Ел тізімі

Уикипедиядан

Осы бетте әліппемен сұрыпталған бүкіл әлем ел тізімі беріледі, оның ішіне кіретін: халықаралық танылған және жалпы танылмаған тәуелсіз мемлекеттер, тұрғынсыз тәуелді жерлер, сонымен бірге арнайы егемендігі бар аумақтар. Тізімделген елдердің құқықтық биліктегі барлық аумақтар кіреді, соның ішінде ел жері, ел суы (соның ішінде ішкі су аумағы және ұласқан аумағы), Ерекше економикалық аумақ, құрылық шелф және әуе кеңістігі. Тек тәуелсіз ел тізімін көру үшін, see the егеменді ел тізімін қараңыз.

Осы тізімдегі ел атаулары қазақ тілінің фонетикасы заңымен беріледі. Тізімдің негізі қазақтың ел атау дәстүрімен беріледі. Сосын ҚазАқпарат агенттігі және Егемен Қазақстан гәзетінің қолданысымен, Қазақстанның шетелдегі елшіліктері атауымен беріледі. Атау аударуы бауырлас түрік тілімен салыстырылған, және араб не Исләм ел атаулары қазақ мәдениетіне ықпал еткен араб тілі бойынша, сосын фонетика құрылысы түркі тілдеріне жақын франсуз тілі негіздерінде жасалған.

Сонымен, қазақша қысқартылған атаулар нұсқасын (мысалы, Ауғанстан) және қазақша толық атаулар нұсқасын (мысалы, Ауғанстан Исләм Республикасы) төменде қараңыз.[1]

Осі тізімге кірген қайсы болса атау әрібір ел арасындағы атау талқылауында ресми көзғарас боп есептелмейді. Кейбір ескірген ел атауларын мынадан қараңыз.

Мазмұны: Кірген елдерКірмеген елдерБасқа тізімдеулер

А Ә Б В Г Ғ Д Е Ж З И Й К Қ Л М Н О Ө П Р С Т У Ұ Ү Ф Х Ч Ш І Ю
Сыртқы сілтемелерТүсініктемелерТағы қараңыз

[өңдеу] Осы мақалаға кірген елдер

Осы тізімде ел деп саналатын 243 дана бар. Осыған лайықтылар:

  • 202 егеменді ел:
    • 192 Біріккен Ұлттар мүше ел.
    • 1 ел жалпы халықаралық тануы бар, бірақ БҰ мүшесі емес, Әзірет Тақ (БҰ тұрақты қараушы ел) басқарған, Ватикан қаласы.
    • 9 жалпы халықаралық тануы жоқ ел, біреуі де БҰ мүшесі емес, дегенмен Монтевидео келсімі бойынша әдеттегі халықаралық заң, ел деп белгілейді:
      • 1 ел, 1971 жылы аяғынан БҰ мүшесі емес, бірақ 25 БҰ мүшесі және Әзірет Тақтың Ватикан қаласы таныған, ағымда de facto басқаларымен халықаралық қатынастары бар Қытай Республикасы (Тайуан деп жалпы аталған).
      • 1 ел, 46 БҰ мүшесі таныған Ерікті Аумақ аталған Батыс Сахарадағы (солтүстік өлкелері Мароко әскері басқында) Сахрауи Араб Демократиялық Республикасы, бірақ БҰ өзіне ешқашан қабылданмаған.
      • 1 ел, 92 БҰ мүшесі (соның ішінде 2 тұрақты БҰҚК мүшесі — Ресей мен Қытай Халық Республикасы) және Әзірет Тақ таныған, үміттеген жерінің тек жарым-жартылай de facto Паластин ұлттық өкіметі басқаруы бар, Паластин жерідегі Паластин Елі (БҰ тұрақты қараушы елі), бірақ БҰ өзіне ешқашан жіберілмеген.
      • 2 de facto тәуелсіз ел, ешбір елден көзге түсетіндей дипломатиялық тануы жоқ:
        • 1 de facto тәуелсіз ел, басқа БҰ мүшелерінің, Түркияны қоспағанда, дипломатиялық тануы жоқ Солтүстік Қыбыр.[2]
        • 1 de facto тәуелсіз ел, Сомалиленд,[3]
      • 4 de facto басқа елге тәуелді (протекторат) ел:
        • 1 de facto Әрменстан протектораты Қарабағ,[4]
        • 3 de facto Ресей протектораты, атап айтқанда: Абхазия,[5] Транснистрия,[6] және Оңтүстік Осетия,[7] ешбір БҰ мүшелерінің тануы жоқ.
  • 36 тұрақты тұрғыны жоқ тәуелді жер:
    • 3 Аустралия тысқы жерлері (Кристмас аралы, Көкөс (Килиң) аралдары және Норфолк аралы).
    • 2 Дания Патшалығына кіретін теңіз ар жағы елі (Гренландия және Фөрөярлар).
    • 5 Франсияның теңіз ар жағы жерлері:[8]
      • 1 sui generis (арнайы күйі бар) коммуна (Жаңа Каледония).
      • 4 теңіз ар жағы коммуналар:
        • 1 теңіз ар жағы коммуна (Сент-Пйер және Микелон)
        • 1 жер (Уоллис және Футуна)
        • 1 теңіз ар жағы ел (Франсуз Полинезиясы)
        • 1 департамент деңгейдегі коммуна (Майот)
    • 2 теңіз ар жағы ел, Недерланд Патшалығы ішіндегі (Аруба және Антийлер (недерланд)).
    • 3 Жаңа Зеландияның теңіз ар жағы елі:
      • 2 ел, Жаңа Зеландиямен ерік құрамдылығы бар (Кук Аралдары және Ниуе).
      • 1 теңіз ар жағы жер (Токелау).
    • 16 Құрама Патшалығы тәуелді жері:
      • 3 таж тәуелдісі (Гернси, Жерси және Мән Аралы).
      • 13 теңіз ар жағы жері (Аңгилия, Бермуда, Вирджин аралдары (британ), Қайман Аралдары, Фолкленд Аралдары, Жебелітарық, Монсеррат, Питкерн Аралдары, Сент-Хелена (және олардың тәуелділері: Әскенжен Аралы және Тристан-да-Куния), Төркс және Кәйкөс Аралдары, және Акротири және Декелия Егеменді Негізгі Аумақтар).
    • 5 АҚШ ықпалдаспаған жері:
      • 2 достастық (Солтүстік Мариана Аралдары және Пуерто-Рико).
      • 2 ұйымдасқан арал жері (Гуам және АҚШ Вирджин Аралдары).
      • 1 de facto ұйымдасқан арал жері Organic Act құжатына кірмеген (Американ Самоа).
  • 5 арнайы егемендік аумағы:
    • 4 халықаралық келсімбен танылатын арнайы өлкелер тізімі (Финландия ішіндегі Аландар, Норуегия ішіндегі Суалбард, сонымен бірге Қытай Халық Республикасының Хоңқоң және Мақау арнайы әкімшілік өлкелері).
    • 1 БҰ протектораты de jure егеменді ел Сырпыстан жерінің ішінде (Сырпыстан жерінің ішіндегі Қособа БҰ уақытша азаматтық әкімшілігі).

