Gwrthdaro Libanus 2007
Oddi ar Wicipedia
Dechreuodd gwrthdaro Gogledd Libanus 2007 o ganlyniad i ymladd rhwng Fatah al-Islam, mudiad milwriaethus Islamiaidd, a Lluoedd Arfog Libanus ar 20 Mai, 2007 yn Nahr al-Bared, gwersyll ffoaduriaid Palesteinaidd ger Tripoli, Libanus. Mae wedi bod yn yr ymladd mewnol gwaethaf ers Rhyfel Cartref Libanus (1975–1990). Datblygodd y gwrthdaro o amgylch Gwarchae Nahr el-Bared yn bennaf.
Taflen Cynnwys |
[golygu] Cefndir
[golygu] Gwersyll ffoaduriaid Nahr al-Bared
Mae Libanus yn gartref i fwy na 350 000 o ffoaduriaid Palesteinaidd, yn cynnwys nifer wnaeth ffoi, nifer ohonynt yn dilyn gorchmynion eu harweinwyr, a rhai a gafodd eu halltudio o Israel yn ystod Rhyfel Arabaidd-Israelaidd 1948. Er gafodd rhai ffoaduriaid eu dinasyddio a'u hintegreiddio i gymdeithasau Libanaidd ac Arabaidd cyfagos, cafodd y mwyafrif eu gwrthod yr hawl yma a chawsant eu setlo mewn gwersylloedd.[1]
Mae preswylwyr y gwersylloedd cyfredol yn ddisgynyddion y ffoaduriaid Palesteinaidd cynnar yma. Ar hyn o bryd, nid oes ganddynt hawl i ddychwelyd i Israel neu hawliau sifil sylfaenol yn Libanus.
Lleolir gwersyll ffoaduriaid Palesteinaidd Nahr al-Bared 16 km i ogledd Tripoli ger y ffordd arfordirol ac mae wedi bod o dan archwiliad ers Chwefror, pan bomiwyd dau fws yn Ain Alak, pentref Critsnogol yn bennaf, ger Bikfaya. Beiwyd milwyr Fatah al-Islam yn y gwersyll. Mae tua 30 000 o Balesteiniaid sydd wedi'u dadleoli yn byw yn y gwersyll, lle nad oes gan y lluoedd milwrol caniatád i mynd i mewn o dan telerau cytundeb Arabaidd 1969.[2]
[golygu] Fatah al-Islam
Honnir fod gan y grŵp Islamiaidd Fatah al-Islam cysylltiadau ag al-Qaeda. Credir swyddogion llywodraethol Libanus bod ganddi hefyd cysylltiadau â gwasanaethau cudd-wybodaeth Syriaidd maent yn cyhuddo o drio tanseilio ymdrechion y wlad ynghylch sefydlu tribiwnlys rhyngwladol i roi llofruddion y cyn-Brif Weinidog Rafik Hariri ar brawf. [2]
[golygu] Ymatebion
Libanus Cyhuddodd Fouad Siniora, Prif Weinidog Libanus, Fatah al-Islam o drio ansefydlogi'r wlad.[3] Disgrifiodd Gweinidog Mewndirol Libanus, Hasan al-Sabaa, Fatah al-Islam fel "rhan o'r cyfarpar cudd-wybodaeth-diogelwch Syriaidd". Gwadodd pennaeth cenedlaethol heddlu Libanus, yr Uwchgapten Cadfridog Ashraf Rifi, unrhyw gysylltiad ag al-Qaeda, yn dweud bod Fatah al-Islam o dan reolaeth Damascus. Dywedodd yr arweinydd Cristnogol Libanaidd Samir Geagea bod Fatah al-Islam yn gangen o wasanaethau cudd-wybodaeth Syriaidd ac mae angen i ei weithredoedd terfysgol dod i ben.[4] Dywedodd Nayla Mouawad, Gweinidog Materion Cymdeithasol Libanus, bod gan aelodau'r milisia "deryngarwch Syriaidd ac dim ond o Syria cymerant gorchmynion".[5] Dywedodd Sami Haddad, Gweinidog Economi a Masnach Libanus, i'r BBC bod ei lywodraeth yn drwgdybio Syria o gynllunio'r trais.[6] Hefyd gofynnodd Haddad am arian ac adnoddau i helpu lluoedd Libanus ymladd aelodau'r milisia: "Dwi'n cymryd y cyfle hwn i ofyn ein cyfeillion ar draws y byd – llywodraethau Arabaidd a llywodraethau Gorllewinol cyfeillgar – i gynorthwyo ni yn logistig a gyda chyfarpar milwrol."