Kompuwesto
Mula sa Tagalog Wikipedia, ang malayang ensiklopedya.
Ang kompuwesto (o kompwesto sa ponemikong baybay) ay isang kimikal na sustansya na binuo mula sa dalawa o higit pang elemento, na may tiyak na proporsyon na nagtatakda sa kayarian nito. Halimbawa, ang tubig (H2O) ay isang kompuwesto na binubuo ng dalawang atomo ng hydrogen sa bawat isang atomo ng oxygen.
Sa pangkahalatan, ang tiyak na ratio na ito ay dapat na manatiling matatag dahil sa katangiang pisikal at hindi dahil sa arbitraryong pag-aayos ng tao. Ito ang dahilan kung bakit ang ang mga materyal na gaya ng tanso, ang superconductor na YBCO, ang semiconductor na aluminum galium arsenide o tsokolate ay itinuturing na mga mixture o alloy at hindi kompuwesto.
Ang katangitanging likas ng isang kompuwesto ay ang pagkakaroon nito ng pormulang kimikal. Inilalarawan ng pormula ang ratio ng mga atomo sa isang sustansya, at ng bilang ng mga atomo sa isang molekula ng sustansya (kaya ang pormula ng ethene ay C2H4 hindi CH2). Hindi ipinapakita ng pormula kung ang isang kompuwesto ay binubuo ng mga molekula; halimbawa, ang sodium chloride (karaniwang asin, NaCl) ay isang kompuwesto ioniko.
Ang mga kompuwesto ay maaring magkaroon ng maraming phase. Maraming mga kompuwesto ay solid. Ang mga kompuwestong molekula ay maari ring maging liquid o gas. Ang lahat ng kompuwesto ay masisira upang maging mas maliit na kompuwesto o indibidwal na atomo kung papainitan sa isang tiyak na temperatura na tinatawag na decomposition temperature. Ang bawat kompuwesto ay binibigyan sa lathala ng isang natatanging bilang, ang kanyang CAS number.
[baguhin] Mga uri ng compound
[baguhin] Batayan
- Malaking bahagi ng nilalaman ng artikulong ito ay mula sa artikulong "Chemical compound" ng English Wikipedia (rebisyon ng Abril 30, 2005).