Pentre'r Eglwys

Oddi ar Wicipedia

Pentref bychan ger Pontypridd yn Rhondda Cynon Taf ydy Pentre'r Eglwys. Fe aiff hanes y gymuned ond yn ôl i ganol y 19eg ganrif pan oedd dim ond cartref saer coed a dau adeilad neu dŷ gwag oedd yno ar gyfrifiad 1841. Tyfodd y pentref yn ystod y deng mlynedd canlynol ond eto, gan mai bach iawn oedd hi, odan enw pentref cyfagos Cross Inn a'i cofnodwyd ar gyfrifiad 1851 pan oedd 91 o bobl yn byw yno mewn 14 cartref.[1]

Cynhaliwyd ysgol mewn stablau ger fferm Tir Bach cyn symyd i ystafell hir y tu ôl i Tafarn y Groes yng nghanol y pentref. Roedd yr ystafell hefyd yn gartref i'r Bedyddwyr Cymreig. Adeiladwyd Capel yn ddiweddarach ym 1854 tua milltir i ffwrdd yng Ngwaun y Celyn. Erbyn cyfrifiad 1861, roedd 11? o bobl yn byw mewn 22 cartref.[1] Erbyn heddiw mae Ysgol Gynradd Gymraeg Gartholwg yn y pentref. Agorwyd Llyfrgell yn y pentref ar 1 Ebrill 1965, symudwyd hi ynghyd a Ysgol Gyfun Rhydfelen i adeilad newydd ar hen safle'r ysgol gynradd[2]ym Mhentre'r Eglwys ac agorwyd hi ar 4 Medi 2006. Mae cynlluniau i adeiladu miloedd o dai newydd yn y pentref. Mae cynlluniau hefyd ar gyfer ffordd-osgoi Penter'r Eglwys, mae hyn wedi bod ar y gweill ers 2006 ond nid oes gwaith wedi dechrau esioes (2007).[3][4]

[golygu] Ffynonellau

  1. 1.0 1.1 Pentre'r Eglwys, gwefan Rhondda Cynon Taf
  2. (Saesneg) Church Village Library, gwefan Rhondda Cynon Taf
  3. (Saesneg) Development Control Committe 5 Gorffennaf 2006
  4. (Saesneg) No more excuses Pontypridd Observer 1 Chwefror 2007



Trefi a phentrefi Rhondda Cynon Taf

Aberaman | Abercynon | Aberdâr | Aberpennar | Beddau | Cwmaman | Dinas Rhondda | Gilfach Goch | Hirwaun | Llanhari | Llantrisant | Llwydcoed | Y Maerdy | Nantgarw | Penderyn | Penrhiw-ceibr | Pentre'r Eglwys | Pont-y-Clun | Pontypridd | Penywaun | Y Porth | Rhigos | Tanysguboriau | Tonypandy | Treherbert | Treorci | Ystrad Rhondda

Eginyn erthygl sydd uchod am Gymru. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato
Ieithoedd eraill