SIDA
De Biquipedia
O Sindrome d'inmunodefizienzia aquirita, més conoxito chus o suyo acronimo SIDA, AIDS en anglés, ye o nome dato ta un conchunto de sintomas (sindrome) consecutibos ta la esferra de os linfozitos T CD4+, zelulas mayors de o sistema inmunitarios. A gran mayoría de a comunidá eszientifica imputa ista esferra ta o birus d'inmunodefizienzia umana. O emplego de o termín malotía ye improprio e on debe charrar més bien de sindrome.
Dende a enzetadura de a epidemia, tres trazas de transmisión se son alufratas:
- A transmisión per bía secsual
- A mayor parti de as enconadas per o BIU son estatas u encara son aquiritas con a enchaquia de relazions secsuals sin de proteuzión. A transmisión secsual se fa per contauto entre as secrezions secsuals (u a sangre contaminata per o birus) e as mucosas reutal, chenital u bucal. A probabilidá de transmisión per auto baría de o 0,005% (contauto bucal) ta o 0,5% (contauto anal).
- A transmisión per bía sanguinia
- Ista traza d'acomananza lis pertoca esclusibamén ta os consumidors de drogas incheutables, ta os emofilicos e ta os qui han rezibito una transfusión. Ta os profesionals de a salú (cudiatos d'anfermería, laboratorios) tamién lis pertoca, encara que més rarizamén. No cal ixuplidar os risques d'acomananza per agullas compartitas e no u malamén esenconatas (tatuaches).
- A transmisión de a mai ta o fillo mientres a empreñadura
- A transmisión mai-fillo de o birus puede acayezer in utero en as zagueras semanas d'empreñadura, u en o inte de a libradura. A lautanzia presenta tamién un risque d'acomananza de o ninón, de l'orden de o 5%, per o que s'esplanica que siga esconsellata en caso d'enconada de a mai. Manimenos, un rezién estudio, menato per PJ. Illif & al. en Zimbabue, amostra que a lautanzia esclusiba precoz reduz o risque de transmisión posnatal e puya a superbibenzia de os ninons. En absenzia de trautamiento, a tacha de transmisión entre a mai e o feto s'abizina ta o 20%. Autualmén, os trautamientos disposables aduyatos ebentualmén con una zesaria programata han reduita ista tacha ta l'1%.
En os países que han azeso ta os trautamientos antirretrobirals, a enchegata de a enconada per BIU ye güei en día como a d'una malotía cronica. As triterapias antirretrobirals han considerablemén reduita a mortalidá e a morbididá de a enconada per BIU. En contrapartida bi son surtitos atros problemas ligatos ta las complicazions de os mesmos trautamientos (lipodistrofia, puya de o risque cardiobascular, trestuque glizidolipidicos, patoloxía mitocondrial), u problemas de fuyida dezaga d'un fallo inmunobiroloxico, ligatos ta la custión de a obserbanzia.
Ista situazión pribilexiata d'azesos ta os trautamientos només que lis pertoca ta os países d'ardeu que pueden asegurar a enchegata finanziera d'istas terapias. En os países en esembolique, més de o 95% de os paziens (arredol de 40 millons de presonas) no s'esquimenan pas güei de garra trautamiento eficaz.
