Liepru

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija ħielsa.

?Liepri
European Hare (Lepus europaeus)
European Hare (Lepus europaeus)
Klassifikazjoni Xjentifika
Renju: Animalia
Fajlum: Chordata
Klassi: Mammalia
Sottoklassi: Theria
Superordni: Euarchontoglires
Ordni: Lagomorpha
Familja: Leporidae
Ġeneru: Lepus
Linnaeus, 1758
Sottoġeneri

Il-Liepri (singular Liepru) huma l-leporidi tal-ġeneru Lepus, għalkemm 4 speċi oħra ta' leporidi tal-ġeneri Caprolagus u Pronolagus xi drabi jissejħu wkoll liepri, biss dawn huma fniek.

Il-Liepri huma mammiferi ta' ħeffa kbira (eż. il-Liepru Ewropew Lepus europaeus kapaċi jilħaq veloċità ta' 70 kilometru jew 45 mil fis-siegħa).

Normalment il-liepru huwa mammiferu ta' natura mistħijja u jgħix ħajja solitarja jew bħala par, għalkemm il-Liepru Ewropew Lepus europaeus jibdel l-attitudni tiegħu lejn ir-Rebbiegħa fejn dawn jibdew jiġru wara xulxin matul il-ġurnata fid-dawl tax-xemx f'nofs il-kampanja. Din l-imġieba hija xejn aktar ħlief kompetizjoni bejn l-irġiel biex jakkwistaw id-dominanza u b'hekk aċċess għal aktar nisa biex jirriproduċu magħhom. Waqt dan iż-żmien ta' freneżija fost il-liepri, wieħed jista' jarahom jagħtu u jiġġieldu bl-idejn. Għal żmien twil ħafna kienu jaħsbu li dan kien ikun ġlied ta' kompetizjoni bejn l-irġiel, iżda minn osservazjonijiet aktar fil-qrib irrisulta li dan ma kienx ħlief ġlied bejn in-nisa u l-irġiel, biex in-nisa juru jew li għadhom m'humiex lesti għat-tgħammir jew biex jaraw id-determinazjoni ta' l-irġiel.

Il-Liepri, ma jgħixux bħal biċċa l-kbira tal-fniek f' bejta taħt l-art u dan lanqas meta jasal iż-żmien taż-żrameġ. It-twelid taż-żgħar isir ġo bejta magħmulha minn ħofra baxxa jew fil-ħaxix mirfus u mgħaffeġ mill-omm. Din m'hijiex problema għaż-żrameġ għax huma addattati għan-nuqqas ta' protezjoni fisika billi jitwieldu miksijjin bil-pil u b'għajnejhom miftuħa, b'hekk ftit żmien wara t-twelid dawn ikunu kapaċi jaħsbu għalihom infushom, għall-kuntrarju taż-żrameġ tal-fniek fejn dawn jitwieldu għomja, mingħajr pil u totalment dipendenti fuq l-omm.

[editja] Klassifikazjoni

  • Ġeneru Lepus
    • Sottoġeneru Macrotolagus
      • Liepru Antilopu, Lepus alleni
    • Sottoġeneru Poecilolagus
      • Liepru taż-żarbuna tas-silġ, Lepus americanus
    • Sottoġeneru Lepus
      • Liepru tal-Artiku, Lepus arcticus
      • Liepru tal-Alaska, Lepus othus
      • Liepru tal-muntanji, Lepus timidus
    • Sottoġeneru Proeulagus
      • Liepru ta' denbu iswed, Lepus californicus
      • Liepru tal-ġnub bojod, Lepus callotis
      • Liepru ta' Kap, Lepus capensis
      • Liepru ta' Tehuantepec, Lepus flavigularis
      • Liepru iswed, Lepus insularis
      • Liepru tax-xagħri, Lepus saxatilis
      • Liepru tad-deżert, Lepus tibetanus
      • Liepru ta' Tolai, Lepus tolai
    • Sottoġeneru Eulagos
      • Liepru xkupa, Lepus castrovieoi
      • Liepru ta' Yunnan, Lepus comus
      • Liepru Korejan, Lepus coreanus
      • Liepru Korsikan, Lepus corsicanus
      • Liepru Ewropew, Lepus europaeus
      • Liepru ta' Granada, Lepus granatensis
      • Liepru Manċurjan, Lepus mandschuricus
      • Liepru sufi, Lepus oiostolus
      • Liepru tal-għoljiet Etjopjani, Lepus starcki
      • Liepru ta' denbu abjad, Lepus townsendii
    • Sottoġeneru Sabanalagus
      • Liepru Etjopjan, Lepus fagani
      • Liepru tas-savana afrikana, Lepus microtis
    • Sottoġeneru Indolagus
      • Liepru ta' Hainan, Lepus hainanus
      • Liepru Indjan, Lepus nigricollis
      • Liepru Burmiż, Lepus peguensis
    • Sottoġeneru Sinolagus
      • Liepru Ċiniż, Lepus sinensis
    • Sottoġeneru Tarimolagus
      • Liepru ta' Yarkand, Lepus yarkandensis
    • Sottoġeneru incertae sedis
      • Liepru Ġappuniż, Lepus brachyurus
      • Liepru Abissinjan, Lepus habessinicus