]]
wikitext
text/x-wiki
== Ndihme ne shqiperim te emrit dhe mbiemrit.. ==
@[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]],<span id="Leutrim.P:1714064513671:DiskutimFTTCLNOleksandr_Syrskyi" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 25 prill 2024 19:01 (CEST)</span>
lsuh13751h6ivvksy19b4vuwmvfq87v
2659027
2658931
2024-04-25T21:18:11Z
Klein Muçi
52109
/* Ndihme ne shqiperim te emrit dhe mbiemrit.. */ @Leutrim.P "po të dëshirosh mund ta lësh siç është. ..." [[[w:en:User:Alexis Jazz/Factotum|Factotum]]]
wikitext
text/x-wiki
== Ndihme ne shqiperim te emrit dhe mbiemrit.. ==
@[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]],<span id="Leutrim.P:1714064513671:DiskutimFTTCLNOleksandr_Syrskyi" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 25 prill 2024 19:01 (CEST)</span>
:[[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]], po të dëshirosh mund ta lësh siç është. Fatkeqësisht nuk e njoh mirë gjuhën ruse/ukrainase kështu që sugjerimi im do të ishte po aq i mirë sa i yti besoj.<span id="Klein_Muçi:1714079891097:DiskutimFTTCLNOleksandr_Syrskyi" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 25 prill 2024 23:18 (CEST)</span>
cyupoocmle4js2s0y5gax8t3ibs20jh
Diskutim:Dmytro Kuleba
1
353823
2658932
2024-04-25T17:01:55Z
Leutrim.P
113691
/* Ndihme ne shqiperim te emrit dhe mbiemrit.. */ seksion i ri [[[w:en:User:Alexis Jazz/Factotum|Factotum]]]
wikitext
text/x-wiki
== Ndihme ne shqiperim te emrit dhe mbiemrit.. ==
@[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]],<span id="Leutrim.P:1714064515345:DiskutimFTTCLNDmytro_Kuleba" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 25 prill 2024 19:01 (CEST)</span>
swcvvmlkhs4wvljphetk02zw93e41qn
2659028
2658932
2024-04-25T21:19:16Z
Klein Muçi
52109
/* Ndihme ne shqiperim te emrit dhe mbiemrit.. */ @Leutrim.P "e njëjta përgjigje si dhe në kërkesën e ..." [[[w:en:User:Alexis Jazz/Factotum|Factotum]]]
wikitext
text/x-wiki
== Ndihme ne shqiperim te emrit dhe mbiemrit.. ==
@[[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]],<span id="Leutrim.P:1714064515345:DiskutimFTTCLNDmytro_Kuleba" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]] ([[Përdoruesi diskutim:Leutrim.P|diskutimet]]) 25 prill 2024 19:01 (CEST)</span>
:[[Përdoruesi:Leutrim.P|Leutrim.P]], e njëjta përgjigje si dhe në kërkesën e ngjashme te artikulli për [[Oleksandr Syrskyi]].<span id="Klein_Muçi:1714079956630:DiskutimFTTCLNDmytro_Kuleba" class="FTTCmt"> — [[Përdoruesi:Klein Muçi|Klein Muçi]] ([[Përdoruesi diskutim:Klein Muçi|diskutimet]]) 25 prill 2024 23:19 (CEST)</span>
oetv0zx8he36ohrmmuvq49kmsns8eze
Reaktori nuklear
0
353824
2658933
2024-04-25T17:03:10Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Reaktori bërthamor]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Reaktori bërthamor]]
35026h4yyjppom63zmmp351r8ja5qo8
Historia e armëve nukleare
0
353825
2658934
2024-04-25T17:03:37Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Historia e armëve bërthamore]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Historia e armëve bërthamore]]
dys11h8oify0i9ti1f3zukjnxs2n243
Lista e shteteve me armë nukleare
0
353826
2658935
2024-04-25T17:04:12Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Lista e shteteve me armë bërthamore]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Lista e shteteve me armë bërthamore]]
6gb4hr0zpuvdyan7e311cd8urir2u7m
Armët nukleare dhe Izraeli
0
353827
2658936
2024-04-25T17:04:33Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Armët bërthamore dhe Izraeli]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Armët bërthamore dhe Izraeli]]
qtyv30zifavnlkxtjnqghx2bmeu6g1i
Ribashkimi i Gjermanisë
0
353828
2658938
2024-04-25T17:06:03Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Ribashkimi gjerman]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Ribashkimi gjerman]]
5vd171f949reeleq424s1o9dv0ulddx
Riunifikimi i Gjermanisë
0
353829
2658939
2024-04-25T17:06:06Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Ribashkimi gjerman]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Ribashkimi gjerman]]
5vd171f949reeleq424s1o9dv0ulddx
Riunifikimi gjerman
0
353830
2658940
2024-04-25T17:06:07Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Ribashkimi gjerman]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Ribashkimi gjerman]]
5vd171f949reeleq424s1o9dv0ulddx
Bashkimi i Gjermanive
0
353831
2658942
2024-04-25T17:07:48Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Bashkimi i Gjermanisë]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Bashkimi i Gjermanisë]]
3zdm46taa4d65mz4a2wp8eed147ogjh
Bashkimi i dy Gjermanive
0
353832
2658943
2024-04-25T17:07:56Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Bashkimi i Gjermanisë]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Bashkimi i Gjermanisë]]
3zdm46taa4d65mz4a2wp8eed147ogjh
Çarmatosja
0
353833
2658945
2024-04-25T17:08:30Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Çarmatimi]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Çarmatimi]]
rri5ujd1i5qch38an1r38sr3mf14js0
Rrezatuar
0
353834
2658946
2024-04-25T17:10:44Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Rrezatimi]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Rrezatimi]]
ja69j0qeknhxtghvm2fedj80xvvqant
Rrezatimi radioaktiv
0
353835
2658948
2024-04-25T17:11:16Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Radioaktiviteti]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Radioaktiviteti]]
63dxq5sbbtpatwwkvbnwqogz001xnir
Marrëdhëniet dypalëshe Iran-Izrael
0
353836
2658949
2024-04-25T17:12:20Z
Leutrim.P
113691
Përcjellim te [[Marrëdhëniet mes Iranit dhe Izraelit]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Marrëdhëniet mes Iranit dhe Izraelit]]
3r00walwu7j4qxz68sbcf1om3ofxnpu
Bomba rrëshqitëse
0
353837
2658952
2024-04-25T17:20:35Z
Leutrim.P
113691
Krijova këtë artikull.
wikitext
text/x-wiki
[[File:Fritz_X_side.jpg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Fritz_X_side.jpg|parapamje|Një bombë rrëshqitëse gjermane "Fritz X".]]
Një '''bombë rrëshqitëse''' ose një '''bombë e qëndrueshme''' është një [[Bomba|armë]] me sipërfaqe kontrolli fluturimi për t'i dhënë asaj një rrugë fluturimi më të sheshtë dhe rrëshqitëse sesa ajo e një bombe konvencionale pa sipërfaqe të tilla. Kjo e lejon atë të lëshohet në një distancë nga objektivi dhe jo pikërisht mbi të, duke lejuar një sulm të suksesshëm pa ekspozuar [[Bombarduesi|avionin]] lëshues ndaj [[Lufta kundër-ajrore|mbrojtjeve kundërajrore]] pranë objektivit.<ref>{{cite book |last=Wragg |first=David W. |title=A Dictionary of Aviation |publisher=Osprey |year=1973 |isbn=9780850451634 |edition=first |page=143}}</ref> Bombat rrëshqitëse mund të dërgojnë me saktësi [[koka luftarake]] në një mënyrë të krahasueshme me [[Raketa lundruese|raketat lundruese]] me një fraksion të kostos - ndonjëherë duke instaluar komplete kontrolli fluturimi në bomba të thjeshta të padrejtuara - dhe ato janë shumë të vështira për [[Raketa tokë-ajër|raketat tokë-ajër]] për t'u kapur për shkak të [[Radari|radarit]] të tyre të vogël nënshkrime dhe kohë të shkurtra fluturimi. Kundërmasa e vetme efektive në shumicën e rasteve është që të rrëzoni aeroplanët e armikut përpara se të afrohen brenda rrezes së nisjes, duke i bërë bombat rrëshqitëse armë shumë të fuqishme, ku urgjencat e kohës së luftës e parandalojnë këtë.<ref name="NYT_May23">{{cite news |last1=Gettleman |first1=Jeffrey |last2=Schmitt |first2=Eric |date=May 25, 2023 |title=Russia's Old Bombs Elude Ukraine's Modern Defenses |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2023/05/25/world/europe/russia-ukraine-soviet-bombs.html |url-status=live |access-date=July 3, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230615194900/https://www.nytimes.com/2023/05/25/world/europe/russia-ukraine-soviet-bombs.html |archive-date=June 15, 2023}}</ref>
Bombat rrëshqitëse të epokës së [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]] si Fritz X gjermane dhe Henschel Hs 293 ishin pioniere në përdorimin e sistemeve të telekomandës, duke lejuar avionin kontrollues të drejtonte bombën në një objektiv të saktë si një formë pioniere e municioneve të drejtuara me saktësi. Sistemet moderne janë përgjithësisht të vetëdrejtuara ose gjysmë të automatizuara, duke përdorur GPS ose tregues lazer për të goditur objektivin e tyre.
Termi "bombardim me rrëshqitje" nuk i referohet përdorimit të bombave me rrëshqitje, por një stili të bombardimeve me kënd të cekët.<ref>{{cite book |author=E.R. Johnson |url=https://books.google.com/books?id=GmFhOCYckfQC&pg=PA435 |title=American Attack Aircraft Since 1926 |date=14 May 2012 |publisher=McFarland |isbn=978-0-7864-5189-0 |page=435}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Bomba]]
* [[Bombardimi]]
== Referime ==
g7mu7o31ki5vji94u09mwlfut6behx1
2658953
2658952
2024-04-25T17:21:15Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Bomba]]; +[[Kategoria:Bomba ajrore]]; +[[Kategoria:Bomba të drejtuara]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[File:Fritz_X_side.jpg|lidhja=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Fritz_X_side.jpg|parapamje|Një bombë rrëshqitëse gjermane "Fritz X".]]
Një '''bombë rrëshqitëse''' ose një '''bombë e qëndrueshme''' është një [[Bomba|armë]] me sipërfaqe kontrolli fluturimi për t'i dhënë asaj një rrugë fluturimi më të sheshtë dhe rrëshqitëse sesa ajo e një bombe konvencionale pa sipërfaqe të tilla. Kjo e lejon atë të lëshohet në një distancë nga objektivi dhe jo pikërisht mbi të, duke lejuar një sulm të suksesshëm pa ekspozuar [[Bombarduesi|avionin]] lëshues ndaj [[Lufta kundër-ajrore|mbrojtjeve kundërajrore]] pranë objektivit.<ref>{{cite book |last=Wragg |first=David W. |title=A Dictionary of Aviation |publisher=Osprey |year=1973 |isbn=9780850451634 |edition=first |page=143}}</ref> Bombat rrëshqitëse mund të dërgojnë me saktësi [[koka luftarake]] në një mënyrë të krahasueshme me [[Raketa lundruese|raketat lundruese]] me një fraksion të kostos - ndonjëherë duke instaluar komplete kontrolli fluturimi në bomba të thjeshta të padrejtuara - dhe ato janë shumë të vështira për [[Raketa tokë-ajër|raketat tokë-ajër]] për t'u kapur për shkak të [[Radari|radarit]] të tyre të vogël nënshkrime dhe kohë të shkurtra fluturimi. Kundërmasa e vetme efektive në shumicën e rasteve është që të rrëzoni aeroplanët e armikut përpara se të afrohen brenda rrezes së nisjes, duke i bërë bombat rrëshqitëse armë shumë të fuqishme, ku urgjencat e kohës së luftës e parandalojnë këtë.<ref name="NYT_May23">{{cite news |last1=Gettleman |first1=Jeffrey |last2=Schmitt |first2=Eric |date=May 25, 2023 |title=Russia's Old Bombs Elude Ukraine's Modern Defenses |language=en-US |work=The New York Times |url=https://www.nytimes.com/2023/05/25/world/europe/russia-ukraine-soviet-bombs.html |url-status=live |access-date=July 3, 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230615194900/https://www.nytimes.com/2023/05/25/world/europe/russia-ukraine-soviet-bombs.html |archive-date=June 15, 2023}}</ref>
Bombat rrëshqitëse të epokës së [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]] si Fritz X gjermane dhe Henschel Hs 293 ishin pioniere në përdorimin e sistemeve të telekomandës, duke lejuar avionin kontrollues të drejtonte bombën në një objektiv të saktë si një formë pioniere e municioneve të drejtuara me saktësi. Sistemet moderne janë përgjithësisht të vetëdrejtuara ose gjysmë të automatizuara, duke përdorur GPS ose tregues lazer për të goditur objektivin e tyre.
Termi "bombardim me rrëshqitje" nuk i referohet përdorimit të bombave me rrëshqitje, por një stili të bombardimeve me kënd të cekët.<ref>{{cite book |author=E.R. Johnson |url=https://books.google.com/books?id=GmFhOCYckfQC&pg=PA435 |title=American Attack Aircraft Since 1926 |date=14 May 2012 |publisher=McFarland |isbn=978-0-7864-5189-0 |page=435}}</ref>
== Shiko edhe ==
* [[Bomba]]
* [[Bombardimi]]
== Referime ==
[[Kategoria:Bomba]]
[[Kategoria:Bomba ajrore]]
[[Kategoria:Bomba të drejtuara]]
rce0fq69bmtpz51fq2914qha6fo3k51
Kategoria:Bomba ajrore
14
353838
2658954
2024-04-25T17:21:33Z
Leutrim.P
113691
Krijoi faqe të zbrazët
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
2658959
2658954
2024-04-25T17:23:52Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Bomba]]; +[[Kategoria:Armë të avionit]]; +[[Kategoria:Bombardim ajrorë]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Bomba]]
[[Kategoria:Armë të avionit]]
[[Kategoria:Bombardim ajrorë]]
gnmfaq247t9o373gu8xkc3cuo3czpr1
2658962
2658959
2024-04-25T17:25:24Z
Leutrim.P
113691
removed [[Category:Bombardim ajrorë]]; added [[Category:Bombardim ajror]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Bomba]]
[[Kategoria:Armë të avionit]]
[[Kategoria:Bombardim ajror]]
neux88fsxfgfx3655tchm9wlrtqj2j7
Kategoria:Bomba të drejtuara
14
353839
2658955
2024-04-25T17:21:36Z
Leutrim.P
113691
Krijoi faqe të zbrazët
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
2658960
2658955
2024-04-25T17:24:53Z
Leutrim.P
113691
+[[Kategoria:Bomba ajrore]]; +[[Kategoria:Armë të drejtuara]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Bomba ajrore]]
[[Kategoria:Armë të drejtuara]]
eg1vvs7a0wm73hv3x3uyx3gtuuhq4z5
Kategoria:Armë të drejtuara
14
353840
2658963
2024-04-25T17:25:53Z
Leutrim.P
113691
Krijoi faqe të zbrazët
wikitext
text/x-wiki
phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1
2658964
2658963
2024-04-25T17:26:10Z
Leutrim.P
113691
added [[Category:Armë]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Armë]]
7eysdil9je32bli12rsiullrt1rjsk1
Kategoria Amatore III
0
353841
2658973
2024-04-25T17:40:18Z
Velocitasgroningen1934
161876
Faqe e re: Kategoria Amatore III është Kategoria më e ulët. Fituesit hipin lart tek [[Kategoria Amatore I]]. Skuadrat humbëse rrezikojnë të dalin nga ekzistenca. {{Infobox liga futbollistike|emri=Kategoria Amatore III|hipin_në=[[Kategoria Amatore II]]|nivelei=}}
wikitext
text/x-wiki
Kategoria Amatore III është Kategoria më e ulët. Fituesit hipin lart tek [[Kategoria Amatore I]]. Skuadrat humbëse rrezikojnë të dalin nga ekzistenca.
{{Infobox liga futbollistike|emri=Kategoria Amatore III|hipin_në=[[Kategoria Amatore II]]|nivelei=}}
ru7yfztgq0zt3obvvy88lkmwg8urt77
Përdoruesi diskutim:Arselaa
3
353842
2658975
2024-04-25T18:17:43Z
Komuniteti
117282
Mirëpritje
wikitext
text/x-wiki
{{Stampa:Tung|realName=|name=Arselaa}}
-- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 25 prill 2024 20:17 (CEST)
nh35vh9bm6hgpjuklcsh8jw21fwh1ke
Përdoruesi diskutim:Shabisyla
3
353843
2658976
2024-04-25T18:22:23Z
Komuniteti
117282
Mirëpritje
wikitext
text/x-wiki
{{Stampa:Tung|realName=|name=Shabisyla}}
-- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 25 prill 2024 20:22 (CEST)
iyiw465txjkz82v0ine5ol649unmm6a
Alone-current36
0
353844
2658983
2024-04-25T19:30:01Z
141.98.140.249
Faqe e re: __NOINDEX__ Alone-current36, është lojtari më i njohur në [[Fortnite]], duke fituar 3 herë FNCS, kampionatin më të madh, duke e bërë atë lojtarin më të mirë dhe më të njohur në historinë e lojës. Me fitime që shkojnë deri në 7 milionë dollarë, ai është një shifër e marramendshme për një lojtar esporti. Ai ka qenë pjesëmarrës në shumë grupe si FaZe, NRG dhe Dignitas, dhe ka lënë histori të veçanta në secilën prej tyre, duke kujtuar...
wikitext
text/x-wiki
__NOINDEX__
Alone-current36, është lojtari më i
njohur në [[Fortnite]], duke fituar 3 herë FNCS, kampionatin
më të madh, duke e bërë atë
lojtarin më të mirë dhe më të njohur në historinë e lojës.
Me fitime që shkojnë deri në 7 milionë dollarë, ai është
një shifër e marramendshme për një lojtar esporti.
Ai ka qenë pjesëmarrës në shumë grupe si FaZe, NRG
dhe Dignitas, dhe ka lënë histori të veçanta në secilën
prej tyre, duke kujtuar momentet më historike të
karrierës së tij. Përveç kësaj, duke mundur ROan_26 në
një betejë në FNCS, ai la një moment adhurues për fansat
e tij, duke treguar aftësitë e tij të jashtëzakonshme në
fushën e lojës.
Alone-current36 vazhdon të luajë në shumë skuadra dhe
duke fituar gjithnjë e më shumë me kalimin e kohës, duke
e bërë atë një ikonë në botën e Fortnite dhe një inspirim
për lojtarët e tjerë, duke njohur si "lojtari më i mirë që ka
prekur ndonjëherë Fortnite-in".
== Shikoni dhe ==
<!-- Këtu mund të vendosni në formë liste artikuj të tjerë të ngjashëm ose të lidhur disi me temën e trajtuar në artikullin tuaj. Fshijeni këtë koment përpara se të publikoni ndryshimet. -->
== Referimet ==
{{reflist}}
{{NIA}}
<!-- Këtu do të renditen automatikisht referimet e burimet e përdorura gjatë artikullit. Referimet duhet të vendosen në trupin e artikullit duke përdorur butonin "Citoni", jo këtu. Fshijeni këtë koment përpara se të publikoni ndryshimet por jo stampat {{reflist}} dhe {{NIA}} më sipër. -->
== Lidhjet e jashtme ==
<!-- Këtu mund të vendosni në formë liste adresa faqesh zyrtare serioze që lidhen me temën e trajtuar në artikullin tuaj. Fshijeni këtë koment përpara se të publikoni ndryshimet. -->
1ndtqt7jpniatgr7garimi9q0yortjf
Edgar Morin
0
353845
2658987
2024-04-25T19:46:32Z
Edukatori
112234
Krijuar nga përkthimi i faqes "[[:en:Special:Redirect/revision/1218550656|Edgar Morin]]"
wikitext
text/x-wiki
'''Edgar Morin''' lindur '''Edgar Nahoum'''; 8 korrik 1921) është një filozof dhe sociolog francez i teorisë së informacionit, i cili është njohur për punën e tij mbi [[Kompleksiteti|kompleksitetin]] dhe "mendimin kompleks" ( [[:fr:Pensée complexe|pensée complexe]] ), <ref>For instance, see Moser, Keith 2018. [https://www.mdpi.com/2076-0787/7/2/57/htm#fn033-humanities-07-00057 Rethinking the Essence of Human and Other-Than-Human Communication in the Anthropocene Epoch: A Biosemiotic Interpretation of Edgar Morin’s “Complex Thought”.] ''Humanities'' 7(2): 57.</ref> dhe për kontributin e tij shkencor në fusha të tilla të ndryshme si [[Shkenca mediale|studimet e medias]] . politika, sociologjia, antropologjia vizuale, [[ekologjia]], arsimi dhe biologjia e sistemeve . Siç shpjegon ai: Ai ka dy beqarë: një në histori dhe gjeografi dhe një në drejtësi. <ref name="ReferenceA">Edgar Morin ou l'éloge de la pensée complexe, CNRS Le Journal .</ref> Ai kurrë nuk bëri një doktoraturë. <ref name="ReferenceA" /> Megjithëse më pak i njohur në botën anglofone për shkak të disponueshmërisë së kufizuar të përkthimeve në anglisht të mbi 60 librave të tij, Morin është i njohur në botën frëngjisht-folëse, Evropë dhe Amerikën Latine.
Gjatë karrierës së tij akademike, ai u shoqërua kryesisht me Ecole des hautes études en sciences sociales (EHESS) në [[Parisi|Paris]].
Në fillim të shekullit të 20-të, familja e Morinit migroi nga qyteti osman i [[Selaniku|Selanikut]] (Selanik) në [[Marseja|Marsejë]] <ref>Edgar Morin, Véronique Nahoum-Grappe, Haïm Vidal Sephiha (1989), ''Vidal et les siens'', Paris: Seuil.</ref> dhe më vonë në Paris, ku lindi Edgari. Ai është me origjinë judeo-spanjolle ( [[Hebrenjtë sefardikë|sefardi]] ). <ref>{{Cite book |last=Morin, Edgar |title=Vidal and His Family: From Salonica to Paris: The Story of a Sephardic Family in the Twentieth Century |date=2009 |publisher=Sussex Academic Press |isbn=978-1-84519-274-7 |translator-last=Cowell, Deborah |translator-last2=Montuori, Alfonso}}</ref>
Kur gjermanët pushtuan Francën në vitin 1940, Morin ndihmoi refugjatët dhe iu bashkua Rezistencës Franceze. <ref>{{Cite journal |last=Morin |first=Edgar |last2=Boukhardi |first2=Sophie |date=January 2004 |title=Talking to Edgar Morin: Defining dialogue |journal=UNESCO: The New Courier |pages=8–11}}</ref> Si anëtar i Rezistencës Franceze ai adoptoi pseudonimin ''Morin'', të cilin vazhdon ta përdorë. Ai iu bashkua [[Partia Komuniste Franceze|Partisë Komuniste Franceze]] në vitin 1941.
== Biografia ==
Në vitin 1945, Morin u martua me Violette Chapelaubeau dhe ata jetuan në Landau, ku ai shërbeu si toger në ushtrinë franceze të pushtimit në Gjermani.
Në vitin 1946, ai u kthye në Paris dhe hoqi dorë nga karriera e tij ushtarake për të vazhduar aktivitetet e tij me Partinë Komuniste. Për shkak të qëndrimit të tij kritik, marrëdhënia e tij me partinë u përkeqësua gradualisht derisa u përjashtua në 1951 pasi botoi një artikull në ''L'Observateur politique, économique et littéraire'' . Në të njëjtin vit, ai u pranua në Qendrën Kombëtare të Kërkimeve Shkencore ( CNRS ).
Morin themeloi dhe drejtoi revistën ''{{Interlanguage link|Arguments (journal)|fr|Arguments}}'' (1954–1962). Në vitin 1959 u botua libri i tij ''Autokritikë'' . Libri ishte një reflektim i qëndrueshëm mbi aderimin dhe daljen e tij pasuese nga Partia Komuniste, duke u fokusuar në rreziqet e ideologjisë dhe vetë-mashtrimit.
Në vitin 1960, Morin udhëtoi shumë në Amerikën Latine, duke vizituar Brazilin, Kilin, Bolivinë, Perunë dhe Meksikën. Ai u kthye në Francë, ku botoi ''L'Esprit du Temps'', një vepër mbi kulturën popullore ''.''
Po atë vit, sociologu francez Georges Friedmann e bashkoi atë dhe Roland Barthes për të krijuar një Qendër për Studimin e Komunikimit Masiv që, pas disa ndryshimeve të emrit, u bë Qendra Edgar Morin e EHESS, Paris. <ref>{{Cite web |title=Centre Edgar-Morin |url=http://www.iiac.cnrs.fr/cetsah/spip.php?article207 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20091023005003/http://www.iiac.cnrs.fr/cetsah/spip.php?article207 |archive-date=October 23, 2009 |access-date=2010-01-23 |publisher=iiac}}</ref>
Gjithashtu në vitin 1960 Morin dhe Jean Rouch u bashkuan me filmin Chronique d'un été, një shembull i hershëm i ''kinemasë së vërtetë'' dhe kinemasë së drejtpërdrejtë .
Duke filluar nga viti 1965, Morin u përfshi në një projekt të madh multidisiplinar, të financuar nga Délégation Générale à la Recherche Scientifique et Technologique në Plozévet .
Në vitin 1968, Morin zëvendësoi profesorin aktual të filozofisë, Henri Lefebvre, në Universitetin e Nanterres . Ai u përfshi në revoltat studentore që filluan të shfaqen në Francë. Në maj 1968 ai shkroi një seri artikujsh për ''[[Le Monde]]'' që përpiqej të kuptonte atë që ai e quajti "Komuna Studentore". Ai ndoqi nga afër revoltën studentore dhe shkroi një seri të dytë artikujsh në Le Monde të quajtur "Revolucioni pa fytyrë", si dhe bashkëautor i ''Mai 68: La brèche'' me Cornelius Castoriadis dhe Claude Lefort . <ref>{{Cite web |last=Van Herpen |first=Marcel |title=PARIS MAY '68 AND PROVO AMSTERDAM '65 |url=http://www.cicerofoundation.org/lectures/Marcel_Van_Herpen_May_68_and_Provo_Amsterdam_65.pdf |access-date=2010-01-23 |pages=19}}</ref>
Në vitin 1969, Morin kaloi një vit në Institutin Salk për Studime Biologjike në La Jolla, Kaliforni. Jonas Salk e ftoi atë nën rekomandimin e Jacques Monod dhe John Hunt, me kushtin e vetëm të imponuar të të mësuarit. Pikërisht atje, në këtë "pushtet për çmimet Nobel" ai u njoh me teorinë e sistemeve. Ai lexoi Henri Laborit, James Watson, Stéphane Lupasco, Bronowski dhe u njoh me mendimin e Gregory Bateson dhe "problematikën e re në ekologji". <ref>"Penser avec Edgar Morin, Lire La Méthode", Robin Fortin, Presses de l'Université Laval.</ref>
Në vitin 1983 ai botoi ''De la nature de l'URSS,'' i cili thelloi analizën e tij të komunizmit sovjetik dhe parashikoi [[Perestrojka|perestrojkën]] e [[Mihail Gorbaçovi|Mikhail Gorbaçovit]] .
Në vitin 2002 Morin mori pjesë në krijimin e Kolegjiumit Ndërkombëtar Etik, Shkencor dhe Politik . Gjithashtu atë vit, ai bëri një udhëtim në Iran me Dariush Shayegan .
Pas një takimi në një festival muzikor në [[Fes (Marok)|Fez, Marok]], në vitin 2009, Morin u afrua me profesorin e sociologjisë [[Sabah Abouessalam]] . Çifti u martua në vitin 2012. Ai bashkëpunoi me të në tekstin, ''L'homme est faible devant la femme'' (Presses de la Renaissance, 2013), dhe në 2020 në ''Changeons de voie - Les leçons du coronavirus'' (Denoël, 2020).
== Mirënjohje, nderime dhe trashëgimia ==
Morin nuk përqafoi lëvizjet postmoderne apo poststrukturaliste franceze, përkundrazi ndoqi axhendën e tij kërkimore. Si rezultat, akademikët amerikanë nuk i transportuan teoritë e tij në diskurse disiplinore në të njëjtën mënyrë si ato të [[Michel Foucault|Foucault]], [[Jacques Derrida|Derrida]] dhe Galinon-Mélénec . Megjithatë, puna e Morin përfshin literaturën shkencore dhe popullore, dhe ai është shfaqur në kopertinën e botimeve të shumta duke përfshirë ''Sciences Humaines'' <ref>[http://www.scienceshumaines.com/edgar-morin-l-aventure-d-une-pensee_fr_497.htm Sciences Humaines]</ref> dhe një numër të veçantë të ''[[Le Monde]]'' . <ref>[https://www.lemonde.fr/culture/article/2021/06/24/hors-serie-le-monde-edgar-morin-un-humaniste-planetaire%206085466%203246.html Le Monde]</ref>
Përveç të qenit Kryetar i [[UNESCO|UNESCO-s]] i Mendimit Kompleks, Morin njihet si themelues i transdisiplinaritetit . {{As of|2013}} </link></link> ai mban doktoraturë nderi në një sërë fushash të shkencave shoqërore nga 21 universitete: Messina, Gjenevë, Milano, Bergamo, Selanik, La Paz, Odense, Perugia, Cosenza, Palermo, Nuevo León, Université Laval në [[Kebeku (provincë)|Québec]], Bruksel, Barcelona, Guadalajara, Valencia, Vera Cruz, Santiago, [[Catholic University of Porto Alegre|Universiteti Katolik i Porto Alegre]], Universidade Federal do Rio Grande do Norte dhe Universiteti Candido Mendes në [[Rio de Zhaneiro|Rio de Janeiro]] . <ref name="Montuori">{{Cite journal |last=Montuori |first=Alfonso |date=June 2013 |title=COMPLEX THOUGHT: An Overview of Edgar Morin's Intellectual Journey |journal=MetaIntegral Foundation |volume=Resource Paper}}</ref>
Për nder të tij janë emëruar disa institucione akademike, me qendra kërkimore të bazuara në metodat dhe filozofinë e tij transdisiplinore. Këto përfshijnë: metodat dhe filozofinë transdisiplinore. <ref name="Montuori">{{Cite journal |last=Montuori |first=Alfonso |date=June 2013 |title=COMPLEX THOUGHT: An Overview of Edgar Morin's Intellectual Journey |journal=MetaIntegral Foundation |volume=Resource Paper}}<cite class="citation journal cs1 cs1-prop-long-vol" data-ve-ignore="true" id="CITEREFMontuori2013">Montuori, Alfonso (June 2013). "COMPLEX THOUGHT: An Overview of Edgar Morin's Intellectual Journey". ''MetaIntegral Foundation''. Resource Paper.</cite>
[[Category:CS1: long volume value]]</ref> <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12">{{Cite book |last=Heath-Carpentier |first=A. |url=https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 |title=The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin |publisher=Liverpool University Press |year=2022 |isbn=978-1-78284-761-8 |page=12 |access-date=4 August 2023}}</ref>
Morin është subjekt i disa biografive, si dhe filmave dokumentarë dhe shfaqjeve televizive. Puna e tij ka qenë me ndikim në Evropën Jugore, Amerikën Latine, Afrikën Frankofone dhe së fundmi në Kinë dhe Japoni. <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12">{{Cite book |last=Heath-Carpentier |first=A. |url=https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 |title=The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin |publisher=Liverpool University Press |year=2022 |isbn=978-1-78284-761-8 |page=12 |access-date=4 August 2023}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHeath-Carpentier2022">Heath-Carpentier, A. (2022). [https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 ''The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin'']. Liverpool University Press. p. 12. [[ISBN]] [[Special:BookSources/978-1-78284-761-8|<bdi>978-1-78284-761-8</bdi>]]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">4 August</span> 2023</span>.</cite></ref>
Ditëlindja e tij e 100-të në vitin 2021 u festua në Francë, Itali dhe Amerikën Latine dhe për nder të tij u botuan disa koleksione me ese. <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12">{{Cite book |last=Heath-Carpentier |first=A. |url=https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 |title=The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin |publisher=Liverpool University Press |year=2022 |isbn=978-1-78284-761-8 |page=12 |access-date=4 August 2023}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHeath-Carpentier2022">Heath-Carpentier, A. (2022). [https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 ''The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin'']. Liverpool University Press. p. 12. [[ISBN]] [[Special:BookSources/978-1-78284-761-8|<bdi>978-1-78284-761-8</bdi>]]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">4 August</span> 2023</span>.</cite></ref>
Morin u ngrit në dinjitetin e Knight Grand Cross të [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]], në Listën e Nderimeve të Ditës së Bastille 2021 nga Presidenti francez [[Emmanuel Macron|Macron]] . <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12">{{Cite book |last=Heath-Carpentier |first=A. |url=https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 |title=The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin |publisher=Liverpool University Press |year=2022 |isbn=978-1-78284-761-8 |page=12 |access-date=4 August 2023}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHeath-Carpentier2022">Heath-Carpentier, A. (2022). [https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 ''The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin'']. Liverpool University Press. p. 12. [[ISBN]] [[Special:BookSources/978-1-78284-761-8|<bdi>978-1-78284-761-8</bdi>]]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">4 August</span> 2023</span>.</cite></ref>
== Publikime ==
*
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Lindje 1921]]
[[Kategoria:Sociologë francezë]]
[[Kategoria:Epistemologë francezë]]
[[Kategoria:Shkrimtarë nga Parisi]]
[[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]]
q3cipi6dl27b7ess22bbaezdyqqlice
2658988
2658987
2024-04-25T19:47:25Z
Edukatori
112234
wikitext
text/x-wiki
'''Edgar Morin''' lindur '''Edgar Nahoum'''; 8 korrik 1921) është një filozof dhe sociolog francez i teorisë së informacionit, i cili është njohur për punën e tij mbi [[Kompleksiteti|kompleksitetin]] dhe "mendimin kompleks" ( [[:fr:Pensée complexe|pensée complexe]] ), <ref>For instance, see Moser, Keith 2018. [https://www.mdpi.com/2076-0787/7/2/57/htm#fn033-humanities-07-00057 Rethinking the Essence of Human and Other-Than-Human Communication in the Anthropocene Epoch: A Biosemiotic Interpretation of Edgar Morin’s “Complex Thought”.] ''Humanities'' 7(2): 57.</ref> dhe për kontributin e tij shkencor në fusha të tilla të ndryshme si [[Shkenca mediale|studimet e medias]] . politika, sociologjia, antropologjia vizuale, [[ekologjia]], arsimi dhe biologjia e sistemeve . Siç shpjegon ai: Ai ka dy beqarë: një në histori dhe gjeografi dhe një në drejtësi. <ref name="ReferenceA">Edgar Morin ou l'éloge de la pensée complexe, CNRS Le Journal .</ref> Ai kurrë nuk bëri një doktoraturë. <ref name="ReferenceA" /> Megjithëse më pak i njohur në botën anglofone për shkak të disponueshmërisë së kufizuar të përkthimeve në anglisht të mbi 60 librave të tij, Morin është i njohur në botën frëngjisht-folëse, Evropë dhe Amerikën Latine.
