Антон Жэбрак

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Антон Жэбрак
Антон Жэбрак

Жэбрак, Анто́н Рама́навіч (27 сьнежня 190120 траўня 1965) — беларускі генэтык, сэлекцыянэр. З траўня па кастрычнік 1947 быў прэзыдэнтам Акадэміі Навук.

Зьмест

[рэдагаваць] Біяграфія

Нарадзіўся ў 1901 годзе у вёсцы Збляны Зэльвенскага раёну Гарадзенскай вобласьці у сям'і селяніна. У 1925 годзе скончыў Сельскагаспадарчую акадэмію імя К.А.Ціміразева (Масква) і ў 1929 — Інстытут чырвонай прафэсуры. У 19301931 гадах спэцыялізаваўся па генэтыцы ў Калюмбійскім і Каліфарнійскім унівэрсытэтах (ЗША) у лябараторыі вядомага генэтыка, стваральніка храмасомнай тэорыі спадчыннасьці Томаса Ганта Моргана.

У 19321948 гадах — прафэсар, загадчык катэдрай генэтыкі Маскоўскай сельскагаспадарчай акадэміі. Адначасова з тым у 19451946 гадах ён загадвае аддзелам Упраўленьня прапаганды і агітацыі ЦК КПСС.

У 1940 годзе Жэбрака абіраюць чальцом прэзыдыюму АН БССР, а ў 1947 годзе ён становіцца прэзыдэнтам Акадэміі навук.

У 1945 годзе ў складзе дэлегацыі Беларускай ССР ён падпісаў у Сан-Францыска Статут ААН.

Пасьля вайны акадэмік Жэбрак стаўся адным з арганізатараў і лідэрам выступаў супраць манапалізму Лысенкі ў біялёгіі. Ён неаднаразова пісаў грунтоўныя запіскі ва ўрадавыя і партыйныя ворганы, інфармуючы іх аб становішчы ў савецкай генэтыцы, згубных наступствах дыктату Лысенкі. На жаль, гэта не дало аніякіх плённых вынікаў. Выступаючы на сумна вядомай сэсіі ЎАСГНІЛ у жніўні 1948 году, Антон Жэбрак, ужо адхілены ад пасады прэзыдэнта АН БССР і фактычна пазбаўлены магчымасьці працягваць дасьледчую працу, пад градам зьдзеклівых рэплік і зьедлівых пытаньняў сьмела адстойваў свае погляды.

У 1948 годзе займае пасаду прафэсара катэдры батанікі ў Маскоўскім лесатэхнічным інстытуце, а ў 1949 годзе ўзначальвае катэдру ў Маскоўскім фармацэўтычным інстытуце.


З 1957 году да самай сьмерці Антон Жэбрак вядзе актыўную навуковую працу ў Беларусі ў Акадэміі навук БССР, дзе па ініцыятыве акадэміка Мікалая Турбіна ў Інстытуце біялёгіі была арганізаваная лябараторыя поліплаідыі. Тут ён працягвае свае дасьледаваньні ў галіне сэлекцыі пшаніцы і грэчкі, удзельнічае ў стварэньні праекту па атрыманьню поліплоідных формаў цукровага бураку.

У 1965 годзе Антон Жэбрак раптоўна памёр.

[рэдагаваць] Узнагароды

Акадэмік Антон Жэбрак быў узнагароджаны ардэнамі «Працоўнага Чырвонага Сьцягу», «Чырвонай Зоркі», «Знак Пашаны», мэдалямі.

[рэдагаваць] Навуковыя працы

[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі


Папярэднік:
Канстанцін Гораў
Прэзыдэнт Акадэміі навук БССР
травенькастрычнік 1947
Наступнік:
Мікалай Грашчанкаў