Castell Caergwrle

Oddi ar Wicipedia

Mae Castell Caergwrle, wedi ei leoli ym mhentref Caergwrle, yn Sir Fflint, yng ngogledd-ddwyrain Cymru.

Mae'n debyg iddo gael ei godi gan Dafydd ap Gruffudd, brawd Llywelyn ap Gruffudd, yn 1277, ar dir a roddwyd iddo gan Edward I, brenin Lloegr dan dermau Cytundeb Aberconwy ar ôl ei ryfelgyrch cyntaf ar Gymru. Ymosododd Dafydd ar ddeiliaid Edward ym Mhenarlâg yn 1282, efallai o Gastell Caergwrle, gan achosi ail rhyfelgyrch Cymru Edward. Erbyn i'r Saeson gyrraedd Caergwrle ym Mehefin 1282, roedd y Cymry wedi difrodi'r castell a llenwi'r ffynnon cyn dianc; er hynny, trwsiwyd y castell gan y Saeson, ac fe'i rhoddwyd gan Edward i'w frenhines Eleanor o Castile yn y flwyddyn canlynol, ond llosgwyd y castell i lawr yn ddamweiniol chwe mis yn ddiweddarach. Etifeddodd eu mab, Edward II, y castell cyn iddo gael ei roi i John o Gromwell yn 1308 ar yr amod y buasai'n ei drwsio, ond erbyn 1335 roedd yn adfail.

Erbyn heddiw, does fawr ar ôl o'r amddiffynfeydd, heblaw gwaith pridd ac ychydig o waith carreg gweladwy. Lleolir y castell ar ben allt serth, sydd naill ai wedi ei godi neu'n allt naturiol.

Castell Caergwrle oedd y castell olaf i gael ei godi gan y tywysogion Cymreig. Mae ar agor trwy'r flwyddyn i'r cyhoedd a gellir ei gyrraedd trwy ddilyn llwybr o'r briffordd gerllaw.

[golygu] Llyfryddiaeth

  • Richard Avent, Cestyll Tywysogion Gwynedd (HMSO, Caerdydd, 1983)
  • Paul R. Davies, Castles of the Welsh Princes (Abertawe, 1988)

[golygu] Dolenni Allanol


Cestyll Tywysogion Gwynedd
Abergwyngregin | Castell Caergwrle | Castell Carndochan | Castell Carn Fadryn | Castell Prysor | Castell y Bere | Castell Cricieth | Castell Cynfael | Castell Degannwy | Castell Dinas Brân | Castell Dinbych | Castell Deudraeth | Dinas Emrys | Castell Dolbadarn | Castell Dolforwyn | Castell Dolwyddelan | Castell Ewlo | Tomen y Rhodwydd
Ieithoedd eraill