Polimeraz zəncir reaksiyası
Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا
Polimeraz zəncir reaksiyası (PZR) - (ing: Polymerase Chain Reaction, PCR) biokimya və molekulyar biologiya sahələrində DNTnin, E.coli vəya maya kimi hərhansı bir canlı orqanizma istifadə edilmədən sadəcə fermentlər vasitəsilə çoxaldılması üçün istifadə edilən metoddur. PZR çağdaş genetik mühəndisliyinin əsas metodlarından biri sayılır və molekulyar genetikanın inkişafında böyük rol oynamışdır.
Mündəricat |
[redaktə / تحریر] Əsas prinsip
Metod DNTnin müəyyən region vəya regionlarının süni şəraitdə (in vitro) DNT polimeraz fermenti vasitəsilə seçkili olaraq təkrar təkrar kopyalanması prinsibinə dayanmaqdadır. Adətən PZR metodu ilə 10 kb (kilo əsas cütü) böyüklüyə qədər DNT çoxaltmaq mümkündür, ancaq bəzi metodlar 40 kb uzunluqda hissənin çoxaldılmasına belə imkan verir.
[redaktə / تحریر] PZR tətbiqi
Ən sadə PZR metodunun tətbiqi üçün aşağıdaki komponentlər lazımdır:
- İçində çoxaldılmaq istənilən regionu saxlayan DNT.
- Regionun sonlarına tamamlayıcı olan iki növ praymer.
- İstiliyə davamlı DNT polimeraz fermenti.
- Dörd növ dezoksiribonukleotid fosfat (A, G, C, T)
- Fermentin çalışması üçün optimal şərait yaradan bufer məhlulu.
- Divalent kation, adətən maqnezium ancaq manqan da istifadə oluna bilər.
Reaksiya kiçik plastik qabcıqlar (0,2-0,5 millilitr həcmində) içərisində 15-100 mikrolitr həcmdə PZR cihazında aparılır. Cihaz reaksiyanın gedişatı üçün önəmli olan dəqiqliyi ən az 0,1°С olan isitmə və soyutma dövrlərini təmin edir.
[redaktə / تحریر] Praymerlər
Praymer 13-30 nükleotid uzunluğunda PZRnin spesifikliyini müəttən eləyən sintetik DNT parçasıdır. Reaksiya üçün gərkli olan praymer cütünün hər biri matrisa DNTnın 3' ucuna tamamlayıcı olur.