Wiliam Cynwal

Oddi ar Wicipedia

Bardd Cymraeg proffesiynol a ganai yn ail hanner yr 16eg ganrif oedd Wiliam Cynwal (m. 1587 neu 1588 efallai). Roedd yn frodor o Ysbyty Ifan yn yr hen Sir Ddinbych.

Roedd Cynwal yn un o'r to olaf o'r beirdd proffesiynol a ganai yn nhai'r uchelwyr i ennill eu tamaid. Bu'n ddisgybl barddol i Gruffudd Hiraethog (m. 1564) a chafodd ei radd fel disgybl pencerddaidd yn ail Eisteddfod Caerwys yn 1567, a derbyniodd radd pencerdd wedyn.

Ysgrifennodd Cynwal nifer o lawysgrifau oedd yn cynnwys achau, gramadegau'r penceirddiaid a'r brutiau, ynghyd â cherddi. Roedd yn enwog yn ei ddydd fel achyddwr ac yn ffigwr cyfarwydd yn nhai'r uchelwyr ledled gogledd Cymru. Roedd yn fardd cynhyrchiol iawn sydd wedi gadael bron i 300 o gywyddau, tua 50 o awdlau a bron i 500 o englynion. Ei waith enwocaf yw'r cywyddau ganddo sy'n rhan o'r ymryson barddol enwog am natur dysg a barddoniaeth rhyngddo ac Edmwnd Prys, archddiacon Meirionnydd. Canodd Prys farwnad i Gynwal sy'n dangos eu bod yn gyfeillion er gwaethaf natur ymosodol yr ymryson ar adegau. Fe'i cofir am yr ymryson honno ac fel un o gynheiliad olaf a mwyaf dygn y traddodiad barddol Cymraeg.

[golygu] Llyfryddiaeth

  • Gruffydd Aled Williams (gol.), Ymryson Edmwnd Prys a Wiliam Cynwal (Caerdydd, 1986)


Beirdd yr Uchelwyr Iolo
Casnodyn | Wiliam Cynwal | Dafydd ap Gwilym | Dafydd ap Siencyn | Dafydd Gorlech | Deio ab Ieuan Du | Einion Offeiriad | Gronw Gyriog | Gruffudd ab Ieuan ap Llywelyn Fychan | Gruffudd ap Dafydd ap Tudur | Gruffudd ap Tudur Goch | Gruffudd Fychan ap Gruffudd ab Ednyfed | Gruffudd Hiraethog | Guto'r Glyn | Gwerful Fychan | Gwilym Ddu o Arfon | Gwilym Tew | Huw Ceiriog | Hywel Cilan | Hywel Ystorm | Ieuan Brydydd Hir | Iolo Goch | Iorwerth ab y Cyriog | Ithel Ddu | Lewys Glyn Cothi | Lewys Morgannwg | Llywarch Bentwrch | Llywelyn Goch ap Meurig Hen | Llywelyn Siôn | Mab Clochyddyn | Prydydd Breuan | Tomos Prys | Siôn Phylip | Siôn Tudur | Robert ab Ifan | Robin Ddu ap Siencyn | Rhisierdyn | Rhisiart ap Rhys | Rhys ap Dafydd ab Einion | Rhys Brydydd | Rhys Goch Eryri | Sefnyn | Simwnt Fychan | Siôn Cent | Tudur Aled | Tudur ap Gwyn Hagr | Yr Ustus Llwyd
Ieithoedd eraill