Daryûş I
Ji Wîkîpediya
Daryûşê Mezin (549 b.z.– nêzî 485 b.z.;(farsî: داریوش) di farsîya kevin de Derayawauš:, yek ji Şahên Împaratoriya Persaya Hexamenişî bû. Ew lawê Vîştapa(yewnanî: Hystaspes), bavê Xeşeyerşa bû û navbera 521 b.z. de heta dor 485 b.z. şahitî kirî bû.
Di dema Daryûş de di împaratorîye de gelek serîhildan der ketin. Dema wî de Babîl du caran, sê caran, Elaman sê caran, Îyonya li hembera karger serîhildan. Ji bo wan serîhildanan jî Împaratorî lawaz bû û Daryûş li hembera Yewnana kevin di Cenga Maraton de bin ket. Lê dîsa jî wî Împaratorî li Qafqasya, Pontus û Ermenîstan belav kir û bi Saka û Turanîyan re ceng kirin. Di wan cengan de wî dest bi nerîtên nûyên wek dan dana leşkeran û wan antrenman kirin, kirin.
Daryûş di dema xwe de împaratorî organîze kir û gorî Satrap ango herêman karger kir. Gorî Herodot wî împaratorî parva 20 satrapan kirî bû û ew satrapan ji alîya satrapan dihat karger kirin û wek otonom bi navenda împaratorî ve girêde bû.
[biguherîne] Avakirinên Wî
Daryûş di dema xwe de paytexta împaratorî Persepolis çê kir. Li ber wî dema Kûruş de Pesargad paytexta împaratorî bû û paş wî persapolis ava kir re kargera xwe bira wir. Li persapolis bêtir wî navbera Sûweyş û Nil de kanaleke bo keştiyan kola. Dîsa gorî tabletên Persapolis wî navbera Susa(bajerekî îroj li Xûzistan) û Sardis(îroj nêzi Manisa) rêyeke keyî çê kir bû.

[biguherîne] Girêdanên derve
Kategorî: Kes | Farisî | Şahê Pers | Hexamenişî