Zimanê katalonî

Ji Wîkîpediya

  Katalonî
català, valencià
 
Welat Andorra, Spanya, Fransa û Îtalya
Hêrem/Navçe Andorra, Katalonya, Balêariyê Îzlandî û Valensiya, Rûsîlyon, Aragon, Mursiya, Sardînî
Hejmar Zimanaxêvan Nêzîkî 9.5 mîlyon
Rêz
Tîpolojî
Rêz bi Zimanmalbat
Hînd û Ewropî
Îtalî
Romanî
Italî-Rojavayê
Rojavayê
Gallî-Iberî
Iberî-Romansî
Îberiya Rojhilatî
Katalonî, Valensiyayî
(Rêz SIL - hesankirin)
Rewşa fermî û kodên ziman
Zimanê fermî ya Andorra, Katalonya, Balêariyê Îzlandî û Valensiya ji Spanyayê
Bi rêxistin Enstîtuya Xwendinê bo Katalonî Akademiya Valansî ya Zimanî
ISO 639-1 ru
ISO 639-2 cat
ISO/DIS
639-3
Cat
SIL Catalan
Bibînin  : ziman, listeya zimanan, koda rengan

Katalonî (Bi katalonî: català) Zimanekî Romanî ji koma Hînd û Ewropî ye. Zimanê Katalonî ji aliyê 9.5 million kes ve li Katalonyayê, li herêma Otonom Valensiya, li gravên Balêar, li Andorrayê (li Angorayê zimanê fermî tenê Katalonî ye, lê li vir bi fransî û îspanyolî jî dipeyivin.), li Russiyon, û li Alhgêro jî tê peyvîn. Zimanê katalon ji zimanê latin tê. ji sedsala XV han û vêde ew di bin bandora îspabyolî yan go kastiyon de maye. Her çiqas ev ziman biser îspanyolî de here jî(mînak: cercar / buscar, restar / quedar, vós / vostè, û her viha.). gerek mirov wî wek zaravayekî îspanyolî nebîne, ji ber ku ew zimanek serbixwe ye.

Li hember Kastiyon (spanî) a ku bû zimanê resmî yê dewleta îspanyol, Katalon bi daxwazeke xort bi zimanê xwe axivîn û li hember spanî sekinîn. Ji bo ku zimanê wan bibe zimanê fermî yê herêma katalon daxwazeke wan a xurt hebû. Ev daxwaza wan bi mirina Franko re hat cih. Parlementoya îspanyol di sala 2004'an de ev daxwaz li komisiyona ewropayê kir, bi seba ku 9 milyon kes li Ewropayê bi Katalanî dipeyivin (zêdeyî Maltayî û Estonî).

Îro hîn ev daxwaz ne hatiye pejirandin. Têkiliyên zaravayên katalonî ji % 95 in (ji % 95 hev fam dikin). Du zaravayên sereke yên vî zimanî hene. Zaravayê yekem Katalona rojhilat (oriyental) e ku li Barselona, li Jeron, li giravên Baler û li rusiyonê tê axaftin. Yê diyêm jî Katalona Rojava ye e ku li bakur rojava, li Leiyda û Valensiyan tê axaftin.

Wikipedia
Wîkîpediya bi katalonî