Gruffudd ap Tudur Goch

Oddi ar Wicipedia

Bardd Cymraeg a fu yn ei flodau ganol y 14eg ganrif oedd Gruffudd ap Tudur Goch (c. 1330 - ). Fe'i cysylltir ag Arfon ac Ynys Môn.

Ceir Gruffudd ap Tudur Goch yn yr achau Cymreig fel gŵr o blwyf Llanwnda, cwmwd Uwch Gwyrfai yn Arfon, a aned tua 1330. Mae'n debygol ei fod yn dal tir ym Môn. Roedd yn un o ddisgynyddion Cilmin Droetu, teulu blaenllaw yn Arfon a gysylltir â'r Gyfraith Gymreig. Roedd yn teulu a gynhyrchiodd fwy nag un bardd hefyd, e.e. Einion ap Madog ap Rhahawd, yntau'n perthyn yn ei dro i Gruffudd ab yr Ynad Coch, a ganodd farwnad enwog i'r Tywysog Llywelyn ap Gruffudd.

Dim ond un gerdd gan y bardd sydd wedi goroesi, ond mae'n awdl anghyffredin iawn am freuddwyd. Ceir sawl cyfeiriad at gymeriadau o'r chwedlau Cymraeg Canol ynddi, yn enwedig Breuddwyd Macsen ac Iarlles y Ffynnon, ond hefyd Pedair Cainc y Mabinogi a Culhwch ac Olwen. Ceir cyfeiriadau hefyd at gymeriadau a enwir yn y Trioedd.

[golygu] Llyfryddiaeth

Golygir gwaith y bardd gan Rhiannon Ifans yn,

  • Gwaith Gronw Gyriog, Iorwerth ab y Cyriog ac eraill (Aberystwyth, 1997). 'Cyfres Beirdd yr Uchelwyr'.


Beirdd yr Uchelwyr Iolo
Casnodyn | Wiliam Cynwal | Dafydd ap Gwilym | Dafydd ap Siencyn | Dafydd Gorlech | Deio ab Ieuan Du | Einion Offeiriad | Gronw Gyriog | Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan | Gruffudd ap Dafydd ap Tudur | Gruffudd ap Tudur Goch | Gruffudd Fychan ap Gruffudd ab Ednyfed | Gruffudd Hiraethog | Guto'r Glyn | Gwerful Fychan | Gwilym Ddu o Arfon | Gwilym Tew | Huw Ceiriog | Hywel Cilan | Hywel Ystorm | Ieuan Brydydd Hir | Iolo Goch | Iorwerth ab y Cyriog | Ithel Ddu | Lewys Glyn Cothi | Lewys Morgannwg | Llywarch Bentwrch | Llywelyn Goch ap Meurig Hen | Llywelyn Siôn | Mab Clochyddyn | Prydydd Breuan | Tomos Prys | Siôn Phylip | Siôn Tudur | Robert ab Ifan | Robin Ddu ap Siencyn | Rhisierdyn | Rhisiart ap Rhys | Rhys ap Dafydd ab Einion | Rhys Brydydd | Rhys Goch Eryri | Sefnyn | Simwnt Fychan | Siôn Cent | Tudur Aled | Tudur ap Gwyn Hagr | Yr Ustus Llwyd