Kılame

Wikipediya ra, ensiklopediya xosere

Tedeyi

[bıvurne] A

[bıvurne] B

[bıvurne] Biyê La

Ez érdê to di

biyê la, rijya yê

biyê gül, akerdê

biyê veng, koyan ra sirqayê

biyê va, mabênê;

meyêr, gozêr, tuyêr, simaqêran ra

ze amnani ravêrdê.


Ez resayê biyê risteyê

tarixê ê Hérani u ê Paloy

fekê Sex Séidê Piraniji ra

vateyê serehewadayeni tirêynayê

mi xü diyê

ez biyê ZAZA.


"Alimê" héme ci hüwayê

-ZAZA kamiyê? Vatê...

La..."alim"!!!

ZAZA, héme tarixê rocawano

mi, meédizni "alim"...

tarixê to mitiribey u kocerey o

érdê welatê ma di

kokê ecdadê to mêymano.


[bıvurne] C

[bıvurne] Cıxızı

No bêveng

ray

no ray.


no bê ocax

mojleyê cırcıri


no mojleyê cırcıri


U no kı rakewno

zıngılık o

nêy zıngılıkiyê


Garcia Lorca


[bıvurne] Ç

[bıvurne] D

[bıvurne] E

[bıvurne] Ê

[bıvurne] F

[bıvurne] G

[bıvurne] germeya to ze vaya gosanê mi di

-l-

ziwano ki ma pê fam nê kenê

bi o ziwana

ma çen qisey pêdi danê-ginê

bê ki fam bi kerê

ma pêra xatir wazenê.


éyni azmini bini di

éyni estareyan bini di

bi ciya ciya sereyê kosey dinyay di

ma pêra kewt duri

ma bi wahêrê hewnan

êy hewnê zi neki zeydê pêya bi.


vayêdo viryaye

tofanê do bê hüküm

ma mabên ra ravêrd

ma nêy rê bê hadire, zeydê bewrana

pelanê ma di zerya ma vini ke


zerya ma di kemaneya çiyê est bi

o ki nê cüwabi

pelçiqyaye

teqani rê hadire

qin kerden esto ya

ka o ki qiseyan di esto –germ-

ka o ki ixanetan di beno vini.


-ll-


germeya to ze vaya gosanê mi di

çi wext ti vana ”canê mi”

tiya aya kena

zerida mi di

serehewadayen da sodiri.


ariqê serdeyda canê xü

canê mi di germ kena

zerya to welatê do bê yasax wazeno

ti nê sena vaca

lewê to

nermeyda lewanê mi gêyrenê

ti nê sena maç kera

ez zi inad, bê hewna


no san zeydê sananê min o bê hewnan

bi hérs

to fikirêna

hewin mi rê biyo inad

nê kewno çimanê mi

ezi hewini rê inad

nê rakewna

ma biyê inad ze bizana.


dêri biyê bê veng

sanê do bê müzik wazena

mi rê deyin bidi

imrê xü ra ju deqe

bi to ya ba


çi wext to gina xü virar

a virara ki germeya to bar kena

o wext wazena héme çi bibo bê veng

u vindero o wexto ki imrê ma ra sino


hisanê mi di

to rê nefreti nê abirnena

to ra hézkena na zeri, sekera

na zeri di ca çinyo intiqami rê

çi wext to fikirêna

aqilê mi beno zey bir, fikiri benê piyar

çi wext bê to

bi to ya hézkena

tewayeni rê ca nê maneno na zeri di

na san sanê min o

mi cephe akerd hewni rê

na san ez to di ra…nê rakewna…


”vira ki” to rê vaca

yeno o méne yasaxi qezenç kenê

u ma yasaxa rê mil ronenê

ma niyê ki

êy yasaxan rê serehewana


héme dinya bê veng nê maneno

qandê ki ma bi bê veng

héme dinya nê bermeno

qandê ki ma nê huway


[bıvurne] Ğ

[bıvurne] H

[bıvurne] İ

[bıvurne] İxanet

ci wext

ixanet pirodo kêberê ma

o do sekero?

o do canê ma bigiro?

