Çorum

Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا

Çorum Vilayəti sözünün digər istifadə formaları üçün, bax. Çorum Vilayəti


Çorum, Türkiyə
Çorum vilayəti siyasi xaritəsi

Çorum vilayəti siyasi xaritəsi
Harita
Türkiyə'de yeri

Türkiyə'de yeri
Bilgiler
Yəkun əhali 221.699 TUİK (2000)
Mərkəz əhali 161.321 TUİK (2000)
Kənd əhali 55.243 TUİK (2000)
Ərazi xx km²
Yüksəklik 820 metre
Koordinatlar
Poçt kodu 19000
Ərazi Kodu 364
Vasıta Plaka Kodu 19
Bucaq sayı 2
Bələdiyyə sayı 4
Kənd sayı 197
Məhəllə sayı 23
Yönetim
Ölkə Türkiyə
Coğrafi Bölgə Qara dəniz Bölgəsi
Vilayət Çorum
Kaymakam Vilayət valisi
İlçə rəsmi vebsayt Valilik
Bələdiyyə sədri Turan Atlamaz
Bələdiyyə vebsayt Bələdiyyə



Çorum; Türkiyə Respublikası'nın, aynı adlı Çorum vilayətinin mərkəz ilçəsidir.


Mündəricat

[redaktə / تحریر] Tarixi

Çorum şəhər mərkəzi nispeten yaxın dövrlərdə qurulur. 11. əsr sonu ilə 12. əsr başında Danışmendlilərcə qurulmuştur. Əvvəlcə indiki Çorum şəhərinin olduğu ovada bir Bizans qalası olduğu rivayət edilir lakin sivil hayata dair tarixi kalıntı yoxdur. Danışməndlilərin yöreyi Bizanslılardan alması ile yöreye Danışməndlilərin daxil olduğu Oğuzların Alanyurt boyunun Çorumlu oymağı yerleşir və indiki şəhərin temellerini atar ve yöreye adlarını veriler. Bilinen tüm tarixi əsərlər və binalar Danışmənd Selçuklularıan ait olup 12. ilə 13. əsrə tarixlənmktədir. Bu məlumattan da anlaşılır ki Çorum, Selçukluların önem verdiği bir şəhər olar.