[5] Datganodd Gabinet Libanus ei "gefnogaeth llawn" am ymdrechion milwrol i ddod â'r ymladd i ben, dywedodd Mohamed Chatah, ymgynghorydd i'r Prif Weinidog Fouad Siniora. "Mae lluoedd diogelwch Libanaidd yn targedu aelodau'r milisia ac nid ydynt yn saethu i mewn i'r gwersyll ffoaduriaid ar siawns," dywedodd Chatah.[5] Yn ôl Khalil Makkawi, cyn-lysgennad Libanus i'r Cenhedloedd Unedig, mae dyrchafiad Fatah al-Islam i'w feio yn rhannol am amodau byw yn y gwersyll.[5] Galwodd Arlywydd Libanus, Emile Lahoud, ar holl bobl Libanus i uno o gwmpas y fyddin.[7] Dywedodd yr arweinydd Drŵs Walid Jumblatt, cefnogwr o glymblaid lywodraethol Libanus, "nid oes cynigion" am ddatrysiad milwrol, "ond rydym ni eisiau i'r llofruddion cael eu rhoi i system gyfiawnder Libanus".[8]
Syria Munudau ar ôl i'r trais dechrau, caeodd Syria ddwy groesfan ar y goror Syriaidd-Libanaidd dros dro oherwydd pryderon diogelwch. [2] Mae arweinwyr Syriaidd yn gwadu cyhuddiadau eu bod yn cyffroi trais yn Libanus.[5] Dywedodd llysgennad Syria i'r Cenhedloedd Unedig, Bashar Jaafari, nid oes gan ei wlad unrhyw gysylltiadau a'r grŵp, ac bod rhai aelodau wedi'u rhoi yn y ddalfa yn Syria am gefnogi al-Qaeda.[6]
Palesteina Pwysleisiodd Sefydliad Rhyddhad Palesteina a'r cynrychiolwyr undeb y carfanau Palesteinaidd i'r Serail Uchaf dylai Palesteiniaid derbyn cyfrifoldeb y weithred fyrfyfyr gan Fatah al-Islam. Roedd y cynrychiolwyr yn cynnwys aelodau Hamas, y Ffrynt Democrataidd, Sa'iqa, Ffrynt Nidal, Jihad Islamaidd, Fatah al-Intifada, Ffrynt Rhyddhad Palesteina ac Abbas Zaki, cynrychiolydd pwyllgor gwaith Sefydliad Rhyddhad Palesteina.[7]
Yr Unol Daleithiau Dywedodd yr Arlywydd George W. Bush bod angen i'r Islamyddion cael eu rhwystro. "Mae angen i eithafwyr sy'n trio dymchwel y ddemocratiaeth ifanc yna cael eu tynnu i mewn," dywedodd Bush.[6] Dywedodd Adran y Wladwriaeth bod dim cysylltiad rhwng y gwrthdaro ag ymdrechion i sefydlu tribiwnlys rhyngwladol i roi'r rhai a ddrwgdybir o fradlofruddiaeth y cyn-Brif Weinidog Rafiq Hariri ar brawf.[5]
Dywedodd llefarydd ar gyfer Fatah al-Islam, Abu Salim, i Al-Jazeera taw dim ond amddiffyn eu hunain oedd y grŵp: "Cawson ein gorfodi ac ein cymell i bod yn y gwrthdaro hwn â'r fyddin Libanaidd."[5] Dywedodd arweinydd Fatah al-Islam, Shaker al-Abssi, i Al-Arabiya ym Mehefin nid oedd gan ei grŵp unrhyw gysylltiadau ag al-Qaeda neu Syria. Dywedodd mae ei grŵp yn bwriadu diwygio gwersylloedd ffoaduriaid Palesteinaidd i gytuno â chyfraith Islamaidd, neu Sharia.[5] Mewn neges fideo a ryddhawyd gan arweinydd Fatah al-Islam bu'n hepgor ildiad fel dewis yn y sefyllfa. Dywedodd "O eiriolwyr y cynllun Americanaidd, dywedwn i chi bydd Swnnïaid yn flaen y waywffon wrth ymladd yr Iddewon, Americanwyr a'u cynghreiriaid".[8]
