County Cork
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
County Cork Contae Chorcaí
|
|
---|---|
Mynd:CorkCountycrest.png | |
Kort | |
![]() |
|
Flatarmál: | 7,457 km² |
Höfuðstaður sýslu: | Cork |
Kóði: | C (CK tillaga) |
Íbúafjöldi: | 447,829 (2002) |
Hérað: | Munster |
Cork-sýsla (Írska: Contae Chorcaí, enska: County Cork) er suðvestasta og stærsta sýsla Írlands, staðsett í Munster-héraði. Oft er hún kölluð „sýsla uppreisnarsegganna“ (e. “The Rebel County”), en hún hlýtur nafn sitt af því að hún tók afstöðu gegn Breska heimsveldinu í flestum deilum sem komu upp. Cork er þekkt fyrir Blarney-steininn og bæinn Cobh (áður Queenstown), síðasta viðkomustað Titanic og höfnin sem um eina milljón írskra vesturfara fóru frá á leið til Bandaríkjanna, Ástralíu, Nýja Sjálands, Kanada eða Suður-Afríku. Höfuðstaður sýslunar er samnefnd, Cork, og hún er nærststærsta borg írska lýðveldisins og höfuðstaður héraðsins Munster. Nafnið Chorcaí, eða Corcaigh, merkir mýri, en borgin Cork er byggð á miklu mýrarsvæði nálægt ánni Lee.
Áður fyrr var Cork-sýslu skipt í tvennt, en hinn hlutinn, sem vestari var, hét Desmond-sýsla.
[breyta] Tungumál
Í Cork-sýslu eru tvö Gaeltacht svæði, þ.e. svæði þar sem írska er töluð sem aðalmál. Þau heita Múscraí (Muskerry), í norðurhluta sýslunar, og Oileán Chléire (Cape Clear), eyja í vesturhluta sýslunar sem ferja gengur til.
Mjög sérstæð málýska af írsku er töluð í Cork, kölluð Munster-írska. Hún er frábrugðin þeirri írsku sem töluð er í Connacht og Ulster bæði í framburði, hljóðkerfi og orðaforða. Dæmi:
- in aon chur (aðrar málýskur: ar chor ar bith; merkir „hverju sem því líður“)
- fé (aðrar málýskur: faoi; merkir „undir“)
- Gaelainn (aðrar málýskur: Gaeilge; merkir „írska“ (tungumálið))
- ná (aðrar málýskur: nach; merkir „[það er] ekki“)
![]() |
Sýslur á Írlandi | ![]() |
|
---|---|---|---|
Connacht: Galway (~borg) | Leitrim | Mayo | Roscommon | Sligo | |||
Munster: Clare | Cork (~borg) | Kerry | Limerick (~borg) | Tipperary (North~; South~) | Waterford (~borg) | |||
Leinster: Carlow | Dublin (~borg; Dun Laoghaire-Rathdown; Fingal; Suður~) | Kildare | Kilkenny | Laois | Longford | Louth | Meath | Offaly | Westmeath | Wexford | Wicklow | |||
Ulster: Antrim * | Armagh * | Cavan | Donegal | Down * | Fermanagh * | Londonderry * | Monaghan | Tyrone * | |||
* gefur til kynna sýslur á Norður Írlandi, aðrar eru í Írska lýðveldinu; skáletrun gefur til kynna sýslur án stjórnsýslueiningar; (Svigar) gefa til kynna óhefðbundnar sýslur. |