Wikipedia:Taríxqa küzätü/Febräl
Wikipedia'dan
[üzgärtü] 2004. Febräldä küpkönle bäyräm/yallar
Ğín – Febräl – Mar | ||||||
Dş | Sş | Çr | Pn | Cm | Şm | Yk |
1 | ||||||
2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
2004. yıl waqíğaları Bar könnär |
- ...
[üzgärtü] Febräl öçen saylanğan yıllıqlar
1. Febräl: İrlandiädä Imbolc häm İzge Brigid Köne
- 1936 – Räsäy berençe präzidente Boris Yeltsin tua.
- 1958 – Mísır belän Süriä Berläşkän Ğäräp Cömhüriätenä quşılalar.
- 2003 - NASAnıñ Columbia ğäläm sosası (space shuttle) Cir atmosferasına kergändä Texas kügendä häläkätkä duçar bula.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
2. Febräl: AQŞ häm Kanadada Baybaq Köne
- 1848 – Guadalupe Hidalgo solıxında imza quyudan soñ Meksikan-Amerikan Suğışı betä, Meksika Amerikağa küp cirlär tapşıra.
- 1943 – Böyek Watan Suğışı: Stalingrad suğışı näticäsendä 91 000 qamap alınğan Alman soldatlar Qızıl Armiäse äsirlekkä ala.
- 1990 – Könyaq Afrika präzidente F.W. de Klerk Apartheid'qa tämam belderä.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
3. Febräl: Yaponiädä Setsubun
- 1488 – Portugal Bartolomeu Dias Afrikanıñ iñ könyaq noqtası Ömet Borını äylänäsendä yözep bara häm Mossel Qultığında cirgä töşä.
- 1867 – Yapon prinse Mutsuhito atası Yapon İmperatorı Kōmei'ne almaştıra, Meiji titulın ala.
- 1966 - Sovet ğäläm qorabı Luna 9 Ayğa töşä häm berençe tapqır Ay öslek küreneşen Cirgä tapşıra.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
4. Febräl: Sri Lanka'da Bäysezleí Köne (1948)
- 1945 – İosif Stalin, Winston Churchill häm Franklin D. Roosevelt Yalta Konferensiäsendä oçraşalar.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
5. Febräl: Meksikada Konstitusiä Köne (1917)
- 1859 - Prins Alexander John Cuza Wallaxiä häm Moldaviä kenäzlekläre Romaniä Patşalığına quşa.
- 1885 – Belgiä patşası Léopold II Kongo Azat Däwläten üz şäxsi bilämäse bulıp iğlan itä.
- 1924 – BBC berençe tapqır säğät sayın Greenwich waqıt signalları tapşıra başlí.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
6. Febräl: Yaña Zelandiädä Waitangi Kön (1840)
- 1819 – Thomas Stamford Raffles Britan Ost İndiä Kompaniäseneñ yaña säwdä postı Singapurğa nigez sala.
- 1820 – Qara tänle Amerikan immigrantlar bügenge Liberiädä berençe bistä nigezlilär.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
7. Febräl: Grenadada Bäysezlek Köne (1974)
- 1940 – Pinocchio, Academy Award ciñgän Disney multfilme, premiera bulıp kürsätelä.
- 1992 – Awrupa Berlegen oyışturuğa alıp baruçı Maastricht kileşüe Niderlandnıñ Maastricht şähärendä imza quyıla.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
- 1904 – Port-Arturda (xäzerge Lüshunkou, Qıtay) toruçı Räsäy qorablarğa qarşı Yapon torpeda höcümennän Urıs-Yapon Suğışı başlí.
- 1971 – NASDAQta, dönyada berençe elektron bírjada säwdä başlí.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
- 474 – Cide yäşle Leo II baliğ bulmawı säbäbennän atası Zeno imperatordaş bulıp Bízantiä İmperiäse tacı kiä.
- 1895 - Holyoke'ta, Massachusetts, AQŞ, voleybal uyını uylap tabıla.
- 1943 – İkençe Bötendönya Suğışı: Söläyman Utırawlarında Guadalcanal suğışı tämamlana, bu ciñü Tın Okean xärbi teatrında Anti-Hitler koalisiäse öçen töp ciñüe bula.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
- 1258 – Monğol xanı Hulagu Bağdadnı basıp alalar.
