Liechtenstein
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
|
|||||
Nasionale leuse: none | |||||
![]() |
|||||
Amptelike taal | Duits | ||||
Hoofstad | Vaduz 47°08′ N 9°30′ O |
||||
Grootste stad | Schaan | ||||
Regering
Prins
Regent Regeringshoof |
Grondwetlike monargie Hans-Adam II Alois Otmar Hasler |
||||
Onafhanklikheid |
1806 | ||||
Oppervlakte - Totaal - Water (%) |
160 km² (189ste) weglaatbaar |
||||
Bevolking - Soos op 2005 skatting - Soos op 2000 sensus - Digtheid |
33 717 (215de) 33 307 210/km² (37ste) |
||||
BBP (PPP) - 1999 total - Per capita |
$825 miljoen (179ste) $25 000 (26ste) |
||||
Geldeenheid | Switserse Frank (CHF ) |
||||
Tydsone - Somertyd |
CET (UTC+1) {{{tydsone_somer}}} (UTC+2) |
||||
Volkslied | Oben am jungen Rhein | ||||
Internet TLD | .li | ||||
Skakelkode | +4231 |
||||
1. Het Switserland se skakelkode, 41 75 tot 1999 gebruik |

Die Prinsdom van Liechtenstein (Duits: Fürstentum Liechtenstein) is 'n piepklein enklawe in Wes-Europa, begrens deur Switserland in die weste en Oostenryk in die ooste. Liechtenstein is 'n bergagtige gebied teen die Ryn en aan die voet van die oostelike Alpe. Die land staan bekend vir sy posseëls, wat nog steeds 'n belangrike bron van inkomste is, as 'n toerisme- en hier veral wintersportbestemming, maar is waarskynlik nog meer bekend as belastingtoevlugsoord.
Liechtenstein trek voordeel uit sy ligging by die kruispunt van belangrike handelsroetes, wat Switserland met Oostenryk en Duitsland met die Switserse Alpegebied en Noord-Italië verbind.
Die land vorm sedert 1923 'n monetêre en doeane-unie met Switserland, wat ook sy buitelandse belange waarneem. Na die Tweede Wêreldoorlog beleef Liechtenstein 'n vinnige ekonomiese groei danksy die suksesvolle kombinasie van tegniese kundigheid uit Switserland en Oostenryk met buitelandse beleggings. Die land beskik oor 'n hoogs gespesialiseerde nywerheids- en dienstesektor, terwyl die tradisionele landbou steeds minder belangrik word.
Inhoud |
[wysig] Demografie
[wysig] Bevolking
Sowat twee derdes van die bevolking is gebore Liechtensteiners (65,8 persent); die buitelandse bevolking is hoofsaaklik afkomstig uit die Duitse taalgebied (20,1 persent, waarvan 10,8 persent Switsers, 5,9 persent Oostenrykers en 3,4 persent Duitsers is). Ander belangrike groepe buitelanders is Italianers (3,3 persent), burgers van die voormalige Joegoslawië (eweneens 3,3 persent), Turke (2,6 persent) en burgers van ander lande (4,8 persent).
[wysig] Taal
Liechtenstein maak histories deel uit van die Retoromaanse taalgebied, tog neem die inwoners reeds gedurende die middeleeue die Alemanniese dialek as omgangstaal aan.
Die huidige Liechtensteinse bevolking praat 'n Alemanniese dialek van die Hoogduitse taal, wat ook oorkant die grens in die Switserse Rynvallei van Sankt Gallen en die Oostenrykse Rynvallei van Vorarlberg as omgangstaal gebesig word. Daar bestaan nie so iets soos 'n standaardtaal nie, en gewoonlik beskik die meeste dorpe oor hulle eie plaaslike dialek, wat oms sterk van dié in ander dorpe verskil. Die Hoogduitse standaardtaal dien as skryftaal.
Die Walserse dialek in die omgewing van Triesenberg toon die grootste afwykings; sy huidige sprekers is nasate van die Walserse immigrante wat omtrent 1300 na Liechtenstein gekom het.
Liechtenstein is die enigste staat wat slegs Duits as sy amptelike taal erken, terwyl die ander lande van die Duitse taalgebied ook die tale van etniese minderhede as streektale erken. Daarnaas is Liechtenstein ook die enigste oorwegend Duitstalige land wat nie aan Duitsland grens nie.
[wysig] Godsdiens
Liechtenstein is 'n land met 'n sterk Christelike karakter. Volgens 'n opname in Junie 2003 is 75,7 persent van die in- en uitheemse bevolking Rooms-Katoliek, 7 persent is Protestante, 4,2 persent Moslems en 10,9 persent het geen besonderhede verstrek nie.