Қосымшада осы тізімге кірмеген ел мен жер атап өтілген.

[өңдеу] Ел тізімі

[өңдеу] А

  • Абхазия Абхазия — Абхазия Республикасы[5]
  • Аити Аити — Аити Республикасы
  • Акротири және Декелия Акротири және Декелия — Акротири және Декелия Егеменді Негізгі Жерлері (Британ теңіз ар жағы жері)[9]
  • Аландар Аландар — Аланд Аралдары (Финландия Аутономиялық Аймағы)
  • Албания Албания — Албания Республикасы
  • Алмания Алмания — Алмания Федерациялық Республикасы
  • Американ Самоа Американ Самоасы — Американ Самоа Жері (АҚШ теңіз ар жағы жері)
  • Андорра Андорра — Андорра Тархандығы
  • Антигуа және Барбуда Антигуа мен Барбуда
  • Антийлер (недерланд) Антийлер (недерланд) (Недерланд Патшалығының өздігінен басқарылатын елі)
  • Аңгилия Ангилия (Британ теңіз ар жағы жері)
  • Аңғола Ангола — Ангола Республикасы
  • Аруба Аруба (Недерланд Патшалығының өздігінен басқарылатын елі)
  • Ауғанстан Ауғанстан — Ауғанстан Исләм Республикасы
  • Аустралия Аустралия — Аустралия Достастығы
  • Аустрия Аустрия — Аустрия Республикасы
үстіне өту ↑

[өңдеу] Ә

  • Әзірбайжан Әзірбайжан — Әзірбайжан Республикасы[10]
  • Әрменстан Әрменстан — Әрменстан Республикасы
  • Әрхентина Әрхентина — Әрхентина Республикасы[11]
  • Сент-Хелена Әскенжін Аралы (Сент-Хелена Британ теңіз ар жағы жерінің тәуелдісі)
үстіне өту ↑

