Brighton

Oddi ar Wicipedia

Lewes Crescent yn Kemptown
Lewes Crescent yn Kemptown
17 Gorffennaf 2002. The Big Beach Boutique II, dros 250,000 yn gwylio Fatboy Slim yn chwarae'n fyw
17 Gorffennaf 2002. The Big Beach Boutique II, dros 250,000 yn gwylio Fatboy Slim yn chwarae'n fyw
Arddangosfa Mini ar ôl taith yrru o Lundain i Brighton
Arddangosfa Mini ar ôl taith yrru o Lundain i Brighton
Machlud o Pier Brighton
Machlud o Pier Brighton

Tref ar arfordir de Lloegr yn Nwyrain Sussex ydy Brighton, sydd ynghyd a'i Hove yn ffurffio Dinas Brighton a Hove. Brighton yw un o'r trefi glan-môr mwyaf ac enwocaf ym Mhrydain.

Mae anheddiad hynafol Brighthelmston yn dyddio o cyn y Domesday Book (1086), ond trodd yn gyrchfan iechyd yn ystod yr 18fed ganrif a chyrchfan poblogaidd ar gyfer trip un diwrnod gyda dyfodiad y rheilffordd yn 1841. Profiadodd Brighton dŵf poblogaeth cyflym iawnm gan gyrraedd uchafbwynt poblogaeth o 160,000 erbyn 1961.[1] Mae Brighton cyfoes yn ffurfio rhan o glymdref Brighton, Worthing a Littlehampton sy'n ymestyn i lawr yr arfordir, gyda poblogaethcyfan o tua 480,000.[2]

Mae Brighton yn gyrchfan twristiaeth poblogaidd gyda nifer o westai, tai bwyta a chyfleusterau adloniant sydd hefyd yn helpu i weini diwydiant cynhadledd busnes. Mae dinas gyfoes Brighton a Hove hefyn yn ganolfan addysg pwysig gyda dau brifysgol la nifer o ysgolion Seisnig.

[golygu] Hanes

Yn y Domesday Book, gelwyd Brighton yn Bristelmestune a sefydlwyd rhent o 4,000 o benwaig. Ym mis Mehefin 1514, llosgwyd Brighthelmstone i'r ddaear gan yr ysbeilwyr Ffrengig yn ystod rhyfel rhwng Lloegr a Ffrainc. Dim ond rhan o Egwlys Sant Nicholas a phatrwm y strydoedd a adnabyddir heddiw fel y Lanes a oroesodd yr ymosodiad. Cyflawnwyd y darlun cyntaf a wyddwn amdano o Brighthelmstone yn 1545, mae'n dangos beth a gredir yw ymosodiadau 1514.[3] Yn ystod yr 1740au a'r 1750au, dechreuodd y meddyg Richard Russell o Lewes, ddarnodi defnydd meddyginiaethol dŵr môr Brighton iw gleifion. Erbyn 1780, roedd datblygiad y terasau Rhaglywiaeth wedi dechrau a daeth y pentref yma'n fuan yn gylchfan ffasiynol Brighton. Annogwyd tef y dref yn bellach yn dilyn nawddogaeth y Tywysog Rhaglyw (yn ddiweddarach Siôr IV) ar ôl ei ymweliad cyntaf yn 1783.[4] Gwariodd lawer o'i amser hamdden yn y dref ac adeiladodd y Pafiliwn Brenhinol drud ac egsotig yn ystod ddyddiau cynnar ei raglywiaeth.

Gyda dyfodiad y rheilffordd yn 1841, daeth Brighton o fewn cyrraedd teithwyr un diwrnod o Lundain, a gwelodd twf poblogaeth cyflym o tua 7,000 yn 1801 i dros 120,000 erbyn 1901.[5] Gwelodd yr Oes Fictorianaidd adeilad nifer o dirnodau enwog yn Brighton gan gynnwys y Grand Hotel (1864), Pier y Gorllewin (1866) a Pier y Palas (1899).


[golygu] Ffynonellau

  1. Carder, Timothy (1990). The Encyclopedia of Brighton. S.127 East Sussex County Libraries. ISBN 0-86147-315-9
  2. (Saesneg) KS01 Usual resident population: Census 2001, Key Statistics for urban areas
  3. Carder (1990), s.17
  4. Carder (1990), s.71
  5. Carder (1990), s.127

[golygu] Dolenni Allanol

Comin Wicifryngau
Mae gan Gomin Wicifryngau gyfryngau sy'n berthnasol i:
Eginyn erthygl sydd uchod am Loegr. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato