არგენტინა

ვიკიპედიიდან

არგენტინა
არგენტინის რესპუბლიკა
Republica Argentina



არგენტინის დროშა


არგენტინის გერბი

ფართობი: 2 766 890 კმ²
მოსახლეობა: 39 145 000 (2003)
დედაქალაქი: ბუენოს-აირესი
სახელმწიფო ენა: ესპანური
პრეზიდენტი: ნესტორ კირხნერი
დევიზი: ”En Unión y Libertad”
სახელმწიფო ჰიმნი: ”Himno Nacioanal Argentino”
ვალუტა: არგენტინული პესო
დროის ზონა: UTC - 3
ინტერნეტის დომენი: AR
სატელეფონო კოდი: 54

არგენტინის მდებარეობა

სექციების სია

[რედაქტირება] სახელწოდება

  • ოფიციალური: არგენტინის რესპუბლიკა.
  • ესპანური: Republica Argentina.
  • ეტიმოლოგია: 1526 წელს იტალიელი მოგზაური კაბოტო იკვლევდა მდინარე პარანის შესართავს. მისი აზრით, ეს მდინარე ვერცხლით მდიდარი რაიონიდან მოედინებოდა. ამიტომ მას უწოდა Rio de la Plata (ესპანურად rio - „მდინარე“; plata - „ვერცხლი“), ხოლო მიმდებარე რეგიონს La Plata. შემდეგში ეს სახელი მთელ ქვეყანაზე გავრცელდა, მაგრამ ახლა ლათინური ფორმით: argentum - „ვერცხლი“.
  • ქვეყნის კოდი: AR.


[რედაქტირება] გეოგრაფია

ქვეყანა მდებარეობს სამხრეთ ამერიკაში, გადაჭიმულია 4000 კმ-ზე სუბტროპიკული ჩრდილოეთიდან სუბარქტიკულ სამხრეთამდე. მოსაზღვრე ქვეყნებია: ბრაზილია, ურუგვაი, პარაგვაი, ბოლივია, ჩილე. ფოლკლენდის (მალვინის) კუნძულები სადავოა დიდ ბრიტანეთთან.

  • ფართობი: 2.766.890 კვ.კმ.
  • ბუნება: აქ არის ანდების მთიანი ქედის ნაწილი, რომლის უმაღლესი მწვერვალია აკონკაგუა 6,959 მ; გეოგრაფიული რაიონები: პამპა - ვრცელი ნაყოფიერი დაბლობი; ჩაკო - ჩრდილოეთის ცხელი რეგიონი; მესოპოტამია - დაბლობი მდინარეებს პარანასა და ურუგვაის შორის; ანდების ზეგანი; პატაგონია - ნახევრად ყამირი მაღლობი. უდიდესი მდინარეები (კმ) - რიო სალადო დელ ნორტე 2.000, რიო პარანა 1.800 (სულ 4.700), ბერმეხო-დესაგუადერო-სალადო 1.200, ურუგვაი 1.100, ბერმეხო-ტეუკო 1.000; უდიდესი ტბები (კვ.კმ) - არგენტინა 1.415, ვიედმა 1.088, ხენერალ კარერა 881 (სულ 2.240); უდიდესი კუნძულები (კვ.კმ) - დიდი ცეცხლოვანი მიწა 21.051 (სულ 47.000), ლოს-ესტადოსი 520; კლიმატი - ტროპიკული, ზომიერი.
  • ბუნებრივი რესურსები: პამპასის ნაყოფიერი ველები, ტყვია, თუთია, კალა, სპილენძი, რკინის მადანი, მანგანუმი, ნავთობი, ურანი; აქვს ნავთობის, ბუნებრივი გაზის და ჰიდროენერგიის უზარმაზარი მარაგი.


[რედაქტირება] სახელმწიფო

  • სახელმწიფო სისტემა: ფედერაციული რესპუბლიკა.
  • სახელმწიფოს მეთაური: პრეზიდენტი ნესტორ კირხნერი (Nestor KIRCHNER, 2003).
  • საკანონმდებლო ორგანო: ორპალატიანი ეროვნული კონგრესი (სენატი 72 წევრი, დეპუტატთა პალატა - 257 წევრი).
  • ადმინისტრაციული დაყოფა: ქვეყნის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულებია 22 პროვინცია (provincia), ფედერალური დედაქალაქი (distrito federal), ეროვნული ტერიტორია “ცეცხლოვანი მიწა”.


[რედაქტირება] დემოგრაფია


[რედაქტირება] ეკონომიკა

არგენტინა მდიდარია რესურსებით, მაღალკვალიფიციური კადრებით, მაგრამ ეკონომიკა ხასიათდება პერიოდული აღმასვლებით და ვარდნებით. ერთ-ერთი ყველაზე დიდი კრიზისი ქვეყანას 2001 წელს ჰქონდა, რომელმაც მოსახლეობის ნახევარზე მეტი სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მოაქცია.

  • ეროვნული პროდუქტი: მოცულობა - 319 მლრდ $ (მე-17 ადგილი); 1 სულ მოსახლეზე - 8.950 $; სტრუქტურა (%) - სოფლის მეურნეობა 7, მრეწველობა 35, მომსახურება 58.
  • ბიუჯეტი: 44,000 მლნ $.
  • ვალუტა: არგენტინული პესო (ARS).


[რედაქტირება] ისტორია

  • XX ს.: 1916 წელს მოიპოვა დამოუკიდებლობა ესპანეთისაგან. ხუან პერონი იყო ქვეყნის პრეზიდენტი 1946-55 და 1973-74 წლებში. 1976 წელს მოხდა სამხედრო გადატრიალება. 1982 წელს დიდ ბრიტანეთთან ჩაება საომარ მოქმედებებში ფოლკლენდის კუნძულების გამო, რომლის შემდეგაც გენერალი გალტიერი თანამდებობიდან გადადგა. 1990 წელს აღდგენილ იქნა დიპლომატიური ურთიერთობა ბრიტანეთთან.
  • XXI ს.: 2003 წელს გაუქმებულ იქნა კანონი, რომელიც სამართლებრივი დევნისაგან ათავისუფლებდა მმართველი ხუნტის ყოფილ მონაწილეებს.


[რედაქტირება] მემკვიდრეობა

იგუასუ
იგუასუ

არგენტინელებმა მსოფლიოს მისცა ტანგო. ისინი ითვლებიან ფეხბურთის დიდოსტატებად. მათი სიყვარული ცხენებისადმი გამოიხატა „გაუჩოში“, როგორც მარტოხელა, მაგრამ დამოუკიდებელი მწყემსის არგენტინულ პერსონაჟში.

  • ბუენოს აირესი - კოლონიური პერიოდის არქიტექტურა, სახვითი ხელოვნების მუზეუმი, სამხატვრო გალერეა;
  • სალტა - ესპანური მმართველობის ძველი ქალაქი;
  • იგუასუს და ლოს გლასიარეს ეროვნული პარკები.


[რედაქტირება] ცნობილი არგენტინელები