Oddi ar Wicipedia
Rhestrir yma bob chwarel lechi yng Nghymru yn ôl ardal. Am hanes y diwydiant llechi yn gyffredinol, gweler Diwydiant llechi Cymru.
Nid yw'r rhestr eto'n gyflawn. Croesawir ychwanegiadau.
[golygu] Dyffryn Ogwen
Enw'r chwarel |
Cyfeirnod grid |
Dyddiad agor |
Dyddiad cau |
Gweithlu (uchafswm) |
Nodiadau |
Chwarel Bryn Hafod y Wern |
SH |
|
|
|
|
Chwarel Moelfaban |
SH626678 |
canol y 19eg ganrif |
ar ôl 1903 |
|
|
Chwarel Pantdreiniog |
SH623671 |
tua 1825 |
1911 |
|
|
Chwarel y Penrhyn |
SH619650 |
1782 |
Yn dal ar agor. |
2,800 (1900) |
Enw gwreiddiol Chwarel Caebraichycafn |
Chwarel Tan y Bwlch |
SH628683 |
tua 1805 |
1911 |
|
|
[golygu] Ardal Llanberis
Enw'r chwarel |
Cyfeirnod grid |
Dyddiad agor |
Dyddiad cau |
Gweithlu (uchafswm) |
Nodiadau |
Chwarel Alexandra |
SH519562 |
1860au |
diwedd y 1930au |
230 (1889) |
Neu Chwarel Cors y Bryniau |
Chwarel y Braich |
SH |
|
|
|
|
Chwarel Bryn Fferam |
SH |
|
|
2 (1889) |
|
Chwarel y Cilgwyn |
SH |
12fed ganrif? |
1956 |
318 (1889) |
Efallai chwarel hynaf Cymru. Mae'r safle yn awr yn domen sbwriel. |
Chwarel Cloddfa'r Coed |
SH |
|
|
150 (1889) |
Neu Chwarel Hafodlas |
Chwarel Cloddfa'r Lôn |
SH |
|
|
|
|
Chwarel Coed Madog |
SH |
|
|
80 (gyda'r Braich) |
Neu'r Gloddfa Glai |
Chwarel Dorothea |
SH499532 |
1820 |
1970 |
550 (1889) |
|
Chwarel Dyffryn Nantlle |
SH |
|
|
|
|
Chwarel y Fron |
SH |
|
|
8 (1889) |
|
Chwarel Moel Tryfan |
SH |
|
|
150 (1889) |
|
Chwarel Pen y Bryn |
SH |
tua 1770 |
1940au |
|
|
Chwarel Pen yr Orsedd |
SH |
1816 |
Yn dal ar agor |
390 (1889) |
Caewyd y prif weithfeydd yn 1997 |
Chwarel South Dorothea |
SH |
|
|
104 (1889) |
|
Chwarel Talysarn |
SH |
|
|
400 (1882) |
|
[golygu] Cwm Gwyrfai
Enw'r chwarel |
Cyfeirnod grid |
Dyddiad agor |
Dyddiad cau |
Gweithlu (uchafswm) |
Nodiadau |
Chwarel Bwlch Cwmllan |
SH600052 |
|
|
|
|
Chwarel Glanrafon |
SH581540 |
|
|
|
|
Chwarel Rhos Clogwyn |
SH576530 |
1880au |
1930au |
|
Gelwid weithiau’n Snowdon |
[golygu] Cwm Pennant a Chwmystradllyn
Enw'r chwarel |
Cyfeirnod grid |
Dyddiad agor |
Dyddiad cau |
Gweithlu (uchafswm) |
Nodiadau |
Chwarel Gorseddau |
SH573453 |
dechrau'r 19eg ganrif |
1867 |
|
Yng Nghwmystradllyn |
Chwarel Prince of Wales |
SH549498 |
1860au? |
1886 |
200 |
Yng Nghwm Pennant |
[golygu] Ardal Blaenau Ffestiniog
Enw'r chwarel |
