ბელგია
ვიკიპედიიდან
|
|||||
დევიზი: ძალა ერთობაშია (ნიდ. Eendracht maakt macht; ფრანგ. L'union fait la force; გერმ. Einigkeit gibt Starke) |
|||||
სახელმწიფო ენა | ნიდერლანდული, ფრანგული, გერმანული | ||||
დედაქალაქი | ბრიუსელი | ||||
მეფე | ალბერტ II | ||||
პრემიერ-მინისტრი | გი ვერჰოფსტადტი | ||||
ფართობი - ხმელეთი - 6,2% ზღვა |
სიდიდით 136-ე 30,510 კვ.კმ -- |
||||
მოსახლეობა - რაოდენობა - სიმჭიდროვე |
სიდიდით 77-ე 10,309,000 338/km² |
||||
ვალუტა | ევრო (EUR) | ||||
დროის ზონა | დზკ +1 (ზდ +2) | ||||
სახელმწიფო ჰიმნი | Brabanconne | ||||
ინტერნეტის დომენი | .be | ||||
სატელეფონო კოდი | 32 |
სექციების სია |
[რედაქტირება] სახელწოდება
- ოფიციალური: ქართულად - ბელგიის სამეფო; ფრანგულად - Royaume de Belgique; ნიდერლანდულად - Koninkrijk Belgie.
- ეტიმოლოგია - სახელწოდება მომდინარეობს ბელგების კელტური ტომებისაგან.
- ქვეყნის კოდი - BE.
[რედაქტირება] გეოგრაფია
ქვეყანა დასავლეთ ევროპაში, ევროკავშირის წევრი. მოსაზღვრე ქვეყნებია: ნიდერლანდი, გერმანია, ლუქსემბურგი, საფრანგეთი
- ფართობი - 30.510 კვ.კმ.
- ბუნება: უმაღ. მწვერვალი - ბოტრანჟი 694 მ; მდინარეები (კმ) - შელდა 207 (ბელგიაში, სულ 370), მეზი 183 (ბელგიაში, სულ 933); უდ. ტბა - ვალკური; კლიმატი - ოკეანური.
- ბუნებრივი რესურსები - ქვანახშირი, ბუნებრივი აირი.
[რედაქტირება] სახელმწიფო
- პოლიტიკური სისტემა - კონსტიტუციური მონარქიის ქვეშ მყოფი ფედერალური საპარლამენტო დემოკრატია.
- სახელმწიფოს მეთაური - სამეფოს მმართველია საქს-კობურგ-გოთას დინასტია. ბელგიის მეფეები: 1831 - ლეოპოლდ I, 1865 - ლეოპოლდ II, 1900 - ალბერტ I, 1934 - ლეოპოლდ III, 1951 - ბოდუენ I, 1993 წლიდან - ალბერტ II (ALBERT II).
- მთავრობის მეთაური - პრემიერ-მინისტრი (Guy Verhofstadt, 1999).
- საკანონმდებლო ორგანო - ორპალატიანი პარლამენტი, შედგება წარმომადგენელთა პალატისა (150 წევრი) და სენატისაგან (71 წევრი).
- ადმინისტრაციული დაყოფა. 1989 წლიდან ქვეყანა ფედერაციულ სახელმწიფოდ გარდაიქმნა, რომელიც 3 სუბიექტისაგან (ფრ. regions, ნიდ. gewesten) შედგება: ბრიუსელი, ვალონია და ფლანდრია. რეგიონები თავის მხრივ პროვინციებად (ფრ. province, ნიდ. provincie) იყოფიან.
[რედაქტირება] დემოგრაფია
- მოსახლეობა - 10,3 მლნ (2003), მათ შორის 58% ფლანდრიელები, 31% ვალონები.
- ენები - ფრანგული (40%, ვალონური დიალექტი) და ნიდერლანდული (60%, ფლამანდური დიალექტი). მოსახლეობის 11% ორენოვანია.
- რელიგია - კათოლიციზმი (75%), პროტესტანტიზმი 20%.
- ქალაქები (ათ.) - ბრიუსელი (981, აგლომ. - 1,750), ანტვერპენი (450, აგლომ. - 952), გენტი (222), შარლერუა (201), ლიეჟი (184), ბრიუგე (115).
