Chin Iâ-so͘ Kàu-hōe

Wikipedia (chū-iû ê pek-kho-choân-su) beh kā lí kóng...

Pún-chiuⁿ sī sio̍k-î Ki-tok-kàu
hē-lia̍t ê chi̍t-ê pō·-hūn

Ki-tok-kàu Le̍k-sú
Iâ-so͘ Ki-tok
Cha̍p-jī ê Sù-tô·
Tong-hong Kéng-Kàu
Tang-sai Kàu-hōe ê hun-lia̍t
Si̍p-jī-kun ê Tang-cheng
Chong-kàu ê Kái-kek

Ki-tok-kàu ê Sîn-ha̍k
Ki-tok-kàu ê Chông-pài
In-tián · Kiù-in
San-siōng ê Kàu-hùn
Si̍t-chāi ê hok-khì
Chú ê kî-tó bûn
Cha̍p-tiâu-kài
Sèng-lêng
Tháu-pa̍k sîn-ha̍k

Ki-tok-kàu ê Lé-chiat
Sé-lé
Sèng-chhan-lé

Ki-tok-kàu ê Sèng-keng
Kū-iok Sèng-keng
Sin-iok Sèng-keng
Âng-phoê Sèng-keng

Ki-tok-kàu ê Cheh-ji̍t
Sèng-tàn-cheh
Sèng-tàn Ló-jîn
Koh-oa̍h-cheh

Ki-tok-kàu ê Kàu-phài
Tang-chèng-kàu
Thian-chú-kàu
Iâ-so·-hōe
Tō-bêng-hōe

Ki-tok-sin-kàu
Bí-kok Kong-lí-hōe
Bí-kok Kui-chèng Kàu-hōe
Eng-kok Kok-kàu
An-hioh-ji̍t Hōe
Tâi-oân Ki-tok Tiúⁿ-ló Kàu-hoē

Gō·-sûn-chat Kàu-phài
Sù-tô·-sìn-sim-hoē
Sîn-tiàu-hōe
Sîn ê Kàu-hoē
Chin Iâ-so· Kàu-hōe

Siū chèng-thóng kàu-hōe kheh-che̍h
Iâ-hô-hoa Kiàn-chèng-jîn
Iâ-so· Ki-tok Āu-kî Sèng-tô· Kàu-hōe
Sin-iok Kàu-hōe
Thóng-it Kàu-hōe

Chin Iâ-so· Kàu-hōe sī siok-î Ki-tok-sin-kàu ê gō·-sûn-chat ūn-tōng ê chi̍t-ê kàu-phài. Iû Tiong-kok lâng Tiuⁿ Lêng-seng, Gūi Pó-lô kah Tiuⁿ Pa-ná-pa chhòng-sí î kong-gôan 1917 nî, tī Tiong-kok Pak-kiaⁿ siat-li̍p ê kàu-hōe. Chit ê kàu-hōe ê bo̍k-phiau sī beh "chín-kiù bān bîn" ê Chin Hok-im thôan-piàn sè-kài, thang giâⁿ-chih Iâ-so· chài lâi. Hiān-chāi hun-pò· tī Tâi-oân, Sin-ka-pho, Hiong-káng, Ji̍t-pún, Hân-kok kah Tiong-kok kok-tē. Chit ê kàu-hōe bô khèng-chiok Sèng-tàn-cheh kah Koh-oa̍h-cheh.

