Kasenn

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor


Image:32px-Labour_zo.png Ar pennad-mañ n'eo ket peurechu c'hoazh ; ma fell deoc'h labourat warnañ deuit da welout ha lakait hoc'h ali e pajenn ar gaozeadenn.


P'emañ ur c'has gant an dour war gorre un tolzennad dour pe en donder ez eus ur gasenn (-dour); Er mor ez eus kasennoù(-mor) bras ha bihan. Implijet e vez koulz hag e ledennadoù dour hag en dourredennoù ivez. Dre ar c'hasennoù e vez tennet gremm diwar implij ar milinoù (war ar stêrioù hag an aberioù) pe ar stankelloù dourdredan. Klask a reer sevel milinoù-dour e foñs ar mor evit tapout energiezh ar c'hasennoù don. Sell ouzh Energiezh kasennoù-mor.

Implijet e vez dre astenn ivez evit ar pez a gas an dud d'ober evel ar re all (oberoù, soñjoù, gizioù) ha dre geñveriañ evit ur steudad tud o vont war an hevelep tu e kreiz tud all.

Taolenn

[kemmañ] Kasennoù-mor bras

Ouzhpenn meur a gasenn-vor lec'hel, darn anezho dindan levezon ar mare (tre ha lañv), ez eus kasennoù o redek er meurvorioù war gehedoù divent. Ur pouez bras od eus e buhez an dud hag en armerzh p'o deus ul levezon war an hin ha war ar beskerezh.
Kasenn ar Gulf Stream a zegas un hin tommoc'h e Gwalarn Europa hag ar c'hasennoù yen ha tomm a ya da gejañ e Perou hag e Japan a zo lec'h ma kav ar bigi-pesketa pesked dre gementadoù bras.
Dre diforc'hioù etre temperadurioù an dour mor ha diforc'hioù sallidigezh ennañ e vez kaset ar c'hasennoù bras da redek. Erfin, gremm an Heol ha lusk an Douar a zo an orinoù pennañ.
Pa kostez vez gant ahel an Douar e-keñver an Heol e kouezh nebeutoc'h a gremm war ar pennoù-ahel Norzh ha Su eget war gouriz ar c'heheder (etre an trovanoù) ken e resev an takad etretrovanel kement gremm ha peb all eus ar blanedenn.
Evit kaout ur c'hempouez etre kementadoù gwrez e ya an aergelc'h hag ar meurvorioù da fiñvaat ha diouzh-se e teu daou seurt a gasennoù :

  • kasennoù gorre broudet gant an diforc'hioù gwrez hag ivez an avelioù, an holl dindan levezon nerzh Coriolis
  • kasennoù don broudet an diforc'hioù temperadurioù a vez kavet eus ul ledred d'un all ken ez eus diforc'hioù sallidigezh a gas an dour yenoc'h ha nebeutoc'h sall da grouiñ ur gasenn don.

[kemmañ] Kasennoù e morioù ar bed

[kemmañ] Meurvor Arktika

  • Kasenn Greunland ar Reter
  • Kasenn Norvegia

[kemmañ] Meurvor Atlantel

  • Gulf Stream (= Kasenn ar Pleg-mor)
  • Kasenn ar Casquets
  • Kasenn ar Fromveur (gwalarn Breizh)
  • Kasenn al Labrador (Kornôg Kanada)
  • Kasenn Atlantel Norzh
  • Kasenn an Antilhez
  • Kasenn ar C'haraib
  • Kasenn Brazil
  • Kasenn an Inizi Maloù
  • Kasenn ar C'hab Horn
  • Kasenn an Inizi Canarias
  • Kasenn Ginea
  • Kasen Angola
  • Kasenn Venguela (Merwent Afrika)
  • Kasenn Norzh Brazil
  • Kasenn Norzh ar C'heheder
  • Kasenn Portugal
  • Kasenn Atlantel Su
  • Kasenn Su ar C'heheder
  • Spitzbergen Current
  • West Greenland Current
  • West Wind Drift

[kemmañ] Meurvor Hasbask

  • Kasenn Alaska
  • Kasenn Humbolt (Kasenn Perou)
  • Kouro-Chivo
  • Oya-Chivo
  • Kasenn Aleutia
  • Kasenn Kalifornia
  • Kasenn Kamchatka
  • Kasenn Mindanao
  • Kasenn Norzh ar C'heheder
  • Enepkasenn ar C'heheder
  • Cromwell current (a deep current)
  • Kasenn Aostralia ar Reter
  • Kasenn Norzh ar Meurvor Habask
  • Kasenn Su ar C'heheder

[kemmañ] Meurvor Indez

  • Kasenn ar Pikernioù
  • Kasenn Madagascar ar Reter
  • Enepkasenn ar C'heheder
  • Kasenn Indonezia
  • Kasenn Leeuwin
  • Kasenn Madagascar
  • Kasenn Mozambik
  • Kasenn Somalia
  • Enepkasenn Australian ar Su
  • Kasenn Su ar c'heheder
  • Kasenn monson Indez
  • Kasenn Aostralia ar C'hornôg
  • Kasenn an avel gornôg

[kemmañ] Meurvor ar Su

  • Kasenn trobolel Antarktika
  • Kasenn-dro Weddell

[kemmañ] Sell ivez

  • Kas hidrotermel
  • Kas termohalenel
  • Energiezh diwar gasennoù-mor

[kemmañ] Liammoù diavaez