Wikipedia szlwiki https://szl.wikipedia.org/wiki/Przodni%C5%8F_zajta MediaWiki 1.44.0-wmf.6 first-letter Media Szpecyjalna Dyskusyjo Używacz Dyskusyjo używacza Wikipedyjo Dyskusyjo Wikipedyjo Plik Dyskusyjo plika MediaWiki Dyskusyjo MediaWiki Muster Dyskusyjo mustra Půmoc Dyskusyjo půmocy Kategoryjo Dyskusyjo kategoryji TimedText TimedText talk Moduł Dyskusja modułu 0 7598 375145 225474 2024-12-06T17:51:48Z 2A01:114F:61B:A600:A55B:F33F:A1CF:2CBF zwiynkszynie informacyje po ślōnsku i pōmiana alfabetu na "Ślabikŏrzowy szrajbōnek" 375145 wikitext text/x-wiki '''Matymatyka''' (z [[grecko godka|gr.]] ''mathēmatik'' z ''máthēma'' - poznanie, kōnszt) - (z [[Łaćina|łac.]] mathematicus, ôd [[Grecko godka|gr.]] μαθηματικός mathēmatikós, ôd μαθηματ-, μαθημα mathēmat-, mathēma, „nauka, lekcyjŏ, poznanie”, ôd μανθάνειν manthánein, „uczyć sie, przewiedzieć”; prŏwd. spokr. z goc. mundon, „baczyć, uwŏżać”) – [[nauka]] zaliczanŏ do grup [[Nauka formalna|formalnych]], inaszyj dedukcyjnych abo apriorycznych, a tyż do nauk ścisłych i definiować tã grupã – matymatyka stanowi jejich fōndamynt. Tykŏ ôna ścisłych antragōw z przijyntych [[Powōd|założyń]] – prawidłowości miarkowaniŏ, podanie jak [[logika]], jednak matymatyka sie z niōm niy dekel. Ścisłe założyniŏ mogōm tykać roztōmajty dōmyn ôbmyślōnku ludzkij; muszōm być czyniōne w naukach ścisłych, [[Technologijŏ|technice]] i trefiajōm sie w [[Nauka humanistyczna|naukach humanistycznych]], bez co zakres matymatyki sztyjc sie powiynkszŏ społym z tymi naukami. W zicher synsie matymatyka je ôd czasōw [[Prehistoryjŏ|prehistorycznych]], pōniywŏż już ludy [[Paleolit|paleolityczne]] posugowały sie anōngym [[Nůmera|numera]] i podstawami arytmetyki elymyntarnyj. Antyka to ukŏzanie sie: * istych, blank miarkowanych dyscyplin matymatycznych jak teoryjŏ numerōw, ścisłŏ geōmetryjŏ, zręby [[Algebra|algebry]] jak tyż podstawy logiki, przōdzij zaliczanyj do [[Filozofijŏ|filozofije]]; * matymatycznego [[Nauki przyrodniczne|przyrodoznawstwa]] jak ilościowa [[fizyka]] i [[astrōnōmijŏ]]. Strzedniowiek i wczaśnŏ nowożytność to narodziny nowych dyscyplin jak kōmbinatoryka, analiza matymatycznŏ i probabilistyka, jednak ôstŏwała to nauka oparta na anōngach numera i przestrzyństw miarkowanyj fizycznie. Ôstŏwŏ to prŏwdōm ô wiynkszości matymatyki elymyntarnyj nauczanyj we szkołach bazowych i strzednich, ale w XIX stoleciŏ matymatyka wykroczyła poza te anōngu, kedy: * powstoły logika matymatycznŏ, teoryjŏ mnogości i algebra abstrakcyjnŏ; * geōmetryjõ zdefiniować na nowo, w ôdtarganiu ôd przestrzyństw fizycznyj. [[Matymatyka wyższŏ]] podszukuje i klasyczne przedmioty tyj nauki, i ôbiekty barzij abstrakcyjne, zdefiniować odrębnie; przikłady to spōmniane trzi dzioły jak tyż [[topologijŏ]]. Prehistoryczne korcze matymatyki tykajōm niyprzileżytości praktycznych i z czasym matymatyka pasowanŏ wytworziła glid dyscyplin powiōnzanych z roztōmajtymi przestrzyństwami kultury jak nauki ympiryczne, technika, kōnszt, szport eli polityka. Terŏźnie sztandardym w naukach eksperymyntalnych je potwierdzanie istniyniŏ ôbserwowanych znŏleżności za pōmocōm knifōw statystyki, bydōncyj dziołch matymatyki. Pōmŏgŏ to ôdrōżnić istne znŏleżności ôd przipadkowyj zbieżności. Leonardo dŏ Vinci stwiyrdziōł w Umŏwo ô malyrce: „Żŏdyn ludzke podszukowaniŏ niy mogōm być nazywane prawõ naukōm, jeźli niy mogōm być zademonstrowane matymatycznie”. Z drugij zajty nojniyskorzij w antycznyj Grecyjŏ zapoczōntkować matymatyczne podszukowaniŏ bazowe znane za matymatyka snŏżnŏ abo teoretycznŏ. Bywuje uwŏżanŏ za formã kōnsztu; niykere z jeji wynikōw z czasym znŏdły zastosowanie, kedy pokŏzało sie, iże potrzebuje jejich fizyka abo informatyka. Matymatyka wywarła tyż wpływ na [[filozofijŏ]] i [[religijŏ]], bp. przi inspirowaniu ruch pitagorejczyków i platōnizm; rozrost logiki i inkszych podstaw matymatyki dolifrowoł nowych nŏczyń ôntologije, metafizyce, epistymologije i filozofije gŏdki, #zainspirować zicher idyje w filozofiji usōndku, a matymatyka nojniyskorzij w antyce sie stała przedmiotym refleksyje znanyj za filozofijŏ matymatyki. Jednym z jeji zŏgŏdniyń je status ôsiōngniyńć matematyków; bywujōm zaliczane do ôdkryć bez wiynkszość stanowisk realistycznych, podle kerych nauka ta ôpisuje ryalność ôbiektywnõ, niyznŏleżnõ ôd ludzkigo usōndku. Przedstŏwiciele inkszych doktryn[b] klasyfikujōm te roboty radszyj za wynalazki. Inkszym przedmiotym spiyrki je ferajn matymatyki z logikōm, choć podszukowaniŏ z XIX i XX stoleciŏ przeszkryfły tradycyjny logicyzm prōbujōncy redukować założyniŏ matymatyki do praw logicznych. Matymatyka bywuje nazywanŏ krōlowõ nauk; na jejich zadku wyrōżniŏ sie: * samodzielnością i niyzależnościōm ôd inkszych podszukowań, choć używŏ z ôsiōngniyńć techniki; * wyjōntkowo rozlygłym wpływym; * [[Kategoryjo:Matymatyka]] istościōm rezultatōw, rzŏdko podlygajōncych rewizji.<br /> nrmi20anl9cygjbw2gl0o3nks2ert05 375146 375145 2024-12-06T18:02:06Z 2A01:114F:61B:A600:A55B:F33F:A1CF:2CBF 375146 wikitext text/x-wiki '''Matymatyka''' (z [[grecko godka|gr.]] ''mathēmatik'' z ''máthēma'' - poznanie, kōnszt) - (z [[Łaćina|łac.]] mathematicus, ôd [[Grecko godka|gr.]] μαθηματικός mathēmatikós, ôd μαθηματ-, μαθημα mathēmat-, mathēma, „nauka, lekcyjŏ, poznanie”, ôd μανθάνειν manthánein, „uczyć sie, przewiedzieć”; prŏwd. spokr. z goc. mundon, „baczyć, uwŏżać”) – [[nauka]] zaliczanŏ do grup [[Nauka formalna|formalnych]], inaszyj dedukcyjnych abo apriorycznych, a tyż do nauk ścisłych i definiować tã grupã – matymatyka stanowi jejich fōndamynt. Tykŏ ôna ścisłych antragōw z przijyntych [[Powōd|założyń]] – prawidłowości miarkowaniŏ, podanie jak [[logika]], jednak matymatyka sie z niōm niy dekel. Ścisłe założyniŏ mogōm tykać roztōmajty dōmyn ôbmyślōnku ludzkij; muszōm być czyniōne w naukach ścisłych, [[Technologijŏ|technice]] i trefiajōm sie w [[Nauka humanistyczna|naukach humanistycznych]], bez co zakres matymatyki sztyjc sie powiynkszŏ społym z tymi naukami. W zicher synsie matymatyka je ôd czasōw [[Prehistoryjŏ|prehistorycznych]], pōniywŏż już ludy [[Paleolit|paleolityczne]] posugowały sie anōngym [[Nůmera|numera]] i podstawami arytmetyki