Gjatë karrierës së tij akademike, ai u shoqërua kryesisht me Ecole des hautes études en sciences sociales (EHESS) në [[Parisi|Paris]].
== Biografia ==
Në fillim të shekullit të 20-të, familja e Morinit migroi nga qyteti osman i [[Selaniku|Selanikut]] (Selanik) në [[Marseja|Marsejë]] <ref>Edgar Morin, Véronique Nahoum-Grappe, Haïm Vidal Sephiha (1989), ''Vidal et les siens'', Paris: Seuil.</ref> dhe më vonë në Paris, ku lindi Edgari. Ai është me origjinë judeo-spanjolle ( [[Hebrenjtë sefardikë|sefardi]] ). <ref>{{Cite book |last=Morin, Edgar |title=Vidal and His Family: From Salonica to Paris: The Story of a Sephardic Family in the Twentieth Century |date=2009 |publisher=Sussex Academic Press |isbn=978-1-84519-274-7 |translator-last=Cowell, Deborah |translator-last2=Montuori, Alfonso}}</ref>
Kur gjermanët pushtuan Francën në vitin 1940, Morin ndihmoi refugjatët dhe iu bashkua Rezistencës Franceze. <ref>{{Cite journal |last=Morin |first=Edgar |last2=Boukhardi |first2=Sophie |date=January 2004 |title=Talking to Edgar Morin: Defining dialogue |journal=UNESCO: The New Courier |pages=8–11}}</ref> Si anëtar i Rezistencës Franceze ai adoptoi pseudonimin ''Morin'', të cilin vazhdon ta përdorë. Ai iu bashkua [[Partia Komuniste Franceze|Partisë Komuniste Franceze]] në vitin 1941.
Në vitin 1945, Morin u martua me Violette Chapelaubeau dhe ata jetuan në Landau, ku ai shërbeu si toger në ushtrinë franceze të pushtimit në Gjermani.
Në vitin 1946, ai u kthye në Paris dhe hoqi dorë nga karriera e tij ushtarake për të vazhduar aktivitetet e tij me Partinë Komuniste. Për shkak të qëndrimit të tij kritik, marrëdhënia e tij me partinë u përkeqësua gradualisht derisa u përjashtua në 1951 pasi botoi një artikull në ''L'Observateur politique, économique et littéraire'' . Në të njëjtin vit, ai u pranua në Qendrën Kombëtare të Kërkimeve Shkencore ( CNRS ).
Morin themeloi dhe drejtoi revistën ''{{Interlanguage link|Arguments (journal)|fr|Arguments}}'' (1954–1962). Në vitin 1959 u botua libri i tij ''Autokritikë'' . Libri ishte një reflektim i qëndrueshëm mbi aderimin dhe daljen e tij pasuese nga Partia Komuniste, duke u fokusuar në rreziqet e ideologjisë dhe vetë-mashtrimit.
Në vitin 1960, Morin udhëtoi shumë në Amerikën Latine, duke vizituar Brazilin, Kilin, Bolivinë, Perunë dhe Meksikën. Ai u kthye në Francë, ku botoi ''L'Esprit du Temps'', një vepër mbi kulturën popullore ''.''
Po atë vit, sociologu francez Georges Friedmann e bashkoi atë dhe Roland Barthes për të krijuar një Qendër për Studimin e Komunikimit Masiv që, pas disa ndryshimeve të emrit, u bë Qendra Edgar Morin e EHESS, Paris. <ref>{{Cite web |title=Centre Edgar-Morin |url=http://www.iiac.cnrs.fr/cetsah/spip.php?article207 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20091023005003/http://www.iiac.cnrs.fr/cetsah/spip.php?article207 |archive-date=October 23, 2009 |access-date=2010-01-23 |publisher=iiac}}</ref>
Gjithashtu në vitin 1960 Morin dhe Jean Rouch u bashkuan me filmin Chronique d'un été, një shembull i hershëm i ''kinemasë së vërtetë'' dhe kinemasë së drejtpërdrejtë .
Duke filluar nga viti 1965, Morin u përfshi në një projekt të madh multidisiplinar, të financuar nga Délégation Générale à la Recherche Scientifique et Technologique në Plozévet .
Në vitin 1968, Morin zëvendësoi profesorin aktual të filozofisë, Henri Lefebvre, në Universitetin e Nanterres . Ai u përfshi në revoltat studentore që filluan të shfaqen në Francë. Në maj 1968 ai shkroi një seri artikujsh për ''[[Le Monde]]'' që përpiqej të kuptonte atë që ai e quajti "Komuna Studentore". Ai ndoqi nga afër revoltën studentore dhe shkroi një seri të dytë artikujsh në Le Monde të quajtur "Revolucioni pa fytyrë", si dhe bashkëautor i ''Mai 68: La brèche'' me Cornelius Castoriadis dhe Claude Lefort . <ref>{{Cite web |last=Van Herpen |first=Marcel |title=PARIS MAY '68 AND PROVO AMSTERDAM '65 |url=http://www.cicerofoundation.org/lectures/Marcel_Van_Herpen_May_68_and_Provo_Amsterdam_65.pdf |access-date=2010-01-23 |pages=19}}</ref>
Në vitin 1969, Morin kaloi një vit në Institutin Salk për Studime Biologjike në La Jolla, Kaliforni. Jonas Salk e ftoi atë nën rekomandimin e Jacques Monod dhe John Hunt, me kushtin e vetëm të imponuar të të mësuarit. Pikërisht atje, në këtë "pushtet për çmimet Nobel" ai u njoh me teorinë e sistemeve. Ai lexoi Henri Laborit, James Watson, Stéphane Lupasco, Bronowski dhe u njoh me mendimin e Gregory Bateson dhe "problematikën e re në ekologji". <ref>"Penser avec Edgar Morin, Lire La Méthode", Robin Fortin, Presses de l'Université Laval.</ref>
Në vitin 1983 ai botoi ''De la nature de l'URSS,'' i cili thelloi analizën e tij të komunizmit sovjetik dhe parashikoi [[Perestrojka|perestrojkën]] e [[Mihail Gorbaçovi|Mikhail Gorbaçovit]] .
Në vitin 2002 Morin mori pjesë në krijimin e Kolegjiumit Ndërkombëtar Etik, Shkencor dhe Politik . Gjithashtu atë vit, ai bëri një udhëtim në Iran me Dariush Shayegan .
Pas një takimi në një festival muzikor në [[Fes (Marok)|Fez, Marok]], në vitin 2009, Morin u afrua me profesorin e sociologjisë [[Sabah Abouessalam]] . Çifti u martua në vitin 2012. Ai bashkëpunoi me të në tekstin, ''L'homme est faible devant la femme'' (Presses de la Renaissance, 2013), dhe në 2020 në ''Changeons de voie - Les leçons du coronavirus'' (Denoël, 2020).
== Mirënjohje, nderime dhe trashëgimia ==
Morin nuk përqafoi lëvizjet postmoderne apo poststrukturaliste franceze, përkundrazi ndoqi axhendën e tij kërkimore. Si rezultat, akademikët amerikanë nuk i transportuan teoritë e tij në diskurse disiplinore në të njëjtën mënyrë si ato të [[Michel Foucault|Foucault]], [[Jacques Derrida|Derrida]] dhe Galinon-Mélénec . Megjithatë, puna e Morin përfshin literaturën shkencore dhe popullore, dhe ai është shfaqur në kopertinën e botimeve të shumta duke përfshirë ''Sciences Humaines'' <ref>[http://www.scienceshumaines.com/edgar-morin-l-aventure-d-une-pensee_fr_497.htm Sciences Humaines]</ref> dhe një numër të veçantë të ''[[Le Monde]]'' . <ref>[https://www.lemonde.fr/culture/article/2021/06/24/hors-serie-le-monde-edgar-morin-un-humaniste-planetaire%206085466%203246.html Le Monde]</ref>
Përveç të qenit Kryetar i [[UNESCO|UNESCO-s]] i Mendimit Kompleks, Morin njihet si themelues i transdisiplinaritetit . {{As of|2013}} </link></link> ai mban doktoraturë nderi në një sërë fushash të shkencave shoqërore nga 21 universitete: Messina, Gjenevë, Milano, Bergamo, Selanik, La Paz, Odense, Perugia, Cosenza, Palermo, Nuevo León, Université Laval në [[Kebeku (provincë)|Québec]], Bruksel, Barcelona, Guadalajara, Valencia, Vera Cruz, Santiago, [[Catholic University of Porto Alegre|Universiteti Katolik i Porto Alegre]], Universidade Federal do Rio Grande do Norte dhe Universiteti Candido Mendes në [[Rio de Zhaneiro|Rio de Janeiro]] . <ref name="Montuori">{{Cite journal |last=Montuori |first=Alfonso |date=June 2013 |title=COMPLEX THOUGHT: An Overview of Edgar Morin's Intellectual Journey |journal=MetaIntegral Foundation |volume=Resource Paper}}</ref>
Për nder të tij janë emëruar disa institucione akademike, me qendra kërkimore të bazuara në metodat dhe filozofinë e tij transdisiplinore. Këto përfshijnë: metodat dhe filozofinë transdisiplinore. <ref name="Montuori">{{Cite journal |last=Montuori |first=Alfonso |date=June 2013 |title=COMPLEX THOUGHT: An Overview of Edgar Morin's Intellectual Journey |journal=MetaIntegral Foundation |volume=Resource Paper}}<cite class="citation journal cs1 cs1-prop-long-vol" data-ve-ignore="true" id="CITEREFMontuori2013">Montuori, Alfonso (June 2013). "COMPLEX THOUGHT: An Overview of Edgar Morin's Intellectual Journey". ''MetaIntegral Foundation''. Resource Paper.</cite>
[[Category:CS1: long volume value]]</ref> <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12">{{Cite book |last=Heath-Carpentier |first=A. |url=https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 |title=The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin |publisher=Liverpool University Press |year=2022 |isbn=978-1-78284-761-8 |page=12 |access-date=4 August 2023}}</ref>
Morin është subjekt i disa biografive, si dhe filmave dokumentarë dhe shfaqjeve televizive. Puna e tij ka qenë me ndikim në Evropën Jugore, Amerikën Latine, Afrikën Frankofone dhe së fundmi në Kinë dhe Japoni. <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12">{{Cite book |last=Heath-Carpentier |first=A. |url=https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 |title=The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin |publisher=Liverpool University Press |year=2022 |isbn=978-1-78284-761-8 |page=12 |access-date=4 August 2023}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHeath-Carpentier2022">Heath-Carpentier, A. (2022). [https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 ''The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin'']. Liverpool University Press. p. 12. [[ISBN]] [[Special:BookSources/978-1-78284-761-8|<bdi>978-1-78284-761-8</bdi>]]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">4 August</span> 2023</span>.</cite></ref>
Ditëlindja e tij e 100-të në vitin 2021 u festua në Francë, Itali dhe Amerikën Latine dhe për nder të tij u botuan disa koleksione me ese. <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12">{{Cite book |last=Heath-Carpentier |first=A. |url=https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 |title=The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin |publisher=Liverpool University Press |year=2022 |isbn=978-1-78284-761-8 |page=12 |access-date=4 August 2023}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHeath-Carpentier2022">Heath-Carpentier, A. (2022). [https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 ''The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin'']. Liverpool University Press. p. 12. [[ISBN]] [[Special:BookSources/978-1-78284-761-8|<bdi>978-1-78284-761-8</bdi>]]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">4 August</span> 2023</span>.</cite></ref>
Morin u ngrit në dinjitetin e Knight Grand Cross të [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]], në Listën e Nderimeve të Ditës së Bastille 2021 nga Presidenti francez [[Emmanuel Macron|Macron]] . <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12">{{Cite book |last=Heath-Carpentier |first=A. |url=https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 |title=The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin |publisher=Liverpool University Press |year=2022 |isbn=978-1-78284-761-8 |page=12 |access-date=4 August 2023}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHeath-Carpentier2022">Heath-Carpentier, A. (2022). [https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 ''The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin'']. Liverpool University Press. p. 12. [[ISBN]] [[Special:BookSources/978-1-78284-761-8|<bdi>978-1-78284-761-8</bdi>]]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">4 August</span> 2023</span>.</cite></ref>
== Publikime ==
*
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Lindje 1921]]
[[Kategoria:Sociologë francezë]]
[[Kategoria:Epistemologë francezë]]
[[Kategoria:Shkrimtarë nga Parisi]]
[[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]]
6y45yu4p3yqx4zreutsz15u6zuolfvo
2658989
2658988
2024-04-25T19:49:53Z
Edukatori
112234
wikitext
text/x-wiki
'''Edgar Morin''' lindur '''Edgar Nahoum'''; 8 korrik 1921) është një filozof dhe sociolog francez i teorisë së informacionit, i cili është njohur për punën e tij mbi [[Kompleksiteti|kompleksitetin]] dhe "mendimin kompleks" ( [[:fr:Pensée complexe|pensée complexe]] ), <ref>For instance, see Moser, Keith 2018. [https://www.mdpi.com/2076-0787/7/2/57/htm#fn033-humanities-07-00057 Rethinking the Essence of Human and Other-Than-Human Communication in the Anthropocene Epoch: A Biosemiotic Interpretation of Edgar Morin’s “Complex Thought”.] ''Humanities'' 7(2): 57.</ref> dhe për kontributin e tij shkencor në fusha të tilla të ndryshme si [[Shkenca mediale|studimet e medias]] . politika, sociologjia, antropologjia vizuale, [[ekologjia]], arsimi dhe biologjia e sistemeve . Siç shpjegon ai: Ai ka dy beqarë: një në histori dhe gjeografi dhe një në drejtësi. <ref name="ReferenceA">Edgar Morin ou l'éloge de la pensée complexe, CNRS Le Journal .</ref> Ai kurrë nuk bëri një doktoraturë. <ref name="ReferenceA" /> Megjithëse më pak i njohur në botën anglofone për shkak të disponueshmërisë së kufizuar të përkthimeve në anglisht të mbi 60 librave të tij, Morin është i njohur në botën frëngjisht-folëse, Evropë dhe Amerikën Latine.
Gjatë karrierës së tij akademike, ai u shoqërua kryesisht me Ecole des hautes études en sciences sociales (EHESS) në [[Parisi|Paris]].
== Biografia ==
Në fillim të shekullit të 20-të, familja e Morinit migroi nga qyteti osman i [[Selaniku|Selanikut]] (Selanik) në [[Marseja|Marsejë]] <ref>Edgar Morin, Véronique Nahoum-Grappe, Haïm Vidal Sephiha (1989), ''Vidal et les siens'', Paris: Seuil.</ref> dhe më vonë në Paris, ku lindi Edgari. Ai është me origjinë judeo-spanjolle ( [[Hebrenjtë sefardikë|sefardi]] ). <ref>{{Cite book |last=Morin, Edgar |title=Vidal and His Family: From Salonica to Paris: The Story of a Sephardic Family in the Twentieth Century |date=2009 |publisher=Sussex Academic Press |isbn=978-1-84519-274-7 |translator-last=Cowell, Deborah |translator-last2=Montuori, Alfonso}}</ref>
Kur gjermanët pushtuan Francën në vitin 1940, Morin ndihmoi refugjatët dhe iu bashkua Rezistencës Franceze. <ref>{{Cite journal |last=Morin |first=Edgar |last2=Boukhardi |first2=Sophie |date=January 2004 |title=Talking to Edgar Morin: Defining dialogue |journal=UNESCO: The New Courier |pages=8–11}}</ref> Si anëtar i Rezistencës Franceze ai adoptoi pseudonimin ''Morin'', të cilin vazhdon ta përdorë. Ai iu bashkua [[Partia Komuniste Franceze|Partisë Komuniste Franceze]] në vitin 1941.
Në vitin 1945, Morin u martua me Violette Chapelaubeau dhe ata jetuan në Landau, ku ai shërbeu si toger në ushtrinë franceze të pushtimit në Gjermani.
Në vitin 1946, ai u kthye në Paris dhe hoqi dorë nga karriera e tij ushtarake për të vazhduar aktivitetet e tij me Partinë Komuniste. Për shkak të qëndrimit të tij kritik, marrëdhënia e tij me partinë u përkeqësua gradualisht derisa u përjashtua në 1951 pasi botoi një artikull në ''L'Observateur politique, économique et littéraire'' . Në të njëjtin vit, ai u pranua në Qendrën Kombëtare të Kërkimeve Shkencore ( CNRS ).
Morin themeloi dhe drejtoi revistën ''{{Interlanguage link|Arguments (journal)|fr|Arguments}}'' (1954–1962). Në vitin 1959 u botua libri i tij ''Autokritikë'' . Libri ishte një reflektim i qëndrueshëm mbi aderimin dhe daljen e tij pasuese nga Partia Komuniste, duke u fokusuar në rreziqet e ideologjisë dhe vetë-mashtrimit.
Në vitin 1960, Morin udhëtoi shumë në Amerikën Latine, duke vizituar Brazilin, Kilin, Bolivinë, Perunë dhe Meksikën. Ai u kthye në Francë, ku botoi ''L'Esprit du Temps'', një vepër mbi kulturën popullore ''.''
Po atë vit, sociologu francez Georges Friedmann e bashkoi atë dhe Roland Barthes për të krijuar një Qendër për Studimin e Komunikimit Masiv që, pas disa ndryshimeve të emrit, u bë Qendra Edgar Morin e EHESS, Paris. <ref>{{Cite web |title=Centre Edgar-Morin |url=http://www.iiac.cnrs.fr/cetsah/spip.php?article207 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20091023005003/http://www.iiac.cnrs.fr/cetsah/spip.php?article207 |archive-date=October 23, 2009 |access-date=2010-01-23 |publisher=iiac}}</ref>
Gjithashtu në vitin 1960 Morin dhe Jean Rouch u bashkuan me filmin Chronique d'un été, një shembull i hershëm i ''kinemasë së vërtetë'' dhe kinemasë së drejtpërdrejtë .
Duke filluar nga viti 1965, Morin u përfshi në një projekt të madh multidisiplinar, të financuar nga Délégation Générale à la Recherche Scientifique et Technologique në Plozévet .
Në vitin 1968, Morin zëvendësoi profesorin aktual të filozofisë, Henri Lefebvre, në Universitetin e Nanterres . Ai u përfshi në revoltat studentore që filluan të shfaqen në Francë. Në maj 1968 ai shkroi një seri artikujsh për ''[[Le Monde]]'' që përpiqej të kuptonte atë që ai e quajti "Komuna Studentore". Ai ndoqi nga afër revoltën studentore dhe shkroi një seri të dytë artikujsh në Le Monde të quajtur "Revolucioni pa fytyrë", si dhe bashkëautor i ''Mai 68: La brèche'' me Cornelius Castoriadis dhe Claude Lefort . <ref>{{Cite web |last=Van Herpen |first=Marcel |title=PARIS MAY '68 AND PROVO AMSTERDAM '65 |url=http://www.cicerofoundation.org/lectures/Marcel_Van_Herpen_May_68_and_Provo_Amsterdam_65.pdf |access-date=2010-01-23 |pages=19}}</ref>
Në vitin 1969, Morin kaloi një vit në Institutin Salk për Studime Biologjike në La Jolla, Kaliforni. Jonas Salk e ftoi atë nën rekomandimin e Jacques Monod dhe John Hunt, me kushtin e vetëm të imponuar të të mësuarit. Pikërisht atje, në këtë "pushtet për çmimet Nobel" ai u njoh me teorinë e sistemeve. Ai lexoi Henri Laborit, James Watson, Stéphane Lupasco, Bronowski dhe u njoh me mendimin e Gregory Bateson dhe "problematikën e re në ekologji". <ref>"Penser avec Edgar Morin, Lire La Méthode", Robin Fortin, Presses de l'Université Laval.</ref>
Në vitin 1983 ai botoi ''De la nature de l'URSS,'' i cili thelloi analizën e tij të komunizmit sovjetik dhe parashikoi [[Perestrojka|perestrojkën]] e [[Mihail Gorbaçovi|Mikhail Gorbaçovit]] .
Në vitin 2002 Morin mori pjesë në krijimin e Kolegjiumit Ndërkombëtar Etik, Shkencor dhe Politik . Gjithashtu atë vit, ai bëri një udhëtim në Iran me Dariush Shayegan .
Pas një takimi në një festival muzikor në [[Fes (Marok)|Fez, Marok]], në vitin 2009, Morin u afrua me profesorin e sociologjisë [[Sabah Abouessalam]] . Çifti u martua në vitin 2012. Ai bashkëpunoi me të në tekstin, ''L'homme est faible devant la femme'' (Presses de la Renaissance, 2013), dhe në 2020 në ''Changeons de voie - Les leçons du coronavirus'' (Denoël, 2020).
== Mirënjohje, nderime dhe trashëgimia ==
Morin nuk përqafoi lëvizjet postmoderne apo poststrukturaliste franceze, përkundrazi ndoqi axhendën e tij kërkimore. Si rezultat, akademikët amerikanë nuk i transportuan teoritë e tij në diskurse disiplinore në të njëjtën mënyrë si ato të [[Michel Foucault|Foucault]], [[Jacques Derrida|Derrida]] dhe Galinon-Mélénec . Megjithatë, puna e Morin përfshin literaturën shkencore dhe popullore, dhe ai është shfaqur në kopertinën e botimeve të shumta duke përfshirë ''Sciences Humaines'' <ref>[http://www.scienceshumaines.com/edgar-morin-l-aventure-d-une-pensee_fr_497.htm Sciences Humaines]</ref> dhe një numër të veçantë të ''[[Le Monde]]'' . <ref>[https://www.lemonde.fr/culture/article/2021/06/24/hors-serie-le-monde-edgar-morin-un-humaniste-planetaire%206085466%203246.html Le Monde]</ref>
Përveç të qenit Kryetar i [[UNESCO|UNESCO-s]] i Mendimit Kompleks, Morin njihet si themelues i transdisiplinaritetit . {{As of|2013}} </link></link> ai mban doktoraturë nderi në një sërë fushash të shkencave shoqërore nga 21 universitete: Messina, Gjenevë, Milano, Bergamo, Selanik, La Paz, Odense, Perugia, Cosenza, Palermo, Nuevo León, Université Laval në [[Kebeku (provincë)|Québec]], Bruksel, Barcelona, Guadalajara, Valencia, Vera Cruz, Santiago, [[Catholic University of Porto Alegre|Universiteti Katolik i Porto Alegre]], Universidade Federal do Rio Grande do Norte dhe Universiteti Candido Mendes në [[Rio de Zhaneiro|Rio de Janeiro]] . <ref name="Montuori">{{Cite journal |last=Montuori |first=Alfonso |date=June 2013 |title=COMPLEX THOUGHT: An Overview of Edgar Morin's Intellectual Journey |journal=MetaIntegral Foundation |volume=Resource Paper}}</ref>
Për nder të tij janë emëruar disa institucione akademike, me qendra kërkimore të bazuara në metodat dhe filozofinë e tij transdisiplinore. Këto përfshijnë: metodat dhe filozofinë transdisiplinore. <ref name="Montuori">{{Cite journal |last=Montuori |first=Alfonso |date=June 2013 |title=COMPLEX THOUGHT: An Overview of Edgar Morin's Intellectual Journey |journal=MetaIntegral Foundation |volume=Resource Paper}}<cite class="citation journal cs1 cs1-prop-long-vol" data-ve-ignore="true" id="CITEREFMontuori2013">Montuori, Alfonso (June 2013). "COMPLEX THOUGHT: An Overview of Edgar Morin's Intellectual Journey". ''MetaIntegral Foundation''. Resource Paper.</cite>
[[Category:CS1: long volume value]]</ref> <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12">{{Cite book |last=Heath-Carpentier |first=A. |url=https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 |title=The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin |publisher=Liverpool University Press |year=2022 |isbn=978-1-78284-761-8 |page=12 |access-date=4 August 2023}}</ref>
Morin është subjekt i disa biografive, si dhe filmave dokumentarë dhe shfaqjeve televizive. Puna e tij ka qenë me ndikim në Evropën Jugore, Amerikën Latine, Afrikën Frankofone dhe së fundmi në Kinë dhe Japoni. <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12">{{Cite book |last=Heath-Carpentier |first=A. |url=https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 |title=The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin |publisher=Liverpool University Press |year=2022 |isbn=978-1-78284-761-8 |page=12 |access-date=4 August 2023}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHeath-Carpentier2022">Heath-Carpentier, A. (2022). [https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 ''The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin'']. Liverpool University Press. p. 12. [[ISBN]] [[Special:BookSources/978-1-78284-761-8|<bdi>978-1-78284-761-8</bdi>]]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">4 August</span> 2023</span>.</cite></ref>
Ditëlindja e tij e 100-të në vitin 2021 u festua në Francë, Itali dhe Amerikën Latine dhe për nder të tij u botuan disa koleksione me ese. <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12">{{Cite book |last=Heath-Carpentier |first=A. |url=https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 |title=The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin |publisher=Liverpool University Press |year=2022 |isbn=978-1-78284-761-8 |page=12 |access-date=4 August 2023}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHeath-Carpentier2022">Heath-Carpentier, A. (2022). [https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 ''The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin'']. Liverpool University Press. p. 12. [[ISBN]] [[Special:BookSources/978-1-78284-761-8|<bdi>978-1-78284-761-8</bdi>]]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">4 August</span> 2023</span>.</cite></ref>
Morin u ngrit në dinjitetin e Knight Grand Cross të [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]], në Listën e Nderimeve të Ditës së Bastille 2021 nga Presidenti francez [[Emmanuel Macron|Macron]] . <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12">{{Cite book |last=Heath-Carpentier |first=A. |url=https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 |title=The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin |publisher=Liverpool University Press |year=2022 |isbn=978-1-78284-761-8 |page=12 |access-date=4 August 2023}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFHeath-Carpentier2022">Heath-Carpentier, A. (2022). [https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 ''The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin'']. Liverpool University Press. p. 12. [[ISBN]] [[Special:BookSources/978-1-78284-761-8|<bdi>978-1-78284-761-8</bdi>]]<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">4 August</span> 2023</span>.</cite></ref>
== Publikime ==
{{div col}}
* 1946 : ''L'An zéro de l'Allemagne'', Paris, Éditions de la Cité Universelle.
* 1947 : ''Allemagne notre souci'', Paris, Éditions Hier et Aujourd'hui.
* 1948 : ''Une cornerie'', Paris, Éditions Nagel.
* 1948 : ''L'Homme et la Mort'', Paris, Éditions Corrêa.
* 1956 : ''Le Cinéma ou l'homme imaginaire'', Paris, Éditions de Minuit.
* 1957 : ''Les Stars'', Paris, Le Seuil.
* 1959 : ''Autocritique'', Paris, Le Seuil.
* 1962 : ''L'esprit du temps. Essai sur la culture de masse'', Paris, Grasset-Fasquelle.
* 1967 : ''Commune en France. La métamorphose de Plodémet'', Paris, Fayard.
* 1968 : ''Mai 68, La Brèche'', Paris, Fayard.
* 1969 : ''La Rumeur d'Orléans'', Paris, Le Seuil.
* 1969 : ''Introduction à une politique de l'homme'', Paris, Le Seuil.
* 1969 : ''Le vif du sujet'', Paris, Le Seuil.
* 1970 : ''Journal de Californie'', Paris, Le Seuil.
* 1973 : ''Le Paradigme perdu : la nature humaine'', Paris, Le Seuil.
* 1974 : ''L'unité de l'homme'', Paris, Le Seuil.
* 1977 : ''La Méthode'', Paris, Le Seuil.
* 1981 : ''Pour sortir du XXe siècle'', Paris, Nathan.
* 1982 : ''Science avec conscience'', Paris, Fayard.
* 1983 : ''De la nature de l’URSS'', Paris, Fayard.
* 1984 : ''Le Rose et le noir'', Paris, Galilée.
* 1984 : ''Sociologie'', Paris, Fayard.
* 1987 : ''Penser l'Europe'', Paris, Gallimard.
* 1988 : ''Mais...'', Paris, Édition Neo/Soco Invest.
* 1989 : ''Vidal et les siens'', Paris, Le Seuil.
* 1990 : ''Introduction à la pensée complexe'', Paris, ESF.<ref>{{cite book | last=Morin | first=Edgar | title=Introduction à la pensée complexe | publisher=Seuil | location=Paris | year=2005 |isbn=978-2-7578-4200-3 | oclc=61693808 | language=fr}}</ref>
* 1993 : ''Terre-Patrie'', Paris, Le Seuil.
* 1994 : ''Mes démons'', Paris, Stock.
* 1995 : ''Les Fratricides : Yougoslavie-Bosnie (1991-1995)'', Paris, Édition Arléa.
* 1995 : ''Une année sisyphe'', Paris, Le Seuil.
* 1997 : ''Comprendre la complexité dans les organisations de soins'', Paris, ASPEPS.
* 1997 : ''Une politique de civilisation'', Paris, Arléa, Paris.
* 1997 : ''Amour, Poésie, Sagesse'', Paris, Le Seuil.
