Şəhriyar
Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا
بومقاله هله لیک قارالاما حالیندادیر، مقاله نی تکمیل اتمه ایله ویکیپدیا نی زنگینلشدیرین
Seyid Məhəmmədhüseyn Behcət Təbrizi |
---|
Şəhriyar
|
Doğumu |
1906 Təbriz |
Vəfatı |
1988 Təbriz |
Şəhriyar (Seyid Məhəmmədhüseyn Behcət Təbrizi) (1906- 18 Sentyabr 1988), Azərbaycanlı məşhur şair. Şerlərini Azərbaycan və Fars dilində yazmışdır.
Şəhriyar 1906-cı ildə Təbrizin yaxinliğindakı Xoşginab kəndində anadan olmuşdur. 1921-ci ildə həkimlik təhsili üçün Tehrana getmişdir. 60-cı illərin birinci yarısında Şəhriyarın Heydər Babaya Salam şerləri Azərbaycanda böyuk maraq yaratmışdır.
[redaktə / تحریر] Heydər babaya salam
-
- Şer güney ləhcəsində yazıldığından, vəzn və üslubu qorumaq üçün bəzi yerlərdə ədəbi dildən kənara çıxan yazılışlar bilərəkdən saxlanılmışdır
- Heydər Baba, ildırımlar şaxanda,
- Sellər, sular şaqqıldayıb axanda,
- Qızlar ona səf bağlayıb baxanda,
- Salam olsun şövkətizə, elizə,
- Mənim də bir adım gəlsin dilizə.
- Heydər Baba, kəkliklərin uçanda,
- Göl dibindən dovşan qalxıb qaçanda,
- Bağçaların çiçəklənib açanda,
- Bizdən də bir mümkün olsa, yad elə,
- Açılmayan ürəkləri şad elə.
- Bayram yeli çardaqları yıxanda,
- Novruzgülü, qarçiçəyi çıxanda,
- Ağ buludlar köynəklərin sıxanda,
- Bizdən də bir yad eləyən sağ olsun,
- Dərdlərimiz qoy dikəlsin dağ olsun.
- Heydər Baba, gün dalını dağlasın,
- Üzün gülsün, bulaqların ağlasın,
- Uşaqlarun bir dəstə gül bağlasın,
- Yel gələndə ver gətirsin bu yana,
- Bəlkə mənim yatmış bəxtim oyana.
- Heydər Baba, sənin yüzün ağ olsun,
- Dörd bir yanın bulaq olsun, bağ olsun,
- Bizdən sonra sənin başın sağ olsun,
- Dünya qəzov-qədər, ölüm-itimdir,
- Dünya boyu oğulsuzdur, yetimdir.
- Heydər Baba, yolum səndən kəc oldu,
- Ömrüm keçdi, gələmmədim, gec oldu,
- Heç bilmədim gözəllərin necoldu,
- Bilmez idim döngələr var, dönüm var,
- Itginlik var, ayrılık var, ölüm var.
- Heydər Baba, igid əmək itirməz,
- Ömür keçər, əfsus bərə bitirməz,
- Namərd olan ömrü başa yetirməz,
- Biz də vallah, unutmarıq sizləri,
- Görəmməsək, halal edin bizləri.
- Heydər Baba, Mirəjdər səslənəndə,
- Kənd içinə səsdən-küydən düşəndə,
- Aşıq Rüstəm sazın dilləndirəndə,
- Yadındadır, nə hövləsək qaçardım?
- Quşlar təkin qanad çalıb uçardım.
- Şəngilava yurdu, aşıq alması,
- Gahdan gedib orda qonaq qalması,
- Daş atması, alma-heyva salması,
- Qalıb şirin yuxu kimin yadımda,
- Əsər qoyub ruhumda, hər zadımda.
- Heydər Baba, Quru gölün qazları,
- Gədiklərin sazaq çalan sazları,
- Kənd-kövşənin payızları, yazları,
- Bir sinema pərdəsidir gözümdə,
- Tək oturub, seyr edərəm özüm də.
- Heydər Baba, Qaraçəmən cadası,
- Çovuşların gələr səsi, sədası,
- Kərbəlaya gedənlərin qadası,
- Düşsün bu ac yolsuzların gözünə,
- Təməddünün uyduq yalan sözünə.
- Heydər Baba, şeytan bizi azdırıb,
- Məhəbbəti ürəklərdən qazdırıb,
- Qara günün sər-nüviştin yazdırıb,
- Salıb xalqı bir-birinin canına,
- Barışığı bələşdirib qanına.
