Çolig
Wikipediya ra, ensiklopediya xosere
Çolig (Tırki: Bingol) mıntıqa ra rocakewtene (rocvetış, şerq) Anadoliye dera. Zımey (Şımalê) Çoligi de Erzurum u Erzıngan; veroc (cenub) de Diyarbekır; rocakewtene (rocvetış, şerq) de Muş; rocawan (ğerb) de Xarpêt u Mamekiye (Dêsım) estê. Çolig (Çewlig) 39°-54 u 41°-21 verıniye (enlem) zımey (şımalê); 38°-27 u 40°-27 derganiye rocakewtene ca gêno.
Tedeyi |
[bıvurne] İklim u Coğrafya
Zerrey wılayetê Çoligi de hewt qezey estê: Dara Hêni, Gêği, Boglon (Suelaxon), Serhed (Karlıova), Yayladere, Azapêrte (Adaklı) u Yedisu. Sindorê (hudud) Çoligi de 9 nehiyey u 323 dewi estê. İklimê Çoligi zaf vuriyeno. Wextê Zımıstani hewaê Çoligi serdıno, zaf vewre (vor) varena. Wextê Amnani de Çolig zaf germıno, taê varan (şiliye) vareno. Erdê Çoligi kılo u xeylê koê berzi estê. Roê Muradi zerrey wılayetê Çoligi ra vêreno ra.
[bıvurne] Tarix
Mıntıqa ra Çolig de xeylê mediniyetan hıkum kerd. Bênata seserranê 1. u 10. de İmparatoriya Sasani, İmparatoriya Roma u İmparatoriya Bizansi hıkum kerd. Serra 1071 da Selçuqıcun mıntıqa Çoligi gırewte. Feqet serra 1243i de İmparatorina Moğoli istıla kerd. İşğalê İmparatorina Mogoli ra raver dewleta İrani Çolig gırewt. Labelê serra 1514i Şah İsmaili Cengê Çaldırani kerd vini u İmparatoriya Usmanıci Çolig reyna gırewt. Serra 1923i de İmparatoriya Usmanıci biye xırabe u Çolig bi gırêdaey Tırkiya.
Tarixê Çoligi de dı (2) zelzeley gırdi estê. Wextê 1971i de (tesirê zelzeley 6,7) 970 merdım; wextê 2003i (t.z. 6,5) 176 merdımi merdi u Çolig zaf bi xırab.
[bıvurne] İqtisad u Nıfuse
Nıfusa Çoligi 234.790a. merdumi zafêr dewıcê. Tewr têde Zazay Çolig de estê. Zazay qazaanê Dara Hêni, Gêği, Boglan (Solxan) u merkez de ronıştiyê. İqtısadê Çoligi zaf qewetıne niya. Sektorê dewlete zaf gırda. Çolig de 2 fabrikey estê: yew (1) fabrika biriketi u yew fabrika şıti.
[bıvurne] Qezayê Çoligi
- Azarpêrte (Adaklı)
- Dara Hêni (Genç)
- Gêğiye (Kigi)
- Qarliova
- Bonglan (Boglon, Solxan)
- Yayladere
- Yedisu
[bıvurne] Dewê Çoligi
- Sini
- Velan
- Zeynepcêrin
- Zeynepcorin
- Gov
- Wısfun
- Madrag
[bıvurne] Çımey
![]() |
Sukê Zazaan | |
---|---|---|
Çolig (Bingol) • Dêrsım (Mamekiye) • Diyarbekır • Erzıngan • Erzurum • Muş • Rıha (Urfa) • Sêvaz • Semsur • Qeyseriye • Xarpêt (Eleziz) |