Almanya mıntıqa ra merkezê Ewropa dera. Zımey (Şımalê) Almanya de Danimarka; veroc (cenub) de Austurya u İsviçre; rocawan (ğerb) de Fransa, Belçıka, Hollanda; rocakewtene (rocvetış, şerq) de Polanya u Çekıstan estê. Paytextê Almanya Berlino.
Yewina Almanya serra 1871i de vıraziyê. Verê coy, Duwelê xoyê Padişatine (Qraline) zaf biy. Feqet Cengê Dinayê I u II. de dewleta Almanya kerd vini. Cengê Dinayê II de dewleta Almanya biye lete, Almanya Rocvetış (şerqi) u Almanya Rocawani (ğerbi) niyay ro. Serra 1989i duwelê Almanya biy yew, amey pêser.
Dinê Almanya İsewitine/Xrıstiyanine (itıqatê mıletê Almani Protestan u Katoliko), feqet dino resmi niyo. Taê Mısılmani, Musewi u ateisti zi estê. Zıwano resmi Almankiyo (Dewamê cı...)
Zıwan, merdum pê keno têsere, wesiley suhbetio. Gorey taine yew hacetê komunikasyoni ra serkewte hafıza tarix u kultur u adet u torey mordemi zıwan de yeno diyaene. Senatê da insania ke teyna cı rê xaso.
Serranê peyênan de roştberê Zazaan çım de qıymetê zıwani bi zêde, kenê ke zıwanê xo rareynê, pay ra verdê, raver berê.
Zazaki de qese zıwan, hetê koki (rıstımi) ra Ewısta (Avesta) de hizū-, Hindkiyo Khan (Sanskrit) de jihvā- जिह्वा (cihwā) Partki de izβān, Farskiyo Miyanên (Pehlevki) de izwān, uzwān biyo. Farski zebān زَبان, Paşto žiba, Osetki äwzág vanê.
İlmo ke gıneno zıwani sero, zıwani tarif u ifade keno, zıwananê Ewropa de cı rê vanê (Dewamê cı...)
|