Quran
Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا
بومقاله هله لیک قارالاما حالیندادیر، مقاله نی تکمیل اتمه ایله ویکیپدیا نی زنگینلشدیرین
Quran, Qurani Kərim, (Ərəbcə: القُرآن əl-quran) İslam dinin müqəddəs və ən əsas kitbıdır. İslam dinində Quran Allahın buyurduqu sözlərdir, mələyi vasitəsi ilə onları Hz.Məhəmmədə vəhy eyləyib.
Quranın 114 surəsi və 6236 ayəsi vardir. Hər surənin özünə məxsus adı vardır.
Quranın ən uzun surəsi Bəqərə surəsi (286 ayə), ən qısa surəsi isə Kövsər surəsidir (3 ayə).
Quranı digər səmavi kitablardan ayıran əsas cəhət onun uzun zaman müddətində-23 il müddətində hissə-hissə vəhy olunmasıdır. Quran Allah tərəfindən birbaşa deyil mələk-Cəbrayıl vasitəsi ilə nəql olunmuşdur. Yalnız Bəqərə sürəsinin sonuncu 2 ayəsi Allah tərəfindən birbaşa Peyğəmbərə vəhy edilmişdir.
Quran Məhəmməd Peyğəmbərin zamanında yalnız hafizələrdə mövcud olmuşdur. Peyğəmbər və onun yaxınları Quranı əzbər bilmişlər. Peyğəmbərin vəfatından sonra Quranın yazılı şəkilə salınmasına ehtiyac duyuldu. Belə ki, döyüşlər zamanı Quranı əzbər bilənlərin əksəri həlak olurdu. Nəticədə Quranı əzbər bilənlərin sayı getdikcə azalırdı.
Quran ilk dəfə yazılı şəkilə Əbu-Bəkrin zamanında Ömərin təşəbbüsü ilə salınmışdır. Quranın yazılması Zeyd ibn Sabit başda olmaqla bir neçə əlavə Quranı əzbər bilən insanlara tapşırılmışdı.
İlk Quran əvvəlcə xəlifə Əbu-Bəkrin, onun vəfatından sonra isə xəlifə olmuş Ömərin yanında qalmışdır. Ömər vəfat edərkən onu qızının-Peyğəmbərin zövcələrindən olmuş Həfsənin yanında qalmasını vəsiyyət etmişdir.
Xəlifə Osmanın zamanında isə Quranın yenidən tərtib olunmasına ehtiyac duyulmuşdur. Belə ki, Quranı hər bir qəbilə ayrı cür tərtib edilmiş şəkildə oxuyurdu. Bu isə Allah kəlamının təhrif olunması ilə nəticələnə bilərdi. Ona görədə xəlifə vaxtı ilə Peyğəmbərin yanında katiblik etmiş məşhur əshabələri yığıb Əbu-Bəkr zamanı tərtib olunmuş Quranı onlara verib onu yenidən işləməyi və düzəliş etməyi tapşırdı. Yeni tərtib olunmuş Quran saxlanıldı, digər nüsxələr isə yığılaraq yandırıldı. Beləliklə dövrümüzə gəlib çatmış Quran xəlifə Osmanın zamanında tərtib olunmuşdur.
Qurani-Kərim qadının cəmiyyətdəki mövqeyini müəyyən edir. Qadına kişi ilə yanaşı ailədə xüsusi mövqeyə sahib olduğunu göstərir. Uşaqların tərbiyəsində ananın ata ilə eyni məsuliyyətli olduğu vurğulanır. Kişilərin qadınlarla rəftarında onların fiziki zəifliyini nəzərə almalarını və onlarla hörmətlə rəftar etmələrini, mal-mülk məsələlərində onlara güzəştə getməyi təbliğ edir. Quran həmçinin qadından ailə yükünün kişinin üzərinə düşdüyü üçün kişiyə itaət etməyi buyurur. Quranda övladdan valideyinə itaət tələb edilir.