Rhestr beirdd Cymraeg c.550-1600

Oddi ar Wicipedia

Erthyglau ynglŷn â
Llenyddiaeth Gymraeg
Geraint ac Enid

Llenorion
550-1600 · 1600-heddiw

Cyfnodau

Canu cynnar · Oesoedd Canol
16eg ganrif · 17eg ganrif · 18fed ganrif
19eg ganrif · 20fed ganrif

Barddoniaeth a drama

Yr Hengerdd · Canu'r Bwlch
Beirdd y Tywysogion · Beirdd yr Uchelwyr
Blodeugerddi · Mesurau
Hen Benillion · Canu Rhydd
Drama · Anterliwtiau

Rhyddiaith

Rhyddiaith Cymraeg Canol
Mabinogi · Y Tair Rhamant
Trioedd Ynys Prydain
Nofelau · Straeon byrion

Erthyglau eraill

Llawysgrifau · Llên gwerin
Llenyddiaeth plant

Mynegai i erthyglau cysylltiedig
y blwch hwn: gweld  sgwrs  golygu

Mae hyn yn rhestr o'r beirdd Cymraeg hysbys a ganai ar y mesurau caeth yn bennaf rhwng canol y 5fed ganrif a diwedd yr 16eg ganrif. Sylwer nad yw'n cynnwys Canu Rhydd y cyfnod diweddar, sef o tua 1550 ymlaen, ond mae'n cynnwys ychydig o feirdd a flodeuai ar ddechrau'r 17eg ganrif ond sy'n perthyn yn uniongyrchol i'r hen draddodiad barddol. Sylwer yn ogystal fod llawer o ganu'r cyfnodau cynnar yn waith beirdd anhysbys, e.e. yn achos canu crefyddol cynnar a cherddi gnomig a chwedlonol. Anwybyddir hefyd y Canu Darogan, a dadogir yn aml ar y Taliesin chwedlonol, Myrddin a ffigurau eraill.

Taflen Cynnwys

[golygu] c.550-1100

Mae enwau'r beirdd nad yw eu gwaith wedi goroesi yn cynnwys Cian, Talhaearn Tad Awen, Blwchfardd, Culfardd, Tristfardd ac Arofan. Mae'r rhan fwyaf o'r cerddi o'r cyfnod a elwir "Canu'r Bwlch" yn gynnyrch beirdd dienw. Mae rhai awdurdodau'n derbyn Afan Ferddig fel awdur moliant i Gadwallon ap Cadfan. Cydnabyddir erbyn heddiw nad yw Llywarch Hen yn ffigwr hanesyddol.

Mae gwaith y beirdd canlynol wedi goroesi. Maent yn perthyn i gyfnod yr Hengerdd, a adwaenir hefyd fel cyfnod y Cynfeirdd.

[golygu] 1100-1290

Arferid galw y beirdd llys hyn Y Gogynfeirdd ond erbyn heddiw aferir yr enw Beirdd y Tywysogion. Mae'r rhestr bron iawn yn gronolegol.

[golygu] 1290-1500

Dyma Feirdd yr Uchelwyr. Mae'r rhestr yn ceisio dilyn trefn amser ond nid yw'n gynhwysfawr gan fod gwaith rhai o feirdd llai y cyfnod, yn enwedig beirdd y 15fed ganrif a dechrau'r ganrif olynol, yn aros yn y llawysgrifau. Anwybyddir hefyd enwau traddodiadol/chwedlonol beirdd y Canu Darogan, ac eithrio rhai enwau beirdd cyfnabyddedig diweddarach.

[golygu] 14eg ganrif (yn bennaf)

