Roll an impalaerien roman

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Ur pennad eus an heuliad
Henroma eo ar pennad-mañ
Ar Vonarkiezh
Ar Republik
An Impalaeriezh
Impalaeriezh ar C'hornôg
Impalaeriezh ar Reter

Kinnig a ra ar pennad-mañ roll an Impalaerien roman betek fin Impalaeriezh roman ar C'hornôg.

Da notenniñ eo ne dalveze an termen latin imperator, m'eo deveret dioutañ an termen "Impalaer", nemet evit ober anv eus ur garg vilourel e-touez an holl gargoù all embreget gant un den. Da envel an Impalaer e rae kentoc'h ar Romaned gant an termen "Kaezar" (Caesar) ha, dreist-holl, "Aogust" (Augustus). Soñjet e veze e oa an holl Impalaerien stag ouzh Kaezar mod pe vod, ma n'eo ket dre ar gwad e oa e-giz pa vijent bet advabet hag ul liamm familh speredel a oa etrezo ha Kaezar (evit gwir e oa an Impalaerien gentañ eus familh Kaezar da vat).

En desped d'ar pezh a c'halljed soñjal, ne vez ket renket Jul Kaezar e-touez roll boas an Impalaerien roman. August eo a seller outañ evel an Impalaer kentañ, evit meur a abeg :

  • Eñ eo, ha neket Kaezar, a lakaas un termen d'ar prantad distabilder politikel en deus merket dibenn ar Republik roman;
  • Eñ eo, ha neket Kaezar, a zeuas a-benn da gavout ur c'hempouez etre ur galloud kreñv a-walc'h evit padout hag an ensavadurioù republikan zo trebadet diwar-c'horre. A-benn ar fin eo bet drouklazhet Kaezar dre ma kave da lod ne zouje ket d'an ensavadurioù-se : lakaet e oa bet dre heg da "diktatour" (dictator) da viken e -45 ha pourmen a rae e galite e Roma end-eeun gant e serc'h Kleopatra (rouanez Egipt). Diwall mat a reas Aogust da zoujañ d'an ensavadurioù e plas, ar Sened peurgetket ha, kontrol da Gaezar, e ouias ren ur vuhez prevez eeun hep re a bompadoù ("me n'on nemet kentañ keodeour Roma - primus inter pares" emeve). E-keit-se e kendalc'he da verniañ kargoù politikel, relijiel ha milourel war e anv.
  • Gantañ eo bet lakaet da dalvezout an adreizhadennoù na oant bet nemet embannet gant Kaezar. Evel-se e roas d'an Impalaeriezh un tres armerzhel ha kevredigezhel disheñvel mat eus ar pezh a oa bet re ar Republik.


Taolenn

[kemmañ] Impalaerien betek dispenn an Impalaeriezh

[kemmañ] Impalaeriezh uhelañ

Kronologiezh eeunaet an Impalaerien (Impalaeriezh uhelañ)
Brasaat
Kronologiezh eeunaet an Impalaerien (Impalaeriezh uhelañ)

Impalaeriezh uhelañ

Anv Deiziadoù ren
Tiernelezh Julio-Klaoda
Aogust -27-+14
Tiber 14-37
Kaligula 37-41
Klaoda I 41-54
Neron 54-68
69, Bloavezh ar pevar Impalaer
Galba 68-69
Othon Genv.-Ebr. 69
Vitellius Ebr.-déc.69
Flavianed
Vespazian 69-79
Titus 79-81
Domitian 81-96
Antonined
Nerva 96-98
Trajan 98-117
Hadrian 117-138
Anton an Deol 138-161
Mark Aorel &
Lucius Verus
161-180
161-169
Commodus 180-192

[kemmañ] Enkadenn an IIIe kantved hag an Impalaeriezh diwezhañ

Kronologiezh eeunaet an Impalaerien (Marevezh etre hag Impalaeriezh diwezhañ)
Brasaat
Kronologiezh eeunaet an Impalaerien (Marevezh etre hag Impalaeriezh diwezhañ)

Enkadenn an IIIe kantved

Anv Deiziadoù ren
193, eil bloavezh gant pevar Impalaer
Pertinax Genv.-Meurzh 193
Didius Julianus Meurzh-Mezh. 193
Clodius Albinus 193-197
Tiernelezh Severus
Septimus Severus 193-211
Caracalla &
Geta
211-217
211-212
Macrinus 217-218
Elagabalsu pe Heliogabalus 219-222
Severus Alexander 222-235
Anarkiezh vilourel
Maximinus Thrax 235-238
Gordian I ha Gordian II C'hwev. 238
Pupienus Maximus ha Balbinus C'hwev.-Mae 238
Gordian III 238-244
Fulup an Arab 244-249
Decius 249-251
Trebonianus Gallus 251-253
Aemilianus Ebr.-Eost 253
Marevezh an "30 Tiran"
Valerian (Reter) &
Gallian (Kornôg)
253-260
253-268

