Romanico aragonés

De Biquipedia

Ra ilesia de San Bisorio, á San Bizién d'a Buerda, Sobrarbe. Uno exemplo d'estilo romanico aragonés, construyida á ro sieglo XII.
Ra ilesia de San Bisorio, á San Bizién d'a Buerda, Sobrarbe. Uno exemplo d'estilo romanico aragonés, construyida á ro sieglo XII.

l'Arte romanico aragonés estió duranz d'o sieglo X ra forma artistica comprenuta á l'estilo Primer Romanico que s'ie feba á ros territorios d'Aragón, Sobrarbe, Ribagorza e á belas partis de Nabarra. Iste estilo superbibiere ent'o sieglo XII estánd exclusiu d'as bals aragonesas dimpués d'o suyo auxe.

Ista bariedát cheografica d'o romanico más antigo que bi s'esemboliquere a l'Aragón estiere prou profundamén influyenziau por l'arte lombardo que eba estau clamáu por bels autors como á estilo lombardo-aragonés. No ye, encara que por ro suyo nome suguesterba-se ixo, una bariedát prou esferenziada d'o romanico catalán como tá que ambas poden estar categorizatas á trestallo, si no que autualmén yé almetiso que ra clasificazión d'os dos estils obeyixe unicamén t'uno criterio cheografico más que ta trazas singulars d'engún d'ers. Asinas, "romanico catalán" ó "romanico aragonés" siguerban dos exprisións desiñánz d'a mesma cosa, pero á rechions cheograficas diferenz.

l'Estilo Primer Romanico d'Aragón compliguere á cuasi totas ras suyas manifestazións ras carauteristicas d'o Primer Romanico cheneral, presentánd sines de guaires exeuzións:

  • Piedras escuairadas, mas que no politas.
  • Cabezeras de semitambor, garlanadas con arquets e bandas ("bandas lombardas") ritmicamén desposadas.
  • Templos cubillaus por bueltas de canón.
  • Naos amplas y alzatas, fén comparazión con ros antigos templos prerromanicos.
  • Pilonas e columnas como á suporte, ro que sustituyeba ras paréz mayestras e iconostasios d'os biellos templos, no guaire leberas t'a bista.
  • Esparza o denguna figurazión escultorica.
Ra Ilesia de San Pietro de Larrede, una d'as más destacables ilesias d'a Colla d'ilesias d'o Sarrablo.
Ra Ilesia de San Pietro de Larrede, una d'as más destacables ilesias d'a Colla d'ilesias d'o Sarrablo.


Aintre d'o romanico aragonés, se troban bels d'ers más destacables monimentos de l'alta edát meya d'Aragón, como ro monastiro de San Beuturián d'Asán ó San Chuan de ra Peña. También son remarcables, a más d'os muitos exemplos repartíus por ra cheografia d'a Chazetania, Galiguera Alta, Sobrarbe, Ribagorza, Semontán e Plana de Uesca, ras ilesias singulars d'o Sarrablo, conexitas como á Colla d'ilesias d'o Sarrablo, lures trazas arquiteutonicas, fetas totas á ro zager cuatrén d'o sieglo XI, son encara güei definitas como unicas á ro suyo estilo.

[Editar] Enrastres esternos