Decius
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
Ur pennad eus an heuliad Henroma eo ar pennad-mañ |
|
Ar Vonarkiezh | |
Ar Republik | |
An Impalaeriezh | |
Impalaeriezh ar C'hornôg | |
Impalaeriezh ar Reter |
Un impalaer roman e oa Gaius Messius Quintus Traianus Decius (g.201, m 251). Ren a reas eus 249 betek 251. E-pad ar bloavezh diwezhañ eus e renadur e kenrenas gant e vab Herennius Etruscus. Lazhet e oa bet gantañ en Emgann Abrittus.
Taolenn |
[kemmañ] Yaouankiz ha donedigezh d'ar galloud
Ganet e Budalia (e-kichen Sirmium, Panonia) e oa Decius an hini kentañ eus an Impalaerien Ilirianek. Nebeut traoù a zo anavezet diwar-benn e yaouankiz. Ur c'hoñsul a oa e 232 ha rener Moesia ha Germania Inferior er bloaz goude. Etre 235 ha 238 e oa-eñv rener Hispania Tarraconensis ha Urbanus Praefectus Roma e-pad darn gentañ ren Fulup an Arab.
War-dro 245 en anvas Filip jeneral ul lu vras lec'hiet e-kichen an Danav. E 248 pe 249 e voe kaset e panonia ha mesia da voustrañ emsavidigezh Tiberius Claudius Pacatianus. Fulor enno abalamour d'ar peoc'h en doa sinet Fulup gant Sasanided e redias e soudarded d'en em embannañ impalaer.
Decius a drec'has Filip e-kichen Verona hag anavezet e voe gant ar sened evel an impalaer reizh.
[kemmañ] Renadur
Ur merour barrek hag ur soudard peurvat a oa Decius. Strivañ a reas d'adaozan galloud ar stad dre stourm ouzh an ennebourien diavaez ha dre nevesaat ar relijion ofisiel.
[kemmañ] Heskinerezh ar gristienen
Pouezhus eo "Heskinerezh Decius" e istor an Iliz Gatolik met ne vez ket komzet kalz diwar-e-benn e testennoù ofisiel. E 250 e kemeras Decius ur gourc'hemen a-enep ar gristienen a gave-eñv arvarus evit unander an impalaerezh. Goulenn a reas e raio an eskibien un aberzh evit an impalaer, ar pezh a nac'hjont.
D'an ampoent-mañ e voe gwastet an impalaerezh gant Bosenn Antonin ha seblout a ra o-doa dianzavet o feiz un niver bras a gristienen, digalonekaet gant ar gleñvded.
Gant Galienus hepken, e 260-1, e voe dilamet gourc'hemen Decius.
[kemmañ] Ar brezel a-enep ar c'hoted
E-pad ren Decius e teuas ar c'hoted war wel evit ar wech gentañ e istor an impalaerezh. Bleniet gant rou Cniva e raent redadegoù e Moesia ha Thracia. O souezhiñ a reas Decius e 251 tra m'edont o sezizañ Nikopolis hag o rediañ da dec'hiñ a reas. Ne zeuias ket a-benn d'o feurdrec'hiñ, avat hag ret e oa da Zecius da drec'hiñ en e dro pa argadas Cniva ar c'hamp roman.
Kemer a reas ar c'hoted Philipopolis neuze, en em embannas he c'hommandant, Gaius Julius Priscus impalaer gant skoazell Cniva. Skuizhet e voe ar c'hoted gant seziz Philipopolis ha arnodiñ da varc'hata a rejont.
Decius, a oa deuet a-benn d'o enkelc'hiañ, ha nac'has hag argadiñ anezho a reas. En ur c'heun enDobrujda e c'hoarvezas an emgann-dibenn. Ur gwallreuz evit ar romaned a oa Emgann Abrittus. Hervez Jordanes e oa lazhet gant ur sae mab Decius, Herennius Etruscus e derou an emgann, tra ma varvas Decius un pa oa peurzistrujet e lu.
[kemmañ] Gwelet ivez
![]() ![]() |
||
Anarkiezh vilourel | ||
En e raok : Fulup an Arab |
Decius gant Herennius Etruscus (249 - 251) |
War e lerc'h : Hostilianus |
Heuliad Henroma |