Wikipedia:Mi fehlt dat Woort

From Wikipedia

Disse Siet schall hülpen, wenn di mal en Översetten vun en Fachbegreep oder en anner Woort in dat plattdüütsche fehlt. Annere Bruker weet villicht dat Woort oder finnt bi spezielle Utdrück en Indrag in en Wöörbook un köönt di hülpen.

Hier kannst du een ne'e Fraag indragen

Inholtsverteken

[Ännern] Nehrung

Mi fehlt dat Woort för Nehrung, dat -ung sprickt ja nich daför, dat dat ok op Platt Nehrung heet. Weet een vun ji dor wat? --::Slomox:: >< 14:59, 2. May 2005 (UTC)

Leider keine Ahnung. Meine vier Lexika geben das nicht her. HeikoEvermann 19:59, 2. Mai 2005 (UTC)

Dat heet ook op Platt "Nehrung". Un wat dat "ung" angeiht, dat is so een Saak. Kümmt op den Dialekt an. T.B. Mekelborger Platt: "Hüsung". Dorbi is dat "ung" nich jümmers liekers dat as dat hoogdüütsche "ung", so as een Suffix, wat ut een Verb een Substantiv mookt. Wo dat Word vun afkümmt is de ole Prussenspraak: Kurische Nehrung abgeleitet vom baltischen Stamm der Kuren und vom altpreußischen "neria" (= "vom Wasser aufgeworfener Landstreifen") [[1]]. Obers dat Word hett sick vun dor in dat plattdüütsche un den hoogdütschen Spraakrebeet utbreed. Ook in Vörpommern ward to een Nehrung op Platt Nehrung seggt. Plattmaster 19:13, 8. Jun 2005 (UTC)

[Ännern] Hügel

Dat Woort Hügel, wat is dor de best Översetten? Hügel, Hövel, Knüll, Barg? Mien Wöörböker seggt al wat anners. --::Slomox:: >< 14:59, 2. May 2005 (UTC)

  • Sass: Knüll, Bult (kleiner Hügel)
  • Neuber:
    • Knüll (sanfter Moorhügel, grasbewachsener ansteigender Platz, Anger), auch Moorknüll
    • Sandknüll ( sandiger grasbewachsener ansteigender Hügel)
    • Warft (von Menschenhand aufgeworfener Wohnhügel in der Marsch)
  • Harte: Knüll, Bult
  • Hermann-Winter : Hügel

=> Ich denke, Knüll ist ok. HeikoEvermann 19:59, 2. Mai 2005 (UTC)

Vun mien Geföhl her heff ik toeerst an Barg dacht, bi uns in'n Oort heet Oortsdelen to'n Bispeel Barg un Hüttenbarg, un dat is man kuum uttomaken, dat de höger sünd as dat annere Land. Aver de Alpen oder den Mount Everest dor blangen, denn höört sik dat man en beten komisch an. --::Slomox:: >< 13:45, 3. Mai 2005 (UTC)

Bult, Bulten, Bült, Haufe, Hügel, hohes Ackerstück (Plattdeutsches Wörterbuch für das Oldenburger Land)--84.129.200.123 16:16, 24. Mai 2005 (UTC)

Vun den Spraakbruuk is dat so, dat dat tomeist Barg heet, ook wenn dat een lütten Hümpel is. Knüll heff ik twors mol heurt, bloots faaken weer dat nich. Plattmaster 19:30, 8. Jun 2005 (UTC)

Hier noch eine Ergänzung (Ostwestfälisch):

  • Huckel
  • Puckel
  • Anhoichte
  • Brink
  • Knüll
  • Häogheit

Angela Holtmann 22:35, 6. Sep 2005 (CEST)

[Ännern] Zeder

Gifft dat dor en Woort för? --::Slomox:: >< 14:59, 2. May 2005 (UTC) Kann ik mi nich vörstellen, dat dat dor 'n egen plattdüütschen Woort för gifft, wieldat disse Boom bi uns nich wassen deit. Dat "Z" op Hoochdüütsch is "originaal", dat heet, dat kummt nich dörch de Luudverschuven t->z, dat heet ok, dat dat op Platt nienich "Teder" heten kann. Nederlannsch hett "Ceder" un snackt dat as "Seder" ut.

Ik denk mi, Zeder is ok. HeikoEvermann 19:59, 2. Mai 2005 (UTC)

[Ännern] Abt un Abtei

--::Slomox:: >< 14:59, 2. May 2005 (UTC)

Nederlandsch hett "abt" un "abdij". Op [2] gifft dat: ahd. abbateia, ebedie; mhd. abbeteie, abbatei, eptey, ebbetige; nhd. Nebenformen abbtige, apptige, abtie; nd. ab(e)die, ebdie, ebbeti(g)e; nl., fries. abdij; rh. abdey.

Diese Fülle von Formen verwirrt mich aber auch. Und im plattdeutschen Sprachraum gab es ga nach der Reformatschoon auch keine Abteien mehr. Ich würde für "Abt" und "Abtei" plädieren. HeikoEvermann 19:59, 2. Mai 2005 (UTC)

Abt un Abtei ahd.abbat = volkslat. abbadem = lat. abbatem, eigentlich ein Lallwort (Kindersprache, Pappa. Opa, Babba)) für "Vater", das aus dem Aramäischen über das Griechische ins Lateinische gedrungen ist, dazu Abtei",ahd. abbateia= lat. abbatia. Ich habe in meinen Übersetzungen ins Plattdeutsche für "Abt" die Form Abbat gewählt (für Äbtissin dementsprechend "Abbatsche"). Ob es diese Formen in den Plattdeutsch sprechenden Klöstern wirklich gegeben hat,weiß man nicht, denn Überlieferungen von Mönchen liegen nur in lateinischer Sprache vor.In einigen mittelniederdeutschen Aufzeichnungen wird Abt mit zwei b, also Abbt geschrieben. Aus einem in mittelniederdeutscher Sprache abgefassten Protokoll des Grafen von Oldenburg aus dem Jahre 1338 zitiere ich: " ....den achbaren praelaten abbet Johan van Rastede...." --G.Meiners 09:58, 25. Mai 2005 (UTC)

Ik heff dat in dat "Mittelniederdeutsches Wörterbuch" vun Schiller/Lübben funnen:

  • Abtei weer "abbedîe/abdie/ab(be)dîge" un
  • Abt weer "abbet/abt"
  • Äbtissin weer "abbedische/abbedisse/abdisse/abadisse/ebbedische/ebbedisse".

Dat heet dat Woort geev dat in de Tiet vun de Middelnedderdüütsche Spraak. Later is dat dann utstarven, wieldat wi in dat protestantsche Noorddüütschland so wat nich hatt harrn.

För Dien Foorm "Abbat" heet dat för mi, dat dat nich richtig is. Wenn wi uns mal vörstellt, dat harr all de Tiet siet de middelnedderdüütsche Tiet so wat geven, dann weer de Foorm ja hüüt nich "Abbat". De Akzent is ja op de eerste Sülv, un över de Tiet kann sik dann dat tweete "a" dor nich so goot hollen. Dat weer ja sogar so, dat dat al in de Tiet vun de middelnedderdüütsche Spraak weg weer. Oder tominnst is dat vun "a" to "e" warrn. Un so is mien Vörslag an Di, dat Du dat ännern deist, na "Abt" oder na "Abbet". Ik finn "Abt" better. Man Abbat geiht nich.

Harlich Gröten, HeikoEvermann 20:35, 2. Jun 2005 (UTC)

[Ännern] Ur-wald, Regen-wald

Wat is dat beste Woort för solke Tosamensetten? Ehr Holt oder Woold oder noch wat anners? --::Slomox:: >< 14:59, 2. May 2005 (UTC)

Holt meent eher dat "Gehölz" un nich den warklich groten "Wald" (platt: Woold).

Peter Neuber sien Lexikon hett "Regenwoold" opföhrt. Op Nederlandsch is det "Regenwoud" (wo dat "l" verschütt gahn is). Un "Urwald" is dor "Oerwoud" oder "Oerbos". In Anlehnung an die anderen plattdeutschen Wörter auf "Oor-" für hochdeutsch "ur-" wäre ich für Oorwoold. HeikoEvermann 19:59, 2. Mai 2005 (UTC)

Bi uns gifft dat so wennig Woold, dor weet ik nix af :-) --::Slomox:: >< 13:35, 3. Mai 2005 (UTC)

Wat wi Wald nöömt, weer ursprünglich jedet unbebote Stück Land. Noch in dat Oolthoochdüütsche is "'wald'" Wildnis. In dat Ollnborger Land gellt "Wald" as en hoochdüütsch Woort. Hier seggt'n "Busch" oder "Holt". Aver en Översetten för "Neuenburger Urwald" gifft dat nicht. Hier seggt ok de Plattdüütschen "Neenborger Urwald". De Vörsülv "ur" mutt man nich översetten, denn se is öller as dat Hoochdüütsche. "Neenborger Oorwold" weer hyperkorrekt un darum komisch för enen, de Umgangsplatt snackt.--G.Meiners 10:25, 25. Mai 2005 (UTC)

