The Beatles
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
![]() |
Гэты артыкул патрабуе ўдакладненьня артаграфіі. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, адрэдагаваўшы яго. (дапамога) |
The Beatles («Бітлз»; паасобку удзельнікаў ансамблю называюць «бітламі») — брытанскі рок-гурт, які ўнёс манумэнтальны ўклад у разьвіцьцё поп-музыкі, ня толькі карэнным чынам зьмяніўшы яе, але і дасягнуўшы беспрэцэдэнтнай папулярнасьці, дзякуючы чаму ансамбль стаў адным з найярчэйшых фэномэнаў сусьветнай культуры 60-х гг. ХХ стагоддзя.
Зьмест |
[рэдагаваць] Біяграфія
[рэдагаваць] Вытокі (1956—60)
Карані ансамблю вырастаюць зь сярэдзіны 1950-х гг., эпохі рок-н-рола, якая стварыла сьветапогляд і музычныя густы будучых Beatles. Увесну 1956 года Джон Леннан (1940-1980) упершыню пачуў песьню Heartbreak Hotel Элвіса Прэслі, якая, па ягоных словах, значыла канец яго папярэдняга жыцьця (цікава адзначыць, што пачуты ім раней Біл Хейлі - самы папулярны выканаўца рок-н-ролу да Прэслі - ня надта яго ўразіў). Да таго часу Джон граў на губным гармоніку і банджо, цяпер ён пачаў асвойваць гітару. Хутка разам з таварышамі па школе ён заснаваў гурт Quarrymen, названы так у гонар іх школы, Quarry Bank. Quarrymen гралі скіфл - брытанскі варыянт аматарскага рок-н-ролу - і стараліся быць падобнымі да тэддзі-бояў. Улетку 1957 года Леннан падчас аднаго з першых канцэртаў Quarrymen пазнаёміўся з 15-гадовым Полам МакКартні, які ўразіў Джона веданьнем "акордаў" і "слоў" апошніх навінак рок-н-ролу (у прыватнасьці, песьні Twenty-Flight Rock Эддзі Кокрана) і тым, што той быў яўно больш разьвіты музычна (Пол таксама граў на трубе і фартэпіяна). Праз год да іх далучыўся сябар Пола, Джордж Харрысан (1943—2001). Менавіта гэтыя трох сталі асноўным касьцяком гурту, для астатніх жа удзельнікаў Quarrymen рок-н-рол быў часовым падросткавым захапленьнем і неўзабаве яны пакінулі калектыў.
Quarrymen перыядычна гралі на розных вечарынах, вяселлях, грамадзкіх мерапрыемствах, да сапраўдных канцэртаў і запісаў справа не ішла (праўда, у 1958 годзе за свае грошы яны запісалі плытку з дзвюмя песнямі); некалькі разоў удзельнікі разьбягаліся (так, у Харысан пэўны час меў свой гурт). Леннан і МакКартні, сталі разам пісаць свае песні па прыкладзе сваіх куміраў Бадзі Холлі і Эдзі Кокрана (тыя не толькі спявалі, але і самі гралі на гітарах і самі сачынялі песні, што было было дастаткова незвычайна на той час). Пры гэтым яны вырашылі даваць сваім песням падвойнае аўтарства, гэтаксама, як гэта рабілі амерыканскія аўтарскія калектывы кшталту Лейбера і Столера. Напрыканцы 1959 года ў гурт увайшоў малады мастак Сцюарт Саткліф, з якім Леннан разам вучыўся ў арт-коледжы. Саткліф не вельмі добра валодаў гульнёй на бас-гітары, і гэта неабнаразова выклікала раздражненне МакКартні. У такім выглядзе склад ансамбля аказаўся амаль што поўным: Джон Леннан (вакал, рытм-гітара), Пол МакКартні (вакал, піяніна, гітара), Джордж Харысан (лідар-гітара), Сцюарт Саткліф (бас-гітара), — аднак была праблема знайсці ўдарніка, што прымушала музыкантаў нават рабіць конкурсы на сцене, каб запрасіць каго-небудзь з гледачоў пайграць на барабанах.
