Jura (Gebirge)
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
De Jura isch en Gebirgszug us Kalkstei. Er isch ugfähr 750 km lang u geit vo de Isère in Oschtfrankriich zerscht nach Norde un dann nach Nordoschte bis zum obere Main. Sowohl Frankriich, als au d Schwiiz un Dütschland hei Ateil am Juragebirg.
[ändere] Iiteilig
De Jura het folgendi Teilgebiet:
- De Französische Jura
- De Schwiizer Jura
- De Schwäbischer Jura (D Schwäbische Alb)
- De Fränkischer Jura (D Fränkische Alb
De französische un de Schwiizer Jura ghöred zämme und doderfür bruucht mer normalerwiis de Name Jura oder Juragebirg im engere Sinn. De Rhii un die südöstlichen Uusläufer vom Schwarzwalde trennet en vom schwäbische Jura.
[ändere] Endstehig vom Jura
Vor 130 Millione Joohr isch die afrikanischi mit de europäische Kondinendaalbladde zämmegschdosse. Doo derbie hänn sich dann d´Alpe un de Jura bildet. Zuedämm isch für d´Entschdehig vom Jura au nooh de Rhiigraabe vo entscheidender Bedüddig. De Rhiigraabe soll schiins bis in Ural reiche un isch verandwordlich für des verheerendi Erdbebe vo 1356, welches Basel in Schutt un Asche gleggt hett. De Rhiigraabe isch vor 24 bis 36 Millione Joohr doohdedurch entschdande, dass sich zwei Erdbladde vonenander entfernt hänn. Hädd sich dääh Graabe nitt pö a pö mit Gschdei, also Sediment uffgfüllt, wär dääh so wie de St. Andreasgraabe in San Franzisko /USA.
[ändere] Gebirgstype
De Jura beschdooht vor allem uss drei Type vo Gebirgsforme:
1. de Faldejura 2. de Plateaujura 3. de Dafeljura