Siôn Corn
Oddi ar Wicipedia
Siôn Corn yw'r enw a ddefnyddir yn y Gymraeg am y cymeriad Nadoligaidd sy'n rhoddi anrhegion.
[golygu] Hanes
Mae personoliad symbolaidd o'r Nadolig fel cymeriad hen a llawen yn dyddio'n ôl i'r 17eg ganrif, yng nghyd-destun y gwrthwynebiad i feirniadaeth y Piwritaniaid o gadw gŵyl y Nadolig. Mae'r cymeriad yn "hen" i gynrychioli hynafiaeth yr ŵyl, a oedd yn hen arfer Cristnogol da yn ôl ei amddiffynwyr. Ceid alegori poblogaidd ar y pryd, ac felly rhoddwyd llais i'r "hen Nadolig" i brotestio'r gwaharddiad ynghyd â chreu'r cymeriad o hen ddyn llawen.
Mae'n debygol mai'r personoliad cynharaf o'r Nadolig ydy'r cymeriad a greuwyd gan Ben Jonson yn y ddrama Christmas his Masque[1], Rhagfyr 1616: ynddi mae 'Nadolig' yn ymddangos yn gwisgo "round Hose, long Stockings, a close Doublet, a high crownd Hat with a Broach, a long thin beard, a Truncheon, little Ruffes, white shoes, his Scarffes, and Garters tyed crosse", ac yn datgan "Why Gentlemen, doe you know what you doe? ha! would you ha'kept me out? Christmas, old Christmas?" Yn ddiweddarach, mewn masque gan Thomas Nabbes, The Springs Glorie, a gynhyrchwyd yn 1638, mae "Nadolig" yn ymddangos fel hen ddyn parchus yn gwisgo gŵn a chap ffwr.
Parhaodd y cymeriad i ymddangos dros y 250 mlynedd nesaf dan amryw o enwau. Nid oedd y Siôn Corn traddodiadol yn dod ag anrhegion nac yn gysylltiedig â phlant. Pan gyrrhaeddodd cymeriad Santa Claus o America yn ystod yr oes Fictorianaidd, cafodd ei gyfuno gyda chymeriadau Seisnig "Sir Christmas", "Lord Christmas" neu "Old Father Christmas" i greu "Father Christmas", y Siôn Corn sy'n gyfarwydd i bawb yng ngwledydd Prydain heddiw. Defnyddir y term Santa yn gyfystsyr a Siôn Corn bellach, er y buont yn wreiddiol yn ddau gymeriad arwahan.
[golygu] Enwau mewn amryw o wledydd
Defnyddir amrywiadau ar y term "Tad y Nadolig" (Saesneg:"Father Christmas") mewn nifer o wledydd ac ieithoedd. Mae ffurfiau ar "Santa Claus" yn gyffredin yn ogystal. Defnyddir y term "Tad y Nadolig", "Santa Claus" ac weithiau "baban Iesu" (i gyfeirio at yr Iesu) yn y gwledydd a'r ieithoedd golynol:
- Afghanistan - "Baba Chaghaloo"
- De Affrica - "Vader Kersfees" neu "Kersvader"
- Yr Aifft - "Papa Noël"
- Albania - "Babadimri"
- Ucheldiroedd yr Alban - "Daidaín na Nollaig"
- Yr Almaen - "Weihnachtsmann" neu "Nikolaus"
- Armenia - "Gaghant Baba"
- Awstria - "Weihnachtsmann" or "Nikolaus"
- Brasil - "Papai Noel"
- Bwlgaria - "Dyado Koleda"
- Chile - "Viejito Pascuero"
- Cernyw - "Tas Nadelik"
- Gweriniaeth Tsiec - "Ježíšek"
- Denmarc - "Julemanden"
- Ecwador - "Papa Noel"
- Yr Eidal - "Babbo Natale"
- Y Ffindir - "Joulupukki"
- Ffrainc a Canada Ffrengig - "le Père Noël"
- Gwlad Groeg - "Άγιος Βασίλης-Άyos Vasílis"
- Hwngari - "Mikulás" or "Télapó" ("Tad Gaeaf")
- Gwlad yr Iâ - "Jólasveinninn"
- Iran - "Baba Noel"
- Iwerddon - "Daidí na Nollag"
- Latfia - "Ziemassvētku vecītis"
- Libanus - "Baba Noël"
- Lithwania - "Kalėdų Senelis"
- Macedonia - "Dedo Mraz"
- Malta - "San Niklaw" or "Christmas Father" neu "Santa Klaws"
- Mexico - "El Niñito Dios" ("Plentyn Duw", yn goolygu Iesu)
- Yr Iseldiroedd - "Kerstman", Gelderland a Overijssel
- Norwy - "Julenissen"
- Gwlad Pwyl - "Święty Mikołaj"
- Portiwgal - "Pai Natal"
- Rwmania - "Moş Crăciun"
- Rwsia - "Ded Moroz"
- Sápmi - "Juovlastállu"
- Sardinia - "Babbu Nadale"
- Siapan - "サンタクロース" (romanize:"Santakurosu")
- Tseina - "Shengdan laoren" (Tsieineg draddodiadol: 聖誕老人, Tsieineg syml: 圣诞老人, Cantoneg: Sing Dan Lo Yan, "Hen Ddyn Nadolig")
- Serbia a Bosnia a Herzegovina - "Božić Bata"
- Sri Lanka - "Naththal Seeya"
- Sbaen a rhannau o America Ladin Sbaeneg ei iaith - "Papá Noel", "San Nicolás" neu "Santa Claus"
- Slofacia - "Ježiško"
- Slofenia - "Božiček"
- Sweden - "Jultomten"
- Y Swistir - "Samichlaus"
- Twrci - "Noel Baba"
- "Ded Moroz" (Slafiaid dwyreiniol)
- "Sancte Claus", "Sinnter Klaus", "Sankt Niklaus" (Ardaloedd Iseldiraidd ac Almaenig)
- Sant Basil (yn nhraddodiad Groeg)