Gurtweil

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy


Gurtwiil

Stadt Waldshuet-Düenge

Koordinade: 37° 39′ N, 8° 15′ O
Höchi: 372 m ü. NN
Flächi: 7,49 km²
Iiwohner: 1641 (31. Okt. 2005)
Igmeindig: 1975
Poschtleitzahl: 79761
Vorwahl: 07741


Gurtwiil isch e alts Schtädtli zwüsche Waldshuet un Düenge un isch 1975 zu Waldshuet iigmeindet wore. S isch jetz en Ortsteil vo Waldshuet-Düenge. Me cha vo Waldshuet uf Düenge schtatt über d Schmittenau au s Dal uf über Gurtwiil fahre.

[ändere] Gschicht

Gurtwiil isch 873 als Gurtwila zum erschte Mool urkundlich erwäänt worre, d Gegend isch allerdings scho vo de Römer bwohnt worre. 894 het s Chloschter Sankt Galle Gurtwiil als Lehe erhalte; dr Ort het oft de Bsitzer gweggselt, i dr Mitte vum 13. Joorhundert ischs en habsburgerischs Lehe worre, 1502 a Sankt Bläsi cho, wo s Dorf schliessli a d Herre vo Heidigg vo Luzärn verkauft hen. D Herre vo Heidegg hen um 1600 en Schloss baut, wo im driisigjährige Chrieg abebrännt worre isch. Churz vorem End vum Chrieg hen d Heidegger Gurtwiil wiider a Sankt Bläsi zruggverkauft.

Dr Loskaufvertrag vo dr Gmeindung Hauenstein, e wichtigs Ereigniss vo de Salpeterunruhe isch am 15. Januar 1738 z Wurtwiil unterzeichnet worre.

Nooch dr Völcherschlacht bi Leipzig sin chranki öschtriichischi Soldate z Gurtwiil bhandlet worre, durch Seuche sin rund 3000 Soldate un 271 Gurtwiiler (über d Hälfti vo dr Bevölchrig vum Dorf) um s Läbe cho.

Am End vum Zweite Wältchrieg isch Gurtwiil am 27. April 1945, zwee Däg nooch Waldshuet un Düenge, vo marokkanischi Truppe befreit worre.

[ändere] Dialäkt

Dr gurtwiiler Dialäkt ghört zum Hotzewälderisch, d Lütt schwätze ehnder wie z Waldshuet.

De Teggschusschnitt vum gurtwiiler Dialäkt stammt vo Gurtweil.de:

"i will jo nid so si und verzell dir hald, wani no so waiß! Am Seppelisdag (Josefstag) im Johr 1803 sin z´Gurtwiil 9 Hüüser abbrennt. Dodenoch hät min Bauherr, dä Wirtseppel Josef Klemm wohl dänkt, dänn bau i mir und minere Familiä ä schö´s, neu´s Huus."

[ändere] Webgleicher/Quelle


Dr Artikel „Gurtweil“ isch leider no ziimle kurz! Wenn du aber meh zu dem Thema weisch, schrib's eifach dezue und mach us dem Schtumpe en ebbas umfangriichere Artikel.



Des isch e Artikel oder e Absatz über e regionali Bsunderheit. Er dät no besser wirke, wänn er in dr Dialäktspiilart vu sälere Region gschriibe wär. Ich, dr erscht oder dr Hauptautor vu däm Artikel oder däm Absatz, dät mi freie, wänn eber esach in s lokal Alemannisch ibersetze dät. Schryb bitte i dr Zämmefassig dass du de Artikel i de lokale Dialäkt umänderesch.

Lueg dezue au Froge un Antworte zum Dialäkt.

Anderi Sprooche