Impalaeriezh diwezhañ

Illiria
Claudius II Gothicus 268-270
Quintillus Eost-Here 270
Aorelian 270-275
Marcus Claudius Tacitus 275-276
Florian Eost-Gwen. 276
Probus 276-282
Carus 282-283
Carinus (Kornôg)
Numerian (Reter)
283-285
283-284
Tetrarkiezh
Diokletian (Reter) &
Maksimian (Kornôg)
284-305
285-305 ha 306-310
Galerius (Reter) &
Constantius Chlorus (Kornôg)
293-311
293-306
Maximinus Daia (Reter) &
Severus II (Kornôg)
305-313
305-307
Maksent (skraper) 306-312
Tiernelezh Kustentin
Kustentin I (Kornôg) &
Licinius Ier (Reter)
306-337
308-324
Bassianus (Kaezar ar Reter) 314-314
Licinius II (Kaezar ar Reter) 317-324
Crispus (Kaezar ar C'hornôg) 317-326
Dalmatius hag Hannibalianus (Reter) 335-337
Constantius II (Reter) &
Constans Iañ (Kornôg) &
Constantinus II (Kornôg)
337-361
337-350
337-340
Nepotianus (Kornôg) C'hwev. - Meurzh 350
Gallus (Kaezar ar C'hornôg) 351-354
Juluan ar renavi 355-363
Jovianus 363-364
Tiernelezh ar Valentinianed
Valentinian I (Kornôg) &
Valens (Reter)
364-375
364-378
Gratian (Kornôg) 367-383
Valentinian II (Kornôg) 375-392
Tiernelezh Teodosius
Teodosius I (Reter) 378-395

Bet eo Teodosius I an Impalaer diwezhañ o ren da vat war an Impalaeriezh Roman a-bezh. E vibien a renas war e lec'h a voe Arcadius e karg eus ar Reter, hag Honorius e karg eus ar C'hornôg.

Eeunaet eo an daolenn a-is :

  • N'eo ket meneget enni an darn vrasañ eus ar skraperien, dreist-holl re marevezh an "30 tiran", lodenn zuañ an anarkiezh vilourel ha bet anvet evel-se abalamour d'an niver a skraperien c'halloud emanvet Impalaer (Tiran evit gwir);
  • An Impalaerien merket Kaezar n'int ket bet Aogust gwech ebet;
  • Pa'z eus bet meur a Impalaer o rannañ ar galloud etrezo eo merket Reter pe Kornôg hepken, hep mui a vunudoù; ouzhpenn n'eo ket padet an holl rannoù galloud atav hag Impalaerien zo, bet lakaet e penn ur ranndir bennak e penn-kentañ, zo en em gavet e penn an Impalaeriezh a-bezh da c'houde (da skouer : Kustentin I, bet an Impalaer nemetañ etre 324 ha 335 ).

[kemmañ] Tun memor

Un tun memor zo evit derc'hel soñj eus roll an 12 Impalaer roman kentañ (Kaezar e-barzh). N'eus ken sevel ur frazenn aes da zerc'hel soñj anezhi ma ya pep silabenn d'ober deroù anv un Impalaer :

"Kaezaotika, Klaonegalo, Vivestido" (Kaez | ao | ti | ka | klao | ne | gal | o | vi | ves | ti | do)

Kaez => Kaezar ; ao => Aogust ; ti => Tiber ; ka => Kaligula ; Klao => Klaoda ; ne => Neron ; gal => Galba ; o => Othon ; Vi => Vitellius ; ves => Vespazian ; ti => Titus ; do => Domitian

Tu zo da astenn ar frazenn-mañ da Impalaerien all. Dont a ra da vezañ  : "Kaezaotika, Klaonegalo, Vivestido, Netrajhadan, Marcosepca" (Kaez|ao|ti|ka|klao|ne|gal|o|vi|ves|ti|do|ne|traj|had|an|mar|co|sep|ca)

[kemmañ] Impalaerien ar C'hornôg war-lerc'h 395

Tiernelezh Teodosius ( kendalc'h )
Honorius 392-423
Maksim (skraper) 409-411
Attale (skraper) 409-410 ha 414-415
Konstañs III C'hwev. - Gwen. 421
Jean (skraper) 423-425
Valentinian III 425-455
Impalaerien ziwezhañ
Petronius Maximus Meurzh-Mezh. 455
etrerenad (2 viz)
Avitus 455-456
etrerenad (5 miz)
Majorian 457-461
Libius Severus 461-465
etrerenad (2 vloaz)
Anthemius 467-472
Olybrius Goue.-Here 472
Glycerius 473-474
Julius Nepos 474-475
Romulus Augustus 475-476

E 476 eo aet da get Impalaeriezh roman ar C'hornôg p'eo bet torret eus e garg Romulus Augustus, an Impalaer diwezhañ, gant Odowakar.

[kemmañ] Impalaerien ar Reter goude 395

Gwelet Roll an Impalaerien vizantion

Aet eo da get e 1453 Impalaeriezh roman ar Reter, bet anvet ivez Impalaeriezh vizantion adal ar Grennamzer uhelañ, p'eo bet preizhet Kergustantin gant an Durked.

[kemmañ] Gwelet ivez

  • Roll Impalaerien roman ar Reter;
  • Monarkiezh roman;
  • Henroma.

[kemmañ] Liammoù diavaez

  • (fr)
Impalaerien roman.net, lec'hienn klok-tre met da embreger gant evezh.
  • (fr)
Ar rann gouestlet d'an Impalaerien roman war al Lec'hienn Web.Genealogie