სამოქალაქო საქმის განხილვა პირველი ინსტანციით

ვიკიპედიიდან

პირველი ინსტანციის სასამართლოში სამოქალაქო საქმე აღიძვრება მოსარჩელის მიერ სარჩელის ან განცხადების შეტანით. ამის შემდეგ იწყება სასამართლო წარმოება, რომელიც შემდეგი სტადიებისგან შედგება:

  • საქმის მიღება წარმოებაში
  • საქმის მომზადება არსებითი განხლვისათვის
  • საქმის არსებითი განხილვა და გადაწყვეტილების გამოტანა

სექციების სია

[რედაქტირება] საქმის მიღება წარმოებაში

საქმის აღძვრიდან 5 დღის განმავლობაში მოსამართლე იხილავს შემოსულ სარჩელს ან განცხადებას, რათა დაადგინოს, ექვემდებარება თუ არა ეს საქმე სასამართლოს განხილვას საერთოდ (უწყებრივი ქვემდებარეობა) და კერძოდ ამ კონკრეტული სასამართლოს განხილვას (ტერიტორიული ქვემდებარეობა), უკვე ხომ არ განხილულა ან იხილება იგივე საქმე სასამართლოში, უფლებამოსილი და ქმედუნარიანი პირის მიერ არის თუ არა შეტანილი სარჩელი, სრულად არის თუ არა იგი შევსებული, ახლავს თუ არა ყველა საჭირო საბუთი, გადახდილია თუ არა სახელმწიფო ბაჟი. ამ გარემოებათა განხილვის შედეგად მოსამართლე იღებს განჩინებას საქმის წარმოებაში მიღების ან არმიღების შესახებ. თუ მოსამართლე აღმოაჩენს რაიმე ხარვეზს, რომლის გამოსწორება შესაძლებელია, იგი მიუთითებს ამაზე მოსარჩელეს და დაუნიშნავს ვადას ხარვეზის გამოსასწორებლად. თუ ხარვეზი დანიშნულ ვადაში არ გამოსწორდა, საქმე წარმოებაში არ მიიღება.

თუ მოსამართლემ 5 დღის ვადაში არ გამოიტანა განჩინება სამის წარმოებაში მიღების ან არმიღების შესახებ, საქმე წარმოებაში მიღებულად ითვლება. თუმცა სასამართლოს მიერ საქმის წარმოებაში მიღება ჯერ კიდევ არ ნიშნავს, რომ სასამართლო მას არსებითად განიხილავს. შესაბამისი პირობების დადგომის შემთხვევაში სასამართლო შეუძლია:

  • დატოვოს საქმე განუხილველად
  • შეწყვიტოს საქმე გადაწყვეტილების გამოტანის გარეშე

ერთი სასამართლოს მიერ წარმოებაში მიღებული საქმის სხვა სასამართლოში აღძვრა შეუძლებელია.

[რედაქტირება] საქმის მომზადება

[რედაქტირება] საქმის განხილვა

საქმის არსებითად განხილვა ხდება სასამართლოს მთავარ სხდომაზე.

[რედაქტირება] მხარის გამოუცხადებლობა მთავარ სხდომაზე

სადავო სამოქალაქო საქმის არსებითი განხილვა ორივე მხარის მონაწლეობის გარეშე არ ხდება. ამიტომ, თუ სასამართლოს მთავარ სხდომაზე მხარეები არ გამოცხადდებიან, სასამართლო საქმეს არ განიხილავს (ანუ დატოვებს განუხილველად). თუ გამოცხადდა მხოლოდ ერთ–ერთი მხარე, მას შეუძლია მოითხოვოს დაუსწრებელი სასამართლო გადაწყვეტილების მიღება თავის სასარგებლოდ.

მოსარჩელის გამოუცხადებლობის შემთხვევაში მოპასუხეს აგრეთვე შეუძლია მოითხოვოს სხდომის გადადება. თუმცა, თუ მოსარჩელე შემდეგ სხდომაზეც არ გამოცხადდა, მიიღება დაუსწრებელი გადაწყვეტილება მის წინააღმდეგ.

[რედაქტირება] საქმის დასრულება

სასამართლოში სამოქალაქო საქმის წარმოება შემდეგი შედეგით შეიძლება დასრულდეს:

  • სასამართლო შეწყვეტს საქმეს;
  • სასამართლო დატოვებს საქმეს განუხილველად;
  • სასამართლო განიხილავს საქმეს და გამოიტანს გადაწყვეტილებას;

[რედაქტირება] სამოქალაქო საქმის შეწყვეტა

სამოქალაქო საქმე სასამართლოში შეიძლება გადაწყვეტილების გამოტანამდე შეწყდეს. ეს შეიძლება მოხდეს მხარეთა ინიციატივით (მხარეები მორიგდნენ ან მოსარჩელემ უარი თქვა სარჩელზე), მხარეთა მიზეზით (მხარე გარდაიცვალა და უფლებამონაცვლეობა არ მოხდა), ან იმის გამო, რომ გაირკვა გარემოებები, რომელთა გამო საქმე სასამართლოს წარმოებაში საერთოდ არ უნდა მიეღო (საქმე არ ექვემდებარება სასამართლო განხილვას, საქმე უკვე განხილულია სასამართლოს მიერ და მიღებულია და ძალაში შესულია გადაწყვეტილება, ან საქმე შეწყვეტილია, ან მხარეებს დადებული აქვთ ხელშეკრულება დავის კერძო არბიტრაჟისათვის გადაცემის შესახებ)

საქმის შეწყვეტა სასამართლოში ხდება სასამართლო განჩინებით საქმის წარმოების შეწყვეტის შესახებ. შეწყვეტის შემდეგ იგივე საქმეს სასამართლო წარმოებაში აღარ მიიღებს.

[რედაქტირება] საქმის განუხილველად დატოვება

წარმოებაში მიღებული სამოქალაქო საქმე სასამართლოს შეუძლია განუხილველად დატოვოს. ეს შეიძლება მოხდეს მხარეთა ინიციატივით (მოსარჩელემ გამოიხმო სარჩელი), მხარეთა მიზეზით (ერთ–ერთი ან ორივე მხარე არ გამოცხადდა სასამართლოს მთავარ სხდომაზე), ან ისეთი გარემოებების აღმოჩენის გამო, რომელთა მიზეზით საქმე წარმოებაში მიღებული არ უნდა ყოფილიყო (იგივე საქმე უკვე იხილება სასამართლოში, სარჩელი შეიტანა არაუფლებამოსილმა ან არაქმედუნარიანმა პირმა). ფორმალურად, საქმის განუხილველად დატოვება ხორციელდება სასამართლოს მიერ „საქმის განუხილველად დატოვების შესახებ“განჩინების გამოტანით. განუხილველად დატოვებული საქმე მხარეებს შეუძლიათ ხელახლა აღძრან სასამართლოში.