סניז
פֿון װיקיפּעדיע
א סניז, אדער ווי אנדערע רופן עס: נאָס, איז לופט שליים, שמוץ און וואסער, ארויסגעשאסן מיט אן עקספלוזשען פון א מויל און די נאז מיט אן אויסערגעווענליכע קראפט און קען גרייכן פון צען ביז צוואנציג פיס ווייט.
א נארמאלע סניז שיקט ארויס פון זיך צווישן צוויי ביז פינעף טויזענט באקטעריע אין די לופט.
אפילו אז לויט טייל דאקטורים איז א סניז פון א געזונטן מענטש נישט שעדליך און קען קיינעם נישט טאן קיין שאדן. אבער וויבאלד מ'קען דאך נישט וויסן ווער עס איז פארקילט, דארף מען זיך היטן און דאס נישט טאן נעבן אנדערע מענשטען, מען רעדט שוין נישט פון דעם וואס איז זייער נישט איידל, און עס איז זייער אומאנגענעם צו ווערן באשפּריצט פון א מבול פּיטשינקע נאסע שמוציגע שליימיגע טראָפּנס וואס קומען ארויס פון א פרעמדן מענטשנס מויל און נאָז, און דער גערוך און עקל וואס דאס ברענגט.
א מענטש וואס ליידט פון א קאָלד, אדער פון א קלעפּיגע און אָנשטעקנדע קראנקהייט, קען דורך אַן אומשולדיגן סניז אָנשטעקן צענדליגער מענטשן מיט דער זעלבער קראנקהייט פון וועלכע ער ליידט. אויב איינער ליידט פון א קאָלד, הוסט און ניסט, דארף ער זוכן נישט צו קומען צווישן מענטשן און אנשטעקן אנדערע מיט זיין קראנקהייט.
אפילו ווען עמיצער איז נישט קראנק און ליידט נישט פון א קאָלד אבער ער פילט פלוצלינג אז ער מוז טאן א הוסט אדער א סניז, דארף ער זיך אוועקדרייען אין אַ זייט אדער זיך צוהאלטן די נאז און מויל מיט די הענט, מיט א טאשנטיכל אדער אָפּוויש-פּאַפּיר.
ווען איינער מאַכט אַ סניז הערט זיך אַן אָפּקלאַנג: "אָפּ-טשו".
דער גורם צו דעם סניז איז אז די הארעלעך פון נאז דערשפירן פרעמדע שטויבעלעך אדער שארפע גערוכן וואס זיי מיינען אז דאס אומגערופענע שמוץ וואס ווילן אינוואדירן דעם אינווייניגסטן קערפער, און די הארעלעך זענען אזוי ווי מינעס וואס עקספלאוידן, און ווערט אקטיוויזירט דורך דעם סענסער אלארם מיט אן אטאטמאטישער רעאקציע דאס ארויסצטרייבן מיט קראפט. דעריבער ווען א מענשט סניזט זאגט מען אים צום געזונט אדער אין ענגליש בלעסס יו, אדער אין העברעיש לבריאות, אים צו דערמאנען ווי גליקלעך ער איז אז זיין סניז האלט אים לעבעדיג און ווארפט ארויס שעדליכע באצילן וואס ווילן אים קראנק מאכן און הרגענן.
ווען מען סניזט קען מען נישט האלטן אפען די אויגן וייל די נאז און אויגן נערווען זענען שטארק פארבינדען.