Wikipedia vlswiki https://vls.wikipedia.org/wiki/Voorblad MediaWiki 1.44.0-wmf.6 first-letter Media Specioal Discuusje Gebruker Discuusje gebruker Wikipedia Discuusje Wikipedia Ofbeeldienge Discuusje ofbeeldienge MediaWiki Discuusje MediaWiki Patrôon Discuusje patrôon Ulpe Discuusje ulpe Categorie Discuusje categorie TimedText TimedText talk Module Overleg module 0 1515 321242 312763 2024-12-10T14:42:38Z 2A02:1811:BD24:D300:F95E:EF6B:1DB0:48C8 De datum van de katte stoet omdat het dit jaar was geweest. 321242 wikitext text/x-wiki {{infobox Belgische gemêente| |naam=Stad Yper |officieel= Ieper |kaart=[[Ofbeeldienge:IeperLocatie.png|250px]] |kaartbijschrift=Liggienge binn 't arroundissement Yper<br /> in de provinsje West-Vloandern |wapen=Wapenschild-ieper.jpg |vlag=Iepervlag.gif |gewest=VLA |provincie=WVLA |arroundissement=[[Arroundissement Yper|Yper]] |latitudeGraden=50 |latitudeMinuten=51 |latitudeSeconden=4 |longitudeGraden=2 |longitudeMinuten=53 |longitudeSeconden=3 |opp=130,61 |inw=34.964 |mannen=49,18% |vrouwen=50,82% |dichtheid=267,70 |0-17=19,36 |18-64=61,00 |65=19,64 |buitenlanders=4,53 |werkloos=4,98 |postcode=8900<br />8900<br />8900<br />8900<br />8902<br />8902<br />8902<br />8904<br />8904<br />8906<br />8908 |deelgemeente=Yper<br />[[Brieln (Yper)|Brieln]]<br />[[Dikkebus]]<br />[[Sient-Jan (Yper)|Sient-Jan]]<br />[[Ollebeke]]<br />[[Vormezêle]]<br />[[Zillebeke]]<br />[[Boezienge]]<br />[[Zuudschôte]]<br />[[Elverdienge]]<br />[[Vloamertienge]] |burgemeester=Emmily Talpe (Open Ieper) |bestuur=Open Ieper, [[sp.a]], [[N-VA]] |partijen=[[CD&V]]<br />Open Ieper<br />[[sp.a]]<br />[[N-VA]]<br />[[Groen!|Groen]]<br />[[Vlaams Belang]] |zetels='''33''' (2019-'24)<br />10<br />9<br />5<br />3<br />2<br />2 |netn=057 |web=[http://www.ieper.be/ www.ieper.be] |datum1=01/01/2018 |datum2=01/01/2013 |datum3=01/01/2018 |datum4=01/10/2018 |}} [[Ofbeeldienge:Loaknalln_van_Yper.jpg|thumb|left|<center>De loaknalln up e typischn West-Vlamschn zomerdag]] [[Ofbeeldienge:Maart_van_Yper.jpg|thumb|right|<center>Zicht up de mart]] [[Ofbeeldienge:Belgie ieper lakenhal nacht.jpg|thumb|right|Loaknalle van Yper (11 okt 2004)]] [[Ofbeeldienge:Vestn_van_Yper.jpg|thumb|right|<center>De vestn]] [[Ofbeeldienge:Sint-Moartnskathedroale_koor.jpg|thumb|right|<center>De Sint-Moartnskathedroale]] '''Yper''' (''Nederlans'': Ieper) is de grotste stad va de [[Westhoek]] en de zesde grotste van [[West-Vloandern]]. 't Weunn e klene 35.000 menschn. Vodder èt Yper de twidde grotste mart van België, achter [[Sint-Nikloas]]. De bynoame van Yper is de Kattestad en sedert 't pausbezoek van 1985 ouk de Vredesstad. Etwien die in Yper wunt, noemn ze en Yperlienk. Nunder bynoame is en ''Ypers kiendje''. == Noame == In 't boeksje ''De Vlaamse Gemeentenamen, Verklarend Woordenboek'', uutegeevn deur 't Davidsfonds in 2010, stoat er dat de noame Yper komt van wuk die nu 'n ''Yperleet'' is, mor in tyde geweune ''*ipara'', die Voorgermoans of Oudeuropees zoudt zyn of voogns toalkundigen Gysseling oek van *eipara > *ejap, die rood zoudt wulln zeggn, no 't kleur van 't woater van 'n Yperleet. In de geschrift is Yper voun 'n êeste kêe te viendn in 1071, toune ''Ipera''. D'officiële noame ''Ieper'' is oek e misse, want etymologisch verkêerd omda 't de klankwettn en lokoale uutsproake nie volgt. 