Філадэльфія

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.


Філадэльфія
Герб Сьцяг
Мянушка: Сусветная сталіца жывой музыкі
Першыя згадкі 27 Кастрычніка 1682
Горад з 25 Кастрычніка 1701
Плошча 369.4 км²
Насельніцтва
 - з прыгарадамі
 - шчыльнасьць
1,463,281
5,823,233
4,201.8/км²
Геаграфічныя каардынаты 40° пн. ш. 75° з. д. (G)
Часавы пас
 - улетку
EST (UTC-5)
EDT (UTC-4)
Штат Пенсільванія
Мэр Джон Стрыт
Месцазнаходжаньне


Філадэльфія (па-ангельску: Philadelphia) — адзін з найстарэйшых гарадоў ЗША, пяты па велічыні насельніцтва горад краіны і самы населены горад штата Пенсільванія, з насельніцтвам 1 517 550 жыхароў (дадзеныя перапісы 2000 г.). Разам з прыгарадамі 5,7 мільёнаў жыхароў.

  • Філадэльфія Багатая гісторыяй і культурай. У гістарычнай частцы горада дагэтуль пануе атмасфера маленькага і ціхага мястэчка, якім была і Філадэльфія і іншыя каланіяльныя гарады падчас адукацыі дзяржавы Злучаныя Штаты Амерыкі.
  • Філадэльфія гэта адзін з найбуйных прамысловых, фінансавых і культурных цэнтраў ЗША. На працягу ўсёй сваёй гісторыі яна лічылася адным з самых многоэтничных гарадоў Амерыкі: італьянскія і ірландскія, усходнееўрапейскія і азіяцкія суполкі жылі бок аб бок з шматлікім чорным насельніцтвам горада, шматлікія з прадстаўнікоў якога прыходзяцца нашчадкамі ўцякачам сюды ў поры грамадзянскай вайны паміж Поўначчу і Поўднем. У ХХ стагоддзее Філадэльфія стала першым горадам ЗША, дзе на пост мэра быў абраны негр.

Заснаваны ў 1682 Вільямам Пэнам. Мае мянушку «Горад братэрскага кахання» (значэнне назову па па-грэцку). У 1776 году ў Філадэльфіі Другі кантынентальны кангрэс трынаццаці паўночнаамерыканскіх штатаў прыняў Дэкларацыю незалежнасці. У 1781 году, падчас войны за незалежнасць 1775—1783 гадоў Філадэльфія стала сталіцай «злучаных калоній», а ў 1790—1800 гадах — першай сталіцай ЗША, самым буйным горадам Паўночнай Амерыкі, больш важным, чым Бостан або Нью-Ёрк).

Самым вядомым жыхаром горада быў Бенджамін Франклін.

Зьмест

[рэдагаваць] Амерыканская Зыбка Волі

Палац Незалежнасці
Палац Незалежнасці
  • Галоўная гістарычная славутасць Філадэльфіі і ЗША — «Індэпендэнс-Хол» (Independence Hall — Зала Незалежнасці), дзе ў 1776 году была прынятая дэкларацыя незалежнасці, а ў 1787 году — Канстытуцыя ЗША.
  • Побач з двухпавярховым з званіцай будынкам «Залы незалежнасці» у адмысловым павільёне находзіцца Звон Волі (Liberty Bell), знак незалежнасці ЗША, звон якога 8 ліпеня 1776 года ўзвясціў аб абвяшчэнні дэкларацыі аб незалежнасці, прынятай 4 ліпеня 1776 года.
  • Там жа находзіцца і Зала Кангрэса, дзе была падпісаны Біль аб Правах.
  • А таксама там находзяцца Другі Банк Злучаных Штатаў/Галерэя Партрэтаў, Старая Царква Іосіфа, Царква Хрыста, і Хата-музей Бэтсі Рос.

Усе гэтыя славутасці акружаныя зелянінай, фармуючы некалькі паркавых кварталаў у цэнтры горада.

[рэдагаваць] Іншыя славутасці

Elfreth's Alley
Elfreth's Alley

Філадэльфійская Elfreth’s Alley — найстарэйшая вуліца ў ЗША. Яе 30 хат пабудаваныя ў 1728—1836 гадах. Вядомымі славутасцямі горада з'яўляюцца: Пэнаўскі цэнтр (Penn Center), хата Паўэла (Powell House), італьянскі рынак (Italian Market), акварама (Acquarama), алея Эльфорта (Elfreth’s Alley), а таксама першы ў краіне ўніверсальная крама «Уонамейркерс» (Wanamaker’s) — папулярнае месца сустрэч у цэнтры Філадэльфіі.