elymyntarnyj. Antyka to ukŏzanie sie: * istych, blank miarkowanych dyscyplin matymatycznych jak teoryjŏ numerōw, ścisłŏ geōmetryjŏ, zręby [[Algebra|algebry]] jak tyż podstawy logiki, przōdzij zaliczanyj do [[Filozofijŏ|filozofije]]; * matymatycznego [[Nauki przyrodniczne|przyrodoznawstwa]] jak ilościowa [[fizyka]] i [[astrōnōmijŏ]]. Strzedniowiek i wczaśnŏ nowożytność to narodziny nowych dyscyplin jak kōmbinatoryka, analiza matymatycznŏ i probabilistyka, jednak ôstŏwała to nauka oparta na anōngach numera i przestrzyństw miarkowanyj fizycznie. Ôstŏwŏ to prŏwdōm ô wiynkszości matymatyki elymyntarnyj nauczanyj we szkołach bazowych i strzednich, ale w XIX stoleciŏ matymatyka wykroczyła poza te anōngu, kedy: * powstoły logika matymatycznŏ, teoryjŏ mnogości i algebra abstrakcyjnŏ; * geōmetryjõ zdefiniować na nowo, w ôdtarganiu ôd przestrzyństw fizycznyj. [[Matymatyka wyższŏ]] podszukuje i klasyczne przedmioty tyj nauki, i ôbiekty barzij abstrakcyjne, zdefiniować odrębnie; przikłady to spōmniane trzi dzioły jak tyż [[topologijŏ]]. Prehistoryczne korcze matymatyki tykajōm niyprzileżytości praktycznych i z czasym matymatyka pasowanŏ wytworziła glid dyscyplin powiōnzanych z roztōmajtymi przestrzyństwami kultury jak nauki ympiryczne, technika, kōnszt, szport eli polityka. Terŏźnie sztandardym w naukach eksperymyntalnych je potwierdzanie istniyniŏ ôbserwowanych znŏleżności za pōmocōm knifōw statystyki, bydōncyj dziołch matymatyki. Pōmŏgŏ to ôdrōżnić istne znŏleżności ôd przipadkowyj zbieżności. [[Leonardo da Vinci]] stwiyrdziōł w Umŏwo ô malyrce: „Żŏdyn ludzke podszukowaniŏ niy mogōm być nazywane prawõ naukōm, jeźli niy mogōm być zademonstrowane matymatycznie”. Z drugij zajty nojniyskorzij w antycznyj Grecyjŏ zapoczōntkować matymatyczne podszukowaniŏ bazowe znane za matymatyka snŏżnŏ abo teoretycznŏ. Bywuje uwŏżanŏ za formã kōnsztu; niykere z jeji wynikōw z czasym znŏdły zastosowanie, kedy pokŏzało sie, iże potrzebuje jejich [[fizyka]] abo informatyka. Matymatyka wywarła tyż wpływ na [[filozofijŏ]] i [[religijŏ]], bp. przi inspirowaniu ruch pitagorejczyków i platōnizm; rozrost logiki i inkszych podstaw matymatyki dolifrowoł nowych nŏczyń ôntologije, metafizyce, epistymologije i filozofije gŏdki, zainspirować zicher idyje w filozofiji usōndku, a matymatyka nojniyskorzij w antyce sie stała przedmiotym refleksyje znanyj za filozofijŏ matymatyki. Jednym z jeji zŏgŏdniyń je status ôsiōngniyńć matematyków; bywujōm zaliczane do ôdkryć bez wiynkszość stanowisk realistycznych, podle kerych nauka ta ôpisuje ryalność ôbiektywnõ, niyznŏleżnõ ôd ludzkigo usōndku. Przedstŏwiciele inkszych doktryn klasyfikujōm te roboty radszyj za wynalazki. Inkszym przedmiotym spiyrki je ferajn matymatyki z logikōm, choć podszukowaniŏ z XIX i XX stoleciŏ przeszkryfły tradycyjny logicyzm prōbujōncy redukować założyniŏ matymatyki do praw logicznych. Matymatyka bywuje nazywanŏ krōlowõ nauk; na jejich zadku wyrōżniŏ sie: * samodzielnością i niyzależnościōm ôd inkszych podszukowań, choć używŏ z ôsiōngniyńć techniki; * wyjōntkowo rozlygłym wpływym; * [[Kategoryjo:Matymatyka]] istościōm rezultatōw, rzŏdko podlygajōncych rewizji.