ภาษาเวียดนาม

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ภาษาเวียดนาม
(Tiếng Việt เตี๊ยงเหวียด)
พูดใน: เวียดนาม สหรัฐอเมริกา กัมพูชา ฝรั่งเศส ออสเตรเลีย
จำนวนคนพูดทั้งหมด: 70–73 ล้าน 
อันดับ: 13–17 (ภาษาแม่) ใกล้เคียงกับ ภาษาเกาหลี ภาษาเตลูกู ภาษามาราธี และภาษาทมิฬ
ตระกูลของภาษา: ออสโตรเอเชียติก
 มอญ-เขมร
  (กำลังเป็นที่ถกเถียง)
   เหวียด-เหมื่อง
    ภาษาเวียดนาม
 
สถานะทางการ
ภาษาราชการของ: เวียดนาม
องค์กรควบคุม: ไม่มี
รหัสภาษา
ISO 639-1: vi
ISO 639-2: vie
ISO/DIS 639-3: vie 

ภาษาเวียดนาม (Tiếng Việt) เป็นภาษาที่มีวรรณยุกต์ และเป็นภาษาราชการของประเทศเวียดนาม เป็นภาษาแม่ของประชากรเวียดนามถึง 87% รวมถึงผู้อพยพจากเวียดนามประมาณ 2 ล้านคน และรวมถึงชาวเวียดนาม-อเมริกันเป็นจำนวนพอสมควรด้วย. ถึงแม้ว่าจะมีการยืมคำศัพท์จากภาษาจีน และเดิมใช้อักษรจีนเขียน, แต่นักภาษาศาสตร์ยังคงจัดภาษาเวียดนามให้เป็น ภาษากลุ่มออสโตรเอเซียติก, ซึ่งในกลุ่มนี้ภาษาเวียดนามมีผู้พูดมากที่สุด (10 เท่า ของภาษา ที่มีจำนวนคนพูดเป็นอันดับรองลงมา คือ ภาษาเขมร)ในด้านระบบการเขียนของภาษาเวียดนามนั้น แต่เดิมใช้ตัวเขียนจีน เรียกว่า "จื๋อญอ" ต่อมาชาวเวียดนามได้พัฒนาตัวเขียนจีนเพื่อใช้เขียนภาษาเวียดนาม เรียกว่า "จื๋อโนม" แต่ในปัจจุบันเวียดนามใช้ตัวอักษรโรมันที่พัฒนาขึ้นโดยมิชชันนารีชาวโปรตุเกส

สารบัญ

[แก้] ตระกูลภาษา

ภาษาเวียดนามจัดอยู่ในสาขาเหวียด-เหมื่อง (Viet-Muong) ซึ่งเป็นสาขาหนึ่งในตระกูลภาษามอญ-เขมร (Mon-Khmer)หรือตระกูลออสโตรเอเชียติก (Austroasiatic)ประกอบด้วยภาษาเขมร ภาษามอญ ภาษามุนดะ เป็นต้น แต่นักภาษาศาสตร์บางส่วนเห็นว่าควรจัดภาษาเวียดนามให้เป็นอีกสาขาหนึ่ง แยกจากภาษามอญ-เขมร

[แก้] ลักษณะภาษา

นักภาษาศาสตร์ได้ศึกษาภาษาเวียดนามและจัดให้อยู่ในภาษาตระกูลออสโตรเอเชียติก เช่นเดียวกับภาษาเขมร ซึ่งเป็นภาษาระบบคำสองพยางค์ (Disyllable)และมีลักษณะน้ำเสียง (Register) เป็นลักษณะสำคัญของภาษา อีกทั้งเป็นภาษาที่ไม่มีระบบเสียงวรรณยุกต์ แต่ภาษาเวียดนามปัจจุบันได้พัฒนาระบบเสียงวรรณยุกต์ขึ้นใช้ เนื่องจากอิทธิพลของภาษาที่มีเสียงวรรณยุกต์ อันได้แก่ ภาษาตระกูลไท (Tai familly) ที่อยู่โดยรอบ และภาษาจีนที่เข้ามาปกครองเวียดนามในขณะนั้น

[แก้] วรรณยุกต์

สระในภาษาเวียดนามนั้น ออกเสียงโดยมีวรรณยุกต์ภายใน (thanh หรือ thanh điệu) โดยวรรณยุกต์ มีความแตกต่างกันที่

  • ระดับเสียง
  • ความยาว
  • น้ำเสียงขึ้นลง
  • ความหนักแน่น
  • การออกเสียงคอหอย (ลักษณะเส้นเสียง)

เครื่องหมายกำกับวรรณยุกต์นั้น ปกติจะเขียนเหนือหรือใต้สระ (ส่วนใหญ่เขียนไว้เหนือสระ แต่วรรณยุกต์ หนาง (nặng) เป็นจุดใต้สระ) วรรณยุกต์ทั้ง 6 ในภาษาถิ่นเหนือ (รวมฮานอยด้วย) มีดังนี้


