Ornela Vorpsi

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

d'Ornela Vorpsi
d'Ornela Vorpsi

D' Ornela Vorpsi isch e albanischi Künschtlerin un Schriftstelleri wo vorallem uf Italienisch schrybt. Si isch 1968 z'Tirana uf d'Wält cho un het a dr Kunschtakademi vo Tirana studiert. Syt 1991 läbt si im Usland, bis 1997 z'Mailand wo si a dr Accademia de Bella Arti di Brera studiert het un ab 1997 z'Paris, wo si a dr Université Paris VIII ihren Abschluss gmacht het. Ihr erschter Roman isch “Das ewige Leben der Albaner” (it. Il paese dove non si muore mai, fr. Le pays où l'on ne meurt jamais) wo 2004 erschiene isch. Si isch usserdäm als Fotografin, Malerin un Videokünschtlerin tätig.

[ändere] Werch

Dr Ornela Vorpsi ihri erschti Arbeite sin visueli Kunscht, z.B d'fotografischi Monografi “Nothing Obvious” (2001). Usserdäm het si diversi Churzgeschichte uf Französisch un Italienisch gschrybe.

In „Das ewige Leben der Albaner“ erzählt d'Ornela Vorpsi d'Chindheit vo dr Ormira, emene Maidli wo während em Kommunismus ufwäggst; ihr Vater isch als politischer Gfangener im Lager, un näbe ihrer Lehrerin wo ihr de Sozialismus bsunders ybläue wott, mache ihr au d'patriachalische Traditione vo ihrem Land z'schaffe: Ein hübsches Mädchen ist eine Hure, ein hässliches - die Ärmste! - ist keine. . S'Buech isch halb autobiografisch, un viiles het d'Ornela Vorpsi wohl sälber erläbt: “Ich han eifach welle s'Alltagsläbe vo öberem zeige wo im totalitäre Statt vum Enver Hoxha gläbt het. Literatur isch in Albanie bis vor churzem numme vo dänne Mänsche gschrybe worre wo vo dr Partei gschützt worre sin. Die Mänsche wo verurteilt worre sin hen kei Stimm gha im Land, un züe derre Sorte vo Mänsche han ich ghört” [1]

Dodemit stoht d'Ornela Vorpsi im Gägesatz zum berüemteschte moderne albanische Schriftsteller, em Ismail Kadaré, wo s'kommunistische Syschtem un vorallem de albanische Nationalcharakter änder idealisiert aastatt ufarbeitet.

Am End vum Buech gangt d'Ormira schliesslich mit ihrer Muetter nooch Italie. Do ersch wird ihne wie villene Albaner ihri Armut bwusst un si werre dodurch praktisch ersch sterblich: “Sie wollen nichts mehr wissen vom gelobten Land. Sie haben begriffen, dass sie dort sterblich sind, aber sterben wollen sie nicht.“

In Albanie sälber ischs Büech allerdings uf ihren Wunsch bisher nonüt erschyne: “S'isch s'einzigi Land wonni nüt erlaub dass myni Büecher erschyne. I bin no nüt bereit dr öffentlichi Meinig vo Albanie gegenüberz'trätte.”

Ihr neuschtes Buech isch »La mano che non mordi« (d'Hand wo du nüt beissesch; 2007) wo im früehere Jugoslawie spiilt.

[ändere] Uszeichnige

D'Ornela Vorpsi het unter andrem d'italienische Literaturpriis Grinzane Cavour, Premio Viareggio, Premio Elio Vittorini, Premio città di Vigevano un dr französische Prix méditerranéen des Lycéens erhalte.

[ändere] Webgleicher (Links)

Anderi Sprooche