Крывічы
Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.
Крывічы́ — буйная этнічная супольнасьць сярэднявечча, якая займала тэрыторыі ад верхняга Панямоньня, сярэдняга ды верхняга Прыдзьвіньня, верхняга Падняпроўя ды Паволжа, а таксама басэйны рэк Вялікай ды Ловаці. Крывічы былі асноўнымі насельнікамі Полацкага, Смаленскага ды Пскоўскага княстваў. Крывічы́ зьяўляюцца асноўнай этнаўтваральнай адзінкай беларусаў.
[рэдагаваць] Назва ды паходжаньне
Існуе некалькі гіпотэзаў зьяўленьня этноніма "крывічы". Згодна адной зь іх, назва існавала ў ІІ тыс. да н.э. як этнічнае найменьне часткі носьбітаў археалагічнай культуры шнуравой керамікі. Назоў этнасу "крывічы" можа паходзіць ад назвы краю Krieva. Найбольш аргументаванай здаецца гіпотэза, згодна зь якой этнічны назоў паходзіць ад імя міфічнага пачынальніка пэўнай рэлігійнай традыцыі - найвышэйшага сьвятара Крыва, культ якога быў уласцівы большасьці балцкіх народаў. Гэтую версію падтрымлівалі Г.Мілер, М.Карамзін, Т.Нарбут, А.Кіркор, М.Касторскі, П.Трацьякоў, В.Сядоў, Б.Рыбакоў, Дз.Мачынскі, Г.Лебедзеў, Э.Зайкоўскі, У.Тапароў і інш.
Археалагічныя, тапанімічныя, лінгвістычныя, антрапалагічныя дадзеныя сьведчаць, што крывічы - гэта балцкі этнас, роднасны літоўцам, латышам, латгалам, прусам, яцьвягам, жамойтам, які ў выніку культурнага ўплыву з першай паловы ІХ ст. стаў пераходзіць на славянскую мову.
[рэдагаваць] Гісторыя
Асноўнымі гарадамі трох галін крывічаў зьяўляліся Пскоў, Полацк ды Смаленск, якія сталі цэнтрамі ўдзельных княстваў.
Апошнія згадкі непасрэдна пра крывічаў адносяцца да 1128 году, аднак назвы «крывіцкі», «Крывія» захаваліся аж да цяперашняга часу. Так, у латыскай мове слова «Крэвія» (Krievija) азначае Расея, адпаведна «Балткрэвія» (Baltkrievija — Белая Крэвія) — Беларусь.