[Ännern] British Empire

Woans heet dat op Platt ? Britisch Riek ? Britische Riek ? Oder beter British Empire ? Sarcelles 21:28, 26. Apr 2005 (UTC)

kopeert vun Wikipedia:Ik bruuk Hülp --::Slomox:: >< 14:26, 3. Mai 2005 (UTC)
dat "britisch Weltriek" HeikoEvermann 06:13, 5. Mai 2005 (UTC)

[Ännern] Wissenschaftler

Wissenschaft heet op Platt Wetenschop, man den Wissenschaftler hebb ik nich funnen. Op nederlandsch heet de wetenschapper un op marless.de hebb ik Wetenschopler funnen, man dat Woort hebb ik sünst nich in't Internet funnen. Un all mien Lexika hebbt dat nich. HeikoEvermann 07:09, 7. Mai 2005 (UTC)

[Ännern] Begründer

Begründer hett de Bedüden Grünner vun ene Religion oder Weltanschauung. Is dat en Grünner ? Sarcelles 23:27, 23. Mai 2005 (UTC)

Ik denk mi, Grünner is goot. In "Wöhrner Wöör" steiht: gründen/begründen => (einen Betrieb, eine Stadt) grünnen. Bispeel: Alf de Twete hatt Lübeck grünnt.
De Person is dann de Grünner, man ik denk dat is beter to seggen "xy hett xz grünnt" as to seggen "xy is de Grünner vun xz". "Grünner" is bloots goot för de Kategorien etc. HeikoEvermann 11:06, 24. Mai 2005 (UTC)

[Ännern] Planten- un Deertnamen

Gifft dat spezielle Listen oder Sammeln vun Planten- un Deertnamen (woll in Bookfoorm)? Ik söök Begrepen för solke Saken as de Orchidee Grüne Hohlzunge, den Poggenstohl Echter Hausschwamm oder de Bloom Alpenglöckchen. Op Wikipedia:Wöörböker warrt ja welke nöömt, aver de kriggt een ja seker narms. --::Slomox:: >< 17:36, 30. Mai 2005 (UTC)

Dat best doröber finn een bi Evers in Oldenborg (Holsteen)- http://www.blumen-evers.de/ Hinnerk Evers hett dor 4770 plattdüütsche Namen för Planten un Blomen opsammelt. Plattmaster 19:35, 8. Jun 2005 (UTC)

[Ännern] Sonnen-/Mondfinsternis

Sünnen-/Maanddüüstern? --::Slomox:: >< 17:36, 30. Mai 2005 (UTC)

Dat is man nich so eenfach. Ik hebb dat in mien Lexika nich funnen. In Wöhrner Wöör hett Peter Neuber vörslagen, dat dat "dat Sünndüüster" oder "de Sünndüüsternis" heten kann. Man dor steiht ok "Analogie" bi, dat heet, he hett dat Woort nich funnen und meent, dat dat wohl goot weer.
Finsternis is na den Sass en "Biesternis" un Biesternis heet ok "Finsternis, Dunkelheit, Verwirrung, geistige Umnachtung".
Na "Harte" heet finster "duuster/düüster", man de Sonnenfinsternis is dor ok nich binnen.
Op [[3]] gifft dat "Maandfinsternis". Man warklich tofreden bün ik dormit nich.
Op Nederlannsch heet dat "zonsverduistering". Un dat hett mi op de Idee bröcht, "Sünnverduustern" un "Maandverduustern" to schreven.
Ik denk, wi schöölt dor man lever noch 'n beten över nadenken un eerst op 'n warklich gode idee töven.
Hartlich Gröten, HeikoEvermann 21:58, 30. Mai 2005 (UTC)
Ik bün vundaag in de Staatsbibliothek vun Hamborg ween. Un dor hebb ik in dat Lexikon vun Buurmann (Hochdeutsch-plattdeutsches Wörterbuch) (bassert op ostfreesch Platt) de Sonnenfinsternis funnen: Sünnverdüstern un Maanverdüstern. Ik denk mi blots, dat ü schall lang ween, so as in düüster un schall dann ok so schreven warrn. Un de Maand hett bi Sass en "d". Also "Maandverdüüstern" un "Sünnverdüüstern". Ik gloov, dat is feminin, man dat stünn in dat Lexikon nich binnen.
Dat höört sik good an. Ik dank di! --::Slomox:: >< 15:23, 3. Jun 2005 (UTC)


Ik gloiwe oawer, dat dat "neutrum" es. Verdüüstern hoiert sik up jeiden Fall wie "neutrum" an, sümbs wenn dat häogduitschke Wort "feminin" es. Wat segget de Muddersproaklers dorteo? --Angela Holtmann 22:47, 6. Sep 2005 (CEST)

[Ännern] Krater

Un weer en poor. Gifft dat dat Woort Krater för Krater oder lever Trechter, wat ik dorför al sehn hebb? --::Slomox:: >< 17:26, 6. Jun 2005 (UTC)

"Buurmann Hochdeutsch-plattdeutsches Wörterbuch" hett för "Trichter" un "Krater" dat plattdüütsche "Trechter", so as in
  • dat hele Land sitt noch vull van Trechters van de Bomben van de lesde Krieg
* sett 'n Trechter up de Buddel, anners kleist du vörbi
Nedderlannsch hett Trechter för Trichter un Bombentrichter, man Krater för den Krater vun en Vulkaan. Un dat is ok mien Vörslag: Trechter för dat, wat een op en Buddel opsett un ok för dat Lock in de Eer vun en Bomb, man Krater för den Vulkaan. HeikoEvermann 21:04, 9. Jun 2005 (UTC)

[Ännern] Walross

Walross, Waalross? --::Slomox:: >< 17:26, 6. Jun 2005 (UTC)

[Ännern] Hürdenläufer

Is Hinnenlöper korrekt? --::Slomox:: >< 17:26, 6. Jun 2005 (UTC)

[Ännern] Sehenswert

Sarcelles 21:28, 11. Jun 2005 (UTC)

[Ännern] Messstation

Sarcelles 21:28, 11. Jun 2005 (UTC)

[Ännern] verlegen

Verlegen vun ene Hööftstadt. Sarcelles 21:28, 11. Jun 2005 (UTC) Sarcelles 21:28, 11. Jun 2005 (UTC)

Op Kölsch seggt een: Die sin von Bunn noh Bälin ömjetrocken, oder og: Die Houpschtadd_es ömmjetrokke. Ik meen, 'Trecke(n)' is en Woort, wat et Mönsterlannische un et Nedersassische und Nedderlansche und et Kölsche kennt. Es es en aktive Form von wat passiv "verlegen" is. Dat is jetz keen Översettning, avver villicht hülpt et, wann eens et med anner wöört secht. --Purodha Blissenbach 13:11, 29. Jun 2005 (UTC)

[Ännern] Sauerland

Op miene Diskuschoonssiet hett een IP-Bruker dorop henwiesen, dat wi mal Sauerland, mal Suurland bruukt. Kloor is, dat dat eerste Hochdüütsch is un dat twete Platt. Aver mutt dat Suurland oder Suerland heten? Na Sass un wenn een dat as suur as in Süür opfaat, denn is anlehnt an de hoochdüütsche Schrievwies suer richtig, aver in en Egennaam, wo dat ok noch en annern Sinn hett, weet ik nich, wat dor richtig is. Weet een, wat de Suurlänners sülvst bruukt? --::Slomox:: >< 15:23, 15. Jun 2005 (UTC)

Ik frog een (bi e-mail) Et hat keen Betog to süür - Ik glob, dat da en Water oder en Fluss es, de Suur (Sauer, Söör) oder ähnleik heest. --Purodha Blissenbach 14:12, 29. Jun 2005 (UTC)

Ik heb en Antwor krigt. Se schriven:
"Nach unserer Meinung wird es Suerland geschrieben und wie bei Soest oder Coesfeld ausgesprochen. Wir haben noch gesehen, daß Chistine Koch in Wille Raeusen Siuerland geschrieben hat. Es wird je nach örtlicher Mundart unterschiedlich gesprochen und geschrieben. Die Heimatkalender nennen sich De Suerlänner.
Grüße von den Suerlännern."
Wie bi Kevelaer ward dat ae oe ue in disse Namens glich wie aa oo uu utsproken, un do is nich dat "dumpe a" bi, wat og å sriven warn kann, dat oo is wi in Hochdüütsch Prost, zum Wohle!, dat aa is wie in Hoochdüütsch Waben-Bahn. --Purodha Blissenbach 8. Jul 2005 02:16 (UTC)

[Ännern] maritim

Is hie an de Kant recht ? Sarcelles 03:06, 17. Jun 2005 (UTC)

Nee, is mi nich recht. Schriev mi maal 'n helen Satz op Hoochdüütsch op, wo maritim binnen is, dormit wi sehn köönt, woför du dat bruukst. HeikoEvermann 21:37, 17. Jun 2005 (UTC)

[Ännern] Minderheiten

Ik löw nich, dat een Minderheiden in Fäll so as die dänischen und sorbischen Minderheiten in Deutschland sagen kann. Wat kann een davör seggen ? Volksgruppen oder Völker is dat ok nich. Sarcelles 21:14, 18. Jun 2005 (UTC)

Dat is ja egentlich keen Fraag, wo di dat plattdüütsche Woort fehlt un de Kontext is weer nich kloor. Minnerheit un Volksgrupp höört sik aver beid nich slecht an, wo liggt dat Problem dormit? --::Slomox:: >< 15:18, 24. Jun 2005 (UTC)
Gaud, ik heb nich woot, dat dat op Platt ok geht ,,Minnerheiten to seggen.

Sarcelles 15:44, 24. Jun 2005 (UTC)

[Ännern] Landkreis / Kreis

MoinMoin. Heit dat ok Kreis? --Heiko A 06:36, 24. Jun 2005 (UTC)

Moin Heiko, de Sass meent: Kreis (Mathematik) => Krink, man Kreis (Kommunalverfassung) => Kreis.
Man ik weet nich den Grund. HeikoEvermann 11:24, 24. Jun 2005 (UTC)
De Ursprung vun de beiden Wörr is anners (sieh ok de:Landkreis, de:Diskussion:Landkreis). De "Landkreis" is vun dat böhmische Wort "kraj" (=Land) oder slawische Wortstamm "Krai(n)". Ik kenn mi aver nich ut bi böhmsche un slawische Wörr. --Heiko A 11:33, 24. Jun 2005 (UTC)
Ik denk, dat is nich so wichtig. Vundaag gifft dat op Hoochdüütsch dor ja ok keen Ünnerscheed. Man villicht is dat de Grund för den Import. HeikoEvermann 11:50, 24. Jun 2005 (UTC)
As ik Kring för Kreis bruken dei, dor hett Gerold mi eerst mal op de Finger kloppt ;-) Dat mit de Böhmer hebb ik nich weten. --::Slomox:: >< 15:15, 24. Jun 2005 (UTC)

[Ännern] Region

Na de sass'sche Praxis to de latienschen Wöör op -ion in't Plattdüütsche mutt dat Regchoon(?) heten!? Süht aver na mien Menen en beten komisch ut... --::Slomox:: >< 17:09, 24. Jun 2005 (UTC)

Moin, dor hest Du wat in'n falschen Hals kregen. "-tion" => "-tschoon" (z.B. Informatschoon", "-ktion" => "-schoon" (z.B. "Akschoon"). Man för "-ion" hebbt wi nix seggt. De Sass meent, dat blifft "-ion" (un warrt ok nich to "-ioon". Hartlich Gröten, HeikoEvermann 20:08, 25. Jun 2005 (UTC)
Woso falschen Hals? OK, ik hebb nu sehn, dat Religion in den Sass steiht, aver wenn wi de vun di nömten Regeln logisch foortsett un na de Utspraak gaht, denn is Regchoon logisch. Aver Sass harr woll de lieken Bedenken as ik un hett de Konsequenz dor lever opgeven ;-) --::Slomox:: >< 15:49, 27. Jun 2005 (UTC)
Ik bin jo keen Plattdüütsch Snaker, bloot'n Schriver :-) un ik gloob, een seggt Relijon, Relischon, Religschuun, Regjoun - wat nich te schriven geiht med onsere Schrivung. Dat Kyrillsche ж (Жeнья) oder dat franzöösche J (Journal) wöhrd do brukt. Vun wat ik dat gloob, weet ik nich, ik denk, ik hebb et vilicht een seggn hörn. --Purodha Blissenbach 13:43, 29. Jun 2005 (UTC)

[Ännern] Dolde

Dolde is en Woort, dat ik nich mal in't Hoochdüütsche bruuk. Prölken bi Kahls Wöörbook vun't mönsterlännsch Platt. Annere Ideen? --::Slomox:: >< 17:09, 24. Jun 2005 (UTC)

[Ännern] Himmelskörper

Gifft dat noch wat, wat beter is as Hevenskörper? Hevensklüten villicht? ;-) --::Slomox:: >< 17:09, 24. Jun 2005 (UTC)

[Ännern] Sonnensystem

För'n Artikel över de Klingoonsche Spraak - de Klingoonens leven in en anneret Sunnesystem ? Ik denk, ik heb do bannig vil verkehrt schreven. (-: Villicht gaht bal mol een bei un verbetert disse Siet :-) Ik heb jo nog mehr schriven wolln, avver hab nich weten, wie eens dat seggt. --Purodha Blissenbach 7. Jul 2005 12:56 (UTC)

Sünnsystem denk ik. Aver de Lenk baven is bi mi noch rot!? --::Slomox:: >< 7. Jul 2005 14:32 (UTC)
Nu nich mer :-) Ik heb - ut'n anneren Grund - di Siet graad evens schon sekert, avver nog lang nich allens schreven, wat ik rin hebben well. --Purodha Blissenbach 7. Jul 2005 17:45 (UTC)

[Ännern] Phonem

heet dat Phonem oder Fonem ? Un de Meertal Phonemens oder bloot Fonem? --Purodha Blissenbach 7. Jul 2005 12:56 (UTC)

Wenn wi den Sass folgt, denn warrt de hoochdüütsche Foorm Phonem bruukt, ofschoonst de internationschonale Trend ja na dat Vereenfachen to Fonem tendeert. Den korrekten Plural kann ik di ok nich seker seggen, na Geföhl segg ik mal Phonemen. --::Slomox:: >< 7. Jul 2005 14:32 (UTC)
Do nemm ik die, Phonemen, gefallt mi og best. --Purodha Blissenbach 7. Jul 2005 17:48 (UTC)

[Ännern] Silbe, Syllable

wie heet dat in Plattdüütsch, Sylv, Sülv ?? --Purodha Blissenbach 7. Jul 2005 12:56 (UTC)

Sülv is richtig, een Sülv, twee Sülven. --::Slomox:: >< 7. Jul 2005 14:32 (UTC)

[Ännern] Schrivwies bi Länner, Spraak

In de Sietens, war nu as do sün:

  • 4:9 japansch:japaansch
  • 20:14 italiensch:italieensch
  • 2:1 armensch:armeensch
  • 3:18 Rumänsch:Rumäänsch
  • 6:1 Slowaksch:Slowaaksch
  • 3:3 Slowensch:Sloweensch
  • 9:1 Serbsch:Serbisch
  • 0:0:0:0 Tibetsch:Tibeetsch:Tibetansch:Tibetaansch

u.n.m. Wat shölt ik nemen för de Siet Wikipedia:Babel? Wat is beter, wann et twei Schrievwiesen gifft? --Purodha Blissenbach 7. Jul 2005 12:56 (UTC)

Wenn de Vokal lang is, denn mutt he dubbelt dorstahn, also japaansch oder sloweensch. Bi Italie(e)nsch bün ik mi aver nich ganz seker, dat Dubbel-E süht en beten komisch ut, is aver an sik richtig, denn dat E warrt ja mit utspraken. Bi serb(i)sch bün ik ok en beten an't twiefeln, tendeer aver na serbsch. Bi Tibet bün ik för tibeetsch, de Formen op -ansch sünd, denk ik, dör dat Engelsche beinflusst. --::Slomox:: >< 7. Jul 2005 14:32 (UTC)
Ok, do mak ik dat mal no mien Geföhl, un dat is tomiest de Dubbel-Vokaal un ohn -ansch, -ees'sch. Danke --Purodha Blissenbach 7. Jul 2005 17:44 (UTC)


Nog wat:

  • heet dat Friaul oder Friuul? Snaken di friuulsch oder friaulsch? In de egen Spraak wart "furlan" dor to seggt.
  • Bosnisch oder Bosnesch?
  • Gälisch, Gäälisch, Gälsch oder Gäälsch? Oder is dat hüt jümmers nog Keltsch?
  • Language Code ga, Irish Gaelic, Gaeilge = Irlannsch Gäälsch? Oder beter Gäälsch (Irsch)?
  • Language Code gd, Scots Gaelic, Gàidhlig = Schottsch Gäälsch? Oder beter Gäälsch (Schottsch)?

--Purodha Blissenbach 17:57, 11. Jul 2005 (UTC)

Dat warrt ja jümmer sworer! Also, dat mutt woll Friaulsch ween, de Luutschuven hett dor keen Influss op hebbt. De Namen warrt ja all normalerwies nich bruukt in't Plattdüütsche... Ik segg Bosnisch, Gäälsch na Spraakgeföhl. Un ga, gd lever ahn Klemmen. Aver överhööft keen Garantie dorop... --::Slomox:: >< 21:23, 11. Jul 2005 (UTC)

[Ännern] geografisch, Volkszählung

Sarcelles 9. Jul 2005 10:48 (UTC)

[Ännern] wieder

wedder, regional werden teilweise die Formen werrer, weller und weer bevorzugt. Aber wer fragt denn überhaupt? --::Slomox:: >< 10:41, 13. Jul 2005 (UTC)

[Ännern] Magnetisch, Magnetismus, elektromagnetische Welle(n) etc.

  • Schrieven wi magneetsch un nich: marneetsch, machneetsch?
  • Radio, Funk un Licht sün elektromagneetsche Welln? Oder seggt eens do og Bülg'n to, wann't keen Water is?
  • Bi ~ismus seggt min Gefööl jo ~ismutt, kömmt mi avver merwördich vör.

--Purodha Blissenbach 13:01, 17. Jul 2005 (UTC)

Do giff ik mi sülvs 2/3 vun de Antwoor: Ik heb Elektromagnetisch Bülgen in Bülgenläng funn, so is bloot nog ~ismus nich klor. --Purodha Blissenbach 14:21, 17. Jul 2005 (UTC)

Bülg seegt man bi uns to huus nich in Noordnedersassen. Ik heev dat noch nie hört. Kann man aaber mit leeven. --84.176.133.227 08:11, 24. Feb 2006 (UTC)

[Ännern] Betroffen(er) Opfer

vun en Katastrophe, Eerbeven oder so. --Purodha Blissenbach 22:58, 30. Jul 2005 (UTC)

Hm, ik segg mal „Opper/Oppers“. Dat gifft kene Oppers, de nich bedrapen sünd, oder? --::Slomox:: >< 23:04, 30. Jul 2005 (UTC)
Op NDR 90,3 seggt de: sounsoveel Lüüd sünd to Schaden kamen/to Malöör kamen. Ik denk mi dat Opper is dat Opperdeert op 'n Altar oder villicht ok de Kollekte in de Kark, man nich de Lüüd, de to Schaden kamen sünd. HeikoEvermann 23:12, 30. Jul 2005 (UTC)

[Ännern] 2000

In de eerste Riegen op de Siet 2000 sin en paar Namens vun Deerten un Planten ut de düütsche Wikipedia, wo ik nich weet, wat eens op Plattdüütsch dorför seggt. Do brug ik een, de dor över kiekt. Hartlichen Dank. --Purodha Blissenbach 22:58, 30. Jul 2005 (UTC)

wieck, wiek, wyk

Bucht

[Ännern] durchfließen

Sarcelles 10:42, 15. Aug 2005 (UTC)

  • dörfleten,--G.Meiners 15:44, 15. Aug 2005 (UTC)

[Ännern] alphabetisch

Sarcelles 10:42, 15. Aug 2005 (UTC)

  • alfabetsch, --G.Meiners 15:46, 15. Aug 2005 (UTC)

[Ännern] historisch

Sarcelles 10:42, 15. Aug 2005 (UTC)

  • histoorsch--G.Meiners 15:46, 15. Aug 2005 (UTC)

[Ännern] Stammsitz

Sarcelles 10:42, 15. Aug 2005 (UTC)

  • Stammsitt, --G.Meiners 15:48, 15. Aug 2005 (UTC)

[Ännern] untergliedern

Sarcelles 10:42, 15. Aug 2005 (UTC)

  • indelen oder in'n annern Tosamenhang: unnerdelen,--G.Meiners 15:51, 15. Aug 2005 (UTC)
  • ünnerdelen HeikoEvermann 18:01, 15. Aug 2005 (UTC)

[Ännern] Golf (Meer)

Is dat op Platt anners ? Sarcelles 20:19, 6. Sep 2005 (UTC)

Nee, dat warrt as Frömdwoort glieks bruukt as in't Hoochdüütsche. Wenn de Lüüd na de Utspraak schrievt, schrievt se deelwies villicht Gulf, aver na Sass (steiht nich binnen, aver afledd) mutt dat Golf ween. Warrt natürlich blots op frömme Rebeden anwennt, in uns Rebeden is dat wohl ehr en Bucht. --::Slomox:: >< 21:22, 6. Sep 2005 (UTC)

[Ännern] Böverflach/Böversiet - ??

Dat es nich ganz kloar, of dat Böverflach (as in den Artikel) odder Böversiet (as in den Artikel üawer de Bedriefssysteeme) hett. --Angela Holtmann 12:20, 7. Sep 2005 (CEST)

Bavensiet steht dat bi Sass. Erfindergeist ?

Sarcelles 11:45, 7. Sep 2005 (UTC)

Naja, genau genommen steht "Bavensiet, [...], Böversiet, [...]" da... ;-) Es ist nur die Frage, ob das bei Rechnern anders ist, denn die Fläche, die eigentlich oben (oder zumindest am "Rand") liegen sollte, ist ja nicht die seitliche Begrenzung des Bildschirms, sondern die im Bildschirm angezeigte Oberfläche... Auf jeden Fall denke ich, es sollte zumindest gleichmäßig sein. --Angela Holtmann 13:59, 7. Sep 2005 (CEST)
Ik bün för Bavensiet. Man: Hett dat de sülve Bedüden ?

Sarcelles 19:38, 7. Sep 2005 (UTC)

De Sass kennt Bavensiet un Bavendeel, man Böverdeel, Böverhemd, Böverlief, Böverstoop (Oberstufe). Un Neuber (Wöhrden) hett ok noch Böverhand, Böverschaal (Oberschale), Böverschenken, Böverwater. Ik bün för 'Böversiet' un so hebbt wi dat bi Linux op Platt ok jümmers maakt. HeikoEvermann 20:10, 7. Sep 2005 (UTC)
Gifft dat en Unnerscheed in'n Bedüden vun Bavenkant, Bavensiet un Böversiet ?

Sarcelles 01:42, 9. Sep 2005 (UTC)

[Ännern] sehenswert

Wat gifft dat an Wöör, wo vorhannen sünd un dissen Bedüden hebben ? Sarcelles 01:38, 9. Sep 2005 (UTC) Nich fö jedet hoochdüütsche Woort gifft dat en plattdüütsch Woort. Wenn du schrieven willst "De Kark is sehenswert", denn kannst du dat mit en paar anner Wöör goot umschrieven, t.B. "De Kark maakt wat her",oder "Dat lohnt sik, de Kark antokieken".--G.Meiners 09:46, 10. Sep 2005 (UTC)

[Ännern] Weinanbaugebiet

Sarcelles 19:48, 9. Sep 2005 (UTC) Ik finn, dat Woort lett sik in siene dree Bestanddele goot in Platt översetten: Wien + Anbo + Rebeet = Wienanborebeet.

Jo. Man ik finn dat is to komplizieert. Goot, villicht geiht dat nich anners. Ik weet ja nich, wat Du, Sarcelles, nu an't Översetten büst. Man villicht is dat ok noog to schrieven "in ... warrt veel Wien anboot"? HeikoEvermann 20:12, 10. Sep 2005 (UTC)
För all dat to'n Bispeel, wat in de:Kategorie:Weinbaugebiet binnensteiht, bruukt he wohl doch dat Woort ;-) Ik smeet noch mal Wienborebeet in'e Runn', is tominnst twee Bookstaven körter. Weet aver ok nich, of dat beter is... --::Slomox:: >< 22:07, 10. Sep 2005 (UTC)
Slomox, Wienborebeet is 'n gode Idee. HeikoEvermann 11:35, 11. Sep 2005 (UTC)

[Ännern] Ordnungsnummer

Ik wüll den Artikel över den franzööschen Bezirk Jura översetten, do fehlt mi dat Woort doför. Sarcelles 20:43, 9. Sep 2005 (UTC)

Plattd.Wörterbuch von Böning: Order, Örder, Odder= Ordnung, Nachricht, Befehl, demnach: Ordnungsnumer = Ordernummer--G.Meiners 09:46, 10. Sep 2005 (UTC)

Moin Sarcelles, ik heff mi dat in de hoochdüütsche, de ingelsche un de franzöösche Wikipedia ankeken. Blots op Hoochdüütsch heet dat "Ordnungsnummer". Op ingelsch hebbt se "number" und op franzöösch hebbt se gor nix. Mien Vörslag: Maak dat nich so komplizeert. Maak dat so as op Ingelsch (Tabell). Oder schriff "Dat Departement Jura is dat 39. franzöösch Departement."

[Ännern] Menge

In de Mathematik gifft dat den Begreep "Menge" (Ingelsch: set, Nedderlannsch: Versameling). Dat is #n wichtig Rebeet vun de Mathematik un wi bruukt 'n gode Översetten dorvun. Hebbt ji 'n Vörslag? HeikoEvermann 11:38, 11. Sep 2005 (UTC)