- Göz yaşına baxan olsa, qan axmaz,
- Insan olan xəncər belinə taxmaz,
- Amma heyif, kor tutduğun buraxmaz,
- Behiştimiz cəhənnəm olmaqdadır,
- Zilhiccəmiz məhərrəm olmaqdadır.
- Xəzan yeli yarpaqları tökəndə,
- Bulud dağdan yenib kəndə köçəndə,
- Şeyxülislam gözəl səsin çəkəndə,
- Nisgilli söz ürəklərə dəyərdi,
- Ağaclar da Allaha baş əyərdi.
- Daşlı bulaq daş-qumunan dolmasın,
- Bağçaları saralmasın, solmasın,
- Ordan keçən atlı susuz olmasın,
- Deynə bulaq, heyran olsun, axarsan,
- Üfüqlərə xumar-xumar baxarsan.
- Heydər Baba, dağın daşın sərəsi,
- Keklik oxur, dalısında fərəsi,
- Quzuların ağı, bozu, qərəsı,
- Bir gedəydim dağ-dərələr uzunu,
- Oxuyaydım: “Çoban, qaytar quzunu”.
- Heydər Baba, Sulu yerin düzündə,
- Bulaq qaynar çay-çəmənin gözünde,
- Bulaqotu üzər suyun üzündə,
- Gözəl quşlar ordan gəlib keçərlər,
- Xəlvətləyib bulaqdan su içərlər.
- Biçin üstü sünbül biçən oraqlar,
- Elə bil ki, zülfü darar daraqlar,
- Şikarçılar bildirçini soraqlar,
- Biçinçilər ayranların içərlər,
- Bihuşlanıb sondan durub biçerler.
- Heydər Baba, kəndin günü batanda,
- Uşaqların şamın yeyib yatanda,
- Ay buluddan çıxıb qaş-göz atanda,
- Bizdən də bir sən onlara qissə de,
- Qissəmizdə çoxlu qəmü-qüssə de.
- Qarı nənə gecə nağıl deyəndə,
- Külek qalxıb qapı-bacanı döyəndə,
- Qurd keçinin Şəngülüsün yeyəndə,
- Mən qayıdıb bir də uşaq olaydım,
- Bir gül açıb ondan sonra solaydım.
- Əmməcanın bal-bəlləsin yeyərdim,
- Sondan durub üst donumu geyərdim,
- Bağçalarda tiringəni deyərdim,
- Ay özümü o əzdirən günlərim,
- Ağac minib, at gəzdirən günlərim.
- Həçi xala çayda paltar yuyardı,
- Məmmədsadıx damlarını suvardı,
- Heç bilməzdik dağdır, daşdır, divardır
- Hər yan gəldi, şıllaq atıb aşardıq,
- Allah, nə xoş, qəmsiz-qəmsiz yaşardıq.
- Şeyxəlislam münacatı deyərdi,
- Məşədrəhim ləbbadəni geyərdi,
- Məşdəcəli bozbaşları yeyərdi,
- Biz xoş idik, heyrat olsun, toy olsun,
- Fərq eləməz, hər nolacaq, qoy olsun.
- Melikniyaz vərəndilin salardı,
- Atın çapıb qıyqacıdan çalardı,
- Qırğı təkin gədik başın alardı.
- Dolayıya qızlar açıb pəncərə,
- Pəncərələrdən nə gözəl mənzərə.
- Heydər Baba, kəndin toyun tutanda,
- Qız gəlinlər həna, piltə satanda,
- Bəy gəlinə damdan alma atanda,
- Mənim də o qızlarında gözüm var,
- Aşıqların sazlarında sözüm var.
- Heydər Baba, bulaqların yarpızı,
- Bostanların gülbəsəri, qarpızı,
- Çərçilərin ağ nobatı, saqqızı,
- Indi də var damağımda, dad verər
- Itgin gedən günlərimdən yad verər.
- Bayram idi, gecəquşu oxurdu,
- Adaxlı qız bəy corabın toxurdu,
- Hər kəs şalın bir bacadan soxurdu,
- Ay nə gözəl qaydadı şal sallamaq,
- Bəy şalına bayramlığın bağlamaq.
- Şal istədim mən də evdə ağladım,
- Bir şal alıb tez belimə bağladım,
- Qulamgilə qaçdım, şalı salladım,
- Fatma xala mənə corab bağladı,
- Xan nənəmi yada salıb ağladı.
