Auga
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Auga er líffæri sem þróast hefur í þeim tilgangi að skynja ljós. Einföldustu augu geta aðeins skynjað hvort umhverfið er dimmt eða bjart. Flóknari augu geta á hinn boginn veit fullkomna sjón.
[breyta] Mannsaugað
Mannsauganu er skipt í nokkra hluta:
- Augnknötturinn, bulbus oculi, liggur í augntóftinni, en hann er myndaður úr þremur hjúpum:
- Trefjahjúp, tunica fibrosa
- Æðuhjúp, tunica vasculosa
- Innhjúp, tunica interna
- Hvíta, sclera, er hvít og ávöl og er gerð úr bandvef. Hvítan rennur saman við glæru, cornea.
- Æða, choroidea, er gerð úr sortufrumum sem draga til sín ljósgeisla.
- Lita, iris, er litaði hluti augans. Hún er ýmist blá, græn eða brún, allt eftir litkornamagni. Svartur blettur í miðju litunnar er sjáaldrið, pupilla, en það minnkar og stækkar eftir birtuástandi og líkams- og/eða hugarástandi.
|
[breyta] Algengir augnkvillar
- Augnangur, conjuncivitis, bólga/erting í slímhúð sem að klæðir augu að framan og augnlok að innanverðu.
- Ellifjarsýni, presbyopia, aðlögunarhæfni augasteins minnkar þegar aldur færist yfir og veldur því að fólk sér síður það sem er nær því.
- Fjarsýni, hypermetropia/hyperopia, sjónímynd lendir aftan við sjónu, mögulega vegna þess að augnknötturinn getur verið of stuttur eða ljósbrotshæfni augasteins er léleg. Fjarsýni hefur sömu eða svipuð áhrif og ellifjarsýni á sjón, fólk sér síður það sem er nær því.
- Gláka, glaucoma, aukinn þrýsingur í auga vegna fyrirstöðu á rennsli glervökva milli augasteins og liturótar. Gláka veldur blindu ef meðferð dregst á langinn.
- Nærsýni, myopia, sjónímynd lendir framan við sjónu. Nálægir hlutir sjást greinilega en fjarlægir hlutir illa.
- Rangeygð, tileygð, skjálgi, strabismus er þegar augun eru ekki samstillt, annað augað gæti beinst að nefi og hitt til hliðar. Það auga sem ekki er ríkjandi er sagt vera latt.
- Sjónskekkja, tvístursýni, glámskyggni, astigmatismus, galli eða annmarki á bugðu glæru veldur sjónskekkju. Sjónin verður léleg þar sem ljósgeislarnir tvístrast og ná ekki saman í sjónpunkti.
- Starblinda, drer, vagl eða ský á auga, catarcta, myrkvaði hluti augasteinsins blindast alveg eða að hluta. Sést alloft hjá öldruðu fólki.