د هلمند ولايت

From Wikipedia

د دې ليكنې سرچينه: افغانستان پېژندنه نومى كتاب ليكوال: اورنګزېب ارشاد مخونه ۱۶۳، ۱۶۴ او ۱۶۵

په اوستا كې د هلمند يادونه د هيتومند په نوم شوىت دى. دا سيمه تر ميلاد ۳۰۰۰ كاله وړاندې تاريخ لري. د بست ښار يې مهم دفاعي ښار و، چې د سلطان محمود غزنوي له خوا جوړ شوى و، چې دروازه او رواق يې اوس هم د هغه وخت د افتخاراتو څرګندويي كوي. دا ښار د غزنويانو دويمه پلازمېنه وه، خو علاوالدين جهانسوز، چې كله غزني ته اور ورته كړ، تر هغې وروسته يې بست هم وران كړ. هغه مهال چې اعرابو زرنج له منځه يووړ، بست پر خپل حال موجود و، په بست كې سكندر مقدوني هم يوه كلكه كلا جوړه كړې وه، خو دا هرڅه چنګېز دوړې كړل او چې څه ترې پاتې او يا وروسته ابادې شوې وه، هغه تېمور لنګ ګورګان له منځه يووړل، خو كله چې وروسته ورته د حبيب الله خان پام شو او د ابادۍ لپاره يې ښه ګامونه واخيستل لوى نهر يې ورته تېر كړ، ښېرازه يې كړ، سمسور شو او بيا كله چې اعليحضرت محمد ظاهر شاه واك ته ورسېد، د واكمنۍ په دوران كې يې هلته د امريكايانو په مرسته ډېر كارونه پيل كړل. نوى ښار يې د لښكرګاه په نوم جوړ كړ، ډېرې پانګې او پروژې يې تر كار لاندې ونيولې، خو وخت ورسره وفا ونه كړه او سردار داود پرې نوره كړه. دا ولايت تقريباً صحرايي اقليم لري، په بست كې د باران كلنۍ اندازه دي ۵۰ او ۱۰۰ ملي مترو په شا و خوا كې وي او شمال، يعنې غرنۍ لوري ته يې د كلني اورښت اندازه ۲۰۰ او ۳۰۰ ملي مترو په اندازه اټكل شوې ده. د دې ولايت په ځمكني جوړښت كې د شمينار دښتې، بخيل دښتې، ملك دوكند دښتې، شاه اسمعيل او لويې دښتې. همداراز د ارغنداب سيند، د موسى كلا سيند او د هلمند سيندونو ډېر تغييرات راوستلي دي. په دې ولايت كې د كجكي بند ډېر ستر او ګټور بند دى، چې په يوه ساعت كې ۶۰۰۰۰كيلوواټه برق توليدوي او دا شمېره په يوه ساعت كې ۱۰۰۰۰۰كيلوواټو ته هم پورته كېدلاى شي. د نادعلي كانال، مارجه او دروېشان كانالونه يې ډېر مهم او خړوب كانالونه دي. د دې ولايت خلك ګنبدي كورونه جوړوي، خلكو يې پخوا ډېر اوښان درلودل، خو اوس موټرو د اوښانو ځاى نيولى دى. دا ولايت يو دارالمعلمين لري، د هلكانو او جنكيو ګڼې لېسې لري، مالداري په كې ډېره ده. خلك يې په غالۍ، نيمڅي او ټغر اوبدلو كې ښه مهارت لري. پنبه په كې ډېره كرل كېږي. د غوړيو، صابون جوړولو او بورې ښې فابريكې لري. په كال كې دوه زره اكړه ځمكه په كې نوې ابادېدله، چې د نورو سيمو كې خلك به ورتلل او هلته به مشتېدل. د قلعه بست درواه، د محمود غزنوي د وخت ويجاړه شوې ماڼۍ، د لښكرګاه كنډوالې، پخوانۍ سكندريه او تر اسلام دمخه كنډوالې يې تاريخي سيمې دي. په دې ولايت كې پنبه، د انځر باغونه، انار، هندواڼې، د افتاب پرت ګل او غنم ډېر ښه حاصل وركوي. پاتې دې نه وي چې د كاغذ جوړولو فابريكه هم لري. په مجموعي توګه ۸۱۴۰۰۰اكړه خړوب وړ ځمكه او ۱۰۰۰ اكړه للمي ځمكه لري او ۲۷۹۰۰ جريبه ځمكه يې د ككتش اغزن بوټي، انار، چنار، كج بېد او د پنجه چنار ځنګلونو نيولې ده.