[өңдеу] Б

  • Баңладеш Бангладеш — Бангладеш Халық Республикасы
  • Барбадос Барбадос
  • Батыс Сахара Батыс Сахара — Сахрауи Араб Демократиялық Республикасы[12]
  • Баһамалар Баһамалар — Баһамалар Достастығы
  • Баһраин Баһраин — Баһраин Патшалығы
  • Беларус Беларусь — Беларусь Республикасы
  • Белгия Бельгия — Бельгия Патшалығы
  • Белиз Белиз
  • Бенин Бенин — Бенин Республикасы
  • Бермуда Бермуда (Британ теңіз ар жағы жері)
  • Боливия Боливия — Боливия Республикасы
  • Босна және Герсек Босния мен Герцеговина
  • Ботсуана Ботсуана — Ботсуана Республикасы
  • Бразил Бразилия — Бразилия Федерациялық Республикасы
  • Бруней Бруней — Негара Бруней Даруссалам
  • Буркина-Фасо Буркина-Фасо
  • Бурунди Бурунди — Бурунди Республикасы
  • Бұлғария Болгария — Болгария Республикасы
  • Бутан Бутан — Бутан Патшалығы
үстіне өту ↑

[өңдеу] В

  • Вануату Вануату — Вануату Республикасы
  • Ватикан Ватикан — Ватикан Қала Елі[13]
  • Венесуела Венесуела — Венесуела Боливаршыл Республикасы
  • Виетнам Виетнам — Виетнам Социалистік Республикасы
  • Вирджин Аралдары (британ) Вирджин Аралдары (британ) — Британ Вирджин Аралдары (Британ теңіз ар жағы жері)
  • Вирджин Аралдары (АҚШ) Вирджин Аралдары (АҚШ) — Құрама Штаттары Вирджин Аралдары (АҚШ теңіз ар жағы жері)
үстіне өту ↑

[өңдеу] Г

  • Гайана Гайана — Гайана Қоперативті Республикасы
  • Гернси Гернси — Гернси Жасаулдығы (Британ Тажі тәуелдісі)[14]
  • Гинея Гинея — Гинея Республикасы
  • Гинея-Биссау Гинея-Биссау — Гинея-Биссау Республикасы
  • Гранада Гранада
  • Гренландия Гренландия (Дания Патшалығының өздігінен басқарылатын елі)
  • Гуам Гуам — Гуам Жері (АҚШ теңіз ар жағы жері)
  • Гуатемала Гуатемала — Гуатемала Республикасы
  • Гүржістан Гүржістан[15]
үстіне өту ↑

[өңдеу] Ғ

  • Ғабон Ғабон — Ғабон Республикасы
  • Ғамбия Ғамбия — Ғамбия Республикасы
  • Ғана Ғана — Ғана Республикасы
үстіне өту ↑

[өңдеу] Д

  • Дания Дания — Дания Патшалығы
  • Доминика Доминика — Доминика Достастығы
  • Доминикан Республикасы Доминикан Республикасы
үстіне өту ↑

[өңдеу] Е

  • Екуадор Екуадор — Екуадор Республикасы
  • Екуатор Гинея Екуатор Гинея — Екуатор Гинея Республикасы
  • Еритрея Еритрея — Еритрея Елі
  • Естония Естония — Естония Республикасы
  • Етиопия Етиопия — Етиопия Федерациялық Демократиялық Республикасы
үстіне өту ↑

[өңдеу] Ж

  • Жаңа Зеландия Жаңа Зеландия
  • Жаңа Кәледония Жаңа Кәледония — Жаңа Кәледония және Тәуелді жерлер (Франсуз арнайы күйі бар коммунасы)
  • Жапония Жапония
  • Жәмәйке Жәмәйке
  • Жебелітарық Жебелітарық (Британ теңіз ар жағы жері)[16]
  • Жезаир Жезаир — Жезаир Халық Демократиялық Республикасы[17]
  • Жерси Жерси — Жерси Жасауылдығы (Британ Тажі тәуелдісі)
  • Жибути Жибути — Жибути Республикасы
үстіне өту ↑

[өңдеу] З

  • Зимбабуе Замбия — Замбия Республикасы
  • Зимбабуе Зимбабуе — Зимбабуе Республикасы
үстіне өту ↑

[өңдеу] И

  • Иран Иран — Иран Исләм Республикасы
  • Ирақ Ирақ — Ирақ Республикасы
  • Ирландия Ирландия[18]
  • Исландия Исландия — Исландия Республикасы
  • Испания Испания — Испания Патшалығы
  • Исраил Исраил — Исраил Елі
  • Италия Италия — Италиан Республикасы
үстіне өту ↑