* 1999 : ''L'Intelligence de la complexité'', Paris, L'Harmattan.
* 1999 : ''Relier les connaissances'', Paris, Le Seuil.
* 1999 : ''Une tête bien faite : Repenser la réforme, réformer la pensée'', Paris, Le Seuil.
* 2000 : ''Les Sept Savoirs nécessaires à l'éducation du futur'', Paris, Le Seuil.
* 2000 : ''Dialogue sur la nature humaine'', Paris, L'Aube.
* 2001 : ''Journal de Plozévet'', Bretagne, 1965, Paris, L'Aube.
* 2002 : ''Dialogue sur la connaissance. Entretiens avec des lycéens'', Paris, La Tour d’Aigues.
* 2002 : ''Pour une politique de civilisation'', Paris, Arléa.
* 2003 : ''La Violence du monde'', Paris, Édition du Félin.
* 2003 : ''Éduquer pour l’ère planétaire, la pensée complexe comme méthode d’apprentissage dans l’erreur et l’incertitude humaine'', Paris, Balland.
* 2003 : ''Université, quel avenir ?'', Paris, Éditions Charles Léopold Mayer.
* 2003 : ''Les Enfants du ciel : entre vide, lumière, matière'', Paris, Odile Jacob.
* 2004 : ''Pour entrer dans le XXIe siècle'', Paris, Le Seuil.
* 2005 : ''Culture et Barbarie européennes'', Paris, Bayard.
* 2006 : ''Itinérance'', Paris, Arléa.
* 2006 : ''Le Monde moderne et la question juive'', Paris, Le Seuil.
* 2007 : ''L'An I de l'ère écologique'', Paris, Tallandier.
* 2007 : ''Où va le monde ?'', Paris, L'Herne.
* 2007 : ''Vers l'abîme'', Paris, L'Herne.
* 2008 : ''Mon chemin'', Paris, Fayard.
* 2008 : ''Vive la politique ?'', Grenoble, Forum Libération de Grenoble.
* 2009 : ''Crises'', Paris, CNRS.
* 2009 : ''La Pensée tourbillonnaire'', Paris, Éditions Germina.
* 2009 : ''Edwige, l'inséparable'', Paris, Fayard.
* 2010 : ''Pour et contre Marx'', Paris, Temps présent.
* 2010 : ''Ma gauche'', Paris, Éditions François Bourin.
* 2010 : ''Comment vivre en temps de crise ?'', Paris, Bayard.
* 2011 : ''La Voie : pour l'avenir de l'humanité'', Paris, Fayard.
* 2011 : ''Conversation pour l'avenir'', Paris, L'Aube.
* 2011 : ''Dialogue sur la connaissance : Entretiens avec des lycéens'', Paris, L'Aube.
* 2011 : ''Mes philosophes'', Paris, Germina.
* 2011 : ''Le Chemin de l'espérance'', Paris, Fayard.
* 2012 : ''La France est une et multiculturelle. Lettre aux citoyens de France'', Paris, Fayard.
* 2013 : ''Mon Paris'', ma mémoire, Paris, Fayard.
* 2013 : ''La rencontre improbable et nécessaire'' (with Sabah Abouessalam), Paris, Presses De La Renaissance.
* 2014 : ''Notre Europe : Décomposition ou métamorphose'', Paris, Fayard.
* 2014 : ''Au péril des idées'', Paris, Presses du Châtelet.
* 2014 : ''Enseigner à vivre. Manifeste pour changer l’éducation'', Paris, Actes Sud-Play Bac Éditions.
* 2015 : ''Avant, pendant, après le 11 janvier'', Paris, L'Aube.
* 2015 : ''Impliquons-nous ! Dialogue pour le siècle'', Paris, Actes Sud.
* 2015 : ''Penser global : L'humain et son univers'', Paris, Robert Laffont.
* 2016 : ''Pour l'esthétique'', Paris, Robert Laffont.
* 2016 : ''Pour une crisologie'', Paris, L'Herne.
* 2016 : ''Ecologiser l'Homme'', Paris, Lemieux Éditeur.
* 2017 : ''Connaissance, Ignorance, Mystère'', Paris, Fayard.
* 2017 : ''L’Île de Luna'', Paris, Actes sud.
* 2017 : ''L'Urgence et l'Essentiel'', Paris, Éditions Don Quichotte.
* 2017 : ''Le temps est venu de changer de civilisation'', Paris, L'Aube.
* 2017 : ''Où est passé le peuple de gauche ?'', Paris, L'Aube.
* 2018 : ''Pour résister à la régression'', Paris, L'Aube.
* 2018 : ''Le Cinéma : Un art de la complexité'', Paris, Nouveau Monde Éditions.
* 2019 : ''La Fraternité, pourquoi ?'', Paris, L'Aube.
* 2019 : ''Chronique d'un été'', Paris, L'Aube.
* 2019 : ''Les souvenirs viennent à ma rencontre'', Paris, Fayard.
* 2020 : ''Quelle école voulons-nous ? La Passion du savoir'' (with [[Jean-Michel Blanquer]]), Paris, Éditions Odile Jacob.
* 2020 : ''Sur la crise : Pour une crisologie suivi de Où va le monde ?'', Paris, Éditions Flammarion, coll. Champs.
* 2020 : ''Changeons de voie : Les leçons du coronavirus'' (in collaboration with Sabah Abouessalam), Paris, Éditions Denoël.<ref>{{cite web |language=fr |title="Le monde d'après", selon Edgar Morin |url=https://www.lesechos.fr/idees-debats/livres/le-monde-dapres-selon-edgar-morin-1210650 |website=lesechos.fr |date=12 June 2020}}</ref>
* 2020 : ''L'entrée dans l'ère écolgique'', Paris, L'Aube.<ref>{{cite web |language=fr |author=Eugène Berg |title=L'entrée dans l'ère écologique d'Edgar Morin |url=https://esprit.presse.fr/actualite-des-livres/eugene-berg/l-entree-dans-l-ere-ecologique-d-edgar-morin-42870 |website=esprit.presse.fr |date=July–August 2020}}.</ref>
* 2021 : ''Frères d’âme, entretien avec [[Pierre Rabhi]]'' under questions of Denis Lafay. Paris, L’Aube.
* 2021 : ''Leçons d’un siècle de vie'', Paris, Édfitions Denoël, {{ISBN|978-2-207-16307-8}}.
* 2022 : ''Réveillons-nous !'', Paris, Éditions Denoël, {{ISBN|978-2-207-16525-6}}.
{{div col end}}
== Referime ==
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Lindje 1921]]
[[Kategoria:Sociologë francezë]]
[[Kategoria:Epistemologë francezë]]
[[Kategoria:Shkrimtarë nga Parisi]]
m0k73ppy5ebjfp8ojjcui9uuc67rc4p
2658992
2658989
2024-04-25T19:52:25Z
Edukatori
112234
wikitext
text/x-wiki
'''Edgar Morin''' lindur '''Edgar Nahoum'''; 8 korrik 1921) është një filozof dhe sociolog francez i teorisë së informacionit, i cili është njohur për punën e tij mbi [[Kompleksiteti|kompleksitetin]] dhe "mendimin kompleks" ( [[:fr:Pensée complexe|pensée complexe]] ), <ref>For instance, see Moser, Keith 2018. [https://www.mdpi.com/2076-0787/7/2/57/htm#fn033-humanities-07-00057 Rethinking the Essence of Human and Other-Than-Human Communication in the Anthropocene Epoch: A Biosemiotic Interpretation of Edgar Morin’s “Complex Thought”.] ''Humanities'' 7(2): 57.</ref> dhe për kontributin e tij shkencor në fusha të tilla të ndryshme si [[Shkenca mediale|studimet e medias]] . politika, sociologjia, antropologjia vizuale, [[ekologjia]], arsimi dhe biologjia e sistemeve . Siç shpjegon ai: Ai ka dy beqarë: një në histori dhe gjeografi dhe një në drejtësi. <ref name="ReferenceA">Edgar Morin ou l'éloge de la pensée complexe, CNRS Le Journal .</ref> Ai kurrë nuk bëri një doktoraturë. <ref name="ReferenceA" /> Megjithëse më pak i njohur në botën anglofone për shkak të disponueshmërisë së kufizuar të përkthimeve në anglisht të mbi 60 librave të tij, Morin është i njohur në botën frëngjisht-folëse, Evropë dhe Amerikën Latine.
Gjatë karrierës së tij akademike, ai u shoqërua kryesisht me Ecole des hautes études en sciences sociales (EHESS) në [[Parisi|Paris]].
== Biografia ==
Në fillim të shekullit të 20-të, familja e Morinit migroi nga qyteti osman i [[Selaniku|Selanikut]] (Selanik) në [[Marseja|Marsejë]] <ref>Edgar Morin, Véronique Nahoum-Grappe, Haïm Vidal Sephiha (1989), ''Vidal et les siens'', Paris: Seuil.</ref> dhe më vonë në Paris, ku lindi Edgari. Ai është me origjinë judeo-spanjolle ( [[Hebrenjtë sefardikë|sefardi]] ). <ref>{{Cite book |last=Morin, Edgar |title=Vidal and His Family: From Salonica to Paris: The Story of a Sephardic Family in the Twentieth Century |date=2009 |publisher=Sussex Academic Press |isbn=978-1-84519-274-7 |translator-last=Cowell, Deborah |translator-last2=Montuori, Alfonso}}</ref>
Kur gjermanët pushtuan Francën në vitin 1940, Morin ndihmoi refugjatët dhe iu bashkua Rezistencës Franceze. <ref>{{Cite journal |last=Morin |first=Edgar |last2=Boukhardi |first2=Sophie |date=January 2004 |title=Talking to Edgar Morin: Defining dialogue |journal=UNESCO: The New Courier |pages=8–11}}</ref> Si anëtar i Rezistencës Franceze ai adoptoi pseudonimin ''Morin'', të cilin vazhdon ta përdorë. Ai iu bashkua [[Partia Komuniste Franceze|Partisë Komuniste Franceze]] në vitin 1941.
Në vitin 1945, Morin u martua me Violette Chapelaubeau dhe ata jetuan në Landau, ku ai shërbeu si toger në ushtrinë franceze të pushtimit në Gjermani.
Në vitin 1946, ai u kthye në Paris dhe hoqi dorë nga karriera e tij ushtarake për të vazhduar aktivitetet e tij me Partinë Komuniste. Për shkak të qëndrimit të tij kritik, marrëdhënia e tij me partinë u përkeqësua gradualisht derisa u përjashtua në 1951 pasi botoi një artikull në ''L'Observateur politique, économique et littéraire'' . Në të njëjtin vit, ai u pranua në Qendrën Kombëtare të Kërkimeve Shkencore ( CNRS ).
Morin themeloi dhe drejtoi revistën ''{{Interlanguage link|Arguments (journal)|fr|Arguments}}'' (1954–1962). Në vitin 1959 u botua libri i tij ''Autokritikë'' . Libri ishte një reflektim i qëndrueshëm mbi aderimin dhe daljen e tij pasuese nga Partia Komuniste, duke u fokusuar në rreziqet e ideologjisë dhe vetë-mashtrimit.
Në vitin 1960, Morin udhëtoi shumë në Amerikën Latine, duke vizituar Brazilin, Kilin, Bolivinë, Perunë dhe Meksikën. Ai u kthye në Francë, ku botoi ''L'Esprit du Temps'', një vepër mbi kulturën popullore ''.''
Po atë vit, sociologu francez Georges Friedmann e bashkoi atë dhe Roland Barthes për të krijuar një Qendër për Studimin e Komunikimit Masiv që, pas disa ndryshimeve të emrit, u bë Qendra Edgar Morin e EHESS, Paris. <ref>{{Cite web |title=Centre Edgar-Morin |url=http://www.iiac.cnrs.fr/cetsah/spip.php?article207 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20091023005003/http://www.iiac.cnrs.fr/cetsah/spip.php?article207 |archive-date=October 23, 2009 |access-date=2010-01-23 |publisher=iiac}}</ref>
Gjithashtu në vitin 1960 Morin dhe Jean Rouch u bashkuan me filmin Chronique d'un été, një shembull i hershëm i ''kinemasë së vërtetë'' dhe kinemasë së drejtpërdrejtë .
Duke filluar nga viti 1965, Morin u përfshi në një projekt të madh multidisiplinar, të financuar nga Délégation Générale à la Recherche Scientifique et Technologique në Plozévet .
Në vitin 1968, Morin zëvendësoi profesorin aktual të filozofisë, Henri Lefebvre, në Universitetin e Nanterres . Ai u përfshi në revoltat studentore që filluan të shfaqen në Francë. Në maj 1968 ai shkroi një seri artikujsh për ''[[Le Monde]]'' që përpiqej të kuptonte atë që ai e quajti "Komuna Studentore". Ai ndoqi nga afër revoltën studentore dhe shkroi një seri të dytë artikujsh në Le Monde të quajtur "Revolucioni pa fytyrë", si dhe bashkëautor i ''Mai 68: La brèche'' me Cornelius Castoriadis dhe Claude Lefort . <ref>{{Cite web |last=Van Herpen |first=Marcel |title=PARIS MAY '68 AND PROVO AMSTERDAM '65 |url=http://www.cicerofoundation.org/lectures/Marcel_Van_Herpen_May_68_and_Provo_Amsterdam_65.pdf |access-date=2010-01-23 |pages=19}}</ref>
Në vitin 1969, Morin kaloi një vit në Institutin Salk për Studime Biologjike në La Jolla, Kaliforni. Jonas Salk e ftoi atë nën rekomandimin e Jacques Monod dhe John Hunt, me kushtin e vetëm të imponuar të të mësuarit. Pikërisht atje, në këtë "pushtet për çmimet Nobel" ai u njoh me teorinë e sistemeve. Ai lexoi Henri Laborit, James Watson, Stéphane Lupasco, Bronowski dhe u njoh me mendimin e Gregory Bateson dhe "problematikën e re në ekologji". <ref>"Penser avec Edgar Morin, Lire La Méthode", Robin Fortin, Presses de l'Université Laval.</ref>
Në vitin 1983 ai botoi ''De la nature de l'URSS,'' i cili thelloi analizën e tij të komunizmit sovjetik dhe parashikoi [[Perestrojka|perestrojkën]] e [[Mihail Gorbaçovi|Mikhail Gorbaçovit]] .
Në vitin 2002 Morin mori pjesë në krijimin e Kolegjiumit Ndërkombëtar Etik, Shkencor dhe Politik . Gjithashtu atë vit, ai bëri një udhëtim në Iran me Dariush Shayegan .
Pas një takimi në një festival muzikor në [[Fes (Marok)|Fez, Marok]], në vitin 2009, Morin u afrua me profesorin e sociologjisë [[Sabah Abouessalam]] . Çifti u martua në vitin 2012. Ai bashkëpunoi me të në tekstin, ''L'homme est faible devant la femme'' (Presses de la Renaissance, 2013), dhe në 2020 në ''Changeons de voie - Les leçons du coronavirus'' (Denoël, 2020).
== Mirënjohje, nderime dhe trashëgimia ==
Morin nuk përqafoi lëvizjet postmoderne apo poststrukturaliste franceze, përkundrazi ndoqi axhendën e tij kërkimore. Si rezultat, akademikët amerikanë nuk i transportuan teoritë e tij në diskurse disiplinore në të njëjtën mënyrë si ato të [[Michel Foucault|Foucault]], [[Jacques Derrida|Derrida]] dhe Galinon-Mélénec . Megjithatë, puna e Morin përfshin literaturën shkencore dhe popullore, dhe ai është shfaqur në kopertinën e botimeve të shumta duke përfshirë ''Sciences Humaines'' <ref>[http://www.scienceshumaines.com/edgar-morin-l-aventure-d-une-pensee_fr_497.htm Sciences Humaines]</ref> dhe një numër të veçantë të ''[[Le Monde]]'' . <ref>[https://www.lemonde.fr/culture/article/2021/06/24/hors-serie-le-monde-edgar-morin-un-humaniste-planetaire%206085466%203246.html Le Monde]</ref>
Përveç të qenit Kryetar i [[UNESCO|UNESCO-s]] i Mendimit Kompleks, Morin njihet si themelues i transdisiplinaritetit . {{As of|2013}} </link></link> ai mban doktoraturë nderi në një sërë fushash të shkencave shoqërore nga 21 universitete: Messina, Gjenevë, Milano, Bergamo, Selanik, La Paz, Odense, Perugia, Cosenza, Palermo, Nuevo León, Université Laval në [[Kebeku (provincë)|Québec]], Bruksel, Barcelona, Guadalajara, Valencia, Vera Cruz, Santiago, [[Catholic University of Porto Alegre|Universiteti Katolik i Porto Alegre]], Universidade Federal do Rio Grande do Norte dhe Universiteti Candido Mendes në [[Rio de Zhaneiro|Rio de Janeiro]] . <ref name="Montuori">{{Cite journal |last=Montuori |first=Alfonso |date=June 2013 |title=COMPLEX THOUGHT: An Overview of Edgar Morin's Intellectual Journey |journal=MetaIntegral Foundation |volume=Resource Paper}}</ref>
Për nder të tij janë emëruar disa institucione akademike, me qendra kërkimore të bazuara në metodat dhe filozofinë e tij transdisiplinore. Këto përfshijnë: metodat dhe filozofinë transdisiplinore. <ref name="Montuori"/> <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12">{{Cite book |last=Heath-Carpentier |first=A. |url=https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 |title=The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin |publisher=Liverpool University Press |year=2022 |isbn=978-1-78284-761-8 |page=12 |access-date=4 August 2023}}</ref>
Morin është subjekt i disa biografive, si dhe filmave dokumentarë dhe shfaqjeve televizive. Puna e tij ka qenë me ndikim në Evropën Jugore, Amerikën Latine, Afrikën Frankofone dhe së fundmi në Kinë dhe Japoni. <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12"/>
Ditëlindja e tij e 100-të në vitin 2021 u festua në Francë, Itali dhe Amerikën Latine dhe për nder të tij u botuan disa koleksione me ese. <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12"/>
Morin u ngrit në dinjitetin e Knight Grand Cross të [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]], në Listën e Nderimeve të Ditës së Bastille 2021 nga Presidenti francez [[Emmanuel Macron|Macron]] . <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12"/>
== Publikime ==
{{div col}}
* 1946 : ''L'An zéro de l'Allemagne'', Paris, Éditions de la Cité Universelle.
* 1947 : ''Allemagne notre souci'', Paris, Éditions Hier et Aujourd'hui.
* 1948 : ''Une cornerie'', Paris, Éditions Nagel.
* 1948 : ''L'Homme et la Mort'', Paris, Éditions Corrêa.
* 1956 : ''Le Cinéma ou l'homme imaginaire'', Paris, Éditions de Minuit.
* 1957 : ''Les Stars'', Paris, Le Seuil.
* 1959 : ''Autocritique'', Paris, Le Seuil.
* 1962 : ''L'esprit du temps. Essai sur la culture de masse'', Paris, Grasset-Fasquelle.
* 1967 : ''Commune en France. La métamorphose de Plodémet'', Paris, Fayard.
* 1968 : ''Mai 68, La Brèche'', Paris, Fayard.
* 1969 : ''La Rumeur d'Orléans'', Paris, Le Seuil.
* 1969 : ''Introduction à une politique de l'homme'', Paris, Le Seuil.
* 1969 : ''Le vif du sujet'', Paris, Le Seuil.
* 1970 : ''Journal de Californie'', Paris, Le Seuil.
* 1973 : ''Le Paradigme perdu : la nature humaine'', Paris, Le Seuil.
* 1974 : ''L'unité de l'homme'', Paris, Le Seuil.
* 1977 : ''La Méthode'', Paris, Le Seuil.
* 1981 : ''Pour sortir du XXe siècle'', Paris, Nathan.
* 1982 : ''Science avec conscience'', Paris, Fayard.
* 1983 : ''De la nature de l’URSS'', Paris, Fayard.
* 1984 : ''Le Rose et le noir'', Paris, Galilée.
* 1984 : ''Sociologie'', Paris, Fayard.
* 1987 : ''Penser l'Europe'', Paris, Gallimard.
* 1988 : ''Mais...'', Paris, Édition Neo/Soco Invest.
* 1989 : ''Vidal et les siens'', Paris, Le Seuil.
* 1990 : ''Introduction à la pensée complexe'', Paris, ESF.<ref>{{cite book | last=Morin | first=Edgar | title=Introduction à la pensée complexe | publisher=Seuil | location=Paris | year=2005 |isbn=978-2-7578-4200-3 | oclc=61693808 | language=fr}}</ref>
* 1993 : ''Terre-Patrie'', Paris, Le Seuil.
* 1994 : ''Mes démons'', Paris, Stock.
* 1995 : ''Les Fratricides : Yougoslavie-Bosnie (1991-1995)'', Paris, Édition Arléa.
* 1995 : ''Une année sisyphe'', Paris, Le Seuil.
* 1997 : ''Comprendre la complexité dans les organisations de soins'', Paris, ASPEPS.
* 1997 : ''Une politique de civilisation'', Paris, Arléa, Paris.
* 1997 : ''Amour, Poésie, Sagesse'', Paris, Le Seuil.
* 1999 : ''L'Intelligence de la complexité'', Paris, L'Harmattan.
* 1999 : ''Relier les connaissances'', Paris, Le Seuil.
* 1999 : ''Une tête bien faite : Repenser la réforme, réformer la pensée'', Paris, Le Seuil.
* 2000 : ''Les Sept Savoirs nécessaires à l'éducation du futur'', Paris, Le Seuil.
* 2000 : ''Dialogue sur la nature humaine'', Paris, L'Aube.
* 2001 : ''Journal de Plozévet'', Bretagne, 1965, Paris, L'Aube.
* 2002 : ''Dialogue sur la connaissance. Entretiens avec des lycéens'', Paris, La Tour d’Aigues.
* 2002 : ''Pour une politique de civilisation'', Paris, Arléa.
* 2003 : ''La Violence du monde'', Paris, Édition du Félin.
* 2003 : ''Éduquer pour l’ère planétaire, la pensée complexe comme méthode d’apprentissage dans l’erreur et l’incertitude humaine'', Paris, Balland.
* 2003 : ''Université, quel avenir ?'', Paris, Éditions Charles Léopold Mayer.
* 2003 : ''Les Enfants du ciel : entre vide, lumière, matière'', Paris, Odile Jacob.
* 2004 : ''Pour entrer dans le XXIe siècle'', Paris, Le Seuil.
* 2005 : ''Culture et Barbarie européennes'', Paris, Bayard.
* 2006 : ''Itinérance'', Paris, Arléa.
* 2006 : ''Le Monde moderne et la question juive'', Paris, Le Seuil.
* 2007 : ''L'An I de l'ère écologique'', Paris, Tallandier.
* 2007 : ''Où va le monde ?'', Paris, L'Herne.
* 2007 : ''Vers l'abîme'', Paris, L'Herne.
* 2008 : ''Mon chemin'', Paris, Fayard.
* 2008 : ''Vive la politique ?'', Grenoble, Forum Libération de Grenoble.
* 2009 : ''Crises'', Paris, CNRS.
* 2009 : ''La Pensée tourbillonnaire'', Paris, Éditions Germina.
* 2009 : ''Edwige, l'inséparable'', Paris, Fayard.
* 2010 : ''Pour et contre Marx'', Paris, Temps présent.
* 2010 : ''Ma gauche'', Paris, Éditions François Bourin.
* 2010 : ''Comment vivre en temps de crise ?'', Paris, Bayard.
* 2011 : ''La Voie : pour l'avenir de l'humanité'', Paris, Fayard.
* 2011 : ''Conversation pour l'avenir'', Paris, L'Aube.
* 2011 : ''Dialogue sur la connaissance : Entretiens avec des lycéens'', Paris, L'Aube.
* 2011 : ''Mes philosophes'', Paris, Germina.
* 2011 : ''Le Chemin de l'espérance'', Paris, Fayard.
* 2012 : ''La France est une et multiculturelle. Lettre aux citoyens de France'', Paris, Fayard.
* 2013 : ''Mon Paris'', ma mémoire, Paris, Fayard.
* 2013 : ''La rencontre improbable et nécessaire'' (with Sabah Abouessalam), Paris, Presses De La Renaissance.
* 2014 : ''Notre Europe : Décomposition ou métamorphose'', Paris, Fayard.
* 2014 : ''Au péril des idées'', Paris, Presses du Châtelet.
* 2014 : ''Enseigner à vivre. Manifeste pour changer l’éducation'', Paris, Actes Sud-Play Bac Éditions.
* 2015 : ''Avant, pendant, après le 11 janvier'', Paris, L'Aube.
* 2015 : ''Impliquons-nous ! Dialogue pour le siècle'', Paris, Actes Sud.
* 2015 : ''Penser global : L'humain et son univers'', Paris, Robert Laffont.
* 2016 : ''Pour l'esthétique'', Paris, Robert Laffont.
* 2016 : ''Pour une crisologie'', Paris, L'Herne.
* 2016 : ''Ecologiser l'Homme'', Paris, Lemieux Éditeur.
* 2017 : ''Connaissance, Ignorance, Mystère'', Paris, Fayard.
* 2017 : ''L’Île de Luna'', Paris, Actes sud.
* 2017 : ''L'Urgence et l'Essentiel'', Paris, Éditions Don Quichotte.
* 2017 : ''Le temps est venu de changer de civilisation'', Paris, L'Aube.
* 2017 : ''Où est passé le peuple de gauche ?'', Paris, L'Aube.
* 2018 : ''Pour résister à la régression'', Paris, L'Aube.
* 2018 : ''Le Cinéma : Un art de la complexité'', Paris, Nouveau Monde Éditions.
* 2019 : ''La Fraternité, pourquoi ?'', Paris, L'Aube.
* 2019 : ''Chronique d'un été'', Paris, L'Aube.
* 2019 : ''Les souvenirs viennent à ma rencontre'', Paris, Fayard.
* 2020 : ''Quelle école voulons-nous ? La Passion du savoir'' (with [[Jean-Michel Blanquer]]), Paris, Éditions Odile Jacob.
* 2020 : ''Sur la crise : Pour une crisologie suivi de Où va le monde ?'', Paris, Éditions Flammarion, coll. Champs.
* 2020 : ''Changeons de voie : Les leçons du coronavirus'' (in collaboration with Sabah Abouessalam), Paris, Éditions Denoël.<ref>{{cite web |language=fr |title="Le monde d'après", selon Edgar Morin |url=https://www.lesechos.fr/idees-debats/livres/le-monde-dapres-selon-edgar-morin-1210650 |website=lesechos.fr |date=12 June 2020}}</ref>
* 2020 : ''L'entrée dans l'ère écolgique'', Paris, L'Aube.<ref>{{cite web |language=fr |author=Eugène Berg |title=L'entrée dans l'ère écologique d'Edgar Morin |url=https://esprit.presse.fr/actualite-des-livres/eugene-berg/l-entree-dans-l-ere-ecologique-d-edgar-morin-42870 |website=esprit.presse.fr |date=July–August 2020}}.</ref>
* 2021 : ''Frères d’âme, entretien avec [[Pierre Rabhi]]'' under questions of Denis Lafay. Paris, L’Aube.
* 2021 : ''Leçons d’un siècle de vie'', Paris, Édfitions Denoël, {{ISBN|978-2-207-16307-8}}.
* 2022 : ''Réveillons-nous !'', Paris, Éditions Denoël, {{ISBN|978-2-207-16525-6}}.
{{div col end}}
== Referime ==
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Lindje 1921]]
[[Kategoria:Sociologë francezë]]
[[Kategoria:Epistemologë francezë]]
[[Kategoria:Shkrimtarë nga Parisi]]
afay8bxdmxpazp7jcahfcgevlo7rx6u
2658993
2658992
2024-04-25T19:53:21Z
Edukatori
112234
wikitext
text/x-wiki
'''Edgar Morin''' (lindur '''Edgar Nahoum'''; 8 korrik 1921) është një filozof dhe sociolog francez i teorisë së informacionit, i cili është njohur për punën e tij mbi [[Kompleksiteti|kompleksitetin]] dhe "mendimin kompleks" ( [[:fr:Pensée complexe|pensée complexe]] ), <ref>For instance, see Moser, Keith 2018. [https://www.mdpi.com/2076-0787/7/2/57/htm#fn033-humanities-07-00057 Rethinking the Essence of Human and Other-Than-Human Communication in the Anthropocene Epoch: A Biosemiotic Interpretation of Edgar Morin’s “Complex Thought”.] ''Humanities'' 7(2): 57.</ref> dhe për kontributin e tij shkencor në fusha të tilla të ndryshme si [[Shkenca mediale|studimet e medias]] . politika, sociologjia, antropologjia vizuale, [[ekologjia]], arsimi dhe biologjia e sistemeve . Siç shpjegon ai: Ai ka dy beqarë: një në histori dhe gjeografi dhe një në drejtësi. <ref name="ReferenceA">Edgar Morin ou l'éloge de la pensée complexe, CNRS Le Journal .</ref> Ai kurrë nuk bëri një doktoraturë. <ref name="ReferenceA" /> Megjithëse më pak i njohur në botën anglofone për shkak të disponueshmërisë së kufizuar të përkthimeve në anglisht të mbi 60 librave të tij, Morin është i njohur në botën frëngjisht-folëse, Evropë dhe Amerikën Latine.
Gjatë karrierës së tij akademike, ai u shoqërua kryesisht me Ecole des hautes études en sciences sociales (EHESS) në [[Parisi|Paris]].
== Biografia ==
Në fillim të shekullit të 20-të, familja e Morinit migroi nga qyteti osman i [[Selaniku|Selanikut]] (Selanik) në [[Marseja|Marsejë]] <ref>Edgar Morin, Véronique Nahoum-Grappe, Haïm Vidal Sephiha (1989), ''Vidal et les siens'', Paris: Seuil.</ref> dhe më vonë në Paris, ku lindi Edgari. Ai është me origjinë judeo-spanjolle ( [[Hebrenjtë sefardikë|sefardi]] ). <ref>{{Cite book |last=Morin, Edgar |title=Vidal and His Family: From Salonica to Paris: The Story of a Sephardic Family in the Twentieth Century |date=2009 |publisher=Sussex Academic Press |isbn=978-1-84519-274-7 |translator-last=Cowell, Deborah |translator-last2=Montuori, Alfonso}}</ref>
Kur gjermanët pushtuan Francën në vitin 1940, Morin ndihmoi refugjatët dhe iu bashkua Rezistencës Franceze. <ref>{{Cite journal |last=Morin |first=Edgar |last2=Boukhardi |first2=Sophie |date=January 2004 |title=Talking to Edgar Morin: Defining dialogue |journal=UNESCO: The New Courier |pages=8–11}}</ref> Si anëtar i Rezistencës Franceze ai adoptoi pseudonimin ''Morin'', të cilin vazhdon ta përdorë. Ai iu bashkua [[Partia Komuniste Franceze|Partisë Komuniste Franceze]] në vitin 1941.
Në vitin 1945, Morin u martua me Violette Chapelaubeau dhe ata jetuan në Landau, ku ai shërbeu si toger në ushtrinë franceze të pushtimit në Gjermani.
Në vitin 1946, ai u kthye në Paris dhe hoqi dorë nga karriera e tij ushtarake për të vazhduar aktivitetet e tij me Partinë Komuniste. Për shkak të qëndrimit të tij kritik, marrëdhënia e tij me partinë u përkeqësua gradualisht derisa u përjashtua në 1951 pasi botoi një artikull në ''L'Observateur politique, économique et littéraire'' . Në të njëjtin vit, ai u pranua në Qendrën Kombëtare të Kërkimeve Shkencore ( CNRS ).
Morin themeloi dhe drejtoi revistën ''{{Interlanguage link|Arguments (journal)|fr|Arguments}}'' (1954–1962). Në vitin 1959 u botua libri i tij ''Autokritikë'' . Libri ishte një reflektim i qëndrueshëm mbi aderimin dhe daljen e tij pasuese nga Partia Komuniste, duke u fokusuar në rreziqet e ideologjisë dhe vetë-mashtrimit.
