Həsən Rüşdiyyə

Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا

Hacı Mirzə Həsən Rüşdiyyə (5 İyul 1851, Təbriz10 Dekabr 1944, Qum) Azəri-əsilli İran müəllimi, ruhani, siyasətçi və mühərrir idi. İranda müasir təlim üsullarını ilk dəfə o tətbiq etdi.

[redaktə / تحریر] Həyatı

Təbrizdə dindarlar ailəsində anadan olan Rüşdiyyə ali dini təhsili buraxıb müəllim olmaq qərarına gəldi və 1880-ci ildə Beyrutda darülmüəlliminə daxil oldu. 1883-cü ildə İrəvana gəlmiş burada yerli müsəlmanlar üçün müasir dünyavi bir məktəb açmışdır. Burada "Vətən dili" adlı Azərbaycan dilidən yeni dərsliyin müəllifi oldu. Dərslik sonralar Qafqazın bir neçə rus-müsəlman məktəblərində işlənmişdi. İrəvanı tərk edərək Rüşdiyyə Təbrizə qayıdır və "Mədrəse-i Rüşdiyyə" adında bütün İranın ilk müasir təhsil müəssisəsini məhz bu şəhərdə qurur. Lakin Rüşdiyyənin təlim metodlarını qeyri-islami sayan mollarar məktəbi dağıtmaq əmrini verirlər. 1893-də məktəbi şəhərin Şeşgilan məhəlləsində bərpa edir və adını Müzəffər əd-Din şahın şərəfinə "Rüşdiyye-i Müzəffəriyyə" qoyur. Həmin məktəbdə dərslər Azərbaycan dilində keçirilmişdir. Lakin narazı qalan mollalar Rüşdiyyədən əl çəkməyib onu öldürməyə, məktəblərini isə darmadağın etməyə çalışırdılar və onlara qarşı fətva verirlər. Rüşdiyyə Təbrizi tərk edib Tehrana köçməyə məcbur olur. Burada hökümətin köməyi ilə həm paytaxtda, həm də iri şəhərlərdə həm oğlanlar üçün, həm də qızlar üçün Rüşdiyyə məktələrini açmağa başlayır. Həmçinin məqalələr və uşaqlar üçün şerlər yazır. 1944-cü ildə 97 yaşında Qumda vəfat edir.

Başqa dillərdə