Abaty Margam
Oddi ar Wicipedia
Mynachdy Sistersiaidd oedd Abaty Margam, sydd wedi ei lleoli yn Margam ym mwrdeistref sirol Castell-nedd Port Talbot.
[golygu] Hanes
Sefydlwyd yn 1147 fel tŷ cangen o Abaty Clairvaux gan Robert, Iarll Caerloyw, a cysegrwyd hi i'r Santes Fair. Diddymwyd yr abaty gan Harri VIII, brenin Lloegr, yn 1536, a gwerthwyd i Syr Rice Mansel. O'r telu Mansel, disgynodd yr eiddo i lawr y linell benywaidd gan ddod i berchnogaeth y teulu Talbot. Yn yr 19fed ganrif, adeiladodd C R M Talbot blasdy Castell Margam sydd yn edrych i lawr ar adfeilion yr abaty.
[golygu] Heddiw
Mae Abaty Margam erbyn heddiw, yn adfeilion heblaw corff y capel, sydd yn dal yn gyfan. Mae corff capel yr abaty yn dal i gael ei ddefnyddio fel capel plwyf hyd heddiw. Mae'r adfeilion sydd ddim yn perthyn i'r capel, yn perthyn i'r cyngor. Mae hyn yn cynnwys Those ruins not belonging to the church are now owned by the County Council. Mae'r adfeilion yn cynnwys cabidyldy anarferol o fawr sy'n dyddio o'r 13eg ganrif, ac yn sefyll o few 840 acer Ystad Gwledig Margam ger Castell Margam. Ar y bryn uwchben yr abaty, mae adfeilion mynachdy Capel Mair ar y Bryn, ar un adeg roedd 12 mynach yn byw yno.