Qacarlar

Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا

Ümumi Türk Tarixi
Tarixi və Müasir Türk Dövlətləri
İmperiyalar



Dövlətlər






Günümüz




Bu kutu: gör   değiştir

Qacarlar 17961925-ci illər arasında İranda hakimiyyətdə olmuş Azərbaycan Türk sülaləsidir [1][2]. Qovanlı Türk tayfasından olan Qacarlar, Monqol işğalı zamanlarında İrəvan ətrafında kök salmışlar və Səfəvi sülaləsini Azərbaycanda və İranda hakimiyyətə gətirən yeddi Qızılbaş Türk tayfalarından biri olmuşlardır [3].

16-cı əsrin əvvələrində Azərbaycanda və İranda hakimiyyəti ələ keçirən Səfəvilər hazırdakı Azərbaycan Respublikasının ərazisini yerli Türk xanlarına buraxmışlardır [4] və 1554-cü ildə Gəncə şəhərinin Şahverdi Soltan Ziyadoğlu Qacar tərəfindən idarə edildiyi haqda tarixi məlumatlar mövcuddur [5]. Ziyadoğlu ailəsi sonralar Qarabağa da hökmüdarlıq etmişdir. 16-17-ci əsrlərdə Qacarlar Səfəvi dövlətində bir sıra rəsmi vəzifələr tutmuşlar. 1-ci Şah Abbas Səfəvi dövründə şahsevən Türk tayfaları kimi tanınan Qacarları İranın müxtəlif bölgələrinə yerləşdirmişdir, və bunların bir çoxu Astarabad (hal-hazırda Qorğan) ərazisində yerləşmişlər.

Qacar sülaləsinin əsası 1781-ci ildə Ağa Məhəmməd xan Qacar tərəfindən qoyulmuşdur. 1796-cı ildə Zənd sülaləsinin sonuncu hökmdarını məğlub etdikdən sonra, Ağa Məhəmməd xan Azərbaycanı və İranı Qacar hakimiyyəti altında birləşdirmişdir.

[redaktə / تحریر] Sülalənin süqutu

21 yanvar 1898-də Təbrizdə anadan olan Soltan Əhməd, 11 yaşında şah taxtına qalxmışdır. Ancaq Birinci Dünya Müharibəsi illərində İranın Rus, İngilis və Osmanlı qoşunları tərəfindən işğalı Əhməd şahın nüfuzunun itməsində nəticələnmişdir. 1921-ci ilin fevral ayında dövlət çevrilişinə başcılıq edən Rza xan Pəhləvi Iranda ən nüfuzlu şəxsiyyətə çevrilmişdir. 1923-cü ildə Əhməd şah İranı həmişəlik tərk etmişdir və 1925-ci ildə Məclisin qərarı ilə Qacar hökmdarlığının sonu qoyulmuşdur. 1925-ci ildən 1979-cu ilə qədər İrana Pəhləvi sülaləsinin şahları hökmdarlıq etmışlər. Əhməd şah Qacar 21 fevral 1930-da Fransanın Neuilly-sur-Seine şəhərində vəfat etmişdir.

[redaktə / تحریر] Qacar Şahları (1794-1925)

  • Ağa Məhəmməd şah (1794 - 1797)
  • Fətəli şah (1797 - 1834)
  • Məhəmməd şah (1834 - 1848)
  • Nəsrəddin şah (1848 - 1896)
  • Müzəfərəddin şah (1896 - 1907)
  • Məhəmməd Əli şah (1907 - 1909)
  • Soltan Əhməd şah (1909 - 1925)


[redaktə / تحریر] Mənbələr

  1. Genealogy and History of Qajar (Kadjar) Rulers and Heads of the Imperial Kadjar House
  2. Cyrus Ghani. Iran and the Rise of the Reza Shah: From Qajar Collapse to Pahlavi Power, I.B. Tauris, 2000, ISBN 1860646298, p. 1
  3. Encyclopedia Iranica. The Qajar Dynasty. Online Edition
  4. K. M. Röhrborn, Provinzen und Zentralgewalt Persiens im 16. und 17. Jahrhundert, Berlin, 1966, p. 4
  5. Encyclopedia Iranica. Ganja. Online Edition