Die aartsbisdom Vaduz is op 2 Desember 1997 deur pous Johannes Paulus II opgerig. Aagesien die Liechtensteinse regering oor hierdie saak nie vooraf is geraadpleeg nie, het die pouslike beslissing ook kritiek uitgelok. Teen die begin van die jaar 1998 stig aktiewe Rooms-Katolieke gelowiges die Verein für eine offene Kirche ("Vereniging vir 'n oop kerk").
[wysig] Ekonomie
Die plaaslike nywerheidsektor, wat hom op die vervaardiging van spesiale produkte van hoë gehalte toespits, lewer die grootste bydrae tot Liechtenstein se bruto binnelandse produk. Die belangrikste handelsvennote van Liechtenstein is die Verenigde State, die Europese Unie en Switserland.
Die bekendste ondernemings van die nywerheidsektor is Hilti AG (booruitrusting en boumasjiene), Ivoclar Vivadent AG (tandheelkundige tegnologie), ThyssenKrupp Presta AG (motoronderdele), Hoval AG (verwarmings- en lugreëlingstegnologie), Neztrik AG (elektrotegniese produkte), Unaxis (elektroniese produkte) en die Hilcona AG en Ospelt-groep, wat hulle albei op die vervaardiging van hoogwaardige voedselprodukte toespits.
Die tweede belangrikste sektor van die Liechtensteinse ekonomie is finansiële dienste. Die plaaslike bankbedryf het saam met die vinnige industrialisering van die land ontwikkel, maar word deur die buurlande verdag gemaak om by geldwassery betrokke te raak.
Die grootse bankondernemings is die Liechtensteinische Landesbank, die Verwaltungs- en Privatbank en die LGT Bank. Naas hierdie drie groot inheemse banke het sedert die jaar 1992 ook ander banke lisensies gekry, waaronder 'n aantal buitelandse ondernemings. Die vyf grootste banke van Liechtenstein het tans 1 400 werknemers in diens en beskik oor bates ter waarde van meer as 30 miljard frank. Net soos in Switserland word daar groot waarde aan die bankgeheim geheg.
Die Switserse frank is die wettige betaalmiddel in Liechtenstein, alhoewel die land vir spesiale geleenthede ook sy eie munte uitreik. Die bruto binnelandse produk (BBP) beloop in 2001 4,2 miljard frank, wat gelykstaan aan 'n per capita-BBP van sowat 120 000 frank (580 000 ZAR).
[wysig] Eksterne skakels
- Amptelike Portaal van die Prinsdom van Liechtenstein
- Engelse weergawe van Amptelike Portaal
- Amptelike Portaal van Liechtenstein Tourisme
- Die Vorstehuis
- Photos Liechtenstein
- Portal der Liechtensteinischen Landesverwaltung
- Liechtensteinische Gesetze
- Länder- und Reiseinformationen des Auswärtigen Amtes
- Kunstmuseum Liechtenstein
- Mission von Liechtenstein bei der UNO
- Liechtenstein Reiseführer
- Kleintheater Schlösslekeller.
Lande in Europa |
---|
Albanië | Andorra | Armenië1 | Azerbeidjan1 | België | Bosnië-Herzegowina | Bulgarye | Kroasië | Ciprus2 | Denemarke | Estland | Finland | Frankryk | Duitsland | Georgia1 | Griekeland | Hongarye | Ysland3 | Ierland | Italië | Letland | Liechtenstein | Litaue | Luxemburg | Macedonië | Malta | Moldawië | Monaco | Montenegro | Nederland | Noorweë | Oostenryk | Pole | Portugal | Roemenië | Rusland1 | San Marino | Serwië | Slowakye | Slowenië | Spanje | Swede | Switserland | Tsjeggië | Turkye1 | Oekraïne | Verenigde Koninkryk | Vatikaanstad | Wit Rusland |
Afhanklikhede: Akrotiri and Dhekelia2 | Faroëreilande | Gibraltar | Guernsey | Jan Mayen | Jersey | Eiland Man | Svalbard |
1. Land deels in Asië. 2. Geografies in Asië , maar gereeld beskou as deel van Europa agv kulturele en historiese oorwegings. 3. Land deels in Noord-Amerika |
Europese Vryhandelsassosiasie (Engels: EFTA) Beeld:Efta logo.png | |
Ysland | Liechtenstein | Noorweë | Switserland |