У Холе Філасофіі дагэтуль праводзяцца паседжанні Першага філасофскага грамадства ЗША, заснаванага Бенджамінам Франклінам. У Філадэльфіі находзяцца Універсітэт Пенсільваніі, Тэхналагічны інстытут Дрекслера, інстытут Франкліна, Акадэмія натуральных навук (Academy of Natural Sciences) — усяго 88 універсітэтаў і каледжаў.

Fairmount Park — одзін з найбуйных гарадскіх паркаў у свеце. На яго тэрыторыі размешчаны найстарэйшы ў краіне заапарк (заснаваны ў 1874 году).

Зараз Філадэльфія абхопленая ідэяй аднаўлення свайго старога бляску і прыгажосці. Усё ад квітнеючых раёнаў, аб'яднаных у Цэнтральны горад, да цудоўных гістарычных будынкаў аднаўляецца і рэстаўруецца. Будынак гарадской рады з граніту і белага мармура, нарэшце-то, зможа паказаць вам сваю высокую вежу, якая гадамі была закутая ў будаўнічыя лясы. Адрэстаўраваны галоўны вакзал Філадэльфіі зараз выглядае так, як выглядаў у поры Вялікай дэпрэсіі.

Больш чым любы іншы горад Філадэльфія з'яўляецца паказальнай у плане гісторыі амерыканскай архітэктуры. Мэйн-стрыт у Манаюнцы ўвайшла ў дзесятку самых лепшых вуліц Амерыкі, дзякуючы хатам XIX стагоддзеа, у якіх размясціліся крамы, галерэі мастацтвы і піўныя.

Тут квітнее мастацтва, пераважна ў тэатрах і выканальніцкіх цэнтрах пабудаваных на Авеню мастацтваў. А на Брод-стрыт абгрунтаваліся Аркестр Філадэльфіі, Балет Пенсільваніі, Філадэльфійская опера, а таксама джазавыя студыі і драматычныя і музычныя тэатры.

Уільям Пэн назваў Філадэльфію «горадам братэрскага кахання» і дагэтуль яна застаецца самым прыязным горадам ЗША. У гэтым горадзе квітнее кулінарыя, і мясцовыя жыхары больш за ўсё кахаюць такія дэлікатэсы, як сырныя біфштэксы, вялікія сэндвічы і гарачыя завітушкі з соллю

[рэдагаваць] Гарадскі транспарт Філадэльфіі

трамвай у Філадэльфіі
трамвай у Філадэльфіі

Філадэльфія абслугоўваецца двума лініямі метрапалітэна.

  • У цэнтры горада з захаду на ўсход, пад Маркет Стрыта праходзіць лінія метро Маркет-Франкфорт. Якая даходзячы да берагу ракі Дэлавэр выходзіць на эстакаду, паварочвае на поўнач, і ідзе да мяжы горада па эстакадзе над Франкфортам стрытоў. Заходняя канчатковая гэтай лініі находзіцца ў некалькіх кіламетрах ад цэнтра горада.

На карце пазначаныя блакітным колерам.

  • З Поўначы на Юг, Філадэльфія рассякаецца лініяй "Броад Стрыт" якая ў большай частцы падземная, і ідзе пад аднайменнай вуліцай Броад Стрыт. Да Поўначы - наземная. Мае атожылак (апендыкс) на ўсход у раене цэнтра.

Абедзве лініі перасякаюцца на станцыі СІЦІ-ХОЛ. На карце пазначаная памяранцавым колерам.

  • Некалькі трамвайных маршрутаў. Іх агульнай канчатковай з'яўляецца перасадкавы вузел СІЦІ-ХОЛ.
    • Таксама на заходняй ускраіне горада маецца яшчэ некалькі наземных хуткасных трамваяў. На паўночнай ускраіне адноўлены маршрут 15.
электрычка Regional Rail
электрычка Regional Rail
  • Прыгарады Філадэльфіі абслугоўваюцца 8ю маршрутамі электрацягнікоў, названымі Regional Rail.

Одзін з іх ідзе ў штат Нью Джэрсі, горад Трэнтан. Адтуль аналагічным электрацягніком можна дабрацца да Нью-Ёрка. А таксама Філадэльфія абслугоўваецца мноствам аўтобусных маршрутаў. Нумарацыя маршрутаў - скразная.

Усе гэтыя маршруты прыналежаць транспартнай кампаніі SEPTA (Транспартнае кіраванне Паўднёва-Усходу Пенсільваніі (па-ангельску: Southeastern Pennsylvania Transit Authority))

[рэдагаваць] Глядзіце таксама

[рэдагаваць] Спасылкі