Westmittlboarisch

Aus Wikipedia

Der Artikl is im Dialekt „Westmittlboarisch“ gschriem worn.

Wesdmiddlboarisch is de Ard, boarisch zun ren, wia ma's in Owabayan, Nidabayan und in Regiona vo Owaesdareich, Soizbuag und im Woid -und Mostviartl von Niedaöstareich duad.

[dro werkln] Wesdmiddlboarisch in Owabayan

  • S' deidsche Woad "an" is z' Owabayan "o"
  • Des meagt ma ab und zua aa bei Stein in am andan Woad, wo "an" voakema kâ:
    • Wer kann, der kann - Wea ko, dea ko
    • Anmelden - Omejdn
  • A grammadikalisch hod ma do a bor Eingheiddn (Boarische Grammatik)

Sondaforman in Sidostobabayern

+sågt ma statt: vui, Buid, Spuin, wuid = vej, Bejd, Spejn, wejd, wia in Teilen vo Niedabayern

+ sågt ma statt: vui, Buid, Spuin, wuid = vii, Biid, Spiin, wiid

+ då wern aa Weartda mit da Siibn "ur" zua "ui" , Wia zum Beispii: kurz zua kuiz und durch werd zua duich...

+ aa wia vo Teil in Niedabayern und im Innviartl, werd ar zua oa, wia bei schwarz zua schwoarz...


+ A Bsondaheit im Cheamgau, Rupertiwinke, Reichahoi, Berchtsgoan und am Soizburgaland: is de oftvawendende Siim "ei" statt "al", wia bei Vor Nåch -und Hausnåman: Seppei, Hansei, Marei, Huabei, Moarei, Miinei... wia aa bei Sachan und Leit: Bergei, Dirnei, Mandei... am extremstn in Berchtsgoan sejba wia z. B. Hittei, Diudrischbei...

[dro werkln] Wesdmiddlboarisch in Nidabayan und im Innviadl

  • Im Südn, vo dem schbrochraum, voa oim am Inn, sogd ma zum deidshn Woad "an" "â":
    • Wer kann,der kann - Wea kâ, dea kâ
  • Im Noadn vo Nidabayan songs zwa "o" zu "an", dafia songs koa wesdmiddlboarisch gfabds a sundan oa: * Gâddn=Goaddn
  • schwâz=schwoaz
  • Letzdane Regl mit "oa" schdadd "a" guid a fia's Innviadl
  • Im Resd vo Owaesdareich und im Land Soizbuag meagd ma scha, wia as Wesdmiddlboarisch in Osdmiddlboarische iwagäd:(Soizbuaga Land eha Omb, Oberösderreich eha Wmb)
  • "aa" is zwa nu "oa": * broad stod braad
  • gloa stod glaa
  • owa es is de wesdmiddlboarische Veabendung scha weggfoin:
    • mochn stod macha/mocha
    • kaufm stod kaffa/kauffa

Ois des guid freile ned fia Stedt, wei ma do nia song ka, vo weicham Teil vom boarischn Sprochraum de jeweilige Stodt beeinflussd wiad. A bo Beischbui:

Nu wichdige Regln fiad Ausschbroch:

Südlichs Nidabaian, Innviadl, Owabayan:

  • -ui:
    • schbuin
    • vui
    • Des guidt

Reodoi, Boarischa Woid, Innviadl, Owabaian an da Grenz zu Nidabaian:

  • -êi (bzw. -öi):
    • schbêîn
    • vêi
    • Des gêidt

Sondaregl Muidoafa Raum sowia Flachgau (Soizburg):

  • -oi:
    • schnêi = schnoi
    • gêîb = goib
    • d'Hêifdn = d'Hoifdn

De Meglichkeid as boarische -oi zun bedona is grod in a bo Regiona vo Owabaian ible.