Chit ê hōe sī khip-chhú jī-cha̍p sè-kí chho· ùi Bí-kok thôan-ji̍p ê An-hioh-ji̍t Hōe, Sù-tô· Sìn-sim Hōe kah Sîn-tiàu-hōe téng-téng kàu-phài ê bó·-chióng kàu-gī. Tî-liáu sìn-hōng Sèng-keng, chun-siú Cha̍p-tiâu-kài, siú pài-la̍k chò an-hioh-ji̍t, hêng sèng-chhan hō͘ sìn-tô· hō·-siong sóe-kha téng lé-gî í-gōa, in kiông-tiāu sìn to̍k-it-chin-sîn, hóan-tùi saⁿ-ūi-it-thé. Siū-sóe sî-chūn pit-su bīn-hiàng-ē kui sin-khu chìm-ji̍p chúi-tiong; hōe-iàu kóng hong-giân (kóng lêng-giân); khò kóaⁿ-kúi kî-tó tī-pēⁿ, put iân-i ho̍k-io̍h. Lé-pài sî-chūn, in iàu sìn-tô· hā-kūi kap tông-siaⁿ kî-tó, he̍k-sī chhiùⁿ lêng-koa kah thiàu lêng-bú.

Bo̍k-lo̍k

[siu-kái] Sìn-tiâu

Siat tī Tâi-tiong ê Tâi-oân chóng-hōe.
Siat tī Tâi-tiong ê Tâi-oân chóng-hōe.

Gō· tōa ki-pún kàu-gī sī:Chìm-lé, Sóe-kha-lé, Sèng-chhan, An-hioh-jı̍t kap Sèng-lêng.

  1. Sóe-lé: In jīn-ûi Sóe-lé tû-liáu chhiūⁿ teng í Iâ-so tâng-sí, tâng chòng, tâng ho̍k-o̍ah téng ì-gī í-gōa, iā-sī hâm ū sià-chōe, tiông-seng, chiâⁿ seng í tit-kiù ê sı̍t-chit kong-hāu. iû-î Kàu-hōe thê-chhiòng "it-sîn- koan" , kò· chí hōng Ia-soḿ ki-tok ê miâ ûi sìn-tô sé-lé. Tī siū-sé sî, chú-tiuⁿ sìn-tô í bīn tiâu hā ê kē thâu hong-sek chôan-sin-khu chìm jı̍p chúi tiong.
  2. Sóe-kha-lé: Sèng chit jîn-ôan lóng-ài hōng chú Iâ-so· ê miâ ûi hia-ê hōan siū chìm kòe ê sìn-tô hēng chı̍t-chhù Sóe-kha-lé. In jīn-ûi sóe-kha bô toaⁿ chí sī Iu-thài-lâng ê hong-sio̍k, jî-chhiáⁿ èng khū ū Sèng-lé ê ì-gī. Sóe -kha-lé khó-í piáu-bêng chú thiat-tóe ê ài hô khiam-pi ho̍k-sāi ê sèng-chêng, pēng-chhiáⁿ chià chhú lêng "kah chú ū hūn", niá siū Sîn ê un-tián kah chiok-hok.
  3. Sèng-chhan-lé: Sèng-chhan-lé kah it-poaⁿ kàu-hōe siong-kāng. Chiòng bô-kàⁿ piáⁿ, phû-tô chiap chiok-siā, chiâⁿ-ûi chú lêng-hòa ê sin-thé hô pó-hoeh, chià-tio̍h sèng-chhan-lé sī kì-liām chú ê sí, niá siū chú ê seⁿ-miā, í chú liân-ha̍p. móe-nî kí-hêng chhù-siàu put hān-chè.
  4. An-hioh-ji̍t: Jīn-ûi An-hioh-jı̍t nái chin Sîn î thian-hā-bān-bu̍t chō-sêng chi hit-chūn siat-lı̍p ê, in-ūi seng-kî-la̍k. só·-í chiàng chông-pài tiāⁿ tī seng-kî-la̍k, bô-kāng î it-poaⁿ kàu-hōe tī chiu-jı̍t kí-hêng chú jı̍t chông-pài.
  5. Sèng-lêng: Chú-tiuⁿ chin chá ê kàu-hōe pit-su tit-tio̍h Sèng-lêng ê chìm. Kàu-hōe jīn-ûi Sîn só· èng-hí ê Sèng-lêng hūn lióng chhù sù-hā:tē it-chhù tī sái-tô sî-tāi ê Sèng-lêng chheng- ûi "chhiu hō·" a̍h-sī "chá hō·" ; tē nn̄g chhù chek tī boat sè chú Iâ-so chài lîm chêng sù-hā, chheng-ūi "chhun hō·" a̍h-sī "bóan hō·". ûi-iú chhiat-bāng siū Sèng-lêng ê jîn-châi ū Sîn ê seⁿ-miā. Siū liáu Sèng-lêng ê sìn-tô kî-tó sî, hōe soeh hong-giân kap chìn-tōng sin-thé.
  6. Sìn Iâ-so· : Sìn Iâ-so· hē tō-chhiâⁿ jio̍k-sin, ûi chín-kiù chōe-jîn tāi-sí chāi Si̍p-jī-kè chiūⁿ, tē-saⁿ thiⁿ ho̍k-o̍ah, seng thiⁿ; i-sī lîn-lūi ê ûi-it chi kiù-chú, thiⁿ-tē chi chú-cháiⁿ, to̍k-it-chin-Sîn.
  7. Sìn Sèng-keng: Sìn Sin/Kū-iok Sèng-keng hē Sîn só khé-sī, ûi chèng-bêng chin-tō ê ûi-it chi kin-kì, kah sìn–tô seⁿ-o̍ah chi chún-chek.
  8. Sìn Tit-kiù: Sìn tit-kiù hē pún hohⁿ–in, iā-sī in-tio̍h sìn. Tān-sī pit-su i-khò Sèng-lêng tui-kiû sèng-kiat, si̍t-chiān keng-hùn, kèng-ùi Sîn hô ài-jîn.
  9. Sìn Kàu-hōe: Sìn pún-hōe hē Iâ-so Ki-tok chià-tio̍h bóan-hō Sèng-lêng só siat-li̍p, ûi ho̍k-heng sái–tô sî-tāi chi chin kàu-hōe.
  10. Sìn Sím-phòaⁿ: Sìn chú Iâ-so pit-tēng î sè-kài bo̍at-ji̍t, chiông thian kàng-hā lâi-lîm, sím-phòaⁿ bān-bîn; gī-jîn ē-tit éng-seng, ok-lâng cho-siū éng-hêng-ho̍at.

