Comiwnyddiaeth

Oddi ar Wicipedia

Ideolegau Gwleidyddol
Anarchiaeth
Ceidwadaeth
Cenedlaetholdeb
Comiwnyddiaeth
Democratiaeth Gristnogol
Democratiaeth sosialaidd
Ffasgiaeth
Ffeministiaeth
Gwleidyddiaeth werdd
Islamiaeth
Natsïaeth
Rhyddewyllysiaeth
Rhyddfrydiaeth
Sosialaeth

Comiwnyddiaeth yw dull llywodraethu, yr athroniaeth sy'n ategu y dull hwnnw neu fudiad sy'n ei ategu.

Fel dull llywodraethu, byddai byd comiwnyddol yn un heb wladwriaeth, heb berchnogaeth breifat a heb ddosbarthau cymdeithasol. Mewn comiwnyddiaeth ddelfrydol, byddai perchnogaeth yn gymunedol ac eiddo'n gyffredin i bawb.

Y math o gomiwnyddiaeth sy'n fwyaf adnabyddus yw Marcsiaeth a'r mudiadau a chysyniadau sy'n deillio ohoni - yn arbenning Leniniaeth (neu Marcsiaeth-Leniniaeth fel y'i gelwir yn amlaf) a elwir felly ar ôl y chwyldroadwr Bolsiefic o Rwsiad, Vladimir Lenin). Fel rheol gelwir plaid wleidyddol sy'n arddel comiwnyddiaeth yn Blaid Gomiwnyddol. Mae'r mwyafrif o'r pleidiau hynny yn Farcsaidd-Leninaidd, ond ceir yn ogystal gomiwnyddion sy'n gwrthod Lenin i ddilyn athroniaeth chwyldroadwyr eraill, er enghraifft y Rwsiad Leon Trotsky (Trotscïaid), a chomiwnyddion sy'n cydnabod Lenin ond sy'n arddel athroniaeth wedi'i haddasu i gwrdd ag amgylchiadau neilltuol, fel y Maoïaidd (ar ôl y Tsieinëad Mao Zedong) a'r Staliniaid (ar ôl y Georgiad Joseph Stalin).

Mae comiwnyddion yn credu bod rhaid mynd drwy gyfnod o lywodraeth sosialaidd cyn y bydd comiwnyddiaeth ei hun yn bosib. Heddiw, dim ond Gweriniaeth Pobl Tsieina, Ciwba, Fiet Nam, Moldofa a Gogledd Corea sydd dan reolaeth gomiwnyddol. Cyn 1991, roedd 'na lawer mwy o wledydd sosialaidd, fel yr Undeb Sofietaidd a gwledydd Cytundeb Warsaw, er enghraifft.

[golygu] Dolenni allanol