Llanrwst
Oddi ar Wicipedia
Llanrwst Conwy |
|
Mae Llanrwst yn dref fechan ar lan ddwyreiniol Afon Conwy yn Sir Conwy, tri chwarter y ffordd i fyny Dyffryn Conwy ar lôn yr A470, yng ngogledd Cymru. Mae Rheilffordd Dyffryn Conwy yn cysylltu'r dref â Llandudno yn y gogledd a Blaenau Ffestiniog yn y de. Tyfodd y dref o gwmpas y diwydiant gwlân ac roedd y dref yn adnabyddus am ei brethyn. Roedd gwneud telynnau yn ddiwydiant poblogaidd yno hefyd ac roedd galw mawr am gynnyrch gwneuthurwyr telynnau Llanrwst ledled Cymru. Erbyn heddiw twristiaeth yw'r prif ddiwydiant ynghyd ag amaethyddiaeth. Lleolir Gwasg Carreg Gwalch, un o gyhoeddwyr llai mwyaf llwyddianus Cymru, yn y dref.
Taflen Cynnwys |
[golygu] Hanes
Codwyd Y Bont Fawr dros Afon Conwy yn 1636. Y pensaer oedd Inigo Jones, yn ôl traddodiad. Yr ochr draw i'r bont mae plasdy hardd Tu Hwnt i'r Bont.
[golygu] Yr Eglwys
Adeiladwyd yr eglwys, sy'n gysegredig i Sant Crwst, yn 1170, ond mae'r safle'n hŷn na hynny. Yn yr eglwys mae Capel Gwydir ac yno ceir gweld beddrod Llywelyn Fawr, Tywysog Gwynedd, a symudwyd yno o Abaty Aberconwy. Yno hefyd mae beddrod cerfiedig sy'n coffháu Hywel Coetmor.
[golygu] Enwogion
- William Salesbury - cyfieithydd y Beibl, treuliodd ei lencyndod ym Mhlas Isa.
- Inigo Jones - pensaer enwog.
- Robert Williams (Trebor Mai) - un o englynwyr gorau'r 19eg ganrif, a dreuliodd ran helaeth ei oes yn y dref.
- John Lloyd Williams (1854 - 1945) - cerddor a botanegydd, a aned ym Mhlas Isa.
- Peter Thomas (1920 - 2008) - y Ceidwadwr cyntaf i weithredu fel Ysgrifennydd Gwladol Cymru (1970 - 1974), a aned yn y dref.
- Y Cyrff - band roc Cymraeg dylanwadol o'r 1980au.
[golygu] Eisteddfod Genedlaethol
Cynhaliwyd Eisteddfod Genedlaethol yn Llanrwst ym 1951 a 1989. Am wybodaeth bellach gweler:
[golygu] Gweler hefyd
Trefi a phentrefi Conwy |
Abergele | Bae Cinmel | Bae Colwyn | Bae Penrhyn | Betws-y-Coed | Betws yn Rhos | Bylchau | Capel Curig | Capel Garmon | Cefn-brith | Cerrigydrudion | Conwy | Craig-y-don | Cwm Penmachno | Cyffordd Llandudno | Deganwy | Dolgarrog | Dolwyddelan | Dwygyfylchi | Eglwysbach | Gellioedd | Glasfryn | Gwytherin | Gyffin | Henryd | Llanbedr-y-cennin | Llandrillo-yn-Rhos | Llandudno | Llanddoged | Llanddulas | Llanefydd | Llanfairfechan | Llanfair Talhaearn | Llanfihangel Glyn Myfyr | Llangernyw | Llangwm | Llanrwst | Llanrhos | Llanrhychwyn | Llan Sain Siôr | Llansanffraid Glan Conwy | Llansannan | Llysfaen | Maenan | Y Maerdy | Melin-y-coed | Mochdre | Pandy Tudur | Penmachno | Penmaenmawr | Pensarn | Pentrefoelas | Pentre-llyn-cymmer | Pentre Tafarn-y-fedw | Rowen | Rhydlydan | Rhyd y Foel | Trefriw | Tyn-y-groes | Tywyn | Ysbyty Ifan |