Tāmati Parāone

Nō Wikipedia Māori

Ko Tāmati Parāone
Ko Tāmati Parāone

Ko Tāmati Parāone (Tā Thomas Robert Gore Browne) te Kāwana o Aotearoa mai i te 6 Mahuru 1855 tae noa ki te 3 Whiringa-ā-nuku 1861. He rite a Tāmati Parāone ki ērā o ngā kāwana tōmua, he hōia ia. Ka tohungia ia hei Kāwana o Aotearoa i te tau 1855, hei whakakapi i te tūranga o Hōri Kerei. Ko te tikanga, ko te whakatinana i te kaupapa taketake o Aotearoa o te tau 1852 te mahi nui māna, heoi ka rerekē katoa tēnei i te tupu o te riri ki waenganui i ngā iwi. Kei te tini haere ngā tāngata whai me tō rātou hiahia whenua; kei te māharahara te iwi Māori kei toremi rātou i te tini mano e taetae mai ana ki Aotearoa, kei riro hoki te rahi o ōna whenua. Ka noho te Kīngitanga hei waha mō ngā āwangawanga o te iwi Māori i te tekau tau atu i 1850. Ka rapua e Parāone he huarahi ki te whakarite i ēnei tukitukinga. Ka haere tonu ana kaupapa hoko whenua, heoi ka ngana ia kia pupuri tonu he whenua ki ngā ringaringa o te Māori; i tua atu ko tāna, me wātea ngā hōhipera me ngā kura ki a rātou. I oke ia kia noho ngā kaupapa Māori māna hei whakahaere, kāpā mā te Pāremata kikī ana i te tangata whai. Ko tāna i māharahara ai, ki te horo te tau mai o tauiwi ki Aotearoa, kāore e kore ka pakaru te riri. Kua hau te rongo mō tōna wā hei kāwana, nā tana tautohe ki te hoko whenua ki Waitara i Taranaki i te tau 1859, hāunga te ātete a Wiremu Kīngi Te Rangitāke, te rangatira nui o taua rohe. Ka pakaru rā te riri, ko te kuhunga atu tēnā o ētahi toa o te Kīngitanga mai i Waikato. I te tīmatanga o te tau 1861 ka mau te rongo ki Taranaki. Ka whakaaro a Parāone ki te urutomo i te riu ki Waikato, heoi ka eke tana ono tau hei Kāwana. Nā Hōri Kerei, te Kāwana o muri, tēnei urutomo i whakatinana.

[edit] Tohutoro

  • Ngā Tāngata Taumata Rau URL:NZDB
Ngā kaihautū 1840-1980
Ngā kaihautū 1840-1900:   Āperahama Taonui • Āpihai Te Kawau • Hāmiora Mangakāhia • Hēnare Kaihau • Hēnare Mātene Te Whiwhi • Hēnare Matua • Hēnare Tomoana • Hirini Rāwiri Taiwhanga • Hoani Nahe • Hōne Heke • Hōne Heke Ngāpua • Hōne Mohi Tāwhai • Hōne Ōmipi • Hōri Kerei Taiaroa • Horonuku Te Heuheu Tūkino IV • Karaitiana Takamoana • Matiaha Tiramōrehu • Meri Te Tai Mangakāhia • Niniwa-i-te-rangi • Nireaha Tāmaki • Pāora Tūhaere • Pōmare II • Pōtatau • Rangi Topeora • Rāpata Wahawaha • Rewi Manga Maniapoto • Riperata Kahutia • Riwha Tītokowaru • Tāmati Wāka Nene • Tāraia Ngākuti Te Tumuhuia • Tāwhiao • Te Hāpuku • Te Heuheu Tūkino III, Iwikau • Te Keepa Te Rangihiwinui • Te Keepa Te Rangi-pūawhe • Te Kooti Arikirangi Te Turuki • Te Pahi • Te Rauparaha • Te Ruki Kawiti • Te Whiti o Rongomai • Timi Kara • Tohu Kākahi • Wahanui Huatare • Wiremu Kīngi Te Rangitāke • Wiremu Pere • Wiremu Tako Ngātata • Wiremu Tāmihana • Wiremu Te Kākākura Parata • Wiremu Te Wheoro
Ngā kaihautū 1900-1980:   Āpirana Ngata • Eruera Tirikātene • Hēnare Balneavis • Hēni Materoa • Hoani Te Heuheu Tūkino VI • James Clendon Tau Hēnare • Korokī • Mahuta Tāwhiao • Matiu Rata • Māui Pōmare • Paraire Paikea • Rangi Mawhete • Rua Kēnana • Tahupōtiki Wiremu Rātana • Tai Mitchell • Te Puea Hērangi • Te Rangi Hīroa • Tuaiwa Eva Rickard • Turi Carroll • Whina Cooper
Ngā Kāwana:   George Gipps • Te Hopihona • Pitiroi • Hōri Kerei • Tāmati Parāone
Ngā Kaitōrangapū, ngā āpiha:   Constantine Henry Phipps • Edward Eyre • Francis Dart Fenton • Francis Dillon Bell • Frederick Edward Maning • Frederick Weld • Frederick Whitaker • George Rusden • Gilbert Mair • Henry George (Earl) Grey • Henry Russell • Henry Sewell • Hōne Hīhana • Jack Kent Hunn • James Crowe Richmond • James Edward Fitzgerald • James Prendergast • James Stephen • John Gorst • Joseph Gordon Coates • Julius Vogel • Lord Glenelg • Michael Joseph Savage • Norman Kirk • Peter Fraser • Ralph Hanan • Robert Stout • Te Hētana • Te Mākarini • Te Paraihe • Te Paranihi • Te Pōkiha • Te Pūhipi • Thomas Buick • Thomas Bunbury • Walter Mantell • Walter Nash • William Herries • William Martin • William Rees • William Spain
Ngā kaiwhakanoho, ngā mihinare:   Edward Wakefield • George Clarke • James Cowan • Pīhopa Pomaparie • Richard Taylor • Te Harawira • Te Herewini • Te Karuwhā • Te Kerēhi • Te Koroneho • Te Mātenga
Reo kē