Cyfeirnod grid |
Dyddiad agor |
Dyddiad cau |
Gweithlu (uchafswm) |
Nodiadau |
Berthlwyd |
SH |
1864 [2] |
1873 [2] |
|
|
Brondanw Isaf |
SH |
1820 [2] |
1825 [2] |
|
|
Brondanw Uchaf |
SH |
1836 [2] |
1836 [2] |
|
|
Brongarnedd |
SH |
1822 [2] |
1826 [2] |
|
|
Bryngelynen |
SH |
1860 [2] |
1860 [2] |
|
|
Cefn Braich |
SH |
1877 [2] |
1883 [2] |
|
|
Ceunant Parc (Y Parc) |
SH |
1870 [2] |
1920 [2] |
|
|
Cnicht |
SH |
1860 [2] |
1860 [2] |
|
|
Chwarel Conglog |
SH |
|
|
|
|
Chwarel Craig Ddu |
SH |
|
|
|
|
Chwarel Croesor |
SH657457 |
1846 |
1930 |
|
|
Croesor Bach |
SH |
1866 [2] |
1868 [2] |
|
|
Cwm Foel |
SH |
~1825 [2] |
~1825 [2] |
|
|
Chwarel Cwmorthin |
SH681463 |
|
|
|
|
Chwarel Diffwys |
SH |
|
|
|
|
Dolfriog |
SH |
1865 [2] |
1865 [2] |
|
|
Chwarel Fotty a Bowydd |
SH |
|
|
|
|
Fronboeth |
SH |
1877 [2] |
1887 [2] |
|
|
Garreg Uchaf |
SH |
1820 [2] |
1820 [2] |
|
|
Gelli |
SH |
1860 [2] |
1860 [2] |
|
|
Gerynt |
SH |
1864 [2] |
1873 [2] |
|
|
Chwarel Gloddfa Ganol |
SH694469 |
|
|
|
|
Hafod Boeth |
SH |
1860 [2] |
1865 [2] |
|
|
Hafod Uchaf |
SH |
1875 [2] |
1878 [2] |
|
|
Hafoty |
SH |
1875 [2] |
1876 [2] |
|
|
Chwarel Llechwedd |
SH700468 |
1846 |
Yn dal ar agor |
513 (1884) |
Rhan o'r hen weithfeydd ar agor fel atyniaid i dwristiaid. |
Llidiart yr Arian |
SH |
1866 [2] |
1870 [2] |
|
|
Chwarel Maenofferen |
SH711465 |
Tua 1800 |
Yn dal ar agor |
429 (1897) |
|
Moelwyn a Phantmawr |
SH |
1825 [2] |
1910 [2] |
|
|
Nanmor |
SH |
1876 [2] |
1879 [2] |
|
|
Chwarel yr Oakeley |
|
1818 |
Yn dal ar agor. |
|
|
Chwarel Pantdreiniog |
SH |
|
|
|
|
Chwarel Rhiwbach |
SH |
|
|
|
|
Chwarel Rhiwbryfdir |
SH |
|
|
|
|
Chwarel y Rhosydd |
SH665458 |
1830au |
1930au |
|
|
Chwarel Wrysgan |
SH |
|
|
|
|
[golygu] Ardal Penmachno
Enw'r chwarel |
Cyfeirnod grid |
Dyddiad agor |
Dyddiad cau |
Gweithlu (uchafswm) |
Nodiadau |
Chwarel Rhiwfachno |
SH |
|
|
|
Cwm Machno Slate Co., Ltd. |
Chwarel Rhiwbach |
SH |
|
|
|
Cwmni Maen Offeren, Blaenau Ffestiniog |
Chwarel Llechi Cwt y Bugail |
SH |
|
|
|
|
Chwarel Bwlch y Slaters |
SH |
|
|
|
Cwmni Chwarel Llechi'r Manod |
[golygu] Ardal Corwen a Llangollen
Enw'r chwarel |
Cyfeirnod grid |
Dyddiad agor |
Dyddiad cau |
Gweithlu (uchafswm) |
Nodiadau |
Chwarel Cambrian |
SJ189378 |
Efallai 17eg ganrif |
1947 |
|
|
Chwarel Moelferna |
