Бутан

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

іншыя значэньні »»
འབྲུག་ཡུལ
Сьцяг Бутану Герб Бутану
(Сьцяг) (Герб)
Нацыянальны дэвіз: адна нацыя, адзін чалавек
Месцазнаходжаньне Бутану
Афіцыйная мова Дзонг-кэ, ангельская
Сталіца Тхімпу
Найбуйнейшы горад Тхімпу
Урад канстытуцыйная манархія
Джыгмэ Кхесар Намгял Вангчук
Плошча
 - Агульная
 - % вады
128-е месца ў сьвеце
47 000 км2
1%
Насельніцтва
 - Агульнае (2005)
 - Шчыльнасьць
142-е месца ў сьвеце
2 232 291
47/км²
СУП
 - Агульны (2004)
 - на душу насельніцтва
164 месца ў сьвеце
2 638 млн.$
1 180 $
Валюта Нгултрум (BTN)
Часавы пас
 - улетку
- (UTC)
(UTC{{{ЧасРозьніцаUTCУлетку}}})
Незалежнасьць
 -Абвешчана
-
Дзяржаўны гімн Druk tsendhen
Аўтамабільны знак BHT
Дамэн верхняга ўзроўню .bt
Тэлефонны код +975

Бута́н (каралеўства Бутан - Druk Jul) – дзяржава ў паўднёвай Азіі, ва ўсходніх Гімалаях, на поўначы і захадзе мяжуе з Кітаем, на поўдні і ўсходзе з Індыяй. Не мае даступаў да мора. Мясцовая назва краіны – Друк Юл ці Друк Цеден – “краіна цмока-пяруна”. Бутан – адна з наймеш вывучаных і недасяжных краін у сьвеце, з-за таго, што ўрад абмяжоўвае турызм і ўмяшальніцтва іншых краін, з мэтай захаваньня культуры і традыцый.

Бутан – так сама і гістарычная назва памежнай тэрыторыі ў Індыі ў штаце Заходняя Бэнгалія з цэнтрам Калімпонг. Гэта тэрыторыя была адваявана англічанамі ў Бутана ў 19 стагоддзі.

Па адной з вэрсій назва “Бутан” паходзіць ад Бху-Уттан (Bhu-Uttan), што ў перакладзе з санскрыта азначае “высакагорье” ці “горная краіна”. Па іншай вэрсіі, назва паходзіць ад Бхот-Анг (Bhots-ant), што азначае “край Тыбета” ці “поўдзень Тыбета”.

З захаду каралеўства мяжуе з індыйскім штатам Сыккім (да 1975 года незалежная краіна), з усходу са штатам Арунагал Прадэш, на поўдні – са штатам Асам, у якім цягнецца шматгадовая грамадзянская краіна, на паўднёвым-захадзе – з Заходняй Бэнгаліяй.


Зьмест

[рэдагаваць] Гісторыя

Старажытная гісторыя Бутана малавядомая, але знойдзеныя каменныя прылады дазваляюць вызначыць час зьяўленьня чалавека на гэтых тэрыторыях прыкладна 10 – 15 стагоддзямі да н.х. У 8 стагоддзі індыйскі ёгін Гуру Рынпочэ (Падмасамбзава) распаўсюдзіў у Бутане будызм. Да пачатку 17 стагоддзя Бутан не ўтвараў адзіную краіну, а складаўся з некалькіх невялікіх княстваў.

Шабдрунг Нгаванг Намг’ял, лама ў 1616 годзе аб’яднаў краіну, увёў сыстэму падзела свецкай і рэлігійнай улады, а так сама стварыў сыстэму абаронных фартоў. Пасьля сьмерці Шабдрунга ў 1651 годзе ў краіне зноў пачалася грамадзянская вайна. У 1772 годзе адбылася першая спроба заваяваньня Бутана брытанцамі. Заваяваньне аднавілася ў 1864 годзе і пасьля пяцімесячнай вайны, у 1865 годзе, была падпісана мірная дамова, па якой Бутан вымушаны быў аддаць частку тэрыторыі на поўдні.

17 сьнежня 1907 года сход прадстаўнікоў будыйскіх мніхаў, дзяржаўных дзеячаў і іншых прадстаўнікоў насельніцтва выбраў першага караля , які стаў падтрымліваемы брытанцамі Ўг’ен Вангчук. У 1910 годзе кароль падпісаў дамову з Вялікабрытаніяй, у якой згадзіўся з пратэктаратам Брытаніі.

Пасьля атрыманьня незалежнасьці Індыяй у 1947 годзе, у 1949 годзе быў падпісаны бутана-індыйскі трактат аб сяброўстве, згодна з якім заваяваныя брытанцамі бутанскія правінцыі былі зьвернуты Бутану, а Індыя была абавязана весьці абаронную і памежную палітыку Бутана, дапамагаць эканамічна. Трэці бутанскі кароль, які кіруе з 1953 года Джыгмэ Кхесар Намгял Вангчук увёў краіну ў міжнароднае жыцьцё, у 1971 годзе Бутан стаў удзельнікам ААН.

[рэдагаваць] Палітыка

[рэдагаваць] Геаграфія

[рэдагаваць] Эканоміка

Большая частка насельніцтва краіны займаецца сельскай гаспадаркай (каля 91%). Вырошчваецца ў асноўным рыс, пшаніца і бавоўна.

У 1967 годзе пачала выходзіць першая бутанская газэта – Куенсель.

У наш час у Бутане налічваецца 15 000 карыстальнікаў Інтэрнэта і 23 000 уладальнікаў сотавых тэлефонаў. Існуюць і радыёстанцыі (Bhutan Broadcasting Service. Бутанскі лама Дзонгсар Джамьянг Кхентсе Рынпочэ вядомы як рэжысёр, які напісаў сцэнары фільмаў The Cup (1999) і інш.

[рэдагаваць] Дэмаграфія

[рэдагаваць] Рэлігія

[рэдагаваць] Культура

Бутанская культура заснавана на тыбэцкай культуры і на будызме.

Дзякуючы свайму месцазнаходжаньню Бутан пазьбег зьнешняга культурнага ўплыву. Улады краіны працяглы час прытрымлівалісь палітыкі строгага ізаляцыянізму, як культурнага так і эканамічнага. Яшчэ ў другой палове 20 стагоддзя толькі некалькі іншаземцаў мелі магчымасьць наведаць Бутан. Дзякуючы ўсяму гэтаму бутанскія традыцыі і звычаі захаваліся ў амаль нязьменным стане.

[рэдагаваць] Спорт

[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі


Краіны Азіі
Азэрбайджан | Аман | Армэнія | Аўганістан | Бангладэш | Бахрэйн | Брунэй | Бутан | Віетнам | Грузія | Емэн | Злучаныя Арабскія Эміраты | Ізраіль | Інданэзія | Індыя | Ірак | Іран | Казахстан | Камбоджа | Катар | Кіпр | Кітай | Кувэйт | Кыргызстан | Лаос | Ліван | Малайзія | Мальдыўскія выспы | Манголія | М'янма | Нэпал | Пакістан | Паўднёвая Карэя | Паўночная Карэя | Расея | Рэспубліка Кітай (Тайвань) | Саудаўская Арабія | Сынгапур | Сырыя | Таджыкістан | Тайлянд | Туркмэністан | Турцыя | Тымор-Лешці | Узбэкістан | Філіпіны | Шры Лянка | Эгіпет | Японія | Ярданія
Спэцыяльныя тэрыторыі: Абхазія | Ганконг | Курдыстан | Макао | Нагорны Карабах | Палестына