Y Mwynglawdd
Oddi ar Wicipedia
Pentref bychan ym mwrdeistref sirol Wrecsam yw'r Mwynglawdd (Saesneg: Minera), yng ngogledd-ddwyrain Cymru. Y pentrefi cyfagos yw Coedpoeth i'r dwyrain a Bwlchgwyn i'r gorllewin. Y M'wnglodd yw'r enw ar lafar yn lleol.
Ar un adeg bu Mwynglawdd yn gymuned amaethyddol gyda nifer o ffermydd yn y cylch, ond serch hynny cloddid plwm yn yr ardal ers yr Oesoedd Canol. Yn ystod y Chwyldro Diwydiannol, tyfodd Mwynglawdd yn bentref sylweddol gyda mwyngloddia newydd yn cael eu hagor o'i gwmpas.
Codwyd capel cyntaf y pentref ym 1804, ar safle'r capel presennol. Cafodd ei ailenwi yn Gapel Mwynglawdd ac yna, yn 1859, yn Gapel Pen y Bryn. Er gwaethaf y ffaith ei fod mor agos i'r ffin â Lloegr, bu'r pentref, fel nifer o'r rhai eraill yn y cylch, yn gartref i gymuned Gymraeg.
Trefi a phentrefi Wrecsam |
Acrefair | Bangor-is-y-coed | Y Bers | Brymbo | Bwlchgwyn | Cefn Mawr | Coedpoeth | Erbistog | Froncysyllte | Glyn Ceiriog | Gresffordd | Gwaunyterfyn | Gwersyllt | Hanmer | Holt | Johnstown | Llai | Llanarmon Dyffryn Ceiriog | Llannerch Banna | Marchwiail | Marford | Y Mwynglawdd | Yr Orsedd | Owrtyn | Pentre Bychan | Penycae | Ponciau | Pontfadog | Rhiwabon | Rhosddu | Rhosllannerchrugog | Rhostyllen | Tregeiriog | Y Waun | Wrecsam |