กระเบนราหู (Manta)
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
![]() |
คุณสามารถช่วยตรวจสอบ และแก้ไขบทความนี้ได้ด้วยการกดที่ปุ่ม แก้ไข ด้านบน กรุณาเปลี่ยนไปใช้ป้ายข้อความอื่น เพื่อระบุสิ่งที่ต้องการตรวจสอบ หรือแก้ไข ดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ วิธีการแก้ไขหน้าพื้นฐาน คู่มือการเขียน และ นโยบายวิกิพีเดีย และเมื่อแก้ไขตามนโยบายแล้ว สามารถนำป้ายนี้ออกได้ |
หรือ กระเบนราหู(น้ำจืด)
กระเบนราหู (Manta Ray) Conservation status: Lower risk (nt)
|
|||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() กระเบนราหูแปซิฟิก
|
|||||||||||||||
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |||||||||||||||
|
|||||||||||||||
|
|||||||||||||||
Manta birostris Dondorff, 1798 |
|||||||||||||||
|
"นกยักษ์แห่งท้องทะเล" หรือกระเบนราหู เป็นปลากระดูกอ่อนเช่นเดียวกับฉลาม ซึ่งถือเป็นกลุ่มปลาโบราณ มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Manta birostris เป็นกระเบนที่ใหญ่ที่สุดในโลก อาจมีความกว้างช่วงปีก(ครีบหู) ได้ถึง 6.7 เมตร หรือ 22 ฟุต และมีน้ำหนักได้ถึง 1,350 กิโลกรัม หรือ 3,000 ปอนด์ พวกมันอาศัยอยู่ในน่านน้ำเขตร้อนทั่วโลก โดยเฉพาะรอบๆแนวปะการัง โดยทั่วไปกระเบนราหูจะมีหลังสีดำและท้องสีขาว แต่ในบางครั้งอาจพบกระเบนราหูหลังสีฟ้าได้บ้าง ตาของกระเบนราหูอยู่บริเวณข้างหัว และต่างจากกระเบนทั่วไป ปากของกระเบนราหูอยู่ทางด้านหน้าของหัว ส่วนในการหายใจ กระเบนราหูมีช่องเหงือก 5 คู่เหมือนกระเบนทั่วไป รวมถึงฉลาม ญาติสนิทของกระเบน
ลักษณะคล้ายเขา หรือที่เรียกว่าครีบหัว (ลักษณะดังกล่าวทำให้กระเบนชนิดนี้มีอีกชื่อว่ากระเบนปิศาจ-Devil Ray) อยู่บริเวณด้านหน้าของหัวแบนๆ ครีบดังกล่าวเป็นโครงสร้างที่เปลี่ยนแปลงมาจากส่วนหนึ่งของครีบหู ในขณะที่มีการเจริญในช่วงตัวอ่อน เลื่อนมาอยู่รอบปาก ทำให้มันเป็นสัตว์มีกระดูกสันหลังมีขากรรไกร ซึ่งมีรยางค์พิเศษที่เป็นที่รู้จักกันมากที่สุดชนิดหนึ่ง (อีกชนิดคือ เต่าหก-Manouria emys) เขาที่อ่อนนุ่มของมันนี้มีไว้สำหรับโบกพัดเอาน้ำเข้าปาก เนื่องจากกระเบนราหูกินแพลงก์ตอนที่ลอยมาตามน้ำเป็นอาหาร เพื่อที่จะฮุบเอากระแสน้ำจำนวนมากเข้าปาก มันจะต้องว่ายอ้าปากและพัดอาหารเข้าปากอยู่เสมอ
กระเบนราหูเคยเป็นผู้หาอาหารตามพื้นท้องทะเลมาก่อน ก่อนที่จะวิวัฒนาการมาเป็นผู้กรองกินตามทะเลเปิดในปัจจุบัน นั่นทำให้มันสามารถเจริญเติบโตได้จนมีขนาดใหญ่มาก ใหญ่กว่ากระเบนชนิดอื่นๆ ลักษณะการกรองกินของมันทำให้ฟันของมันลดขนาดลงเป็นซี่เล็กๆ ส่วนใหญ่แอบอยู่ใต้ผิว คล้ายกับกระเบนทั่วไป กระเบนราหูมีหางเป็นเส้นยาว แต่หากปราศจากเงี่ยงที่ส่วนหาง และเกล็ดแหลมหุ้มลำตัวของมันก็มีขนาดเล็กลง แทนที่ด้วยเมือกหนาหุ้มร่างกาย spiracle มีขนาดเล็กและไม่ทำหน้าที่ น้ำทั้งหมดไหลเข้าสู่ปากแทน
เพื่อการว่ายน้ำที่ดี กระเบนราหูวิวัฒนาการรูปร่างร่างกายให้เป็นรูปเพชร และมีการพัฒนาครีบให้คล้ายปีกสำหรับโบยบินในท้องทะเล ขนาดตัวยักษ์ใหญ่และความเร็วชนิดใกล้เคียงจรวด ทำให้กระเบนราหูมีศัตรูตามธรรมชาติน้อย ศัตรูของเขาในทะเลไทยกลุ่มเดียว คือวาฬเพชรฆาตและวาฬเพชรฆาตเทียม แต่ยังไม่มีหลักฐานแน่นอน
โดยปกติกระเบนราหูกินแพลงก์ตอน ตัวอ่อนปลา และสิ่งมีชีวิตเล็กๆทั่วไปโดยการกรองน้ำที่ไหลเข้าสู่ปากโดยใช้ซี่เหงือก เรียกการกรองกินแบบนี้ว่า ram-jet
ในเชิงอนุกรมวิธาน กระเบนราหูยังมีการจัดจำแนกที่ไม่ชัดเจน โดยมีกระเบนราหูถึง 3 ชนิดที่มีการจัดนำแนกไว้ ได้แก่ Manta birostris, Manta ehrenbergii และ Manta raya โดยชนิดแรกสุดมีขนาดเล็กกว่า และสองชนิดหลังนั้นอาจเป็นเพียงประชากรที่แยกตัวกันมานานแสนนาน เดิมทีแล้ว สกุลของกระเบนราหูถูกจัดอยู่ในวงศ์ Mobulidae แต่ในปัจจุบันอาจมีการจัดไว้ในวงศ์ Myliobatidae ซึ่งมีกระเบนอินทรีย์เป็นเพื่อนร่วมวงศ์
กระเบนราหูสามารถถูกพบเห็นได้บ่อยตามแนวปะการังของมหาสมุทรอินเดีย โดยเฉพาะหมู่เกาะมัลดิล์ฟ หมู่เกาะสุรินทร์ รวมไปถึงหมู่เกาะสิมิลันของไทย โดยเฉพาะที่หินแดง เกาะบอน เกาะตอรินลา และเกาะตาชัย แต่ในประเทศไทยยังสามารถพบได้บ่อยในทางด้านอ่าวไทยเช่นกัน เช่นที่หินใบ เกาะพงัน และกองหินโลซินอันห่างไกล เกากระเบนราหูเป็นปลาอีกชนิดที่นักดำน้ำต้องการที่จะพบเห็นมากที่สุด ซึ่งมักจะถูกพูดถึงร่วมกับฉลามวาฬเสมอ