Ik heff nu al 'n poor Daag överleggt un in de Böker söcht. Man dat is warklich swor. Ik heff nu "Schoof" funnen. Is dat goot? HeikoEvermann 11:47, 11. Sep 2005 (UTC)
Ron Hahn hett noch "Koppel" vörslagen. Man wi bruukt ja ok noch 'n Woort för de mathematische Gruppe (http://de.wikipedia.org/wiki/Gruppe_%28Mathematik%29). HeikoEvermann 10:09, 12. Sep 2005 (UTC)
Moin tosamen, hebbt ji all denn nu keen Idee un keen Menen dorto? Ik heff nu noch rutfunnen:
  • Schoof kann een bruken as in "en Schoof Kreihen" (as HD: Schar), man dat heet ok HD:"Garbe"/EN:scheaf, un dat is 'n Problem, (en:Sheaf_(mathematics). Man dat is so speziell, villicht is dat för Menge=Schoof nich warklich 'n Problem.
  • Koppel geiht nich, dat bruukt wi för dat mathematische Konzept vun de "Gruppe" (en:Group_(mathematics)
  • Dutt is nich warklich schöön.
  • Grupp (för Gruppe) un Koppel för Menge, man Grupp is villicht ok nich so schöön. Man denn is schoof noch free for sheaf/Garbe
  • Ritt (noch 'n Idee vun Ron), dat Woort heet 'row', 'line', 'group'
Wat wullt ji hebben? Wenn ji keen Menen hebbt, dann is mien Vörslag: Menge => Schoof, Gruppe => Koppel und Garbe/sheaf mutt wi lösen, wenn wi dat mal bruukt, man dat hett mit de Schoolmathematik denn nix mehr to doon. Hartlich Gröten, HeikoEvermann 18:21, 13. Sep 2005 (UTC)
Uiuiui... Vielleicht doch mal "als Mathematikerin" und auf Hochdeutsch - ich denke, die Erklärung wird dann besser (oder klarer):
Also:
  • Ich denke, "Schoof" trifft die "Menge" nicht ganz, weil es auch für "Haufen" stehen kann und eher eine Größenbezeichnung (=viele) ist, während man sich bei "Mengen" ziemlich genau bewußt ist, welche Elemente dazugehören. Warum sollte man nicht bei "Mengde" (erste Möglichkeit nach Sass und auch vom Wortstamm her näher dran) bleiben?
  • "Koppel" klingt auch ein wenig komisch für "Gruppe", denn die hat noch mehr "Struktur" als nur eine "Menge", während "Koppel" als erste Übersetzungen "Schar", "Haufen" liefert, was mir wiederum "strukturlos" erscheint. Von allen hier genannten Wörtern würde ich wahrscheinlich zu "Grupp" neigen.
  • [Bei "Garben" handelt es sich meines Erachtens eher um Haufen, auch wenn diese eigentlich noch mehr Struktur haben, aber das ist immerhin eine "Ansammlung" von Einzelstrukturen mit gewissen "Kompatibilitätsbedingungen", auf die ich hier erst einmal nicht genauer eingehen möchte... - das ist schließlich (meines Wissens) keine Schulmathematik mehr.]
  • Man könnte auch noch mal bei der niederländischen Wikipedia nachsehen, welche Wörter dort gebraucht werden, die sollten ja auch nicht ganz weit "weg" von den niederdeutschen Begriffen sein.
Aholtman 23:01, 13. Sep 2005 (CEST)


Hm, is en swoor Thema. Wenn ik mi de Interwikilinks bi de:Gruppentheorie ankiek, denn schall de Gruppe man ok op Platt Grupp nöömt warrn. Wenn Schoof so good to sheaf passt, denn schall ok dat man so bruukt warrn.
Wenn ik bi de Interwikilinks bi en:set kiek, seggt mi franzöösch fr:ensemble to, dat finn ik good to verstahn un anschaulich. Aver för't Plattdüütsche nich so good to bruken :-( Aver anlehnt an't Engelsche köönt wi doch Sett bruken. Steiht ok in'n Sass binnen. Oder anlehnt an't Düütsche Mengde, warrt ok in't Sweedsche un Däänsche bruukt (sv:mängd, da:mængde). --::Slomox:: >< 21:08, 13. Sep 2005 (UTC)
Hallo Angela, hallo Slomox,
  • Was die "Gruppe" angeht, hatte ich eigentlich versucht, "Grupp" zu vermeiden, weil das ja kein originär plattdeutsches Wort ist. (Der Sass z.B. übersetzt "Gruppe" mit "Köppel/Koppel") Aber andererseits ist ja in vielen Sprachen der mathematische Ausdruck für "Gruppe" ein Import von ebendiesem Wort. Von daher ist es vielleicht gut, da auch konform zu gehen.
  • In dem Fall wäre ja "Koppel" (Schar, Haufen, Gruppe) für "Menge" frei? Bei Lindow (Platt=>HD) steht:
    • 1) Koppel/Köppel: Koppel, zusammengebundene bzw. -gekoppelte Menge, Schar, Gruppe, Ansammlung
    • 2) Weide, Viehkoppel
Das würde doch gut zu dem mathematischen Konzept einer Menge passen, oder?
  • Mengde habe ich in meinem Sass (Ausgabe 2002) und auch in meinen anderen Lexika nicht gefunden. Du meintest aber, das stünde im Sass? Mit -gd-? In den skandinavischen Sprachen heißt das so. Aber auf Platt habe ich das auch bei Google nicht gefunden.
  • Sett (oder auch Satt) bezeichnet meines Wissens nach hauptsächlich eine Steingutschüssel, in der sich bei der Milch der Rahm absetzen sollte.
"Menge" ist wirklich eine harte Nuß, aber wenn wir das hinbekommen, lassen sich eine ganze Reihe von mathematischen Artikeln anpacken. Da wird zwar noch das eine oder andere Wort fehlen, aber ich glaube, die anderen sind nicht so schwer wie "Menge".
Hartlich Gröten, HeikoEvermann 20:19, 14. Sep 2005 (UTC)
Hallo, zusammen!
Tja, wir stehen vor dem schwierigen Problem, daß wir nicht nachvollziehen können, ob je jemand (ernsthaft) Mathematik auf Plattdeutsch gemacht hat... - zumindest scheint es in der Gegend, in der ich lebe, seit dem Beginn des 20. Jahrhunderts nicht mehr üblich gewesen zu sein, daß Schulfächer auf Plattdeutsch unterrichtet wurden, und Artikel oder sonstige mathematische Abhandlungen habe ich auch noch nicht auf Plattdeutsch gesehen.
  • Soweit ich mich (u.a. in der Wikipedia) "schlaugemacht" habe, ist der Wortstamm der "Gruppe" wohl in allen mir bekannten Sprachen erhalten geblieben. Vielleicht sollte man ihn dann auch im Plattdeutschen nicht ändern. (Englisch: "group", Französisch: "groupe", Russisch: "группа" (=gruppa), Niederländisch: "groep").
  • Bei der "Menge" haben wir dagegen eine Reihe von Wörtern mit einigen unterschiedlichen Nebenbedeutungen: Englisch: "set", was eher zu unserem "Satz" (als "Zusammenfassung gleichartiger Elemente") paßt, Französisch: "ensemble", was eine "Gesamtheit" / ein "Ganzes" - "ensemble" heißt aber auch "zusammen" - ist, Niederländisch: "verzameling", was eine gewisse Nähe zur "Versammlung" hat, Russisch: "множество" (=mnojestwo), was vom Wortstamm her Richtung "viel" ("много" (=mnogo)), also "Anhäufung", geht, und andere skandinavische Sprachen, die mehr Richtung Wortstamm "Mengde" gehen, was ich auch in meinem Sass gefunden habe [genaues Zitat folgt...]. Daher wären vermutlich sowohl "Mengde" als auch "Koppel" nicht so schlecht. Gibt es irgendetwas, was dagegen spräche, eine der beiden Versionen auszuwählen (oder beide zu benutzen)?
Aholtman 18:07, 14. Sep 2005 (CEST)
Hallo Angela,
Es ist schon echt schade mit der Mathematik auf Platt. Ich denke, das ging auch über die Grundrechenarten nicht hinaus. Aber die ganzen mathematischen Modelle der letzten 200 Jahre wurden wohl wirklich noch nie auf Platt unterrichtet. Und ich finde diese Frage hochinteressant, weil ich finde, daß Platt in allen wichtigen Bereichen des Lebens ausdrucksfühig sein muß, bis hin zur Wissenschaft.
Ich denke, das mit der Grupp (Pl: Gruppen) geht klar.
Man kann wohl nicht Koppel und Mengde nebeneinander verwenden. Das führt nur zu Inkonsistenzen. Nach langem Brüten tendiere ich derzeit zu "Koppel". Das macht den Zusammenhang der Elemente klar. Für "Mengde" konnte ich bisher gar keine Belege finden. Von daher wäre ich über das genaue Zitat dankbar, um zumindest einen Beleg zu haben.
Hartlich Gröten, HeikoEvermann 18:47, 15. Sep 2005 (UTC)
Hallo, Heiko!
Tja, irgendwie war Plattdeutsch (im Gegensatz zum Hochdeutschen) wohl noch nie die Sprache der Mathematik. Und heutzutage scheint sich auch eher das Englische durchgesetzt zu haben. Das wird wohl daran liegen, daß das Englische von mehr Leuten gelernt und verstanden wird als das Plattdeutsche, und außerdem ist die Mathematik wohl nicht sooo beliebt und außerdem ziemlich breit, was Außenstehenden vielleicht gar nicht so bewußt ist, so daß sich nicht gleich eine große Menge von plattdeutsch sprechenden Mathematikern findet und zusammentut, um dort irgendwas daran zu ändern. Aber kleine Ziele sind ja auch schon mal was, z.B. die Begriffe der Schulmathematik "aufzuarbeiten".
Hier nun noch kurz die Referenz zur "Mengde": Fehrs-Gilde: Der neue Sass - Plattdeutsches Wörterbuch, 3., überarbeitete Auflage (2004), Wachholtz Verlag Neumünster - neu bearbeitet von Heinrich Kahl und Heinrich Thies. [Auf S. 339 haben wir dort: Menge Mengde f, Barg m, ˜en pl, Schoof m+f, Schööv/(Scheuv)/Schoven pl.]
Von meinem (ostwestfälischen) Gefühl her kommt mir "Koppel" nicht so bekannt vor - eher "Biarg" oder "gräoder Batzen", aber ich würde "Menge" dann auch eher im Sinne von "große Anzahl" benutzen, und die ist hier ja nun so nicht gefragt. ;-)
Bleibt noch die Frage, ob man zwei Bezeichnungen verwenden kann: Man kann das natürlich tun - das ist in der Mathematik auch nicht vollkommen unüblich... -, sollte aber dafür sorgen, dass es entweder eine Haupt- und eine Nebenform gibt oder beide als gleichwertig eingestuft werden. Auf jeden Fall sollte dann aber klargestellt sein, daß beides "bekannt" ist. Sonst würde ich lieber bei einer Bezeichnung bleiben.
Hartlich Gröten, Angela 23:10, 15. Sep 2005 (CEST)

[Ännern] Rebeet

Moin mitnanner. Mi fehlt twars kien Woord, man ik hebb en Fraag to en Woord, dat hier in'd plattdüütsche Wikipedia faken bruukt word. Word bi jo tohuus in jo Platt dat Woord "Rebeet" för dat geografisk "Gebiet" up Hoog bruukt? Ik kenn dat Woord hier in Oostfreesland ok, man wi bruken dat blot för dat Fack-Rebeet. Ik will kien Dwarskopp wesen, man mi rollt dat altied de Footnailen up, wenn ik dat lesen doo. Aobers dat kann bi jo jaar anners wesen, daarum hebb ik docht, dat ik maal nafraagen dee. Wat seggt denn Sass dartoo? Termo 14:50, 30. Nov 2005 (UTC)

De Sass översett dat Woort „Rebeet“ mit Gebiet. De nächste Indrag is denn, glööv ik, ik hebb den Sass nich vör mi liggen, „Rebeet för Landschopsbeschirmen“ Landschaftsschutzgebiet, also ganz kloor en geograafsch Rebeet. Intressant is, dat de Harte den Indrag hett „Op düt Flach weet ik nich bescheed“, also Flach för Fachgebiet bruukt. --::Slomox:: >< 19:50, 1. Dez 2005 (UTC)

In "Plattdeutsches Wörterbuch für das Oldenburger Land" von Hermann Böning steiht dat Woort "Rebeet" nich in. Ik sülvst heff dat Woort ok nich in mien Kinnertiet kennen leert, aver ik kenn dat ut vele ollnborgsche Artikels un Böker. Mehrstens schrieft de Ollnborger dat aver "Rebett" un meent darmit "Gebiet, Revier, Bezirk". In miene Artikels heff ik ok al faken dat Woort bruukt, aver ik geev to, dat mi dar nich ganz goot bi is, eersten vun wegen de verschedenen Schrievwiesen un twetens wiel mi dat as Fremdwoort vörkummt. Aver mit fallt ok kien anner Woort in, dat den geografischen Begriff beter herutstellt. --84.129.251.204 16:44, 4. Dez 2005 (UTC)

Ik kenn ok blot "Rebett", man ik wull de Lü hier neet ok noch mit unnerschedelk Schrievwiesen dörnanner brengen ;-) Termo 09:21, 5. Dez 2005 (UTC)

[Ännern] schleef

Da du ein plattdeutsches Wort hier reinschreibst, nehm ich mal an, dass du die hochdeutsche Bezeichnung suchst (eigentlich ist die Seite andersrum gedacht). Schleef oder Sleef ist eine Art großer Holzlöffel, kann aber auch für einen Schlingel, Lümmel oder Bengel stehen. --::Slomox:: >< 22:06, 25. Dez 2005 (UTC)

Achja, blot dat sik nüms wunnert, ik snack nich mit mi sülvs, dor weer blot de Överschrift ahn Text. --::Slomox:: >< 22:08, 25. Dez 2005 (UTC)

[Ännern] Leistung (Physik)

Ik bruuk noch 'n poor Wöör för de Physik

  • Leistung: is vunwegen dat -ung gar nich goot. Ok hebb ik dat Verb "leisten" op Platt nich funnen. Sünst kann dat ja villicht de "Leisten" ween, man ahn dat Verb "leisten" geiht dat nich. Op Nedderlannsch hebbt se "vermogen" un so hebb ik över "Vermögen" nadacht, dat hett tominnst kein -ung. Aber ok dat hebb ik in mien Lexika nich funnen. Bloots Nedderlannsch hebb ik as Referenz funnen.
  • För "Spannung" hebb ik "de Spannen" (Peter Neuber sien Wöhrner Wöör)
  • un för "Ladung" hebb ik "de Laden" funnen. (ok bi Neuber)

Vörslääg? Is Vermögen goot? Gifft dat noch annere Ideen? Oder schall ik dat eerst mal mit Vermögen (Physik) proberen un wenn wi noch wat anneres finnt, dann ännert wi dat?

Hartlich Gröten, HeikoEvermann 12:53, 28. Dez 2005 (UTC)

Vun de Etymologie mutt Leistung op Platt Leesten wesen. Dat kummt vun middelnedderdüütsch lēsten un is verwandt mit de Leesten vun'n Schoster. Veel mehr kann ik in'n Momang dorto aver nich bidragen. --::Slomox:: >< 21:19, 28. Dez 2005 (UTC)

[Ännern] Saft

Is mi bi Drinken opfallen. Warrt dat hoochdüütsche Woort Saft so faken bruukt, dat wi dat ok bruken schöölt, oder lever dat plattdüütsche Woort Sapp? Oder sünd beide Wöör lieks good? --::Slomox:: >< 17:05, 19. Jan 2006 (UTC)

Neuber schrifft dorto: "Das alte ND. Wort Sapp ist bereits seit 200 Jahren verdrängt.". Harte führt "Saft/Sapp" auf. Auch die "ostfriesische Botschaft" hat beides. Ik fraag mal op Lowlands-L. Hartlich Gröten, HeikoEvermann 22:01, 19. Jan 2006 (UTC)

Wolfgang Lindow: Plattd. Wörterbuch: Sapp,m.u.n., Saft, Speichel, Schleim Hermann Böning: Plattd. Wörterbuch: Ssapp, Saft (Fruchtsaft=Saft, Ssappipe= Weidenpfeife)

Ik sülfst kann mi darup besinnen, dat wi as Kinner (1938) bi dat Snitzen vun Weidenpiepen sungen hefft " Ssapp-piep, Ssapp-piep mei, de Vagel legtt 'n Ei ...."aver wat ut Früchten utpresst wurr, dat weer "Saft".--84.129.196.240 15:45, 20. Jan 2006 (UTC)

För mi is dat klor: Dat mutt "Sapp" heten. So ward dat hüt tominnest op de Stoder Geest jümmer noch brukt. M. Augustin, Husbrook

[Ännern] Bindung

Mi geiht dat üm de Bökers. Is de, de dat tohoop kleistert, nu de Bookbinder oder de Bookbinner? Ik glöv ja an de Bookbinner, awer mokt he denn de Binnung oder miehr de Bindung? Is man klar, dat dat ok noch annere Binnungen/Bindungen gifft (frag man din Fru, dann weetst du dat!).

Dat Verb is binnen un de beiden Wöör sünd vun dat Verb afleidt, also mutt dat woll Binner un Binnung wesen. --::Slomox:: >< 15:19, 25. Jan 2006 (UTC)
De Bookbinner is goot. Aber Binnung geiht nich vun wegen dat -ung. Ik mutt dor nochmal in de Lexika söken. HeikoEvermann 15:30, 25. Jan 2006 (UTC)
Bindung is richtig, ok wenn de Handwarker Bookbinner heet. Dat "d" in de indogermaansche Wuddel bhendh is in dat ne'e Plattdüütsch afslepen wurrn, wiel de Lüüd mundfuul warrn. Een, de dat vandaag liekers bruukt, maakt darum nich enen Fehler.84.129.210.250 16:33, 25. Jan 2006 (UTC)
Leve IP, de Bidrääg vun annere Brukers warrt nich eenfach löscht un ännert. Du schriffst dienen Bidrag schöön an't Enn. Ik hebb dat wedder trüchännert. --::Slomox:: >< 16:38, 25. Jan 2006 (UTC)

[Ännern] Förde

Mi geiht dat üm dat Woortpoor Föör/Fjord (Förde/Fjord). De hoochdüütschen Artikels seggt kloor, Fjord is, wenn en Gletscher den Barg rünner kummt un dor en Daal vun warrt un Föör is, wenn de Gletscher sik op dat Land schuuvt. Aver de Ünnerscheed is woll eerst sekundär opkamen. Denn vun’e Etymologie is dat een Woort un in Däänmark heet de Dinger Fjord, ofschoonst se na de hoochdüütsche Definitschoon Fören sünd. Woans schöölt wi dormit op Platt ümgahn? --::Slomox:: >< 19:42, 3. Feb 2006 (UTC)

Ik denk, dat is op Hoochdüütsch 'n künstlichen Ünnerscheed. Op Ingelsch heet dat Ding bi Flensborg en:Flensburg Fjord. Un in de hoochdüütsche Diskuschoonssiet to Förde heet dat ok, dat dat dissen Ünnerscheed in Skandinavien nich gifft. Förde is Hoochdüütsch un Fjord is skandinaavsch. Un op Platt gifft dat dann ok bloots een Woort. HeikoEvermann 11:30, 4. Feb 2006 (UTC)
Ik denk, dat gifft Naams de dorvon afleed sünd, as t.B. Bremervöör. In't Plattdüütsche wörr ik dorüm Föör seggen --Iwoelbern 22:15, 18. Okt 2006 (UTC)

