Panterenn

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor


panterenn

Panthera Pardus

Kudenn ebet (LC)
Rummatadur klasel
Ren : Loened
Skourrad : Chordata
Kevrennad : Vertebrata
Urzhiad : Carnivora
Kerentiad : Felidae
Genad : Panthera
Anv skiantel
Panthera Pardus
Linnaeus, 1758
spesadoù all :

Panthera leo : leo
Panthera gombaszoegensis :jaguar europat
Panthera onca : jaguar
Panthera palaeosinensis
Panthera tigris : tigr
Panthera toscana : panterenn toskana
Panthera youngi

Ar pennad-mañ a denn d'ar
vevoniezh


Ur bronneg kigdebrer, Panthera pardus eus hec'h anv skiantel, eo ar banterenn. Anvet eo al loupard ivez. O pouezañ etre 30 ha 70 kg e vez ha dezhañ e vez war-dro daou vetr. Un nebeut piri a c'hell tizhout 90kg, met ar barezed a vez bihanoc'h.

Evit he ment eo ar "c'hazh bras" pouezhusañ, gant ar jaguar.

Darn vrasañ ar panterennoù a zo louet-gell-skañv o liv gant saotroù du met liv o sae a zo valigant tre. Bihanoc'h e vez saotroù war ar penn.

Gwechall e kreded e oa ar banterenn un hiron etre ul leon hag ur banterenn zu. N'eo ket ur ouen wir ar banterenn zu, met ur c'hemmad. Ur c'hemmadur-genel o lakaat da genderc'h muioc'h eumelanin eget feomelanin. O saotroù a c'helled gwellout c'hoazh, avat, pa vez met ar goulou. Bez ez eus panterennoù gwenn ivez

Daoust d'he ment eo ar banterenn ul loen-noz. E-barzh ar gwez e vev alies ha diaes kenañ e vez d'he c'havout en natur. Al lec'h gwellañ a zo en Afrika e Sabi Sand Private Game Reserve, e Afrika ar C'hreisteiz ma'z int boazet ouzh mibion-den. En Azia, al lec'h gwellañ a zo ar Yala National Park e Sri-Lanka

Taolenn

[kemmañ] Rummouriezh

[kemmañ] Isspesadoù

   * Loupard Afrika, Panthera pardus pardus (pas en arvar)
   * Loupard Amour, Panthera pardus orientalis (en arvar bras)
   * Loupard Arabia, Panthera pardus nimr (en arvar bras)
   * Loupard Barbaria, Panthera pardus panthera (en arvar bras)
   * Loupard India, Panthera pardus fusca (pas en arvar)
   * Loupard Anatolia, Panthera pardus tulliana (en arvar bras)
   * Loupard Indo-sina, Panthera pardus delacouri (gloazus)
   * Loupard Java, Panthera pardus meas (en arvar)
   * Loupard Sina an hanternoz, Panthera pardus japonensis (gloazus)
   * Loupard Persia, Panthera pardus saxicolor (en arvar)
   * Loupard Sinai, Panthera pardus jarvisi (en arvar bras)
   * Loupard Sri Lanka, Panthera pardus kotiya (en arvar)
   * Loupard Zanzibar, Panthera pardus adersi (aet da get)

[kemmañ] Ispesadoù aet da get

Ouzhpenn an ispesadoù-se ez eus un nebeut eus ispesadoù rakistorel

   * Panthera palaeosinensis 
   * Panthera pardoides 
   * Panthera schaubi 


[kemmañ] Perzhioù

Aes e vez da gemmeskañ ar c'hizhi meur evit ar re n'o deus o gwelet nemet en ereoù. Heñvel tre ouzh ar Jaguar eo ar banterenn hag he c'hemmeskan gant ar gwepard a reer gwechoù'zo.

Diferañ ar banterenn eus ar jaguar a zo aes a-walc'h rak ne vevont ket en hevelep lec'h. Ar banterenn a vev er bed kozh hepken tra ma ne gaver ar jaguar nemet en Amerika. Ar banterenn a zo bihanoc'h eget ar jaguar ivez.

Ar gwepard daoust ma vev e hevelep lec'hioù hag ar banterenn a zo aes da ziferañ anezhi ivez. Pounnero'h eo ar banterenn ha ne red ket ken buan. Un aneval-deiz eo ar gwepard ivez tra ma hemolc'h ar banterenn e-pad an noz dreist holl.

[kemmañ] Annez

annez ar banterenn
Brasaat
annez ar banterenn

A-raok kemmoù krouet gant mibion-den e-pad ar c'hantved diwezhañ e oa ar banterenn ar c'hazh meur boutinañ. E darn vrasañ Afrika (estreget e Sahara) e kaved anezhañ, hag e Azia, eus Turkia betek Siberia. Stank eo c'hoazh en un darn vras eus e annez ha krediñ a reer ez eus 500.000 panterenn er bed hiziv an deiz.

Meur ag hec'h ispesad a zo en arvar, avat, ha da get eo bet unan anezho : loupard Zanzibar. Kinniget eo ar banteren gant ar gouevratadenn (evit he c'hroc'henn dreist holl) ha gant distrujadur hec'h annez.

Tud'zo a gred ez eus un nebeut panterennoù gouez e Preden. Morse e oa bet pouet an dra-se.

[kemmañ] Liammoù diavaez (e saozneg)