رشت

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

شهر رَشت مرکز استان گیلان در کشور ایران است.

فهرست مندرجات

[ویرایش] نام رشت

بنا به گمانی تلفظ دقیق این نام رِشت بوده که آن نیز از بن ریسیدن گرفته شده است و دلیل این نام گذاری مطرح بودن این شهر در تولید رشته های ابریشمی دانسته شده.

رشت به فتح میم به معنای مکان پست و زمین در گودی واقع شده میباشد . باتوجه به اینکه دریا در فاصله سی کیلومتری آن قرار دارد و ارتفاع بیست وچند متری پایین تر از سطح دریا (هر کیلو متر حدود یک متر)زمانی که مسافران و بازارگردان ها ( بازار مج ها) از شهرهای اطراف وارد آن میشدند به ناحیه ای که نسبت به زمینهای اطراف آن در گودی قرار گرفته برخورد میکردند.با توجه به وجود بازار های هفتگی ومحلی در این شهر عبارت رشت بازار(rasht e bazar)به معنی بازار درگودی قرار گرفته با حذف کلمه بازار آن به رشت تبدیل شد.

شهرستان رشت مركز استان گيلان با مساحتي حدود 1427كيلومتر مربع از شمال به بندر انزلي ، از جنوب به رودبار و از شرق به آستانه اشرفيه و از غرب به فومن محدود مي باشد . به روايت كتب تاريخي سابقه شهر رشت مربوط به پيش از اسلام و در دوره سامانيان مي باشد .

بدين شكل كه در ابتدا رشت به صورت روستايي بزرگ ميان يك فضاي جنگلي بوده و از آباديهاي كهن ايران بشمار مي رفته كه نامش در كتاب حدودالعالم به سال 372 هجري آمده است . در خصوص نام رشت هم نظرات متعددي وجود دارد . از جمله معروف به ( بيه ) يعني مصب بين دو رود يا ( دارالمرز ) يعني سرزمين پست و گود (جلگه ) و يا به نظر علي اكبر دهخدا چون ساخت اصلي شهر در سال 900 هجري بوده و كلمه رشت در حساب ابجد 900 است اين نام را انتخاب نمودند . قوميت مردم رشت گيلك و به زبان گيلكي با لهجه بيه پس تكلم مي كنند . مذهب اكثريت مردم شيعه اثني عشري است ولي تعدادي اقليت مذهبي از سالهاي بسيار دور در كنار ديگر مردم رشت زندگي مي كنند

موارد زیر برگرفته شده از پرتال استانداری گیلان می باشد [1]

[ویرایش] معرفي اجمالي تاريخ فرهنگ آيين ها و سنت هاي استان

به طور كلي در مناطقي كه پايه و اساس زندگي بر پايه اقتصاد و كشاورزي( زراعت, باغداري, دامداري) استوار باشد، توجه ويژه اي به مسائل اقليمي و به تبع آن به مسائل مربوط به گذشت ايام و ماه وسال و به طور كلي تقويم زماني مي شود . اين تقسيم بندي، در تمام مناطق كشورمان علاوه بر تقسيمات رسمي سال، به منظور مشخص كردن ايام كشت, داشت و برداشت تقسيمات خاصي رادر اصطلاح محلي دارا مي باشند. لذا نگهداري حساب زمان و تقسيم بندي سال و انطباق آن با نيازها و شرايط هر زمان و مكان ،از جمله پيچيده ترين مسائل فرهنگي است كه توجـه ويــژه به آن گـره گشاي بسياري از مشكلات است . در گيــلان امروزه سه گونه متفـاوت گاه شماري معمول است: سال قمري: كه شامل 12 ماه 30روز است و حساب آن را با تغييرات ماه نگه مي دارد. سال قمري با محرم آغاز و با ماه ذيحجه پايان مي پذيرد. برگزاري آيينها و مراسم مذهبي اسلامي با اين تقويم انطباق دارد.

سال خورشيدي: شامل دوازده ماه از فروردين تا اسفند ماه ، مطابق تقويم رسمي كشوراست. سال خورشيدي يا شمسي به حساب تغييرات خورشيد تنظيم شده است و از 365 روز تشكيل مي شود. گاه شماري محلي با توجه به منطقه ،به گاه شماري ديلمي, گالشي و در مازندران به گاه شماري طبري موسوم است. در اين گاه شماري، سال شامل؛ 12 ماه و 30 روز و 5 روز« پنجك» است. نام اين ماهها در نواحي مختلف گيلان تفاوتهايي دارد, اما ترتيب آنها در هر جا كه اين تقويم رواج دارد تقريباً همانند است.


