Llan Sain Siôr
Oddi ar Wicipedia
Pentref ym mwrdeistref sirol Conwy, gogledd Cymru, yw Llan Sain Siôr (Saesneg: St. George) (ceir sawl amrywiad ar yr enw yn Gymraeg, yn cynnwys Llan Sa(i)n(t) Sior, Llansa(i)nsior, neu Sain Siôr yn unig). Yn ôl y cofnodion hanesyddol, Cegydon oedd enw'r pentref yn y gorffennol.
Gorwedd ar bwys yr A55 rhwng Abergele i'r gorllewin a Llanelwy i'r dwyrain, tua dwy filltir o'r môr ar arfordir y gogledd.
Enwir y pentref a'r plwyf ar ôl yr eglwys leol a gysegrir i Sain Siôr (un o'r ychydig eglwysi yng Nghymru wedi eu cysegru i nawddsant Lloegr). Ceir chwedl leol sy'n cysylltu'r pentref â'r chwedl adnabyddus am Sain Siôr yn lladd y ddraig. Eglwys un siambr yw Eglwys Sain Siôr. Ceir cofebion i deuluoedd lleol sy'n dyddio o ddechrau'r 17eg ganrif tu mewn.
Yn y pentref, yn ogystal ag eglwys y plwyf, ceir tafarn y Kinmel Arms ac ysgol gynradd. Gerllaw ceir ystâd Neuadd Cinmel a chwarel.
I'r gogledd-ddwyrain o'r pentref, rhyngddo a Rhuddlan, ceir Morfa Rhuddlan, safle brwydr enwog rhwng y Cymry a'r Eingl-Sacsoniaid yn yr Oesoedd Canol Cynnar. Ar y bryn ger y chwarel tu ôl i'r pentref ceir olion olaf bryngaer Dinorben, un o'r enghreifftiau gorau yng ngogledd Cymru, sydd bron iawn wedi diflannu erbyn hyn oherwydd y gwaith chwarel yno.
Trefi a phentrefi Conwy |
Abergele | Bae Cinmel | Bae Colwyn | Bae Penrhyn | Betws-y-Coed | Betws yn Rhos | Bylchau | Capel Curig | Capel Garmon | Cefn-brith | Cerrigydrudion | Conwy | Craig-y-don | Cwm Penmachno | Cyffordd Llandudno | Deganwy | Dolgarrog | Dolwyddelan | Dwygyfylchi | Eglwysbach | Gellioedd | Glasfryn | Gwytherin | Gyffin | Henryd | Llanbedr-y-cennin | Llandrillo-yn-Rhos | Llandudno | Llanddoged | Llanddulas | Llanefydd | Llanfairfechan | Llanfair Talhaearn | Llanfihangel Glyn Myfyr | Llangernyw | Llangwm | Llanrwst | Llanrhos | Llanrhychwyn | Llan Sain Siôr | Llansanffraid Glan Conwy | Llansannan | Llysfaen | Maenan | Y Maerdy | Melin-y-coed | Mochdre | Pandy Tudur | Penmachno | Penmaenmawr | Pensarn | Pentrefoelas | Pentre-llyn-cymmer | Pentre Tafarn-y-fedw | Rowen | Rhydlydan | Rhyd y Foel | Trefriw | Tyn-y-groes | Tywyn | Ysbyty Ifan |