Erebeie
Van Wikipedie
Erebeie (Latien: Fragaria) is een geslacht bluuiende plaanten uut de rozenfemilie, veural bekend om zien eetbere vrucht. Der bin meer as twintig soorten.
De naeme fragaria komp van et Latiense woord fraga dat erebeitien betekent. In de symboliek staot de erebeie veur kotstondig genot. Op veul oolde schilderi'jen is daoromme de erebeie ofbeeld om kotstondig genot te symboliseren. In Nederlaand kommen zowel de kultuur- as de boserebeie veur.
De erebeie is zelsfertiel, waordeur gien kruusbestoeving neudig is. Een goeie bestoeving deur wiend en/of insekten is liekewel noodzaekelik veur et verkriegen van goedvormde, volledig uutgruuide vruchten. Bi'j de deurdraogende rassen vint bloemanleg, bluui en vruchtzetting de hiele zoemer plak. Bi'j pattie rassen kan de bloemanleg in een slim waarme zoemer meer of minder stagneren. Bi'j disse riekbluuiende rassen wodden van elke bluuiwieze meerstal de eerste drie tot vuuf vruchten oogst. Daornao wodt de bloemstengel mit de hieran nog onriepe vruchten verwiederd om de vruchtgrootte op peil te holen. Veur een goeie vruchtzetting is een goeie bestoeving van belang. Niet allend wiend, mar ok bi'jen en hommels bin belangriek veur een goeie bestoeving.
De rooie of oranje-rooie vrucht is een opzwollen bloembodem mit daor bovenop 'e geelkleurde zaoties (dopvruchies) en is dus een zogenaemde schienvrucht.
Inholdsopgaove |
[bewark] Konsumptie
Vasse erebeien bin slim gezond vanwegen heur hoge vitamine C-gehalte (60 mg per 100 gr.). Bi'j poppen en slim jonge kiender kan et eten van vasse erebeien een allergische reaktie veroorzaeken. Dus beginnen mit kleine stokkies erebeie, zodat et lichem deran kan wennen. Erebeien wodden vaeke bruukt veur et maeken van sjem. Meerstal wodt hier diepvriespulp uut onder aandere Polen veur bruukt. Daornaost wodt de erebeie deur zien starke geur as smaekverstarker bruukt in onder aandere yoghurt.
Over et algemien lusten de meeste meensken wel erebeien. Dat komp deur de zute smaek en de smaek is niet al te stark.
[bewark] Teelt
Erebeien wodden in Nederlaand in de volle grond, onder glas en onder plestiek teeld. Der bin omdebi'j 2000 bunders vollegrondserebeien. Deur vervrogging en verlaoting kunnen in de Benelux vanof aende febrewaori tot aende december, dus bi'jkaans et hiele jaor deur, erebeien oogst wodden. Pattie kwekers perberen disse periode nog veerder op te rekken tot jaorrond deur o.a. gebruuk te maeken van verwaarming in de wienter en koeling in de zoemer. Ok de toevoeging van extra CO2 komp de opbrengst ten goede.
[bewark] Vermeerdering
Erebeien wodden vegetatief vermeerderd. De plaante vormt uutlopers, waoran weer plaanten vormd wodden. Ok disse plaanten kunnen weer uutlopers vormen. Veur de gewone teelt in de vollegrond wodden disse plaanten an et aende van juli of an et beginne van augustus uutpoot. Et daoropvolgende jaor kan dan van disse plaanten erebeien oogst wodden. In de perfessionele teelt wodden nao de oogst de plaanten vernietigd en wodt telkens opni'j poot. Pattekulieren laoten de plaanten vaeke staon om et jaor daorop der weer van te oogsten. Dit is niet an te bevelen, omdat de vruchten kleiner wodden en deur de bossige gruui de vruchten gauwer antast kunnen wodden deur vruchtrot.
[bewark] Rassen
Et meest teelde ras in Nederlaand is 'Elsanta'. Slim goed smaekende rassen bin 'Korona', 'Vima Zanta' en 'Lambada'. Et aldervrogste ras is 'Karina', mar geft min vruchten. Deurdraegende rassen bin onder aandere 'Rapella', 'Evita', 'Everest', 'Selva', 'Koning Kim', 'Everglade' en 'Ostara'.
[bewark] Nedersaksisch
- Grunnegs: eerdjebeern, eerdjebaai, eerdbaai
- Veluws: eerdbeze of eerdbees
- Stellingwarfs: erebeie
![]() |
Meer ofbeeldingen dee bie dit onderwarp heuren ku-j vienen op de pagina Strawberry van Wikimedia Commons. |