1- آيينها و مراسمي كه در طول زندگي يك فرد انجام مي شود ومحور انجام آن، فرد انسان است.در اين بخش آيينها و مراسمي انجام مي گيرد كه به مقاطع مختلف زندگي يك فرد, از تولد تا مرگ مربوط مي شود. از جمله اين مراسم در گيلان: مراسم فرزند خواهي و آداب و رسم هاي تولد؛ گاز فروشان« دندون فروشان», ختنه سوران و آيين ازدواج؛ عقد كنان, حنابندان ، گيشه بري و آداب ومراسم سوگواري است . آداب و مراسم سوگواري آيین ها و مراسمي است كه در انتهاي عمر يك انسان برگزار مي شود. بنا براعتقاد به معاد و وجود جهاني ديگر ،در هر نقطه از ايران و جهان، مراسم خاصي را براي فراد مرده برگزار مي كنند كه ريشه در اعتقادات و دستورات ديني و مذهبي مردم آن منطقه دارد . از برگزاري اين گونه مراسم دوهدف مد نظر است: يكي طلب آمرزش و آرامش براي روح شخص درگذشته{جنبه اعتقادي} ،و ديگري به منظور همراهي و همدردي با بازماندگان و حفظ احترام و رعايت شئون خانواده{جنبه اعتقادي} مي باشد.

2- آيينها و مراسمي كه در گردش يك سال قمري برگزار مي شود و برگزاري آنها به يك روز معين از سال بستگي دارد. از قبيل: شب اول ماه, ماه محرم و روز عاشورا, اعتقادات و رسوم ماه رمضان(عيد فطر), ماه رجب,نيمه شعبان,عيد قربان وعيد قدير. درمراسم ماه محرم و عزاداريهاي مربوط به آن،روضه خواني ، دسته گرداني و تعزيه خواني ،3 گونه عمده مراسم عزاداري است. تعزيه از مهمترين ، پرشورترين و پر جاذبه ترين مراسم سنتي - مذهبي و درعين حال كامل ترين گونه نمايش سنتي و مردمي ايران است.تعزيه در گيلان،هم در روزهاي سوگواري امام حسين ‹ ع› و هم در برخي از ماهها برگزار مي شود، به ويژه در روستاها دو ماه آخر تابستان و فصل پايان كار و فعاليتهاي زراعي ،هنگام رواج تعزيه خواني است كه از جهت روش و شيوه اجرا و نوع تعزيه نامه زير نفوذ و تاثير قزوين است. درشهرهاي گيلان تعزيه خوانان محلي هستند. مكان خاصي براي اجراي تعزیه ساخته نشده است ،بلكه در فضاي باز جلوي مسجدها (تكيه)،اين گونه مجالس تعزيه برگزار مي شود. مانند: تكيه سردار معتمد در سنگر و تكيه چارده.

3-آيينها و مراسمي كه در گردش يك سال خورشيدي برگزار مي شود.

4-آيينها و مراسمي كه در رابطه با فعاليتهاي توليدي و معشيتي انجام مي شود.




  • مراسم ازدواج


1- گيشه بري:بردن عروس به خانه داماد را به اصطلاح گيشه بري مي گويند ،كه با هيجان ترين قسمت از مراسم عروسي و نقطه اوج اين مراسم است. در اين هنگام صداي سازونقاره, ترانه خواني و مباركباد فضا را آكنده مي كند. اما گويي درضميرفرهنگ جامعه نيز ، همانند عروس كه داراي دلي نگران و غم اندوه خداحفظي از دوران كودكي و نوجواني)دختري(خود در خانه پدر است , دل نگراني و تشويش وجود دارد و بنا به رسم، به صورتهاي مختلف براي عروس بخت و اقبال خوب آرزو مي كنند.


