Ferdinand Marcos
Mula sa Tagalog Wikipedia, ang malayang ensiklopedya.
Si Ferdinand Emmanuel Edralin Marcos (Setyembre 11, 1917 - Setyembre 28, 1989) ay ang ika-10 na Pangulo ng Pilipinas, na nanungkulan mula 1965 hanggang 1986. Idineklara niya ang batas militar noong 1972, na nagpahaba sa kanyang termino hanggang sa ito'y ipinatigil noong 1981. Nahalal siya muling pangulo noong taon ding iyon, kung saan siya binatikos dahil sa kanyang kalusugan, ang kanyang mapang-aping pamumuno, ang paglabag sa karapatan ng mga tao at graft and corruption. Noong 1986, nahalal siya muling pangulo sa ikaapat na pagkakataon, sa isang kataka-takang pabilisang halalan. Dahil dito, noong taong ding iyon, napatalsik siya sa pagkapangulo sa mapayapang "People Power" (Rebolusyon sa EDSA).
Mga nilalaman |
[baguhin] Pagkabata
Isinilang si Marcos sa bayan ng Sarrat, Ilocos Norte. Ang kanyang mga magulang ay sina Don Mariano Marcos at Josefa Edralin, kapwa mga guro. Siya ay lumaki sa bayan ng Batac at doon nakapagtapos ng kanyang pag-aaral mula elementarya hanggang sa mataas na paaralan ng may karangalan.
Siya ay kumuha ng kursong abugasya sa Unibersidad ng Pilipinas. Noong 1938, si Marcos ay kinasuhan at nahatulan sa salang pagpatay kay Julio Nalundasan, mahigpit na kalaban sa pulitika ng kanyang ama. Habang nasa kulungan, nag-aral at nakapasa ng may pinakamataas na marka sa eksamen sa bar noong 1938. Inapela ni Marcos ang hatol ng Hukuman ng Unang Dulugan (Court of First Instance) sa Kataas-taasang Hukuman (Korte Suprema). Hinangaan ng Kataas-taasang Hukuman ang kanyang katalinuhan at binaligtad nito ang hatol ng mababang hukuman sa Laoag.
[baguhin] Bilang isang sundalo
Nang sumiklab ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig, sumapi si Marcos sa United States Army Forces in the Far East bilang combat intelligence officer ng 21st Infantry Divison. Siya ay lumaban sa pagtatanggol ng Bataan laban sa mga Hapones at naging isa sa mga biktima ng Death March. Siya ay kinulong at pinalaya ng mga Hapones sa Capas ngunit siya ay muling dinakip, kinulong at pinahirapan sa Kuta Santiago. Nakatakas si Marcos at itinatag ang kilusang gerilya sa Hilagang Luzon, ang "Maharlika". Siya ay kinilala bilang isa sa mga magagaling na lider ng mga gerilya sa Luzon at ang kanyang diumano’y pinakahanga-hangang katapangawang-gawa ay sa Labanan sa Pasong Besang.
[baguhin] Bilang isang pulitiko
Pagkaraan ng digmaan at pagtatag ng Republika ng Pilipinas, hinirang ni Pangulong Manuel Roxas si Marcos bilang special technical assistant. Noong 1949, siya ay tumakbo at nagwagi bilang kinatawan ng Ilocos Norte sa Kongreso. Noong 1962, si Marcos ay naging Pangulo ng Partido Liberal (Liberal Party) at makalipas ang isang taon, siya ang naging Pangulo ng Senado.
Matagal na panahong naging kasapi si Marcos ng Partido Liberal. Hiningi niya ang nominasyon ng partido bilang kandidato sa pagka-pangulo noong 1965, ngunit ang kasalukuyang pangulo na si Diosdado Macapagal ang pinili ng partido. Tumiwalag si Marcos sa Partido Liberal at lumipat siya sa Partido Nacionalista, kung saan nakuha niya ang kanilang nominasyon. Nanalo siya at si Fernando Lopez, ang kandidato ng Partido Nacionalista sa pagka-pangalawang pangulo, laban kay Macapagal at Gerard Roxas sa isang ‘’landslide victory’’.
[baguhin] Mga palabas na kawing
Mga Pangulo ng Pilipinas Aguinaldo | Quezon | Osmeña | Laurel | Roxas | Quirino | Magsaysay | Garcia | Macapagal | Marcos | Aquino | Ramos | Estrada | Arroyo |
![]() |