1075 - Bizans'ın elinden alınması.
1080 - Türklərin yöreye kalıcı olarak yerleşmeleri
1101 - Haçlı ordusu
1109 - Danışmendlilər
1175 - Anadolu Selçuklularının eline geçti.
1240 - Babai ayaklanması
1344 - Eretna Beyliği egemenliğine daxil oldu.
1381 - Kadı Burhaneddin'in egemenliğine daxil oldu.
1392 - Kadı Burhaneddin, Osmanlı ordusunu Çorum yaxınlarında (Kırkdilim) yendi.
1398 - Kadı Burhaneddin'in Osmanlı ordusunca yenilmesi və Çorum ve havarisinin Osmanlı egemenliğine daxil olması.
1427 - Yörgüç Paşa, Osmancık və Çorum'da asileri yenerek yeniden mərkəzi otoriteyi sağladı.
1446 - Zəlzələ, çox şiddətli olur və xalq arasında Danişmend Zəlzələsi yahut Kiçik Kıyamət deyilir. 40 gün aralıqlarla sürer
1512 - I. Selim'in tahta çıkışı esnasında Çorum yöresinde Alevi kalkışması.
1514 - Şiddetli deprem Çorum'un üçte biri yıxılıraq harap olur.
1543 - 30 qadar evi yıkan bir deprem
1559 - Gülabibey Camii'nin de yıxıldığı və şehere zarar ziyan eden bir deprem
1560 - Çorum yöresinde medrese talebelerinin kalkışması
1579 - Zəlzələ
1601 - Celali kalkışmasının elebaşısı Karayazıcı'nın öldürülmesi.
1763 - Çorum'un Çapanoğlu Ahmed Paşa'ya arpalık olarak verilmesi.
1793 - Zəlzələ
1800 - Zəlzələ.
1824 - Zəlzələ. Xalq uzun vaxt çadırlarda iqamət edir.
1841 - Çorum, Sivas əyalətindən alınıp Ankara əyalətinə bağlı sancak mərkəzi.
1863 - Çorum, sancak mərkəzi qezaya çevrildi.
1864 - Yozgat sancağına bağlı qeza.
1876 - Çorum bələdiyyə teşkilatı quruldu
1894 - Çorum, Ankara əyalətinə bağlı olaraq yeniden sancak mərkəzi oldu və İskilip, Osmancık ile Sungurlu qəzaları Çorum'a bağlandı. İndiki siyasi idarənin banisi oldu bu durum. Bu durum dövrin Osmanlı paşası Yedi Sekiz Hasan Paşa'ın gayreti ilə məydana gəlir.
Kızılırmak, İskilip - Çorum yolu üzerinde ilk köprü, Kaymakam Baha Koldaş dönemi 1930
Kızılırmak, İskilip - Çorum yolu üzerinde ilk köprü, Kaymakam Baha Koldaş dönemi 1930
1902 - İdadi mektebi açıldı.
1908 - Böyük yıkıma yol açan zəlzələ
1919 - Çorum'un nahiyəsi olan Hüseyinabad (Alaca) qəza yapıldı.
1920 - Çapanoğlu, Pontus ve Aynacıoğlu ayaklanmları.
1920 - Çerkez Ethem və birliklerinin isyancıları yenmesi.
1921 - Müstaqil sancak oldu.
1924 - Vilayət oldu.
1925 - İdadi Mektebi ortaokul yapıldı.
1939 - Mərkəz üssü Erzincan olan Zəlzələ Çorum ve havarisinde yıkıma neden oldu.
1943 - Çorum'da meydana gelen depremde 2554 ev yıkıldı və 618 kişi öldü.
1957 - Çorum Çimento Fabrikası üretime başladı.
1966 - Boğazköy Müzesi açıldı.
1977 - Organize Sanayi Bölgesi işletmeye açıldı.
1990-cı ildə Çorum Mərkəz ilçəsinin nahiyəsi olan Laçin ilçə olaraq Çorum vilayətinə daxil oldu.
1996 - 5.6 və 5.4 şiddetinde peşpeşe iki zəlzələ olur, can kaybı olmadı.

[redaktə / تحریر] Coğrafiyası

Çorum vilayətininde mrkzi olan Çorum Qara dəniz bölgəsinin Orta Karadeniz Bölümü'nün iç kısmında yer almaktadır. Şarkında Amasya, cənupda Yozgat, qərbində Çankırı, şimaldə Sinop, şimali şarkında Samsun, cənubi qərbində Kırıkkale vilayətləri ilə çevrilidir.

Enlem ve boylam değerlerine göre ise; 34 derece 04 dk. doğu boylamları ile 39 derece 54 dk. kuzey enlemleri arasında yer almaktadır. Deniz seviyesinden ortalama yüksekliği (rakımı) 820 metredir.

Çorum Vilayət mərkəzi olan Çorum'un digər vilayət mərkəzlərinə uzaqlıqları; Ankara'ya 244, İstanbul'a 608, Amasya'ya 92, Sinop'a 294, Samsun'a 172, Tokat'a ise 188 km. mesafededir.

Çorum vilayəti ilçələrinin vilayət mərkəz ilçəsinə uzaqlıqları; Alaca 52, Bayat 83, Boğazkale 87, Dodurga 42, İskilip 56, Kargı 106, Laçin 29, Mecitözü 37, Oğuzlar 68, Ortaköy 57, Osmancık 59, Sungurlu 72 və Uğurludağ 66 km'dir.

[redaktə / تحریر] Geologiya

Zəlzələ yaradıcısı Şimal Anadolu Fay Hattı Çorum şəhərinin 20 kilomətr şimalindən geçmektedir.

[redaktə / تحریر] İqlim

Çorum, bulunduğu yüksək platoda tipik qarasal iqlim özelliklerini gösterir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve genelde kar yağışlıdır. İlkbahar ve sonbaharda azda olsa yağmurludur. özellikle yaz akşamları bile serin bir havaya sahiptir.

Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
Ort. En Yüksek °C 2 5 10 16 20 23 26 27 24 17 10 5 16
Ort. En Düşük °C -3 -2 -1 5 8 11 13 13 10 6 1 -1 5
Yağışlı Gün Sayısı 12 13 14 15 13 10 6 4 4 9 11 13 124
source: www.meteor.gov.tr

[redaktə / تحریر] Əhali

Çorum mərkəz İlçə əhalisi 2000 ili resmi qeydlərinə görə yəkun xxxx nəfərdir. İlçəye bağlı 3 adət bəldə, 197 adət kənd vardır.

Çorum saat kulesi
Çorum saat kulesi
İllərə görə İlçə əhali məlumatı
İllər Mərkəz Kənd Yəkun
2007
2000 161.321 221.699
1997 148.112
1990 116.810 189.748
1985 96.725
1980 75.726 168.985
1975 64.852
1970 54.576 144.569
1965 41.574
1960 34.726 118.536
1955
1950 88.056
1945
1940
1935
1927 60.752
1907 80.973
1893 49.057
1831 10.075

[redaktə / تحریر] İqtisadiyyat

[redaktə / تحریر] Bələdiyyəsi

İllərə görə səsvərmə və bələdiyyə başqanları
İllər Adı Parti Oy faizi (%)
2004 Turan Atlamaz AKP 46.59
2002 Ömer Abunanoğlu ATAMA 23.09.2002 - 01.04.2003
1999 Arif Ersoy FP 08.08.2002
1994 Arif Ersoy RP 34.17
1989 Turhan Kılıçcıoğlu SHP 34.83
1984 Necdet Diken ANAP 36.75
1977 Turhan Kılıçcıoğlu CHP 55.06
1973 Turhan Kılıçcıoğlu CHP 37.76
1968 M. Hamit Duran CHP 52.19
1963 Kemal Demirer AP 47.00
1961 Hasan Basri Kurtoğlu 12.06.1961 - 20.11.1963
1960 Celalettin Ünseli 13.10.1960 - 07.06.1961
1960 Mehmet Varinli 23.06.1960 - 27.09.1960
1959 M. Faik Kürkçü 25.01.1959-19.06.1960
1950 Baha Çorbacıoğlu 1950-1958
1950 Kadir Celep 1.4.1950 - 31.5.1950
1942 Baha Çorbacıoğlu 1942-1950
1941 Nazmi Tombuş 10.6.1941 - 30.11.1942
1934 Pertev kalelioğlu 01.11.1934 - 01.06.1941
1933 Baha Çorbacıoğlu 1933-1934
1930 Şevket Eren Velipaşaoğlu 20.10.1930 - 30.4.1933
1929 Muhsin Doğu 2.3.1929 - 19.10.1930
1926 Suheyb Rumi Karafakıoğlu 1926-1929
1925 Ölçekoğlu Hasan Ağa
19 Akif Tevfik Bey
19 Benderlioğlu Nuri Efendi
1893 Şecaadin Zade Zarif Ağa
1876 Mazlum Oğlu Hacı Halil Efendi 1876-1893

[redaktə / تحریر] Mənbə

Villages, Ministry of Interior, Ankara 2002

  • Türkiyə İstatistik Kurumu TUİK Genel Nüfus Sayımı 1990, 2000 ( Əhəli sayı )
  • DİE Genel Nüfus Sayımı, Nüfusun Sosyal ve Ekonomik Nitelikleri, Çorum 1975
  • DİE Genel Nüfus Sayımı, 1927, 1935, 1940, 1945, 1950, 1955, 1960, 1965, 1970, 1975, 1980, 1985, 1990
  • Çorum 2003 İl (Vilayət) Çevre Durum Raporu Çorum 2004
  • Çorum 2005 İl (Vilayət) Çevre Durum Raporu Çorum 2005
  • Türkiyə Vilayətlər Ensiklopediyası ( İl İl Yurdumuz Türkiyə İller Ansiklopedisi ) Milliyet Yayınları 2005 İstanbul
  • Türkiyə Coğrafya Atlası, DB Yayıncılık 2006 İstanbul
  • DİE - Osmanlı Devletinin İlk İstatistik Yıllığı 1897, Ankara 1997
  • Yurt Ansiklopedisi, Anadolu yayıncılık 1982 istanbul
  • İ. Hakkı Uzunçarşılı - Osmanlı Tarihi Cilt I -IV Ankara 1972 - 1978
  • Yaşar Yüsel - Kadı Burhaneddin Ahmed ve Devleti, Ankara 1970
  • Çorum İl Yıllığı 1973
  • Çorum İl Yıllığı 1967
  • Türkiyə Ansiklopedisi, 1956
  • Şemseddin Sami - Kamus-ül Alam, Cilt 1 - 6, İstanbul 1889 -1899
  • V. Cuniet - La Turquie d'Asie, Paris 1892