2- نحوه اجراي گيشه بري در مناطق مختلف :در گيلان در مناطق مختلف مراسم گيشه بري با شيوه هاي خاصي انجام مي گيرد. در شرق گيلان, نهالي را كه از خانه پدر عروس كنده اند، همراهش مي كنند و اين نهال را عروس و داماد، با هم در خانه داماد مي كارند. در بعضي از روستاهاي غرب و شرق گبلان، مادر عروس پاي خروسي را كه از مادر داماد گرفته، با رشته هاي رنگين ابريشمين به پاي مرغ مي بندد و آن مرغوخروس را با عروس همراه مي كنند, تا در خانه داماد بند از پاي آن بر گيرند و در لانه اي كه آماده كرده اند،جايشان دهند. در خيلي از نقاط گيلان نان وآرد را در سفره اي ، به كمر عروس مي بندند تا با خود خير و بركت به همراه داشته باشدو به اين ترتيب عروس عازم خانه بخت مي شود، اما قبل از آنكه پا رااز خانه بيرون بگذارد, در هر منطقه بنا به رسم , برادر يا دايي عروس جلوي در را مي گيرد تا چيزي از عروس بگيرد ، و به آنچه دريفت كرده ؛ درسري(در ماسال) ودائيانه(در نومندان و شرق گيلان) مي گويند .اگر راه خانه داماد نزديك باشد. عروس را پياده مي برند و اگر راه دور باشد، مركبش اسبي مزين و آراسته خواهد بود كه البته بايد نر و اخته نكرده باشد. در مناطق شرق گيلان( روستاهاي كوهستاني ديلمان )، عروس از هر جوي آب روان كه بگذرد ،بخشي از مهريه خود را به حضرت فاطمه الزهرا‹س› مي بخشد و جمع اين بخششها را ازمهريه او كم مي كنند. در نيمه راه ،داماد با دو تن ساقدوس و سلدوش به پيشواز عروس مي آيد و يك نارنج ، پرتقال و سيب يا يك تكه قند به طرف عروس پرتاب مي كند كه مفهوم بركت خواهي و طلب نيك بختي درآن نهفته است.


[ویرایش] اماکن دیدنی رشت

  • بقعه خواهر امام
  • مجموعه سلیمان داراب
  • مجموعه شهرداری رشت
  • خانه میرزا کوچک خان جنگلی ( واقع در محله استادسرا)
  • خانه ابریشمچی (واقع در میدان صیقلان)
  • خانه حاج میرزا خلیل رفیع ( واقع در خیابان استاد مطهری که محل شورای اسلامی شهر رشت می‌‌باشد)
  • آرامگاه شهیدان ( واقع در جوار بیمارستان پورسینا که آرامگاه چهار تن از شهدای جنبش مشروطیت گیلان است)
  • پارک شهر رشت معروف به باغ محتشم ( شامل پارک اصلی که سابقه آن به دوره ناصری می‌‌رسد و عمارت کلاه فرنگی و شهربازی)
  • بازار سنتی رشت (شامل میدان بزرگ و میدان کوچک و چهارسوق ها و کاروانسراها است)
  • پارک بوستان ( واقع در ابتدای جاده انزلی )
  • موزه رشت ( واقع در خیابان بیستون )
  • سبزه میدان (شامل کتابخانه عمومی و تندیس هایی از مشاهیر گیلان)
  • بقعه دانای علی (واقع در خیابان بیستون )
  • بقعه بی بی و زینب (واقع در خیابان عطاآفرین کوچه بی بی زینب )

[ویرایش] موسسات آموزش عالی

  1. دانشگاه گیلان
  2. دانشگاه علوم پزشکی گیلان
  3. دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
  4. مرکز آموزش عالی جابرابن حیان

[ویرایش] سایر موسسات آموزشی

  1. مدارس رشت

اداره کل و مراکز آموزش فنی و حرفه ای گیلان

[ویرایش] جُستارهای وابسته

[ویرایش] منبع

  • نام رشت - م.م.زند
استان گیلان

استان گیلان

مرکز رشت
شهرستان‌ها آستارا | آستانه اشرفیه | اَملَش | بندر انزلی | رشت | رضوانشهر | رودبار | رودسر | سیاهکل | شَفت | صومعه‌سرا | طوالش | فومَن | لاهیجان | لنگرود | ماسال
شهرها

احمدسرگوراب | اسالم | آستارا | آستانه اشرفیه | اطاقور | املش | بازارجمعه | بره‌سر | بندر انزلی | پره‌سر | توتکابن | جیرنده | چابکسر | حویق | خشکبیجار | خُمام | دیلمان | رانکوه | رحیم‌آباد | رستم‌آباد | رضوانشهر | رودبار | رودسر | رودنبه | سنگر | سیاهکَل | شفت | شلمان | صومعه‌سرا | فومن | کلاچای | کوچصفهان | کومله | کیاشهر | گوراب زرمیخ | لاهیجان | لشت نشا | لنگرود | لوشان | لوندویل | لیسار | ماسال | ماسوله | مرجقل | منجیل | واجارگاه | هشتپر 

اماکن دیدنی

مرداب انزلی | موزه نظامی نیروی دریایی | آبشار سجیران | آبشار لونک | آرامگاه دکتر محمد معین | اسپیدمزگت | باغ محتشم | بقعه شیخ زاهد گیلانی | پل غازیان | شیطان‌کوه | عمارت شهرداری رشت | عمارت کلاه‌فرنگی رشت | قلعه کول | ماسوله | موزه چای ایران | موزه رشت | موزه کاکتوس‌ها (آستارا)