Rügen

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Rügen is die grootste eiland van Duitsland. Dit is in die Oossee geleē en word van die vasteland geskei deur die smal Strelasund en die veel breēr Greifswalder Bodden. Die eiland is 935km2 groot en het 73 000 inwoners (2001).

Die krytrotse Wussower Klinken, wat in 2005 in die see gestort het
Vergroot
Die krytrotse Wussower Klinken, wat in 2005 in die see gestort het

Mecklenburg-Voorpommeren kaart met Rügen donker gekleur

Beeld:Mecklenburg wp rueg.png

Die hoofstad van die eiland, en van die gelyknamige Kreis (distrik), is Bergen. Ander groot plekke is Sassnitz, Binz, Garz en Putbus.

Die eiland is aanvanklik deur Slawiese stamme bewoon en behoort daarna agtereenvolgens aan die hertogdom Pommeren, Swede, Pruise en die Duitse Ryk. Na die Tweede Wêreldoorlog behoort dit aan die Duitse Demokratiese Republiek (DDR) en sedert die hereniging van Duitsland maak dit deel uit van die deelstaat Mecklenburg-Voorpommeren.

Caspar David Friedrich: Kreidefelsen auf Rügen (Krytrotse op die eiland van Rügen, omtrent 1818)
Vergroot
Caspar David Friedrich: Kreidefelsen auf Rügen (Krytrotse op die eiland van Rügen, omtrent 1818)

Rügen is 'n belangrike toeristebestemming en dit het in dié opsig sy teenstaander, Sylt, in die Noordsee intussen verbygesteek. In Putbus was daar in 1816 die eerste badplaas. Die eiland is vir 'n groot deel natuurgebied (drie natuurreservate) en het behalwe strande ook hoë krytrotse, byvoorbeeld die Königsstuhl op die eilandgedeelte Jasmund. Die krytrotsformasie Wissower Klinken, wat die Duitse landskapskilder Caspar David Friedrich omtrent 1818 geïnspireer het om sy beroemdste werk te skilder, verbrokkel 24 Februarie 2005 as gevolg van verwering, en stort in die see. Rügen verloor oornag een van sy bekendste besienswaardighede.

Ook die landskap wat aan die Rügen-Kreiseiland Hiddensee behoort, is aangewys as van groot waarde. Die baie kleiner eiland het Brahms geïnspireer met die skryf van sy eerste simfonie.

Krytrotse op Rügen (2003)
Vergroot
Krytrotse op Rügen (2003)

Hiddensee is feitlik 'n strandwal, (seetong), soos die wel met Rügen vergroeide Bug, Schaabe en Schmale Heide. Hierdie strandwalle verbind Rügen met Jasmund en Wittow. Tussen Rügen en die strandwalle lê strandmere ( haffen in Nederlands), omvangryke watermassas, wat in dié gebied Bodden genoem word.

Die noordelikste punt van Rügen is die Kap Arkona op Wittow, tewens die noordelikste punt van die vroeëre DDR.

Rügen, het net soos Sylt, en die ander groot Oossee-eiland, Usedom, 'n vaste oewerverbinding. Die eiland kan sedert 1936 deur middel van 'n brug oor die Strelasund vanuit Stralsund bereik word. Daar is ook veerbootdienste na verskillende Duitse en Skandinawiese hawens. Die langafstandsverbindinge oor die Oossee word vanuit Sassnitz en Neu-Mukran onderhou. Die nuwe Rügenbrug (Duits: Rügenbrücke), wat Rügen met die stad Stralsund verbind, sal in die jaar 2007 voltooi wees. Die brug met 'n lengte van 583 meter word teen 'n koste van 100 miljoen Euro opgerig en is die grootste moderne brugbouprojek in Duitsland.