<br /> sw1phsr0ggmjpnte1msblzc5qq8yrbr 0 22828 375138 371598 2024-12-06T14:26:42Z 188.163.115.55 01.12.2023 375138 wikitext text/x-wiki {{Koordynaty|51|52|04|N|31|37|25|E}} '''Chrypiwka''' ([[ukrajińsko godka|ukr]]. ''Хрипівка'') - [[wjeś]] na [[Ukrajina|Ukrajińe]], we [[czerńihowski uobwůd|czerńihowskim uobwodźe]], we [[gorodńański rejůn|gorodńańskim rejůńe]]. Na 2023 rok půmjyszkowało sam 476 ludźi. [[Kategoryjo:Wśe we czerńihowskim uobwodźe]] 2l68sm9z756wl54qsx150t8nuq84csq 0 24370 375137 350005 2024-12-06T13:39:35Z Doc Taxon 9289 ([[c:GR|GR]]) [[File:CHE Aarberg COA.svg]] → [[File:CHE Aarberg COA-02.svg]] 375137 wikitext text/x-wiki {{Mjasto zagranica infobox | Mjasto = Aarberg | mjano_państwa = CHE | jednostka_adm = Kantůn | mjano_jednostki_adm = [[Berno (kantůn)|Berno]] | dopeuńač_mjasta = Aarbergu | zařůndzajůncy = burmistrz | burmistř = [[Fritz Affolter]] | fana_mjasta = | herb_mjasta = Plik:CHE Aarberg COA-02.svg |stopniN = 47 |minutN = 02 |sekundN = 00 |szerokość = N |stopniE = 07 |minutE = 16 |sekundE = 33 |długość = E | ludźi = 4581 | rok = 2017 | aglomeracyja = | plac = 7,93 | gynstość = 578 | wysokość = 455 | nr_ker = 32 | kod_počt = 3270 | tablica_rej = BE | mjasta_partnerske = | mapa = | galeryjo_commons = Category:Aarberg |www = http://www.aarberg.ch/ |zdjyńće = Aarberg.jpg |uopis_zdjyńćo = Aarberg }} '''Aarberg''' - [[mjasto]] we [[Szwajcaryjo|Szwajcaryji]], we kantůńe [[Berno (kantůn)|Berno]]. [[Kategoryjo:Mjasta Szwajcaryji]] 56fpbiz01iu0y1jndkytxi4dncdlfdx 0 79607 375147 351336 2024-12-07T08:47:31Z Gliwi 7478 ([[c:GR|GR]]) [[File:Niederstaufenbach.jpg]] → [[File:DEU Niederstaufenbach COA.svg]] JPG → SVG 375147 wikitext text/x-wiki {{Koordynaty|49|32|00|N|07|31|00|E}} [[Plik:DEU Niederstaufenbach COA.svg|thumb|150px|Wapyn Niederstaufenbach]] '''Niederstaufenbach''' - [[gmin]] we [[Mjymcy|Mjymcach]], we landźe [[Nadryńijo-Palatynat]], we [[krys Kusel|kryśe Kusel]]. Mo 2,01 km² wjyrchu a podug danych ze 2021 roku půmjyszkowoło sam 260 ludźi. [[Kategoryjo:Gminy Nadryńiji-Palatynatu]] pnf5rd5e54y8wznu4kqfpjpzcrzzkld 0 84791 375139 374818 2024-12-06T14:34:18Z 83.20.225.238 przidŏwanie rozdziału "hyrskość" 375139 wikitext text/x-wiki {{NowOrt}} [[Plik:Visual kei.jpg|mały|[[Cosplay]] czōnkōw kapele [[Malice Mizer]]]] '''Visual kei''' ([[Japůńsko godka|jap]]. ヴィジュアル系 abo ビジュアル系 – ''vijuaru kei'' abo ''bijuaru kei'', dosłownie '''wizualny styl'''), skrōcane do '''v-kei''' (V系 – ''bui kei''), to je kategoryjŏ dlŏ [[Japůńijo|japōńskich]] muzykōw, co majōm fest fokus na ekscyntryczne ôblyczynia, makijaż a frizury. Visual kei to niyma zorta muzyki a niy mŏ specyficznego klangu, kapele visual kei mogōm reprezyntować wszyjske zorty [[Muzyka|muzyki]].