انوشیروان
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
خسرو انوشيروان. انوشيروان پادشاه ساسانی. (انوشيروان بمعنی جاويد، جاويدان، دارای روان جاويد یا انوشكروان يعنی جاويدانروان). پسر قباد پسر فيروز. مادر وی دختری دهقان بود. قباد در نيشاپور او را بزنی گرفت. لقب وی كسری است. پس از قباد بر سر پادشاهی با برادران خود كبوس و جام به ستيزه برخاست و بياری مهبود وزير بپادشاهی رسيد. انوشيروان عادت و آيين و شمايل نيكو داشت و عدل و داد نيكو نهاد. ترتيب خراج ملك و ضبط لشكر داد و دفتر عرض و عارض، او پيدا كرد. كتاب كليله و دمنه در عهد او از هند به ايران آوردند. ظهور خسرو اول مطلع درخشانترين دورهء عهد ساسانی است. فرقهء خطرناك مزدكی مغلوب و سركوب شده بود در داخله صلح و سلم حكمفرما بود. در روايات شرقی خسرو اول نمونهء دادگستری و جوانمردی و رحمت است و مؤلفان عرب و ايرانی حكايات بسيار در وصف جد و جهد او برای حفظ عدالت نقل كردهاند. مشهورترين بنايی كه پادشاهان ساسانی ساختهاند قصری است كه ايرانيان طاق كسری يا ايوان كسری مينامند و هنوز ويرانهء آن در محلهء اسپانبر موجب حيرت است. ساختمان اين بنا را به خسرو اول انوشيروان نسبت دادهاند. عهد بزرگ تمدن ادبی و فلسفی ايران با سلطنت خسرو انوشيروان آغاز میشود. ايران در زمان انوشيروان چنان عظمتی يافت كه حتی از عهد شاهپوران بزرگ نيز درگذشت و توسعهء ادبيات و تربيت معنوی اين عهد را كيفيت مخصوص بخشيد.
[ویرایش] منابع
- از ايران در زمان ساسانيان