Џипси Меџик (1997)
Од Википедија, слободна енциклопедија
Џипси Меџик
Филм од 1997 година, во времетрање од 135 минути. Филмот е снимен со звук, во боја и 35мм.
Дејството на филмот се одвива во една ромска населба, а главните протагонисти се членовите на едно многубројно ромско семејство. Таип и Ремзија имаат шест деца, егзистенцијата ја обезбедува Таип, пребарувајќи по градската депонија и препродавајќи ги старите работи. На депонијата претендираат и други Роми, па така Таип доаѓа во конфликт со Омер, водачот на една банда, чии членови без многу размислување го користат ножот во пресметките. Бедата во којашто живее семејството не го попречува Таип да сонува, да мечтае за Индија, прататковината на сите Роми. Едно случајно познанство со докторот Риџу, Индиец по потекло, а инаку припадник на силите на UNPROFOR во Македонија, му дава идеја како да дојде до толку потребните пари за купување коњ кој ќе го однесе семејството во Индија. Парите, меѓу другото, му се потребни и за купување голем жолт метален кревет - долгогодишна желба на Ремзија. Така започнува редицата „несреќни случки“ во семејството на Таип. Посмртниците за бабата, мајката, синовите, ги потпишува докторот Риџу, Таип ги добива парите што му следуваат од „социјалното“ за умирачките. Вака „умрените“ се осудени на живот во затворениот простор на импровизираниот дом на Таип, скриени од светлината на денот. Еден од синовите, во овие околности ја открива своја вистинска природа, па како травестит започнува љубовна врска со Индиецот Риџу. При погребот на третиот „починат“ син Бајрам, кој се согласи да „умре“ под услов да приредат вистински закоп, Таип доцни со откопувањето и несреќата влегува во неговото семејство. Големиот мечтател Таип се соочува со несреќите што им се случуваат на неговите блиски. Земените пари не се доволни за исполнување на неговите сништа. Најпосле, во одмазда за Омер, кој беше убиен од Таиповиот син Фазли, гине и Таип. Неговото тело потпрено на скалилата на товарниот вагон заминува некаде далеку од чергарската населба.
Филмот „Џипси меџик“ се појавува како резултат на соработка меѓу традиционалната филмска куќа Вардар филм и новооформениот продуцент Триангл, во режија на веќе реномираниот Столе Попов, а по сценарио на Владимир Блажевски. Примарниот впечаток е дека во овој филм е направен обид да се прикаже вистинската положба на Ромите, кај кои материјалната беда стои веднаш наспроти психолошката слобода којашто треба да го претставува нивното вистинско богатство. По овој модел режисерот настојува таа содржина на филмот да ја направи што поуниверзална. Номадскиот менталитет, манифестирањето на исконската човечка потреба по трагање, опиеноста со животот и носталгичната жед по него, би требало да бидат суштинската естетска порака на овој филм. Но, една од основните опасности кога се работи за една филмска приказна за Ромите, како што било и досега, е тоа - тие да се прикажат со еден сомнителен фолклор на еден етнос, сè уште одвоен од секакво општество што се базира врз поинакви етнолошки, религиозни, културни, па и политички основи. Попов, сепак, се чини дека вешто ја избегнува оваа стапица. Така, иако неговиот филм е дело со една блескава убавина, гледачот ниту во еден миг нема впечаток дека тука нешто е форсирано. Во овој филм бојата има доминантно психолошки карактер, бидејќи таа - оваа своја вредност ја поседува и во нивното секојдневно живеење, што убаво, и над сè функционално, го забележал и го реконструирал снимателот на овој филм Апостол Трпески. Централната личност е собирачот и откупувач на стари предмети Таип, во толкување на Мики Манојловиќ. Наспроти него е неговата сопруга Ремзија која ја игра Катина Иванова. И двајцата тоа го реализираат со чудесно впечатлива актерска методологија, бидејќи од почеток е јасно дека желбата на Таип да го одведе своето многучлено семејство во Индија, е еден имагинарен порив, еден недофатлив сон. Низ целиот тек на приказната е очебијно дека нив таква среќна можност нема да ги допре. Нивната реалност, пак, е она што гледачот го следи низ кадрите од филмот. Таа реалност се состои од замаеноста од алкохолот, од викање и тепање, од постојани судири. Но тие, и во таквите вековни фаталистички рамки, наоѓаат изрази на оптимизам што, за жал, се базира врз резигнација. Оттаму, со својата визуелна топлина и драмска сила, филмот непогрешливо нè допира со својата чувствителност и неспорна вистинитост.
