Manaweg

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Manaweg (Yn Ghaelg, Yn Ghailck)
Siaredir yn: Ynys Manaw
Parth:
Siaradwyr iaith gyntaf: 46 (mewn addysg cyfrwng Manaweg)
1689 fel ail iaith (cyfrifiad 2001)
Safle yn ôl nifer siaradwyr: Not in top 100
Dosbarthiad genetig: Indo Ewropeaidd

 Celteg
  Ynysol
   Goideleg
    Manaweg

Statws swyddogol
Iaith swyddogol yn: Defnydd swyddogol o dro i dro yn y Tynwald.
Rheolir gan: Coonseil ny Gaelgey
Codau iaith
ISO 639-1 gv
ISO 639-2 glv
ISO 639-3 glv
Gweler hefyd: IaithRhestr ieithoedd


Iaith Geltaidd gynhenid Ynys Manaw yw Manaweg (Manaweg: Gaelg/Gailick). Mae'n perthyn yn agos i ieithoedd Celtaidd Iwerddon a'r Alban - Gwyddeleg a Gaeleg - fel rhan o'r is-deulu ieithyddol Celteg Q neu Goideleg (sydd gyda Brythoneg yn rhan o'r teulu mwy Celteg Ynysol.

Credir i'r iaith Fanaweg gael ei chyflwyno i'r ynys gan ymsefydlwyr o Wyddelod yn y 4edd ganrif OC neu'r 5fed (ymsefydlai llwythi eraill o Iwerddon mewn rhannau gorllewinol o Gymru a'r Alban yn yr un cyfnod). Mae milewniwm gyntaf ei bodolaeth yn dywyll. Does dim llenyddiaeth o'r cyfnod wedi goroesi ac rhaid dibynnu ar dystiolaeth enwau lleoedd a phersonol am ein gwybodaeth. Dim ond yn y 18fed ganrif a'r 19eg y daw'r dystiolaeth ysgrifenedig gyntaf i'r golwg (ac eithrio ambell arysgrifiad a chofnod byr) ar ffurf cyfieithiadau crefyddol, geiriaduron a gramdegau, yn ogystal â cherddi llafar a baledi â'i gwreiddiau yn yr 16eg ganrif efallai.

Daeth yr iaith i ben fel iaith gymunedol naturiol yn hanner cyntaf yr ugeinfed ganrif. Bu farw siaradwr cynhenid olaf y Fanaweg yn 1974, ond mae'r iaith wedi cael ychydig o adfywiad yn ddiweddar. Fe'i siaredir gan rai cannoedd o Fanawiaid - rhai sydd wedi dysgu'r iaith o ddiddordeb, a rhai o'u plant yn ogystal. Yn ôl cyfrifiad 2001 mae 1,689 yn gallu siarad, darllen ac ysgrifennu'r iaith.

[golygu] Llyfryddiaeth

  • G. Broderick, A Handbook of Late Spoken Manx. 3 cyfrol. (Llundain, 1984-86)

[golygu] Cysylltiadau allanol

Wikipedia
Argraffiad Manaweg Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd

[golygu] Gweler hefyd

  • Llenyddiaeth Fanaweg

   Eginyn erthygl sydd uchod. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.

Ieithoedd Celtaidd
Celteg
Brythoneg
(P-Celteg)
Goideleg
(Q-Celteg)
Llydaweg · Cernyweg · Cymraeg | Gwyddeleg · Manaweg · Gaeleg yr Alban
Gwelwch hefyd: Ieithyddiaeth · Y Celtiaid · Gwledydd Celtaidd