Wikipedia wawiki https://wa.wikipedia.org/wiki/Mwaisse_p%C3%A5dje MediaWiki 1.44.0-wmf.6 first-letter Media Sipeciås Copene Uzeu Uzeu copene Wikipedia Wikipedia copene Imådje Imådje copene MediaWiki MediaWiki copene Modele Modele copene Aidance Aidance copene Categoreye Categoreye copene TimedText TimedText talk Module Discussion module Sujet 3 d' decimbe 0 1230 409684 360495 2024-12-04T18:12:44Z Lionel June 8941 /* Ont morou ç' djoû la */ 409684 wikitext text/x-wiki Li 3 d'&nbsp;[[decimbe]], c' est li 337inme djoû di l'&nbsp;anêye do [[calindrî grigoryin]] (li 338inme po ls anêyes bizetes), avou 28 djoûs dmorant disk'&nbsp;al fén d'&nbsp;l'&nbsp;anêye. == Evenmints == * == Ont vnou å monde ci djoû la == === Rilomés Walons et waloneus === * [[1906]] : [[Albert Rousseau]] === Ôtès djins === * == Ont morou ç' djoû la == === Rilomés Walons et waloneus === * [[2024]] : [[Victor George]] == Fiesses nåcionåles ey eternåcionåles == * ---- '''Vey eto:''' [[1î d' decimbe]] - [[2 d' decimbe]] - [[4 di decimbe]] - [[5 di decimbe]] - les [[366 djoûs]] d'&nbsp;l'&nbsp;anêye [[djanvî]], [[fevrî]], [[Moes d' måss|måss]], [[avri]], [[may]], [[djun]], [[djulete]], [[awousse]], [[setimbe]], [[octôbe]], [[nôvimbe]], [[decimbe]] [[Categoreye:Date]] 55kk36u8yhecyiim1q565qqmhaudicc Borbouze (Graide) 0 4183 409689 382087 2024-12-05T09:52:53Z Lionel June 8941 409689 wikitext text/x-wiki '''Borbouze''', c'&nbsp;est l'&nbsp;no del pus viye måjhon del gåre di [[Graide]], el [[province di Nameur]] ([[Beldjike]]). Cisse måjhon la esteut tote seule å mitan des bwès, li long d'&nbsp;ene viye voye et ci n'&nbsp;est ki dviè [[1850]], cwand on-z a-st avou l'&nbsp;trin, k'&nbsp;on a cmincî a båti des novelès måjhons ki fjhèt asteure li gåre di Graide. A ç'&nbsp;tins la, li dovreu del såle d'&nbsp;atinde ni criyeut nén co: "Graide", mins "Borbouze". Al [[prumire guere daegnrece|guere di catwaze]], li [[23 d' awousse]] [[1914]], gn aveut yeu, a [[Bive]], li viyaedje djondant, on combat inte les Françès et ls Almands. Gn aveut yeu 300-400 touwés. E&nbsp;[[1917]], les almands avént fé, a Borbouze, ene cimintire wice ki les sôdårds almands et francès ont stî eterés. E&nbsp;[[1932]], tos ces moirts la on stî rmetous dins l'&nbsp;grande cimintire di [[Maissin]]. I dmeure co so plaece, a Borbouze, ene colone almande ki datéve di 1917. [[Imådje:graide_batreye1914_monumint.jpg|thumb|li monumint al Batreye di Bive]] Après li batreye di [[Bive]], les Francès si rtirént a Nonne. Onk di zels, k' aveut stî coixhî, a vnou a mori dins les bwès eter Bive et l' [[Moncea-e-l'-Årdene|Moncea]]. Si comere lyi aveut fwait ene tombe la k' il a morou. Elle aveut fwait scrire dissu: ''Froide terre, tu caches à jamais celui que j'aimais''. Li sôdård si loméve: Louis Augerau. E 2004, des ovrîs almands ki vnént di Hepstedt (Brême), ene comene d' Urope come Bive, ont vnou rassonrer l' colone di 1917; on-z î a ramoenné ossu li tombe do Louis Augereau et tot ça ni fwait pus k' onk avou ene ôte tombe d' èn ôte sôdård francès Jules Mauny, ki vneu, lu, di St-Mathurin-sur-Loire. Ces sôdårds la fijhént pårteye do 135inme redjimint d' Infantreye. L' ôte redjimint ki s' a batou a Bive ere li 77inme. ik7gg94at3xfpbb0q6mt6qd14wxepz7 Walonreye di France 0 12837 409692 408910 2024-12-05T10:05:54Z Lionel June 8941 /* Viyaedjes del Walonreye di France */ 409692 wikitext text/x-wiki {{po|Walonreye|Walonreye (discramiaedje)}} [[Imådje:Domaine wallon de France.jpg|vignette|Apinse [[Charles Bruneau]]]] Li '''Walonreye di France''', c' est djeyograficmint, on trô dins l' mape del Walonreye, a Nonne, ki shût [[Mouze]], et ki state a [[Djivet]]. C' est l' pårteye bijhrece del '''[[Bote di Djivet]]'''. Administrativmint, il est dins l' [[Dipårtumint des Årdenes]]. Disk' å 20inme sieke, tos les djins des viyaedjes et eto des veyes di cisse coine la djåzént [[walon]]. Li Walonreye di France fwait pårteye del [[Walonreye walon-cåzante]], mins nén del [[Beldjike romane]]. == Linwince == === Studiaedje des pårlers === Les pårlers del Walonreye di France ont stî bén studyîs pa [[Charles Bruneau]]. On pout eto rtrover mo des racsegnes linwistikes dins l' motî da [[A. Vauchelet]]. Les nos d' plaeces des 18 viyaedjes walons ont stî studyîs pa [[Albert Doppagne]], dins on papî lomé «''[[Papî Doppagne so les nos d' plaece des viyaedjes del Walonreye francesse|Enquête dialectale sur la toponymie des villages wallons de France]]''». === Vicansté === Asteure, gn a ene radio coinrece k' evoye a pårti d' Arniye, et ki passe ene [[emission e walon]]. C' est Radio-Fungis. Li rvuwe "Ardenne wallonne", edjîstrêye a Djivet, eplaide des bokets e walon dins cåzu tos ses limeros. Li [[mayeur]] di Fromlene sohaita l' boune anêye a ses djins e walon dins on ptit foyou cominå di 2000 a 2003. === Sicrijheus e walon === * [[Jean-François Brackman]] * [[Michel Dricot]] * [[Ghislaine Caussin]] * [[Auguste Saladin]] == Istwere == Divant 1679, li Bote di Djivet fijheut pårteye del [[conteye di Nameur]]. El [[Moyinådje]], li Conte di Nameur aveut l' [[håteu]] dissu tote l' aiwe di Mouze dispoy "li tchinne di [[Rvin]] djusk' a [[Andene]]". Elle a stî hapêye ås [[Bas Payis espagnols]] pås [[France|Francès]] tins des [[gueres France-Espagne do 17inme sieke]], et dnêye oficirmint al [[Påye di Nîmegue]] (1679). == Viyaedjes del Walonreye di France == * ''Aubrives'' * [[Arniye]] (pont [[ALW]]) (''Harnie'') * ''Charnois'' * [[Djivet]] (''Givet'') * [[Fepén]] (''Fépin'') * ''Foisches'' * [[Fromlene]] (''Fromelennes'') * [[Fumwè]] (''Fumay'') * [[Han-so-Mouze]] (''Han-sur-Meuse'') * ''Haybes'' * [[Idje]] (''Hierges'') * [[Landritchamp]] (''Landrichamps'') * [[Montniye-so-Mouze]] (''Montigny-sur-Meuse'') * [[Rancene]] (''Rancennes'') * [[Rivin]] * [[Tchô]] (''Chooz'') (pont [[ALW]]) * [[Vireu-Molén]] (''Vireux-Molhain'') * [[Vireu-Walran]] (''Vireux-Wallerand'') == Hårdêye difoûtrinne == [http://rifondou.walon.org/novelan.php#fromlene Sohaitaedjes di novelan do mayeur di Fromlene] [[Categoreye:Walonreye di France|*]] [[Categoreye:lingaedje walon]] 1ogaynhgsocafzul1wzv1uzch3eehx8 Victor George 0 24001 409682 409496 2024-12-04T18:10:34Z Lionel June 8941 409682 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire-sicrijheus|Victor Georges}} [[Imådje:georges_victor.jpg|thumb|(diviè 1960)]] [[Imådje:Georges Victor 2003.jpg|thumb|(2003)]] '''Victor George''' a skepyî li [[27 d' octôbe]] [[1937]] ey a morou l' [[3 di decimbe]] [[2024]].