Europa

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...

Chit phiⁿ thó-lūn Europa tāi-lio̍k. Bo̍k-chheⁿ ū 1 lia̍p oē-chheⁿ mā hō-chò Europa.

Europa (mā hō-chò Au-lô-pa, Au-chiu) sī tī A-chiu sai-pêng ê chiu, mā ē-sái kóng sī Euro-a-chiu tāi-lio̍k ê sai-pêng pō·-hūn. Europa tī Pak-ke̍k-iûⁿ ê lâm-hong; sai-hong ū Tāi-se-iûⁿ, lâm-hong ū Tē-tiong-hái, O·-hái. Tang-hong ū Ural-soaⁿ.

Bīn-chek sī tē-2-sè ê, ū 10,400,000 km², pí Australia khah tōa--tām-po̍h-á.

Jîn-kháu pí A-chiu, Hui-chiu khah chió, liōng-kî-iok ū 666,498,000 lâng (2001 nî). Che chha-put-to sī sè-kài jîn-kháu ê 7 hun chi 1.

Europa kok-ka tōa-pō·-hūn sī Europa Hōe (Council of Europe) ê hōe-oân, kan-na Belarus, Vaticano, Kazakhstan, Monaco bô chham-ka. Bo̍k-chêng ū 25 kok chham-ka Europa Liân-bêng. Iū-koh ū kî-thaⁿ kok-ka tng teh kau-sia̍p ka-ji̍p ê tiâu-kiāⁿ, mā ū kok-ka àn-sǹg khai-sí sin-chhéng. Taⁿ in-ūi Europa Liân-bêng ná lâi ná tōa, Europa chit ê bêng-sû ū lâng lia̍h chò sī tông-gī-sû.

Bo̍k-lo̍k

[siu-kái] Tē-lí seng-thài

Europa ê sim-lîm chū 9,000 nî-chêng khai-sí ū lông-gia̍p tō ta̍uh-ta̍uh-á kiu--khì. 16 sè-kí ê sî-chūn ū Tek-gí tē-khu khai-sí hoat-tián koán-lí sim-lîm ê hoat-tō·, hiah-ê ki-su̍t tùi hia thoân kàu Au-chiu kî-thaⁿ só·-chāi. Tò-kiu ê chhu-sè tī 19 sè-kí khai-sí kiâⁿ hoan-thâu. Bo̍k-chêng Au-chiu sī thong-sè-kài sim-lîm pó-chûn liáu siāng hó ê tē-khu.

[siu-kái] Kok-ka

Europa tē-lí-tô·
Europa tē-lí-tô·

Europa Liân-bêng í-gōa, iū-koh ū ē-kha chia ê kok:

[siu-kái] I-lāi-tē

Ē-kha ê niá-thó· to-siáu ū in bûn-hòa-siōng he̍k-chiá tē-lí-siōng ê te̍k-sek. Tōa-pō·-hūn bó·-chióng thêng-tō· ū chū-tī koân. Bó-kok lia̍t tī āu-piah.

¹ Kin-kù Norge chèng-hú ê kóng-hoat, Jan Mayen kap Svalbard-tó sī Norge Ông-kok ê 1 pō·-hūn, m̄ sī i-lāi-tē.

[siu-kái] Khu-he̍k

1 chióng hun-hoat:  lâm (chheⁿ-sek), se (âng-sek), tiong (nâ-sek), pak (kiô-á-sek)
1 chióng hun-hoat: lâm (chheⁿ-sek), se (âng-sek), tiong (nâ-sek), pak (kiô-á-sek)
  • Se Europa (Se-au)
  • Tiong Europa (Tiong-au)
  • Tang Europa (Tang-au)
  • Pak Europa (Pak-au)
  • Lâm Europa (Lâm-au)

[siu-kái] Cho·-chit

  • Europa An-choân kap Ha̍p-chok Cho·-chit (OSCE)
  • Pak Tāi-se-iûⁿ Kong-iok Cho·-chit (NATO)
  • Europa Liân-bêng (EU)
  • CERN
  • Europa Ho̍k-heng kap Khai-hoat Gîn-hâng (EBRD)
  • Europa Hōe (Council of Europe)


Tē-kiû ê tāi-lio̍k:

A-chiu | Au-chiu | Hui-chiu | Lâm Bí-chiu | Lâm-ke̍k Tāi-lio̍k | Pak Bí-chiu | Tāi-iûⁿ-chiu

Kî-thaⁿ ê gí-giân