Windows 3.x
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
![]() Тыповая працоўная прастора Windows для працоўных груп 3.11. |
|
Распрацоўшчык | Microsoft |
Сямейства АС | Windows 3.x / DOS |
Зыходны код | Закрыты |
Апошняя вэрсія | Windows для працоўных груп 3.11 — сьнежань 1993 |
Тып ядра | Гл. артыкул |
Інтэрфэйс па змоўчваньні | {{{default_ui}}} |
Ліцэнзія | Microsoft EULA |
Стан | Гістарычнае |
Бачына | няма |
Windows 3.x — агульны назоў сям'і графічных абалонак кампаніі Майкрасофт, выпушчаных з 1990 па 1994 год. Першай шырока распаўсюджанай вэрсіяй Windows стала 3.0, дазволіўшы Майкрасофт спаборнічаць з Macintosh і Commodore Amiga у вобласьці сыстэм з графічным інтэрфэйсам.
Зьмест |
[рэдагаваць] Windows 3.0
Windows 3.0 была выпушчаная 22 траўня 1990 года і мела значна абноўлены карыстальніцкі інтэрфэйс, а таксама тэхнічныя ўдасканаленьні, якія дазвалялі выкарыстаць магчымасьці працэсараў Intel 80286 і 80386 па кіраваньні памяцьцю. Тэкставыя праграмы, створаныя для MS-DOS, маглі быць запушчаныя ў вакне (гэтая магчымасьць была раней даступная ў больш абмежаваным выглядзе ў Windows/386 2.1). Гэта рабіла сыстэму прыдатнай да выкарыстаньня ў якасьці простай шматзадачнай базы для старых праграм; аднак, для хатніх кампутараў гэтая функцыя ня мела вялікага значэньня, бо большасьць гульняў і забаўляльных дастасаваньняў па-ранейшаму патрабавалі непасрэдны доступ да DOS.
Сродак MS-DOS Executive, які выкарыстоўваўся раней для запуску праграм і кіраваньня файламі, быў заменены сродкамі Дысьпетчар праграм і Дысьпетчар файлаў, спрасьціўшых гэтыя дзеяньні. Тым не менш, MS-DOS Executive па-ранейшаму пастаўлялася з сыстэмай у якасьці альтэрнатыўнага карыстальніцкага інтэрфэйсу. Панэль кіраваньня, якая раней ўяўляла зь сябе звычайны аплет, была пераробленая й стала пахадзіць больш на свой аналяг у аперацыйнай сыстэме Mac OS. У ёй былі цэнтралізаваныя сыстэмныя налады, уключаючы абмежаванае кіраваньне колеравай схемай інтэрфэйсу. У пастаўку было ўключана некалькі простых дастасаваньняў, напрыклад, тэкставы рэдактар Нататнік і тэкставы працэсар Write (абодва яны былі перанятыя ад папярэдніх вэрсій Windows), сродак запісу макракамандаў (новая магчымасць Windows 3.0; пасьля была выдаленая), і калькулятар (таксама з папярэдніх вэрсій). Больш старая гульня Рэверсі была дапоўненая картачным пасьянсам «Хустка».
Windows 3.0 была апошняй вэрсіяй Windows, якая паводле заяваў Microsoft падтрымлівала поўную сумяшчальнасьць са старымі дастасаваньнямі Windows.
[рэдагаваць] Пашырэньні для мультымедыя
Пашырэньні для мультымедыя былі выпушчаныя ўвосень 1991 года для падтрымкі прывадаў кампакт-дыскаў і гукавых карт, па меры таго, як яны станавіліся ўсё больш распаўсюджанымі. Гэтыя пашырэньні былі выпушчаныя для OEM-дастаўнікаў, у асноўным для вытворцаў прывадаў кампакт-дыскаў і гукавых карт. Яны дадавалі ў сыстэму Windows 3.0 магчымасьць простага ўводу-вываду гуку й прайграваньня аўдыё кампакт-дыскаў. Новыя магчымасьці пашырэньняў для мультымедыя былі недаступныя пры працы ў рэальным рэжыме. Пасля, шматлікія функцыі гэтых пашырэньняў былі ўключаныя ў Windows 3.1.
[рэдагаваць] Windows 3.1 і пазьнейшыя вэрсіі
Windows 3.1 (якая першапачаткова насіла кодавае імя Janus), выпушчаная 18 сакавіка 1992 года, была пашырэньнем Windows 3.0. Яна ўключала сыстэму шрыфтоў TrueType (і прадусталяваны набор даволі якасных шрыфтоў), што ўпершыню зрабіла Windows сур'ёзнай плятформай для настольных выдавецкіх сыстэм. Аналягічныя магчымасьці можна было атрымаць у Windows 3.0 пры дапамозе дастасаваньня Adobe Type Manager. Гэтая вэрсія Windows таксама ўключала простую антывірусную праграму Microsoft Anti-Virus for Windows, якая пазьней стала вядомая тым, што дэтэктавала праграму ўсталёўкі Windows 95 як такую, якая змяшчае кампутарны вірус. Пачынаючы з гэтай вэрсіі сыстэмы Windows падтрымліваюць 32-разрадны доступ да цьвёрдага дыска.
