Пэрсыдзкая затока
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Пэрсыдзкая затока (па-пэрсыдзку: خليج فارس khalīj-e-Fārs; па-арабску الخليج العربي al-khalīj al-fāris ī) знаходзіцца ў паўднёва-заходняй Азіі, зьяўляецца працягам Аманскай затокі, раздзяляе Іран і Арабійскую паўвыспу.
Затока была полем бойкі ў вайне паміж Іранам і Іракам (1980-1988 гг). У 1991 годзе Пэрсыдзкая затока ізноў стала арэнай “вайны ў Затоцы”, падчас якой Ірак акупаваў Кувэйт, але потым праз умяшаньне амэрыканскіх войскаў быў вымушаны вярнуцца ў свае межы.
Навакольнае асяродзьдзе Пэрсыдзкай затокі раней было прадстаўлена вялікай колькасьцю рыбы, каралавымі рыфамі, падводнай расьліннасьцю, але ўсё гэтае багацьце было зьнішчанае ў выніку распачатай здабычы нафты на берагах затокі і нядаўнімі войнамі, адным з спосабаў вядзеньня якіх былі зьнішчэньні нафтапровадаў і нафтапераапрацоўчых заводаў.
Зьмест |
[рэдагаваць] Геаграфія
Пэрсыдзкая затока мае плошчу прыкладна 233 000 км², на ўсходзе зьвязаная з Аманскай затокай Хармускай пратокай, на захадзе пераходзіць у дэльту, утвораную рэкамі Эўфрат і Тыгр. Яе даўжыня – 989 км, адзьдзяляе Іран ад Саудаўскай Арабіі. Шырыня Хармускай пратокі 56 км. Затока не глыбокая, максымальная глыбіня 90 мэтраў, сярэдняя – 50 м.
Краіны, разьмешчаныя на ўзьбярэжжы Пэрсыдзкай затокі: Іран, Аман, Злучаныя Арабскія Эміраты, Саудаўская Арабія, Катар, Бахрэйн, Кувэйт і Ірак. Існуе мноства невялікіх выспачак.
[рэдагаваць] Нафта і прыродны газ
Пэрсыдзкая затока і прылеглыя вобласьці маюць самыя вялікія ў сьвеце радовішчы нафты. Праз гэта нафтаздабыча і нафтапераапрацоўка дамінуюць у эканоміцы рэгіёну. Значныя радовішчы прыроднага газу падзеленыя паміж Катарам і Іранам.
Багатыя на нафту краіны (з выняткам Іраку), якія разьмяшчаюцца на ўзьбярэжжы Пэрсыдзкай затокі, называюць краінамі Пэрсыдзкай затокі. Выхад Іраку да ўзьбярэжжа блякуецца балоцістай дэльтай Эўфрата і Тыгра.
[рэдагаваць] Этымалёлія
Навукоўцы, якія дасьледавалі паходжаньне назвы затокі прыйшлі да высновы, што назва “пэрсыдзкая” наібольш дакладная. Апошнія 2 500 год, амаль усе гісторыкі і аўтары Бліжняга Ўсходу менавіта так называлі гэтую затоку.
Пісьмовыя крыніцы часоў старадаўняй Пэрсыдзкай імпэрыі не дайшлі да нашых часоў, але ў вуснай мове ўсе народы рэгіёна называюць яе “Мора Ірана”, “Парскае мора”.
З 550 года да 330 года да н.э. амаль усе пісьмовыя крыніцы называлі Пэрсыдзкую затоку “Мора Парс”.
Але ў наш час некаторыя краіны аспрэчваюць дакладнасьць назвы затокі. Нягледзячы на гэта, на Дваццаць трэцяй сэсіі ААН у сакавіку-красавіку 2006 года, назва Пэрсыдзкая затока зацьверджаная як афіцыйная назва, якая выкарыстоўваецца краінамі-удзельніцамі ААН.
[рэдагаваць] Брытанскае ўладаньне
З 1763 да 1971 году, Вялікабрытанія рознымі шляхамі і формамі кантралявала Пэрсыдзкую затоку (праз Злучаныя Арабскія Эміраты, Бахрэйн, Кувэйт, Аман і Катар).
І ў наш час Вялікабрытанія мае свае інтарэсы ў гэтым рэгіёне.
[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі
Пэрсыдзкая затока — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў