Queer
Oddi ar Wicipedia
Yn draddodiadol mae'r gair Saesneg queer wedi golygu "rhyfedd" neu "anarferol", ond fe'i defnyddir yn aml erbyn heddiw mewn nifer o ieithoedd i gyfeirio at gymunedau hoyw, lesbiaidd, deurywiol, trawsryweddol, rhyngrywiol, ac anrhywiol.
Mae defnydd y gair yn ddadleuol ar ôl newidiadau sylweddol yn ystod y can mlynedd diwethaf. Tua diwedd y 19eg ganrif datblygodd, o olygu "rhyfedd" yn ei ystyr ehangach, i olygu rhywun a oedd yn gwyro oddi ar dybiaethau'r cyfnod am "normalrwydd" rhywiol, ac fe'i cyfeiriwyd yn benodol at ddynion hoyw neu ferchetaidd. Mewn ymgais i ddinerthu grym negyddol y gair fel ymosodiad arnynt, aeth ymgyrchwyr hoyw yn chwarter olaf yr ugeinfed ganrif ati i adfeddiannu'r gair a'i ddefnyddio mewn modd cadarnhaol, gan uniaethu â'r label queer, a'i ddefnyddio fel term mantell i ddisgrifio unrhyw gyfeiriadedd a hunaniaeth rywiol a/neu hunaniaeth ryweddol nad yw'n cydymffurfio â chymdeithas heteronormadol. Fodd bynnag, mae rhai yn credu ei fod yn parhau i fod yn derm rhy sarhaus i'w ddefnyddio mewn cyd-destun cadarnhaol.
Mewn ymgais i ganfod gair cyfatebol i'w ddefnyddio yn y Gymraeg, aeth rhai ymgyrchwyr hoyw yng Nghymru ati i ddefnyddio'r label hyfryd i uniaethu ag ef. Gan mai bathiad bwriadol ydyw yn yr ystyr honno, nid yw hyfryd yn Gymraeg yn cyfleu'r tyndra hanesyddol sydd ynghlwm â queer yn Saesneg; yn hytrach, ei ddiben yw cyfleu ochr gadarnhaol y gair Saesneg mewn cymunedau LHDT Cymraeg.
|
||
---|---|---|
Cyfunrywioldeb | Agweddau crefyddol • Agweddau cymdeithasol • Bioleg • Homoffobia • Hoyw • Lesbiaeth • Meddygaeth • Queer • Seicoleg | ![]() |
Deurywioldeb | Chic deurywiol • Deu-chwilfrydig • Hollrywioldeb • Rhywioldeb carchar | |
Trawsrywedd | Agweddau cyfreithiol • Croeswisgo • Cyfunrywioldeb a thrawsrywedd • Dau-Enaid • Rhyngrywedd • Rhywioldeb trawsrywiol • Therapi ailgyfeirio rhyw • Trawsrywioldeb • Trawswisgo • Trydedd rywedd | |
Hanes | Llinell amser • Yr Almaen Natsïaidd a'r Holocost • Rhyddhad Hoyw • Terfysgoedd Stonewall | |
Diwylliant | Balchder hoyw • Bar hoyw • Cenedlaetholdeb queer • Cymuned ddeurywiol • Cymuned hoyw • Demograffeg • Eicon hoyw • Gay Games • Mudiadau cymdeithasol • Pentref hoyw • Slang hoyw • Symbolau LHDT • Twristiaeth hoyw • Y Bunt Binc | |
Hawliau a chymhwysiad | Deddfwriaeth yn ôl gwlad • Datganiad Montreal • Deddf sodomiaeth • Dod allan • Gwasanaeth milwrol • Heteronormadedd • Heterorywiaeth • Mabwysiad • Partneriaeth sifil (DU) • Priodas gyfunryw • Rhieni • Trais yn erbyn pobl LHDT • Uniad sifil | |
Categorïau | Cyfeiriadedd rhywiol a chymdeithas • Cyfeiriadedd rhywiol a gwyddoniaeth • Cyfeiriadedd rhywiol a hunaniaeth • Cyfunrywioldeb • Deurywioldeb • Diwylliant LHDT • Hanes LHDT • Hawliau LHDT • Pobl LHDT • Trawsrywedd |