خان
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
- این مقاله درباره معنی اجتماعی خان میباشد .صفحهی خان(ابهام زدایی) را برای ابهام زدایی بینید.
خان(صورت قدیم خافان) عنوانی است که به سران قبائل ترک و مغول و بعدها ایرانی و همچنین برخی ملاکین و اربابان که دارای موقعیت خاص قومی بودند اطلاق میشده است. خان ها مسئول جمع آوری مالیات برای دولت مرکزی، گسیل نیرو به منطقهای خاص برای جنگ یا پاسداری از صلح، اعزام نیروی نظامی به سپاه مرکزی بنا بر سهمیهای ثابت نسبت به جمعیت خانوار زیر نظر و رسیدگی به امور مردم و منطقه زیر نظر بوده اند. ایشان در حوزه مسئولیت خویش دارای اختیار تام محلی بودهاند اما در صورت گزارش اشتباهی از سوی آنها فرماندار ایالت یا شخص شاه نسبت به تنبیه او و یا حتی تعویض او با خانی دیگر اقدام میکرده است. این عنوان موروثی بوده است و بر خلاف کشور های اروپائی با رضایت مردم صورت میگرفته است. ۱۲ امرداد ۱۳۱۴، سالروز اجباری شدن نام فامیل و حذف عنوان های مانند خان است که تا امروز با استقبال روبرو نشده است.
در کشور های غربی این عنوان را رسمیت بخشیده و تابعیت قانونی به آن داده اند؛ از جمله در بریتانیا با تاسیس مجلس اعلا در کنار مجلس عوام (در این مجلس سِر های کشور بریتانیا عضویت دارند). این کار در کشور ما در زمان پارتیان (اشکانیان) با تاسیس مجلس مهستان سال ها پیش تر از دیگر نقاط جهان انجام شده بود.
در کشور های عرب به این مجلس، مجلس شیوخ (مجلس شیخ ها) گفته میشود اما به دلیل همراه نبودن با مجلس عوام با مشکلاتی برای مردم عامه روبرو است.
در افغانستان این کار بر عهده لویه جرگه می باشد.
[ویرایش] عنوان های مشابه در کشور های اروپائی
[ویرایش] خان های ایران
- خان های استان گیلان
- خان های استان مازندران
- خان های استان گلستان
- خان های استان