[Ännern] Ø/Oog/Oie

Sünd de Begrepen Ø (skandinaavsch), Oog (Freesche Eilannen) un Oie (Griepswoolder Oie) för Eiland etymoloogsch verwandt? Un warrt de hüüt noch aktiv bruukt, ok wenn se nich Deel vun Egennamen sünd (wohrschienlich nich, vun Ø woll afsehn)? --::Slomox:: >< 16:34, 8. Feb 2006 (UTC)

1) Ik denk mi, de sünd verwand, de sünd so liek.
2) Op Sweedsch warrt "ö" ok vundaag noch bruukt. Dat is dat ganz normale Woort för "Einland". Wat Freesch angeiht, weet ik dat nich. Op Platt warrt dat tominnst nich bruukt. HeikoEvermann 20:05, 8. Feb 2006 (UTC)

[Ännern] Wöör ut den Artikel de: Jarosław Kaczyński

[Ännern] rechtskonservativ

Sarcelles 17:28, 2. Sep 2006 (UTC)

Een vun de rechte Kant vun de Konservativen. Oder: Een, de bi de Konservativen rechts buten steiht. Ik glööv, Konservativ kann so stahn blieben...---Bolingbroke 21:47, 20. Sep 2006 (UTC)

[Ännern] Politiker

Sarcelles 17:28, 2. Sep 2006 (UTC)

Dö ik so laten: Politiker.---Bolingbroke 21:48, 20. Sep 2006 (UTC)

[Ännern] oppositionell

Sarcelles 17:28, 2. Sep 2006 (UTC)

Vun de Opposition/Oppositschoon (Mag ik meist ne ankieken...)---Bolingbroke 21:49, 20. Sep 2006 (UTC)

[Ännern] Komittee

Sarcelles 17:28, 2. Sep 2006 (UTC)

[Ännern] Spitzenkandidat

Sarcelles 17:28, 2. Sep 2006 (UTC)

Toppkandidoot. Is natürlich een Neologismus. Geiht ober woll nich anners...---Bolingbroke 21:51, 20. Sep 2006 (UTC)

[Ännern] Wahlchancen

Sarcelles 17:28, 2. Sep 2006 (UTC)

Chancen bi de Wahl.---Bolingbroke 21:52, 20. Sep 2006 (UTC)

[Ännern] Volkswahl

Sarcelles 17:28, 2. Sep 2006 (UTC)

[Ännern] verzichten

Sarcelles 17:28, 2. Sep 2006 (UTC) nich (mehr) willen; nich nödig hebben; ok ohne torecht kamen; missen ---Bolingbroke 22:03, 20. Sep 2006 (UTC)

[Ännern] empfohlen

Sarcelles 17:28, 2. Sep 2006 (UTC)

vörslahn. an't Hart leggt.---Bolingbroke 21:57, 20. Sep 2006 (UTC)

[Ännern] Weltbild

Sarcelles 17:28, 2. Sep 2006 (UTC)

[Ännern] Ingenieur

Sarcelles 17:28, 2. Sep 2006 (UTC)

[Ännern] mischen

Mi fehlt dor just dat plattdüütsch Woord för. Man ik glöv, dat gifft dat, ik kumm da man blots nich auf. Weet een dat und ward dat ok vertellen?

Mischen passt doch al. Dat is en good platt Woort. Dat gifft denn ok noch mengeleren oder mengeln, vermengeleren, dörmengeln, wenn di dat mehr toseggt. --::Slomox:: >< 15:36, 14. Sep 2006 (UTC)

[Ännern] Königsflügel / Damenflügel

Is en Begreep ut dat Schachspeel. Is dat Königsflügel oder -flunk? Un heet dat Daamflügel oder Damenflügel oder Daamsflügel? HeikoEvermann 17:56, 20. Sep 2006 (UTC)

Du stellst Fragen. Dat Speel is mit siene hüdigen Regeln eerst populär worrn, as plattdüütsch al ene Eenfache-Lüüd-Spraak weer. Ik weet also gornich, wat dat överhaupt enen Utdruck dorför gifft. Ik speel keen Schach un weet ok nüms, de dat speelt. Flunk is dat nich, dat warrt blots bi Vagels seggt. De Wöörböker kennt noch Flucht, dat Woort kann ik aver graad gornich inordnen. Flögel mag angahn un passt woll opbest. De Nedderlandschen seggt ja ok Flögel. Noch beter is aver, wi finnt en Speler, de ok mal op Platt Schach speelt ;-)
Ach ja, Damenflögel seggt mi opmeist to. --::Slomox:: >< 21:02, 20. Sep 2006 (UTC)

[Ännern] Waterstoff

Bi de Elementbox för den Waterstoff gifft dat noch 'n Barg vun Wöör ut de Atomphysik, de ik nich weet. De wichtigsten sünd:

  • Half-life / Halbwertszeit
    • nedderlannsch: Halfwaardetijt => Halfweerttiet
    • sweedsch/norweegsch: Halveringstid => Halbeertiet
  • decay/radioaktiver Zerfall
    • nedderlannsch: Radioactief verfall
  • un dorvun:
  • decay mode
  • decay energy
    • sweedsch: Sönderfallsenergi
  • decay product

Hebbt ji 'n gode Idee? HeikoEvermann 22:00, 18. Okt 2006 (UTC)

Dat eerste heff ik al mol irgendwo as Halfwertstiet schreven. Ik denk, dat passt woll.
Dat tweete heff ik mol as Tosamfall betekend. Is ober lütt beten holprig un stimmt ok nich ganz. Is jo man eher een uteenanner fallen. Verfall künn man ober viellich nehmen. Dat passt ok beter mit dat annere Verfallsenergie, -ort un -produkt (Dat kann man ok as Dochterelemente) ümgaan... De Boxen sünd öbrigens temlich fein worrn... --Iwoelbern 22:11, 18. Okt 2006 (UTC)
Halfweertstiet; radioaktiven Verfall (Uteneenfall?); Verfallswies; Energie, de bi’t Verfallen free warrt; wat (Partikels, de) na’t Verfallen nablifft/överblifft. Miene Vörslääg --::Slomox:: >< 16:15, 19. Okt 2006 (UTC)

[Ännern] Flüssigkeiten

Wat seggt ji dorto? So wat as Flöötigkeiten? Oder gifft dat dor wat betert? --Iwoelbern 08:35, 19. Okt 2006 (UTC)

Dat Woord gift dat up Platt neet, lööv ik. Gift ja ok kien "flüssig". Wi seggen meestieds "dat Natt" of sowat. Wenn wi för sowat all neei Woorden utklabüstern, denn sünd de Texten bold nich mehr up Platt, man up "plattmaakt" Dütsk. Daar mutten wi en bietje uppassen. Termo 09:00, 19. Okt 2006 (UTC)
Fleten Stoff, Stoff, de fleet oder sowat villicht. --::Slomox:: >< 16:19, 19. Okt 2006 (UTC)
Ik heff jüst "flüssig" bi Reuter [4] funnen: "en Herr von Sch., de 'ne ganze königliche Kass' in Oeil-de-perdrix un Chateau flüssig makt hadd, wahnte mit Fru un Kinner as anner ihrliche Lüd' ebenfalls in de Stadt;" HeikoEvermann 22:13, 24. Okt 2006 (UTC)
Un wat is denn dat Hööftwoort dorto? --Iwoelbern 22:19, 24. Okt 2006 (UTC)
Flüssigkeit. Is aver jüst so wenig Platt as flüssig, na mien Menen. Ok Reuter hett af un an mal Hoochdüütschismen bruukt ;-) Grimm seggt: adj. [welchem] in den übrigen dialecten nichts entspricht (un dat is ok dor an to sehn, dat de Nedderlänners dor en ganz egen Woort för hebbt vloeibaar un Vloeistof). Flüssig is en hoochdüütsch Lehnöversetten vun latiensch fluidus. Im Mittelniederdeutschen Handwörterbuch steht vlotich für flüssig; katarrhalisch, blut­flüssig. De Plattdüüutsch-AG vun de Goethe-School Flensborg bruukt fletig. Ik bün mi nu aver gor nich seker, wat dat würklich so in wieden Bruuk is. In de Alldagsspraak is dat Woort ja nich so faken nödig oder kann ahn Möh ümschreven warrn. Dat lööst natürlich allens nich dien Problem för wetenschopliche Texten. Wenn du en kloor defineerten wetenschoplichen Utdruck för Flüssigkeit willst, de för jeedeen glieks to verstahn is: den hett dat Plattdüütsche nich, den mutt sik eerst een utdinken. --::Slomox:: >< 14:27, 25. Okt 2006 (UTC)
Ik harr Marlou dat per Nettbreef fraagt. Se hett mi trüchschreven un meent, dat heet "fleten" (Partizip Präsenz, op Hooch: fließend). Un Hein Thies vun de Fehrsgill hett mi dat an't Telefon ok so seggt. Dat heet för dat Rezeptbispill dann: "In dat fleten Fett warrn hitt maakt:". HeikoEvermann 23:34, 25. Okt 2006 (CEST)

Ach so, op de Lowlands-List vun Ron hett wen schreven, dat in Harte sien Lexikon "fletig" steiht. Dat weer ja en Beleg för den Text vun de Plattdüütsch-AG. Un denn hebb ik noch mal in't Internett dorna söcht:

