Errusiera

Wikipedia(e)tik

Errusiera
русский язык ( Russkiy yazyk )
Non mintzatzen den: Errusia, Bielorrusia, Kazakhstan, Kirgizistan, Tadjikistan
Eskualdea: Europako Mendebaldean eta Asian
Guztira hiztunak: 285 milioi 
Rankina: 8
Hizkuntza familia: Indo-Europar Eslabiarra 
Estatus ofiziala
Hizkuntza ofiziala: Errusia, Bielorrusia, Kazakhstan, Kirgizistan, Tadjikistan
Araugilea: Errusiar Akademiako Zientziak
Hizkuntza kodeak
ISO 639-1: ru
ISO 639-2: rus
ISO/FDIS 639-3: — 

Errusiera hizkuntza Indo-Europarra da, Errusian eta beste hainbat estatutan ofizila dena eta mundu osoan 285 milioi hiztun dituena. Idatzizko adibideak X. mendetik ageri dira.

Bere inflexio-sintetikoaren forma gordetzen zuen bitartean eta Eslavo komunaren hitz baseak, errusiera modernoak gelditu zen politika internazionalaren arloan, zientzia arloan eta baita teknologian ere. Esaten da, politika arloaren hizkuntzarik garrantzitsuena XX. mendean errusiera izan zela eta, beraz, errusiera hizkuntza ofiziala da Nazio Batuetan.

NOTA. Errusiera ez-latin grafia batekin idatzita dago. Azpiko adibide guztiak Alfabeto Zirilikoaz idatziak daude eta transkribatutan IPAra.

Nota: Orrialde honek IPAren fonetika sinboloak ditu unikodeatuta. Ikusi IPA unicode-n.

Eduki-taula

[aldatu] Estatus ofiziala

Errusiera Errusiako hizkuntza ofiziala da, eta baita: Bielorrusia, Kazakhstan, Tadjikistan eta Kirgizistan estatuetan. Hau da Nazio Batuak erabiltzen duen sei hizkuntzatariko bat.

%97 eskola publikoko ikasle errusiarrak, %75 ikasle Belarusen, %41 Kazakhstanen, %24 Ukranian, %23 Kyrgyzstanen, %21 Moldovian, %7 Azerbaijanen, %5 Georgiaan ematen dizkiete euren ikasketak soilik edo ia guztia errusieraz, baina bat eginez etnia errusiar asko daudenez, hori %80a ematen du, %10 Belarusen, %27 Kazakhstanen, %17 Ukrainian, %9 Kyrgyzstanen, %10 Moldovian, %1 Azerbaijanen, %1 Georgian.

[aldatu] Idazteko sistema

Sakontzeko

 Artikulu nagusia: Alfabeto ziriliko

Errusiera Alfabeto Ziriliko berri eta moderno bat erabiliz (кириллица) idazten da, 33 letra erabiltzen baititu.

Ondorengoak letra larriz daude idatzita: А /a/ Б /b/ В /v/ Г /g/ Д /d/ Е /je/ Ё /jo/ Ж /ʒ/ З /z/ И /i/ Й /j/ /К/ /k/ Л /l/ М /m/ Н /n/ О /o/ П /p/ Р /r/ С /s/ Т /t/ У /u/ Ф /f/ Х /x/ Ц /ʦ/ Ч /tʲʆ/ Ш /ʃ/ Щ /ʆ/ Ъ // Ы /ɪ/ Ь / ʲ/ Э /ɛ/ Ю /ju/ Я /ja/

[aldatu] Ortografia

Errusiera idazten da ahozkatzen den bezala. Hau da, soinu fonetikoak, morfologikoak, etimologikoak eta gramatikoak, eta, adibidez, bizirik dauden hizkuntza gehien antzera, bere logikak eta kontradikzioak ditu barne.

Idazteko arauen azken berrikuntza eta aldaketak 1918. urtean izan ziren, eta arau guztiak amaitu ziren 1956. urtean. Oraindik esaten da, ez dela guztiz barneratu jendearengan aldaketa hauek 90eko hamarkadan arazoak dituzte batzuetan.

Puntuazioa, izatez hartuta zegoen Byzantino Grekotik, 70 eta 80ko ehun urtean guztiz aldatu zena Frantziar eta Alemaniar modeloak hartuz.


[aldatu] Erreferentziak

Ingelesez

  • B. Comrie, G. Stone, M. Polinsky, The Russian Language in the Twentieth Century, 2nd. ed. Oxford, Clarendon Press, 1996
  • W.K. Matthews, Russian Historical Grammar, London, University of London, Athlone Press, 1960
  • T.R. Carleton, Introduction to the Phonological History of the Slavic Languages, Columbus, Ohio : Slavica Publishers, 1991
  • A. Stender-Petersen, Anthology of old Russian literature, New York, Columbia University Press, 1954

Errusieraz

  • Иванов В.В. Историческая грамматика русского языка. "Просвещение", М., 1990.
  • Цыганенко Г. П. Этимологический словарь русского языка. Киев, 1970.
  • Т. Н. Михельсон, Рассказы русских летописей XV–XVII веков. М., 1978
  • Н.М. Шанский, В.В. Иванов, Т.В. Шанская. Краткий этимологический словарь русского языка. М. 1961.
  • А. Шицгал, Русский гражданский шрифт, "Исскуство", Москва, 1958, 2-e изд. 1983.
  • Л. П. Жуковская, отв. ред. Древнерусский литературный язык и его отношение к старославянскому.

М., «Наука», 1987.

Wikipedia
Hizkuntza honek bere Wikipedia du.
Bisita ezazu.