Castell Dinbych
Oddi ar Wicipedia
Castell Dinbych yw un o'r cestyll ai adeiladwyd gan Edward I, brenin Lloegr, yn ystod ei goncwest o Gymru. Mae'n sefyll ar bentir carregog uwchben tref fechain Dinbych.
Mae'n debygol i'r safle gael ei defnyddio ers yr oes cristnogol cynnar, ac mae'n bosib roedd caer Cymreig wedi ei hadeiladu ar y safle ac y defnyddwyd hon fel canolfan brenhinol yn fuan cyn adeilad y castell cerrig. Adeiladwyd y castell gerrig presennol gan Henry de Lacy, 3ydd Iarll Lincoln, i bwy a roddodd y brenin Edward y tir, yn fuan ar ôl trechu Tywysog olaf Cymru yn 1282.
Roedd cynlluniau gwreiddiol y castell yn cynnwys rhychwant hir o waliau, fel llen, gyda tyrau hanner crwn yn ymestyn allan, a dau borth. Mae'r waliau gwreiddiol rhain erbyn heddiw yn waliau'r dref. Rhannwyd y castell presennol o weddill yr ardal caeëdig gan set o waliau enfawr yn yr un steil a Chastell Caernarfon, mae'r waliau'n cynnwys porthdy unigryw â thri tŵr, hon yw un o nodweddion mwyaf trawiadol y castell. Er nad oes tystiolaeth, credir ar led mai y pensaer oedd James o Sant Siôr, saer maen meistr y brenin.
Mae'r castell yng ngofal Cadw erbyn hyn.