Беларусь
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Шаблён:Test-WP/be/Краіна Белару́сь (афіцыйная назва Рэспу́бліка Белару́сь), краiна ва Ўсходняй Еўропе, найбольшая па тэрыторыі еўрапейская дзяржава без выхаду да мора. Мяжуе з Расіяй на ўсходзе, Латвіяй на поўначы, Літвою на паўночным захадзе, Польшчай на захадзе, Украінай на поўдні.
Зьмест |
[рэдагаваць] Гісторыя
Славяне і балты засялілі тэрыторыю сучаснай Беларусі у 6-8 стст.
Лічыцца, што першым дзяржаўным утварэннем на тэрыторыі сучаснай Беларусі было Полацкае княства. Горад Полацк упершыню ўзгадваецца ў "Аповесці мінулых гадоў" у 862 годзе. Найбольшага росквіту і магутнасці княства дасягнула пад кіраўніцтвам Усяслава Чарадзея. У 10-13 стст. на тэрыторыі Беларусі часткова ці практычна цалкам таксама знаходзіліся:
- Тураўскае княства
- Смаленскае княства
Наступнай буйной дзяржавай на беларускай зямлі было Вялікае княства Літоўскае, Жамойцкае і Рускае. Навагрудак стаў першай сталіцай гэтага дзяржаўнага ўтварэння. Акрамя асноваўтваральных беларускіх земляў, у склад гэтай дзяржавы ўваходзілі таксама землі сучаснай Літвы, паўночная частка сучаснай Ўкраіны і частка сучаснай Расіі. Вялікае княства Літоўскае знаходзілася ў дынастычнай уніі з Польскім каралеўствам з 1385, а ў 1569 годзе аб'ядналася з Польскім каралеўствам у Рэч Паспалітую абодвух народаў.
У 1772, 1791, 1795 гадах адбыліся тры падзелы Рэчы Паспалітай, у выніку якіх беларускія землі адышлі да Расійскае імперыі. У яе складзе яны знаходзіліся да 1918 году, калі ўтварылася Беларуская Народная Рэспубліка. Афіцыйна не прызнаная нікім, акрамя Ўкраінскай Народнай Рэспублікі, у 1919 годзе яна спыніла сваё існаванне, а Рада БНР эмігравала.
У 1919 годзе ўтварылася Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка. Пасля кароткачасовага існавання буфернай дзяржавы ЛітБел, БССР у 1922 годзе увайшла ў склад Саюзу Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік.
Падчас Другое Сусветнае Вайны ў 1941-1944 гг. Беларусь была акупаваная нацысцкаю Германіяй.
У 1945 годзе Беларусь стала адной з краінаў-заснавальнікаў Арганізацыі Аб'яднаных Нацый. Рашэнні па ўсіх пытаннях беларуская дэлегацыя ўзгадняла з усесаюзнымі прадстаўнікамі.
У 1986 годзе на мяжы Беларусі і Ўкраіны адбылася Чарнобыльская катастрофа, у выніку якой адбыліся велізарны выкід радыёнуклідаў у атмасферу і радыяцыйнае забруджанне большай часткі тэрыторыі Беларусі.
27 ліпеня 1990 году Беларусь абвясціла незалежнасць ад СССР.
8 снежня 1991 году лідэры Беларусі (Станіслаў Шушкевіч), Украіны (Леанід Краўчук) і Расіі (Барыс Ельцын) у Белавежскай Пушчы падпісалі пагадненне аб утварэнні СНД. СССР спыніў існаванне, БССР была абвешчаная Рэспублікай Беларусь, што існуе і зараз.
У 1994 годзе была прынятая Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь, адбыліся першыя прэзідэнцкія выбары. Прэзідэнтам быў абраны Аляксандр Лукашэнка.
[рэдагаваць] Геаграфія
Плошча Беларусі - 207, 000 км².
Беларусь знаходзіцца на Ўсходнееўрапейскай раўніне. Найвышэйшы пункт Беларусі — Дзяржынская гара, 345 м, найніжэйшая — на рацэ Нёман, 90 м над роўнем мора.
Беларусь даволі часта называюць "сінявокай" з-за вялікае колькасці азёраў. Іх у Беларусі больш за 11000. Тэрыторыя Беларусі багатая на балоты. Найбольш багаты балотамі рэгіён — Палессе.
