Llyn Geirionydd
Oddi ar Wicipedia
Llyn yn sir Conwy yw Llyn Geirionydd, weithiau Llyn Geirionnydd. Saif ar ochr ogleddol Coed Gwydyr. Mae bron filltir o hyd, gydag arwynebedd o 45 acer a dyfnder o tua 50 troedfedd yn y man dyfnaf. Llifa Afon Geirionydd o'r llyn i ymuno ag Afon Crafnant.
Gellir cyrraedd ato ar hyd y ffordd o Drefriw heibio pentref Llanrhychwyn, neu o dref Llanrwst. Gellir cerdded o ardal Llyn Crafnant dros Fynydd Deulyn. Ceir maes parcio ger y llyn, ac mae'n gyrchfan boblogaidd i ymwelwyr. Ychydig o bysgod sydd yn y llyn; credir fod llygredd o'r cloddfeydd metel yn y cyffiniau yn parhau.
Llyn Geirionydd yw'r unig lyn yn Eryri lle caniateir cychod modur a sgïo dŵr; mae rhai grwpiau yn ymgyrchu dros gael gwahardd y gweithgareddau yma ar y llyn, gan ddadlau eu bod yn tarfu ar yr heddwch.
[golygu] Cysylltiadau llenyddol
- Evan Evans (Ieuan Glan Geirionydd) ganed yn Nhrefriw yn 1795, bardd ac emynydd; cymerodd ei enw barddol o enw Afon Geirionnydd yn hytrach na'r llyn.
- William John Roberts (Gwilym Cowlyd), (1828-1904) Trefnodd "Arwest Glan Geirionydd" ar lan Llyn Geirionydd am ei fod yn teimlo fod yr Eisteddfod Genedlaethol yn rhy Seisnigaidd.
Ceir traddodiad poblogaidd yng Nghymru sy'n cysylltu Taliesin a Llyn Geirionnydd, ond mae'n draddodiad diweddar a dyfodd o gamddarllen llinell yn y gerdd 'Anrheg Urien':
- 'Mineu Dalyessin o iawn llyn gerionnyd'
- (a ddeallwyd fel 'Minnau, Taliesin, o lan Llyn Geirionnydd')
Ond dangosodd Ifor Williams mai iawn-llin ("gwir linach") yw'r darlleniad (mae geirionyd yn hen ffurf ar ceraint).
[golygu] Llyfryddiaeth
- Jonah Jones "The Lakes of North Wales" (Whittet Books Ltd, 1987)
- Geraint Roberts "The Lakes of Eryri" (Gwasg Carreg Gwalch, 1985)