Unanennoù diazez ar sistem etrebroadel

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Skrivet eo ar pennad-mañ e Peurunvan


Ar sistem etrebroadel a zo seizh unanenn ziazez ennañ.

Unanennoù all ar fizik a c'heller deverañ eus an unanennoù-se : graet e vez unanennoù deveret eus ar sistem etrebroadel anezho. Dre an analizenn ventel e vezont deveret. Graet e vez gant rakgerioù evit skrivañ berroc'h an niveroù hir (bras pe vihan).

An unanennoù amañ da heul eo ar re ziazez a zo deveret an holl re all diouto. Dizepant ez int ent mentel, nemet ar c'handela a zo bet adtermenet diwar an unanennoù SI diazez all. Daoust da se eo chomet un unanenn ziazez evit abegoù istorel.

Anv Simbol Kementad Termenadur
metr m hirder Ar metr eo an hirder graet er goullonder gant ar gouloù e-pad 1/299 792 458 segondenn. (17vet CGPM (1983), Disentez 1, CR 97)
kilogram kg mas Ar c'hilogram eo an unanenn vas. Kevatal eo da vas pimpatrom etrebroadel ar c'hilogram (ur granennad platin-iridiom (90%-10%)). Miret eo hemañ e Burev Etrebroadel ar Pouezioù hag ar Muzulioù e Sèvre, e Frañs. (1 CGPM (1889), CR 34-38). Notañ ez eo ar c'hilogram an unanenn ziazez nemeti gant ur rakger. Termenet eo ar gram evel un unanenn deveret, kevatal da 1/1000 eus ur c'hilogram. Lakaet e vez ar rakgerioù dirak ar gram ha n'eo ket dirak ar kg. da skouer Gg ha n'eo ket Mkg. Bez eo ivez an unanenn nemeti termenet gant ur pimpatrom danvezel e-lec'h ur fenomen naturel a c'heller muzuliañ.
segondenn s amzer Ar segondenn eo pad 9 192 631 770 periodenn eus ar skinadenn a glot gant an tranzitadur etre daou live hipertanav eus stad diazez an atom seziom 133 d'un temperadur 0 kelvin. (13vet CGPM (1967-1968), Disentez 1, CR 103)
amper A tredan pe red elektrek An amper eo fonnder ar red elektrek digemm a brodufe un nerzh kevatal da 2 × 10-7 newton dre vetrad hirder ma vefe dalc'het e-barzh daou gonduer eeun ha parallelek, anfin o hirderioù, disterdra o zroc'h, ha war-hed ur metr an eil diouzh egile er goullonder. (9vet CGPM (1948), Disentez 7, CR 70)
kelvin K temperadur Ar c'helvin, unanenn demperadur termodinamikel, eo ar gevrenn 1/273,16 eus temperadur termodinamikel poent tric'hement an dour. (13vet CGPM (1967), Disentez 4, CR 104)
mol mol kementad danvez Ar mol eo kementad danvez ar sistemoù a zo enno kement a hamboudoù elfennel hag ez eus a atomoù e-barzh 0,012 kilogramad karbon 12. (14vet CGPM (1971), Disentez 3, CR 78)
Pa reer gant ar mol e ranker resisaat petra eo an hamboudoù elfennel a c'hell bezañ atomoù, molekulennoù, ionoù, elektronoù, partikulennoù all pe strolloù resisaet eus an hevelep partikulennoù. War-dro 6,02214199×1023 eo an niver-se (NA).
candela cd kreñvder gouloù Ar c'handela eo kreñvder gouloù, en un durc'hadur roet, an andonioù a embann ur skinadur monokromatek, 540.1012 hertz o frekañs, hag a zo kevatal o c'hreñvder energiezh en durc'hadur-se da 1/683 watt dre steradian. (16vet CGPM (1979) Disentez 3, CR 100)

[kemmañ] Gwelet ivez

[kemmañ] Liammoù diabarzh

[kemmañ] Liammoù diavaez