Birinci Dünya Müharibəsi
Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا
- 28 iyun 1914-cü ildə Avtriya-Macarıstan imperiyası taxt-tacının vəliəhdi Frans Ferdinandın Bosniyada serb Qavrila Prinsip tərəfindən öldürülməsi Birinci Dünya Müharibəsinin başlanması üçün bəhanə oldu.
- Müharibənin əsas səbəbləri.
- 1) Kapitalizmin inkişafı ilə əlaqədar iri dövlətlər və hərbi-siyasi bloklar arasında ziddiyətlərin kəskinləşməsi.
- 2) Dünyanı yenidən bölüşdürmək uğrunda mübarizə.
- 28 iyun 1914-cü ildə Avtriya-Macarıstan Serbiyaya müharibə elan etdi. Rus imperiyası Serbiyanı müdafiə etmək üçün səfərbərliyə başladığı müddətdə avqustun 1-də Alman imperiyası Rusiyaya müharibə elan etdi. Avqustun 3-də isə Almaniya Fransaya müharibə elan etdi. Almaniya Prussiya tərəfindən imzalanmış Belçikanın bitərəfliyi haqqında müqaviləni "ağ kağız"adlandırdı və avqustun 4-də Belçikaya hücum etdi. Belçikanı müdafiə etmək bəhanəsi ilə İngiltərə Almaniyaya müharibə elan etdi.1914-cü il avqustun 23-də Yaponiya Almaniyaya qarşı müharibə elan etdi. Yaponiya Almanıyanın Uzaq Şərqdəki torpaqlarını tutmağa və Çini itaət altına almağa çalışırdı.1914-cü ildə Osmanlı dövləti "Üçlər İttifaqı tərəfindən müharibəyə qoşuldu.Buna cavab olaraq oktyabrın 2-də Rusiya, 5-də İngiltərə, 6-da isə Fransa Osmanlıya qarşı müharibə elan etdi.1915-ci ilin aprelində Londonda "Atlanta" dövlətləri İngiltərə, Fransa və Rusiya gizli razılaşma ilə İtaliyaya bir sıra ərazilər vəd edərək onu öz tərəflərinə çəkdilər. İtaliya "Atlanta"ya quşuldu.1915-ci ilin sentyabrında Bolqarıstan Avstriya, Almaniya və Osmanlı dövlətləri ilə ittifaqa girdi.1916-cı ilin avqustunda Rumıniya "Atlanta" tərəfdəfdən müharibəyə qoşuldu.1917-ci ilin aprelində ABŞ Almaniyaya müharibə elan etdi. Ümumiyyətlə 38 dövlətin qoşulduğu dünya müharibəsi hər iki tərəfdən ədalətsiz,işğalçılıq müharibəsi idi.
- 1918 ildə müharibə sona çatdı.
- Rusiyada 1917-ci ilin fevral ayında baş vermiş burjua-demokratik inqilabı nəticəsində monarxiya devrildi.Oktyabrında isə bolşeviklər dövlət çevrilişi edərək hakimiyyəti ələ aldılar. 3 mart 1918-ci ildə Brest-Litovskda Almaniya və İttifaq Dövlətləri ilə sülh bağladılar.
- 1918-ci ilin mayında Rumıniya "ifaq dövlətləri"lə sülh bağladılar.
- 30 oktyabr 1918-ci ildə Osmanlı, 3 noyabr 1918-ci ildə Avstriya-Macarıstan təslim oldu.11 noyabr 1918-ci ildə Almaniya təslim oldu.
Beləliklə,müharibə İttifaq dövlətlərinin məğlubiyyəti ilə başa çatdı.