Llanddewi Nant Hodni

Oddi ar Wicipedia

Gweler hefyd Llanddewi.
Priordy Llanddewi Nant Hodni
Priordy Llanddewi Nant Hodni

Pentref bychan gwledig yn Sir Fynwy yw Llanddewi Nant Hodni neu Llanddewi Nant Honddu (weithiau: Llanhonddu neu Llanhodni; Saesneg: Llanthony; weithiau Llantoni). Fe'i lleolir 10 milltir i'r gogledd o'r Fenni yng ngogledd-orllewin Sir Fynwy ar ffordd fynydd sy'n arwain i Gapel-y-ffin a'r Gelli Gandryll. Saif ar lan Afon Honddu (mae enw'r pentref yn cadw'r hen ffurf ar y gair 'Honddu', sef 'Hodni').

Saif y pentref hanner ffordd i fyny cwm anghysbell Dyffryn Euas, ar ymyl ddwyreiniol y Mynydd Du a Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog. Mae'r tirlun o gwmpas yn drawiadol am ei unigrwydd.

Yn ymyl y pentref ceir adfeilion Priordy Llanddewi Nant Hodni, a sefydlwyd gan yr arglwydd Normanaidd William de Lacy ar droad yr 12fed ganrif. Ond cyn hynny roedd y safle eisoes yn adnabyddus fel clas Cymreig Llanddewi Nant Hodni. Ymwelodd Gerallt Gymro â'r priordy newydd yn 1188 ac mae'n dweud mai dau feudwy Cymreig a sefydlodd yr hen glas. 'Llanantoni', a droes yn 'Llantoni' dros y blynyddoedd, oedd enw'r sefydliad Awstinaidd newydd, sy'n rhoi i'r pentref ei enw Saesneg heddiw (Llanthony).


Trefi a phentrefi Sir Fynwy

Brynbuga | Caerwent | Cas-gwent | Castell-meirch | Cil-y-Coed | Clydach | Cwm-iou | Yr Eglwys Newydd ar y Cefn | Y Fenni | Gilwern | Y Grysmwnt | Yr Hencastell | Llanarth | Llandeilo Gresynni | Llanddewi Nant Hodni | Llanddewi Rhydderch | Llanddingad | Llanfable | Llanfair Is Coed | Llanfihangel Crucornau | Llanffwyst | Llangatwg Lingoed | Llangybi | Llanofer | Llanwytherin | Magwyr | Y Pandy | Rhaglan | Trefynwy | Tryleg | Ynysgynwraidd