Swem
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
Inhoud |
[wysig] Swem in Suid Afrika
Suid Afrika is 'n warm, sonnige land, met 'n lang kuslyn en baie swembaddens. Reeds in die 19de eeu begin die ontwikkeling van swem as 'n sport, met die stigting van klubs, soos die PE Amateur klub in Port Elizabeth, wat in Maart 1898 gestig was vir die "ontwikkeling van swem en waterpolo deur middel van kompetisie"[1], en vandag nog bestaan.
[wysig] SAASU
Die Suid Afrikaanse Swem Unie was in 1908 gestig en die volgende jaar deur FINA - die wêreld beheerliggaam -[2] as lid aanvaar. Op daardie stadium was daar nog geen provinsiale organsaies nie. Die nasionale het liggaam het bestaan uit provisiale liggame wat jaarliks in vier watersport kompeteer het - naamlik swem, waterpolo (om die Currybeker), duik en sierswem.
Suid afrika was aktief in die werkinge van FINA. Harry Getz, voormalige voorsitter van SAASU
en 'n waterpolo speler vir die WP, was in 1954 tot die Tegniese Kommittee van FINA aangewys - die eerste Suid Afrikaner wat op 'n FINA kommittee dien. Hy was die Hoofbeampte van swem[3] tot beide die 1964 Tokoyo and 1968 Mexico City Olipiese Spele - ten spyte van die verbod op Suid Afrikaanse deelnemers anan daardie kompetities.
Saam met die afskaffing van SAASU in 1994 het die toekenning van Springbok kleure aan swemmers ook verdwyn. Die huidige beheerliggaam staan bekend as 'Swimming South Africa' [4]. Die nuwe bedeling beteken dat internasionale kompetisies, soos die FINA Wêreld Beker [5]wat jaarliks in Durban plaasvind, nou gereeld in SA plaasvind.
[wysig] Springbokke - Die geskiedenis van internasionale swem in Suid Afrika
[wysig] Die Vroeë jare
Net soos Rugby, en elke ander sport in Suid Afrika, het swem ook die gesogde Springbok blazer aan internasionale verteenwoordigers toegeken.
Die eerste Springbok swemmer in die Olympiese spele was was G.A. Godfrey in die 1912 Spele te Stockholm. Godfrey, sowel as Barbara Nash by die 1920 Spele in Antwerpen het ongelukkig geen finale behaal nie, maar in die 1928 Spele in Amsterdam het die dames 4 x 100m Vryslag Aflos span van Kathleen Russell, Rhoda Rennie, Marie Bedford en Frederica Van Der Goes die brons medale losgeslaan, agter die spanne van die VSA en Engeland.
Die volgende Olimpiese sukses vir Suid Afrika was behaal deur Joan Harrison,'n sestien-jarige meisie van Oos London, wie die goue medalje in die 100 rugslag gewen by die 1952 Olimpiese Spele gehou in Helsinki. Haar wentyd van 1:14.3 was egter wel heelwat stadiger as die rekord van 1:10.9 wat in 1939 deur Cornelia Kint van Nederland opgestel was, welke rekord eers in 1960 verbeter was.
[wysig] Die 1950's
In hierdie dekade begin Suid Afrika na Amerika verloor, uitgelok deur beter oefen fasiliteite en strawwer kompetisie. Daar word hulle deur universiteite met studie beurse beloon, in ruil vir verteenwoordiging in kompetisies soos die NCAA kampionskappe[6] te verteenwoordig. Benewens die tendens om in die VSA deelteneem, het baie van die swemmers nooit na hul studie tydperk Suid Afrika toe. Hierdie tendens het tot vandag nog 'n groot impak op die nasionale kampioenskappe, omdat die room van Suid Afrikaanse swem jaarliks na Amerika gelok word, en dan 'n leemte veroorsaak in plaaslike kompetisie terugekeer nie. Alhoewel geen aptelike rekords bestaan oor wie na ander lande toe is nie, en die uitvloei het veral in die sewentiger jare toegeneem. Voorbeelde daarvan strek van die voormalige 100m vryslag wêreld rekord houer Jonty Skinner van Oos London[7] tot Sarah Poewe, 'n Kaapse meisie wie Duitsland in die 2004 Olimpiese Spele verteenwoordig het.[8]
Hieronder volg die name van verskeie swemmers wie in die VSA geswem het in die 1950's. Julian Dyason was die SA en VSA borsslag kampioen in 1952, terwyl hy 'n student was by die universiteit van Oklahoma. (Meer navorsing nodig)
[wysig] Die sestiger jare
By die Britse Junior Swemkampioenskappe gehou in Blackpool op 10 Augustus 1965 breek Karen Muir[9] van Kimberlie die wêreld rekord in die 110 tree ruglag met sewe tiendes van 'n sekonde. Op ouderdom van 12 jaar, 10 maande en 25 dae, bly sy vandag nog die kongste atleet om 'n wêreld rekord in enige sport optestel.