[siu-kái] Tī Tâi-ôan ê Thôan-kàu Le̍k-sú

1925 nî Tiong-kok-lâng Tiuⁿ Pa-ná-pa, Koeh To-má, Lîm Se-lá téng-téng kàu Ē-mn̂g, Chiang chiu téng ê tē-khu khì thôan-tō. Tī Ji̍t-pún Sî-tāi, ū Tâi-ôan-lâng kah tì-sek chheng-liân N̂g Tiâⁿ-chhong, N̂g Tiâⁿ-chhiau, Tiuⁿ Sat-khia, Ông Iâ-lī-bí téng lâng tī Hok-kiàn-séng ê Hok-chiu; kap Ngô͘ Tō-gôan tī Ē-mn̂g, sian-hō· sìn Iâ-so· kah kui-ji̍p Chin Iâ-so· Kàu-hōe.

[siu-kái] Pêⁿ-tē Kàu-hōe ê Sèng-kang

In Sé-lé í-āu bô kú chiū tit-tō Sèng-lêng, nái siong-gī Tâi-ôan ê thôan-tō kang-chok. Gôan-sian iû n̂g Iok-su-a chāi 1925 nî chhiu-thiⁿ óng-hôe Tâi-ôan, tī kò·-hiong Chiong-hòa Sòaⁿ-se hiòng kî-thaⁿ Tiúⁿ-ló-hōe ê chhin-chhek chèng-tō.

1926 nî Saⁿ-go̍eh Nn̄g-ji̍t iân-iû n̂g Tiâⁿ-chhiau, Ngô· Tō-gôan, Ông Iâ-lī-bí téng lâng tài-niá Tiuⁿ Pa-ná-pa, Koeh To· -má, Ko Lō·-ka, Tîn Gôan-khiam téng thôan-tō jîn iû Ē-mn̂g tah chûn té Tâi-ôan. Chāi-sian tī Sòaⁿ-se hiong-chhoan cha̍p-gō· tiuⁿ-lôe, kah Ún-á chhoan kí-pān siú-chhù ê pò·-tō tāi-hōe. In Cha̍p-ji̍t tī cha̍p-gō· tiuⁿ-lôe kí-hêng tē it-chhù ê chìm-lé, kiōng-ū 62 miâ siū-sé.