Dêyndarê to niya

ixanet.


Ti bi nameyê embazeya

yenê mi het

destê to gunino

boy ki to ra yeno ixanet o

u tı xayinê...

héta kêy homa


sarê ma

adırê to di nêveseno

o kêfi xayiney

xü rê binimni

tı ne ju welathézkerdoxê zazayê

u ne zi tı zazayênê

tı bazarandi bê qiymet

roteni rê

hadıreyê


Zeydê to ya boliyê lewenê

so kêberi verdi

qandê estey

dormeyê xü bipawi

[bıvurne] J

[bıvurne] K

[bıvurne] L

[bıvurne] M

[bıvurne] N

[bıvurne] Nataşa

-I-

Senin kı

ju xezalı (ceylan)

bı zeri ra veşeno


qandê leyrê xü yê dırbetını

U senin kı

kêynekêda Teksasıjı

merdey Almanya

İstanbuli dı gêyreno se

İşte uni...


Zine* cı sıpe

ju estorı serı dı

Bêkı vaca şan

vaca roc

Bêkı vındera isrét bikera

vaz daya

Ze delxay dengızı har

Bı kêfa har biya


Her vılı kı, tı boy kerd bı

Pel pel

Her érd kı tı pay kerd bı

ıngışt ıngışt

gêyraya

Rocê ez zi bıvıciya teber, to bıgêyra Nataşa!


Dınya kı mı to vıni kerd

Nêwazena to wucadı bıvina

Rayê kı tı ser ra ravêrd bı

éyneyê héme ê rayı mı serdim ke

Serê ê qüncıki kı

mı héme şaran ra

virê** xü nımna bı

ina ra mı estarey vıraşti

U ina mı

Dınya kı tı nêsınasnenê

Bı asmênê êya dar kerdı


Vacı kı

Sedserı (ésırê) viz u şeşını dı

Merih dı

Yan zi

Sedserı hirıs u héyıştını dı

Uranus dı

Yan zi

Cıxızo kı nameyê cı wexto

Ser êy dı noxteyê do X

O kı, sere her koşey ra

Mı ante vetê teber

Bı destandê xü ya asmêndê cı rê

Bı lep lep

Estarey kı mı darda kerd bı

Ma o dınya dı rê.


Ucanan dı

Dezgey meyxanenan dı

Zerida dırbetınan kı

Ze mumı veşayê

Ne zi lejê vêyşananê méhley

sere rut u lıng bêsevıli

u ne zi

lejê insananê

guni vêyşanan..


Ser her koşe dı ju ini

U héme iniyan ra

Gür güra awı bı

U awi ser dı

Bı ju fekra

Zekı gınday*** hérirını pêçayê

Kêynekê kı dêri kenê..


Ne Neron

Ne Sezar

Ne Hitler

Ne Mussolini

Ne Hiroşima

Na-ta-şa

Dınya newın dıma

ê desını dı

En peynêyında

Lejê bırayan

Dınyayêda wunasino kı

Ne dıwês (12) hawariyda ê İsay

Ne xalifada ê Mıhéhemdi çıharın

Nêşa pêra abırna

Nêşa pêra abırno

Ka no çi

Yeno çı méne…


-II-

Héme şewqi cıvinay

Bı ju ju

Héme piyaran rê

Qıfıli day pıro

Tiji hépıs kerdi

U to

Hépısê cüwayışi kerdi

Peyniyê tariyeyda estarey.


Tı kı

Gülêda xasek

Salonanê zırtabozandê bırjuwayan

Xemılnayê

U qedemey proleteran ra

Ju kedox (emekçi)

Eger tı bıwazê

Qandê to héme mumi

Ju bı ju

Acıfêno

Qıfıl pırodaye piyaran ra

Şeno

Gür gür awı biro

Mêyxaney aqwariyuman dı

Qandê çımê to yê yaşılê héqiqan rê

Şiiri waneyenê

U téhtan**** dı

Merdım dêri keno

Porê to yê zerdıni (altun) rê


Ez

Dipçıgandê cendırmey kı

Meydanan dı werışt bı pay

Küçeyê cı kı

boyê merde u baruti dısıkya bi cıya

ju şanê payızi dı

bı vengê hire güleye ameya dınya.

