Llyfrgell Genedlaethol Cymru
Oddi ar Wicipedia
Llyfrgell adnau cyfrieithiol Cymru yw Llyfrgell Genedlaethol Cymru yn Aberystwyth. Mae ganddi gyfrifoldeb dros gasglu deunydd print, ffotograffau, mapiau, lluniau, llawysgrifau ac archifau gyda phwyslais arbennig ar ddeunydd Cymreig a Cheltaidd.
Sefydlwyd y Llyfrgell yn 1907 wedi ymgyrch hir a phoblogaidd a gychwynwyd yn Eisteddfod Genedlaethol Yr Wyddgrug 1873.
Cedwir rhai o'r llawysgrifau Cymreig pwysicaf yn Adran Lawysgrifau a Chofysgrifau'r llyfrgell, gan gynnwys Llyfr Du Caerfyrddin, Llyfr Taliesin, Llyfr Gwyn Rhydderch, Y Llyfr Du o'r Waun a Llawysgrif Hendregadredd. Yr oedd nifer o'r llawysgrifau hyn yn rhodd i'r llyfrgell newydd gan Syr John Williams yn 1909.
Yn ogystal â'r casgliadau uchod, lleolir yr Archif Wleidyddol Cymreig [1] ac Archif Genedlaethol Sgrîn a Sain Cymru yno hefyd.
Mae'r Llyfrgell ar agor chwe diwrnod yr wythnos ac mae mynediad i'r holl arddangosfeydd am ddim. Gellir gweld nifer o gasgliadau diddorol y Llyfrgell ar eu gwefan o dan y bennawd 'Trysorau' [2].
[golygu] Llyfrgellyddion
- John Ballinger (1909-30)
- William Llewelyn Davies (1930-52)
- Thomas Parry (1953-58)
- E. D. Jones (1958-69)
- David Jenkins (1969-79)
- R. Geraint Gruffydd (1980-85)
- Brynley F. Roberts (1985-1998)
- Andrew Green (1998-)