Macsen Wledig

Oddi ar Wicipedia

Darn aur Solidus yn dangos pen Macsen Wledig a muriau dinas Caergystennin
Darn aur Solidus yn dangos pen Macsen Wledig a muriau dinas Caergystennin

Roedd Macsen Wledig (Lladin: Magnus Maximus, tua 335 - 28 Gorffennaf, 388) yn rheoli'r Ymerodraeth Rufeinig Orllewinol ar ôl cwymp yr Ymerodraeth ym 383 tan ei farwolaeth ym 388.

Celt-Iberiad (Celt o'r Sbaen Rufeinig) oedd Macsen Wledig. Cafodd ei orseddi yn Ymerawdwr gan ei fyddin tra roedd ef a hwy yn gwasanaethu ym Mhrydain. Gorchfygodd ei brif elyn Gratianus ger Paris ac ar ôl hynny fe'i lladdwyd ganddo mewn brwydr yn Lyons ar 25ain o Awst 383. Cododd Macsen Wledig brifddinas yn Augusta Treverorum (Almaeneg: Trier) ac roedd yn Gristion.

Cafodd Macsen Wledig ei ddal a'i ladd gan Theodosius I ger Trieste yn nhalaith Illyria ar 28 Gorffennaf 388.

[golygu] Traddodiadau Cymreig

Yn ol y chwedl Gymreig ganoloesol Breuddwyd Macsen Wledig, priododd Macsen Elen Luyddog, merch un o benaethiaid ardal Segontium, y gaer Rufeinig ger Caernarfon, ac mae peth tystiolaeth bod y stori yn wir. Yn ôl y traddodiad Cymreig, Macsen oedd yn gyfrifol am ymadawiad lluoedd Rhufain o Gymru 20 mlynedd cyn gweddill Prydain.

Yn yr achau Cymreig nodir Sant Peblig ac Owain fab Macsen Wledig yn feibion Macsen ac Elen.

Mae gan Dafydd Iwan gân enwog am Facsen, sef 'Yma o Hyd'.

[golygu] Llyfryddiaeth

  • Gwynfor Evans, Macsen Wledig a Geni'r Genedl Gymreig (Abertawe, d.d.= 1983)