Bieëmele

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve in 't Valkebergs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Valkebergs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.


Bemeler(mergel)berg bie Bieëmele
Bemeler(mergel)berg bie Bieëmele

Bieëmele (Nederlands Bemelen) ies 'n dörp in de gemeinte Mergraote in 't heuvelland van Zuud Limburg gelege aan de ouwe waeg van Mesjtreech nao Aoke. Tot 1982 waor 't ein van de kleinste zelfsjtendige gemeintes van Nederland. Same mèt de buurtsjappe wone d'r óngevaer 400 luuj.

[bewirk] Buurtsjappe

Gehuchte en buurtsjappe:

Tot 1794 waor Bieëmele 'n heerlikheid ónder 't Slevevrouwekapittel mèt ein eige rechbank.

[bewirk] Bezeenswaerdig

Kèrk, kruus, waterpöt en meidén in Bieëmele
Kèrk, kruus, waterpöt en meidén in Bieëmele
Sjpeklaoge in Bieëmele
Sjpeklaoge in Bieëmele

't Plaetske ies bekènd um zien mergelgroeves, o.a. Supperberg en Izere, die 'n gooj kwaliteit mergel es boewsjtein levere. De berg (groeve) deende 't volk tot veilig ónderkómme in de tied van de bokkeriejersj, in de Franse tied en in de waereldoorlog. In de hellinge (Bemelerberg) kómme de krietrotse aan de oppervlakte. Neve boewsjtein woort de Bemeler mergel ouch gebruuk veur verrieking van landboewgrónd en 't make van cement. De Bemelerberg ies 'n reservaat kalkweie mèt väöl soorte blome, hellingbösj en 4 óndergróndse en 1 bovegróndse mergelgrot. In ein van de eupeninge (loker) waor ièrtieds ein grotweuning (kloes) oetgehouwe. De lètste kloezenaer ies gesjtorve in 1804. 't Gehièl weurt beheerd door 't Limburgs landschap, dat hie ouch nog de Sjieëpersjberg, de Julianagroeve en de Klinkebergbösj in eigendóm haet. Vanwege de väöl heuvele en hellingbösj höbbe ziech in de loup van jaore haol waeg gevörmp mèt 'n eige interessante biotoop. Ouch de besjermde korewouf (hamster), kump hie in de umgeving veur. Op de weie loupe Mergellandsjäöp.

In Bemele sjteit de Sint Laurentiuskèrk, die groatendeils oet 1845 sjtamp, get hoager achter 'n tuinmoer mèt róntelum 't kèrkhóf. De typisch Limburgse, mergele tore ies oet de 14e ièw. 't Baksjteine einbeukige geboew ies in Watersjtaotsjtiel opgetrokke mèt neoklassieke elemente. 't Interieur ies groatendeils 19e ièws. Aan de voot van de kèrk bevingk ziech 'n pöthuuske mèt 'n zaaldaak woa-in de dörpspómp. Dao tegenaan hingk 'n waegkruus. In dezelfde sjtraot bevinge ziech drie monumentaal hoezer (in veldbrand, mergel, sjpeklaoge en vakwerk) oet de 18e ièw. In de umgeving liegke nog 'n paar monumentaal häöf en 'n aantal waegkruzer.


 
Gemeinte Mergraote
Dörper: Tebannet | Bieëmele | Keer | Ikkelder | Mergraote | Maer | Norbik | Sjuuëlder | Se-Gietere
Buurtsjappe en gehuchte: Berg | Bergenhoëze | Bruusjterbusj | Gastes | Groeët-Welsde | Herkenter | Hoontem | Ge Kruuts | Klae-Welsde | Liebik | Moersjelt | 't Roeët | Sjei | Sjilberg | Sint Antoniusbank | Terhoorsj | Terlinne | Termaar | Ulvend | Vroële | De Wesj | 't Wolfses
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. "http://li.wikipedia.org../../../b/i/e/Bie%C3%ABmele.html"