Bronneg

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Skrivet eo ar pennad-mañ e Peurunvan

Image:32px-Labour_zo.png Ar pennad-mañ n'eo ket peurechu c'hoazh ; ma fell deoc'h labourat warnañ deuit da welout ha lakait hoc'h ali e pajenn ar gaozeadenn.

Bronneg
Skeudenn:Lioness face close-up, lying down.jpg
Ul leonez
Rummatadur klasel
Ren : Loened
Skourrad : Chordata
Isskourad : Vertebrata
Kevrennad : Mammalia
Isrannadurioù :
  • Prototerians
    • Monotrems
          (ornithorynque, échidné)
  • Terianed
    • Metaterianed
      • Godelleged
            (koala, kangourou, etc.)
    • Euterianns (pe gwelers)
      • Ksenartreds
            (merienaer, tatou, lezireg)
      • Folidoted
            (pangolin)
      • Artiodaktilegs(*)
           &n chimpanzé bsp;(moc'h, jirafenn, buoc'h, etc.)
      • Morvils
            (balum, krankal, delfin, etc.)
      • Kigdebrerien
            (ki, leon, arzh, etc.)
      • Keiropteriens
            (askell-groc'hen)
      • Dermopterien
            (galeopithèque)
      • Primadeds
            (gorilh, chimpanze, den, etc.)
      • Sandantegs
            (toupaye)
      • Amprevanetaers
            (huruchin, goz, etc.)
      • Macroselidegs
            (macroscélide)
      • Lagomorfegs
            (lapin, gad, etc.)
      • Skrigners
            (écureuil, razh, logod, etc.)
      • Pinnipeds
            (otarie, reunig, etc.)
      • Morganezegs
            (dugong, ejen-dour)
      • Perisdaktilegs
            (marc'h, frikorneg, etc.)
      • Probosidegs
            (olifant)
      • Hiracoideg
            (daman)
      • Korzdantegs
            (oriktrerop)

nann unskourradeg

skourradouriezh loen :
  • Amnioted
    • Bronneged
      • Prototerianed (monotremed)
      • Therianed
        • Metaterianed (godelleged)
        • Euterianed (gwelerien)
Ar pennad-mañ a denn d'ar
vevoniezh


Ar bronneged a zo un takson a renker er mellkeineged hag renket e vezont dre ar boas evel ur c'hevrennad abaoe Carl von Linné a rae Mammiferae (liester eus latin Mammifera) eus outo. Unskourradeg eo an taxon-mañ a greder. Gourdadoù heñvel o deus bet ar bronneged ouzh re ar skrampviled ha re al laboused, an tri anezho o vezañ renket e takson an amnioted.

Ar fosiloù koshañ a zo bet deiziataet war-dro 220 milon bloavzhioù e-pad amzervezh an Trias. An diforc'h diouzh ar skrampviled a zo an disparti a weler etre eskern ar skouarn diabarzh hag an iskarvan.

Anv ar bronneged a zeu ar bronnoù a zo gant ar barezed evit bouetañ o mennoù gant o laezh. Gwagrennoù ar bronnoù a zeu eus kemmadur ul lodenn eus ar gwagrennoù-c'hweziñ.
Ar bronnegeg o deus ur gwad tomm ha e-touez al loened heñvelgrez e vezont renket. Peurliesañ e vez o grez diabarzh padus ha war-dro 36-39° Celsius. Kemmus eo grez ar mennoù hag hini ar monotremed, ar ksenartred hag ar re a ya da goañvaat. Daoust dezho bezañ ganet war an douar hag azazaet d'ar vuhez warnañ da gentañ, koulskoude e kaver meur a hini azazaet d'ar vuhez dourel pe vorel.

Servij a ra dezho ar blevad da ingaliñ ar grez diabarzh, met a-wechoù e ya ar blevennoù da drein, skant pe blaketennoù.

[kemmañ] Renad emvouetañ

Meur a renad emvouetañ e weler gant ar bronneged, lod anezho a zo hollzebrerien, reoù all kigdebrerien ha reoù all geotdebrerien. E-touez ar c'higdebrerien e kaver ar preizherien efedusoc'h hag ar pennoù-kizhier dreist-holl diwar ho tizhded dispar.