Yılmaz Güney
Ji Wîkîpediya
![]() |
Agahdarî: Formata vê rûpelê hên ne baş e. Divê were xeyrandin. Tu dikarî vê gotarê biguherîne. |
Hûnermendê Kurd Yilmaz Guney (1937-1984). Amadekarê Senaryoyê, derhêner û lîstikvanê fîlm. Bi navê xwe yê rast Yilmaz Pütün. Lê ew wek Yilmaz Guney tê naskirin. Yilmazê Başûr yanî Yilmazê Kurdistanê. Ango ew li hemberî zehmetiyan xwar nabe, nakeve bêhêvîtiyê de, naweste û serî naçemîne. Yilmaz bi Kurdî tê van wateyan. Ew li ser trajadî û drama xelkê xwe radiweste. Yilmaz Guney di sala 1937an de li gundê Edenê yê bi navê Yenîceyê hate dinê û yek ji 7 zarokên malbateke karkere û eslê xwe Kurde. Dibistana seretayî ango ya destpêkê û ya navîn li Edenê qedand. Ew ji 9 saliya xwe ve dest bi karkirinê dike. Guney, ji karên pembo bigre heta hesabgeriyê, gelek karên cîhêreng kir. Di van salan de wêje bala wî kişand û dest bi nivîsandina çîrokan kir. Lîseyê li Edenê, li zanîngeha Enqerê, Huquq, li zanîngeha Stenbolê jî li fakulteya îqtîsadî xwend. Di salên lîseyê de ew gelekî ji hunerê re baldare û di wan salan de kovareke humerî ya bi navê 'Dorûk' derdixe û çîrokan dinîvîsîne. Dema xwendina xwe berdewam dikir, rejîsor Atif Yilmaz nas kir.
Bi alîkariya Atif Yilmaz bû nivîsarê senaryo, lîstikvan û alîkarê rejîsor. Her wiha di sala 1957ande ji bo xwendina fakulteya îktîsadê diçe Stenbolê. Lê nikare dewam bike. ji ber ku ji sala 1955an ve ye takîbat û dadgeha der barê wî de bi dawî bibû û di destpêkê de 7 sal û nîv bi cezayî zîndanê û 2 sal û nîv cezayê surgunê tê cezakirin. Paşê dadgeha temyîzê biryarê xera dike û di encama dadgehên nû de cezayî wî dibe salek û nîv zîndan û 6 meh surgun. Lewma dibistana wî nîvco dimîne û rêyek tenê li ber wî dimîne. Bi gotina wî ew neçare di dibistana jiyanê de û bi rêya mamosteyên ku jiyan qebûl dike xwe perwerde û hîn bike û ew wisa dike... Di vî warî de ew wiha dibêje; "dibistana min pirtukin, sînemaye, girtîgeh, qanûnên jiyanê yên tund, zextên civakî, xayîntî û mêrxasîye. Mamosteyê min jî jiyane." Guney, di sala 1972an de bi sedema ku tevlî bûyerên sîyasî bûye tê girtin û 2 sal li girtîgehê dimîne û paşê serbest tê berdan.Yilmaz Guney dema li Edenê fîlmê bi navê 'Endîşe' dikişand, dozgerê Yumurtalikê ji ber haqareteke ku lê hatibû kirin kuşt û bi 18 sal cezayê zîndanê hate mehkum kirin. Yilmaz Guney, di sala 1981ê ji girtîgeha Spartayê reviya û bi awayekî veşartî derkete dervehî welat.
Guney, her wiha di 9 îlona sala 1984an de di 47 saliya xwe de li fransayê çû ser dilovaniya xwe. Ew di fîlmên xwe de, li ser tengasiya jiyana gelê Kurd radiwestiya her wiha, xebatên xwe li ser çîrok, ceribandin û senaryo nivîseriyê jî hebû. Ew di jiyana xwe ya hunerê de gelek berhemên giran bûha li dû xwe dihêle. Fîlmê Yilmaz Guney ê bi navê Yol jî yek ji van berhema ye. Rê, di sala 1982'an de, bi fîlma 'Wenda' ya rejîsorê Yunanî Kosta Gavras re, xelata Palmiya Zêr, parvekiribû.