ชื่อ ลักษณะ เครื่องหมาย ตัวอย่าง ตัวอย่างสระ
ngang   'ระดับ' สูงระดับ (ไม่มีเครื่องหมาย) ma  'ผี'
huyền   'แขวน' ต่ำตก ` (grave accent)  'แต่'
sắc   'คม' สูงขึ้น ´ (acute accent)  'แก้ม, แม่ (ถิ่นใต้)'
hỏi   'ถาม' ต่ำขึ้น  ̉ (hook) mả  'หลุมศพ, สุสาน'
ngã   'ตก' สูงขึ้นหยุด ˜ (tilde)  'ม้า (จีน-เวียดนาม), รหัส'
nặng   'หนัก' ต่ำตกหยุด  ̣ (จุดใต้) mạ  'สีข้าว'

[แก้] สำเนียงท้องถิ่น

ภาษาเวียดนามมีสำเสียงท้องถิ่นที่หลากหลาย แต่โดยมากถือว่ามี 3 หลัก ดังนี้

ถิ่นหลัก ท้องถิ่น ชื่อในยุคอาณานิคมของฝรั่งเศส
เวียดนามตอนเหนือ ถิ่นฮานอย, ถิ่นอื่นทางเหนือ: ไฮฟอง และถิ่นระดับจังหวัดจำนวนมาก Tonkin
เวียดนามตอนกลาง ถิ่นฮเว้, ถิ่นเหง่ อัน, ถิ่นกว๋าน นาม อันนัมสูง
เวียดนามตอนใต้ ถิ่นไซ่ง่อน , ถิ่นแม่น้ำโขง (ตะวันตกไกล) โคชินจีน

ภาษาถิ่นเหล่านี้มีน้ำเสียง การออกเสียง และบางครั้งก็มีคำศัพท์ที่แตกต่างไปบ้าง แม้ว่าภาษาถิ่นฮเว้จะมีคำศัพท์ที่แตกต่างค่อนข้างมากจากอื่นก็ตาม วรรณยุกต์ "หอย" และ "งะ" มีความแตกต่างในภาคเหนือ แต่กลืนเป็นวรรณยุกต์เดียวกันในภาคใต้

เสียง "ch" และ "tr" นั้นออกเสียงแตกต่างกันในถิ่นใต้และกลาง แต่รวมเป็นเสียงเดียวในถิ่นเหนือ สำหรับความแตกต่างด้านไวยากรณ์นั้นไม่ปรากฏ

[แก้] ระบบการเขียน

อักษรโรมันที่ใช้ส่วนใหญ่ ออกเสียงคล้ายในภาษาอังกฤษ ยกเว้นอักษรต่อไปนี้

  • "ph" คล้าย "ฟ"
  • ชนบทภาคใต้ "v" ออกเสียงคล้าย "ย" (สำเนียงฮานอย และภาคใต้มาตรฐาน "v" ออกเสียงเหมือน "v" ในภาษาอังหฤษ)
  • "đ" คล้ายเสียง /d/ ในภาษาฝรั่งเศสหรือสเปน
  • "t" คล้ายเสียง "ต"
  • "th" ออกเสียง "ท, ถ"
  • "x" ออกเสียงคล้าย "ส"
  • สำเนียงฮานอย อักษร "d" ออกเสียงคล้าย "z" ในภาษาอังกฤษ แต่สำเนียงไซง่อน ออกเสียงคล้าย "ย"
  • "ch" คล้าย "จ"
  • "nh" คล้าย "ญ" ในภาษาถิ่นเหนือ หรืออีสาน
  • "c" คล้าย "ค"
  • "kh" คล้าย "ch" ในภาษาสกอตหรือเยอรมัน หรือ "kh" ในภาษาอาหรับหรือเปอร์เซีย
  • "g" คล้าย "g" ภาษาดัตช์ หรือ กรีกปัจจุบัน "gh" (Γ)
  • สำหรับ "gi" ของเวียดนามนั้น สำเนียงฮานอย ออกเสียงคล้าย "z" ในภาษาอังกฤษ แต่สำเนียงไซ่ง่อน ออกเสียงคล้าย
  • "ng" ออกเสียงคล้าย " ง"
  • "tr" คล้าย "จ" หรือ "ทร"
  • "s" ออกเสียงคล้าย "sh" ในภาษาอังกฤษ (สำเนียงฮานอย "s" ออกเสียงคล้าย "ส")
  • "qu" สำเนียงไซ่งอน ออกเสียงคล้าย "ว" (สำเนียงฮานอย "qu" ออกเสียง "คว")
  • "r" สำเนียงไซ่ง่อน ออกเสียงหลากหลาย เช่น
    • 1) "j" ในภาษาฝรั่งเศส หรือ
    • 2) "r" ในภาษาสเปน หรือ
    • 3) "rr" (ร รัวลิ้น) ในภาษาสเปน (สำเนียงฮานอย "r" เหมือนกับ "z" ในภาษาอังกฤษ)

การเทียบเสียงนี้ เป็นการเทียบโดยประมาณเท่านั้น และไม่อาจเทียบกับเสียงพยัญชนะท้ายพยางค์ โดยเฉพาะสำเนียงทางใต้



  ภาษาเวียดนาม เป็นบทความเกี่ยวกับ ภาษา หรือ ตัวอักษร ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น
ข้อมูลเกี่ยวกับ ภาษาเวียดนาม ในภาษาอื่น สามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ๆ ด้านซ้ายมือ