Në vitin 1960, Morin udhëtoi shumë në Amerikën Latine, duke vizituar Brazilin, Kilin, Bolivinë, Perunë dhe Meksikën. Ai u kthye në Francë, ku botoi ''L'Esprit du Temps'', një vepër mbi kulturën popullore ''.''
Po atë vit, sociologu francez Georges Friedmann e bashkoi atë dhe Roland Barthes për të krijuar një Qendër për Studimin e Komunikimit Masiv që, pas disa ndryshimeve të emrit, u bë Qendra Edgar Morin e EHESS, Paris. <ref>{{Cite web |title=Centre Edgar-Morin |url=http://www.iiac.cnrs.fr/cetsah/spip.php?article207 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20091023005003/http://www.iiac.cnrs.fr/cetsah/spip.php?article207 |archive-date=October 23, 2009 |access-date=2010-01-23 |publisher=iiac}}</ref>
Gjithashtu në vitin 1960 Morin dhe Jean Rouch u bashkuan me filmin Chronique d'un été, një shembull i hershëm i ''kinemasë së vërtetë'' dhe kinemasë së drejtpërdrejtë .
Duke filluar nga viti 1965, Morin u përfshi në një projekt të madh multidisiplinar, të financuar nga Délégation Générale à la Recherche Scientifique et Technologique në Plozévet .
Në vitin 1968, Morin zëvendësoi profesorin aktual të filozofisë, Henri Lefebvre, në Universitetin e Nanterres . Ai u përfshi në revoltat studentore që filluan të shfaqen në Francë. Në maj 1968 ai shkroi një seri artikujsh për ''[[Le Monde]]'' që përpiqej të kuptonte atë që ai e quajti "Komuna Studentore". Ai ndoqi nga afër revoltën studentore dhe shkroi një seri të dytë artikujsh në Le Monde të quajtur "Revolucioni pa fytyrë", si dhe bashkëautor i ''Mai 68: La brèche'' me Cornelius Castoriadis dhe Claude Lefort . <ref>{{Cite web |last=Van Herpen |first=Marcel |title=PARIS MAY '68 AND PROVO AMSTERDAM '65 |url=http://www.cicerofoundation.org/lectures/Marcel_Van_Herpen_May_68_and_Provo_Amsterdam_65.pdf |access-date=2010-01-23 |pages=19}}</ref>
Në vitin 1969, Morin kaloi një vit në Institutin Salk për Studime Biologjike në La Jolla, Kaliforni. Jonas Salk e ftoi atë nën rekomandimin e Jacques Monod dhe John Hunt, me kushtin e vetëm të imponuar të të mësuarit. Pikërisht atje, në këtë "pushtet për çmimet Nobel" ai u njoh me teorinë e sistemeve. Ai lexoi Henri Laborit, James Watson, Stéphane Lupasco, Bronowski dhe u njoh me mendimin e Gregory Bateson dhe "problematikën e re në ekologji". <ref>"Penser avec Edgar Morin, Lire La Méthode", Robin Fortin, Presses de l'Université Laval.</ref>
Në vitin 1983 ai botoi ''De la nature de l'URSS,'' i cili thelloi analizën e tij të komunizmit sovjetik dhe parashikoi [[Perestrojka|perestrojkën]] e [[Mihail Gorbaçovi|Mikhail Gorbaçovit]] .
Në vitin 2002 Morin mori pjesë në krijimin e Kolegjiumit Ndërkombëtar Etik, Shkencor dhe Politik . Gjithashtu atë vit, ai bëri një udhëtim në Iran me Dariush Shayegan .
Pas një takimi në një festival muzikor në [[Fes (Marok)|Fez, Marok]], në vitin 2009, Morin u afrua me profesorin e sociologjisë [[Sabah Abouessalam]] . Çifti u martua në vitin 2012. Ai bashkëpunoi me të në tekstin, ''L'homme est faible devant la femme'' (Presses de la Renaissance, 2013), dhe në 2020 në ''Changeons de voie - Les leçons du coronavirus'' (Denoël, 2020).
== Mirënjohje, nderime dhe trashëgimia ==
Morin nuk përqafoi lëvizjet postmoderne apo poststrukturaliste franceze, përkundrazi ndoqi axhendën e tij kërkimore. Si rezultat, akademikët amerikanë nuk i transportuan teoritë e tij në diskurse disiplinore në të njëjtën mënyrë si ato të [[Michel Foucault|Foucault]], [[Jacques Derrida|Derrida]] dhe Galinon-Mélénec . Megjithatë, puna e Morin përfshin literaturën shkencore dhe popullore, dhe ai është shfaqur në kopertinën e botimeve të shumta duke përfshirë ''Sciences Humaines'' <ref>[http://www.scienceshumaines.com/edgar-morin-l-aventure-d-une-pensee_fr_497.htm Sciences Humaines]</ref> dhe një numër të veçantë të ''[[Le Monde]]'' . <ref>[https://www.lemonde.fr/culture/article/2021/06/24/hors-serie-le-monde-edgar-morin-un-humaniste-planetaire%206085466%203246.html Le Monde]</ref>
Përveç të qenit Kryetar i [[UNESCO|UNESCO-s]] i Mendimit Kompleks, Morin njihet si themelues i transdisiplinaritetit . {{As of|2013}} </link></link> ai mban doktoraturë nderi në një sërë fushash të shkencave shoqërore nga 21 universitete: Messina, Gjenevë, Milano, Bergamo, Selanik, La Paz, Odense, Perugia, Cosenza, Palermo, Nuevo León, Université Laval në [[Kebeku (provincë)|Québec]], Bruksel, Barcelona, Guadalajara, Valencia, Vera Cruz, Santiago, [[Catholic University of Porto Alegre|Universiteti Katolik i Porto Alegre]], Universidade Federal do Rio Grande do Norte dhe Universiteti Candido Mendes në [[Rio de Zhaneiro|Rio de Janeiro]] . <ref name="Montuori">{{Cite journal |last=Montuori |first=Alfonso |date=June 2013 |title=COMPLEX THOUGHT: An Overview of Edgar Morin's Intellectual Journey |journal=MetaIntegral Foundation |volume=Resource Paper}}</ref>
Për nder të tij janë emëruar disa institucione akademike, me qendra kërkimore të bazuara në metodat dhe filozofinë e tij transdisiplinore. Këto përfshijnë: metodat dhe filozofinë transdisiplinore. <ref name="Montuori"/> <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12">{{Cite book |last=Heath-Carpentier |first=A. |url=https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 |title=The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin |publisher=Liverpool University Press |year=2022 |isbn=978-1-78284-761-8 |page=12 |access-date=4 August 2023}}</ref>
Morin është subjekt i disa biografive, si dhe filmave dokumentarë dhe shfaqjeve televizive. Puna e tij ka qenë me ndikim në Evropën Jugore, Amerikën Latine, Afrikën Frankofone dhe së fundmi në Kinë dhe Japoni. <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12"/>
Ditëlindja e tij e 100-të në vitin 2021 u festua në Francë, Itali dhe Amerikën Latine dhe për nder të tij u botuan disa koleksione me ese. <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12"/>
Morin u ngrit në dinjitetin e Knight Grand Cross të [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]], në Listën e Nderimeve të Ditës së Bastille 2021 nga Presidenti francez [[Emmanuel Macron|Macron]] . <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12"/>
== Publikime ==
{{div col}}
* 1946 : ''L'An zéro de l'Allemagne'', Paris, Éditions de la Cité Universelle.
* 1947 : ''Allemagne notre souci'', Paris, Éditions Hier et Aujourd'hui.
* 1948 : ''Une cornerie'', Paris, Éditions Nagel.
* 1948 : ''L'Homme et la Mort'', Paris, Éditions Corrêa.
* 1956 : ''Le Cinéma ou l'homme imaginaire'', Paris, Éditions de Minuit.
* 1957 : ''Les Stars'', Paris, Le Seuil.
* 1959 : ''Autocritique'', Paris, Le Seuil.
* 1962 : ''L'esprit du temps. Essai sur la culture de masse'', Paris, Grasset-Fasquelle.
* 1967 : ''Commune en France. La métamorphose de Plodémet'', Paris, Fayard.
* 1968 : ''Mai 68, La Brèche'', Paris, Fayard.
* 1969 : ''La Rumeur d'Orléans'', Paris, Le Seuil.
* 1969 : ''Introduction à une politique de l'homme'', Paris, Le Seuil.
* 1969 : ''Le vif du sujet'', Paris, Le Seuil.
* 1970 : ''Journal de Californie'', Paris, Le Seuil.
* 1973 : ''Le Paradigme perdu : la nature humaine'', Paris, Le Seuil.
* 1974 : ''L'unité de l'homme'', Paris, Le Seuil.
* 1977 : ''La Méthode'', Paris, Le Seuil.
* 1981 : ''Pour sortir du XXe siècle'', Paris, Nathan.
* 1982 : ''Science avec conscience'', Paris, Fayard.
* 1983 : ''De la nature de l’URSS'', Paris, Fayard.
* 1984 : ''Le Rose et le noir'', Paris, Galilée.
* 1984 : ''Sociologie'', Paris, Fayard.
* 1987 : ''Penser l'Europe'', Paris, Gallimard.
* 1988 : ''Mais...'', Paris, Édition Neo/Soco Invest.
* 1989 : ''Vidal et les siens'', Paris, Le Seuil.
* 1990 : ''Introduction à la pensée complexe'', Paris, ESF.<ref>{{cite book | last=Morin | first=Edgar | title=Introduction à la pensée complexe | publisher=Seuil | location=Paris | year=2005 |isbn=978-2-7578-4200-3 | oclc=61693808 | language=fr}}</ref>
* 1993 : ''Terre-Patrie'', Paris, Le Seuil.
* 1994 : ''Mes démons'', Paris, Stock.
* 1995 : ''Les Fratricides : Yougoslavie-Bosnie (1991-1995)'', Paris, Édition Arléa.
* 1995 : ''Une année sisyphe'', Paris, Le Seuil.
* 1997 : ''Comprendre la complexité dans les organisations de soins'', Paris, ASPEPS.
* 1997 : ''Une politique de civilisation'', Paris, Arléa, Paris.
* 1997 : ''Amour, Poésie, Sagesse'', Paris, Le Seuil.
* 1999 : ''L'Intelligence de la complexité'', Paris, L'Harmattan.
* 1999 : ''Relier les connaissances'', Paris, Le Seuil.
* 1999 : ''Une tête bien faite : Repenser la réforme, réformer la pensée'', Paris, Le Seuil.
* 2000 : ''Les Sept Savoirs nécessaires à l'éducation du futur'', Paris, Le Seuil.
* 2000 : ''Dialogue sur la nature humaine'', Paris, L'Aube.
* 2001 : ''Journal de Plozévet'', Bretagne, 1965, Paris, L'Aube.
* 2002 : ''Dialogue sur la connaissance. Entretiens avec des lycéens'', Paris, La Tour d’Aigues.
* 2002 : ''Pour une politique de civilisation'', Paris, Arléa.
* 2003 : ''La Violence du monde'', Paris, Édition du Félin.
* 2003 : ''Éduquer pour l’ère planétaire, la pensée complexe comme méthode d’apprentissage dans l’erreur et l’incertitude humaine'', Paris, Balland.
* 2003 : ''Université, quel avenir ?'', Paris, Éditions Charles Léopold Mayer.
* 2003 : ''Les Enfants du ciel : entre vide, lumière, matière'', Paris, Odile Jacob.
* 2004 : ''Pour entrer dans le XXIe siècle'', Paris, Le Seuil.
* 2005 : ''Culture et Barbarie européennes'', Paris, Bayard.
* 2006 : ''Itinérance'', Paris, Arléa.
* 2006 : ''Le Monde moderne et la question juive'', Paris, Le Seuil.
* 2007 : ''L'An I de l'ère écologique'', Paris, Tallandier.
* 2007 : ''Où va le monde ?'', Paris, L'Herne.
* 2007 : ''Vers l'abîme'', Paris, L'Herne.
* 2008 : ''Mon chemin'', Paris, Fayard.
* 2008 : ''Vive la politique ?'', Grenoble, Forum Libération de Grenoble.
* 2009 : ''Crises'', Paris, CNRS.
* 2009 : ''La Pensée tourbillonnaire'', Paris, Éditions Germina.
* 2009 : ''Edwige, l'inséparable'', Paris, Fayard.
* 2010 : ''Pour et contre Marx'', Paris, Temps présent.
* 2010 : ''Ma gauche'', Paris, Éditions François Bourin.
* 2010 : ''Comment vivre en temps de crise ?'', Paris, Bayard.
* 2011 : ''La Voie : pour l'avenir de l'humanité'', Paris, Fayard.
* 2011 : ''Conversation pour l'avenir'', Paris, L'Aube.
* 2011 : ''Dialogue sur la connaissance : Entretiens avec des lycéens'', Paris, L'Aube.
* 2011 : ''Mes philosophes'', Paris, Germina.
* 2011 : ''Le Chemin de l'espérance'', Paris, Fayard.
* 2012 : ''La France est une et multiculturelle. Lettre aux citoyens de France'', Paris, Fayard.
* 2013 : ''Mon Paris'', ma mémoire, Paris, Fayard.
* 2013 : ''La rencontre improbable et nécessaire'' (with Sabah Abouessalam), Paris, Presses De La Renaissance.
* 2014 : ''Notre Europe : Décomposition ou métamorphose'', Paris, Fayard.
* 2014 : ''Au péril des idées'', Paris, Presses du Châtelet.
* 2014 : ''Enseigner à vivre. Manifeste pour changer l’éducation'', Paris, Actes Sud-Play Bac Éditions.
* 2015 : ''Avant, pendant, après le 11 janvier'', Paris, L'Aube.
* 2015 : ''Impliquons-nous ! Dialogue pour le siècle'', Paris, Actes Sud.
* 2015 : ''Penser global : L'humain et son univers'', Paris, Robert Laffont.
* 2016 : ''Pour l'esthétique'', Paris, Robert Laffont.
* 2016 : ''Pour une crisologie'', Paris, L'Herne.
* 2016 : ''Ecologiser l'Homme'', Paris, Lemieux Éditeur.
* 2017 : ''Connaissance, Ignorance, Mystère'', Paris, Fayard.
* 2017 : ''L’Île de Luna'', Paris, Actes sud.
* 2017 : ''L'Urgence et l'Essentiel'', Paris, Éditions Don Quichotte.
* 2017 : ''Le temps est venu de changer de civilisation'', Paris, L'Aube.
* 2017 : ''Où est passé le peuple de gauche ?'', Paris, L'Aube.
* 2018 : ''Pour résister à la régression'', Paris, L'Aube.
* 2018 : ''Le Cinéma : Un art de la complexité'', Paris, Nouveau Monde Éditions.
* 2019 : ''La Fraternité, pourquoi ?'', Paris, L'Aube.
* 2019 : ''Chronique d'un été'', Paris, L'Aube.
* 2019 : ''Les souvenirs viennent à ma rencontre'', Paris, Fayard.
* 2020 : ''Quelle école voulons-nous ? La Passion du savoir'' (with [[Jean-Michel Blanquer]]), Paris, Éditions Odile Jacob.
* 2020 : ''Sur la crise : Pour une crisologie suivi de Où va le monde ?'', Paris, Éditions Flammarion, coll. Champs.
* 2020 : ''Changeons de voie : Les leçons du coronavirus'' (in collaboration with Sabah Abouessalam), Paris, Éditions Denoël.<ref>{{cite web |language=fr |title="Le monde d'après", selon Edgar Morin |url=https://www.lesechos.fr/idees-debats/livres/le-monde-dapres-selon-edgar-morin-1210650 |website=lesechos.fr |date=12 June 2020}}</ref>
* 2020 : ''L'entrée dans l'ère écolgique'', Paris, L'Aube.<ref>{{cite web |language=fr |author=Eugène Berg |title=L'entrée dans l'ère écologique d'Edgar Morin |url=https://esprit.presse.fr/actualite-des-livres/eugene-berg/l-entree-dans-l-ere-ecologique-d-edgar-morin-42870 |website=esprit.presse.fr |date=July–August 2020}}.</ref>
* 2021 : ''Frères d’âme, entretien avec [[Pierre Rabhi]]'' under questions of Denis Lafay. Paris, L’Aube.
* 2021 : ''Leçons d’un siècle de vie'', Paris, Édfitions Denoël, {{ISBN|978-2-207-16307-8}}.
* 2022 : ''Réveillons-nous !'', Paris, Éditions Denoël, {{ISBN|978-2-207-16525-6}}.
{{div col end}}
== Referime ==
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Lindje 1921]]
[[Kategoria:Sociologë francezë]]
[[Kategoria:Epistemologë francezë]]
[[Kategoria:Shkrimtarë nga Parisi]]
1634vh1z1y3ylqt1l46c6mwoymq85t6
2658994
2658993
2024-04-25T19:56:11Z
Edukatori
112234
wikitext
text/x-wiki
'''Edgar Morin''' (lindur '''Edgar Nahoum'''; 8 korrik 1921) është një filozof dhe sociolog francez i teorisë së informacionit, i cili është njohur për punën e tij mbi [[Kompleksiteti|kompleksitetin]] dhe "mendimin kompleks" ( [[:fr:Pensée complexe|pensée complexe]] ), <ref>For instance, see Moser, Keith 2018. [https://www.mdpi.com/2076-0787/7/2/57/htm#fn033-humanities-07-00057 Rethinking the Essence of Human and Other-Than-Human Communication in the Anthropocene Epoch: A Biosemiotic Interpretation of Edgar Morin’s “Complex Thought”.] ''Humanities'' 7(2): 57.</ref> dhe për kontributin e tij shkencor në fusha të tilla të ndryshme si [[Shkenca mediale|studimet e medias]] . politika, sociologjia, antropologjia vizuale, [[ekologjia]], arsimi dhe biologjia e sistemeve . Siç shpjegon ai: Ai ka dy beqarë: një në histori dhe gjeografi dhe një në drejtësi. <ref name="ReferenceA">Edgar Morin ou l'éloge de la pensée complexe, CNRS Le Journal .</ref> Ai kurrë nuk bëri një doktoraturë. <ref name="ReferenceA" /> Megjithëse më pak i njohur në botën anglofone për shkak të disponueshmërisë së kufizuar të përkthimeve në anglisht të mbi 60 librave të tij, Morin është i njohur në botën frëngjisht-folëse, Evropë dhe Amerikën Latine.
Gjatë karrierës së tij akademike, ai u shoqërua kryesisht me Ecole des hautes études en sciences sociales (EHESS) në [[Parisi|Paris]].
== Biografia ==
Në fillim të shekullit të 20-të, familja e Morinit migroi nga qyteti osman i [[Selaniku|Selanikut]] (Selanik) në [[Marseja|Marsejë]] <ref>Edgar Morin, Véronique Nahoum-Grappe, Haïm Vidal Sephiha (1989), ''Vidal et les siens'', Paris: Seuil.</ref> dhe më vonë në Paris, ku lindi Edgari. Ai është me origjinë judeo-spanjolle ( [[Hebrenjtë sefardikë|sefardi]] ). <ref>{{Cite book |last=Morin, Edgar |title=Vidal and His Family: From Salonica to Paris: The Story of a Sephardic Family in the Twentieth Century |date=2009 |publisher=Sussex Academic Press |isbn=978-1-84519-274-7 |translator-last=Cowell, Deborah |translator-last2=Montuori, Alfonso}}</ref>
Kur gjermanët pushtuan Francën në vitin 1940, Morin ndihmoi refugjatët dhe iu bashkua Rezistencës Franceze. <ref>{{Cite journal |last=Morin |first=Edgar |last2=Boukhardi |first2=Sophie |date=January 2004 |title=Talking to Edgar Morin: Defining dialogue |journal=UNESCO: The New Courier |pages=8–11}}</ref> Si anëtar i Rezistencës Franceze ai adoptoi pseudonimin ''Morin'', të cilin vazhdon ta përdorë. Ai iu bashkua [[Partia Komuniste Franceze|Partisë Komuniste Franceze]] në vitin 1941.
Në vitin 1945, Morin u martua me Violette Chapelaubeau dhe ata jetuan në Landau, ku ai shërbeu si toger në ushtrinë franceze të pushtimit në Gjermani.
Në vitin 1946, ai u kthye në Paris dhe hoqi dorë nga karriera e tij ushtarake për të vazhduar aktivitetet e tij me Partinë Komuniste. Për shkak të qëndrimit të tij kritik, marrëdhënia e tij me partinë u përkeqësua gradualisht derisa u përjashtua në 1951 pasi botoi një artikull në ''L'Observateur politique, économique et littéraire'' . Në të njëjtin vit, ai u pranua në Qendrën Kombëtare të Kërkimeve Shkencore ( CNRS ).
Morin themeloi dhe drejtoi revistën ''{{Interlanguage link|Arguments (journal)|fr|Arguments}}'' (1954–1962). Në vitin 1959 u botua libri i tij ''Autokritikë'' . Libri ishte një reflektim i qëndrueshëm mbi aderimin dhe daljen e tij pasuese nga Partia Komuniste, duke u fokusuar në rreziqet e ideologjisë dhe vetë-mashtrimit.
Në vitin 1960, Morin udhëtoi shumë në Amerikën Latine, duke vizituar Brazilin, Kilin, Bolivinë, Perunë dhe Meksikën. Ai u kthye në Francë, ku botoi ''L'Esprit du Temps'', një vepër mbi kulturën popullore ''.''
Po atë vit, sociologu francez Georges Friedmann e bashkoi atë dhe Roland Barthes për të krijuar një Qendër për Studimin e Komunikimit Masiv që, pas disa ndryshimeve të emrit, u bë Qendra Edgar Morin e EHESS, Paris. <ref>{{Cite web |title=Centre Edgar-Morin |url=http://www.iiac.cnrs.fr/cetsah/spip.php?article207 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20091023005003/http://www.iiac.cnrs.fr/cetsah/spip.php?article207 |archive-date=October 23, 2009 |access-date=2010-01-23 |publisher=iiac}}</ref>
Gjithashtu në vitin 1960 Morin dhe Jean Rouch u bashkuan me filmin Chronique d'un été, një shembull i hershëm i ''kinemasë së vërtetë'' dhe kinemasë së drejtpërdrejtë .
Duke filluar nga viti 1965, Morin u përfshi në një projekt të madh multidisiplinar, të financuar nga Délégation Générale à la Recherche Scientifique et Technologique në Plozévet .
Në vitin 1968, Morin zëvendësoi profesorin aktual të filozofisë, Henri Lefebvre, në Universitetin e Nanterres . Ai u përfshi në revoltat studentore që filluan të shfaqen në Francë. Në maj 1968 ai shkroi një seri artikujsh për ''[[Le Monde]]'' që përpiqej të kuptonte atë që ai e quajti "Komuna Studentore". Ai ndoqi nga afër revoltën studentore dhe shkroi një seri të dytë artikujsh në Le Monde të quajtur "Revolucioni pa fytyrë", si dhe bashkëautor i ''Mai 68: La brèche'' me Cornelius Castoriadis dhe Claude Lefort . <ref>{{Cite web |last=Van Herpen |first=Marcel |title=PARIS MAY '68 AND PROVO AMSTERDAM '65 |url=http://www.cicerofoundation.org/lectures/Marcel_Van_Herpen_May_68_and_Provo_Amsterdam_65.pdf |access-date=2010-01-23 |pages=19}}</ref>
Në vitin 1969, Morin kaloi një vit në Institutin Salk për Studime Biologjike në La Jolla, Kaliforni. Jonas Salk e ftoi atë nën rekomandimin e Jacques Monod dhe John Hunt, me kushtin e vetëm të imponuar të të mësuarit. Pikërisht atje, në këtë "pushtet për çmimet Nobel" ai u njoh me teorinë e sistemeve. Ai lexoi Henri Laborit, James Watson, Stéphane Lupasco, Bronowski dhe u njoh me mendimin e Gregory Bateson dhe "problematikën e re në ekologji". <ref>"Penser avec Edgar Morin, Lire La Méthode", Robin Fortin, Presses de l'Université Laval.</ref>
Në vitin 1983 ai botoi ''De la nature de l'URSS,'' i cili thelloi analizën e tij të komunizmit sovjetik dhe parashikoi [[Perestrojka|perestrojkën]] e [[Mihail Gorbaçovi|Mikhail Gorbaçovit]] .
Në vitin 2002 Morin mori pjesë në krijimin e Kolegjiumit Ndërkombëtar Etik, Shkencor dhe Politik . Gjithashtu atë vit, ai bëri një udhëtim në Iran me Dariush Shayegan .
Pas një takimi në një festival muzikor në [[Fes (Marok)|Fez, Marok]], në vitin 2009, Morin u afrua me profesorin e sociologjisë [[Sabah Abouessalam]] . Çifti u martua në vitin 2012. Ai bashkëpunoi me të në tekstin, ''L'homme est faible devant la femme'' (Presses de la Renaissance, 2013), dhe në 2020 në ''Changeons de voie - Les leçons du coronavirus'' (Denoël, 2020).
== Mirënjohje, nderime dhe trashëgimia ==
Morin nuk përqafoi lëvizjet postmoderne apo poststrukturaliste franceze, përkundrazi ndoqi axhendën e tij kërkimore. Si rezultat, akademikët amerikanë nuk i transportuan teoritë e tij në diskurse disiplinore në të njëjtën mënyrë si ato të [[Michel Foucault|Foucault]], [[Jacques Derrida|Derrida]] dhe Galinon-Mélénec . Megjithatë, puna e Morin përfshin literaturën shkencore dhe popullore, dhe ai është shfaqur në kopertinën e botimeve të shumta duke përfshirë ''Sciences Humaines'' <ref>[http://www.scienceshumaines.com/edgar-morin-l-aventure-d-une-pensee_fr_497.htm Sciences Humaines]</ref> dhe një numër të veçantë të ''[[Le Monde]]'' . <ref>[https://www.lemonde.fr/culture/article/2021/06/24/hors-serie-le-monde-edgar-morin-un-humaniste-planetaire%206085466%203246.html Le Monde]</ref>
Përveç të qenit Kryetar i [[UNESCO|UNESCO-s]] i Mendimit Kompleks, Morin njihet si themelues i transdisiplinaritetit . {{As of|2013}} </link></link> ai mban doktoraturë nderi në një sërë fushash të shkencave shoqërore nga 21 universitete: Messina, Gjenevë, Milano, Bergamo, Selanik, La Paz, Odense, Perugia, Cosenza, Palermo, Nuevo León, Université Laval në [[Kebeku (provincë)|Québec]], Bruksel, Barcelona, Guadalajara, Valencia, Vera Cruz, Santiago, [[Catholic University of Porto Alegre|Universiteti Katolik i Porto Alegre]], Universidade Federal do Rio Grande do Norte dhe Universiteti Candido Mendes në [[Rio de Zhaneiro|Rio de Janeiro]] . <ref name="Montuori">{{Cite journal |last=Montuori |first=Alfonso |date=June 2013 |title=COMPLEX THOUGHT: An Overview of Edgar Morin's Intellectual Journey |journal=MetaIntegral Foundation |edition=Resource Paper}}</ref>
Për nder të tij janë emëruar disa institucione akademike, me qendra kërkimore të bazuara në metodat dhe filozofinë e tij transdisiplinore. Këto përfshijnë: metodat dhe filozofinë transdisiplinore. <ref name="Montuori"/> <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12">{{Cite book |last=Heath-Carpentier |first=A. |url=https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 |title=The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin |publisher=Liverpool University Press |year=2022 |isbn=978-1-78284-761-8 |page=12 |access-date=4 August 2023}}</ref>
Morin është subjekt i disa biografive, si dhe filmave dokumentarë dhe shfaqjeve televizive. Puna e tij ka qenë me ndikim në Evropën Jugore, Amerikën Latine, Afrikën Frankofone dhe së fundmi në Kinë dhe Japoni. <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12"/>
Ditëlindja e tij e 100-të në vitin 2021 u festua në Francë, Itali dhe Amerikën Latine dhe për nder të tij u botuan disa koleksione me ese. <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12"/>
Morin u ngrit në dinjitetin e Knight Grand Cross të [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]], në Listën e Nderimeve të Ditës së Bastille 2021 nga Presidenti francez [[Emmanuel Macron|Macron]] . <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12"/>
== Publikime ==
{{div col}}
* 1946 : ''L'An zéro de l'Allemagne'', Paris, Éditions de la Cité Universelle.
* 1947 : ''Allemagne notre souci'', Paris, Éditions Hier et Aujourd'hui.
* 1948 : ''Une cornerie'', Paris, Éditions Nagel.
* 1948 : ''L'Homme et la Mort'', Paris, Éditions Corrêa.
* 1956 : ''Le Cinéma ou l'homme imaginaire'', Paris, Éditions de Minuit.
* 1957 : ''Les Stars'', Paris, Le Seuil.
* 1959 : ''Autocritique'', Paris, Le Seuil.
* 1962 : ''L'esprit du temps. Essai sur la culture de masse'', Paris, Grasset-Fasquelle.
* 1967 : ''Commune en France. La métamorphose de Plodémet'', Paris, Fayard.
* 1968 : ''Mai 68, La Brèche'', Paris, Fayard.
* 1969 : ''La Rumeur d'Orléans'', Paris, Le Seuil.
* 1969 : ''Introduction à une politique de l'homme'', Paris, Le Seuil.
* 1969 : ''Le vif du sujet'', Paris, Le Seuil.
* 1970 : ''Journal de Californie'', Paris, Le Seuil.
* 1973 : ''Le Paradigme perdu : la nature humaine'', Paris, Le Seuil.
* 1974 : ''L'unité de l'homme'', Paris, Le Seuil.
* 1977 : ''La Méthode'', Paris, Le Seuil.
* 1981 : ''Pour sortir du XXe siècle'', Paris, Nathan.
* 1982 : ''Science avec conscience'', Paris, Fayard.
* 1983 : ''De la nature de l’URSS'', Paris, Fayard.
* 1984 : ''Le Rose et le noir'', Paris, Galilée.
* 1984 : ''Sociologie'', Paris, Fayard.
* 1987 : ''Penser l'Europe'', Paris, Gallimard.
* 1988 : ''Mais...'', Paris, Édition Neo/Soco Invest.
* 1989 : ''Vidal et les siens'', Paris, Le Seuil.
* 1990 : ''Introduction à la pensée complexe'', Paris, ESF.<ref>{{cite book | last=Morin | first=Edgar | title=Introduction à la pensée complexe | publisher=Seuil | location=Paris | year=2005 |isbn=978-2-7578-4200-3 | oclc=61693808 | language=fr}}</ref>
* 1993 : ''Terre-Patrie'', Paris, Le Seuil.
* 1994 : ''Mes démons'', Paris, Stock.
* 1995 : ''Les Fratricides : Yougoslavie-Bosnie (1991-1995)'', Paris, Édition Arléa.
* 1995 : ''Une année sisyphe'', Paris, Le Seuil.
* 1997 : ''Comprendre la complexité dans les organisations de soins'', Paris, ASPEPS.
* 1997 : ''Une politique de civilisation'', Paris, Arléa, Paris.
* 1997 : ''Amour, Poésie, Sagesse'', Paris, Le Seuil.
* 1999 : ''L'Intelligence de la complexité'', Paris, L'Harmattan.
* 1999 : ''Relier les connaissances'', Paris, Le Seuil.
* 1999 : ''Une tête bien faite : Repenser la réforme, réformer la pensée'', Paris, Le Seuil.
* 2000 : ''Les Sept Savoirs nécessaires à l'éducation du futur'', Paris, Le Seuil.
* 2000 : ''Dialogue sur la nature humaine'', Paris, L'Aube.
* 2001 : ''Journal de Plozévet'', Bretagne, 1965, Paris, L'Aube.
* 2002 : ''Dialogue sur la connaissance. Entretiens avec des lycéens'', Paris, La Tour d’Aigues.
* 2002 : ''Pour une politique de civilisation'', Paris, Arléa.
* 2003 : ''La Violence du monde'', Paris, Édition du Félin.
* 2003 : ''Éduquer pour l’ère planétaire, la pensée complexe comme méthode d’apprentissage dans l’erreur et l’incertitude humaine'', Paris, Balland.