- 1962 - FBI qulına alınğal Sovet şpionı "Rudolf Abelne", atıp töşerelgän Amerikan şpion oçqıçı U-2-nıñ pilotı Gary Powers belän almaştıralar.
- 1996 – Deep Blue, şahmat uynawçı sanaq, Xalıqara Grandsmeister wä Dönya Şahmat Çämpionın, Garri Kasparovnı, Şahmat taríxında berençe tapqır ciñä.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
- 1873 – İspan patşası Amadeo I Cortes Generales'tä İspan xalqı idarä itelmi torğan dip äytep, täxettän baş tarta häm ilne taşlí.
- 1919 – Friedrich Ebert Weimar Cönhüriäteneñ berençe Reichspräsident bulıp kilä.
- 1929 – Berençe Lateran şartnamäse imza quyıla, Vatikannı bäysez suveren İtaliädäge anklav däwläte bulıp bilgelänep.
- 1963 – The Beatles berençe albomnı, Please Please Me, yazıp alırğa başlılar.
- 1979 - Ayatolla Ruhollah Khomeini İranda xakimiätkä kilä häm Íslam Cömhüriäteneñ Yuğarı Başlığı bulıp kilä.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
12. Febräl: Darwin Köne (1809)
- 1818 - General Bernardo O'Higgins, Çile İspaniädän bäysezlegen iğlan itä.
- 1912 – Qıtaynıñ soñğı imperatorı, Mancur Qing näselennän imperator Xuantong täxettän baş tarta.
- 2001 – NEAR Shoemaker Eros asteroidına töşep, asteroidkä töşkän berençe kosmik qorab bula.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
- 1880 - Thomas Edison Edison effekten küzätä, soñraq bu effekt vakuum diodlarında qullanılaçaq.
- 1945 - Dresden'ne Bombağa Totu. Bombağa totu häm annan başlağan yanğın näticäsendä 25-35,000 keşe häläk bula.
- 1984 – Konstantin Çernenko Kommunistlar Firqäseneñ General Sekretäre Yuri Andropovnı almaşa.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
14. Febräl: İzge Valentin Köne
- 1876 – Elisha Gray häm Alexander Graham Bell telefonnı patentlilär.
- 1989 – Şaytançan Şiğerlär autorı Salman Rushdie'gä cäza birü öçen fätwa çığarıla.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
15. Febräl: Kanadada Äläm Köne, Serbiädä Milli Kön
- 1898 – İspan-Amerikan Suğışı barışında Maine Amerikan submarinası Havanada, Kuba, şartlap häm batıp 260 keşe üterä.
- 1942 – Yapon generalı Tomoyuki Yamashita Singapurnı basıp alırğa alıp kitä.
- 1989 – Sovetlar Berlege Äfğanstannan üz ğäskärlären tulısınça çığaruı turında belderä.
- 2003 – Ğíraqnı basıp aluına qarşı dönya taríxında iñ küp sanlı protest belderü aksiäläre ütälär.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
16. Febräl: Lituada Däwlätçelek Köne (1918)
- 1249 – Fransiäneñ Louis IX Longjumeau'nıñ André'sın ilçe bularaq Monğollarğa cibärä.
- 1923 – Howard Carter Unsigezençe Näselennän faraon Tutankhamunnıñ törbäsen aça.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
17. Febräl: Tanis Diena
- 1854 - Böyekbritaniä Oranj Azat Däwläten, bügenge Tönyaq Afrika Cömhüriäteneñ Free State Provinsiäsen, tana.
- 1895 – Çaykovskineñ Aqqoş Küle baletı Sankt-Peterburgta berençe tapqır tulı versiäsendä kürsätelä.
- 1959 – Vanguard 2, berençe hawa torışı yasalma iärçene bolotlarnıñ taratuın ülçärgä cibärelä.
- 1979 – Qıtay Xalqı Azatlıq Armiäseneñ 120 000 soldat tönyaq Vietnamına bärep kerälär, Qıtay-Vietnam Suğışın başlap..
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
18. Febräl: Gambiädä Bäysezlek Köne (1965)
- 1861 - Piedmont, Savoy häm Sardiniä patşası Victor Emmanuel II, İtaliäne berläşterüdän soñ, İtaliä Patşası bulıp iğlan itelä.
- 1932 – Yaponiä İmperiäse Qıtay-Yapon Suğışı barışında Qıtaynıñ tönyaq-könçığışında Manchukuo marionetik däwläten nigezli.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
- 1594 – Sigismund III, Rzeczpospolita Patşası Şwedsiä patşası tacı kiä.