't Zoudt voogns d'auteurs ''Iper'' (lik Izegem en Izenberge) of ''IJper'' (lik IJzer) moetn zyn, mo zeker nie ''Ieper''. == Attraksjes == Schone pleksjes voe te goan bekykn, zyn: {{clear|left}} * de ''[[Loaknolle|loaknolln]]'' * de ''[[Sint-Moartnskathedroale]]'' * de ''[[Menepoorte]]'', woa da ze iedern oavend 'n [[The Last Post|Last Post]] bloazn * 't ''[[In Flanders Fields (museum)|In Flanders Fields]]'' museum * de ''[[vestienge|vestn]] of vestiengn'', da zyn d'oude verdedigiengsmeurn van [[Vauban]] uut de 17ste eeuwe. De vestn en 'n Oorloge oek overleefd, derbeistn woarn de kazemattn gebruukt voun soldoatn met de neuke te verzorn. Nu kunn ze nog bezocht zyn met e gids. 't Zittn oek e masse vleermuuzn en 'n dag va vadoage zyn de vestn ideoal voun e wandeliengsje te moakn. * de ''Ryselpoorte'', d'oudste nog bestoande poorte van Yper, met e Bourgondische torre uut de 14ste eeuwe * 't ''Poortwachtersuus'', en uus die achter de Ryselpoorte stoat en die diende voun de Ryselpoorte te bewoakn. Beist 'n Oorloge zou Moarschalk Plumer tope me zyn officiern ier d'aanvolle van 7 juni 1917 ('n Slag by [[Mêesn]]) voorbereid enn. * 'n ''Yskelder'', die in de vestn zit, is e koker woarin dat ys, die in de wienter uutezoagd wos, bewoard wos voun de reste van 't joar. 't Diende voun teetn te bewoarn, mor oek voun dokteurs (verdovienge en teegn de kurs). * 't ''Kruutmagazyn'', uut 1817 deur d'Ollanders ebouwd. 't Kust 75 000 kilo buskruut liggn. 't Et 'n Oorloge overleefd en 't is 1998 helegans erenoveerd. * ''Saint George's Memorial Church'': Anglicoansche kerke van Sir Reginald Blomfield, met e masse zoakn over 'n Eestn Weireldoorloge * 't ''Oud Kasselryuus'' (oek ''Scepenhuus van de Casselrye'' en ''Saelhuus''): an de mart, met medailln die de zeevn oofdzoundn uutbeeldn, vroegerder stoegn de 7 planeetn derup (verwyzienge no de 7 stadspoortn). 't Is ezet in de 15ste eeuwe en achter 'n Oorloge is 't en endetje staduus ewist. * 't ''Steen'': 't enigste steenn uus uut de Middeleeuwn (13ste eeuwe) die nog bestoat. 't Stoat in de Ryselstroate. * 't ''Godshuus Belle'': oorsprounkelik van 1276 (beisn 'n handelsoorloge met Iengeland) en 't diende voun arme menschn en loater van tyd oek en hospitoal. 