Bob Marley

Wikipedia(e)tik

Bob Marleyk Zurichen kontzertua
Handitu
Bob Marleyk Zurichen kontzertua

Robert Nesta Marley, Bob Marley (1945eko Otsailaren 6a - 1981eko Maiatzaren 11). Jamaikar abeslari, gitarrista, konpositore eta aktibista jamaikarra izan zen.


[aldatu] Biografia

Nime Milen (Rhoden Hall, Saint Ann) jaio zen, Jamaika iparraldeko herrialde txiki batean, Caribe itsasoan. Cella Booker, 18 urteko jamaikar neska eta Norval Marley, britaniar ejerzitoko kanpitaina zen 50 urteko gizon txuriaren semea zen. Aita bere semeaz ez zen arduratu. 50. hamarkadaren bukaeran, Bob bere amarekin Kingston-era joan zen bizitzera bere amarekin. Nekazariak herri honetara joaten ziren beren situazio ekonomikoa hobetzeko asmoz. Zoritxarrez, gehiengoarentzat, euren etorkizuna auzo txiroetan zegoen.

Trenchtown-en izan zen Robert Nesta Marley gazteak bebop eta jazz berria ezagutu zuen lekua. Hau izan arren bere lehenengo influentzia musikala, honako hau aitortu zuen: "me couldn't understand it,", hau da, "ez nuen ulertzen". Hala ere, 1960. urtean arratsaldetan, Joe Higgs-ek, aurrera eramaten zituen ekitaldietan parte hartzen hasi zen.

Kingston-en soldatzaile moduan lan eginten zuen bitartean, Bob-ek bere lehen talde musikala sortu zuen, The Rubeboys. 1963. urtetik aurrera The Wailing Wailers deituko zen, Neville O'Riley Livingstone (Bunny Wailer) eta Peter Tosh-ekin batera. Batera jotzen hasi ziren Ray Charles, Fats Domino, Brook Benton eta Curtis Mayfield-en eraginarekin. Urte horretan lehenengo reagge diskoa kaleratu zuten. Jamaicako listetan lehen postua lortuko zuten.

1966. urtean Bob Marley, Rita Anderson-ekin ezkondu zen eta Estatu Batuetara joan zen bere amarekin bizitzera, zein bere senar berriarekin bizi zena. Irlara bueltatu zenean, rastafari erlijioan gehiago sinisten hasi zen, 1966. urteko apirilaren 23an Jamaican Haiele Selassie (RAs Tafari Makkonen)delako "jainkotasuna"-ren testigu izan ondoren. Hau bere kantu berrietan ageriko da.

Bere lagun Bunny eta Peter-ekin, talde berri bat sortzen dute, The Wailers. Kantuetan ageri zen espiritualismoa zela eta, arazoak izan zituzten ordezkari bat bilatzeko. 70. hamarkadaren hasieran, Lee Perry-ekin aliatzen dira. Ekoizle honek beren lanari biraketa bat ematen die, beren lan onenei emaitzak ematen, hala nola, Soul Rebel, Small Axe, 400 Years, etab.

1972. urtearen bukaeran taldeak euren lehen diskoa argitaratzen dute, Catch a Fire. Arrakasta haundia izan zuen, eta honek, Inglaterra eta Estatu Batuetatik bira bat egitera bultzatzen die. 1973. urean beste diska berri bat ateratzen dute, Burnin, kantu zaharren bertsioekin.

Bunny eta Peter-rek taldea uzten dute bakarkako lanak hasteko. Marcia Griffitsh, Bob-en emazte berriak, eta Judy Mowatt-ek ordezkatzen dituzte. Taldea Bob Marley & The Wailers deitzera pasa zen. 1975. urtean Natty Dread argitaratzen dute eta beste disko bat zuzeneko kantuekin: Live!.

1976. urtean Rastaman Vibration argitaratu zuen. Disko honek listetan emaitza honak izan zituen eta Bob-en onenetariko bat moduan kontsideratu zen. Bere kantak gai asko ikutzen zituen: maitasuna, kritika soziala etab. iraultza politiko eta espirituala alegia.

1976. urteko abenduaren 5etan, Bob, kontzertu bat ematera zihoan Kingston-en, pakea eta hiritarren eskubideak aldarrikatzeko. Baina ezezagun batzuk, kontzertua baino lehenago, tiro batez zauritu zuten besoan. Atentatu hau eta gero, Bob Marley-k Jamaica utzi eta Londresera joan zen, Estatu Batuak, Europa eta Afrikatik kontzetuak biderkatuz.

Hurrengo urtean Exodus(1977) diskoa argitaratuko du, Inglaterran arrakasta haundia izango zuena. Urte horretan ere Kaya argitaratuko du, arrakasta berri bat, maitasunari eta marihuanari buruzko kantuez osatua. Babylon By Bus(1978) diskoa atera zuen Europa eta Afrikatik egindako bira baten ondorioz. Gero Afrika bisitatu zuen eta Survival diskoa atera zuen, afrikarren omenez.

1980. urtean, hauteskunde kanpaina bortitza zenean Jamaican, Michael Manley eta Edward Seaga aurkarien artean tregoa bat lortu zuen. Uprising argitaratu zuen(1980, izugarrizko arrakasta izan zuena, besta bira europear bat ekarri ziona. Bira hau amaitu zenean, Bob oso gaixo jarri zen kantzerrarekin. Pentsatzen da Londresen futbolean jokatzen hankako hatzapar batean egin zuen zauri baten ondorioz etorri zitzaiola gaixoa; hau jendeak pentsatzen zuena zen, egia izan ez arren, kantzerra ez delako sortzen horrelako zauri batetik. 1978. urtean medikuek oina mozteko esaten zioten, baina ukatu egin zuen, badirudi bere ideia rastafariengatik.

1981. urteko maiatzaren 11an, hil zen Miamiko ospital batean 36 urte zituela, Meritoaren Ordena Jamaikarra delakoa jaso ondoren, bere kontribuzio kulturalari esker. Bere gorpua bere jaioterrira eraman zuten, Nine Milera, mausoleo baten atseden hartzen duelarik. Nesta Robert Marleyk hileta ederra jaso zuen herriko jendeari esker. Hileta horretara, Jamaikako lehenengo ministroa eta beste munduko jende ospetsu asko joan zen.

[aldatu] Datu Bitxiak

Bob Marley-k kontzertu baten aurretik, Superman, Iron Man, Spiderman, Hulk, Batman eta horrelako historioak irakutzen zituen


[aldatu] Liburuak

  • Mintegi Irazusta, Josetxo: Junto a los ríos de Babilonia: Biografía de Bob Marley. Ediciones Vosa, S.L. ISBN 848218010X
  • Andres Grinblat: ¿Cómo llegué a ser Bob Marley siendo blanco?. Ediciones Luis Calvo, S.R.T. ISBN 858411013X