Блаже Конески
Од Википедија, слободна енциклопедија
Блаже Конески | |
---|---|
Роден | 19 декември, 1921 Небрегово, Прилепско, Република Македонија |
Починал | 7 декември, 1993 Скопје, Република Македонија |
Блаже Конески (19 декември 1921, Небрегово, Прилепско - 7 декември 1993, Скопје) е втемелувач и еден од кодификаторите на современиот македонскиот литературен јазик и виден книжевен, културен и јавен работник: поет, прозаист, есеист, литературен историчар, филолог и лингвист, преведувач и професор на Филозофскиот факултет во Скопје.
Основно образование и нижа гимназија завршил во Прилеп. Виша гимназија во Крагуевац (Србија) како стипендијант на великосрпската полика. Tатко му на Блаже Конески бил српски чиновник, а првиот српски војвода во Прилепско Глигор Соколовиќ Љамето (1905), познат и како Мицко војвода, е прв братувчед на татко му на Б.Конески. По завршувањето на гимназијата во Крагуевац, во Белград се запишува на Медицинскиот факултет, но после еден семестар следи студии по филологија, а по капитулацијата на Кралството Југославија на Софискиот универзитет „Св.Климент Охридски“ (под името Благоj Конев) продолжува да студира филологија. По ослободувањето, активно се вклучува во стандардизирањето на македонскиот јазик. Го составил правописот на македонскиот литературен јазик, а истотака бил уредник на „Речникот на македонскиот јазик“. Основач е на студиите по македонистика на Скопскиот универзитет (од 1958 до 1960 бил негов ректор). Во 1967 станува член на Македонската академија на науките и уметностите (МАНУ) и е нејзин прв претседател (до 1975). Истотака бил член Македонскиот ПЕН центар и член на Друштвото на писателите на Македонија (ДПМ) од 1947 година и негов прв претседател.
Работел и како уредник на литературните списанија "Нов Ден" и "Македонски јазик".
Блаже Конески е круцијална фигура во развојот на македонскиот јазик, но е значаен и во меѓународни рамки. Бил член на академиите на науки и уметности во Загреб, Белград, Сараево, Чикаго и Лоѓ и почесен доктор на универзитетите во Чикаго, Краков и Скопје. Неговите дела се преведени на српскохрватски, словенечки, албански, турски, унгарски, француски, руски, италијански, грчки, полски, романски, германски и англиски јазик.
[уреди] Творештво
- Земјата и љубовта (поезија, 1948)
- Македонски правопис со правописен речник (со Крум Тошев, 1950)
- Граматика на македонскиот литературен јазик (прв дел, 1952)
- За македонскиот литературен јазик (1952)
- Песни (1953)
- Граматика на македонскиот литературен јазик (втор дел, 1954)
- Везилка (поезија, 1955)
- Лозје (кратки раскази, 1955)
- Речник на македонскиот јазик (1961)
- Песни (1963),
- Историја на македонскиот јазик (1965)
- Речник на македонскиот јазик (книга втора, 1965)
- Речник на македонскиот јазик (книга трета, 1966)
- Стерна (поезија, 1966)
- Ракување (поема, 1969)
- Јазикот на македонската народна поезија (1971)
- Беседи и огледи (1972)
- Записи (поезија, 1974)
- Стари и нови песни (1979)
- Места и мигови (поезија, 1981)
- Чешмите (поезија, 1984)
- Македонскиот 19. век, јазични и книжевно-историски прилози (1986)
- Ликови и теми (есеи, 1987)
- Послание (поезија, 1987)
- Тиквешки зборник (студија, 1987)
- Средба во рајот (поезија, 1988)
- Црква (поезија, 1988)
- Дневник по многу години (проза, 1988)
- Златоврв (поезија, 1989)
- Поезија (Константин Миладинов), читање на Блаже Конески (1989)
- Сеизмограф (поезија, 1989)
- Македонски места и теми (есеи, 1991),
- Небесна река (песни и препеви, 1991),
- Светот на легендатата и песната (есеи и прилози, 1993),
- Црн овен (поезија, 1993)
[уреди] Награди
- „11 Октомври“
- „Браќа Миладиновци“
- „Ацо Шопов“
- Хердеровата награда
- Његошевата награда
- Награда на АВНОЈ
- „Златен венец“ на Струшките вечери на поезијата,
- „Скендер Куленовиќ“
- Награда на Сојузот на писателите на СССР
- Награда за книжевен опус на „Мисла“
- Рациново признание
- „13 Ноември“