Afon Efyrnwy
Oddi ar Wicipedia
Afon yng ngogledd Powys yw Afon Efyrnwy. Mae'n tarddu yn Llyn Efyrnwy, sy'n gronfa dŵr erbyn heddiw, ac yn llifo ar draws Powys ar gwrs dwyreiniol i ymuno ag Afon Hafren yn Swydd Amwythig ger Melverley.
Mae Llyn Efyrnwy yn casglu dŵr o sawl ffrwd ar lethrau dwyreiniol Y Berwyn. Mae Afon Efyrnwy yn llifo o'r gronfa heibio i bentref Llanwddyn. Ar ôl milltir mae dwy ffrwd yn ymuno â hi o'r dwyrain yn Abertridwr. Mae'r afon yn llifo yn ei blaen i'r de-ddwyrain heibio i bentrefi bychain Pont Llogel, Dolanog a Phontrobert.
Daw Afon Banwy i lawr o fryniau gogledd-orllewin Powys i ymuno ag Afon Efyrnwy tua 3 milltir i'r gogledd o bentref Llanfair Caereinion. Yno ceir safle Mathrafal, prif lys brenhinoedd teyrnas Powys hyd ddechrau'r 13eg ganrif. Mae'r A495 yn croesi'r afon yno yn y Bont Newydd.
Mae Afon Efyrnwy yn newid cwrs i'r gogledd-ddwyrain ac yn llifo heibio i bentref Meifod yn Nyffryn Meifod. Ger Llansantffraid-ym-Mechain mae Afon Cain yn llifo iddi. Am rai milltiroedd mae Afon Efyrnwy yn nodi'r ffin rhwng Cymru a Lloegr, yn mynd heibo i Lanymynech, ac yno'n croesi i Swydd Henffordd am hanner milltir olaf ei thaith i ymuno ag Afon Hafren ger Melverley.