't Gebouw lik of dat 't er nu uutziet is van 1616, mor 'n Oorloge oek nie overleefd. Nu zit er museum in me schattn van 't OCMW. In 'n gevel stoan der beeldn van de weldoeners, Salomon Belle en Christine de Ghuines én 't hangt e ploate van Jan Yperman. * 't ''Vleesuus'': de beneenverdiepienge is van 1275, vanboovn zyn de schone trapgeveltjes. Nu zit 't jeugduus en de jeugddienst derin, mo me tyd go 't e museum kommn. * de ''Vismart'': van oul de Beuterstroate moej deur e poorte woa da Medusa upstoat (oorsprounkelik uut 1714), a 'n aarn kant stoat er e toluzetje (Minckuzetje), woa dan visverkopers moestn betoaln voun te meugn verkoopn. Up de Vismart zevve zyn der twee ofdaksjes woa dat er in 'n tyde vis verkocht is. Nu is de Vismart e belangryke uutgoansplekke voun de jounge gastn van Yper en omstreekn. De Vismart noemde in de bloeiperiode van Yper de Wullebriggheplatse omdat er doar e brugge over d'Yperlee wos woarin dat de wulle voun de wevers ewosschn wos. * 't ''Uus Biebuyck'': uus met e gotischn trapgevel uut 1544. 't Uutzicht doe peizn an uuzn uut Brugge en 't is zounder ol te vele schoa uut 'n Oorloge ekommn. * De ''Sient-Joacobskerke'': up de Sient-Joacobsparochie. 't Stoeg doa verzeker ol voorn 1100 e kapelle, nu e neo-gotische kerke (in oorsproung (voorn 1200 romaans), tusschn 1300 en 1400 erbouwd in gotiek). Up 20 september 1578 is olles in de kerke vermassacreerd deur de Geuzn. Beisn 'n Oorloge is ollene 'n westkant bluuvn stoan, de reste is erbouwd. * 't ''Sient-Jansgodshuus'' of ''Sient-Jansgasthuus'': esticht round 1270 (en in 1277 geld ekreegn van de familie Broederlam voun e kapelle ter ere van Godelieve by te zettn) en eest bedoeld voun vrimdeliengn te loatn sloapn en eetn. In dienn tyde zaatn der oek oude, zieke en oungelukkige menschn, die verzorgd woarn deur begynn. Tusschn 1798 en 1801 diende 't voun soldoatn en doarachter voun oude wuuvn. Nu zit 't Stedelik Museum van Yper doa. * De ''Sient-Pieterskerke'': d'oudste kerke van Yper en oorsprounkelikke kerke van de parochie van Yper, Siente-Moartn wos nie meer of e plekke voun te goan leezn. In 1102 is de kerke overegoan no de proosdykerke van Siente-Moartn. In 1566 is olles binn kapot esleegn deur de beeldnstormers en in 1578 helegans in brokkn esleegn deur de Geuzn. * De ''Sient-Nikloaskerke'': ebouwd round 1180 me geld van gravinne Margareta van de Elzas, in 1566 overkomste had van de beeldstormers. Erbouwd in renaissancestyl in 1841 en oudertusschn gin parochiekerke nemi (sedert 1995). 't Ounderwysmuseum is er in estookn, toet a 't en endetje moeste verhuuzn no 't stadsmagazyn achter da 't in 2005 ebrand hadde in de kerke. 't Gebouw zevve had e masse schoa, mo de museumstikkn zyn ol ered. In 2007 is olles were no de Sient-Nikloaskerke verhuusd. * De ''Leet'': d'officiële name is 't ''Vandepeereboomplein'' (oud-minister en -burgemeester), mo niemand gebruukt die noame. 