[өңдеу] Й

  • Йемен Йемен — Йемен Республикасы
үстіне өту ↑

[өңдеу] К

  • Кәмерун Кәмерун — Кәмерун Республикасы
  • Кәнәдә Кәнәдә[19]
  • Кения Кения — Кения Республикасы
  • Кирибати Кирибати — Кирибати Республикасы
  • Көкөс (Килиң) Аралдары Көкөс (Килиң) Аралдары — Көкөс (Килиң) Аралдары Жері (Аустралия теңіз ар жағы жері)
  • Қоломбия Көлөмбия — Көлөмбия Республикасы
  • Көнгө Демократиялық Республикасы Көнгө Демократиялық Республикасы — Қоңғо Демократиялық Республикасы[20]
  • Көңго Республикасы Көнгө Республикасы — Көнгө Республикасы[21]
  • Солтүстік Көрея Көрея Демократиялық Халық Республикасы — Көрея Демократиялық Халық Республикасы[22]
  • Оңтүстік Көрея Көрея Республикасы — Көрея Республикасы[23]
  • Кристмас Аралы Кристмас Аралы — Кристмас Аралы Жері (Аустралия теңіз ар жағы жері)
  • Куба Куба — Куба Республикасы
  • Куейт Куейт — Куейт Елі
  • Кук Аралдары Кук Аралдары (Жаңа Зеландия құрамды штаты)
үстіне өту ↑

[өңдеу] Қ

  • Қабо-Верде Қабо-Уерде — Қабо-Уерде Республикасы[24]
  • Қамар Қамар — Қамар Одағы
  • Қазақстан Қазақстан — Қазақстан Республикасы
  • Қайман Аралдары Қаймандар — Қайман Аралдары (Британ теңіз ар жағы жері)
  • Қамбоджия Қамбоджия — Қамбоджия Патшалығы[25]
  • Қарабағ Қарабағ — Таулы Қарабағ Республикасы[4]
  • Қатар Қатар — Қатар Елі
  • Коста-Рика Қоста-Рика — Қоста-Рика Республикасы
  • Қособа Қособа — Қособа және Метохия Аутономиялық өлкесі (БҰ протекторатындағы Сырпыстанның аутономиялық өлкесі)[26]
  • Қотдиуар Қотдиуар — Қотдиуар Республикасы[1]
  • Құрама Араб Әміршіліктер Құрама Араб Әміршіліктері
  • Құрама Патшалығы Құрама Патшалығы — Ұлы Британия және Солтүстік Ирландия Құрама Патшалығы[27]
  • Америка Құрама Штаттары Құрама Штаттары — Америка Құрама Штаттары[28]
  • Қыбыр Қыбыр — Қыбыр Республикасы[29]
  • Қырғызстан Қырғызстан — Қырғыз Республикасы
  • Тайуан Қытай Республикасы (Тайуан) — Қытай Республикасы (Тайуан)[30]
  • Қытай Халық Республикасы Қытай — Қытай Халық Республикасы[31]
үстіне өту ↑

[өңдеу] Л

  • Лаос Лаос — Лао Халық Демократиялық Республикасы
  • Латуия Латуия — Латуия Республикасы
  • Лесото Лесото — Лесото Патшалығы
  • Либерия Либерия — Либерия Республикасы
  • Либия Либия — Ұлы Социалистік Халық Либиялық Араб Жамахириясы (Демократиялық Республикасы)
  • Литуания Литуания — Литуания Республикасы
  • Лихтенштейн Лихтенштейн — Лихтенштейн Тархандығы
  • Лұбнан Лұбнан — Лұбнан Республикасы
  • Лүксембур Лүксембур — Лүксембур Ұлы Тархандығы
үстіне өту ↑

[өңдеу] М

  • Мадағасқар Мадағасқар — Мадағасқар Республикасы
  • Мажарстан Мажарстан — Мажарстан Республикасы
  • Майот Майот (Франсуз теңіз ар жағы коммунасы)
  • Мақау Мақау — Қытай Халық Республикасының Мақау Арнайы әкімшілік өлкесі (Арнайы егемендік аумағы)[1][32]
  • Малайзия Малайзия
  • Малауи Малауи — Малауи Республикасы
  • Малдивтар Малдивтар — Малдив Республикасы
  • Мали Мали — Мали Республикасы
  • Малта Малта — Малта Республикасы
  • Мароко Мароко — Мароко Патшалығы[33]
  • Маршал аралдары Маршал Аралдары — Маршал Аралдары Республикасы
  • Мәкедөния Мәкедөния — Мәкедөния Республикасы[34]
  • Мән Аралы Мән Аралы (Британ Тажі тәуелдісі)
  • Мешика Мешика — Мешика Құрама Штаттары[35]
  • Микронезия Микронезия — Микронезия Федерациялық Штаттары
  • Мйанма Мйанма — Мйанма Одағы[1]
  • Мозамбик Мозамбик — Мозамбик Республикасы
  • Молдова Молдова — Молдова Республикасы[36]
  • Монако Монако — Монако Тархандығы
  • Монсеррат Монсеррат (Британ теңіз ар жағы жері)
  • Моңғолия Моңғолия
  • Морисия Морисия — Морисия Республикасы
  • Моритания Моритания — Моритания Исләм Республикасы
  • Мысыр Мысыр — Мысыр Араб Республикасы
үстіне өту ↑

