Noordelike Seeroete

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Die Noordelike Seeroete (Russies Северный морской путь) is 'n skeepvaartroete van die Atlantiese Oseaan tot by die Stille Oseaan langs die Siberiese kus van Rusland. Die oorgrote meerderheid van die roete is in Arktiese water en dele is slegs vir 2 maande per jaar vry van ys. Voor die begin van die 20ste eeu het dit as die Noordoostelike Deurvaart bekend gestaan.

Die beweegrede vir navigering van die Noordoostelike deurvaart was aanvanklik ekonomies. In die eerste millennium is die Wikings gemotiveer deur die behoefte om hulle gebied uit te brei en vir pels en ivoor.

In Rusland is die idee van 'n moontlike seeweg wat die Atlantiese en Stille Oseaan verbind vir die eerste keer voorgestel deur Gerasimov in 1525. Russiese setlaars en handelaars aan die kus van die Witsee, die Pomore, het dele van die roete so vroeg as die 11de eeu ondersoek. Teen die 17de eeu het hulle 'n aaneenlopende seeroete van Arkhangelsk tot sover oos as die mond van die Yenisey gevestig. Die roete wat as die Mangazeja seeweg bekend gestaan het, na aanleiding van sy oostelike eindpunt, die handelsdepot van Mangazeja, was 'n vroeë voorloper tot die Noordelike Seeroete.

Westelike dele van die deurgang is gelyktydig deur Noordeuropese lande soos Engeland, Nederland, Denemarke en Noorweë ondersoek, opsoek na 'n alternatiewe seeweg na Sjina en Indië. Al het hierdie ontdekkingstogte gefaal, is nuwe kuste en eilande ontdek. Mees noemenswaardig is die 1596 ontdekkingstog gelei deur die Nederlandse seevaarder Willem Barentsz wat Jan Mayen, Spitsbergen, Bjørnøya en Novaya Zemlya ontdek het.

Vrese vir die Engelse en Nederlandse indringing in Siberië, laat Rusland die Mangazeya seeweg in 1619 sluit. Pomor aktiwiteit in Noordelike Asië neem af en die grootse gros van ontdekkingstogte in die 17de eeu is deur Siberiese Kosakke uitgevoer, wat van een riviermond tot die volgende geseil het in hulle Arktieswaardige kochs. In 1648 het die beroemdste van die ontdekkingstogte, gelei deur Fedot Alekseev en Semyon Dezhnev, van oos van die mond van die Kolyma tot by die Stille Oseaan geseil en om die Chukotkaskiereiland, en daarmee bewys dat daar geen land verbinding tussen Asië en Noord Amerika is nie.

80 jaar na Dezhnev, in 1725, het nog 'n Russiese ontdekkingsreisiger, Deens-gebore Vitus Bering met die Sviatoy Gavriil 'n soortgelyke vaart in die teenoorgestelde rigting onderneem, beginnende in Kamtjatka en noord tot by die deurvaart wat nou sy naam dra, die (Beringstraat). Dit was Bering wat die huidige naam aan die Diomede Eilande, ontdek en eerste beskryf deur Dezhnev, gegee het.

Bering se ontdekkingsreise in 1725-1730 was deel van 'n groter plan genaamd Die Kamtjatka (Groot Noordelike) ontdekkingstog wat aanvanklik deur Pieter die Grote beraam is. Die Tweede Kamtjatka ontdekkingstog het in 1735-1742 plaasgevind. Hierdie keer was daar twee skepe, Sviatoi Piotr (St. Peter) enSviatoi Pavel (St. Paulus), laasgenoemde onder bevel van Bering se tweede in bevel in die eerste ontdekkingstog, Kaptein Aleksei Chirikov. Gedurende die reis word hulle die eerste Westerlinge om die noordweste van Noord Amerika waar te neem (Bering) en aan die kus te land (Chirikov), nadat 'n storm hulle skepe vroeër geskei het. Op pad terug het Bering die Aleoetiese Eilande ontdek maar later siek geword en St. Peter moes skuiling neem op 'n eiland naby Kamtjatka (Bering Eiland), waar Bering tot sterfte kom.

