फटका
From Wikipedia
समाजाला एखादी गंभीर गोष्ट कठोर भाषेत पटवून देणे/सांगणे, म्हणजे फटका. फटका काव्यप्रकाराचे जनक म्हणजे कवी अनंतफंदी!
कवी अनंतफंदींच्या अनेक फटक्यांपैकी एक उपदेशपर फटका:
बिकट वाट वहिवाट नसावी, धोपट मार्गा सोडु नको संसारामधी ऐसा आपला, उगाच भटकत फिरु नको चल सालसपण धरुनी निखालस, खोट्या बोला बोलु नको अंगी नम्रता सदा असावी, राग कुणावर धरुं नको नास्तिकपणी तुं शिरुनि जनाचा बोल आपणा घेउ नको आल्या अतिथा मुठभर द्याया मागेपुढती पाहु नको मायबापांवर रुसूं नको दुर्मुखलेला असूं नको व्यवहारमधी फसूं नको कधी रिकामा बसू नको परी उलाढाली भलभलत्या, पोटासाठी करु नको ॥ १ ॥ वर्म काढुनी शरमायाला, उणे कुणाला बोलुं नको बुडवाया दुसऱ्याचा ठेवा, करुनी हेवा, झटू नको मी मोठा शाहणा, धनाढ्यही, गर्वभार हा वाहू नको एकाहूनू चढ एक जगामंधि, थोरपणाला मिरवू नको हिमायतीच्या बळे गरिबगुरीबाला तू गुरकावू नको दो दिवसाची जाइल सत्ता, अपेश माथा घेउ नको विडा पैजेचा उचलु नको उणी कुणाचे डुलवु नको उगीच भीक तूं मागू नको स्नेह्यासाठी पदरमोड कर, परंतु जामीन राहू नको ॥ २ ॥ उगीच निंदा स्तुती कुणाची स्वहितासाठी करु नको वरी खुशामत शाहण्याची परि मूर्खाची ती मैत्री नको कष्टाची बरी भाजिभाकरी, तूपसाखरे चोरू नको दिली स्थिती देवाने तीतच मानी सुख, कधिं विटू नको असल्या गाठी धनसंचय, कर सत्कार्यी व्यय, हटू नको आता तुज गुज गोष्ट सांगतो, सत्कर्मा तूं टाकू नको सुविचारा कातरू नको सत्संगत अंतरू नको द्वैताला अनुसरू नको हरिभजना विस्मरू नको सत्कीर्ती नौबतीचा डंका गाजे मग शंकाच नको ॥ ३ ॥