Mor Egaios

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor


Image:32px-Labour_zo.png Ar pennad-mañ n'eo ket peurechu c'hoazh ; ma fell deoc'h labourat warnañ deuit da welout ha lakait hoc'h ali e pajenn ar gaozeadenn.

Mor Egaios.
Brasaat
Mor Egaios.


Ur mor enklozet etre daou gevandir (Europa hag Azia) ha ar mor Kreizdouar eo mor Egaios p'emañ ar mor Kreizdouar e Su ha n'eus nemet ur steudad inizi evit o dispartiañ war-dro ledenn Enez Kreta, un hir a enezenn koulskoude. Emañ lodenn reter Bro-C'hres staliet war douaroù an enezegoù a gaver strewet war an holl vor.
Ar riblennoù douaroniel a zo pe hini Bro-C'hres e Su, e Kornôg hag e Norzh p'eo ar riblenn Reter aodoù Turkia Kornôg. Koulskoude an harz politikel etre Bro-C'hres ha Turkia a zo etre an inizi hag aod Turkia nemet evit daou anezho. E Bis e kaver strizh-mor Çanakkale (an Dardanelled) a gas da vor Marmara ha pelloc'h da Vor Du dre strizh-mor ar Bosfor. Eus Kornôg da Reter ez eus etre 300 ha 400 km hag eus Norzh d'ar Su war-dro 600 km. Ur mor don eo pa n'eus kalz kalz a blateiz kevandirel. An donder a ya betek 2 500 m e Norzh Enez Karpatos.

E-touez an inizi niverus ez eus :

  • E Norzh, 5 enez pennañ, ar re-se a zo da Vro-C'hres : Tasos, Samotrakia, Lemnos, C'hios ha Samos. Div enezenn a zo turk (abaoe 1923) : Gökceada (Imbros e gresianeg) ha Bozcada (Tenedos e gresianeg).
  • E Kornôg : Enezeg ar Sporadez
  • E Su : Enez Kreta, Enezeg ar C'hlukladez, Enezeg an Dodekanez, enni Rodos ha Karpatos.

[kemmañ] Orin an anv

Graet e vez gant mor Egaios abaoe an XIXvet kantved diwar ar mitologiezh gresian. Hervez ar vojenn en doa goulennet Egaios, roue Aten, ma vije lakaet gouelioù gwenn ma teufe e vab, Teze, en-dro goude bezañ trec'h war an Minotaur. Beuzet el levenez, ne deuas ket an dra da soñj ar skipailh ha setu perak en em daolas er mor ar roue ken seizet gant an doan ma oa.
Gwechall e rae ar C'hresianed an Arc'hipelago eus ar mor, da lavaret eo ar Mor pennañ. Koulskoude e soñj lod skiantourien e c'hellfe ar ger dont eus aigailos (= aod), anv sez Poseidon en Iliad hag an Odisseia.
Ege Denizi a vez graet eus outañ e turkeg.