Contenius |
[Editar] BIU
O BIU ye un retrobirus, u siga, ye un birus con chenoma de ARN, que encona as zelulas e, a trabiés de o suyo enzima transcriptasa reberso, produz una copia de o suyo chenoma en ADN e incorpora o suyo proprio chenoma en o chenoma umán, localizato en o nuclio de a zelula enconata. O BIU ye cuasi ziertamén deribato de o birus de a inmunodefizienzia simia. Bi ha dos birus BIU, o BIU que causa o SIDA tipico, presente en tot o mundo, e o BIU-2, que causa una malotía semellán en tot, més frecuén en Africa Ozidental, e tamién ecsistén en Portugal. O BIU reconoxe a proteína de binza CD4, presente en os linfozitos T4 e macrofagos, e puede aber-ne de rezeptors ta atros dos tipos de moleclas presens en a binza zelular de zelulas umanas: o CCR5 e o CXCR4. O CCR5 ye presén en os macrofagos e o CXCR4 ecsiste en os dos, macrofagos e linfocitos T4, mes en poqueta cuantidá en os macrofagos. O BIU s'acopla ta ixas zelulas per ixos rezeptors (que emplegan as zelulas ta reconoxer cualques zitozinas, més prezisamén quemiozinas), e i dentra delindo a suya binza con a de a zelula. Cada birión de BIU només que ha un de os rezeptors, u ta CCR5, o birión M-tropico, u ta o CXCR4, o birión T-tropico. Una traza se puede tornar atra a trabiés de mutazions en o ADN de o birus, ya que os dos son rezeptors similars.
A enconada per BIU normalmén ye per secrezions chenitals u sangre. Os macrofagos son asabelo més frecuens que os linfozitos T4 en ixos liquidos, e superbiben millor, pus os birions M-tropicos son normalmén aquers que transmiten as enconadas. Manimenos, como os M-tropicos no imbaden os linfozitos, ers no causan una achiquidura de lurs lumers, que carauteriza á o SIDA. Manimenos, os M-tropicos se multiplican e rapidamén surten birions mutans que son T-tropicos.
Os birions T-tropicos son poquet enconosos, mes como son imbasors de os linfozitos, son os que á la fin causan a inmunodefizienzia. On sape que os rarizos indibiduos que no espresan CCR5 per defeuto chenetico no aquieren o BIU mesmo si son repetitamén en risque.
O BIU corroza os linfozitos probocando lur lisis, u muerte zelular, debito ta la graniza cuantidá de nuebos birions produzitos en o suyo interior, emplegando a maquinaria de sintesis de proteínas e d'ADN. Atros linfozitos prodzen proteínas de o birus que espresan en lurs binzas e son estricallatos per o proprio sistema inmunitario. En os linfozitos en que o birus no se refeta sino que s'integra en o chenoma nucliar, a suya funzión ye afeutata, mientres en os macrofagos produz enconada latén en a mayoría de os casos. Se creye que os macrofagos son un acomendato de os birus en os malaudos, estando atro acomendato as andaderas linfaticas, ta las que os linfozitos enconatos migran, e do esparrican os birions per atros linfozitos astí presens.
Ye ironico como a respuesta inmunitaria ta o BIU en as primeras semanas d'enconada ye eficaz en estricallar-lo, mes as conzentrazions de linfozitos en as andaderas linfaticas debito ta la repuesta zereña leban ta que os birions superbibiens enconen gradualmén més e més linfozitos, entro á que a repuesta inmunitaria se rechire. A reazión eficaz ye feita per os linfozitos T8, que estricallan totas as zelulas enconatas. Con tot e con ixo, os T8, como tot o sistema inmunitario, ye chus o control de zitozinas (proteínas meyaderas) produzitas per os T4 queson enconatos. Ers s'achiquen en lumer con a progresión de a malotía, e a respuesta inizialmén eficaz de os T8 ba estando enfeblexita. Antimás as constans mutazions de l'ADN de o BIU camian a conformazión de as proteínas de superfizie, dificultando de contino lur reconoxedura.
[Editar] Progresión
A enconada per BIU ye per bía secsual, intrabenosa u mai-fillo.
A manifestazión de a malotía per BIU ye semellán ta una gripe u mononucleosis enconosa e ocurre de 2 ta 4 semanas dimpuesas a enconada. Puede aber-ne de fiebre, malestar, linfadenopatía (andaderas linfaticas rinchatas), eritemas (enroyaduras cutanias), e/u meninchitis biral. Istos sintomas son amplamén ignoratos, u trautatos como gripe, e rematan per esaparixer, sin de trautamiento, dimpuesas de bellas semanadas. En ista fasis bi ha altas conzentrazions de birus, e o portador ye altamén enconoso, transmitindo o birus ta os suyos contautos secsuals.