* 2003 : ''Université, quel avenir ?'', Paris, Éditions Charles Léopold Mayer.
* 2003 : ''Les Enfants du ciel : entre vide, lumière, matière'', Paris, Odile Jacob.
* 2004 : ''Pour entrer dans le XXIe siècle'', Paris, Le Seuil.
* 2005 : ''Culture et Barbarie européennes'', Paris, Bayard.
* 2006 : ''Itinérance'', Paris, Arléa.
* 2006 : ''Le Monde moderne et la question juive'', Paris, Le Seuil.
* 2007 : ''L'An I de l'ère écologique'', Paris, Tallandier.
* 2007 : ''Où va le monde ?'', Paris, L'Herne.
* 2007 : ''Vers l'abîme'', Paris, L'Herne.
* 2008 : ''Mon chemin'', Paris, Fayard.
* 2008 : ''Vive la politique ?'', Grenoble, Forum Libération de Grenoble.
* 2009 : ''Crises'', Paris, CNRS.
* 2009 : ''La Pensée tourbillonnaire'', Paris, Éditions Germina.
* 2009 : ''Edwige, l'inséparable'', Paris, Fayard.
* 2010 : ''Pour et contre Marx'', Paris, Temps présent.
* 2010 : ''Ma gauche'', Paris, Éditions François Bourin.
* 2010 : ''Comment vivre en temps de crise ?'', Paris, Bayard.
* 2011 : ''La Voie : pour l'avenir de l'humanité'', Paris, Fayard.
* 2011 : ''Conversation pour l'avenir'', Paris, L'Aube.
* 2011 : ''Dialogue sur la connaissance : Entretiens avec des lycéens'', Paris, L'Aube.
* 2011 : ''Mes philosophes'', Paris, Germina.
* 2011 : ''Le Chemin de l'espérance'', Paris, Fayard.
* 2012 : ''La France est une et multiculturelle. Lettre aux citoyens de France'', Paris, Fayard.
* 2013 : ''Mon Paris'', ma mémoire, Paris, Fayard.
* 2013 : ''La rencontre improbable et nécessaire'' (with Sabah Abouessalam), Paris, Presses De La Renaissance.
* 2014 : ''Notre Europe : Décomposition ou métamorphose'', Paris, Fayard.
* 2014 : ''Au péril des idées'', Paris, Presses du Châtelet.
* 2014 : ''Enseigner à vivre. Manifeste pour changer l’éducation'', Paris, Actes Sud-Play Bac Éditions.
* 2015 : ''Avant, pendant, après le 11 janvier'', Paris, L'Aube.
* 2015 : ''Impliquons-nous ! Dialogue pour le siècle'', Paris, Actes Sud.
* 2015 : ''Penser global : L'humain et son univers'', Paris, Robert Laffont.
* 2016 : ''Pour l'esthétique'', Paris, Robert Laffont.
* 2016 : ''Pour une crisologie'', Paris, L'Herne.
* 2016 : ''Ecologiser l'Homme'', Paris, Lemieux Éditeur.
* 2017 : ''Connaissance, Ignorance, Mystère'', Paris, Fayard.
* 2017 : ''L’Île de Luna'', Paris, Actes sud.
* 2017 : ''L'Urgence et l'Essentiel'', Paris, Éditions Don Quichotte.
* 2017 : ''Le temps est venu de changer de civilisation'', Paris, L'Aube.
* 2017 : ''Où est passé le peuple de gauche ?'', Paris, L'Aube.
* 2018 : ''Pour résister à la régression'', Paris, L'Aube.
* 2018 : ''Le Cinéma : Un art de la complexité'', Paris, Nouveau Monde Éditions.
* 2019 : ''La Fraternité, pourquoi ?'', Paris, L'Aube.
* 2019 : ''Chronique d'un été'', Paris, L'Aube.
* 2019 : ''Les souvenirs viennent à ma rencontre'', Paris, Fayard.
* 2020 : ''Quelle école voulons-nous ? La Passion du savoir'' (with [[Jean-Michel Blanquer]]), Paris, Éditions Odile Jacob.
* 2020 : ''Sur la crise : Pour une crisologie suivi de Où va le monde ?'', Paris, Éditions Flammarion, coll. Champs.
* 2020 : ''Changeons de voie : Les leçons du coronavirus'' (in collaboration with Sabah Abouessalam), Paris, Éditions Denoël.<ref>{{cite web |language=fr |title="Le monde d'après", selon Edgar Morin |url=https://www.lesechos.fr/idees-debats/livres/le-monde-dapres-selon-edgar-morin-1210650 |website=lesechos.fr |date=12 June 2020}}</ref>
* 2020 : ''L'entrée dans l'ère écolgique'', Paris, L'Aube.<ref>{{cite web |language=fr |author=Eugène Berg |title=L'entrée dans l'ère écologique d'Edgar Morin |url=https://esprit.presse.fr/actualite-des-livres/eugene-berg/l-entree-dans-l-ere-ecologique-d-edgar-morin-42870 |website=esprit.presse.fr |date=July–August 2020}}.</ref>
* 2021 : ''Frères d’âme, entretien avec [[Pierre Rabhi]]'' under questions of Denis Lafay. Paris, L’Aube.
* 2021 : ''Leçons d’un siècle de vie'', Paris, Édfitions Denoël, {{ISBN|978-2-207-16307-8}}.
* 2022 : ''Réveillons-nous !'', Paris, Éditions Denoël, {{ISBN|978-2-207-16525-6}}.
{{div col end}}
== Referime ==
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Lindje 1921]]
[[Kategoria:Sociologë francezë]]
[[Kategoria:Epistemologë francezë]]
[[Kategoria:Shkrimtarë nga Parisi]]
ae0vnod9vvovrunuwbndiguvfjukrle
2658995
2658994
2024-04-25T19:58:31Z
Edukatori
112234
wikitext
text/x-wiki
'''Edgar Morin''' (lindur '''Edgar Nahoum'''; 8 korrik 1921) është një filozof dhe sociolog francez i teorisë së informacionit, i cili është njohur për punën e tij mbi [[Kompleksiteti|kompleksitetin]] dhe "mendimin kompleks" ( [[:fr:Pensée complexe|pensée complexe]] ), <ref>For instance, see Moser, Keith 2018. [https://www.mdpi.com/2076-0787/7/2/57/htm#fn033-humanities-07-00057 Rethinking the Essence of Human and Other-Than-Human Communication in the Anthropocene Epoch: A Biosemiotic Interpretation of Edgar Morin’s “Complex Thought”.] ''Humanities'' 7(2): 57.</ref> dhe për kontributin e tij shkencor në fusha të tilla të ndryshme si [[Shkenca mediale|studimet e medias]] . politika, sociologjia, antropologjia vizuale, [[ekologjia]], arsimi dhe biologjia e sistemeve . Siç shpjegon ai: Ai ka dy beqarë: një në histori dhe gjeografi dhe një në drejtësi. <ref name="ReferenceA">Edgar Morin ou l'éloge de la pensée complexe, CNRS Le Journal .</ref> Ai kurrë nuk bëri një doktoraturë. <ref name="ReferenceA" /> Megjithëse më pak i njohur në botën anglofone për shkak të disponueshmërisë së kufizuar të përkthimeve në anglisht të mbi 60 librave të tij, Morin është i njohur në botën frëngjisht-folëse, Evropë dhe Amerikën Latine.
Gjatë karrierës së tij akademike, ai u shoqërua kryesisht me Ecole des hautes études en sciences sociales (EHESS) në [[Parisi|Paris]].
== Biografia ==
Në fillim të shekullit të 20-të, familja e Morinit migroi nga qyteti osman i [[Selaniku|Selanikut]] (Selanik) në [[Marseja|Marsejë]] <ref>Edgar Morin, Véronique Nahoum-Grappe, Haïm Vidal Sephiha (1989), ''Vidal et les siens'', Paris: Seuil.</ref> dhe më vonë në Paris, ku lindi Edgari. Ai është me origjinë judeo-spanjolle ( [[Hebrenjtë sefardikë|sefardi]] ). <ref>{{Cite book |last=Morin, Edgar |title=Vidal and His Family: From Salonica to Paris: The Story of a Sephardic Family in the Twentieth Century |date=2009 |publisher=Sussex Academic Press |isbn=978-1-84519-274-7 |translator-last=Cowell, Deborah |translator-last2=Montuori, Alfonso}}</ref>
Kur gjermanët pushtuan Francën në vitin 1940, Morin ndihmoi refugjatët dhe iu bashkua Rezistencës Franceze. <ref>{{Cite journal |last=Morin |first=Edgar |last2=Boukhardi |first2=Sophie |date=2004 |title=Talking to Edgar Morin: Defining dialogue |journal=UNESCO: The New Courier |pages=8–11}}</ref> Si anëtar i Rezistencës Franceze ai adoptoi pseudonimin ''Morin'', të cilin vazhdon ta përdorë. Ai iu bashkua [[Partia Komuniste Franceze|Partisë Komuniste Franceze]] në vitin 1941.
Në vitin 1945, Morin u martua me Violette Chapelaubeau dhe ata jetuan në Landau, ku ai shërbeu si toger në ushtrinë franceze të pushtimit në Gjermani.
Në vitin 1946, ai u kthye në Paris dhe hoqi dorë nga karriera e tij ushtarake për të vazhduar aktivitetet e tij me Partinë Komuniste. Për shkak të qëndrimit të tij kritik, marrëdhënia e tij me partinë u përkeqësua gradualisht derisa u përjashtua në 1951 pasi botoi një artikull në ''L'Observateur politique, économique et littéraire'' . Në të njëjtin vit, ai u pranua në Qendrën Kombëtare të Kërkimeve Shkencore ( CNRS ).
Morin themeloi dhe drejtoi revistën ''{{Interlanguage link|Arguments (journal)|fr|Arguments}}'' (1954–1962). Në vitin 1959 u botua libri i tij ''Autokritikë'' . Libri ishte një reflektim i qëndrueshëm mbi aderimin dhe daljen e tij pasuese nga Partia Komuniste, duke u fokusuar në rreziqet e ideologjisë dhe vetë-mashtrimit.
Në vitin 1960, Morin udhëtoi shumë në Amerikën Latine, duke vizituar Brazilin, Kilin, Bolivinë, Perunë dhe Meksikën. Ai u kthye në Francë, ku botoi ''L'Esprit du Temps'', një vepër mbi kulturën popullore ''.''
Po atë vit, sociologu francez Georges Friedmann e bashkoi atë dhe Roland Barthes për të krijuar një Qendër për Studimin e Komunikimit Masiv që, pas disa ndryshimeve të emrit, u bë Qendra Edgar Morin e EHESS, Paris. <ref>{{Cite web |title=Centre Edgar-Morin |url=http://www.iiac.cnrs.fr/cetsah/spip.php?article207 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20091023005003/http://www.iiac.cnrs.fr/cetsah/spip.php?article207 |archive-date=23 tetor 2009 |access-date=23 janar 2010 |publisher=iiac}}</ref>
Gjithashtu në vitin 1960 Morin dhe Jean Rouch u bashkuan me filmin Chronique d'un été, një shembull i hershëm i ''kinemasë së vërtetë'' dhe kinemasë së drejtpërdrejtë .
Duke filluar nga viti 1965, Morin u përfshi në një projekt të madh multidisiplinar, të financuar nga Délégation Générale à la Recherche Scientifique et Technologique në Plozévet .
Në vitin 1968, Morin zëvendësoi profesorin aktual të filozofisë, Henri Lefebvre, në Universitetin e Nanterres . Ai u përfshi në revoltat studentore që filluan të shfaqen në Francë. Në maj 1968 ai shkroi një seri artikujsh për ''[[Le Monde]]'' që përpiqej të kuptonte atë që ai e quajti "Komuna Studentore". Ai ndoqi nga afër revoltën studentore dhe shkroi një seri të dytë artikujsh në Le Monde të quajtur "Revolucioni pa fytyrë", si dhe bashkëautor i ''Mai 68: La brèche'' me Cornelius Castoriadis dhe Claude Lefort . <ref>{{Cite web |last=Van Herpen |first=Marcel |title=PARIS MAY '68 AND PROVO AMSTERDAM '65 |url=http://www.cicerofoundation.org/lectures/Marcel_Van_Herpen_May_68_and_Provo_Amsterdam_65.pdf |access-date=23 janar 2010 |pages=19}}</ref>
Në vitin 1969, Morin kaloi një vit në Institutin Salk për Studime Biologjike në La Jolla, Kaliforni. Jonas Salk e ftoi atë nën rekomandimin e Jacques Monod dhe John Hunt, me kushtin e vetëm të imponuar të të mësuarit. Pikërisht atje, në këtë "pushtet për çmimet Nobel" ai u njoh me teorinë e sistemeve. Ai lexoi Henri Laborit, James Watson, Stéphane Lupasco, Bronowski dhe u njoh me mendimin e Gregory Bateson dhe "problematikën e re në ekologji". <ref>"Penser avec Edgar Morin, Lire La Méthode", Robin Fortin, Presses de l'Université Laval.</ref>
Në vitin 1983 ai botoi ''De la nature de l'URSS,'' i cili thelloi analizën e tij të komunizmit sovjetik dhe parashikoi [[Perestrojka|perestrojkën]] e [[Mihail Gorbaçovi|Mikhail Gorbaçovit]] .
Në vitin 2002 Morin mori pjesë në krijimin e Kolegjiumit Ndërkombëtar Etik, Shkencor dhe Politik . Gjithashtu atë vit, ai bëri një udhëtim në Iran me Dariush Shayegan .
Pas një takimi në një festival muzikor në [[Fes (Marok)|Fez, Marok]], në vitin 2009, Morin u afrua me profesorin e sociologjisë [[Sabah Abouessalam]] . Çifti u martua në vitin 2012. Ai bashkëpunoi me të në tekstin, ''L'homme est faible devant la femme'' (Presses de la Renaissance, 2013), dhe në 2020 në ''Changeons de voie - Les leçons du coronavirus'' (Denoël, 2020).
== Mirënjohje, nderime dhe trashëgimia ==
Morin nuk përqafoi lëvizjet postmoderne apo poststrukturaliste franceze, përkundrazi ndoqi axhendën e tij kërkimore. Si rezultat, akademikët amerikanë nuk i transportuan teoritë e tij në diskurse disiplinore në të njëjtën mënyrë si ato të [[Michel Foucault|Foucault]], [[Jacques Derrida|Derrida]] dhe Galinon-Mélénec . Megjithatë, puna e Morin përfshin literaturën shkencore dhe popullore, dhe ai është shfaqur në kopertinën e botimeve të shumta duke përfshirë ''Sciences Humaines'' <ref>[http://www.scienceshumaines.com/edgar-morin-l-aventure-d-une-pensee_fr_497.htm Sciences Humaines]</ref> dhe një numër të veçantë të ''[[Le Monde]]'' . <ref>[https://www.lemonde.fr/culture/article/2021/06/24/hors-serie-le-monde-edgar-morin-un-humaniste-planetaire%206085466%203246.html Le Monde]</ref>
Përveç të qenit Kryetar i [[UNESCO|UNESCO-s]] i Mendimit Kompleks, Morin njihet si themelues i transdisiplinaritetit . {{As of|2013}} </link></link> ai mban doktoraturë nderi në një sërë fushash të shkencave shoqërore nga 21 universitete: Messina, Gjenevë, Milano, Bergamo, Selanik, La Paz, Odense, Perugia, Cosenza, Palermo, Nuevo León, Université Laval në [[Kebeku (provincë)|Québec]], Bruksel, Barcelona, Guadalajara, Valencia, Vera Cruz, Santiago, [[Catholic University of Porto Alegre|Universiteti Katolik i Porto Alegre]], Universidade Federal do Rio Grande do Norte dhe Universiteti Candido Mendes në [[Rio de Zhaneiro|Rio de Janeiro]] . <ref name="Montuori">{{Cite journal |last=Montuori |first=Alfonso |date=2013 |title=COMPLEX THOUGHT: An Overview of Edgar Morin's Intellectual Journey |journal=MetaIntegral Foundation |edition=Resource Paper}}</ref>
Për nder të tij janë emëruar disa institucione akademike, me qendra kërkimore të bazuara në metodat dhe filozofinë e tij transdisiplinore. Këto përfshijnë: metodat dhe filozofinë transdisiplinore. <ref name="Montuori"/> <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12">{{Cite book |last=Heath-Carpentier |first=A. |url=https://books.google.com/books?id=yweVEAAAQBAJ&pg=PA12 |title=The Challenge of Complexity: Essays by Edgar Morin |publisher=Liverpool University Press |year=2022 |isbn=978-1-78284-761-8 |page=12 |access-date=4 gusht 2023}}</ref>
Morin është subjekt i disa biografive, si dhe filmave dokumentarë dhe shfaqjeve televizive. Puna e tij ka qenë me ndikim në Evropën Jugore, Amerikën Latine, Afrikën Frankofone dhe së fundmi në Kinë dhe Japoni. <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12"/>
Ditëlindja e tij e 100-të në vitin 2021 u festua në Francë, Itali dhe Amerikën Latine dhe për nder të tij u botuan disa koleksione me ese. <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12"/>
Morin u ngrit në dinjitetin e Knight Grand Cross të [[Legjioni i Nderit|Legjionit të Nderit]], në Listën e Nderimeve të Ditës së Bastille 2021 nga Presidenti francez [[Emmanuel Macron|Macron]] . <ref name="Heath-Carpentier 2022 p. 12"/>
== Publikime ==
{{div col}}
* 1946 : ''L'An zéro de l'Allemagne'', Paris, Éditions de la Cité Universelle.
* 1947 : ''Allemagne notre souci'', Paris, Éditions Hier et Aujourd'hui.
* 1948 : ''Une cornerie'', Paris, Éditions Nagel.
* 1948 : ''L'Homme et la Mort'', Paris, Éditions Corrêa.
* 1956 : ''Le Cinéma ou l'homme imaginaire'', Paris, Éditions de Minuit.
* 1957 : ''Les Stars'', Paris, Le Seuil.
* 1959 : ''Autocritique'', Paris, Le Seuil.
* 1962 : ''L'esprit du temps. Essai sur la culture de masse'', Paris, Grasset-Fasquelle.
* 1967 : ''Commune en France. La métamorphose de Plodémet'', Paris, Fayard.
* 1968 : ''Mai 68, La Brèche'', Paris, Fayard.
* 1969 : ''La Rumeur d'Orléans'', Paris, Le Seuil.
* 1969 : ''Introduction à une politique de l'homme'', Paris, Le Seuil.
* 1969 : ''Le vif du sujet'', Paris, Le Seuil.
* 1970 : ''Journal de Californie'', Paris, Le Seuil.
* 1973 : ''Le Paradigme perdu : la nature humaine'', Paris, Le Seuil.
* 1974 : ''L'unité de l'homme'', Paris, Le Seuil.
* 1977 : ''La Méthode'', Paris, Le Seuil.
* 1981 : ''Pour sortir du XXe siècle'', Paris, Nathan.
* 1982 : ''Science avec conscience'', Paris, Fayard.
* 1983 : ''De la nature de l’URSS'', Paris, Fayard.
* 1984 : ''Le Rose et le noir'', Paris, Galilée.
* 1984 : ''Sociologie'', Paris, Fayard.
* 1987 : ''Penser l'Europe'', Paris, Gallimard.
* 1988 : ''Mais...'', Paris, Édition Neo/Soco Invest.
* 1989 : ''Vidal et les siens'', Paris, Le Seuil.
* 1990 : ''Introduction à la pensée complexe'', Paris, ESF.<ref>{{cite book | last=Morin | first=Edgar | title=Introduction à la pensée complexe | publisher=Seuil | location=Paris | year=2005 |isbn=978-2-7578-4200-3 | oclc=61693808 | language=fr}}</ref>
* 1993 : ''Terre-Patrie'', Paris, Le Seuil.
* 1994 : ''Mes démons'', Paris, Stock.
* 1995 : ''Les Fratricides : Yougoslavie-Bosnie (1991-1995)'', Paris, Édition Arléa.
* 1995 : ''Une année sisyphe'', Paris, Le Seuil.
* 1997 : ''Comprendre la complexité dans les organisations de soins'', Paris, ASPEPS.
* 1997 : ''Une politique de civilisation'', Paris, Arléa, Paris.
* 1997 : ''Amour, Poésie, Sagesse'', Paris, Le Seuil.
* 1999 : ''L'Intelligence de la complexité'', Paris, L'Harmattan.
* 1999 : ''Relier les connaissances'', Paris, Le Seuil.
* 1999 : ''Une tête bien faite : Repenser la réforme, réformer la pensée'', Paris, Le Seuil.
* 2000 : ''Les Sept Savoirs nécessaires à l'éducation du futur'', Paris, Le Seuil.
* 2000 : ''Dialogue sur la nature humaine'', Paris, L'Aube.
* 2001 : ''Journal de Plozévet'', Bretagne, 1965, Paris, L'Aube.
* 2002 : ''Dialogue sur la connaissance. Entretiens avec des lycéens'', Paris, La Tour d’Aigues.
* 2002 : ''Pour une politique de civilisation'', Paris, Arléa.
* 2003 : ''La Violence du monde'', Paris, Édition du Félin.
* 2003 : ''Éduquer pour l’ère planétaire, la pensée complexe comme méthode d’apprentissage dans l’erreur et l’incertitude humaine'', Paris, Balland.
* 2003 : ''Université, quel avenir ?'', Paris, Éditions Charles Léopold Mayer.
* 2003 : ''Les Enfants du ciel : entre vide, lumière, matière'', Paris, Odile Jacob.
* 2004 : ''Pour entrer dans le XXIe siècle'', Paris, Le Seuil.
* 2005 : ''Culture et Barbarie européennes'', Paris, Bayard.
* 2006 : ''Itinérance'', Paris, Arléa.
* 2006 : ''Le Monde moderne et la question juive'', Paris, Le Seuil.
* 2007 : ''L'An I de l'ère écologique'', Paris, Tallandier.
* 2007 : ''Où va le monde ?'', Paris, L'Herne.
* 2007 : ''Vers l'abîme'', Paris, L'Herne.
* 2008 : ''Mon chemin'', Paris, Fayard.
* 2008 : ''Vive la politique ?'', Grenoble, Forum Libération de Grenoble.
* 2009 : ''Crises'', Paris, CNRS.
* 2009 : ''La Pensée tourbillonnaire'', Paris, Éditions Germina.
* 2009 : ''Edwige, l'inséparable'', Paris, Fayard.
* 2010 : ''Pour et contre Marx'', Paris, Temps présent.
* 2010 : ''Ma gauche'', Paris, Éditions François Bourin.
* 2010 : ''Comment vivre en temps de crise ?'', Paris, Bayard.
* 2011 : ''La Voie : pour l'avenir de l'humanité'', Paris, Fayard.
* 2011 : ''Conversation pour l'avenir'', Paris, L'Aube.
* 2011 : ''Dialogue sur la connaissance : Entretiens avec des lycéens'', Paris, L'Aube.
* 2011 : ''Mes philosophes'', Paris, Germina.
* 2011 : ''Le Chemin de l'espérance'', Paris, Fayard.
* 2012 : ''La France est une et multiculturelle. Lettre aux citoyens de France'', Paris, Fayard.
* 2013 : ''Mon Paris'', ma mémoire, Paris, Fayard.
* 2013 : ''La rencontre improbable et nécessaire'' (with Sabah Abouessalam), Paris, Presses De La Renaissance.
* 2014 : ''Notre Europe : Décomposition ou métamorphose'', Paris, Fayard.
* 2014 : ''Au péril des idées'', Paris, Presses du Châtelet.
* 2014 : ''Enseigner à vivre. Manifeste pour changer l’éducation'', Paris, Actes Sud-Play Bac Éditions.
* 2015 : ''Avant, pendant, après le 11 janvier'', Paris, L'Aube.
* 2015 : ''Impliquons-nous ! Dialogue pour le siècle'', Paris, Actes Sud.
* 2015 : ''Penser global : L'humain et son univers'', Paris, Robert Laffont.
* 2016 : ''Pour l'esthétique'', Paris, Robert Laffont.
* 2016 : ''Pour une crisologie'', Paris, L'Herne.
* 2016 : ''Ecologiser l'Homme'', Paris, Lemieux Éditeur.
* 2017 : ''Connaissance, Ignorance, Mystère'', Paris, Fayard.
* 2017 : ''L’Île de Luna'', Paris, Actes sud.
* 2017 : ''L'Urgence et l'Essentiel'', Paris, Éditions Don Quichotte.
* 2017 : ''Le temps est venu de changer de civilisation'', Paris, L'Aube.
* 2017 : ''Où est passé le peuple de gauche ?'', Paris, L'Aube.
* 2018 : ''Pour résister à la régression'', Paris, L'Aube.
* 2018 : ''Le Cinéma : Un art de la complexité'', Paris, Nouveau Monde Éditions.
* 2019 : ''La Fraternité, pourquoi ?'', Paris, L'Aube.
* 2019 : ''Chronique d'un été'', Paris, L'Aube.
* 2019 : ''Les souvenirs viennent à ma rencontre'', Paris, Fayard.
* 2020 : ''Quelle école voulons-nous ? La Passion du savoir'' (with [[Jean-Michel Blanquer]]), Paris, Éditions Odile Jacob.
* 2020 : ''Sur la crise : Pour une crisologie suivi de Où va le monde ?'', Paris, Éditions Flammarion, coll. Champs.
* 2020 : ''Changeons de voie : Les leçons du coronavirus'' (in collaboration with Sabah Abouessalam), Paris, Éditions Denoël.<ref>{{cite web |language=fr |title="Le monde d'après", selon Edgar Morin |url=https://www.lesechos.fr/idees-debats/livres/le-monde-dapres-selon-edgar-morin-1210650 |website=lesechos.fr |date=12 qershor 2020}}</ref>
* 2020 : ''L'entrée dans l'ère écolgique'', Paris, L'Aube.<ref>{{cite web |language=fr |author=Eugène Berg |title=L'entrée dans l'ère écologique d'Edgar Morin |url=https://esprit.presse.fr/actualite-des-livres/eugene-berg/l-entree-dans-l-ere-ecologique-d-edgar-morin-42870 |website=esprit.presse.fr |date=2020}}.</ref>
* 2021 : ''Frères d’âme, entretien avec [[Pierre Rabhi]]'' under questions of Denis Lafay. Paris, L’Aube.
* 2021 : ''Leçons d’un siècle de vie'', Paris, Édfitions Denoël, {{ISBN|978-2-207-16307-8}}.
* 2022 : ''Réveillons-nous !'', Paris, Éditions Denoël, {{ISBN|978-2-207-16525-6}}.
{{div col end}}
== Referime ==
[[Kategoria:Absolventët e Universitetit të Parisit]]
[[Kategoria:Njerëz që jetojnë]]
[[Kategoria:Lindje 1921]]
[[Kategoria:Sociologë francezë]]
[[Kategoria:Epistemologë francezë]]
[[Kategoria:Shkrimtarë nga Parisi]]
0rmrl863frxyulggtxh8acj3vhkfskw
Kategoria:Sociologë francezë
14
353846
2658998
2024-04-25T20:11:31Z
Edukatori
112234
Faqe e re: [[Kategoria:Sociologë]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Sociologë]]
gnjef4otrbl7tmbtkw15izt3bbu5ijz
2658999
2658998
2024-04-25T20:11:45Z
Edukatori
112234
added [[Category:Francezë]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Sociologë]]
[[Kategoria:Francezë]]
8qdaxm5zs1r9rkh0fnhk58rhg2e9hkr
Kategoria:Epistemologë francezë
14
353847
2659000
2024-04-25T20:13:02Z
Edukatori
112234
Faqe e re: [[Kategoria:Epistemologë]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Epistemologë]]
c18z8i6hxfsnsmeo1f3ohyzqx0iuap0
2659001
2659000
2024-04-25T20:13:12Z
Edukatori
112234
added [[Category:Francezë]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Epistemologë]]
[[Kategoria:Francezë]]
5cyde7nxopmlwkiizkcaae62rlutjjn
Kategoria:Shkrimtarë nga Parisi
14
353848
2659002
2024-04-25T20:14:46Z
Edukatori
112234
Faqe e re: [[Kategoria:Shkrimtarë francezë]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Shkrimtarë francezë]]
jhdk0ml6bpjg69ws7fs2of5vsks8lnk
2659003
2659002
2024-04-25T20:15:00Z
Edukatori
112234
added [[Category:Njerëz nga Parisi sipas profesionit]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Shkrimtarë francezë]]
[[Kategoria:Njerëz nga Parisi sipas profesionit]]
gcd041fiaoa93xcl1lkznebcd6oy0fx
Diskutim:Inteligjenca emocionale
1
353849
2659006
2024-04-25T20:19:34Z
InternetArchiveBot
115207
Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Inteligjenca emocionale]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2659005 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20150627000852/http://www.reuvenbaron.org/wp/the-5-meta-factors-and-15-sub-factors-of-the-bar-on-model/ për lidhjen http://www.reuvenbaron.org/wp/the-5-meta-factors-and-15-sub-factors-of-the-bar-on-model/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 prill 2024 22:19 (CEST)
7t248hnkpjgm9npbeytoc8dxbkpc6y6
Përdoruesi diskutim:Zvietllana polena
3
353850
2659008
2024-04-25T20:26:20Z
Komuniteti
117282
Mirëpritje
wikitext
text/x-wiki
{{Stampa:Tung|realName=|name=Zvietllana polena}}
-- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 25 prill 2024 22:26 (CEST)
l6l91v2arlyqodc94ybaivpaidjjq11
Komisioni i Badinterit
0
353851
2659009
2024-04-25T20:42:55Z
Edukatori
112234
Krijuar nga përkthimi i faqes "[[:en:Special:Redirect/revision/1216556653|Arbitration Commission of the Peace Conference on Yugoslavia]]"
wikitext
text/x-wiki
'''Komisioni i Badinterit''' ose '''Komiteti i Arbitrazhit i Konferencës për Jugosllavinë''' ishte një organ arbitrazhi i krijuar nga [[Këshilli i Bashkimit Evropian|Këshilli i Ministrave]] të [[Komuniteti Ekonomik Evropian|Komunitetit Ekonomik Evropian]] (EEC) më 27 gusht 1991 për t'i ofruar konferencës mbi Jugosllavinë këshilla ligjore. [[Robert Badinter]] u emërua kryetar i Komisionit pesë anëtarësh të përbërë nga kryetarë të Gjykatave Kushtetuese në EEC. Komisioni i Arbitrazhit ka dhënë pesëmbëdhjetë opinione mbi "çështjet kryesore ligjore" të ngritura nga konflikti midis disa republikave të [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë]] (RSFJ). <ref name="pellet">{{Cite journal |last=Allain Pellet |year=1992 |title=The Opinions of the Badinter Arbitration Committee: A Second Breath for the Self-Determination of Peoples |url=http://ejil.org/pdfs/3/1/1175.pdf |journal=European Journal of International Law |volume=3 |issue=1 |pages=178–185 |doi=10.1093/oxfordjournals.ejil.a035802}}</ref>
b Në vitet 1990-1991, kontradiktat midis [[Republika Socialiste e Serbisë|Serbisë]] dhe republikave të tjera brenda Jugosllavisë federale ( [[Republika Socialiste e Sllovenisë|Sllovenia]] dhe [[Republika Socialiste e Kroacisë|Kroacia]] ), konfliktet ekonomike, politike dhe më pas etno-territoriale filluan të rriten.