't Wos in oorsproung en eilandje tusschn de twee aarmes van d'Ypere of Yperlee woa dan de bootn kustn loadn en lossn (''sciplet''). In de 14ste eeuwe woarn der oek eentige bruggn over d'Yperlee, lik de Merschbrigghe en de Elverdincbrigghe (nu nog te verkenn deur de noamn van zystroatn van de Leet, de Langemeirsstroate en de Elverdiengstroate). De noame Leet is gebruukt sedert 1316 en de noame is bluuvn bestoan achter dat de Yperlee overwelfd is in 1663. * 'n ''Schouwburg'': laasn de Kloosterpoorte (ingank van 't klooster byn de [[kathedroale]], vroegerder stoeg 't woapnschild van Yper up 't [[frontong]] (dubbelkruus en 2 gekruuste kromstaffn met doarounder ''Claustrum Sancti Martini''), 't wos vroegerder e soorte van herberge (''Capitel Bibael'') van de proosdy woa da 't vook muchte kommn. :[[Ofbeeldienge:Nuvola single chevron right.svg|15px]] ''Kykt ook noa [[Bouwkundig erfgoed in Yper]]'' == Evenementn == * 'n [[kattestoet]] die olle 3 joare (latste kee in 2024) deuregoat up 'n twiddn zundag van meie * [[Tuundag]], de kerremesse in 't begun van [[ogustus|oegst]] olle joare * in [[Zillebeke]] liggn [[Bellewaerde]] en de [[Poaliengbeke]] * Yper is oek ekend voe ze rally, de [[Belgium Ypres Westhoek Rally]]. In de vooksmound: ''De 24 Eurn van Yper''. 'n Rally volt in 't latste weekend va juni. 't Komt doar ossan styf vele vook no kykn. * Yperfest e zware muziekfeeste * 100 kilometer van Yper: 3-doagschn wandeltocht * Fata Morgana: in meie 2008 kwam ''Fata Morgana'' nor Yper, Tom Waes doagde de stee uut voun ''van de ground te goan''. Uutendelik oalde Yper 4 sterrn up vuve. :* 100 menschn uut e vlieger loatn spriengn (nie elukt deur 't slicht were) :* Stoet me 500 steltelopers (elukt) :* Acroboatiesch spektoakel met 10 menschn die in de lucht goan (elukt) :* 20 menschn 72 eurn loatn up e stoake zittn (elukt) :* 10 000 gekleurde veugels over de mart loatn vliegn (elukt) : == Lokoale gewuntn == 'n [[11 november|Elfstn november]] komt [[Sinte-Moarten|Sinte-Moartn]] met ol ze zworte pietn an met ze boote an de koaie, dat is 't ende van 'n voart (d'Yperlee). 't Stoan toene e masse kienders me nunder ouders te wachtn en ze goan toune oltegoare noa 'n Mart. Oek in olle deelgemeentn is er e Sinte-Moartnstoet. De jounges krygn doa sneukelienge (mandarynn, spekeloaschekoekn, schokla, [[pikkeniekn]], ozelievevrouwtjes en sintemoartnskoekn). Up 'n efsn november krygn de meeste jounges toun oek etwot va [[speelbucht]]. == Toale == Wuk dat er specioal is in Yper, is de uutsproake van de lange klienkers ee en oo (ollene echte Yperliengn doen dadde, de meeste menschn van de deelgemeentn nie): * Brôod is iere brood (lik in 't AN) * Wêe is iere wee (wei(de) in 't AN) Typisch an 't Ypers (en ouk wel in de gemeentn in 't rounde) is 't woord ''enni''. 't E verschillnde betekenissn, 't is te zien in wuk e zinne daj 't gebruukt. Deurda ze dat zovele zeggn, lachn ze doa stief mei in de reste van de provinsche. 