Plaka tektoniko

Wikipedia(e)tik

Plaka ezberdinak erakusten dituen mapa
Handitu
Plaka ezberdinak erakusten dituen mapa

Plaka tektonikoa Lurraren funtzionamendua azaltzeko XX. mendean Alfred Wegenerrek sorturiko teoria da. Teoria honetan kontinenteen jitoa azaltzen da eta Geologian onarpen handiena duen azalpena da.

[aldatu] Muga motak

Muga motak adierazten dituen eskema
Handitu
Muga motak adierazten dituen eskema

Teoria honetan litosferak astenosferaren gainean igeri egiten du. Litosfera zatitua agertzen da plaka tektonikoetan. Plaka hauen arteko mugimenduak hiru motatakoak izan daitezke:

  • Muga dibergenteak: bi plaka bata bestearekiko urruntzen direnean eta beraz lurrazal berria sortzen denean gertatzen da.
  • Muga konbergenteak: bi plaka bata bestearekiko elkartzen direnean eta beraz bata bestearen azpitik sartu edo talka egiten dute.
  • Muga tranformatzaileak: bi plaka ezberdinek batak-bestearekiko duten mugimendu erlatiboa ezkerrantz edo eskubirantz denean.

Munduko lurrikara, mendikate, sumendi eta gandor ozeaniko gehienak plaken mugimenduari zor zaizkio.

[aldatu] Plaka nagusiak

Sakontzeko

 Sakontzeko, irakurri: Plaka tektonikoen zerrenda

Sakontzeko

 Sakontzeko, irakurri: Pangea

  • Afrikar plaka.
  • Antarktikar plaka.
  • Australiar plaka
  • Eurasiar plaka
  • Ipar Amerikar plaka (Ipar Amerika eta Siberia hartzen ditu baitan)
  • Hego Amerikar plaka
  • Pazifiko plaka
  • Horrez gain txikiagoak baina garrantzitsuak diren plakak:
    • Indiar plaka
    • Arabiar plaka
    • Scotia plaka
    • Karibear plaka
    • Nazca plaka