== Sfondi ==
Në referendumin e pavarësisë sllovene të vitit 1990, një shumicë dërrmuese e banorëve votuan për pavarësinë e republikës, <ref name="Katalog20">{{Cite book |last=Alenka Starman |url=http://arhiv.mm.gov.si/vlada/20/pdf/KATALOG-20_obletnica_plebiscita.pdf |title=Razstava Arhiva Republike Slovenije ob 20. obletnici plebiscita za samostojno in neodvisno Republiko Slovenijo |last2=Jernej Križnar |publisher=Archives of the Republic of Slovenia |year=2010 |isbn=978-961-6638-14-2 |page=47 |language=sl |trans-title=An Exhibition of the Archives of the Republic of Slovenia on the Occasion of the 20th Anniversary of the Plebiscite for the Sovereign and Independent Slovenia |chapter=Po plebiscitu / After the Plebiscite}}</ref> <ref>{{Cite journal |last=Lajh |first=Damjan |last2=Krašovec |first2=Alenka |date=30 March 2003 |title=Referendum Briefing No 3 |url=https://www.sussex.ac.uk/webteam/gateway/file.php?name=epern-ref-no-3.pdf&site=266 |journal=Opposing Europe Research Network |publisher=University of Sussex}}</ref> rezultate të ngjashme u panë në referendumin e pavarësisë kroate të vitit 1991, <ref name="Referendum-1991-result">{{Cite web |date=22 May 1991 |title=Izviješće o provedenom referendumu |trans-title=Report on performed referendum |url=http://www.izbori.hr/arhiva/pdf/1991/1991_Rezultati_Referendum.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120227183944/http://www.izbori.hr/arhiva/pdf/1991/1991_Rezultati_Referendum.pdf |archive-date=27 February 2012 |access-date=27 December 2011 |publisher=State Election Committee |language=hr}}</ref> dhe më 25 qershor 1991, të dyja republikat shpalli pavarësinë. <ref name="Meier">{{Cite book |last=Meier |first=Viktor |url=https://books.google.com/books?id=ef4OS4ZYZKUC&pg=PR14 |title=Yugoslavia: A History of its Demise |date=2005 |publisher=Routledge |isbn=978-1-1346-6510-5 |page=xiv}}</ref> Në fillim të marsit 1991, pati përleshje të armatosura në Pakrac midis kroatëve dhe serbëve. <ref>{{Cite book |last=Ramet |first=Sabrina P. |url=https://books.google.com/books?id=FTw3lEqi2-oC |title=The Three Yugoslavias: State-Building and Legitimation, 1918-2005 |date=2006 |publisher=[[Indiana University Press]] |isbn=978-0-253-34656-8 |location=Bloomington |pages=385 |language=en}}</ref> Njësitë e [[Ushtria Popullore Jugosllave|Ushtrisë Popullore Jugosllave]] u sollën në qytet për të parandaluar përleshjet e mëtejshme. Më 9 mars 1991, protestat në Beograd u shtypën nga ushtria. <ref>{{Cite book |last= |first= |url=https://books.google.com/books?id=7SczBzxA6-IC&pg=PR26 |title=The Yugoslav Crisis in International Law |date=1997 |publisher=[[Cambridge University Press]] |isbn=978-0-521-46304-1 |editor-last=Bethlehem |editor-first=Daniel |volume=1 |publication-place=Cambridge |pages=xxvi |language=en |editor-last2=Weller |editor-first2=Marc |editor-link2=Marc Weller (professor)}}</ref> Më 31 mars 1991, pati një përleshje midis policisë kroate dhe forcave të armatosura nga SAO Krajina <ref>{{Cite journal |last=Соколов В. А. |date=2018 |year=2018 |title=Создание центра боевой подготовки «Голубич» милиции Краины |url= |format= |journal=Обозреватель |type= |series= |language= |volume= |pages=86 |arxiv= |bibcode= |doi= |issn= |pmid= |quote=}}</ref> e themeluar nga [[Serbët në Kroaci|serbët kroatë]] në [[Parku Kombëtar Liqenet e Plitvicës|Parkun Kombëtar të Liqeneve të Plitvicës,]] në të cilën u vranë dy burra. <ref>{{Cite news |last=Radoš |first=Ivica |date=2006-03-30 |title=Obljetnica krvavog Uskrsa 1991.: Posljednje riječi su mu bile: 'Tata, tata' |language=hr |trans-title=1991 Bloody Easter Anniversary: His Last Words were: Dad, Dad |work=[[Jutarnji list]] |url=http://www.jutarnji.hr/obljetnica-krvavog-uskrsa-1991---posljednje-rijeci-su-mu-bile---tata--tata-/25285/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131029190503/http://www.jutarnji.hr/obljetnica-krvavog-uskrsa-1991---posljednje-rijeci-su-mu-bile---tata--tata-/25285/ |archive-date=2013-10-29 |issn=1331-5692 |ref={{harvid|Jutarnji list|30 March 2006}}}}</ref> Këto ngjarje kulmuan me një [[Lufta Dhjetë Ditëshe|konflikt të vogël të armatosur në Slloveni]] dhe fillimin e [[Lufta Kroate për Pavarësi|luftës në Kroaci]] . {{Sfn|Guskova|2001}}
Në fillim të vitit 1991, [[Komuniteti Ekonomik Evropian|Komuniteti Evropian]], duke parashikuar një konflikt të armatosur të afërt në Jugosllavi, ofroi ndihmën e tij ndërmjetësuese për udhëheqjen e RSFJ-së. Pasi qeveria aleate e RSFJ-së ra dakord për ndërmjetësimin e Komunitetit Evropian, ky i fundit kreu një sërë negociatash dhe konsultimesh me palët ndërluftuese. Më 7 korrik 1991 u nënshkrua Marrëveshja e Brionit, e cila i dha fund luftës në Slloveni, nga territori i së cilës u tërhoqën të gjitha njësitë e ushtrisë jugosllave. Marrëveshja parashikonte një moratorium për hyrjen në fuqi të deklaratave të pavarësisë së Sllovenisë dhe Kroacisë për një periudhë tre mujore, si dhe nevojën për fillimin e negociatave për strukturën e ardhshme të Jugosllavisë. Megjithatë, marrëveshja nuk pati asnjë ndikim në ndërprerjen e armiqësive në Kroaci. <ref>{{Cite book |last=O'Shea |first=Brendan |url=https://books.google.com/books?id=KoHQEEDzL5AC |title=The Modern Yugoslav Conflict 1991-1995: Perception, Deception and Dishonesty |date=2005 |publisher=Frank Cass |isbn=978-0-415-35705-0 |location=London |pages=15–16 |language=en}}</ref>
== Anëtarët e komisionit ==
* [[Robert Badinter]], president i Këshillit Kushtetues të Francës
* [[Roman Herzog]], kryetar i Gjykatës Kushtetuese Federale të Gjermanisë
* [[Aldo Corasaniti]], kryetar i Gjykatës Kushtetuese të Italisë
* Francisco Tomás y Valiente, president i Gjykatës Kushtetuese të Spanjës
* Irène Pétry, kryetare e Gjykatës Kushtetuese të Belgjikës
== Opinionet ==
Nga fundi i vitit 1991 deri në mes të vitit 1993, Komisioni i Arbitrazhit dha 15 opinione mbi çështjet ligjore që lindën nga copëtimi i Jugosllavisë. <ref name="radan">{{Cite journal |last=Peter Radan |date=April 2000 |title=Post-Secession International Borders: A Critical Analysis of the Opinions of the Badinter Arbitration Commission |url=http://www.austlii.edu.au/au/journals/MULR/2000/3.html |journal=[[Melbourne University Law Review]] |volume=24 |issue=1 |pages=50–76}}</ref>
=== Opinioni nr. 1 (Shpërbërja e RSFJ-së) ===
Më 20 nëntor 1991 Lord Carrington pyeti nëse shkëputja e disa republikave nga RSFJ e ruajti ekzistencën e saj, siç pretendonin Serbia dhe Mali i Zi, apo shkaktoi shpërbërjen e saj me të gjitha republikat pasardhëse të barabarta të RSFJ-së. Komisioni u përgjigj më 29 nëntor 1991, "Republika Federative Socialiste e Jugosllavisë është në proces shpërbërjeje". <ref name="pellet">{{Cite journal |last=Allain Pellet |year=1992 |title=The Opinions of the Badinter Arbitration Committee: A Second Breath for the Self-Determination of Peoples |url=http://ejil.org/pdfs/3/1/1175.pdf |journal=European Journal of International Law |volume=3 |issue=1 |pages=178–185 |doi=10.1093/oxfordjournals.ejil.a035802}}</ref>
=== Opinioni nr. 2 (Vetëvendosje) ===
Më 20 nëntor 1991 Lord Carrington pyeti: "A ka të drejtën e [[Vetëvendosja|vetëvendosjes]] popullsia [[Serbët|serbe]] në [[Kroacia|Kroaci]] dhe [[Bosnja dhe Hercegovina|Bosnje dhe Hercegovinë]], si një nga popujt përbërës të Jugosllavisë?" Komisioni konkludoi më 11 janar 1992 "që popullsia serbe në Bosnje dhe Hercegovinë dhe Kroaci ka të drejtë për të gjitha të drejtat në lidhje me [[Pakica kombëtare|pakicat]] dhe grupet etnike ... Republikat duhet t'u ofrojnë anëtarëve të atyre pakicave dhe grupeve etnike të gjitha [[të drejtat e njeriut]] dhe liritë themelore të njohura në [[Ligji ndërkombëtar|të drejtën ndërkombëtare]], duke përfshirë, aty ku është e përshtatshme, të drejtën për të zgjedhur [[Kombësia|shtetësinë]] e tyre”. <ref name="pellet">{{Cite journal |last=Allain Pellet |year=1992 |title=The Opinions of the Badinter Arbitration Committee: A Second Breath for the Self-Determination of Peoples |url=http://ejil.org/pdfs/3/1/1175.pdf |journal=European Journal of International Law |volume=3 |issue=1 |pages=178–185 |doi=10.1093/oxfordjournals.ejil.a035802}}</ref> Opinioni gjithashtu e shtriu parimin e ''uti possidetis'' në ish-Jugosllavi për herë të parë. <ref>Harris, D. Cases and materials on International Law. 106-107</ref>
=== Opinioni nr. 3 (Kufijtë) ===
Më 20 nëntor 1991 Lord Carrington pyeti: "A mund të konsiderohen [[Kufiri|kufijtë]] e brendshëm midis [[Republika Socialiste e Kroacisë|Kroacisë]] dhe [[Republika Socialiste e Serbisë|Serbisë]] dhe midis [[Republika Socialiste e Bosnjës dhe Hercegovinës|Bosnje-Hercegovinës]] dhe Serbisë si kufij në kuptimin e [[Ligji ndërkombëtar|së drejtës ndërkombëtare]] publike?" Duke zbatuar parimin e ''uti possidetis juris'', komisioni konkludoi më 11 janar 1992, "Kufijtë midis Kroacisë dhe Serbisë, midis Bosnje-Hercegovinës dhe Serbisë, dhe ndoshta [[Pavarësia|shteteve të tjera të pavarura]] fqinje nuk mund të ndryshohen, përveçse me [[Kontrata|marrëveshje]] të arritur lirisht... Me përjashtim të rasteve kur është rënë dakord ndryshe, kufijtë e mëparshëm bëhen kufij të mbrojtur nga e drejta ndërkombëtare”. <ref name="radan">{{Cite journal |last=Peter Radan |date=April 2000 |title=Post-Secession International Borders: A Critical Analysis of the Opinions of the Badinter Arbitration Commission |url=http://www.austlii.edu.au/au/journals/MULR/2000/3.html |journal=[[Melbourne University Law Review]] |volume=24 |issue=1 |pages=50–76}}</ref>
=== Opinioni nr. 4 (Bosnje dhe Hercegovinë) ===
Komisioni u pyet nëse duhet të njihet pavarësia e Bosnje dhe Hercegovinës. Komisioni vendosi kundër njohjes sepse, ndryshe nga republikat e tjera që kërkonin pavarësinë, Bosnja dhe Hercegovina nuk kishte mbajtur ende një referendum për pavarësinë. <ref name="rich">{{Cite journal |last=Roland Rich |year=1993 |title=Recognition of States: The Collapse of Yugoslavia and the Soviet Union |url=http://www.ejil.org/pdfs/4/1/1207.pdf |url-status=dead |journal=European Journal of International Law |volume=4 |issue=1 |pages=36–65 |doi=10.1093/oxfordjournals.ejil.a035834 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120421143955/http://www.ejil.org/pdfs/4/1/1207.pdf |archive-date=April 21, 2012 |access-date=November 30, 2011}}</ref>
=== Opinioni nr. 5 (Kroaci) ===
Komisioni shqyrtoi kërkesën e Kroacisë për njohjen e pavarësisë së saj. Komisioni vendosi që pavarësia e Kroacisë nuk duhet të njihet ende sepse Kushtetuta e re kroate nuk përfshin mbrojtjen për pakicat e kërkuara nga Komuniteti Evropian. Në përgjigje të këtij vendimi, presidenti i Kroacisë i shkroi Badinterit për t'i dhënë garanci se deficiti do të korrigjohej dhe më pas Komuniteti Evropian e njohu Kroacinë. <ref name="rich">{{Cite journal |last=Roland Rich |year=1993 |title=Recognition of States: The Collapse of Yugoslavia and the Soviet Union |url=http://www.ejil.org/pdfs/4/1/1207.pdf |url-status=dead |journal=European Journal of International Law |volume=4 |issue=1 |pages=36–65 |doi=10.1093/oxfordjournals.ejil.a035834 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120421143955/http://www.ejil.org/pdfs/4/1/1207.pdf |archive-date=April 21, 2012 |access-date=November 30, 2011}}</ref>
=== Opinioni nr. 6 (Maqedoni) ===
Komisioni rekomandoi që Komuniteti Evropian të pranojë kërkesën e Republikës së Maqedonisë së atëhershme për njohje, pasi Republika i kishte dhënë garancitë e nevojshme për respektimin e të drejtave të njeriut dhe paqes dhe sigurisë ndërkombëtare. Megjithatë, Komuniteti Evropian fillimisht hezitoi të pranonte rekomandimet për shkak të kundërshtimit grek . <ref>{{Cite web |last=Evangelos Kofos |year=1999 |editor-last=James Pettifer |title=Greece's Macedonian Adventure: The Controversy over FYROM's Independence and Recognition |url=http://www.myriobiblos.gr/texts/english/kofos_adventure_3.htm |publisher=Macmillan Press Ltd}}</ref>
=== Opinioni nr. 7 (Slloveni) ===
Komisioni rekomandoi që Komuniteti Evropian të njohë Slloveninë.
=== Vendim i ndërmjetëm ===
Komisioni hodhi poshtë kundërshtimet serbe dhe malazeze për kompetencën e tij për t'iu përgjigjur tre referencave që kishte marrë nga Lord Carrington, të cilat rezultuan në Opinionet 8, 9 dhe 10.
=== Opinioni nr. 8 (Përfundimi i procesit të shpërbërjes së RSFJ-së) ===
Komisioni vendosi që procesi ligjor i shpërbërjes së RSFJ-së kishte përfunduar dhe kështu RSFJ nuk ekzistonte më.
Komisioni konsideroi se sukcesioni shtetëror, që rezulton nga ndërprerja e RSFJ-së, duhet të zgjidhet. Ai vendosi që ajo të zgjidhet me marrëveshje të ndërsjellë midis disa shteteve pasardhëse, me një ndarje të drejtë të aseteve dhe detyrimeve ndërkombëtare të ish-RSFJ-së. Gjithashtu vendosi që anëtarësimi i RSFJ-së në organizatat ndërkombëtare nuk mund të vazhdojë nga asnjë shtet pasardhës, por secili shtet duhet të aplikojë sërish për anëtarësim.
=== Opinioni nr. 10 (Republika Federale e Jugosllavisë - Serbi dhe Mali i Zi) ===
Në këtë vendim, Komisioni vendosi se RFJ-ja (Serbia dhe Mali i Zi) ligjërisht nuk mund të konsiderohet si vazhdimësi e ish-RSFJ-së, por ajo ishte një shtet i ri. Kështu, Komuniteti Evropian nuk duhet ta njohë automatikisht RFJ-në, por të zbatojë të njëjtat kritere si për njohjen e shteteve të tjera pas RSFJ-së.
== Teksti ==
Teksti i dhjetë opinioneve të para të Komisionit Badinter është botuar në ''Gazetën Evropiane të së Drejtës Ndërkombëtare'' . Opinionet 1-3 janë riprodhuar në 3 EJIL 1 (1992) f. 182ff ( [https://archive.today/20120709210537/http://ejil.oxfordjournals.org/cgi/reprint/3/1/178 disponohet online] ose falas në [https://web.archive.org/web/20091230033211/http://www.ejil.org/pdfs/3/1/1175.pdf] ). Opinionet 4-10 janë riprodhuar në 4 EJIL 1 (1993) f. 74ff ( [https://archive.today/20130113031433/http://ejil.oxfordjournals.org/cgi/reprint/4/1/66 i disponueshëm në internet] ).
== Kritika e Opinionit Nr. 3 ==
Peter Radan, një akademik juridik australian me origjinë serbe, ka kritikuar interpretimin e Komisionit Badinter të Kushtetutës së RSFJ-së. Përveç parimeve të së drejtës ndërkombëtare, Komisioni i Badinterit u përpoq të justifikonte rëndësinë e Parimit të Kufijve të Badinterit duke iu referuar nenit 5 të Kushtetutës së Jugosllavisë të vitit 1974. Komisioni tha se Parimi i Kufijve të Badinterit zbatohet edhe më lehtë për Republikat pasi paragrafi i dytë dhe i katërt i nenit 5 të Kushtetutës së RSFJ-së përcaktonin se territoret dhe kufijtë e republikave nuk mund të ndryshohen pa pëlqimin e tyre.
Neni 5 përcakton:
(1) Territori i RSFJ-së është i pandashëm dhe përbëhet nga territoret e republikave të saj socialiste.
(2) Territori i një republike nuk mund të ndryshohet pa pëlqimin e asaj republike, dhe territori i një krahine autonome - pa pëlqimin e asaj krahine autonome.
(3) Një kufi i RSFJ-së nuk mund të ndryshohet pa pëlqimin e të gjitha republikave dhe krahinave autonome.
(4) Kufiri ndërmjet republikave mund të ndryshohet vetëm në bazë të marrëveshjes së tyre, dhe në rastin e një kufiri të një krahine autonome - në bazë të pajtimit të saj.
Duke iu referuar nenit 5, kritika e tij është se Komisioni i Badinterit ishte fajtor për citime selektive.
Arsyeja e Radanit për këtë mendim është se duke u mbështetur në paragrafët 2 dhe 4 të nenit 5, Komisioni i Badinterit ka injoruar dispozitat e paragrafëve 1 dhe 3. Duke vepruar kështu, ajo justifikonte ndarjen e RSFJ-së dhe ndryshimin e kufijve të saj ndërkombëtarë në kundërshtim me paragrafët 1 dhe 3. Radan argumenton se integriteti territorial i republikave dhe shenjtëria e kufijve të tyre të përmendur në paragrafët 2 dhe 4 të nenit 5 zbatohen vetëm në kontekstin e shtetit jugosllav, integriteti territorial dhe kufijtë e të cilit mbetën në vend. Sipas Radanit, një republikë që kërkon të shkelë dispozitat e paragrafëve 1 dhe 3 të nenit 5 vështirë se mund të korrë garancitë e përfshira në paragrafët 2 dhe 4. Rrjedhimisht, ai argumenton se neni 5 nuk ofron mbështetje për zbatimin e Parimit të Kufijve të Badinterit për fragmentimin e RSFJ-së.
== Shih edhe ==
b Bazuar në analizën e mësipërme të arsyetimit të Komisionit të Badinterit në Opinionin nr. 3, Radan arrin në përfundimin se as parimet e së drejtës ndërkombëtare për respektimin e status quo-së dhe uti possidetis territoriale dhe as dispozitat e nenit 5 të Kushtetutës së RSFJ-së 1974 nuk japin ndonjë justifikim. për Parimin e Kufijve të Badinterit " dhe se në rivizatimin e kufijve të rinj midis shteteve të pavarura "mund të jetë e nevojshme edhe të lehtësohen transferimet e rregullta dhe vullnetare të pjesëve të popullsisë." <ref name="radan" />
* [[Shpërbërja e Jugosllavisë]]
* [[Vendimi i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë për Kosovën|Mendimi këshillues i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë për shpalljen e pavarësisë së Kosovës]]
* [[Memorandumi SANU|Memorandum i Akademisë Serbe të Shkencave dhe Arteve]]
== Linqe te jashtme ==
* [https://www.un.org/icty/transe54/050214IT.htm Dëshmia e Vladislav Jovanoviqit] në gjyqin e Millosheviqit [[Gjykata e Hagës për ish Jugosllavinë|të ICTY]], 14 shkurt 2005
[[Kategoria:Marrëdhëniet e jashtme të Bashkimit Evropian]]
[[Kategoria:Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë]]
[[Kategoria:Historia politike e Malit të Zi]]
[[Kategoria:Vetitë CS1: Burime në rusisht (ru)]]
[[Kategoria:Historia politike e Maqedonisë Veriore]]
[[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]]
jq9hgyckc0tlc051kkd7vrq39zngocz
2659010
2659009
2024-04-25T20:43:25Z
Edukatori
112234
Edukatori zhvendosi faqen [[Komisioni i Arbitrazhit të Konferencës së Paqes për Jugosllavinë]] tek [[Komisioni i Badinterit]]
wikitext
text/x-wiki
'''Komisioni i Badinterit''' ose '''Komiteti i Arbitrazhit i Konferencës për Jugosllavinë''' ishte një organ arbitrazhi i krijuar nga [[Këshilli i Bashkimit Evropian|Këshilli i Ministrave]] të [[Komuniteti Ekonomik Evropian|Komunitetit Ekonomik Evropian]] (EEC) më 27 gusht 1991 për t'i ofruar konferencës mbi Jugosllavinë këshilla ligjore. [[Robert Badinter]] u emërua kryetar i Komisionit pesë anëtarësh të përbërë nga kryetarë të Gjykatave Kushtetuese në EEC. Komisioni i Arbitrazhit ka dhënë pesëmbëdhjetë opinione mbi "çështjet kryesore ligjore" të ngritura nga konflikti midis disa republikave të [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë]] (RSFJ). <ref name="pellet">{{Cite journal |last=Allain Pellet |year=1992 |title=The Opinions of the Badinter Arbitration Committee: A Second Breath for the Self-Determination of Peoples |url=http://ejil.org/pdfs/3/1/1175.pdf |journal=European Journal of International Law |volume=3 |issue=1 |pages=178–185 |doi=10.1093/oxfordjournals.ejil.a035802}}</ref>
b Në vitet 1990-1991, kontradiktat midis [[Republika Socialiste e Serbisë|Serbisë]] dhe republikave të tjera brenda Jugosllavisë federale ( [[Republika Socialiste e Sllovenisë|Sllovenia]] dhe [[Republika Socialiste e Kroacisë|Kroacia]] ), konfliktet ekonomike, politike dhe më pas etno-territoriale filluan të rriten.
== Sfondi ==
Në referendumin e pavarësisë sllovene të vitit 1990, një shumicë dërrmuese e banorëve votuan për pavarësinë e republikës, <ref name="Katalog20">{{Cite book |last=Alenka Starman |url=http://arhiv.mm.gov.si/vlada/20/pdf/KATALOG-20_obletnica_plebiscita.pdf |title=Razstava Arhiva Republike Slovenije ob 20. obletnici plebiscita za samostojno in neodvisno Republiko Slovenijo |last2=Jernej Križnar |publisher=Archives of the Republic of Slovenia |year=2010 |isbn=978-961-6638-14-2 |page=47 |language=sl |trans-title=An Exhibition of the Archives of the Republic of Slovenia on the Occasion of the 20th Anniversary of the Plebiscite for the Sovereign and Independent Slovenia |chapter=Po plebiscitu / After the Plebiscite}}</ref> <ref>{{Cite journal |last=Lajh |first=Damjan |last2=Krašovec |first2=Alenka |date=30 March 2003 |title=Referendum Briefing No 3 |url=https://www.sussex.ac.uk/webteam/gateway/file.php?name=epern-ref-no-3.pdf&site=266 |journal=Opposing Europe Research Network |publisher=University of Sussex}}</ref> rezultate të ngjashme u panë në referendumin e pavarësisë kroate të vitit 1991, <ref name="Referendum-1991-result">{{Cite web |date=22 May 1991 |title=Izviješće o provedenom referendumu |trans-title=Report on performed referendum |url=http://www.izbori.hr/arhiva/pdf/1991/1991_Rezultati_Referendum.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120227183944/http://www.izbori.hr/arhiva/pdf/1991/1991_Rezultati_Referendum.pdf |archive-date=27 February 2012 |access-date=27 December 2011 |publisher=State Election Committee |language=hr}}</ref> dhe më 25 qershor 1991, të dyja republikat shpalli pavarësinë. <ref name="Meier">{{Cite book |last=Meier |first=Viktor |url=https://books.google.com/books?id=ef4OS4ZYZKUC&pg=PR14 |title=Yugoslavia: A History of its Demise |date=2005 |publisher=Routledge |isbn=978-1-1346-6510-5 |page=xiv}}</ref> Në fillim të marsit 1991, pati përleshje të armatosura në Pakrac midis kroatëve dhe serbëve. <ref>{{Cite book |last=Ramet |first=Sabrina P. |url=https://books.google.com/books?id=FTw3lEqi2-oC |title=The Three Yugoslavias: State-Building and Legitimation, 1918-2005 |date=2006 |publisher=[[Indiana University Press]] |isbn=978-0-253-34656-8 |location=Bloomington |pages=385 |language=en}}</ref> Njësitë e [[Ushtria Popullore Jugosllave|Ushtrisë Popullore Jugosllave]] u sollën në qytet për të parandaluar përleshjet e mëtejshme. Më 9 mars 1991, protestat në Beograd u shtypën nga ushtria. <ref>{{Cite book |last= |first= |url=https://books.google.com/books?id=7SczBzxA6-IC&pg=PR26 |title=The Yugoslav Crisis in International Law |date=1997 |publisher=[[Cambridge University Press]] |isbn=978-0-521-46304-1 |editor-last=Bethlehem |editor-first=Daniel |volume=1 |publication-place=Cambridge |pages=xxvi |language=en |editor-last2=Weller |editor-first2=Marc |editor-link2=Marc Weller (professor)}}</ref> Më 31 mars 1991, pati një përleshje midis policisë kroate dhe forcave të armatosura nga SAO Krajina <ref>{{Cite journal |last=Соколов В. А. |date=2018 |year=2018 |title=Создание центра боевой подготовки «Голубич» милиции Краины |url= |format= |journal=Обозреватель |type= |series= |language= |volume= |pages=86 |arxiv= |bibcode= |doi= |issn= |pmid= |quote=}}</ref> e themeluar nga [[Serbët në Kroaci|serbët kroatë]] në [[Parku Kombëtar Liqenet e Plitvicës|Parkun Kombëtar të Liqeneve të Plitvicës,]] në të cilën u vranë dy burra. <ref>{{Cite news |last=Radoš |first=Ivica |date=2006-03-30 |title=Obljetnica krvavog Uskrsa 1991.: Posljednje riječi su mu bile: 'Tata, tata' |language=hr |trans-title=1991 Bloody Easter Anniversary: His Last Words were: Dad, Dad |work=[[Jutarnji list]] |url=http://www.jutarnji.hr/obljetnica-krvavog-uskrsa-1991---posljednje-rijeci-su-mu-bile---tata--tata-/25285/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131029190503/http://www.jutarnji.hr/obljetnica-krvavog-uskrsa-1991---posljednje-rijeci-su-mu-bile---tata--tata-/25285/ |archive-date=2013-10-29 |issn=1331-5692 |ref={{harvid|Jutarnji list|30 March 2006}}}}</ref> Këto ngjarje kulmuan me një [[Lufta Dhjetë Ditëshe|konflikt të vogël të armatosur në Slloveni]] dhe fillimin e [[Lufta Kroate për Pavarësi|luftës në Kroaci]] . {{Sfn|Guskova|2001}}
Në fillim të vitit 1991, [[Komuniteti Ekonomik Evropian|Komuniteti Evropian]], duke parashikuar një konflikt të armatosur të afërt në Jugosllavi, ofroi ndihmën e tij ndërmjetësuese për udhëheqjen e RSFJ-së. Pasi qeveria aleate e RSFJ-së ra dakord për ndërmjetësimin e Komunitetit Evropian, ky i fundit kreu një sërë negociatash dhe konsultimesh me palët ndërluftuese. Më 7 korrik 1991 u nënshkrua Marrëveshja e Brionit, e cila i dha fund luftës në Slloveni, nga territori i së cilës u tërhoqën të gjitha njësitë e ushtrisë jugosllave. Marrëveshja parashikonte një moratorium për hyrjen në fuqi të deklaratave të pavarësisë së Sllovenisë dhe Kroacisë për një periudhë tre mujore, si dhe nevojën për fillimin e negociatave për strukturën e ardhshme të Jugosllavisë. Megjithatë, marrëveshja nuk pati asnjë ndikim në ndërprerjen e armiqësive në Kroaci. <ref>{{Cite book |last=O'Shea |first=Brendan |url=https://books.google.com/books?id=KoHQEEDzL5AC |title=The Modern Yugoslav Conflict 1991-1995: Perception, Deception and Dishonesty |date=2005 |publisher=Frank Cass |isbn=978-0-415-35705-0 |location=London |pages=15–16 |language=en}}</ref>
== Anëtarët e komisionit ==
* [[Robert Badinter]], president i Këshillit Kushtetues të Francës
* [[Roman Herzog]], kryetar i Gjykatës Kushtetuese Federale të Gjermanisë
* [[Aldo Corasaniti]], kryetar i Gjykatës Kushtetuese të Italisë
* Francisco Tomás y Valiente, president i Gjykatës Kushtetuese të Spanjës
* Irène Pétry, kryetare e Gjykatës Kushtetuese të Belgjikës
== Opinionet ==
Nga fundi i vitit 1991 deri në mes të vitit 1993, Komisioni i Arbitrazhit dha 15 opinione mbi çështjet ligjore që lindën nga copëtimi i Jugosllavisë. <ref name="radan">{{Cite journal |last=Peter Radan |date=April 2000 |title=Post-Secession International Borders: A Critical Analysis of the Opinions of the Badinter Arbitration Commission |url=http://www.austlii.edu.au/au/journals/MULR/2000/3.html |journal=[[Melbourne University Law Review]] |volume=24 |issue=1 |pages=50–76}}</ref>
=== Opinioni nr. 1 (Shpërbërja e RSFJ-së) ===
Më 20 nëntor 1991 Lord Carrington pyeti nëse shkëputja e disa republikave nga RSFJ e ruajti ekzistencën e saj, siç pretendonin Serbia dhe Mali i Zi, apo shkaktoi shpërbërjen e saj me të gjitha republikat pasardhëse të barabarta të RSFJ-së. Komisioni u përgjigj më 29 nëntor 1991, "Republika Federative Socialiste e Jugosllavisë është në proces shpërbërjeje". <ref name="pellet">{{Cite journal |last=Allain Pellet |year=1992 |title=The Opinions of the Badinter Arbitration Committee: A Second Breath for the Self-Determination of Peoples |url=http://ejil.org/pdfs/3/1/1175.pdf |journal=European Journal of International Law |volume=3 |issue=1 |pages=178–185 |doi=10.1093/oxfordjournals.ejil.a035802}}</ref>
=== Opinioni nr. 2 (Vetëvendosje) ===
Më 20 nëntor 1991 Lord Carrington pyeti: "A ka të drejtën e [[Vetëvendosja|vetëvendosjes]] popullsia [[Serbët|serbe]] në [[Kroacia|Kroaci]] dhe [[Bosnja dhe Hercegovina|Bosnje dhe Hercegovinë]], si një nga popujt përbërës të Jugosllavisë?" Komisioni konkludoi më 11 janar 1992 "që popullsia serbe në Bosnje dhe Hercegovinë dhe Kroaci ka të drejtë për të gjitha të drejtat në lidhje me [[Pakica kombëtare|pakicat]] dhe grupet etnike ... Republikat duhet t'u ofrojnë anëtarëve të atyre pakicave dhe grupeve etnike të gjitha [[të drejtat e njeriut]] dhe liritë themelore të njohura në [[Ligji ndërkombëtar|të drejtën ndërkombëtare]], duke përfshirë, aty ku është e përshtatshme, të drejtën për të zgjedhur [[Kombësia|shtetësinë]] e tyre”. <ref name="pellet">{{Cite journal |last=Allain Pellet |year=1992 |title=The Opinions of the Badinter Arbitration Committee: A Second Breath for the Self-Determination of Peoples |url=http://ejil.org/pdfs/3/1/1175.pdf |journal=European Journal of International Law |volume=3 |issue=1 |pages=178–185 |doi=10.1093/oxfordjournals.ejil.a035802}}</ref> Opinioni gjithashtu e shtriu parimin e ''uti possidetis'' në ish-Jugosllavi për herë të parë. <ref>Harris, D. Cases and materials on International Law. 106-107</ref>
=== Opinioni nr. 3 (Kufijtë) ===
Më 20 nëntor 1991 Lord Carrington pyeti: "A mund të konsiderohen [[Kufiri|kufijtë]] e brendshëm midis [[Republika Socialiste e Kroacisë|Kroacisë]] dhe [[Republika Socialiste e Serbisë|Serbisë]] dhe midis [[Republika Socialiste e Bosnjës dhe Hercegovinës|Bosnje-Hercegovinës]] dhe Serbisë si kufij në kuptimin e [[Ligji ndërkombëtar|së drejtës ndërkombëtare]] publike?" Duke zbatuar parimin e ''uti possidetis juris'', komisioni konkludoi më 11 janar 1992, "Kufijtë midis Kroacisë dhe Serbisë, midis Bosnje-Hercegovinës dhe Serbisë, dhe ndoshta [[Pavarësia|shteteve të tjera të pavarura]] fqinje nuk mund të ndryshohen, përveçse me [[Kontrata|marrëveshje]] të arritur lirisht... Me përjashtim të rasteve kur është rënë dakord ndryshe, kufijtë e mëparshëm bëhen kufij të mbrojtur nga e drejta ndërkombëtare”. <ref name="radan">{{Cite journal |last=Peter Radan |date=April 2000 |title=Post-Secession International Borders: A Critical Analysis of the Opinions of the Badinter Arbitration Commission |url=http://www.austlii.edu.au/au/journals/MULR/2000/3.html |journal=[[Melbourne University Law Review]] |volume=24 |issue=1 |pages=50–76}}</ref>
=== Opinioni nr. 4 (Bosnje dhe Hercegovinë) ===
Komisioni u pyet nëse duhet të njihet pavarësia e Bosnje dhe Hercegovinës. Komisioni vendosi kundër njohjes sepse, ndryshe nga republikat e tjera që kërkonin pavarësinë, Bosnja dhe Hercegovina nuk kishte mbajtur ende një referendum për pavarësinë. <ref name="rich">{{Cite journal |last=Roland Rich |year=1993 |title=Recognition of States: The Collapse of Yugoslavia and the Soviet Union |url=http://www.ejil.org/pdfs/4/1/1207.pdf |url-status=dead |journal=European Journal of International Law |volume=4 |issue=1 |pages=36–65 |doi=10.1093/oxfordjournals.ejil.a035834 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120421143955/http://www.ejil.org/pdfs/4/1/1207.pdf |archive-date=April 21, 2012 |access-date=November 30, 2011}}</ref>
=== Opinioni nr. 5 (Kroaci) ===
Komisioni shqyrtoi kërkesën e Kroacisë për njohjen e pavarësisë së saj. Komisioni vendosi që pavarësia e Kroacisë nuk duhet të njihet ende sepse Kushtetuta e re kroate nuk përfshin mbrojtjen për pakicat e kërkuara nga Komuniteti Evropian. Në përgjigje të këtij vendimi, presidenti i Kroacisë i shkroi Badinterit për t'i dhënë garanci se deficiti do të korrigjohej dhe më pas Komuniteti Evropian e njohu Kroacinë. <ref name="rich">{{Cite journal |last=Roland Rich |year=1993 |title=Recognition of States: The Collapse of Yugoslavia and the Soviet Union |url=http://www.ejil.org/pdfs/4/1/1207.pdf |url-status=dead |journal=European Journal of International Law |volume=4 |issue=1 |pages=36–65 |doi=10.1093/oxfordjournals.ejil.a035834 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120421143955/http://www.ejil.org/pdfs/4/1/1207.pdf |archive-date=April 21, 2012 |access-date=November 30, 2011}}</ref>
=== Opinioni nr. 6 (Maqedoni) ===
Komisioni rekomandoi që Komuniteti Evropian të pranojë kërkesën e Republikës së Maqedonisë së atëhershme për njohje, pasi Republika i kishte dhënë garancitë e nevojshme për respektimin e të drejtave të njeriut dhe paqes dhe sigurisë ndërkombëtare. Megjithatë, Komuniteti Evropian fillimisht hezitoi të pranonte rekomandimet për shkak të kundërshtimit grek . <ref>{{Cite web |last=Evangelos Kofos |year=1999 |editor-last=James Pettifer |title=Greece's Macedonian Adventure: The Controversy over FYROM's Independence and Recognition |url=http://www.myriobiblos.gr/texts/english/kofos_adventure_3.htm |publisher=Macmillan Press Ltd}}</ref>
=== Opinioni nr. 7 (Slloveni) ===
Komisioni rekomandoi që Komuniteti Evropian të njohë Slloveninë.
