الهیات
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
اِلهیات یا خداشناسی یا یزدانشناسی ادای برهان درباره خدا است. این عنوان میتواند به خوانش دیگر موضوعات دینی نیز اشاره کند.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] الهیات در اسلام
الهیات یعنی آنچه مربوط به اله باشد و علم الهی یکی از اقسام حکمت میباشد چون حکمت شامل ریاضیات، طبیعی، و علم الهی میشود. علم الهی یعنی علم خداشناسی و خداشناسی در اسلام به معنی شناخت الله و مقربان اوست (لغت نامه دهخدا؛ واژه اله). علم الهیات به معنای مصطلح و مفهوم عرف فلسفه و کلام ،مباحثی است مربوط به شناخت خدا و اثبات وجود او و صفات جلال و جمال او، از صفات ثبوتیه و سلبیه و صفات ذات و فعل.
[ویرایش] موضوع و مباحث الهیات اسلامی
مباحث و مسائل علم الهی یکی از متون حکمت است، حکمت الهی به معنی اعم حکمت مابعدالطبیعه است. علم اعلی شامل عقل و آثار آن در عالم جسمانی و روحانی، واجب الوجود، وحدانیت و نعوت جلال و فضل و عنایت او، ماوراء الطبیعه میگردد و میتوان گفت در الهیات از اثبات خدا و ادلهای که بر وجود او اقامه شده است و نیز صفات کمالیه او و افعال تکوینی و تشریعی او که بر حسب حکمت و لطف، صدور آن از او به اراده و اختیار واجب است، بحث میکنیم. و همچنین از سنتهای الهی در عالم خلقت و تکوین و عالم تشریع و تکلیف و نتایج و غایات افعال الهی و از افعالی که از او صادر نمیشود و عنایات عامه و خاصه او نسبت به بندگان بحث میکنیم. در این مفهوم تمام مباحث توحیدی، نبوت و شرایع و فلسفه تشریع و معاد و هر چه از جنود غیبی و ظاهری اوست، یعنی تمام علوم اسلامی وارد میشود.
[ویرایش] سیر تاریخی علم الهیات اسلامی
الهیات به معنای اخص در اسلام از ابتدای حیات دین اسلام شروع شده است و به گواه تاریخ علی اولین عالم علم الهیات بعد از پیامبر بود چنانکه ابن ابیالحدید که از دانشمندان اهل سنت میباشد مینویسد: حکمت و بحث در امور الهی فن احدی از عرب نبود و در کوچک و بزرگ آنها سابقه نداشت و نخستین کس از عرب که در این علوم خوض کرد علی بود که مباحث دقیق توحید و عدل در سخنانش پراکنده است. (نهجالبلاغه ابن ابی الحدید ؛ ج13 ؛شرح خطبه 231 ؛ص48). در فلسفه، علم الهیات به دو قسمت تقسیم میشود: الهیات به معنی اعم و الهیات به معنی اخص .