't Zou afstamn van d'Engelschen die oltid ''innit'' zeiden bist den Eerstn Wereld Oorlog. == Kernen == De gemeente Yper bestoat uut neegn [[dêelgemêente|deelgemeentn]]. Buutn 't stadscentrum zelve (me meer of duust inweuners per vierkantn kilomeiter de dichtsbevookte deelgemeente), liggn der doarround nog de deelgemeentn [[Boezienge]], [[Brieln (Yper)|Brieln]], [[Dikkebus]], [[Elverdienge]], [[Ollebeke]], [[Sient-Jan (Yper)|Sient-Jan]], [[Vloamertienge]], [[Vormezêle|Vormezele]], [[Zillebeke]] en [[Zuudschôte|Zuudschote]]. {| border="0" style="border: 1px solid #999; background-color:#FFFFFF" |- align="center" bgcolor="#CCCCCC" ! # !! Noame !! Ippervlakte !! Bevolkienge (1999) |- align="right" bgcolor="#efefef" |I || align="left" | Yper || 18,68 || 19 777 |- align="right" |II || align="left" | [[Zillebeke]] || 17,35 || 2 182 |- align="right" bgcolor="#efefef" |III || align="left" | [[Ollebeke]] || 5,73 || 642 |- align="right" |IV || align="left" | [[Vormezêle|Vormezele]] || 11,92 || 933 |- align="right" bgcolor="#efefef" |V || align="left" | [[Dikkebus]] || 10,06 || 1 400 |- align="right" |VI || align="left" | [[Vloamertienge]] || 20,84 || 3 778 |- align="right" bgcolor="#efefef" |VII || align="left" | [[Brieln (Yper)|Brieln]] || 5,73 || 715 |- align="right" |VIII || align="left" | [[Elverdienge]] || 13,97 || 1796 |- align="right" bgcolor="#efefef" |IX || align="left" | [[Zuudschôte|Zuudschote]] || 4,40 || 308 |- align="right" |X <br /> &nbsp; <br /><small>(XII)</small>|| align="left" | [[Boezienge]] <br />- Boezienge <br /> - [[Pilkem]]|| 18,24 <br /> &nbsp; <br />&nbsp; || 2 216 <br />&nbsp; <br />&nbsp; |- align="right" bgcolor="#efefef" |XI || align="left" | [[Sient-Jan (Yper)|Sient-Jan]] || 4,48 || 977 |} De gemeente Yper grenst deur zyn uutestrekteid an e masse landelikke dorptjes en gemeentn: [[Ofbeeldienge:MapIeper.svg|thumb|350px|left|Yper, deelgemeentn en buurgemeentn. De gilve stikkn zyn bebouwde kernn.]] {| align="left" |- | * a. [[Bikschote]] * b. [[Langemark]] * c. [[Zunnebeke]] * d. [[Gilleveld]] * e. [[Zandvôorde (Zunnebeke)|Zandvoorde]] * f. [[Outem]] * g. [[Wytschoate]] * h. [[Kemmel]] * i. [[De Klyte]] * j. [[Rinnegelst]] * k. [[Poperienge]] * l. [[Oostvletern]] * m. [[Woesten]] * n. [[Rênienge|Renienge]] * o. [[Noordschote]] |} {{clear|left}} == Bekende Yperliengn == * [[Yves Leterme]] (1960), politieker, eeste minister van België ewist * [[Paul Breyne]] (1947), politieker, minister, gouverneur * [[Jacobus Clemens non Papa]] (ca. 1510-1556), renaissancecomponist * [[Cornelius Jansenius]] (1585-1638), bisschop van Yper * [[Jules Malou]] (1810-1886), eeste minister va België (1871-1878 en 1884) * [[Alphonse Vandenpeereboom]] (1812-1884), politieker, minister * [[André Noyelle]] (1931-2003), coureur, Olympisch kampioen * [[Peter Mollez]] (1983), keeper van [[KV Kortrijk]] * [[Emma Meesseman]] (1993), basketster === Eboorn in Yper === * [[Jonathan Blondel]] (1984), foetbolliest van [[Club Brugge]] * [[Yves Bondue]] * [[Sophie Dewaele]], presentatrice * [[Koenraad Goudeseune]] (1965), schryver en dichter * [[Renaat Landuyt]] (1958), politieker, minister * [[Roger Quaghebeur]] (1925) * [[Serge-Henri Valcke]]: acteur, surtout ekend van Baantjer * [[Karl Vannieuwkerke]], sportjournalist * [[Gerard Vermeersch]] * [[Katelijne Vanbeselaere]]: radiopersoonlikheid, nieuwslezeresse