Lotugræðgi
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
Lotugræðgi (bulimia nervosa) er sjúkdómur af sálrænum toga, þeir sem þjást af honum neyta mikils matar yfir ákveðin tímabil, oftast stutt, eða nokkurs konar átköst. Þegar sá sem haldinn er lotugræðgi borðar, borðar hann magn af mat sem vanalega telst óeðlilega mikið og losar sig svo við matinn með því að kasta upp (t.d. með því að reka puttann í kokið á sér), með því að nota hægðarlyf, stólpípur, megrunarpillur, föstur, mikla líkamsrækt eða annað sem er líklegt til að minnka magn hitaeininga. Einnig tyggja sumir sem þjást af lotugræðgi matinn og spýta honum svo út úr sér.
Efnisyfirlit |
[breyta] Orsakir sjúkdómsins
Talið er að orsakir lotugræðgi séu að mestu leyti þær sömu og valda lystarstoli. Rétt eins og með lystarstolssjúklinga er sjálfsálit þeirra, sem þjást af lotugræðgi, lítið. Talið er að fjölmiðlar hafi áhrif á röskun þeirra. Þeir, sem þjást af lotugræðgi, eru, líkt og þeir sem þjást af lystarstoli, afar uppteknir af líkama sínum og þyngd og sjálfsmynd þeirra snýst oft um líkamann einan en öfugt við þá, sem þjást af lystarstoli, gera þeir sér oft grein fyrir því að hegðunin er óeðlileg. Lotugræðgissjúklingar þjást oft einnig af öðrum sjúkdómum og rannsóknir hafa bent til þess að í fjölskyldum þeirra, sem þjást af lotugræðgi, séu ýmsir aðrir geðsjúkdómar algengir, sem og áfengisneysla. Því telja sumir taugaboðefnið serótónín tengjast lystarstoli.
[breyta] Helstu einkenni
Eitt helsta einkenni röskunarinnar er að þeir, sem verða fyrir henni, hafa ekki stjórn á neyslu sinni. Lífsstíll þeirra er jafnframt oft aðlagaður að átröskuninni. Þeir sem þjást af lotugræðgi reyna oftast að halda hegðun sinni leyndri. Hegðuninni fylgir oft einmanakennd, þunglyndi og lítið sjálfsálit. Oft fela þeir mat á ýmsum stöðum sem þeir ætla sér að nota síðar á áttímabili. Þeir hafa jafnframt mikinn áhuga á því að tala um megrun og megrunartengt efni.
Til að greinast með lotugræðgi verður einstaklingurinn að sýna átköst og óeðlilega hegðun a.m.k. tvisvar í viku í þrjá mánuði. Einstaklingur getur ekki bæði þjáðst af lystarstoli og lotugræðgi. Ef hann uppfyllir bæði skilyrðin fær hann greininguna „Lystarstol með einkennum átkasta“.
Talið er að um 0,5 - 2% unglingsstúlkna og ungra kvenna uppfylli greiningarviðmið lotugræðgi og algengast er að hann komi fram á miðjum unglingsaldri. Afskaplega sjaldgæft er að lotugræðgi finnist hjá karlmönnum. Undanfari lotugræðgi er oft megrun og þeir sem þjást af lotugræðgi eru oft meðalþungir eða rétt yfir meðalþyngd.
Þeir, sem þjást af lotugræðgi, svelta sig stundum milli þess sem þeir taka átköst og því getur lotugræðgi leitt til dauða þrátt fyrir að það sé mun ólíklegra en með lystarstol.
[breyta] Meðferð
Meferð við lotugræðgi beinist vanalega að því að rjúfa tengslin milli átkasta og föstu. Auk þess hafa þunglyndislyf verið notuð og þau, ásamt sálfræðimeðferðum, hafa oft gefið góðar raun. Hugræn atferlismeðferð virðist vera gagnlegasta sálfræðimeðferðin við lotugræðgi og niðurstöður benda til þess að langtímaáhrifa hennar gæti hjá um helmingi sjúklinga og að hún gagnist a.m.k. að einhverju leyti hjá þeim sem eftir eru.