Muir se rekord was die volgende Februarie 1966 verbeter - in Kimberlie, deur Anne Fairlie van Suid Afrika! Daarnawas dit weer Muir se beurt - een week later in Maart 1966 het Karen Muir die rekord twee keer verbeter in Durban. Op daardie geleentheid het die veld bestaan uit Anne Fairlie nie, asook Kathy Ferguson van die VSA - goue medalje wenner by die 1964 Olimpiese Spele in Tokoyo, en Kiki Caron van Frankryk -'n voormalge wêreld rekord houer.
Gedurende die noordelike somer van 1966 toer die Springbokke na Europa, Amerika en Kanada. Op 23 Julie 1966 te Beziers in Frankryk stel Anne Fairlie weer 'n nuwe rekord in die 100m en Karen Muir doen dielsfde in die 200m rugslag. Die twee herhaal die vertoning'n maand later in Vancouver. Daarna stel Karen Muir op verskye geleenthede weer nuwe wêreld rekords - in die 100 sowel as 200m, met haar laaste rekord in die 100m by Utrecht op 6 Julie 1969. Tussen 1965 and 1969 breek sy 15 wêreld rekords in rugslag items, waarvan die laaste gehou het tot 1973, toe Ulrike Richter van Oos Duitsland haar rekord van 1:05.9 in die 100m geklop het.
[wysig] Suid Afrika vs Rhodesia
Vir meer as twee dekades is Springbok swemmers beperk tot kompetitisie teen die van die Rhodeisa - wie se swemmers ook uit internasionale kompetisies geskors was. Vanaf die laat-1960's tot die finale toets in 1981 (navorsing nodig). Rhodesia het tot 1981 as 'n extra provinsie aan die SA kampionskappe deelgeneem, en swemmers van daardie land het oor die jare baie SA rekords opgestel. Van hulle het was John Keyter, Bob Hatherley; Ken Borain en Rod Hamilton.[10]
Gedurende hierdie tydperk - die 1970's, het Suid Afrikaanse swem verder gegroei. Die mees merkwaardige swemmer opgelewer van die dekade was Jonty Skinner van Oos London. Afgerig deur sy vader, het Skinner sukses behaal in die 100m vryslag (reference)waarna hy die pad VSA toe gevolg het. Daar het hy by die Universiteit van Alabama en die Central Jersey Aquatic Club geswem. In die somer van 1976, na 'n onsuksesvolle poging om vroeg 'n Amerikaanse burgerskap te bekom en die land te verteenwoordig by die Olimpiese Spele in Montreal, swem hy by die Nasionale kampionskappe in Philidelphia. In Montreal wen Jim Montgomery (VSA) goud met 'n nuwe wêreld rekord vir die 100m vryslag opgestel - 49.99. In Philadelphia, twee weke later, verpletter Skinner die rekord met 49.44 - welke rekord eers in 1981 verbeter was. Vandag is hy die verbonde aan die nationale span van die VSa, as direkteur van prestasie wetenskap.[11]
[wysig] 1992 - Terug op die wêreld verhoog
Suid Afrika word in 1992 weer toegelaat om aan die Olipiese Spele deelteneem.
Die volgende keer wat Springbok swemmers sukses behaal het in die Olimpiese Spele was toe Penny Heyns van Durban die 'n goue medalje gewen het in Altanta op 21 Julie 1996. Haar wentyd van 1:07.02 was 'n nuwe wêreld rekord, en meer as twee sekondes vinners as die Amanda Beard (VSA) in tweede plek. Behalwe Heyns het Marianne Kriel van Kaapstad brons gewen in die 100m rugslag. Altwee was ook deel van die dames wisselsag aflosspan wat 'n vierde plek behaal het.
af:Swem