Tabloya Naverokê |
[biguherîne] Filmên Yilmaz Guney
Fîlmên ku Guney tê de weke nivîserê senaryoyê, derhêner û aktor rol lîstiye evin
- 1966 - At, Avrat, Silah,
- 1967 - Bana kurşun işlemez.
- 1968 - Pire nuri-Seyithan
- 1969 - Aç kurtlar, Bir çirkin adam
- 1970 - Umut, Piyade Osman, Yedi Belalılar
- di 1971an de Kaçaklar-Vurguncular-I˙bret-Yarın son gündür-Umutsuzlar-Acı- Ag˘ıt- Baba
- di 1972/74an de Zavalıllar
- di 1974an de Arkadas¸/ Fîlmên ku tê de weke aktor û nivîsarê senaryoyê kar kiriye;
- di 1959an de Alageyik- Bu vatanin çoçuklari
- di 1963an de I˙kisi de Cesurdu
- di 1964an de Her Gün Ölmektense- Kamalı Zeybek-Koçero
- di 1965an de Kasımpas¸alı- Kasımpas¸alı Recep-Konyakçı- Krallar Kralı
- di 1966an de Aslanların Dönüs¸ü- Es¸ref Pas¸alı- Hudutların Kanunu- Yedi Dag˘ın Aslanı- Tilki Selim
- di 1967an de At Hırsızı Banus¸- S¸eytanın Og˘lu
- di 1968an de Azrail Benim- Kargacı Halil
- di 1969an de Belanın Yedi Türlüsü
- di1970an de I˙mzam Kanla Yazılı- Sevgili Muhafızım- S¸eytan Kayaları
[biguherîne] Fîlmên ku tê de weke nivîsarê senaryoyê kar kiriye
- di 1959an de Karacaog˘lanın Kara Sevdası/
- di 1961an de Yaban Gülü/
- di 1962an de Ölüme Yalnız Gidilir/
- di 1966an de Burçak Tarlası/
- di 1974an de Endis¸e/
- di 1975an de I˙zin- Bir Gün Mutlaka/
- di 1978an d Sürü/
- di 1979an de Düs¸man/
- di 1981an de Yol
- Duvar
[biguherîne] Fîlmên ku tê de weke aktor kar kiriye
- di 1959an de Tütün Zamanı/
- di 1961an de Dolandırıcılar S¸ahı- Tatlı Bela/
- di 1964an de Halimeden Mektup var- Kocaog˘lan- Kara S¸ahin- Mor defter- 10 Korkusuz adam- Prangasız Mahkumlar- Zımba Gibi Delikanlı/
- di 1965an de Ben Öldükçe Yas¸arım- Beyaz Atlı Adam- Dag˘ların Og˘lu- Davudo- Gönül Kus¸u- Sayılı Kabadayılar- Kan Gövdeyi Götürdü- Kahreden Kurs¸un- Haracıma Dokunma- Kanlı Bug˘day- Korkusuzlar- Silaha Yeminliydim- Sokakta Kan Vardı- Tehlikeli Adam- Torpido Yılmaz- Üçünüzü de Mıhlarım- Yaralı Kartal-/
- di 1966an de Anası Yig˘it Dog˘urmus¸- Çirkin Kral- Kovboy Ali- Silahların Kanunu- Ve silahlara Veda- Yig˘it Yaralı Olur-/
- di 1967an de Balatlı Arif- Bomba Kemal- Büyük Celatlar- Çirkin Kral Affetmez- Es¸kiya Celadı- I˙nce Cumali- Kızılırmak- Karakoyun- Kazanog˘lu- Kuduz Recep- Kurbanlık Katil/
- di 1968an de Aslan Bey- Beyog˘lu Canavarı- Can Pazarı- Marmara Hasan- Öldürmek Hakımdır-/
- di 1969an de Bin Defa Ölürüm- Çifte Tabancalı Kabadayı- Güney Ölüm Saçıyor- Kan Su Gibi Akacak- Kurs¸unkarın Kanunu/
- di 1970an de Çifte Yürekli- Kanımın Son Damlasına Kadar- Son Kızgın Adam- Zeyno/
- di 1971an de Çirkin ve Cesur- Namus ve Silah/
- di 1972an de Sahte Yar