Sûi-hiō kàu Tâi-lâm pò·-tō, pēng-chhiáⁿ hun-chhut nn̄g ê pan; chi̍t-pan chûn-liû tī Tâi-lâm-chhī, lēng it-pan lâng kàu Gû-thiau-oaiⁿ khui-pān pò͘-tō hōe, cha̍p-poeh ji̍t ū 27 miâ siū-sé.

Sì-go̍eh Nn̄g-ji̍t in kàu Chheng-chúi kè-sio̍k pò·-tō, gō·-ji̍t chì-î Lo̍k-liâu ū cha̍p-it miâ siū-chìm. Chi-āu in chóan-óng Tâi-pak-khu pò·-tō nn̄g thiⁿ, chiong-î cha̍p-jī ji̍t kiat-sok chit-kái ê thôan-tō kang-chok. Iû-chāi Ke-lâng tah-chûn tńg-thâu hôe tāi-lio̍k.

[siu-kái] Soaⁿ-tē Thôan-tō ê Le̍k-sú

Tī Ji̍t-kì-sî-tāi ê sî-chūn, Goán Tâi-ôan tông-pau khoat-ho̍at sìn-gióng ê chū-iû, in-chhú tī thôan-tō kang-chok chiūⁿ, pōe-chēng khùn-lân. tān-sī Sîn ê tō-lí bô phōe khún-páng. Hok-im khiok-sī lêng tī tāng-tāng ê khún-páng tiong-kan, thôan-piàn Soaⁿ-tē koh-iūⁿ ê pō·-lo̍k kah chín-kiù tông-pau, hián-bêng hô thôan-iông Chú Iâ-so· ê miâ.

Hoa-liân-kōan: Hoa-liân Siù-lîm-hiong Hù-sè-chhoan ê Chhân-saⁿ-to cho̍k-tiúⁿ (In sī sio̍k-î Thài-ló·-koh cho̍k), in-ūi hō-hōan giâm-tiōng ê hì-pēⁿ. I keng-le̍k kong-li̍p ê i-īⁿ tān-sī bô-hāu. Iû-lâi Hoa-liân kàu-hōe ê Ngô·-chio̍h-liân hiaⁿ-tî-á kài-siāu sìn Iâ-so·. I khì sé-lé jî-āu tāng-pēⁿ tit-tio̍h chhoan-jú. Chhin-chhek, chhoan-bîn, ba̍k-tó· si̍t-chêng, siòng-kè chiap-siū hok-im.

[siu-kái] Cho·-chit kah Kàu-bū ê Khài-hóng

“Sîn-chèng bîn-chú chè-tō·” chiū-sī in kàu-bū tī-lí ê chú-chí. Kin-kì Ko-lîm-to Chiân-su saⁿ-chiuⁿ jī-cha̍p-it kàu jī-cha̍p-saⁿ chat, hun-ûi Sîn ─ Ki-tok ─ Sìn-tô· ─ kang-lâng ê chhiòng-sòaⁿ koan-hē. Sîn kap Ki-tok sī chāi sìn-tô· chi chhiūⁿ, hián-sī-chhut Sîn-chèng chè-tō·. Kang-lâng (tiúⁿ-ló, chip-sū, thôan-tō-chiá) tī sìn-tô· chi-hā, piáu-bêng bîn-chú chè-tō·. Chin Iâ-so· Kàu-hōe ê sìn-tô· pí-chhú í hiaⁿ-tî chí-mōai-á chheng-ho·, tān-sī bô· chheng thôan-tō-chiá ûi bo̍k-su.

[siu-kái] Gōa-pō· liân-kiat

Kî-thaⁿ ê gí-giân