استرآباد
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
استرآباد: شهر بزرگ و معروفی است. در تاریخ طبرستان در ضمن بنای گرگان مسطور است که بنای استرآباد را گرگینمیلاد(بنا) نموده به این معنی که گرگین در سفری به همراهی بیژن به ارمنیه(ارمنستان) برای کشتن گرازها رفت و از بیژن شجاعتهای فوقالعاده دید و بر او رشک برده، او را بعذر و مکر در بند مهر منیژه دختر افراسیاب و بالمال به چنگ افراسیاب سلطان توران انداخت، و بیژن بعد با زحمات پیران از قتل جسته در چاه گاه زنجیر و محبوس شد. گرگینمیلاد به ایران مراجعت نمود و دروغی چند در فقدان بیژن به هم بیاراست، ولی مطلب معلوم شد. گودرزیان خواستند او را به قصاص بیژن بکشند و کیخسرو نگذاشت و گرگین را محبوس ساخت و پس از چندی به شفاعت رستم مستخلص شد و بعد از کوششهایی چند سراغی از بیژن در ترکستان و حبسش فهمیده شد. رستم به لباس تاجران به سفر توران رفت، بیژن را خلاص نموده با منیژه به ایران آورد ولی گرگین همواره از گیو و گودرز بجهت مکر خایف(در هراس) بود. در تاریخ طبرستان مینگارد که ری به تصرف گرگینمیلاد بود، زمستانها را ییلاق و در کرج بوده و تپهای که در آنجاست اثر عمارت اوست و قشلاقش در لار بود و بدان غدر(حیلت) در حبس کیخسرو بود و گیو در قم و گودرز اصفهان وطن داشت و گرگین در آن قرب جوار نمیتوانست زیست کند. پس از استخلاص از قید کیخسرو و درخواست کرده به گرگان(جرجان) آمده و آن شهر(جرجان) را بنیاد نهاد. مساحت گرگان(جرجان) چهار فرسخ و موطن مرزبانان تبرستان بود گرگینمیلاد که در گرگان مقام داشت زیستش میسر نشد، لهذا آن شهر(جرجان) را خراب کرده در موضع معروف بعرق اسیران استرآباد را بنا نهاد و این شهری که الان هست بساخت و به مرور دهور عمارت آن مضاعف گشت. بنای این شهر قدیم و لفظش مرکب است از «استر» و «آباد» و استر مخفف «استاره» یعنی کوکب و آباد(به معنای) «عمارت» است. در زمان زردشت که عجم اجرام منیره(ستارهها) را مظاهرالانوار قدسیه میشمردهاند کواکب را زایدالوصف معظم میشمرده، لهذا این شهر را بنا کرده به این نام، نامیدند. یمکن«بهمن» معروف به اردشیر درازدست«استر» برادرزاده مرخای یهودی که دختر صاحب جمالی بوده(را) به حباله نکاح خود درآورده، یهودی را آزادی داده این شهر را بنا کرده و به اسم زوجه خود نامیده باشد و یحتمل این اتفاق در بنای آستره باشد. آستر و مردخای از طایفه یهود در زمان یکی از بختالنصرهای اینها را بابل آوردند. اردشیر که استر را به زنی گرفت بینهایت به او میل داشته سطری از آن مرقوم میشود. بالجمله بعقیده بعضی از فرنگیها امیرتیمور گورکانی این شهر را فتح و قتل عام کرد. استر آباد نام قدیم شهر کنونی گرگان است که مرکز استان گلستان میباشد.