A secunda fasis ye a de a cuasi absenzia de o birus, que se troba només que en os acomendatos de as andaderas linfaticas, enconando cada begata més de traza gradual T4s; y en os macrofagos; En ista fasis, que dura barias añadas, o portador ye seropositibo, mes no esembolicó encara SIDA. No bi'n ha de sintomas pas, e o portador puede transmitir o birus ta otris sin de saper-ne. Os rans de T4 s'achiquen amoniquet e á o mesmo tiampo achique a respuesta inmunitaria contra o birus BIU, augmentando amoniquet o suyo lumer, debito ta la perda de a coordinazión de os T4 sopre os eficazes T8 e linfozitos B (linfozitos produtors d'anticuerpo).
A terzera fasis, a de o SIDA, escomenzipia cuan o lumer de linfozitos T4 baxa de o ran critico (200/ml), o que no ye pro ta aber-bi una respuesta inmunitaria eficaz ta imbasors. Escomenzipian á surtir escamallo, tusina, perda de peso, diarreya, unfladura de as andaderas linfaticas e sudors noturnas, debitos ta malotías oportunistas, como a pneumonía per Pneumocystis jiroveci, os linfomas, a enconada de os güellos per zitomegalobirus, demenzia e o sarcoma de Kaposi. Á la fin de bels meses u añadas plega inescusablemén a muerte.
As eszeuzions ta iste esquema son rarizas. Os asabelo estranios improgresadors de larga durazión son aquers indibiduos qui remanen con lumers de T4 superiors á 600/ml mientres largos periodos. Istos indibiduos talmén aigan una reazión inmunitaria més fuerte e menos suszeptible ta la peladura contina produzita per o birus, mes os detalles encara s'esconoxen.
[Editar] Sindromes clinicos
As malotías oportunistas son malotías causatas per axens, como atros birus, bauterias e parasitos, que son comuns mes normalmén no causan malotía u només que malotías mesuratas, debito ta la respuesta inmunitaria efizién. En o malaudo dan SIDA, se manifiestan como malotías potenzialmén mortals:
- 1. Enconadas per birus: Zitomegalobirus, Brien simplo, Epstein-Barr.
- 2. Enconadas per bauterias: Mycobacterium avium-intracelulare, atras micobauterias que normalmén no causan malotías, Mycobacterium tuberculosis, Salmonella, atras.
- 3. Enconadas per fongos: candidiasis de os libians u albero (per Candida albicans, una empreñatuera); pneumonía per Pneumocystis carinii; Criptococosis, Istoplasmosis, Coczidiomicosis.
- 4. Neoplasias: malminchadors como linfoma e linfoma de Hdgkins, causato per o birus Epstein-Barr, sarcoma de Kaposi.
Atras condizions bi includen enzefalopatía causata per BIU que leba ta la demenzia e ye una azión dreita de o birus en os microglios (zelulas zerebrals semellans ta macrofagos) que encona. Una malotía carauteristica ye a leucoplaquía pilosa (placa blanga pilosa en a boca) debita ta o birus Epstein-Barr.
[Editar] Epidemioloxía
Se calcula que més de 15 000 presonas sigan enconatas á o día en tot o mundo (datos de 1999); 45 millons son autualmén enconatas, e 3 millons s'amortan cada añada. A esclafán mayoría de os casos acayezen en Africa, do a prinzipal traza de transmisión ye o secso eterosecsual, e l'uso de prostitutas. Rexions en risque con alta crexedura de nuebas enconadas son Europa de l'Este, a India e o Sureste Asiatico. En Brasil biben més de 650 000 (320 000- 1 100 000) presonas d'edá entre 15 e 49 añadas dan o BIU (estimazions de a WHO-UNAIDS). A tacha d'enconada de consumidors d'eroína ronda o 80% en muitas zidaz europeyas e americanas.