Mewn anerchiad i nodi'r seithfed blwyddyn ers enciliad Israel o Libanus, anogodd Sheikh Hassan Nasrallah, arweinydd y grŵp milwriaethus Shia Hizballah, i'r llywodraeth Libanaidd peidio ag ymosod ar radicalwyr Fatah al-Islam yng ngwersyll Nahr al-Bared. Ychwanegodd dylai'r gwrthdaro cael ei ddatrys yn wleidyddol heb unrhyw waethygiad. "Mae gwersyll Nahr al-Bared a sifiliaid Palesteinaidd yn 'llinell goch'," dywedodd Nasrallah, "ni fydden yn derbyn neu ddarparu gorchudd neu bod yn bartneriaid mewn hyn". Condemniodd Nasrallah cyrchoedd yn erbyn y fyddin hefyd a dywedodd: "Gwarcheidwad diogelwch, sefydlogrwydd ac undod cenedlaethol yn y wlad hon yw'r fyddin Libanaidd. Dylen ni i gyd ystyried y fyddin yma fel yr unig sefydliad sydd ar ôl gall cadw diogelwch a sefydlogrwydd yn y wlad hon."[9] Roedd Nasrallah yn amheugar o lwyth llong cymorth milwrol Americanaidd i Libanus a dywedodd ni ddylai'r Libaniaid gadael eu hunain cael eu hymglymu ag al-Qaeda ar ran yr Unol Daleithiau. "Dwi'n synnu ar y pryder yma i gyd dros y fyddin Libanaidd sydd nawr," dywedodd, yn gyfeirio at y gwrthdaro rhwng Israel a Hizballah yn 2006.[10] Gofynnodd ei gynulleidfa "Ydych chi'n fodlon ymladd rhyfeloedd eraill o fewn Libanus?" Mae Hizballah yn gweld grwpiau eithafol Sunni megis al-Qaeda a Fatah al-Islam fel gelynion.[11]
[golygu] Cyfeiriadau
- ↑ Habib Issa, Ysgrifennydd Cyffredinol y Cynghrair Arabaidd: Yn 1948 wnaeth Azzam Pasha, y cyn-Ysgrifennydd Cyffredinol, "sicrhau Arabiaid bydd meddiannaeth Palesteina, yn cynnwys Tel Aviv, mor syml â phromenâd milwrol...Rhoddwyd gyngor brawdol i Arabiaid Palesteina i adael eu tir, tai ac eiddo, ac i aros dros dro yng ngwladwriaethau brawdol cyfagos." (Al-Hoda (papur dyddiol Arabeg), Dinas Efrog Newydd, 8 Mehefin, 1951).
- ↑ 2.0 2.1 2.2 (Saesneg) "Lebanese troops battle militants", BBC, 20 Mai, 2007.
- ↑ (Saesneg) Refugees flee Lebanon camp. Al Jazeera (23 Mai, 2007). Adalwyd ar 31 Mai, 2007.
- ↑ (Saesneg) Fighting between militants, Lebanese army leaves 42 dead. Monsters and Critics (20 Mai, 2007). Adalwyd ar 30 Mai, 2007.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 (Saesneg) Refugees leave Lebanon camp; U.N. workers freed. CNN (23 Mai, 2007). Adalwyd ar 31 Mai, 2007.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 (Saesneg) "Aid convoy under fire in Lebanon", BBC, 22 Mai, 2007.
- ↑ 7.0 7.1 (Saesneg) Lahoud calls on all Lebanese to unite around army. Al-ManarTV (22 Mai, 2007). Adalwyd ar 30 Mai, 2007.
- ↑ 8.0 8.1 (Saesneg) "Lebanon army 'hit by militants'", BBC, 28 Mai, 2007.
- ↑ (Saesneg) Sayyed Nasrallah: We condemn any attack against army. Al-ManarTV (26 Mai, 2007). Adalwyd ar 30 Mai, 2007.
- ↑ (Saesneg) "Hezbollah head warns against raid", BBC, 26 Mai, 2007.
- ↑ (Saesneg) Hezbollah to Lebanese army: Stay out of refugee camp. CNN (25 Mai, 2007). Adalwyd ar 31 Mai, 2007.
[golygu] Cysylltiadau allanol
- (Saesneg) UNRWA Lebanon: Nahr El Bared Emergency
- (Saesneg) In pictures: Lebanon battles on 20 May (BBC)
- (Saesneg) In pictures: Lebanon refugees flee 23 May (BBC)
- (Saesneg) A new face of Al Qaeda emerges in Lebanon