Şimal

Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا

Bu məqaləni Azərbaycancalaşdırmaq lazımdır.
(Azərbaycanca olmayan kəlimələrin çevirilməsi, orfoqrafik səhvlərin düzəldilməsi və s.) Düzəliş etdikdən sonra {{qaralama - az}} ifadəsini kənarlaşdırmağı unutmayın.

Şimal, coğrafiya əsli cəhətlərindəndir və Şimal kutbu işarət eder. İngiliscə N əlamətilə, Türkiy Türkçəsində əskidən Şimal lakin indi Kuzey və K əlamətilə, Azəricə isə Ş ilə muşxxəs olunur.


Mündəricat

[redaktə / تحریر] Əsli şimal cəhətləri

[redaktə / تحریر] Əsli şimal (Coğrafi şimal)

Sabittir, değişmez. Yerküre, kutupları birleştiren çizgi ekseninde (yer ekseni) döner. Yeryüzünün yer eksen ile kuzeyde çakıştığı nokta coğrafi kuzeydir. Başka bir deyişle yeryüzünün üzerindeki Kuzey Kutbunun olduğu noktadır. Harita üzerinde ucunda yıldız işareti ile gösterilir.

[redaktə / تحریر] Manyetik şimal (Pusula şimali)

Değişkendir. Pusulalarda kuzeyi gösteren ibrenin gösterdiği doğrultudur. Pusula ile ölçülen yön manyetik olduğu ve yeryüzündeki manyetik alanlar bölgeden bölgeye farklılık gösterdiği için, manyetik kuzey o an bulunulan noktaya göre belirlenir. Günümüzde ise manyetik kuzeyin, kuzeybatıya doğru bir eğilimi vardır. Harita üzerinde ucunda yarım ok işareti ile gösterilir.

[redaktə / تحریر] Doğal Sapma Açısı

Manyetik kuzeyle coğrafi kuzey arasındaki açıdır. Manyetik kuzey zamana bağlı değişken olduğundan coğrafi kuzeyin doğusunda veya batısında olabilir. Harita kenar bilgilerinde yıllık değişim miktarı belirtilir. Yıllık değişim eksi ise manyetik kuzey, coğrafi kuzeye yaklaşır. Yıllık değişim artı ise manyetik kuzey, coğrafi kuzeyden uzaklaşır. Örneğin, 1990 yılında sapma açısı 3 derece 14 dakikadır. Yıllık sapma eksi 0.9 dakikadır. 1999 için 9 yıl X 0.9 = 8.1 dakikalık daha sapma olur. 1999 sapma açısı 3 derece 6 dakikadır. (3 derece 14 dakika - 8 dakika). Her geçen yıl manyetik kuzey, coğrafi kuzeye yaklaşmaktadır.

İllər
Kuzey Enlem (Paralel)
Batı Boylam (Meridyen)
1947
73.9°
100.9°
1962
75.1°
100.8°
1973
76.0°
100.6°
1984
77.0°
102.3°
1994
78.3°
104.0°
2001
81.3°
110.8°
2002
81.6°
111.6°
2003
82.0°
112.4°
2004
82.3°
113.4°
2005
82.7°
114.4°


Əsli cəhət

ŞQ
Şi

ŞŞ
Q Dünya Şə
CQ
C