Peter Bailey Williams
Oddi ar Wicipedia
Hynafiaethydd a chyfieithydd oedd Peter Bailey (neu Bayley) Williams (1763 - 22 Tachwedd, 1836). Roedd yn fab i'r clerigwr Methodistaidd ac esboniwr Beiblaidd dylanwdol Peter Williams (1723-1796).
Cafodd ei addysg ym Mhrifysgol Rhydychen. Fe'i penodwyd yn berson Llanrug, ger Caernarfon. Roedd yn gyfaill i'r bardd Dafydd Ddu Eryri a chododd gofgolofn iddo ym mynwent eglwys y plwyf ar ei farwolaeth yn 1822. Gwasnaethai yn ogystal ym mhlwyf Llanberis.
Roedd gan Peter Bailey Williams ddiddordeb mawr yn hynafiaethau Cymru a chyfranodd nifer o erthyglau ar y pwnc, yn Gymraeg a Saesneg, i cylchgronau'r dydd fel Y Geirgrawn, The Cambro-Briton a'r Cambrian Quarterly. Cyhoeddodd arweinlyfr Saesneg i'r hen Sir Gaernarfon yn 1821 a daeth yn boblogaidd iawn ac sy'n llawn o fanylion diddorol gan awdur a garai ei fro a'i hanes.
Fel cyfieithydd cyhoeddodd gyfieithiadau o ddau o lyfrau Richard Baxter dan y teitlau Tragwyddol Orffwysfa'r Saint (1825) a Galwad ar yr Annychweledig (1825).
[golygu] Ffynonellau
- Charles Ashton, Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1650 hyd 1850 (Lerpwl, 1893)
- D. Ambrose Jones, Llenyddiaeth a Llenorion Cymreig y bedwaredd ganrif ar bymtheg (Lerpwl, 1922)