Alpau

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Mont Blanc, mynydd uchaf yr Alpau.
Mont Blanc, mynydd uchaf yr Alpau.

Mae'r Alpau yn gadwyn o fynyddoedd yng nghanol Ewrop. Y mynydd uchaf yw Mont Blanc, sy'n 4,810 medr o uchder. Mae'r mynyddoedd uchaf yn Ffrainc, Y Swistir, Awstria a'r Eidal, ond mae rhannau is o'r Alpau hefyd yn Monaco, Slofenia, Yr Almaen a Liechtenstein.

Nid oes sicrwydd o ble daw y gair "Alpau". Gall fod o iaith Geltaidd, neu o'r gair Lladin albos (gwyn). Mae'r Alpau Gorllewinol yn dechrau gerllaw Môr y Canoldir ac yn ymestyn hyd y Valais. Mae'r Alpau Canol yn ymestyn o'r Valais hyd Grisons, a'r Alpau Dwyrieiniol ym ymestyn ymlaen o Grisons i'r dwyrain a'r de.

Mae'r Alpau yn eithriadol o boblogaidd gyda dringwyr. Efallai mai'r sialens enwocaf yn yr Alpau yw dringo wyneb gogleddol yr Eiger yn y Swistir.


[golygu] Mynyddoedd dros 4,000 medr

Map digidol o'r Alpau
Map digidol o'r Alpau

Mae mynyddoedd uchaf yr Alpau yn cyrraedd dros 4,000 medr o uchder:

  • Grisons:
    • Bernina 4,049
  • Yr Oberland:
    • Schreckhorn 4,078
    • Lauteraarhorn 4,042
    • Finsteraarhorn 4,273
    • Aletschhorn 4,195
    • Jungfrau 4,158
    • Mönch 4,099
    • Gross-Fiescherhorn 4,049
    • Hinter-Fiescherhorn 4,025
    • Gross-Grünhorn 4,044
  • Valais:
    • Lagginhorn 4,010
    • Weissmies 4,023
    • Lenzspitze 4,294
    • Nadelhorn 4,327
    • Hohberghorn 4,219
    • Durrenhorn 4,035
    • Dom 4,545
    • Taschhorn 4,490
    • Alphubel 4,206
    • Allalinhorn 4,027
    • Rimpfischhorn 4,199
    • Strahlhorn 4,190
    • Nordend 4,609
    • Dufourspitze 4,634
    • Grenzpifel 4,618
    • Zumsteinspitze 4,563
    • Signalkuppe 4,556
    • Parrotspitze 4,436
    • Ludwigshöhe 4,341
    • Schwarzhorn 4,322
    • Balmenhorn 4,167
    • Pirámide Vincent 4,215
    • Punta Giordani 4,046
    • Bischorn 4,153
    • Weisshorn 4,505
    • Zinalrothorn 4,221
    • Obergabelhorn 4,063
    • Dent Blanche 4,356
    • Liskamm 4,527
    • Naso 4,220
    • Felikhorn 4,174
    • Castor 4,228
    • Pollux 4,092
    • Breithorn 4,165
    • Roccia Nera 4,075
    • Matterhorn 4,478
    • Dent d’Herens 4,171
    • Combin de Tsesseta 4,141
    • Grand Combin 4,314
    • Combin de Valsorey 4,184
  • Ardal Mont Blanc
    • Aiguille Verte 4,122
    • Grande Rocheuse 4,102
    • Aiguille du Jardin 4,035
    • Les Droites 4,000
    • Les Grandes Jorasses 4,208
    • Pointe Whymper 4,184
    • Aiguille de Rochefort 4,001
    • Dome de Rochefort 4,015
    • Dent du Géant 4,013
    • Mont Blanco du Tacul 4,248
    • Mont Maudit 4,465
    • Mont Blanc 4,807
    • Aiguille de Bionnassay 4,052
    • Mont Brouillard 4,053
    • Aiguille Blanche 4,112
  • Alpau Graiaidd
    • Gran Paradiso 4,061
  • Los Ecrins
    • La Barra de los Ecrins 4,101