<ref>Anne Jacquemin, [https://www.lavenir.net/regions/huy-waremme/clavier/2024/12/04/le-wallon-et-le-theatre-perdent-victor-george-de-bois-et-borsu-BBXXGGHCXFDFLG4ZTWVLWMGRZM/ ''« Le wallon et le théâtre perdent Victor George, de Bois-et-Borsu »''], so [[L'Avenir]], li 4 di decimbe 2024.</ref> I scrît foirt djonne (e 1966) des [[arimé]]s, sol piceure del peure [[powezeye]] a môde di [[Jean Guillaume]]. Di s' [[mestî]], il esteut [[prof d' umanités]]. == Ouve e walon == C' est l' pus djonne des scrijheus ritnous po l' [[antolodjeye da Piron]] (1979). Adon, il aveut ddja eplaidî "Adiu, cpagnon" (1963); "Gris pwin" (1965), "''In paradisium''" (1976). Pu ci fourit l' toû di l' [[SLLW]] del publiyî ([[Raecinêyes (arimés)|Raecinêyes]], 1977). Si dierene ramexhnêye, "Totes les ameurs do monde" (1983), fourit replaideye ås [[Cayés Walons]]. Il est riprins eto dins l' [[antolodjeye Scrire]], et l' [[antolodjeye Fleurs Diyalectåles]]. E 2023, sacwants d' ses powinmes ont stî rmetou e-n itålyin pa [[Jean Robaey]], dzo l' tite ''Se la cenere torna brace''. Dins c' live la, i gn a troes bokets da Victor George ki n' avént djamåy stî eplaidî. == Ouve pol walon == Al fén, i n' sicrijheut pus, mins i bouteut fer avou les [[Relîs Namurwès]] eyet l' SLLW, k' end esteut l' penleus. Il esteut eto sovint lomé come mimbe des djuris des bates di scrijhaedjes e walon. Come ricwereu, il a-st emantchî on [[motlî des cortis a Bwès-Borsu]]. I s' ocupéve esto d' ene [[dramatike (soce)|dramatike]]. == Corwaitaedje des arimés da Victor George == === Li tecnike === ==== Adjinçnaedje di l' arimé ==== * I scrît des courts arimés: sovint di doze vers, pacô moens. * Les vers sont å pus sovint, foirt courts: c' est des set-pîs, des ût-pîs, rålmint des zandrins. * I dene a etinde, avou des imådjes, puvite k' i n' dit les sacwès. C' est çou k' on lome on stîle a [[elipe]]. ==== Motlî ==== * Grande ritchesse di mots ([[:Wikt:xho|xho]], [[:Wikt:lonxhea|lonxhea]], [[:Wikt:adschinde|adschinde]]...). ==== Croejhete ==== Il eploye voltî des emantchaedjes pår walons. Metans: * li [[codjowant infinitif]] :Riprin tes lives, et m' <FONT COLOR="#ff0000">rinde</FONT> mes djåbes. :Li bole toûne <FONT COLOR="#ff0000">et tourner</FONT>; li tins passe <FONT COLOR="#ff0000">et rpasser</FONT>. * l' [[adjondrece si]] :Mi dj' tén manaedje pa dzo les åbes :<FONT COLOR="#ff0000">Et s' va dj'</FONT> boere a l' aiwe do sourdant. * l' [[aduzaedje]]. :Dj' a si må m' tiesse, <FONT COLOR="#ff0000">valet, m' fi</FONT>. * l' adviebe "[[:Wikt:va|va]]" metou po "la". : Di mel, <FONT COLOR="#ff0000">va k'&nbsp;</B></FONT>i n' est nén trop tård. * [[Sustantivaedje]] do viebe, avou l' divancete "å". :C' est lu k' nos irans rtrover :<FONT COLOR="#ff0000">Å berweter</FONT> d' l' ôte costé. * [[Fôme dimandrece di l' atôtchî]]: :Èm <FONT COLOR="#ff0000">ricnoxhress</FONT> dispoy li tins ? === Les tinmes === ====Tinmes veyåves ==== * si viyaedje. :Mins twè, m' viyaedje, ki doime låvå, :Mi ptit viyaedje avou tes djins, :Èm ricnoxhress dispoy li tins ? * les imådjes des tchamps, des dinrêyes. :Les awousses a ratcheryî :Les cinas k' fåt fé rdoxhî :Totes les djåbes a-z etaessî :Totes les påtes k' i fåt strûler * Li vicaedje al libe, dins les les tchamps et les gonxhires: :Çou k' i m' fåt, c' est rotches et pires :Cresses et daegn, mi veye etire. * Li moirt :Tos les iviers, tos les estés :Tos les lonxheas a disfé :Et nosse waxhea a clawer. ==== Les tinmes nén veyåves ==== * Li tins ki passe, ki bize evoye, et n' måy rivni. :Nos passans come foyes å vint, :Come des oujheas dzeu l' payis. :Troes ptits toûs pu l' moirt ås dints. :Bondjoû, bounnute et merci. * li metansicôze: tot racmince a tot moumint; cwand onk endè va, èn ôte arive. Tot est dvins tot : ir et ouy, li cir et l' tere, li veye et l' moirt, les moumints k' on vike et les sondjes. :Èn ome monte et mi dji dschind. :(…) :Ene sitoele, å minme moumint, :Adschind d' å fén fond do tins, :Dismetant k' ene ôte rimonte :Et s' piede å coron do monde. :Ene veye passe, ene ôte ripasse. * Li Bon Diu, k' a tot askepyî, et ki rprindrè totafwait: :Å cminçmint, t' as l' pere Adan :C' est avou lu k' nos dhotrans :Å coron, t' as l' [[:Wikt:vî Hinri|vî Hinri]] :Dou çki ttafwait va rmoussî. == Victôr Djôr après 1983 == === Pocwè k' Victor George ni scrît pus ? === Nouk ni pout responde a s' plaece, bén seur. Mins on s' pout todi hazårder a sayî do dner ene esplikêye. Di deus sôres: oubén, i pinse k' il a tot dit et k' ça n' sieve a rén d' endè rmete :Tos les xhos sont semés, et tos les mots sont dits :Dji n' a pus rén da minne. Oubén, il a e s' mwaiye ene påsse k' i lait lever coetmint, påjhûlmint, trankilmint... Et k' i n' metrè e s' fornea ki cwand i serè seur kel moumint del cure serè vormint vnou.<ref>[[Guy Belleflamme]], conferince e walon dinêye å Coirneu a Hu, li 20 di nôvimbe 2001, adjinçnêye pa [[Jean-Pierre Dumont]], racourti eplaidî divins: [[Walo plus gazete]], l° 11, ivier 2001.</ref>,<ref>[[Jean Lechanteur]] ''La poésie wallonne au XXe siècle, in La Wallonie, le pays et les hommes, Lettres, arts, culture, tome IV, de 1918 à nos jours. La Renaissance du livre, Bruxelles'', 1979.</ref> === Victôr Djôr, manaedjeu di des soces di waloneus === Après 1985, Victor George s' a ocupé di l' administråcion di sacwantès soces di belès letes e walon, les [[Relîs Namurwès]] et li [[SLLW]]. Il est eto djuri dins bråmint des pris e walon. Dins ses bouyes administratives, Victor George shût les atuzlêyes diyalectolodjikes del [[Djermêye 48]]. Mins, a l' årvier di ds ôtes sicrijheus di ç' levêye la, i djåze co voltî walon e societé. == Hårdêyes difoûtrinnes == * [http://rifondou.walon.org/georges_victor.html Li pådje Victor Djôr so l' Aberteke]. * [https://web.archive.org/web/20040417034404/http://users.skynet.be/sllw/george.html Bibliografeye e francès sol waibe di l' SLLW]. * [https://web.archive.org/web/20060303102517/http://users.skynet.be/sllw/ant_geo.html Antolodjeye di ses scrijhaedjes sol waibe SLLW] (e [[sistinme Feller|Feller]]) == Sourdants == [[Categoreye:sicrijheus e walon|George, Victor]] [[Categoreye:eplaideus e walon|George, Victor]] [[Categoreye:Relîs namurwès|George, Victor]] hogkyx9chtaoutnp6a6use5vyl7nh55 409685 409682 2024-12-05T09:02:20Z Li Bioutî 23954 409685 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire-sicrijheus|Victor Georges}} [[Imådje:georges_victor.jpg|thumb|(diviè 1960)]] [[Imådje:Georges Victor 2003.jpg|thumb|(2003)]] '''Victor George''' a skepyî li [[27 d' octôbe]] [[1937]] ey a morou l' [[3 di decimbe]] [[2024]].