गणित

विकिपिडिया नं

Portal:गणित
गणित पोर्टल

Contents

[edit] गणितयागु विषयत:

युक्लिड,  युनानी गणितिज्ञ, "रेखाशास्त्रयागु अबु" धका नं नांजाम्ह ,यात राफेलनं देकु किपा द स्कूल अफ् एथेन्सले क्येनातगु दु
Enlarge
युक्लिड, युनानी गणितिज्ञ, "रेखाशास्त्रयागु अबु" धका नं नांजाम्ह ,यात राफेलनं देकु किपा द स्कूल अफ् एथेन्सले क्येनातगु दु
  1. गणित
  2. बीजगणित
  3. अंकगणित
  4. एक्जियोम
  5. क्याल्कुलस्
    1. विभिन्निकरण
    2. संयोजन
  6. रेखागणित
    1. चाकुला
      1. पाइ
    2. प्यकुंला
    3. स्वकुंला
  7. ग्रुप सिद्धान्त
  8. गणितीय लजिक
  9. गणितीय प्रमाण
    1. गणितीय ईन्डक्सन
    2. रेदक्सियो एड एब्सर्डम्
  10. अंक
    1. कम्प्लेक्स अंक
    2. इन्टिजर
    3. प्राकृतिक अंक
    4. प्राइम अंक
    5. र्यासनल अंक
  11. अल्याख
  12. सेट सिद्धान्त
  13. तथ्यांक
  14. ट्रीगोनोमेट्री

[edit] म्हसिका

गणित यागु विकास एब्स्ट्र्याक्सन व लजिकल कारन यात छ्येला ल्याखाइगु, गणन याईगु, नापे याईगु निसेंकया भौतिक वस्तुयागु स्वरूप व गति निर्धारण याइगु तक्क थ्यन| गणितले छुं न विचा यात अध्ययन याना उकिगु सत्यता यात एक्जियोम व परिभाषा नं विस्तारिकरण (डिडक्सन्) यायेगु लक्ष्य जुई।|

सामान्य गणितयागु ज्ञान येक्क्व हे थासे छ्येलातगु खने दु| थंयागु ज्ञान व उकिगु छ्येलेज्या ईतिहासे स्वे बिले हलिमे येक्क्व थासे छ्येला तगु खने दु| प्राचीन मिश्र, मेसोपोटामिया, भारत, युनान आदि थासेयागु सफुले गणितयागु सामान्य विचा यागु परिमार्जन यानातगु दु| मध्यकाले गणितयागु सिक्क हे म्हो विकास जुल| १६औ शताव्दीपाखेयगु रिनायसां धुंका जुगु न्हु वज्ञानिक विकासयात गणितयागु जग मागुलिं व ई धुंका आ तक्क गणितयागु द्रुत गतिले विकास जुया च्वंगु दु|

थौंकन्हे गणित हलिमे यक्क्व ख्येले छ्येलेज्या जुया च्वंगु दु| गथे कि- विज्ञान, यन्त्रशास्त्र, चिकित्सा व अर्थशास्त्र| थंयागु कथलं मेमेगु ख्यले जुगु गणित यागु छ्येलेज्यायात व्यवहारिक गणित धाई| थन्यागु छ्येलेज्या नं गणितीय आविस्कारयात ग्वालि याना च्वंगु दु व ई-ईले गणितयागु न्हु ख्य देकेत नं ग्वालि याना च्वंगु दु| गणितीज्ञतेसं शुद्ध गणित वा गणितयागु विकास जक्क याइगु तर छुं व्यवहारिक अर्थ मदुगु ख्यले नं मालेज्या याई| थंयागु ख्यतेगु व्यवहारिक अर्थ लिपा लिपा मनुतेसं विकास याई|


[edit] ईतिहास

क्वीपु, इन्का साम्राज्यले छ्येलिगु आंकिक डेटा मुंका तैगु यन्त्र
Enlarge
क्वीपु, इन्का साम्राज्यले छ्येलिगु आंकिक डेटा मुंका तैगु यन्त्र

गणित यागु विकासयात न्ह्याबलें तनाच्वनिगु एब्स्ट्र्याक्सनयागु क्रम वा विषय वस्तुयागु परिमार्जनयागु कथलं स्वे छिं| दक्ले न्हापांगु एब्स्ट्र्याक्सन अंक हे जुइ मा| निगु स्याउ व निगु सन्त्रासीया दथुई छुं मंका दु धैगु विचायागु चेतना मनु जातियागु लागि क्रान्तिकारी विचा ख:| थ्व धुंका भौतिक वस्तुयात निने सैगु क्षमता, द्रव्य वस्तु गथे कि न्हि, मौसम, दं आदियागु ल्याखं तेगु क्षमतायागु विकास जुल| अंक गणित, रेखा गणित व धुंका विकास जुल|

व धुंका च्वेगु वा अंक मुना तेगु व्यवस्था गथे कि इन्का साम्राज्यले छ्येलिगु आंकिक डेटा मुंका तैगु यन्त्र क्वीपु यागु विकास जुल| ल्या खाइगु येक्व प्रविधि तेगु अले विकास जुल:|

ईतिहासयागु न्ह्येथाईगु ई निसें गणितयागु प्रमुख शास्त्रत: करयागु गणनयाययेगु, बनेज्या यायेगु, अंकतेगु सम्बन्ध सीकिगु, जग्गा दानास्वेगु, खगोलीय गतिविधि सीकिगु थें न्यागु ज्यायागु लागि विकास जुल:| थन्यागु आवस्यकताया कथं गणितयात मात्रा, स्वरूप, खगोल (सर्ग) व परिवर्तन धागु प्येंगु ख्य:ले बाये छिं|

व धुंका गणित येक्क्व परिमार्जित जुल| गणित व विज्ञानयागु सम्बन्ध सुमधुर कथं न्ह्यने वन| छगु शास्त्र मेगु यागु परिपूर्वक जुल| गणितीय मालेज्यात: अप्वया वल व आ नं वयाच्वंगु दनि|

[edit] प्रेरणा, शुद्ध व व्यवहारिक गणित

गणितयागु उत्पत्ति मात्रा, स्वरूप, खगुल, परिवर्तह नाप स्वागु थाकुइगु समस्या नापं जुई| न्हापा थन्यागु समस्या बनेज्याले, बुं दाइगु आदिले खने दत, व धुंका खगोले व आ विज्ञानयागु न्ह्यागु नं ख्यले| गणितदुने न थौकन्हे गणितयागु येक्व ज्या दु!

न्युटन इन्फिनिटेसिमल् क्याल्कुलस आविष्कार याई पिं न्हापा ई पिं मनुत मध्य: छम ख| फेन्मयान नं इन्वेन्तेद् फेन्मयान पाथ इन्टेग्रल यागु विकास कारण व भौतिक चेतना छ्येला यानादिल| थौं यागु स्टृंग थियोरीन नं न्हु गणितयात प्रेरणा बियाच्वंगु दु|