As populazions de risque son presonas omosecsuals u eterosecsuals secsualmén autibas con multiples parellas; os tocsicodependiens que n'emplegan d'agullas, prostitutas, fillos rezién naxitos de seropositibas. Atro rolde de risque son os profesionals de a salú, mexes, anfermers e otris que lidian á ormino dan seropositivos (conoxitos u no). Una chicota nafra cuasi indeteutable mientres s'ecsamina un pazién nafrato e con sangre, u un azidén con agullas, puede estar pro, en un 1% de os casos, ta enconar-se-ne.
As transfusions de sangre e deribatos de sangre ya no son periglosas debito ta os rigurosos rexímens de control e deteuzión de birus.
A transmisión ye per babada, sangre e secrezions baxinals. O BIU no puede estar transmitito de denguna traza per toque casual, besos, esmorganidas, tusina, fizadas d'inseutos, augua de piszinas, u obxeutos tocatos per seropositibos.
O secso anal ye a prautica de més alta tacha de transmisión, siga entre dos omes u entre una muller e un ome. O secso baxinal fa a transmisión més fázil ta la muller que ta l'ome, mes os dos pueden estar enconatos per l'otri. Con secso baxinal biolento resultan tachas d'enconadas muitos altas, debitos ta las microemorraxias chenitals. Güei en día a truca de xaringas enconatas ye una de as trazas de transmisión més frecuens.
[Editar] Diagnosis
A diagnosis de seropositibidá ye naturalmén per seroloxía, u siga, deteuzión de os anticuerpos produzitos contra o birus con un test ELISA. Ístos son perén os primers que s'efeutúan, manimenos dan resultatos positibos falsos á begatas. Per ixo ye efeutuato en os casos positibos un test, muito més espezifico e caro, de southern blot, ta confirmar antis d'informar á o pazién. Ístos no deteutan a presenzia de birus en os indibiduos rezién enconatos. A deteuzión de l'ADN biral per a teunica de RCP (Reazión en Catena de Polimerasa) tamién ye utilizata, asinas como o recuento de linfozitos T4.
Cualsiquier indibiduo que aiga una enconada con un organismo incapaz de superar o sistema inmunitario de presonas normals debe estar chuspeitoso d'aber o sindrome d'inmunodefizienzia aquirita.
[Editar] Trautamiento
Os farmacos usatos en o trautamiento de aenconada per BIU interfieren con funzions de a bioloxía de o birus que son pro diferens de as funzions de zelulas umanas:
- 1. Ecsisten inibidors de o enzima transcriptasa rebersa que o birus emplega ta reproduzir-se e que no ecsiste en as zelulas umanas:
- AZT, ddC, ddI, d4T, ABC (toz analogos de nucleotidos)
- nevirapina, delavirdina, efavirenz (inibidors dreitos de a proteína), atros.
- Inibidors de a proteasa que trestalla as proteínas de o birus dezaga de a transcripzión: saquinavir, nelfinavir, amprenavir, ritonavir, atros.
Güei en día l'uso de medicamentos ye en combinazions d'un de cada tres roldes. Istos cóztels d'antibirals permiten cuasi cuaternar, ta qui ha azeso ta ers, o SIDA como malotía cronica. Os portadors de BIU que prenen os medicamentos permenan efeutos adbersos estremamén incomodos, achiquidura drastica de a cualidá de bita, e achiquidura significatiba d'asperanza de bita. Manimenos ye posible que no mueran dreitamén de a malotía, ya que os farmacos son ragonablemén eficazes en controlar o lumer de birions. Manimenos bi abió zagueramén antors d'un caso en Nueba York cuyo birus yera resistén ta toz os medicamentos, e ixas zepas poderban "ganar a corrida" dan as interpresas farmazeuticas,
Os medicamentos autuals preban d'achiquir a carga de birus, ranzoniando a baxada de o lumer de linfozitos T4, o que puya a lonchebidá de o pazién e a suya cualidá de bita. Cuanto més lugo o pazién escomenzipie á estar trautato con medicamentos mayor será a durazión de a suya bita, perque con rans baxos de linfozitos T4 ya poquet cal fer.
