Vitus Bering

Wikipedia(e)tik

Vitus Bering
Handitu
Vitus Bering

Vitus Bering (1681eko abuztua - 1741eko abenduaren 19a) itsasgizon eta esploratzaile danimarkarra izan zen, Siberiar kosta esploratu zuen Beringen itsasarteari izena emanez.

Horsensen jaio zen eta Indiarak bidai motz baten ondoren, itsasarmada errusiarrera batu zen 1703an, Itsaso Baltikoko ontziterian zerbitzatuz Iparraldeko gerran. 1701 eta 1712 artean Azoven Itsasoan egon zen, non turkiarren aurka borrokatu zen. Errusiar batekin ezkondu eta aberrira itzuli zen 1715ean denbora laburrerako. Asiaren ipar kostaren esplorazioak, errusiarrak siberian ematen hari ziren aurrerakadak eraginda, bere denbora guztia ikupatuko zion hemendik aurrera.

1725ean Kamchatkara bidaiatu zuen, Okhotsken lurrartuz eta penintsula zeharkatuz. Orduan Sviatoi Gavriil (errusieraz, San Gabriel) itsasuntzia eraiki zuen. Berarekin iparraldea esploratu zuen, lurra ikustez utzi zion arte. Hurrengo urteetan ekialdea ikertu zuen, Dezhnevek iada deskribituak zituen Diomede irlak aurkituz. 1730ean San Petersburgera itzuli zen. Estepako ibilbide luzeak gaixotu egin zuen eta lagundu zioten semeetatik bost bidaian hil ziren.

Bering Kamchatkara itzuli zen 1735ean eta bertako artisau Makar Rogachev eta Andrey Kozminen laguntzaz bi itsasuntzi berri eraiki zituen: Sviatoi Piotr (San Pedro) eta Sviatoi Pavel (San Pablo), 1740ean habiatu zelarik hauekin. Petropavlovsk eraiki zuen Kamchatkan eta hemendik iparamerikarako expedizio bat antolatu zuen. Ekaitz batek itsasuntziak banadu eta Beringek Alaskaren hegoaldeko kostan amaitu zuen. Bigarrenak, Aleksei Chirikov buru zuela, Aleksanderren Artxipelagoa aurkituz. Bidai honi Iparekialdeko Expedizio Handia deitzen zaio gaur egun.

Vitus Beringen Siberiako mapa
Handitu
Vitus Beringen Siberiako mapa

Inguruko bizimodu latzak Bering itzultzera behartu zuen. Bidean, Aleutiar Irlak aurkitu zituen. Gaixotu eta Kommander irletan errefuxiatu behar izan zuen, Beringen itsasoaren ekimendebaldean. 1741eko abenduaren 19an Vitus Bering eskorbutuak jota hil zen, eskifaieko 28 kiderekin batera.

Beringen lana ez zen onartua izan denbora luzean, James Cookek bere aurkikuntzak egiazkoak zirela frogatu zituen arte. Gaur egun, Beringen itsasartea, Berigen irlak eta Beringen itsasoak bere izena daramate.