Гурт актыўна спрабаваў увайсці ў канцэртна-клубнае жыццё Ліверпуля. Адзін за адным праходзілі конкурсы таленту, але гурту ўвесь час не шанцавала. Такія больш сур'ёзныя мерапрыемствы прымусілі музыкаў задумацца, ці падыходзіць сцэнічнае імя, бо да Quarry Bank ніхто з удзельнікаў ужо ніякага дачынення ўжо не меў. Так, напрыклад, на мясцовым телевізійным конкурсе ў снежні 1959 году гурт выступіў пад назвай «Johnny and the Moondogs», якая змянялася на іншыя назвы падчас наступных концэртаў. Назва «Beatles» з'явілася праз некалькі месяцаў, у красавіку 1960 году. Нават сёння няма адназначнага адказу, хто ж прыдумаў гэтае слова. Як успаміналі удзельнікі гурту, аўтарамі неалагізму былі Саткліф і Леннан, якія хацелі прыдумаць назву, якая б мела адразу некалькі значэнняў. Напрыклад, гурт Бадзі Холлі The Crickets («свярчкі», аднак для ангельцаў быў і другі сэнс — «крыкет»). Выбар паў на «beetles». Аднак проста слова Beetles («жукі») не мела ніякага дадатковага сэнсу; толькі замена «e» на «a» дала арыгінальнае слова: калі вымаўляць яго, то чулася «beetles», але ў надрукаваным выглядзе адразу заўважаўся корань «beat» (як біт-музыка). Прамоўтары знаходзілі імя занадта кароткім і «някідкім», таму музыкі былі прымушаныя спачатку зьмяняць сваю назву на афішах на больш рэкламную — «Long John and The Silver Beetles». Гурт атрымліваў усё больш і больш прапановаў выступіць — як правіла, у пабах і маленькіх клубах. У красавіку 1960 году Beatles паехалі ў сваё першае невялікае турнэ па Шатляндыі у якасці гурту Джонні Джэнтла. Майстэрства Beatles як музыкаў хутка узрастала, і ўсё адно яны працягвалі заставацца аднцм з многіх нікому не вядомых рок-н-рольных гуртоў Ліверпуля.
[рэдагаваць] Гамбург (1960—62)
Улетку 1960 году Beatles атрымалі прапанову выступаць у Гамбургу, дзе гаспадары клубаў былі зазікаўленыя ў прафесійных англамоўных рок-н-рольных ансамблях; той факт, што ў Гамбургу ўжо гралі некалькі ліверпульскіх гуртоў, аказаўся на руку Beatles. Аднак гэта ж прымусіла іх тэрмінова шукаць барабаншчыка, каб адпавядаць професійнаму кантракту. Так яны ўзялі да сябе Піта Беста, сына гаспадара клуба «Касба». 16 жніўня Beatles паехалі ў Нямеччыну, а ўжо на наступны дзень адбыўся іх першы канцэрт у гамбургскім клубе «Indra», у якім гуррт граў першы месяц, затым да канца году Beatles былі звязаныя з клубам «Kaiserkeller» паводле кантркту.
Графік выступаў быў надзвычай шчыльным: як правіло, у клубе адну гадзіну выступаў адзін гурт, наступную гадзіну — іншы, так напрацягу 12 гадзінаў. Удзельнікі Beatles жылі ў адным цесным пакоі, які зьмяшчаўся ў будынку кінотэатра. На сцэне музыкам прыходзілася граць шмат матэрыялу, таму акрамя рок-н-роллаў (імі выконваліся амаль што ўсе запісы з альбомаў Літл Рычарда, Чака Беры, Карла Перкінса і г.д., яны гралі блюзы, рытм-энд-блюзы, народныя песні, старыя эстрадныя і джазавыя нумары, змяняяючы іх у стылістыцы рок-н-рола. Часам звычайныя песні ў фармате рок-н-рола ператвараліся ў імправізацыі на паўгадзіны; пры гэтым хлопцы звярнулі ўвагу на тое, што немцам падабалася асабліва гучная і актыўная музыка. Свае ўласныя песні Beatles не выконвалі, паколькі, паводле іх словаў, не было імпэту з той жа прычыны – у тагачаснай музыцы і так было шмат выдатных песень. Менавіта такая штодзённая праца і магчымасць граць музыку любога жанру сталі адным з галоўных чыннікаў у станаўленні таленту Beatles.
У Гамбургу ўдзельнікі ансамбля пазнаёміліся з гуртом студэнтаў мясцовага арт-каледжа – Астрыд Кірхнер і Клаўсам Фоорманам, якія адыгралі значную ролю ў біяграфіі гурту. Кірхнер неўзабаве стала сяброўкай Саткліфа і гэта яна прапанавала праз год новыя даўгія прычоскі, а затым і пінжакі без каўнеру і лацканаў паводле моды П'ера Кардэна. Усе гэтыя рэчы сперш выпрабоўваў на сабе Саткліф і толькі затым пераймаліся усім гуртом (хаця Бест так і не згадзіўся на даўгую чолку).
Пасля вяртання ў снежні 1960 году ў Ліверпуль Beatles аказаліся ў ліку самых актыўных і амбіцыйных мясцовых гуртоў, якія спаборнічалі па рэпертуары, гуку і кольксці прыхільнікаў. Варта заўважыць, што ўсе ліверпульскія гурты гралі ледзьве не адны і тыя ж (амерыканскія) песні, аднак канкурэнцыя ішла яшчэ такім чынам, хто якую песню першым «знойдзе» і зробіць «сваёй». Лідарамі лічыліся Rory Storm and the Hurricanes, яны гралі ў найлепшх клубах Ліверпуля, а таксама Гамбурга – менавіта там Beatles пазнаёміліся з іх барабаншчыкам – Рынга Старам, з якім хутка пасябравалі і сталі праводзіць разам час. У красавіку 1961 году Beatles паехалі на другія гастролі ў Гамбург, дзе выступалі тры месяца ў клубе «Top Ten». Менавіта ў Гамбургу адбыўся першы прафесійны запіс Бітлз – у якасці ансамблю акампанемента спявака Тоні Шэрыдана. Шэрыдан выступаў як рок-н-рольны сьпявак для ўнутранага заходнегерманскага рынку. Запіс праходзіў пад кіраўніцтвам Берта Кемпферта, які і выбраў Beatles. Падчас запісу гурту далі магчымасць запісаць некалькі сваіх ўласных кампазіцый (Леннан таксама засьпяваў «Ain’t She Sweet»). Першым вынікам запісаў стаў сінгл «My Bonnie / The Saints», які выйшаў у чэрвені 1961 году ў Нямеччыне.На вокладцы было пазначана: Тоні Шэрыдан і The Beat Brothers. Калі гастролі скончыліся, Саткліф вырашыў застацца ў Гамбургу з Кірхнер і, такім чынам, кінуць сваю музычную дзейнасць у гурце. Дарагая бас-гітара, якую Саткліф купіў на свае грошы, перайшла да МакКартні. Праз год, 10 красавіка 1962 году Саткліф памёр у Гамбургу ад крывавылівання ў мозг.
З 14 ліпеня 1961 году квартэт пачаў рэгулярныя выступленні ў ліверпульскім клубе «Cavern». 27 ліпеня адбыўся канцэрт у ліверпульскім зале «Litherland Town Hall», які стаў першым па-сапраўднаму вялікім поспехам Beatles – мясцовыя газэты назвалі Beatles найлепшым рок-н-рольным ансамблем Ліверпуля.
У лістападзе 1961 году першым мэнэджэрам Beatles стаў Брайан Эпштейн (Алан Ўільямс, які спачатку дапамагаў гурту, не быў мэнэджэрам, ён толькі выконваў абавязкі канцэртнага прамоўтэра і тур-агента, але ніяк не быў звязаны абавязкамі з гуртом).
[рэдагаваць] Дыскаграфія
Прадстаўленыя афіциыйныя плыткі, выдадзеныя ў Вялікабрытаніі лэйбламі Parlophone и Apple. Дыскаграфіі ў іншых краінах (перш за ўсё США) значна адрозніваліся ад брытанскай (гл. Дыскаграфію Beatles у ЗША).
[рэдагаваць] Сінглы
Прадстаўленыя ўсе афіцыйныя сінглы, выдадзеныя ў 1962—1970 гг.
Год | Назва |
---|---|
1962 | Love Me Do / P. S. I Love You |
1963 | Please Please Me / Ask Me Why |
1963 | From Me To You / Thank You Girl |
1963 | She Loves You / I’ll Get You |
1963 | I Want To Hold Your Hand / This Boy |
1964 | Can’t Buy Me Love / You Can’t Do That |
1964 | A Hard Day’s Night / Things We Said Today |
1964 | I Feel Fine / She’s A Woman |
1964 | If I Fell / Tell Me Why |
1965 | Ticket To Ride / Yes It Is |
1965 | Help! / I’m Down |
1965 | Day Tripper / We Can Work It Out |
1966 | Paperback Writer / Rain |
1966 | Yellow Submarine / Eleanor Rigby |
1967 | Strawberry Fields Forever / Penny Lane |
1967 | All You Need Is Love / Baby You’re A Rich Man |
1967 | Hello Goodbye / I Am The Walrus |
1968 | Lady Madonna / The Inner Light |
1968 | Hey Jude / Revolution |
1969 | Get Back / Don’t Let Me Down |
1969 | The Ballad Of John And Yoko / Old Brown Shoe |
1969 | Something / Come Together |
1970 | Let It Be / You Know My Name |
[рэдагаваць] Альбомы
Прадстаўленыя ўсе афіцыйныя альбомы (таксама самастойныя міні-альбомы (EP), якія не дублююць сінглы і плыткі; выключаныя перавыданні).