- Heydər Baba, Mirzəmmədin bağçası,
- Bağçaların turşaşirin alçası,
- Gəlinlərin düzmələri, taxçası
- Hey düzülər gözlərimin rəfində,
- Heyimə vurar xatirələr səfində.
- Bayram olub, qızıl palçıq əzərlər,
- Naqqış vurub, otaqları bəzərlər,
- Taxçalara dizmələri dizərlər
- Qız-gəlinin fındıqçası, hənası,
- Həvəslənər anası, qaynanası.
- Baxıcının sözü-sovu, kağızı
- Inəklərin bulaması, ağızı,
- Çərşənbənin girdəkanı, mövizi
- Qızlar deyər: “Atıl-matıl, çərşənbə,
- Ayna təkin bəxtim açıl, çərşənbə”.
- Yumurtanı göyçək, güllü boyardıq,
- Çaqqışdırıb sınanların soyardıq,
- Oynamaqdan bircə məgər doyardıq,
- Əli mənə yaşıl aşıq verərdi,
- İrza mənə novruzgülü dərərdi.
- Novruzəli xərməndə vəl sürərdi,
- Gahdan yenib küləşlərin kürərdi,
- Dağdan da bir çoban iti hürərdi,
- Onda gördün, ulaq ayaq saxladı,
- Dağa baxıb qulaqların şaxladı.
- Axşambaşı naxırınan gələndə,
- Qoduqları çəkib vurardıq bəndə,
- Naxır keçib gedib yetəndə kəndə,
- Heyvanları çılpaq minib qovardıq,
- Söz çıxsaydı, sinə gərib sovardıq. .
- Yaz gecəsi çayda sular şarıldar,
- Daş qayalar seldə aşıb karıldar,
- Qaranlıqda qurdun gözü parıldar,
- Itlər gördün, qurdu seçib ulaşdı,
- Qurd da gördün, qalxıb gədikdən aşdı.
- Qış gecəsi tövlələrin otağı,
- Kəndlilərin oturağı, yatağı,
- Buxarıda yanar odun yanağı,
- Şəbçərəsi, girdəkanı, iydəsi,
- Kəndi basar gülüb-danışmaq səsi.
- Şüca xaloğlunun Bakı sovqatı,
- Damda quran samavarı, söhbəti,
- Yadımdadı şəstli qəddi, qaməti,
- Cünəmməyin toyu döndü yas oldu,
- vənəqızın bəxt aynası kas oldu.
- Heydər Baba, Nənəqızın gözləri,
- Rəxşəndənin şirin-şirin sözləri,
- Türki dedim, oxusunlar özləri,
- Bilsinlər ki, adam gedər, ad qalar,
- Yaxşı-pisdən ağızda bir dad qalar.
- Yaz qabağı gün güneyi döyəndə,
- Kənd uşağı qar gülləsin sövəndə,
- Kürəkçilər dağda kürək zivəndə,
- Mənim ruhum elə bilin ordadır,
- Kəklik kimi batıb qalıb, qardadır.
- Qarı nənə uzadanda işini,
- Gün buludda əyirərdi teşini,
- Qurd qocalıb, səkdirəndə dişini,
- Sürü qalxıb dolayıdan aşardı,
- Baydaların südü aşıb-daşardı.
- Həccəsultan əmmə dişin qısardı,
- Mollabağır əmoğlu tez mısardı,
- Təndir yanıb, tüstü evi basardı,
- Çaydanımız ərsin üstə qaynardı,
- Qovurğamız sac içində oynardı.
- Bostan pozub gətirirdik aşağı,
- Doldururduq evdə taxta-tabağı,
- Təndirlərdə bişirərdik qabağı,
- Özün yeyib, toxumların çırtlardıq,
- Çox yeməkdən lap az qala çatlardıq.
- Vərziğandan armud satan gelende,
- Uşaqların səsi düşərdi kəndə,
- Biz də bu yandan eşidib biləndə,
- Şıllaq atıb bir qışqırıq salardıq,
- Buğda verib armudlardan alardıq.
- Mirzə Tağıynan gecə getdik çaya,
- Mən baxıram seldə boğulmuş aya,
- Birdən ışıq düşdü o tay bağçaya,
- “Eyvay!” dedik, “qurddu!”, qayıtdıq, qaçdıq,
- Heç bilmədik nə vaxt güllükdən aşdıq.
