Llanfair Caereinion
Oddi ar Wicipedia
Pentref gwledig a phlwyf ym Mhowys yw Llanfair Caereinion. Saif ar groesfan bwysig ar lôn yr A458, 12 milltir i'r gogledd o'r Drenewydd. Mae'n gorwedd yn Nyffryn Banwy a rhed afon Banwy trwy'r pentref. Mae ganddo boblogaeth o 1,616 (2001).
Yn yr Oesoedd Canol Llanfair Caereinion oedd canolfan bwysicaf cantref Caereinion. Yn ôl y traddodiad, sefydlwyd Caereinion gan Einion Yrth, un o feibion Cunedda, ganol y 5ed ganrif. Ceir hen fryngaer o'r enw Caereinion tua milltir o'r pentref. Yr oedd eglwys y pentref dan awdurdod Meifod a safai Mathrafal, prif lys brenhinoedd Teyrnas Powys, tua tair milltir a hanner i'r gogledd.
Yn fersiwn John Jones o Gellilyfdy o'r chwedl Hanes Taliesin, mae Gwion Bach, ymgnawdoliad cyntaf Taliesin Ben Beirdd, yn "fab gwreang o Lan Uair yn Kaer Einion ym Powys".[1]
Ym 1837 cafwyd terfysg fawr yn y plwyf pan ymosododd tlodion yr ardal ar Swyddog y Tlodion plwyf Llanfair Caereinion oherwydd cyfyngiadau Deddf Newydd y Tlodion a bu rhaid galw'r milisia lleol i mewn i adfer trefn.[2]
Plu'r Gweunydd yw papur bro Llanfair Caereinion a'r cylch.
Lleolir terminws gogleddol Rheilffordd y Trallwng a Llanfair Caereinion yn y pentref, sy'n denu twristiaid mewn canlyniad.
[golygu] Cyfeiriadau
- ↑ Patrick K. Ford (gol.), Ystorya Taliesin (Caerdydd, 1992).
- ↑ R. T. Jenkins, Hanes Cymru yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg (Caerdydd, 1933), t. 130.