Alfabeto ziriliko

Wikipedia(e)tik

Zirilikoa alfabeto mota bat da, grezierako alfabetoan oinarritua eta, batez ere, errusiera eta beste hainbat hizkuntzetan erabilia, gehien bat europa ekialdeko edo antzinako SESB-en influentzia eremuan.

Eduki-taula

[aldatu] Hizkuntzak

Berde ilunez: Alfabeto Zirilikoa erabiltzen duten herrialdeakBerde argiz: alfabeto zirilikoa beste alfabeto batekin batera erabiltzen den herrialdeak
Handitu
Berde ilunez: Alfabeto Zirilikoa erabiltzen duten herrialdeak
Berde argiz: alfabeto zirilikoa beste alfabeto batekin batera erabiltzen den herrialdeak

Alfabeto hau erabiltzen duten hizkuntza batzu hauek dira: abjasoa, azeria, bielorrusiera, bulgariera, errusiera, kazakoa, komia, mazedoniera, moldaviera, mongola, serbiera, tartaroa, tayika, turkomanoa, ukrainera, uzbekiera, yakutoa eta beste batzuk.

[aldatu] Historia laburra

X. mendean asmatu zuen Bizantziar inperioko misiolari batek Bulgarian, ziurrenik Ohrideko San Klementek. Alfabeto hau alfabeto glagolitikoan dago oinarriturik, Zirilo eta Metodio santuek asmatua, Bizantziar Imperioko misiloariak Biblia herri eslabiarrei itzultzeko IX mendean. Biblia honen hizkuntza eslabiar eklesiastiko zaharra da, Tesalonikan ikasi zuten dialekto eslabiar batean oinarritua. Hizkuntza hau Eliza ortodoxo errusiarrak erabili zuen IX eta XII urteetan. XIV mendean eslabiar eklesiastikoa azaltzen da, gaur egun erabilia. Gaur egungo alfabetoa 1708an datza eta 1918 erreforma bat jasan zuen, 4 letra ezabatu zirenean.


[aldatu] Letrak eta ahoskera

Alfabeto Zirilikoa
Larria Xehea Izena Hotsa
А а A /a/
Б б Be /b/
В в Ve /v/ frantsesez ville bezala
Г г Ge /g/ euskaraz gero bezala
Д д De /d/
Е е Ye /jE/
Ё ё Yo /jO/
Ё ё Yo /jO
Ж ж Je /ʒ/ mendebaldeko bizkaieraz jakin bezala edo frantsesez jupe bezala
И и i /i/
Й й I laburra /j/ euskaraz bai bezala
К к Ka /k/
Л л El /l/
М м Em /m/
Н н En /n/
О о O /o/
П п Pe /p/
Р р Er /r/ euskaraz gorri bezala
С с Es /s/
Т т Te /t/
У у U /u/ euskaraz zu bezala
ф Ф Ef /f/
Х х Kha /x/ gipuzkeraz jan bezala
Ц ц Tze /ts/ euskaraz hitz bezala
Ч ч Txe /tʃ/ euskaraz etxe bezala
Ш ш Xa /ʃ/ euskaraz goxo bezala
Щ щ Xtxa /ʃʃ/
Ъ ъ Ikur gogorra ez-bustidura adierazten du
Ы ы Yery /ɨ/
Ь ь Ikur leuna /ʲ/ bustidura adierazten du
Э э E /ɛ/
Ю ю Yu /ju/ euskaraz Loiu bezala
Я я Ya /ja/ gipuzkeraz ogiya bezala


[aldatu] Kanpo loturak