Gurtweil
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Technische Yschränkung: Dr koräkt Titel wär: »Gurtwiil« |
Gurtwiil
Stadt Waldshuet-Düenge |
|
---|---|
Koordinade: | 37° 39′ N, 8° 15′ O |
Höchi: | 372 m ü. NN |
Flächi: | 7,49 km² |
Iiwohner: | 1641 (31. Okt. 2005) |
Igmeindig: | 1975 |
Poschtleitzahl: | 79761 |
Vorwahl: | 07741 |
Gurtwiil isch e alts Schtädtli zwüsche Waldshuet un Düenge un isch 1975 zu Waldshuet iigmeindet wore. S isch jetz en Ortsteil vo Waldshuet-Düenge. Me cha vo Waldshuet uf Düenge schtatt über d Schmittenau au s Dal uf über Gurtwiil fahre.
[ändere] Gschicht
Gurtwiil isch 873 als Gurtwila zum erschte Mool urkundlich erwäänt worre, d Gegend isch allerdings scho vo de Römer bwohnt worre. 894 het s Chloschter Sankt Galle Gurtwiil als Lehe erhalte; dr Ort het oft de Bsitzer gweggselt, i dr Mitte vum 13. Joorhundert ischs en habsburgerischs Lehe worre, 1502 a Sankt Bläsi cho, wo s Dorf schliessli a d Herre vo Heidigg vo Luzärn verkauft hen. D Herre vo Heidegg hen um 1600 en Schloss baut, wo im driisigjährige Chrieg abebrännt worre isch. Churz vorem End vum Chrieg hen d Heidegger Gurtwiil wiider a Sankt Bläsi zruggverkauft.
Dr Loskaufvertrag vo dr Gmeindung Hauenstein, e wichtigs Ereigniss vo de Salpeterunruhe isch am 15. Januar 1738 z Wurtwiil unterzeichnet worre.
Nooch dr Völcherschlacht bi Leipzig sin chranki öschtriichischi Soldate z Gurtwiil bhandlet worre, durch Seuche sin rund 3000 Soldate un 271 Gurtwiiler (über d Hälfti vo dr Bevölchrig vum Dorf) um s Läbe cho.
Am End vum Zweite Wältchrieg isch Gurtwiil am 27. April 1945, zwee Däg nooch Waldshuet un Düenge, vo marokkanischi Truppe befreit worre.
[ändere] Dialäkt
Dr gurtwiiler Dialäkt ghört zum Hotzewälderisch, d Lütt schwätze ehnder wie z Waldshuet.
De Teggschusschnitt vum gurtwiiler Dialäkt stammt vo Gurtweil.de:
"i will jo nid so si und verzell dir hald, wani no so waiß! Am Seppelisdag (Josefstag) im Johr 1803 sin z´Gurtwiil 9 Hüüser abbrennt. Dodenoch hät min Bauherr, dä Wirtseppel Josef Klemm wohl dänkt, dänn bau i mir und minere Familiä ä schö´s, neu´s Huus."
[ändere] Webgleicher/Quelle
Des isch e Artikel oder e Absatz über e regionali Bsunderheit. Er dät no besser wirke, wänn er in dr Dialäktspiilart vu sälere Region gschriibe wär. Ich, dr erscht oder dr Hauptautor vu däm Artikel oder däm Absatz, dät mi freie, wänn eber esach in s lokal Alemannisch ibersetze dät. Schryb bitte i dr Zämmefassig dass du de Artikel i de lokale Dialäkt umänderesch.
Lueg dezue au Froge un Antworte zum Dialäkt. |