Rhydlydan
Oddi ar Wicipedia
Pentref bychan gwledig yn ne-ddwyrain bwrdeistref sirol Conwy (ond yn rhan o'r hen Sir Ddinbych cyn hynny) yw Rhydlydan. Fe'i lleolir yn ymyl i lôn yr A5, 2 filltir i'r dwyrain o Bentrefoelas a 4 milltir i'r gorllewin o Gerrigydrudion, tua 220m uwch lefel y môr.
Saif y pentref gwasgaredig ger bont ar afon Merddwr, sy'n ymuno yn afon Conwy fymryn yn is i lawr y cwm. Mae'n debyg iddo gael ei enw am fod groesfan lydan yma dros y tir corsiog a'r afon cyn i'r bont gael ei chodi.
Hanner milltir i'r gorllewin o Rydlydan ceir plasdy Plas Iolyn, a fu'n gartref i'r enwog Elis Prys (Y Doctor Coch) (?1512-1594?). Roedd y Dr Prys yn noddwr hael i feirdd gogledd Cymru. Adnewyddiodd Blas Iolyn tua'r flwyddyn 1560. Ymhlith y beirdd a ganodd glod lletygarwch Plas Iolyn y mae Tudur Aled, Siôn Tudur a Lewys Môn.
Tu ôl i'r hen blasdy, i'r de, ceir Garn Prys (534m).
Trefi a phentrefi Conwy |
Abergele | Bae Cinmel | Bae Colwyn | Bae Penrhyn | Betws-y-Coed | Betws yn Rhos | Bylchau | Capel Curig | Capel Garmon | Cefn-brith | Cerrigydrudion | Conwy | Craig-y-don | Cwm Penmachno | Cyffordd Llandudno | Deganwy | Dolgarrog | Dolwyddelan | Dwygyfylchi | Eglwysbach | Gellioedd | Glasfryn | Gwytherin | Gyffin | Henryd | Llanbedr-y-cennin | Llandrillo-yn-Rhos | Llandudno | Llanddoged | Llanddulas | Llanefydd | Llanfairfechan | Llanfair Talhaearn | Llanfihangel Glyn Myfyr | Llangernyw | Llangwm | Llanrwst | Llanrhos | Llanrhychwyn | Llan Sain Siôr | Llansanffraid Glan Conwy | Llansannan | Llysfaen | Maenan | Y Maerdy | Melin-y-coed | Mochdre | Pandy Tudur | Penmachno | Penmaenmawr | Pensarn | Pentrefoelas | Pentre-llyn-cymmer | Pentre Tafarn-y-fedw | Rowen | Rhydlydan | Rhyd y Foel | Trefriw | Tyn-y-groes | Tywyn | Ysbyty Ifan |