Windows 3.1 была распрацаваная такім чынам, каб мець максымальны ўзровень зваротнай сумяшчальнасьці з больш старымі плятформамі Windows. Як і вэрсія 3.0, Windows 3.1 мела Дысьпетчар Файлаў і Дысьпетчар Праграм.
Была таксама выпушчаная адмысловая вэрсія, названая Windows 3.1 для Цэнтральнай і Ўсходняй Эўропы, якая падтрымлівала кірыліцу й мела шрыфты з дыякрытычнымі знакамі.
Убудаваная падтрымка сетак зьявілася ў вэрсіі Windows для працоўных груп 3.1 (Windows for Workgroups 3.1, кодавае імя Kato), пашыранай вэрсіі Windows 3.1. Яна ўключала ў сябе падтрымку SMB для агульнага доступу да файлаў па пратаколах NetBEUI і/або IPX, а таксама ўтрымоўвала кампутарную гульню «Чырвы» (Hearts) і VSHARE.386, адмысловы віртуальны драйвер замест рэзыдэнтнай праграмы MS-DOS SHARE.EXE.
Windows для працоўных груп 3.11 (Windows for Workgroups 3.11, кодавае імя Snowball) падтрымлівала 32-разрадны доступ да файлаў, цалкам 32-разрадныя сеткавыя перанакіроўнікі й файлавы кэш VCACHE.386. Акрамя таго, у вэрсіі 3.11 была прыбраная падтрымка стандартнага рэжыму й гульня «Рэверсі». Падтрымка пратаколаў TCP/IP у Windows 3.x засноўвалася на бібліятэцы Winsock. Звычайна выкарыстоўваліся асобныя пакеты ад трэціх бакоў (напрыклад, ад Trumpet). Дапаўненьне ад Microsoft (з кодавым імем Wolverine) таксама падавала падтрымку TCP/IP у Windows для працоўных груп.
Абмежаваная сумяшчальнасьць з новым 32-разрадным API Win32, які выкарыстоўваўся ў Windows NT, падавалася дадатковым пакетам Win32s.
Windows 3.2 была вэрсіяй толькі для кітайскай мовы.
З цягам часу Windows 3.x была замененая Windows 95, Windows 98 і пазьнейшымі вэрсіямі, якія інтэгравалі кампаненты MS-DOS і Windows у адзіны прадукт.
[рэдагаваць] Рэжымы доступу да памяці
Сямейства Windows 3.x магло функцыянаваць у трох розных рэжымах працы з памяцьцю:
- Рэальны рэжым, прызначаны для старых кампутараў.
- Стандартны рэжым, прызначаны для кампутараў з працэсарам 80286.
- Пашыраны рэжым 386, прызначаны для кампутараў з працэсарам 80386.
Рэальны рэжым дазваляў кампутару працаваць так, як калі бы ён быў кампутарам з працэсарам 8086/8088, уключаючы абмежаваньне на максымальны даступны аб'ём аператыўнай памяці (1 мегабайт). Схема пашыранай памяці ужывалася дзеля таго, каб выкарыстаць памяць у адраснай прасторы вышэй 1 мегабайта (калі такая мелася). Гэта істотна запавольвала працу кампутара, і рэальны рэжым выкарыстоўваўся толькі ў тым выпадку, калі якія-небудзь старыя дастасаваньні не маглі працаваць у стандартным і пашыраным рэжымах. Windows 3.0 была апошняй вэрсіяй Windows, якая магла працаваць у рэальным рэжыме.
Стандартны рэжым патрабаваў працэсар 286 або вышэй, і выкарыстоўваў абаронены рэжым такога працэсара. Гэта дазваляла наўпрост зьвяртацца да першых 16 мегабайт аператыўнай памяці кампутара адначасова, і давала магчымасьць абмежавана выкарыстоўваць віртуальную памяць, шматзадачнасьць і абарону памяці, што рабіла Windows больш стабільнай у выпадку памылкі ў дастасаваньні. Звярніце ўвагу, што падтрымка стандартнага рэжыму адсутнічае ў Windows для працоўных груп 3.11.
Пашыраны рэжым 386 патрабаваў працэсар 386 або вышэй. Ён уключаў усе перавагі стандартнага рэжыму, плюс 32-разраднае адрасаваньне для хутчэйшага зварота да ўсёй памяці й выкананьні праграм, ды лепшую падтрымку шматзадачнасьці (стандартны рэжым падтрымліваў толькі пераключэньне задачаў MS-DOS, а не адначасовае іх выкананьне) дзякуючы падтрымцы рэжыму V86. Аднак гэты рэжым патрабаваў падтрымкі з боку драйвераў, таму прылады са старымі драйверамі не маглі працаваць у пашыраным рэжыме. З прычыны гэтага карыстальнікам прыходзілася чакаць зьяўленьня новых драйвераў, выдаляць прылады з кампутара альбо працаваць у стандартным рэжыме.
