Balzers

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

Wappa
Wappen vo Balzers
Basisdata
Wahlkreis: Oberland
BFS-Nr.: 7003
PLZ: 9496
Koordinaten: 47° 04' n. Br.
9° 30' ö. L.
Höhi: 472 m ü. M.
Flächi: 19.6 km²
Ywohner: 4420 (30. Juni 2005)
Websita: www.balzers.li
Karta
Karta vonBalzers
Dialäkt: Liechtenschtänisch

Balzers isch di södlegscht Gmand vom Liachtaschta. Well döt dr Pföh viel und fescht goht, seet ma da Balzner oh "Pföhtschinka".


Inhaltsverzeichnis

[ändere] Wappa

S Gmandswappa vo Balzers isch ursprüngleg s "Balzner Förkle" (a drüzackige Höögabla) gse. Am 16. Auguscht 1956 isch vom Förscht Franz Josef II. vo Liachtasta dr Gmand a neus Wappa verleha wora. S neu Wappa isch das vo da Freiherra von Frauaberg. Ene sind, zemma met dena vo Guataberg, um 1300 d Burgherra vo Guatberg gse. Bsunders bekannt isch dr Minnesängr Heinrich vo Frauaberg. Er wörd i dr Manessischa Liadrhandschreft erwähnt. S Gschlecht isch urkundleg nôchwisbar vo 1257 bis 1336. S Wappa zaagt im blaua Feld ufrecht an goldega Greif, met ara rota Zunga und met rota Kralla.

[ändere] Sähenswördegkeita

  • Burg Guataberg (Wahrzeiha)

Bi Usgrabega hät ma vile interessante Fund gmacht. Net no vo da Römer, sondern o scho us dr Jungsteinzeit, bsunders bekannt sind dr Eber und dr Hirsch und d Marsfigur "Mars von Gutenberg" (s git am Dorfplatz an Marsbrunna met ara Kopie vo dera Statua). Ma ka d Burg o besichtiga, s git Füahrega.

  • d Mörderburg, d Ruina vor Burg Grafenber ufem Gebiat vor Schwizer Gmand Fläsch, wo aber zo Balzers ghört
  • Mariahelf-Kapella (im Ortstal Mäls)
  • Kapella St. Petr (spotgotischar Flögelaltar)
  • Kiarha St. Nikolaus
  • Alter Gottesacker
  • Naturschotzgebiat St. Katharina-Bronna

[ändere] Ortstaal (Wiiler)

  • Balzers, Palazoles
  • Mäls, Meilis (früahares Sumpfgebiat)

[ändere] Politik

Gmandvorsteher isch dr Anton Eberle (FBP). Dr Gmandrot bstoht us 13 Setz (VU 7, FBP 5, FL 1).

[ändere] öbera Pföö

Sälle Artikel oder Abschnitt brucht e Yberarbeitig un sott dorum durgluegt werre. Des cha de sprochliche Stil, s Format vum Artikel, oder de Inhalt beträffe. Nächers isch in dr Regel uf dr Diskussionssite agee. Hilf bitte mit, die kritisierte Passasche z'verbessere un nimm druffabe die Markierig use.

Früaner häts a paar Dorfbränd ggeh, well d Hüüser us Holz gse sind und dr Funkaflug us da Kämes s vom Pföö tröchnete Material sofort hät könna zom Brenna bringa. Wäga däm hät ma s Füürmaha verbota, wenn dr Pföö gganga isch.

Hötzutag isches nümma so gföhrleg, aber wenn dr Pföh goht, isch eigentleg am Schwizer Militär am Luzisteig verbota zom Schüssa. Ana 1985, dr 5. Dezember, amana Donnschteg, händ's trotzdem a Schüüssüabeg gmacht und der Funkaflug hät an Brand verursacht, wo schliassleg uf dr ganz Wald oberhalb vo Balzers öberggreffa hät. Dr David Vogt met sim Helihät - neba vilna tapfera Füürwehrmänner - heldahaft gegats Füür kämpft, was natürleg brutal schwer und absolut läbensgföhrleg gse isch: bi däm Storm zom extrem schteila Hang zuaheflüga und s Löschwasser abwerfa. Als Dank hät ma em d Fluglizenz entzoga, wel er gwössne Limits öberschretta hät. Das hette dänn fascht an Volksufschtand gge, o wel dr Brand scho langsam gega Tresaberg zuahe isch. S Füür hät aber rechtziteg könna glöscht wöra, o dank am Löschheli und sim Pilot, wo irrsinnig berüahmt wora isch för sin Iisatz und för Vilne so an Art Volksheld. D Fluglizenz hän d Hüater vom Gsetz em Helipilot öbregens weder zrockge.