<ref>{{Cytuj |autōr = Koji Dejima |tytuł = Bounce Di(s)ctionary 第13回 ─ VISUAL-KEI |url = http://www.bounce.com/article/article.php/3419/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20080301175244/http://www.bounce.com/article/article.php/3419/ |zarchiwizowane = 2008-03-01 |jynzyk = ja}}</ref> [[Plik:X Japan Cosplay (8644730147).jpg|mały|Cosplay czōnkōw kapele [[X Japan]]]] Styl pochodzi ôd kapel, co miały inspiracyjõ ôd zachodnich kapel [[Glam rock|glamrockowych]], [[Hewimetal|heavymetalowych]], [[Punk rock|punkrockowych]] a [[Gothic rock|gothicrockowych]]. Piōnierami visual kei były rockowe a metalowe kapele [[Buck-Tick]], [[X Japan]], [[Dead End (kapela)|Dead End]], [[D'erlanger]] a [[Color (kapela)|Color]]. Styl stoł sie popularny we latach 1990. skirz sukcesōw kapel [[Luna Sea]], [[Glay]], [[L'Arc-en-Ciel]] a [[Malice Mizer]]. Lata 2000. prziniosły rozrost visual kei na inksze a eksperymyntalne zorty muzyki, skuli kapel [[Dir En Grey]], [[The Gazette]], [[Alice Nine]], [[Girugamesh]] a [[Versailles (kapela)|Versailles]]. Miano ''visual kei'' pochodzi ze parŏli ôd [[X Japan]] – „Psychedelic Violence Crime of Visual Shock”, kerŏ je na ôkładce ônych albumu ''Blue Blood'' ([[1989]]).<ref>{{Cytuj |tytuł = Interviewing the man who coined the term “visual kei”, Seiichi Hoshiko |data = 2018-01-24 |data dostympu = 2024-10-01 |ôpublikowany = jrocknews.com |url = https://jrocknews.com/2018/01/interviewing-man-coined-term-visual-kei-seiichi-hoshiko.html |jynzyk = en}}</ref> == Hryskość == Visual kei cieszy sie srogõ hyrskościōm tak postrzōd niyznŏleżnych muzykōw, jak i kapelōw ôsiōngajōncych sukcesy kōmercyjne, przi czyrpaniu z wpływōw zachodnich takich jak: [[Glam rock|glam]], [[Gothic rock|goth]] i [[cyberpunk]]. [[Muzyka]] granŏ bez kapele pasujōnce visual kei ôbyjmuje szyrokõ gamã zort, w tym roztōmajte ôdmiany [[Popowo muzyka|popowi]], [[Punk|punka]], [[Hewimetal|heavy metalu]] i [[Elektrůńiczno muzyka|muzyki elektrōnicznyj]]. W [[Japůńijo|Japōniji]] regularnie wydŏwane sōm składy poruszajōnce tymatykã visual kei – Aryna 37°C, Fool's Mate i [[SHOXX]]. W ôstatnich latach hyrskość tego sznitu wzrosła. Nojsrogsze społeczności fanōw sōm w [[Zjednoczůne Sztaty|Stanach Zjednoczōnych]], [[Mjymcy|Niemczech]], [[Polsko|Polsce]], [[Rusyjo|Rusyje]], [[Francyjŏ|Francyje]] i [[Brazylijo|Brazylije]] jak tyż w zicher stopiyniu w [[Finlandyjo|Finlandyji]], [[Czile|Chile]] i [[Szwecyjŏ|Szwecyje]].{{Przipisy}} [[Kategoryjo:Kultura Japůńije]] [[Kategoryjo:Kůntrkultury]] rkqtul5vvxlltxdsk4svv9bm6kgmzdk 375140 375139 2024-12-06T14:36:38Z 2A01:114F:61B:A600:A55B:F33F:A1CF:2CBF 375140 wikitext text/x-wiki {{NowOrt}} [[Plik:Visual kei.jpg|mały|[[Cosplay]] czōnkōw kapele [[Malice Mizer]]]] '''Visual kei''' ([[Japůńsko godka|jap]]. ヴィジュアル系 abo ビジュアル系 – ''vijuaru kei'' abo ''bijuaru kei'', dosłownie '''wizualny styl'''), skrōcane do '''v-kei''' (V系 – ''bui kei''), to je kategoryjŏ dlŏ [[Japůńijo|japōńskich]] muzykōw, co majōm fest fokus na ekscyntryczne ôblyczynia, makijaż a frizury. Visual kei to niyma zorta muzyki a niy mŏ specyficznego klangu, kapele visual kei mogōm reprezyntować wszyjske zorty [[Muzyka|muzyki]].