Sea Empress (llong)
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Tancer olew oedd y Sea Empress. Aeth hi ar y creigiau ger Milffwrd ger Aberdaugleddau ar 15 Chwefror, 1996 pan roedd hi'n cludo olew crai i Gymru. Achosodd hynny gorlif olew ar arfordir Sir Benfro, llawer ohono mewn Parc Cenedlaethol. Yn ystod y trychineb hon rhyddhawyd tua 72,000 tunnell fetrig o olew crai ysgafn i'r môr a thua 250 tunnell fetrig o'r olew tanwydd trwm a defnyddwyd i yrru peiriant y llong. Cafodd y tancer ei thynnu i fewn i'r ddyfrffordd a chollodd hi tua 230 tunnell fetrig arall o olew yn y fan.
Ymgyrchwyd i leihau effeithiau'r gorlif olew trwy ddefnyddio gwasgarwyr a chwistrellwyd a rhyddhawyd ar yr olew o awyrennau, ymgyrch glanhau'r arfordir, rhaglen monitorio amgylcheddol a glanhau adar oeliog. Roedd Asiantaeth yr Amgylchedd yn gyfrifol am y gwaith clirio a roedd hi'n cydweithio ag Asiantaeth Gwylwyr y Glannau i ymchwilio i'r ddamwain a'i canlyniadau amgylcheddol.
[golygu] Effaith amgylcheddol
Doedd dim effaith mawr ar bysgod fel eogiaid neu brithyllod môr yr ardal a bu dim ond nifer fach o bysgod yn marw, ond bu llawer o folysgiaid dwygragenog fel cocos neu cyllyll môr yn ogystal a llygaid meheryn a sêr môr clustog yn farw o achos gewnwyn yr olew.
Cafodd tua 7,000 o adar oeliog (yn bennaf môr-hwyaid duon yr oedd yn gaeafu yn yr ardal, heligogod a gweilch y penwaig) eu glanhau, ond bu llawer ohonon yn farw o'r olew.
Doedd dim effaith ar mamaliaid yr ardal, e.e. ar forloi.
Roedd effaith y gorlif olew yn eithaf ysgafn gan nad oedd tymor bridio'r adar a'r mamaliaid wedi dechrau. Er wnaeth lawer o anifeiliaid bychain marw roedd anghydbwysedd mewn yr eco-systemau yr ardal am gyfnod, gan achosi rhywogaethau fel algae gwyrdd i gynnyddu.
[golygu] Canlyniadau economegol
Mae'r ardal Sir Benfro yn bwysig am ei borthladd mawr sydd yn borthladd olew ers y 1950au, ond mae amaethyddiaeth, pysgota masnachol a twristiaeth yn bwysig iawn i'r economi leol hefyd.
Doedd dim effaith ar amaethyddiaeth gan ni daeth y hydrocarbonau yr olew i'r tir fawr, a roedd pryderon ar gyfer yr effaith ar dwristiaeth gan fod olew ar y traethi ac yn ddrewllyd iawn. Fodd bynnag, glanhauwyd yr arfordir cyn i'r tymor twristiaeth dechrau tua Pasg, a felly nad oedd canlyniadau'r gorlif olew mor difrifol. Ond er fod ddim effaith sylweddol ar bysgod yr ardal daeth llai o dwristiaid i bysgota.