=== Vendim i ndërmjetëm ===
Komisioni hodhi poshtë kundërshtimet serbe dhe malazeze për kompetencën e tij për t'iu përgjigjur tre referencave që kishte marrë nga Lord Carrington, të cilat rezultuan në Opinionet 8, 9 dhe 10.
=== Opinioni nr. 8 (Përfundimi i procesit të shpërbërjes së RSFJ-së) ===
Komisioni vendosi që procesi ligjor i shpërbërjes së RSFJ-së kishte përfunduar dhe kështu RSFJ nuk ekzistonte më.
Komisioni konsideroi se sukcesioni shtetëror, që rezulton nga ndërprerja e RSFJ-së, duhet të zgjidhet. Ai vendosi që ajo të zgjidhet me marrëveshje të ndërsjellë midis disa shteteve pasardhëse, me një ndarje të drejtë të aseteve dhe detyrimeve ndërkombëtare të ish-RSFJ-së. Gjithashtu vendosi që anëtarësimi i RSFJ-së në organizatat ndërkombëtare nuk mund të vazhdojë nga asnjë shtet pasardhës, por secili shtet duhet të aplikojë sërish për anëtarësim.
=== Opinioni nr. 10 (Republika Federale e Jugosllavisë - Serbi dhe Mali i Zi) ===
Në këtë vendim, Komisioni vendosi se RFJ-ja (Serbia dhe Mali i Zi) ligjërisht nuk mund të konsiderohet si vazhdimësi e ish-RSFJ-së, por ajo ishte një shtet i ri. Kështu, Komuniteti Evropian nuk duhet ta njohë automatikisht RFJ-në, por të zbatojë të njëjtat kritere si për njohjen e shteteve të tjera pas RSFJ-së.
== Teksti ==
Teksti i dhjetë opinioneve të para të Komisionit Badinter është botuar në ''Gazetën Evropiane të së Drejtës Ndërkombëtare'' . Opinionet 1-3 janë riprodhuar në 3 EJIL 1 (1992) f. 182ff ( [https://archive.today/20120709210537/http://ejil.oxfordjournals.org/cgi/reprint/3/1/178 disponohet online] ose falas në [https://web.archive.org/web/20091230033211/http://www.ejil.org/pdfs/3/1/1175.pdf] ). Opinionet 4-10 janë riprodhuar në 4 EJIL 1 (1993) f. 74ff ( [https://archive.today/20130113031433/http://ejil.oxfordjournals.org/cgi/reprint/4/1/66 i disponueshëm në internet] ).
== Kritika e Opinionit Nr. 3 ==
Peter Radan, një akademik juridik australian me origjinë serbe, ka kritikuar interpretimin e Komisionit Badinter të Kushtetutës së RSFJ-së. Përveç parimeve të së drejtës ndërkombëtare, Komisioni i Badinterit u përpoq të justifikonte rëndësinë e Parimit të Kufijve të Badinterit duke iu referuar nenit 5 të Kushtetutës së Jugosllavisë të vitit 1974. Komisioni tha se Parimi i Kufijve të Badinterit zbatohet edhe më lehtë për Republikat pasi paragrafi i dytë dhe i katërt i nenit 5 të Kushtetutës së RSFJ-së përcaktonin se territoret dhe kufijtë e republikave nuk mund të ndryshohen pa pëlqimin e tyre.
Neni 5 përcakton:
(1) Territori i RSFJ-së është i pandashëm dhe përbëhet nga territoret e republikave të saj socialiste.
(2) Territori i një republike nuk mund të ndryshohet pa pëlqimin e asaj republike, dhe territori i një krahine autonome - pa pëlqimin e asaj krahine autonome.
(3) Një kufi i RSFJ-së nuk mund të ndryshohet pa pëlqimin e të gjitha republikave dhe krahinave autonome.
(4) Kufiri ndërmjet republikave mund të ndryshohet vetëm në bazë të marrëveshjes së tyre, dhe në rastin e një kufiri të një krahine autonome - në bazë të pajtimit të saj.
Duke iu referuar nenit 5, kritika e tij është se Komisioni i Badinterit ishte fajtor për citime selektive.
Arsyeja e Radanit për këtë mendim është se duke u mbështetur në paragrafët 2 dhe 4 të nenit 5, Komisioni i Badinterit ka injoruar dispozitat e paragrafëve 1 dhe 3. Duke vepruar kështu, ajo justifikonte ndarjen e RSFJ-së dhe ndryshimin e kufijve të saj ndërkombëtarë në kundërshtim me paragrafët 1 dhe 3. Radan argumenton se integriteti territorial i republikave dhe shenjtëria e kufijve të tyre të përmendur në paragrafët 2 dhe 4 të nenit 5 zbatohen vetëm në kontekstin e shtetit jugosllav, integriteti territorial dhe kufijtë e të cilit mbetën në vend. Sipas Radanit, një republikë që kërkon të shkelë dispozitat e paragrafëve 1 dhe 3 të nenit 5 vështirë se mund të korrë garancitë e përfshira në paragrafët 2 dhe 4. Rrjedhimisht, ai argumenton se neni 5 nuk ofron mbështetje për zbatimin e Parimit të Kufijve të Badinterit për fragmentimin e RSFJ-së.
== Shih edhe ==
b Bazuar në analizën e mësipërme të arsyetimit të Komisionit të Badinterit në Opinionin nr. 3, Radan arrin në përfundimin se as parimet e së drejtës ndërkombëtare për respektimin e status quo-së dhe uti possidetis territoriale dhe as dispozitat e nenit 5 të Kushtetutës së RSFJ-së 1974 nuk japin ndonjë justifikim. për Parimin e Kufijve të Badinterit " dhe se në rivizatimin e kufijve të rinj midis shteteve të pavarura "mund të jetë e nevojshme edhe të lehtësohen transferimet e rregullta dhe vullnetare të pjesëve të popullsisë." <ref name="radan" />
* [[Shpërbërja e Jugosllavisë]]
* [[Vendimi i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë për Kosovën|Mendimi këshillues i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë për shpalljen e pavarësisë së Kosovës]]
* [[Memorandumi SANU|Memorandum i Akademisë Serbe të Shkencave dhe Arteve]]
== Linqe te jashtme ==
* [https://www.un.org/icty/transe54/050214IT.htm Dëshmia e Vladislav Jovanoviqit] në gjyqin e Millosheviqit [[Gjykata e Hagës për ish Jugosllavinë|të ICTY]], 14 shkurt 2005
[[Kategoria:Marrëdhëniet e jashtme të Bashkimit Evropian]]
[[Kategoria:Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë]]
[[Kategoria:Historia politike e Malit të Zi]]
[[Kategoria:Vetitë CS1: Burime në rusisht (ru)]]
[[Kategoria:Historia politike e Maqedonisë Veriore]]
[[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]]
jq9hgyckc0tlc051kkd7vrq39zngocz
2659012
2659010
2024-04-25T20:47:29Z
Edukatori
112234
wikitext
text/x-wiki
'''Komisioni i Badinterit''' ose '''Komiteti i Arbitrazhit i Konferencës për Jugosllavinë''' ishte një organ arbitrazhi i krijuar nga [[Këshilli i Bashkimit Evropian|Këshilli i Ministrave]] të [[Komuniteti Ekonomik Evropian|Komunitetit Ekonomik Evropian]] (EEC) më 27 gusht 1991 për t'i ofruar konferencës mbi Jugosllavinë këshilla ligjore. [[Robert Badinter]] u emërua kryetar i Komisionit pesë anëtarësh të përbërë nga kryetarë të Gjykatave Kushtetuese në EEC. Komisioni i Arbitrazhit ka dhënë pesëmbëdhjetë opinione mbi "çështjet kryesore ligjore" të ngritura nga konflikti midis disa republikave të [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë]] (RSFJ). <ref name="pellet">{{Cite journal |last=Allain Pellet |year=1992 |title=The Opinions of the Badinter Arbitration Committee: A Second Breath for the Self-Determination of Peoples |url=http://ejil.org/pdfs/3/1/1175.pdf |journal=European Journal of International Law |volume=3 |issue=1 |pages=178–185 |doi=10.1093/oxfordjournals.ejil.a035802}}</ref>
== Sfondi ==
Në vitet 1990-1991, kontradiktat midis [[Republika Socialiste e Serbisë|Serbisë]] dhe republikave të tjera brenda Jugosllavisë federale ( [[Republika Socialiste e Sllovenisë|Sllovenia]] dhe [[Republika Socialiste e Kroacisë|Kroacia]] ), konfliktet ekonomike, politike dhe më pas etno-territoriale filluan të rriten.
Në referendumin e pavarësisë sllovene të vitit 1990, një shumicë dërrmuese e banorëve votuan për pavarësinë e republikës, <ref name="Katalog20">{{Cite book |last=Alenka Starman |url=http://arhiv.mm.gov.si/vlada/20/pdf/KATALOG-20_obletnica_plebiscita.pdf |title=Razstava Arhiva Republike Slovenije ob 20. obletnici plebiscita za samostojno in neodvisno Republiko Slovenijo |last2=Jernej Križnar |publisher=Archives of the Republic of Slovenia |year=2010 |isbn=978-961-6638-14-2 |page=47 |language=sl |trans-title=An Exhibition of the Archives of the Republic of Slovenia on the Occasion of the 20th Anniversary of the Plebiscite for the Sovereign and Independent Slovenia |chapter=Po plebiscitu / After the Plebiscite}}</ref> <ref>{{Cite journal |last=Lajh |first=Damjan |last2=Krašovec |first2=Alenka |date=30 March 2003 |title=Referendum Briefing No 3 |url=https://www.sussex.ac.uk/webteam/gateway/file.php?name=epern-ref-no-3.pdf&site=266 |journal=Opposing Europe Research Network |publisher=University of Sussex}}</ref> rezultate të ngjashme u panë në referendumin e pavarësisë kroate të vitit 1991, <ref name="Referendum-1991-result">{{Cite web |date=22 May 1991 |title=Izviješće o provedenom referendumu |trans-title=Report on performed referendum |url=http://www.izbori.hr/arhiva/pdf/1991/1991_Rezultati_Referendum.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120227183944/http://www.izbori.hr/arhiva/pdf/1991/1991_Rezultati_Referendum.pdf |archive-date=27 February 2012 |access-date=27 December 2011 |publisher=State Election Committee |language=hr}}</ref> dhe më 25 qershor 1991, të dyja republikat shpalli pavarësinë. <ref name="Meier">{{Cite book |last=Meier |first=Viktor |url=https://books.google.com/books?id=ef4OS4ZYZKUC&pg=PR14 |title=Yugoslavia: A History of its Demise |date=2005 |publisher=Routledge |isbn=978-1-1346-6510-5 |page=xiv}}</ref> Në fillim të marsit 1991, pati përleshje të armatosura në Pakrac midis kroatëve dhe serbëve. <ref>{{Cite book |last=Ramet |first=Sabrina P. |url=https://books.google.com/books?id=FTw3lEqi2-oC |title=The Three Yugoslavias: State-Building and Legitimation, 1918-2005 |date=2006 |publisher=[[Indiana University Press]] |isbn=978-0-253-34656-8 |location=Bloomington |pages=385 |language=en}}</ref> Njësitë e [[Ushtria Popullore Jugosllave|Ushtrisë Popullore Jugosllave]] u sollën në qytet për të parandaluar përleshjet e mëtejshme. Më 9 mars 1991, protestat në Beograd u shtypën nga ushtria. <ref>{{Cite book |last= |first= |url=https://books.google.com/books?id=7SczBzxA6-IC&pg=PR26 |title=The Yugoslav Crisis in International Law |date=1997 |publisher=[[Cambridge University Press]] |isbn=978-0-521-46304-1 |editor-last=Bethlehem |editor-first=Daniel |volume=1 |publication-place=Cambridge |pages=xxvi |language=en |editor-last2=Weller |editor-first2=Marc |editor-link2=Marc Weller (professor)}}</ref> Më 31 mars 1991, pati një përleshje midis policisë kroate dhe forcave të armatosura nga SAO Krajina <ref>{{Cite journal |last=Соколов В. А. |date=2018 |year=2018 |title=Создание центра боевой подготовки «Голубич» милиции Краины |url= |format= |journal=Обозреватель |type= |series= |language= |volume= |pages=86 |arxiv= |bibcode= |doi= |issn= |pmid= |quote=}}</ref> e themeluar nga [[Serbët në Kroaci|serbët kroatë]] në [[Parku Kombëtar Liqenet e Plitvicës|Parkun Kombëtar të Liqeneve të Plitvicës,]] në të cilën u vranë dy burra. <ref>{{Cite news |last=Radoš |first=Ivica |date=2006-03-30 |title=Obljetnica krvavog Uskrsa 1991.: Posljednje riječi su mu bile: 'Tata, tata' |language=hr |trans-title=1991 Bloody Easter Anniversary: His Last Words were: Dad, Dad |work=[[Jutarnji list]] |url=http://www.jutarnji.hr/obljetnica-krvavog-uskrsa-1991---posljednje-rijeci-su-mu-bile---tata--tata-/25285/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131029190503/http://www.jutarnji.hr/obljetnica-krvavog-uskrsa-1991---posljednje-rijeci-su-mu-bile---tata--tata-/25285/ |archive-date=2013-10-29 |issn=1331-5692 |ref={{harvid|Jutarnji list|30 March 2006}}}}</ref> Këto ngjarje kulmuan me një [[Lufta Dhjetë Ditëshe|konflikt të vogël të armatosur në Slloveni]] dhe fillimin e [[Lufta Kroate për Pavarësi|luftës në Kroaci]] . {{Sfn|Guskova|2001}}
Në fillim të vitit 1991, [[Komuniteti Ekonomik Evropian|Komuniteti Evropian]], duke parashikuar një konflikt të armatosur të afërt në Jugosllavi, ofroi ndihmën e tij ndërmjetësuese për udhëheqjen e RSFJ-së. Pasi qeveria aleate e RSFJ-së ra dakord për ndërmjetësimin e Komunitetit Evropian, ky i fundit kreu një sërë negociatash dhe konsultimesh me palët ndërluftuese. Më 7 korrik 1991 u nënshkrua Marrëveshja e Brionit, e cila i dha fund luftës në Slloveni, nga territori i së cilës u tërhoqën të gjitha njësitë e ushtrisë jugosllave. Marrëveshja parashikonte një moratorium për hyrjen në fuqi të deklaratave të pavarësisë së Sllovenisë dhe Kroacisë për një periudhë tre mujore, si dhe nevojën për fillimin e negociatave për strukturën e ardhshme të Jugosllavisë. Megjithatë, marrëveshja nuk pati asnjë ndikim në ndërprerjen e armiqësive në Kroaci. <ref>{{Cite book |last=O'Shea |first=Brendan |url=https://books.google.com/books?id=KoHQEEDzL5AC |title=The Modern Yugoslav Conflict 1991-1995: Perception, Deception and Dishonesty |date=2005 |publisher=Frank Cass |isbn=978-0-415-35705-0 |location=London |pages=15–16 |language=en}}</ref>
== Anëtarët e komisionit ==
* [[Robert Badinter]], president i Këshillit Kushtetues të Francës
* [[Roman Herzog]], kryetar i Gjykatës Kushtetuese Federale të Gjermanisë
* [[Aldo Corasaniti]], kryetar i Gjykatës Kushtetuese të Italisë
* Francisco Tomás y Valiente, president i Gjykatës Kushtetuese të Spanjës
* Irène Pétry, kryetare e Gjykatës Kushtetuese të Belgjikës
== Opinionet ==
Nga fundi i vitit 1991 deri në mes të vitit 1993, Komisioni i Arbitrazhit dha 15 opinione mbi çështjet ligjore që lindën nga copëtimi i Jugosllavisë. <ref name="radan">{{Cite journal |last=Peter Radan |date=April 2000 |title=Post-Secession International Borders: A Critical Analysis of the Opinions of the Badinter Arbitration Commission |url=http://www.austlii.edu.au/au/journals/MULR/2000/3.html |journal=[[Melbourne University Law Review]] |volume=24 |issue=1 |pages=50–76}}</ref>
=== Opinioni nr. 1 (Shpërbërja e RSFJ-së) ===
Më 20 nëntor 1991 Lord Carrington pyeti nëse shkëputja e disa republikave nga RSFJ e ruajti ekzistencën e saj, siç pretendonin Serbia dhe Mali i Zi, apo shkaktoi shpërbërjen e saj me të gjitha republikat pasardhëse të barabarta të RSFJ-së. Komisioni u përgjigj më 29 nëntor 1991, "Republika Federative Socialiste e Jugosllavisë është në proces shpërbërjeje". <ref name="pellet">{{Cite journal |last=Allain Pellet |year=1992 |title=The Opinions of the Badinter Arbitration Committee: A Second Breath for the Self-Determination of Peoples |url=http://ejil.org/pdfs/3/1/1175.pdf |journal=European Journal of International Law |volume=3 |issue=1 |pages=178–185 |doi=10.1093/oxfordjournals.ejil.a035802}}</ref>
=== Opinioni nr. 2 (Vetëvendosje) ===
Më 20 nëntor 1991 Lord Carrington pyeti: "A ka të drejtën e [[Vetëvendosja|vetëvendosjes]] popullsia [[Serbët|serbe]] në [[Kroacia|Kroaci]] dhe [[Bosnja dhe Hercegovina|Bosnje dhe Hercegovinë]], si një nga popujt përbërës të Jugosllavisë?" Komisioni konkludoi më 11 janar 1992 "që popullsia serbe në Bosnje dhe Hercegovinë dhe Kroaci ka të drejtë për të gjitha të drejtat në lidhje me [[Pakica kombëtare|pakicat]] dhe grupet etnike ... Republikat duhet t'u ofrojnë anëtarëve të atyre pakicave dhe grupeve etnike të gjitha [[të drejtat e njeriut]] dhe liritë themelore të njohura në [[Ligji ndërkombëtar|të drejtën ndërkombëtare]], duke përfshirë, aty ku është e përshtatshme, të drejtën për të zgjedhur [[Kombësia|shtetësinë]] e tyre”. <ref name="pellet">{{Cite journal |last=Allain Pellet |year=1992 |title=The Opinions of the Badinter Arbitration Committee: A Second Breath for the Self-Determination of Peoples |url=http://ejil.org/pdfs/3/1/1175.pdf |journal=European Journal of International Law |volume=3 |issue=1 |pages=178–185 |doi=10.1093/oxfordjournals.ejil.a035802}}</ref> Opinioni gjithashtu e shtriu parimin e ''uti possidetis'' në ish-Jugosllavi për herë të parë. <ref>Harris, D. Cases and materials on International Law. 106-107</ref>
=== Opinioni nr. 3 (Kufijtë) ===
Më 20 nëntor 1991 Lord Carrington pyeti: "A mund të konsiderohen [[Kufiri|kufijtë]] e brendshëm midis [[Republika Socialiste e Kroacisë|Kroacisë]] dhe [[Republika Socialiste e Serbisë|Serbisë]] dhe midis [[Republika Socialiste e Bosnjës dhe Hercegovinës|Bosnje-Hercegovinës]] dhe Serbisë si kufij në kuptimin e [[Ligji ndërkombëtar|së drejtës ndërkombëtare]] publike?" Duke zbatuar parimin e ''uti possidetis juris'', komisioni konkludoi më 11 janar 1992, "Kufijtë midis Kroacisë dhe Serbisë, midis Bosnje-Hercegovinës dhe Serbisë, dhe ndoshta [[Pavarësia|shteteve të tjera të pavarura]] fqinje nuk mund të ndryshohen, përveçse me [[Kontrata|marrëveshje]] të arritur lirisht... Me përjashtim të rasteve kur është rënë dakord ndryshe, kufijtë e mëparshëm bëhen kufij të mbrojtur nga e drejta ndërkombëtare”. <ref name="radan">{{Cite journal |last=Peter Radan |date=April 2000 |title=Post-Secession International Borders: A Critical Analysis of the Opinions of the Badinter Arbitration Commission |url=http://www.austlii.edu.au/au/journals/MULR/2000/3.html |journal=[[Melbourne University Law Review]] |volume=24 |issue=1 |pages=50–76}}</ref>
=== Opinioni nr. 4 (Bosnje dhe Hercegovinë) ===
Komisioni u pyet nëse duhet të njihet pavarësia e Bosnje dhe Hercegovinës. Komisioni vendosi kundër njohjes sepse, ndryshe nga republikat e tjera që kërkonin pavarësinë, Bosnja dhe Hercegovina nuk kishte mbajtur ende një referendum për pavarësinë. <ref name="rich">{{Cite journal |last=Roland Rich |year=1993 |title=Recognition of States: The Collapse of Yugoslavia and the Soviet Union |url=http://www.ejil.org/pdfs/4/1/1207.pdf |url-status=dead |journal=European Journal of International Law |volume=4 |issue=1 |pages=36–65 |doi=10.1093/oxfordjournals.ejil.a035834 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120421143955/http://www.ejil.org/pdfs/4/1/1207.pdf |archive-date=April 21, 2012 |access-date=November 30, 2011}}</ref>
=== Opinioni nr. 5 (Kroaci) ===
Komisioni shqyrtoi kërkesën e Kroacisë për njohjen e pavarësisë së saj. Komisioni vendosi që pavarësia e Kroacisë nuk duhet të njihet ende sepse Kushtetuta e re kroate nuk përfshin mbrojtjen për pakicat e kërkuara nga Komuniteti Evropian. Në përgjigje të këtij vendimi, presidenti i Kroacisë i shkroi Badinterit për t'i dhënë garanci se deficiti do të korrigjohej dhe më pas Komuniteti Evropian e njohu Kroacinë. <ref name="rich">{{Cite journal |last=Roland Rich |year=1993 |title=Recognition of States: The Collapse of Yugoslavia and the Soviet Union |url=http://www.ejil.org/pdfs/4/1/1207.pdf |url-status=dead |journal=European Journal of International Law |volume=4 |issue=1 |pages=36–65 |doi=10.1093/oxfordjournals.ejil.a035834 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120421143955/http://www.ejil.org/pdfs/4/1/1207.pdf |archive-date=April 21, 2012 |access-date=November 30, 2011}}</ref>
=== Opinioni nr. 6 (Maqedoni) ===
Komisioni rekomandoi që Komuniteti Evropian të pranojë kërkesën e Republikës së Maqedonisë së atëhershme për njohje, pasi Republika i kishte dhënë garancitë e nevojshme për respektimin e të drejtave të njeriut dhe paqes dhe sigurisë ndërkombëtare. Megjithatë, Komuniteti Evropian fillimisht hezitoi të pranonte rekomandimet për shkak të kundërshtimit grek . <ref>{{Cite web |last=Evangelos Kofos |year=1999 |editor-last=James Pettifer |title=Greece's Macedonian Adventure: The Controversy over FYROM's Independence and Recognition |url=http://www.myriobiblos.gr/texts/english/kofos_adventure_3.htm |publisher=Macmillan Press Ltd}}</ref>
=== Opinioni nr. 7 (Slloveni) ===
Komisioni rekomandoi që Komuniteti Evropian të njohë Slloveninë.
=== Vendim i ndërmjetëm ===
Komisioni hodhi poshtë kundërshtimet serbe dhe malazeze për kompetencën e tij për t'iu përgjigjur tre referencave që kishte marrë nga Lord Carrington, të cilat rezultuan në Opinionet 8, 9 dhe 10.
=== Opinioni nr. 8 (Përfundimi i procesit të shpërbërjes së RSFJ-së) ===
Komisioni vendosi që procesi ligjor i shpërbërjes së RSFJ-së kishte përfunduar dhe kështu RSFJ nuk ekzistonte më.
Komisioni konsideroi se sukcesioni shtetëror, që rezulton nga ndërprerja e RSFJ-së, duhet të zgjidhet. Ai vendosi që ajo të zgjidhet me marrëveshje të ndërsjellë midis disa shteteve pasardhëse, me një ndarje të drejtë të aseteve dhe detyrimeve ndërkombëtare të ish-RSFJ-së. Gjithashtu vendosi që anëtarësimi i RSFJ-së në organizatat ndërkombëtare nuk mund të vazhdojë nga asnjë shtet pasardhës, por secili shtet duhet të aplikojë sërish për anëtarësim.
=== Opinioni nr. 10 (Republika Federale e Jugosllavisë - Serbi dhe Mali i Zi) ===
Në këtë vendim, Komisioni vendosi se RFJ-ja (Serbia dhe Mali i Zi) ligjërisht nuk mund të konsiderohet si vazhdimësi e ish-RSFJ-së, por ajo ishte një shtet i ri. Kështu, Komuniteti Evropian nuk duhet ta njohë automatikisht RFJ-në, por të zbatojë të njëjtat kritere si për njohjen e shteteve të tjera pas RSFJ-së.
== Teksti ==
Teksti i dhjetë opinioneve të para të Komisionit Badinter është botuar në ''Gazetën Evropiane të së Drejtës Ndërkombëtare'' . Opinionet 1-3 janë riprodhuar në 3 EJIL 1 (1992) f. 182ff ( [https://archive.today/20120709210537/http://ejil.oxfordjournals.org/cgi/reprint/3/1/178 disponohet online] ose falas në [https://web.archive.org/web/20091230033211/http://www.ejil.org/pdfs/3/1/1175.pdf] ). Opinionet 4-10 janë riprodhuar në 4 EJIL 1 (1993) f. 74ff ( [https://archive.today/20130113031433/http://ejil.oxfordjournals.org/cgi/reprint/4/1/66 i disponueshëm në internet] ).
== Kritika e Opinionit Nr. 3 ==
Peter Radan, një akademik juridik australian me origjinë serbe, ka kritikuar interpretimin e Komisionit Badinter të Kushtetutës së RSFJ-së. Përveç parimeve të së drejtës ndërkombëtare, Komisioni i Badinterit u përpoq të justifikonte rëndësinë e Parimit të Kufijve të Badinterit duke iu referuar nenit 5 të Kushtetutës së Jugosllavisë të vitit 1974. Komisioni tha se Parimi i Kufijve të Badinterit zbatohet edhe më lehtë për Republikat pasi paragrafi i dytë dhe i katërt i nenit 5 të Kushtetutës së RSFJ-së përcaktonin se territoret dhe kufijtë e republikave nuk mund të ndryshohen pa pëlqimin e tyre.
Neni 5 përcakton:
(1) Territori i RSFJ-së është i pandashëm dhe përbëhet nga territoret e republikave të saj socialiste.
(2) Territori i një republike nuk mund të ndryshohet pa pëlqimin e asaj republike, dhe territori i një krahine autonome - pa pëlqimin e asaj krahine autonome.
(3) Një kufi i RSFJ-së nuk mund të ndryshohet pa pëlqimin e të gjitha republikave dhe krahinave autonome.
(4) Kufiri ndërmjet republikave mund të ndryshohet vetëm në bazë të marrëveshjes së tyre, dhe në rastin e një kufiri të një krahine autonome - në bazë të pajtimit të saj.
