الیمائیس

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

از میان رفتن قدرت هخامنشیان و دگرگونی ساختار قدرت در شرق نزدیک باستان پس از مرگ اسکندر منجر به پیدایش دولت‌های مستقل و نیمه مستقل شد. الیمائیس, یکی از این حکومت‌های محلی است که در روزگار اشکانی ظهور کرده است. الیمائیان که خاستگاه اصلیِ آنها کوه‌های شمال شرقی خوزستان بوده، از میانه‌های سده دوم پیش از میلاد به عنوان یک قدرت سیاسی مطرح شدند و با افزایش یافتن قدرتشان، قلمرو خود را به سمت دشت خوزستان (سوزیان) گسترش داده و توانستند تا اوایل سدة سوم میلادی به حیات خود ادامه دهند. حکومت خودگردان الیمائیس، خاستگاه حوادث تاریخیِ بسیار مهمی بوده و نقش فعالی در صحنة سیاسی و اقتصادیِ روزگار سلوکی و اشکانی داشته است. قدرت آنان در زمان سلوکی و اشکانی به آنجا رسید که شاهان این دوره به نبرد با آنها برخاستند.

ایستادگیِ آنها در برابر حملات شاهان سلوکی و اشکانی، از آنان مردانی دلاور ساخته بود که به توانِ نظامی و مناطق کوهستانیِ خویش تکیه داشتند. موقعیت جغرافیاییِ سرزمین الیمائیس و قرارگرفتن در خط سیر بازرگانی غرب به شرق و گسترش راه‌های بازرگانی, رونق اقتصادی و بازرگانی را برای الیمائی‌ها به دنبال داشته و موجب رشد و شکوفاییِ این دولت شده است, چنانکه رواج سکه‌ها و ثروت نیایشگاه‌های آنها که در متون تاریخی آمده، گواهی بر این مدعاست.

شوربختانه آگاهی ما از تاریخ و فرهنگ الیمائی اندک است. تاکنون وسعت دقیق سرزمین الیمائیس و شمار و ترتیب شاهان آن به درستی شناخته نشده است. کمبود نسبیِ منابع تاریخی و شمار اندک کاوش‌های باستان شناختی، سبب مبهم بودن و تاریک ماندن فرهنگ الیمائی شده- است. از این رو، مطالعه در فرهنگ و هنر الیمائی کمتر مورد توجه پژوهندگان بوده, چندان به آن پرداخته نشده و پژوهش‌های اندک انجام شده نیز در روشنگریِ فرهنگ آنها کافی نبوده است.

[ویرایش] برگرفته از

نوشتار: پژوهش در تاریخ و فرهنگ الیمائیس، نوشته عباسعلی رضائی نیا -کارشناس ارشد باستان شناسی