Como no bi ha cura u bacuna, a prebenzión ha un aspeuto fundamental, as clamatas prauticas de secso securo como uso de o preserbatibo (u condón) e programas de truca de xaringas en os tocsicodependiens.
ENFORTIMIENTO DE O SISTEMA INMUNOLOXICO: Se ye comprobato que as presonas portaderas de o birus BIU que eban feito uso d'Aloe Vera regularmén, eban abito lur sistema inmunoloxico enfortito, eban recuperato peso y enerchía e asinas yeran pasatos ta exerzer lurs autibidaz normalmén con més bigor e disposizión, y eban dixato d'aber barios tipos d'enconadas. Ísto acayeze perque l'Aloe ye antibiotico, antiinflamatorio, rechenerador zelular, entre atras propriedaz. (Rechirar sopre l'Aloe).
IMPORTÁN: No debe estar incherita con a casca, car a mesma contién aloína, que ye altamén tocsica, e poderba corrozar irrebersiblemén á o portador de birus BIU, podendo mesmo causar a muerte. O ideal ye emplegar o chel estabilizato, embotellato, parato ta o consumo, sin d'aditibo quemico, e 100% natural. Iste produto ye importato per una interpresa de a branca naturalista.
[Editar] Prebenzión
Estimazión d'aquisizión de o BIU per auto de risque, asumindo o no uso de preserbatibo |
||||
---|---|---|---|---|
Traza d'esposizión | Risque per 10 000 esposizions ta una fuen enconata |
|||
Transfusión sanguinia | 9 000 | |||
Uso compartito de xaringas | 67 | |||
Penetrazión anal rezeptiba | 50 | |||
Agulla tallán | 30 | |||
Penetrazión baxinal rezeptiba | 10 | |||
Penetrazión anal insertiba | 6.5 | |||
Penetrazión baxinal insertiba | 5 | |||
Secso oral rezeptibo | 1 | |||
Secso oral insertibo | 0.5 |
O més importán ta prebenir ista malotía ye fer campañas d'informazión e sensibilizazión, sopretot chunto ta os chóbens. Per exemplo, cal comunicar-lis que a prebenzión se fa emplegando-ne de preserbatibos en as relazions secsuals. A truca d'agullas ta tocsicodependiens tamién ye importán, ya que as agullas usatas contaminatas son un orixen frecuén de l'acomananza.
L'uso de o preserbatibo achique muitismo a tacha de transmisión, mes no ye 100% securo. Ístos se trencan fazilmén, e ye teoricamén posible, á despeito d'estrematamén improbable, que os birions esnabesen os poros de o preserbatibo. Á despeito de que l'emplego de o condón achica radicalmén o risque d'enconada, només que l'abstinenzia de relazions ye totalmén secura.
A campaña antisida de Brasil ye mundialmén reconoxita como una de as més ecsitosas. Brasil ha tachas d'enconada asabelo inferiors á las d'atros países esembolicatos, e aparenmén os lumers son relatibamén estables. Una uniobersidá en Pernambuco trobó un prozedimiento ta barallar birus BIU, iste prozedimiento consiste en recullir-ne de sangre de o siero positibo, asolar lurs zelulas dendriticas, esautibar bels birus, amostrar istos birus ta zelulas dendriticas, ixas zelulas irá á abracar o birus e trencar-lo, en iste inte cal incheutar a sangre con ixas zelulas que trencan o birus, allora istas zelulas irban á amostrar o birus ta o nueso sistema inmune, á partir d'astí o sistema inmune poderba barallar o birus, pus ya lo conoxe. Ya agafarán nastar o birus de paziens!
[Editar] Istoria
Se calcula que as primeras enconadas acayezón en Africa en a decada de 1930. Se creye que estarba estato inizialmén contrayito per cazataires africans de simios que probablemén se nafrón y en cargando l'animal, macón a nafra con sangre enconata d'íste. O birus s'estarba estendillato per as rexions rurals muito amoniquet, estando migrati enta as zidaz con o escomenzipio de a gran ola d'urbanizazión en Africa en a decada de 1960.
