Gwenddolau

Oddi ar Wicipedia

Brenin yn yr Hen Ogledd oedd Gwenddolau fab Ceidio, (bu farw tua 573).

Yn ôl Bonedd Gwŷr y Gogledd, roedd Gwenddolau yn ddisgynnydd i Coel Hen. Yn y farddoniaeth sy'n ymwneud a Myrddin yn Llyfr Du Caerfyrddin, cofnodir iddo gael ei orchfygu a'i ladd ym Mrwydr Arfderydd gan Rhydderch Hael. Roedd Myrddin yn fardd llys i Wenddolau, ac aeth yn wallgof o ganlyniad i'r frwydr a mynd i Goed Celyddon i fyw.

Ceir cyfeiriad at y frwydr yn y flwyddyn 573 yn yr Annales Cambriae, ond yma dywedir ei bod yn frwydr rhwng Gwenddolau a meibion Eliffer. Mewn cofnod diweddarach, mae'r Annales yn enwi meibion Eliffer fel Gwrgi a Peredur.

Roedd 'Gwyddbwyll Gwenddoleu' yn un o Dri Thlws ar Ddeg Ynys Prydain; pan osodwyd y darnau gwyddbwyll ar y bwrdd byddent yn chwarae eu hunain.[1]

[golygu] Cyfeiriadau

  1. Rachel Bromwich (gol.), Trioedd Ynys Prydein (Caerdydd, argraffiad newydd 1991), Atodiad III.


Ieithoedd eraill