Wikipedia:Chiàⁿ-jī-hoat

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...

Chit-phiⁿ bûn-chiuⁿ chú-iàu sī chiam-tùi chit-ê Wikipedia só·-iōng ê pe̍h-oē-jī chò kui-hoān. Ē-sài kóng sī wikipedia ê pe̍h-oē-jī chiàⁿ-jī-hoat. Chit-ê Wikipedia ê hōng-hiàn chiá, èng-kai chīn-liāng àn-chiàu chit-ê chiàⁿ-jī-hoat lâi siá pe̍h-oē-jī, î-chhî bûn-jī siá-hoat ê it-tì-sèng.

Bo̍k-lo̍k

[siu-kái] Pe̍h-oē-jī jī-bó

Wikipedia tēng-gī ē-kha chit 27-ê jī-bó sī pe̍h-oē-ji jī-bó (toā-siá/sió-siá), àn-chiàu pe̍h-oē-jī Collation sūn-sī pâi:

  1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27
Toā-siá A Aⁿ B CH CHH E Eⁿ G H I Iⁿ J K KH L M N NG O Oⁿ P PH S T Th U
Sió-siá a aⁿ b ch chh e eⁿ g h i iⁿ j k kh l m n ng o oⁿ p ph s t th u

Chù-ì:

  • Thaû-jī toā-siá (Chi̍t-kù oē ê tē it-jī, bûn-chiuⁿ ê tê-bo̍k, téng-téng) ê sî, ch ê thâu-jī toā-siá siá-chò Ch. (ch, chh, kh, th, ph iōng kāng-khoán ê kui-chek).

[siu-kái] Khó-lêng ê cheng-pó·

IPA Douglas Tēⁿ Liông-úi kap Tiuⁿ Jū-hông Wikipedia
ɨ Ü/ü I·/i·  ?/?
ə Ö/ö E·/e·  ?/?

[siu-kái] Pe̍h-oē-jī siaⁿ-tiāu hû-hō

Nâ-sek ( ) ê lāi-té piáu-sī beh phiat siaⁿ-tiāu ê bó-im. Âng-sek ê hû-hō piáu-sī siaⁿ-tiāu hû-hō.

Siaⁿ-tiāu Hû-hō
Tē 1-siaⁿ ( ) a
Tē 2-siaⁿ (ˊ) á
Tē 3-siaⁿ (ˋ) à
Tē 4-siaⁿ ( )h ah
( )k ak
( )p ap
( )t at
Tē 5-siaⁿ (ˆ) â
Tē 6-siaⁿ (ˊ) á
Tē 7-siaⁿ (ˉ) ā
Tē 8-siaⁿ (ˈ)h a̍h
(ˈ)k a̍k
(ˈ)p a̍p
(ˈ)t a̍t

Chù-ì:

  • Jī-boé ê h, k, p, t sǹg siaⁿ-tiāu hû-hō ê chi̍t-pō·-hūn.
  • Àn-chiàu chit-ê goân-chek, ū phīⁿ-im ê tē 4-siaⁿ ê jī, ài siá-choè chhiūⁿ eⁿh

[siu-kái] Pe̍h-oē-jī Collation Algorithm

[siu-kái] Goân-chek

Pe̍h-oē-jī Collation Algorithm kui-tēng án-choáⁿ pâi pe̍h-oē-jī ê sūn-sī.

2-ê pe̍h-oē-jī A kap B, beh àn-chiàu pe̍h-oē-jī Collation Algorithm pí toā-sè

  • Tē 1-pō·: The̍h-tiāu siaⁿ-tiāu hû-hō kap jī-boé ê -h -k -p -t (chiam-tùi tē 4 siaⁿ kap tē 8 siaⁿ ê jī).
    • A->A', B->B'
  • Tē 2-pō·: A' kap B' iōng 26 ê pe̍h-oē-jī jī-bó choè jī-bó Collation Sorting.
    • Nā-sī A' ≠ B', kiat-sok. Nā-sī A'=B', chìn-ji̍p tē 3-pō·.
  • Tē 3-pō·
    • Iōng A kap B ê siaⁿ-tiāu pâi sūn-sī.
    • 1 < 2 < 3 < 4h < 4k < 4p < 4t < 5 < 7 < 8h < 8k < 8p <8t .
    • Lē: a < á < à < ah < ak < ap < at < â < ā < a̍h < a̍k < a̍p < a̍t .