[redaktə / تحریر] Xarici keçidlər

  • Çorum üçün kosmosdan şəkil saytları: Google [1], Yahoo [2], Microsoft [3]


Çorum Haritası Çorum mərkəz bəldə və kəndləri Türk Bayrağı

Vilayət: Çorumİlçe Merkezi: Çorum
Bəldələr: Düvenci • Konaklı • Seydim
Kəndlər:
AbdalataAcıpınarAhiilyasAhmediyeAhmetoğlanAkçakayaAksungurAkyazıAltınbaşArpalıkArpaözArslanköyAtçalıAyazAyvalıBabaoğluBalıyakupBalumsultanBayatBektaşoğluBeydiliBoğabağıBoğacıkBoğazönüBozbuğaBudakörenBurunköyBügetBüğdüzBüğrüoğluBüyükdivanBüyükgülücekCelilkırıCemilbeyCeritÇağşakÇakırÇalıcaÇalkışlaÇaltıcakÇalyaylaÇanakçıÇatakÇayhatapÇeşmeörenÇıkrıkÇobandivan • Çorak • ÇukurörenDağkarapınarDeğirmendereDelibekiroğluDelilerDenizköyDereköyDutçakallıDutköyDüdüklükEğerciElicekElköyElmalıErdekErtuğrulEskiceEskiekinEskikaradonaEskiköyEskiörenEşençayEvcikuzkışlaEvciortakışlaEvciyenikışlaEymirFeruzGemetGöcenovacığıGökçepınarGökdereGökköyGüneyköyGüveçliGüvenliGüzelyurtHacıahmetderesiHacıbeyHacımusaHacıpaşaHamamlıçayHamdiköyHankozlusuHarmancıkHımıroğluHızırdedeİğdeliİkipınarİnalözüİsmailköyKadıderesiKadıkırıKalehisarKaraağaçKarabayırKarabürçekKaracaKaracaörenKaradonaKaragözKarahisarKarakeçiliKarapınarKavacıkKayı • Kazıklıkaya • Kertme • Kılıçören • Kınık • Kınıkdeliler • Kırkdilim • Kışladeresi • Kızılpınar • Kiranlık • Kirazlıpınar • Kireçocağı • Kozluca • Köprüalan • Kultak • Kumçelteği • Kuruçay • Kuşsaray • Kutluca • Küçükdüğenci • Küçükgülücek • Küçükpalabıyık • Laloğlu • Mecidiyekavak • Mislerovacığı • Mollahasan • Morsümbül • Mustafaçelebi • Mühürler • Narlık • Osmaniye • Oymaağaç • Öksüzler • Ömerbey • Örencik • Palabıyık • Pancarlık • Paşaköy • Pembecik • Pınarcık • Pınarçay • Salur • Sapa • Sarayköy • Saraylı • Sarılık • Sarımbey • Sarışeyh • Sarmaşa • Sazak • Sazdeğirmeni • Serban • Serpin • Sevindikalanı • Seydimçakallı • Seyfe • Sırıklı • Soğuksu • Şahinkaya • Şanlıosman • Şekerbey • Şendere • Şeyhhamza • Şeyhmustafa • Tarhan • Tarhankozlusu • Taşpınar • Tatar • Teslim • Tolamehmet • Tozluburun • Turgutköy • Türkayşe • Türkler • Uğrak • Üçköy • Ülkenpınarı • Üyük • Yakuparpa • Yaydiğin • Yenice • Yenihayat • Yenikaradona • Yeşildere • Yeşilyayla • Yoğunpelit

Çorum ilçeleri: ÇorumAlacaBayatBoğazkaleDodurgaİskilipKargıLaçinMecitözüOğuzlarOrtaköyOsmancıkSungurluUğurludağ