Cerddoriaeth roc
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
- Gweler hefyd: Cerddoriaeth boblogaidd a Rhythm a blws
Taflen Cynnwys |
[golygu] Roc a rôl
Math o gerddoriaeth ddawns yw roc a rôl, ond mae roc a rôl yn goglygu diwylliant gyfan hefyd.
Yn 1951 fe ddefnyddiodd y D.J. Alan Freed yr ymadrodd "rock and roll" i ddisgrifio caneuon rhythm a blws roedd e'n chwarae ar ei orsaf radio yn Cleveland, Ohio.

Bill Haley sy'n cael y glod am ddyfeisio roc a rôl ond roedd y math hwn o gerddoriaeth yn datblygu'n barod, cymysgedd o rhythm a blws, jazz, boogie-woogie a chanu gwlad oedd e. Mae hi'n debyg iawn mai "Rocket 88" (1951) gan Ike Turner (dan yr enw "Jackie Brenston and the Delta Cats") oedd y gân roc a rôl gyntaf. Fe recordiodd Bill Haley fersiwn o'r gân hon hefyd yn 1951.
[golygu] Y gerddoriaeth
Mae gan roc a rôl bedwar curiad i'r bar ac mae'r acen ar yr ail a'r bedwaredd guriad yn hytrach nag ar y curiad cyntaf.
Roedd gan fandiau roc a rôl gwreiddiol ganwr a band i gyfeilio. Mae gitâr drydan, bas a drymau yn anghenreidiol. Mae e'n ddewisiad hefyd i gael allweddell a sacsoffon. Gan mai cerddoriaeth ddawns yw roc a rôl, fe fydd y drymau a'r bas yn cadw rhythm caled a chryf tra fydd y canwr yn cyflenwi'r alaw a'r offerynnau eraill yn llenwi mewn. Mae dulliau chwarae roc a rôl yn debyg i ddulliau chwarae'r blws.
Patrymau sylfaenol cân roc a rôl yw tri phennill o ddeuddeg bar, a deuddeg bar offerynnol rhwng yr ail bennill a'r pennill olaf, neu pedwar pennill ac alaw wahannol i'r trydydd pennill. Gellir goleddfu'r patrymau hyn yn bellach.
[golygu] Y Diwilliant
Mae delwedd a diwydiant wedi datblygu o gwmpas y gerddoriaeth; yn anad dim, delwedd y pethau a oedd yn gyfoesol a roc a rôl cynnar (1951 - 1963), fel y gitâr drydan, y juke-box, recordiau 45 tro, dawnsio'r jive, tafarnau coffi a cheir clasur.
Mae roc a rôl hefyd yn golygu'r math o fywyd sy'n cael ei gysylltu gyda band teithiol sy'n cynnal cyngherddau unnos, aros mewn gwestai a theithio gyda'u offerynnau.
[golygu] Rocabili
Rockabilly oedd ymdoddiad o'r blws a boogie-woogie yn cael ei berfformio gan Americanwyr gwynion fel Buddy Holly, Eddie Cochran, Gene Vincent, The Everley Brothers, Carl Perkins, Jerry Lee Lewis, Roy Orbison, Wanda Jackson a Brenda Lee. Mae e'n swnio rhyw hanner ffordd rhwng roc a rôl a chanu gwlad. Mae Elvis Presley hefyd yn cael ei ystyried fel canwr rocabili.
[golygu] Roc
Disgynnydd union o roc a rôl ydy roc. "The Byrds" (ffurfiwyd 1964 yn Los Angeles) sy'n cael y glod am fod y band roc gyntaf. Roedd adfywiad caneuon gwerin yn y 1960au ac roedd y Byrds yn gosod rhythmau roc a rôl i ganeuon gwerin, (yn enwedig caneuon Bob Dylan) i greu folk rock, country rock a rock. Yn eu caneuon roedd y drymau yn cadw rhythm galed cyson. Roedden nhw'n cyfeilio gyda gitâr deuddeg tant ac aelodau'r band yn canu mewn cytgord. Doedd hwn ddim yn beth hollol newydd. Roedd y Beatles yn ddylanwad mawr arnynt. Roedd y Beatles yn canu fel grŵp yn hytrach na chael canwr a band i gyfeilio.
[golygu] Roc galed
(Hard rock)
Yn y 1960au roedd "twang" caneuon gwlad a gafwyd yn arddull roc a rôl America wedi colli ei apél ym Mhrydain. Roedd grŵpiau Prydeinig, yn bennaf The Who (ffurfiwyd 1964) wedi cael eu dylanwadu mwy gan y blws ac roeddyn nhw'n chwarae roc galetach na'r pop/roc a ddaeth gynt.
Mae gan roc galed llawer o offerynnyddion gallus.
Mae Joan Jett and the Blackhearts (band roc galed o America; ffurfiwyd 1979) yn cael ei ystyried fel y band olaf i chwarae roc a rôl gwirioneddol. Fe fydd bandiau mwy diweddar yn chwarae ffurfiau disgynnyddol, hynny yw; metel trwm, roc flaengar, ac yn y blaen.
[golygu] Y supergroup
Fe wnaeth roc ddatblygu'n bellach yn 1966 pan ffurfiodd Eric Clapton, Jack Bruce a Ginger Baker y grŵp "Cream". Hwn oedd y supergroup gyntaf, hynny yw; grŵp o aelodau mwyaf gallus bandiau eraill. Cyn hynny doedd roc ddim ond yn cael ei ystyried fel canigion ac mai cerddoriaeth glasurol oedd cerddoriaeth "iawn", ond fe newidiodd Cream y drefn wrth osod cerddoriaeth roc i'r blaen. Doedd dim diddordeb ganddyn nhw gael record yn y top 10. Doedd eu cynulleidfaoedd ddim yn llawn o ferched ifanc yn ysgrechian. Roeddyn nhw'n mynd yna i wrando ar y gerddoriaeth.
[golygu] Mathau o gerddoriaeth roc
- Bubble gum
- Caneuon syrffio
- Glam roc
- Punk
- R&B
- Roc a rôl
- Roc flaengar
- Roc galed
- Rockabilly
- Rocksteady
- Roc werin