Hanes México

Oddi ar Wicipedia

Roedd México yn gartref i wareiddiad y Maya rhwng yr 2il ganrif a'r 13eg ganrif. Yn y cyfnod rhwng yr 8fed ganrif a'r 12fed ganrif flodeuodd diwylliant y Toltec. Olynwyd y gwareiddiadau cynnar hyn gan wareiddiad yr Azteciaid gyda'u prifddinas yn Tenochtitlán (safle Dinas Mexico) heddiw.

Yn 1521 goresgynwyd yr Azteciaid gan Hernán Cortés a'r Sbaenwyr a daeth Mexico yn rhan o Sbaen Newydd.

Dechreuodd yr ymgyrch am annibyniaeth ar Sbaen yn 1810. Erbyn 1821 roedd Mexico yn wlad annibynnol. Roedd yn diriogaeth fwy sylweddol na'r wlad bresennol, yn cynnwys rhannau o dde'r Unol Daleithiau fel Texas a Califfornia. Arweinydd pwysicaf y wlad oedd Santa Anna. Collwyd y rhan fwyaf o'r tir hwnnw i'r Unol Daleithiau newydd, yn arbennig ar ôl Rhyfel Mexico (1846-1848).

Rheolwyd y wlad gan Maximilian, Archddug Awstria am gyfnod byr (1864-1867), ond cafodd ei ladd yn 1867 a dilynodd cyfnod ansefydlog a arweiniodd at Chwyldro México pan ddiorseddwyd Porfirio Diaz gan Francisco Madera. Dyma gyfnod Zapata a Pancho Villa.

Yn 1917 datganwyd gweriniaeth Mexico.


   Eginyn erthygl sydd uchod. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.