Yr Hengerdd
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Yr Hengerdd yw'r enw a roddir ar y canu cynharaf yn Gymraeg. Mae enwau'r beirdd cynharaf sy'n hysbys yn cynnwys Aneirin, Taliesin, Cian, Talhaearn ('Tad Awen') a Blwchfardd. Dim ond gwaith Aneirin a Thaliesin sydd ar glawr heddiw. Gelwir gwaith y beirdd hyn yn Hengerdd (mae rhai ysgolheigion yn arfer cynnwys rhan o Ganu'r Bwlch yn y dosbarth hwn yn ogystal). Dyma'r canu cynharaf yn Gymraeg sydd wedi goroesi.
Canai Aneirin a Thaliesin i arweinwyr y Brythoniaid yng Nghymru a'r Hen Ogledd yn y 6ed ganrif. Canu arwrol ydyw; cerddi sy'n dathlu bywyd a marwolaeth arwyr o ryfelwyr ac yn canu clodydd brenhinoedd hael fel Urien Rheged (prif noddwr Taliesin) a Mynyddog Mwynfawr (noddwr Aneirin). Mae gwreiddiau'r canu hwnnw'n hen iawn ac yn tarddu o gyfnod y Celtiaid. Er iddo addasu a newid gyda threigliad amser, parheai'r canu arwrol i fod yn elfen amlwg iawn yng ngwaith y beirdd Cymraeg hyd gyfnod Beirdd yr Uchelwyr.
Taflen Cynnwys |
[golygu] Canu Aneirin
-
- Prif erthyglau: Aneirin, Y Gododdin
[golygu] Canu Taliesin
-
- Prif erthyglau: Taliesin, Canu Taliesin
[golygu] Gweler hefyd
- Y Cynfeirdd
- Llyfr Aneirin
- Llyfr Taliesin
- Yr Hen Ogledd
[golygu] Llyfryddiaeth
- Rachel Bromwich a R. Brinley Jones (gol.), Astudiaethau ar yr Hengerdd (Caerdydd, 1978)
- Ifor Williams (gol.), Canu Aneirin (Caerdydd, 1938; argraffiad newydd 1961)
- Ifor Williams (gol.), Canu Taliesin (Caerdydd, 1960)
Eginyn erthygl sydd uchod. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.