باباطاهر عریان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

بابا طاهر همدانی مشهور به عریان، از شعرای اواسط سدۀ پنجم هجری، و هم‌زمان با طغرل بیگ نخستین پادشاه سلسلۀ سلجوقی‌ست که ملاقاتی بین او و باباطاهر در حدود 447 هجری قمری در همدان صورت گرفته است.

مزار بابا طاهر در سمت غربی شهر همدان واقع است. این شاعر بزرگوار گذشته از دیوان دو بیتی‌ها که به گویش لری سروده شده است، مجموعۀ کلمات قصاری نیز، به عربی دارد. کلمات قصار او شامل 23 باب‌است که در سال 1311 شمسی به ضمیمۀ دیوانش در چاپخانۀ مجلّۀ ارمغان تهران به چاپ رسیده است.

[ویرایش] وجه تسمیه

بابا طاهر را بدان جهت عریان گویند که چندان پای بند حفظ ظاهر نبوده، مردی ژنده پوش و خانه به دوش بوده است. او دلبستگی خاصّی به کوه الوند داشته، و اکثر اوقات را در دامنه‌ها‌ و یا بر فراز آن می‌‌گذرانیده است. در این رابطه چنین گوید:

گُلی کشتم پی الوند دامان       ئه‌وش از دیده دادم صبح و شامان
به وقت آنکه بویش وا مو آیو       بره بادش، بره سامان به سامان

سخنان بابا طاهر چنان دل‌نشین‌ است که افراد زیادی از مردم هم زبان او از شعرای کرد و نیز لر، به تقلید از او بر خاسته و در میان شاعران دو بیتی‌های بسیاری به سبک او سروده شده است.

استاد رشید یاسمی در مقدمه دیوان بابا طاهر می‌‌نویسد « وزن دو بیتی‌ها بر لطافت گفتار بابا افزوده است. صاحب المعجم فی معاییر اشعار‌العجم که در اوایل قرن هفتم می‌زیسته چند جا راجع به اوزان مختلف این قبیل اشعار "فهلویات"، بحثهای عروضی کرده و بالاخره وزن مفاعیلن، مفاعیلن، مفاعیل= هزج مسدس محذوف را، خوشترین اوزان فهلویات که ملحونات آن را "اورامنات" خوانند دانسته است.»

پژوهشگران معتقدند ابیات باباطاهر آمیزه‌ای‌ست از گویش‌های غرب ایران و فارسی.

[ویرایش] منابع

وبگاه شرح حال علما، ادبا و شعرای کردستان (برداشت آزاد).

[ویرایش] جستارهای وابسته

زبان‌های دیگر