Sant Erwan

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Skrivet eo ar pennad-mañ e Peurunvan

Pardon Sant Erwan e Landreger e miz Mae 2005
Brasaat
Pardon Sant Erwan e Landreger e miz Mae 2005

Ur sant katolik, brezhon e orin, eo bet sant Erwan, eil patron Breizh war-lerc'h Santez Anna ha patron an alvokaded. Lidet e vez e ouel d'an 19 a viz Mae.

Ganet e voe Erwan Helouri d'ar 17 a viz Here 1253 e Kervarzhin, tost da Landreger, war barrez Ar Vinic'hi. Eus an noblañs izel e oa e dad. E vamm Azou a Genkiz a oa leun a feiz ha don he deoliezh. Menegiñ a reer alies he diskleriadenn : « Bevit, ma mab e doare da zont da vezañ ur sant. » E-pad 10 vloaz (eus 1267 da 1277) e studias Erwan ar feizoniezh hag ar gwir e skol-veur Pariz. Er mare-se e oa Sant Tomaz Akwino o kelenn ar feizoniezh eno. Goude-se ez eas Erwan da skol-veur Orleañs evit studiañ ar gwir foran e-pad daou vloavezh. Adalek an oad a 27 vloaz e voe fiziet en Erwan ar garg a varner-iliz (« official » e galleg) e Roazhon da gentañ e-pad 5 bloavezh, hag e Landreger da c'houde, dre ma oa bet galvet da zont eno gant an Eskob. Neuze e voe beleget Erwan hag ouzhpenn e garg a varner-Iliz e voe fiziet ennañ ar garg a berson e Tredraezh da gentañ, ha goude 1292 e Louaneg betek e varv.

Un den a-bouez e oa ar barner-Iliz staget ouzh an ofisialded, lez-varn an eskob. Barn a rae ar prosezoù a denne d'ar gloer, d'ar studierion, d'an intañvezed, d'an emzivaded, ar re a denne d'an aferioù relijiel pe d'ar c'hudennoù arc'hant stag ouzh an aferioù tiegezh. Daoust dezhañ bezañ barner e kemere ivez al labour a alvokad, dreist-holl hini alvokad ar re baour, rak merzet en doa e ranke alies an dud izel en em zifenn o-unan er prosezioù, gwell pe well. Lavarout a rae dezho : « Touit dirazon eo reizh hoc'h afer hag ho tifennin evit netra. » Da neuze ne c'helle netra e herzel, nag ar skuizhder - rankout a reas mont alies da vreutaat e Teurgn. Galvet e veze dibaouez gant parrezioù Bro-Dreger da vont da brezeg eno. Mont a rae betek enno, war droad evel-just, evel ar beorien. C'hoarvezout a rae dezhañ alies prezeg peder pe bemp gwech en hevelep deiz, e peder pe bemp iliz disheñvel, hag ar fideled a yae a barrez da barrez d'e selaou.

Maner Kervarzhin a oa lec'h-emgav ur bern klaskerion-vara, rederion-vro, klañvidi. Darn ne dremenent nemet un nozvezh etre daou dennad kantren; met darn all a chome pelloc'h; bezañ zo darn zoken hag a chomas da vat. Kement-se a redias Erwan da lakaat sevel war e zomani un ti all, evit lojañ eno evit mat kozhidi ha klañvourion dibare e doare da lezel muioc'h a lec'h er maner evit ar re na raent nemet tremen. En herberc'hti-se a Vinic'hi ez ae Dom Erwan d'ober war-dro ar reuzeudion, o kas dezho da zebriñ, o komz hag o pediñ ganto. Er goañv e rae tan evito tra na rae kammed evitañ e-unan.

E-kichen an herberc'hti-se e lakaas ivez sevel ur chapel a zedias d'ar Werc'hez ha da Sant Tudwal. Hag evit ma vefe miret gant aked an div roïdigezh-se evit ar re baour eo e skrivas e destamant, levezonet gant e skiant a zen a lezenn.

