Ole Rømer

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Ole Rømer
Enlarge
Ole Rømer

Ole Christensen Rømer (25. september 1644 í Árósum í Danmörku19. september 1710 í Kaupmannahöfn í Danmörku) var danskur stjörnufræðingur. Hann er einkum frægur fyrir að hafa fyrstur reynt að mæla ljóshraða og fyrir Rømer-kvarðann fyrir hita, beinan fyrirrennara Fahrenheit-kvarðans.

Ole Rømer fæddist í Árósum og lærði við Kaupmannahafnarháskóla ásamt Rasmus Bartholin á árunum 1662 til 1671. Ári síðar fór hann til Parísar þar sem hann sýndi fram á að ljóshraði er endanlegur. Með því að fylgjast með tunglum Júpíters (Íó sérstaklega) tókst honum að reikna ljóshraðann sem tvöfalda vegalengdina milli jarðar og sólar á 22 mínútum. Niðurstöðu hans skakkar um 10-25%. Þessir útreikningar hans voru gefnir út á frönsku árið 1676.

Í París tók hann þátt í hönnun hinna frægu gosbrunna í Versölum og var kennari erfðaprinsins, sonar Loðvíks XIV.

Þegar hann sneri aftur til Danmerkur árið 1681 varð hann prófessor í stjörnufræði við Kaupmannahafnarháskóla og hélt áfram rannsóknum sínum, meðal annars úr Sívalaturni. Allar athuganir hans urðu eldinum að bráð í brunanum í Kaupmannahöfn 1728.

Árið 1700 fékk hann konung til að taka upp Gregoríanska tímatalið.

Rømer þróaði einn af fyrstu hitakvörðunum með því að miða núll við frosinn pækil og suðumark vatns við 60. Daniel Gabriel Fahrenheit heimsótti hann árið 1702, endurbætti kvarðann, sem síðar varð þekktur sem Fahrenheit-kvarðinn, og kynnti hann árið 1724.