Год | Назва | Заўвагі |
---|---|---|
1963 | Please Please Me | Студыйны альбом |
1963 | With The Beatles | Студыйны альбом |
1964 | Long Tall Sally | Студыйны міні-альбом |
1964 | A Hard Day’s Night | Студыйны альбом; першы бок плыткі — гукавая дарожка да аднайменнага фільма |
1964 | Beatles For Sale | Студыйны альбом |
1965 | Help! | Студыйны альбом; першы бок плыткі — гукавая дарожка да аднайменнага фільма |
1965 | Rubber Soul | Студыйны альбом |
1966 | Revolver | Студыйны альбом |
1966 | A Collection Of Oldies | Зборнік |
1967 | Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band | Студыйны альбом |
1967 | Magical Mystery Tour | Студыйны міні-альбом (2 плыткі), гукавая дарожка да аднайменнага фільма |
1968 | The Beatles | Студыйны альбом (2 плыткі), яшчэ выдомы як «White Album» («Белы альбом») |
1969 | Yellow Submarine | Студыйны альбом, гукавая дарожка да аднайменнага фільма |
1969 | Abbey Road | Студыйны альбом |
1970 | Let It Be | Студыйны альбом, гукавая дарожка да аднайменнага фільма |
1973 | The Beatles 1962—1966 | Зборнік, анталёгія песень 1962—66 гг. (2 плыткі), яшчэ вядомы як «Red Album» («Чырвоны альбом») |
1973 | The Beatles 1967—1970 | Зборнік, анталёгія песень 1967—70 гг. (2 плыткі), яшчэ вядомы як «Blue Album» («Блакітны альбом») |
1976 | Magical Mystery Tour | Допоўненае выданне двайнога міні-альбома 1967 году; у гэтым фармаце плыткі ўпершыню выйшаў у ЗША у 1967 годзе |
1976 | Rock’n’roll | Зборнік (2 плыткі) |
1977 | The Beatles At The Hollywood Bowl | Запісы з канцэртаў у Галівудзе (23 жніўня 1964 г. і 30 жніўня 1965 г.) |
1977 | Love Songs | Зборнік (2 плыткі) |
1978 | Rarities | Зборнік рэдкіх запісаў і адваротных бакоў сінглаў |
1979 | Hey Jude | Зборнік (упершыню выйшаў у ЗША у 1970 г.) |
1980 | The Beatlles’ Ballads | Зборнік |
1982 | Reel Music | Зборнік песень з фільмаў |
1982 | 20 Greatest Hits | Зборнік |
1988 | Past Masters, Volume One | Збор песень 1962—65 гг., якія не трапілі на арыгінальныя альбомы |
1988 | Past Masters, Volume Two | Збор песень 1966—70 гг., якія не трапілі на арыгінальныя альбомы |
1994 | Live At The BBC | Зборнік радыёвыступаў 1962—66 гг. на «Бі-бі-сі» (2 плыткі) |
1995 | Anthology 1 | Зборнік — анталёгія студыйных дубляў, канцэртных і іншых рэдкіх запісаў 1958—1964 гг, якія раней не выдаваліся |
1996 | Anthology 2 | Зборнік — анталёгія студыйных дубляў і рэдкіх запісаў 1965—1968 гг, якія раней не выдаваліся |
1996 | Anthology 3 | Зборнік — анталёгія студыйных дубляў і рэдкіх запісаў 1988—1970 гг, якія раней не выдаваліся |
2000 | 1 | Зборнік сінглаў, якія занялі 1-е месца ў ЗША і/або Вялікабрытаніі |
2003 | Let It Be… Naked | Студыйны альбом у арыгінальнай канцэпцыі альбома «Let It Be» з запісаў 1969 г. |
[рэдагаваць] Фільмаграфія
Гэты спіс складаецца з афіцыйна выпушчаных фільмаў з удзелам Beatles.
Год | Беларуская назва | Арыгінальная назва | Заўвагі |
---|---|---|---|
1964 | Вечар цяжкога дня | A Hard Day’s Night | Мастацкі кінафільм |
1965 | Дапамажыце! | Help! | Мастацкі кінафільм |
1967 | Магічнае таямнічае падарожжа | Magical Mystery Tour | Мастацкі тэлефільм |
1968 | Жоўтая подводная лодка | Yellow Submarine | Мультыплікацыйны фільм |
1970 | Няхай будзе так | Let It Be | Дакументальны кінафільм |
1996 | Анталёгія | Anthology | Дакументальна-біяграфічны тэлефільм |
[рэдагаваць] Бібліяграфія
- Антология «Битлз» (Пер. с англ. У. В. Сапциной). М: РОСМЭН, 2002
- Воробьева, Т. История ансамбля «Битлз». Л.: Музыка, 1990
- Дэвис, Х. Авторизованная биография «Битлз» (Пер. с англ. В. Н. Чемберджи, В. В. Познера). М.: Радуга, 1990
[рэдагаваць] См. также
- Джон Леннан
- Пол МакКартні
- Джордж Харысан
- Рынга Стар