Broc'h
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
|
|||||
---|---|---|---|---|---|
![]() M. meles
|
|||||
Rummatadur klasel | |||||
Ren : | Loened | ||||
Skourrad : | Chordata | ||||
Kevrennad : | Vertebrata | ||||
Urzhiad : | Carnivora | ||||
Kerentiad : | Mustelidae | ||||
Genad : | Meles | ||||
Anv skiantel | |||||
Meles meles Linnaeus, 1758 |
|||||
|
Ar broc'h (Meles meles) a zo ul loen eus kerentiad ar Mustelidae a vez kavet en Europa, war-bouez norzh Skandinavia, Island, Korsika, Sardinia, Sikilia ha Kiprenez, hag e meur a zarn eus Azia. Stank e vez kavet e Breizh-Veur hag en Iwerzhon.
Kar eo d’ar gaerell ha d’an dourgi. Bez eo an ezel nemetañ eus ar genad Meles. Pemp isspesad zo :
- Meles meles meles (kornôg Europa)
- Meles meles marianensis (Spagn ha Portugal),
- Meles meles leptorynchus (Rusia)
- Meles meles leucurus (Sina ha Tibet)
- Meles meles anaguma (Japan).
Taolenn |
[kemmañ] Liv
Ar broc’h a c’hell tizhout war-dro 90 cm hed ha pouezañ war-dro 10 kg. Tevoc’h e c’hell bezañ avat : goañviñ a ra ar broc'hed ha debriñ a reont kalz kent ar goañv. N'eo ket ral kavout broc'hed a bouez tremen 30 kg e Rusia Ur blevad gris en deus, nemet war ar c'hof, zo du, ha war ar penn a zo gwenn gant div vandenn zu. Abalamour d’e vlev louet e vez lesanvet ar griz e brezhoneg.
Lesanvioù all en deus ivez, evel al louz (daoust ma n'eo ket ul loen lous, tamm ebet) pe ar bourbout.
[kemmañ] Doare bevañ
Hollzebrer ez eo ar broc'hed. Debriñ a reont buzhug dreist holl met gellout a reont debriñ anevaled bihan arall (amprevaned, raned, melc'hwed…) ha plantennoù (frouezh, gwrizioù, boued-touseg…). Er pradennoù hag er c'hoadegoù e plij dezho bevañ dreist-holl, rak aesoc'h e vez kavout buzhug eno. Ne blij ket dezho ar pradoù priellek dre ma ne c'hellfent ket kleuziañ enno. En-dro d’ar c'hêrioù e klaskont o boued el liorzhoù hag er podoù-lastez.
Un aneval-noz eo ar broc'h hag an darn vrasañ eus an deiz e chom en e zouarenn. Bras-kenañ e vez houmañ ha meur a doull, liammet gant ribouloù niverus, a ya d’hec’h ober. Eno e c’hell bevañ, forzh pegen yen pe domm e vefe an amzer.
Bevañ a reont e strolladoù a c'hell tizhout 12 ezel. Rannañ a reont un domani bevañ boutin etrezo. E pep strollad e vez ur c'houblad pennañ hag a vez alies an hini nemetañ o ouennañ. Ar parezed a c'hell mirout ar vioù frouezhusaet e diapaoz e-pad un amzer hir pe hiroc’h goude an embarañ, da c’hortoz ur c’houlz amzer tommoc’h. Etre 2 ha 5 menn a vez ganet goude bezañ douget 7 pe 8 sizhunvezh. 15 vloaz a c'hell ar broc’hed bevañ en natur ha betek 18 vloaz pa vezont en ur gaoued. An darn vrasañ anezho avat a varv abretoc'h.
[kemmañ] Levrlennadur
- Talabao, niv. 11, p. 17, An aotrou Broc'h
[kemmañ] Liammoù diavaez
- Ar broc'h war Lioncrusher (e saozneg)