[өңдеу] Н

  • Найджирия Найджирия — Найджирия Федерациялық Республикасы
  • Намибия Намибия — Намибия Республикасы
  • Науру Науру — Науру Республикасы
  • Непал Непал — Непал Патшалығы
  • Недерландия Недерланд — Недерланд Патшалығы[37]
  • Нижер Нижер — Нижер Республикасы
  • Никарагуа Никарагуа — Никарагуа Республикасы
  • Ниуе Ниуе (Жаңа Зеландия құрамды штаты)
  • Норуегия Норуегия — Норуегия Патшалығы
  • Норфолк Аралы Норфолк Аралы — Норфолк Аралы Жері (Аустралия теңіз ар жағы жері)
үстіне өту ↑

[өңдеу] О

  • Ондурас Ондурас — Ондурас республикасы
  • Оңтүстік Африка Республикасы Оңтүстік Африка — Оңтүстік Африка Республикасы
  • Оңтүстік Осетия Оңтүстік Осетия — Оңтүстік Осетия Республикасы[7]
  • Орта-Африкалық Республикасы Орта-Африкалық Республикасы[38]
үстіне өту ↑

[өңдеу] Ө

үстіне өту ↑

[өңдеу] П

  • Паластин Паластин — Паластин Елі[39]
  • Палау Палау — Палау Республикасы
  • Панама Панама — Панама Республикасы
  • Папуа Жаңа Гинея Папуа Жаңа Гинея — Папуа Жаңа Гинея Тәуелсіз Елі
  • Парагуай Парагуай — Парагуай Республикасы
  • Пакістан Пәкістан — Пәкістан Исләм Республикасы
  • Перу Перу — Перу Республикасы
  • Пилипинас Пилипинас — Пилипинас Республикасы
  • Питкерн Аралдары Питкерн Аралдары — Питкерн, Хендерсон, Дюши және Оуено аралдары (Британ теңіз ар жағы жері)
  • Польша Полония — Полония Республикасы[40]
  • Португалия Португалия — Португал Республикасы
  • Пуерто-Рико Пуерто-Рико — Пуерто-Рико Достастығы (АҚШ теңіз ар жағы достастығы)
үстіне өту ↑

[өңдеу] Р

  • Ресей Ресей — Ресей Федерациясы
  • Руанда Руанда — Руанда Республикасы
  • Румыния Румыния
үстіне өту ↑

[өңдеу] С

  • Салуадор Салуадор — Ел Салуадор Республикасы
  • Самоа Самоа — Самоа Тәуелсіз Елі
  • Сан-Марино Сан-Марино — Сан-Марино Мәртебелі Республикасы
  • Сан-Томе және Принсипи Сан-Томе және Принсипе — Сан-Томе және Принсипе Демократиялық Республикасы
  • Сауд Арабстан Сауд Арабстан — Сауд Арабстан Патшалығы
  • Сейшелдер Сейшелдер — Сейшелдер Республикасы
  • Сенегал Сенегал — Сенегал Республикасы
  • Сен-Пйер және Микелон Сен-Пйер және Микелон (Франсуз теңіз ар жағы коммунасы)
  • Сент-Винсент және Гренадиндер Сент-Винсент және Гренадиндер
  • Сент-Киттс және Невис Сент-Киттс және Невис — Сент-Кристофер және Невис Федерациясы
  • Сент-Лүсия Сент-Лүсия
  • Сент-Хелена Сент-Хелена (Британ теңіз ар жағы жері)
  • Сиерра-Леоне Сиерра-Леоне — Сиерра-Леоне Республикасы
  • Сингапур Сингапур — Сингапур Республикасы
  • Словакия Словакия — Словак Республикасы
  • Словения Словения — Словения Республикасы
  • Солтүстік Қыбыр Солтүстік Қыбыр — Солтүстік Қыбыр Түрік Республикасы[2]
  • Солтүстік Мариана Аралдары Солтүстік Мариана Аралдары — Солтүстік Мариана Аралдары Достастығы (АҚШ теңіз ар жағы достастығы)
  • Сомалия Сомалия[41]
  • Сомалиленд Сомалиленд — Сомалиленд Республикасы[3]
  • Суазиленд Суазиленд — Суазиленд Патшалығы
  • Суалбард Суалбард (Норуегия Жері)[42]
  • Суринам Суринам — Суринам Республикасы
  • Сұдан Сұдан — Сұдан Республикасы
  • Сүлеймен Аралдары Сүлеймен Аралдары
  • Сүрия Сүрия — Сүрия Араб Республикасы
  • Сырпыстан Сырпыстан — Сырпыстан Республикасы[43]
үстіне өту ↑