Qandê to

Tıxtor – nêweş bewnox

Ebe – hemşire

Yan zi aw u nan

Çıçiyo se

Qandê mı zi

Kürsi u merdenı

Barıt u adırı

Yan lej

O yo

U rocê mıno kı bêlej ravêreno bêtamo.


Qanunanê ma dı

Mêyxaney aqwariyuman dı

Qandê çımê yaşılê héqiqan rê

Dêri kerdenı cınyo

Ma rewnayo hélêyna

Zerida ma yê qüşxaney polay dı

Çımandê kêynekandê

Lıng lêyri


Qanunê ma dı

Qıfıl prodaye

Kêberandê yasaxan

Şıknayen çınyo

Akerdenı esto

Awı

Gürgür

Rıjnayenı esto

U héme insanan

Ze insan cüwnayış esto.

Qanunanê ma dı

Guni

Barut

Adır

Merg

Çınyo

O do nêbo

Serbestey u bıratey esto.


U bıfıkrı kı

To

Peyniyê estaran dı

Cüwayeni rê méhkum kerdi

U tı do

Nêzanê ka siyah çendı siyah

U sıpe çendı sıpe yo

Bê kı bıvinê tı do bımırê

Hélbuki ez

Roşnayeyda tıjı di

Ez zana ka tiji koti dı hépıs o.

Hazır bı

Ordi ordi

Lejker lejker

Ju bı ju

Yena.


No

Cor ra to rê

emrê mı niyo


U ne zi

Lıngandê to veri dı bermayen

u ne zi yarametey waştenê mıno

No

Sereyê mıl nêronaye

Yani tarixê

Pazuy çewt nêbiyaye yê

Emro kı kes nêşeno vınderno.


Necati Siyahkan (Siyahhan); çarnayox: Faruk İremet

..........................................

  • zine: zênê estoran
  • vir [viri ardenı] : ğeyal kerdene
  • gında: gındelıka rêsi
  • téht: gırawe

[bıvurne] O

[bıvurne] P

[bıvurne] Q

[bıvurne] R

[bıvurne] S

[bıvurne] Süreg ra çı xeber

Çı xeber zımıstanê siyay ra, çımanê siyay ra, bürwey siyay ra?

Çı xeber miya siyay ra, bızê siyay ra, Karacuruni ra, çolı siyay ra?

Çı xeber Qerebaxçey ra, Qerejdaxi ra, Qerexani ra?

Seranayo mayê hésretê cı mendê. Béxto siya Süregi ra çı xeber?

Çı xeber enguranê axbanki, kızılbanki, serpene qıran ra?

Çı xeber la la vatenda wahêrê rezi ra, bılurê şıwaney ra?

Çı xeber hélalilo ra!...Delalilo ra…vıni biyaye herê to ra?

Çı xeber kormışkani ra, geberşek ra, mastê hawari ra?


Çı xeber paşti inan dı çırpi, qırş, émê (hala) kı yenê rez ra?

Çı xeber kelmêşan ra, wırênayışan ra, dikan pê verdayışan ra, qenrutan ra

Çı xeber çewres haki nêşıkyaye ra u zozanan ra?

Çı xeber Zırto Beg ra, pêyxasan ra, qeçqunan ra, tülkü oxli ra?


Çı xeber sivingan ra, loxan ra, locınan ra, çortınan ra?

Çı xeber halaheyan ra, hımhımê ra, bêmalan ra, ax lımınê ra?

Çı xeber hılotırşık ra, kibekılor ra, herse ra, keşkek ra, meftune ra?