  • Gruffudd Unbais (fl. c. 1277 - dechrau'r 14eg ganrif)
  • Casnodyn (14eg ganrif)
  • Gruffudd ap Dafydd ap Tudur (fl. 1300)
  • Gwilym Ddu o Arfon (fl. 1280 - 1320)
  • Trahaearn Brydydd Mawr (dechrau'r 14eg ganrif)
  • Iorwerth Beli (dechrau'r 14eg ganrif)
  • Gronw Gyriog (dechrau'r 14eg ganrif))
  • Iorwerth ab y Cyriog (14eg ganrif)
  • Mab Clochyddyn (hanner cyntaf y 14eg ganrif)
  • Ithel Ddu (ail hanner y 14eg ganrif)
  • Einion Offeiriad (m. 1349)
  • Gronw Ddu (canol y 14eg ganrif)
  • Dafydd Ddu o Hirarddug (fl. c. 1330-1370)
  • Bleddyn Ddu (fl. 1331-c.1385)
  • Bleddyn Llwyd (14eg ganrif)
  • Gruffudd ap Tudur Goch (canol y 14eg ganrif)
  • Gruffudd ap Llywelyn Lwyd (14eg ganrif)
  • Llywelyn Brydydd Hoddnant (dechrau'r 14eg ganrif)
  • Hillyn (14eg ganrif)
  • Hywel Ystorm (14eg ganrif)
  • Llywelyn Ddu ab Y Pastard (14eg ganrif)
  • Dafydd ap Gwilym (c. 1320-c. 1370)
  • Gruffudd ab Adda ap Dafydd (fl. 1340-1370)
  • Llywelyn Goch ap Meurig Hen (fl. c.1350 - c.1390)
  • Sefnyn (ail hanner y 14eg ganrif)
  • Rhisierdyn (fl. 1381)
  • Conyn Coch (ail hanner y 14eg ganrif)
  • Gruffudd Fychan ap Gruffudd ap Ednyfed (canol y 14eg ganrif)
  • Llywarch Bentwrch (canol y 14eg ganrif)
  • Gruffudd ap Maredudd (fl. 1346-1382)
  • Hywel ab Einion Lygliw (canol y 14eg ganrif)
  • Llywelyn ap Gwilym Lygliw (14eg/15fed ganrif?)
  • Rhys ap Dafydd Llwyd ap Llywelyn Lygliw
  • Madog Benfras (fl. canol y 14eg ganrif)
  • Gruffudd Gryg (14eg ganrif)
  • Owain Waed Da (Ieuan Waed Da) (14eg ganrif)
  • Prydydd Breuan (14eg ganrif)
  • Rhys ap Dafydd ab Einion (14eg ganrif)
  • Rhys ap Tudur (14eg ganrif?)
  • Rhys Meigen (14eg ganrif)
  • Tudur ap Gwyn Hagr (14eg ganrif)
  • Tudur Ddall (14eg ganrif)
  • Y Mab Cryg (14eg ganrif)
  • Yr Ustus Llwyd (ail hanner y 14eg ganrif)
  • Llywelyn Foelrhon (ail hanner y 14eg ganrif)
  • Llywelyn Fychan ap Llywelyn Foelrhon (ail hanner y 14eg ganrif)
  • Llywelyn Fychan (ail hanner y 14eg ganrif)
  • Iocyn Ddu ab Ithel Grach (ail hanner y 14eg ganrif)
  • Gruffudd Llwyd (diwedd y 14eg ganrif - dechrau'r 15fed)
  • Gruffudd Llwyd ap Llywelyn Gaplan (ail hanner y 14eg ganrif)
  • Gruffudd ap Rhys Gwynionydd (ail hanner y 14eg ganrif)
  • Madog Dwygraig (ail hanner y 14eg ganrif)
  • Dafydd Bach ap Madog Wladaidd ("Sypyn Cyfeiliog") (fl.1340-1390)
  • Llywelyn ab Y Moel (fl. 1395-1440)
  • Y Poesned (fl. 1380au)
  • Gruffudd ap Gweflyn (fl. 1382)
  • Iolo Goch (fl. cyn 1345 - c. 1400)
  • Dafydd Y Coed (ail hanner y 14eg ganrif)
  • Ieuan Llwyd ab y Gargam (14eg ganrif)
  • Meurig ab Iorwerth (fl . diwedd y 14eg ganrif)
  • Rhys ap Cynfrig Goch (fl. diwedd y 14eg ganrif)
  • Rhys ap Dafydd Llwyd ap Llywelyn Lygliw (diwedd y 14eg ganrif neu ddechrau'r 15fed)

[golygu] 15fed ganrif (yn bennaf)

[golygu] 16eg ganrif

Mae rhan fwyaf o feirdd hanner cyntaf y ganrif yn perthyn i draddodiad Beirdd yr Uchelwyr. Nid yw'r rhestr yn cynnwys gwaith beirdd a ganai ar y mesurau rhydd newydd o ganol y ganrif ymlaen. Nodir hefyd y beirdd proffesiynol olaf a ganai yn y 17eg ganrif.