[өңдеу] Т

  • Таиланд Таиланд — Таиланд Патшалығы[44]
  • Танзания Танзания — Танзания Құрама Республикасы
  • Ташад Ташад — Ташад Республикасы[45]
  • Тәжікстан Тәжікстан — Тәжікстан Республикасы
  • Тимор-Лесте Тимор-Лесте — Тимор-Лесте Демократиялық Республикасы[1]
  • Тоғо Тоғо — Тоғолық Республикасы
  • Төкеләу Токелау (Жаңа Зеландия теңіз ар жағы жері)
  • Тонға Тоңға — Тоңға Патшалығы
  • Төркс және Кәйкөс Аралдары Төркс және Кайкос Аралдары (Британ теңіз ар жағы жері)
  • Транснистрия Транснистрия — Транснистрия Молдова Республикасы[1][6]
  • Тринидад және Тобаго Тринидад және Тобаго — Тринидад және Тобаго Республикасы
  • Тристан-да-Кунйа Тристан-да-Куния (Сент-Хелена Британ теңіз ар жағы жері тәуелдісі)
  • Туалу Туалу
  • Тунисия Тунисия — Тунистік Республикасы
  • Түркия Түркия — Түркия Республикасы
  • Түрікменстан Түрікменстан
үстіне өту ↑

[өңдеу] У

  • Уаллис және Футуна Уаллис және Футуна — Уаллис және Футуна Аралдар Жері (Франсуз теңіз ар жағы коммунасы)
  • Украина Украина
  • Уругуай Уругуай — Уругуай Шығыс Республикасы
үстіне өту ↑

[өңдеу] Ұ

  • Уғанда Ұғанда — Ұғанда Республикасы
  • Ұман Ұман — Ұман Сұлтандығы
  • Ұрдония Ұрдония — Ұрдония Һашемит Патшалығы
үстіне өту ↑

[өңдеу] Ү

  • Үндінезия Үндінезия — Үндінезия Республикасы
  • Үндістан Үндістан — Үндістан Республикасы
үстіне өту ↑

[өңдеу] Ф

  • Фиджи Фиджи — Фиджи Аралдары Республикасы
  • Финландия Финландия — Финландия Республикасы
  • Фолклендер Фолклендер Фолкленд Аралдары (Британ теңіз ар жағы жері)[46]
  • Фөрөярлар Фөрөярдар Фөрөяр Аралдары (Дания Патшалығының өздігінен басқарылатын елі)
  • Франсия Франсия — Франсуз Республикасы
  • Франсуз Полинезиясы Франсуз Полинезиясы (Франсуз теңіз ар жағы коммунасы)
үстіне өту ↑

[өңдеу] Х

  • Хоңқоң Хонқоң — Қытай Халық Республикасының Хоңқоң Арнайы әкімшілік өлкесі (Арнайы егемендік аумағы)[47]
  • Хыруатстан Хыруатстан — Хыруатстан Республикасы
үстіне өту ↑

[өңдеу] Ч

  • Черногория Черногория — Черногория Республикасы
  • Чех Республикасы Чехия[48]
  • Чиле Чиле — Чиле Республикасы
үстіне өту ↑

[өңдеу] Ш

  • Шри-Ланка Шри-Ланка — Шри-Ланка Демократиялық Социалистік Республикасы
үстіне өту ↑

