ინგუშეთი
ვიკიპედიიდან
ინგუშეთის რესპუბლიკა (რუს.: Респу́блика Ингуше́тия; ინგუშ.: ГIалгIай Мохк) რუსეთის ფედერალური სუბიექტია (რესპუბლიკა) ჩრდილო კავკასიაში.
[რედაქტირება] ისტორია
ინგუშეთი რუსეთის ნაწილია 1810 წლიდან. 1921-24 წლებში ის საბჭოთა მთიანი რესპუბლიკის ნაწილია, რომელიც კავკასიაში დაარსდა. ინგუშთა ავტონომიური ობლასტი 1924 წელს შეიქმნა. 1934-1992 წლებში ის მეზობელ ჩეჩნეთს შეუერთეს ჩეჩენო-ინგუშეთის ავტონომიურ საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში, მეორე მსოფლიო ომის დროს მცირე პერიოდის გარდა.
მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ სტალინმა ინგუშებს ნაცისტებთან თანამშრომლობა დააბრალა და მთელი მოსახლეობა ცენტრალურ აზიაში გადაასახლა. მათი ავტონომიური რესპუბლიკა გაუქმდა და პრიგოროდნი რაიონი მეზობელ ოსეთს მიუერთდა. 1950-იან წლებში ინგუშებს ამნისტია გამოუცხადეს და დაბრუნების უფლება მისცეს, თუმცა პრიგოროდნი რაიონი ისევ ოსეთის ნაწილად რჩებოდა და იქ გადმოსახლებული ოსები დაბრუნება-მოწადინებულ ინგუშებს ალმაცერად უყურებდნენ.
დაძაბულობა კონფლიქტში გადაიზარდა საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ; ჩრდილო კავკასია პირველი იყო სადაც მწვავე ინტერეთნიკური კონფლიქტები წამოიწყო რუსეთის ფედერაციაში. 1992 წლის ოქტომბრის ბოლოს ათობით ათასი ინგუში აიძულეს საკუთარი სახლებიდან აყრილიყვნენ პრიგოროდნი რაიონიდან, ერთ დღეში, მას შემდეგ რაც არაკონტროლირებადი ინგუშთა არაფორმალური შეიარაღებული დაჯგუფება ნაზრანიდან ოსეთის ტერიტორიაზე აგრესიულ თავდასხმას ახორციელებს.
მას შემდეგ ლტოლვილთა განსახლება მწვავე პრობლემად აწევს ინგუშეთის მთავრობას, რომელსაც კიდევ უფრო ამწვავებს უკიდურესად მაღალი (50%) უმუშევრობა, ეკოლოგიური კრიზისი, რუსეთის ჯარების მაღალი კონცენტრაცია მეზობელ ჩეჩნეთში მიმდინარე ომის გამო და ყოველივე ამას დამატებული მეზობელი რაიონებიდან შემოხიზნული ჩეჩენი ლტოლვილები. ოსეთთან ლტოლვილების დაბრუნების საკითზე რაიმე მნიშვნელოვანი შეთანხმების მიღწევა ჯერჯერობით ვერ მოხერხდა.
2002 წელს დედაქალაქი ნაზრანიდან მაგასში გადაიტანეს.
2004 წლის ივნისში შეიარაღებული დაჯგუფების 570 წევრი შეიჭრა ინგუშეთში და ნაზრანის აღება მოინდომა, შედეგად მოკლულ იქნა 90-მდე მოქალაქე. რუსეთმა თავდახმის ორგანიზაციაში ჩეჩენთა სამხედრო ლიდერი შამილ ბასაევი დაადანაშაულა.
2004 წლის სექტემბერში 32 შეიარაღებული ადამიანი ესხმის თავს ბესლანის #1 საშუალო სკოლას, იყვანს რა 1100-ზე მეტ მძევალს (რომელთა შორის უმრავლესობას ბავშვები და ქალები შეადგენდა). რუსეთის შინაგანი ჯარების მიერ განხორციელებული საპასუხო ოპერაციის შედეგად 330 უდანაშაულო ადამიანი დაიღუპა.
![]() |
ეს არის სტატიის ესკიზი. თქვენ შეგიძლიათ დაეხმაროთ ვიკიპედიას და შეავსოთ იგი. |