Azerî

Ji Wîkîpediya

Azerî ji ziman û taybetiyên gelên Azerbeycanê re tê gotin.

Zimanê Azerî (bi azerî: Азәрбајҹан дили; Azərbaycan dili; آذربایجان دیلی) yek ji zimanên Tûrkî ye. Ji zimanmalbata Altay, şaxê zimanên Ogûz (an Okiz, Oghuz) e. Gelê Azerbeycanê bi xwe ne bingeh-Tûrkî ne. Azerî Îranî ne û bi belavbûna ola Îslamê bi qasî demeke dirêj zimanê wan ketiye bin bandora Erebî. Paşê mîrên Azeriyan ketine xizmeta berên desthilat ên Tûrkan û zimanê wan Tûrkîze bûye.

Dîrokanas û zimannasên Azeriyan bi pirranî xwe wekî Tirk napejirînin û dibêjin "Erê zimanê me heliyaye, Tûrkîze bûye lê em Îranî ne û ola me jî ne Sunnî, Şî ye.

Di dema YKSS´ê de bo ziman alfabeya Kîrîl bikaranîne, lê niha pirranî Latînî bikartînin.

[biguherîne] Hin agahiyên derbarê Azerî

  • ISO 639-1: az
  • ISO 639-2: (B) aze (T) AZB
  • SIL ISO 639-3
  • Cihên ku lê tê axavtin: Azerbeycan, Îran, Tirkiyê, Iraq, Rûsya, Gurcistan, Ermenistan
  • Axêv: 20-38 Milyon
  • Diyalekt: Azeriya Bakur, Azeriya Başûr
  • Devok: Şemaxa, Salîani, Lənkorən, Qazax, Aîrym, Borcala, Terekeme, Qizilbaşça, Nuqa, Zaqatali (Mugali), Kutkas, Naxçevan, Ordubad, Qîrovabad, Şuşa, û Qarapapax
  • Alfabeya Azerî (Kîrîl):

А а, Ә ә, Б б, Ҹ ҹ, Ч ч, Д д, Е е, Ф ф, Ҝ ҝ, Ғ ғ, Һ һ, Х х, Ы ы, И и, Ж ж, К к, Г г, Л л, М м, Н н, О о, Ө ө, П п, Р р, С с, Ш ш, Т т, У у, Ү ү, В в, Ј ј, З з.

  • Alfabeya Azerî (Latîn):

A a, B b, C c, Ç ç, D d, E e, Əə, F f, G g, Ğ ğ, H h, X x, I ı, İ i, J j, K k, Q q, L l, M m, N n, O o, Ö ö, P p, R r, S s, Ş ş, T t, U u, Ü ü, V v, Y y, Z z.