<ref>Anne Jacquemin, [https://www.lavenir.net/regions/huy-waremme/clavier/2024/12/04/le-wallon-et-le-theatre-perdent-victor-george-de-bois-et-borsu-BBXXGGHCXFDFLG4ZTWVLWMGRZM/ ''« Le wallon et le théâtre perdent Victor George, de Bois-et-Borsu »''], so [[L'Avenir]], li 4 di decimbe 2024.</ref> I scrît foirt djonne (e 1966) des [[arimé]]s, sol piceure del peure [[powezeye]] a môde di [[Jean Guillaume]]. Di s' [[mestî]], il esteut [[prof d' umanités]]. == Ouve e walon == C' est l' pus djonne des scrijheus ritnous po l' [[antolodjeye da Piron]] (1979). Adon, il aveut ddja eplaidî "Adiu, cpagnon" (1963); "Gris pwin" (1965), "''In paradisium''" (1976). Pu ci fourit l' toû di l' [[SLLW]] del publiyî ([[Raecinêyes (arimés)|Raecinêyes]], 1977). Si dierinne ramexhnêye, "Totes les ameurs do monde" (1983), fourit replaideye ås [[Cayés Walons]]. Il est rprins eto dins l' [[antolodjeye Scrire]], et l' [[antolodjeye Fleurs Diyalectåles]]. E 2023, sacwants d' ses powinmes ont stî rmetous e-n itålyin pa [[Jean Robaey]], dizo l' tite ''Se la cenere torna brace''. Dins c' live la, i gn a troes bokets da Victor George ki n' avént djamåy sitî eplaidîs. == Ouve pol walon == Al fén, i n' sicrijheut pus, mins i bouteut fer avou les [[Relîs Namurwès]] eyet l' SLLW, k' end esteut l' penleus. Il esteut eto sovint lomé come mimbe des djuris des bates di scrijhaedjes e walon. Come ricwereu, il a-st emantchî on [[motlî des cortis a Bwès-Borsu]]. I s' ocupéve esto d' ene [[dramatike (soce)|dramatike]]. == Corwaitaedje des arimés da Victor George == === Li tecnike === ==== Adjinçnaedje di l' arimé ==== * I scrît des courts arimés: sovint di doze vers, pacô moens. * Les vers sont å pus sovint, foirt courts: c' est des set-pîs, des ût-pîs, rålmint des zandrins. * I dene a etinde, avou des imådjes, puvite k' i n' dit les sacwès. C' est çou k' on lome on stîle a [[elipe]]. ==== Motlî ==== * Grande ritchesse di mots ([[:Wikt:xho|xho]], [[:Wikt:lonxhea|lonxhea]], [[:Wikt:adschinde|adschinde]]...). ==== Croejhete ==== Il eploye voltî des emantchaedjes pår walons. Metans: * li [[codjowant infinitif]] :Riprin tes lives, et m' <FONT COLOR="#ff0000">rinde</FONT> mes djåbes. :Li bole toûne <FONT COLOR="#ff0000">et tourner</FONT>; li tins passe <FONT COLOR="#ff0000">et rpasser</FONT>. * l' [[adjondrece si]] :Mi dj' tén manaedje pa dzo les åbes :<FONT COLOR="#ff0000">Et s' va dj'</FONT> boere a l' aiwe do sourdant. * l' [[aduzaedje]]. :Dj' a si må m' tiesse, <FONT COLOR="#ff0000">valet, m' fi</FONT>. * l' adviebe "[[:Wikt:va|va]]" metou po "la". : Di mel, <FONT COLOR="#ff0000">va k'&nbsp;</B></FONT>i n' est nén trop tård. * [[Sustantivaedje]] do viebe, avou l' divancete "å". :C' est lu k' nos irans rtrover :<FONT COLOR="#ff0000">Å berweter</FONT> d' l' ôte costé. * [[Fôme dimandrece di l' atôtchî]]: :Èm <FONT COLOR="#ff0000">ricnoxhress</FONT> dispoy li tins ? === Les tinmes === ====Tinmes veyåves ==== * si viyaedje. :Mins twè, m' viyaedje, ki doime låvå, :Mi ptit viyaedje avou tes djins, :Èm ricnoxhress dispoy li tins ? * les imådjes des tchamps, des dinrêyes. :Les awousses a ratcheryî :Les cinas k' fåt fé rdoxhî :Totes les djåbes a-z etaessî :Totes les påtes k' i fåt strûler * Li vicaedje al libe, dins les les tchamps et les gonxhires: :Çou k' i m' fåt, c' est rotches et pires :Cresses et daegn, mi veye etire. * Li moirt :Tos les iviers, tos les estés :Tos les lonxheas a disfé :Et nosse waxhea a clawer. ==== Les tinmes nén veyåves ==== * Li tins ki passe, ki bize evoye, et n' måy rivni. :Nos passans come foyes å vint, :Come des oujheas dzeu l' payis. :Troes ptits toûs pu l' moirt ås dints. :Bondjoû, bounnute et merci. * li metansicôze: tot racmince a tot moumint; cwand onk endè va, èn ôte arive. Tot est dvins tot : ir et ouy, li cir et l' tere, li veye et l' moirt, les moumints k' on vike et les sondjes. :Èn ome monte et mi dji dschind. :(…) :Ene sitoele, å minme moumint, :Adschind d' å fén fond do tins, :Dismetant k' ene ôte rimonte :Et s' piede å coron do monde. :Ene veye passe, ene ôte ripasse. * Li Bon Diu, k' a tot askepyî, et ki rprindrè totafwait: :Å cminçmint, t' as l' pere Adan :C' est avou lu k' nos dhotrans :Å coron, t' as l' [[:Wikt:vî Hinri|vî Hinri]] :Dou çki ttafwait va rmoussî. == Victôr Djôr après 1983 == === Pocwè k' Victor George ni scrît pus ? === Nouk ni pout responde a s' plaece, bén seur. Mins on s' pout todi hazårder a sayî do dner ene esplikêye. Di deus sôres: oubén, i pinse k' il a tot dit et k' ça n' sieve a rén d' endè rmete :Tos les xhos sont semés, et tos les mots sont dits :Dji n' a pus rén da minne. Oubén, il a e s' mwaiye ene påsse k' i lait lever coetmint, påjhûlmint, trankilmint... Et k' i n' metrè e s' fornea ki cwand i serè seur kel moumint del cure serè vormint vnou.<ref>[[Guy Belleflamme]], conferince e walon dinêye å Coirneu a Hu, li 20 di nôvimbe 2001, adjinçnêye pa [[Jean-Pierre Dumont]], racourti eplaidî divins: [[Walo plus gazete]], l° 11, ivier 2001.</ref>,<ref>[[Jean Lechanteur]] ''La poésie wallonne au XXe siècle, in La Wallonie, le pays et les hommes, Lettres, arts, culture, tome IV, de 1918 à nos jours. La Renaissance du livre, Bruxelles'', 1979.