افلاطون

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

بزرگ شود

افلاطون‌ را بزرگ‌ترین‌ فیلسوف‌ مغرب‌ زمین‌ می‌دانند. تأثیرات‌ فلسفی‌ وی‌ بر فلاسفه‌ بعد از او در یونان‌ و خارج‌ از یونان‌ غیرقابل‌ انکار است‌ و ارسطو فیلسوف‌ بزرگ‌ که‌ یکی‌ از شاگردان‌ افلاطون‌ است‌ و معاشرت‌ ۲۰ ساله‌ وی‌ با افلاطون‌ وی‌ را یکی‌ از نظریه‌پردازان‌ بزرگ‌ یونان‌ نیز شمار آورده‌ است‌ گرچه‌ تضاد نظریه‌ متأخر وی‌ با افلاطون‌ تفرِ فلسفی‌ او را تأیید می‌نماید که‌ در حوزه‌ نقادی‌ درباره‌ مذهب‌ افلاطون نیست‌ که‌ آموزشگاه‌ خویش‌ به‌ نام‌ پریپاتوس‌ (مشائی‌) معروف‌ داشت‌ آغاز گردید. وی‌ نیز چون‌ افلاطون‌ به‌ بی‌دینی‌ (آزیبا) متهم‌ گردید که‌ به‌ سرانجام‌ سقراط‌ نیانجامید. نظرات‌ فلسفی‌ او در سه‌ بخش‌ منقسم‌ است‌. ۱ فلسفه‌ نظری‌ وی‌ که‌ معرفت‌ را تبیین‌ می‌کند که‌ به‌ فلسفه‌ طبیعی‌ و درباره‌ ریاضیات‌ و فراسرشت (مابعدالطبیعه)‌ بحث‌ می‌کند. ۲ فلسفه‌ عملی‌ (پونتیکه‌) که‌ در علوم‌ سیاسی‌ نظامی‌ اقتصاد و خطابه‌ نظرگاههایش‌ را بیان‌ می‌دارد. ۳ فلسفه‌ شعری‌ (پراتیکه‌) است‌ در واقع‌ ارسطو با انیکه‌ از اهل‌ و از نحله‌ فلاسفه‌ فراسرشت (فراطبیعی) است‌ تمایلی‌ محسوس‌ بر علوم‌ تجربی‌ داشت‌. از نمونه‌ فلسفه‌ بعد از یونان‌ اپیکوریان‌ و رواقیان‌ و یا از فلاسفه‌ سده‌های میانه که‌ مشخصه‌ سنت‌ اگوستینی‌ بود که‌ در جامعه‌ تعمیم‌ یافت‌ و لذا رواقیان‌ علیه‌ ارسطو برخواستند و او را دشمن‌ دین‌ مسیح‌ می‌دانستند گرچه‌ از منظر نظری‌ ماتریالیست‌ و جبری‌ محسوب‌ می‌شدند اما از نظرگاه‌ عملی‌ تأکیدی‌ بر نزدیکی‌ و قرابت‌ خدا و انسان‌ و تأکید بر اراده‌ خدا داشتند که‌ مؤثر در جزمیت‌ فلسفی‌ دینی‌ جامعه‌ گردید. خلاصه‌ اینکه‌ در یونان مذهب نوافلاطونی‌ آخرین‌ فلسفه‌ غیرتوحیدی قدیم بشمار می‌آید و افکار اگوستینوس‌ شاخص‌ این‌ بود که‌ فلسفه‌ بر طیفی‌ از فلسفة‌ مسیحیت‌ به‌ وجود آید. در قرون‌ وسطی‌ در حدود سده یازده‌ و دوازده‌ تفکر محدود و دگماترم‌ رواقی‌ مسیحی‌ چنان‌ بود که‌ کمتر کسی‌ از منطقیان‌ معروف‌ آن‌ عصر محکوم‌ به‌ بدعت‌ نشده‌ باشند مانند (پرانژه‌) به‌ علت‌ بحث‌ دیالتیکی‌ درباره‌ تبدیل‌ (جوهر) و نیز (ردسلین‌) و (آبلارد) دین‌ مسیحیت‌ و سر تثلیث‌ را با روش‌ دیالکتیک‌ تفسیر کردند محکوم‌ شدند. کشاکش‌ و تضاد میان‌ منطقیان‌ و متکلمین‌ بیش‌ از یک‌ قرن‌ ادامه‌ داشت‌ اصولاً متکلمان‌ بر مبانی‌ الهیات‌ ساخته‌ خویش‌ و برداشت‌ انحرافی‌ از آموزه‌های بنیادین مسیحیت‌، چنین‌ عنوان‌ می‌نمودند. نفوس‌ پارسا و پاک‌ از معرفت‌ فلسفی‌ چیزی‌ دستگیرشان‌ نمی‌شود. متکلمین‌ تفکر فلسفی‌ را با حیات‌ دینی‌ سازگار و همگرا نمی‌دیدند مشابه‌ این‌ موارد را در تاریخ‌ فلسفی‌ دینی‌ اوایل‌ تفکر اسلام‌ می‌توان‌ یافت‌ آن‌ هم‌ در حوزه‌ (خود متکلمین‌) که‌ بعضاً برخلاف‌ استناد به‌ روایتی‌ از پیغمبر اسلام‌، که‌ نخستین‌ چیزی‌ که‌ خدا آفرید علم‌ بود که‌ استنباط‌ آن‌ تکالیف‌ مؤمنین‌ به‌ تفکر است‌ که‌ تأکید می‌کند. مانندی‌ (در نوشته‌های‌ براژه‌) اما سایر متکلمین‌ اسلامی‌ هر تفکری‌ که‌ از حدود قوانین‌ و تعالیم‌ متعارف‌ اسلامی‌ بگذرد.

فهرست مندرجات

[ویرایش] آثار افلاطون

  • آثار اولیه: دفاعیه، کریتون، لاخس، لیزیس، خارمیدس، اوتیفرون، هیپیاس صغیر، (؟ و کبیر)، پروتاگوراس، گورگیاس، ایون.
  • گفت‏وگوهای دوره میانه: منون، فایدون، جمهوری، میهمانی، فایدروس، اوتودموس، منکسنوس، کراتیلوس.
  • گفت‏وگوهای پسین‌تر: پارمنیدس، تئتتوس، سوفیست، سیاستمدار، تیمائوس (شاید جلوتر)، کریتیاس، فیلبوس، قوانین.

پنج گفت‏وگوی نخست دوره میانه آثاری بسیار ممتاز و مهم‏اند؛ همچنین گورگیاس فراموش‏ناشدنی است.

[ویرایش] =

افلاطون که با نام مستعار آریستوکلس نیز او را می‌شناسیم در حدود ۴۲۷ پیش از میلاد مسیح به دنیا آمد. وی به یکی از خانواده‌های اشراف آتن تعلق داشته‌است و در بیست سالگی برای تکمیل معارف خود شاگرد سقراط می‌شود.

این مصاحبت و شاگردی که مدت ده سال ادامه می‌یابد تا پایان زندگی افلاطون اثر خود را از دست نمی‌دهد. پس از شهادت استاد در سال ۳۹۹ پیش از میلاد افلاطون دیگر نمی‌تواند بیش از این در آتن بماند.

مدت چندین سال در شهرهای یونان و کشورهای بیگانه به گردش می‌پردازد و مخصوصا از مصر دیدن می‌کند. پس از سفری به سیسیل در سال ۳۸۸ به آتن باز می‌گردد و در زمینی که وقف «آکادامس» پهلوان است مکتبی فلسفی ایجاد می‌کند که به نام «آکادمی» مشهور می‌شود.

تعلیمات وی در آنجا بر اثر دو بار سفری که در سال ۳۶۶ و ۳۶۱ پیش از میلاد به «سیسیل» می‌کند به تعویق می‌افتد.

امید افلاطون به اجرای نظریات عالی خود در اداره شهرها با تعلیم و تربیت فکری و اخلاقی «دنیس» جوان پادشاه آتن یا با استفاده از اعتبار و سرمایه «دیون» که به نظر وی نمونه کامل فیلسوف زمامدار است چنان به ناامیدی و ناکامی مبدل می‌شود که اثری غم انگیز برایش به بار می‌آورد. وی در سال ۳۴۷ پیش از میلاد می‌میرد و رهبری «آکادمی» را به برادرزاده خود وامی گذارد.

طرز فکر افلاطون همیشه جنبه سیاسی دارد و هنگامی که این فکر را به صورت فرضیه‌ای عرضه می‌دارد در هیچ جا بهتر از کتاب «جمهوریت» خود آن را بیان نمی‌نماید. مسلما این کتاب کتابی نیست که آئین و روش زمامداری را بیاموزد.

سیاست در آنجا فقط وسیله‌ای است که با آن می‌توان به راز وجود بشری بهتر پی برد. نکته‌ای که از مشاجرات قلمی افلاطون با سوفسطائیان به دست می‌آید این است که نباید فکر را فدای عمل کرد بلکه باید این دو را با هم سازش داد و در کارها جانب فکر و عمل را رها نباید نمود. افلاطون یگانه فیلسوف زمان باستان است که تالیفات وی به تمامی به دست ما رسیده‌است.

طبقه بندی زیر یکی از طبقه بندی‌هایی است که از آثار افلاطون شده‌است. «اوتفزن» – «ستایش سقراط» – «کومتین» – «هیپاس صغیر» – «ین» – «شارمید» – «لاخس» – «لیزیس» – «پروتاگراس» – گرگیاس«–»منون«–»اولتی دم«–»فدون«–»منکسن«–»ضیافت«–»فدر«–»جمهوریت«–»کراتیل«–»ته انت«–»پارامنید«–»سوفسطایی«–»سیاست«–»تیمه«–»کرتییاس«–»قوانین«–»اپی نومیس«_»هیپاس کبیر".

[ویرایش] جستارهای وابسته


این نوشتار ناقص است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.


[ویرایش] منابع

کتاب‌: فلسفه‌ و علم‌ و مقدمه‌ای‌ بر فلسفة‌انتخاب نویسنده‌: احمد یاسان ناشر: انتشارات‌ بانک‌ قلم‌ تعداد صفحه‌: ۲۰۳ شمارگان‌: ۳۰۰۰ جلد نوبت‌ چاپ‌: اول‌ تاریخ‌ چاپ‌: ۱۳۸۰ شمسی‌ قطع‌: رقعی‌ چاپخانه‌: دانشگاه‌ فردوسی‌ شابک‌: ۸-۵-۹۲۱۵۹-۹۶۴ ................. ISBN فلسفه‌ و علم‌ پیشگفتار ۵ فصل‌ اول‌ - انگاره‌های‌ فلسفی‌  ۸ شرحی‌ بیش‌ بر آنچه‌ گذشت‌.

[ویرایش] پیوند به بیرون

ویکی‌گفتآورد
مجموعه‌ای از نقل‌قول‌های مربوط به
در ویکی‌گفتاورد موجود است.


فیلسوفان اصلی

پیشاسقراطی · سقراط · افلاطون · ارسطو · شکاکان · رواقیون · اپیکور · سیسرون · سنکا · فلوطین · توماس آکویناس · ابن رشد · فارابی · ابن‌سینا · گیوم آکامی · ماکیاولی · بیکن · جوردانو برونو · هابز · دکارت · اسپینوزا · مالبرانش · لایبنیتس · لاک · برکلی · هیوم · روسو · کانت · هگل · شوپنهاور · مارکس · کی‌یر که‌گور · نیچه · هوسرل · برگسون · وایتهد · راسل · مور · هایدگر · کین · ویتگنشتاین · پوپر · سارتر · مرلوپونتی · راولز · سرل