پشتخه مرخاو

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.


پُشتخه مرخاو نام پشته‌ای است در جنوب دهستان کوخرد ازتوابع بخش کوخرد شهرستان بستک و در غرب استان هرمزگان در جنوب ایران. پُشتخه واژه‌ای است در گویش فارسی لارستانی به ویژه گویش کوخردی و معنی آن پُشتُه است، ارتفاعی نه بس بلند از زمین، تل، یا تپه است. پُشتُه درست بهمان معنی نجد که ربوه و نجد ، توده، معمولا فلات گویند. همچنین در پارسی دری و در برخی گویشهای محلی هرمزگان بکار رفته‌است. این پُشتُه در جنوب نرگ مرخاو واقع شده‌است.

 پشتخه مرخاو
بزرگ شود
پشتخه مرخاو
  آودون مرخاو  ـ كوخرد
بزرگ شود
آودون مرخاو ـ كوخرد
  درخت ـ مرخاو
بزرگ شود
درخت ـ مرخاو
  پرنده (كيات پشت رنگ )  ـ مرخاو
بزرگ شود
پرنده (كيات پشت رنگ ) ـ مرخاو
  لانه پرنده ــ مرخاو
بزرگ شود
لانه پرنده ــ مرخاو
  مرخاو  ـ كوخرد هرمزگان
بزرگ شود
مرخاو ـ كوخرد هرمزگان
  پشتخه مرخاو
بزرگ شود
پشتخه مرخاو
  پشتخه مرخاو (فصل بهار)
بزرگ شود
پشتخه مرخاو (فصل بهار)
  هدهد در پيرامون پشتخه مرخاو
بزرگ شود
هدهد در پيرامون پشتخه مرخاو

فهرست مندرجات

[ویرایش] محدوده پُشتخه مرخاو

ازشمال پر بختیاری و «پر میان گپ» از جنوب «راه گروهی» ، و بون کوه زیر ، از مغرب گروهی مد عبدالرحیمی و تونه مصلی ، واز سمت مشرق به آودون علی محدود می‌گردد

[ویرایش] نقاط پیرامون پشتخه مرخاو

از سمت جنوب پُشتُه آبدان بزرگی وجود دارد که بنام «آودون مرخاو» معروف است، آبش برای شرب حیوانات استفاده می‌شود، نرگ مرخاو از سمت جنوب پشتخه مرخاو قرار دارد، در این نرگ درختان برکو (بنه) و کیهون و کلی وانجیر کوهی فراوان است. راه گروهی به بون کوه زیر در سمت مغرب نرگ واقع شده‌است، در نیمه راه و روی تپهٔ بلندی یک باب آب انبار (برکه) و یک خمره سیمانی برای ذخیره آب باران ساخته‌اند، کوه نوردان بر سر خمره و آب انبار هنگام صعود به بون کوه «بون کوه» اطراق می‌کنند. راه گروهی مالرو است. در نرگ مرخاو پرندگان مختلف کوهستانی فراوان است مخصوصاً عقاب وشاهین، بر فرای چک‌های بلند این نرگ در مواسم تخمگذاری لانه می‌سازند.

[ویرایش] محصولات

محصولات عمل‌آمده در پیرامون این پشته عبارت است از:

[ویرایش] پوشش گیاهی

اغلب زمینهای پُشتخه مرخاو دارای قابلیت مرتعی است ومناسب‌ترین اراضی جهت استفاده‌های مرتعی وبرداشت علوفه محسوب می‌شوند. در اطراف وگوشه كنار پُشته درختان بزرگ و تنوهمندی وجود دارد مانند: کُور، کُنار، سُمر، سَلَم وغیره، در زمان قدیم مردمان كوخرد از هیزم این درختان برای پخت و پز وبرای تدفئه خانه هاشان استفاده می‌کرده‌اند، احيانا از تنه اين درختان ذغال نيز مى ساخته اند.

[ویرایش] حیات وحش

حیات وحش در پیرامون این پشته شامل :

وصدها پرنده مختلف می‌باشد که متاسفانه امروزه به دلیل نبود نظارت کافی و شکار بی رویه و غیر مجاز، نسل اکثر این حیوانات در حال انقراض می‌باشد.

[ویرایش] زمین جوکار پشتخه مرخاو

در روی پشته زمین کشت دیم وجود دارد که در حدود ۸ من بذر افکن دارد، در این زمینها در مواسم باران جو و گندم کشت می‌کنند. در روی پشته دو عدد «خمره» (به گویش کوخردی «خُمَه») قدیمی نیز وجود دارد که از زمانهای بسیار دور در خاک کرده‌اند برای ذخیره کردن آب باران که بعداً در ایام کم بود آب، از آب این خمرها استفاده می‌نمودند.

[ویرایش] درخت و پرندگان

به علت فراوانی درخت کنار و تعداد محدودی از درخت سمر که در روی پشته وجود دارد مردم در سایه آنها اطراق می‌کنند. پرندگان مختلف کوهستانی نیز در موسم تخمگذاری در روی شاخه این درختها لانه می‌سازند. از پرندگان که در این پشته وجود دارند: قمری ، بادخور، کبک ، کراشکین ، بوکلو ، دلكو كوهى ، كبا سبزو، كبا زردو، مرو كوه، واشه ، ودیگر پرندگان کوهستان می‌توان نام برد.

[ویرایش] فصل زمستان و بهار

در فصل زمستان و بعد از باریدن باران گلهای زیبائی در روی پشته می‌روید، و در فصل بهار بعد از اینکه گلها شکوفه‌های خود را باز می‌کنند جلوه و زیبایی دیگری به پشته می‌دهند. گلهای «هلول» بارنگ بنفشه‌ای اش سرتاسر پشته را نیلگون می‌سازد و یک منظره دل‌انگیز و شاعرانه به وجود می‌آورد. همچنین خیر واَکال نیز یافت می‌شود. در فصل زمستان و بهار در آنجا خوردنی‌هایی مانند تُرُشُه و کُمپُر و مِیَل به‌ گونه‌ای بسیار لذیذ درست می‌شود.

[ویرایش] گیاهان دارویی

بعد از باریدن باران در فصل زمستان و بهار گیاهان مختلفی در روی این پشته می‌روید، بویژه گیاهان دارویی مانند: استقدوس ، بَروز، پوده ، خارشتر ، خاکشیر ، دریمه، زرو، سره برزه، شربتو ، گنیس ، کریشکو، کمو، گل عالی عمر ، مروتهر، مرو خوش، و هوشه، وديگر گياهان داروئى كه به شكل غير قابل تصور در پيرامون پشتخه مرخاو مى رويد، همچنين در اين منطقه عسل نيز فراوان است، مخصوصاً در مواسمى كه باران زياد مى بارد وپشته سرسبز از گل ورياحين مى شود.

[ویرایش] منبع

  • محمدیان، کوخری، محمد. «به یاد کوخرد» ج۲. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۳ میلادی.