Luzern
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Technische Yschränkung: Dr koräkt Titel wär: »Lozärn« |
Wappe | |
---|---|
![]() |
|
Basisdate | |
Kanton: | Luzern |
Bezirk: | Luzern |
BFS-Nr.: | 1061 |
PLZ: | 6000–6009 |
Koordinate: | 47° 3' n. Br. 8° 18' ö. L. |
Höchi: | 436 m ü. M. |
Flächi: | 24.15 km² |
Iwohner: | 57'533 (31. Dezember 2005) |
Websyte: | www.luzern.ch |
Charte | |
![]() |
Lozärn (frz./engl. Lucerne it./rät. Lucerna, dt. Luzern) esch e Stadt e de Zentralschwiiz . Si esch Houptstadt vom glichnamige Kanton sowie vom Amt (Bezerk). Lozärn lied am Nordweschtändi vom Vierwaldstettersee . Ond zwar gnau det, wo d' Rüüs os em See useflüsst. Lozärn esch d'wertschaftlech ond kulturelli Mettelponkt vo de Zentralschwiiz. D'Rüüs teilt d'Stadt uf: Rächts vor Rüss lied d'Altstadt ond en Teil vo de neuere Quartier (Maihof, Brambärg. Wäsmeli, Halde etc.), lengs vom Fluss esch d'Chli- oder Neustadt, s'älteschte Quartier. Onder- ond Obergrond, Gütsch, Bruch, Tribsche ond no meh Quartier ghöred au zom lenge Ufer.
D'Lag am See, met Bleck e d'Bärge (Pilatus, Rigi ) macht e bsonders grosse Iidrock. Drom esch Lozärn au zo re früeche Hochborg vom Tourismus worde 1840 .
Inhaltsverzeichnis |
[ändere] Geografie
D'Flechi vom Lozärner Stadtgebiet esch 24.15 km². Do devo send 60.4% Sedligsflechi, 11.6% Landwirtschaftszone ond 25.9% Wald.
[ändere] Kultur ond Sport
[ändere] Kultur
Di bekanntischte Kulturverastaltige send:
- d'Fasnecht (vom Schmotzige Donschtig bes zom Güdiszischtig; d'Woche vorem Äschelimettwoch =Aschermittwoch)
- ds Blue-Balls-Festival (Blues, Jazz, Rock, Pop; Ändi Juni)
- d'Musigfeschtwochene (Klassische Musig)
Lozärn het mehreri Theater ond Chinos. Ond em KKL, er Schüür, em Sädel, em nöie Kulturzentrom Lozärn-Süd (ab 2008, ar Stell vor Boa) ond em Kulturpavillon am See cha me go Konzärt lose.
Ds Lozärn hets au mehreri Musigschuelene. Di wechtegschte send ds Konservatorium (för Klassischi Musig) ond Jazzschuel (Jazz, aber au Blues)
[ändere] Sport
De bekanntischti Sportverein vo Lozärn esch de FCL (Fuessball-Club Lozärn). Är spelt e de höchschte Schwizer Liga (Axpo-Super-Liga).
Anderi populäri Sportarte send Tennis, Rudere, Handball, Volleyball ond Iishockey met etliche Klubs, wo e de oberste Ligene speled.
[ändere] Wirtschaft
De Frömdevercheer (Tourismus) esch met grossem Abstand de wechtegschti Wirtschaftszweig. Vo ehm läbed (diräkt oder indiräkt) rund 30'000 Lüüt. D'Stadt het nome no wenig Puure. Ond au mängi Industriebetrieb, wo e früenere Johre z'Lozärn dehei gsi esch (z.B. d'Liftfirma Schindler) send os de Stadt wägzoge. Höt schaffed d'Lüüt fascht Alli em Gwärb- ond Dienschtleischtigssektor.
[ändere] Partnerstedt
Lozärn hed sächs Partnerstedt: Bournemouth, Ängland; Chicago, USA; Cieszyn, Pole; Guebwiller / Murbach, Elsass; Olomouc, Tschechie; Potsdam, Dütschland.
[ändere] Sehenswördigkeite
- d'Lozärnerbocht vom Vierwaldstättersee
- d'Rüüs
D'Rüüs chame onder anderem of de ältischte deckte Holzbrogg vo Europa öberquere (Chappelbrogg).
- d'Chappelbrogg (noch em ne Brand am 18. Auguscht 1993 weder nöi ufbout worde)
- s'Löwedänkmol (au Leuedänkmol)
- s'Konscht- ond Kongrässhus Lozärn (KKL)
- s'Vercheershus
- de Gletschergarte
- d'Schpröierbrogg (jetzt di elteri Holzbrogg)
- d'Museggmuur
- ds Bourbakipanorama
- s Rothuus
- d Hofchele
- d Jesuitechele
- s Nodelwehr i de Rüüss