ცარი
ვიკიპედიიდან
ცარი (რუს. Царь, ბულგ. Цар, სერბ. Цар) სიტყვის ფართო გაგებით ნიშნავს სახელმწიფოს ერთპიროვნულ მმართველს. იგი მონარქის ტიტულია. XIX საუკუნის რუსულ ისტორიოგრაფიაში ეს ტიტული ზოგჯერ იმპერატორის სინონიმადაც გამოიყენებოდა. მაგ.: ცარს უწოდებდნენ მაკედონიის და ბულგარეთის მეფეებს, იაპონიის და ძველი რომის იმპერატორებს.
სიტყვის ვიწრო გაგებისთ «ცარი» (მომდინარეობს ლათ. Caesar, რუს. Цезарь-იდან) რუსი მონარქების მთავარი ტიტულია 1547-1721 წლებში.
«ცარი» იყო აგრეთვე ბულგარეთის (893-1014, 1085-1396, 1908-1946) და სერბიის (1346-1371) მმართველების ოფიციალური ტიტული.
1547 წლამდე მოსკოვის სახელმწიფოს სატავეში იდგა დიდი კნიაზი. ტიტული «ცარი», როგორც სხვა რუს კნიაზებზე უზენაესობის სიმბოლო პირველად მიიღო ივან მრისხანემ. «ცარის» ტიტულით რუსი მონარქები ხაზს უსვამდნენ მათ აღმოსავლეთ რომის იმპერიის იმპერატორთა "მემკვიდერეობას".
1721 წელს პიოტრ I-მა თავის უმთავრეს ტიტულად იმპერატორის ტიტული მიიღო. არაოფიციალურად, ხალხთა მასებში ტიტული «ცარი» განაგძობდა გამოყენებას 1917 წლის თებერვლამდე.
[რედაქტირება] ცარის ოჯახის ტიტულები
ცარიცა (Царица) — ცარის მეუღლე, ან მმართველი ქალი.
ცესარევიჩი (Цесаревич) — მამრობითი სქესის მემკვიდრე. სრული ტიტულია «მემკვიდრე ცესარევიჩი» (Наследник Цесаревич).
ცარევიჩი (Царевич) — ცარის ან ცარიცას ვაჟი. გამოიყენებოდა აგრეთვე შვილიშვილების მიმართაც.
ცარევნა (Царевна) — ცარის ან ცარიცას ქალიშვილი.
ცესარევნა (Цесаревна) — ცესარევიჩის მეუღლე.