У стандартным і пашыраным рэжымах Windows 3.1 была абмежаваная 256 мегабайтамі памяці; для Windows 3.0 гэтае абмежаваньне ўраўноўвалася 16 мегабайтам. У той час большасьць кампутараў на аснове працэсара 386 мелі ня больш за 8 мегабайт аператыўнай памяці, так што калі б спажываньне памяці вырасла да 256 мегабайт, вялікая частка яе падтрымлівалася бы віртуальнай памяцьцю на цвёрдым дыску, прыводзячы да сур'ёзнага запаволення працы.
[рэдагаваць] Поўная АС або абалонка для MS-DOS?
Сыстэмы Windows да Windows NT (не толькі 3.x і ніжэй, але таксама і 95, 98 і Me) маюць складаную, арыгінальную, гібрыдную і ня поўнасьцю дакументаваную ўнутраную структуру. Найперш, для іх працы патрабуецца MS-DOS, гэта значыць што яны выконваюцца як бы «па-над» MS-DOS. Таму цяжка вызначыць, ці зьяўляюцца яны аперацыйнымі сыстэмамі або ўсяго толькі абалонкамі-пашырэньнямі для MS-DOS. Шматлікія карыстальнікі лічаць іх аперацыйнымі сыстэмамі, паколькі яны выглядаюць гэтак жа, як і шматлікія паўнавартасныя АС. У той жа час іншыя ня лічаць гэтае сямейства Windows сапраўднымі аперацыйнымі сыстэмамі.
Windows 3.x патрабуе папярэдне ўсталяванай копіі MS-DOS, якая павінна загружацца пры ўключэнні кампутара. Windows затым запускаецца як дастасаваньне, і яе праца можа быць перарваная ў любы час, у выніку чаго карыстальнік вяртаецца ў звычайную камандную абалонку MS-DOS. Акрамя таго, драйверы для некаторых прылад (уключаючы драйверы для прывадаў кампакт-дыскаў і доступу да сеткі) падаюцца MS-DOS. З іншага боку, Windows патрабуе адмысловым чынам напісаных дастасаваньняў, і мае адмысловы фармат для выконваемых файлаў, які значна складаней, чым аналягічны фармат у MS-DOS. Windows мае вялікую колькасьць уласных драйвераў і па большай частцы ўласную сыстэму кіраваньня памяцьцю.
Апроч гэтага, MS-DOS не ізалюе дастасаваньні ад апаратнага забеспячэньня й не абараняе сябе саму ад дастасаваньняў. Рэзыдэнтная частка MS-DOS падобная бібліятэцы функцый, прызначаных для працы з дыскавымі назапашвальнікамі й для загрузкі дастасаваньняў зь іх. Праграма ў серадзе MS-DOS мае магчымасьць выконваць любыя дзеянні, у тым ліку замяняць або прапускаць код MS-DOS або яго частку, часова або стала. Windows выкарыстоўвае гэтую магчымасьць у сваіх уласных мэтах, і ўзровень пропуску стандартнага кода MS-DOS узрастаў з кожнай новай вэрсіяй. Windows 3.1 і яе 32-разрадны доступ да дыска замяняў код BIOS для доступу да дыскаў, а Windows для працоўных груп 3.11 замяняла «родны» код MS-DOS для звароту да файлаў. Гэта пасьля зрабіла магчымай падтрымку доўгіх імёнаў файлаў у Windows 95, у выніку чаго файлавы код DOS апынуўся састарэлым.
Таксама, праграма MS-DOS, якая працуе ў серадзе Windows, магла выкарыстаць тыя магчымасьці Windows, якія не падтрымліваліся DOS. Праграма MS-DOS, якая выконвалася ў Windows для працоўных груп 3.11, аўтаматычна выкарыстоўвала 32-разрадны доступ да файлаў замест звычайных функцый доступу да файлаў і дыскаў, наяўных у MS-DOS. Аналягічна, адмысловым чынам напісаная праграма для MS-DOS, якая працуе ў Windows 95, можа выкарыстаць доўгія імёны файлаў.
Такія ж прынцыпы працы характэрныя для Windows 98 і Windows Me, у якіх па-ранейшаму зьмяшаныя 16-разрадны і 32-разрадны код. Тым не менш, з кожнай наступнай вэрсіяй 16-разрадны код станавіўся ўсё меней прыкметным.
Windows NT, Windows 2000 і іх пасьлядоўнікі ўяўляюць сабою аперацыйныя сыстэмы, якія поўнасцю аддзеленыя ад MS-DOS і цалкам складзеныя з 32-разраднага кода. Праграмы MS-DOS працуюць у адмысловых віртуальных машынах DOS у рэжыме працэсара V86, якія рэалізаваныя пасродкам звычайнага API Win32.
[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі
- Тэхнічны артыкул, прысьвечаны архітэктуры Windows 3.x
- GUIdebook: Windows 3.0 Gallery — Бачына, прысьвечаная захаваньню графічных інтэрфэйсаў
- GUIdebook: Windows 3.1 Gallery — Бачына, прысьвечаная захаваньню графічных інтэрфэйсаў
- Windows 3.0 Gallery — Здымкі экрана Windows 3.0