Лясы займаюць 36% тэрыторыі краіны.
Беларусь знаходзіцца ў зоне кантынентальнага клімату.
[рэдагаваць] Дзяржаўнае ўладкаванне
Беларусь з'яўляецца прэзідэнцкай рэспублікай. Прэзідэнт абіраецца непасрэдна народам на 5-гадовы тэрмін.
Найвышэйшым заканадаўчым органам Беларусі ёсць Нацыянальны сход, што складаецца з дзвюх палатаў:
- верхняй - Савета Рэспублікі,
- ніжняй - Палаты прадстаўнікоў.
Судовая ўлада ажыццяўляецца Найвышэйшым судом і Канстытуцыйным судом.
[рэдагаваць] Адміністрацыйны падзел
Беларусь з'яўляецца унітарнай краінай. Адміністрацыйнымі адзінкамі з'яўляюцца вобласці.Беларусь падзяляецца на шэсць абласцей:
- Брэсцкую (цэнтр Брэст)
- Віцебскую (цэнтр Віцебск)
- Гомельскую (цэнтр Гомель)
- Гродзенскую (цэнтр Гродна)
- Мінскую (цэнтр Мінск)
- Магілёўскую (цэнтр Магілёў)
Таксама Вылучаецца за асабістую адміністрацыйную адзінку горад Мінск.
Вобласці, у сваю чаргу, падзяляюцца на раёны.
[рэдагаваць] Эканоміка
Эканоміка Беларусі - сацыяльна-рынкавая.
Асноўныя галіны эканомікі Беларусі - машынабудаванне, металаапрацоўка, хімічная і нафтахімічная прамысловасць. Таксама развіты электраэнергетыка, лёгкая, харчовая, лясная і дрэваапрацоўчая галіны прамысловасці.
Беларуская эканоміка з'яўляецца экспартна-арыентаванай. Асноўныя экспартныя пазіцыі - грузавыя аўтамабілі і аўтобусы (МАЗ, БелАЗ), трактары (Беларус), тэлевізары (Гарызонт, Віцязь), халадзільнікі (Атлант), хімічныя валокны і ніці (Палімір), калійныя ўгнаенні (Беларуськалій), прадукцыя тэкстыльнай і лёгкай прамысловасці.
Асноўнымі экспартнымі партнёрамі Беларусі з'яўляюцца Расія і ЕС. Напрыклад, за першыя 5 месяцаў 2006 у краіны ЕС было экспартавана 50,4% прадукцыі (Нідэрланды - 10,2 %, Германія - 5,5 %, Вялікабрытанія - 4,3%, Польшча - 4,2%). Тавараабарот з Расіяй склаў - 47,9 %. Увогуле экспарт ажыццяўляўся з 124 краінамі, імпарт - з 138 краін.
Тэмпы павелічэння СУП у 2005 годзе склалі 9,2 %, інфляцыя - 8 %. У першым паўгоддзі 2006 тэмпы павелічэння СУП склалі 10,1 %, прамысловай вытворчасці 12,6 %, інфляцыя склала 3,1 %.
[рэдагаваць] Дэмаграфія
У Беларусі жыве 9 898 600 чалавек (па дадзеных 2003 году).
Асноўная этнічная група Беларусі (1999) — беларусы (81,3%). Найбольшая этнічная меншасць (1999): рускія - 11,3%, палякі - 3,9%, украінцы - 2,3%, яўрэі - 0,28%, іншыя - 0,92%.
Для Беларусі характэрны адмоўны прырост насельніцтва.
[рэдагаваць] Рэлігія
Паводле ацэнак, 60–70% беларусаў адносяць сябе да праваслаўнае веры, 15–20% — да каталіцтва, 5–10% — іншыя цэрквы (пратэстантызм, уніяцтва). Пашыраны атэізм.
Напрыканцы XVIII ст. 70% беларусаў належалі да ўніяцкае (грэка-каталіцкае) царквы, 15% былі каталікамі, 7% — іудэямі і толькі 6% — праваслаўнымі. Аднак у 1839 годзе расійскія ўлады правялі гвалтоўнае аб'яднанне уніяцкай царквы з праваслаўнай і перахрысцілі яе паству ў рускае праваслаўе.be:Беларусь