<ref>{{Cytuj |autōr = Koji Dejima |tytuł = Bounce Di(s)ctionary 第13回 ─ VISUAL-KEI |url = http://www.bounce.com/article/article.php/3419/ |archiwum = https://web.archive.org/web/20080301175244/http://www.bounce.com/article/article.php/3419/ |zarchiwizowane = 2008-03-01 |jynzyk = ja}}</ref> [[Plik:X Japan Cosplay (8644730147).jpg|mały|Cosplay czōnkōw kapele [[X Japan]]]] Styl pochodzi ôd kapel, co miały inspiracyjõ ôd zachodnich kapel [[Glam rock|glamrockowych]], [[Hewimetal|heavymetalowych]], [[Punk rock|punkrockowych]] a [[Gothic rock|gothicrockowych]]. Piōnierami visual kei były rockowe a metalowe kapele [[Buck-Tick]], [[X Japan]], [[Dead End (kapela)|Dead End]], [[D'erlanger]] a [[Color (kapela)|Color]]. Styl stoł sie popularny we latach 1990. skirz sukcesōw kapel [[Luna Sea]], [[Glay]], [[L'Arc-en-Ciel]] a [[Malice Mizer]]. Lata 2000. prziniosły rozrost visual kei na inksze a eksperymyntalne zorty muzyki, skuli kapel [[Dir En Grey]], [[The Gazette]], [[Alice Nine]], [[Girugamesh]] a [[Versailles (kapela)|Versailles]]. Miano ''visual kei'' pochodzi ze parŏli ôd [[X Japan]] – „Psychedelic Violence Crime of Visual Shock”, kerŏ je na ôkładce ônych albumu ''Blue Blood'' ([[1989]]).<ref>{{Cytuj |tytuł = Interviewing the man who coined the term “visual kei”, Seiichi Hoshiko |data = 2018-01-24 |data dostympu = 2024-10-01 |ôpublikowany = jrocknews.com |url = https://jrocknews.com/2018/01/interviewing-man-coined-term-visual-kei-seiichi-hoshiko.html |jynzyk = en}}</ref> == Hryskość == Visual kei cieszy sie srogõ hyrskościōm tak postrzōd niyznŏleżnych muzykōw, jak i kapelōw ôsiōngajōncych sukcesy kōmercyjne, przi czyrpaniu z wpływōw zachodnich takich jak: [[Glam rock|glam]], [[Gothic rock|goth]] i [[cyberpunk]]. [[Muzyka]] granŏ bez kapele pasujōnce visual kei ôbyjmuje szyrokõ gamã zort, w tym roztōmajte ôdmiany [[Popowo muzyka|popowi]], [[Punk|punka]], [[Hewimetal|heavy metalu]] i [[Elektrůńiczno muzyka|muzyki elektrōnicznyj]]. W [[Japůńijo|Japōniji]] regularnie wydŏwane sōm składy poruszajōnce tymatykã visual kei – Aryna 37°C, Fool's Mate i [[SHOXX]]. W ôstatnich latach hyrskość tego sznitu wzrosła. Nojsrogsze społeczności fanōw sōm w [[Zjednoczůne Sztaty|Stanach Zjednoczōnych]], [[Mjymcy|Niemczech]], [[Polsko|Polsce]], [[Rusyjo|Rusyje]], [[Francyjŏ|Francyje]] i [[Brazylijo|Brazylije]] jak tyż w zicher stopiyniu w [[Finlandyjo|Finlandyji]], [[Czile|Chile]] i [[Szwecyjŏ|Szwecyje]]. {{Przipisy}} [[Kategoryjo:Kultura Japůńije]] [[Kategoryjo:Kůntrkultury]] ga55g9gd6mha9vvd501wkn558tknsyl 0 85019 375142 375117 2024-12-06T15:56:06Z Ozi 76 375142 wikitext text/x-wiki {{Persůna | mjano = Monika Neumann-Staś | data narodzyńo = 1995 | plac narodzyńo = [[Kluczbork|Klucborek]] | data śmjyrći = | plac śmjyrći = | fach = pisŏrka | nacyjo = [[Ślůnzoki|Ślōnzŏcka]] }} {{Mnt}}{{Gwara|Kluczborski djalekt|klucborskim dialekcie}} '''Monika Neumann-Staś''' (rodz. [[9. lipiynia]] [[1995]]. we [[Kluczbork|Klucbork]]u) – ślōnskŏ pisŏrka, germańskŏ filolŏzka. Śtudiyrowała germańskŏ filologijŏ na Ôpolskim Uniwersytecie. Zadebiutowała jesce ze nastolatka, we 2010. roku, ksiōnzkōm do bajtli «Ann Luiza Mond i Przepowiednia Sprawiedliwości». We majoryntym wiyku zacła publikować swojy teksty we [[2018]]. na portalu [[Wachtyrz]]<ref>[https://wachtyrz.eu/monika-neumann-ostatni-utoplec/ Monika Neumann: Ostatni utoplec]</ref>. Drugōm jeji ksiōnzkōm bōł rōman «Przemilczane», wydany we [[2021]]. we wydŏwnictwie [[Silesia Progress]]<ref>[https://www.silesiaprogress.com/pl/p/Przemilczane-Monika-Neumann/1462 Przemilczane]</ref>. Pise nŏcyńściej po polsku, ze dialŏgōma po ślōnsku a niymiecku. == Ôdbiōr twōrczości == [[Janusz Muzyczyszyn]] stwiyrdziōł, że Neumann losy bohaterōw uwikłanych we historyjo «pokazuje czytoczowi ze niyzwykłōm precyzyjōm»<ref>[https://wachtyrz.eu/przemilczane-recenzja/]</ref>. {{Przipisy}} [[Category:Ślůnske pisorze]] 7kx29iqi13cgjtxmo3mxjlsa5pfl05e 375143 375142 2024-12-06T16:08:17Z Ozi 76 375143 wikitext text/x-wiki {{Persůna | mjano = Monika Neumann-Staś | data narodzyńo = 1995 | plac narodzyńo = [[Kluczbork|Klucborek]] | data śmjyrći = | plac śmjyrći = | fach = pisŏrka | nacyjo = [[Ślůnzoki|Ślōnzŏcka]] }} {{Mnt}}{{Gwara|Kluczborski djalekt|klucborskim dialekcie}} '''Monika Neumann-Staś''' (rodz. [[9. lipiynia]] [[1995]]. we [[Kluczbork|Klucbork]]u) – ślōnskŏ pisŏrka, germańskŏ filolŏzka. Śtudiyrowała germańskŏ filologijŏ na Ôpolskim Uniwersytecie. Zadebiutowała jesce ze nastolatka, we 2010. roku, ksiōnzkōm do bajtli «Ann Luiza Mond i Przepowiednia Sprawiedliwości». We majoryntym wiyku zacła publikować swojy teksty we [[2018]]. na portalu [[Wachtyrz]]<ref>[https://wachtyrz.eu/monika-neumann-ostatni-utoplec/ Monika Neumann: Ostatni utoplec]</ref>. Drugōm jeji ksiōnzkōm bōł rōman «Przemilczane», wydany we [[2021]]. we wydŏwnictwie [[Silesia Progress]]<ref>[https://www.silesiaprogress.com/pl/p/Przemilczane-Monika-Neumann/1462 Przemilczane]</ref>. Pise nŏcyńściej po polsku, ze dialŏgōma po ślōnsku a niymiecku. == Ôdbiōr twōrczości == [[Janusz Muzyczyszyn]] stwiyrdziōł, że Neumann losy bohaterōw uwikłanych we historyjo «pokazuje czytoczowi ze niyzwykłōm precyzyjōm»<ref>[https://wachtyrz.eu/przemilczane-recenzja/]</ref>. Jeji narracyjny kōnszt recynzynt Hannes Sowistscholl ôpisowoł tak: {{Cytat|Warśtat schrifstellerski, ftory wkludzŏ nŏs we landschaft ze kōnsztym, co kŏże prziwołać we gedankach parallele do Eichendorffa, aże sie chce fōrt ôder tych smyndōw a gōr (grub) wele Katowic, sie siednōńć do auta a nŏstampnōm razōm, miast jechać we skomercjalizowane Zakopane, to na zachōd ôder Glywic a Zŏbrza bez Annaberg ku miyjcu, kandy Stobrawa zmiyrzŏ ku Ôdrze a Gōrny Ślōnsk przeônacŏ sie we Dolny, kaj znŏdymy wiyncyj go miyndzy buchdecklōma Ksiōnzki Monik Neumann.}}<ref>[https://wachtyrz.eu/krotko-a-korzynnie-2-przemilczane-od-moniki-neumann/ ]</ref> Z drugij strōny Daria Czarnecka pisała, że jeji «„Przemilczane” to je ksiōnżka ciynżko we ôdbiorze»<ref>[https://histmag.org/Monika-Neumann-Przemilczane-recenzja-i-ocena-23618 ]</ref>. {{Przipisy}} [[Category:Ślůnske pisorze]] 5j7fnsy0vlntm7ugfsn2flipvuawzk9 375144 375143 2024-12-06T16:09:06Z Ozi 76 /* Ôdbiōr twōrczości */ 375144 wikitext text/x-wiki {{Persůna | mjano = Monika Neumann-Staś | data narodzyńo = 1995 | plac narodzyńo = [[Kluczbork|Klucborek]] | data śmjyrći = | plac śmjyrći = | fach = pisŏrka | nacyjo = [[Ślůnzoki|Ślōnzŏcka]] }} {{Mnt}}{{Gwara|Kluczborski djalekt|klucborskim dialekcie}} '''Monika Neumann-Staś''' (rodz. [[9. lipiynia]] [[1995]]. we [[Kluczbork|Klucbork]]u) – ślōnskŏ pisŏrka, germańskŏ filolŏzka. Śtudiyrowała germańskŏ filologijŏ na Ôpolskim Uniwersytecie. Zadebiutowała jesce ze nastolatka, we 2010. roku, ksiōnzkōm do bajtli «Ann Luiza Mond i Przepowiednia Sprawiedliwości». We majoryntym wiyku zacła publikować swojy teksty we [[2018]]. na portalu [[Wachtyrz]]<ref>[https://wachtyrz.eu/monika-neumann-ostatni-utoplec/ Monika Neumann: Ostatni utoplec]</ref>. Drugōm jeji ksiōnzkōm bōł rōman «Przemilczane», wydany we [[2021]]. we wydŏwnictwie [[Silesia Progress]]<ref>[https://www.silesiaprogress.com/pl/p/Przemilczane-Monika-Neumann/1462 Przemilczane]</ref>. Pise nŏcyńściej po polsku, ze dialŏgōma po ślōnsku a niymiecku. == Ôdbiōr twōrczości == [[Janusz Muzyczyszyn]] stwiyrdziōł, że Neumann losy bohaterōw ûwikłanych we historyjŏ «pokazuje cytŏcowi ze niyzwykłōm precyzyjōm»<ref>[https://wachtyrz.eu/przemilczane-recenzja/]</ref>. Jeji narracyjny kōnśt recynzynt Hannes Sowistscholl ôpisowoł tak: {{Cytat|Warśtat schrifstellerski, ftory wkludzŏ nŏs we landschaft ze kōnsztym, co kŏże prziwołać we gedankach parallele do Eichendorffa, aże sie chce fōrt ôder tych smyndōw a gōr (grub) wele Katowic, sie siednōńć do auta a nŏstampnōm razōm, miast jechać we skomercjalizowane Zakopane, to na zachōd ôder Glywic a Zŏbrza bez Annaberg ku miyjcu, kandy Stobrawa zmiyrzŏ ku Ôdrze a Gōrny Ślōnsk przeônacŏ sie we Dolny, kaj znŏdymy wiyncyj go miyndzy buchdecklōma Ksiōnzki Monik Neumann.}}<ref>[https://wachtyrz.eu/krotko-a-korzynnie-2-przemilczane-od-moniki-neumann/ ]</ref> Z drugij strōny Daria Czarnecka pisała, że jeji «„Przemilczane” to je ksiōnzka ciynzko we ôdbiorze»<ref>[https://histmag.org/Monika-Neumann-Przemilczane-recenzja-i-ocena-23618 ]</ref>. {{Przipisy}} [[Category:Ślůnske pisorze]] 5e2sd1jw3mtl6nah07j93hnjrtz9w3a 0 85023 375141 375130 2024-12-06T15:41:48Z 37.31.40.91 375141 wikitext text/x-wiki {{Mnt}} '''Silesia Progress''' – ślōnske wydownictwo założōne we 2012. roku ôd [[Pejter Długosz|Pejtra Długosza]]. Mo siedziba we [[Mały Kotōrz|Małym Kotorzu]]. Publikuje przede wszyjskim literatura swiōnzano ze Ślōnskym a pisano we ślōnskij godce, a tyż polske przekłady czeskij fantastyki. Piyrszōm wydanōm ksiōnżkōm bōły «Listy z Rzymu» ôd [[Zbigniew Kadłubek|Zbigniewa Kadłubka]] Pojstrzōd autorōw, co wydowajōm swoje ksiōnżki we Silesia Progress, sōm miyndzy inkszymi [[Monika Kassner]], [[Marcin Melon]] a [[Mirosław Syniawa]]. == Wydownicze seryje == * Ze zicherkōm – kryminały pisane po ślōnsku, miyndzy inkszymi ôd [[Marcin Melon|Marcina Melona]] a [[Marcin Szewczyk|Marcina Szewczyka]] * Zimny Priessnitz – kryminały pisane po polsku, nale ze ślōnskimi wōntkami, miyndzy inkszymi ôd [[Jerzy Buczyński|Jerzygo Buczyńskigo]] a [[Monika Kassner|Moniki Kassner]] * Canon Silesiae [[Category:Wydownictwa]] 5km8d6b8kgpzr6pm5pe5w1lk4amu6lv