- Heydər Baba, ağaçların ucaldı,
- Amma hayıf, cavanların qocaldı,
- Toğluların arıqlayıb acaldı,
- Kölgə döndü, gün batdı, qaş qarəldi,
- Qurdun gözü qaranlıqda bərəldi.
- Eşitmişəm yanır Allah çırağı,
- Dayır olub məscidizin bulağı,
- Rahat olub kəndin evi, uşağı,
- Mənsurxanın əli-qolu var olsun,
- Harda qalsa, Allah ona yar olsun.
- Heydər Baba, Moll’ Ibrahim var, ya yox?
- Məktəb açar, oxur uşaqlar, ya yox?
- Xərmən üstü məktəbi bağlar, ya yox?
- Məndən axunda yetirərsən salam,
- Ədəbli bir salam malakəlam.
- Həci Sultan əmmə gedib Təbrizə
- Amma nə Tebriz ki, gələmmir bizə,
- Balam, durun qoyaq gedək evimizə,
- Ağa öldü, tufağımız dağıldı,
- Qoyun olan yad gedibən sağıldı.
- Heydər Baba, dünya yalan dünyadı,
- Süleymandan, Nuhdan qalan dünyadı,
- Oğul doğan, dərdə salan dünyadı,
- Hər kimsəyə hər nə verib, alıbdı,
- Əflatundan bir quru ad qalıbdı.
- Heydər Baba, yaru-yoldaş döndülər,
- Bir-bir məni çöldə qoyub, çöndülər,
- Çeşmələrim, çıraqlarım söndülər,
- Yaman yerdə gün döndü, axşam oldu,
- Dünya bizə xarabei-şam oldu.
- Emoğluynan gedən gecə Qıpçağa,
- Ay ki, çıxdı, atlar gəldi oynağa,
- Dırmaşırdıq, dağdan aşırdıq dağa,
- Məşməmixan göy atını oynatdı,
- Tüfəngini aşırdı, şaqqıldatdı.
- Heydər Baba, Qara kolun dərəsi,
- Xoşginab’ın yolu, bəndi, bərəsi,
- Orda düşər çil kəkliyin fərəsi,
- Ordan keçər yurdumuzun özünə,
- Biz də keçək yurdumuzun sözünə.
- Xoşginabı yaman günə kim salıb?
- Seyidlərdən kim qırılıb, kim qalıb?
- Amir Qafar dam daşını kim alıb?
- Bulaq genə gəlib gölü doldurur,
- Ya quruyub, bağçaları soldurur?
- Amir Qafar seyidlərin tacıydı,
- Şahlar şikar etməsi qıyqacıydı,
- Mərdə şirin, namərdə çox acıydı,
- Məzlumların haqqı üstə əsərdi,
- Zalimləri qılınc təkin kəsərdi.
- Mirmustafa dayı, ucaboy baba,
- Heykəlli-saqqallı Tolustoy baba,
- Eylərdi yas meclisini toy, baba
- Xoşginabın abi-rusu, ərdəmi,
- Məscidlərin, məclislərin görkəmi.
- Məcdüssadat gülərdi bağlar kimi,
- Guruldardı, buludlu dağlar kimi,
- Söz ağzında ərirdi yağlar kimi,
- Alnıaçıq, yaxşı, dərin qanardı,
- Yaşıl gözler çıraq kimi yanardı.
- Mənim atam süfrəli bir kişiydi,
- El əlindən tutmaq onun işiydi,
- Gözəllərin axıra qalmışıydı,
- Ondan sonra dönərgələr dönüblər,
- Məhəbbətin çırağları sönüblər.
- Mirsalehin dəlisovluq etməsi,
- Mirəzizin şirin şaxsey getməsi,
- Mirməmmədin quruması, bitməsi,
- Indi desək, əhvalatdır, nağıldır,
- Keçdi getdi, itdi batdı, dağıldı.
- Mirəbdülün aynada qaş yaxması,
- Çövçülərindən qaşının axması,
- Boylanması, dam-divardan baxması,
- Şah Abbasın dürbini, ya dəş bixeyr,
- Xoşginabın xoş günü, ya dəş bixeyr.
- Sitar’əmmə nəzikləri yapardı,
- Mirqadir də hərdən birin qapardı,
- Qapıb yeyib dayça təkin çapardı,
- Gülməliydi onun nəzik qapması,
- Əmməmin də ərsiyinin şappası.
- Heydər Baba, Amir Heydər neyləyir?
