John Bunyan
Oddi ar Wicipedia
Awdur crefyddol o Sais oedd John Bunyan (28 Tachwedd, 1628 - 31 Awst, 1688). Roedd yn Biwritan argyhoeddedig. Ei waith mwyaf adnabyddus yw'r alegori hir Taith y Pererin (The Pilgrim's Progress), un o'r llyfrau Cristnogol mwyaf dylanwadol erioed.
Ganwyd Bunyan yn Elstow ger Bedford, yn fab i dincer (trwsiwr offer metal domestig o bob math). Yn 1649 priododd ferch dlawd ac yn fuan wedyn dechreuodd gael cyfres o brofiadau crefyddol mewnol dwys a ddisgrifir yn ei gyfrol ddylanwadol Grace Abounding.
O 1653 ymlaen bu'n pregethu i gynulleidfaoedd Anghydffurfiol o gwmpas Bedford. Daeth i gysylltiad â George Fox, arweinydd y Crynwyr, ac ysgrifennodd draethawd yn ymosod ar gred yr enwad honno.
Ym 1660 cafodd Bunyan ei arestio mewn ffermdy ger Ampthill a threuliodd y ddeuddeg blynedd nesaf yn y carchar. Yno yr aeth ati i lenydda mewn difrif ac mae nifer o'i weithiau mawr yn dyddio i'r cyfnod hwnnw, yn cynnwys Grace Abounding (1666).
Mae gweithiau Bunyan wedi'u cyfieithu i'r Gymraeg nifer o weithiau dros y blynyddoedd. Yn y 19eg ganrif prin oedd y capelwyr na cheid copi o waith Bunyan yn eu cartref.
[golygu] Gwaith Bunyan
- Some Gospel Truths Opened (1656)
- A Vindication of Gospel Truths Opened (1657)
- Profitable Meditations (1661)
- I Will Pray With the Spirit (1663)
- Christian Behaviour (1663)
- The Holy City (1665)
- The Resurrection of the Dead (1665)
- Grace Abounding (1666)
- Taith y Pererin (Rhan 1, 1678, 1679; Rhan 2, 1684)
- Life and Death of Mr Badman (1680)
- Holy War (1682)