[өңдеу] І

үстіне өту ↑

[өңдеу] Ю

  • Юнанстан Юнанстан — Елин Республикасы[49]
үстіне өту ↑

[өңдеу] Түсініктемелер

  1. ^ a b c d e f g h i j Кейбір кезде ел өкіметі ағылшын тілінде ресми (бұрын қалыпталған дәстүрден бөлек) атауын қабылдаған, сонда аударыс сол халықаралық атауға сүйенген. Осыған тиістілер: Қотдивуар/Піл Сүйегі Жағасы, Мақау/Макао, Мйанмар/Бирма, Транснистрия/Приднестровие және Тимор-Лесте/Шығыс Тимор.
  2. ^ a b Қыбыр ішіндегі de facto тәуелсіз ел, басқа БҰ мүшелерінің, Түркияны қоспағанда, дипломатиялық тануы жоқ. Әмбепап дипломатиялық тануы жоқ болса да, осы ел Исләм Маслихаты Ұйымына қарауышы ел есебінде Түрік Қыбырлық Елі деп 1979 жылы қабылданған. Толықтау үшін, Нахшыван Аутономиялық Республикасы Солтүстік Қыбыр Түрік Республикасын егеменді деп қарайды, бірақ Әзірбайжан (Нахшыван тәуелді боп тұрған егеменді ел) осыған ерген жоқ. The World Factbook — Cyprus (10 January, 2006). Орталықталған Барлау Агенттігі. 2006 жылы Қантар 17 күні алынған мәліметті қараңыз.
  3. ^ a b Сомалиленд Сомалия ішіндегі, ешбір БҰ мүшелерінің дипломатиялық тануы жоқ, de facto тәуелсіз ел. Regions and territories: Somaliland (30 December 2005). BBC News. 2006 жылы Қантар 17 күні алынған мәліметті қараңыз.
  4. ^ a b Таулы Қарабағ Әзірбайжан ішіндегі, басқа БҰ мүшелерінің, Әрменстанды қоспағанда, дипломатиялық тануы жоқ, de facto Әрменстан протектораты. Regions and territories: Nagorno-Karabakh (17 January 2006). BBC News. 2006 жылы Қантар 17 күні алынған мәліметті қараңыз.
  5. ^ a b Абхазия Гүржістан ішіндегі, басқа БҰ мүшелерінің дипломатиялық тануы жоқ, de facto Ресей протектораты. Regions and territories: Abkhazia (14 December 2005). BBC News. 2006 жылы Қантар 17 күні алынған мәліметті қараңыз.
  6. ^ a b Транснистрия (Приднестровие) Молдова ішіндегі, ешбір БҰ мүшелерінің дипломатиялық тануы жоқ, de facto Ресей протектораты. Regions and territories: Trans-Dniester (13 December 2005). BBC News. 2006 жылы Қантар 17 күні алынған мәліметті қараңыз.
  7. ^ a b Оңтүстік Осетия Гүржістан ішіндегі, ешбір БҰ мүшелерінің дипломатиялық тануы жоқ, de facto Ресей протектораты. Regions and territories: South Ossetia (14 December 2005). BBC News. 2006 жылы Қантар 17 күні алынған мәліметті қараңыз.
  8. ^ Франзуз Гиана, Гуаделупе, Мартиника және Реүнйон теңіз ар жағы өлкелер/теңіз ар жағы департаменттер Франсияның кіріктілген бөлігі есебінде бұл тізімге енгізбеген.
  9. ^ Агротур және Дикелия деп те аталуға мүмкін.
  10. ^ Тағы Таулы Қарабағ сілтемесін қараңыз.
  11. ^ Әрхентина тағы да заңнама үшін Әрхентина Ұлты деп аталады.
  12. ^ Батыс Сахарадағы Сахрауи Араб Демократиялық Республикасын ағымда 46 БҰ мүшесі танады. Бұл ел ешқашан БҰ өзіне жіберілген жоқ, бірақ but is a member of the Африка Одағына қабылданған. Ел Батыс Сахараның бүкіл жеріне үміттенеді, бірақ тек Мароко жотасының шығысындағы Ерік аумағын тиімді басқарады, while a оңтүстіктегі кең аумақтарын Мароко басып алып еліне кіріктірген.
  13. ^ Ватикан қаласын Рома папасы (Әзірет Тақтың және бірдей Ватикан қаласының басы) тағайындаған Губернатор басқарады.
  14. ^ Гернси Жасауылдығына өздігінен басқарылатын тәуелді Олдерни, Ерм және Сарк аралдары қосылады.
  15. ^ Тағы да Абхазия және Оңтүстік Осетия сілтемелерін қараңыз.
  16. ^ Гибралтар деп те аталады.
  17. ^ Тағы да Алжир деп те аталады
  18. ^ Ирландия көпшілікте Ирландия Республикасы деп бүкіл Ирландия аралынан айыру үшін ресми «сипаттамасы» ретінде аталады.
  19. ^ Тағы да Кәнәдә ресми түрде (бірақ сирек қолданылады) Кәнәдә Доминионы деп те аталады.
  20. ^ Бұрын Көнгө Демократиялық Республикасы Заир боп кең танымал. Тағы да Көнгө Республикасынан айыру үшін Көнгө-Киншаса деп те аталады.
  21. ^ Көнгө Республикасын Көнгө Демократиялық Республикасынан айыру үшін Көнгө-Браззавил деп те аталады.
  22. ^ Көрея Демократиялық Халық Республикасы көпшілікке Солтүстік Көрея боп белгілі.
  23. ^ Көрея Республикасы көпшілікке Оңтүстік Көрея боп белгілі.
  24. ^ Бұрын Жасыл Мүйіс деп те аталған.
  25. ^ Кампучия деп те аталады
  26. ^ Қособа Сырпыстанның аутономиялық өлкесі ағымда БҰ уақытша әкімшілігімен басқарылады.
  27. ^ Көпшілікте Ұлы Британия, Британия деп те аталады.
  28. ^ Көбінесе АҚШ деп қысқатылып та аталады.
  29. ^ Тағы да Солтүстік Қыбыр сілтемесін қараңыз.
  30. ^ Қытай Республикасы (Тайуан)) елін халықаралық қатынаста жалпы Тайуан деп атайды. It is also diplomatically occassionally known as Chinese Taipei or other names and regarded by UN as Taiwan, Province of China (see One-China policy). The Republic of China (Taiwan) is no longer an UN member since late 1971. It is currently recognized by Vatican City of the Holy See and 24 UN member states and with de facto international relations with most others. The political status of the Republic of China (Taiwan) and the legal status of Taiwan (alongside the territories currently under the ROC jurisdiction) are in dispute. The Republic of China (Taiwan) is currently a de-facto independent country should not be confused with the de-jure independent Republic of Taiwan proposed by supporters of Taiwan independence.
  31. ^ Жұнғо деп те аталады. Қытай өкіметі қазақша: Қытай (орысша: Китай) атауын қорлап кеміті атау деп санайды, сондықтан Қазақстан-Қытай халықаралық қатынастарда қолданылмайды. Қытай Халық Республикасы Хоңқоң және Мақау арнайы әкімшілік өлкелерімен қатынасында, сонымен бірге Қытай Республикасымен (Тайуан) қатынасында да, кейде Қытай негізгі жері деп те аталады.
  32. ^ Мақау — Қытай Халық Республикасының арнайы әкімшілік өлкесі. Сыртқы істер қатынасында бұл Мақау, Қытай деп белгілі.
  33. ^ Тағы да Батыс Сахара сілтемесін қараңыз.
  34. ^ Мәкедөнияны БҰ, бір қатар ел және халықаралық ұйымдар Бұрынғы Югославтық Мәкедөния Республикасы деп атайды.
  35. ^ Кейде Мексика деп те аталады.
  36. ^ Тағы да Транснистрия сілтемесін қараңыз.
  37. ^ Заң бойынша Недерланд деп Недерланд Патшалығынның негізгі Еуропа бөлігі аталады, соңғысына Недерланд өзі және екі теңіз ар жағы елдер кіреді, атап айтқанда Аруба және Антийлер (недерланд). Кейде Голландия деп те аталады
  38. ^ Тағы да Орта-Африкалық Республикасы Орта Африка деп те (сирек қолданылады) аталады.
  39. ^ The State of Palestine in the Palestinian territories is currently recognized by the Holy See and 93 UN member states. It has never been admitted as a full UN member (only granted with a permanent observer status) but is a member of the Arab League and the Organization of the Islamic Conference. The State claims the whole Palestinian territories but only exercises de facto control over part of the territories administered through its shadow organ, the Palestinian National Authority (PNA). It is further supported by other countries according the PNA a pivotal role in the process that may involve their eventually recognizing the State as sovereign.
  40. ^ Тағы да Полша, Лехистан деп те аталады.
  41. ^ Сомалия ағымда Қуғын Өтпелі Ұлттық Үкметімен бөлісте. Тағы да Сомалиленд сілтемесін қараңыз.
  42. ^ Суалбард халықаралық келсімбен Норуегия теңіз ар жағы жері деп танылады.
  43. ^ Тағы да Қособа сілтемесін қараңыз.
  44. ^ Тарихи деректерде Сиам деп те аталады.
  45. ^ Тағы да Чад деп те аталуға мүмкін
  46. ^ Фолкленд Аралдары үшін тағы да Малвин Аралдары деп атап Архентина үміттенеді.
  47. ^ Хонқоң Қытай Халық Республикасының арнайы әкімшілік өлкесі. Сыртқы істер қатынасында Хонқоң, Қытай деп белгілі.
  48. ^ Тағы Чех Республикасы сирек Чехия деп те аталады.
  49. ^ Греция деп те аталады.
үстіне өту ↑

