ייִדיש

פֿון װיקיפּעדיע

ייִדיש (אפט גערופן מאמע לשון) איז אַ שפּראַך װאָס װערט היינט גערעדט דורך אַרום 4 מיליאָן ייִדן איבער דער װעלט, בעיקר פון אשכנזישן אפשטאם.

פאר דער צווייטער וועלט-קריג האבן ארום 11 מיליאן יידן גערעדט יידיש אלס מאמע-לשון. היינט צוטאגס רעדן יידיש ארום 3 מיליאן מענטשן, בעיקר אין ישראל און אמעריקע - ווען פאר א העלפט פון זיי איז יידיש די ערשטע שפראך.

די יידישע שפראך שטאמט איבערהויפט פון די הויכדויטש װאָס מען האָט אמאל גערעט אין אייראפע (וואס איז דאן געווען באקאנט אלץ אשכנז), וואס פון דעם שפראך האט זיך אויך געמאכט די דויטשע שפראך. (נישט אזוי ווי עס אוז אנגענומען אין די וועלט אז יידיש קומט פון דייטשיש).

יידיש איז א גלות שפראך, עס טוישט זיך און עס איז מושפע געווארן פון אנדערע פארשידענע שפראכן ווי פון לשון קודש און אראמיש, היינט איז דאס אויסגעמישט פון העבערעיש, ענגליש, רוסיש, פויליש און אזוי ווייטער.

די ערשטע אידיאם אויף יידיש באטרעפט אין "מחזור וורמס" ה'ל"ב: גוּט טַק אִים בְּטַגְא שְ וֵיר דִיש מחזור אין בית הכנסת טְרַגְא

אינהאַלט

[בעאַרבעטן] תקופות פון דער שפראך

די יידישע שפראך באשטייט פון 3 גרונד-תקופות:

  1. אלט יידיש - פון 1000 ביז 1400 יארהונדערט.
  2. מיטל יידיש - פון 1400 ביז 1800 יארהונדערט.
  3. מאדערן יידיש - זינט 1800 יארהונדערט.

[בעאַרבעטן] יידיש היינטיגע צייטן

היינט צוטאגס רעדן יידיש אין אמעריקע, מאמע שפראך, איבערהויפט די פרומע חסידישע קרייזן.

ווי נאך רעדט מען יידיש? ארגענטינע, ארץ ישראל, פראנקרייך, אוקריינע, רוסלאנד, ענגלאנד, בעלגיע,

[בעאַרבעטן] צייטונגען און זשורנאלן

[בעאַרבעטן] דרויסנדיקע לינקן