Heilala

Mei he Wikipedia

Heilala
fakamolemole, hala faitā
Fakafaʻafaʻahinga fakasaienisi
Puleʻanga: ʻakau
Vahe: magnoliophyta
Haʻa: magnoliopsida
Fokotuʻunga: malpighiales
Kāinga: CLUSIACEAE
Matakali: GARCINIEAE
Kāinga ofi: Garcinia
Faʻahinga: sessilis
Hingoa kakato lōua
Garcinia sessilis
Hingoa lea fakapilitānia: Mangosteen (var)

Ko e heilala ko ha fuʻu ʻakau fakatuʻi ia, mo e ʻakau namu lelei ʻaupito. Ko e kakala ʻiloa ʻuluaki ʻaupito ia. Ko e kiʻi matalaʻiʻakau kulamaama (pe engeengamaama) ko e fakaʻilonga fakafonua ʻa Tonga ia.

ʻOku ui foki ko e Garcinia callophylum. Ko e hingoa ʻo e kāinga fakasaienisi onopooni ko e Clusiaceae ia, kae ʻoku ui foki Guttiferae pe Hypericaceae.

[fatuʻi vahe] Ngaahi faʻahinga kehekehe

  • heilala pulu (ʻoku fuaʻi; oku ui ko e pulupaki ʻa e ngaahi tenga ʻosi tō hifo)
  • heilala fisiʻiniu (ʻoku ʻikai)

[fatuʻi vahe] Hingoa ʻi he ngaahi lea kehe

  • seilala (lea fakahaʻamoa)

[fatuʻi vahe] Tataku

  • Hokohoko ngaahi ʻakau; Vaʻa fekumi ngoue Vainī
  • Tongan dictionary; C.M. Churchward
Ko e kupu ʻeni ko e potuʻi ia (stub). ʻIo, ko koe, kātaki tokoni mai ʻi hono ngāue fatu fakalahi.
ʻAi taumuʻa ki he…