</ref> === Victôr Djôr, manaedjeu di des soces di waloneus === Après 1985, Victor George s' a ocupé di l' administråcion di sacwantès soces di belès letes e walon, les [[Relîs Namurwès]] et li [[SLLW]]. Il est eto djuri dins bråmint des pris e walon. Dins ses bouyes administratives, Victor George shût les atuzlêyes diyalectolodjikes del [[Djermêye 48]]. Mins, a l' årvier di ds ôtes sicrijheus di ç' levêye la, i djåze co voltî walon e societé. == Hårdêyes difoûtrinnes == * [http://rifondou.walon.org/georges_victor.html Li pådje Victor Djôr so l' Aberteke]. * [https://web.archive.org/web/20040417034404/http://users.skynet.be/sllw/george.html Bibliografeye e francès sol waibe di l' SLLW]. * [https://web.archive.org/web/20060303102517/http://users.skynet.be/sllw/ant_geo.html Antolodjeye di ses scrijhaedjes sol waibe SLLW] (e [[sistinme Feller|Feller]]) == Sourdants == [[Categoreye:sicrijheus e walon|George, Victor]] [[Categoreye:eplaideus e walon|George, Victor]] [[Categoreye:Relîs namurwès|George, Victor]] 1gteaso1ts1tyhbqd64hti7kunzfwuz Motî Dasnoy 0 33149 409690 409488 2024-12-05T09:53:37Z Lionel June 8941 409690 wikitext text/x-wiki {{Wiccionaire-motîs|Motî Dasnoy}} Li '''Motî Dasnoy''', ki s' no e francès c' est ''Dictionnaire wallon-français à l'usage des habitants de la Province di Luxembourg et des contrées voisines'', c' est on [[motî]] [[walfran|walon-francès]] sicrît pa '''Jean-Baptiste Dasnoy''' ey eplaidî e 1856. Il est rprins sol limero '''S100''' dins l' [[djivêye des motîs do walon]]. == {{HD}} == * Sol Wikisourd e francès : [[:fr:s:Dictionnaire wallon-français (Dasnoy)|Motî da Dasnoy]]. [[Categoreye:Motîs walons]] c3qnsy236fi9f2xngjvi0xvfbf0t9fe Colibacilôze des poyes 0 36676 409691 406839 2024-12-05T09:56:06Z Lionel June 8941 409691 wikitext text/x-wiki [[Imådje:Colibacilôze pericorite al fibrene fritches.jpg|thumb|Efouwaedje fibrineus do pericour]] Li '''colibacilôze des poyes''', c' est ene ene [[colibacilôze]]; ene [[maladeye des poyes]] cåzêye pa on [[rascråwant colibacile]]). Elle acsût purade les [[polet]]s d' poytreye, et cåze des araedjeyès pietes ås pouytîs. == Rascråwant stoks di colibacile == Les [[stok (microbiyolodjeye)|stoks]] di [[colibacile]]s ki cåzèt l' maladeye sont lomés : O1:K1, O2:K1 und O78:K80. == Minêyolodjince == === Cotoû d' arivaedje del maladeye === Li colibacile est ene bactereye cåzu normåle. Ele ni va divni rascråwante ki si les oujheas mostrèt ene tinristé ou l' ôte : * stok di polet ki profitè todi pus rade. * mwaijhe [[idjinne]] * acsujhaedje pa les [[micoplasse]]s * passaedje di virûsse come li ci des [[bronchite å virûsse des poyes]], li [[boursite å virûsse]] u li [[fåsse pesse des poyes]]. === Morance === Li morance pout monter pår, djoû après djoû, oubon-bén fé do zigzaguigne, on djoû dpus, on djoû moens. === Ådje === Les poyons des prumirès samwinnes sont puvite acsûts del [[botroûlite]] å colibacile. L' areyosaetchite est veyåve aprume so les [[polet]]s di 5 a 12 samwinnes, avou ene copete di 6 a 9 samwinnes.<ref>W.B. Gross (1978), Colibacillosis, in "Diseases of poultry", ed. by M.S. Hofstad, Iowa State University Press, Ames, Iowa, USA; 8th ed. ISBN 0-8138-0430-2, p. 270</ref> Ki: asteure ki les polets sont vindous a 7 samwinnes, ces chifes la doevnut dandjreus esse ravancîs. == Damadjes == Å [[discopeçaedje]], on trouvrè : * [[areyosaetchite]] (fibrene dins les [[saetchs a l' air]]) * [[peritonite]] (perifoetite) * [[pericorite]] * [[boylite]] (efouwaedje do ptit boyea, purade sol [[djedjunom]]) <gallery> Ledjire colibacilôze areyosaetchite fritche.JPG|Areyosaetchite Colibacilôze drovaedje perifoetite fritche.jpg|Peritonite (fibrene dissu l' foete) Colibacilôze boylite fritche.jpg|efouwaedje des boyeas </gallery> == Médiaedje == Toplin d' [[antibiyotike]]s sont touwants pol colibacile : [[ampicilene]], [[tetraciclene]]s, [[neyomicene]], [[forfenicol]], [[inroflocsacene]], [[sulfamide]]s avou [[trimetoprim]]. Li hik, c' est k' les poytîs et les årtisses end ont tant dné k' i gn a toplin d' [[antibiyo-edurance]]. == Espaitchance == * Waitî d' aveur des poyons sins [[micoplasse]]s (dizindjnaedje des [[micoplasmôze]]s ås mere poyes). * [[Eploctaedje]] bén tuzé disconte des virûsses corants * gn a eto des [[vaccin]]s disconte des colibaciles, mins i sont sovint loukîs come trop tchir po-z eployî dins les poytreyes di polets, wice ki l' wangne est stroete. == Sourdant == {{Commons|Category:Avian colibacillosis|li colibacilôze des poyes}} [[Categoreye:Maladeyes des poyes]] 5to3vqyyi9z115qbamidti2kw3retz4 Blanke di Nameur 0 45117 409688 348370 2024-12-05T09:52:16Z Lionel June 8941 409688 wikitext text/x-wiki Blanke di Nameur (e suwedwès '''Blanka af Namur'''), c' esteut l' feye do conte [[Djan 1î d' Nameur]] et di [[Mareye d' Artwès (contesse di Nameur)|Mareye d' Artwès]]. Ele maria [[Magnus Eriksson]], rwè d' [[Suwede]] et d' [[Norvedje]]. Ele va fé moussî des uzances des nôbes d' après Nameur (bråmint aloyîs ås rwès d' France) dins l' tuzance suwedwesse. <ref>[[Félix Rousseau]], ''Propos d'un archiviste sur l'histoire de la littérature dialectale à Namur'', [[Les Cayés walons (gazete)|Les Cayés walons]], l° 1-2-3 1964 p. 7</ref> == Sourdant == [[Categoreye:Istwere del Walonreye]] [[Categoreye:Istwere del Suwede]] [[Categoreye:Royinnes et imperresses]] b5usyic1mrw5vuld7pyq7jfu8m2arxk Bernard Van Vynckt 0 46880 409687 401623 2024-12-05T09:48:56Z Lionel June 8941 409687 wikitext text/x-wiki '''Bernard Van Vynckt''', c' est on [[scrijheu e walon]] ki fwait des [[pretchmint]]s po dire a [[messe]]. Il a skepyî e [[1957]]. {{Infoboesse}} == Vicance == I vént d' [[Meu]], la ki s' pa riprinda ene cinse diviè 1950. Il a stî [[curé]] a [[Uwar]], la k' il a coplé [[Pierre Lazård]] dins si ocupaedje e walon did divant l' Noyé.<ref>https://web.archive.org/web/20210411040724/https://www.canalc.be/on-flamind-dyvoir-qui-cause-wallon/</ref> Pu monter [[doyén]] a [[Måtche-el-Fåmene]] (diviè 2018). I dit a [[messe e walon]] ås fiesses di Walonreye dispu aviè 2016 (il a rcandjî l' abé [[Paul Malherbe]]).<ref>https://web.archive.org/web/20211018033606/http://www.diocesedenamur.be/Default.asp?X=2DA7E845416678796A627660610B0D02071361787708031270710D061E66746708050A040087</ref> E 2021, i dvént mimbe d' oneur des [[Relîs Namurwès]].<ref>Christine Decock, « Rapport d'activités », dins ''[[Cayés walons (gazete)|Les Cahiers wallons]]'', 85inme anêye, {{l°|1}}, djanvî-fevrî 2022, pp. 22-25.