[өңдеу] Сыртқы сілтемелер


The world Lists of countries with rankings *Includes map
Geography
Area* · Coastline · Highest point* · Compactness · Coast/area ratio · Northernmost point

Demographics  
Population · (graphical) · Population density* · Life expectancy* · Infant mortality rate · Fertility rate* · Birth rate* · Death rate* · Human Development Index* · Income equality* · Literacy rate* · HIV/AIDS adult prevalence rate* · People living with HIV/AIDS* · Suicide rate · Unemployment rate* · Percentage of population below the national poverty line* · Percentage of population living under $2 a day and $1 a day

Economy
GDP (nominal) * · GDP (PPP) * · GDP (nominal) per capita* · GDP (PPP) per capita* · GDP (PPP) per capita per hour ·past GDP (nominal), past GDP (PPP) · Current account balance* · Imports* · Exports* · External debt* · Public debt* · Agricultural output*

Politics
Political rights and civil liberties* · Press freedom* · Capital punishment* · Homosexuality law* · Abortion law* · Date of nationhood* · UN peacekeepers currently deployed* · Possession of nuclear weapons* · Military expenditures* · Number of active troops* · Conscription* · Perception of corruption* · Economic freedom*

Emissions
Carbon dioxide emissions* (Per capita)* · GDP per emissions* · Emissions per GDP per capita

Consumption
Electricity consumption* · Natural gas consumption