[რედაქტირება] ეკონომიკა
ბელგია მაღალგანვითარებული ინდუსტრიული ქვეყანაა, ე.ე.პ. მოცულობით (272 მლრდ $) მსოფლიოში მე-20 ადგილი უკავია.
- ე.ე.პ. სტრუქტურა (%) - სოფლის მეურნეობა - 1, მრეწველობა - 26, მომსახურება - 73;
- ე.ე.პ. (1 სულზე) - 26.730 $.
- უდიდესი კომპანიები - სოსიეტე ჟენერალი, ბრიუსელ-ლამბერი, კობერა, ელექტრორაი, ბელგაკომი, ფორტისი, ინტერბრიუ.
- ექსპორტი - რკინა, ფოლადი, საფეიქრო ნაწარმი, ნავთობქიმიკატები, პლასტმასა.
- ბიუჯეტი - 113,400 მლნ $.
- ვალუტა - ევრო (EUR); 2002 წლამდე ბელგიური ფრანკი.
[რედაქტირება] ისტორია
ბელგიის სამეფო დამოუკიდებელი გახდა 1830 წელს. მსოფლიო ომების დროს იყო გერმანიის აგრესიის ობიექტი. 1945 წლიდან ევროპული თანამშრომლობის (ბენილუქსი, ევროპის საბჭო, ნატო, ევროპის კავშირი) ცენტრია. 1980 წელს - შეიქმნა მმართველობის რეგიონული სტრუქტურები ფლანდრიის, ვალონიისა და ბრიუსელისათვის. 1992 წელს გამოცხადდა, რომ შემოღებული იქნებოდა ფედერაციული სისტემა. 1994 წელს მიღებულ იქნა ახალი კონსტიტუცია.
[რედაქტირება] მემკვიდრეობა
- ბრიუსელი — ცენტრალური მოედნის გოტიკური არქიტექტურა, სამეფო სასახლე (XV ს.), ქალაქგარეთ მდებარეობს ვატერლოოს ბრძოლის მემორიალი;
- ანტვერპენი - ბელგიის სამეფო მუზეუმი მსოფლიოში საუკეთესო რუბენსის ნახატების კოლექციით; ძველი ქალაქის ანსამბლი, «ალმასის კვარტალი», ტაძარი (XIV ს.);
- ბრიუგე - შუასაუკუნეების არქიტექტურის ქალაქი-მუზეუმი;
- ლიეჟი - წმ. პავლეს ეკლესია (X ს.).
[რედაქტირება] ცნობილი ბელგიელები
- მწერლები - მორის მეტერლინკი, შარლ დე კოსტერი, ჟორჟ სიმენონი, ემილ ვერჰარნი;
- მხატვრები - პიტერ ბრეიგელი, რუბენსი, ანტონ ვან დეიკი, იან ვან ეიკი, ჟერარ დავიდი;
- მეცნიერი - მერკატორი;
- მსახიობები - ოდრი ჰეპბერნი, ჟან-კლოდ ვან დამი;
- სპორტსმენები - ედი მერქსი (ველოსპორტი), ჯეკი იქსი (ავტორბოლა).
ევროპის ქვეყნები | |
ავსტრია | აზერბაიჯანი | ალბანეთი | ანდორა | ბელგია | ბელარუსი | ბოსნია და ჰერცეგოვინა | ბულგარეთი | გერმანია | დანია | დიდი ბრიტანეთი | ესპანეთი | ესტონეთი | ვატიკანი | თურქეთი¹ | ირლანდია | ისლანდია | იტალია | ლატვია | ლიტვა | ლიხტენშტაინი | ლუქსემბურგი | მაკედონია | მალტა | მოლდოვა | მონაკო | ნიდერლანდები | ნორვეგია | პოლონეთი | პორტუგალია | რუმინეთი | რუსეთი¹ | საბერძნეთი | სან-მარინო | საფრანგეთი | საქართველო | სერბია | მონტენეგრო | სლოვაკეთი | სლოვენია | სომხეთი | უკრაინა | უნგრეთი | ფინეთი | ყაზახეთი¹ | შვეიცარია | შვეცია | ჩეხეთი | ხორვატია | |
დამოკიდებული ტერიტორიები: გერნსი | გიბრალტარი | კუნძული მენი | ფარერის კუნძულები | ჯერსი | |
¹ ნაწილი აზიაშია |