Sailkapen Hamartar Unibertsala
Wikipedia(e)tik
Sailkapen Hamartar Unibertsala, liburutegietan lanak sailkatu eta kategorizatzeko beharrarengatik sortzen den jakinduriaren sailkapen sistema bat da.
Melvil Dewey, Massachusetts-eko Amherst College-ko liburutegizainak, 1876. urtean Dewey sailkapen hamartar sistema (DSS) sortu zuen, jakinduriaren sailkapena digituetan oinarritua izanik. Talde nagusi bati digitu bat ezartzen zaio, 0-tik 9-ra, eta talde barruan sortua izango den maila bakoitzari digitu berribat gehitzen zaio. Honako hau hiru mailako adibide bat da:
- 8 - Literatura
- 88 - Literaturas eslaviarrak
- 882 - Literatura errusiarra.
- 88 - Literaturas eslaviarrak
Ikusi daitekeen moduan, maila bakoitza aurrekoaren espezialitate bat da.
1892. urtean, Deweyek Paul Otlet eta Henri Lafontaine belgikarrei bere sistema itzultzen utzi zien aurrera eramaten ari ziren Bibliografa Unibertsalaren proiekturako. Hauek itzultzeaz gain, aldaketa garrantzitsuak egin zituzten gaur egungo Sailkapen Hamartar Unibertsala (SHU) sortuz.
[aldatu] SHU-aren klase nagusiak
- 0 Oinarriak. Zientzia eta Ezagutza. Antolakuntza. Informazioa. Dokumentazioa. Entziklopediak. Bibliotekonomia. Instituzioak. Dokumentuak eta publikazioak.
- 1 Filosofia. Psikologia.
- 2 Erlijioa. Teologia.
- 3 Gizarte zientziak. Estatistika. Politika. Ekonomia. Merkataritza. Zuzenbidea. Gobernua. Gai militarrak. Gizartearen ongizatea. Aseguruak. Irakaskuntza. Folklorea.
- 4 (Hutsik)
- 5 Matematika. Natur zientziak. (Laguntza bereziak eta dibisio nagusia barne)
- 6 Zientzia aplikatuak. Medikuntza. Teknologia.
- 7 Arte ederrak. Jokoak. Ikuskizunak. Kirolak.
- 8 Hizkuntza. Hizkuntzalaritza. Literatura.
- 9 Geografia. Biografiak. Historia.
[aldatu] SHU eta DSS-ren ezberdintasuna
- SHU-a garatzen joan da eta hizkera latinoko herrialdeetan aplikatzen, DSS-a Ingelera hitzegiten den herrialdeetan erabilia izan den bitartean.
- SHU-a DSS-a baina zailagoa da erabiltzen.
- SHU-ak jakinduria sailkatzeko erabilera zientifiko bat eskaintzen du, DSS-ak berriz dokumentuak silkatzeko eta liburutegiak antolatzeko balio du.
- SHU-an maila huts bat gordetzen da (*4), etorkizunean ager daitezken beharrentzako, DSS-an berriz digitu guztiak erabiltzen dira.