Crymych

Oddi ar Wicipedia

Crymych
Sir Benfro
Image:CymruBenfro.png
Image:Smotyn_Coch.gif

Pentref yng ngogledd Sir Benfro yw Crymych. I'r gogledd saif bryn Y Frenni Fawr (1269 troedfedd). Mae Afon Nyfer yn llifo trwy Grymych ar ddechrau ei thaith i'r môr ym Mae Ceredigion.

[golygu] Hanes

Datblygodd yn bennaf oherwydd ei leoliad ar linell rheilffordd y Cardi Bach, a oedd yn rhedeg rhwng Hendy-gwyn ar Daf acAberteifi. Yn ystod dechrau'r ugeinfed ganrif, datblygodd i fod yn ganolfan drafnidiaeth a gwasanaethau ar gyfer cylch amaethyddol eang yn nwyrain y Preseli. Ym 1958, cadarnhawyd statws Crymych fel 'prifddinas y Preseli' pan agorwyd ysgol uwchradd yn y pentref, sef Ysgol y Preseli. Ym 1991, cafodd Ysgol y Preseli ei gwneud yn ysgol gyfun ddwyeithog gyntaf Sir Benfro, gan adlewyrchu hunaniaeth gref Crymych a'r cylch fel cymuned naturiol Gymraeg ei hiaith er gwaethaf yr holl fewnfudo o Loegr ers dechrau'r 1970au.

[golygu] Enwogion

Ymhlith enwogion a fagwyd o fewn ychydig filltiroedd i Grymych gellid crybwyll y Prifathro Thomas Rees, T. E. Nicholas sef "Niclas y Glais", a'r prifardd D. J. Davies (Davies Capel Als).


 
Trefi a phentrefi Sir Benfro

Abercastell | Abercych | Aberdaugleddau | Abereiddi | Abergwaun | Amroth | Angle | Arberth | Boncath | Brynberian | Caeriw | Camros | Casblaidd | Casnewydd Bach | Castell Gwalchmai | Castellmartin | Cilgerran | Cilgeti | Clunderwen | Crymych | Cwm yr Eglwys | Dale | Dinbych-y-Pysgod | Doc Penfro | East Williamston | Eglwyswrw | Hwlffordd | Llanbedr Efelffre | Llandudoch | Llandyfái | Llandysilio | Llanddewi Efelffre | Llanhuadain | Llanfyrnach | Llanwnda | Maenclochog | Maenorbŷr | Manordeifi | Marloes | Mathri | Mynachlog-ddu | Nanhyfer | Neyland | Penfro | Pontfaen | Rosebush | Rudbaxton | Saundersfoot | Solfach | Stepaside | Trefdraeth | Trefin | Treletert | Tyddewi | Wdig

Ieithoedd eraill