Çı xeber çarçafê mavi ra, halıç potin ra, çalma çelelk ra, oya topli gerdanlıxan ra?


Çı xeber kalo, gülo, kınnê, welato u vêyşano ra?

Çı xeber mertçıbıx ra, üçadımi (hirê gami) ra, ancuroy (écur) ra?

Çı xeber Aywanat ra, Hacıhıdır (Héc Xıdır) ra, Çemê Çam ra, Esmer Çayi ra?

Çı xeber Kınnê, Héco, Bızıremı, Lakê, Fatê, bibiyan ra?


Çı xeber pıheri ra, küçe, qüncık, zezembe ra?

Çı xeber héchécıkan ra, Delucan ra, Şam Tawıxi (kergê suka Şamı) ra?

Şı xeber qımıtan ra, badya, legen, kıldanlıx ra?

Çı xeber êy merdımi kı Süreg ra mıxıl wenê?


Çı xeber kımberik, yarpuz, rışvat, nançuk, pırpırımi ra?

Çı xeber hava cıva, mumya, “kani davul tozu”, zencefili ra?

Çı xeber nanê gılgıl, nıkılêreş, ince axrı, şepoyan ra?

Çı xeber hanek hézkerdox, dalyaz Nebi Keya ra?


Çı xeber kako-keko-halo-apo emmiyan ra?

Çı xeber kurmancino, bajarino, dımılino, arabino, gelinoyan ra?

Çı xeber qandê ma cayê ceneti külıxê (wel) Süreg ra?

Çı xeber héqê mayê wilayet o kım a dest ra xesp biyo?


Ali Fuat Fırat; çarnayox: Faruk İremet


[bıvurne] Ş

[bıvurne] T

[bıvurne] To astariya koye Zeğgebiyı Gülistanı

Koye Zağgedı tica sanı biyı Gülistanı

Venci çemı Muzuri dürra hori amene

To nanı ho potune,

havaliykı taaho nöbeti pitine, taaykı merdımi raybi

Tici hona neşiyaybi, sıma serı nanıhodıbi Gülistanı

Telsiza to yakarday biyı Gülistanı; Gosüto serı telsiza todıbi

Çımi to tica sanne sekerdıne, delğı taykı adıre koye Zağgedı feteline

Venci olwazanê to telsiza todı veciya

sıma hem durumu ho hemikı perşiho kerdi

Olwazê to vatikı; ma na nıngı hatı tılagıdı guruba halboriyı pinim

Sımaykı caahora veciye sere hatı iksori gülistanı

Olwazê torı vatikı ma eskerı tarnovay dürra di.

Düsa pırde Zağgedı koti bır, to telsiza hodı olwazanê hore vatkı;

ma itara mevecim eskere pusi bercim olwazi kabul nêkerdi Gülistanı.

Torı vatikı guruba todı tayi olwazi egitimsize Gülistanı

Napay to olwazanê hodı keyış kerd.

To vatkı olwazanê egitimsizi rusno hatı iksori

Despera olwazan tora bırıyi Gülistanı torı vatikı çıtun kena heni bıkı

Guruba todı hirıs teni biyı Gülistanı, vertıra desteni olwazi Nöyübi

to dürbinda hodı tıri bayırne sekerd destani olwazanikı rusnay iksori

Tüfangı sıma pakerdey bi kerşıni sıma sımare besbi Gülistanı.

Sıma gıran gıran herunda hodı veciyayi jübina dür eskeri piti

Ticı endi şibi let müğrubi bı, asmi çınibiyı,

hora astari belli kerdene

Ze vay amene sımare venci çemi Muzuri Gülistan

milçkane bırikı növandıne

Höyn sımare mıradısbi, tari çımane sımara tersene

Fecir endi sokmiş kerdıne, koye Sultan Babaye ticı pitine

Pırnıkane sımare bvadü omene Gülistan

Sıma hadı çakmış kerdbi eskeri tersıramı,

serdıramı adır kesnaybi sıma eskeri diyine, eskeri sıma nediye

To nafay olwazanê hodı perşi guriti,

taema canı hora veciyim eskenre tenına nejdibin.