- Gəlin yenə samavarı göynəyir,
- Daha qocalıb, alt əngini çeynəyir,
- Qulaq batıb, gözü girib qaşına,
- Yazıq əmmə, hava gəlib başına.
- Xanım əmmə Mirəbdülün sözünü,
- Eşidəndə əyər ağzı-gözünü,
- Məlkamıda verər onun özünü,
- Davaların şuxluğunan qatarlar,
- Əti yeyib, başı atıb yatarlar.
- Fizzəxanım Xoşginabın gülüydü,
- Amir Yəhya əmiqızının quluydu,
- Rüxsarə artist idi, sevgiliydi,
- Seyid Hüseyn Mirsalehi yamsılar,
- Əmir Cəfər qeyrətlidir, qan salar.
- Səhər tezdən naxırçılar gələrdi,
- Qoyun-quzu dam-bacadan mələrdi,
- Əmməcanım körpələrin bələrdi,
- Təndirlərin qovzanardı tüstüsü,
- Çörəklərin gözəl iyi, istisi.
- Göyərçinlər dəstə qalxıb uçarlar,
- Gün saçanda qızıl pərdə açarlar,
- Qızıl pərdə açıb, yığıb qaçallar,
- Gün ucalıb, artar dağın cəlalı,
- Təbiətin cavanlanar cəmalı.
- Heydər Baba, qarlı dağlar aşanda,
- Gecə karvan yolun aşıb çaşanda,
- Mən hardasam, Tehranda, ya Kaşanda,
- Uzaqlardan gözüm seçər onları,
- Xəyal gəlib, aşıb keçər onları.
- Bir çıxaydım Damqayanın daşına,
- Bir baxaydım keçmişinə, yaşına,
- Bir görəydim nələr gəlib başına,
- Mən də onun qarlarıyla ağlardım,
- Qış donduran ürəkləri dağlardım.
- Heydər Baba, gül-qönçəsi xəndandır
- Amma hayıf, ürək qəzası qandır,
- Zindəganlıq, bir qaranlıq zindandır,
- Bu zindanın dərbəçəsin açan yox,
- Bu darlıqdan bir qurtulub qaçan yox.
- Heydər Baba, göylər bütün dumandı,
- Günlərimiz bir-birindən yamandı,
- Bir-birizdən ayrılmayın, amandı,
- Yaxşılığı əlimizdən alıblar,
- Yaxşı bizi yaman günə salıblar!
- Bir soruşun bu qarqınmış fələkdən,
- Nə istəyir bu qurduğu kələkdən?
- Deynə, keçirt ulduzları ələkdən,
- Qoy tökülsün, bu yer yüzü dağılsın,
- Bu şeytanlıq qurğusu bir yığılsın.
- Bir uçaydım bu çırpınan yelinən,
- Bağlaşaydım dağdan aşan selinən,
- Ağlaşaydım uzaq düşən elinən,
- Bir görəydim ayrılığı kim saldı?
- Ölkəmizdə kim qırıldı, kim qaldı?
- Mən sənintək dağa saldım nəfəsi,
- Sən də qaytar, göylərə sal bu səsi,
- Bayquşun da dar olmasın qəfəsi,
- Burda bir şir darda qalıb, bağırır,
- Mürüvvətsiz insanları çağırır.
- Heydər Baba, qeyrət qanın qaynarkən,
- Qaraquşlar səndən qopub qalxarkən,
- O sıldırım daşlarıynan oynarkən,
- Qovzan, mənim hümmətimi orda gör,
- Ordan əyil, qamətimi darda gör.
- Heydər Baba, gecə durna keçəndə,
- Koroğlunun gözü qara seçəndə,
- Qıratını minib, kəsib-biçəndə,
- Mən də burdan tez mətləbə çatmaram,
- Eyvaz gəlib çatmayıncan yatmaram.
- Heydər Baba, mərd oğullar doğginan,
- Namərdlərin burunların ovginan,
- Gədiklərdə qurdları tut boğginan,
- Qoy quzular ayın-şayın otlasın,
- Qoyunların quyruqların qatlasın.
- Heydər Baba, sənin gönlün şad olsun,
- Dünya varkən ağzın dolu dad olsun,
- Səndən keçən tanış olsun, yad olsun,
- Deynə, mənim şair oğlum Şəhriyar,
- Bir ömürdür qəm üstünə qəm qalar.
بو مقاله، عرب الیفباسنداکی شهریار مقاله سینین قارشیلیغی دیر.