SJ125399 |
1860au |
1960 |
|
|
Chwarel Penarth |
SJ107424 |
cyn 1868 |
1932 |
150 (tua 1868) |
|
[golygu] Ardal y Berwyn a Dyffryn Tanad [3]
Enw'r chwarel |
Cyfeirnod grid |
Dyddiad agor |
Dyddiad cau[4] |
Gweithlu (uchafswm) |
Nodiadau |
Chwarel Bwlch-gwyn |
SJ |
|
|
|
|
Chwarel Craig Glanhafon |
SJ |
|
|
|
|
Chwarel Craig Rhiwarth |
SJ053265 |
16eg ganrif [3] |
~1940 [3] |
|
|
Chwarel Craig-y-Gribin |
SJ046262 |
|
~1883 [3] |
|
|
Chwarel Cwm Maengwynedd |
SJ082328 |
|
~1880 [3] |
|
|
Chwarel Ddu |
SJ |
|
|
|
|
Chwarel Glanyrafon |
SJ |
|
|
|
|
Chwarel Llwyn-onn |
SJ |
|
|
|
|
Chwarel Moel Crymddan |
SJ |
|
|
|
|
Powis Slate & Slab Quarry |
SJ074293 |
|
~1880 [3] |
|
|
Chwarel Gorllewin Llangynog |
SJ048258 |
~1860 [3] |
~1940 [3] |
|
|
[golygu] Ardal Corris ac Abergynolwyn[5]
Enw'r chwarel |
Cyfeirnod grid |
Dyddiad agor |
Dyddiad cau |
Gweithlu (uchafswm) |
Nodiadau |
Chwarel Abercorris |
SH754085 |
|
|
|
|
Chwarel Abercwmeiddaw |
SH746089 |
|
cyn 1900 [6] |
|
|
Chwarel Aberllefenni |
SH768103 |
16eg ganrif [6] |
|
|
|
Chwarel Braich Goch |
SH748078 |
|
|
|
nawr yn safle Labyrinth y Brenin Arthur |
Chwarel Bryn Eglwys |
SH695054 |
1847 |
1947[7] |
174 |
Gweithlu: ffigwr 1901 |
Cambergi |
SH77?11? |
|
|
|
|
Cloddfa Gwanas |
SH79?16? |
|
|
|
|
Coed-y-Chwarel |
SH82?09? |
|
|
|
|
Cwmdylluan |
SH73?08? |
|
|
|
|
Cwm Ebol |
SH687018 |
|
|
|
|
Cymerau |
SH777107 |
|
1972[6] |
|
|
Darren |
SH722056 |
|
|
|
|
Dolgoch |
SH65?04? |
|
|
|
|
Era |
SH758064 |
|
|
|
|
Gaewern |
SH745086 |
~1820[6] |
|
|
Un o'r pyllau tanddaearol cyntaf |
Glyn Iago |
SH720072 |
|
|
|
|
Hendre-Ddu |
SH798126 |
|
1946[6] |
|
|
Hendre Meredydd |
SH822116 |
|
|
|
|
Hen-Ddôl |
SH621122 |
|
|
|
|
Llwyngwern |
SH758085 |
|
~1950[6] |
|
Nawr yn safle'r Ganolfan Dechnoleg Amgen |
Maes-y-Gamfa |
SH81?12? |
|
|
|
|
Minllyn |
SH852139 |
|
|
|
|
Penrhyn-Gwyn |
SH703149 |
|
|
|
|
Chwarel Ratgoed |
SH784119 |
|
1939-1945[6] |
|
Rhiw'r Gwreiddyn |
SH760053 |
|
|
|
|
Tal-y-Mieryn |
SH82?12? |
|
|
|
|
Tyddyn Sieffre |
SH63?13? |
|
|
|
|
Tŷ'n-y-Berth |
SH73?08? |
|
|
|
|
Tŷ'n-y-Ceunant |
SH74?08? |
|
|
|
|
Tŷ'n-y-Coed |
SH653153 |
|
|
|
|
Waun Llefenni |
SH75?12? |
|
|
|
|
Enw'r chwarel |
Cyfeirnod grid |
Dyddiad agor |
Dyddiad cau |
Gweithlu (uchafswm) |
Nodiadau |
Chwarel Abereiddi |
SM803318 |
|
|
|
|
