Беларуская Сялянска-Работніцкая Грамада
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Беларуская Сялянска-Работніцкая Грамада — палітычная партыя ў акупаванай Польшчай Заходняй Беларусі, якая пасьлядоўна выступала за дзяржаўны сувэрэнітэт Беларусі. Самая масавая палітычная партыя ў гісторыі Беларусі.
БСРГ была ўтвораная ў 1925 годзе на аснове групы прадстаўнікоў беларускай меншасьці ў польскім Сэйме, у якую ўваходзілі Браніслаў Тарашкевіч, Сымон Рак-Міхайлоўскі, Пётра Мятла, Павел Валошын.
Асноўныя патрабаваньні ў праграме БСРГ былі наступныя:
- увядзеньне дэмакратычнага самакіраваньня;
- увядзеньне васьмігадзіннага працоўнага дня;
- наданьне шырокіх грамадзянскіх правоў беларускай мове;
- касаваньне асадніцтва (землеўласніцтва польскіх каляністаў у Заходняй Беларусі);
- канфіскацыя абшарніцкай зямлі і бясплатная перадача яе безьзямельнаму і малазямельнаму сялянству.
Таксама ставілася задача аб'яднаць усе этнічныя беларускія тэрыторыі ў межах адной дзяржавы.
Партыя разгарнула актыўную дзейнасьць і наладзіла выданьне пэрыёдыкі. Да лістапада 1926 года БСРГ згуртавала ў сваіх шэрагах 120 тысяч чалавек. Побач з нацыянальна-вызваленчай рыторыкай актыўна ўжывалася сацыяльная тэма. У значнай ступені БСРГ сымпатызавала саветам і таму лічылася ў Польшчы просавецкай партыяй. У сваю чаргу, СССР спрабаваў узяць Грамаду пад свой кантроль, каб надаць беларускаму нацыянальна-вызвольнаму руху ў Польшчы класавы характар.
Аргумэнтуючы гэта барацьбой з камуністычным уплывам, польскія ўлады ліквідавалі партыю перш, чым яна здолела пераўтварыцца ў рэальнага палітычнага гульца. У студзені 1927 года адбыліся масавыя арышты кіраўніцтва і актыву Грамады. Паслоў ад парлямэнцкай фракцыі БСРГ пазбавілі дэпутацкага імунітэту і зьняволілі, а праз год засудзілі на катаргу. Празь некалькі гадоў шэраг актывістаў БСРГ былі абмененыя Польшчай на бальшавіцкіх вязняў і перададзеныя СССР, дзе тыя былі расстраляныя — у якасьці «польскіх шпіёнаў».
[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі
- Чаму была разгромленая Беларуская Сялянска-Работніцкая Грамада? — 150 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі
- Разгром «Грамады» за кулісамі палітычнага скандалу
- У новай айчыне. Штодзённае жыцьцё беларусаў Беласточчыны ў міжваенны пэрыяд.