هرات
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
هرات مرکز ولایت هرات در شمال غرب افغانستان است. هرات، همراه با کابل، قندهار و مزار شریف یکی از چهار شهر بزرگ افغانستان محسوب می شود. هریرود از کنار این شهر میگذرد.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] نام
نام باستانی این شهر «آریا» بوده است. هرات در ادبیات فارسی به نامهای هرا، هراه، هری و هریوا نیز خوانده شده است.
[ویرایش] تاریخ
هرات قبل از کشف راه دریائی هند بر سر راه بازرگانی بین ایران و هند قرار داشت.
اسکندر مقدونی در ۳۳۰ قبل از میلاد این شهر را گشود. مورخ یونانی هرودت از آن نام برده است.
در دوره ساسانی از مراکز مهم نظامی و منطقه مرزی در مقابله با هیاطله بوده است.
در سال ۳۱ ه.ق. یا کمی پس از آن به دست اعراب مسلمان فتح شد.
هرات را دل خراسان خوانده اند. بیهقی در تاریخ خود می گوید:« در سنه ثمان و اربع مائه فرمود ما را تا هرات رفتیم که واسطه خراسان است».
خواجه عبدالله انصاری معروف به «پیر هرات» در این شهر میزیست. آرامگاه او نیز در روستای گازرگاه نزدیک هرات است که به فرمان شاهرخ تیموری ساخته شد.
امیر تیمور در سال ۷۸۲ ه.ق. هرات را فتح کرد. شاهرخ فرزند تیمور و همسرش گوهرشاد پایتخت تیموریان را در سال ۱۴۰۱ م از سمرقند به هرات منتقل کردند.
هرات در دوره تیموریان به اوج رونق رسید. کمالالدین بهزاد نقاش دربار تیموریان در هرات میزیست. امیر علی شیر نوایی وزیر سلطان حسین بایقرا که خود نیز نویسنده و شاعر بود به تشویق هنرمندان و ادیبان و ساختن بناهایی در هرات پرداخت.
در دوران صفوی هرات چندبار به دست ازبکان افتاد. بعد مدتی در اشغال طایفه ابدالی بود و به دست نادر شاه افشار افتاد. پس از مرگ نادر افغانها بر هرات مسلط شدند. در دوران معروف به بازی بزرگ ماموران بریتانیایی در هرات فعال بودند و از جدایی آن از حکومت ایران پشتیبانی میکردند. در ۱۲۴۹ ه.ق. عباس میرزا از سوی فتحعلی شاه قاجار مامور پس گرفتن هرات از افغانها شد [نیاز به ذکر منبع]. مرگ عباس میرزا در راه مشهد این کار را ناتمام گذاشت. محمد شاه قاجار نیز کوششی برای فتح هرات کرد که ناکام ماند. در زمان ناصرالدین شاه قاجار دوست محمد خان افغان، حاکم کابل و قندهار هرات را گرفت. نیروهای ناصرالدین شاه تحت فرمان حسامالسلطنه هرات را محاصره کردند و در سال ۱۲۷۳ این شهر را گرفتند. با مداخلات بریتانیا در جنوب ایران و بحرانی شدن روابط ایران و بریتانیا طی عهدنامهای که در ۱۲۷۳ ه.ق. (۱۸۵۷ میلادی) در پاریس بین نماینده ایران و سفیر بریتانیا امضا شد قرار شد که نیروهای بریتانیا از بنادر و جزایر جنوب ایران خارج شوند و در عوض ایران نیز سپاهیان خود را از هرات فراخواند [نیاز به ذکر منبع].
[ویرایش] مکانهای تاریخی هرات
- کازرگاه شریف (آرامگاه پیر هرات)
- شاهرخ میرزا
- مناره ها
- مسجدگوهرشاد بیگم
- چشت شریف
[ویرایش] آرامگاههای بزرگان هرات
هرات در برخی منابع داخلی به خاک اولیاء معروف است. این سرزمین تاریخی، همواره کانون علم و فرهنگ بوده، علماء و فضلای بزرگ را در دامان خویش پرورانیده است. در فهرست زیر آرامگاههای تعدادی از آنها معرفی شده است:
- امام فخر رازی
- شهزاده قاسم
- شهزاده عبدالله
- سلطان آغا
- خواجه غلطان ولی
- ملا واعظ کاشفی
- ملا ناسفنج
- سید عبدالله مختار
[ویرایش] منابع
- مصاحب، غلامحسین، دائرةالمعارف فارسی، تهران ۱۳۷۴
[ویرایش] پیوند به بیرون
سایت رسمی ولایت (استانداری) هرات
![]() |
|
---|---|
مرکز | هرات |
ولسوالیها (شهرستان ها) |
ادرسکن | انجیل | تورغندى | زنده جان | شيندند | غوريان | کرخ | کهسان | گذره | پشتون زرغون | کشک | کشک کهنه | کهسان |
شهرها |
هرات | کرخ |
روستاها |
سروستان | کبابیان |
اماکن دیدنی |
ارگ هرات | مسجد جامع | کازرگاه شریف | مسجدگوهرشاد بیگم | خواجه غلطان | قلعه اختیار الدین هرات | مجتمع مصلای هرات |