دزفول
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
دزفول از شهرهای استان خوزستان در جنوب غربی ایران است و در کنار رودخانه دز واقع شدهاست.
دزفول یکی از مرکز تجاری و صنعتی شمال خوزستان است و هم اکنون چندین صنعت کوچک و متوسط در این شهر به تولید مشغولند. شهرستان دزفول بعد از اهواز بزرگترین شهر استان خوزستان است.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] نام و تاریخچه
به گفته حمدالله مستوفی در معجم البلدان نام دزفول عربی شدة واژه «دژپل» است که خود متشکل از دو واژه «دژ» و «پل» میباشد. دزفول در گویش محلی به نامهای دٍزفیل (dezfil)، دسپیل (despil) و دٍسفیل (desfil) نیز خوانده میشود.
مورخان احتمال دادهاند که دزفول کنونی همان اندامش باستانی است که روزگاری در سوی دیگر رود دز بوده است. برخی نیز معتقدند اوان ایلامی، شوشتر نیست بلکه آن را از ناحیه دزفول میدانند.
مهمترین اثر تاریخی دزفول پل قدیم است که شاپور اول ساسانی آن را بر روی رود دز بنا کرد. همچنین قلعهای نیز برای حفاظت از آن عمارت کرد که اکنون در محل قدیمی آن محلهای به نام قلعه وجود دارد. در ساختمان بجا مانده کنونی این پل آثار معماری ساسانی و صفوی دیده میشود. در دوران پهلوی، به دلیل خراب شدن دهانههای میانی این پل، دو دهانه بتونی احداث نمودهاند که آن را قابل تردد میکند.
[ویرایش] گویش دزفولی
گویش دزفولی یکی از گویشهای زبان فارسی است. دکتر محمد معین در حاشیه کتاب برهان قاطع گویش دزفولی را به عنوان یکی از گویشهای اصلی زبان فارسی نام میبرد. این گویش مانند گویش شوشتری است با این تفاوت که اندکی غلیظ تر است. از كلمات دزفولي ميتوان به لغات زير اشاره كرد: عمرپیاز=(سالاد)، گوه=(کوچه بن بست)، بق=(قورباغه)، بچیله=(جوجه) كيچه=(كوچه) خو=(خواب) او=(آب) شو=(شب) این گویش در سالهای اخیر همانند بسیاری از لهجهها و گویشهای فارسی در معرض خطر جدی قرار گرفتهاست.
[ویرایش] دزفول در زمان جنگ تحمیلی
با آغاز جنگ تحمیلی دزفول یکی از شهرهایی بود که مورد حمله قرار گرفت. در تاریخ ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ هواپیماهای عراقی در نخستین روز جنگ به شیوه نیروی هوایی ارتش اسرائیل در جنگ شش روزه به پایگاههای نیروی هوایی ایران حمله کردند. پایگاه چهارم شکاری دزفول موسوم به پایگاه وحدتی یکی از این پایگاهها بود.
پس از آن نیروهای عراق بارها به شهر دزفول با بمب و موشک حمله کردند. شهر دزفول درمیان کشورهای حوزه خلیج فارس به «بلد الصواریخ» یعنی «شهر موشکها» مشهور شد. پس از جنگ به پاس مقاومت شهر، به عنوان شهر نمونه انتخاب شد. دزفول در جنگ تحمیلی ۳۵۰۰ شهید داشت.
[ویرایش] زیارت گاه ها و بقاع
از اماکن متبرکه دزفول که زوار بسیاری دارد می توان به بقعه امامزاده رودبند و نیز امامزاده سبزقبا اشاره کرد.
[ویرایش] روستاها
روستاهای اطراف دزفول اکثرا پراکنده و دارای بافت شهری میباشند. روستاهای محمد بن جعفر، سیاه منصور و عباس آباد از این جملهاند.
[ویرایش] قوميت مردم دزفول
در گذشته تصور بر اين بود كه بازماندگان قوم پارس تنها مردمان شيراز و استان فارس هستند. اما تحقيقات جديد نشانگر اين واقعيت است كه مردم دزفول وارثان حقيقي قم پارس ميباشند. برخي به نادرست مردم دزفول را لر و بختياري ميدانند. علت اين اشتباه وجود شباهت هاي زباني ميان الوار و دزفوليها است. وجود كلمات پارسي ميانه در هردو گويش لري و دزفولي اين تصور را ايجاد ميكند كه اين دو قوم با يكديگر خيشاوندند در صورتي كه كاملا مجزا هستند.