Ergerzhadeg

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor


Dizoleiñ pe ober ur c'hlask e-barzh ur rannved pe an egor ezdouarel (ar spas) eo an ergerzhadeg. An ergerzherien oe an dud a ra anezhi. Ur prosesus istorel eo bet diorren an ergerzhadegoù pa oa an Douar nebeut anavezet gant an Den a-raok m'en deus ijinet moienoù treuzdougerezh, teknikoù evit dreistvevañ e metoù danjerus hag ardivinkoù kehenterezh. Pa ya un den nemetken da dizoleiñ broioù e vez kaoz eus un ergerzhadenn.

[kemmañ] Eil ster

Implijet e vez ivez an termen ergerzhadeg evit argadegoù konduet gant pobloù kozh a-enep pobloù all disheñvel o sevenadur hag a vez graet evit preizhata ha n'eo ket evit evit aloubañ da gentañ holl.
E-touezh an ergerzhadegoù anavezetañ c'hoarvezet en Henamzer, e kaver :

  • Ergerzhadeg an Argonotaed, m'eo bet graet an dezrevell mojennel er vitologiezh gresian
  • Ergezhadegoù Aleksandr Meur
  • An Ergerzhadeg vras konduet gant un nebeut meuriadoù galian evit preizhata e Bro-C'hres. Un nebeut anezho, ar C'halated, a yeas da Azia-Vhannañ.

[kemmañ] Sell berr war an ergerzhadegoù

Sell ouzh roll an ergerzherien
Dre ar arkeologiezh hag elfennidigezh ar gwad e weler ez eus be meur a strolladoù tud o kantreiñ war ar bed a-bezh er Ragistor hag en Henamzer, met koulskoude, a-raok ar Grennamzer, n'eus ket anv eus ergerzhadegoù evit dizoleiñ rannvedoù hep gouzout mat ar pal.
War-dro 950 e reas ar Vikinged un ergerzhadeg war riblennoù Bis ar Mor Atlantel. Marco Polo a dreuzas an Azia evit mont da welout impalaer Sina pa oa kaset gant hemañ e dibenn ar XIVvet kantved ur ergerzher moraer, Zheng He, betek Arabia ha Kenya.
Eus arr XVvet c'hantved betek ar XVIIIvet kantved e oe "Amzer an ergerzherien" pa oe Italianed, Portugaled ha Spagnoled kaset gant o broioù da dizoleiñ Azia ar Gevred koulz hag Amerika (Dizoloidigezh Amerika gant Kristol Goulm). Ur breizhad eus Sant-Maloù, Jakez Karter a oe unan eus an ergerzherien kaset gant Fransez Iañ da welout ma vije posubl plantañ un drevadenn c'hall e Kanada.
P'eo deuet Bro-Saoz ha Bro-C'hall da vezañ galloudoù bras war ar mor e kasjod o voraerien, evel James Cook, Henry Hudson, Yves de Kerguélen, Louis de Saint-Allouarn ha Jean-François de La Pérouse da verdeiñ war an holl vorioù. Er XIXvet kantved a talc'has an ergerzherien beajiñ e kreiz ar c'hevandirioù. Er XXvet kantved e oe tizhet ar pennoù-ahel (Roald Amundsen, Robert Peary), kreiz Azia (Sven Heding) hag adalek 1961 ar egor ezdouarel goude nijadenn gentañ er spas graet gant ar Rusian Youri Gagarin) en anv an URSS.

[kemmañ] Sell ivez

  • Ergerzhadeg an Argonotaed
  • Ergerzhadeg vras
  • Aleksandr Meur
  • Ergerzhadeg en dezerzh
  • Ergerzhadeg penn-ahel
  • Ergerzhadeg ar spas
  • Ergerzhadeg war vor
  • Roll ergerzherien