Llangollen

Oddi ar Wicipedia

Llangollen
Sir Ddinbych
Image:CymruDinbych.png
Image:Smotyn_Coch.gif

Mae Llangollen yn dref yn Sir Ddinbych, sy'n enwog am ei phont hynafol a'i hadeiladau deniadol. Saif ar lan Afon Dyfrdwy. Mae priffordd yr A5 yn mynd drwy Langollen. Mae'n enwog am ei sefyllfa ar lan Afon Dyfrdwy a'r Eisteddfod Ryngwladol a gynhelir yno'n flynyddol ac sy'n denu cantorion a dawnswyr o bob rhan o'r byd.

Taflen Cynnwys

[golygu] Hanes

Enwir y dref ar ôl Sant Collen (6ed ganrif?). Cyrhaeddodd Sant Collen yn y dref mewn cwrwgl. Mae enw'r sant yn digwydd yn lleoedd eraill fel St. Collen, Cernyw a Langolen, Llydaw.

Yn y rhigwm Saesneg o ddiwedd y 18fed ganrif, mae pont Llangollen yn un o Saith Rhyfeddod Cymru. Adeiladodd y bont enwog dros yr Afon Dyfrdwy tua 1345 gan John Trevor, Esgob Llanelwy o 1352 i 1357.

Uwch y dref mae Plas Newydd, lle byw y Merched Llangollen. Dihangodd Eleanor Butler (1739-1829) a Sarah Ponsonby (1755-1831) o deuluoedd aristocrataidd Seisnig yn Iwerddon a roedden nhw'n byw yn y tŷ am hanner canrif.

[golygu] Yr hen blwyf

Yn hen blwyf Llangollen roedd tri thraean:

  • Llangollen Traean: yn cynnwys trefgorddau Bachau, Cysylltau, Llangollen Abad, Llangollen Fawr, Llangollen Fechan, Feifod, Pengwern, Rhisgog.
  • Trefor Traean: yn cynnwys trefgorddau Cilmediw, Dinbren, Eglwysegl, Trefor Isaf, Trefor Uchaf.
  • Glyn Traean: yn cynnwys trefgorddau Cilcochwyn, Crogeniddon, Crogenwladus, Erwallo, Hafodgynfor, Nantygwryd, Pennant, Talygarth.

Roedd Llangollen yn yr hen Sir Ddinbych tan 1974, yn Sir Clwyd rhwng 1974 a 1996, ac mae yn y Sir Ddinbych newydd ers 1996.

[golygu] Galeri

[golygu] Enwogion

[golygu] Eisteddfod Genedlaethol

Cynhaliwyd Eisteddfod Genedlaethol yn Llangollen ym 1908. Am wybodaeth bellach gweler:

  • Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llangollen 1908

[golygu] Caneuon

  • Llangollen Market, traddodiadol
  • Ladies of Llangollen, Ian Chesterman
  • Pastai Fawr Llangollen, Arfon Gwilym

[golygu] Atyniadau yn y cylch


Trefi a phentrefi Sir Ddinbych

Aberchwiler | Betws Gwerful Goch | Bodelwyddan | Bodfari | Bontuchel | Bryn Saith Marchog | Bryneglwys | Cefn Meiriadog | Corwen | Cyffylliog | Cynwyd | Derwen | Dinbych | Diserth | Y Ddwyryd | Efenechtyd | Eryrys | Gallt Melyd | Glyndyfrdwy | Gwyddelwern | Henllan | Llanarmon-yn-Iâl | Llanbedr Dyffryn Clwyd | Llandegla-yn-Iâl | Llandrillo | Llandyrnog | Llanelidan | Llanelwy | Llanfair Dyffryn Clwyd | Llanferres | Llangollen | Llangwyfan | Llangynhafal | Llanrhaeadr-yng-Nghinmeirch | Llanynys | Melin y Wig | Nantglyn | Pandy'r Capel | Prestatyn | Prion | Rhewl | Rhuallt | Rhuddlan | Rhuthun | Y Rhyl | Sodom | Tafarn-y-Gelyn | Trefnant | Tremeirchion

Eginyn erthygl sydd uchod am Gymru. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato