DSM (handleiding)
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
Die DSM[1] oftewel Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, is sedert 1952 ‘n handleiding van psigiatriese versteurings wat by kinders en volwassenes voorkom. DSM word beheer, geskryf en ontwikkel deur die Amerikaanse Psigiatriese-assosiasie (APA) [2] en word uitgegee in verskeie formate deur American Psychiatric Publishing, Inc. (APPI)[3]. Die nuutste weergawe staan amptelik bekend as DSM-IV-TR, wat ook ‘n geregistreerde handelsmerk is van die APA. Hy is tans in Engels, Nederlands en 20 ander tale beskikbaar, maar nog nie in Afrikaans nie.
DSM se kernoogmerk is om hulp te verleen aan praktisyns in die diagnose en behandeling van geestesiektes. Hy word in kliniese-verband gebruik deur beraders, maatskaplike werkers, medici, para-medici, psigiaters, sielkundiges, en verpleegkundiges. In die akademie word DSM gebruik in die opleiding van studente in die breë veld van geestesgesondheid. DSM word ook aangewend deur epidemioloë om data in te samel in die belang van openbaregesondheid.
Onderliggend aan die DSM is ‘n kontroversiële klassifikasiestelsel wat meer as 150 kernversteurings in sewentien kategorieë groepeer. Elke versteuring word in detail beskryf onder die volgende hoofopskrifte: opsomming, verwante steurnisse, gemiddelde demografiese eienskappe van pasiënte, voorkoms-statistiek, inligting oor die verloop van die steurnis, kriteria vir differensiële diagnose, tipes en sub-tipes van die versteuring, inligting oor voorkomspatrone by families, diagnostiese kriteria, en prosedures vir inligtingsopname.
Inhoud |
[wysig] Klassifiekasiestelsel
In DSM-IV word geestesiektes in sewentien kategorieë ingedeel:
- Ontwikkelingsversteurings
- Organiese toestande
- Geestesiektes weens mediese toestande
- Dwelmverwante afwykings
- Psigotiese versteurings
- Affektiewe versteurings
- Angstoestande
- Somatoforme afwykings
- Faktiewe versteurings
- Dissosiatiewe toestande
- Psigoseksuele afwykings
- Eetsteurnisse
- Slaapafwykings
- Afwykings van impulsbeheer
- Aanpassingsprobleme
- Persoonlikheidsversteurings
- Ander afwykings
[wysig] Diagnose
'n DSM-diagnose word beskryf op grond van vyf asse, of dimensies:
- As I - Major geestesiektes, ontwikkelingsafwykings en leerprobleme aangedui
- As II - Onderliggende persoonlikheidsversteurings en verstandelike vertraagdheid
- As III - Mediese toestande
- As IV - Vlak van sosiale funksionering en lewens-impak van simptome
- As V - Globale Assessering van Funksionering (op 'n skaal van 100 tot 0)
[wysig] Geskiedenis
- DSM word voorafgegaan deur die sogenaamde Statistical Manual for the Use of Hospitals for Mental Diseases, opgestel deur die National Committee for Mental Hygiene. Hy word oorspronklik in 1918 gepubliseer en verskyn vir die laaste keer in 1945.
- DSM-I: Hierna neem die Amerikaanse Psigiatriese-assosiasie verantwoordelikheid vir die handboek, wat in 1952 lei tot die eerste uitgawe van DSM, later bekend as DSM-I. Hy bevat ongeveer 60 versteurings en word nog sterk beinvloed deur die psigoanalise.
- DSM-II volg in 1968 en klassifiseer homoseksualiteit as geestesiekte. Na aanleiding van betoë deur homoseksuele aktiviste word daar in 1973 besluit om die klassifikasie te verwyder.
- DSM-III en DSM-III-R: DSM-III verskyn in 1980. Die psigodinamiese benadering word vervang deur die biomediese model. ‘n Hersiende uitgawe, DSM-III-R, verskyn in 1987.
- DSM-IV verskyn in 1994. Die nuutste weergawe wat in 2000 uitgegee word, bestaan slegs uit tekswysigings en staan bekend as DSM-IV-TR.
- Daar word verwag dat DSM-V nie voor 2010 afgehandel sal word nie.
[wysig] Kyk ook na
Ander klassifikasiestelsels
- Dewey Desimale Klassifikasiestelsel
- Internasionale Klassifikasie van Siekte
- Periodieke tabel