موسیقی ایرانی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

نگاره‌ای از نوازندگان بر روی کاخ هشت‌بهشت اصفهان، از سال 1669 م.
بزرگ شود
نگاره‌ای از نوازندگان بر روی کاخ هشت‌بهشت اصفهان، از سال 1669 م.

موسیقی ایران، شامل دستگاه‌ها، نغمه‌ها، و آوازها، از صدها سال پیش از میلاد مسیح تا به امروز سینه به سینه در متن مردم ایران جریان داشته، و آنچه دل‌نشین‌تر، ساده‌تر و قابل‌فهم تر بوده‌ است امروز در دسترس است، بخش بزرگی از آسیای میانه، افغانستان، پاکستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکیه، و یونان متأثر از این موسیقی است و هرکدام به سهم خود تأثیراتی در شکل گیری این موسیقی داشته‌اند، از موسیقی‌دان‌ها یا به عبارتی نوازندگان موسیقی در ایران باستان می‌توان به "باربد" و "نکیسا" اشاره کرد.

فهرست مندرجات

[ویرایش] ردیف

ردیف در واقع مجموعه ای از مثالهای ملودیک در موسیقی ایرانی است که در واقع با واژه ی رپرتوار غربی هم معنی است . گردآوری و تدوین ردیف به شکل امروزی در واقع از اواخر سلسله ی زندیه و اوایل سلسله ی قاجاریه آغاز شده است . در حقیقت در ا.ایل دوره ی قاجار سیستم مقامی موسیقی ایرانی تبدیل به سیستم ردیفی شد و جای مقامهای چندگانه را 7 دستگاه و 5 آواز گرفت . از اولین راویان ردیف می توان به خاندان فراهانی یعنی : آقا علی اکبر فراهانی - میرزا عبدالله - آقاحسینقلی و ... اشاره کرد . ردیفهایی که اکنون موجود می باشند : ردیف میرزا عبدالله - ردیف آقاحسینقلی - ردیف ابولحسن صبا - ردیف موسی معروفی - ردیف دوامی - ردیف طاهرزاده - ردیف محمود کریمی - ردیف سعید هرمزی - ردیف مرتضی نی داوود - و ... می باشند .

[ویرایش] دستگاه

نگاره‌ای از زنی کمانچه‌نواز بر روی کاخ هشت‌بهشت اصفهان، از سال 1669 م.
بزرگ شود
نگاره‌ای از زنی کمانچه‌نواز بر روی کاخ هشت‌بهشت اصفهان، از سال 1669 م.

هر دستگاه موسیقی ایرانی، توالیی از پرده‌های مختلف موسیقی ایرانی است که انتخاب آن توالی حس و شور خاصی را به شنونده انتقال می‌‌دهد. هر دستگاه از تعداد بسیاری گوشه موسیقی تشکیل شده است و معمولا" بدین شیوه ارایه می‌شود که از درآمد دستگاه آغاز می‌کنند، به گوشه اوج یا مخالف دستگاه در میانه ارایه کار می‌‌رسند، سپس با فرود به گوشه‌های پایانی و ارایه تصنیف و سپس رِنگی اجرای خود را به پایان می‌‌رسانند.هفت دستگاه ردیف موسیقی سنتی ایرانی عبارت‌اند از:

[ویرایش] آواز

  • آواز ابوعطا
  • آواز بیات ‌زند
  • آواز دشتی
  • آواز افشاری
  • آواز بیات‌کرد
  • آواز بیات اصفهان

[ویرایش] چهره‌های موسیقی ایران

هنر ایرانی
معماری
مینیاتور
ادبیات
فولکلور
سینما
آشپزی
رقص
موسیقی
نقش و نگار
جواهرسازی
قالی
باغسازی
نقاشی
کاشیکاری
صنایع دستی

[ویرایش] خوانندگان

لیست تمامی خوانندگان ایران


[ویرایش] آهنگ‌سازان

[ویرایش] تصنیف سرایان

[ویرایش] سازها

[ویرایش] جستارهای وابسته

[ویرایش] پیوند به بیرون

این نوشتار دربارهٔ موسیقی ناقص است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.
زبان‌های دیگر