Інструкцыя па транслітарацыі (2000)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Інструкцыя па транслітарацыі геаграфічных назваў Рэспублікі Беларусь літарамі лацінскага алфавіту — сістэма раманізацыі (запісу лацінскім пісьмом) беларускага кірылічнага тэксту (у геаграфічных назвах), ухваленая пастановаю Дзяржаўнага камітэту па зямельных рэсурсах, геадэзіі і картаграфіі Рэспублікі Беларусь (23.11.2000). Афіцыйная назва дакумента: «Инструкция по транслитерации географических названий Республики Беларусь буквами латинского алфавита». Дакумент апублікаваны ў Нацыянальным рэестры прававых актаў Рэспублікі Беларусь (выпуск №3, 11.01.2001).

Гэтая інструкцыя не была рэкамендавана да выкарыстання Працоўнай групай ААН па раманізацыях Групы экспертаў ААН па геаграфічных назвах (UNGEGN).

Асноўныя палажэнні інструкцыі:

  • Інструкцыя замяняе папярэднія адпаведныя нарматывы і ўстанаўляе абавязковыя на тэрыторыі Рэспублікі Беларусь правілы перадачы лацініцай геаграфічных назваў у беларускім запісе пры стварэнні ў Рэспубліцы Беларусь картаграфічных і іншых (аналагічных? - рэд.) вырабаў, прызначаных дзеля міжнароднага карыстання.
  • Беларускія назвы раманізуюцца з іх сучаснага, правільнага, афіцыйна зацверджанага напісання. Пры адсутнасці беларускамоўных афіцыйных матэрыялаў за аснову бяруцца назвы, традыцыйныя ў мэтавай мове.
  • Гэтыя правілы не распаўсюджваюцца на тапонімы сумежных краін з афіцыйна прынятай лацінскай сістэмай пісьма (Польшча, Літва, Латвія) і на тапонімы сумежных краін з афіцыйна прынятай кірылаўскай сістэмай пісьма (Расія, Украіна).
  • Пры выбары вялікіх ці малых літар, злучнага ці асобнага напісання, напісання цераз злучок захоўваецца адпаведнае беларускае напісанне.
  • Літары з дыякрытыкай ці без яе лічацца аднолькавымі, і парадкуюцца паводле наступных у слове літар.

Ужываюцца два дыякрытычныя знакі:

  • («птушачка», U+030C, камбінаваны знак);
  • апостраф _’ («верхняе 9», U+0301, камбінаваны знак толькі з Uu, або U+2019, звычайны знак). Інструкцыя, відавочна, не аддае перавагі аднаму з варыянтаў абрысу гэтага знаку, напр., «кліну» ці «дзевятцы», бо абодва абрысы узаемазаменна ўжываюцца ў тэксце інструкцыі.


Правілы транслітарацыі (паводле дадатку 1 да гэтай Інструкцыі)
А а A а Аршанскi - Aršanski
Б б B b Бешанковiчы - Biešankovičy
В в V v Вiцебск - Viciebsk
Г г H h Гомель - Homiel’, Гаўя - Наújа
Д д D d Добруш - Dobruš
Е е Je je* Ельск - l’sk, Бабаедава - Babajedava
** Лепель - Liepiel’
Ё ё Jo jo* Ёды - Jody, Вераб’ёвiчы - Vierabjovičy
io** Мёры - Miory
Ж ж Ž ž Жодзiшкi - Žodziški
З з Z z Зэльва - Zel’va
І і I i Iванава - Ivanava, Iўе - Iúje
Й й J j Лагойск - Lahojsk
К к K k Круглае - Kruhlaje
Л л L l Любань - Liuban’
М м M m Магiлёў - Mahilioú
Н н N n Нясвiж - Niasviž
О о O o Орша - Orša
П п P p Паставы - Pastavy
Р р R r Рагачоў - Rahačoú
С с S s Светлагорск - Svetlahorsk[sic]
Т т T t Талачын - Talačyn
У у U u Узда - Uzda
Ў ў Ú ú Шаркаўшчына - Šarkaúščyna
Ф ф F f Фанiпаль - Fanipal’
Х х Ch ch Хоцiмск - Chocimsk
Ц ц C c Цёмны Лес - Ciоmny Lies
Ч ч С̌ č Чавусы - Čavusy
Ш ш Š š Шумiлiна - Šumilina
(апостраф) не перадаецца Разезд - Razjezd
Ы ы Y y Чыгiрынка - Čyhirynka
Ь ь Чэрвень - Červien
Э э E e Чачэрск - Čačersk
Ю ю Ju ju* Юхнаўка - Juchnaúka, Гаюцiна - Hajucina
iu** Любонiчы - Liuboničy
Я я Ja ja* Ямнае - Jamnaje, Баяры - Bajary
** Вязынка - Viazynka, Bаляр’яны - Valiarjany

Заўвагі:

* У пачатку слова, пасля галосных, апострафа, межавальнага мягкага знаку, «у нескладовага».

** Пасля зычных.

[рэдагаваць] Крыніцы

  • №8/4488 Об утверждении Инструкции по транслитерации географических названий Республики Беларусь буквами латинского алфавита // Национальный реестр правовых актов Республики Беларусь. №3, 11 января 2001.
  • Афіцыйны сайт Працоўнай групы ААН па раманізацыях Групы экспертаў ААН па геаграфічных назвах (UNGEGN). [1]