Ger diskouezañ
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
Ar pennad-mañ n'eo ket peurechu c'hoazh ; ma fell deoc'h labourat warnañ deuit da welout ha lakait hoc'h ali e pajenn ar gaozeadenn.
Er yezhoniezh e vez implijet an termen ger diskouezañ (saoz: demonstrative) evit komz eus termenoù deiktel hag a dalvez da spisaat da betra pe da biv emañ emeur oc'h ober dave hag evit disrannañ an daveennoù-se diouzh elfennoù all.
Peurliesañ e vez implijet gerioù diskouezañ evit lec'hiañ daveennoù e-keñver ar c'hennarroud fizikel, met e meur a yezh e c'hellont talvezout ivez da elfennoù deiktikel divizel, da lâret eo, oc'h ober dave da elfennoù an diviz (an origo) kentoc'h evit da elfennoù er gwirvoud.
Taolenn |
[kemmañ] Perzhioù kevreadurezhel
Alies a-walc'h e vez graet an diforc'h gant yezhoù ar bed etre anvioù-gwan diskouezañ (pe gerioù diskouezañ stag) diouzh un tu ha raganvioù diskouezañ (pe gerioù diskouezañ distag) diouzh an tu all, da skouer:
- Anvioù-gwan diskouezañ
Implijet stag ouzh un anv-kadarn. Bez' e c'hellont bezañ implijet o-unan penn pe a-gevret gant ar ger-mell strizh, da skouer:
- Gant ar ger-mell strizh: Saozneg
- This apple is good.
- ("An aval-mañ")
- Gant ar ger-mell strizh: Gresianeg
- Αυτό το παιδί
- ("Hennezh.ar.bugel" = "Ar bugel-mañ")
E sinaeg e ranker implijout ur rannig spisaat da heul an anvioù-gwan diskouezañ atav:
- Gant ur rannig spisaat: Sinaeg
- 这本书 (Zhe ben shu)
- {[Hennezh.rannig spisaat].levr]}
- ("Al levr-mañ")
-
- Lostgerioù diskouezañ
E brezhoneg e vez implijet lostgerioù, da lâret eo morfemennoù stag penn-da-benn, e lec'h anvioù-gwan, liammet ouzh ar ragverboù lec'hiañ "amañ", "aze" hag "ahont", da skouer:
- "An den-mañ
- "An den-se
- "An den-hont
Staget e vezont ouzh ur frazenn anv en he fezh kentoc'h evit ouzh an anv-kadarn spisaet gant ar ger diskouezañ war-eeun ma vez staget ma vez staget un anv-gwan outañ, keñveriit da skouer:
- Brezhoneg
- "An taolioù bras-se/hont"
- {[frazenn-anv.anv-gwan].lostger diskouezañ}
- Saozneg
- "Those big tables"
- {anv-gwan diskouezañ.[anv-gwan.anv-kadarn]}
- "An taolioù bras-se/hont"
- Raganvioù diskouezañ
Implijet e lec'h un anv-kadarn, da skouer:
- "Hemañ (gourel, unander)
- "Honnezh" (benel, unander)
[kemmañ] An niver hag ar jener
E brezhoneg e ne reer difoc'h ebet hervez ar jener evit a sell ouzh ar raganvioù diskouezañ liester ("ar re" + "-mañ"/"-se"/"-hont")), daoust ha ma vez tiforc'het gant ar raganvioù diskouezañ unander ("hennezh" ~ "honnezh"), ha gant al lostgerioù hag a dalvez da anvioù-gwan diskouezañ (anv + "-mañ"/"-se"/"-hont") ne diforc'het nag tre an niver nag etre ar jener.
E yezhoù all avat, evel ar galizeg, e implijer 15 stumm disheñvel dre diforc'hañ etre an anvioù-gwan diskouezañ hag ar raganvioù diskouezañ diouzh un tu hag ivez etre an niver (liester ebet evit ar raganvioù diskouezañ amresisaat) hag ar jener:
Derez |
Anv-gwan |
Anv-gwan |
||
Plaen |
este |
esta |
isto |
|
estes |
estas |
···· |
||
Tost |
SING. |
ese |
esa |
iso |
PL. |
eses |
esas |
···· |
|
Pell |
SING. |
aquel |
aquela |
aquilo |
PL. |
aqueles |
aquelas |
···· |
Diouzh an tu all, e spagnoleg doaust ha ma ne vez ket implijet stummoù ispisal evit ar raganvioù diskouezañ damresisaat e vez graet an diforc'h etre stumm ar raganvioù ha stumm an anvioù-gwan betek 24 stumm en holl, da skouer:
- Este hombre
- ("An den-mañ)
- Éste
- ("Hemañ")
[kemmañ] Derezioù
Kemmañ a ra a yezh da yaezh an niver a derezioù diforc'het gant ar gerioù diskouezañ, da lâret eo pellder diouzh an hini a zo o komz hag an hini emeur o komz outañ/i.
