Bilboko historia
Wikipedia(e)tik
Bilboko historia, ezagutzen dugun moduan, hiriko fundazioarekin 1300. urtean hasiko dugu eta gaur arte Guggenheim Bilbao Museoaren sorrerarekin amaitu, Bizkaiko hiriburuaren azken motorra izan dena.
Eduki-taula |
[aldatu] Erdi Aroa
- 1300. urteko ekainaren 15ean Bilboko hiribildua Diego Lopez de Harok sortu zuen.
[aldatu] Aro modernoa
[aldatu] XVI. mendea
- 1571eko azaroaren 5ean sute handi batek ia hiri guztia suntsitu zuen.
[aldatu] XVII.mendea
[aldatu] XVIII. mendea
[aldatu] XIX. mendea
- 1835ean Tomas Zumalakarregi militar karlistak hiriaren setioari ekin zion.
- 1864ko irailaren 29an Miguel de Unamuno jaio zen Zazpikaleetan, Euskal Herriko idazle erdaldunik garrantzitsuena dena.
- 1886ko uztailaren 11an Facundo Perezagua eta Indalecio Prietok fundatu zuten Bilboko "Agrupación Socialista", Euskal Herriko lehen elkarte sozialista izan zena.
- 1895ean Sabino Arana politikari abertzaleak EAJ alderdia abiatu zuen.
- 1898an Bilboko Athletic Kluba futbol taldea sortu zuten.
[aldatu] XX. mendea
- 1901. "Euskal Lore Jokoak" kultur ekitaldiaren barruan, Unamunok hitzaldi ezaguna egin zuen, non tartean euskararen hileta duinen alde egin baitzuen: "El vascuence no puede acomodarse a la vida moderna (...) Bilbao hablando vascuence es un contrasentido (...) El vascuence se extingue (...) Enterrémosle santamente".
- Urte berean, "La lucha de clases" Bilboko aldizkari sozialistan antzeko iragarpenak egin zituzten: "El vascuence es un enfermo tuberculoso en su último grado que irremisiblemente perece".
- 1902ko apirilaren 29an abian ipini zituzten Bizkaiko Labe Garaiak.
- 1908ko azaroaren 11an Basurtuko Ospitalea inauguratu zuten.
- 1915eko urriaren 7an Artxandako funikularrak lehenengo bidaia egin zuen, Castaños auzoa Artxanda mendiarekin lotuz.
- 1916ko martxoaren 15ean Blas de Otero poeta jaio zen.
- 1952an Ekin taldea soru zuten Bilbon, unibertsitate esparruan, Francoren aurkako borrokaren testuinguruan. ETAren aurrekari zuzena izan zen.
- 1964an Gabriel Aresti "poeta hiritar"rak argitaratu zuen "Harri eta Herri", euskarazko poesiaren historian liburu iraultzailea izan dena.
- 1983ko abuztuaren 27an uholde larriek probintzia astindu zuten, bereziki Nerbioi ibarreko herriak kaltetuz, tartean Bilbo.