Gwynfe

Oddi ar Wicipedia

Pentref bychan yn Sir Gaerfyrddin yw Gwynfe. Saif mewn dyffryn yn ne-ddwyrain y sir, rhwng Trichrug a lethrau gorllewinol y Mynydd Du. Mae'r pentref, a adnabyddir weithiau fel Capel Gwynfe hefyd, yn sefyll fymryn i'r gorllewin o lôn yr A4069, tua hanner ffordd rhwng Brynaman i'r de a Llangadog i'r gogledd. Mae'n rhan o Barc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog.

[golygu] Enwogion

Treuliodd y llenor ac ymgyrchydd gwleidyddol Beriah Gwynfe Evans (1848 - 1927) rhan helaeth o'i oes yno, a mabwysiadodd enw'r pentref yn ei enw ei hun. Cafodd swydd fel ysgolfeistr yn ysgol y pentref.

Ganed y casglwr llawysgrifau Cymreig Syr John Williams, cymwynaswr mawr Llyfrgell Genedlaethol Cymru ar ei sefydliad, yn ffermdy'r Beili, yng Ngwynfe, yn 1840.

Cafodd tri o genhadwyr mwyaf adnabyddus Cymru'r 19eg ganrif eu geni yn y pentref, sef William Griffith, David Williams a David Griffiths (Madagascar).

[golygu] Ffynhonnell



Trefi a phentrefi Sir Gaerfyrddin

Abergorlech | Abergwili | Abernant | Bancyfelin | Y Betws | Bethlehem | Brechfa | Bryn | Brynaman | Bynea | Caeo | Caerfyrddin | Capel Dewi | Castell Newydd Emlyn | Cefneithin | Cenarth | Cilycwm | Cwmann | Cydweli | Cynghordy | Cynwyl Elfed | Dre-fach Felindre | Efail-wen | Felinfoel | Garnant | Glanaman | Glan-y-fferi | Gorslas | Gwernogle | Gwynfe | Hendy-gwyn ar Daf | Llanarthne | Llanboidy | Llandeilo | Llandybie | Llandyfaelog | Llanddarog | Llanddeusant | Llanddowror | Llanedi | Llanegwad | Llanelli | Llanfair-ar-y-bryn | Llanfihangel Aberbythych | Llanfihangel Abercywyn | Llanfihangel-ar-Arth | Llanfynydd | Llangadog | Llangain | Llangathen | Llangeler | Llangennech | Llangyndeyrn | Llangynin | Llangynnwr | Llangynog | Llanllawddog | Llanllwni | Llannewydd | Llannon | Llanpumsaint | Llansadwrn | Llansawel | Llansteffan | Llanwrda | Llanybydder | Llanycrwys | Llanymddyfri | Meidrim | Myddfai | Mynydd-y-garreg | Pentrecwrt | Pentywyn | Pontyberem | Porth Tywyn | Rhydaman | Rhydcymerau | Sanclêr | Talyllychau | Trelech | Trimsaran | Tymbl