  • [5]: "disse Zucker smült, ober he warrt nich fletig un de Koken warrt nich natt
  • [6]: "Miteens is 'n Tank mit fletig Gas in de Lucht flagen, hett dat Rode Krüüz uut Bayern vermellt."
  • [7]: "Se hebbt dat fletig Füür vun Phosphor / Phenol heil överstahn un hebbt later ünner Tranen vertellt:"
  • [8]: "Todoten: Veer möre Appeln, de Boskop is de beste för Brootappeln, veer Teelöpel Rosien, veer Teelöpel Marzipoonrohmasse, veer Teelöpel hobelte Manneln, veer Eetlöpel gans fienen Zucker, een Pries Koneel (Zimt) un 40 Gramm fletige Bodder. " (un de Text weer vun Clara Kramer)

Villicht is dat doch nich so verkehrt. Dat Partizip Präsens "fleten" will mi nämlich nich so recht in den Kopp. HeikoEvermann 00:01, 29. Okt 2006 (CEST)

[Ännern] gediegen

So as in de:gediegen, gediegenes Gold. Gifft dat dor wat op Platt för? Nedderlannsch hett "degelijk" un "gedegen". "degelijk goud" un "gedegen goud" gifft dat ok tosamen bi google. Ut [9]:

"1) es ist eigentlich das part. praet. zu gedeihen, urspr. mit kurzem vocal (daher eben das -g), mhd. gedigen, ahd. gadigan, alts. githigan, s. unter gedeihen I, b. im 15. 16. jahrh. auch getigen (2, b. 4), das meint aber eigentlich tigen (s. digen), d. h. mit t- für gd- nach sp. 1606 fg. mnd. gedegen, auch bei Luther"

Un "2) solch gold, silber, zinn, kupfer u. s. w., so noch nie in keinem feuer und keiner scheidung bedürftig gewesen, sondern von sich selbst zu seiner behörlichen substanz und perfection gediehen ist.« auch VEITH gibt eine bergmännische unterscheidung in zwei begriffe. s. schon ADELUNG, der das wort nur in dieser bedeutung kennt. übrigens auch dän. schwed. entlehnt gedigen. eigen ist gediegen für gediegen gemacht: ein nicht gegossenes, sondern mit dem hammer gediegenes bild, statua holosphyrata ALER 856a."

Wat maakt wi dor? HeikoEvermann 19:16, 22. Okt 2006 (UTC)

Hebb jüst noch en Artikel över "gediegen" vun den NDR funnen: [10] HeikoEvermann 19:22, 22. Okt 2006 (UTC)
gediegen as in gediegenes Gold is schier. Kannst Schier Gold seggen, man ok schier Melk, schier Iesen etcpp. Wat du up NDR funnen hest, is ja ganz wat anners. Dat plattdüütsche Woort gediegen mutt woll een Lehnwoort ween un heet ja so veel, as : afsunnerlich. ---Bolingbroke 13:58, 4. Nov 2006 (CET)

[Ännern] Bolzen

Mi fehlt keen Woort, aver ik heff 'ne Fraag to en Woort. In Westfalen seggt se to'n Kater Bolzen. Nu heff ik in mien etymoloogsch Wöörbook ünner den Indrag Balz leest, dat dat Woort mit noorsch bolt för Heken vun'n Wooldvagel, Kater verwandt wesen schall, woto denn ok westfäälsch Bolzen höörn schall. Dat Problem is blots, dat dat Woort hoochdüütsch wesen mutt. Ans haut dat mit dat z nich hen. Nu is Westfalen aver nich hoochdüütsch. De Lüüd bi't etymoloogsche Wöörbook sünd ja woll nich dumm un mööt sik dorbi wat dacht hebben. Weet een vun jo mehr to de Herkumst vun dat Woort Bolzen för'n Kater? --::Slomox:: >< 19:15, 3. Nov 2006 (CET)

Dat verstah ik nich: Worüm haut dat mit dat "z" nich hen? Wi hefft doch ok de Dönzen, den Dööz, de Üzen? Will man noch eben seggen, datt düt Woort "Bolz" oder "Bolze" ok in Bremen un in dat Land Oldenborg bruukt warrt. För Oldenborg kann een dat bi Hermann Böning nahlesen. Dor steiht ok: "De Katt bolzt", d.h. se is up'n Bolzen ut...---Bolingbroke 13:37, 4. Nov 2006 (CET)
Nee, dat meen ik nich. Kloor gifft dat Zetts in't plattdüütsche (wenn ok nich vele, de würklich inheemsch sünd, kannst diene Wöör ja ok Döns, Dööts un Üüts schrieven ;-) ), aver noorsch Bolt is nich luudschaven, Bolzen is aver luudschaven (so as Holt -> Holz). De Wöör köönt blots verwandt wesen, wenn Bolzen hoochdüütsch is. Oder wenn dor en annern Trick bi is, den ik nich seh. --::Slomox:: >< 14:45, 4. Nov 2006 (CET)

[Ännern] Monarchie

Ik hebb jüst markt, dat in Königriek de Monarchie to Monarkie ännert is un dat wi al en Artikel över de Monarkie hebbt. Dor will ik geern mal fragen, wat wi dormit maken wullt. Dat gifft ja noch mehr Wöör op "-archie", so as "Hierarchie", "Oligarchie". Wullt wi dat dor ok so maken? Oder wullt wi doch -archie nehmen. HeikoEvermann 21:50, 4. Nov 2006 (CET)

Dat is een gode Fraag. De hangt ok mit dat phoneetsche Schrieven tosamen. Mi persönlich maakt dat jummers Problemen, so wat as "Natschoon" to schrieven un nich "Nation". De Utspraak is natüürlich so, man mütt wi dat ok so schrieven? Ik meen, de Engelschen maakt us dat ok vör: De schrievt "nation" un seggt "Nejschen". Bi Monarchie is dat nu just so: Dat mutt natüürlich Monarkie utspraken weern. Un ok Hierarkie, Oligarkie etcpp. Man schöllt wi dat ok so phoneetsch schrieben? Ik weert nich. Up jeden Fall, dücht mi, mutt dor System achter steken: Wenn wi phoneetsch schrievt, schöllt wi dat allerwegens maken. Wenn wi Natschoon schrievt, denn mütt wi ok Monarkie, Oligarkie, Hierarkie schrieven. Wenn wi dor een beten vun afkaamt (weil anners de Wuddeln vun de Wöör meist nich wedder to kennen sünd), denn so könnt wi dat so stahn laten: Monarchie, Oligarchie etc. Man de Utspraak blifft (kann een dor ja in Klammer achter setten...) Monarkie etc...---Bolingbroke 00:46, 5. Nov 2006 (CET)
De Idee na de Sass'sche Schrievwies is ja, dat Frömdwöör so schreven warrt as op Hoochdüütsch, wenn se so utspraken warrt as op Hoochdüütsch, oder wenn de Ünnerscheed lütt is. Bi -tschoon/-tion is de Ünnerscheed nich lütt un denn is de wichtige Aspekt de, dat de Leser den Ünnerscheed ok sehn kann.
Wat ik egentlich fragen wull, weer: warrt op Platt de "Monarkie" würklich mit "k" utspraken? Op Nedderlannsch is dat tominnst nich so. Dor gifft dat ja ok den ch-Luut. Op Sveedsch un Norweegsch heet dat Monarkie. Un wenn wi weten deit, woans dat utspraken warrt, denn weet wi ok, wat wi dat mit -k- oder mit -ch- schrievt, denn de Ünnerscheed to de hoochdüütsche Utspraak is bi -k- ja so groot, dat een dat denn ok sehn mutt. Bloots dat weet ik nu nich. Ik harr gor nich de Idee hett, dor Monarkie to to seggen, bet ik den Artikel funnen harr. Wat nu? HeikoEvermann 09:25, 7. Nov 2006 (CET)
Ik de dat nich mit "k" utsnacken. Laat uns man ruhig "Monarchie" schrieven. Ik har ok keen Problem dormit, wenn wi dat "-tion" ok so schrieven deen, statt "-tschoon". De Utspraak is doch sowieso överall beten anners...

[Ännern] Atmosphäre

un ok all de annern "-sphären", de dat so gifft... Schrievt wi de op platt jüst so as in't Hoogdüütsche? Oder maakt wi dor een "-spher" ut? Dat "e" an'n End fallt jo woll weg, oder? --Iwoelbern 16:23, 7. Nov 2006 (CET)

Ik dee dat -sphäär schrieven. --::Slomox:: >< 16:48, 7. Nov 2006 (CET)

[Ännern] Festung

gifft dat för dat Woort "Festung" en goot plattdüütsch Woort. Ik heff dat nu eerstmol mit Fasten översett, weet ober nich recht, ob dat so blieven schüll... --Iwoelbern 12:10, 28. Nov 2006 (CET)

Fasten? Gommers nee. Dat blifft "Festung" of sowat as "Bollwark", "Dwenger", "Borg/Börg" oder "Schanz". Bi dat Woord "Fasten" krigg ik Smacht... Termo 14:24, 28. Nov 2006 (CET)

[Ännern] Zinn

Tinn --::Slomox:: >< 19:31, 19. Dez 2006 (CET)