Espainia

Wikipedia(e)tik

Espainiako Erresuma
Reino de España
Espainiako bandera Espainiako armarria
Bandera Armarria
Lema nazionala: Plus Ultra
( Oraindik urrutirago )
Ereserkia: Martxa Erreala
Espainiaren kokapena
Hiriburua Madril
40°25' N, 3°45' O
Hiri handiena Madril
Hizkuntza ofiziala(k) Gaztelania1, Katalana2, Aranera3, Euskara4, Galiziera5
Gobernua
Erregea
Presidentea
Monarkia parlamentarioa
Joan Karlos I.a
J. L. Rodríguez Zapatero
Bateratzea
Aragoi, Gaztela eta
Nafarroako Erresumak
1512
Azalera
 - Guztira
 - ur %

1 E12 km² (50.a)
1,04%
Biztanleria
 - Estimaketa 2005
 - Errolda -
 - Dentsitatea

44.108.530 (29.a)
-
85 biztanle/km² (84.a)
Dirua Euroa6 (€) (EUR)
Ordu eremua
 - Udan (DST)
UTC (UTC 0 eta +1)
Bai (UTC  *)
Interneteko domeinua .es
Telefono aurrizkia +34
Gentilizioa espainiar, espainol
1Estatu osoan
2Katalunia, Valentziako Erkidegoan eta Balear Uharteetan.
3Araneko haranean (Lleida, Katalunia)
4Euskadi eta Nafarroan
5 Galizian
6Pezeta 1868tik 1999ra

Espainia, ofizialki Espainiako Erresuma (gaztelaniaz Reino de España), Europar Batasuneko estatuetako bat da. Honako muga hauek ditu: mendebaldean Portugal eta Atlantiar ozeanoa, iparraldean Frantzia eta Kantauri Itsasoa, ekialdean Mediterranear itsasoa eta hegoaldean Gibraltareko itsasartea.

Eduki-taula

[aldatu] Geografia

Sakontzeko

 Sakontzeko, irakurri: Espainiako geografia

Espainiako satelite irudian
Handitu
Espainiako satelite irudian

Hego-mendebaldeko Europan kokatua dagoen Iberiar penintsula gehiengoa hartzen du, baita ere bi uhartedi (Kanariak eta Balearrak), bi hiri (Zeuta eta Melilla) eta Afrika iparraldeko hainbat uhartetxo (Chafarinas, Peñón de Alhucemas, Peñón de Vélez de la Gomera eta Isla Perejil).

Europako laugarren estatua luze-zabalena da Errusia, Ukraina eta Frantziaren atzetik, eta Europar Batasuneko bigarrena.

Espainiako muga fisikoak hauek dira: mendebaldean Portugal eta Ozeano Atlantikoa, ekialdean Mediterraneoa, hegoaldean Gibraltarreko itsastartea eta Maroko eta iparraldean Pirinioak eta Bizkaiko Golkoa. Lehorreko mugak 1 920 km luze dira: Portugal (1 214 km), Frantzia (623 km), Andorra (65 km), Maroko (15,9 km) eta Gibraltar (1,2 km).

Ibai handiek zeharkatzen dute, hala nola, Duero, Ebro, Tajo, Guadalquivir, Guadiana, Jucar eta Segura.

[aldatu] Historia

Sakontzeko

 Sakontzeko, irakurri: Espainiako historia

[aldatu] Politika eta gobernua

Sakontzeko

 Sakontzeko, irakurri: Espainiako politika

Espainia monarkia konstituzionala da 1978ko Konstituzioaren arabera.

[aldatu] Alderdi politikoak

Estatu osorako alderdiak:

  • PSOE: Partido Socialista Obrero Español (Espainako Langile Alderdi Sozialista)
  • PP: Partido Popular (Alderdi Herritarra)
  • IU: Izquierda Unida (Ezker Batua)

Erkideetako alderdi garrantzitsuak:

  • Euskal Herrian:
    • EAJ (EAJ-PNV): Eusko Alderdi Jeltzalea - Partido Nacionalista Vasco
    • EA: Eusko Alkartasuna
    • EB: Ezker Batua - Berdeak
    • Aralar
    • EHAK: Euskal Herrialdeetako Alderdi Komunista
    • Batasuna (Legez kanpo oraindik)
  • Katalunian:
    • CiU: Convergencia i Unió (Elkargune eta Batasuna)
    • ERC: Esquerra Republicana de Catalunya (Kataluniako Ezker Errepublikarra)
    • IC-V: Iniciativa per Catalunya - Els Verds (Kataluniarako Ekimena - Berdeak)
  • Galizian:
    • BNG: Bloque Nacionalista Galego (Galiziako Abertzale Taldea)
  • Kanarietan:
    • CC: Coalición Canaria (Kanariar Koalizioa)

[aldatu] Lurralde egituraketa

[aldatu] Ekonomia

Sakontzeko

 Sakontzeko, irakurri: Espainiako ekonomia

Europako ekonomiarik handienetakoa da. Munduko bankuaren arabera, munduko 8. ekonomiarik hoberena da. Bere Barne Ekoizpen Garbia, 798.672 milioi eurotakoa da eta KPIa 22.690 dolarretakoa.

[aldatu] Biztanleria

Sakontzeko

 Sakontzeko, irakurri: Espainiako biztanleria

2005eko urtarrilean 43.975.375 biztanle zituen.

[aldatu] Hizkuntzak

Espainian hizkuntza ofiziala gaztelania da. Baina zenbait Autonomia Erkidegotan, gaztelania beste hizkuntzekin koofiziala da. Hauek dira:

Baita ofizialak ez direnak ere: Aragoiera eta Asturiera.

[aldatu] Erlijioa

Nahiz eta Estatu akonfesionala izan, Espainiako gobernuak diru laguntzak eman izan dizkio Eliza Katolikoari. 2006tik aurrera bakarrik bere fidelek ordaindu ahal diote.

[aldatu] Kirolak

Azken urteetan, badira mudu mailan nabarmendu diren kirolari espainiarrak. Fernando Alonso F1eko World Chanpion-a 2.005. urtean, Rafael Nadal, egun 60 partida segidan irabazita eta hainbat Rolland Garros eskuan dituelarik. Espainiako Lehen mailako futbola munduan aurkitu daitezkeen jokalari onenekin osatuta dago, munduko ligarik onenetakoa omen da adituen ustez. Vuelta a España delako lasterketra da txirrindularitzan nabarmentzen dena, ala ere, ia autonomia elkarte bakoitzean egiten da lasterketaren bat edo bi urtean.

[aldatu] Kultura

[aldatu] Kanpo loturak

Commonsen fitxategi gehiago dago honi buruz:
Espainia


Beste hizkuntzak