- 1942 – Tönyaq Australiädäge Darwin şähären 242 Yapon bomba oçqıçı xarap itä.
- 1986 – Ğäläm stansiälärdän iñ ozaq eşläyäçäk Mir stansiäse Sovetlar Berlege tarafınnan orbitağa cibärelä.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
- 1472 – Şotland patşası James III Daniä-Norwegiäneñ Orkney häm Shetland Utırawların basıp ala.
- 1810 – Tyrol patriotı häm Napoleonğa qarşı fetnä citeşterüçe Andreas Hofer cäzalap üterelä.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
21. Febräl: Xalıqara Tuğan Tel Köne
- 1613 – Romanovlar näselennän berençe Räsäy patşası Mixail I Zemski Soborda saylana.
- 1848 - Karl Marx häm Friedrich Engelsneñ Kommunistlar Manifeste bastırılıp çığa.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
22. Febräl: Saint Lucia'da Bäysezlek Köne (1979)
- 1997 – Şotlandiädäge Roslin İnstitutı Dolly isemle sarıqnı clone itüe turında belderä .
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
23. Febräl: Räsäydä Watan Saqlawçısı Köne (1918), Guyanada Cömhüriät Köne (1970)
- 1455 – Mainz'ta Johannes Gutenberg Gutenberg Bibliäsen bastıra başlí.
- 1893 - Rudolf Diesel diesel etärgeçenä patent ala.
- 1903 – AQŞ Kubadağı Guantánamo Bay'nı mäñgegä arendağa ala.
- 1947 – Xalıqara Standartlaw Oyışması (International Organization for Standardization) nigezlänä.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
24. Febräl: Estoniadä Bäysezlek Köne (1918)
- 303 – Rom İmperatorı Galerius Xristiannarnı ezärli başlı.
- 1582 – Rom Papası Gregori XIII Inter gravissimas färmanı çığarıp, Gregorian täqwimen iğlan itä, MA 45. yıldan qullanışta bulğan Julian täqwimen almaştırıp.
- 1848 – Louis-Philippe, Orléanist Fransiä patşası täxettän baş tarta häm Angliägä qaça.
- 1946 – Juan Perón Argentina Präzidente urınına berençe märtäbä saylana.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
25. Febräl: Kuwäittä Milli Kön ([[1950])
- 1836 - Samuel Colt altatarğa (revolvergä) patent ala.
- 1912 – Marie-Adélaïde, William IV-neñ altı qızlarınnan berençe qız, Lüksemburgnıñ berençe xatın-bäk bulıp kilä.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
26. Febräl: Kuwäittä Azat İtü Köne (1991)
- 1815 – Napoléon Bonaparte Elba utırawı sörgenennän qaça.
- 1935 - Daventry'dä, Andliä, Robert Watson-Watt berençe tapqır radar eşe kürsäta.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
27. Febräl: Dominikan Cömhüriätendä Bäysezlek Köne (1844)
- 1594 - Navarra Patşası Fransiäneñ Henry IV patşası bularaq Chartres Cämiğ Çirkäwendä tac kiä, Bourbon näselen başlap.
- 1617 – Şwedsiä Stolbovo solıxına imza quya, Räsäygä qarşı İngriä Suğışın tämamlap, şunnan Räsäy Şwedsiägä küp Baltíq buyı cirläre tapşıra.
- 1933 – Reichstag'ta yanğın kilep çığa, bu Almaniädä Nazist rejime urnaştıruda töp waqíğalardan berse.
- 1976 – Könbatış Saharada Sahrawi Ğäräp Demokratik Cömhüriäte iğlan itelä.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
- 1935 - Nylon was invented by Wallace Carothers tarafınnan nílon uylap tabıla.
- 1947 Taiwandağı Taipei häm Keelung şähärlärendä kilep çıqqan xalıq çualışları Qıtay Millätçe ğäskärläre tarafınnan qatı çaralar belän bastırıla.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx
29. Febräl: Gregorian täqwimendä käbisä yıldağı östämä kön.
- 1940 – Hattie McDaniel Oscar'nı ciñgän berençe Afroamerikan bulıp kilä.
- 2004 – Jean-Bertrand Aristide xalıqnıñ baş kütärüe başlağaç Haiti präzidentlığınnan baş tarta.
qaraw – bäxäs – üzgärtü – taríx