Ekliptik
Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.
D’Ekliptik ass d’Projektioun vun der schäinbarer Sonnebunn am Verlaf vun engem Joer op d’Himmelskugel. D’Ekliptik ass e Grousskrees um Himmel, dat heescht si definéiert en Niveau, an déier de Mëttepunkt vun der Äerd wéi och de Mèettelpunkt vun der Sonn läit. Dëse Niveau ass domat de Bunnniveau vun der Äerd ëm d’Sonn a gëtt och Ekliptikniveau genannt.
„Sonn“ an „Äerd“ bezéien sech heibäi op déi |mëttlere Kierper vun der Himmelsmechanik, nët op déi tatsächlech Himmelskierper.
[Änneren] Ekliptikschréicht
D’Rotatiounsachs vun der Äerd steet nët senkrecht op dësem Niveau, sondern mécht mat hir e Wénkel vu ronn 66,56 Grad. Doduerch schléisst den Ekliptikalniveau mat dem Niveau vum Äerd- bzw. Himmelsäquators zur Zät e Wénkel vun 23,44° un, déi Ekliptikschréicht oder och Äerdschréicht genannt gëtt. D’schréicht vun der Ekliptik ass eng vun deenen zeng wichtegsten Basisgréissten fir Definitioun vun Koordinatensystemer a vu Berechnungen an der Astronomie an an der Geodäsie. Si gëtt meeschtens mat ε bezeechent.
Well d’Äerd vun der Kugelgestalt ofwäicht, bewierken d’Gezäitenkraaften vu Mound a Sonn en Dréihmoment, dat d’Äerdachs opzeriichten versicht. Doduerch beschreibt d’Äerdachs wéi e Kreesel eng Präzessioun op engem Kegelmantel mat Ëffnungswénkel 2ε. Den "Äerdkreesel" ass awer wéinst der grousser Äerdmass vu knapp 6•1024 kg (6 Mio.Mrd.Mrd. Kilogramm) sou stabil, datt d’Äerdachs fir een Ëmlaf 25.780 Joer braucht, also e Platonescht Joer.
Awer och de Wénkel vun der Ekliptikschréicht ännert sech laangperiodesch duerch Gravitatiounsaflëss vu Kierper am Sonnesystem openeen. Dofir variéiert ε wärend 40.000 Joren tëschent 21°55' an 24°18'. Dësen Effekt dréit – niewen zwou aneren Perioden ähnlecher Längt - zu dem Entstoen vun Äiszäite bäi:
[Änneren] Tabell vun der Ekliptikschréigt
|
|
Et gesäit ee schonns aus dëse 6 vun 40 Jordausenden, datt sech d’Ännerung all 500 Joer vun -2,9' op -3,9' verfréissert, well déi offalend Sinuswell nach bis an dat 5. Jordausend stäil gëtt (Mëttelwert ε = 23°06' ëm d’Joer 4300).
[Änneren] Literatur
- Andreas Guthmann: Einführung in die Himmelsmechanik und Ephemeridenrechnung. BI-Wiss.-Verl., Mannheim 1994, ISBN 3-411-17051-4*