[سمادول] د دې ولايت اداري وېش واحدونه په لاندې ډول دي:

۱_ لښكرګاه، د ولايت مركز، ۲_ كجكي، ولسوالي، ۳_ نهر سراج، ولسوالي (گرشك كې)، ۴_ موسى كلا، ولسوالي، ۵_ باغران، ولسوالي ۶_نوزاد، ولسوالي ۷_ واشېر، علاقه داري، ۸_ نادعلي، ولسوالي، ۹_ناوه باركزي، ولسوالي، ۱۰_خانشين (رېګ)، علاقه داري، ۱۱_ديشو، ولسوالي، ۱۲_ګرمسېر، ولسوالي. ولسوالي نقوس (د ۱۹۹۰م كال د اټكل له مخې) مساحت بست ۵۶۲۱۷ مساحت ۹۹۸ خانشين ۲۱۱۱۴ مساحت ۷۴۱۳ نهرسراج ۷۱۸۹۸ مساحت ۱۶۹۲ څاروان كلا ۲۰۳۴۸ موسى كلا ۴۱۱۵۹ مساحت ۱۳۸۶ كجكي ۶۴۹۵۵مساحت ۲۲۶۸ نوزاد ۴۱۵۴۳ مساحت ۴۵۸۱ واشېر ۱۴۳۰۴ مساحت ۴۱۲۳ ګرمسېر ۴۴۶۹۸ مساحت ۲۰۶۹۰ نادعلي ۵۱۸۱۹ مساحت ۴۶۲۵ ناوه باركزي ۵۰۱۰۸ مساحت ۶۶۰ بغران ۴۴۲۹۲مساحت ۳۵۶۶ ديشو ۱۹۰۹۹مساحت ۹۸۱۴

ټول نفوس ۵۴۱۵۵۴ ټول مساحت ۶۱۸۱۶


نفوس: پنځه لكه يوڅلوېښت زره پنځه سوه څلور پنځوس تنه نفوس مساحت يوشپېته زره اته سوه شپاړس كيلومتره مربع د هلمند ولايت د افغانستان په سويل ختيز کې پروت دی. هوا يې ډيره وچه ده، او ځمکه يې په لويه برخه دښته ده. په هلمند کې تر ټولو لوی مشکل اوس دا ده چې هلته ډير زيات کوکنار کرل کيږی او بزگران هيڅ بل ډول نلری چې دومره پيسې واخلی لکه چې اوس د کوکنار د کرلو نه اخلی.

د هلمند پخوانی والی، سير محمد اخوندزاده، اوس د حامد کرزي له خوا پارلمان ته وټاکل شوی دی او د هلمند نوی والی انجنير محمد داود نوميږي.

Flag of Afghanistan
د افغانستان ولايتونه
اروزګان | بادغیس | بامیان | بدخشان | بغلان | بلخ | پروان | پکتیا | پکتیکا | پنجشیر | تخار | جوزجان | خوست | دایکندی | زابل | سرپل | سمنگان | غزنی | غور | فاریاب | فَراه | کندهار | کابل | کاپیسا | کندوز | کڼر | لغمان | لوګر | ننګرهار | نورستان | نیمروز | وردګ | هرات | هلمند