Chwarel Cilgerran |
SN204428 |
|
|
|
|
Chwarel y Gilfach |
SN130271 |
|
1987[9] |
|
yn cynhyrchu llechi gwyrddion, rhai ohonynt erbyn hyn ar ben to Palas San Steffan. |
Chwarel y Glôg |
SN220327 |
|
1926[10] |
|
|
Chwarel Parrog |
ger Trefdraeth |
|
|
|
|
Chwarel Pencelli |
SN193277 |
1880au[10] |
|
|
yn berchen i'r un cwmni â chwarel y Glôg[10] |
Chwarel Penlan |
SN20?28? |
1880au[10] |
|
|
yn berchen i'r un cwmni â chwarel y Glôg[10] |
Chwarel Rosebush |
SN079301 |
|
|
|
|
Chwarel Sealyham |
SM959275 |
|
|
|
|
Chwarel Tyrch |
SN144294 |
|
1939[8] |
>100[8] |
|
[golygu] Ffynonellau
- ↑ Tomos, Dewi 1980. Llechi Lleu. t.49 Cyhoeddiadau Mei
- ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 2.11 2.12 2.13 2.14 2.15 2.16 2.17 2.18 2.19 2.20 2.21 2.22 2.23 2.24 2.25 2.26 2.27 2.28 2.29 2.30 2.31 2.32 2.33 2.34 2.35 2.36 2.37 2.38 2.39 2.40 2.41 Owen, Bob. 1943. Diwydiannau Coll: Ardal y Ddwy Afon-Dwyryd a Glaslyn. t.32. Hugh Evans a'i Feibion ar ran Cyngor yr Eisteddfod Genedlaethol.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 Wren, Wilfrid J. 1968. The Tanat Valley: Its Railways and Industrial Archaeology. tt148-158. David & Charles
- ↑ Yn ôl Wren caewyd yr holl gloddfeydd yn ardal Dyffryn Tanad erbyn y 1880au. Ailagorwyd rhai pan agorwyd rheilffordd Dyffryn Tanad yn 1904 ond fe'u caewyd am byth ar ddechrau'r ail ryfel byd.
- ↑ Holmes, A.T. 1986. Slates from Abergynolwyn: The Story of Bryneglwys Slate Quarry. t.12 Gwynedd Archives Service
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 Hague, Douglas B. 1984. A Guide to the Industrial Archaeology of Mid-Wales. tt12-15 Association for Industrial Archaeology
- ↑ Holmes, A.T. 1986. Slates from Abergynolwyn: The Story of Bryneglwys Slate Quarry. t.35 Gwynedd Archives Service
- ↑ 8.0 8.1 8.2 John, Brian S. 1975. Old Industries of Pembrokeshire. t.4 Greencroft Books
- ↑ llechi Cymru - adalwyd ar 4 Rhagfyr 2007
- ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 10.4 Lewis, E.T. Llanfyrnach Parish Lore t.93
[golygu] Llyfryddiaeth
- Richards, Alun John (1991) A gazetteer of the Welsh Slate industry (Gwasg Carreg Gwalch) ISBN 0-86381-196-5
[golygu] Cysylltiadau allanol
- (Saesneg) Mine-Explorer - rhestr cloddfeydd llechi tanddaearol ym Mhrydain
- (Saesneg) Adit-now - rhestr cloddfeydd a chwareli llechi ym Mhrydain