</ref> Li minme anêye, i scrît onk so l' ôte deus lives : * [[Rastrind saiss ! (biyets d' oumeur) (tôme 2)|li deujhinme tôme di «Rastrind, saiss»]] * on live avou des [[couyonåde]]s arivêyes a des curés: «[[Paskeyes di curés (live)|Paskeyes di curés]]». == Ouves pol walon == * Sicrijhaedje di pretchmints, dit a [[messe]] (metans ås [[fiesses di Walonreye]], dispu 2016, mins nén k' adon). * Videyos d' pretchmints (sortitrés e walon). * Emissions e walon so ene radio catolike (boket d' ses pretchmints). I fourît rashonnés e-n on live [[Rastrind, saiss ! (live)|Rastrind, saiss !]] (2020) * Emissions e walon so des scrijheus do payis d' Nameur ([[Joseph Selvais]], [[Joseph Dewez]], [[André Henin]]) == {{HDV}} == * [[Rastrind, saiss ! (live)|Rastrind, saiss !]] == {{HDs}} == *{{Wiccionaire-sicrijheus|r=1}} *{{Wikisourd-sicrijheus}} *{{itvwc}} [https://aberteke.walon.org/etrevenswatv.php#scolnam Ås scoles di walon d' Nameur] (ki tchante on tecse da André Henin, tot al fén) * {{mic}} [https://web.archive.org/web/20211025160503/https://rcf.fr/culture-et-societe/tranche-de-wallon?episode=56343 Djivêye des emissions so RCF] ** [https://web.archive.org/web/20201026163246/https://rcf.fr/culture/joseph-dewez-le-president-des-relis-namurwes Emission avou Joseph Dewez] ** [https://web.archive.org/web/20201031225806/https://rcf.fr/culture/hommage-andre-henin Rinde bon dvwer a André Henin] ** [https://web.archive.org/web/20201023023631/https://rcf.fr/culture/histoires-de-joseph-selvais-0 Istweres da Djôzef Servais] ** [https://rcf.fr/embed/2605128 Disfindou concert dins ene eglijhe] ** [https://rcf.fr/embed/2616155 Lete å procureu ki n' a pont fwait d' procès] == Sourdants == [[Categoreye:Sicrijheus e walon|Van Vynckt]] [[Categoreye:Bouteus pol walon|Van Vynckt]] [[Categoreye:Walon e l' eglijhe|Van Vynckt]] [[Categoreye:Rilomés curés|Van Vynckt]] edr0o9wuhqnu1xbexg7sp2ngj0y20sw Riclame e walon 0 49100 409686 406653 2024-12-05T09:45:53Z Lionel June 8941 409686 wikitext text/x-wiki Ene '''riclame e walon''', c' est ene [[riclame]] sicrîte, pol moens e pårteye, dins l' [[lingaedje da Defrecheux]]. == Istwere == E 19inme sieke, gn aveut des rclames e walon po les [[toubak]]s, aprume a [[Lidje (veye)|Lidje]], mins eto a [[Brinne-l'-Alou]].<ref>[[Motlî Semertier sol toubak]] p. 68 & 101 (long tecses) et pp. 59-78.</ref> Li botike ''Paradis du Matelas'' a [[Aleur]] a fwait des riclames e walon, avou l' criya « dji n' a pus må mes rins ». E 1993, cite frase la a stî rprijhe dins ene tchanson d' muzike electrike.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=wdpZsJdQDnY ''Dji n'a pu må mes rins!'' di Luc Rigaux, Patrick Samoy eyet B. Coibion, so YouTube.]</ref> == Dins les gazetes e walon == {{dal}} Dins [[Les Cayés Walons]] (1937) Dins les [[Noveles des WASAB]], Dins [[Djåzans walon (gazete)|Djåzans walon]], Dins l' [[Rantoele-gazete]], Dins li [[Ptite Gazete di Måmdiy]], == Sourdants == {{Commonscat|Advertising in Walloon|les rclames e walon}} [[Categoreye:Riclames|*]] [[Categoreye:Lingaedje walon]] alzrmpabylsesfz7v07t3s6oqqhl8ra Uzeu copene:Lionel June 3 50172 409680 408885 2024-12-04T13:21:37Z GalenSeran 25939 /* My article */ novele seccion 409680 wikitext text/x-wiki {{Bénvnowe}} == Proficiate == Bonswer Lionel, <br /> Proficiate po vos årtikes e walon eyet po vo côp d' aspale. Ça nos fwait plaijhî a tertos. ''':-)''' <br /> Amiståvmint, <br /> --[[Uzeu:Èl-Gueuye-Noere|Èl-Gueuye-Noere]] ([[Uzeu copene:Èl-Gueuye-Noere|Ene sacwè ? => Dijhoz-m' el !]]) 25 di fevrî 2022 a 19:34 (UTC) :Merci bråmint des côps ! :Dji scrî sol Wikipedia e francès dispoy des ans et des razans, mins dj' a lonmint tårdjî a-z ataker li modêye walone. A m' shonnance, c' esteut percé målåjhey d' sicrire e rfondou, mins, po fini, dji saetche mi plan. Et c' est foirt plaijhant d' parvini a scrire minme on tot ptit årtike ! :-) --[[Uzeu:Lionel June|Lionel June]] ([[Uzeu copene:Lionel June|copene]]) 25 di fevrî 2022 a 23:34 (UTC) :: Oufti ! Proficiate, di m' pårt ossu. Dji vén di loukî les Cayés walons 1/2022, et dji m' dijha: la des racsegnes assez po fé èn årtike so René Dardenne; tot paf, èn sakî, cwand dj' a veyou k' il esteut ddja la, et bén dadrame !!! ::Ribénvnowe !!! ::--[[Uzeu:Lucyin|Lucyin]] ([[Uzeu copene:Lucyin|copene]]) 1î d' may 2022 a 16:27 (UTC) ::: Merci bråmint des côps ! Dji fwai do mia k' dji pou… --[[Uzeu:Lionel June|Lionel June]] ([[Uzeu copene:Lionel June|copene]]) 1î d' may 2022 a 19:26 (UTC) == Kékès tchitchêyes so les tites des noveas årtikes == Co on côp merci po les beas årtikes ki vos adjinçnez. Kékès tchitchêyes: Pol categoreye «[[:Categoreye:Lives da Émile Gilliard|Lives da Émile Gilliard]]», dj' el rilomreu pus voltî: <nowiki>[[Categoreye:Lives sicrîts pa Émile Gilliard]]</nowiki>. Les "lives da Émile Gilliard", c' est tos les lives k' il aveut dins s' bibioteke, et ki ses eritîs ont, asteure. Po les pådjes des lives, on a ptchî di mete ene sacwè inte åtchetes padrî l' tite come [[Paskeyes d' avår ci (noveles)|Paskeyes d' avår ci '''(noveles)''']]; ça mostere ki ci n' est nén on sudjet eciclopedike. Pol tite, disk' asteure, on l' riscrijheut e rfondou. Dispu k' nosse binamé "Reptilien" nos a fwait des sûtis modeles, on rmeteut l' tite e [[sistinme Feller]] u e [[sistinme di dvant Feller]] padzo, e clintcheyès letes, avou l' modele <nowiki>{{Dizo-tite|}}</nowiki>. Si vos inmez mî wårder les cis ki vos fjhoz e Feller, vos l' ploz co fé come mostré so [[Su_lès_spales_do_novia_djoû]]. Djusse, dji metreu padrî: '''(powezeyes)''' (ci côp cial, e rfondou). Gn a ene coridjrece ortografike do rfondou ki sorlene tos les mots ki n' sont nén des rfondowes (nén co a 100 åcint, mins ça rote cwanlminme beazebén). On l' pout aberweter so l' betchteu Mozilla, mins dji n' sai pus kimint. Vos ploz dmander cwè et kesse a [[Uzeu:Pablo]]. Oudonbén so Berdelaedje https://berdelaedje.walon.org/viewforum.php?f=7 Ki ça vos våye bén. [[Uzeu:Lucyin|Lucyin]] ([[Uzeu copene:Lucyin|copene]]) 8 di may 2023 a 08:25 (UTC) :Bondjoû Lucyin, :Merci po ls infôrmåcions. Dj' a fwait come vos avoz dit.--[[Uzeu:Lionel June|Lionel June]] ([[Uzeu copene:Lionel June|copene]]) 11 di may 2023 a 22:34 (UTC) == Dunker + Gauditiaubois = anårtchisse ? == Bonswer Lionel, <br /> Dj' a veyou vos dierins candjmints. Estoz seur k' [[André Gauditiaubois]] eyet [[William Dunker]] dnént on sinse « anårtchisse » al tchanson rwaiteye avou ci boket la&nbsp;? &nbsp;: * Li tchanson Black country blues da Wiyam Dunker et André Gauditiaubois (« I fåreut fé l' revolucion et trawer l' panse des crås patrons, des plins di liårds, des crås minisses, sins awè peu del mwaijhe police ») Voeyoz, c' est eto l' djinre di tuzaedjes k' on sait ôre amon les «&nbsp;comunisses revolucionaires&nbsp;». <br /> Ki ça vos våye bén, <br /> [[Uzeu:Èl-Gueuye-Noere|Èl-Gueuye-Noere]] ([[Uzeu copene:Èl-Gueuye-Noere|Ene sacwè ? => Dijhoz-m' el !]]) 