E derou ar bloaz 1303, Dom Erwan, « brevet-holl, ha faezh, muioc'h c'hoazh gant al labour eget gant strizhentezoù ha kozhni » - ne oa nemet 50 vloaz, a zistroas da Gervarzhin da chom betek an diwezh. D'ar 15 a viz Mae e lidas an Oferenn evit ar wezh diwezhañ. En em astenn a reas da c'houde war e wele fall : un tamm plouz ha goubenner ebet. Aze eo e resevas ar gweladennoù diwezhañ : e vignoned a bouezas evit ma vefe lakaet dindanañ un tamm muioc'h a blouz. Nac'hañ a reas, o lavarout « e oa en e aes evel ma oa. » Resev a reas e sakramantoù diwezhan. D'ar sul beure, pa groge an heol da barañ, e rentas e ene d'e Zoue. Mervel a reas Sant Erwan eta d'ar sul 19 a viz Mae 1303, en e vaner, Kervarzhin er Vinic'hi. Ar memes deiz e tegouezhas beleion eus Landreger da Gervarzhin, kemer a rejont korf Dom Erwan war o divskoaz hag e gas a rejont d'an Iliz-Veur e-kreiz un engroez tud entanet. A-hed an deiz e tibunas an engroez hag e pedas an dud e-kichen ar c'horf. An deiz war-lerc'h e voe douaret en iliz-veur. Evel-se e krogas unan eus brasañ pic'hirindedoù Breizh.

War c'houlenn eskob Landreger ha Yann IV, dug Breizh, e voe digoret prosez santelezhadur Dom Erwan e 1330, renet gant daou eskob hag un tad-abad. 243 zest a roas o zesteni, kinniget e voe an destenn d'ar pab e 1332. An diskleriadur a santelezhadur a voe embannet en 1347, ha relegoù Sant Erwan a voe treuzkaset en Iliz-Veur. Ur bez a voe savet a-us. Distrujet e voe e-pad an dispac'h gall, hag ur maen-bez meurdezus all a voe savet e dibenn an XIXvet kantved. Hennezh eo a vez gwelet c'hoazh en iliz-veur Landreger hiziv an deiz.

[kemmañ] Kantikou da Sant Erwan

[kemmañ] Kantik Sant Erwan

Nann, n'eus ket e Breizh, nann, n'eus ket unan
Nann, n'eus ket ur sant, evel sant Erwan
Nann, n'eus ket ur sant, evel sant Erwan

N'eus ket en Argoad, n'eus ket en Arvor,
Koulz ha sant Erwan 'vit an dud a vor (2x)

Nann, n'eus ket er vro, 'vel ma lavarer,
Hag a ve ken mat 'vit al labourer

N'eus ket kaeroc'h skouer d'an dud a lezenn
Evit sant Erwan, skouer ar veleien

Evel hon Tadoù, int, tud a gredenn,
Lavaromp d'ar Sant, 'n ur gaer a bedenn:

Aotrou Sant Erwan, Patron Breizh-Izel,
Bezañ treitour deoc'h, nann, kentoc'h mervel

[kemmañ] Kantik da Sant Erwan

Aotrou Sant Erwan benniget,
Enor ha skoazell hon bro,
An neb ho ped en deus bepred
Un difennour en neñvou.

1. En hon touez, eus a Sant Erwan
Bras eo or madoberou ;
O soñjal enno pep unan
A wir galon lavaro.

2. En neñvou 'vel war an douar
Sant Erwan 'zo galloudus,
Hag e galon, d'an neb e gar,
' Zo mat ho trugarezus.

3. Ar vamm pe laver ur bedenn
Da Sant Erwan beure-noz,
Kalon he mab 'vel ur rozenn
'Dro war-du ar Baradoz.

4. An devezhour, an den a boan,
Bemdez kent mont d'e zevezh,
Mar deu da bediñ Sant Erwan,
A gano gant levenez :