Llanfihangel-yng-Ngwynfa

Oddi ar Wicipedia

Pentref hynafol, plwyf a chymuned ym Maldwyn, gogledd Powys, yw Llanfihangel-yng-Ngwynfa. Mae'n enwog fel cartref yr emynyddes Ann Griffiths.

Gorwedd y pentref diarffordd ym mryniau Maldwyn ger tarddle Nant Alan, un o ffrydiau Afon Cain, tua hanner ffordd rhwng Llanwddyn i'r gorllewin a Llanfyllin i'r dwyrain. I gyfeiriad y de mae'r B4382 yn ei gysylltu â phentref Dolanog a Llanfair Caereinion.

Yn yr Oesoedd Canol roedd yn rhan o gantref Mechain. Mae'r eglwys yn un o sawl yng Nghymru a gysegrir i Sant Mihangel.

Tua milltir a hanner i'r gorllewin o Lanfihangel ceir Plasdy Llwydiarth, hen gartref y Fychaniaid gynt.

Rhed Llwybr Glyndŵr trwy'r bryniau i'r de o'r pentref.

[golygu] Enwogion

  • Cynddelw Brydydd Mawr (12fed ganrif). Er nad oes prawf terfynol, mae'n debyg fod Cynddelw, un o'r mwyaf o Feirdd y Tywysogion, yn frodor o'r plwyf.
  • Ann Griffiths (1776 - Awst, 1805). Ganwyd yr emynyddes enwog yn ffermdy Dolwar Fach (neu Fechan) yn y plwyf. Fe'i claddwyd ym mynwent eglwys y plwyf. Ceir disgrifiad o'i hen gartref ar ddiwedd y 19eg ganrif yn y gyfrol Cartrefi Cymru gan Owen M. Edwards.

[golygu] Darllen pellach

  • Alwyn D. Rees, Life in a Welsh countryside : a social study of Llanfihangel yng Ngwynfa. Llyfr a ystyrir yn glasur o'i fath.


Trefi a phentrefi Powys

Abaty Cwm-hir | Abercraf | Aberedw | Aberhonddu | Aberhosan | Abertridwr | Caersws | Capel Isaf | Capel Uchaf | Carno | Castell Madog | Castell Paun | Cleirwy | Cnwclas | Commins Coch | Craig-y-nos | Crossgates | Crucywel | Defynnog | Dolanog | Y Drenewydd | Eisteddfa Gurig | Y Gelli Gandryll | Glantwymyn | Glascwm | Libanus | Llan | Llanafan Fawr | Llanandras | Llanarmon Mynydd Mawr | Llanbadarn Fynydd | Llanbister | Llanbrynmair | Llandrindod | Llanddewi Ystradenni | Llanelwedd | Llanerfyl | Llanfair Caereinion | Llanfair-ym-Muallt | Llanfechain | Llanfihangel Nant Melan | Llanfihangel Rhydieithon | Llanfihangel-yng-Ngwynfa | Llanfrynach | Llanfyllin | Llangadfan | Llangamarch | Llangurig | Llangynllo | Llangynog | Llangynyw | Llanidloes | Llanllugan | Llanrhaeadr-ym-Mochnant | Llansantffraed-yn-Elfael | Llansantffraid-ym-Mechain | Llanwddyn | Llanwrin | Llanwrtyd | Llanwyddelan | Llwydiarth | Machynlleth | Manafon | Meifod | Merthyr Cynog | Penegoes | Pennant Melangell | Pentref Dolau Honddu | Pont Llogel | Pontrobert | Pontsenni | Pwllgloyw | Rhaeadr Gwy | Sant Harmon | Sycharth | Talgarth | Tirabad | Y Trallwng | Trecastell | Trefaldwyn | Trefeglwys | Trefyclawdd | Trewern | Ystradgynlais