24 di djulete 2023 a 18:12 (UTC) :Bondjoû, :Dji n' cåzéve nén d' Dunker et d' Gauditiaubois, djusse del tchanson. Dji n' vôreut nén leû dner si radmint ene etikete… :Awè, kécfeye ki ns estans pus près d' ene idêye comunisse revolucionaire. Dji m' a dit k' esse disconte li police, c' esteut ene pinsêye anti otoritaire, adon anårtchisse, mins dji n' a pont d' sourdant. Vos ploz disfacer, dabôrd.--[[Uzeu:Lionel June|Lionel June]] ([[Uzeu copene:Lionel June|copene]]) 24 di djulete 2023 a 18:23 (UTC) == [[Spoter]] == Bondjoû Djulén, <br /> Bén veyou avou [[spoter]], gråces traze côps. Veyanmint k' èn årtike egzisteut ddja ladsu, dj' a inmé ostant di mete èn erdjiblaedje (viè [[Såvadje no]]), puvite ki d' el disfacer. <br /> Ki ça vos våye bén, <br /> [[Uzeu:Èl-Gueuye-Noere|Èl-Gueuye-Noere]] ([[Uzeu copene:Èl-Gueuye-Noere|Ene sacwè ? => Dijhoz-m' el !]]) 2 d' octôbe 2023 a 15:16 (UTC) == [[Kession å Govienmint|Årtike do moes]] == Bondjoû Lionel, <br /> L' årtike ki vs av askepyî lanawaire est l' årtike do moes di fevrî 2024. Proficiate ! <br /> Ki ça vos våye bén, <br /> [[Uzeu:Èl-Gueuye-Noere|Èl-Gueuye-Noere]] ([[Uzeu copene:Èl-Gueuye-Noere|Ene sacwè ? => Dijhoz-m' el !]]) 31 di djanvî 2024 a 23:02 (UTC) :Merci bråmint des côps !--[[Uzeu:Lionel June|Lionel June]] ([[Uzeu copene:Lionel June|copene]]) 1î d' fevrî 2024 a 17:05 (UTC) == Merci == Li Consey a seré an 2019???? Hahahaha! Bén çtellale! Dji n' è saveu ddja rén! Vola çou k' c' est, do doirmi 20 ans å lon po s' rinde conte seulmint dins les moes d' après k' on s' aveut fordoirmou... Dj' a l' idêye ki dji so-st on sot-doirmant ki vént djusse di s' hertchî foû di s' terêye et ki n' è finit nén di s' dispierter. Merci pol coridjaedje. [[Uzeu:Li Bioutî|Li Bioutî]] ([[Uzeu copene:Li Bioutî|copene]]) 3 d' djun 2024 a 06:50 (UTC) :Oyi, asteure i gn a l' [[Consey do Lingaedje francès, des Lingaedjes do Payis et des Politikes linwistikes]] po les kessions d' politike linwistike eyet ene "session" del [[Comission des Scrijhaedjes et do Live]] po les advizes so les dmandes di subzides. Mins ça rote tolminme ene miete come dins l’ tins, et gn a sacwants mimbes ki n' ont nén candjî.--[[Uzeu:Lionel June|Lionel June]] ([[Uzeu copene:Lionel June|copene]]) 3 d' djun 2024 a 08:14 (UTC) == kékes sipepieustés == po l' prezintoe d' mostraedje femrin sg, våt mî prinde cisse (ki "cite"); ciste divant voyale. https://croejhete.walon.org/node39.html#SECTION03361000000000000000 pol candjmint d' voyale namurwès do prono sudjet shuvou d' on prono u årtike ki cmince pa "l", on l' sait rprinde e rfondou tot leyant l' prumî té ké, ey e metans ene divanceye voyale pol deujhinme: * c'èst mi kè l' va fé => c' est mi k' el va fé * djè l' va cwê => dj' el va cweri * djè l'zî a dit / djè l'zeû... / djè leû... => dj' elzî a dit Gn a djusse divant "lyi" ki ça n' va nén. * djè lî di(s) => dji lyi di. Ki: s' i gn a ene dimande po, on såreut radjouter on djivion elyi * djè lî di(s) => dj' elyi di. On ndè pôreut ddja djåzer dmwin, si vos vloz. El dire [https://berdelaedje.walon.org/viewtopic.php?t=3035 vaici]. [[Uzeu:Lucyin|Lucyin]] ([[Uzeu copene:Lucyin|copene]]) 25 d' octôbe 2024 a 10:50 (UTC) :Merci po vos rmarkes. Dji va sayî d' bén ritni tot ça.--[[Uzeu:Lionel June|Lionel June]] ([[Uzeu copene:Lionel June|copene]]) 25 d' octôbe 2024 a 19:58 (UTC) == My article == @[[Uzeu:Lionel June|Lionel June]] [[Uzeu:GalenSeran|GalenSeran]] ([[Uzeu copene:GalenSeran|copene]]) 4 di decimbe 2024 a 13:21 (UTC) s1hx4ola3s4wp8sru41s6bzwawpby0s 409681 409680 2024-12-04T13:22:37Z GalenSeran 25939 /* My article */contenu ajouté 409681 wikitext text/x-wiki {{Bénvnowe}} == Proficiate == Bonswer Lionel, <br /> Proficiate po vos årtikes e walon eyet po vo côp d' aspale. Ça nos fwait plaijhî a tertos. ''':-)''' <br /> Amiståvmint, <br /> --[[Uzeu:Èl-Gueuye-Noere|Èl-Gueuye-Noere]] ([[Uzeu copene:Èl-Gueuye-Noere|Ene sacwè ? => Dijhoz-m' el !]]) 25 di fevrî 2022 a 19:34 (UTC) :Merci bråmint des côps ! :Dji scrî sol Wikipedia e francès dispoy des ans et des razans, mins dj' a lonmint tårdjî a-z ataker li modêye walone. A m' shonnance, c' esteut percé målåjhey d' sicrire e rfondou, mins, po fini, dji saetche mi plan. Et c' est foirt plaijhant d' parvini a scrire minme on tot ptit årtike ! :-) --[[Uzeu:Lionel June|Lionel June]] ([[Uzeu copene:Lionel June|copene]]) 25 di fevrî 2022 a 23:34 (UTC) :: Oufti ! Proficiate, di m' pårt ossu. Dji vén di loukî les Cayés walons 1/2022, et dji m' dijha: la des racsegnes assez po fé èn årtike so René Dardenne; tot paf, èn sakî, cwand dj' a veyou k' il esteut ddja la, et bén dadrame !!! ::Ribénvnowe !!! ::--[[Uzeu:Lucyin|Lucyin]] ([[Uzeu copene:Lucyin|copene]]) 1î d' may 2022 a 16:27 (UTC) ::: Merci bråmint des côps ! Dji fwai do mia k' dji pou… --[[Uzeu:Lionel June|Lionel June]] ([[Uzeu copene:Lionel June|copene]]) 1î d' may 2022 a 19:26 (UTC) == Kékès tchitchêyes so les tites des noveas årtikes == Co on côp merci po les beas årtikes ki vos adjinçnez. Kékès tchitchêyes: Pol categoreye «[[:Categoreye:Lives da Émile Gilliard|Lives da Émile Gilliard]]», dj' el rilomreu pus voltî: <nowiki>[[Categoreye:Lives sicrîts pa Émile Gilliard]]</nowiki>. Les "lives da Émile Gilliard", c' est tos les lives k' il aveut dins s' bibioteke, et ki ses eritîs ont, asteure. Po les pådjes des lives, on a ptchî di mete ene sacwè inte åtchetes padrî l' tite come [[Paskeyes d' avår ci (noveles)|Paskeyes d' avår ci '''(noveles)''']]; ça mostere ki ci n' est nén on sudjet eciclopedike. Pol tite, disk' asteure, on l' riscrijheut e rfondou. Dispu k' nosse binamé "Reptilien" nos a fwait des sûtis modeles, on rmeteut l' tite e [[sistinme Feller]] u e [[sistinme di dvant Feller]] padzo, e clintcheyès letes, avou l' modele <nowiki>{{Dizo-tite|}}</nowiki>. Si vos inmez mî wårder les cis ki vos fjhoz e Feller, vos l' ploz co fé come mostré so [[Su_lès_spales_do_novia_djoû]]. Djusse, dji metreu padrî: '''(powezeyes)''' (ci côp cial, e rfondou). Gn a ene coridjrece ortografike do rfondou ki sorlene tos les mots ki n' sont nén des rfondowes (nén co a 100 åcint, mins ça rote cwanlminme beazebén). On l' pout aberweter so l' betchteu Mozilla, mins dji n' sai pus kimint. Vos ploz dmander cwè et kesse a [[Uzeu:Pablo]]. Oudonbén so Berdelaedje https://berdelaedje.walon.org/viewforum.php?f=7 Ki ça vos våye bén. [[Uzeu:Lucyin|Lucyin]] ([[Uzeu copene:Lucyin|copene]]) 8 di may 2023 a 08:25 (UTC) :Bondjoû Lucyin, :Merci po ls infôrmåcions. Dj' a fwait come vos avoz dit.