Rhestr llenorion Perseg hyd 1900

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Dyma restr anghyflawn, o reidrwydd, o lenorion yn yr iaith Berseg hyd tua'r flwyddyn 1900. Mae'n cynnwys awduron a beirdd nid yn unig o Bersia ei hun (Iran heddiw), ond hefyd Afghanistan, Tajikistan, Irac, Uzbekistan, Pakistan ac India yn ogystal. Rhoddir enwau'r awduron yn ôl trefn yr wyddor Rufeinig yn y cyfnodau hanesyddol isod. Mae rhai enwau'n digwydd mwy nag unwaith.

Taflen Cynnwys

[golygu] Cyn y goresgyniad Islamaidd

Collwyd llawer o lenyddiaeth Berseg hynafol yn ystod y goresgyniad. Mae gwaith yr awduron canlynol wedi goroesi.

  • Zarathustra (زرتشت), proffwyd Iranaidd ac awdur y Zend Avestan (Gathas) (tua 1200 CC efallai)
  • Mani (مانی), arweinydd crefyddol a sefydlydd Manichaeiaeth (tua OC 210-276)
  • An Shihkao, cyfieithydd o Parthia

[golygu] O'r goresgyniad Islamaidd hyd yr 8fed ganrif

Cyfrannai rhai dwsinau o awduron Iranaidd i lenyddiaeth Arabeg, Perseg, neu Pahlavi yn y cyfnod Umayyid. Er nad ydynt yn sefyll allan am eu cyfraniad i lenyddiaeth Berseg, mae eu henwau'n cynnwys:

  • Abdullah Ibn al-Muqaffa (ابن مقفع)
  • Bukhari (بخاری)
  • Sibawayh (سیبویه)
  • Dinawari (دینوری)
  • Baladhuri (بلاذری)
  • Naubakht (نوبخت)

[golygu] 9fed ganrif

  • Rudaki (رودکی)
  • Mansur Al-Hallaj (منصور حلاج)
  • Ibn Khafif (ابن خفیف)

[golygu] 10fed ganrif

  • Ferdowsi (فردوسی), bardd (925-1020)
  • Abusaeid Abolkheir (ابوسعید ابوالخیر)
  • Rudaki (رودکی)
  • Abu Mansur Daqiqi (ابومنصور دقیقی)
  • Mansur Al-Hallaj (منصور حلاج)
  • Abolfazl Beyhaghi (ابوالفضل بیهقی), hanesydd
  • Unsuri (عنصری)
  • Rabi'ah Quzdari (رابعه قزداری)
  • Asjadi (عسجدی)
  • Farrukhi Sistani (فرخی سیستانی)
  • Kisai Marvazi (کسائی مروزی)
  • Abu Shakur Balkhi (ابوشکور بلخی)
  • Ayyuqi (عیوقی)

[golygu] 11eg ganrif

  • Asad Gorgani
  • Asjadi
  • Ferdowsi, bardd (925-1020)
  • Omar Khayyam, bardd (1048-1131)
  • Hujviri (m.1073)
  • Abusaeid Abolkheir
  • Sanai Ghaznavi
  • Abdul Qadir Jilani
  • Manuchihri
  • Sanaayi
  • Abolfazl Beyhaghi, hanesydd
  • Naser Khosrow, teithiwr, awdur a bardd
  • Farrokhi sistani(فرخی سيستانی) , bardd
  • Baba Tahir Oryan
  • Rabi'ah Quzdari
  • Abu-al-faraj Runi
  • Awdur anhysbys Qabus nama
  • Nizam al-Mulk, awdur Siyasatnama
  • Mu'izzi
  • Azraqi
  • Masud Sa'd Salman
  • Uthman Mukhtari
  • Qatran Tabrizi
  • Mughatil ibn Bakri
  • Asadi Tusi
  • Nizami Arudhi Samarqandi
  • Imam Muhammad Ghazali

[golygu] 12fed ganrif

  • Adib Sabirادیب صابر
  • Am'aqعمعق بخارائی
  • Anvariانوری ابیوردی
  • Attar, bardd (c. 1130 - c. 1230)فریدالدین عطار نیشاپوری
  • Omar Khayyam, bardd (1048-1131)عمر خیام
  • Nezami, bardd (c. 1140 - c. 1120)نظامی
  • Saadi, bardd (1184-1283/1291?)سعدی
  • Sheikh Ruzbehan
  • Abdul Qadir Jilani
  • Khaqani Shirvaniخاقانی شروانی
  • Sanaayi
  • Muhammad Aufi
  • Falaki Shirvani
  • Hassan Ghaznavi, bardd
  • Sanai Ghaznavi, bardd
  • Mu'izzi
  • Uthman Mukhtari
  • Mahsati, bardd benywaidd مهستی
  • Rashid al-Din Muhammad al-Umari Vatvat
  • Nizami Arudhi Samarqandi

[golygu] 13eg ganrif

  • Attar, bardd (c. 1130 - c. 1230)
  • Jalal al-Din Muhammad Rumi ("Rumi"), bardd (1207-1273)
  • Saadi, bardd (1184-1283/1291?)
  • Rashid al-Din, (1247-1318)
  • Amir Khosravi Dehlavi
  • Shams e Tabrizi
  • Sheikh Ruzbehan
  • Zahed Gilani
  • Khwaju Kermani
  • Mahmud Shabistari
  • Najmeddin Razi
  • Muhammad Aufi
  • Qazi Beiza'i
  • Auhadi of Maragheh
  • Auhaduddin Kermani
  • Ghiyathu'd-Din
  • Ibn-i-Yamin
  • Ata al-Mulk Juvayni

[golygu] 14eg ganrif

  • Hafez, bardd (c. 1310-1325)
  • Rashid al-Din, (1247-1318)
  • Khosravi Dehlavi,(o India)
  • Shams e Tabrizi
  • Khwaju Kermani
  • Mahmud Shabistari
  • Obeid Zakani
  • Meulana Shahin Shirazi
  • Junayd Shirazi
  • Kamaal-al-din Esfehaani
  • Jamaal-al-din Esfehaani
  • Auhadi of Maragheh
  • Ghiyathu'd-Din

[golygu] 15fed ganrif

[golygu] 16eg ganrif

  • Vahshi Bafghi

[golygu] 17eg ganrif

  • Abul Ma'āni Abdul Qader Bedil (16421720)
  • Zeb-un-Nissa Makhfi (1637 - 1702)

[golygu] 18fed ganrif

  • Hazin Lahiji (حزین لاهیجی)
  • Hatef Esfehani, bardd (هاتف اصفهانی)
  • Ahmad Shah Abdali (c.1723-1773)

[golygu] 19eg ganrif

  • Adib-ol-mamalek-e Farahani
  • Muhammad Iqbal Lahoori, o Pakistan
  • Mohammad-Taghi Bahar
  • Iraj Mirza
  • Farrokhi Yazdi
  • Mirzadeh Eshghi
  • Aref Qazvini
  • Ali Akbar Dehkhoda, ieithydd a newyddiadurwr
  • Hassan Roshdie
  • Reza Gholi Khan Hedayat, bardd a hanesydd
  • Ebrahim Poordavood, ysgolhaig, arbenigwr yn yr Avesta
  • Táhirih Qorrat Al-'Ayn, bardd Bahá'í, athronydd a diwinydd