قندیل یخ
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
برای آنکه قـَندیل یَخ بتواند درست شود، در آن واحد دو دما لازم است. بالاتر از صفر برای آب شدن و پایینتر از صفر برای یخ بستن. برف روی شیروانی آب میشود، زیرا پرتو خورشید برف را بیشتر از صفر درجه گرم میکند و قطرات آبی که به پایین جاری میشوند، در لبه شیروانی یخ میبندند، زیرا در لبه شیروانی دما پایینتر از صفر است.
به خاطر شیب سقف شیروانی نسبت به زمین زاویهای که پرتو خورشید با شیروانی میسازد، بزرگتر از زاویه پرتو خورشید نسبت به زمین است. از طرفی تأثیر پرتو با سینوس زاویه تابش تناسب مستقیم دارد. پس هر چه زاویه میان پرتو و سطحی که به آن میتابد بزرگتر باشد، میزان روشن کردن و گرم کردن پرتو خورشید به همان نسبت بیشتر است.
به این دلیل است که سرازیری شیروانی بیشتر گرم میشود و برف روی آن آب میشود. برف آب شده جریان پیدا میکند و قطره قطره از لبه شیروانی آویزان میشود، اما زیر لبه شیروانی دما پایینتر از صفر است و قطره آب که در نتیجه تبخیر نیز سرد شده، یخ میبندد. روی قطرهای که یخ بسته، قطره دیگری میآید و به همان ترتیب یخ میبندد، بعد قطره سوم و چهارم و الی آخر. به تدریج یک برآمدگی کوچک ایجاد میشود.
یک روز دیگر در هوای شبیه روز اول، این برآمدگی یخی درازتر میشود و در نتیجه قندیلهای یخ بوجود میآیند و مانند چکندهسنگهای (استالاکتیتها)ی غارهای زیرزمینی بلندتر میشوند (البته اینها برای حالتی است که بنای زیر شیروانی را گرم نمیکند و قندیل در اثر گرمای زیر شیروانی درست نمیشود.).
[ویرایش] پدیدههای عظیمتر
این عامل سبب پدیدههای عظیمتری است. مثلاً تفاوت آب و هوا در مناطق مختلف و در فصلهای مختلف سال بستگی به تغییر زاویه تابش پرتو خورشید به زمین دارد (البته دلیل مهم دیگر کوتاه و بلند بودن روزها، یعنی تفاوت مدت زمانی است که خورشید زمین را گرم میکند. ولی هر دو این دلایل نتیجه یک عامل اخترشناختی یعنی مایل بودن محور زمینی نسبت به سطح گردش زمین به دور خورشید است).
فاصله خورشید از زمین در تابستان و زمستان و نیز فاصله خورشید از خط استوا و از قطبها تقریباً به یک اندازه است (تفاوت به قدری ناچیز است که اهمیتی ندارد.)، اما زاویه تابش پرتو خورشید بر سطح زمین در نزدیکی خط استوا بزرگتر از نواحی قطبی و در تابستان بزرگتر از زمستان است. این امر موجب تفاوت چشمگیری در گرمای روز و در نتیجه، در زیست تمام طبیعت میشود.
برداشت از دانشنامهٔ رشد