Класичен арапски јазик

Од Википедија, слободна енциклопедија

Стихови од Коранот на класичен арапски, со ракописна арабица
Стихови од Коранот на класичен арапски, со ракописна арабица

Класичниот или Корански (Курански) арапски јазик е облик на арапскиот јазик кој го наоѓаме во Коранот како и мноштво пишани дела од умајјадско и абасидско време (VI до IX век). Денешниот стадарден арапски е современа верзија на пишување и формално говорење (како подготвени говори и радио емисии). Овие јазици се разликуваат минимално во нивната морфологија, но синтаксата и лексиконите им се значително различни, како одраз на влијанијата на современите дијалекти.

Често се смета дека класичниот арапски јазик е мајка на сите варијанти на арапскиот јазик, но скорешните истражувања Клајв Холс (2004), велат дека другите дијалекти постоеле засебно во тоа време и дека тие може да се претходниците на денешните варијанти.

Треба да се напомене дека статијава користи макрони за разликување на долгите согласки од нивните кратки варијанти.

Содржина

[уреди] Историја

Класичниот арапски јазик се ширел со ширењето на Исламот, станувајќи јазикот на ученоста и верноауката како јазик на Коранот. Неговиот однос со денешните дијалекти е донекаде аналоген на врската помеѓу латинскиот и романските јазици или пак средниот и современиот кинески јазик.

[уреди] Морфологија

Класичниот арапски е семитски јазик, и затоа дели многу сличности во коњугацијата изговорот со хебрејскиот, акадскиот, арамејскиот и амхарскиот. Неговата коњугација е слична на онаа кај библискиот хебрејски со неговата употреба на самогласки за менување на базична група на согласки. На пример, к-т-б значи пишува, и од оваа група имаме:

  • катаба, -пишува-
  • јактубу, тој пишува
  • китāб, книга
  • кутуб, книги (некои, неколку)
  • мактаба, библиотека
  • миктāб, машина за пишување

[уреди] Фонологија

Арапскиот јазик има три кратки и три долги самогласки - А, И и У, секоја со различни должини. Оваа таблица го илустрира тоа:

Самогласки Кратки Долги
Високи и /i/ у /u/ ӣ /iː/ ȳ /uː/
Ниски а /a/ ā /aː/

Класичниот арапски има 28 согласни фонеми:

Класични арапски согласни фонеми
  Билабијали Интер-
дентали
Забни Пост-
алвеолари
Палатали Велари Увулари Фарин-
гијали
Глотали
 прости  емфатици
Плозиви беззвучни     t     k q   ʔ
звучни b   d ¹          
Фрикативи беззвучни f θ s ʃ   x   ħ h
звучни   ð z ðˁ     ɣ   ʕ  
Назали m   n              
Латерали     l ²          
Вибранти     r              
Апроксиманти w         j        

Видете Арапска азбука за повеќе за МФА-симболите во графава.

  1. Во денешниот арапски, /dʒ/ се изговара како [ɡ] од некои говорници. Ова е особено карактеристично за египетскиот и јужнојеменскиот дијалект. Во многу делови од северна Африка и во Левантот, ова се изговара како [ʒ]. Меѓутоа, вистинскиот класичен изговор најверојатно бил звучна палатална плозива ([ɟ]) или палатизирана веларна плозива ([gʲ].
  2. /l/ се изговара [lˁ] само кај зборот /ʔalˁːɑːh/, името на Бог, т.е. Алах, кога зборот следи по а, ā, у или ȳ (по и или ӣ истото е е невелазизирано: бисми л-лāх /bɪsmɪlːæːh/).
  3. /ʕ/ обично е фонетска апроксиманта.
  4. Кај многу варијанти (ако не и сите), /ħ, ʕ/ се всушност епиглотални [ʜ, ʢ] (наспроти кажаното во многу претходни книги). Меѓутоа, во класичниот арапск овие се изговараат како фарингијали.
  5. Дорсалните фрикативи во класичното време биле увуларни но подоцна се развиле како повеќе веларни или поствеларни.
  6. /ʃ/ можеби била нешушкава палатална фрикатива ([ç]), додека неемфатичното /s/ било /ʃ/

Согласките обично наречени „емфатични“ /tˁ, dˁ, sˁ, ðˁ/ се или веларизирани [tˠ, dˠ, sˠ, ðˠ] или фарингијализирани [tˁ, dˁ, sˁ, ðˁ].

[уреди] Библиографија

  • Holes, Clive (2004) Modern Arabic: Structures, Functions, and Varieties Georgetown University Press. ISBN 1-58901-022-1
  • Versteegh, Kees (2001) The Arabic Language Edinburgh University Press ISBN 0-7486-1436-2 (Глава 5, во врската подолу)

[уреди] Видете исто така

[уреди] Надворешни врски

Други јазици