Cynllo

Oddi ar Wicipedia

Sant Cymreig oedd Cynllo (fl. 5fed ganrif?). Yn ôl un traddodiad roedd yn fab i Far (neu 'Mor') ap Ceneu ap Coel Godebog (Coel Hen) o'r Hen Ogledd ac felly'n un o'r "Coeling", disgynyddion Coel, fel Llywarch Hen. Ond mae ffynonellau eraill yn ei wneud yn frawd i sant Teilo.

Mae'r lleoedd a gysylltir â Chynllo yng Nghymru yn cynnwys dau bentref o'r enw Llangynllo (sef Llangynllo (Powys) a Llangynllo (Ceredigion)). Ym Mhowys ceir Pistyll Cynllo, ffynnon enwog ym mhlwyf Llanbister. Bu Cynllo yn nawddsant Rhaeadr Gwy yn y gorffennol yn ogystal. Roedd yn nawddsant Llangoedmor yng Ngheredigion yn ogystal.

Ni wyddys ddim am ei fywyd. Ceir cyfeiriad at 'Weddi Cynllo' mewn cerdd enwog a briodolir i'r bardd Taliesin, sef "Dyhuddiant Elffin".

Dethlir gwylmabsant Cynllo ar 8 Awst.

[golygu] Ffynonellau

  • T. D. Breverton, The Book of Welsh Saints (Cyhoeddiadau Glyndŵr, 2000).
  • Patrick K. Ford (gol.), Ystoria Taliesin (Caerdydd, 1992)