Brynaman
Oddi ar Wicipedia
Brynaman Sir Gaerfyrddin |
|
Mae Brynaman yn bentref yn ne-ddwyrain Sir Gaerfyrddin, ger y Mynydd Du a datblygodd oherwydd y diwydiannau glo a haearn yn y 19fed Ganrif. Rhennir y pentref yn ddwy gan yr Afon Aman - i'r Gogledd mae Brynaman Uchaf yn Sir Gaerfyrddin tra i'r De mae Brynaman Isaf ym Mwrdeistref Sirol Castell-nedd Port Talbot yn yr hen Forgannwg. Cyn adeiladu'r rheilffordd i fyny Dyffryn Aman o dref Rhydaman, enw traddodiadol y pentref oedd Y Gwter Fawr a dyna sut adnabyddwyd Brynaman gan George Borrow yn ei lyfr Wild Wales ym 1855. Daw'r enw presennol o "Brynamman House" (cartref John Jones, adeiladwr y rheilfordd). Prif fardd hanesyddol Brynaman yw Watcyn Wyn.