จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
|
กรรณิการ์ก้านสีแสด |
|
คิดผ้าแสดติดขลิบนาง |
เห็นเนื้อเรื่อโรงราง |
|
ห่มสองบ่าอ่าโนเนฯ |
|
ผ้าสีมีขลิบเนื้อ |
|
บางดี |
ก้านกรรณิการ์สี |
|
แสดเถ้า |
โนเนนาดน้องสี |
|
ลาเลิศ |
เมียมิ่งเรียมดูเจ้า |
|
ห่อนได้วางตา |
— กาพย์ห่อโคลงนิราศธารโศก
พระนิพนธ์ เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร์ |
- ชื่อวิทยาศาสตร์: Nyctanthes arbortristis Linn.
- ชื่อสามัญ: กรรณิการ์ (อังกฤษ: Night blooming jasmin - มะลิบานราตรี)
- ชื่อพื้นเมืองอื่น ๆ:
- ประเภท: ไม้พุ่มยืนต้นขนาดกลาง
- ลักษณะ:
- ต้น: สูงประมาณ 3 - 4 เมตร ตามลำต้นจะมีรอยเป็นเส้นคาดรอยต้นเป็นช่วงๆ ไปตามข้อต้น เปลือกของลำต้นนั้นมีสีขาว ลักษณะของลำต้นและกิ่งก้านโดยเฉพาะส่วนที่เป็นแขนงและกิ่งอ่อนจะเป็นสี่เหลี่ยม บริเวณแนวสันเหลี่ยมของกิ่งหรือลำต้นมีตุ่มเล็ก ๆ ประเป็นแนวอยู่ด้วย
- ใบ: เป็นไม้ใบเดี่ยวแต่ออกเป็นคู่ๆ สลับกันไปตามข้อของต้น มีรูปมนรี ปลายใบแหลม มีสีเขียวและมีขนอ่อนๆ เป็นละอองปกคลุมอยู่ทั่วใบ มีลักษณะสากคายมือ
- ดอก: ดอกสีขาว ออกเป็นช่อดอกเล็ก ๆ กระจายที่ปลายกิ่ง ประมาณช่อละ 5 - 8 ดอก ดอกมี 6 กลีบ กลีบดอกจะบิดเวียนไปทางขวาคล้ายกังหัน วงในดอกเป็นสีแสด หลอดดอกเป็นสีแสด เกสรเป็นเส้นเล็กละเอียดซ้อนอยู่ในหลอดดอก ขนาดของดอกบานเต็มที่ประมาณ 1.50 - 2 เซนติเมตร หลอดดอกยาว 1.50 เซนติเมตร ปลายแยกเป็น 5 - 8 แฉก ก้านช่อดอกมีใบประดับเล็กๆ 1 คู่ ดอกของกรรณิการ์มีกลิ่นหอมแรง บานกลางคืน ออกดอกตลอดปี
- ผล: เป็นแผ่นแบนๆ ภายในมีเมล็ด 2 เมล็ด
- การขยายพันธุ์: โดยการตอน หรือปักชำกิ่ง
- การดูแล: ขึ้นได้ในดินทั่วไป แต่ต้องการความชุ่มชื้น และปลูกที่กลางแจ้ง
- ประโยชน์: ใช้เป็นยาสมุนไพรรักษาโรคได้หลายชนิด ก้านดอกสามารถนำมาทำเป็นสีย้อมผ้าจีวรพระ หรือสีทำขนม