--[[Uzeu:Lionel June|Lionel June]] ([[Uzeu copene:Lionel June|copene]]) 11 di may 2023 a 22:34 (UTC) == Dunker + Gauditiaubois = anårtchisse ? == Bonswer Lionel, <br /> Dj' a veyou vos dierins candjmints. Estoz seur k' [[André Gauditiaubois]] eyet [[William Dunker]] dnént on sinse « anårtchisse » al tchanson rwaiteye avou ci boket la&nbsp;? &nbsp;: * Li tchanson Black country blues da Wiyam Dunker et André Gauditiaubois (« I fåreut fé l' revolucion et trawer l' panse des crås patrons, des plins di liårds, des crås minisses, sins awè peu del mwaijhe police ») Voeyoz, c' est eto l' djinre di tuzaedjes k' on sait ôre amon les «&nbsp;comunisses revolucionaires&nbsp;». <br /> Ki ça vos våye bén, <br /> [[Uzeu:Èl-Gueuye-Noere|Èl-Gueuye-Noere]] ([[Uzeu copene:Èl-Gueuye-Noere|Ene sacwè ? => Dijhoz-m' el !]]) 24 di djulete 2023 a 18:12 (UTC) :Bondjoû, :Dji n' cåzéve nén d' Dunker et d' Gauditiaubois, djusse del tchanson. Dji n' vôreut nén leû dner si radmint ene etikete… :Awè, kécfeye ki ns estans pus près d' ene idêye comunisse revolucionaire. Dji m' a dit k' esse disconte li police, c' esteut ene pinsêye anti otoritaire, adon anårtchisse, mins dji n' a pont d' sourdant. Vos ploz disfacer, dabôrd.--[[Uzeu:Lionel June|Lionel June]] ([[Uzeu copene:Lionel June|copene]]) 24 di djulete 2023 a 18:23 (UTC) == [[Spoter]] == Bondjoû Djulén, <br /> Bén veyou avou [[spoter]], gråces traze côps. Veyanmint k' èn årtike egzisteut ddja ladsu, dj' a inmé ostant di mete èn erdjiblaedje (viè [[Såvadje no]]), puvite ki d' el disfacer. <br /> Ki ça vos våye bén, <br /> [[Uzeu:Èl-Gueuye-Noere|Èl-Gueuye-Noere]] ([[Uzeu copene:Èl-Gueuye-Noere|Ene sacwè ? => Dijhoz-m' el !]]) 2 d' octôbe 2023 a 15:16 (UTC) == [[Kession å Govienmint|Årtike do moes]] == Bondjoû Lionel, <br /> L' årtike ki vs av askepyî lanawaire est l' årtike do moes di fevrî 2024. Proficiate ! <br /> Ki ça vos våye bén, <br /> [[Uzeu:Èl-Gueuye-Noere|Èl-Gueuye-Noere]] ([[Uzeu copene:Èl-Gueuye-Noere|Ene sacwè ? => Dijhoz-m' el !]]) 31 di djanvî 2024 a 23:02 (UTC) :Merci bråmint des côps !--[[Uzeu:Lionel June|Lionel June]] ([[Uzeu copene:Lionel June|copene]]) 1î d' fevrî 2024 a 17:05 (UTC) == Merci == Li Consey a seré an 2019???? Hahahaha! Bén çtellale! Dji n' è saveu ddja rén! Vola çou k' c' est, do doirmi 20 ans å lon po s' rinde conte seulmint dins les moes d' après k' on s' aveut fordoirmou... Dj' a l' idêye ki dji so-st on sot-doirmant ki vént djusse di s' hertchî foû di s' terêye et ki n' è finit nén di s' dispierter. Merci pol coridjaedje. [[Uzeu:Li Bioutî|Li Bioutî]] ([[Uzeu copene:Li Bioutî|copene]]) 3 d' djun 2024 a 06:50 (UTC) :Oyi, asteure i gn a l' [[Consey do Lingaedje francès, des Lingaedjes do Payis et des Politikes linwistikes]] po les kessions d' politike linwistike eyet ene "session" del [[Comission des Scrijhaedjes et do Live]] po les advizes so les dmandes di subzides. Mins ça rote tolminme ene miete come dins l’ tins, et gn a sacwants mimbes ki n' ont nén candjî.--[[Uzeu:Lionel June|Lionel June]] ([[Uzeu copene:Lionel June|copene]]) 3 d' djun 2024 a 08:14 (UTC) == kékes sipepieustés == po l' prezintoe d' mostraedje femrin sg, våt mî prinde cisse (ki "cite"); ciste divant voyale. https://croejhete.walon.org/node39.html#SECTION03361000000000000000 pol candjmint d' voyale namurwès do prono sudjet shuvou d' on prono u årtike ki cmince pa "l", on l' sait rprinde e rfondou tot leyant l' prumî té ké, ey e metans ene divanceye voyale pol deujhinme: * c'èst mi kè l' va fé => c' est mi k' el va fé * djè l' va cwê => dj' el va cweri * djè l'zî a dit / djè l'zeû... / djè leû... => dj' elzî a dit Gn a djusse divant "lyi" ki ça n' va nén. * djè lî di(s) => dji lyi di. Ki: s' i gn a ene dimande po, on såreut radjouter on djivion elyi * djè lî di(s) => dj' elyi di. On ndè pôreut ddja djåzer dmwin, si vos vloz. El dire [https://berdelaedje.walon.org/viewtopic.php?t=3035 vaici]. [[Uzeu:Lucyin|Lucyin]] ([[Uzeu copene:Lucyin|copene]]) 25 d' octôbe 2024 a 10:50 (UTC) :Merci po vos rmarkes. Dji va sayî d' bén ritni tot ça.--[[Uzeu:Lionel June|Lionel June]] ([[Uzeu copene:Lionel June|copene]]) 25 d' octôbe 2024 a 19:58 (UTC) == My article == @[[Uzeu:Lionel June|Lionel June]] Hi dear Lionel! I am the person who created the article for Joop Donkervoort, the founder of Donkervoort Automobielen, a Dutch sports car company. I have seen that you have marked the article for deletion due to machine translation and not a Walloon language article. Please can you rewrite the article in Walloon with the original content I used to translate from English. This is the content I used: https://www.dropbox.com/scl/fi/dwlb7vnhu17az2gxo46bk/joop_donkervoort_article_english_to_walloon.docx?rlkey=57qlqhw27ae8vo3o5f5xbcppr&st=s89mjanl&dl=0 I will be so happy if you will rewrite this article in Walloon to be correct, by either deleting the original article I wrote it incorrectly and writing this content to Walloon correctly on a new article with the same name, either by rewriting the content correctly in Walloon by using the current article. Please also keep the references I have added. And add a small infobox, the same that is used for example on the article of: https://wa.m.wikipedia.org/wiki/Alexandre_Gerard Thanks [[Uzeu:GalenSeran|GalenSeran]] ([[Uzeu copene:GalenSeran|copene]]) 4 di decimbe 2024 a 13:22 (UTC) girnq0qeqhzazfyc7ew6vumty4gvnc7 2024 0 52145 409683 409589 2024-12-04T18:11:23Z Lionel June 8941 /* Rilomés Walons et waloneus */ 409683 wikitext text/x-wiki {{Info calindrî grigoryin}} {{Naiviaedje anêye}} == Ça s' a passé ciste anêye la == === Etrevéns a vey avou l' walon === * [[Scoles di Bive]], ashyinne do bontins, les mårdis 9, 16, 23 et 30 d' avri; scole pa les scolîs li 7 di may. * 11 di djulete : li [[Mouvmint Rifômrece]] et [[Les Egadjîs]] dijhnut k' i volnut mete e valeur d' ene manire «volontarisse» les lingaedjes do payis.