[siu-kái]

  • A=páng, B=pa̍k
    • Tē 1-pō·: A=páng->A'=pang, B=pa̍k->B'=pa
    • Tē 2-pō·: A'=pang=p+a+ng, B'=pa=p+a, -> B' < A' -> B < A.

[siu-kái] ASCII Pe̍h-oē-jī

ASCII Pe̍h-oē-jī sī ka-nā iōng ASCII lāi ê jī-bó lâi siá pe̍h-oē-jī (POJ) ê hong-sek. ASCII lāi-té bô piáu-sī phīⁿ-im ê n-superior (ⁿ), bô O·/o·, bô phiat-im hû-hō. Kiàn-gī iōng ē-kha ê ASCII POJ kui-chek.

[siu-kái] Goân-chek

  • O·/o· iōng OU kap ou tāi-thè.
  • Phīⁿ-im iōng NN/nn tāi-thè. Tī ū hoat-tō· khu-hun toā-sió siá ê sî, iōng nn. Aⁿ->Ann; ANN, aⁿ->ann.
    • It-poaⁿ tiāⁿ-tiāⁿ iōng toā-siá ê N, m̄-koh, án-ne Aⁿ kap AN iōng ASCII siá lóng sī AN, bē-tàng khu-piat.
  • Siaⁿ-tiāu iōng sò·-jī siá.
    • 1 (ē-sài mài-siá), 2, 3, h4, k4, p4, t4, (iā-sī h,k,p,t,) 5, 7, h8, k8, p8, t8.

[siu-kái]

  • Tâi -> Tai5
  • Choáⁿ -> Choann2
  • Lu̍t -> Lut8
  • Âng-eⁿ ->Ang5-enn

[siu-kái] Siaⁿ-tiāu hû-hō ê phiat-hoat

[siu-kái] Goân-chek

Chhiáⁿ 1-pō· 1-pō· àn ē-ka ê goân-chek koat-tēng siaⁿ-tiāu hû-hō ê phiat-hoat:

  1. Tōa-siá kap sió-siá ê phiat-hoat sio-siâng.
  2. Ū bó-im (a,e,i,o,o·,u) ê jī:
    1. Thâi-tiāu thaû-chêng ê siaⁿ-bó kap aū-piah ê phīⁿ-im (ⁿ), phīⁿ-im-bóe (m,n,ng), kap ji̍p-siaⁿ-bóe (p,k,t,h). Chhun-ê ka-na ū 1: tan-bó-im, 2: siang-bó-im, 3: saⁿ-bó-im, chit 3-chióng khó-lêng.
    2. Tan-bó-im
      1. Phiat tī tan-bó-im téng-koân.
    3. Siang-bó-im kap saⁿ-bó-im
      1. Nā tē 2-ê bó-im m̄-sī i, phiat tī tē 2-ê bó-īm,
      2. Nā tē 2-ê bó-im sī i, phiat tī tē 1-ê bó-im.
  3. Bô bó-im, ka-na ū im-chat-hoà bó-im (m, ng) ê jī
    1. Phiat tī m ê téng-koân (ḿ) kap ng tiong ê n ê téng-koân (ńg ).

[siu-kái]

  • Hiap-->ia-->iá-->Hiáp
  • Thiaⁿ-->ia-->ià-->Thiàⁿ
  • Goan-->oa-->oâ-->goân
  • Hiong->io-->iô-->Hiông
  • Tai-->ai-->âi-->Tâi
  • Hoa-->oa-->oâ-->Hoâ
  • Nng-->ng-->n̄g-->Nn̄g

Chhiáⁿ khoàⁿ Pe̍h-oē-jī ê chiàⁿ-jī-hoat.