Брунэй
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
|
|||||
Нацыянальны дэвіз: Brunei Darussalam | |||||
![]() |
|||||
Афіцыйная мова | малазійская мова | ||||
Сталіца | Бандар Серы Бегаван | ||||
Найбуйнейшы горад | Бандар Серы Бегаван | ||||
Урад
султан
|
Абсалютная манархія Хасанал Болкіях |
||||
Плошча - Агульная - % вады |
162-я месца ў сьвеце 5.700 км2 8,6% |
||||
Насельніцтва - Агульнае (2005) - Шчыльнасьць |
174-е месца ў сьвеце 372.361 64/км² |
||||
СУП - Агульны (2005) - на душу насельніцтва |
138-е месца ў сьвеце 9.009 $ млн. 24.826 $ |
||||
Валюта | Брунэйскі даляр (BND ) |
||||
Часавы пас - улетку |
- (UTC+8:00) +8:00 (UTC{{{ЧасРозьніцаUTCУлетку}}}) |
||||
Незалежнасьць -Абвешчана |
- Ад Вялікабрытаніі 1 студзеня 1984 | ||||
Дзяржаўны гімн | [[Ya Allah lanjutkan la usia Duli tuanku]] | ||||
Аўтамабільны знак | BRU | ||||
Дамэн верхняга ўзроўню | .bn | ||||
Тэлефонны код | +376 |
||||
Брунэ́й, Брунэй Даруссалам (па-малайску: Negara Brunei Darussalam, па-яванску: برني دارالسلام – краіна (султанат) разьмешчаная ў Паўднёва-ўсходней Азіі, на паўночным узьбярэжжы выспы Барнэа. Брунэй мяжуе з Малайзіяй, знаходзіцца на ўзьбярэжжы Паўднёва-Кітайскага мора. Мяжуе з правінцыямі Малайзіі: Саварак і Сабах.
Зьмест |
[рэдагаваць] Гісторыя
У 16 стагоддзі Брунэй быў магутнай дзяржавай, якая займала значную частку Барнэа і некаторых суседніх выспаў. Караблі Магелана былі тут у 1522 годзе. У 1839 годзе ангічанін які знаходзіўся на службе ў султана Дж. Брук узьняў паўстаньне і заваяваў землі на поўначы. Ад султана Брук атрымаў тытул "раджы". Пасьля кіраваньня "белых раджэй" паўночныя землі адышлі да Малайзіі. У 1888 годзе Брунэй стаў брытанскім пратэктаратам. У 1959 годзе пасьля некалькіх паўстаньняў Брунэй атрымаў аўтаномію, а ў студзені 1979 года была абвешчана незалежнасьць.
[рэдагаваць] Палітыка

Брунэй гэта канстытуцыйная манархія (султанат). Канстытуцыя абвешчана 29 верасьня 1959 года. Краінай кіруе султан, які адначасова зьяўляецца кіраўніком дзяржавы і старшынёй урада (зараз ім зьяўлаецца Хасанал Болкіях з 6 кастрычніка 1967 года). Ён мае заканадаўчую і выканаўчую ўладу. Яму дапамагае рада саветнікаў. Адзінай дазволенай палітычнай партыяй зьяўляецца Аб’яднаная Народная партыя Брунэя. Брунэй уваходзіць у наступныя міжнародныя арганізацыі: ААН, ОПЭК, САЗ.
[рэдагаваць] Геаграфія
Краіна падзелена на дзьве часткі на разьмешчаных на поўначы выспы Барнэа. Гэта нізінная тэрыторыя раўніннага кшталту. Толькі на поўдні пачынаюцца горы, дзе і знаходзіцца самая высокая кропка краіны – Паганпрык (1 850 м). На ўсходнім узьбярэжжы цягнецца багна, астатняе ўзьбярэжжа раўніннае. У Брунэі існуе некалькі невялікіх рэк. Клімат краіны экватарыяльны, вільготны. З лістапада да сакавіка выпадае вялікая колькасьць ападкаў. 75% краіны займаюць экватарыяльныя лясы. На ўзьбярэжжы існуюць мангравыя зарасьнікі. Тэрыторыя краіны ўваходзіць у тэрыторыю жыхарства вялікай колькасьці відаў малп.
97% насельніцтва жыве ў больш вялікай заходняй частке краіны, і толькі каля 10 000 чалавек жыве ў гарыстай усходняй частке (акруга Тембуронг). Колькасьць насельніцтва краіны 372 000 чалавек, зь якіх 46 000 жыве ў сталіцы краіны Бандар Серы Бегаване. Асноўныя гарады краіны гэта: сталіца Банлар, порт Муара, цэнтар пераапрацоўкі нафты Серыя і Куала Белаіт.
[рэдагаваць] Эканоміка
Аснову эканомікі краіны складае здабыча нафты (каля 10 млн.тон у год) і прыроднага газа (каля 12 млрд м³, экспарт якіх складае каля 99% валютных паступленьняў (каля 60% СУП). Дзякуючы вялікім радовішчам нафты і газа Брунэй займае адно з першых месцаў у Паўднёва-усходняй Азіі па ўзроўню жыцця. Сельская гаспадарка слаба разьвіта, 80% харчаваньня краіна экспартуе. У наш час урад прадпрымае крокі па дыверсіфікацыі эканомікі, стымулюючы разьвіццё банкаўскага сэктара і турыстычнага бізнэса.
[рэдагаваць] Дэмаграфія
- Малайцы - 64%
- Кітайцы - 20%
- Іншыя - 6%
[рэдагаваць] Рэлігія
- Іслям - 63%
- Буддызм - 14%
- Хрысьціянства - 8%
- Анімізі - 15%
[рэдагаваць] Культура
[рэдагаваць] Спорт
[рэдагаваць] Вонкавыя спасылкі
Краіны Азіі |
---|
Азэрбайджан | Аман | Армэнія | Аўганістан | Бангладэш | Бахрэйн | Брунэй | Бутан | Віетнам | Грузія | Емэн | Злучаныя Арабскія Эміраты | Ізраіль | Інданэзія | Індыя | Ірак | Іран | Казахстан | Камбоджа | Катар | Кіпр | Кітай | Кувэйт | Кыргызстан | Лаос | Ліван | Малайзія | Мальдыўскія выспы | Манголія | М'янма | Нэпал | Пакістан | Паўднёвая Карэя | Паўночная Карэя | Расея | Рэспубліка Кітай (Тайвань) | Саудаўская Арабія | Сынгапур | Сырыя | Таджыкістан | Тайлянд | Туркмэністан | Турцыя | Тымор-Лешці | Узбэкістан | Філіпіны | Шры Лянка | Эгіпет | Японія | Ярданія |
Спэцыяльныя тэрыторыі: Абхазія | Ганконг | Курдыстан | Макао | Нагорны Карабах | Палестына |