Afrodite

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Gwener Milo
Gwener Milo

Afrodite (Ἀφροδίτη}} / Aphrodítê) eo anv doueez ar c'hellid, ar garantez, ar plijadurezhioù, hag ar gened, en Hellaz kozh. Klotañ a rae gant an doueez fenikian Astarte.

Gant ar Romaned e veze graet Venus anezhi. Ken brudet eo deuet an anv- se da vezañ ma vez lakaet zoken war delwennoù hellazat, evel war anv Gwener Milo, a dlefe bezañ Afrodite Melos.

Div zremm he deus Afrodite rak bez ez eo war un dro:

  • doueez plijadur ar c'horf
  • doueez ar gened c'hlan .

An anv Ebrel, hini pevarvet miz an deiziadur gregorian, a vije deuet en enor dezhi e Roma gozh.




Taolenn

[kemmañ] Mojennoù

Div vojenn disheñvel zo diwar-benn he ganedigezh:

  • en Iliada (V, 370) ez eo, hervez Homeros, merc'h da Zeus ha da z-Dione (unan eus merc'hed Okean, mestrez Zeus) ;
  • en Teogonia (v. 190) hervez Hesiodos ha hervez ar vojenn vrudetañ, e voe ganet eus ar mor speriet gant kalc'h Ouranos, bet troc'het gant Kronos.

Kaset e voe gant an Avelioù betek Kitera hag alese da g-Kiprenez.

[kemmañ] He c'harantezioù

[kemmañ] E-touez an doueed

Dimezet e oa da Hefaistos, met karout a reas doueed all:

  • an doue Ares, a oa tad he merc'h Harmonia, ha Deimos ha Fobos. Pa glevas Hefaistos digant Helios (an heol, a wel pep tra eus lein an oabl) e kouske e wreg gant Ares, e lakas war gwele an daou garedig ur roued hud da dapout anezho. Pa voent tapet e c'halvas Zeus hag an doueed all da zont da welout an daou labous tapet en e roued war o gwele.

Diwar-se e voe milliget Helios gant Afrodite, hag e holl ziskennidi d'e heul, da lavarout eo Pasifae hag he merc'hed Ariadna ha Fedra; gwashaet e voe ar mallozh-se gant hini Poseidon a voe taolet war Minos, pried Pasifae ha tad da Aiadna ha Faedra;

  • an doue Hermes a zo tad Hermafrodit ;
  • an doue Dionysos, a zo tad
    • da b-Priap (a zo bet kontet da vezañ ivez mab da Zeus]], pe da Adonis)
    • ha da Hyménée, doue ar c'han-eured (kontet da vezañ ivez mab da unan eus Nav Merc'h an Awen, pe Muzezed ) ;

[kemmañ] E-touez an dud

Karout a reas ivez gwazed, harozed anezho:

  • Faeton, mab da Eos ha da Céphale, a zo lakaet ganti da ziwaller divarvel he neved, hag unan eus an daou zoue a ziwall red ar blanedenn a zou hec'h anv Gwener e latin;
  • Anchise, eus Troja, tad he mab Énée, a ziwallas hag a skoazellas da gas Pénatoù Troia betek Italia, kent dezhi kaout aotre da reiñ dezhañ an divarvelezh a-berzh Zeus (Ovidius, Metamorfozoù, XIV).
  • Adonis, ar bugel kaer ganet eus ar wezenn-vir, a voe troet e vamm Myrrha enni. Persefone a fellas dezhi kaout ar bugel, ma rankas Zeus rannaén amzer Adonis. Un drederenn eus ar bloavezh evit pep hini, dezhañ da zibab petra ober er peurrest, hag a dremene gant Afrodit atav, ken na voe gloazet gant ur pemoc'h gouez. Priap evit-doare a oa ganet diwar an darmpred-se, hag eveltañ an nimfenn Béroé, unan eus mestrezed diniver Dionysos (Nonnos Panopolis, Dionysiaques, divers chants).


Darn eus Ganedigezh Gwener, gant William Adolphe Bouguereau (1879)
Darn eus Ganedigezh Gwener, gant William Adolphe Bouguereau (1879)

[kemmañ] Eros

Eros hag e c'hevell Anteros a vez kontet da vezañ bugale dezhi, nemet hervez Hesiodes e oa Eros unan eus an doueed ha ne oant ket ganet, penegwir e oa deuet eus ar C'haos.

[kemmañ] Dialerez

Spouronus eo dial Afrodit. Evit mirout droug ouzh unan bennak n'eo het trec'h Hera dezhi: eben a vag gwarizi ouzh ar merc'hed arall, hi a sko gant ar re ne zoujont ket outi, n'he servijont ket evel a zo dleet, pe a nac'h he servij. Etre he daouarn n'eo ar merc'hed nemet binvioù da reiñ d'ar baotred.

  • dre warizi eo he deus kondaonet Eos (Gouloù an Deiz) da vezañ érotomane
  • evit kastizañ Hippolyte, mab Tezeus, ha ne zouj nemet ouzh Artemis, e laka karantez diroll da sevel e kreizon Fedra ;
  • war c'houlenn Poseidon, e lak c'hoant da sevel e Pasiphaé ;
  • rediañ a ra merc'hed roue Kiprenez da vont da c'histi peogwir e nac'hent hec'h enoriñ a zoare;
  • dre ar memes abeg end-eeun e taol ur c'hwezh fall-brein war merc'hed Lemnos, ken e spont ar baotred; d'une odeur effroyable qui fait fuir tous les hommes ;
  • klask a ra lakaat Psyché da vont e karantez gant un den fallakr war-bouez ur saezh tennet gant Eros, nemet hennezh ne sent ket outi hag ober a ra e soñj dimeziñ ganti.

Darn a vez diwallet ganti, ha ne garfent ket bezañ! Elena an hini a glemme abalamour ma veze gwarezet ganti : « Na dichañsus on-me, emezi dezhi, setu adarre ouzh ma c'hostez, leun a soñjoù treitour ! »


[kemmañ] Brezel Troia

Ar vojenn vrudetañ diwar-benn Afrodite eo hini abeg brezel Troia. Eris, a oa an doueez nemeti ha ne oa ket bet pedet da eured ar roue Peleus hag an nimfenn Tetis (Thetis), a daolas un aval-aour war daol ar banvez a oa skrivet warnañ « D'an hini gaerañ ».

Zeus refuse de choisir entre Héra, Athena et Aphrodite, les trois déesses qui, selon lui, méritent la pomme. Elles demandent à Pâris, prince de Troie, d'être le juge. Toutes les trois essaient de le soudoyer. Héra lui promet la puissance royale, Athéna, la gloire militaire, et Aphrodite, la plus belle femme du monde. Pâris choisit Aphrodite et demande en récompense Hélène de Troie, femme du roi grec Ménélas. L'enlèvement d'Hélène par Pâris provoque la guerre de Troie. Au cours de cette guerre, la déesse sera légèrement blessée par le héros grec Diomède en portant secours à son fils Énée.

[kemmañ] Lesanvioù Afrodite

  • Afrodite Ourania, rouanez an Neñvoù
  • AfroditePandemos, doueez ar bobl
  • Afrodite Kalipyga, revriet brav, pe klunet kaer.

[kemmañ] Taolennoù gant Afrodite (Gwener) warne

Livet stank eo bet Afrodite, dindan hec'h anv latin dreist-holl. Kavet e vo livadurioù anezhi er pennadoù:

[kemmañ] Liammoù diavaez

Commons
Dafar ouzhpenn a-fet an tem-mañ a vez kavet e-barzh Wiki Commons