Angharad James

Oddi ar Wicipedia

Roedd Angharad James (16 Gorffennaf 1677 - Awst 1749) yn ffermwraig, yn delynores, yn ôl rhai hanesion yn awdurdod ar y gyfraith, ond yn cael ei chofio yn bennaf oll fel bardd.

[golygu] Bywyd

Ganwyd Angharad James yn fferm Gelliffrydau, Baladeulyn yn Nyffryn Nantlle ar 16 Gorffennaf 1677. Tra yn ferch ifanc, priododd â William Prichard, gŵr llawer hŷn na hithau, oedd yn ffermio Cwm Penamnen, cwm i'r de o Ddolwyddelan. Trigai yn y Parlwr, neu Tai Penamnen, tŷ a fu yn gartref gynt i deulu Gwydir, gweddill ei hoes, a hithau'n ffermio'r cwm wedi marwolaeth ei gŵr.

Claddwyd hi ar 25 Awst 1749 ac mae ei bedd i'w gweld tu mewn i Eglwys Santes Gwyddelan, Dolwyddelan, y lleoliad mae'n debyg yn arwydd o barch ei chyfoedion.

[golygu] Doniau

Dywedir iddi fod yn delynores o fri, ac yn gorchymyn ei gweision i ddawnsio i'r delyn wrth ddod yn ôl o'r godro.

Mae llawysgrifau o'i barddoniaeth wedi goroesi. Yn eu mysg mae marwnad i'w mab Dafydd a fu farw yn 16 oed, a marwnad i'w gŵr ar ffurf ymddiddan dychmygol.

[golygu] Ffynonellau

  • Nia Mai Jenkins, '‘A’i Gyrfa Megis Gwerful’: Bywyd a Gwaith Angharad James', Llên Cymru Cyfrol 24 (2001)
  • John Ellis Jones, 'Bedd Angharad James O Benamnen, Dolwyddelan', Trafodion Cymdeithas Hanes Sir Gaernarfon, cyfrol 45 (1984)
  • Owen Thomas, D.D., Cofiant Y Parchedig John Jones, Talsarn; Wrexham 1874