Siracusa
Oddi ar Wicipedia
Dinas ar ynys Sicilia yn yr Eidal yw Siracusa (Sicilieg Sarausa, Groeg Συρακοῦσαι, Lladin Syracusae, Ffrangeg a Saesneg Syracuse). Saif ar arfordir dwyreiniol Sicilia, ac roedd y boblogaeth yn 123,322 yn 2004.
Sefydlwyd Siracusa yn 734 neu 733 CC gan Roegiaid o ddinasoedd Corinth a Tenea, dan arweiniad yr oecist (gwladychwr) Archias, a'i galwodd yn Sirako, gan gyfeirio at gors gyfagos. Tyfodd y ddinas i fod yn un o'r dinasoedd Groegaidd mwyaf grymus yn unman o gwmpas Môr y Canoldir.
Daeth y ddinas yn gyfoethog iawn mewn cynghrair a Gweriniaeth Rhufain yn ystod teyrnasiad Hiero II o 275 CC ymlaen. Wedi marwolaeth Hiero yn 215 CC, trodd ei olynydd Hieronymus yn erbyn Rhufain, a chipiwyd y ddinas gan y Rhufeiniaid dan Marcus Claudius Marcellus yn 212 CC. Lladdwyd dinesydd enwocaf Siracusa, y gwyddonydd a mathemategydd Archimedes, pan gipiwyd y ddinas.
Siracusa oedd prifddinas yr ynys yn y cyfnod Rhufeinig. Bu dan reolaeth y Fandaliaid am gyfnod, cyn i'r cadfridog Belisarius ei chipio i'r Ymerodraeth Fysantaidd ar 31 Rhagfyr 535). O 663 hyd 668 roedd yr ymerawdwr Constans II yn teyrnasu o Siracusa. Cipiwyd y ddinas gan y Mwslimiaid yn 878, ac yn y cyfnod dilynol daeth Palermo yn brifddinas yr ynys yn lle Siracusa.
Yn 2005 daeth hen ganol y ddinas yn Safle Treftadaeth y Byd.