Profeded

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Skrivet eo ar pennad-mañ e Peurunvan


Ur profed a zo un den gwelet evel jubennour un doue pe un diougan hag ur seurt divinour eo. Dont a ra an termen eus ar gresianeg προφήτης (profetis).
Evel kannad un doue e teu, sañset, evit kemenn, lakaat war ziwall pe diskuliañ ar wirionez d'un toullad tud (d'ur vroad, da skouer) pe d'an holl dud. Pa n'eo ket reoù e relijion, ar feizad a wel ar brofeded all evel faos.

N'eo ket un divinour ordinal ar profed, rak hennezh a ziskulia dazont an den pe an toullad tud o-deus bet goulennet petra e vo o dazont dezho. Er c'hontrol, e servij an doue eo ar profed hag e embann ma ra hervez e bolontez. A enep da menozioù e genpredidi e ya ar profed, seul vui e embann kemennoù ha dañjeroù da ziwall dezho.

E metoù ar yuzeviezh hag ar gristeniezh e vez implijet an dro-levar "Ar Brofeded" evit levrioù ar Brofeded a gaver e Bibl (e lodenn an Testamant nevez evit ar gristenien). Troidigezh ar ger Neviim eo, da lavaret eo liester nabi. (נביא)
N'eo ket bet urzhiet er memes doare al levrioù-se gant ar yuzevien, ar gatoliked, ar reizhkredourien hag ar brotestanted.

  • Pa vez kaoz eus ar Profed e levrioù a denn d'an islam, un dave da Mohammed eo.
  • Ar Profed a zo ivez tiltl ul levr skrivet gant C'halil Djubran (1883-1931), ur skrivagner libanat.
  • Ar Brofeded ( (نبيّ [nabīy], profed, liester أنْبياء [anbiyā']) eo titl sourad XXI ar C'horan.

Taolenn

[kemmañ] Un nebeud a brofeded all

  • Zaratoustra, profed persat, diazezer ar mazdegezh (628-551 kent Jezuz-Krist).
  • Mahâvîra (Vardhamana), profed persat, diazezer ar jainegezh (599-527 kent Jezuz-Krist.)
  • Bouddha (Siddhârta Gautama), diazezer indian ar voudaegezh (war-dro 560-480 kent Jezuz-Krist).
  • Mani (Manès) profed persat, diazezer ar manikegezh (216-277 goude Jezuz-Krist.).
  • Mohammed , profed arab, diazezer an islam (570-632). Er C'horan e kaver anvioù un toullad a brofeded.
  • Joseph Smith, profed amerikan, diazezer ar mormoned

(1805-liñchet e 1844),

  • Ar Bâb (Sayyid Ali Muhammad), profed persat, diazezer ar babiegezh (1819-1850).
  • Baha'ullah (Mirza Hosaynali Nuri), profed persat, diazezer ar bahaiegezh (1817-1892).

[kemmañ] Profeded an Testamant kozh

Sell ouzh pennad war Levrioù ar Brofeded ar Bibl.

[kemmañ] Profeded an Testamant nevez

Jezuz a Nazareth a zo lakaet evel profed koulz ar C'hrist (an olevet) hag ar Mesia.

En Testamant nevez an Avieloù e weler meneget meur a wech Yann-Vadezour evel ur profed , hag ur wech e lavavar Lukaz (II- 36-38) eus ar brofedez Hannah (Anna) hag hi un intañvez kozh o prezegenniñ e-barzh Templ Jeruzalem diwar-benn Jezuz-Krist.

Meur a wech ez eus kaoz eus profeded disanv hag int a zo tud o-deus resevet donezonoù digant ar Spered santel.

Pa vez kaoz eus profeded all, re an Testamant kozh eo.

[kemmañ] Profeded an islam

Er penn kentañ e kaver Mohammed a lavar eo-eñ siell ar profeded (kompren ar profed diwezhañ) p'en-deus lakaet ar C'horan da vezañ diskuliet.

N'eus nemet 25 profed ha roet o anv er C'horan. En ur hadith (bomm-lavar Mohammed pennaouet goude e varv) eo bet meneget m'eo bet ur profed evit pep pobl hag 124 000 en holl. An hini kentañ a zo bet Ada hag ar re vrasañ, a-raok Mohammed, a zo bet Noe, Abraham, Moizez ha Jezuz.
Meneget eo er C'horan ivez, meur a rasoul(rasûl) (kannad) hag en o zouez patriarched ha n'int ket gwelet evel profeded er Bibl.

En sourated XXI (Ar Brofeded), IV (Ar maouezed), et III (`Imran) eo bet meneget profeded e roll an "dud reizh" (الصَّالِحِين [aṣ-ṣāliḥīn]).

Ada (III; 33)
(آدم [ādam])
Enok (XXI; 85)
(إدريس [idrīs], Idrîs)
Noé (VII ; 61)
(نوح [nūḥ], Nuh)
Abraham (XIX ; 41)
(إبراهيم [ibrāhīm], Ibrâhîm)
Ismael (IV ; 163)
( إسماعيل [ismā`īl], Ismâ`îl)
Lot (XXVI ; 162)
(لوط [lūṭ], Lût)
Izaak (XXXVII ; 112)
(إسحاق [isḥāq], Ishâq)
Yakob (IV ; 163)
(يعقوب [ya`qūb], Ya`qûb)
Joseph (XII)
(يوسف [yūsuf], Yûsuf)
Moizez (VII ; 104)
(مُوسَى [mūsā], Mûsâ)
Aaron (IV ; 163)
(هارون [hārūn], Hârûn)
Job (IV ; 163)
(أَيّوب [ayyūb], Ayyûb)
Jonaz (XXXVII; 139)
(يونس [yūnas], Yûnas)
Salaün (Testamant kozh) (IV ; 163)
(سُلَيْمان [sulaymān], Sulaymân)
David (IV ; 163)
(داوود [dāwūd], Dâwûd)
Iliaz (XXXVII ; 123)
(إِلْيَاس [ilyās], Ilyâs)
Elize (VI; 86)
(اليَسَعَ [al-yās`a], al-Yâs`a)
Ezekiel (XXI; 85)
(ذَو الكِفْل [δū'l-kifl], Dhû'l-Kifl)(

Meneget evel profeded en Testamant nevez nemetken :

[[Zakaria (tad da Yan-Vadezour)] (XXI; 89)
(زَكَرِيَّا [zakarīyā])
Joachim (III)
(عمران [`imran], `Imran)
Yan-Vadezour (III; 39)
(يحْيى [yaḥyā], Yahyâ)
Jezuz a Nazareth (III; 49)
(عِيسى [`īsā], `Isâ)

Profedoù arab a zo, un nebeud anezho meneget er Bibl ha pep hini a zo bet profed evit ur meuriad arab.

Hûd profed an `Aded (VII; 67)
(هود [hūd])
Jethro profed ar Vadianed (VII; 85)
(شُعَيْب [šu`ayb],: Chu`ayb)
Sâlih profed an Thamûd (VII; 73)
(صالح [ṣāliḥ])

"An hini diwezhañ a zo Mohammed. Pep profed a zo bet skarzhet eus egumuniezh ha distrujet eo bet homañ gant Doue...Biskoazh n'hon-eus kastizet ur bobl a-raok m'hon-eus kaset ur profed dezhi".

Koran (XVII ; 15)

[kemmañ] Sell ivez

  • Divinour
  • Ar Bibl
  • Ar C'horan