Գեղարդի վանք
From Wikipedia
Վանքի հիմնադրման ճշգրիտ ժամանակը հայտնի չե: Հայ մատենագրության մեջ պահպանված ավանդության համաձայն, այն հիմնադրվել է քրիստոնեությունը Հայաստանում պետական կրոն հռչակվելու սկզբնական շրջանում` առնավազն 4-րդ դարի կեսերից, ինչպես և 8-րդ դարից: Առավել ստույգ տեղեկություններ հաղորդում է Հովհաննես կաթողիկոսի պատմագիրը (9 - 10-րդ դդ.): 10-րդ դարի առաջին քարորդում պատմիչը՝ արաբների հալածանքից խույս տալու նկատառումով, Դվինից գալիս է Գեղարդ (Այրիվանք) և այդտեղից անցնում Սևանա կղզին: Արաբական մի գունդ, հետապնդելով նրան, հարձակվում է Այրիվանքի վրա, կոտորում միաբաններին, ավերում վանքի կառուցվածքները և կողոպտում հարստությունը:
Ամենահին հուշարձանը վանքի պարսպապատերից դուրս արևմտյան կողմում գտնվող կիսով չափ ժայռակոփ փոքրիկ մատուռն է, որի պատի վրա փորագրված են նվիրաբերական մի քանի արձանագրություններ, այդ թվում նաև 12-րդ դարի (1177, 1181 թթ.):