Како прилог кон ова ја наведуваме и невоoбичаено функционалната музичка придружба на Влатко Стефановски, а мораме да ја нагласиме и успешната соработка врз визуелната надградба на филмот на монтажерот Димитар Грбевски и, се разбира, целата актерска екипа составена делумно од професионални актери, а делумно од натуршчици. Тука, освен спомнатите, уште спаѓаат и: Тони Михајловски, Антони Заки, Данчо Чевревски, итн... На формален план истото се однесува и на сценографските решенија на Миленко Јеремиќ, како и на изведувачот на костимите Небојша Липановиќ. Инаку режисерот Столе Попов со овој свој филм дефинитивно се афирмира како еден од најдобрите претставници на младата македонска кинематографија.
Режија: Попов Стојан - Столе Сценарио: Блажевски Владимир Директор на фотографија: Трпески Апостол Монтажа: Грбевски Димитар Продуценти: Анастасов Владимир, Нола Игор, Попов Стојан - Столе, Тозија Горјан, Чевревски Данчо Главни улоги: Бајрам Северџан, Додевски Горан, Иванова Катина, Јачев Владимир, Манојловиќ Предраг - Мики, Михајловски Тони, Трпкова Синоличка, Хасан Џемаил, Чевревски Данчо, Шијаковиќ Арна Споредни улоги: Арсова-Џундева Љупка, Арсовски Петар, Билал Салаетин, Груби Феми, Дракаловиќ Валентина Тина, Дуковски Ацо, Лилиќ Дејан, Митковски Оливер, Шишков Васил Музика: Стефановски Влатко Сценографија: Јеремиќ Миленко Костимографија: Липановиќ Небојша Асистенти сниматели: Димевски Дејан, Салковски Томи
Други улоги:
Али Ахмед Џефри Браун Љатаф Дамиров Гарип Демиров Ирфан Јагли Кенан Кадри Парван Парванов Џуд Пахенд Аднан Селмановски Абад Фазли
Други соработници:
тон -- Александар Симеонов соработник на сценарио -- Столе Попов музиката ја изведува -- Ферус Мустафов I асистент режисер -- Слободан Гобовиќ II асистент режисер -- Филип Чемерски III асистент режисер -- Бобан Дедаиќ скриптер -- Билјана Мирковиќ менаџер на продукција -- Панта Мижимаков; Георги Георгиевски-Џокер водач на снимање -- Томе Моловски; Зоран Ристески менаџер -- Тина Дрекаловиќ транспорт менаџер -- Ташко Јосифовски секретар продуцент -- Благица Јандревска асистент снимател -- Сретен Паковски клапер -- Никола Дамовски камерман на II екипа -- Драган Салковски фотограф -- Роберт Јанкуловски II екипа асистенти на камера -- Драган Гаиќ Екипа -- Сафет Камбер; Весна Гичевска; Владимир Атанасов; Никола Мадиќ; Роберт Јазанџиски; Виолета Станковска; Тања Жантевска; Ана Ристиќ; Искра Ефтимова; Диме Ангеловски; Јагода Велковска; Љубица Крстевска; Јагода Костадиновска; Петар Богоевски; Милосав Крстевски; Мустафа Мустафа; Александар Илков; Иван Јанев; Драги Јачев; Драган Трифуновски; Младен Насков; Душан Ѓорѓевиќ; Венцо Костадиновски; Илчо Здравковски; Зоран Ангеловски; Ангеле Кузмановски; Цветан Иванов Кадиски; Евгенија Христова Тасева; Сергеј Цветанов Павлов; Миле Младеновиќ; Панче Минов; Димитар Стојановски; Радован Марковиќ-Раша; Глигорче Чиканов; Ѓура Кечеш; Јордан Гелевски; Мицко Огненов; Зоран Петровиќ; Миливое Глигориевиќ; Живоин Вељковиќ; Жаклина Крстевска; Ружа Велковска; Радица Тодоровиќ; Сандра Ивановиќ; Светлана Гутиќ; Бобан Живковиќ; Кире Костов; Лазе Секуловски; Владимир Павловски; Клаудија Камбурова; Блаже Дулев; Игор Поповски; Евгенија Тасева; Славољуб Плавшиќ; Жељко Божиќ; Радослав-Раде Божиќ; Брацо Зафировски; Газменд Бериша; Медо Чун; Скендер Амет; Ана Костовска; Сашо Гигов-Гиш; Михаил Парунов; Илија Димитровски; Илми Агушев; Дамир Шекиров; Туркијана Бајрамовска; Македонка Димитрова; Илми Мустафов; Атанас Чоков; Раде Перчинков; Илија Совковски; Ангелко Димушевски; Славе Бојковски; Дејан Јаневски; Небојша Павловски; Сами Рамадани; Васил Трајковски; Здравко Пешиќ; Славко Георгиевски; Владимир Тодоровски; Илчо Ничевски; Сашо Тодоровски; Александар Мангаров; Живко Сановски; Марко Велковски; Роберт Насков; Предраг Ерцеговиќ