en presentatrice by radio 2 West-Vloandern * [[Catherine Verfaillie]] * [[Marc Vervenne]], Rector KU Leuvn == Externe koppelienge == * [http://www.ieper.be De website van de stad] {{Commons|:category:Ieper|Yper}} {{Gemêent'nWVL}} [[Categorie:Yper| ]] [[Categorie:Stad in West-Vloandern]] [[Categorie:Wikipedia:Bofartikel]] 8rhn4f1lkgyjbadzl6w4xfe9f7cszxi 0 11573 321243 305076 2024-12-11T11:13:19Z 195.169.28.188 321243 wikitext text/x-wiki {{beg}} E '''badding''' is e stiksje hard materioal, e gezoagde balke, nogal dikwils van noaldhout. Et wordt gebruukt in de bouw e je kut der vanalles mee doen. Der zyn vele meugelikheedn vor e badding. Baddings kunn gebruukt wordn vo je dakbedekkienge vaste te leggen. Hoe da ze geleid wordn hangt ervan of van welken dak da j' et. dikke tia Baddings wordn ook toegepast vo hulpconstructie by bekistiengn. == Externe koppelienge == * [http://www.architectenweb.nl/aweb/archipedia/archipedia.asp?id=3011 Archipedia] [[Categorie:Bouwkundig ounderdêel]] 46dzi4aev2xpl70fca6fjpzq3k4610v 321244 321243 2024-12-11T11:17:48Z 195.169.28.188 321244 wikitext text/x-wiki {{beg}} E '''badding''' is e stiksje hard materioal, e gezoagde balke, nogal dikwils van noaldhout. Et wordt gebruukt in de bouw e je kut der vanalles mee doen. Der zyn vele meugelikheedn vor e badding. Baddings kunn gebruukt wordn vo je dakbedekkienge vaste te leggen. Hoe da ze geleid wordn hangt ervan of van welken dak da j' et. Baddings worden ook toegepast vo hulpconstructie by bekistiengn. En nu in het Nederlands graag. Een 'Badding' is een stukje hard materiaal, zoals een gezaagde balk vaak van naaldhout. Het wordt gebruikt in de bouw en je kunt er van alles mee doen. Er zijn vele mogelijkheden voor een Badding, Baddings kunnen gebruikt worden voor je dakbedekking vast te leggen. Hoe ze gelegd worden hangt ervan af van welk dak dat je het doet. (Gecorrigeerd door een leerling timmerman moeilijk he iets in normaal ABN typen) == Externe koppelienge == * [http://www.architectenweb.nl/aweb/archipedia/archipedia.asp?id=3011 Archipedia] [[Categorie:Bouwkundig ounderdêel]] 893rxgo5a21vw5ak7b7qm4j7yn51xh0 321245 321244 2024-12-11T11:25:55Z Zeisterre 178 blad ersteld noa de versie van [[Gebruker:Paloi Sciurala|Paloi Sciurala]] deur de bydroage van [[Specioal:Contributions/195.169.28.188|195.169.28.188]] were weg te doen 305076 wikitext text/x-wiki {{beg}} E '''badding''' is e stiksje hard materioal, e gezoagde balke, nogal dikwils van noaldhout. Et wordt gebruukt in de bouw e je kut der vanalles mee doen. Der zyn vele meugelikheedn vor e badding. Baddings kunn gebruukt wordn vo je dakbedekkienge vaste te leggen. Hoe da ze geleid wordn hangt ervan of van welken dak da j' et. Baddings wordn ook toegepast vo hulpconstructie by bekistiengn. == Externe koppelienge == * [http://www.architectenweb.nl/aweb/archipedia/archipedia.asp?id=3011 Archipedia] [[Categorie:Bouwkundig ounderdêel]] 10u8qdf0jxktn9pw5of61ctfwpwj466