زوفا
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
زوفـا
Hyssopus Officinalis L .
از خانواده نعناعيان Labiatae
انگليسيHyssop
نامهاي رايج: گل پونه، جسمي، حسل، زوفاي يابس، زوفايابس (هندي)،هوسفون، زوفاي مصري.
زوفا گياهي است پايا، بسيار معطر با شاخه هاي چوبي كوتاه و چهار گوش است. داراي پاجوشهاي براق به طول 60 ـ 30 سانتيمتر است. برگهاي سبز خط دار و كوچك به طول 3 سانتيمتر و عرض 2 ـ 8 ميليمتر كه داراي كركهاي فراوان در دو طرف برگ است. گلها آبي و گاهي سفيد بدون پايه در فاصله ماههاي تير و مرداد ظاهر ميشود. تمام قسمتهاي گياه بويي معطر و مزهاي گس و گاهي تلخ دارد.
زوفا حاوي اسانسهاي فرار، فلاونوييدها، مقدار كمي تانن، يك گلوكوزيد به نام هيسوپين، روغن معطر، ساپونين، صمغ، اسيد ماليك، كولين، مواد لعابي، مواد پكتيني، اِل ـ پينو كامفن، فنول، پينسانن و فلاوون است.
قسمتهاي مورد استفاده درماني زوفا سرشاخههاي گلدار خشك شده و برگ گياه و گل است كه پس از جمعآوري در سايه و در حرارت كمتر از 35 درجه ي سانتيگراد خشكانده ميشود.
خواص و اثرات دارويي: طبع زوفا گرم و خشك است.
زوفا داراي خاصيت درماني نيرو دهنده، خلطآور، آرام بخش سرفه، مقوي معده، حلال، ضد كرم، ضد تب، ضد بلغم، قاعدهآور، مقوي سينه، محرك بادشكن، قابض، تصفيه كننده خون، التيام بخش، ادرارآور و ضد اسپاسم است.
گياه زوفا در موارد بيماريهاي سينه، رفع عوارض برونشهاي مخاطي،هيستري، آسم مرطوب افراد سالخورده، كم خوني دختران جوان (يرقان ابيض)،كوليك، از بين برنده نفخ، ناراحتي مجاري ادرار، سنگ كليه، عفونتهاي ريوي،دل درد، سوء هاضمه، سرماخوردگي، ترشحات رحمي، ضعف معده و دستگاههضم، كم اشتهائي ناشي از عمل هضم ،تبخال، درد معده و دل پيچههاي ناشي ازنفخ، تأخير در وقوع قاعدگي ناشي از ضعف، روماتيسم كهنه، عوارض با منشاء كرماسكاريس در معده، عرق شبانه سلولين، خنازير، يرقان، احساس چنگزدگي درسينه و آب آوردن نسوج مؤثر است.
اساساً زوفا جهت تحريك ترشحات معده و افزايش اشتها، داروي پيشابآور و ضد اسپاسم و در برونشيت به عنوان يك ضد التهاب مصرف ميشود. از دم كرده گياه جهت تسكين آسم و سرفه استفاده ميشود.
از زوفا در معالجه سنگ و شن كليه، تبهاي اولية مختلف استفاده ميشود. شربت برگ زوفا كه از يك واحد برگ خشك زوفا با 15 واحد آب مقطر و به مقدار كافي قند تهيه ميشود جهت شبكوري و اخراج اخلاط غليظ سينه مفيد است. اين شربت براي درمان آسم و برونشيت و نفخ نيز توصيه شده است. در استعمال خارجي از ضماد و برگ زوفا جهت التيام زخم، ورم پلك و خون مردگي، تحريكات پوستي و لك صورت بر روي موضع ميمالند.
كمپرس دم كرده ي زوفا اثر بازدارندهاي در رشد ويروس تبخال در آلت تناسلي و لبها دارد.
غرغره ي دم كرده زوفا ورم لوزهها و گلودرد را برطرف ميكند.
دم كرده 40 تا 50 گرم سرشاخههاي گلدار زوفا در يك ليتر آب جوش بهمدت10 دقيقه در موارد گلو درد و خروسك و التهاب لثه و لرزه در استعمال خارجي به صورت غرغره و شست و شوي دهان به كار ميرود.
در صورت تورم پلك به شكل كمپرس روي چشم قرار ميدهند و براي شستو شوي زخمها و دملها مفيد است.
معمولترين كاربرد زوفا از حيث تقويت معده و خلطآوري آن در بيماريهاي دستگاه تنفسي از قبيل زكام، برونشيت، گريپ، خروسك، آسم مرطوب و سينه پهلو است.
بهعنوان محرك و مقوي دستگاه گوارشي و ناراحتيهاي كبد و روده، و عرقهاي شبانه مسلولين، دردهاي روده و نفخ و درد معده و ورم امعاء بهكار ميرود.
دم كرده 20 تا 30 گرم برگ يا سرشاخههاي گلدار زوفا به مدت نيم ساعت دريك ليتر آب جوش جهت درمان دردهاي مجاري تنفسي، تسهيل عمل هضم غذا و دفع گازهاي روده 4 تا 5 فنجان در روز تناول ميشود.
منبع: گياهان دارويي- آريا فلاحتگر ليش- چاپ انتشارات لاهيجي- 1384 - چاپ دوم-تيراژ 5000
--آريا فلاحتگر ليش ۰۴:۳۸, ۱۶ دسامبر ۲۰۰۶ (UTC)