Tremeirchion
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Pentref yn Sir Ddinbych wrth odrau gorllewinol Bryniau Clwyd yw Tremeirchion. Fe'i lleolir tua 5 milltir i'r gogledd-ddwyrain o dref Dinbych a 4 milltir i'r de-ddwyrain o Lanelwy, ar lôn heb gategori rhwng Rhuallt yn y gogledd a Bodfari yn y de. Mae'n tua milltir a hanner o Afon Clwyd gyda golygfeydd braf dros rannau isaf Dyffryn Clwyd a bryniau Rhos.
Mae'r eglwys, Corpus Christi heddiw ond cyn hynny'n gysegredig i Sant Beuno yn ôl pob tebyg, yn hynafol ond wedi cael ei hatgyweirio sawl gwaith. Cedwir ynddi croes Geltaidd. Mae'r bedyddfaen yn dyddio o'r 14eg ganrif ac mae rhai o'r ffenstri lliw yn cynnwys gwydr o'r un cyfnod. Erys darnau o'r Ysgrîn ganolesol yno; mae'r rhan arall yng Ngholeg Beuno (isod). Claddwyd Hester Lynch Piozzi ('Mrs Thrale'), cyfeilles Dr Samuel Johnson, yn yr eglwys yn 1821. Roedd hi'n byw ym Mrynbella, yn y pentref.
I'r gogledd o'r pentref ceir Coleg Beuno Sant, a sefydlwyd gan y Jesiwtiad yn 1848. Yn ngardd y coleg saif croes gerfiedig sy'n dyddio o'r 14eg ganrif o leiaf ac a symudwyd yno o'r eglwys.
Ger y pentref ceir ogofâu calchfaen lle darganfuwyd offer cerrig Paleolithig, rhai ohonyn nhw'n dyddio o 36,000 o flynyddoedd CC. Gerllaw mae Ffynnon St Beuno (dim ar y map ordnans: grid SJ084724), sy'n byrlymu o garreg â siâp pen iddi.
Mae Clawdd Offa a'i lwybr yn pasio'n agos i'r pentref.
Trefi a phentrefi Sir Ddinbych |
Betws Gwerful Goch | Corwen | Dinbych | Llandegla-yn-Iâl | Llanelwy | Llanfair Dyffryn Clwyd | Llangollen | Melin y Wig | Nantglyn | Prestatyn | Rhuddlan | Rhuthun | Y Rhyl | Sodom | Tremeirchion |