<ref>{{fr}} «''La promotion de la langue française et des langues endogènes (dans leur diversité territoriale) est un enjeu qui retient évidemment l’attention du Gouvernement. Par les valeurs qu’elles véhiculent, les mises en relation qu’elles favorisent, le patrimoine qu’elles incarnent et le sens qu’elles permettent de partager, les langues sont à la fois un vecteur et un socle, en Belgique comme à l’international, dont le Gouvernement entend faire une promotion volontariste.''» ([https://drive.google.com/file/d/1LkCCoJvv56FHk0mg4SUmCsLW0Tkfy35R/view Sourdant])</ref> * [[Jean Colot]] a wangnî l' [[Pris del Federåcion Walonreye-Brussele|Pris do prumî scrijhaedje]] del Federåcion Walonreye-Brussele, avou s' novele ''Vîve li progrès !''. ==== Fiesse ås lingaedjes walons ==== Ele s' a tnou a [[Boufiou]] et a [[Tcheslet]] li semdi 4 di may. Elle a stî shuvowe d' ene fiesse des tchansons e walon li dimegne 5. ==== Lives e walon ==== [[Imådje:Louis Dames.JPG|thumb]] I gn ava co des [[stande]]s ås lives e walon les troes djoûs do wekene di [[Påke]] (30 di måss, prumî et 2 d' avri) a [[Rdû]]. Lives rexhous e 2024 : * [[Dji n' sai shofler (powezeye)|Dji n' sai shofler]] ([[Joseph Dewez]]) * [[Dames (arimés)|Dames]] ([[Bernard Louis]]) * [[Tchansons d' ene miete pus lon (tchansnî)|Tchansons d' ene miete pus lon]] ([[Xavier Bernier]]) * [[Les teres då Bon Diè]] ([[André Henin]] - novele edicion) * ''[[Lèyîz nos-åmes bin tchôdes (powezeyes)|Lèyîz nos-åmes bin tchôdes]]'' ([[Nicolas Defrecheux]] - pitit live po les djournêyes [[Araedje di lére (djournêyes)|Araedje di lére]])<ref>[https://objectifplumes.be/doc/leyiz-nos-ames-bin-tchodes-laissez-nos-ames/ Aberwerter ''Lèyîz nos-åmes bin tchôdes''.]</ref> * ''[[Des rôzes et des spenes (tecses)|Dès rôses èt dès spènes]]'' ([[Jean Wisimus]] - novele edicion pal Buro d' Racsegnes ås Tourisses di [[Djalhé]]) * [[Les cis do corti (live ås fotos)|Les cis do corti]] (live di fotos avou bouyotes di [[Joselyne Mostenne]]) * ''[[Flotches, foûrlaches èyèt boulètes (live d' imådjes)|Flotches, foûrlaches èyèt boulètes]]'' (binde d' imådjes di «Gaston L' Biestreye» ratourné pa [[Jean-Luc Fauconnier]]). * ''[[Maurice Carême (trente poésies pour jeune public)|Trinte arimés Da Maurice Carême redjårbés e walon (live)]] ==== Lives et studias sol walon ==== * [https://patrimoineculturel.cfwb.be/fileadmin/sites/colpat/uploads/GRAPHISME/Publications/Patrimoine_immateriel-mobilier/Vivant_1_vf.pdf#Vivant%201_vf.indd%3A.25165%3A97 ''Où est passée la petite souris verte qui courait dans l’herbe ? Réflexion sur l’univers (désen)chanté des enfants''], on studia di [[Françoise Lempereur]] so les [[rime-rame d' efant]] e francès ey e walon * [https://web.archive.org/web/20240416190224/https://www.culture.be/index.php?eID=tx_nawsecuredl&u=0&g=0&hash=ce164340a6f16d3dd14220389920f9634f08fdbb&file=fileadmin/sites/culture/upload/culture_super_editor/culture_editor/documents/Gouvernance_culturelle/Conseil_LF/CLPL-avis_init6_20240328.pdf Mwaisse plan d' accion po les lingaedjes do payis] do [[Consey do Lingaedje francès, des Lingaedjes do Payis et des Politikes linwistikes]] del [[Federåcion Walonreye-Brussele]] * [https://www.culture.be/index.php?eID=tx_nawsecuredl&u=0&g=0&hash=d8a2543d6181402ac83c6246d94601e743c06fb0&file=fileadmin/sites/culture/upload/culture_super_editor/culture_editor/documents/Gouvernance_culturelle/Conseil_LF/CLPLNote_pol_ling_2024-2029-vf.pdf Note di politike linwistike pol termene 2024-2029] * [[Charles Botos]], [https://matheo.uliege.be/handle/2268.2/20611 ''Édition critique d'''Èl roûze dè sinte Èrnèle'' de Georges Willame''] * [[Philippe Antoine]], [[Motî do Virwin]] (novele edicion)<ref>https://espacemasson.be/achat-livres</ref> * [[Motî Léonard]] (novele edicion) * ''La Mémoire longue du wallon'' (Jean-Marie Jacquet) ==== Teyåte e walon ==== [[Imådje:Robert Michel Nova Beldjica riclame.JPG|thumb|150px]] Deus operås u comedeyes muzicåles ont stî montêyes a [[Tchålerwè]] * [[Nova Belgica (operå)|Nova Belgica]] (operå da [[Michel Robert]]) * ''[[Tchålerwè, ça conte (operå)|Châlèrwè ça conte]]'' (comedeye muzicåle essinnêye pa Victor Gravy) [[Nicole Goffart]] a wangnî l' [[Pris del Federåcion Walonreye-Brussele|Pris d' teyåte]] del Federåcion Walonreye-Brussele, avou s' pîce ''Li vwès dès sondjes''. ==== Tchanson e walon ==== * On s' voet voltî ([[José Bedeur]] et [[Philippe Anciaux]])<ref>https://www.youtube.com/watch?v=-5xYcAiN1RE</ref> ==== Li walon e l' campagne po les vôtaedjes des comenes ==== Li walon a yeu [[Vôtaedjes_comunås_eyet_provinciås_del_Beldjike_di_2024#Plaece_do_walon_lingaedje_dins_l'_campagne|ene plaece dins les programes di sacwants comenes]]. === Etrevéns a vey avou l' Walonreye === * 9 di djun : vôtaedje po l' [[Pårlumint uropeyin]] * 13 d' octôbe : [[vôtaedjes comunås eyet provinciås del Beldjike di 2024]] === Etrevéns a vey avou l' Beldjike === [[Imådje:Belgium Chamber of Deputies 09062024.svg|thumb|left|Pårtis e l' Tchambe après les vôtaedjes do moes d' djun]] Ås [[Vôtaedjes federås del Beldjike di 2024|vôtaedjes federås del Beldjike]] (ki s' fijhît li 9 di djun), c' est l' foite droete ki wangna e l' Flande eyet l' droete e l' Walonreye. === Ôtes etrevéns === Shûte del [[guere d' Oucrinne]] et do [[guere di Gaza (2023-2024)|macsådaedje des Gazawîs]]. Li guere si stinda viè l' [[Liban]] et des touwaedjes et distrujhaedjes si passît ossu e l' [[Cisdjordaneye]]. Metingue des cinsîs totavå l' Urope, disconte el [[Mercosur|Miercosour]] et les papiyådreyes del [[Kimene Politike Cinsrece]] uropeyinne. Li 9 di djun ås vôtaedjes po l' [[Union Uropeyinne|Urope]], les pårtis d' [[foite droete]] ont rmonté dins mo des payis. Li [[Mali]], li [[Bourkina Fasso]] eyet l' [[Nidjer]], troes payis dizo redjime militaire, si dilaxhnut del [[CDEAO]] et mete so pî ene novele confederåcion. [[Reschandixhaedje del Daegne]]: li moes d' djun a co stî l' pus tchôd dispu k' on rleve les timperateures e monde etir. == Ont vnou å monde ciste anêye la == == Ont morou ciste anêye la == === Rilomés Walons et waloneus === * [[28 di djanvî]]: [[Guillaume Warnier]] * [[24 di måss]]: [[Jeannine Lemaître]] * [[21 di djulete]]: [[Jean Volant]] * [[22 d' nôvimbe]]: [[Jean-Jacques Chapelle]] * [[3 di decimbe]]: [[Victor George]] === Ôtès djins === * [[7 di djanvî]]: [[Franz Beckenbauer]] * [[11 di djun]]: [[Françoise Hardy]] * [[31 di djulete]]: [[Ismaël Haniyeh]] (assaziné) * [[27 di setimbe]]: [[Hassan Nasrallah]] (assaziné) == Sourdants == [[Categoreye:Date]] 6xxbvfs7zhp0xazgs2pc8evpegah0cf