Llanbadarn Odwyn

Oddi ar Wicipedia

Plwyf gwledig o ffermydd ar wasgar ar y bryniau yng nghanolbarth Ceredigion yw Llanbadarn Odwyn. Fe'i lleolir ym mlaenau Dyffryn Aeron, rhwng Llangeitho i'r gorllewin a Thregaron i'r dwyrain.

Canolfan y plwyf yw eglwys hynafol Llanbadarn Odwyn, sy'n adfail bellach. Saif tua 550 troedfedd i fyny yn y bryniau ar ymyl Sarn Helen, y ffordd Rufeinig sy'n cysylltu caer Segontium yn y gogledd a Maridunum (Caerfyrddin) yn y de (mae lôn y B4578 yn dilyn cwrs Sarn Helen heddiw ac yn myn heibio i'r eglwys). Mae ar hen groesffordd ganoloesol. Tua dau ganllath i'r gorllewin ceir bryngaer Pen y Gaer.

Yn ôl traddodiad sefydlwyd yr eglwys gan Sant Padarn. Ceir Llech-badarn a Phentre-badarn gerllaw.

Mae hynafiaethau eraill yn y plwyf yn cynnwys capel Llwyn-piod, a godwyd yn 1735 gan Phylip Hugh, un o foneddigion yr ardal a fu mor gefnogol i Ddaniel Rowland.

[golygu] Ffynhonnell

  • T. I. Ellis, Crwydro Ceredigion (Llyfrau'r Dryw, 1952)