Sıma kasanı bırdı,

verti kemarndı ho haskerdi nejdiyı eskerdı siperi ho vıraşti

Beççi sıma tufanganı ho mişttene,

çıme sımaykı seri eskeri pitine sıma jübnana işaretı ho gurut

kerşinan hoykı ze varisi rısnay eskerre Gülistanı

Eskeri toye merdi, taye jibene, tayeke remene

Çatışma sıma hata versan sürmüş kerd

Hiri teni olwaze to merdbi, dı teiykı bibi dırbetın Gülistanı

Sıma nejdiyı eskerra, hem çekane eskeri,

hemikı dırbetani olwaze ho gurti leho

Mandala telsiza to yakaraybibi Gülistanı,

guruba halboriyı tora bilgi gurtune, to olwazanê hore vatınekı,

nejdiyi viştenı ma eskeri çişt teniykı kerdi dırbetın

Hiri teni olwazanê ma merdi, dıteniykı bi dırbetın

Guruba halboriyı sıma hem kutlamış kerd,

hemik olwazê kı merdbi üzülmüşbi

To be olwazanê hurunda hodı veciyay, hemikı dür dür çatışmış biyene

Hate Dersimra venci helikopterı amene Gülistanı

To herbi olwazanê hore vatınekı vertı bırdı ramerdiye

Helikopterı endi sımara asene Gülistanı

Sıma vertı bırdı taldiyı muğarandı ho pitine

Helikopterı azmenna sımare hem bombi,

hemiki ağır makinana kerşini rısnene.

Yankiyı bombum jilane koye Zağgedi

sımare hem tırçi amene hemiki cesaretde

To bibi dırbetın Gülistanı, olwazanê hore nevatıne

Çızayısı milçkuh, venci kemarun, kıla bıri pero toru berbene

Höysa koye Zağge pırnıkane tore

bua çiçegane iksori ardene Gülistanı

Hem vılı todı, hemikı hermı todı parçi bombi estbi Gülistanı

Goni tora zaf şiyine, dırbeta to decene olwazanê hore belli nekerdine

To ancay deci ho ver olwazanê hore moral dene,

hemikı hurdi hurdi huyune

olwazi dırbeta to piştine goni toykı nebiriyine

To merdana ho zanene Gülistanı,

olwaziykı benzi riyi tora belli kerdıne

tariyi koye Zağgeyıkı torı berbene seva to deyra şibi Gülistanı,

Roşti asmı azmendı ho belli kerdıne

To olwazanê hora cığara vaştı,

olwaziykı tore cığara na pıray, kerdi destane to

Cığara ho hem sımıtıne,

hemikı olwazikı çatışmadı merdbi ğeladi inandı keyışkerdıne

Asmi endi veciyaybi, çakmışi riyi to kerdbi,

royu to çımanı tora gurtı, horıkerdı olwazı

Çımı to yakarday mandi

olwazi hem çımı to kapankerdi hemikı torı berbay

Toka to surık poru tora gurti, çenatokı mendila todı gıreday Gülistanı

Olwazi cınaze to puranı velgidı kapankerdi hata sodirikı le todı mandi

Ticıkı eştı to kerday hera koye Zeğge, güla savılıykı mezala todu nayro

Sedato koanı Dersim dı biyı va Gülistanı

Çımı to höyranı koye Zağgere biyı varıs

Gona to kemeranı muzurane biyı heni

Vası mezala to malı koyre biyı çeri Gülistanı

Royu to bulusçu husardı kot tone bumbarekun

Azmeni, astariyi köyü, asma çekeri, höysa bırun

pero bi tanıkı dava tore hatıro ro tica sodıri,

hatıro to devrima gulanı Gülistanı.


[bıvurne] U

[bıvurne] V

[bıvurne] W

[bıvurne] X

[bıvurne] Y

[bıvurne] Z

[bıvurne] Çımey