Tydens die Nazi-heerskappy laat die staatsbeheerde Kraft durch Freude (KdF)-organisasie, wat veral die vryetydbesteding en vakansies van werkers as sy hooftaak het, 'n reusagtige vakansieoord, Prora, noord van Binz oprig. Die gebouekompleks kan weens die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog nie meer voltooi word nie. Latere pogings om die kompleks te sloop misluk weens die massiewe bouwyse. 'n Deel van die kompleks dien vandag as 'n museum.

[wysig] Geskiedenis

Argeologiese vondste in die strandmere van die eiland dui daarop dat Rügen reeds in die Steentyd deur mense bewoon is. Die eerste Germaanse volkstam op die eiland is die Rugiërs, tog word Rügen in die tydperk van die Volksverhuising deur die Slawiese Rane (Rujane) beset en deur sy eie vorste regeer.

Prora - die gebouekompleks van die KdF-organisasie
Vergroot
Prora - die gebouekompleks van die KdF-organisasie

Die Deense koning Waldemar I verower Rügen en verwoes in die jaar 1168 die laaste toevlugsoord van die Svantevit-kult naby die Kaap Arkona. Onder die heerskappy van die vors Jaromar I word die kerstening van die inheemse bevolking voltooi, terwyl gelyktydig Duitse setlaars uit die gebiede wes van die Elberivier hulle op Rügen begin vestig.

Die opvolgers van Jaromar verower 'n deel van die Pommerse kusgebied, stig in 1234 die stad Stralsund en slaag daarin om die Deense juk af te werp. Wizlaw II neem die eiland in 1282 as 'n leen van die Duitse koning Rudolf I en beklee die amp van 'n ryksjagmeester.

Stormvloede verwoes die eiland in die jare 1304 en 1317 'n skeur 'n deel van Rügen, die eiland Ruden, af.

Na die dood van Wizlaw II van Rügen in 1325 word die eiland eers 'n deel van die gebied Pommere-Wolgast en in 1478 vir goed verenig met Pommere. Saam met Pommere word Rügen ingevolge die ooreenkomste van die Vredesluiting van Wesfale, wat in 1648 'n einde aan die Dertigjarige Oorlog maak, 'n Sweedse besitting.

Op 23 en 24 September 1678 en op 15 November 1715 verower die Brandenburgers die eiland, in 1807 die Franse (tot 1813). Met die vredesluiting van Kiel in 1814 moet Swede die eiland aan Denemarke afstaan. In 1815 word die eiland saam met Nieu-Voorpommere 'n deel van die Pruisiese staat.

[wysig] Besienswaardighede

Strandmeer naby Mönchgut
Vergroot
Strandmeer naby Mönchgut
  • Die ou seebrug en sy bekende restourant in die dorp Sellin is ná die Duitse hereniging herstel. In die Keiserpawiljoen (Kaiserpavillon) kan 'n mens fotografieë oor die brug se geskiedenis bekyk.
  • Prora is 'n reusagtige gebouekompleks uit die tydeperk van die Nazi-heerskappy, wat oorspronklik as 'n vakansieoord sou dien. Vandag spog dit onder meer met 'n museum oor die Nationale Volksarmee (Nasionale Volksweermag van die DDR) en die plaaslike geskiedenis.
  • Die kasteel Jagdschloss Granitz is een van die gewildste toeristebestemmings in Mecklenburg-Vorpommern en kan onder meer met die stoomtrein Rasender Roland bereik word.
  • Die Museum vir Onderwater-argeologie (Museum für Unterwasserarchäologie) in die ou veerponthawe van Sassnitz beskik oor 'n versameling skeepswrakke wat deur duikers in die Oossee ontdek is.
  • Die Hawemuseum (Hafenmuseum) in Sassnitz vertoon die ou kotter Havel en bied inligting oor die geskiedenis van die Oos-Duitse seevissery. Diepsee-visbote van die DDR het vroeër selfs tot by die kuswaters van Angola gekom.
Commons
Multimedia oor hierdie onderwerp is te vinde op Wikimedia Commons onder die titel:

Sjabloon:Mecklenburg-Voorpommeren