Duke iu referuar nenit 5, kritika e tij është se Komisioni i Badinterit ishte fajtor për citime selektive.
Arsyeja e Radanit për këtë mendim është se duke u mbështetur në paragrafët 2 dhe 4 të nenit 5, Komisioni i Badinterit ka injoruar dispozitat e paragrafëve 1 dhe 3. Duke vepruar kështu, ajo justifikonte ndarjen e RSFJ-së dhe ndryshimin e kufijve të saj ndërkombëtarë në kundërshtim me paragrafët 1 dhe 3. Radan argumenton se integriteti territorial i republikave dhe shenjtëria e kufijve të tyre të përmendur në paragrafët 2 dhe 4 të nenit 5 zbatohen vetëm në kontekstin e shtetit jugosllav, integriteti territorial dhe kufijtë e të cilit mbetën në vend. Sipas Radanit, një republikë që kërkon të shkelë dispozitat e paragrafëve 1 dhe 3 të nenit 5 vështirë se mund të korrë garancitë e përfshira në paragrafët 2 dhe 4. Rrjedhimisht, ai argumenton se neni 5 nuk ofron mbështetje për zbatimin e Parimit të Kufijve të Badinterit për fragmentimin e RSFJ-së.
Bazuar në analizën e mësipërme të arsyetimit të Komisionit të Badinterit në Opinionin nr. 3, Radan arrin në përfundimin se as parimet e së drejtës ndërkombëtare për respektimin e status quo-së dhe uti possidetis territoriale dhe as dispozitat e nenit 5 të Kushtetutës së RSFJ-së 1974 nuk japin ndonjë justifikim. për Parimin e Kufijve të Badinterit " dhe se në rivizatimin e kufijve të rinj midis shteteve të pavarura "mund të jetë e nevojshme edhe të lehtësohen transferimet e rregullta dhe vullnetare të pjesëve të popullsisë." <ref name="radan" />
== Shih edhe ==
* [[Shpërbërja e Jugosllavisë]]
* [[Vendimi i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë për Kosovën|Mendimi këshillues i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë për shpalljen e pavarësisë së Kosovës]]
* [[Memorandumi SANU|Memorandum i Akademisë Serbe të Shkencave dhe Arteve]]
== Literatura ==
* {{Cite book |last=Guskova |first=Elena |title=История югославского кризиса (1990—2000) |date=2001 |publisher=Russian Law/Russian National Foundation |isbn=5-94191-003-7 |location=Moscow |language=ru |trans-title=Hisory of the Yugoslavian Crysis |chapter=Создание международной конференции по бывшей Югославии |trans-chapter=Establishment of an international conference on the former Yugoslavia |author-link=Elena Guskova}}
* {{cite journal |last1=Pellet |first1=Allain |title=The Opinions of the Badinter Arbitration Committee: A Second Breath for the Self-Determination of Peoples |journal=European Journal of International Law |date=1992 |volume=3 |issue=1 |page=178-185 |doi=10.1093/oxfordjournals.ejil.a035802 |url=http://ejil.org/pdfs/3/1/1175.pdf |access-date=11 January 2024}}
* {{Cite book |last=Ramcharan |first=Bertrand G. |chapter-url=https://books.google.com/books?id=MnwGd5YzCsUC&pg=PA1155 |title=The International Conference on the Former Yugoslavia: Official Papers |date=1997 |publisher=Kluwer Law International |isbn=978-90-411-0436-6 |volume=2 |location=The Hague; London; Boston |pages=1259–1302 |language=en |chapter=Opinions of the Arbitration Commission}}
* {{cite journal |last1=Türk |first1=Danilo |author1-link=Danilo Türk |title=Recognition of States: A Comment |journal=European Journal of International Law |date=1993 |volume=4 |issue=4 |pages=66–91 |doi=10.1093/oxfordjournals.ejil.a035855 |url=http://www.ejil.org/pdfs/4/1/1227.pdf |access-date=11 January 2024}}
== Referime ==
{{reflist}}
== Lidhje të jashtme ==
* [https://www.un.org/icty/transe54/050214IT.htm Dëshmia e Vladislav Jovanoviqit] në gjyqin e Millosheviqit [[Gjykata e Hagës për ish Jugosllavinë|në ICTY]], 14 shkurt 2005
[[Kategoria:Marrëdhëniet e jashtme të Bashkimit Evropian]]
[[Kategoria:Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë]]
[[Kategoria:Historia politike e Malit të Zi]]
[[Kategoria:Vetitë CS1: Burime në rusisht (ru)]]
[[Kategoria:Historia politike e Maqedonisë Veriore]]
1sa80g2o7xruracibug1982bf9xxavh
Komisioni i Arbitrazhit të Konferencës së Paqes për Jugosllavinë
0
353852
2659011
2024-04-25T20:43:25Z
Edukatori
112234
Edukatori zhvendosi faqen [[Komisioni i Arbitrazhit të Konferencës së Paqes për Jugosllavinë]] tek [[Komisioni i Badinterit]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Komisioni i Badinterit]]
5wgpnfz5hfwhaw940r3q9skj727qmg6
Kategoria:Historia politike e Maqedonisë Veriore
14
353853
2659013
2024-04-25T20:48:37Z
Edukatori
112234
Faqe e re: [[Kategoria:Historia e Maqedonisë së Veriut]]
wikitext
text/x-wiki
[[Kategoria:Historia e Maqedonisë së Veriut]]
oi89w21cf96z1v0b3u14bhpawvuk3mm
Sunrise (serial shqip)
0
353854
2659016
2024-04-25T21:02:36Z
Hiperactive35
152449
Faqe e re: __NOINDEX__ Sunrise është një serial i shfaqur në vitin 2021 nga SKYGROUPFILM ku për herë të parë episodat filluan të shfaqën në Kanalin Klan Kosova me 7 episoda si sezon i parë i serisë ku nuk përjashtohet mundësia të shfaqet së shpejti. Ky projekt i është kushtuar të gjithë ushtarëve të vrarë në luftë për çlirimin e Kosovës, viktimave të luftës si dhe përsonave të pagjetur deri me tani.Ky projekt është edhe në bashkëpunim me aktorë serb....
wikitext
text/x-wiki
__NOINDEX__
Sunrise është një serial i shfaqur në vitin 2021 nga SKYGROUPFILM ku për herë të parë episodat filluan të shfaqën në Kanalin Klan Kosova me 7 episoda si sezon i parë i serisë ku nuk përjashtohet mundësia të shfaqet së shpejti. Ky projekt i është kushtuar të gjithë ushtarëve të vrarë në luftë për çlirimin e Kosovës, viktimave të luftës si dhe përsonave të pagjetur deri me tani.Ky projekt është edhe në bashkëpunim me aktorë serb.
Një ekip profesionist legjendar i policisë së Kosovës me një të kaluar të lavdishme e nostalgjike tashmë si zakonisht kanë misionin për ta vazhduar detyrën në tjetër rrafsh për mbrojten e atdheut. Por njëri nga kolegët, Dardani (Shkumbin Sopjani) ndihet i lodhur shpirtërisht paslufte sepse në një masakër iu zhduk djali dhe gruaja dhe nuk dinte fare për fatin e tyre. Por përkrahja e shokëve dhe rrjedhja e ngjarjeve e kthen atë në mesin e shokëve dhe së bashku marrin përsipër një operacion shumë të rrezikshëm ndaj eksponentëve serbë në luftë që kishin dorë në krimet e luftës dhe tërë kjo bëhet pas një zbulimi të fshehtë që ky ekip bën në zyrën e AKI-së të dokumenteve sekrete të BIA-s serbe rreth aktivitetit të tyre kriminal gjatë luftës në Kosovë.Ndonëse operacioni shkon me sukses, Dardani në jetën e tij do merr tjetër kthesë të jetës. Do zbuloj se armiku i tij i ri që po përgaditej të futej në shkollën e re të inteligjencës serbe do ishte djali i tij që iu ishte ndërruar identiteti...
Regjia: Krenar BeleguSkenari: Alban Makolli
Producent ekzekutiv: Shkumbin Sopjani
Producent: Xhavit Tafolli
Drejtor fotografie: Blerim Gjinoci
Toni: Muhamet Veseli
== Referimet ==
{{reflist}}
{{NIA}}
<!-- Këtu do të renditen automatikisht referimet e burimet e përdorura gjatë artikullit. Referimet duhet të vendosen në trupin e artikullit duke përdorur butonin "Citoni", jo këtu. Fshijeni këtë koment përpara se të publikoni ndryshimet por jo stampat {{reflist}} dhe {{NIA}} më sipër. -->
== Lidhjet e jashtme ==
<!-- Këtu mund të vendosni në formë liste adresa faqesh zyrtare serioze që lidhen me temën e trajtuar në artikullin tuaj. -->
t4dbuuh28mlxk8lgr8g1w7lxx4zt89l
Radioaktivitet
0
353855
2659022
2024-04-25T21:10:46Z
Klein Muçi
52109
Klein Muçi zhvendosi faqen [[Radioaktivitet]] tek [[Radioaktiviteti]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Radioaktiviteti]]
63dxq5sbbtpatwwkvbnwqogz001xnir
Diskutim:Radioaktivitet
1
353856
2659024
2024-04-25T21:10:46Z
Klein Muçi
52109
Klein Muçi zhvendosi faqen [[Diskutim:Radioaktivitet]] tek [[Diskutim:Radioaktiviteti]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Diskutim:Radioaktiviteti]]
hwg5c9o964dkw9t7lkmmihv0o0aly0y
Diskutim:Ismail Dardhishta
1
353857
2659026
2024-04-25T21:12:26Z
InternetArchiveBot
115207
Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Ismail Dardhishta]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2659025 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20160319051335/http://www.ustavensud.mk/domino/WEBSUD.nsf/361fc6dc5689d3c6c1256d3c004951dc/3cb1c6e89dbf251ec12574b9003db534?OpenDocument për lidhjen http://www.ustavensud.mk/domino/WEBSUD.nsf/361fc6dc5689d3c6c1256d3c004951dc/3cb1c6e89dbf251ec12574b9003db534?OpenDocument.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 prill 2024 23:12 (CEST)
qbkvspmdqmdx2vkfxx860mwu8qhuv6c
Diskutim:Johnny Sins
1
353858
2659036
2024-04-26T00:21:36Z
InternetArchiveBot
115207
Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.9.5
wikitext
text/x-wiki
== Internet Archive Bot ==
Përshëndetje, redaktorë!
Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Johnny Sins]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2659035 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime:
*U zëvendësua lidhja e arkivit https://ghostarchive.org/iarchive/s/instagram/B9SHODmHrMv me https://web.archive.org/web/20230430012851/https://www.instagram.com/p/B9SHODmHrMv/ te lidhja https://www.instagram.com/p/B9SHODmHrMv/.
Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 26 prill 2024 02:21 (CEST)
kpg7a3lkdom0ch73l4k1umuwqcks4hz
RCN Televisión
0
353859
2659050
2024-04-26T04:11:53Z
FrederickEvans
152349
Faqe e re: [[File:CanalRCN2023.png|thumb|right| ]] '''RCN Televisión''' ('''RCN'') është një rrjet televiziv [[kolumbia]]n pa transmetim në pronësi të Organización Ardila Lülle. Ajo u themelua si një kompani e prodhimit të përmbajtjes televizive më 23 mars 1967 dhe u lançua zyrtarisht si një kanal i pavarur më 10 korrik 1998. Aksioneri kryesor i saj është Carlos Ardila Lülle. Ai prodhoi ''Yo soy Betty, la fea'', një nga telenovela më të suksesshme kolumbiane. ==Rjet...
wikitext
text/x-wiki
[[File:CanalRCN2023.png|thumb|right| ]]
'''RCN Televisión''' ('''RCN'') është një rrjet televiziv [[kolumbia]]n pa transmetim në pronësi të Organización Ardila Lülle. Ajo u themelua si një kompani e prodhimit të përmbajtjes televizive më 23 mars 1967 dhe u lançua zyrtarisht si një kanal i pavarur më 10 korrik 1998. Aksioneri kryesor i saj është Carlos Ardila Lülle. Ai prodhoi ''Yo soy Betty, la fea'', një nga telenovela më të suksesshme kolumbiane.
==Rjetët kryesore==
* Canal RCN - kanali kryesor.
* RCN HD - kanal me definicion të lartë.
* RCN HD2 - kanali i dytë me definicion të lartë.
* RCN Novelas - kanal telenovela
* NTN24 - kanal lajmesh
* RCN Nuestra Tele Internacional - në dispozicion vetëm jashtë Kolumbisë.
==Telenovelat që ka krijuar ndër vite==
{{Main|Lista e telenovelave të RCN Televisión}}
==Referime==
* [https://www.canalrcn.com/ Faqja e internetit e RCN Televisión]
[[Kategoria:Stacione televizive]]
[[Kategoria:Kolumbi]]
rf1gae6fagkm5tcud8wn1xkp6yoptwr
2659051
2659050
2024-04-26T04:12:02Z
FrederickEvans
152349
wikitext
text/x-wiki
[[File:CanalRCN2023.png|thumb|right| ]]
'''RCN Televisión''' ('''RCN''') është një rrjet televiziv [[kolumbia]]n pa transmetim në pronësi të Organización Ardila Lülle. Ajo u themelua si një kompani e prodhimit të përmbajtjes televizive më 23 mars 1967 dhe u lançua zyrtarisht si një kanal i pavarur më 10 korrik 1998. Aksioneri kryesor i saj është Carlos Ardila Lülle. Ai prodhoi ''Yo soy Betty, la fea'', një nga telenovela më të suksesshme kolumbiane.
==Rjetët kryesore==
* Canal RCN - kanali kryesor.
* RCN HD - kanal me definicion të lartë.
* RCN HD2 - kanali i dytë me definicion të lartë.
* RCN Novelas - kanal telenovela
* NTN24 - kanal lajmesh
* RCN Nuestra Tele Internacional - në dispozicion vetëm jashtë Kolumbisë.
==Telenovelat që ka krijuar ndër vite==
{{Main|Lista e telenovelave të RCN Televisión}}
==Referime==
* [https://www.canalrcn.com/ Faqja e internetit e RCN Televisión]
[[Kategoria:Stacione televizive]]
[[Kategoria:Kolumbi]]
tq3g3095jjqs6ml47hmzk8wxznrbxqt
Wikipedia:Artikulli i javës/2024/11
4
353860
2659086
2024-04-26T07:37:37Z
5.43.76.87
Faqe e re: {{FAJ|Muses_and_Poets.jpg}} '''Historia e arteve''' përfshin çdo aktivitet ose produkt të krijuar nga [[Njeriu|njeriu]] për qëllime komunikuese që shprehin ide, emocione ose një vizion të botës. [[Arti]] përdor metoda të ndryshme, të tilla si plastike, gjuhësore, sonore apo të përziera. Historia e arteve si një disiplinë akademike si dhe mjedisi e kanë zakon ta kufizojnë atë në të ashtuquajturat [[Arti pamor|arte pamore]] ose plastike ndërsa që artet e tje...
wikitext
text/x-wiki
{{FAJ|Muses_and_Poets.jpg}}
'''Historia e arteve''' përfshin çdo aktivitet ose produkt të krijuar nga [[Njeriu|njeriu]] për qëllime komunikuese që shprehin ide, emocione ose një vizion të botës. [[Arti]] përdor metoda të ndryshme, të tilla si plastike, gjuhësore, sonore apo të përziera. Historia e arteve si një disiplinë akademike si dhe mjedisi e kanë zakon ta kufizojnë atë në të ashtuquajturat [[Arti pamor|arte pamore]] ose plastike ndërsa që artet e tjera studiohen në mënyrë më specifike nga disiplina të tjera, të përcaktuara qartë, si [[Histori e letërsisë|historia e letërsisë]] apo historia e [[Muzika|muzikës]], duke qenë të gjitha objekt vëmendjeje nga e ashtuquajtura histori e kulturës apo historia kulturore, së bashku me historitë sektoriale të fokusuara në manifestime të tjera të mendimit, si [[Historia e shkencës|historia e shkencës]], historia e filozofisë apo historia e religjioneve. Disa fusha të dijes të lidhura ngushtësisht me historinë e artit, janë [[Estetika|estetika]] dhe teoria e artit. Përgjatë kohës [[Arti|arti]] ka qenë klasifikuar në mënyra të ndryshme, që nga ai mesjetar në arte liberale dhe arte mekanike, në klasifikimin në arte të bukura dhe arte të aplikuara dhe deri te përcaktimet bashkëkohore, ku arti shihet si një shfaqje e kreativitetit njerëzor. Një ndarje e [[Shekulli XX|shekullit të XX]] e arteve, megjithëse nuk i përfshin të gjitha, është ajo e “nëntë arteve”. Ajo u hartua fillimisht në vitin [[1923|1923.]] nga poeti Italian Ricciotto Canudo dhe u zgjerua me dy zërat e fundit nga kritiku francez Claude Beylie në [[1964|1964.]]; Kështu, lista e arteve kryesore në [[Shekulli XX|shekullin e XX]] (Shekulli XX) përfshinte: [[Arkitektura|arkitekturën]], kërcimin, skulpturën, [[Muzika|muzikën]], [[Piktura|pikturën]], [[Poezia|poezinë]], [[Kinemaja|kinemaja]], {{Nowrap|radio-televizioni}} dhe tregimet figurative Tanimë, përveç formave të vjetra të shprehjes artistike po konsiderohen edhe mënyra të reja shprehjeje artistike si moda, gastronomia, computer art-i, artet grafike, performaca, reklama, [[Animimi|animimi]] dhe [[Video loja|videolojërat]]. Historia e artit është një degë shumëfushëse e arteve dhe shkencave, që kërkon një ekzaminim objektiv të artit përmes kohës, duke klasifikuar kulturat, vendosur periodizimet dhe duke vëzhguar karakteristikat dalluese dhe ndikuese të artit. Studimi i historisë së artit u zhvillua fillimisht gjatë [[Rilindja|Rilindjes]], me qëllimin e saj të kufizuar në prodhimin artistik të qytetërimit perëndimor. Gjithësesi, me kalimin e kohës, vendosi një shikim më të gjerë të historisë së artit që ka një përmbledhje të përgjithshme të gjithë qytetërimeve dhe analiza të prodhimit të tyre artistik sipas vetë vlerave të tyre dhe jo vetëm sipas historisë së artit perëndimor.
{{Lexo|Historia e arteve}}
<noinclude>[[Kategoria:Artikulli i javës 2024]]</noinclude>
m1k0ieqb8zgm96ozcp8csysvtelnfn0
2659087
2659086
2024-04-26T07:41:23Z
5.43.76.87
Përcjellim te [[Wikipedia:Artikulli i javës/2024/17]]
wikitext
text/x-wiki
#RIDREJTO [[Wikipedia:Artikulli_i_javës/2024/17]]
7u0sdgyw6f4pfm4af3jhniyaa2mtwke
2659089
2659087
2024-04-26T07:43:45Z
5.43.76.87
Removed redirect to [[Wikipedia:Artikulli i javës/2024/17]]
wikitext
text/x-wiki
{{Grise|empty|26 prill 2024|}}}}
lgxohp83ehby08u0cu2auy8zejmb2t5
Wikipedia:Artikulli i javës/2024/17
4
353861
2659088
2024-04-26T07:41:34Z
5.43.76.87
Faqe e re: {{FAJ|Muses_and_Poets.jpg}} '''Historia e arteve''' përfshin çdo aktivitet ose produkt të krijuar nga [[Njeriu|njeriu]] për qëllime komunikuese që shprehin ide, emocione ose një vizion të botës. [[Arti]] përdor metoda të ndryshme, të tilla si plastike, gjuhësore, sonore apo të përziera. Historia e arteve si një disiplinë akademike si dhe mjedisi e kanë zakon ta kufizojnë atë në të ashtuquajturat [[Arti pamor|arte pamore]] ose plastike ndërsa që artet e tje...
wikitext
text/x-wiki
{{FAJ|Muses_and_Poets.jpg}}
'''Historia e arteve''' përfshin çdo aktivitet ose produkt të krijuar nga [[Njeriu|njeriu]] për qëllime komunikuese që shprehin ide, emocione ose një vizion të botës. [[Arti]] përdor metoda të ndryshme, të tilla si plastike, gjuhësore, sonore apo të përziera. Historia e arteve si një disiplinë akademike si dhe mjedisi e kanë zakon ta kufizojnë atë në të ashtuquajturat [[Arti pamor|arte pamore]] ose plastike ndërsa që artet e tjera studiohen në mënyrë më specifike nga disiplina të tjera, të përcaktuara qartë, si [[Histori e letërsisë|historia e letërsisë]] apo historia e [[Muzika|muzikës]], duke qenë të gjitha objekt vëmendjeje nga e ashtuquajtura histori e kulturës apo historia kulturore, së bashku me historitë sektoriale të fokusuara në manifestime të tjera të mendimit, si [[Historia e shkencës|historia e shkencës]], historia e filozofisë apo historia e religjioneve. Disa fusha të dijes të lidhura ngushtësisht me historinë e artit, janë [[Estetika|estetika]] dhe teoria e artit. Përgjatë kohës [[Arti|arti]] ka qenë klasifikuar në mënyra të ndryshme, që nga ai mesjetar në arte liberale dhe arte mekanike, në klasifikimin në arte të bukura dhe arte të aplikuara dhe deri te përcaktimet bashkëkohore, ku arti shihet si një shfaqje e kreativitetit njerëzor. Një ndarje e [[Shekulli XX|shekullit të XX]] e arteve, megjithëse nuk i përfshin të gjitha, është ajo e “nëntë arteve”. Ajo u hartua fillimisht në vitin [[1923|1923.]] nga poeti Italian Ricciotto Canudo dhe u zgjerua me dy zërat e fundit nga kritiku francez Claude Beylie në [[1964|1964.]]; Kështu, lista e arteve kryesore në [[Shekulli XX|shekullin e XX]] (Shekulli XX) përfshinte: [[Arkitektura|arkitekturën]], kërcimin, skulpturën, [[Muzika|muzikën]], [[Piktura|pikturën]], [[Poezia|poezinë]], [[Kinemaja|kinemaja]], {{Nowrap|radio-televizioni}} dhe tregimet figurative Tanimë, përveç formave të vjetra të shprehjes artistike po konsiderohen edhe mënyra të reja shprehjeje artistike si moda, gastronomia, computer art-i, artet grafike, performaca, reklama, [[Animimi|animimi]] dhe [[Video loja|videolojërat]]. Historia e artit është një degë shumëfushëse e arteve dhe shkencave, që kërkon një ekzaminim objektiv të artit përmes kohës, duke klasifikuar kulturat, vendosur periodizimet dhe duke vëzhguar karakteristikat dalluese dhe ndikuese të artit. Studimi i historisë së artit u zhvillua fillimisht gjatë [[Rilindja|Rilindjes]], me qëllimin e saj të kufizuar në prodhimin artistik të qytetërimit perëndimor. Gjithësesi, me kalimin e kohës, vendosi një shikim më të gjerë të historisë së artit që ka një përmbledhje të përgjithshme të gjithë qytetërimeve dhe analiza të prodhimit të tyre artistik sipas vetë vlerave të tyre dhe jo vetëm sipas historisë së artit perëndimor.
{{Lexo|Historia e arteve}}
<noinclude>[[Kategoria:Artikulli i javës 2024]]</noinclude>
m1k0ieqb8zgm96ozcp8csysvtelnfn0
Blendiar Bytyqi
0
353862
2659099
2024-04-26T10:57:53Z
46.99.53.197
Faqe e re: Blendiar Bytyqi është këngëtar, kompozitor, kontautor, dhe zanatari i tij është në muzikën pop, R&B soul. Më datë 28 Dhjetor 2022, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "Pa Ty". Muzika e këngës u punua nga Bini Nebihu, ndërsa teksti u shkrua nga Fadil Topalli. Videoklipi u prodhua nga kompania XL Films. Më datë 6 Shkurt 2023, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "Copë Copë". Tekstin e këngës e punuan në bashkëpunim Flakron Voca & Blendiar Bytyqi. Videoklipi...
wikitext
text/x-wiki
Blendiar Bytyqi është këngëtar, kompozitor, kontautor, dhe zanatari i tij është në muzikën pop, R&B soul.
Më datë 28 Dhjetor 2022, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "Pa Ty". Muzika e këngës u punua nga Bini Nebihu, ndërsa teksti u shkrua nga Fadil Topalli. Videoklipi u prodhua nga kompania XL Films.
Më datë 6 Shkurt 2023, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "Copë Copë". Tekstin e këngës e punuan në bashkëpunim Flakron Voca & Blendiar Bytyqi. Videoklipi u prodhua nga XL Films, ndërsa produksioni audio u realizua nga Ridvan Bajrami.
Më datë 17 Qershor 2023, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "A Thu Pse". Tekstin e këngës e punuan në bashkëpunim Flakron Voca & Blendiar Bytyqi. Videoklipi u prodhua nga XL Films, ndërsa produksioni audio u realizua nga Ridvan Bajrami.
Më datë 2 Gusht 2023, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "A ke hala". Tekstin e këngës e punoi Valo93. Videoklipi u prodhua nga XL Films, ndërsa produksioni audio u realizua nga Ridvan Bajrami.
Më datë 6 Janar 2024, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin " Vetmia ". Tekstin e këngës e punoi Blendiar Bytyqi. Videoklipi u prodhua nga Time Picture, ndërsa produksioni audio u realizua nga Classical Music House.
Më datë 12 Prill 2024, Blendiar Bytyqi & Readi publikojnë videoklipin "Oj Dritë E Syve". Tekstin e këngës e punuan në bashkëpunim Blendiar Bytyqi & Readi. Videoklipi u prodhua nga kompania Time Pictures.
d1yj1jw54c6ks971s1k4663p4sqy411
2659101
2659099
2024-04-26T11:03:47Z
Kanao1765
162641
#article-section-source-editor
wikitext
text/x-wiki
Blendiar Bytyqi është këngëtar, kompozitor, kontautor, dhe zhandri i tij është në muzikën pop, R&B soul.
Më datë 28 Dhjetor 2022, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "Pa Ty". Muzika e këngës u punua nga Bini Nebihu, ndërsa teksti u shkrua nga Fadil Topalli. Videoklipi u prodhua nga kompania XL Films.
Më datë 6 Shkurt 2023, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "Copë Copë". Tekstin e këngës e punuan në bashkëpunim Flakron Voca & Blendiar Bytyqi. Videoklipi u prodhua nga XL Films, ndërsa produksioni audio u realizua nga Ridvan Bajrami.
Më datë 17 Qershor 2023, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "A Thu Pse". Tekstin e këngës e punuan në bashkëpunim Flakron Voca & Blendiar Bytyqi. Videoklipi u prodhua nga XL Films, ndërsa produksioni audio u realizua nga Ridvan Bajrami.
Më datë 2 Gusht 2023, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "A ke hala". Tekstin e këngës e punoi Valo93. Videoklipi u prodhua nga XL Films, ndërsa produksioni audio u realizua nga Ridvan Bajrami.
Më datë 6 Janar 2024, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin " Vetmia ". Tekstin e këngës e punoi Blendiar Bytyqi. Videoklipi u prodhua nga Time Picture, ndërsa produksioni audio u realizua nga Classical Music House.
Më datë 12 Prill 2024, Blendiar Bytyqi & Readi publikojnë videoklipin "Oj Dritë E Syve". Tekstin e këngës e punuan në bashkëpunim Blendiar Bytyqi & Readi. Videoklipi u prodhua nga kompania Time Pictures.
16lka6pwm1rii6p9bdul94osou8qs40
2659102
2659101
2024-04-26T11:07:33Z
46.99.53.197
wikitext
text/x-wiki
Blendiar Bytyqi është këngëtar, kompozitor, kontautor, dhe zhandri i tij është në muzikën pop, R&B soul.
Më datë 28 Dhjetor 2022, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "Pa Ty". Muzika e këngës u punua nga Bini Nebihu, ndërsa teksti u shkrua nga Fadil Topalli. Videoklipi u prodhua nga kompania XL Films.
Më datë 6 Shkurt 2023, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "Copë Copë". Tekstin e këngës e punuan në bashkëpunim Flakron Voca & Blendiar Bytyqi. Videoklipi u prodhua nga XL Films, ndërsa produksioni audio u realizua nga Ridvan Bajrami.
Më datë 17 Qershor 2023, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "A Thu Pse". Tekstin e këngës e punuan në bashkëpunim Flakron Voca & Blendiar Bytyqi. Videoklipi u prodhua nga XL Films, ndërsa produksioni audio u realizua nga Ridvan Bajrami.
Më datë 2 Gusht 2023, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "A ke hala". Tekstin e këngës e punoi Valo93. Videoklipi u prodhua nga XL Films, ndërsa produksioni audio u realizua nga Ridvan Bajrami.
Më datë 6 Janar 2024, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin " Vetmia ". Tekstin e këngës e punoi Blendiar Bytyqi. Videoklipi u prodhua nga Time Picture, ndërsa produksioni audio u realizua nga Classical Music House.
Më datë 12 Prill 2024, Blendiar Bytyqi & Readi publikojnë videoklipin "Oj Dritë E Syve". Tekstin e këngës e punuan në bashkëpunim Blendiar Bytyqi & Readi. Videoklipi u prodhua nga kompania Time Pictures.
Youtube
Spotify
Instagram
Facebook
n9fnk4sify61ldunx1oqld0gb5jdxgf
2659103
2659102
2024-04-26T11:11:50Z
46.99.53.197
Link
wikitext
text/x-wiki
Blendiar Bytyqi është këngëtar, kompozitor, kontautor, dhe zhandri i tij është në muzikën pop, R&B soul.
Më datë 28 Dhjetor 2022, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "Pa Ty". Muzika e këngës u punua nga Bini Nebihu, ndërsa teksti u shkrua nga Fadil Topalli. Videoklipi u prodhua nga kompania XL Films.
Më datë 6 Shkurt 2023, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "Copë Copë". Tekstin e këngës e punuan në bashkëpunim Flakron Voca & Blendiar Bytyqi. Videoklipi u prodhua nga XL Films, ndërsa produksioni audio u realizua nga Ridvan Bajrami.
Më datë 17 Qershor 2023, B8lendiar Bytyqi publikon videoklipin "A Thu Pse". Tekstin e këngës e punuan në bashkëpunim Flakron Voca & Blendiar Bytyqi. Videoklipi u prodhua nga XL Films, ndërsa produksioni audio u realizua nga Ridvan Bajrami.
Më datë 2 Gusht 2023, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin "A ke hala". Tekstin e këngës e punoi Valo93. Videoklipi u prodhua nga XL Films, ndërsa produksioni audio u realizua nga Ridvan Bajrami.
Më datë 6 Janar 2024, Blendiar Bytyqi publikon videoklipin " Vetmia ". Tekstin e këngës e punoi Blendiar Bytyqi. Videoklipi u prodhua nga Time Picture, ndërsa produksioni audio u realizua nga Classical Music House.
Më datë 12 Prill 2024, Blendiar Bytyqi & Readi publikojnë videoklipin "Oj Dritë E Syve". Tekstin e këngës e punuan në bashkëpunim Blendiar Bytyqi & Readi. Videoklipi u prodhua nga kompania Time Pictures.
[https://youtube.com/@blendiar.bytyqi?si=eiZZE1ob2c3hMBj6 Youtube]
[https://open.spotify.com/artist/0j6E2sCrFX8fYADPIXemaq?si=t7jB6ixwRzaWreLsy_fvQg Spotify]
[https://www.instagram.com/blendiarbytyqi?igsh=NGlkNms4aGpvZnVt&utm_source=qr Instagram]
[https://www.facebook.com/blendiar.bytyqi.16?mibextid=LQQJ4d Facebook]
lytcqhz5v62uj1h4uiazi0jlmod5qf4
Përdoruesi diskutim:EWikiki
3
353863
2659108
2024-04-26T11:54:41Z
Komuniteti
117282
Mirëpritje
wikitext
text/x-wiki
{{Stampa:Tung|realName=|name=EWikiki}}
-- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 26 prill 2024 13:54 (CEST)
0cuvd3m01qt0oxlz5noqp8hytnhyhku