E yezhoù 'zo, en o zouez an alamaneg hag ar yezhoù skandinavek, n'eus diforc'h derez ebet ha ne vez implijet ur rummad gerioù diskouezañ nemetañ, da skouer:
- Un derez: Alamaneg
- Derez nemetañ
- Dieses Mädchen
- ("Ar plac'h-mañ/-se/-hont") den-mañ"
- Derez nemetañ
Mar bez ezhomm avat e c'hell bezañ spisaet resisoc'h daveennoù an anvioù-karadarn implijet gante seurt anavioù-gwan spisaat (implijet ivez dreze o-unan evel raganvioù spisaat a-henndall) dre ouzhpennañ ragverboù lec'hiañ, da skouer:
- Dieses Mädchen hier
- ("Ar plac'h-mañ/-se/-hont amañ = " Ar plac'h-mañ")
- Dieses Mädchen da
- ("Ar plac'h-mañ/-se/-hont aze = " Ar plac'h-se/-hont")
E meur a yezh, en o zouez ar galleg hag ar saozneg e vez graet un diforc'h etre daou derez, an derez tost (saoz. proximal) hag an derez pell (saoz. distal), da skouer:
- Daou derez: Saozneg
- Derez tost
- "An den-mañ"
- Derez pell
- "An den-se"
- Derez tost
Evel meur a yezh all avat, en o zouez ar spagnoleg, e vez graet an diforc'h e brezhoneg etre tri derez pellder. E spagnoleg e vezont merket gant anvioù-gwan keit ha ma vezont merket gant lostgerioù stag e brezhoneg:
- Tri Derez (lostgerioù: Brezhoneg
- Derez plaen
- "An den-mañ"
- Derez tost
- "An den-se"
- Derez pell
- "An den-hont"
- Derez plaen
- Tri Derez (anvioù-gwan): Spagnoleg
- Derez plaen
- ''Esta manzana
- ("An aval-mañ")
- Derez tost
- ''Esa manzana
- ("An aval-mañ")
- Derez pell
- Esa manzana
- ("An aval-mañ")
- Derez plaen
Gant yezhoù zo, e vez diforc'het pevar derez diheñvel, da skouer:
- Pevar Derez (anvioù-gwan): Samieg an norzh
- Derez plaen
- Dát biila
- ("Ar c'harr-tan-mañ"
- Derez tost
- Diet biila
- ("Ar c'harr-tan-se" - tost ouzhit)
- Derez pell
- Duot biila
- ("Ar c'harr-tan-se - pell-walc'h diouzimp hon-daou)
- Derez pellañ
- Dot biila
- ("Ar c'harr-tan-hont - pell-tre diouzimp hon-daou)
- Derez plaen
Diforc'hioù all a vez graet ivez gant meur a yezh nann-europek, da skouer ma vez kavet an daveenn uheloc'h pe izeloc'h evit an hini a zo o komz, hervez ma c'heller he gwelet pe get pe hervez ma reer dave d'un dra en e bezh pe a-dammoù. Brudet-meur eo an inuktitut dre ma vez graet meur a diforc'h gantañ.
[kemmañ] Deiktelezh divizel
Ouzhpenn ar fed ma talvez ar gerioù diskouezañ da lec'hiañ o daveennoù er gwirvoud fizikel e c'hellont talvezout ivez da elfennoù deiktel o liammoù elfennoù an diviz ouzh elfennoù divizel all, da skouer:
- "Berr eo ar frazenn-mañ"
- I said he was fat. He didn't like that
- ("Lâret a ris e oa tev. Ne blijas ket (se/an dra-se) dezhañ")
[kemmañ] Gwelet ivez
- Deiktelezh
- Raganv
- Anv-gwan