Muhyiddin Mehmed-i İskilibi
Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا
Muhyiddin Mehmed-i İskilibi (?-1516) Türk din alimi; Bayrami təriqətı şeyxi, şeyxülislam Ebussuudun babası və II Bəyazidin hocasıdır. (Hünkar Şeyxi, Şeyx Yavsi, Şeyx Muhittin İskilibi...)
Muhyiddin Mehmet Şeyh Yavsi, anadan olma yeri İskilip olmakla birlikte doğum ili üçün kesin bir tarix verilememektedir. Lakin II Bəyazid ilə tanışma ili və Bayrami təriqət şeyxi olma tarixləri nazar alınırsa 1450 - 1460-ci illər civarı olmalıdır.
Babası Osmanlı müdərrislərindən astronomiya, riyaziyyatçı olan Ali Kuşçu’nun kardeşi Mustafa el-İmâdî'dir.
Aynı zamanda amcası və kayınpederi de olan Ali Kuşçu'dan (ö. 879/1474) və Alâeddîn Aliyy-i Tûsî'den (ö. 887/1482} dersler alarak yetişti. Ali Kuşçu'nun ölümü üzerine, tasavvufa yönelerek bir süre Şeyh Muslihüddîn-i Kocavî'nin yanında bulunmuştur.
Şeyh Yavsi; İskilip, Amasya və İstanbul’da təhsil yaparak yetişti. O zamanın Amasya valiliğini yapan şahzadə II Bəyazidə öğretmenlik yapmıştır. II Bəyazid ilə kurulan bu ilişki şahzadənin padşah olması ilə İstanbul'a taşınmıştır. II Bəyazid ilə olan yakınlık nedeniyle xalqca Hünkar Şeyhi olarakta anılır.
Bayrami təriqətı silsiləsi: Hacı Bayram Veli - Akşemseddin - İbrahim Tennuri - Yavsi Muhittin İskilibî
Nev'î-zâde Atâyî'nin "sultânu't-tarîk(a), bürhânu'l-hakîka,... câmî'u'l-ukûl ve'l-menkûl, hâvi'l-fürû' ve'l-usûl; mecma'u'l-bahreyn-i ulûm-ı zâhire ve bâtına.."[5], "tâcü'l-ârifîn, sultânu'l-mükâsifin..." ("tarîkat sultânı, hakîkatin delîli, aklî ve nakli ilimlerin kendisinde toplandığı, fürû' ve usûl ilimlerini hâvi, zâhir ve bâtın ilimleri denizinin kendisinde bir araya geldiği")
Mezarı İskilip'te Şeyh Yavsi adını taşıyan camii və külliyesinin içerisindedir. Kabri, İskilip və çevresinde bilenlerce çox ziyaret edilen mekanlardandır.
[redaktə / تحریر] Əsərləri
- Risaletün fi Ahvalis Sülük
- Şerh ala Varidatı Kübra
- Liş - Şeyh Bedri - Din Simavi,
- Tali-katala Tefsiri Beydavi.
- Vâridât nâm kitâba şerhi (Şeyx Bedreddinin kitabına şerh)
[redaktə / تحریر] Həmçinin bax
- Ali Kuşçu - hocası və amcası
- II Bəyazid - şagirdi və Osmanlı padşahı
- Mevlana Ebussuud İmadi - oğlu və Osmanlı şeyxülislamı
- İskilip - anadan olduğu şəhər və türbəsi