Onafhanklik van Bering en Chirikov het ander Russiese Keiserlike Vloot eenhede deelgeneem aan die Tweede Groot Noordelike Ontdekkingstog. Een van die, gelei deur Semion Chelyuskin, het in Mei 1742 die noordelikste punt van beide die Noordoos deurvaart en die Eurasiese vasteland (Kaap Chelyuskin) bereik .

Latere ontdekkingstogte om die Noordoos deurvaart te ondersoek vind, het in die 1760s (Vasili Chichagov), 1785-95 (Joseph Billings en Gavril Sarychev), die 1820s (Ferdinand Petrovich Wrangel, Piotr Fyodorovich Anjou, Count Fyodor Litke en andere), en die 1830s plaasgevind. Die moontlikheid om die hele deurvaart te navigeer is teen die mid-19de eeu bewys. Dit was egter eers in 1878 dat die Finland-Sweedse ontdekker Nordenskiöld die eerste suksesvolle poging aangewend het om die hele Noordoos deurvaart van wes na oos te navigeer. In 1915 het 'n Russiese ontdekkingstog gelei deur Boris Vilkitsky die deurvaart van oos na wes voltooi.

'n Jaar voor Nordenskiöld se reis, het kommersiële ontginning van die roete begin met die sogenaamde Kara ontdekkingstogte, uitvoer van Siberiese landbouprodukte via die Karasee. Van die 122 konvooie tussen 1877 en 1919 het slegs 75 geslaag, om so min as 55 ton vrag te vervoer. Van 1911 af het stoombote een keer per jaar van Vladivostok tot Kolyma (die Kolyma stoombote) gevaar.

Nordenskiöld, Nansen, Amundsen, De Long, Makarov en ander het ontdekkingstogte onderneem hoofsaaklik vir wetenskaplike en kartografiese redes.

[wysig] Na die Russiese revolusie

Die verskyning van radio, stoombote en ysbrekers het die gebruik van die Noordelike Seeroete lewensvatbaar gemaak. Die Russiese revolusie wat Sowjet Rusland in internasionale isolasie geplaas het, het dit noodsaaklik gemaak - behalwe daarvoor dat dit die korste seeweg tussen die weste en die ooste van die USSR is, was dit die enigste binne Sowjet interne waters en het dit nêrens naby kapitalistiese lande gekom nie.

In 1932 was 'n Sowjet ontdekkingstog gelei deur Professor Otto Yulievich Schmidt die eerste om in die selfde somer al die pad van Arkhangelsk tot by die Bering Seestraat te seil sonder om op pad te oorwinter soos alle vorige ontdekkingstogte gemaak het. Na 'n paar ander toetslopies (1933, 1934), is die Noordelik seeroete amptelik geopen en het kommersiële ontginning in 1935 begin. In die volgende jaar het deel van die Oossee Vloot die roete na die Stille Oseaan onderneem waar 'n gewapende konflik met Japan gedreig het.

'n Spesiale bestuursliggaam, 'Administrasie van die Noordelik Seeroete', is in 1932 opgerig met Otto Schmidt as eerste direkteur. Dit het toesig gehou oor navigasie en Arktiese hawens gebou.

Na die verbrokkeling van die Sowjet Unie het kommersiële navigasie in die Arktiese streke in die 1990's getaan. Min of meer gereelde skeepvaart gebeur slegs van Murmansk tot Dudinka in die weste en tussen Vladivostok en Pevek in die ooste. Hawens tussen Dudinka en Pevek beleef byna geen skeepvaart nie.

Slegs sewe van die seehawens langs die roete is heeljaar ysvry. Hulle is, van wes na oos, Murmansk op die Kola-skiereiland, Dudinka in die mond van dieYenisey, Petropavlovsk in Kamtjatka, en Magadan, Vanino, Nakhodka en Vladivostok op Rusland se Stille Oseaan kusgebied. Ander hawens is gewoonlik bruikbaar van Julie tot Oktober.