Rhiwabon

Oddi ar Wicipedia

Rhiwabon
Wrecsam
Image:CymruWrecsam.png
Image:Smotyn_Coch.gif

Mae Rhiwabon (Saesneg: Ruabon, yn gynt Rhuabon) yn bentre ym mwrdeistref sirol Wrecsam.

Mae'r enw y bentre yn dod o Rhiw a Mabon (enw sant lleol). Roedd eglwys y plwyf yn gysegredig i Sant Collen cyn cyfnod y Normaniaid a'r goresgyniad Seisnig.

Mae gorsaf yna ar y llinell rhwng Wrecsam a'r Amwythig.

[golygu] Yr hen blwyf

Yn yr hen blwyf Rhiwabon oedd:

  • Rhiwabon - yn cynnwys Rhiwabon a'r pentrefanau Belan, Bodylltyn, Hafod, a Rhuddallt
  • Cristionydd Cynrig (Saesneg: Christionydd Kenrick) - yn cynnwys Cefn Mawr, Rhosymedre, Acrefair, Penbedw, Penybryn
  • Coed Cristionydd - yn cynnwys Newbridge, Cefn Bychan
  • Dinhinlle Uchaf (yn gynt Cristionydd Fechan neu Y Dref Fechan) - yn cynnwys Penycae, Coperas, Trefechan, Tainant, Stryt Isa
  • Dinhinlle Isaf - yn cynnwys Rhosymadog, Penylan
  • Morton is y Clawdd (Saesneg: Morton Below), yn gynt Morton Anglicorum - yn cynnwys Johnstown, Clwt, Gyfelia
  • Morton uwch y Clawdd (Saesneg: Morton Above), yn gynt Morton Wallichorum - yn cynnwys Rhosllannerchrugog, Ponciau, Pant
Yn 1844 aethon darnau o Coed Cristionydd & Cristionydd Cynrig i'r plwyf newydd Rhosymedre
Yn 1844 aethon darnau o Dinhinlle Uchaf & Morton uwch y Clawdd i'r plwyf newydd Rhosllannerchrugog
Yn 1879 aethon darnau o Dinhinlle Uchaf & Cristionydd Cynrig i'r plwyf newydd Penycae

Roedd Rhiwabon yn yr hen Sir Ddinbych tan 1974 ac yn Sir Clwyd rhwng 1974 a 1996, ond mae wedi bod ym mwrdeistref sirol Wrecsam ers 1996.

[golygu] Enwogion

  • William Ellis Bailiff (1882-1972), peldroedwr Cymru
  • Edward Bowen, peldroedwr Cymru
  • Bryan Martin Davies, bardd
  • Henry Dennis (1825-1906), diwydiannwr
  • John Downman (1750-1824), arlunydd Sais, genod yn Rhiwabon
  • Henry Dyke Dennis (1863-19??), diwydiannwr
  • Emrys Ellis, peldroedwr Cymru o Blas Bennion
  • Reuben Haigh (1879-1951), diwydiannwr
  • Edward Hughes, peldroedwr Cymru
  • Mark Hughes, peldroedwr Cymru
  • David Ian Jones, Aelod Seneddol Gorllewin Clwyd (Ceidwadwyr)
  • Robert Albert Jones, peldroedwr Cymru
  • Llewelyn Kenrick (1847-1933), 'Tad' peldroed yng Nghmru, o Wynn Hall
  • Robert William Matthews, peldroedwr Cymru o Blas Bennion
  • John Parry Ddall (1710?-1782), y delynor Wynnstay
  • Will Roberts (1907-2000), arlunydd
  • Syr Watkin Williams Wynn, o Wynnstay


Trefi a phentrefi Wrecsam

Acrefair | Bangor-is-y-coed | Y Bers | Brymbo | Bwlchgwyn | Cefn Mawr | Coedpoeth | Erbistog | Froncysyllte | Glyn Ceiriog | Gresffordd | Gwaunyterfyn | Gwersyllt | Hanmer | Holt | Johnstown | Llai | Llanarmon Dyffryn Ceiriog | Llannerch Banna | Marchwiail | Marford | Y Mwynglawdd | Yr Orsedd | Owrtyn | Pentre Bychan | Penycae | Ponciau | Pontfadog | Rhiwabon | Rhosddu | Rhosllannerchrugog | Rhostyllen | Tregeiriog | Y Waun | Wrecsam

Eginyn erthygl sydd uchod am Gymru. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato