ایدز
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
ایدز یا نشانگان نقص اکتسابی ایمنی در اثر ویروسی به نام HIV (ویروس نقص ایمنی انسان) بهوجود میآید.
از زمان آلوده شدن بدن به HIV تا بروز ایدز ممکن است ۶ ماه تا ده سال و یا بیشتر طول بکشد در این مدت گرچه فرد به ظاهر سالم به نظر میرسد، اما ناقل بیماری است و میتواند افراد دیگر را آلوده کند. AIDS مخفف عبارت «نشانگان نقص ایمنی اکتسابی» به زبان انگلیسی است. بر اثر تخریب یاختههای دستگاه ایمنی بدن ناشی از اچ آی وی، برخی بیماریها و عفونتها فرصت مبتلاء کردن انسان را پیدا میکنند که موجب نشانهها و علائم متنوعی در بدن میشود. برخی از این نشانهها اولین بار در سال ۱۹۸۱ میلادی در افراد بالغ جوانی دیده شد که دچار نقصهای ایمنی مادرزادی نبودند و این تعجب پزشکان را برانگیخته بود. به همین لحاظ مجموعة این علائم را «نشانههای نقص ایمنی اکتسابی» یا ایدز نام نهادند، چون نمیتوانستند آن را به بیماری مشخصی نسبت دهند و هنوز اچ.آی.وی شناخته نشده بود. بنابراین ایدز مرحلهای است که اچ.آی.وی مدتها (چندماه تا چند سال) در بدن حضور داشته و موجب تخریب اکثر یاختههای دستگاه دفاعی بدن شده است و فرد مبتلاء مستعد بروز بیماریهای عفونی، سرطانها و مشکلات دیگر میگردد.

فهرست مندرجات |
[ویرایش] اهمیت
اچ.آی.وی/ایدز معضلی پزشکی-بهداشتی است که ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن بسیار گستردهاند. از آغاز کشف اولین مبتلایان آن در خرداد سال ۱۳۶۰ تاآواخر سال ۱۳۸۳ در سراسر جهان بیش از ۶۳ میلیون نفر مبتلا شدهاند و ۲۳ میلیون نفر فوت کردهاند. در حدود نیمی از کسانی که دچار ایدز هستند قبل از ۲۵ سالگی آلوده شدهاند و بدون دارو اغلب قبل از ۳۵ سالگی میمیرند. هر روز ۱۴۰۰۰ نفر جدید به مبتلایان اضافه میشود که نیمی زن هستند و نیز نیمی ۱۵ تا ۲۵ ساله هستند. زنان و دختران به دلائل زیستی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بیش از مردان در معرض خطر ابتلاء و آسیب ناشی از ایدز هستند. در کشور ايران تعداد افراد مبتلای ثبت شده ۱۱۹۳۰ نفر تا اول فروردین ماه ۱۳۸۴ است که در طی ۳ سال گذشته بیش از دو و نیم برابر شده است، و رشدی لگاریتمی از خود نشان میدهد. تخمین زده میشود که بین ۶۰ تا ۱۲۰ هزار نفر مبتلای ناشناخته در ايران حضور داشته باشند. بنابراین لازم است همه و به ویژه نوجوانان و جوانان آموزشهایی در راستای پیشگیری ببینند چون تاکنون واکسن و یا علاج قطعی برای این مشکل کشف نشده است و در آینده نزدیک نیز امکانپذیر نیست. کتاب ارزشمند و رایگانی در این زمینه نوشته شده است که میتوانید آن را از سایت زیر به رایگان دانلود کنید http://www.snowydreams.com
[ویرایش] ایدز در ایران
در تاریخ ۲۷ مهر ۱۳۸۵ رئيس اداره ايدز وزارت بهداشت اعلام كرد که براساس آخرين آمار موجود در کشور، تعداد افرادی كه تا اول مهرماه امسال (۱۳۸۵) در كشور به ويروس ايدز مبتلا شده و شناسايی شدهاند 13 هزار و 702 نفر هستند. وی همچنین افزود که: "البته همچنان تخمين زده میشود که همکنون حدود 70 هزار نفر در ايران ناقل اين بيماری باشند". [1]
[ویرایش] راههای انتقال
اچ آی وی در مایعات داخلی و مترشحه بدن انسان مبتلاء (بجز عرق و تا حدودی بزاق) وجود دارد، اما فقط از راه آمیزش جنسی، تبادل خون یا فرآوردههای آن و از مادر مبتلاء به جنین قابل سرایت از فردی به فرد دیگر است.
۱) آمیزش جنسی اگر زن یا مردی به ویروس ایدز آلوده باشد، میتواند ویروس را از راه تماس جنسی به دیگری منتقل کند. تماس جنسی موقعی ممکن است منجر به سرایت اچ.آی.وی شود که یک طرف دچار اچ.آی.وی/ایدز باشد و تبادل یا تماس مایعات بدن طرفین رخ دهد. بنابراین تماس جنسی مرد با مرد، مرد با زن، زن با زن در این شرایط ممکن است موجب سرایت شود.
۲) تبادل خون انتقال خون و فراوردههای آن اگر بدون اقدامات تشخیصی و ویروس زدایی انجام شود به احتمال بسیار زیادی موجب سرایت اچ.آی.وی میشود. امری که در کشور ما نیز برای بیماران هموفیلی و تالاسمی رخ داده است. لازم به ذکر است اهداء خون خطری برای سرایت به فرد اهداءکننده ندارد و فقط دریافت کنندگان خون در معرض خطرند. همچنین علیرغم انجام آزمایشهای تشخیصی بر روی تمام نمونههای خون در حال حاضر اگر دوره پنجره را در نظر بگیریم که در آن نتیجه آزمایش منفی خواهد بود، بنابراین هر دریافت خون و فرآوردههای آن باید برای آزمایش اچ.آی.وی اقدام کند. راه دیگر تبادل خون استفاده از سرنگ و ابزارهای تزریق مشترک (مانند پمپ دست ساز) است که مصرف کنندگان مواد مخدر تزریقی به ناچار یا ناآگاهانه از آنها استفاده میکنند. استفاده از هر نوع وسایل تیز و برندهای که به خون فرد مبتلا به اچ.آی.وی/ایدز آغشته شده باشد، مانند سرنگ، سوزن، مسواک (در صورت ایجاد خونریزی لثه) و وسایل خالکوبی ممکن است ویروس را منتقل کند. راه دیگر هم سرایت از طریق پیوند اعضاء (کلیه، کبد، لوزالمعده و ...) است.
۳) مادر به جنین یا نوزاد مادران باردار اگر مبتلاء به اچ.آی.وی باشند محتمل است که در حین بارداری یا هنگام زایمان ویروس به فرزند آنان سرایت کند. همچنین شیردادن مادران اچ.آی.وی مثبت به فرزندانشان ممنوع است چون ویروس درون شیر نیز ترشح شده و منتقل میشود. انتقال در مراحل مختلف بارداری بدون داروهای پیشگیرانه در 25% تا 40% رخ میدهد. در صورتی که خانمهای اچ.آی.وی مثبت باردار بشوند لازم است داروهایی مصرف کنند که احتمال سرایت به فرزندشان را کم میکند. همچنین نوزاد متولد شده از این مادران باید مدتی داروی ضد اچ.آی.وی بگیرد و شش هفته و ۱۸ ماه پس از تولد آزمایش اچ.آی.وی بشود تا وضعیت ابتلائش مشخص گردد.
[ویرایش] آیا در اعمال پزشکی امکان سرایت وجود دارد؟
هرگونه عمل جراحی، اندوسکوپی، دیالیز با دستگاه، دندانپزشکی، ختنه، حجامت، تزریقات و طب سوزنی که در آن شرایط سترون سازی کامل رعایت نشود ممکن است موجب سرایت اچ.آی.وی و سایر ویروسها از یک فرد مبتلاء به دیگران شود. در این موارد لازم است تا حد ممکن از وسایل سترون یک بار مصرف استفاده شود، ابزارهای مقاوم به حرارت (مثل برخی ابزارهای فلزی جراحی و دندانپزشکی) در اتوکلاو یا فور و ابزارهای غیرمصرفی نامقاوم با مواد شیمیایی ضدعفونی شوند که این کارها باید برای هر بیمار انجام شود. البته با توجه به رعایت دقیق این احتیاطهای همه جانبه مواردی که ثابت شده باشد اچ.آی.وی از مکانهایی مانند دندانپزشکی سرایت کرده باشد در تمام جهان انگشت شمار است.
[ویرایش] آیا کارکنان بیمارستانها و درمانگاهها در معرض خطراند؟
پزشکان و پرستارانی که با بیماران اچ.آی.وی مثبت سر و کار دارند ممکن است در اثر تماس اتفاقی (فرو رفتن سوزن سرنگ یا تیغ جراحی) به اچ.آی.وی دچار شوند. در ضمن احتمال سرایت از بیمار اچ.آی.وی مثبت به پزشک بسیار بسیار بیشتر از احتمال سرایت از پزشک اچ.آی.وی مثبت به بیماران است. در هر صورت با مصرف به موقع داروهای ضدویروسی این احتمال به شدت کم میشود. در مواقعی که فرو رفتن سوزن یا موارد مشابه رخ میدهد باید در عرض 3 روزشروع به مصرف داروهای ضد ویروسی شود. این امر با مراجعه به کلینیکها و بخشهای تخصصی بیماریهای عفونی امکانپذیر است. اره
[ویرایش] آیا در آرایشگاهها امکان سرایت وجود دارد؟
تراشیدن مو، خالکوبی، سوراخ کردن گوش که در آن شرایط سترون سازی کامل رعایت نشود ممکن است موجب سرایت اچ.آی.وی و سایر ویروسهای خطرناک از یک فرد مبتلاء به دیگران شود. در این موارد لازم است مشابه اقدامات پزشکی از وسائل یک بار مصرف (مانند تیغ) برای هر فرد استفاده شود یا ابزارها بطور کامل سترون شوند. توصیه میشود هر فرد هنگام مراجعه به آرایشگاهها وسایل شخصی خود را به همراه ببرد (تیغ، قیچی، شانه، حوله و ...) تا از سرایت بیماریهای عفونی جلوگیری شود. اپیلاسیون (کندن موها) ممکن است موجب آسیب به پوست و ایجاد زخمهای بسیار ریز در محل کنده شدن موها بکند، بنابراین بهتر است از وسایل یکبار مصرف برای آن استفاده شود.
[ویرایش] راههای پیشگیری
با توجه به آنکه اچ.آی.وی برخلاف برخی ویروسهای بیماریزای سرماخوردگی یا اسهال راه انتقال محدودی دارد پیشگیری از آن با رعایت برخی اصول آسان است
پایبندی به تکهمسری و حریم خانواده
پرهیز از مصرف مواد و اعتیاد- هر گونه مواد روانگردان، توهم زا، شادی آور، محرک و مخدر حتی برای یکبار
در ضمن همیشه از وسائل شخصی مخصوص خودتان (مسواک، تیغ، ریشتراش و....) استفاده کنید.
پیشگیری پس از مواجهه :برنامهای شامل چند داروی ضد ویروسی است که چندین باردر روز پس از مواجهه مصرف میشود. این داروها باید حداکثر در ۷۲ ساعت پس از مواجهه شروع شوند تا از آلوده شدن فردی به HIV چلوگیری شود. اطلاعات و مشاوره باید به فرد داده شود تا وی را قادر به فهمیدن داروها، لزوم تحمل و پیگیری، لزوم تماسهای جنسی سالم تر و آزمایشهای HIV بعدی بکند .
[ویرایش] جلوگیری از سرایت مادر به فرزند
انتقال HIV از مادر مبتلا به HIV به فرزند متولد نشده در سه مرحله اصلی اتفاق میافتد: وقتی مادر باردار است، زمان تولد یا هنگام شیر دهی.
انتقال در 25% تا 40% بدون درمان پیشگیرانه رخ میدهد. دو رژیم دارویی برای جلوگیری از انتقال مادر به فرزند در دسترس است. در افریقای جنوبی رژیم رایج، مصرف قرص NVPاست و قرصی است که بانوان حین زایمان مصرف میکنند و به نوزاد بین 24 تا 72 ساعت بعد از تولد تجویز میشود. اگر مادر در طول دوران بارداری قرص AZT مصرف کند و از شیردهی هم خودداری کند، میزان انتقال تا 10 % کاهش مییابد. داروهای دیگر نیز برای جلوگیری از سرایت از مادر به فرزند در حال تهیه هستند. یک برنامه پیشگیری مؤثر شامل: تأمین مشاوره و آزمایش آگاهانه، تهیه داور و مشاوره با زنان در مورد تغذیة نوزاد (بدون شیر مادر) میباشد.
[ویرایش] ارتباط اعتیاد یا مصرف مواد با اچ.آی.وی/ایدز چیست؟
مواد مخدر از دو جهت ممکن است فرد را در معرض ابتلاء به اچ.آی.وی ایدز قرار دهند:
- اختلال در قوه ادراک: در این مورد هیچ تفاوتی ندارد که ماده مخدر (مثل هروئین،تریاک)، محرک (مثل اکستازی=اکس)، توهم زا (مثل حشیش، گرس، علف) یا انواع دیگر موادی (مثل مشروبات الکلی) باشد که مورد سوء مصرف قرار میگیرند. موقعی که قوای ذهنی انسان مختل باشد ممکن است رفتارهای پرخطری انجام دهد که او را در معرض ابتلاء به اچ.آی.وی قرار دهد. طبق آمار رسمی بیش از ۴ میلیون نفر در کشور به مصرف انواع مختلف مواد میپردازند. در ضمن افرادی که در اعتیاد غرق شدهاند مطمئناً به بروشورهای پیشگیری از ابتلا و انتقال اچ.آی.وی/ایدز توجهی نخواهند کرد.و راهکارهای برخورد با آنها تخصصی است.
- استفاده از سرنگ مشترک در اعتیاد تزریقی: استفاده از سرنگ مشترک یا هر گونه ابزار تزریقی دست ساز (پمپ، لوله و ...) برای تزریق مواد فعلاً در کشور ما بیشترین خطر را در انتقال اچ.آی.وی دارد. .
فعلاً بیشترین افراد مبتلاء به اچ.آی.وی/ایدز ثبت شده در کشور ما مصرف کنندگان مواد تزریقی هستند (حدود ۶۱ درصد).
[ویرایش] درمان
داروهای ضد ویروس (HIV) نخستین روش درمان HIV هستند.این داروها یکی از دو آنزیم ضروری برای تکثیر HIV را مهار میکنند. داروهای ضد ویروسی، HIV/AIDS را علاج قطعی نمیکنند اما زندگی مبتلایان به HIV را طولانی میکنند. درضمن برای جلوگیری از مقاوم شدن ویروس به دارو معمولاً چند دارو همزمان به فرد مبتلا داده میشود.
- داروهای مهار کنندههای ورودویروس
این دسته اخیرا ابداع شدهاند و جلوی ورود ویروس را به گلبول سفید میگیرند. از این جهت متفاوت با داروهای ساخته شده قبلی هستند چون آنها پس از این که ویروس سلولها را آلوده کرد جلوی تکثیر آن را میگیرند. .