Elxanilər Dövləti

Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا

Ümumi Türk Tarixi
Tarixi və Müasir Türk Dövlətləri
İmperiyalar



Dövlətlər






Günümüz




Bu kutu: gör   değiştir

Elxanilər Dövləti, Cengiz Han'in (Çingiz Han)torunu Hülagu Xan tarafından, mərkəz Təbriz olmak üzərə İran'da kuruldu (1256). "Elxani" adı; "Böyük Kağanlı" mənasına gelmektedir. Çünki Elxanilərin öz bayraqları və pulları olsa da, bir çeşid əyalət sistemiyle yönetilmekteydiler və Moğol Türklərinin Böyük Kağanına bağlıydılar. Elxanlı sözünün müzakirə edilen bir digər mənası ise; El - İl - əyalət - vilayət xanı olabileceğidir (Elxanlı: Xana bağlı torpaqlar). Son derece böyük və xızlı hərəkat eden bir orduları vardı. Sibirya xaric tüm Asiyaya hakimanə oldular.

[redaktə / تحریر] Siyasi Tarixi

Azərbaycan'ı ele keçiren Hülagu Han, 1258'de Bağdat'ı alarak Abbasi Dövləti'ne son verdi. Anadolu Selçuklu Devleti'ni egemenliği altına aldı. Moğollar, Anadolu'nun bilim, kültür ve ticaret merkezleri olan kentlerini yakıp yıktılar ve yağmaladılar. Bu dönemde Anadolu'da ticaret geriledi. Türkler, Doğu ve Orta Anadolu'dan batı bölgelerine doğru göç etmek zorunda kaldılar. Moğollar, Türkiye Selçuklu Devleti'nin yıkılmasında önemli rol oynadılar.

Elxanilər; Suriye və Filistin'i işgalden sonra Mısır'a doğru ilerlemeye başladılar. Ancak Memlükler, Ayn-ı Câlut Savaşı'nda Elxaniləri yenilgiye uğratarak Filistin və Suriye'den çıxardılar (1260). Memlük Sultanı Baybars, Elxaniləri ikinci kez Elbistan'da yenilgiye uğrattı (1277). Memlukler tarafından uğratıldıkları yenilgiler dışında savaş kaybetmediler.

Elxanilər, Gazan Mahmud Han (1295-1304) zamanında Müslümanlığı kabul ettiler. Bundan önce Budizm'i benimsemişlerdi ve Müslümanlar'a karşı Hıristiyanlarla ittifaq kurmak istiyorlardı. İslamiyetin yanı sıra Türk kültürünün de yaygınlaşması, dövlətin Türk özelli kazanmasına neden oldu. 14. əsrin başlarında çıxan iç karışıklıklar sonucu Elxanilər parçalandı (1336). Elxani torpaqlarının böyük bir bölümü üzərində, Celayirlilər Dövləti kuruldu.

[redaktə / تحریر] Hulagu Xan və böyük ordusu

1243-cı ildə Kösedağ Savaşı'nda Anadolu Türklərini yenilgiye uğratan Moğollar Ötüken mərkəzinə bağlı olmak üzərə, İran’a geçerek 1256-cı ildə paytaxı Təbriz olmak üzere Elxanlı yönetimini kurdular. Başında da Hulagü Xan bulunmaktaydı. 1256-cı ildə Alamut Qalasını ele geçirerek Batinilerin çalışmalarına son verdiler. 1258-ci ildə isə Bağdatı işgal ederek islam Abbasi halifeliğine son verdiler. Xalqının böyük çoğunluğunun Türk və Farslar’dan oluşuyordu. Digər Türk - Moğol dövlətləri gibi İslamiyeti kabul etmişler və Türkleşmişlerdir. Bağdatta güçlenen Celayirliler tarafından yıkılmıştır.

[redaktə / تحریر] Elxanilərin Türk tarixindəki əhəmmiyyəti

Elxanilər dövrində İran qapısı açıq olduğu üçün Türkistandan (Orta Asya) Anadolu’ya çox sıx Türk göçleri olmuştur. Bu dövrdə Anadolu gittikçe Türkləşmiştir.

Elxanilər Dövləti
Elxanilər Dövləti