Divroadeg iwerzhonad

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

[kemmañ] Iwerzhoniz o tivroañ e Breizh e 17vet kantved

An divraodeg iwerzhonad a grog e Breizh en 17vet kantved, pa zebark Oliver Cromwell e Dulenn evit sujetisiñ ar vro Iwerzhon dindan ar banniel Saoz. Kemeret e oant an douaroù evit reiñ anezhe d'ar Saozniz, Kalz a iwerzhoniz a oa deuet paour-tre gant an dra-se hag int a c'houzañvent gant an naonegezh.Neuze, kalz a dud a soñje da guitaat Iwerzhon evit an douar-bras. War-dro 35 000 e-pad ar 17vet kantved. Gant an niver-se, ret eo adlakaat 19 000 soudard Iwerzhonat a servij en armeoù ar vroioù all (katolik dre vras) ha 1 000 soudard Iwerzhonat dre vloaz e-pad an 18vet kantved.

[kemmañ] Anvioù gant orin iwerzhonat e Breizh

Ar roud eus an divroadeg iwerzhonad en deus adkavet e Breizh gant fichennoù marv, badeziant, aktoù sivil en tiez-kêr ha kumunioù disheñvel. Kavet e vez anvioù gouezeleg evel Ó Súilleabhain, [O suileva:n] e skritur fonetik skrivet dre ar Vretoned Souillevan (Mur), Soulvan (Noal-Pondi) hag anvioù all Suibhne deus kontelezh Cork ,su Iwerzhon, skrivet Sign e Sant-Wenn, Souhignie e Gemene. Tout an anvioù a veze diskrivet dre ar veleien Breizhat met gant ur mod brezhoneg dre-vras rak an Iwerzhoniz, a zo deuet er mare-se, a gomze iwerzhoneg. Adkavout a reer ivez an anv Mac Carty skrivet Carty, Cartier ha memes Carré. E-barzh Kaieroù bras Henbont ez eus anvioù e-giz Oridan pe Ohé, gant orin iwerzhonad. Un anv interestus zo Thomas de Voqueldafadri, marteze e vefe ur familh nobl eus kontelezh Laois. Kavout a reer un anv gwregel ivez, e-giz se e Loudieg / Lodaog, ur person en e treuzskrivadur Ny an Neisse er bloavezh 1638. O studiañ an anvioù iwerzhonad e ouzer war-dro 70% etreze zo deuet eus su an Iwerzhon, kontelezh K/Cork dre resis. Ul lodenn all eus Kerry, hag e kaver ivez anvioù eus Kreiz an Iwerzhon. An Iwerzhoniz pinvidik a yae e kerioù-porzh evel Sant Maloù ha Naoned met an tu-kreñv eus an divroadeg a chome e kreiz Breizh. Diwar 1690 e kave nebeutoc'h a nebeutañ anvioù iwerzhonad, pe dimezet o deus ar merc'hed ha kollet o deus o anv, pe soñjer an Iwerzhoned o deus enrollet en arme Jakez II a Vro-Saoz.

Pezh a zo iskis ez eo peurviañ an anvioù iwerzhonad ne skrivont nemet ur wezh.

Koulskoude chom a ra kalz labour evit kompren an divroadeg-se.


[kemmañ] Evit mont pelloc'h

  • Alain le Noac'h, Éamon Ó Ciosáin . Iwerzhoniz o tivroañ e Breizh (XVIIvet kantved) eus Kreiz-Breizh betek aber ar Blavezh, Em. Skol Uhel ar Vro , Du 2006, 86 p.


Keltia

Breizh | Iwerzhon | Kembre | Kernev-Veur | Enez-Vanav | Bro-Skos

Gwelout ivez : Ar Gelted - Ogham - Yezhoù keltiek