Una muestra sanguinia de 1959 d'un ome de Kinshasa, Republica Democratica de o Congo, s'analizó rezienmén e se rebeló seropositiba. Os primers rexistros d'una muerte per SIDA se remunta ta 1976, cuan una mexe danesa contrayió a malotía en Zaire (güei Republica Democratica de o Congo). Con tot e con ixo només que escomenzipión á aparixer en 1980 barios casos inesplanicables de malotías oportunistas en omosecsuals en os Estatos Unitos, en as zidaz de San Franzisco, Los Ángeles e Nueba York. L'alta inzidenzia d'ixas malotías clamó o ficazio de o zentro de control de malotías de os Estatos Unitos en 1981, cuan publicón o primer articlo que feba referenzia ta una posible nueba malotía enconosa, inizialmén beyita como una malotía que sólo afeutaba á os omosecsuals. Debito ta inmunosupresión funda que causaba, contimparable ta bels casos rarizos d'inmunosupresión d'orixen chenetico (e.g. Sindrome de DiGeorge), se denominó Sindrome d'Inmunodefizienzia Aquirita, concarando-la con aquers casos ereditarios. Inizialmén estió ignorata largamén per a soziedá estatochunitenca, entro á que, dan as proporzions de a epidemia perén crexiens, bi aparixión os primers casos de transmisión mai-fillo, tocsicodependiens e de transfuzión de sangre en 1982.
L'axén causán de a malotía rematarba per estar escubilato per o Instituto Pasteur de París en 1983 per Luc Montagnier. En Brasil os primers casos aparixión en 1982 en un rolde d'omosecsuals de São Paulo que contrayón per aber biachato ta zonas con alta inzidenzia en os Estatos Unitos. Os primers casos de SIDA en Portugal aparixión en 1983. Manimenos bi ha güei indicazions de que os primers casos poderban estar estatos contrayitos ya mientres a guerra colonial en Guinea Bissau, en as añadas 60 e 70, y estión allora ignoratos.
A suya designazión, que escomenzipió per estar a siegla de o nome completo de a malotía en aragonés, pasó á estar considerata parola en a decada de 1990.
[Editar] Mobimiento de rebalguazión de a ipotesis SIDA/BIU
Dende 1984, cuan Peter Duesberg publicó o suyo primero treballo contestando a ipotesis de a patochenizidá de os retrobirus, ecsiste un mobimiento alternatibo de barios eszientista e autibistas contestando a ipotesis prinzipal.
As ipotesis de Duesberg agafón a simpatía de muitos eszientistas famosos, entre ers Kary Mullis, premio Nobel, e entro á un leu e insinuoso afillaturo de Luc Montagnier que afirmó que "o BIU no causa o estricallo de as zelulas beyito en paziens con SIDA". Paradoxicamén Duesberg estió un de os pais de a retrobiroloxía, fendo importans escubilamientod sopre o codigo chenetico de os retrobirus, e Kary Mullis estió o escubilador de a Reazión en Catena de a Polimerasa, un metodo que cuantifica material chenetico e ye emplegato ta mesurar o birus BIU en a sangre d'un enconato.
Istos estudios gozón de relatibo ficazio de os meyos entro á meyatos de os 90, car afirmaban que drogas, poluzión, fame, miseria e autituz autoestricalladeras yeran as causas de o SIDA e no o BIU, en un periodo en que se conoxeba poquet de o birus, e no eba pas de trautamiento eficaz ta la malotía. Manimenos cayón en disgrazia cuan David Ho, á la luz de modernos estudios, esembolicó medicamentos potens que estricallón dica o 99% de os birus, lebando á os paziens ta una bita cuasi normal. Allora, á partir d'ixos escubilamientos que apedecón o mito de que o BIU remaniba cobato, e que ecsisitiba en chicotas cuantidaz, remanió constatato que er ataca á o sistema inmunitario dende a calendata de dentrata en os linfozitos entro á l'obito de o pazién.